Book Title: Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1950 Year 11 Ank 17 to 24 and Year 12 Ank 01 to 16
Author(s): Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525935/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1950 - 1950 | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra racha na. bI kara66 prabutha na taMtrI: maNilAla mekamacaMda zAha varSa : 11 eke 4 17 muMbaI: 1 jAnevArI 1950 ravivAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 jIvana e mAnavatAnuM mahAvata che vyAkhyAtA pU. mahAsatI zrI ujjavalakumArajI vRkSanAM pAna jyAre pILA paDI jAya che, tyAre te kharavA te pramANe vartana kare e mAnavI. sukhamAM saMyama ane duHkhamAM mAMDe che. ema jIvanavRkSamAMthI paNa dara bAra kalAke rAta ane zAnti rAkhe te viveka. divasarUpI pAMdaDAM kharI paDe che. aneka divasano samUha e jIMdagI mAnavatAnuM bIjuM sAmarthya te saMyama. dArU pInAra zarAba che. eka divasa jIvanamAMthI ocho thaye jIvanane eka aMza pUre pIvAmAM nukazAna che, ema te samaje ja che, ane te na pIvAne thAya che. jema saritAne pravAha rAtadina akhkhalita vahyuM jAya che, nizcaya paNa kare che. paraMtu mitro maLe che tyAre e nizcaya DagI tema A jIdagI paNa dhakako mAryA vinA vacce jAya che, ane jAya che. enAmAM viveka te che, paNa saMyama nathI. vivekathI ema karatAM eka divasa ene anta Ave che. mRtyune samaya jANIne amalamAM mUkavAnuM baLa, te saMyama, vivekane dIpaka mANaacAnaka AvIne khaDo thAya che. sanA manamAM jAgRta che ja. kheThuM karatAM prathama to mana DaMkhe che. tyAre ema nathI thatuM ke A nizcita mRtyupaLa mATe ApaNe viveka ene cetave che. paNa saMyamanA abhAve e khoTuM kare che, kaMi karIe ? mRtyu to dara paLe AvatuM ja jAya che, paNa e ane tema vAraMvAra karatAM mana jaDa banI jAya che. tyAM vivekano ApaNuM mRtyu che, ema chellI paLa sudhI nathI lAgatuM. A chellI anta Ave che. mANase viveka nA pADe tyAM aTakavuM, vicAravuM paLe ApaNane AzvAsana maLe evuM kaMi na karIe? ane saMyamapAlana karavuM joIe. ApaNe sau atyAre ahIM prabhunI vANI khUba zAntithI - niyamanuM pAlana karavuM te saMyama che. manane khoTuM kAma sAMbhaLI rahyA chIe. ApaNe saMpUrNa svastha beThA chIe. paNa karatAM rokavuM, ane indriyane vijaya kara, te saMyama. cakravartI ra emAM ApaNuM vacce acAnaka eka sarSa dekhAya ? te e paNa je Indriyone gulAma banI rahe te te cakravartI nathI. lAkho svasthatA ane zAMti cAlyAM jaze. kAraNa ke ApaNe sarSamAM ddAo para vijya meLave, paNa Indriya para vijaya meLavI zake, mRtyunI bhayaMkaratA joI zakIe chIe. te parAjita che. Imitation of Christ nAmanA pustakamAM ja AnuM kAraNa ajJAna che. ApaNe te dhagadhagatA tavA jevI lakhyuM che: "Victory Perfect is to triumph over che zaiyAne puSpa jevI sukemaLa banAvIe ane vedanA samaye zAnti na ourselves.' gumAvIe evuM kaMi karIe te sArUM'. bALakane janma thAya che samrATa azokane pautra saMprati e jaina hatuM. eNe 40 karoDa tyAre te raDe che; paNa tyAre ApaNe te khuzI ja thaIe chIe. jene banAvyA hatA. agAu hiMdanI vastI 30 karoDa hatI. e jIvana evuM jIvavuM ke ApaNA mRtyu vakhate bIjA rahe ane ApaNe pahelAM 18 karoDa kahevAtI. eTale jaina dharma hiMdI bahAra paNa hasIe. je ApaNe e paLe hasI zakayA, te jIvana jIvI jANyuM gaNAya. phelAelo hato. saMpratine pitA kuNAla aMdha hato. bALapaNamAM je hasate mukhe marI jaI zake, e mRtyuMjaya che. mahAtmAjIe "he e mosALa raheta, putra kuNAla ATha varSane thaze. tyAre azake rAma! kahIne keTalI svasthatAthI deva choDaye ! e mRtyuMjaya hatA. ema ene mosALa lakhI mokalyuM ke pravINAma kumAra: kumArane bhaNI ja sokreTIse svasthacitte jherane hAle pIdhe. AvuM svastha mRtyu kema vaje. paNa patra lakhanAre lakhyuM: iMdhIvattAm kumAra: kumArane aMdha meLavI zakAya? e eka divasamAM na bane. AkhuM jIvana je sAruM banAvo. ATalI bhUlanuM pariNAma gaMbhIra AvyuM. dhAsamAM eka ja ke gALI zake, te ja AvuM mRtyu meLavI zake. ApaNe bhegane cinagArI paDe, enuM pariNAma zuM Ave? vIMchI eka ja rema mAnavajIvananuM dhyeya banAvI dIdhuM che. paNa jIvana te mAnavatAnI para caTakA bhare tenuM pariNAma zuM? sIDI utaratAM eka ja paLa praptinuM vrata che. mAnavInI zakita kaMI nAnI sUnI nathI. e te AMkha baMdha kare, te TheTha nIce gabaDI paDAya. ema lakhanAranI A vAgha-varU jevA hiMsaka prANIne pUrI zake che ane keLavI paNa zake eka ja bhUla thai. anusvArathI pIyatApUnuM graMthIyatAm thaI che che. e devatAne paNa namAvI zake. maMtrathI bhUtane paNa svAdhIna gayuM. paNa putre to pitAnI AjJA svIkArI ane AMkho kADhI nA banAvI zake. AvI zakitano upayoga mAnavatAne prApta karavA e ApI. kuNAla aMdha thayA. karI zake ane e rIte e jIvanane mahAvata banAvI zake. ghaNe vakhate kuNAla rAjadhAnImAM-paTaNAmAM-Ave che. eka mAnavImAM traNa prakAranuM sAmarthya khIlavuM joIe. paheluM sAruM saMgIta vagADe che. sAMbhaLI leke mugdha bane che. azoka paNa sAtha te viveka, bALaka dIvAnI jyotane sparza karavA jAya che. enI khyAtI sAMbhaLI , ene teDavA pAlakhI mekale che. kumAra nA sparza karatAM te dAjhe che. paNa ekavAra dAjhayA pachI te pharIthI Ave che, paNa moTuM dekhADatuM nathI. e paDadA pAchaLathI gAya che, e tane sparzatA nathI. anubhavathI eNe jJAna meLavyuM e sAMbhaLIne rAjA mugdha bane che. kumAra gItamAM ja pitAnA nAmane viveka, mane sukha ke duHkha zAthI thAya che e samajI zake ane guMthe che, ane azoka camake che. ene kuNAla yAda Ave che ane Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-3644 . .:By" ** * * 1 ts - abaja jIta - + ; ui tA. 1-1-pas te paDadA pAchaLa doDI jAya che. ene ghaNuM duHkha thAya che. paNa AMdhaLA ja heya ne !" vANInA aA asaMyamathI te moTuM yuddha kumAra te kahe che ke meM te rAjya mAMDyuM che. pharaja bajAvyAne jAgyuM. vANIne je durUpayoga kare che, ethI te muMgA pazu sArA. - mane AnaMda che. enuM duHkha mane nathI." AnuM nAma saMyama. : "mAnavajIvananuM trIjuM sAmarthya, kartavyapAlana che. jenI je - kuNAlanA putra saMpratie '16me. varSe digvijaya karyo. e pharaja che ke teNe bajAvavI. emAM ja mAnavajIvananI saphaLatA che, vijayanA AnaMdamAM e mAtAne maLe che, paNa mAtAne AnaMdanathI. rAtadina pILAM pAMdaDAM kharI paDe che, te pAchAM AvatAM nathI. yuddhamAM je hiMsA thaI ene vicAra mAtAne Ave che. e putrane kahe mATe jIvana vahetuM jAya che tyAre pramAda tyAgI jIvanane saphaLa e che ke te ATalI hiMsAdvArA bahAranA zatruo para vijaya meLavya banAvavA viveka, saMyama ane kartavyapAlananA vratane aMgIkAra enI kaMI kiMmata nathI. aMdaranA zatruo para vijaya meLavyuM "karIe.' 7. * - * hoya, te. AnaMda thAya. * * * * * * * * * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: vArSika sabhA kumAra saMprati cAlyA jAya che. ene muni maLe che ane ? e ahiMsAno-upAsaka bane che. Aje jagatanAM rA yomAM , . :- zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA niHzastrIkaraNanI vAta kare che, TharAvo kare che, paNa niHzastrIkaraNa tA. 18-12-49 ravivAranA roja saMdhanA kAryAlayamAM maLI hatI. : thatuM nathI. saMpatie jAhera karyuM ke je khaMDiyA rAjAo zastro pramukhasthAne saMdhanA pramukha zrI. cImanalAla cakubhAI zAha bIrAjyA choDI deze tenI khaMDaNI mApha thaze. A rIte teNe hiMsAne tyAga che. A hatae- AgaLanI vArSika sabhAnI noMdha maMjura thayA bAda saMdhanA karo: anArya dezomAM paNa pracArake mokalyo ane zAtinI daLa maMtrI taraphathI saMdhane gata varSane vRttAnta, saMdhane tathA zrI. bha. sthApanA karI. evI mAnyatA paNa che ke azokane nAme je mo. zAha sArvajanika * vAMcanAlaya pustakAlayane Avaka jAvakane zIlAlekho joIe....chIe te saMpratie karAvyAM hatAH ' ' hIsAba tathA saravaiyuM ane navA varSanuM aMdAjapatra raju karavAmAM AvyA hatA je sarvAnumate maMjura karavAmAM AvyA. hatA. mityu samaye zAti joitI hoya te indriya para saMyama . tyArabAda 'saMdhanA adhikArIo tathA kAryavAhaka samitinA rAkhavo joie. kAne koInI burAI na sAMbhaLe. avaguNa joze , tenAmAM avaguNane saMcaya thaze. guNa joze tenA pratye guNo * 15 sabhyanI cUMTaNInuM kAma hAtha dharavAmAM AvatAM nIce mujabanuM pariNAma AvyuM hatuM. - , , , , , ' AkarSAze. dareka vastumAM guNa ane avaguNa che. temAM zuM grahaNa * karavuM te ApaNe vicAravAnuM che. " navA adhikArIo . : " zrI. cImanalAla cakubhAI zAha-pramukha, zrIkRSNa duryodhanane guNavAnane. zedhavA kahyuM, paNa duryodhanane -- , .I. guNavAna na jaDe. yuddhiSThirane avaguNIne zodhavA kahyuM, paNa ' ' , , , , cImanalAla. pI. zAha upapramukha ene kaI avaguNI na maLe. -jevI dRSTi heya. evuM dekhAya. , maNilAla mokamacaMda zAha ukaraDA upara besavuM che ke bagIcAmAM te ApaNe ja nakakI karI >> dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha } maMtrIo - ramaNalAla. sI. zAha. ' 'S 7. levAnuM che. hRdayamAM gaMdakI bharavI che ke sugaMdha te ApaNe ja che vicAravAnuM che. tamArA eka hAthamAM svarga che ane ekamAM naka . , pravINacaMdra hemacaMda amacaMda-koSAdhyakSa chei. je joIe te mUThI ughADajo. . . . . kAryavAhaka samitinA so ! ' keInI burAI nahi sAMbhaLavAmAM kaMI ja moTuM kAma karavAnuM 1. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA 18. zrI kAMtilA umedacaMda nathI. sAruM jovA sAMbhaLavAnI Teva pADe. galIe galIe " nATaka 3* jayaMtilAla ? baraDIyA ( sInemAe patharAyAM che ane prajAne nirmAlya banAve che. keTalAka ' ,... tArAcaMda ela. koThArI koThArI, 10. e ramaNikalAla maNilAla rAha [. . . . kahe che ke, ame dhArmika citro joIe chIe. paNa dhArmika citra | 4. , nAnacaMdabhAI zAmajI " . . " " 11 , TI. jI. zAha , jovAthI dhArmika thavAya e dalIla jUThI che. 98 TakA prekSako 5. e ratIlAla cImanalAla keDArI che nA 12. i. caMcaLabahena TI. zAha * 13. cha dhIrajalAla dhanajIbhAI che emAMthI kusaMskAra grahaNa kare che. susaMskAra karatAM kusaMskAra vahelA " 6.", jayaMtilAla lallubhAI "" " * zAha ' grahaNa karAya che. . . * * * . . . . . . " ' ' . ' ' ' parIkha : 14. , valabhadAse kulacaMdra mahetA 7. i. jaTubhAI mahetA, ma - .15. , jasumatIbahena manubhAI TolsaToye eka dAkhalo Ape che ke kAMI "mANasanuM ghara 8. . cunilAla kalyANajI kAmadAra 1 1 , ' ', kApaDIA, - baLatuM hatuM. enA ajavALemAM eka mANase pustaka vAMcyuM. ' : - bAda zrI jaTubhAI "mahetAnA tA. 8-12-48 nA roja bIjAe emAMthI bIDI' saLagAvI, trIjAe meM agni para cAra 1. maLela kAryavAhaka samitinI sabhAmAM raju thaela prabuddha jananA banAvI." traNene ghara baLavAthI lAbha thApaNuM e lAbha keTale, ' ' . saMcAlananI javAbadArImAMthI-pitAne anya pravRttiomAM khUba ke, " ane dhare baLavAthI vinAza sajA tenuM nukazAna keTaluM ? ' * |rokANa heIne-mukta karavA viSenA patranA anusaMdhAnamAM carcAne | ApaNuM netrazakita hINI thaI gayAnI phariyAda Ave che. aMte saMcAlananI javAbadArI jema bane tema jaladI saMbhALI . che .kAraNa ApaNe akhane ,saMyama jALavI zakatA nathI. ApaNe levAnuM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhe svIkAryuM hatuM. ane tene [ L, saMyumane badale bhegane, mahatva ApyuM che. jhAjhI meTara ane jhAjhA - sarvAnumate maMjurI maLI hatI. * * * * ' , " " baMgalA hoya te moTo mANasa gaNAya evI bhramaNAmAM " ApaNe - zrI. jaTubhAi mahetAe saMmayane bhAMga ApIne khUba kALa99* paDI gayA chIe. paNa eka mANasa bhegavI keTaluM zakavAne che ? pava, Aja sudhI prabaddha jainana saMcayana ya" te mATe temane sAmagrI vadhe che paNa jogavI zakAtI nathI. jIvananuM dhyeya bhAga - AbhAra mAnavAmAM AvyuM hatuM.. * * * * ! ' nathI, saMyama che, jarUrIyAta, vadhAryo javI e te anAryatA che. " " gata varSanAM saMdhanA cepiDAo tapAsI ApavA badala eca. , ' ' ' . vANInA asaMyamathI te mahAbhAratanuM yuddha sajAyuM. bhAyAvI : pI. kuMbhANInI ku. no AbhAra mAnI **cAlu sAla mATe paNa racanA na pArakhavAthI sthaLane jaLa samajI duryodhane kapaDAM uMcAM temane ja ' oDITara tarIke ' cAlu '' 'rakhavAne nirNaya levAmAM lIdhAM eTale ajune tenI mazkarI karatAM kahyuM ke "AMdhaLAnAM te AvyA hate. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HTTIKra' TWITESTIFIEL TEST SERVICES A T : " 'prada cata tA. 1-1-50 che - zrI. muMbaI jena yuvaka saMgha: vArSika vRttAMta vikrama saMvata 2005 (I.sa. 1949)nI pUrNAhuti sAthe prakIrNa zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdha 21 varSa purA karIne 22 mAM varSamAM gata varSa daramiyAna prAraMbhamAM tA. 28-1-49nA roja praveza kare che. A varSa daramiAna saMdhanI sarva pravRtio pUrvavata Da-bUlacaMdajI jeo "yuneske'nA sTApha TreInIMga DIvIjhananA vaDA eka sarakhI gatimAna rahI che. A pravRttionI paristhiti nIce ' tarIke parIsa jatA hatA, temanA sanmAnamAM zrI. cImanalAla cakumujaba che : bhAI zAhanA pramukha paNa nIce eka vidAya samAraMbha goThavavAmAM zrI, maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya Avyo hato ane te samAraMbhamAM paMDita sukhalAlajI, muni ane pustakAlaya jinavijayajI, zrI jagannAthajI jaina, zrI durlabhajI khetANI vagere , * saMdhanuM upara jaNAvela vAcanAlaya tathA pustakAlaya vyava- aAgevAna vyakitaoe bhAga lIdhe hate. sthita rIte cAle che. vAcanAlayamAM haMmezAM Azare eka vAMcako. gayA varSamAM muMbaI sarakAra taraphathI aneka sAmAjika dhArAo dainika chApAo tathA anya sAmayiko vAMcavA mATe Ave che. ghaDavAmAM AvyA hatA ane dhArAsabhAmAM pasAra karavAmAM AvyA pustakAlayamAM haMmezA sarerAza 40 bhAIo navAM pustaka levA ke hatA. harijana maMdira praveza dhAre, samAja bahiSkAra pratibaMdhaka vaMcAyelAM pustake badalAvavA mATe Ave che. gata varSa daramiyAna dhAre, bebe pablIka TrasTa ekaTa, bebe begasa ekaTa--A badhA A pravRtti pAchaLa rUA. 1746nI khoTa AvelI jemAMthI anya dhArAo upara muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI muMbaI sarakAra prasaMgoe temaja paryuSaNa parva daramiyAna maLelI rU. 1112)nI upara jarUrI nivedana mekalavAmAM AvyA hatA. A dareka madada bAda karatAM rU. 630) nI khoTa navA varSamAM kheMcavI paDI nivedana samAjanI vartamAna vAstavika paristhitine anulakSIne che. cAlu navA varSa mATe rU. 3661 nI kheTa aMdAjavAmAM AvI ghaDavAmAM AvyuM hatuM. A nivedanamAM dezakALa jotAM je sudhArAo che je eka yA bIjI rIte purI karavAnI javAbadArI saMdhanA jarUrI che te bAbatamAM sarakArane pUro Teke ApavAmAM AvyA hatA. zIre rahe che. ane jyAM aucityano bhaMga thate lAge athavA te lokaaiyanI hAnI : prabuddha jaina thavAno saMbhava lAge tyAM sarakAranuM sacoTa dhyAna kheMcavAmAM prabuddha jaina gayA varSa daramiyAna eprIla mAsanI Akhara AvyuM hatuM. sudhI zrI. paramAnadaMbhAI saMbhALatA hatA; tyAra bAda zrI. jaTubhAI saMdhanI sabhya saMkhyA varSanA prAraMbhamAM 285 hatI te ghaTIne mahetA prabuddha jainanuM saMpAdana karI rahyA che. A mATe saMdha Aje 255 thaI che. evI ja rIte prabuddha jinanA grAhakonI temane haNI che. prabuddha jaina khAte gatavarSa daramiyAna rU. 1655 nI khoTa AvI , jemAMthI payuMSaNa daramiyAna maLelI rU. 1000] saMkhyA varSanA prAraMbhamAM 444 hatI te ghaTIne Aje 266 thaI nI madada bAda karatAM bAkI rU. 655) nI kheTa sa dhanA , mAre che. A bAbata tarapha saMdhanA kAryavAhakoe khAsa dhyAna devuM ghaTe * AvI che. che. Avaka jAvakanA hisAba mujaba gata varSamAM saMdhane rUA. 601 * vaidyakIya rAhata nI khoTa AvI che. vaLI saMdhanI Arthika paristhiti chellAM be saMdha taraphathI apAtI vaidyakIya rAhatamAM rU. 190 ne kharca traNa varSathI uttarottara nabaLI paDatI rahI che, jenuM pariNAma thayuM che. A rAhatanI janAno te saMbaMdhamAM prabuddha jainamAM saMdhanI kAryazakita upara paDI rahyuM che. saMdhanI kAryavAhaka samiavAranavAra jAherAta ApavA chatAM bahu ochA kuTuMbe lAbha le tinI gata varSa daramiyAna kula 11 sabhAo bharavAmAM AvI hatI. che. vaidhakIya rAhata mAtra jenene ja apAya che ; mAMdAnI vija- saMdhanA gata varSane A saMkSipta vRttAnta che. saMdhamAM navuM tanAM sAdhanone lAbha sArvajanika rIte apAya che ane tene sAro cetana ane zakti Ave te mATe saMdhanI kAryavAhImAM navuM lehI : lAbha levAya che. umeravAnI jarUra che ane jenA upara kAryavAhIne bejo mUkavAmAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA : Ave temaNe saMdha saMbaMdhe vadhAre kALajI dharAvatA thavAnI, vadhAre che. anya pravRttio jayAre pramANamAM sthira dekhAya che tyAre kAryaparAyaNa banavAnI jarUra che. muMbaI zaheramAM eTaluM ja nahi.. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM ADharSaNa uttarottara vadhatuM jAya che ane tene lAbha 5NuM khuba levAya che, tema ja guNavattAnI draSTie paNa hiMdanI A bAjunA jaina samAjamAM jaina samAjanA sarva paNa tene AMka uMce caDhatA jAya che. A varSanI tA. 21-8-49 vibhAgene pitAmAM antagata karatI, jenonI ekatAne mUrtimaH, thI tA. 28-8-48 sudhInI nava divasanI vyAkhyAnamALAmAM karatI, kemI hovA chatAM paNa kaI paNa prakAranA komavAdathI para AThamA divasanI sabhA rAkasI thIeTaramAM goThavavAmAM AvI hatI rahetI, krAntikArI vicArasaraNIne svIkAratI ane dezavyApI ane bAkInA divasonI sabhAo vilabhAI paTela reDa upara samAja krAntine AvakAratI, spaSTa dayeya ane spaSTa nItine anusaAvela AnaMda bhavananI vyAkhyAnazALAmAM rAkhavAmAM AvI hatI. rIne cAlavAno Agraha rAkhatI ane pratyeka sabhya pAsethI cokkasa . nave divasanI sabhAonuM pramukhasthAna paMDita sukhalAlajIe zobhAvyuM prakAranA zistapAlananI apekSA dharAvatI A eka ja saMsthA che. hatuM. A varSanA vyAkhyAtAo tema ja vyAkhyAnaviSayenI nAmAvali A saMdha jeTalo saceta, niDara ane jAgRta haze teTalA pramANamAM jotAM muMbaI jaina yuvaka saMdha 'sarvadharmasamabhAva'nA AdezanuM te jaina samAjane sAcI doravaNI ApI zakaze. tene. bhUtakALa keTalI suMdara rIte anupAlana kare che tene koine paNa spaSTa uttarottara gauravazALI kAryavAhIthI bharelo che. Aje saMdhanI khyAla AvI zake tema che. muMbaI zaheramAM AvI vyAkhyAnamALA kAryavAhImAM amuka rItanI maMdatA prasaratI jatI dekhAya che anyatra bhAgye ja thAya che. janetara bhAI bahene paNa A che. jaina samAjamAMthI sthiticustatAnI jaDa ukheDavA mATe, vyAkhyAnamALAne sArA pramANamAM lAbha le che. A vyAkhyAnamALAnI sAcI ekatAnI sthApanA karavA mATe, pragatinA rAha, upara laI vyAsapITha uparathI bhinna bhinna dharmanI vizeSajJa vyakitae pota javA mATe, dhArmika vahema pAkhaMDa tathA daMbhane nimLa karavA mATe pitAnA dharmane sAra samajAve che ane vicAra ane kAryakartAo tathA cotarapha satata palaTAtA vAtAvaraNa sAthe jaina samAjanI , pitapatAnA sidhdhAnta ane anubhavavize niHsaMkocapaNe raju ekarUpatA keLavavA mATe AvI sadA dayeyaniSTha ane krAntilakSI - kare che ane pariNAme A vyAkhyAnamALA sAmAnya loko mATe saMsthAnI ghaNI meTI upayogItA che. e upagItAne AdhAra, eka nAnuM sarakhu jJAnaparva banI jAya che. A vyAkhyAnamALA saMsthAnI sakriyatA upara rahe che. A bAbata tarapha pitAnuM dhyAna Avaka jAvakanI dRSTie sAdhAraNa rIte svAzrayI hoya che, kendrita karavA sava' sabhyane prArthanA che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-1-5 * * - - - saMvata 2004 ne Avaka jAvakane hisAba tathA saravaiyuM prabuddha jaina L1324-14-0 lavAjamanA 1934- 8-0 bheTanA 460-0-0 yuvaka saMghanA sabhya pAsethI prabuddha jananA | lavAjamanA 95-13-6 pagAra, bhADuM, lAITa 417- 5-0 pesTa kharca 1699- 4-6 chapAmaNI kharca 10-13-0 paracuraNuM kharca 398- 6-6 kAgaLa kharca 2818- 6-0 665- 4-6 khoTanA 3484-10-6 3484-10-6 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 1124-0-0 2005nAM sabhya lavAjamanA 25-0-0 2004nAM sabhya lavAjamanA 271- 8-0 vyAjanA 145-0-0 bheTanA 957-13- 9 pagAra, bhADuM, lAITa 37-13- 3 pisTa kharca 67ra-14-10 paracuraNa kharca 33- 4- 1 sTezanarI 5- 0-0 chapAmaNI 46 0-0-0 saMghanA sabhyanuM lavAjama prabuddha jainane 1565- 9-0 601-4-10 khoTanA 2166-13-10 216-13-10 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMvata 2005nI sAlanuM saravaiyuM 1100- - 0 rIjharva phaMDa janarala phaMDa gayA varasanA bAkI che cAlu sAlamAM saMdhanI AvakamAM beTa 4838-11- 5 601- 4-10 rekANa pa TakAnA dhI InDIyana hayuma pAi5 ku. lI.nA DIbencarsa rU. 4000 nI pheisavelyunA ' 4236- 6- 2 rekaDabeMkamAM temaja hAthaupara hAtha upara rokaDa 5-7-9 dhI beMka opha inDIA lI. nA cAlu khAtAmAM 5141-2-2 --- -- 5146- 8-11 zrI ma. ma. zAha sArvajanika vAM. pustakAlaya khAte 458-10- 9 bhAI zAntIlAla ThAkarasI zeTha khAte 4237- 6- 7 cAlu sAlamAM pra. jenanI AvakamAM beTa 665- 4- 6 3572- 2- 1 24711- 0 438-8- 9 3183-10- 6 8- 0- 0 75- 1- 6 1212- 9- 0 53 - 0 zrI mAvajata khAtuM . . zrI vyAkhyAnamALA khAtuM zrI pustaka prakAzana khAtuM zrI u5la khAtuM zrI a9pAhAra khAtuM zrI vaidyakIya rAhata khAtuM zrI 2006 nuM sabhya lavAjama khAtuM; 9i891-10-10 9881-10-10 amAe upaluM saravaiyuM, copaDAo, rasIde, vAuca ane beMka pAsabuka sAthe tapAsyuM che ane AthI rIpiTa ApIe chIe ke amArI mAnyatA mujaba ane amane ApavAmAM Avela khabara ane khulAsA pramANe ane copaDAmAM batAvela che te pramANe barAbara mAluma paDayuM che. eca. pI. bhANanI kAma cArTarDa ekAunTanTasa enDa eDITasa" muMbaI tA. 22-11-49 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' ' '12 '* "I * * AMIRPET AMTAKE tA. 1-1-10 139 saMvata 2005 nI sAlane zrI. ma. mo. zAha sArvajanika vAM. pustakAlayano Avaka jAvakano hisAba , 12 17-12-0 vyAjanA . 238- 7-0 daMDanI * 18- 00 pAsa 1112- 8-0 bheTanA 38Ta-13-9 pepara lavAjama kharcanA '681- 4-6 paracuraNuM kharcanA : 2168- 4- pagAra kharcanA 3260- 6-3 2626-11-0 623-11-3 peTanA 3260- 6-3 saMvata 2005nI sAlanuM zrI. e. e. zAha. sArvajanika vAMcanAlaya pustakAlayanuM saravaiyuM 24001-0-0 zrI. ma. e. zAha sA. vAM. pu. khAte jamA. 60-0-0 pharatI lAyabrerI vijhITa khAte jamA 15-0-0 pustaka vadhArA DipojhITa khAte jamA 2170- 2-0 pustaka khAte jamA ' , 3961- 8-0 DipojhITa khAte jamA 458-10-9 muM. jai. yu. saMgha khAte jamA 1145- 0-2 gai sAlanI bacata 1778-11-5 gaI sAlanI bacata 2626-11-0 cAlu sAlanI bheTAdi 10000-0-0 4 TakAnA dhI rAvalagrAma syugara phAma li. nA | DibeMcara rUA. 10000 nI pheIsa velyunA 10000- 0-9 4 TakAnA dhI. sTImanevIgezane ku. li. nA DibeMcaranA rUA. 10000 nI pheIsa velyunA 5000-0-0 4 TakAne jayapura meTala InDasTrIjha li. nA DiseM. rU. 5000 nI pheIsa velyunA, * 7615-0-0 5 TakAnA dhI. bee myu. ImyuvamenTa TrasTa lena. sa. 1926 nA rUA. 3000) nA pheIsa velyunA 445- 6-5 3260- 6-3 cAlu sAlane kharca 28615 ---0 103-10-8 ravizaMkara-u. bhaTTanA khAte 618-14-0 pharanIcara khAte 16- 2-8 nArAyaNa bAbu gurava khAte 1487-13-6 dhI benka opha inDiyAnA cAlu khAtAmAM 821- 7-3 dhI senTrala beMka opha InDiyAnA cAlu khAtAmAM 48- 4-8 rokaDa bAkI hAtha para 1145- 02 ekaMdara bacata. 31811-4-11 31811-4-11 amee upaluM saravaiyuM, cepaDIe, rasIda, vAucare, ane beMka pAsabuka sAthe eca. pI. kuMbhANInI ku. tapAyuM che ane AthI riporTa ApIe chIe ke amArI mAnyatA mujaba ane amane cArTarDa ekAunTanTasa ane eDITasa ApavAmAM AvelA khabara ane khulAsA pramANe ane cepaDAmAM batAvela che te pramANe muMbaI tA. 22-11-49 barAbara mAluma paDayuM che. ' eka manoraMjaka ane preraka utsava kanyAone kAryakrama suMdara hAvA mATe bemata nathI. paraMtu zrI ratanabAI khetANI sthA. jainakulane vArSikotsava amadA nATikAmAM vastunI jamAvaTa thaI zakI nahotI. nATikAnuM mukhya vAdanA mIlamAlIka zeTha zAntilAla maMgaLadAsa zAhanA pramukhapade tA. 4 tatva saMvAde nabaLA hatA, ane bIjI pIMjaNuM vadhu hatI. rAju thI Disembare bhAratIya vidyAbhavanamAM ujavAyA hatA. jemAM sthA. samA lanuM pAtra bhajavavAra ku. kusuma ratilAla zAhe pitAne pATha saMpUrNa rIte sAro bhajavI batAvyuM hatuM, eTaluM ja nahi paraMtu rAsa, janA jANItA agraNIo zrI. cImanalAla pi. zAha, cImanalAla abhinayanRtya ane vyAyAmamAM paNa eNe sArI kuzaLatA meLavelI zAha ca. ane khImacaMda ma. vorAe A zALA tema ja sthA. * jaNAI AvI hatI; eTale badhAmAM A kanyA sauthI vadhu abhijaina keLavaNI maMDaLane hevAla raju karyo hate. zALAnI kanyAoe naMdanane pAtra gaNAya zake. rAsa, samUha nRtya, abhinaya, nRtya, zarasaMdhAna tema ja vyAyAmanA saMsthAnI pragati mATe tenA saMcAlako tathA AgevAna kArya prayoga uparAMta zrI khImacaMda verA likhita eka nATikA "nema- kartAone abhinaMdana ghaTe che. paraMtu A utsava vakhate zrotAone rAjula paNa bhajavI hatI. ' rasa na paDe tevAM lAMbAM bhASaNa karavAne meha teo jAte karI . Akho kAryakrama manoraMjaka ane rasadAyI te nIvaDaze have zakyA nahi. zrotAo eTalA saMskArI hatA ke A kaMTALAbharyo ja, paraMtu ThIka aMze preraka paNa banI zakaye hate. saMsthA kAryakrama temaNe svasthatApUrvaka nibhAvI lIdhe. sthAnakavAsI samAjanI hovA chatAM kAryakramamAM kayAMya samAjagata pramukhazrInuM lakheluM bhASaNa te vadhu kaMTALAbhayu* jaNAtuM saMkucita bhAva dekhAyuM nahotuM. kAryakramamAM je kaMI khAmI hoya hatuM. temanA lAMbA laca bhASaNamAM temane khAsa kaMi navuM kahevAnuM hatuM te te mAtra saMgItanA abhAvanI hatI. ATalA suMdara rAsa, ja nahi. vaLI ApaNu AgevAno kAryakartAo zrImaMta ane dhanikone meLAvaDAeAnAM pramukhasthAne besAravAne meha haju choDI zakayA nathI" nRtya, abhinaye ane vyAyAmanA prage raju karI zakanAra e duHkhada che. A rIte teo zrama, buddhi jJAna ane sevAnA kanyAonI grahaNa zakita viSe to kaMI zaMkA nathI; chatAM siddhAMtonI avagaNanA karI rahyA che, ema mAruM namra maMtavya che. temane zAstrIya te ThIka, paNa haLavA saMgItathI paNa kema jayAM sudhI gurune badale dhana ane sattAne prAdhAnya ApyA karazuM, vaMcita rAkhavAmAM AvI haze te samajAyuM nahi.' tyAM sudhI samAjanI pragati zakaya nathI. jaTubhAI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-5 | dharmaniSTha premAbhAI jetapuranI sAMkaDI bajAramAM premacaMda parikhanI peDhI sauthI premAbhAInAM patnI paNa evAM ja dhamaniSTha hatAM. alabatta, meTI gaNAtI. sAmAnya rIte temanuM kApaDanuM meTuM kAmakAja hatuM. karakasara te vaNikanA jIvanamAM vaNAI gaI ja hoya, chatAM garIba kAThiyAvADamAM kApaDane meTo vepAra jetapuramAM gaNAya che, ane bAIone vAsIdu vaLAvI ke chAza pheravAvI, teo vadhyuM ghaTayuM temAM premacaMda parikhanI peDhI lAkhkhanuM "bijhanesa karavA mATe anna ke phATayuM tuTayuM kapaDuM jarUra ApatAM. bAkI te peTe pAMca paMkAya che. dikarIo paDI hatI, eTale nANuM uDAvI dIdhuM kema pAlave! premacaMda zeThanuM kApaDa uparAMta zarAphI, khAMDa tathA telanuM premAbhAIne jIvanamAM eka ja agatyanuM kAma bAkI rahI gayuM hAjara ane vAyadAnuM moTuM kAmakAja hatuM. rUnA saTTAmAM te temanI hatuM. vidhivijaya pAse lIdhelI pratijJA mujaba temaNe saMdha te sAme ubhA rahevAnI kekanI ja hiMmata cAlatI. kAThiyAvADamAM te kADhayA hatA, ane pite "saMghavInI padavI prApta karI hatI; tema ja ranA rAjA kahevAtA. vidhivijyane badalAmAM AcArya padavI apAvI vijyavidhisUrizvarajI ATalo baLe vepAra ane aDhaLaka saMpatti chatAM emanI banAvyA hatA. paraMtu surijI kaMi premAbhAIthI ochA utare evA sAdAI ane dharma pratye anurAga bahu prazaMsApAtra gaNatAM. nahotA. emaNe premAbhAI pAse pratijJA karAvI hatI, ke emanI temanI dinacaryA "pArevAMnI jArathI zarU thatI. vahelI savAre khAdInI pAse paccIsa lAkhanI muDI purI thaye pAMca lAkhanuM eka thelImAM pAMca zera juvAra bharIne jAte page cAlIne teo cabutare maMdira baMdhAvavuM. jaine nAkhI AvatA. A temane nityaniyama hata; ane e jyAre pitAnI pAse purA pAMca hajAra paNa nahotA, tyAre niyamanuM pAlana karyA vinA cAne pyAle maDhe na mAMDavAnI temanI aDaga paccIsa lAkhanI muDI thavAnI tene bahu AzA nahotI; ane temAMthI pratijJA kadI tUTI nahatI. pachI kIDiyArUM puravuM, devadarzane javuM, pAMca lAkha vAparavA e kaMI meTI vAta paNa nahatI. paNa jyAre ane kapALe tathA kAnanI buTTIo para kesarI TapakA karyA pachI kharekhara tenI muDI pacIza lAkhe pahoMcavA AvI, tyAre ene peDhIe AvavuM, A temane akhaMDita dainika krama hate. ciMtA thavA lAgI. mihakatano pAMcame bhAga Ama khacI nAkhatAM " premacaMda zeTha bajAramAM premAbhAIne nAme jANItA thayA hatA. ene jIva cAlyA nahi. jema jema muDI pacIsa lAkha upara zraddhALu Astika vargamAM premAbhAInI pratiSThA eka dhamaniSTha purUSa vadhatI gaI tema tema vadhArAnI rakama te strInA ane dikarIonA tarIke jAmI hatI. divasa AthamyA pahelAM bhajana karI, dhArmika nAma para caDAvatA gayA. putra te temane thayuM ja nahota; ane kiyAe patAvI, teo Izvarastavana karatA sUI jatA, emanI sUrijInA sarva AzirvAda putraratna meLavavA mATe niSphaLa gayA hatA. nidrA sukhI mANasanI nidrA gaNAtI. paNa Akhare sUrie vANiyAnI kaTibAjI pichAnI ane - premAbhAInI sthAvara jaMgama maLIne paccIsa trIsa lAkhanI temane cetavaNI ApI ke teNe maMdira caNAvavuM ja paDaze. nahitara muDI gaNAtI. A muDI temaNe mAtra be varSanA gALAmAM ja ekaThI tene vizvAsaghAtanA pApe narakanI pIDA Avate bhave bhegavavI paDaze. karI hatI, evI lokavAyakA hatI, ane A kavAyAne jUThI premAbhAIne kharekhara bhaya lAgyo. svarga ane narkanI TharAvavA premAbhAIe kadI prayAsa karyo nahato, ke tene virodha dhaNa vAte temaNe sAdhuone mukhethI sAMbhaLI hatI, paraMtu sudhdhAM paNa karyo nahote. enA para kharI zradhdhA temane kadI beThI nahotI. eTale e vakhate yaMkara duSkALa pravatate hate. comAsuM niSphaLa surinI cetavaNIne prathama te temaNe avagaNI kADhI. paNa pAchaLathI gayuM hatuM; paNa emAsA pahelAM lAkhkha maNa anAja temaNe temanuM mana DhIluM paDatuM gayuM, manamAM Dara pesato gaye ane pitAnA bhaMDAromAM bharI dIdhuM hatuM. pitAnI pAse sAdhAraNa puMjI temane kharAba svapna AvavA lAgyAM. eTale chevaTe sUrine page hatI. thApaNa tema ja uchInI lIdhelI muDI vagere sava dhana temaNe paDI, mAphI mAgI, maMdira baMdhAvavAnI temaNe kabulAta ApI. anAjamAM rokI lIdhuM. A badhuM temaNe "vidhivijya" nAmanA kabUlAta ApI; paNa pAMca lAkhanI rakama temane gaLe jaina sAdhunI sUcanA anusAra karyuM hatuM. premAbhAI ane utare ema nahotuM. have zuM karavuM ? temanI vicakSaNa buddhi bhAga vidhivijya vacce evA karAro thayA hatA ke je premAbhAI zodhavA lAgI; ane kharekhara temaNe bhAge zedhI paNa kADhayo. lAkhanI kamANI meLave, te temaNe eka saMdha kADhI zatrujya paccIza lAkhanI muDI thaye pAMca lAkhanI kiMmatanuM pradakSiNA karAvavI. maMdira baMdhAvavAnuM temaNe vacana ApyuM hatuM; paNa potAnA ja - sAdhunuM sucana phaLyuM. duSkALa paDe ane anAjanA bhAva pAMca lAkha emAM vAparavA; evI spaSTatA te teNe nahetI ja anahada caDI gayA. premAbhAie tene pUrato lAbha lIdhe. anAja karI. eTale temaNe e khAte, pAMca hajAranI muDI judI kADhI, vinA seMkaDe garIo TapoTapa maravA lAgyA; paNa jemanI pAse ane bAkInA cAra lAkha paMcANuM hajAranI rakamane phALe karavAnuM dhana, ghareNuM ke bIjI milakata hatI, temaNe premAbhAIne meM mAgyA zarU karyuM. dAma ApI jIvana TakAvI rAkhyuM. A mahAna dharmakArya mATe gAmanA be AgevAna zeThIyAne " , Ama najIvI muDImAMthI premAbhAI lAkhopati thayA. paNa ene laI premAbhAInI meTara' kAThiyAvADanA nagaromAM pharatI hatI. junAgaDha, jIva dharmiSTha hatA. loka kalyANa mATe bane teTaluM karavAne teo piorabaMdara, jAmanagara ane rAjakoTa pharI AvyA. moTara rAja koTathI sadA tatpara rahetA. eTale bIje varSe jeo jIvatA rahyA hatA, vaDhavANu javA pUra vege doDatI hatI. moTara hAMkI hAMkI hAMkanAra temane paDatara bhAve anAja ApavAnI yojanA temaNe jAhera karI thAkI gayA hatA. sAMja paDI gaI hatI ane rAtri pahelAM vaDhavANa ane keTaluMka saDI gaeluM anAja temaNe A rIte vAparIne pUrA pahoMcavAnuM hatuM. premAbhAI hAMkanArane jhaDapa vadhAravA sucanA Ape paisA upajAvI lIdhA. jatA hatA. hAMkanAranI keDa TaTAra rahevAthI phATatI hatI, ane bhukhyA gAmaDAMnA garIba kheDute ArtanAda karatA temanI pAse AMkhe aMdhArAM AvatAM hatAM. chatAM zeThanA hukama chUTatA hatA, ane AvatA, ane potAnI kaMgAliyata gAtA, tyAre premabhAinuM komaLa teNe te bajAvavAnA hatA. teNe meTara mArI mukI. rasto lagabhaga dila pIgaLI jatuM, ane temane saune vyAje paisA dhIratA. vyAja nija na hato. te, alabatta, aMgaudhAra eTale be traNa TakA te hoya ja. Ama bAmaNabera choDayuM, ne vaLAMka AvyuM. hAMkanAre joyuM -eka kheDUta ane garIbone rAhata ApIne tene bhAre pUnya upArjana karatA. [ A pAna taja bhAra pUnya upajana karatA. gADuM sAme AvatuM hatuM-joyuM, na joyuM, ne meTara athaDAI paDI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tA. 1-1-50 prabuddha jaina A temanI sAthe kAI . rAjendraprasAdanA pramukha sAmAjika ane samasyAone uzkelavAnA vizvazAntivAdI saMmelana ane jaina paraMparA (A saMmelana gayA DIsembara mAsanA prathama saptAha daramiyAna zAntikanitanamAM bharAyuM hatuM; tenuM uttara adhivezana nabaranA antima saptAha daramiyAna sevAgrAma khAte haju hamaNAM ja purUM thayuM che. A prasaMgane anulakSIne paMDita sukhalAlajIe jaina samAjane uddezIne hiMdI bhASAmAM eka lekha lakhyA hatA je pustikAnA AkAramAM pragaTa thayuM che. e lekhane zrI tArAbahena dIpacaMda zAhe anuvAda karyo che jemAMne ardha vibhAga ahiM nIce pragaTa karavAmAM Ave che; avazeSa bhAga AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. A lekhamAM jaina dharma ekAnta nivRttiparAyaNa che ke kema e praznanI paMDitajIe bhAre vizada ane vicArapreraka carcA karI che. jene A vicAraNAnA mane samaje ane duniyAnA AjanA praznone ahiMsAnI dRSTie ukela zodhavA tarapha prerAya ane e dharaNe vicAratAM pitAnA bhAge - je kata'manuM anupAlana Avazyaka lAge te kartavyapaMtha upara vicaratA thAya e zubhAkAMkSApUrvaka prastuta lekha pragaTa karavAmAM Ave che. ' paramAnaMda). bhUmikA che tenuM mukhya kSetra mAnavasamAja che. mAnavasamAjanI nAnAvidha 1946 mAM zrI. haresa elekajhAnDara sahita amuka vyakita- sevAonI sAcI bhAvanAomAMthI anya dareka jAtanA sAmAjika ee gAMdhIjInI sAme eka prastAva mUkyA hatA ke satya ane hitanI javAbadArIne adA karatA chatAM paNa koI paNa prakAranA ahiMsAmAM pUrNa vizvAsa rAkhavAvALA vizvanA keTalAka zAMtivA- yudhdhamAM sazastra bhAga na levAnI vRttine udaya aneka zatAbdiothI dIe temanI sAthe koI zAMta sthA mAM ekAda aThavADiyuM gALe. thayo che. jema jema khristI dharmane vistAra te gaye, bhinna te pachI 1949nA jAnyuArImAM che. rAjendraprasAdanA pramukhapaNA nIce bhinna dezanI sAthe nikaTanA ke dUrano saMbaMdha baMdhAtA gayA ane A vicArane mATe eka beThaka bolAvavAmAM AvI. tenA nirNaya sAmAjika ane rAjakIya javAbadArIonA vadhavA sAthe temAMthI ja anusAra Disembara 1848mAM vizvabharanA 75 ekaniSTha zAMtivI- utpanna thatI aneka samasyAone ukelavAnA prasaMge UbhAM thatA dIonuM samelana bharAI rahyuM che. A saMmelananA AmaMtraNa- gayA tema tema zAMtivAdI manovRtti paNa vikasita thatI gaI, zarUAtamAM dAtAomAM prasidhdha jaina gRhastha paNa sAmela che. vaga'-yudhdha (class-war) ke nAgarika yudhdha (civil war) arthAta jana paramparA pitAnA janmakALavA ja ahiMsAvAdI ane svadezanI aMtagata keAI paNa laDAI jhagaDAmAM sazastra bhAga nahiM levAnI judA judA kSetromAM ahiMsAnA page karatI rahI che, samelananA manovRtti hatI. tyAra bAda kramazaH AMtararASTrIya yudhdhamAM 57 pti paNa projakee anya pariNAmonI sAthe eka A pariNAmanI paNa rIte sazastra bhAga nahi levAnI manavRtti vikasavA lAgI. eTaluM AzA rAkhI che ke sAmAjika ane rAjakIya praznone ahiMsAdhArA ja nahi paraMtu A bhAva paNa sthira thaye ke saMbhavita hoya teTalA ukelavAno prayatna karanAra vizvanA strIpune eka saMdha bane. badhA ja zAntipUNuM upAyathI yudhdhane TALavAnA prayatna karavA joIe tethI A zAMtivAdI samelana prati ahiMsAvAdI rUpathI jaina ane sAmAjika, rAjakIya tathA Arthika kSetromAM paNa vaiSamya-nivAparamparAnuM zuM kartavya che e vicAravuM ApaNe jene mATe raka zAntivAdI upAye hAtha dharavA joIe. A antima vikasita Avazyaka kArya banI rahe che. mane vRttine sucaka Pacifism (zAMtivAda) zabda lagabhaga 1905 khristI zAMtivAda hoya ke jene ahiMsAvAda hoya athavA thI prasiddha rUpamAM astitvamAM Avyo. gAMdhIjInA ahiMsaka gAMdhIjIne ahiMsAmAga hoya, e sarvanI sAmAnya bhUmikA e purUSArtha pachI to Pacifism zabdano artha vadhAre vyApaka ane che ke hiMsAthI alipta rahevuM ane lokahita mATe vidhAyaka unnata thayo che. Aja te Pacifism zabdadvArA ApaNe "dareka pravRttio saMcAlita karavI, paraMtu A ahiMsA tatvane vikAsa prakAranA anyAyanuM nivAraNa karavA mATe game teTalI mahAna zakitane badhI paramparAomAM keTaleka aMze jude jude svarUpe thaye che. paNa sAmano karavAnuM sakriya adamya AtmabaLa" e artha samakhristI zAntivAda jIe chIe, je vizva zAMtivAdI saMmelana (World Pacifism "Thou shall not kill 1" tuM hiMsA karate nA!