Book Title: Samadhishatakam
Author(s): Buddhisagarsuri
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005956/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyazavamo ATaluM -: laMbakaHsva. zrImada buddhisAgara sUrIzvarajI kAzaka : zrI aAma prasAraka maMDad, munI * pI mahuDI madhupUrI) 5401 zvetAmbara mutipU685 TrasTa, mubai. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 1 karaH (H E F). ' ' .' : : :: : ::: : vivecanakAra : ganiSTha zAstravizArada jenAcArya-- zrImada buddhisAgarasUrIzvarajI mahArAja Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : zrI mahuDI (madhupurI) jaina zvetAMbara mUrtipUjaka TrasTa tathA zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa, mubaI C/o. mesa bhAkharIA zradha', 73, bajArageTa sTrITa, muMbaI-4000001. prathamavRtti vi. saM. 1965 dvitIyAvRtti vi. saM. 1994 tRtIyAvRtti vi. saM. 2021 caturthAMvRtti vi. saM. 2046 vIra saMvata 2515 vikrama saMvata 2046 sana 1990 tala 1500 prakAzaka dina jeTha vada 3 gurUdeva nirvANa dina kiMmata-14-00 * mudraNa sahakAra : navanIta je, mahetA sAgara prinTasa pAdazAhanI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u deza A caturgatirUpa saMsAramAM jIva karmanA vazathI punaH punaH paribhramaNa karI anaMta duHkha pAme che; jyAre karmane nAza thAya che, tyAre jIva muktipada prApta kare che. anaMta kALathI lAgelAM karmane nAza karavAne zrI tIrthakara mahArAjAe vyavahAra ane nizcayanaya pUrvaka AtmadharmanuM AcaraNa pratipAdana karyuM che. vyavahAranayathI zrI caturvidha saMghane pravAha sadAkALa cAlyA kare che ane nizcayanayathI AtmadharmamAM pravezAya che. dareka vastu aneka dharmamaya che, mATe tenuM svarUpa sAta nathI ekAMtapaNe jANI zakAya che. sAtanaya ane saptabhaMgInuM yathArtha svarUpa jANavAthI ekAMta kadAgraharUpa mithyAtvane nAza thAya che. prabhunAM vacana sApekSapaNe varte che, sApekSabuddhi thayA vinA tAva svarUpa pamAtuM nathI. je bhavyajIve sAtanayathI tathA saptabhaMgIthI vasturUpa jANyuM che, te yathArtha jJAnI jANa anekAMtamata sadAkALa jagatamAM vijayavaMta varte che. - anekAMtamatanuM jJAna karIne paNa svabhAvamAM ramaNatA. karavAnuM mukhya kAraNa adhyAtmajJAna che, adhyAtma jJAna vinA kharI samAdhi maLatI nathI. mATe adhyAtmajJAna prApta karavA aharniza prayatna kare joIe. adhyAtmajJAnathI bahirAtmabhAva chUTe che ane AtmA pitAne svarUpAbhimukha pravRtti kare che. adhyAtmajJAnathI aMtara zuddha bane che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je ekAnta vyavahAramAM rAcAmAcIne adhyAtmajJAnane tiraskAra kare che, te bhUla kare che. tema je adhyAtmajJAnanA upara uparanA rAgathI adhyAtmI banI jaI ucita kiyA, kare che. te che paNa bhUla kare che. jJAna-cimyAM mokSa jJAna ane kiyA e bethI mokSanI prApti che. jJAna vinAnI kriyA IcchIta lAbha ApanArI nathI ane kriyA vinAnuM jJAna paNa Icchita lAbha ApI zakatuM nathI. jJAna ane kiyA e benuM sevana karavuM joIe. vyavahAramArganuM sevana karavA yogya che. prathamathI ja kaMI adhyAtmajJAnI banI javAtuM nathI. zrI yazovijayajI upAdhyAyajIe vyavahAra ane nizcayanaya garbhita ghaNA graMthe. banAvyA che. samAdhizataka nAmano A graMtha paNa temane banAvela che. mULa samAdhizataka eka saMskRta bhASAmAM graMtha che. te uparathI keTaleka sudhArA vadhAro karI bALajIvone bodha prApti arthe gujarAtI bhASAmAM racyA che zrImad yazovijayajI upAdhyAya saMvata 1740 nI sAla lagabhagamAM vidyamAna hatA. teoe bAra varSa paryata kAzInA maThamAM rahI vidyAbhyAsa karyo hate. teozrI nyAyazAstramAM mahAsamartha vidvAna hatA, ema temanA graMthethI mAluma paDe che. temaNe zata nI racanA karI che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teozrIno vihAra surata, rAMdora, bharUca, nIra, vaDodarA, pAdarA, kAvI, gaMdhAra, khaMbhAta, amadAvAda, pATaNa, zaMkhezvara, mAravADa vigere ThekANe thayA hatA, ema anumAnathI siddha thAya che. zrI yazovijayajI upAdhyAya mahAdhuraMdhara, samarthajJAnI hatA, ema temanA graMthI mAluma paDe che. temanA samayamAM adhyAtmajJAnI zrI AnaMdaghanajI mahArAja vidyamAna hatA. zrI AnandaghanajI stutirUpa aSTapadI upAdhyAyajIe racI che. zrI yazovijayajInA samayamAM zrI vinayavijayajI upAdhyAya tathA jJAnavimaLasUri tathA zrI satyavijayajI panyAsa tathA bIjA paNa vidvAna munIzvaro hayAtImAM hatA. sattaramA saikAmAM jJAnane mA udyo hato. zrI upAdhyAyajI mahArAje vaDedarA pAsenA DabhoI gAmamAM dehabhaMga karyo. tyAM upAdhyAyajInI pAdukA hAla paNa che. temanA banAvelA graMthanI keTalIka yAdI nIce mujaba che. gujarAtI bhASAmAM racelA graMtha (1) savAse gAthAnuM stavana. (2) doDha gAthAnuM stavana, (3) sADA traNaso gAthAnuM stavana (4-6) traNa covIzIe. (7) viharamAna tIrthakaranI vIzI stavana. (8) samaktinA saDasaDa bolanI sajajhAya. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " (-10) aDhAra pApa sthAnakanI sajhAya. (11) dravyaguNaparyAyane rAsa TabA saha. (12) samatA zataka. (13) samAdhizataka. (14) SaDasthAnaka copAI (15) di5Ta corAsI bela vicAra. (16) pada bahoterI. (17) jaza vilAsa. (18) aSTapadI. (19) Avazyaka stavana. (20) mauna ekAdazI stavana. (21) samudra vahANa saMvAda. (22) jesalamera lakhela patra. (23) anya sajhAya saMgraha. (24) dazamatanuM stavana. (25) jJAna sAra Taba (karacha koDAyamAM te che ema saMbhaLAya che.) (26) jaMbU svAmIne rAsa. (27) zrIpAlane rAsa (uttarArdha) (28) tattvArtha bAgavabodha. (29) zaTha prakaraNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRta granthA. (1) gurutattva niSNu ya (3) adhyAtma parIkSA (5) bhASA rahasya. (7) khatrIza khatrIzI. (9) nacApadeza. (11) vairAgya kalpalatA. (13) nyAyAlAka (15) adhyAtmamata dalana. (16) muktA zakti. (18) jaina taka paricaya. (20) dharma parIkSA. (22) mahAvIra stavana. (24) yati lakSaNa samuccaya. (25) pramANa rahasya. (27) aSTakaTakhA. (29) AdhyAtmasAra. (31) 101 ela. (33) aSTa sahasrI TIkA. (2) pratimA zataka (4) khaMDana khAdya. (6) upadeza rahasya. (8) dhama parIkSA, (10) samAcArI. (12) jJAnibaMdu. (14) syAdvAda kalpalatA-zAstra vArtA satuccayanI TIkA. (17) jJAnasAra. (19) SoDazaka TIkA. (21) mAga zuddhi. (23) tattvArthI TIkA bhASAnusArI. (26) AtmakhyAti. (28) vicArIbindu. (30) 108 ela. (32) anekAnta (vidhi pakSavAda) vyavasthA A sivAya bIjA paNa granthA che, paNa je hAla maLI AvatA nathI, jevA ke (1) chaMda cUDAmaNi TIkA. (2) mAMgaLavAra (3) vidhivAda. (4) syAdvAdavAda. (5) lavAdbaya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) jJAnAva. (7) mAzuddhi pUrvAdha. (8) siddhAnta tarka pariSkAra (9) pAtaMjala yega sUtravRtti. (10) trisUvyAka. te paikIne A samAdhizataka graMtha paNa che. AtmAthI jIvane A graMtha bahu upayogI che. A graMthano ekeka dedhaka paNa bahu upakArakartA che. zrI upAdhyAyajInI bhASArUpavAnuM paNa ati gaMbhIra che. temanA celA dodhakano kharo Azaya te teozrI artha gItArtha jJAnI jANe. te paNa temanA dodhakanuM vivecana bhaktinA vize mArAthI karavAmAM AvyuM che. samAdhizataka mULa saMskRtamAM digaMbarI che. tenA kaloka paNa A graMthamAM dAkhala karyA che. tene uddhAra vadhArA sudhArA sAthe bhASAmAM karanAra zrI upAdhyAyajInI jeTalI stuti karIe teTalI ochI che. saMvata 196ra nA vaizAkha vadI 11 nA roja zeTha lAlabhAI dalapatabhAInA mAtuzrI zeThANI gaMgAbena vigere saMghanA AgrahathI amadAvAdamAM gurumahArAja zrI sukhasAgarajI sAthe AvavAnuM thayuM. temanA vaMDAmAM eka mAsa kalpa karyo. zeTha lAlabhAI dalapatabhAI tathA temanA mAtuzrI zeThANI gaMgAbena vigerenA Agraha ane vinaMtithA amadAvAdamAM mAsuM karyuM. A prasaMge zeTha jagAbhAI dalapatabhAI bI. e. e amArI pAse tatvanuM vAcana zarU karyuM. samAdhizataka temaNe Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMcyuM. temanA bhAvathI tathA AgrahathI A samAdhizatakanuM vivecana suzrAvaka, zeTha dalapatabhAI bhagubhAInA vaDAmAM zarU karyuM. guruprasAdathI pUrNa karyuM. A graMthanA vivecanamAM kaI sthaLe kartAnA Azaya viruddha vivecana karAyuM hoya, te te saMbaMdhI micchAmi dukkaDa dauM chuM. kAraNa ke chamastha manuSyanI vismRti thaI jAya che. jyAM saMzaya paDe tyAM vidvAnane pUchI nirNaya kare syAdvAda daSTithI sApekSapaNe je satya hoya te ja satya mAnavuM, tethI viruddha hoya te saMbaMdhI vAcaka sajajanee pakSapAta karavo nahi, eja lekhakanI bhalAmaNa che. zAntiH zAMtiH zAnita : vi. saM. 1964 , mAgazara sudi 11 amadAvAda muni buddhisAgara Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA AnaMdanI abhIpsA sau sacetana prANImAM paDelI ja hoya che mAtra abhIpsA ja hoya che eTaluM nahi paNa. AnaMdanI prApti mATe pitAnA jJAna, zakti ane AvaData, pramANe harahaMmeza maMda ke tIvra prayatna paNa karate ja hoya che. AjanA udyAne, kriDAMgaNa, calacitragRha, snAnAgAro vigere manaraMjanane lagatI cIje AnaMda meLavavAne. khAtara ja sarjana karavAmAM AvelI che. A kRtima sAdhano dvArA prApta thatA AnaMdanuM sthirIkaraNa atialpa pramANanuM hoya che, vastutaH e AnaMda, AnaMda ja na gaNAya, e te AnaMdane AbhAsa mAtra hoya che. paropakAra pravaNa mahApurUSoe sthira AnaMdanuM sthAna ane AnaMda prAptinA upAye suMdara rIte dekhADelA che. e. upAyo dvArA harakeI sujJa AnaMda meLavI zake che. zAnta ane nikhAlasa manathI vicAra karatAM sahu saheje samajI zake che ke AnaMda e AtmAmAM ja che ! e kaI bahArane padArtha nathI ke dekhADI zakAya !! e koI evI vastu nathI ke thokabaMdha rUpIyAnA baMDala dvArA vecAtI laI zakAya !!! Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kaI evI davA nathI ke zIzI bharI ApI devAya ke pavAlAmAM nAkhI pI levAya ! ! ! e apUrva ajoDa advitIya ane asAdhAraNa vastu. che. ! e ApaNA caitanya-varUpa AtmAmAM ja che !! ApaNe te AnaMdanI gaveSaNA karI anubhava karavAne che ! jhagamagate dIpaka adhakAranA AvaraNane bhedI dazyamAna jaDa padArtha samuhane dekhADe che, tema mahApuruSonA gra AnaMda prAptinA upAya jaNAve che, ane upAya jANyA pachI enA amalIkaraNa mATe puruSArtha kare, e. ApaNI potAnI pavitra pharaja che. samAdhizataka" e AtmAne AnaMdamAM sthApana karavA mATenA upAyone jJApana kare se kaleka pramANane. suMdaratara saMskRta bhASAne AdhyAtmika grantha che. A graMthanA kartA digaMbara saMpradAyanA AcArya zrI prabhejI che, jene zrI pUjyapAda svAmI paNa kahevAmAM Ave che A graMtha upara digaMbara AcArya zrI pramacaMdrajI e TIkA paNa lakhI che chatAM jovAnI khUbI e che ke zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgacchIya pa0 pU. nyAyavizAradu nyAyAcArya zrI yazavijayajI mahopAdhyAyajIe A zreSTha graMtha upara e lekanA ja bhA vALuM bALajInA bedhane anulakSI dodhaka chaMdamAM gUrjara bhASIya zataka banAvyuM che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jo parama pUjya zrI yazeAvijayajI * upAdhyAyajIe anunAda rUpa zataka na banAvyu. hAta teA. Aje A uttama graMtha vAcananA lAbhathI prAyaH ApaNe va`cita raheta athavA te A grantha virUddha sa'pradAyaneA che evu mAnI e grantha prati upekSAbhAva rahyA karata, parantu upekSAbhAva nathI rahyo e rUDA pratApa che pu. pU. maheApAdhyAyajInA ane yAganiSpha" eTalA TUMkA nAmathI khyAtanAma thayelA paramapUjya aSTottarazata graMtha praNetA zAstravizArada ceAganiSTha AcAya deva zrI buddhisAgarasUrIzvarajInA. 50 pU. ceAganiSTha AcAya devazrIe mULa sa'skRta samAdhizataka grantha ane maheApAdhyAyajIne anuvAdita samAdhizataka upara peAtAnI adhyAtmabhAvanA bharI kalame vivecana lakhI adhyAtmarasika AtmAo upara uttama upakAra karyAM che. mULa graMtharatna digaMbarIya sa pradAyanA heAvA chatAM emAM kayAMya khaMDanAtmakatA jaNAI nathI. jo khaMDanAtmakatA hAya tA sAhasAgraNI maheApAdhyAyajI e calAvI le, e mAnavA jevu' jaNAtuM nathI. maMgalAcaraNanA bIjA leAkamAM "nayanti cayAna avaatA zabdathI A grantha jANI zakAya che. jo "to" soMDA mAratI''padamAM digabaMra saMpradAyanA che ema 66 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda na hota te bIjuM kaI evuM prama Na zodhavuM muzkela hatuM ke A grantharatna digaMbarIya che ke vetAMbarIya che? saMskRta samAdhizataka ane gurjara samAdhizataka kaI sAlamAM ane kayA sthaLe racAya che e saMbaMdhI ullekha jANamAM AvyA nathI. mATe e vigata AlekhI zakANI nathI. have samAdhi ane zataka zabdone vicAra karIe. Adhi vyAdhi udyAdhi ane samAdhi A cAre zabdomAM A upasargapUrvaka vA dhAtu che. Adhi, vyAdhi, upAdhi svayaM sati che, chatAM aNamAnatI vastuo che ane samAdhi zabda sAMbhaLatAM hadayakuMjamAM AhalAdakatAne udbhava thAya che. zAMti, samatA, AnaMda, sukha, mana:praphullatA, saumyabhAva vigere artho vyavahAra rIte samAdhi zabdanA thaI zake che. paraMtu zAstrIya paribhASAmAM nIce pramANe arthe thAya che. daSTAnta pUrvaka eno vicAra karIe. ne AvavAEUR mAgip rAvaNa stramANa vaMhig" | je jIvanaparyata samAdhima-jJAnAdi pravRttimAM rAgadveSa rahita evA sadasadvivekI puruSe samaya vyatIta karavuM joIe. . sajyag AhitaH AtmA jJAnadau yena samAhitaH / samA. dhina zobhanAnadhyavasAyena yuktaH / " zrI sUtrakRtAMga 2 a ra u0 4 zleka ahI samAdhi zabda AtmAmAM jJAnAdi sthApavA arthamAM ke zubha adhyavasAyanI yuktatAne samAdhi kahe che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kAmehiM giddhA ajjhovavannA samAhimAdhAyamajosayaMtA satthArameyaM pharuSaM vayaMti" // kAma bhegamAM Asakta ane gauravatrikamAM Asakta evA AtmAe IndriyasaMyamarUpa samAdhine nahi ApavAnA kAraNe AcAryAdi hita zikhAmaNa Ape teM enI sAme bese che. samAdhi-indiya-praNidhAnam / zrI AcArAMgasa. 6 a. 4 ude185 sva. ahIM samAdhi zabda Indriya saMyama arthamAM che. "Adejavakke kUsale viyatte, sa arihai bhASiu taM samAhi" // Adeya vacanI hoya, Agama pratipAdanamAM nipuNa hoya, vicArazIla hoya, te ja sarvajJakathita jJAnAdi bhAvasamAdhine kahevA mATe megyatA dharAve che. ti-jJAnA imAvAmAdhim II zrI sUtrakRtAMga 14 a. 27 0 atra samAdhi eTale jJAnAdi guNe lIdhA che. "gve ja te ghora vije, je ghacord mikag viza=A" | e pramANe je sAdhu pitAnI buddhine ke lAbha mada kare ane anyane haNa-maMdabhAgI mAne che te sAdhu mekSamAga ke dharmadhyAnAdi pAmI zakato nathI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 samAdhi-mokSamArga jJAna-darzana-bAritrarUpaM dhamadhyAnAkhyaM vA / zrI sUyagaDAMgasUtra 13 a. 14 gAthA. atra mekSamArga ane dharmadhyAnane arthamAM samAdhi zabdane prayoga che. cattAri paDimA paNNatA, taM jahA samAhi paDimA, uvahANa paDimA, vivega paDimA, viusagga paDimA // cAra paDimA-pratijJA prarUpI che. te A pramANe samAdhi pratimA, upadhAna pratimA, viveka pratimA ane vyutsaga pratimA. samAdhiH zrutaM cAritraM ca tadviSayA pratijJA pratimA abhigrahaH / zrI sthAnAMga sUtra. 4 sthAnaka 1 u0 251 sUtra. atra jJAna ane cAritranA bhAvamAM samAdhi zabda che. ekAgre ca niraddhe ca samAdhiriti cenna tat // ekAgra ane niruddha cittane samAdhi kahetA he te e yukta nathI, samAdhiriti ekAgratApRSThabhAvinIzcittasyAlakSyatvAt dvAMjhizikA. 11 le. 31 atra samAdhi zabdano e artha che ke cittanI ekAgratA thayA pachInI avasthA vizeSa. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 "vitigiccha samAvaNNeNaM appANeNaM No lahai samAhiM" || dharmAMnA phUlamAM zaMkAzIlatAne pAmeleA AtmA svaya' citta svasthatA rUpa samAdhine pAmI zakatA nathI. "samAdhi cittavAnuM ! jJAna-kuzana-cAritrAmajano samAdhiH / nirviNNasyAcAryA samAdhimAhuH - yathA bho sAdho ! mA viSAdamavalambiSThAH / bhavyo bhavAn, yato bhavatA samyaktamabhyupagatam // zrI AcArAMga sU5 a. 5 u. 162 sUtra A sthaLe samAdhine atha` cittesvAsthya-manaHpraphullatA karavAmAM Avela che. sarvArthataikAgratayoH, samAdhistu kSayodayau / dvAtrizA. ra4 zleAka. 42 sarvAMtAnA kSaya ane ekAgratAne udaya ane samAvi kahevAya che. sarvAMtAnA kSaya eTale vibhinna padArthomAM maneAviyArAnA pariNamananuM kendrIkaraNa'' A sthaLe samAdhi eTale bhaTakatA vicArAne atyaMta abhibhava ane ekAgratAnI abhivyakti e a karyo che. davvaM jeNa va devatreNa samAhi Ahiya ca jaM davvaM / bhAvasamAhi cauvviha, daMsaNanANe tavacarite // zrI dazavaikAlika sUtra0 9 a1 udde. niyakita gAthA 327 1 rthaM--je dravya pAte samAdhi rUpa hAya. jema dUdha vigere. ', Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 2 nA 1 dadaLa je dravyavaDe samAdhi thAya. jema triphalA vigere. 3 mArca 2 3 dadagaM-je dravyanA ArogavAthI samatA samAdhi thAya. A traNa dravya samAdhi che ane darzana, jJAna, cAhitra tapa e cAramAMthI koIne paraspara vAMdho na paDe te pUrvakanI ArAdhanA te bhAva samAdhi. bahuguNavigai, kubjA atasamAhie / jeNapaNe No visazejjA, teNa taM taM samAyare / / zrI sUtrakRtAMga satra 3 a. 3 u0 19 gAve Atma zAMti arthe bahu guNakArI chAto ane madhyastha vacano bolavA jethI anya darzanIne virodhanuM kAraNa na bane, tethI te te avirodhi vacana ane AcAronuM paripAlana karavuM. mAdhi vittavALazA prakaraNamAM 'citta zAMti arthamAM samAdhi zabda vaparAye che. . samAdhiniSTA tu parA, tadA''saGgavivarjitA / sAtmIkRta-pravRttizca, taduttorNA''zayeti ca / / yogadaSTisamuo - 176 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi nAmanA gAMgathI yukta, AsaMga daiSarahita, AtmIyatA bhAvanI pravRtti vALI ane jemAM AzayaAkAMkSA na rahyA hoya arthAta nirAzI bhAvavALI parA nAmanI AThamI daSTi che. "samAdhi: dhyAnaviroSaraA prasaMgamAM samAdhi zabdane artha dhyAnanuM phaLa te samAdhi e rIte karyo che. * * * tadevArthamAtranirbhAsaM svarUpazUnyamiva samAdhiH / zrI pAtaMjala yogadarzana tRtIyapAda satra 3 teja (dhyAna kALamAM judA judA hoya emane kaI eka) artha mAtrane nirmAsa (ekAgratA pUrvakanI tallInatA) te samAdhi kahevAya. svarUpa zUnyanI jema (A samAdhimAM dhyAtA dhyAna dhyeya ema vibhAga hetA nathI. traNenuM ekIkaraNa thaI jAya che) hoya che. na tu SyAta-dhyAna-dhyeyAdi vibhAgaM gRhNati tadA smaadhikare che maharSi zrI pataMjali RSie dhyAtA-dhyaya-dhyAna e traNe vibhAge jemAM na hoya, mAtra traNenI samatulA ekamekatA vALuM citta te samAdhi kahevAya, e pramANe samAdhi zabdanI vyAkhyA karI che ane samAdhine yoganuM AThamuM aMga batAvyuM che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjyayAkinI mahattAsUnuM zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe ane 50 pUra upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjAe paNa samAdhine veganA AThamA aMga tarIke svIkAra karela che paraMtu kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjazrIe yogazAstramAM sAta aMge lIdhA che. paNa samAdhi nAmanA AThamA aMgano dhyAna nAmanA yoganA sAtamA aMgamAM samAveza karI dIdhuM che. zukaladhyAnanA chellA pAyAmAM samAdhi AvI jAya che. zukaladhyAna ane samAdhinuM ekIkaraNa karavAthI samAdhi aMge emaNe na varNavyuM. e ApekSika satya che. A rIte samAdhi zabdane vivecanAtmaka artha atra raju karyo che. haju ghaNAM sthaLe e zabda prayoga thayela che. paNa moTe bhAge atra varNavelA arthomAM e arthane samAveza thaI jato haze, kadAca koI ThekANe judA artha paNa thatAM hoya. prArthanAne raju karatA zrI jayavIyarAya sUtramAM te eka bAju niyANuM karavAnI nA pADI che, chatAM bIjI bAju hitakaradaSTi rAkhI kalyANakara niyANAnI rajuAta karI che. namaskAra karavAnA phaLa tarIke e niyANamAM samAdhi maraNanI paNa yAcanA namra rIte karI che. dukkhakkho kammakkhao, samAhimaraNaM ca bohilAbho / saMpajjau maha eaM, tuha nAha ! paNAmakaraNeNaM / / - zrI vIrAya sUtra) gAthA 4 - ' A uparathI eTaluM jANI zakAya che ke samAdhi zabda ApaNe tyAM ke rUDha che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa jJAna-samajaNanI alpatA vALa manuSya samAdhi eTale zvAse zvAsa baMdha karI dhyAnamudrAe besI jAya ke jamInamAM daTAI jAya ene kahe che, paNa e vAstasamAdhi na gaNAya. upara karelA arthothI e phalitArtha thAya che ke samAdhi zabda ghaNA arthamAM vaparAya che, jyAM je artha ghaTamAna hoya tene ghaTAva. have zataka zabdane vicAra upara laIe. se leka pramANa grantha te zataka. A che zataka zabdano TUMke artha. saMkhyA gaNatrI karatAM ekama, dazaka, zataka ema gaNanA thAya che. eTale zatakamAM traNa saMkhyA AvI ane mana, vacana, kAyA e paNa traNa che. kAyAnI pravRtti upara niyaMtraNa tene ApaNe ekamanA purUSArthamAM mUkIe te vacana uparanA niyaMtraNane dazakanA sthAne rAkhavuM joIe. arthAt kAyAnA niyaMtraNa mATe jeTalo purUSArtha karavo paDe che enA karatAM dazaguNa purUSArtha vacana niyaMtraNa mATe Avazyaka che ane mananA niyaMtraNa mATe zataguNe purUSArtha kheDa jarUrI che. ApaNe zataka samajazuM. eTale samAdhizataka e mAnasika niyaMtraNa karAvanAra zata saMkhyaka lekane grantharatna. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA dAdAgurunA dAdAguru pU. AcArya bhagavaMtazrIe gujarAtI vivecana lakhavA dvArA adhyAtmarasiko mATe A grantharatna vAMcavAmAM saralatA bharyo banI gayuM che. sAhityakArone bhASAnI draSTie jotAM A granthanI. bhASAmAM uNapa jaNAze paraMtu A grantharatna adhyAtmane che, mATe enI bhASA tarapha javA karatAM bhAva tarapha jevAze te lAbhadAyI thaze. alaMkAranI AkRtimAM rahelAM suvarNanA mUlya karatAM lagaDInA suvarNanuM mUlya ochuM aMkAtuM nathI. janasAdhAraNane emAM AkarSatA na jaNAya e banavA joga che paNa sujJa sajajano enA guNa tarapha ja lakSa bAMdhe che. bIjI vAta, A granthanA vivecana lakhAyAne Aje lagabhaga cha dAyakA jeTalo samaya vahI cUkyA che. tyAranI bhASA paddhati ane AjanI bhASA paddhatimAM ghaNAM rUpAntaro thayA che. trIjI vAta, guNazIla vivecanakArazrIe prAthamika avasthAmAM A vivecana lakhyuM che ane e veLA eozrI upara grAmya bhASAonuM prabhutva hatuM, A paNa e kAraNa gaNI zakAya tema che. soLe kaLAe khIlelA caMdranI prajAne jeIjema kera pakSIne AnaMda Ave che, tema AtmAnulakSI mahAnubhAne A vivecana vAMcatAM jarUra AnaMda Avaze. emAM vaLI sahajAnaMdamAM masta rahenArA gamUrti zrI AnaMdaghanajI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAja ane pa. pUcidAnaMdajI mahArAjanA pado te ane AnaMdamAM vadhAro karaze. bIjI AvRttinA pustake alabhya thatAM tRtIya AvRtti rUpe prakAzita karavA mATe zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLe pa. pU. prAtaHsmaraNaya paramepakArI vyAkhyAna vAcaspati upAdhyAyajI zrI kailAsa sAgarajI gaNIndrane vinati karI ane paramatAraka gurudevazrIe saMpAdananuM kArya mane soMpI upakArItAmAM vadhu umero karyo che. huM trANuM hatuM ane vadhu traNa bane chuM. AvuM RNa paNa AnaMda pradAyI che. prastAvanAdi lakhavAno viziSTa ane kamabaddha abhyAsa na hovAnA kAraNe e paddhatimAM kSati hoya e saheje samajAya tevuM che, ethI enI uNapa mATe sUcanA ApavA vinaMti che, e dvArA bIjI veLAe kSati parimArjanI-karaNa mATe upAya laI zakAya. mudraNa kAryamAM jAgarukatAne bhAva ane prayatna chatAM pramattattAdinA kAraNe kSati rahevA pAmI hoya to vinamratA pUrvaka kSamA yAcanA IcchuM chuM. guNazIla mahAnubhAvo A prakAzanane AnaMdabhera apanAvaze eja maMgala mane ratha haiye rAkhI viramuM chuM. zrI siddhakSetra 2021 mAdhazukla pUrNimA | sneharazi. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AdhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa ni...ve...dana prastuta maMDaLanI sthApanA mANasAmAM vi. saM. 1965mAM sva. pU. A. ma. zrI buddhisAgarasUrajIe karI hatI. teozrI mahAnagI, prakharavaktA, ane zIghrakavi hatA. temanuM akhila saMyamI jIvana lekabhogya, vidrogya ane racanAtmaka sAhitya sarjaka tarIke suvikhyAta che. tyAgI avasthAmAM ekaso paMdara uparAMta graMtha temaNe lakhyA che. lagabhaga paMdara varSa pahelAM pU. AcArya zrI kIrti sAgara sUrIzvarajI muMbaImAM cAturmAsa hatA, tyAre lagabhaga cAlIsa hajAranuM bhaDaLamAM temanI nizrAmAM thayuM hatuM. atyAra sudhI saMsthA taraphathI sva. pU. AcArya zrI buddhisAgara sUrIzvara ma. lagabhaga tamAma graMthe chapAI gayA che. karmacAga tathA AnaMdaghanapada saMgraha jevA mahAna graMthanI lagabhaga traNa AvRttio bahAra pADavAmAM AvI che. tAjetaramAM emanA hastAkSaramAM ja lakhelI "mahAvIragItA" lagabhaga traNa hajAra saMskRta levAlInI eka prata prApta thaI che. tenuM vizuddhikaraNa thaIne chapAya che. svAnubhavaciMtana jJAnAmRta ane kAganI kaMDikAonA be bhAge chapAIne chellAM prakAzita thaI gayA che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAdamAM zrImad buddhisAgarasUri sAhitya prakAzana graMthamALA taraphathI pustaka chapAvavAnuM kArya pU. A. zrI kIrti sAgarajInI nizrAmAM hAtha dharyuM che. maMDaLanI saMmatithI tAjetaramAM ziSyopaniSad pustaka pragaTa thayuM che, jenI nakala maMDaLanA sabhyane niyamAnusAra mekalAyela che. maMDaLanI pravRtti ene vArSika ahevAla prativarSa pragaTa karavAmAM Ave che. chellA ahevAla saM. 2019nI sAlane prakAzita thaI gayela che. vijApuramAM adhyAtma bhuvanamAM sva. pU. A ma. zrI buddhisAgarasUrIjInA AdhyAtma ane ganA pustakone saMgraha che. ghaNA pustakanI nakala have juja rahI. che, te nUtana AvRtti mAge che. sTokamAM rahela anya pustakanuM vitaraNa jema bane tema jaladI karavA maMDaLa Icche che ane te mATe yojanA cAlu che. prastuta maMDaLa taraphathI be pustake samAdhizataka tathA adhyAtmasAra pragaTa karavAno nirNaya levAmAM AvyA hatA. samAdhizataka pustakanA prakAzana mATe pa. pU. upAdhyAya mahArAja zrI kailAsasAgarajInI preraNAthI zrI mATuMgA jaina, mUrtipUjaka saMgha taraphathI rUA. 1500) nI rakama maMDaLane maLela che. te mATe zrI mATuMgA jaina saMghane AbhAra mAnavAmAM Ave che. adayAtmasAra bhASAMtara graMthanI navI AvRtti pragaTa karavAne mATe paNa teozrInI preraNAthI ja zrI sAyana jaina, mUrtipUjaka saMgha taraphathI rUA. 2001nI rakama maLela che. te graMthanuM mudraNakArya paNa hAtha dharavAmAM AvyuM che ane TuMkaH Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 samayamAM graMtha paNa bahAra paDaze. A banne grenA prakAzana kAryomAM upAdhyAya zrI kaila sasAgarajIe preraNA Apela che eTaluM ja nahi paNa tenA mudraNakAryane paNa cIvaTabharI rIte saMbhALela che. tene praphene tapAsavAmAM ane presane jarUrI sucanAo vagere ApavAmAM potAnA kiMmatI samayane bhega apela che. mATe maMDaLa teozrInuM RNI che. samAdhizataka graMtha nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrI yazovijyajI gaNIne che, tenA upara pU. A buddhisAgarasUrijIe artha bhAvArtha ane vivecana kareluM che. samAdhiza takanuM mULa eka digaMbara saMpradAyanA mAnanIya samAdhizataka nAmane saMskRta graMtha che. jenA kartA ane TIkAkAra zrI prabhuMdu tathA zrI prabhAcaMdranAmanA digaMbara AdhyAtmika vicAro che. prastuta samAdhizataka graMthamAM sva. pU. AcAryazrIe yoga mArganI dizA batAvI ghaNA dRSTAMta Apela che. ane tene savizeSapaNe spaSTa karavA pitAnAM tathA zrImAna girAja zrI cidAnaMdajI tathA pU. . zrI yazovijyajI vigerenAM aneka pado utAryo che. A graMtha ghaNe ja upayogI ane alabhya hovAthI prastuta graMthanI trIjI AvRtti saMsthA taraphathI pragaTa karavAmAM Avela che. yoga mArganA abhyAsIone prastuta graMtha vAMcavA lAyaka, manana karavA lAyaka ane nididhyAsana karavA lAyaka zreSTha pustaka che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta graMthanI prastAvanA pU. u. mA. zrI kailAsasAgarajInA vidvAna ziSyaratna zrIe lakhI che. prastuta pustakamAM daSTideSathI ke mudraNadoSathI je kAMI azuddhi rahI javA pAmI heya te mATe kSamA yAcI viramIe chIe. . muMbaI vi. saM. 2021 caitra sudI 15, gurUvAra hIrAlAla jI. zAha jayaMtIlAla va. dalAla popaTalAla ma. pAdazakara mAnad maMtrIo zrI adhyAtma jJAna * prasAraka maMDaLa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana yoganiSTha AcArya zrImada buddhisAgarasUrIzvarajI kRta samAdhizataka' nAmanA graMtha ghaNA samayathI upalabdha naDato eTale enI A cAthI AvRtti pragaTa karatAM ame atyaMta harSa anubhavIe chIe. pU. AcArya. bhagavate vi.sa. 1962mAM amadAvAdamAM cAturmAsa daramiyAna A graMthanI racanA karI hatI ane sa. 1965mAM zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa taraphathI te pragaTa thayA hatA. samAdhizataka'graMthanI viziSTatA e che ke A mULa graMthanI racanA saMskRta bhASAmAM se| zlokamAM digabarAcAya zrI pUjyapAdasvAmI zrI prabhendujIe karailI che. tyAra pachI traNaso varSa pUrve A kRti uparathI gujarAtImAM, padyamAM duhAnI kaDIomAM racanA uSadhyAya zrI yazavijayajI mahArAje karI hatI. e enI mahattA darzAve che. upAdhyAya zrI yazovijayajIe digabara para parAnA keTalAka matanuM khaMDana karyuM che, tema chatAM e paraparAnA eka graMtha bhAvAnuvAda mATe emaNe svIkAryo e emanA hRdayanI udAratA ane guNagrAhI tathA samanvayakArI bhAvanA darzAve che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa kRtinA pratyeka saMskRta leka upara ane upAdhyAya zrI yazovijyajI mahArAjanI duhAnI pratyeka kaDI upara A samAdhizataka' graMthamAM gujarAtImAM savistara vivecana zrImad buddhisAgarasUrIzvarajIe karyuM che. ethI ApaNane vizeSa lAbha thaye che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI AdhyAtmika anubhUti dharAvanAra bahuzrata paMDita paNa hatA. ethI A gahana kRti adhyAtmarasika vyaktio mATe samajavAmAM saraLa ane spaSTa banI che. A graMthanuM vAMcana-manana aneka mumukSuone upakAraka nIvaDaze evI daDha AzA che. aSADha suda-11 vi. saM. 2046 3-7-1990 ramaNalAla cI. zAha pramukha zrA adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLI muMbaI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa saM. 2046nI kAryavAhaka samiti, >> ta ja << A ta ka 1 zrI ramaNalAla cI. zAha-pramukha. 2 ,, gautamalAla a. zAha-upa-pramukha. , popaTalAla na. bhAkharIyA-khajAnacI ,, pipaTalAla ma. pAdarAkara-mAnad maMtrI. ,, pradyumnabhAI pa. bhAkharIyA-mAnad maMtrI. 6 ,, caMdulAla popaTalAla mahetA-rAha maMtrI. 9 , cInubhAI vADIlAla vorA 8 razmIkAMtabhAI kezavalAla mahetA 9 ,, naTavaralAla esa zAha ,, surezabhAI mANekalAla zAha 11 ,, surendrabhAI ke. zAha ratilAla popaTalAla mahetA lakSmIcaMda gulAbacaMda jhaverI , vijayakumAra jyantIlAla dalAla , De. manubhAI je. zAha , vinubhAI gulAbacaMda zAha , cImanalAla pAlItANAkara 18 ,, bAbulAla dIpacaMda mahetA 19 ,, devAMgakumAra vI. pAdarAkara ra 9 x 2 3 4 R * A nizAnIvALA sabhyo maMDaLanA TrasTIo che. buraavassaavassaaaaaaaaaaa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pAdarAta graMtha praNetA yoganiSTha zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 samAdhizatakama yathAzakti ane bhAvita AtmajJAna aneka prakAranAM ko prApta thatAM paNa TaLatuM nathI, te batAve che dodhaka chaMda duHkha paritApe navi ga, duHkha bhAvita muni jJAna, vA gale navi dahanameM, kaMcanaka anumAna. 87 tAte duHkhasu bhAviye, Apa zakti anusAra, te daDhatara huI ullaze, jJAna caraNa AcAra. 88 vivecana-dukhanA paritApathI dubhAvita munivaranuM jJAna gaLI jatuM nathI, nAza thatuM nathI. jema agnimAM vajA gaLatuM nathI tathA kaMcana agnimAM nAkhatAM potAnuM mULa svarUpa tyAgatuM nathI. ulaTuM sAruM thAya che, dIptimAna bane che ane mela dUra thAya che. A pramANe aneka prakAranAM parISaha rUpa agni saMge paNa suvarNa samAna munivara potAnuM svarUpa tyAgatA nathI ane ulaTuM temanuM vAna vadhe che. mATe potAnI zakti anusAra zarIrAdi kaSTa sahana karI AtmAne bhAve ke jethI mRtyu samaye zarIramAM ghaNI vedanA thatAM paNa AtmabhAna bhUlAya nahi ane AtmAne upayoga sthira varte evuM dheya pragaTe. ema karavAthI jJAna ane cAritrane daDha bhAva thAya che. prayatnAdAtmano vAyuricchAdveSapravartitAt / vAyoH zarIrayantrANi, vatante sveSu karmasu / / 103 / / vivecana-je AtmA zarIrathI niraMtara bhinna che, to tenA cAlavAthI kema zarIra calAyamAna thAya che ane tenA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke huM namaH | samAdhi zataka yenA''tmA'dhudhyatAtmaiva, paratvenaiva cAparam / akSayA'nantabodhAya, tasmai siddhAtmane namaH // 1 // bhAvArtha-sakala karmathI rahita mukta evA siddha bhagavAnane namaskAra thAo, je siddhabhagavaMte AtmAne Atma rUpe jANe temaja jeNe zarIra, mana, vANI, Adi pudgala bhAvane pararUpe jANe. ' . AtmAthI anya sarva acetana che, ema jANI jeo tenAthI virAma pAmyA, evA siddha bhagavAna anaMta, avinazvara, jJAnamaya, sadAkAla varte che, temane namaskAra thAo. kaivalyajJAna kahevAthI anaMta darzana, anaMta sukhanuM grahaNa thAya che, kAraNa ke te jJAnanI sAthe darzana, sukhano avinAbhAva che. (nitya saMbaMdha che.) atra sthaLe zaMkA thaze ke, ISTa deva paMca parameSThirUpa che, chatAM siddhane kema namaskAra karyo. tenA samAdhAnamAM samajavuM ke-vyAkhyAtA ane zrotAne siddha svarUpe prApta karavAnI IcchA che, mATe siddhine namasakAra karyo che. vaLI siddha zabdathI ja arihaMta AdinuM grahaNa thAya che, kAraNa ke temane paNa nayApekSAe dezathI siddhapaNuM che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama atra pUrvArdhathI kSe pAya kahyo, ane uttarArdhathI mekSa svarUpa kahyuM che jayanti yasyA'vadato'pi bhAratI, vibhUtayastIrthakRto'pyanIhatuH / zivAya dhAtre sugatAya viSNave: jinAya tasmai sakalAtmane namaH // 2 // bhAvArtha-pUrvokta siddha svarUpa prApti-arthe upadeza kartA sakala ISTa devatAnI stuti kare che je bhagavAnanI bhAratI rUpa vANI vibhUti kaI paNa AtmAne bAdha na karatI chatI vijayI varo che. te bhAratInI vibhUti kevI che te kahe che.. avatoDapa e vizeSaNa digambara AsnAyanuM che, kema ke digaMbara matamAM bhagavAnanI divya dhvani anAra rUpa che. vetAmbara matamAM bhagavAna akSara rUpa vANIthI mukha dvArA upadeza Ape che. bhagavAna akSararUpathI upadeza Ape che, tene nirNaya siddhAMta joI le. avatoDani e vizeSaNa sahita vibhUti jANavI, athavA hRddha-samAsa karatAM, vANI tathA chatra, cAmara, prAtihAryAdika vibhUti ema bene samAveza grahI zakAya. nirIha evA bhagavaMta chatAM jenI evI vibhUti che. IcchA mehanIya karmathI utpanna thAya che. prabhue mihanIya karmane nAza karyo che, tethI IcchA rahita che, arthAta kethI karavAnI IcchA rahita evA tIrtha kare che. eTale ke saMsAra samudrathI taravAnA tIrtha jevuM Agama (tIrtha) karanAra che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama zivAya-parama kalyANa svarUpa che temane, dhAtre eTale sakala lekane uddhAra karanAra evA temane, sugatAya eTale samyagU anaMta catuSTayane prApta thAya che, evA temane jinAya eTale rAga-deva jityA che evA temane, viSNave eTale sarve lokAlokanA kevaLajJAna vaDe vyApaka bane che evA temane, sakala nirmala AtmAone namaskAra thAo. A sthaLe zivAya, dhAtre, sugatAya, viSNave e padathI ema sUcavyuM ke pUrvokta vyutpatti dvArA siddha evA jina te ja ziva che. (mahAdeva) te ja sugata che. te ja kevalajJAnathI sarva reya padArthone jANe che mATe viSNu che. ane te ja potAnA guNone AvirbhAvapaNe karavAthI brahmA (vidhAtA) jANavA. ziva eTale mahAdeva (parama nirmala AtmA jene che te mahAdeva jANavA.) kahyuM che ke - rAgadveSau mahAmallau, durjito yena nirjitau / mahAdevaM tu taM manye, zeSA vai nAmadhArakAH // 1 // artha-durjaya rAga-deSa rUpa be mahAmalla che. te bene jeNe jityAM te mahAdeva jANavA. bAkInA nAmadhAraka mahAdeva jANavA. dhAtre e padanA kathanathI samajavAnuM ke, je ajJAnI leke duniyAnA banAvanAra brahmA kahe che, te brahmAnuM atre grahaNa karyuM nathI. sugatAya e padanA kathanathI jina te ja sugata che paNa anya kSANIvAdIo jene sugata mAne che te sugata nahIM. