Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladasaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurubhyo namaH bhAga savattika Agama-suttANi savRttika-Agama-suttANi 07 Agama - 04 'samavAya' mUlaM evaM vRtti: mUla saMzodhaka :- pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba abhinava-saMkalanakartA :- Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi pUjya zAsanaprabhAvaka AcAryazrI harSasAgarasUrijI kI preraNA se 'vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA' pAlitANA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA OFF OFF OF ~2~ zrI Agama maMdira pAlitANA HOME
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladasaNassa Posayara savRttika-Agama-suttANi mUla saMzodhaka abhinava-saMkalanakartA Emaineesharineeti 95 TIONARY pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI EM.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] prata-prApti aura peja-seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo982559885519825306275
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nee jee joo ki is nuuN tusii krn vii hai tooN paas kr Agamana 1 ttii sii : baal b , k vis'k hkuuk lrr bs s'aah nuuN gurr nuuN hr trs t s m l v
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhAga-7] zrI samavAyAGgasUtram namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH "samavAya" mUlaM evaM vRtti: [mUlaM evaM abhayadevasUri racita vRttiH ] [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara-sUrIzvarajI ma. sA. 1 (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha ) punaH saMkalanakartA muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph. D. zrutamaharSi) - 28/07/2017, zukravAra, 2073 zrAvaNa zukla 5 'savRttika-Agama-suttANi zreNi bhAga-6 zrI AgamoddhAraka-vAcanA- zatAbdI varSa nimitta 'Agama-vRtti - mudraNa- projekTa' ~5~
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ sAmAcArI-saMrakSaka, jJAnadhanI, Agama-saMzodhaka, tIvra-medhAvI, samAdhimRtyu-prApta, bahumukhIpratibhAdhAraka pajyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasarIzvarajI mahArAja sAheba . jinhone zuddha-zraddhA, samyaka-zruta ArAdhanA, yathAkhyAtacAritra ke prati gati aura aMta samaya deha-mamatva ke tyAga ke davArA kAyotsarga nAmaka | abhyaMtara-tapa ki mizAla kAyama ki hai aise bahuzruta AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja kA paricaya karAnA mere lie nAmumakina hai, fira bhI gurubhakti : buddhi se zraddhAMjalI svarupa eka mAmulI sI jhalaka paisa karane kA yaha prayAsa mAtra hai| .cAritra-grahaNa ke bAda alpa kAlame jo apane gurudeva kI chatrachAyA se dUra ho gaye, to bhI gurudeva ke svarga-gamana ko sirpha karmo kA prabhAva mAnakara | / apane saMyama ke lakSya prati sthira rahate hue akele jJAna-mArga ki sAdhanA ke patha para cale | paDhAI ke lie hI kitane mahino taka roja ekAsaNA tapa ke sAtha : - bAraha killomiTara paidala vihAra bhI kiyA | lekina apane maMjhila pe DaTe rahe, aura pariNAma svarupa saMskRta evaM prAkRta bhASA kA, prAcIna lipio kA, | vyAkaraNa-nyAya-sAhitya Adi kA sampUrNa jJAna prApta kiyA | jaina AgamazAstro ke samudra ko bhI pAra kara ge| .eka akelA AdamI bhI kyA nahIM kara zakatA? isa prazna kA uttara hameM isa mahApuruSa ke jIvana aura kavana se mila gayA, jaba ve cala par3e | devarddhigaNI kSamAzramaNa ke sthApita patha para. binA kisI sahAya lie hae sirpha akele hI "jaina-Agama-zAstro" ko dIrghajIvI banAne ke lie aneka hastaprato se | : zuddha-pATha taiyAra kiye | do vaikalpika Agama, kalpasUtra aura niyuktio ko jor3akara 45 Agama-zAstro ko saMzodhita kara ke saMpAdita kiyA | phira : pAlItANAmeM Agama maMdira banavAkara Arasa-patthara ke Upara ye sabhI Agama-sAhitya ko kaMDArA, sUratameM tAmapatra para bhI aMkita karavAe aura "Agama maMjUSA" nAma se mudraNa bhI karavA ke bar3I bar3I peTImeM rakhavA ke gA~va gA~va bheja die | vartamAnakAlame sarva prathamabAra aisA kArya huA | .sirpha mUla Agama ke kArya se hI una ke kadama ruke nahI the, unhoMne Agamo kI vRtti, cUrNi, niyukti, ava cUrI, saMskRta-chAyA Adi kA bhI | saMzodhana-sampAdana kiyA | upayogI viSayo ke lie unhoMne eka lAkha zloka pramANa saMskRta-prAkRta nae graMtho kI racanA bhI kI | kitane hI graMtho kI : prastAvanA bhI likhI | ye samyak-zruta mudrita karavAne ke lie Agamodaya samiti, devacaMda lAlabhAI ityAdi vibhinna saMsthA kI sthApanA bhI kii| .jJAnamArga ke alAvA sammetazikhara, aMtarIkSajI, kezariyAjI Adi tIrtharakSA kara ke samyaka-darzana-ArAdhanA kA paricaya bhI diyA | rAjAoM ko - pratibodha kara ke aura vAcanAo dvArA apanI pravacana-prabhAvakatA bhI ujAgara karavAI | bAladikSA, devadravya-saMrakSaNa, tithi-prazna ityAdi viSayome satya-pakSameM | aMta taka dRr3ha rahe | jainazAsana ke lie jaba jarurata par3I taba adAlatI kAravAIo kA sAmanA bhI bar3I niDaratA se kiyA thA | * sAgarAnaMdajI ke nAma se mazahUra ho cuke pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajIne apane parivAra svarupa 700 sAdhU-sAdhvIjI bhI zAsana ko bheTa kiye | __...ye the hamAre gurudeva "sAgarajI"... ......muni dIparatnasAgara... . - .. - .. - .. - .. - .. - .. - .. - .. - ..
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamaikalakSI, upadhAna-tapa-preraka, cAritra mArga-rAgI, pravacana- paTu, suparivAra yukta pUjya gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba *** paramapUjya AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ke pATa-paraMparAme hue tisare gacchAdhipati the pUjya AcArya zrI devendrasAgarasUrIzvarajI, jo eka pUnyavAn AtmA the, dIkSA grahaNa ke bAda alpakAlame hI eka ziSya ke guru bana gaye / fira kyA / ziSyo ki saMkhyA baDhatI calI, bar3hate hue punya ke sAthasAtha ve Akhira 'gacchAdhipati pada pe ArUr3ha ho ge| isa mahAtmA kA punya sirpha ziSyoM taka simita nahI thA, ve jahA kahIM bhI 'upadhAna tapa' kI preraNA karate the, turaMta hI vahAM 'upadhAna' ho jAte the | pravacanapaTutA evaM parSadApunya ke kAraNa una ke upadeza prApta bahota AtmAone saMyama mArga kA svIkAra kiyA | khuda bhI saMyamaikalakSI hone ke kAraNa cAritramArga ke rAgI to the hI, sAthasAtha jJAnamArga kA sparza bhI una kA niraMtara rahetA thA / Apa kabhI bhI dupahara ko cale : jAie, ve khuda akele yA ziSya parivAra ke sAtha koI bhI grantha ke adhyayana-adhyApanameM rata dikhAI deMge | *** ye to hamane unake jIvana ke do-tIna pahelu dikhAe / eka aura bhI anusaraNIya bAta una ke jIvanameM dekhane ko milI thI- 'ArAdhanA-prema'. kaisI bhI zArIrika sthiti ho, magara unhoMne donoM zAzvatI olIjI, [poSa}dazamI, zukla paMcamI, trikAla devavaMdana, parva yA parvatithi ke devavaMdana Adi ArAdhanA kabhI : nahIM chor3I | AkharI sAlomeM jaba una ko ehasAsa ho gayA kI aba 'aMtima ArAdhanA' kA avasara najadIka hai, taba una ke muhameM eka hI raTaNa bArabAra cAlu ho | gayA- "arihaMtanuM zaraNa, siddhanuM zaraNa, sAdhunuM zaraNa, kevalI bhagavaMte bhAkhelA dharmanuM zaraNa" isI cAra zaraNo ke raTaNa ke sAtha hI ve samAdhi-mRtyu-rUpa samyak nidrA ko prApta hue the | aise mahAn sUrivara ko bhAvabarI vaMdanA | *** muni dIparatnasAgara... zrI vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA, pAlitANA pUjyapAda AnaMdasAgara-sUrIzvarajI kI bauddhika pratibhA kA mUrtimaMta svarupa aisI isa saMsthA kI sthApanA vikrama saMvata 1999 me mahA vada 5 ko huI | AcArya harSasAgarasUrijI kI preraNA se jina kI tarafa se isa savRttika- Agama-suttANi ke lie saMpUrNa dravya-sahAya kI prApti huI | zilpa-sthApatya, zilotkIrNa Agama aura samavasaraNa sthita nayanaramya 45 caumukha jina - pratimAjI se suzobhita aisA ye 'AgamamaMdira hai, jo zatruMjayagirirAja ki taleTIme sthita hai / vartamAna 24 jinavara, 20 viharamAna jinavara aura 1 zAzvata milAkara 45 caumukhajI yahA birAjamAna hai | jahAM 40 samavasaraNa kI racanA meru parvata ke tino kANDa ke varNoM ke anusAra cAra alaga-alaga raMgo ke Arasa patthara se banA hai, devo dvArA racita samavasaraNa ke zAstra varNanaanusAra Agama maMdira ki samavasaraNa kA sthApatya hai| aisI aneka vizeSatA se yukta ye AgamamaMdira hai / muni dIparatnasAgara.... ~7~ *** pUjya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ 'sAgara-samudAya-ekatA-saMrakSaka, tIrtha-uddhAra-kArya-pravRtta, guNAnurAgI' isa "savRttika-Agama-suttANi' zreNi bhAga 1 se 40 ke saMpUrNa anudAna ke preraNAdAtA pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI mahArAja sAheba pUjyapAda sva. gacchAdhipati devendrasAgara-sUrIzvarajI ke vinayI ziSya evaM do gacchAdhipatio ke mukhya sahAyaka ke rupame 'sAgara samudAya' ke sucAru : saMcAlaka pUjya harSasAgarasUrijI, jina kI preraNA se ye "savRttika-Agama-suttANi" ke mudraNa ke lie saMpUrNa dravyarAzi prApta huI , unakA atyalpa paricaya yahAM kareMge| samudAya-ekatA ke lie sadaiva prayatnazIla rahate hue ye mahAtmA samudAya ke sAdhu-sAdhvIjI kI AvazyakatAokI pUrtI ke lie bhI pravRtta rahete hai, prAcIna arvAcIna tIrtho ke jIrNoddhAra evaM vikAza ke lie bhI utsAhita rahete hai, jJAna-kSetra achUtA na rahe isIlie anumodanA, anudAna evaM samaya milane para zAstra* vAMcanameM bhI rUci rakhate hai | samudAya ke jarUratamaMda sAdhvIjI bhagavaMto ke AvAsa kA viSaya ho yA sAdhvIjI ke vihArameM majadUra kA vetana cukAnA ho, aise | choTe-choTe kAryo ke prati bhI una kA lakSya rahetA hai | darzana-zuddhi ke lie jaba unhoMne samagra bhAratavarSa ke 100 sAla taka ke purAne jinAlayo meM 18 abhiSeka : :kI preraNA kI, usa vakta lagabhaga sabhI abhiSeka-sAmagrI kI dravya-zuddhi kA qhayAla rakhate hue apanI medhAvI buddhi kA paricaya diyA thA, sAthame anukaMpA bhAva se | pujArI yA vidhi karAnevAle ko yatkiMcit bahumAna pragaTa karate hue kucha dhana-rAzi pradAna krvaaii| aise bahuguNa-saMpanna mahAtmA pUjya AcAryazrI harSasAgara-sUrijI ko hama bhAvabharI vaMdanA karate hue isa zrutakArya kA prAraMbha karane jA rahe hai| - muni dIparatnasAgara [kAtrejApUnA, zaMkhezvara, kapaDavaMja, prabhAsapATaNa Adi sthAnome AgamamaMdira ke preraka, karmagraMtha abhyAsu, nispRha mahAtmA pUjyapAda gacchAdhipati AcArya zrI daulatasAgara-sUrIzvarajI mahArAja sAheba (evaM) ajAtazatru, svAdhyAya-rasika, prazAMtamUrtI aura apane guru ke prItipAtra parama pUjya AcArya zrI naMdIvardhanasAgara-sUrijI mahArAja sAheba isa pavitra zruta-kAryame dono sUrivaro kA smaraNa karate hue koTi koTi vaMdanA ke sAtha ...........muni dIparatnasAgara | - .. - .. - .. - .. -.. - .. - .. - .. - .. - .. - . ~8~
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlAGkA: 159+93 mUlAMka: 001 002 003 004 005 008 007 8-10 11-13 14-18 019 20-25 026 27-31 32-37 38-41 042 43-45 46-49 050 prathama dvitIya tRtIya caturtha paMcama SaSTha saptama aSTama navama dazama ekAdaza dvAdaza trayodaza caturdaza paMcadaza SoDaza samavAyaH saptadaza aSTAdaza ekonaviMzati viMzati pRSThAMka 008 021 022 022 026 029 031 033 036 039 044 049 056 059 063 069 071 074 079 081 samavAyAna sUtrasya viSayAnukrama samavAyaH mUlAMka:::: 051 052 053 054 55-59 60 61 62 63 64-99 100 101 102-108 109 110 111 112 113 114 ekaviMzati dvAviMza trayoviMzati 115 116 paJcaviMzati viMzati saptaviMzati aSTAviMzati ekonatriMzat triMzat ekatriMzat dvAtriMzat trayastriMzat catustriMzat paJcatriMzat SaTtriMzat saptatriMzat pRSThAMka mUlAMka:::: 084 117 087 091 092 094 097 098 101 104 107 ~9~ 117 120 123 126 132 135 136 136 138 138 118 119 120 121-123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 dIpa-anukramA: 383 samavAyaH ekacatvAriMzat vAcatvAriMzat tricatvAriMzat catu: catvAriMzat paJcacatvAriMzat catvAriMzata saptacatvAriMzat__ aSTacatvAriMzat ekonapaMcAzata paMcAzat ekapaMcAzat dvipaMcA paMcAzat catuSpaMcAzat__ paMcapaMcA triMzat ekonacatvAriMzat catvAriMzat pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [04] aMga sUtra- [ 04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH saptapaMcAzat paMcaza ekonaSaSTi SaSTi pRSThAMka 139 139 142 143 144 144 145 146 146 147 148 148 150 151 151 154 154 154 155 155
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSThAMka 14. mUlAkA: 159+93 malAka: samavAya: 139 | ekaSaSTi daviSaSTi 141 triSaSTi 142 catuHSaSTi 143 paJcaSaSTi 144 SaSaSTi 145 saptaSaSTi 146 aSTaSaSTi 147 ekonasaptati 148 - saptati samavAyAGga sUtrasya viSayAnukrama pRSThAMka malAMka:::: samavAya: 156 149 / ekasaptati 170 | 157 || 150 | davisaptati 172 161 151 trisaptati 174 161 152 catuHsaptati 175 paJcasaptati 176 154-155 SaDsaptati 177 164 156 saptasaptati 177 157 aSTasaptati 178 16 ekonAzIti 168 159 azIti dIpa-anukramA: 383 malAMka: samavAya: pRSThAMka | ekAzIti 183 | davayazIti 184 162 tryazIti 185 163 caturazIti 187 164 paMcAzIti 165 SaDazIti 166 saptAzIti 192 167 aSTAzIti 168 ekonanavati 169 navati 195 153 194 A/R 170 174 201 navanavati zata 205 204 198 175 ekanavati 171 | dvinavati kara trinavati 173 | caturnavati paJcanavati SaNNavati saptanavati aSTanavati 178 | 179 | 180-383 200 202 203 204 176 177 prakIrNaka: samavAyA: 208327 201 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra-[04], aMga sUtra-[04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~10~
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ [samavAya- mUlaM evaM vRttiH ] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "samavAyAGgasUtra ke nAmase sana 1918 (vikrama saMvata 1974) meM Agamodaya samiti dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdakamahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira apane nAmase 'jinazAsana ArAdhanA TrasTa' kI tarapha se AcArya zrI hemacandrasUrijIne chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, Upara apanA nAma evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. yaha spaSTa rUpase eka prakArase adattAdAna hI hai, aisI aneka prato ke agale do peja palaTakara yA nae DAlakara unhoMne apane nAmase chapavAi hai, isa taraha vo apane Apako bar3A Agama saMrakSaka sAbita karanekI anucita ceSTA kara cuke hai| isI samaga sUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se AcArya zrI nayacaMdrasAgarasUrijIne bhI chapavAyA hai, samudAya kI vaphAdArI nibhAte hue isa pUjyazrIne pUjya sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjazrI kA nAma bar3I ijjata ke sAtha apanI jagaha pe hI rakhA hai, aura khudakA nAma puna: saMpAdaka rUpa se peza kiyA hai| apanI prastAvanAmeM nayacaMdrasAgarasUrijI ne bhI merI taraha ukta bAta kA ullekha kiyA hai| isI samavAyAGgasUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se pUjya jambUvijayajI mahArAjajIne zrI motIlAla banArasIdAsa kI taraphase prakAzita karavAI hai, jo kI pustaka rUpase bAIMDeDa hai, aura pariziSTameM pUjya zrI punyavijayajI saMkalita zuddhi-vRddhi patraka diyA hai| hamArA ye prayAsa kyoM? + Agama kI sevA karaneke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira adhyayana-uddezaka-mUlasUtra- Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake| hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hae hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa likhI hai| zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. kI preraNAse aura zrI vardhamAna jaina AgamamaMdira, pAlitANA kI saMpUrNa dravya sahAya se ye 'savRttika-Agama-suttANi' bhAga-7 kA mudraNa huA hai, hama una ke prati hamArA AbhAra vyakta karate hai | ___......muni dIparatnasAgara. ~11~
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [-] prata anukrama [-] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [-] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [ - ], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] 1 sa0 arham / navAvRttikAraka zrImadabhayadevasUrivaryavihita vivaraNamurta zrImatsamavAyAGgasUtram / zrAbaddhamAnamAnamya, samavAyAGgavRttikA / vidhIyate'nyazAstrANAM prAyaH samupajIvanAt // 1 // duH sampradAyAdasadUhanAdvA, bhaNiSyate yadvitathaM mayeha / tIdharmAmanukampayadbhiH, zodhyaM matArthakSatirastu maiva // 2 // iha sthAnAkhyatRtIyAGgAnuyogAnantaraM kramaprApta eva samavAyAbhidhAnacaturthAGgAnuyogo bhavatIti so'dhunA samArabhyate, tatra ca phalAdidvAracintA sthAnAGgAnuyogavat kramAdavaseyA, navaraM samudAyArtho'yamasya samiti - samyaka abetyAdhikyena ayanamayaH paricchedo jIvAjIvAdivividhapadArthasArthasya yasminnasau samavAyaH samayayanti vA vRttikAra - kRta vRtti- pratijJA evaM zAztra svIkRtti For Parts Only ~ 12 ~ %%%%%
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1]. ------------------------------------ mala [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 1 sama bAyaH prata sutrAMka zrIsamavA- samavataranti saMmilanti nAnAvidhA AtmAdayo bhAvA abhidheyatayA yasminnasau samavAya iti, sa ca pravacanapura- yAMge tapasyAGgamiti samavAyAGgam , tatra kila zrIzramaNamahAvIravarddhamAnakhAminaH sambandhI paJcamo gaNadhara AryasudharmazrIabhaya khAmI khaziSyaM jambUnAmAnamabhi samavAyAjJArthamabhidhitsuH bhagavati dharmAcArye bahumAnamAvirbhAvayan khakIyavacane vRtiH ca samastavastuvistArakhabhAvAvabhAsikevalAlokakalitamahAvIravacananiHzritatayA'vigAnena pramANamidamiti ziSyasya // 1 // matimAropayannidamAdAveva sambandhasUtramAha surya me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-[iha khalu samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisuttameNaM purisasIheNaM purisavarapuMDarIeNaM purisavaragaMdhahatthiNA loguttameNaM loganAheNaM logahieNaM logapaIveNaM logapatroagareNaM abhayadaeNaM caskhudaeNaM maggadaeNaM saraNadaeNaM jIvadaeNaM dhammadaeNaM dhammadesaeNaM dhammanAyageNaM dhammasArahiNA dhammavaracAuraMtacakvaTTiNA appaDihayavaranANadasaNadhareNaM viyadRcchaumeNaM jiNeNaM jAvaeNaM tinneNaM tAraeNaM buddheNaM vohaeNa mutteNaM moyageNaM savvatruNA savvadarisiNA sivamayalamaruyamaNaMtamakkhayamavAbAhamapuNarAvittisiddhigainAmadheyaM ThANaM saMpAviukAmeNaM ime duvAlasaMge gaNipiDage pannatte, taMjahA-AyAra 1 sUyagaDe 2 ThANe 3 samavAe 4 vivAhapanacI 5 nAyAdhammakahAo 6 uvAsagadasAo 7 aMtagaDadasAo 8 aNuttarovavAidasAo 9paNhAvAgaraNa 10 vivAgasue 11 diDivAe 12, tattha NaM je se cautthe aMge samavAetti Ahite tassa NaM ayamaDhe pannatte, taMjahA-] ege AyA ege aNAyA ege daMDe ege adaMDe egA kiriA egA akiriA ege loe ege aloe ege prata anukrama // 1 // 'samavAya' zabdasya vyAkhyA, mUlasUtrasya Arambha: ~13~
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ------------------- ----------- mUlaM [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: PAN prata sUtrAMka dhamme ege apamme ege puNNe ege pAve ege baMdhe ege mokkhe ege Asave ege saMvare egA veyaNA egA NijarA 18 jaMbuddIve dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte, appaiTTANe narae egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte, pAlae jANavimANe ega joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte, savvaTThasiddhe mahAvimANe egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte / ahAnakkhatte ematAre pannatte, cittAnakkhatte egatAre pannatte, sAtinakkhatte egatAre pannatte / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiyANaM nerajhyANaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe neraiANaM ukkoseNaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, doccAe puDhavIe neraiyANaM jahanneNaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM egaM paliovamaM ThiI patnattA, asurakumArANaM devANaM ukoseNaM egaM sAhiyaM sAgarovamaM ThiI pannattA, asurakumAriMdavajiyANaM bhomiANaM devANaM atyegaiANaM ega paliovamaM ThiI pannattA, asaMkhijavAsAuyasannipaMcidiyatirikkhajoNiyANaM atyaMgaiANaM ega paliyovamaM ThiI pannattA, asaMkhiayAsAuyaganbhavatiyasaMNimaNuyANaM atthegaiyANa egaM paliovamaM ThiI pannattA, vANamaMtarANaM devANaM ukkoseNaM ega paliovamaM ThiI pannatA, joisiyANaM devANaM ukoseNaM egaM paliovamaM vAsasayasahassamabhahiyaM ThiI pannattA, sohamme kappe devANaM jahanneNaM ega paliovarma ThiI pannattA, sohamme kappe devANaM atyegaiANaM ega sAgarovamaM ThiI pannattA, IsANe kappe devANaM jahanneNaM sAiregaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, IsANe kappe devANaM atthemaiyANaM erga sAgarovama ThiI pannattA, je devA sAgaraM susAgaraM sAgarakaMta bhavaM maNuM mANusottaraM logahiyaM vimANaM devattAe uvavannA tesi NaM devANaM ukkose NaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, te Na devA anukrama ~14~
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM vRtti:) samavAya [1] --------------------------------- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA-18 egassa addhamAsassa ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM egassa vAsasahassassa AhAraDe samu 1samayAMge pajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA je jIvA te egeNaM bhavaggahaNeNaM sijjhissaMti bujhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti savvadu- vAyaH kkhANamaMtaM karissaMti 18 // sUtram // 1 // vRttiH 'zrutam AkarNitaM 'me' mayA he 'AyuSman !' cirajIvita!jambUnAman ! 'terNa'ti yo'sau nirmUlonmUlitarAgadveSAdivi-18 // 2 // SamabhAvaripusainyatayA bhuvanabhAvAvabhAsanasahasaMvedanapurassarI visaMvAdivacanatayA ca tribhuvanabhavanaprAGgaNaprasapatsudhAdhavalayazorAzistena mahAvIreNa bhagavatA-samozcaryAdiyuktena 'eva'miti vakSyamANena prakAreNAkhyAtam-abhihitamAtmAdivastutattvamiti gamyate, athavA 'AusaMteNaM'ti bhagavatetyasya vizeSaNamAyuSmatA cirajIvitavatA bhagavateti, athavA / pAThAntareNa mayetyasya vizeSaNamidaM AvasatA mayA gurukule AmRzatA vA-saMspRzatA vA mayA vinayanimittaM karatalAbhyAM 4AguroH kramakamalayugalamiti, yahA AusaMteNa'ti AjupamANena vA prItipravaNamanaseti, yadAkhyAtaM tadadhunocyate'ege AyA ityAdi, kasyacidvAcanAyAmaparamapi sambandhasUtramupalabhyate, yathA-'iha khalu samaNeNaM bhagavayA ityAdi, tAmeva ca vAcanAM vRhattaratvAdvayAkhyAsyAmaH, idaM ca dvitIyasUtra saJcaharUpaprathamasUtrasyaiva prapaJcarUpamavaseyam , // 2 // assa caivaM gamanikA-'iha' abhilloke nirgranthatIrthe vA, khalu vAkyAlabAre avadhAraNe vA, tathA ca ihaiva, na zA-1 kyAdipravacaneSu, zrAmyati-tapasyatIti zramaNastena, idaM cAntimajinasya sahasampannaM nAmAntarameva, yadAha-'sahasaM FORCE CON JMEauratos 'AusaMteNaM' zabdasya vyAkhyA, ~15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM vRtti:) samavAya [1], ------ ..........------------------- mUlaM [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka -%-56154 muiyAe samaNe tti, bhagavateti pUrvavat , mahAMzcAsau vIrazceti mahAvIrastena, idaM ca mahAsAtvikatayA prANaprahANapravaNaparIpahopasarganipAte'pyaprakampatvena pIyUpapAnaprabhubhirAvirbhAvitam , Aha ca-'ayale bhayabharavANaM khaMtikhame parIsahovasaggANaM paDimANaM pArae devehi (se NAma) kae mahAvIre'tti, kathambhUtenetyAha-Adau-prAthamyena zrutadharmamAcArAdigranthAtmakaM karoti-tadarthapraNAyakatvena praNayatItyevaMzIla Adikarastena, tathA taranti yena saMsArasAgaramiti tIrthapravacanaM tadavyatirekAdiha sakatIrtha tasya karaNazIlatvAttIrthakarastena, tIrthakaratvaM ca tasya nAnyopadezabuddhatvapUrvakamityata Aha-khayam-Atmanaiva nAnyopadezataH samyagbuddho heyopAdeyavastutattvaM viditavAniti khayaMsambuddhastena, svayaMsambuddhatvaM cAsya na prAkRtasyeva saMbhAvyaM puruSottamatyAdayetyata Aha-puruSANAM madhye tena tenAtizayena rUpAdinodgatatvAd-UrdhvavartitvAduttamaH puruSottamastena, atha purupottamatvameva siMhAyupamAnatrayeNAsya samarthayannAha-siMha iva siMhaH puruSazcAsau siMhazceti puruSasiMhaH, lokena hi siMhe zauryamatiprakRSTamabhyupagatamataH zaurye sa upamAnaM kRtaH, zaurya tu | bhagavato vAlye pratyanIkadevena bhApyamAnasyApyabhItatvAt kulizakaThinamuSTiprahAraprahatipravarddhamAnAmarazarIrakujatAkaraNAca ityatastena, tathA varaM ca tatpuNDarIkaM ca varapuNDarIkaM-dhavalaM sahasrapatraM puruSa eca varapuNDarIkaM puruSavarapuNDarIkaM,8 dhavalatA cAsya bhagavataH sarvAzubhamalImasarahitatvAt sarvezca zubhairanubhAvaiH zuddhatvAdityatastena, tathA varazcAsau gandha 1 sahasammatyA zramaNaH / 1 abalo bhayabhairavayoH kSAntikSamaH pariSahopasarmANAM pratimAno pArago devaH kRtaM mahAvIra iti / anukrama %CANAGAR zramaNa, bhagavat, mahAvIra Adi zabdAnAma vyAkhyA, bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~16~
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ---------------------------- ---- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: vAyaH prata zrIsamavA- yAMge zrIabhaya sutrAMka bRttiH hastI ca paragandhahastI puruSa eva varagandhahastI puruSavaragandhahastI, yathA gandhahasino gandheneva sarvagajA bhajyante tathA zausamabhagavatastaddezaviharaNena ItiparacakradurbhikSajanaDamarakAdIni duritAni zatayojanamadhye nazyantIti atastena puruSavaragandhahastinA, na bhagavAn puruSANAmeyottamaH kintu sakalajIvalokasyApItyata Aha-lokasya-tiryagnaranArakanAkilakSaNajIvalokasyottamaH-caturviMzaduddhAtizayAdyasAdhAraNaguNagaNopetatayA sakalasurAsurakhacaranaranikaranamasthatayA ca pradhAno lokottamastena, lokottamatvamevAsya puraskurvannAha-lokasya-sajJibhavyalokasya naathH-prbhuloknaathsten, nAthatvaM cAsya yogakSemakRnnAtha' iti vacanAdaprAptasya samyagdarzanAderyogakaraNena labdhasya tasyaiva pAlanena ceti, lokanAthatvaM ca tAttvikaM taddhitatve sati sambhavatItyAha-lokasya-ekendriyAdiprANigaNasya hitaH-AtyantikatadrakSAprakarSaprarUpaNenAnukUlavartI lokahitastena, yadetanAthatvaM hitatvaM vA tavyAnAM yathAyasthitasamastavastustomapradIpanena nAnyathetyAha-lokasya-viziSTatiryagnarAmararUpasyAntaratimiranikaranirAkaraNena prakRSTapadArthaprakAzakAritvAtpradIpa iva pradIpo lokapradIpastena, idaM ca vizeSaNaM draSTalokamAzrityoktam , atha dRzyalokamAzrityAha-lokasya-lokyate iti loka iti vyutpattyA lokAlokarUpasya samastavastustomakhabhAvasyAkhaNDamArtaNDamaNDalamiva nikhilbhaavsbhaavaavbhaasnsmrth-4||3|| kevalAlokapUrvakapravacanaprabhApaTalapravartanena pradyotaM-prakAzaM karotItyevaMzIlo lokapradyotakarastena, nanu lokanAthatvAdivizeSaNayogI hariharahiraNyagarbhAdirapi tatpIrthikamatena sambhavatIti ko'sya vizeSa ityAzaGkAyAM tadvizeSAbhidhAnAyA prata anukrama bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~17~
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya 1. ............------------------------- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka saha-na bhayaM dayate-prANApaharaNarasikopasargakAriNyapi prANini dadAtItyabhayadayaH abhayA vA-sarvaprANibhayaparihAra-141 vatI dayA-ghRNA yasyAsAvabhayadayo, hariharAdistu naivamiti, tenAbhayadayena, na kevalamasAvapakArakAriNAmapyanarthaparihAramAtraM karoti apitvarthaprAptiM karotIti darzayannAha-cakSuriva cakSuH-zrutajJAnaM shubhaashubhaarthvibhaagkaaritvaattddyte| iti cakSurdayastena, yathA hi loke cakSurdacA vAJchitasthAnamArga darzayan mahopakArI bhavatItyevamihApIti darzayannAha-18 |mArga-samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM paramapadapathaM dayata iti mArgadayastena, yathA hi loke cakSurudghATanaM mArgadarzanaM ca kRtvA caurAdiviluptAn nirupadravaM sthAna prApayan paramopakArI bhavati evamihApIti darzayannAha-zaraNaM-trANamajJAnopadravopahatAnAM tadrakSAsthAnaM tacca paramArthato nirvANaM taddayata iti zaraNadayastena, yathA hi loke cakSurmArgazaraNadAnAt | duHsthAnAM jIvitavyaM dadAti evamihApIti darzayannAha-jIvanaM jIvo-bhAvaprANadhAraNamamaraNadharmatvamityardhastaM dayata Piti jIvadayo jIveSu vA dayA yasya sa jIvadayo'tastena, idaM cAnantaroktaM vizeSaNakadambakaM bhagavato dharmamayamUrti tvAtsampannamiti dharmAtmakatAmasyAnyavizeSaNapaJcakanAha-dharma-zrutacAritrAtmakaM durgatiprapatajantudhAraNasabhAvaM dayatedadAtIti dharmadayastena, tahAnaM cAsya taddezanAdevesata Aha-dharmam-uktalakSaNaM dezayati-kathayatIti dharmadezakastena, dharmadezakatvaM cAsya dharmakhAmitve satti na punaryathA naTasyeti darzayannAha-dharmasya-kSAyikajJAnadarzanacAritrAtmakasya nAyakaH-khAmI yathAvatpAlanAddharmanAyakastena, tathA dharmasya sArathirdharmasArathiH, yathA rathasya sArathI rathaM rathikamAMzca / CASEASCANCESAKER SACAKACASSESAMERICASSES anukrama bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~18~
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1]. ------------------------------------ mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: A 1sama prata sutrAMka // 4 // zrIsamavA- rakSati evaM bhagavAMzcAritradharmAnAnAM saMyamAtmapravacanAkhyAnAM rakSaNopadezAddharmasAradhirbhavatIti tena dharmasArathinA, tathA yAMge yaH samudrAzcaturthoM himavAn ete catvAraH antAH-paryantAsteSu khAmitayA bhavatIti cAturantaH sa cAsau cakravartI ca zrIabhaya cAturantacakravartI varacAsau pRthivyAH cAturantacakravartI ceti varacAturantacakravartI-rAjAtizayaH dharmaviSaye varacAtuvRtti dantacakravartI dharmavaracAturantacakravartI, yathA hi pRthivyAM zeSarAjAtizAyI varacAturantacakravartI bhavati tathA bhaga vAn dharmaviSaye zeSapraNetRNAM madhye sAtizayatvAt tathocyata iti tena dharmavaracAturantacakravartinA, etaca dharmadAya|katvAdivizeSaNapaJcakaM prakRSTajJAnAdiyoge sati bhavatItyata Aha-apratihate-kaTakukhyaparvatAdibhiraskhalite avisaMvAdake vA ata eva kSAyikatvAdvA bare-pradhAne jJAnadarzane kevalalakSaNe dhArayatIti apratihatavarajJAnadarzanadharastena, evaM-15 vidhasaMvedanasaMpadupeto'pi chapavAn mithyopadezitvAnopakArIti nizchamatApratipAdanAyAsyAha, athavA kathamasyApratihatasaMvedanatvaM sampanna ?, atrocyate, AvaraNAbhAvAd, etadevAha-vyAvRttaM-nivRttamapagataM chadma-zaThatvamAvaraNaM vA yasya | |sa tathA tena vyAvRttachAnA, mAyAvaraNayozcAbhAvo'sya rAgAdijayAjAta ityata Aha-jayati-nirAkaroti rAgadveSA-IRM |dirUpAnarAtIniti jinatena, rAgAdijayazcAsya rAgAdikharUpatajayopAyajJAnapUrvaka eva bhavatItyetadasyAha-jA-INI nAti chAnasthikajJAnacatuSTayeneti jJApakastena, anantaramasya svArthasampattyupAya uktaH, adhunA khArthasampattipUrvakaM parArtha-11 sampAdakatvaM vizeSaNaSaTkenAha-tIrNa iva tIrNaH, saMsArasAgaramiti gamyate, tena, tathA tArayati parAnapyupadezavartina NCASSACRACTEK prata anukrama SARELatun intimational Natunasaram.org bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~19~
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ---- ----------------------------- mUlaM [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka iti tArakastena, tathA buddhena jIvAditattvaM, tathA bodhakena jIvAditattvamevApareSAM, tathA muktena vAyAbhyantarapandhiva-1I ndhanAt , mocakena tata eva pareSAM, tathA muktatve'pi sarvajJena sarvadarzinA, na tu muktAvasthAyAM darzanAntarAbhimatapuruSeNeka bhAvijaDatvena, tathA zivaM sarvAbAdhArahitatvAt , acalaM svAbhAvikaprAyogikacalanahetvabhAvAt , arujam-avidyamAnaroga, zarIramanasorabhAvAt , anantamanantArthaviSayajJAnasvarUpatvAt , akSayam-anAzaM sAdyaparyavasitasthitikatvAt, akSataM yA paripUrNatvAt pUrNimAcandramaNDalavat, avyAbAdhamapIDAkAritvAt , 'apunarAvartakam avidyamAnapunarbhavAvatAraM, tabIjabhUtakAbhAvAt siddhigatiriti nAmadheyaM yasya tatsiddhigatinAmadheyaM, tiSThati yasmin karmakRtikArarahitatvena sadA'vasthito bhavati tatsthAnaM-kSINakarmaNo jIvasya kharUpaM lokAgraM vA, jIvakharUpavizeSaNAni tu lokAgrasyAdheyadharmANAmAdhAre'dhyAropAdavaseyAni, tadevaMbhUtaM sthAnaM samprAsukAmena-yAtumanasA na tu tatprAptena, tatmAsasthAkaraNatvena prajJApanA'bhAvAt , prAptukAmeneti yaducyate tadupacArAd, anyathA hi nirabhilASA eva bhagavantaH kevalino bhavanti, 'mokSe bhave ca sarvatra, niHspRho munisattama' iti vacanAditi / tadevamagaNitaguNagaNasampadupetena bhagavatA 'ima' ti idaM vakSyamANatayA pratyakSamAsanaM ca dvAdazAGgAni yasiMstad dvAdazAGgaM gaNinaH-AcAryasya piTakamiva piTakaM gaNipiTakaM, yathA hi vAlacukavANijakasya piTakaM sarvasAdhArabhUtaM bhavati evamAcAryasya dvAdazAGgaM jJAnAdiguNaratnasarvakhAdhArakalpaM bhavatIti bhAvaH, prajJasaM tIrthakaranAmakarmodayavartitayA prAyaH kRtArthenApi paropakArAya prakAzitaM, 'tadyathe 40 anukrama bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~20~
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ------------------------------------ mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 1 samabAyaH prata yAMga sutrAMka prata zrIsamavA- tyudAharaNopadarzane, AcAra ityAdi dvAdaza padAni vakSyamANanirvacanAnIti kaNThyAni, 'tattha Nati tatra-dvAdazAjhe Nami- salakAre yattacaturthamajhaM samavAya ityAkhyAtaM tasyAyamarthaH-AtmAdiH abhidheyo bhavatIti gamyate, 'tadyatheti vAcazrIabhayAnAntaradvitIyasambandhasUtravyAkhyeti / iha ca viduSA padArthasArthamabhidadhatA sakrama evAsAvabhidhAtavya iti nyAyaH, vRciH tatrAcArya ekatvAdisaGkhyAkramasambandhAnarthAn vaktukAma AdAvekatvaviziSTAnAtmanazca sarvapadArthabhojakatvena pradhAnatvA-15 dAtmAdIn sarvasya vastunaH sapratipakSatvena sapratipakSAn 'ege AyA' ityAdibhiraSTAdazabhiH sUtrairAha, sthAnAGgoktArthAni hai caitAni prAyastathApi kizciducyate-eka AtmA, kathaJciditi gamyate, idaM ca sarvasUtreSvanugamanIyaM, tatra pradezArthatayA asaGkhyAtapradezo'pi jIvo dravyArthatayA ekaH, athavA pratikSaNaM pUrvasabhAvakSayAparakharUpotpAdayogenAnantabhedo'-18 pi kAlatrayAnugAmicaitanyamAtrApekSayA eka eva AtmA, athavA pratisantAnaM caitanyabhedenAnantatve'pyAtmanAM satrahanayA|zritasAmAnyarUpApekSayaikatvamAtmana iti / tathA na AtmA anAtmA-ghaTAdipadArthaH, so'pi pradezArthatayA sayeyAsa-14 beyAnantapradezo'pi tathAvidhaikapariNAmarUpadravyArthApekSayA eka eva, evaM saMtAnApekSayA'pi, tulyarUpApekSayA tu anupa-| yogalakSaNekakhabhAvayuktatvAtkathaJcidbhinnakharUpANAmapi dharmAsikAyAdInAmanAtmanAmekatvamavaseyamiti / tathA eko MIdaNDo duSprayuktamanovAkkAyalakSaNo hiMsAmAnaM vA, ekatvaM cAsya sAmAnyanayAdezAda, evaM sarvatraikatvamavaseyaM / tathai ko'daNDaH-prazastayogatrayamahiMsAmAtraM vA / tathaikA kriyA-kAyikyAdikA AstikyamAnaM vA / tathaikA akriyA-1 anukrama 'AtmA' Adi sUtrokta zabdasya vyAkhyA: ~21~
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya 1. ...........------------------------- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka yoganirodhalakSaNA nAstikatvaM vA / tathaiko lokaH, trividho'pyasaGkhyeyapradezo'pi vA dravyArthatayA / tathA eko'lokaH, anantapradezo'pi dravyArthatayA, athavaite lokAlokayobahutvavyavacchedanapare sUtre, abhyupagamyante ca kaizciddhahavo lokAH, atastadvilakSaNA alokA api tAvanta eveti, evaM sarvatra gamanikA kAryA / navaraM dharmo-dharmAstikAyaH, adharma:-adharmAstikAyaH, puNya-zubhaM karma, pApam-azubhaM karma, bandho-jIvasya karmapudgalasaMzlepaH, sa caikaH sAmAnyataH, sarvakarmavandhavyavacchedAvasare yA punarbandhAbhAvAd, anenoddezena mokSAzravasaMvaravedanAnirjarANAmapyekatvamavaseyamiti / iha cAnAtmagrahaNena sarveSAmanupayogavatAmekatvaM prajJApya punarlokAditayA yadekatvaprarUpaNaM tatsAmAnyavizeSApekSamavagantavyamiti // evaM cAtmAdInAM sakalazAstraprapaJcAnAmarthAnAM pratyekamekatvamabhidhAya adhunAtmapariNAmarUpANAmarthAnAM tadevAha-'jambU' ityAdi sUtrasaptakamAzrayavizeSANAM tathA 'imIse rayaNe'tyAdisUtrASTAdazakamAzrayiNAM sthityAdidharmANAM pratipAdanaparaM subodha, navaraM 'jambuddIve dI' iha sUtre 'AyAmavikkhaMbheNaM'ti kacitpATho dRzyate, kvacittu 'cakavAlavikhaMbheNaM'ti tatra prathamaH sambhavati, anyatrApi tathA zravaNAt , sugamazca, dvitIyastvevaM vyAkhyeyaH-cakravAlaviSkambhena-vRttavyAsena, idaM ca pramANayojanamavaseyam, yadAha-"AyaGguleNa vatthu ussehapamANao miNasu | dehaM / nagapuDhavivimANAI miNasu pamANaMguleNaM tu // 1 // " tathA pAlaka-yAnavimAnaM saudharmendrasambandhyAbhiyo anukrama 1AramAMgulena rastu utsedhAMguLapramANato minu deham / nagapRthvI vimAnAni minu pramANAMgulenaiva // 1 // Nirauasaram.org 'AtmA' Adi sUtrokta zabdasya vyAkhyA: ~22~
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [1] prata anukrama [3] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], mUlaM [1] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita . AgamasUtra - [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri- racitA vRttiH zrIsamavA yAMge zrIamaya 0 vRttiH // 6 // vAyaH gikapAlakAbhidhAnadevakRtaM vaikriyaM, yAnaM gamanaM tadarthaM vimAnaM ( yAnavimAnaM ) yAyate'neneti yAnaM tadeva vA vi- 21 samamAnaM yAnavimAnaM pAriyAnikamiti yaducyate, 'atthI' tyAdi, asti-vidyate ekeSA- keSAJcinnairavikANAmekaM palyopamaM sthitiritikRtvA 'prajJA' praveditA mayA anyaizva jinaiH, sA caturthe prastaTe madhyamA'vaseyeti, evamekaM sAgaropamaM trayodaze prastaTe utkRSTA sthitiH iti // 'asurindavajjiyANaM' ti camaravalivarjitAnAM 'bhomejANaM' ti bhavanavAsinAM bhUmIpRthivyAM ratnaprabhAbhidhAnAyAM bhavatvAtteSAmiti teSAM caikaM palyopamaM madhyamA sthitiryata utkRSTa dezone dve palyopame sA, Aha ca - "dAMhiNa divaha paliyaM do desRNuttarihANaM "ti, 'asaMkhejetyAdi, asaGkhyeyAni varSANyAyuryeSAM te tathA te ca te sacinazca samanaskAste ca te paJcendriyatiryagyonikAzcetyasatyeya varSAyuH saJjJipaJcendriyatiryagyonikAstevA keSA| Jcid ye hemavatairaNyavatavarSayorutpannAsteSAmekaM palyopamaM sthitiH, evaM manuSyasUtramapi, navaraM garbhe garbhAzaye vyutkrAntiH - utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikA na samUrcchanajA ityarthaH / 'vANamantarANaM devANaM' ti, devAnAmeva na tu devInAM, tAsAmarddhapa| lyopamasya pratipAditatvAt, 'joisiyANaM devANaM'ti candravimAnadevAnAM na sUryAdidevAnAM nApi candrAdidevInAM, 'peliyaM ca samasahassaM candANavi AuyaM jANa' itivacanAt, 'sohamme kaSNe devANaM ti iha devazabdena devA devyazva gRhItAH, saudharme hi palyopamAdInatarA sthitirjaghanyato'pi nAsti, iyaM ca prathamaprastaTe'vaseyA, 'sohamme kappe atthe 1 dAkSiNAtyAnAM sAthai patyopamaM ke dezone uttaralyAnAm // 2 popa sahasrAdhikaM candrANAmapyAyujInIhi / Education International For Paren ~23~ // 6 // ra
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1] ---------------------------------- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka 3556 gaiyANaM devANaM ega sAgarovama miti, atra devAnAmeva grahaNaM na tu devInA, utkRSTato'pi tatra tAsAM paJcAzatpalyo|pamasthitikatvAt , tathA ekaM sAgaropamamiti madhyamasthityapekSayA, utkarSatastatra sAgaropamadyasadbhAvAt , prastaTApekSayA tveSA saptame prastaTe mdhymaavseyaa| IsANe kappe devANa'mityatra devagrahaNena devA devyazca gRhyante, yatastatra sAtirekapalyopamAdanyA jaghanyataH sthitireva nAsti, 'IsANe kappe devANaM atthegaiyANa'mityatra devAnAmeva grahaNaM na devInAM, tatra tAsAmutkarSato'pi paJcapaJcAzatpalyopamasthitikatvAditi, tathA ye devAH sAgara-sAgarAbhidhAnamevaM susA-1 |garaM sAgarakAntaM bhavaM marnu mAnuSottaraM lokahitamiha- cakAro draSTavyaH, samuccayasya dyotanIyatvAd, vimAnaM-devanivAsa-11 vizeSamAsAdyeti zeSaH, devatvena na tu devItvena tAsAM sAgaropamasthiterasambhavAt utpannA-jAtAsteSAM devInAmekaM sAga-18 ropamaM sthitiH, etAni ca vimAnAni saptame prastaTe'vaseyAni // sthityanusAreNa ca devAnAmucchAsAdayo bhavantIti tAn darzayannAha te Na mityAdi, yeSAM devAnAmekaM sAgaropamaM sthitiste devA NamityalaGkAre arddhamAsasyAnte iti shessH| Ananti prANanti, etadeva krameNa vyAkhyAnayannAha-ucsanti niHzvasanti, vAzabdAH vikalpArthAH, tathA tepA-3 mAmeva varSasahasrasthAnte iti zeSaH, AhArArthaH-AhAraprayojanamAhArapudgalAnAM grahaNamAbhogato bhavati, anAbhogatastu pratisamayameva vigrahAdanyatra bhavatIti, gAtheha-jaissa jai sAgarobamAI Thii tassa tattiehiM pakkhehi~ / UsAso de yasya vApantiH sAgaropamAgi sthitistasya tAvadbhiH pakSaH / uttAno devAnAM varSasahanarAhAraH // 1 // anukrama CE 20 For P OW ~24~
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ---------------------------- ---- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- prata yAMga sutrAMka zrIabhaya vRttiH // 7 // vANaM vAsasahassehi~ aahaaro||1||tti, santi-vidyante 'egaiyA' eke kecana bhavasiddhiya'tti bhavA-bhAvinI siddhiH-muktiryeSAM te bhavasiddhikAH-bhavyAH bhavaragahaNeNaM'ti bhavasya-manuSyajanmano grahaNam-upAdAnaM bhavagrahaNaM tena setsyanti aSTavidhamaharddhiprAptyA bhotsyante kevalajJAnena tatvaM 'mokSanti' karmarAzeH parinirvAsyanti-karmakRtavikAravirahAcchItIbhaviSyanti, kimuktaM bhavati ?-sarvaduHkhAnAmantaM kariSyantIti // sAmAnyanayAzrayaNAdekatayA vastUnyabhidhAyAdhunA vizeSanayAzrayaNAdvitvenAha do daMDA pannattA, -aTThAdaMDe ceva aNahAdaMDe ceka, duve rAsI paNNattA, taMjahA-jIvarAsI ceva ajIvarAsI ceva, duvihe bandhaNe pannatte, taMjahA-rAgavandhaNe ceva dosapandhaNe ceva, puvAphagguNInakkhace dutAre paM0, uttarAphagguNI nakSatte dutAre paM0, pucAbhadavayA nakkhatte dutAre paM0, uttarAmaddavayA nakSatte dutAre paM0, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM do paliovamAI ThiI paM0 ducAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM do sAgarovamAI ThiI 50 asurakumArANa devANaM atyaMgaiyANaM do paliovamAI ThiI 50 asurakumAriMdavajivANaM bhomijANaM devANaM ukkoseNaM desUNAI do paliovamAI ThiI 50 asaMkhijavAsAuyasannipaMceMdiyatirikkhajoNiANaM atthegaiyANaM do paliovamAI ThiI 50 asaMkhijavAsAuyasanni0 mANussANaM atthegaiyANa devANaM (ca) do paliokmAI ThiI paM0 sohamme kappe atthegaiyANaM devANaM do paliovamAI ThiI paM0 IsANe kappe atgaiyANaM devANaM do paliovamAI ThiI paM0 sohamme kappe atdhegajhyANaM devANaM ukoseNaM do sAgarovamAI ThiI paM0 IsANe kappe devANaM ukko prata anukrama 156450 arelianchurary.orm | ete sUtre 'daMDa' Adi padArthasya dvitvaM uktaM ~25
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya 2. ------------------------------------ mala [2] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka RECASTECEKACK seNaM sAhiyAI do sAgarovamAI ThiI paM0 saNakumAre kappe devANaM jahaNeNaM do sAgarovamAI ThiI paM0 mAhide kappe devANaM jahANeNaM sAhiyAI do sAgarovamAI ThiI pa0 je devA subhaM subhakaMtaM subhavaNaM subhagaMdhaM subhalesaM subhaphAsaM sohammavaDiMsarga vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukoseNaM do sAgarovamAI ThiI paM0 te NaM devA doNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi Na devANaM dohiM vAsasahassehiM AhAraTe samuppajaha / atthegahayA bhavasiddhiyA jIvA je dohiM bhavaggahaNehi sijjhissati bujhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti sambadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 2 // 'do daMDe'tyAdi sugamamAdvisthAnakasamApteH, navaramiha daNDarAzivandhanArtha sUtrANAM trayaM nakSatrArtha catuSTayaM khityarthe / trayodazakamucchAsAdyartha trayamiti, tatrArthena-khaparopakAralakSaNena prayojanena daNDo-hiMsA arthadaNDaH etadviparIto'narthadaNDa iti, tathA ratnaprabhAyAM dvipalyopamA sthitizcaturthaprastaTe madhyamA, dvitIyAyAM ve sAgaropame sthitiH SaSThaprastaTe madhyamA jJeyA, tathA asurendravarjitabhavanavAsinAM ve dezone palyopame sthitiraudIcyanAgakumArAdInAzrityAvaseyA, yata2 Aha-do desUNuttarilANaM ti, tathA asaddhayeyavarSAyuSAM paJcendriyatirazcAM manuSyANAM ca harivarSaramyakaparSajanmanAM |dvipalyopamA sthitiriti // 2 // atha tristhAnakaMI tao daMDA paM0 saM0-maNadaNDe vayadaMDe kAyadaMDe, tao guttIo paM0, taMjahA-maNagutI vayagutI kAyaguttI, tao sallA paM0 ta0 mAyAsale Na niyANasale NaM micchAdasaNasalle NaM, tao gAravA paM0 20-iddhIgArave NaM rasagArave NaM sAyAgArave NaM, tao virA anukrama ete sUtre 'daMDa' Adi padArthasya trividhatvaM uktaM ~26~
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [3] prata anukrama [3] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [3], mUlaM [3] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrIsamavAyAMga zrIabhaya0 vRttiH // 8 // hA paM0 [saM0 - nANavirAhaNA daMsaNavirANA caritavirAhaNA, migasiranakkhate titAre paM0, pussanakkhatte titAre paM0 jeGkAnakkhatte titAre paM0 abhIinakkhate titAre paM0 savaNanakkhatte titAre paM0 assiNinakkhatte titAre paM0 bharaNInakkhate titAre paM0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM tinni palio mAI ThiI paM0, dobAe NaM puDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAI ThiI paM0 tacAe NaM puDhavIe nareiyANaM jahaNNeNaM tiSNi sAgarovabhAI ThiI paM0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM tiSNi palio mAI ThiI paM0, asaMkhijavAsAuyasannipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaM tiSNi palio mAI ThiI paM0, asaMkhijavAsAuyasannigambhavadaMtiyamaNussANaM ukkoseNaM tiSNi paliocamAI ThiI paM0, sohammIsANesu atyegaiyANaM tiSNi palio mAI ThiI paM0, sarNakumAramAhiMdesu kappesu atyegaiyANaM devANaM tiSNi sAgarovamAI ThiI, paM0, je devA AmaMkaraM parmakaraM AmaMkarapabhaMkaraM caMdaM caMdAvataM caMdappabhaM caMdakaMtaM caMdavaNNaM caMdalesaM caMdajyaM caMdasiMgaM caMdasiddhaM caMdakUDaM caMduttaravarDisama vimANaM devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tiSNi sAgarovamAI ThiI paM0 te NaM devA tinhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tihiM vAsasahassehiM AhAra samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tihiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 3 // 'o' ityAdi sarva sugamaM, navaramiha daNDaguptizalyagauravavirAdhanArthaM sUtrANAM paJcakaM, nakSatrArthaM saptakaM, sthityarthe navakam, ucchrAsAdyarthaM trayamiti, tathA daNDyate cAritraizvaryApahArato'sArIkriyate ebhirAtmeti daNDAH - duSprayuktamanaH For Parts Only ~27~ 3 samavAyaH // 8 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [3]. ------------------------------------ mUla [3] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata SAE%E5-151544567 sutrAka prabhRtayaH mana eva daNDo manodaNDo manasA vA duSprayuktenAtmano daNDo-daNDanaM manodaNDaH evamitarAyapi, tathA gopanAni guptayaH-manaHprabhRtInAmazubhapravRttinirodhanAni zubhapravRttikaraNAni ceti / tathA tomarAdizalyAnIva zalyAni duHkhadAyakatvAt mAyAdIni, tatra mAyA-nikRtiH saiva zalyaM mAyAzalyaM 'Na'mityalaGkAre evamitare api navaraM ni-15 dAnaM-devAdiRddhInAM darzanazravaNAbhyAmito brahmacaryAderanuSThAnAnmamaitA bhUyAsurityadhyavasAyo mizyAdarzanam--atattvA rthazraddhAnamiti / tathA gauravANi-abhimAnalobhAbhyAmAtmano'zubhabhAvagurutvAni tAni ca saMsAracakravAlaparibhramaNa-18 sahetukarmanidAnAni, tatra RdyA-narendrAdipUjyAcAryatvAdilakSaNayA gauravam , RddhiprAptyabhimAnatadaprAptiprArthanA-2 reNAtmano'zubhabhAvagauravamityarthaH, evaM rasena gauravaM rasagauravaM sAtayA gauravaM sAtagauravaM ceti / tathA virAdhanAH-- bhaNDanAH, tatra jJAnasya virAdhanA jJAnavirAdhanA-jJAnapratyanIkatAnihavAdirUpA evamitare api, navaraM darzanaM samya gdarzanaM kSAyikAdi cAritraM-sAmAyikAdIti / tathA asaJjayAtavarSAyuSAM paJcendriyatiryagamanuSyANAM devakurUttarakurujanmanAM trINi palyopamAnIti, tathA AbhakaraM prabhaGkaraM AbhaGkaraprabhaGkaraM candraM candrAvarta candraprabha candrakAntaM candravaNa candralezyaM candradhyajaM candrazaGkha candrasRSTaM candrakUTaM candrottarAvataMsakaM vimAnamityAdi // 3 // cattAri kasAyA pa0 ta0-kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lobhakasAe, catvAri zANA pa0 ta0 ---aTTajmANe ruddajjJANe dhammajjhANe sukkajjhANe, cattAri vigahAo pa0 taM0-itthikahA bhattakahA rAyakahA desakahA, catvAri saNNA pa0 taM0-AhAra prata anukrama [3]] REnatinand M urary.om | ete sUtre 'kaSAya' Adi padArthasya caturvidhatvaM uktaM ~28~
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [4]. ------------------------------------ mUla [4] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 4samazavAya: zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH // 9 // bhaya0 mehuNa0 pariggahasaNNA caubvihe bandhe pa0 ta0-pagaibaMdhe Thiibandhe aNubhAvavandhe paesayandhe, caugAue joyaNe pa0, aNurAhAnakkhatte cautAre pa0, puvvAsADhAnakkhatte cautAre pa0, uttarAsAdAnakkhatte cautAre pa0, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cattAri paliovamAI ThiI pa0, tacAe NaM puDhavIe atyegaiyANaM nareiyANaM cattAri sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM asthagaiyANaM cattAri paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThiI pa0, sarNakumAramArhidesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cattAri sAgarovamAI ThiI 50, je devA kiDiM sukihi kiTThiyAvattaM kiTTippamaM kidvijuttaM kiDivaNaM kihilesaM kiTThijjhayaM kiDhisiMga kidvisiDhe kiTTikUDa kihuttaravArDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM catvAri sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA cauNhaddhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti cA / nIsasaMti vA tesiM devANaM cauhi vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, atthegaiA bhavasiddhiyA jIvA je cauhiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karissaMti // sUtram 4 // catuHsthAnakamapi sugamameva, navaraM kaSAyadhyAnavikathAsajJAbandhayojanArtha sUtrANAM SaTkaM, nakSatrArtha trayaM, sthityarthaM SaTkaM, zeSaM tathaiva, antarmuhUrta yAvacittasyaikAgratA yoganirodhazca dhyAnaM, tatrAH manojJAmanojJeSu vastuSu viyogasaMyogAdinivandhanacittaviklavalakSaNaM raudraM hiMsAnRtacauryadhanasaMrakSaNAbhisandhAnalakSaNaM dharnAmAjJAdipadArthakharUpaparyAlocanaikAgratA zuklaM pUrvagatazrutAvalambanena manaso'tyantasthiratA yoganirodhazceti, tathA viruddhAzcAritraM prati syAdiviSayAH ~29~
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [4], ----------------------------------- mUla [4] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka kathA vikathAH, tathA sajJAH-asAtavedanIyamohanIyakarmodayasampAdyA AhArAbhilApAdirUpAzcetanAvizeSAH, tathA sakaSAyatvAjIvasya karmaNo yogyAnAM pudgalAnAM vandhana-AdAnaM bandhaH, tatra prakRtayaH karmaNoM'zA bhedAH jJAnAvaraNIyAdayo'STau tAsAM bandhaH prakRtibandhaH tathA sthitiH-tAsAmevAvasthAnaM jaghanyAdibhedabhinnaM tasyA bandho-nivartanaM sthitibandhaH tathA anubhAyo-vipAkastItrAdibhedo rasastasya bandho'nubhAvavandhaH, tathA jIvapradezeSu karmapradezAnAmanantAnantAnAM pratiprakRti pratiniyataparimANAnAM bandhaH-sambandhanaM pradezabandha iti, tathA kRSTisukRSTavAdIni dvAdaza vimAnAni pUrvoktavimAnanAmAnusAravantIti // 4 // paMca kiriyA pa0 ta0 kAiyA ahiMgaraNiyA pAusiA pAritAvaNiyA pANAivAyakiriyA, paMca mahavvayA pa0 ta0savvAo pANAivAyAo veramaNaM sabbAo musAvAyAo veramaNaM savAo adattAdANAo veramaNaM savAo mehaNAo veramaNaM savAo pariggahAo veramaNaM, paMca kAmaguNA pa0 taM0-sahA rUvA rasA gaMdhA phAsA, paMca AsavadArA pa0 taM-micchattaM aviraI pamAyA kasAyA jogA, paMca saMvaradArA pa0 taM-sammattaM viraI appamattayA akasAyA ajogayA, paMca nijarANA pa0 taM0-pANAivAyAo veramaNaM musAvAyAo veramaNaM adinnAdANAo veramaNaM mehuNAo veramaNaM pariggahAo veramaNaM, paMca samiIo pa0 taM0IriyAsamiI bhAsAsamiI esaNAsamiI AyANabhaMDamattanikkhevaNAsa miI ucArapAsavaNakhelasiMcANajalapAridvAvaNiyAsamiI, paMca asthikAyA pa0 taM0-dhammatthikAe adhammasthikAe AgAsasthikAe jIvatyikAe poggalasthikAe, rohiNInakkhatte paMcatAre pa0, anukrama REaran | ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya paJcavidhatvaM uktaM ~30
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [4], ------------------------------------ mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: IN5sama vAyaH / prata sUtrAka zrIsamavA A puSavasunakkhate paMcatAre 50, hatthanakkhatte paMcatAre pa0, visAhAnakkhatte paMcatAre pa0, dhaNihAnakkhatte paMcatAre pa0, imIse NaM yAMge rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paMca paliokmAI ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM nareiyANaM paMca sAgarozrIabhaya04 vamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyagaiyANa paMca paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiyANaM devANaM paMca vRttiH paliokmAI ThiI 10, saNaMkumAramAhiMdesu kappesu atthegaiyANaM devANaM paMca sAgarodhamAI ThiI pa0,je devA vAyaM suvAyaM vAyAvattaM vA yApamaM vAyakaMtaM vAyavaNa vAyalesaM vAyajjhayaM vAyasiMgaM vAyasiTuM vAyakUDa vAuttaravaDiMsagaM sUra susUra sUrAvattaM sUrapamaM sUrakaMtaM // 10 // sUravaNaM sUralesa sUrajjayaM sUrasiMga sUrasiTuM sUrakUDaM sUruttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaSNA tesi Na devANaM unkoseNaM paMca sAgaro bamAI ThiI pa0, te NaM devA paMcaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM paMcahi vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je paMcahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karissaMti / / sUtraM 5 // paJcasthAnakamapi sugama, navaraM kriyAmahAvratakAmaguNAzravasaMvaranirjarAsthAnasamityastikAyArtha sUtrANAmaSTakaM, nakSadatrArtha paJcakaM, sthityarthaM SaTkaM, ucchAsAdyartha trayameveti, tathA kriyAH-vyApAravizeSAH tatra kAyena nirvRttA kAyikI, kAyaceSTetyarthaH, adhikriyate AtmA narakAdiSu yena tadadhikaraNaM tena nivRttA AdhikaraNikI-khAdinirvartanAdi- lakSaNeti, pradveSo-matsarastena nivRttA prAdveSikI paritApana-tADanAdiduHkhavizeSalakSaNaM tena nittA pAritApanikI | prANAtipAtakriyA pratIteti, tathA kAmyante-abhilaSyante iti kAmAste ca te guNAzca-pudgaladharmAH zabdAdaya iti anukrama // 10 // ~31~
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [4], ------------------------------------ mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata %-56-57-58-64k sutrAka kAmaguNAH kAmasya vA-madanasyoddIpakA guNAH kAmaguNAH-zabdAdaya iti, tathA AzrayadvArANi-karmApAdAnopAyA mithyAtvAdIni saMvarasya-karmAnupAdAnasya dvArANi-upAyAH saMvaradvArANi-mithyAtvAthAzrayadvAraviparItAni samya|ktvAdIni, tathA nirjarA-dezataH karmakSapaNA tasyAH sthAnAni-AzrayAH kAraNAnItiyAvannirjarAsthAnAni-prANAtipAtaviramaNAdIni, etAnyeva ca sarvazabdavizeSitAni mahAvratAni bhavanti, tAni ca pUrvasUtrAbhihitAni sthUlazabdavizeSitAni aNuvratAni bhavanti, nirjarAsthAnatvaM punareSAM sAdhAraNamiti tadihapAmabhihitaM, tathA samitayaH-saGgatAH pravRttayaH, tatreryAsamitiH-gamane samyak sattvaparihArataH pravRttiH bhASAsamitiH-niravayavacanapravRttiH, eSaNAsamitiH-dvicatvAriMzaddoSavarjanena bhaktAdigrahaNe pravRttiH, AdAne-grahaNe bhANDamAtrayorupakaraNaparicchadasya nikSepaNe avasthApane samitiH-supratyupekSitAdisAGgatvena pravRttizcaturthI, tathocArasya-purIpasya prazravaNasya-mUtrasya khelasyakaniSThIvanasya siMghANasya-nAsikAzleSmaNo jalasya-dehamalasya pariSThApanAyAM-parityAge samitiH-sthaNDilAdi-13 doSaparihArataH pravRttiriti paJcamI, astikAyAH-pradezarAzayaH dharmAstikAyAdayo gatisthityayagAhopayogasparzAdilakSaNAH, sthitisUtreSu sthiterutkRSTAdivibhAga evamanugantavyaH, yaduta-sAMgaramegaM 1 tiya 2 satta 3 dasa ya sattarasa 5 taha ya bAvIsA / tettIsaM jAba ThiI sattasuvi kameNa muddhviisu||1|| jA paDhamAe jeTThA sA bIyAe % anukrama % % %% 1 sAgaropamameka trINi sapta daza ca saptadaza tathA ca dvAvicatiH / prayastriMzat yAvat sthitiH saptakhapi kameNa pRthvISu // 1 // yA prathamAyA jyeSThA sA apretanAyA~ antaram.org ~32~
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [4], ------------------------------------ mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- kaNiTThiyA bhaNiyA / taratamajogo eso dasa vAsasahassa rayaNAe // 2 // tathA-'do 1 sAhi 2 satta 3 sAhiya 5-6 samayAMge | 4 dasa 5 codasa 6 sattareva, ayarAI / sohammA jAsuko taduvari ivikamArove // 3 // paliyaM 1 ahiyaM 2 do sAravAyau zrIabhaya vRttiH 18|3 sAhiya 4 satta 5 dasa 6 cauddasa 7 (thy)| sattarasa 8 sahassAre taduvari ikikamArove ||4||"ti, tathA vAtaM suvAtamityAdIni dvAdaza vAtAbhilApena vimAnanAmAni tAvantyeva sUrAbhilApeneti // 5 // // 11 // cha lesAo paNNattA taMjahA kaNhalesA nIlalesA kAulesA teulesA pamhalesA sukkalesA, cha jIvanikAyA pa0 ta0-puDhavIkAe AUkAe teukAe vAukAe vaNassaikAe tasakAe, chabihe bAhireta vokamme pa0 ta0-aNasaNe UpoyariyA vittIsaMkheyo rasaparicAo kAyakileso saMlINayA, chavihe abhitare tavokamme pa00-pAyacchittaM viNao veyAvacaM sajjhAo jhANaM ussaggo, cha chAumasthiyA samugdhAyA pa0 ta0-veyaNAsamugyAe kasAyasamugghAe mAraNaMtiasamugghAe veuviyasamugdhAe teyasamugghAe AhArasamugghAe, chabihe atyuggahe pa0 taM0-soiMdiyaatthuggahe cakkhuiMdiyaatthurAhe pANidiaatthuggahe jibhidiyaatthuggahe phAsiMdiyaadhuggahe noiMdiyaatthumgahe, kattiyAnakkhate chatAre pa0 asilesAnakkhatte chatAre pa0, ImIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM cha paliovamAI ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cha sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cha paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cha paliovamAI ThiI pa0, // 11 // 1 jabanyA bhagitA / taratamayoga eSa daza varSasahasrANi ratnaprabhAvAm // 2 // sAdhike sapta sAdhikAni daza caturdaza saptadazaiva atarANi / saudharmAta yAvat | zukaH tadupaye kaikamAropa yet // 3 // palyaM adhikaM he sAgaropame sAdhike sapta daza caturdaza / saptadaza sahasAre tadupayeMkakamAropayet // 4 // | ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya SavidhatvaM uktaM ~33~
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [6], ------------------------------------ mUla [6] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka sarNakumAramAhidesu atthegaiyANaM devANaM cha sAgarovamAiM ThiI pa0, je devA sayaMbhuM sayaMbhUramaNaM dhosa sudhosaM mahAghosa kidvighosa vIraM suvIraM vIragataM vIraseNiyaM. vIrAvataM vIrappabhaM vIrakaMtaM vIravaNaM vIralesaM vIrajjhayaM virasiMga vIrasihUM vIrakUDaM vIruttaravaDiMsarga vimANaM devattAe uvavaSaNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM cha sAgarovamAI ThiI 50, te NaM devA chaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM chahiM vAsasahassehiM AhArave samupajada, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je chahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti jAva saJbadukkhANamataM karissati // sUtra 6 // padasthAnakamatha, taca subodha, navaramiha lezyA 1 jIvanikAya 2 bAyA 3''bhyantaratapaH 4 samudghAtA 5'vagrahAni sUtrANi pada, nakSatrArthe dve, sthityarthAni SaT , ucchAsAdyartha trayameveti, tatra lezyAnAM varUpamidaM-'kRSNAdidravyasAcivyAtU, pariNAmo ya AtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH prayujyate // 1 // iti, tathA bAbatapaHbAhyazarIrasya parizoSaNena karmakSapaNahetutvAditi, Abhyantara-cittanirodhaprAdhAnyena karmakSapaNahetutvAditi, tathA chadmasthaH-akevalI tatrabhavA chAnasthikAH tatra sam-ekIbhAvanot-prAvalyena ca ghAtAni-nirjaraNAni samudUdhAtAH, vedanAdipariNato hi jIvo bahUn vedanIyAdikarmapradezAn kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSyodaye prakSipyAnubhUya nirjasyati, AtmapradezaiH saMzliSTAn zAtayatItyarthaH, te ceha vedanAdibhedena SaDuktAH, tatra vedanAsamudghAto'sadvecakarmAzrayaH kaSAyasamudUghAtaH kaSAyAkhyacAritramohanIyakarmAzrayaH mAraNAntikasamudghAto'ntarmuhUrtazeSAyuSkakarmAzrayo vaiku anukrama 960-90- 925% aajaneiuranmaru ~34~
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [6], ------------------------------------ mUla [6] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: ghRttiH thIsamavA-IIkitaijasAhAraphasamudghAtAH zarIranAmakarmAzrayAH, tatra vedanAsamudghAtasamuddhata AtmA vedanIyakarmapudgalazAdanaM karoti||6-7 sama yAMge kaSAyasamudaghAtasamuddhataH kaSAyapudgalazAtaM mAraNAntikasamudghAtasamuddhata AyuHkarmapudgalaghAtaM vaikurSikasamudghAtasamu-18 pAyA zrIabhaya ddhatastu jIvapradezAn zarIrAbahirniSkAzya zarIraviSkambhavAhalyamAtramAyAmatazca soyAni yojanAni daNDaM nisRjati |nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgbaddhAn zAtayati, evaM taijasAhArakasamudghAtAvapi vyaakhye||12|| | yAviti, tathA arthasya-sAmAnyAnirdezyakharUpasya zabdAdeH 'ayeti prathamaM vyaJjanAvagrahAnantaraM grahaNaM-paricchedanamarthA vagrahaH, sa caikasAmayiko naizcayiko vyAvahArikastvasamaSeyasAmayikaH, sa ca poDhA-zrotrAdibhirindriyai!indriyeNa 3 ca manasA janyamAnatvAditi, sthitisUtre khayambhyAdIni viMzatirvimAnAnIti // 6 // atha saptamaM sthAnakaM vitriyate satta bhayahANA pa0 ta0.--ihalogabhae paralogabhae AdANabhae akamhAbhae AjIvabhae maraNabhae asilogabhae, satta samugpAyA pa0 ta0-yaNAsamugghAe kasAyasamugdhAe mAraNaMtiyasamugghAe veuviyasamugdhAe teyasamugdhAe AhArasamugdhAe kevalisamugghAe, // 12 // samaNe bhagavaM mahAvIre satta rayaNIo uI uccatteNaM hotthA, iheva jaMbuddIve dIve satta vAsaharapacayA pa0 ta0-culahimavaMte mahAhimavaMte nisade nIlavaMte ruppI siharI mandare, iheba jambuddIve dIve satta vAsA pataM-bharahe hemavate harikhAse mahAvidehe rammae erapraNavae eravae, khINamoheNaM bhagavayA mohaNiavajAo satta kammapayaDIo bee(a)I, mahAnakkhatte sattAre 50, kattiAiA 25% REsama T alurary.om | ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya saptavidhatvaM uktaM ~35
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [7], ------------------------------------ mUla [7] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 4- prata satrAka A- satta nakkhattA putradAriA pa0 [pAThA0 abhiyAithA satta nakkhattA], mahAiA satta nakkhattA dAhiNadAriA pa0 aNurAhAiA satta nakkhattA avaradAriA pa0 dhaNihAiA satta nakkhattA uttaradAriApa0, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANa neraiyANaM satta paliovamAI ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM sasa sAgarovamAI ThiI pa0, cautthIe NaM puDhabIe neraiyANaM jahaNNeNaM satta sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM sata paliovamAI ThiI 50, sohammIsANesu kappesu asthegaiyANaM devANaM satta paliovamAiM ThiI pa0, saNaMkumAre kappe atthegaiyANaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI ThiI pa0, mAhiMde kappe devANaM ukkoseNaM sAiregAI satta sAgarobamAI ThiI pa0, baMbhaloe kappe asvegaiyANaM devANaM satta sAhiyA sAgarovamAI ThiI pa0,je devA samaM samappoM mahApabha pabhAsaM bhAsuraM vimalaM kaMcaNakUDaM saNakumAravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNa satta sAgarovamAI ThiI te NaM devA sattaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM sattahiM vAsasahassehiM AhAraDhe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je NaM sattahiM bhavaggahaNehiM sinjhissaMti bujyissaMti jAva sambadukkhANamaMtaM karissati // sUtram 7 // taca kaNThyaM, navaramiha bhayasamudghAtamahAvIravarSadharavarSakSINamohArthAni ca sUtrANi SaT nakSatrArthAni paJca sthityarthAni nava ucchAsAdyarthAni trINyeveti, tatrehalokabhayaM yatsajAtIyAt paralokabhayaM yadvijAtIyAt AdAnabhayaM yad dravyamAzritya jAyate akasmAdbhayaM cAbanimittanirapekSaM khavikalpAjAtaM zeSANi pratItAni, navaramazlokaH-akI-18 ciriti, samudghAtAH prAgvat, navaraM kevalisamudghAto vedanIyanAmagotrAzraya iti, tathA raniH-vitatAGgulihasta A5 anukrama %-54 3sa. Rainrary.org ~36~
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [7] prata anukrama [7] samavAya [7], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [7] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrI abhaya 0 vRttiH // 13 // iti, UrddhAcatvena na tiryagucatveneti 'hotthA' babhUveti tathA abhijidAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArikANi - pUrvadizi yeSu gacchataH zubhaM bhavati, evamazvinyAdIni dakSiNadvArikANi puSyAdInyaparadvArikANi khAtyAdInyuttaradvArikANIti siddhAntamatamiha tu matAntaramAzritya kRttikAdIni sapta sapta pUrvadvArikAdIni bhaNitAni candraprajJasau tu bahutarANi matAni darzitAnIhArtha iti, sthitisUtre samAdInyaSTau vimAnanAmAnIti // 7 // aTTha mayadvANA pa0 0 -jAtimae kulamae balamae rUvamae tavamae suyamae lAbhamae issariyamae, aDa pavayaNamAyAo pa0 taM 0 - IriyAsamiI mAsAsamiI esaNAsamiI AyANabhaMDamattanikkhevaNAsa miI uccArapAsavaNa khelajalasiMghANaparidvAvaNiyAsamiI maNaguttI vayagutI kAyaguttI, vANamaMtarANaM devANaM ceiyarukkhA aTTa joyaNAI uddhaM uccateNaM pa0, jaMbU NaM sudaMsaNA aTTha joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, kUDasAmalI NaM garulAvAse aTTa joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, jaMbuddIvassa NaM jagaI aTTa joyaNAI uddhaM utcatteNaM 50, aTThasAmaie ke valisamugdhAe 10 naM0 - paDhane samae daMDa karei bIe samae kavArDa karei taie samae maMtha karei cautthe samae maMthaMtarAiM pUrei paMcame samae maMthaMtarAi paDisAharai chaTTe samae maMthaM paDisAharai sattame samae kavADaM paDisAharai aTTame samae daMDa paDisAharai tato pacchA sarIratthe bhavai, pAsassa NaM arahao purisAdANiassa aTTha gaNA aTTa gaNaharA hotyA, taM0-subhe ya subhaghose, vasi bhayAri ya / some siridhare caiva vIrabhadde jase iya // 1 / aTTha nakkhattA caMdeNaM saddhiM pamadaM jogaM joeMti, taM0 kattiyA 1 rohiNI 2 puNavvasU 3 mahA 4 cittA 5 bisAhA 6 aNurAhA 7 jeTThA 8, imIse NaM raNappahAe puDhavIe ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya aSTavidhatvaM uktaM For Park Use Only ~37~ saptamASTamo sama0 // 13 // aru
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8]. ------------------------------------ mUla [8] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka 24-7- asthagaiyANaM neraiyANaM aTTha paliovamAI ThiI 50, cautthIe puDhavIe atthegaiyANe neraiyANaM aTTha sAgarokmAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthemaiyANaM aTTha paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM aTTha paliovamAI ThiI 50, babhaloe kappe atyegaiyANaM devANaM aTTha sAgarovamAI ThiI pa0,je devA api 1 adhimAliM 2 vairoyaNaM 3 pabhaMkaraM 4 caMdA 5 sUrAmai 6 supaiTThAmaM 7 amigacAma 8 rihAmaM 9 aruNAbhaM 10 aruNuttaravaDiMsagaM 11 vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM aTTha sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA aTTaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM aTTahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je aTTahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti bujhissaMti jAva aMtaM karissaMti // sUtram 8 // athASTamasthAnakaM vyAkhyAyate, sugamaM caitat , navaramiha madasthAnapravacanamAtRcaityapRkSajambUzAlmalIjagatIkevalisamudghAtagaNadharanakSatrArthAni sUtrANi nava sthitvarthAni SaT ucchAsAdyarthAni trINIti, tatra madasya-abhimAnasa sthAnAni-AzrayAH madasthAnAni-jAsAdIni, tAnyeva madapradhAnatayA darzayannAha-jAimae'ityAdi, jAtyA mado jAtimada evamanyAnyapi, adhavA madasya sthAnAni-bhedAH madasthAnAni, tAnyevAha-'jAimae' ityAdi, zeSaM tathaiva, tathA pravacanassa-dvAdazAGgasya tadAdhArasya vA saGghasya mAtara iva-jananya iva pravacanamAtaraH-IryAsamityAdayo, dvAdazAGgaM hi tA Azritya sAkSAtprasaGgato yA pravarttate, bhavati ca yato yatpravarttate tasya tadAzritya mAtRkalpaneti, sakapakSe | prata anukrama [8-10] Jaintarain ~38~
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8]. ------------------------------------ mUla [8] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: aSTamA samavAyaH prata sutrAMka prata zrIsamavA-8 tu yathA zizurmAtaramamuJcannAtmalAbha labhate evaM saGghastAmamuJcan saGghatvaM labhate nAnyathetIryAsamityAdInAM pravacanamAtR yAMge dAteti, tathA byantaradevAnAM caityavRkSAH tannagarepu sudharmAdisabhAnAmagrato maNipIThikAnAmupari sarvaralamayA chatracAmaradhva- zrIabhaya jAdibhiralatA bhavanti, te caivaM zlokAbhyAmavagantavyAH-'kalaMbo u pisAyANaM, baDo jakkhANa ceiyaM / tulasI vRttiH / bhUyANaM bhave, raksasANaM tu kaMDao // 1 // asogo kiSNarANaM ca, kiMpurisANa -ya cNpo| nAgarukkho bhayaM-13 // 14 // gANaM, gaMdhavANa ya tuMburU // 2 // " ti, tathA 'jambu'tti uttarakuruSu jambUvRkSaH pRthivIpariNAmaH sudarzaneti tanAma, evaM phUTazAlmalI vRkSavizeSaH, epa devakuruSu garuDajAtIyasya veNudevAbhidhAnasya devasyAvAsa iti, jagatI jambUdvIpa-12 nagarasya prAkArakalpA pAlIti, tathA pArthasyAhataH-trayoviMzatitamatIrthakarasya 'purisAdANIyassa'tti puruSANAM : 4madhye AdAnIyaH-AdeyaH puruSAdAnIyastasyASTau gaNAH-samAnavAcanAkriyAH sAdhusamudAyAH aSTau gaNadharAH-tannA makAH sUrayaH, idaM caitatpramANaM sthAnAGge paryuSaNAkalpe ca zrUyate, kevalamAvazyake anyathA, tatra yuktam-'dasa navarga gaNANa mANaM jiNiMdANaM'ti, ko'rthaH -prArthasya daza gaNAH gaNadharAzca, tadiha dvayoralpAyuSkatvAdinA kAraNenAvi-2 vakSA'nugantavyeti, 'sume' ityAdi zlokaH, tathA aSTau nakSatrANi candreNa sAdhaM pramaI-candra()madhyena teSAM gacchatIkhelakSaNaM yoga-sambandhaM yojayanti-kurvanti, atrArthe'bhihitaM lokazriyAM-"puNavasu rohiNI cittA maha jeTTaNurAha ki-18 ttiya visAhA / caMdassa ubhavajoga"nti, yAni ca dakSiNottarayogIni tAni pramaIyogInyapi kadAcidbhavanti, yato anukrama [8-10] ~39~
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8], ------------------------------------ mUla [8] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka 4CCCCCCCC lokazrITIkAkRtoktam---"etAni nakSatrANyubhayayogIni candrasyottareNa dakSiNena ca yujyante, kadAcicandreNa bhedama-16 pyupayAntI"ti, tathAcirAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 8 // nava bhaceraguttIo pa0 ta-no itthIpasupaMDagasaMsattANi sijAsaNANi sevittA bhavai 1 no itthINaM kahaM kahittA bhavai 2 noM itthINaM gaNAI sevittA bhavai 3 no itthINaM iMdiyANi maNoharAI maNoramAI AloittA nijjAittA bhavai 4 no paNIyarasabhoI 5 no pANabhoyaNassa aimAyAe AhAraittA 6 no itthINaM punvarayAI puSvakIliAI samaraittA bhavai, no sadANuvAI no rUvANuvAI no gandhANuvAI no rasANuvAI no phAsANuvAI no silogANuvAI 8 no sAyAsokkhapaDibaddhe yAvimavai 9 nava bamaceraagutIo pa0 ta0-itthIpasupaMDagasaMsattANaM sijAsaNANaM sevaNayA jAva sAyAsukkhapaDiyaddhe yAvibhavai, nava baMbhacerA pa0 ta0-satyapariNNA logavijao sIosaNija sammattaM / AvaMti dhuta vimohA[yaNaM] uvahANasuyaM mahapariNNA // 1 // pAse NaM arahA purisAdANIe nava rayaNIo uddhaM uccatteNaM hotthA, abhIjInakkhatte sAirege nava muhutte candeNaM saddhiM jogaM joei, abhIjiyAiyA nava nakkhattA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti taM0-abhIji savaNo jAva bharaNI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmimAgAo nava joyaNasae uddhaM ASAhAe uvarile tArArUve cAra carai, jaMbUddIve NaM dIve navajoyaNiA macchA pavisisu vA 3, vijayassa NaM dArassa egamegAe bAhAe nava nava bhomA 50, vANamaMtarANaM devANaM sabhAo suhammAo nava joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, daMsaNAvaraNijassa NaM kammarasa nava uttarapagaDIo pa0 ta0-nidA payalA nihAnidA payalApayalA dhINabI cakkhudaMsaNAvaraNe prata anukrama [8-10] ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya navavidhatvaM uktaM ~40~
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1]. ------------------------------------ mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: samavAyA prata sUtrAMka zrIsamavA- acakkhudaMsaNAvaraNe ohidaMsaNAvaraNe kevaladasaNAvaraNe, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM nava paliovamAI navamaH yAMge ThiI pa0, cautthIe puDhavIe atyaMgaiyANaM nerajhyANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM nava paliozrIabhaya vamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANa devANaM nava paliovamAI ThiI pa0, bhaloe kappe asthegaiyANaM devANaM nava vRttiH sAgarovamAI ThiI pa0, je devA pamhaM supamhaM pamhAvattaM pamhapparbha pamhakaMtaM pamhavaNNaM pamhalesaM pamhajjhayaM pamhasiMgaM pamhasiDhe pamhakUDaM pamhuttaravaLisagaM sujaM susujaM sujavittaM sujapanaM suarkataM sujavaNNaM sualesaM sujajjhaya sujjhasiMga sujjhasiTTha sujakUDaM sujjuttaravarDisagaM (ruila) ruilAvattaM rudalappabhaM ruilakaMta ruilavaNNaM ruilalesaM ruilajjhayaM ruillasiMga rudalasiTuM ruilakUDaM ruilluttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA navaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamati vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM navahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samupajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je navarhi bhavaggahaNehi sinissaMti jAva savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 9 // atha navamasthAnakaM sukhAvavodhaM, navaramiha brahmagupti 1 tadagupti 2 bahmacaryAdhyayana 3 pArthei 4 sUtrANAM catuSTayaM || jyotiSkArtha trayaM matsya 1 bhauma 2 sabhA 3 darzanAvaraNArtha 4 catuSTayaM sthityAdyarthAni tathaiva, tatra brahmacaryaguptayo maithun-11||15|| viratiparirakSaNopAyAH no strIpazupaNDakaiH saMsaktAni-saGkIrNAni zayyAsanAni-zayanIyaviSTarANi basatyAsanAni vA[ sevayitA bhavatItyekA 1 no strINAM kathAH kathayitA bhavatIti dvitIyA 2 no khIgaNAn-strIsamudAyAn sevayitA prata anukrama [11-13] OMOMOM REnama ~41~
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [s] prata anukrama [11-13] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [9], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] Education! upAsayitA bhavatIti tRtIyA 3 no strINAmindriyANi - nayananAzAvaMzAdIni manoharANi AkSepakaratvAt manora mANi ramyatayA''lokayitA-draSTA nirdhyAtA - tadekAgracittatayA draSTeva bhavatIti caturthI 4 no praNItarasabhojIgalatleharasa vindukasya bhojanasya bhojako bhavatIti paJcamI 5 no pAnabhojanasyAtimAtram - atipramANaM yathA bhavatyeva / | mAhArakaH sadA bhavatIti SaSThI 6 no pUrvarataM pUrvakrIDitamanusmarttA bhavati rataM maithunaM krIDitaM - bIbhiH saha tadanyA krIDeti saptamI, 7 no zabdAnupAtI no rUpAnupAtI no gandhAnupAtI no rasAnupAtI no sparzAnupAtI no lokAnupAtI kAmoddIpakAn zabdAdInAtmano varNavAdaM ca nAnupatati - nAnusaratItyarthaH ityaSTamI 8 no sAtasaukhyapratibaddha| zcApi bhavati sAtAt - sAtavedanIyAdudayaprAptAdyatsaukhyaM tattathA, anena ca prazamasukhasya vyudAsa iti navamI 9, idaM ca vyAkhyAnaM vAcanAdvayAnusAreNa kRtaM, pratyekavAcanayorevaMvidhasUtrabhAvAditi, tathA kuzalAnuSThAnaM brahmacaryaM tatpratipAdakAnyadhyayanAni brahmacaryANi tAni cAcArAGgaprathamazrutaskandhaprativaddhAnIti tathA abhijinakSatraM sAdhikAnnava muhUtazcindreNa sArddhaM yogaM sambandhaM yojayati-karoti, sAtirekatvaM ca teSAM caturviMzatyA muhUrttasya dviSaSTibhAgAnAM paTUpiSTA ca dviSaSTibhAgasya saptaSaSTibhAgAnAmiti tathA abhijidAdIni nava nakSatrANi candrasyottareNa yogaM yojayanti, uttarasyAM dizi sthitAni dakSiNAzAsthita candreNa saha yogamanubhavantIti bhAvaH / 'bahusamaramaNijAo' iti atyantasamo bahusamo'ta eva ramaNIyo- ramyastasmAdbhUmibhAgAnna parvatApekSayA nApi zvabhrApekSayeti bhAvaH, rucakApe For Parts Only mUlaM [9] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~ 42~
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [9], ----------------------------- mUla [1] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata yAMga sutrAka zrIsamavA- kSayeti tAtparyam, 'AvAhAe'tti antare kRtveti zeSaH 'uvarile'tti uparitanaM tArArUpa-tArakajAtIyaM cAra-bhramaNaM 4 dazamaH carati-karoti, 'navajoyaNiya'tti navayojanAyAmA evaM pravizanti, lavaNasamudre yadyapi paJcayojanazatikA matsyAH samavAyaH zrIabhaya | sambhavanti tathApi nadImukheSu jagatIrandhraucityenaitAvatAmeva praveza iti, lokAnubhAvo vA'yamiti, vijayadvArasyavRttiH jambUdIpasambandhinaH pUrvadigvyavasthitasya 'egamegAetti ekaikasyAM 'bAhAetti nAhI pAca~ bhaumAni-nagarANItyeke | // 16 // viziSTasthAnAnIsanye, tathA vyantarANAM samA sudharmA nava yojanAni UrddhamuJcatvena tathA pakSmAdIni dvAdaza sUryAdI nyapi dvAdazaiva rucirAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 9 // BI dasavihe samaNadhamme pa0 ta0-khaMtI 1 muttI 2 ajave 3 mahave 4 lAghave 5 sacce 6 saMjame 7 tave 8 ciyAe 9 baMbhaceravAse 10, dasa cittasamAhiTThANA pa0 taM-dhammaciMtA vA se asamuppaNNapuvA samuppajijA savvaM dharma jANisae 1 sumiNadasaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajijA ahAtacaM sumiNaM pAsicae 2 saNNinANe vA se asamuSpaSNapugve samuppajijA punvabhave sumarittae 3 devadaMsaNe vA se asamuSpannapubbe samuppajijA divvaM deviddhiM divvaM devajuI dilaM devANubhAvaM pAsittae 4 ohinANe vA se asamuppaNNapubve samuppajijA ohiNA loga jANittae 5 ohidaMsaNe vA se asamuppaNNapuce samuppajijA // 16 // ohiNA logaM pAsittae 6 maNapaJjavanANe vA se asamuppaNNapuce samuppajijA jAva maNogae bhAve jANittae 7 kevalanANe vA se asamuppaNNapubbe samuppajijA kevalaM loga jANittae 8 kevaladasaNe vA se asamuppaNNapubbe samupajijA kevalaM lorya pAsittae prata anukrama [11-13] AGACASHBACK SUREmiratn a na ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya dazavidhatvaM uktaM ~43~
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], ------------------------- ----- mUla [10] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata 2-%2564GN sUtrAMka Takara prata anukrama [14-18] 9 kevalimaraNaM vA marijA savvadukkhappahINAe 10, maMdare NaM pavvae mUle dasa joyaNasahassAI viksaMbheNaM pa0, arihA 4 arihanemI dasa dhaNUI uddhaM ucaseNaM hotthA, kaNhe NaM vAsudeve dasa dhaNUI uDDe uccatteNaM hotthA, rAme NaM baladeve dasa dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, dasa nakkhattA nANabuddhikarA 50 taM-migasira ahA pusso tiSNi a puvvA ya muulmssesaa| hatyo citto ya tahA dasa vuddhikarAI nANassa // 1 // akammabhUmiyANaM maNuANaM dasavihA rukkhA uvabhogattAe uvasthiyA pa0 taM-mattagayA ya miMgo tuDiaMgoM dIvajoI cittaMgI cittarasauM maNiaMgI gehAgAro anigiNoM va // 1 // imIse NaM rayappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM jahaNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiANa neraiyANaM dasa paliovamAI ThiI 50, cautthIe puDhavIe dasa nirayAvAsasayasahassAi pa0, cautthIe puDhavIe atthegaiyANaM ukkoseNaM dasa sAgarokmAI ThiI 50, paMcamIe puDhavIe atyegaiyANaM nerajhyANaM jahaNNeNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM jaddaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, asuriMdavajANaM bhomijANaM devANaM atyegaiyANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI 50, asurakumArANa devANaM atthegaiyANaM dasa paliovamAI ThiI pa0, bAyaravaNassaikAie NaM ukkoseNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, vANamatarANaM devANaM atyegaiyANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiyANaM devANaM dasa paliovamAI ThiI pa0, baMgaloe kappe devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAiM ThiI pa0, lAMtae kappe devANaM atthegaiyANaM jahaNNeNaM dasa sAgarokmAI ThiI 50, je devA ghosaM sughosaM mahAghosaM naMdighosaM susaraM maNoramaM rammaM rammagaM ramaNinaM maMgalAvattaM baMbhalogavaDiMsagaM vimANaM deva REsamlelona H amarary.org ~44~