- Meeting) nI bhUmikA che. ityAdi bAIbalanA upadezonA AdhAra para Izu khristanA custa jaina ahiMsA, anuyAyIoe je ahiMsAmUlaka vividha pravRttione vikAsa karyo jaina paramparAnA janmanI sAthe ja ahiMsAnI ane tanmalaka. hAMkanAre breka mArI, paNa te meDe paDaye. kAca tUTI paDaye, hAMkanA- "vakhata gumAvavo amane posAya tema nathI. dharamanA kAmamAM rane theDI IjA thaI. paNa sAme gADuM bhukakA thaI gayuM hatuM. baLada : DhIla na cAle. bhagavAnanuM maMdira baMdhAvavuM che. pApa-punya te - kacaDAI gayA hatA, juvAna gADAvALo bezudhdha banI nIce paDe ene mAthe che ! cAla jaldI ? hatuM, enI kheparI tUTI gaI hatI, ane temAMthI lohInI dhAra zeThane hukama mAnavA sivAya hAMkanAra pAse bIjo mArga chUTI dhaDadhaDa vahe La hatI, ane gADAM pAchaLa bAMdhelI gAya ghavAI : nahe. teNe meTara cAlu karI. pAchaLathI "ubhI rAkho!" "ubhI jaIne chellAM taraphaDiyAM mAratI hatI. rAkhe'nA becAra avAja AvyA; paNa sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karIne premAbhAIne Aya lAgyuM. ane temaNe akasmAta thaI moTara cAlatI thaI gaI. gaye dIThe. AMkha sAmenuM drazya joI enA manamAM karUNA vasI. ceTIlA AvyuM, ane meTarane rokavAmAM AvI. bAmaNapaNa....karUNA darzAvavAno samaya nahoto. eNe samayasucakatA borathI coTIlA polIsa thANe TelIphana pahoMcI gayo hato. phejavAparI. hAMkanArane moTara mArI mukavA tatakALa sucanA ApI. dAre meTarane aTakAvI, hAMkanArane dhamakAvya. zeThiyAne nIce utAryA. "zeTha ! juvAtane khUba ijA thaI che. davAkhAne pahoMcADaye heya, kahyuM: 'khUna karIne nAse cho kyAM? polIsa cekIe cAlavuM paDaze.' , te kadAca jIvI jAya ? moTara hAMkanAre kahyuM. roThIo muMjhAyA. hAMkanAra te thara thara kAMpavA lAgyuM. gunhA - 'jA ! mukha ! A jAherAta karIne zuM tAre phAMsIe caDavuM che? karyo hate; ane gunho saMtADI nAThA hatA. have baMcavAne upAya! ne amane badhAne kue meLavavAM che ? ' premAbhAIe kahyuM "sAvadha maLI gaye upAya. premAbhAIe rAjakoTanA phALAmAMthI be - thA, ane kaI AvI pahoMce te pahelAM vaDhava | bheLe thaI jA !" hajAranI neTa ochI karI nAkhI; ane meTara vaDhavANune mAge * paNa, zeTha !" AgaLa vadhI. - zrI. avinAza , Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 prabuddha jaina tA. 1-1-50 sAmAM cheparAnA tikataka davA dharmanA aparigrahanI bhAvanA joDAI che. jema jema A paramparAno vikAsa sidhdha aneka susaMskAnA vikAsamAM bAdhaka bane che. te mATe ? tathA vistAra thatA gayA tema tema te bhAvanAnA paNa bhinna bhinna prastuta avasara para A vicAra karavo jarUrI che ke vAstavamAM kSetromAM judA judA prakAranA upayoga ke prayoga thavA lAgyA. janaparamparA nivRttigAmI ja che athavA pravRttigAmI paNa che? paratuM jena paramapuranI ahiMsaka bhAvanA, anya keTalIka bhAratIya ane jaina paramparAnI dRSTithI nivRtti tathA pravRttine sAce artha zuM dharma paramparAonI jema prANImAtranI ahiMsA eTale ke rakSAmAM che? ukta praznone uttara ApaNane janasidhAMtamAMthI maLe che ane caritArtha thatI AvI che. e bhAvanA mAtra mAnavasamAja sudhI jaina paramparAnA vatihAsika vikAsamAMthI paNa maLe che. kayAreya samita rahI nathI. khristI samAjamAM aneka vyakitao athavA aneka nAnA moTA daLo samaya samaya para thayA che te evA jaina siddhAMta e che ke sAdhaka athavA dhamane umedavAra che ke jemaNe yuddhanI ugratama paristhitimAM paNa temAM bhAga levAne prathama pitAnA doSa dUra kare, pitAnI jAtane zuddha kare tyAre ja virodha maraNaH kaSTa sahana karIne paNa karyo che tyAre jaina tenI sat-pravRtti sArthaka banI zake che. deSa dUra karavAne arthe samAjanI sthiti tenA karatAM nirALI ja rahI che. ApaNane che doSathI nivRtta thavuM. sAdhakano pahelo dhArmika prayatna devuM jaina itihAsamAM evA koI spaSTa udAharaNa nathI maLatA ke jemAM athavA dethI nivRtta thavAne che. gurU paNa pahelA A bAbata dezarakSAnI saMkaTapUNuM kSaNamAM AvatI sazastra yudhdha sudhInI para ja dhyAna Ape che. tethI jeTalI dharma-pratijJAo athavA javAbadArI TALavAne ke teno virodha karavAno prayana kei paNa jeTalAM dhArmika vate che te mukhyapaNe nivRttinI bhASAmAM che. samajadAra ane javAbadAra jaina gRhastha karyo heya. grahastha athavA sAdhu, temanI nAnI moTI badhI pratigAMdhIjInI ahiMsA jJAo, sava' mukhya vrata deSa-nivRttithI ja zarU thAya che. gRhastha radhULa prANahiMsA, radhULa mRSAvAda, gAMdhIjI janmathI ja bhAratIya ahiMsAnA saMskArathI raMgAtA sthULa parigraha Adi dethI nivRtta thavAnI pratijJA kare che ane AvI AvyA che. prANImAtra tarapha temanI ahiMsA ane anukazmAnI vRttine strota sadA vaheto ja rahyo che, jenAM aneka udAharaNothI pratijJA nibhAvavAno prayatna paNa kare che, ane sAdhu sarva prakAranI prANuhiMsA Adi dethI nivRtta thavAnI pratijJA laIne tene nibhAva temanuM jIvana bhareluM che. gArakSA ane anya pazu-pakSIonI vAno prayatna kare che. gRhastha ane sAdhuonI mukhya pratijJAo rakSanI emanI himAyata te eTalI prakaTa che ke je keIthI ajANa nivRttisucaka zabdamAM hovAthI tathA sauthI pahelo prayatna doSathI nathI. paraMtu sarvanuM dhyAna doranAra temane ahiMsAno prayAga te nivRtta thavA mATe karatA hovAthI sAmAnya samajavALA mANasone duniyAmAM ajoDa gaNAtI rAjasattAnI sAme moTA pAyA para azastra khyAla jainadharmamAM mAtra nivRttimArga che evo banI jAya e svAbhAvika pratikAra athavA satyAgrahano che. A prayoga purANI save prAcya che. nivRttinA nAma para Avazyaka kartavyanI upekSAne bhAva paNa pAzcAtya ahiMsaka paraMparAone AmA sama che, kAraNa ke dhama- saMdhramAM AvI jAya che. AnA haju paNa bIjA be kANe eka bAjue A prayogamAM AtmazudhipUrvaka sarva pratye che. eka te mAnavaprakRtimAM pramAda athavA paropajIvitArUpa vikRti nyAya vyavahAra karavAne daDha saMkalpa che ane bIjI bAjue . anyanA anyAyanI tarapheNu nahi karatA tene azastra pratikAra kara thavI ane bIjuM parizrama vinA athavA alpaparizramathI jIvananI jarUriyAtanI pUrti thAya evI paristhitimAM rahevuM. parantu jaina vAno prabaLa ane sarva kSetrakara purUSArtha che. Aja mukhya kAraNa che jethI Ajane koIpaNa sAce ahiMsAvAdI athavA zAMti sidhAMta ATalAmAM ja sImita nathI. e te spaSTa rIte kahe che ke pravRtti karavI paNa AsakitathI nahi athavA anAsakitathI vAdI gAMdhIjInI preraNAnI avagaNanA karI zakatA nathI. tethI ja ApaNe vizvazAMtivAdI samelananI pazvAdabhUmAM gAMdhIjInuM anokhuM deSanA tyAgapUrvaka pravRtti karavI. bIjA zabdomAM A dharma e kahe che ke kaMI paNa karavAmAM Ave e yatanApUrvaka karavuM vyakitatva pAmIe chIe. joIe. yatanA vinA kaMI paNa karavuM nahi. vatano artha che nivRtti-pravRtti viveka athavA anAsakita. ApaNe A zAstrajJAomAM spaSTa rIte * jaina kuLamAM janma letA bALakomAM keTalAka evA susaMskAra e joI zakIe chIe ke emAM niSedha, tyAga athavA nivRtti mAta-stanapAnanI sAthe ja bIjarUpe Ave che ke je pAchaLathI mATe je vidhAna che te devanA niSedhanA che, nahi ke pravRtti mAtranA meLavavA aneka prayatna dvArA paNa durlabha thAya che. udAharaNa tarIke niSedhanA. je pravRttimAtranA tyAganuM vidhAna hota to yatanAnirmAsa bhajana, madya jevI nazo caDAvanArI cIjo pratye dhRNA, pUrvaka jIvanapravRtti karavAnA Adezano koI paNa artha raheto koine nahi satAvavAnI ke koine prANa nahi levAnI vRtti tathA nathI ane pravRtti na karavI eTalo ja artha thaI zake che. mAtra asahAya manuSyane ja nahi paraMtu prANI mAtrane saMbhavita bIjI bAbata e che ke zAstramAM gupti ane samitisahAya ApavAnI vRtti. janmajAta jena vyakitamAM upara kahelA dharmanA evA be bhAga che. ane mArgo para cAlyA saMskAra svata: sidhdha hovA chatAM paNa temanI pracchanna zakitanuM vinA dharmanI pUrNatA kadI sidhdha thaI zakatI nathI. guptine artha bhAna sAmAnya rUpamAM khuda jainomAM paNa ochuM dekhAya che jyAre che dethI mana, vacana ane kAyAne alipta rAkhavA ane A ja saMskAronA pAyA para mahAvIra, buddha, krAIsTa ane gAMdhIjI saMmitine artha che vivekathI svaparahitavALI pravRttio Aca'jevAnA lakakalyANakArI jIvanane vikAsa thayela dekhAya che. e ravI. sapravRttine sapravRtti banAvavAnI dRSTithI asatyavRti . mATe ApaNe jenee ApaNA susaMskArone samajavAnI draSTine ane doSanA tyAga para je aMdhaka bhAra devAmAM AvyuM vikAsa karavo e sauthI pahelI AvazyakatA che ke je AvA che tene ochI samajaNavALA mANasoe saMpUrNa gaNI evuM samelananA avasara upara anAyAse saMbhavita che. keTalAya mANase mAnI lIdhuM che ke doSanivRttithI AgaLa vizeSa kartavya rahetuM nathI. jaina paramparAne sanyAsapradhAna hovAne kAraNe nivRtti-mALI jaina sidhdhAnta anusAra satya hakikata e phalita thAya che ke jema samaje che ane keTalAka ochI samajaNavALA khuda jaino paNa jema sAdhanAmAM doSanivRti thAya ane e nivRtti vadhatI jAya tema pitAnI dharmaparamparAne nivRttimArgI mAnavA manAvavAmAM gaurava tema satyavRttinI bAju vikasita thatI javI jAie. le che. Ane lIdhe navI peDhIne manamAM jANe ajANe eka jema doSanivRtti sivAya pravRtti asambhava che tevI ja e akarmaNyatAne saMskAra paDe che ke te saMskAra temanA janma, rIte satyavRttinI gati sivAya duSanivRttinI sthiratA TakAvI asaMbhava Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-10 prazuddha jana che. Ama hovAthI ja janaparamparAmAM, jeTalA Adarza purUSa thavAmAM. A rIte saddaguNothI ja pravRtti karavI ane tenAthI ja tIrthaMkararUpa manAya che e sarvee pitAno samagra purUSArtha, nivRtti levI e paNa parasparavirodhI che. Atmazuddhi karyA bAda sAvRttimAM karyo che. e mATe ApaNe asata-nivRtti ane satapravRttine paraspara kevo piSya piSakane jenee pitAne jyAre nivRttigAmI kahIe tyAre eTaluM samajI saMbaMdha che e paNa eka vicAravA jevI vastu che. je hiMsA levuM joIe ke nivRtti e te ApaNI yathArtha pravRttigAmI eTale ke mRSAvAdathI thoDA athavA vadhAre aMze nivRtta thAya che dhArmika jIvananI prAthamika taiyArI mAtra che. paNa avasara AvyuM prANIhitanI vidhAyaka pravRttithI udAsIna rahe - mAnasazAstranI dRSTithI vicAra karIe te paNa uparanI e che athavA satya balavAnI pratyakSa javAbadArInI upekSA kare vAtanuM ja samarthana thAya che. zarIrathI mana ane manathI paNa che te dhIre dhIre hiMsA eTale ke mRSAvAdanI nivRttinuM cetanA vizeSa zaktizALI athavA gatizIla che. have ApaNe sacita baLa paNa gumAvI bese che. hiMsA eTale ke mRSAvAdanI joIe ke zarIra ane mananI gati SothI' rokavAmAM Ave, nivRttinI sAcI parIkSA tyAre thAya che jyAre anukazmAnI ane cetanAnuM sAmarthya nI prati gati karavAthI rokavAmAM Ave te satya vacananI vidhAyaka pravRtine prazna sAme AvIne ubhA rahe che. temanI gati-dizA kaI raheze? e sAmarthya kadI niSkriya athavA jo huM koI prANI athavA manuSyane pIDuM nahi paNa mArI najara gatizunya te raheze ja nahi. athavA A sadA rajUratA sAmarthyane samakSa koI evuM prANI athavA manuSya upasthita thAya je anya kaI mahAna uddezanI sAdhanAmAM upayogamAM levAmAM na Ave te kAraNethI saMkaTagrasta hoya ane temanuM saMkaTa mArA prayatno te urdhvagAmI yogya dizA na maLavAne lIdhe purANa vAsanAmaya dvArA dura thai zakatuM hoya athavA haLavuM thaI zakatuM hoya athavA adhogAmI jIvananI tarapha ja gati karaze. A sarvasAdhAraNa mArI pratyakSa paricaryA avA sahAnubhUtithI tene AzvAsana maLI anubhava che ke jayAre ApaNe zubha bhAvanA ciMtavatA chatAM paNa zakatuM hoya chatAM paNa huM kevaLa nivRtinI bAjune ja pUrNa niSkriya rahIe chIe tyAre antamAM, azubha mArga para ja AvI - ahiMsA mAnI lauM te huM khuda pitAnI saguNAbhimukha vikAsapaDIe chIe. baudhdha, sAMkhyoga Adi sava nivRttimArgI zIla cetanA zaktinuM gaLuM guMcavAvI dau chuM. kahevAtI dhamaparamparAone paNa eja bhAva che je jana dhama mArAmAM je AtmaupampanI bhAvanA ane jokhama uThAvIne paNa paramparAne che. jyAre gItA e karmayoga athavA pravRtti mArga para satya vacana dvArA anyAyane sAmane karavAnI tejasvitA che tene bhAra dIdhe tyAre vastutaH anAsakata bhAva para ja bhAra dIdho che. upayoga nahi karatAM tene kuThita banAvI devuM ane pUrNa AdhyAtmi katAnA vikAsanA bhramamAM rahevuM tenA karatAM koI vadhAre AdhyAtmika. nivRtti pravRttinI pUraka che ane pravRtti nivRtinI pUraka che. A bhrama nathI. (eja moTAmAM meTe AdhyAtmika bhrama che.) Aja . jIvananA sikakAnI ja be bAju che. pUraka A artha paNa nathI ke rIte brahmacaryanI be bAjuo che jenAthI brahmacarya pUrNa kahevAya ekanI pachI bIjI bAju heya. be sAthe na hoya jema jAgRti ane che. mithunanuM viramaNa e zakita saMgrAhaka nivRtinI bAju che, paNa nidrA. paNa tene yathArtha bhAva e che ke nivRti ane pravRti ekI sAthe tenA dvArA saMgRhita zakita ane tejano vidhAya karIne upayoga karavo e cAle che bhale pachI kaI aMza pradhAnapaNe dekhAte heya. manamAM pravRttinI bAju che. je je maithunavirata vyakita pitAnI saMcita. vIrya denI pravRti cAlatI hovA chatAM paNa anekavAra sthaLa jIvanamAM zakitane adhikArInurUpa laukika lokottara 'bhalAImAM upayoga nathI nivRti dekhAya che je vAstavamAM nivRti nathI. A rIte aneka karatAM te antamAM potAnI e saMcita vIya-zaktidvArA ja kAMte vAra manamAM vAsanAonuM vizeSa pramANa na hovA chatAM paNa rasthULa tApasavRti banI jAya che athavA anya akRtyanI tarapha DhaLI paDe jIvanamAM kalyANavAhI pravRttine abhAva paNa dekhAya che je vAsta- che. A ja kAraNa che ke maithunavirata evA lAkho bAvA saMnyAsI vamAM nivRttine ghAtaka siddha thAya che. tethI ApaNe samajI levuM atyAre paNa maLe che je paropajIvI krodhamati ane vividha vahejoIe ke doSa nivRtti ane saddaguNa pravRttine kaI vire menA ghara jevA hoya che, apUrNa nathI paNa bannenuM sahAcaryAja dhArmika jIvananI Avazyaka zarata che. mULahiMdI: paMDita sukhalAlajI vireAdha che paNa te dethI nivRtta thavAmAM ane doSamAM ja pravRtta anuvAdaka zrI. tArAbahena zAha vI Ne lAM pha la paDozaNe meM besatAM kahyuM: "A mAMdagInA kAraNuthI hamaNu jaNAtAM (A lekhamALAmAMnA badhA kissA sAcI hakIkata uparathI nahi he. zuM thayuM che mAsIbAne ?" : lIdhA che. mAtra nAmaThAma badalyAM che.) zAMtAbahena akaLAine belyAM "thAya zuM? ghaNI vidhavA nAnI bahenane laIne mAre tyAM AvyA pachI zatAbahena bAIone thAya che te-bhUkhamarAnuM darada, ghaNInI lAkho rUpiyAnI mane maLyAM nahotAM, eTale Aje huM emane ghera gaI. zAMtAbahena milakata, paNa emane te kAMkarA barAbara ja ne ? ' haMmezAM phurasadane vakhate gharamAM hIMcake besI AnaMdabharyo cahere . "kema, emane tamArA mAsA kazuM nathI ApI gayA ?" jhulatAM hoya. paNa Aje emanI beThaka khAlI hatI. emanI moTI - "ApavA de koNa? gharamAM badhuM calaNa emanA bhatrIjAnuM dIkarI mane joI sAme AvI. meM pUchyuM "zAMtAbahena kayAM che ?" hatuM. mAsIbAne peTe karUM nahi. eTale bhatrIjo dhaNIraNI thaI beThe" . teNe aMdaranA eraDA tarapha AMgaLI karI kahyuMH "mAsIbA "paNa vaDIle pArjita milakata hoya te te bhatrIjo ja mAMdAM thaIne AvyAM chene, temanI pAse beThAM che." vArasa gaNAya ne?" "kaNa nAnI bahena ?" "badhI mAtAjInI ApakamAInI hatI. paNa bhatrIjAe ja nA, nA, mArAM mAsIbA nahi, bAnAM pitAnAM mAsIbA, * emane aSTapaSTa samajAvI potAnA dIkarAne khoLe levaDAvyuM. tame aMdara jAone, kazI harakata nathI." mAsIbAnA te ene levAnI mula marajI nahatI. paNa emanuM huM aMdara gaI te khATalA upara eka vRddha thavA AvelI cAle zuM?" dUbaLA, pIjhA, caherAvALI strI sUtI hatI. zAMtAbahena ene page paNa ema jorajulamathI emanI pAse dattaka levaDAvavAne hAtha phairavatAM beThAM hatAM. . aya che? : - nathI ApI gayA ?" dIkarI mane joI sAme khAlI hatI. emanI moTI che Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-1-50 II "artha e ke rakhene mAsIbA pIyariyAMne kAMI ApI de "kema ema ?" "paNa pitAnA dhaNInI milakata, gharamAM saMbhALI, karakasara ghaNuM leka ethI virUddha che." karI mAsIbAe pote paNa bhegI karavAmAM madada karI haze, te te hA, e te AdamI lo ke te virUddha paDe ja ne? bairAMne emanI marajI hoya tene Ape. juone, atyAre tame ja bhAga apa zene game ? bairAMnA duHkhanI emane zI khabara che ?" maMdavADamAM cAkarI kare che, te tamane saMbhArIne kAMdha ApI ' meM kahyuM: "paNa bairAM paNa ghaNuM e kAyadAnI virUddha che.' jAya emAM khoTuM zuM ?" mAsIbAe navAI pAmI kahyuMH "huM ! evuM te hotuM haze ? '"tamAre manathI khoTuM nahi. paNa ApaNA lekene manathI bairAMnI lAbhanI vAta ne bairAM ja sAmAM thAya ?" te milakatadAranuM meta tAkIne beThelo pitarAI ja kharo hakadAra. "hA. e loko kahe che ke navo kAyado karyAthI hiMdu dharma bAI bhale bhUkhe mare." DUbI jAya. ne barane milakata ApIe to ulaTuM nukasAna thAya." paNa mAsIbAne bharaNa poSaNa to maLatuM hazene ?'' mAsIbAe kaDavAzathI kahyuM "ne bhUkhe maratI ghaNIe jaine bajAramAM bese che tethI, dharama sacavAte haze ! ' zAMtAbahena tiraskArathI moTuM maraDI belyAMH maLe che mI gaMjAvara rakama! mahine trIsa rUpiyA !" *. zAMtAbahena belayAM "bharyA peTe dharamane badhAne upadeza mUMge moMDhe sAMbhaLyA karatAM mAsIba khelyAMH "nA, nA, have sujhe che. mAsInI peThe chatI milakate bhUkhe maravuM paDatuM heya ne - te meghavArI khAte pacAsa karyA che." dharamanA upadeza kare te batAvuM. ne kAyade heya te mAsIbAne badhI milakata maLene?" zAMtAbahena belyAMH "vArU bhAI, meTI sakhAvata karI tamArA bhatrIjAe '' meM kahyuM: "tamArA mAsAjI vIla karIne te game tene milakata ApI zake. paNa emanI milakatanA pramANamAM kAMI nahi meM pUchayuM: " tamArA mAtAjInI milakata keTalI haze ? te mahine baso aDhIso rUpiA mAsIbAne khAdhAkhorAkInA " varasa dahADe daseka hajAranI Avaka badhuM maLIne thAya che." "he he ! eTalI moTI milakatamAMthI phakata mahine pacAsa ApavA ja paDe. ane emanI marajI uparAMta keIne dataka paNa na levaDAvAya." rUpiA ja mAsIbAne Ape che? tyAre bhatrIjAne te lahera haze." mAsI nA DUsakAM khAtA hAtha joDI bolyA: "he bhagavAna ! stA, ne bIjI lahera paNa kayAM ochI che? eka dezI rAjyamAM dIvAnanI nokarIe hamaNAM sudhI hatA. amArA mAsA: have astrIne avatAra Ape te evo kAyado thayA pachI ja Apaje." jIe ja pitAnI lAgavagathI sTeTamAM pesADele. mahine hajArane (bhaginI samAja patrikA) sonI mahetA te pagAra hatuM ne mArI khAto haze te ju6" dharmAtara karAvI e mane pAkistAna laI gaI ! "tyAre mAsIbAne vadhAre na Ape ?" ' zAMtAbahena cIDAIne belyAM : "zuM karavA Ape? vidhavAne - amadAvAdane eka nathuyAna rUpavatI muslIma yuvatInA rUpane vaLI vadhAre zuM karavA che?" zikAra banIne jIvatarane khAruM jhera banAvI mUke che. Aje te "paNa A divasamAM moTA zaheramAM pacAsa rUpizAmAM zuM trizaMku hAlatamAM divaso vItAvI rahyo che. tenI raMgabharI kathanI thAya ? mAsIbAe tamArA mAtAjInA vakhatamAM chUTe hAthe vAparyuM A nIce ApavAmAM AvI che. " haze ne have Ama cheka taMga hAlatamAM zI rIte gujAre kare?" huM eka, ucca hiMdu kuTuMbane juvAna chuM. sAdhAraNa aMgrejI na kare te marI jAya ! ene te pacAsa rUpiA paNa ApavA bhaNelo . ilekaTrIka phITIMganuM kAma karIne sAdhAraNa mATe ane maTaze. mAsIbA bIcArA eka vakhata khAIne rahe che. dUdha ghInuM ema amAruM daMpatInuM jIvananAva sukharUpa cAlatuM hatuM, eNu emAM te nAma dekhe ja kayAMthI ? zAka pAMdaDuM paNa sastAmAM sastuM maLe eka jhaMjhavAta AvyuM. eka divasa kALupuramAM...nA roDa upara AvelA te koI divasa lAve. mAtAjIne te rasoiyA, nokara, gADI ghoDA eka makAnamAM mAre kAmakAja aMge javAnuM thayuM. A badhuM hatuM. paNa have te ATalI uMmare mAMde sAje paNa hAthe ja makAna eka zrImaMta...gRhasthanuM hatuM. emanI karAMcImAM meTI kAma karavAnuM. kahe, pachI zarIra kayAMthI pahoMce ?" peDhIo che. amadAvAda-muMbaImAM meTAmoTAM makAne che. ne na pahoMce te davAdArUnA paisA paNa kayAMthI kADhavA ? " - pahele divase huM mAruM kAmakAja patAvIne sAMje ghera cAlyA khAvAnAM sAMsAM tyAM davAdArUnI vAta zI? mAsAjInA gaye. ane bIje divase pharI pAchA 11 vAgye huM mArA kAma para gaye. vakhatamAM mAsIbA dara saMkrAMte tera gorANIone joDa navAM lugaDAM tyAre gharamAM koI ja nahotuM. eka mAtra 18-20 varSanI khuba dAnamAM ApatAM. have pite ja thIgaDAM mArI mArIne ghasAyelAM surata chokarI ja gharamAM hatI. eNe mane hasIne AvakAra Apyo; pIsAyalAM lugaDAM pahere che." bolatAM bolatAM zAMtAbahene paNa ene sahajabhAve mAnIne huM te mArA kAme vaLagyo. ekAda AMsu lUchayAM. be kalAka ema ne ema vItI gayA. tyAM te pelI chokarI huM kAma karatA hatA te rUmamAM AvI. te mAsIbAnI AMkhamAMthI paNa AMsu nIkaLI paDyAM, chatAM hA pIze ?' eNe pravezatAM ja pUchayuM. "nA che, mane mahA hAthanI koNIne Teke daI e muzkelIthI pathArImAMthI beThAM thaI pIvAnI Teva nathI' kAmamAM ja najara rAkhIne meM javAba dIdhe. zAMtAbahenane vAMse hAtha pheravI bolyAM : "tuM zuM karavA jIva bALe tamArUM nAma zuM ?" eka khurazImAM paDatuM nAMkhatAM teNe kahyuM. che? jevI mArI karaNI." meM nAma jaNAvyuM. zAMtAbahena bolyAM "hA, e te karaNIne nAme saune badhAe paraNelA cho ke kuMvAra?" eNe trIjo prazna karyo, pachI te anyAya calAvavAnA. bhatrIjo paNa kahe che. ke " jevI kAkInI gema rI patnI vize ba dize. amArI kasanA rivAjo viSe. karaNI !" chUTI paDavAne e sahelo rasto jaDele ja che ne?" evI khUba khUba vAta karI. ane huM mAtra vAta karavA khAtara ja * AMsu lUchI mAsIbA mArA tarapha pharIne bolyAM " kahe che. vAta karyo jato hato. "tame kadI koInI sAthe prema karyo che khare?" ke have navo kAyado thavAnuM che temAM bAInA dhaNInI milakata para enA e prazna mane sAce ja camakAvI mUke. mArAM rUMvADAM haka raheze te kharI vAta?" khaDAM thaI gayAM. ajANyA lattAmAM ajANyA makAnamAM eka juvAna meM nisAso nAkhI kahyuM. "kAyade dhArAsabhAmAM A che . ane khubasurata chokarI ane prazna kare tyAre mana kevI sthiti paNa pasAra thavAnAM kaI cihna dekhAtAM nathI." anubhave te anubhavI ja jANe! nA pitA paNa mArI sAjInA yArA gharamAM koI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -1-1-50 - 145 ** - paNa mane prema karavAnuM paravaDe tema nahotuM. koIka Ama vAta ' daradAgInA sAthe e mArI vATa jotI ubhI ja hatI. mane enAmAM ' karatAM joI jAya te je hADakAM pasiLAM kharAM thaI javAne bhaya hate. vadhAre zraddhA besI gaI, ane sekanDa kalAsanI moja mANIne ame eka bAju jema mAre gabharATa vadhate jate hato tema tema ' . sAMje muMbaImAM mahamadaalI roDa para AvelI.rasTAranA eka. I ! e mArA mananI sthitine; vadhAre ne vadhUAre taMga karI rahI hatI. .. rUmamAM bega bismA mUkayA. * zrI - 1, , , , , , "bahena, huM te sIdhA sAdA zramajIvI mAnavI chuM. amane "ApaNe have lagna karI nAkhIe !' bIjI ja savAra meM ' evI badhI paMcAtamAM paDavuM na pAlava-meM AsapAsa najara ,, ene kahyuM, .. nAMkhatAM kahyuM, "utAvaLa zI che? hajI te tamAre dhamaparivartana karavuM paDaze.' ', " gabharAze nahIM, A gharamAM hAlamAM huM ekalI ja rahuM eNe kahyuM. ' chuM. bApa, bhAI badhAM muMbaI che. huM ahIM...hAIskUlamAM.. huM camaka, mArA mATe A navI vAta hatI. . ' dhAraNamAM bhaNuM chuM." kema, emAM dharma parivartanananI zI jarUra che?" meM pUchayuM: mArA mananI sthiti kaLI gaI hoya tema teNe kahyuM. te sivAya ApaNAM, lagna kayAMthI thaI zake ?, tamArI khAtara te have cA pIzene? nA na kaheze, mArAM hAthanI banA- meM mAruM kaba choDyuM, ane tame zuM mArA mATe eTaleya bhAga 'velI hA tamAre Aje pIvI ja paDaze, te vine tamane choDavAnI nathI.' nahIM ApI zake ?-e. belI. ' AjIjI, Agraha ane pharajanA mizrabhAvathI eNe eka huM', eka pagathIyuM UtarI cUka hatA, eTale A bIjI e - sAmaTuM kahI nAMkhyuM. tenAM nayanane ' mAra vidhu jIravavAnI tAkAta pagathIyuM utAravAmAM ke mane vAMdho na jaNAve... have gumAvate jate heuM ema mane lAgyuM. : - - - tarata krApharDa mArakITamAM AvelI marajIdamAM ' koIka kAjI | bele tame kayAreya prema karyo che?' hA pItAM pItAM eNe pharI A sAthe vyavasthA karavAmAM AvI. be tra divasa mane tyAM laI javAmAM AvyuM. mAruM nAma badalavAmAM AvyuM. mane islAmanI dIkSA * "mArI savi..", ' ' . ' - apAI. ane DuMgarI...khAte dhArmika vidhi mATe cha divasa rAkha. "nahi, nahi, huM tamArI patnInI vAta nathI karatI. eNe vAmAM Avyo. mArA A dhamaparivatananA samAcAre tA...nA ' mane adhavacceja elate, aTakAvIne kahyuM, ', ' , , , - "vatanamAM ane tA...nA "rAjhagAra'mAM moTA mathALe chapAyelA che. 'tame I. suMdara bALAnA premamAM kayAreya. paDayA che?' ' dharma parivartana karyA pachI pelI khubasurata balAnA Agra. "mane te mArA dhaMdhA ADe evo vicAreya nathI AvyuM. * hathI ema sTImara DhorA karAMcI upaDI gayAM. karInA latAmAM ame eka bhADAnuM makAna rAkhIne rahevA lAgyAM. thoDAka mahinAo . 'paNa kaIka bALA tamArI upara mohI paDe te ?' mArA Ama AnaMdathI pasAra thayA. tyAM te eka divasa huM bapArane upara bIjo ghasAro thayo. ' ja bahArathI AvIne jouM chuM te mAruM ghara-ujajaDa hatuM. vAta vadhatI jatI hatI. meM sthiti samAlI lIdhI. . * * * bhAI tame hiMdu che ke musalamAna? - . : mArAM ojAro ekatra karIne samaya thaI gayo hota * * * najIkamAM rahetI eka vRddhAe AvIne mane pUchayuM. * cAlatI pakaDI. . "pelIsa tamane zodhI rahI che. bhAgI jAva nahitara tamArUM vaLI trIje divase huM pAcho kAma para gaye. A te che ke bhAva jokhamamAM che.