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama viSNu e padathI samajavuM ke-jinezvara ja kevalajJAnathI viSNu jANavA, paNa je duniyAmAM avatAra dhAraNa kare che, te viSNu ke je rAga-dveSa sahita che. tenu atre grahaNa karavuM nahI. kAraNa ke rAga-dveSAdikanA astitvathI te mAtra nAmanA viSNu che. jina te ja vAstavika viSNu jANavA. have AtmasvarUpa prAjana darzAve che. ya zrutena liMgena yathAtmazakti, samAhitAntakaraNena samyakU / samIkSya kaivalya sukhaspRhANAM vivaktamAtmAnamathAbhidhAsye ||3|| bhAvArtha -zrutathI, li'gathI, zaktine anusarIne samAhita hRdacathI, samyag nirIkSA karIne, kevalyasukha pRDavAne mATe vivikta zuddha AtmasvarUpa kahIza. ISTadevane namaskAra karyA bAda karramala rahita AtmavarUpa kahIza. ktine anusarI yathAzakti kahu chuM. tevA prakAranA AtmAnI nirmaLa manathI nirIkSA karIne kahuM chuM. nirIkSA zAdhI cAya ? eka tA zruti eTale sUtrasiddhotathI. temaja liMga eTale hetudhI, te A pramANe, AtmA zarIrAdikathI bhinna che, kemake ke bhinna lakSaNavALe che. je jenAthI bhinna lakSaNavALu phrenca te tenAthI bhinna hAya che. jemake jaladhI agni bhinna lakSaNavALe che te jalathI agni bhinna che. tema AtmA ane zarIra bhinna lakSaNA peta che. e lakSaNa kaI aprasiddha che ema nathI. kemake AtmA jJAnathI upalakSita che ane zarIra jaDa svabhAvavALuM che. ekAgra cittathI AvuM anubhavajJAna pAmIne enAM lakSaNa kahu chuM. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam . sajja karmamalathI rahita thatAM je nirmala zAzvata sukha bhAse che, te sukhanI spRhA jemane che tevA adhikArIne AtmasvarUpa kahuM chuM. zrI yazovijaya upAdhyAyajI kRta samAdhizataka dedhaka chaMdamAM che tenuM vivecana. samAdhizataka praNamI sarasati bhAratI, praNamI jina jagabaMdhu, kevala Atama bedhaka, karazuM sarasa prabaMdha. 1 kevala Atama bodha che, paramAratha zivapaMtha, tAmeM jInakuM maganatA, sei bhAva nigraMtha. 2 gajJAna kyuM bAlake. bANajJAnakI daura, tarUNabhega anubhava jIe, maganabhAva kachu aura. 3 vivecana-sarasvatI bhArathIne tathA jagatanA baMdhu evA jinezvarane namaskAra karIne zrI yazovijyajI upAdhyAya kahe che ke kevala jenAthI Atmabodha thAya e AtmajJAnane sarasa prabaMdha racIza. kevala AtmajJAna ja paramArthAthI mokSano mArga che, evA AtmajJAnamAM je munine magnatA che teja bhAvanigraMtha jANavA. cAra nikSepAe nigrathanA cAra bheda che. 1. nAma nigraMtha, 2. sthApanA niyaMttha. 3. dravya nigraMtha 4. bhAva nigrantha. 1. nAma nigraMtha jenuM nigraMtha evuM nAma te. sthApanA nigraMtha keIpaNa vastumAM 2. nigraMthanI sthApanA te. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9 samAdhizatakama 3. dravyanigraMtha eTale vyavahAra jotAM nigraMthane veSa dhAraNa karyo che paNa AtmajJAnane samyaga rItie jene upayoga nathI te. 4. pUrvokta veSAdi sahita AtmajJAnanA upage je muni vate che, te bhAvanigraMtha che. AtmAjJAnanI cAhanAthI ane temAM magnatAthI bhAvanigraMthapaNuM sAbIta thAya che. zrI AnaMdaghanajI mahArAja ke je adhyAtmajJAnI hatA, teo vAsupUjyanA stavanamAM kahe che ke AtmajJAnI zramaNa kahAve, bIjA te dravyaliMgI re; vastugate je vastu prakAze, AnaMdaghana atisaMgI re. -vAsupUjya je zuddha AtmasvarUpanA jJAtA che, te zramaNa kahevAya che. nALA ca muLI rU AtmajJAnathI muni jANavA, ema zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che. AtmajJAnahIna rajoharaNa mukhavastikA dhAraNa karanAra dravyaliMgI jANavA bhAvaliMgIpaNuM te svarUpa jJAnamAM vyApI rahyuM che, mATe vastu jevI che tevI vastune prakAze, pragaTa kare. AtmAthI bAhya padArthomAM svarUpajJAna nathI, paNa AtmikajJAna te ja svarUpajJAna jANavuM. AtmajJAnI AnaMdane ghana je paramAtmA temAM jeNe pitAnI mati sahacArI karI te. hoya che. - taruNa puruSa ane taruNa strInA hAsya, keli, bhegAdikanA AnaMdanuM anubhavajJAna nAnA bALakone hetuM nathI, Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama tevI ja rIte je jIvo bAhyajJAnanI deramAM jyAM tyAM brAMtithI sukhanI buddhi dhAraNa karI rahyA che, evA AtmajJAnathI ajJAnI jIve che. temane adhyAtmajJAnathI thatuM sukha tenI magnatAnuM bhAna bIlakula lezamAtra paNa thatuM nathI. kAraNa ke, ajJAnI ajJAnamAM, jema sUvara-bhuMDa viSTAmAM AnaMda mAne che tema te mAne che. haMsa jema mAnasarovaramAM AnaMda mAne che, tema jJAnI AtmajJAnamAM AnaMda mAne che. tAtpayArtha ke ajJAnI adhyAmasukhane svAda zI rIte AsvAde ! AtmajJAnI satya sukha bhogave che, adhyAtma sukhanI barobara ke I sukha nathI. zrI adhyAtmasAramAM zrI cavijayajI kahe che ke - ' ___ kAntAdharasudhAsvAdAmunAM yajjAyate sukham / binduH pAca tadadhyAtmazAstrasvAdasukhodadheH // strInA adhararUpa amRtanA svAdathI juvAna puruSane je sukha Upaje che, te sukha te adhyAtmazAsanA svAdathI utpana thatA sukha samudranI AgaLa eka biMdu mAtra che. AtmajJAnanI mamratA kaMI judA ja prakAranI che. e magnatAnI AgaLa sarva prakAranI kSaNIka mamatA tuccha che. mATe AtmajJAna parama sukhakArI che, ema samajI sarvabhavya jIe tenI prApti mATe prayatna karavo joIe. AtmajJAna sarva sukha ziromaNi che. AtmajJAnathI thatI magnatA jeNe jANe teNe jANe che. vANIthI kahI zakAtI nathI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulA che. samAdhizatakama bahirantaH parazceti, tridhA''tmA sarvadehiSu / upeyAtAtra paramaM, madhyopAyAd bahistyajet / / 5 sarvadehImAM-bahirAtmA, aMtarAtmA, ane paramAtmA, ema traNa prakAre AtmA che. temAM aMtarAtmAthI paramAtmAnI prApita karavI ane bahirAmAno tyAga kare. jaDa vastumAM Atmabuddhi te bahirAtmA, zarIramAM AtmA che, evI buddhi te aMtarAtmA ane nirmala ratnatrayI yukta, te paramAtmA, e traNa prakAre AtmA sarva dehImAM rahele che. abhavya jIvanamAM te bahitmA mAtrane ja saMbhava che. tyAre prazna ke sarva dehImAM tridhA Ama hoya te zI rIte kahevAya? uttaramAM samajavuM ke abhavyamAM paNa dravyarUpatAe traNa prakAranA AtmAne sabhAva utpanna che. abhavya jemAM aMtarAtmava, ane paramAtmatva sattAe rahyuM che paNa abhAmAM aMtarAtmatva ane paramAtmavane AvirbhAva (prabhAva) thatuM nathI ane mokSamAM jatA nathI. abhavya jemAM AvirbhAve sadAkALa ahirAtmapaNuM che. kAraNa ke temAM tevA prakArane svabhAva ja kAraNa che. abhavya jemAM pAMca jJAnAvaraNanI upapatti ghaTe che. kevalajJAna, kevaladarzana ane sAyIka cAritranI sAmagrI teone prApta thavAnI nathI, mATe te abhaSya kahevAya che. paNa teomAM sattAnI apekSAe tridhAtmanuM abhAvapaNuM ghaTatuM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. samAdhizatakama nathI athavA bhavya rAzinI apekSAthI sarva dehI ema kahyuM che ema paNa mAnI zakAya. athavA Asana tethI dUra tathA dUratara bhavyamAM tathA abhavyamAM vidhA AtmA kahyo tyAre zrI sarvajJa je paramAtmA che, tenAmAM aMtarAtmA ane bahirAtmAnA abhAvathI e vAta ghaTI nahi ema zaMkA karavI te paNa nakAmI che, kAraNa - bhUtaprajJApananayanI apekSAthI temanAmAM paNa te AtmAne virodha nathI ema vRtaghaTanI peThe A vAta siddha thAya che. je sarvajJAvasthAmAM paramAtmA thayA te paNa pUrve aMtarAtmA ane te aMtarAtmAnI pUrve bahirAtmA hatA. ema dhRtanA ghaTanI peThe siddha ja che. aMtarAtmatvanuM bahirAtmatva je te bhUtaprajJApananayanI apekSAe tathA aMtarAtmatva je te bhAvi prajJApananayanI apekSAe joI levuM. A traNa prakAranAM AtmAmAM zAthI zAnuM upAdAna. karavuM ane zAne tyAga kare te kahe che. paramAtmAnI. prApti karavI ane bahirAtmAne tyAga kare. paramAtmAne pAmavAno upAya aMtarAtmA che ane bahirAtmAne aMta rAtmAnA upAyathI tajave. pratyekanuM have pRthaka lakSaNa kahe che. zrI yazovijayajI upAdhyAyakRta dadhaka chaMdamAM samAdhizataka Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama AtamajJAne magana, so saba pudgala khela; iMdrajAla kari lekhe, milo natahaM mana mela. 4 jJAna vinA vyavahArake, kahA banAvata nAca, ratna kahIke kAcakuM, aMta kAca se kAca. 5 rAce sAce dhyAnameM, jA viSaya na keI; nAce mArca mugatirasa, AtamajJAnI seI. 6 vivecana--je bhavya puruSa AtmajJAnamAM sadA magna rahe che, te sarva suvarNa, rUpuM, AbhUSaNa, ahArAdika pudgala khelane ijAla samAna jANe che. ane tenuM pudgala pradArthomAM citta coTatuM nathI ane pudgala padArthamAM tenuM mana maLatuM nathI arthAt te AtmajJAnI rAga-dveSanA pariNAmathI pugala padArthomAM pariNamato nathI. zrI jJAnasArajInI TIkAmAM zrI devacaMdrajI kahe che ke - AyA-sabhAvanANI bhoi, ramai vivaththu dhammassa / so uttamo mahappA, avare bhavasUyarA jIva // 1 // je AtmA potAnA AtmasvabhAvano jJAnI tathA Atmadharmane bhegI pitAnA svarUpamAM rame che, te uttama mahAtmA jANa. bAkI je paMcendriyanA viSayamAM rAcI mAcI pudgala eMThamAM rAgadveSamAM pariName che. te saMsAramAM bhUMDano samAna jANavA. 1. amRtarasanA bhAgane jema viSTA ruce nahi tema AtmAnIne paugalIka bhAga ruce nahIM, kAraNa ke temAM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 samAdhizatakama sukha nathI. AtmajJAnI pitAnA anaMtaguNa anaMtA dharmamAM sadAkALa rAcI rahe che. jJAna vinA phakta ekalA veSa kiyADaDa vyavahArathI muktinI sAdhanA karavI te nATaka samAna che. koI kAcane ratna mAnI tene mastaka para dhAraNa kare, ane ratnane paga taLe khude te paNa aMte parIkSakanI parIkSAmAM kAca te kAca ja rahevAne ane ratna te ratna ja jaNAvAnuM. keI mANasa kAcanA kaTakAne ratna buddhithI laI manamAM harSAyamAna thayA ane te kaI kAma prasaMge dhanane mATe kAcanA kaTakAne vecavA jhaverIo pAse gayA. paNa keIe tenI kiMmata kuTI badAma jeTalI paNa ApI nahIM, tyAre te aMte duHkhI thaye. - ema je kaI manuSya bAhya dharmanA vyavahAramAM mukti mAnI phakta kriyAkAMDa Adi uparanA vyavahAramAM rAcI mAco rahe che, paNa AtmA zuM che, te jANatuM nathI, te bhale bAhya vyavahArane muktine mArga kahe ane temAM rAce paNa tethI tene muktinI prApti thatI nathI. AtmajJAna te ratnasamAna che ane jJAna vinA phakta e kiyAvyavahAra te kAca samAna che, mATe AtmajJAna te ja muktine hetu che ema samajI tenI zraddhA karavI. - zrI yazovijayajI upAdhyAya kahe che ke, jyAM lage Atama dravyanuM, lakSaNa nahiM jANyuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. samAdhizatakam siMhA lage guNa ThANuM bhaluM, kima Avye tANuM Atama kaSTa karo saMjama dhare, gALe nija deha, jJAnadazA viNa jIvane, nahIM bane che. Ama jyAM sudhI AtmadravyanuM lakSaNa rUDI rIte jANyuM nathI. anekAMtapaNe AtmAne rUDI rIte jANe nathI, tyAM sudhI rUDuM evuM guNasthAnaka tANyuM hatuM paNa AvatuM nathI. bhale tame aneka prakAranA kaSTa karo ane saMyama dhAraNa kare, potAnA dehane gALI nAkhe paNa AtmajJAnadazAnI prApti vinA duHkhane nAza thatuM nathI. zrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa kahe che ke - koI kaMta kAraNa kASTa bhakSaNa kare re, maLazuM kaMtane dhAya, e meLe navi kahie saMbhave re, me kAma na ThAya. ruSabha0 1. keIpatiraMjana atighaNuM tapa kare re, patiraMjana tana tApa, e patiraMjanameMnavicitta dharyuMre, raMjana ghAtumilApa ruSabha 2: - ItyAdikathI samajavuM ke AtmajJAna vinA muktinI prApti nathI. zrI dazavaikAlIkamAM paNa kahyuM che ke pazcimanAbU to A prathama jJAna pazcAta dayA. arthAt jIva tathA ajIvanA jJAna vinA dravyadayA tathA bhAvadayA paNa thaI zakatI. nathI. vaLI kahyuM che ke - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam zloka AtmA'zAnabhavaM duHkhamAtmazAnena hanyate / abhyasyastattathA tena, yenAtmA cinmayo bhavet // 1 // vaLI anya matomAM paNa kahyuM che ke jJAnAHi sarvani; marmasAta kukite juna ! jJAnarUpI agni sarva karmane bALI bhasmIbhUta kare che. vaLI yazovijayajI upAdhyAya dravyaguNa paryAnA rAsamAM kahe che ke - bAhyakriyA che bAhiraga, aMtarakriyA dravya anuga, bAhyahIna paNa jJAnavizAla, bhale kahyo muni upadezamALa. 1 vaLI pravacana sAradvAramAM kahyuM che ke - gAthA jo jANai arihate, dravvaguNapajjavaMtehiM / so jANai appANaM moho khalu jAhi tassa layaM // 1 // je bhavya dravya guNa ane paryAyathI arihaMtane jANe che, te pitAnA AtmAne jANe che ane tenAthI mehane -nAza thAya che, mATe jJAna vinA mAtra vyavahAra cAritrathI muktinI prApita thatI nathI mATe AtmajJAnane khapa karavo. AtmajJAnInuM lakSaNa kahe che. je satya evA dharma dhyAna ane zukaladhyAnamAM rAce ane temAM mAcI rahe (magnatA dhAraNa kare) ane paMcedriyanA viSayonI yAcanA kare nahi, phakta mokSamArgamAM mAcI rahe ane temAM ja lacalInatAthI nAcI rahe, te ja AtmajJAnI jANa. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam - 15 dodhaka chaMda. bAhira aMtara parama e, Atma pariNati tIna, dehAdika Atamabharama, bahirAtamAM bahudIna 7 vivecana -ahirAtmA. aMtarAtmA ane paramAtmA e rIte AtmAnI traNa pariNati che. temAM prathama deha, vANI, mana vigeremAM jene Atmatvabuddhi che te bahirAtmA jANa. te bahirAbha prANI paravastune pitAnI mAnI rAgadveSanA yoge karmASTaka grahI aneka yonimAM avatAra dhAraNa karI aneka prakAranAM tIvra duHkha pAme che. jema kasAInA hAthamAM AvelI bakarI ati dIna hoya che, tema AtmA paNa siMhasamAna hovA chatAM paravastumAM potAnI buddhi dhAraNa karI karma pAMjarAmAM paDyo chate ati dIna garIba thaI gayo che. jema duniyAmAM kaI mANasanI pAse dhana heya nahi. khAvA pIvAnuM hoya nahi, vastra paNa maLe nahi, te dIna kahevAya che, tema bahirAbhA paNa jJAna, darzana, cAritrarUpa lakSamInA abhAve, tema ja jJAnarUpabhojananA abhAve samatA rUpa pANInA abhAve, vairAgyarUpa vastranA abhAve, pudgalarUpa bhikSAne IcchArUpa pAtramAM grahaNa kare ati duHkhI thaI gayo che. : ' jema keI manuSyanA zarIre aneka prakAranA roga thAya che, tene jarA mAtra paNa zAMti maLatI nathI, mukhe hAya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 samAdhizatakama hAya pikAre che. sau sagAMvahAlAM pAse beThAM beThAM rUdana kare che, paNa keInAthI duHkha levAtuM nathI. regI manuSya AvA prasaMge ati duHkhI hoya che. tevI ja rIte ajJAnI jIve zarIrane ja AtmA mAnI lIdhe che athavA paMcabhUta che te ja AtmA che ema mAnI lIdhuM che, te manuSya mithyAtva, aviti, kaSAya, yoga, Adhi, vyAdhi, upAdhithI mahAgI jANa. tene rega keInAthI levAtuM nathI. ane te bahirAtmA prANa marIne naraka athavA tirtha cagatimAM utpanna thAya che ane tyAM paNa raudra duHkho bhegave che. mATe bahirAtma prANI bahu dina jANe. bahirAbha prANI pitAnA ajJAnathI aneka prakAranA duHkha pAme che. jema keI AMdhaLe purUSa cAlatAM cAlatAM khADAmAM paDI jAya che, kAMTAnI vADamAM paDI jAya che, athavA kuvAmAM paDI jAya che, tema paravastu je zarIra te ja AtmA che, ema mAnanAre AMdhaLe bahirAtma roga, zoka, viyeAga vaira, jherathI duHkhanuM pAtra bane che ane aMte narakarUpa moTA aMdhakAramaya kUvAmAM paDI mahAduHkhI bane che. bahirAtmapaNuM mahAduHkhadAyaka che ane tenA vege punaH punaH anaMtIvAra cerAzalAkha jIvanimAM AtmA paribhramaNa karI janma, jarA maraNamAM mahAduHkha pAme che, ema zrI sarvajJa bhagavAna kahe che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam bahirAtmA zarIrAdau, jAtAtmabhrAntirAntaraH / cittadoSAtmavibhrAnti, paramAtmA'tinirmalaH // 5 // nirmala: kevala siddho, viviktaH prabhuravyayaH / parameSThI parAtmeti, paramAtmezvaro jinaH // 6 // zarIrAdikamAM AtmAMtivALA ahirAtmA jANavA. citta ane rAgAdikamAM thatI AtmAMti jeNe dUra karI che, te aMtarAtmA ane ati nirmAla te paramAtmA jANavA. 17 zarIra, vANI ane manamAM AtmabrAMti jene che te ahirAtmA jANavA. citta eTale vikalpa ane rAgadveSAdika deSa, ane AtmA te zuddha cetanA dravya, temAMthI jene bhrAMti gaI che te aMtarAtmA, arthAt cittane citta svarUpe jANyuM che. rAgAdikane rAgArdika svarUpe jANyAM che ane AtmAne Atma svarUpe jeNe jANyA che te aMtarAtmA jANavA. athavA dharmAstikAyAkrika dhaDadravyane dravyaguNa paryAyathI samyak samajI Atma dravyamAM Atmabuddhi dhAraNa karI che ane bAkInA paMca ajIva dravyamAM ajIvabuddhi dhAraNa karI che te aMtarAtmA jANavA. ane je ati nimala che, azeSa ka`mala jenA kSINa thayA che, te paramAtmA jANavA. nila eTale karmAmalarahita che. kevala eTale zarIrAdi saMbaMdha rahita che. zuddha eTale drazyaka ane bhAvaka rahita parama vizuddha che. vivikta eTale zarIra karmAdithI asaMsRSTa, prabhu eTale iMdrAdikanA svAmI che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 samAdhizatakama avyaya eTale pitAnA svarUpathI nAza nahi thanAra evA che. parameSThI eTale IdrAdithI vaMghasthAne birAjanAra che. Izvara eTale paramezvaryane je dhAraNa kare che te paramAtmA eTale saMsArI jIthI jene utkRSTa AtmA che. jina eTale rAgadveSane jitanAra ItyAdi aneka nAma dhAraka paramAtmA che. dodhaka chaMda cittadoSa Atamabharama, aMtara Atama khela; atinirmala paramAtamA, nahi karma ke bhela. 8 citta tema ja rAgAdikamAMthI Atmabhrama jene nAza thayA che, te aMtarAtmA jANa. zarIrathI bhinna AtmA asaMkhya pradezI, arUpI, anAmI, anaMtadhamI, jANI tuM temAM ramaNatA kara. AtmA te ja tuM che. A dekhAtuM zarIra tuM nathI ane te tAruM nathI. tuM enAthI bhinna cetanA lakSaNavALo che, Ama jenI buddhi thaI che te bhedajJAna jANavo. jema haMsa dUdha ane pANI bhegAM maLI gayAM hoya che. tene pitAnI cAMcathI judAM kare che, tema dUdha ane pANInI peThe maLI gayela pudgala ane AtmAne bhedajJAnI bhinna pADe che ane pitAnA svarUpamAM AnaMda mAnate tyAM khele che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama paramAtmA te ati nirmala che. temanAmAM karma mela nathI. temAM guNasthAnake rahyA che ane jemaNe jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e cAra ghAtIyA karma kSaya karyA che, e paNa paramAtmA kahevAya che. tema ja aSTakarmane kSaya karI siddhisthAnamAM pahoMcyA che te paramAtmA kahevAya che. samabhirUDha nayanI apekSAe tradazama (teramA) guNasthAnakavatI paramAtmA kahevAya che ane evabhUtanayanI apekSAe siddhi saudhamAM prApta thayA, te paramAtmA kahevAya che. zrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa sumatinAtha bhagavAna stavanamAM kahe che - jJAnAnaMde ho pUraNapAvana, varajita sakala upAdha sujJAnI, atIndriyaguNagaNamaNiAgarU, Ima paramAtama sAdhu sujJAnI. sumati4 bahirAma taja aMtaraAtamA, rU5 thaI thirabhAva sujJAnI paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arpaNa dAva sujJAnI. sumati5 ityAdi paramAtma svarUpa hRdayamAM bhAvavuM. bahirAtmendriyadvArairAtmajJAnaparAGmukhaH / sphurita: svAtmano dehamAtmatvenAdhyavasyati // 7 // bhAvArtha...Indriya dvArathI bAhya evA parArthanA grahaNa prati kuraNa pAmavAthI je bahirAtmA AtmajJAna Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizakakam parAGgamukha thaI ema ja jANe che ke, A deha e ja AtmA che ane zarIra te ja huM chuM', evI tene buddhi thAya che, tethI te zarIrane ja AtmA mAne che. 20 naradehasthamAtmAnamavidvAn manyate naram / tiryaJca tiryagaGgasthaM, surAGgastha suraM tathA // 8 // bhAvA--nara eTale manuSya tenA dehamAM rahelA potAne nara mAne che ema ajJAnI hirAtmA mAne che, ane tevI ja rIte pazu dehamAM hoya te AtmAne pazu mAne che. ane devanA zarIramAM hAya tA peAtAne deva mAne che. ema ajJAnI ahirAtmA jevA zarIramAM hoya tevA peAtAne mAne che. dAyaka chaMda naradehArdika dekhake, AtamajJAne hIna; iMdriyabala bahirAtamA, ahaMkAra mana lIna. 9 vivecana-manuSyanuM zarIra dekhIne hiMsatmA peAtAne manuSya mAne che, tema tiyaMca hoya te tiryaMca, nArakI hAya teA peAtAne nArakI mAne che. ane deva zarIra prApta thayuM hoya te peAtAne deva mAne che. ema AtmajJAne hIna pacendriyamAM tathA baLamAM, AtmabhAva dhAraNa karI ahakArathI manamAM lIna thaI kama grahaNa kare che, dAyaka cheda alakhanirajana akala gati, vyApI rahyo zarIra; lakhai sujJAne AtamA, lIna yunI. 10 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam vivecana-alakha eTale lakSamAM nahi AvanAra, niraMjana eTale karmarUpa aMjanathI rahita ane akala gati eTale jenI gati kaLI zakAya nahi, e AtmA zarIramAM asaMkhyAta pradezathI vyApI rahela che. te jJAna vaDe oLakhAya che. dUdhamAM jema pANI maLI raheluM che, tema zarIramAM AtmA vyApI rahyo che. ema kahevAthI paMcabhUtanA - gathI AtmA upanna thAya che, ema mAnanAra cArvAkavAdInuM khaMDana thayuM samajavuM. nAraka nArakAGgastha, na svaya tattvastathA / anatAnI , uMghatvasTarithatiH || 6 ||. bhAvArtha -naraka yogya dehamAM rahyo hoya to AtmA huM nArakI chuM ema mAne che. paNa pitAnuM yathArtha rUpa te jANatA nathI. AtmA karmanI upAdhi vinA narAdika rUpane potAnI maLe leto nathI. tatva thakI karmanI upAdhivALe AtmA nathI, mAtra vyavahAramAM te kahevAya che. jIvane manuSyAdiparyAya prApta thayelA che, te kapAdhi kRta che. kema ke karma nivRtti thatAM paryAya paNa nivRtti pAme che. arthAta te te paryAya jIvane vAstava nathI mATe ja kahevAmAM Ave che. AtmA te anaMtAnaMta jJAna zaktivALe che ane anaMtavIrya zaktivALe che. e chatAM zI rIte jANuM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama zakAya? mATe jaNAve che ke te AtmA svayaMvedya che ane te acaLa sthitivALe che, tenA rUpano vinAza saMbhava nathI. svadehasadRzaM dRSTvA , paradehamacetanam / parAtmAdhiSThitaM mUDhaH, paratvenAdhyavasyati // 10 // vivecana--bahirAtmA svadehanA sarakhuM pArakuM zarIra paNa joI karma vizathI svIkAra karelA acetana dehane paNa anya AtmA tarIke svIkAre che. Ama karavAthI pazcAt zuM kare che, te batAve che. svaparAdhyavasAyena, deheSvaviditAtmanAm / vartate vistra puNAM, putramALiocara: // 22 artha-jeoe nathI jANyuM Atma svarUpa evA puruSane sva ane paranI pariNatithI, amuka putra, amuka strI, amuka mAro Adi pragaTapaNe viparyAsa thAya che. bhAvArtha_vibhrama eTale viparyAsa-mithyAjJAna, te thAya che. kene thAya che ? je AtmasvarUpa nathI jANatA teone. zAthI thAya che ? ukta evA svapara adhyavasAyathI. kayAM thAya che? dehamAM. zA prakArano vibhrama thAya che? putra bhAryAdigecara, arthAta AtmAne upakAraka nahi evAM putra, dArA, dhana, dhAnyAdika pitAnAM che e bhrama thAya che. temanI saMpattimAM saMtoSa mAne che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam dAyake caMda 23 ari putrAdika kalpanA, dehAtama abhimAna; nija para tanu saMbaMdha mati, tAkA hAta nidAna. 11 vivecana--dehane viSe atmabuddhinA abhimAnathI zatru, putra, mitra Adi kalpanA thAya che. A pArakuM ane A peAtAnu evA adhyavasAya pudgala bhAvamAM utpanna karAvanAra dehamAM AtmabuddhinuM abhimAna che. dAyaka da dehArdika AtamabhramI, kalpI nija para bhAva; AtamajJAnI jaga lahe, kevala zuddha svabhAva. 12 vivecana--deha, vANI, prANa ane manamAM AtmabuddhineA jene bhrama che evA puruSa A peAtAnuM ane A pAraku che, ema pudgala bhAvamAM kalpanA kare che, paNa jene AtmajJAna thayeluM che, tevA bhavyAtmA kevaLa Atmika zuddha svabhAvane jagatamAM peAtAnA mAne che. pudgalamAM avRttinA udaya jJAnIne thatA nathI. jJAnI peAtAnA AtmAmAM svabuddhi grahaNa kare che. avidyAsaMzitastasmAtsaMskAro jAyate dRDhaH / yena loko'Ggameva sva, punarapyabhimanyate || 12 || a ahirAtmAmAM avidyAnA sa'skAra dRDha thAya che ane tenAthI lAka janmAntaramAM paNa zarIrane ja Atma mAne che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 samAdhizatakama vivecana-te vibhrama thakI bahirAtmAmAM AtmA brAnti rUpa vAsanA daDha thAya che. ane te avivA thakI ajJAnI jIva janmAktaramAM potAnA zarIrane ja AtmarUpa svIkAre che. saMskAranuM evuM sAmarthya che ke parabhavamAM paNa tevA ja prakAranI buddhi utpanna thAya che. jema AjanA divasanA karelA kAryanA saMskAro bIjA divase rAtrinuM attara chatAM paNa tevA ja rUpe bhAse che, te ja rIte A bhavanA saMskAra jevI buddhimAM daDha thayelA hoya che, tenA prakAranA parabhavamAM janma thatAM pragaTa thAya che. ' samyaka matithI samyapha saMskAra ane duSTa matithI duSTa saMskAra parabhavamAM prApta thAya che, mATe bhavya puruSe e AtmAmAM ja Atmabuddhi dhAraNa karavI ane putralamAM ajIva buddhi dhAraNa karI svasvabhAvamAM ramavuM. dehe svaghuddhirAtmAnaM, yunaktyetena nizcayAt // svAtmanyevAtmadhIstasmAdviyojayati dehinam // 13 // artha-dehamAM Atmabuddhi thavAthI deha sAthe ja AtmAne vega rahe che ane AtmAmAM AtmabuddhithI dehane viga thAya che. bhAvArtha--anAdikALathI bahirAtmAne dehamAM AtmabuddhinI bhrAMti thAya che ane te AtmAne paramAnaMda nahi pAmavA detAM dehamAM ja bAMdhI rAkhe che. arthAta dIrgha saMsAra rUpa tApamAM pADe che, AtmAne jaDa je rAkhe che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 25 jene AtmAmAM ja Atmabuddhi che e aMtarAtmA pite pudgalanA saMyogathI mukta thAya che ane paramAtmArUpa bane che. dehepvAtmadhiryA jAtAH, putrabhAryAdikalpanAH / sampattimAtmanastAbhirmanyate hA hataM jagat // 14 // artha-dehamAM Atmabuddhi thatAM putra bhAryAdikanI kalpanAo thaI ane pitAnI saMpatti tethI manAI che. hA iti khede AvI bhrAMtithI jagata haNAyuM che. vivecana-ajJAnI jIvane dehamAM AtmabuddhinI bhrAMti thatAM A mAro putra; A mArI prANapriyA strI, A mArI mAtA, A mArA pitA, A mAruM ghara, A mAruM rAjya, A mAruM kSetra, A mAro bAga evI ahaMvRttinI kalpanAeno prAdurbhAva thAya che. anAtmarUpa vastuothI AtmAne leza paNa upakAra thato nathI, tema chatAM paNa ajJAna yoge jeo strI, dhana putra, lakSmIne pitAnA mAne che, teo kevI ThagAya che. " hA ! ema mAnanAruM A jagata vinAza pAmyuM che. arthAt svasvarUpanA parijJAna vinA jagatmAtra bahirAtma bhAvavALuM thaI gayuM che. dodhaka cheda svapavikalpa vAsana ! hota avighArUpa, tAte bahuri vikapamaya, bharamajAla andhakUpa. 13 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama putrAdikakI kalpanA dehAtama bhramabhUla; tAkuM jaDa sampati kahe, hahA meha pratikUla. 14 bhAvArtha-sva ane paranA vikalpathI avidyArUpa vAsanA udbhave che ane tethI bahu vikapa thAya che ane bahu vikalpabhramajALarUpa aMdhakRpamAM je manuSyo patana pAme che te dukhe karI temAMthI bahAra nIkaLI zake che. ahopara vastunA vika95 saMka95 coge A dekhAtI. duniyA samaye samaye sAta athavA ATha karma grahaNa karI baMdhAya che. para vastu vege thatAM vikalpa saMkalpa te ja bhramaNA, jAla ane te ja aMdhakUpa mahAduHkhadAyaka jANa. jene jaDa vastu ane cetananuM bhinna bhinna lakSaNe karI yathartha jJAna thayuM nathI, te putrAdi pratyakSa pitAnAthI bhinna dekhAtA bhAvone pitAnI saMpattirUpe jANe che. aho! te prANI jaDa jANa. ahA! kevI mehanI pratikUlatA che. evA prANIo bahirAtmabhAvamAM potAnuM jIvana nirarthaka gALe che. are! samajavuM joIe ke maratI vakhate kaI vastu pitAnI sAthe AvatI nathI, chatAM mUDha jIva ajJAnapaNAthI bahirAtma bhAvane jANe e vastuo te ja huM chuM, ema daDha saMskAra bhAva kalpI temane temAM rAcI-nAcI rahe che. mamatAnA yege para vastuone saMpattirUpa mAnato ajJAnI jIva rAgadveSa ge karyagrahaNa karate bhavamAM bhame. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam ra7 che. temAM mamatA ja kAraNabhUta che. adhyAtmasAramAM kahyuM vyApnoti mahatI bhUmi, vaTabIjAdyathA vaTaH / tathaikamamatAbIjAtprapaMcasyApi kalpanA // 1 // jema eka vaDanA bIjathI vaDa ghaNI bhUmine vyApta kare che, tema eka mamatAbIjathI ghaNuM prapaMcanI kalpanA uThe che.. svayaM yeSAM ca poSAya, khidyate mamatAvazaH / ihAmutra ca te na syustrANAya zaraNAya vA / / 2 / / mamatA vaza thaele jIva putra strI AdinA piSaNane mATe kheda pAme che, ane aMte ahIM tathA parabhavamAM duHkhanI vakhate rakSaNa mATe athavA zaraNa mATe te putra strI vagere sahAyaka thatA nathI mATe mamatA bhAva dUra karIne je yathArtha vastu svarUpa dekhe che, te ja dekhato jANa. bhinna: pratyekamAtmAno, vibhinnA: pudgalA api / zUnyasaMsarga ityevaM, yaH pazyati sa pazyati // 3 // bhAvArtha-pratyeka AtmA vyaktithI bhinna bhinna che ane varNa, gaMdha, rasa, sparzamaya pudgala paNa AtmAthI bhinna bhinna che, tema te bene saMsarga paNa zUnya che. evI rIte je dekhe che, te ja dekhate jANa ema je dekhate nathI, te bahirAtmA jaNave ane e ajJAnI bahirAtmA pazu samAna jANa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam mUlaM saMsAraduHkhasya, deha evAtmaghAstataH / tyaktvanAM pravizedantarbahiravyAvRtendriyaH // 15 // artha :--dehamAM Atma buddhirUpa bhrAMti ja saMsAra duHkhanu mULa che. bAhya viSayAmAM nathI pravartAvI IMdriyA jeNe evA puruSa bahirAtma buddhinA tyAga karI aMtarAtma buddhi dhAraNa kare che. 28 saMsAra duHkhanuM mUla kAraNa dehamAM AtmabuddhinI bhrAMti dhAravI te ja che, mATe tattvanuM svarUpa samyak samajI AtmAmAM ja Atmabuddhi karavI. jaDa vastu te kadApi kALe AtmarUpe thavAnI nathI, mATe te peAtAnI nathI e nizcaya karavA. dehanAM pAMca prakAra che. 1 auDhArIka zarIra. 2 kriya zarIra. 3 AhAraka zarIra. 4 tejasa zarIra. 5 kANa zarIra. je sAta sAtuthI anelu zarIra che, tene audArIka zarIra kahe che. je labdhithI pragaTa thAya che. tene vaikriya zarIra kahe che. manuSyAkrikane vaikriya labdhi yoge vaikriya zarIranI prApti thAya che. devatA ane nArakInA jIvAne te bhava pratyayIka vaikriya zarIra utpanna che. devatA bhava pratyayIka zarIra vinA bIjI` zarIra banAve che, tene uttara vaikriya zarIra kahe che. AhArane pacAve tene tejasa zarIra kahe che. ADa kathI banelA zarIra ne kANu zarIra kahe che. A pAMca zarIrathI AtmA sadA bhinna che. 1. AhAralabdhi dhArakasuti AhAra zarIra khanAve che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 29 paMca prakAranAM zarIra pugala kaMthI banelAM che, ane pAchAM te zarIra sthitipUrNa thatAM vikharAI jAya che. mATe pudgala deho kaMI AtmAnAM nathI. pudgala jaDa che ane AtmA jJAna guNavALo che. bane dravyanA lakSaNa tathA dharma judAM che. para vastune para vasturUpe nirdhArI ane AtmAne AtmArUpe nirdhArI bhavya prANI samakti ratnanI prApti kare che ane aMtarAtmA thaI paramAtmArUpa sAdhyanI sAdhanA kare che. mattacyutTaundriya-dvAraiH patito viSayeSvaham / tAnprapadyAhamiti mAM, purA veda na tatvaH / / 16 / / artha --aMtarAtmA thayele jIva alabhya lAbha pAmI pitAnI bahirAbhavRtti saMbhArIne kheda kare che. 1 aho ! matta thaI Indriya dvArethI bAhya viSayamAM paDele huM pUrve pitAne huM ja AtmA chuM ema taravathI jANa nahote. | matta heI AtmasvarUpathI bhraSTa thaela ane Indriya dvArA viSayamAM patita e huM pite ja AtmA chuM. zarIrAdi te AtmA nathI ema pUrve jANyuM nahi. anaMtakALa gayo paNa huM AtmA chuM evuM jANyuM nahi. ahA ! keTalI moTI bhUla thaI. . . aMtarAtma thatAM pUrvanI bahirAma ceSTAthI AtmA pazcAtApa kare che, ane pitAnuM svarUpa oLakhavAthI AtmA AnaMda pAme che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 samAdhizatakama have AtmajJAnanA upAya darzAve che. evaM tyaktvA bahirvAcaM, tyajedantarazeSataH / hattva thona: samAsena, TIpa: paramAtmana || 27 || bhAvA ----e pramANe bAhyavANI tyAgI aMtarane paNa azeSa-samagrapaNe tyaje, saMkSepathI paramAtmAneA dIpaka samAna e ceAga che. e pramANe putra, strI, dhana, dhAnya, kuTu'ba, bhAgAdi khAhya vastunA vAcaka zabda mAtra tene sathA prakAre tajavA ane te pachI aMtaravAcAne paNa azeSapaNe tajavI. arthAt jethI ahaMtA siddha thAya che tevI vAcA mAtra tajavI. eTale huM sukhI, hu duHkhI, A mAru... A tAru' ityAdi aMtaravAcA paNa tajavI. vAcAnA cAra bheda che. 1 parAvAcA. 2 pazyantivAcA. 3 madhyamAvAcA ane 4 vaikharIvAcA. mukhathI je vANI khelAya che te vaikharIvAcA kahevAya che, tene ja khAhya vAcA kahe che. aMtaramAM sUkSma ci'tanarUpa je sakalpa uThe che te tathA pazyati ane madhyamAne aMtarvAcA kahevAmAM Ave che. pUrvokta khAdya ane aMtarvAcAne tajavAthI khAdya AMtara tyAgarUpa yoga kahyo. te karavAthI AtmAnI sthiratArUpa evA samAdhiyAga thAya ke sakSepamAM AtmasvarUpa prakAzaka te yAga jaldIthI bane che. ahi graMthakartAe uttama samAdhiyeAga khatAvyA che. cittavRtti nirodha lakSaNa samAdhinuM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 samAdhizatakam rahasya prAdurbhAva pAme che. ataravAcAne tajavI te rAjacAganu' lakSaNa che, tene paNa antarabhAva ahi A blekanA bhAvAtha mAM thAya che. yanmayA hRpyate rupaM, tanna jAnAti sarvathA / jJAnanna dRzyane harSa, tata: jaina zrIyaduM | 8 || a --je rUpa mArAthI dekhAya che, te te mane sarvathA jANatu nathI ane je jANe che te dRzya nathI, tyAre huM konI sAthe beluM. indrayAdithI paridyimAna zarIrAdika je dRzya che, te te acetana che eTale huM tene je kaI kahuM tene samajavAnu nathI ane vAta karavAnA vyavahAra tA je jANe tenI sAthe ghaTe. zarIrAdika tA jaDa che, tethI te kaMI jANatu nathI ane jANanAra te AtmA che, te te dRzyamAna nathI. arthAt indriyAthI grAhya nathI. ema che tyAre huM kAnI sAthe belu. A pramANe khAdyavikalpa tajAvI aMtaravikalpa tajavAnI yukti kare che. yatparaH pratipAdyo'haM yatparAnpratipAdayet / unmatta ceSTitaM tanme, yadahaM nirvikalpakaH ||19|| . . aM--tu. je parathakI pratipAdya thAu chuM ane huM pArakAone pratipAdana karU chu, te samAruM unmatta ceSTita che, kAraNa ke huM teA nirvikalpa chuM. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 samAdhizatakama vivecana-para eTale upAdhyAya guruAdi te mane pratipAdana kare, ane huM ziSyAdikane pratipAdana karavA besuM chuM, te sarva mArI unmatta ceSTA jANavI. mohavaza thI unmattanI peThe vikalpa jAla rUpa ceSTita. jANavuM. kAraNa ke nirvikapa svarUpa mArA AtmAnuM che. vacana vikapa vaDe agrAhya chuM, te mArA mATe vacana. vikalpa paNa have AtmasvarUpa prApta thatAM khapane nathI. dedhaka cheda yA bramamati aba chaDi , dekhe aMtara daSTi, mahadaSTi je cheDiye, pragaTe nijaguNa suSTa. 15 rUpAdikako dekha, kahana kahAvana kUTa; Indriya gAdika bele, e saba lUTAlUTa. 16 parapada Atama dravyakuM, kahana sunana kucha nahi; cidAnaMdaghana khelahI, nijapada te nijamAMhi. 17 vivecana-he cetana ! have brAMtivALI buddhine tyAga karI aMtaradaSTithI tAruM dhana dekha. he cetana ! aMtaramAM. tArI riddhine akSaya khajAne che, te meha daSTithI avarA che. ane tethI te dekhAto nathI. mehavALI draSTithI jotAM paravastumAM ja tane sadA ahaMvRtti pragaTe che. meha dRSTithI sarvajagata aMtaradaSTithI zUnya thayuM che. - jema kaI manuSya dhaMturAnuM pAna karyuM hoya tene jema sarva vastuo pIkhI senA (suvarNa) jevI lAge che, 0 tAhika Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33. samAdhizatakama tevI ja rIte mahaSTithI AtmAnI bAhyadazA vatI rahI che. ane tethI te asatamAM sat paNAnI buddhi dhAraNa karI che. paNa e sarva bhrAMti che. jema dhaMturabhakSakane dhaMturAnuM ghena utaryA pachI jevI vastuo che tevI dekhAya che, tema mehadRSTinA tyAgathI aMtaradaSTi pragaTatA, AtmAnuM yathArtha svarUpa bhAse che. mehadaSTi cheDIne jyAre nijasvarUpamAM ramaNatA karIe tyAre AtmAnA anaMta guNarUpa suSTine Avi. bhava thAya che. rUpAdikane dekhavuM, tenuM kahevuM, kahevarAvavuM, te sarva kRmithyA che. indriya tathA vacana, mana kAyAnA baLe karI paramAM parivartana thAya che. - Indriya ane mana, vacana ane kAyAnA yoga baLe, AtmA parabhAvamAM pesatAM, AtmAnI riddhinI lUTAMkUTa thaI rahI che. . eTale jyAre AtmA sva-svabhAvane mUkI parasvabhAvamAM pese che, tyAre rAga, dveSa, krodha, niMdA, ajJAnarUpa re AtmAnI riddhi lUTe che ane AtmAne dIna karI nAkhe che. - jyAre AtmA svasvabhAvarUpa gharamAM hoya che, tyAre rAga, dveSAdika corInuM kazuM cAlatuM nathI, paNa jarA paNa AtmasvabhAvamAMthI AtmA paga deI parasvabhAvarUpa gharamAM pisavA cAlyo, ke turata cerA AtmAnI jJAnAdika riddhi lUMTavA lAge che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 samAdhizatakama paMcendriyanI ekaLIza ane mana, vacana ne kAyAnI parapravRtti dvArAthI rAga, dveSAdika cora kSaNe kSaNe lAga joIne AtmAmAM pravezI AtmariddhinI lUMTAlUMTa kare che, te paNa AtmAne meharUpa madirAnI bebhAnatAthI kazI khabara paDatI nathI. aho ! keTalI ajJAnatA ! AtmA rAmajaoN nathI. ke Aja sudhI meM paribhramaNa karyuM, te paNa mehanA mege have sadaguru saMgati prApta thatAM mehanuM svarUpa jANavAmAM AvyuM ane nirdhAra thayo ke AtmA pitAnA zuddha svabhAvarUpa gharamAM nahi vasavAthI, gharanI riddhi rAgAdika care lUMTe che. paNa sarva pudgala dazAno tyAga karI, alakha arUpI asaMkhya pradezarUpa mArA gharamAM vasI, paramAM jarA mAtra paNa upayoga dauM nahI, te rAgAdika re mArI siddhi lUMTatA baMdha thaI jAya. A ja upAya satya che. te vinA bIje upAya nathI. zrI covIzamAM tIrthakara zrI mahAvIra prabhu paNa dharma dayAna ane zukaladhyAnathI pitAnA svarUpamAM ramatA hatA. bAra varSathI adhika samaya paryata A pramANe svasvabhAvarUpa gharamAM vasI, aMdara pesI gayelA rAga-dveSarUpa corone samULagA kADhI mUkyA ane pitAnuM ghara nirmaLa karyuM tyAre sukhI thayA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 35 jyAM sudhI jIva mithyAtvadazAmAM che, tyAM sudhI pitAnI riddhinI lUMTAluMTa cAlyA kare che, tenI pitAne mahadazAthI samajaNa paDatI nathI. jema ke I manuSya bharanidrAmAM sUte hoya ane tenA gharamAM cere khAtara pADI jAya paNa tene khabara paDe nahi, tema jyAM sudhI ajJAna ane mohathI jIva pramAdarUpa uMghamAM uMdhI gayA che, tyAM sudhI pitAnI riddhi lUMTAya che, tenI tene samajaNa paDatI nathI. mATe have cetana tuM jAga. tAruM svarUpa alakha che, tuM pite paramAtmA che. tArAmAM sarva che. utkRSTa nirmala Atmadravyane vANIthI kathavAnuM tathA kAnathI zravaNa karavAnuM kaMI nathI, kAraNa ke jJAna ane AnaMdane ghana e AtmA te te potAnA svarUpamAM ja che. - arUpI, vacanane agocara, nirvikalpa AtmA svayaM prakAza che, te AtmA arthe vacana vikalpa paNa AtmAsvarUpa prApta thatAM khapane nathI. yadanAma na gRhNAti, gRhItaM nApi muJcati / jJAnAti tathA sarva, taghaghamaraNam rivA, artha--je agrAhyane grahaNa karatuM nathI ane grahaNa karelane mUkato nathI ane sarvane sarvathA jANe che, te svasaMgha huM chuM. . je zuddhAtma svarUpa che, te agrAhya evuM je karmodaya nimitta kodha, mAna, mAyA, lebhAdi svarUpa tene grahaNa karatuM nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam arthAt agrAhya evA kredhAdi svarUpane zuddhAtma svarUpatAe grahaNa karatA nathI ane ana'tajJAna, darzana ne khAritra guNamaya zuddhAtmasvarUpa tene kadApi tyAga karatA nathI. arthAt peAtAnA jJAnAdiguNamAM sadAkALa smaNa kare che, 36 paravastumAM jarA mAtra paNa dRSTi detA nathI evA ane je jIva ajIvAdi tatva svarUpane samyak prakAre jANe che. arthAt dravya, guNa ane paryAyathI SaDadravyane je jANe che tevA prakAranA huM svasaMvedya AtmA chuM. Dhodhaka chaMda grahaNa yAgya grahe nahi, grahyo na chaDe jeva; jANe sa`svabhAvane, svapara prakAzI teha. 18 Ane atha vIzamA zrlAkanI aMdara samAI jAya che, te paNa kicit vivecana karavAmAM Ave che. jene AtmajJAna thayuM che, evA munIzvara grahaNa karavAmAM ayeAgya evI pudgala vastune grahe nahi; kAraNa ke A AtmAne pudgala vastu grahaNa karavA lAyaka nathI. e pudgala vastune grahaNa karI sa`sAramAM paribhramaNa kare che. kAi vakhata deva thAya che, teA kAI vakhata manuSya thAya che, ane te jIva pAche keAI vakhata tiya ca thAya che, ane vaLI te pAchA, nArakIpaNe utpanna thAya che. jaDa evuM pudgala dravya traNe kAlamAM AtmAne hitakAraka nathI. AhAra paNa pudgalanA, tema pAna paNa pudgalanuM', Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 37 tema paMcaprakAranA zarIra ane cha prakAranI leDyA Adi sarva pudgala ja jANavuM. jJAnAvaraNayAdi ATha karmanI vargaNa paNa pudgala vatuM jANavI. ema pudgala paramANuonA dhene grahaNa karate AtmA anaMtI anaMtIvAra duHkha pAtra banyA. anaMta siddha jIvoe vamelI pudgala eMThane paNa sukhanI pipAsAe grahaNa karatA jaDa jevo banI gaye. je ke varNa, gaMdha, rasa ane sparzamaya evuM pudgala dravya sadAkALa AtmAthI bhinna che, te paNa AtmA temAM sukhanI buddhi dhAraNa karI chetarAya che. jema mRga jhAMjhavAnAM jaLamAM sAcA jaLanI buddhi dhAraNa karI jaLa pIvA doDe che, paNa jyAre pAse jAya che, tyAre nirAza thAya che. tema ajJAnI jIva pudgala vastune pitAnI mAnI tenuM grahaNa kare che. paNa jyAre maratI vakhate te pitAnI thatI nathI, tene tenAthI sukha maLatuM nathI, tyAre nirAzA pAme che. mATe samajavAnuM ke pudgala vastu graDaNa karavA cogya nathI. potAnuM zuddha AtmasvarUpa grahaNa karavA yogya che. je agrAhyane grahaNa karatuM nathI ane pitAnA zuddha svarUpanuM ja grahaNa kare che.. sAta naya, sabhaMgI nipAthI tathA guNaparyAya sahita padravyane yathArthapaNe jANe che, te svapara prakAzI nirmala AtmajJAnI thAya, tyAre samakitI jIva jANo. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 samAdhizataka samakitI jIva rAgadveSathI paravastumAM rAcate mAte nathI, te attarathI nyAre varte che. jaLamAM utpanna thayela kamala jaLathI nirlepa rahe che, tema bhavya jIva samakitanI prApti thatAM saMsAramAM paravastunA saMbaMdhathI tyAre varte che. jJAna dhyAnathI pitAnA AtmAne piSe che. sarva sAMsArika padArthonI mamatA tyAge che. pudgala vastumAM thatI ISTa ane aniSTa buddhine tyAga kare che evA svasaMvedyajJAnI AtmAM jANa. utpannapuruSabhrAnte:, sthANau yadvadviceSTitam / tadvanme ceSTitaM pUrva, dehAdiSvAtmavibhramAt // 21 // artha--jene lAkaDAnA thAMbhalAmAM puruSanI brAti utpanna thaI che, te jevI ceSTA kare tevI ja rIte dehAdikamAM Atma vibhrama thavAthI pUrve mAruM ceSTita hatuM. vivecana-AtmAnuM svarUpa jANyA pUrve mAruM kevuM ceSTita hatuM, te kahe che. jene eka thAMbhale jatAM A puruSa ! che evI bhrAnti thaI che, te puruSa thAMbhalA prati jevI ceSTA kare che, tevI ja mArI paNa ceSTA hatI. kenA prati hatI? te kahe che ke dehAdika prati, dehAdikamAM AtmAno bhrama thavAthI mArI evI ceSTA hatI. have AtmajJAna thayA bAda huM evI ceSTA kema karUM ? jema nAnuM bALaka lAkaDAnI pUtaLIne pitAnI strI mAne che, ane tenA prati aneka prakAranA hAvabhAva kare che tene pitAnI mAne che ane prema lAve che. pUtaLI paDI jAya che te rUve che ane mArI vahu vigere zabdothI bolAve che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 39 tema ja jene AtmajJAna thayuM nathI, te zarIramAM Atmabuddhi dhAraNa karI, zarIranI vRddhithI pitAne vRddhivALe mAne che ane zarIra jADuM thAya tyAre potAne jADe mAne che, zarIra sukAya tyAre pitAne suyelo mAne che, zarIra regI thAya che, tyAre regI mAne che. zarIranI puSTi arthe aneka prakAranA pApa kare che. mAMsa madIrA, khAvAmAM acakAto nathI ane aneka prakAranA pApa karI ane naraka nIdamAM marIne avatare che. ema anAdi kALathI AtmA zarIrane ja AtmA mAnI tenA arthe aneka prakAranA pApa karI potAnA svarUpathI bhraSTa thaI bhavamAM bhaTake che. AtmAmAM Atma buddhi thatAM jaNAyuM ke, aho ! meM Aja sudhI para vastune pitAnI mAnI, bAla, juvAna, vRddha zarIra te ja huM evuM mAnyuM paNa have te pugala vastu mArI nathI. te tene saMga kema karuM ? temAM kema rAcuM-mAruM ? AvI rIte AtmajJAna thayAthI para vastune tyAga bhAva thAya che ane bALakane jema pUtaLImAM strI buddhi hatI, paNa te bRddhi moTo thatAM TaLe che, ane tevA prakAranA hAvabhAva karato nathI, tema ajJAna avasthAmAM AtmAe zarIramAM Atmabuddhi dhAraNa karI, ajJAna ceSTA karI, paNa AtmajJAna thayA bAda tevA prakAranI ceSTA karato nathI. . athAga prate thALo, nivRtta kuzavAhe . tathA ceSTosmi dehAdau, vinivRttAtmavibhramaH // 22 / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 samAdhizatakama ~ ~ artha-sthANumAMthI puruSa graha nivRtta thatAM sthANuM prati jevI ceSTA thAya che, te ja prakAranI dehamAMthI Atmabuddhi bhrama nivRtta thatAM dehAdi prati mArI ceSTA thaI che. sthANune puruSa mAnIne tenA prati je ceSTA thatI hatI, te jyAre sthANu te puruSa che evI bhrAMti maTI gaI, tyAre jema sthANune sthANurUpe jANavA pravRtti thaI, arthAt puruSagrahathI utpanna thaelI upakAra tathA apakArarUpa pravRtti aTakI; te ja pramANe dehamAM thato Atmabuddhino bhrama naSTa thavAthI tevI ja ceSTAvALo thayo chuM. , AtmAmAM puruSaliMga Adi ke jenI saMkhyA nathI, tenuM spaSTa kathana kare che. ___ yenAtmanAnubhUye 'hamAtmanaivAtmanA''tmani / so'haM na tanna sA nAsau, naiko na dvau na vA bahuH / / 23 / / artha -je AtmA vaDe ja AtmasvarUpamAM anubhavAu chuM. te ja huM AtmA chuM. nAnyatara nathI, nArI nathI, nara nathI, eka nathI, be nathI ane ghaNAmAM paNa huM nathI. vivecana-je rautanya svarUpathI AtmAmAM svasaMvedana svabhAva vaDe anubhavAu chuM, te ja huM AtmA chuM. huM napuMsaka, strI ke puruSarUpe nathI tema ja eka, be ke bahu rUpe paNa huM nathI. napusakAdi dharma te karma janita che ane huM AtmA te svabhAve zuddha karma rahita nirmala chuM te te napuMsakAdirUpe huM kema mAnuM? arthAt anyamAM buddhi kema dhAraNa karuM? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 41 bAhya napuMsakAdi svarUpathI huM sadA nyAro chuM, te puruSa, strI Adine adhyAsa dhAraNa karI, huM puruSa, strI, ema ahaMvRtti Aja paryata dhAraNa karI te mithyA jANavI, ema have nizcaya thayo. yadabhAve suputo'haM, yad bhAve vyutthitaH punaH / atIndriyamanirdeyaM, tatsvasaMvedyamasmyaham. // 24 // artha--jenA abhAve huM sUte ane jenA bhAve vaLI huM jAgele chuM, e atIndriya anirdezya svasaMvedya huM chuM. je zuddha saMghanA abhAve huM sUto hato, yathArtha zuddha AtmAnA tenA abhAvarUpa gADha nidrAmAM lapeTAyela hatA. tenA bhAve eTale te zuddha AtmasvarUpano anubhava thatAM vizeSe. karI jAgelo chuM. huM bAhya indriya vaDe agocarapaNAthI kathana karavAne azakya, vasvarUpa sparzajJAna grAhya AtmA chuM. dedhaka chaMda rUpake bhrama sIpameM, nyu jaDa kare prayAsa, dehAtama bhramite bhaye, huM tuja kUTaprayAsa. 19 miTe rajata bhrama sIpameM jana pravRtti jimanAhi, narameM Atama bhrama miTe, huM dehAdikamAMhi. 20 phire adhe kaMTha gata cAmakarake nyAya, jJAna prakAza mugati tuja, sahaja siddhi nirUpAya. 21 yA vinA tuM sUte sadA, yoge bhege jeNe, rUpa atIndriya tuM chate, kahI zake kahu keNi. 22 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 samAdhizatakama dekhe bhAkhe au kare, jJAnI sabahi, acaMbha vyavahAre vyavahAras. nizcame thirathaMbha. 23 vivecana--jema koI ajJAnInee pharakata chIpamAM rUpAne bhrama thavAthI tene levA mATe prayAsa kare che, paNa te prayAsa jema khoTo che, tema tane dehamAM AtmabuddhinA bramathI phUTa abhyAsa thayo che. para vastune pitAnI mAnavI ane tenA ge rAgazreSamAM lapaTAI punaH punaH karmanI vargaNAone grahaNa karavI, dhana, dhAnya, dehAdika para vastu arthe aneka prakAranA udyogo karavA ane kaleze sahana karavA. e sarva phUTa abhyAsa bahirAtmabuddhithI he AtmA ! tane thaye che ema tuM jANa chIpamAM thatI rajatabuddhino bhrama maTI jatAM, jema manubenI pravRtti chIpa grahaNa karavAmAM thatI nathI, tema dehAdimAM thata je Atmabhrama tene nAza thavAthI dahAdikamAM pUrve rAgaSanA yoge jevI pravRtti thatI hatI, te have thatI nathI. jema keI ajJAnI potAnA kaMThamAM hAra che, paNa bhrama thavAthI mAro hAra kayAM ema kahete phare che, paNa bhrAMti dUra thavAthI pitAnA kaMThamAM ja hAra che, ema tene satya bhAse che, ema ajJAnI jIva paNa dehAdi para varatumAM, AtmabrAMti dhAraNa karI, tyAM Atmatatvane zodhe che, paNa te brAMti dUra thavAthI jJAna yaMge potAnAmAM AtmasvarUpa bhAse che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 43 pitAnA jJAna vaDe ja mukti thAya che. sahaja svabhAve AtmAnuM paryAyArthika nayanI apekSA siddha paNuM. pragaTa thAya che. emAM bAhya upAyanI jarUra paDatI nathI. sahaja samAdhibhAve AtmA potAnuM siddha svarUpa prakAze che. je AtmajJAnanI prApti vinA tuM bAhya vegamAM ane bAhya vastunA bhAgamAM sUte hato, have jyAre AtmajJAna pragaTyuM, tyAre samajAyuM ke tuM te atIndriya che eTale sparzendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zrotendriya e pAMca indriyathI jaNAto nathI. vacAthI sparzata nathI, kAraNa ke tuM te ATha prakAranA rasa rahita che. jIvathI tuM grahate nathI. kAraNa ke tuM te pAMca prakAranA rasa rahita che tuM nAsikAthI grahaNa thatuM nathI. kAraNa ke tuM te be prakAranA gaMdha rahita che. gaMdha jenAmAM hoya tene nAsikA grahaNa kare che. vaLI cakSu IndriyarUpane grahaNa kare che ane tuM AtmA te kALe, nIle ItyAdi pAMca prakAranA rUpathI rahita che, tethI cakSurindriyathI paNa grahaNa thatuM nathI. zrotrendriya traNa prakAranA zabdanuM grahaNa kare che ane tuM te zabda rahita che, mATe zrotrathI grahaNa thato nathI. mATe huM Indriya agecara chuM. phakta jJAna svarUpe huM chuM.. mAruM svarUpa kathana karavuM azakaya che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 samAdhizatakama - te mane vAcA agocarane kaNa kahI zake ? e vapara rAja trizAstra nitya huM, ema AtmajJAnI aMtarAtmA nizcaya kare che. jJAnI dekhe kaMI ane bele kaMI. jJAnInuM sarva kartavya AzcaryakAraka che. vyavahAramAM zuddha rIte varte che. temaja nizcayanaye pitAnA zuddha AtmasvarUpamAM sthira staMbha samAna varte che. zrI yazovijyajI upAdhyAya kahe che. "nizcaya citta dharInI, ghA ne vahAra." ethI sarva svarUpa samajavuM. vyahAra ane nizcayanI carcA ghaNI che. tenuM svarUpa sadguru dvArA dhAravuM. naiva rAjAratarata mAM prAta: | bodhAtmAnaM tataH kazcinna me zatruna ca priyaH // 25 / / artha-jJAnasvarUpa AtmAne tatvathI jANanArA rAgAdi zatru ahi ja kSINa thAya che. pazcAt mAre kaI zavuM ke priya nathI. atra eTale A janmamAM ja. jJAnasvarUpa sarva para bhAvathI rahita evA nimala AtmAne jANanAra puruSanA rAga-dveSAdi doSano nAza thAya che. zAthI kSINa thAya che ? uttaramAM samajavuM ke AtmAne taravathI jANavAthI, yathAvat AtmasvarUpa jANavAthI rAgAdi kSINa thayA tethI mAre koI zatru ke mitra rahetA nathI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 samAdhizatakama mAmapazyannayaM loko, na me zatrana ca priyaH / mAM prapazyannayaM loko na me zatrurna ca priyaH // 26 // artha-mane nahIM dekhato e A leka mAre za nathI ke mAro mitra nathI ane mane dekhate A loka mAre zatru nathI ke mArA mitra nathI. AtmasvarUpa pratipanna-prApta thaye chate, athavA apratipanna -aprApta thaye chate, A loka mArA upara zatru-mitrabhAvane aMgIkAra kare nahi; temAM AtmasvarUpa, apratipanna chatAM mane nahIM dekhate e leka mAre zatru ke mitra nathI. apratipanna chatAM vastasvarUpamAM rAgAdikanI utpatti mAnatA atiprasaMga Ave, tema AtmasvarUpa pratipanna-aMgIkAra karyA chatAM paNa leka mAro zatru ke mitra nathI, kAraNa ke AtmasvarUpanI pratIti thaye chate rAgAdikano vizeSa karI kSaya thavAthI zI rIte zatru mitrabhAva mAre heya ? have aMtarAtmA bahirAtmAne tyAga kare. pazcAta paramAtma prAptine zo upAya ? te batAve che. tyaktvauva bahirAtmAnamantarAtmavyavasthitaH / bhAvayetparamAtmAnaM, sarvasaMkalpavarjitam // 27 // artha A pramANe bahirAtmAne tajIne rAtmAmAM vyavasthita thaelAe sarva saMkalpa vajita paramAtmAnI pUrvokta prakAre bhAvanA karavI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 samAdhizatakama aMtarAtmAda prApta kare chad, bahirAtmAne tyAga karI aMtarAtmA paramAtmAnI bhAvanA kare. kevA prakArano paramAtmA che ? te kahe che ke sarva saMkalpa varjita che, athavA sarva saMka95 varjita thaI paramAtmAne bhAve te paramAtmA thAya che. je jenuM dhyAna kare, te te thaI jAya che. zrI jJAna vimalasUri kahe ke - "ili bhamarI saMgathI, bhamarI pada pAve; jJAnavimala pramu AtamA, paramAnaMda pAve." sohamityAtta-saMskArastasminbhAvanayA puna: / tatraiva dRDhasaMskArAllabhate mA manaH sthitim // 28 // artha--temAM AtmabhAvanAthI te ja huM ane teja daDha sarakArathI pharI AtmAnI sthiti AtmA pAme che. jeNe anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMtakSAyika cAritra kSAyika samakti, kSAyikabhAve dAnAdi pAMcalabdhi ane aSTa guNathI pUrNa evA paramAtmA, te ja huM e-daDha saMskAra grahaNa karyo che, ane te daDha bhAvanAthI punaH paramAtmAne viSe jene ekAgratA thaI che, te AtmAnuM svarUpa pAme che. jaga jANe unmatta, e jANe jaga aMdha, jJAnIkuM jagameM rahyo, huM nahi koI saMbaMdha. 24 yA pachAhI jJAnakI, vyavahAre zuM kahAI. nirvikapa tuja rUpameM, dvidhA bhAva na sahAI, 25 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 47 yu. ahirAtama chAMDIke, nara Atama hAI, paramAtama ati bhAvIe, jaDAM vikalpa na kAI. 26 sAmaiM yA Dha vAsanA, paramAtama pada heta, ilikA bhamarI cAnagata, jinamati jinapada deta. 27 vivecana-jagata jJAnIne unmatta jANe che, tyAre jJAnI jagatane AMdhaLu jANe che. kAraNa ke jagatanA sarva jIva mAyAthI phasAyA che ane paravastumAM mAyA, mamatA dhAraNa kare che ane jJAnacakSuthI rahita che, mATe te adha che, ema jJAnI vicAre che. jJAnIne jagatamAM rahetAM chatAM paNa koinI sAthe sabaMdha nathI. jema dhAvamAtA pArakA putrane khavarAve che, pIvarAve che, ramADe che, paNa tenAthI te potAnA nathI ema jANe che, tema jJAnI paNa audiyaka bhAvanA yeAge paranA saMba'dhamAM Ave che, paNa atarathI nyArA varte che. ane nizcayathI tene parapudgalanI sAthe saMbaMdha nathI, kAraNa ke te aMtarathI N parapugalanA sabaMdha rahita varte che ane rAga-dveSathI paravastumAM lepAtA nathI. je parachAyA jJAnanI vyavahAramAM jema kathAya che, tema nivikalpa huM AtmA ! nivikalpa tArA zuddha svarUpamAM e prakAraneA bhAva sAhAtA nathI arthAt heAtA nathI. ema hirAtmabhAva tyAgIne, aMtarAtmA thaI jayAM saMkalpa vikalpa nathI, evA paramAtmAnI zuddha matithI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam bhAvanA karavI. te ja jJAna, darzana ane cAritramaya AtmA huM chuM. evI daDha vAsanA paramAtmapadanI prApti mATe che. ilikA ane bhamarInA chAta ahiM rAgadveSa rahita. evI jinamati jinapadanI prApti mATe che. arthAt jinanA. dhyAnathI AtmA svayaM jina banI jAya che. mUDhAtmA yatra vizvastastato nAnyad bhayAspadam / . yato bhItastato nAnyadabhayasthAnamAtmanaH / / 29 / / artha--mUhAtmAne je jaDa upara vizvAsa che te karatAM. vadhAre bhayasthAna anya kaI nathI ane jenAthI te bhaya pAme. che, tenA karatAM bIjuM nirbhaya sthAna AtmAne kaI nathI. mUhAtmA eTale bahirAbhA, jyAM zarIra, putra, dhana, dhAnya, gharabAra, hATa, vakhAra, dukAna vigeremAM vizvAsa kare che. e vastuo mArI che, huM e vastuothI bhinna. nathI, ema abheda buddhi azuddha pariNAmathI dhAraNa kare che, tenAthI keI anya bhayasthAna nathI. eTale te ja vastu tene bhayanuM kAraNa che. ane je paramAtmA svarUpa temAM ramaNatA, tenI bhAsatA, temAM tanmayatI, tenI ekAgratA, temAM layalInatA te thakI bhaya pAmele che paNa tenAthI bIjuM kaI abhayasthAna nathI. arthAt ajJAnI jIva AtmasvarUpamAM pravRtti karatAM bhaya pAme che, paNa kharekhara nizcayathI jotAM AtmAnuM dhyAna, AtmAnuM jJAna, AtmAmAM ramaNatA ane AtmAmAM ritharatA karavAthI anaMta sukhanI prApti thAya che, ane te. ja abhayasthAna che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 49 dedhaka chaMda bhAre bhaya pada soI hiM, jahaM jAnU bIsAsa; jinameM e Darate phire seI abhayapada tAsa. 28 chaMdano artha uparanA kalekamAM samAya che tethI vizeSa vistAra karyo nathI. sarvendriyANi saMyamya, stimitenAntarAtmanA / yatkSaNaM pazyato bhAti, tattatvaM paramAtmanaH // 30 / / artha-sarve IndranuM saMyamana karI sthirabhUta aMtarAtmA vaDe kSaNamAtra jatAM je jaNAya che, te ja paramAtmAnuM tatva che. pitApitAnA viSayamAM pravartatI badhI, arthAt saMyamana karIne temaja sthirAtmAthI jotAM je cidAnaMda pratibhAse che, te ja paramAtmAnuM svarUpa. dedhaka chaMda IndriyavRtti nidhi karI, je binu galita vibhAva; dekhe aMtara AtamA, se paramAtama bhAva. 29 Ane artha uparanA mAM samAya che tethI vizeSa vistAra karyo nathI. artha sugama che. : pratimA na thA, thoDa6 ra gharamatataH | ahameva mayopAsyo, nAnyaH kazciditi sthiti: // 31 // artha--je paramAtmA te ja huM ane je huM te ja para mAtmA eTale huM ja je parama eTale prasiddha utkRSTa AtmA che, te ja huM chuM, ane je svasaMvedana prasiddha huM e Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam nizcayanuM sthAna aMtarAtmA chuM. te ja paramAtmAnA Ave abheda che, eTale hu ja mAre peAtAne upAsya chuM, khIjA koinI ArAdhanAnI mAre jarUra nathI evI mArI sthiti che. vyAvya viSayebhyo'haM mAM mayaiva mayi sthitam / bodhAtmAnaM prapanno'smi, paramAnanda - nivRttam ||32|| 50 ' a --mane peAtAne mArI meLe viSayAthI kheMcI ANI mArAmAM rahelA jJAnAtmA je paramAnaMda nivRtta che, tene prapanna huM chuM. vivecana---Tu' je dravyAkinaya ane paryAyArthi kanayathI zuddhe te mArA AtmAne ja prApta chuM. te svarUpa huM trikAlamAM akhaMDapaNe sattAe chuM. kSApazamacetanA ge viSayAmAMthI kheMcI, potAnA akhAdhita sahaja svabhAvamAM prapanna chuM. mArA jJAnaguNamaya AtmAmAM parama AnaMda vaDe parapUrNa chuM. yo na vetti para dehAdevamAtmAnavyayam / labhate na sa nirvANaM, taptvApi paramaM tapaH ||33|| atha--A prakAre avyaya tathA dehathI para AtmAne je jANatA nathI, te jIva parama tapa tapyA chatAM paNa meAkSa pAmatA nathI. vivecana--je dehathI AtmAne ukta prakAre bhinna jANatA nathI, tathA avyaya eTale trikAlamAM nAza na thAya, evA jANatA nathI, te khahirAtmA mithyAtvI jIva meAkSa pAmI zakatA nathI. aneka prakAranAM ghAra tapa tapyA chatAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 51 paNa meAkSa pAmatA nathI, AtmajJAnanI dazA utpanna thayA vinA mAkSanI prApti thatI nathI. zrI yazeAvijyajI upAdhyAya kahe che ke- kaSTa karA saMjama dharo, gALA nija dehuM, jJAna dazA viNa jIvane, nahIM duHkhaneA cheha. Atama0 jyAMsudhI AtmajJAna thayuM nathI, tyAMsudhI rAgAdi doSAnA kSaya thatA nathI. kahyuM che ke- pada sabajana dharama dharama mukha eTale, aMtara paDado na khAle, sama0 koI gaMgA jamanA jhUlyA, keAI bhabhUte bhUlyA, phAI janeAimAM jhaMkhANA, phakIrI lei keI phulyA. sakha0 1 muMDa mu`DAve gADarIyAM jaga, kezane teDe raDI, mAlA maNakA vairI pahere, nitya cAle pagadaDI. sakha0 2 dhana varaNe dharma na maraNe, dharma na karavata kAzI, dhana jAti dharma na bhAti, dharmAM na jaMgalavAsI. sama0 3 gaDhAM khAkha mAMhi ALATe, te paNa sAcAM khAkhI, ni srAM pazu paMkhI kare che, mamatA dIlamAM rAkhI. sama. 4 jamataka aMtatattva na khule, takhataka bhavamAM jhule, buddhisAgara Atamadharma, bhrAMti bhramaNA bhUle. sama0 5 vaLI zrI yazovijaya upAdhyAyajIma0 nIce mujaba kahe che ke jJAna dazA mahimA vize ) 1 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para samAdhizatakama pada jJAnI jJAnamagana rahe re, rAgAdika mala beya, citta udAsa karaNI kare re, karma baMdha nahi heya. cetana 3 lIna bhaye vyavahArameM re, yukti na upaje keya, dInabha prabhupada jaDe re, mukti kIsu hoya. cetana- 4 prabhu pUje samara pade, karo vividha vyavahAra, mekSa sarUpI AtamAM jJAnagaNya niradhAra. cetana pa jJAnakalA ghaTaghaTa vase, ga jugatake pAra, nija nija kalA udyota kare, mugati hoya saMsAra. cetana 6 bahuvidha kiyA kalezazuM, zivapada lahe na keya, jJAnakalA paragAsaNuM, sahaja mekSa pada heya. cetanA 7 ityAdithI AtmajJAnano mahimA moTAmAM moTo jANa. mokSasvarUpI AtmA jJAnathI gamya che. ane jJAnathI ja tene nizcaya thAya che. aneka prakAranAM tapa, saMyamarUpa kriyAnA kalezathI ja phakata keI mukti pAmatuM nathI. jyAre aMtara jJAnakalAne prakAza thAya che, tyAre saheje mukti pada maLe che. dadhaka cheda dehAdikarte bhinnameM, mAthe nyAre te paramAtama pathadIpikA, zuddha bhAvanA ehu 30 , vivecana--huM deha, vANI ane mana AdithI bhinna traNe kAlamAM chuM. ane te mArAthI nyAro cheAvI satata Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 53 zuddha bhAvanA bhAvavI te paramAtma mArganI dIvI che. jema koI aMdhakAramaya sthAnamAM thaI anya sthAne javuM hoya te dIvAnI jarUra che, tenA vinA jaI zakAya nahi, tema atre paNa pUrvokta prakAranI zuddha bhAvanA vinA mokSamArgamAM gamana karI zakAya nahi. mATe zuddha bhAvanA, aMtarAtmAnI paramAtma sthiti pragaTAvavAmAM davInA samAna prakAza karI Ape che. athavA paramAtmApadanA mArgamAM dIvI samAna che ema artha grahaNa kare. dedhaka chaMda kiyA kaSTa bhA nahu lahe, bheda jJAna sukhavaMta; yA vina bahu vidhi tapa kare. to bhI nahi bhava aMta. 3ra zarIrathI bhinna AtmA che, ema nizcaya karyA vinA aneka prakAranI kriyAnAM kaSTa sahana kare ane aneka prakAranAM tapa kare, te paNa bhavane aMtama thato nathI. zrI yazovijayajI upAdhyAya kahe che ke-- para pariNati pitAnI mAne, kiyA ga ghahele; baMdha mokSa kAraNa na pIchANe, te mUrakhameM pahele. 33 je jIva para para pariNati pitAnI mAne che, eTale sAgaDhaSamAM muMjhAyo che, te AtmA ne pudgalane bheda jANato nathI. ane sAMsArIka padArtha pitAno che ema jANe che ane kriyAnA gave eTale akAre je gAMDo anyo che, paNa baMdha zAthI thAya che ane mokSa zAthI thAya Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 samAdhizatakama che, te jANatA nathI ja te sarva mUkhamAM prathama mukha jANa. arthAt bahirAtmA bAhya kiyA ane tapathI mukti pada prApta karatuM nathI, mATe AtmajJAna karavuM ane yathArtha padArthane baMdha gurugamathI le e ja hitazikSA che. dedhaka chaMda abhiniveza pudgala viSaya, jJAnIkuM kahe heta; guNakabhI mada miTa gaye, pragaTa sahaja udyota. 32 dharma kSamAdikabhI miTe, pragaTata dharma saMnyAsa tau kalpita bhava bhAvameM, kayuM nahi heta udAsa. 33 vivecana-AtmajJAnIne pula saMbaMdhI abhiniveza. zI rIte hoya! je AtmajJAnIne huM jJAnI ane huM vidvAna chuM dhyAnI chuM, eve pratyaya paNa maTI gayuM che, te tevA AtmajJAnIne paramAM abhinivezakadApi hoya nahi, pitAnA guNane ahaMkAra kare te paNa te parigrahI jANavA. - zrI yazovijayajI upAdhyAye parigrahanI sajajhAyamAM kahyuM che ke-- jJAna dhyAna heya yavare, tapa japa kRta paritaMta saluNe, cheDI prathama prabhutA lahI, muni paNa parigrahavaMta saluNe, parigraha mamatA parihare. jJAna, dhyAna, tapa, japa, zrutane ahaMkAra manamAM muni rAkhe che te paNa parigrahI che ane jyAre tene tyAga kare tyAre samarUpa prabhutAnI prApti thAya che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhazatakama 55 jJAnIne paravastumAM ahaMvRtti utpanna thatI nathI. AtmajJAnarUpa sUryanI AgaLa ahaMvRttirUpa aMdhakA2 TakI zakato nathI. jene sahaja Atmika svarUpane udyota hRdayamAM pragaTa che, evA munivare nirvANa sukhane anubhava kSaNe kSaNe bhagave che. kSAyikabhAve Atmadharma pragaTa thatAM kSamAdika bAhya dharma paNa pitAnI meLe zamI jAya che, te saMsAranA kalpita bhAvamAM jJAnI kema udAsa rahI zake nahi ? alabatta rahI zake, te nizcaya vAta che. audAyika bhAve je je kriyAo udayamAM Ave che, te jJAnI bAhyavRttithI kare che, paNa aMtarathI te nyAre varte che. ema dareka kAryaprasaMgamAM paNa aMtaranI upaga dhArA nyArI varte che. tene bhAvadayAmaya zuddha AtmA banI rahyo che, tethI te bAhyabhAvamAM rAga-dveSathI pariNamata nathI. bAhya padArtho je jaDarUpa che, temAM udAsInatA dhAraNa kare che. evI sahaja svabhAve AtmajJAnInI pravRtti thAya che. AtmAtAjJAnaganitA dadanivRta: tapasA duSkRtaM ghoraM, bhuJjAno'pi na khidyate // 34 / / AtmA ane dehanA aMtaranuM jJAna thavAthI utpanna AnaMdathI tRpta e bhavya AtmA tapathI ghera duSkRta bhagavate chate, kheda pAmate nathI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- samAdhazatakama - vivecana--AtmA ane dehanA aMtara eTale bhedanuM jJAna thavAthI, akSaya AnaMda thAya che, tenAthI tRpta eTale atyaMta sukhI munirAja bAra prakAranA tapathI ghera duSkRta jogavatAM chatAM paNa kheda pAmatA nathI. rAgadveSAdikallolairalolaM yanmanojalam / __ sa pazyatyAtmanastattvaM, tattatvaM netaro janaH / / 35 / / artha -rAgadveSAdi kalelathI, jenuM manarUpa jala alola che, sthira che, te Amatattva dekhe che. tethI anya asthira Atmatatva dekhI zakato nathI. vivecana--jenuM AtmarUpa sarovaramAM mana rUpa jala te rAgadveSarUpa kallolathI eTale jenuM mana kaluSatA caMcalatAne dhAraNa karatuM nathI. caMcalatAne nAza thavAthI mana sthira thAya che. rAgadveSAdine nAza thavAthI mana zuddha thAya che evI rIte jenuM mana zuddha, sthira hoya te ja Atmatattvane anubhavathI dekhe che. anya keI te dekhI zakatA nathI. avikSipta manastatva, vikSipta bhrAMtirAtmanaH / dhArayettabikSipta, vikSiptaM nAzrayettata: // 36 / / artha--avikSipta mana AtmatatvanuM rUpa che ane vikSipta mana AtmasvarUpa nathI, mATe manane avikSipta ja rAkhavuM. vikSiptane Azraya kare nahi. vivecana-~rAgadveSa, icchA, adekhAI, vaira, niMdA, kaleza, kusaMpathI nahi pariNameluM mana arthAt deha ane AtmAnA bhedathI vivekavALuM ane AtmAmAM ramaNa karanArUM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam ane nizcayatAne pAmeluM mana, vAstavika AtmasvarUpa ja che, ane tethI viparItamana te paravastumAM AtmazrAMtivALu jANavu, mATe avikSipta mananA Azraya karavA ane manane sadA avikSipta ja rAkhavuM. manane vikSepa zAthI thAya che ane avikSepa zAthI thAya che te batAve che. avidyAbhyAsasaMskAraiH zazaM kSipyate manaH / tadeva jJAnasaMskAraiH svatastaccA'vatiSThate // 37 // a--avidyAbhyAsanA sa`skArathI mane avaza thai vikSepa pAme che ane jJAna saMskArathI te ja mana pAchuM svataH AbhAmAM virAma pAme che. 57 vivecana--zarIra, mana, vANI, putra, parivAra, ghara, dhana, Adi jagatanA mAyika padArthone pavitra, sthira tathA AtmarUpa mAnavA tene avidyA tenA abhyAsa eTale punaH punaH te mAyika kahe che. padArthomAM pravRtti; ane te pravRtithI pedA thaelane saMskAra kahe che ane tevA sa`skArothI viSayendriyAdhIna thaela mana vikSepatAne pAme che. ane saMskArAne pAmeluM tenuM te ja mana AtmAjJAnathI AtmasvarUpamAM sthira thAya che. apanAnAdayastasya vikSepo yasya cetasaH / nApamAnAdyatattva, na kSevo yasya cetasa: phA a jenA cittanA vikSepa che, tene ja apamAna di che. jenA cittanA vikSepa nathI, tene apamAnAdi ka'I nathI. - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 samAdhizatakam vivecana-apamAna eTale pitAnA mahattvanuM khaMDanaavajJA eTale tiraskAra, niMdA, kalaMka, IrSA, mAtsarya, rAga, dveSa, Adi doSathI jenA cittane vikSepa thAya che, tene de naDe che. vikSepavALA cittamAM pUrvokata dene prAdurbhAva thAya che, ane jenA cittamAM te vikSepa thato nathI. tene temAMnuM kaMI nathI, deyukta citta ja saMsAra che. kahyuM che ke cittameva hi saMsAro, rAgAdiklezavAsitam / tathaiva tairvinirmuktaM, bhavAMta iti kathyate // 1 / / artha-sugama che. manamAMthI doSa dUra karI, mana nirmala karavuM svasvarUpamAM laya pAmeluM mana paramAtmA tatvane prakAza kare che, mATe bhavyajIe sarva viSayomAMthI manane kheMcI laI eka AtmAmAM sthira karavuM. vadA mohAt prajAyete, rAgadveSau tapasvinaH / tadaiva bhAvayetvasthamAtmAnaM zAmyataH kSaNAt / / 39 / / artha--jyAre tapasvIne mehathI rAgadveSa utpana thAya tyAre sthira evA AtmAne bhAva, tethI kSaNamAtramAM rAga Sa upazame che. vivecanamehanIya karmodayathI, jyAre tapasvIne AtmAmAM rAga dveSa utpanna thAya tyAre bAhya viSayathI vyAvRtta karelA AtmAnA svarUpanI bhAvanA karavI, jethI. kSaNavAramAM ja rAga dveSAdinI nivRtti thaI jAya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 59 yatra kAye muneH prema, tataH pracAvya dehinA / buddhayA taduttame kAye, yojanAtprema nazyati // 40 // artha-je kAyamAM munine prema hoya, tyAMthI dehIe dehabuddhi choDavI, tema karatAM uttama kAyamAM eTale Atma svarUpamAM prema jeDa, jethI pUrvane aprazasyadehika prema. nAza pAme che. vivecana-pitAnI ke pArakI je kAyA te upara munine prema hoya te dehI eTale AtmAne viveka jJAne karI cheDavo, pachI te kAyA karatAM paNa adhika uttama kAyA eTale cidAnaMda yukta AtmarUpI kAyA upara prema lagADavo; te paNa aMtara daSTithI prema AtmA rUpI kAyAmAM lagaDAvo, ema thavAthI pUrva je kAyaneha te dUra thAya che. AtmavibhramajaM duHkhamAnmajJAnAt prazAmyati / nA'yatAstatra nirvAnti, kRtvA'pi paramaM tapa // 41 // artha Atmavibhramajanya je duHkha te AtmajJAnathI nAza pAme che. paramatapa karIne paNa AtmajJAnane viSe ayatapara je che, te mukti pAmatA nathI. vivecana-zarIra, mana, vANImAM AtmabuddhithI utpanna thaela vizvamathI utpanna thaela aneka prakAranuM duHkha, te. AtmajJAnathI nAza pAme che. AtmajJAna arthe yatna nahi. karanArAo ghora mahAkAlezakAraka tapa karIne paNa muktipadane. pAmatA nathI. zrI yazovijayajI upAdhyAya kahe che ke - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam Atama ajJAne karI, je bhava duHkha lahIe, , Atama jJAne te TaLe, ema mana salhIe, Atama 1 AtmaajJAnathI thatuM duHkha AtmajJAna thavAthI nAza pAme che; ema zuddha daDha zraddhA karavI. daghaka chaMda : rajaju avidyA janita, ahi miTe raju ke jJAna, Atama jJAna huM miTe, bhAva abodha nidAna. 