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], ------------------------------------ mulaM [10] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavAyAMga samavAyaH prata sUtrAka [10] prata anukrama [14-18] tAe ubavaNNA tesi Na devANaM ukoseNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA dasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA dazamaH UsasaMti vA nIsasaMti yA tesi Na devANaM dasahiM bAsasahassehiM AhArahe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiyA jIvA je dasahiM zrIabhaya bhavaggahaNehi sijjisati bujhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMta karissati // sUtra 10 // ttiH dazamaM sthAnakaM subodhameva tathApi kiJcilikhyate, iha paJcaviMzatiH sUtrANi, tatra lAghavaM dravyato'lpopadhitA bhAvato gauravatyAgaH tyAgaH sarvasaGgAnAM saMvinamanojJasAdhudAnaM vA brahmacaryeNa vasanam-avasthAnaM brahmacaryavAsa iti, tathA cittasya-manasaH samAdhiH-samAdhAnaM prazAntatA tasya sthAnAni-AzrayA bhedA vA cittasamAdhisthAnAni, tatra dharmA-jIvAdidravyANAmupayogotpAdAdayaH khabhAvAsteSAM cintA-anuprekSA dharmasya vA-zrutacAritrAtmakasya sarvajJabhASihai tasya hariharAdinigaditadharmebhyaH pradhAno'yamityevaM cintA dharmacintA, vAzabdo vakSyamANasamAdhisthAnAntarApekSayA meM vikalpArthaH, 'sa'iti yaH kalyANabhAgI tasya sAdhorasamutpannapUrvA-pUrvasminnanAdau atIte kAle'nupajAtA tadutpAde | bAbapArddhapudgalaparAvarttAnte kalyANasyAvazyaMbhAvAt samutpadyeta-jAyeta saH, kiMprayojanAya ceyamata Aha-sarve-ni-81 davazeSa dharma-jIvAdidravyakhabhAvamupayogotpAdAdikaM zrutAdirUpaM vA 'jANitae' jJaparijJayA jJAtuM jJAtvA ca prtyaa-161||17|| khyAnaparijJayA pariharaNIyakarma parihartum , idamuktaM bhavati-dharmacintA dharmajJAnakAraNabhUtA jAyata iti, iyaM ca samAdheruktalakSaNasya sthAnamuktalakSaNameva bhavatIti prathama, tathA svapnasya-nidrAvazavikalpajJAnasya darzana-saMvedanaM khAda kalakara RAINIurary.org ~ 45~
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], ----------------------------------- mUla [10] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [10] darzanaM tadvA kalyANaprAptisUcakamasamutpannapUrva samutpadyate, tad yathA bhagavato mahAvIrasyAsthikAme zUlapANiyakSakRtopa sargAvasAne, kiM prayojanaM cedaM ? ityAha-'ahAtacaM sumiNaM pAsittae'tti yathA-yena prakAreNa tathyaH-satyo yathAtathyaH sarvathA nirvyabhicAra ityarthaH taM khapnaM-khamaphalamupacArAttaM draSTuM jJAtum, avazyaMbhAvino muktyAdeH zubhakhamaphalasya darzanAya sAdhoH svapnadarzanamupajAyata iti bhAvaH, kacit 'sujANaM ti pAThaH, tatrAvitathamavazyaMbhAvi suyAnaM-sugatiM draSTuM-jJAtuM sujJAnaM vA bhAvizubhArthaparicchedaM saMveditumiti, kalyANasUcakAvitathakhapnadarzanAca bhavati cittasamAdhiriti cittasamAdhisthAnamidaM dvitIyaM, tathA sajJAnaM saz2A sA ca yadyapi hetuvAdaraSTivAdadIrghakAlikopadezabhedena krameNa vikalendriyasamyagdRSTisamanaskasambandhitvAtridhA bhavati tathApIha dIrghakAlikopadezasabhajJA prAdheti, sA yasyAsti pAsa saJjI-samanaskastasya jJAnaM sanjJijJAnaM, taccehAdhikRtasUtrAnyathAnupapatterjAtismaraNameva, tadvA 'se' tasyAsamutpanna pUrva samutpadyeta, kasmai prayojanAya ? ityAha-'punvabhave sumarittae'tti pUrvabhavAn smata, smRtapUrvabhavasya ca saMvegAtsa|mAdhirutpadyate iti samAdhisthAnametat tRtIyamiti, tathA devadarzanaM vA 'se' tasyAsamutpannapUrva samutpadyate, devA hi tasya guNitvAddarzanaM dadati, kiM phalaM ? ityAha-divyAM devaddhi-pradhAnaparivArAdirUpAM divyAM devadyuti-viziSTAM zarIrAbharaNAdidIptiM divyaM devAnubhAvaM-uttamavaikriyakaraNAdiprabhAvaM draSTum, etadarzanAyetyarthaH, devadarzanAcAgamArtheSu zradvAnadADhya dharme bahumAnazca bhavatIti tatazcittasamAdhiriti devadarzanaM cittasamAdhisthAnamiti caturtha, tathA avadhijJAnaM prata anukrama [14-18] Saintairatn a Mumurary.om ~46~
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], ------------------------------------ mUlaM [10] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: dazamaH samavAyaH prata sUtrAMka [10] zrImavAvA se tasyAsamutpannapUrva samutpadyeta, kimartha ityAha-avadhinA-maryAdayA niyatadravyakSetrakAlabhAvarUpeNa lokaM jJAtuM yAMge lokajJAnAyetyarthaH, bhavati ca viziSTajJAnAcittasamAdhiriti paJcamaM taditi, evamavadhidarzanasUtramapIti SaSThaM, tathA 2 zrIabhaya manaHparyavajJAnaM vA 'se' tasyAsamutpannapUrva samutpadyata, kimartha ata Aha-'maNogate bhAve jANittae' arddhatRtIyadvIpavRttiH samudreSu sajinAM paJcendriyANAM paryAptakAnAM manogatAn bhAvAn jJAtum, etadjJAnAyetyartha iti saptamaM, tathA kevalajJAnaM 18vA 'se' tasyAsamutpannapUrva samutpadyeta, kevalaH-paripUrNaH lokyate-dRzyate kevalAlokeneti loko-lokAlokakharUpaM vastu tad jJAtuM kevalajJAnasya ca samAdhibhedatvA cittasamAdhibhedatvA]cittasamAdhisthAnatA, iha cAmanaskatayA kevalinazcittaM caitanyamabaseyamityaSTamaM, evaM kevaladarzanasUtraM navaraM draSTumiti vizeSa iti navama, tathA kevalimaraNaM vA mriyeta-kuryAt ityarthaH, kimarthe ata Aha-'sarvaduHkhaprahANAyeti, idaM tu kevalimaraNaM sarvottamasamAdhisthAnameveti dazamamiti, tathA akarmabhUmikAnAM-bhogabhUmijanmanAM manuSyANAM dazavidhA 'rukkha'tti kalpavRkSAH 'uvabhogattAe'tti upabhogyatvAya 'upasthiya'tti upasthitA-upanatA ityarthaH, tatra mattAGgakAH madyakAraNabhUtAH 'bhiMga'tti bhAjanadAyinaH 'tuDiyaMgati tUryAGgasampAdakAH 'dIbatti dIpazikhA:-pradIpakAryakAriNaH 'joiti jyotiH-agnistatkAryakAriNa iti 'cittagatti citrAGgAH puSpadAyinaH citrarasA-bhojanadAyinaH maNyAH -AbharaNadAyinaH gehAkArAH bhavanatvenopakA-18 riNaH 'aNigiNa'tti anamatvaM-savastratvaM taddhetutvAdanamA iti, ghoSAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 10 // prata anukrama [14-18] ~ 47~
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [11]. ------------------------------------ mulaM [11] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [11] prata ekkArasa uvAsagapaDhimAo pa0 ta0-dasaNasAvae 1 kayavvayakame 2 sAmAiakaDe 3 posahovavAsanirae 4 diyA bhayArI ratti parimANakaDe 5 diAvi rAovi yaMbhayArI asiNAI viaDabhoI molikaDe 6 sacittapariNAe 7 AraMbhapariNNAe 8 pesapariNNAe 9 uddiTThabhattapariNNAe 10 samaNabhUe 11 Avi bhavai samaNAuso', logaMtAo ikkArasaehiM ekkArehiM joyaNasaehiM abAhAe joisate paNNatte, jaMbUdIve dIve maMdarassa pazcayassa ekArasahi ekavIsehiM joyaNasaehiM joise cAraM carai, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ekArasa gaNaharA hotthA, taM0-dabhUI aggibhUI vAyubhUI viatte sohamme maMDie moriyaputte akaMpie athalabhAe meaje pabhAse, mUle nakkhatte ekArasatAre pa0, heDimagevijayANaM devANaM ekArasamuttaraM gevijavimANasataM bhavaittimakkhAyaM, maMdare NaM paccae dharaNitalAo siharatale ekArasabhAgaparihINe uccatteNaM pa0, imIse Na rayaNapabhAe puDhavIe asthagaiyANaM neraiyANaM ekkArasa paliovamAI ThiI 50, paMcamIe puDhavIe avegahayANaM neraiyANaM ekArasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM ekkArasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM ekArasa paliovamAI ThiI pa0, saMtae kappe atyaMgaiyANaM devANaM ekArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA baMbhaM subaMbha baMbhAvattaM baMbhaSparbha baMbhakataM baMbhavaNaM baMbhalesaM baMmajjhayaM bhasiMgaM baMbhasiTuM baMbhakUDaM baMbhuttaravaDiMsagaM vimANaM devacAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ekArasa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA ekArasaNhaM addhamAsANaM ANamaiti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM ekArasaha vAsasahassANaM AhArahe samuSpajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je ekArasahiM bhavamgahaNedi sijjhissaMti bujhissati mucissaMti parinivAissaMti sabadukkhANamaMtaM karisvati // sUtra 11 // anukrama [19]] 4sA | ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya ekAdazavidhatvaM uktaM | (IsI taraha Age bhI pratyeka samavAyameM samajha lenA) ~48~
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [11] prata anukrama [19] samavAya [11], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 19 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [11] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH athaikAdazasthAnaM, tadapi gatArtha, navaramiha pratimAdyarthAni sUtrANi sapta sthityAdyarthAni tu naveti, tatropAsante-sevante zramaNAn ye te upAsakAH - zrAvakAsteSAM pratimAH - pratijJAH abhigraharUpAH upAsakapratimAH, tatra darzanaM samyaktvaM tatpratipannaH zrAvako darzana zrAvakaH, iha ca pratimAnAM prakrAntatve'pi pratimApratimAvatorabhedopacArAtpratibhAvato nirdezaH kRtaH, evamuttarapadeSvapi, ayamatra bhAvArthaH - samyagdarzanasya zaGkAdizalyarahitasyANutratAdiguNavikalasya yo'bhyupagamaH sA pratimA prathameti, tathA kRtam - anuSThitaM vratAnAm - anutratAdInAM karma tacchravaNa jJAnavAJchApratipattilakSaNaM yena pratipannadarzanena sa kRtatratakarmA pratipannANutratAdiriti bhAva itIyaM dvitIyA, tathA sAmAyikaM -sAvadyayogaparivarjananiravadyayogAsevanasvabhAvaM kRtaM vihitaM dezato yena sa sAmAyikakRtaH, AhitAzyAdidarzanAt ktAntasyottarapadatvaM tadevamapratipannapauSadhasya darzanatratopetasya pratidinamubhayasandhyaM sAmAyikakaraNaM mAsatrayaM yAvaditi tRtIyA pratimeti, tathA poSaM puSTiM kuzaladharmANAM dhatte yadAhAratyAgAdikamanuSThAnaM tatpauSadhaM tenopavasanam -- avasthAnamahorAtraM yAvaditi pauSadhopacAsa iti, athavA pauSadhaM - parvadinamaSTamyAdi tatropavAsaH - abhaktArthaH pauSadhopa vAsa iti, iyaM vyutpattireva, pravRttistvasya zabdasyAhArazarIrasatkArAnrahmacaryavyApAraparivarjaneSviti, tatra pauSadhopavAse nirataH - AsaktaH pauSadhopavAsanirataH (yaH) saH, evaMvidhasya zrAvakasya caturthI pratimeti prakramaH, ayamatra bhAvaH - pUrvapratimAtrayopetaH aSTamIcaturdazyamAvAsyApaurNamAsIghvAhArapauSadhAdi caturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnasya caturA mAsAn zrAvakasya ekAdaza pratimAyAH varNanaM For Parts Only ~49~ 11 samavAyAdhya. // 19 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [11]. ------------------------------------ mulaM [11] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 4 prata --0-%- 5 sutrAMka [11] yAvacaturthI pratimA bhavatIti, tathA paJcamIpratimAyAmaSTamyAdipu parvakhekarAtrikapratimAkArI bhavati, etadartha c| sUtramadhikRtasUtrapustakeSu na dRzyate dazAdiSu punarupalabhyate iti tadartha upadarzitaH, tathA zeSadineSu divA brahmacArI rittIti rAtrI kiM ? ata Aha-parImANaM-strINAM tadbhogAnAM vA pramANaM kRtaM yena sa parimANakRta iti, ayamatra bhAvo-darzanatratasAmAyikASTamyAdipauSadhopetasya parvakhekarAtrikapratimAkAriNaH zeSadineSu divA brahmacAriNo rAtrAvana-za aparimANakRto'svAnasyArAtribhojinaH avaddhakanchasya paMJca mAsAn yAvatpaJcamI pratimA bhavatIti, uktaM ca-"aTTha-17 mIcauddasIsu paDima ThAegarAIyaM // [pazcAda] asiNANaviyaDabhoI mauliyaDo divasarvabhayArI yA rattiM parimANakaDo paDimAvajesu diyahesu ||1||"tti // tathA divApi rAtrAvapi brahmacArI 'asiNAi'tti astrAyI khAnaparivarjakaH, * kacitpaThAte-anisAi'tti na nizAyAmattItyanizAdI biyaDabhoI'tti vikaTe prakaTaprakAze diyA na rAtrAvityarthaH, divApi cAprakAzadezena bhuGka-azanAdyabhyavaharatIti vikaTabhojI 'molikaDe'ci avaddhaparidhAnakaccha ityarthaH, paSThI pra-18 timeti prakRtaM, ayamatra bhAvaH-pratimApaJcakoktAnuSThAnayuktasya brahmacAriNaH paNmAsAn yAnapaTI pratimA bhavatIti, tathA 'sacitta' iti sacetanAhAraH parijJAtaH-tatvarUpAdiparijJAnAtpratyAkhyAto yena sa sacittAhAraparijJAtaH zrAvakaH saptamI pratimeti prakRtaM, iyamatra bhAvanA pUrvoktapratimApadakAnuSThAnayuktasya prAsukAhArasya sapta mAsAn yAva prata anukrama [19]] ECE5%A6% 1 aSTamIcaturdazyoH pratimA karoskarAtrikI / banAno divasabhojI muskalakacchaH divA brahmacArI ca / rAtrI kRtaparimANaH pratimAvarjeSu divaseSu // 1 // zrAvakasya ekAdaza pratimAyA: varNanaM ~50
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [11], -------------------------------- mUla [11] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka RECE [11] prata zrIsamavA- saptamI pratimA bhavatIti, tathA ArambhaH-pRthivyAdhupamaInalakSaNaH parijJAtaH-tathaiva pratyAkhyAto yenAsAvArambhapa- 11 sama yAMge rijJAtaH zrAddho'STamI pratimeti, iha bhAvanA-samastapUrvoktAnuSThAnayuktasyArambhavarjanamaSTau mAsAn yAvadaSTamI prati- vAyAdhya. zrIabhaya | meti, tathA preSyAH-ArambheSu vyApAraNIyAH parijJAtA:-tathaiva pratyAkhyAtA yena sa preSyaparijJAtaH zrAvako navamIti, vRttiH bhAvArthaha pUrvoktAnuSThAyinaH Arambha parairapyakArayatonava mAsAn yAvannavamI pratimeti, tathA uddiSTa-tameva Avakama-13 // 20 // ddizya kRtaM bhaktam-odanAdi uddiSTabhaktaM tatparijJAtaM yenAsAvuddiSTabhaktaparijJAtaH pratimeti prakRtaM, ihAyaM bhAvArthaH pUrvoditaguNayuktasyAdhAkarmikabhojanaparihAravataH dhuramuNDitazirasaH zikhAvato vA kenApi kizcidhavyatikare pRSTasya tajjJAne sati jAnAmIti ajJAne ca sati na jAnAmIti bruvANasya daza mAsAn yAvadutkarSeNa evaMvidhavihArasya dazamI pratimeti, tathA zramaNo-nirgandhastadvadyastadanuSThAnakaraNAt sa zramaNabhUtaH, sAdhukalpa ityarthaH, cakAraH samuccaye'piH sambhAvane, bhavati zrAvaka iti prakRtaM, he zramaNa! he AyuSman ! iti sudharmasvAminA jambUkhAminamAmantrayatoktaM ityekAdazIti, iha ceyaM bhAvanA-pUrvoktasamagraguNopetasya kSuramuNDasya kRtalocasya vA gRhItasAdhunepathyasya IryAsamityA dikaM sAdhudharmamanupAlayato bhikSArtha gRhikulapraveze sati zramaNopAsakAya pratimApratipannAya bhikSA datteti bhASamA-3 daNasya kastvamiti kasmiMzcitpRcchati pratimApratipannaH zramaNopAsako'hamiti buvANasaikAdaza mAsAn yAvadekA dazI pratimA bhavatIti, pustakAntare tvevaM vAcanA--dasaNasAvae prathamA kayavayakamme dvitIyA kayasAmAie tRtIyA| % anukrama [19] // 20 zrAvakasya ekAdaza pratimAyA: varNanaM ~51~
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [11], -------------------------------- mUla [11] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: * prata ***% sutrAMka [11] % dAposahovavAsanirae caturthI rAibhattapariNAe paJcamI sacittapariNAe SaSThI diyA baMbhayArI rAo parimANakaDe| |saptamI diyAvi rAovi baMbhayArI asiNANae yAvi bhavati. vosahakesaromanahe aSTamI AraMbhapariNmAe pesaNapariNNAe navamI udivabhattavajae dazamI samaNabhUe yAvi bhavaitti samaNAuso ekAdazIti, kvacittu ArambhaparijJAta iti navamIpreSyArambhaparijJAta iti dazamI uddiSTabhaktavarjakaH zramaNabhUtazcaikAdazIti, tathA jambUdvIpe 2 mandarasya parvata-18 svaikAdaza 'egavIsa'ti ekaviMzatiyojanAdhikAni vojanazatAni 'avAhAe' abAdhayA vyavadhAnena kRtyeti zeSaH jyotiSaM-jyotizcakraM cAra-paribhramaNaM carati-Acarati, tathA lokAntAt NamityalaGkAre ekAdaza zatAni 'e-17 kAre'tti ekAdazayojanAdhikAni abAdhayA-bAdhArahitayA kRtveti zeSaH 'jotisaMteti jyotizcakraparyantaH prajJapta iti, idaM ca vAcanAntaraM vyAkhyAtaM, uktaM ca-"ekArasekkacIsA saya ekArAhiyA ya ekArA / merualogAvAhaM joisacakaM haicaraha ThAi // 1 // " iti, adhikRtavAcanAyAM punaridamanantaraM vyAkhyAtamAlApakadvayaM vyatyayenA'pi dRzyate, 'vimANasayaM bhavatittimakkhAya'ti iha makArasthAgamikatvAdayamoM-vimAnazataM bhavatItikRtvA AkhyAtaM-prarUpitaM bhagavatA anyaizca kevalibhiriti sudharmasvAmivacanaM, tathA 'maMdare NaM pavvae dharaNitalAo siharatale ekArasabhAgaparihINe ucca-3 |paNNatte' asthAyamarthaH-merubhUtalAdArabhya zikharatalamuparibhAga yAvadviSkambhApekSayAulAderekAdazabhAgenairAza- mAgena parihINo-hAnimupagataH uccatvena-uparyupari prajJaptaH, iyamatra bhAvanA-mandaro bhUtale daza yojanasahasrANi viSka prata % anukrama [19]] AC % REnainital Maurary.om zrAvakasya ekAdaza pratimAyA: varNanaM ~52~
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [11] prata anukrama [19] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [11] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [11], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamavA yAMga zrIabhaya0 vRttiH // 21 // mbhataH, tatazvozcatvenAGgule gate'GgulasyaikAdazabhAgo viSkambhato hIyate, evamekAdazakhagulepyakulaM hIyate etenaiva nyAyenaikAdazasu yojaneSu yojanaM evaM ekAdazasahasreSu sahasraM tato navanavatyAM yojanasahasreSu nava sahasrANi hIyante, tato bhavati sahasraM viSkambhaH zikhare iti, athavA dharaNItalAt dharaNItalaviSkambhAtsakAzAcchikharatalaM-zikharaviSkambhamAzritya merurekAdazabhAgena parihINo bhavati, kasyaikAdazabhAgena ? ityAha- 'ucatteNaM'ti uccatvasya, tathAhi -merorucatyaM navanavatiH sahasrANi tadekAdazabhAgo nava tehIMno mUlaviSkamnApekSayA zikharatale, zikharasya sAhasikatvAt, | dazasAhasrikatvAcca mUla viSkambhakheti, brahmAdIni dvAdaza vimAnanAmAni // 11 // vArasa bhikkhupaDimAo paNNattAo, taMjahA- mAsibha bhikkhupaDimA domAsiA bhikkhupaDimA timAsiA bhikkhupaDimA caumAsiA bhikkhupaDimA paMcamAsiA bhikkhupaDimA chamAsiyA bhikkhupaDimA sattamAsiA bhikkhupaDimA paDhamA satarAIdiA bhikkhupaDimA doccA sattarAiMdiA bhikkhupaDimA tathA satta iMdiA bhikkhupaDimA ahorAiA bhikkhupaDimA egarAiyA bhikkhupaDimA duvAlasavihe sambhoge pa0 taM0 - uvahIsuabhattapANe, aMjalIpaggahetti ya / dAyaNe ya nikAe a, agmudvANeti Avare // 1 // kiJakammassa ya karaNe, veyAvaccakaraNe ia / samosaraNaM saMnisijA ya, kahAe apabandhaNe // 2 // duvAlasAvatte kitikamme pa0 taMduoNayaM jahAjAyaM, kitikammaM bArasAvayaM / causiraM tiguttaM ca, dupavesaM eganikkhamaNaM // 1 // vijayA NaM rAyahANI duvAlasa joyaNasayasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNattA, rAme NaM baladeve duvAlasa vAsasayAI savvAuyaM pAlitA devattaM gae, maMdarassa NaM pavvayassa cUliA For Pasta Use Only ~ 53~ 12 samavAyAdhya. // 21 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], -------------------------------- mUla [12] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [12] prata anukrama [20-25] mUle duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA, jaMbUdIvassa NaM dIvassa veiA mUle duvAlasa joyaNAI vikkhabheNaM paNNatA, sahajahaNNiA rAI duvAlasamuhuttiA paNNatA, evaM divaso'vi nAyaco, savaTThasiddhassa NaM mahAvimANassa uvarilAo thubhiaggAo duvAlasa joyaNAI uddhaM upaddaA IsipambhAranAmapuDhavI paNNatA, isipamArAe NaM puDhavIe duvAlasa nAmadhejA paNNattA, taMjahAIsitti vA isipabbhArAti vA taNUDa vA taNUyataritti vA siddhitti vA siddhAlaetti vA muttIti vA muttAlaetti vA babhetti vA baMbhavADisaetti vA lokapaDipUraNetti vA logaggacUliAi vA, imIse NaM rayaNapabhAe puDhavIe atyegaiANa neraiyANaM bArasa pali ovamAI ThiI pa0. paMcamIe puDhavIe atyegaiyANa neraiyANaM bArasa sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cArasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM bArasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe atthegaiyANaM devANaM bArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA mahiMda mahiMdajjhayaM kaMbuM kaMdhuggIvaM puMkhe supuMkhaM mahApuMkhaM puMDaM supuMDaM mahApuDaM nariMdaM nariMdakaMtaM nariMduttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukoseNaM vArasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA bArasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM cArasahiM vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je bArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 12 // dvAdazasthAnamatha, taca sugama, navaraM sthitisUtrebhyo'AgekAdaza sUtrANyAha, tatra bhikSaNAM viziSTasaMhananazrutavatAM ~54~
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ------------------------------------ mUla [12] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: vAyAdhyA prata sUtrAMka [12] zrIsamavA-pratimAH-abhigrahA bhikSupratimAH tatra mAsikyAdayaH saptamAsikyantAH sapta mAsena mAsenocarottaraM zraddhA ekaikAbhirbha yAMge tapAnadattibhizceti, tathA sapta rAtrindivAni-ahorAtrANi yAsu tAH saptarAtrindivAstAzca tisro bhavantIti, ssaanaamu| zrIabhaya paryaSTamI prathamA saptarAtrindivA evaM navamI dvitIyA dazamI tRtIyA, AsAM ca tisRNAmapyanuSThAnakRto vizeSaH, tathA vRttiH hi-aSTamyAM caturthabhaktaM tapaH prAmAdevahiravasthAnamuttAnAdikaM ca sthAnamiti, navamyAM tu utkaTukAdyAsanena vizeSaH,II // 22 // dazamyAM vIrAsanAdinA, tathA ahorAtrapramANA'horAtrikI ekAdazI, sA ca SaSThabhaktena bhavatIti vizeSaH, ekarAtrikI-rAtripramANA, sA cASTamabhaktaparyantarAtrau pralambabhujasya saMhatapAdaspeSadavanatakAyasyAnimeSanayanasyeti / tathA-121 sam-ekIbhUya samAnasamAcArANAM sAdhUnAM bhojanaM sambhogaH, sa copadhyAdilakSaNaviSayabhedAt dvAdazadhA, tatra 'ubahI'syAdirUpakadvayaM, tatropadhirvanapAtrAdistaM sambhogikaH sAmbhogikena sArddhamudramotpAdanaiSaNAdopairvizuddhaM gRhNan zuddhaH azuddhaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto vAratrayaM yAvatsambhogAIzcaturthavelAyAM prAyazcittaM pratipadyamAno'pi visambho-IN |gArha iti, visambhogikena-pAvasthAdinA vA saMyatyA vA sArddhamupadhi zuddhamazuddhaM vA niSkAraNaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto'pi velAtrayasyopari na sambhogyaH, evamupadheH parikarma paribhoga vA kurvan sambhogyo visambhogyazceti, uktaM ca-"egaM va do va tinni va AuTuMtassa hoi pacchittaM / [Alocayata ityarthaH] AuTuMtevi tao pareNa tiNhaM visaMyogo ||1||"tti, 'suyati' sambhogikasyAnyasAMmogikasya yopasampannasya zrutasya vAcanAprachanAdikaM vidhinA kurvan tathA prata anukrama 20-25] // 22 // Saintaintind r a HALndiaram.org bhikSuNAma dvAdaza: pratimAyA: varNanaM ~55~
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [12] prata anukrama [20-25] samavAya [12], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] Education [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) bhikSuNAma dvAdaza: pratimAyAH varNanaM zuddhaH, tasyaivAvidhinopasampannasyAnupasampannasya vA pArzvasyAdervA striyA vA vAcanAdi kurvastathaiva veLAtrayopari bisambhogyaH, tathA 'bhattapANe'tti upadhidvAravadavaseyaM, navaramiha bhojanaM dAnaM ca parikarmaparibhogayoH sthAne vAcyamiti, tathA 'aMjalIpaggaheti ya' ihetizabdA upadarzanArthAH cakArAH samuccayArthAH, tatropalakSaNatvAdaalipragrahasya vandanAdikamapIha draSTavyaM tathAhi --sambhogikAnAmanyasambhogikAnAM vA saMvimAnAM kandanakaM praNAmamaJjalipragrahaM namaH kSamAzramaNebhya iti bhaNanaM, AlocanAsUtrArthanimittanivadyAkaraNaM ca kurvan zuddhaH pArzvasthAderetAni kurvastathaiva sambhogyo visambhogyazceti, tathA 'dAyaNe ya'tti dAnaM, tatra sambhogikaH sambhogikAya [vastrAdibhiH ziSyagaNopagrahA| samartha sambhogike] 'nyasambhogikAya vA ziSyagaNaM yacchan zuddhaH, niSkAraNaM visambhogikasya pArzvasthAdervA saMyatyA vA taM yacchaMstathaiva sambhogyo visambhogyazceti, tathA 'nikAe ya'tti nikAcanaM chandanaM nimantraNamityanarthAntaraM tatra zayyopadhyAhAraiH ziSyagaNapradAnena khAdhyAyena ca sambhogikaH sambhogikaM nimantrayan zuddhaH, zeSaM tathaiva, tathA 'abbhuTThANeti yAvare' tti abhyutthAnamAsanatyAgarUpamityaparaM sambhogAsambhogasthAnamityarthaH, tatrAbhyutthAnaM pArzvasthAdeH kurvastathaivAsambhogyaH, upalakSaNatvAdabhyutthAnasya kiGkaratAM ca- prAghUrNakaglAnAdyavasthAyAM kiM vizrAmaNAdi karomItyevaMpralakSaNAM tathAs|bhyAsa karaNaM- pArzvasthAdidharmAcyutasya punastatraiva saMsthApanalakSaNaM, tathA avibhaktiM ca-apRthagbhAvalakSaNAM kurvanazuddho'sambhogyazcApi etAnyeva yathA''gamaM kurvan zuddhaH sambhogyazceti, tathA 'kikammassa ya karaNetti kRtikarma-canda For Penal Lise Only mUlaM [12] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~56~ Sayor
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12]. ------------------------------------ mulaM [12] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [12] prata anukrama [20-25] zrIsamavA- nakaM tasya karaNaM-vidhAnaM tadvidhinA kurvan zuddhaH, itarathA tathaivAsambhogyaH, tatra cAyaM vidhiH-yaH sAdhurvAtena hai| 12 samayAMga stabdhadeha utthAnAdi kartumazaktaH sa sUtramevAskhalitAdiguNopetamucArayati, evamAvarttazironamanAdi yacchanoti vAyAdhya. vRtiH tatkarotyeyaM cAzaThapravRttirvandanavidhiriti bhAvaH, tathA 'veyAvacakaraNe iya'tti vaiyAvRttyam-AhAropadhidAnAdinA prazravaNAdimAtrakArpaNAdinA'dhikaraNopazamanena sahAyadAnena bopaSTambhakaraNaM tasmiMzca viSaye sambhogAsambhogI bha-18 vita iti, tathA 'samosaraNaM ti jinaspanarathAnuyAnapaTTayAtrAdiSu yatra bahavaH sAdho milanti tatsamavasaraNaM, iha ca kSetramAzritya sAdhUnAM sAdhAraNo'vagraho bhavati, basatimAzritya sAdhAraNo'sAdhAraNazceti, anena cAnye'pyavagrahA hai upalakSitAH, te cAneke, tadyathA-varSAvagraha RtubaddhAvagraho vRddhavAsAvagrahazceti, ekaikazcAyaM sAdhAraNAvagrahaH pratye-10 kAvagrahazceti dvidhA, tatra yat kSetraM varSAkalpAdyartha yugapat vyAdibhiH sAdhubhibhinnagacchasthairanujJApyate sa sAdhAraNo iyattu kSetrameke sAdhavo'nujJApyAzritAH sa pratyekAvagraha iti, evaM caiteSvavagraheSu AkuTTayA anAbhAvyaM sacittaM ziSya-8 macittaM vA vastrAdi gRhNanto'nAbhogena ca gRhItaM tadanarpayantaH samanojJA amanojJAzca prAyazcittino bhavantyasaMbhogyAzca, // 23 // pArthasthAdInAM cAvagraha eva nAsti tathApi yadi tat kSetra kSulakamanyatraiva ca saMvinA nirvahanti tatastat kSetraM pariharantyeva, atha pArzvasthAdInAM kSetra vistIrNa saMvinAzcAnyatra na nirvahanti tatastatrApi pravizanti sacittAdi ca gRhanti | JMEnirahin ~57~
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [12] prata anukrama [20-25] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] Eticatur prAyazcintino'pi na bhavantIti, Aha ca - "saMmaNunnamasamaNunne adinnaNA bhavagiNhamANe vA / sambhoga vIsukaraNaM [pRthakaraNamityarthaH ] iyare ya alaMbha pe Mti // 1 // " [ itarAn pArzvasthAdInityarthaH ] tathA 'sannisijjA ya'tti sanniSadyA-AsanavizeSaH, sA ca sambhogAsambhogakAraNaM bhavati, tathAhi --saMniSadyAgata AcAryo niSadyAgatena sambhogikAcAryeNa saha zrutaparivarttanAM karoti zuddhaH, athAmanojJapArzvasthAdisAdhvIgRhasyaiH saha tadA prAyazcittI bhavati, tathA akSaniSadyAM vinA'nuyogaM kurvataH zRNvatazca prAyazcittaM, tathA niSadyAyAmupaviSTaH sUtrArthI pRcchati aticArAn vA''locayati yadi tadA tathaiveti, tathA 'kahAe ya paMbaMdhaNe ti kathA-vAdAdikA paJcaSA tasyAH prabandhanaM-prabandhena karaNaM kathAprabandhanaM, tatra sambhogAsambhogI bhavataH, tatra matamabhyupagamya paJcAvayavena vyavayavena vA vAkyena yattatsamarthanaM sa chalajAtivirahito bhUtArthAnveSaNaparo vAdaH, sa eva chalajAtinigrahasthAnaparI jalpaH yatraikasya pakSapariyaho'sti nAparasya sA dUSaNamAtrapravRttA vitaNDA, tathA prakIrNakathA caturthI, sA cotsargakathA dravyAstikanyakathA vA, tathA nizcayakathA paJcamI, sA cApavAdakathA paryAyAstikanayakathA veti, tatrAdyAstisraH kathAH zramaNIvajaiH saha karoti, zramaNIbhistu saha kurvan prAyazcittI, caturthavelAyAM cAlocayannapi visambhogAI iti rUpakadvayasya saMkSepArthaH vistarArthastu nizIthapaJcamoddezaka bhASyAdavaseya iti, tathA 'duvAlasAvatte kikamme tti dvAdazAvartta kRtikarma-candanakaM 1 samanojJAmanojJayoradattamanAbhAnye gRhati vA saMbhogavizvakaraNaM itarAMcAlA prerayanti // 1 // For Parts Only mUlaM [12] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~58~ nary or
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ----------------------------------- mUla [12] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- prata sUtrAMka zrIabhaya vRttiH 24 [12] prata anukrama [20-25] prajJasa, dvAdazAvartatAmevAsthAnuvadan zeSAMzca taddharmAnabhidhitsuH rUpakamAha-'duoNae'tyAdi, avanatiravanatam-utta- 12 samamAjapradhAnaM praNamanamityarthaH, dve avanate yasmiMstavaSavanataM, tatraikaM yadA prathamameva 'icchAmi khamAsamaNo! vaMdiuM jAvaNi- vAyAdhya. jAe nisIhiyAe'tti abhidhAyAvagrahAnujJApanAyAvanamatIti, dvitIyaM punaryadA'vagrahAnujJApanAyaivAvanamatIti, yathA jAtaM-zramaNatvabhavanalakSaNaM janmAzritya yoniniSkramaNalakSaNaM ca, tatra rajoharaNamukhavatrikAcolapaTTamAtrayA zramaNo jAto racitakarapuTastu yonyA nirgata evaMbhUta eva vandate tadanyatirekAdvA yathAjAtaM bhaNyate, kRtikarma-vandanakaM 'vArasAvarya'ti dvAdazAvartAH-sUtrAbhidhAnagarbhAH kAyavyApAravizeSAH yatijanaprasiddhA yasmiMstad dvAdazAvata, tathA 'cau-3 siraM"ti catvAri zirAMsi yasmiMstacatuHziraH prathamapraviSTasya dhAmaNAkAle ziSyAcAryazirodvayaM punarapi niSkramya praviSTasya iyameveti bhAvanA, tathA 'tiguttaM ti tisRbhirguptibhirguptaH pAThAntare'pi tisRbhiH (zraddhAbhiH) gusibhireveti, tathA 'dupaveti dvau pravezI yasmiMstad dvipravezaM tatra prathamo'vagrahamanujJApya pravizato dvitIyaH punarnirgatya pravizata iti, 'eganikkhamaNa'ti ekaM niSkramaNamavagrahAdAvazyikyA nirgacchataH, dvitIyavelAyAM navagrahAnna nirgacchati, pAda-18 patita eva sUtraM samApayatIti, tathA 'vijayarAjadhAnI' asaGkhyAtatame jambUdvIpe AdhajambUdvIpavijayAbhidhAnapUrva- // 24 // dvArAdhipasya vijayAbhidhAnasya palyopamasthitikasya devastha sambandhinIti, tathA rAmo navamo baladevaH 'devattaM mara tti devatvaM-paJcamadevaloke devatvaM gataH, tathA sarvajaghanyA rAtriruttarAyaNaparyantAhorAtrasya rAtriH, sA ca dvAdazamIhUrtikA-151 dvAdazAvAta vandaMsya vyAkhyA evaM vidhi: ~59~
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12]. ------------------------------------ mulaM [12] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [12] + + caturviMzatighaTikApramANA, evaM 'divasovi' tti sarvajaghanyo dvAdazamauhUrtika evetyarthaH, sa ca dakSiNAyanaparyantadivasa iti / mAhendramAhendradhvajakambukambugrIvAdIni trayodaza vimAnanAmAnIti // 12 // taresa kiriyAThANA pa0 ta0-aTThAdaMDe aNahAdaMDe hiMsAdaMDe akamhAdaMDe divivipariAsiAdaMDe musAvAyavattie adinnAdANavattie ajjhathie mAnavattie mittadosavattie mAyAvattie lobhavattie iriAvahie nAma terasame, sohammIsANesu kappesu terasa vimANapatthaDA pa0, sohammabaDiMsage NaM vimANe Na addhaterasajoyaNasayasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM IsANavaDisagevi, jalayarapaMciMdiatirikkhajoNiANaM addhaterasa jAikulakoDIjoNIpamuhasavasahassAI pa0, pANAussa NaM puvassa terasa vatyU pa0, gambhavakkaMtiapaMceMdiatirikkhajoNiANaM terasavihe paoge pa0 taM0-saccamaNapaoge mosamaNapaoge sacAmosamaNapaoge asacAmosamaNapaoge saJcavaipaoge mosavaipaoge saccAmosavaipaoge asaccAmosavaIpaoge orAliasarIrakAyapaoge orAliamIsasarIrakAyapaoge veubviasarIrakAyapaoge veunviamIsasarIrakAyapaoge kammasarIrakAyapaoge, sUramaMDalaM joyaNeNaM terasehiM egasahibhAgahiM joyaNassa UNaM pa0, imIse gaM syaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM terasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM terasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM terasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiANaM devANaM terasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe [su] atthegaiANaM devANaM terasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA vajaM suvarja vajAvattaM vajappabhaM vajakataM vajavaNaM vAlesaM vajarUvaM vAsiMga vajasiddha vaakaDaM vaattaravaDiMsagaM varaM vairAvattaM prata anukrama [20-25] + 5CRORER5R-5 5sa. ~60~
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [13] prata anukrama [26] samavAya [13], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrI abhaya0 vRci: // 25 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [13] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH vairappanaM vairakaMtaM vairavaNNaM vairalesaM vairarUvaM vairasiMgaM vairasiddhaM vairakUDaM vairuttaravaDisagaM logaM logAvacaM logappabhaM logakataM logavaNNaM logalesaM logarUvaM logasiMgaM logasiddhaM logakUDaM loguttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM terasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA terasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIssasaMti vA tesi NaM devANaM terasahiM vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je terasahiM bhavaggahRNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinibvAissaMti sabvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 13 // atha trayodazasthAnake kiJcillikhyate, iha sthitisUtrebhyo'rvAgaSTa sUtrANi, tatra karaNaM kriyA-karmabandhanibandhanaceSTA tasyAH sthAnAni-bhedAH paryAyAH kriyAsthAnAni, tatrArthAya - zarIrakhajanadharmAdiprayojanAya daNDaH -- trasasthAvarahiMsA arthadaNDaH kriyAsthAnamitiprakramaH 1 tadvilakSaNo'narthadaNDaH 2 tathA hiMsAmAzritya hiMsitavAn hinasti hiMsiSyati vA ayaM vairikAdirmAmityevaMpraNidhAnena daNDo - vinAzanaM hiMsAdaNDaH 3 tathA'kasmAd - anabhisaMdhino'nyavadhAya pravRttyA daNDaH-anyasya vinAzo'kasmAddaNDaH 4 tathA raSTe:-buddherviparyAsikA viparyAsitA yA dRSTiviparyAsikA dRSTiviparyAsitA vA matibhrama ityarthaH tayA daNDaH prANivadho dRSTiviparyAsikAdaNDo dRSTiviparyAsitAdaNDo vA, mitrAderamitrAdibuddhacA hananamiti bhAvaH 5 tathA mRSAvAdaH -- Atmaparo bhayArthamaThI kavacanaM tadeva pratyayaH kAraNaM yasya daNDasya sa mRSAvAdapratyayaH 6 evamadattAdAnapratyayo'pi 7 tathA adhyAtmani manasi bhava AdhyAtmiko vAhyanimi kriyAyA: trayodaza: sthAnAnAm varNanaM For Parts Only ~61~ 13 sama vAyAdhya. // 25 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [13], ------------------------------------ mulaM [13] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [13] RECACCORECASSES sAnapekSaH zokAbhi(di)bhava iti bhAvaH 8 tathA mAnapratyayo-jAtyAdimadahetukaH9tathA mitradveSapratyayaH-mAtApitrAdInAmalpe'pyaparAdhe mahAdaNDanirvartanamiti bhAvaH 10 mAyApratyayo mAyAnivandhanaH 11 evaM lobhapratyayo'pi 12 airyApathikaH kevalayogapratyayaH karmavandhaH-upazAntamohAdInAM sAtavedanIyabandhaH 13 // tathA 'vimANapatthaDa'tti vimAnapra staTA uttarAdharyavyavasthitAH, tathA sohammavaDisae'tti saudharmasya devalokasyA candrAkArasya pUrvAparAyatasya dakSiNottara8] vistIrNasya madhyabhAge trayodazaprastaTe zakAvAsabhUtaM vimAnaM saudharmAvataMsakaM saudharmadevalokasyAvataMsakaH-zekharakaH sa iva pradhAnatvAt ityevaM yathArthanAmakamiti, zaMkA vAkyAlaGkAre, arddha trayodazaM yeSu tAnyarddhatrayodazAni tAni ca tAni yojanazatasahasrANi ceti vigrahaH sArdAni dvAdazetyarthaH, tathA'rddhatrayodazAni jAtI-jalacarapaJcendriyatiryaggatI kulakoTInAM yonipramukhAni-utpattisthAnaprabhavAni yAni zatasahasrANi tAni tathocyanta iti, tathA 'pANAussa'tti yatra prANinAmAyurvidhAnaM sabhedamabhidhIyate tatprANAyuAdazaM pUrva tasya trayodaza vastUni-adhyayanavadvibhAgavizeSAH, tathA garbha-garbhAzaye vyutkAntiH-utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikAH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAzceti vigrahaH, prayojana-manovAkAyAnAM vyApAraNaM prayogaH sa trayodazavidhaH, paJcadazAnAM prayogANAM madhye AhArakAhArakamizralakSaNakAyaprayogadvayasya tirazcAmabhAvAt , tau hi saMyaminAmeva staH, saMyamazca saMyatamanuSyANAmeva na tirazvAmiti, tatra satyAsatyobhayAnubhayakhabhAvAzcatvAro manaHprayogAH vAkprayogAzceti aSTau punaraudArikAdayaH paJca kAyaprayogAH evaM tra prata anukrama [26] SAREnatanATI kriyAyA: trayodaza: sthAnAnAm varNanaM ~62~
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [13], ------------------------------------ mulaM [13] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA yAMga zrIabhaya NMCAE%A5% sUtrAka vRttiH [13]] // 26 // prata yodazeti, tathA sUramaNDalasya-AdityavimAnavRttasya yojanaM sUramaNDalayojanaM tat 'Na'mityalaGkAre trayodazabhirekapa-13 14 samaTibhAgairyeSAM bhAgAnAmekaSaSTayA yojanaM bhavati tai garyojanasya sambandhibhirUna-nyUnaM prajJaptamaSTacatvAriMzad yojana-1 bhAgA ityarthaH / vabrAbhilApena dvAdaza vairAbhilApena lokAbhilApena caikAdaza vimAnAnIti // 13 // cauhasa bhUaggAmA 50 ta0-suhumA apajjattaA suhumA paattayA bAdarA apajattayA bAdarA pajattayA iMdiA apajattayA beiMdiyA pajattayA teMdiA apajattayA teMdiyA pajattayA cariMdiA apajattayA cariMdiyA pajattayA paMciMdiA asanniapajattayA paMcidiA asannipajatayA paMciMdiA sanniapajattayA paMceMdiA sannipajattayA, caudasa punvA pa0 ta0-upAyapugvamaggeNiyaM ca taiyaM ca vIriyaM puvaM / atthInasthipavAyaM tatto nANaNavAyaM ca // 1 // saJcappavAyapuvaM tatto AyappavAyapuvvaM ca / kammappavAyapuvaM pacakkhANaM bhave navamaM // 2 // vijAaNuppavAya avaMzapAgAu bArasaM puvaM / tatto kiriyavisAlaM puvaM taha biMdusAra ca // 3 // amgeNIassa NaM pubbassa cauddasa vatthU pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cauddasa samaNasAhassIo ukkosiA samaNasaMpayA hotyA, kammavisohimaggaNaM paDucca caudasa jIvahANA pa0 ta0--micchadiTThI sAsAyaNasammadiTThI sammAmicchadiTTI avirayasammadiTThI virayAvirae pamattasaMjae appamattasaMjae niaTTIbAyare aniaTTibAyare suhumasaMparAe uvasAmae yA khavae vA uvasaMtamohe khINamohe sajogI kevalI ayogI kevalI, maraheravayAo NaM jIvAo cauddasa cauddasa joyaNasahassAI cattAri ma eguttare joyaNasae chaca egUNavIse bhAge joyaNassa AyAmeNaM 10, egamegassa NaM ranno cAuratacakkavaTTissa cauddasa rayaNA 50 ta0-itthI anukrama [26] // 26 // ~63~
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [14], ------------ ...--------------------------- mUla [14] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: * prata sUtrAMka A84% [14] rayaNe saNAvairayaNa gAhAvairayaNe purohiyarayaNe vaDairayaNe AsarayaNe hatdhirayaNe asirayaNe daMDaravaNe cakkarayaNe chattarayaNe cammarayaNe maNirayaNe kAgiNirayaNe, jaMbuddIve Na dIve cauddasa mahAnaIo pubbAvareNa lavaNasamudaM samapati, taM gaMgA siMdhU rohiaa| rohiaMsA harI harikatA sIA sIodA narakantA nArikAMtA suvaNNakUlA ruppakUlA rattA rattavaI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM caudasa paliovamAI ThiI pa0, paJcamIe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neradavANaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM cauddasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cauddasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe su] devANaM atthegaiyANaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0, mahAsuke kappe devANaM atgaiyANaM bahaNNeNaM caudasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sirikataM sirimahinaM sirisomanasaM laMtayaM kAviTTha mahiMdakaMtaM mahiMduttaravaLisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi ka devANaM ukkoseNaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0 te Na devA caurasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM cauddasahiM vAsasahassehiM AhArahe samuSpajaha, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je cauddasahiM bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 14 // atha caturdazasthAnakaM subodha, navaramihASTau sUtrANyAk sthitisUtrAditi, tatra caturdaza bhUtagrAmAH' bhUtAni-jIvAH teSAM grAmAH-samUhAH bhUtaprAmAH, tatra sUkSmAH sUkSmanAmakarmodayavarttitvAt pRthivyAdaya ekendriyAH, kiMbhUtAaparyAptakAH-tatkarmodayAdaparipUrNakhakIyaparyAptaya ityeko grAmaH, evamete eva paryAsakAH-tathaiva paripUrNakhakIyaparyA prata CG anukrama [27-31] CAG SUREmirat n a caturdaza-bhUtagrAmAnAm varNanaM ~64~
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [14], ------------------------- ----- mUla [14] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata [14] prata zrIsamavA- pya iti dvitIyaH, evaM bAdarA bAdaranAmakarmodayAt pRthivyAdaya eva, te'pi paryAsetarabhedAd dvidhA, evaM dvIndriyAdayo- 14 samayAMge pi, navaraM paJcedriyAH sabjino-manaHparyAptyupetA itare tvasacina iti / tathA 'uppAyapuvbe'tyAdi gAthAtrayaM, tathA : vAyAdhya. zrIabhaya 'uppAyapubamaggeNiyaM catti yatrotpAdamAzritya dravyaparyAyANAM prarUpaNA kRtA tadutpAdapUrva, yatra teSAmevAnaM-parimA-1 vRtiH hA NamAzritya tadapreNIyaM, 'taiyaM ca vIriyaM purva'ti yatra jIvAdInAM vIrya procyate-prarUpyate tadvIryapravAdaM 'atthInatthipa-12 // 27||4aavaary'ti yadyathA loke asti nAsti ca tadyatra tathocyate tadassinAstipravAdaM 'tatto nANappavAyaM ca'tti yatra jJAnaM-ma-18 datyAdikaM kharUpamedAdibhiH procyate tat jJAnapravAdamiti / 'saccappavAyapura' ti yatra satyaH-saMyamaH satyaM vacanaM vA samedaM / sapratipakSaM ca procyate tatsatyapravAdapUrva, tataH 'AyaSpavAyapuvaM catti yatrAtmA-jIvo'nekanayaiHprocyate tadAtmapra4bAdamiti, 'kammappavAyapurva'ti yatra jJAnAvaraNAdi karma procyate tatkarmapravAdamiti. 'pacakvANaM bhave navama'ti yatra hA pratyAkhyAnasvarUpaM varNyate tatpratyAkhyAnamiti / 'vijAaNuppavAyati yatrAnekavidhA vidyAtizayA varNyante tadvidyAnu-18 pravAdaM, 'avaMjhapANAu bArasaM purvati yatra samyagajJAnAdayo'vandhyAH -saphalA varNyante tadavandhyamekAdazaM, yatra prAkaNA-jIvA AyuzcAnekadhA varNyante tatprANAyuriti dvAdazaM pUrva, 'tatto kiriyavisAlaM'ti yatra kriyAH-kAyikyA- // 27 // dikAH vizAlA-vistIrNAH sabhedatvAdabhidhIyante tat kriyAvizAlaM 'pucaM taha viMdusAraM ca' tti lokazabdo'tra luto| draSTavyaH, tatazca lokasya bindurivAkSarasya sAra--sarvottamaM yattallokabindusAramiti 3 / tathA 'coisa vatthUNi tti dvitIya anukrama [27-31] | caturdaza-bhUtagrAmAnAm varNanaM ~65~
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [14], ------------------------- ----- mUla [14] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [14] CALCOCCADACOCKRE parvasya vastuni-vibhAgavizeSAH tAni ca caturdaza mUlavastUni, cUlAvastUni tu dvAdazeti, tathA 'sAhassio'tti sahasrANyeva sAharuyaM, tathA 'kammacisohI'tyAdi, karmavizodhimArgaNAM pratItya-jJAnAvaraNAdikarmavizuddhigaveSaNAmA-14 zritya catardaza jIvasthAnAni-jIvabhedAH prajJaptAH, tadyathA-mithyA-viparItA raSTiyasyAsI mithyAraSTiH-uditami-18 dhyAtvamohanIyavizeSaH, tathA 'sAsAyaNasammadihitti sahepattattvazraddhAnarasAsvAdanena vartate iti sAkhAdanaH, ghaNTAlAlAnyAyena prAyaHparityaktasamyaktvaH taduttarakAlaM paDAvalikaH, tathA coktam-"uvasamasaMmattAo cayao micchaM a-12 pAvamANassa / sAsAyaNasaMmattaM tadaMtarAlaMmi chAvaliyaM // 1 // " iti, sAkhAdanazcAsau samyagdRSTizceti vigrahaH, 'sammA-18 micchadiTriti samyak ca mithyA ca dRSTiraspeti samyagamithyASTiH-uditadarzanamohanIyavizeSaH, tathA'viratasamyagdaSTizaviratirahitaH viratAvirato-dezavirataH zrAvaka ityarthaH, pramattasaMyataH-kizcitpramAdavAn sarvavirataH, apramaAttasaMyataH-sarvapramAdarahitaH sa eva, 'niyaTTI.' iha kSapakazreNimupazamaNi vA pratipanno jIvaH kSINadarzanasaptaka upa-1 zAntadarzanasaptako vA nivRttivAdara ucyate, tatra nivRttiH-yadguNasthAnakaM samakAlapratipannAnAM jIvAnAmadhyavasAya-3 dAbhedaH tatpradhAno vAdaro-bAdarasamparAyo nivRttivAdaraH, 'aNiyaTTibAyare'tti anivRttivAdaraH, saca kapAyASTakakSapa NArambhAnapuMsakavedopazamanArambhAcArabhya vAdaralobhakhaNDakSapaNopazamane yAvadbhavatIti, 'suhumasaMparAe'tti sUkSmaHsajvalanalobhAsakveyakhaNDarUpaH samparAyaH-kaSAyo yasya sa sUkSmasamparAyo-lobhAnuvedaka ityarthaH, ayaM ca dvividha prata anukrama [27-31] SAREauratonm caturdaza-jIva/guNa-sthAnAnAm varNanaM ~66~
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [14] prata anukrama [27-31] samavAya [14], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 28 // Jan Eaton [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) caturdaza-jIva / guNa-sthAnAnAm varNanaM | ityAha- upazamako vA-upazama zreNIpratipannaH kSapako vA -- kSapakazreNipratipanna iti dazamaM jIvasthAnamiti tathA | upazAntaH - sarvathAnudayAvastho moho- mohanIyaM karma yasya sa upazAntamohaH, upazamavItarAga ityarthaH, ayaM copazamazreNisamAptAvantarmuhUrtaM bhavati, tataH pracyavata eveti tathA kSINo-niHsattAkIbhUto moho yasya sa tathA, kSayavItarAga ityarthaH, ayamapyantarmuhUrttameveti, tathA sayogI kevalI - manaHprabhRtivyApAravAn kevalajJAnIti, tathA'yogI kevalI - niruddhamanaHprabhRtiyogaH zailezIgato hakhapaJcAkSarodgiraNamAtraM kAlaM yAvaditi caturdazaM jIvasthAnamiti, 'bharahe' ityAdi, bharatairAvatayojavA, iha bharatamairavataM cAropitaguNakodaNDAkAraM yatasta (tasta) yojIve bhavataH, tatra bharatasya himavato'rvAganantarapradezazreNirjIvA airAvatasya ca zikhariNaH parato'nantarapradezazreNIti bharatairAvatajIvA, 'cAuraMtaca kava| hissa' ti catvAro'ntA-vibhAgA yasyAM sA caturantA bhUmiH tatra bhavaH svAmitayeti cAturantaH sa cAsau cakravarttI ceti vigrahaH, ratnAni - khajAtIyamadhye samutkarSavanti vastUnIti, yadAha - "ratnaM nigadyate tajjAtau jAtau yadutkRSTa" miti, 'gAhAvara 'ci gRhapatiH - koSThAgArikaH 'purohiya'tti purohitaH --- zAntikarmAdikArI 'vaha' tti varddhakiH - rathAdini|rmApayitA maNi:- pRthivIpariNAmaH kAkiNI - suvarNamayI adhikaraNIsaMsthAneti, iha saptAdyAni paJcendriyANi zeSAyekendriyANIti, zrIkAntamityAdInyaSTau vimAnanAmAnIti // 14 // pannarasa paramAhammizra pa0 taM0 - 'aMbe aMbarisI caiva, sAMme sabailetti Avare / rudovaruddakAle tha, mahAkAleti Avare // 1 // For Para Use Only mUlaM [14] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~67~ 15 samavAyAdhya. // 28 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], ------------ ----------------------------- mUlaM [15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka asipatte gheNu kumbhe, vAlue vearaNIti / kharassare mahAghose, ete pannarasAhiA // 2 // NamINaM arahA pannarasa dhaNUI uDDe uccatteNaM hotthA, dhuvarAhU NaM bahulapakkhassa paDivae pannarasabhAgaM pannarasabhAgeNaM caMdassa lesaM AvarecANaM ciTThati, taMjahA-paDamAe paDhamaM bhAgaM bIAe dubhAgaM taiAe tibhAgaM cautthIe caubhArga paJcamIe paJcabhAgaM chaTThIe chabhAgaM sattamIe sattabhAgaM aTTamIe aTThabhAga navamIe navabhAgaM dasamIe dasabhAgaM ekkArasIe ekkArasabhAgaM bArasIe vArasabhAgaM terasIe terasabhAgaM cauddasIe cauddasabhAgaM pannarasesu pannarasabhAga, taM ceva sukkapakkhassa ya uvadaMsemANe uvadaMsemANe ciTThati, taMjahA-paDhamAe paDhamaM bhAgaM jAva pannarasesu pannarasabhAga, cha NakkhattA pannarasamuhattasaMjuttA pa00-satabhisaya bharaNi addA asalesA sAI vahA jeTTA / ete chaNNakkhattA pannarasamuhuttasaMjuttA // 1 // cetAsoesuNaM mAsesu pannarasamuhatto divaso bhavati, evaM cettamAsesu paNNarasamuhuttA rAI bhavati, vijAaNuppakAyassa NaM puvassa pannarasa vatyU paNattA, maNasANaM paNNarasavihe paoge pataM0-saccamaNapaoge mosamaNapaoge saccamosamaNapaoge asacAmosamaNapaoge saccabaipaoge mosavaipaoge saccamosavaipaoge asaccAmosavaipaoge orAliasarIrakAyapaoge orAliamIsasarIrakAyapaoge veunviyasarIrakAyapoge veulviamIsasarIrakAyapaoge AhArayasarIrakAyappaoge AhArayamIsasarIrakAyapaoge kammayasarIrakAyapaoge, imIse NaM rayaNappamAe puDhavIe atthegaiANa nerahaANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe asthegaiyANaM neraiANaM paNNarasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiANaM devANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe atyegaiANaM devANaM paNNarasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA prata anukrama [32-37] CHECRUGROGROCE REndDonal For P OW Maanasurary.orm ~68~
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [15] prata anukrama [ 32-37] samavAya [15], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIabhaya 0 vRttiH // 29 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [15] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH maMda sugaMda maMdAvataM darbha NaMdakaMtaM NaMdavaNaM NaMdalesaM NaMdajjhayaM NaMdasigaM gaMdasiMhaM NaMdakUDaM gaMduttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA paNNarasaNDaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM paNNarasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppaara, saMtegaiA mavasiddhiA jIvA je pannarasahiM bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muddissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 15 // atha paJcadazasthAnake sugame'pi kiJcillikhyate, iha sthiterarvAk sapta sUtrANi, tatra paramAzca te'dhArmikAzca saMkliSTa| pariNAmatvAtparamA dhArmikAH -- asuravizeSAH ye tisRSu pRthivISu nArakAn kadarthayantIti tatrAMbetyAdi lokadvayaM, ete ca vyApArabhedena paJcadaza bhavanti, tatra 'aMbe' tti yaH paramAdhArmikadevo nArakAn hanti pAtayati babhAti nItvA cAmbaratale vimuJcati so'mba ityabhidhIyate 1, 'ambarisI ceva' tti yastu nArakAnnihatAn kalpanikAbhiH khaNDazaH kalpayitvA bhrASTrapAkayogyAn karoti so'mbariSIti 2, 'sAme' ti yastu rajjuhastaprahArAdinA zAtanapAtanAdi karoti varNatazca zyAmaH sa zyAma iti 3, 'sabaleti yAvare' ti zabala iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, sa cAbravasA| hRdayakAleyakAdInyutpATayati varNatazca zavalaH karbura ityarthaH 4, 'ruddovarudde' tti yaH zakti kuntAdiSu nArakAn protayati sa raudratvAdraudra iti 5, yastu teSAmaGgopAGgAni bhanakti so'tyantaraudratvAduparaudra iti 6, 'kAle' tti yaH kaNDrAdiSu | pacati varNataH kAlazca sa kAlaH 7, mahAkAla iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, sa ca RNamAMsAni khaNDa paramAdhArmikAnAm devAnAm varNanaM For Penal Use Only ~69~ 15 samavAyAdhya. // 29 // nary org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], ------------------------- ----- mUla [15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [15] dAyitvA khAdayati varNatazca mahAkAla iti 8, 'asipatte'tti asiH-khaDgastadAkArapatrabadvanaM vikuLa ysttsmaashritaan| nArakAnasipatrapAtanena tilazazchinatti so'sipatraH 9, 'dhaNu'tti yo dhanurvimuktArddhacandrAdivANaiH karNAdInAM chedana bhedanAdi karoti sa dhanuriti 10, 'kuMbhe'tti yaH kumbhAdiSu tAn pacati sa kumbhaH 11, 'bAlu'tti yaH kadambapuSpA8|kArAsu bajAkArAsu vaikriyavAlukAsu taptAsu caNakAniva tAn pacati sa vAlukA iti 12, 'veyaraNI iya'tti caitara-18 NIti ca paramAdhArmikaH, saca pUyarudhiratraputAmrAdibhiratitApAtkalakalAyamAna tAM virUpaM taraNaM prayojanamasyA iti vaitaraNIti yathArthI nadI vikuLa tattAraNena kadarthayati nArakAniti 13, 'kharassare'tti yo vajrakaNTakAkulaM zAlmalIvRkSaM nArakamAropya kharakharaM kurvantaM kurvan vA kaSeti sa kharakhara iti 14, 'mahAghosa'tti yo bhItAn palAyamAnAn nArakAn pazaniva vATakeSu mahAghopaM kurvanniruNaddhi sa mahAghoSa iti 15, 'evameva (eme) pannarasAhiya'tti 'eva'mityalambAdikrameNete paramAdhArmikAH paJcadazAkhyAtAH-kathitA jinairiti // 2 // 'dhuvarAhU Na' mityAdi, dvividho rAhuH bhava ti-parvarAdurdhavarAhutha, tatra yaH parvaNi-paurNamAsyAmamAvAsyAyAM vA candrAdityayoruparAgaM karoti sa parvarAhuH, yastu | candrasya sadaiva sannihitaH saJcarati sa dhruvarAhuH, Aha ca-'kiNhaM rAhuvimANaM nicaM caMdeNa hoi avirahiAcauraMgulahai mappattaM heTThA caMdassa taM carada // 1 // " ti, tato'sau dhruvarAhuH 'Na'mitsalakAre bahulapakSasya pratItasya 'pADivayaM ti| prata anukrama [32-37] CI 1 kRSNa rAhu vimAnamadhalAniya cantreNa bhavatyavirahitam / caturaGgulamaprAptamadhasAmandrasa tayarati // 1 // paramAdhArmikAnAm devAnAm varNanaM ~70~
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], ------------------------------------ mulaM [15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [15] zrIsamavA- pratipada-prathamatithimAdau kRtveti vAkyazeSaH paJcadazabhAga paJcadazabhAgeneti bIpsAyAM dvivacanAdi yathA padaM padena gaccha- 115 samayAMge tItyAdiSu, pratidinaM paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgamiti bhAvaH, candrasya pratItasya lezyAmiti lezyA-dIptistatkAraNatvAt vAyAdhya. zrIabhaya maNDalaM lezyA tAmAvRtya-AcchAdya tiSThati, etadeva darzayannAha-'tadyathe'tyAdi 'paDhamAi' ti prathamAyAM tidhyAM vRttiH prathamaM bhAgaM paJcadazAMzalakSaNaM candralezyAyA AvRtya tiSThatIti prakramaH, anena krameNa yAvat 'pannarasesu'tti paJcadazasu kAdineSu paJcadazaM paJcadazabhAgamAvRtya tiSThati, 'taM ceva tti tameva paJcadazabhArga zuklapakSasya pratipadAdiSu candralezyAyA| upadarzayana 2-paJcadazabhAgataH svayamapasaraNataH prakaTayan prakaTayan tiSThati dhruvarAhuriti, iha cAyaM bhAvArtha:-poDazabhAgIkRtasya candrasya SoDazabhAgo'vasthita evAste, ye cAnye bhAgAstAn rAhuH pratidinamekaikaM bhAgaM kRSNapakSe AvaNoti zuklapakSe tu vimuzcatIti, uktaM ca jyotiSkaraNDake-'solasabhAge kAUNa uDubaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamese bhAge puNoSi parivahuI joNhA // 1 // iti, nanu candravimAnasya paJcaikaSaSTibhAganyUnayojanapramANatvAt rAhuvimA-14 nasya ca grahavimAnatvenArddhayojanapramANatvAtkathaM paJcadazardinaizcandravimAnasya mahattvenetarasya ca laghutvena sarvAvaraNaM syAt iti, atrocyate, yadidaM prahavimAnAnAmarddhayojanamiti pramANaM tatprAyikamiti rAhohasya yojanapramANamapi vimAnaM hI // 30 sambhAvyate, laghIyaso'pi vA rAhuvimAnasya mahatA tamisrarazmijAlena tasyAvaraNAnna doSa iti, tathA SaD nakSatrANi prata anukrama [32-37] 1SoDaza bhAgAna karavoddhapatihIyate'tra pabadaza / vAcanmAtrAn bhAgAn punarapi parivardhate jyotsA // 1 // availaanasurary.orm ~71~
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], ------------------------- ----- mUla [15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [15] paJcadaza muhUrtAn yAvacandreNa saha saMyogo yeSA tAni paJcadazamuhUrtasaMyogAni, tadyathA-sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTThA ya / ee channakSattA pannarasamuhuttasaMjuttA // 1 // ' saMyuktaM saMyoga iti, tathA 'cetAsoesu mAsesu'ti, sthUlanyAyamAzritya caitre'zvayuji ca mAse paJcadazamuhUttoM divaso bhavati rAtrizca, nizcayatastu meSasahAntidine tu-15 lAsaMkrAntidine caivaM dRzyamiti / 'paoge'ti prayojanaM prayogaH saparispanda AtmanaH kriyApariNAmo vyApAra ityarthaH, athavA prakarSeNa yujyate-saMyujyate sambadhyate'nena kriyApariNAmena karmaNA sahAtmeti prayogaH, tatra satyArthAlocananivandhanaM manaH satyamanastasya prayogo-vyApAraH satyamanaHprayogaH, evaM zeSeSvapi, navaramaudArikazarIrakAyaprayoga au-12 dArikazarIrameva pudgalaskandhasamudAyarUpatvenopacIyamAnatvAt kAyastasya prayoga iti vigrahaH, ayaM ca paryAptakasyaiva veditavyaH, tathaudArikamizrakAyaprayogaH ayaM cAparyAptakaskheti, iha cotpattimAzrityaudArikasya prArabdhasya pradhAnatvAdIdArikaH kArmaNena mizraH, yadA tu manuSyaH paJcendriyatiyA bAdaravAyukAyiko vA vaikriyaM karoti tadaudArikasya prArambhakatvena pradhAnatvAdIdAriko vaikriyeNa mizro yAbadvaikriyaparyAtyA na paryAptiM gacchati, evamAhArakeNApyaudArikasya mizratA'vaseyeti, tathA vaikriyazarIrakAyaprayogo vaikriyaparyAptakasya, tathA caikriyamizrazarIrakAyaprayogastadaparyAsakasya devasya nArakasya vA kArmaNenaiva labdhikriyaparityAge vA audArikapravezAddhAyAmaudArikopAdAnAya pravRttakriyaprAdhAnyAdaudArikeNApi mizratetyeke, tathA AhArakazarIrakAyaprayogastadabhinivRttau satyAM tasyaiva pradhAnatvAt , sathA A prata anukrama [32-37] 6sAlA H inrayog ~72~
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [15] prata anukrama [ 32-37] samavAya [15], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [15] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrIamaya 0 vRtiH // 31 // | hArakamizrazarIrakAyaprayogaH audArikeNa sahAhArakaparityAgenetaragrahaNAyodyatasya, etaduktaM bhavati yadAhArakazarI|rIbhUtvA kRtakAryaH punarapyaudArikaM gRhNAti tadA''hArakasya pradhAnatvAdaudArikapravezaM prati vyApArabhAvAdyAvat sarva|thaiva na parityajatyAhArakaM tAvadaudArikeNa saha mizrateti, Aha-na tasena sarvathA muktaM pUrvanirvarttitaM tiSThatyeva tatkathaM gRhAti 1, satyaM, tathApyaudArikazarIropAdAnArthaM pravRtta iti gRhAtyeva tathA kArmaNazarIrakAyaprayogo vigrahe samuddhAtagatasya ca kevalinastRtIyacaturthapaJcamasamayeSu bhavatIti // 15 // solasa ya gAhAsolasagA paM0 taM0 samae veyAliai uvasaggaparinoM itthIpariNoM nirayavibhaitI mahAvIrathuI kusIlaparibhAsie~ vIri dhamme' samahI magge" samosaraNe bhAhAtahie gaye jamaIe gAhAsolasame solasage, solasa kasAyA paM0 taM0-aNaMtANubaMdhI kohe anaMtANubaMdhI mANe aNaMtANubaMdhI mAyA anaMtANubaMdhI lone apaJcakkhANakasAe kohe apacakkhANakasAe mANe apacakkhANakasAe mAyA apaJcakkhANakasAe loge paJcakkhANAvaraNe kohe pacakkhANAvaraNe mANe paJcAkkhANAvaraNA mAyA pacakkhAgAvaraNe lobhe saMjalaNe kohe saMjalaNe mANe saMjalaNe mAyA saMjalaNe lobhe, maMdarassa NaM paJcayassa solasa nAmadheyA paM0 taM-maMdaramerumaNoramaM sudaMsaNaM sarvapaime ya girirAya / rayaNuJcaryaM piyadaMsaNa majjhelogassenAmI ya // 1 // atthe meM surizrAvatte sUribhavaraNetti a / uttare a disAI meM, varDise ir solasame // 2 // pAsassa NaM arahato purisAdANIyassa solasa samaNasAhassIo ukkosibhA samaNa saMpadA hotyA, AyappavAyarasa NaM putrassa NaM solasa vatthU 10, camaravalINaM uvAriyAleNe solasa joyaNasahassAiM AyAmaviksaMmeNaM For Park Lise Only ~73~ 16 samavAyAdhya. // 31 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [16] prata anukrama [38-41] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [16] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [16], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] Education h pa0, lakSaNe NaM samude solasa joyaNasahassAiM ussehaparibuTTIe pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhaSIe atyegaiyANaM neraiyANaM solasa paliocamAI ThiI pa0, paMcamAe puDhavie atthegaiyANaM devANaM solasa sAgarovamAThitI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM solasa palio mAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiyANaM devANaM solasa palio mAI ThiI pa0, mahAsuke kappe devANaM atthegaiyANaM solasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA AvattaM vibhavattaM naMdiAvattaM mahANaMdiAvattaM aMkusaM aMkusapalaMba madaM subhadaM mahAmadaM savabhomadaM bhaduttaravahiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM solasa sAgarovamAiM ThiI pa0 te NaM devA solasahiM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM solasavAsasahassehiM AhAra samuppajjara, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je soThasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti mubissaMti parinibvAissaMti sabvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 16 // atha SoDazasthAnakamucyate sugamaM cedaM, navaraM gAthASoDazakAdIni sthitisUtrebhya AArAtsapta sUtrANi, tatra sUtrakRtAgasya prathamathutaskandhe SoDazAdhyayanAni teSAM ca gAthAbhidhAnaM SoDazamiti gAthAbhidhAnamadhyayanaM SoDazaM yeSAM tAni gAthASoDazakAni, tatra 'samaya'ti nAstikAdisamayapratipAdanaparamadhyayanaM samaya evocyate, vaitAlIyacchandojAtibaddhaM vaitAlIyam, evaM zeSANAM yathAbhidheyaM nAmAmi, 'samosaraNe'ti samavasaraNaM trayANAM triSaSTyadhikAnAM pravAdizatAnAM matapiNDanarUpaM, 'ahAtahie' ti yathA vastu tathA pratipAdyate yatra tadyathAtathikaM prasthAbhidhAyakaM granthaH, 'jama For Pernal Use On ~74~
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [16], ------------------------------------ mulaM [16] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA prata sUtrAMka [16]] yAMge zrIamaya vRttiH PACLOPEN // 32 // prata ie'tti yamakIyaM yamakanibaddhasUtra 'gAheti prAktanapaJcadazAdhyayanArthava gAnAdgAthA gAthA vA tatpratiSThAbhUtatvAditi, 17 samamerunAmasUtre gAthA zlokazca 'majjhelogassanAbhI yatti lokamadhye lokanAbhizcetyarthaH / / 'uttare yatti bharatAdInAmutta-151vAyAdhya. radigvarttitvAda, yadAha-'sabvesiM uttaro meru'tti [sarveSAmuttaro meruH] 'disAiya'tti dizAmAdidiMgAdirityarthaH 'baDiMse iya'tti avataMsaH-zekharaH sa ivAvataMsa iti, 'purisAdANIya'tti puruSANAM madhye AdeyavetyarthaH, tathA AtmapravAdapUvastha saptamasya, tathA camaravalyodakSiNottarayorasurakumArarAjayoH, 'uvAriyAleNe'tti camaracaJcAvalIcaJcAbhidhAnarAjadhA-2 nyormadhyabhAge tadbhavanayormadhyonnatA'vataratpArthapITharUpe AvatArikalayane poDaza yojanasahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM vRttatvAttayoriti, tathA lavaNasamudre madhyameSu dazasu sahasreSu nagaraprAkAra iba jalamUrdhva gataM tasya cotsedhavRddhiH SoDaza sahasrANi ata ucyate-lavaNasamudraH SoDaza yojanasahasrANyutsedhaparipakSyA prajJapta iti, Ava dInyekAdaza vimAnanAmAni // 16 // sattarasavidde asaMjame pa0 ta0-puDhavikAyaasaMjame AukAyaasaMjame teukAyaasaMjame cAukAyaasaMjame vaNassaikAyaasaMjame beiMdiaasaMjame teiMdiyaasaMjame cauridiyaasaMjame paMciMdiaasaMjame ajIvakAyaasaMjame peddAasaMjame uhAbhasaMjame avahahu asaM- // 32 // jame appamaaNAasaMjame maNaasajame vaiasaMjame kAyaasaMjame, sattarasavihe saMjame pa0 ta0-puDhavIkAyasaMjame AukAyasaMjame teukAyasaMjame vAukAyasaMjame vaNassaikAyasaMjame iMdiasaMjame teiMdiasaMjame cauridiasaM jame paMciMdiasaMjame ajIvakAyasaMjame anukrama [38-41] ~75
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [17], ------------------------------------ mulaM [17] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [17] pehAsaMjame uvehAsaMjame avaha(saMjame pamajaNAsajame maNasaMjame vaisaMjame kAyasaMjame, mANusattare NaM paccae sattarasaekavIse joyaNasae uDDU uccatteNaM pa0, savvesipi NaM velaMdharaaNuvelaMdharaNAgarAINaM AvAsapavvayA sattarasaekavIsAI joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, lavaNe NaM samudde sattarasa joyaNasahassAI sacamgeNaM pa0, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo sAtiregAI sattarasa joyaNasahassAI uDDe uppatittA tatopacchA cAraNANaM tiriA gatI pavattati, camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo tigichikUDe uppAyapavae sattarasa ekavIsAI joyaNasavAI uI uccatteNaM 50, balissa NaM asuriMdassa ruagiMde uppAyapavvae sattarasa ekavIsAI joyaNasayAI uDDe upatteNaM pa0, sattarasavihe maraNe pa0-AvIImaraNe ohimaraNe AyaMtiyamaraNe valAyamaraNe vasaTTamaraNe aMtosalamaraNe tambhavamaraNe cAlamaraNe paMDitamaraNe cAlapaMDitamaraNe chaumatthamaraNe kevalimaraNe vehANasamaraNe giddhapiTThamaraNe bhattapacakkhANamaraNe iMgiNimaraNe pAovagamaNamaraNe, suhumasaMparAe NaM bhagavaM suhunasaMparAyabhAve vaTTamANe sattarasa kammapagaDIo NibaMdhati taM0-AbhiNiyohiyaNANAvaraNe suyaNANAvaraNe ohiNANAvaraNe maNapajavaNANAvaraNe kevalaNANAvaraNe cakkhudaMsaNAvaraNe acakkhudasaNAvaraNe mohIdasaNAvaraNe kevaladaMsaNAvaraNe sAyAveyaNijaM jasokittinAma uccAgoyaM dANaMtarAyaM lAbhaMtarAyaM bhogaMtarAya uvabhogatarAyaM vIriaaMtarAya, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyagaiANaM neraiyANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0,paMcamIe puDhavIe atyegaiyANa neraiyANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atyegaiANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiANaM devANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe devANa ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI 50, sahassAre kappe devANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sAmANaM susAmANaM prata anukrama [42] Santaratm ona mararyorg ~76~
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [17] prata anukrama [42] samavAya [17], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIamaya 0 vRci: // 33 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [17] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mahAsAmANaM paumaM mahApaumaM kumudaM mahAkumudaM naliNaM mahAnaliNaM poMDarIaM mahApoMDarIaM sukaM mahAsukaM sIhaM sIhakaMtaM sIhavIaM bhAvi vimANaM devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA sattarasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM sattarasahiM vAsasahassehiM AhAraDe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiA jIvA je sattarasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muzcissaMti parinibvAissaMti sabvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 17 // atha saptadazasthAnakaM, tatha vyaktaM, navaramiha sthitisUtrebhyo'rvAg daza, tathA ajIvakAyAsaMyamo - vikaTasuvarNabahu| mUlyavastrapAtrapustakAdigrahaNaM, prekSAyAmasaMyamo yaH sa tathA sa ca sthAnopakaraNAdInAmapratyupekSaNamavidhipratyupekSaNaM vA, upekSA'saMyamo'saMyamayogeSu vyApAraNaM saMyama yogeSvavyApAraNaM vA, tathA apahRtyAsaMyamaH avidhinocArAdInAM pariSThApanato yaH sa tathA apramArjanA'saMyamaH -pAtrAderapramArjanayA'vidhipramArjanayA veti manovAkkAyAnAmasaMyamAsteSAmakuzalAnAmudIraNAnIti / asaMyamaviparItaH saMyamaH / velandharAnuvelandharAvAsaparvatasvarUpaM kSetrasamAsagAthAbhirakhagantavyaM, etAzcaitAH - "desa joyaNasAhassA lavaNasihA cakkavAlao ruMdA / solasasahassa uccA sahassamegaM tu ogADhA // 1 // desUNamaddhajoyaNa lavaNasihovari dagaM tu kAladuge / atiregaM 2 parivagRha hAyae vAvi // 2 // actariyaM velaM dharaMti lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsasahassA dusattari sahassa bAhiriyaM // 3 // saTThI nAgasahassA gharaMti agge 1 dazayojana sahasrANi lavaNazikSA cakravAlato vistIrNA sahasobA sahasramekaM lagADhA // 1 // dezonArtha yojanaM lavamazikhopari dakaM tu kAdvike atire kamatirekaM parivardhate hIyate vA'pi // 2 // abhyantarAM velAM dhArayanti saraNodanagAnAM dvAcatvAriMzatsahasrANi dvisaptatiH sahasrANi bAhyAM // 3 // SaSTi nAgasahasrANi dhArayati atre dakaM samudrakha vedandharANAmAvAsAH rUpaNe calatasRSu dikSu catvAraH 4 'asaMyama'sya saptadaza bhedA: For Penal Use On ~77 ~ 17 sapa vAyAdhya. // 33 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [17]. ------------------------------------ malaM [17] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata FACHAR sUtrAka [17] dagaM samudassa / velaMdhara AvAsA lavaNe ya caudisiM cauro // 4 // pubdhadisA aNukamaso godhubha 1 dagabhAsa 2 saMkha 34 dagasImA 4 / gothume 1 sivae 2 saMkhe 3 maNosile 4 nAgarAyANo // 5 // aNuvelaMdharavAsA lavaNe vidisAsu saMThiA cauro / kakoDe 1 vijuppabhe 2 kelAsa 3 'ruNappabhe 4 ceva // 6 // kakoDaya kaddamae kelAsa'ruppabhettha[nAga] raayaanno| vAyAlIsasahasse gaMtuM uyahiMmi savvevi // 7 // cattAri ya joyaNasae tIse kosaM ca uggayA bhUmI / sattarasa joyaNa-18 sae igavIse UsiA sabbe ||8||"tti 'cAraNANaM'ti jayAcAraNAnAM vidyAcAraNAnAM ca 'tiritti tiryag rucakAdidvIpagamanAyeti, tiginchikUTa utpAtaparvato yatrAgatya manuSyakSetrAbhigamanAyotpatati, sa ceto'saGkhyAtatame'ruNodayasamudre dakSiNato dvicatvAriMzataM yojanasahasrANyatikramya bhavati, rucakendrotpAtaparvatastvaruNodayasamudra eva uttara-13 to evameva bhavatIti, 'AvIImaraNe tti A-samantAdvIcaya iva bIcayaH-AyurdalikavicyutilakSaNAvasthA yasmiMsta-14 dAvIci athavA bIciH-vicchedastadabhAvAdavIci, dIrghatvaM tu prAkRtatvAttadevaMbhUtaM maraNamAvIcimaraNaM-pratikSaNamAyurdravyavicaTanalakSaNaM, tathA'vadhiH-maryAdA tena maraNamavadhimaraNaM, yAni hi nArakAdibhavanivandhanatayA''yuHkarmada-15 likAnyanubhUya mriyate yadi punastAnyevAnubhUya mariSyati tadA tadavadhimaraNamucyate, tadvyApekSayA punastadhaNAvadhi pUrvadiganukramatI gosyUmadakabhAsazasayakasImAnaH / gostUbhazivazakamanaHzilA nAgarAjAH // 4 // anucelamdharAvAsA vaNe vidikSu catvAraH saMsthitAH / karkoTako vidyutprabhaH kailAso'rUNaprabhavaina // 5 // kaTakakardamakakailAso'kSaNaprabhona rAjAnaH / vAcallAriMzat sahasrANi gatvodadhau sareM // 6 // catvAri yojanazatAni vizana koza codatA bhUmiH / saptadazayojanazatAni ekaviMzAmyucchritAH sarve // 4 // prata anukrama [42] N iminary.om ~78~
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [17] prata anukrama [42] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) samavAya [17], mUlaM [17] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrIsamavA yAMga zrIabhaya0 vRttiH * // 34 // yAvajjIvasya mRtatvAditi, tathA 'AyaMtiyamaraNe'tti AtyantikamaraNaM yAni nArakAdyAyuSkatayA karmadalikAnyanubhUya mriyate mRtazca na punastAnyanubhUya mariSyatIti, evaM yanmaraNaM taddravyApekSayA atyantabhAvitvAdAtyantikamiti, 'balAya maraNe'tti saMyamayogebhyo valatAM bhagnatratapariNatInA pratinAM maraNaM valanmaraNaM tathA vazena-indriyaviSayapAratacyeNa RtA bAdhitA bazArttAH strigdhadIpakalikAvalokanAt zalabhavat tathA'ntaH - madhye manasItyarthaH zalyamiva zalyamaparAdhapadaM yasya so'ntaH zalyo - lajjAbhimAnAdibhiranAlocitAtIcArastasya maraNam antaHzalyamaraNaM, tathA yasmin bhave - tiryagUmanuSya bhavalakSaNe varttate jantustadbhava yogyamevAyurvaddhA punaH tatkSayeNa triyamANasya yadbhavati tattadbha vamaraNaM, etaca tiryagamanuSyANAmeva na devanArakANAM teSAM teSvevotpAdAbhAvAditi, tathA bAlA iva bAlA:- avira - tAsteSAM maraNaM vAlamaraNa, tathA paNDitAH sarvaviratAsteSAM maraNaM paNDitamaraNam, vAlapaNDitAH dezaviratAsteSAM maraNaM bAlapaNDitamaraNaM, tathA chadmasthamaraNam - akevalimaraNaM, kevalimaraNaM tu pratItaM, 'behAsamaraNaM'ti vihAyasi -nyomani bhavaM vaihAyasaM vihAyo bhavatvaM ca tasya vRkSazAkhAdyuddhaddhatve sati bhAvAt, tathA eH-pakSivizeSairupalakSaNatvAcchakuni |kAzivAdibhizva spRSTaM-sparzanaM yasmiMstabhraspRSTam athavA gRbhrANAM bhakSyaM pRSThamupalakSaNatvAdudarAdi yatra tatrapRSTam idaM ca karikarabhAdizarIra madhyapAtAdinA gRbhrAdibhirAtmAnaM bhakSayato mahAsattvasya bhavati, tathA bhaktasya-bhojanasya yAvajjIvaM pratyAkhyAnaM yasmiMstattathA idaM ca trividhAhArasya caturvidhAdvArasya vA niyamarUpaM sapratikarma ca bhaktaparijJeti maraNasya saptadaza bhedA: For Parts Only ~79~ 17 sama bAyAdhya. // 34 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [17], ----------------------------------- mUla [17] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [17] yadtam, tathA igyate pratiniyatadeza eva ceSTyate'syAmanazanakriyAyAmitIGginI tayA maraNamiGginImaraNam, taddhi caturvidhAhArapratyAkhyAturnipratikarmazarIrasyeGgitadezAbhyantaravarttina eveti, tathA pAdapasyevopagamanam-avasthAna yasmin tatpAdapopagamanaM tadeva maraNamiti vigrahaH, idaM ca yathA pAdapaH kvacit kathaJcid nipatitaH samamasamamiti cAvibhAvayannizcalamevAste tathA yo varttate tasya tadbhavatIti / tathA sUkSmasamparAyaH upazamakaH kSapako vA sUkSmalobhakapAyakiTTikAvedako bhagavAn-pUjyatvAt sUkSmasamparAyabhAve vartamAnaH-tatraiva guNasthAnake'vasthitaH nAtItAnAgatasUkSmasamparAyapariNAma ityarthaH saptadaza karmaprakRtIrnivabhAti viMzatyuttare bandhaprakRtizate'nyA na banAtItyarthaH, pUrvataraguNasthAnakeSu bandhaM pratItya tAsAM vyavacchinnatvAt, tathoktAnAM saptadazAnAM madhyAdekA sAtAprakRtirupazAntamohAdiSu bandhamAzrityAnuyAti, zeSAH SoDazehaiva vyavacchidyante, yadAha-"nANaM 5tarAya 10 dasagaM daMsaNa cattAri 14 uca 15/ jasakittI 16 / eyA solasapayaDI suhumakasAyami vocchinnA // 1 // " sUkSmasamparAyAtpare na vAntItyarthaH, sA-1 mAnAdIni saptadaza vimAnAnAM nAmAnIti // 17 // aTThArasavihe baMbhe paM0 taM0-orAlie kAmabhoge Neva sayaM maNeNaM sevai novi aNNaM maNeNaM sevAvei maNeNaM sevaMtaM pi aNNaM na samaNujANAi orAlie kAmabhoge Neva sarya vAyAe sevai novi aNNaM vAyAe sevAvei vAyAe sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi orAlie kAmabhoge Neva sayaM kAyeNe sevai Novi ya'NaM kAraNaM sevAvei kAraNaM sevataMpi aNNaM na sa maNujANAi, dive prata anukrama [42] REmiratinindia maraNasya saptadaza bhedA: ~80~
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [degC] prata anukrama [43-45] samavAya [18], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] zrIsamaeryAMga zrIamaya 0 vRci: // 35 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [18] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH * Education intemational kAmabhoge Neva seyaM maNeNaM sevai Novi aNNaM maNeNaM sevAvei maNeNaM sevataMpi aNNaM na samaNujANAi dibve kAmabhoge Neva sayaM vAyAe sevara Novi aNNaM vAyAe sevAveda vAyAe sevataMpi aNNaM na samaNujANAi divve kAmabhoge Neva sayaM kAraNaM sevai Novi aNNaM kAraNaM sevAvei kAraNaM sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi, arahato NaM ariTThanemissa aTThArasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hotyA, samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM samaNANaM NiggaMthANaM sakhuiyavibhattANaM aTThArasa ThANA 10 taM vayachakaM 6 kAyachakaM 12, akappo 13 gihibhAvaNaM 14 / paliyaMka 15 nisijA 16 ya, siNANaM 17 sobhava jaNaM 18 // 1 // AyArassa NaM bhagavato sacUliAgassa aTThArasa sahassAI payaggeNaM pa0, baMbhIe NaM libIe aTThArasavihe lekhaviddANe pa0 saM0- bhI javaNI liyodosA UrioM kharohio kharasAviA~ pahArAi~yA uccattari akUkharapuTTiyAM bhogavayatAM veNatiyoM NiNhaiyoM aMkalipi gaNialivI gaMdhavyalivI bhUyalivi AdaMsaliMbI mAhesarIlivI dAmilivI bolidilivI, atthinatthiSyavAyassa NaM puvvassa aTThArasa vatthU pa0, dhUmappamAe NaM puDhavIe aTThArasuttaraM joyaNasayasahassaM bAileNaM pa0, posAsADhesu NaM mAsesu sai ukkoseNaM aTThArasamuhutte divase bhavai sai ukkoseNaM aTThArasamuDuttA rAtI bhavai, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegANaM aTThAra palio mAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiANaM devANaM aTThArasa palibhovamAI ThiI pa0, sahassAre kappe devANaM ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, ANae kappe devANaM atthegaiyANaM jaNeNaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA kAlaM sukAlaM mahAkAlaM aMjaNaM riDaM sAlaM sagANaM dumaM mahAdumaM visAlaM susAlaM paumaM paumagummaM kumudaM kumudagummaM naliNaM naThiNagummaM puMDarI puMDarIyagummaM sahassAravarDisagaM vimANaM devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM aTThArasa sAgarovamAI For Park Use Only ~ 81~ 18 sama vAyAdhya. // 35 // wor
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [18], --------------- ...--------------------------- mUla [18] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [18] 99-256 pAte devANa aTArasehiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi Na devANaM aTArasavAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, saMtegaiA bhavasiddhiyA je advArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muvissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissati // sUtra 18 // athASTAdazasthAnakam, iha cASTau sUtrANi sthitisUtrebhyo'rvAk sugamAni ca, navaraM 'babhetti brahmacarya yayaudArikakAmabhogAn-manuSyatiryaksambandhiviSayAn tathA divyakAmabhogAn-devasambandhina ityarthaH / tathA 'sakhuDDagaviyatANaM'ti saha kSudrakairvyaktaizca ye te sakSudrakavyaktAH teSAM, tatra kSudrakA-vayasA zrutena vA'vyaktAH, vyaktAstu ye vayAzrutAbhyAM pariNatAH, sthAnAni-parihArasevAzrayavastUni 'prataSaTakaM' mahAtratAni rAtribhojanaviratizca 'kAyapadaka' pRthivIkAyAdi, akalpaH-akalpanIyapiNDazayyAvastrapAtrarUpaH padArthaH, 'gRhibhAjana'sthAlyAdiH paryako-maJcakAdi niSadyAstriyA sahAsanaM 'snAnaM zarIrakSAlanaM 'zobhAvarjana' prtiitN| tathA 'AcArasaM prathamAGgasya sacUlikAkasya-cUDAsamanvi-18 tasya, tasya piNDaiSaNAdyAH paJca cUlAH dvitIyazrutaskandhAtmikAH sa ca navabrahmacaryAbhidhAnAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpaH, tasyaiva cedaM padapramANaM na cUlAnAM, yadAha-"nevavaMbhaceramaio aTThArasa payasahassIo veo / havai ya sapaMcacUlo bahubahutarao payaggeNaM // 1 // " ti, yacca sacUlikAkaspeti vizeSaNaM tattasya cUlikAsattApratipAdanArtha, na tu padapramA 1 navanAmacargamayo'STAdazapadasAhatiko vedaH / bhavati ca sapaJcacUlo bAhubahutarakA padAmeNa // 1 // prata anukrama [43-45]] k%250-250%% HIRTUNaturary.org ~82
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [18], ------------------------------------ mUlaM [18] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 19samavAyAdhya. prata sUtrAMka [18] prata anukrama [43-45]] zrIsamavA- NAbhidhAnArtha, yato'vAci nandITIkAkRtA-'aTThArasapayasahassANi puNa paDhamasuyakhaMdhassa navavaMbhaceramaiyassa pamANaM, yAMge vicittatthANi ya suttANi gurUvaesao tesiM atyo jANiyanvotti, padasahasrANIha yatrArthIpalabdhistatpadaM, 'padANe'-18 zrIabhayAti padaparimANeneti, tathA 'baMbhi'tti brAmI-Adidevasya bhagavato duhitA brAjhI vA-saMskRtAdibhedA vANI tAmA-1 ciH zriya tenaiva yA darzitA akSaralekhanaprakriyA sA brAmIlipiH atastasyA brAjhyA lipeH 'Na' mityalaGkAre lekho-lekhanaM / // 36 // tasyA vidhAna-bhedo lekhavidhAnaM prajJapta, tadyathA-vabhItyAdi, etatkharUpaM na dRSTamiti na drshitN| tathA yaloke yathA-15 Msti yathA vA nAsti athavA sthAdvAdAbhiprAyastattadevAsti nAti vetyevaM pravadaMtItyastinAstipravAdaM, taca caturtha pUrva tasya, tathA dhUmaprabhA paJcamI aSTAdazottaraM aSTAdazayojanasaha sAdhikamityarthaH, 'bAhalyena' piNDena, 'posAsADhe'tyAderevaM yojanA-ASADhamAse 'saI' iti sakRdekadA karkasaGkrAntAvityarthaH utkarSeNa-utkarSato'STAdazamuhUrto divaso bhavati, patriMzaghaTikA ityarthaH, tathA pauSamAse sakRditi-makarasAntau rAtrizcaivaMvidheti, kAlasukAlAdIni viMzatirvimAnAni // 18 // egUNavIsaM NAyajjhayaNA paM0 taM0-ukkhittaNAeM saMghADe, aMDe kumme a selae~ / tuMbe a rohiNI mallI, mAgaMdI caMdimAti a // 1 // dAvaIve udagAeM, mardukke tettalI ith| naMdiphaile avarakoM, AINe suMsI i // 2 // avare apoNDarIe, goe egUNavIsame / jaMbUddIve NaM dIve sUriA ukkoseNaM egUNavIsa joyaNasayAI ur3amaho tavayaMti, sukkeNaM mahaggahe avareNaM udie samANe egUNavIsa NakkhattAI samaM cAra carittA avareNaM asthamaNaM uvAgacchai, jaMbuddIvassa NaM dIvassa kalAo egUNavIsaM cheaNAo pa0, egUNavIsa V ~83~