--e DosIe hamadardI dAkhavatAM kahyuM... " DagaluM AgaLa vadhI: jevo huM kAma para caDhuM chuM tyAM te teNe - 1 5Nu huM dAdaranA pagathIyAM utaruM , tyAM te pAkIstAnanI, mArA hAthamAMnuM DIsamIsa chInavI laIne dUra pheMkI dIdhuM * * chupI polIse mane pakaDI lIdhe. karAMcInI korTamAM bhAre kesa cAlyo. . pelI bevaphA orate keTamAM. sAkSInA pIMjarAmAM AvIne jaNAvyu tamAruM dIla mAnavAnIye kadAca na pADaze ke eka juvAna ' ' . ke, "hu. tene bahekAvIne bhAre delata sAthe bhagADI lAvyo chuM." * chokarI: ATaluM sAhasa kare ! ' ' ' ' . . . mArI vAta tyAM koIe sAMbhaLI. nahi , * ' ' . paNa enA A kaya pAchaLa kayI prabaLa preraNAM kAma karI ra ka vaSanI nI sajA kAma gaI. karAMcInA kArA! * rahI haze te to keIka mAnasazAstrI ja kalapI zake. : vAsamAM huM raDA, peTa bharIne raDaye. premALa patnI, svajane, huM hasI paDI. maneya have tenAmAM rasa 'jAmavA mAMDaye vatana badhAne yAda karIne raDA, jIvana para mane vRzA AvI. hatA. A AlIzAna imArataA rAjazAhI, vaibhava sAme ubheluM * A padhAta karavAnuM che mane thaI AvyuM. mane jagate parathI kALA '... A tasatasatuM jobana, enI mahakachaTA, AtmIyatA, sAdhI. levAnI AvyuM. jIvana parathI kaMTALo Avyo. dharatI mAraga Ape te , AvaData, e badhAMye mane dhIre dhIre parAjIta ddhAnI paristhitimAM ' samAI javAnuM mana thayuM ! " mukavA mAMDe hatA. AkAzamAM aTavAyeluM eraplena ghumarIo mArA jIvananI vacce AvIne ulkApAta macAvI janArI e - khAya tema mAruM mana vicAra vAdaLomAM aTavAI rahyuM. ' bevaphA chokarIne AvuM kema sUjhayuM haze te keyaDe Ajeya , tyAre amArI sAthe vAta nahIM kare ne", nayane nacAvatAM * mArI sAme praznArtha rUpe ja paDela che. che. *. " eNe kahyuM.' * " karAMcInI jelamAM pAMceka mAsa kApyA pachI eka bhalA svaga dhIme dhIme mArI najIka saratuM AvatuM hoya tema lAgyuM. : jelare kedIonI pherabadalI daramyAna mane kalakattA mokalI Ape, 3.nahIMtara, te pAkistAnathI, huM dezamAM pAchA salAmUla. AvI zako khurasI para besatAM mArAthI. hasI javAyuM ke, hota ke kema te ye zaMkAbhareluM hatuM. . . . . . . * . . te divase ame peTa bharIne vAta karI. huM mane bhUlI gaye. kalakattAnI jelamAMthI chUTIne have huM. vatanamAM pAchA AvyuM * * enI badhIye tene A sAra hate. eNe mane bahekAvya chuM, meM punaH hiMdu dharma aMgikAra karI lIdhuM che, paNa mAtA[ lakSmImAM ALoTatI eka zrImaMtanI khubasurata kanyA mArA jevA eka pitAe te mAre sadaMtara tyAga karI dIdhI che... , mAmulI mANasa para vArI gaI hatI. kSaNabhara. te mane .e. mazkarI * pitAjIe kahI dIdhuM che ke, "tAre mATe have A gharanA - jevuM lAgyuM ! paNa e satya hatuM, enI bhAre dalita sAthe amadAvAda dvAra saMdatara baMdha che." ' 'choDIne mArI sAthe cAlI nIkaLavAnI eNe icchA darzAvI. ane mArI patnI ! kayuM moM laIne enI pAse jAuM? ' ' e divase sAMje ghera gaye tyAre huM chatI AMkhe AMdhaLA ' e kadAca mane svIkAre toye have e pavitratAnI mUrtinA hRdaya ' 'bhIMta banI gayA hatA. : svami banavAnI yegyatA mArAmAM rahI che kharI? kuMTuMba, jJAti, [ ' e chelI rAtre meM pathArImAM sutA sutAM mArI premALa patnIne samAja keinI the' kane jaIne mAruM dila kholI zakuM, evI ekeya * uThAM bhaNAvavAM. meM ene kahyuM ke, mAre eka zakhsa sAthe bhayaMkara dalIla mArI tarapheNamAM rahI hoya ema mane nathI lAgatuM. mAruM, che takarAra thaI che ane ahIM rahevAmAM jokhama che eTale huM bhAvi dhAra apakAra maya che. pazcAtApanA pAkamAM nabhara jalpA , * * bahAtmAma cAlyA javAne chuM... . - - - - - - karIne huM ekalo aTulo ja paDaye rahuM ema dilane lAgyA kare * bIjI savAre, agAuthI abhAre thayelI goThavaNu mujaba, huM che, sukhI saMsAramAM hAthe karIne Aga cAMpyA pachI ene bujhAvagharane chellI salAma karIne sTezane gaye. hajajAronI rokaDa ane vAnI vinaMti bIjAone kayA e karI zakuM? [prajA badhu] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-1-50 sthAnakavAsI jaina kenpharansa madrAsa adhivezana upara dUrathI dRSTipAta hiMdabharanA sthAnakavAsI jainenI eka agatyanI saMsthA temanA bhASaNamAM kaI na vicAra nahote. samAja ke sAdhu vargane akhila bhArata sthA. jaina konpharansanuM 11 muM adhivezana gaye mATe koI kaDaka Adeza mahetA, ke jana samAjanA agatyanA aThavADiye madrAsa mukAme maLI gayuM. A adhivezanamAM huM jAte Arthika tathA sAmAjika praznonI chaNAvaTa nahotI. hAjarI ApI zakyA nathI, paraMtu vartamAnapatra dvArA je hevAla Ama chatAM zrI, phirodiyAjI aMgata rIte eka suzIla, prApta thayA che, tene AdhAre A adhivezananI gaMdha A nIce sevAbhAvI ane sahRdayI kAryakartA che. sthA. jaina samAjane mATe lauM chuM. AthI te aMge koI UDI vigata ke carcAo viSe huM yathA zakita samaya paNa Ape che. jana samAjamAM temanI suMdara ' kaMI kahI zakuM e sthitimAM nathI. ' ' chApa ane rASTrIya pravRttimAM mokharenuM sthAna konpharansane tenI adhivezananA pramukha zrI. kaMdanamala kire diyAnuM bhASaNa pravRttiomAM ThIka upayogI thaI paDe ema che. konpharansanA chellAM be varSane hevAla raju karI jAya che, pasAra thaelA TharAvo jemAM komI tophAne vakhate paMjAba ane sarahada prAntanA adhivezanamAM je kaMI karo pasAra thayA, te konpharansanA sthAnakavAsI jainene tephAnagrasta vistAramAMthI khaseDavAnuM kArya, adhikArI varga taraphathI AvelA Thara hatA. jaina dharma hiMdu zrAvikA zramanI sthApanA ane vIrasaMdhanI cejanA e traNa bAbate dharmathI svataMtra hovAnI vAta, muMbaI sarakAranA bhikhabaMdhInA kAnUnanI mukhya hatI. vIrasaMdhanI yojanAne mUrtimaMta karavA sAdhuone eka khAmIo, bALadIkSA saMbaMdhamAM thoDI vicAraNA, zrAvikAzramanI samAcArI (AcAranA niyamo nuM pAlana karAvavAnuM kAma konpharansa sthApanA A badhI junI thaI gaelI, cavAI gayelI sAmAnya bAbato upADayuM hatuM, jemAM konpharansanA prayAsane ThIka saphaLatA maLI hatI. A prakAranI pravRttio te adhivezana bharyA vinA paNa gaNAya. Ama chatAM e dizAmAM haju ghaNuM karavAnuM bAkI rahe che. thaI zakatI hatI. jo pariSada mAraphata janatA pAse koI navI vAta dareka samAja pitAnI kAmanA vidyArthIo mATe phaDe, vidhavAo mATe Azrame vagere kare ja che; ane e eka sarvamAnya raju karavAnI na hoya, te adhivezana bharIne hajajAre mAnavInA kAma che, je saMbaMdhamAM A konpharansa paNa evI ja kemI dRSTie zrama ane samayane bagADavAnI koI jarUra na hatI. prayAsa karI rahela che. AmAM kaMi navInatAM nathI, ane asAmAM - nUtana baMdhAraNa pasAra thayuM che, tenI khAsa vigate haju nyatA paNa nathI. prApta thaI nathI; paraMtu ghATakoparanA chellA adhivezanamAM pasAra komI tophAnamAMthI sthAnakavAsI jainane ugArI levA konka thaI cUkeluM baMdhAraNa amalamAM AvI na zakatAM kenpharansane bIjA rajo je prayAsa karyo che, te tenI pharaja hatI, ane te mATe tene ATha varSa sudhI jajUnA baMdhAraNathI ja calAvI levuM paDayuM hatuM, te abhinaMdana paNa ApI zakAya. paraMtu e kAryamAM kemI saMkucitatA jotAM A navuM baMdhAraNa pariSad dvArA pasAra thaI zakayuM, te bharelI hatI, e to kabUla karyA vinA cAle tema nathI. hajajAra pariSad vinA na thaI zakata, e kharuM che. ane teTale aMze pariSada bhUkhe maratAM mANasonI katAramAMthI je jene mAtra janone ja ane bharavAnI jarUra hatI ja. have je A navA baMdhAraNane amadA mAM pArasIe mAtra pArasIone ja judA vINI le, te jenI koma mUkI zakAya ane e mAraphate saMdho, saMsthAo ane kAryakara pAse A kAma mATe nANunI sagavaDa nathI, enuM kazuM? enAM bALa- konpharansanA chatra nIce ekatra thaI zake, te kenpharansa samagra sthA. kAnuM, enA vidyArthIonuM ane enI vidhavAenuM kANuM saguM ? ane samAjanuM pratinidhitva dharAvatI saMsthA thaI zake. rASTrane eka zarIra kapIe te tenA kevaLa hAtha athavA kevaLa paraMtu baMdhAraNa te eka khokhuM ja che. je saMsthA pAse page majabUta thAya, ane AMkha ke dAMta nabaLA rahe, te e samAjanI pragatI mATe keI spaSTa ane AkarSaka kAryakrama tathA sevAsvAthyane zuM artha? jaina dharma je mAnavadharma hoya, te enA bhAvI ane tyAgazIla kAryakare nahi hoya, to kevaLa sArA, lekazAhI samAje mAnava jAtanI samAna sevA karavI joIe. pazunI dayA baMdhAraNamAtrathI ja kenpharansa ke samAjanuM hita thavAnuM nathI. je eNe svIkArI che, te mAnava baMdhuone eja dayAne lAbha konpharansa atyAre te eka meLa bane che. kAryakartAo svAgata, ApavA jeTalI udAratA eNe svIkAravI ja rahI. * saraghaso ane TharAvonA kAmamAM pravRtti hoya che ane mahemAne sAdhu samAja e gRhastha vagane preraNA ApanAra varga hoIne eNe pitAnAM duSaNa dUra karI svaccha banavuM joIe ane haLavA maLavAmAM AnaMda meLave che. sau potAnI jAtanA pratinidhi AMtarika kalezane miTAvI paraspara baMdhubhAvane vadhAre joIe. tarIke Ave che, carcA kare che ane vikharAya che. prAnta prAnamAM A mATe zrI. phirodiyAjIe pramukhasthAnethI je vigatapUrNa konpharansanI lAgavaga hoya, dareka sthaLethI saMdhe, saMsthAe ke samAja vivecana karyuM che, te sAdhuoe lakSamAM levA jevuM che. vaLI jaina spaSTa Adezo sAthe pitAnA kAryakara pratinidhione mekalI Ape, samAjanA vepArI vargane paNa nItinA dhoraNe vepArI jagatanI ane teo bahu vicArapUrvaka samAjanI pragati mATenI nakakara sAthe je nIce utaravAnuM banyuM che te pratye kheda darzAvI temaNe janAo ghaDI kADhe tathA tene amalamAM mUkavA pratijJAbaddha bane, rASTrane sahakAra ApavAnI sAcI salAha ApI che. tyAre ja adhivezana saphaLa banI zake. bAladIkSA saMbaMdhamAM niyaMtraNa thavAnI jarUra temaNe darzAvI madrAsa adhivezanamAM virodha pakSane saMpUrNa abhAva hatA. che; paraMtu temanA jevA mAnya netAe je pitAnA vicAre bAla bALadIkSanA prazna sAme-e khUba ja narama jAtanA TharAva sAme-paNa dIkSA sAme kaDakapaNe darzAvyA hota, te kenpharansamAM bAladIkSAno ene paDatA mUkavA kahenAra junavANI pakSane virodha hatA. paraMtu 'vidha rIte thaI zakata ane sAdhuoe paNa jarA vicAravuM cAlu bAbatane vega Ape tevA pragatizIla pakSanI saMpUrNa gerahApaData. paraMtu emanI DhIlI nItine pariNAme bAladIkSA na ApavA jarI hatI. adhikArI varge je vicAryuM hatuM, te raju karyuM hatuM; * - sAdhuone kevaLa vinati karanAre ja TharAva ane te paNa mahAmuzIbate ane tyAM maLelA saue vicArya-vagara vicArya- saMmati ApI hatI, thaI zakaye. Ama ATha varSe bharAeluM A adhivezana koI jAtanA virodha - bhIkSAbaMdhInA kAnUna aMge paramITa levAnA sarakArI hUkamane vinA, garamI vinA, athaDAmaNa vinA, zaktithI pAra utaryuM hatuM. temaNe ayogya jaNAvyuM hatuM. tema ja jananA phirakAo vacce kAryakarane mAthethI ke sa bharavAne beje utarI gayA ane saMpa jaLavAI rahe evI AzA pradarzita karI hatI. ekaMdare prekSakone jovAnuM ane karavAnuM maLyuM. jaTubhAI mahetA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhana sTroTa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI reDa, muMbaI. 2 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI muMbaI je yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra - rajI. naM. bI karI prabutha na taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha varSa : 11 make : 18 muMbaI : 15 jAnyuArI 1950 ravivAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 : gujarAta yunivarsiTI che * [ ghATakepara sAhitya sabhAnA upakrame, ghATakeparamAM gaI tA. 26 mIe hiMdanI pArlAmenTanA spIkara mAnanIya zrI gaNeza vAsudeva mAvaLaMkare gujarAta yunivarsiTI' upara eka mananIya pravacana ApyuM hatuMgujarAta yunivarsiTInuM bila mubaI dhArAsabhAmAM pasAra karyA pachI, gujarAta yunivarsi TI' para temanuM A prathama ja pravacana che, e A pravacananI viziSTatA che. temAM temaNe yunivarsiTI vizenI potAnI kalpanA, keLavaNI viSenA pitAnA vicAro; zikSaNa ane sAhityano saMbaMdha vagere cacaryuM che, bhAIzrI rasikalAla trivedIe pitAnI nodha uparathI A AkhuM pravacana taiyAra karI ApyuM che. -saMpAdaka 1 ghATakopara gUjarAtI sAhitya sabhA taraphathI jAyelI vyAkhyAnonI hAramALAnA prathama vakatA tarIke bhAI dhIrUbhAie | gujarAta yunivarsiTI upara besavA mATe mane Agraha karyo; tene mAna ApIne Aje tamArI samakSa Avyo chuM. zikSaNa ane sAhitya mATe mAre prema prathamapI ja che; kAraNake teo bane jIvanamAM agrasthAna bhogave che. zikSaNa mATenI navIna vicArasaraNI eka jude ja prazna mAgI le che. zikSaNanuM jIvanamAM agrasthAna che kAraNake zikSaNu jIvananI dareka bAju ane pAse sthita che ke nahi te jovAnI zakita bakSe che. janmathI maraNa sudhInA vakhatano uttamottama upayoga kare te ja sAcI keLavaNI che. i. sa. 1913 thI ja mArUM AkarSaNa zikSaNa tathA sAhitya tarapha vadhAre. zrI dI. ba. aMbAlAla sAkaralAlanuM maMDaLa, tene udeza, sarva prakAranI keLavaNI mAtRbhASA dvArA ApavI, te hato. temAM huM madadanIza maMtrI tarIke kAma karato hato. dIvAna bahAduranA avasAna bAda te maMDaLane sarva bhAra mArA zire paDe. keLavaNI to mAtRbhASA dvArA ja hoI zake ema atyAre ApaNe sau mAnIe chIe ane kahIe chIe, paNa te jamAnAmAM judo ja mata pravartate hato, ane vividha prazno pUchAtA hatA ke " tamArI bhASAmAM pAribhASika zabdo mAM che?" " vividha kSetranA judA judA graMtha kayAM che ?" Ama hovAthI te jamAnAmAM mAtRbhASA dvArA zikSaNa ApavuM te taddana asaMbhavita vAta manAtI hatI paNa have jamAna palaTAyo che ane je moTAmAM moTI krAnita thaI hoya te mAtRbhASA dvArA ja zikSaNa ApavuM te AMdolananI che. te jamAnAmAM khAnagI patravyavahAra paNa aMgrejImAM thatA, ane vAtacItamAM paNuM aMgrejIne chUTathI upaga thato. jyAre gAMdhIjI hindImAM AvyA tyAre mArI umara 27 varSanI. svabhAva te mULe ja zaramALa. A vakhate keTalAka vakIlamitro sAthe gAMdhIjI pAse avAranavAra javAnA prasaMge paDatA. A vakhate sarve bhAIo aMgrejImAM - bele ane gAMdhIjI sarva praznanA javAba gujarAtImAM ja Ape. A samaye mane gAMdhIjInI A rItamAM kaMika gAMDapaNu lAgatuM hatuM; paNa atyAre samajAya che ke e pramANene gAMdhIjIne Agraha te gUjarAta vidyApITha ane gujarAta yunivarsiTInuM mULa che. I. sa. 1914mAM eka mata e hatuM ke gujarAtamAM keLavaNInuM kArya karavuM joIe, ane gAMdhIjIe paNa A matane anumodana ApyuM hatuM. amadAvAdamAM I. sa. 1826 mAM zaherasudharAIne pramukha thayo tyAre nAnImoTI dareka bAbatamAM ane khAsa karIne keLavaNIne pAye majabUta karavAne amAro vicAra hatA. sthAnika svarAjyane prANa "myunisipAliTI' che ane "myunisipAliTI' dvArA zaheramAM prAthamika zikSaNa apAya che. A upara mAre khAsa dhyAna ApavAno vicAra hatA. gujarAta sabhA' nAmanI eka saMsthAnA gAMdhIjI pramukha ane saradAra vallabhabhAI sabhAsada hatA. teo vicAratA ke moTuM AMdelana zarU karavuM. A mATe gAMdhIjI evI dalIla karatA ke zaheranuM svarAjaya barAbara calAvo ane te yuvAne zikhAmaNa Ape ke teo karakasara kare; Ama thaze te ja che dezanI prAMtika ane madhyastha saraskAro pagabhara thaze. ane nAnI che nAnI bAbatomAM paNa bIjAne upayogI thavAnI, jAta tapAsavAnI che ane nAnI nAnI saMsthAonI vyavasthA karavAnI keLavaNI ApIzuM te ja teo bhaviSyamAM dezanI sevA karI zakaze. A vAtanuM dhyAna mane myunisipAliTInA pramukha thayA pachI thayuM. zrI balubhAI ThAkara mArA mitra. teo ane huM vicAratA ke svarAjya calAvavuM hoya te myunisipAliTInuM prathama kAma, pUratI prAthamika keLavaNI ApavI te che. A prasaMge eka ramUjI vAta yAda Ave che. amadAvAda zaheranA eka latAmAM huM pharatA pharate jaI caDaze. tyAM pANInA naLanI cakalI khUlI joI; AthI meM te naLanA mAlikane bolAvyA. temanI sAthe vAta karatAM mane khabara paDI ke teo bhaNelAgaNelA sArI keLavaNI pAmelA eka bhAI hatAtemaNe mane AvakAryA, te vakhate meM temane prazna karyo ke, " naLanI cakalI vinAkAraNe zAne khullI rAkhe che ?" tyAre temaNe javAba Apyo " daza ' daza varSa sudhI pANIvere bharyo che ane have naLa maLe che te teTalA pramANamAM pANI te vAparavuM joIe ne ?" je sudharelA mANase pite ja keLavaNIne samajI zake te ja bIjAne samajAvI zake. keLavaNImAM svArthavRtti hovI joIe nahi, ane jo hoya te te ja keLavaNI nakAmI che.' prAthamika keLavaNI atyAre pheraphAra mAgI le che. sAkSaratA.' e keLavaNInuM lakSaNa che. Aje keLavaNInuM mApa saMkhyA parathI thAya che-zALAnI saMkhyA parathI, bALakaeNnI saMkhyA parathI tathA zikSakonI saMkhyA parathI thAya che. eTale bhaviSyanA nAgarikone je sArI keLavaNI maLavI joIe te atyAre maLatI nathI. nAnapaNathI ja prAthamika zikSaNa jIvanane unnata kare evuM hovuM jAIe. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 dezane nukasAna cAritranaSTatAthI thAya che; keLavaNIthI nahi. samAjamAM ApaNA deze! dhama' che te samajAve te ja keLavaNI. jene nAkarI na maLe te zikSaka thAya che A prakAranI rIta kheATI che, jo sarakAra kharAkhara calAvavI hAya te sArUM' ane sAcu' zikSaNa apAvu` joie. zaheranI ke theADI havelIenI jarUra nathI; paNa lAkhe| bhUkhyAM, nagna ane nirakSara lokone e sa` vastu maLe te mATe mahenata karavAnI jarUra che, ane te ja sAcI keLavaNI che. keLavaNImAM khUMdhu ja AvI jAya che. jindagInuM sAkS mApavAnuM te mApa che. peAtAnI vidvattAnA upayeAga khIjAnAM duHkha nivAraNa mATe karavA joie. paisAthI keLavaNInuM mApa nIkaLatuM nathI. zrI malabArItu kanya--"sagAM dIThAM meM zAhaAlamanAM, bhIkha mAgatAM zerIe" yAda karatAM lAge che ke, sAcI keLavaNI AgaLa dhana gauNa che, ane dhananA pramANathI sukhanuM mApa nIkaLI zakatuM nathI, kAraNa temAM sateSa che, huMsAtu MsI che. mArU' te evuM mAnavuM che ke jenAM gharamAM meTara nathI tenA kuTuMbamAM vikhavAda nathI-te sukhI che. jevA manamAM bhAva hoya tevA ja bahAra Ave. prazuddha jaine sAhityakArAe paNa dezanI krAMntite yogya mAge lai javI joie. sAhitya ane zikSaNa ane judAM nathI; pazu sAhitya zikSaNane UMcI bhUmikAe lai jAya che. sAkriya ane kalAne upayoga dezanI krAnti ane samAjanA utkarSa mAM thavA joie. samAjanA dhaDavaiyA zikSako che. zikSaNu ane sAhitya banne sAthe ja cAle che. vidyApIThAnuM mukhya kAma phakata nekarA ja pedA karavAnu nathI, paNa sAcA vepArIo, dAkatarA ane vakIleA, tema ja zikSaka utpanna karavAnuM che, ane teoe paNa samajavAnuM che ke te je kAma kare te dezane mATe ja kare, leAkanA hRdayamAM praveza karI temane utkarSa thAya e prakAranI U~ca dRSTi hAvI joie; te dRSTi ApavAnuM kAma vidyApIThanuM che. amadAvAdanI enjInIarIMga kAleja mATe zeThazrI kasturabhAi lAlabhAie rU|. trIza lAkha ApavAnuM kabula karyu" che. A enjInIara peAtAnA jJAnane upayoga khIjAnA utkRSa` mATe kare, lekA zA mATe bhaNavA Ave che te upara vicAra karIne ja vidyApIThe peAtAnA abhyAsakrama nakakI karavA joie. gAMdhIjI kahetA ke paisA pedA karavA mATe huM bhaNutaravidyAnI jarUra nathI. sau koInA utkRSa* thAya te prakAranI dRSTi vidyApIThanA pAyAmAMthI ja hAvI joie. prAthamika, mAdhyamika, ane ucca bhaNatara saLaga hovu joie, kAraNa ke te keLavaNInAM judAM judAM pagathiyAM che; ane bhAi dhIrUbhA Ie kahyuM tema ApaNu eka ja aMtima dhyeya TAvu joie* sA vidyA yA vimuktaye / atyAre prAthamika zikSakanI sthiti kaphreMDI che; kAraNake tene ochAmAM ochA pagAra maLe che, paNa temane jo pete kaMika che te bhAna Ave, ane temanI Arthika sthiti sudhare, te pharajiyAta zikSaNa mATenI je ApaNI yAjanAe che te phaLIbhUta thaze, AjanA dhArmika pustakAnuM jJAna je ApaNA mANabhaTTo Ape che te ApaNA keTalAka keLavaNIkArAne hAtu nathI. kolejanA prophesaranuM ane prAtha mika zikSakanuM sthAna samAjamAM eka ja prakAranuM hevuM joie; yuniva siTI bila dhArAsabhAmAM rajU thayuM te vakhate, prAthamika zikSakAne pratinidhitva maLe te mATe meM mArA vicAro rajU karyo hatA; pazu kamanasIbe emane pratinidhitva nathI maLyuM. e mATe ApaNe yana karavA joize. mAre mana lAyakAtanuM dhAraNa mANasa potAnI pharaja barAbara adA kare che ke nahi-peAtAnA dhama' barAbara bajAve che ke nahi te al. 24-2-40 hovu' joIe; nahi ke buddhi paisA ke bhaNatara. pacAsa varSI pahelAM gAmaDAmAM pUchaze! teA kaheze ke A mArA 'dharmAM' che, paNa atyAre tarata ja te kaheze ke A mArA dhaMdhe che. A keLa vaNInI kSati che. mAnavatAnA pAyA para racAyelu' mahAtmAjInu jIvana ApaNI keLavaNI mATe eka agatyanA graMtha che. keLavaNInAM tamAma agA U~cAM lAvavAM hAya tA satra` agAne yogya pheraphAra karavA joie. kAya` ane kAraNu aphara che; ane pariNAma dekhAtu nathI e klIla bhUlabharelI che. dA. ta. gujarAta vidyAsabhAnA sthApakAne khabara nahi haze ke sama! seA varSa sudhI cAlaze. i. sa. 1913 mAM kregresIone khaMkhara na hatI ke i. sa. 1947 mAM svarAjya maLaze, ane badhA dhArAsabhAmAM besIzu. keLavaNI mAtRbhASAmAM ApavI, A mATe keTalAka lekA dalIle kare che ke prAMtIyavAda vadhaze, paraMtu mArU' te| mAnavu ema che ke A prakAranI dalIla keLavaNInI khAmI che-mananA mela che. jo badhA ja peAtAnA manane mela kADhI nAkhaze te uttaranI dalIla vajuda vagaranI karaze, zu amArI sa`skRti eka nathI ? mahAbhA rata-rAmAyaNu-gItA vagere darekanA samAnya graMtha nathI? pazu Aje vicArA badalAyA che kAraNu dhUrI keLavaNI che; temAM keLavaNInI khAmI che. hindanI mukhya bhASAonuM mULa karyAM ? maraThI, zrRMgALI, hindI, gUjarAtI vagere bhASAnu' mULa sa MskRta che. khasA vA` pahelAM marAThI ke gujarAtInA keTalAka pratyaye| eka hatA; te vakhate prAMtIyavAda vadhaze enI jarAya dhAstI na hatI. zikSaNanuM dhyeya sattA meLavavAnuM hoya te te kheATu' che; paNu jo sevA karavAnu hAya te te uttama che. vidyApITheAe evA vidyArthI pedA karavAnA che ke peAtAnI vAta sAdI bhASAmAM bIjAene samajAvI zake. atyAranA aMgrejI ke ucca zikSaNa pAmelA, gAmaDAnA mANasane peAtAnA vicAra| samajAvI zakatA nathI. pravAha sAthe javuM sArUM' che, paNa pravAhamAM kheMcAvu e yogya nathI; temAMthI bacavA mATe prayAsa karave joie. jo mAtRbhASA dvArA zikSaNa ApavuM haze te uttamAtta pAThayapustakA paNa mAtRbhASAmAM taiyAra karavAM paDaze. jo janatAne sAcI keLavaNI apAi haze te pukhta matAdhikAra vakhata cUMTaNImAM paNu temAM kharakhara upayoga thai zakaze. bharamAvanArA umedavArene nahi cUMTatA janatA sAcA ane sevAbhAvI pratinidhione ja cUMTaze. taduM sta lokazAhI mATe keLa vaNI e mukhya pAyeA che. ApaNe te pragati karavAnI che; emAM avarodhe ane virodhe haze ja, paNa e badhAne dUra karavA mATe ApaNe hamezA prayAsa cAlu rAkhavA paDaze, mane AzA che ke, gujarAta yunivarsi'TI, jenA pAye nakhAi cUkayA che, tyAMthI taiyAra thaI nIkaLanAra snAtakA--enjI niyarA, vakIla, DaoNkaTarA ke vidvAne gujarAtanI ane rASTranI sAmAjika tathA Arthika unnatimAM peAtAnAthI banatA pUrepUrA phALA Apaze; ane mAnavatAnA vikAsa mATe potAnAthI banatuM badhuM karI chUTaze. ghATakopara gUjarAta sAhitya sabhA tarafathI ce|jAyela A prasaMge mane AmaMtraNa ApavA mATe sabhAnA huM hArdika AbhAra mAnu chuM; ane Apa saune gujarAta yuInavasaTInA vikAsamAM dareka prakAre sahukAra mAguM chuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho rahA hA yADA paDI gayA : ( ) * ** * tA. 15-1-50 ', - prAsaMgika noMdha 1951 nI maMgAI yAtrA janatAnI kharIdazakita ghaTI gai che, paNa hajI joDaNIkhristI varSa 1846 pUruM thayuM. zarUAta jeTalI khulanumA ane kezamAM umerAyelA navA lAkSaNika zabdo-kALuM bajAra; lAMcarUzvata; preraNAdAyI hatI, te tene aMta nathI ja. yunAnI rAhabarI nIce, pAdhaDI, pakSapAta, achata, sapheda sAdhutA- / lAkSaNikatA samAjanuM , hiMdustAne varSanI zarUAtamAM kAzmIranA prazna upara, pAkistAna tarapha mAMthI mAchI nathI thaI. ' sulehane hAtha laMbAvyuM hatuM, varSa ane bane rASTra vacce ' A badhAnI vacce jana samAja kayAM eka vakhata sArAya uttaradakSiNa jeTaluM aMtara vadhyuM che. pAkistAnamAM eka paNa hiMdu gujarAtane doravAnuM che jene sAmarthya dharAvatA hatA; hiMdanA A nizcita mane rahI zake evI zakyatA have nathI rahI. hiMda ane zahenazAhane potAnI vicAradhArAthI, mutsaddIgIrIthI ane vepAra , pAkistAna vaccenA Arthika saMbaMdha bagaDatA cAlyA che. kAzmIrane vANijayamAM sAhasikatAthI mugdha karatA hatA te jainenuM sthAna prazna Aje vadhu gUMcavaNabharyo banyuM che. atyAre kayAM ? chase uparAMta rAjyanuM saradAranI kuzaLatAthI ekIkaraNa "jaine hiMduomAM samAya ke nahi " " bhIkhabadhI kAyade pUruM thayuM che. haidrAbAdane prazna patI gayuM che; ane teNe hiMdI jina sAdhuone lAgu paDaze ?" " TrasTanuM niyamana karatuM bila,' baMdhAraNane svIkAra karyo che. hiMdamAM AvelI paradezI vasAhatomAM "jaina maMdiramAM ApaNI sattA para sarakArI taMtra kayAre keTalo kApa phrenca vasAhata-caMdranagaramAM matadAna thaI gayuM; prajAe hiMdamAM samAI muke che?" AvA AvA prazno para ApaNe ApaNI zakita khUba javAne abhiprAya Apyo, paNa jI vidhi thavAnI bAkI che. AvA kharcI nAkhI che. A prazno nAnAsanA che evuM nathI; jarUra vicAbIjA paradezI vasAhatI pradezane prazna bAkI ja che. ravA jevA che, paNa jana 'samAjane ethIya vadhu muMjhavatAM ane navu baMdhAraNa pasAra thaI gayuM che: 26 mI jAnyuArIthI gucavatA prazno pahelI vicAraNuM mAgI le che. ' tene amala thaze; ane atyAranI baMdhAraNIya sabhAnA pramukha zrI jana saMskRti ane sAhityanA vikAsa mATe jaina samAja rAjendrabAbu prajAsattAka taMtranA prathama pramukha tarIke pasaMdagI pAtra eka paNa AdaraNIya pagaluM nathI bharI zakayuM-sivAya munizrI daraze e saMbhava che. : puNyavijayajInI saMzodhana mATenI jesalamIranI zarU thayelI puNyayAtrA.. bhASAnI sAThamArI samajUtImAM pariNamI che ane hidIna jaina samAje pitAnI saMskRti TakAvavI hoya te samAjanA . rASTrabhASA tarIke svIkAra thayo che. vicArakoe ane kAryakartAoe, rASTrahitane lakSamAM rAkhI navAM A sAthe ja navI navI mUMjhavaNa UbhI thatI gaI che. varSe cokakasa dayeyapUvaka kArya karavuM paDazeH yuganI sAthe kadama .. ane je lokamAnya sevake ucca sthAne che temane mATe navI navI milAvavA paDaze. muzkelIonuM nirAkaraNa karavAnuM AvI paDayuM che. A paMDita javAharalAla naherU ane saradAra vallabhAinI, rASTranA hiMdu koDa bIlanI tarapheNa ke virUddhanI vAta javA daIe- ghaDatara mATenI 1851 nI maMgaLayAtrAne saphaLatA prAthae: Aje te te. hiMdanA moTA bhAgane uzkaranArUM bIla thaI paDayuM ane jaina samAjane paNa e yAtrAnI saphaLatAmAM gaNya phALe hAyache. paMDita javAharalAla eka bA nu A muddA upara rAjInAmAnI evuM AkAMkSIe. vAta kare che; te zrI rAjendrabAbu " moTA bhAganA le kenI A 6 amArI kAMdhe caDI pAchA Ave bilane saMmati maLavI joIe" evuM jAhera kare che. gayA mahine, muMbaI sarakAranA gRhapradhAna zrI morArajI desAI - anAja, kApaDa ane raheThANa e traNe AvazyakatAo mATe saptAha mATe amadAvAda gayA hatA. e ja arasAmAM gujarAta. sarakAra pakSe game teTalA bhagIratha (!) yatna karyo che, chatAM 1 ya prAMtika samitinI eka mITIMgamAM gujarAtabharamAMthI kAryakaro hatu tyAM ne tyAM ja Ubho che. prajA pakSe joIe teTale sahakAra ekatra thayA hatA. eka hoddedAra tarIke zrI. morArajIbhAI paNa . nahi maLyo hoya; chatAM sarakArI taMtranI zithilatA ane binaAvaData ' A mITIMgamAM hAjara hatA. vartamAnapatrane ahevAla parathI tarapha durlakSa thaI zake tema nathI. jaNAya che ke A mITIMganuM kAmakAja pAMcathI cha kalAka sudhI . pratIyavAda, komavAda jeTalI UyatAthI nahi paNa eTalI hada cAlyuM hatuM. zrI morArajIbhAIe aneka praznonA javAba temanI sudhI laI jaI zakAya evA saMbhava sAthe, DokiyuM karyuM che ane hameza mujabanI lAkSaNika zailIe ApyA hatA. jyAM jarUra karNATake tenI AgevAnI lI {l :che. gujarAta, mahArASTra, baMgALa, jaNAI tyAM sarakArI AMkaDAM rajU karIne, jyAM AvazyakatA UbhI bihAra ane erIsA vagere sthaLe A agni dhuMdhavAIne paDe che. thaI tyAM gAMdhIjInA siddhAMtanI DhAla dharIne; te jyAM kei dalIla " kemavAdanuM daphana thatuM gayuM che, paNa varSa daramiyAna navI kAragata nIvaDe tema nahotI tyAM roSa vyakata karIne ! kemanuM maMDANu majabUta thatuM gayuM che. samAjavAda ane gujarAtabharamAM zrI morArajIbhAI mATe saune mAna che, satyA* sAmyavAdane eka bAju mUkIe teya mUDIvAda ane majUravAdanAM grahanI laData daramiyAna temaNe je kAMI sahana karyuM che, tenI smRti tAjI ' dharSaNe vema pakaDa che; aspRzyatAnA daphana mATe kAyadAe pasAra ja che. eka kAryane vaLagI rahevAne Agraha, ane tene pUrNa karavAnI karyA, paNa e ja aspRzyatAe navA svarUpe janma lIdhe che. temanI cIvaTa prazaMsanIya che; paraMtu prAMtika samitinI mITIMgamAM mahAsabhAvAdIoe pitAnA maMtavya mujabanA vAdamAM nahi mAnanA- temaNe je rIte javAba ApyA che, te javAbe taMdurasta lokazArAone navA aspRzya vargamAM mUkavA zarU karI dIdhA che. hImAM mAnanArane jarApaNa nahi e. muMbaI sarakAranA vahIvaTI * jarUra paDe tyAre upaga karavA vizvavaMdanIya mahAtmA taMtramAM teo gRDamaMtrI che, te mATe saune mAna che; paraMtu prAMtika : gAMdhIjInuM nAma jIbhane Terave caDI gayuM che; paNa e jIbhane samitinA teo eka sevaka che, eka sevaka thaIne ja temaNe Terave ja rahyuM che, temanI vAte . ane upadeza tathA racanAtmaka sabhyane saMtoSavA joItA hatA. jayAMsudhI sabhya saMtoSa na pAme ' kAryakramane Adeza, e badhuM have hadayaratha nahi graMthastha thavuM zarU tyAMsudhI temane saMtevuM thAya te rIte javAba ApavAnI kauziza karavI thayuM che. joItI hatIH athavA sabhya je kahe te sucana svIkArI levAM Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 joitAM hatAM.. sarakArI taMtra. calAvavA mATe vyavahArU ane kaDaka cavAnI jarUrata rahetI haze kharI; paNa tethI kAMi Adarzone vegaLe mUkI dai na zakAya. muMbaI prAMtamAM khAMDanI chata DhuvA chatAM, je kRtrima achata UbhI thaI che. e muMbaI sarakAranA taMtranI zithilatA praza'sanIya namUrtA che. eka bAjuthI sarakArI hukama nIkaLe ke jillAne amuka pramANamAM khAr3a vadhArI Ape; jyAre jillAemAM nakakI karAyelA pahelAnAM raNa pramANe ApavA jeTalI khAMDa ja na DaeNAya ! khuda prAMtika samitinA haddedArA prAMtika sarakArane vinati kare ke, bAjarInA pAka sAre che; sarakAre bAMdhelA bhAva karatAM paNa oche bhAve khajAramAM maLI zake tema che; mATe bAjarInA rezanIMgamAM kai bAMdhacheDa karA; huMmeza mujabA, sarakAra taraphathI vAma maLeH vicAra karIzuM.' te vinatithI sarakAra vicAra karatI thaI heya teA sarakAra peAtAnuM sarakAra tarIke astitva TakAvI zake kharI ? prazuddha jaina * prajA, amane sarakAranA-tamArA kAMdhiyA tarIke oLakhe che,' evA eka kathananA pradyutaramAM zrI, merArajIbhAie javAba ApyA--bhale. hasatAM hasatAM javAba ApyA, paNa javAba Apya ke emAM khATu' zu' che ? tamArI saunI kAMdha para besIne ame prAMtanI javAdArI upADavA gayA chIe; eTale tamane kAMdhiyA kahyA che, temAM kaMika atha' che. zrI. morArajIbhAIne tyAM koi sabhye kahyuM hata--vyakitagata nahi, paNa sAmuyika lAgu paDe tema--te sArU thAta ke, " amane kAMdhiyA thavAmAM jarA paNa vAMdhe nathI. AnaMda thAya che; kAraNake amAre lIdhe tame UjaLA che; paraMtu jyAre ame kahIe tyAre, amArI ja kAMdha para: caDIne pAchA Ave te ghaNuM sArUM', '' A sUra bhale tyAM na sa'bhaLAyA; paNa akalezvarathI samaLAya che. vaDApradhAna mAna Iya zrI kherane tyAMnI myunisipAliTIe mAnapatra Apyu. A mAnapatramAM zaherIe, temanI kAlI bhASAmAM cAkhkhI vAta kahI dIdhI: je rAmarAjyanI ame amArI sarakAra pAsethI AzA rAkhI hatI, tenu haju be varSe ekAda kiraNa paNa nathI dekhAyuM.' zrI khera, A mAnapatraneA javAba, joie te rIte nathI ApI zakayA; paraMtu A parathI je je vyakita mahAsabhAmAM sakriya rasa dharAve che; je peAtAne mahAsabhAvAdI kahevaDAve che, te saue edhapATha levAnI jarUra che. je avAja zaheramAMthI UThavA joitA hatA, e avAja eka gAMmaDethI UyA che. e sUcave che ke mahAsabhA Ama janatAthI dUra dUra thatI jAya che, jo krUrI A sapaka' mATe tAtkAlika pagalAM nahi levAya te je saMsthAe pacAsa pacAsa varSa' dezanI sevA karI che, e saoNMsthA leAkahRdayamAMthI peAtAnu sthAna dUra karI besaze. eka agragaNya mahAsabhAvAdI kAya kare, vAtavAtamAM kaMDhelu" te Aje barAbara yAda Ave che;' ame khUba aMkuza mUkayA anAja upara, kApaDa upara; makAna upara; dArU upara; zaratenAM medAna upara; simAmAM bIDI pIvA upara; paraMtu eka niyamana haju mukAyu bAkI che--ane te amArAmAM AvI gayelA sattAnA mada upara; amarAa upara ' namratApUrvaka kahevu' joe ke A kayana atyAre te satyanI taddana najIka lAge che, zistapALe kAM chUTA thAo ! "" A hakIkatanI sathe ja AcAya zrI kRpAlAnI yAda Ave che. teo gAMdhIjInA custa anuyAyI che; gAMdhIvAdanA puraskartAe mAMnA eka che. satya ane ahiM'sAnA upAsaka che. temanI vicAradhArA coTadAra ane maLI che. leAkazAhInA bhakta ane zistanA hiMmAyatI che. beeka varSa upara je padane kAi paNa hiMdI jhaMkhe te pada-mahAsabhAnA pramukhapade tee hatA. atyAranA sarakArI kAya vAhakA sAthe temane matabheda thatAM, gAMdhIjInI salAha lai, temaNe mahA sabhAne! tAja cheDI dIdhA hate. e ja AcAya Aje badhAraNIya sabhAnA eka agragaNya sabhya che; mahAsamapakSe cuMTAi AvyA che. teoe tAjetaramAM ja badhAraNa sabhAmAM khAMDa upara carcA thai tyAre sarakAranI nItinI khabara lai nAkhatuM eka suMdara bhASaN kayuM " tuMH " mAre kaDaka zade kahevA paDe che, te mATe huM dilagIra Y; paNu amAre e joie che ke. A deza upara rAja hevu joie. enA upara kAMte sarakAre rAja calAvavuM athavA te temaNe AjAone mATe jagA karI ApI; A sivAya koi vikalpa nathI. rAja calAve athavA chUTA tha. ' zrI kRpAlAnIjInA bhASaNumAMnA Sar3A muddA sAthe samata cavAya evu hAvA chatAM, manamAM vasavase thaI Ave che, A bhASaNuM baMdhAraNIya sabhAmAM barAbara hatuM ? zrI kRpAlAnIcha mahAsabhA pakSanA eka sabhya che. jyAMsudhI e pakSanA teo sabhya che. tyAM sudhI pakSanI nItirItine vidhAtaka evuM nivedana te karI zake? eno artha eve nathI ke, tee AMdhaLu anukaraNa kare; paraMtu e atha' e paNa nathI ke pakSane nukasAna thAya tevuM te eke ke Acare. mahAsabhA pakSe De.ku' gAvanArAonu ane AMgaLI UMcI karanArAenu 2 chuM. jAmbu' che, temAnA tee eka nathI; evA te ane evu kAi icche paNa nahi; paraMtu teNe je kahevu hatu ane kahyuM te pakSanI mITIMgamAM ja kahevu joitu hatuM; bhArapUka kahevu joitu hatuM; pakSI mITIMgamAM ja pakSa UmA karI, maDa gAMDa UbhI karavI hatI. lAhI siddhAMtanA upAsaka ane gAMdhIAdanA mamatta zrI kRpAlAnIjIe, 'A bhASaNu ApI zistane bhaMga karyo che, temanu A bhASaNa mahAmabhA, jenA upara jananAnI zraddhA hajI TakI rahI che, te zraddhAna theDI zI ochI karavAmAM sahAyabhuta thayuM che. zrI kRpAlA (IjI zistanAM custa himAyatI che, chatAM temane hAthe ja AvI bhUla krama thavA pA ! haze e vicAravA jeyu che. madrAsabhAnA vahITItaMtrathI so kAi--khuda madrAsamAvAdIe pazu ka TALatA jAya che, enuM A ADakatarUM sUcana tA nathI te ? game te he; zrI kRpAlAnojInA A rItanA varkAvyane Ava kArI zakAya tema nathI ja. jo vakatAne mahAsama pakSo nItirIti pasa na hoya te temaNe pete ja pakSane 'chADI devA joie, agara te| pakSanA zistanuM pAlana karavu joie. ' dhIrajalAla dhanajIbhAi braha saMsthAnI pravRtti tA. 6-1-50 nA rAja saje cha vAge mubai jaina yuvaka saghanI kAya vAhaka samitinI cAlu vanI prathama mITIMga sadhanA pramukha zrI. cInanalala cakubhAInA pramukhapade maLI hatI; je vakhate catu varSa mATe kAryavAhaka samitimAM cAra sabhyo umeravAmAM AvyA hatA; ane lAyabrerI kamiTI tathA vaidyakIya rAhata samitinA sabhyenI paNa cU'TaNI karavAmAM AvI hatI. -1 kAya kArDaka samitinA cAra navA sabhya 1 zrI paramAnaMda harajIdAsa kAmadAra 2 zrI bacubhAi dozI 3 zro kAsumAi khAsI kuriyA 4. zrI caMdula la sAMkaLacaMda vakIla tA. 15-1-5s 2 lAyabrerI kuMmiTI 1 zrI jayaMtIlAla suMdaralAla kAhArI (maMtra) 2 zrI vIjalAla dhanajIbhAi zAha 3. zrI dIpacaMda bevanadAsa zAha 4 zrI rpaNulAla sI. sAhu 3 vaidyakIya rAhata samiti 1 zrI ratIlala cImanalAla koThArI (ma`trI), 2 zrI paraMmAnaMda kuMvaccha kApaDiyA 3 zrI ramaNikalAla maNilAla zAha 4 zrI jasutibarena manubhAI kApaDiyA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-1-50' azuddha jaina - zvetAMbara sthAnakavAsI jaina kenpharansa : [ zrI akhila bhAratavarSIya zvetAMbara sthAnavAsI jaina konpharansanuM agiyAramuM adhivezana tA. 24-25-26 DIsembara 1948 . nA roja, madrAsa mukAme muMbaI dhArAsabhAnA spIkara, zrI kuMdanamalajI phirodiyAnA pramukhapade