Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 306

२६६
श्रीदशवैकालिकसूत्रे
मुण्ड : मुण्डित इत्यर्थः भूत्वा अनगारिताम् अनगारिणो भावोऽनगारिता साधुत्वं सर्वविरतिलक्षणं सामायिकादिकमित्यर्थः, ताम् प्रव्रजति प्रा मोति प्रत्रजितो भवतीत्यर्थः ॥ १८ ॥
૧
२
५
8
मूलम् - जया मुंड भवित्ताणं, पव्वइ अणगारियं ।
६
तया संवरमुक्किहूँ धम्मं फासे अणुत्तरं ||१९||
छाया -यदा मुण्डो भूत्वा प्रव्रजत्यनगारिताम् । तदा संवरमुत्कृष्टं, धर्म स्पृशत्यनुत्तरम् ॥१९॥
सान्वयार्थ::- जया - जब मुंडे - द्रव्यभावसे मुण्डित भवित्ता - होकर अणगारियं =: - साधुपने को पव्व प्राप्त होता है, तया तब उक्किट्ठे अत्यन्त प्रशस्त अणुत्तरं - सर्वश्रेष्ठ संवरं-संवर धम्मं धर्म को फासे-स्पर्श करता है- प्राप्त होता है ॥
टीका- 'जया मुंडे० ' इत्यादि । यदा मुण्डो भूत्वाऽनगारितां प्रव्रजति = प्रामोति, तदा उत्कृष्टम्=अतिप्रशस्तम्, अनुत्तरं = निरतिचारतया सर्वश्रेष्ठम् । यद्वा स्थिरं = निश्चलम् । अथवा जिनागमसिद्धत्वात् प्रतिजल्पविवर्जितम्, यद्वा 'अनुत्तर' मित्येतत् क्रियाविशेषणम् अनुत्तरम् - उक्तार्थकं यथा स्यात्तथा स्पृशतीति सम्बन्धः । संवरं = संत्रियते = निरुध्यते आस्रवत्कर्म येन सः, यद्वा संवरण संवरः = स्थगनम् । स द्रव्य भावभेदाभ्यां द्विविधः । तत्र द्रव्यतस्तथाविधद्रव्येण (मसृणमृत्तिकादिना ) सलिलोपरि तरतरण्यादेरनारत प्रविशन्नीसामायिक आदि चारित्रको प्राप्त होता है ॥ १८ ॥
'जया मुंडे ०' इत्यादि । जब मुण्डित होकर सर्वविरतिको प्राप्त होता है तब अत्यन्त प्रशस्त निरतिचार होने के कारण सर्वश्रेष्ठ निश्चल आचरणीय संवर धर्मको स्पर्श करता है । आते हुए कर्म जिस आत्मपरिणामसे रुक जाते हैं उसे संवर कहते हैं । संवर, द्रव्य भावके भेदसे दो प्रकारका है । जल पर चलती हुई नौकाके छेदोंसे उसमें प्रवेश करनेवाले जलको चिकनी मिट्टी वस्त्र आदि से बन्द कर देना द्रव्य-संवर है । आत्मारूपी नौकामें आस्रवरूपी छिद्रों द्वारा आनेवाले कर्मरूपी जलको रोक देना भाव-संवर है । यहां भाव-संवर अर्थात् चारित्रका अधिकार है । अर्थात् सर्वविरत मुनि ભાવ-મુંડન છે. એઉ પ્રકારે મુંડિત થઈને સર્વવિરતિરૂપ સામાયિક આદિ ચારિત્રને પ્રાપ્ત थाय छे. (१८)
I
जया मुंडे ० त्याहि न्यारे भुडित थमने सर्व विरतिने प्राप्त थाय छे. अत्यंत प्रशस्त નિરતિચાર થવાને કારણે સશ્રેષ્ઠ નિશ્ચલ આચરણીય સંવરધમ ને સ્પર્શ કરે છે. આવતાં ક્રમ જે આત્મપરિણામથી રાકાઈ જાય છે તેને સવર કહે છે, સવર દ્રવ્ય-ભાવના ભેદે કરીને એ પ્રકારના છે. જળપર ચાલતી નૌકાના છિદ્રવાટે નૌકામાં પ્રવેશ કરનારા જળને ચીકણી માટી, વસ્ત્ર સ્માદિથી અંધ કરી દેવુ' તે દ્રવ્યસવર્ છે. આત્મારૂપી નૌકામાં આસવરૂપી છિદ્રોદ્વારા આવનારા કમરૂપી જળને રોકી દેવુ... એ ભાવ-સ’વર છે. અહી ભાવસ'વર એટલે अनुत्तरम् श्रेष्ठं, प्रतिजल्प विवर्जितम् स्थिरमिति शब्दकल्पद्रुमः ।
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
"