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [19] prata anukrama [46-49] samavAya [19], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] 7 sa0 [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [19] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Jan Educator titthayarA agAravA samajhe vasittA muMDe bhavittA NaM agArAo aNagAriaM pavvaiA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiANaM nerahaANaM gUNavIsa palio mAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atyegaiANaM neraiyANaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devA atmaANaM guNavIsapalio mAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiyANaM devANaM egUNavIsaM palio mAI ThiI pa0, ANayakappe atthe ANaM devANaM ukkoseNaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, pANae kappe atyegaiANaM devANaM jahaNaNeNaM egUvIsasAgarovamAI TiI pa0, je devA ANataM pANataM NataM viNataM ghaNaM susiraM iMdaM iMdokaMtaM iMduttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devAnaM ukkoseNaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA egUNavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, teti NaM devANaM egUNavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegai A bhavasiddhiyA jIvA je egUNavIsAe bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muSissaMti parinicvAissaMti sabvadukkhANaM aMtaM karissati // sUtraM 19 // athaikonaviMzatitamasthAnaM, tatra sthitisUtrebhyaH paJca sUtrANi sugamAni ca, navaraM jJAtAni dRSTAntAstatpratipAdakAnyadhyayanAni paSThAGgaprathamazrutaskandhavarttIni, 'ukkhitte'tyAdi sArddhaM rUpakadvayam idaM ca SaSThAGgAdhigamAdavaseyamiti, tathA 'jaMbuddIve NaM' ityAdI bhAvanA - sUryau khasthAnAdupari yojanazataM tapato'dhazvASTAdaza zatAni, tatra ca samabhUtale'STau bhavanti, daza cAparavidehe jagatIpratyAsannadeze, jambUdvIpAparavidehe hi nimnIbhavat kSetramantime vijayadvArasya | deze adholoka dezamadhigatamiti, dvIpAntarasUryAstu rddha zatamadho'STazatAni kSetrasya samatvAditi, tathA zukrasUtre 'nakkha For Penal Use Only ~84~ nary org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [19], ------------------------- ----- mUla [19] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka zrIsamavA- tAIti vibhaktipariNAmAnakSatraiH samaM saha cAra-caraNaM caritvA-vidhAyeti, tathA 'kalAo'tti 'paMcasae chabbIse / 19 sama. yAMge dachacca kalA vitthaDaM bharahavAsa'mityAdiSu jambUdvIpagaNiteSu yAH kalA ucyante tA yojanassaikonaviMzatibhAgacchedanAH, vAyAdhya. zrAabhayA ekonaviMzatibhAgarUpA iti bhAvaH, 'agAramajhe vasitta'tti agAraMgohaM adhika-Adhikyena cirakAlaM rAjyaparipA-|| vRttiH lanataH A-maryAdayA nItyA basitvA-upitvA tatra vAsaM vidhAyeti, adhyeSTayA pratrajitAH, zeSAstu paJca kumaar||37|| bhAva evetsAha ca-"vIraM arihanemiM pAsa maliM ca vAsupujaM ca / ee mottUNa jiNe avasesA Asi raayaanno||1||"ti|| vIsaM asamAhiThANA paM0 20-davadavacAra yAvi bhavai apamaniyacAri Avi bhavaI duppamaniyacAri Avi bhavai atiritasajAsaNiaiM rAtiNiaparibhAsI therovaghAie bhUovaghAieM saMjalaNe kohaNe piTimaMsieM abhikkhaNaM 2 ohAraittA bhavaI NavANaM adhikaraNANaM aNuppaNNANaM upAettA bhaveI porANANaM adhikaraNANaM khAmiaviusaviANaM puNodIrattA bhavai sasarakkhapANipAe~ akAlasajAyakArae yAvi bhaI kalahakare sahakareM jhaMjhakareM sarappamANabhoI esaNA'samite Avi bhavai, muNisuvvae gaM arahA vIsaM dhaNUI uDDe uccateNaM hotthA, savvevia NaM ghaNodahI vIsa joyaNasahassAI bAhalleNaM pa0, pANayassa NaM davidassa devaraNo vIsaM sAmANiasAhassIopa0, NapuMsayaveyaNiassa NaM kammassa vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo baMdhao baMdhaThiI pa0, pacakkhANassaNa puvassa vIsa vatthU, ussappiNiosappiNimaMDale vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo kAlo pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANa neraiyANa pIsa paliovamAI ThiI pa0, chaThThIpa puDhavIe atyaMgaiyANa nerayANaM vIrsa sAgarovamAI ThiI pa0, prata anukrama [46-49] // 37 SARERainintamanna ~85
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [20], ------------------------------------ mulaM [20] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [20] asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM vIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiyANaM devANaM vIsaM paliovamAI ThiI pa0, pANate kappe devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, AraNe kappe devANaM jaharaNeNa vIsa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sAyaM visAyaM suvisAyaM siddhatthaM uppalaM bhittilaM tigicchaM disAsovatthiyaM palaMba rulaM puppha supuppha pupphAvattaM puSphapamaM puSphakaMtaM pupphavaNNaM pupphalesaM pupphajjhayaM puSpharsigaM puSphasiddhaM pupphuttaravarDisagaM vimANaM devattAe ucavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, te NaM devA vIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM vIsAe vAsasahassehiM AhAraDhe samuSpajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je vIsAe bhavamgahaNehiM sinjhissaMti bujhissaMti mucissaMti pariNivvAissaMti sabbadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 20 // atha viMzatitamasthAne kiJcilikhyate, tatra sthitisUtrebhyo'rvAk sapta sUtrANi, tatra samAdhAnaM samAdhiH-cetasaH khAsthya mokSamArge'vasthAnamityarthaH na samAdhirasamAdhistasyAH sthAnAni-AzrayabhedAH paryAyA vA asAmAdhisthAnAni, tatra 'davadavacArittiyo hi drutaM drutaM carati-gacchati so'nukaraNazabdato davadavacArItyucyate, cApItyuttarAsamAdhisthAdinApekSayA samuthayArthaH, bhavatIti prasiddhaM, sa ca drutaM drutaM saMyamAtmanirapekSo brajannAtmAnaM prapatanAdibhirasamAdhau yojayati anyAMzca sattvAn bhannasamAdhau yojayati, sattvavadhajanitena ca karmaNA paraloke'pyAtmAnamasamAdhau yojayati, ato drutagantRtvamasamAdhikAraNatvAdasamAdhisthAnam , evamanyatrApi yathAyogamavaseyaM 1, tathA apramArji prata anukrama [50] SAMEmirathinRI | asamAdhe: viMzati sthAnAni ~86~
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [20], ------------------------------------ mulaM [20] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata satrAka zrIsamavA- tacArI 2 duSpramArjitacArI ca 3 sthAnanipIdanatvagvartanAdiSvAtmAdivirAdhanAM labhate, tathA'tiriktA-atipra-II 20sama yAMge |mANA zayyA-vasatirAsanAni ca-pIThakAdIni yasya santi so'tiriktazayyAsanikaH, sa ca atiriktAyAM zayyAyAM | vAyAdhya. zrIabhaya0 ghayazAlAdirUpAyAmanye'pi kArpaTikAdaya Avasanti iti taiH sahAdhikaraNasambhavAdAtmaparAvasamAdhau yojayatIti, vRttiH evamAsanAdhisyenApi vAcyamiti 4, tathA 'rAvikaparIbhASI' AcAryAdipUjyapuruSaparAbhavakArI, sa caatmaanm||38|| nyAMcAsamAdhau yojayatyeva 5, tathA sthavirA-AcAryAdiguravaH tAnAcAradoSeNa zIladoSeNa ca jJAnAdibhirvopahantI-1 | yevaMzIlaH sa eva ceti sthaviropaghAtikaH 6, tathA bhUtAni-ekendriyAstAnanarthata upahantIti bhUtopaghAtikaH 7, tathA savalatIti sajjvalanaH-pratikSaNaroSaNaH 8, tathA krodhanaH-sakRt kruddho'tyantakuddho bhavati 9, tathA pRSThimAMsAzikA-parAimukhasya parasthAvarNavAdakArI 10, 'abhikkhaNaM abhikkhaNaM ohArayitta'tti abhIkSNamabhIkSNamavadhArayitA-zakSitasyApyarthasya niHzakSitasyaivamevAyamityevaM vaktA, athavA'vahArayitA-paraguNAnAmapahArakArI, yathA adAsA-12 dikamapi paraM bhaNati-dAsastvaM caurastvamityAdi 11, tathA'dhikaraNAnAM-kalahAnAM yatrAdInAM votpAdayitA 12, porANANa'ti purAtanAnAM kalahAnAM kSamitavyavazamitAnAM-marpitatvenopazAntAnAM punarudIrayitA bhavati 13, tathA| // 38 // M'sarajaskapANipAdoM' yaH sacetanAdirajoguNDitena hastena dIyamAnAM bhikSAM gRhNAti, tathA yo'sthaNDilAdeH sthaNDilAdau sakAmanna pAdau pramArTi athavA yastathAvidhe kAraNe ('sati) sacittAdiprathivyAM kalpAdinA'nanta %ARCOMOM [20] prata CRECE5A5%25A5% anukrama [50] RACK wintamarary.org asamAdhe: viMzati sthAnAni ~87~
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [20], ------------------------- ----- mUla [20] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [20] ritAyAmAsanAdi karoti sa sarajaskapANipAda iti 14, tathA akAlakhAdhyAyAdikArakaH pratItaH 15, tathA TrA |'kalahakaraH' kalahahetubhUtakartavyakArI 16, tathA 'zabdakaraH' rAtrI mahatA zabdenolApakhAdhyAyAdikArako gRhastha-hai PbhASAbhASako vA 17, tathA 'jhamjhAkaro' yena yena gaNasya bhedo bhavati tattatkaro, yena vA gaNasya manoduHkhaM samutpa-12 dyate tadApI 18, tathA 'sUrapramANabhojI' sUryodayAdastamayaM yAvadazanapAnAdyabhyavahArI 19, eSaNAasamitazcApi bhavati-aneSaNAM na pariharati, preritazcAsau sAdhubhiH kalahAyate, tathA'neSaNIyamapariharan jIvoparodhe vartate, evaM cAtmaparayorasamAdhikaraNAdasamAdhisthAnamidaM viMzatitamamiti 20 // tathA ghanodadhayaH-saptapRthivIpratiSThAnabhUtAH, sAmAnikAH-indrasamAnarddhayaH sAhasyaH-sahasrANi, bandhato-bandhasamayAdArabhya bandhasthitiH sthitivandha ityarthaH, pratyAkhyAnanAmakaM pUrva navama, sAtAdIni caikaviMzatirvimAnanAmAnIti // 20 // ekavIsa sabalA paNNatA, taMjahA-hatyakammaM karemANe sarbale mehuNaM paDisevamANe seMbale rAimoSaNaM bhuMjamANe sarvale AhAkamma bhuMjamANe saMghale sAgAriyaM piMDaM muMjamANe sarvale uddesiyaM kIyaM AiDe dijamANaM bhuMjamANe sarvale abhikkhaNaM paDiyAikkhettANaM bhuMjamANe sabaile aMto chaNhaM mAsANaM gaNAo gaNaM saMkamamANe sarvale aMto mAsassa to dagaleve karemANe sabaile aMto mAsassa tao mAIThANe sevamANe saMbale rAyapiMDaM bhuMjamANe saMpale AuTTiyAe pANAivAyaM karemANe saMbaile AuTTiAe musAvAyaM vadamANe saMbale AuhiAe adiNNAdANaM giNhamANe saMbaile AuTTiAe aNaMtarahiAe puDhavIe ThANaM vA nisIhiyaM vA prata A5%25A anukrama [50] 5 % REscam murary.com | asamAdhe: viMzati sthAnAni ~88~
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [21], ------------------------- ----- mUla [21] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH |21 samavAyAdhya. prata sUtrAka [21] // 39 // prata cetemANe sabaile evaM AuTTiA cittamaMtAe puDhavIe evaM AuTTiA cittamaMtAe silAe kolAvAsaMsi vA dArue aNaM vA sija vA nisIhiyaM vA cetemANe sarpale jIvapaidie sapANe sabIe saharie sauttine paNagadagamaTTImakaDAsaMtANae tahappagAre ThANaM vA sija vA nisIhiyaM vA cetemANe sabaile AuddiAe mUlabhoaNaM vA kaMdamoaNaM vA tayAbhoyaNaM vA pavAlabhoyaNaM vA pupphabhoyaSaM vA phalabhoyaNaM hariyabhoyaNaM vA bhujamANe sarpale aMto saMvaccharassa dasa dagaleve karemANe saMpale aMto saMbaccharassa dasa mAiThANAi sevamANe sarvale abhikkhaNaM 2 sItodayaviyaDavagdhAriyapANiNA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA paDigAhittA bhuMjamANe saMghale / pikadvivAdarassa Na khavitasattayassa mohaNijassa kammarasa ekavIsa kammaMsA saMtakammA pa0 ta0-apacakkhANakasAe kohe apacakkhANakasAe mANe apacakkhANakasAe mAyA apaJcakkhANakasAe lome paJcakkhANAvaraNakasAe kohe pacakvANAvaraNakasAe mANe paccakyANAvaraNakasAe mAyA pathakkhANAvaraNakasAe lobhe itthivede puMvede NapuMvede hAse arati rati bhaya soga duguMchA / ekamekkAe NaM bosappiNIe paMcamachaTThAo samAo ekavIsa ekavIsa vAsasahassAI kAleNaM pa00-dUsamA dUsamasamA, egamegAe Na ussappiNIe paDhamavitiAo samAo ekavIsa ekavIsaM vAsasahassAI kAleSaM pa0 taM-dUsamadUsamAe dasamAe ya, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe atgaiyANaM nerajhyANaM ekavIsapaliovamAI ThiI 50, maTThIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekavIsa sAMgarodhamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANa egavIsapaliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM ekavIsaM paliovamAI ThiI 50, AraNe kappe devANaM ukkoseNaM ekavIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, abate kappe devANaM jahaNeNaM ekavIsa sAgarovamAI ThiI pa0,je devA sivicchaM siridAmakaDaM malaM ki cAvoNataM araNNavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvaSaNNA tesi NaM devANaM anukrama [51] 4 // 39 // ~89~
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [21] prata anukrama [51] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [21] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [21], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] ekavIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te gaM devA ekkavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, sesi NaM devA ekkavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiA jIvA je ekavIsAe bhavaggaddaNehiM sijmissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 21 // athaikaviMzatitamasthAnakaM, tatra catvAri sUtrANi sthitisUtraircinA sugamAni, navaraM zavalaM- karburaM cAritraM yaiH kriyAvizeSairbhavati te zabalAstadyogAtsAdhavo'pi te evaM tatra hastakarma-vedavikAravizeSaM kurvanupalakSaNatvAtkArayan vA zabalo bhavatyekaH 1 evaM maithunaM pratisevamAno'tikramAdibhistribhiH prakAraiH 2 tathA rAtribhojanaM divAgRhItaM divAbhuktamityAdibhizcaturbhirbhaGgakairatikramAdibhizca bhuJjanaH 3 tathA AdhAkarma 4 sAgArikaH - sthAnadAtA tatpiNDaM 5 auddezika krItamAhatya dIyamAnaM (ca) bhuJjanaH upalakSaNatvAtpAmicAcchedyAnisRSTagrahaNamapIha draSTavyamiti 6, yAvatkaraNopAttapadAnyevamarthato'vagantavyAni, abhIkSNaM 2 pratyAkhyAyAzanAdi bhuJjAnaH 7 antaH SaNNAM mAsAnAmekato gaNAdgaNamanyaM saGkrAman 8 antarbhAsasya trInudakalepAn kurvan, udakalepazca nAbhipramANajalAvagAhanamiti, 9, antarmAsasya trINi mAyAsthAnAni, sthAnamiti - medaH 10, rAjapiNDaM bhuJjanaH 11, AkuTTayA prANAtipAtaM kurvan, upetya pRthivyAdikaM hiMsannityarthaH 12, AkuTTayA mRSAvAdaM vadan 13, adattAdAnaM gRhNan 14, AkuTumaivAnantarhitAyAM pRthivyAM sthAnaM vA naiSedhikaM vA cetayan kAyotsarge khAdhyAyabhUmiM vA kurvannityarthaH 15 evamAkuTTadhA zabalsya ekaviMzati bhedAyAH vyAkhyA: For Parts Only ~90~
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [21], -------------------------------- mUla [21] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- prata yAMga zrIabhaya sutrAMka vRttiH [21] // 40 // sasnigdhasarajaskAyAM pRthivyAM sacittavatyA zilAyAM leSTI vA kolAvAse dAruNi, kolA-ghuNAH teSAmAvAsaH 16 22 samaanyasiMca tayAprakAre saprANe savIjAdau sthAnAdi kurvan 17 AkuTTayA mUlakandAdi bhuJjAnaH 18 antaH saMvatsarasya vAyAdhya. dazodakalepAn kurvan 19 tathA'ntaH saMvatsarasya daza mAyAsthAnAni ca 20 tathA abhIkSNaM-paunaHpunyena zItodakalakSaNaM yadvikaTa-jalaM tena vyApArito-vyAso yaH pANiH-hastaH sa tathA tenAzanaM pragRhma bhuJjAnaH zavalaH ityekaviMzatitamaH / 21 // tathA nivRttivAdarasya-apUrvakaraNasyASTamaguNasthAnavarttina ityarthaH, NaM vAkyAlakkAre, kSINaM saptakam-anantAnuva-10 bandhicatuSTayadarzanatrayalakSaNaM yasya sa tathA, tasya mohanIyasya karmaNaH ekaviMzatiH karmAzA-apratyAkhyAnAdikapAya-14 dvAdazanokapAyanavakarUpA uttaraprakRtayaH satkarma-sattAvasthaM karma prajJasamiti, tathA zrIvatsaM zrIdAmagaNDaM mAlyaM kRSTiM cAponnataM AraNAvataMsakaM ceti SaD vimAnanAmAnIti // 21 // bAvIsa parIsahA pa0 taM-digiMgachAparIsaMhe pivAsAparIsa~he sItaparIsahe usiNaparIsaha dasamasagaparIsaihe acelaparIsadde araiparIsahe itthIparIsa~he cariAparIsehe nisIhiyAparIsa~he sijAparIsahe akkosaparIsahe vahaparIsahe jAyaNAparIsahe alAma // 40 // parIsahe rogaparIsahe taNaphAsaparIsahe jalaparIsa~he sakkArapurakAraparIsahe paNNAparIsahe aNNApaparIsaha dasaNaparIsahe, didvivAyassa paMcAvIsa suttAI chinnacheyaNaiyAI sasamayasuttaparivADIe bAvIsaM suttAI achinnacheyaNaiyAI AjIviyasuttaparivADIe bAvIsa sutAI tikaNaiyAI terAsiasuttaparivADIe pAvIsa suttAI caukkaNajhyAI samayasuttaparivADhIe, bAvIsavihe poggalapariNAme pa0 taM0-kAla prata anukrama CAMERA [51] AIRainrary.org ~91
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [22], ------------- --------------------------- mUlaM [22] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [22] vaSNapariNAme nIlavaNNapariNAme lohiyavaNNapariNAme hAliddavaNNapariNAme sukilavaNNapariNAme subbhigaMdhapariNAme dunmigaMdhapariNAme tittarasapariNAme kaDuyarasapariNAme kasAyarasapariNAme aMbilarasapariNAme mahurarasapariNAme kakkhaDaphAsapariNAme mauyaphAsapariNAme guruphAsapariNAme lahuphAsapariNAme sItaphAsapariNAme usiNaphAsapariNAme NiddhaphAsapariNAme lukkhaphAsapariNAme agurulahuphAsapariNAme gurulahuphAsapariNAme, imIse NaM syaNappabhAe puDavIe atyegaiyANaM neraiyANaM bAvIsa paliovamAI ThiI 10, chaDIe puDhavIe ukkoseNaM yAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDavIe atyaMgaiyANa neraiyANaM jahANeNaM bAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM cAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM bAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, akute kappe devANaM bAvIsa sAgarovamAI ThiI 50, hehimaheDimageveagANaM devANaM jahaNNeNaM bAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA mahiyaM visahiyaM vimalaM pabhAsaM vaNamAlaM acutavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANa ukoseNaM cAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA gaM bAvIsAe addhamAsaeNaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM bAvIsa vAsasahassehiM AhAraDhe samuppaai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je pAvIsaM bhavaggahaNehi sijhisaMti dhujhissaMti muzcissaMti parinibvAissaMti sambadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 22 // dvAviMzatitamaM tu sthAnaM prasiddhArthameva, navaraM sUtrANi pada sthiterAka, tatra mArgAcyavananirjarAthai pariSadyante iti parISahAH, 'digiMcha'tti bubhukSA saiva parISaho diginchAparISaha iti, sahanaM cAsya maryAdAnulAnena, evamanyatrApi 1, tathA pipAsA-tRT 2 zItoSNe pratIte 3-4 tathA daMzAzca mazakAzca daMzamazakA ubhaye'pyete caturindriyA mahattvA prata anukrama [12] dvAviMzati pariSahA: bhedA: evaM vyAkhyA; ~92~
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya riza. ------------------------------------ mulaM [22] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA- yAMge zrIamaya vRttiH % sutrAka % [22] // 41 // prata mahatvakRtazcaiSAM vizeSo'thavA daMzo-daMzanaM bhakSaNamityarthaH, tatpradhAnA mazakA daMzamazakAH, ete ca yUkAmatkuNamatko-||22 samaTakamakSikAdInAmupalakSaNamiti 5 tathA celAnAM-vastrANAM bahudhananavInAvadAtasupramANAnAM sarveSAM vA'bhAvaH ace- vAyAdhya. latvamityarthaH 6 aratiH mAnaso vikAraH 7 strI pratItA 8'caryA' grAmAdiSyaniyatavihAritvaM 9 'naSedhikI' sopadravetarA ca khAdhyAyabhUmiH 10 'zayyA' manojJAmanojJavasatiH saMstArako vA 11 'Akrozo' durvacanaM 12 'badhoM yaSTayAditADanaM 13 'yAcanA' bhikSaNaM tathAvidhe prayojane mArgaNaM vA 14 alAbharogI pratItau 16 tRNasparzaH saMstArakAbhAve tRNeSu zayAnasya 17 'jala' zarIravastrAdimalaH 18 satkArapuraskArau ca vakhAdipUjanAbhyutthAnAdisaMpAdanena / satkAreNa vA puraskaraNa-sanmAnanaM satkArapuraskAraH 19 jJAna-sAmAnyena matyAdi kvacidajJAnamiti zrUyate 20 darzanasamyagdarzanaM, sahanaM cAsya kriyAdivAdinAM vicitramatazravaNe'pi nizcalacittatayA dhAraNaM 21 prajJA' khayaM vimarzapUrvako vastuparicchedo matijJAnavizeSabhUta iti 22 / 'dRSTivAdo' dvAdazAGgaH, sa ca paJcadhA-parikarma 1 sUtra 2 pUrvagata 3 prathamAnuyoga 4 cUlikA 5 bhedAt , tatra dRSTivAdasya dvitIye prasthAne dvAviMzatiH sUtrANi, tatra sarva dravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi, 'chinnaccheyaNaiyAIti iha yo nayaH sUtraM chinnaM chedenecchati sa chinnachedanayaH yathA 'dhammo maMgalamukDha'mityAdi // 41 // zlokaH sUtrArthataH chedanayasthito na dvitIyAdizlokAnapekSate, ityevaM yAni sUtrANi chinnachedanayavanti tAni chinnachedanayikAni, tAni ca khasamayA-jinamatAzritA yA sUtrANAM paripATi:-paddhatistasyAM khasamayaparipATyAM bhavanti tayA| anukrama [2] 4% 82%252% | dvAviMzati pariSahA: bhedA: evaM vyAkhyA; ~93~
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [22], -------------------------------- mUla [22] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [22] -%***64646499299*99964X yA bhavantIti, tathA 'achinnaccheyaNaiyAI ti iha yo nayaH sUtramacchinnaM chedenecchati so'cchinnachedanayo yathA 'dhammo maMgalamukkadamityAdizloko'rthato dvitIyAdizlokamapekSamANa ityevaM yAnyacchinnacchedanayavanti tAnyachinnacchedanayikAni tAni cA''jIvikasUtraparipATyAM-gozAlakamatapratibaddhasUtrapaddhattyAM tayA vA bhavanti,akSararacanAvibhAgasthitAnapyarthato|'nyo'nyaM prekSamANAni bhavantIti bhAvanA, tathA 'tikaNaiyAIti nayatrikAbhiprAyAcintyante yAni tAni nayatrikaba-|| ntIti trikanayikAnItyucyante, trairAzikasUtraparipATyA iha trairAzikA gozAlakamatAnusAriNo'bhidhIyante, yasmAtte sarva || vyAtmakamicchanti, tadyathA-jIvo'jIvo jIvAjIvazceti, tathA loko'loko lokAlokazcetyAdi, nayacintAyAmapi||: te trividhanayamicchanti, tadyathA-dravyAstikaH paryAyAstikaH ubhayAstikazceti, etadeva nayatrayamAzritya trikanayikAnItyuktamiti, tathA 'caukkanaiyAIti nayacatuSkAbhiprAyAttaizcintyante yAni tAni catuSkanayikAni, nayacatuSkaM caivaMnaigamanayo dvividhaH-sAmAnyagrAhI vizeSagrAhI ca, tatra yaH sAmAnyagrAhI sa sabahe'ntarbhUto vizeSagrAhI tu vyavahAre, tadevaM saGgrahavyavahAraRjUsUtrAH zabdAditrayaM caika eveti catvAro nayA iti, 'khasamaye' tyAdi tathaiveti, tathA pudgalAnAm-aNvAdInAM pariNAmo-dharmaH pudgalapariNAmaH, sa ca varNapaJcakagandhadvayarasapaJcaspaSTikabhedAviMzatidhA, tathA gurulaghuragurulaghu iti bhedadvayakSepAd dvAviMzatiH, tatra gurulaghu dravyaM yattiryaggAmi vAyvAdi aguruladhuryat sthiraM siddhikSetraM ghaNTAkAravyavasthitajyotiSkavimAnAdIti, tathA mahitAdIni SaD vimAnanAmAni // 22 // prata anukrama [2] SAREnatandana MAudiorary au ~94~
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [23] prata anukrama [ 53 ] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [23] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [23], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRtti: // 42 // tevIsaM suyagaDajjhaNA pa0 naM0 - samartha vetAlieM uvasaggapariNAM thIpariNoM narayavibhattI mahAvIrathuMI kusIlaparibhAsie~ virie ghamme samahI magge samosaraNe Ahatahie gaye jamaIe gAthA puMDarIeM' kiriyAThANI AhArapariNI apacakkhANakirioM aNagArasuMyaM ajaM pAlaMdajaM, jaMbUdIve NaM dIve bhArahe vAse ibhIse NaM osappiNIe tevIsAe jiNANaM sUruggamaNamuttaMsi kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe, jaMbudIce NaM dIve imIse NaM osappiNIe tevIsaM titthakarA pubvamave ekkArasaMgiNI hotyA taM0- ajita saMbhava abhinaMdaNa sumaI jAva pAso vaddhamANo ya, usame NaM arahA kosalie codasapubbI hotyA, jaMbuddIce NaM dIve imIse osappiNIe tevIsaM titthaMkarA puvyabhave maMDalirAyANo hotyA taM0- ajita saMbhava abhinaMdaNa jAva pAso vaddhamANo ya, usame NaM arahA kosalie pubbabhave cakkavaTTI hotthA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM tevIsaM palibhovamAI ThiI pa0, ahesattamAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM tevIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devA atthegaiyANaM tevIsaM paThiovamAI ThiI pa0, sohamnIsANANaM devANaM atyegaiyANaM tevIsaM paliomAI ThiI pa0, himamajjhimagevijANaM devANaM jaNeNaM tevIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA heTThimagevejaya vimANesu devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tevIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA tevIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pAppamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM tevIsAe vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiyA jIvA je tevIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savyadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 23 // For Parts Only ~95~ 23 samavAyAdhya. // 42 // rary org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [23] prata anukrama [43] samavAya [23], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] 8 sama [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [23] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ma trayoviMzatisthAnakaM sugamameva, navaraM catvAri sUtrANi arvAk sthitisUtrebhyaH, tatra sUtrakRtAGgasya prathame zrutaskandhe SoDazAdhyayanAni dvitIye sapta teSAM cAnyarthastadadhigamAdhigamya iti // 23 // cauccIsaM devAhidevA pa0 taM0-usabhaajitasaMbhava abhiNaM daNa sumaipaumappaha supAsa caMdappahasuvidhisI alasisa vA supujavimala aNaMtadhasmasaMtikuMthuaramallI muNisubbayanaminemIpAsavaddhamANA, culahimavaMta siharINaM vAsaharapabvayANaM jIvAo cauvvIsaM cauncIsaM joyaNasahassAI NavabattIse joyaNasae egaM aTThattIsaibhAgaM joyaNassa kiMcivisesAhiAo AyAmeNa pa0, cauvIsaM devaThANA saiMdayA pa0, sesA aharmiMdA aniMdA apurohiyA, uttarAyaNagate NaM sUrie cauvIsaMgulie porisIkAyaM NivvattaittA NaM NiaTTati, gaMgAsiMdhUo NaM mahANadIo pavAhe sAtiregeNaM cauvIsaM kose vitthAreNa pa0, rattArattatratIo NaM mahAnadIo pavAhe sAtirege cauvIsaM kose vitthAreNa pattA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthe0 caDavIsaM paliovamAI0 asattamAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM cauvIsaM sAgarovabhAI ThiI pa0, asurakumArANaM devAgaM atyegaiyANaM cauvIsa palio mAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devA atyegaiyANaMcavIsaM palio mAI ThiI pa0, heTTimauvarimameve khANaM devANaM jaNe cauvIsaM sAgasevamAI ThiI pa0, je devA he dvimamajjhimageve jayavimANesu devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM cauvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te gaM devA cauvIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA NIsasaMti vA, tesi NaM devANaM caDavIsAe vAsasahasse hiM AhAraTThe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je cavIsAe mavaggahaNehiM sijmassaMti bujjispati muvissaMti parinibvAissaMti saccadukkhANamaMtaM karissaMti // 24 // For Parts Only ~96~ 4 yor
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [24], ------------------------------------ mulaM [24] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: SERes prata % [24] // 43 // prata zrIsamavA caturviMzatisthAnake SaT sUtrANi sthiteH prAk, sugamAni ca, navaraM devAnAm-indrAdInAmadhikA devAH pUjyatvAddevA- 24 samayAMge ghidevA iti, tathA 'jIvAo'tti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya varSANAM varSadharANAM (ca) RjvI sImA jIvocyate, Aropi- cAyAdhya. zrIamayatajyAdhanurjIyAkalpatvAta, tayoSa laghuhimavacchikharisatkayoH pramANaM 24932 aSTatriMzadbhAgazca yojanasya kiJcidvi-13 vRciH zeSAdhikaH, atra gAthA-'cauvIsa sahassAI nava ya sae joyaNANa battIse / culahimavaMtajIvA AyAmeNaM kaladdhaM ca / 13||1||"tti, kalArddhamiti-ekonaviMzatibhAgasthA, taccASTatriMzadbhAga eva bhavatIti, caturviMzatirdevasthAnAni-deva bhedAH,daza bhavanapatInAM, aSTau vyantarANAM, paJca jyotiSkAnAM, ekaMkalpopapannavaimAnikAnAM, evaM caturviMzatiH, sendrA-1 [Ni camarendrAdhadhiSThitAni, zeSANi ca aveyakAnuttarasuralakSaNAni ahaM ahaM ityevamindrA yeSu tAnyahamindrANi, pratyAlmendrakANItyarthaH, ata eva anindrANi-avidyamAnanAyakAni apurohitAni-avidyamAnazAntikarmakArINi, upalakSaNaparatvAdasthAvidyamAnasevakajanAnIti, tathottarAyaNagataH-sarvAbhyantaramaNDalapraviSTaH sUryaHkarkasaGkrAntidina ityarthaH, caturvizatyaGgulikA pauruSyA-prahare bhavA chAyA pauruSIyA tAM chAyAM hastapramANazaGkoriti gamyate, 'nirvarya' kRtvA NaM vAkyAlaGkAre 'nivartate' sarvAbhyantaramaNDalAt dvitIyamaNDalamAgacchati, Aha ca-'AsADhamAse dupaye'tyAdi, 'pavaha' iti yataH sthAnAnnadI pravahati-boDhuM pravartate, sa ca pabrahRdAttoraNena nirgama iha sambhAvyate, na punaryos nyatra pravahazabdena makaramukhapraNAlanirgamaH prapAta kuNDanirgamo yA vivakSitaH, tatra hi jaMbUdvIpaprajJatyAmiha ca paJca 4-5 anukrama [54] SARERatun international | devAnAm carvizati bhedAH ~97~
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [24], ------------ ---------------------------- mUlaM [24] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [24] RAKXESAKALSAE% viMzatikrozapramANA gaGgAdinadyo vistArato'bhihitAH // 24 // purimapacchimagANaM titthagarANaM paMcajAmassa paNavIsaM bhAvaNAo paNNatA, taMjahA-IriAsamiI maNaguttI vayaguttI AloyabhAyaNabhoyaNaM AdANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI 5 aNuvItibhAsaNayA kohavivege lobhavivege bhayavivege hAsavivege 5 uggahaaNuNNavaNayA uggahasImajANaNayA sayameva uggahaM aNugiNhaNayA sAhambhiyauggahaM aNuNNaviya paribhuMjaNayA sAhAraNabhattapANaM aNuNNaviya paDibhuMjaNayA 5 itthIpasupaMDagasaMsasagasayaNAsaNavajaNayA itthIkavivajaNayA itthINaM iMdiyANamAloyaNavajaNayA puvarayapuvakIliANaM aNaNusaraNayA paNItAhAravivaaNayA 5 soiMdiyarAgovaraI cakkhidiyarAgovaraI pANidiyarAgovaraI jibhidiyarAgovaraI phAsidiyarAgovaraI 5, mAlI NaM arahA paNavIsa ghaNu uDDe ucateNaM hotyA, sakhevi dIhaveyahupavyayA paNavIsaM joyaNANi ukhu uccatteNa pa0 paNavIsaM paNavIsaM gAUANi unvidreNaM pa0, docAe NaM puDhavIe paNavIsaM NirayAvAsasayasahassA pa0 [AyArassa NaM bhagavao sacUliAyassa paNavIsaM ajjhayaNA pa0 ta0satthapariNAM logavijao sIosaNI sammataM / ovaMti dhuryavimoha~ uvahA~NasuyaM mahapariNo // 1 // piMDesaiNa sirjirio bhAsajjhayaNA ya vaitva pAesA / uggahapaDimA~ sattikasatyA bhAvaNe vimuMtI // 2 // nisIhajjhayarNa paNavIsaimaM / micchAdivivigaliMdie NaM apaJjattae NaM saMkiliTThapariNAme NAmassa kammassa paNavIsaM uttarapayaDIo NibaMdhati-tiriyagatinAma vigaliMdiyajAtinAma orAliasarIraNAma teagasarIraNAmaM kammaNasarIranAma huMDagasaMThANanAmaM orAliasarIraMgovaMgaNAma chevaTThasaMghayaNanAmaM vapaNanAmaM gaMdhaNAma rasaNAma phAsaNAma tiriANupucinAmaM agurulahunAmaM uvaghAyanAmaM tasanAmaM bAdaraNAma apajattayaNAma prata AAROCKSECREXXX anukrama [14] awrajurasurary.com ~98~
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [25], -------------------------------- mUla [25] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH // 44 // sUtrAMka [25] prata anukrama [55-59] patteyasarIraNAma adhiraNAma asubhaNAma dubhagaNAmaM aNAdejanAmaM ajasokittinAma nimmANanAmaM 25, gaMgAsiMdhUo paM mahANadIo 25 sama vAyAdhya. paNavIsaM gAUyANi puhutteNaM duhao ghaDamuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM pavAteNa paDaMti, rattArattavaIo NaM mahANadIo paNavIsaM gAUyANi puhutteNaM makaramuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM pavAteNa paDaMti, logabiMdusArassa NaM puvassa paNavIsaM vatyU pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paNavIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atgaiANaM neraiyANaM paNavIsaM sAgarokmAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM paNavIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devANaM asthegaiANaM paNavIsa paliovamAI ThiI pa0, majjhimaheTThimageveANa devANaM jahaNSaNaM paNavIsaM sAgarokmAI ThiI pa0, je devA heTThimauvarimameveagavimANesu devatAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM paNavIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA paNavIsAe bhaddhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIssasaMti vA, tesi NaM devANaM paNavIsaM vAsasahassehiM AhArahe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je paNavIsAe bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muJcissaMti parinivAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // 25 // paJcaviMzatisthAnakamapi subodha, navaramiha sthiteravoga nava sUtrANi, tatra "paMcajAmassa"tti paJcAnAM yAmAnAM-mahA-IMIngen pratAnAM samAhAraH paJcayAmaM tasya bhAvaNAo'tti prANAtipAtAdinivRttilakSaNamahApratasaMrakSaNAya bhAvyante iti || bhAvanAstAzca pratimahAvrataM paJca pazceti, tatreryAsamityAdyAH paJca prathamasya mahAvratasya, tatrAlokabhAjanabhojana-Alo. SantaratanALI paJcaviMzati-bhAvanAyA: varNanaM ~99~
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [25], -------------------------------- mUla [25] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [25] kanapUrva bhAjane-pAtre bhojana-bhaktAderabhyavaharaNam, anAlokyabhAjanabhojane hi prANihiMsA sambhavatIti, tathA anuvicintyabhASaNatAdikA dvitIyastha, tatra vivekaH-parityAgaH, tathA avagrahAnujJApanAdikAstRtIyastha, tatrAvagrahAnujJApanA 1 tatra cAnujJAte sImAparijJAnaM 2 jJAtAyAM ca sImAyAM khayameva 'uggahaNa' miti avagrahakhAnugrahaNatA pazcAtkhIkaraNamavasthAnamityarthaH 3, sAdharmikANAM-gItArthasamudAyavihAriNAM saMvignAnAmavagraho mAsAdikAlamAnataH paJcakrozAdikSetrarUpaH sAdharmikAvagrahastaM tAnevAnujJApya tasyaiva paribhojanatA-avasthAnaM sAdharmikANAM kSetre vasatI vATa tairanujJAte eva vastavyamiti bhAvaH 4, sAdhAraNaM-sAmAnyaM yadbhaktAdi tadanujJApyAcAryAdikaM tasya paribhojanaM ceti 5, tathA khyAdisaMsaktazayanAdivarjanAdikAzcaturthasya, praNItAhAraH atisnehavAniti, tathA zrotrendriyarAgoparatyAdikAH paJcamakha, ayamabhiprAyo-yo yatra sajati tasya tatparigraha iti, tatazca zabdAdau rAgaM kurvatA te parigrahItA bhavantIti parigraha|viratirvirAdhitA bhavati, anyathA tyArAdhiteti, vAcanAntare AvazyakAnusAreNa dRzyante / tathA 'micchadiTThI'tyAdi, mithyAdRSTireva tiryaggatyAdikAH karmaprakRtInAti na samyagdRSTiH, tAsAM mithyAtvapratyayatvAditi mithyASTigrahaNaM, vikalendriyo-dvitricaturindriyANAmanyatamaH, NamityalaGkAre, paryApto'nyA api banAtItyaparyAptagrahaNaM, aparyAptaka eva hyetA aprazastAH parivarttamAnikA banAti, so'pyetAH sakliSTapariNAmo vanAtIti sakliSTapariNAma ityuktam, ayamapi dvIndriyAdyaparyAsakamAyogyaM vanAti, tatra 'vigaliMdiyajAinAma'ti kadAcit dvIndriyajAtyA saha paJcaviMzatiH prata anukrama [55-59] R ainrary.org | paJcaviMzati-bhAvanAyA: varNanaM ~100~
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [25], ------------------------------------ mulaM [25] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [25] prata anukrama [55-59] zrIsamavA- kadAcida trIndriyajAtyA evamitarathA'pIti, 'gaMgA' ityAdi paJcaviMzatigavyUtAni pRthutvena yaH prapAtasteneti zeSaH, 25-26 samavAyA. yAMga 'duhao'tti dvayordizoH pUrvato maGgA aparataH sindhurityarthaH, pAhadAdvinirgate paJca 2 yojanazatAni parvatopari gatvA | vRttiH / dakSiNAbhimukhe pravRtte 'ghaDamuhapavittieNaM'ti ghaTamukhAdiva paJcaviMzatikozapRthulajitikAt makaramukhapraNAlAt pravR-18 tena muktAvalInAM muktAsarINAM yo hArastatsaMsthitena prapAtena-prapatajjalasaMtAnena yojanazatocchitasya himavato'dhokatinoH khakIyayoH prapAtakuNDayoH prapatataH, evaM raktAraktavatyau, navaraM zikharivarSadharoparipratiSThitapuNDarIkahadAtrapatata iti, tathA lokapindusAraM-caturdazapUrvamiti // 25 // chabbIsaM dasakappavavahArANaM uddesaNakAlA 10 ta0-dasa dasANaM cha kappassa dasa vavahArassa, amavasiddhiyANaM jIvANaM mohaNijassa kammassa chancIsa kammaMsA saMtakammA pa00-micchattamohaNija solasa kasAyA itthIvede purisavede napuMsakavede hAsaM arati rati bhayaM soga duguMchA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyagaiyANa neraiyANaM chabbIsa paliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atyagaiyANaM neraiyANaM chabbIsa sAgarobamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyagaiyANa chavvIsa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devANaM atyegaiNANaM chabbIsa paliovamAI ThiI 50, majjhimamajjhimagevejayANaM devANaM // 45 // jahaNNeNaM chabbIsa sAgarovamAI ThiI 50,je devA majjhimaheDimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM chabbIsa sAgarovamAI ThiI pa0 te Na devA chanvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti vA nIsasaMti vA, SAREaratinal Inditurary.com ~101~
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [26] prata anukrama [60] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [26] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [26], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] Education! tesi NaM devANaM chavvIsa vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je chabbIsediM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti sabvadukkhANamaMtaM karissati // 26 // paiviMzatisthAnakaM vyuktameva, navaraM uddezanakAlA yatra zrutaskandhe'dhyayane ca yAvantyadhyayanAnyuddezakA vA tatra tAvanta eva uddezanakAlA - uddezAvasarAH zrutopacArarUpA iti, tathA abhavyAnAM tripuJjIkaraNAbhAvena samyaktvamizrarUpaM prakRtidvayaM sattAyAM na bhavatIti SaDaviMzatisatkarmAzA bhavantIti // 26 // sattAvIsaM aNagAraguNA pa0 taM0 pANAivAyAo veramaNaM musAvAyAo veramaNaM adinnAdANAo veramaNaM mehuNAo veramaNaM pariggahAo veramaNaM soiMdiyaniggache cakviMdiyaniggahe ghArNidiyaniggahe jimmidiyaniggahe phArsidiyaniggahe kovivege. mANavivege mAyAvivege lobhavivege bhAvasace karaNasacce jogasace khamA virAgayA maNasamAharaNayA vayasamAharaNayA kAyasamAharaNayA NANasaMpaNNayA daMsaNasaMpaNNayA caritasaMpaNNayA veyaNaahiyAsaNayA mAraNaMtiya ahiyAsaNayA, jaMbuddIve dIve abhizvajehiM sattAvIsAe kkhattehiM saMvavahAre vaTTati, egamege NaM NakkhattamAse sattAvIsAhiM rAiMdiyAhiM rAiMdriyageNaM pa0, sohammIsANesu kappesu vimANapuDhavI sattAvIsaM joyaNasayAI bAileNaM pa0, veyagasammattabandhovarayassa NaM mohaNijassa kammassa sattAvIsaM uttarapagaDIo saMtakrammaMsA pa0, sAvaNasuddhasattamIsu NaM sUrie sattAvIsaMguliye porisicchAyaM NivvattaittA NaM divasakhettaM niyaTTemANe rayaNikhettaM abhiviTTamANe cAraM carai, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM sattAvIsaM palio mAI ThiI pa0, ar3e For Parts Only ~102~ Dry org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [27], ------------------------------------ mulaM [27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 27 samabAyA. prata yami sUtrAka iciH [27] zrIsamavA sattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM sattAvIsa pali ovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM sattAvIsaM paliovamAI ThiI 50, majjhimauvarimagevejjayANaM dezrIabhaya vANaM jahaNNeNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0,je devA majjhimagevenjayavimANesa devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkosaNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA sattAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNa devANaM sattAvIsa vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je sattAvIsAe bhavaggahaNehiM sinissaMti // 46 // bujhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // 27 // saptaviMzatisthAnamapi vyaktameva, kevalaM SaT sUtrANi sthiterAk, tatra anagArANAM-sAdhUnAM guNAH-cAritravizeSarUpAH anagAraguNAH, tatra mahAvratAni paJcendriyanigrahAzca paJca krodhAdivivekAzcatvAraH satyAni trINi, tatra bhAvasatya-zuddhAntarAtmatA karaNasatsaM-yatpratilekhanAkriyAM yathoktAM samyagRpayuktaH kurute yogasatsaM-yogAnA-manaHprabhRtI-1 nAmavitathatyaM 17 kSamA-anabhivyaktakrodhamAnakharUpasya dveSasajJitasyAprItimAtrasthAbhAvaH, athavA krodhamAnayo-18 hai rudayanirodhaH,krodhamAnavivekazabdAbhyAM tadudayaprApsayostayonirodhaH prAgevAbhihita iti na punaruktatA'pIti 18 virA- gatAabhiSvaGgamAtrasAbhAvaH, athavA mAyAlobhayoranudayo, mAyAlobhavivekazabdAbhyAM tUdayaprAptayostayonirodhaH prAga-2 bhihita itIhApi na punaruktateti 19, manovAkAyAnAM samAharaNatA, pAThAntarataH samanyAharaNatA-akuzalAnAM ni prata anukrama [61] // 46 // For P OW anAgArANAm saptaviMzati guNAnAm varNanaM ~103~
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [27], ------------------------------------ mulaM [27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [27] rodhAstrayaH 22 jJAnAdisampannatAstisraH 25 vedanAtisahanatA-zItAyatisahanaM 26 mAraNAntikAtisahanatAkalyANamitrabujyA mAraNAntikopasargasahanamiti 27, tathA jambUdvIpe na dhAtakIkhaNDAdau abhijidvajaiH saptaviMzatyA nakSatrairvyavahAraH pravarttate, abhijinnakSatrasyottarASADhacaturthapAdAnupravezanAditi, tathA mAso nakSatracandrAbhivarddhita-15 RtvAdityamAsabhedAtpaJcavidho'nyatroktaH, tatra nakSatramAsaH-candrasya nakSatramaNDalabhogakAlalakSaNaH saptaviMzatiH rAtri-14 [ndivAni-ahorAtrANi rAtrindivANeti-ahorAtraparimANApekSayedaM parimANaM natu sarvathA, tasyAdhikatvAd AdhikyaM cAhorAtrasasaSaSTibhAgAnAmekaviMzatyeti, "vimANapuDhavI"tti vimAnAnAM pRthivI-bhUmikA, tathA vedaka-e disamyaktvavandhaH-zAyopazamikasamyaktvahetubhUtazuddhadalikapuJjarUpA darzanamohanIyaprakRtistasya 'ubarao'tti prAkRta tvAdudvalako-viyojako jantuH tasya mohanIyakarmaNo'STAviMzatividhasya madhye saptaviMzatiruttaraprakRtayaH satkarmAzAH sattAyAmityarthaH, ekasyodalitatvAditi, tayA zrAvaNamAsasya zuddhasaptamyAM sUryaH saptaviMzatyaGgulikA hastapramANazako4/riti gamyate pauruSI chAyAM nirvartya divasakSetraM-ravikaraprakAzamAkAzaM nivarddhayan-prakAzahAnyA hAni nayan rajanI kSetram-andhakArAkrAntamAkAzamabhivardhayan-prakAzahAnyA vRddhiM nayan cAraM carati-pyomamaNDale bhramaNaM karoti, aya matra bhAvArthaH-iha kila sthUlanyAyamAzritya ASAyAM caturvizatyaGgulapramANA paurupIcchAyA bhavati, dinasaptake | PsAtirekaM chAyA'GgulaM varddhate, tatazca zrAvaNazuddhasaptamyAmakulatrayaM varddhate, sAtirekaikaviMzatitamadinatvAttasyAH, tadeva prata anukrama [61] anAgArANAm saptaviMzati guNAnAm varNanaM ~104 ~
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [27], ------------------------------------ mUla [27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 28 sama kA vAyA. prata sUtrAka [27] zrIsamavA- mASADhyAH satkairanulaiH saha saptaviMzatirajulAni bhavanti, nizcayatastu karkasakrAnterArabhya yatsAtirekaikaviMzati- yAMga mAtama dinaM tatroktarUpA pauruSIcchAyA bhavati // 27 // zrIabhaya aTThAvIsavihe AyArapakappe pa0 ta0-mAsiA ArovaNA sapaMcarAImAsiyA ArovaNA sadasarAimAsiA ArovaNA evaM ceva domAsiA ArovaNA sapaMcarAIdomAsiyA ArovaNA evaM timAsiA ArovaNA caumAsiyA ArovaNA uvaghAiyA ArovaNA // 47 // aNuvaghAiyA ArovaNA kasiNA ArovaNA akasiNA ArovaNA etAvatA AyArapakappe etAva tAva Ayariyace, bhavasiddhiyANaM jIvANaM atyaMgaiyANaM mohaNijassa kammassa aTThAvIsaM kammaMsA saMtakammA pa0 taM0-sammattaveaNinaM micchattaveyaNijaM sammamichattaveyaNijaM solasa kasAyA Nava NokasAyA, AmiNibohiyaNANe aTThAvIsaivihe pa0 ta0-soiMdiyaatyAvaggahe cakviMdiyaatthAvaggahe pANidiyaasthAvaggahe jibhidiyaatthAvaggahe phArsidiyaatthAvaggahe NoiMdiyaatthAvaggahe soiMdiyavaMjaNoggahe pANidiyavaMjaNoggahe jibhidiyavaMjaNoggahe phArsidiyavaMjaNoggahe sortidiyaIhA cakvidiyaIhA pANidiyaIhA jimbhidiyaIhA phArsidiyaIhA NoiMdiyaIhA sotiMdiyAvAe cakkhidiyAvAe pANidiyAvAe jibhidiyAvAe phArsidiyAvAe NoiMdiyAvAe soiMdiadhAraNA cakkhidiyadhAraNA ghANidiyadhAraNA jinmidiyadhAraNA phAsidiyadhAraNA NoiMdiyadhAraNA, IsANe je kappe aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA pa0, jIve NaM devagaimmi baMdhamANe nAmassa kammassa aTThAvIse uttarapagaDIo NibaMdhati, ta0-devagatinAma paMciMdiyajAtinAma veulviyasarIranAmaM teyagasarIranAma kammaNasarIranAma prata anukrama [61] // 47 // awraturasurary.com ~105~
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [28]. ..........-------------------------- mala [28] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka samacauraMsasaMThANaNAma veubviyasarIraMgovaMgaNAma vaNNaNAmaM gaMdhaNAmaM rasaNAma phAsanAma devANupuviNAmaM agurulahunAma uvadhAyanAma parAghAyanAma ussAsanAmaM pasatyavihAyogaiNAmaM tasanAmaM pAyaraNAmaM pajattanAma patteyasarIranAmaM thirAthirANaM subhAsubhANaM AeANAejANaM doNhaM aNNayaraM ega nAma NibaMdhai jasokittinAma nimmANanAma, evaM ceva neraiAvi, NANataM appasatyavihAyogaiNAmaM haMDagasaMThANaNAmaM athiraNAma dunbhagaNAmaM asumanAma dussaranAma aNAdijaNAma ajasokittINAma nimmANanAma, imIse the rayaNappabhAe puDhavIe atdhegaiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahe sattamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyagaiyANaM aTThAvIsa paliovamAI ThiI pa0. sohammIsANesu kappesu devANaM atyaMgaiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, uvarimaheTThimagevejayANaM devANaM jahaNNeNaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA majjhimauvarimagevejaesu vimANesu devatAe uvaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM aTThAvIsa sAgarovamAI ThiI 50, te gaM devA aTThAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM aTThAvIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samupajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je aTThAvIsAe bhavaggabaNehiM sijjhissaMti khuzissaMti muccissaMti parinivvAissaMti samvadukkhANamaMtaM karissaMti // 28 // aSTAviMzatisthAnakamapi vyaktaM, navaramiha paJca sthiteH prAk sUtrANi, tatra AcAra:-prathamAjhaM tasya prakalpaH-adadhyayanavizeSo nizIthamityaparAbhidhAnaM AcArasya vA-sAdhvAcArasya jJAnAdiviSayasya prakalpo-vyavasthApanamityA [28] CHECRAF% 45 SABSEARCRACKS prata anukrama [62] ~106~
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [28], ------------------------- ----- mUla [28] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA- yAMge zrIabhaya dRciH // 48 // sutrAMka [28] A cAraprakalpaH, tatra kvacid jJAnAdyAcAraviSaye aparAdhamApanasya kasyacit prAyazcittaM dattaM, punaranyamaparAdhavizeSamA-1 28 samapannastatastatraiva prAktane prAyazcitte mAsavahanayogyaM mAsikaM prAyazcittamAropitamityevaM mAsikyAropaNA bhavati, tathA 31 vAyA. paJcarAtrikazuddhiyogyaM mAsikazuddhiyogyaM cAparAdhadvayamApanastataH pUrvadatte prAyazcitte sapaJcarAtrimAsikaprAyazcittAro-11 pApaNAtsapaJcarAtramAsikyAropaNA bhavati, evaM mAsikyAropaNAH SaT 6 evaM dvimAsikyaH 6 trimAsikyaH 6 caturmAsikyo'pi 6 caturvizatirAropaNAH, tathA sArddhadinadvayasya pakSasya copaghAtanena laghUnAM mAsAdInAM prAcInaprAyazcitte AropaNA upaghAtikAropaNA, yadAha-"areNa chinnasesaM puvaddheNaM tu saMjuyaM kaauN| dejA ya lahuyadANaM gurudANaM tattiyaM ceva // 1 // " tti, yathA-mAsArddha 15 paJcaviMzatikArddha ca sArddhadvAdaza sarvamIlane sArddhasaptaviMzatiriti laghumAsaH, tathA mAsadvayArddha mAso mAsikasyAddha pakSa ubhayamIlane sArho mAsa iti laghudvimAsikaM 25 tathA teSAmeva sArddhadinadvayAdyanurAtanena gurUNAmAropaNA anudghAtikAropaNA 26, tathA yAvato'parAdhAnApannastAvalAtInAM tacchuddhInAmAropaNA kRtvAropaNA 27 tathA bahUnaparAdhAnApannasya paNmAsAntaM tapa itikRtvA SaNmAsAdhika tapaHkarma teSvevAntarbhAvya zeSamAropyate yatra sA akRtvAropaNetyaSTAviMzatiH 28, etaca samyag nizIthaviMzatitamo- // 48 // dezakAdavagamyam, atraiva nigamanamAha-etAvAMstAvadAcAraprakalpaH, iha sthAnake AropaNAmAzriya vivakSito'nyathA tavyatirekeNApi tasyodghAtikAnudghAtikarUpasya bhAvAt, athavaitAvAnevAyaM tAvadAcAraprakalpaH, zeSasyAtraivAntarbhA prata anukrama [62] REauratoninatantanal ~107~
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya 281. ------------------------------------ mala 28] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [28] vAt, tathA etAvattAvadAcaritavyamityapi, tathaiva devagatisUtre sthirAsthirayoH zubhAzubhayorAdeyAnAdeyayozca paraspara virodhitvenaikadA bandhAbhAvAdanyadanyataramAtItyuktaM, tatra caikazabdagrahaNaM bhASAmAtra evAvaseyamiti, nArakasUtre viMzatistA eva prakRtayo'STAnAM tu sthAne aSTAvanyA vanAti, etadevAha-evaM ceve'tyAdi, nAnAtva-vizeSaH // 28 // egUNatIsaivihe pAvasuyapasaMge NaM pa0 ta0. bhome uppAe sumiNe aMtarikkhe aMge sare vaMjaNe lakkhaNe, bhome tivihe pa0 ta0-sutte vittI vattie, evaM ekvekaM tivihaM, vikahANujoge vijANujoge maMtANujoge jogANujoge aNNatitthiyapavattANujoge, AsADhe Na mAse egUNatIsarAiMdiAI rAiMdiyamgeNaM pa0, (evaM ceva ) bhaddavae paM mAse kattie NaM mAse pose NaM mAse phagguNe NaM mAse vaisAhe NaM mAse, caMdadiNe NaM egUNatIsa muhutte sAtirege muhuttaggeNaM pa0, jIve NaM pasatthajjhavasANajutte. bhavie sammadiTThI titthakaranAmasahiAo NAmassa NiyamA egUNatIsaM uttarapagaDIo nibaMdhittA vemANiesu devesu devattAe uvavaai, imIse gaM rayaNappamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM egUNatIsa paliovamAI ThiI pa0, ahe sattamAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM egaNatIsaM sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM egUNatIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesa kRppesu devANaM atthegaiyANaM egUNatIsaM paliovamAI ThiI pa0, uvarimamajjhimageveayANaM devANaM jahaNjeNaM egUgatIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA uvarimahehimagevejayavimANesu devattAe ukvaNNA tesi NaM devANa ukkoseNaM egUNatIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te Na devA egUNatIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM egUNatIsa vAsasahasse prata E% AC%C4- 3G-%% anukrama [62] 9samA ~108~
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [29], ------------------------------------ mulaM [29] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata lA zrIsamavA- hiM thAhAraDe samupajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je egaNatIsamavaggahohiM sijjhissati bujhisati sucisati pariniyAMge bvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 29 // savAyAdhya. zrIamaya ekonatriMzattamasthAnakamapi vyaktameSa, mavaraM naveha sUtrANi sthita prAka, tatra pApopAdAmAni brutAni pApazrutAni vRttiH teSAM prasana:-tathA''sevanArUpaH pApazrutaprasa, saca pApazrutAnAmekonaviMzadvidhatvAt tadvidha uktaH, pApazrutaviparvatayA // 49 // pApazrutAnyevocyante, ata evAha-bhome sAdi, tatra maurma-bhUmivikAraphalAbhidhAnapradhAnaM nimittazAkha, tathA |'utpaat' sahajarudhiradRSTayAdilakSaNotpAtaphalanirUpakaM nimittazAsaM, evaM sarma-khamaphalAvibhauvarka, 'antarikSam' | AkAzaprabhavagrahayuddhabhedAdibhAvaphalanivedakaM ajazarIrAvayavapramANaspanditAdivikAraphalodbhAvakaM 'kharaM' jIvAjIvAdikAzritakhakharUpaphalAbhidhAyakaM pyajana-mayAdivyajanaphalopadarzakaM lakSaNa-chAchanAdyanekavidhalakSaNayuttAdakamityaSTI, etAnyeva sUtravRttivArtikamedAvaturviMzatiH, satrAvarjitAnAmanyeSAM sUtra sahalapramANe tirlakSapramANA vArtika-pRtteAkhyAnarUpaM koTipramANaM, agasya tu sUtraM lakSaM vRttiH koTI kArtikamaparimitamiti, tathA vikathAmuvogaH-arthakAmopAyapratipAdanaparANi kAmandakavAtsyAyanAdIni bhAratAdIni vA zAstrANi 25 tathA vidyAnu- // 49 // ghogo-rohiNIprabhRtividyAsAdhanAbhidhAyakAni zAstrANi 26 mantrAnuyogabheTakAhimatrasAdhanopAvazAstrANi 27/ diyogAnuyogo-zIkaraNAdiyogAbhidhAyakAni haramekhalAdizAstrANi 28 anyatIkSikebhyaH kapilAdibhyaH prata anukrama [63] pApazruta-prasaGgAnAM ekonatriMzata bhedAyA: varNanaM ~ 109~
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [29], -------------------------------- mUla [29] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sakAzAyaH prapatta: khakIyAcAravastutattvAnAmanuvogo-picAraH tatpuraskaraNArthaH zAstrasandarbha ityarSaH so'myatIpikapravRttAnuyoga iti 19 tathA''pADhAdaya ekAntaritA pammAsA ekonatriMzadrotriMdivA iti-rAtridivasaparimAgena bhavanti sthUlamyAyema, kRSNa pakSe akhekaM rAtrindiyasaikasya yAd, Aha ca-"bAsAhabahulapakkhe bhavaera kisie va pose ya / phagguNavaisAhesu va bauddhandhA omarattAjoM" ||1||ti [ bhASADhakRSNapakSe bhAdrapade kArtike ca pIpe yA kAlgune vaizAkhe ca boddhavyA avmraatryH||1|| ivamatra mAvanA-candramAso diekomatriMzadinAni dinakha ra dviSaSTibhAgAnAM dvAtriMzat, RtumAsazca triMzadeva dinAni mavantIti candramAsApekSayA RtumAso'hodi rAtrahipaSTibhAgAnAM triMzatA sAdhiko bhavati, tatazca pralahorAtraM candradinamekaikena dviSaSTibhAgena hIyate ityavasI yate, evaM dvipazyA candradivasAnAmekaSaSTyahorAtrANAM bhavatItyevaM sAtireke mAsadvaye ekamavamarAtraM bhavatIti, vizeSastviha candraprajJaseravaseya iti, tathA 'caMdadiNe NaM ti candradina-pratipadAdikA tiSiH, tacekonatriMzat muhUttAH 4aa sAtirekamuhartaparimANeneti, kathaM ?, yataH kila candramAsa ekonaviMzadinAni dvAtriMzaca dinadviSaSTibhAgA bhavanti, tatacandradinaM candramAsasya triMzatA guNanena muhUrtarAzIkRtasya triMzatA bhAgahAre ekonatriMzanmuhUrtA dvAtriMzazca muhUrtasya dviSaSTiAMgA labhyanta iti, tathA jIvaH prazatAdhyavasAnAdivizeSaNo vaimAnikepyutpattukAmo nAmakarmaNa ekonatriMzaduttaraprakRtIvabhAti, tAzcemAH-devagatiH 1 paJcendriyajAtiH 2 vaikriyadvayaM 4 taijasakArmaNazarIre 6 sama-1 anukrama [63] pApazruta-prasaGgAnAM ekonatriMzata bhedAyA: varNanaM ~110~
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [29], ------------------------------------ mulaM [29] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA- yAMge zrIamaya0 EASE vRttiH RECE // 50 // prata caturasra saMsthAnaM 7 varNAdicatuSkaM 11 devAnupUrvI 12 agurulaghu 13 upaghAtaM 14 parAghAtaM 15 ucchAsaM 1630 samaprazastavihAyogatiH 17 vasaM 18 bAdaraM 19 paryApta 20 pratyekaM 21 sthirAsthirayoranyatarat 22 zubhAzubhayoranyatarat 23|| | vAyAdhya. subhaga 24 sukharaM 25 AdeyAnAdeyayoranyatarat 26 yazaHkItyayazakIorekataraM 27 nirmANaM 28 tIrthakarazceti // 29 // tIsa mohaNIyaThANA paM0 te-je yAvi tase pANe, vArimajJa vigAhiA / udaeNa kammA mAreI, mahAmohaM pakuvvada // 1 // sIsAveDheNa je keI, Avedei abhikkhaNaM / tibbAsubhasamAyAre, mahAmohaM pakubbai // 2 // pANiNA saMpihitANa, soyamAvariya pANiNaM / aMtonadaMta mAreI, mahAmohaM pakumbai // 3 // jAyateyaM samArambha, bahuM olaMmiyA jaNaM / aMtodhUmeNa mAreI(jA), mahAmohaM pakuvvada // 4 // sissammi je pahaNai, uttamaMgammi ceyasA / vibhaja matthaya phAle, mahAmohaM pakuvai // 5 // puNo puNo paNidhie, harittA uvahase jaNaM / phaleNaM aduvA daNDeNaM, mahAmoI pakubbai // 6 // gUDhAyArI nigUdiA, mAya mAyAe~ chaaye| asaccavAI NiNhAI, mahAmohaM pakubbai // 7 // dhaMsei jo abhUeNaM, akammaM attakammuNA / aduvA tuma kAsitti, mahAmoI pakuvai // 8 // jANamANo parisao, saccAmosANi bhAsai / akkhINajhaMjhe purise, mahAmohaM pakubai // 9 // aNAyagassa nayavaM, dAre tasseva dhaMsiyA / viulaM vikkhobhaittANaM, kicA NaM paDibAhiraM // 10 // uvagatipi jhaMpittA; paDilomAhiM // 50 // vaguhiM / bhogabhoge viyAreI, mahAmohaM pakubbai // 11 // akumArabhUe je keI, kumArabhUettihaM vae / itthIhiM giddhe vasae, mahAmohaM pakuvai // 12 // abhayArI je keI, baMbhayArIttihUM vae / gaddaheca gA majjhe, vissaraM nayaI nadaM // 13 // anukrama [63] ~111~
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [30] prata anukrama [64-99] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [30] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [30], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] Jan Education appaNI ahie vAle, mAyAmosaM bahuM bhase / itthIvisayagehIe, mahAmodaM pakubbai // 14 // 12 // jaM nissie uccadara, jasasAhigameNa vA / tassa lumbhai vittammi, mahAmohaM pakubvai / / 15 / / 13 / / IsareNa aduvA gAmeNaM, aNisare IsarIkae / tassa saMpayahINassa, sirI atulamAgayA // 16 // IsAdoseNa AviDe, kalusAvilaceyase / je aMtarAbhaM ceei, mahAmohaM pakubvai // 17 // 14 // sappI jahA aMDauDaM, bhattAraM jo vihiMsaha seNAvaI pasatyAraM mahAmohaM kuvva // 18 // 15 // je nAyagaM ca rassa, neyAraM nigamassa vA / seTThi bahuravaM haMtA, mahAmohaM pakucvai // 19 // 16 // bahujaNassa NeyAraM, dIvaM tANaM ca pANiNaM / eyArisaM naraM haMtA, mahAmohaM pakubvai // 20 // 17 // uvadviyaM paDiviyaM saMjayaM sutavassiyaM / vukamma dhammAo maMsei, mahAmohaM pakubbai // 21 // 18 // taddevANataNANINaM, jiNANaM varadaMsiNaM / tersi avaNNavaM bAle, mahAmohaM pakubbai // 22 // 19 // neyAiassa maggassa, duDe avayaraI bahuM / taM tippayaMto bhAvei, mahAmohaM pakuvvai // 23 // 20 // AyariyauvajjhAeddi, suyaM vijayaM ca gaahie| te caiva khiMsaI vAle, mahAmohaM pakuvvai // 24 // 21 // AyariyauvajjhAyANaM, sammaM no paDitappad / appaDipUyae yaddhe, mahAmohaM pakuvva // 25 // 22 // abahussue ya je keI, sueNaM pavikatthaI / sajjhAyavAyaM vayai, mahAmohaM pakubbai // 26 // 23 // atavassIe ya je keI, taveNa pavikatthai / savvaloyapare teNe, mahAmohaM pakubvai // 27 // 24 // sAddAraNaTThA je keI, gilANammi uvaDie / pabhUNa kuNaI kivaM, majchaMpi se na kubbai // 28 // saDhe niyaDIpaNNANe, kalusAulaceyase / appaNo ya abohIya, mahAmohaM pakuvva // 29 // 25 // je kAhigaraNAI, saMpauMje puNo puNo / savvatitthANa bheyANaM, mahAmohaM pakuvva // 30 // 26 // je a Ahammie joe, saMpaoje puNo puNo / sahAhe For Parts Only ~ 112~
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------- ----- mUla [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 30 samavAyAdhya. prata zrIsamavA yAMge zrIamaya vRtiH 7-BACCES sUtrAMka [30] SHRSt% prata anukrama [64-99] sahIheuM, mahAmoI pakubvai // 31 // 27 // je a mANussae moe, aduvA pAraloie / te'tippayato bAsayara, mahAmoI paradhvada // 32 ||28||hddddii juI jaso vaNNo, devANa balavIriyaM / sersi avaNNavaM pAle, mahAmoha pakuSyada // 13 // 29 // apassamANo passAmi, deve jakkhe va gujjhage / aNNANI jiNapUyaTTI, mahAmohaM pakuvaha // 34 // 30 // there meM maiDiyaputte tIsa yAsAI sAmaNNapariyAya pAuNittA siddhe buddhe jAva sancadukkhappahINe, egamege NaM ahorate tIsamuhate muhuttIrNa 10, eesi NaM tIsAe muhuttANaM tIsaM nAmadheA pa0 ta0-De satte mitte vAU supIe 5 amicaMde mAhide palace me sathe 10 ANaMde vijae vissaseNe pAyAvacce uvasame 15 IsANe taThe mAviappA vesamaNe varuNe 20 satarisame gaMdhambe aggivesAyaNe pAtave Avatte25 taDave bhUmahe risabhe samvasiddhe rakkhase 30, are NaM arahA tIsaM paNuI uhUM uccatteNaM hotyA, sahassArassa NaM deviMdassa devaraNo tIsa sAmANiyasAhassIo pa0, pAse NaM arahA tIsa vAsAI agAravAsamajhe vasittA agArAmo baNagAriyaM paccaie, samaNe bhagarva mahAvIre tIsa vAsAI agAravAsamajhe vasittA agArAo aNagAriyaM pavvAie, rayaNappabhAe Ne puDhadhIe tIsa nirayAvAsasayasahassA pa0, imIse the rayaNappabhAe puDhavIe matthegaiyANa neraiyANa tIsa paliovamAI ThiI 50, mahesattamAe puDhavIe patthegaiyANa nerahayANaM tIsa sAgarovamAI ThiI pa0, sarakumArANa devANaM bharapegaiyANe tIsaM palibhovamAI ThiI pa0, uparimauvarimagevejayANa devANe jahaNNeNaM tIsa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA uvarimamajjhimagevejaesu vimANesudevattAe uvavaNNA tesi Na devANaM unkoseNe tIsa sAgarovamAI ThiI pa0.se NaM devA tIsAe bhaddhamAsehimANamati vA pANamati yA ussaseti vA mIsasaMti vA, tesi NaM devANaM tIsAe vAsasahassehiM AhArahe samuppAi, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tIsApa 4 // 51 // - 8-544 ~113~
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------- ----- mUla [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [30] bhavaggahaNehi sikissaMti bujhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamataM karissaMti / / sUtra 30 // triMzattama sthAnakaM sugamam , navaraM sthiterAgaSTI sUtrANi, tatra mohanIyaM sAmAnyanAraprakAraM karma vizeSatacaturthI prakRtiH tasya sthAnAni-nimittAni mohanIyasthAnAni, tathA "je mAvi tase" ityAdi zlokaH, yathApi prasAn prANAn-zayAdIn bArimadhye vigAhya-pravizyodakena zastrabhUtena mArayati, kathaM ?, Akramya pAdAdinA sa iti gamyate mAryamANasya mahAmohotpAdakatvAtsaliSTacittatvAcca bhavazataduHkhavedanIyamAtmano mahAmohaM prakaroti-jana yati 1 tadeSabhUtaM samAraNenaikaM mohanIyasthAnamevaM sarvatreti / 'sIsA' zlokaH, zIpoveSTena-ArdracarmAdimayena yA 4 kazcidveSTayati khyAdivasAniti gamyate abhIkSNa-bhRzaM tImAzubhasamAcAraH sa ityasya gamyamAnatvAtsa mAryamANasya mahAmohotpAdakatvena Atmano mahAmohaM prakuruta iti 2, yAvatkaraNAt kecitsUtrapustakeSu zeSamohanIyasthAnAbhidhAnaparAH zlokAH sUcitAH, kecit dRzyanta eveti te vyAkhyAyante-pANinA-hastena saMpidhAya-sthagayityA, kiM tat ?-'zroto randhaM mukhamityarthaH tathA AvRtya-avarudhya prANinaM tataH antarnadantaM-galamadhye rayaM kurvantaM ghuraghurAyamANamityarthaH, mArayati sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti tRtIyaM 3, 'jAtatejasaM vaizvAnaraM 'samArabhya prajvAlya 'bahu~' prabhUtaM 'avarudhya' mahAmaNDapavAdAdipu prakSipya 'jana' lokaM antaH-madhye dhUmena-bahiliGgena athavA antadhUmo yasyAsAvantadhUmastena jAtatejasA vibhaktipariNAmAt mArayati yo'sau mahAmohaM prakaroti caturtha 4, zIrSe laka prata anukrama [64-99] EXRARY X SaintaintanNT mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~ 114~
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------------------ mulaM [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [30] prata anukrama [64-99] zrIsamavA- zirasi yaH prahanti-khaGgamudrAdinA praharati prANinamiti gamyate, kiMbhUte khabhAvataH zirasi ?-'uttamAjhe' sarvAvaya-1130 samayAMge vAnAM pradhAnAvayave tadvidhAte'vazyaM maraNAt cetasA-sakliSTena manasA na yathAkathaJcidityarthaH tathA vibhajya mastakaMcAyAdhya. zrIabhaya prakRSTaprahAradAnena sphoTayati-vidArayati grIvAdikaM kAyamapIti gamyate, sa ityasya gamyamAnatvAt mahAmohaM prakaro-15 dhRttiH tIti paJcamaM 5 / paunaHpunyena praNidhinA-mAyayA yathA vANijakAdiveSaM vidhAya galakarttakAH pathi gacchatA saha // 52 // gatvA vijane mArayati tathA hatvA-vinAzya iti gamyate upahaset AnandAtirekAt 'jana' mUrkhalokaM hanyamAnaM, 4 kena hatvA ?-'phalena' yogabhAvitena mAtaliGgAdinA 'aduvA' athavA daNDena prasiddhena sa iti gamyate, mhaamohN|| diprakarotIti paSTham 6 / 'gUDhAcArI' pracchannAnAcAravAn nigRhayeta-gopayet, khakIyaM pracchannaM duSTamAcAraM tathA mAyAM parakIyAM mAyayA khakIyayA chAdayet-jayet , yathA zakunimArakAzchadairAtmAnamAvRtya zakunIn gRhantaH khakIyamAyayA | zakunimAyAM chAdayanti, tathA asatyavAdI 'nihavI' apalApakA svakIyAyA mUlaguNottaraguNapratisevAyAH sUtrArthayovoM ma-12 hAmohaM prakarotIti saptamaM 7||dhvNsyti-chaayyaa bhraMzayati iti yaH puruSo'bhUtena-asadbhatena, kaM?-akarmaka-avidyamAna-18 duzceSTitaM AtmakarmaNA-AtmakRtaRSighAtAdinA duSTavyApAreNa 'aduvA' athavA yadanyena kRtaM tadAzritya parasya samakSamevaM | // 52 // tvamakAritanmahApApamiti vadati, vadikriyAyAH gamyamAnatvAtsa ityasyApi gamyamAnatvAt mahAmohaM prakarotItyaSTamaM dAjAnAnaH yathA anRtametatpariSadaH-sabhAyAM bahujanamadhye ityarthaH, satyAmapANi-kizcitsavAni bahasatyAni vastUni vA +5%%*OMOMOM mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~115
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------- ----- mUla [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [30] 12-%AE%%9544 kyAni vA bhApate 'akSINajhanjhaH' anuparatakalahaH yaH sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti navamaM 9 / anAyakA-avidyamAnanAyako rAjA tasya nayavAn-nItimAnamAtyaH sa tasyaiva rAjJo 'dArAn' kalatraM dvAraM vA-arthAgamasthopAyaM dhvaMsayitvA bhogabhogAn vidArayatIti sambandhaH, kiM kRtvA ?-'vipulaM' pracuramityarthaH, 'vikSobhya' sAmantAdiparikarabhedena saMkSobhya nAyakaM tasya kSobhaM janayitvetyarthaH, 'kRtvA' vidhAya NamityalakAre prativAcaM-anadhikAriNaM dArebhyogimadvArebhyo vA, dArAn rAjyaM vA svayamadhiSThAyetyarthaH 10 // tathA 'upakasantamapi' samIpamAgacchantamapi, sarvakhApahAre kRte / prAbhRtenAnulomaiH karuNaizca bacanairanukUlayitumupasthitamityarthaH, jhampayitvA-aniSTavacanAvakAzaM kRtvA pratilomAbhiH tasya pratikUlAbhirvAgbhiH-vacanairetAdRzastAdRzastvamityAdibhirityarthaH, 'bhogabhogAn' viziSTAn zabdAdIn vidArahai yati yo'sau mahAmohaM prakarotIti dazamaM 10 / akumArabhUtaH akumArabrahmacArI san yaH kazcit kumArabhUto'haM // kumArabrahmacArI ahamiti vadati, atha ca strISu gRddho-vazakazca strINAmevAyatta ityarthaH, athavA 'vasati' Aste sa mahAmohaM prakarotItyekAdazaM 11 / abrahmacArI maithunAdanivRtto yaH kazcittatkAla evAsevyAvasacaryaM brahmacArI sA-18 |mpratamahamityatidhUrtatayA parapravaJcanAya vadati, tathA ya evamazobhAvahaM satAmanAdeyaM bhaNan gardabha iva gavAM madhye vikharaM na vRSabhavanmanoja nadati-muJcati naI-nAdaM zabdamityarthaH, tathA ya evaM bhaNannAtmano'hito-na hitakArI bAlomUDho mAyAmRSA bahuza:-anRtaM prabhUtaM bhASate, yazcaivaM ninditaM bhApate, kayA ?-khIviSayagRyA hetubhUtayA sa itthaMbhUto prata anukrama [64-99] KHARKHAKE+ SAREauratondiNL mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~116
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------- ----- mUla [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [30] prata anukrama [64-99] zrIsamavA- mahAmohaM prakarotIti dvAdazam 12 // yaM rAjAnaM rAjAmAtyAdikaM vA nizritaM-AzritaM udbahate-jIvikAlAmenA yAMga AtmAnaM dhArayati, kathaM ?-yazasA tasya rAjAdeH satko'yamiti prasiyA abhigamanena vA-sevayA AzritarAjAdesalacAyAdhya. bhIabhaya nirvAhakAraNasya rAjAdelubhyati 'vit' dravye yaH sa mahAmohaM prakarotIti trayodazaM 13 / 'IzvareNa' prabhuNA 'aduvA vRttiH athavA 'grAmeNa' janasamUhena anIzvara IzvarIkRtaH tasya pUrvAvasthAyAmanIzvarasya sampragRhItasya puraskRtasya prabhvAdinA / // 53 // zrIH-lakSmIratulA-asAdhAraNA AgatA-prAptA atulaM vA yathA bhavatItyevaM zrIH samAgatA AgatazrIkazca prabhvAyupakAra-IN kaviSaye IrSyAdoSeNAviSTo-yuktaH kaluSeNa-dveSalobhAdilakSaNapApenAvilaM-gaDDulamAkulaM vA ceto yasya sa tathA yo-16 antarAyaM-vyavacchedaM jIvitazrIbhogAnAM 'cetayate' karoti prabhutvAderasI mahAmohaM prakarotIti caturdazaM 14 / 'sapI nAgI yathA 'aNDaurDa' aNDakakUTaM khakIyamaNDakasamUhamityarthaH, aNDasya vA purTa-sambandhadaladvayarUpaM hinasti, evaM bhattAra-poSayitAraM yo vihinasti senApati rAjAnaM prazAstAra-amAtya dharmapAThakaM vA sa mahAmoraM prakarotIti, tanmaraNe || bahujanaduHsthatA bhavatIti pazcadazaM 15 / yo nAyakaM vA-prabhu rASTrasya rASTramahattarAdikamiti bhAvaH, tathA 'netAraM pravartayitAraM prayojaneSu nigamassa-vANijakasamUhasya, kaM ?-veSThinaM zrIdevatAktipaTTabaddhaM, kiMbhUtaM ?-'bahuravaM' bhUrizabdaM // 53 pracurayazasamityarthaH hatvA mahAmohaM prakuruta iti SoDazaM 16 / 'bahujanasya' paJcaSAdInAM lokAnAM 'netAraM nAyaka dviIpa iva dvIpaH-saMsArasAgaragatAnAmAzvAsasthAnaM athavA dIpa iva dIpo'jJAnAndhakArAtabuddhiraSTiprasarANAM zarIriNAM / mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyAH ~117~
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [30] prata anukrama [64-99] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] Eratun heyopAdeyavastustomaprakAzakatvAt taM ata eva trANaM- ApadrakSaNaM prANinAmetAdRzaM yAdRzA gaNadharAdayo bhavanti, 'navaraM' prAvacanikAdipuruSaM hatvA mahAmohaM prakarotIti saptadazaM 17 / upasthitaM pravrajyAyAM pravitrajiSumityarthaH, 'prativirataM' sAvadyayogebhyo nivRttaM pratrajitamevetyarthaH 'saMyataM' sAdhuM 'sutapakhinaM' tapAMsi kRtavantaM zobhanaM vA tapaH zritaM - AzritaM kacit 'je bhikkhu jagajIvaNaM'ti pAThaH, tatra jaganti - jaMgamAni ahiMsakatvena jIvayatIti jagajjIvanastaM vividhaiH prakArairupakramyAkramya vyapakramya valAdityarthaH, dharmAt zrutacAritralakSaNAzayati yaH sa mahAmohaM prakarotIti aSTAdazaM 18 / yathaiva prAktanaM mohanIyasthAnaM tathaivedamapi, anantajJAninAM jJAnasyAnantaviSayatvena akSayatvena vA jinAnAM arhatAM varadarzinAM kSAyikadarzanatvAt teSAM ye jJAnAdyanekAtizayasampadupetatvena bhuvanatraye prasiddhAH 'avarNaH' avarNavAdo vaktavyatvena yasyAsti so'varNavAn, yathA nAsti kazcit sarvajJo, jJeyasyAnantatvAt, uktaM ca- "ajjavi dhAvaha nANaM ajavi ya aNaMtao attogovi| ajavi na koI viu pAvanti savvannuyaM jIvo // 1 // aha pAvati to saMto hoi aloo na ceyamiti" ti [ adyApi dhAvati jJAnaM adyApyananto'loko'pi / adyApi na ko'pi vyUhaM prApnoti sarvajJatAM jIvaH // 1 // atha prApnoti tadA sAnto'loko bhavet na cedamiSTamiti ] adUSaNaM caitad, utpattisamaya eva kevalajJAnaM yugapalokAloko prakAzayadupajAyate, yathA'pavarakAntarvarttidIpakalikA apavaraka madhyaprakAzasvarUpetyabhyupagamAditi, vAlaH- ajJo mahAmohaM prakarotIti ekonaviMzatitamaM 19 / 'naiyA mohanIya sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: For Park Use Only mUlaM [30] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~118~
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------------------ mulaM [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: vAyAdhya. prata sutrAka [30] prata anukrama [64-99] zrIsamavA- yikasya nyAyamanatikrAntasya 'mArgasya' samyagdarzanAdeH mokSapathasya duSTo dviSTho vA 'apakaroti' apakAraM karotIti, 30 samayAMga 3'bahu' atyarthaM pAThAntareNApaharati bahujanaM vipariNamayatIti bhAvaH, taM mArga 'tippayaMto'tti nindayan bhASayati nindayA dveSeNa vA vAsayati AtmAnaM paraM ca yaH sa mahAmohaM prakarotIti viMzatitama 20 AcAryopAdhyAyayaH / vRttiH KI zrutaM-khAdhyAyaM vinayaM ca-cAritraM 'grAhitaH' zikSitaH tAneva 'khiMsati' nindati-alpazrutA ete ityAdi jJAnataH // 54 // anyatIrthikasaMsargakAriNa ityAdi darzanataH mandadharmANaH pArthasthAdisthAnavarttina ityAdi cAritrataH, yaH sa evaMbhUto vAlo mahAmohaM prakarotItyekaviMzatitama 21 / AcAryAdIn zrutadAnaglAnAvasthApraticaraNAdibhistarpitavataH-18 upakRtavataH samyak na tAn prati tarpayati' vinayAhAropadhyAdibhirna pratyupakarotIti, tathA apratipUjako-na pUjAkArI tathA 'stabdho mAnavAn sa mahAmohaM prakarotIti dvAviMzatitamaM 22 / abahuzrutazca yaH kazcit zrutena 'pravikatthate' AtmAnaM zlAghate zrutavAnahamanuyogadharo'hamityevaM, athavA kasmiMzcittvamanuyogAcAryoM vAcakoveti 51 pRcchati pratibhaNati Ama, khAdhyAyavAdaM vadati vizuddhapAThako'hamityAdikaM yaH sa mahAmoha-zrutAlAbhahetuM prakaro-|| &AtIti trayoviMzatitamaM 23 / 'atavassIe' sugama, pUrvArddha pUrvavat, navaraM 'sarvalokAt' sarvajanAt skaashaatprH-18||54|| prakRSTaH stenaH-cauro bhAvacIratvAt mahAmohaM atapakhitAhetuM prakarotIti caturviMzatitamaM 24 / sAdhAraNArthamupa4 kArArtha yaH kazcidAcAryAdilAne-rogavati 'upasthite' pratyAsannIbhUte 'prabhu' samartha upadezenauSadhAdidAnena ca 4545 wirejarsurary.org mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~119~
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------------------ mulaM [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: - - prata SCKS sUtrAMka [30] %o prata anukrama [64-99] khato'nyatathopakAraM na karoti, kRtyamupekSate ityarthaH, kenAbhiprAyeNetyAha-mamApyepa na karoti kiMcanApi kRtyaM / |samartho'pi sanvidveSeNa, asamarthoM vA'yaM bAlavAdinA kiM kRtenAsya ?, punarupakartumazaktatvAditi lobheneti, 'shtthH'| | kaitavayuktaH zaktilopanAt nikRtiH-mAyA tadviSaye prajJAnaM yasya sa tathA, glAnaH praticaraNIyo mA bhavatviti glAnaveSamahaM karomIti vikalpabAnityarthaH, ata eva ca kaluSAkulacetAH AtmanazcAbodhiko-bhavAntarAprAptavyajinadhamako glAnApratijAgareNAjJAvirAdhanAt , cazabdAtpareSAM cAbodhikaH avidyamAnA bodhirasmAditi vyutpAdanAt, ye hi tadIyaM glAnApratijAgaraNamupalabhya jinadharmaparAdhukhA bhavanti teSAmabodhistatkRteti sa evambhUto mahAmohaM| prakarotIti paJcaviMzatitama 25 / kathA-vAkyaprabandhaH zAstramityarthastadrUpANyadhikaraNAni kathAdhikaraNAni-kauTilyazAstrAdIni prANyupamardanapravakatvena teSAmAtmano durgatAvadhikAritvakaraNAt, kathayA vA kSetrANi kRSata / gAmasUyatetyAdikayA adhikaraNAni tathAvidhapravRttirUpANi, athavA kathA-rAjakathAdikA adhikaraNAni ca-yatrAdIni kalahA vA kathAdhikaraNAni tAni samprayukta punaH punaH evaM 'sarvatIrthabhedAya' saMsArasAgarataraNakAraNa-13 tvAt tIrthAni-jJAnAdIni teSAM sarvathA nAzAya pravarttamAnaH sa mahAmohaM prakarotIti SaDviMzatitamaM 26 / 'je ya Ahammie' kaNThyam , navaraM adhArmikayogA-nimittavazIkaraNAdiprayogAH kimartha-lAghAhetoH sakhihetoH-mitranimittamityarthaH iti saptaviMzatitamaM 27 / yazca mAnuSyakAn bhogAn athavA pAralaukikAn 'te'tti vibhaktipariNAmAttasteSu NEON-DERS 10 sama0 Enama (A marary ou mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~120~
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------------------------------------ mulaM [30] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [30] zrIsamavA-sevA atRpyan-tRptimagacchan 'AkhAdate' abhilaSati Azrayati vA sa mahAmohaM prakarotIti aSTAviMzatitama 2831 sama ..JPRddhiH-vimAnAdisampat dyutiH-zarIrAbharaNadIptiH yaza-kIrtiHvarNaH-zuklAdiH zarIrasambandhI devAnAM vaimAnikAdInAM zrIabhaya balaM-zArIraM vIrya jIvaprabhavaM astItyadhyAhAraH, teSAmiha apergamyamAnatvAt teSAmapi devAnAmanekAtizAyiguNavatA|mavarNavAn-azlAghAkArI athavA 'avarNavAn' kenolApena devAnAmRddhirdevAnAM dyutirityAdi kAkA vyAkhyeyaM, na kiJci-15 di devAnAmRddhyAdikamastItyavarNavAdavAkyabhAvArthaH, ya evambhUtaH sa mahAmohaM prakarotIti ekonatriMzattamaM 29 / apazya napi yo brUte pazyAmi devAnityAdikharUpeNa, ajJAnI jinasyeva pUjAmarthayate yaH sa jinapUjArthI, gozAlakavat , sa mahAmohaM prakarotIti triMzattamam 30 / raudrAdayo muhUrttAzcAdityodayAdArabhya krameNa bhavanti, eteSAM ca madhye | madhyamAH paTU kadAcidine'ntarbhavanti kadAcidrAtrAviti // 30 ekatIsaM siddhAiguNA pa0 taMjahA-khINe AbhiNiyohivaNANAvaraNe khINe suyaNANAvaraNe khINe ohiNANAvaraNe khINe maNapajavaNANAvaraNe khINe kevalaNANAvaraNe khINe cakkhudaMsaNAvaraNe khINe acakkhudasaNAvaraNe khINe ohidasaNAvaraNe khINe kevaladasaNAvaraNe khINe nidA khINe NidANidA khINe payalA khINe payalApayalA khINe thINaddhI khINe sAyAveyaNije khINe asAyAveyaNije khINe desaNamohaNije khINe carittamohaNije khINe neraiAue khINe tiriAue khINe maNussAue khINa devAue khINe uccAgoe khINe nidhAgoe khINe sumaNAme khINe asubhaNAme khINe dANatarAe khINe lAbhaMtarAe khINe bhogAMtarAe khINe prata anukrama [64-99] 4-04-04-RAJAST HEASE SAREaratinian Purwanasaram.org mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyAH ~121
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [31] prata anukrama [100 -101] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [31] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [39], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] Ja Eucator uvabhogaM tarAe khINe vIriaMtarAe 31, maMdare NaM pavvae dharaNitale ekkatIsaM joyaNasahassAiM chaccaiva tevI se joyaNasae kiMcidesUNA parikkheveNaM pa0, jayA NaM sUrie sabbadhAhiriyaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraha tayA NaM ihagayassa maNussassa ektIsAe joyaNasahassehiM ahi a ekatIsehiM joyaNasaehiM tIsAe sadvibhAge joyaNassa sUrie cakkhupphAsa havvamAgacchai, abhivaDie NaM mAse ekkatIsaM sAtiregAI rAIdiyAI rAIdiyaggeNaM pa0, Aice NaM mAse ekatIsaM rAIdiyAI kiMci visesUNAI rAIdiyameNaM pa0, imIse NaM rathaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM nerayANaM ekatIsaM paliodamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM ekatIsaM sAgarobabhAI TiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM ekatIsaM palio mAI ThiI pa0, sohammIsANe kappe atyegaiyANaM devANaM ekatIsaM palio mAI ThiI pa0, vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiANaM devANaM jahaNaNeNaM ekatIsaM palio mAI ThiI pa0, je devA uvarimauvarimageve jayavimANesu devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM ekkatIsaM sAgaro mAI ThiI pa0, te NaM devA ekatIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nissasaMti vA, tesi NaM devANaM ekkatIsaM vAsasahassehiM AhAra samuppAda, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je ekatIsehiM bhavangahaNehiM sijjhissaMti bujjhitsaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 31 // ekatriMzattamaM sthAnakaM sugamaM, navaraM siddhAnAmAdau siddhatvaprathamasamaya eva guNAH siddhAdiguNAH, te cAbhinitrodhikAvaraNAdikSaya svarUpA iti / mandaro meruH, sa ca dharaNItale dazasahasraviSkambha itikRtvA yathoktaparidhipramANo bhavatIti / For Parts Only ~122~ rary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [31], ------------------------- ----- mUla [31] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata vAyAdhya sUtrAka [31] prata zrIsamavA-16"jayA NaM sUrie" ityAdi, kila sUryasya caturazItyadhika maNDalazataM bhavati, maNDalaM ca jyotiSkamArgo'bhidhIyate, yAMge tatra jambUdvIpasthAntaH azItyadhike yojanazate paJcaSaSTiH sUryamaNDalAni bhavanti, tathA lavaNasamudre trINi triMzadadhikAni zrIabhaya yojanazatAnyavagAbaikonaviMzatyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra sarvabAhya-samudrAntargatamaNDalAnAM paryantima, tasya itiH |cAyAmaviSkambho lakSaM SaT zatAni ca yojanAnAM SaSTayadhikAni, paridhistu vRttakSetragaNitanyAyena trINi lakSANi // 56 // aSTAdaza sahasrANi trINi zatAni paJcadazottarANi 318315, etAvatkSetramAdityohorAtradvayena gacchati, tatra ca paSTimuhUrtA bhavantIti SaSThayA bhAgApahAre yalabdhaM tanmuhUrtagamyakSetrapramANaM bhavati, taca paJca sahasrANi trINi ca paJcotta rANi zatAni paJcadaza yojanaSaSTibhAgAH 5305 / 15, etaca divasAThUna guNyate, yadA ca sarvabAye maNDale sUryazvarati matadA dinapramANaM dvAdaza muhartAH, tadaddhaM ca pada, ataH pabhirmuhattarguNitaM muhUrtagatipramANaM cakSuHsparzagatipramANa bhavati, tatra ekatriMzatsahasrANi aSTau ca zatAnyekatriMzadadhikAni triMzaca yojanapaSTibhAgAH 31831 // 35 a-15 BAbhirddhitamAsaH-abhivarddhitasaMvatsarasya catuzcatvAriMzadahorAtradviSaSTibhAgAdhikanyazItyadhikazatatrayarUpasya 3835 dvAdazo bhAgaH, abhivarddhitasaMvatsaracAsau yatrAdhikamAsako bhavati, tatra trayodazacandramAsAtmakatyAcandramAsazca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA ca dinadviSaSTibhAgAnAM bhavatIti, 'sAiregAI ti ahorAtrasya caturvizatyuttara-| zatabhAgAnAmekaviMzatyuttarazatenAdhikAnIti, AdityamAso yena kAlenAdityo rAzi bhute 'kiMcibisesUNAI' ti anukrama [100-101] irat-k // 56 // ~123~
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [31], -------------------------------- mUla [31] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [31] CASSACROCRACK ahorAtrArddhana nyUnAnIti // 31 // battIsaM jogasaMgahA pa0, taMjahA-AloyaNa 1 niravalAve 2, AvaIsu daDhadhammayA 3 / aNissiobahANe 4 ya, sikkhA 5 nippaDikammayA 6 // 1 // aNNAyayA alobhe 8 ya, titikkhA 9 ajave 10 suI 11 / sammadiTTI 12 samAhI 13 ya, AyAre 14 viNaovae 15 // 2 // thiImaI 16 ya saMvege 17, paNihI 18 suvihi 19 saMvare 20 / attadosovasaMhAre 21, sancakAmavirattayA 22 // 3 // paJcakkhANe 23-24 viussagge 25, appamAde 26 lavAlave 27 / jhANasaMvarajoge 28 ya, udae mAraNatie 29 // 4 // saMgANaM ca pariNNAyA 30, pAyacchittakaraNe'vi ya 31 / ArAhaNA ya maraNaMte 32, battIsaM jogasaMgahA // 5 // battIsa deviMdA pa0 ta0-camare calI dharaNe bhUANaMde jAva pose mahAghose caMde sUre sake IsANe saNakumAre jAva pANae adhue, kuMthussa NaM arahao battIsahiyA battIsaM jiNasayA hotthA, sohamme kappe battIsaM vimANAvAsasayasahassA NaM pa0, revaiNakkhatte yattIsaitAre pa0, battIsativihe paTTe pa0, imIse NaM rayaNapabhAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM battIsa paliokmAI ThiI 50, ahesattamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM battIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM battIsa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu devANaM atyaMgaiyANaM battIsa paliovamAI ThiI pa0, je devA vijayavejayantajayantaaparAjiyavimANesu devatAe uvavaNNA tesi NaM devANaM atyaMgaiyANaM pattIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA battIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamati vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM bacIsavAsasahassehiM prata anukrama [100-101] - - MER Homurary.om ~124~
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [32]. ------------------------------------ mulaM [32] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA yAMge zrIabhaya ciH SALA 32 samabAyAdhya. [32] gAthA: AhArave samupajada, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je battIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti mucissaMti parinivvAisaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 32 // dvAtriMzataM sthAnakamapi vyaktaM, navaraM yujyante iti yogA:-manovAkAyabyApArAH te ceha prazastA eva vivakSitAsteSAM ziSyAcAryagatAnAmAlocanAnirapalApAdinA prakAreNa saJcahaNAni saGgrahAH prazastayogasaMgrahAH prazastayogasaGgrahanimittatvAdAlocanAdaya eva tathocyante, te ca dvAtriMzadbhavanti, tadupadarzakaM zlokapaJcakaM 'AloyaNe' tyAdi, asva gamanikA-tatra AloyaNa'tti mokSasAdhanayogasaGgrahAya ziSyeNAcAryAyAlocanA dAtavyA 1 'niravalAve'tti AcAryo'pi | mokSasAdhakayogasaGgrahAyaiva dattAyAmAlocanAyAM nirapalApaH syAt , nAnyasmai kathayedityarthaH 2, 'AvaIsu daDhadhammaya'|ti prazastayogasaGgrahAya sAdhunA''patsu-dravyAdibhedAsu dRDhadharmatA kAryA, sutarAM tAsu dRDhadharmiNA bhAvyamityarthaH 3, |'aNissiovahANe yatti zubhayogasaGgrahAyaivAnizritaM ca-tadanyanirapekSamupadhAnaM ca-tapo'nizritopadhAnaM parasA-18. hAyyAnapekSaM tapo vidheyamityarthaH 4, 'sikkha'tti yogasaGgrahAya zikSA''sevitavyA, sA ca sUtrArthagrahaNarUpA pratyupekSA-1 dyAsevanAtmikA ceti dvidhA, 5, 'nippaDikammaya'tti tathaiva niSpratikarmatA zarIrasya vidheyA 6 ||1||'annnnaayy-12 tti tapaso'jJAtatA kAryA, yazaHpUjAdharthitvenAprakAzayadbhistapaH kAryamityarthaH 7, 'alome yatti alobhatA vidhiyA 8, 'titikkha'tti titikSA parISahAdijayaH9, 'ajaveM'tti ArjayaH-RjubhAvaH 10, 'sui'tti zuciH satyaM saMyama prata anukrama [102-108] // 57 // SAREnaturalMona 'yoga' zabdasya vyAkhyA evaM dvAtriMzata 'yogasaMgrahAnAm' vyAkhyAH ~125