maLI gayuM, A sAthe tyAM yuvaka saMmelana paNa zrI : durlabhajI kheta NInA pramukhapade jAyuM hatuM. bannenA vyAkhyAmAMthI mahattvanA bhAga tAravI nIce ApavAmAM AvyA che. - saMpAdaka] - madrAsa hiMdanuM eka mukhya zahera che, A prAMtamAM jaina loko sAdhuo mATe A zobhAspada nathI. sAdhuonuM jIvana Adarzamaya' meTI saMkhyAmAM vase che. vepAra kheDavA A prAMtamAM AvelA jena hovuM joIe. tyAga ane ADaMbara sAthe sAthe kadI nathI rahI zakatA... bhAIo, utsAhI, kAryakuzaLa ane sevAbhAvI che.;. uparAMta madrAsa - sAdhusaMsthAmAM je zithilatAe praveza karyo che, tene vicAra prAMtanI tAmIla, telugu ane kAnaDI bhASAmAM jaina graMtha ane karatAM temAM mane kAraNabhUta jaNAya che. zrAvaka-zrAvikAo. zrAvaka* sAhityane vipula bhaMDAra mejuda che. lagabhaga be hajAra varSa upara . zrAvikAonA TekAthI ja ADaMbara vadhyuM che. AthI je zithilatA jaina sAdhuoe A AvI jaina tatvajJAnano pracAra dakSiNa AvI che, temAM temane paNa hise che. ' hiMdamAM sArI rIte karyo hate. tenA prayatnathI dakSiNa hiMdanA le kAe A tattvajJAnane ThIka ThIka pacAvyuM paNa hatuM. A gra yuddhottara samayamAM jaina samAjanI javAbadArI ane kAryakSetra ane sAhityanuM saMzodhana kArya thavAnI khAsa jarUra che. ' , vadhI jAya che. atyAre vizvane ahiMsAnA saMdezanI khUba jarUra kenpharansanuM ananya kArya sthAnakavAsI jaina samAjamAM che. jana dharmamAM ahiMsAne khuba UMcuM sthAna apAyuM che. vAstajAgRti ane saMgaThana karavAnuM che. A kendrassanA Azraya heThaLa vamAM jainadharmane mULa pAye ahiMsA para nirbhara che. pUjya kanyAkumArIthI himAcaLa sudhInA sthAnakavAsI jaina bhAIbaheno mahAmAjIe ahiMsAnA tatvajJAnane rAjakIya kSetramAM apanAvI, , ekatra thAya che; ekabIjAnAM samAgamamAM Ave che; pitAnI ahiMsAnuM maha vadhAyuM che. hiMdustAnanI AjhAdI : yazasvI muzkelIo-kaThinAIo upara vicAravinimaya kare che ane samA- laData, e ahiMsAnA tatvajJAnane ja vijaya che. je rIte ApaNe ? janI unnatinI yojanA e dhaDe che. AthI konpharansanI mahattA ahiMsAnA tattvajJAnanI madadathI gulAmImAMthI mukita meLavI e ja ApaNe samajI zakIzuM. AvI pariSada sivAya AvI taka samAjane rIte, rASTra nirmANa ane saMvardhanamAM; tathA Ama janatAnI . ' maLatI nathI. A konpharansathI jAgRti ane saMgaThana thayA che; chatAM AbAdImAM e ja mArgana A paNe apanAvavAnI jarUra che. . jo haju vadhu parizrama uThAvavAmAM Ave to vadhu phaLa maLI zake. muMbaI prAMtamAM bhikSAbaMdhIne eka kAyado karavAmAM AvyuM - sAhityanirmAgunA kSetramAM kenpharanse je kAMI kArya karyuM che che. A viSayamAM hamaNAM hamaNAM vartamAnapatromAM khUba carcA thai . te prazaMsanIya che. A kAryamAM mahatvanuM kArya ardhamAgadhI kepanuM rahI che. vAstamAM A kAyade 1945 mAM ghaDAyo hato. te - pAMca bhAgamAM prakAzana kayu" te che. ardhamAgadhI kaSa jana sAhi. vakhate dhArAsabhAo na hatI, ane aMgrejI ga - tvanuM darpaNa che; ane te dharmagraMthenA abhyAsamAM khUba upayogI hatI. A kAyadAne mukhya uddeza e che ke, je leke rastA upara thaI zake che. A kevanI pUrva ane pazcimanA vidvAnoe khUba ane sArvajanika sthaLe bhIkha mAMge che, temanA para pratibaMdha , ' ' , prazaMsA karI che. A mukAya. jyAre sana 1845 mAM A kAyadA dhaDAi rahyo hato tyAre nasamAjanuM adhiSThAna caturvidha saMdha che. sAdhu, sAdhvI sara zAMtidAsa AsakaraNa vagere AgevAnoe kAziza karIne temAM zrAvaka ane zrAvikA A cAre tIrtha tarIke oLakhAya che. sudhArAvadhArA karAvyA hatA. sana 1947 mAM A kAyadAnI mudata A dareka tIya zakitazALI-mujabUta hevuM joIe, eTaluM ja pUrI thatI hatI tyAre atyAranI dhArAsabhAe tene pharI ' pasAra ' nahi paNa cAre tIrthomAM khUba meLa huM joIe. tyAre ja samAja karyo. temAM thoDA sudhArA vadhArA paNa karyA. have A kAyadAne, baLavAna thaze. A caturvidha saMdhI yejanA dUraMdezIthI' racavAmAM amalI karavA mATe niyame taiyAra thaI rahyA che. sarakAre janatA - AvI che, paNa A jananI viziSTatA e che ke cAre tIrtha pAsethI sUcano paNa maMgAvyA che. A upara jarUrathI vicAra thaze.' ekabIjA , para avalaMbita che. tyAgamaya jIvana hovAne kAraNe jyosudhI huM sarakArI mAnasa samajuM chuM tyAsudhI A kAla sAdhutAvI enuM sthAna UcuM che, chatAM tenI sAthe , zrAvaka-1 upaga AmAthI sAdhu ane samAjasevanI virUddha thavAne ja '. zrAvikAnuM sthAna paNa eTaluM ja mahattvanuM che. * : nathI. muMbaI zaheramAM A kAyade cAra varSathI amalamAM che, paNa - ApaNA saMdhuone eka sthaLethI bIje sthaLe-dUra dUra sudhI koIe jaina sAdhune vahorAvatI vakhate aTakAvyA nathI. chatAM e . - vihAra karavAno niyama prasAra mATenuM uttama sAdhana che. sAdhue vAtane paNa huM svIkAra karuM chuM ke, bane tyAMsudhI kAyadAnI., pagapALA ja vihAra kare che, kAraNake ' temane mATe joDAya DI, daSTie A vAtanuM spaSTIkaraNa karAvI levuM joIe; ane e mATe , meTara, rela vagere vajana che. temanA AvA vihArathI zahera yane paNa karavA joIe. sAdhuo mATe paramITa levAnI athavA - tathA gAmaDAMonI janatA temanA darzananA, sahavAsane, upadezane paramITa pAse rAkhavAnI prathA hevI na ja joIe e mAre .. - ane jJAnane lAbha maLe che. janata.ne jAgRta karavAne abhiprAya che. * : A . sarasa upAya paNa che. mahAtmA gAMdhIjIe rAjakIya kSetramAM , jana dharmanA ahiMsA ane satyanA pradezanI sArAya 'vizvane dAMDIkUca ane chevaTe AkhalImAM A sAdhana | upaga karyo Aje khUba jarUrata che. ApaNe sau A tatvajJAnanA vArasadAre" hate; ane tenAthI keTaluM uttama kArya. sadhAyuM hatuM, tenA vAta chIe; ane tethI ApaNuM kartavya thaI paDe che ke, A siddhAMtanA : ItihAsamAM amara ja raheze. ' ' pracAra mATe ApaNe kAMIka kArya karI batAvI che. atyAre A - sAdhu saMsthA pratye mArA hRdayamAM je gauravavaMtu sthAna che samaya mAM kAya". mATe sAce ja anukULa che. sAruMya vizva " a je ' tene artha e nathI ke, tenAM pisI gayelA che. mane khyAla zAMti prAthe che; paraMtu tene zAMti mATe kaMI mAga". sUjha nathI; ' nathI. nAnI nAnI vAta para matabheda, jhaghaDAo, irSA, de vagere jayAre ahiMsAne mAguM' e ja eka AzAnuM sthAna hai.' '': joI mane khUba duHkha thAya che. jemanuM jIvana tyAgamaya che evA . ' -kundanamalajI phidiyA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 prazuddha jaina [R] 12-13 lAkhanI Ajane! juvAna kAI vADA ke baMdhanAmAM mAnatA nathI. tene mAnasapradeza tA vizvavyApI che. ene kAi saMkucita cokaThAM gamatAM nathI. ApaNA samAjamAM ja nahi paNa samarata deza mATe paNa enI e ja svapnadRSTi che. te pachI ApaNAM jaina samAja pUratA vADAo ne phirakAo kema sAMkhI zake ? eka vakhata karADAnI saMkhyAmAM gaNAtA jaina samAja Aje nAnakaDI sakhyAmAM samAi gayA che ne eTalA nAnakaDA samAjamAM paNa keTalA vADA? keTalA kriznA ? keTalA judA judA sadhe te sa'gaDhanA ? A rIte vaheMcAI jate janasamAja chinnabhinna banI rahyo che. tenI saMgaThita tAkAta nAza pAmI che. matabheda ane vitaMDAvAdamAM enIzakitanA hrAsa thai rahyo che. vadhu ne vadhu vADA,, phrikAne vibhAga janasamAjane tranAzane kinAre khecI jaze e viSe zakA nathI. sAdhana AvA AtmadhAtI pariNAmeAthI khacavAnu ApaNAM hAthamAM che, te te sAdhana che 'sabaeNMkanuM aMte te ApaNe badhA zrI mahAvIra prabhunAM satAneA chIe. eka ja dhamanA saMtAneA vacce Ave kusa', anaikaya te vADA duHkhadAyaka che. te ghaDIbhara paNa calAvI laI zakAya nahi. mApaNI zA AjhAdI pahelAMnA hiMdanAM pILA pradeza jevI che. saurASTra jevA nAnakaDA pradezamAM khaseA jeTalI hakUmatane amala cAlatA hatA. e vakhatanI yAtanAe te khAkharAkhIthI ApaNe paricita chIe. Aje e hukumatA nAza pAmI che te sava tra 'ekame'nI sthApanA thai che. hiMda|| riyAsatI khAtAnI e bhavya siddhi ApaNune eka anukaraNIya dRSTAMta pUrU pADe che. dezI riyAsattAnA vilinikaraNa mAphaka ApaNA samAjanA bhinna bhinna saMdhA, kirakAe te hakumatanA vilaya karI tenuM ekIkaraNa karavuM teie. rAjakIya.bhASAmAM jaina samAjanuM eka 'ekama' thApI devu joie, A kAya mAM juvAnI khAsa javAbadArI che te temaNe te saha upADI levI joie. mAre eka nAjuka praznanA paNa nirdeza karavAnA che. e nirdeza anivAya che. te prazna che ApaNA sAdhusamAjane. A prazna nAjuka che kAraNake ApaNAM dilamAM ApaNAM e tyAgI sattA pratye mAna ane prema laryAM che. saMsArameha tajIne jIvanamukta zAmAM aneka zArIrika kaSTo sahIne, talavAranI dhAra jevAM AkarAM vrate tathA niyama pALIne bAre mahinA dhamanI ArAdhanA, tapa tapazcaryAM karatAM karatAM samAjane dharmopadeza de! sAdhujIvananI AvI "mahAna kalpanA ane AAdaza'ne Aje vicchinna thatAM huM jouM chuM tyAre uddezanI lAgaNI janme che. rAga ane parihata batIne jemaNe saMsAranA tyAga karyAM che; mAyA, meha, mamatAne manane mela gaNIne jeNe dUra karyAM che; svA, pakSapAta, ahaMbhAva, bheda ane mArAtArAnI bhAvanAne jeNe aspRzya mAnyA che tevA sAdhusamudAyamAM uparanAM aniSTa tattvAnu gheADA ke vadhu pramANamAM Aje paribaLa jovAmAM Ave che. ethI vadhu khedajanaka tA e che ke prabhu mahAvIranA siddhAMtaniSedhaka sa'pradAye UbhA karI svacchaMdane poSavAmAM Ave che, e kharekhara duHkhada che. te tethI ja sAdhusamudAyamAM hajIye rahelAM keTalAMka mahAna muni mahArAjone huM vijJapti karU chu ke je jaina samAjanI zuddhi ne vRddhi athe' Apa tapasvI jIvana gujArI che. tenI sAcI ane kharI rakSA karavI heAya te sAdhu samAjamAM je kSati AvI gai che tene nimULa karI, tathA tene nimUrreLa karavA mATe saMdhanAM agraNIo je prayatna karI rahyA che temAM sAtha Ape, ---dula bhajI khetANI tA. 15-1-50 [ 3 ] [ kAnpharanse ogaNIsa jeTalA DarAvA pasAra karyAM che; temAMthI keTalAka agatyanA nIce ApyA che. ] 1. zrI ne. sthA. jaina kanpharansanuM A adhivezana kendriya sarakArane prAthanA kare che ke AgAmI vI-gaNutarImAM hindu, muslima, pArasI, zIkha, khristI jema dhamavAcaka zabda rAkhavAmAM Ave che tema 'jaina' paNa dharmAvAcaka zabda haiAvAthI, 1 dhamanA anuyAyI enI janasa khyAnI mAhitI mATe, vastI-gaNatarImAM jaina ' tuM kalama rAkhavAmAM Ave ane mAhitIpatraka bharanArane A prakAranI khAsa sUcanA ApavAmAM Ave ke te janatAne khAsa pUchIne, pRthaka dhRvAcaka janagaNunA siddhAMta para jaina ' hAya tenuM nAma * jaina' kAlamamAM bhare; sAthe jaina bhAIone sUcanA ApavAmAM Ave che ke AgAmI janagaNunAmAM 'jaina kAlamamAM ja teo peAtAnuM nAma lakhAve, 2. vartamAna prajAta'trIya bhAratamAM jaina samAjane sudRDha ane akhaMDita rAkhavAnI ati AvazyakatA che; keTalIka sAmpradAyika mAnyatAnA bheDhAne dUra rAkhIne, jaitenA traNe phirakAnI sAmAnya bAbatA ane mULa siddhAntA para eka thaine, kAya' karavuM jarUrI che; tethI A adhivezana ApaNA traMbbara ane digambara bhAionI mahAsabhAe sAthe samparka rAkhIne, samasta jatenA sagaThananI pravRttiomAM ja zAsana-unnati mAne che ane 1 mATe sakriya prayatna karavAnI kAnpharansa ephriksane sUcanA Ape che, 3. akhila bhAratavaSIya zve. sthAnakavAsI jaina kAnpharansanu A adhivezana bhAratanI vartamAna prajAtatrIya indriya ane prAMtIya tathA sAMsthAnika sarafArane mAnapUrvaka, parantu dRDhatApUrvaka sAgraha anurA kare che ke jaina dharmanI mAnyatAo, siddhAMta ane saMskRtine bAdhA pahoMce athavA jainAnA dila dubhAya tevA navA navA kAnUnA anAvavAmAM Ave nahi; sarakAranI zubha bhAvanA hAvA chatAM ane dila du:bhAvavAnI bhAvanA na heAA chatAM paNa dhAmika mAnyatAo ane siddhAMtAnA rahasya pUrA na samajAvAne kAraNe, gata varSomAM keTalIka evI bAbatA leka samakSa Avela che, jemake, (a) hindu zabdanI vyAkhyA spaSTa na karatAM, hindu zabdamAM tene samAveza karave, noMdha :-hindI prajAnA kAI vaganA tarIke ullekha karavAmAM Ave svataMtra ulle ma karave joie. amuka eka dhama'nA anuyAyI tyAre jAnA spaSTa ane (ba) bekAra bhikhArIomAM aparigrahI ane AtmArthI sAdhu munirAjone paNa gaNI levA; (3) dIkSArthInA abhyAsanI cegyatAnA viSaye mAM kAnUnI * parAdhInatA lAvI; vagere. dhama' ane saskRtinAM saMrakSaNa mATe jaina dhamane svataMtra rAkhavA jarUrI che. 4. A adhivezana vartamAna bhArata sarakAra prati zraddhA ane AdaranI draSTie jue che, kemake bhArata sarakAra mahAtmA gAMdhIjInA satya ane ahiMsAnA siddhAMtamAM mAne che; tethI adhivezana sarakArane satturekha sAgrahu prAthanA kare che ke, bhAratavaSa mAM gevadha ane dUdha a panAra ja nAvarenI katala kAnunandvArA rAkavAmAM Ave ane khetIvADInI rakSA nimitte vAMdarA, suvara, rAjha, haraNu, Adi pazuonI hatyA karavAne kAi prAMtiya ane sadha sarakAra kAnUna banAve che tema karavAmAM na Ave; tethI rASTranuM dvita thaze ane bhAratanA ahiMsA ane gepremI bhArata:sIenA dilane satASa thaze temaja bhArata sarakAra prati zraddhA vadhaze. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tA. 15-1-50 , prabuddha jaina sattAno moha choDI saMgaThana sAdho [ zeTha zrI kasturabhAIe, hamaNAM hamaNuM, jaina samAjane keTalIka vAta spaSTatAthI kahevI zarU karI che. tAjetaramAM teo zatrujya gayelA, tyAre tyAMnA saMdha taraphathI temanuM sanmAna karavAmAM AveluM. A sanmAnane je javAba temaNe Apele, tenI pUrI vigata joke nathI maLI; paNa je maLI che te upayegI hoI "jaina"mAMthI sAbhAra udhUta karI nIce ApI che. -saMpAdaka 'ta "Apa saue mArUM je sanmAna karyuM che, te mATe huM mArUM "begasa ekaTamAM jaina sAdhue AvI zakatA nathI. muMbaI ahobhAgya samajuM chuM. paraMtu keTalAMka kAraNathI huM AvA sarakAranA mevaDI sAthe vAta karatAM temaNe kahyuM che ke ame saMpUrNa sanmAna ane mAnapatromAM mAnatA nathI. mANasa je mAnapatra mATe kAma vinayathI kAma laIzuM. karate thAya te tenuM patana thAya. zatruMjaya, giranAra vagere praznonuM sukhada samAdhAna thavA pAmyuM che, te mAre lIdhe nahi paNa dezakA hiMduo kareDonI saMkhyAmAM che, paNa zilpa ane sthApatya Lane lIdhe. zatruMjayanA kara mATe sAdhu munirAje tathA jaina samAja tathA kaLA mATe ApaNuM zvetAMbara jainoe je dAnapravAhathI jana taraphathI mArA para dabANa hatuM, paNa baMdara samitinA kAma mATe saMskRtine jIvaMta rAkhI che tevuM bIjA koIe karyuM jaNAtuM nathI. huM rAjakeTa gaye hoM ane saurASTranA vaDA pradhAna zrI Dhebara- jagatanA itihAsamAM ApaNuM kaLAvidhAna benamUna che. bhAIe koI paNa jAtanI mahenata vinA te viSe AnaMda-3mAcAra " ApaNA pUrvajo kIrtidAnamAM ' mAnatA nahotA. atyAre mane jaNavyA. ane giranArajInA jhagaDAe patAvavAmAM ApaNuM pATiyA ane takatIo mATe paisA kharacAya che te barAbara nathI. saradArazrIne hAtha che. huM dilhI game tyAre saradArazrIe pite A viSe pUchayuM ane badhA praznonuM samAdhAna thaI gayuM. jaina sAhitya eka amUlya vArase che paNa te graMtharane " kesariyAjInA devadravyano prazna AvyA tyAre me diDImAM bhaMDAramAM bharAI gayela che. temAMthI kaDhAvavA mATe ghaNAM zramanI pUjaya bApujI pAse vAta mUkI ane temaNe zrI munazIjIne samaja22 che. jAvI te dravya keLavaNImAM na vA vA bhalAmaNa karI. sAce ja, janasamAjanA AgevAne mATe sattAno meha choDI ' "peDhInA saMcAtakanI e uti che ke keI paNa jAtane saMgaThana sAdhI jaina samAja, jaina sAhitya, jaina zilpa, jina kalA . uhApaddha karyA sivAya zAMtithI kAyadesara pagalAM levAM ane samajA- ane jana saMskRtino vika sa karavAnI taka AvI lAgI che. mAtra vaTathI kAma karavuM. have te tIrtharakSA uparAMta zilpa, sAhitya kriyAkAMDathI saMskRti TakI zakaze nahi. ane jJAnavikAsa mATe paNa peDhI kAryo hAtha dhare che ane jenA saMskRtine TakAvavAnuM kArya cAlI rahyuM che. A "vidyArthIo abhyAsa karI DIgrI meLavI paisA bhegA karavAnA mohamAM paDI jAya che, tene badale samAjanA ka9yANa ane utthAna dharmAdA TrasTaekaTanA AkhA kharaDAnA abhyAsa karyA pachI mATe temaNe phALo ApavAnI jarUra che. temAMnI be kala ke sudhArA mAge che, paNa temAM khAsa harakata jevuM nathI. janasevA e ApaNuM dayeya hovuM joIe." ( anusaMdhAna pRSTha 154 nuM cAlu) . bhikhArIe potAne hAtha enI pAse lAMbe karyo, ane pelA zrImaMtane lAgyuM ke, je bhUtakALane-gaI kAlane, e thaDA vakhata - ApI zakaze ? eka karoDa sikaka nA badalAmAM paNuM, koI amara, - pahelAM nihALI rahyo hate, pelA haja pAse, e A gaI kAle ja sthAyI ciraMtana suMdara vicAra mArAmAM, mAre pitAne hoya tema, janmI zakaze? ane eka mUThI bharIne rane Apu topaNa jANe, mUrtimaMta banIne, enI Ajane kahevA AvI che premajIvananI eka sAcI paLa mane AmAM kayAMthI maLaze? athavA ke. ApaNe eka e dIpa na pragaTAvIe, je AvatI kAlane prakAzamAM navarAve? gaI kAla, Aja, ane AvatI kAla te A asaMkhya mANasanA hRdayane jovAnI zakita AvI zakaze ? ke vicitra ga? 'jo e kAMI ja AnAmAM na hoya-te te A bhAra, e ane eNe ene AvatI kAle AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM. , paNa eka nakAmI dhamAna nathI? arthahIna ane asaMgata.' ekalAM nahi; sagAMsaMbaMdhI sAthe-mAgavA nahi; jIvavAnuM zIkhavA.. ene lAgyuM ke A je paLa Aje AvI che, evI paLa ene pharIne prApta thavA-[I nathI. prajJAno dIpa pragaTAvo hoya te enA manamAM eka suMdara vicAra AvI gayA hataH "jIvanamAM tela pUravAne A samaya che. ajJAnanA saMtAna jevI saMgrahavRttio je je vastu che te tamAma suMdara che. tenuM paNa suMdara che. enI zAMtine haNI nAkhI che. kaMcana e paNa vAdya jevuM che. jene e vAparatAM na AvaDe ene e kakaza svara saMbhaLAve. ATalo badho saMgraha thAya te, paNa pitAnI rAta di cAlI rahelI saMgrahavRttinI vicAramA- emAMthI eka navI vAta maLI. saMgraha tamAma saDe peka : ' LAe, enA jIvananI paLepaLane kevA bhayAnaka paDachAyAthI gherI che. prema ane paisA bannenI rIta ekasarakhI che; je ene lIdhI che ene khyAla che, ene akasmAta eka bIjA prasaMge * potAnI pAse ja rAkhe, ene e dhIme dhIme huzI nakhe paNe je ApI dIdhe; athavA kaho ke e prasaMge ja ene khare jamADI vivekathI vApare ene kanakamAM paNa premanI jema ja jIvanasaMgIta dIdhe ! jaDe; je na vApare, tene ene bhAra ja maLe." - -. ' e pharate pharate AvIne potAnA durganI bahAranA vIjaLI ane A suMdara vicAranI havAne sthAyI karavA gamaze pelAne tejamAM lAMbI daSTi nAkho UbhA hatA, tyAM eka akiMcana nimaMtraNa ApyuM hatuM. e dhUmaketu ' bhikhArI tenI pAse AvyuM. [taiyAra thaI rahela apaTa pustaka "jibrAnanI jIvanavANI" mAMthI.. * * * . Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 5 prazuddha jaina e paLa cAlI Ave che! senAnA bhAva vadhatA jatA hatA. lAkhkhAnI lagaDIone potAne tyAM keda karanArA zrImate, potAnA duga samA gharamAM praveza karyAM, tyAre praveza karanAra e ekalA ja na hatA; kharI rIte e ekalA bhAgye ja rahetA; enI sAthe eka meTu' TALu bhaTakatuM ja karatu; neAkaronu nahi; 'ciMtAnuM! bhAva vadhavAnI ciMtA. ghaTavAnI ci'tA. sarabhara rahevAnI paNa ciMtA. sarakAranA dhArAnI ciMtA. jakAta AvavAnI ciMtA; na AvavAnI paNa ci'tA, ciMtA ci'tA ne ciMtA ! ciMtA enI sAthe paDachAyAnI jema rahetI, kasAkhAnAmAM UDatAM asaMkhya gIdhaDAMnI mAphaka enA upara paNa asakhya ciMtA hamezAM UDayA karatI. paNa enA evA duga samA mahAlayamAM raMgaberaMgI mAchalIenA vIjaLIphUvArA pAse AvIne e Ubho rahyo, ane tyAM UbhelI jalasudarIonA hAthamAM rahelA kuMbhamAMthI DhaLyAM jatAM pANIne nihALI rahyo ! kevA akhaDita pravAha cAlI rahyo hate ! kalpanAnA dhodha samu pANI vahI jatuM hatu, vicAranA abdhi taraMga samu', 'e hAjamAM UchaLI rahyuM hatuM. ane enA peAtAnA jIvanamAM gaI kAlanAM; bhutakALanAM samarA ene acAnaka yAda AvI gayAM! gaI kAle ja jANe ke, pelA khetarane peAtAnA aLadane caratA nihALI rahyo hatA. cAlyuM jatuM hatuM. jhADanA jhuMDamAMthI paMkhIonuM havAnI lerakhIe sugadha lAvI rahI hatI. evu rahyo hatA. thoDI jarUriyAtAnuM, paNa thoDI ciMtAnu zAMta jIvana e gALI rahyo hatA! zeDhe kheDhA kheDe, dhAriyAmAM pANI gAna AvatuM hatuM. jIvana e jIvI pramANumAM ane Aje? Aje eNe senAne keda karyuM hatuM. ane cAMdI sAnAe ene kada karyAM hatA! ciMtA ane hADadhrujAve evI garIkhI enI pAse hatI ! ane chatAM lAkhAne chA~ Ave eTaluM sAnu enI pAse hatu.! gai kAle ene rAhu e mukata p`khIte rAhu hatA. e ThIka paDe teA pote gAya, ThIka na paDe te na gAya. Aja enA rAhu upara niyamanI zu'khalA paDI hatI. eNe amuka gAna amuka Dhabe gAvu ja joIe. e je samAjamAM hatA, e samAjanuM gAna e enuM peAtAnuM gAna hatuM! ane enu potAnuM je gAna e teA kaMyAranuM vidAya thaI gayuM hatuM ! enA mukatAtmAe, have bhAra vahenAra gadheDAnA veSa bhajavavAnA hatA. enI pITha upara paDelA senAne sAcavavA kAM eNe gadheDA thavuM joie athavA te senanI DhaLI javAM devuM joie ! re vicitra paristhiti ! ane enA AtmA sa'smaraNAnI duniyAne nihALIne vicArIja rahyo: " pelAM chuTTAM vahI jatAM jharaNAM Aje kayAM hatAM ? pelI AmalInI ghaTA kayAM hatI ? paMkhI, pazu ane vananu jIvana e sabaLAM pazu karyAM hatAM ? ' 'e badhAM zu kevaLa A senA mATe thaine me' khAyAM ? ' enu' maMthana AgaLa cAlyu : ane e paNu AvA senA mATe ke, je mAre vahevAnuM', vahevAtu' ne vahevAnuM ja che ? ' tA. 15-1-1. " Aja te| mArI pAse mArI niratha ka ekAMta ekalI ja rahI gaI che !. e ekAMta ke je eka vakhata jIvananA AnaMda AnaMda bharIne AvatI, Aje e ja ekAMta jIvanane bhAra, bhAra, ane bhAra ApI jAya che! e he!! ekAMta ekAMtamAM keTale. phera che ? eka jIvana Ape che; bIjI jIvana lai jAya che !' * hA, eTaluM kharU', mArA jIvananA smazAnamAMthI UbhA thayelA eka bhavya mahAlayamAM, huM e ghaDI, kayAreka kayAreka gumAvelo AnaMda ane kheAyeluM jIvana zodhavA nIkaLuM chu. ane are ! tyAre ja mane sAMbhare che ke, hu' jene atyAre zodhuM chu, e te eka vakhata mArAmAM ja hatuM! paNa meM te hatuM. Aja have nathI. Aja have emAMnu kAMi zeAdhyu paNa jaDatu nathI.' * eka vakhata e paNa na hatA jyAre eka mAtra jevA tevA kapaDAmAM DhaMkAyalI, pelI vagaDAvAsInI nAnakaDI rUpakaDI che.karInAM chAnAM pagalAM, mArA hRdayamAM premane ane premanA hRdayamAM mate, ena Ana'dAmi'nA ciALe hiMcakAvI mUkatAM? e te hIMcakA hatA ke svaga hatuM, enI pazu Aja teA kevaLa kalpanA ja karavI rahI !' ane Aje keTalI ramaNIeAnI vacce hu jAtane hIMceALu chuM ane chatAM e khAnaMda jIvana paNa AnI peThe ja yaMtra jevuM jIvana thaI gayu che! jIvana prabhAte je madhuratA emAMthI maLatI hatI, tene eka nAnakaDA paNa azAMza emAM kayAM che ?' gaI kAle huM ciMtAmukata hate. leAkanajaramAM mAre mATe mAna na heAya te| kAMi nahi, paNa ghRNA teA na hatI. Aje hu pote kadI chuM, ne sukhI nathI ; chatAM huM ja sukhI chu. ema mAnIne, mArA tejodveSa karanArAonI saMkhyA keTalA se...kaDAnI nI gaI che? - * ane A badhu' zAne lIdhe ? saMgrahavRttine AvA bhayAnaka lAMkhe paDachAyA paDe che, e khabara hatI, Aja jIvana sadhyAkAle mane paDI ! ' A kanakane lIdhe mArA jIvananA chinnabhinna kaTakA thai gayA che. eNe mane kazatAnI ane mUkhatAnI adhAra guphAmAM dhakelyA che.' * Aja. mane khabara paDI ke prIti ane kanaka e anya teA kAmanAnAM saMtAna che.' hAjanI raMgIna mAchalIone jotA jotA aneka phulape yA kayArAo pAsethI e dhIme dhIme cAlI nIkaLyeA. paNa hajI enI vicAramALA te enA manamAM cAlI ja rahI hatIH 'levA jene samRddhi kahe che, jevA nAme leka ghelA ghelA thai jAya che, jenuM nAma sAMbhaLatAM pANI pANI thai jAya che, e A samRddhi A kanakabhAyA? duniyAmAM A bheguM karyu* ja karyu", dhAro ke AkhI duniyAnuM AMhIM bheguM karyuM, tepaNu e saMgraha mane vItI gayelA kALanI, bhUtakALanA jIvananI, eka nAnakaDI paLane paNa pharIne pAchI ApI zakaro ? athavA hRdayamAM AnaMda AnaMda karI zakaze? jIvanamAM sa tAya ( anusa dhAna pRSTa 153 juo ) zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, mu`baI, mudraNusthAna : sUya`krAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mubaI jaina yuvaka sabanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla mekamacaMda zAhu suMbaI : 1 phebruArI 1950 budhavAra mAnavatAnI sevA e ja sAcI ahiMsA' [ zrI akhila hiMda zvetAMbara sthAnakavAsI jaina pariSadanu agiyAramu adhivezana tA. 24 DIsembara 1949nA rAja madrAsa zaheramAM, muMbai dhArAsabhAnA spIkara mAnanIya zrI kundanamalacha kirakriyAnA pramukhapade maLyu hatu. A adhivezananu uddadhATanapravacana, madrAsa prAMtanA vaDA pradhAna mAnanIya zrI pI. esa. kumArasvAmI rAme karyuM" hatu", jaina samAjane kadAca A pravacanamAM nAvinya nahi jaNAya, paraRtu jainetara vyakita, jaina samAja ane sidhdhAMto viSe zuM vicAre che, te jAvA mATe A pravacana upayegI thai paDaze. maLa pravacana agrechamAM hatu. tene A anuvAdazrI, kamaLAbahena ratanaya'da sutariyAe, jaina paribhASAne pakaDIne karI ApyA che. ~~~sa*pAdaka) va * 11 aMka : 19 A pariSadamAM mArA sahakAra icchIne Apa saue mane je mAna Apyu che te mATe Apa saune AbhAra mAnuM chuM, je pariSadanI mAre uddaghATanakriyA karavAnI che, temAM akhila hiMMdanA sthAnakavAsI jaine bhAga lai rahyA che, e jANI mane AnaMda thAya che. A pariSada mATe madrAsa zahera para pasaMdagI Utare, te madrAsa mATe paNu gaurava levA jevuM che; ane AthI ja madrAsanA vaDA pradhAna tarIke, A pariSadanuM uddhATana karavAnA AmaMtraNane meM svIkAra karyAM che. itihAsanA Ugama kALathI, hiMdu dharmAM ane saMskRtinA pradeza rahyo che. hiMdu jeTalAM dharma ane saMskRtinuM janmasthAna che, tevu kAi paNa dezanA nasIbamAM nathI. mahAna dharmAM ane saMskRtinA kristA tarIke avAranavAra janma lenAra potAnA punAtA putrAdvArA hiM ke, AphrikALathI adhyAtmika prakAza ane saMskRtinA tejasvI tAraka tarIke peAtAnI pratiSThA jamAvI che. vizvamAM prAcInamAM prAcIna gaNAtA dharmAMnA hiMdanI pavitra bhUmimAM Ugama thayA che, ane A dharmAmAM vaidaka dhama jeTalA ja jAne, ane Aje paNa hiMdamAM te eka cetanadAyI. dhama tarIke jIvI rahyo che. peAtAnI prAcInatA mATe jaina dhama gaurava lai zake tema che. RSabhadevathI mahAvIra sudhInA prAtaH smaraNIya tIya "karAe temAM prANa pUryAM che. sau prathama bhagavAna zrI RSabhadeva, AdikALanI mahAna vyakita tarIke hiMdu purANAmAM paNa ullekha che, prabaLa bhUtakALamAM keTalAka rAjavazenA jaina dhamane Azraya vAthI, tene sArI mahattA vArasAmAM maLI che. jyAMthI ane saMskRtinA prakAza patharAye che evAM keTalAMka vidyAdhAmAnI paNa hiMdabaramAM jenee sthApanA karI che, AmAMnA dhaNAM sthaLA yuganA hengyu sa the dhovAi gayAM che; chatAM bhUtakALamAM janatAnAM pravRtti ane jIvana para jaina dhame keTalI asara karI hatI tenI yazogAthA gAtAM, na bhUlI zakAya tevAM avazeSo, cihanA ane zilAlekhA hajI paNa ApaNI vacce meLuda che. jainadhamanI AdhyAtmika ane sAMskRtika mahattae jeTalI asara karI che, teTalI ja prabaLa asara tenAM pavitra sthaLe ane madirAe paNa karI che, ane AvAM sthaLethI dakSiNu hiMda samRddha che. jaina dhama'nA udgama jeTalI saMshela pRthI thaye, teTale ja tenA pracAra janatAmAM jaladIthI thayA, kAraNake e dhame' sa MpradAnu anuttatva kadI svIkAyu nathI; ahiMsA tenA mULa siddhAMta che. maLa 206 naM. strI 4266 sana vArSika lavAjama rUpiyA 4 ahiMsAnA karatA mahAtmA gAMdhIjIe, hUmAM ja, ahiMsAne je navA atha' dhaTALyA, ane tene je navuM baLa ApyuM te ja ahiM sAnA deza bahu ja saraLatAthI, jaina dhame' vizvane ApyA hatA, jaina dhama nA sau prathama-mULa siddhAMta ahiMsAnI upAsanA'te che; eTale ke manathI, vacanathI ke kAyAthI kAi paNa jIvane dubhavavA nahi, eTalu'ja nahi, paNa koi paNa prANI ke jaMtune paNa dubhavavu nahi. jaina dhame' je siddhAMta ApyA che temAMnA keTalAMka khUba dhyAna kheMce tevA che, jemake ahiMsAnuM pAlana, sacita karelAM kati samajapUrvaka khapAvavAM, jJAna ane saMskRtinA pracAra mATe dAna, garIbene sahAya, vyakitamAM ayagya rIte saMgrahAthe jatI mUDI para niyamana, ajJAnatA, krodha ane mAnane dUra karavAne eka bhAjI upadeza : apAyA che; teA bIjI bAju mAnavatA upara pazu bhAra mukAyA che. jaina dhama'nA mahattvane sadeza mAkSa-mAgatA che; khIjI rIte kahIe te samyak dana, samyaka jJAna ane samyaka cAritraratnatrayInA che. ahiMsA ane mana vacanakAyAnu' pAvitrya, A guNane ApaNAmAM vikasAvavA rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjIe paNa Agraha rAkhyA hatA. temanI rAhabarI nIce, A sadgAe vizve kadI na anubhavelI caMmatkRti siddha karI batAvI, jethI have e sabaLa zo tarIke gaNAya che. jaina dharma'nI khIjI khAju te gAMdhIdhama', ema kahevAmAM kai khoTu che? jaina dhama'mAM ahiMsA ane sAdhutvanu' jeTalI hada sudhI pAlana karAyu' che, te punarutthAna mATe agatyanA pATha sarakhu` che. ane je vyaktioe deza tathA janatAnI sevAmAM potAnI jAta samarpI dIdhI che temanAmAM A guNNAnI vadhumAM vadhu. jarUra che, sAmAjika aikaya sa'vAmAM, jaina dhame' khUba mahattvanA phALA ApyA che. teNe je siddhAMto ApyA ane je sa MdezA phelAya, te samAjatI mUlyavAna thApaNa jevA che. sAmAjika ane nAtaka siddhAMtAnA pracAra mATe meTI sakhyAmAM nisvArthI kAya karA pUrA pADanAra ucca kaMkSAnI sAdhusaMsthA mATe jaina dhama' abhimAna lai zake tema che. kriAAseApInI dRSTie jana dharma eka ane akhaMDa che; paNa te sAdhuone pALavAnA keTalAka niyamA a Mge matabhedane kAraNe digabara ane zvetAMbara evA e krikAmAM vaheMcAyelA che. A matabhedomAM mukhya--digaMbare ema mAne che ke sAdhue vastra paherI na zake, jyAre zvetAMbarA ema mAne che ke paherI zake, e che. prAcIna jaita dhame jJAtinI prathA para pratibaMdha mUkayA hatA, ane aspRzyatAnuM temAM nAmanizAna na hatu. paraMtu jema badhAM prAcIna dharmAM aMte sapradAye mAM banyu che tema, jaina dhama'mAM paNa niSkriyatA, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * che.' **,* * * * * prabuddha jana tA. 1-2-50 madrAsanuM adhivezana: mArI daSTie zrI jaTubhAIe dUra beThA paNa prabudha jainanA vAMcakAne pachI je temaNe svIkAryuM che te prathamathI yuvAne ApavA sthAnakavAsI konpharansanA adhivezanane je khyAla Apyo che te ghaNe taiyAra ja hatA. ' aMze yathArtha che. temane bhrama eka ja bAbatamAM che ane te e ke temaNe je ema lakhyuM ke tyAM virodha pakSane abhAva hatA te Ama nAno prakAra virodha chatAM chevaTe te badhuM lagabhaga barAbara nathI. virodhamAM kaTutA te eTalI badhI hatI ke eka bhAI sanumate ja pAsa thayuM. ane te ThIka thayuM; kAraNa je kAryo mATe viSayavicAraNImAM ThapakAno khAsa TharAva pasAra karavuM paDaze, mATe prastA thayA che te mATe sarvAnumati Avazyaka che. keTalAka virodhIo mAtra prAMtIya saMkucita bhAvanAne AgaLa saMdhaaikaya ane bAladIkSA viSenA TharAvamAM je bhASaNo karIne virodha karatA te keTalAka mAtra e batAvavA mATe ke ophIsanA thayA temAM vakatAonA dilano jalana spaSTa hatI. ane sAdhuonA kAryakaro amane mAtra ulla na samajI le. have ame paNa kAMIka zithilAcArathI have badhA trAsI gayA che, e have samAjamAM samajatA thayA chIe, te vaLI keTalAkane virodha pitAnI dhArmika asahya che e spaSTa thayuM. eka paNa vakatAe sAdhuonI prazaM. mAnyatAo upara AghAta thavAthI rakhene dharmamahela tUTI paDe e sAnA zabdo uccAryA nahi, e batAve che ke havA kaI dizAmAM bIkane kAraNe hatA. Ama vividha draSTithI ,virodhIo tyAM eka vahI rahI che. sAdhu sAdhvIomAM zithilAcAra hovA chatAM thayA hatA temaNe adhivezanane ThIka lAya lIdhe ane sAmAnya rIte koinI hiMmata temanI muhapatti chInavI levAnI nathI thatI. je kAya bahu ja saraLatAthI patI jaze evI dhAraNA hatI tevAM enuM du:kha vakatAoe vinAsaMkoce vyakata karyuM. AnuM kAraNa kAryomAM paNa bahu samayane vyaya thaze. A uparAMta bahu ramujI sAmpradAyika mamatva ja che. e mamatva je naSTa thAya te samAjamAM e virodha : bAladIkSAnA TharAva yakata thayo. e prastAvamAM zithilAcAra nabhI na zake tenI khAtarI tyAM upasthita sarvane thaI yuvAna pakSanI spaSTa vijaya, te chatAM nAnAprakAre matagaNatarI ane tethI ja saue ekamate saMdhaaikaya yojanAne vadhAvI lIdhI. karAvavAmAM ane chevaTe polanI mAgaNI karavAmAM vRddhapakSe pAchI. paNa e kArya jeTaluM dekhAya che teTaluM saraLa nathI. ApaNI pAnI karI nahi, paNa yAra tema. lAgyuM ke kaI paNa rIte ajJAnatA ane mAMdhatAne lAbha hajI sAdhuo levAnuM cUkaze nahi. ApaNo vijya thAya ema che nahi tyAre temaNe samAdhAnanI ane zrAvakane ja Apa ApasamAM teo laDAvI mAraze e mAgaNI karI ane evuM samAdhAna maMjura karI pitAnA AMsu nizcita che. kharI rIte atyAra sudhI je sAMpradAyika kalaha vadhyA nizcita che. bhasyA je vastu prastA , ane samarthaka svayaM prathamathI ja che ane thayA che tenA mULamAM UMDA UtarIe to jaNAvI ke sA svIkArI la AnuM kabulyuM hatuM, paNa vRddhAe e vastune mAnI ne paraspara pratyakSa rIte nathI laDayA paNa zrAvakone ja laDAvyA che; hatI. ATalI haThadharmI pachI ane be-cAra kalAkanA samayanA vyaya ane tema karI pite eka DhoLAnA nAyaka banyA che.. A cakramAMthI : maMdatA ane ajAgarUkatAe dhIme dhIme praveza , karyo ane jaina dakSiNa kAnaDAnI kAlanI bhavya mUrti, vizvanI addabhuta vastuo samAjamAM meTI taDa pADI. ane Aje jaina