________________
अध्ययन ४ ० १ प्रवचनष्यातोपदिष्टत्वम्
१५१
अथ चतुर्थाध्ययनम्
गतं तृतीयाध्ययनं सम्प्रति चतुर्थमारभ्यते - पूर्वाध्ययने 'अनाचीर्णानि विहायाssचारे धृतिः संधार्या संयमिने ' आचारश्च षड्विधजीवानां यथावस्थितस्वरूपमवबुध्य तसंरक्षण पुरस्सरं भवत्यतोऽत्र षड्जीवनिकायानामाऽध्ययने तत्स्वरूपं तत्संरक्षणोपायं च प्रतिपादयिष्यन् प्रवचनस्याऽऽसोपदिष्टत्वं प्रदर्शयति- 'सुयं मे' इत्यादि,
मलम् - सुयं मे आउ ! तेणं भगवया एवमक्खायं - इह खलु छज्जीवणियानामज्झयणं, समणेण भगवया महावीरेणं कासवेणं पवेइया सुअक्खाया सपन्नत्ता सेयं मे अहिज्जिर अज्जयणं धम्मपन्नत्ती ॥१॥
छाया - श्रुतं मया आयुष्मन् ! तेन भगवता एवमाख्यातम् - इह खलु षड्जीव निकायानामाध्ययनं श्रमणेन भगवता महवीरेण काश्यपेन प्रवेदिता स्त्राख्याता सुप्रज्ञप्ता, श्रेयो मेऽध्येतुमध्ययनं धर्मप्रज्ञप्तिः || १ ||
चौथा अध्ययन |
अब चौथा अध्ययन कहते हैं-
तीसरे अध्ययन में यह प्रतिपादन किया है कि महापुरुषों को अनाचीणों का त्याग करके, आचार - ( संयम ) - में दृढता रखनी चाहिए । आचार में दृढता तब ही होती है जब षट्काय के जीवोंका वास्तविक स्वरूप जानकर उनकी रक्षा की जाय, इसलिए इस 'षड्जीवनिकाय' नामक अध्ययनमें षड्जीवनिकायका स्वरूप और उसकी रक्षाका उपाय बताते हुए 'यह प्रवचन आप्त(भगवान्) द्वारा उपदिष्ट है' इस बातको कहते हैं - 'सुयं मे ०, इत्यादि
हे आयुष्मन् ! अर्थात् संयमरूपी - जीवनवाले ! नीरोग - जीवनवाले ! या दीर्घजीवी !, इस सम्बोधनसे धर्मके आचारणमें आयुष्यकी प्रधानता सूचित की है ( २ ), अथवा 'आउसंतेणं' यह अध्ययन ४. थु.
હવે ચાથું અધ્યયન કહે છેઃ——
ત્રીજા અધ્યયનમાં એમ પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે કે—મદ્ગાપુરૂષાએ અનાચીનિા ત્યાગ કરીને આચાર ( સયમ ) માં દૃઢતા રાખવી જોઇએ. આચારમાં દૃઢતા ત્યારે જ આવે છે કે જ્યારે ષટ્કાયના જીવાનુ વાતવિક સ્વરૂપ જાણીને તેમની રક્ષા કરવામાં આવે, તેટલા માટે આ ષડૂજીવનિકાય' નામના અધ્યયનમાં છ−કાયનું સ્વરૂપ અને તેની રક્ષાના ઉપાય બતાવતાં આ પ્રવચન આપ્ત ( ભગવાન્ ) દ્વારા ઉપષ્ટિ છે, એ વાતને કહે छे- सुयं मे० इत्याह
आयुष्मन ! अर्थात् संयम - ३यी - भुवन - वाजा ! नीरोगी - लवन-वाजा ! या दीर्घ જીવી !, આ સ ંમેાધનથી ધર્માંના આચરણમાં આયુષ્યની પ્રધાનતા સૂચિત કરી છે (૧), अथवा आउसंतेणं थे ये पढछे, खेनी छाया आजुषमाणेन मे प्रमाणे थाय छे, अर्थात्
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