34 dharma arUpI dravya ke, nahi rUpI paraheta, aparama guna rAca nahi ye jJAnI mati deta. 35 nigamanakI kalpanA, aparama bhAva vizeSa, parabhAva maganatA, ativizuddha naya rekha. 36 vivecana-aMdhakAramAM dUrathI jotAM, doraDI sapanA jevI bhAsI ane manamAM jANyuM ke are A te sarpa che. ema nizcaya karI manamAM bhaya pAme. paNa manamAM vicAra thayo ke A je sarpa hoya to hAla joIe ane A te sthira lAge che, mATe A te deraDI che ke sarpa che. vaLI cheka pAse gaye paNa sthira jevuM bhAsyuM. aMte tapAsa karI joyuM te doraDI (rajaju) lAgI tyAre samajavAnuM ke, prathama deraDImAM sarpa buddhi hatI, paNa deraDInuM barAbara jJAna thavAthI sarpa buddhi nAza pAmI. tema dehAdikamAM avivA ge AtmabuddhinI bhrAMti thaI che, paNa jyAre AtmajJAnane nirdhAra thAya, tyAre dehAdikamAMthI ApoApa Atma buddhinI bhrAMti TaLe che, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 61 ane AtmA AtmasvarUpe prakAze che ane mithyAtva Adi brAMtinAM kAraNe AtmajJAnathI nAza pAme che. arUpI Atma dravyane dharma paNa arUpI che. te arUpI Atma dravya dharmano hetu rUpI dravya nathI; kAraNa ke arUpI dharmamAM rUpIne hetutA ghaTatI nathI, tema pitAnI jAtithI bhinna evuM pudgala dravya che, te AtmadravyamAM nizcayathI jotAM kAraNabhUta nathI. paraspara lakSaNothI je dravya bhinna che, te paraspara upakAraka banI zaktA nathI. aparama guNamAM rAcavuM nahi, ema jJAnI pitAnI mati daI rahyA che. aparama bhAva vizeSa naigamanayanI kalyane che, ane paramabhAvamAM magnatA te atizuddha nayanI rekhA che. ativizuddhanaya eTale zuddha nizcaya naya jANa. utkRSTa AtmadharmamAM ja ramavuM, te nizcaya nayane mArga che. naigamanayanI kalpanAe je dharmakaraNI thAya che, te aparama bhAva vizeSa che, mATe zuddha AtmadharmamAM rAcavuM. dedhaka chaMda rAgAdika jaba pariharI, kare sahaja guNa khoja, ghaTameM bhI pragaTe tadA, cidAnaMda kI meja. 37 rAgAdika pariNAmayuta, manahi anaMta saMsAra; te ja rAgArika rahita, jAni paramapada sAra. 38 bhavaprapaMca mana jAlakI, bAjI jUThI mUla; cAra pAMca dina sukha lage, aMta dhUlakI dhUla. 39 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama vivecana-rAga dveSa, parabhAva Adi pariharIne. pitAnA AtmAnA guNonI kheja kare, to pitAnA gharamAM ja cidAnaMdanI meja pragaTe che. je anaMtasiddhi paramAtmA thayA, thAya che ane thaze, te pitAnA guNanI dhyAna dvArA ja karIne thayA che. jyAM sudhI AtmAnA guNonI prApti mATe dhyAna dvArA ja karI nathI, tyAM sudhI mokSanI prApti thatI nathI. zrI yazovijayajI umAdhyAya AtmaguNanI khoja karatA anubhavajJAne kahe che ke, cetana aba mehe darzana dIje, tuma darzana zivasukha pAmIje; tuma darzana bhava chIe. cetana1 pitAnA AtmAnuM dhyAna ane temAM ramaNatA tathA sthiratA vinA cidAnaMdanI meja pragaTatI nathI. anubhavajJAnano rasa jeNe jANe teNe ja jANe che. rAga ane dveSa pariNAmavALuM mana, te ja anaMta saMsAra che ane rAgAdika rahita evuM mana, te ja paramapada samajavuM. manane vaza karavuM te ja sarvathI moTAmAM moTo yogajJAnIe mana pAMca prakAranuM kahyuM che. 1 kSiptamana, 2 mUDhamana, 3 vikSipta mana, 4 ekAgramana ane 5 nirUddhamana, temAM kSiptanuM lakSaNa kahe che-pitAnA citta sanmukha kapelA viSayamAM rajoguNathI yukta tema ja sukha duHkhathI yukta sthApeluM mana te bahirmukhatAne pAmeluM, tene kSiptamana kahe che. (1) Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 samAdhizatakama jemAM bahulatAe (vizeSa prakAre) tamoguNa hoya, kodhAdi sahita virUddha kAmamAM tatpara hoya, tema ja kRtyAkRtyanA viveka rahita hoya tevA manane mUDhamana kahe che. (2) sukha duHkhanA kAraNa tathA zabda, rUpa, rasa ane gaMdhamAM pravartelA cittane vikSiptamana kahe che. (3) rAgadveSAdithI rahita evA guNavaMta puruSanA niraMtara khedAdikane parihAra karavAthI je mana sarva kAryamAM sarakhuM thayuM che, tene ekAgamana kahe che. (4) jenI vikalpavRtti zAMta thaI che ane jenuM mana avagrahAdi kamathI pAchuM esayuM che, evuM AtmasvabhAvamAM ramaNa kAra munionuM mana e nirUddhamAna kahevAya che. (5) cittanI traNa dazAo AtmasamAdhimAM upayogavALI nathI. cittanI chellI be dazA AtmasamAdhimAM upayogI thAya che. manane kSaNamAM sAlaMbana yukta kare, ane kSaNamAM nirAla bana kare, e pramANe anubhavanI paripakavatAthI nirAlaMbanapaNuM pamAya che. vaLI kahe che ke AlambyaikapadArtha, yadA kicidvicintayedanyat / anupanatendhanavahnirupazAnta syAttadA cetaH / / 1 // artha-mana eka padArtha avalaMbIne jyAre anya kaMI ciMtave nahi, tyAre jema kASTa vinAne agni upazame che; - tema mana paNa upazAMtapaNe pAme che. vaLI mana zAMta thatAM zuM thAya che, te darzAve che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama zAnte manasi jyoti:, prakAzate zAntamAtmanaH sahajam / bhasmIbhavatyavidyA, mohadhyAntaM vilayameti / / 1 / / artha-mana AtmavarUpamAM zAMta thatAM, sahaja zAMta, AtmAnI jAti prakAze che. jyAre Atma jyoti pragaTa thAya che, tyAre avidyA bhasmIbhUta thaI jAya che, ane mahAndhakAra samUlaga nAza pAme che. jene AtmajJAnanA anubhavane nizcaya nathI, bAhyadazAmAM kSaNe kSaNe citta markaTanI peThe bhamyA kare che, te cAritra mArgathI bhraSTa che. tathA bAhya kiyAnA AcaraNathI cAritrAbhimAnI che, paNa jJAnI nathI, mATe samajavAnuM ke mananI sthiratA thatAM, AtmA te ja paramAtmArUpe prakAze che, ema mananuM svarUpa jANI nizcaya kara. . bhava prapaMcabhUta je mane, tethI banelI jALa, tenI bAjI jukI che. te paNa temAM rAcI rahenArA jIvane the vakhata sudhI te tethI sukha lAge che, paNa aMte te pUlanI. vastu te dhUlarUpa ja thaI jAya che. gharabAra, strI, putra, dolata, zarIra Adi sukhakArI. lAge che, paNa AMkha mIMcAyA pachI sarva phanA thaI jAya che; kAMI hAthamAM AvatuM nathI, ane kaI vastu parabhava jatAM sAthe AvatI nathI. kahyuM che kebAjIgaranI bAjI jevI, jUThI jagata jaMjhALa re; jhAMjhavAnA nIra jevuM, jU huM jagatanuM vahAla re. bhajana. 4 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama - jema keI bhIkhArIne uMghamAM svama AvyuM, temAM bhAsyuM ke huM rAjA thayo mAre aneka rANIo che. sevake hAtha joDI sAme ubhA rahyA che, evAmAM AMkha ughaDI gaI te kaMI dekhAyuM nahi; tevI ja rIte A duniyAnA mAyika padArtho je kSaNabhaMgura che, pratikSaNe nAzavaMtA che ane je AtmAnA nathI, temAM rAcavuM te ajJAnatA sUcave che. bAhya padArthonuM sukha te asatya ane AtmAne satya jANI tenuM dhyAna karavuM. dadhaka chaMda meha bAMgurI jAla mana, tAme mRga mata hAu; yAmeM je muni nahi pare, tAkaeN asukha na keu. 40 jaba nija mana sanmukha hue, citaina paraguNa doSa, taba bahurAI lagAIe, jJAna dayAta rasa piSa. 41 vivecanamoharUpa vAgharI ane manarUpa jALa temAM paDele jIva mugasamAna jANa. samajavAnuM che ke meharUpa vAgharIe saMsArI jIvarUpa mRgalAone pakaDavAM manarUpa jALa vistArI che. te mana jALamAM mRga samAna thaI he munio ! tame paDaze nahi, temAM je munivarya mRga samAna thaI paDe nahi, tene kaI paNa prakAranuM duHkha nathI. je mana jAlamAM phasAya che, te ja mRganI peThe duHkhI thAya che. saMkalpa vika9payukta mana te ja meharUpa vAgharInI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama jALa samajavI ane manarUpa jALamAM paDelA muni mRga samAna che ane temAM paDatA nathI te duHkhI nathI. - jyAre mana AtmAnA sanmukha thaI pArakAnA doSa prati draSTi detuM nathI, tyAre bahu rIte manane AtmAmAM lagADavuM, ke jethI jJAna dhyAnanA rasanI puSTi thAya. zubhaM zarIraM divyAMzca, viSayAnabhivAJchati / utpannA''tmamatirdaihe, tatvajJAnI tatazcatim // 42 // . artha-jene dehamAM Atmabuddhi che, te zubha zarIra ane divya viSayanI vAMchA kare ane tatvajJAnI te thakI chuTA thavAne Icche che. - vivecana--deha te ja AtmA, ema jenI buddhi vate che, te zubha ane suMdara zarIra, divya viSayabhega, ane svarganA bhegA I che. ane je antarAtmA tatvajJAnI che, te zarIra bhegAdi thakI chUTavAne Icche che. jJAnI ane ajJAnInI draSTimAM AkAza ane pAtALa jeTale taphAvata che. ajJAnI jethI baMdhAya che, tethI jJAnI . paratrA'hamatiH svasmAcyuto badhnAtyasaMzayam / svasminnahamati vyutvA, parasmAnmucyate budhaH / 43 / / artha-paramAM ahaMmativALA vAtmAthI bhraSTa thaI asaMzaya karma bAMdhe che ane svAtmAmAM ahamativALo jJAnI parathI-zarIra AdithI cuta thaI jude thaIne sakalakarmathI mukta thAya che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 67 vivecana-paratra eTale zarIra, mana vANI, gRha, dhana, kAminI AdimAM AtmabuddhivALe bahirAtmA svAtmAthI cuta thaI AtmAne karmabaMdhanathI bAMdhe che, paNa jJAnI AtmAmAM ahaMvRtti dhArI, zarIrAdikathI rahita thaI muktipada pAme che. dodhaka chaMda ahaMkAra parameM dharata, na lahe nijaguNa gaMdha, ahaM jJAna nijaguNa lage, chuTe para hi saMbaMdha. 42 Ano artha teMtAlIsamA kalekanI aMdara AvI jAya che. paramAM Atmabuddhi dhAraNa karate jIva AtmaguNanI gaMdha paNa pAmatuM nathI ane AtmAmAM ahaMpaNuM tyAre te karmane saMbaMdha chUTe che. AtmaprakAzamAM kahyuM che ke duhA ahaM vRtyubhava thatAM, azuddha pariNati piSa; ahaM vRtti che jyAM lage, miTe na tAvatu doSa. 1 ahaM vRtti udaye grahe, brAta mAta ne tAta, ahe maMtra mahArine, smaratAM narake pAta. 2 je ajJAnI jIva che, pazusama varte seya, aha vRtti temAM ghaNI, kahyuM vicArI joya. 3 bhavya e paramAMthI, ahaMvRtti dUra karI, pitAnA AtmasvarUpamAM ahatva dhAraNa karavuM- " Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama dRzyamAnamidaM mUDhastriliGgamavaghudhyate / idamityabuddhastu, niSpannaM zabdavarjitam // 4 // artha-mUhajIva A dazyamAna triliMgavALA zarIrane AtmArUpe dhAre che. ane avabodha pAmela ajaniSpana anAdi saMsiddha ane zabda varjita te ja AtmA ema jANe che. bhAvArtha--dazyamAna je zarIrAdi te strIliMga, puruSaliMga, ane napuMsakaliMga e traNa liMga viziSTa tene mUha eTale bahirAtmA prANI, AtmA jANe che. ane dazyamAnathI judo thaI, bodha pAmele antarAtmA te zabdavarjita arUpI Atmatattvane AtmarUpa svIkAre che. dodhaka chaMda artha triliMgI pada lahe, so nahi Atama rUpa; ti pada kari kayuM pAIe, anubhavagamya svarUpa. 43 cuMmAlIsamA lekamAM AIdane artha samAI jAya che, tethI samajI levuM. strI, purUSa ane napuMsaka liMgarUpa AtmA nathI. AtmA strI nathI, AtmA purUSaliMga nathI, AtmA napuMsaka nathI. mATe liMgathI bhinna anubhava gamya AtmarUpa jANavuM. je zabdomAM liMganA vAdathI zAstrArtha phakta karanArA che, ane AtmatatvathI kevaLa ajANa che, te temanI vidyA karmane nAza karI zakatI nathI. mATe triliMgathI rahita evuM Atmatva hRdayamAM dhAraNa karavuM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama jAnanapgAtmanastatva, vivikta bhAvayannapi / pUrvadhibhramasaMskArAd bhrAnti bhUyo'pi gacchati // 45 // artha--AtmAnuM tava jANata tathA vivikta bhAvanA zarIra AdithI bhinna evI bhAvanA karate chatAM paNa pUrva vibhAvanA saMskArathI punaH paNa bhrAMti pAme che. vivecana--AtmAnuM tattava jANato chatAM paNa ane vivikta eTale zarIrAdithI bhinna e pramANe AtmAnI bhAvanA karate chatAM paNa pUrva avasthAmAM je vibhrama hate tenA saMskArathI pharathI brAti pAme che; mATe AtmasvarUpane daDha sthira upaga rAkha, kadApi paravastumAM Atma brAti thaI jAya to paNa punaH AtmasvarUpamAM ramaNatA karavI. dadhaka chaMda AtamaguNa anubhavata bhI, dehAdika bhinna; bhale vikrama vAsanA, je rahi phire na khinna. 46 vivecanamAM samajavuM ke pistAlIzamAM lokamAM A chaMdane artha samAI jAya che. kSaye pazama cetana mege AtmaguNane anubhava karatAM paNa pUrva vizvama vAsanAnA yoge pAchuM AtmasvarUpa bhUlAya che, mATe AtmasvarUpanI kSaNe kSaNe evI bhAvanA karavI ke svapnamAM paNa dehAdikathI AtmA anubhavAya, ema bhavyajIe AtmarUpa bhAvavuM. acetanamidaM dRzyamadRzyaM cetanaM tataH / . kva ruSyAmi kva tuSyAmi, madhyastho'haM bhavAmyataH // 6|| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 samAdhizatakama artha-A dazya padArtha te jaDa che, ane adazya che te cetana che. tyAre kayAM roSa karUM ? kayAM teSa mAnuM? mATe have huM madhyastha ja thAu chuM. vivecana-A IthI pratIya mAna, dazya, zarIra, mane vANI, varNAdika yukta sAta dhAtu aneka prakAranA zarIre, ghara bAra, hATa, mila, pATa, pATalA, vastra, pAtra, meja khurazI, bAga, miSTAnna vigere sarva acetana eTale jaDa che, ane je jaDa che te jJAna thakI rahita che.' jaDamAM sukha duHkha jANavAnI zakti nathI, tathA amuka mAre mitra te jANavAnI zakita jaDamAM nathI. je je padArtho AMkhe dekhAya che, te te sarva padArtho jaDa jANavA je drazya vastu che, te jaDa che. ane dharmAstikAya, adharmAstikAya, ane kAla e cAra dravyane vajI bAkInuM adazya tatva te ja AtmA che, te pachI rela ane tela kenA upara kare? kAraNa ke je dekhAya che, te te jaDa vastu che. tethI tene upara teSa kara yukta nathI. jaDavatu kAMI samajI zakatI nathI, ane cetana te adazya che, te tenA upara dekhyA vinA krodha thaI zakate nathI athavA adazya evA AtmA upara reSa taSa kara ghaTato nathI; mATe pitAnA AtmAne pitAnI meLe samajAvI svarUpamAM magna rahevuM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama dodhaka che de dekhe se cetana nahi, cetana nahi dekhAya; roSataSa kinasuM kare, Apahi Apa bujAya. 47 vivecana--ane artha chetAlIsamAM lekamAM samAI jAya che. artha sugama che. A leka vAra vAra prasaMge smaraNa karavA egya che, rAgadveSane abhAva AnA smaraNathI thaI jAya che. jaDa vastuomAM rAgadveSanI buddhi dhAraNa karavI, te ajJAnatA che. jaDa vastumAM ISTa paNuM ane aniSTapaNuM AtmAe ajJAnata thI kalapI lIdhuM che. AtmajJAna thatAM paravastumAM thate IbrAniSTha adhyAsa chUTI jAya che. rAga ane dveSa paNa AtmonA ajJAnapaNathI thAya che. paNa AtmajJAna thatAM sarva doSa TaLe che ane Atma svarUpe prakAze che. tyAgA''dAne bahirmUDhaH, karotyadhyAtmamAnmavit / .... tAtaNiharAnaM, tyA niSitAmA: llDhA artha--mUDha jIva bAhya tyAga AdAna kare che. Atmavita adhyAtmAne viSe kare che, ane siddhAtmA che, te bAhya ke AMtara tyAga ke AdAna kazuM karatA nathI. vivecana- mUha eTale bahirAtmA bAhya vastunuM tyAga upadAna kare che. AtmAthI bhinna vastumAM ja thatAM te vastune abhilASa bhAva thAya, tethI mUI tene tyAga kare ' che. vaLI tema ja pAcha rAga pragaTa thatAM tene grahaNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 samAdhizatakama kare che ane aMtarAtmA adhyAtmamAM tyAga grahaNa kare che. eTale aMtarAtmA aMtaramAM rahelA rAga, dveSa, karmAdi tene tyAge che ane anaMta jJAna, anaMtadarzana Adi pitAnA guNonuM upAdAna kare che ane je karma rahita siddhAtmA che, temane bAhya ke AMtarathI tyAga tathA grahaNa nathI, kAraNa ke tyAgavAnuM je AtmasvarUpa te prathamathI ja grahaNa karyuM che, tethI temane tyAga grahaNa kaMI nathI. AvI sthiti traNa prakAranA AtmAnI sadAkALa varte che. , dedhaka chaMda tyAga grahaNa bAhira kare, mUDha kuzala atiraMga bAhira aMtara siddhakuM, nahi tyAga au saMga. 48 mUDha jIva bAhyavastumAM tyAga tathA grahaNabuddhi dhAraNa kare che ane aMtara tmA aMtaramAM karelA rAgadveSane tathA jJAnAvaraNIyAdi ATha karmane tyAga kare che. ane AtmAnA ATha guNa AtmAnI aMtariddhi tenuM rahaNa aMtarAtmA kare che. arthAt atarAtmA AvirbhAvanI apekSAe svaguNa svaparyAyanuM grahaNa kare che ane siddhAtmAne bAhya athavA aMtarathI tyAga ke grahaNa kazuM hotuM nathI. mATe samajavAnuM ke bahirAtmAno tyAga karI antarAtmA thaI paramAtmapada prApta karavuM ke jenAthI zAzvata zAMti maLe. yuJjIna manasA''tmAnaM, vAkAyAbhyAM viyojayet / manasA vyavahAra tu, tyajedvAkkAyayojitam // 4: / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 samAdhizatakama artha-AtmAne mananI sAthe ja. tene vANI ane kAyAthI viyukta kare ane mana vaDe vANI kAyA jita vyahAra taja. vivecana--AtmAne mananI sAthe ja ane vANa, tathA kAyAthI AtmAne bhinna kare. kAyA ane vANIthI AtmAne eTale judo pADe ke tene abheda thaI jAya nahi. kAyA ane vANIno mananI sAthe je vyavahAra, te paNa manathI tyAga kare. kAyA vaDe je je karAya che tathA kAyAthI je anubhavAya che, te AtmA nathI. vANI ane vANI vaDe je je belAya che te AtmA nathI. vANuM ane kAyAmAM manane vyApAra je bhaLe nahi te kAyA ane vANanA vyApAra lukhA nirasa lAge che, te sarve nirAgatAe thAya che, mATe lekamAM batAvela upAya upayogathI vartaNuMkamAM mUkave." dodhaka chaMda AtamajJAne mana dha, vacanakAya rati Di, te pragaTe zubhavAsanA, guNa anubhavI DI. 49 bhAvArtha-bhavya prANuM vacana ane kAyAnI rati choDIne je AtmajJAnamAM mana dhAraNa kare, AtmA vinA anyamAM manane javA de nahi, te aMtaramAM zubha vAsanA pragaTe ane AtmaguNanA anubhavane joDI Ape che, mATe AtmajJAnIe AtmAmAM ja manane laya kare. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 samAdhizatakama | mana hAthI karatAM paNa vadhAre mastAna che. bAhya viSayamAM markaTanI peThe saMcaLa ane bhaTakatuM citta ekadama vaza karI zakAya nahi. dhIme dhIme AtmAmAM joDavuM. ema karavAthI vikalpa saMkalpanI jALa nAza pAmaze. | mana dvArA baMdhAtAM aneka prakAranAM karma nAtha pAmaze ane anubhavarUpa sUrya hRdayamAM pragaTe che, tethI AtmAnI anaMtariddhi AtmAne maLe che. arthAt AtmA te paramAtmA svarUpa thAya che. jagadehAtmadRSTInA, vizvAsya ramyameva ca / svAtmanyevAtmadRSTInAM, kva vizvAsaH kva vA rati: // 49 // artha--dehAtmadaSTivALAne jagat vizvAse regya che, ramya che, paNa pitAnA AtmadaSTivALAe kayAM vizvAsa karavo ane kayAM rati karavI? zaMkA--putra, strI mitrAdi sAthe vANI ane kAyAnA sukha upaje che, te tene tyAga kema kare? samAdhAna -je bahirAtmA che. tene putra, strI, kuTuMba Adi jagatu vizvAsa karavA yogya tathA pAruM lAge che, paNa jene AtmAmAM ja AtmadaSTi thaI che evA samakitavaMtane kayA padArthamAM vizvAsa kare ane kayAM AnaMda dhAraNa karavo? ' sarva padArtha AtmAthI bhinna che ane je bhinna padArtho che, tenAthI AtmAne AnaMda sukha thatuM nathI, mATe AtmajJAnI jagatamAM vizvAsa tathA rati dhAraNa karatA nathI. arthAt te udAsInatA dhAraNa kare che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 samAdhizatakama AtmajJAnAt para kArya, na buddhau dhArayezciram / kuryAdarthavazAtkiJcidvAkkAyAbhyAmatatparaH // 50 // artha--AtmajJAnathI anya kArya buddhimAM cirakAla dhAraNa karavuM nahi ane arthavazathI svAra kalyANakAraka kiMcita karavuM te paNa atatpara-anAsakta rahIne karavuM. bhAvArtha--AtmajJAnathI anya kArya buddhimAM ghaNI vakhata sudhI AvavA devuM nahi. AtmajJAnarUpa kArya te ja buddhimAM lAMbA vakhata sudhI AvavA devuM. tema anya paNa bhajana, vyAkhyAna, vigere je kaMI hoya te vANakAyAvaDe karavuM, arthAta eTale arthane kaMI svaparopakArarUpa kArya karavuM hoya te te karavuM paNa temAM Asakti ghAraNa karyA vinA kArya karavuM. ' A viSaya AtmajJAnIye vartanamAM mUkavo. vartanamAM mUkayA vinA uccapadanI prApti mATe AzA rAkhavI vyartha che. AtmajJAnanuM ja utsarga mArge ciMtana karavuM. yatpazyAmIndriyaistanme, nAsti yannitendriyaH / antaH pazyAmi sAnandaM, tadasya jyotiruttamam // 51 // artha-huM IndriyothI je jouM chuM, te mAruM nathI. ane niyatendriya thaIne je aMtaramAM jouM chuM, e AnaMda uttama jyoti mAruM rUpa che. - vivecana-je zarIrAdika padArtho Indra vaDe huM jeuM chuM, te mAruM rUpa nathI, kAraNa ke cakSu Adi indri rUpI padArthane varNa, gaMdha, sparza zabdone grahaNa karI zake Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 samAdhizatakama che, paNa AtmasvarUpa te arUpa che, tene bAhya cakSu Adi indriya grahaNa karI zakatI nathI. bAhya Indriyane sthira karI aMtaramAM ravayaM vedanathIsvAnubhavathI je ti dekhuM chuM, te ja AtmasvarUpa che. sAnaMda ane uttama Atma jyoti che. je bAhya vastumAM sukha mAnI AtmajJAnathI parAM. mukha thaI upara uparathI nadI, devamaMdira vigere tIrtha gaNI, tene ja taravAne ekAMta upAya gaNe che, te ajJAnI che. anya matavAdIonAM zAstramAM kahyuM che ke, idaM tIrthamidaM tIrtha, ye bhramanti tamovRtAH / AtmatIrtha na jAnanti, teSAM tIrtha nirarthakam // 1 // e kaleka samajI AtmAne tIrtharUpI gaNuM tenuM dhyAna karavuM. aMtara daSTithI AtmA dazya che. mATe tene anubhava karavo joIe. ' sukhamArabdhayogasya, bahiduHkhamathA''tmani / bahirevA'sukha sokhyamadhyAtma bhAvitA''tmanaH // 22 // thayegAraMbhIne bAhyamAM sukha ane aMtaramAM duHkha lAge che. ane siddhAMgIne aMtaramAM sukha ane bAhyamAM duHkha lAge che. - vivecana--AtmasvarUpane prathama anubhava karanArane bAhya viSayamAM sukha paDe che. ane AtmasvarUpamAM duHkha jaNAya che. paNa yathArtha AtmasvarUpa jANanAra siddha yogIne kevala AtmasvarUmAM ja sukha lAge che ane bAhya viSe asukharUpa lAge che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama dodhaka chaMda yegAraMbhI asukha, aMtara bAhira sukha, siddhAga sukha che, aMtara Ahira duHkha. 50 bhAvArtha-bAvanamA lekamAM A chaMdano artha samAya che. yogAraMbhIne prathama jagatamAM dekhAtA dazya padArthomAM sukha buddhi hoya che. kAraNa ke tene hajI Atmanizcaya, AtmAnubhava pragaTyo nathI. paNa jyAre gurudvArA nayanikSepa vaDe yathArtha AtmasvarUpane nizcaya thAya che. ane temAM ramaNatA thAya, tyAre tene AtmAmAM ja sukha che e nizcaya thAya che. pachI te kAyA, mana, vANIthI AtmAne judo pADI nirAlaMbanapaNe dhyAna dhare che, tyAre aMtaramAM sukhane mahAsAgara pragaTe che ane te sukha sAgaranI laheromAM akhaMDa AnaMda bhagave che, tyAre tevA megIne paMcendriyanA viSe. viSa jevA duHkha denAra lAge che. bAhya prapaMcamAM tene zAMti maLatI nathI. vikalpa ane saMkalpa upaje che. evA jananI saMgatithI paNa te dUra rahe che. - kevala sahaja Atmika sukha bhogave che, tevA siddhayogIne bAhya padArthomAM kevala duHkha ja bhAse che. tethI samajavAnuM ke jyAM sudhI bAhya vastumAM jene sukha lAge che, te ajJAnI che, ane aMtaramAM sukhane jene nirdhAra thayuM che, ane saMbaMdhathI sukhane jene nirdhAra thayo che, ane bAhyavastunA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 samAdhizatakama saMbaMdhathI, bhegathI sukha nathI ema jANyuM che, te siddhayegI jANavA mATe siddhagI thavA sadguru saMgati karI AtmajJAna grahavuM. tadvyAttatparAn pRcjet , tadicchet tatparo bhavet / yenA'vidyAmayaM rUpaM, tyaktvA vidyAmayaM vrajet // 53 // artha-te ja bolavuM ane tenI ja pRchA karavI ane tenI ja IcchA karavI, ke jenAthI avidyAvALuM rUpa TaLe ane-vidyAmaya rUpa maLe. - vivecana-Atmatatvane viSe bolavuM, athAt tenI pArakA AgaLa vAta karI tenI siddhi karavI temaja jeoe AtmasvarUpa jANyuM che, temane AtmatatvanI pRcchA karavI ane AtmatatvanuM jJAna saMpAdana karavuM tenI ja IcchA rAkhavI. ' arthAt Atmatatvane ja paramArthataH satya mAnavuM ane AtmasvarUpamAM ja nimagna thavuM. ema thavAthI bahirAtma buddhi svarUpa je avidyA tene tyAga karIne Atma vidyAtmaya eTale jJAnamaya Atma svarUpane pAme che. dodhaka chaMda se kahiye se pUchiye, tameM dhariye raMga; yA miTe adhatA; bedha rUpa hai caMga. pa1 vivecana--te ja AtmasvarUpa thavuM, ane te ja AtmatatvanI pRcchA karavI ane temAM ja celamachaDanA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 samAdhizatakama raMganI peThe rAga dhAraNa kare, jethI abodhatA TaLe ane jJAna svarUpamaya AtmA pitAnuM svarUpa pAme. jagatamAM ajJAnI lo ke kodha, mAna, mAyA, lebhanI utpatti thAya tevAM vacane bele che. keTalAka leke dhanane arthe aharniza bolavAmAM pravRtta rahe che. keTalAka strInuM varNana karI jIbhanuM sArthakaya samaje che. keTalAka leke hiMdusthAna amerikAne potAne deza mAnI dezAbhimAnathI aneka prakAranAM bhASaNa Ape che, keTalAMka kavio ThaThThI- mazkarImAM AnaMda utpanna karAvavA aneka prakAranI kavitAo gayA che. ema rAga dveSanI vRddhikAraka jagatanA jInuM bolavuM Atmahitakara nathI, arthAt te sarva niSphaLa che. tethI Atmika lAbha maLatuM nathI mATe tevA prakAranuM bolavuM te yukta nathI. jethI abedhavA TaLe ane bedhanI prApti thAya, mokSa mArganI prApti thAya, evuM ja belivuM. zAstro paNa tevA ja prakAranA vAMcavAM ke jethI AtmajJAna thAya. AyuSya alpa che, temAM sArAmAM sAra AtmajJAnanI prApti karI svarUpamAM ramaNatA karavI te ja che. potAnI jIbhane lava lava karatI vAravI, vikathA karavAmAM nakAme divasa gALave nahi, vAte karavI te paNa Atma saMbaMdhI karavI, kAraNa ke sAra AtmA che. AtmajJAnanA pustako vAMcavAM, pRcchA karavI, vaLI tenuM parAvartana karI javuM. vaLI te AtmajJAna vAtanI anupre karavI. AtmAnuM ja dhyAna karavuM. . ' Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 samAdhizatakama zrI AnaMdaghanajI kahe che ke - Atama dhyAna kare je kouM, se phira paNa nA vAgajAla bIjuM sahu jANo, eha ta citta cAve. | munisuvata je prANa Asana vALI, anya vastuomAMthI kheMcI AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM cittane sthApI para saMbaMdhI saMkalpa vikalapane tyAga karI, tadAkAra vRttithI zuddhAtma svarUpanuM dhyAna kare che, te bhavyajIva aneka matavAdIonA vibhrama mamatvarUpa jALamAM phasAI jatuM nathI. Atmatatva vinA anya sarva vAgajALa-prapaMca jANa ema nizcayanayathI AtmasvarUpa ja hRdayamAM Icche che. je bhavya prANIe vivekathI upAdeya, sAdhya, sAramAM sAra AtmadhyAna saMbaMdhI pakSa grahaNa karyo che, te ja Atmatattava jJAnI kahe. mATe bolavuM, pUchavuM, ItyAdi sarva kArya AtmajJAnI prApti arthe karavuM. zarIre vAci cAtmAnaM, sadhatte vAkUzarIrayoH / bhrAnto'bhrAntaH punastattvaM pRthageSAM niyuSyate // 54 // artha-vANuM ane zarIra e AtmA che, ema jene brAnti che, te vANI zarIrane AtmA mAne che. ane je abrAnta che, te zarIra tathA vANIthI Atmatattvane pRthaga jANe che. vivecana-vANI ane zarIrane AtmA rUpe jANavArUpa jene brAti che, te bahirAtmA vANI ane kAyAne AtmA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama vANIthI AtmAne pRthapha barAbara jANe che. na tadastIndriyArtheSu, yatkSemaMkaramAtmanaH / tathApi ane vArasaivAzAna-mAvAnA !! artha-IndriyAImAM evuM kAMI nathI ke je AtmAne kSeyakara hoya te paNa bAla ajJAnabhAvanAthI temAM ja rame che. bhAvArtha-pAMca IndriyanA viSayamAM evuM kaMI nathI ke je AtmAne kalyANakArI hoya, te paNa bahirAtmA bhUMDanI peThe viveka rahita temAM rAcImAcIne rame che. temAM ajJAna bhAvanA te ja kAraNa che. ajJAnathI AtmA paNa jaDa je banI gayo che. zrI yazovijayajI upAdhyAya huM ene eha mAro, e huM eNI buddhi, cetana jaDatA anubhave, na vimAse zuddhi. Atamata 1 e mAruM, huM ene chuM, evI jaDanI sAthe abheda buddhi thavAthI AtmA jaDatAne anubhave che. kaMI paNa pitAnI zuddhi karI zakto nathI. mATe ajJAnabhAvanArUpa aMdhakArane jJAnarUpa sUryathI nAza kare yogya che. anAdikALathI AtmA IndriyenA vazamAM paDI karmakhakanI vargaNAone grahaNa karI aneka prakAranAM zarIra dhAraNa karI, chedana, bhedana, zeka, viyAga sudhA, pipAsA, vadha, baMdhana janma, jarA maraNanAM bhayaMkara duHkha pAme che. bhavya jIve paMcendriya viSayothI dUra rahI AtmasvarUpamAM sthiti karavI. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 samAdhizataka doghaka chaMda- nahi kachu IndriyaviSaya, cetana hitakAra, labhIjana tame ramai, aMdha moha aMdhArA para bhAvArtha-paMcAvanamAM lekamAM Ane artha samAI jAya che. Indriya viSayamAM cetanane kaMI lAbha nathI. puruSo parapudgalamAM rame che. meharUpa aMdhakAramAM ajJAnathI aMdha banelA ja kaMI hitAhita joI zakatA nathI. kasturiye mRga pitAnI durImAM kasturI che te jANata nathI, tethI anyatrathI suvAsa Ave che, evI bhrAMntithI vanamAM daDe che. tema ajJAnI jIva mehathI para vastumAM sukhanI zAMtithI sAcI rahe che. ahe! aho ! mehanuM keTaluM badhuM jora che ke manuSyAvatAramAM paNa saddagurU samajAve che, te paNa samajI zakate nathI. aMte viSayanA kIDAnI peThe aharniza para bhAvamAM amUlya evA AyuSya vyartha gALe che. aho ! bhavya jIva! have tuM manuSya janma pAmI jIvananI sAphalyatA kara. saMsAranuM viSama bIja ajJAna ene jJAnAgnithI bALI bhasma kara. sarva saMgathI AtmAne bhinna dekha. svapna samAna brAnti janaka saMsAranI meha mAyAne Adhina thA nahi. tArA pitAnA svarUpamAM sadAkALa rahe. vicArathI samajo ke je mukti pAmyA, pAme che. ane Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 samAdhizatakama pAmaze. te dharmadhyAna ane zukaladhyAnanuM AlaMbana karI, pitAnuM svarUpe pragaTa karI rahyA che. samaya jAya che, gaye vakhata pAchA AvanAra nathI. sarvottama AtmadhyAnathI anaMta AnaMdamaya paramAtama padanuM dhyAna maMgalamAlA Ape che. bhavyajIva aMtaramAM svalakSa rAkhe che. IndriyamAM daSTi dete nathI. ciraM suSutAstamasi, mDhAtmAnaH kuyoniSu / anAtmIyA''tmabhUteSu, mamAhamiti jAgrati // 56 // artha_cira kAlathI aMdhakAramAM munimAM sUtelA mUhAtmAo jAgatA ja anAtmIya bhAvone viSe huM ane mAruM ema mAne che. vivecana--anAdikALathI bahirAbhAo sUtelA che, arthAta samakti vinA jJAna vinA nidAdikamAM atIva jaDatAne pAmyA chatAM sUI rahyo che. te jene gADhamithyAvarUpa nidrAnI laherIe evI te AvI rahI che ke te bIcArA kazu paNa samajI zakatA nathI. ' kadApi devage saMjJA pAmI te jAge che te huM ane mAruM ema mAnatA ja jAge che. te huM ane mAruM e adhyAsa paNa pitAnA AtmathI bhinna evI vastuomAM dhAraNa kare che, arthAt putra strI. gharabAra, rAjya, dhanAdikane pitAnAM mAne che. evo bahirAtmAno adhyAsa bhAntivALa vate che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakamAM pazyenniraMtaraM dehmaatmaano'naatmcetsaa| .. aparAtmadhiyA'nyeSAmA matattve vyavasthitaH // 54 // artha : AtmavamAM je vyavasthita che. teNe potAnA dehane niraMtara AtmabuddhithI jevo ane anyanA dehane aparAtma buddhithI jovo. vivecana--jemAM potAno AtmA rahyo che, te zarIrane A AtmA nathI evI buddhithI jovuM. ene parano deha te paramAtmA nathI evI buddhithI jevuM, - AtmasvarUpamAM jeNe sthiti karI che evA bhavya purUSe A pramANe sadAkALa pravRtti karavI, tethI aMtaramAM upaga saheje pragaTaze. ' ajJAvita na jJAti, yA mAM jJAvita tathA muDhAtmAnastatasteSAM vRthA me zApatazramaH / / 5 / / artha-jema kahyA vinA mane nathI jANatA tema kahyA chatAM paNa nathI jANatA tevA mUhAtmA prati kahevAne zrama vyartha che. vivecana-mane eTale AtmasvarUpane je mUhAtmA che, te jema kahyA vinA jANatA nathI, tema kahyA chatAM paNa jANatA nathI, te tevA prati kahevAne temane bodha karavA prayatna niSphaLa jANo. bimicchAmi, ta ivaEUR punaH | grAhA tadapi nAnyasya, tatkimaMnyastha bodhaye // 59 // " artha-jene baMdha karavA IcchuM chuM te huM nathI. ne je huM chuM te bIjAne grAhya nathI. tyAre anyane zo baMdha karUM! Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 85 hu' te| cidAnandasvarUpa AtmA chuM. te anyane grAhya nathI. kema ke AtmA te svasa veina grAhya che. tethI anyane zA khAdha karuM? doghaka chaMda : mUDhAtamasu te prabala mADhuMDI zuddhi; jAgata he mamatA bhare, pudgalame nija buddhi pa tAku... bedhana zrama aphala, jAkuM nahi zubha cAga, Apa Apa khujaiva, nizcaya anubhava parakA kize| bujhAvane, tu para grahaNa na lAga, cAhuM jemeM bujhabyA, se nahi tuja guNa bhAga. 