dharmamAM, mAMnI be abhuta vastu che. A banne sthaLAnI tAjetaranI mArI bIjA dharmonI jema, pitAnI ja asaMkhya peTAjJAtio che yAtrAe, UMDe UMDethI mane pratIti karAvI che ke, A kaLAnA adabhuta ane have te te sAMpradAyika pakSomAM vaheMcAI gayA che. Ama namUnAo tarapha daSTipAta karyA sivAya mAnavInI saundarya'nI bhAvanA hovA chatAM-game te saMpradAyamAM vahecAya gayela hovA chatAM, jene ' saMpUrNa vikasI zake nahi. dharmanA je mULa siddhAMte-natika saNo che tenA tarapha te te " saMpradAyane khUba mAna che, e eka AzAspada cihna che. saTTaha ! ApaNA dezanA judA judA bhAgomAMthI, tamArA dharmanA mAnyatAvALAonAM pasaMdagI pamAyelA, pratinidhi tarIke, . A dezanA jIvana upara jaina dharme je naitika asara karI ane tIrthakaroe prarUpela siddhAMtanA eka ja tAMtaNe baMdhAi, che te eka bAju rahevA daIe taya kalA ane bhASAnA vikAsa mATe jaina dharme je phALo Apyo che te Azcaryajanaka che. jenee dezanI baMdhutvanI bhAvanAthI deravAI tame sau atre ekatra thayA che. e tIrtha karane bhavya Adarza dareka sthaLe pahoMcavo joIe. mane AzA bhASAnA ghaDataramAM bahu ja mahatvano pATha bhajavyo che. pitAnA che ke, tamArA dharmamAM je ratnatrayIne sthAna apAyuM che, e traNe dharmanA pracAra mATe ane jJAnanA saMrakSaNa mATe teoe judo rane hamezAM tamArA mArgadarzaka banI raheze. tamArA jaina samAjamAM judAM sthaLAnI te vakhatanI judI judI pracalita bhASAonA dhanapatio che; ane meTA vepArIo che. A prasaMge temane vinaMti upayoga karyo che. temaNe ja jeke pahelIvAra keTalIka bhASAone karavAnI taka lauM ke, tamArA dhamane ahiMsAnA ucca Adarzane sAhityane AkAra Apyo. kAnaDInA prAcIna sAhityamAM jenuM svAmItva che. tAmIlanuM zarU zarUnuM sAhitya jana graMthakAronuM ghaNuM nAme, tamArA rASTra tathA samAjanA utthAna mATe tame vadhAremAM vadhAre RNI che. "ciMtAmaNi' ane 'sIlApathIkarama" e tAmIla tyAganI bhAvanA keLave, dInadukhiyAnA duHkha nivAravA mATe ane kamanasIba baMdhuonA utkarSa mATe tamAre udAra hAtha saMkoca mahAkAvyanAM mukhya be mahAkAvya sAthe jana saja kAnAM rAkhyA vagara laMbAve. dareka dharma ane saMpradAyanuM aMtima dayeya, nAma saMkaLAyelAM che. vaLI jANItA "naladiyAranuM mULa mANasa kaI rIte saddaguNI ane cAritryavAne jIvana gALI zake, e jaina che. A zahera paNa-dakSiNa malApara-eka vakhata jaina hoya che. cAritramAM samAjasevA AvI ja jAya che. samAjanI sevA sAhityanAM sarjana mATe khUba jANItuM hatuM-ane ethI ja gaurava e aneka sadguNomAMne eka umadA sadguNa che. mAnavatAnI sevA sAthe madrAsa, tamArI pariSadane Aje sakAre che. je sAMskRtika amUlaya vArase ApaNane Apyo che te mATe e paramezvarane bhajavAnuM utkRSTa sAdhana che. sAro deza jaina dharmane RNI che. dezanI kalAnA vikA- saMgraha ! mane tame je mAna ApyuM che te mATe pharI samAM paNa teno phALo aparimita che. stupa, aNIzuddha kaMDArAyelA - tamAro AbhAra mAnuM chuM. tamArI pariSadane khullI mukAyelI jAhera sta bha ane agaNita mUtio-A sarva jaina kaLAnA apUrva karatAM mane khUba AnaMda thAya che. tamane lona saMpUNuM saphaLatA namanAo che. mahesaramAM Avela zravaNa belagoDAnA gomaTezvara ane icchuM chuM. mArA da Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-5 tenuM kArasa zAsi pratye ane game tema che paNa te zrAvakee have nIkaLavuM ja joIze, anyathA konpharansamAM je nizcaya zake. ane te e ke varSo thayAM kenpharansa ophisa muMbaImAM ja ' , karyo che te pUro nahi thAya. . ' , ' che ane tenA kAryakartAo paNa muMbaImAM ja che. muMbaIvALA - AkhA bhAratavarSamAM atyAre prAMtiyatAnuM; moju pharI vaLyuM pAsethI, mAravADanA keTalAka sajajane ophisa anyatra laI che tenuM pradarzana A. dhArmika adhivezanamAM paNa thayuM te duHkhada javA mAge che, temAM teo purI saphaLatA meLavI zakatA nathI. bInA che. paNa mAre spaSTa kahevuM joIe ke kenpharansanA kAryaka- tenuM kAraNuM baMdhAraNanI jAnI dhareDa che. eTale temaNe pratikriyArtAoe thoDIka sAvacetI rAkhI hatI ane badhAne vizvAsamAM rUpe konpharansa ophisa pratye Arthika asahakAra karavAmAM sAtha levAnA prayatna karyo che te zrAvikAzrama je sapAgI kAryane Apyo hoya e paNa saMbhave che. e game tema che paNa kAryakartAAgaLa karIne prAMtiyatAne je jhagaDe tyAM thayo te thavA pAmata ee haMmezA khurazIne meha jAte kare joIe. je rIte nahi. phaMDa thayuM temAM tenA kAryakartAoe utsAhamAM juduMjude kAryakartAonI cuMTaNI thaI temAM spaSTa hatuM ke teo pitAnI khurazIne ThekANe juduM juduM kahyuM che e tyAMnI carcA uparathI spaSTa hatuM. choDavA mAgatA nathI. kAryakartAonI cuMTaNIne prastAva svayaM pratijJA karanAra bahenanuM maMtavya temanI pratijJAmAM spaSTa che. jUnA sAmA pakSa taraphathI ja Ave eTalI udAratA temaNe keLavavI joIe, karAmAM paNa muMbaImAM ja zrAvikAzrama sthApavAnI vAta spaSTa che. ane pitAnI taTasthatAthI sAmA pakSane jItI levAnI keziza karavI ATalI bhUmikA hatI to pachI je temaNe sAmAnya samitinI AjJA : joie. e na banyuM eTale sAmApakSanI pratikriyA vadhI ane te laIne makAna kharIdhuM hota te prAMtiyatAne bahAra AvavAnuM A ekisane game te kAraNe herAna karavAnI vRttine vega maLe.. jyAre adhivezanamAM kAraNa raheta nahi. e game tema hoya chatAM carcA bahu garamAgarama thAya tyAre kAryakartAo dAva pheMkatA ke ame "ApaNumAM UMDe UMDe kevI prAMtivatA rahI che ane te dhArmika badhuM choDI devA taiyAra chIe-ane AnuM pariNAma e ja AvatuM ekatA karatA paNa baLavAna che ane tene naSTa karavAmAM ApaNI je temaNe dAva kaMkatI vakhate dhAyuM hoya. sAra e ja che ke je dhArmika ekatA paNu nirbaLa che e AkhI carcAne sAra che. ApaNe badhuM choDavA taiyAra hAIe te e badhuM ApaNA gaLAmAM mULe te jaina kAma e vaNika kema che. dhamaM badhA bhale eka haya, Apa Apa AvI jAya che. paNa ApaNuM pisAne lAbha ApaNuM ja AsapAsanA ApaNuM konpharansanA junA baMdhAraNamAM arthane prAdhAnya hatuM. tene dharmanA lokone maLe e saMkucita daSTi, e 'prAMtiya daSTi sAme badale navuM baMdhAraNa je pasAra thayuM temAM samAjane pUruM * ApaNo sAdharmika bhAI game tyAM hoya tene tene lAbha maLe evI pratinidhitva maLe tevI vyavasthA karavAmAM AvI che. paNa A daSTine vikAsa kare e keTaluM kaThaNu che te zrAvikAzramanI carcA upa baMdhAraNuM te ja saphaLa thaze je judA judA prAMtanA loko svayameva , rathI spaSTa thayuM. jana dharma te mAnavamAtranI dayA, are, prANI temAM rasa laine sabhya banAvaze. ophisa muMbaImAM beThA vagara- A mAtranI dayAne vicAra ane Adeza Ape che. chatAM ApaNe ApaNA paise AkhA hindustAnamAMthI sabhya banAvI zake e saMbhavita * prAtiyatAmAM evA aTavAI gayA chI ma ka ApaNI e bhAvanA lAgatuM nathI. eTale je loko AvA saMpUrNa pratiMddhitvane avasAdharmika sudhI paNa pahoMcI zakatI nathI te pachI sakala mAnavakAza ApanAra baMdhAraNa mATe AgrahazIla hatA temanI pharaja che sudhI pahoMcavAnI vAta atyAre te svapnavatuM jaNAya che. ke temaNe A navA baMdhAraNane saphaLa banAvavA mATe prayatna '.' * * meTAM phaMDonI AzAe adhivezana madrAsamAM karavAnuM nakakI svayameva karavo joIe. ophisa te ghATakoparamAM pasAra thayela thayuM hatuM e AzA nirAzAmAM pariNamI. temAM paNa sthAnika baMdhAraNa calAvavAmAM niSphaLa nIvaDI che te ja pramANe A baMdhAlakanI anudAratA-ja kAraNabhUta hatI. svAgata karavAmAM jarA paNa che. raNa calAvavAmAM paNa niSphaLa nIvaDaze eTale jemane lokazAhI . kamI nahi rAkhanAra e bhAIoe e Agraha 5kaDayA ke kaMDa- baMdhAraNa mATeno Agraha have temanI pharaja che ke temaNe kALo ke svAgata samitinI bacata madrAsanI saMsthAo, mATe ja aMdhAraNane sakaLa banAvavA para prayatna kara. anyathA - ' kharcAvI joIe. A temanI vAta bahAranA koI paNa svIkArI , " to kahI zakaze ke, amane lokono sAtha na maLe eTale ame te ja zake tema hatuM nahi, eTale Arthika dRSTie A adhivezanathI baMdhAraNano amala karavA asamartha nivaDayA.' ' . . - konpharansane kAMI phAyade thaye nahi. adhivezananI svAgata samiti madrAsamAM maLanArI yuvaka pariSadanuM bhaviSya je zrI. jaTuM samasta bhAratavarSamAMthI ' racAI hatI, mAtra madrAsa prAMtamAMthI e bhAIe bhAkhyuM hatuM te tyAMnI tenI kAryavAhI jotAM spaSTa jaJyuM. nahi; to pachI bacatamAM madrAsano ja mAtra hakaka rahe e temanI konpharansathI vicAramAM eka paNa DagaluM AgaLa vadhavAnI vAta koIne gaLe Utare tema hatuM nahi. vaLI, madrAsanA jaina . bhAIo garIba hatI ane tyAMnI saMsthAonuM saMcAlana temanI taiyArI hatI nahi, paNa konpharansamAM jyAre sAmAjika ' arthanA abhAve beraMbhe paDayuM che. te adhivezananI e pharaja . sudhAraNAnA prastAva upara vicAraNA cAlatI hatI tyAre keTalAka yuvako ema kahetA saMbhaLAyA ke e prastAva konpharansa zA ' gaNAtA ke temane mATe kAMIka kare, paraMtu tyAM te samRddha loke te mATe kare-yuvakapariSada mATe kAMIka te. bAkI rahevA de. A vase che. ane saMsthAo paNa uttarottara suMdara rIte vikAsa pAmI rahI che. e sthitimAM A prasaMge je saMkucita vRti temaNe sAMbhaLI mane lAgyuM ke A yuvake te kevA? vRddho pote ja AgaLa javA mAgatA hoya te temanI beDI kApavI e yuvakanuM kAma ke * dAkhavI te zobhAspada na hatI. kAraNu AgamakhrakAzana jevI sepagI ejanA mATe sAruM evuM phaMDa karavA nI kAryakartAone . temane UlaTI beDI paherAvavI? AnuM kAraNa eka ja che. ke te AzA hatI te para pANI pharI vaLyuM. ane saMdhaekaya jevI je bhAIe spaSTa vicAraNA karatA nathI; hajI yuvAna chatAM vRddha che. 'kharcALa yejanA konpharansa upADI che tenA mATe tema ja kenyu. mahilA pariSad paNa vRddhonA matanuM ja anugamana karanArI ransanA nibhAva mATe paNa kAMI phaMDa ekatra thaI zakyuM nahi. Ane . hatI. pramukhanA bhASaNamAM krAMtikAraka vicAro na AvI jAya tenI artha te eTalo ja che ke e badhuM kharca" have muMbaie ja karavuM takedArI rAkhavAmAM AvI hatI. chatAMya keTalIka bahenamAM saMpUNu , rahyuM. agara te kAryakartAoe potAnA vyakitagata prabhAvane upa- kAMtine utsAha hatA ane te eka zubha cinha hatu. - ' ga karI game tyAMthI paisA ugharAvI levA-AvI ugharANI AvA ' , bhArata jaina mahAmaMDaLanI sthiti te "mAna na mAna meM terA adhivezanamAM sukara hoya che tene lAbha temane maLe nahi. A mahemAna' evI kAMIka hatI. e saMsthA traNe phirakAnI che chatAM , hakIkatanA mULamAM lokone sArvajanika asaMteSa paNa kAraNa hoI tenuM saMcAlana konA hAthamAM che. te bahu thoDA le ke jANe che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-2-50 cAturyAmanA purasatta che asatyAga, niraka saMskAra ane rAma jamave-a - tra sAthe prasidhdha emanI vizvazAntivAdI saMmelana ane jaina paraMparA [ tA. 1-1-18 nuM cAlu ] - aitihAsika daSTi A vAne pravRttimArga" e mATe apanAvyuM ke svIkRta dharmanI pUrNatA have ApaNe aitihAsika dRSTithI nivRtti ane pravRttinI kevaLa mauna athavA nivRtimA kadI siddha thaI zakatI nathI.' bAbatamAM jaina paramparAnuM valaNa zuM rahyuM che te joIe. ApaNe cAturyAmanA puraskartA aitihAsika pArzvanAthanI pachI paMcayAmanA : pahelAM joI gayA ke mAMsa mA Adi yasanatyAga, nirarthaka samathaka bhagavAna mahAvIra Ave che. emanA jIvananI keTalIka pApakarmathI virAma pAma-aTaka-e prakAranA niSedhAtmaka ghaTanAo pravRttimArganI dRSTie bahu ja sUcaka che. mahAvIra susaMskAra ane anukampA-mUlaka jIva mAtranuM kalyANa karavAnI vRtti , samatAnA AdhyAtmika siddhAMtane mAtra vyakitagata nahi rAkhatA jevA bhAvAtmaka susaMskAra jaina samAjamAM vArasAgata che. have jovuM tene dhArmika dRSTie sAmAjika kSetramAM paNa prayoga karyo che. mahAvIra joIe ke AvA saMskAra nuM nimAM kevI rIte thayuM tema tenI koI manuSyane janmathI ucca athavA nIca mAnatA nahotA. puSTi kevI kevI rIte thatI gaI ane A saMskAradhArA eti- savane sadaguNa-vikAsa ane dharmAcaraNanA adhikAra eka sarakhAM hAsika kALamAM kaI kaI ghaTanAo banI. ja che evo emane dRDha sidhdhAnta hate. A siddhAntane tAtkAlIna * jaina paramparAnA Adipravartaka gaNAtA RSabhadevanA samaya eTale samAja-kSetramAM lAgu karavAnA prayatna e emanI dharmamULaka banI aMdhakArayuga ApaNe choDI daIe te paNa ApaNI sAme nemi eka bAju che. athavA teo kevaLa nivRttimAM ja pUrNa dharma samanAthanuM udAharaNa spaSTa che, jene vizvAsapAtra mAnavAmAM kaI jatA hatA te pitAnA vyakitagata jIvanamAM aspRzyatAnuM nivAraNa jAtanuM aniSTa nathI. neminAtha devakIputra kRSNanA pitarAI bhAI karIne saMtuSTa raheta. paNa temaNe evuM na karyuM. tAtkAlIna prabaLa - ane yaduvaMzanA tejasvI tarUNa hatA. temaNe barAbara lagnanA bahumatanI anyAyI mAnyatAnI virUdhdha temaNe sakriya pagalAM bharyA avasara para ja mAMsabhojananA nimitta ekatra karAyelA seMkaDo, ane metAryA tathA harikeza jevAM sarvathI nikRSTa gaNAtA aspRzyone pazupakSIone lagnanA asahayoga dvArA je abhayadAna ApavAnuM pitAnA dharmasaMdhamAM samAna sthAna ApavAnuM dvAra khulluM karyuM; mahAna sAhasa karyuM tene prabhAva sAmAjika samAraMbhemAM pracalita ATaluM ja nahi paraMtu harikeza jevA tapasvI ane AdhyAtmika cAMDAlane, cirakAlIna , mAMsajananI prathA para e chUtaachUtamAM nakhazikha DubelA jAtyAbhimAnI brAhmaNonA dharmamArgomAM paDaye ke e prathAnAM ubhAM karIne gAMdhIjI dvArA samarthita aspRzya maMdira praveza jevA maLa halamalI UThayA. eka taraphathI AvI prathA zithila thavAthI vicAranuM dhamaM bIja vAvavAnuM paNa mahAvIra-anuyAyI jena paramparAe , mAMsabhAjananA tyAganA saMskAra paDyA ane bIjI bAjuthI pazu karyuM che. yajJayAgAdimAM anivArya manAtI pazu Adi prANahiM sAthI , pakSIone mRtyuthI bacAvavAnI vidhAyaka pravRtti paNa dhamya gaNavA sarvathA dUra rahyA hatA te bhagavAna mahAvIrane ke temanA tyAgI anuyAlAgI. jena paramparAnA agAunA itihAsamAM ApaNe je aneka ' thIne ke hiMsAmAgI lekhata nahi, paNa teo dharmanA mane saMpUNarIte ahiMsApoSaka ane prANIrakSaka prayatna joIe chIe tenA mULamAM neminAthanI tyAga-ghaTanAnA saMskAra kAma karI rahyA che. - samajatA hatA. eTale ja jayaSa jevA vIra sAdhu yajJanA mahAna samAraMbhane saMkaTanI kazI paNa paravA karyA vinA virodha kare che ane '' pArzvanAthanA jIvanamAM eka prasaMga e che ke je upalaka pitAnA ahiMsAnA siddhAMtane kriyAzIla ane jIvaMta banAvavAne dRSTie sAdhAraNa lAge che paNa nivRtti-pravRttinA vicArathI joIe prayatna kare che. ane aMtamAM e yajJamAM upayogamAM levAnA pazuone te asAdhAraNa che. pArzvanAthe joyuM ke eka tApasa je paMcAgni prANathI ane mAranAra yAjJikane hiMsakavRttithI bacAvI le che. A tapa karI rahyo che tenI AsapAsa baLatA moTA lAkaDAmAM sAMpa ahiMsAnI pravRtti-bAju nahi te bIjuM zuM che ? khuda mahAvIranI 5Nu baLI rahyo che. e samaye pAzvanAtha zAMta rahI na zakyA, samakSa temane pUrva sahacArI gazAlaka AvyuM ane potAnI jAtane 'paNa tatkAlIna prayA ane lekamatanI virUdhdha temaNe avAja uThAvyA vAstavika svarUpathI chUpAvavAne teNe prayatna karyo. jo mahAvIra ane pitAnA para AvanAra jokhamanI paravA karI nahi. temaNe e samaye kazuMye belyA na hota to kaI emane mRSAvAdanA ' lokone spaSTa kahyuM ke jemAM niraparAdha prANI mare che evuM tapa tyAganA mahAvratathI yuta thayelA mAnata nahi, paNe emaNe pote ja A adhama che. A prasaMge pazvanAtha mauna rahyA hatA te temane koI satya joyuM ane vicAryu ke asatya na besavuM eTaluM ja A hiMsAbhAgI athavA mRSAvAdI kaheta nahi. te paNa temaNe satya ela. vatane mATe paryApta nathI paraMtu asatyavAdanA sAkSI thavuM e ane tene pracAra paNa nagaNya che. mAtra AvA meTA usane lAbha levA chellI ghaDIe e taiyAra thAya che. eTale kene temAM vizeSa rasa raheto nathI. have tenA pramukha zrI RSabhadAsa rAMkA-vadhavALA thayA che teo utsAhI che ane saMbhava che ke mahAmaMDaLanI naiyAne teo vyavasthita rUpe pAra utAre. jenene traNe phirakA mATe eka pleTamanI AvazyakatA che, te temAM prANa lAvIne tene upayoga samAje zA mATe na kare? traNacAra divasamAM ATalI badhI konpharansa eka ja paMDA , lamAM thAya tethI ekeyanuM kAma pUruM thatuM nathI e anubhave batAvyuM che; chatAM eTalA ja divasamAM vadhAremAM vadhAre maMDaLanA adhivezane thAya e Agraha sevIe chIe e batAve che ke hajI ApaNe kAryamAM, nahiM paNa pradarzanamAM mAnIe chIe. A sthiti , , -: ' have svataMtra thayA pachI-TaLavI ja joIe. A ane AvA meLA ne thatA tAta te kAThiyAvADI ke mAravADI - bairAMone svavihAra karavAno avasara kayAre maLe? e dRSTie. huM to AvA meLAone paNuM Avazyaka samajuM chuM. dezane bhalene samubhAve game teTalA AgaLa vadhyo hoya, pazu hajI sthAnaka - vAsI samAjamAM yAtrAnuM mahattva samajAyuM nathI. evI sthitimAM AvA bahAne paryaTanane avasara banene maLatuM hoya to te kAMI je te lAbha nathI, meM joyuM che ke muMbaImAM dAdaro utaratAM hAMphI jAya tevI bahene amArI sAthe pahADI pradezanI saMkhana TADhamAM paNa ullAsabhera adhivezana pachInA divasomAM musApharI karatI hatI, A lAbha kAMi nAnAsa nathI. madrAsamAM je svAgata thayuM te suMdara hatuM e svIkAryA chatAM eka vAta to kahevAnI rahe ja che ke AvA anAjanI kaTokaTInA divasamAM sAdA bhajanathI calAvI levAyuM hota te avasarane anurUpa gaNata, ane je kharca thayuM temAM kAMIka bacata thAta ane te chevaTa game tyAM sArA kAryamAM kharcAI zakAta. dalasukha mAlavaNiyA, -AmI * * * 1 / 4. ' ma Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta '1-2-50 pa * evuM eka thatI dhArmika para rikavAnI ane te paNa bhayamUlaka asatyavAdanI barAbara ja che. A ja vicArathI gAzA- tene vikAsa temanA uttarAdhikArIoe aneka prakAre karyo che jene lakanI ati uma reSaprakRtine jANatA chatAM bhAvI saMkaTanI ApaNe upara saMkSepamAM joI cUkyA chIe. paNu ahiyAM, e* paravA karyA vinA gAlakanI sAme temaNe vIratAthI satya prakaTa be vAta khAsa ullekhane pAtra che. ApaNe e kabUla karIe . 'yuM ane durvAsA jevA gozAlakanA reSAninA dasa tApanA kaDavA chIe ke, pAMjarApoLanI saMsthAmAM samayAnusAra ' vikAsa karavAnI anubhavamAM paNa kadI asatya balavAno prayatna na karyo. bahu ja jarUra che ane temAM aneka sudhArAne yogya guTio paNa have ApaNe suvidita aitihAsika ghaTanAo joIe. neminA- che. paraMtu pAMjarApoLanI saMsthAne sAreya itihAsa A bAbatanI - 'yanI prANirakSaNanI paramparAne sajIva karanAra azAke potAnA sAkSI ApI rahyo che ke pAMjarApoLanI pAchaLa eka mAtra prANIdhamaMzAsanamAM je adezo ApyA che te sau koIne vidita che. rakSA ane jIvadayAnI bhAvanA ja sajIva ' rUpamAM rahelI che. je ' che evuM eka dharma zAsana te khuda neminAthanI ja sAdhanAbhUmimAM lAcAra pazupakSI khAdi prANIone temA mAlika sudhdhAM choDI de che Aja paNa neminAthanI dhArmika paramparAnI yAda Ape che. azokanA : che, jene kaI pANI paNa nathI pIvaDAvatuM evA prANIonI pautra saMpatie prANIo hiMsA thatI rokavAnI ane temane niSkAma bhAvathI AjIvana paricaryA karavI, tenA mATe lAkhe ' abhayadAna devAnI-rAjyamane anurUpa-pravRttinA mArganuM pAlana rUpiyAno kharca karavo e koI sAdhAraNa saMskAranuM pariNAma nathI. ' gujarAta ane rAjasthAnanuM bhAgye ja evuM keI sthAna haze ke ' ' bauddha kavi ane ata mAtRceTane kaNikA lekha itihAsamAM jyAM pAMjarApoLa kaIne koI svarUpamAM vartamAna na hoya. vAsta- 1 , prasiddha che. kaniSkanA AmaMtraNathI mAtRceTa jyAre vRddhAvasthAnA vamAM neminAthe piMjaramAM purAyelAM prANIone abhayadAna devAne je ' aMge tenA darabAramAM jaI na zakya tyAre teNe eka padhabadhdha tejasvI purUSArtha karyo hato. e ghaTanAne dhyAnamAM letA mAlUma lekha dvArA AmaMtraNa dAtA kaniSka jevA zakanRpati pAse pazu-pakSI ' paDe che ke temanI A cirakAlIna dharmamRtti temanA ja janmarathAna, - Adi prANIone abhayadAna devAnI bhIkSA mAMgI. harSavardhana gujarAtamAM cirakALathI vyApaka rUpamAM cAlI AvI che. ane temAM . je eka parAkramI dharmavIra samrATa hato teNe ' pravRtti- Ama janatAne paNa saMpUrNa sahakAra che. pAMjarApoLanI saMsthAo mArgAne kevI rIte vikasita karyo che. sarvavidita che. te mAtra lUlA laMgaDA, lAcAra prANIonI rakSAnA kAryamAM jeTalI ja direka pAMca varSe potAnuM saghaLuM dravya lokonA lAbhAthe kharca simita nathI. te ativRSTi, duSkALa Adi saMkaTa samayamAM nAkhato hato. AnAthI vadhAre aparigrahanI pravRtti-bAjunuM rAjAne bIjI paNa anekavidha sammavita prANI rakSaNanI pravRttio kare che. ucita udAharaNa bhAgye ja itihAsamAM haze. ahiMsA ane dayAnA vikAsane purANo itihAsa joIne | guja2 samrATa zaiva sidhdharAjane koNa nathI jANatuM ? te tathA nirmAsa bhajananI vyApaka prathA ane jIvadayAnI vyApaka pravRtti Acaya" abhayadeva tathA hemacandramarinA upadezAnusAra pazu, pakSI joine ja lokamAnya tilake eka vAra kahyuM hatuM ke gujarAtamAM je', Adi prANIone abhayadAna ApIne ahiMsAnI pravRtti-bAjune ahiMsA che te jaina paraMparAne prabhAva che. e dhyAnamAM rAkha'vikAsa karyo che. tene uttarAdhikArI kumArapALa te parama ataja' vAnI jarUra che ke je jaina paramparA kevaLa nivRtti bAjunuM piraNuM" hato. teNe kaLikALa sarva AcArya hemacandranA upadezane pitAnA karavAmAM ja kRtArthatA mAnatI hota te je tarapha tilaka jevAnuM jIvanakAryamAM eTalI hada sudhI apanAvyA ke virAdhI le che tenI dayAna kheMcAyuM che tevuM-itihAsanuM AvuM bhAgya 25 na hota. che : 'prANIrakSAnI bhAvanAne parihAsa karavA lAgyA. je kumArapALa . ' '' kartavyapAlananI dRSTithI yudhdhamAM bhAga lete hato e ja kumArapALa ' ApaNe jIvadayA maMDaLInI pravRttine bhUlI zakIe nahi. amAri-SaNAne mATe paNa eTalo ja prakhyAta che. " te lagabhaga cAlI varSathI pitAnA satata prayatna dvArA jIvadayAnuM akabara, jahAMgIra jevA mAMsajI ane zikAranA zokhIna . kArya karAvavAmAM saphaLa thaI che, jeno itihAsa jANIne saMtoSa muslIma bAdaza thAya che. aneka prAMtamAM ane rAjayamAM dhArmika manAtI prANIpAsethI hIravijaya, zAntiya, bhAnuya% Adi sAdhuoe je kAma lIdhuM te ahiMsAdhamanI pravRtti bAjunuM hiMsAne tathA sAmAjika ane vaiyaktika mAMsajananI prathAne A ''prakazimAna udAharaNa che. A sAdhue ane temanA anugAmI gRhastha saMsthAe baMdha karAvI che ane lAkhe prANIone jIvanadAna devAnI pitAnA dharmasthAnamAM hiMsAthI alipta rahIne ahiMsAnA Aca sAthe sAthe lAkhe purUmAM AtmaupamyatA susaMskAritAnAM samartha raNumAM saMtoSa mAnI zake tema hatuM. paNa temanI sahajasidaNa bIjane vAvyAM che. ': AtmaupajyanI vRta niSkriya rahI zakI nahi. e vRttie temane vartamAna kALamAM saMtabAlajInA nAmanI upekSA nahi karI zakIe. vidharmI zakitazALI bAdazAhe sudhI sAhasapUrvaka pitAnuM dhyeya 'teo eka sthAnakavAsI jana muna che. teo petAnA gurU athavA . samajAvavA javAnI preraNA ApI ane antamAM e vRtti saphaLa anya dharma-sahacArI munienI jema ahiMsAnI kevaLa niSkriya thaI. te bAdazAhanA zAsanAdeza Aja paNa ApaNI sAme che je ' bAjune Azraya laIne jIvana vyatIta karI zakata paraMtu gAMdhIjInA ahiMsA dharmanI gatizIlatAnA sAkSI che. gujarAtanA mahAmAtya vyakitatve temanA AtmAmAM rahelI ahiMsAnI bhAvAtmaka premavastupALanuM nA ne koNa nathI jANatu? te pitAnA drazyane tine sakriya banAvI. tethI te rUDha lokApavAdanI paravA karyA vagara upaga kevaLa pitAnA dhamapaMtha ke sAdhusamAja mATe ja karIne pitAnI premavRttine kRtArtha karavA mATe paMca mahAvRttino vidhAyaka saMtuSTa na rahyo. teNe sArvajanika kalyANa mATe aneka kAryomAM ati bAju anusAra nAnAvidha mAnavahitanI pravRttiomAM niSkAma bhAvathI udAratAthI dhanane sadupayoga karIne dAna-mArganI vyApakatA siddha karI. nimagna rahe che. jemanuM kAma Aje jana janetara sarva lokanuM A jagaDuzAha je kacchane eka vepArI hatA ane jenI pAse ane dayAna kheMcI rahyuM che. .. 'dhAsa Adine bahu moTo saMgraha hato teNe e siva . jaina jJAna-bhaMDAra, maMdira, sthApatya ane kalA saMgredra kaccha, kAThiyAvADa ane gujarAtavyApI 2 varSanA duSkA . have ApaNe jene paraMparAnI dhAtmika pravRttinI bAjune eka LamAM vAyegya vaheMcI ApyuM ane pazu tathA manuSyanAM anuM. * * vadhAraeN bhAga joie je khAsa mahatva che ane jene lIdhe jana para * karaNI senA dvArA pitAnA saMgraha.di saphaLatA siddha karI. sparA aAja jIvaMta ane tejasvI che. A vibhAgamAM jJAnabhaMDAra, neminAthe je pazupakSI AdinI rakSAnA nAnAM evAM bIja maMdira ane kalAne samAveza thAya che. kaDe varSothI jagyAe vAvyAM hatAM ane mAMsajananA tyAganI prathA zarU karI hatI A jagyAe sthapAyelA meTA meTA jJAnabhaMDAramAM mAtra jana zAstra naka Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuSa jaina tA. 1-2-10 " ane paramparAnA kozaSTa vidvAnoe malaka navI kati - jIvananI mahAna Azare sAnA nA athavA adhyAtmazAstranA saMgrahanuM ja rakSaNa karAyuM che eTaluM na hatuM. tethI je mAge anya janatAe prayANa karyuM eja mArgo ja nahi, paraMtu enA dvArA anekavidha laukika zAstronuM asAmpradA- jaina janatAe paNa apanAvyA. paraMtu gAMdhIjInI pachI yuddhanuM adhika dRSTithI saMgraha ane saMrakSaNa thayuM che. vaidyaka, tiSa, karmakSetra sAcuM dharmakSetra banI gayuM. gAMdhIjIe pitAnI apUrva maMtrataMtra, saMgIta, sAmudrika, bhASAzAstra, kAvya, nATaka, purANa, sajhathI evo mArga lokenI sAme mUkyo che jemAM vIratAnI parAalaMkAra, kathAgraMtha ane sarva darzana saMbaMdhI mahattvanAM zAstra- kASThA jarUrI che ane te paNa zAstra dhAraNa karyA vinA. jyAre A savane jJAnabhaMDAromAM saMgraha thaye che ane tenuM saMrakSaNa Avo azastra pratikArane ahiMsaka mAga jAya tyAre, te jana . . thayuM che eTaluM ja nahi paraMtu temanA adhyayana ane paramparAnA mULagata ahiMsaka saMskAranI sAthe savizeSa saMgata - ' adayApana' dvArA keTalAka viziSTa vidvAnoe evI prati- mAlama paDaze. A ja kAraNane lIdhe gAMdhIjInI ahiMsAmUlaka saghaLI bhAmUlaka navI kRtio paNa racI che je anyatra durlabha che, pravRttiomAM jaina strIpurUe pitAnI saMkhyAnI tulanAmAM adhika ' ane maulika gaNavAne lAyaka che tathA vizvasAhityanA saMgraha. bhAga lIdho che ane Aje paNa dezanA khUNekhUNu mAM bhAga laI sthAnamAM sthAna pAmavAne cagya paNa che. jJAnabhaMDAromAMthI evA rahyA che. gAMdhIjInI ahiMsAnI racanAtmaka amalI sujhe ahiMsAnA - graMtha maLyA che je baudhdha Adi anya paramparAnA che ane Aja dizAzUnya upAsakonI sAme eTale mahAna Adarza ane kAryakSetra duniyAnA koI paNa bhAgamAM mULarUpamAM haju sudhI upalabdha nathI. mUkyAM che ke je jIvananI svarga ane mekSanI AkAMkSAo A - sAnabhaMDAranuM A jIvanadAyI kArya kevaLa dharmanI nivRtti bAjuthI lokamAM ja siddha karavAne samartha che. : sidhdha nathI thaI zakatuM. aparigraha ane parigraha-parimANa vrata ' ema te bhAratamAM kalA pUNuM aneka dharmasthAne che, paraMtu * prastuta zAntivAdI samelana je zAntiniketanamAM gAMdhIjInA 'cAmuMDarAya pratiSThita gamaTezvaranI mUrtinI bhavyatA ane vimaLazAha satya-ahiMsAnA siddhAMtane vartamAna ati saMdharvapradhAna yugamAM tathA varaMtupALa AdinA maMdiranuM zilpasthApatya evuM apratima amalI banAvavA mATe vizeSa prayatna karavA maLI rahyuM che temAM che ke jenA para harakoI mugdha thAya che. jenA hRdavamAM dhArmika ahiMsAnA saMskAro dharAvanAra ApaNAM jananuM mukhya kartavya '' bhAvanAnI vidhAyaka saundaryanI bAju mATe AdarapUrNa sthAna na hoya, e che ke ahiMsAnI sAdhanAnA dareka kAryomAM bhAga laIe e che ke, je sAhitya ane kalAne dhamapaSaka marma jANatAM na hoya ane tenA navIna vikAsane apanAvI ahiMsaka saMskAra ne urdhvagAmI .. e pitAnA dravyane AvI saudaryanI bAjI mATe khacI zake nahi. karIe. paratuM A kAma kevaLa caca ane maukhika sahAnubhUtithI vyApaka lokahitanI dRSTi kadI siddha thaI zakatuM nathI. tenA mATe je eka tatvane vikAsa Aja sudhImAM aneka jaina gRhasthoe kevaLa pitAnA dharma karavuM jarUrI che te che aparigraha ane parigraha parimANa vrata. ane samAjanA hita mATe ja nahi paraMtu sAdhAraNu jana samA ukata vrata para jaina paraspara eTalo adhika bhAra detI hatanI daSTithI evAM AyAtmika kAryo 2' ' AvI che ke e vratanA pAlana vinA ahiMsAnuM pAlana sarvathA vyavahArika dhamanA samarthaka ane AdhyAtmikatAnA piSaka thavAthI - asaMbhava manAya che. tyAgI vagara jyAM sudhI potAnA jIvananA sAmAjikatAnA sacaka paNa che. A gyAlaya, bhojanAlaya, zikSa aMga pratyaMgane svAvalaMbI ane sAdA na banAve tyAMsudhI svIkRta | zrAlaya, vAMcanAlaya, anAthAlaya jevI saMsthAo AvA kAryomAM aparigrahanI pratijJAnuM teo sAcA arthamAM pAlana nathI karI zakatA. . gaNAvA yegya che. purANI rUDhionA cakramAM paDIne je tyAga ane sAdagInA nAma para bIjAnA kAmanuM adhikAdhika phaLa bhogavavAnI prathA rUDha thaI gaI che tene upara ApaNe je pravartI dharmanI bAjunuM saMkSepamAM varNana gAMdhIjInA jIvaMta udAharaNa dvArA dUra karavAmAM ane mahAvIranI na karyuM che te mAtra eTaluM ja sucana karavA mATe ke jaina dharmamAM je svAvalaMbI sAcI chavanaprathAne apanAvavAmAM Aje koI paNa jAtano I . eka AdhyAtmika dharma ane mekSavAdI dhama che. te je dhArmika ya tha na joie. A ja aparigrahavatanuM tApa che. pravRttione vistAra na karata ane evI pravRttiothI udAsIna rahetA te te na sAmAjika dhama banI zakata ke na sAmAjika jena paramparAmAM gRhasthava parica-pariNAmavata para arthAta dharmanA rUpathI jIvita rahI zakata ke na kriyAzIla loka svataMtra IcchApUrvaka parigrahanI maryAdAne saMkucita banAvavAnA samAjanI vacce gauravabharyuM sthAna pAmI zakata. uparanA varNanane saMka95 para haMmezA bhAra dete AvyuM che. paraMtu e vratanI thAya . uddeza bilakula e nathI ke atIta gauravanA gAna gAine Atma AvazyakatA ane tenuM mUlya jeTaluM Aje che teTaluM bhAgye ja bhUtakALamAM rahyuM che. Ajano vizvavyApI baMdha kevaLa paragrahaprazaMsAnA siMdhyA bhramane ApaNe pivIe ane dezakAlAnurUpa navA mUlaka che. parigrahanA mULamAM lebhavRtti paNa kAma kare che. A navA Avazyaka kartavyathI vimukha rahIe. ApaNe spaSTa udde te e ja che ke jUnI ane navI peDhIne hajAra varSanA sthAyI vRtti para eka aMkuza athavA niyaMtraNa na rAkhe te na te vyakitane udhAra thAya, na samAjane ke na rASTrane udhdhAra thAya. susaMskAranI yAda ApIne temanAmAM kartavyanI bhAvanA pradipta lebhavRtti aniyaMtrita hovAne lIdhe ja dezanI andara tema ja karIe tathA mahAtmAjInA sevAkAryo tarapha temane derIe. AMtararASTrIya kSetramAM bharacaka huMsAtuMsI ane yuddhanI AzaMkA gAMdhIjInI sUjha najare paDe che, jenA nivAraNane upAya vicAravA mATe : jana parampara pahelethI ja ahiMsA dhamane atyaMta prastuta saMmelana bharAI rahyuM che. e mATe jana paramparAnuM prathama A praha rAkhatI AvI che. paraMtu sAmAjika dharmanA saMbaMdhamAM ane sarvathI prathama te e kArya che ke te parigraha-parimANa A deza tathA samAjanA nAnAvidha utthAna ane patanamAM jyAre vratane Adhunika draSTithI vikAsa karAve. sAmAjika, rAjakIya tathA - jyAre zastra dhAraNa karavAnA prasaMga AvyA tyAre tyAre Arthika samasyAone ukelavAne koI kAryasAdhaka ahiMsaka IlAja jainoe pitAnuM meTuM pAchuM pheravyuM nahotuM. jo ke zAstranA A heya to te acchaka aparigraha-trata athavA parigraha-parimANu dhAraNa dvArA sAmAjika hitanI rakSAnA kAryane ahiMsAnA Atya- zrata ja che. tika samarthananI sAthe meLa besADavo sahelo nahato, paraMtu parigraha-parimANa vratane phalitArtha. gAMdhIjInI pahelA e koI alagna yuddhane mAga khule paNa ahiMsAne parama dhama mAnavAvALA ane vizvazAMtivAdI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-50 samelana prati pitAnuM kaMIka kartavya samajIne tene adA karavAnI baMdhAraNa taiyAra thayuM, e ja baMdhAraNa anusAra, : prajAsattAka vRttivALA jenoe purANu parigraha parimANa vratanI nIce lakhelI taMtranA prathama pramukha tarIke temanI varaNI thaI e atyaMta sUcita mAnyatAmAM no artha phalita kara paDaze ne ate anusAra jIvananI che, AvakAradAyaka paNa che. ' vyavasthA karavI paDaze. briTanamAM rAjA rAja kare che; zAsana nahiH amerikAmAM - 1. je samAja athavA rASTranA ApaNe aMge athavA pramukha zAsana kare che; rAja nahi: phrAnsamAM pramukha rAja ke zAsana dhaTaka hAIe e AkhA ye samAja athavA rASTranA savA kazuM nahi. hiMdanA baMdhAraNamAM rAja ane zAsana bannenI javAbadArI sAmAnya jIvanadhoraNane samAna hoya evuM jIvana dhoraNa pitA pramukhane saMpAI che-paNa te lokasabhAnI anumati pachI. je 'mATe svIkArIne te anusAra, jIvananI AvazyakatAone ghaTADavI pramukha prabhAvazALI hoya to te banne karI zake che. ' , athavA vadhAravI. bAhya daSTie De. rAjendraprasAdamAM vyakitatva nahi jaNAya. 