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [32] gAthA: prata anukrama [102 -108] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [32] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [32], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] ityarthaH 11 'sammadidvi' tti samyagdRSTiH samyagdarzanazuddhiH 12, 'samAhI ya'tti samAdhizva - cetaHkhAsthyaM 13, 'AyAre viNaovaetti dvAradvayaM tatrAcAropagataH syAt na mAyAM kuryAdityarthaH 14, vinayopagato bhavet na mAnaM kuryA - dityarthaH 15 // 2 // 'dhiimaI yati dhRtipradhAnA matirdhRtimatiH- adainyaM 16 'saMvego' tti saMvegaH - saMsArAdbhayaM mokSAbhilASo vA 17 'paNihitti praNidhiH- mAyAzalyaM na kAryamityarthaH 18 'suvihi' tti' suvihi' sadanuSThAnaM 19 saM varazca - AzravanirodhaH 20 'attadosovasaMhAre' tti khakIyadoSasya nirodhaH 21 'savvakAmavirattaya'tti samasta viSayavaimukhyaM | 22|| 3 || 'paccakkhANe'tti pratyAkhyAnaM mUlaguNaviSayaM 23 uttaraguNaviSayaM ca 24 'viussagge 'tti vyutsagoM dravyabhAva| bhedabhinnaH 25 'appamAe'tti pramAdavarjanaM 26 'lavAlaye ci kAlopalakSaNaM tena kSaNe kSaNe sAmAcAryyanuSThAnaM kArya 27 'jhANasaMvarajoge'tti dhyAnameva saMvarayogo dhyAnasaMvarayogaH 28 'udae mAraNaMtie'tti mAraNAntike'pi vedanodaye na kSobhaH kAryaH 29 // 4 // 'saMgANaM ca pariNNAya' tti saGgAnAM ca jJaparijJApratyAkhyAnaparijJAbhedabhinnA parijJA kAryA 30 'pAyacchittakaraNe' iti prAyazcittakaraNaM ca kArya 31 'ArAhaNA ya maraNaMte'tti ArAdhanA 'maraNAnte' maraNarUpo'nto maraNAntastatretyete dvAtriMzadyogasaGgrahA iti 32 // 5 // indrasUtre yAvatkaraNAt "veNudeve veNudAlI harikaMte harissahe aggisIhe aggimANave puNNe vasiTThe jalakaMte jalappahe abhiyagaI abhiyavAhaNe velaMbe pahaMjaNe" iti dRzyaM, punaH yAvatkaraNAt " mAhiMde me laMtae suke sahassAre "tti draSTavyaM iha ca poDazAnAM vyantarendrANAM poDazA 'yoga' zabdasya vyAkhyA evaM dvAtriMzata 'yogasaMgrahAnAm vyAkhyA: For Parata Use Only ~126~
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [32], ------------------------------------ mUlaM [32] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA- yAMga [32] vRttiH // 5 // gAthA: prata anukrama [102-108] nAmeva cANapaNNIkAdIndrANAmalparddhikatvenAvivakSitatvAdasaGkhyAtAnAmapi caMdrasUryANAM jAtigrahaNena dvayo-13|33 samakhe vivakSitatvAvAtriMzaduktA iti, kunthunAthasya dvAtriMzadadhikAni dvAtriMzat kevalizatAnyabhUvana, dvAtriMzadvidhaM vAyAdhya. nATyamabhinayaviSayavastubhedAdyathA rAjapraznakRtAbhidhAnadvitIyopAGga iti sambhAvyate, dvAtriMzatpAtrapratibaddhamiti kecit // 32 // tettIsaM AsAyaNAo pa0, 0-sehe rAiNiyassa AsannaM gatA bhavai AsAyaNA sehassa 1 sehe rAiNiyassa purao gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 2 sehe rAiNiyassa sapakkhaM gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 3 sehe rAiNiyassa AsannaM ThicA bhavada AsAyaNA sehassa 4 jAva sehe rAiNivassa AlabamANassa tasthagae ceva paDisuNittA bhavai AsAyaNA sehassa 33 / camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo camaracaMcAe rAyahANIe ekamekabArAe tettIsa tettIsa bhomA pa0, mahAvidehe NaM vAse tettIsaM joyaNasahassAI sAiregAI vikkhaMbheNaM pa0, jayA NaM sUrie bAhirANataraM tacaM maMDalaM uvasaMkamittANaM cAra carai tayA NaM ihagayassa purisassa tacIsAe joyaNasahassehiM kiMcivisesUNehi cakkhupphAsaM handamAgacchada, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe atgaiyANaM nerayANaM tettIsa paliovamAI ThiI (50), ahesattamAe puDhavIe kAlamahAkAlaroruyamahAroruesu neraiyANaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI (pa0), appaiTThANanarae nerajhyANa ajahaNNamaNukoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM atyaMgaiyANaM devANaM tecIsa paliovamAI ThiI 50, sohammIsANesu atthegaiyANaM devANaM tettIsaM paliovamAI ThiI 50, vijayavejavantajayaMtaaparAjiesu ~127~
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [33], ------------------------------------ mala [33] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [33] vimANesu ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA savvadRsiddhe mahAvimANe devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ajahaNNamaNukoseNaM tettIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA tettIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasati vA nissa saMti vA, tesi NaM devANaM tettIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvAje tettIsa bhavaggahaNehiM si| jhissaMti bujhissaMli mucissaMti sambadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 33 / / atha trayaviMzattamaM sthAnakaM, tatra AyaH-samyagdarzanAdyavAptilakSaNastasya zAtanAH-khaNDanaM niruktAdAzAtanAH, tatra zaikSaH-alpaparyAyo rAnikasya-bahuparyAyasya AsannaM-AsattyA yathA rajo'JcalAdistasya lagati tathA gantA bhavatI| tyevamAzAtanA zaikSasvetyevaM sarvatra, 'purao'tti agrato gantA bhavati, 'sapakkha'nti samAnapakSa-samapArzva yathA bhavati samazreNyA gacchatItyarthaH, 'Thicatti sthAtA-AsIno bhavati, yAvatkaraNAdazAzrutaskandhAnusAreNAnyA iha draSTavyAH, tAzcaivamarthataH-AsannaM puraH pArthataH sthAnena tisro'tra niSIdanena ca tisraH tathA vicArabhUmau gatayoH pUrvataramAcamataH zaikSasyAzAtanA 10 evaM pUrva gamanAgamanamAlocayataH 11 tathA rAtrI ko jAgatIti pRSTe rAtrikena tadvacanamapratizRSavataH 12 rAnikasya pUrvamAlapanIyaM kaMcana avamasya pUrvataramAlapataH 13 azanAdi labdhamaparasya pUrvamAlocayataH 14 evamanyasyopadarzayataH 15 evaM nimantrayataH 16 rAtvikamanApRcchayAnyasmai bhakkAdi dadataH 17 vayaM pradhAnataraM| bhujAnasya 18 kvacit prayojane vyAharato rAtrikasya vaco'pratizRNvataH 19 rAtrikaM prati tatsamakSaM vA bRhatA prata anukrama [109] SAMEmirathiml trayastriMzata-AzAtanAyA: vyAkhyA: ~128~
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [33], ------------------------- ----- mUla [33] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [33] zrIsamavA- zabdena bahudhA bhASamANasya 20 vyAhatena mastakena vande iti vaktavye kiM bhaNasIti buvANasya 21 prerayati rAbike |33 sama yAMga kastvaM preraNAyAmiti badataH 22 Arya! glAnaM kiMna praticarasItyAdhukte tvaM kiM na taM praticarasItyAdi bhaNataH 23 zrIabhaya0| dadharma kathayati gurAvanyamanaskatAM bhajato'nanumodayata ityarthaH 24 kathayati gurau na sparasIti vadataH 25 dharmakathAbutiH mAcchindataH 26 bhikSAvelA varttate ityAdivacanataH parSadaM bhindAnasya 27 guruparSado'nutthitAyAstathaiva vyvsthi||59|| tAyA dharma kathayataH 28 guroH saMstArakaM pAdena ghaTTayataH 29 gurusaMstArake niSIdataH 30 uccAsane niSIdataH 31 disamAsane'pyevaM 32 prayastriMzattamA sUtroktava, rAlikasyAlapatastatragata eva-AsanAdisthita eka pratizRNoti, Agatya hi pratyuttaraM deyamiti zaikSasyAzAtaneti 33 / 'tettIsaM tettIsaM bhoma'tti bhaumAni-nagarAkArANi, viziSTa sthAnAnIkAsanye, tathA 'jayA NaM sUrie' ityAdi, iha sUryasya maNDalayorantare dve dve yojane'STacatvAriMzacaikaSaSTibhAgAH, etati18|guNaM paca yojanAni paJcatriMzakaSaSTibhAgAH, etAvatA hInaviSkambha sarvabAghamaNDalAdvitIyaM maNDalaM bhavati, tatazca vRttakSetraparidhigaNitanyAyena paridhitaH saptadazabhiryojanairaSTatriMzatA caikapaSTibhAganyUnaM dvitIyamaNDalaM sarvavAbamaNDalA-18| dravati, evaM tRtIyamaNDale etaddviguNena hInaM bhavati, tathAhi-tadviSkambhastata ekAdazabhiryojanainavabhizcaikaSaSTibhAgaiH pa-11 // 59 // yantimAddhInaM bhavati, paridhitastu pazcatriMzatA yojanaiH paJcadazabhizcaikapaSTibhAganaM bhavati, taca trINi lakSANi aSTA-II 4 daza sahasrANi dve zate ekonAzItyuttare SaTcatvAriMzacaikaSaSTibhAgA iti, tathA antimamaNDalAnmaNDale maNDale dvAbhyAM prata anukrama [109] 126 trayastriMzata-AzAtanAyA: vyAkhyA: ~129
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [33], ------------------------------------ mulaM [33] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata 2-1.pdfFM.A sutrAMka [33] muhUrtasyaikaSaSTibhAgAbhyAM dinavRddhirbhavati, tathA ca tRtIye maNDale yadA sUryazcarati tadA dvAdaza muhUrttAzcatvArazcaikapaSTibhAgA muhUrtasya dinapramANaM bhavati, tadaddhe caikaSaSTibhAgIkRtenASTaSaSTayadhikazatatrayalakSaNena, sthUlagaNitasya vivakSitatvAt parityaktAMzAH 318279 / tRtIyamaNDalaparidhI guNite sati ekapaSTayA ca SaSTiguNitayA bhAge hate yallabhyate tattRtIyamaNDale cakSuHsparzapramANaM bhavati, taba dvAtriMzatsahasrANyekottarANi 32001 aMzAnAmekaSaSTayA bhAge tahate labdhAzcaikonapaJcAzatpaSTibhAgA yojanasya trayoviMzatizcaikaSaSTibhAgA yojanaSaSTibhAgasya 33 etattRtI yamaNDale cakSuHsparzasya pramANaM jambUdvIpaprajJapyAmupalabhyate, iha tu yaduktaM trayastriMzatkizcinyUnA, tatra sAtirekayojanasyApi nyUnasahasratA vivakSiteti sambhAvyate, paJcadaza maNDale punaridaM yathoktameva pramANaM bhavati, pratimaNDalaM yojanasya caturazIyAH sAdhikAyAH prathamamaNDalamAne prakSepaNAditi // 33 // cotIsa buddhAisesA pa0, taM0-avaDhie kesamaMsuromanahe 1 nirAmayA nivalevA gAyalaTThI 1 gokkhIrapaMDure maMsasoNie 3 paumuppalagaMdhie ussAsanissAse 4 pacchanne AhAranIhAre adisse maMsa cakkhuNA 5 AgAsagayaM cakaM 6 AgAsagavaM chattaM 7 AgAsagayAo seyavaracAmarAo 8 AgAsaphAliAmayaM sapAyapIDhaM sIhAsaNaM 9 AgAsagao kuDabhIsahassaparimaMDiAbhirAmo iMdajjhao purao gacchada 10 jattha jatyavi ya NaM arahaMtA bhagavanto ciTThati vA nisIyaMti vA tattha tatthavi ya NaM jakkhA devA saMchannapattayupphapallavasamAulo sacchatto sajjhao saghaMTo sapaDAgo asogavarapAyavo abhisaMjAyai 11 Isi piTThao mauDaThANami teyamaMDalaM . prata anukrama [109] ~130~
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [34] prata anukrama [110] samavAya [34], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIabhaya vRttiH // 60 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [34] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Educatan Internation - abhisaMjAya aMdhakArevi ya NaM dasa disAo pabhAsei 12 bahusamaramaNi bhUmibhAge 13 ahosirA kaMTayA jAyaMti 15 uUvivarIyA suhaphAsA bhavaMti 15 sIyaleNaM suhaphAseNaM surabhiNA mArueNaM joyaNaparimaMDala sancao samatA saMpamacija 16 juttaphusieNaM meheNa ya niyarayareNUyaM kijai 17 jalathalayabhAsurapabhUteNaM biTaTTAiNA dasaddhavaNNeNaM kusumeNaM jANusseddappamANamite pupphovayAre kijai 18 amaNuNNANaM sadapharisarasarUvagaMdhANaM avakariso bhavai 19 maNuNNANaM sadapharisara sarUpagaMdhANaM pAunbhAvo bhavai 20 pacAharaovi ya NaM hiyayagamaNIo joyaNanIhArI saro 21 bhagavaM ca NaM addhamAgahIe bhAsA dhammamAikkhara 22 sAbi ya NaM addhamAgahI bhAsA bhAsijamANI tesiM savesiM AriyamaNAriyANaM duppayacauppaamiyapasupakkhisarIsivANaM appaNI hiyasivasuhayabhAsatAe pariNamai 23 puJcabaddhaverAvi yaNaM devAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnara kiMpurisaga rula gaMdhavyamahoragA arahao pAyamUle pasaMtacittamANasA dhammaM nisAmaMta 24 aNNautthiyapAvayaNiyAvi ya NabhAgayA vaMdati 25 AgayA samANA arahao pAyamUle nippalivayaNA havaMti 26 jao jaovi ya NaM arahaMto bhagavaMto viharaMti tabha taovi ya NaM joyaNapaNavIsAeNaM ItI na bhavai 21 mArI na bhavai 28 sacakkaM na bhavai 29 paracakaM na bhavai 30 aibuTTI na bhavai 31 aNAvuTTI na bhavai 32 dubhikkhaM na bhavai 33 puppaNNAvi ya NaM uppAiyA vAhI khiSpamiva uvasamaMti 34 jaMbuddIve NaM dIve caDattIsaM cakkavaTTivijayA pa0 0 battIsaM mahAvidehe do marahe ekhae, jaMbuddIve NaM dIve cocIsaM dIhaveyaDA pa0, jaMbuddIve NaM dIve ukkosayae cottIsaM tithaMkarA samuppajaMti, camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo cottIsaM bhavaNAvAsasayasahassA pa0, paDhamapaMcamachaTTIsattamAsu causu puDhavIsu cottIsaM nirayAvAsasaya sahassA pa0 // sUtraM 34 // For Pasta Use Only ~ 131~ 34 sama vAyAdhya. // 60 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], ------------------------- ----- mUla [34] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata satrAka [34] atha cataviMzattamasthAnake kimapi likhyate-'buddhAisesa' ti buddhAnAM-tIrthakRtAmatizeSAH-atizayA buddhAtizeSAH, avasthita-avRddhikhabhAvaM kezAzva-zirojAH zmazrUNi ca kUrcaromANi romANi ca-zeSazarIralomAni nakhAzca pratItA iti / dvandvaikatvamityekaH 1 nirAmayA-nIrogA nirupalepA-nirmalA gAtrayaSTiH-tanulateti dvitIyaH 2 gokSIrapANDuraM mAMsazoNitamiti tRtIyaH 3 tathA panaM ca-kamalaM [ca] gandhadravyavizeSo vA yatpadmakamiti rUDhaM utpalaM ca-nIlotpalamutpalakucha vA gandhadravyavizeSastayoryo gandhaH sa yatrAsti tattathocchvAsanizvAsamiti caturthaH 4 pracchannamAhAranIhAraMOM abhyavaharaNamUtrapurIpotsagauM, pracchannatyameva sphuTataramAha-adRzyaM mAMsacakSupA na punaravadhyAdilocanena puMsA iti paJcamaM 5 etaca dvitIyAdikamatizayacatuSkaM janmapratyayaM / tathA 'AgAsagarya'ti AkAzagataM-vyomavarti AkA zagataM (ka) vA-prakAzamityarthaH, cakra-dharmacakramiti SaSThaH 6 evamAkAzagaM chatraM chatratrayamityartha iti saptamaH 7 AkAkAzake-prakAze zvetavaracAmare prakIrNake ityaSTamaH 8 'AgAsaphAliAmaya'tti AkAzamiya yadatyantamacchaM sphaTikara tanmayaM siMhAsanaM saha pAdapIThena sapAdapIThamiti navamaH 9 'AgAsagaoM'tti AkAzagato'tyarthaM tuGga ityarthaH 'kuDabhi'dati laghupatAkAH saMbhAvyante tAbhiH parimaNDitazcAsAvabhirAmazca-abhiramaNIya iti vigrahaH 'iMdajjhaoM' tti zeSadhva jApekSayA'timahattvAdindrazcAsau dhvajazca indradhvaja iti vigrahaH, indratvasUcako dhvaja iti vA 'puraoM' ti jinasvAto gacchatIti dazamaH 10 'ciTThanti vA nisIyanti vatti tiSThanti gatinivRttyA niSIdanti-upavizanti 'takkha prata anukrama [110] winarainrary.org tIrthakarasya catustriMzata-atizayA: ~1324
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], ------------------------------------ mulaM [34] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [34] prata zrIsamavA-daNAdeva'tti tatkSaNameva akAlahInamityarthaH, patraiH saMchannaH patrasaMchannaH patrasaMchanna iti vaktavye prAkRtatvAt saMchannapatra ityukta |34 samayAMga sa cAsau puSpapallavasamAkulazceti vigrahaH, pallaSAH-aGkarAH, sacchatraH sadhvajaH saghaNTaH sapatAko'zokavarapAdapa itye- vAyAdhya. kAdazaH 11'Isi' ti ISad-alpaM 'piTTao'tti pRSThataH pazcAdbhAge 'mauDaThANamiti mastakapradeze tejomaNDalaM-prabhApha-12 vRtiH / Talamiti dvAdazaH 12 bahusamaramaNIyo bhUmibhAga iti trayodazaH 13 'ahosira'tti adhomukhAH kaNTakA bhavantIti // 61 // | caturdazaH 14 Rtabo'viparItAH kathamityAha-sukhasparzA bhavantIti paJcadazaH 15 yojanaM yAvat kSetrazuddhiH saMvatakavAteneti SoDazaH 16 juttaphusieNaM'ti ucitavindupAtena 'nihayarayareNuya'ti bAtotkhAtamAkAzavarti rajo bhUvartI tu reNuriti gandhodakavarSAbhidhAnaH sasadazaH 17 jalasthalajaM yadbhAkharaM prabhUtaM ca kusumaM tena vRntasthAyinA-Uddhemukhena / dazArddhavarNena-paJcavarNena jAnunorutsedhasya-uccatvasya yatpramANaM tadeva pramANaM yasya sa jAnUtsedhapramANamAtraH puSpopa|cAra:-puSpaprakara ityaSTAdazaH 18 tathA 'kAlAgurupavarakuMdurukaturukadhUvamaghamaghaMtagandhuddhayAbhirAma bhavaI' ci kA-yA lAguruzca-gandhadravyavizeSaH pravarakundurukaM ca-cIDAbhidhAnaM gandhadravyaM turukaM ca-zilhakAbhidhAnaM gandhadravyamiti dvandva18stata etalakSaNo yo dhUpastasya maghamaghAyamAno-bahulasaurabhyo yo gandha uddhataH-udbhatastenAbhirAma-abhiramaNIya | SIMom dAyattattathA sthAnaM-niSIdanasthAnamiti prakrama ityekonaviMzatitamaH 19 tathA "ubhayo pAsiM ca NaM arahatANaM bhagava tANaM duve jakkhA kaDayatuDiyadhabhiyabhuyA cAmarukkhevaNaM karati"tti kaTakAni-prakoSThAbharaNavizeSAH truTitAni 45-4-%A5%Aka anukrama [110] tIrthakarasya catustriMzata-atizayA: ~133~
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], ------------------------- ----- mUla [34] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata satrAka [34] bAhyAbharaNavizeSAH tairatibahutvena stambhitAviva stambhitI bhujI yayostI tathA yakSI-devAviti viMzatitamaH 20, vRhadvAcanAyAmanantaroktamatizayadvayaM nAdhIyate, atastasyAM pUrve'STAdazaiva, amanojJAnAM zabdAdInAmapakarSaH-abhAva ityekonaviMzatitamaH 19 manojJAnAM prAdurbhAva iti viMzatitamaH 20 'pabAharao'tti pratyAharato-yAkurvato bhagavataH 'hiyayagamaNIo'tti hRdayaGgamaH 'joyaNanIhArI'ti yojanAtikramI khara ityekaviMzaH 21 'addhamAgahIe'tti prAkRtAdInAM paNNAM bhASAvizeSANAM madhye yA mAgadhI nAma bhASA 'rasorlasau mAgadhyA mityAdilakSaNavatI sA asa-1 mAzritakhakIyasamagralakSaNA'rddhamAgadhItyucyate, tayA dharmamAkhyAti, tasyA evAtikomalatvAditi dvAviMzaH 22 'bhAsijamANI'ti bhagavatA'bhidhIyamAnA 'AriyamaNAriyANaM ti AryAnAryadezotpannAnAM dvipadA-manuSyAzcatuSpadA-gavAdayaH 'mRgA'ATabyAH pazavoM grAmyAH pakSiNaH pratItAH sarIsupA-uraHparisappA bhujaparisappAzceti, teSAM kim ?-Atmana AtmanaH-AtmIyayA AtmIyayetyarthaH bhASAtayA-bhASAbhAvena parINamatIti sambandhaH, kimbhUtA'sau bhASA ? ityAha-hitam-abhyudayaH ziva-mokSaH sukha-zravaNakAlodbhavamAnandaM dadAtIti hitazivasukhadeti / prayoviMzaH 23 'pUrvabaddhavere'tti pUrva-bhavAntare'nAdikAle vA jAtipratyayaM bar3ha-nikAcitaM vairaM-amitrabhAvo yeSAM te tathA, te'pi cAsatAmanye devA vaimAnikA asurA nAgAzca-bhavanapativizeSAH suvarNAH-zobhanavarNopetatyAjyotiSkA yakSarAkSasakinnarAH kiMpuruSAH vyantarabhedAH garuDA-garuDalAJchanatvAt suparNakumArA bhavanapativizeSAH, gandhavoM prata anukrama [110] CRICA REaratinimali tIrthakarasya catustriMzata-atizayA: ~134~
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], ------------------------------------ mulaM [34] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [34] zrIsamavA-18 mahAragAzca vyantaravizeSA eva, eteSA dvandvaH, 'pasaMtacittamANasA' prazAntAni-zamaM gatAni citrANi-rAgadveSAdya-15 34 samayAMge danikaSidhavikArayuktatayA vividhAni mAnasAni-antaHkaraNAni yeSAM te prazAntacittamAnasA dharma nizamayanti iti | vAyAdhya. zrIabhaya caturvizaH 24 bRhadbAcanAyAmidamanyadatizayadvayamadhIyate, yaduta-anyatIrthikaprAvacanikA api ca NaM vandante bhagavavRttiH tamiti gamyate iti paJcaviMzaH 25 AgatAH santo'rhataH pAdamUle niSprativacanA bhavanti iti paDviMzaH 26 // 62 // 'jao jao'vi ya 'ti yatra yatrApi ca deze 'tao taoMti tatra tatrApi ca paJcaviMzatI yojaneSu ItiH-dhAnyA dhupadravakArI pracurampakAdiprANigaNa iti saptaviMzaH 27 mAriH-janamaraka ityaSTAviMzaH 28 vacakraM-khakIyarAjasainyaM tadupadravakAri na bhavatIti ekonatriMzaH 29 evaM paracakra-pararAjasainyamiti triMzaH 30 ativRSTiH-adhikavarSa itye|katriMzaH 31 anAvRSTiH-varSaNAbhAva iti dvAtriMzaH 32 durmikSaM-duSkAla iti trayastriMzaH 33 'uppAiyA vAhitti utpAtA:-aniSTasUcakA rudhiravRSTyAdayastaddhetukA ye'nAste autpAtikAstathA vyAdhayo-jvarAdyAstadupazamaH-abhAva hai iti caturviMzattamaH 34 / anyaca 'paJcAharaoM ita Arabhya ye'bhihitAste prabhAmaNDalaM ca karmakSayakRtAH, zeSA bhavapratyayebhyo'nye devakRtA iti, ete ca yadanyathApi dRzyante tanmatAntaramavagantavyamiti / 'cakavavivijaya'tti || 62 // |cakravartivijetavyAni kSetrakhaNDAni 'ukosapae cottIsaM titthagarA samuSpajaMti'tti samutpadyante sambhavantItyarthaH | na tvekasamaye jAyante, caturNAmevaikadA janmasambhavAt , tathAhi-merI pUrvAparazilAtalayo dve siMhAsane bhvto'to| prata anukrama [110] RSAMACHAR SAMEniraunia tIrthakarasya catustriMzata-atizayA: ~135
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], -------------------------------- mUla [34] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata satrAka [34] CACARRC dvau dvAvavAbhiSicyate ato dvayoyoreva janmeti, dakSiNottarayostu kSetrayostadAnI divasasadbhAvAt na bharatairAvatayo-13 jinotpattirarddharAtra eva jinotpatteriti, 'paDhame'tyAdi prathamAyAM pRthivyAM triMzannarakAvAsAnAM lakSANi, paJcamyAM trINi SaSThayA paJconaM lakSaM saptamyAM paJca narakAH, evaM sarvamIlane caturviMzalakSANi bhavantIti // 34 // paNatIsaM saJcavayaNAisesA pa0, kuMthU NaM arahA paNatIsaM dhaNUI uDDe uccatteNaM hotyA, datte NaM vAsudeve paNatIsaM dhaNUI uhaM ucca teNaM hotyA, naMdaNe NaM baladeve paNatIsaM dhaNUI uDDe uccatteNaM hotthA, sohamme kappe suhammAe sabhAe mANavae ceiyakkhaMbhe nA hevA uvariM ca addhaterasa addhaterasa joyaNANi vajecA majjhe paNatIsa joyaNesu vairAmaesu golabaTTasamuggaesu jiNasakahAo pa0, vitiyacautthIsu dosu puDhavIsu paNatIsaM nirayAvAsasayasahassA 50 // sUtra 35 // paJcatriMzattamasthAnakaM sugama, navaraM satyavacanAtizayA Agame na dRSTAH, ete tu granthAntaradRSTAH sambhAvitAH, vacanaM hi guNavadvaktavyaM, tadyathA-saMskAravat 1 udAttaM 2 upacAropetaM 3 gambhIrazabdaM 4 anunAdi 5 dakSiNaM 6|| upanItarAgaM 7 mahA) 8 avyAhatapaurvAparya 9 ziSTa 10 asandigdhaM 11 apahRtAnyottaraM 12 hRdayagrAhi 13 dezakAlAvyatItaM 14 tattvAnurUpaM 15 aprakIrNaprasRtaM 16 anyo'nyapragRhItaM 17 abhijAtaM 18 atisnigdhamadhuraM 19 aparamarmaviddhaM 20 arthadharmAbhyAsAnapetaM 21 udAraM 22 paranindAtmotkarSaviprayuktaM 23 upagatazlAgha 24 anapa-15 nItaM 25 utpAditAcchinnakItUhalaM 26 adbhutaM 27 anativilambita 28 vibhramavikSepakilikiJcitAdivimuktaM 29/4 prata 255555AE%%* anukrama [110] Saintaintina P reitrary om satya-vacanasya paJcatrizata atizayA; ~136~
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [35], ------------------------------------ mUlaM [35] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka dRciH [35] zrIsamavA- anekajAtisaMzrayAdvicitra 30 AhitavizeSa 31 sAkAraM 32 sattvaparigraha 33 aparikheditaM 34 adhyucchedaM 3535 sama mana yAMge ceti vacanaM mahAnubhAvairbaktavyamiti, [tatra saMskAravattvaM-saMskRtAdilakSaNayuktatvaM 1 udAttatvaM-uccaivRttitA 2 upacA- vAyAdhya. zrIabhayAropetatvaM-agrAmyatA 3 gambhIrazabdaM meghasyeva 4 anunAditvaM-pratiravopetatA 5 dakSiNatvaM-saralatvaM 6 upanItarA ATha gatvaM-mAlakozAdi grAmarAgayuktatA 7 ete sapta zabdApekSA atizayAH, anye tvarthAzrayAH, tatra mahArthatvaM-vRhadabhi-13 dheyatA 8 avyAhatapaurvAparyatvaM-pUrvAparavAkyAvirodhaH 9 ziSTatvaM-abhimatasiddhAntoktArthatA vaktaH ziSTatAsUcakatvaM // 63 // vA 10 asandigdhatvaM-asaMzayakAritA 11 apahRtAnyottaratvaM-paradUSaNAviSayatA 12 hRdayagrAhitya-zrotRmanoha ratA 13 dezakAlAvyatItatva-prastAvocitatA 14 tattvAnurUpatvaM-vivakSitavastukharUpAnusAritA 15 aprakIrNaprasa-17 || tatva-susambandhasya sataH prasaraNaM athavA'sambandhAnadhikAritvAtivistarayorabhAvaH 16 anyo'nyapragRhItatvaM-para-18 spareNa padAnAM vAkyAnAM vA sApekSatA 17 abhijAtatvaM-vaktuH pratipAdyasya vA bhUmikAnusAritA 18 atisnigdhamadhuratvaM-amRtaguDAdivat sukhakAritvaM 19 aparamamavedhitva-paramAnughaTTanakharUpatvaM 20 arthadharmAbhyAsAnapetatvaMarthadharmapratibaddhatvaM 21 udAratvaM-abhidheyArthasvAtucchatvaM gumphaguNavizeSo vA 22 paranindAtmotkarSaviprayuktatvamiti | pratItameva 23 upagatazlAghatvaM-uktaguNayogAtprAptazlAghatA 24 anapanItatva-kArakakAlavacanaliGgAdivyatyayarUpa-18 vacanadoSApetatA 25 utpAditAcchinnakautUhalatvaM-khaviSaye zrotaNAM janitamavicchinnaM kautukaM yena tattathA tadbhA prata anukrama [111] yatatvamiti // 63 // Hreturasurary.org satya-vacanasya paJcatriMzata atizayA: / lakSaNA: ~137~
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [35], ------------------------------------ mUlaM [35] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [35] vastattvaM 26 adbhutatvaM-anativilambitatvaM ca pratItaM 27-28 vibhramavikSepakilikiJcitAdivimuktatva-vibhramo-vaktRmanaso bhrAntatA vikSepaH-tasyaivAbhidheyArtha pratyanAsaktatA kilikiJcitaM-roSabhayAbhilASAdibhAvAnAM yugapadA sakRtkaraNamAdizabdAnmanodopAntaraparigrahastairvimuktaM yattattathA taddhAvastattvaM 29 anekajAtisaMzrayAdvicitratvaM, iha jAtayo varNanIyavasturUpavarNanAni 30 AhitavizeSatvaM-vacanAntarApekSayA DhaukitavizeSatA 31 sAkAratvaM-| vicchinnavarNapadavAkyatvenAkAraprAptatvaM 32 sattvaparigRhItatvaM-sAhasopetatA 33 aparikheditatvaM-anAyAsasambhavaH |34 avyuccheditya-vivakSitArthAnAM samyasiddhiM yAvadanavacchinnavacanaprameyateti 35] tathA dattaH-saptamavAsudevaH na-18 ndanaH-saptamabaladevaH, etayocAvazyakAbhiprAyeNa SaiviMzatirdhanuSAmuJcatvaM bhavati, subodhaM ca tat , yato'ranAthamallikhAminorantare tApabhihitI, yato'vAci-"aramalliaMtare doNi kesavA purisapuMDarIya datta"tti, aranAthamallinAthiyozca krameNa triMzatpaJcaviMzatizca dhanuSAmuccatvaM, etadantarAlavartinozca vAsudevayoH SaSThasaptamayorekonatriMzatpaDDi zatizca dhanuSAM yujyata iti, ihoktA tu paJcatriMzat syAt yadi dattanandanau kunthunAthatIrthakAle bhavato, na caitadevaM 8 |jinAntareSvadhIyata iti duravabodhamidamiti / saudharmakalpe saudharmAvataMsakAdiSu vimAneSu sarveSu paJca paJca sabhA bhaIRIvanti-sudharmasabhA 1 upapAtasabhA 2 abhiSekasabhA 3 alaGkArasabhA 4 vyavasAyasabhA 5, tatra sudharmasabhAmadhyabhAge| maNipIThikopari SaSTiyojanamAno mANavako nAma caityastambho'sti, tatra 'vairAmaesutti vajramayeSu tathA golavadvRttA prata anukrama [111] satya-vacanasya paJcatrizata atizayA: / lakSaNA: ~138~
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [35], ----------------------------------- mUla [35] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka prata zrIsamavA-vartulA ye samudkA-bhAjanavizepAsteSu 'jiNasakahAoM'tti jinasakthInitIrthakarANAM manujalokanitAnAM sakthIni- 36 sama yAMga | asthIni prajJaptAnIti / 'vitiyacautthI'tyAdi dvitIyapRthivyAM paJcaviMzatirnarakalakSANi catujhaM tu dazeti paJcatri- vAyAdhya. zrIabhaya zatAnIti // 35 // vRttiH chattIsaM uttarajjhayaNA pa0 ta0-viNayasurya 1 parIsaho 2 cAuraMgija 3 asaMkhayaM 4 akAmamaraNijaM 5 purisavijA 6 urambhinaM 7 kAviliyaM 8 namipavvajA 9 dumapattayaM 10 bahusuyapUjA 11 hariesijaM 12 cittasaMbhUyaM 13 usuyArijaM 14 sabhikkhugaM 15 samAhiThANAI 16 pAvasamaNinaM 17 saMjaija 18 miyacAriyA 19 aNAhapavyanjA 20 samuddapAlija 21 rahanemicaM 22 goyamakesija 23 samitIo 24 jannatijaM 25 sAmAyArI 26 khaluMkija 27 mokkhamaggagaI 28 appamAo 29 tavomaggo 30 caraNavihI 31 pamAyaThANAI 32 kammapayaDI 33 lesajjhayaNa 34 aNagAramagge 35 jIvAjIvavibhattI ya 36, camarassa Na asuriMdassa asuraraNNo sabhA suhammA chattIsaM joyaNAI uhUM uccatteNaM hotthA, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa chattIsaM ajANaM sAhassIo hotthA, cettAsoesu NaM mAsesu sai chattIsaMguliyaM sarie porisIchAyaM nivvattai // sUtra 36 // padAtriMzatsthAnakaM spaSTameva, navaraM caitrAzvayujormAsayoH sakUda-ekadA pUrNimAyAmiti vyavahAro nizcayatastu meSasatrA-18| kaa||64|| dintidine tulAsaGkrAntidine cetyarthaH / patriMzadaGgulikA padatrayamAnAM, Aha ca-"cettAsoesu mAsesu, tipayA hoi / |porisI"ti [caitrAzvayujormAsayosnipadA pauruSI bhavati ] // 36 // anukrama [111] ~139~
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [37], -------------------------------- mUla [37] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [37] SECRETARAKAKAM kuMthussa NaM arahao sattatIsaM gaNA sattatIsa gaNaharA hotthA, hemavayaherapaNavayAo NaM jIvAo sattatIsaM joyaNasahassAI ucca causattare joyaNasae solasayaegUNavIsaibhAe joyaNassa kiMcivisesUNAo AyAmeNaM pa0, sabbAsu NaM vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiyAsu rAyahANIsu pAgArA sattatIsaM sattatIsaM joyaNAI ukhu uccatteNaM pa0, khuDDiyAe NaM vimANapavibhattIe paDhame vagge sattatIsaM uddesaNakAlA pa0, kattiyabahulasattamIe NaM sUrie sattatIsaMguliyaM porisIchAyaM nivvattaittA NaM cAraM carai // sUtra 37 // saptatriMzatsthAnakamapi vyaktaM, navaraM kunthunAthasyeha saptatriMzadgaNadharA uktAH Avazyake tu trayastriMzat shruuynt| mAiti matAntaraM, tathA haimavatAdijIvayoruktapramANasaMvAdagAthA-"sattattIsa sahassA chaca sayA joyaNANa causayarA / / hemavayavAsajIvA kiMcUNA solasa kalA ya ||1||"tti, kalA ekonaviMzatibhAgo yojanasyeti / tathA vijayAdInika pUrvAdIni jambUdvIpadvArANi tannAyakAstannAmAno devAsteSAM rAjadhAnyastannAmikA eva pUrvAdidikSu ito'saGkhyeyatame jambUdvIpa iti / zudrikAyAM vimAnapravibhakto kAlikazrutavizeSa, tatra kila vahavo vargA-adhyayanasamudAyAtmakA bhavanti, tatra prathame varge pratyadhyayanamuddezasya ye kAlAsta uddezanakAlA iti / yadi caitrasya paurNamAsyAM patrizadaGgulikA pauruSIcchAyA bhavati tadA vaizAkhassa kRSNasaptamyAmaGgulasya vRddhiM gatatvAtsaptatriMzadaGgulikA bhavatIti 37 / pAsassa gaM arahao purisAdANIyassa ahatIsaM ajiAsAhassIo ukkosiyA ajiyAsaMpayA hotyA, hemavayaeraNNavaIyANaM jIvANaM dhapiDhe ahatIsaM joyaNasahassAI satta ya cattAle joyaNasae dasa egUNavIsahabhAge joyaNassa kiMcivisesUNA pari prata anukrama [113] ~140~
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [38]. ------------------------------------ mulaM [38] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka iciH [38] prata ||37-38sazrIsamavAkkheveNaM pa0, atthassa NaM panvayaraNNo vitie kaMDe advatIsa joyaNasahassAI uDDe uccatteNaM hotthA, khur3iyAe NaM vimANapavi |mavAyAdhya bhattIe bitie vagge adbhutIsaM uddesaNakAlA pa0 // sUtraM 38 // yAMga zrIamaya0 aSTatriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM 'dhaNupiTuMti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya haimavatairaNyavatAbhyAM dvitIyaSaSThavarSA bhyAmavacchinnasyAropitajyAdhanuHpRSThAkAre paridhikhaNDe dhanuHpRSThe iva dhanuHpRSThe ucyate tatparyantabhUte RjupradezapaTTI SItu jIce iva jIve iti, etatsUtrasaMvAdigAthAI "cattAlI satta sayA aDatIsa sahassa dasa kalA ya dhaNu" ti| tathA 'atthassa'tti asto-meruyaMtastenAntarito ravirastaM gata iti vyapadizyate tasya parvatarAjasya-giripradhAnasya dvitIyaM kANDaM-vibhAgo'STatriMzadyojanasahasrANyucavena bhavatIti, matAntareNa tu tripaSTiH sahasrANi, yadAha-"merussa tinni kaMDA puDhayovalavaharasakarA paDhau / rayae ya jAyasave aMke phalihe ya dhIyaM tu // 1 // ekAgAraM taiyaM taM puNa jaMbU-I Nayamaya hoi / joyaNasahassa paDhama bAhaleNaM ca vitIyaM tu // 2 // tevadvisahassAI taiyaM chattIsa joynnshssaa| merusmuvari cUlA uSiddhA joyaNaduvIsaM // 3 // [merostrINi kANDAni pRthvyupalavanazarkarAmayaM prathamaM / rAjataM jAta rUpaM Aika sphATikaM ca dvitIyaM // 1 // ekAkAraM tRtIyaM tat punarjAmbUnadamayaM bhavati / yojanasahasraM prathama baah-IM||65|| 4Alyena dvitIyaM tu // 2 // triSaSTiH sahasrANi tRtIyaM patriMzat sahasrANi / merorupari cUlA udvidA yojanAni catvAriMzat // 3 // ] // 38 // anukrama [114] ~141
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [39], ------------------------- ----- mUla [39] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka 4-% namissa NaM arahao egUNacattAlIsa AhohiyasayA hotyA, samayakhete egUNacattAlIsa kulapavyayA pa0 ta0-tIsaM vAsaharA paMca maMdarA catvAri usukArA, docacautthapaMcamachaTTasattamAsu NaM paMcasu puDhavIsu egUNacattAlIsa nirayAvAsasayasahassA pa0, nANAvaraNiassa mohaNijassa gottassa Auyassa eyAsi NaM cauNhaM kammapagaDINaM egUNacattAlIsa uttarapagaDIo pa0 // sUtra 39 // ekonacatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM 'Ahohiya'tti niyatakSetraviSayAvadhijJAninasteSAM zatAnIti, 'kulapabaya'tti kSetramaryAdAkAritvena kulakalpAH parvatAH kulaparvatAH, kulAni hi lokAnAM maryAdAnivandhanAni bhavantI-14 tIha tairupamA kRtA, tatra varSadharAtriMzadU jaMbUdvIpe dhAtakIkhaNDapuSkarAIpUrvAparAddheSu ca pratyekaM himavadAdInAM paNNAM paNNAM bhAvAt mandarAH paJceSukArA dhAtakIkhaNDapuSkarArddhayoH pUrvetaravibhAgakAriNazcatvAraH, evamete ekonacatvAriMdazaditi / 'doce'tyAdi dvitIyAyAM paJcaviMzatizcatubhyAM daza paJcamyAM trINi SaSThvAM paJconalakSaM saptamyAM paJceti yathoktA hai saMkhyA narakANAmiti / 'nANAvaraNije tyAdi, jJAnAvaraNIyasya paJca mohanIyasyASTAviMzatiH gotrasya dve AyuSazcatastraH ityevamekonacatvAriMzaditi // 39 // arahao NaM ariSTanemissa cattAlIsaM ajiyAsAhassIo hotthA, maMdaracUliyANaM cattAlIsa joyaNAI uDDe uccatteNaM pa0, saMtI arahA cattAlIsa dhaNUI uI uccatteNaM hotyA bhUyANaMdassa NaM nAgakumArassa nAgarano cattAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA 50, khuddhiyAe NaM vimANapavibhattIe taie bagge cattAlIsaM uddesaNakAlA pa0, phagguNapuNimAsiNIe NaM sUrie cattAlIsaMguliyaM pori prata anukrama [115] CAR DS ~142~
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [40], ------------------------- ----- mUla [40] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA yAMge 39-40 41 samavAyAdhya, prata zrIabhaya sUtrAka vRttiH [40] prata anukrama [116] sIchAyaM nivadRittA NaM cAra carai, evaM kattiyAevi puNNimAe, mahAsukke kappe cattAlIsaM vimANAvAsasahassA 50 // sUtra 40 // mA catvAriMzatsthAnakaM vyaktaM, navaraM 'vaisAhapuNNimAsiNIe'tti yatkeSucita pustakeSu dRzyate so'papAThaH, 'phagguANapunnimAsiNIe'tti atrAdhyeyaM, katham ?, ucyate, 'pose mAse cauppayA' iti vacanAt pauSapUrNimAsyAmaSTacatvAriM zadaGgulikA sA bhavati tato mAghe catvAri phAlgune ca catvAri akulAni patitAnItyevaM phAlgunapaurNamAsyAM catvAriMzadaGgulikA pauruSIcchAyA bhavati, kArtikyAmapyevameSa, yataH 'cettAsoesu mAsesu, tipayA hoi porisI' citrAzvinayormAsayokhipadA bhavati pauruSItyuktaM. tataH padatrayasya padatriMzadaGgalapramANasya kArtikamAsAtikrame caturajhulavRddhI catvAriMzaMdagulikA sA bhavatIti // 40 // namissa NaM arahao ekacattAlIsaM ajiyAsAhassIo hotyA, causa puDhavIsu ekacattAlIsa nirayAvAsasayasahassA pa0 ta0rayaNappabhAe paMkappabhAe tamAe tamatamAe, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe paDhame vagge ekacattAlIsaM udesaNakAlA 10 // sUtraM 41 // ekacatvAriMzatsthAnakaM sugama, navaraM 'causu' ityAdikrameNa sUtroktAsu catasRSu prathamacaturthaSaSThasaptamISu pRthivISu triMzato dazAnAM ca narakalakSANAM paJconasya caikasya paJcAnAM ca narakANAM bhAvAdyathoktasaMkhyAste bhavantIti // 41 // samaNe bhagavaM mahAvIre bAyAlIsaM vAsAI sAhiyAI sAmaNNapariyAgaM pAuNittA siddhe jAtra sabadukkhappahINe, jaMbuddIvassa NaM dIvassa puracchimilAo caramaMtAo godhUbhassa NaM AvAsapavayassa pacacchimille caramaMte esa je pAyAlIsa joyaNasahassAI ma // 66 // 2 ~143~
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [42], -------------------------------- mUla [42] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [42] saMkhe dayasIme ya, kAloe NaM samudde pAyAlIsaM caMdA joiMsu vA joiMti vA joissaMti vA, bAyAlIsa sUriyA pabhAsisu vA 3, samucchimabhuyaparisappANaM ukkoseNaM cAyAlIsaM vAsasahassAI ThiI pa0, nAmakamme pAyAlIsavihe pa0, taM0-gainAme jAinAme sarIranAme sarIraMgovaMganAme sarIrabaMdhaNanAme sarIrasaMghAyaNanAme saMghayaNanAme saMThANanAme vaNNanAme gaMdhanAme rasanAme phAsanAme agurulahupanAme uvadhAyanAme parApAyanAme ANupucInAme ussAsanAme AyavanAme uoyanAme vihagagainAme tasanAme yAvaranAme suhamanAme pAyaranAme pajattanAme apajattanAme sAhAraNasarIranAme patteyasarIranAme thiranAme athiranAme subhanAme asumanAme sumayanAme dunbhaganAme susaranAme dussaranAme AejanAme aNAejanAme jasokittinAme ajasokittinAme nimmANanAme titthakaranAme, lavaNe NaM samudde cAyAlIsaM nAgasAhassIo ambhitariyaM velaM dhAraMti, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe bitie vagge cAyAlIsa uddesaNakAlA pa0, egamegAe osappiNIe paMcamachaTThIo samAo bAyAlIsaM vAsasahassAI kAleNaM pa0, egamegAe ussappiNIe paDhamabIyAo samAo bAyAlIsaM vAsasahassAI kAleNaM pa0 // sUtra 42 // dvicatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM 'bAyAlIsaM'ti chadmasthaparyAya dvAdaza varSANi SaNmAsA arddhamAsatheti kevaliparyAyastu dezonAni triMzadvarSANIti paryuSaNAkalpe dvicatvAriMzadeva varSANi mahAvIraparyAyo'bhihitaH, iha tu sAdhika uktaH, tatra paryuSaNAkalpe yadalpamadhikaM tanna vivakSitamiti sambhAvyata iti, 'jAya'tti karaNAt 'buddhe mutte antagaDe parinivvuDe sabadukkhappahINe'tti rshy| 'jambUdvIpasthe'tyAdi 'puracchimilAo carimaMtAoMti jagatInAbapari prata anukrama [198] 12 sama. REscadrina A ncierary.orm ~144~
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [42. ------------------------------------ mulaM [42] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [42] prata zrIsamavA-tadherapasRtya gostUbhasyAvAsaparvatasya velaMdharanAgarAjasambandhinaH pAzcAtyacaramAntaH-caramavibhAgo yAvatA'ntareNa bha-16 12 sama yAMge vati 'esa gaM'ti etadantaraM dvicatvAriMzaMdyojanasahasrANi prajJaptaM, antarazabdena vizeSo'pyabhidhIyate ityata Aha- vAyAdhya. zrIabhayA 'abAhAe'tti vyavadhAnApekSayA yadantaraM tadityarthaH / 'kAloe Nanti dhAtakIkhaNDapariveSTake kAlodAbhidhAne samudre vRtiH gainAmeM'tyAdi, gatinAma yadudayAnArakAditvena jIvo vyapadizyate, jAtinAma yadudayAdekendriyAdirbhavati, zarI-1 // 7 // ranAma yadudayAdIdArikAdizarIraM karoti, yadudayAdaGgAnA-ziraprabhRtInAM upAGgAnAM ca-aGgulyAdInAM vibhAgo bhavati / taccharIrAGgopAGganAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnAM pUrvabaddhAnAM vadhyamAnAnAM ca sambandhakAraNaM zarIravandhananAma, tathA audArikAdizarIrapudalAnAM gRhItAnAM yadudayAccharIraracanA bhavati taccharIrasavAtanAma, tathA'smAM yatastathAvidhadazaktinimittabhUto racanAvizeSo bhavati tatsaMhanananAma, saMsthAnaM samacaturasrAdilakSaNaM yato bhavati tatsaMsthAnanAma, tathA yadudayAvarNAdivizeSavanti zarIrANi bhavanti tadvarNAdinAma, tathA yadudayAdagurulaghutvaM khazarIrasya jIvAnAM bhavati tada-14 gurulaghunAma, tathA yato'jhAvayavaH pratijihikAdirAtmopaghAtako jAyate tadupaghAtanAma, tathA yato'jhAvayaya eva pa . G // 67 // viSAtmako daMSTrAtvagAdi pareSAmupaghAtako bhavati tatparAghAtanAma, tathA yadudayAdantarAlagatI jIvo yAti tadAnupUrvI-1 nAma, tathA yadudayAducchvAsaniHzvAsaniSpattirbhavati taducchAsanAma, tathA yadudayAjIvastApavaccharIro bhavati tadAtapanAma, yathA''dityabimbapRthivIkAyikAnAM, tathA yato'nuSNodyotavaccharIro bhavati tadudyotanAma, tathA yataH zubhe anukrama [198] nAmakarmaNa: dvicatvArinzat prakRtayaH ~145
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [42], -------------------------------- mUla [42] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [42] taragamanayukto bhavati tadvihAyogatinAma, prasanAmAdInyaSTau pratItArthAni, tathA yataH sthirANA dantAdyavayavAnAM niSpattirbhavati tatsthiranAma, yatazca prajihAdInAmasthirANAM niSpattirbhavati tadasthiranAma, tathA ziraHprabhRtInAM zu- 17 bhAnAM tacchubhanAma, pAdAdInAmazubhAnAmazubhanAma iti, zeSANi pratItAni, navaraM yadudayAjAtau jAtau jIvadeheSu khyAdiliGgAkAraniyamo bhavati tatsUtradhArasamAnaM nirmANanAmeti, 'paJcamachaTThIo samAo'tti duSpamA ekAntaduSSamA | cetyarthaH 'paDhamavIyA'tti ekAntaduSpamA duSSamA ceti // 42 // teyAlIsaM kammavivAgajjayaNA pa0, paDhamacautthapaMcamAsu puDhavIsu teyAlIsaM nirayAvAsasayasahassA pa0, jaMbuddIvassa NaM dIvassa puracchimillAo caramaMtAo gothUbhassa Na AvAsapavayassa puracchimille caramaMte esa Na teyAlIsa joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0, evaM caudisipi dagabhAge saMkhe dayasIme, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe taiye vagge teyAlIsaM uddesaNakAlA p0|| sUtra 43 // tricatvAriMzatsthAnake'pi kiJcilikhyate, 'kammavivAgajjhayaNa'tti karmaNaH-puNyapApAtmakasya vipAkazca-phalaMga tatpratipAdakAnyadhyayanAni karmavipAkAdhyayanAni, etAni ca ekAdazAdvitIyAnayoH saMbhAvyanta iti / 'jaMbuddI-12 4vassa Na'mityAdi, jaMbUdvIpasya paurastyAntAgostUbhaparvato dvicatvAriMzadyojanAnAM sahasrANi tadviSkambhazca sahasraM tada|dhikAyA dvAviMzateralpatvenAvivakSaNAdevaM tricatvAriMzatsahasrANi bhavantIti, evaM 'cauddisipitti uktadiganta prata anukrama [198] REauratons nAmakarmaNa: dvicatvArinzat prakRtayaH ~146~
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [43], ------------------------------------ malaM [43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata 45 samavAyAdhya. sutrAka [43] zrIsamavA-18 rbhAvena catasro diza uktA anyathA evaM 'tidisipici vAcyaM syAt, tatra caivamamilApa:-'jaMbuddIvassa paM dIvassa yAMga dAhiNilAo carimaMtAo dobhAsassa NaM AvAsapacayassa dAhiNille carimaMte esa NaM teyAlIsaM joyaNasahazrIjamaya0 ssAI avAhAe aMtare pannatte' evamanyatsUtradvayaM, navaraM pazcimAyAM zaGkha AvAsaparvata uttarasyAM tu dakasIma iti // 43 // coyAlIsaM ajjhayaNA isibhAsiyA diyalogacuyAmAsiyA pa0, vimalassa NaM arahao NaM cauAlIsaM purisajugAI aNupidi si||68|| dAI jAva ppahINAI, dharaNassa NaM nAgiMdassa nAgaraNNo coyAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA pa0, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe cautthe vagge coyAlIsaM uddesaNakAlA p0|| sUtra 44 // catuzcatvAriMzatsthAnake'pi kiJcilikhyate, catuzcatvAriMzat 'isibhAsiya'ti RSibhASitAdhyayanAni kAlikazrutavizeSabhUtAni 'diyaloyacuyAbhAsiya'tti devalokacyutaiH RSibhUtairAbhASitAni devalokacyutAbhASitAmi, kacitpAThaH 'devaloyacuyANaM isINaM coyAlIsaM isibhAsiyajjhayaNApa.' 'purisajugAI ti puruSA:-ziSyapraziSyAdikramanyava[sthitA yugAnIva-kAlavizeSA iva kramasAdharmyAtpuruSayugAni, 'aNupiDhi'ti AnupUrdhyA 'aNubandheNa'ci pAThAmsare tRtIyAdarzanAdanupandhena-sAtatyena siddhAni 'jAva'tti karaNena 'buddhAI muttAI aMtayaDAI sabadukkhappahINAti dRzya, 'mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe'ci caturthe varge catuzcatvAriMzaduddezanakAlAH prajJaptAH // 44 // samayakhete NaM paNayAlIsa joyaNasayasahassAI AyAmavikhaMbheNaM pa0, sImaMtae NaM narae paNayAlIsaM joyaNasayasahassAI AyAma OM485 prata anukrama [119] 68 // ~147~
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [45], ------------------------- ------ mUla [45] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [45] prata anukrama [121-123] AAAAAA vikkhaMbheNaM pa0, evaM udyavimANevi, IsipabhArA Ne puDhavI evaM ceva, dhamme NaM arahA paNayAlIsa vaNUI uI upatteNaM hotyA, maMdarassa Na pavvayassa paudisipi paNayAlIsaM 2 joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, sabvevi NaM divaDDakhettiyA nakkhattA paNayAlIsaM muhutte caMdeNa saddhiM jogaM joiMsu vA joiMti vA joissaMti vA-tinneva uttarAI puNavasU rohiNI visAhA ya / eechanakkhattA paNayAlamuhuttasaMjogA // 1 // mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe paMcame vagge paNayAlIsaM udesaNakAlA p0|| (sU0) 45 // paJcacatvAriMzatsthAnake vidaM likhyate, 'samayakhetteci kAlopalakSitaM kSetraM manuSyakSetramityarthaH, 'sImaMtae gaM'ti prathamapRthivyAM prathamaprastaTe madhyabhAgavI vRtto narakendraH sImantaka iti / 'uDavimANe ti saudharmazAnayoH prathamaprasvaTavarti catasRNAM vimAnAvalikAnAM madhyabhAgavarti vRttaM vimAnakendrakamuDubimAnamiti, IsipambhAra'tti siddhipRthivI 'maMdarassa NaM pavayasse'tyAdi sUtre lavaNasamudrAbhyantaraparibhyapekSayAntaraM draSTavyamiti / 'sabvevi ma'mityAdi, candrasya triM zanmuhUrtabhogyaM nakSatrakSetra samakSetramucyate, tadeva sArddha vyarddha dvitIyamaddhamasyeti yarddhamityevaM vyutpAdanAt tathAvidhaM |kSetraM yeSAmasti tAni vyarddhakSetrakANi nakSatrANi ata eva paJcacatvAriMzanmuhUrtAHcandreNa sArdU yogaH-sambandho yojitavanti, 'tinneva' gAhA, trINyuttarANi uttarAphAlgunya uttarApADhAuttarAbhAdrapadAzca // 45 // didvivAyarasa paM chAyAlIsaM mAuyApayA pa0, bhIe paM livIe chAyAlIsaM mAuyakkharA pa0, pamaMjaNassa Na cAukumAriMdassa chAyAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA 50 // sUtraM 46 // 44 REarating ~148~
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [46 ] prata anukrama [124] samavAya [46 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamacAyAMga zrIabhaya0 vRti: // 69 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [46] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Jan Emuratur atha SaTcatvAriMzatsthAnake kiJcillikhyate, 'diDivAyassa' tti dvAdazAGgasya 'mAuyApaya'tti sakalavAGmayasya akArAdimAtRkApadAnIva dRSTivAdArthaprasavanibandhanatvena mAtRkApadAni utpAdavigamabhaunyalakSaNAni tAni ca siddhazreNimanuSya zreNyAdinA viSayabhedena kathamapi bhidyamAnAni SaTcatvAriMzadbhavantIti sambhAvyante, tathA 'baMbhIe NaM livIe ti lekhyavidhau paTcatvAriMzanmAtRkAkSarANi tAni cAkArAdIni hakArAntAni sakSakArANi RR lRlU ka | ityevaM tadakSarapaJcakavarjitAni sambhAvyante, [ kharacatuSTayavarjanAt visargAntAni dvAdaza paJcaviMzatiH sparzAH catasro'ntaHsthAH USmANazvatvAraH kSavarNazceti SaTcatvAriMzadvarNAH ] tathA 'pabhaMjaNassa' tti audIcyasyeti // 46 // jayA NaM surie sabvanmiMtaramaMDalaM uvasaGkamittA NaM cAraM carai tathA NaM ihagayastra maNUsassa sattacattAlIsa joyaNasahassehiM dohi ya tevaDhehiM joyaNasaehiM ekkavIsAe va saTTibhAgehiM joyaNassa sUrie cakkhuphArsa inbamAgaccha, there NaM aggibhUI sattacAlIsaM vAsAI agArama vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie // sUtraM 47 // atha saptacatvAriMzatsthAnake kimapyucyate, 'jayA Na'mityAdi, iha lakSapramANasya jambUdvIpasyobhayato'zItyuttarezItyuttare yojanazate 360 apanIte sarvAbhyantarasya sUryamaNDalasya viSkambho bhavati 99640 tatparidhistrINi lakSANi paJcadaza sahasrANi ekonanavatyadhikAni 315089, etaca sUryo muhUrttAnAM SaSTyA gacchatIti SaSTavA'sya bhAgahAre muhUrttagatirlabhyate sA ca paJca yojanasahasrANi dve caikapaJcAzaduttare yojanazate ekonatriMzabda paSTibhAgA yojanasya For Parts Only ~ 149~ 46-47 samavAyAdhya. // 69 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [47], ------------------------------------ mala [47] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [47] 5251131, yadA cAbhyantaramaNDale sUryazcarati tadA'STAdaza muhUrtA divasapramANaM, tadarddhana navabhirmuhataiH muhartagatiguNyate, tatazca yathoktaM cakSuHsparzapramANamAgacchatIti, 'aggibhUi'tti vIranAthasya dvitIyo gaNadharastasya ceha saptacatvAriMzadvarSANyagAravAsa uktaH, Avazyake tu SaTcatvAriMzat , saptacatvAriMzattamavarSasthAsampUrNatvAdavivakSA, iha tvasampUrNasyApi pUrNatvavivakSeti sambhAvanayA na virodha iti // 47 // egamegassa NaM ranno cAuraMtacakvaTTissa aDayAlIsaM paTTaNasahassA pa0, dhammassa NaM arahao aDayAlIsaM gaNA aDayAlIsaM gaNaharA hotthA, sUramaMDale NaM aDayAlIsa ekasahibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM 50 // sUtra 48 // aSTacatvAriMzatsthAnake kimapi likhyate, 'paTTaNa'tti vividhadezapaNyAnyAgatya yatra patanti tatpattanaM-nagaravizeSaH, PApattanaM ratnabhUmirityAhureke, 'dhammassa'tti pazcadazatIrthaGkarasya, ihASTacatvAriMzadgaNA gaNadharAzcoktAH Avazyake tu tricatvAriMzatpaThyante tadidaM matAntaramiti, 'sUramaMDale'tti sUryavimAnaM yeSAM bhAgAnAmekaSaSTyA yojanaM bhavati teSAmaTacatvAriMzat trayodazabhistainyUnaM yojanamityarthaH // 18 // satta sattamiyAe NaM bhikkhupaDimAe egUNapannAe rAidiehiM channauibhikkhAsaeNaM ahAsuttaM jAva ArAhiyA bhavai, devakuruuttarakuru pasu NaM maNuyA egUNapannA rAIdiehiM saMpannajovaNA bhavaMti, teiMdiyANaM ukkoseNaM egUNapannA rAiMdiyA ThiI pa0 // sUtra 49 // athaikonapaJcAzatsthAnake likhyate, 'sattasattamiyAe NaM' sasa saptamAni dinAni yasyAM sA saptasaptamikA-sasa sapta prata anukrama [125] SanEairatna ~150
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [49], ------------------------- ------ mUla [49] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata satrAka prata zrIsamavA- dinAni bhavanti saptasu saptakeSu ataH sA saptadinasaptakamayatvAdekonapaJcAzatA dinairbhavatIti, 'paDima'ti amigrahaH 48-49 yAMge IP'channaueNaM bhikkhAsaeNaM'ti prathamadinasaptake pratidinamekottarayA bhikSAvRddhyA aSTAviMzatirmikSA bhavanti, evaM ca 250 samazrIabhaya saptakhapi SaNNavatibhikSAzataM bhavati, athavA pratisasamekottarayA vRddhyA yathoktaM bhikSAmAnaM bhavati, tathAhi-prathame 8 vAyAdhya. ciH saptake pratidinamekaikabhikSAgrahaNAt sapta bhikSA bhavanti, dvitIye dvayo 2 grahaNAcaturdaza, evaM sasame saptAnAM grh||70|| gAdekonapaJcAzadityevaM sarvamIlane (saGkalane) yathoktamAnaM bhavatIti, 'ahAsuttati yathAsUtra-yathAgarma samyak kA-| yena spRSTA bhavatIti zeSo draSTavyaH, 'sampannajoSaNA bhavaMti'tti na mAtApitRparipAlanAmapekSanta ityarthaH, 'diti AyuSkam // 49 // muNimubvayassa NaM arahao paMcAsaM ajiyAsAhassIo hotyA, aNate NaM arahA pannAsa dhaNUI uI uccatteNaM hotthA, purisuttame NaM vAsudeve pannAsaM ghaNI uI ucatteNaM hotthA, sabvevi paM dIhaveyaDDA mUle pannAsaM 2 joyaNANi vikkhaMbheNaM pa0, laMtae kappe pannAsaM vimANAvAsasahassA 50, sacAo NaM timissaguhAkhaMDagappavAyaguhAo pannAsaM 2 joSaNAI thAyAmeNaM pa0, sanvevi paM kaMcaNagapanvayA siharatale pannAsaM 2 joyaNAI vikkhaMbheNa p0|| sUtra 50 // atha paJcAzatsthAnaka, tatra 'purisottamati caturthoM vAsudevo'nantajijinakAlabhASI, tathA 'kaMcaNa'ci uttarakuruSa / nIlavadAdInAM paJcAnAmAnupUrvIvyavasthitAnAM mahAdAnAM pUrvAparapArzvayoH pratyekaM daza daza kAcanaparSatA mapanti, te anukrama [127] ARRCRACE // 70 // ~151~
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [50], ------------------------- ------ mUla [50] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [50] BRECSC ca sarve zataM, evaM devakuruSu niSadhAdInAM mahAhadAnAM zataM bhavati, sarva eva ca te jambUdvIpe dvizatamAnA bhavanti, te dAyojanazatocchritAH zatamUlaviSkambhAstannAmakadevanivAsabhUtabhavanAlaGkRtazikharatalAH // 50 // navaNhaM baMbhacerANaM ekAvannaM uddesaNakAlA pa0, camarassa NaM asuriMdassa asuraraco sabhA sudhammA ekAvancakhaMbhasayasaMniviTThA pa0, evaM ceva balissavi, suppame NaM baladeve ekAvannaM vAsasayasahassAI paramAuM pAlaittA siddhe buddhe jAva sambadukkhappahINe, daMsaNAvaraNanAmANaM doNDaM kammANaM ekAvannaM uttarakammapagaDIo p0|| sUtraM 51 // athaikapaJcAzatsthAnakaM, tatra 'baMbhacerANaM'ti AcAraprathamazrutaskandhAdhyayanAnAM zastraparijJAdInAM, tatra prathame sasoddezakA iti saptaivoddezanakAlAH 1 evaM dvitIyAdiSu krameNa SaT 2 catvAraH 3 catvAraH 4 evaM SaT 5 paMca 6 | aSTame catvAraH 8 saptame mahAparijJAyAH saptoddezAH, vyucchinnaM ca taditi prAnte prAgapyadhyayanolekhe udiSTaM prAnsa|8 evAtroddiSTA uddezA api tasya kramApekSayA saptamasya cetyevamekapaJcAzaditi, 'suppahe'tti caturtho baladevaH anantajijinanAthakAlabhAvI, tasyehaikapaJcAzadvarSalakSANyAyuruktamAvazyake tu paJcapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti, 'ekAvannaM uttarapagaDIo'tti darzanAvaraNasya nava nAno dvicatvAriMzadityekapaJcAzaditi // 51 // mohaNijassa Na kammassa bAvannaM nAmadhejA pa0, taM0-kohe kove rose dose akhamA saMjalaNe kalahe caMDikke maMDape vivAe 10mANe made dappe thaMbhe attukkose gabbe paraparivAe akkose avakkose (paribhave) unnae 20 unnAme mAyA uvahI nivaDI valae prata anukrama [128] ~152~
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], -------------------- ---------- mUlaM [52] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata yAMge zrIabhaya sutrAMka [12] prata zrIsamavA-15 gahaNe NUme kakke kurue daMge 30 kUDe jimhe kinbise aNAyaraNayA gRhaNayA vaMcaNayA palikuMcaNayA sAtijoge lome icchA 451-52sa 40 mucchA kaMkhA gehI tiNhA bhijA abhijA kAmAsA bhogAsA jIviyAsA maraNAsA 50 nandI rAge 52, gothUbhassa NaM AvA- mavAyAdhya. sapabvayassa puracchimillAo caramaMtAo klayAmuhassa mahApAyAlassa paJcacchimile caramaMte esa NaM bAvannaM joyaNasahassAI abAhAe ittiH aMtare 50, evaM dagabhAsassa gaM keugassa saMkhassa jUyagassa dagasImassa Isarassa, nANAvaraNijassa nAmassa aMtarAyassa etesiNaM tiNDaM kammapagaDINaM bAvannaM uttarapayaDIopa0, sohammasaNaMkumAramAhiMdesu tisu kappesu bAvannaM vimANavAsasayasahassA p0|| sUtraM 52 // 71 // atha dvipaJcAzatsthAnaka, tatra 'mohaNijassa kammassa'tti iha mohanIyakarmaNo'vayaveSu caturyu krodhAdikapAyeSu mohanIyatvamupacaryAvayave samudAyopacAranyAyena mohanIyasvetyuktaM, tatrApi kaSAyasamudAyApekSayA dvipaJcAzannAmadheyAnina punarekaikasya kaSAyamAtrasyaiveti, tatra krodha ityAdIni daza nAmAni krodhakapAyasya 'caMDike ci cANDikyaM, tathA mAnAdInyekAdaza mAnakaSAyasya 'attukose'tti AtmotkarSaH 'abakkose tti apakarSaH 'unnaetti unnataH pAThAntareNa 'unnAmeti / unnAmaH, tathA mAyAdIni saptadaza mAyAkaSAyasya ''me'tti nyavamaM 'kakke tti kalkaM 'kurue'tti kurukaM 'jimhe'tti jaisaM, tathA lobhAdIni caturdaza lobhakapAyasva 'bhijA abhijatti abhidhyAnamabhidhyetyasya tItaM pidhAnamityAdAviva vai- 71 // kalpike akAralope bhidhyA'bhidhyA ceti zabdabhedAnAmadvayamiti, 'gothU'tyAdi gostubhasya prAcyA lavaNasamudra-15 madhyavarttino velandharanAgarAjanivAsabhUtaparvatasya paurastyAcaramAntAdapasRtya vaDavAmukhasya mahApAtAlakalazasya pAzcA-1 anukrama [130] mohanIyakarmaNa: dvipaMcAzata-paryAya nAmAni ~153~
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], -------------------------------- mUla [52] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [12] tyazcaramAnto yena vyavadhAnena bhavatIti gamyate, 'esa gaMti etadantaramabAdhayA vyavadhAnalakSaNamityarthaH, dvipaJcAzayojanasahasrANi bhavantItyakSaraghaTanA, bhAvArthastvayaM-daha lavaNasamudraM paJcanavatiyojanasahasrANyavagAya pUrvAdiSu dikSa catvAraH krameNa baDavAmukhaketukajUpakezvarAbhidhAnA mahApAtAlakalazA bhavanti, tathA jambUdvIpaparyantAd dvicatvAriMzayojanasahasrANyavagAdha sahasraviSkambhAzcatvAra eva velandharanAgarAjaparvatA gostubhAdayo bhavanti, tatazca paJcanabatyAtricatvAriMzatyapakarpitAyAM dvipaJcAzatsahasrANyantaraM bhavati, tathA saudharme dvAtriMzadvimAnAnAM lakSANi sanatkumAre dvAdaza mAhendre cASTAviti sarvANi dvipaJcAzat / / 52 // devakuruuttarakuruyAo NaM jIvAo tevannaM 2 joyaNasahassAI sAiregAI AyAmeNaM pa0, mahAhimavaMtaruppINaM vAsaharapabvayANaM jIvAo tevannaM tevanaM joyaNasahassAi nava ya egatIse joyaNasae chacca egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmaNaM pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa tevannaM aNagArA saMvaccharapariyAyA paMcasu aNuttaresu mahaimahAlaesu mahAvimANesu devatAe uvavannA, saMmucchimauraparisappANaM ukkosaNaM tevannaM vAsasahassA ThiI pa0 // sUtraM 53 // tripaJcAzatsthAnake likhyate, 'mahAhimavaMte'tyAdi sUtre saMvAdagAthA 'tevannasahassAiM nava ya sae joyaNANa igatIse / jIvA mahAhimavao addhakalA chaca ya klaao||1||tti / 'saMvaccharapariyAga'tti saMvatsaramekaM yAvat paryAyaH pratrajyAlakSaNo yeSAM te saMvatsaraparyAyAH 'mahaimahAlaesu mahAvimaNesu'tti mahAnti ca tAni-vistIrNAni ca atimahAla prata anukrama [130] ~154~
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [13], ---------------- ---------- mUlaM [13] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIabhayA samavAyAdhya. prata sUtrAMka [53] 194% zrIsamavA- yAzca-atyantamutsavAzrayabhUtAni mahAtimahAlayAsteSu mahAnti ca tAni prazastAni vimAnAni ceti vigrahaH ete 53-54yaaNge| |cApratItAH, anuttaropapAtikAGge tu ye'dhIyante te trayastriMzat bahuvarSaparyAyAzceti // 53 // 55 bharaheravaesu NaM vAsesu egamegAe ussappiNIe osappiNIe cauvanna 2 uttamapurisA uppajiMsu vA 3, taM0-cauvIsaM titthakarA vRttiH bArasa cakkavaTTI nava baladevA nava vAsudevA, arahA NaM aridvanemI cauvannaM rAiMdiyAI chaumatthapariyAya pAuNittA jiNe jAe // 72 // kevalI sambanU sabvabhAvadarisI, samaNe bhagavaM mahAvIre egadivaseNaM eganisijAe cauppannAI vAgaraNAI vAgaritthA, aNaMtassa NaM arahao caupannaM gaNaharA hotthA // sUtraM 54 // catuSpazcAzatsthAnake likhyate, 'pAuNitta'tti prApya, 'egaNisejAe'tti ekanAsanaparigraheNa 'vAgaraNAI'ti vyA-|| mAkriyante-abhidhIyante iti vyAkaraNAni-prazne sati nivarcanatayocyamAnAH padArthAH 'vAgaritya'tti vyAkRtavAn tAni cApratItAni, anantanAthasveha catuSpaJcAzadNA gaNadharAzcoktAH / Avazyake tu paJcAzaduktAstadida matAntaramiti // 54 // malissa NaM arahao paNapannaM vAsasahassAI paramAu~ pAlaittA siddhebaddha jAvappahINe, maMdarassa NaM pavvayassa pacacchimilAo caramaMtAo vijayadArassa paJcacchimile caramaMte esa Na paNapannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisipi bejayaMtaja ba // 72 // yaMtaaparAjiyaMti, samaNe bhagavaM mahAvIre aMtimarAiyaMsi paNapannaM ajjhayaNAI kalANaphalavivAgAI paNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI vAgaricA siddhe buddhe jAvappahINe // sUtraM 55 // prata anukrama [131] ACK SA ~155
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [55], ------------------------- ----- mUla [55] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka %%ACCRAC [55]] prata paDhamavidyAsu dosu puDhavIsu paNapanna nirayAvAsasayasahassA pa0, dasaNAvaraNiJjanAmAuyANaM tihaM kammapagaDINaM paNapannaM uttarapagaDIo p0|| sUtraM 55 // paJcapaJcAzatsthAnake vidaM likhyate, 'mandarakhe'tyAdi, iha meroH pazcimAntAt pUrvasya jambUdvIpadvArasya pazcimAntaH paJcapaJcAzat sahakhANi yojanAnAM bhavatItyuktaM, tatra kila merorviSkambhamadhyabhAgAt paJcAzatsahasrANi dvIpAnto bhavati, lakSa-18 pramANatvAdU dvIpastha, meruviSkambhasya ca dazasAhasikatvAd dvIpAdhai paJcasahasrakSepeNa paJcapaJcAzadeva bhavantIti, iha ca yadyapi vijayadvArasya pazcimAnta ityuktaM tathApi jagatyAH pUrvAnta iti kila sambhAvyate, merumadhyAt paJcAzato yojanasahasrANAM jagatyA bAhyAnte pUryamANatvAt , jaMbUdvIpajagatIviSkambhena ca saha jambUdvIpalakSaM pUraNIyaM, lavaNasamudrajagatIviSkambhena ca saha lavaNasamudralakSadvayamanyathA dvIpasamudramAnAjagatImAnasya pRthaggaNane manuSyakSetraparidhiratiriktA syAt , sA hi paJcacatvAriMzalakSapramANakSetrApekSayA'bhidhIyate, tatazcaivamatiriktA syAditi, athaveha kiJcidUnApi paJcapaJcAzatpUrNatayA vivakSiteti, 'antimarAyasi'tti sarvAyuHkAlaparyavasAnarAtrau rAtrerantime bhAge pApAyAM madhyamAyA~ nagaryA hastipAlasya rAjJaH karaNasabhAyAM kArtikamAsAmAvAsthAyAM khAtinakSatreNa candramasA yuktena nAgakaraNe pratyUSasi payahAsananiSaNNaH | paJcapaJcAzadadhyayanAni 'kallANaphalavivAgAIti kalyANasya-puNyasya karmaNaH phalaM-kArya vipAcyate-vyaktIkriyate yaistA-2 ni kalyANaphalavipAkAni, evaM pApaphalavipAkAni byAkRtya-pratipAdya siddho buddhaH yAvatkaraNAt 'mutte aMtakaDe pari-6 anukrama [133] -%A1 13 sama. SHREILLEGunintentiational ~156~
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [55], ----------------------------------- mUla [55] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA- yAMge | vRttiH // 73 // zrIabhaya AX 57 samavAyAdhya. sUtrAka [55] prata nibuDe saghadukkhappahINe'tti dRshy| 'paDhame tyAdi, prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiriti paJcapaJcAzat / / | 'dasaNe'tyAdi, darzanAvaraNIyasya nava prakRtayo nAso dvicatvAriMzat AyuSazcatastra ityevaM paJcapaJcAzaditi // 55 // jaMbuddIve NaM dIve chappanna nakkhattA caMdeNa saddhiM jomaM joiMsu vA 3, vimalassa NaM arahao chappannaM gaNA chappannaM gaNaharA hotthA // sUtra 56 // atha paTpaJcAzatsthAnake likhyate, 'jambuddIce'ityAdi, tatra candradvayasya pratyekamaSTAviMzaterbhAvAt SaTpaJcAzanakSatrANi bhavanti, vimalaspeha SaTpaJcAzadgaNA gaNadharAzcoktAH Avazyake tu saptapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti // 56 // tiNhaM gaNipiDagANaM AyAracUliyAvajANa sattAvannaM ajjhayaNA pa0 taM-AyAre sUyagaDe ThANe, gothUbhassa NaM AvAsapavvayassa puracchimilAo caramaMtAo valayAmuhassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAe esa NaM sattAvannaM jovaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM dagabhAsassa keuyassa ya saMkhassa ya jUyassa ya dayasImassa Isarassa ya, mallissa NaM arahao sattAvannaM maNapajavanANisayA hotthA, mahAhimavaMtarUppINaM yAsaharapavyayANaM jIvANaM dhaNupiTu sattAvannaM 2 joyaNasahassAI donni ya teNaue joyaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM pa0 // sUtra 57 / / atha saptapaJcAzatsthAnake kimapi likhyate, 'gaNipiDagANaM'ti gaNinaH-AcAryasya piTakAnIya piTakAni sarva-18 khabhAjanAnIti gamyate gaNapiTakAni teSAM AcArasya zrutaskandhadvayarUpasya prathamAGgasya cUlikA-savoMntimamadhyayanaM| anukrama [133] 26%2-2-% A-% A ~157~
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [ 57 ] prata anukrama [135] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [57], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] vimukttyabhidhAnamAcAracUlikA tadvarjAnA, tatrAcAre prathamathutaskandhe navAdhyayanAni dvitIye SoDaza nizIthAdhyayanasya prasthAnAntaratvenehAnAzrayaNAt, SoDazAnAM madhye ekasyAcAracUliketi parihRtatvAt zeSANi paJcadaza, sUtrakRte dvitIyAGge prathamathutaskandhe SoDaza dvitIye sapta sthAnAGge dazetyevaM saptapaJcAzaditi, 'godhUme' tyAdau bhAvArtho'yaM dvicatvAriMzatsahasrANi vedikAgostubhaparva tayorantaraM sahasraM gostubhasya viSkambhaH dvipaJcAzadgostubhavaDavAmukhayorantaraM dazasa| hasramAnatvAdvaDavAmukhaviSkambhasya tadarddha paJceti tato dvipaJcAzataH paJcAnAM ca mIlane saptapaJcAzaditi, 'jIvANaM dhaNupiTThanti maNDalakhaNDAkAraM kSetraM, vaha sUtre saMvAdagAthA - "sattAvanna sahassA dhaNupiDaM teNauya dusaya dasa kala" tti 57 paDhamadocapaMcamAsu tisu puDhavIsu aTThAvanaM nirayAvAsasayasahassA pa0, nANAvaraNijassa veyaNiyaAuyanAmaaMtarAiyassa eesiNaM paMcakammapagaDINaM aTThAvannaM uttarapagaDIo pa0, godhubhassa NaM AvAsapavvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo valayAmuisa mahApAyAssa bahumajjhadesabhAe esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi neyavvaM // sUtraM 58 // aSTapaJcAzat sthAnake'pi likhyate, 'paDhame' tyAdi tatra prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiH paJcamyA trINIti sarvANyaSTapaJcAzaditi, 'nANe'tyAdi, tatra jJAnAvaraNasya paJca vedanIyasya dve Ayupazcatastro nAno dvicatvAriMzat antarAyasya paJceti sarvA aSTapaJcAzaduttaraprakRtayaH 'gothUnasse'tyAdi, asya ca bhAvArtha: pUrvoktAnusAreNAvaseyaH, 'evaM cauddirsipi neyacaM ti anena sUtratrayamatidiSTaM tacaivaM- 'daobhAsassa NaM AvAsapavayassa uttarillAo For Park Lise Only mUlaM [57] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~158~
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [58]. ------------------------------------ mulaM [58] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- yAMge 60 sama prata vAyAdhya. sutrAka vRttiH [58] // 74 // prata carimaMtAo keugassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAge esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAI avAhAe aMtare pannatte, evaM saMkhassa AvAsapacayassa puracchimillAo carimaMtAo jUyagassa mahApAtAlassa, evaM dagasImassa AvAsapAvayassa dAhiNilAo carimaMtAo Isarassa mahApAyAlassa'tti // 58 // caMdassaNaM saMvagcharassa egamege uU egUNasahi rAIdiyAI rAiMdiyaggeNaM pa0, saMbhave NaM arahA egUNasahi puccasayasahassAI AgAramajjhe pasittA muMDe jAva pabvaie, malissa gaM arahao egUNasahi ohinANisayA hotthA // sUtra 59 // athaikonaSaSTisthAnake likhyate, 'caMdassa Na'mityAdi, saMvatsaro banekavidhaH sthAnAGgAdiSUktaH, tatra yazcandragati maGgIkRtya saMvatsaro vivakSyate sa candra eva, tatra ca dvAdaza mAsAH SaT ca Rtavo bhavanti, tatra caikaika RturekonapaSTirAtrindivAnAM rAtrindivAgreNa bhavati, kathaM ?, ekonatriMzadrAtriMdivAni dvAtriMzaca paSTibhAgA ahorAtrasvetyevaMpramANaH kRSNapratipadamArabhya paurNamAsIpariniSThitaH candramAso bhavati, dvAbhyAM ca tAbhyAmRturbhavati, tata ekonaSaSTiH ahorAtrANyaso bhavati, yaceha dviSaSTibhAgadvayamadhikaM tanna vivakSitaM, sambhavasyaikonaSaSTiH pUrvalakSANi gRhasthaparyAya ihoktaH, Avazyake tu catuHpUrvAGgAdhikA sokteti // 59 // egamege Na maMDale sUrie sahie sahie muhuttehiM saMghAie, lavaNassa NaM samudassa sahi nAgasAhassIo amgodayaM dhAraMti, vimale NaM jarahA sahi dhaNUI uhUM uccatteNaM hotthA, balissa NaM vairoyarNidassa sahi sAmANiyasAhassIo pa0, baMbhassa NaM deviMdassa anukrama [136] // 74 // SUREairam ~159~
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [60], ------------- ---------------------------- mUla [60] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [60] KESARC%AAA devaranno sahi sAmANiyasAhassIo pa0, sohammIsANesu dosu kappesu saDhi vimANAvAsasayasahassA pa0 // sUtra 60 // ___ atha paSTisthAnakaM, tatra 'egamege'ityAdi, caturazItyadhikazatasaMkhyAnAM sUryamaNDalAnAmekaikaM maNDalaM-tathAvidhacArabhUmiH sUryaH SaSTyA SaSTyA muhUtaiH-dvAbhyAM dvAbhyAmahorAtrAbhyAmityarthaH saGghAtayati-niSpAdayati, ayamatra bhAvArtha:ekasminnahi yatra sthAne uditaH sUryastatra sthAne punarvAbhyAmahorAtrAbhyAmudetIti 'aggodaya'ti poDazasahasrocchritAyA belAyA yadupari ganyUtadvayamAnaM vRddhihAnikhabhAvaM tadanodakaM, 'balissa'tti audIcyasya asurakumAranikAyarA-13 jasya bhavana, 'baMbhassa'tti brahmalokAbhidhAnapaJcamadevalokendrasya, 'saDhi'tti saudharma dvAtriMzadIzAne cASTAviMzatirvimAnalakSANItikRtvA SaSTistAni bhavantIti / / 60 // paMcasaMvacchariyassa NaM jugassa riumAseNaM mijamANassa igasahi uUmAsA 50, maMdarassa NaM pavvayassa paDhame kaMDe emasadvijoyaNa sahassAI uI ucatteNaM pa0, caMdamaMDaleNaM egasahivibhAgavibhAie samaMse paM0, evaM sUrassavi // sUtra 61 // ___ atha ekapaSTisthAnakaM, tatra 'paJce'tyAdi, paJcabhiH saMvatsarairnivRttamiti paJcasAMvatsarikaM tasya NamityalaGkAre yugasya / kAlamAnavizeSasya RtumAsena na candrAdimAsena mIyamAnasya ekaSaSTiH RtumAsAH prajJaptAH, iha cAyaM bhAvArtha:yugaM hi paJca saMvatsarA niSpAdayanti, tadyathA-candrazcandro'bhivarddhitaH candro'bhivardhitazceti, tatra ekonatriMzadahorAtrANi dvAtriMzaca dvipaSTibhAgA ahorAtrasyetyevaMpramANena 2913 kRSNapratipadamArabhya paurNamAsIniSThitena prata anukrama [138] ~160~
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [61], ------------------------- ----- mUla [61] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata [61]] zrIsamavA- candramAsena dvAdazamAsaparimANazcandrasaMvatsarastasya ca pramANamidaM-trINi zatAnyahAM catuSpaJcAzaduttarANi dvAdaza ca|61 samayAMge dviSaSTibhAgA divasasya 35413, tathA ekatriMzadAM ekaviMzatyuttaraM ca zataM caturviMzatyuttarazatabhAgAnAM divasasye bAbAdhya zrIabhaya sevaMpramANo'bhivarddhitamAso bhavati, 31131, etena ca mAsena dvAdazamAsapramANo'bhivarddhitasaMvatsaro bhavati, saca vRcipramANena trINi zatAnyahAM yazItyadhikAni catuzcatvAriMzaca dviSaSTibhAgA divasasya 38355 / tadevaM trayANAM ca-/ // 75 // ndrasaMvatsarANAM dvayozcAbhivarddhitasaMvatsarayorakIkaraNe jAtAni [dinAnAM] aSTAdaza zatAni triMzaduttarANi ahorAtrANAM dI 1830, RtumAsazca triMzatA'horAtrairbhavatIti triMzatA bhAgahAre labdhA ekaSaSTiH RtumAsA iti / 'maMdarasse'tyAdi, iha merurnavanavatiyojanasahasrapramANo dvidhA vibhaktaH, tatra prathamo bhAga ekapaSTiH sahasrANyuktaH dvitIyastu aSTatriMzat-16 dAsthAnake'STatriMzaditi proktaH, kSetrasamAse tu kandena saha lakSapramANastridhA vibhaktaH, tatra prathamakANDaM sahasraM dvitIyaM triSaSTistRtIya patriMzaditi / 'candramaNDale' candravimAnaM NamityalakRtau 'egasahitti yojanassaikaSaSTitamaiaugarvimAjitaM-vibhAgairvyavasthApitaM samAMza-samavibhAgaM prajJasaM, na viSamAMza, yojanasyaikapaSTibhAgAnAM SaTpaJcAzadbhAgapramANatyAttasyAvaziSTasya ca bhAgasyAvidyamAnatvAditi, 'evaM sUrassavitti evaM sUryasyApi maNDalaM vAcyaM, assttctvaariNshde-18|||5|| kapaSTibhAgamAtraM hi tat na cAparamaMzAntaraM tasyApyastIti samaziteti // 61 // paMcasaMvaccharie NaM juge bAsIha punnimAo bAvaDhi amAvasAo pa0, vAsupuddhassa NaM arahao vAsaDhi gaNA vAsaddhiM gaNaharA prata anukrama [139] ~161~
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [62] prata anukrama [140] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [62] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [62], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] candrasya cAra varNanaM hotyA, sukapakkhassa NaM caMde bAsahiM bhAge divase divase parivai, te caiva bahulapakkhe divase divase parihAyara, sohammIsAsupe paDhame patthaDe paDhamAvaliyAe egamegAe disAe bAsahiM vimANA pa0, sabve vemANiyANaM bAsahi vimANapatthaDA patthaDaggeNaM pa0 // sUtraM 62 // atha dvipaSTisthAnakaM, 'paJcetyAdi, tatra yuge trayazcandrasaMvatsarA bhavanti teSu patriMzat paurNamAsyo bhavanti, dvau cAbhivarddhitasaMvatsarau bhavataH, tatra cAbhivarddhitasaMvatsaratrayodazabhizcandramAsairbhavatIti tayoH SaDviMzatiH paurNamAsya ityevaM dviSaSTistA bhavanti ityevamamAvAsyA apIti / vAsupUjyasyeha dviSaSTirgaNA gaNadharAzroktA Avazyake tu SaTSaSTirukteti matAntaramidamapIti, 'sukapakkhasse'tyAdi, zuklapakSasya sambandhI candro dviSaSTibhAgAn pratidinaM varddhate, evaM kRSNapakSe candraH parihIyate, ayaM cArthaH sUryaprajJayAmapyuktaH, tathAhi "kihaM rAhuvimANaM nicaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM heTThA caMdassa taM carai // 1 // vAvaDiM bAvaDiM divase 2 ya sukapakkhassa / jaM parivadui caMdo khaveha taM caiva kAlena || 2 || pannarasayabhAgeNa ya caMdaM pannarasameva taM carai / paNNarasayabhAgeNa ya puNovi taM caivavakamara // 3 // evaM bahue caMdo parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA joNDA vA eyaNubhAveNa caMdassa // 4 // [ kRSNaM rAhuvimAnaM nityaM candreNa bhavatyavirahitaM / caturaGgulamaprAptamadhastAcandrasya tacarati // 1 // dvASaSTiM 2 divase 2 ca zuklapakSasya / parivardhate candraH kSapayati tAvadeva kRSNena // 2 // paJcadazabhAgena ca candraM paJcadazameva tat For Park Use Only ~162~
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [62] prata anukrama [140] samavAya [62], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 76 // carati / paJcadazabhAgena ca punarapi tAvadevAkrAmati // 3 // evaM vardhate candraH parihANirevaM bhavati candrasya / kRSNatA vA jyotsnA vaitadanubhAvena candrasya // 4 // ] tathA tatraivoktam - "solasabhAge kAUNa uDubaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamette bhAge puNovi parivahue jonhA // 1 // " iti / [ SoDazabhAgAn kRtyopatirhIyate'tha paJcadaza / tAvanmAtrAn 6 bhAgAn punarapi parivardhate jyotsnA // 1 // ] tadevaM bhaNitadvayAnusAreNAnumIyate yathA candramaNDalasya ekatriMzaduttaranavazatabhAgavikalpitasya ekAMzo'vasthita evAste, zeSAH pratidivasaM dviSaSTiM dviSaSTiM kRtvA varddhante, tataH paJcadaze candradine sarve samuditA bhavanti, punastathaiva hIyante paJcadaze dine ekAvazeSA bhavantIti vacanadvayasAmarthya labhyaM vyAkhyAnametat, jIvAbhigame tu 'bAvahiM 2' gAhA tathA 'pannarasatibhAgeNa' gAthA, ete gAthe evaM vyAkhyAte - 'bAbA' 2 ityanna dviSaSTi 2 bhagAnAM divase 2 ca pratyahamityarthaH, zuklapakSasya sambandhini yat parivarddhate candrazcaturaH sAdhikAnU dviSaSTibhAgAn kSapayati tadeva kAlenaitadevAha - 'pannarasa' ityAdinA, candravimAnaM dviSaSTibhAgAn kriyate tataH | paJcadazabhirbhAgo'pahiyate tatazvatvAro bhAgAH samadhikA dviSaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante, ata ucyate-paJcadazabhAgena cokalakSaNena candramadhikRtya paJcadazaiva divasAMstadrAhuvimAnaM carati, evamapakrAmatItyapi bhAvanIyamiti, atrAsmAbhiryathAdRSTe likhite upanIte bahuzrutairnirNayaH kArya iti / [ 1 yadyekamaMzaM darzayacaMndrazvarati ekameva cAMzaM rAhuzcarati tadA pratyahaM dvAvaMzAvAcchAdanIyI jAyete paJcadazabhizca dinairAcchAdito'pyaMzadvayamavatiSThate tasyApyardha [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [62] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Education international candrasya cAra varNanaM For Pale Only ~ 163~ 62 samavAyAdhya. 11 191
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [62], ------------------------- ----- mUla [62] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [32] prata anukrama [140] mAcchAdanIyamekaikeneti bhAga eka AcchAdya iti dviSaSTibhAgIkaraNaM] 'sohammI'yAdi, tatra saudharmezAnayostrayodaza | vimAnapravaTA bhavanti, sanatkumAramAhendrayodaza prazaloke pada lAntake paJca zukra catvAra evaM sahasrAre AnataprApaNatayozcatvAra evamAraNAcyutayoH deyakeSvadhastanamadhyamoparimeSu trayaH 2 anuttareveka iti dvipaSTiste bhavanti, eteSAM ca madhyabhAge pratyekamuDavimAnAdikAH sarvArthasiddhavimAnAntA vRttabimAnarUpA dviSaSTireva vimAnendrakA bhavanti, tatpArthataca pUrvAdiSu dikSu tryatracaturasravRttavimAnakrameNa vimAnAnAmAvalikA bhavanti, tadevaM saudharmezA-14 nayoH kalpayoH prathame prastaTe-sarvAdhastana ityarthaH 'paDhamAvaliyAe'tti prathamA uttarottarAvalikApekSayA AdyAzcatasra, AvalikA yasmin sa prathamAvalikAkastatra, athavA pradhamAt mUlabhUtAdvimAnendrakAdArabhya yA'sAvAvalikA-vimAnA-12 nupUrvI tayA athavottarottarAvalikApekSayA ekaikasyAM dizi yA prathamA-AdyAvalikA tasyAM 'paDhamAvaliya'tti pAThAntare dAtu uttarottarAvalikApekSayA ekaikasyAM dizi yA prathamAvalikA sA dviSaSTiSiSTivimAnapramANena prajJaseti, 'egame gAe'tti uDDavimAnAbhidhAnadevendrakApekSayA ekaikasyAM pUrvAdikAyAM dizi dviSaSTiSiSTivimAnAni prajJaptAni, dvinAtIyAdiSu punaH prastaTeSu ekaikahAnyA vimAnAni bhavanti yAvadviSaSTitame'nuttarasuraprastaTe sarvArthasiddhadevendrakaH pArthe tadekaikameva bhavatIti, tathA 'soci sarve vaimAnikAnAM devavizeSANAM sambandhino dvipaSTivimAnaprastaTA-vimAnaprastarAH prastaTANa-prastaTaparimANena prajJaptA iti // 62 // 5-% SAMEmirational candrasya cAra: varNanaM ~164~
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [63], -------------------------------- mUla [63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata mavAyAdhya. sutrAMka [63] zrIsamavA- usame the arahA kosalie tesahi puvvasayasahassAI mahArAyamajhe vasittA muMDe bhakttiA agArAo aNagAriyaM pavaie, harivAsara- | yAMge II mmayavAsesu maNussA tevahie rAidiehiM saMpattajovaNA bhavati, nisaDhe NaM paJcae tevahi sUrodayA pa0, evaM nIlavaMtevi // sUtra 63 // zrIabhaya0 atha triSaSTisthAnaka, tatra 'saMpattajovaNa'tti mAtApitRparipAlanAnapekSA ityarthaH, 'nisahe ga'mityAdi, kila sUrya-IN vRttiH maNDalAnAM caturazItyadhikazatasaMkhyAnAM madhyAt jambUdvIpasya paryantime azItyuttare yojanazate paJcaSaSTirbhavanti, tatra ca niSadhavarSadharaparvatasyopari nIlavakarpadharaparvatasyopari ca triSaSTiH sUryodayAH-sUryodayasthAnAni sUryamaNDalAnItyarthaH, ta-15 danye tu dve jagatyA upari, zeSANi tu lavaNe tripu triMzadadhikeyu yojanazateSu bhavantIti bhAvArthaH // 63 // ahamiyA NaM bhikkhupaDimA causaTThIe rAidiehiM dohi ya aTThAsIehiM bhikkhAsaehiM ahAsuttaM jAva bhavai, causahi asurakumArAvAsasayasahassA pa0, camarassa NaM ranno causahi sAmANiyasAhassIo pa0, sancevi NaM dadhimuddA pacayA palAsaMThANasaMThiyA sabbatya samA vikkhaMbhusseheNaM causahi joyaNasahassAI pa0, sohammIsANesu baMbhaloe ya tisu kappesu causahi vimANAvAsasayasahassA 50, savassavi ya gaM ranno cAurantacakkavahissa causaTThilaTThIe mahagghe muttAmaNihAre pa0 // sUtra 64 // atha catuHSaSTisthAnakaM 'aDhe'tyAdi, aSTAvaSTamAni dinAni yasyAM sA'STASTamikA yasyAM hi aSTau dinASTakAni | bhavanti tasyAmaSTAvaSTamAni bhavantyeveti, bhikSupratimA-abhigrahavizeSaH aSTAvaSTakAni yato'sau bhavatyatazcatuHSaSTyA rAtriMdivaiH sA pAlitA bhavati, tathA prathame'STake pratidinamekaikA bhikSA evaM dvitIye dve dve yAvadaSTame aSTAvaSTAviti prata anukrama [141] // 77 // wirelunurary.orm ~165~
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [64], ------------------------- ----- mUla [64] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata CREA 4 satrAka [64] saGkalanayA dve zate bhikSANAmaSTAzItyadhike bhavataH ata uktaM-'dvAbhyAM ce'tyAdi, yAvatkaraNAt 'ahAkappaM ahAmaggaM phAsiyA pAliyA sohiyA tIriyA kiDiyA sammaM ANAe ArAhiyApi bhavatIti dRzyaM, 'sadhevi 'mityAdi ito'STame nandIzvarAkhya dvIpe pUryAdipu dikSu catvAro'janakaparvatA bhavanti, teSAM ca pratyekaM catasRSu dikSu catasraH yukariNyo bhavanti, tAsAM ca madhyabhAgeSu pratyekaM dadhimukhaparvatA bhavanti, te ca SoDaza palyaGkasaMsthAnasaMsthitAH, yataH sarvatra samA viSkambhena, mUlAdiSu dazasahasraviSkambhatvAtteSAM, kacittu 'vikkhaMbhusseheNaM'ti pAThastatra tRtIyaikavacanalopadarzanAdviSkambheneti vyAkhyeyaM, tathA utsedhenovatvena catuHSaSTizcatuHSaSTiriti, 'sohammI'sAdi, saudharma dvAtrizadIzAne'STAviMzatiH brahmaloke ca catvAri vimAnalakSANi bhavantIti sarvANi catuHSaSTiriti, 'causaTThilaTThIetti catuHSaSTiryaSTInA-zarIrANAM yasminnasau catuHSaSTiyaSTikaH 'muttAmaNimaye ti muktAca-muktAphalAni maNayaHcandrakAntAdiralavizeSAH muktArUpA vA maNayo-ratnAni muktAmaNayastadvikAro muktAmaNimayaH // 64 // jampudIveNaM dIve paNasahi sUramaMDalA pa0, there NaM moriyaputte paNasahivAsAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNayAriya pavvaie, sohammavaLisayassa NaM vimANassa egamegAe bAhAe paNasaddhiM paNasahi bhomA pa0 // sUtra 65 // atha paJcaSaSTisthAnakaM, tatra 'moriyaputte 'ti mauryaputro bhagavato mahAvIrasya saptamo gaNadharastasya pazcaSaSTivarSANi rahasthaparyAyaH, Avazyake'pyevamevokto, navarametasyaiva yo vRhattaro bhrAtA maNDitaputrAbhidhAnaH paSTho gaNadharaH taddIkSA prata A5% anukrama [142] SAC% ~166~
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [65], ------------------------- ----- mUla [65] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- yAMge prata mavAyAdhya. tiH sUtrAka [65]] // 78 // ARRORE-READ prata dina evaM prabajitastasyAvazyake, tripaJcAzadvarSANi gRhasthaparyAya ukto na ca bodhaviSayamupagacchati yato bRhattarasya 65-66sapaJcaSaSTiyujyate laghutarasya tripaJcAzaditi, 'sohammatyAdi, saudharmAvataMsaka vimAnaM saudharmadevalokasya madhyabhAgavarti zanivAsabhUtaM, 'egamegAetti ekaikasyAM dizi prAkArAbhyarNavartIni bhaumAni nagarAkArANi, viziSTasthAnAnItyeke 65 dAhiNaDDamANussakhettANaM chAvahi~ caMdA pamAsisu vA 3 chAvahi~ sUriyA tarvisu vA 3 uttarahRmANussakhettANaM chAvaDhi caMdA pabhAsisu vA 3 chAvahi sUriyA tarvisu vA 3, seaMsassa NaM arahao chAvahi gaNA chAvaDhi gaNaharA hotthA, AmiNibohiyanANassa NaM ukkoseNaM chAvaDiM sAgarovamAI ThiI p0|| sUtraM 66 // . atha SaTSaSTisthAnakaM, tatra 'dAhiNe'yAdi, manuSyakSetrasyArddhamarddhamanuSyakSetraM dakSiNaM ca tattaceti dakSiNArddhamanuSyakSetra hai| tatra bhavA dAkSiNArddhamanuSyakSetrA pamityalakAre SaTSaSTizcandrAH prabhAsitavantaH prabhAsanIyaM athavA liGgavyatyayAdakSiNAni yAni manuSyakSetrANAma ni tAni tathA tAni prakAzitavantaH, pAThAntare dakSiNArddhamanuSyakSetre prabhAsanIyaM prabhAsitavantaH, te ca evaM-dau jambUdvIpe candrau catvAro lavaNasamudre dvAdaza dhAtakIkhaNDe dvicatvAriMzatkAlodadhi-181 samudre dvisaptatizca puSkarAdhe, sarve caite dvAtriMzadadhikaM zataM, etadaddhaM ca paTpaSTidakSiNapatau sthitAH SaTpaSTizcottarapatI, 78 // yadA cottarA patiH pUrvasyAM gacchati tadA dakSiNA pazcimAyAmityevaM sUryasUtramapyavaseyamiti, 'chAvaDhei gaNa'tti Avazyake tu paTsaptatirabhihitetIdaM matAntaramiti / 'chAvahi sAgaroyamAI Thiitti yaccAtirikta tadiha na vivakSitaM, yata anukrama [143] SARERaininternational ~167~