55 mAhathI zuddhaAtmasvarupanI zuddhi jeNe ga. 54 * bhASA tyAgI che evA mUAtmAne, pudgala dravyanA spardhAmAM, aha namattvabuddhi thAya che ane te mamatAne samuha paramAM jAge che tethI AtmasvarUpanA anuyAga thAya che. arthAt pa McendriyanA viSayeAmAM tathA jaDamAM kSApazama cetanA jeNe yeAjI che. te mUDha pAtAnA svarUpanA anuyAga thayA che chatAM ane anupayAgarUpa nidrA cage dravya jIvapaNAne pAmyA hatA. parabhavamAM svaAyuSya niraka gumAve che. jIvanA upara cAra nizceSThA lAge che. temAM sacitta agara acitta vastunuM je jIva evuM nAma, te nAma jIva citra athavA pustakamAM je jIvanI sthApanA, te sthApanA jIva syAdvAdapaNe AtmasvarUpane anupayeAgI te dravyajIva Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 samAdhizatakam jANavA. jJAna, darzana, cAritrAdi peAtAnA guNAe karI AtmapayAgI te bhAva jIva jANavA. ahiM dravya jIva te para bhAvamAM jAge che. tethI te para vastumAM potAne upayAga meLavatA ane temAM tanmayapaNe pariNamatA chatA duHkha paraMparAne pAme che. je jIvane zubhayeAga pragaTayA nathI. pAtAnA Atma svarUpa prati ruci thaI nathI ane mAha madIrA pIne masta banyA che. tene edhavAne mATe udyoga karavA te niSphaLa che, pete ja peAtAnA AtmAne nizcathI jotAM samajAvI zakAya che, ema anubhavajJAnathI mahArAjA kahe che. pAMcakAraNathI kAryanI utpatti thAya che. bhavasthiti paripakava thayA vinA upadezadAna paNa hRdayamAM asara karatu nathI. trepanamAM dodhakanA ogaNasAThamAM zlAkamAM aMtarabhAva thAya che. tethI vistAra karyAM nathI. vahituSyati mUDhAtmA, piDitajyo tirantare / tuSyatyantaH prabuddhAtmA] bahirvyAvRttakautukaH // 60 // arthI--Antara jyAti AcchAdita hAvAthI, mUDhAtmA bAhyamAM AnaMda mAne che ane prabhuddhAtmA bAhyakautuka TALI I aMtaramAM saMtASa mAne che, vivecana--jene samakti pragaTayu nathI evA ahirAtmAzarIra, dhana, dhAnya kSetra, rAya, vepAra, nATaka, strI, putra Adi bAhya vastuemAM sukha mAne che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 87 jyAM sudhI AMtara Atmati DhaMkAyelI che ane tene anubhava thayo nathI. tyAM sudhI pugala vastumAM ja AnaMda mUDha mAne che. mUhAtmAnI ajJAna cage evI dazA thaI rahI che. jyAre aMtarati pragaTe che, tyAre jJAnI AtmA AtmAnA svarUpamAM ja AnaMda mAne che. bAhya varatuomAM svapane paNa AnaMda mAnatA nathI. bAhya dazArUpa nATakanA khelathI antarAtmA zAMta thAya che. bAhya dazAmAM sukha nathI. evI daDha bhAvanA nizcayane bhajanArI thAya che. =Arita jIrA , suNasucipu ! ! nigrahAnudhiI, tAvyA te ddazA atha-zarIra sukha duHkha jANatAM nathIte paNa ajJAnI tenA upara nigrahanugraha buddhi rAkhe che. vivecana : zarIre sukha duHkha jANatA nathI kAraNa ke te jaDa che. te paNa bahirAtmA zArIrAdikanA upara nigrahabuddhi ane anugrahabuddhi kare che. SanA vezathI zarIrAdine bhUkhyA rahevuM, phAMsI khAvI paMcAgni sAdhanA karavI te AdithI pIDA kare che, ane rAganA vazathI zarIrane ghareNAM paherAvavAM, sArA vastrathI zaNagAravuM, telanuM mardana karavuM, snAna karI bhAvavuM vigere kRtyathI anugraha buddhithI pravartatuM mane te ja saMsAra che. paravastumAM nigraha ane anugraha buddhithI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakamAM pravartatu mana teja saMsAra che. evI budhi jyAM sudhI che, tyAM sudhI saMsAramAM paribraNa karavuM paDe che. svabuddhayA yAvada gRhNIyAt , kAyAvAkacetasAM trayam saMsArastAvadeteSAM, medAbhyAse tu nivRti: // 62 // dodhaka chaMda jabalI prAnI nijamate, grahe vacana mana kAya; tabalo che saMsArathira, bheda jJAna miTa jAya. pa6 artha-jyAM sudhI prANI, mana vANI ane kAyA e traNane AtmabudhdhithI dhAraNa kare che. tyAM sudhI saMsAra sthira jANave. ane traNathI AtmA bhinna che, evuM bheda jJAna thatAM saMsAra maTI jAya che. ane mokSa thAya che. - vivecana--svabuddhithI eTale AtmabuddhithI mana, vacana, ane kAyAne grahaNa kare che, tyAM sudhI saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM sadA vaNavuM. aneka prakAranI bhASAo bhaNo, aneka prakAranI zilpa kaLAo zIkhe, aneka prakArananI rasAyana vidyAo zIkhe, aneka prakAranA hunnara zIkho, aneka prakAranI ktiA zIkho, nyAyano abhyAsa kare, vyAkaraNane abhyAsa kare, paNa jyAM sudhI zarIra Adi paravastumAM AtmA che, ema vAsanA che, tyAM sudhI meSa thavAne nathI kAraNa ke AtmajJAna vinA bAkInuM jJAna te jJAna che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama zrI jinezvara bhagavate kahelA jaDa dravya ane tenA guNaparyAyanuM naya nikSepAe sahita jJAna thAya che, te ja jJAna jANavuM ane te ja jJAnathI bheda jJAna pragaTe che, ane te bheda jJAnathI AtmA karmathI chUTe che ane paramAtma svarUpa bane che. ane sakala prapaMcanuM mULa avidyA paNa kSaNamAM naTa thAya che. bhedajJAnI AtmA sva Atmahita sAdhI manuSya janma saphaLa kare che. ghane kasne yathAtmAnaM, na ghana manyate tathA / ghanesvadehe'pyAtmAnaM, na ghanaM manyate budhaH / / 63 // napTe vastre yathAtmAnaM, na naSTaM manyate tathA / naSTe svadehe'pyAtmAnaM, na naSTaM manyate budhaH // 6 // rakte vastre yathAtmAnaM, na rakta manyate tathA / rakte svadehe'pyAtmAnaM, na rakta manyate budhaH // 65 // dodhaka cheda sUkhama dhama jhArana nave, kyuM kare tyuM deha, tAlai budha mAne nahi, apanI pariNati teha, 57 jese nAza na Apake, hota vaccaka nAza, taise tanake nAzase, Atama acala anAza. 58 bhAvArtha-sAna jADuM vastra paheravAthI huM jADo chuM, ema mAnatuM nathI, tema zarIra jADuM thatAM paNa AtmA jADo che, ema mAnatuM nathI. zarIra pAtaLuM paDatAM AtmA pAtaLo che, ema mAne nathI. zarIra sukAtA pitAne sukAele mAna nathI. kahyuM che ke - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama pada anubhava AtamAnI vAta karatAM, laherI sukhanI Avaze. e Teka. regI nahi tuM bhegI nahi, tuM jADe nahi tala bhArajI, dehamAM vasI mAyA rasIye, anupayoge dhAra. anubhava1 tujathI sahu zodhAyA vahAlAM, Adi nahi tuja aMtajI, mAyAmAM mastAna thaI, tuM lAkha corAzI bhamata. anubhava2 , parasvabhAve bhAna bhUlI, Tharyo nahi eka ThAma, pAda nIce Rddhi paragaTa, dekhe nahi duHkha dhAma. anubhava 3 karmasAhiba rIjIne, tane ApI naranI deha, sAdhyasiddhi sAdhI le tuM, mAgyA varazyo meha. anubhava. 4 sohaM dhyAna lage, jAge Atama tajI. buddhisAgara bhAnu pragaTe, thAya bhuvana udyota. anubhava 5 ItyAdithI samajavAnuM ke, jJAnI pitAnA AtmAmAM ja Atmabuddhi sthApana karI, sarva prapaMcathI nyAro vate che. sarva pudgala vastuthI AtmAnuM svarUpa pratidina bhinna che, ema ekAne sthAnamAM besI bhAvavuM. eka divasathI bIjA divase kaMI anubhavamAM vRddhi thaze. ane sparzI jJAnanI prApti thAya che, tyAre jema vastra naSTa thavAthI zarIra naSTa thatuM nathI tema audArIka skUla zarIra naSTa thavAthI jJAnI pitAnA AtmAne naSTa thayo mAnatuM nathI. - jJAnI ema jANe che ke, zarIra e pudgala samuhathI baneluM che ane te jaDa che. temAM caitanyapaNuM kaMI nathI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama zarIra e AtmAne rahevAnuM sthAna che. AyuSyanI pUrNa vasthAe zarIra chUTI jAya che. zarIra chUTI jatAM AtmAnA karelAM karmAnusAra paragatimAM gamana kare che. tyAM puNya pApanA anusAra sukha duHkhanA sAdhana pAmI, sukha duHkha bhogave che. tyAMthI AyuSya pUrNa karI, anya gatimAM AtmA gamana kare che. ema karma sattAthI punaH punaH aneka prakAranAM zarIra dhAraNa karI sukha duHkha bhegave che. anAdi kALathI A AtmAe cAra gatimAM anekazaH janma dhAraNa karI aneka zarIra dhAraNa karyA, paraMtu pAra AvyA nahi. aneka bhavamAM aneka zarIra upara mamatAM-prema rAkhe, paNa koI zarIra pitAnuM thayuM nahi. te have A zarIra je hAla cahna vaDe dekhAya che, te paNa ane pitAnuM kyAMthI thavAnuM? jJAnIo pUrvokta bhedajJAnathI daDha bhAvanA dhAraNa karI zarIrane pitAnuM kadI mAnatA nathI ja ane aMte zarIra naSTa thatAM AtmAne tethI tyAre bhAve che ane saMsArIka padArthomAMthI mamatAbhAva dUra kare che ane samatAbhAva kSaNe kSaNe seve che. * je bhavya pitAnA AtmAnI siddhi karavAne mamatA tyAgI samatA AdarI te puruSa A bhava tathA parabhavanA. saghaLA vairabhAvane TALI nAkhe che. evA samatAdhArI munI. dharanI pAse vasatA jAnavaro paNa pitAne jAtivairabhAva , Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 samAdhizatakama jeNe saMsArarUpa samudra taravA mATe mamatA tyAgI samatA AdarI che, te puruSane dhanya che. jagatamAM devalokanAM sukha te dUra che ane mokSa padavI te meTI che; tyAre mananI pAse pragaTapaNe vartanAra samatAnuM sukha te A bhavamAM pratyakSa paNe che. samatArUpa amRtanA kuMDamAM snAna karavAthI kaMdarpanuM viSa nAza pAme che. je bhavya prANuM eka kSaNa mAtra manane kheMcIne samatA seve che. te te prANane AtmAmAM evA prakAranuM adbhuta sukha pragaTe che ke, tenuM varNana mukhathI thaI zakatuM nathI. jema kumArikA bhartAranI sAthenA bhoga vilAsanA sukhane jANatI nathI, tema jagatanA ajJAnI che paNa munIzvaranI samatAnA sukhane jANatA nathI. jema sUryanA prakAzathI aMdhakAra nAza pAme che, tema keTI bhavanAM karelAM karma paNa samatA vaDe eka kSaNamAM nAza pAme che. samatA jJAnanuM phaLa che. samatAthI tapa, japa, kiyA lekhe Ave che. mATe maharAjAnI putrI mamatA tene tyAga karI, bhavyae samatAnuM sevana karavuM e ja sAra che. - zrI yazovijayajI upAdhyAya padadvArA tenuM svarUpa jaNAve che. cetana mamatA chAMDa parIrI para ramaNa zuM prema na kIje, Adara samatA Apa varIrI. cetana- 1 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama mamatA meha caMDAlakI beTI, samatA saMjama nRpa kumarIrI, mamatA mukha dudha asatI, samatA satya sugaMdha bharIrI. cetana 2 mamatAse lara dina jAve, samatA nahi keu sAthe larIrI; mamatA hetu bahuta he duzmana, samatAko keu nahi arirI. cetana 3, mamatAkI dumiti se AlI, DAcaNa jagata anartha karIrI; samatAkI zubhamati he AlI, para upakAra guNase bharIrI. mamatAputa bhaye kulapaMpaNa, zeka viyega mahA macharIrI; samatAsuta hAyagA kevala, rahedivya nizAna dhurIrI. cetana 5. samatA magana hoge cetana, je tuM dhArIza zIkha kharIrI; sujasa vilAsa laheze te tuM, cidAnaMdaghana padavI varIrI. cetana 6 A pramANe mamatA ane samatAnuM svarUpa samaja munIzvara athavA Atmahitecchu samatAne Adara kare che, ane niraMjana nirAkAra tivarUpa AtmAne jANI temAM ramaNatA kare che. sarva vastuothI potAnA AtmAne nyAro gaNe che. ' AtmajJAnI vicAre che ke paravastune saMkalpa kare, te ja saMsAramAM baMdhana che. paravastunA mamatAyege vikalpa saMkalpa karavAthI karmanuM grahaNa che jyAre paravastu saMbaMdhI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam vikalpa saMkalpa thatAM nathI, tyAre AtmA saMvarabhAvane prApta kare che, tatvathI jotAM mAluma paDaze ke saMkalpa vikalpa ja saMsAramAM sthira karavAnuM eka prabala sAdhana che. jyAre AtmajJAna thAya che, tyAre zarIramAMthI mamatava | buddhi dUra thAya che. evI buddhi thayA bAda jJAnI aMtarathI bhinnapaNe varte che. naSTa vastranI jema zarIra naSTa thatAM AtmA naSTa thase nathI, zarIra upara pahereluM vastra rakta thatA jema manuSya pitAne rakta mAnatuM nathI, tema jJAnInuM zarIra rakta hoya te tethI pitAne rakta mAnatuM nathI. kAraNa ke AtmA kaMI rAte nathI, kALe nathI. kRSNavarNa dikathI AbhA bhinna che. mATe jJAnI zarIra pariNamanamAM AtmapariNati mAnatuM nathI. sanInI AvI dazA che. ajJAnI jIva zarIranA vikArane potAnI pariNati kalapI duHkhI thAya che ane zarIramAM roga utpanna thatAM huM rAgI, zarIra pAtaLuM thatAM huM pAtaLe, zarIra jADuM thatAM huM jADe. ane zarIra vRddha thatAM huM vRddha, ema zarIranI avasthA te ja AtmAnI avasthA mAnI, rAga dveSanAM kAraNo sevI. cirAzI lAkha jIvanimAM paribraNa kare che. - ajJAnI jIva zarIranA dharmane ja pitAne kape che ane te uparAMta duniyAnA padArthomAM mamatve buddhi kapI lITamAM jema mAkhI lapaTAya che, tema saMsAranA padArthomAM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 samAdhizatakama lapaTAya che. mATe ajJAnathI AcchAdita evA ajJAnI AtmAne saddaguru mahArAjanA upadezathI baMdha thAya che. upadezadvArA kahe ke "he jIva! tane cetAvuM chuM. tuM cetI leje. A saMsAramAM tAruM kaI nathI. eka divasa AvI avasthAmAMthI uThIne tAre javuM paDaze. tArA hAthe bhegI karelI gharabAra, hATarUpa bAjI dhULanI che ane te dhULamAM bhaLI jaze, ema nakakI jANa. - tArI najare je te khare? jagatanA hajAro che dhana, delata, gharabAra mUkIne parabhavamAM cAlyA jAya che. tevI ja tArI dazA thavAnI che. ane maraNane zaraNa thavuM paDaze. rAjA ke raMka, jegI ke bhegI, sarvanA zarIra mATImAM maLI javAnAM che. A dekhAtI vastuo svapnanI bAjI samAna ate thavAnI che. ema nakakI jANa. phegaTa temAM tAre kema malakAvuM joIe ? cetAvuM cetI leje re, eka dina jarUra uThI jAvuM; dhULanI re mAyA dhULamAM bhaLaze, gaTamana lalacAvuM. cetAvuM. 1 svapnAnI sukhalaDI khAtAM, bhUkha na mananI bhAge, tana dhana yauvana pAmI saMte, harakhAvuM zuM rAge, cetAvuM. 2 AzA beDIe baMdhANa. paradhana khAte khAvuM, nIcAM karma karIne aMte, nADaka narake jAvuM. cetAvuM. 3 bhUlI Atama jJAnakI bAjI, mAyAmAM malakAvuM. bhamANamAM bhUvIne bhAI, brahmasvarUpa kema pAvuM. cetAvuM che - tAru tAharI pAse jANI, samatA dIla lAvuM, alakhaniraMjana Atamati , buddhisAgara dhyAvuM. cetAvuM. pa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama A pada AtmAne potAnA svarUpamAM ramaNa karavAnuM sUcave che. ane mAyAnA prapaMcathI dUra rahevAnuM sUcave che. A sasArika pratyakSa dekhAtA prapaca AtmAthI nyAro che. trikAlamAM paNa prapa`cathI Atmahita thavAnuM nathI, ema nizcayathI haryamAM dhAravu'. cAlatAM, besatAM, uDatAM, dareka kAmakAja karatAM paNa AtmAnuM smaraNa karI, svakAya sAdhavu, 96 ajJAnI jIva keAI mATA rAjAnI athavA zeDanI mulAkAta levAnu nakkI thAya te AnI khanI jAya che; paNa te rAjA agara zeThanA karatAM anaMtagaNe meTe zarIramAM rahelA je AtmA che tenA darzana karavA, tenuM dhyAna karavA, tenI stuti karavA zuM jarA mAtra manamAM prema lAve che? nA. te lAvatA nathI. te tenuM zu kAraNa che. uttara te ajJAnI jIva vAstavika peAtAnu' AtmAsvarUpa jANatA hota ane tenI zraddhA thaI hAta tA peAtAnA AtmAnI moTI zakti jANI zakata. AtmA ja rAjA thAya che. AtmA ja puNya karavAthI zeTha, bAdazAha, deva, deveMdra thAya che ane te ja AtmA pApa karavAthI nIca avasthA pAme che. te ja AtmA paMca parameSThi rUpe ane che. AtmAnI anaMta zakti che. te zakti jJAnAvaraNaya Adi karmanA yoge AcchAditapaNAne pAI che. jyAre AtmA peAtAnu` svarUpa sadguru upadezathI jANe che, tyAre uparAmabhAva kSayApazamabhAva tathA kSAyika bhAvane pAmI svasvarUpe prakAze Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97. samAdhizatakama che ane sAdi anaMta sthiti sukhamAM sadAkALa rahe che. mATe bhavyajIe bhedajJAnanI prAptidvArA paramAtmapadanI prApti karavI. yasya sampandamAbhAti, niHspandena sama jagat / aprajJamakriyAbho, zamaM yAti netara: // 67 / / dodhaka chaMda jaMgama jaga thAvara pare, jA bhAse nitta, so cAne samatA sudhA, ava nahi jaDacitta. 19 artha-jene saspanda evuM paNa jagata niHspanda jevuM aprajJa, akiya, abhaMga lAge che, te ja mahAtmA samatArUpa amRtane cAkhe che. bIje jaDa puruSa cAkhI zaka nathI. anicchan karmavaiSamyaM, brahmAMzena samaM jagat / AtmAbhedena ya: pazyedasau mokSagamI zamI // 1 // artha-karmathI banelI viSamatAne nahi Icchate potAnA Atma samAna cetanA lakSaNathI sarva jagatane jANato chate je bhavya jue che, te zamI jANa. zamI je guNa pAme che te guNa jJAna, dhyAna, tapa, zAla ane samakti sahita bhavya paNa pAmI zakatuM nathI. ane te ja zamI mokSane pAme che. : vivecana-saspanda eTale hAlatuM evu zIrAdirUpa jagata te nispada eTale jaDa evAM je kASTa paSANAdi tenA jevuM jaDa tathA akiya, abhega eTale padArtha paricacheda vastu vivekajJAna rUpa kiyA, ane mukhAdi anubhavarUpa bhAga jene nathI evuM jene lAge che, te puruSa samatAne pAme che. - 7 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 samAdhizatakam parama vItarAganA athavA sa`sAranA bhAga tathA deDa puruSa prApta kare che. upara vairAgya bhAvane AveA uttama mana, vacana ane kAyAnA vyApArane kriyA kahe che. pace. kriyA dvArA je viSayAnubhava thAya che. tene bhAga kahe che, evI kriyA ane bhAga rahita sthira cittavALA AtmadhyAnI peAtAnA svarUpamAM sthira thaI samatArUpa amRtanuM vAraMvAra AsvAdana karI janma, jarA, ane maraNanA duHkhAthI mukta thAya che. A dazanI prApti vinA samatArUpa amRtanI prApti dula bha che ane evI avasthAnI je samatA Ave che, tethI meAkSanI prApti sahajamAM thAya che. samatA guNadhArI manuSya pAtAnA AtmAnA samAna sa ja tunA AtmAne lekhe che, samatAnuM svarUpa varNavatAM zrI yazeAvijyajI upAdhyAya zrI jJAnasAramAM kahe che ke jJAnadhyAnatapaH zIlasamyakRtvasahito'pyaho / nAtiguNaM sAdhuryamApnoti zamA'nvitaH // 3 // bhAvArtha-jJAna, dhyAna, tapa, zIla ane samyaktva sahita bhavya paNa je kevaLajJAnAdi guNane pAmatA nathI, te guNane samatA cAritrazIla AtmA pAme che. kSaceAAma bhAvanA jJAnAdika guNu che. te nirAvaraNa leAkAleka prakAzaka kevala jJAnanu paraMparAe kAraNa che, ane kyAyanA abhAva tadrupa yathAkhyAta cAritra kevalajJAnanu asanna kAraNa che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama yathAkhyAta cAritrathI nirvikalpa samAdhimAM abheda ratnavayathI pariNamele AtmA kSiNamahAvasthAmAM jJAnAvaraNiya, darzanAvaraNiya, ane aMtarAya karmane samULa kSAyikabhAve kSaya kare che. ane tethI kevalajJAna ane kevaLadarzana ane dAnAdika pAMca labdhi pAme che. A prakAranI samatAnuM bhavya purUSa sevana karavuM ane. adhyAtma bhAvanAthI sadAkALa jIvana saphaLa karavuM. zuddha AtmasvarUpane anubhava thatAM AtmAne jANavAnuM kAMIpaNa bAkI rahetuM nathI. alabatta AtmasvarUpane ahaniza vicAra kara, tenuM manana karavuM ke jethI jaMgama jagarUpa je zarIra te paNa thAvaranI jema eTale kASTa pASANanI peThe sthira bhAse. ATalI hada jyAre Ave tyAre saMsAramAM vAdavivAdane prapaMca maTI jAya che ane AtmA AtmasvarUpe prakAze che. saMbaMdhI gIzvara mahArAjA zrI cidAnajI kahe che ke pada mati mata ema vicAre. matamatiyanakA bhAvamati vastugate vastu lahyAM re, vAdavivAda na keya; sUrya tihAM parakAza piyAre, aMdhakAra navi hoya mati. 1 ' rU5 rekhA tihAM navi ghaTe re. mudrA bhekha na koya; bheda jJAna dRSTi kari pyAre, dekhA aMtara jeya. mati 2 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 samAdhizatakama tanatA manatA vacanatA, paraMpariNiti parivAra, tana mana vacanAtIta pyAre, nijasattA sukhakAra. mati. 3 aMtarazuddha svabhAvameM re, nahi vibhAva lavaleza, bhrama Arepita lakSathI re, haMsA sahata kaleza mati. 4 aMtaragati nirce gahire, kAyAthI vyavahAra cidAnaMda taLa pAmie re, bhavasAyarako pAra mati5 Atmika anubhavanA rasika zrI cidAnaMdajI mahArAja A pramANe AtmasvarUpanI sthiti batAve che, ane te svarUpanI prApti karavI, te paNa pitAnA hAthamAM che. je siddha bhagavaMta thayA ane thaze, te sarva paNa jyAre AtmAbhimukha thaI AtmadhyAna karyuM tyAre ja thayA che. AtmAnuM svarUpa samajavAnI zakti pAmI sadgurune ga karI, zuddhAtma svarUpane udyoga kare. je potAnI vastu nathI, tenI prApti arthe rAtrI ane divasa udyoga karAya che, paNa AtmasvarUpanI prApti arthe te jarA mAtra paNa udyoga thatuM nathI. AtmasvarUpa darzaka sadagurune samAgama karavAne vakhata paNa maLatuM nathI, tyAre AtmA pitAnA pramAdathI ja pote duHkhane hetuo sarjana karI, duHkhanuM bhAjana bane che ema samajavuM. vaLI Azcarya te kevuM samajavuM, te batAve che. jema jalamAM raheluM mAchaluM taraphyu rahe tema saMpUrNa sAmagrI pAmIne paNa zarIramAM rahele AtmA pote potAnA svarUpathI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 101 taro rahe, arthAt pitAnA svarUpanI prApti kare nahi, te paNa me eka Azcarya jaNAya che. vaLI AtmasvarUpAnubhavarUpa amRtane mUkI, viSayarUpI halAhala viSanuM jIva pAna kare che, te paNa kevI AzcaryanI vAta? vaLI pitAnI Atmikariddhi ciMtAmaNi ratna samAna che, tene phekI daI parariddhirUpa kAcane kakaDe grahI khuzI thAya che, te paNa AzcaryanI vAta che. paraMpariNati ane rAgadveSAdika tenuM kuTuMba kharI rIte jotAM AtmAnA verI che, ane te para pariNati tathA tenA kuTuMbathI AtmA, svariddhithI bhaSTa thaIpularupa bhikSA mAgIne bhikhArI bane che, te paNa AtmAne parapariNati te mArI vairINI che, ema lAgatuM nathI, ane upara uparathI bAhaya daSTithI jote te pitAnuM saguM kuTuMba hoya ema AtmAne lAge che. aho ! A paNa AzcaryanI vAta che ke je zatru varga che, te paNa sagA jevo lAge che. aho ! saMtapuruSa samajo ke, A saMsAramAM Azcarya kAraka tamAsA thaI rahayA che. je uttama puruSa hoya che, te para pariNatinA prapaMcarUpa pAsane viveka daSTirUpa vajIthI chedI te saMbaMdhI gIrAja zrI cidAnaMdajI kahe che ke Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sa. samAdhizatakama pada saMte acarija rU5 tamAsA, saMte. e AMkaNI. kaDaka paga kuMjara bAMdhyo, jalame makara piyAsA. saMte 1 karata halAhala pAna rUcidhara, tajI amRtarasa khAsa; ciMtAmaNi taja dharata nita cittameM kAca zakalakI Aza. saMto 2 bina vAdara varakhA ati varasata, bina drika bahatAsyA; bajI galata dekhayA hama jalameM, korA rahata patAsA. saMte 3 vera anAdi paNa uparathI, dekhata lagata sagAsA; cidAnaMda aisA jana uttama, kApata yAka pAsA. saMte 4 bhAvArtha samajI zakAya tevuM che. je samajAya nahi te AtmAnubhavI sadguru dvArA tene marma samajave. zrI cidAnaMdajI mahArAje AtmAnubhavanI khoja karatA e pramANe gAyuM che. AtmAthI puruSa syAdvAdapaNe Atma jJAna zravaNa, manana mATe prayatna karo. jJAnIe jeTalI dharmanI kriyAo, AcaraNAo batAvI che, te eka Atma svarUpanI prApti arthe ja batAvI che. kAraNa ke anaMta sukha ApanAra zAzvata dharma AtmAmAM rahe che, mATe AtmA dhamI kahevAya che. vyavahAra ane nizcayanaya paNa Atmika dharmanuM svarUpe varNave che, mATe he bhavya jIvo ! tamAre mekSanI jijJAsA hoya te saMsArika padArthomAMthI meha utArI ane Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 103 bhegane roga samAna lekhavI, temaja svapna samAna kuTuMba varga jANe, zuddha dharmanuM sevana kare; e ja satya tattva samaje. e ja aMte sAcuM sukha ApanAra che. tema vItarAganA vacanathI pratIti lAve. AtmAnI zuddha sthiti prata karo. jeNe AtmAnuM zuddha svarUpa pAmyuM, te anyane kaDI zakatA nathI. lavaNanI pUtaLI samudrane tAga levA jaLamAM paDI lavaNa pUtaLI pote ja jaLa rUpa thaI gaI te te hAra AvI bIjAne kahI zake nahi. tema jeNe paramAtmasvarUpane tAga levA, paramAtmasvarUpanA dhyAnamAM praveza karyo te paNa paramAtmasvarUpa thaI gayA te paramAtmasvarUpa keNa varNavI zake? alabata keI varNavI zake ja nahi evI paramAtmasvarUpanI sthiti che ane e ja satya dharma che. A saMbaMdhI zrI cidAnaMdajI ma. pitAne anubhava para aba hama esI manameM jANI, paramAratha patha samaja; vinA niraveda purANI kahANa aba0 1 aMtara lakSa vigata uparathI, kaSTa karata bahu prANa keTI jatana kari tUpa lahata, nahi mathatAM nizadina prANa aba02 lavaNapUtaLI thAha leNa, sAyaramAMhi samANI, tameM lIna tapa bhAI palaTa kahe kuNa vANI. aba0 ? ' Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 samAdhizatakam khaTamata milamAtaMga aMga lakha yukti baheta vakhANI, cidAnaMda sarasvaMga vilekI, tasvAratha le tANI: abaja A pramANe cidAnaMdajI mahArAja prarUpe che. tevA mArga paNa A ja che, mATe AtmArthI jIve AtmavarUpamAM mana vacana, kAyAnI ekAgravRttithI sthiratA karavI. tethI AtmA zamasukhodadhimaya bane che. za byunA Dara, latajJAna: | nAtmAnaM budhyate tasmAd-bhramatyati ciraM bhave // 68 // artha jJAna che zarIra jenuM e AtmA je te zarIra rUpa kaMcukathI DhaMkAI gaye che ane tethI te AtmAne jANa nathI ane tethI te ajJAnI jIva cirakAla bhavamAM pari. bhamaNa kare che. vivecana-zarIra te ja kaMcaka-vasa tenAthI DhaMkAyuM che. jJAna rUpI zarIra te jenuM e AtmA thaI gayuM che, tevA prakAranA mUhAtmAne AtmajJAna thatuM nathI. atre AvaraNa karanAra sAmAnyataH kAzmaNazarIra samajavuM, kema ke te ja mukhya vRttie tenA AvAvaraNa rUpe hoI zake che. AvA prakArane bahirAtmA pitAnuM zuddha svarUpa nahi jANyathI anantakAla paryanta saMsAramAM paribhramaNa kare che. jyAM sudhI bahirAtmabuddhi che, tyAM sarva prakAranI vidyAne abhyAsa paNa paribhramaNa hetuM che. kAraNa ke tatvasvarUpa jANyA sivAya, sArane pAra AvatuM nathI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 105 sarva prakAranAM zAstra bhaNo, aneka prakAranA vAdavivAda kare, potAnI buddhinA prakAzathI khaMDana maMDana kare, kutake karI anyane bhramajALamAM nAkhe, paNa tethI AtmAnuM kaMI hita thavAnuM nathI. tema upara uparathI zAstrabhyAsa karI zuka samAna paMDitAI dhAraNa karI, manamAM malakAvAthI kaMI AtmAnubhava pragaravAno nathI. - zrI yogIzvara cidAnaMdajI mahArAja A saMbaMdhI kahe che. je lo anubhava jJAna re, ghaTamAhe pagaTa bhayo nahi. je le. te le mana thira hota nahi china, jima pipalakA pAna; veda bharyo paNa bheda vinA zaTha, pithi pithi jANa re. ghaTa. je1 rasa bhAjanameM rahata dravI nita, nahi tasa rasa pahichAna; tima zukapATha paMDitayuM paNa, pravacana kahata ajJAna re. ghaTa je2 sAra lahyA vinA bhAra kahA kRta, khara daSTAMta pramAna; cidAnaMda adhyAtama zailI, samaja parata ekatAna re. A ghaTe. je. 3 zrI cidAnaMda kapUracaMdajI mahArAja kahe che ke, kRtajJAnane ghaNe abhyAsa karyo, aneka prakAranI bhASAnuM adhyayana karyuM, paNa je zrutajJAnane sAra AtmAnu bhava tathA saMvara bhAvanI prApti thaI nahi, te kharanI -The te jAga. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 samAdhizatakama khara (gadheDe)nI pITha upara caMdanane bhAra bharyo hoya, paNa tene jema upayogI nathI, tema ahi paNa samajI levuM. paThitamUrkha bakavAdI manuSya paNa AtmasvarUpa tarapha vaLI zakatA nathI ane bahirabhAvamAM mAna, pUjAnI lAlace paramAM citta rAkhI svarUpathI bhraSTa thAya che. - ajJAnI jIvane mahAvaranA yoge AtmajJAnarUpa miSTAnna bhejana upara ruci thatI nathI. zrI yazovijayajI upAdhyAya kahe che kare mUDhamati purUSakuM, zruta bhI mada bhaya re; nyuM regIkuM khIra, ghata, sannipAtake piSa. 1 jema rAgIne khIra, ghata paNa sannipAtanI puSTi arthe thAya che, tema AtmasvarUpathI ajANa bahirAtmAne zrutajJAna paNa ahaMkAra, bhaya ane roSa Adi denI utpatti arthe che. jJAnIne zrutajJAna svaguNanI prApti arthe che, akaya AtmasvarUpanA rahasyamAM ajJAnane samajaNa paDatI nathI. anubhavajJAnI ja jANI zake che. jeNe AtmasvarUpa anubhavyuM, te ja svasvarUpane nirdhAra karI AnaMdamAM magna rahe che. vyavahArathI zuddha AcaraNAe upAdhinA sthAne pari7rI, aMtarathI zuddhAtmasvarUpamAM ramI, AtmaguNone pragaTAve che. cittasamAdhi dvArA pUrNa pada pragaTa kare che. te ja svarUpane zrI cidAnaMdajI jaNAve che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 107 alakha lakhyA kima jAve che, esI keI yugati batAve, alakha. tana mana vacanAtIta dhyAna dhara, ajapAjApa japAve; heya aDela lolatA tyAgI, jJAnI sarovara nhAve. ho esI. 1 zuddha svarUpe zakti saMbhAre, mamatA dUra vahAve; kanaka upala mala bhinnatA kAje, gAla upajAve. he esI2 ema same samazreNi AropI, cidAna daIma gAve, alakharUpa heya alakha samAve, alakha bheda Ima pAve. che esI. 3 A pramANe ajapAjApathI je dayAna kare che ane mana, vacana, kAyAthI judA AtmAne jANuM, bAhya mamatA tyAgI, potAnI zaktine saMbhArI svasvarUpamAM rame che, evA munIzvara svasvarUpanI prApti kare che ane anaMta sukhane bhaktA bane che. pravizadvalatAM vyhe, dehe'NanAM samAkRtau / sthitibhrAntyA prapadyante tamAtmAnamabuddhayaH // 69 // artha --buddhi vinAnA bahirAtmAo pravezatA ane nIkaLatA paramANuonA samUharUpa tathA samAnAkAra dehane Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 samAdhizatakama sthiti brAMtithI AtmA rUpe mAne che. paNa teo AtmavarUpane Amatva vaDe mAnI zakatA nathI. vivecana-bhedabuddhi vinAnA je saNuM, paDaNa, vidhvaMsaNa svabhAvavALA ane praveza karatA ane nIkaLatA evA paramANuonA samUharUpa zarIrane AtmA che ema sthiti bhrAMtithI mAnI le che. AtmA ane dehanA abheda adhyavasAyarUpa brAMtithI e daDha pratyaya-vizvAsa ajJAnI jIvane thAya che ke te zarIrane ja AbhA svIkAre che tethI te zarIranA upara mamatA rAkhe che ane svatavanuM bhAna bhUle che. A ajJAnI jIva caturgatirUpa saMsAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. bahirAmAM prANI ajJAnapaNAthI AsavanA hetuone rAcI-mAcIne seve che ane aMte svajIvana niSkapaNe vyatIta karI mAnava janma hArI jAya che. jaH stha: zo vamiviroghavana ! AtmAnaM dhArayennityaM, kevalajJaptivigraham // 30 // artha--huM gaura, sthala ane kuza chuM, evuM je mAnavAmAM Ave che te AtmAmAM na AropatA kevalajJAna svarUpa vigraha evA AtmAnI dhAraNA karavI. vivecana--huM gere. huM jADe, huM durbala, huM baLavAna ItyAdi je je pratyaya zarIramAM thAya, tene AtmAnA vizeSaNa rUpe mAnavA nahi ane bAhya upAdhithI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama. 109 rahita kevaLa AtmAnI dhAraNa karavI. vizeSataH cittamAM tenuM ja dhyAna karavuM. kevaLajJAna che svarUpa jenuM eTale jJAna zarIravALe AtmA ghAra. aneka prakAranAM kAma karatAM paNa aMtarathI. satata tevI ja dhAraNuM rAkhavI. evI dhAraNuM rAkhavAthI bhedajJAnanI daDhatA thAya che ane tevI daDhatA vRddhi pAmavAthI rAgadveSanI pariNati svayaMmeva maMda paDe che. aMtaramAM AnaMda pragaTe che. ___ muktirekAntiko tasya, citte yasyA'tralA dhRtiH / / tasya nai kAntikI muktiryasya, nAstyacalA dhRtiH // 72 // dodhaka chaMda mugati dUra tAkuM nahIM, ja thira saMteSa; dUra mugati tA sadA, jAkuM avirati poSa. 58 artha--jenA cittamAM acalavRtti che, tene ekAMtika mukti che ane cittamAM acalavRtti nathI, tene ekAntika mukti thatI nathI. vivecana-jenA cittamAM acala AtmasvarUpanI dhAraNA che. te antarAtmAne avazya thavAvALI mukti thAya che ane jene pUrvokta prakAranI acala dhAraNuM nathI, tene mukti avazya thatI nathI. jenA hRdayamAM sthiratApaNe saMte vAsa karyo che. tevA janane mukti pAse che ane jene aviratinI puSTi thAya che, tene mukti dUra che. mATe saMtoSanuM vAraMvAre sevana karavuM. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 samAdhizatakama sarva vastu saMbaMdhI tRSNAne parihAra karI, saMteSa. dhAraNa kare. jyAM sudhI saMteSa pragaTayo nathI, tyAM sudhI tAtvika sukha nathI. saMtoSathI tAttvika sukha saheje pragaTe che. duniyAmAM saMteSa dhAraNa karanAra phakta eka munirAja sukhI che. bAkI mamatA tRNAthI pIDita cho rAjA, cakavata, iMdra, nAgendra hoya te paNa te sukhI nathI. janebhyo vAkUkRtaH spando, manasazcitravibhramAH / bhavanti tasmAtsaMgasarga, janaiyogI tatasyajet // 7 // dodhaka chaMda heta vacana mana calitA, janake saMga nimitta, jana saMgI he nahIM, tAte muni jagamitta, 59 artha-manuSyanA saMsargathI vANInI pravRtti thAya ane tethI mananI capalatA thAya che ane tethI citta vibhrama thAya che, mATe yogIe ajJAnI mANasone saMsarga taja. bhAvArtha manuSyamAM maLavAthI paraspara bolavAnuM thAya che, ane tethI mananI vyagratA thAya che, ane mananI vyagratAthI cittavibhrama thAya che, nAnA prakAranA vikalpanI pravRtti thAya che, Ama pravartana thAya che. mATe egIe ajJAnI manuSyane saMsaMga teja.' - je yAgI manuSyanA saMsargamAM Ave che, te mAyAnA prapaMcamAM phasAya che, ane mAyAnA prapaMcamAM phasAyAthI rAga Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 111 dveSanI utpatti thAya che ane rAgadveSa bhavanuM mULa che, mATe manuSyane saMsarga tyaje. je munirAja manuSya saMsarga rahita che, te muni jagatenA mitra che. ane te muni pitAnuM hita sAdhI zake che. prAyaH manuSyanA saMsargathI upAdhinI prApti thAya che. mATe munirAja manuSyane saMsarga tyAgI ekAMta sthAnamAM vase che. kAraNa vinA vizeSa prakAre keInI sAthe bhASaNa paNa karatA nathI. je manuSyanA paricayathI AtmAnuM hita nathI. te temane paricaya kema kare? . vyAkhyAna zikSAdi kAraNe manuSyanA saMbaMdhamAM Ave, te paNa aMtara vRttithI nyArA varte che, evA munirAja upAdhi rahita hoya te anupama AnaMdanA bhogI bane che. AtmajJAnathI A viveka pragaTe che. AtmajJAnI AtmamAM ja svasukha mAnI ajJAnI manuSyane saMsarga tyaje che. AtmajJAnanI balIhArI che, ke jethI manuSya svakArya sAdhe che. zrI cidAnaMdajI mahArAja paNa jJAnano mahimA ' pada jJAnakalA ghaTe bhAsI, jAkuM jJAna. tana dhana neha nahika jAkuM, chinemeM bhaye udAsI. jAkuM. 1 huM avinAzI bhAva jagatake, nizcaye sakala vinAzI; Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 samAdhizatakam evI dhAraNuM dhAra gurugama, anubhava mAraga pyAsI. jAku- 2 meM merA e yaha mehajanita, jasa esI buddhi prakAzI, te nizaMka paga mehazIza de, nice zivapura jAsI jAuM. 3 samatA bhaI sukhI ema suNa ke, kumatA bhaI udAsI, cidAnaMda AnaMda bhaye Ima, tera karamakI phAMsI jAkuM. 4 jJAnanuM sAmarthya anupama che. je kaI AtmAthI jIvane AtmajJAnanI IcchA hoya teNe sadguru samAgama kare, nityanitya pakSathI AtmasvarUpa jANavuM, jema bane tema pudgalAnaMdI ajJAnI evA manuSyanA saMsargamAM AvavuM nahi, e ja nirUpAmi pada pAmavAno hetu che. grAmo'raNyamiti dvedhA, nivAso'nAtmadarzinAm / dRSTAtmanAM nivAsastu, viviktA''tmaiva nizcala: // 73 // gAma nagara vanane viSe, mAna duvidha abuddha, Atama darazIku varasati, kevala Atama zuddha. 