2 jIvana mATe anivArya vastuonA utpAdananA nimitte nivRtta thatA cakravatI rAjagopAlAcArInI cANukyabuddhinA . pitAnAmAM sakita hovA chatAM koIne koI prakAranA utpAdaka zrama karyA | darzana nahi thAya, paMDita javAharalAlanI pAradarzaka dakSi nahi jovA vinA bIjAnA evA ja zrama para AdhAra rAkhI jIvana jIvavuM maLe, ane saradAranI vahIvaTI zakti ane vyavahArakuzaLatA paNa ene parigraha-parimANa vratanuM bAdhaka mAnavuM. nahi; chatAM je guNa A badhAmAM nathI te De. rAjendraprasAdamAM: 3. vyaktinI bacAvelI athavA saMcita karelI sarva prakAranI che; eTale teo pitAnA sahakAryakartAone pUraka thaI paDaze.. sampattine uttarAdhikAra tenA kuTumba athavA parivArane eTale ja buddhinI tejasvitA ane Ama janatAnA utkarSa mATe pUrepUruM hovo joIe jeTalo samAja ane rASTrane hoya. arthAta pari karI chUTavAnI temanI cIvaTane temanAmAM saMyoga thayo che. vaLI, graha- parimANa vratanA navA artha anusAra samAja ane rASTrathI gAMdhIjIe prAMte prAMte pitAnI vicArasaraNIne samajapUrvaka : pRthak kuTumba parivArane koI sthAna nathI. AcaranArA kAryakaro utpanna karyA che; paNa zraddhApUrvaka gAMdhIdharmane - A tathA anya je je niyama samaya samayanI AvazyakatA vaLagI rahenArA je gaNyAgAMThayA kAryakartAo che temAMnAM eka che. anusAra rASTrIya tathA AMtararASTrIya hitanI dRSTithI phalita thAya rAjendrasAda che. A zradhdhA paMDita javAhalAlanI zraddhA karatAM te te niyamane jIvanamAM utArIne gAMdhIjInA mArga anusAra bIjAnI paNuM vadhu kahI zakAya evI che. samakSa dAkhalo besADave e ApaNuM vizvazAMtivAdI samelana prati ' paMDita javAharalAle temane pramukha tarIkenI varaNI bAda A : ' mukhya kartavya che evI mArI spaSTa samaja che, zabdamAM temanI prazaMsA karI hatI ke "muzkelInA samayamAM amane, ' mULa hiMdI paMDita sukhalAlajI tamArI zakitazALI netAgIrIne anubhava thayo che, eTaluM ja nahi, paNa anuvAdaka: zrI. tArAbahena zAha amArAmAMnA ghaNAne bhAratanA AtaMtrya saMgrAmamAM pAtrIseka varSathI te tamAro paricaya che. tame svAtaMtrya saMgamAM mokhare rahyA hatA. have prAsaMgika noMdha amArI samakSa je mahAna kaThina kAma AvI rahyuM che, temAM tame lokasevaka DaoN. rAjendraprasAda DahApaNu ane musaddIgIrInA pratIka tarIke prajAsattAka taMtranA vaDA thaI amArI sAthe cho tethI amane rAhata rahe che." tA. 26mI jAnyuArIthI astitvamAM Avela bhAratanA prajAsattAka taMtranA prathama pramukha tarIke lekasevaka che. rAjendra ane bhAratanI prajAne paNa e ja rAhata che ke, saMpUrNa prasAdanI, bhAratanI lekasabhAe sarvAnumate varaNI karI che. lagabhaga svataMtra thayela bhAratanI kaThIna samasyAonA ukelamAM che. rAjendra pAMtrIseka varSathI bhAratanI ekadhArI sevA karanAra che. rAjendraprasAdanI prasAdanI doravaNI ane anubhavano lAbha maLyA karaze. sevAonuM, temane A mAna ApIne, lekasamAe yegya mUlyAMkana izvara temane lAMbu taMdurasta AyuSya bakSal , zrI maNilAla kimacaMda zAha - prAcIna bhAratamAM magadha tarIke suprasidhdha bihAra pAMte bhArata- "prabuddha jana'nA taMtrI ane muMbaI jaina yuvaka saMdhanA maMtro * varSane aneka suputre ApyA che. budhdha ane mahAvIranI e ja bhUmi, zrI maNilAla mekamacaMda zAha, chellA cAra varSathI blaDa prezaranI. temanuM lekasevAnuM satra paNa e ja. satya ane ahiMsAnI sAcI vyAdhine kAraNe bimArI bhogavI rahyA hatA; chatAM jyAre jyAre samaja bannene A pradezamAM ja thayelI. e ja pradezanuM rata te lekasevaka tabiyata ThIka hoya tyAre tyAre yuvaka saMghanI pravRttimAM sakriya rasa, rAjendraprasAda, caMpAraNyanA satyAgraha vakhate teo mahAtmA gAMdhIjInA levAnuM cUkatA nahi. chellA traNeka mahinAthI teo havAphera mATe : paricayamAM AvyA temanA sAthI banyA, ane pitAnI dhIkatI amadAvAda gayA hatA. ane tyAM vyAdhinAM sakhata humale thavAthI, kamANI cheADI, sarvasva tyAga karI temaNe gAMdhI dhama-kasevAne jiMdagInA cheka kAMThe pahoMcI gayA hatA. DokaTaree paNa AzA choDI dharma svIkAryo. roleTa ekaTa vakhate temaNe tenA vidhAthe gAme- dIdhI hatI. paraMtu AnaMdanI vAta che ke, izvarakRpAe, ane temanA gAma pharI janetAmAM jAgRti ANI bana bahAra dharatIkaMpanI manobaLane kAraNe temanuM rArabdha have sudhArA upara che. jo ke A Apa veLA khaDe page rahI bihAranI janatAnI sevA karI, lekasevaka sudhA re bahu ja dhIme che, paNa AzA che ke jaina samAjanI je tarIke janahRdayamAM sthAna meLavyuM. hiMdI rASTrIya mahAsabhAnA teo ekaniSThAthI temaNe atyAra lagI sevA karI, sudhAraka pravRttine traNa traNa vakhata pramukha thayA; ene beeka vakhata te saMkaTa vega Ape che, e pravRttane vadhu prANavAna banAvavA teo samaye ja temaNe te ja tAja svIkAryo. ApaNI vacce pharI haratA pharatA thaine, jaladI Avaze. ' hiMdustAnanA bhAgalA thayA te pahelAMnI lIga sAthenI saMyukata zrI maNilAla caturabhAI zAha rakhevALa sarakAramAM, kherAka khAtA e pradhAna tarIkenI javAbadArI amadAvAda myunisipalaTInA lagabhaga dasa karatAM pazu vadhu temaNe saMbhALI lIdhelI, ane bhAgalA pachI svataMtra bhAratanA vakhata pramukha tarIke cUMTAelA zrI maNilAla caturabhAI zAhanI baMdhAraNu-dhaDataramAM baMdhAraNa sabhAnA pramukha tarIke rahI, traNa traNa muMbaI prAMta taraphathI lekasabhAnA sabhya tarIke varaNI thaI e varSa sudhI lekajabhAne de ravaNI ApI. temanI doravaNI nIce je badala abhinaMdana. teo amadAvAdanA vatanI ane jaina che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 tA: 1-2-5o : karatAM vadhAre ja tamane su che, tyAre nAnuM sarakhuM bIjA uddabhave che. evAmAM tamAre ane IzvaranI * zrI dhUmaketunA navA pragaTa thatA pustaka "jIbrAnanI jIMvanavANI'mAMthI AtmA-paramAtmA *. ane. pachI temAMnA eke UbhA thaIne kahyuM, "je izvara viSe eka IzvaranI, AtmAnI, vAta kare. ApaNe AtamA e viSe, ame ATaluM badhuM sAMbhaLIe chIe, e Izvara viSe amane kAMIka ApaNA pADozIo viSe vAta karIe. che. kahe. e koNa haze ? ke haze ? kayAM rahetA haze ?.ene kAMI pattI' " tame UMcI UMcI vAdaLI jema UMce UDe che ane tamane che. ane temanI samakSa UbhA rahIne teNe, AtmavizvAsabharyA e uttama usa, vizALa samudra upara ane aphATa meDhAne spaSTa avAje pratyuttara Apyo : "bhAIo! tame tamArA badhAnAM upara laI jAya che, paraMtu e uttuMga uDDayana karatAM vadhAre uttara - hRdayane samAvI de evuM eka mahAna hRdaya , ane tamane uDDayana, jyAre eka nAnuM sarakhuM bIja, tame dharatInA peTALamAM IzvaranI kAMIka jhAMkhI thaze; tamArA badhAnA judA judA prema jyAM muko che, tyAre kare che. ane jyAre tame premabharelA avAje maLI jAya, e kaI mahAna premasAgara kaheze, ane tamane tamArA pADozIne suprabhAtama kahI zake che, tyAre paNa tame koI izvaranI kAMIka jhAMkhI thaze; tamAre zabda, tamAruM mauna, tamAro mahAna aphATa vizALa medAna jANe ke, oLaMgI jAo cho. prathama e jyAMthI uddabhave che, evA koI anaMtanI kalpanA karo, ane IzvaranI kAMIka jhAMkhI thaze. "tame ghaNI vakhata izvaranA anaMta saMgIta viSe vAto kare che, paNa enA karatAM gharaAMgaNe ramatAM bulabulanA gAna viSe : 'duniyAnA saghaLA ja suMdara padArthonI suMdaratAmAMthI eka kAMIka bolatA ho! jhADa uparathI kharatAM ne kharI rahelAM pAna suMdara padArtha kapanAmAM Ubho kare-e izvara haze. jaMgala, samudra keTaluM madhura saMgIta hamezAM tamArI pAse gAI rahyA che ! ane mArA parvata, raNa, medAna emanAM anaMta madhura gItenA karatAM paNa mitro ! eka vAta AmAM yAda rAkhavA jevI che. jyAre pAMdaDAM vadhAre mahAna evuM enuM gIta haze. vRkSanI DALIthI chUTAM paDe che, tyAre evuM madhuruM gIta e gAya che! "sUrya e te jene mATe paga mUkavAnuM pagathiyuM che, huM te eTalA mATe tamane kahuM chuM ke, ApaNe evA koI bhavya siMhAsana upara beThela, virATanI kalpanA karo-e zake to paramAtmAnI vAtane hamaNAM rahevA daIe. ene badala Izvara haze. ' ApaNe ApaNumAMnA eka bIjAne, haLImaLIne samajavAne yatna paNa bolavuM jeTaluM saheluM che, teTaluM kalpavuM karIe; pADozI pADozIne samajIe te e paNa, eka nAne saheluM nathI. . Izvara, bIjA izvarane bheTate hoya, tevuM thAze. - ' tame khAvApIvAne ane rahevAnA makAnane, e be vastu eka paMkhInI mAdAne vicAra kare. potAnAM baccAne che. ene ja, vicAra karavAne TevAyelA che; bahu bahu te tamArAM vastra tajIne ene anaMta AkAzamAM vihAra karavAnuM nahi gamatuM hoya? : viSe. vicAra kare che; ane thoDe ghaNe, sagAMsaMbaMdhIo viSe "tame jyAre tamArA nityajIvananI nAnAmAM nAnI kriyAmAM . . paraMtu e badhA vicAratA karatAM, A vicAranI AkhI dizA ja jAtane lupta karI de che, tyAre ja kharI rIte tame, kalpanAnA judA prakAranI che. vaibhavanuM mahAnamAM mahAna uDDayana karI zake che. e ja uDDayana, - jemane A zodhakhoLanI kharekharI laganI lAgI haze, temane tamane chevaTe paramAtmAnuM sAnnidhya dekhADaze. tamArI AvI rIti - te pitAnAmAMthI udbhavatA praznonI paraMparA ja, IzvaranA sAnnidhyanI ja, tamArA vizALa ucca uDDayanane siddha karaze. kAMIka jhAMkhI karAvaze. ' eTalA mATe mitro ! ApaNe paramAtmA viSe ceDAmAM . enI A vANI sAMbhaLI, ane te badhA ekadama mULA jevA DuM bolIe, ane AtmA viSe vadhAremAM vadhAre jANIe, banI gayA. emane AmAM kAMI samajAyuM na hatuM. dayAddha citta mANasAI, emAM rahI che. paramAtmAne kadAca ApaNe na eNe pharI vAra kahyuM : " ApaNe have izvaranI bhavyatAnI vAta choDI paNa samajIe. paNa mANasa, mANasane na samaje, evuM bhAgye ja de. paNa e paramAtmAne badale ApaNe ApaNAmAM vasI rahelA baMne--je pUrepUrA premathI prayatna karavAmAM Ave che. ema ja samajone ke jANe prema pate prayatna kare che ema thAya che. eTale 28thI teo amadAvAda zaheranA vikAsamAM pUre rasa laI rahyA niravadhi vizuddha prema hoya che. AvI jAtanA prema pathamAM hatA; ane lagabhaga vIsa varSa sudhI zaheratI ekadhArI sevA karI, leza paNa adhurapa heya te thaI rahyuM. eTalA mATe huM kahuM eka vahIvaTI kAryakara tarIke nAmanA meLavI hatI. saradArazrInA hAtha chuM ke "prema pote prayatna kare che ema thAya che. ane chatAM eka nIce taiyAra thaI, amadAvAdanI ronaka badalavAmAM temane nAne sUne vastu uparathI tamAruM mana calita thavA detA nahi. e viSe kALe nathI. amadAvAdanI jaina yuvaka pravRttimAM paNa teo avAra- manara cUktA nahi. ApaNAmAM, ApaNAmAMnA darekamAM, je navAra rasa laI mArgadarzana ApatA, teonI lokasabhAnA sabhya parimala che, je sugaMdha che, je prANa che, e te e anaMtanI tarIkelI pasaMdagI AvakArapAtra hovA chatAM, muMbaI prAMtanAM dhArAsabhA ja prasAdakaNikA che. eTale ke, ApaNe ja pite pAMdaDAmAM, phUlamAM, mATe je temane pasaMda karavAmAM AvyA hatA te vadhu yogya gaNAta; ' paMkhImAM, dharatInI sugaMdha mAM, AkAzI havAmAM, prabhAtanA raMgamAM, kAraNuMke temanAM vahIvaTa anubhavane camakavAnI muMbaI prAMtamAM sArI jalataraMgamAM, ane madhuratama svaramAM, mukatapaNe vicArI rahyA taka maLata. chIe. ApaNA pitAnA sivAya bIjuM kAMI ja nathI !' dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha -dhUmaketu zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 - " Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jena yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra - 2 naM. bI kara66S prabudha jenA taMtrI: maNilAla mekamacaMda zAha varSa : 11 vArSika lavAjama muMbaI : 15 phebruArI 150 budhavAra aMke : 20 rUpiyA ja jaina ve. ma. kenpharanse pasAra karelA TharAvo (tAjetaramAM tA. 2-2-50 nA roja kAlanA khAte maLela jaina zvetAMbara mUrtipUjaka kenpharansanA adhivezanamAM je TharAva pasAra karavAmAM AvyA hatA temAMnA agatyanA TharAva nace ApavAmAM Ave che. A TharAvamAM sauthI vadhAre dhyAna kheMce e TharAva aiyanAM - thALa *ce ApavAmAM AvyuM che. A TharAva muMbaImAM maLelA adhivezanamAM bahumatIthI uDADI devAmAM AvyuM hatuM. e ja TharAvane A adhivezanamAM pAche raju karavAmAM AvyuM che ane meTI bahumatIthI pasAra karavAmAM AvyuM che. jyAre bIjA saMmelana ane komI pariSada ane dezakALa vicArIne be DagalAM AgaLa bhare che tyAre A konpharansanA kAryavAhakene be DagalA pIchehaTha karavAnI jarUra bhAsI che. konpharansanA baMdhAraNamAM paNa keTalAka mahatvanA pheraphAra karavAmAM AvyA che. A pheraphAra, konpharansanA Thara tema ja samagra kAryavAhI-samalecanA AvatA aMkamAM karavAmAM Avaze. e samAcanAnI bhUmikA yathArtha svarUpe grahaNa karavAmAM Ave e hetuthI prastuta kaMpanpharansane lagatI jarUrI mAhitI A aMkamAM bane teTalI ApavAnuM dhAyuM che. taMtrI) svataMtra lekataMtrane AvakAra A thaze ane sakhAvate karatA acakAze. ane janatAnA hitane bahu ja A adhivezana bhAratanA svataMtra lokataMtrane AvakAre che. nukasAna thaze ema akhila hiMda jaina zvetAMbara kenpharansa samimahAtmA gAMdhIjIe ahiMsA ane satyanA paMthe cAlI bhAratane tinI A sabhA mAne che ane nAmadAra sarakArane dhArmika tathA mukita apAvavAmAM je mahAna bhAga bhajavyuM che tene A adhivezana sakhAvatI TrasTa mATenA dAnane khataranAka nivaDe evA sadhaLA prabaMA jalI ape' che. dhAne e bilamAMthI kADhI nAMkhavA vinaMti kare che. vaLI devadravyuM jaina samAje bhAratanI mukitanI caLavaLamAM moTo hisso Adi dhArmika drasTonI milakata bIjA koIpaNa uddeza mATe koI Apyo che ane rASTriya pragatimAM sadaiva sAtha Ape che ane paNa kadI ne vApare evuM jainadharmanuM pharamAna che ane te saMbaMdhI Apaze ema A adhivezana jAhera kare che ane AzA rAkhe che zAstrIya purAvAo tapAsa samiti samakSa raju karAyA hatA chatAM ! ' ke baMdhAraNamAM darzAvyA pramANe prajAnA koI paNa vaganA dharmamAM jaina dhArmika TrasTane paNa kAyadAmAMthI bAkAta rAkhyA nathI tethI vikSepa thAya, evA prakAranA madhyastha athavA prAMtiya sarakAre ukata bilane tenA hAlanA svarUpamAM sakhta virodha kare che. te uparAMta kAyadAo ghaDe evI takedArI rAkhaze. cerITI kamiznaranI nImaNuMka karI tene TrasTanA hisAba, vahivaTa vigere devadravya tapAsavAnI tathA TrasTIonI javAbadArI aMge nirNaya karavAnI je devadravya nimitte je rakama agara milakato hoya tema ja have vizALa sattAo ApavA TharAvyuM che tenAthI TrasTIone yogya nyAya na pachI te mATe ApavAmAM Ave tene upayoga mAtra jinamUrti ane maLe e saMbhava che ane TrasTIo phakta cerITI kamIznaranA ejanTa jinamaMdiro mATe ja thaI zake tema A konpharansa bhArapUrvaka ke emanA hukama uThAvanAra nekara jevA thaI jAya che. te uparAMta jAhera kare che ane jaina saMdhamAMnI koI paNa vyakti AnI. cerITI kamIstara tathA DepyuTI cerITI kamIznara athavA sarakAre virUddha maMtavya raju kare athavA pracAra kare te jaina dharmanA mULabhUta nImelA amaladAre polIsanI mAphaka sarca karatA hoya tema game siddhAMtone AdhAta karanAra che ema A konpharansa mAne che. tyAre TrasTIone pahelethI khabara ApyAM dhinA TrasTInI ophIsamAM dhI bombe pablika TrasTa ekaTa (1949) ke makAnamAM jaI zake evI kaoNmathI vakhatevamaMta gharSaNa thavAne akhila hiMda jaina zvetAMbara kAnpharansa samiti muMbaImAM saMbhava rahe che ane TrasTIone svamAnabhaMga thAya. ema mAne che. tA. 8-9 sapTembara 1949 nA roja maLela. sabhAmAM dhI be khe avI jAtanI sattAothI TrasTanA vahivaTa karavA keI svamAnapriya sArA pablika TrasTa ekaTa (1948) saMbadhI thayela nIcenA TharAvane zakhsa TrasTI tarIke kAma karavA AgaLa Avaze nahi ema mAne che. vaLI dRraTI tarIke cerITI kamIznarane nImavAthI sadAnA mATe zrI jaina zvetAMbara konpharansanuM A adhivezana bahAlI Ape che TrasTane vahivaTa TrasTa anusAra nImAnAra TrasTIonA hAthamAMthI laI ane AzA rAkhe che ke muMbaInI dhArAsabhAe nimala silekaTa levAmAM Ave che ane cerITI kamIsTara geravahivaTa paNa kare te kamiTI A TharAvane lakSamAM rAkhI bilamAMthI vAMdhAbharelA bhAga kADhI nAMkhI yogya sudhArA vadhArA karI janatAne svIkArya thAya e paNa tenI sAme dAve mAMDI zakAya nahi. evI kalamethI eo bIna-javAbadAra thaI jaze ema mAne che.. svarUpamAM dhArAsabhAmAM bila raju karaze. dhI be pablika TrasTa ekaTa (1949). hAlanA kAyadAmAM karavA dhArelA AvA pheraphArathI janatA ke jenA hitanI khAtara A kAyado karavAno uddeza che te janatAnuM muMbaInI dhArAsabhAnI punAnI AgAmI beThakamAM dhI pablika hita thavAne badale ghaNuM ja ahita thaze ane sakhAvatI bhAvanAo TrasTa ekaTanAmanuM bila lAvIne dhArmika tathA sakhAvatI TrasTanA naSTa thaze ema A sabhA mAne che, tethI temAM egya sudhArA udeza Cypres nA siddhAMtanA nAme badalavA tathA pheraphAra karavA karavA nAmadAra sarakArane a pUrvaka vinaMti kare che." nAmadAra sarakAra je prabaMdha karyo che, tenAthI sakhAvatanA mULamAM ghA jaina dharma thaze, ane jAhera sakhAvate upara moTo phaTako paDaze, kAraNa ke dAtA- " akhila hiMda jaina zvetAmbara konpharansa samitinI muMbaImAM ene pitAnA uddeza bara Avaze ke nahi evI jAtane bhaya utpanna tA. 8-9 sapTembara 1948 nA roja maLela sabhAmAM "jaina dharma " Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha ane 'tA, 15-2-5n , tAmatA thayelI A ma" zaSaka nAmanA thayela nIcenA TharAvane zrI. jana zvetAMbara konpharansanuM A adhivezana bahAlI Ape che. jaina dharma AjanI akhila hiMda jaina zvetAMbara kenpharansa samitinI sabhA jAhera kare che ke jana tema ja hiMduo Arya jAtinA hoI jAti tarIke judA nathI, paraMtu hiMdu dharma vaidika che ane jana dharma avaidika che. vaLI hiMdu dharma brAhmaNa saMskRtine anusare che jyAre jaina dhama zramaNa saMskRtine anusare che. je be judI saMskRti tarIke purAtatvavide e matabheda vinA svIkArelI che, tethI jana ane hiMdu dharma ekabIjAthI judA che. bhIkSA pratibaMdhaka kAyado bhIkSA pratibaMdhaka kAyadAne mukhya uddeza bhANune pramAdI, nirUdyamI ane samAja upara bojArUpa thatAM aTakAvavAno tathA bhIkha mAMgavAne dhaMdhe laI beThA hoya tevA durvyasanI thAya che tethI temane sudhAravAne che. AtmakalyANa arthe jemaNe saMsAra tyAga karyo che tevI vyakitaone dekhItI rIte Ave kAyade lAgu na paDe ema spaSTa che. bhIkha mAMgavAne uMdhe laI beThA hoya tevA mANasethI tyAgIene judA pADavA kAMI musIbata nathI. tyAgI e bhikhArIonI paiThe samAjane kaI upadrava karatAM nathI, eTaluM ja nahi paNa temanuM - samAjamAM sanmAna che, tethI temane bhikhArI gaNavA apamAna barAbara che. jaina sAdhusAdhvIonA AcAra suvidita che. temane AvA herAnagatIbharyA kAyadAmAM mUkavA e sarvathA anucita che, tethI A adhivezana muMbaI sarakArane AgrahapUrvaka vinaMti kare che ke The Bombay Beggars Act. 28 (1945) (dhI bombe bagasa' ekaTa 23, 1945) nI kalama 2 (I) B mAM yogya sudhAre karI tyAgI sAdhuo khAnagI makAnamAM jaI bhikSA le tene Begging-bhIkha mAMgavI e vyAkhyAmAM sAmela karavAmAM na Ave, madhyama vargane rAhata - hAlamAM upasthita thayelI viSama paristhitine kAraNe jana samAjane madhyama varga ane khAsa karIne tenA nIcalA thara ochI Avaka ane dinapratidina vadhatI jatI moMdhavArIne laIne atyaMta muzkela sthitimAM mUkAyA che ane temane mATe jIvananirvAha kara lagabhaga azakya thaI paDe che. tethI temane pagabhara karavA tathA hunnara udyoganA aneka kSetramAM kAme lagADavA ane temanI sthiti sudhAravA turata amalamAM mukI zakAya tevI nIce darzAvelI janAo sucavavAmAM Ave che. A mATe jana samAjane egya karavA apIla karavAmAM Ave che. - (1) jIvananirvAhanI jarUrI vastuo vagere ochA dare (Subsidised rate) thI pUrI pADavI sTArse sthaLe sthaLe khelavA ane te mATe jarUrI phaMDa ubhuM karI sthAnika samitie ..dAra kAma upADavuM.' (2) nAnA nAnA hunnara udyogane madada karavA sArI kepiTala sAthenA sahakArI maMDaLe ubhA karavA, tema ja tevA udyoga zikhavavA jarUrI zikSaNa saMsthA sthApavI. : (3) tema ja gRhaudyoge zikhavavA tathA calAvavA udhoga maMdira (inDasTrIyala hema) sthApavuM. | (4) strI upayogI gRhaudyoge zivaNa-bharata-guthaNa-citrakAma AdinuM zikSaNu ApanArI saMsthA sthApavI. (5) te uparAMta A kaeNnpharansa icche che ke janAnA madhyama vagane dhaMdhArojagAramAM sahAya ApavA ane temane vyApAra ane udyoganA sAdhananI anukULatA karI ApavA mATe sahakArI ane anya dheraNe eka moTI audhogika ane nANukiya saMsthA sthApavI jarUrI che. AthI A adhivezana konpharansanA pramukhazrIne uparokta kArya mATe. kamiTi nImavA ane yojanA ghaDI kADhavA adhikAra Ape che. temaja A yojanAne zidhrAtizIdhra bhUta svarUpa ApavA Agraha kare che. aikaya jaina dharma ane samAja upara judA judA kSetramAMthI je AkramaNo hAla thaI rahyAM che tene pratikAra karI jenI sava ga pragati sAdhya karavA konpharansa e ja ekameva kAryakSama saMsthA che. tene saMpUrNa majabuta banAvavA mATe badhI jAtanA prayatna karavAnuM dhyeya hovuM joIe. e udezane dhyAnamAM rAkhI aikaya mATe vadhu anukuLa vAtAvaraNa nirmANa karavuM joIe. te mATenA prathama pagalAM tarIke mAlegAma samitie pasAra karelA ane surata mukAme maLelI sTenDiMga kamiTie pAsa karelA nIcenA TharAve A kenpharansa maLelI sTAnDa ma ka' meTie pAsa karalA nAca pasAra kare che. TharAva naM. 1, jaina zvetAMbara mUrtipUjaka konpharansa sane 1934mAM amadAvAda mukAme sAdhu saMmelane karelA dIkSA saMbaMdhI TharAvane vadhAvI le che ane teNe (konpharansa) athavA tenI koI peTA samitie karelA vaDodarA rAjyanA dIkSA saMbaMdhInA ane bIjA dIkSA saMbaMdhInA TharAve AthI rada thAya che. TharAva naM. 2 eka saMmati jaina samAjane bhArapUrvaka bhalAmaNa kare che ke jaina zvetAMbara mUrtipUjaka dharmanA siddhAnta ane pracalita anuThAne je pramANe mAnya rakhAtA AvyA che te pramANe jana saMsthAo tene mAnya rAkhaze. eTaluM ja nahi paNa tenA adhikArI ke ekvedAro taraphathI tene hiNapata pahoMce tevuM bolavAmAM ke lakhavAmAM Avaze nahIM. gauvadha pratibaMdha ane dArUbaMdhI mATe sarakArane abhinaMdana gauvadha pratibaMdha ane dArUbaMdhI mATe mavastha ane prAMtika sarakAroe je niyamana karyA che te badala konpharansanuM A adhivizana sarakArane abhinaMdana Ape che, ane jyAM jyAM A niyamana thayela nathI tyAM karavA sarakArane AgrahabharI vinaMti kara jana dha saMbaMdhe Alekhana jana dharma ane jaina sAhityanA uMDA abhyAsa vinA ane e saMbaMdhanA itihAsane avalekayA vinA AjakAla je Alekhana karavAmAM Ave che ane reDIo dvArA vakatavya vahetuM mukavAmAM Ave che te svAme A adhivezana virodha jAhera kare che ane bhArapUrvaka Agraha kare che ke e saMbaMdhI lakhatAM pUvuM jarUrI jJAna meLavAya ke je paraspara manaduHkhane prasaMga bhaviSyamAM prApta na thAya. rASTrabhASA hiMdIne AvakAra rASTra bhASA tarIke hiMdI bhASAne svIkAra thaela che te dRSTi sanmukha rAkhatAM A adhivezana konpharansa kAryAlaya prathA tathA AgAmI adhivezana nI kAryavAhI hiMdImAM ja thavAnI nitAMta AvazyakatA svIkAre che, A adhivezana ukata dRSTikezune kAyarUpamAM pariNuta karavA nirNaya kare che ane A TharAvane amala zIdhra thAya ema Icche che, paraMtu keTalIka vyavasthAdi aMgenI muzkelIo dhyAnamAM letAM traNa varSa sudhI hiMdInI sAthe gujarAtI bhAvAne paNa upayoga karavA TharAve che. ' AgAmI vastIgaNatrI A adhivezana madhyastha sarakArane AgrahapUrvaka vinaMti kare che ke IslAma, jarAsta, zikha ane khristI jema judA dharmo che tevI ja rIte jena dhama paNa judo ane svataMtra dharma che. tethI AgAmI vastIgaNatromAM jainanI gaNatrInI judI kalama rAkhavI. (anusaMdhAna pRSTha 168 juo). samAjavA ane niya che ane tethI temane patra tathA vadhAravA mAM Ave che. thaI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-2-50 prabuddha jene " ApaNe sarve sAthe besIe : samabhAvapUrvaka samAja ane dhamane vicArIe bIjI phebruArInA roja, rajapUtAnAmAM AvelA phAlanA tIrtha mAM, zrI jaina zvetAmbara mUrti pUjaka konpharasanuM sattaramuM adhivezana maLI gayuM, e, adhivezananA pramukharathAnethI zeTha zrI kAntilAla IzvaralAle Apela vyAkhyAnamAMthI keTalAka mahatvane bhAga tAravIne nIce Ape che, : -saMpAdaka ] konpharasanA janmathI mAMDIne Aja sudhI eTale lagabhaga ApaNI pragati aTakI ja paDe. samAjanI sAthe rahyA vinA ApaNe 48 varSanA lAMbA gALAmAM ApaNI mahAsabhAnuM nA bharatI ane * ' jIvI zakIe ja nahi. ApaNe save' sAthe besIe, eka bIjA eTa vacce sArI rIte jhelAM khAtuM AvyuM che. paMdareka varSothI pratye samabhAvapUrvaka vatIe, samAja ane dharma vicAraNA karIe, te eTamAM eTaluM sapaDayuM che ke cheka kinAre AvIne ja tenuM ATaluM vAtAvaraNa paNe utpana karIzuM te tene huM eka moTuM nAva paDI rahyuM che. pAMca varSa pahelAM ApaNe muMbaI khAte tenuM racanAtmaka kArya thayeluM gaNIza. bhale karavI ane tene sudhAratA soLamuM adhivezana khUba utsAha vacce bharyuM ane darekane AzA javuM ane navAM pagalAM bharavAM te mATe te ApaNe janme che. A hatI ke mahA sabhAmAM navA prANa pUrAze ane samAjane che. eka ja TevathI ApaNe ApaNuM aMtama dayeyane paNa pahoMcI zakIe. mArgadarzaka thaI paDaze, paNuM samAjanA DahoLAyelAM vAtAvaraNane drasTa ekaTa bila svaccha thavAno samaya pA ke nahi eTale te vakhate paNa kAryakartA- gaI sAlamAM muMbaInI dhArAsabhAmAM rajU karAyela A bilathI enA bhagiratha prayatno chatAM ApaNe saMtoSakAraka pariNAma lAvI jaina janatA pUrepUrI vAkepha che. tene lIdhe ApaNuM pavitra gaNAnAM zakyA nahi. mAravADane utsAhI baMdhuoe AvA kaTokaTInA samayamAM devadra' nI hayAtI bhayamAM AvavAne pAko saMbhava che. ApaNI A adhivezana mATe AmaMtraNa ApyuM ane Aje ApaNe mahAsabhAe teDulakara kamiTI AgaLa saceTa, rIte te bilanI ekatrita thaI zakayA chIe te temane ja AbhArI che, virUdha mAM purAvA ApyA che. zeTha ANaMdajI kalyAjInI peDhInA pramukha zeTha kasturabhAI lAlabhAIe paNa A aMge khUba asarakAraka sajjana ! je mahAna javAbadArI bhareluM sthAna Ape mane jubAnI ApI che. sarakAra hindu dhamarane lagatA kAyadAomAM ApyuM che te sthAnane lAyaka huM chuM ke kema tenI carcA karyA vInA jaina dharmanA mAnasane paNa sAthe bheLavavA prayatna karatI hovAthI eTaluM ja kahIza ke ApanA hAkarSaNathI AkarSAI meM A duHsAdhya AvI rIte ghaNI bAbatomAM uhApoha thAya che. hindu ane jana bhara gRhaNa karyA che. je ke Ape bhAra mane sepe che chatAM huM dharma aneka bAbatamAM judA paDate hAI baMne dharmo mATe eka te ema ja samajuM chuM ke kharI javAbadArI Apane svIkAravAnI sarakhA niyame lagADI zakAya ja nahi. vaLI je kAraNuM mATe dAna che. huM te eka nimitta mAtra chuM. devane ratha kheMcavA lAkaDAne ApanAra nALuM Ape che te bhAvanA ane maMtavyanI ADe gheDe joDe che kharA, paNa e rathane kheMce che bhakata lo ke ja. huM paNa AvavAne koI paNa sarakArane adhikAra na hoI zake. dAna ApaA anuSThAnarUpI rathane lAkaDAne ghaDe chuM. kheMcavAnuM Apane ja che. nAra vaga" sarakArane ajJAna lAgatuM hoya te lokamata keLavavA mane pU zraddhA che ke Apa sarvanA sahakArathI A5NI mahAsa prayatna kare, temAM prajAne jo vAjabI lAgaze to tenI praNAlikAmAM bhAne ApaNe pharI prANavaMta saMsthA banAvI zakIzu. phera thayA vinA nahi rahe. paNa je maMtavatha jaina dharmanA anuyAyI enA Aje ApaNe kaMI na karI zakIe te eTaluM te dRDha hRdaya mAMthI khasI zake tevuM ja na hoya tevA maMtane zI rIte pheraphAra nizcayathI nakakI karIne ja UThavAnuM che ke have pachI game tevA karI zakAya ? ema kahevAmAM Ave che ke jaina maMdira pAse puSkaLa matamatAMtare upasthita thAya chatAM te utagata hAi AvI mahAna dhana che mATe tyAM ekaThuM na thavuM joIe. pAMca pacIsa maMdira pAse saMsthAnI pragatine to nahi ja rokIe. huM A take jaina tenI pAse hovuM joIe tenA karatAM kadAca vadhAre haze, paNa A pAMca janatAne eTale pAke vizvAsa ApuM chuM ke jyAMsudhI A saMsthAnuM pacIsa maMdiranuM dhana temanA pitAnI mAlikInuM nathI. bhAratavarSanA nAva mane soMpyuM che tyAM sudhI te koI paNa varganuM mana dubhAya chatrIsa hajAra jaina maMdironI mAlikInuM che, tene jirNoddhAra, tenI tevA laDAyaka prazno konpharansane hAtha dharavA nahi dauM. dareka varga vyavasthAnuM kAma ke mAthe le tema che ? AkhA hindanA jaina te game te uddAmavAdI hoya ke jUnava NI, tene vicAre maMdiramAM je maMdiranA jirNoddhAranI khAsa jarUra che te je zarU samanvaya karAvI mAga kADhavA prayatna karIza. huM samajuM chuM ke A karavAmAM Ave te mArI sAdI samaja mujaba atyAre ApaNI pAse mahAsabhAne koine paNa khevI pAlave tema nathI. chatAM je varga je dravya che tenAthI cAragaNuM vadhAre hoya te paNa pahoMcI zakAya dharma, samAja ane dezanI pragatine ADe Ave che tevuM tamoe nahi, A gaNatarI te huM vagara medhavArInA bhAvathI kahuM chuM. " cUTela mArI kamiTIne bahu vicAryA pachI lAgaze te adaba- ane AjanI asahya meghavArIne je vicAra karIe te mAre vALIne besI rahevAnuM paNa huM pasaMda na karI zakuM, ane kahevuM joIe ke je eka sAthe badhe jIrNoddhAra zarU thAya te mahAsabhAne sthagita sthitimAM rAkhI muDadAla hAlatamAM saDavA kadAca te bajeTa devALIyuM gaNAya. na dauM. mAruM te eka ja dhyeya hoI zake ke kenpharansa jaina maMdiranI svacchatA, tenI zilpakaLA Aje dareka dharmane kaI rIte AgaLa vadhI zake, janatAmAM bhaLatI thAya, tenI sevA anukaraNIya che. je maMdira pAse devadravyanI jogavAIne prabaMdha karavAnI taka jatI na kare ane AkhA deza tathA jagatanI sAthe jaina samAja eka sarakhA mAnathI Ubho rahI zake. A dRSTibiMdu ApaNA pUrvAcAryoe na karyo hota to A ja pradezamAM Avela AkhA bhAratavarSanI kaLAne ujajavaLa karanAra devavimAna jevAM raLakhyAlamAM rAkhI huM dareka vargane sAtha meLavavA tanatoDa mahenata karIza. huM pharIthI dareka judA judA vicAra dharAvanArA samuhone yAmaNuM rANakapuranA tIrthane jIrNoddhAra zeTha ANaMdajI kalyANajInI khUba AgrahapUrvaka vinaMti karuM chuM ke konpharansane Aje nava peDhI lAkha rUpI Ane khace zI rIte karAvI zakI heta? ane janma thayo che, te eka navI saMsthA tarIke ja UbhI thaI che tema A ja pramANe samagra bhAratavarSanI kaLAnA mugaTa samAM AbutA samajI tamAro sAtha sAcA hRdayathI niHzaMka bhAve Apajo. deza, maMdironA uddhAra mATe pacIseka lAkha joIze tenuM zuM ? A te kALa e te badalAI gayA che ke jeTalA tame A mahAsabhAthI eka be tIrthonI vAta karI. hajI AvAM keTalAMya kaLAmaya tIrthonI dura bhAgaze teTalA ja tame jana samAjane pAchI pADI rahyA cho ' vAta bAkI che. A samayamAM ApaNe eTalA jarUra nazIbadAra chIe tema samajaje. sAcA hRdayathI temAM joDAI jeTale sAtha ApIzuM ke ApaNA mahAna tIrthone vahIvaTa zeTha ANaMdajI kalyANuMcha jevI peDhInA teTalI ApaNI pragati najadIka ja samajo. ane tenA bAhoza pramukhanA hAthamAM che. dezamAM kaLAne piSavA mATe ApaNI mahAsabhA eTale ApaNe tene samUha. ApaNe judI judI saMsthAo khelAya, judA judA zikSaNavarga khelIe sAthe maLI je kaMI kAma na karI zakIe te teTalA pramANamAM ane jyAre tenA pariNAmarUpe AvA phaLane meTAM thatAM pahelAM AvA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jana tA. 15-2-50 kAyadA - kAnUtAnA bhaMga thavuM paDe te keTalI asaMgata hakIkata che ! ane jIvaMta tIthInI bhAvanAmayatA tathA kaLA bhaMDArathI, A be ' huM khUba namrapaNe A jagyAethI muMbaI sarakArane vinaMti karUM vArasA je jene pAse na heta te tetrIsa karoDanI bhAratanI prajA chuM ke A bilane kAyadAnI paDIe caDhAvatAM pahelAM amArAmAMnA samakSa Asare paMdara lAkhanI jaina vastI ane jaina saMskRtine DAkane bolAvaje, amArA tIrthonI eka vakhata mulAkAta leje koI bhAva paNa na pUchata. je vArasAthI ApaNe ujavaLa chIe ane dhArmika nahi te kalAtmaka dRSTithI paNa jaina dharmanA upakArI te vArase jALavI rAkhavAthI ja ApaNe tenI pharajamAMthI mukata purUSoe jela devadravyanI yojanAno abhyAsa karI tene piSaNa + thatA nathI, paraMtu te vArasAne upayoga evI rIte karavo joie maLe tevAM pagalAM lejo. ke jethI te vAraso jIvaMta rahe ane aneka manuSyanA AkarSaNa bhikSA baMdhI bIla tathA udhdhAranuM sAdhana bane. A aMge lagabhaga pAMceka varSa ' A bila aMge paNa Apa sarve sArI rIte vAkepha che. pahelAM parAMsalI tIrthe bharAyela dezaviratI ArAdhaka samAjanA A bila mukhyatve karIne te bhIkhane dhaMdhe laI beThelAonuM navamA adhivezamAM meM mArA vicAro raju karyA che. jaina vidyANuisance aTakAvavA mATe ja ghaDAyela che. chatAM A bilano pUro pITha sthApyA sivAya A kAryo pUrepUrA saMtoSakAraka rIte pAra pADI abhyAsa karatAM ema lAge che ke ApaNA pUjya tyAgI vagate zakAya tema nathI. Aje prajA jyAre ahiMsAnI dizA tarapha vadhu paNa A bilamAM samAveza thaI jAya che. ApaNI mahAsabhAe mAnanI najare jotA zIkhI che tyAre jaina siddhAMte sarvatra svIkA. A bila aMge pitAne sakhta virodha jAhera karI traNe phirakAnuM rAvavAnI A ananya taka che. jaina vidyApITha sthApI, temAM eka DepyuTezana muMbaI sarakAranA homa sekreTarIne maLyuM hatuM. traNe Adhunika keLavaNI sAthe ApaNu jJAnabhaMDAromAM khAlI saMgraha - phirakAone eka sarakhe majabUta virodha hoI ApaNI prajAkIya khAtara ja ekaThAM thatAM pustakone bahAra lAvI ApaNu vidyArthIne sarakAra jarUra sudhAre karaze eTalI AzA vadhAre paDatI zikSaNa ApavAnI jarUra che. Adhunika dRSTie ane pazcimanI zAstrIya nathI. ApaNA pUjya munimahArAjAo tathA sAdhvIjIo padhdhatithI A zikSaNa apAya te navInarUpe ApaNuM tattvajJAna pitAno saMyama TakAvavA pUrata ja AhAra le che te bhAgye ApaNe vidyArthI meLavI zake ane jagata samakSa tenA sAcA svarUpamAM ja kahevAnI jarUra hoya, A deza