Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अध्ययन ४ सू. २ पइजिवनिकायस्वरूपम्
१५५ मनुजासुरसभायां दिव्यध्वनिना प्रज्ञप्ता= प्ररूपिता, यद्वा धातूनामनेकार्थत्वादुपसर्गसमभिव्याहार बलाच्चेह ज्ञापिरासेवनार्थः तथा च-येनैव रूपेणाऽऽख्याता तेनैव रूपेण = प्रकर्षेण ज्ञप्ता: आसेविता, अणुमात्रतोऽपि हिसां परिहरता भगवता यथाकथितमा चरितेत्यर्थः । तदेतदध्ययन पड्जीवनिकायाख्यं धर्मप्रज्ञप्तिः धर्मप्ररूपकम्, यद्वा धर्मप्रज्ञप्तिः = एतदपरसज्ञकं मे = मम अध्येतुम् = अभ्यसितुं श्रेयः- प्रशस्यं निःश्रेयसकरमित्यर्थः ॥ १॥
___एतन्निशम्य जम्बूस्वामी परिपृच्छति-कयरा०, इत्यादि ।
मूलम-कयरी खलु सा छज्जीवणिया नामज्झयणं समणेणं भ -गवया महावीरेणं कासवेणं पवेइया सुअक्खाया सुपन्नत्ता. सेयं मे अहिज्जिङ अज्जयणं धम्मपन्नत्ती ? ॥२॥
छाया-कतरा खलु सा षड्जीवनिकायानाममध्ययनं श्रमणेन भगवता महावीरेण काश्यपेन प्रवेदिता स्वाख्यता सुप्रज्ञप्ता, श्रेयो मेऽध्येतुम् अध्ययन धर्मप्रज्ञप्तिः १ ॥२॥
सान्वयार्थः-सा खलु = वह छज्जीवणिया = षड्जीवनिकाया कयरा = कौनसी है ? जो अज्झयणं नाम = अध्यायन नाम से प्रसिद्ध है, जो हासवेणं = कश्यपगोत्रीय समणेणं = श्रमण भगवया = भगवान महावीरेणं = महावीरने पवेइया-प्रवेदित की है, मुअक्खाया सम्यक्प्रकार कही है, सुपन्नत्ता-सम्यक्तया बताई है। वह धम्मपन्नत्ती अज्झयण-धर्मप्रज्ञप्ति अपरनामक अध्ययन अहिज्जिउं पढना मे-मुझे सेयं श्रेय है ॥२॥
टीका-सा-पूर्वोक्ता षड्जीवनिकाया खलु कतरा-किंभूता या अध्ययनं नाम-अध्ययनत्वेन प्रसिद्धेत्यर्थः, या च काश्यपेनेत्यादि व्याख्यातपूर्वम् । 'कयरा' इत्यनेन मोक्षाभिलाषिणा शिष्येण सकलक्रियाकलापे स्वाभिमानपरित्यागपूर्वकं गुरुः प्रष्टव्य इति सूचितम् ॥ सहित कहा है, देव मनुष्य और असुरों की सभा-समवसरण-में दिव्य ध्वनि से प्ररूपित किया है । अथवा भगवानने जैसा कहा है वैसा ही उन्होंने आचरण किया है।
इसलिए यह षड्जीवनिकाया नामक, धर्मकी प्ररूपणा करनेवाला अध्ययन मेरे अध्ययन करनेके लिए श्रेय हैं-कल्याणकारी है ॥१॥
यह सुनकर जम्बूस्वामी प्रश्न करते हैं- 'कयरा खलु०' इत्यादि । हे भगवन् ! पहले बताई हुई षङ्जोवनिकायाका स्वरूप क्या है जो इस अध्ययनरूप से कही गई है अर्थात् जिसका इस રની સભા-સમવસરણમાં દિવ્ય વનિથી પ્રરૂપિત કર્યું છે. અથવા ભગવાને જેવું કહ્યું છે એવું તેમણે આચરણ કર્યું છે.
તેથી કરીને આ વજીવનિકયા નામક ધર્મની પ્રરૂપણ કરનારું અધ્યયન મારે અધ્યयन ४२वान श्रेय छ-प्यारी छ, (१)
AAL Ainीन भूस्वामी प्रश्न रे छ-कयरा खलु० त्याह. હે ભગવાન ! પહેલાં બતાવેલી ષજીવનિકાયાનું સ્વરૂપ કેવું છે કે જે આ અધ્યય
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર: ૧