60 gAma athavA araNya (vana) e bene te ajJAnI pitAnAM nivAsa mAne che, arthAt ajJAnI zuddha nivAsasthAna eALakhyA vinA jaDa vastumAM pitAnuM sthAna kalpe che. vanamAM vasate pitAne vanavAsI kape che. nagaramAM vasa pitAne nagaravAsI kalpa che. arthAta nagara cheDIne vanavAsI bane che. paNa zuM choDavuM joIe tenI ajJAnIne khabara paDatI nathI. jyAre ajJAnInI AvI sthiti hoya che. tyAre jJAnInI sthiti kevI hoya che te batAve che-- Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 113 jJAnI grAmamAM ke vanamAM pitAne nivAsa ka5te nathI, kAraNa ke grAma agara vana e kaMI AtmAnuM sthAna nathI. tema ja zarIra paNa AtmAnuM satya rahevAnuM nathI. tyAre AtmA kayAM rahe che te batAve che. AtmAnA asaMkhyAta pradeza che. te asaMkhyAtA pradeza arUpI che, aja che, avinAzI che. ane eka eka pradeze anaMtajJAna, darzana, cAritra, rahyuM che. asaMkhyAta pradeze (maLIne) jJAna ane darzana rUpa upaga pragaTe che. AtmA zuddha nizcayanayathI jotAM niraMjana che. pitAnA svarUpathI ke IpaNa vakhate calAyamAna thatuM nathI, mATe te acala che. tathA AtmAnI Adi paNa nathI, tema anta paNa nathI. paramAnaMdamaya che. samaye samaye anaMta sukha joktA che. pitAnA zuddha svarUpane vilAsI che. te zuddhAtmA te ja jJAnIne rahevAnuM sthAna che. pitAnA dravya, kSetra, kALa, bhAvathI zuddha asaMkhya pradezI AtmA ja jJAnInuM nivAsa sthAna jANavuM. zuddhAtmasvarUpamAM nivAsa sthAna jAte jJAnI ISTa ane aniSTa vastuonA saMge rAga, dveSathI lepate nathI, tema ja grAma, havelI tathA vana vigerene pitAnuM nivAsasthAna kalpI mamatAbhAva sevana karatuM nathI. tema ja zarIramAMthI paNa jene Atmabuddhi uThI gaI che, e jJAnI zarIramAM paNa mamatAbhAva dhAraNa karatuM nathI. jJAnInI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 samAdhizatako AvI sthiti saheje bane che ane tethI te pitAnI akSaya riddhi pragaTa kare che ane anaMta sukhane letA bane che. dodhaka chaMda dehAntaragatebarboja, dere'sminnAtma-bhAvanA / bIja videhaniSpatte-rAtmanyevA''tmabhAvanA |74 // Apa bhAvanA dehameM, dehataragati heta, Apa buddhije Apame, se videhapada heta. 1 artha--dehAMtaragatinuM bIja A dehamAM AtmAbhAvanA karavI te ja che. ane vidyapada niSpattinuM bIja te AtmAmAM ja AtmabhAvanA karavI te ja che. vivecana--dehAMtara eTale bIjo bhava, temAM gati eTale gamana karavAnuM kAraNa zuM ? te e ja ke A dehamAM Atmabuddhi dhAraNa karavI te ja che. anaMta bhava AtmAe dhAraNa karyA, tenuM kAraNa bahirAtmabhAvanA che ane muktinuM kAraNa te AtmAne AtmA svarupe dhAro te ja che. - AtmAne ja AtmA dhAryA vinA keInI mukti thaI " nathI, ane thavAnI paNa nathI. AtmasvarUpanA jJAnathI mukti padanI prApti che AtmAnA jJAna vinA guNaThANuM tANyuM AvatuM nathI. ' i aneka prakAranAM kaSTa kare, tapa japa karo. dezadeza 'paribhramaNa kare paNa AtmajJAna vinA saphaLatA thatI nathI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 115 mATe AtmAmAM ja AtmabhAvanA karavI. aMtaramAM tene upayoga dhAra, sarva padArthomAMthI manane saMharIne AtmAmAM ja sthira karI AtmAnuM dhyAna karavuM A saMbadhI zrI kapUracaMdajI (cidAnaMdajI mahArAja) cidAnaMda svarodayamAM kahe che ke - Apa ApaNuM rUpameM, magana mamatA mala khAya, rahe niraMtara samarasI, tAsa baMdha navi keya. 82 parapariNati parasaMgasUM, upajata vinasata jIva; meTayAM meha prabhAvakuM, acala abAdhita jIva. 83 AtmA AtmAnA svarUpamAM magna rahe, tyAre mamatA malane nAza kare che. je niraMtara samabhAvarasamAM rAcI rahe che, te saMsAramAM baMdhAtuM nathI. para pariNatinA prasaMge jIva saMsAramAM upaje che ane viNase che. ane mehaprabhAvanA nAzathI, amala ane bAdhA vinAne jIva thAya che. vaLI cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke - vinAzaka pudgala dizA, avinAzI tuM Apa; Apo Apa vicAratAM, miTe punya arU pApa. 89 paMcamagati viNa jIvakuM, sukha tihuleka majhAra; cidAnaMda navi jANa, e moTo niradhAra. 92 Ima vicAra hRdaye karata, jJAna dhyAna rasalIna; niravikalpa rasa anubhava, vikalpatA hoya chIna. 93 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 samAdhizatakama niravikalpa upagameM, heya samadhirUpa; * - acalota jhalake tihAM pAve darasa anUpa. 94 dekha darasa adbhuta mahA, kAla trAsa miTa jAya; jJAna joga uttama dazA, saddaguru di batAya. 95 pudgala dazA vinAzI che, ane AtmA te avinAzI che. AtmAnuM svarUpa AtmA vicAre te puSya ane pAparUpa karma maLa dUra thAya che. zrI cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke, A moTo niradhAra jANe ke paMcamagati-mekSa vinA traNa lekamAM jarA mAtra sukha nathI. ema satya nirAdhAra karIne, je bhavya Atma jJAna dhyAna rUpa rasamAM lIna thaI jAya che, tene nirvikalpa rasane anubhava thAya che, ane nirvakalpa rasanA anubhavathI vika5tAne nAza thAya che. jyAre nirvikalpa upagamAM AtmA rame che, tyAre te samAdhirUpa bane che, ane tevI samAdhimAM AtmAnI acalata jhaLake che, ane anupama darzana pAme che. A addabhuta AtmadarzanathI kAlane trAsa maTI jAya che, ajarAmaratA meLave che. evI jJAna yoganI uttama dazA sadagurue batAvI che. evI AtmadazAmAM AtmabhAvanA dhArI jJAnI paramAtmapada pAme che. e ja sAdhakanuM kartavya che. dodhaka Ida nayatyAtmAnamAtmaiva, janma nirvANameva vaa| gururAtmA''tmanastasmAnAnyo'sti paramArthataH // 75 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 117 bhAvi zivapadade ApakuM, Apa hi sanamukha hAI tAte guru hai AtamA, apane aura na koI. dara artha--AtmAne AtmA ja janma ane nirvANa pratye dhare che. mATe AtmA ja AtmAne paramArthathI guru che, anya koI bIje AtmAne guru nathI. vivecana--dehAdikamAM daDhAtmabhAvanAthI Atma ja pitAne saMsAramAM pADe che. ane AtmA ja pitAne mekSamAM laI jAya che, mATe nizcayathI jotA AtmA ja AtmAne guru che, bIje kaI nathI. pachI vyavahAra guru hoya te harakta nathI. nizcayathI jotA pitAne AtmAM te ja deva che, ane te ja guru che, ane AtmAne svabhAva te ja nizcayathI dharma che, evI zuddha zraddhA te mokSanuM kAraNa che. kema ke jIvasvarUpa eLakhyA vinA karma khape nahi. AtmA pitAnA sanmukha thatAM pite ja pitAne zivapada Ape che. pitAnA sanmukha thayA vinA trikAlamAM paNa mukti thatI nathI. je tIrthakara thayA, je siddha thayA te sarve potAnA samukha thayA, tyAre ja svakArya siddha | muMbAI javAnuM hoya, ane mAravADa tarapha gamana kare te, te muMbaI pahoMcatuM nathI. tema je zivapadanI prApti arthe prayatna kare che, ane Atmasanmukha thatuM nathI, te 'zivapada prApta karatuM nathI. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 samAdhizatakama je bhavya AtmAnA sanmukha thaIne, kaMcanane mATInA DhephA samAna lekhe che, ane rAjagAdIne tucchapada sarakhI jANe che, snehane keda samAna lekhe che, meTAIne duHkhanuM ghara jANe che, siddhi vigere aizvaryane azAtA samAna lekhe che, audArikAdi kAyAne kIDAthI bharapUra kAdava samAna lekhe che, gRhasthAvAsane kArAgRhasamAna aMtaHkaraNathI lekhe che, kIrtinI IcchAne baMdhana samAna lekhe che, te AtmAthI mahApurUSa AtmAbhimukhI thaI paramapada prakaTa kare che. hamizuvihAlupunnArAmAma: ' ! mitrAdibhirviyogaM ca, bibheti maraNAd bhRzam // 76 // artha-dehAdikamAM haka AtmabuddhivALe maraNa pAse joI, tathA mitrAdine viga pAse jaI, maraNathI bahu bhaya pAme che. vivecana--dehAdimAM Dha thayelI Atmabuddhi vALA bahirAtmA prANaviyeAga rUpa maraNa, tathA sagA-saMbaMdhI, mitra, putra, strI Adine viyoga, e be vAta pAse jotAM maraNathI bahu Dare che. aneka prakAranI ciMtA kare che. mehamAyAmAM muMjhAya che, ane bahu bhaya pAme che, ane tene parabhavamAM paNa duHkha bhogavavA paDe che. have jene AtmAmAM ja Atmabuddhi che te maraNa samIpe AvatAM zuM kare che te kahe che. AtmanyevA''tmadhIranyAM, zarIragatimAtmanaH / manyate nibhayaM tyaktvA, vastra vastrAntaragraham / / 77 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 119 artha-AtmAmAM ja AtmabuddhivALo zarIra gatine nirbhaya rahI bhinna jue che. jema eka vastra tyajI bIjuM vastra grahaNa kare tema. vivecana-AtmAmAM ja Atmabuddhi che e antarAtmA zarIragati eTale zarIra pariNati athavA zarIravinAza athavA bAlyavasthA tene AtmAthakI bhinna mAne che, ane jANe che ke zarIranA utpAda vinAzAdithI AtmAne kaI nathI. te harSa zeka dhAraNa karatuM nathI. AvuM jJAna tene ja thAya che ke je vyavahAramAM anAdara rAkhe che, paNa je vyavahAramAM Adara rAkhe che, tene tema thatuM nathI. vyavahAre suSupto yaH, sa jaagaaNtmgocre| jAgarti vyavahAre'smi-suSuptazcA''tmagocare / / 8 / / dedhaka chaMda sevatahe nija bhAva, jAge je vyavahAra sUto Atama bhAvameM, sadA svarUpa AdhAra. 63 artha-je vyavahAramAM udhe che, te AtmadarzanamAM jAgatAM che, ane je vyavahAramAM jAge che, te AtmadarzanamAM UMghe che. - vivecana~vyavahAra eTale manamAM utpanna thatAM aneka prakAranA saMka9pa ane vikalpanA sthAnarUpa, arthAt saMsAramAM ISTamAM pravRtti, ane aniSTathI nivRtti, je potAnA nAmane sArU lAge, tyAMthI nivRtti karavI. vaLI A mArUM, ane A anya, evI jyAM buddhi che, evA vyavahAra rUpa ja Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 samAdhizatakama saMsAramAM ja uMghe che, arthAt sarva vyavahAranI kalpanAjALane visArI dIdhI che, te bhavya AtmadarzanamAM jAge che, arthAt te ja AtmasaMvedana pAme che. ane je ukta prakAranA vyavahAramAM jAge che arthAt huM ane mAruM e adhyAsa dhAraNa kare che, dehAdikamAM mamatvabuddhi dhAraNa kare che, mehamAyAmAM kSaNe kSaNe lapaTAya che, vikalpa ane saMka9pa rUpa pravRtti karyA kare che, e jIva vyavahAramAM eTale saMsAramAM jAge che, ane tethI AtmadarzanamAM ughe che, arthAta AtmasvarUpanA upacAgathI zUnya varte che, ane te AtmajJAna pAmate nathI. AtmAnamantare dRSTvA, dRSTvA dehAdika bahiH / tayorantaravijJAnAdabhyAsAdacyuto bhavet // 79 // dedhaka chaMda aMtara cetana dekhike, bAhira deha svabhAva, take aMtara jJAnataM, hoI acala daDhabhAva. 64 artha-AtmAne aMtaramAM dekhI ane dehAdikane bAhya dekhI, temanA aMtaranA jJAnathI tathA abhyAsathI mukta AtmA thAya. vivecana-asaMkhya pradeza svarUpI AtmAne aMtaramAM eTale zarIranI aMdara vyApI rahela joI ane dehAdikane bAhya mAnI, deha ane AtmAne aMtara samaje. ema bheda jJAna thatAM, azruta thAya. ekalA bhedajJAnathI azruta thAya ema nahi paNa te bhedajJAnanA abhyAsathI tathA punaH punaH AtmabhAvanAthI mukti pada maLe che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 121 bhedajJAnanI bhAvanA bhAvatA mahopAdhyAya zrI yazovijyajI gAya che ke - cetana aba mehe darzana dIje, tuma darzana zivasukha pAmIje; tamadarzana bhava chIe. 20 1 tuma kAraNa tapa saMjama kirIyA, kaho kahA kIje; tuma darzana bina yA saba juThI, aMtaracitta na bhIje 20 2 kiyA mUDha mati he janake, jJAna erakuM pyAre; milata bhAvarasa deu na cAkhe, tuM donuMthI nyA. 20 3 sabameM he era sabameM nahi, tuM naTarUpa ekele; ApasvabhAve vibhAve ramate, tuM hi guru tuhi cele. ce. 4 akala alakha prabhu tuM saba rUpI, tuM apanI gati jAne; agamarUpa Agama anusAra, sevaka sujasa pramAne. 20 pa aho? A padamAM kevI bhedajJAnathI AtmabhAvanA bhAvI che! te mahApuruSa kahe che ke, he cetana ! tArA vinA tapa saMjamAdi kiyA paNa juDa che. tuM AtmA jyAM upayoga bhAvamAM vate che, tyAre saMyama dikanI saphaLatA che. vaLI kahe che ke tArA vinA anyamAM citta bhIMjAtuM nathI. he cetana ! tuM akala che, tAruM rUpa kaLI zakAtuM nathI, tema tuM alakha che. he cetana ! tArI gati tuM pita A padano saMpUrNa bhAvArtha lakhatAM graMtha gaurava thaI jAya mATe jyAM TIkA karIne jaNAvAnuM hoya che, te ja Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 samAdhizatakama jaNAvIzu. padanA artha sugama che. Avu' adhyAtmadazAnuM pada zrI yazeAvijayajI racIne bheda jJAnanI puSTi kare che. vaLI bahu harSoMmAM AvI AtmAnuM ekAgra cittavRttithI dhyAna karI AtmA sabaMdhInu pada zrI upAdhyAyajI lakhe che ke aba meM sAcA sAhiba pAye, yAkI sevA karata huM yA, muja mana prema sAhAyA ama0 1 vAku' erana hAve ApanA, je dIje ghara mAryA; sa...patti apanI kSIName dhruve, ve te dIlame dhyAyeA. anna0 2 eranakI jana karatahe cAkarI, dUra deza pAu ghAse. aMtarajAmI dhyAse dIse, ve te apane pAse. aba0 3 Ara kabahuM kAi kAraNa kApyA, maheta upAya na tuse, cidAna'dame magana rahetu haiM, ve te kamallR na ruse. ama0 4 enakI ci'tA ciro na miTe, sakha dina dhadhe jAve; thiratA sukha puraNa guNa khele, ve te apane bhAve. akha0 5 parAdhInahe bhAga ArakA, yAte hAta vinnegI. sadAsiddha sama sukha vilAsI, ve te nijaguNa bhAgI. aba0 6 jyu' jAnA bhu jaga jana jANe!, me to sevaka unake; pakSapAta te parazu have, dharata huM gunakA. ama0 7 bhAva ekahI sakha jJAnIke, mUrakha bheda na bhAve; apanA sAhiba jo pichAne, sau jasalIlA pAve aba0 8 upAdhyAyajI kahe che ke have jJAna, darzana cAritrAdi guNu virAjita AtmArUpa satya sAhima pAmyA ane tenI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizatakama 123 sevA karatAM mArA manamAM prema sahAya che, vigere AtmasvarUpa dazAnA A padamAM udgAro kADhyA che, tenuM varNana karIe teTaluM gheDuM che. jagatane jema jANavuM hoya tema jANe paNa huM te. AtmAne sevaka chuM. parapudgalathI pakSapAta thAya, paNa AtmAnA svarUpamAM pakSapAta thAya nahi. tethI te samatA. dhAraNa karuM chuM. sarva jJAnIne ekabhAva che. mUkha arthane bheda pAmato nathI. asaMkhyapradezathI jJAnAdi guNamaya AtmArUpa sAhebane je jANe che, te ja traNa bhuvanamAM karmane parAjaya karI, jaza lIlA pAme che, ema upAdhyAyajI kahe che A pado gAnAra upAdhyAyajI bhedajJAna tathA bhAvanAnI ucca dazA kevI addabhuta haze, te vAcake vicAraze. zrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa AtmadazAne gAya che. mATe AtmAthI jIve paNa AvI bhedajJAna buddhithI satata AtmabhAvanA bhAvIne aMtarano AnaMda bhegavave. pUrva dRSTAtmatattsya, vibhAtyunmattavajagat / svabhyastAtmadhiyaM; pazcAtkASTapASANarUpavat / / 8 / / daghaka chaMda bhAsau AtamajJAna dhuri, jaga unmatta samAna; Age daDha abhyAsa, paththara tRNu anumAna. 65 artha-prArabdha gIne prathama unmattata jagata jaNAya che, ane pachIthI sArI rIte AtmAbhyAsa thatAM kASTa pASANuvat jaNAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 samAdhizatakama vivecana-prathama che duSTa Atmatatva jene eTale jene deha thakI AtmA bhinna che, evuM prathama jJAna thayuM che.' ane jeNe gane AraMbha karyo che, tene gAMDA mANasanA jevuM jagata lAge che. sArAMza ke svarUpa ciMtavana vikala hovAthI, A jagata nAnA bAhya vikalpa yukta unmatta jevuM bhAse che. pachIthI eTale jyAre AgaLa dhyAnanI paripakava dazAthI, jagatanI kaMIpaNa ciMtA na rahevAthI te kevaLa kASTa pASANa jevuM lAge che, ema parama udAsInatA bhAvathI che. AtmA bhinna thAya che. evuM te jJAna jANanAra pAsethI sAMbhaLatAM mukti thaI zake che. AvI je zaMkA thAya tenA samAdhAna arthe kahe che ke- ' zRNvannapyanyata: kAma, badannapi kalevarAt / nAtmAnaM bhAvayebhinna, yAyattAvana mokSabhAk // 81 / / artha--anya pAsethI Atma tatva svarUpa bahu bahu rIte zravaNa karate chate, zarIrathI AtmA bhinna che. ema anekavAra vadate chate, paNa jyAM sudhI AtmAne dehathI bhinnarUpe bhAvanAthI jANatuM nathI, tyAM sudhI mekSa pAmate nathI. vivecana-bIjA pAsethI, eTale guru upAdhyAya pAsethI AtmA dehathI bhinna che, ema sAMbhaLate chate tathA bIjAne te pramANe upadeza dete che, paNa jyAM sudhI AtmAmAM ja sva svarUpanI daDha bhAvanA karI nathI, tyAM sudhI mekSa pAmAM zakatA nathI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 125 zrI AtmaprakAza graMthamAM kahyuM che kekathanI kathatAM zuM thayuM je nahi tatva pamAya, rAkha tuM raheNI AtmAnI thA cinmayarAya. 1 Atmika zuddha svabhAvanA upage che dharma samaja samaja bhavyAtmA, jethI nAse karma. 2. AtmajJAna zravaNa karI te pramANe dhyAna karavuM jyAre AtmadhyAna karavAmAM Ave che, tyAre sahaja zuddha AtmA ane satyAnaMda pragaTe che. mATe eka zvAse zvAsa paNa Atma. dhyAna vine javA de nahi. zrI cidAnaMdajI kahe che kecidAnaMda nita kIjIe, sumarana zvAsozvAsa; vRthA amUlya jAtahe svAsa khabara nahIM tAsa. 1 eka zvAsozvAsa paNa amUlya che, te phegaTa javA de nahi. AtmasvarUpa jANIne te pramANe AtmadhyAnamAM pravartavuM zuSkajJAnathI Atmahita thatuM nathI, mATe AtmasvarupanI dhyAna vaDe daDha bhAvanA karavI. tathaiva bhAvayedehAda , vyAvRttyAtmAnamAtmani / / yathA na punarAtmAnaM, dehe svapne'pi yojayet // 42 // dodhaka chaMda . . bhinna deha bhAviye, tyuM AhimeM Apa, ryuM svapnahimeM nahi hue, dehAtama bhrama tA. 6 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 samAdhizatakama artha-dehathI bhinna karIne AtmAnI AtmAmAM evI rIte bhAvanA karavI ke jethI svapnamAM paNa pharI vAra dehane AtmA sAthe vega na thAya. - bhAvArtha prathama te pugala te huM nathI, evI daDha bhAvanA karavI. pazcAta arUpI asaMkhya pradezI AtmA teja huM chuM, evI bhAvanA bhAvavI. satata daDha upaga rAkhe. AtmA vinA anya sarva vastu pitAnI nathI, ema hRdayamAM nizcaya kare. pitAnA svarUpamAM eka sthira upa gamAM vartavuM ke anya koI padArthane jarAmAtra paNa vikalpa utpanna thAya nahi. nirvikalpa dazA utpanna thAya ema satata abhyAsa kare. svapnamAM deha sAthe AtmAne yoga thAya, eTale sudhI abhyAsa vadhAre. AvI dazA teja mokSamArganuM pagathiyuM che. AvI dazA jene hoya, teja puruSa meTAmAM moTo samajavo. kaI munirAja tapa kare keI abhyAsa kare, tenA, karatAM paNa AtmAnI AvI dhyAna dazAmAM varte te mahA meTA puruSa samajavAM? kayAM saMkalpa vikalpa dazA? ane kayAM nirvikalpa dazA? kayAM AkAza? ane kayAM pAtaLA? teTale phera AmAM vate che. bAhya upAdhi uparathI jyAre tyAga bhAva thAya, ane sArAmAM sAra AtmA ja che ema satya jyAre hRdayamAM bhAse tyAre AtmAnA dharma upara ruci thAya che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 127 AtmAnA dharmanI prApti mATe pravRtti thAya che. ane saMsAramAM cena paDatuM nathI. kerane caMdranI sAthe jema prema che, tema jJAnIne AtmA upara ja prema vRddhi pAme che. AtmA teja sAdhya che. AtmA ja mukti pAme che. AtmadhyAnamAM ja eka tAna lAge che. ane tethI Atma sahajasiddha svarupa pragaTa kare che. apuNyamavataiH puNyaM, vrataikSistayorvyayaH / avatAnIva mokSArthI, vratAnyapi tatastyajet // 83 // dodhaka chaMdaH puNya pApa grata avrata, mugati deuke tyAga, avatapare vratanI tarja, tAte dhAri zivarAga. 67 artha--avatathI pApa, ane vatathI puNya, ane mekSa te bene vyaya. mATe mokSAthIe avratanI peThe vratane tajavAM. | vivecana-apuNya eTale pApa te avrata eTale, hiMsA dikathI virAma bhAva tethI puNya thAya che. ane mokSa to ane vyaya thAya tyAre ja thAya che. - pApa te loDhAnI beDI che. ane puNya te suvarNanI beDI che. puNya te chAMyA samAna che, ane pApa te taDakA samAna che. " puNya pApanA kSayathI mukti thAya che, mATe mokSAthI e vratanI peThe avata paNa tajavAM. kayAre ane kayA prakAre tajavAM? teno kama batAve che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 samAdhizatakana avatAni parityajya, vrateSu pariniSThitaH / tyajettAnyapi saMprApya, paramaMpadamAtmanaH // 84|| dodhaka chaMda : paramabhAva prApati lage, vrata dhari atrata choDI, paramabhAvarati pAyake, vratathI InimeM joDI. 68 vivecana-avata je hiMsAdika tene prathamathI ja tajavA ane vratane aMgIkAra karavAM. ane pachI parama vitarAgatA rUpa pada pamAya, tyAre tene paNa tajavAM. parama bhAvanI prApti paryata vratane dhAraNa karavA parama bhAvanI prApti thaI nathI ane je vratane cheDe che, te duHkhI thAya che ane tattva phaLa pAmate nathI. vratathI pApane rodha thAya che. vrata e mekSamArganI nasaraNa che. vatathI AtmA sArI sthiti pAme che, mATe bhavya jIe vratane Adara kare. keTalAka zuSkajJAnI brahmanI kevaLa vAta kare che. ane avatamAM sadAkALa pravRtti kare che. teo mokSamArge sanmukha thaI zakatA nathI. kAraNa ke vastune jANIne tadarthe udhama karavuM joIe, ema, uttama puruSanuM vacana che. avatane tyAga, vratane Adara karyA sivAya thatuM nathI. mATe vratane Adara kare, ane aMte parama pada prApta thatAM tene paNa tyAga kare. dodhaka chaMda dahana same kyuM tRNa dahI, huM vrata avata cheda kriyAzakita inameM nahI, jAgati nizcaya bheda. 6 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 129 vivecana--jema agni tRNane khALIne pote samAI jAya che. tema vrata paNa avratane chedI, te vratapaNe vilaya bhAvane pAme che. agni vinA tRNa khaLatuM nathI, tema vrata a MgIkAra karyA vinA avrata paNa TaLatAM nathI. paNa vratamAM avratane chedavAnI kriyAzakti nathI. bAhya ane abhyaMtara e prakAranAM atratane chedavAnI zakti teA nizcaya nayathI jotAM AtmAnAM svabhAvamAM rahI che. tAtparyA ke jyAre AtmA kSayApazama bhAvanA yeAge jJAna pAmI tathA meAhanIya karmonA upazama athavA kSayApazama bhAva pAmI dhyAna vaDe peAtAnA svarUpamAM tanmaya thaI jAya che, tyAre pApAsravarUpa avratane parihAra kare che. peAtAnA svarUpamAM ja ramatAM peAtAnI meLe pAparUpa atrata dUra thAya che, ane pApanA hetuonuM paNa kai cAlatuM nathI. puNya rUpa je vrata tethI kaMi AtmAnI sAthe lAgelAM pApanAM daLIyAM dUra thatAM nathI. AtmAnA pradezanI sAthe lAgelAM pApanAM daLIyAM dUra karavAnI zakti te nizcayanayathI jotAM AtmasvabhAva ramatAmAM rahI che. vrata rUpa vyavahArathI pApanA hetue dUra thAya che ane tethI zubha pariNAma cAge puNya baMdha thAya che te puNyanAM ceAge svarganAM sukhanI prApti thAya che ane paraparAe mekSanuM kAraNa thAya che, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 samAdhizatakama zubhAsrava ane azubhAstrava e banethI Atmatatva. nyArUM che. AtmA ja potAnA svarUpamAM dhyAna vaDe sthira thaI ane prakAranA Asavane cheda kare che. Asavane cheda karanArI AtmasvabhAvanI zakti jANavI. vastutaH kartAne khare vizeSa Azaya teo jANI zake. yadanta lpasampRktatprekSAjAlamAtmanaH / mUlaM duHkhasya tannAze, ziSTamiSTaM paraM padam / / 8 / / bhAvArtha-je upekSA jALa eTale ciMtAnI jALI, kevI che te kahe che ke anta vacana vyApAra yukta te ja duHkhanuM mULa che, mATe evI antamAM vikalpa saMka9pa rUpa thatI ciMtA jALa tene nAza thatAM, abhilaSita evuM paramapada je mela te ja bAkI rahe che, ane AtmAne zuddha anubhava thAya che. vaikharI vANIthI bolavAmAM na Ave tethI jANIe ke ApaNe karma bAMdhatAM nathI, paNa tema mAnavuM bhUlabhareluM che. manamAM aneka vicAranAM kekaDAM vaNavA te paNa karma vRddhi karAve che. saMkalpa vikalpa e karma baMdha che. prasannacaMdrarAjaSie jyAre manamAM ciMtAjALa racI, tyAre sAtamI narakanAM dalika upArjana karyA ane jyAre antamAMthI ciMtA jALathI rahita thayA, ane pitAnA svarUpamAM ramaNa karavA lAgyA, nirvikalpapaNe AtmadhyAnamAM sthira thayA. A pramANe ajALane svasvarUpanA dhyAnathI nAza kare. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 131 avratI vratamAdAya, vratI jJAnaparAyaNaH / parAtmajJAnasaMpanna:, svayameva paro bhavet // 86 // didhaka chaMda vata guNa dhArata avatI, vatI jJAnIguNa hAI; paramAtamake jJAna, parama AtamA heI. 70 vivecana-avratIe vrata laIne, ane vratIe jJAna grahIne ema anukrame svayaMseva paramAtmajJAna saMpanna thavuM. avatAvasthAmAM thatI vikalpa jALane vratanuM grahaNa karI cheThavI ane tratAvasthAmAM jJAna parAyaNa thavuM. jJAna parAyaNa thavAthI kevalajJAnanI prApti thAya che ane vrata paNa svayameva pazcAt chuTe che. paramAtmajJAnathI AtmA paramAtmA svarUpanuM dhyAna dhare te paramAtmA rUpe prakAze che. evI rIte paramAtmasAra te ja sarva dharmAcaraNanuM sAramAM sAra tAva che. atrata athavA vrata e be vikalpathI bhinna paramAtma svarUpa che, te ja sAdhya dhAravuM. ji hAzritaM dRSTa, reha pAmano mA na mucyante bhavAttasmAtte ye liGgakRtAgrahAH // 87 // jAtidehAzritA dRSTA, deha evAtmano bhava / na mucyante bhavAttasmAtte ye jAtikRtAgrahAH // 88 // jAtiliGgavikalpena, yeSAM ca samayAgrahaH / te'pi na prApnuvantyeva, paramaM padamAtmanaH // 89 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 dAyaka chaMda samAdhizatakam kAraNa deha, liMgadeha Azrita rahe, bhavakA tAte bhatra cheH nahI, liga pakSa jAti deha Azrita rahe, bhavaka tAte' bhava cheThe nahI, jAti pakSa jAti liMgake pakSame', jinak meha jAlame' se pare, na lahe zivasukha bhAga, 73. rati je. 72 hai dRDharAga, kAraNa deha, raMta jeDa. 71 vivecana--liga eTale jaTA dhAraNa karavI, kaSAyalAM bhagavAM vastra, dauMDa dhAraNa karavA, zarIra upara amuka cinha dhAraNa. karavuM, te sarvAM deDAMzrita eTale dehane AzrayI kahyAM che. ane te zarIranA dhama che ane deDa che te sa'sAranuM kAraNa che. je liMga (cinha)mAM Agraha rAkhanArA che, teenI dRSTie liMga veSa te ja muktinuM kAraNa che. amuka liMga vinA mukti thatI ja nathI, evA ekAnta kAgrahavALA jIvA mukti pAmatA nathI. li'gakaDA ke veSakaDo te kaI caitanya vastu nathI, tema chatAM temAM ja je ekAMta nirapekSapaNe dhama mAne, tA te ajJAnI che ane evA ajJAnInI mukti thai zakatI nathI. jAti eTale brAhmaNAdi samajavI. jAti te dehane AzrayI rahI che ane deha che te saMsAra hetu che, mATe je jIva jAtimAM ja mukti mAne che ane jAtithI ja rAcI rahe che, te saMsAranA nAza karatA nathI. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 133 jAti kaMI Atma vastu nathI. tevI jAtimAM abhimAna dhAraNa kare ane nIca jAtivALAnI hIlanA kare, niMdA kare te te manuSya dharmanA badale ulaTAM karma grahaNa kare che. harikezI jAtine mada karIne ghaNuM duHkha pAmyA. je manuSyane jAti ane liMganA pakSamAM daDha rAga che, eTale jAti ane liMgane ja muktinuM kAraNa mAne che, te bicAre mehanI jALamAM phasAelo che, ane te mekSa sukha pAmI zakatA nathI. zrI cidAnaMdajI mahArAja paNa AtmabhAvanA bhAvatAM varaNa bhAMta tAmeM nahi, jAta pAMta phularekha, rAva raMka te tuM nahi, bAbA nahi bhekha. 1 je upaje che tuM nahi, viNase e paNa nahi, choTA moTA tuM nahi, samaja dekha dilamAMhi. 2 he AtmA! jeTalI jAtanI varaNa kahevAmAM Ave che, te varaNa tArAmAM nathI. je manuSyanI jAtinA bheda che, te tArAmAM nathI. tuM rAva ke raMka nathI ityAdi. tathA upaje che ane vinAza pAme che evA zarIrAdi paNa tuM nathI. - tuM cheTo nathI, ke mATe nathI. cheTA ane moTApaNuM te varSa ane dhana sattAdithI kahevAmAM Ave che bAvana ane bAhya sattAthI tuM sadA nyAro che. . * he AtmA ! evI rIte tuM dilamAM samajI tAruM svarUpa grahaNa kara ane have mAyAnI bhrAtine bhUlI jA. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam tuM arUpI che. jema Tika ratnanI lAla, pILI, kALI, evI vastunI upAdhiyoge judI judI avasthA bhAse che, paNa te upAdhithI sphaTika ratna tyArU che, tema AtmA paNa jAti, liga AdithI nyAro che. 134 ahirAbhabuddhithI te hu` chuM. evI bhrAnti thAya che. te bhrAntine nAza sahajavAramAM sadguru mahArAjanA upadezathI thAya che ane AtmAnuM svarUpa jevuM che tevuM samajAya che. peAtAnuM zuddha svarUpa samajAtAM saMzaya,viparyAdi SonA saheje nAza thAya che. dAyaka chaMda liMga dravya guNu Adarai, nizcaya sukha vyavahAra, khAdyaliMga huTha naya gati, kare mUDha avicAra. 74 vivecana--dravyaliMga che te AtmaguNeAne svIkAra karavAmAM hetubhUta che. nizcayanayathI sAdhya je zAzvata sukha temAM dravyaliMga rUpa vyavahAra kAraNabhUta che, paNa dravyaliMga te ekAMte paramAtmapadanuM kAraNa nathI. tema chatAM je mUDha bAhya liMgamAM haDa kadAcaha rAkhe che, te vastu svarUpane samajatA nathI. paramAtmapada rUpa kArya nuM upAdAna kAraNe jJAna, darzana, cAritra guNu che, " samyaga jJAnInAritrAni mokSamA' bhAvilaMga te AtmAnA guNeA che ane sAdhunA veSa Adi dravyaliMga che, jenI nizcaya upara khIlakula ruci nathI, ane kevaLa liMgamAM ja je dhama mAnanAra che,te muDha jANaveza. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 samAdhizatakama nizcaya ane vyavahAra jenA hRdayamAM vacce che, tenA mATe A vacana nathI. paNa ekAMta liMga rUpa bAhya vyavahAramAM nizcaya sukha mAne che, tene hita zikSA arthe A vacana che. dedhaka chaMda bhAvaliMga jAte bhaye, siddha parasa bheda, tAteM AtamakuM nahi, liMga na jAti na veda. 75 bhAvArtha-bhAvaliMganI utkRSTatA darzAve che. bhAvaliMga utpanna thatAM pannara bhede jIvo siddha thayA, mATe AtmAne liMga, jAti ane veda emAMnuM kazuM nathI. AtmA svaguNathI ja siddha thAya che. bhAvaliMga che, te AtmAnA guNa svarUpa che, mATe bAhya veSAdikamAM meha kare nahIM. yatyAgAya nivartante, bhogebhyo yadavAptaye / prItiM tatraiva kurvIta, dveSamanyatra mohinaH // 10 // artha--jenA tyAga arthe ane jenI prApti arthe, jJAnI bhegathI pAchA haThe che. tenA upara ja mehAnya jIve prIti kare che ane anyatra dveSa dhAraNa kare che. vivecana--zarIra, mana, vANuM tenA tyAga mATe, eTale temAM thatI mamatA tenA tyAgAthe putra, strI, dhana, vaibhavAdi - thakI nivRtti pAmI pAchA haThe che, paNa ulaTA te tyAga karavA gya zarIranA upara ja prIti dhAraNa kare che. zAthI tema kare che Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 samAdhizatakam te kahe che ke mehathI muMjhAyA che, tethI mahI jenI evA prakAranI sthiti che. mehanIya karma be prakAranuM che eka darzana mehanIya karma, bIjuM cAritra mohanIya karma prathama darzana mehanayanA traNa bheda che, 1. samakti mohanIya. 2. mizra mehanIya. 3. mithyAtva mohanIya. e traNa prakAranI mehanIya karmanI prakRtinA kSayathI darzana guNa pragaTe che. bIjuM cAritramehanIya karmane kSayathI cAritra guNa pragaTe che. darzana mehanIyanA udayavALAM che te satya AtmasvarUpa oLakhI zakatA nathI ane ulaTA viparIta daSTithI karmabaMdhana karI saMsAramAM paribhramaNa kare che. anaMtara: saMghare, daI ghoghAra | saMyogAd dRSTimaGge'pi, sandhatte, tadvadAtmanaH / / 9 / / artha-taphAvatane nahi jANanAra purUSa, jema saMgane pAMgaLAnI daSTi AMdhaLAne Ape che, tema ja ajJa AtmAnI daSTi dehamAM Ape che. vivecana-aMdha puruSanA khabhe pAMgaLo beTho hoya, temAM AMdhaLe cAle ane pAMgaLo mArga batAve, bannene cAlatAM dekhIne temano bheda na samajanAra ema vicAre ke pAMgaLAnI dRSTi te AMdhaLAnI che. ema mAnI paMgudaSTino aMdhamAM Aropa kare, tevI ja deha ane AtmAnA saMgane lIdhe ajJAnI jIva AtmAnA dharmane dehamAM AropIne bhrama pAme che. AvI bhUlathI zarIrathI Atmadharma bhinna che, evuM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 137 jJAna nathI thayuM tyAM ajJAnI jIva kama mAga sanmukha gati kare che. mAhirAtmAne Ama thAya che, tyAre aMtarAtmA kema kare che te batAve che. bhedo yathAha, paigorandhe na yojayet / tathA na yAjayeddehe, dRSTAtmA dRSTimAtmanaH // 92 // dodhaka chaMda pazu dRSTi jayuM adhame, daSTibheda nahu daMta; Atama dRSTi zarIrameM, tuM na ye guNa heta. 7 vivecana-jene dRSTi bhedanI khakhara che, te purUSa jema pAMgaLAnI dRSTi AMdhaLAnI mAnatA nathI. tema je deha ane AtmAnA bhedane jANanAra che. evA antarAtmA che, te AtmAnI dRSTi dehamAM AApatA nathI. AtmajJAnI zarIrane peAtAnu' mAne nahIM, jaLapa kajavat upayeAga dRSTithI antarAtmA sadAkALa zarIrathI nyAre varte che. have brAnti ane abhrAntinu' lakSaNa batAve che. sutonmattAdyavasthaiva, vibhramo'nAtmadarzinAm / viproDakSononai, sAvasthAtma zina: 53 / / dodhaka chaMda 77 svapravikalatAdika dazA bhrama mAne vyavahAra; nizcaya nayame doSa kSaya, vinA sadA bhramacAra. vivecana-anAtmadazI bahirAtmA che, tene supta eTale nidrAvasthA ane unmatta dazA te Adi satra vizvamAvasthA che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 samAdhizatakama AtmadazI antarAtmA te akSINa doSavALA bahirAtmAnI avasthA mAtra tene vizvama rUpa ja mAne che. A lekane artha judI rIte karatA e paNa thAya ke, Atmadazione sutpAdi avasthA paNa vizvama rUpa nathI, kAraNake AtmadhyAna ramaNatAnA atyanta abhyAsathI teone viparyAsa thato nathI. evA AtmadazIone AtmajJAnanI vikalatAno asaMbhava che. AtmadazI antarAtmAne suptAdi avasthAmAM paNa vizvama nathI te jAgrata avasthAmAM kayAMthI, hoya? alabatta hoya nahi. paraMtu jemanA deSa kSINa thayA nathI, evA dehAdi avasthAne paNa AtmA mAne che, temane aneka vibhramane saMbhava che. Atmadarzane jarApaNa vibhramano saMbhava nathI. AtmadazanI nidrAvasthAnI babara paNa bahirAtmAnI jAgrata avasthA nathI. aho ! banenI dazAmAM keTale pheraphAra vate che. have bAlya, yauvana, vRddhAvasthAdine AtmabuddhithI dekhanAra manuSya paNa saMpUrNa zAstranA jANapaNAthI nidrA rahita thatAM. mukta thaze ja ema kahenAra kahe che. viditAzeSazAstro'pi, na jAgradapi mucyate / dehAtmadRSTimA'tAtmA, supnonmatto'pi mucyate / / 94 / dedhaka chaMda chuTe nahi bahirAtamA, jAgata bhI paDhi graMtha; chuTe bhavameM anubhavI, supana vikala niraMtha. 78 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 139 vivecana-bahirAtmA saMpUrNa zAstrane jANanAra chatAM, ane jAgate chato, paNa karmathI chuTato nathI. ane bhedajJAnI anubhavI antarAtmA khuba daDha abhyAsane lIdhe nidrA lete hAya tathA vikAla heya, te paNa saMsAramAMthI chUTe che. arthAt karma rahita thAya che. dedhaka chaMda paDhI pAra kahe pAvano, miTe na manake cAra, ryuM kauluke nailu, gharakI kesa hajAra. 69 vivecana-mananA vilpa TALyA nahi to bhaNIne pAra zI rIte pAmI zakAya. bhaNavAne sAra e che ke, mananA vikalpa saMkalpa TaLI jAya ane mana AtmAbhimukha thAya. je mana AtmAbhimukha na thayuM, te bhaNavuM, gaNavuM sarva vyartha che. jema kelane baLada Akho divasa pharyA kare ane manamAM jANe ke huM hajAre gAu cAle paNa te gherane ghera hoya che tevI ja rIte mana jenuM vaza thayuM nathI tenuM paThana pAThana saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra che, paNa tethI saMsArAnta thatuM nathI. vAdavivAdanA zAstraka adhyayana karavAthI temaja bAhya tapa, japa, bhaktinI kevala vAte karavAthI-carcA karavAthI , paNa saMsAra pAra pAmate nathI. zrI jJAnasAramAM kahyuM che ke Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 samAdhizatakama vAva tivA, voDanizcitaratA tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavadgatau // 8 // vivecana-anicita evAvAda ane prativAdane kahetA evA manuSyo telInA baLadanI peThe tatvane pAra pAmatA nathI. ghAMcIne baLada gamanane pAra pAmate nathI, tema sAta nayanA ajANa puruSe khaMDana, maMDana karatA saMsAra samudrane pAra pAmatA nathI. sAdhyazanya dazAe vyAkaraNa, nyAya, alaMkAra, siddhAMtAdinuM paThana, pAThana, AtmahitArthe thatuM nathI, ane tethI mane gata vikalapa saMkalpa TaLatA nathI, mATe vikalpa saMkalpa rUpa ghAsane bALavA agni samAna AtmajJAnanA abhyAsane ja sArAmAM sAra jANa. rAtreDaDaritaghI: , zraddhA, tatreya gAyate | yatraiva jAyate zraddhA, cittaM tava lIyate // 9 // dedhaka chaMda jihAM buddha zira puruSaka, tahe ruci vahe mana dhana, Atamamati Atamaruci, kahI kena AdhIna 80 vivecanajyAM manuSyanI buddhi sthirapaNe ceTe che, tyAM tenI ruci paNa thAya che, tyAM ja zraddhAvALuM citta bane che ane tyAM ja citta laya pAme che. jene AtmaviSayamAM ja mati thaI che, ane AtmAmAM citta laya pAmyuM che e puruSa koInA AdhIna vartate nathI. athavA tenI rUci AtmA vinA bIjA konA AdhIna che? arthAtu keInA AdhIna nathI. