________________
अध्ययन २ गा. ४ कामरागदोषानुचिन्तनम्
अरे ! विस्मृतः किं ब्रह्मचर्यमहिमा ? यत्प्रभावेणाऽल्पीयसैव कालेन लोकपूजितैरपि सुरासुरमनुजेन्द्रैः पूज्यमानमसि पुनः किं तदेव विस्मरसि ? । इदमप्यनुचिन्तय" चिरायुषः सुसंस्थाना, दृढसंहनना नराः । तेजस्विनो महावीर्या भवेयुर्ब्रह्मचर्यतः || १||" इति ।
अपिच अनवाप्तपरमार्थतत्त्वास्वादनसुखानां संसाराभिनन्दिनां विषयामिषोपभोगसुखकामुकानामविवेकिनामेव कामिनी कमनीया भवतु नाम, परन्तु एतदीयानुरागपरिणामदारुणतां विस्मरतस्तवापि किं संयताग्रगणनीयताऽभिलाषो नोपहासाय जायेत ? | अरे मूढ़ ! अस्याः खलु विलासकलाकलापवैदुष्यं विलोक्य लुब्धकप्रसारितजाले कुरङ्ग इव, मार्गवर्तिनि गर्ते तुरङ्ग इव, ज्वलति प्रदीपे पतङ्ग इव किमात्मानं निरये निपातयसि १ ।
अहो ! अयोमयशृङ्खलामप्यधरयति रागपाशः, यत् खलु मधुपः कठिनतरकाष्ठकृन्तनदक्षोऽपि न क्षमो भवति संकुचितकमलपुष्पानुरागनिबद्धमात्मानं परित्रातुम् ।
९१
" ब्रह्मचर्य से दीर्घ आयु, सुन्दर आकार, और दृढ संहनन प्राप्त होते हैं, ब्रह्मचर्य से ही मनुष्य, तेजस्वी और महाशक्तिशाली होते हैं" ॥१॥
हे जीव ! किंपाकफल सरीखे विषयभोग सुगन्ध, सुरूप, सुशब्द, और सुस्पर्श अविवेकी जीवों को भलेही मनोहर लगे, पर तूंतो संयमियो में श्रेष्ठ बनना चाहता है फिर इनमें अनुराग करने से जो भयंकर फल उत्पन्न होते हैं उन्हें क्यों भूल जाता है ? इससे तेरी वह उच्च अभिलाषा क्या हास्यास्पद नहीं होगी ? अवश्य होगी ।
अरे मूढ ! जैसे व्याध (शिकारी) के फैलाए हुए जालमें कुरंग (हरिन) फंस जाता है; रास्ते के गड्ढे में तुरंग गिर जाता है; जलते हुए दीपककी ज्वालामें पतंग गिर पड़ता है वैसेही ath हास विलास और हाव-भाव की चतुराई देखकर क्यों अपनी आत्माको नरक में गिराता है ।
अहो ! इस राग के बन्धनके आगे लोहकी बेड़ीभी तुच्छ है; देखो, भौंरा कठिन से कठिन “हाय थी दीर्घ आयुष्य सुंदर भाऊर, भने दृढ संहनन प्राप्त थाय छे, ब्रह्मચ`થી જ મનુષ્ય દિવ્ય તેજસ્વી અને મહાશકિતશાલી થાય છે.’' (૧)
હું જીવ ! કિપાકફળ જેવા વિષયલેગ, સુંદર, સુરૂપ, સુશબ્દ અને સુર્પ અવિવેકી જીવાને ભલે મનેાહર લાગે, પરન્તુ તુ તે સયમીએ'માં શ્રેષ્ઠ બનવા ઈચ્છે છે, તે પછી એમાં અનુરાગ કરવાથી જે ભયંકર ફળ ઉત્પન્ન થાય છે તેને કેમ ભૂલી જાય છે ? તેથી તારી એ ઉચ્ચ અભિલાષા શુ· હાસ્યાસ્પદ નહિ થાય ? અવશ્ય થશે.
अरे भूढ ! प्रेम व्याघे ( शिमरीथे) ऐसावेसी लगभांडुरंग ( २ ) इसाई लय छे. રસ્તામાંના ખાડામાં તુરંગ (ઘેાડા) પડી જાય છે, ખળતા દીવાની જવાળામાં પત’ગ હોમાઈ જાય છે, તેમ સ્ત્રીના હાસ્યવિલાસ અને હાવભાવની ચતુરાઈ જોઇને કેમ તારા આત્માને નરકમાં પાડે છે ?
અહા ! આ રાગના ખંધનની આગળ લેાઢાની ખેડી પણ તુચ્છ છે. જીએ ! ભમરા
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