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [66], ------------------------- ----- mUla [66] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [66]] K-45 prata evamidamanyatrocyate-'do bAre vijayAisu gayassa tinni'cue ahava taaii| airegaM narabhaviyaM nANAjIvANa sabaddhA // 1 // iti [dve pAre vijayAdiSu gatasya trIn bArAn athavA'cyute tAni / atiriktaM narabhavikaM nAnAjIvAnAM | | sarvAddhA // 1 // ] // 66 // paJcasaMvacchariyassa Na jugassa nakkhattamAseNaM mijamANassa sattasaDhi nakkhattamAsA 50, hemavayaeranavayAo NaM pAhAo sattahi satcarTi joyaNasayAI paNapannAI tiSNi ya bhAgA joyaNassa AyAmeNaM pa0, maMdarassa NaM pavvayassa puracchimilAo caramaMtAo goyamadIvassa puracchimille caramaMte esa NaM sattasaDhi joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, sanvesipi NaM nakkhattANaM sImAvikkhameNaM sattaDhi bhAga bhaie samaMse p0|| sUtra 67 // atha saptapaSTisthAnake kiJcidvipriyate, tatra 'paJcasaMvaccharI'tyAdi, nakSatramAso yena kAlena candro nakSatramaNDalaM | mukke, sa ca sasaviMzatirahorAtrANi ekaviMzatizcAhorAtrasya sasapaSTibhAgAH 27135, yugapramANaM cASTAdaza zatAni triMzadadhikAnIti prAk darzitam 1830, tadevaM nakSatramAsasyoktapramANarAzinA dinasaptapaSTibhAgatayA vyavasthApitena triMzaduttarASTAdazazatapramANena yugadinapramANarAziH saptaSaSTibhAgatayA vyavasthApita eka lakSaM dvAviMzatiH sahasrANi SaT zatAni daza cetyevaMrUpo vibhajyamAnaH saptapaSTinakSatramAsapramANo bhavatIti, 'vAhAo'ti laghuhimavajjIvAyAH pUrvAparabhAgato ye pravarddhamAnakSetrapradezapatI haimavatavarSajIyAM yAvatte haimavatavAhU ucyate evamairaNyavatabAhU api bhAvanIye, 14 sama. REnation anukrama [144] Tinaurary.au ~168~
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [6], ------------------------- ----- mUla [67] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [67] zrIsamavA- da iha pramANasaMvAdaH-'bAhA sattaTThisae paNapanne tinni ya kalAotti kalA-ekonaviMzatibhAgaH, etaca bAhupramANaM yAMge haimavatadhanuHpRSThAt 'cattAlA satta sayA aDatIsasahassa dasa kalA ya dha''tyevaMlakSaNAt 3874011 himavaddhanu: vAyA. zrIabhaya pRSThe 'dhaNupiTTha kalacaukaM paNavIsasahassa dusaya tIsahiya'ntyevaMlakSaNe 2523014 apanIte yaccheSaM tadarkIkRtaM sadbhavavRtiH | tIti, AyAmena-dairyeNeti / 'maMdarasse'tyAdi, meroH pUrvAntAjambUdvIpo'parasyAM dizi jagati bAhyAMtaparyavasAnaH pnyc||79|| paJcAzayojanasahasrANi tAvadasti, tataH paraM dvAdazayojanasahasrANyatikramya lavaNasamudramadhye gautamadvIpAbhidhAno dvI-TU po'sti tamadhikRtya sUtrArthaH saMbhavati, paJcapaJcAzato dvAdazAnAM ca saptaSaSTitvabhAvAt, yadyapi sUtrapustakeSu gItama-1 zabdo na dRzyate tathApyasau razyaH, jIvAbhigamAdiSu lavaNasamudre gautamacandraravidvIpAn vinA dvIpAntarasthAzrUyamA-11 NatvAditi / 'savesipi Na'mityAdi, sarveSAmapi NamityalaGkAre nakSatrANAM sImAviSkambhaH-pUrvAparatacandrasya nakSatra-1 bhuktikSetravistAraH nakSatreNAhorAtrabhogyakSetrasya saptaSaSTyA bhAgairbhAjito-vibhaktaH samAMzaH-samacchedaH prajJaptaH, bhAgAntareNa tu bhajyamAnasya nakSatrasImAviSkambhasya viSamacchedanA bhavati, bhAgAntareNa na bhaktuM zakyate ityarthaH, tathAhi-nakSatre-1|| NAhorAtragamyasya kSetrasya saptapaSTibhAgIkRtasyaikaviMzatirbhAgA abhijinnakSatrasya kSetrataH sImAviSkambho bhavati, // 79 // dAetAvati kSetre candreNa saha tasya yogo vyapadizyata ityarthaH, tathA tasyAmevaikaviMzatau triMzanmuhUrttatvAdahorAtrasya tri-II zatA guNitAyAM 630 saptaSaSTyA hatabhAgAyAM yallabdhaM tatkAlasImA bhavati, candreNa saha tasya yogakAla ityarthaH, sA CRECE% anukrama [145] ~169~
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [67], ------------- ----------------------------- mUlaM [67] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [67] ca nava muhUrtAH saptaviMzatizca sptssssttibhaagaaH9|64, Aha ca-"abhiissa caMdajogo sattaTTi khaNDie ahoratte / bhA-I gAo ekavIsaM sa hoti ahigA nava muhuttA // 1 // " iti, [ abhijiti candrayogaH saptapaSTyA khaNDite'horAtre / / bhAgAstvekaviMzatiH sa bhavanti navamuhUrtAdhikAH // 1 // ] kSetrataH kAlatastathA zatabhiSagbharaNyAzleipAsvAtijyePAdhAnAM trayastriMzatsaptapaSTibhAgAstadbhAgArddha ca kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAmeva sArddhatrayastriMzati triMzatA guNi-| tAyAM 1005 saptaSaSTyA hRtabhAgAyAM yallabdhaM tadeSAM kAlasImA, tacca paJcadaza muhUrtAH, Aha ca-"sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTThA ya / ee chaNNakkhattA pannarasamuhuttasaMjogA // 1 // " iti [zatabhiSaka bharaNI ArdrA azleSA khAtijyeSThA ca / etAni SaD nakSatrANi paJcadazamuhUrtasaMyogAni // 1 // ] tathottarAtrayaH punarvasurohiNIvizAkhAnAM sasapaSTibhAgAnAM zataM tadbhAgArddhaM ca kSetrasImAviSkambhaH bhavati, tathA tasminneva triMzadguNite 3015 tathaiva hatabhAge yallabdhaM tadeSAM kAlasImA bhavati, sA ca paJcacatvAriMzanmuhUrcA iti, Aha ca-"tinneva uttarAI puNavasUrohiNI bisAhA ya / ee channakkhattA, paNayAlamuhuttasaMjogA // 1 // " iti [tisra evottarAH punarvasU rohiNI vizAkhA ca / etAni SaD nakSatrANi paJcacatvAriMzanmuhUrttAni // 1 // ] zeSANAM paJcadazAnAM nakSatrANAM saptapaSTireva saptapaSTibhAgAnAM kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAM ca tathaiva guNitAyAM 2010 hatabhAgAyAM ca yallabdhaM tatkAlaA sImA, taca triMzanmuhUrtAH, Aha ca-"avasesA nakkhattA pannarasavi huMti tIsaimuhuttA / caMdassa tehiM jogo samA prata anukrama [145] ~170~
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [6], ------------------------- ----- mUla [67] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata yAMge sutrAka [67] zrIsamavA- sao esa vakkhAmi // 1 // " [avazeSANi nakSatrANi paJcadazApi bhavanti triMzanmuhUrttAni candrasya tairyoga samAsata eSa vakSyAmi // 1 // ] evaM caikasya paNNAM 2 paJcadazAnAM cetyevamaSTAviMzatenakSatrANAmaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni samavAyA. zrIabhayA saptapaSTibhAgAnAmetadeva dviguNaM paTpaJcAzato nakSatrANAM bhavati, taca sahasratrayaM SaT zatAni SaSTyadhikAni 3660167 // vRttiH dhAyaisaMDe NaM dIve aDasaddhiM cakkavaTTivijayA aDasaDhi rAyahANIo pa0, ukkosapae aDasahi~ arahaMtA samuSpaaiMsu vA 3 evaM // 8 // cakkavaTTI baladevA vAsudevA, pukkharavaradIvaDDeNaM aDasahi vijayA evaM ceva jAva vAsudevA, vimalassa paM arahao aDasaDhi sama- 3 pasAhassIo ukosiyA samaNasaMpayA hotyA // sUtra 68 // athASTaSaSTisthAnake kiJcilikhyate-'dhAyaisaMDe' ityAdi, iha yaduktam 'evaM cakacaTTI baladevA vAsudeva si tatra yadyapi cakravarcinAM vAsudevAnAM nekadA aSTaSaSTiH sambhavati yato jaghanyato'pyekaikasmin mahAvidehe caturNI 2 tIrthakarAdInAmavazyaM bhAvaH sthAnAGgAdiSyabhihitaH, na caikakSetre cakravartI vAsudevazcaikadA bhavato'taH aSTaSaSTirevotkarSatacakravatinAM vAsudevAnAM cASTaSaSTyAM vijayeSu bhavati tathApIha sUtre ekasamayenetyavizeSaNAt kAlabhedabhAvinAM cakravatyoMdInAM vijayabhedenASTaSaSTiraviruddhA, abhilapyante ca jambUdvIpaprajJaptyA bhAratakacchAdhabhilApena cakravartina iti // 68 // 11 // 8 // samayakhitte NaM maMdaravajA egUNasattari vAsA vAsadharapacayA pa0 ta0 paNatIsa vAsA tIsa vAsaharA catvAri usuyArA, maidarassa pavayassa paJcacchimilAo caramaMtAo goyamaddIvassa pathacchimile caramate esa Na egUNasari joyaNasahassAI abAhAra aMtare 50,mohaNi anukrama [145] ~171
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [69], ------------------------- ----- mUla [69] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [6 ] avajANaM sattaNhaM kammapagaDINaM egUNasattari uttarapagaDIo pa0 // sUtraM 69 // athaikonasaptatisthAnake kiJcilikhyate-samayetyAdi, maMdaravarjA-meruvarjAH varSANi ca-bharatAdikSetrANi varSadhara-17 parvatAzca-himavadAdayastatsImAkAriNo varSadharaparvatAH samuditA ekonasaptatiH prajJasAH, kathaM ?, paJcasu meruSu prati || baddhAni sapta sapta bharatahaimavatAdIni paJcatriMzadvarSANi tathA pratimeru SaT SaT himavadAdayo varSadharAviMzattathA catvAra | jAeyepukArA iti sarvasaMkhyayakonasaptatiriti, 'maMdara'tyAdi, lavaNasamudraM pazcimAyAM dizi dvAdaza yojanasahasrANya vagAya dvAdazasahasramAnaH susthitAbhidhAnasya lavaNasamudrAdhipaterbhavanenAlaGkato gautamadvIpo nAma dvIpo'sti, tasya ca pazcimAnto meroH pazcimAntAdekonasaptatisahasrANi bhavanti, paJcacatvAriMzato jambUdvIpasambandhinAM dvAdazAnAmanta rasambandhinAM dvAdazAnAmeva dvIpaviSkambhasambandhinAM ca mIlanAditi / mohanIyavarjAnAM karmaNAmekonasaptatiruttarapra-11 PAkRtayo bhavantIti, kathaM ?, jJAnAvaraNasya paJca darzanAvaraNasya nava vedanIyasya dve AyuSazcatasro nAmro dvicatvAriMzadgoprakha dve antarAyasya paJceti // 69 // samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikaMte sattariehiM rAidiehiM sesehiM vAsAvAsaM posaveda, pAse NaM arahA purisAdANIe sattari vAsAI bahupaDipunnAI sAmantrapariyAgaM pAuNittA siddhe buddhe jAvappahINe, vAsupuche gaM arahA sattari dhaNUI urdU ucateNaM hotthA, mohaNiassa Na kammassa sattara sAgarovamakoDAkoDIo abAhUNiyA kammahiI kammanisege pa0, mAhi prata anukrama [147] ~172~
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [70], ------------------------- ------- mUla [70] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 70 samavAyA. prata yAMga sUtrAMka [70] prata anukrama [148] zrIsamavA-18] dassa Na deviMdassa devaranno sattari sAmANiyasAhassIo pa0 // sUtra 70 // atha saptatisthAnake kimapi likhyate-'samaNe ityAdi, varSANAM-caturmAsapramANasa varSAkAlasya saviMzatirAtre-viza- zrIabhaya tidivasAdhike mAse vyatikrAnte paJcAzati dineSvatIteSvityarthaH saptatyAM ca rAtridineSu zeSeSu bhAdrapada zuklapaJcamyAmi-17 pratiH tyarthaH, varSAkhAvAso varSAvAsaH-varSAvasthAnaM 'pajjosaveItti parivasati sarvathA vAsaM karoti, paJcAzati prAktaneSu diva-13 // 8 // seSu tathAvidhavasatyabhAvAdikAraNe sthAnAntaramapyAzrayati bhAdrapadazuklapaJcamyAM tu vRkSamUlAdAvapi nivasatIti hRdaya miti, 'purisAdANIya'tti puruSANAmAdAnIyaH-upAdeyaH puruSAdAnIyaH 'abAhUNiyA kammaTThiI kammaNisege kApaNNattetti iha kilAtmA aviziSTameva karmapudgalopAdAnaM kRtvA uttarakAlaM jJAnAvaraNIyAdikarmaNAM khaM khamavAdhA-19 8 kAlaM muktvA jJAnAvaraNIyAdiprakRtivibhAgatayA anAbhogikena vIryeNodayasahitaM taddalikaM niSiJcati, udayayogyaM 8 tAracayatItyarthaH, ato dvividhA sthitiH-karmatvApAdanamAtrarUpA anubhavarUpA ca, yataH sthiti:-ayasthAnaM tena bhAve nApracyavanaM, tatra karmatvApAdanarUpAM tAmadhikRtya saptatiH sAgaropamakoTIkokhyaH, anubhavarUpAM tvadhikRtya saptavarSasa-1 mAhasroneti, tatra 'avAhati kimuktaM bhavati ?-bandhApalikAyA Arabhya yAvatsaptavarSasahasrANi tAvatkarma na yAdhate, 4 nodayaM yAtItyarthaH, tato'nantarasamaye karmadalika. pUrvaniSiktaM udaye pravezayati, niSeko nAma jJAnAparaNAdikarmadatilikasyAnubhavanArtha racanA, taca prathamasamaye bahukaM niSiJcati dvitIyasamaye vizeSahInaM tRtIyasamaye vizeSahInamevaM| // 81 // ~173~
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [70], ------------------------- ----- mUla [70] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: ** prata sUtrAMka [70] yAvadutkRSTasthitikarmadalikaM tAvadvizeSahInaM niSiJcati, tathA coktam-"mottUNa sagamabAhaM paDhamAe ThiIe bahutara dacha / sese visesahINaM jAvukosanti saccAsiM // 1 // " iti [muktvA khakIyAmavAdhAM prathamAyAM sthitI bahutaraM dravyaM / zeSAyAM vizeSahInaM yAvadutkRSTAM sarvAsAM // 1 // ] 'bAdhu loDane' bAdhata iti bAdhA karmANa udaya ityarthaH, na bAdhA | abAdhA, antaraM karmodayasyetyarthaH, tayA UnikA abAdhonikA karmasthitiH karmaniSeko bhavatItyevameke prAhuH, anye punarAhuH-abAdhAkAlena-varSasahasrasaptakalakSaNenonA karmasthitiH-saptasahasrAdhikasaptatisAgaropamakoTAkoTIlakSaNA, karmaniSako bhavati, sa ca kiyAn ?, ucyate-'sattari sAgarovamakoDAkoDIo'tti // 7 // / cautthassa NaM caMdasaMvaccharassa hemaMtANaM ekasattarIe rAidiehiM vIitehiM savavAhirAo maMDalAo sUrie AuTTi karei, vIriyappavAyassa NaM pubbassa ekasatcariM pAhuDA pa0, ajite NaM arahA ekasattAreM pubbasayasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pabvaie, evaM sagarovi rAyA cAuraMtacakkavaTTI ekkasattari putva jAva paJcaietti / / sUtra 71 / / athaikasaptatisthAnake kizcit likhyate-'cautthasse'tyAdi, iha bhAvArtho'yaM-yuge hi paJca saMvatsarA bhavanti, tatrAdyau candrasaMvatsarI tRtIyo'bhivarddhitasaMvatsarazcaturthazcandrasaMvatsara eva, tatra ca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA pAca dvipaSTibhAgairdinasya candramAso bhavati, ayaM ca dvAdazaguNazcandrasaMvatsaro bhavati, trayodazaguNavAyamevAbhivar3ito bhavati, tatazcandracandrAbhivarddhitalakSaNe saMvatsaratraye dinAnAM sahasraM dvinavatiH pad dvipaSTibhAgA bhavanti 1092 / prata anukrama [148] R*V****Zhong Shi Shi Yi ***Zhong Zhi ~174
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [71]. ------------------------------------ mulaM [71] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- prata yAMga sutrAMka zrIabhaya vRtiH [71] // 82 // prata anukrama [149] SANCHOREOGRA* tathA AdityasaMvatsare dinAnAM zatatrayaM SaTpaSTizca bhavanti, tatritaye ca sahasramaSTanavatyadhikaM bhavati, iha ca kila71 samacandrayugamAdityayugaM cASADhyAmekaM pUryate'parazca zrAvaNakRSNapratipadi Arabhyate, evaM cAdityayugasaMvatsaratrayApekSayA bAyA. candrayugasaMvatsaratrayaM paJcabhirdinaiH SaTpaJcAzatA ca dinadviSaSTibhAgairUnaM bhavatItikRtvA AdityayugasaMvatsaratrayaM zrAvaNakRSNapakSasya candradinaSaTke sAdhike pUryate yugasaMvatsaratrayaM tvApADyAM, tatazca zrAvaNakRSNapakSasaptamadinAdArabhya dakSiNAyanenAdityazcaran candrayugacaturthasaMvatsarasya caturthamAsAntabhUtAyAmaSTAdazottarazatatamadinabhUtAyAM kArtikyA dvAdazosarazatatame khakIyamaNDale carati, tatazcAnyAnyekasaptatimaNDalAni tAvatkheva dineSu mArgazIrSAdInAM caturNA haimantamAsAnAM sambandhiSu carati, tato dvisaptatitame dine mAghamAse bahulapakSatrayodazIlakSaNe sUrya AvRttiM karoti, dakSiNAyanAnivRttyottarAyaNena caratItyarthaH, uktA ca jyotiSkaraNDake paJcasu yugasaMvatsareNUttarAyaNatithayaH krameNaivaM yaduta-1 |"bahulassa sattamIe 1 sUro suddhassa to cautthIe / bahulassa va pADivae 3 bahulassa ya terasIdivase 4 // 1 // suddhassa ya dasamIe 5 pavattae paMcamI u aauddii| eA AuTTIo sabAo mAghamAsaMmi // 2 // " ti, dakSiNAyanadinAni caivaM-"paDhamA bahulapaDivae 1 bIyA bahulassa terasI divase 2 / suddhassa ya dasamIe 3 bahulassa va sattamIe 4 82 // u // 1 // suddhassa cautthIe payattae paMcamI u aauttttii| eyA AuddIo sabAo sAvaNe mAse ||2||"tti / 'vi-11 riyapuvassa'tti tRtIyapUrvasva 'pAhuDatti prAbhRtamadhikAravizeSaH / 'ajie'ityAdi, tasya hi aSTAdaza pUrvalakSANi | SSC wrelunurary.orm ~175
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) "[bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [71], ------------------------------------ mUlaM [71] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka [71] prata anukrama [149] kumAratvaM tripaJcAzacaikapUrvAGgAdhikA rAjyamityekasaptatiriha ca pUrvAGgamadhikamalpatvAnna vivakSitamiti 5, sagaro dvidvatIyazcakravartI ajitakhAmikAlInaH // 71 // bAvattari suvannakumArAvAsasayasahassA 50, lavaNassa samuddassa bAvattari nAgasAissIo pAhiriyaM velaM dhAraMti, samaNe bhagavaM mahAvIre bAvattari vAsAI saghAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe, there NaM ayalabhAyA pAvattari vAsAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, ambhitarapukkharaddhe NaM bAvattari caMdA pabhAsisu 3 bAvattari sUriyA tarvisu vA 3, egamegassa NaM rano cAuraMtacakkavahissa bAvattaripuravarasAhassIo pa0, bAvattari kalAo pa0 taM0-lehaM 1 maNiyaM 2 rUvaM 3 naI 4 gIyaM 5 vAiyaM 6 saragayaM 7 pukkharagayaM 8 samatAlaM 9 jUyaM 10 jaNavAyaM 11 pokkharca 12 aTThAvayaM 13 dagamaTTiyaM 14 annavihIM 15 pANavihIM 16 vatyavihIM 17 sayaNavihIM 18 arja 19 paheliya 20 mAgahiyaM 21 gAI 22 siloga 23 gaMdhajurti 24 madhusitthaM 25 AbharaNavihIM 26 taruNIpaDikamma 27 itthIlakkhaNaM 28 purisalakkhaNaM 29 hayalakkhaNaM 30 gayalakkhaNaM 31 goNalakkhaNaM 32 kukuDalakkhaNaM 33 miMDhayalakkhaNaM 34 cakkalakSaNaM 35 chattalakkhaNaM 36 daMDalakkhaNaM 37 asilakkhaNaM 38 maNilakkhaNaM 39 kAgaNilakkhaNaM 40 cammalakkhaNaM 41 caMdalakkhaNaM 42 sUracariyaM 43 rAhucariya 44 gahacariyaM 45 sobhAgakaraM 46 dobhAgakara 47 vijAgaya 48 maMtagayaM 49 rahassagayaM 50 sabhAsaM 51 cAraM 52 paDicAraM 53 bUha 54 paDivUha 55 khaidhAvAramANaM 56 nagaramANa 57 vatthumANaM 58 khaMdhAvAranivesaM 59 vatthunivesaM 6. nagaranivesaM 61 GANGA ~176~
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [72], ------------------------- ----- mUla [72] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [72]] prata zrIsamavA-18 IsatyaM 62 charuppavAyaM 63 AsasikkhaM 64 hasthisikkha 65 ghaNuvveyaM 66 hiraNNapArga suvanna0 maNipAgaM dhAtuSArga 67 bAyAMga hujuddhaM daMDajuddhaM mudvijuddhaM advijuddhaM juddhaM nijuddhaM juddhAI juddhaM suttakheDaM 68 nAliyAkheDaM vaTTakheDaM dhammakheDaM cammakheDaM 69 pattachelaM zrIabhaya kaDagaLeja 70 sajIvaM nijI 71 sauNasya 72 samucchimakhahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANa ukkoseNa pAvattari vAsasavRttiH hassAI ThiI pa0 // sUtra 72 // // 83 // atha dvisaptatisthAnake kimapi likhyate-suvarNakumArANAM dvisaptatirlakSANi bhavanAni, kathaM ?, dakSiNanikAye atriMzaduttaranikAye tu caturviMzaditi, 'nAgasAhassIo ti nAgakumAradevasahasrANi belA-poDazasahasrapramANAmutsedhato viSkambhatazca dazasahasramAnAM lavaNajaladhizikhAM bAhyAM-dhAtakIkhaNDadvIpAbhimukhIM / mahAvIro dvisaptativarSANyAyuH pAlayitvA siddhaH, kathaM ?, triMzadgRhasthabhAve dvAdaza sArddhAni pakSazca chadmasthabhAve dezonAni triMzatkevalitve iti dvisa-13 dasatiH / 'ayalabhAya'tti acalo mahAvIrasya navamo gaNadharaH tasyAyurdvisaptativarSANi, kathaM ?, paTcatvAriMzadAhasthatve TadvAdaza chamasthatAyAM caturdaza kevalitve iti / puSkarAr3he dvisasatizcandrAH, tatraikasyAM patI patriMzadanyasyAM palI ca / / tAvanta eveti, 'bAvattari kalAo'tti kalAH vijJAnAnItyarthaH, tAzca kalanIyabhedAdvisaptatirbhavanti, tatra lekhanaM le- sAkho'kSaravinyAsaH, tadviSayA kalA-vijJAnaM lekha evocyate evaM sarvatra, sa ca lekho dvidhA-lipiviSayabhedAt, tatra lipiraSTAdazasthAnakoktA athavA lATAdidezabhedatastathAvidhavicitropAdhibhedato vA'nekavidheti, tathAhi-patravalka anukrama [150] 83 // ~177~
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [7], -------------------------------- mUla [72] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [72] --992-%% - kASThadantalohatAmrarajatAdayo akSarANAmAdhArAstathA lekhanotkIrNanasyUtavyUtacchinnabhinnadagdhasaGkrAntito'kSarANi bhavantIti, viSayApekSayApyanekadhA-khAmibhRtyapitRputraguruziSyabhAryApatizatrumitrAdInAM lekhaviSayANAmapyanekatvAttathAvidhaprayojanabhedAca, akSaradoSAzcaite-'atikAyamatisthaulyaM, vaiSamyaM palivakratA / atulyAnAM ca sAdRzyamabhAgo'vayaveSu ca // 1 // iti, 1 tathA gaNitaM-saGkhyAnaM saGkalitAdyanekabhedaM pATIprasiddhaM 2 rUpyaM-lepyazilAsuvarNamaNivaskhacitrAdiSu rUpanirmANaM 3 nATyakalA-bharatamArgacchalikaM lAsyavidhAnamityAdibhedAdaSTadhA nATyagrahaNAt nRtyakalApi gRhItA, sA ca abhinayikA aGgahArikA vyAyAmikA ceti tribhedA, kharUpaM cAtra bharatazAstrAdavaseyaM 4 tathA gItakalA, sA ca nibandhamArga-chalikamArga-bhinnamArgabhedAt tridhA, tatra 'sapta kharAkhayo prAmA, mUrcchanA ekaviMzatiH / tAnA ekonapazcAzat , samAptaM kharamaNDalam // 1 // ' iyaM ca vizAkhilazAstrAdavaseyeti, 5 'vAiya'ti vAdyakalA, sA ca tatavitatazupiradhanavAdyAnAM catuSpaJca(dhye)kaprakAratayA trayodazadhA 6 ityAdikaH kalAvibhAgo laukikazAstrebhyo'vaseyaH, iha ca dvisaptatiriti kalAsaMkhyoktA, bahutarANi ca sUtre tannAmAnyupalabhyante, tatra ca kAsAMcit kAsucidantarbhAvo'vagantavya iti // 72 // harivAsarammayavAsayAo NaM jIvAo tevattari 2 joyaNasahassAI nava ya eguttare joyaNasae sattarasa ya egUNavIsaibhAge joyapassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM pa0, vijae NaM baladeve tevatari vAsasayasahassAI sacyAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe / / sUtraM 73 // prata anukrama [150] / SAREBIOTIRLINE ~178~
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [7], ------------------------------------ mulaM [73] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 73-74 samavAyA. prata sUtrAMka [73] prata anukrama [151] zrIsamavA-11 atha trisaptatisthAnake kimapi likhyate, 'harivAse'ti atra saMvAdagAthA-'eguttarA nabasayA tevattarime (va) jo- ..yAMga zAyaNasahassA / jIvA sattarasa kalA ya addhakalA ceca harivAsetti' // 1 // (73901-12)tathA vijayo-dvitIyo| zrIabhaya baladevastakheha trisaptatirvapalakSANyAyuruktamAvazyake tu paJcasaptatiritIdamapi matAntarameva // 73 // vRttiH there NaM aggibhUI gaNahare covattari vAsAI sabbAuyaM pAlaicA siddhe jAvappahINe, nisahAo NaM vAsaharapabvayAo tigicchio // 84 // NaM dahAo sItoyAmahAnadIo covattari joyaNasayAiM sAhiyAI uttarAhimuhI pavadittA badarAmayAe jibhiyAe caujovaNA yAmAe pannAsajoyaNavikkhaMbhAe vairatale kuMDe mahayA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThANasaMThieNaM pavAeNaM mahayA sadeNaM pakDai, evaM sItAvi dakkhiNAhimuhI mANiyabvA, cautthavajAsu chasu puDhavIsu covattari narayAvAsasayasahassA paM0 // sUtra 74 // atha catuHsapsatisthAnake kiJcit likhyate, tatrAmibhUtiriti mahAvIrasya dvitIyo gaNadharaH-gaNanAyakaH tasyeha catuHsaptativarSANyAyuH, atra cAya vibhAgaH-paTcatvAriMzadvarSANi gRhasthaparyAyaH dvAdaza chamasthaparyAyaH SoDaza kevaliparyAya iti, 'nisahAo NamityAdi asya bhAvArtha:-kila niSadhavarSadharasya viSkambho yojanAnAM SoDaza sahasrANi aSTI zatAni dvicatvAriMzat kalAdvayaM ceti, tasya ca madhyabhAge tigicchamahAdaH sahasradvayaviSkambhazcatuHsahasrAyAmaH tadevaM parvataviSkambhArddhassa hadaviSkambhArddhana nyUnatAyAM sItodAyA mahAnadyAH parvatasyopari catuHsaptatizatAnyekarvizatyadhikAni kalA caiketyevaM pravAho bhavati 'vairAmayAe jibhiyAe'tti vajramayyA jihikayA praNAlasthamakaramukha RACTRICA // 84 // SMEarathi ~179~
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [74], ------------------------- ----- mUla [74] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata K sutrAMka [74] jitikayA caturyojanadIrghayA paJcAzadyojanaviSkambhayA 'vairatale kuNDe'tti niSadhaparvatasthAdhovartini vajrabhUmike a-3 zItyadhikacatuyojanazatAyAmayiSkambhe dazayojanAyagAhe sItodAdevIbhavanAdhyAsitamastakena taddvIpenAlaGkRtamadhyabhAge sItodAprapAtahade 'mahayatti mahApramANena yatpunaH 'duhaotti kacit dRzyate tadapapATha iti manyate 'ghaDamuhapavattieNati ghaTamukheneva-kalazavadaneneva pravarttitaH-prerito ghaTamukhapravartitastena muktAvalInAM-muktAphalazarIrANAM sa-2 mbandhI hAratasya yatsaMsthAnaM tena saMsthito yastena prapAtaH-parvatAtprapatajalasamUhastena mahAzabdena-mahAdhvaninA prapa-16 | tati, evaM sItApi, navaraM nIlavadvarSadharAdakSiNAbhimukhI prapatatIti, 'cautthavajetyAdi tatra prathamAyAM triMzat dvitI-15 yAyAM paJcaviMzatiH tRtIyAyAM paJcadaza paJcamyAM trINi lakSANi SaSThayAM paJconaM lakSaM saptamyAM pazcetyetAni mIlitAni / |catuHsaptatirbhavati // 74 // suvihissa NaM puSkadaMtassa araho pannattari jiNasayA hotyA, sItale NaM arahA pannacari pubbasahassAI agAravAsamajhe vasittA muMDe bhavitA jAva pavvaie, saMtI NaM arahA pannatcarikhAsasahassAI agAravAsamajha basittA muMDe bhakttiA agArAo aNagAriyaM pabbaie // sUtra 75 // atha paJcasaptatisthAnake kimapi likhyate 'suvidheH' navamatIrthakarasya nAmAntarataH puSpadantasyeti, tathA zItalasya paJcasaptatiH pUrvasahasrANi gRhavAse, kathaM?, paJcaviMzatiH kumAratve paJcAzaca rAjya iti, tathA zAntiH paJcasaptativarSa prata anukrama [152] CRICKEE REC%A7-% 15 sama For P OW ~ 180~
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [75], ------------------------- ----- mUla [75] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIMsamavA- yAMge zrIabhaya vRciH 75-7677 samavAyA. prata sUtrAMka [75]] // 5 // sahasrANi gRhavAsamadhyuSya prabajitaH, kathaM ?, paJcaviMzatiH kumAratve paJcaviMzatiH mANDalikatve paJcaviMzatizcakrava- rtitve iti // 75 // chAvattari vijjukumArAvAsasathasahassA pa0, evaM-'dIvadisAudahINaM vijjukumAriMdayaNiyamaggINaM / chaNDaMpi jugalayANaM bAkttari sayasahassAI // sUtra 76 // | atha SaTsaptatisthAnake likhyate kizcit-tatra vidyutkumArANAM bhavanAvAsalakSANi dakSiNasyAM catvAriMzaduttarasyAM tu patriMzaditi SaTsaptatiriti, 'eva'miti idameva bhavanamAnaM zeSANAM dvIpakumArAdibhavanapatinikAyAnAM, ihArthe gAthA-'dIve'tyAdi 'yugalAnA miti-dakSiNottaranikAyabhedena yugalaM, nikAye nikAya bhavatIti, // 76 // bharahe rAyA cAuratacakkavaTTI sattahattAra puSvasayasahassAI kumAravAsamajhe vasittA mahArAyAbhiseyaM saMpatte, agavaMsAo NaM saptahattari rAyANo muMDe jAva pavvaiyA, gahatoyatusiyANaM devANaM sattahattaraM devasahassaparivArA pa0, egamege NaM muTutte sattahattara lave lavamgeNaM pa0 // sUtra 77 // | atha saptasaptatisthAnake vitriyate kiJcit-tatra bharatacakravartI RSabhasvAminaH padsu pUrvalakSevatItepu jAtakhya zItitame ca tatrAtIte bhagavati ca pratrajite rAjA saMvRttaH, tatazca tryazItyAH SaTsu niSkarpiteSu saptasaptatistasya ku. |mAravAso bhavatIti, aGgavaMzaH-ajharAjasantAnastasya sambandhinaH saptasaptatI rAjAnaH prabajitAH 'gaddatoya'tyAdi prama prata anukrama [153] M // 85 // ~ 181~
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [77] prata anukrama [156 ] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [77], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] Educator lokasyAdhovarttinISvaSTAsu kRSNarAjiSvaSTau sArakhatAdayo lokAntikAbhidhAnA devanikAyA bhavanti, tatra gaItoyAnAM tuSitAnAM ca devAnAmubhayaparivArasaMkhyAmIlanena saptasaptatirdevasahasrANi parivAraH prajJaptAnIti, tathaikeko muhUrttaH saptasaptatirlavAn lavAgreNa - lavaparimANena prajJaptaH, kathaM ?, ucyate, 'haTThassa anavagalassa, niruvakiTThassa jaMtuNo / ege UsAsanIsAse, esa pANutti vubaI // 1 // satta pANi se thove, satta thovANi se lage / lavANaM sattahattarie, esa muhutte viyAhie // 2 // ci [ dRSTasyAnavaglAnasya nirupakliSTasya jantoH eka ucchrAsaniHzvAsa eSa prANa iti ucyate // 1 // sapta prANAste stokaH sapta stokAste lavaH / lavAnAM saptasaptatyA eSa muhUrtto vyAkhyAtaH // 2 // ] // 77 // sassa NaM deviMdarasa devaranno besamaNe mahArAyA aTThahattarIe suvannakumAradIvakumArAvAsasyasahassANaM AhevacaM poravacaM sAmittaM bhaTTittaM mahArAyattaM ANAIsaraseNAvacaM kAremANe pAlemANe viharai, there NaM akaMpie aThahattaraM vAsAI sabjAuyaM pAlatA siddhe jAvaNahINe, uttarAyaNaniyaTTe NaM sUrie paDhamAo maMDalAo egUNacattAlIsahame maMDale attAraM egasadvibhAe divasakhettassa ni ttA svaNikhettassa abhinivuddhettA NaM cAraM carai, evaM dakkhiNAyaNaniyadvevi // sUtraM 78 // mUlaM [77] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH athASTasaptatisthAnake kiJcit likhyate, 'sakasse' tyAdi, 'besamaNe mahArAya'tti somayamavaruNavaizramaNAbhidhAnAnAM lokapAlAnAM caturtha uttaradikapAlaH, sa hi vaizramaNadevanikAyikAnAM suparNakumAradevadevInAM dvIpakumAradevadevInAM vyantaravyantarINAM cAdhipatyaM karoti, tadAdhipatyAcca tannivAsAnAmapyAdhipatyamasau karotItyucyate, 'aSTasaptatyAH suvarNaku For Parts Only ~ 182~
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [78]. ------------------------------------ mulaM [78] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: INbAyA. prata sUtrAMka [78] zrIsamavA mAradvIpakumArAvAsazatasahasrANA'miti, tatra suvarNakumArANA dakSiNasyAmaSTatriMzadbhavanalakSANi dvIpakumArANAM ca / 78 samayAMge catvAriMzadityevamaSTasaptatiriti, dvIpakumArAdhipatyametasya bhagavatyAM na dRzyate, iha tUktamiti matAntaramidam , 'AzrIabhayapAhavaya'ti Adhipatyam-adhipatikarma 'porevacaMti purovarttitvaM agragAmitvamityarthaH, bhaTTittaM ti bhartRtva-poSakatvaM 'sAvRttiH mittaMti svAmitva-khAmibhAvaM 'mahArAyatta'ti mahArAjatvaM lokapAlatvamityarthaH, 'ANAIsaraseNAvacaMti AjJApradhAnasenAnAyakatvaM 'kAremANe'tti anunAyakaiH sevakAnAM kArayan 'pAlemANe'tti AtmanApi pAlayana 'viharada'tti Aste / akampitaH sthaviro mahAvIrasyASTamo gaNadharastasya cASTasaptativarSANi sarvAyuH, kathaM ?, gRhasthaparyAye aSTacamatvAriMzat chadmasthaparyAye nava kevaliparyAye caikaviMzatiriti / 'uttarAyaNaniyaTTeNaM ti uttarAyaNAd-uttaradiggamanAnni4 vRttaH uttarAyaNanivRttaH, prArabdhadakSiNAyana ityarthaH 'sUrie'tti AdityaH 'paDhamAo maMDalAoM tti dakSiNAM dizaM |gacchato raveryatprathama tasmAt na tu sarvAbhyantarasUryamArgAt 'ekUNacattAlIsaime'tti ekonacatvAriMzattame maNDale dakSiNAyanaprathamamaNDalApekSayA sarvAbhyantaramaNDalApekSayA tu catvAriMze 'aTThahattariti aSTasaptatiH 'egasadvibhAe'tti muharttasyaikapaSTibhAgAn 'dibasakhettassati divasalakSaNasya kSetrasya divasasyaivetyarthaH, 'nivuhetta'tti nivardhya hApayitvetyarthaH, tathA 'rayaNikhettassa'tti rajanyA eva 'abhinivuDketta'tti abhinivI ca varddhayitvetyarthaH, 'cAraM caraitti bhrAmyatI-1 tyarthaH, bhAvArtho'syaiva candraprajJaptivAkyarupadazyate-jambUdvIpe yadeto sUryo sarvAbhyantaramaNDalamupasaMkramya cAraM caratastadA / prata anukrama [157] - - - SHREmiratna Audiorary au ~183~
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [78], ------------------------- ----- mUla [78] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [78] navanavatiyojanasahasrANi SaTcatvAriMzadadhikAni yojanazatAnyanyo'nyamantaraM kRtvA carataH, etaca jambUdvIpe'zI-13 dAtyuttaraM yojanazataM pravizyAbhyantaraM maNDalaM bhavati etasmiMzca dviguNe jaMbUdvIpapramANAdapakarSite yathoktamantaraM bhavatIti, tathA tatra tayozcaratorutkRSTo'STAdazamuhUrto divaso bhavati jaghanyakA ca dvAdazamuhUrttA rAtribhavati, tato'bhyantaramakANDalAnniSkramya prathame'horAtre'bhyantarAnantaraM maNDalamupasaGgamya yadA cAraM caratastadA navanavatiyojanasahasrANi[31 SaTcatvAriMzadadhikAni yojanazatAni paJcatriMzaya ekapaSTibhAgA yojanasthAntaraM kRtvA cAraM carataH, tadA cASTAdaza-16 KmahattoM divaso bhavati dvAbhyAM muhartasyaikapaSTibhAgAbhyAM nyUnaH, dvAdazamuhUrtA ca rAtrirbhavati dvAbhyAM muhakapaSTibhAgA-1 kAbhyAmadhiketi, evaM dakSiNAyanasya dvitIyAdiSu maNDaleSvahorAtreSu cAnyo'nyAntarapramANasya paJcabhiH paJcabhiryojana 21 paJcatriMzatA caikapaSTibhAgairyojanasya vRddhirvAcyA, dvAbhyAM dvAbhyAM ca muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAM dinahAnI rAtrivRddhizceti,8 evaM ca ekonacatvAriMzattame maNDale sUryayorantaraM navanavatiH sahasrANyaSTazatAni saptapaJcAzaca yojanAnAM prayoviMzahaitizcaikaSaSTibhAgAH, dinapramANaM cASTAdazAnAM muhUrtAnAM madhyAdekaSaSTibhAgAnAmaSTasaptatyAM pAtitAyAM SoDaza muhUrttAzca tuzcatvAriMzabaikaSaSTibhAgA muhUrttasya, rAtrestvaSTasaptatyAM kSiptAyAM trayodaza muhUrtAH saptadazaikapaSTibhAgAzceti, evaM 'dakkhi18 NAyaNaniyadvetti yathottarAyaNanivRtta ekonacatvAriMzattame maNDale aSTasaptatimekaSaSTibhAgAn hApayati varddhayati ca, evaM dakSiNAyananivRtto'pi sUryastAn hApayati barddhayati ca, kevalaM dakSiNAyane dinabhAgAn hApayati rAtribhAgAMzca prata anukrama [157] 56 ~ 184~
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [ 78 ] prata anukrama [157 ] samavAya [ 78 ], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMga zrIabhaya 0 vRti: 1120 11 [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [78] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Jacatur varddhayati iha tu dinabhAgAn varddhayati rAtribhAgAzva hApayati // 78 // valayAmuhassa NaM pAyAssa hidvilAo caramaMtAo imIse gaM ravaNaSpabhAe puDhavIe heTThile caramaMte esa NaM egUNAsiM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM keussavi jUyassavi Isarassavi, chaTTIe puDhavIe bahumajjhadesabhAyAo chassa ghaNodahissa dvile caramaMte esa NaM eguNAsIti joyaNasahassAI abAhAe antare pa0, jambuddIvassa NaM dIvassa bArassa ya bArassa va esa NaM egUNAsIiM joyaNasahassAI sAiregAI abAhAe aMtare pa0 // sUtraM // 79 // athaikonAzItitame sthAnake kiJcillikhyate, tatra 'valayAmuhassa' tti vaDavAmukhAbhidhAnasya pUrvadigvyavasthitasya 'pAyAlassa'tti mahApAtAlakalazasyAdhastana caramAntAdralaprabhA pRthvIcaramAnta ekonAzItyA (tI) sahasreSu bhavati, kathaM 1 ratnaprabhA hi azItisahasrAdhikaM yojanAnAM lakSaM vAhalyato bhavati, tasyAzcaikaM samudrAbagAhasahasraM parihRtyAdholakSapramANAvagAho valayAmukhapAtAlakalazo bhavati, tatastacaramAntAt pRthivIcaramAnto yathokAntarameva bhavati, evamanye'pi trayo vAcyA iti, 'chaDIe' ityAdi, asya bhAvArtha:- paSThapRthivI hi bAhalyato yojanAnAM lakSaM poDaza sahasrANi ca bhavati, ghanodadhayastu yadyapi saptApi pratyekaM viMzatisahasrANi syustathApyetasya granthasya matena SaSThyAmasAvekaviMzatiH saMbhAvyate, tadevaM SaSThapRthivIvAhalyArddhamaSTapaJcAzat ghanodadhipramANaM caikaviMzatirityevamekonAzItirbhavati, granthAntaramatena tu sarvaghanodadhInAM viMzatiyojana sahasrabAhalyatvAtpaJcamImAzrityedaM sUtramavaseyaM yatastadvAddalya For Parts Only ~ 185~ 79 sama cAyA. 112011 rary or
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [79], -------------------------------- mUla [79] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAMka 79) maSTAdazottaraM lakSamuktaM, yata Aha-"paDhamAsIi sahassA 1 battIsA 2 aTThavIsa 3 vIsA ya 4 / aTThAra 5 sola 6 aha ya 7 sahassa lakkhovari kujA // 1 // " iti [prathamA'zItiH sahasrANi dvAtriMzat aSTAviMzativiMzatizca / aSTAdaza poDazASTau sahasrANi lakSasyopari kuryAt // 1 // ] athavA SaSThyAH sahasrAdhiko'pi madhyabhAgo vivakSitaH, evamarthasU|cakatyAbahuzabdasyeti, tathA jambUdvIpasya jagatyAzcatvAri dvArANi vijayavaijayantajayantAparAjitAbhidhAnAni catuzca-18 turyojanaviSkambhAni gabyUtapRthuladvArazAkhAni krameNa pUrvAdiSu dikSu bhavanti, teSAM ca dvArasya ca dvArasya cAnyo'nya mityarthaH, 'esa NaM'ti etadekonAzItiyojanasahasrANi sAtirekANIselakSaNamavAdhayA-vyavadhAnena vyavadhAnarUpamimatsarthAntaraM prajJAsa, kathaM , jambUdvIpaparidheH 316227 yojanAni kozAH 3 dhanUMSi 128 aGgalAni 13 sAonI-IN | tyevaMlakSaNasyApakarSitadvAradvArazAkhAviSkambhasya caturvibhaktasyaivaMphalatvAditi // 79 // seaMse NaM arahA asII dhaNUI uI uccatteNaM hotyA, tiviDhe NaM vAsudeve asII dhaNUI uDDe uccatteNaM hotyA, ayale NaM baladeve asII dhaNUI uI uccatteNaM hotthA, tiviDhe NaM vAsudeve asIivAsasayasahassAI mahArAyA hotyA, Aubahule Ne kaNDe a. sIijoyaNasahassAI bAhaleNaM pa0, IsANassa deviMdassa devaranno asII sAmANiyasAhassIo pa0, jambuharIve NaM dIve asIuttaraM joyaNasayaM ogAhettA sarie uttarakaTThovagae paDhamaM udayaM karei // sUtra 80 // adhAzItitamasthAnake kiJcillikhyate-zreyAMsaH-ekAdazo jinaH, tripRSThaH zreyAMsajinakAlabhAvI prathamavAsudevaH, prata anukrama [158] ~ 186~
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM vRttiH ) samavAya 80], ------------------------------------ mUlaM [80] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [80] prata anukrama [159] zrIsamavA- acalaH-prathamabaladevaH, tathA tripRSThavAsudevasya caturazItivarSalakSANi sarvAyuriti, catvAri lakSANi kumAratve zeSa/8081 yAMge II mahArAjye iti / 'Aubahu' ityAdi, kila ratnaprabhAyA azItyuttarayojanalakSavAhalyAyAstrINi kANDAni bhavanti, samavAyA. zrIabhaya tatra prathamaM ratnakANDaM SoDazavidharatnamayaM SoDazasahasrabAhalyaM dvitIyaM paGkakANDaM caturazItisahasramAnaM tRtIyamabahulavRttiH kANDamazItiyojanasahasrANIti, 'jambuddIve Na'mityAdi, 'ogAhitta'tti pravizya 'uttarakaTThovagaya'tti uttarAM kaasstthaaN||8 // |dizamupagataH uttarakASThopagataH prathamamudayaM karoti, sarvAbhyantaramaNDale udetItyarthaH // 8 // navanavamiyA NaM bhikkhupaDimA ekkAsIi rAidiehiM cauhi ya paMcuttarehiM ahAsutaM jAva ArAhiyA, kuMthussa NaM arahao ekAsIrti maNapaavanANisayA hotthA, vivAhapannattIe ekAsIti mahAjummasayA pa0 // sUtra 81 // athaikAzItisthAnake kizciducyate-'navanavamike'ti nava navamAni dinAni yasyAM sA navanavamikA bhavaMti ca navasu navakeSu nava navamadinAni, tasyAM ca bhikSupratimAyAmekAzItI rAtridinAni bhavaMti, evaM navAnAM navakAnAmekAzI-| tirUpatvAt , tathA prathame navake pratidinamekaikA bhikSA evamekottarayA vRddhyA navame navake nava naveti sarvAsAM piNDane catvAri paJcottarANi bhikSAzatAni bhavantItyata uktaM 'cauhi yetyAdi, iha ca bhikSAzabdena dattirabhipretA 'ahA-5no suttati yathAsUtraM-sUtrAnatikramaNa 'jAva'ttikaraNAdyathAkalpaM yathAmArga yathAtattvaM samyakAyena spRSTA pAlitA zobhitA tIritA kIrtitA AjJayA''rAdhiteti draSTavyaM 'vivAhapannattIe'tti vyAkhyAprajJaptyAmekAzItirmahAyugmazatAni SACREAK SARERainintenarama ~187
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [8] prata anukrama [160 ] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [81] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [81], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [ 04] Education prajJatAni, iha ca zatazabdenAdhyayanAnyucyante tAni kRtayugmAdilakSaNarAzivizeSavicArarUpANi atrAntarAdhyayanasvabhAvAni tadavagamAvagamyAnIti // 81 // jambuddIve dIve vAsIyaM maMDalasayaM jaM sUrie dukkhutto saMkamittA NaM cAraM carai taM0-nikkhamamANe ya pavisamANe ya, samaNe bhagavaM mahAvIre bAsIe rAIdiehiM vIikaMtehiM ganmAo gandhaM sAharie, mahAhimavatassa NaM vAsaharapavvayassa uvarillAo caramaMtAo sogaMdhiyarasa kaMDassa heDile caramaMte esa NaM vAsIiM joyaNasayAI avAhAe aMtare pa0, evaM ruppissavi // sUtraM 82 // atha dvyazItisthAnake kimapi likhyate, atra jambUdvIpe dvyazItyadhikaM maNDalazataM -sUryasya mArgazataM tadbhavatIti vAkyazeSaH, kiMbhUtaM ? - yat sUryo dvikRtvo- dvau bArau saGkramya-pravizya cAraM carati, tadyathA - niSkrAmaMzca jambUdvIpAt pravizaMtha jambUdvIpa eveti, ayamatra bhAvArtha:-kila caturazItyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra sarvAbhyantare sarvabAdhe sakRdeva saGkrAmati zeSANi tu dvau vArAviti, iha ca dvyazItivivakSayaivedaM dvyazItisthAnake'dhItamiti bhAvanIyaM, yadyapi jambUdvIpe paJcaSaSTireva maNDalAnAM bhavati tathApi jambUdvIpAdikasUryacAraviSayatvAcchepANyapi jambUdvIpena vizeSitAnIti, 'samaNe' ityAdi ASADhasya zuklapakSapathyA Arabhya yazItyAM rAtrindiveSvatikrAnteSu tryazItitame varttamAne azvayujaH kRSNatrayodazyAmityarthaH, garbhAt- garbhAzayAddevAnaMdAtrAhmaNIkukSita ityarthaH garbhe- trizalAbhidhAnakSatriyAkukSiM saMhato-nIto devendravacanakAriNA hariNegameSyabhidhAnadeveneti, idaM ca sUtraM yazItirAtrindiyAnyadhikRtya For Parts Only ~188~
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [82], ------------------------- ----- mUla [82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 82-83 samavAyA. prata yA~ge bhIabhaya0 sutrAMka [82]] prata zrIsamavA-rAyazItisthAnake'dhIyate, vyazItitamaM rAtrindivamAzritya tu vyazItitamasthAnake iti, 'mahAhimapaMtasse'lAdi mahA- himavato dvitIyavarSadharaparvatakha yojanazatadvayocchUitasya 'uvarilAo'tti uparimAcaramAntAt saugandhikakANDasAdhasa- nazcaramAnto yazItiryojanazatAni, kathaM ?, ratnaprabhApRthivyAM hi trINi kANDAni-kharakANDaM pakSakANDamabahulakANDa vRttiH ceti, tatra prathamaM kANDaM poDazavidha, tadyathA-ralakANDaM 1 vajrakANDaM 2evaM baiDUrya 3 lohitAkSa 4 masAragaDa 5 // 89 // haMsagarbha 6 pulaka 7 saugandhika 8 jyotIrasa 9 aJjana 10 aJjanapulaka 11 rajata 12 jAtarUpa 13 aGka 14 eka |Tika 15 riSThakANDaM ceti 16, etAni ca pratyekaM sahasrapramANAni, tatazca saugandhikakANDasthASTamatvAdazItizatAni ve ca zate mahAhimavaducchya ityevaM bazItizatAni iti, evaM rukmiNo'pi paJcamavarSadharasva vAcyaM, mahAhimapatsamAnocchyatvAttasyeti // 82 // samaNe bhagavaM mahAvIre bAsIirAidiehiM cIitehiM tevAsIime rAIdie vaTTamANe gambhAo gambhaM sAharie, sIyalassa the arahao tesII gaNA tesII gaNaharA hotthA, there Na maMThiyaputte tesII vAsAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, usame NaM arahA kosalie tesII pulcasayasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavitA NaM jAva pavaie, marahe rAyA cAuraMtacakkavaTTI tesII puccasayasahassAI agAramajhe basittA jiNe jAe kevalI samban samvabhAvadarisI // sUtra 83 / / atha tryazItitamasthAnake kimapi likhyate-iha zItalajinasa tryazItirgaNAH dhyazItigaNadharA uktA Avazyake anukrama [161] // 89 // ~ 189~
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [83], --------------- ---------- mUlaM [83] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: % % prata % sutrAka 4 * [83]] * tvekAzItiriti matAntaramidamiti, tathA sthaviro maNDitaputro-mahAvIrasya SaSTho gaNadharaH tasya ca tryazItivarSANi sarvAyuH, kathaM ?, tripaJcAzadgRhasthaparyAya caturdaza chanasthaparyAye poDaza kevalitve ityevaM vyazItiriti, tathA 'kosalie'tti kozaladeze bhavaH kauzalikaH 'tesIIti viMzatiH pUrvalakSANi kumAratve triSaSTiH rAjye ityevaM tryazItiH, tathA bharatazcakravartI saptasaptatiH pUrvalakSANi kumAratve paT cakravartitve ityevaM tryazItimagAravAsamadhyuSya jino jAtaH-rAjyAvasthasvaiva rAgAdikSayAtkebalI-saMpUrNAsahAyavizuddhajJAnAditrayayogAt sarvajJo vizeSayodhAt sarvabhAvadarzI sAmAnyabodhAttataH pUrvalakSaM pravrajyAgrahaNapUrvakaM kevalitvena vihatya siddha iti // 83 // caurAsIha nirayAvAsasayasahassA 50, usame gaM arahA kosalie caurAsIiM punvasayasahassAI sambAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe, evaM bharaho pAhupalI bhI suMdarI, sijase NaM arahA caurAsIiM vAsasayasahassAI sabbAuyaM pAlaittA siddhe jAvayahINe, tiviDhe NaM vAsudeve caurAsII vAsasayasahassAI saccAuyaM pAlaicA appaiTTANe narae neraiyatcAe uvavanno, sakkassa NaM deviMdassa devarano caurAsII sAmANiyasAhassIo pa0, sabvevi NaM bAhirayA maMdarA caurAsII 2 joyaNasahassAI urdU uccateNa pa0, sabvevi NaM aMjaNagapancayA caurAsII 2 joyaNasahassAI uhUM uccaceNaM pannattA, harivAsarammayavAsiyANaM jIvANaM dhaNupiTTA caurAsI joyaNasahassAI solasa joyaNAIcatvAri ya bhAgA joyaNassa parikkhevaNaM pa0, paMkabahulassa NaM kaNDassa uvarilAo gharamasAo hehilke garamate esa NaM corAsIi moyaNasayasahassAI athAhAe aMtare pa0, vivAhapannattIe NaM bhagava prata REGRORSCOR anukrama [162] ERA % 4 SAREEatinthianitational ~190~
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ------------------------- ----- mUla [84] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA yAMge zrIabhaya prata | mavAyA. RE sutrAka 84] // 9 // tIe caurAsIiM payasahassA padaggeNaM pa0, corAsIi nAgakumArAvAsasayasahassA pa0, corAsIi painnagasahassAI pa0, corAsII joNippamuhasayasahassA pa0, puccAiyANaM sIsapaheliyApajavasANANaM sahANavANaMtarANaM corAsIe guNakAre pa0, usabhasma NaM arahao caurAsIi samaNasAhassIo hotyA, sabvevi caurAsIi vimANAvAsasayasahassA sattANauI ca sahassA tevIsaM ca vimANA bhavaMtIti makkhAyaM // sUtra 84 // XI caturazItisthAnake kimapi likhyate, caturazItinairakalakSANyamunA vibhAgena-tIsA ya 30 paNNavIsA 20 paNarasa |15 daseva 9 tinni ya havaMti / pakSaNasayasahassaM 1 paMceva 5 anuttarA nirayA // 1 // ' iti, zreyAMsaH-ekAdaza-1 tIrthakaraH ekaviMzatirvapalakSANi kumAratve tAyantyeva pratrajyAyAM dvicatvAriMzadrAjye ityevaM caturazItimAyuH pAlayitvA / siddhaH, tathA 'tiviTTha'tti prathamavAsudevaH zreyAMsajinakAlabhAvIti apratiSThAno narakaH-saptamapRthivyA paJcAnAM madhyama iti, tathA 'sAmANiya'tti samAnarddhayaH tathA 'bAhiraya'ti jambUdvIpakameruvyatiriktAzcatvAro mandarAzcaturazItiH sahasrANi prajJaptAH "aMjaNagapaJcaya'tti jambUdvIpAdaSTame nandIzvarAbhidhAne dvIpe cakravAlaviSkambhamadhyabhAge pUrvAdiSu dikSu catvAro'kSanaratramayA aJjanakaparvatAH, 'harivAse'tyAdi 'cattAri ya bhAgA joyaNassa'tti ekonaviMzatirbhAgAH, ihArthe gAthA -'dhaNupiTThakalacaukaM culasIisahassa solasahiya'tti [840161] tathA paGkabahulaM kANDaM dvitIyaM | tasya ca bAhalyaM caturazItiH sahasrANIti yathoktaH sUtrArtha iti, tathA vyAkhyAprajJatyAM-bhagavatsAM caturazItiH EXICKR prata anukrama [163] // 9 // awretunaturary.orm ~191~
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ------------------------- ----- mUla [84] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [84] padasahasrANi padAgreNa-padaparimANena, iha ca yatrArthopalabdhistatpadaM, matAntareNa tu aSTAdazapadasahasraparimANatyA-13 dAcArasya etadviguNatvAca zeSAGgAnAM vyAkhyAprajJaptidvai lakSa aSTAzItiH sahasrANi padAnAM bhavantIti, tathA caturazItinAgakumArApAsalakSANi-catuzcatvAriMzato dakSiNAyAM catvAriMzatazcottarAyAM bhAvAditi, caturazItiryonayo-jIyotpattisthAnAni tA evaM pramukhAni-dvArANi yonipramukhAni teSAM zatasahasrANi-lakSANi yonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni, kathaM ?-"puDhavidagaagaNimAruya ekake satta joNilakkhAo / vaNa patteya aNaMte dasa caudasa joNilakkhAo // 1 // vigaliMdiemu do do cauro cauro ya nArayasuresu / tiriesu hA~ti cauro codasalakkhA u maNuemu // 2 // " ti, [ pRthvIdakAgnimarutAmekaikasmin sapta yonilakSAH / bane pratyekAnantayordaza caturdaza yonilakSAH // 1 // vikalendriyeSu dve dve catasraH catasrazca nArakasurayoH / tiryakSu bhavanti catasraH caturdaza lakSAstu manujeSu // 2 // ] iha ca jIvotpattisthAnAnAmasaMkhyeyatve'pi samAnavarNagandharasasparzAnAM teSAmekatvavivakSaNAnna yathoktayonisaMkhyAvyabhicAro mantavya iti, 'puSAiyANa'mityAdi, pUrvamAdiyeSAM tAni pUrvAdikAni teSAM zIrSaprahelikA paryavasAne yeSAM tAni zIrSaprahelikAparyavasAnAni teSAM svasthAnAt-pUrvapUrvasthAnAduttarottarasya saMkhyAsthAnasyotpattisthAnAtU saMkhyAvizeSalakSaNAt guNanIyAdityarthaH 'sthAnAntarANi sthAnAntarANyapi anantarasthAnAnyavyavahitasayA-2 vizeSA guNakAraniSpannA yeSu tAni svasthAnasthAnAntarANi kramavyavasthitasaGkhyAnavizeSA ityarthaH athavA khasthAnAni prata anukrama [163] - . 16 sama. REaratma ~192~
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [84], ------------------------- ----- mUla [84] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [84] // 91 // ka- zrIsamavA ca-pUrvasthAnAni sthAnAntarANi ca-anantarasthAnAni khasthAnasthAnAntarANi athavA svasthAnAt-prathamasthAnAt pUrvA- 84 samayAMge lakSaNAt sthAnAntarANi-vivakSitasthAnAni svasthAnasthAnAntarANi teSAM caturazItyA lakSairiti zeSaH, guNakAraH- bhAvAyA. zrIabhaya abhyAsarAziH prajJaptaH, tathAhi-kila caturazItyA varSalakSaiH pUrvAGgaM bhavatIti khasthAnaM, tadeva caturazItyA lauguNitaM vRttiH pUrvamucyate, taca sthAnAntaramiti, evaM pUrva svasthAnaM tadeva caturazItyA lakSaiguNitamanantarasthAnaM truTitAkAbhidhAnaM bhava tIti, iha saGgrahagAdhA-'pucatuDiyADaDAyavahuhUya taha uppale ya paume ya / naliNacchiniura aue naue paue ya nAyagho // 1 // cUliyasIsapaheliya coisa nAmA u aGgasaMjuttA / aTThAvIsaM ThANA cauNauyaM hoi ThANasayaM // 2 // ' ti, abhilApazcaiSAM-pUrvAGgaM pUrva zruTitAGgaM truTitamityAdiriti, 'caurAsIti'mityAdi, caturazItisaMkhyAsthAnakavivaraNalekhyaM, iha vibhAgo'yaM-battIsa 32 aTThabIsA 28 bAra 124 8 caura 4 sayasahassAI / AreNa baMbhalogA vimANasaMkhA bhaye esA // 1 // paJcAsa 50 catta 4 chacceva 6 sahassA laMta suka sahasAre / saya cauro ANayapANaesu tiSaNAraNacuyao // 2 // ekArasuttaraM heTimesu 111 sattuttaraM ca majjhimae 1071 sayamegaM uparimae 1004 paJceva aNuttaraSimANA ||3||"[dvaatriNshdssttaaviNshtidvaadshaasstt ca catasro lkssaaH| arvA brahmalokAt vimAnasaMkhyA bhavedepA // 1 // paJcAzacatvAriMzat SaT caiva sahasrANi lAntake zukre sahasrAre catuHzatAni aantpraanntyostriinnyaarnnaacyutyoH||2|| daekAdazottaramadhastaneSu saptottaraM ca madhyameSu / zatamekamuparitaneSu paJcaivAnuttaravimAnAni // 3 // ] iti bhavaMtIti prata anukrama [163] REERSEXSAGACASSAC -- ~ 193~
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ------------------------- ----- mUla [84] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [84] makkhAya'ti etAni vimAnAnyevaM bhavanti iti hetorAkhyAtAni bhagavatA sarvajJatvAt satyavAditvAceti // 84 // AyArassa NaM bhagavao sacUliyAgassa paMcAsIi uddesaNakAlA pa0, dhAyaisaNDassa NaM maMdarA paMcAsIi joyaNasahassAI sambaggeNaM pa0, rupae Na maMDaliyapavae paMcAsIi joyaNasahassAI sabvaggeNaM pa0, naMdaNavaNassa NaM hehilAo caramaMtAo sogaMdhiyassa kaMDassa heDille caramaMte esa NaM paMcAsIi joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0 // (suutr)85|| adha paJcAzItisthAnake kiJcilikhyate, tatrAcArasya-prathamAGgasya navAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpasya 'sacUliyAgassa' iti dvitIye hi tasya zrutaskandhe paJca cUlikAH tAsu ca paJcamI nizIthAkhyeha na gRhyate bhinnasthAnarUpatvAtasyAH, tAsu ca prathamadvitIye saptasasAdhyayanAtmike tRtIyacatu.vekaikAdhyayanAtmike tadevaM saha cUlikAbhirvartata iti sacUlikAkastasya paJcAzItiruddezanakAlA bhavantIti, pratyadhyayanaM uddezanakAlAnAmetAvatsaMkhyatvAt , tathAhi-13 prathamazrutaskandhe navasvadhyayaneSu krameNa sapta 7 SaT 13 catvAra 17 zcatvAraH 21 SaT 27 paJca 32 aSTa 40 catvAraH |44 sapta 51 ceti, dvitIyazrutaskandhe tu prathamacUlikAyAM sasakhadhyayaneSu krameNa ekAdaza 62 traya 65 strayaH 68 cartuSu dvau dvau 76 dvitIyAyAM saptakasarANi 83 adhyayanAnyevaM tRtIyaikAdhyayanAtmikA 84 evaM caturthyapIti 85 sarvamIlane paJcAzItiriti / tathA dhAtakIkhaNDamandarau sahasramavagADhI caturazItisahasrANyucchritAviti paJcAzItiyojanasahasrANi sarvAgreNa bhavataH, puSkarArddhamandarAvapyevaM, navaraM sUtre nAbhihitI vicitratvAtsUtragateriti, tathA prata % anukrama [163] -994-% 44 2 45 4 -% REsama aurary.om E ~194~
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [85] prata anukrama [164] samavAya [85 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavA yagi zrIjamaya 0 vRti: // 92 // [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [85] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Jan Eucator rucako rucakAbhidhAnastrayodazadvIpAntargataH prAkArAkRtI rucakadvIpavibhAgakAritayA sthitaH, ata eva maNDalikaparvato, maNDalena vyavasthitatvAt sa ca sahasramavagADhazcaturazItirucchrita iti paJcAzItiH sahasrANi sarvApreNeti, tathA 'nandanavanasya' meroH paJcayojanazatocchritAyAM prathamamekhalAyAM vyavasthitasyAdhastyAccaramAntAt 'saugandhikakANDasya' ratnaprabhApRthivyAH kharakANDAbhidhAnaprathamakANDasthAvAntarakANDabhUtasyASTamasya saugandhikAbhidhAnaratnamayasya saugandhikakANDasyAdhastyazvaramAntaH paJcAzItiryojanazatAnyantaramAzritya bhavati, katham ?, paJca zatAni meroH sambandhIni pratyekaM ca sahasrapramANatvAdavAntara kANDAnAmaSTamakANDamazItizatAnIti // 85 // suvihissa NaM pupphadantassa arahao chalasIi gaNA chalasIi gaNaharA hotyA, supAsassa NaM arahao chalasII vAisayA hotyA, docAe NaM puDhavIe bahumajjhadesabhAgAo docassa ghaNoda hissa hehile caramaMte esa NaM chalanIi joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0 // ( sUtra ) 86 // atha SaDazItisthAnake kimapi likhyate, tatra suvidheH - navamajinasyeha paDazItirgaNA gaNadharAcoktA Avazyake tu | aSTAzItiriti matAntaramidaM, tathA dvitIyA pRthivI-zarkaraprabhA, sA ca vAhalyato dvAtriMzatsahasrAdhikalakSamAnA tadarddha padapaSTiH sahasrANi ghanodadhizva tadadhovarttI dvitIyApRthivIsambandhitvAt dvitIyo viMzatiH sahasrANi vAhulyata iti SaDazItiryathoktamantaraM bhavatIti // 86 // For Parts Only ~195~ 85-86 samavAyA. // 92 // Tantrary or
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8], ------------------------------------ mulaM [87] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [87] prata maMdarassa NaM paSvapassa puracchimillAo caramaMtAo gothubhassa AvAsapabvayassa paJcacchimile caramaMte esa sattAsIiMjoyaNasahassAI acAhAe aMtare pa0, maMdarassa NaM pabvayassa dakkhiNilAo caramaMtAo dagabhAsassa AvAsapavayassa uttarile caramaMte esa paM sattAsII joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM maMdarassa paJcacchimilAo caramaMtAo saMkhassAvA0 puracchimile caramate, evaM ceva maMdarassa uttarilAo caramaMtAo dagasImassa AvAsapabvayassa dAhiNile caramate esa meM sattAsII joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, chaNhaM kammapagaDINaM AimauvarilavajANaM sattAsII uttarapagaDIo pa0, mahAhimavatakUDassa NaM uvarimaMtAo sogandhiyassa kaMDassa hehile caramaMte esa NaM sattAsIi joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM ruppikUDassavi // sUtra / / 87 // atha saptAzItisthAnake kiJcilikhyate, 'mandare'tyAdi, meroH pArastyAntAt jambUdvIpAntaH paJcacatvAriMzatsahasrANi dvicatvAriMzazca sahasrANi lavaNajaladhimavagAya gostubho velandharanAgarAjAvAsaparvataH prAcyAM dizi bhavati, evaM sUtroktamantaraM bhavatIti, evamanyeSAM trayANAmantaramavaseyamiti / tathA SaNNAM karmaprakRtInAmAdimoparimavajarjAnAM-jJAnAvaraNAntarAyarahitAnAM darzanAvaraNavedanIyamohanIyAyuSkanAmagotrasaMjJitAnAmityarthaH saptAzItiruttaraprakatayaH prajJaptAH, kathaM ?, darzanAvaraNAdInAM papaNAM krameNa nava dve aSTAviMzatiH catasro dvicatvAriMzadve cetyatastAsAM |mIlane sUtroktasaMkhyA svAditi / 'mahAhimavante'tyAdi, mahAhimavati dvitIyavarSadharaparvate aSTI siddhAyatanakUTamahAhimavatkUTAdIni kUTAni bhavanti, tAni paJcazatocchUitAni, tatra mahAhimavatkUTasa paJca zatAni dvezate mahAhimava anukrama [166] ~196~
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8], ------------------------------------ mulaM [87] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata 116-kGRA sUtrAka [87] zrIsamavA- varSadharocchyasya azItizca zatAni pratyekaM sahasramAnAnAmaSTAnAM saugandhikakANDAvasAnAnAM ratnaprabhAkharakANDAvAnta-118788 yAMge hArakANDAnAmityevaM mIlite saptAzItirantaraM bhavatIti, evaM 'ruppikUDassavitti rukmiNi paJcamavarSadhare yadvitIyaM samavAyA. zrIabhaya harukmikUTAbhidhAnaM kUTaM tasyApyantaraM mahAhimavatkUTasyeva vAcyaM, samAnapramANatvAiyorapIti // 87 // vRttiH egamegassa paM caMdimasUriyassa aTThAsIi aTThAsIi mahamgahA parivAro pa0, didvivAyarasa NaM aTThAsIi suttAI pa0, tN0-ujju||93|| suyaM pariNayApariNayaM evaM aTThAsIi suttANi bhANiyavyANi jahA naMdIe, maMdarassa NaM pabvayassa puracchimilAo caramaMtAo godhubhassa AvAsapavyayassa puracchimile caramaMte esa NaM aTThAsIiMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM causuvi disAsu neyavaM, bAhirAo uttarAo NaM kaTThAo rie paDhama chammAsaM ayamANe coyAlIsaime maMDalagate aTThAsIti igasavibhAge muhutassa divasakhettassa nibuDDhettA rayaNikhetassa abhinivuhettA rie cAraM carai, dakSiNakaTThAo sUrie doghaM chammAsaM ayamANe coyAlIsatima maMDalagate aTThAsII igasahibhAge muhuttassa rayaNikhettassa nivuhettA divasakhettassa abhinivuDDittA paM sUrie cAraM carai / / sUtraM 88 // aSTAzItisthAnake kiJcidvipriyate, ekaikasyAsaMkhyAtAnAmapi pratyekamityarthaH, candramAzca sUryazca candramaHsUyeM tasya, candrasUryayugalasya ityarthaH, aSTAzItimahAgrahAH, ete ca yadyapi candrasyaiva parivAro'nyatra zrUyate tathApi sUryasyApIndratvAdeta evaM parivAratayA'vaseyA iti / 'didvivAe'tyAdi, dRSTivAdasya-dvAdazAGgasya parikarmasUtrapUrvagataprathamAnu prata anukrama [166] M // 93 ~197
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [88], ------------- ...--------------------------- mUla [88] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: % % prata % sUtrAka [88] % yogacUlikAbhedena paJcaprakArasa 'suttAIti dvitIyaprakArabhUtAni aSTAzItibhavanti 'jahA naMdIe'tti atidezataH | sUtrANi darzitAni tAni cAgre vyAkhyAsyAmaH, 'maMdarasse tyAdi, meroH pUrvAntAt jambUdvIpasya paJcacatvAriMzadyojanasa-* sahasramAnAt jambUdvIpAntAca dvicatvAriMzadyojanasahasreSu gostubhasya vyavasthitatvAt tasya ca sahasraviSkambhatvAd yathoktaH | sUtrArtho bhavatIti, anenaiva krameNa dakSiNAdidigvyavasthitAn dakAvabhAsazaMkhadakasImAkhyAna velandharanAgarAjanivAhai saparvatAnAzritya vAcyamata evAha-evaM causuvi disAsu neyavamiti / 'bAhirAo NamityAdi, bAhyAyAH sarvAabhyantaramaNDalarUpAyA uttarasyAH kASThAyAH kacit 'bAhirAo'tti na dRzyate sUryaH prathamaM paNmAsaM dakSiNAyanalakSaNaM dakSiNAyanAditvAt saMvatsarasya 'ayamANe'tti AyAn-Agacchan catuzcatvAriMzattamamaNDalagato'STAzItimekaSaSTibhA-10 gAn , 'divasakhettassa'tti divasasyaiva 'nibuDhetatti nivarkha hApayitvA 'rayaNikhettassa'tti rajanyAstu abhivayaM sAmarie cAraM carai'tti bhrAmyatIti, iha ca bhAvanaiva-pratimaNDalaM dinasya muhUttaikaSaSTibhAgadvayahAnerdakSiNAyanApekSayA catuzcatvAriMzattame aSTAzItirbhAgA hIyante, rAtrestu ta evaM varddhanta iti, dviH sUryagrahaNaM ceha dinarAcyAzritavAkyadvayabhedakalpanayA tatona punaruktamabaseyaM, idaM ca sUtramaSTasaptatisthAnakasUtrabadbhAvanIyamiti, dakSiNakaTThAo' iti AdisUtra pUrvasUtrabadavagantavyaM navaramiha dinavRddhiH rAtrihAnizca bhAvanIyeti // 88 // usame NaM arahA kosalie imIse osappiNIe tatiyAe susamadUsamAe pacchime bhAge egUSaNaue addhamAsehiM sesehiM kAlagae prata ME% anukrama [167] * ARE A ranya ~1984
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [89], ------------------------------------ mulaM [89] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 89-90 samavAyA. prata zrIsamavA gAMge zrIabhaya vRttiH // 94 // prata SCIENC jAva savvadukkhappahINe, samaNe bhagavaM mahAvIre imIse osappiNIe cautthAe dUsamasusamAe samAe pacchime bhAge egaNanauie addhamAsehiM sesehiM kAlagae jAva savvadukkhappahINe, hariseNe NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI egaNanauI vAsasayAI mahArAyA hotthA, saMtissa NaM arahao egaNanauI ajAsAhassIo ukkosiyA ajiyAsaMpayA hotthA / / sUtra 89 // athaikonanavatisthAnake kizcidvicAryate-'taIyAe samAe'tti supamaduSpamAbhidhAnAyA ekonanavatyAmarddhamAseSutripu varSeSu arddhanavasu ca mAseSu sakhiti gamyate, 'jAya'tti karaNAt 'antagaDe siddhe buddhe mutte'tti razyaM, hariSeNacakravartI dazamastasya ca daza varSasahasrANi sarvAyutatra ca zatonAni nava sahasrANi rAjyaM zeSANyekAdaza zatAni kumAratvamANDalikatvAnagAratyeSu abaseyAni, iha zAntijinasyaikonanavatirAryikAsahasrANyuktAnyAvazyake tvekapaSTiH sahasrANi zatAni ca SaDabhidhIyanta iti matAntarametaditi // 89 // sIyale Na arahA nauI dhaNaI uI uccatteNaM hotthA, ajiyassa NaM arahao nauI gaNA nauI gaNaharA hotyA, evaM saMtissavi, sayabhussa NaM vAsudevassa NauivAsAI vijae hotthA, savyesi NaM baTTaveyahapabdhayANaM uvarilAo siharatalAo sogaMdhiyakaNDassa heDile caramate esa NaM nauijoyaNasayAI abAhAe aMtare p0|| sUtraM 90 // atha navatisthAnake kiJcid vyAkhyAyate, tatrAjitanAthasya zAntinAthasya ceha navatigaNA gaNadharAthoktAH Avazyake tu paJcanavatirajitasya patriMzanu zAntaruktAstadidamapi matAntaramiti, tathA svayambhUH-tRtIyavAsudevastasya | anukrama [168] | // 9 // Ch Hiranataram.org ~199~
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [90], ------------------------------------ mUla [90] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka navativarSANi vijayaH-pRthivIsAdhanavyApAraH, 'sabesi NamityAdi, sarveSA viMzaterapi vartulavaitADhyAnAM-zabdApAtiprabhRtInAM yojanasahasrocchritatvAt saugandhikakANDacaramAntasya cASTasu sahasreSu vyavasthitatvAt navasu sahasreSu navateH zatAnAM bhAvAt sUtroktamantaramanayadyamiti // 9 // ekANauI paraveyAvaJcakammapaDimAo pa0, kAloe NaM samudde ekANauI joyaNasayasahassAI sahiyAI parikkhevaNaM 50, kuMthussa NaM arahao ekANauI AhohiyasayA hotthA, AuyagoyavajANaM chaNDaM kammapagaDINaM ekANauI uttarapagaDIo pa0 // sUtraM 91 // athaikanavatisthAnake kiJcidvitanyate, tatra parepAM-AtmavyatiriktAnAM vaiyAvRtyakarmANi-bhaktapAnAdibhirupaembhakriyAstadviSayAH pratimAH-abhigrahavizeSAH paravaiyAvRttyakarmapratimAH, etAni ca pratimAtvenAbhihitAni kaci dapinopalabdhAni, kevalaM vinayavaiyAvRttyabhedA ete sa(mbhava)nti, tathAhi-darzanaguNAdhikepu satkArAdirdazadhA vinayaH, hai Aha ca-"sakAra 1 bhuTThANe 2 sammANe 3 AsaNa[bhi]ggaho 4 tahaya / AsaNaaNuppayANaM 5 kiikammaM 6 aJjaligaho ya 7 // 1 // iMtassaNugacchaNayA 8 Thiyassa taha pajuvAsaNA bhaNiyA 9 / gacchaMtANuvayaNaM 10 eso sussUsaNAviNao' // 2 // [satkAro'bhyutthAnaM sanmAnaM AsanAbhigrahaH tathA ca / AsanAnupradAnaM kRtikarma aalipragrahaH // 1 // ] tti [Ayato'nugamanaM sthitasya tathA paryupAsanA bhaNitA / gacchato'nubrajanaM eSa zuzrUSAvinayaH // 2 // ] tatra satkAro-bandanastayanAdiH 1 abhyutthAna-AsanatyAgaH 2 sanmAno-vakhAdipUjanaM 3 AsanAbhigrahaH prata anukrama [169] 45614 REauraton n a satkArAdi dazavidha-vinayasya varNanaM ~200~
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [91], ------------------------------------ mUla [91] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata vRttiH [9 ] prata zrIsamavA- tiSThata evAsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNanamiti 4 AsanAnupradAna-Asanakha sthAnAt sthAnAntarasaJcAraNaM 5 91 sa yAMge kRtikAdIni prakaTAni, tathA tIrthaGkarAdInAM paJcadazAnAM padAnAmanAzAtanAdipadacatuSTayaguNitatve paSTividho'nA- mavAyA. zrIabhaya zAtanAvinayo bhavati, tathAhi-titthayara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyaga 4 there 5 (ya)kula 6 gaNe 7 saGgha 8 / sambho-181 iya 9 kiriyAe 10 mainANAI(Na) 15 ya taheva // 1 // [tIrthakaradharmAcAryavAcakasthavirakulagaNasaMghepu / saambhogi||95|| kakriyayoH matijJAnAdInAM tathaiva // 1 // ] atra bhAvanA-tIrthakarANAmanAzAtanA tIrthakarAnAzAtanA, tIrthaGkaraprajJaptasya | dharmasya anAzAtanAvinayaH, evaM sarvatra bhAvanA kartavyA, "aNasAyaNA ya bhattI bahumANo tahaya vaNavAo ya / aratahatamAiyANaM kevalaNANAvasANANaM // 1 // " iti [anAzAtanA ca bhaktibahumAnastathaiva varNavAdazca / ahaMdAdInAM kevalajJAnAvasAnAnAM // 1 // ] tathaupacArikavinayaH saptadhA, yadAha-"abbhAsAsaNa 1 chaMdANuvattaNaM 2 kypddiki|| taya 3|kaariynimittkrnn 4 dukkhattagavesaNA taya // 1 // taha desakAlajANaNa savatthe(su) tahaya aNumaI bhaNiyA 7 // uvayArio u viNao eso bhaNio samAseNaM // 2 // [abhyAsAsanaM chando'nuvarttanaM kRtapratikRtistathA ca / / kAritanimittaM karaNaM duHkhArtagaveSaNaM tathaiva // 1 // tathA dezakAlajJAnaM sarvArthaSu tathA cAnumatirmaNitA aupacArikastu| FM vinaya epa bhaNitaH samAsena // 2 // ] iti, abhyAsAsanaM-upacaraNIyasyAntike 'vasthAnaM chando'nuvartanaM-abhiprAyAnuciH kRtapratikRtirnAma-prasannA AcAryAH sUtrAdi dAsyanti na nAma nirjareti manyamAnasyAhArAdidAnaM kAritanimi-IP anukrama [170] satkArAdi dazavidha-vinayasya varNanaM ~ 201~
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [91], ------------------------- ----- mUla [11] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata [9 ] karaNaM-samyakazAsapadamadhyApitasya vizeSeNa binaye varttanaM tadarthAnuSThAnaM ca, zeSANi prasiddhAni, tathA paiyAvRttvaM haidazadhA, yadAha-Ayariya uvajjhAe theratavassI gilANasehANaM / sAhammiya kulagaNasaMghasaGgayaM tamiha kAyacaM // 1 // PI[ AcAryopAdhyAyasthaviratapakhiglAnazaikSANAM / sAdharmike kulagaNasaMghAnAM saMgataM tadiha karttavyaM // 1 // ] iti, tatra prajAjanA 1 digu 2 deza 3 samuddeza 4 vAcanA 5 cAryavinayo bhavati, tathaupacArikavinayo'bhyAsatyAdiH saptadhA, datathA vaiyAvRttyaM dazabhedAdAcAryasya ca paJcavidhatvAttadevaM caturdazadhetyekanavatirvinayabhedA ete eva abhigrahaviSayIbhUtAH pratimA ucyanta iti / darza010 anA060 aupa0 7 vaiyA0 14 / tathA 'kAloe Nati kAlodaH samudraH, sa caikanayatirlakSANi sAdhikAni parikSepeNa, AdhikyaM ca saptatyA sahasraH paDbhiH zataiH pazcottaraH saptadazabhirdhanuHzataiH paJcadazottaraiH saptAzItyA cAGgulaiH sAdhikairiti 'Ahohiya'tti niyatakSetraviSayAvadhayaH / AyurgotravarjAnAM 'paNNA'miti jJAnAvaraNadarzanAvaraNavedanIyamohanIyanAmAntarAyANAM krameNa paJcanavadyaSTAviMzatirdvicatvAriMzatpaJcabhedAnAmiti // 11 // bANa uI paDrimAo paM0, there NaM iMdabhUtI vANauda vAsAI saccAuyaM pAlaittA siddhe yuddhe, madarassa NaM pavvayassa bahumajjhadesabhAgAo godhubhassa AvAsapavvayassa pacacchimile caramaMte esa NaM thANauiMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM cauNhaMpi AvAsapabbayANaM // sUtra // 92 // atha dvinavatisthAnake kimapyabhidhIyate, vinavatiH pratimA:-abhiprahavizeSAH, tAzca dazAzrutaskandhaniryuktyanu prata anukrama [170] Jaintaraining A Muranam satkArAdi dazavidha-vinayasya varNanaM ~ 202~
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [92], ------------------------- ----- mUla [92] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [9] prata zrIsamavA- sAreNa dayante, tatra kila paJca pratimA uktAH, tadyathA-samAdhipratimA dvividhA 1 upadhAnapratimA2 vivekapratimA 3 92 sa yAMge pratisaMlInatApratimA 4 ekavihArapratimA ceti 5, tatra samAdhipratimA dvividhA zrutasamAdhipratimA cAritrasamAzrIabhaya dhipratimA ca, darzanaM jJAnAntargatamiti na bhinnA darzanapratimA vivakSitA, tatra zrutasamAdhipratimA dviSaSTibhedA, kathaM?, vRttiH *AcAre prathame zrutaskandhe paJca dvitIye saptatriMzat sthAnAGge SoDaza vyavahAre catasra ityetA dviSaSTiH, etAca caari||96|| khabhAvA api viziSTa zrutavatAM bhavantIti zrutapradhAnatayA zrutasamAdhipratimAtvenopadiSTA iti sambhAvayAmaH, paJca sAmAyikacchedopasthApanIyAdyAzcAritrasamAdhipratimAH, upadhAnapratimA dvividhA bhikSuzrAvakabhedAt, tatra bhikSupra-18 ItimA 'mAsAisattA' ityAdinA'bhihitasvarUpA dvAdaza upAsapratimAstu 'dasaNavaya' ityAdinA'bhihitasvarUpA ekAdazeti sastriyoviMzatirvivekapratimA kA krodhAderArabhyantarasya gaNazarIropadhibhaktapAnAdevAnasya ca viveca-12 4AnIyasthAnekatve'pyekatvavivakSaNAditi, pratisaMlInatApratimA'pyekaiva indriyasvarUpasya paJcavidhasya noindriyakhabhAvasya 5 hAca yogakaSAyaviviktazayanAsanabhedatakhividhasya pratisaMlInatAviSayasa bhedenAvivakSaNAditi, paJcamyephavihAraprati maikeba, na ceha sA bhedena vivakSitA, bhikSapratimAkhantarbhAvitatvAdityevaM dviSaSTiH paJca trayoviMzatirekA ekA ca hinv-14||96|| tistA bhavantIti / sthavira indrabhUtimahAvIrasya prathamagaNanAyakaH, sa ca gRhasthaparyAye paJcAzataM varSANi trizataM chama-12 sthaparyAyaM dvAdaza ca kevalitvaM pAlayitvA siddha iti sarvANi dvinavatiriti / 'maMdarasse'tyAdi, bhAvArthaH, merumadhyabhAgAt anukrama [171] anditaramorg | pratimA: / abhigraha-vizeSANAma bheda-prabhedA: ~203~
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [92], ------------------------- ----- mUla [92] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sutrAka [92] jambUdvIpasya paJcAzatsahasrANi tato dvicatvAriMzat sahasrANyatikramya gostubhaparvata iti sUtroktamantaraM bhavatIti, evaM zeSANAmapi // 92 // caMdapahassa he arahao teNauI gaNA teNauI gaNaharA hotthA, saMtissa NaM arahao teNauI caudasapuvisayA hotyA, teNauImaDalagate NaM sUrie ativaTTamANe nivaTTamANe vA samaM ahora visamaM karei / sUtraM 93 // atha trinavatisthAnake kimapi vitanyate, teNauImaMDale tyAdi, tatra ativartamAno vA-sarvavAhyAt sarvAbhyantaraM prati gacchan nivartamAno vA-sarvAbhyantarAt sarvabAcaM prati gacchan vyatyayo yA vyAkhyeyaH, samamahorAtraM viSamaM karotItyarthaH, ahazca rAtrizca ahorAtraM tayoH samatA tadA bhavati yadA paJcadaza paJcadaza muhUrtA ubhayorapi bhavanti, tatra sarvAbhyantaramaNDale aSTAdazamuhartamaharbhavati rAtrizca dvAdazamuhUrtA, sarvavAye tu vyatyayaH, tathA tryazItyadhikamaNDala|zate dvau dvAvekapaSTibhAgI barddhate hIyete ca, yadA ca dinavRddhistadA rAtrihAniH rAtrivRddhau ca dinahAniriti, hai tatra dvinavatitame maNDale pratimaNDalaM muhU kaSaSTibhAgadvayavRddhyA trayo muhartA ekenakaSaSTibhAgenAdhikAH varddhante vA hIyante vA, teSu ca dvAdazamuhUrteSu madhye kSiseSu aSTAdazabhyo'pasAriteSu vA paJcadaza muhUrtA ubhayatrakenekapaSTibhAge-1 nAdhikA hInA vA bhavanto dvinavatitamamaNDalasyAr3heM samAhorAtratA tasyaiva cAnte viSamAhorAtratA bhavati, dvinava..|titamaM maNDalaM cAdita Arabhya vinavatitamaM tatra ra maNDale yathoktaH sUtrArtha iti // 93 // *5555 prata anukrama [171] REmiratna ~ 204 ~
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [94], ------------------------- ----- mUla [14] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata yAMga [94] prata nisahanIlavaMtiyAo NaM jIvAo cauNaui joyaNasahassAI evaM chappannaM joyaNasayaM doni ya egUNavIsahabhAge joyaNassa A IR94-95 zrIsamavA-1 yAmeNaM pa0, ajiyassa NaM araho cauNaui ohinANisayA hotthA // sUtra 94 // samavAyA. zrIabhaya061 atha caturnavatisthAnake kiJcidvivicyate, 'nisahe tyAdi, iha pAdonA saMvAdagAthA 'cauNauisahassAI chappaNa-1 zuciH zAhiyaM sayaM kalA do ya / jIvA nisahassesa" [caturnavatiH sahasrANi padapazcAzadadhikaM zataM kale dve ca / jIvA niss||97|| ghissaipA] ti // 94 // supAsassa NaM arahao paMcANaui gaNA paMcANaudda gaNahasa hotthA, jambuddIvassa NaM dIvassa caramaMtAo caudisiM lavaNasamuI paMcANaui paMcANaui joyaNasahassAI ogAhittA cattAri mahApAyAlakalasA pa00-valayAmuhe keUe jUpae Isare, lavaNasamuissa ubhaopAsaMpi paMcANauyaM paMcANa uyaM padesAo ubbehussehaparihANIe pa0, kuMthU NaM arahA paMcANauda vAsasahassAI paramAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva pahINe, there. moriyaputte paMcANauivAsAI sabyAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe ||suury 95 // atha paJcanavatisthAnake kiJcilikhyate, lavaNasamudrasyobhayapArzvato'pi paJcanavatiH pradezA udvedhotsedhaparihAnyA viSaye prajJaptAH, ayamatra bhAvArthaH-lavaNasamudramadhye dazasAhasrikakSetrakha samadharaNItalApekSayA sahasramudvedhaH, uNDatvamityarthaH, tadanantaraM paJcanavati pradezAnatikramyodvedhasya pradezo hIyate, tato'pi paJcanavarti pradezAn gatyA udvedhasya pradezaH parihIyate, evaM paJcanavatirapradezAtikrame pradezamAtrasya pradezamAtrasyodvedhasya hAnyA paJcanavatyAM yojanasaha RRC anukrama [173] // 27 // ~ 205~
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [95], ----- ---------------------------- mUlaM [95] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAka [95] sraSvatikrAnteSu samudrataTapradezeSu udvedhasahasrasthApi parihAnirbhavatItyarthaH, samabhUtalatvaM bhavatIti, tathA samudramadhyabhAgApekSayA tattaTasya sAhasika utsedho bhavati, utsedhazvocatvaM, tatra samadharaNItalarUpAttattaTAtpaJcanavarti pradezAnatikramya ekapradezikA utsedhasya parihAnirbhavati, tato'pi paJcanavatiM pradezAn gatvA prAdezikyevotsedhahAnirbhavati, evaM paJcanavatipaJcanavatipradezAtikrameNa prAdezikyAM prAdezikyAM utsedhahAnyAM paJcanavatyA yojanasahasreSvatikrAnteSu sa| mudramadhyabhAge sahasramapi utsedhasya parihIyate, evaM sAhastrikotsedhaparihAnau sAhanikodvedhatA bhavati 'lavaNasse'ti, athayodvedhArtha yotsedhaparihAnistasyAM ca paJcanavatiH pradezAH-prajJasAsteSvatilaciteSu utsedhataH pradezaparihAnyAmuvadhaH prAdeziko bhavatIti, tathA kunthunAthasya-saptadazatIrthakarasya kumAratvamANDalikatvacakravarttitvAnamAratveSu pratyekaM trayoviMzatevarSasahasrANAmarddhASTamavarSazatAnAM ca bhAvAtsarvAyuH paJcanavatirvarSasahasrANi bhavantIti, tathA mauryaputro-mahAvIrasya saptamagaNadharastasya paJcanavatirvarSANi sarvAyuH, kathaM ?, gRhasthatvachamasthatvakevalitveSu krameNa paJcaSaSTicaturdazapoDazAnAM varSANAM bhAvAditi // 95 // egamegassa NaM ranno cAuraMtacakkavaTTissa chaNNauI chaNauI gAmakoDIo hotyA, vAyukumArANaM chaNNaudda bhavaNAvAsasayasahassA pa0, vavahArie NaM daMDe chaNNaui aGgulAI aMgulamANeNaM, evaM dhaNU nAliyA juge akkhe musalevi hu, abhitarao Aimuhutte chapaNauiaMgulachAe pa0 // sUtraM 96 // prata SACROCTOR anukrama [174] RERatna ~206~
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [96], ------------------------------------ mulaM [96] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA- yAMge zrIabhaya vRttiH [96] // 98 // prata atha SaNNavatisthAnake kimapi vyAkhyAyate, vAyukumArANAM SaNNavatirbhavanalakSANi dakSiNasyAM paJcAzata uttarasyAM96-97 ca SaTcatvAriMzato bhAvAditi 'vavahArie'tti vyAvahAriko yena ganyUtAdi pramANaM cintyate, avyAvahArikastu laghuH | samakAyA. dIrgho vA bhavatyuktapramANAt, daNDo hi catuHkara ukta karazcaturviMzatyaGgulaH evaM caturvizatI caturguNitAyAM SaNNavatiH syAdeveti / 'abhaMtarAoM' ityAdi abhyantarAd, abhyantaramaNDalamAzrityetyarthaH,AdimuhUrtaH SaNNavatsagulacchAyaH prajJaptaH, ayamatra bhAvArtha:-sarvAbhyantaramaNDale yatra dine sUryazcarati tasya dinasya prathamo muhUoM dvAdazAGgulamAnaM zaGkamAzritya |paNNavatsagulacchAyo bhavati, tathAhi-tadinamaSTAdazamuhUrttapramANaM bhavatIti muhUrto'STAdazabhAgo dinasa bhapati, tatazca chAyAgaNitaprakriyayA chedenASTAdazalakSaNena dvAdazAGgulaH zaGkaguNyata iti, tato ve zate poDazottare bhavataH 216, tayorIkRtayoraSTottaraM zataM bhavati 108, tatazca zaGkapramANe 12 'panIte SaNNavatiraGgulAni labhyante iti // 96 // maMdarassa Na pabvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo godhumassa NaM AvAsapabvayassa paJcacchimile caramaMte esa NaM sattANauda joyaNasahassAI acAhAe aMtare pa0, evaM caudisipi, aTThaNha kammapagaDINaM sattANaui uttarapagaDIo pa0, harisaNe gaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI desUNAI sattANaui vAsasayAI agAramajjhe vasittA muMDe bhavittA NaM jAva pancAie / / sUtra 97 // // 98 // atha saptanapatisthAnake kizcidabhidhIyate, 'maMdaretyAdi, bhAvArtho'yaM-meroH pazcimAntAt jambUdvIpAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi tato dvicatvAriMzato gostubha iti yathoktamevAntaramiti, hariSeNo dazamacakravartI dezonAni saptana anukrama [175] CNG 2062 ~207~
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [97], ------------------------------------ mulaM [97] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: varti varSazatAni gRhamadhyuSitastrINi cAdhikAni pratrajyAM pAlitavAn dazavarSasahalatvAttadAyukaveti // 97 // naMdaNavaNassa NaM uvarilAo caramaMtAo paMDuyavaNassa heDille caramaMte esa NaM aTThANaui joyaNasahassAI avAhAe aMtare 50, maMdarassa NaM pavvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo gothubhassa AvAsapabvayassa puracchimille caramaMte esa NaM aTThANaudda joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi, dAhiNabharahassa paM ghaNuppiTe aTThANauda joyaNasayAI kiMcUNAI AyAmeNaM pa0, uttarAo kaTThAo sUrie paDhama chammAsaM ayamANe egaNapannAsatime maNDalagate aTThANauda ekasahibhAge muhuttassa divasakhettassa nivRhettA rayaNikhettassa abhinibuDittA NaM sUrie cAraM carai, dakkhiNAo gaM kaTThAo sUrie doce chammAsaM ayamANe egaNapannAsaime maMDalagate aTThANaui ekasavibhAe muhuttassa rayaNikhittassa nibuDDetA divasakhettassa abhinivuDDittA NaM sUrie cAra carai, revaI paDhamajeDApajavasANANaM egUNavIsAe nakkhacANaM aTThANaudda tArAo tAramaNaM pa0 // sUtra 98 // athATanavatisthAnake kizcidabhidhIyate-'naMdaNavaNe'tyAdi, bhAvArtho'yaM-nandanayanaM meroH paJcayojanazatocchritaprathamamekhalAbhAvi paJcayojanazatocchritaM tadtapaJcayojanazatocchUitakUTASTakasya tadbrahaNena grahaNAt tathA paNDakavanaM ca | meruzikharavyavasthitaM ato navanavatyA merorupaistvasya Aye sahasra apakRSTe yathoktamantaraM bhavatIti / gostubhasUtrabhAvArthaH pUrvavannavaraM gostubhaviSkambhasahasre kSise yathoktamantaraM bhavatIti / 'yahassa Na'mityAdi yaH kecitpustakeSu dRzyate so'papAThaH, samyakpAThazcAyaM-'dAhiNabharahahassaNaM ghaNupiTTe aTThANauI joyaNasayAI kiMcUNAI AyAmeNaM NREKAR 26 anukrama [176] %95-15615643 2 5 ~208~
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [82] prata anukrama [177] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) mUlaM [98] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH samavAya [98], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] // 99 // zrIsamavA-paNNatte' iti, yato'nyatroktaM- 'nava ceva sahassAeM chAbaDAI sayAI satta bhave / savisesa kalA vegA dAhiNabharahe dhayAMge NuppiTTaM // 1 // ( 9607) ti, vaitAnyadhanuH pRSThaM tvevamuktamanyatra - "dasa ceva sahassAiM satteva sayA havaMti teyAlA / zrIabhaya0 ghaNupiDaM veyaDe kalA ya paNNArasa havaMti // 1 // " (10743 15) 'uttarAo Na' mityAdi, bhAvArthaH pUrvoktabhAvanAvRti: nusAreNAvaseyaH, navaramiha 'ekatAlIsaime' iti keSucitpustakeSu dRzyate so'papAThaH, 'egUNapaJcAsahame ' tti ekonapaJcAzato dviguNatve aSTanavatirbhavati, dvayaguNanaM ca pratimaNDalaM muhatkaSaSTibhAgadvayavRddherdinasya rAtrerveti / 'revaI'tyAdi, revatiH prathamA yeSAM tAni revatiprathamAni tathA jyeSThA paryavasAne yeSAM tAni jyeSThAparyavasAnAni tAni ca tAni ceti karmmadhArayaH teSAmekonaviMzaternakSatrANAmaSTanavatistArAstArAparimANena prajJaptAH, tathAhi revatinakSatraM dvAtriMzattAraM | 32 azvinI tritAraM 35 bharaNI (tritAraM) 38 kRttikA SaTtAraM 44 rohiNI paJcatAraM 49 mRgaziravitAraM 52 ArdrA ekatAraM 53 punarvasuH paJcatAraM 58 puSyavitAraM 61 azleSA paTtAraM 67 maghA saptatAraM 74 pUrvAphAlgunI dvitAraM 76 uttarAphAlgunI dvitAraM 78 hastaH paJcatAraM 83 citrA ekatAraM 84 khAtirekatAraM 85 vizAkhA paJcatAraM 90 anurAdhA catustAraM 94 jyeSThA tritAramityevaM 97 sarvatArAmIlane yathoktaM tArAgramekonaM granthAntarAbhiprAyeNa bhavati, adhikRtagranthAbhiprAyeNa tveSAmekatarasya ekatArAdhikatvaM sambhAvyate tato yathoktA tatsaMkhyA bhavatIti // 98 // maMdare NaM pavva NavaNauDa joyaNasahassAI uDDuM uccatteNaM pa0, naMdaNavaNassa NaM puracchimilAo caramaMtAo pacacchimile caramaMte Jan Emuratur For Pernal Use Only ~209~ 98-99 samavAyA. // 99 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [99], -------------------------------- mUla [99] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: %ASSRO esa NaM navanaui joyaNasavAI abAhAe aMtare pa0, evaM dakkhiNilAo caramaMtAo uttarile caramaMte esa Na NavaNaui joyaNasayAI avAhAe aMtare pa0, uttare paDhame sUriyamaMDale navanauijoyaNasahassAI sAiregAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, doce sUriyamaMDale navanaui joyaNasahassAI sAhiyAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, taie sUriyamaMDale navanaui joyaNasahassAI sAhiyAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, imIse gaM rayaNappabhAe puDhavIe aMjaNassa kaMDassa hehilAo caramaMtAo vANamaMtarabhomeavihArASaM uvarimete esa NaM navanaui joyaNasayAI abAhAe aMtare p0|| sUtra 99 // atha navanavatisthAnake kimapi likhyate-'naMdaNavaNe'tyAdi, asya bhAvArtha:-meruviSkambho mUle daza sahasrANi, nandanavanasthAne tu navanavatiryojanazatAni catuHpaJcAzazca yojanAni SaT yojanaikAdazabhAgA bAyo giriviSkambho na-13 ndanavanAbhyantarastu meruviSkambha ekonanavatiH zatAni catuHpaJcAzadadhikAni SaT caikAdazabhAgAstathA paJca zatAni nandanavanaviSkambhaH, tadevamabhyantaragiriviSkambho dviguNanandanavanaviSkambhazca milito yathoktamantaraM prAyo bhavati, 'paDhamasUriyamaMDale'ti, iha jambUdvIpapramANasthAzItyuttarazate dviguNite apahRte yo rAziH sa prathamamaNDalasyAyAmavi-12 kambhaH, sa ca navanavatiH sahasrANi SaT ca zatAni catvAriMzadadhikAni, dvitIyaM tu navanavatiH sahasrANi SaT za-13 dAtAni pazcacatvAriMzaca yojanAni yojanasya ca paJcatriMzadekaSaSTibhAgAH, kathaM ?, maNDalasya maNDalasya cAntaraM dve yojane, sUryavimAnaviSkambhazcASTacatvAriMzadekaSaSTibhAgAH, etadviguNitaM paJca yojanAni paJcatriMzadekaSaSTibhAgAceti / anukrama [178] RSSCALEGAOC ~210~