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 141 te puruSa antarathI jotAM svataMtrapaNe varte che. rAgarAgadveSa paraMpariNatinA AdhIna te thato nathI. ane svapari kRtimAM ramavAthI pitAnI riddhine pote bhokatA thayA ane TakAraka pitAnA AtmAmAM saghaLAM pariNamyAM, jyAre traNa jagatamAM te AtmA pUjyatAne pAmyo. ATha karma rUpa piMjarathI AtmA chUTo thAya che, ane akhaMDa sukha bhogave. che, tethI bhavya e AtmAmAM ja ruci dhAraNa karavI. joIe. pitAnI riddhi potAnI pAse che. bahirAtmabuddhithI kayAM ADA avaLAM bhaTake cho, aSTa siddhi ane nava nidhi paNa ghaTamAM che. te saMbaMdhI zrI upAdhyAyajI kahe che kedharma siddhi navanidhi hai ghaTameM, kahA DhaMDhatajaI kAzI he, jaza kahe zAMta sudhArasa cAkhyo, pUraNa brahma abhyAsI ha. 6 yatraivA''hitadhI puMsa, zraddhA, tasmAnnivartate / / yasmAnnivatate zraddhA, kutazcittasya tallayaH // 16 // vivecana-je viSayamAM manuSyanI buddhi na caeNTe te viSayamAM tenI zraddhA thatI nathI, eTale tethI buddhi pAchI. kare che ema jyAre thAya tyAre te viSayamAM cittane laya zI rIte thAya ? arthAt thAya nahi. parasvabhAvamAM AtmAnI tevA prakAranI buddhi thatAM temAM citta lAgatuM nathI. jyAM cittane laya thAya che, evuM je dhyeya te bhinna hoya, athavA abhinna evA dhyeyanuM dhyAna karavAthI thatA phaLane batAve che Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 samAdhizatakam bhinnAtmAnamupAsyAtmA, paro bhavati tAdRzaH / vartiI yayopAsya, bhinnA bhavati tAdRzI // 17 // sevata para paramAtamAM, lahe bhavika tasa rUpa; batiyAM sevata jAtikuM, hovata jayoti svarUpa. 81 vivecana-bhinAtma eTale pitAnA AtmAthI bhinna evA arihaMta, siddha rUpa AtmAnI upAsanA karavAthI, ArAdhaka purUSa paNa paramAtmA thAya che. te upara daSTAMta batAve che. jema dIpathI bhinna evI jevATa, te dIpanI jatine sevI, pote paNa tirUpa bane che, tema atre samajavuM. have potAnAthI abhinna evA AtmAnI upAsanAnuM phaLa batAve che upAsyAtmAyamevAtmA, jAyate paramo'thavA / mathitvA''tmAnamAtmaiva, jAyatejagriryathA tarum // 28 // Apa ApameM sthita hue, taru agani udyota; sevata Apahi ApakuM, tyuM paramAtama hota. 82 AtmA pote cidAnaMda varUpa evA potAne upAsI paramAtmarUpa bane che, mATe AbhAe potAnA svarUpanuM dhyAna karavuM svasattA siddhAtma samAna jANe temAM ramaNatA karavI. dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI paradravyanuM svarUpa jANa tenAthI upayoga saMharI, pitAnA svadravyAdika catuchaya vaDe, pitAnA svarUpamAM upaga joDe. AtmAnA prati pradeza anaMtA guNa tathA anaMtA paryAya che, tenuM sthira upayoge dhyAna dharavuM. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 143 dhyAnanA ghaNA bheda che. temAM rUpAtIta dhyAna meATAmAM meTuM che. ane rUpAtIta dhyAna utkRSTa dhyAna dezA vALA jIvane prApta thAya che. potAnA svarUpamAM evI rIte upayega joDavA ke te jarAmAtra calAyamAna thAya nahi. jyAre dRDhapaNe upayoganI dhArA AtmasvarUpamAM vahuna kare che, tyAre prathama anubhava jJAna pragaTe che, ane jayAre anubhavajJAnathI AtmAnA nirdhAra thAya che; tyAre AtmAnA apUrva alaukika zuddhAna'da pragaTe che. sarajAnaMdanI khumArI judA ja prakAranI che. te khumArI prApta thatAM AnaMda chavAI jAya che, evA AnaMda keIpaNa ThekANe maLatA nathI. evA prakAranA Ana MdanuM keAI hATa paNa nathI ke tyAMthI vecAtA lAvIe. jyAre peAtAnA svarUpamAM AvIne samatA saMge kheDDIe. tyAre evA AnaMda pragaTe che. vaLI evA sahajAna' kaI vATamAM ke ghAmAM maLatA nathI. vaLI evA prakAraneA AnaH kaI viSaya sukha bhogavatAM maLatA nathI. cAsa iMdra che je bhUtakALamAM thaI gayA, hAla vate che, ane bhaviSyakALamAM thaze, ema NakALanA devatAo tathA traNa kALanA cakravarti ane vAsudevAda rAjAone viSayAkrika sukha bhAgavatAM, je kAMI AnaMda maLe che, te sa AnaMda bhegA karIe, ane eka tarapha AvI rIte AtmAnubhavathI pragaTelA je Ana' tenI AgaLa iMdrAdikanA AnaMda. te svayaMbhUramaNa samudranI AgaLa eka jaLanu' biMdu tenI kharAkhara nathI. mATe AtmAne Anada anupameya che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam AlyAvasthAmAM ramata gamatamAM je AnaMda maLe che, te paNa AtmAnAM Ana'danI AgaLa kaI hisAbamAM nathI. vaLI evA prakArane AnaMda te ajJAna bhaktithI paNa maLatA nathI. vaLI AtmAnubhavathI pragaTelA AnaMdanI AgaLa svayaMbhUramaNa samudra paNa eka biMdu samAna che. A prakAranA AnaMdanuM svarUpa pada dvArA kahe che. 144 56 AnaMda kayAM vecAya catura nara, AnaMda kayAM vecAya e dezI. AnaMdanI nahiM hATaDI re, AnaMda vATa na ghATa; AnaMda athaDAtA nahi re, AnaMda pATa na khATa. catura0 1 kSakSika viSayAnaMdamAM re, rAcyA mUrakha leka; jaDamAM Ana'da kalpIne re, janma gumAve phoka. catura0 2 bAlapaNe ajJAnathIre, ramavAmAM AnaMda; kSaNika AnaMda te sahi re, rAce tyAM matimaMda. catura0 3 ajJAne je bhaktimAM re, mAnyA mana AnaMda; AnaMda sAcA te nahi re, mUrkha mitanA kda catura0 4 bhedajJAna hRSTi jage re, jANe Atama rUpa; AtamamAM AnaMda che re, TALe bhavabhayadhUpa. catura pa jJAnI jJAnakI lahe re, zAzvata satyAna; cegI AtmasamAdhimAM re, pAve AnaMda kada. catura 6 Ana' anubhava yAgathI re, pragaTe ghaTamAM bhAI, sadguru saMgata Apaze re, jJAnAnaMda vadhAi. catura0 7 sadguru hATe pAmazeA re, AnaMda amRtameva; buddhisAgara kIjIe re, preme sAcI seva, catura0 8 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 145 zrI sadguru mahArAjanI saMgatithI, AvA prakArane AtmAnaMda pragaTe che. have mULa viSaya upara AvIe. A madhyAna karatAM sUrya samAna anubhava pragaTe che, tethI ja sahajAnaMda pragaTe che, mATe sarva zAstrAnusAra evA anubhava jJAna mATe dhyAna karavuM. AtmAmAM ramaNa karatAM dhyAna dhArAthI saheje anubhava pragaTe che. anubhavanuM svarUpa varNave che ke - pada cetana anubhava raMga ramIje; Agama dohana anubhava amRta, yogI anubhava rijha ce. 1 anubhava suratarU velI sarakhe, anubhava kevala bhAI; anubhava zAzvata sukha sahodara, dhyAna tanuja sukhadAyI. ce2 anupama anubhava varNana karavA, keNa samartha kahAve; vacana agocara sahaja svarUpa, anubhava keIka pAve. 20 3 anubhava hetu ta5 japa kiriyA, anubhavanAta na jAti, nayanikSepathI te nyAre, karma haNe ghanaghAtI ce. 4 viralA anubhava rasa AsvAna, Atama dhyAne gI; Atama anubhava viNa jagale ke, thAve nahi sukha bhegI. 205 anubhavane Atama darzana, pAtI lahata khumArI, buddhisAgara sAcI vahAlI, anubhavamittaluM yArI. 20 6 ' e pramANe anubhava jJAna yoge, Atmadarzana pragaTatAM anahada AnaMdanI khumArI pragaTe che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 samAdhizatakama have anubhavanI khumArIne svAda cAkhI AtmA pitAnA guNa paryAyanA dhyAnamAM eka sthira upagathI vartI ane ema svaguNamAM ramaNatA karate lapake zreNI ArohI zukaladhyAnane dvitIya pAye ciMtavatAM, ghaTamAM kevalajJAnAdi ratnatrayI pragaTa kare. samabhirUDhanayanI apekSAe ghAtIyAM karma khapAvI siddha, thAya ane aMte evaM bhUtanayanI apekSAe aSTakamane saMpUrNa kSaya karI siddhizilAnI upara eka bhajana ane te eka ejananA vIsa bhAga karIne temAM trevIsa bhAga nIce mUkIe ane covIsamA bhAgamAM avagAhanA graha thAya, paramAtmA thAya. AtmAne zuddha paryAya te ja siddhAvasthA jANavI. jema vRkSa pite pitAnI sAthe ghasatAM vRkSamAM agni pragaTe che; ane pote agni thaI jAya che, tema AtmA paNa atmAnuM dhyAna karatAM paramAtmArUpa thaI jAya che zrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa kahe che kejina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahI jinavara have, bhaMgI IlIkane caTakAve te, bhaMgI jaga jeve re SaTa. 7 je bhavya tadAkAvRttie paramAtmAnuM dhyAna kare che, te prANa nizcayathI jJAnAdiguNayukta paramAtmArUpa thAya che. jema madanI unmattatAthI bhamarI kAmI athavA pILI bhIMjelI mATImAM lAvI mUkI, pote tenI goLI vALIne, ekeka gALI lAvI ghara bAMdhI, temAM ilikAne caTake daI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 147 lAvI gharamAM mUke, ane eka goLIthI gharanuM mukha DhAMke. sattaramA divase caTakAthI te gharanuM mukha khelanAM te ilIkA bhamarI thaI uDI jAya che. tema AtmAnuM paNa potAnA nijasvarUpamAM pariNamavuM te pitAnA gharamAM rahevuM, ane te gharamAM ja AtmA te paramAtmA rUpa bane che ane jema gharamAMthI pelI bhamarI uDI jAya che, tema AtmA paNa aSTakarmano kSaya karI, cauda rAjalokanAM aMte eka samaye samazreNIthI jAya ane tyAM sAdianaMti sthitinA bhAge vase che. bhavya jIvoe, AtmarUpa che te ja pitAnuM che, ema hadayamAM nizcaya kare ane pitAnA AtmAnI sAthe prIti karavI. AtmAmAM prIti thatAM. anyatra thatI prIti nAza pAme che. AtmAnI prIti thayA vinA, parathI-pudgalabhAvathI prIti chuTatI nathI. A zrI AnaMdaghanajI mahArAja AtmarUpa prabhunI sAthe priItinA ekatAnamAM AvI kahe che ke pada mata ke prema ke phaMda paDe, parata se nIkasata nahI. mata. 1 jala bIca mIna kamala jala jese, birahe I mare, mata2 bdake kAraNa pavaIyA pukArata, dIpaka pataMga jaze. mata3 AnaMdaghana pyAre Aya mile, tuma birahakI pIra re. mata. 4 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam kaI premanA pha'damAM phasAze nahi. premanA phaMdamAM phasAyA te tyAMthI nIkaLatA nathI. jalanI sAthe mInane prema ane kamaLanA evA prema che, ke te banne jaLathI dUra thatAM peAtAnA prANa khue che. 148 eka khudane mATe vAraMvAra AkAza sAmu joI 55ie pAkAre che. te meghanA jalanI sAthe ja prema dharAve che. pata'gIyu' premanA vaze dIvAmAM jhaMpalAI marI jAya che, tema mAre paNa AtmArUpa prabhunI sAthe prema avihaDa che, mATe Ana'nA je samUha tenA AdhAra bhUta hai AtmArUpa paramAtmA ! have tame mane maLe, teA anAdi kALathI tamArA svarUpanI prAptinA jeviraha tethI thatu janma, jarA, maraNanu duHkha te pIDA jarUra TI jAya, ema AnaMdaghanajI kahe. che. huM AtmA prabhu ! tamArA vinA huM jIvI zakanAra nathI. tamArA viraha mane bahu sAle che. vaLI te ja mahAtmA AtmAnuM dhyAna karatA gAya che padma cetana appA kese' laheAhI, sattA eka eka akha`Da akhAdhita; Iddha siddhAMta parava joI, cetana1 anvaya arU vyatireka hAukA samajarUpa bhrama khAI. AreApita sakha dhama Arahe, Anadaghana tata sAI, cetana0 2 je AtmAnI sattA akhaMDa abAdhita eka svarupa che, evI AtmasattAnuM dhyAna vyakti bhAvane ape che. AtmAmAM peAtAnA dhama vinA je anya dharmanA ArApa che, te asatya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 149 A padanA artha karatAM ghaNA vistAra thaI jAya mATe karyAM nathI. tAtpa kahevAnu' e che ke A AtmAnuM abhinna bhAve dhyAna karatAM AtmA te ja paramAtmA rUpa thAya che mATe gurugamathI AtmasvarUpa dhArI, dhama adhama, AkAza, kALa, ane pugaLa, e paMca dravyathI nyArA AtmA asaMkhya pradezI che ema dhArI, tenu svarUpa vicAravuM te saMbadhI prasaMge pada kahe che padma ( rAga prabhAtI cAla ) asA ravarUpavicAro haMsA ! gurugama zailI dhArI re. asA0 pudgalarUpAdikathI nyArA, nila sphaTIka samAnA re; nijasattA tridukAle akhaMDita, kabahu rahe nahi chAneA re a0 1 bhedajJAna sUra udaye jAgI, Atama dhaMdhe lAge re; sthiradRSTi sattA bija dhyAyI, para pariNati tyAgeA re ara ka``dha rAgAdika vArI, zakti zuddha samArI re; jhIleA samatA gaMgA jalame, pAmI dhruvakI tArI re. a0 3 nijaguNu ramatA rAma bhayeA jaba, AtamarAma kahAyA re, buddhisAgara zeAdheA ghaTamAM nijamAM nija parakhAyA re. a0 4 je kaI tattva che. te AtmA ja che. AtmArUpa traNa bhavananA rAjA mUkIne anya rAjAne rAjA mAnavA, te keTalI -baMdhI bhUla che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 samAdhizatakam anya keI moTo mANasa najare paDe te tame tenI keTalI AjIjI kare che ? te savaMthI meTAmAM mATe je AtmA tenI sevAmAM tame samajatA nathI, te moTI bhUla che. have samajo ! pitAnuM zuddha svarUpa eLakhe, asaMkhya pradeza rUpa pitAnA gharamAM vAsa karo, tethI ja abhinna evA AtmAnI upAsanA saphaLa thaze. itIdaM bhAvayennityamavAcAgocaraM padam / svata eva tadApnoti, yato nAvartate punaH // 29 // ehi parama pada bhAviye, vacana agocara sAra; sahaja ti te pAI, phirinahi bhava avatAra. 83 vivecana-e pramANe bhinna ke abhinna game te prakAre AtmasvarUpanI bhAvanA nitya dareka paLe karavI. A prakAranI bhAvanAthI agocara evuM ekSapada pamAya che. mokSapada pAmyA pachI pharIthI tyAMthI pAchA pharatuM nathI. arthAt saMsAramAM AvAgamana nathI. AvuM ekSapada AtmA svayaMmeva pAme che. tibhAva nijaRddhine, AvirbhAva prakAza paramAtama pada te kahyuM, te padane huM dAsa. 1 anAdikALathI che, tene AvirbhAva the, te ja paramAtmapada jANavuM. AtmAnA asaMkhya pradezanI nirmala jyoti che, ane vaLI te pradeza nirAkAra che, te AtmA zuddha sattAe huM chuM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 151 vaLI jema dhRvane tAro acala che, tema mAruM svarUpa paNa sattAthI jotAM acala che. dhruvanA tArAnI peThe AtmA dravyArthika nayanI apekSAe prava che. ayatnasAdhyaM nirvANaM, cittatvaM bhUtajaM yadi / anyathA yogatastasmAnna duHkha yoginAM kvacit // 100 / / vivecana-cetanA lakSaNa Atmatatva je bhUtaja eTale pRthvI, jala, vAyu ane agni e cAra tatvanA samUhathI utpanna thayuM che, evuM mAnIe te nirvANa je makSa te yatnathI sAdhI zakAya nahi. kAraNa ke cAkamatamAM zarIra tyAga pachI rahI zake evA AtmAne abhAva che. cAra bhUtathI utpanna thaele AtmA mAnatAM zarIra naSTa thatAM, AtmA paNa naSTa thaI jAya, kAraNa ke zarIrathI AtmA bhinna cArvAkamatamAM nathI. vaLI sAMkhyamatamAM bhUtaja eTale sahaja siddha AtmA nirlepa che. sAMkhyatamAM kahyuM che ke, "prakRtiH #rthI puratu puravastrArAva7 nistera" prakRti kare che. purUSa te kamaLanA patra samAna nilepa che. te mAtAnusAre AtmA prathamathI ja zuddha ane mukta mAnavAmAM Ave te, nirvANa yatnathI siddha thatuM nathI. - cArvAkamatavALA bhUtathI AtmAnI utpati mAne che, paNa te asatya che. bhUta te jaDa che, ane jaDathI caitanya vastunI utpati nathI mRtaka zarIramAM cArabhUta dekhavAmAM Ave che, paNa tyAM AtmA nathI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra samAdhizatakama AtmA te jJAna guNI che, te arUpI e AtmA te rUpI evAM cAra bhUtanuM kArya nathI, mATe cAra bhUtathI AtmA judo che. anyathA eTale judI rIte yogathI Atma svarUpa svIkAravAmAM Ave to cittavRtti nirodharUpe vegathI nivaNa saheje prApta thAya che ane svarUpamAM ramatA evA gIone chedana bhedana thatAM paNa duHkha thatuM nathI kAraNa ke AnaMda svarUpa patanAM AtmAnA jJAnathI chedanAdithI je utpanna thatuM duHkha jJAna tene abhAva che, mATe sadA kALa yegI sukha anubhave che. pAtaMjala yoganAM aSTa aMga kahe che. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi; e aMge jANavAM. sahaja samAdhithI AtmA paramAtmA rUpa thAya che. zrI vinayavijayajI upAdhyAya ga dvArA AtmAnuM svarUpa varNave che. pada sAdhubhAI sehe janaka rAgI, jAkI sUrata mUla dhUna lAgI, sAdhu so sAdhu aSTakarma zuM jhagaDe, sUnya bAMdhe dharmazALA, sehe zabdakA dhAgA sAthe, jape aja pamALA. sAdhu1 gaMgA jamanA madhya sarasvati, adhara vahe jaladhArA, kariya snAna magana heya beke, teDyA karmadala bhArA. sAdhu 2 Apa atyaMtara ti bIrAje, baMkanAla graha mUlA, pazcima dizAkI khaDakI khole, te bAje anahada turA. sAdhu3 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 153 paMcabhUtakA bhrama miTAyA; chaThAmAMhi samAyA, vinayaprabhu surati milI jaba, phira saMsArana AyA. sAdhu04 yogaviSayaka A padano bhAvArtha yatnathI sAdhya mekSa varNave che, ane sAdhanAvasthAnI ucca sthiti prApta thatAM adbhuta AnaMda pragaTe che, tethI tyAM duHkhanuM leza paNa bhAna thatuM nathI. dodhaka chaMda jJAnIkuM duHkha kucha nahIM, sahaja siddha nirvANa, sukha prakAza anubhava bhaye, sabahI Thaura kalyANa. 84 vivecana--jJAnIne kaI paNa prakAranuM duHkha nathI. jeNe paDu dravya, tenA guNaparyAya tathA nayanikSepAnuM jANa paNuM sArI rIte karyuM che, te jJAnI jANa. jJAnIne saheje mekSa siddha che. sukhano prakAza karanAra anubhava, ghaTamAM utpanna thatAM sarvatra kalyANanI paraMparA prApta thAya che ane saMpUrNa karmane kSaya karI siddhasthAnamAM AtmA gamana kare che. ' "jarmakSAda, nirvALAmadhArati" saMpUrNa karmanA kSayathI, urdhva-mekSa sthAnane jIva pAme che. karma rahita jIvane svabhAvathI ja mokSasthAnamAM gamana karavAne svabhAva che. temane keInI spRhA nathI. bAhya dhana, bAhya vastrAdika tathA bAhya rAjyathI rahita paNa te sarva rAjAonA pUjya che. ane teo ja sukhImAM sukhI che. ' Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam lakSmI, bhega vilAsanu' mukha thoDAkALanu che, mATe te kSaNIka che. ane jJAnathI thatuM sukha te satya ane zAzvata che, mATe te ja Adeya-grahaNa karavA yogya jANavu jyAM upAdhi vaLagatI nathI ane upAdhine saMbaMdha thatAM paNa tethI sadA nyArA rahe che, mATe jJAnI nirUpAdhiyeAge sukhanA bhekatA bane che. saMsAramAM rAjA, zeTha, raMka bhAgI, vidvAna, kalAvAna; sarvAM upAdhirUpa grahathI pakaDAyAM che, mATe teo kharekhara sukhI nathI. jema, viSTAmAM bhUMDa rAce, tema jJAnI bAhya jagatanI upAdhimAM rAcatA nathI. jJAnInile papaNe vartavAthI kama rahita thAya che 154 ajJAnI jayAM jAya, jyAM vase, tyAM sarvatra upAdhi vALu mana heAvAthI. jarAmAtra zAMti pAmatA nathI. ane jJAnI nale papaNe vartavAthI satra, sadA kalyANa pAme che. iglIza, saMskRta, phArathI vigere sAta ATha bhASAnA jANapaNAthI kaI jJAnIpaNuM AvI jatuM nathI. phakta tethI tA bhASA paDita kahevAya che. je adhyAtmazAstranA jANu hAya tathA tenA anu bhavI hAya tathA svAdvAdapaNe AtmasattAne dhyAtA hoya te ja jJAnI jANavA. AtmajJAnIne AstravanA hetue paNa saMvararUpe pariName che. jJAnInI kriyA saphaLa thAya che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 155 rU jJAnI zvAsamAM kaThIna karmane kSaya kare che. ajJAnathI keTibhave tapazcaryAthI paNa karmane kSaya thaI zakatuM nathI. jJAnanI thatuM sukha jJAnI ja jANe che. vANIthI agecara jJAnInuM sukha che, mATe tevA prakAranuM sukha prApta karavA prayatna karo. svapne dRSTe vinaSTe'pi, na nAzo'sti yathA'DatmanaH / tathA jAgaradRSTe'pi, viparyAso vizeSataH // 101 / / dodhaka chaMda supana daSTi sukha nAza te, nyU duHkha lahe na leka; jAgara dRSTi sukha vinaSTameM, nyU budhaA nahi zoka. 85 vivecana-svapnAvasthAmAM daSTa je zarIrAdi tene nAza thatAM jema AtmAno nAza thatuM nathI, te pramANe jAgrata daSTa je zarIrAdi tene nAza thatAM, AtmAne nAza thatuM nathI. kei ema kahe ke svapnadazAmAM brAtine lIdhe Atmane paNa nAza bhAse evI zaMkA karanArane uttama ke te vAta to jAgratane paNa sarakhI che. kemake jene bhrAnti nathI. tene koI paNa manuSya dehanA nAzathI, AtmAne nAza thAya ema mAne ja nahi. mATe ubhayatra AtmAno nAza ghaTatuM nathI. jAgrata ane svapna e be avasthAmAM paNa AtmA avinAzI nitya varte che. vaLI kahe che ke svapnamAM dekhelA padArthanA sukhanA nAzathI, leka duHkha pAmatuM nathI, tema jAgrata avasthAmAM dekhelA padArthanA nAzathI, jJAnIne zeka thato nathI. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 samAdhizatakam have bIjI AtmAnI cAra prakAranI avasthA che, te kahe che. (1) nidrAvasthA, (2) svapnAvasthA, (3) jAgrata avasthA, (4) ujAgara avasthA. bhavya tathA abhavya saMsArI jIvone nidrA tathA svapna e be avasthA hoya, tema ja bhavyane bhavyatvapaNAne paripakavakAla terame guNa ThANe thAya, tyAre e be avasthAne nAza thAya che, ane jAgrata avasthAnI prApti thAya che, ema AnaMdaghana covIzImAM zrI mallinAthanA stavanamAM kahyuM che. vaLI cAra avasthA bIjI kahe che. prathama bahu zayana avasthA, te ghora nidrA rUpa jANavI. bIjI zamana avasthA, te cakSu mIMcavA rUpa jANavI. trIjI jAgrata avasthA, te jAgavA rUpa jANavI. cothI bahu jAgaraNa avasthA jANavI. e cAra avasthAmAM guNAThANAM darzAve che. bahu zayanadazA te prathama bIjA ane trIjA guNaThANe jANavI. bIjI zayanadazA te cothA pAMcamA ane chaThThA guNaThANe jANavI. - trIjI jAgaraNa avasthA te sAtamA, AThamA, navamAM, dazamAM, agIyAramA ane bAramA guNaThANe jANavI. cethI bahu jAgaraNa avasthA, te teramA ane caudamAM guNaThANe jANavI. zrI padmavijayajI mahArAja e pramANe yathArtha kahe che. vizeSArtha te bahuzruta jIve nayacakamathI joI le. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 157 A bhAvArtha te prasaMgane anusarIne lakhyo che. have mULa viSaya upara AvIe. sarvAvasthAmAM AtmA nityapaNe varte che. koI paNa avasthAmAM AtmAne nAza thatuM nathI. AtmAnI mukti arthe mahAkaleza uThAvavAnI jarUra nathI. phakta jJAna bhAvanA mAtrathI ja mukti thaze evI zaMkA. karanArane kahe che. adu khaM bhAvitajJAnaM, kSIyate duHkhasannidhau / tasmAdyathAbalaM, dukhairAtmAnaM bhAvayenmuniH / / 102 / / dodhaka chaMda sukha bhAvita dukha pAyake, kSaya pAve jagajJAna; na rahe sau bahutApame, kemala kula samAna. 06 vivecana-aduHkha eTale kAyakaSTAdi duHkha vinA je bhAvita eTale ekAgratAthI punaH cittamAM dhAraNa kareluM jJAna te kSaya pAme che. kayAre te jJAna kSaya pAme che, te kahe che ke, jyAre duHkha prApta thAya che tyAre. zarIrathI AtmA bhinna che, evuM zAtavedanIyana yoge. bhAvitajJAna duHkhanA vakhatamAM TakI zakatuM nathI. daSTAMta bahu tApamAM kemala puSpa avazya karamAI jAya che, tema sukha bhAvitajJAna duHkha paDavAthI rahe nahIM. mATe potAnI zaktine anusarI duHkha sahana karatA javuM. aneka prakAranAM kaSTa tathA parISaha sahana karavA. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 159 ubhA rahevAthI zarIra ubhuM rahe che, te kema? evI zaMkA karanArane A zloka dvArA pratyuttara Ape che - AtmasaMbadhI prayatnathI zarIramAM vAyu pedA thAya che. vAyunA sthAna bhedathI pAMca bheda thAya che. (1) hRdayamAM prANa vAyu che. (2) gudAmAM apAna vAyu rahe che. (3) nAbhi maMDaLamAM samAna vAyu varte che. (4) kaMTha dezamAM udAna vAyu rahe che, ane (5) sarva zarIramAM vyAna vAyu rahe che. Atma saMbaMdhI prayatna rAga ane dveSathI pravartita che. pUrvokta prakAranA vAyuthI zarIrarUpa je yaMtra te potapitAnAM karma karavA pravarte che. zarIrane yaMtra zAmATe kahyA te jaNAve che ke - kASTanAM banAvelAM siMha vyAdhrAdi yaMtra che, te parapurUSanI preraNAthI pitAne sAdhavAnI aneka prakAranI kriyAo kare che. temaja zarIra paNa kare che eTale ubhayamAM paraspara -samAnatA che. AvA je zarIra yaMtra temane AtmAmAM Aropa tathA anAropa karIne jaDa purU tathA vivekI purUSe zuM kare che te leka dvArA jaNAve che. tAnyatmani samAropya, sAkSANyAste sukhaM jaDaH / tyaktvAropaM punavidvAn , prApnoti paramaM padam // 104 // vivecana--bahirAtmA Indriyo sahita zarIrane AtmAne viSe Ape che, ane huM gere chuM, huM kALe Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 samAdhizatakama, chuM, huM sulocana chuM, ItyAdi abhedAdhyavasAya mAne che. ane jaDa asukhane paNa sukha samajI, e pramANe varte che. paNa je bhedajJAnI antarAtmA che te te Aropa eTale zarIra, mana, vANImAM mAnelI je Atmabuddhi tene tyAga karI AtmAmAM ja AtmapaNAne nirdhAra karI, svasvabhAvamAM ramaNatA karI ane parasvabhAvane pariharI mokSapadapAme che. muktvAparatra parabuddhimahaM dhiyaM ca, saMsAraduHkhajananI, jananAddhimuktaH / jyotirmayaM sukhamupaiti parAtmaniSTha stanmArgametadadhigamya samAdhitantram // 106 // vivecana--jenAthI saMsAra duHkhanI utpati thAya evI. paramAM Atmabuddhi ane ahaMpaNanI buddhi, tene tyAga. karIne saMsAramAMthI vizeSa prakAra mukta thaela ane paramAtmasvarUpane saMvedaka e timaya sukhane pAme che. tene ja mArga A samAdhitaMtra jANanuM te che. bahirAtmA, antarAtmA ane paramAtmA e traNa prakAranA AtmAnuM A graMthamAM pratipAdana karyuM che. paramAtmaphaLa sAdhya che. aMtarAtmA sAdhana che. bahi. rAtmA tyAga karavA yogya che. je bhavya A graMtha jANI svasvarUpanuM dhyAna kare che te paramapadane prApta kare che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 161 dodhaka chaMda ranameM rite subhaTa jyu, gine na bAna prahAra prabhurajanaka hatu tyuM, jJAnI asukha pracAra. 89 vyApArI vyApArameM, sukhakari mAne duHkha; kriyAkaSTa sukhameM gine, nyU vicita muni sukha. 90 vivecana-raNamAM laDatA evA subhaTo bANanA prahArane gaNatA nathI ane yuddhamAMthI pAchA haThatA nathI, tema AtmArUpa prabhune zatru je karma, tenI sAthe laDatA jJAnI duHkhane gaNa nathI. pitAne AtmArUpa prabhu tenuM raMjana kayAre thAya, ke jyAre hArdika zatruo nAsI jAya ane AtmAne traNa bhuvanamAM jaya thAya tyAre AtmArUpa prabhu raMjita thAya che. jyAre Atma prabhu rIjhe tyAre anaMta jJAna, darzana cAritrarUpa ratnatrayane lAbha Ape che, mATe duHkha paNa sahana karIne mahAdikane parAjaya kara gya che. piotAnA svarUpamAM eka dhyAnathI ramatA saheje sarva karmane kSaya thAya che. A eka mokSa mArganI gupta kuMcI che. ' je manuSya haMmezA meha nAza kare, meha nAza karavo ema kahyA kare che ane pitAnA svabhAvamAM ramata nathI tema prayatna paNa karatA nathI, te mekSa kadI pAmI zakato nathI. potAnA svabhAvamAM ramyA vinA traNa koLamAM paNa mukti nathI, ema siddhAMta che. 11 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 samAdhizatakama jema vyApArIne vyApAra karatA aneka prakAranuM duHkha thAya che. chatAM tene sukha karIne mAne che, tema sukha vAMchaka munirAja paNa kiyA kaSTanuM duHkha tene sukha karIne mAne che. cAritra mArga pALatAM, aneka prakAranA parISaha upaje te paNa munirAja te samabhAve sahana kare che. pitAnA AtmAne rUDI rIte svasvarUpa bhAvanAthI bhAve che. saMsAranI mohajALamAM phasAtA nathI. vaLI munirAja jANe che ke A duniyAdArI svapna sarakhI mithyA che, te temAM huM kema rAcuM ? duniyAdArI kadI keInI thaI nathI ane thaze paNa nahIM saMsAranI sarva bAjI che te bAjIgaranI bAjI samAna mithyA che, phakta eka alakha e AmAM te ja satya che ane te AtmasvarUpa huM chuM. mArA AtmAnA jJAnasvarUpamAM masta chuM mAre bIjA keInI yArI nathI, paravA nathI. koI bIje mAruM bhaluM karanAra nathI. pote huM ja mAruM bhalu karanAra chuM. karma je zAtavedanIya athavA azAtA vedanIya rUpaphaLa Ape te, te jyAM sudhI karmanA saMbaMdhamAM chuM tyAM sudhI bhegavavuM paDaze. have karmanI paNa mAre kaI yArI nathI, kAraNa ke karma e jaDa che, ane jaDarUpa karmane vege ja huM duHkhI thAUM chuM, te tene saMgraha have kema karUM? tenI mitratAmAM kazo sAra nathI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 163 anAdikALathI ekendriyAdigatimAM anaMtivAra huM karmanA yoge bhaTaka ane duHkhI thaye. have jANI joIne karmanI sAthe prema karuM ! alabatta have nahi karuM. have meM munipara aMgIkAra karyuM tethI have huM mokSane sAdhaka banyuM. gRhasthAvAsa dhana, strI, kuTuMba choDIne aNagAra thaye, to have eka mokSa vinA mAre bIjI kaI jAtanI spRhA nathI meTA bAdazAhanI paNa mAre paravA nathI. jagatane bAdazAha te karmarAjAne dAsa che tenI DuM kema paravA rAkhuM? te mane zuM ApanAra che? niMdaka puruSe bhale niMde, tema daSI AtmAo doSa jue, te paNa te munirAjane kaMI nathI. jevuM tamAruM mana, tevA tame mAyAnA saMgI ane mAyAnI bhIkha mAganArA saMsArI je samaje tethI kaMI Atmahita thatuM nathI. sArAMza ke saMsArI che munirAjane bhikSuka samaje, gAMDA samaje, to paNa tethI munirAjanuM kazuM bagaDatuM nathI gRhasthAvAsa ane munipara AkAza ane jamIna jeTalo phera che. | munipada meTuM che, ema tIrthakara bhagavAne kahyuM che. paramAtmapada rUpa lakSmI-milkata keInI sahIyArI nathI. je cAritra rUpe prayatna kare, te te paramAtmarUpa lakSamIne pAme. .. munirAja AvI rIte niMdAstutinA vacane calAyamAna thatA nathI. mane jJa ane amane jJamAM samAbhAvI hoya che. saMsArI jI game tema bele te te hIsAbamAM gaNatA nathI. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 samAdhizatakam saMsArI jInI kevI sthiti che, te upAdhyAyajI pada dvArA kahe che. pada dekhe bhAI! mahA vikala saMsArI; duHkhita anAdi mahake kAraNa, rAgadveSa ura bhArI dekhe1. hiMsAraMbha karata sukha samaje, mRSA bele caturAI paradhana harata samartha kahAve, parigraha vadhata baDAI. de.2 vacana rAkhe kAyA daDha rAkhe, miTe na mana capalAI te hote orakI ora, zubhakaraNI dukhadAI dekha 3 jogAsana kare pavana nirAdhe, Atama dRSTi na jAge; kathanI kahata mahaMta kahAve, mamatA mUlana tyAge. dekhe4 Agamaveda siddhAMta pATha sune, hiye ATha mada ANe, jAti lAbha kuLa bala tapa vivA, prabhutA rUpabakhANa khoTa 5. jaDazuM rAce paramapada sAdhe, Atama zakti na suje, vinaya viveka vicAra dravya, guNa paryAya na buje. dekha0 6 jasavAle jasa sunI saMta, tapavAle tapa zo, gunavAle paraguNakuM doSe, matavAle mata piSe dekha0 7 gurU upadeza sahaja udayagata, meha vikalatA chUTe, zrInavijaya sujala vilAsI, acala akSayanidhi ke dekho. 8 padane artha sugama che. upAdhyAyajIe saMsArI jInI jevI sthiti che, tevI varNavI che. | munirAjanI padavI sarva karatAM moTAmAM moTI che, mATe te padanuM grahaNa paramAtmapada arthe karavuM joIe. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 165 ane munivarapaNuM aMgIkAra karI sarva prakAranAM kaSTa je Ave, te samabhAve, sahana karavA evA muni paramamuktinAM sahaja sukha pAme che. have evI parama yAgInI avasthA AdaravI ke jethI sadAkALa sukha prApti thAya. te saMkha'dhI zrI vinavijayajI upAdhyAya gAna kare che keH pada jogI aisA hAya phirU, parama purUSase prIta karuM. Arase prIta harU', jogI 1 niraviSayakI mudrA paheru', mAlA phirA" merA manakI, jJAna dhyAnakI lAThI pakaDuM, bhamUta caDhAvu' prabhuzunakI dvegI0 2 zIla saMtASakI kathA paheruM', viSaya jalAvu dhUNI; pAMca' cAra pere karI pakaruM, tA dilameM na hoya, cArI huMNI. jogI0 3 khapara leze... meM khIjamata kerI, zabda zIMgI khajAu; ghaTa nirjana kheDU, vAMsu laya lagAvu jogI 4 mere sugurune upadeza diyA he, niramala jaMga khatAye; vinaya kahe... meM unaku dhyAvu, jiNe zuddha mA batAyA. jogI5 AvI yAgI avasthA mekSapada ApanAra che. padanA atha sugama che, tethI vistAranA bhayathI bhAvAtha lakhyA nathI. AvI sthitinI prApti karanAra sAdhaka ane'ta Ana'nA anubhava kSaNe kSaNe kare che. munivara jJAna dhyAnamAM ramaNu Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 samAdhizatakama karatA akhaMDa sukhane anubhava pAme che. saMyama mArgamAM merUnI peThe zairya dhAraNa karI varte che dodhaka chaMda kiyA yoga abhyAsa he, phala he jJAna abaMdha donukU jJAnI bhaje, eka mati te aMdha. 91 yoga abhyAsa rU5 kiyA che ane abaMdha evuM jJAna ane kriyA e bemAMthI ekane bhaje. te ajJAnI che.' jJAnavicAkhyAM kSa jJAna ane kriyA e bethI mekSa che. kahyuM che ke parasparaM ko'pi yogaH, kriyAjJAnavizeSayoH / strIpuMsayorivAnanda, prasUte paramAtmajam / / 1 // bhAgyaM paMgUpamaM puMsAM, vyavasAyo'ndhasannibhaH / yathAsiddhistayooMge, tathA zAnacaritrayoH // 2 // jJAna ane kriyA bethI tpati thAya che. ahiM mokSamArganA abhimukha karanArI te kiyA jANavI. dharmajJAna rUpa kiyA jANavI. ArtadhyAna ane rodradhyAna rUpa kiyAne tyAga karavo. rAgadveSathI rahita thaI, aMtaramAM upayoga rAkhI je kiyA kare te saphaLa thAya che. jJAnane mahImA te anaMta che. prathama jJAna ane pazcAta kiyA jANavI. jJAna vinA AtmasvarUpa ane kiyAsvarUpa paNa jANavAmAM AvatuM nathI, te pachI ajJAnI samyaka kiyA zI rIte karI zake, alabatta ajJAnI samyapha kriyA karI zakatuM nathI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam 167 sUtra mukhe gokhI gayA ane te sarva sUtra mukhe karI gayA paNa tene bhAvArtha jANuM A stravane tyAga ane saMvarane tyAga Adara karyo nahi, tyAM sudhI phakta zuka paMDita samAna jANa. jema eka gRhasthane ghera popaTa hatuM tene sArI rIte belatAM zIkhavyuM, pipaTa belavAmAM bahu vAcALa thayo. pipaTanA mAlIke vicAryuM ke kaI divasa lAga joI bilADI pipaTane mArI nAMkhaze; mATe tene eka sUtra zIkhavuM ke jethI te marI jAya nahi pipaTa je pAMjarAmAM rahetuM hatuM. tyAMthI uparanA bhAgamAM thaI nAsI javAya evI rIte pAMjarAnI goThavaNa karI hatI. pipaTanA dhaNIe sUtra zIkhavyuM, vIstrI tava mAT kAnA' A pATha pipaTe mukhe karyo, paNa tene bhAvArtha samaje nahi. * eka divasa kharekhara bilADI AvI. pipaTa bilADIne oLakhate nahote. bilADIe jhaDapa mArI pipaTane pakaDe, to paNa pipaTa billI Ave taba bhAga jAnA ema pikAra karavA lAge ane aMte te marI gaye. tema anekanAM sUtro gekhI lIdhAM paNa tene bhAvArtha samajavAmAM na Ave, samajyA pachI jIvanamAM utAravAmAM na Ave to piTanA jevI gati thAya che. mATe bhAvArtha rUpa jJAna te ja jJAna jANavuM. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 samAdhizatakam je kaMI dharma karavAmAM Ave che, tene paramArtha jANa vAmAM nahi Ave te karelI dharmanI kriyA phaladAyaka thatI nathI. tema kahyuM che ke kathA purANI baha kare re, rAma rAma kIra jaMpe paramAratha pAme so purA, nahIM vaLe kaMI ga; zurAnI gati zurA jANe re, tyAM te kAyara tharathara kaMpe tema ekaluM zuSkajJAna paNa Atmahita karI zakatuM nathI. jJAna ane kriyAmAM moTuM aMtara che. zrIyazavijyajI upAdhyAya kahe che ke dodhaka chaMda : khajuA samI kriyA kahI, nANA bhANa sama joya; kaliyuga eha paTaMtaro, viralA bUjhe keya. 91 vivecana-khavotanA samAna kriyA che ane te jJAna te sUrya samAna che. kaliyugamAM ATaluM aMtara kaI vIralA jANe che. je jJAna vinA phakta bAkiyAmAM haTha karIne rAcyA mAvyA rahe che, tene zrI upAdhyAyajI ma. upAlaMbha ApatA nANa rahita parihari, ajJAna ja haTha mAtA re; kapaTakiyA yati na hiye, nijamati mAtA re. zrI jina1 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -samAdhizatakam kapaTa na jANe re ApaNo, paranA guhya te khAle re. guNanidhi gurU thakI bAherA, viralA nijamukha bele re. zrI jina02 bahuvidha bAhya kriyA kare, jJAnarahita je TAle re; zata jima adha adekhatA, te teA paDiyA che leAle 2e zrI jina 169 3 jJAnanuM AvuM adbhUta mAhAtmya jANI jJAnAbhyAsa karavA. AtmajJAna jANavu, bAkI sa` ajJAna che. AtmajJAna vinA jIva chu grahaNa kare, athavA zu` tyAge, tenA vicAra karA, mATe jIvArdika navatatva jANI, Atmatattva Adaravu. AtmA a sravathI chUTe evI je AtmabhAvamAM pravRtti karavI, te ja cAritra jANavuM ane te ja kriyA jANavI. evA samyag jJAna ane samyagakriyAnA Adara karaveA. jJAnInI niMdA tathA jJAnanI AzAtanA karavI nahi. jaina dharma dhurAnI gati jJAna vinA zAsana cAlI zakatuM nathI. mATe AtmajJAnanA khapa karavA e hitAvahu che. doSaka chaMda : IcchA zAstra samanA trividha ceAge huM sAra, IcchA nija zakti karI, vikala ceAga vyavahAra. zAstrayoga guNa ThANuko, pUrana vidha AcAra, padya atIta anubhava kahyo, ceAga tRtIya vicAra. 