Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 227
________________

अध्ययन ४ सू, ८ (१)प्राणातिपातविरमणस्वरूपम्
(१) प्राणातिपात-विरमणवतम् । टीका- भदन्त ! हे भगवन्!प्रथमे आद्य महाव्रते-महत्-विशालं व्रतं शास्त्रीयमर्यादानुसरणम् , महच्च तद् व्रतं च महाव्रतम् , महत्त्वं चास्य श्रावकाणुव्रतापेक्षया, द्रव्यक्षेत्र-काल-भावतः सर्वव्यापकत्वेन, महद्भिस्तीर्थकरगणधरादिभिराचरितत्वेन' महापुरुषाचर्यमाणत्वेन चास्ति, तस्मिन् , प्राणातिपातात् प्राणः स्पर्शनेन्द्रियादयः सन्त्येषामिति प्राणा:-एकेन्द्रियादयो जीवाः (अर्श आदित्वादच्) तेषामतिपातो-वियोजनं हिंसनमित्यर्थः, तस्माद् विरमण निवर्तनम् 'अस्ती 'ति शेषः, अतोऽहं भदन्त ! हे भगवन् ! सर्व-स्थूलसूक्ष्मादियावद्धदविशिष्टं कृतकारिताऽनुमोदितस्वरूपं वा प्राणातिपातं प्रत्याख्यामि-प्रति-पातिकूल्येन आख्यामिकथयामि सर्वथा परित्यजामोति भावः, तदेव विशेषयति-"से० ' इति, से=अथ अनन्तरम् अद्यारभ्य सूक्ष्म-सूक्ष्मनामकर्मप्रकृत्युदयसंपन्नम् । यद्यप्यस्य कायिकी हिंसा न भवति तथाऽपि तद्ग्रहणं 'न केवलं कायिक्येव हिंसा किन्तु वाङ्मनसयोदुष्प्रणिधानेनापि हिंसा संभवत्येवेति ज्ञापनार्थम् । यद्वा सूक्ष्म लघुकायिक
इसलिये पहले-पहल प्राणातिपात-विरमण महाव्रतका कथन करते हैं- “पढमे भंते० " इत्यादि ।
(१) प्राणातिपातविरमण । ये श्रावकके व्रतोंकी अपेक्षा विशाल होनेसे महाव्रत कहलाते हैं (१), अथवा सर्व-द्रव्य-क्षेत्रकाल-भावकी अपेक्षा प्राणातिपात आदिका सर्वथा त्याग होता है इस कारण महाव्रत कहलाते हैं (२) या तीर्थंकर गणधर आदि महापुरुषोंने इनको अंगीकार किया है और वर्तमानमें भी महापुरुष इनको अंगीकार करते हैं इससे ये महाव्रत कहलाते हैं (३)।
हे भगवन् ! प्रथम महाव्रतमें प्राणातिपातसे विरमण होता है इसलिए हे भगवन् ! मैं कृत कारित-अनुमोदनासे सूक्ष्म-स्थूल सब प्रकारके प्राणातिपातका परित्याग करता हूं । अर्थात् सूक्ष्म
तथा ४शन सीधी ५i प्रातिपात-वि२भए मानतनुं ४थन ४२ छे-पढ़मे भते त्यादि.
(१) प्रातिपातविरमण એ શ્રાવકનાં વતની અપેક્ષાએ વિશાળ હેવાને લીધે મહાવત કહેવાય છે. (૧) અથવા સર્વ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવની અપેક્ષાએ પ્રાણાતિપાત આદિને સર્વથા ત્યાગ થાય છે એ કારણે તે મહાવ્રત કહેવાય છે. (૨). અથવા તીથર્ષકર ગણધર આદિ મહાપુરૂષો એને અંગી१२ ४२ छ तेथी से महाव्रत ४वाय छे. (3).
હે ભગવન ! પ્રથમ મહાવ્રતમાં પ્રાણાતિપાતથી વિરમણ હોય છે, તેથી, હે ભગવન! હું કૃત-કારિત-અનુ મેદનાથી સૂક્ષ્મ સ્થલ સર્વ પ્રકારના પ્રાણાતિપાતને પરિત્યાગ કરું છું, અર્થાત સૂફમ-નામકર્મની પ્રકૃતિથી ઉત્પન્ન સૂરમ અથવા સૂકમ કાયવાળા કુંથવા આદિ
१ देशीशब्दोऽयम् ।
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧


Page Navigation
1 ... 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480