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [99], ------------------------- ----- mUla [99] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata yAMge prata zrIsamavA- jAtametaca pUrvamaNDalaviSkambhe kSiptaM jAtamuktapramANamiti, tRtIyamaNDalaviSkambho'pyevamevAvaseyaH, sa ca navana 11vatiH sahasrANi paTU zatAni ekapaJcAzat yojanAni navaikapaSTibhAgAzceti / 'imIse 'mityAdi, bhAvArtho'yaM-18 samacAyA. zrIabhaya aJjanakANDaM dazama, tatra ca ratnaprabhoparimAntAcchataM zatAnAM bhavati, prathamakANDe prathamazate ca vyantaranagarANi sa-16 vRttiH ntIti tasminnapasArite navanavatizatAnyantaraM sUtroktaM bhavatIti // 99 // // 10 // dasadasamiyA NaM bhikkhupaDimA egeNaM rAiMdiyasateNaM addhachaTehiM bhikkhAsatehiM ahAsuttaM jAva ArAhiyAvi bhavai, sayabhisayA nakkhatte ekasayatAre 50, suvihI puSphadaMte NaM arahA ega dhaNUsayaM uI ucaNaM hotyA, pAse NaM arahA purisAdANIe ekkaM vAsasaya sacyAuyaM pAlaicA siddhe jAvappahINe, evaM therevi ajasuhamme, sabvevi NaM dIhaveyaDDapavyayA egamegaM gAuyasartha uhu~ ucatteNaM pa0, sabvevi NaM culahimavaMtasiharIvAsaharapavyayA egamegaM joyaNasayaM uDu uccatteNaM pa0 egamegaM gAuyasayaM ubbe heNaM pa0 sanve'vi NaM kaMcaNagapavvayA egamegaM joyaNasayaM uha uccatteNaM pa0 egamegaM gAuyasayaM ubeheNaM pa0 egamegaM joyaNasayaM mUle vikkhameNaM p0|| sUtraM 100 // atha zatasthAnake kiJcilikhyate, tatra daza dazamAni dinAni yasyAM sA dazadazamikA, yA hi dinAnAM daza daza-IPI & // 10 // |kAni bhavanti, daza dazamadinAni zataM ca dinAnAmata ucyate ekena rAtridivasazateneti, yasyAM ca prathame dazake pratidinamekaikA bhikSA dvitIye dve dve evaM yApadazame daza dazeyeyaM sarpamikSAsaGkalane sUtroktasaMkhyA bhavatyeva iti,X anukrama [178] 464 Auditurary.com ~211
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [100, ------------------------------------ mala [100] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [100 hai pArzvanAthastriMzadvarSANi kumAratvaM saptatiM cAnagAratvamityevaM zatamAyuH pAlayitvA siddhaH, evaM 'therevi ajasuhamatti Aryasudharmo-mahAvIrasya paJcamo gaNadharaH so'pi varSazataM sarvAyuH pAlayitvA siddhastathA ca tasyAgAravAsaH paJcA-12 zadvarSANi chadmasthaparyAyo dvicatvAriMzatkevaliparyAyo'STI, bhavati caitadrAzitrayamIlane varSazatamiti / vaitAThyAdipUcatvacaturthIzaH udvedhaH, kAJcanakA uttarakuruSu devakuruSu kramavyavasthitAnAM paJcAnAM mahAhadAnAmubhayato daza daza vyavasthitAste ca jambUdvIpe zatadvayasaMkhyAH samavaseyA iti // 10 // caMdappame NaM arahA divaDDe dhaNusayaM uDDe uccatteNaM hotthA, AraNe kappe divaTTa vimANAvAsasayaM pa0, evaM ancuevi 150 sUtra 1.1 // supAse NaM arahA do ghaNusayA uDDu ucatteNaM hotyA, sabvevi Na mahAhimavataruppIvAsaharapabvayA do do joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, do do gAuyasayAI ubeheNaM pa0, jambuddIve NaM dIve do kaMcaNapabvayasayA pa0 // 200 sUtraM 102 // athaikottarasthAnavRddhyA sUtraracanA parityajya paJcAzacchatAdivRddhyA tAM kurvannAha-'caMdappahe'tyAdi, sugama sarvamAdvAdazAhagaNipiTakasUtrAt // 20 // paumappabhe NaM arahA aDDAijAI dhaNusayAI uDDe uccatteNaM hotyA, asurakumArANaM devANaM pAsAyavarDisamA aDDAijAI joyaNasayAI uDDhe uccatteNaM pa0 // 250 sUtraM // 103 // navaraM 'pAsAyavasiya'tti avataMsakAH-zekharakAH karNapUrAMNi vA avataMsakA iva avataMsakAH pradhAnA ityarthaH prAsAdAzca te avataMsakAH prAsAdAnAM vA madhye avataMsakAHprAsAdAvataMsakAH // 250 / / BHASSACREAS prata anukrama [179] atra zata-samavAyaH parisamApta:, atha prakirNaka: samavAya: Arabhyate ~212~
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [105] prata anukrama [184 ] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [104] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 101 // sumaINaM arahA tiNi dhaNusayAI u ucatteNaM hotthA, ariTThanemI NaM arahA tiSNi vAsasavAI kumAravAsamajjhe vasittA muMDe bhavittA jAba pavvaie, vaimANiyANaM devANaM vimANapAgArA tiSNi tiNNi joyaNasayAI uhuM ucaroNaM pa0, samaNassa bhagavao mahAvIrassa tinni sayANi codasaputhvINaM hotyA, paMcadhaNusaiyassa NaM aMtimasArIriyassa siddhigayassa sAtiregANi tiNi dhaNusayANi jIvappadesogAhaNA pa0 // 300 // sUtraM // 104 // pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa adbhuTTayAI codasaputhvINaM saMpayA hotthA, abhinaMdaNe NaM arahA adhuTTAI ghaNusayAI uGkaM uccatteNaM hotthA // 350 // sUtraM 105 // tathA 'paMcadhaNussaiyarasa NamityAdi, paJcadhanuHzatapramANasya 'aMtimasArIriyalsa' ti caramazarIrasya siddhigatasva sAtirekANi trINi zatAni dhanuSAM jIvapradezAvagAhanA prajJatA, yato'sau zailezIkaraNasamaye zarIrarandhrapUraNena dehatribhAgaM vimucya ghanapradezo bhUtvA dehatribhAgadvayAvagAhanaH siddhimupagacchati, sAtirekatvaM caivaM 'tinni sayA tettIsA dhaNuttibhAgo ya hoi boddhvo| esA khalu siddhANaM ukkosogAhaNA bhaNiya // 1 // tti [ trINi zatAni trayatriMzad dhanUMSi tribhAgazca bhavati boddhavyaH / eSA khalu siddhAnAmutkRSTAvagAhanA bhaNitA // 1 // ] // 300 // 350 // saMbhaveNaM arahA cattAri dhaNusayAI uhUM uccateNaM hotthA, sabdeviNaM NisadanIlavaMtA vAsaharapavvayA cattAriM catAri joyaNasayAI uDDuM uccatteNaM cattAri cattAri gAuyasabAI ubbeheNaM pa0, savvevi NaM vakkhArapancayA NisadanIlavaMtavAsaharapavyayae NaM cattAri cAri joyaNasayAI uhuM uccatteNaM cattAri cattAri gAuyasayAI ubbeheNaM pa0, ANayapANaesu dosu kappesu cattAri vimANasayA For Penal Use Only ~ 213~ 101-102 103-104 | 105-106 samavAyA. // 101 // // nary or
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [106] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [106]] CSCS %45 %A5 prata pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayA vAINaM sadevamaguyAsuraMmi logaMmi vAe aparAjiyANaM ukosiyA vAisaMpayA hotyA // 40 // sUtraM 106 // 'sape'pi NaM vakkhArapacae'tyAdi, vakSaskAraparvatA ekakSetrapratibaddhA viMzatiste ca varSadharAH te ca ctu:ctuHshtocaaH| ajite gaM arahA apaMcamAI dhaNusayAI uDDUM uccatteNaM hotyA, sagare NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI addhapaMcamAI ghaNusayAI urlDa uccatteNaM hotthA // 450 / / sUtraM 107 // sabvevi NaM vakkhArapanvaya sIA sIoAo mahAnaIo maMdarapavyayaMteNaM paMca paMca joyaNasayAI uDDe uccatteNaM paMca paMca gAuyasayAI umveheNaM pa0, savvevi caM vAsaharakUDA paMca paMca joyaNasayAI uDDe uccatteNaM hotthA mUle paMca paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM 50, usame Na arahA kosalie paMca dhaNusayAI uI ucatteNaM hotthA, bharahe NaM rAyA cAuratacakkavaTTI paMcadhaNusayAI urdU uccatteNaM hotthA, somaNasagaMdhamAdaNavijjuppabhamAlavaMtANaM pakkhArapabbayANaM maMdarapabvayaMteNaM paMca 2 joyaNasayAI uDU uccatteNaM paMca paMca gAuyasavAI ubveheNaM pa0, samyeviNa vakkhArapabvayakUDA hariharissahakUDavajA paMca paMca joSaNasayAI uDDe ucatteNe mUle paMca paMca joyaNasavAI bAyAmavikkhaMbheNaM pa0, savveviNaM naMdaNakUDA balakUDavajA paMca paMca joyaNasayAI uI uccatteNaM mUle paMca paMca joyaNasayAI AyAmamavikkhaMbheNaM pa0, sohammIsANesu kappesu vimANA paMca 2 joyaNasayAI uD uccatteNaM p0|| 500 // sUtra 108 // saveviNaM vakkhAretyAdi zItAdinadIpratyAsattau merupratyAsattau ca paJcazatocA iti, tathA 'sabevi NaM vAse'sAdi, tatra anukrama [185] - Santaratarna ~214~
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [108] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA- yAMge zrIabhaya. vRttiH [108] // 102 // varSadharakUTAni zatadvayamazItyadhikaM, kathaM ?, 'lahuhimavaM himavaM nisaDhe ekArasa aTTha nava ya kuuddaaii| nIlAisu tisu| 207108 navagaM aTThaphArasa jahAsaMkhaM // 1 // [kSullahimavati himavati niSadhe ekAdazASTau nava ca kUTAni / nIlAdiSu tripu 109 navakamaSTaikAdaza ca yathAsaMkhyam // 1 // ] eteSAM ca paJcaguNatvAt , vakSaskArakUTAni tvazItyadhikacatuHzatIsaMkhyAni, samavAyA. kathaM ?, "vijupahamAlavaMte nava nava sesesu satta satteva / solasa vakkhAresuM cauro cauro ya kUDAI" // 1 // [vidyuprabhamAlyavatornava nava zeSeSu sapta sasaiva / poDaza vakSaskAreSu catvAri catvAri ca kUTAni // 1 // ] eteSAM paJcaguNatvAt, paJcaguNatvaM ca jambUdvIpAdimerUpalakSitakSetrANAM paJcatvAt , sarvANyetAni paJcazatocchUitAni, evaM mAnuSottarAdiSvapi, vaitAbyakUTAni tu sakrozaSaDyojanocchyANi, varSakUTAni tu RSabhakUTAdInyaSTayojanocchUitAnIti, harikUTaharisahakUTavarjanaM tviha tayoH sahasrocchyatvAd, Aha ca-'vijuppamaharikUDo harissaho mAlavaMtavakkhAre / naMdaNavaNabalakUDo ubiddhA joyaNasahassaM ||1||[vidhutprbhhrikuutte harisaho mAlyavadvakSaskAraH / nandanayane balakUTa udviddhA yojanasahasraM // 1 // ] // 50 // // 10 // sarNakumAramArhidesu kappesu vimANA joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, culahimavaMtakUDassa uvarilAo caramaMtAo ghulahimavaMtassa vAsaharapabvayassa samadharaNitale esa NaM cha joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM siharIkUDassavi, pAsassa NaM arahao cha prata anukrama [187] ~215~
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [109] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 1 prata sUtrAMka [109] prata anukrama [188] bhayAvAINa sadevamaNayAsare loe vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAIsaMpayA hotyA, abhicaMde NaM kulagare cha dhaNasayAI ulaM ucateNaM hotyA, vAsupuche the arahA chahiM purisasaehiM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM paJcaie // 600 / sUtra 109 // 'culahimacaMtakUDasse'spAdi, iha mAvArtho-himavAn yojanazatocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritaM iti sUtrokkamamtaraM bhavatIti, 'abhicaMde NaM kulakare'tti abhicandraH kulakaro'sthAmavasarpiNyAM sasAnAM kulakarANAM caturthaH, tasyocchyaH SaT dhanu zatAni paJcAzadadhikAni // 6.0 // camalataesu kappesu vimANA satta satta joyaNasayAI uI uccatteNaM 10, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa satta jiNasayA hotthA, samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta gheuvviyasayA hotthA, arihanemI NaM arahA satta vAsasayAI desUNAI kevalapariyAga pAuNittA siddhe buddhe jAvapahINe, mahAhimavaMtakUDassa NaM uvarilAo caramaMtAo mahAhimavaMtassa vAsaharapavvayassa samadharaNitale esa NaM satta joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM ruppikUDassavi // 700 sUtra 110 // zramaNasa bhagavato mahAvIrasya sapta jinazatAni kebalizatAnItyarthaH, tathA zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta vaikriyazatAni vaikriyalabdhimatsAdhuzatAnItyarthaH, 'ariDe'lAdi, 'desUNAIti catuHpaJcAzato dinAnAmUnAni, tatpramANatvAt chAnasthakAlakheti, 'mahAhimacaMte'tyAdI bhAvArtho'yaM-mahAhimavAn yojanazatayocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritamiti sUtroktamantaraM bhavatIti // 7.. // 45- RE 18 sama. SUREmiraN ara For P OW A nmorary.orm ~216~
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [111] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 112 sa zrIsamavA yAMge zrIabhaya mavAyA. prata sUtrAMka vRttiH [111] // 10 // prata anukrama [190] mahAsukkasahassAresu dosu kappesu vimANA aTTa joyaNasayAI uDDe uccatteNaM 50, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe paDhame kaMDe aTThasu joyaNasaesu vANamaMtarabhomejavihArA pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa aTThasayA aNuttarovavAiyANaM devANaM gaikallANANaM ThiikallANANaM AgamesibhadANaM ukkosiyA aNuttarovavAiyasaMpayA hotyA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNiAo bhUmibhAgAo ahiM joyaNasaehiM sUrie cAra carati, arahao NaM ariTTanemissa aTTha sayAI vAINaM sadevamaNuyAsuraMmi logaMmi vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAIsaMpayA hotthA / / 800 sUtraM 111 // ta 'imIse NamityAdi, prathamaM kANDaM kharakANDaM kharakANDasya SoDazavibhAgasya prathamavibhAgarUpaM ratnakANDaM, tatra yojanasahasrapramANe adha upari ca yojanazatadvayaM vimucyAnyeSvaSTasu yojanazateSu vaneSu bhavA vAnAste ca te vyantarAzca teSAM sambandhinaH bhUmivikAratvAdbhaumeyakAste ca te viharanti-krIDanti teviti vihArAzra-nagarANi vAnavyantarabhaumeyakavihArA iti, 'aTTha saya'tti aSTa zatAni, keSAmityAha-'aNuttarovavAiyANaM devANaM'ti deveSutpa-15 tyamAnatvAt devA dravyadevA ityarthaH teSAM gatiH-devagatilakSaNA kalyANa yeSAM te gatikalyANAsteSAmevaM sthitiH-1| trayastriMzatsAgaropamalakSaNA kalyANaM yeSAM te tathA teSAM, tathA tatazcyutAnAmAgamiSyad-AgAmi bhadra-kalyANaM nirvANagamanalakSaNaM yeSAM te AgamiSyadbhadrAH teSAM, kimityAha-'ukkosie'tyAdi // 800 // ANayapANayAraNaaccuesu kappesu vimANA nava nava joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, nisaDhakUDassa NaM uparilAo siharatalAo ~217
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [112] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [11] prata anukrama [191] NisaDhassa vAsaharapavayassa same dharaNitale esa NaM nava joyaNasayAI abAhAe aMtare 50, evaM nIlavaMtakUDassavi, vimalavAhaNe NaM kulamare NaM nava dhaNusayAI uDe uccatteNaM hotyA, imIse the rayaNappabhAe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo navahiM joyaNasaehiM sabbuvarime tArArUve cAraM parai, nisadassa the vAsaharapabvayassa uvarillAo siharatalAo imIse the rayaNappabhAe puDhavIe paDhamassa kaMDassa bahumajjhadesabhAe esa NaM nava joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM nIlavaMtassavi // 900 sUtraM 112 // 'nisahakUDassa NamityAdi, ihAya bhAvaH-niSadhakUTaM paJcazatocchritaM niSadhazca catuHzatocchUita iti yathoktamantaraM bhavatIti // 900 // sabvevi NaM gevejavimANe dasa dasa joyaNasayAI uDDa uccatteNaM 50, sabvevi NaM jamagapayvayA dasa dasa joyaNasayAI uDDe uccateNaM pa0 dasa dasa gAuyasayAI uvveheNaM pa0 mUle dasa dasa joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM cittavicittakUDAvi bhANiyabbA, savvevi vaTTaveyapavayA dasa dasa joyaNasayAI uhUM uccatteNaM pa0 dasa dasa gAuyasayAI ubbaheNaM pa0 mUle dasa dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM pa0, savvastha samA pallagasaMThANasaMThiyA pa0, sabvevi NaM hariharissahakUr3A vakkhArakUDavajA dasa dasa joyaNasayAI uhuM uccatteNaM pa0, mUle dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM, evaM balakUDAvi naMdaNakUDavajA, arahAvi arihanemI dasa vAsasayAI savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva savvadukkhappahINe, pAsassa NaM arahao dasa sayAI jiNANaM hotthA, pAsassa NaM arahamo dasa antevAsIsayAI kAlagayAI jAva savvadukkhappahINAI, paumaddahapuMDarIyadahA ya dasa dasa joyaNasayAI AyAmeNaM p0,| 1000 sUtra 113 // aNuttarovavAiyANaM devANaM vimANA ekkArasa joyaNasayAI uhuM uccatteNaM pa0, pAsassa NaM arahao ikvArasa ~218~
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [114] prata anukrama [193] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [114] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRtti: // 104 // Education savAI veubviyANaM hotyA / / 1100 sUtraM 114 / / mahApaumamahApuMDarImadahANaM do do joyaNasahassAiM AyAmeNaM pa0 | 2000 sUtraM 115 / / imIse NaM ravaNappabhAe ghuDhavIe vairakaMDassa uvarilAo carametAo lohiyakkhakaMDassa heDile caramaMte esa NaM tini joyaNasahassAI acAhAe aMtare pa0 / 3000 sUtraM 116 // tigicchikesaridahANaM cattAri cacAri joyaNasahassAiM jAyAmeNaM pa0 // 4000 sUtraM 117 // dharaNitale maMdarassa NaM pathvayassa bahumajjhadesabhAe ruyapaganAbhIo caudisiM patha 2 joyaNasahassAI athAhAe aMtare maMdarapaNyae pa0 // 5000 sUtraM 118 // sahassAre NaM kappe cha vimANAvAsasahassA 50 // 6000 sUtraM 119 // imIse NaM svaNappabhAe puDhavIe rayaNassa kaMDassa uvarilAo caramaMtAo pulagassa kaMDassa hehile caramaMte esa NaM satta joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0 // 7000 sUtraM 120 // harivAsarammayANaM vAsA aTTa joyaNasahassA sAiregAI vitvareNaM pa0 // 8000 sUtraM 121 // dAhiNabharahassa NaM jIvA pAINapaDINAyayA duhao samudaM puTThA nava joyaNasahassAI AyAmeNa pa0 // 9000 sUtraM 122 // maMdare NaM paJcae dharaNitale dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM pa0 // 10000 sUtra 123 // jambUdIveNaM dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pa0 / / 100000 sUtraM 124 // lavaNe NaM samudde do jovaNasayasahassAiM cakkavAlavikkhabheNaM pa0 // / 200000 sUtraM 125 // pAsassa NaM arahao tini sayasAhassIo sattAvIsaM ca sahassAI ukkosiyA sAviyAsaMpayA hotyA / / 300000 sUtraM 126 // ghAyaikhaMDe NaM dIve cattAri joyaNasayasa issAI cakkavAlaviksaMmeNa pa0 // 400000 sUtraM 127 / / lavaNassa NaM samuddasta puracchimilAo caramaMtAo paJcacchimile caramete esa rNa paMca joyaNasayasahassAiM aSAhAra aMtare pa0 / / 500000 sUtraM 128 // bharahe NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI cha puSvasa For Parts Only ~219~ 128 sa mavAyA. // 104 // Borary or
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [129] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 10-1 prata sUtrAMka -44%9 [129] prata anukrama [208] -C4AC* yasahassAI rAyamajjhe vasicA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 600000 sUtra 129 // jambUdIvassa NaM dIvassa puracchimilAo veiyaMtAo ghAyaikhaMDacakvAlassa paJcacchimille caramaMte satta joyaNasayasahassAI avAhAe aMtare p0|| 700000 sUtra 130 / / mAhiMde NaM kappe aDha vimANAvAsasayasahassAI p0800000|| sUtraM 131 // ajiyassa NaM arahao sAiregAI nava ohinANisahassAI hotthA // 9000 sUtraM 132 // purisasIhe NaM vAsudeve dasa vAsasayasahassAI sacyAuyaM pAlaittA pakSamAe puDhavIe neraiesu neraiyattAe uvavanne // 1000000 sUtraM 133 // samaNe bhagavaM mahAvIre titthagarabhavaggahaNAo chadve poTTilabhavaggahaNe egaM vAsakoDiM sAmanapariyAgaM pAuNitA sahassAre kappe sabaDhavimANe devatAe uvavanne // 10000000 sUtra 134 // usamasirissa bhagavao carimassa ya mahAvIravaddhamANassa egA sAgarokmakoDAkoDI bavAhAe aMtare p0|| 100000000000000 sUrya 135 // 'savevi NaM jamage'tyAdi, uttarakuruSu nIlavarSadharasya-uttarataH zItAyA mahAnayA ubhayoH kUlayoDauM bamakAbhidhAnI parvatI staH, te ca paJcakhapyuttarakurupu dvayoyorbhAvAddaza, evaM 'cittavicittakUDAviti paJcasu devakuruSu yamakavattatsadbhAyAt paJca citrakUTAH paJca vicitrakUTA iti, 'saveSi NamityAdi, sarve'pi vRttA vaitAtyA viMzatiHzabdApAtyAdayaH, 'sadhevi NaM harI'sAdi, harikUTa vidyutbhAbhidhAne gajadantAkAravakSaskAraparvate harisahakUTaM tu mAlyavavakSaskAre, tAni ca paJcakhapi mandareSu bhASAt paJca paJca bhavanti sahasocchUitAni ca, 'vakkhArakUDapajatti zeSapakSaskArakUTeSvevamuccasvaM nAstyetevevAstItyarthaH, evaM 'balakUDAvitti paJcasu mandareSu paJca nandanavanAni teSu pratse REaramod ~220~
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [135] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge mavAyA. prata sUtrAMka [135]] prata zrIsamavA- kamaizAnyA dizi balakUTAbhidhAnaM kUTamasti, tataH paJca, tAni sahasrocchritAni ca, 'nandanakUDavaja'ti zeSANi|135 sa nandanayaneSu pratyekaM pUrvAdidigavidigvyavasthitAni catvAriMzatsaMkhyAni nandanakUTAni varjayitvA, tAni sAhani-11 zrIabhaya kANi na bhavantItyarthaH / 'arahate'tyAdi, kumAratve trINi varSazatAnyanagAratve saptetyevaM daza zatAni, 'paumadahapuMDarI-18 vRttiH yahaha'tti pAhadaH zrIdevInivAso himavadvarSadharaparvatoparivartI puNDarIkahado lakSmIdevIniyAsaH zikharivarSadharopari-18 // 105 // vartIti // 1000 // 1100 // tathA mahApadmamahApuNDarIkahadau mahAhimavadrukmivarSadharayoruparivartinI hIbuddhidevyo-1 nivAsabhUtAviti // 2000 / / 'imIse NaM rayaNe'tyAdi, ayamiha bhAvArthaH-ratnaprabhApRthivyAH prathamasya poDazavi-17 dAbhAgasya kharakANDAbhidhAnakANDasya prathama ratnakANDaM vajrakANDaM nAma kANDaM dvitIyaM vaiyakANDaM tRtIya lohitA-151 kSikANDaM caturthaM tAni ca pratyekaM sAhasikANIti trayANAM yathoktamantaraM bhavatIti // 3000 // tigicchikesarihado TU |niSadhanIlavarSadharoparisthitI dhRtikIrtidevInivAsAviti // 4000 // 'dharaNitale' ityAdi, dharaNitale-dha-18 4raNyAM same bhUbhAga ityarthaH, 'ruyaganAbhIo'tti 'aTThapaeso ruyago tiriyaM logassa majjhayAraMmi / esappabhavo disANaM, eseva bhave aNudisANaM ||1||[assttprdesho rucakastiryaglokasya madhye / eSa prabhavo dizAmepa eva bhavedanudizAM // 10 // // 1 // ] ti, rucaka eva nAbhicakrasya tumbamiveti rucakanAbhiH, tatazcatasRSvapi dikSu paJca paJca sahasrANi merustsy| dazasahasraviSkambhatvAditi // 5000 // 6000 // 'imIse NamityAdi, ratnakANDaM prathamaM pulakakANDa saptamamiti: anukrama [214] ~221
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [135] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: % - - prata sUtrAMka [135]] -AEDk prata anukrama [214] saptasahasrANi // 7000 // 'harivAse'tyAdi, ihArthe gAthA -'harivAse igavIsA culasI ya sayA kalA ya ekA yatti // 8000 // 'dAhiNe'tyAdi dakSiNo bhAgo bharataspeti dakSiNArddhabharataM tasya jIveya jIvA-RjvI sImA 4 prAcInaM-pUrvataH pratIcIna-pazcimataH AyatA-dIrghA prAcInapratIcInAyatA 'duhaoM'tti ubhayataH pUrvAparapAzcaryorityarthaH, 4 samudra-lavaNasamudraM spRSTA-ghusavatI nava sahasrANyAyAmata ihoktA, sthAnAntare tutadvizeSo'yaM'naya sahasrANi sapta zatA-12 nyaSTacatvAriMzadadhikAni dvAdaza ca kalA' iti // 9000 // 10000 // 100000 // 200000 // 300000 / 400000 / 'lavaNe'tyAdi, tatra jambUdvIpasya lakSaM catvAri ca lavaNasyeti paJca // 500000 / 'jambUdIvassetyAdi, tatra lakSaM jambUdvIpasya dve lavaNasya catvAri dhAtakIkhaNDasyeti sapta lakSANyantaraM sUtroktaM bhavatIti 700000 // ajitasyAhaMtaH sAtirekANi navAvadhijJAnisahasrANi, atirekazcatvAri zatAni, idaM ca sahasrasthAnakamapi lakSasthAnakAdhikAre yadadhItaM tat sahasrazabdasAdhAdvicitratvAdvA sUtragatelekhakadoSAdveti // 900000 // |puruSasiMhaH paJcamavAsudevaH // 1000000 // 'samaNe'tyAdi, yato bhagavAn poTTilAbhidhAnarAjaputro babhUva, tatra varSakorTi pravrajyAM pAlitavAnityeko bhavaH, tato devo'bhUditi dvitIyaH, tato nandanAbhidhAno rAjasUnuH chatrApranagaryA jajJe iti tRtIyaH, tatra varSalakSaM sarvadA mAsakSapaNena tapastatvA dazamadevaloke puSpottaravaravijayapuNDarIkAbhidhAne vimAne devo'bhavaditi caturthastato brAhmaNakuNDagrAme RSabhadattatrAmaNasya bhAryAyA devAnandAbhidhAnAyAH kukSAbutpanna iti 582-%95 % Santaratma ~222
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [135] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 135 samavAyA. prata sUtrAMka [135]] vRttiH prata anukrama [214] zrIsamavA- paJcamastatapayazItitame diSase kSatriyakuNDagrAme nagare siddhArthamahArAjakha trizalAbhidhAnabhAryAyAH kakSAvindravacana- yAMga kAriNA harinaigameSinAmnA devena saMhRtastIrthakaratayA ca jAta iti SaSThaH, uktabhavagrahaNaM hi vinA nAnyadbhavagrahaNaM * zrIabhaya04 SaSThaM zrUyate bhagavata ityetadeva paSThabhavagrahaNatayA vyAkhyAtaM, yasmAca bhavagrahaNAdidaM SaSThaM tadapyetasmAt paSThameveti suSTra dhyate tIrthakarabhavagrahaNAtSaSThe poTTilabhavagrahaNe iti // 100000.0 // 'usameM tyAdi, 'usabhasirissati prAkRta-14 // 10 // tvena zrIRSabha iti vAcye vyatyayena nirdezaH kRtaH, ekA sAgaropamakoTAkoTI dvicatvAriMzatA varSasahajaiH kiJcitsAdhikairUnA'pyalpatvAdvizeSasyAvizeSitokteti // 100000000000000 // iha ya ete anantaraM saMkhyAkramasambandhamAtreNa sambaddhA vividhA vastuvizeSA uktAta eva viziSTatarasambandhasambaddhA dvAdazAkne prarUpyanta iti dvAdazAGgasyaiva kharUpamabhidhitsurAha duvAlasaMge gaNipiDage pa0 ta0-AyAre sUyagaDe ThANe samavAe vivAhapannattI NAyAdhammakahAo uvAsagadasAo aMtagaDadasAo aNuttaroSavAiyadasAo paNhAvAgaraNAI vivAgasue diThivAe / se kiM taM AyAre, AyAreNaM samaNANaM nigaMthANaM & AyAragoyaraviNayaveNaiyavANagamaNacaMkamaNapamANajogajuMjaNabhAsAsamitiguttIsejovahibhattapANauggamaupAyaNaesaNAvisohisuddhAsubhRggahaNavayaNiyamatavovahANasuSpasatyamAhijai, se samAsao paJcavihe pa0, taM0-NANAyAre dasaNAyAre carittAyAre tavAyAre viriyAyAre, AyArassa NaM parittA vAyagA saMkhejA aNuogadArA saMkhejAo paDhivattIo saMkhejA veDhA saMkhenA silogA saMkhe % 1 // 10 SUREmiratani M arary.ou . AcAra agasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~223~
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [136] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [136]] jAo nijjucIo, se NaM aMgalyAe paDhame aMge do suyakkhaMdhA paNavIsaM ajjhayaNA paMcAsII uddesaNakAlA paMcAsII samuddesaNakAlA aTThArasa padasahassAI padaggeNaM saMkhenA akkharA arNatA gamA aNatA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA nibaddhA NikAiyA jiNapaNNatA bhAvA ApavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti daMsijati nidaMsirjati uvadaMsibaMti, se evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApavijaMti paNNavibaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsiaMti / setaM AyAre // sUtraM 136 // 'duvAlasaMge' ityAdi, athavottarottarasaMkhyAkramasaMbaddhArthaprarUpaNamanantaramakAri, sAmprataM saMkhyAmAprasaMbaddhapadArthaprarUpaNAyopakramyate-'duvAlasaMge' ityAdi, tatra zrutaparamapuruSasyAGgAnIvAGgAni, dvAdazAGgAni-AcArAdIni yanitadvAdazAhU, guNAnAM gaNo'sthAstIti gaNI-AcAryastasya piTakamiva piTakaM-sarvakhabhAjanaM gaNipiTakaM, athavA gaNizabdaH paricchedavacanaH, tathA coktam-"AyAmi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAragharo bhaNNai paDhamaM gaNiTThANaM ||1||[aacaare'dhiite yat jJAto bhavati zramaNadharmastu / tasmAdAcAradharo bhaNyate prathamaM gaNisthAnaM // 1 // ] paricchedasthAnamityarthaH, tatazca paricchedasamUho gaNipiTakaM, atra caivaM padaghaTanA-yadetadbhaNipiTakaM | tat dvAdazAGgaM prajJaptaM, tadyathA-AcAraH sUtrakRta ityAdi / 'se kiM tamikhAdi, atha kiM tadAcAravastu ? yahA apa4 koSamAcAraH, Acaryata iti vA AcAraH sAyAcarito jJAnAcAsevana vidhiritibhAvArSaH, etatpratipAdako pra CABCDSARIES prata anukrama [215] REauratona nd KAnmurary.com AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~224~
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ---------- mUlaM [136] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: SHENCE prata sUtrAMka [136]] prata anukrama [215] 136 sazrIsamavA- nyo'pyAcAra evocyate, 'AyAre gaM'ti anenAcAreNa karaNabhUtena zramaNAnAmAcAro vyAkhyAyata iti yogaH, athavA mavAyA. yAMge AcAre'dhikaraNabhUte Namiti vAkyAlaGkAre 'zramaNAnAM' tapa:zrIsamAliGgitAnAM 'nirgrandhAnAM savAyAbhyantaragrandharazrIamaya0hitAnAM, Aha-zramaNA nirgranthA eva bhavantIti vizeSaNaM kimarthamiti ?, ucyate, zAkyAdivyavacchedArtham , uktaM cavRttiH IA"niggaMthasakatAvasageruyaAjIca paMcahA samaNa'tti [nirgranthazAkyatApasagairikAjIvikAH paJcadhA zramaNAH] tatrA-181 // 10 // IRcAro-jJAnAdyanekabhedabhinnaH gocaro-bhikSAgrahaNavidhilakSaNo vinayo-jJAnAdivinayaH vainayika-tatphalaM krmkssyaadi| sthAna-kAyotsagargopavezanazayanabhedAt trirUpaM gamanaM-vihArabhUmyAdiSu gatizcamaNa-upAzrayAntare zarIrazramavyapo-11 hArthamitastataH saJcaraNaM pramANaM-bhaktapAnAbhyavahAropadhyAdermAnaM yogayojanaM-khAdhyAyapratyupekSaNAdigyApAreSu pareSAM niyojanaM bhASAH-saMyatasya bhASAH satyAsatyAmRpArUpAH samitayaH-IsimityAdyAH paJca guptayo-manoguptyAdayastisraH / tathA zayyA ca-vasatirupadhizca-vastrAdiko bhaktaM ca-azanAdi pAnaM ca-uSNodakAdIti dvandvaH, tathA udgamotpAdana-1, paNAlakSaNAnAM doSANAM vizuddhiH-abhAva udgamotpAdanaipaNAvizuddhistataH zayyAdInAmudgamAdivizuddhyA zuddhAnAM ta-12 thAvidhakAraNe'zuddhAnAM ca grahaNaM zayyAdigrahaNaM, tathA vratAni-mUlaguNA niymaaH-uttrgunnaastpupdhaanN-dvaadsh-15||107|| |vidhaM tapaH, tata AcArazca gocarazcetyAdi yAvadguptayazca zayyAdigrahaNaM ca bratAni ca niyamAzca tapaupadhAnaM ceti samAhAradvandvastatastaJca tatsuprazastaM ceti karmadhArayaH, etatsarvamAkhyAyate-abhidhIyate, eteSu AcArAdipadeSu yatra kaci-17 REmiratna AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~225
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [136] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [136]] prata anukrama [215] danyataropAdAne anyatarasya gatArthasyAbhidhAnaM tatsarvaM ttpraadhaanykhyaapnaarthmevetyvseymiti| 'se samAsao' ityAdi,18 saHAcAro yamadhikRtya granthasyAcAra iti saMjJA pravarttate 'samAsataH' saMkSepataH paJcavidhaH prajJaptaH, tadyathA-jJAnAcAra ityAdi, tatra jJAnAcAraH-zrutajJAnaviSayaH kAlAdhyayanavinayAdhyayanAdirUpo vyavahAro'STadhA 'darzanAcAraH' samya|ktvavatAM vyavahAro niHzaGkitAdirUpo'dhA 'cAritrAcAraH' cAritriNAM samityAdipAlanAtmako vyavahAraH 'tapA-14 sAcAroM' dvAdazavidhatapovizeSAnuSThitiH 'vIryAcAroM' jJAnAdiprayojaneSu vIryasyAgopanamiti, 'AyAra'tti AcAragrahindhasya NamityalaGkAre 'parittA saMkhyeyA AdyantopalabdhernAnantA bhavantItyarthaH, kAH-vAcanAH-sUtrArthapradAnalakSaNAH, avasapiNyatsapiNIkAlaM vA pratItya, 'parIte'ti saMkhyeyAnyanuyogadvArANi-upakramAdIni, adhyayanAnAmeva saMkhye4 yatvAt prajJApakavacanagocaratvAca 'saMkhejAo paDivattIo'tti dravyArthe padArthAMbhyupagamA matAntarANItyarthaH, prati pAyani(mAdhabhi)grahavizeSA vA 'saMkhejjA beDha'tti veSTakA:-chandovizeSAH, ekArthapratibaddhavacanasaGkaliketyanye, 'saMkhejjA siloga'tti zlokAH-anuSTupchandAMsi 'saMkhyAtAH 'niyuktayaH' niyuktAnAM-sUtre'bhidheyatayA vyavasthApitAnAmarthAnAM yuktiH-ghaTanA viziSTA yojanA niyuktayuktiH, etasmiMzca vAkye yuktazabdalopAniyuktirityucyate, etAzca nikSepaniyuktyAdyAH saMkhyeyA iti / 'se Na'mityAdi sa AcAro NamityalabAre 'aGgArthatayA' aGgalakSaNavastutvena prathamamaGgaM sthApanAmadhikRtya, racanApekSayA tu dvAdazamakaM, prathamaM pUrva tasya sarvapravacanAt pUrva kriyamANatvAditi, dvau zrutaskandhau-17 Reck RECRek AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~226~
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [136] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [136]] prata zrIsamavA- adhyayanasamudAyalakSaNI, paJcaviMzatiradhyayanAni, tadyathA-'satyapariNA 1 logavijao 2 sIosaNijja 3 saMmattaM adhyayanasamudAya 136 sayAMge AvaMti 5 dhuya 6 vimoho 7 mahApariNo 8 vhaannsuyN9||1||' iti prathamaH zrutaskandhaH, "piMDesaNa 1 sejji 2 riyA 3 zrIabhaya bhAsajjAyA ya 4 vattha 5 pAesA 6 / uggahapaDimA 7 sattasattikkayA 14 bhAvaNa 15 vimuttI 16 // 2 // iti dvi | ciH tIyaH zrutaskandhaH, evametAni nizIthavarjAni paJcaviMzatiradhyayanAni, tathA paJcAzItiruddezanakAlAH, kathaM ?, ucyate, // 18 // aGgasya zrutaskandhasyAdhyayanasyoddezakasya caiteSAM caturNAmapyeka eboddezanakAlaH, evaM zastraparijJAdiSu paJcaviMzatAvadhya-12 yaneSu krameNa sapta 1 paT 2 catu 3 zcatuH 4 paT 5 paJca 6 aSTa 7 sapta 8 catu 9rekAdaza 10tri 11 tri 12 dvi|13 dvi 14 dvi15dvi 16 saMkhyA uddezanakAlAH SoDazakhadhyayaneSu zeSeSu navasu navaiveti, iha sahagAthA-'satta yara cha cau cauro cha paJca adveva satta cauro ya / ekArA ti ti do do do do satteka eko y||1||'ti, evaM samudde-14 4AzanakAlA api bhaNitavyAH, aSTAdaza padasahasrANi padAgreNa prajJaptaH, iha yatrArthopalabdhistatpadaM, nanu yadi dvI zruta-12 skandhau paJcaviMzatiradhyayanAnyaSTAdaza padasahasrANi padAgreNa bhavanti tato yadbhaNitaM "navavaMbhaceramaio aTThArasapada#sahassio beu"tti tatkathaM na virudhyate !, ucyate, yat dvau zrutaskandhAvityAdi tadAcArasya pramANaM bhaNitaM, ytpu-1||108| naraSTAdaza padasahasrANi tannavabrahmacaryAdhyayanAtmakasya prathamazrutaskandhasya pramANaM, vicitrArthabaddhAni ca sUtrANi, gurUpadezatasteSAmartho'vaseya iti, saMkhyeyAni akSarANi, veSTakAdInAM saMkhyeyatvAt , anantA gamAH, iha gamA:-a TEACHECARRY anukrama [215] SAREauratonintennational Pareluctaram.org AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~227~
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [136] prata anukrama [215] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] 29 sama [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], Jan Education thaMgamA gRhyante arthaparicchedA ityarthaH, te cAnantAH, ekasmAdeva sUtrAttattaddharmaviziSTAnantadharmmAtmakavastupratipatteH, anye tu vyAcakSate - abhidhAnAbhidheyavazato gamA bhavanti, te cAnantAH, anantAH paryAyAH khaparabhedabhinnA akSarArthaparyAyA ityarthaH, parittAkhasA AkhyAyanta iti yogaH, trasantIti trasAH - dvIndriyAdayaste ca parIttA nAnantAH, evaMrUpatvAdeva teSAM, anantAH sthAvarA vanaspatikAyasahitAH kiMbhUtA ete ? - 'sAsayA kaDA nibaddhA nikAiyatti zAzratAH dravyArthatayA avicchedena pravRtteH kRtAH paryAyArthatayA pratisamaya manyathAtvAvApternibaddhA: -sUtra eva prathitA nikAcitA-niryuktisaGgrahaNihetUdAharaNAdibhiH pratiSThitA jinaiH prajJaptA bhAvAH-padArthA anye'pyajIvAdayaH 'Agha vijvaMti tti prAkRtazailyA AkhyAyante - sAmAnyavizeSAbhyAM kathayanta ityarthaH, prajJApyante nAmAdibhedAbhidhAnena, prarUpyante nAmAdikharUpakathanena yathA 'pajjAyANabhidheya' mityAdi, darzyante upamAmAtrataH 'yathA gaurgavayastathA' ityAdi, nidarzyante hetudRSTAntopanyAsena upadarzyante upanayanigamanAbhyAM sakalanayAbhiprAyato veti, sAmpratamAcArAGgagrahaNaphalapratipAdanAyAha -- ' se evamityAdi, sa ityAcArAGgagrAhako gRhyate, 'evaM Ayatti asmin bhAvataH samyagadhIte satyevamAtmA bhavati, taduktakriyApariNAmAvyatirekAt sa eva bhavatItyarthaH, idaM ca sUtraM pustakeSu na dRSTaM nandyAM tu dRzyate itIha vyAkhyAtamiti, evaM kriyAsArameva jJAnamiti khyApanArthaM kriyApariNAmamabhidhAyAdhunA jJAnamadhikRtya Aha- ' evaM nAya'tti idamadhItya evaM jJAtA bhavati yathaiveoktamiti, 'evaM vinAya'tti vividho viziSTo vA jJAtA AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH For Parts Only mUlaM [136 ] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~228~ Xerary org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [136] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 137 sU kRtAGga. prata sUtrAMka zrIsamavA- yAMge zrIabhaya vRtiH [136]] // 10 // prata anukrama [215] vijJAtA evaM vijJAtA bhavati-tatrAntarIyajJAtA bhavati, tatrAntarIyajJAtRbhyaH pradhAnatara ityarthaH, "evaM mityAdi ni- gamanavAkyaM, evaM-anena prakAreNAcAragocaravinayAdabhidhAnarUpeNa 'caraNakaraNaprarUpaNatA AkhyAyata' iti caraNa- vratazramaNadharmasaMyamAdyanekavidhaM karaNaM-piNDavizuddhisamityAdyanekavidhaM tayoH prarUpaNatA-prarUpaNaiva AkhyAyate i. tyAdi pUrvavaditi, 'setaM AyAre'tti tadidamAcAravastu athavA so'yamAcAro yaH pUrva dRSTa iti // 1 // se kiM taM sUagaDe ?, suagaDe NaM sasamayA sUijaMti parasamayA sUiti sasamayaparasamayA sUijjati jIvA sUijjati ajIvA sUijati jIvAjIvA sUijaMti logo sUijati alogo sUijati logAlogo suijati, sUagaDe gaM jIvAjIvapuNNapAvAsavasaMvaraninjaraNabaMdhamokkhAvasANA payatyA suiaMti, samaNANaM acirakAlapabvaiyANaM kusamayamohamohamaimohiyANaM saMdehajAyasahajabuddhipariNAmasasaiyANaM pAvakaramalinamaiguNavisohaNatyaM asIassa kiriyAvAiyasayassa caurAsIe akiriyavAINaM sattaDIe aNNANiyavAINaM battIsAe veNaiyavAINaM tiNDaM tevaTThINaM aNNadiTThiyasayANaM bUI kicA sasamae ThAviati NANadiTuMtavayaNaNissAraM suhudarisayaMtA vivihavittharANugamaparamasabbhAvaguNavisiTThA mokkhapahoyAragA udArA aNNANatamaMdhakAraduggesu dIvabhUA sovANA ceva siddhisugaigihuttamassa NikkhobhanippakaMpA suttatthA, suyagaDassa NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNubhogadArA saMkheAmao paDhivatIo saMkhejA vema saMkhebA silogA saMkhejAo nijuttIo, se NaM aGgahayAe doce aMge do suyakkhaMdhA tevIsaM ajamAyaNA tettIsaM udesaNakAlA tettIsaM samudesaNakAlA chattIsaM padasahassAI payaggeNaM pa0 saMkhejA akkharA aNaMtA gamA arNatA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NivaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA ApavijaMti paNNavinaMti parUvijaMti nida C // 109 // A5) REairat na M uniorary.orm AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~229~
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [137] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [137] sijaMti uvadaMsiaMti, se evaM AyA evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AdhaviaMti paNNavijaMti parUvijaMti nidaMsirjati uvadaMsirjati, se taM sUagaDe 2 // sUtraM 137 // 'se kiM taM sUyagaDe' 'sUca sUcAyA~' sUcanAt sUtraM sUtreNa kRtaM sUtrakRtamiti rUDhyocyate, 'sUyagaDeNaM ti sUtrakRtena sUtrakRte vA khasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyaM, tathA sUtrakRtena jIvAjIvapuNyapApAzravasaMvaranirjarAbandhamokSAvasAnAH padArthAH sUyante, tathA 'samaNANa mityAdi, atra zramaNAnAM matiguNavizodhanArthe khasamayaH sthApyata iti vAkyArthaH, tatra zramaNAnAM kiMbhUtAnAM ?-acirakAlapravajitAnA, cirakAlapraprajitA hi nirmalamatayo bhavanti, aharnizana zAstraparicayAbahuzrutasaMparkAceti, punaH kiMbhUtAnAM ?-'kusamayamohamohamaimohiyANa'ti kutsitaH samayaH-siddhAnto yeSAM te kusamayAH-kutIrthikAsteSAM mohaH-padArtheSvayathAvabodhaH kusamayamohastasmAdyo mohaH-zrotRmanomUDhatA tena matirmohitA-mUDhatAM nItA yeSAM te kusamayamohamatimohitAH, athavA kusamayAH-kusiddhAntAsteSAM oghaH-18 saMgho makArastu prAkRtatvAt tasmAdyo mohaH-zrotRmanomUDhatA tena matirmohitA yeSAM te kusumayaughamohama| timohitAH, athavA kusamayAnAM-kutIthikAnAM moho.mogho vA-zubhaphalApekSayA niSphalo yo mohastena matirmodahitA yeSAM te kusamayamohamohamatimohitAH kusamayamoghamohamatimohitA vA teSAM, tathA saMdehAH-vastutatvaM prati saM zayAH kusamayamohamatimohitAnAmiti vizeSaNasAnnidhyAt kusamayebhyaH sakAzAt (te) jAtA yeSAM te sandehajAtAH, prata anukrama [216] Aniricaturary.com sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~230~
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ---------- mUlaM [137] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [137] vRttiH prata anukrama [216] zrIsamaSA-1 tathA sahajAt-khabhAvasampannAt na kusamaya zravaNasampannAduddhipariNAmAt-matikhabhAvAt saMzayo jAto yeSA te saha-1|137 sUyA~ge jabuddhipariNAmasaMzayitAH sandehajAtAzca sahajabuddhipariNAmasaMzayitAzca ye te tathA teSAM zramaNAnAmiti prakramaH, kRtAta. zrIamaya0 kimata Aha-'pApakaroM' viparyayasaMzayAtmakatvena kutsitapravRttinivandhanatyAdazubhakarmaheturata eva ca malinaH-svarU pAcchAdanAdanirmalo yo matiguNo-buddhiparyAyastasya vizodhanAya-nirmalatvAdhAnAya paapkrmlinmtigunnvisho||11|| dhanAya / 'asIyassa kiriyAvAiyasayassa'tti azItyadhikasya kriyAvAdizatasya vyUhaM kRtvA khasamayaH sthApyata iti / yogaH, evaM zeSeSvapi padeSu kriyA yojanIyeti, tatra na kartAraM vinA kriyA saMbhavatIti tAmAtmasamavAyinI vadanti ye tacchIlAca te kriyAvAdinaH, te punarAtmAdyastitvapratipattilakSaNa amunopAyenAzItyadhikazatAsaMkhyA vijJeyAH-jIvAjIvAzravabandhasambaranirjarApuNyApuNyamokSAkhyAnnava padArthAn viracayya paripATyA jIvapadArtha-12 sAdhaH svaparabhedAvupanyasanIyau, tayoradho nityAnityabhedau, tayorapyadhaH kAlezvarAtmaniyatikhabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH, punaritthaM vikalpAH kartavyAH-asti jIvaH khato nityaH kAlata ityeko vikalpo, vikalpArthazvAyaM-18 // 110 // vidyate khalvAtmA khena rUpeNa nityazca kAlavAdinaH, uktenaivAbhilApena dvitIyo vikalpa IzvarakAraNikasya, tRtIyaH AtmavAdinazcaturtho niyativAdinaH paJcamaH svabhAvavAdinaH, evaM khata ityaparityajatA labdhAH paJca vikalpAH, parata ityanenApi paJca labhyante, nityatvAparityAgena caite daza vikalpAH, evamanityatvenApi dazaiva, evaM viMzatirjIvapadA sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~ 231~
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [137] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [137] prata dArthena labdhAH, ajIvAdiSvapyaSTAkhevameva pratipadaM viMzatirvikalpAnAmato viMzatirnavaguNA zatamazItyuttaraM kriyAvA-1 PAdinAmiti, 'caurAsIe akiriyavAINaM'ti eteSAM ca kharUpaM yathA nandyAdiSu tathA vAcyaM, navarametadyAkhyAne puNyApuNyavarjAH sapta padArthAH sthApyante, tadadhaH khataH paratazceti padadvayaM, tadadhaH kAlAdInAM paSThI yaracchA nyasthate, tatazca / nAsti jIvaH khataH kAlata ityeko vikalpaH, evamete caturazItirbhavanti / 'sattaTThIe annANiyavAINaM'ti ete'pi tathaiva, navaraM jIvAdInnava padArthAnutpattidazamAnupari vyavasthApyAdhaH sasa sadAdayaH sthApyAH, tadyathA-sattvamasattvaM sadasatyamavAcyatvaM sadavAcyatvamasadavAcyatvaM sadasadavAcyatvamiti, tatra ko jAnAti jIvasya sattvamileko vikalpaH, evamasattvamityAdi, tata ete sapta navakAtriSaSTiH, utpattestvAdyA eva catvAro yAcyAH, ityevaM saptapaSTiriti, tathA 'battIsAe veNaiyavAINaM'ti, ete caivaM-suranRpatijJAtiyatisthavirAdhamamAtRpitRRNAM pratyekaM kAyavAyanodAna-14 caturdA vinayaH kArya ityabhyupagamavanto dvAtriMzaditi / evaM caiteSAM caturNA vAdiprakArANAM mIlane trINi triSaSTyaBAdhikAni anyadRSTizatAni bhavantyata ucyate-tiNha'mityAdi, 'bUha kica'tti pratikSepaM kRtvA 'khasamayo' jainasi-1 dvAntaH sthApyate, yata evaM sUtrakRtena vidhIyate atastatsUtrArthayoH kharUpamAha-'nANe'tyAdi, nAnA-anekavidhAH ba-18 hai hubhiH prakArarityarthaH, 'diTuMtavayaNanissAraMti syAhAdinA pUrvapakSIkRtAnAM pravAdinAM khapakSasthApanAya yAni dRSTA ntavacanAnyupalakSaNatvAddhetuvacanAni ca tadapekSayA nissAraM-sAratAzUnyaM pareSAM matamiti gamyate, suSTu-punarapratikSepa anukrama [216] RERIEatinAXE sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~232
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [137] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka vRttiH [137] prata anukrama [216] zrIsamavA-hANIyatvena darzayantau-prakaTayantI tathAvidhazcAsau satpadaprarUpaNAdhanekAnuyogadvArAzritatvena vistArAnugamazca-anugama-14 137 mUyAMge nIyAnekajIvAditattvAnAM vistarapratipAdanaM vividhavistArAnugamaH tayA paramasadbhAvaH-atyantasatyatA vastUnAmaidamparya vakRtAGga mityarthastAveva guNau tAbhyAM viziSTau vividhavistArAnugamaparamasadbhAvaguNaviziSTau 'mokkhapahoyAraga'tti mokSapathAva tArako, samyagdarzanAdipu prANinAM pravartakAvityarthaH, 'udAra'tti udArAH sakalasUtrArthadoSarahitatvena nikhiltdgunn||11|| sahitatvena ca, tathA'jJAnameva tamaH-andhakAramAtyantikAndhakAramadhavA prakRSTamajJAnamajJAnatamaM tadevAndhakAramajJAna tamo'ndhakAramajJAnatamo'ndhakAramajJAnatamAndhakAraM vA tena ye durgA-duradhigamAste tathA teSu tatvamArgeSyiti gamyate / 'dIvabhUya'tti prakAzakAritvAddIpopamo 'sovANA ceva'tti sopAnAnIva-unnatArohaNamArgavizeSa iva siddhisugatigRho-13 ttamasya-siddhilakSaNA sugatiH siddhisugatirathavA siddhizca sugatizca-sudevatvasumAnuSatvalakSaNA siddhisugatI talakSaNaM yahahANAmuttamaM gRhottama-varaprAsAdastasya siddhisugatigRhottamasyArohaNa iti gamyate 'nikkhobhanippakaMpatti niHkSobhI vAdinA kSobhayituM-cAlayitumazakyatvAt niSprakampo kharUpato'pIpadvyabhicAralakSaNakampAbhAvAt , kAvityAha ?-10 'sUtrArthoM' sUtraM cArthazca-niyuktibhASyasaGgrahaNivRtticUrNipaJjikAdirUpa iti sUtrArthoM, zepaM kaNThyaM yAvat 'settaM sUya-18 // 11 // gaDe'tti, navaraM trayastriMzaduddezanakAlAH-'cau 4 tiya 3 cauro 4 do 2 do 2 ekkArasa ceva huMti ekasarA / satteva mahajhayaNA egasarA bIyasuyakhaMdhe // 1 // ' ityato gAthAto'vaseyA iti // 2 // SNEnirah 100 infianasaram.org sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~233~
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [138] prata anukrama [217 -219] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] Jain Educatio se kiM taM ThANe 1, ThANeNaM sasamayA ThAvijanti parasamayA ThAvijaMti sasamayaparasamayA ThAvijaMti jIvA ThAvijaMti ajIvA ThAviaMti jIvAjIvA* logA0 alogA* logAlogA ThAviaMti, ThANeNaM davvaguNakhettakAlapajava payasthANaM- 'selA salilA ya samuddA surabhavaNavimANa Agara ndiio| Nihio purisajAyA sarA va gottA ya joisaMcAlA || 1 || ekkavidvavattabvayaM duviha jAva dasavivatavvayaM jIvANa poggalANa ya logaDAI ca NaM parUvaNayA AghavijaMti, ThANassa NaM paritA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA saMkhejAo pavittIo saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkheAo saMgahaNIo, se NaM aMgadvayAe taie aMge ege suyakkhaMdhe dasa ayaNA ekavIsa uddesaNakAlA bAvatAraM payasahassAI payaggeNaM pa0, saMkheDA akkharA anaMtA pajavA parittA tasA anaMtA thAvarA sAsayA kaDA viddhANikAiyA jiNapaNNattA bhAvA Apavijati paNNavinaMti parUvijaMti nidaMsijati uvadaMsijaMti, se evaM AyA evaM NAyA evaM viSNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApavijaMti, settaM ThANe 3 // sUtraM 138 // 'se kiM taM ThANe' ityAdi, atha kiM tat sthAnaM ?, tiSThantyasmin pratipAdyatayA jIvAdaya iti sthAnaM, tathA cAha'ThANeNa' mityAdi, sthAnena sthAne vA jIvAH sthApyante yathAvasthitasvarUpapratipAdanAyeti hRdayaM, zeSaM prAyo nigadasiddhameva, navaraM ThANeNa ityasya punarucAraNaM sAmAnyenaiva pUrvoktasyaiva sthApanIyavizeSapratipAdanAya vAkyAntaramidamiti jJApanArtha, tatra 'devaguNakhettakAlapajava' ti prathamA bahuvacanalopAdravyaguNakSetrakAlaparyatrAH padArthAnAM jIvAdInAM sthAnena sthApyante iti prakramaH, tatra dravyaM dravyArthatA yathA jIvAstikAyo'nantAni dravyANi guNaH khabhAvo yathopayogakhabhAvo jIvaH kSetraM yathA asaMkhyeyapradezAvagAhano'sau kAlo yathA anAdyaparyavasitaH paryayAH kAlakRtA abasthA sthAna aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Pale Only mUlaM [138] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~234~
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ---------- mUlaM [138] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [138] prata anukrama [217219] kAyathA nArakatvAdayo bAlatyAdayo veti, 'selA' ityAdi mAthAvizeSaH, tatra zailA-himavadAdiparvatAH sthApyante sthA-1|138sthAyAMge 18|neneti yogaH sarvatra, salilAca gaGgAdyA mahAnadyaH samudrAH-lavaNAdayaH sUrA:-AdityA bhavanAniH-amurAdInAM nAGga. zrIabhaya vimAnAni candrAdInAM AkarAH-suvarNAdhutpattibhUmayo nadyaH-sAmAnyA mahIkosIprabhRtayo nidhayaH-cakravartisamba-18 vRttiH dhino naisadiyo nava 'purisajAya'tti puruSaprakArA unnatapraNatAdibhedAH pAThAntareNa 'pussajoya'tti uplkssnn||112|| tvAt puSyAdinakSatrANAM candreNa saha pazcimAgrimobhayapramaIkAdiyogAH kharAzca-paDjAdayaH sapta gotrANi ca-kAzyapAdIni ekonapaJcAzat , 'joisaMcAlaya'tti jyotiSaH-tArakarUpasya saJcalanAni 'tihiM ThANehiM tArArUve calejA | ityAdinA sUtreNa sthApyante sthAneneti prakramaH / 1 / tathA ekavidhaM ca tadvaktavyaM ca-tadabhidheyamityekavidhavaktavyaM 4 prathame adhyayane sthApyata iti yogaH, evaM dvividhavaktavyakaM dvitIye'dhyayane, evaM tRtIyAdiSu yAvaddazavidhavaktavya dazame'dhyayane, tathA jIvAnAM pudgalAnAM ca prarUpaNatA''khyAyata iti yogaH, tathA 'logaTThAI ca NaM ti lokasthAyinAM caTU dharmAdharmAstikAyAdInAM parUpaNatA-prajJApanA, zeSamAcArasUtravyAkhyAnavadayaseyaM, navaramekaviMzatiruddezanakAlAH, kathaM, dvitIyatRtIyacaturtheSvadhyayaneSu catvArazcatvAra uddezakAH paJcame traya ityete paJcadaza, zepAstu pada, paNNAmadhyaya- // 11 // nAnAM SaDuddezanakAlatvAditi 'vAyattari padasahassAI'ti aSTAdazapadasahasramAnAdAcArAdviguNatvAt sUtrakRtasya tito'pi dviguNatvAt sthAnakheti // 3 // Saintairatunal sthAna agasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~235~
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [139] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [139] ROCCASECASSES satiM samavAe ?, samavAeNaM sasamayA sUijati parasamayA sUijati sasamayaparasamayA sUijaMti jAva logAlogA sUibaMti, sama. vAeNaM ekAiyANaM egaTThANaM eguttariyaparicuDIe duvAlasaMgassa ya gaNipiDagassa pallavagge samaNugAijada ThANagasayassa bArasavihavittharassa suyaNANassa jagajIvahiyassa bhagavao samAsaNaM samoyAre Ahijati, tattha vaNANAvihappagArA jIvAjIvA ya vagNiyA vitthareNa avarevi a bahuvihA visesA naragatiriyamaNuasuragaNANaM AhArussAsalesAAvAsasaMkhaAyayappamANauvavAyacavaNauggahaNovahiveyaNavihANauvaogajogaiMdiyakasAya vivihA ya jIvajoNI vikkhaMbhussehaparirayApamANaM vihivisesA ya maMdarAdINaM mahIdharANaM kulagaratitthagaragaNaharANaM sammattabharahAhivANa cakkINaM ceva cakaharahalaharANa ya vAsANa ya nigamA ya samAe ee aNNe ya evamAi ettha vitthareNaM atthA samAhiaMti, samavAyarasa NaM parittA vAyaNA jAva se NaM advayAe cautthe aMge ege ajjhayaNe ege suyakvaMdhe ege uddesaNakAle ege cauyAle padasahasse padaggeNaM pa0, saMkhenjANi akkharANi jAva caraNakaraNaparUvaNayA ASavijaMti, settaM samavAe 4 // sUtraM 139 // se kiM tamityAdi, atha ko'sau samavAyaH?, sUtreSu prAkRtatvena vakAralopAt samAye ityuktaM, samavAyanaM samavAyaH samyak pariccheda ityarthaH, taddhetuzca grantho'pi samavAyaH, tathA cAha-samavAyena samavAye vA khasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyaM, tathA samavAyena samavAye vA 'egAiyANaMti ekadvitricaturAdInAM zatAntAnAM koTAkovyantAnAM vA 'egasthANati eke ca te arthAzcetyekArthAsteSAM, ayamarthaH ekeSAM keSAJcit na sarveSAM nikhilAnAM vaktumazakyatvAdarthAnAM 56-56525-05-15 prata anukrama [220] %252 REauratonmaa samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~236~
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [139] prata anukrama [220] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamadAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 113 // jIvAdInAM 'eguttariya'tti eka uttaro yasyAM sA ekottarA saiva ekottarikA, iha prAkRtatvAt hakhatvaM, 'parivuhiyatti parivRddhizceti samanugIyate samavAyeneti yogaH, tatra ca parivarddhanaM saMkhyAyAH samavaseyaM, cazabdasya cAnyatra sambandhAdekottarikA anekottarikA ca, tatra zataM yAvadekottarikA parato'nekottariketi tathA dvAdazAGgasya ca gaNipiTakasya 'palacagge'tti paryavaparimANaM abhidheyAditaddharmasaMkhyAnaM yathA 'paritA tasA' ityAdi paryayazabdasya ca 'palava'tti nirdezaH prAkRtatvAt paryaGkaH palyaGka ityAdivaditi, athavA palavA iva palavAH - avayavAstatparimANaM 'samaNugAijjati ti-samanugIyate pratipAdyate, pUrvoktamevArtha prapaJcayannAha - 'ThANagasayassa' tti sthAnakazatasyaikAdInAM zatAntAnAM saMkhyAsthAnAnAM tadvizeSitAtmAdipadArthAnAmityarthaH, tathA dvAdazavidho vistaro yasyAcArAdibhedena tat dvAdazavidhavistaraM tasya zrutajJAnasya - jinapravacanasya, kiMbhUtasya ? - jagajjIvahitasya, 'bhagavataH zrutAtizayayuktasya 'samAsena' saMkSepeNa samAcAraH - pratisthAnaM pratyaGgaM ca vividhAbhidhAyakatvalakSaNo vyavahAraH 'Ahijjaitti AkhyAyate, atha samAcArAbhidhAnAnantaraM yaduktaM tadabhidhAtumAha-'tattha ye' tyAdi, 'tattha ya'tti tatraiva samavAye iti yogaH nAnAvidhaH prakAro yeSAM te nAnAvidhaprakArAH tathAhi--ekendriyAdibhedena paJcaprakArA jIvAH punarekaikaH prakAraH paryAptAparyAptAdibhedena nAnAvidhaH, 'jIvAjIvA ya'tti jIvA ajIvAzca varNitA 'vistareNa' mahatA vacanasandarbheNa, apare'pi |ca bahuvidhA 'vizeSA' jIvAjIvadharmmA varNitA iti yogaH, tAneva lezata Aha-'naraye' tyAdi, 'naraya'tti nivAsanivA samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parts Only mUlaM [139] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~237~ 139 sa mavAyA. // 113 // nary or
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [139] prata anukrama [220] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] Eaton sinAmabhedopacArAnnArakAH, tatazca nArakatiryagmanujasuragaNAnAM sambandhina AhArAdayaH, tatra AhAraH - ojaAhArAdirAbhogikAnA bhogikakharUpo'nekadhA ucchvAso'nusamayAdikAlabhedenAnekadhA lezyA kRSNAdikA poDhA AvAsasaMkhyA yathA narakAvAsAnAM caturazItirlakSANItyAdikA AyatapramANamAvAsAnAmeva saMkhyAtAsaMkhyAtayojanAyAmatA upalakSaNatvAdasya viSkambhavAhalyaparidhimAnAnyapyatra draSTavyAni upapAta ekasamayenaitAvatAmetAvatA vA kAlavyava dhAnenotpattiH cyavanamekasamayenaitAvatAbhiyatA vA kAlavyavadhAnena maraNaM, avagAhanA - zarIrapramANamaGgulAsaMkhyeya| bhAgAdi avadhi:-aGgulAsaMkhyeya bhAgakSetraviSayAdi vedanA - zubhAzubhasvabhAvA vidhAnAni bhedA yathA saptavidhA nArakA ityAdi upayogaH- AbhinivodhikAdirdvAdazavidhaH yogaH- paJcadazavidhaH indriyANi paJca dravyAdibhedAd viMzatirvA zrotrAdicchidrAdyapekSayA'STau vA kaSAyAH krodhAdayaH AhArocchvAsazcetyAdirdvandvastataH kaSAyazabdAtprathamAbahuvacanalopo draSTavyaH tathA vividhA ca jIvayoniH sacittAdikaM jIvAnAmutpattisthAnaM, tathA viSkambhotsedhaparirayapramANaM vidhivizeSAzca mandarAdInAM mahIdharANAmiti, tatra viSkambho vistAra utsedhaH - uccatvaM parirayaH- paridhiH vidhivizeSA iti vidhayo-bhedA yathA mandarA jambUdvIpIya dhAtakIkhaNDIyapauSkarArddhikabhedAtridhA tadvizeSastu jambUdvI|pako lakSothaH zeSAstu paJcAzItisahasrocchritA iti evamanyeSvapi bhAvanIyaM, tathA kulakaratIrthakaragaNadharANAM tathA | samasta bharatAdhipAnAM cakriNAM caiva tathA cakradharahaladharANAM ca vidhivizeSAH samAzrIyanta iti yogaH, tathA varSANAM samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parts Only mUlaM [139] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~238~ Monerary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [139] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 139 sa mavAyA. prata sUtrAMka [139]] zrIsamavA- yAMge vRtiH // 11 // prata anukrama [220] ca-bharatAdikSetrANAM nirgamAH-pUrvebhyaH uttarepAmAdhikyAni 'samAe'tti samavAye caturthe aGge varNitA iti prakramA avaitannigamayannAha-ete coktAH padArthA anye ca ghanatanuvAtAdayaH padArthAH, evamAdayaH-evaMprakArAH atra samavAye vistareNArthAH samAzrIyante, aviparItakharUpaguNabhUSitA buddhyA'GgIkriyanta ityarthaH, athayA samasyante-kuprarUpaNAbhyaH | samyakaprarUpaNAyAM kSipyante, zeSa nigadasiddhamAnigamanAditi // 5 // se ki ta viyAhe 1, viyAheNa sasamayA viAhiaMti parasamayA viAhiaMti sasamayaparasamayA viAhiti jIvA vibhAhijeti ajIvA viAhijati jIvAjIvA viAhiaMti loge viAhijai aloe viyAhijai logAloge viAhijai, viyAheNaM nANAvihasuranariMdarAyarisivivihasaMsaiapucchiyANa jiNeNaM vitthareNa bhAsivANaM davvaguNakhetakAlapajavapadesapariNAmajahacchiTTiyabhAvaaNugamanikkhevaNayappamANasuniuNovakkamavivihappakArapagaDaphyAsiyANaM logAlogapayAsiyANaM saMsArasamuddaruMdauttaraNasamatthANaM suravaisaMpUjiyANaM bhaviyajaNapayahiyayAbhinaMdiyANaM tamarayavidhUsaNANaM sudidIvabhUyaIhAmatibuddhivaddhaNANaM chacIsasahassamaNUNayANaM vAgaraNANaM daMsaNAo subatthabahuvihappagArA sIsahiyatyA ya guNamahatthA, viyAhassa paM parittA vAyaNA saMkhezA aNuogadArA saMkhejAo paDibattIo saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhejAo nijjuttIo, se gaM aMgavayAe paJcame aMge ege suyakkhaMdhe ege sAirege ajAyaNasate dasa uddesagasahassAI dasa samuddesagasahassAI chattIsaM vAgaraNasahassAI caurAsII payasahassAI payaggeNaM paNNattA, saMkhebAI akkharAI arNatA gamA aNaMtA paJjavA parittA tasA arNatA thAvarA sAsayA kaDA NicaddhA NikAiyA jiNa RECE // 114 // samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, viyAha/(bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~239~
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [140] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: EX prata sUtrAMka [140] %C5% prata anukrama [221] - paNNatA bhAvA ApavijaMti paNNaviaMti parUvijaMti nidaMsiaMti uvadaMsijaMti, se evaM AyA se evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApavijaMti, settaM viyAhe 5 // sUtraM 140 // 'se kiM taM viyAhe' ityAdi, atha keyaM vyAkhyA ?, vyAkhyAyante arthA yasyAM sA vyAkhyA, viyAhe iti ca linirdezaH prAkRtatvAt , 'vivAheNaM'ti byAkhyayA vyAkhyAyAM vA sasamayA ityAdIni nava padAni sUtrakRtavarNake vyAkhyAtatvAdiha kaNThyAni, 'biyAheNa mityAdi, nAnAvidhaiH suraiH narendraH rAjarSibhizca vivihasaMsaiya'tti vividhasaMzayiteH-vividhasaMzayavadbhiH pRSTAni yAni tAni tathA teSAM nAnAvidhasuranarendrarAjaRSivividhasaMzayitapRSTAnAM vyAkaraNAnAM patriMzatasahasrANAM darzanAt zrutArthA vyAkhyAyanta iti pUrvApareNa vAkyasaMbandhaH, punaH kiMbhUtAnAM vyAkaraNAnA ?'jinene ti bhagavatA mahAvIreNa 'vitthareNa bhAsiyANaM' vistareNa bhaNitAnAmityarthaH, punaH kiMbhUtAnA ?-'da'tyAdi, dravyaguNakSetrakAlaparyavapradezapariNAmAvasthAyathAstibhAvA'nugamanikSepanayapramANasunipuNopakramairvividhaprakAraiH praphaTaH pradarzito yaiAkaraNaistAni tathA teSAM, tatra dravyANi-dharmAstikAyAdIni guNA-jJAnavarNAdayaH kSetraM-AkAzaM kAla:samayAdiH paryavAH-khaparabhedabhinnA dharmAH athavA kAlakRtA avasthA navapurANAdayaH paryavAH pradezA-niraMzAvayavAH pariNAmA:-avasthAto'vasthAntaragamanAni yathA-yena prakAreNAtibhAvaH astitvaM-sattA yathA'sibhA anugamaHsaMhitAdivyAkhyAnaprakArarUpaH uddezanirdezanirgamAdidvArakalApAtmako vA nikSepo-nAmasthApanAdravyabhAvairvastuno OMOMAIRS -1 15 20sama0 Kanarary.orm | viyAha/(bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~240~
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [140] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [140] vRttiH prata anukrama [221] zrIsamavA- nyAsaH 'nayapramANe nayA-gamAdayaH sapta drampAstikaparyAvAstikodAt jJAnanayakriyAnayabhedAnnizcayavyavahArabhedAvara 140vyA yAMge dvau te eva tAva kA pramANa-pastutattvaparicchedanaM nayapramANa tathA sunipugaH-susUkSmaH sunipuNo vA suSTu nizcita- khyApanazrIabhaya guNa upakramaH-AnupUrvyAdiH, vividhaprakAratA caiSAM bhedabhaNanata evopadarziteti, punaH kiMbhUtAnAM byAkaraNAnAM ?, ptisUtrA. lokAloko prakAzito yeSu tAni tathA teSAM, tathA 'saMsArasamuddaruMda uttaraNasamatvANaM ti saMsArasamudrasya ruNdsy-vi||115stiirnnsy uttaraNe-tAraNe samarthAnAmityarthaH ata eva surapatisaMpUjitAnAM-pracchakanirNAyakapUjanAt sUkatvena zlASita tvAdvA tathA 'bhaviyajaNapayahiyayAbhiNaMdiyANaM'ti bhavyajanAnAM-bhavyaprANinAM prajA-loko bhavyajanaprajA bhavyajanapado vA tasyAstasya vA hRdayaiH-cittairabhinanditAnA-anumoditAnAmiti vigrahaH, tathA tamorajasI-ajJAnapAtake vidhvaMsayati-nAzayati yattattamorajovidhvaMsaM taca tad jJAnaM ca tamorajovidhvaMsajJAnaM tena suSTu dRSTAni-nirNItAni yAni tAni tathA ata eva tAni ca tAni dIpabhUtAni ceti, ata eva tAni IhAmatibuddhivarddhanAni ceti, teSAM tamorajovidhvaMsajJAnamuTaSTadIpabhUtehAmatibuddhivarddhanAnAM, tatra IhA-vitarko matiH-avAyo nizcaya ityarthaH buddhiH-autpattikyAdicaturvidheti, athavA tamorajovidhvaMsanAnAmiti pRthageya padaM pAThAntareNa sudRSTadIpabhUtAnAmiti ca, tathA 'ch-16||115|| ttIsasahassamaNUNayANaM'ti anyUnakAni patriMzat sahasrANi yeSAM tAni tathA, iha makAro'nyathA padanipAtaca prAkR-1 tatvAdanavadya iti, 'vAgaraNANaM ti byAkriyante-praznAnantaramuttaratayA'bhidhIyante nirNAyakena yAni tAni vyAkaraNAni | viyAha/(bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~241
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [140] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [140] prata anukrama [221] teSAM darzanAt-prakAzanAdupanivandhanAdityarthaH, athavA teSA darzanA-upadarzakA ityarthaH, ka ityAha-'sutatthabahuvihappayAre'tti zrutaviSayA-arthAH zrutArthA abhilApyArthavizeSA ityarthaH zrutA vA AkarNitA jinasakAze gaNadhareNa ye arthAste zrutArthAH, athavA zrutamiti sUtra arthA-niryuktyAdaya iti zrutArthAste ca te bahuvidhaprakArAzcetivigrahaH zrutArthAnAM vA bahavo vidhAH-prakArA iti vigrahaH, kimarthaM te vyAkhyAyanta ityAha-ziSyahitArthAya' ziSyANAM hitaManarthapratighAtArthaprAptirUpaM tadevArthaH prAryamAnatvAttasya tasmai iti, kiMbhUtAste ata Aha-guNahastA-guNa evArthaprAptyAdilakSaNo hasta iva hastaH pradhAnAvayavo yeSAM te tathA (guNamahatthA-guNotsavArthAH), 'viyAhasse'sAdi tu nigamanAntaM sUtrasiddha, navaraM zatamihAdhyayanasya saMjJA, caturazItiH padasahasrANi padANeti samayAyApekSayA dvigujANatAyA ihAnAzrayaNAdanyathA tadviguNatve ve lakSe aSTAzItiH sahasrANi ca bhavantIti // 5 // 1 se kiM taM NAyAdhammakahAo ?, NAyAdhammakahAsu NaM NAyANaM NagarAI ujANAI cehaAI vaNakhaMDA rAvANo 5 ammApiyaro samo saraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiaiDDIvisesA 10 bhogaparicAyA pavajAo suyapariggahAtavovahANAI pariyAgA 15salehaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI devalogagamaNAI sukulapaJcAyAyAI 20 puNayohilAmA aMtakiriyAo 22 ya AdhavijaMtijAva nAyAdhammakahAsu NaM pavvaiyANaM viNayakaraNajiNasAmisAsaNavare saMjamAINNapAlaNadhihamaivavasAyadubalANa 1 tavaniyamatavovahANaraNaduddharabharabhaggayaNissahayaNisiTTANaM 2 ghoraparIsahaparAjiyANaM sahapArasruddhasiddhAlayamagganiggavANaM 3 visayasuhatu --% - viyAha/(bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~2424
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ---------- mUlaM [141] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: A 141vA prata sUtrAMka vAdharma KAROO zrIsamavAyAMge bhIbamaya ciH // 116 // thAdhikAraH [141] prata AsAvasadosamucchiyANaM 4 virAhiyacaricanANadasaNajaiguNavivihappayAranissArasunnayANaM 5 saMsAraapAradukkhaduggahamavavivihaparaMparApavaMcA 6 dhIrANa ya jiyaparisadakasAyaseNNadhiidhaNiyasaMjamaucchAhanicchiyANaM 7 ArAhiyanANadasaNacarittajoganissalasuddhasiddhAlayamaggamabhimuhANaM surabhavaNavimANasukkhAI aNovamAI bhuttUNa ciraM ca bhogabhogANi tANi divANi maharihANi tato ya kAlakamacuyANaM jaha ya puNo laddhasiddhimaggANaM aMtakiriyA caliyANa ya sadevamANussadhIrakaraNakAraNANi bodhaNagusAsaNANi guNadosadarisaNANi didrute pacaye ya soUNa logamuNiNo jaTThiyasAsaNammi jaramaraNanAsaNakare ArAhiasaMjamA ya suralogapaDiniyattA oventi jaha sAsayaM sirva savadukkhamokvaM, ee aNNe ya evamAiatthA vitthareNa ya, NAyAdhammakahAsu NaM paricA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA jAva saMkhejAo saMgahaNIo, se gaM aMgaTTayAe chaThe aMge do suaksaMdhA egUNavIsaM ajjhayaNA, te samAsao duvihA paNNattA, taMjahA-caritA ya kappiyA ya, dasa dhammakahANaM vaggA, tatya Ne egamegAe dhammakahAe paMca paMca akkhAiyAsayAI egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyAsayAI egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiyauvakkhAiyAsapAI evameva sapujvAvareNaM adbhuTThAo akkhAiyAkoDIo bhavatIti makkhAyAo, egaNatIsa uddesaNakAlA egUNatIsaM samudesaNakAlA saMkhejAI payasahassAI payaggeNaM paNNatA saMkhejA akkharA jAva caraNakaraNaparUvaNayA AdhaviaMti, settaM NAyAdhammakahAo 6 // sUtra 141 // 'sekiMta'mityAdi, atha kAstA jJAtAdharmakathA?-jAtAni-udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathA dIrghatvaM saMjJAtvAd athavA prathamazrutaskandho jJAtAbhidhAyakatvAt jJAtAni dvitIyastu tathaiva dharmakathAH, tatazca jJAtAni ca dharma anukrama [222] %A4%AC%ES // 116 // SAMEnirahi | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~2434
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [141] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka ACC [141] kathAca jJAtAdharmakathAH, tatra prathamaM vyutpattyarthaM sUtrakAro darzayannAha-'nAyAdhammakahAsu NamityAdi, jJAtAnA-udAharaNabhUtAnAM meghakumArAdInAM nagarAdInyAkhyAyante, nagarAdIni dvAviMzatiH padAni kaNThyAni ca, navaramudyAnaM-patrapuSpaphalacchAyopagatavRkSopazobhitaM vividhaveSonnatamAnazca bahujano yatra bhojanArtha yAtIti, caitsaM-vyantarAyatanaM, banakha-15 NDo'nekajAtIyairuttamaivRkSarupazobhita iti, 'ApavijaMti' iha yAvatkaraNAdanyAni paMca padAni razyAni yAvadayaM sUbAvayayo yathA 'nAyAdhamme'tyAdi, tatra jJAtAdharmakathAsu NamityalaGkAre pravrajitAnAM, ka ?-'vinayakaraNajinakhAmizAsanavare' karmavinayakare jinanAthasambandhini zeSapravacanApekSayA pradhAne pravacane ityarthaH, pAThAntareNa 'samaNANaM viNayakaraNajiNasAsaNami pavare' kiMbhUtAnAM ?-saMyamapratijJA-saMyamAbhyupagamaH saiva duradhigamyatvAt kAtaranarakSobhakatvAgambhIratvAca pAtAlamiva pAtAlaM tatra dhRtamativyavasAyA durlabhA yeSAM te tathA, pAThAntareNa saMyamapratijJApAlane ye dhRtimativyavasAyAsteSu durbalA yete tathA teSAM, tatra dhRtiH-cittasvAsthyaM matiH-buddhirvyavasAyaH-anuSThAnotsAha iti, tathA tapasi niyamaH-avazyakaraNaM taponiyamo niyatritaM tapaH sa ca tapa upadhAnaM cAniyatritaM tapa eva zrutopacAraH taponiyamatapaupadhAne te eva raNazca-kAtarajanakSobhakatvAt saGghAmo 'duddharabhara'tti zramakAraNatvAhurddharabharazca-durbahalohAdibhArastAbhyAM bhamA iti(eva)-bhamakA:-parAdhukhIbhUtAstathA 'nissahaganisaTThANaM'ti niHsahA-nitarAmazaktAsta evaM niHsahakA nisRSTAna-nisRSTAkA mukkAmA yete taponiyamatapaupadhAnaraNadurdharabharamanakaniHsahakanisRSTAH, pAThAnta prata anukrama [222] REnandana | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~244
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [141] prata anukrama [222] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIamaya 0 vRti: // 117 // reNa niHsahakaniviSTAsteSA, iha ca prAkRtatvena kakAralopasandhikaraNAbhyA bhagnA ityAdI dIrghatvamavaseyaM, tathA ghoraparIvahaiH parAjitAzvAsahAzra - asamarthAH santaH prArabdhAzca parISahaireva vazIkarttuM ruddhAzca mokSamArgagamane ye te ghoraparIpahaparAjitA sahaprArabdharudvAH ata eva siddhAlayamArgAt - jJAnAdernirgatAH- pratipatitA ye te tathA te ca te ceti teSAM ghoraparIpahaparAjitAsahaprArabdharuddha siddhAlayamArganirgatAnAM, pAThAntareNa ghoraparIpahaparAjitAnAM tathA sahayugapadeva parIparairviziSTaguNazreNimArohantaH praruddharuddhA: - atiruddhAH siddhAlayamArganirgatAzca ye te tathA teSAM sahapraruddha siddhAlayamArganirgatAnAM tathA viSayasukheSu tuccheSu kharUpataH AzAvazadopeNa-manorathapAratabya vaiguNyena | mUcchitA - abhyupapannA ye te tathA teSAM viSayasukhatucchAzAvaza doSamUrhitAnAM pAThAntareNa viSayasukhe yA mahecchA kasyAMcidavasthAyAM yA cAvasthAntare tucchAzA tayorvazaH-pAratantryaM talakSaNena doSeNa mUcchitA ye te tathA teSAM viSayasukhamahecchA tucchAzAvazadoSamUrcchitAnAM tathA virAdhitAni cAritrajJAnadarzanAni yaiste tathA, tathA yatiguNeSu vividhaprakAreSu mUlaguNottaraguNarUpeSu niHsArAH - sAravarjitAH palaJjiprAyaguNadhAnyA ityarthaH, tathA taireva yatiguNaiH zUnyakAH sarvathA abhAvAdye te tatheti, padatrayasya ca karmmadhArayo'tasteSAM virAdhitacAritrajJAnadarzanayatiguNavividhaprakAraniHsArazUnyakAnAM, kimata Aha- saMsAre saMsRtI apAraduHkhA- anantaklezA ye durgatiSu-nArakatiryakku mAnupakudevatvarUpAsu bhavA-bhavagrahaNAni teSAM ye vividhAH paramparAH-pAramparyANi tAsAM ye prapaJcAste saMsArApAradurgati bhavavividhaparamparA jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parts Only mUlaM [141] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~ 245~ 141. jJAtAdharmakadhAdhikAraH // 117 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- mUlaM [141] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [141] TrAprapazcAH, AkhyAyante iti pUrveNa yogaH, tathA dhIrANAM ca-mahAsatvAnAM, kiMbhUtAnAM ?-jitaM parIpahakapAyasainyaM yate tathA, dhRte:-manaHsvAsthyasya dhanikA:-svAmino dhRtidhanikAH, tathA saMyame utsAho-vIrya nizcita:-avazyaMbhAvI nayeSA(te)saMyamotsAhanizcitAstataH padatrayasya karmadhArayo'tasteSAM jitaparIpahakapAyasainyadhRtidhanikasaMyamotsAhanizci tAnA, tathA ArAdhitA jJAnadarzanacAritrayogA yaiste tathA niHzalyo-mithyAdarzanAdizalyarahitaH zuddhazca-atIcAravimuhai to yaH siddhAlayasya-siddheyo ()mArgastasyAbhimukhA yete tathA tataH padadvayasya karmadhArayaHatasteSAmArAdhitajJAnadarzanacA-18 ritrayoganiHzalyazuddhasiddhAlayamArgAbhimukhAnA, kimata Aha-surabhavane-devatayotpAde yAni vimAnasaukhyAni tAni surabhavanavimAnasaukhyAni anupamAni jJAtAdharmakathAkhAkhyAyanta iti prakramaH, iha ca bhavanazabdena bhavanapatibhavanAni navyAkhyAtAnyavirAdhitasaMyamapratrajitaprastAvAt , te hi bhavanapatipunotpadyanta iti, tathA bhuktvA ciraM ca bhogabhogAn-mano-5 zabdAdIn tAMstathAvidhAn divyAn-khargabhavAn 'mahArhAn' mahataH-AtyantikAn an-iprazastatayA pUjyAniti bhAvaH, tatazca-devalokAt kAlakramacyutAnAM yathA punarlabdhasiddhimArgANAM-manujagatAyavAsajJAnAdInAmantakriyA-mokSo bhavati tathA''khyAyanta iti prakramaH, tathA calitAnAM ca-kathaJcitkarmavazataH parISahAdAvadhIratayA saMyamapratijJAyAH prabhraSTAnAM saha devairmAnuSAH sadevamAnupAteSAM sambandhIni dhIrakaraNe-dhIratvotpAdane yAni kAraNAni-jJAtAni tAni Tai sadevamAnuSadhIrakaraNakAraNAni AkhyAyanta iti prakramaH, zyamatra mAvanA-yathA AryApADho devena dhIrIkRto yathA vA prata anukrama [222] | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~246~
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [141] prata anukrama [222] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrI abhaya 0 vRci: // 118 // Jan Eratur | meghakumAro bhagavatA zailakAcAryo vA panthakasAdhunA dhIrIkRtaH evaM dhIrakaraNakAraNAni tatrAkhyAyaMte, kiMbhUtAni tAnItyAha- 'bodhanAnuzAsanAni' bodhanAni - mArgabhraSTasya mArgasthApanAni anuzAsanAni - duHsthasya susthatAsampAda nAni athavA bodhanaM-AmantraNaM tatpUrvakAnyanuzAsanAni bodhanAnuzAsanAni, tathA guNadoSadarzanAni-saMyamArAdhanAyAM guNA itaratra doSA bhavantItyevaMdarzanAni vAkyAnyAkhyAyanta iti yogaH, tathA dRSTAntAn jJAtAni pratyayAMzca bodhikAraNabhUtAni vAkyAni zrutvA 'lokamunayaH' zukaparivrAjakAdayo 'yathA' yena prakAreNa sthitAH zAsane jarAmaraNanAzanakare jinAnAM sambandhinIti bhAvaH, tathA''khyAyanta iti yogaH, tathA 'ArAhitasaJjama'tti eta eva laukikamunayaH saMyamaM valitAzca jinapravacanaM prapannAH punaH paripAlitasaMyamAzca suralokaM gatvA caite suralokapratinivRttA upayAnti yathA zAzvataM sadAbhAvinaM zivaM avAdhAkaM sarvaduHkhamokSaM nirvANamityarthaH, ete coktalakSaNAH anye ca 'evamAditya'tti evamAdaya Adizabdasya prakArArthatvAdevaMprakArA arthAH - padArthAH, 'citthareNa ya'tti vistareNa cazabdAt kvacitkecit saMkSepeNa AkhyAyanta iti kriyAyogaH 'nAyAdhammakahAsu Na'mityAdi kaSTya mAnigamanAt, navaraM 'ekUNavIsamajjhayaNa'ti prathamazrutaskandhe ekonaviMzatirdvitIye ca dazeti, tathA 'dasa dhammakahANaM vaggA' ityAdI bhAvaneyaM - ihai konaviMzatirjJAtAdhyayanAni dAntikArthajJApanalakSaNajJAtapratipAdakatvAttAni prathama taskandhe, dvitIye tvahiMsAdilakSaNadharmmasya kathA dharmakathA - AkhyAnakAnItyuktaM bhavati, tAsAM ca daza vargAH, varga iti samUhaH, tata | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Pasta Lise Only mUlaM [141] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~ 247 ~ | 141 jJA tAdharmakathAdhikAraH // 118 // nary or
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [141] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 456- %% prata sUtrAMka % [141] thArthAdhikArasamUhAtmakAnyadhyayanAnyeva daza vargA draSTavyAH, tatra jJAtevAdimAni daza yAni tAni jJAtAnyeSa, na te-11 pvAkhyAyikAdisambhavaH, zeSANi nava jJAtAni, teSu punarekaikasmin paJca paJca catvAriMzadadhikAni AkhyAyikAza-I tAni, tatrApyekaikasyAmAkhyAyikAyAM paJca paJcopAkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasyAmupAkhyAyikAyAM paJca paJcAkhyA-| yikopAkhyAyikAzatAni, evametAni saMpiNDitAni ki sAtaM ?-'igavIsa koDisayaM lakkhA paNNAsameva boddhcaa|| 1215000000 / evaM Thie samANe ahigayasuttassa patthAro // 1 // tadyathA 'dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paJca paJca akkhAiyAsayAI egamegAe akkhAiyAe paJca paJcaupakkhAiyAsayAI egamegAe| | uvakkhAiyAe paJca paJca akkhAiuvakkhAiyAsayAIti, evametAni sampiNDitAni ki saMjAtaM ?-'paNavIsa koDisayaM 1250000000 etya ya samalakkhaNAiyA jamhA / navanAyayasaMvaddhA akkhAiyamAiyA teNaM ||1||te sohijaMti phuDaM imAu rAsIo vegalANaM tu / puNaruttavajjiyANaM pamANameyaM vinnidittuN||2|| zodhite caitasmin sati arddhacaturthA eva kathAnakakoThyo bhavantIti, ata evAha-'evameva sapuvAvareNaM'ti bhaNitaprakAreNa guNanazodhane kRte satItyuktaM bhavati 'aDuTThAo akkhAiyAkoDIo bhavantItimakkhAoM'tti AkhyAyikAH-kathAnakAni etA-evametatsaMkhyA bhavantItikRtvA AkhyAtA bhagavatA mahAvIreNeti, tathA saMkhyAtAni 'padasayasahassANIti kila paJca lakSANi SaTsapsatizca sahasrANi padANa athavA sUtrAlApakapadAreNa saMkhyAtAnyeva padasahasrANi bhavantItyevaM sarvatra bhAvayitavyamiti // 6 // CASSSSSCRIGARL prata anukrama [222] *-kara amurary.om | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~248
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA yAMge zrIabhaya prata sUtrAMka [142] kAre. // 119 // prata anukrama [223] se kiM taM uvAsagadasAoM 1, uvAsagadasAsu Na uvAsayANaM NagarAI ujANAI ceiAI vaNarkhaDA rAyANo ammApiyaro samI- 142 usaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiyaiDDivisesA uvAsayANaM sIlavvayaveramaNaguNapaJcakkhANaposahovavAsapaDi- pAsakadvajaNayAo suSapariggahA tavovahANA paDimAo uvasaggA saMlehaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI devalogagamaNAI sukula zAGgAdhipaJcAyAyA puNo bohilAmA aMtakiriyAo AdhavinaMti, uvAsagadasAsu NaM uvAsayANaM riddhivisesA parisA vittharadhammasavaNANi bohilAbhaabhigamasammattavisuddhayA pirataM mUlaguNauttaraguNAiyArA ThiIbisesA ya pahubisesA paDimAbhiggahammaNapAlaNA uksaggAhiyAsaNA NiruvasaggA ya tavA ya vicittA sIlabbayaguNavaramaNapaJcakkhANaposahovavAsA apacchimamAraNaMtiyA ya salehaNAjhosaNAhiM appANaM jaha ya bhAvaittA bahaNi bhattANi aNasaNAe ya cheaittA uvavaNNA kappavaravimANutamesu jaha aNubhavati suravaravimANavarapauDarIesu sokkhAI aNocamAI kameNa bhuttUNa uttamAI tao AukkhaeNaM cuyA sabhANA jaha jiNamayammi bohi labhrUNa ya saMjamuttamaM tamarayopaviSNamukkA uti jaha akkhayaM sacadukkhamokvaM, ete ane ya evamAiatthA vitvareNa ya, uvAsabadasAsu NaM paricA vAyaNA saMkhenA aNuogadArA jAva saMkhenAo saMgahaNIo, se NaM aMgadvayAe sattame aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA dasa udesaNakAlA dasa samudesaNakAlA saMkhejAI payasayasahassAI payageNa pa0 saMkheAI akkharAI jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AdhaviaMti, settaM uvAsagadasAo 7 // sUtra 142 // ||219 // 'se ki tamityAdi atha kAstA upAsakadazAH ?, upAsakAH zrAvakAstagatakriyAkalApapratibaddhA dazA:-dazAdhya-! yanopalakSitA upAsakadazAH, tathA cAha-'upAsakadasAsu NaM' upAsakAnAM nagarANi udyAnAni caityAni vnkhnnddaa| REarathiAIIMina uvAsagadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~249~
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [142] prata anukrama [223] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] Jan Eraton rAjAnaH ambApitarau samavasaraNAni dharmAcAryA dharmakathA aihalaukikapAralaukikA RddhivizeSA upAsakAnA ca zItaviramaNaguNapratyAkhyAna pauSadhopavAsapratipAdanatAH, tatra zIlavratAni -aNuvratAni viramaNAni - rAgAdiviratayaH guNA-guNatratAni pratyAkhyAnAni - namaskArasahitAdIni pauSadhaH - aSTamyAdiparvadinaM tatropavasanamAhArazarIrasatkArAdityAgaH pauSadhopavAsaH, tato dvandve satyeteSAM pratipAdanatAH pratipattaya iti vigrahaH, zrutaparigrahAstapaupadhAnAni pratItAni 'paDimAo ti ekAdaza upAsakapratimAH kAyotsargA yA upasargA-devAdikRtopadravAH saMlekhanAbhaktapAnapratyAkhyAnAni, pAdapopagamanAni devalokagamanAni sukulapratyAyAtiH punarvodhilAbho'ntakriyA cAkhyAyante pUrvoktameveto vizeSata Aha- 'uvAsa tyAdi, tatra RddhivizeSA-aneka koTI saMkhyAdravyAdisampadvizeSAH tathA pariSada:-parivAravizeSA yathA mAtApitRputrAdikA abhyantarapariSat dAsIdAsamitrAdikA vAhmapariSaditi, vistaradharmazravaNAni mahAvIrasannidhau, tato bodhilAbho'bhigamaH- samyaktvasya vizuddhatA sthiratvaM samyaktvazuddhireva mulagUNottaraguNA - aNuvratAdayaH aticArAsteSAmeva-vadhavandhAditaH khaNDanAni sthitivizeSAJca - upAsaka paryAyasya kAlamAnabhedAzca bahuvizeSAH pratimAH - prabhUtabhedAH samyagdarzanAdipratimAH abhigrahagrahaNAni teSAmeva ca pAlanAni upasargAdhisahanAni nirupasargazva-upasargAbhAvazcetyarthaH, tapAMsi ca vicitrANi zIlatratAdayo'nantaroktarUpA apazcimAH uvAsagadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Pale Only mUlaM [142 ] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~250~ Arary org
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge prata sUtrAMka [142] kAre. prata anukrama [223] zrIsamavA- pazcAtkAlabhAvinyaH akArastvamaGgalaparihArArtha maraNarUpe ante bhavA mAraNAntikyaH AtmanaH-zarIrasya jIvasya ca 142 u saMlekhanAH tapasA rAgAdijayena ca kRzIkaraNAni AtmasaMlekhanAH tataH padatrayasya karmadhArayastAsAM, 'jhosaNaM ti:pAsakadazrIabhaya joSaNAH sevanAH kAraNAnItyarthaH, tAbhirapazcimamAraNAntikAtmasaMlekhanAjoSaNAbhirAtmAnaM yathA ca bhAvayitvA zAGgAdhivRttiH bahUni bhaktAni anazanatayA ca-ni janatayA chedayitvA-vyavacchedayitvA vyavacchedya upapannA mRtveti gamyate, keSu?-ka-| // 120 // zalpavareSu yAni vimAnAni uttamAni teSu, tathA yathAnubhavanti suravaravimAnAni varapuNDarIkANIva varapuNDarIkANi yAni || teSu kAni?-saukhyAnyanupamAni krameNa bhuktvottamAni tataH AyuSkakSayeNa cyutAH santo yathA jinamate bodhi labdhA iti zeSaH labdhvA ca saMyamottama-pradhAnaM saMyama tamorajaoSavipramuktA-ajJAnakarmapravAhavinamuktA upayAnti, yathA akSayaM-apunarAvRttikaM sarvaduHkhamokSaM karmakSayamityarthaH, tathopAsakadazAkhAkhyAyanta iti prakramaH, ete cAnye cetyAdi| prAgvannavaraM 'saMkhejAI payasayasahassAI payamgaNati kilekAdaza lakSANi dvipaJcAzaca sahasrANi padAnAmiti // 7 // se kiM taM aMtagaDadasAo ?, aMtagaDadasAsu NaM aMtagaDANaM NagarAI ujANAI ceiyAI vaNAiM rAyA ammApiyaro samosaraNA dhammAyariyA dhammakahA ihaloiyaparaloiaiDivisesA bhogaparicAyA pavvaAo suyapariggahA tavovahANAI paDimAo bahuvihAo 1 // 20 // khamA ajaba madavaM ca sonaM ca sazasahiyaM sattarasaviho ya saMjamo uttamaM ca babhaM AkiMcaNayA tayo ciyAo samiiguttIo caiva taha appamAyajogo sajzAyajjhANeNa ya uttamANaM doNhaMpi lakkhaNAI pattANa ya saMjamuttamaM jiyaparIsadANaM caubihakamma OM4-TAX uvAsagadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, aMtakRtadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~251~