93 92 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakam yAga abhyAsa rUpa kriyA te meAkSa sAdhaka che, mATe tenuM svarupa darzAve che, 170 ceAga zabdathI mana, vacana ane kAyAnA yAganu grahaNa thAya che. tathA AtmAnI sAthe ArvibhAva rUpe jJAna darzana ane cAritranA je melApa (cAga) tene yAga kahe che. ahi' te pAtaMjalAdika graMthAnuyAyI traNa cega kahyA che, tenuM grahaNa karavuM. have te traNa yAganAM nAma kahe che. 1. IcchAyAga 2. zAsrayAga ane 3 sAsthya pratijJAyAga. 1 IcchAyAga-tathAvidha jJAnAvaraNIyAdika karmanA kSayapazama vizeSathI, zravaNa karelA zrutanu' ajJAna laIne karavA vAMchatA puruSane aMtaHkaraNamAM sUtrAnuM IcchikapaNuM" hAya, kiMtu yathArtha Adha hAya naDui te IcchAyAga. ra. zAsrayAga--tattvasvarUpanA zraddhAvata tathA thA svarUpathI rAjakathA, bhaktakathA, dezakathA ane srIkathAno tyAgI tathA pramAda rahita dharma vyApAra ceAgavata ane tItra jJAne karI avirata bhASaNa karanAra tathA tathA tAvidha mehanIya karmInA nAzathI satya pratitIvata evA tathA kAlAdivikala paNAnI khAdhAe aticArAdika deSane jANe te kharA paNu tathA prakAre lAgatA evA aticArAdika deSane TALI zake nahi evA je puruSa tene yathAyAgya guNukANe vatAM, zAsra yoga haiAya che. 3. zAstramAM dekhADelA je upAya tenu atikramaNa karIne zaktinA adhikapaNAthI dha vyApArayeAga Adare, te sAmAthya cAga jANavA. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 samAdhizatakam siddhipada prAptinAM vizeSaNa AmAM bahu che. sAmarthyayogathI sarvajJa pada prApti, siddhipada saukhyaprApti sakalapravacana parijJAprApti thAya che, ItyAdi sarvane sAkSAt lAbhakArI, e trIje yoga jANa. A traNa vegane vicAra "yogadaSTi samuccaya" graMthathI vizeSa prakAre jANavo. dodhaka chaMda rahe yathAbala game, gahe sakala naya sAra, bhAva jainatA so laDe, cAhe na mithyAcAra. 94 mAraga anusArI kriyA, chede so matihIna, kapaTarakriyA bala jaga Thage, bhI bhavajala mIna 95. vivecana-yathAzakti yogabalamAM rahI, je sakala nayane sArA grahaNa kare che, te mithyAcArane IcchatuM nathI, ane te ja bhAvajainatA pAme che. nAma jaina, sthApanA jaina, dravya jaina ane bhAva jaina temAM bhAva jainatA sukhasthAna rUpa che, pUrvokta. lakSaNalakSita jIva pAme che. mokSamArgane anusarI, arthAt mokSamArgamAM sthiti karAvanArI kiyAno je cheda kare che te jIva matihIna jANavo. tema ja kapaTathI kriyAnA bele jagane Thage te paNa saMsAra samudramAM matsyanI peThe paribhramaNa kare che. e kapaTathI je je kriyA karavAmAM Ave che, te niSkala jAya che. jyAM sudhI manamAM kapaTarUpa kALe nAga beThele. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 samAdhizatakama che, tyAM sudhI temAM dharma pravezI zakate nathI. jyAM sudhI manamAM kapaTarUpa agni che, tyAM sudhI temAM dharmanA aMkura ugI nIkaLatA nathI. kiyA rUpa caMdrane grAsa karavAmAM kapaTa te rAhu samAna che. jJAna rUpa parvatane teDavA vA samAna che, kAma rUpa agninI vRddhi karavAmAM kapaTa ghI samAna che. vrata rUpa lakSmIne cara paNa daMbha ja che. ekeka mAsanA upavAsa kare ane nagna rahe te paNa jyAM sudhI manamAM kapaTa che, tyAMsudhI tapa, japa sarva niSphaLa jANavuM. kezanuM luMcavuM, bhUmi upara zayana karavuM, bhikSA mAgavI, zIlavratAdika pALavA suMdara che, kapaTane tyAga kare duSkara che. je pitAne AtmAnI vaDAI ka, ghaNuM kapaTa kare ane pArakAnA dUSaNa lekenI AgaLa kahe, te puruSanI dharma kiyA saphaLa thatI nathI, mATe nirdabha kiyA rUDI rIte aMtaramAM upaga rAkhI karavI. tadadheta ane amRtakiyA zAzvata sukha utpanna karanArI che, mATe te kiyAnuM avalaMbana karI AtmAhita sAdhavuM. dodhaka chaMda nija nija matame lari pare, nayavAdI bahuraMga, udAsInatA pariNa, jJAnIkuM saravaMga. 96 dau la tihAM eka paraM, dekhanameM duHkha nahi, udAsInatA sukhasadana, para pravRtti duHkha chAhi. 97 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 173 vivecana-ekeka nayanA pakSagrahI vAdIo, potapotAnA matamAM paraspara khaMDana maMDana karI laDI mare che. te nayavAdI ene jhagaDe dekhI jJAnInA sarvAMgamAM udAsInatA pariName che. ahebIcArA ekeka nayapakSAgrahe anyanA kathananuM khaMDana kare che ane pitAne Icchita nayanuM pratipAdana karI, pakSapAtamAM paDe che. be vAdIo laDe tyAM ekanI hAra thavAthI ja te. dekhavAmAM duHkha nathI. paNa temAM praveza karI nayavAdathI haTha kadAgraha karavAthI duHkha thAya che. jJAnI AvuM nayavAdIenuM svarUpa jANIne udAsInatAbhAve rahe che udAsInatA kevI che, te kahe che ke udAsInatA sukhanuM sadana che, eTale ghara che ane paramAM pravRtti karavI, te duHkhanI chAyA che. jJAnI nirapakSapaNe vatI paramAM pravRtti. karato nathI. vastu gate vastusvarUpa pAmatAM jJAnIne vAdavivAda rahetuM nathI. dodhaka chaMda udAsInatA suralatA, samatAsa phaLa cAkhI, parapekhanameM matapare, nija guNa nija rAkhI. 98 udAsInatA jJAna phalaka para pravRtti hai moha, zubha jAne sau Adare, udita viveka praha. 9 | bhAvArtha-udAsInatA te suravelaDI che, tenuM phaLa samatArasa rUpa jANavuM. udAsInatA sevI, samatA phaLano rasa che, bhavya! tuM cAkha. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 samAdhizatakama samatAphaLa rasanA AsvAdanathI tuM anaMtasukha pAmIza. mATe he bhavya ! pitAnA svabhAvamAM ramI, pUrane jovAmAM paDIza nahi. udAsInatA ja jJAnanuM phaLa che, ane paramAM pravRtti karavI, te ja moha che. udita vivekapraha jene che evA bhavya bemAMthI sArUM jANe te Adare. dodhika zatake udharavuM, tanna samAdhi vicAra, ghare eha budha kaMThame, bhAva ratanake hAra. 100 jJAna vimala cAritra, pavi, naMdana sahaja samAdha, muni surapati samatA zacI, raMge rame agAdha. 101 kavi jazavie racya, dedhika zataka pramANa, ehabhAva je mana dhare, sau pAve kalyANa. 102 vivecana-samAdhizAstrane uddhAra doSika chaMdathI uryo che. bhAvaratnone A hAra paMDita puruSo kaMThamAM dhAraNa karo. bhAvaratna AtmAnA guNa jANavA. A pramANe jJAnavaMta muni adhyAtmabhAvamAM ramatA IsamAna sukha bhegave che. ahiM IndranI tulyatA darzAve che. jJAna rU5 vimAnamAM munirAja bese che. IndranA hAthamAM jema ja rahe che, tema munirAja rUpa IndranA hAthamAM cAritra rUpa vA che. Indra jema vajathI parvatane chedI nAkhe che, tema munirUpa Indra cAritrarUpa vajathI karmarUpa ATha parvatane chede che. Indrane jema naMdanavana ramavA mATe che, tema InDasamAna munirAja paNa sahaja samAdhirUpa naMdanavanamAM AnaMda kare che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka 175 Indrane jema paTarANI che. tema munirUpa ne samatArUpa paTarANI che, je samatAnI prAptithI munirAja mamatArUpa kulaTAne cheDe che. samatA saMyama nRpatinI putrI che. ane mamatA maha caMDAlanI beTI che. samatAnuM adbhuta svarUpa che, te zrI upAdhyAyajI ma. pada dvArA kahe che ke - pada cetana ! mamatA chAMDa parIrI, pararamaNIzuM prema na kIje, Adara samatA Apa varIrI. cetana1 mamatA maha caMDAlakI beTI samatA saMjamatRpa kumarIrI, mamatA mukha durgadha asatI, samatA satya sugadha bharIrI. cetana0 2 mamatAse rite dina jAve, samatA nahi keu sAthalarIrI; mamatA hetu bahuta he duzmana, samatAke kaI nahi arIrI. cetana 3 mamatAkI duramati he AlI, DAyaNa jagata anartha karI, samatA zubha mati he AlI, para upagAra guNase bharIrI. cetana 4. mamatA puta bhaye kulapaMpaNa, zeka viyeAga mahA macharIrI, samatA suta hoyaga kevala, dahege divya nizAna ghurIrI. cetana 5 samatA gagana hoya cetana, je tuM dhArIza zikha kharIrI, suja vilAsa laheze te tuM, cidAnandaghana padavI varIrI. cetana 6 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 samAdhizatakama bhAvArtha-padane artha sugama che. evI samatArUpa indrANInI sAthe munirUpa indra sadAkALa akhaMDa sukha bhagave che. samatAnI sAthe ramatAM cetana mana thAya che. mATe che cetana ! tuM paNa samatAno saMga kara. samatA sadA akhaMDa navayauvanane cAhe che. samatA cetanathI karI rasAtI nathI, tema samatAnI prApti thatAM, cauda rAjalokanA jIva paNa kadI rIsAtA nathI. samatAnA saMge je AnaMda cetanane maLe che, tenuM varNana kadApi kALe thaI zakanAra nathI. samatA che te zuddha AtmapariNati che. samatAnI prApti thatAM mukti karatalamAM che, ema jANavuM. paramAtmapadanI prApti te ja samatAnuM kArya che. AtmArUpa prabhu anAdikALathI rIsAI gaye , ane te asaMkhya pradeza ramaNarUpa pitAnA gharamAM AvatA nathI. samatArUpa strImAM evI zakti che ke te kSaNamAM pitAnA AtmArUpa svAmIne manAvI, potAnA gharamAM lAve che. jyAM sudhI manamAM jJAna vairAgya pragaTatuM nathI. tyAM sudhI samatA pragaTatI nathI. jJAnathI svarUpane viveka pragaTa thAya che ane tasvarUpanA vivekathI vairAgya pragaTa thAya che, ane vairAgya pragaTayAthI rAga-dveSathI nivRtti thAya che. kSaNe kSaNe vairAgyane dhAraNa karanAra AtmA svasvarUpa prati aMtara daSTithI jue che ane audayIka bhAvane je bhoga tene bhagavate paNa aMtarathI roga karI jANe che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 177 bhedajJAnathI audayIkabhAvane bhagavate chate paNa savArabhAvamAM ramaNatAthI navIna karma grahaNa karato nathI. upazamabhAva tathA kSayopazamabhAva tathA kSAyIkabhAvathI pragaTa thatA AtmAnA guNemAM rame che. bAhya jagatane vilekIne temAM svasvarUpa bhUlI pariNamI nathI. AtmAnubhava karato chato, AnaMdamAM AnaMda vyatIta kare che. zAtA ane azAtA vedanIyanA yoge sukha tathA duHkha thAya tathA yazanAma karmodayathI yaza thAya ane apayaza nAmakarma udayamAM AvyAthI apayaza thAya, te paNa samatAbhAvathI vairAgya anubhavI jIva zAntapaNe sahana kare che. kahyuM cheanubhavIne eTaluM AnaMdamAM rahevuM re, sukha duHkha Ave tyAre samabhAve sahevuM re, kaMIne kaMI na kahevuM re. anubhavI. 1. zarIramAM rahelA AtmAne paramAtmA rUpa mAnI anubhavI zvAsozvAse AtmAnuM smaraNa kare che. "sodda" eTale jJAna, darzana ane cAritrarUpa ratnatrayIne dhAraka asaMkhya. pradezI paramAtmA te ja huM chuM, ema ajapAjape haMsa. potAnA svarUpe nirmala prakAze che. " huM setuM" e pramANe dhyAna dharato AtmA sahaja samAdhibhAvane pAme che. .. gavidyAnA jJAtA zrI cidAnaMdajI mahArAja gAnabhava pramANe sehe zabdathI dhyAna karatAM AtmAnI jevI. sthiti thAya che, tevI pada dvArA jaNAve che - 12 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 padma seADa' sA'ha' seADa', sAha samAdhizatakam sADahu' seADu' raTanA lagIrI. se!hu'. gilA piMgalA zuSamaNA sAdhake, aruNa patithi prema pagIrI, aMkanAla khaTacakra bhedake, dazama dvAra zubha jyAta jagIrI. sArDA. 1 khulata kapATa nija pAyA, janma jarA bhayabhIta bhagIrI; kAcazakala de ciMtAmaNi, le kumatI kuTilaku sahaja ThagIrI. sAha...0 2 vyApaka sakala svarUpa lakhyuM| ima, jima nabhame maga lahuta khagIrI; cidAnanda Ananda Anandamaya mUrati, nirakhita premabharI buddhithagIrI. sAha'0 3 yeAgavidyAmAM sAha' zabdano je ajapAjApa darzAvyA che, tene ahiM anukrama cidAna dajIe batAvyeA che. IMDA, piMgalA, suSumhA e traNa nADIe zarIramAM varte che, tenu sAdhana tathA vaMkanAlanu svarUpa tathA SaTUcaka bhedana tathA dazamadvAramAM AtmayaiAtinA prakAza Adi sakalabhedanu svarUpa ahiM vistAranA bhaye lakhyuM nathI. mATe tene bhASA gurugamathI dhAravA tathA vaLI yeAgavidyAnu svarUpa gurugamathI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 179 dhAravuM joIe gAbhyAsamAM gurugama vinA pravartavuM nahI. zrI cidAna daie keganA anubhavathI A pada racyuM che. . e pramANe huM zabdane, AtmA prathama vikalpa samAdhibhAvane pAmI, aMte nirvikalpa samAdhibhAvanI prApti kare che. AtmAnI ucca dazA prApta karAvI ApanAra vairAgya tathA jJAna che. vairAgya vinAnuM jJAna AtmAnI paramAtmadazA pragaTAvI ApanAra nathI. prathama sAdhanadazAmAM vairAgyathI bhedajJAnanI puSTi thAya che ane bhedajJAnathI svaparane bheda bhAse che. ane bhedajJAnathI AtmA saMvarabhAvamAM ramI siddhapada pAme che. medavijJAnata: siddhA, siddhA ye kila kecana / tasyaivA'bhAvato baddhA-baddhA ye kila kecana // 1 // vivecana--je kaI AtmAo siddha thayA che, te bheda vijJAnathI ane je kaMI jIva saMsAramAM baMdhAyA che, te bheda vijJAnanA abhAvathI ja jANavA. bhavya jIva bhedajJAna pAmI alpakALamAM saMsAra samudra tarI jAya che. bhavyajIva svarUpAbhimukha thaI AdhyAtmaciMtana bhAvanAmAM ramaNa e moTAmAM moTo dharma che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 samAdhizatakam aMtaradaSTithI jotAM Abhikadharma ja kharekhara moTo dharma jaNAya che. carmacakSuthI dharma mArga jotAM sakala saMsArI je bhUlyA che. zrI AnandaghanajI mahArAja kahe che ke- carama nayaNa karI mAraga jevatAM re, bhU sayala saMsAra jeNe nayaNe mAraga joIe re, nayaNa te divya vicAra paMthaDe nihALa re bIjA jina taNe re. sArAMza ke adhyAtmadazA e paramapathane utkRSTa mArga che. anyatra paNa kahyuM che ke yAvajIvaM sadAkAlaM, nayedadhyAtmacintayA / kiMcinnAvasaraM dadyAt , kAmadInAM manAgapi // 2 // sadAkAla sarvajIvana adhyAtma-ciMtanathI gALavuM. kAmAdi zatruone hRdayamAM praveza karavAne jarA mAtra paNa samaya Apavo nahi. kAma ! tuM dUra thA, kedha ! tuM dUra thA ema belI kAma kedhane kADhavA mATe je prayatna karavo te khoTo che, kAraNa ke ema bolavA mAtrathI te dUra thatA nathI. jyAre AtmA AdhyAtmasvarUpamAM ramaNa kare che ane zuddha upayogathI AtmadhyAnamAM sthiratA thAya che, tyAre pitAnI meLe ja kAma, krodha, lebha, meha, matsara ane mAyAdi zatruo nAsI jAya che. ahiM daSTAMta Ape che ke, jema sUryane udaya thatAM piotAnI meLe aMdhakAra nAza pAme che, tema AtmA adhyAtmabhAvamAM ramatAM, rAgadveSAdi zatruo nAsI jAya che, mATe AdhyAtmaciMtvana avicchinna dhArAthI hRdayamAM karavuM. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 181 aneka prakAranAM zAstrane abhyAsa karyo hoya, paNa jyAM sudhI AtmasvarUpamAM niSThA thaI nathI, tyAM sudhI sarva zAstrAbhyAsa niSphaLa jANavo. vAMjaNI gAyane ghAsa khavarAvavAthI jema dUdhane lAbha thato nathI, tema je puruSane AtmasvarUpanI cAhanA na heya tene aneka prakArane zAstrane abhyAsa aneka bhASAnuM jANapaNu, te sarva niSphaLa jANavuM. pitAnA svarUpane -sAkSAtkAra karavA prayatna kare. acadravyathI eTale (1) dharmAstikA dravya asaMkhya pradezI kAkAzamAM vyApI rahyuM che. te arUpI che, acetana che, akiya che ane cAlavAmAM sAhAcya ApavI te teno dharma che. (2) adharmAstikAya dravya che. te lokAkAza vyApI asaMkhya pradeza che, thira rahevAmAM sahAcya guNa kartA che, akiya, arUpI tathA acetana che. (3) AkAzAstikAya dravya che te lokAloka vyApI che. ane te anantapradeza che, arUpI che, akiya che, acetana che. | (4) pudgalAstikAya dravya kAkAza vyApI che. ane tenAmAM varNa gaMdha, rasa, ane sparza guNa rahelA che. te rUpI che, acetana che, sakriya che, puraNu, galana, saDaNa, vidhvaMsaNa svabhAvavALuM pudgala dravya che. pudgala paramANuo anaMta che. pudgala paramANu bhegA maLatAM skaMdha thAya che. pudgala skaMdhanA be bheda che. eka sacitta pudgala skaMdha ane bIjA acitta pudgala sakaMdha che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 samAdhizatakama jIvane lAgelA je skache te sacitta skaMdha kahevAya. che ane jIvathI chUTA je skaMdho che te acitta skaMdha kahevAya che. (5) jIvadravya che. cAritrAdi jIvanA guNe jANavA, kAkAzamAM vyApIne chavadravya rahe che. te arUpI che, sacetana che, sakriya che, jIvadravya anaMtA che. jIvanA be bheda che. (1) saMsArI ane (2) siddha jIva jANavA. (6) chaDuM kAladravya che, te upacArathI dravya jANavuM. A SaDudravyamAM anaMta guNaparyAya rahe che. tenuM vistArathI svarUpa jevuM hoya te AgamasAra vigere graMtha jevA. ahi tene vistAra karyo nathI. A SaDUtavyamAM Atmadravya upAdeya che ane bAkInA dravya hoya, eTale tyAga karavA yoga che. temAM paNa dharmAstikAya tathA adharmAstikAya tathA AkAzAstikAya e traNa dravyathI AtmaguNane ghAta thato nathI.. karmarUpa je pudgaladravya che, tenAthI AtmAnA guNano gha ta. thAya che. ziSya prazna-karma rUpa je pudgala sadho che, te te acetana che, te te kaMI samajatA nathI, to te AtmA guNene ghAta zI rIte karI zake. vaLI kama zuM jANe ke huM AtmAne lAguM? mATe samajAvo ke karma zI rIte AtmAne lAge che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 samAdhizatakama guru-he ziSya ! ekAgracittathI zravaNa kara. karma be prakAranuM che. 1 dravya karma ane 2 bhAvakarma. temAM dravyakarma aSTakarma svarUpa che, ane rAgadvepa che, te bhAvakarma, dravyakarmanA baMdhamAM kAraNa che. TheSa che, rAga te AtmAnI azuddha pariNati che. anAdikALathI AtmA rAga, dveSanI azuddha pariNatithI azuddha banyA che. have mULa viSaya upara AvIne kahevAnuM ke jema lohacuMbakamAM evI zakti rahI che ke, te seyane pitAnI bhaNI AkarSe che. tema AtmAnI azuddha pariNatimAM svabhAve ja evI zakti rahI che ke, te putrabha skaMdhane kheMcI karmarUpe pariNamAve che. pudgala kaMdho paNa karmarUpa pariName che. vaLI kahyuM ke, pudgala sakaMdha che te acetana che, tethI te kaMI samajatA nathI te te AtmaguNane zI rIte ghAta karI zake. tenA uttaramAM kahevAnuM ke, tAlapuTa viSanA paramANu o acetana che, tenAmAM bIjAne ghAta karavo evI samajaNa nathI, chatAM je kaI tAlapuTa viSa bhakSaNa kare che, te te tAlapuTa viSanI zaktithI turata prANa choDI de che. tevI rIte karma paNa acetana che, paNa te jene lAge che, tenA AtmAnA guNanuM AcchAdana kare che ane tethI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 samAdhizatakam AtmAnA guNe tibhAve varte che, tethI AtmaguNane ghAta karyo ema kahevAya che. karma zuM jANe ke huM AtmAne lAguM? tenA uttaramAM samajavAnuM ke kema te acetana che, tethI te kaMI samajI zakatuM nathI. paNa lecuMbaka tathA seyanA dRSTAMta pramANe AtmAnI azuddha pariNatimAM karma kheMcavAnI zakti rahI che. pitAnI zaktithI azuddha pariNati karmaNA daliyAM kheMcI AtmAnI sAthe aSTakarma rUpe pariNAve che. pudgala rUpa je karma te potAnI meLe kaMi lAgI zakatuM nathI. azuddha pariNati te jyAre nAza thAya che, tyAre karmanuM grahaNa thatuM nathI. ghAtI karmanuM grahaNa azuddha pariNatinA sadubhAve che. temAM guNaThANe kevalIne karmane baMdha thAya che te vedanIya karmano baMdha samaja. prathama samaye karma bAMdhe che, bIjA samaye karma vede che ane trIjA samaye karma nirjarAve che. keI kaheze ke tyAre temAM guNaThANe kamane baMdha thAya che, te tyAM vartatA evA kevalIne azuddha pariNati hoya ke kema? tenA uttaramAM samAdhAna ke rAga, dveSa, ajJAna, pramAda, mahAdikanA sadbhAve azuddha pariNati kahevAya che. temAM guNANe vartatA evA kevalIe ghAtI karmano kSaya karyo che, tethI azuddha pariNatine temaNe nAza karyo che. teramAM guNaThANe karmane baMdha zAthI thAya che? Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 185 tenA uttaramAM kahevAnuM ke, tyAM yogathI baMdha che. ane vedanIya rU5 aghAtI karmane baMdha kaMI hIsAbamAM nathI, tethI kaMI janma, jarA maraNanA pherA prApta thatA nathI. azuddha pariNatithI AtmA karmanuM grahaNa kare che, ane jyAre AtmA zuddha pariNatinuM sevana kare che, tyAre te karma grahaNa karatuM nathI. bheda jJAnathI antarAtmA potAnA zuddha svarUpa sanmukha thatAM karmane nAza karI AtmA paramAtmArUpa prakAze che. zuddha pariNati ane azuddha pariNati paNa AtmAnI che. azuddha pariNatine kartA tathA zuddha pariNatine kartA paNa AtmA ja che. pitAnA svabhAvamAM rame te zuddha paritino kartA AtmA thAya che A AtmA ja karmane kartA che. AtmA ja karmanAza kare che. he cetana! je te pitAnA svabhAvamAM rame te traNa jagatanI lakSamI paNa dAsI samAna thAya che. have sarva prakAranI bAhya AzA choDIne pitAnA svarUpane pyAsI thA. je bAhya vastunI AzA dhAre che, te bAhya vastu kSaNika vinAzI che. tAruM svarUpa avinAzI che, mATe tuM jJAnathI pitAnA svarUpano abhyAsI thA. . te saMbaMdhI zrI yazovijayajI upAdhyAyajI pada gAya Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 samAdhizatakama rU pada cetana ! je tuM jJAna abhyAsI, Apa hi bAMdhe, Apa hi choDe, nijamati zakti vikAsI cetana- 1 je tuM Apa svabhAve khele, AzA charI udAsI suranara kinnara nAyaka saMpatti, te tuja gharakI dAsI. cetana. 2 maha cera jana guna dhana luse, deta Asagala phesI; AzA chera udAsa rahe che, te uttama sanyAsI. cetana 3 jega laI para AzA gharata che, yAhI jagameM hAsI, tuM jAne meM gunakuM saMcu, guna te jAve nAzI. cetana 4 pudgalakI tuM Aza dharata che, te sabahI vinAzI; tuM te bhinnarUpa he unate, cidAnaMda avinAzI. cetana 5 dhana kharace nara bahuta gumAne, karavata leve kAzI; te bhI duHkhake anta na Ave, je AzA nahIM ghAsI. cetana6 sukhajala viSaya mRgatRSNA, heta mUhamati pyAsI: vibhramabhUmi bhaI para AsI, tuM te sahaja vilAsI. cetana. 7 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 187 yAke pitA meha duHkha bhrAtA. hota viSayadati mAsI, bhava suta bharatA avirati prAnI, mithyAmati e hasI cetana 8 AsA chora rahe che jegI, se have ziva vAsI, unake sujasa bakhAne jJAtA, antaradRSTi prakAzI. cetana- 9 bhAvArtha-sugama che. zrI upAdhyAyajInI vANI ati gaMbhIra che. bAhya AzA dharate, prANI kadI sukhI thatuM nathI. jhAMjhavAnA jaLanI samAna bAhya padArtho pitAnA kadI thayA nathI, ane thaze paNa nahi. AzA choDIne ja rahe che, te gI zivanagarIne vAsI thAya che ema hRdayamAM upadeza samajI, AsavanA hetuo dUra karavA ane saMvarabhAvanAnuM sevana karavuM. AtmadhyAnamAM sadAkALa pravRtti karavI, nirvikalpa AtmasvabhAvamAM sthira rahevuM. rUpAtIta evuM AtmadhyAna te moTAmAM moTuM che ane dhyAnanI prApti mATe piMDastha dhyAna pradhAna paNe varte che. " yama, niyama, Asana, prANayAma, pratyAhArAdinA kamathI piThastha dhyAnanI siddhi thAya che. piMDastha dhyAnanI sthiratAe rUpAtIta jJAnano aMza - ' anubhava gecara thaI zake, ane te saMbaMdhI gIrAja zrI 'cinandajI kahe che ke - Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 samAdhizatakama pada (rAga soraTha) AtamapyAna samAna jagameM, sAdhana navi koI Ana. A0 rUpAtIta dhyAnake kAraNa, rUpathAdika jANa; tAhameM piMDasva dhyAna puna, dhyAtAkuM paradhAna. A0 te piMDastha dhyAna kima kariye, tAko epa vidhAna; recaka pUraka kuMbhaka zAMtika, kara sukha mana ghara Ana. A prANa samAna udAna vyAna ha, sama kara gaye apAna, sahaja subhAva suraMga sabhAmeM, anubhava anahada tAna. 0 kara Asana dhare zucisama mudrA, gahi gurugama ejJAna; ajapAjApasThuM samarane zubha, kara anubhava rasapAna. A AtamadhyAna bharatacakI lo, bhavana ArIsA jJAna, cidAnanda zubhayAna yoge jana, pAvata pada nivANa. A bhAvArtha sugama che. A padamAM piMDastha dhyAnanI siddhi arthe kama darzAvyo che. recaka pUraka ane kuMbhaka e traNa prakAre prANAyAmanI sthiti che. A pramANe AtmadhyAna karate jIva mokSapadanI prApti kare che. sAdhya pada mokSapada che. AtmA te ja paramAtmA che. AtmAnI paramAtmapada prAptitAM ATha karma aMtarAya karanAra che. jema ghAsanI moTI gaMjI hoya temAM jarA leza mAtra agni mUkavAmAM Ave, to te baLIne bhasma thaI jAya che, tema ATha karma paNa dhyAnAgnithI baLIne bhasma Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 189 thaI jAya che. mATe bhavya jIvo! AtmadhyAnane bahu khapa karaje. AyuSya sthitine bharose nathI. duniyAmAMnI kaI vastu parabhavamAM sAthe AvanAra nathI, ema nizcayathI mAnajo. rAjA, raMka, zeTha, bhegI, rogI, Adi sarva zarIra cheDI paragati bhajanArA thayA. AtmA rUpa paramAtmAnuM bhajana eTale sevana karI levuM. sArAmAM sAra paramAtmAsvarUpanuM bhajana jANavuM. nizcayanaya hRdayamAM dhAraNa karavo ane vyavahAranayathI vartavuM. zabdanaya, samabhirUDhanaya tathA evaMbhUtanaya, te nizcaya nayanA bheda che. ane naigamaya, saMgrahanaya, vyavahAranaya ane jusUtranaya e cAra naya che, te vyavahAranA bheda che. nizcayanaya sAdhya evuM AtmasvarUpa jANuM vyavahAranayane. tyAga nahi. siddhAMtamAM kahyuM che ke - jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAra-nicchye muyaha / vavahAranaocchee titthucche o. jo bhaNi o // 1 // je jinamatane aMgIkAra kare te vyavahAranaya ane nizcayanayane mUkaze nahi. vyavahAranayane cheda karatAM tIrthane uccheda thAya, mATe vyavahAranayathI thatI dharmanI pravRtti. mUkavI nahIM. vyavahArane niSedha kare nahIM. - sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa tIrthanI unnatI. tathA tIrthanI zobhA tathA utpatti vyavahAranayathI che. vyahAranaya mAtA samAna che. vyahAranayanuM AlaMbana jIvane. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 samAdhizatakama hitakArI che. jJAna vinA ekale vyavahAramArga paNa hita kAraka nathI. vyavahAranaya dUdha samAna che. ane nizcayanaya dhRtasamAna che. - zuddha vyavahArane Adara kare, dharmanI kriyAonuM avalaMbana karavuM, prabhu pUjA, gurU bhakti, guru vaiyAvacca, gurUmahArAjane zuddha AhAra paNa vaherAvavAM. sakala saMghanI bhakti karavI, jJAnanAM pustaka lakhAvavAM tathA chapAvavAM, gurumahArAjane upadeza sAMbhaLo tathA je je pustaka vAMcavAM temAM guru gama le, nAstikanA saMghamAM ghaNuM AvavuM nahi. zrAvakanA bAra vrata tathA sarvaviratirUpa bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karavI,gurumahArAjane trikAla traNa khamAsamaNa tathA abhuThThio abhiMtaranA pATha sahita vaMdana karavuM. gurune deva samAna dhAravA ItyAdI sarva vyavahAranI karaNInuM avalaMbana bhavya jIvee karavuM, sarva karatAM munipaNuM aMgIkAra karavuM. e moTAmAM moTe mokSamArga che. aneka prakAre pApanI upAdhino vyavahAra che, te dIkSA aMgIkAra karavAthI dUra thAya che. dIkSA grahaNa karI aneka jIve saMsAra samudra tarI gayA, ane tarI jaze. kayAM sUrya ? ane kyAM khadyota? kayAM merUparvata? ane kyAM sarasavane dANa? Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 191 kyAM svayaMbhuramaNa samudra? ane kayAM khAbeciyuM? kyAM Indra? ane kayAM viSkAno kaDe? kyAM naraka? ane kayAM svarga ? kyAM ciMtAmaNi ratna? ane kayAM kAcane kaTako? emAM jeTaluM aMtara che, teTaluM ja gRhastha ane munipaNamAM aMtara che. muni thavA sadAkALa bhavya jIvee hRdayamAM bhAvanA. bhAvavI. jenA manamAM muni thavAnI bhAvanA nathI, te manuSya zrI vItarAgadevanI vANumAM zraddhALu nathI ema. samajavuM. zrI jinezvaranA vacananI zraddhA karavI. zrI jinanA. vacanamAM zaMkA karavI nahi. zuddha zraddhA rAkhavI. gurugama laI SaDadravyanA svarUpanuM jJAna meLavavuM, sadAkALa zopazama. jJAna dvArA dhyAna pravAhadhArA hRdayamAM vahevarAvavI. SacaMdravyanuM na nikSepAthI jJAna thatAM, nizcaya samakti, pragaTe che mATe dravyAnuyogI gItArthanA caraNakamaLa sevavA. - A kALamAM paNa ekAgracittathI pramAda pariharI,. AtmasAdhana karavAmAM Ave to a5bhavamAM muktinI prApti thAya che. rAga dveSanI kSINatA adhyAtmajJAnathI vizeSa thAya che. adhyAtmajJAnathI sahajAnaMda pragaTe che. adhyAtma bhAvanAthI 'AtmAne nizcaya thAya che. ane kALabhaya paNa maTI. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 samAdhizatakam jAya che. adhyAtmajJAnathI janma, jarA maraNanAM baMdhana nAza pAme che. zrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa AtmadhyAnamAM lIna thaI AnaMdamAM AvI nizcayathI kahe che ke ame amara thaI chuM. havethI vAraMvAra maraNa pAmIzuM nahi. evA rahasyanuM pada temanuM gAyeluM che. pada (rAga : sAraMga tathA AzAvarI) aba hama amara bhae na mareMge aba.' yA kAraNa mithyAta dIye taja, kayuM kara deha dhareMge? aba rAga doSa jaga baMdha karata hai, Ino nAza kareMge, mAryo anaMtakAla te prAnI, se hama kAla hareMge. aba0 deha vinAzI huM avinAzI, apanI gati pakare; nAzI jAzI hama thira vAsI, cokhe vaheM nikhareMge. aba0 maryo anaMtavAra bina samA , aba sukha duHkha visare ge; AnaMdaghana nipaTa nikaTa akSara de, nahi samare se mareMge aba0 bhAvArtha-sugama che, chatAM samajAya nahi te tene artha gurugamathI dhArI le. je bhavya adhyAtmajJAnI che. te sahajAnaMdane bhoktA avazya bane che. keTalAka adhyAtmajJAnanA kaMIka jJAtA thaI vyavahAra mArga upara aruci dharAve che, ane sAdhu sAdagI karatAM paNa pitAne gRhasthAzramI chatAM moTA samaje che, te mithyAjJAnamAM paDayA che ema jANavuM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 193 keIka ema kahe ke sAdhu, sAdhvI hAla kayAM che? te tenA vacanathI samajavuM ke te mahAmithyAtvI che, tevI kuzraddhAvALAne saMga paNa kara nahi dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA anusAra hAla paNa sAdhu, sAdhvIne mArga vidyamAna che. je adhyAtmI pUrNa hoya te sAdhu, sAdhvI zrAvaka, zrAvikArUpa tIrthane avazya mAne che. ane tene tIrthakara samAna lekhe che. prasanacaMdra rAjarSinI jema veSa paNa dharmanuM rakSaNa karanAra thAya che. jyAre prasannacaMdra rAjaSinA manamAM durbAna thayuM, tyAre laDAI manamAM ne manamAM karI, ane zatrune mAravA mukuTa upAze, paNa mastake te muMDa hatA, eTale dIkSAvasthAnI yAdI AvI ane pazcAttApa thatA 'nirmala bhAvanA bhAvatAM zukaladhyAnanI prAptithI kevalajJAna pAmyA. tema anya bhavya jIvone paNa veSa dharmamAM sthira kare che, mATe dravyathI paNa munipaNuM pAmavuM mahA durlabha che. moTA puNyanA udayathI pamAya che. mATe sAdhu-sAdavanI bhakti karavI. sArAMza ke adhyAtmajJAna pAmI vyavahArane ucheda kare nahi. vyavahAra ane nizcayanaya che, te caMdra ane sUryanI mAphaka sadAkALa vijayavaMtA varte che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 samAdhizatakama A samAdhizataka graMthanuM punaH punaH vAcana karavuM, manana karavuM, A graMthanA manana vege sahaja samAdhibhAvarUpa svabhAvano ghaTamAM prAdurbhAva thaze. " zrI yazovijayajI upAdhyajIe A saMmadhizataka dodhakachaMdamAM saMskRta samAdhizatakamAMthI uddharI kahyuM che. e samA dhizatakane bhAvArtha je bhavya pite hRdayamAM dhAraNa karaze, ane bIjAne dhAraNa karAvaze, te kalyANanI paraMparA pAmaze. eka vAra vAMcavuM, be vAra vAMcavuM, punaH punaH vAravAra samAdhizatakanuM vivecana vAMcavu tenuM smaraNa karavuM ane tenuM nididhyAsana karavuM. pramAdane tyAgI svAtmaraNamAM AyuSya vyatIta karavuM. punaH punaH manuSya avatAra maLa durlabha che anaMtakALathI A jIva corAzI lAkha chavAyenimAM paribhramaNa kare che. tenuM kAraNa ajJAnadazA che te ajJAnadazAnuM nivAraNa samyagajJAnathI karIne mehanIya karmane nAza karavA cAritravasthAne Adara karavo. samakitadAyaka guru mahArAjanI AjJA pramANe pravatI AtmadharmanuM sevana karavuM. zrutajJAna te anubhavajJAna tathA kevalajJAnane hetu che, mATe kSaye pazamabhAve prApta thatA matijJAna tathA zrutajJAnathI ahaMkAra kare nahi. zabdajJAnanuM phaLa AtmadhyAna aneka prakAranA tattvagraMthane abhyAsa karyo hoya paNa AtmadhyAna tathA Atma Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizatakama 195 samAdhimAM niddha thavAyuM nahi, te zabdajJAnane zrama te zramarUpa jANave. anya matavALA bhAgavatamAM (ekAdaza kadhamAM kahe che -- zabde brahmaNi niSNAto-na niSNAyAt pare yadi / zramastasya zramaphalo-hyadhenumiva rakSataH // 1 // zabda brahmathI para je Atma rUpa brahma te sAdhya che. zabda brahmamAM kuzaLa hoya, paNa parabrahmamamAM kuzaLa na hoya to tene zrama, te zrama phalavALo che. bAkhaDI gAyanI cAkarImAM daSTAMta peThe ahiM samajavuM. - AtmAthI jIvoe vairAgyathI AtmAne bhAve. zrAvakatrata tathA munivratane Adara kare. sAmAyika pauSadha, pratikamaNa, prabhu pUjA karavI. guruvaMdana tathA guruvaiyAvacca tathA gurunI bhakti karavI. sAdhu tathA sAdhvI, zrAvaka tathA zrAvikAnuM bahumAna karavuM. tIrthayAtrAo karavI, Asrava hatuone tyAga karavo. saddagurunI punaH punaH saMgati karavI. vyavahAradharma tathA nizcayadharmanuM jJAna karavuM vyavahAra ' ane nizcaya dharmane Adara kare. jJAnadAna bhavyajIne ApavuM, jJAnapUrvaka kriyAnuM avalaMbana karavuM. pazamabhAvIya jJAnanuM phaLa dhyAna che ane dhyAnanuM phaLa te anubhava jJAna kevalajJAnAdi guNanI pragaTatA jANavI. nizcayadharmanuM varNana che, te nizcaya dharmane Adara karavAne mATe che, paNa vyavahAra dharmanA khaMDana mATe nathI. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 samAdhizatakama. vyavahAra dharmanuM vizeSathI pratipAdana che, te vyavahAra dharmanuM varNana kaMI nizcaya dharmanA khaMDananA arthe nathI. - vyavahAradharma tathA nizcayadharmanI mukhyatA tathA gauNatA. sApekSa buddhithI pratyeka jIvanA adhikAra pramANe jANavI. vyavahAradharma che, te nizcayadharmanuM kAraNa che. sApekSa buddhithI sarva satya che. mAthA - kAlo sahAva niyaI, puvakayaM purisakAraNe ca / samavAye sammataM, egaMte hoi micchataM // // 1 // paMca kAraNanA samavAye kAryotpatti mAnatAM samayakatva hoya che ane ekekane kAraNe mAnatAM mithyAtva jANavuM. sAta nathI paripUrNa evA anekAMta darzanamAM sAgaramAM jema saritAo bhaLe che, tema sarva darzana bhaLe che. je bhavya syAdvAra darzana AdaryuM teNe sarva darzana AdaryA teNe sarva darzana AdaryA, ema syAdvAda daSTithI jANavuM. vaM zrI ratiH zAntiH zAnti: | // OM zaMkhezvarapArzvanAthAya namaH // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60- che 2500 | o o | o o | o o | o 300 che ganiSTha AcArya zrImad buddhisAgara surIzvarajI ma. sA. vicita amulya - pustako vAMco... va'cAve,.. vasAvA, (1) AnaMda ghanapada bhAvArtha bhA. 1-2-3 75-0 0 (2) kamacAga bhA. 1-2-3 (3) paramAtmA jyoti (4) paramAtama darzana (5) yoga dipaka yoga samAdhi (6) jaina brIstI dharma ne mukAbale (7) pUjA saMgraha bhA. 1-2 (8) Abha rIkSA bhAvanA prakAza 4-75 (9) tavajJAna dipIkA 4-75 ? (10) AdhyAtma vyAkhyAna mALA 4-50 (11) snAtra pUjA-maMgala pUjA (12) caMga vidyA (13) zAka vinAzaka graMtha (14) sAMvatsarIka kSamApanA (15) dhyAna vicAra (16) Atmazakti prakAza 3-00 (17) Atama darzana (18) jana sutramAM mU . pUjA (19) saMgha pragati mahAmaMtra 1-0 0 (20) jJAnAmRta 1-00 (21) samAdhizatakam 14-00 -: prApti sthAna :zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa zrI mahuDI (madhupurI) ja ve. mU. pU . TrasTa mu. mahuDI tA. vijApura, ji. mahesANI. -00 * N 8-00 4-00 3-50 * -00 2-00