cAritryazIla purUSo utpanna rajU karavAne zakitazALI thAya. karavAnI mukhya bhUmi gaNAya che. AvA bilathI te mahAna AtmA jagatane ahiMsAne bodha ApavAne ijAro ane pharaja enA vikAsamAM aMtarAya ubho thaze. mAnavajAtanuM naitika jIvana jaina samAjanI mukhyatve hoI zake. dunIAnA eka khuNAmAM paNa UMce Ave te mATe sarakArane niyamo ghaDavA paDe che tyAre ApaNe jyAM sudhI hiMsA vartI rahI hoya tyAM sudhI ApaNe A ahiMsA yAgI vagara to potAnA anubhava ane jJAnadhArA AvA bodha pATha dhama parAjIta che. eka ja ,TamamathI jApAnanuM hIrozImAM ApI bhUlelAone mArga batAve che ane jIvananuM sAcuM dhyeya jevuM moTI vastIvALuM zahera tadna sApha thaI gayuM te dilakapAvasamajAve che. AvI mahAna vyakitaono mAnamarataba vadhe, temane nArI hakIkata hajI gaI kAlanI ja vAta jevI tAjI che. ekriliya, pUratI sagavaDa apAya evA niyamo ghaDavAnI jogavAI karavAnI beIdriya jIva haNAya jAya teya ApaNe AyaNa lenAranI jarUra che. sarakAra jaina dharmane sparzatI kalamo ghaDatAM pahelAM konpharansa jevI sarvamAnya saMsthAne puchAve, tenI salAha le, zuM eTalI jabAbadArI nathI ke bhagavAna mahAvIranA ahiMsAnA tenI sAthe vATAghATa kare te bahAra uhApoha paNa thAya nahi ane mukhya siddhAMtane ApaNe jagatanA khUNe khUNe pahoMcADavA tanatoDa yogya mArga nIkaLe. have te sarakAra ApaNI potAnI ja rahI mahenata karIe ke jenA pariNAme sAmAjika, rASTriya, Arthika ke eTale ene mATe jarA paNa TIkAnuM sthAna nIkaLe te ApaNane jAtIya vigrahanA aneka kAraNe svataH ochA athavA nAbUddha thaI du:kha thAya, paNa je bAbate jainatvanA hRdayana paze tevI che. te jAya ane ene sthAne sizvamaitrI bhAvanAne punarjanma thAya. A mATe kenpharansa sAthe vizvAsathI kAma le te samAja ane sarakAra dharmamaMthana kALamAM je ApaNA gauravavaMtA tatvajJAna, saMskRti baMnenuM dhyeya sacavAya. ApaNe icchIzuM ke sarakAra have pachI je ane sAhityane jagatanA vizALa cekamAM pradarzita karavAmAM na bAbato jana kAmane lAga paDatI hoya te kensarane pahelAM jANa Ave te bhagavAna mahAvIranA e tatvajJAnanA vArasadAro ApaNA karI tenI salAha leze. sarakArane huM khAtarI ApuM chuM ke AvA ja mATe e bInA bahu ja janaka kahevAya. samaye kenpharansa kemavAdanI dRSTithI nahi paNa rASTriya dhyeyane Abu, rANakapura, zatruMjayagiri ane bIjAM ganacUMbI tIrtho khalela na paDe ane amArAM dhArmika siddhAMtane puSTi ApatAM ApaNA pUrvajoe ApaNAmAM tyAga, zAMti ane viveka keLavavAnI anuSThAne sacavAya e draSTithI amAruM maMtavya raju karaze. preraNA maLe te hetuthI ApaNane vArasAmAM Apela che. bombe ke ' jana vidyApITha brAhmaNonI tIrthabhUmio mAphaka ApaNe paNa AvAM pavitra sthaLoe zramaNa saMskRtinA nAyaka bhagahAna mahAvIre vizvazAMti mATe tIrthadhAma sAthe vidyAdhAme paNa vasAvIe jethI ApaNI saMskRti kavi ane vizvanA aiya mATe ane krAMtavA A be ahiMsaka ane bhagavAnanA ahiMsA tathA syAdAdanA siddhAMtane ApaNe kharI sAdhane jagatane sepI mAnavasamAjane sAcA kalyANanA mArge rIte apanAvatA zIkhIe. A dizAmAM je pragati sadhAya te ghara javAnuM navuM dizAsUcana ApyuM che. Aje jyAre jagatamAM bahu * AMgaNunA A mahAna kaLAmaya tIna te sAcuM svarUpa ApI sUkSmatApUrvaka pratyeka vastunI chaNAvaTa thaI rahI che tyAre pragati - zramaNe saMskRtine khara vikAsa sAdhI zakIe. Ane vicAra ke vikAsa karyA vagara khAlI bhUtakALanA guNagAna karavA mAtrathI aNa atyAre nahiM karIe te kyAre karIzuM? ApaNA tattvajJAna ane saMskRtinI rakSA na ja thaI zake. kaI prajA phakata pitAnA bhUtakALanI zobhAne unnati ke rakSaNanA udyama ' sAdhu-saMsthA sivAya yAda karavA mAtrathI AgaLa vadhI zakI nathI. Aje A pavitra saMsthAne jaina samAja ane dha' upara mahAna te saMsAranA dareka dharmonuM paNa keTalAMka varSothI svataMtra upakAra che. jaina dharma tenA muLa svarUpamAM atyAra sudhI TakI rahyo dRSTie viSezaNAtmaka ane tulanAtmaka adhyayana thavA lAgyuM heya te A pUjya tyAgI vagane ja AbhArI che. relave ke vAhanache ane eTalA ja mATe vartamAna zatAbdine saMskRtinA saMkrAtikALa vyavahArane upayoga AvA duSamakALamAM paNa na karavAthI nAnA athavA dhamamaMthanakALa tarIke eka vidvAne oLakhAvela che. jenA gAmaDAo tathA zaherane ApaNI saMskRtine ThIka ThIka lAbha maLI dharma Aje bhAratanA jainetaranI ane pAzcAtya dezanI prajA vacce zake che. A saMsthAnuM baMdhAraNa khUba dIrghadraSTi ane mAnavaMta sthAna dharAvato hoya te te tenA mUlyavAna prAcIna sAhitya caturAithI ApaNA pUrvAcAryoe ghaDela hoI A saMrathA ThIka Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** tA. 15-2-50 167. kI. - : : pramANamAM TakI rahI che tema kahevAmAM jarAya a yati nathI. che. emanI zArIrika zakita ghaTatI jAya che, emanA moTA bhAganI " chatAM mAruM aMgata mAnavuM che ke A pUjya vargamAM suzikSita bacata vaparAI gaI che. ane tAtkAlika jarUrIAtone pUrI pADavA ane A kALanI pUrepUrI vyavahArika keLavaNI lIdhelAone tathA mATe kuTuMba tathA vRddhAvasthA aMge karelI jogavAImAM emane samAjazAstra, mAnasazAstra ane sAyansanuM yogya zikSaNa meLavyuM moTe kApa mU paDe che. TuMkamAM samAja ane dezanA karoDarajaju hoya tevAone paNa je umere thAya te navIna prajAne dharmanA jevA A madhyama varganI sthiti na kalpI zakAya eTalI hRdayamAge vALavAmAM khUba saraLatA prApta thaI zake. ane A buddhi- drAvaka che. phakata jana kemamAM ja nahi, paNa AkhA dezamAM madhyama vAdanA yugamAM ApaNI navI prajA upara tenI zraddhAne draDha banAvI varganI A sthiti pravati rahI che eTale ene game teTalA jJAna ane kriyAne yogya rIte AcaraNamAM mUkAvI zakAya, ane vAgaDathIMgaDa karavAmAM Ave te paNa sthitimAM pharaka che ekAeka janetaromAM paNa ApaNI saMskRti ane tatvajJAnane phelAve asaMbhavita che. AnA mATe eka ja rasto che ke sarakAra jIvananI karI zakAya. ' jarUrIyAtanI vastuomAM trIsathI cAlIsa TakA bhAva ghaTADI zake sAdhu-saMsthAmAM hAla saMgaThananI khAmI A paNa zrAvaka varga te ja A varga chuTakArAno dama kheMcI zake. paNa AvA krAMtikAmAphaka ja jovAmAM Ave che ane A khAmI hale tAtkAlIka purAya LamAM ekAeka badhuM sudharI javuM paDyuM bahu saheluM nathI.. tevAM cIhe paNa daSTigocara thatAM nathI. jyAM sudhI ApaNA ane te majUra varganA kuTuMbane dareka sabhya roja kamAI A tyAgI vargamAM saMgaThana na hoya tyAMsudhI ApaNuM saMgaThana game - zake che, jayAre ApaNe tyAM te kuTuMbamAM eka kamAnArane pAMca tevuM majabUta karavA icchIe topaNa dRSTirAganA lIdhe temAM daza sabhyane be upADavAnuM hoya che. atyAra sudhI A DhIlAza AvyA vinA rahe nahi. ApaNe A pUjaya dhagane khUba praNAlikA game te kAraNosara cAlI hoya paNa AmAM have phankAra namrapaNe vinaMtI karavA sivAya ApaNAM mATe bIjo bhAga nathI. karyA vinA chUTako nathI. Akho yuga evo palaTo le che ke nirUdhamI temanAmAM pravartI rahelA matabhedo mukhya siddhAMtanA paNa nathI eTale ane azikSita e be vaMgane mATe koI jagyAe have jIvavAnuM dhAre te A kAryamAM muzkela chatAM asaMbhavita nathI. dezakALane sthAna nahi rahe. ApaNe bhave'e samaye ja chUTake che. kuTuMbanA mukhya sabhyane be haLave karavA bAkInA vyApAra sabhya gharanI AvakamAM kaI rIte umero karI zake tevI pukhta eka vakhata AkhA dezanA vyApAramAM moTo hise jeno vicAraNA karIne jema bane tema sahelAIthI tene amalamAM hate. kALanA jore dinapratidina ApaNA hAthamAMthI kApAra sarI je rIte lAvI zakAya tevI pejanA karavAnI jarUra che. Apane paDavA mAMDe che, ane Aje te prajAnuM rAjya chatAM AkhA dezanI AzA ApuM chuM ke ApaNI mahAsabhA A racanAtmaka kArya hAtha vyApAranI sthiti khUba nirAzAjanaka thavA pAmI che. AnA kAraNo dharaze. AvI yojanAmAM Apa sarvene saMpUrNa sahakAra joize. tapAsavA mATe bahu UMDA UtaravAnI jarUra che, je mATe A . bIjA zubha kAryomAM karakasara karI dunane pravAha AvI janA sthAna megya nathI. chatAM eTaluM te ApaNe jAvuM joIe ke tarapha vahete karavAmAM Ave te ja AvuM kArya pAra pADI zakAya. deza eka mahAna krAMtimAMthI pasAra thatA hoI enA AMcakA esIthI vadhu TakA bhAga A madhyama vargamAM AvI jAya che. AvA dhArmika, sAmAjika ke Arthika bAbatone lAgyA vinA rahI ja meTA vagane vicAra je ApaNe atyArathI na karIe te samA ' na zake. Aje AkhA jagatamAM maghuravAdane UMce lAvavA janI sarva sArvajanika, dhArmika ke vyavahArika saMsthAonI prayatna thaI rahyA che eTale tenI asara ApaNu dezane paNa saMbhALa bhaviSyamAM koNa laI zakaze ? zAsananI kharI javAbadArI thayA vinA na rahe. mane lAge che ke jagatanA dareka dezanA hamezAM samAjanA A meTA varga upara ja avalaMbe che, tene vadhu vicAra ane niyamo ekabIjAne ekasarakhA lAgu paDI zake nIce paDatA aTakAvavA ApaNe bhoga Ape ja chUTako che. huM nahi. mUDIvAda ane majabUra vacce je meTI khecatANa ApaNe AzA rAkhuM chuM ke dareka zakitazALI A bAbatamAM pUratA tyAM hAla cAlI rahI che tenI je amuka maryAdA nahi baMdhAya sahakAra Apaze. te hajI paNa dezane moTI Arthika bimArImAMthI pasAra thavuM maitrI, pramada, madhyastha ne karU . e cAra bhAvanAnI paDaze. ApaNA vyApArI varge eka siddhAMta have haMmezane mATe maryAdAmAM rahIne ApaNuM jIvana jIvavAne ApaNane Adeza che. bhUlavA jevuM nathI ke, "moTA naphe ceDA kathApAra karatA thoDA nake e AdezanuM ullaMghana ApaNuthI thAya nahi. jaina dharmamAM matamoTo vyApAra' e sutrane haMmezane mATe ApaNe apanAvyuM ja bhedane sthAna nathI, emAM apekSA samajavAnI syAdAda zailI che. chUTako che. AvI TevathI vyApAramAM ApaNuM natika dharaNa paNa e dharmanA anuyAyIo sAthe besI na zake te ahiMsAdharma ThIka jaLavAze. vyApAramAM e vyakitagatanuM nahi paNa samagra rASTranuM temAM hita che tema samajIne pitAne vepAra kheDavAne che. lAje; ApaNe te vyApArI rahyA; ApaNe teDaDanA rastAnA ApaNA dezane vyApAramAM vikAsanuM hajI moTuM kSetra che. ApaNA jANakAra rahyAM, ApaNe samayane oLakhanArA rahyA, ApaNe unnati dezanI vizALatA ane beTI varatI jotAM udyogomAM hajI ApaNe mATe, ahiMsA dharmanA pracAra mATe, ApaNI zra aNu saMskRtinI prAthamika sthitimAM chIe eTale navI prajAne audhogika zikSagu jALa taNI mATe ApaNe ekatA sAdhavI ja rahI. ApaNI nAnI ApavA pAchaLa' ja vadhu dRSTi kendrita karavAnI jarUra che. AMdho saMkhyA ane moTI javAbadArI jotAM ApaNe ekatAnI bhAvanAne gika mAnasa dharAvanAra vyakitane ja A navA yugamAM sthAna maLe khIlavae. jarA buddhi, DahApaNuM ane sAdI samajathI kAma laIe tema che ane ApaNe te sAhasika ane dIrghadraSTithI vepAra te dareka tADa nikaLI zake. huM yuvaka ke rUDhicusta, kaI vagara kheDanArA rahyA eTale ApaNI prajAne AvuM audyogika zikSaNa judI rIte A sthAnethI kaMI kahevA nathI icchate.. baMne varganA apAya te teo potAnuM yogya sthAna laI zake tema che. hRdayamAM dharmanI dhagaza huM ekasarakhI joI rahyo chuM. judI judI ApaNe madhyama varga apekSAe baMne vargane dhama prANavAna rahe te jovAnI IcchA madhyama varganI sthiti asahya medhavArIne lIdhe na kalpI A saMsthA tamArA sarvanI che. tamArA darekanuM dhayeya A saMsthA zakAya tevI bhayAnaka thaI paDI che. ApaNA samAjanA A pAra pADI zake tevI tenI vyApakatA che. jarA vyavahArU ane pratinidhirUpa gaNutA, sauthI buddhizALI ane mahattvanA A vagaupara sAdI samaja vAparazuM te raste taddata saraLa thaI jaze. Arthika be asahya che. emanuM jIvana dhoraNa khUba nIce paDayuM zAsanadeva ApaNa savene sIdhA mArge vALe . Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuccha jaina tA. 1pa-2-1e sarAka jAti kalakattA sudhI janArane svAbhAvika rIte thAya ke, cAle, kazI temane paDI na hatI. bhakitapUrvaka vaMdana karI teo raste zAMtinIketana athavA sametazikhara, jaI AvIe. baMne yAtrAnAM paDatAM ane meLAnI moja uDAvatAM. ahIMnA traNe maMdiranA sthaLe che. zAMtinIketana Aje vidyAnuM dhAma che: sametazikhara eka vyavasthApake e te divasa pUratuM mAyadITha paisA mUkuM, paisA vakhata hatuM; Aje mAtra yAtrAnuM sthaLa rahyuM che. chatAM sametazikhara kamAvA mATe nAkheluM. te pUrepUrUM pitAnA samuhanuM gaNI bApIne pAchaLa traNa traNuM hajAra varSane ItihAsa che. zAMninIketana sAthe ja A le ke darzana karatAM, chetarIne daherAsaramAM darzane javAnI zrI ravIndranAtha TAgoranuM nAma saMkaLAyeluM che eTale tyAM javAnI vRttine temanI dAnata nahotI. dAbI na rAkhI zakAya, te sametazikhara sAthe janA tIrthaMkara sarAka jAtanAM leke koI paNa kAraNe jIvahiMsA karatAM nathI. pArzvanAtha ane mahAvIranAM nAma saMkaLAyelA che-A bhUmimAM te eTale sudhI ke jIvAMtavALA phaLa ke vaDanA athavA pIMpaLAnA bannee vihAra karyo che; vihAra karI A bhUmimAM ja AtmajJAna TeTAne paNa khAtAM nathI. pAMca " prakArano teoe tyAga karyo che. meLavyuM che, ane e AtmajJAnadvArA tatsamAjamAM kAti pedA karI eka samaye kemane mAtra jyAre saMkhyAne ja meha hana che. eTale e bhUminAM darzananI paNa saje ja IcchA thAya. gaDa tyAre, jaina samAjanuM lakSa A jAti tarapha kema nahi gayuM hoya mathala cAlatI hatI te vakhate ja A pradezamAM kArya karatI saMsthA, e vicAravA jevuM che. zrI jana dharma pracAraka sabhAnA eka maMtrI ane kalakattAnA sauthI pahelAM A jAti tarapha lakSa gayuM munizrI maMgAvajANItA vepArI zrI cunIlAla bI. zAhe sametazikhara mATe jajInuM. temaNe tyAM ja sthiratA karI, A jAtinA uddhAramAM Agraha karyo, eTale e ja sthaLa pasaMda karyuM. petAnI jAtanuM vilepana kayu, zALA-pAThazALA sthApI; gAmegAma be divasanI nirAMta hatI; vaLI kalakattAthI jatAM ane AvatAM pharI upadezadvArA temanuM jIvana sudhAyuM ane temanA dukho dara dasa dasa kalAka rastAmAM thAya che eTale A pavitra bhUmi viSe AsAnIthI karavA mATe paNa prayatna karyo. temanAM kALadharma pachI temanA siMkhya khUba vAta thaI, vAtavAtamAM je saMsthAnA teo maMtrI che, tenA viSe zrI prabhAkaravijyajIe A kArya cAlu rAkhyuM. kalakattAnI jenuM paNa temaNe mAhitI ApI, ane Azcarya e thayuM ke, je kArya janatAnuM A kArya tarapha thoDuM ghaNuM lakSa gayuM, ane tyAMnA saMve jaina sAdhuonuM che. jaina sAdhuoe karavAnuM che, te kArya sAdhu- A kAryane vega ApavA ThIka ThIka yatna karyo. svargastha zrI bahAdusaMsthA uparanA ApaNA samAjanA koI paNa prakAranA niyamananA rasiMhajI siMdhIe AgevAnI lIdhI. A prayatnane pariNAme Aje abhAve zrAvakasaMsthAe karavuM paDe che, e pradezamAM jaina saMskRtinA jaDa ane cetana avazeSe ApaNe zrI jaina dharma pracAraka sabhA, A saMsthA cauda varSathI stha: Thera Thera joI zakIe chIe; pAyelI che. tenA sahamaMtrI zrI tAjamala bAtharA che. pAThazALAo, che paraMtu Aje A kAryamAM zithilatA AvI che. keTalAMka zALAo ane chAtrAlaye A saMsthA calAve che; sarAka jAtinA kAraNone laI muni prabhAkaravijyajI ane kalakattAnA saMta utthAna mATe, utkarSa mATe A kArya te karI rahI che, vacce matabheda ubhuM thayuM che. A matabhedane kAraNe be A sarAka jAti viSe ApaNe khUba ochuM jANIe chIe. saMsthAo kArya karatI thaI che; kArya vaheMcAI gayuM che. ekazrAvaka' zabdanuM apabhraMza te 'sarAka' A sarAka jAtinA leke bIjAnA doSo zodhavA tarapha bane saMsthAnuM lakSa thatuM jAya che. atyAre mAnabhUma, rAMcI, vardhamAna, bAMkurA, medanIpura, ane saMcAla saMkhyAnI draSTie mAtra nAmanA ja jene banAvavAnI vAta eka paragaNAmAM patharAyelA che. zrI cunIbhAIe A jAti viSe ane bAju rahevA daIe, paNa jaina saMskAra ane sidhdhAMtenA pracAra kaI rIte A jAtimAM teo kArya karI rahela che tenI paNa mATe; janatA tene jIvanamAM utAre te mATe jainasamAje ekasapaNI mAhitI ApI. ane ekadilIthI prayatna karavA jarUrI che. zrI prabhAkaravajayajI ' pAzvanAtha ane mahAvIranI A vihAra bhUmi. "vihAra" pAse zakita che; kArya karavAnI ghATI che; kalakattAnA saMdha pAse paisA upasthI ja " bihAra " zabda AvyuM ane atyAre te " bihAra' che. ekabIjA ekabIjAthI alipta rahI kArya karavA Icchaze te tarIke jANIto che. gautamabuddha paNa A pradezamAM vicarelA. e kAryane vega maLavAne badale bagaDaze; je kAryanAM bIja ropAyAM eTale A pradezamAM eka vakhata jene tathA bauddhonI keTalI meTI che te paNa vaNasaze. vasatI haze! eka samayanA zramaNa bhagavAna mahAvIranA upAsakA zrI prabhAkara vijayajI jaina tIrthanuM eka aMga che. jana zravaka saMskRti ane saMskAra mAM ghasa I ghasAIne chevaTe sarAka saMghanI AjJA teo uthApI zake nahi. vAtavAtamAM temaNe kahI thaI gayo.. paNa lIdhuM ke, kalakattAnA jaina saMghanI AjJA uThAvavA teo taiyAra Adideva, dharmadeva, zAMtideva, anaMtadeva, gautama vagere A jAtinA che. kalakattAnA jaina saMghanI have javAbadArI rahe che--kaI rIte gotra che. A gAtro tIrthaMkarenA nAma uparathI ja meLavelA che. teo AjJA kare che. chelluM gautama gotra mahAvIra svAmInA gaNadharanA nAma uparathA che, kuladevatA tarIke teo pArzvanAthane mAne che. paraMtu e sivAya paNa jaina samAjanA uthAnamAM rasa letA kAryakaronuM dhyAna A dizA tarapha kheMcAvuM jarUrI che. jene ame pahoMcyA te divase makarasaMkrAti hatI. sametazikharanI sAdhuo-gujarAtamAM ja paDayo pAtharyA rahetA sAdhuoe A taLeTI madhuvanamAM A tahevArane kAraNe dara varSanI jema A varSe paNa meTe meLo bharAvAne hato, meLA jevAne icchAe ame bAju vihAra karavAnI jarUra che. sarAka jAtimAM etaprota thavAnI jarUra che. gujarAtamAM ke mAravADamAM phakata mAthuM dhuNAvI, hAjI dA parvata na caDayA. divasa UgyAthI sarAka jAti ane pahADI lokanA TeLeToLAM-strI purUSa madhuvananAM daherAsaramAM darzane Avye jatAM karI, bhakata tarIke gaNAvatAM daMbhI jene karatAM temane nirdoSa ane saraLa bhakatenI moTI saMkhyA maLI raheze--mAtra temaNe taMdarI hatAM. pahADa uparathI, AsapAsathI, cAnA bagIcAomAMthI, ema dUra eTalI rAkhavAnI ke ziSyamomAM rakhe paDe! sAthe e paNa khA rI ke, dUrathI le ke nRtya karatAM, gAtAM bajAvatAM AvatA hatAM-raMgaberaMgI vaeN paherIne; hAthamAM pIMchIo jevI vRkSo che. lAMbI lAMbI kUNI je vardhamAnane pitAnA siddhAMtane ahIM pracAra karatAM aneka upa sargone sAmane karavuM paDayuM hatuM; evA prANAMtaka te zuM paNa paLe laIne, temane utsAha mAne nahotuM. temane mana taLeTInA traNe maMdiromAM taphAvata nahote. zvetAMbarIya, terApaMthI ke sAmAnya upasargone sAmane potAnA vihAra daramiyAna atyAranA digaMbarI maMdiramAM temanAM hRdayamAM sthapAyela bhagavAnanI mUrtio sAdhue ne nahi kara paDe, UlaTAnuM sarAka jAtinA loko temane hatI. te mUrti nagna hatI ke vastrayukta; UbhI hatI ke beThI- bhAvabhIne satkAra karaze. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tA. 15-2-50 zeTha kasturabhAI lAlabhAInuM uddaghATana-pravacana * (jaina ve. mU. kenpharansanuM sattaramuM adhivezana khulluM jAhera karatAM zeTha kasturabhAI lAlabhAIe kareluM pravacana jaina patramAMthI sAbhAra uddata karavAmAM Ave che. bhAIo tathA bahene banAvavI hoya te nIcenA mudAo lakSamAM rAkhI kAryakrama 2. tamArA Agraha ane praveza thaIne kavetAMbara jana kenki race joieransanuM 17muM adhivezana khulluM mukavA huM hAjara thayo chuM. tame 1 jananI kenpharansa hAI, jana siddhAMtane mAnya rAkhI mArA karelA satkAra sArU huM tamAro AbhArI chuM. cAlanArI saMsthA hovI joIe. kenpharansa astItvamAM AvyuM lagabhaga pacAsa varSa thayA che, 2 AjanI badalAtI jatI samAjaracanAmAM komanI Arthika paNu mane kahetA du:kha thAya che ke Aja sudhImAM kenpharansanI sthiti sudhAravA upAya che te aMgenI jarUrI pravRttio hAtha bhAraphata ApaNe kAMI khAsa sidhdhi meLavI zakayA nathI. zarU dharavI joIe. tamAM jyAre kenpharansanI beThaka bharAtI tyAre te jana vastIvALA 3 dhArmIka carcAspada viSaye temAM lAvavA joIe nahi. zaheramAM bharavAmAM AvatI ane jaina janatAmAM te aMge bhAre 4 sevAbhAvI kAryakara taiyAra karI judI judI jagAoe utsAha jAmato. paisAdAra varga paNa sArI saMkhyAmAM hAjarI jaina janatAnA utkarSa sAruM prabaMdha tha joIe. ApatA ane vividha prakAranA dAnanI jAherAta thatI. pAMcasAta varSa uparanA mULabhUta muddAo upara konpharansanI niti ghaDAze ? A rIte cAlyuM ane tyAra pachI konpharansa aMgene utsAha nahi tyAM sudhI kenpharansa kapriya saMsthA banavI muzkela che. maMda paDatA gayA ane kALe karIne Aje e sthiti AvI che ke chellA daza varSamAM sthitimAM bhAre palaTo Avyo che. gAmetenuM adhivezana bharavuM paNa muzkela banyuM che. AnA kAraNe jo gAma ane zahere zaheramAM jaina janatAne meTo bhAga Arthika ApaNe tapAsIe te heje samajAze ke konpharansa pAse koI jAtane saMkaDAmaNamAM mukAI gayA che. vadhu duHkhanI vAta te e che ke saMgIna athavA racanAtmaka kAryakrama ne ha. jaina janatAnA gADha AmAMnAM moTA bhAge te AtmavizvAsa paNa gumAvyuM che. jyAre saMparkamAM AvI tene madadarUpa thavA kAMI khAsa karavAmAM AvyuM daza varSa pahelAM evI sthiti hatI ke jaina kamane koI paNa chokaro nathI. keTalAka carcAspada dhArmika savAlo carcA jaina janatAmAM hAtha lAMbo karatA zaramAte eTaluM ja nahi paNa tevI rItanI madada vaimanasya UbhuM thayuM. A badhA kAraNone lIdhe je utsAha sane levA taiyAra na hatA. jyAre Aje seMkaDe nahi paNa hajAra mANasa 1800 thI 1919 sudhInA muMbaI, amadAvAda, bhAvanagara vigerenA madada mATe phAMphA mArI rahyA che. A sthiti ekalI duHkhada nathI adhivezanamAM jovAmAM AvyA te Aje dekhAtuM nathI. paraMtu jene mATe bhayaMkara che. AmAMthI bacavAne ane ApaNuM tame sau sArI rIte jANe che ke InDIyana nezanala kegreisanI bhAIone ugAravAne eka ja rasto che. je bhAIonI kaMgALa zarUAtanA varSomAM jyAre tenA adhivezana bharAtAM tyAre hAlata hoya temaNe te mITAvavAne mATe game te kAme lAgI javuM dhaNA utsAha jAte paraMtu te adhivezananA traNa cAra divasa joIe ane temane kAme caDhAvavA mATe bIjA jaina bhAIo ke bAda kegresa zuM che e janatA bhUlI jatI. pUjya mahAtmAjIe je sukhI hoya temaNe madada karavI joIe. jenAthI amuka kAma AvIne A sthiti badalI. temaNe kAryakaro ubhA karyA ane gAmaDe thAya ane amuka na thAya te mAnasa paNa have pheravavuM joIe. gAmaDe keMgresane nAda jagAvyuM. le kAnA sukhaduHkhanA prazno hAtha Aje hiMdustAnamAM krAMti AvI rahI che ane sekaDe dharyA ane lokone avAja jorazorathI sarakAramAM raju karyo. AnuM varSathI vaNIka varganA hAthamAM amuka vepAre hatA te cAlyA gayA pariNAma e AvyuM ke InDIyana nezanala koMgresa eka moTAmAM che ane e paNa zaMkAspada che ke te vepAre vaNIka varganA meTI lokapriya saMsthA banI. hAthamAM pAchA Avaze ke kema ? A sthitimAM ApaNe samayane pichAnIe zvetAMbara jaina konpharansanuM adhivezana judA judA prAMtanA. ane kAme lAgI jaIe te ja unnatIne mAge" vaLIe. jIllAonA ane tAlukA AnA jenone ekabIjAnA paricayamAM chelA vIsa varSamAM eka kAma te dhaNuM sarasa thayuM che, lAvavAnuM sthAna bane te che. paNa tene jenI priya saMsthA ane te e ke mAravADa jevA pachAta gaNutA dezamAM paNa jana vidhArthIone bhaNavA mATenI sagavaDa thaI che. AvI sagavaDa jeTalA (anusaMdhAna puSTha 164 nuM cAlu) vadhu pramANamAM ApaNe ApIzuM teTalA pramANamAM bekArIne savAla (15) tIrtho, jina maMdire aMge sarakArI kAnune vahele ukelI zakIzuM. uparAMta nAnA pAyAnA udyogenI kAmagIrI bhAratavarSamAM patharAyelA tIrtho, jinamaMdiro ane jJAnabhaMDAra zIkhavavAmAM Ave te ghaNAM bhAIone AjIvikAne prazna sahele e akhila jana saMdhanI mAlIkInA hovAthI temaja sthAnika bane, mATe te dizAmAM pagalAM levA jarUrI che. saMsthAo mAtra vahIvaTI javAbadArI dharAvathI hovAthI e aMge 1947 nI bhayaMkara krAMtimAM lAkhe hiMdu ene pAkIstAna upasthita thatA prazno ke kAnune mAM akhila jaina saMdhanuM pratiniphila cheDI hiMdustAna AvavuM paDayuM. teo temanA gharamAra, rAcaracIlA dharAvatI saMsthAonA abhiprAya meLavavA jarUrI che e tarapha ke- vigere choDI cAlyA AvyA paNa e saune magarUbI levA jevI ransanuM A adhivezana sakakAranuM lakSa kheMce che. vAta che ke teo mAMthI eka paNa mANase lAMbe hAtha karI pitAne jana saMskRti kendra nirvAha karavAno vicAra na karatAM game te kAma karI pitAne akhila bhAratIya jaina saMskRti kendra nirmANa karI te dvArA nirvAha karavAnuM prazaMsanIya ane mardAnagIbhayu pagaluM bharyuM che. zikSaNa zAstra ane mane vijJAnazAstra para avalaMbita jaina te ja pramANe ApaNumAM AvelI nistejatA dUra karI kAme lAgI sAhityanA dhArmika, etihAsika, sAMskRtika vizALa bhAvanAthI bharevA jaIe to ApaNe Udaya hejamAM che. * pAThaya pustakanuM saMpAdanakAya' thavAnI AvazyakatA che te mATe Aje adhivezana bharAI rahyuM che te aMdaraaMdaranA matapujaya zramaNa saMdha, jaina saMsthAo ane vidvAne saMpUrNa sahakAra matAMtara bhUlI ja kemamAM aikaya sAdhI aneka jaina kuTuMbanI Ape evI A adhivezananI bhalAmaNa che. AdhArabhUta saMsthA banI rahe tema prarthI A adhivezana khullu mukuM chuM. A Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 prabuddha jaina bAladikSA aTakAva (thoDA samaya pahelAM madrAsa khAte maLela akhila bhAratavarSIya zvetAMbara sthAnakavAsI jaina konphransanA agiyAramA adhive zanamAM khAladikSAnA prastAva kevA AkAramAM pasAra thayA ane AvA sAdo prastAva pasAra thatAM te sAme kevI kevI rIte virodha karavAmAM AvyA tenA khyAla Ave te hetuthI 'jaina prakAza'mAM tene lagatA pragaTa thayele ahevAla nIce pragaTa karavAmAM Ave che, tAjetaramAM maLezva jaina zvetAMbara mUrti pUjaka kAnpharanse Aja pahelAM dikSA sabaMdhe pasAra karelA - sa` TharAvene 1934 mAM maLela munisa'melana ke je munisa MmelananuM Aje kAi astitva nathI ke jeNe pasAra karelA prastAvA kAi paNa munine badhanakartA nathI tevA smaraNAvazeSa munisa'melananA mAmulI TharAvanuM avalaMbana laIne jyAre eka sAthe rada karyAM che tyAre A sthAnakavAsI kAnpharanse ATalA sarakhA paNu TharAva pasAra karyAM che te hakIkata kAMika rAhata Ape che, taMtrI ) peAla ' nI bAladikSA aTakAva aMgenA TharAva rajI karatA zrI. zAMtilAla dula bhajI jhaverIe kahyuM ke, khAladikSAno meTA bhAga apeAgya dikSAnA hoya che ane tethI te aMge prastAva karavAnI jarUra che. zrI. cimanasIMhajI leDhA, zrI. iMdrajI zrI. metIlAlajI araDIyA, vageree A prastAvanA samarthanamAM zAstro, peAtAnA vicAro raju karyo hatA, jyAre zrI. nathamalajI luMkaDa, zrI. atarAjajI jaina, zrI. mANukacaMdajI vakIla, zrI. devarAjajI surANA, zrI. mehanamalajI cAraDiyA, vageree prastuta TharAvanI vina humAM peAtAnA vicArA jaNAvyA hatA; A prazna rasAkasI bharele nyA hatA ane keTalAMye bhAIo A prazna a Mge petAnA vicAre darzAvavA icchatA hatA. adhivezananI atyAra sudhInI kAryavAhI bahu satASakAraka rIte ane samAnya thai hatI; zrAvikAzrama aMge ceDA matabheda hatA, parantu te sabajekaTa kamITInI kheThakamAM dUra thai gayA hatA; badhAraNu jevA praznanA ukela paNa bahu suMdara rIte AvyA hatA, parantu A prazne jarA ugra svarUpa pakaDyuM, A prastAva samayasarane na lAgavAthI zrI. dulabhajIbhAI khetANIe, prastuta prastAva mulatvI rAkhavAnI darakhAsta raju karatAM kahyuM ke, samAja sudhAraNA karavAmAM paNa sace ane vAtAvaraNlRtI anukU LatA jovAvI joie. anukULa sa MyogA vinA karavAmAM Avela sudhArA vakhate ApaNune pAchA dhakelI de che. A prazna aMge ugra matabheda hovAthI, lokamata keLavAya tyAM sudhI A prastAva mulatvI rAkhavAmAM Ave te samAjahitanI dRSTie Avazyaka che, zrI. acalasi'hajI jaite, zrI dula-bhajIbhAi khetANInI darakhAstane anumedana ApatAM kahyuM ke A prazna aMge badhA sadhanI rAya jANuvI jarUrI che. zrI. javAharalAlajI mute ane zrI zAMtilAla dula bhajI jhaverIe A prastAvanI agatyatA tarapha sabhAnuM dhyAna doryu hatuM, tyArabAda zrI pramukhamahAzaye zrI. dulabhajIbhoi khetANInI darakhAsta aMge mata lIdhA hatA--jemAM prastuta prastAva mulatvI na rAkhavAno mata 255 hatA, jyAre mulatvI rAkhavAnA matanI 158 vyakita hatI. jethI prastuta prastAva mulatI na rAkhavAnA bahumate niya thayA hatA. tyArabAda prastAva maMjura karavA khAkhatamAM mata levAmAM AvyA hatA ane bahumate TharAva majura thayeA hatA. tA. 15-2 puta zrI. mizrIlAlajI kAtarelAe prastuta praznane niSNu ya ' peAla ' thI karavAnI darakhAsta raju karI hatI. pramukhamahAzaye janarala kamITInI kAryavAhI vakhate tA. 23-12-49 nA rAja ejanDA na. 12 nI carcA vakhate jAhera karyu hatuM ke sAmAnya rIte adhivezanamAM vivAdAspada praznanA nirNaya matagaNutrIyA thaze, parantu kAi peAlIthI matagaNutrI karavAnI darakhAsta raju karaze te te mujaba matagaNatrI karavAnI pramukhane sattA rahe che. paddhatie matagaNatrImAM prAMtAra eka mata gaNavAmAM Avaze. A jAherAtanI pramukhazrIe yAdI ApI hatI ane zrI mizrIlAlajI kAtarelAnI darakhAsta maMjura karI hatI. svAgata pramukha zrI. mehanamalajI ceraDiyAe yojela gArDana pArTImAM saune javAnu hAi, kAya vAhI mulatI rAkhavAmAM AvI hatI ane karI rAtre 7-30 vAgye zarU thai hatI. kAryavAhI zarU karatAM pramukhamahAzaye kahyuM ke je prazna para atyAra sudhI garamAgarama carcA thai hatI tene sukhada aMta Ave tevuM lAge che, ame keTalo vakhata rahevAnA chIe? ema karIne pramukha mahAzaye kahyuM ke Akhare kAnpharansanuM nAva te| yuvAnona hAthamAM ja javAnu che ane tethI yuvAnAne cheDavA ame mAgatA nathI; yuvAnonA svabhAva tejIthI cAlavAne che, vRdhdhAne svabhAva ThaMDA hoya che. Aje je yuvaka che te kAle vRddha thaze, vaya muLa darekanI vicArasaraNI hoya che temAM tu' ke zAka mAnavAnu rahetuM nathI. zrI. mizrasslAlajI kAtarelAe prastuta TharAvamAM sAdhana (je TharAvamAM mATA akSare chApela che) raju karyuM hatuM ane sazAdhana prastAvaka tarathI maMjura karavAmAM Ave te'pela ' nI mAgaNI pAchI kheMcI levAnI temaNe icchA pradazita karI hatI. savaMzAdhana mAnya rAkhatAM, pelanI mAMgaNI pAchI khecI levAmAM AvI hatI ane sazodhana sahita prastAva sarvAMnumate manjura thayeA hateA. prastAva na. 18 dikSA ApavA mATe A Avazyaka che ke jemane dikSA ApavAmAM Ave te tene cAgya hoya ane dikSAnA a tema ja mane samajI zake, sAdhujIvana agakAr pharavAnA nizcaya eTalA mahatvanA nirNaya che ke khAla avasthA vityA bAda ja thavA joie. bAladikSAnA keTalAMka prakAranA aniSTa pariNAma vartamAnamAM jovAmAM AvyA che. tethI A adhivezana ApaNA prajya muni vaze tema ja mahAsatIjIne vinaya prAnA kare che ke te deza, kALa ane samayanI gati, vidhi, dhyAnamAM rAkhIne, rAjakIya kAnUna thAya te pahelA ja 18 varSathI AchI umaranA kAi paNa bALakane dikSA na ApavAnA nizcaya karIne, deza samakSa Adarza upasthita kare. tema chatAM koi dikSAthI thoDI nAnI uMmaranA hoya ane sarva dRSTie tenI yeAgyatA mAlUma paDe teA konpha ransanA sabhApatine apavAdarUpe tene dikSA ApavA bAbatanI samati ApavAnA adhikAra ApavAmAM Ave che. zrI muMbai jaina yuvaka sadha mATe tatrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-87 dhanajI sTrITa, muMbai, mudraNasthAna H sUrya'kAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mukhaI jaina yuvaka sadhanu pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla mekamacaMdra zAha mukhaI : 1 mArca 1950 budhavAra na tA ApaNane dharmamAM zraddhA che: na tA e prakAranuM AcaraNa' [tA. 27 Disembara 1949nA rAja madrAsamAM, zrI bhArata jaina mahAmaMDaLanu trIsamuM adhivezana maLyu hatu. tenA pramukhasthAne varSoMnivAsI, mUkasevaka zrI riSabhadAsa rAMkA hatA. temanA mananIya vakatavyamAMthI mahaMttvanA bhAgane zrI dhIrajalAla dha zAhe hiMdImAMthI karelA anuvAda nIce ApavAmAM AvyeA che. ] samAjanI sthiti va : 11 aka : 21 Aje amArA samAja, nAnA nAnA saMpradAyamAM vahe'cAi gayA che. dareka saMpradAya potAnI mAnyatA ane AcAramAM evA phasAI gayA che ke, kASThanI dRSTi potAnAthI AgaLa nathI jatI, kASTha vicAra karavAne pazu nathI Icchatu; ATaluM ja nahiM paraMtu ekabIjAe peAtapAtAnI mAnyatA ekabIjA para lAdavA mATe yatna kare che, ane pote ja paraspara saMdhaSa' utpanna kare che. Anu pariNAma e Ave che ke, mAnyatAonA pracAramAM ja kAinI zakitanA bIje sthaLe upayAga thai zakatA nathI. bahu ja du:khanI vAta che ke, amArI jJAnagaMgA sukAvA lAgI che, ane temAM kava utpanna thavA lAgyA che. A kAdavane ekakhIjA para uchALavAmAM ame eTalA badhA garaka thai gayA chIe ke, amArI A vRttithI amane peAtAne ja ane dhama ne keTaluM nukasAna thai rahyuM che. tenA paNa vicAra nathI karI zakatA. sAce ja, ApaNI sthiti bahu ja nAjuka ane viSama banI gai che. duniyAnI pAMsthati rAja-ba-rAja badalAI rahI che, ane te pUravege AgaLa vadhI rahI che; chatAM ApaNe dhama"nA nAme rUDhiothI vikRta evA saMskA rAthI lapeTAyelAM ja rahyA chIe. ahiMsA 27. naM. ii 4ra66 tuM mane te khyAla paNa nathI ke, bhagavAna mahAvIre ahiMsAnI vyAkhyA, maryAdA vagere para jeTalA sukSma vicAra karyo che, ane tene jIvanamAM utArela che, evA saraLa prayAga," prAcIna kALamAM bIjA kajIe karyAM hAya ! te evuM kayu kAraNa che ke, sAnA A mahAna upAsakane anya rASTra athavA dharmAM ullekha sarakhA paNa nathI karatA ? AmAM kevaLa anya