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [143] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [143] kkhayammi jaha kevalassa laMbho pariyAo jattio ya jaha pAlio muNihiM pAyovagao ya jo jahiM jattiyANi bhattANi cheaittA aMtagaDo munivaro tamarayopaviSpamukko mokkhasuhamaNaMtaraM ca pattA ee anne ya evamAiatthA vitthAreNaM parUveI, aMtagaDadasAsu NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNubhogadArA jAva saMkhejAo saMgahaNIo, jAva se NaM aMgaThThayAe aTTame aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA satta vaggA dasa udesaNakAlA dasa samudesaNakAlA saMkhebAI payasahassAI payaggeNaM paNNattA saMkhenA akkharA jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti, settaM aMtagaDadasAo ||8||(suutrN 143) 'se kiM tamityAdi, atha kAstA antakRddazAH, tatrAnto-vinAzaH, sa ca karmaNastatphalasya vA saMsArasya kRto yaiste antakRtAste ca tIrthakarAdayasteSA dazAH-prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaMkhyayA antakRtadazAH, tathA cAha aMtagaDadasAsu NamityAdi kaNThyaM, navaraM nagarAdIni caturdaza padAni SaSThAjhavarNakAbhihitAnyeca, tathA 'paDimAoMti M dvAdaza bhikSupratimA mAsikyAdayo bahuvidhAH tathA kSamA mArdavaM ArjavaM ca zaucaM ca satyasahitaM, tatra zaucaM-paradravyA pahAramAlinyAbhAvalakSaNaM saptadazavidhazca saMyama uttamaM ca brahma-maithunaviratirUpaM 'AkiMcaNiya'tti AkiJcanyaM tapastyAga | iti-AgamoktaM dAnaM samitayo guptayazcaiva tathA apramAdayogaH svAdhyAyadhyAnayozca uttamayoyorapi lakSaNAni-kharU-14 pANi, tatra khAdhyAyasya lakSaNaM 'sajjhAeNa pasatthaM jhANa mityAdi, dhyAnalakSaNaM yathA-"aMtomuhuttamittaM cittAvatthANamegavatthumI"tyAdi, vyAkhyAyanta iti sarvatra yogaH, tathA prAsAnAM ca saMyamottama-sarvaviratiM jitaparIpahANAM caturvidhaka prata anukrama [224] 21 sama0 atakRtadazA agasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~252~
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [143] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge prata sUtrAMka [143] prata anukrama [224] zrImamavA- I rmakSaye sati-pAtikarmakSaye sati vathA kevalakha jhAmAdeAbhaH paryAva-vanyAlakSaNo yAbAzca-yAvadvAdiprayAyo| ta. 'yA' yena tapovizeSAzrayaNAdinA prakAreNa pAlito munimiH pAdapoSagatazca-pAdopagamAbhidhAnamanazanaM pratipako / kRtadazAH zrIabhaya0|| yo muniyaMtra zatrujayaparvatAdau yAvanti ca bhakkAni-bhojanAni chedayitvA, anazaninA hi pratidinaM bhaktadvayacchedo bhapati,XI vRttiH antakRto muniyaro jAta iti zeSaH, tamorajaoghavinamuktaH, ethaM ca sarve'pi kSetrakAlAdivizeSitA munayo moksssukh||12|| manuttaraM ca prAptA AkhyAyanta iti kriyAyogaH, ete anye cetyAdi prAgvat , navaraM 'dasa ajjhayaNa'tti prathamavargApekSa yaiva ghaTante, nanyAM tathaiva vyAkhyAtatvAt , yaceha paThyate 'satta vagga'tti tatprathamavargAdanyavargApekSayA, yato'tra sarve|'pyaSTa vargAH, nanyAmapi tathA paThitatvAt , tadvRttizceyaM "aTTa bagga'tti" atra vargaH samUhaH, sa cAntakRtAnAmadhyayanAnAM / vA, sarSANi caikavargagatAni yugapaduddizyante, tato bhaNitaM 'aTTha uddesaNakAlA'ityAdi, iha ca daza uddezanakAlA a-14 dhIyante iti nAsyAbhiprAyamavagacchAmaH, tathA saMkhyAtAni padazatasahasrANi padANeti, tAni ca kila trayoviMzatilakSANi catvAri ca sahasrANIti // 8 // se kiM taM aNuttarovavAiyadasAo ?, aNuttarovavAiyadasAsu NaM aNuttarovavAiyANaM nagarAI ujANAI ceiyAI vaNakhaMDA rAyANo // 12 // ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihalogaparalogaiDibisesA bhogaparicAyA paJcajAo suyaparimgahA tavovahANAI pariyAgo paDimAo saMlehaNAo bhattaparaNapaJcarakhANAI pAovagamaNAI aguttarovavAo sukulapaJcAyAyA puNo cohilAbho aMtakiri KARANA aMtakRtadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~253~
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ---------- mUlaM [144] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [144] yAo ya bhASaviaMti, aNuttarocavAiyadasAsu NaM titthakarasamosaraNAI paramaMgal jagahiyANi jiNAtisesA ya bahumisesA jiNasIsANaM ceva samaNagaNapavaragaMdhahatyINaM thirajasANaM parisahaseNNariubalapamaddaNANaM tavadittacaritaNANasammattasAravivihappagAravittharapasatvaguNasaMjuyANaM aNagAramaharisINaM aNagAraguNANa vaNNao uttamavaratavavisiTThaNANajogajuttANaM jaha ya jagahiyaM bhagavao jArisA iDivisesA devAsuramANusANaM parisANaM pAunbhAvA ya jiNasamIvaM jaha ya uvAsaMti jiNavaraM jaha ya parikahati dhammaM logagurU amaranarasuragaNANaM soUNa ya tassa bhAsiyaM avasesakammavisayavirattA narA jahA abbhuti dhammamurAlaM saMjamaM tavaM cAvi bahuvihappagAraM jaha bahUNi vAsANi aNucarittA ArAhiyanANadasaNacarittajogA jiNavayaNamaNugayamahiyaM bhAsittA jiNavarANa hiyayeNamaNuNNettA je ya jahi jattiyANi bhattANi cheaittA laNa ya samAhimuttamajhAmajogajuttA uvavanA muNivarottamA jaha ajuttaresu pArvati jaha aNuttaraM tattha visayasokkhaM tao ya cuA kameNa kAhiMti saMjayA jahA va aMtakiriyaM ee anne ya ebamAibhatyA vitthareNa, aNuttarovavAiyadasAsu NaM parittA pAvaNA saMkhejA aNuogadArA saMkhejAo saMgrahaNIo, se paM baMgaTTayAe nakme ye ege suyakkhaMdhe dasa ajanayaNA tinni vaggA dasa uddesaNakAlA dasa samudasaNakAlA saMkhejAI payasabasahassAI payagmeNaM pa0, saMkhe ANi akkharANi jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA apavijaMti, setaM aNuttarovavAiyadasAo // 9 // (sUtraM 144) 'se kiM tamityAdi, nAsmAduttaro vidyate ityanuttara upapatanamupapAto janmetyarthaH anuttaraH-pradhAnaH saMsAre anvastha tathAvidhasyAbhAvAdupapAto yeSAM te tathA ta evAnuttaropapAtikAH, tadvaktavyatApratibaddhA dazA-dazAdhyayamopalakSitA anuttaropapAtikadazAH, tathA cAha-'aNuttarokvAiyadasAsu ma'mityAdi, tatrAnuttaropapAtikAnAmivi-sAdhUnAM | prata anukrama [22]. Saintairatun anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~254~
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [144] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: khanaU prata sUtrAMka [144] prata anukrama [22]. nagarAdIni dvAviMzatiH padAni jJAtAdharmakathAvarNakoktAni yathA tathA (jJeyAni), eteSAmeva ca prapaJca racayannAhazrIsamavA 144 ayAma anuttaropapAtikadazAsu tIrthakarasamavasaraNAni, kimbhUtAni ?-paramamAGgalyatvena jagaddhitAni paramamAGgalyajagaddhi-131 nuttaropapAzrIamaya0 dUtAni jinAtizeSAzca-bahuvizeSA 'dehaM vimalasubaMdha'mityAdayazcaturviMzadadhikatarA vA tathA jinaziSyANAM caiva-gaNa- tikadazAH vRttiH dharAdInAM, kimbhUtAnAmata Aha-zramaNagaNapravaragandhahastinAM-zramaNottamAnAmityarthaH, tathA sthirayazasA tathA prii||122|| pahasainyameva-parISahavRndameva ripubalaM-paracakraM tatpramaInAnAM, tathA davavad-dAvAgnirikha dIptAni-ujjvalAni pAThAntareNa tapodIptAni yAni cAritrajJAnasamyaktvAni taiH sArAH-saphalAH vividhaprakAravistArA-anekavidhaprapaJcAH prazastAzca ye kSamAdayo guNAstaiH saMyutAnAM, kacidguNadhvajAnAmiti pAThaH, tathA anagArAzca te maharSayazcetyanagAramaharSayasteSAmanagAraguNAnAM varNakaH-zlAghA AkhyAyanta iti yogaH, punaH kimbhUtAnAM jinaziSyANA ?-uttamAzca te jAtyAdibhirvaratapasazca te viziSTajJAnayogayuktAzcetyatasteSAmuttamavaratapoviziSTajJAnayogayuktAnAM, kiccAparaM ?, yathA ca jagaddhitaM bhagavata ityatra jinasya zAsanamiti gamyate, yAdRzAzca RddhivizeSA devAsuramAnuSANAM ranojjvalalakSayojanamAnavimAnaracanaM sAmAnikAyanekadevadevIkoTisamavAyanaM maNikhaNDamaNDitadaNDapaTupracalatpatAkikAzatopazobhitamahAdhvajapuraHpravarttanaM vi | // 122 // vidhAtodyanAdagaganAbhogapUraNaM caivamAdilakSaNAH pratikalpitagandhasindhuraskandhArohaNaM caturaGgasainyaparivAraNaM chatracAmaramahAdhvajAdimahArAjacihnaprakAzanaM ca evamAdayazca sampadvizeSAH samavasaraNagamanapravRttAnAM vaimAnikajyotiSkANA LAST anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~255~
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [144] prata anukrama [225] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [144] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH Jan Educator bhavanapatibhyantarANAM rAjAdimanujAnAM ca athavA anuttaropapAtikasAdhUnAM RddhivizeSA devAdisambandhinastAdRzA AkhyAyanta iti kriyAyogaH, tathA parSadAM ca 'saMjayavemANitthI saMjara putreNa pavisiuM vIra' mityAdinoktakharUpANAM prAdurbhAvAzca- AgamanAni, ka ? - 'jiNasamIvaMti jinasamIpe yathA-yena ca prakAreNa paJcavidhAbhigamAdinA upAsatesevante rAjAdayo jinavaraM tathA''khyAyata iti yogaH, yathA ca parikathayati dharmma lokagururiti - jinavaro'maranarAsuragaNAnAM zrutvA ca tasyeti - jinavarasya bhASitaM avazeSANi kSINaprAyANi karmANi yeSA te tathA te ca te viSayaviraktAzceti avazeSakarmaviSayaviraktAH, ke ? - narAH, kiM ? - yathA abhyupayanti dharmmamudAraM, kiMkharUpamata Aha-saMyamaM tapazcApi kimbhUtamityAha - bahuvidhaprakAraM, tathA yathA bahUni varSANi 'aNucarita' ti anucarya Asevya saMyamaM tapazveti varttate, tata ArAdhitajJAnadarzanacAritrayogAstathA 'jiNavayaNa maNugaya mahiya bhAsiya tti jinavacanaM - AcArAdi anugataM sambaddhaM nAddevitardamityarthaH mahitaM- pUjitamadhikaM vA bhASitaM vairadhyApanAdinA te tathA, pAThAntare jinavacanamanugatyA - AnukUlyena suSThu bhASitaM yaiste jinavacanAnugatisubhASitAH, tathA 'jiNavarANa hiyaeNamaNuNNeta 'tti iti SaSThI dvitIyArthe tena jinavarAn hRdayena manasA anunIya-prApya dhyAtvetiyAvat, ye ca yatra yAvanti ca bhaktAni chedayitvA labdhvA ca samAdhimuttamaM dhyAnayogayuktAH upapannA munivarottamA yathA anuttareSu tathA AkhyAyanta iti prakramaH, tathA prApnuvanti yathA'nuttaraM 'tatya'tti anuttaravimAneSu viSayasukhaM tathA''khyAyante iti yogaH, 'tatto ya'tti anutta anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parts Only ~256~ nirary org
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ---------- mUlaM [144] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [144] prata anukrama [22]. zrIsamavA-ravimAnebhyabyutAH krameNa kariSyanti saMvatA yathA cAntakriyAM te tamA''svAyante anuttaropapAtikadazAsviti praka-1 145 prayAMgetaM,ete cAnye cetyAdi pUrvavat , navaraM 'dasa ajjhayamA timi yampati, dahAdhyayanasamUho vargo, varge dazAdhyayanAni, bhanyAkaravargazca yugapadevodizvate ityatatraya evoddezanakAlA bhavantIkhenameva ca nanyAmabhidhIyante, iha tu razyante dazekhatrAki daNadazAH vRtiH prAyo na jJAyata iti, tathA saMkhyAtAni 'padasayasahassAI payaggeNa ti kila SaTcatvAriMzallakSANyaSTau ca shsraanni||9|| // 123 // se kiM taM paNhAvAgaraNANi', paNhAvAgaraNesu ahattaraM pasiNasayaM adbhuttaraM apasiNasayaM ahuttaraM pasiNApasiNasayaM vijAisayA nAgasuvannehiM saddhi didhA saMvAyA Apavijeti, paNhAvAgaraNadasAsu NaM sasamayaparasamayapaNNavayapattebhabuddhavivihatthabhAsAbhAsiyANa aisayaguNauvasamaNANappagArAvarivabhAsiyANaM vitthareNaM vIramahasIhiM vivihavittharabhAsiyANaM ca jagahiyANaM adAgaMguhabAhuasimaNikhomaAibabhAsiyANaM vivihamahApasiNavijAmaNapasiNavijAdevayapayogapahANaguNappagAsiyANaM sambhUyaduguNappabhAvanaragaNamaivimhayakarANaM aIsayamaIyakAlasamayadamasamatitthakaruttamassa ThiikaraNakAraNANaM durahigamaduravagAhassa sabasavannusammaassa abuhajaNavivohaNakarassa parakkhayapaJcayakarANaM paNhANaM vivihaguNamahatyA jiNavarappaNIyA AghavijaMti, paNhAvAgaraNemu Na parittA vAyaNA saMkhemA aNuogadArA jApa saMkhenAo saMgahaNIo, se gaM aMgaThThayAe dasame aMge ege suyakvaMdhe paNayAlIsaM udesaNakAlA paNayA | // 123 // lIsa samudesaNakAlA saMkheANi payasayasahassANi payaggeNaM pa0, saMkhejA aksarA aNatA gamA jAva caraNakaraNaparUvaNayA ApaviaMti, settaM pAhAvAgaraNAI // 10 // (sUtraM 145) SHOROSCAS SACREK 444 anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~257~
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [145] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [145] se ki tamityAdi, prakSa:pratItastannirvacanaM-vyAkaraNaM praznAnAM ca vyAkaraNAnAM ca yogAtprazvavyAkaraNAni teSu 'attaraM pasiNasayaM tatrAGguSThavAhupraznAdikA mantravidyAH praznA yA punarvidhA mantravidhinA japvamAnA apRSTA eva zubhAzubhaM kathayanti etAH apraznAH tathA'GguSThAdipraznabhAvaM tadabhAvaM ca pratItva yA vidyAH zubhAzubhaM kathayanti tAH prazvApraznAH 'vijjAisabasi tathA anye vidyAtizayAH stambhastobhavazIkaraNavidveSIkaraNobATanAdayaH nAgasuparNeca saha-bhavanapativizeSairupalakSaNavAdyakSAdibhizca saha sAdhakaspati gamyate divyA:-sAttikAH saMvAdAH-zubhAzubhagatAH saMlApAH | AkhyAyante, etadeva prAyaH prapaJcavannAha-'paNhApAmaraNadase'vAdi, khasamayaparasamayatrajJApakA ye pratyekabuddhAjaiH kara kaDAdisarazaivividhArthA yakA bhASA gambhIretyarthaH tavA bhASitAH-ditAH svasamayaparasamayaprajJApakapratyekabuddhavividhAparthabhASAbhASitAstAsAM, kim ?-AdarzAGguSThAdInAM sambandhinAM praznAnAM vividhaguNamahArthAH praznavyAkaraNadazAsAkhyAyanta iti yomaH, punaH kimbhUtAnAM prazcAnAM ?-'aisayaguNaubasamanAgappagArAvariSabhAsiyAti atizavAtha-AmapauSadhyAdayo guNAtha-jJAnAdaya upazamazca-saparabhedaH ete nAvAtrakArA veSAM te tavA te pase AcArvAzca tairbhASitA yAstAsvathA tAsAM, kathaM bhASitAnAmitvAha-'vitthareNaM ti vistareNa-mahatA vacanasandarbhega tayA sthiramaharSibhiH pAdAThAntare vIramaharSibhiH 'pivihavittharabhAsivANaM ca'tti vividhaSistareNa bhASitAnA ca, cakArastRtIyapraNAyakabhedasamuSa vArthaH, punaH kayaMbhUtAnAM praznAnAM ?-'jagahiyANaM'ti jagaddhitAnAM puruSArthopayogitvAt , kiMsambandhinIvAmilAha prata anukrama [226] SHERamanand R+anditurary.orm praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~258~
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [145] prata anukrama [226] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [145] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] zrIsamavAyAMge zrIamapa0 // 124 // 'ahAga'tti AdarzazrAGguSThazca bAhU ca asizca maNizca kSaumaM ca vastraM Adityazveti dvandvaste AdiryeSAM kuvyazaGkhaghaMTAdInAM te tathA teSAM sambandhinInAM praznavidyAbhirAdarzakAdInAmAvezanAt kiMbhUtAnAM praznAnAmata Aha-- vividhamahApraznavidyAzca vAcaiva prazne satyuttaradAyinyaH manaHpraznavidyAzca-manaHpraznitArthottaradAyinyastAsAM devatAni - tadadhivRciH chAtRdevatAsteSAM prayogaprAdhAnyena tathApArapradhAnatayA guNaM vividhArthasaMvAdanalakSaNaM prakAzayanti-loke vyaJjayanti yAstA vividhamahApraznavidyAmanaHpraznavidyAdaivataprayogaprAdhAnyaguNaprakAzikAstAsAM punaH kiMbhUtAnAM praznAnAM ? -sadbhUtenatAttvikena dviguNena punaH upalakSaNatvAlaukikaprazvavidyAprabhAvApekSayA bahuguNena pAThAntare vividhaguNena prabhAvena-mAhAspena nUragaNamateH- manujasa mudayabuddhervismayakAH- camatkArahetavo yAH prabhAstAH sadbhUtadviguNaprabhAvanaragaNamativismayakAryastAsAM punaH kiMbhUtAnAM tAsAM ? - 'atisayamatItakAlasamayeti atizayena yo'tItaH kAlaH samayaH sa tathA tatra, ativyavahite kAle ityarthaH, damaH zamastatpradhAnaH tIrthakarANAM darzanAntarazAstRNAmuttamo yaH sa tathA bhagavAn jinastasya damatIrthakarottamasya sthitikaraNaM - sthApanaM, AsId atItakAle sAtizayajJAnAdiguNayuktaH sakalapraNAyakaziraH zekharakalpaH puruSavizeSaH evaMvidhapraznAnAmanyathAnupapatterityevaMrUpaM tasya pratiSThApanasya kAraNAni -hetabo yAstAstathA tAsAM, punastA eva vizinaSTi-durabhigamaM - duHkhabodhaM gambhIraM sUkSmArthatvena duravagAhaM ca - duHkhAdhyeyaM sUtravaddutvAdyattasya sarveSAM sarvajJAnAM sammataM- iSTaM sarvasarvajJasammataM athavA sarva ca tatsarvajJasammataM ceti sarvasarvajJa sammataM praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parta Use Only ~259~ 145 prazravyAkaraNadazAH // 124 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [145] prata anukrama [226] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [145] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH | pravacanatattvamityarthaH, tasya abudhajanavibodhanakarasya ekAntahitasyeti bhAvaH 'paJcakkhayapaJcayakarANaM 'ti pratyakSa kena jJAnena sAkSAdityartho yaH pratyayaH - sarvAtizayanidhAnamatIndriyArthopadarzanAvyabhicAri cedaM jinapravacanamityevaMrUpA prati| pattiH athavA pratyakSeNevAnenArthAH pratIyanta iti pratyakSamivedamityevaM pratyayaH pratyakSakapratyayastatkaraNazIlAH- pratyakSaka| pratyayakAryaH pratyakSatApratyayakAryo vA tAsAM pratyakSakapratyayakArINAM pratyakSatApratyayakArINAM vA, kAsAmityAha--praznAnAM praznavidyAnAM upalakSaNatvAdanyAsAM ca yAsAmaSTottarazatAnyAdau pratipAditAni, vividhaguNA-bahuvidhaprabhAvAste ca te mahArthAzca mahAnto'bhidheyAH - padArthAH zubhAzubhasUcanAdayo vividhaguNamahArthAH, kiMbhUtA 1- jinavarapraNItAH, ki| mityAha - ' AghavijvaMti 'tti AkhyAyante zeSaM pUrvavat, navaraM 'paNayAlIsa 'mityAdi yadyapIdyAdhyayanAnAM dazatvAha zaivo|dezanakAlA bhavanti tathApi vAcanAntarApekSayA paJcacatvAriMzaditi sambhAvyate iti 'paNayAlIsa 'mityAdyaviruddhamiti, 'saMkhejyANi payasayasahassANi payaggeNaM'ti tAni ca kila dvinavatirlakSANi SoDaza ca sahasrANIti // 10 // se kiM taM vivAgasurya ?, vivAgasue NaM sukkaDadukkaDANaM kammANaM phalavivAge AghavijaMti se samAsao duvihe paNNatte, taMjA-- duhavivAge caiva suhavivAge caiva, tattha NaM dasa duhavivAgANi dasa suhavivAgANi, se kiM taMduhavivAgANi ?, duhavivAgesu NaM duhavivAgANaM nagarAI ujjANA cehayAI vaNakhaMDA rAyANo ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakachAo nagaragamapAI saMsArapabaMdhe duhaparaMparAo ya AghavijaMti, settaM duhavivAgANi / se kiM taM suhavivAgANi 1, suhavivAgesu suddavivAgANaM NagarAI ujjANAI praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parts Only ~260~ caror
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [146] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA yAMga zrIabhaya pUciH prata sUtrAMka | pAkazrutaM. [146]] // 125 // prata anukrama [227] CE5CREADCASEOCTORS cedayAI paNakhaMDA rAvAlI mamApiyaro samosaracAI dhammAyariyA dhammakahAco ihalozyArasoiyAdhiSisesA momaparicAyA Ao suvaparirabahA tapovahAmAI pariyAmA paDimAbo salehamAko bhattapakvAthAI pAyoSakamabAI devasavagapaNAI suphulapacApAvA puNavohilAhA aMtaphiriyAo pa vAcavikhaMti, duhavivAgaNaM pANAivAyaalikvayaNachorikakaraNaparadAroduNasasaMgavAe mahativakasAthaIdiyaNamASapAvappaovajasuhanaksANasaMcivArSa kammANaM pAkmANa pAvaanubhAgaphalavivAmA giravamatitirikkhajoNipahuvihavasaNasavaparaMparApabazAma maNubazeSi AgayANaM jahA pAkkammaseseNa pAvamA honti phalavivANA vadavasabhaviSAsanAsAkajuTuMguhukaracaraNanaha chevaNajimnaaNaaMjaNakaDagpidAhanayacalanamalapakAlabaulaMbaNasUlalayAlaudvibharaNataunIsamatattatelakalakalabahisiMcaNakuMbhiSAmakapaNAvirabaMdhavAhapazakattamapatiyavakarakarapAlIvaNAdidAruNANi duskhANi aSokmANi bahuvivihAraMgharANubaddhA pa mucaMti pAvakammabalIe, abeyaittA hu patthi mokkho taveSa thiidhaNiyabaddhakaccheSa sAheNaM tassa bAvi huDA, ekhe ya suhavivAgesuNaM sIlasaMjamaNiyamaguNatavovahANesu sAhUsu suvihie aNukaMpAsayappadhogatikAlamaivisuddhabhattapAmAI payayamapasA hiyasuhanIsesatibvapariNAmanicchiyamaI payacchiUNaM payogasuddhAI jaha ya nivateMti u bohilAbha jaha ya paricIkareMti naranarayatiriyasuragamaNavipulapariyaTTaaratibhayavisAyasogamicchattaselasaMkaDaM annANatamaMdhakAracikkhilasuduttAraM jaramaraNajoNisaMkhubhiyacakavAlaM solasakasAyasAvayapayaMDacaMDa aNAiaM aNavadagga saMsArasAgaramiNaM jaha va NibaMdhati Auna suragaNesu jaha ya aNubhavati suragaNavimANasokmANi aNovamANi tato ya kAlaMtare cuANaM iheva naralomamAgayANaM AuvapupuNNarUvajAtikulajammaAroggabuddhimahAvisesA mittajaNasavaNavaNavaNNavibhavasamiddhasArasamudayavisesA bahuvihakAmabhogubhavAya sokkhApa suhavivAgottamesu, aNu // 125 // vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~261~
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [146 ] prata anukrama [227] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] varavaraMparANubaddhA asumANaM subhASaM caiva kammANaM bhAsiyA bahuvidA vidyAmA vidyAgasuyammi bhagakyA jiNacareNa saMbegakAraNasthA annevi ya evamAiyA bahuvidhA visthareNaM atthaparUSaNayA AghaviaMti, nivAnasuasta NaM paritA vAyaNA saMkhejA anuogadArA jAba saMkhejAo saMgahaNImo se NaM aMgaTTayAe ekkArasame aMge vIsaM azayaNA vIsaM uddesaNakAlA vIsaM samudesaNakAlA, saMkheAI payasayasahassAI payaggeNaM pa0, saMkheANi akkharANi aNaMtA gamA anaMtA pajavA jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApaviaMti, settaM vivAgasue // 11 // ( sUtraM 146 ) 'se kiM tamityAdi, vipacanaM vipAkaH - zubhAzubhakarmmapariNAmastatpratipAdakaM zrutaM vipAkazrutaM 'vidyAgasue 'mityAdi kaNThyaM, navaraM 'phalavipAke 'ti phalarUpo vipAkaH phalavipAkaH tathA 'nagaragamaNAI'ti bhagavato gautamasya bhikSAdyarthaM nagarapravezanAnIti, etadeva pUrvoktaM prapaJcayannAha - 'duhaviSAgesu Na' mityAdi, tatra prANAtipAtAlIkavacanacauryakaraNaparadAramaithunaiH saha 'sasaMgayAe'tti yA sasaGgatA - saparigrahatA tathA saMcitAnAM karmmaNAmiti yogaH, mahAtItraka pAyendriyapramAdapApaprayogAzubhAdhyavasAyasaJcitAnAM karmaNAM pApakAnAM pApAnubhAgA-azubharasA ye phalavipAkA vipAkodayAste tathA te AkhyAyanta iti yogaH, kepAmityAha - nirayagatau tiryagyonI ca ye bahuvidhavyasanazataparamparAbhiH prabaddhAH te tathA teSAM jIvAnAmiti gamyate, tathA 'maNuyate'tti manujatve'pyAgatAnAM yathA pApakarmazepeNa pApakA bhavanti phalavipAkA azubhA vipAkodayA ityarthaH, tathA AkhyAyante iti prakRtaM, tathAhi tradho-yayAditADanaM vRSaNavinAzo-varddhitakakaraNaM tathA nAsAyAzca karNayozca oSThasya cAnuSThAnAM ca karayozca caraNayozca nakhAnAM vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Penal Use Only mUlaM [146 ] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~262~ nary org
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ---------- mUlaM [146] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yoge prata sUtrAMka [146]] prata anukrama [227] zrIsamavA- zAca yacchedanaM tattathA jihAchedanaM 'aMjaNa'tti aJjanaM taptAya zalAkayA netrayoH mrakSaNaM vA dehasya kSAratailAdinA 'kaDa-12|146 ci rigadAhaNaM'ti kaTAnA-vidalavaMzAdimayAnAmabhiH kaTAgnistena dAhanaM kaTAgnidAhanaM, kaTena pariveSTitasya bAdhanami- pAkazrutaM. zrIabhaya tyarthaH, tathA gajacalanamalanaM phAlanaM-vidAraNaM ullambanaM-vRkSazAkhAdAvudvandhana tathA zUlena latayA lakuTena yaSTyA c| vRttiH bhaanaM gAtrANAM tathA trapuNA-dhAtuvizeSeNa sIsakeNa ca-tenaiva taptena tailena ca 'kalakala'tti sazabdenAbhiSecana tathA kumbhyAM-bhAjanavizeSe pAkaH kumbhIpAkaH kampana-zItalajalAcchoTanAdinA zItakAle gAtrotkampajananaM tathA sthirabandhanaM-nibiDaniyantraNaM vedhaH-kuntAdinA zakheNa bhedanaM varddhakarttanaM-tvagutroTanaM pratibhayakara-bhayajananaM taca tat K karapradIpanaM ca-yasanAveSTitasya tailAbhiSiktasya karayoragniprabodhanamiti karmadhArayaH, tatazca vadhazca vRSaNavinAzazcetyAdi yAvatpratibhayakarakarapradIpanaM ceti dvandvaH, tatastAni AdiryeSAM duHkhAnAM tAni ca tAni dAruNAni ceti ka-12 rmadhArayaH, kAnImAnItsAha-duHkhAni, kiMbhUtAni ?-anupamAni duHkhavipAkepvAkhyAyanta iti prakramaH, tathedamA-15 khyAyate bahuvividhaparamparAbhiH duHkhAnAmiti gamyate, anubaddhAH-santatamAlizitA bahuvidhaparamparAnubaddhA jIvA iti gamyate na mucyante-na tyajyante, kayA ?-pApakarmavallyA duHkhaphalasampAdikayA, kimityAha-yato'vedayitvA-1 ananubhUya karmaphalamiti gamyate duryasmAdarthe nAsti-na bhavati mokSo-viyogaH karmaNaH sakAzAta, jIvAnAmiti ga-101 myate, kiM sarvathA netyAha-tapasA-anazanAdinA kimbhUtena ?-dhRtiH-cittasamAdhAnaM tadrUpA 'dhaNiya'tti atyartha vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~263~
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [146] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [146]] prata anukrama [227] biddhA-niSpIDitA kacchA-bandhavizeSo yatra tattathA tena, dhRtibalayuktenetyarthaH, zodhanaM-apanayanaM tasya karmavizeSasya | bAvitti sambhAvanAyAM 'hojA' sampayeta nAnyo mokSopAyo'stIti bhAvaH, 'etto yetyAdi itazcAnantaraM sukhavipA-14 keSu dvitIyazrutaskandhAdhyayaneSvityarthaH yadAkhyAyate tadabhidhIyata iti zeSaH, zIlaM-brahmacarya samAdhirvA saMyamaH-prANA-13 tipAtaviratiniyamA-abhigrahavizeSAH guNAH-zepamUlaguNAH uttaraguNAzca tapo'nazanAdi eteSAmupadhAna-vidhAnaM yeSAM te tathA atasteSu zIlasaMyamaniyamaguNatapaupadhAneSu, keSvityAha-sAdhupu-yati', kimbhUteSu ?-suSTu vihitaM-anuSThitaM yeSAM te suvihitAsteSu bhaktAdi dattvA yathA bodhilAbhAdi nivartayanti tathehAkhyAyata iti sambandhaH, iha ca sampradAne'pi saptamI na duSTA, viSayasya vivakSaNAt , anukampA-anukrozastatpradhAna AzayaH-cittaM tasya prayogovyAvRttiranukampAzayaprayogastena, tathA 'tikAlamati'tti triSu kAleSu yA matiH-buddhiryaduta dAsvAmIti paritoSo dIyamAne paritopo datte ca paritoSa iti sA traikAlimatistayA ca yAni vizuddhAni tAni tathA tAni ca tAni bhakta-17 pAnAni ceti anukampAzayaprayogatrikAlamativizuddhabhaktapAnAni pradAyeti kriyAyogaH, kena pradAyetyAha-prayatamana-15 sA-AdarabhUtacetasA, hito'narthaparihArarUpatvAt sukhahetutvAt sukhaH zubho vA 'nIsesa'tti niHzreyasaH kalyANakara-18 tvAt tItra:-prakRSTaH pariNAmaH-adhyavasAnaM yasyAH sA tathA sA nizcitA-asaMzayA matiH-buddhiryeSAM te hitamukhaniH22 sama zreyasatItrapariNAmanizcitamatayaH kiM ?-'payacchiUNaM'ti pradAya, kiMbhUtAni bhaktapAnAni ?-prayogeSu zuddhAni dAya N arayog vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~264 ~
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [146] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 146 vipAkazrutaM. prata sUtrAMka [146]] prata anukrama [227] zrIsamavA-IP kadAnabyApArApekSayA sakalAsAdidoSarahitAni grAhakagrahaNavyApArApekSayA codgamAdidopavarjitAni, tataH kiM 1- yAMga 1 yathA ca-yena ca prakAreNa pAramparyeNa-mokSasAdhakatvalakSaNena nivartayanti, bhavyajIvA iti gamyate, tuzabdo bhASA- zrIabhaya mAtrArthaH, bodhilAbha, yathA ca parittIkurvanti-hasatAM nayanti saMsArasAgaramiti yogaH, kiMbhUtaM ?-naranirayatiryaksuvRtiH ragatiSu yajjIvAnAM gamanaM-paribhramaNaM sa eva vipulo-vistIrNaH parivoM-matsyAdInAM parivartanamanekadhA saJcaraNaM yatra ||127s tathA, tathA aratibhayaviSAdazokamithyAtvAnyeva zailAH-parvatAstaiH saGkaTaH-saGkIrNo yaH sa tathA tataH karmadhA rayo'tasaM, iha ca viSAdo-danyamAnaM zokasvAkrandanAdicihna iti, tathA ajJAnameva tamo'ndhakAraM-mahAndhakAra yatra sa tathA atastaM, 'cikkhilasuduttAraM ti cikkhilaM-kardamaH saMsArapakSe tu cikkhilaM-viSayadhanakhajanAdipratibandha| tena sudustaro-duHkhottAryoM yaH sa tathA taM, tathA jarAmaraNayonaya eva saMkSubhitaM-mahAmatsyamakarAyanekajalajantujAtasammana praviloDitaM cakravAlaM-jalapArimANDalyaM yatra sa tathA taM, tathA poDaza kapAyA evaM svApadAni-makaraNAhAdIni prakANDacaNDAni-atyarthaM raudrANi yatra sa tathA taM, anAdikamanavadamanantaM saMsArasAgaramimaM pratyakSamityarthaH, tathA yathA ca sAgaropamAdinA prakAreNa nivaghnantyAyuH suragaNeSu sAdhudAnapratyayamiti bhAvaH, yathA cAnubhavanti suragaNavimAnasIkhyAni anupamAni, tatazca kAlAntareNa cyutAnAm 'iheba'tti tiryagloke naralokamAgatAnAmAyurvepurvarNarUpajAtikUlajanmArogyabuddhimedhAvizeSA AkhyAyanta iti yogaH, tatrAyupo vizeSa itarajIvAyuSaH sakAzAt zubhatvaM | // 127 // vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~265
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [146] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [146]] dIrghatvaM ca evaM vapuH-zarIraM tasya sthirasaMhananatA varNasyodAragauratvaM rUpasyAtisundaratA jAtaruttamatvaM kulasyApyevaM janmano viziSTakSetrakAlau nirAbAdhatvaM Arogyasya prakarSaH buddhirautpattikyAdikA tasyAH prakRSTatA medhA apUrvazrutagrahaNazaktistasyA vizeSaH prakRSTataiveti, tathA mitrajanaH-suhallokaH khajanaH-pitRpitRvyAdiH dhanadhAnyarUpo yo vibhavolakSmIH sa dhanadhAnyavibhavastathA samRddhaH-purAntaHpurakozakoSThAgAravalavAhanarUpAyAH sampado yAni sArANi-pradhAnAni vastUni teSAM yaH samudayaH-samUhaH sa tathA ityeteSAM dvandvastata eSAM ye vizeSAH-prakarSAste tathA, tathA bahuvidhakAmabhogodbhavAnAM saukhyAnAM vizeSA itIhApi sambandhanIyaM, zubhavipAka uttamo yeSAM te zubhavipAkottamAteSu / jIveSviti gamyaM, iha ceyaM SaSThyarthe saptamI, tena zubhavipAkAdhyayanavAcyAnAM sAdhUnAmAyuSkAdivizeSAH zubhaviSAkAdhyayaneSvAkhyAyante iti prakRtaM, atha pratyekaM zrutaskandhayorabhidheye puNyapApavipAkarUpe pratipAdya tayoreva yogapayena te Aha-'aNuvarayetyAdi, anuparatA-avicchinnA ye paramparAnubaddhAH-pAramparyapratibaddhAH, ke ?-vipAkA iti yogaH, keSAM ?-azubhAnAM zubhAnAM caiva karmaNAM prathamadvitIyazrutaskandhayoH krameNaiva ca bhASitAH-uktA bahuvidhA hai vipAkAH vipAkazrute ekAdazAGge bhagavatA jinavareNa saMvegakAraNArthAH-saMvegahetavo bhAvAH anye'pi caivamAdikA AkhyAyanta iti pUrvoktakriyayA vacanapariNAmAdvottarakriyayA yogaH, evaM ca bahuvidhA vistareNArthaprarUpaNatA A prata anukrama [227] RECASSEKASIK For P OW | vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~266~
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [146] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [147] zrIsamavA- yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 12 // prata anukrama [227] khyAyanta iti, zeSaM kaNThyaM, nayara saMkhyAtAni padazatasahasrANi padAgreNeti, tatra kila ekA padakoTI caturazItizca ||1478lakSANi dvAtriMzaca sahasrANIti // 11 // TivAda: se kiM taM dihivAe, 1 didvivAe NaM savabhAvaparUvaNavA AdhavinaMti se samAsao paMcavihe pa0 ta0-parikamma suttAI puvagarya aNuogo cUliyA, se kiM taM parikamme ?-parikamme sattavihe 50 taM-siddhaseNiyAparikamme maNussaseNiyAparikamme puTThaseNivAparikamme ogAhaNaseNiyAparikamme upasaMpajaseNiyAparikamme vippajahaseNiyAparikamme cuAcuaseNiyAparikamme, se kiM taM siddhaseNiyAparikamme?, siddhaseNiAparikamme codasavihe pa0 ta0-mAuyApayANi egadviyapayANi pAdodvapayANi AgAsapayANi keubhyaM rAsibaddhaM egaguNaM duguNaM tiguNaM keumUyaM paDiggado saMsArapaDiggaho naMdAvataM siddhabaddhaM, settaM siddhaseNiyAparikamme, se kiM taM maNussaseNiyAparikamme 1, maNussaseNiyAparikamme codasavihe paNNate, taM jahA tAI ceva mAuApayANi jAva naMdAvarsa maNussapaddhaM, settaM maNussaseNiyAparikamme, avasesA parikammAI puTThAiyAI ekkArasavihAI panattAI, iceyAI satta parikammAI sasamaiyAI satta AjIviyAI cha caukkaNaiyAI satta terAsiyAI, evAmeva sapuvAvareNaM satta parikammAI tesIti bhavaMtItimakkhAyAI, settaM parikammAI, se ki taM suttAI, suttAI aTThAsIti bhavatItimakkhAyAI, taMjahA-ujugaM pariNayApariNayaM bahubhaMgiyaM viSavaiyaM [vina(ja)pacariya] agaMtaraM paraMparaM samANa saMjUhaM [mAsANaM] saM bhinnaM ahAccayaM [ahavAyaM nanyAM] sovatthi(vatta) yaM NaMdAvataM vahulaM puTThApuDhe viyAvattaM evaMbhUyaM duAvat // 128 // vattamANappayaM samabhirUdaM sabaobhadaM paNAma[passAsaM nanyAM] dupaDiggaha icceyAI bAvIsaM suttAI chiNNacheaNadAI sasamayasuttaparivADIe, iceAI bAvIsa suttAI achinnachevanaiyAI AjIviyasuttaparivADIe, iceAI bAvIsaM suttAI tikaNaiyAI terAsiyasuttaparivADie, ice vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~267~
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [147] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [147] prata anukrama [228-232] AI bAvIsa suttAI caukkaNaiyAI sasamayasuttaparivADIe, evAmeva saputvAvareNaM aTThAsIti suttAI bhavatItimakkhayAI, settaM suttaaii| se ki taM pubagayaM 1, puSvagayaM caudasavihaM pannattaM, taMjahA-uppAyapuvvaM aggeNIyaM vIriyaM asthiNasthipavAyaM nANapavArya saJcappavAyaM AyappavAya kammapavAyaM paJcakkhANappavAyaM vijANuppavAyaM avajha0 pANAU0 kiriyAbisAlaM logabiMdusAraM 14, uppAyapuvassa NaM dasa vatyU pa0 cattAri cUliyAvasthU pa0, aggeNiyassa NaM puvassa coisa vatthU vArasa cUliyAvatthU, vIriyapavAyassa NaM pubbassa aTTa vatthU aTTha cUliyAvatthU pa0, atthiNatthippavAyassa NaM puvassa aTThArasa vatthU dasa cUliyAvatthU pa0, nANappavAyassa NaM puvassa bArasa vatthU pa0, sacappavAyassa NaM puvassa do vatthU pa0, AyappavAyassa NaM puvassa solasa vatthU pa0, kammappavAyapuvassa tIsaM vatthU pa0, pacakkhANassa NaM puvassa vIsaM vatthU pa0, vijANuppavAyarasa NaM puNvassa panarasa vatthU pa0, avaMjhassa Na pucassa bArasa batthU pa0, pANAussa NaM pubbassa terasa vatthU pa0. kiriyAvisAlassa NaM pubbassa tIsa vatthU pa0,logabiMdusArassa NaM puccassa paNavIsaM vatyU pa0, dasa coddasa aTThadvArase va vArasa duve ya vatthUNi / solasa tIsA vIsA pannarasa aNuppavAyami // 1 // bArasa ekkArasame bArasame teraseva vatthUNi / tIsA puNa terasame caudasame pannavIsAo // 2 // cattAri duvAlasa aTTha ceva dasa ceva cUlavatthUNi / AtilANa cauNhaM sesANaM cUliyA Nadhi // 3 // settaM puvagarya, se kiM taM aNuoge?, aNuoge duvihe pannate, taMjahA-mUlapaDhamANuoge ya gaMDiyANuoge ya, se kiM taM mUlapaDhamANuoge?, etya NaM arahatArNa bhagavaMtANaM puSvabhavA devalogagamapANi AuM cavaNANi jammaNANi a abhiseyA rAyavarasirIo sIyAo paJcajAo tavA ya bhattA kevalaNANuppAyA atitthapavattaNANi a saMghayaNaM saMThANaM ucattaM AuM vanavibhAgo sIsA gaNA gaNaharA ya aA pavattaNIo saMghassa caunihassa je vASi draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~268~
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [147] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 147 4|STivAdaH prata sUtrAMka [147] zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRciH // 129 // CROSCOctr prata anukrama [228-232] parimANaM jiNamaNapaJjavaohinANasammattasuyanANiNo ya vAI aNuttaragaI ya jattiyA siddhA pAovagaA ya je jahiM jattiyAI bhattAI cheaittA aMtagaDA muNivaruttamA tamaraopaviSpamukkA siddhipahamaNuttaraM ca pattA, ee anne ya evamAiyA bhAvA mUlapaDhamANu oge kahiA ApavijaMti paNNavijaMti parU. settaM mUlapaDhamANuoge, se kiM taM gaMDiyANuoge?, aNegavihe paNNatte, taMjahA-kulagaragaDiyAo titthagaragaMDiyAo gaNaharagaMDiyAo cakkaharagaMDiyAo dasAragaMDiyAo baladevagaMDiyAo vAsudevagaMDiyAo harivaMsagaMDiyAo bhadabAhugaMDiyAo tavokammagaMDiyAo cittataragaMDiyAo ussappiNIgaMDiyAno osappiNIgaMDiyAo amaranaratiriyanirayagaigamaNavivihapariyaTTaNANuoge, evamAjhyAo gaMDiyAo ApavijaMti paNNavijaMti parUvijeti, sattaM gaMDiyANuoge. se kiM taM caliyAo?, jaNaM AilANaM cauNhaM punvANaM cUliyAo, sesAI pubAI acUliyAI, settaM cUliyAo, didvivAyassa NaM parittA vAyaNA saMkheA aNuogadArA saMkheAo paDivattIo saMkhejAo nijuttIo saMkhejA silogA saMkhejAo saMgahaNIo, se paM aMgaThThayAe pArasame aMge ege suyakhaMce cauddasa punvAI saMkhejA vatthU saMkhejA cUlavatthU saMkhejA pAhuDA saMkhejA pAhuDapAhuDA saMkhejAo pAhuDiyAoM saMkhajAo pAhuDapAhuDiyAo saMkhejANi payasayasahassANi payaggeNaM pannattA, saMkhenA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA ApavijaMti paNNavinaMti parUviaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsibaMti, evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA Apavijeti, settaM divivAe, setaM duvAlasaMge gaNipiDage // 12 // (sUtra 147) 'se kiM taM divivAe'tti dRSTayo-darzanAni vadanaM vAdo dRSTInAM vAdo dRSTivAdaH dRSTInA vA pAto yatrAsau dRSTipAtaH // 129 / / draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~269~
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ---------- mUlaM [147] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [147] sarvanayadRSTaya evehAkhyAyanta ityarthaH, tathA cAha-diTivAe NamityAdi, raSTivAdena dRSTipAtena vA sarvabhAvaprarU paNA''khyAyate, 'se samAsao paMcavihe' ityAdi sarvamidaM prAyo vyavacchinnaM tathApi yathAdRSTaM kimapi likhyate, tatra IPIsUtrAdigrahaNayogyatAsampAdanasamarthAni parikANi gaNitaparikarmavata, tacca parikarmazrutaM siddhazreNikAdiparikarma mUlabhedataH saptavidhaM, uttarabhedatastu tryazItividhaM mAtRkApadAdi, etacca sarva samUlottarabhedaM sUtrArthato vyavacchinnaM, dieteSAM ca parikarmaNAM SaT AdimAni parikANi khasAmayikAnyeva, gozAlakapravartitAjIvikapAkhaNDikasiddhAbAtamatena punaH vyutAcyutazreNikAparikarmasahitAni sapta prajJApyante, idAnI parikarmasu nayacintA, tatra naigamo dvividhaH-sAtAhiko'sAvAhikazca, tatra sAvAhikaH saGgrahaM praviSTo'sAvAhikazca vyavahAra, tasmAtsakaho vyavahAra RjusUtraH zabdAdayazcaika evetyevaM catvAro nayAH, etezcaturbhirnayaiH SaT khasAmayikAni parikarmANi cintyante, ato bhaNitaM 'cha caukkanayAIti bhavanti, ta eva cAjIvikAkhairAzikA bhaNitAH, kasmAi ?, ucyate, yasmAtte sarva tryAtmake icchanti, yathA jIvo'jIvo jIvAjIvaH loko'loko lokAlokaH sat asat sadasat ityevamAdi, naya-12 cintAyAmapi te trividhaM nayamicchanti, tadyathA-dravyArthikaH paryAyArthikaH ubhayArthikaH, ato bhaNitaM 'satta terAsi-18 dayati sapta parikarmANi trairAzikapAkhaNDikAkhividhayA nayacintayA cintayantItyarthaH, 'settaM parikamme ti nigamanaM, se kiM taM suttAi'mityAdi, tatra sarvadravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi aSTAzItyapi ca sUtrArthato vyavacchinnAni / prata anukrama [228-232] Saintairatun draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~270~
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [147] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: ACC prata sUtrAMka [147] prata zrIsamabA- tathApi dRSTAnusArataH kiJcillikhyate, etAni kila RjukAdIni dvAviMzatiH sUtrANi, tAntheya vibhAgato'STAzIti- 1471 yAMge bhavanti, katham ?, ucyate, 'ijhyAI bAvIsaM suttAI chinnacheyanaiyAI sasamayasuttaparivADIe'tti iha yo nayaH sUtra | STivAdaH zrIabhaya chinnaM chedenecchati sa chinnacchedanayo yathA "dhammo maMgalamukiTTa"mityAdizlokaH sUtrArthataH pratyekacchedena sthito na vRttiH dvitIyAdizlokamapekSate, pratyekakalpitaparyanta ityarthaH, etAnyeva dvAviMzatiH khasamayasUtraparipATyA sUtrANi sthitAni, // 13 // tathA ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi acchinnacchedanayikAnyAjIvikasUtraparipATyeti, ayamarthaH-iha yo nayaH sUtrama-2 4/cchinnaM chedenecchati so'cchinnacchedanayo yathA 'dhammo maMgalamukiTTha'mityAdi zloka evArthato dvitIyAdizlokamapekSamANo| |dvitIyAdayazca prathamamiti anyo'nyasApekSA ityarthaH, etAni dvAviMzatirAjIvikagozAlakapravartitapAkhaNDasUtraparipAThyA akSararacanAvibhAgasthitAnyapyarthato'nyo'nyamapekSamANAni bhavanti, 'icceiyAI' ityAdi sUtra, tatra 'tikanaiyAIti nayatrikAbhiprAyatazcintyanta ityarthaurAzikAzcAjIvikA evocyante iti, tathA 'iceiyAI' ityAdi sUtraM, tatra 'caukkanaiyAIti nayacatuSkAbhiprAyatazcintyanta iti bhAvanA, 'evameve tyAdisUtra, evaM catasro dvaaviNshtyo'ssttaashiitiH| sUtrANi bhavanti 'settaM suttAIti nigamanavAkyaM, se kitaM puSvagarya' ityAdi, atha kiM tat pUrvagataM ?, ucyate, yasmAttI- // 130 // kAryakaraH tIrthapravarttanAkAle gaNadharANAM sarvasUtrAdhAratvena pUrva pUrvagataM sUtrArtha bhASate tasmAtpUrvANIti bhaNitAni, | PI gaNadharAH punaH zrutaracanAM vidadhAnA AcArAdikrameNa racayanti sthApayanti ca, matAntareNa tu pUrvagatasUtrArthaH pUrvamahatA 4 anukrama [228-232] draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~271~
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [147] prata anukrama [228 -232] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] bhASito gaNadharairapi pUrvagatazrutameva pUrva racitaM pazcAdAcArAdi, nanvevaM yadAcAraniryuktayAmabhihitaM 'savvesiM AyAro paDhamo' ityAdi tatkatham?, ucyate, tatra sthApanAmAzritya tathoktamiha tvakSararacanAM pratItya bhaNitaM pUrva pUrvANi kRtAnIti, taca pUrvagataM catudarzavidhaM prajJaptaM, tadyathA-'uppAyetyAdi, tatrotpAdapUrva prathamaM tatra ca sarvadravyANAM paryavANAM cotpAdabhAvamaGgIkRtya prajJApanA kRtA, tasya ca padaparimANamekA koTI, aggeNIyaM dvitIyaM tatrApi sarveSAM dravyANAM paryavANAM | jIvavizeSANAM cAtraM- parimANaM varNyata ityagreNIyaM tasya padaparimANaM paNNavatiH padazatasahasrANi, 'vIriyaM'ti vIryapravAdaM tRtIyaM tatrApyajIvAnAM jIvAnAM ca sakarmetarANAM vIrya procyata iti vIryapravAdaM tasyApi saptatiH padazatasahasrANi parimANaM, astinAstipravAdaM caturthe, yadyaloke yathAsti yathA vA nAsti, athavA syAdvAdAbhiprAyataH tadevAsti tadeva nAstItyevaM pravadatIti astinAstipravAdaM bhaNitaM, tadapi padaparimANataH SaSTiH padazatasahasrANi jJAnapravAdaM paJcamaM, tasmin matijJAnAdipaJcakasya bhedaprarUpaNA yasmAt kRtA tasmAt jJAnapravAdaM tasmin padaparimANamekA koTI ekapadoneti, satyapravAdaM parcha satyaM saMyamaH satyavacanaM vA tadyatra sabhedaM sapratipakSaM ca varNyate tatsatyapravAdaM tasya padaparimANaM ekA padakoTI pada ca padAnIti, AtmapravAdaM saptamaM 'Aya'tti AtmA so'nekadhA yatra nayadarzanairvarNyate tadAtmapravAdaM, tasya padaparimANaM paviMzatiH padakoTyaH karmmapravAdamaSTamaM jJAnAvaraNAdikamaSTavidhaM karmmaprakRtisthityanubhAga| dezAdibhirbhedairanyaizcottarottarabhedairyatra varNyate tatkarmmapravAdaM, tatparimANamekA padakoTI azItizca sahasrANIti, pratyA draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Pernal Use On mUlaM [147] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~272~
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [147] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [147] zrIsamavA- khyAnaM navamaM tatra sarva pratyAkhyAnakharUpaM varNyata iti pratyAkhyAnapravAI, tatparimANaM caturazItiH padazatasahasrANIti, 147 4 yAMga vidyAnupravAdaM dazamaM tatrAneke vidyAtizayA varNitAstatparimANamekA padakoTI daza ca padazatasahasrANIti, avandhyame-131STivAdaH zrIabhaya kAdarza, vandhyaM nAma niSphalaM na bandhyamavandhyaM saphalamityarthaH, tatra hi sarve jJAnatapaHsaMyamayogAH zubhaphalena saphalA vRtiH varNyante aprazastAzca pramAdAdikAH sarve azubhaphalA varNyante ato'vandhyaM, tasya ca parimANaM SaDviMzatiH padakoTayaH, // 13 // prANAyuAdazaM tatrApyAyuHprANavidhAnaM sarva sabhedamanye ca prANA varNitAstatparimANamekA padakoTI SaTpaJcAzaca |padazatasahasrANIti, kriyAvizAlaM trayodazaM, tatra kAyikyAdayaH kriyA vizAlatti-sabhedAH saMyamakriyA chandakriyA vidhAnAni ca vaya'nta iti kriyAvizAlaM, tatpadaparimANaM nava padakoTyaH, lokavindusAraM ca caturdazama, tacAsmin loke zrutaloke vA bindurivAkSarasya sarvottamamiti, sarvAkSarasannipAtapratiSThitatvena ca lokavindusAraM bhaNitaM, tatpramANamarddhatrayodaza padakoTya iti / 'uppAyapuvasse'tyAdi kaNThyaM, navaraM vastu-niyatArthAdhikArapratibaddho andhavizeSo'dhyayanavaditi, tathA cUDA iva cUDA, iha dRSTivAde parikarmasUtrapUrvagatAnuyogoktAnuktArthasaGgrahaparA graMthapaddhatayathUDA jAti iti, 'settaM puSagate'tti nigamanaM, 'se kiM tamityAdi, anurUpo'nukUlo vA yogo'nuyogaH sUtrasya nijenaabhidheyen| // 13 // basAImanurUpaH sambandha ityarthaH, sa ca dvividhaH prajJaptaH, tadyathA-mUlaprathamAnuyogazca gaNDikAnuyogaca, 'se kiM tami-18 sAdi, iha dharmapraNayanAt mUlaM tAvattIrthakarAsteSAM prathamasamyaktvAptilakSaNapUrvabhavAdigocaro'nuyogo mUlaprathamAnu 25-1-564%85% prata anukrama [228-232] SEAR REatininMUHA draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~273~
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [147] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [147] prata anukrama [228-232] yogaH, tathA cAha-se kiM taM mUlapaDhamANuoge' ityAdi sUtrasiddhaM yAvat 'settaM mUlapaDhamANuoge', 'se kiM tamityAdi ihaikavaktavyatArthAdhikArAnugatA vAkyapaddhatayo gaNDikA ucyante tAsAmanuyogaH-arthakathanavidhiH gaNDikAnuyogaH, tathA cAha-'gaMDiyANuoge aNege'tyAdi, tatra kulakaragaNDikAsu kulakarANAM vimalavAhanAdInAM pUrvajanmAyabhidhIyata iti, evaM zeSAkhapi abhidhAnavazato bhAvanIyaM, yAvat citrAntaragaNDikAH, navaraM dazAhoH-samudravijayAdayo daza vasudevAntAH tathA citrA-anekArthA antare-RSabhAjitatIrthakarAntare gaNDikA-ekavaktavyatArthAdhikArAnugatAstatazca citrAzca tA antaragaNDikAca citrAntaragaNDikAH, etaduktaM bhavati-RSabhAjitatIrthakarAntare tadvaMjabhUpatInAM zepagatigamanavyudAsena zivagamanAnuttaropapAtaprAptipratipAdikAzcitrAntaragaNDikA iti, tAzca 'coisa-13 lakkhA siddhA nivaINeko ya hoi sabaDhe / evekekaTThANe purisajugA huMti saMkheje // 1 // ' tyAdinA granthena nandiTIkAyAmabhihitAstata evAvadhAryAH, iha sUtragamanikAmAtrasya vivakSitatvAditi, zeSaM sUtrasiddhamAnigamanAt, navaraM 'saMkhejA vatthu'tti paJcaviMzatyuttare dve zate 'saMkhejjA cUlavatthuti caturviMzat // 12 // sAmprataM dvAdazAjhe virAdhanAniSpannaM kAlikaM phalamupadarzayannAhaicceiyaM dugAlasaMga gaNipiDagaM atItakAle arNatA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyaTTisu icceiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM paTuppaNNe kAle parittA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyati iceiyaM duvAlasaMga gaNipiDagaM -- draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, dvAdazAMgInAm zAzvatatA ...sUtrArambhe yat 'dugAlasaMga' mudritaM tat mudraNadoSa saMbhAvyate, mUla zabda 'duvAlasaMga' asti ~274~
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [148] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka 148 gaNipiTakavirAdhanArAdhanAphalaM. [148] zrIsamavA- aNAgae kAle arNatA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakatAraM aNupariyaTissaMti, iveiyaM duvAlasaMga gaNipiDarga atIta- yAMge kAle aNaMtA jIvA ANAe ArAhittA cAuraMtasaMsArakatAraM vIIvaiMsu evaM paDuppaNNe'vi evaM aNAgaevi, duvAlasaMge NaM gaNipizrIabhaya DageNa kayAvi Natthi Na kayAi NAsI Na kayAi Na bhavissai bhurvi ca bhavati ya bhavissati ya dhuve Nitie sAsae akkhae avae vRttiH avahie Nice se jahA NAmae paMca asthikAyA Na kayAi Na Asi Na kayAi Nasthi Na kayAi Na bhavissati bhurvi ca bhavati ya // 132 // bhavissati ya dhuvA NitiyA sAsayA akkhayA anvayA avar3hiyA NicA evAmeva duvAlasaMge gaNipiDageNa kayAi Na Asi Na kayAi Nasthi Na kayAi Na bhavissai bhuvi ca bhavati ya bhavissai ya dhuve jAva avavie Nicce, ettha Na duvAlasaMge gaNipiDage arNatA bhAvA aNaMtA abhAvA aNaMtA heU aNaMtA aheU aNaMtA kAraNA aNaMtA akAraNA aNatA jIvA aNatA ajIvA arNatA bhavasiddhiyA aNaMtA abhavasiddhiyA aNaMtA siddhA aNaMtA asiddhA ApavijaMti paNNaviaMti parUviaMti daMsijati nidaMsirjati uvadaMsijeti, evaM duvAlasaMga gaNipiDagaM iti (sUtraM 148) 'icceya'mityAdi, ityetadvAdazAkaMgaNipiTakamatItakAle anantA jIvA AjJayA virAdhya caturantaM saMsArakAntAraM 'aNupariyaDiMsutti anuparivRttavantaH, idaM hi dvAdazAGgasUtrArthobhayabhedena trividhaM, tatazca AjJayA sUtrAjJayA abhini| vezato'nyathApAThAdilakSaNayA atItakAle anantA jIvAzcaturantaM saMsArakAntAraM nArakatiryagnarAmaravividhavRkSa4jAladustaraM bhavATavIgahanamityarthaH, anuparAvRttavanto jamAlivat arthAjJayA punarabhinivezato'nyathAprarUpaNAdilakSaNayA CASCRECEBCASRAE prata anukrama [233] laa||132|| dvAdazAMgInAm zAzvatatA ~275
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- ----------- mUlaM [148] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [148] [sA goSThAmAhilavata ubhayAjJayA punaH paJcavidhAcAraparijJAnakaraNodyatagurvAdezAderanyathAkaraNalakSaNayA gurupratpanIkadravyali gadhAryanekazramaNavat sUtrArthobhayairvirAdhyetyarthaH, athavA dravyakSetrakAlabhAvApekSamAgamoktAnuSThAnamevAjJA tayA tadakaraNene-17 tyarthaH, 'iceya'mityAdi gatArthameva, navaraM 'parittA jIvA' iti saMkhyeyA jIvAH, vartamAne viziSTavirAdhakamanuSyajIvAnAM kI saMkhyeyatvAt 'aNupariyaTuMti'tti anuparAvartante bhramantItyarthaH, 'icceya'miyAdi idamapi bhAvitArthameva, navaram 'aNupariyaTissatitti anuparAvarttiSyante paryaTiSyantItyarthaH, 'icceya mityAdi kaNThyaM, navaraM 'viivaiMsutti vyatitrajitavantaH | caturgatikasaMsArolacanena muktimavAptA ityarthaH, evaM pratyutpanne'pi, navaraM ayaM vizeSaH-'viivayaMti'tti vyatigraja|nti-vyatikrAmantItyarthaH, anAgate'pyevaM, navaraM 'vIivaissaMti'tti vyatitrajiSyanti-vyatikramiSyantItyarthaH, yadidamanisATetarabhedabhinnaM phalaM pratipAditametatsadAvasthAyitve sati dvAdazAGgasyopajAyata ityAha-'duvAlasaMge' ityAdi, dvAdazA NamityalaGkAre gaNipiTakaM na kadAcinnAsIdanAditvAt na kadAcinna bhavati sadaiva bhAvAt na kadAcinna bhaviSyati aparyavasitatvAt, kiM tarhi ?, 'bhuvi 'sAdi abhUcca bhavati ca bhaviSyati ca, tatazcedaM trikAlabhAvitvAdacalaM acalatvAca bhuvaM mervAdivat dhruvatvAdeva niyataM paJcAstrikAyeSu lokavacanavat niyatatvAdeva zAzvataM samayAvalikAdiSu kAlavacanavat zAzvatatvAdeva vAcanAdipradAne'pyakSayaM gaGgAsindhuprabAhe'pi padmAidavat akSayatvAdevAvyayaM mAnuSottarAdahiH samudravat avyayatvAdeva khapramANe'vasthitaM jambUdvIpAdivat avasthitatvAdeva nityamAkAnavaditi, sAmprataM dRSTA kasa%A4%AC-54-%25EAS prata anukrama [233] dvAdazAMgInAm zAzvatatA ~276~
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [148] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: zrIsamavA- yAMge prata sUtrAMka [148] dazAmA| rAdhanavirAdhanAphalaM. vRttiH // 13 // prata anukrama [233] ntamatrArthe Aha-se jahA nAma e' ityAdi, tadyathA nAma paJcAstikAyA-dharmAstikAyAdayaH na kadAcinnAsannityAdi prAgvat , 'evameve'tyAdi dAntikayojanA nigadasiddheveti / ettha Na mityAdi atra dvAdazAGge gaNipiTake anantA |bhAvA AkhyAyanta iti yogaH, tatra bhavantIti bhAvA-jIvAdayaH padArthAH, ete ca jIvapudgalAnAmanantatvAdanantA iti, tathA anantA abhASAH, sarvabhAvAnAmeva pararUpeNAsattvAtta evAnantA. abhAvA iti, khaparasattAbhAvAbhAvobhayAdhInatvAdvastutattvasya, tathAhi-jIvo jIvAtmanA bhAvo'jIvAtmanA cAbhAvo'nyathA'jIyatvaprasaGgAditi, anye tu dhamApekSayA anantA bhAvAH anantA abhASAH (ca) prativastvastitvanAstitvAbhyAM pratibaddhA iti vyAcakSate, tathA'nantA hetavaH, tatra hinoti-gamayati jijJAsitadharmaviziSTAnAniti hetuste cAnantAH, vastuno'nantadharmAtmakatvAt , tatprativaddhadharmaviziSTavastugamakatvAca hetoH sUtrasya cAnantagamaparyAyAtmakatvAditi, yathoktahetupratipakSato'nantA ahetavaH, tathA anantAni kAraNAni mRtpiNDatantvAdIni ghaTapaTAdinirvartakAni, tathA anantAnyakAraNAni sarvakAraNAnAmeva kAryAntarAkAraNatvAt , nahi mRtpiNDaH paTaM nirvayatIti, tathA anantA jIvAH-prANinaH evamajIvA:-aNukAdayaH bhavasiddhikA-bhavyAH siddhA-niSThitArthA itare-saMsAriNaH, 'ApavijaMtI'tyAdi pUrvavaditi / dvAdazAhasya kharUpamanantaramabhihitamatha tadabhidheyasya rAzidvayAntarbhAvataH kharUpamabhidhitsurAhaduve rAsI pannattA, taMjahA jIvarAsI ajIvarAsI ya, ajIvarAsI duvihA pannattA, taMjahA-rUvIjIvarAsI arUvIajIvarAsI // 133 // IPATumstaram.org dvAdazAMgInAm zAzvatatA ~277~
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------- ----------- mUlaM [149]+gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [149] gAthA: ya, se kiM taM arUcI ajIvarAsI?, arUviajIvarAsI dasavidA pannattA, taMjahA-dhammatthikAe jAva addhAsamara, rUbIajIvarAsI aNegavihA0pa0 jAva se kiM taM aNuttarokvAiA ?, attaNurokvAiA paMcavihA pannattA, taMjahA-vijayavejayaMtajayaMtaaparAjitasavvadvasiddhiA, setaM aNutarovabAithA, settaM paMciMdiyasaMsArasamAvaNNajIvarAsI, duvihA NeraDyA pannatA, taMjahA-pajatA ya apajatA ya, evaM daMDao bhANiyabbo jAva vemANiyaci, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe kevaiyaM khettaM ogAhettA kevaiyA NirayAvAsA paNNattA , goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhalAe uvari egaMjoyaNasahassaM ogAhettA hevA cegaM joyaNasahassaM vajettA majjhe ahasattari joyaNasayasahasse estha gaM rayaNappabhAe puDhavIe auraiyANaM tIsaM NirayAvAsasavasahassA bhavatItimakkhAyA, te NaM NirayAvAsA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA jAva asubhA NirayA asubhAo Niraesu veyaNAo, evaM sattavi bhANiyavAo jaM jAsu jujai-'AsIyaM battIsa aTThAvIsaM taheva vIsa ca / aTThArasa solasagaM ahuttarameva pAhallaM // 1 // tIsA ya paNNavIsA pannarasa daseva sayasahassAI / tiNNegaM paMcUrNa paMcava aNutarA naragA // 2 // causaDI asurANaM caurAsII ca hoi nAgANaM / yAvattari suvannANa vAukumArANa chaNNaui // 3 // dIvadisAudahINaM vijakumAridathaNiyamaggINaM / chaNhaMpi juvalayANa pAvattarimo ya sayasahasA // 4 // battIsaTThAvIsA vArasa aDa cauro ya syshssaa| paNNA cattAlIsA chaca sahassA sahassAre // 5 // ANayapANayakappe cattAri sayA''raNabue tinni / satta vimANasavAI causuvi eesu kappesu // 6 // ekArasuttaraM hehimesu sattuttaraM ca majjhimae / sayamegaM uvarimae paMceva aNutaravimANA // 7 // docAe NaM puDhavIe tabAe NaM puDhavIe cautthIe puDhavIe paMcamIe puDhavIe chaTTIe puDhavIe sattamIe puDhavIe gAhArhi bhANiyacA, sattamAe puDhavIe pucchA, goyamA ! sattamAe prata anukrama [234-237]] REaratinion ~278~
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [149] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [149] gAthA: zrIsamadhApuDhavIe aguttarajoyaNasayasahassAI bAhallAe uvari addhatevanaM joyaNasahassAI ogAhettA hehAvi addhatevanaM joyaNasahassAI 149 rAyAMge vaaittA majje tisu joyaNasahassesu ettha NaM sattamAe puDhavIe neraiyANaM paMca aNuttarA mahaimahAlayA mahAnirayA paNNatA, taM ziprajJApazrIabhaya jahA-kAle mahAkAle rorue mahArorue appaiTThANe nAmaM paMcame, te NaM nirayA baTTe ya taMsA ya ahe surappasaMThANasaMThiyA jAva nAsthAvRttiH asubhA naragA asubhAo naraesu vevaNAo (sUtraM 149) nAni. iha ca prajJApanAyAH prathamapadaM prajJApanAkhyaM sarva tadakSaramadhyetavyaM, kimavasAnamityAha-'jAba se kiM ta'mityAdi, // 13 // kevalamasya prajJApanAsUtrastha cAyaM vizeSaH, iha 'duve rAsI paNNattA' ityabhilApasUtraM (tatra)tu 'duvihA paNNavaNA paNNatA-18 jIvapaNaSaNNA ajIvapaNNavaNA ya'tti, atidiSTasya ca sUtrataH sarvasya prajJApanApadasya lekhitumazakyatvAdarthatastaleza hai upadayate-tatrAjIvarAzirdvividho rUpyarUpibhedAt, tatrArUpyajIvarAzirdazadhA-dharmAstikAyastaddezAstatpradezazcetyeva madharmAstikAyAkAzAstikAyAvapi vAcyAvevaM nava dazamo'ddhAsamaya iti, rUpyajIvarAzizcaturkI-skandhA dezAH 4pradezAH paramANavatheti, te ca varNagandharasasparzasaMsthAnabhedataH paJcavidhAH saMyogato'nekavidhA iti / jIvarAzidvividhaH | saMsArasamApanno'saMsArasamApannazca, tatrAsaMsArasamApannA jIvA dvividhAH anantaraparamparasiddhabhedAt , tatrAnantarasiddhAH // 13 // paJcadazaprakArAH, paramparasiddhAstvanantaprakArA iti, saMsArasamApannAstu pazcadhaikendriyAdibhedena, tatraikendriyAH paJcavidhAH mApRthivyAdibhedena, punaH pratyekaM dvividhAH-sUkSmavAdarabhedena, punaH paryAptAparyAptabhedena dvidhA, evaM dvitricaturindriyA | prata anukrama [234-237] 5ACASSES 4 % L unciaram.org ~279~
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [149] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [149] gAthA: api, pazcendriyAzcaturdA nArakAdibhedAt , tatra nArakAH saptavidhAH ralaprabhAdipRthvIbhedAt , paJcendriyatiryaJcavidhA-1 jalasthalakhacarabhedAt , tatra jalacarAH paJcavidhA matsyakacchapagrAhamakarasuMsumArabhedAt, punarmatsyA anekadhA-lakSNamatsyAdibhedAt, kacchapA dvidhA asthikacchapamAMsakacchapabhedAt, pAhAH paJcadhA diliveSTakamadpulakasImAkArabhedAt makarA-matsyavizeSA dvividhAH-zuNDAmakarA karimakarAzca, suMsumArAstvekavidhAH, sthalacarA dvidhA-catuSpadaparisarpabhedAt, tatra catuSpadAzcaturkI-ekakhuradvikhuragaNDIpadasanakhapadabhedAt, krameNa caite azvagohastisiMhAdayaH, parisarpA dvidhA-uraHparisarpabhujaparisarpabhedAt, urasparisAzcaturddhA-ahiajagarAzAlikamahoragabhedAt , tatrAhayo dvidhA-dIkarA mukulinazceti, khacarAzcaturkI-carmapakSiNo lomapakSiNaH samudpakSiNo vitatapakSiNazca, tatrAdyau dvau balgulIhaMsAdibhedAvitarau dvIpAntareSveva staH, sarve ca paJcendriyatiryaJco manuSyAzca dvidhA-sammUchimA garbhavyutkrAntikAzca, tatra saMmUchimAH napuMsakA eva, itare tu triliGgA iti, garbhavyutkrAntikamanuSyAtridhA-karmabhUmijA akarmabhUmijA antaradvIpajAzceti, karmabhUmijA dvividhAH-AryA mlecchAzca, AryA dvedhA-RddhiprAptA itare ca, tatra prathamA ahaMdAdayaH, dvitIyA navavidhAH-kSetrajAtikulakarmazilpabhASAjJAnadarzanacAritrabhedAt , devAzcaturvidhAH bhavanavAsthAdibhedA vanapatayo dazadhA asuranAgAdayaH vyantarA aSTavidhA pizAcAdayaH jyotiSkAH paJcadhA candrAdayaH vaimAnikA dvidhAhai kalpopagAH kalpAtItAtha, kalpopagA dvAdazadhA saudharmAdibhedAt, kalpAtItA dvedhA-aveyakA anuttaropapAtikAzca prata anukrama [234-237] RECENG REmiratna ~280~
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [149] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [149] nAsthA gAthA: zrIsamavA- veyakA navadhA anuttaropapAtikAH paJcadheti, etatsamastaM sUcayatoktaM 'jAva se kiM taM aNuttaretyAdi, pUrvoktameva 149 rAyAMga jIvarAziM daNDakakrameNa dvidhA darzayannAha-'dubihe'tyAdi, sugamaM navaraM 'daNDao'tti 'neraiyA 1 asurAI 10 puDhavAi 5 |ziprajJApavRttiH iMdiyAdao 4 maNuyA 1 // vaMtara 1 joisa 1 vemANiyA ya 1 aha daMDao evaM // 1 // athAnantaraM prajJaptAnAM nArakA-1| dInAM paryAptAparyApsabhedAnAM sthAnanirUpaNAyAha-'imIse NamityAdi, avagAhanAsUtrAdAk sarva kaNThyaM, navaraM 'te nAni. // 135 // nirayA' ityAdi, atra ca jIvAbhigamacUrNyanusAreNa likhyate-kila dvividhA narakA bhavanti AvalikApraviSTAH Ava-15 likAbAyAzca, tatrAvalikApraviSTA aSTAsu dikSu bhavanti, te ca vRttavyasracaturasrakrameNa pratyavagantavyAH, eteSAM ca 6 madhye indrakAH sImantakAdayo bhavanti, AvalikAbAhyAstu puSpAvakIrNA digavidizAmantarAleSu bhavanti, nAnAsaMhAsthAnasaMsthitA iti nirayasaMsthAnavyavasthA, tatra ca bAhulyamaGgIkRtyedamabhidhIyate-'aMto paTTe' tyAdi, uktaM ca sUtrakRttika-II tA-"nArakAH sImantakAdikA bAhulyamaMgIkRtyAntaH-madhye vRttA bahirapi caturasrA adhazca kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH,3 etaca saMsthAnaM puSpAvakIrNakAnAzrityoktaM teSAmeva pracuratvAt , AvalikApraviSTAstu vRttavyasracaturasrasaMsthAnA bhavadantI"ti, tatrAntarvRttA madhye zuSiramAzritya bahizca caturakhA kuDyaparidhimAzritya, yAvatkaraNAdidaM razyaM yaduta adhaH // 13 // kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH-bhUtalamAzritya kSuraprAkArAstadbhUtalasya saMcArisattvapAdacchedakatvAt anye vAhuH-teSAmadhasta-1 nAMzaH kSurapra ivAgre'ne pratalo vistIrNazceti kSuraprasaMsthAnatA, tathA 'nidhayAratamasA vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisa prata anukrama [234-237] ~ 281~
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [149] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [149] gAthA: ppahA meyavasApUyaruhiramaMsacikkhilalittANulevaNatalA asuivIsA paramadubhigaMdhA kAUagaNivaNNAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA' iti tatra nityaM-sarvadA andhakAra-andhatvakArakaM pahalabalAhakapadalAcchAditagaganamaNDalAmAvAsvArddharAtrAndhakAravattamaH-tamisaM yeSu te nityAndhakAratamasaH, athavA nitsenAndhakAreNa sArvakAlikenetyarthaH tamasaH4 tamisrA nityAndhakAratamasaH, jAtyandhamedyAndhakArAmAvAsyAnizIthatulyA ityarthaH, kathamityata Aha-pyapagatA-a|vidyamAnA grahacandrasUranakSatrarUpANAM jyotiSAM-jyotiSkalakSaNavimAnavizeSANAM jyotiSo vA-dIpAyaneH prabhAprakAzo yeSu te tathA, 'paha'tti pathazabdo vA'yaM vyAkhyeyaH, tathA medovasApUyarudhiramAMsAni zarIrAvayavAsteSAM yacci|kkhilaM-kardamastena lipta-upadigdhamanulepanena sakaliptasya punaH punarupalepanena talaM-bhUmikA yeSAM te medovasApUyarughiramAMsacikkhillalipsAnulepanatalAH, yadyapi ca tatra medaHprabhRtInyaudArikapaJcendriyazarIrAvayavarUpANi na santi vaikriyazarIratvAnnArakANAM tathApi tadAkArAstadavayavAstatra procyanta iti, azucayo vizrAH-AmagandhayaH pUtigandhaya ityarthaH, ata eva paramadurabhigandhAH 'kAUagaNivaNNAbha'tti kRssnnaagmilohaadiinaaN dhmAyamAnAnAM tadvarNavadAbhA yeSAM te kRSNAgnivarNAbhAH, tathA karkazaH sparzI yeSAM te karkazasparzAH, ata eva duHkhena-kRcchreNAdhisoDhuM zakyate ghedanA yeSu te 4 duradhisabAH, ata evAzubhA narakA azubhA narakepu vedanA iti 'evaM sattavi bhANiya'tti prathamAmamuJcatA sapsa ityuktaM, 'jaM jAsu jujaItti yacca yasyAM pRthivyAM bAhalacaspa narakANAM ca parimANaM yujyate sthAnAntaroktAnusAreNa taca tasyAM prata anukrama [234-237] SHREmiratandana ~282~
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [149] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [149] zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 136 // gAthA: vAcyaM, tacedaM-'AsIta' gAhA'tIsA ya' gAhA azItisahasrAdhikayojanalakSaM ratnaprabhAyAM bAhalyamevaM zeSAsu bhAvanIyaM, tathA triMzalakSANi prathamAyAM narakAbAsAnAmityevaM zeSAkhapi neyamiti, AvAsaparimANaM cAsurAdInAmapi|3|| ziprajJApadazAnAM saudharmAdInAM ca kalpetarANAM sUtrairvakSyatIti, tannivAsaparimANasaGgrahe 'causaTThI' ityAdi gAthAH paJca, evaM nAkhAcaiva sUtrAbhilApo razyaH, sakarappabhAe NaM puDhavIe kevaiyaM ogAhittA kevaiyA nirayA paNNatA ?, goyamA |nAni. sakkarappabhAe the puDhavIe vacIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari egaM joyaNasahassaM ogAhittA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe tIsuttare joyaNasayasahasse etya NaM sakarappabhAe puDhavIe neraiyANaM paNavIsaM nirayAvAsasayasahassA bhavantItimakkhAyA, te NaM nirayA' ityAdi, evaM gAthAnusAreNAnye'pi paJcAlApakA vAcyA iti, etadevAha-'docAe' ityAdi 'veyaNAoM' ityetadantaM sugama, navaraM 'gAhAhiti gAthAbhiH karaNabhUtAbhirgAthAnusAreNetyarthaH, bhaNitavyA-yAcyA narakavAsA iti prakramaH, tathA 'vaDhe yataMsA yatti madhyamo vRttaH zeSAkhyatrA iti, athA-12 surAdyAvAsaviSayamabhilApaM darzayatikevaiyA NaM bhaMte ! asurakumArAvAsA pa01, goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari // 136 // ega joyaNasahassaM ogAhettA devA cege joyaNasahassaM pabittA majjhe aTTahattarijoyaNasayasahasse etya Na rayaNappabhAe puDhavIe causadi asurakumArAvAsasayasahassA pa0 te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA ahe pokkharakaNNiAsaMThANasaMThiyA ukiNaM prata anukrama [234-237] ~2834
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], --------------- mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: sUtrAMka [150] gAthA: taraviulagaMbhIrakhAyaphalihA aTTAlayacariyadAragourakavADatoraNapaDiduvAredasabhAgA jaMtamusalamusaMDhisayagdhiparivAriyA aujjJA aDayAlakoharadayA aDayAlakayavaNamAlA lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadadaradiNNapaMcaMgulitalA kAlAgurupavarakuMdurukaturukaDajhaMtadhUvamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmA sugaMdhiyA gaMdhavaTTibhUyA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA sappamA samirIyA saujoA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA, evaM jaM jassa kamatI taM tassa jaMjaM gAhAhiM maNiya taha ceva vnnnno| kevaiyA NaM bhaMte ! puDhavikAiyAvAsA pa01, goyamA ! asaMkhejA puDhavIkAiyAvAsA pa0, evaM jAva maNussatti, kevaiyA NaM bhaMte ! vANamaMtarAvAsA pa01, goyamA! imIse gaM rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhalassa uvari ega joyaNasayaM ogAhettA heTThA cege joyaNasayaM vajettA majjhe ahasu joyaNasaesu etya NaM vANamaMtarANaM devANaM tiriyamasaMkhenA bhomeA nagarAvAsasayasahassA pa0, te NaM bhomejA nagarA bAhiM vaTA aMto cauraMsA, evaM jahA~ bhavaNavAsINaM taheva NeyavvA, NavaraM paDAgamAlAulA surammA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA // kevaiyA Na mate! joisiyANaM vimANAvAsA pa01, goyamA! imIse paM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sattanauyAI joyaNasayAI uDDe upaittA ettha NaM dasutarajoyaNasayabAhale tiriyaM joisavisae joisiyANa devANaM asaMkhejA joisiyavimANAvAsA pa0, te paMjoisiyavimANAvAsA anbhuggayamUsiyapahasiyA viviharamaNirayaNabhatticittA vAudbhuyavijayavejayaMtIpaDAgachattAichattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMtasiharA jAlaMtararayaNapatarummiliyabca maNikaNagathUmiyAgA viyasiyasayapattapuNDarIyatilayarayaNaddhacaMdacittA aMto yAhiM ca sahA tavaNijjavAluApatthaDA suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAIyA darisaNiA // prata anukrama [238 -244] SAHARS ~284 ~
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ malaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [150] zrIsamavA'yAMge zrIamaya ciH // 137 // gAthA: BEGASARACC kevaiyA NaM bhaMte ! vemANiyAvAsA pa0?, goyamA ! imIse NaM svaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo uhuM caMdimasU- 150 bhariyagahagaNanakkhattatArArUvANaM vIivaittA bahUNi joyaNANi bahUNi joyaNasayANi bahUNi joyaNasahassANi (bahUNi joyaNasayasaha vanAdissANi) bahuio joyaNakoDIo bahuio joyaNakoDAkoDIo asakhejAo joyaNakoDAkoDIo ukhu dUraM vIivaittA estha NaM vimA- varNanam. NiyANaM devANaM sohammIsANasaNaMkumAramAhiMdavaMbhalaMtagasukkasahassAraANayapANayaAraNaajuesu geveamamaNuttaresu ya caurAsII vimANAvAsasayasahassA sattANauI ca sahassA tevIsaM ca vimANA bhavaMtItimakkhAyA, te NaM vimANA adhimAlippamA bhAsarAsivaNNAbhA arayA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA savarayaNAmayA acchA saNhA ghaTTA maTThA NipaMkA NikaMkaDacchAyA sappabhA samarIyA saujoyA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA / sohamme NaM bhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNatA?, goyamA ! battIsaM vibhANAvAsasayasahassA papaNattA, evaM IsANAisu aTThAvIsa bArasa aTTha cattAri eyAi sayasahassAI paNNAsaM cattAlIsaM cha eyAI sahassAI ANae pANae cattAri AraNakSue tinni eyANi sayANi, evaM gAhAhi bhANiyabvaM (sUtraM 150) | 'kevaItyAdi sugama, navaraM tAni bhavanAni bahirvRttAni vRttaprAkArAvRtanagaravat antaH samacaturastrANi tadavakAzadezasya caturasratvAta, adhaHpuSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni, puSkarakarNikA-padmamadhyabhAgaH, sA connatasamacitravindukinI || bhavatIti, tathA 'utkIrNAntaravipulagambhIrakhAtaparikhe ti utkIrNa-bhuvamutkIrya pAlIrUpaM kRtamantaraM-antarAlaM yayoste // 13 // utkIrNAntare te vipulagambhIre khAtaparikhe yeSAM tAni tathA, tatra khAtamadha upari ca samaM parikhA tUpari vizAlA adhaH saGkucitA tayorantareSu pAlI yatrAstIti bhAvaH, tathA aTTAlakA-prAkArasyoparyAzrayavizeSAH carikA-nagaraprAkA prata anukrama [238 -244] ~285
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 56-4-% sUtrAMka [150] EXS rayorantaramaSTahasto mArgaH pAThAntareNa 'caturayanti caturakAH sabhAvizeSAH grAmaprasiddhAH 'dAragoura'tti gopuradvArANi pratolyo-nagarasyaiva kapATAni pratItAni toraNAnyapi tathaiva pratidvArANi-avAMtaradvArANi tata eteSAM dvandva etAni dezalakSaNeSu bhAgeSu yeSAM tAni tathA, iha dezo bhAgabAnekArthaH, tato'nyo'nyamanayorvizeSyavizeSaNabhAvo dRzya iti, tathA jaMtANi-pASANakSepaNayatrANi muzalAni pratItAni musuMbyaH-praharaNavizeSAH zatabhyaH-zatAnAmupapAtakAriNyo mahAkAyAH kASTazailastambhayaSTayaH tAbhiH 'parivAriya'tti-parivAritAni parikalitAnItyarthaH, tathA ayodhyAni-yodhayituMsAmayituM durgatvAnna zakyante paravalAni tAnyayodhyAni avidyamAnA vA yodhAH-paravalasubhaTA yAni prati tAnyayodhAni, tathA aDayAlakoTThagaraiyatti aSTacatvAriMzadbhedabhinnavicitracchandagopuraracitAni, anye bhaNanti-aDayAliya(la)zabdaH kila prazaMsAvAcakaH, tathA 'aDayAlakayavaNamAla'tti aSTacatvAriMzadbhedabhinnAH prazaMsAH kRtA vanamAlA-vanaspatipala-18 basrajo yeSu tAni tathA, 'lAiya'ti yadbhUmezchagaNAdinopalepanaM 'uloiya'ti kuDyamAlAnAM seTikAdibhiH sammRSTIkaraNaM tatastAbhyAmiva mahitAni-pUjitAni lAuloiyamahitAni, tathA gozIrSa-candanavizeSaH sarasaM ca-rasopetaM yadraktacandanaM-candanavizeSaH tAbhyAM dardarAbhyAM-ghanAbhyAM dattAH paJcAGgulayastalA-hastakAH kuDyAdiSu yeSu, athavA gozIrpasarasaraktacandanasya satkA dardareNa-capeTAbhighAtena dadareSu vA-sopAnavIthIpu dattAH paJcAGgulayastalA yeputAni gozIsarasaraktacandanadadaradattapazcAGgulitalAni, tathA kAlAguru:-kRSNAgururgandhadravyavizeSaH pravaraH-pradhAnaH kundurakA-cIDA gAthA: Rece prata anukrama E k [238 -244] JAMEauraton . ~286~
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [150] yAMge gAthA: zrIsamavA- turuSkA-silhakaM gandhadravyameva etAni ca tAni 'DajhaMti'tti dahyamAnAni yAni tAni tathA teSAM yo dhUmo 'magha- 150 bha mata'tti anukaraNazabdo'yaM maghamaghAyamAno bahalagandha ityarthaH tenoddharANi-utkaTAni yAni tAni tathA tAni ca vanAdi tAnyabhirAmANi-ramaNIyAnIti samAsaH, tathA sugandhayaH-surabhayo ye varagandhA:-pradhAnavAsAsteSAM gandhaH-Amodo Ta varNanam . vRttiH yeSvasti tAni sugandhivaragandhikAni, tathA gandhavatiH-gandhadravyANAM gandhayuktizAstropadezena nirttitaguTikA tdbhuutaa||138|| ni-tatkalpAnIti gandhavartibhUtAni pravaragandhaguNAnItyarthaH, tathA acchAni AkAzasphaTikavat 'saNha'tti zlakSNAni 3 sUkSmaskandhakaniSpannatvAt zlakSNadalaniSpannapaTavat 'laNha'tti zlakSNAni masaNAnItyarthaH, dhuTitapaTavat, 'ghaTTa'tti dhRSTAnIva ghRSTAni kharazANayA pASANapratimAvat 'maTTha'tti mRSTAnIva mRSTAni sukumArazANayA pASANapratimeva zodhitAni vA pramArjanikayeba, ata eva 'nIraya'tti nIrajAMsi rajorahitatvAt 'nimmalati nirmalAni kaThinamalAbhA-121 vAt 'vitimira'tti vitimirANi nirandhakAratvAt 'visuddha'tti vizuddhAni niSkalaGkatvAnna candravat sakalaGkAnItyarthaH tathA 'sappahati saprabhANi samabhAvANi athavA khena-AtmanA prabhAnti-zobhante prakAzante veti khaprabhANi yataH |'samirIya'tti samarIcIni-sakiraNAni, ata eva 'saujjoya'tti sahodyotena-yastvantaraprakAzanena vartante iti soyo tAni 'pAsAIya'tti prAsAdIyAni manaHprasattikarANi 'darisaNija'tti darzanIyAni, tAni hi pazyaMcakSuSA na zrama 5 gacchatIti bhAvaH, 'abhirUvatti abhirUpANi kamanIyAni 'paDirUva'tti pratirUpANi draSTAraM draSTAraM prati ramaNIyAni prata anukrama [238 -244] eCCESS ~287
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: sUtrAMka [150] gAthA: nakasya kasyacidevetyarthaH, 'eva'mityAdi, yathA'surakumArAvAsasUtre tatparimANamabhihitamevamiti-tathA yadbhavanAdipa-11 rimANaM yasya nAgakumArAdinikAyasya kramate-ghaTate tattasya vAcyamiti, kiMvidhatasya parimANamata Aha-'jaMjaM gAhAri bhaNiyaM' yadyad gAthAbhiH 'causaTThi asurANa'mityAdikAbhirabhihitaM, kiM parimANameva tathA vAcyaM netyAha-iha ceva 81 vaNNaotti yathA asurakumArabhavanAnAM varNaka uktastathA sarveSAmasau vAcya iti, tathAhi-kevaiyA NaM bhaMte ! nAgaku-II mArAvAsasayasahassA paNNatA ?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe / uvari ega joyaNasahassaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasahasse ettha paM rayaNappa-10 bhAe culasII nAgakumArAvAsasayasahassA bhavantittimakkhAyaMti, te NaM bhavaNA' ityAdi, dvIpakumArAdInAM tu paNNAM81 pratyekaM SaTsaptatirvAcyeti / 'kevaiyA NaM bhaMte ! puDhavI'tyAdi gatAthai, navaraM manuSyANAM saMkhyAtAnAmeva garbhavyutkrAnti-11 kAnAM asaMkhyAtAnAmabhAvAt saMkhyAtA evAvAsAH, sammUJchimAnAM tvasaMkhyeyatvena pratizarIramAvAsabhAvAdasaMkhyeyAni iti bhAvanIyamiti / 'kevaiyA NaM bhaMte ! joisiyANaM vimANAvAsA' ityAdi, 'abbhuggayamusiyapahasiya'tti abhyudgatA-saJjAtA utsatA-prabalatayA sarvAsu dikSu prasUtA yA prabhA-dIptistayA sitAH-zuklA ityabhyudgatotsRtaprabhAsitAH, tathA vividhA-anekaprakArA maNayaH-candrakAntAdyA ratnAni-karketanAdIni teSAM bhaktayo-vicchittivizeSAtAbhizcitrAH-citravantaH Azcaryavanto veti vividhamaNiratabhakticitryaH, tathA vAtodbhUtA-cAtakampitA vijayA-a prata anukrama [238 -244] 24 samaX SHREmiratn a na ~288~
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata zrIsamavA-1 sUtrAMka yAMge [150] zrIamaya vRciH // 139 // gAthA: SAKSECREGAAGAR bhyudayastatsaMsUcikA vaijayantItyabhidhAnA yAH patAkA athavA vijayA~ iti vaijayantInAM pArthakarNikA ucyantentA- 150 bha. dhAnA yA vaijayaMtyastAzca tadvarjitAH patAkAca chatrAticchatrANi ca-uparyuparisthitAtapatrANi taiH kalitA-yuktA vAto-14 banAyAtavijayavaijayantIpatAkAchatrAticchatrakalitA iti, tuGgA-uccaistvaguNayuktA, ata eva 'gaganatalamaNulihaMtasihara'tti bAsa. gaganatalaM-ambaratalamanulikhad-abhilaGgyacchikharaM yeSAM te gaganatalAnulikhacchikharAH, tathA jAlAntareSu-jAlakamadhyabhAgeSu ranAni yeSAM te jAlAntararatnAH, iha prathamAbahuvacanalopo draSTavyaH, jAlakAni ca bhavanabhittiSu loke pratItA-12 nyeva tadantareSu ca zobhA ratnAni sambhavantyeveti, tathA paJjaronmIlitA iva-paJjarabahiSkRtA ica, yathA kila kiJcidvastu pArAd-vaMzAdimayapracchAdanavizeSAdvahi kRtamatyantamavinaSTacchAyatvAcchobhate evaM te'pIti bhAvaH, tathA maNikana|kAnAM sambandhinI stUpikA-zikharaM yeSAM te maNikanakastUpikAkAH, tathA vikasitAni yAni zatapatrapuNDarIkANi dvArAdau pratikRtitvena tilakAzca-bhittyAdiSu puNDrANi ratnamayAzca ye arddhacandrA dvArAgrAdiSu taizcitrA ye te vikasi-151 tazatapatrapuNDarIkatilakaralArddhacandracitrAH, tathA antarbahizca zlakSNA masaNA ityarthaH, tathA tapanIyaM-suvarNavizeSastanmayyA vAlukAyA:-sikatAyAH prastaTaH-prataro yeSu te tapanIyavAlukAprastaTAH, athavA sahazabdasya vaalukaavishessnn-1||139|| tyAt lakSNatapanIyavAlukAprastaTA iti vyAkhyeyaM, tathA sukhasparzAH zubhasparzA vA, tathA sazrIka-sazobhaM rUpaM-A-1 kAro yeSAM athavA sazrIkANi-zobhAvanti rUpANi-narayugmAdIni rUpakANi yeSu te sazrIkarUpAH, prAsAdanIyA prata anukrama [238 -244] 4.1 iralaunasurary.orm ~289~
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: sUtrAMka [150] gAthA: darzanIyAH abhirUpAH pratirUpA iti pUrvavat / 'kevaie'tyAdi, ratnaprabhAyAH pRthivyA 'bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo'tti bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya UrdU-upari tathA candramasaH-sUryagrahagaNanakSatratArArUpANi NamityalaGkAre kiM ?-| vIivaitta'tti vyativrajya-vyatikramyetyarthaH, tArArUpANi ceha tArakA eveti, tathA 'bahUnI'tyAdi, kimityAhaUrddham-upari dUramatyartha vyatitrajya caturazItivimAnalakSANi bhavantIti sambandhaH, 'itimakkhAya'tti iti-evaMprakArA athavA yato bhavanti tata AkhyAtAH sarvavedineti, 'te NaM'ti tAni vimAnAni Namiti vAkyAlaGkAre 'acimAlippatti arciAliH-AdityastadvatprabhAnti-zobhante yAni tAnyarciAlipramANi, tathA bhAsAnAM-prakAzAnAM rAziHPbhAsarAzi:-Adityastasya varNastadvadAbhA-chAyAvarNo yeSAM keSAMcittAni bhAsarAzivarNAbhAni, tathA araya'tti arajAMsi | khAbhAvikarajorahitatvAt 'nIraya'tti nIrajAMsi AgantukarajovirahAt 'nimmala'tti nirmalAni kakkhaDa(karkaza)malAbhAyAt 'vitimiratti vitimirANi AhAryAndhakArarahitatvAt vizuddhAni svAbhAvikatamovirahAt sakaladoSavirAmAvA hA sarvaratnamayAni na dAdidalamayAnItyarthaH, acchAnyAkAzasphaTikavat zlakSNAni sUkSmaskandhamayatvAt ghRSTAnIva ghRSTAni | kharazANayA pASANapratimeva mRSTAni sukumArazANayA pASANapratimeveti niSpaGkA nikalaGkavikalatvAt kamavizeSarahitatvAdvA niSkaGkaTA-niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAtetyarthaH chAyA-dIpsirveSAM tAni niSkaNTakacchAyAni sapramA-12 prata anukrama [238 -244] SAREarating For P OW ~290~
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [150] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [150] gAthA: zrIsamavA-maNi-prabhAvanti samarIcIni-sakiraNAnItyarthaH 'sodyotAni-vastvantaraprakAzanakArINItyarthaH, 'pAsAIe' tyAdi praagvt| 151 nAyAMge 'sohamme NaM bhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNatA?, goyamA! battIsa vimANAvAsasayasahassA paNNattA' eva-16 | skAdizrIabhayamIzAnAdiSvapi draSTavyaM, etadevAha-evaM IsANAisutti, 'gAhAhi bhANiya'ti 'battIsa aTThavIsA' ityAdikAbhiH sthitiH vRttiH pUrvoktagAthAbhistadanusAreNetyarthaH, pratikalpaM bhinnaparimANA vimAnAvAsA bhaNitavyAstadvarNakazca vAcyo 'jAva te NaM vi||14|| mANe tyAdi yAvat 'paDirUvA', navaramabhilApabhedo'yaM yathA "IsANe gaMbhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsasayasahassA kApaNNatA?, goyamA! aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyA, te gaM vimANA jAya paDirUvA' evaM sarve | pUrvoktagAthAnusAreNa prajJApanAdvitIyapadAnusAreNa ca vAdhyamiti // anantaraM nArakAdijIvAnAM sthAnAnyuktAni, atha teSAmeva sthitimupadarzayitumAhaneradayANa bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA ?, goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsa sAgarovamAI ThiI pa0, apaJcatagANaM nareiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pa01, jahanneNaM aMtomuhurta ukkoseNavi aMtomuhuttaM, pajattagANaM jahanneNaM dasa vAsasahassAI aMtomuttUNAI ukoseNaM tettIsa sAgarovamAI aMtomuhuttUNAI, imIse NaM khaNappamAe puDhavIe evaM jAva vijayavejayaMtajayaM // 14 // taaparAjiyANa devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pa01, goyamA! jahanneNaM battIsa sAgarovamAI ukoseNaM tettIsa sAgarovamAI, sabaDhe ajahaNNamaNukoseNaM tetIsaM sAgarovamAI ThiI pannattA (sUtra 151) NECOR prata anukrama [238 -244] FATirastaram.org ~291
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [151] prata anukrama [245] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] 'nerayA NaM bhaMte!' ityAdi sugamaM, navaraM sthitiH -nArakAdiparyAyeNa jIvAnAmavasthAnakAla: 'apaJcattathANaM ti nArakAH kila labdhitaH paryAptakA eva bhavanti, karaNatastUpapAtakAle antarmuhUrtta yAvadaparyAptakA eva bhavanti tataH paryAptakAH, tatasteSAmaparyAsakatvena sthitirjaghanyato'pyutkarSato'pi cAntarmuhUrttameva, paryAptakAnAM punaraudhikyeva jaghanyotkRSTA cAntarmuhUrttonA bhavatIti, ayaM ceha paryAptakAparyAtakavibhAgaH - 'nArayadevA tirimaNuyaganmayA je asaMkhavAsAU / ete u apajattA ubavAe ceva boddhavA // 1 // sesA ya tiriyamaNuyA uddhiM pappovabAyakAle ya / duhaotriya bhaiyaccA pajjattiyare ya jiNavayaNaM // 2 // 'ti, uktA sAmAnyato nArakANAM sthitirvizeSatastAmabhidhAtumidamAha - 'imIse NamityAdi, sthitiprakaraNaM ca sarve prajJApanAprasiddhamityatidizannAha - 'eva' miti yathA prajJApanAyAM sAmAnyaparyAptakAparyAsa kalakSaNena gamatrayeNa nArakANAM nArakavizeSANAM tiryagAdikAnAM ca sthitiruktA evamihApi vAcyA, kiyadUraM yAvadityAha 'jAba vijayetyAdi, anuttarasurANAmodhikA paryAptakaparyAptakalakSaNaM gamatrayaM yAvadityarthaH, iha caivamatidiSTasUtrANyarthato vAcyAni ratnaprabhAnArakANAM bhadanta ! kiyatI sthitiH ?, gautama ! jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSataH sAgaropamaM 1, aparyApta karalaprabhA pRthivInArakANAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJatA ?, gautama ! ubhayathApi antamuhUrttameva, paryAptakAnAM tu sAmAnyo kaivAntarmuhUrttAnA vAcyA, evaM zeSapRthvInArakANAM pratyekaM dazAnAmasurAdInAM pRthivIkAyikAnAM tirakSAM garbhajetarabhedAnAM manuSyANAM vyantarANAmaSTavidhAnAM jyotiSkANAM paJcaprakArANAM saudharmmAdInAM For Parts Only mUlaM [151] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~292~
