Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अध्ययन १ गा०१ मुखवस्त्रिका विचारः
२५
णुतरस्यापि रजःकणस्य निपाते नेत्रोपघातः, नासिकाग्रमात्रे स्वल्पेऽपि देहभागे छिन्ने समग्रशरीरशोभोपघातः, स्वल्पेनाऽप्याधा कर्मादिसिक्थेन मिश्रितेऽन्नादौ पूतिकर्मदोषदषितमाहारजात' भवति, स्वल्पेऽपि जिनवचनसन्देहे सर्वचारित्रनाशो जायते, तथैव स्वल्पेऽपि are gaaniबन्धनोपेक्षया षट्कायविराधनायां सत्यां चातुर्मासिकप्रायश्चित्ताधिकारितापत्तिः । तथाचोक्तं निशीथसूत्रे द्वादशोदेशकेऽष्टमसूत्रादारभ्य द्वादशसूत्र यावत्
" जे भिक्खू० पुढवीकायस्स कलमायमवि समारंभइ, समारंभतं वा साइज्जइ । एवं जाव वणस्स कायस्स आवज्जइ चाउम्मासियं परिहार द्वाणं "
पुनरपि निशीथभाष्ये संयमघातद्वारे महिकाद्यष्काययतनार्थं प्रोक्तम्"वास ताणावरिया णिक्कारणे ठंति, कज्जे जतणाए । हत्थऽच्छिगुलिसण्णा, पोतंतरियावभासंति ||१|| इति । ( नि. भाष्य उ. १९ गा. ५७ )
छाया - वर्षांत्राणावृता निष्कारणे तिष्ठन्ति, कार्ये यतनया । हस्ताक्ष्यङ्गुलीसञ्ज्ञा, पोतान्त एव भाषन्ते ॥ १॥' इति । चूर्णिकारेण "पोतंतरियावभासंति" इति पदस्य चूर्णो हस्तभ्रुवादिसङ्केतेन यदि
जाय तो सब अंगमें भयंकर पीड़ा होने लगती है, आँखमें छोटीसी किरकिली घुस जानेसे आँख में तकलीफ होती है, जरासी नाक कट जानेसे सब शरोरकी सुन्दरता नष्ट हो जाती है, आधाकर्म आदि आहारका एक भी सीथ मील जानेसे सब आहार पूतिकर्मदोष से दूषित हो जाता है ' जिनवचनोंमें तनिक भी सन्देह करनेसे समस्त चारित्र का नाश हो जाता है, वैसे ही थोड़ी देर भी मुत्रिका बांध की उपेक्षा करनेसे षट्कायकी विराधना होती है, अतः चातुर्मासिक प्रयश्चित्त लगता है । निशीथसूत्रके बारहवें उद्देशके आठवें सूत्रसे बारहवें सूत्रतकमें कहा है- “ जे भिक्खू ० ' इत्यादि, फिरभी निशीथ सूत्रके भष्यमें संयमघात नामक द्वारके अन्दर, घूँअर आदि अकायकी ताके लिए कहा है 'वासत्ताणा ० ' इत्यादि,
इस गाथामें आये हुए 'पोत्ततरियावभासंति' इस पदकी चूर्णि करते समय चूर्णिकारने અંગમાં પેસી જવાથી અંગમાં પીડા થવા લાગે છે, આંખમાં નાનું સરખું કહ્યું પેસી જવાથી આંખમાં તક્લીફ થાય છે, નાનું સરખું નાક કપાઈ જવાથી આખા શરીરની સુંદરતા નષ્ટ થઈ જાય છે, આધાકમ આદિ આહારનું એક કણ પણ મળી જવાથી બધા આહાર પૂતિક્રમ દોષથી દૂષિત થઈ જાય છે. જિનવચનમાં લગાર પણ સ ંદેહ કરવાથી સમસ્ત ચારિત્રને નાશ થઈ જાય છે, તેમ થાડો વખત પણ સુખવસ્ત્રિકા બાંધવાની ઉપેક્ષા કરવાથી ષટ્કાયની વિરાધના થાય છે. તેથી ચાતુર્માસિક પ્રાયશ્ચિત લાગે છે, નિશીથસૂત્રના ખારમા ઉદ્દેશાના आईमा सूत्रयी मारमा सूत्र सुधाभां छे! 'जे भिक्खू' त्याहि, ‘સ’યમદ્યાત' નામના દ્વારમાં ઝાકળ આદિ અકાયની यतना उरती वमते उछु' छे ! 'वासत्ताणा०' इत्यादि,
વળી નિશીથસૂત્રના ભાષ્યમાં
४
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