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [151] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge prata sUtrAMka [151] zrIsamavA- vaimAnikAnAM ca gamatrayaM vAya, kiyaharaM yAvadityAha-jAva vijaye tyAdi, iha ca vijayAdiSu jaghanyato dvAtriMza-4 152 za. |sAgaropamANyuktAni, gandhahastyAdiSvapi tathaiva dRzyate, prajJApanAyAM tvekatriMzadukteti matAntaramidaM, paryAptakAparyA-zarIrasUtraM. zrIabhaya sakagamadvayamiha samUbam, evaM sarvArthasiddhisthitirapi tribhirgamairvAcyeti // anantaraM nArakAdijIvAnAM sthitirukkedAnI18 vRciH hai tcchriiraannaamvgaahnaaprtipaadnaayaah||14|| kati NaM bhaMte! sarIrA pa01, goyamA! paMca sarIrA pa0, taM0-orAlie veucie AhArae teyae kammae, orAliyasarIreNaM bhaMte / kaivihe pa01, goyamA ! paMcavihe pa0, taM0-egidiyaorAliyasarIre jAva gambhavakaMtiyamaNussaMpaciMdiyaorAliyasarIre ya, orAliyasarIrassaNaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogANA panavA?, goyamA! jahanneNaM aMgulaasaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM sAiregaM joyaNasahassaM, evaM jahA ogAhaNasaMThANe orAliyapamANaM tahA niravasesaM, evaM jAva maNussetti ukloseNaM tiSNi gAuyAI / kaivihe NaM bhaMte ! veuviyasarIre 501, goyamA duvihe pa0, egidiyaveubviyasarIre ya paMciMdiyaveuviyasarIre a, evaM jAva sarNakumAre ADhataM jAva aNuttarANaM bhavadhAraNilA jAva tersi rayaNI rayaNI parihAyai / AhArayasarIreNaM bhaMte ! kAvihe pannace, goyamA! egAkAre pa0, jai egAkAre 50 kiM maNussAhArayasarIra amaNussaAhArayasarIre?, goyamA! maNussAhAragasarIre No amaNussaAhAragasarIre, evaM jada maNussaAhAragasarIre kiM gambhavadaMtiyamaNussAhAragasarIre samucchimamaNussAhAragasarIre 1, goyamA! // 14 // gambhavatiyamaNussAhArayasarIreno samucchimamaNussaAhArayasarIre, jai gambhavatiya0 kiM kammabhUmigA0akammabhUmigA0?,goyamA! kammabhUmigA0 no akammabhUmigA0, jai kammabhUmiga0 kiM saMkhejavAsAuya0 asaMkhejavAsAuya01, goyamA! saMkhejavAsAuya0 no ACKAGARGARH prata anukrama [245] ~293~
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: RS prata sUtrAMka [152] CCCCESSAGAR asaMkhejavAsAuya0, jai saMkhejavAsAuya0 kiM pajattaya0 apajattaya01, goyamA! pajattaya0 no apaattaya0, jai pajattaya kiM samadiTThI micchadiTThI0 sammAmicchadiTThI01, goyamA ! sammadiTThI0 no micchadiTThI no sammAmicchadiTThI, jai sammadiTThI kiM saMjaya0 asaMjaya0 saMjayAsaMjaya01, goyamA! saMjaya0 no asaMjaya0 no saMjayAsaMjaya0, jai saMjaya0 kiM pammattasaMjaya0 apammattasaMjaya01, goyamA! pamattasaMjaya0 no apamattasaMjaya0, jai pamattasaMjaya0 kiM iDDipatta aNivipatta01, goyamA! iDipatta. no aNiDDipatta0 vayaNA vibhANiyacA AhArayasarIre samacauraMsasaMThAgasaMThie, AhArayasarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA?, goyamA! jahanneNaM desUNA rayaNI ukkoseNaM paDipuNNA rayaNI / teAsarIre NaM bhaMte ! kativihe pannatte ?, goyamA! paMcavihe pannatte, egidiyateyasarIre viticaupaMca. evaM jAva gevessa NaM bhaMte! devassa gaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa samANassa kemahAliyA sarIrogAhaNA. pannattA?, goyamA! sarIrappamANamettA vikkhaMbhavAhaleNaM AyAmeNaM jahanneNaM ahe jAva vijAharaseDIo ukkoseNaM jAva aholoiyaggAmAo, uDDe jAva sayAI vimANAI, tiriyaM jAva maNussakhettaM, evaM jAva aNuttarovavAiyA, evaM kammayasarIraM bhANiyacaM (sUtra 152) 'kaha NaM bhaMte' ityAdi kaNThyaM, navaramekendriyaudArikazarIramityAdau yAvatkaraNAd dvitricatuSpaJcendriyaudArikazarI-11 rANi pRthivyAyekendriyajalacarAdipaJcendriyabhedena prAgupadarzitajIvarAzikrameNa vAcyAni, kiyaharamityAha-'gambhavakatiye'sAdi, 'orAliyasarIrasse'tyAdi, tatrodAraM-pradhAnaM tIrthakarAdizarIrANi pratItya athavorAlaM-vistarAlaM vizAlaM samadhikayojanasahasrapramANatvAt vanaspatyAdi pratItya athavA urAlaM-khalpapradezopacitatvAt bRhattvAca bheNDa prata anukrama [246] HAmurary.org ~294~
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [15] zrIsamavA- vaditi, athavA mAMsAsthipUyavaddhaM yaccharIraM tatsamayaparibhASayA urAlamiti, taca taccharIraM ceti prAkRtatvAdorAli 152 za yAMge 18|zarIraM, tasvAvagAinte yasyAM sA'vagAhanA-AdhArabhUtaM kSetraM zarIrANAmavagAhanA zarIrAvagAhanA athavaudArikazarI-mArIrasUtra.. zrIabhayarasya jIvasya audArikazarIrarUpAvagAhanA sA bhadanta ! kemahAliyA-kimmahatI prajJaptA, tatra jaghanyenAGgulAsaMkhyeya-15 vRttiH bhAgaM yAvat pRthivyAdyapekSayA utkarSeNa sAtirekaM yojanasahasramiti bAdaravanaspatyapekSayeti 'evaM jAya mANusse tti // 142 iha evaM yAvatkaraNAdavagAhanAsaMsthAnAbhidhAnaprajJApanakaviMzatitamapadAbhihitagrantho'rthato'yamanusaraNIyaH, tathAhi ekendriyaudArikasya pRcchA nirvacanaM ca tadeva, tathA pRthivyAdInAM caturNA vAdarasUkSmaparyAptAparyAptAnAM jaghanyata utkasaptazcAGgulAsaMkhyeyabhAgo, vanaspatInAM bAdaraparyAptAnAmutkarSataH sAdhikaM yojanasahasraM, zeSANAM tvaGgulAsaMkhyeyabhAga eca, dvitricaturindriyANAM paryAptAnAmutkarSato'nukrameNa dvAdaza yojanAni trINi gavyUtAni catvAri ceti, paJcendriyatirazcAM jalacarANAM paryAptAnAM garbhajAnAM saMmUrchanajAnAM cotkarSato yojanasahasraM, evaM sthalacarANAM catuSpadAnAM saMmUrchanajAnAMparyApsAnAM gavyUtapRthaktvaM garbhavyutkrAntikAnAM teSAM SaD gavyUtAni ura parisaparpANAM garbhavyutkrAntikAnAM yojanasahasraM eSAmeva sammUrchanajAnAM yojanapRthaktvaM bhujaparisANAM garbhajAnAM gavyUtapRthaktvaM sammUrchanajAnAM ca dhanuH- // 142 // | pRthaktvaM khacarANAM garbhajAnAM sammUrchanajAnAM ca dhanuHpRthaktvameva, tathA manuSyANAM garbhavyutkrAntikAnAM ganyUtatrayaM |sammUrchanajAnAmaGgulAsaMkhyeyabhAgaH, eSa eva sarvatra jaghanyapade aparyAptapade ceti, tathA 'kaivihe Na'mityAdi spaSTaM, navaraM prata anukrama [246] ~295
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [152] C vividhA viziSTA yA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM vividhaM viziSTaM vA kurvanti taditi vaikurvikamiti vA, tatrai-* kendriyavaikriyazarIraM vAyukAyasya paJcendriya kriyazarIraM nArakAdInAM 'evaM jAve tyAderatidezAdidaM draSTavyaM, yaduta 'jaha egiMdiyaveuviyasarIrae kiM vAukAiyaegidiyaveuviyasarIrae avAukAiyaegidiyaveuviyasarIrae ?, goyamA! bAukAiyaegidiyasarIrae no avAukAiya' ityAdinA'bhilApenAyamartho dRzyaH, yadi vAyoH kiM sUkSmasya bAdarasya vA ?, bAdarasyaiva, yadi bAdarasya kiM paryAptakasyAparyAsakasya vA ?, paryAptakasyaiva, yadi paJcendriyasya kiM nArakasya paJcendriyatirazco manujasya devasya vA ?, gautama ! sarveSAM, tatra nArakasya saptavidhasya paryAptakasyetarasya ca, yadi tirazcaH kiM sammUchimasya itarasya vA ?, itarasya, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSa eva paryAptasya, tasyApi ca jalacarAdibhedena trividhasthApi, tathA manuSyasya garbhajasyaiva, tasyApi karmabhUmijasyaiva, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSaH paryAptakasyaiva, tathA devasva bhavanavAsthAdeH, tatrAsurAderdazavidhassa paryAsakaskhetarasya ca, evaM vyantarasyASTavidhasya jyotiSkasya paJcavidhasya, tathA yadi vaimAnikasya kiM kalpopapannasya kalpAtItasya ?, ubhayasyApi paryAptasyAparyAptasya ceti, tathA vaikriyaM bhadanta ! kiMsaMsthitaM ,15 ucyate, nAnAsaMsthitaM, tatra vAyoH patAkAsaMsthitaM, nArakANAM bhavadhAraNIyamuttaravaikriyaM ca huNDasaMsthitaM, paJcendriyatiryagmanuSyANAM nAnAsaMsthitaM, devAnAM bhavadhAraNIyaM samacaturastrasaMsthAnasaMsthitamuttaravaikriya nAnAsaMsthitaM, kevalaM kalpAtItAnAM bhavadhAraNIyameva, tathA caikriyazarIrAvagAhanA bhadanta ! kiMmahatI ?, gautama ! jaghanyato'GkhalAsaMkhyeyabhAgamutkarSataH sAti prata anukrama [246] LICA ~296
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA- raka yojanalakSaM, vAyorubhayathA alAsaMkhyeyabhAga, evaM nArakasya jaghanyena bhavadhAraNIyaM, utkarSataH paJca dhanuHzatAni, 152 zayAMge eSA ca saptamyAM, SaSThyAdiSu tviyameva ardhArddhahIneti, uttaravaikriyA tu jaghanyataH sarveSAmapyanulasaMkhyeyabhAgamutkarSa-11 | rIramUtraM. zrIabhaya tazca nArakasa bhavadhAraNIyadviguNeti, paJcendriyatirathA yojanazatapRthaktvamutkarSataH, manuSyANAM tUtkarSataH sAtirekaM yovRttiH janAnAM lakSaM, devAnAM tu lakSamevottaravaikriya, bhavadhAraNIyA tu bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnAnAM sapta hastAH // 13 // sanatkumAramAhendrayoH paT brahmalAntakayoH paJca mahAzukrasahasrArayozcatvAra AnatAdiSu trayo graibeyakeSu dvAvanuttare veka | iti, anantaroktaM sUtra evAha-'evaM jAva sarNakumAre sAdi, evamiti-duvihe pannatte egindiya ityAdinA pUrvada|rzitakrameNa prajJApanoktaM vaikriyAvagAhanAmAnasUtraM vAcyaM, kiyaddaramityAha-yAvatsanatkumAre ArabdhaM bhavadhAraNIyavaikrihai yazarIraparihAnimiti gamyaM tato'pi yAvadanuttarANi-anuttarasurasambandhIni bhavadhAraNIyAni zarIrANi yAni bhavanti | teSAM ratnI raniH parihIyata iti, etadarthasUtraM bhavet tAvaditi, pustakAntare vidaM vAkyamanyathApi dRzyate, tatrApyakSaraghaTanaitadanusAreNa kAryeti / 'AhAraye'tyAdi sugama, navaraM 'evaM miti yathA pUrva AlApakaH paripUrNa ucArita evamu-1|| taratrApi, tathAhi 'jai maNussa'tti-jai maNussAhAragasarIre kiMganbhavatiyamaNussAhAragasarIre kiM samucchimamaNussA |143 // |hAragasarIre ?, goyamA! gambhavatiyamaNussAhAragasarIre no samucchimamaNussAhAragasarIre, jA ganbhavatiya'ityAdi sarvamUyaM 'jAya jai pamattasaMjayasammahidvipajattayasaMkhejjavAsAuyakammabhUmiganbhavatiyamaNussAhAragasarIre| 30%A5*5*555 [152] * prata % anukrama [246] OMR%A5% RELIGunintentiaTSHREE Harianurary.orm ~297~
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [152] kiM ihipattapamattasaMjayasammadiTThipajattasaMkhejavAsAuyakammabhUmigagambhavatiyamaNussAhAragasarIre aNivipattapamattasaM-14 jayasammadidvipajjattayasaMkhejavAsAuyakammabhUmigagambhavatiyamaNussAhAragasarIre ?, goyamA!' dvitIyasya niSedhaH prathamasya cAnujJA vAcyA, etadevAha-'vayaNA vibhANiyacatti sUcitavacanAnyapyuktanyAyena sarvANi bhaNanIyAni, vi-IP bhAgena pUrNAnyucAraNIyAnItyarthaH, 'AhArayatti 'AhAragasarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNatA ?, goymaa|| ityetat sUcitaM, 'jahapaNeNaM desUNA rayaNIti katham?, ucyate, tathAvidhaprayatnavizeSatastathArambhakadravyavizeSatazca prArambha-18 kAleupyuktapramANabhAvAt , na hIhaudArikAderivAlAsaMkhyeyabhAgamAtratA prArambhakAle iti bhAvaH / 'teyAsarIre gaM / bhaMte ityAdi, evaM yAvatkaraNAt prajJApanAsatkaikaviMzatitamapadoktA taijasazarIravaktavyatA iha vAcyA, sA ceyamarthataH-e-12 gidiyateyagasarIre NaM bhaMte ! kativihe paNNatte?,goyamA!paMcavihe paNNatte, taMjahA-puDhavIjAvavaNassaikAiyaegidiyateyagasarIre,' evaM jIvarAziprarUpaNA'nusAreNa sUtraM bhAvanIyaM, yAvat 'sabaTTasiddhagaaNuttarovavAiyakappAtItavemANiyadevapaMcendiyateyagasarIreNaM bhaMte! kiMsaMThie?, nANAsaMThANasaMThie' yasya pRthivAdijIvasya yadaudArikAdizarIrasaMsthAnaM tadeva tejasasya kArmaNasya ca, tathA jIvasya mAraNAntikasamudghAtagatasya kiyatI taijasI zarIrAvagAhanA ?, zarIramAtrA viSkambhavAhalyAbhyAmAyAmatastu jaghanyenAGgalasthAsaMkhyeyabhAga utkarSata Urdramadhazca lokAntAlokAntaM yAvadekendriyasya, tatastatrotpattimaGgIkRtyeti bhAvaH, evaM sarveSAmevaikendriyANAMdvIndriyANAM tu AyAmata utkarSeNa tiryaglokAlokAntaM yAvatprAyastiryaga prata anukrama [246] -- REairatomi nd ~298~
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 152 rIrasUtra prata vRttiH sUtrAMka [15] zrIsamavA- loke dvIndriyAditirazcAM bhAvAt , nArakasya jaghanyato yojanasahasraM, kathaM ?, narakAspAtAlakalazasya sahasramAnaM kukhya yAMge bhittvA tatra matsyatayotpadyamAnasya, utkarSeNa tu adhaHsaptamI yAvat saptamapRthvInArakaM samudrAdimatsyeSUtpadyamAnaM pratItya, zrIabhaya tiryak khayambhUramaNaM yAvat Urdhva paNDakavanapuSkariNI yAvat , yatastayonAraka utpadyate, na parataH, manuSyasya lokAntaM yAvat , bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmazAnadevAnAM jaghanyato'GgulAsaMkhyeyatamabhAgaH khasthAna evaM pRthivyAditayotpA-1 // 144 // dAt, utkarSatastu adhastRtIyapRthvIM yAvat tiryak khayambhUramaNabahirvedikAntaM UrdhvamIpatprArabhArAM yAvat , yata ete. zubhaparyApsavAdareveva pRthivyAdiSUtpadyante ato na parato'pIti, sanatkumArAdisahasrArAntadevAnAM tu jaghanyato'GgulAsaMkhyeyabhAgaH, kathaM ?, paNDakavanAdipuSkariNImajjanArthamavatAre mRtasya tatraiva matsyatayotpadyamAnatvAt pUrvasambandhinI vA manuSyopabhuktastriyaM pariSvajya mRtasya tadgarbhe samutpAdAditi, utkarSatastu. adho yAvanmahApAtAlakalazAnAM dvitIsAyakhibhAgaH, tatra hi jalasadbhAyAnmatsyeSUtpadyamAnatvAt, tiryak svayambhUramaNasamudraM yAvat , UgemacyutaM yAvat, tatra hi saGgatikadevanizrayA gatasya mRtvehotpadyamAnatvAditi, AnatAdInAmacyutAnAM tu jaghanyato'julAsaMkhyeya bhAgaH makathaM ?, ihAgatasya maraNakAlaviparyastamatermanuSyopabhuktastriyamapyabhiSvajya mRtasya tatraivotpatceriti, utkarSatastvadho yA- vadadholokamAmAn tiryaanuSyakSetre UrdhvamacyutavimAnAni yAvat manuSyeSvevotpadyante iti bhAvanA tathaiva kAryA, greveyakAnuttaropapAtikadevAnAM japanyato vidyAdharaNI yAvat utkarSato'dho yAvadadholokapAmAn tiryaanuSyakSetraM Urca prata SACROSI -Clerk anukrama [246] // 14 // ~299~
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 4 4 -2 prata sUtrAMka [152] tadvimAnAnyeveti, evaM kArmaNasyApyavagAhanA dRzyA samAnatvAdeva tayoriti / uktArthameva sUtrAMzamAha-gevejagassa Na mityaadi|anntrN zarIriNAmavagAhanAdharma ukto'dhunA tvavadhidharmapratipAdanAyAha-'bheya visayasaMThANe ambhitara bAhire yadesohI / ohissa buTTihANI paDivAI ceva apaDivAI // 1 // ' dvAragAthA, tatra bhedo'vadhervaktavyo, yathA dvividho'vadhirbhavati-bhavapratyayaH kSAyopazamikaca, tatra bhavapratyayo devanArakANAM kSAyopazamiko manuSyatirazcAmiti, tathA viSayo-gocaro'vadhervAcyaH, sa ca caturdA-dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato jaghanyena tejobhASayoragrahaNaprAyogyAni dravyANi jAnAti, utkarSatastu sarvamekANukAdhanantANukAntaM rUpidravyajAtaM jAnAti, kSetraM jaghanyato'GgulA| saMkhyeyabhAgaM jAnAti utkarSato'saMkhyeyAnyaloke lokamAtrANi khaNDAni jAnAti, kAlaM jaghanyata AvalikAyA asaMkhyeyabhAgamatItamanAgataM ca jAnAti, utkarSataH saMkhyAtItA utsarpiNyavasarpiNIrjAnAti, bhAvato jaghanyataH pratidravyaM caturo varNAdIn utkarSataHpratidravyamasaMkhyeyAn sarvadravyApekSayA tvanantAniti, tathA saMsthAnamavadhervAcyaM, yathA nArakANAM taprAkAro'vadhiH palyAkAro bhavanapatInAM paTahAkAro vyantarANAM jhlaakRtiyotisskaannaaN mRdaGgAkAraH ka-18 lpopapannAnAM puSpAvalIracitazikharacaryAkAro aveyakAnA kanyAcolakasaMsthAno'nuttarasurANAM lokanAlyAkRtirityarthaH, tiryaanuSyANAM tu nAnAsaMsthAna iti, tathA 'abhitara'tti ke avadhiprakAzitakSetrasyAbhyantare vartante iti vAcyaM, prata anukrama [246] 25 sama- ~300~
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [152] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [15] zrIsamavA- yathA neraiyadevatitthaMkarA ya ohissa'vAhirA kuMtI'tyAdi, tathA 'bAhire yatti ke'vadhikSetrasya bAhyA bhavantIti vAcyaM, 153 ayAMge tatra zeSA jIvA bAhyAvadhayo'bhyantarAvadhayazca bhavanti, tathA 'desohitti avadhiprakAzyavastuno dezaprakAzI avadhiA-12vadhivedazrIabhayazAvadhiH sa keSAM bhavatIti vAcyaM, tadviparItastu sarvAvadhiH, tatra manuSyANAM ubhayamanyeSAM dezAvadhireva, yataH sarvA- nAlezyAvRtiH vadhiH kevalajJAnalAbhapratyAsattAvevotpadyata iti, tathA'vagheddhiAnizca vAcyA, yo yeSA bhavati, tatra tiryagmanuSyANAM hArAH // 145 varddhamAno hIyamAnazca bhavati, zeSANAmavasthita eSa, tatra varddhamAno'jhulAsaMkhyeyabhAgAdi dRSTvA bahu bahutaraM pazyati, viparItastu hIyamAna iti, tathA pratipAtI cApratipAtI cAvadhirvAcyaH, tatrotkarSato lokamAtraH pratipAtyataH parama-| pratipAtI, tatra bhavapratyayastaM bhavaM yAvanna pratiSatati, thAyopazamikastUbhayatheti / etadeva darzayatikaivihe the bhaMte ! ohI pannattA ?, goyamA ! duvihA pannattA, bhavapaJcaie ya khaovasamie ya, evaM sanna ohipadaM bhANiyavaM, sIyA ya daba sArIra sAyA taha veyaNA bhave dukkhA / anbhuvagamuvakkamiyA NIyAe ceva aNiyAe // 1 // neraiyA NaM maMte ! kiM sItaM veyaNaM veyati usiNaM veyaNaM veyaMti sItosiNaM veyaNaM veyaMti?, goyamA ! neraiyA evaM ceva veyaNApadaM bhANiyatvaM // kai paM bhante ! lesAo paM01, go0! chalesAo paM0, taM0-kiNhA nIlA kAU teU pamhA sukA, evaM lesAparya bhANiyavvaM / / aNaMtarA ya AhAre | // 145 // AhArAbhogaNA iya / poggalA neva jANaMti, ajjavasANe ya sammatte // 1 // neraiyA NaM bhaMte ! aNaMtarAhArA to nivvattaNayA tao pariyAiyaNayA to pariNAmaNayA to pariyAraNayA tao pacchA vikubvaNayA ?, haMtA goyamA! evaM AhArapada bhANiyacvaM (sUtra153) prata anukrama [246] ~301~
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [153] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: <-- prata sUtrAMka [153] - 'kaivihe'ityAdi, anAvasare prajJApanAyAstrayaviMzattamaM padamanyUnamadhyeyamiti, anantaramupayogavizeSaH kSAyopazamiko jIvaparyAyaH ukto'dhunA sa evaudayiko vedanAlakSaNo'bhidhIyate-'sIyA' ityAdi dvAragAthA, tatra 'sIyA yati cazabdo'nuktasamucaye tena trividhA vedanA-zItA uSNA zItoSNA ceti, tatra zItAmuSNAM ca vedayanti nArakAH, ze-13 pAstrividhAmapi, ''tti upalakSaNatvAccaturvidhA vedanA dravyAdibhedena, tatra pudgaladravyasambandhAt dravyavedanA nArakA-IN ghupapAtakSetrasambandhAt kSetravedanA nArakAdyAyuHkAlasambandhAt kAlavedanA vedanIyakamrmodayAdbhAbavedanA, tatra nArakAdayo vaimAnikAntAzcaturvidhAmapi vedanAM vedayantIti, tathA 'sArIra'tti trividhA vedanA zArIrI mAnasI zArIramA-13 nasI ca, tatra saMkSipaJcendriyAH sarve trividhAmapi itare tu zArIrImeveti, tathA 'sAya'tti trividhA vedanA-sAtA asAtA 8 sAtAsAtA ceti, tatra sarve jIvAH trividhAmapi vedayantIti, 'taha veyaNA bhave dukkha'tti trividhA vedanA-sukhA duHkhAI sukhaduHkhA ceti, tatra sarve'pi trividhAmapi vedayanti, navaraM sAtAsAtayoH sukhaduHkhayozcAyaM vizeSaH-sAtAsAte kra-2 meNodayaprAptavedanIyakarmapudgalAnubhavalakSaNe sukhaduHkhe tu pareNa udIryamANavedanIyakarmAnubhavalakSaNe, tathA 'abhuvaga-18 muvakkamiya'tti dvidhA vedanA-AbhyupagamikI aupakramikI ceti, tatrAdyAmabhyupagamato vedayanti jIyA yathA sAdhavaH ziroluzcanabrahmacaryAdikAM dvitIyA tu khayamudIrNasyodIraNAkaraNena bodayamupanItasya vedanIyasyAnubhavataH, tatra paJcendriyatiryaanuSyA dvividhAmapi zeSAstvopakramikImeva vedayantIti, tathA 'NIyAe ceva aNiyAe'tti dvividhA bedanA, --2 prata anukrama [247-251] ** * ~302~
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [153] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge prata sUtrAMka hArAH [153] zrIsamabATa tatra nidayA AbhogataH anidayA tvanAbhogataH, tatra saMjJina ubhayato'saMjJinastvanidayeti, etaddvAravivaraNAya 'neraiyA | 153 a'mityAdi, ihAvasare prajJApanAyAH paJcatriMzattamaM vedanAkhyaM padamadhyeyamiti / anantaraM vedanA prarUpitA, sA ca lezyAvata vadhivedazrIabhaya018 eva bhavatIti lezyAprarUpaNAyAha-'kaha bhaMte'ityAdi, iha sthAne prajJApanAyAH saptadarza paDaddezaka lezyAbhidhAnaM nAlezyAvRttiH padamadhyetavyaM, tacAsmAbhiratibahutvAdarthato'pi na likhitamiti tata evAvadhAraNIyamiti / anantaraM lezyA uktAH, // 146 // hai salezyA eva cAhArayantItyAhAraprarUpaNAyAha-'aNaMtarA yetyAdidvArazlokamAha, tatra 'aNaMtarA ya AhAre tti ananta rAzca-avyavadhAnAcAhAraviSaye anantarAhArA jIvA vAcyA ityarthaH, tathA''hArasyAbhogatA, apiceti vacanAdanAbhogatA ca vAcyA, tathA pudgalAna jAnantyeva evakArAnna pazyantIti caturbhaGgI sUcitA, tathA adhyavasAnAni samyaktvaM ca vAcyamiti, tatrAdyadvArArthamAha-'neraie'tyAdi, 'anantarAhAra'tti upapAtakSetraprApsisamaya evAhArayantItyarthaH 'tato nibattaNayA' iti tataH zarIranivRttiH, tato 'pariyAiyaNayatti tataH paryAdAnamaGgapratyaGgaiH sama-12 tAtyA (dAdA)namityarthaH, 'tato pariNAmaya'tti tataH zabdAdiviSayopabhoga ityarthaH tato pacchA viuvaNayati tataH 8| pazcAdvikriyA nAnArUpA ityarthaH, hantA gautama!, evametaditi bhAvaH, evaM sarveSAM paJcendriyANAM vaktavyaM, navaraM devAnAM // 146 // pUrva vikurvaNA pazcAtparicAraNA zeSANAM tu pUrva paricAraNA pazcAdvikurvaNA, ekendriyAdInAmapyevaM prazne, nirvacane tu yatra vaikriyasambhavo nAsti tatra vikurvaNA niSedhanIyeti, 'ekmAhArapayaM bhANiya'ti yathA''dyadvArasya prazna uktastathA prata anukrama [247-251] ABAR-%EGRECORRE ~3034
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [153] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: C prata sUtrAMka [153] prata anukrama [247-251] tadattaraM zeSadvArANi ca bhaNadbhiH prajJApanAyAzcaturviMzattamaM paricAraNApadAkhyaM padamiha bhaNitavyamiti, idaM cAtrAhA-14 ravicArapradhAnatayA AhArapadamuktamiti, tatpunarevamarthatastatra 'AhArAbhogaNAiya'tti etasya vivaraNa-nArakANA kimAbhoganivartita AhAro'nAbhoganivartito vA ?, ubhayathApIti nirvacanaM, evaM sarveSAM navaramekendriyANAmanAbhoganivartita eveti, tathA 'poggalA neva jANaMti'tti asthArthaH-nArakA yAn pudgalAna AhArayanti tAnavadhinApi na jAnanti aviSayatvAttadavadhesteSAM, na pazyanti cakSuSA'pi lomAhAratvAt teSAM, evamasurAdayastrIndriyAntAH, kevalaM hU~ ekendriyA anAbhogAhAratvAvitrIndriyAzca matyajJAnitvAnna jAnanti cakSurindriyAbhAvAcca na pazyantIti, caturindriyAstu |cakSuHsadbhAve'pi matyajJAnitvAt prakSepAhAraM na jAnanti, cakSuSApi na pazyanti, tathA ta eva lomAhAramAzritya na jAnanti na pazyantIti vyapadizyate, cakSuSo'viSayatvAttasya, paJcendriyatiryaJco manuSyAzca kecijAnanti pazyanti cAhai vadhijJAnAdiSu yuktAH lomAhAraprakSepAhArAca, tathA'nye jAnanti na pazyanti lomAhAraM jAnantyavadhinA na pazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti pazyanti, tatra na jAnanti prakSepAhAraM matyajJAnitvAtpazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti na pazyanti lomAhAraM niratizayatvAditi, vyantarajyotiSkA nArakavat, vaimAnikAstu ye samyagdRSTayaste jA-8 nanti viziSTAvadhitvAt pazyanti cakSuSo'pi viziSTatvAt , midhyAdRSTayastu na jAnanti na pazyanti, pratyakSaparokSajJAnayosteSAmaspaSTatvAditi, tathA 'ajjhavasANe ya'tti dvAraM, nArakAdInAM prazastAprazastAnyasaMkhyeyAnyadhyavasAyasthAnA OCOCCAS ~304~
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [153] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: | yurbandhame dotpAdo prata sUtrAMka [153] dartanAvirahAkaH prata anukrama [247-251] zrIsamavA-1 nIti, tathA 'saMmatte'tti dvAraM, tatra nArakAH kiM samyaktvAbhigamino mithyAtvAbhigaminaH samyaktvamithyAtvAbhigami yAMge 18nazceti, trividhA api, evaM sarve'pi, navaramekendriyavikalendriyA mithyAtvAbhigamina eveti / anantaramAhAraprarUpaNA zrIabhaya kRtA AhArazcAyurbandhavatAmeva bhavatItyAyurvandhaprarUpaNAyAhavRtiH kaivihe the bhaMte ! Augavandhe pannatte ?, goyamA! chavihe Augavandhe patnatte, taMjahA-jAinAmanihattAue gatinAmanihattAue // 147 // ThiinAmanihattAue paesanAmanihattAue aNubhAganAmanihattAue ogAhaNAnAmanihattAue, neraiyANaM bhaMte! kaivihe Augavandhe panna?, goyamA! chabihe pannatte, taMjahA-jAtinAma0 gainAma0 ThiinAma0paesanAma0 aNubhAganAma0 ogAhaNAnAma0 evaM jAva vemANiyANaM // nirayagaI NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM paM01. goyamA! jahanneNaM eka samayaM ukkoseNaM bArasa muhatte, evaM tiriyagaI maNussagaI devagaI, siddhigaI NaM maMte ! kevaiyaM kAlaM virahiyA sijmaNayAe pannatA, goyamA! jahanneNaM evaM samayaM ukkoseNaM chammAse, evaM siddhivajA uncaTTaNA, imIse gaM bhate ! rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM, evaM uvavAyadaMDao bhANiyaco uvaTTaNAdaMDao ya, neraiyA NaM bhaMte ! jAtinAmanihattAurga kati Agarisehi pagarati ?, go0 siya 1 siya 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / siya ahadi, no ceva NaM navahi, evaM sesANavi AugANi jAva vemANiyatti / / sUtra 154 // 'kAvihe'tyAdi, tatrAyupo bandhaniSeka AyurvandhaH, niSekazca pratisamayaM bahuhInahInatarasya dalikasyAnubhavanArtha racanA, nidhattamapIha niSeka ucyate, ata evAha-'jAinAmanidhattAue, jAtinAmA saha nidhattaM-niSiktamanubha * // 147 // REnatinikana ~305~
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [154] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [154] prata S4%SSSSSRCTCh banArtha bahalpAlpatarakrameNa vyavasthApitamAyurjAtinAmanidhattAyuH, atha kimartha jAsAdinAmakarmaNA''yurvizeSyate ?, AyuSkasya prAdhAnyopadarzanArtha, yasmAnnArakAdyAyurudaye sati jAtyAdinAmakarmaNAmudayo bhavati, nArakAdibhavopanAhakaM cAyureva, yasmAdyAkhyAprajJatyAmuktaM-"neraie NaM bhaMte ! neraiesu uvavajjai aneraie neraiesu uvavajai ?, goyamA! naraie neraiesu uvavajai no aneraie neraiesu uvavajjaI" etaduktaM bhavati-nArakAyuHprathamasamayasaMvedanakAla eva nAraka ityucyate; tatsahacAriNAM ca paJcendriyajAtyAdinAmakarmaNAmapyudaya iti, tathA 'gatinAmanidhattAue'tti gatinArakagatyAdiH tallakSaNaM nAmakarma tena saha nidhattaM-niSiktamAyurgatinAmanidhattAyuH, tathA 'ThiinAmanidhattAue'tti sthitiyat sthAtavyaM tena bhAvanAyurdalikasya saiva nAmaH-pariNAmo dharma ityarthaH sthitinAma, gatijAtyAdikarmaNAM ca prakRtyAdibhedena caturvidhAnAM yaH sthitirUpo bhedastat sthitinAma tena saha nidhattamAyuH sthitinAmanidhattAyuriti, tathA 'paesanAmanidhattAue'tti pradezAnAM-pramitaparimANAnAmAyuHkarmadalikAnAM nAma-pariNAmo yaH tathA''tmapradezeSu sambandhanaM sa pradezanAma jAtigatyavagAhanAkarmaNAM vA yatpradezarUpaM nAmakarma tatpadezanAma tena saha nidhattamAyuH pradezanAmanidhattAyuriti, tathA 'aNubhAganAmanidhattAue'tti anubhAgaH-AyuSkarmadravyANAM tIbrAdibhedo rasaH sa eva tasya vA nAmaH-pariNAmo'nubhAganAma athavA gatyAdInAM nAmakarmaNAmanubhAgavandharUpo bhedo'nubhAganAma tena saha nidhatta|mAyuranubhAganAmanidhattAyuriti, tathA 'ogAhaNAnAmanidhatvAue'tti avagAhate jIvo yasyAM sA'vagAhanA-zarIramaudA anukrama [252] ~306~
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [154] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge prata sUtrAMka vRttiH vanAvi [154] zrIsamavA-INIrikAdipaJcavidhaM tatkAraNaM karmApyavagAhanA tadrUpaM nAmakavigAhanAnAma tena saha nidhattamAyuravagAhanAnAmanidhattAyu- 154 A riti||'neriyaann mityAdi spaSTaM / anantaramAyurbandha ukto'dhunA baddhAyuSAM nArakAdigatiSUpapAto bhavatIti tadvirahakAla- yubandhabhabhIabhayAprarUpaNAyAha-nirayagaI 'mityAdi kaNThyaM, navaraM yadyapi ratnaprabhAdiSu caturvizatimuhUrtAdivirahakAlo, yathoktaM-181 |'cauvIsaI muhuttA satta ahoratta taya pannarasA / mAso ya do ya cauro chammAsA virahakAlotti // 1 // ' tathApi sA-101 // 148 mAnyagatyapekSayA dvAdaza muhUrtA uktAH, tathA evaMkaraNAdyattiryamanuSyagayoH sAmAnyena dvAdaza muhUrtA uktAH tadgarbhavyutkrAntikApekSayA, daivagatau tu sAmAnyata eva, 'siddhivajA ubaddaNe ti nArakAdigatiSu dvAdazamuhUrto virahakAla u-131 dvartanAyAmiti, siddhAnAM tUdvarttanaiva nAsti, apunarAvRttitvAtteSAmiti, 'imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA keva-14 iyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM paNNattA, evaM upavAyadaMDao bhANiyaghotti, sa cAyaM-"goyamA! jahaNNeNaM ekaM sa-II mayaM ukkoseNaM cauvIsaM muhuttAI' anenAbhilApena zeSA vAcyAH, tathAhi-'sakarappabhAe NaM ukkoseNaM satta rAIdiyANi | 21 vAluyappabhAe addhamAsaM paMkappabhAe mAsaM dhUmappabhAe do mAsA tamappabhAe cauro mAsA ahesattamAe chamAsa'tti hai asurakumArA 'cauvIsai muhuttA' evaM jAva thaNiyakumArA, puDhavikAiyA avirahiyA uvavAeNaM evaM sesAvi, beiMdiyA // 18 // aMtomuhutaM, evaM teiMdiyacauridiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyAvi gabbhavatiyatiriyA maNuyA ya bArasa muhuttA saMmucchimamaNussA cauvIsaI muhuttA pirahiA uvavAeNaM, vaMtarajoisiyA cauvIsaM muhuttAI, evaM sohammI RASACRACCIA prata anukrama [252] ~307~
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [154] prata anukrama [252] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra- 4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [ 04] aMgasUtra- [04] sANevi, saNakumAre Nava diNAI vIsA ya muhuttA, mAhiMde vArasa divasAI dasa muhuttA gaMbhaloe addhatevIsaM rAIdiyAI laMtara paNayAlIsaM mahAsuke asII sahassAre diNasayaM Agae saMkhejA mAsA evaM pANaevi jaraNe saMkhebA vAsA evaM acuevi gevejjapatthaDesu tisu kameNa saMkhejAI vAsasayAI vAsasahassAI vAsasyasahassAiM vijayAisu asaMkhejjaM kAlaM, saGghaTTasiddhe palionamassA saMkhejjaibhAgaM ti 'evaM ubaTTaNAdaMDaovitti / upapAta udvarttanA cAyubandhe eva bhavatItyAyurvandhe vidhivizeSaprarUpaNAyAha - 'nerahae' tyAdi kaNThyaM, navaraM AkarSo nAma karmapudgalopAdAnaM, yathA gauH pAnIyaM pivantI bhayena punaH punaH AbRhati, evaM jIvo'pi tItreNAyurvandhAdhyavasAnena sakRdeva jAtinAmanidhattAyuH prakaroti, mandena dvAbhyAmAkarSAbhyAM mandatareNa tribhirmandatamena caturbhiH paJcabhiH SaDbhiH saptabhiraSTAbhirvA na punarnavabhiH evaM zeSANyapi, 'AugANi tti gatinAmanidhattAyurAdIni vAcyAni yAvadvaimAnikA iti, ayaM caikAdyAkaniyamo jAtyAdinAmakarmaNAmAyurvandhakAla evaM badhyamAnAnAM zeSakAlamAyurbandhaparisamApteruttarakAlamapi bandho'styeva, eSAM dhruvavandhinInAM ca jJAnAvaraNAdiprakRtInAM pratisamayameva bandhanirvRttirbhavati, etAstu parAvRtya vadhyanta iti, anantaraM jIvAnAmAyurvandhaprakAra ukto'dhunA teSAmeva saMhananasaMsthAnavedaprakAramAha kavi NaM bhaMte! saMghayaNe panate 1, goyamA ! chavvihe saMghayaNe pannatte, taMjaddA vairosa bhanArAyasaMghayaNe risabhanArAyasaMghayaNe nArAyasaMghaNe addhanArAyasaMghaNe kIliyAsaMghayaNe chevaTTasaMghayaNe, neraiyA gaM bhaMte! kiMsaMghayaNI 1, goyamA ! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI For Park Use Only mUlaM [154] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH ~308~ junrary org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ---------------- ----------- mUlaM [155] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: 155 sa hananasaM prata sthAnAni. zrIsamavA-IN yAMge zrIamaya vRttiH // 149 // sUtrAMka [155]] prata anukrama [253] ACCIA va aDhi Neva chirANeva pahArU je poggalA aNiTThA akaMtA appiyA aNAejA asubhA amaNuNNA amaNAmA amaNAbhirAmA te tesiM asaMghayaNacAe pariNamaMti, asurakumArA NaM bhaMte ! kisaMghayaNA pannattA?, goyamA! chaNDaM saMghayaNANaM asaMghayaNI NevaTThI Neva chirA va pahArU je poggalA iTTA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA maNAbhirAmA te tesiM asaMghayaNattAe pariNamaMti, evaM jAva thaNiyakumArANaM, puDhacIkAiyAM NaM bhaMte ! kiMsaMghayaNI pannattA ?, goyamA ! chevaTThasaMghayaNI pa0, evaM jAva saMmucchimapazcindiyatirikkhajoNiyatti, gambhavataMtiyA chavvihasaMghayaNI, samucchimamaNussA chevaTThasaMghayaNI gabbhavakkaMtiyamaNussA chabvihe saMghayaNe pa0, jahA amarakumArA tahA vANamaMtarajoisiyavemANiyA y|| kavihe gaM bhaMte! saMThANe pannate. goyamA! chabihe saMThANe 50,0samacauraMse 1 NigyohaparimaNDale 2 sAie 3 vAmaNe 4 khuje 5 huMDe 6, raiyA paM bhaMte ! kiMsaMThANI pa01, goyamA ! huMDasaMThANI pa0, asurakumArA kiMsaMThANI 501, goyamA ! samacauraMsasaMThANasaMThiyA pa0, evaM jAva thaNiyakumArA, puDhavI masUrasaMThANA 50, bAU thivyasaMThANA pannattA, teU sUikalAvasaMThANA pannattA, vAU paDAgAsaMThANA pannattA, vaNassaI nANAsaThANasaMThiyA pannattA, veiMdiyateIdiyacauridiyasamucchimapaMceMdiyatirikkhA huMDasaMThANA pa0, gambhavavaMtiyA chabbihasaMThANA samucchimamaNussA huMDasaMThANasaMThiyA pannattA, ganbhavataMtiyANaM maNussANaM chavihA saMThANA pannattA, jahA asurakumArA tahA vANamaMtarajoisiyavemANiyAvi // (sUtra155) M 'kAvihe NamityAdi, daNDakatrayaM kaNThyaM, navaraM saMhananamasthivandhavizeSaH, markaTasthAnIyamubhayoH pArthayorasthi naaraacN| RSabhastu paTTaH vajaM kIlikA, vajrazca RSabhazca nArAcaM ca yatrAsti tadvavarSabhanArAcasaMhananaM, markaTapaTTakIlikAracanA-18 SOSANSARACK // 14 // aitincturary.orm ~309~
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------------------------ mUlaM [155] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [155] yuktaH prathamo'sthivandhaH markaTapaTTAbhyAM dvitIyaH markaTayuktastRtIyaH markaTakaikadezabandhanadvitIyapArzvakIlikAsambandhazcaKI turthaH aGgulidvayasaMyuktasya madhyakIlikaiva dattA yatra tatkIlikAsaMhananaM paJcamaM yatrAsthIni carmaNA nikAcitAni kevalaM tatsevArta, snehapAnAdInAM nityaparizIlanA sevA tayA RtaM-vyAsaM sevAmiti SaSThaM, 'chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNe'tti uktarUpANAM SaNNAM saMhananAnAmanyatamasyApyabhAvenAsaMhaninaH-asthisaJcayarahitAH, ata evAha-'nevaTThI'naivAsthIni taccharIrake 'neva chira'tti naiva zirA-dhamanyaH 'Neva hArutti naiva vAyUnItikRtvA saMhananAbhAvaH, tatsahitAnAM hi pracuramapi duHkhaM na vAdhAvidhAyi syAt , nArakAstvatyantazItAdivAdhitA iti, na cAsthisaJcayAbhAve zarIraM nopapIyate, skandhavattadupapatteH, ata evAha-'je poggale'tyAdi, ye pudgalA aniSTAH-avallabhAH sadaivaiSAM sAmAnyena tathA| akAntA-akamanIyAH sadaiva tadbhAvena tathA apriyA-dveSyAH sarveSAmeva tathA'zubhAH-prakRtyasundaratayA amanojJA-ama-18 noramAH kathayApi tathA amanaHApA-na manaHpriyAzcintayApi te evaMbhUtAH pudgalAsteSAM-nArakANAM 'asaMghayaNattAe'tti asthisaJcayavizeSarahitazarIratayA pariNamaMti, 'kaivihe NaM bhaMte! saMThANe'syAdi, tatra mAnonmAnapramANAni anyUnAnyanatiriktAni aGgopAGgAni ca yasmin zarIrasaMsthAne tatsamacaturasrasaMsthAnaM, tathA nAmita upari sarvAvayayAzcaturasrA-lakSaNA'visaMvAdino'dhastu tadanurUpaM yanna bhavati tayagrodhasaMsthAnaM tathA nAbhito'dhaH sarvAvayavAzcaturakhA lakSaNAvisaMvAdino yasyopari ca yattadanurUpaM na bhavati tatsAdisaMsthAna, tathA prIvA hastapAdAzca samacaturasrA lakSa prata anukrama [253] ESSAGE C ~310~
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ----------------- ----------- mUlaM [155] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: yAMge 156 vedaH 157 samavasaraNaM. prata sUtrAMka [155] zrIsamavA-12 NayuktA yatra saMkSiptaM vikRtaM ca madhye koSThaM tat kubjasaMsthAnaM, tathA yallakSaNayuktaM koSThaM caturasralakSaNApetaM grIvAdyavaya- vahastapAdaM ca tadvAmanaM, tathA yatra hastapAdAdyavayavAH bahuprAyAH pramANavisaMvAdinaca taduNDamityucyate / zrIabhaya kaivihe NaM bhaMte ! e pa01, moyamA ! tivihe vee pa0, 20 itthIvee purisavee napuMsavee, neraiyA NaM bhaite! kiM itthIveyA purivRttiH saveyA NapuMsagayeyA 101, goyamA! No itthI0 No puMvee NapuMsagaveyA pa0, asurakumArA NaM bhaMte! ki itthI purisa0 napuMsagaveyA ?, // 150 // goyamA! itthI0 purisaveyA No NapuMsagaveyA jAva thaNiyakumArA, puDhavI AU teU vAU vaNassaI citicauridiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhasamucchimamaNussA papuMsagaveyA gambhavatiyamaNussA paMciMdiyatiriyA yativeyA, jahA asurakumArA tahA vANamaMtarA joisiyavemANiyAvi (sUtra 156) teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kappassa samosaraNaM NeyavvaM jAva gaNaharA sAvadhA niravacA vocchiNA jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse tIyAe ussappiNIe satta kulagarA hotthA taM-mittadAme sudAme ya, supAse ya sarvapame / vimalapose sughose ya, mahAghose ya sattame // 1 // jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse tIyAe osappiNIe dasa kulagarA hotyA, taMjahA-sayaMjale sayAU ya, ajiyaseNe arNataseNe ya / kajaseNe bhImaseNe mahAbhImaseNe ya sattame // 2 // daDharahe dasarahe sayarahe // jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe samAe satta kulagarA hotyA, taMjaddA-paDhametya vimalavAhaNa [cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatco paseNaIe marudeve ceva nAbhI ya // 3 // ] etesi NaM sattaNhaM kulagarANa satta bhAriyA hotyA, taMjahA-caMdajasA caMdakatA [suruvapaDirUva cakkhukatA ya / sirikatA marudevI kulagarapattINa NAmAI // 4 // ] jaMbuddIve NaM dIve mArahe vAse imIse NaM osappiNIe cauvIsa titthagarANaM piyaro hosthA, taMjahA-NAmI ya jiyasattu ya [jiyArI saMvare iya, mehe ghare pahaDhe ya mahaseNe prata anukrama [253] R // 15 // ~311~
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 ya khattie // 5 // suggIve daDharahe viNhU vasupUje ya khattie / kayavammA sIhaseNe bhANU vissasaNe iya // 6 // sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samudavijaye ya / rAyA ya AsaseNe ya siddhatyeciya khattie // 7 // ] uditodiyakulavaMsA visuddhavaMsA guNehi uvaveyA / tityappavattayANaM ee piyaro jiNavarANaM // 8 // jaMbUddIve Na dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM tityagarANaM mAyaro hotyA taM.-marudevI vijayA seNA [siddhatyA maMgalA susImA ya / puhavI lakhaNA rAmA naMdA viNhU jayA sAmA // 9 // sujasA sucaya airA siriyA devI pabhAvaI paumA / vappA sivA ya vAmA tisalA devI ya jiNamAyA // 10 // ] jaMbUhIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM titthagarA hotthA, taMjahA-usabha 1 ajiya 2 saMbhava 3 abhiNaMdaNa 4 sumai 5 paumappaha 6 supAsa 7 caMdaNama 8 suvidipuSpadaMta 9 sIyala 10 sijaMsa 11 vAsupuja 12 vimala 13 arNata 14 dhamma 15 saMti 16 kuMthu 17 ara 18 mali 19 muNisuvaya 20 Nami 21 mi 22 pAsa 23 vaDamANo 24 ya, eesiM cauvIsAe titvagarANaM cauccIsaM putvabhavayA NAmadheyA hotthA, taM0-'paDhamettha vairaNAbhe vimale taha vimalavAhaNe ceva / tatto ya dhammasIhe sumitta taha dhammamitte ya // 11 // suMdaravAhu taha dIhabAhu jugabAhu lahabAha ya / diNNe ya iMdadatte suMdara mAhidare ceva // 12 // sIharahe meharahe ruppI a suMdasaNe ya boddhavve / tato ya naMdaNe khalu sIhagirI ceva vIsaime // 13 // adINasattu saMkhe sudaMsaNe naMdaNe ya boddhaye // [imIse ] osappiNIe ee, titthakarANaM tu putvabhavA // 14 // eesiM cauccIsAe tisthakarANaM cauvvIsaM sIyAo hotyA, taMjahA-sIyA sudaMsaNA suppabhA ya siddhattha suppasiddhA ya / vijayA ya vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA ceva // 15 // aruNapama caMdappabha sUrappaha amgi sappamA ceva / vimalA ya paMcavaNNA sAgaradacA ya NAgadattA ya // 16 // prata anukrama [254-383] 26sama SAREnicatinian WI ~312~
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA yAMge |157ava: sarpiNI bhIabhaya vRciH jinAdi [156159] gAthA: 1-93 // 151 // abhayakara niluikarA maNoramA taha maNoharA ceva / devakurUttarakurA visAla caMdappabhA sIyA // 17 // eAo sIAo sabvesi ceva jiNavariMdANaM / sabbajagavacchalANaM savvougasubhAe chAyAe // 18 // puci okhittA mANusehiM sAha(1) romakvehiM / pacchA vahati sIba asuriMdasuriMdanAgiMdA // 19 // calacavalakuMDaladharA scchNdviubviyaabhrnndhaarii| suraasuravaMdiANaM vahati sI jiNaMdANaM // 20 // purao vahaMti devA nAgA puNa dAhiNammi pAsammi / pacacchimeNa asurA garulA puNa uttare pAse // 21 // usabho aviNIyAe cAravaIe aridvavaraNemI / avasesA titthayarA nirkhatA jammabhUmIsu // 22 // sabvevi egadUseNa [NigayA jiNavarA cauvvIsa / Na va NAma aNNaliMge Na ya nihiliMge kuliMge ya // 23 // ] eko bhagavaM vIro [pAso mallI ya tihi tihi sarahiM / magavaMpi vAsupuo chahiM purisasaehi nikkhaMto // 24 // ] uggANaM bhogANaM rAiNNANaM [ca khattiyANaM ca / cauhi sahassehiM usabho sesA u sahassaparivArA // 25 // ] sumaitva Nicca bhatteNa [jiggao vAsupuja cotyeNaM / pAso mallI ya aTThameNa sesA umTeNaM // 26 // ] eesiNaM cauccIsAe titthagarANa caunbIsa paDhamamikkhAdAyAro hotyA, tejahA-'sijaMsa baMbhadatte suriMdadatte ya iMdadatte ya / paume ya somadeve mAhide taha somadatte ya // 26 / / pusse puNabvasU puSNaNaMda surNade jaye ya vijaye ya / tatto ya dhammasIhe sumitta taha vaggasIhe a||27|| aparAjiya vissaseNe vIsahame hoi usabhaseNe ya / dipaNe varadate dhaNe bahule ya ANupubbIe // 28 // ee visuddhalesA jiNavaramattIi paMjaliuDA u / taM kAlaM taM samayaM paDilAmeI jiNavariMde // 29 // saMvacchareNa mikkhA [laddhA usameNa loyaNAheNa / sesehi bIyadivase laddhAo paDhamabhikkhAo // 30 // ] usabhassa paDhamabhikkhA khoyaraso Asi logaNAhassa / sesANaM paramaNaM amiyarasarasovamaM Asi // 31 // ] savvesipi jiNANaM prata anukrama [254-383] // 15 // SAREauratonlinene ~313~
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: jahiyaM laddhAu padamabhikkhAu / tahiyaM vasudhArAo sarIramettIo vuDAo // 32 // eesiM caubbIsAe titthagarANaM caDavIsaM ikkhA hotyA, taMjA--gaggohasattivaNNe sAle piyae piyaMgu uttAhe / sirise ya NAgarukkhe mAlI va pilaMkkhurukkhe ya // 33 // ti'iduga pADala jaMbU Asatye khalu tadeva daddivaNNe / gaMdIrakkhe tilae aMbayarukkhe asoge ya // 34 // caMpaya baule va tA veDasarukkhe ya dhAyaIrukkhe / sAle ya vahumANassa caiiyarukkhA jiNavarANaM // 35 // battIsaM dhaNuvAI cehayarukkhI ya vaddhamANassa / Nicougo asogo occhaNNo sAlarukkheNaM // 36 // tiSNe va gAujAI ceiyarukkho jiNassa usamassa / sesANaM puNa rukkhA sarIrao pArasaguNA u // 37 // sacchattA sapaDAgA saveiyA toraNehiM unaveyA / suraasuranarulamahiyA ceiyarakkhA jiNavarANaM // 38 // eesiM caubbIsAe titthagarANaM cauvvIsaM paDhamasIsA hotyA, taMjadA- 'paDhametya usabhaseNe bIie puNa hoi sIhaseNe ya / cArU ya vajraNAbhe camare taha subvaya vidanme // 39 // diSNeya varAhe puNe ANaMde gothume suhamme ya / maMdara jase ariTTe cakkAha sayaMbhu kuMbhe ya // 40 // iMde kuMbhe ya subhe varadatte diNNa iMdabhUI ya / uditoditakulavaMsA visuddhavaMsA guNehi ubaveyA / tirathappavattayANaM paDhamA sissA jiNavarANaM // 41 // eesi NaM cauvIsAe titvagarANaM cauvIsaM paDhamasissiNI hotyA, taMjahA - baMbhI va phaggu sAmA ajiyA kAsavIraI somA / sumaNA vAruNi sulasA dhAraNi dharaNI ya dharaNivarA // 42 // paDhama sivAsuyI taha aMjuyA bhAviyappA ya rakkhI y| baMdhuvatI pupphavatI ajA amilA ya ahiyA // 43 // jakkhiNI pupphacUlA ya caMdaNa'jA ya AhiyAu // uditodiyakulavaMsA visuddhavaMsA guNehiM ubaveyA / tityapyavattayANaM paDhamA sissI jiNavarANaM // 44 // gAhA / ( sUtraM 157 ) jaMbuddIve NaM bhArade vAse imIse osappiNIe vArasa cakavahi For Parks Use Only ~314~ yor
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRti: // 152 // Jucatori Intention piyaro hotyA, taMjA - usame sumitte vijae samudavijae ya AsaseNe va vissaseNe ya sUre sudaMsaNe kattavIrie ceva // 45 // paumuttare mahAharI, vijae rAyA tava ya / caMbhe cArasame utte, piunAmA cakkavaTTiNaM // 46 // jaMbUddIne bhAra vAse imIse osappiNIe bArasa cakkavaTTimAyaro hotyA, taMjahA - sumaMgalA jasavatI bhaddA sahadevI airA siridevI tArA jAlA merA vappA cuNi apacchimA || jaMbuddIve0 ghArasa cakavaTTI hotyA, taMjahA maraho sagaro maghavaM [ saNakumAro ya raaysdhuulo| saMtI kuMthU ya aro havai subhUmo ya koravvo // 47 // navamo ya mahApaumo hariseNo ceva rAyasaddUlo / jayanAmo ya naravaI, bArasamo bhadatto ya // 48 // ] eesiM bArasaNDaM cakavaTTINaM vArasa itthirayaNA hotyA, taMjA-paDhamA hoi subhadA bhadda sunaMdA jayA ya vijayAya / kiNhasirI sUrasirI paumasirI vasuMdharA devI // 49 // lacchimaI kurumaI itthIrayaNANa nAmAI // jaMbUddIve0 navabaladeva navavAsudevapitaro hotyA, taMjahA- payAvaI ya baMbho [ somo rudo sivo mahasivo ya / aggisiddo ya dasaraho navamo bhaNio ya vasudevo // 50 // jaMbUdIve gaM0 Nava vAsudevamAyaro hotyA, taMjaddA miyAvaI umA caiva puhavI sIyA ya ammayA / lacchimaI sesamaI, kekaI devaI tahA // 51 // jaMbUdIve gaM0 NavabaladevamAyaro hotyA, taMjA-bhaddA taha subhaddA ya, suppamA ya sudaMsaNA / vijayA vejayaMtI ya, jayaMtI aparAjiyA // 52 // NavamIyA rohiNI ya, baladevANa mAyaro || jaMbUdIve NaM nava dasAramaMDalA hotyA, taMjaddA- uttamapurisA majjhamapurisA pahANapurisA bhayaMsI teyaMsI vabaMsI jasaMsI chAyaMsI kaMtA somA subhagA piyadaMsaNA surUA suhasIlA suddAbhigamA savvajaNaNayaNakaMtA ohavaThA atibalA mahAbalA anihatA aparAiyA sattumaddaNA ripusahassamANamaddaNA sANukosA amaccharA acavalA acaMDA miyamaMjulapalAvahasiyA gaMbhIramadhurapaDipuNNasaccavayaNA anbhuvagayava For Para Use Only ~315~ 158 avasarpiNI cakrapAdi // 152 // www.yor
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 % cAlA saraNNA lakSaNavaMjaNaguNovaveA mANummANapamANapaDipugNasujAyasavaMgasuMdaraMgA sasisomAgArakaMtapiyadasaNA amarisaNA payaMDadaMDappabhArA gaMbhIradarasaNijA tAladdhaoviddhagarulakeUmahAdhaNuvikaTTayA mahAsattasArA duddharA dhaNuddharA dhIrapurisA juddhakittipurisA viulakulasamunbhavA mahArayaNaviddADagA addhabharahasAmI somA rAyakulavaMsatilayA ajiyA ajiyarahA halamusalakaNakapANI saMkhacakkagayasattinaMdagadharA pavarujalasuktavimalagotyubhatirIDadhArI kuMDala uboiyANaNA puMDarIyaNayaNA ekAvalikaNThalaiyavacchA sirivacchasulachaNA varajasA sambouyasurabhikusumaracitapalaMbasobhaMtakaMtavikasaMtavicittavaramAlaraiyavacchA avasayavibhattalakkhaNapasasthasuMdaraviraiyaMgamaMgA mattagayavariMdalaliyavikkamavilasiyagaI sArayanavayaNiyamahuragaMbhIrakuMcanigyosaduMdubhisarA kaDisutaganIlapIyakosejavAsasA pavaradittateyA narasIhA naravaI nariMdA naravasahA maruyavasabhakappA amahiyarAyateyalacchIe dipamANA nIlagapIyagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro hotthA, taMjahA-tivid jAva kaNhe ayale jAva rAme yAvi apacchime // 53 // eesi Na NavaNhaM baladevavAsudevANaM pukhabhaviyA nava nAmadheDA hotyA, taMjahA-vissamUI pakSayae dhaNadatta samudatta isivaale| piyamitta laliyamite puNavasU gaMgadatte ya // 54 // eyAI nAmAI putvabhave Asi vAsudevANaM / eto caladevANaM jahAkama kittaissAmi // 55 // visanaMdI ya suSandhU sAgaradace asogalalie ya / vArAha dhammaseNe aparAiya rAyalalie ya // 56 // eersi navaNI baladevavAsudevANaM puSyabhaviyA nava dhammAyariyA hotthA, saMjaddA-saMbhUya subhada sudaMsaNe ya seyaMsa kaNha gaMgadatte AsAgarasamudanAme dumaseNe yaNavamae // 57 // ee dhammAyariyA kittIpurisANa vAsudevANaM / puccamave esiM jatya niyANAI kAsIya // 58 // eersi navaNhaM vAsudevANaM punvabhave naya niyANabhUmio hotyA, taMjahA-maharA ya0 hathiNAuraM ca // 59 // etesi Na navadaM vAsudevANaM nava % - prata anukrama [254-383] 6-2548 SNERural) ~316~
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH zrIsamavA yAMga bhIabhaya0 vRti: // 153 // niyANakAraNA hotyA, taMjahA gAvI juve0 jAca mAuA // 60 // eesiM navadaM vAsudevANaM nava paDisattU hotyA, taMjAassaggIve jAva jarAsaMdhe // 61 // ee khalu paDisattU jAva sacakehiM // 62 // eko ya sattamIe paMca ya chaDIeN paMcamI eko / ekko ya cautthIe kaNDo purNa tacapuDhavIe ||63|| aNidANakaDA rAmA [ sabvevi ya kesavA niyANakaDA / uDuMgAmI rAmA kesava savve ahogAmI // 64 // ] ar3aMtakaDA rAmA ego puNa baMgaloyakappaMmi / ekkassa ganbhavasaddI sijjhissada AgamisseNaM // 65 // (sUtraM 158 ) jaMbUddIve0 eravae vAse imIse osappiNIe caubbIsaM titthayarA hotyA, taMjahA - caMdANaNaM sucaMda aggIseNa ca naMdiseNaM ca / isidiNNaM vavahAriM vaMdimo somacaMdaM ca / / 66 / / vaMdAmi juttiseNaM ajiyaseNaM tadeva sivaseNaM / buddhaM ca devasamma sayayaM nikhittasatyaM ca // 67 // asaMjalaM jiNavasahaM vaMde ya anaMtayaM amiyaNANi / uktaM ca dhuyarayaM vaMde khalu guttiseNaM ca // 68 // atipAsaM ca supAsaM devesaravaMdiyaM ca marudevaM / nivvANagayaM ca varaM khINaduhaM sAmakoDaM ca // 69 // jiyarAgamaggiseNaM vaMde khINarAyamaggiuttaM ca / vokkasiyapi dosaM vAriseNaM gayaM siddhiM // 70 // jaMbUddIve0 AmamissAe ussappiNIe mArahe vAse satta kulagarA bhavissaMti, taMjadA-miyavAhaNe subhUme ya, suppame ya sayaMpame / datte sudume subandhU ya, AgamissANa hokkhati // 71 // jaMbuddIve NaM dIve AgamissAe ussappiNIe eravae vAse dasa kulagarA bhavissaMti, taMjA - vimalavAhaNe sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare dadhaNu dasavaNU sayadhaNU paDhisUI sumaiti / jaMbuddIve NaM dIve mArache vAse AgamissAe ussappiNIe cauvIsaM titthagarA bhavissaMti, taMjaddA- maddApaume sUradeve, supAse ya sayaMpame / sabvANubhUI arahA, devassue ya hokkhaI // 79 // udae peDhAlaputte ya, poTTile sattakitti ya / muNisubbae ya arahA, savvabhAvaviU jiNe // 73 // amame NikkasAe ya, nippulAe For Penal Use Only ~317~ **** tet e 159 aira batAdIjinAdi // 153 // nary.org
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 RockSCACANC4 ya nimmame / cittautte samAhI ya, AgamisseNa hokhaI // 74 // saMvare aNiyaTTI ya, vijae vimaleti ya / devovavAe barahA, aNatavijae isa // 75 / / ee vuttA cauvvIsa bharahe vAsammi kevalI / AgamisseNa hokkhaMti, dhammatisthassa desagA // 76 // eesi gaM caunnIsAe tityakarANaM pubbabhaviyA caubdhIsaM nAmadhejA bhavissaMti, taMjahA-seNiya supAsa udae pohila aNagAra taha daDhAU ya / kattiya saMkhe ya tahA naMda sunaMde ya satae y|| 77 // boddhavvA devaI ya saccai taha vAsudeva baladeve / rohiNi sulasA ceva tatto khalu rekhaI ceva // 78 // tato havai sayAlI boddhale khalu tahA bhayAlI ya / dIvAyaNe ya kaNhe tatto khalu nArae ceva // 79 // aMbaDa dArumaDe va sAI buddhe ya hoi boddhace / bhAvI titthagarANaM NAmAI pubbabhaviyAI // 8 // eesi NaM caundhIsAe titthagarANaM cauccIsaM piyaro bhavissati caubbIsaM mAyaro bhavissaMti cauncIsa paDhamasIsA bhavissati caudhvIsaM paDhamasissaNIyo bhavissaMti cauccIsaM paDhamabhikkhAdAyagA bhavissaMti cauvvIsaM ceiyarukkhA bhavissaMti, jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe pArasa cakkavaTTiNo bhavissaMti, taMjahA-bharahe ya dohadaMte gUDhadaMte ya suddhadaMte ya / siriutte sirimUI sirisome ya sattame // 81 / / paume ya mahApaume vimalavAhaNe (letaha) vipulavAhaNe ceva / variTe ghArasame bune AgamisA bharahAhivA // 82 // eesiNaM bArasaNDaM cakkavaTTINaM bArasa piyaro bhavissaMti, bArasa mAyaro bhavissaMti, bArasa itthIrayaNA bhavissaMti, jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe nava baladevavAsudevapiyaro bhavissati, navavAsudevamAyaro bhavissaMti, nava baladevamAyaro bhavissaMti, nava dasAramaMDalA bhavissaMti, taMjahA-uttamapurisA majjhimapurisA padANapurisA oyaMsI teyasI evaM so caiva vaNI bhANiyavo jAva nIlagapItagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissati, taMjahA-naMde ya naMdamite dIhavAhU tahA prata anukrama [254-383] +KC+CRI CA mimrary.om ~318~
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka 159aira zrIsamavA-1 yAMge zrIabhaya bavAdau jinAdi + % [156159] gAthA: 1-93 564GGI // 154|| C E mahAbAhU / aibale mahAvale balabhadde ya sattame // 83 // duvida ya tivid ya AgamissANa vahiNo / jayaMte vijae bhadde suppabhe ya sudaMsaNe / ANaMde naMdaNe paume, saMkarisaNe ya apacchime // 84 // eesiNaM navaNhaM caladevavAsudevANaM pulvabhaviyA Nava nAmadhejA bhavissaMti, nava dhammAyariyA bhavissaMti, nava niyANabhUmIo mavissaMti, nava niyANakAraNA bhavissaMti, nava paDisattU bhavissaMti, taMjahA-tilae ya lohajaSe, vairajaMghe ya kesarI paharAe / aparAie ya bhIme, mahAbhIme ya suggIve ||85||ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / sabvevi cakkajohI hammiditi sacakehi // 86 // jaMbuddIve eravae vAse AgamissAe ussapiNIe caubIsaM titthakarA bhavissaMti, taMjahA-sumaMgale a siddhatthe, NivANe ya mhaajse| dhammajmae ya arahA, AgamissANa hokkhaI / / 87 / / siricaMde pupphakeU, mahAcaMde ya kevalI / suyasAgare ya arahA, AgamissANa hokkhaI // 88 // siddhatthe puNNadhose ya, mahAghose ya kevalI / sabaseNe ya arahA, AgamissANa hokkhaI // 89 // sUraseNe ya arahA, mahAseNe ya kevalI / samvANaMde ya arahA, devautte ya hokkhaI / / 90 // supAse subbae arahA, arahe ya sukosale / arahA aNaMtavijae, AgamisseNa hokkhaI // 91 // vimale uttare arahA, arahA ya mahAbale / devANaMde ya arahA, AgamisseNa hokkhaI // 92 // ee vuttA cauvvIsa, eravayammi kevalI / AgamissANa hokkhaMti, dhammatitthassa desagA // 93 // bArasa cakavahiNo bhavissaMti, bArasa cakavaTipiyaro bhavissati, bArasa mAyaro bhavissaMti, vArasa isthIrayaNA bhavissaMti, nava baladevavAsudevapiyaro bhavissati, Nava vAsudevamAyaro bhavissaMti, Nava baladevamAyaro bhavissaMti, Nava dasAramaMDalA bhavissaMti, uttamapurisA majjhimapurisA padANapurisA jAva duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti, Nava paDisatU bhavissaMti, nava putvabhavaNAmadheA Nava dhammAyariyA Nava NiyANabhUmIo Nava NiyANakAraNA, % % % % prata anukrama [254-383] // 15 // % * ~319~
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 AyAe eravae AgamissAe bhANiyavvA, evaM dosuvi AgamissAe bhANiyavvA (sUtra 158) iceyaM evamAhijeti, taMjahA-kulagaravaMseca ya evaM titthagaravaMsei ya cakavahivaMsei ya gaNadharavaMseha ya isivaMsei ya jaivaMsei ya muNivaMsei ya suei vA suaMgei vA suyasamAsei vA suyakhaMdhei vA samavAei vA saMkhei vA sammattamaMgamakkhAyaM ajjhayaNantivemi // (sUtra 159) iti samavAya cautthamaMga samattam // 'kaivihe vee'tyAdi, tatra strIvedaH-puMskAmitA puruSavedaH-strIkAmitA napuMsakavedaH-strIpuMskAmiteti, ete ca pUvoditA arthAH samavasaraNasthitena bhagavatA dezitA iti samavasaraNavaktavyatAmAha-'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kappassa samosaraNaM NeyavaM' iha NakArI vAkyAlakArArthoM ataste iti prAkRtatvAt tasmin kAle sAmAnyena duSSamasuSamAlakSaNe tasmin samaye viziSTe yatra bhagavAnevaM viharati smeti 'kappassa samosaraNaM neya'ti ihAvasare kalpabhASyakramaNa samavasaraNavaktavyatA'dhyeyA, sA cAvazyakoktAyA na vyatiricyate, vAcanAntare tu paryuSaNAkalpoktakramaNetyabhihitaM, kiyaharamityAha-jAva gaNe'yAdi, tatra gaNadharaH paJcamaH sudharmAkhyaH sApatyaH zeSA nirapatyAH-avidyamAnaziSyasa ntataya ityarthaH 'vocchinnatti siddhA iti, tathAhi-parinivuyA gaNaharA jIyante nAyae nava jaNA u / indabhUi suhadammo ya rAyagihe nibue vIre ||1||'tti, ayaM ca samavasaraNanAyakaH kulakaravaMzotpanno mahApuruSazceti kulakarANAM varapuruSANAM ca vaktavyatAmAha-jaMbuddIve' ityAdi, sugamaM navaraM 'paDhametya vimalavAhaNa cakkhuma jasamaM cautthamabhi 564444OR+Chic. prata anukrama [254-383] SAMEnirahux . ~320~
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: * prata * sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 zrIsamavA- cNde| tatto ya paseNaie marudeve ceva nAbhIya ||3||'tti tathA 'caMdajasa caMdakaMtA surUva paDirUva cakkhukaMtA ya / / 159 jiyagi sirikatA marudevI kulagarapattINa nAmAI // 4 // ti, tathA 'nAbhI ya jiyasattU va jiyArI saMvare iy| mehe ghare paDhe nacakrivAyAya, mahaseNe va khattie // 5 // suggIve raDharahe viNhU basupuje ya khattie / kayavammA sIhaseNe ya bhANU vissasaNesudevAdi a6|| sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samuddavijaye ya / rAvA ya assaseNe ya siddhatthe viSa khttie.||7||'ti, // 155 // tathA 'marudevI vijayAseNA siddhatthA maGgalA susImA ya puhavI lakhaNA rAmA naMdA viNahU jayA sAmA // 9 // sujasA| succaya aharA, siriA devI pabhAvaI paumA vaSpA sivA ya vAmA, tisalAdevI va jiNamAya // 10 // ti tathA 'sabougasubhayAe chAyAe'tti sarva kayA-sarveSu zaradAdiSu RtuSu sukhadayA chAyayA-prabhayA AtapAbhAvalakSa-14 jayA yuktA iti zeSaH // 17 // tathA 'sA haTTharomakUvehiM ti sA zivikA yasyAM jino'dhyArUDhaH haTaromakUpaiH-uDupitaromabhirityarthaH // 18 // tathA 'calacabalakuMDaladharati calAzca te capalakuNDaladharAzceti vAkyaM, tathA khacchandina-kharucyA vikRrSitAni yAnyAbharaNAni-mukuTAdIni tAni dhArayanti ye te tatheti // 19 // tathA asurendrAdaya 8 iti yogaH 'garula'si garuDadhvajAH suparNakumArA ityarthaH // 21 // tathA savevi egadUseNa niggayA jiNavarA caupIsaM 155 // na yaNAma aNNaliMge naya gihiliMge kuliMge ya // 22 // tti 'seNa'tti ekena baneNendrasamarpitena nopadhibhUtena yuktA nikrAntA ityarthaH na cAnyaliGge-sthavirakalpikAdiliGgena tIrthakaraliGga evetyarthaH, kulike-zAkyAdiliGge, tathA 'eko prata anukrama [254-383] ~321
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: bhagavaM vIro pAso mahI ya tihi tihi saehiM / bhavanaMpi vAsupujjo chahiM purisasaehiM nikhato // 23 // uggANaM bhogANaM rAiSNANaM ca khattiyANaM ca / cauhiM sahassehiM usabho sesA u sahassaparivArA ||24|| tathA 'sumahatva nibaaseNa niggao vAsupuja cottheNaM / pAso mAhIviya aTTameNa sesA u dveNaM // 25 // ti, sumatiratra nityabhaktenAnupoSito niSkrAnta ityarthaH, tathA 'saMbacchareNa bhikkhA laddhA usabheNa loganAheNa / sesehi bIyadivase laddhAo paDhamabhikkhAo // 30 // tti tathA 'usabhassa paDhamabhikkhA khoyaraso Asi loganAhassa / sesANaM paramaNNaM amiyarasarasoba Asi // 31 // 'sarIramettIo' ti puruSamAtrA 'ceiyarukkhe'ti baddhapIThavRkSA yeSAmadhaH kevalAnyutpannAnIti, 'battIsaM dhaNuyAeM' gAhA 'nibougoti nityaM sarvadA Rtureva - puSpAdikAlo yasya sa nityarttakaH 'asogo' ci azokAbhidhAno yaH samavasaraNabhUmimadhye bhavati, 'occhanno sAlarukkheNaM' ti avacchannaH zAlavRkSeNetyata eva vacanAdazokasyopari zAlavRkSo'pi kathaJcidastItyavasIyata iti // 36 // 'tiNNeva gAuyAI' gAhA, RSabhakhAmino dvAdazaguNa ityarthaH H37 // 'saveiya'tti vedikAyuktAH, ete cAzokAH samavasaraNa sambandhinaH sambhAvyanta iti // 38 // tathA 'bharaho sagaro maghavaM saNakumAro ya raaysddlo| saMtI kuMthU ya araho havai subhUmo ya koravo // 46 // navamo ya mahApaumo hariseNo ceva raayshuulo| jayanAmo ya naravaI vArasamo baMbhadatto ya // 47 // tathA 'payAvatI ya baMbho somo ruddo sivo mahasivoya / aggisiho dasaraho navamo bhaNio ya vasudevo'tti dazArANAM - vAsudevAnAM maNDalAni - baladevavAsudevadvayai For Parts Only ~322~ yor
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA- yAMge zrIabhaya vRttiH [156159] gAthA: 1-93 // 156|| yalakSaNAH samudAyA dazAramaNDalAni ata eva 'do dorAmakesava'tti vakSyati, dazAramaNDalAvyatirikatvAca baladevavAsu- 159 jidevAnAM dazAramaNDalAnIti pUrvamuddizyApi dazAramaNDalavyaktibhUtAnAM teSA vizeSaNArthamAha-tadyathe'tyAdi, tadyatheti nacakrivAbaladevavAsudevakharUpopanyAsArambhArthaH, kecittu 'dazAramaNDaNAI ti, tatra dazArANAM-vAsudevakulInaprajAnAM maNDanA: dAsudevAdi zazobhAkAriNo dazAramaNDanA uttamapuruSA iti, tIrthakarAdInAM catuSpaJcAzata uttamapuruSANA madhyamavartitvAt madhyama puruSAH, tIrthakaracakriNAM prativAsudevAdInAM ca balAdyapekSayA madhyavartitvAt, pradhAnapuruSAstatkAlikapuruSANAM zauyodibhiH pradhAnatvAt , ojakhino mAnasabalopetatvAt , tejakhino dIptazarIratvAt , varcakhinaH zArIrabalopetatvAt, yazakhinaH parAkramaM prApya prasiddhiprAsatvAt, 'chAyaMsi'tti prAkRtatvAt chAyAvantaH zobhamAnazarIrA ata eva kAntAH kAntiyogAt saumyA araudrAkAratvAt subhagA janavallabhatvAt priyadarzanAH cakSuSyarUpatvAt surUpAH samacaturastrasaMsthAnatvAt zubhaM sukhaM vA sukhakaratvAcchIlaM-khabhAvo yeSAM te zubhazIlAH sukhazIlA vA sukhenAbhigamyate-senyante ye zubhazIlatvAdeva te sukhAbhigamyAH sarvajanagamyAH sarvajananayanAnAM kAntA-abhilASyA ye te tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, opabalAH-pravAhabalAH avyavacchinnabalatvAt atibalAH zeSapuruSavalAnAmatikramAt mahAbalAH-praza // 156 // sabalAH anihatA-nirupakramAyuSkatvAduroyuddhe vA bhUmyAmapAtitvAt aparAjitAstaireva zatrUNAM parAjitatvAt , etadevAha-zatrumardanAstaccharIratatsainyakadarthanA ripusahasramAnamathanAstadvAmichatakAryavighaTanAt sAnukrozAH praNateSvadro ** * prata anukrama [254-383] * ATMasturary.com ~323~
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka -%A-%C [156159] gAthA: 1-93 CASE hakatvAt amatsarAH paraguNalavasthApi grAhakatvAt acapalA manovAkAyasthayAt acaNDA niSkAraNapravalakoparahita tyAt mite-parimite maJjale-komale pralApazca-AlApo hasitaM ca yeSAM te mitamaJjalapralApahasitAH gambhIraM-adamarzitaropatoSazokAdivikAraM meghanAdavadvA madhuraM-zravaNasukhakaraM pratipUrNam-arthapratItijanakaM satyam-avitathaM vacana-vAkyaM sAyeSA te tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, abhyupagatavatsalAstatsamanazIlatvAt zaraNyAkhANakaraNe sAdhutvAt la kSaNAni-mAnAdIni bajasvastikacakrAdIni cA vyajanAni-tilakaimaSAdIni teSAM guNA-maharddhiprAptyAdayastairupetAH zakadhvAdidarzanAdupapetA-yuktA lakSaNanyajanaguNopapetAH, mAnamudakadroNaparimANazarIratA, kathaM ?, udakapUrNAyAM droNyA niviSTe puruSe yajjalaM tato nirgacchati tadyadi droNapramANaM syAt tadA sa puruSo mAnaprApta ityabhidhIyate, unmAnaM arddhabhAraparimANatA, kathaM ?, tulAropitasya puruSasya yadyaddhabhArastaulyaM bhavati tadA'sAvunmAnaprApta ucyate, pramANamaSTo-IA tarazatamaGgulAnAmucchrayaH, mAnonmAnapramANaiH pratipUrNa-anyUna sujAtamAgarbhAdhAnAt pAlanavidhinA sarvAGgasundaraM-nikhilAvayavapradhAnaM ajhaM zarIraM yeSAM te tathA, zazivat saumyAkAramaraudramavIbhatsaM vA kAntaM-dIsaM priyaM-janAnAM pramo dotpAdaka darzanaM-rUpaM yeSAM te tathA, 'amarisaNa'tti amamaNAH-prayojaneSvanalasAH amarSaNA vA-aparAdheSvapi ku-18 MtakSamAH prakANDa-utkaTo daNDaprakAra-AjJAvizeSo nItibhedavizeSo vA yeSA te tathA, athavA pracaNDo-duHsAdhyasAdhasamakatvAddaNDapracAraH-sainyavicaraNaM yeSAM te tathA, gambhIrA-alakSyamANAntavRttitvena razyante ye te gambhIradarzanIyAH, -% prata anukrama [254-383] - - - Santamin N aturary.om - ~324~
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita. AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: zrIsamavA yAMge zrIabhaya 0 vRttiH // 157 // tataH padadvayasya karmmadhArayaH, pracaNDadaNDapracAreNa vA ye gambhIrA dRzyante, tathA tAustalo vA vRkSavizeSo dhvajo yeSAM te tAladhvajAH baladevA udviddha: - ucchrito garuDalakSitaH ketuH-dhvajo yeSAM te udviddhagaruDaketavo vAsudevAH tAladhvajAzca udviddhagaruDaketavazca tAladhvajodviddhagaruDaketavaH mahAdhanurvikarSakAH mahAprANatvAt mahAsattvalakSaNajalasya sAgarA iva sAgarA AzrayatvAnmahAsattvasAgarAH durddharA raNAGgaNe teSAM praharatAM kenApi dhanvinA dhArayitumazakyatvAt, dhanurdharAH - kodaNDapraharaNAH, dhIreSvevaiteSu ca te puruSAH- puruSakAravanto na kAtaredhviti dhIrapuruSAH, yuddhajanitA yA kIrtti statpradhAnAH puruSA yuddhakIrttipuruSAH, vipulakulasamudbhavA iti pratItaM mahArataM vajraM tasya mahAprANatayA vighaTakA-aGguSThatarjanIbhyAM cUrNakA mahAralavighaTakAH, vajraM hi adhikaraNyAM dhRtvA ayodhanenA''sphoTayate na ca bhidyate tAveva bhinatIti durbhedaM taditi, athavA mahatI yA racanA sAgarazakaTavyUhAdinA prakAreNa sisaGgrAmayiSormahAsainyasya raNaraGgarasikatayA mahAvalatayA ca vighaTayanti - viyojayanti ye te mahAracanAvighaTakAH, pAThAntareNa tu mahAraNavighaTakAH, arddhabharatakhAminaH saumyA nIrujA rAjakulavaMzatilakAH ajitAH ajitarathAH, 'halamuzalakaNakapANayaH' tatra | halamuzale pratIte te praharaNatayA pANI-haste yeSAM te tathA baladevAH yeSAM tu kaNakA-vANAH pANI te zArGgadhanvAno vAsudevAH, zaMkhazca pAJcajanyAbhidhAnaH cakraM tu sudarzananAmakaM gadA ca kaumodakIsaMjJA lakuTavizeSaH zaktizva trizUlavizeSo nandakazca nandakAbhidhAnaH khagastAn dhArayantIti zaMkhacakragadAzaktinandakadharAH vAsudevAH, pravaro varaprabhAva For Parts Only ~ 325~ 159 ji nacakrivAsudevAdi // 157 // wrary.org
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 yogAdujjvalaH zuklatvAt khacchatayA vA zuklAntaH kAntiyogAt pAThAntare sukRtaH-suparikarmitatvAt vimalo ma-13 lavarjitatvAt gothubhatti-kaustubhAbhidhAno yo maNivizeSastaM tirIDaMti-kirITaM ca mukuTaM dhArayanti ye te tathA, 4kuNDaloyotitAnanAH puNDarIkavanayane yeSAM te tathA, ekAvalI-AbharaNavizeSaH sA kaNThe grIvAyAM lagitA-avala||mbitA satI vakSasi-urasi varttate yeSAM te ekAvalIkaNThalagitavakSasaH, zrIvatsAbhidhAnaM suSTu lAJchanaM mahApuruSatva sUcakaM vakSasi yeSAM te zrIvatsalAJchanAH, varayazasaH sarvatra vikhyAtatvAt sarvatukAni-sarvaRtusaMbhavAni surabhINi-su gandhIni bAni kusumAni taiH suracitA-kRtA yA pralambA-ApradIpanA sobhaMtatti-zobhamAnA kAntA-kamanIyA vika-| 4|santI-phulantI citrA-paJcavarNA varA-pradhAnA mAlA-saka racitA-nihitA ratidA vA-sukhakArikA pakSasi yeSAM te15 sarvartukasurabhikusumaracitapralambazobhamAnakAntavikasacitravaramAlAracitavakSasaH, tathA aSTazatasaMkhyAni vibhaktAni-2 viviktarUpANi yAni lakSaNAni-cakrAdIni taiH prazastAni-maGgalyAni sundarANi ca-manoharANi viracitAni-vihitAni 'aMgamaMga'tti aGgopAGgAni ziro'GgulyAdIni yeSAM te aSTazatavibhaktalakSaNaprazastasundaraviracitAGgopAGgAH, tathA mattagajavarendrasya yo lalito-manoharo vikramaH-saMcaraNaM tadvilAsitA saMjAtavilAsA gatiH-gamanaM yeSAM te madattagajavarendralalitavikramavilAsitagatayaH, tathA zaradi bhavaH zAradaH sa cAsau navaM stanitaM-rasitaM yasminnirghoSa sa navaPAstanitaH sa ceti samAsaH sa cAsau madhuro gambhIrazca yaH krauJcanirghoSaH-pakSivizeSaninAdastadvad dundubhikharo-varca prata anukrama [254-383] SaintairatinENNI For P OW ~326
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [04], aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: zrIsamavA yAMge zrIamaya 0 vRti: // 158 // kharo nAdo yeSAM te zAradanavastanitamadhuragambhIrakrauJcanirghoSadundubhikharAH, iha ca zaratkAle hi kauzvA mAdyanti madhuradhvanayazca bhavantIti zAradagrahaNaM, tathA paunaHpunyena zabdapravRttI tadbhaGgAdamanojJatA tasya syAditi navastanitagrahaNaM svarUpopadarzanArthe madhuragabhIragrahaNamiti, tathA kaTIsUtrakaM- AbharaNavizeSastatpradhAnAni nIlAni baladevAnAM pItAni vAsudevAnAM kauzeyakAni-vastravizeSabhUtAni vAsAMsi yasanAni yeSAM te kaTIsUtranIlapIta kauzeyavAsasaH, pravaradIsatejaso varaprabhAvatayA varadIsitayA ca narasiMhA vikramayogAt narapatayaH tannAyakatvAt narendrAH paramaizvaryayogAt naravRpabhA utkSiptakArya bharanirvAhakatvAt marutupabhakalpAH devarAjopamA abhyadhikaM zeSarAjebhyaH rAjatejolakSmyA dIpyamAnAH, nIlakapItakavasanA iti punarbhaNanaM nigamanArtha, kathaM te navetyAha- 'duve duve' ityAdi, evaM ca naya vAsudevA nava baladevA iti, 'tividve ya' yAvatkaraNAt 'duvidve ya, sayaMbhU purimuttame purisasIhe / taha purisapuMDarIye datte nArAyaNe kaNhe // 52 // tti, 'ayale vijaye bhadde, suppabhe ya sudaMsaNe / AnaMde NaMdaNe paume rAme yAvi apacchime // 53 // ' ti 'kitIpurisANaM'ti kIrttipradhAnapuruSANAmiti // 58 // maDurA ya kaNagavatthU sAvatthI poyaNaM ca rAyasiMhaM / kAyaMdI kosambI mihiThapurI hatthiNapuraM ca // 59 // tathA 'gAvi jue saMgAme taha itthI parAio rahe / bhajjANurAga goTTI paraiDDhI mAuyA iva // 60 // ci tathA 'assaggIve tArae merae maTukeDhave nisuMbhe ya / bali paharAe taha rAvaNe ya navame jarAsaMdhe // 61 // ' ci 'ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / savvevi cakka - For Parts Only ~327~ 159 ji na cakrivA sudevAdi. // 158 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 *CRACK johI sabvevi hayA sacakehiM / / 62 // ti 'aNiyANakaDA rAmA sambevi ya kesavA niyANakaDA / uhuMgAmI rAmA kesava sabve ahogAmI // 64 ||'ti 'AgamisseNaM'ti AgamiSyatA kAlena 'AgamessANaM'ti pAThAntare AgamiSyatA-bhaviSyatAM madhye setsyanti // 65 // ' ti jaMbUdvIpairavate asthAmavasarpiNyAM caturviMzatistIrthakarA abhUvan , tAMzca stutidvAreNAha-tayathA-'caMdANaNaM' gAhA, candrAnanaM sucandraM agnisenaM ca nandisenaM ca, kacidAtmaseno'pyayaM / dRzyate, RSidinnaM vratadhAriNaM ca vandAmahe zyAmacandrazca // 66 // 'vandAmi' gAhA, vande yuktisenaM kacidayaM dIrgha-12 bAhurdIrghaseno yocyate, ajitasenaM kacidayaM zatAyurucyate, tathaiva zivasenaM kacidayaM satyaseno'bhidhIyate, satyakizceti buddhaM cAvagatatattvaM ca devazANaM devasenAparanAmakaM satataM sadA vaMda iti, prakRtaM nikSiptazastraM ca nAmAntarataH zredAyAMsaH // 67 // 'asaMjalaM' gAhA, asaMjvalaM jinavRSabhaM pAThAntareNa khayaMjalaM vaMde anantakaM jinamamitajJAninaM sarvajJa-181 mityarthaH, nAmAntareNAyaM siMhasena iti, upazAntaM ca-upazAntasaMjJaM dhUtarajasaM vande khalu guptisenaM ca // 68 // 'a-10 ipAsa' gAhA, atipArzva ca supArzva devezvaravanditaM ca marudevaM nirvANagataM ca dharaM-dharasaMjJaM prakSINaduHkhaM zyAmakoSThaM ca // 69 // 'jiya' gAhA, jitarAgamagnisenaM mahAsenamaparanAmakaM vande kSINarajasamamiputraM ca vyavakRSTapremadveSaM ca vAripaNaM gataM siddhimiti, sthAnAntare kizcidanyathApyAnupUrvI nAnAmupalabhyate // 70 // mahApadmAdayo vijayAntAzcaturvizatiH // 75 // eSamidaM sarvaM sugama graMthasamAptiM yAvat , navaraM 'AyAe'tti baladevAderAyAtaM devalokAdezyutasya manu prata anukrama [254-383] SNEauratx ~328~
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 zrIsamavA- yAMge / zrIabhaya vRciH // 159 // 2-56146 pyeSUtpAdaH siddhizca yathA rAmasyeti, evaM 'dosuvi'tti bharatairAvatayorAgamiSyanto vAsudevAdayo bhnnitvyaaH| ityevamane-II nigamanaM. kadhArthAnupadAdhikRtagranthasya yathArthAnyabhidhAnAni darzayitumAha-ityetadadhikRtazAstramevamanenAbhidhAnaprakAreNA''khyAyate-abhidhIyate, tadyathA-kulakaravaMzasya-tatpravAhassa pratipAdakatvAt kulakaravaMza iti ca, itirupadarzane cazabdaH18 samuccaye, evaM titthagarayaMsei yatti yathA dezena kulakaravaMzapratipAdakatvAt kulakaravaMza ityetadAkhyAyate evaM dezatastIrthakaravaMzapratipAdakatvAt tIrthakaravaMza iti ca AkhyAyate etaditi, evaM cakravartivaMza iti ca tatpratipAdakatvAt / dazAravaMza iti ca gaNadharavaMza iti ca gaNadharavyatiriktAH zeSA jinaziSyA RSayastavaMzapratipAdakatvAraSivaMza iti ca / tatpratipAdanaM cAtra paryuSaNAkalpasya RSivaMzaparyavasAnasya samavasaraNaprakramaNa bhaNitatvAdata eva yativaMzo munivaMzazcaitaducyate, yatimunizabdayoH RSiparyAyatvAt, tathA zrutamiti caitadAkhyAyate, parokSatayA traikAlikArthAvabodhanasahatvAdasya, tathA 'zrutAGgamiti vA' zrutasya-pravacanasya puruSarUpasyAGgaM-avayava itikRtvA, tathA 'zrutasamAsa iti vA' sama- stasUtrArthAnAmiha saMkSepeNAbhidhAnAt 'zrutaskandha iti vA' zrutasamudAyarUpatvAdasya 'samAe batti samavAya iti vA, samastAnAM jIvAnAM-jIvAdipadArthAnAmabhidheyatayeha samavAyanAt mIlanAdityarthaH, tathA ekAdisaMkhyApradhAnatayA 8 // 159 // padArthapratipAdanaparatvAdasya saMkhyeti vyAkhyAyate, tathA samastaM-paripUrNa tadetadaGgamAkhyAtaM bhagavatA, neha zrutaskandhadvayAdikhaNDanenAcArAdivadaGgateti bhAvaH, tathA 'ajjhayaNaMti'tti samastametadadhyayanamityAkhyAtaM nehoddezakAdikhaNDa prata anukrama [254-383] ~329~
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 prata anukrama [254 -383] [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra - 4 (mUlaM + vRtti:) samavAya [prakirNakA:], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRttiH mUlaM [156 se 159 ] + 93 gAthA: nA'sti zastraparijJAdiSviveti bhAvaH, itizabdaH samAptau 'navImI'ti kila sudharmmasvAmI jambUsvAminaM pratyAha sma, travImi - pratipAdayAmi, etat zrImanmahAvIravarddhamAnakhAminaH samIpe yadavadhAritamityanena gurupAramparyamarthasya pratipAditaM bhavati, evaM ca ziSyasya granthe gauravabuddhirupajanitA bhavati, Atmanazca guruSu bahumAno darzita auddhatyaM ca parihataM, ayamevArthaH ziSyasya sampAdito bhavati mumukSUNAM cAyaM mArga ityAveditamiti samavAyAkhyaM caturthamaGgaM vRttitaH samAptam // namaH zrIvIrAya pravaravarapAzraya ca namo namaH zrI vAgdevyai varakavisabhAyA api namaH // namaH zrIsaGghAya sphuTaguNagurubhyo'pi ca namo namaH sarvasmai ca prakRtavidhisAhAyyaka kRte // 1 // yasya granthavarasya vAkyajaladherlakSaM sahasrANi ca catvAriMzadaho caturbhiradhikA mAnaM padAnAmabhUt // tasyoccaizcalakAkRtiM nidadhataH kAlAdidoSAttathA, dukhAt khilatAM gatasya kudhiyaH kurvantu kiM mAdRzAH 1 // 2 svaM kaSTe'tinidhAya kaSTamadhikaM mA me'nyadA jAyatAM vyAkhyAne'sya tathA vivektamanasAmalpazrutAnAmamum // ityAlocayatA tathApi kimapi proktaM mayA tatra ca durvyAkhyAnavizodhanaM vidadhatu prAjJAH parArthodyatAH // 3 // iha vacasi virodho nAsti sarvajJavAkyAt, vacana tadavabhAso yaH sa mAndyAnnRbuddheH / varaguruvirahAdvA'tItakAle munIzairgaNadharavacanAnAM zrastasaGghAtanAdvA // 4 // For Pasta Use Only ~330~ yor
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (04) [bhAga-7] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.AgamasUtra- [04] aMgasUtra- [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racitA vRtti: prata sUtrAMka OM [156159] gAthA: 1-93 zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRtiH // 16 // vyAkhyAnaM yadyapIdaM prabarakaviyacaHpArataMtryeNa dRSTaM(bdha)sambhAvyo'smiMstathApi kacidapi manaso mohato'rthAdibhedaH / gAmazasti: kintu zrIsabuddheranuzaraNavidherbhAvazuddhezca doSo, mA me'bhUdalpako'pi prazamaparamanA astu devI zrutasya // 5 // niHsambandhavihArahAricaritAn zrI varddhamAnAbhidhAn , sUrIn dhyAtavato'titIvratapaso grnthprnniitiprbhoH|| zrImatsarijinezvarama jayino dapIyasAM vAggminAM, tadvandhorapi buddhisAgara iti khyAtasya sUre vi // 6 // ziSyeNAbhayadevAkhyasUriNA vivRtiH kRtA / zrImataH samavAyAkhyaturyAGgasya smaastH||7|| ekAdazasu zateSyatha viMzatyadhikeSu vikramasamAnAm / aNahilapATakanagare racitA samavAyaTIkeyam // 8 // pratyakSaraM nirUpyAsyAH, granthamAnaM vinizcitam / trINi zlokasahasrANi, pAdanyUnA ca SaTzatI // 9 // sUtrasaMkhyA zloka 1667 vRttiH 3575 ubhayormIlanena 5242 // OMOMOM50% SACROCODSAX prata anukrama [254-383] iti candrakulAmbaranabhomaNizrImadabhayadevAcAryabdhA samavAyAGgasUtravRttiH samAptA // atra prakirNaka: samavAya: parisamApta: bhAga samavAya-aMgasUtra mUlaM evaM abhayadevasUrijI racitA TIkA parisamAptA: mUla saMzodhakaH sampAdakazca pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba | kiMcit vaiziSTya samarpitena saha puna: saMkalanakartA muni dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] 7 kiMcit vA ~331~
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga kulapRSTha 314 01 586 498 392 594 494 338 592 552 savattika-Agama-sattANi bhAga 1 se 40 meM kahAM kyA milegA? isa bhAgame samAviSTa Agama ke nAma aura Agama-krama Agama 01 AcAra mUlaM evaM vRtti bhAga-1 zrutaskandha-1, adhyayana-1,2 Agama . AcAra mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 zrutaskandha-1, adhyayana- 3 se 9, zrutaskandha- 2 Agama 02 sUtrakRta mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 zrutaskandha-1, adhyayana- 1 se 13 Agama 02 sUtrakRta mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 zrutaskandha-1, adhyayana 15 se 16, zrutaskandha-2 Agama 03 sthAna mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 sthAna- 1 se 4 Agama 03 sthAna mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 sthAna- 5 se 10 saMpUrNa Agama 04 samavAya mUlaM evaM vRtti. Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 zataka-1 se 6 | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 zataka-7 se 11 Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-3 zataka- 12 se 20 Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-4 zataka- 21 se 41 saMpUrNa Agama 06 jJAtAdharmakathA mUlaM evaM vRtti. Agama-6,8,9,10upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa mUlaM evaM vRtti. Agama-11,12, vipAka, uvavAI mUlaM evaM vRtti. | Agama 13 rAjapraznIya mUla eva vRtti. | Agama14 jIvAjIvAbhigama bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. [pratipatti-3-atargata] sUtra-1 se 138 Agama14 jIvAjIvAbhigama bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. [pratipatti-3-atargata] sUtra- 139 se pratipattI-10 saMpUrNa Agama 15 prajJApanA bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. pada-1 se 5 | Agama 15 prajJApanA bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. pada-6 se 22 | Agama 15 prajJApanA bhAga-3 mUlaM evaM vRtti. pada- 23 se 36 saMpUrNa Agama 16 sUryaprajJapti mUlaM evaM vRtti. 514 384 522 538 384 314 480 488 426 514 336 610 21 ~332~
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulapRSTha 614 376 426 344 312 330 466 442 savattika-Agama-sattANi bhAga 1 se 40 meM kahAM kyA milegA? isa bhAgame samAviSTa Agama ke nAma aura Agama-krama 22 | Agama 17 candraprajJapti mUlaM evaM vRtti. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 1 evaM 2. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 3 evaM 4. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-3 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra-5 se 7. Agama 19 thI 32 nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSpikA, puSpacUlikA, vRSNidazA, catuHzaraNa, AturaparatyAkhyAna, mahApratyAkhyAna, bhaktaparijJA, taMdalavaicArika, saMstAraka, gacchAcAra, gaNividayA, devendrastava mUlaM evaM chAyA / Agama 33 thI 39 maraNasamAdhi mUlaM evaM chAyA, nizItha, buhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaskaMdha, jItakalpa/paMcakalpa, mahAnizItha mUlaM eva 28 Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-1, niyukti-1 se 121 29 Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-2, niyukti- 522 se 951 30 | Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-3 niyukti- 952 se 1273 apUrNa, [adhyayana- 1 se 4 apUrNa) Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-4 niyukti- 1273 apUrNa se 1623, [adhyayana- 4 apUrNa se 6 saMpUrNa] Agama 41/1 oghaniyukti mUlaM evaM vRtti. Agama 41/2 piMDaniyukti mUlaM evaM vRtti. Agama 42 dazavaikAlika mUlaM evaM vRtti. Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-1, adhyayana- 1 se 5 Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-2, adhyayana-6 se 21 Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-3, adhyayana- 22 se 36 Agama 44 nandisUtra mUlaM evaM vRtti.. Agama 45 anuyogadvAra mUlaM evaM vRtti. 40 | kalpa(bArasA)sUtra... catuHzaraNa, tandulavaicArika, gacchAcAra mUlaM evaM vRtti. 464 426 472 376 590 522 482 466 528 560 394 ~333~
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita - suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH bhAga- 7 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhitaH saMpAditazca "samavAyAGgasUtra" | mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ] (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha ) muni dIparatnasAgareNa punaH saMkalita: "samavAya" mUlaM evaM vRttiH" nAmeNa parisamAptaH "savRttika-Agama-suttANi" zreNi, bhAga- 7 ~334~
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ m s hs s s s s s s sl s s s haas r 3 nuuN s'aah dii s' aas hl klr ks krnaa gs' dii RISH aNk 30 vAcanA zatAbdI varSa s s s s grm guruu kaas' siNgh ~ 335 ~
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladasaNassa savRttika-Agama-suttANi mUla saMzodhaka abhinava-saMkalanakartA ANCE dication pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahAyaja Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI EM.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] prata-prApti aura peja seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAvAda Mo 9825598855/98253062751 ~336~
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA zrI Agama maMdira pAlitANA ... NEETA OTEOEMONSORansorted to ~337~
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANama Ajama Agama Agamana A Ajama mUla saMzodhaka - pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba Ajama Agama Agama Ajama Agama - 04 'samavAya' mUlaM evaM vRtti: Agama Aja- abhinava-saMkalanakartA AjamA Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI Agam [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] Agama Agama Agama Agama Ajama Ajama ~338~