rASTra ke dhanA deSa nathI; jo temane jana taMttva, mahAvIra tathA ahiMsAne paricaya maLI zake tevuM sahaja gamya sAhitya maLI jAya te te tenA taraph AkarSAyA vagara rahe ja nahi. ApaNA AcAravicAranI paNa lokA para asara nathI, ApaNe saue ahiMsAnA guNugAna gAvAmAM jarA paNu kasara rAkhI nathI, paraMtu tene jIvanamAM utAravA mATe jarA paNu prayatna karyo nathI. eka gAMdhIjI ja evI mahAna vyakita thaI gayA, jemaNe jIvananA aneka sadha pU. avasaremAM paNa ahiMsAnA saphaLa prayANa karyAM. Aje ApaNI ahiM sA phakata zAstrAmAM ja badhAi rahI che. jyAre ApaNe jIvananA dareka kAryomAM ahiMsAnA khyAla rAkhIzuM tyAre ja duniyA samakSa ApaNI ahiMsA pratiSThA meLavI zakaze. - AcAra-vicAra manuSyanI oLakha e prakAre thAya che. eka tenA AcArathI : khIjA tenA vicArathI. jo ApaNA AcAra pavitra ane zuddha na { vArSika lavAjama rUpiyA 4 hAya, vicAra sArA ane paripakava na hAya, AcAravicAra eka bIjAnA pUraka na hoya te ApaNe ApaNA gharamAM game teTalA meTA kahevaDAvIe te paNa khIjAtI dRSTimAM ApaNI meATAnuM kaMi paNa mUlya nathI 'kAvAnuM. jyAre huM vicAra karU chuM tyAre mate spaSTa lAge che ke, ApaNA AcAravicAra jainavathI khUba ja dUra che. paraleAka ane punaHjamanA sukhanI AzAmAM ApaNe khUba kaSTa uThAvIe chIe ane tene dhama samajIe chIe; paraMtu jo A jIvanamAM ja koi prakAre AtmavikAsa na thAya, ApaNI pravRttithI khIjAone lAbha na thAya, ane ApaNI AsapAsanuM vAtAvaraNu prasanna ane sukhI na bane te, mAre mana A kaSTa sahana athavA duHkhanI svIkRti e dhama nathI. dhama` mAtra ghaDI khe ghaDInuM sAmAyika, pUjA, vrata, upavAsa athavA evI kaI paNa prakAranI kriyAmAM nathI; e te jIvanamAM utAravAnI cIja che. Ama thAya te ja dhamane utkRSTa moMgala' kahI zakAya. Aje ApaNe je kriyAo dhama samajIne karIe chIe te vizvanu kalyANa karanArI che ke nahi teteA ApaNe sau zAntithI vicAra karIe. dharma ane vepAra ApaNe dukAna para besIne zuM dharmanuM kharAkhara pAlana karIe chIe ? grAhkAnI sAthe zu ApaNe Atmavatu vyavahAra karIe chIe? ApaNe mAnI lIdhuM che ke vepAra saccAithI nathI cAlI zakatA, dhama dhamata sthAne che, vepAramAM dhamane lAvavA tenA atha' eTale ke, bhUkhe marA athavA sAdhu banavAnA rastA gradguNu kare.' huM Apane vinamratApUrNAMka kahevA icchuM chuM ke, ApaNI A mAnyatA kheTI che. vepAra saccAI ane prAmANikatAthI ja sArA thai zake che. saccAI ane qhamAnadArIthI kAma karavAmAM je AsAnI che, teTalI AsAnI jUTha ane beimAnImAM nathI. Apa ghaDIbhara vicAro ke, je vastu jevI che tevI ja rajU karavAmAM AsAnI che ke tethI viparita rajU karavAmAM ? sAcuM khelavu... emAM saralatA che, paNa ApaNA saskAra evA rUDha thai gayA che ke, ApaNane satya khelavAmAM ane imAnadArIthI cAlavAmAM muzkelI jaNAya. jo kAi potAnI dukAna para pATiyu mu ke, 'amAre tyAM aprAnANikatA ane asatyane vyavahAra raheze,' te tenuM pariNAma zuM Ave? asatya khelanAra paNa e prakaTa karavA nathI icchatA ke, tee sAcu khelI rahyA nathI. AthI eka tA temane asatya khelavA mATe vizeSa bauddhika kasarata karavI paDe che ane vadhumAM savA DI paNa rAkhI paDe che, ke rakhe asatya prakaTa thai jAya. sAcI vAta te e che ke, ApaNe ApaNA svAtha'ne mATe, paisAne mATe asatya khelIe chIe. bhayathI paNu asatya khelIe chIe ke, rakhe apaNane-aparAdhIne kAI prakAranI sajA bhegavavI na paDe! kAinI AgaLa khetakuk banavu na paDe! ApaNe sau bhale pratidina peTanI mAphka raTayA 3 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 tA. 1-3-50 | - - - - thI muMbaI nA eka bhASaNa para karIe ke, "dhama maMgalamaya che; te amArU tathA vizvanuM kalyANa dAyika bIja vAvI devAmAM Ave che ke, dharmanA mAmalAmAM eka karanAra che; paraMtu vastutaH ApaNu dharmamAM na te zraddhA che, na paNa Daga AgaLa ke pAchaLa javAnI ApaNAthI taiyArI dekhADAtI te ApaNuM e prakAranuM AcaraNuM che ke na te jJAna. A ja nathI; kAraNake ema karavAmAM "miyA' che; ane mithyAtvanuM kAraNene lIdhe janatA ApaNA tarapha vicAranI najarathI nathI jotI; sthAna 'narakamAM che, "mArUM te ja sAcuM che ne daMbha, ahaMkAra paNa dhRNAnI najarathI joI rahe che. ane haThAgrahathI ApaNane bahu ja nukasAna thayuM che. pUjaya rASTra ane dharma binebA bhAvenA paricayamAM AvavAnuM mane saubhAgya prApta thayuM che, . hamezAM samaya eka prakArane nathI raheta; paristhiti badalAyA ane huM kahI zakuM chuM ke, jyAre teo, jana, bauddha, khristI, pArasI, ja kare che; navI navI samasyAo utpanna thayA ja kare che. ApaNe islAma vagere dharmonI prArthanAo kare che tyAre temane kaImAM judAI * mAnIe chIe ke dhama maMgalamaya che ane tenuM astitva jaga nathI jaNAtI. vicAre jANavAne mATe ApaNe sarva dharmonuM adhyatanA kalyANa mATe che. A kAraNathI huM kahI zakuM chuM ke dharmamAM rASTranI yana karavuM joIe, ane ApaNA dharmagraMthane bIjA abhyAsIo ; ane vizvanI samasyAonA ukelanuM sAmarthya hovuM joIe. paristhiti + sudhI pahoMcADavA joIe. jyAM sudhI A rIte paraspara vicArenI anusAra dharmamAM paNa parivartana thavuM Avazyaka che. AjathI be hajAra Apa-le nahi thAya tyAMsudhI ApaNe ekabIjAnI najIka nahi varSa pahelAM janakalayANune mATe je niyame jarUrI hatA, te ja jaI zakIe. niyame Aja paNa jarUrI che evuM na kahI zakAya. je dhama ApaNe sau, ApaNA usa ane maMgala kAryomAM, , vyakitane saMkaTa ane muzkelImAM mUkI zake te dhama dhama nathI, pravAsamAM, phezanamAM ane yazakIti'mAM lAkho rUpiyA pANInI mAphaka paNa adhama che. jaina zAstranA abhyAsIo jANe che ke, bhinna kharcI nAkhIe chIe, paNa sAhitya-prakAzana ane pracAra tarapha bhinna kALamAM zA mATe ane kaI rIte niyamamAM parivartana karavuM bilakula dhyAna ApatA nathI. je becAra saMsthA che te vyAvasAyika paDayuM. je ApaNuM jaina dharmamAM praznonA ukelanuM sAmarthya che--ane dRSTithI ja cAlI rahI che. Aje khristIo tathA bauddhonuM sAhitya che ja, te ApaNuM e katavya thaI paDe che ke ApaNA jIvanamAM ghere ghera pahoMcI gayuM che. AzA che ke, Apa sau A dizA mAM tenuM AcaraNa karI te dhamane, tenA maMgaLa svarUpane janatAnI sAme , udAratApUrvaka vicAra karI, kadama uThAvaze. rajU karIe, jethI teo mArgadarzana meLavI zake, ane dharmanA prAsaMgika noMdha gauravamAM paNa vRddhi thAya. apUrva avasara mIThAM svapnAM UDI gayAM Apa sau jANe che ke, vizvayuddha cha varSa sudhI cAlyuM, atyAranA sarakArI taMtra sAme, sAmAnya prajAjanane khUba ja ane Aje sau koI tenI bhayaMkaratAthI trAsI gayuM che. Aje phariyAda karavAnI che; paNa khuda mahAsabhAnA AgevAno kAryakare paNa sArI duniyA ahiMsA tarapha mITa mAMDI rahI che. Aje huM tamArI A taMtrathI muMjhAI rahyA che, ene khyAla A kalA khAte zrImatI samakSa ahiMsAnI apUrvatAnA guNagAna gAI rahyo chuM, tyAre sucetA kRpalAnIe karelA eka bhASaNa parathI Ave che. zrImatI tyAM sevAgrAmamAM vizvanA tetrIsa rASTronA pratinidhio, ahiMsAnI sucanA kRpAlAnI AcArya kRpalAnInAM patnI che ethI nahi, paNa . tuSAne kAraNe vicAravinimaya karI rahela che. temane AzA che ke, koMgresa kAryavAhaka samitinA teo eka sabhya paNa che. ethI A bhAratavarSamAMthI temane ahiMsAnI prApti avazya thaze. A eka bhASaNamAM temaNe raju karela sUrane vadhu mahattva maLe che. hiMdanI apUrva avasara che jyAre tame temanA gaLe ahiMsAnuM madhura pANI sarvocca sattA eTale ke koMgresanI kAryavAhaka samiti; enA sabhyane utArI zako. mane nathI khabara ke, vizvanA itihAsamAM A kArya paNa sarakArI taMtra sudhI avAja nathI pahoMcate, te AmajanamATe A suMdara, anukuLa ane apUrva avasara kadI paNa tAnI vAta ja kayAM karavI rahI? AvyuM hoya ! mArA khyAlamAM to nathI ja. bhAratane rASTrapitA teo kahe che:-"pradhAne ane sarakArI adhikArIo te mahAtmA gAMdhIjIe pitAnA jIvanathI e siddha karI tamAre pagAra khAI, tamArI dukAnane vahIvaTa karanArA kare che. tame batAvyuM che ke hiMsaka zastranA upaga vagara ja, mAtra dukAna te khelI che paNa tenI upara egya dekharekha rAkhI mAlika prema ane saccAIthI paNa svAdhInatA prApta karI zakAya che. tarIke vartatAM tamAre zIkhavuM joIe. svataMtratA prApta karyA pahelA vizvayuddhanI bhayaMkaratAthI trasta ane vihavaLa banI sAraMya vizva ApaNe tenAM mIThAM svapna sevatAM hatAM, paraMtu Aje koi sAmAnya bApunI jhuMpaDInAM ahiMsA prApta karavAne deDI AvyuM che. te loke mANusane ema lAge che ke kharekhara svataMtratA AvI che ? atyAre ApaNI tarapha AzAbharI najare joI rahyA che. A vakhate je prajA anekavidha aMkuza heThaLa kacaDAya che. rAjataMtra sarakhI rIte ApaNe ApaNI zakita paraspara laDavAmAM ane matabhedamAM kharcA cAlatuM nathI ane janatAnI bhAvanAe pAra paDatI nathI evI sarvatra nAkhI, te pharI Avo avasara seMkaDo varSo pachI paNa maLavAne phariyAda saMbhaLAI rahI che. mahAtmAjInA bhAge ApaNe gayA hatA te nathI. AthI Apa saue ApanuM dRSTibiMdu udAra ane vizALa A sthiti na Avata. mahAtmAjIe vikendrIkaraNa, ahiMsA, grAme banAvI jIvanavyavahAra calAvavo joIe. ghaga vagere upara bhAra dIdhA hatA, paraMtu svataMtra thayA pachI jaina sAhityane pracAra ApaNe kayuM khAsa kAma kayu? kheDutenA saMbaMdhI te khApaNe jaina sAhitya vizALa ane gahana che, vividha bhASAomAM kAMI ja utsAha darzAvyuM nathI. sevAne badale sattA tarapha ane aneka viSayothI te eTaluM samRddha che ke, temAMthI vizvanA ja ApaNuM lakSa rahyuM che. tenA pariNAme Aje ApaNI AsapAsanA pravAhamAM pavitratA lAvI zakAya tema che; vizvanI kRtrimatA ane jhagaDA tathA aNabanAva jovA maLe che. sAmAnya janatAne peTabhara nIrasatA tenAthI dUra karI zakAya tema che. paraMtu duHkhanI vAta che ke, anna, aMgabhara vastra, rahevA mATe jagyA, ane kaMgAliyata tathA ApaNe sau ekabIjAnAM sAMpradAyika mAnyatAvALA graMthane paNa abhyAsa rogacALAmAMthI mukita ene ja artha svarAjaya che. paNa e maLe karavA nathI mAgatA. eka te dezamAM ajJAnatA che ja; vizvanI kaI rIte ? deza mATe nizcita svarUpa Arthika Ayojanane abhAva gati-rItithI sArA sArA zikSite paNa anabhijJa che. AvI che. koIka sthaLe vikendrIkaraNa upara bhAra devAya che, te kaIka sthaLe ApaNI ajJAnadazAmAM, bALapaNamAMthI ja ApaNAmAM evA sAMka- kendrIkaraNa upara. kheDUtonI Arthika sthiti sudhAravAnI te koI yejanA thI nahi , Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-50 prazuddha jaina jaina zve. mU. kAnpharansanI pIchehaTha phAlanA adhivezananI samAlAcanA eka vakhata evA hatA ke jyAre kAi paNa samAjane samagra paNe vicAra karatAM te samAjane e vibhAgamAM athavA te e vagamAM vaheMcI zakAte, eka varga zikSitanA keLavAyalAne aMgrejI bhaNelAne, te vaga binakeLavAyalAne, keLavAyalA vaga sAdhAraNa rIte sudhAraka vicAranA lekhAtA ane binakeLavAyalA varga rUDhi custa mAnasa dharAvatA. A sudhAraka valaNuM jIvananA dhArmika, sAmAjika rAjakIya sava aMgAne spazatu. Aje kALa badalAyA che; deza AjhAda banyA che; prajAnA pratinidhionA hAthamAM rAjya sattA AvI che ane dhArAsabhAemAM paNa dhaNA meTA bhAge kAMgresanu' prabhutra pravarte che. dezanA rAjakAraNI parivartana sAthe sAmAjika parivartananAM krAntikArI baLe! paNa kAma karavA lAgyAM che ane Anu pratibiMba prAnta prAntanI dhArAsabhAemAM paDI rahyuM che. 'danA samagra rAjyamaMdhAraNanI racanA asAMpradAyika dhArajI upara thai cukI che. sAthe sAthe sAmAjika pragatine avarAtI aspRzyatA jevI aneka rUDhione navA kAyadAedvArA nAbuda karavAne prayatna cotarapha cAlI rahyo che. A kAyadAe sAMpradAyika rUDha mAnyatAone paNa jyAM tyAM spI rahyA che ane tenA pariNAme keTalAye dhama soMpradAyAmAM ceDANA kSeAbha pedA thayA chaeN ane kAi kAi sthaLe dhama' jokhamamAM'-'Religion in Peril'-nI bumarANa cAlI rahI che. jema sapradAya nAnA ema A kSeAbha ane bumarANu vadhAre moTu, jaina samAja Aje A prakAranA kSeAbhamAMthI pasAra thai rahela che ane tAjetaramAM bharAyelA sthAnakavAsIenA tema ja zvetAMbara mUrtipUjaka jainainA sAmudAyika sa MmelanAe A ja vastusthitinA ochAvadhatA paDadhe pAye che. A vastusthitinA kAraNe keLavAyalA ane binakaLavAyalAne judA pADanArI rekhA bhu'sAi gai che. ane anne va tA ghaNA ja nathI. ene aya' eka ja ke jenu' rAjya che tene e sArI rIte calAvavAnA khyAla nathI. sarakArI adhikArIe tathA pradhAne tamArI kAmagIrI jAvavA mATe che. tamArA pratinidhio upara tame kASTa divasa dabANu lAvyA che ? jyAMsudhI tame majabUta ane sa'gaThita thAe nahi tyAMsudhI A paristhiti mATe tamArA sivAya bIjuM kANu javAbadAra ? leAkazAhInI saLatA mATe jAgRta ane prabaLa lokamata jarUrI che. tene mATe jarUrI prabaLa virodha pakSa paNa Aje khAsa kAi dekhAtA nathI. vartamAnapatra| upara mUDIvAdIonA kAbU che. Ama lokazAhI rAjyataMtra mATe yogya paristhiti hiMdamAM upalabdha nathI. " temanA bhASaNamAMthI je agatyanI vAta saue samajavA jevI che te A 'jyAMsudhI ApaNe majabUta ane sa MgaThita nahiM caSTae tyAMsudhI A paristhiti mATe ApaNA sivAya kANu javAbadAra che? phariyAda karavAne badale, sarakArI taM'tranI TIkA karavAne badale, ApaNe sau vyavasthita thai, sarakArI je je rItarasama barAkhara na hoya tenA saMgaThita thai virAdha karIe, teA Aje nahiM teA kAle, sarakArI taMtrane namatu ApyA sivAya chUTakA ja nathI. chevaTe te te prajAnA nAkarA ja che--ze nahiM. sva. zaradra ojha sva. subhASacaMdra bejhanA meATAbhAI zaradra khejhe, gayA pakhavADiye ApaNI saunI vaccethI vidAya lIdhI che. je samaye pUrva' ane pazcima baMgALano prazna khUba ja Ugra banyA che, tyAre zrI zaradabhAkhunI akALa vidAya, baMgALa mATe'ja nahi, pazu hiM...dustAna mATe khATarUpa che. hiMdustAnanA svAtaMtrya jaMgamAM teo bagALamAM mAkhare 173 meTA bhAga dhAmi'ka bAbatAmAM kaTTara rUDhicustAnu valaNa akhatyAra karI rahela che ane sAmAjika tema ja dhAmiOka krAnti icchatA va' bahu nAnI laghumatIne prApta thayA che. dhArmi`ka rUDhiomAM, rItarasamamAM karaze paNa pheraphAra karavAnI vAta karanArane potapotAnA samAjane Aje bhAremAM bhAre rAja nAtaravA paDe che. A rIte dhArmi ka bAbatamAM sthiticustatAneA-dhAmi`ka jhanunane--Aje navA juvALa AvI rahyo che ane dhArmika kSetre acalAyatananI punaH pratiSThA thai rahI che. jaina samAjanA 'ge A ja paristhitinuM viziSTa rUpa lakSyamAM levu dhaTe che. mu*bai sarakAre harijana madirapravezane pharaji yAta karatA kAyado karyo ane te kAyade hiMMduemAM samAviSTa thatA jatene lAgu pADayA. A ghaTanAe jaina samAjanA mana upara e AdhAta pedA karyAM. eka tA ame jaina chIe-iMdu nathI ema chatAM amane hiMduemAM zA mATe bhegA bheLavavAmAM Ave che? khI' zuM amArA minnene paNa aspRsyA abhaDAvaze ? kAraNake aspRzyatAnI jaDa hi'due jeTalI ja khake tethI paNa vizeSa jAnA dilamAM beThelI che. AvAmAM vaLI DAbhInu bIla Avyu, jeno Azaya hiMduonA peTA vibhAgene sarakArI nimaNukAmAM tema ja jAhera jIvanamAM mahatvazUnya karavAnA hatA. A khIlamAM jatAnI hiMduonA peTAvibhAga tarIke gaNatarI karavAmAM AvI hatI. A khIla te! pAchu' kheMcI levAmAM Avyu hatu, pazu e khIla jyAM sudhI dhArAsabhAmAM raju karavAmAM AvanArA khIlenI yAdImAM UbhuM hatuM tyAM sudhI ane te daramiyAna jaina samAjamAM mATe khaLabhaLATa pedA thayA hatA ane cAre dizAethI hiMdutvanA nakAratA zArabaMkAra thai rahyo hateA. evAmAM vaLI pablIka cerITI TrasTa ekaTa ghaDavA mATe mubai sarakAre eka kamITI nImI je TenDulakara hatA, ane peAtAnA nAnAbhAinI pratibhAmAM potAnI pratimA samAvI dRSTa, ' svAtaMtrya dina ' sudhI AgalI haraLamAM rahyA hatA. hiMdustAnanA bhAgalA thayA te pahelAM, racAyelI vacagALAnI sarakAramAM te kArakhAnuM, vIjaLI ane khANakhAtAMnA pradhAnapade hatA. paraMtu atizaya lAgaNIprada hAvAne kAraNe, be varSa pahelAM teo mahAsabhAthI chUTA paDayA, ane mahAsabhAnA tathA ` sarakArI taMtranA kaDaka TIkAkAra banyA. sAthe e paNa kabUla karavu joie ke, temanuM aMtima dhyeya rASTranA hitapakSe ja hatuM. temanA nAnA bhAi zrI subhASacaMdra kheAjhatI eka kAryane vaLagI ane tamannA zrI zaradabAbumAM heta te| temanI UThata, eTalI temanAmAM zakita hatI. chelle chelle kha'gALanI paristhitithI temane khUba du:kha hatuM. baMgALanA bhAgalA temane pasaMda ja naheta, ane pazcima bhUMgALanuM rAjakAraNa je avanata dazAe pahAcyuM che, tenAthI temane 'ja hatA. svargastha madhyastha dhArAsabhAmAMthI chUTA thayA pachI, pazcima baMgALamAMthI avyavasthA dUra karavA je sura uThAvyA, temAM kuzaLatA batAvI vyavahArU banyA hota te pazcima baMgALanI rAjakIya paristhiti kadAca kaDavAzabharI nahata; sukhada hAta. rahevAnI cIvaTa kAryavahI dIpI ane "gALamAM atyAre pravartI rahelI arAjakatA vakhate svagasthanI vadhAremAM vadhAre jarUra hatI. te vakhate ja mRtyue temane UMcakI lIdhA e hiMda mATe du:khada che. temanA akALa avasAnanA zAkamAMthI baMgALamAM sahakAranI bhAvanA utpanna thAya te te dvArAya svargasthane megya ali ApI gaNu!ze. dhIrajalAla dha zAhu Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174. tA. 1-3-50 AvA pokAra , umA khAsa mi saMmelano karatAM temanI jane mArA uparAMta bIjI e jaLavAmAM Ave che. jana ApI che. keTalAye AjanA para samAjanI sArI vyApaka bane kamITInA nAmathI oLakhavAmAM AvI. A kamITInA rIporTa tAM- ' sudhAraNAnI pravRtti sAme 'dIvAla raca-ane Adeza Apyo ke bara mUrtipUjaka samAjanA devadravyanA upayoga viSenA rUDha khelene konpharansane temane sahakAra joIto hoya te A be TharAva akSarazaH jabaradasta AghAta pacADa. A rIpeTamAMthI je bIla janmya pasAra kare. e be TharAve 1945mAM muMbaI khAte maLela konpharansanA teNe paNa A ja vicAranuM samarthana karyuM. AvAmAM vaLI bebe begasa adhivezanamAM raju karavAmAM AvyA, paNa konpharansanA kamanasIbe ekaMTa Abe ane A kAyade jana sAdhuone lAgu paDe ke nahi e be TharAva bahumatIe nAmaMjura karyA ane rIsAhebanuM enuM ane je lAgu paDe te jaina sAdhu mATe pitAnuM vratapAlana azAya e ja aNanama valabhu cAlu rahyuM. paNa Aje sarakArI kAyadA kAnuMthaI paDe-A bAbate jana samAjane muMjhavatI-aMkaLAvatI eka nenI dahezata UbhI thaI che ane AvI bAbatone sAmane te kanphara nAnI dahezata UbhI thaI che ane AvA bAbatanA navI paristhiti UbhI karI, ane Ama jyAre pitAnI mAnyatAo sanA AkAranI ja akhila hiMdavyApI saMsthA karI zake ane bIjI upara aNadhAryA AkramaNo Ave che tyAre badhAMe ekatra thaI kaI saMsthAne sarakAra svIkAre nahi ke joituM mahatva Ape nahi ema javuM ghaTe che ane koI paNa dhArmika sudhAraNAnI vAtane ke vicArane temane have spaSTapaNe lAgavA mAMDyuM che ane tethI ja hAlanA adhiveavakAza ApI zakAya ja nahi-amArA dharma eTale ke amArI zananuM uddaghATana karavAnI temaNe kRpA karI che ane sAthe sAthe junavANI dhArmika mAnyatAone koI paNa sarakAra jarA sarakhe paNa sparza samAja purepure saMteSAya evA TharAva pasAra karavAnI mukhya karI zakaze nahi-evuM valaNa jaina samAjane ghaNo moTo bhAga kAryakartAo taraphathI puratI takedArI rAkhavAmAM AvI che. A badhuM Aje akhatyAra karIne beThA che ane anya koI saMpradAya karatAM temanI icchA mujaba thayuM che, te zeTha kasturabhAI have te yuvakenAjana samAjanI jAhera sabhAomAM sAmudAyika saMmelanamAM-satyA- navA vicAranA-AkramaNathI sarva prakAre sahIsalAmata banelI temaNe graha, sarakArane sAmane, dhamanI khAtara lehI reDIzuM, jAna ApIzuM mukelI sarva zaratene lagabhaga maMjura karatI-A kenpharansane puro AvA pokAre vadhAre paDatA sAMbhaLavAmAM Ave che.. TekA Apaze ane emanA apratima sthAna ane pratiSThAne kenpha A uparAMta bIjI eka navI paristhitie paNa jana samA , ransane pagabhara banAvavAmAM puro lAbha Apaze evI ApaNe AzA jane bhAre sacita banAvI dIdhela che. jana samAja ghaNA meTA rAkhIe. Ama AvI zubhecchA vyakata karavA chatAM zeTha kasturabhAI kharebhAge jene madhyamavarga kahevAmAM Ave che teno banelo che. nAnA- khara keTale sAtha Apaze e saMbaMdhamAM javAbadAra kAryakartAonA dila moTA vyApAra, dalAlI, ejansI, dhIradhAra, mahetAgIrI, kArakunI- mane sAzaMka mAluma paDayA che eTale ahIM jaNAvavuM jarUrI lAge che, ' , A jaina samAjanA ghaNA moTA bhAganA vyavasAye che. yuddhottara ane jo e zaMkA sAcI paDe che te konpharansanI sthiti kharekhara paristhitimAM ane navI saskAranI rAjyanItie AjanA ghaJAkharA dayAjanaka bane. vyApAra upara saMkhta phaTako mAryo che, keTalAye vyApAra baMdha paDayA pramukhasthAne zeTha kAntilAla IzvaralAla hatA. temanuM che, ane bekArI vyApaka banI rahI che. pariNAme AkhA jana pramukha tarIkenuM bhASaNa jaina samAjanuM zreya sAdhavAnI Ubhi'thI samAjanI-gAmaDAmAM tema ja zaheramAM vasatA jananI-sthiti karUNA- bhareluM hatuM; vANImAM mAdhurva tema ja pUra saMyama hato. temanuM janaka banatI jAya che. A samAja ekadama ghasAte cAle che dhArmika bAbatomAM je junavANI valaNa che te temanA bhASaNamAM ane tene kema bacAva, rakSaNa ApavuM, TakAve e AkhA jarUra dekhAI Ave che, tema chatAM paNa navA vicArapravAhothI jaina samAjane bhAre akaLAvatA prazna bane che. teo kevaLa ajJAta che ema kahI na ja zakAya. temanI zubhatAjetaramAM bharAyalA jenenAM sAmudAyika adhivezananA-eka nihAe ja A javAbadArIbhareluM sthAna svIkAravAnI temane madrAsa khAte sthAnakavAsI jainenuM ane bIjuM phAlanA preraNA ApI che. teo cintave che temAMnuM thaDa paNa siddha khAte zvetAMbara mUrtipUjaka jainenuM ane temAM paNa khAsa thaI zakaze te temaNe lIdhelI javAbadArI sArthaka thaze. karIne phAlanA adhivezanamAM je kAMI banyuM tenA-kAne A kenpharansamAM pasAra thayelA TharAve ghaNAkharA chApAmAM pragaTa thaI cukayA che. A TharAvemAMnA keTalAkanI ApaNe kramavAra samajavA mATe ATalI pUrvabhUmikA Avazyaka che. thaDI thoDI AcanA karIe. pahelA be TharAva avasAna pAmelA * ahiM te phAlanA adhivezananI samAlocanA ja mAtra prastuta che. AgevAne viSe zeka pradarzana karatA ane svataMtra bhAratane AvakAraA adhivezananuM uddaghATana zeTha ANaMdajI kalyANujInI peDhInA pramukha rAte aupacArika che. trIje devadravyane lagatA TharAva jaNAve che ke ane AjanA agragaNya jaina udyogapati zeTha kasturabhAI lAlabhAIe "devadravya nimitte je rakame agara milakate heya tema ja have pachI karyuM. emaNe potAnA bhASaNanA prAraMbhamAM A kenpharanse Aja te mATe ApavAmAM Ave tene upayoga mAtra jinamaMti' ane sudhImAM kazuM mahattvanuM kArya karyuM nathI ema jaNAvyuM. A jinamaMdire mATe ja thaI zake che ane jaina saMghamAMnI koI paNa AkSepa svIkArI laie tepaNu A konpharansane kamatAkAtavALI vyakita AnI virUddha mantavya raju kare athavA pracAra kare te jana rAkhavAmAM emane pitAne keTalo phALe che ane temaNe kadi vicAra dharmanA mULabhUta siddhAntane AdhAta karanAra che ema A kenpharansa karyo che khare? jena . mu. kenpharansa ANaMdajI kalyANajInI mAne che." A adhivezanamAM bebe pablIka TrasTa ekaTane virodha jANe ke eka harIpha saMsthA hoya ane jana sve, mu. samAjamAM te karanAra darAva te AvavAne ja hatuM ane temAM devadravyane mAtra ANaMdajI kalyANajInuM ja pramukhatama ane binaharIpha sthAna anyathA upayoga karavAne lagatI kalamane virodha karavAno ja hatA e hevuM joIe-A temanA suprasidhdha valaNe ane temanI sAthe nAda jotAM A TharAva lAvavAnI bilakula jarUra nahotI. paNa A AkhA purAvatA aneka jaina AgevAnoe tema ja jainAcAryoe konpha adhivezanano mukhya uddeza junavANI mAnasane bane teTale saMtoSa ransane Aja sudhI UMcuM mAthuM karavA dIdhuM nathI. A hakIkata ApIne te vagane konpharansa tarapha AkarSavA hatA ane tema zuM temanA dhyAna bahAra che? konpharanse temanuM anekavAra bahumAna hevAthI A ekAnta pratyAdhAtI TharAva pasAra karAvavAnI konpha'kayu che; eka vakhata akhila hiMdanI sthAyI samiti taraphathI belA ransane kAryavAhakone jarUra bhAsI hoya ema lAge che. koIpaNa vAyelA jana kanvenzanamAM temane pramukhasthAna paNa ApyuM che; ISTa mAnyatAne khuba jora ApavA mATe tene mULabhUta siddhAMtamAM anekavAra konpharansanA kAryakartAoe temanI pAse mArgadarzana mAMgyuM dAkhala karI devI e Ticasta varganI bahu jANItI khAsiyata che che, daravaNI mAMgI che. Akhare bahu bahu vinavaNInA pariNAme AjathI. ane e rIte devadravyanA upayogane lagatI pracalita rUDhi jene cha varSa pahelAM temaNe be Thare ghaDI ApyA-eka AgaLanI amuka kALe amuka sagAmAM janma thayo che tene mULabhUta siddhAMtanA npharansanuM nAka ke pate ane bIjo sarva prakAranI dhArmika siMhAsana upara prasthApita karavAne A TharAvamAM prayatna karavAmAM kema bacAva ane samAna jainenI aSA jaina Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-50 AvyA che, paNa AvI rIte pramANamAM nAnI, najIvI ane pravAhapatIta bAbatAne mULabhUta sidhdhAntamAM besADIne muLabhUta sidhdhAntanA gauravanI bhAre hAMsI karavAmAM Ave che. . A rIte kaeNsaranA pILe! cAMdalA karavA, pUjA karatAM rezamI vastra paheravA, zAkabhAjInA tyAga karavA, mAkhaNu na khAvu, madha na vAparavuM-AvI aneka AkhAne paNa mULabhUta sidhdhAntAmAM dAkhala karI zakAraze. pariNAme mULabhUta sidhdhAnta kAne kahevA e ja khAkhatanI bhramA pedA thaze ane dhama tattvanA pAyA ja anizcita dazAne pAmaze. ee pablIka TrasTa ekTa viSe te je TharAva akhila hiMda jai. zve. kAnpharansanI sthAyI samitimAM pasAra thaye| hatA te ja TharAva A adhivezane pasAra karyAM che. e ja prakArane jaina dharmanA mathALA nIce pasAra karavAmAM AvelA TharAva jaNAve che ke "jaina tema ja 'due Aya' jAtinA hAI jAti tarIke judA nathI, paraMtu hiMdu dhama vaiki che ane jaina dhama' vaidika che. vaLI hiMdu dhama brAhmaNu saMskRtine anusare che, jyAre jaina dhama' zramaNa saMskRtine anusare che je be judI saMskRti tarIke purAtattvavidee matabheda vinA svIkArelI che tethI jaina ane hiMdu dhama' eka bIjAthI judA che.' A TharAva 'idu, ethI ame alaga chIe' e mujakhatA Aje josabhera cAlI rahelA adAlananuM pariNAma che. A TharAva pratipAdana kare che ke hiMdu dhama' kevaLa vaidika che ane brahmaNu saskRtine ja anusare che eTale ke zramaNa saMskRti sAthe bhene kaze| saMbaMdha nathI-ma ane vidhAtA sAcAM nathI ane e rIte A TharAva sAcI vastusthiti raju karate nathI. vaLI AvA harAve dvArA keLavAtA alagatAvAda jaina prajAne atyanta ahitakartA nIvaDavA saMbhava che. pazu A bAbatane gaMbhIratAthI, aitihAsika dRSTie tema ja bhAvI lAbhAlAbhanI dRSTie vicAravA kei mAgatuM ja nathI. A RlagatAvAdane mubainA ke sArA hiMdanA paryaMtapradhAna svIkAre che eTale jaita samAja koi moTI sidhdhi prApta karyAno AnaMda anubhave che, paNa vAstavika rIte . potAnA bhAvI upara A alagatAvAdanA lIdhe jaina samAja eka moTA kuThAra prahAra karI rahela che, jenuM * kramanasIbe AjanA jaina samAjane purU' bhAna nathI. bhikSA pratibaMdhaka kAyadA sabaMdhamAM karavAmAM Avele TharAva yeAgya che. A sabaMdhamAM muMbai sarakAre satASajanaka khulAse teA karela che. ema chatAM paNa e khulAsAne bhAva mULa kAyadAmAM spaSTapaNe Ave eTale e kAyado sudhArI levAnI jarUra che. AgaLa jatAM chellA adhivezanamAM UDI gayelA aikayanA nAma nIcenA je e harAve A adhivezanamAM bahumatIthI pasAra karavAmAM AvyA che te nIce mujaba che :-- 1. zrI jaina zvetAMbara mUtipUjaka kAnpharansa sane 1934 mAM amadAvAda mukAme sAdhu saMmelane karelA dakSA sabadhI TharAvane vadhAvI le che ane teNe (kaeNnpharanse) athavA tenI kAi peTA samitie karelA vaDedarA rAjayanA dikSA saMbaMdhInA ane bIjA dIkSA saMbaMdhInA TharAve AthI rada kare che. 2. aikaya samiti bhArapU' bhalAmaNa kare che ke jaina zvetAMbara mUtipUjaka dhamanA sidhdhAnta ane pracalita anuSkAnA je pramANe mAnya rakhAtA AvyA che te pramANe jaina sasthAe tene mAnya rAkhaze eTaluM ja nahi paNa tenA adhikArI ka hApheMdArA taraphathI tene hiNapata paheAMce tevuM khelavAmAM ke lakha vAmAM mAvaze nahi. prazuddha jaina A TharAveA akSarazaH ApavAnA hetu e che ke samabhAvapUrNAMka kAi paNa vAMcanArane A banne harAve kaTalA kaDha'gA, samajaSNuvihANu! ane pratyAdhAtI che tene yathAsvarUpe . khyAla Ave. A adhivezanamAM A be harAve pasAra thayA te viSe kAine 175 leza mAtra Azcaya thAya tema che ja nahi; kAraNake A TharAve kazA paNa virAdha vinA pasAra thai zake evu' sthaLa pasaMda karavAmAM AvyuM hatu, ane evA sAMyegA khAsa UmA karavAmAM AvyA hatA. mAravADamAM kAlanA' mukAme AA adhivezana bharAya tyAM sthAnika virezarevanA teA kAi sa'bhava ja nahAtA kAraNuke e te kheDI bAmaNInu kSetra che ema mAnI levAmAM AvyuM hatuM ane tenA virAdha karavA mATe meTI sakhyAmAM mubai tema ja gujarAtamAMthI yuvA UtarI Ave e paNa lagabhaga azkaya hatuM. A uparAMta A TharAva sAme nAnA sarakhA paNu virAdha UbhuM na thavA pAme e hetuthI surIzvara zrI vijayavallabhasUrinA pure upayoga karavAmAM AvyA hatA. A TharAva raju thayA bAda vizeSa carcA thavA pAme e pahelAM zrI. vijyavallabhasUrine vyAkhyAna ApavA nimaMtraNa ApavAmAM Avyu hatuM ane temaNe doDha kalAka sudhI eka sarakhuM' pravacana karyu hatuM jemAM AvA TharAvanI sAme virodha karanArA yuvAne uddezIne mahArAja-zrIgme jaNAvyuM hatuM ke "jaina samAjanI ekatA khAtara tame tamAra vicArAne ekavAra bhega Ape ! ' jyAM bAMSachADane game teTale avakAza hAya evA samAjanA AcAya ja Ave upadeza Ape ! nahiM te vicArAnA bhoga ApavA eTale svatvanu balidAna ApavuM, satyanA inakAra karavA ethI e vAkayanA bIjo kASTa atha hAi na ja zake. AvA AcAyazrI jaina samAjane bIjA game te padma zIkhavI zakaze, paNu satyaniSThAnI preraNA krAi kALe ApI nahiM ja zake, khIjuM game te hAya paNa AvA eka supratiSThita, vayevRdhdha ane samAnya AcAya'zrIe peAtAnA AvA upayega thavA dIdho ane kAnpharansanA mukhya sacAlakAe temane Ave upayAga karyAM e ane bAbUta atyanta zAcanIya che ema kAI pazu taTastha rIte jonArane lAgyA vinA nahiM rahe. A TharAve! sabaMdhe vadhAre du:khada te e che ke A TharAveA koi paNa rIte pasAra karAvI levA e A adhivezana bharavAnA khIjA hatuomAM eka mukhya hetu hateA ane e samajutI upara teA zeTha kasturabhAinA hAthe thanAra uddhATana vidhi gaThavavAmAM AvI hatI. Ama chatAM paNu viSaya vicAriNI samiti samakSa rajI karavAnA TharAvenI hAramALAmAM A TharAve! sAmela karavAmAM AvyA naheAtA ane e TharAvA mAlegAMvavALA zeThe me'tIlAla vIracaMda tarathI aMgata rIte ekAeka ane aNudhAryo raju karavAmAM Ave che evA dekhAva karavAmAM AvyA hatA. ahIM jaNAvavAnI jarUra che ke AvuM AkSepaka vidhAna huM koi 'vaLavA dile karatA nathI. tenI pAchaLa keTalAka javAbadAra karya kartAo pAsethI maLelI mAhitInA purA AdhAra che, ane AvI geDhavaNanA hetu saheje samajI zakAya tema che. A TharAvane kharaDA tA konpharansanu adhivezana bharAya te pahelAM pragaTa karavA ja rahyo ane AgAmI adhivezanamAM A vAMdhA paDatA TharAvA AvavAnA che e bAbatanI pahelAMthI jo jANa thAya teA sabhatra che. A TharAvenA virodha karanArA varga meTI sakhyAmAM kAlanA doDI Ave evA bhaya hatA, jyAre murAda te A TharAve ane tyAMsudhI sarvAnumate pasAra karAvI levAnI hatI. A eka prakAranI melI ramata ramavAmAM AvI che ane e. phrAnpharansa jevI saMsthA mATe zobhAspada nathI. *** jyAM kevaLa ekadhArU vAtAvaraNa haze ane jyAM zrI vijya vallabhAranI lAgavaga ane pratiSThAtA AvA upayoga thavAne che tyAM jate A TharAvAne viradha karavA e kevaLa araNyarUdana karavA jevu' ja haze ema samajIne A TharAvA virUddha jemanA dilamAM tIvra baLatarA hatI temAMnA dhaNuAkharAe kAlanA javAnA vicAra mAMDI vALyA hatA. aAma chatAM paNa jaNAvatAM AnaMda thAya che ke AvA surakSita sthaLamAM ane A badhI tajavIja ane peravI karavA chatAM taLa mAravADamAMthI ja A TharAvenA sakhta virodha karavA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 'prabuddha jaina : - tA. 1-3-50 je moTA bhAge madhyama varga ane tethI nIcalA tharane bole che tenI vartamAna paristhiti raju karIne nIce mujabanI vaijanAo sUcavavAmAM AvI che. (1) jIvananirvAhanI jarUrI vastuo vagere ochA darethI purI pADavA Are sthaLe sthaLe khelavA ane te mATe jarUrI che UbhAM karI sthAnika samitio dvArA kAma upADavuM. (2) nAnA nAnA hunnara udyogane madada karavA sArI pATala sAthenA sahakArI maMDaLe ubhA karavAM tema ja tevA tevA udyogane zIkhavavA jarUrI zikSaNu saMsthA sthApavI. (3) nAnA nAnA hunnara udyogo tema ja gRha-udoge zIkhavavA tathA calAvavA udyoga-maMdira sthApavuM. (4) zrI-upayogI udyoga zivaNa-bharata-gUMthaNa-citrakAma AdinuM zikSaNa ApanArI saMsthA sthApavI. (5) te uparAMta konpharansa mAne che ke jainenA madhyama vargane dhaMdhArojagAramAM sahAya ApavA ane temane vyApAra udyoganA sAdhananI anukULatA karI ApavA mATe sahakArI ane anya dhoraNe eka moTI audyogika ane nANAMkIya saMsthA sthApavI jarUrI che ane tethI A adhivezana konpharansanA pramukhazrIne uparokata kArya mATe kamITI nImavA ane yojanA ghaDI kADhavA adhikAra Ape che tema ja A yu.janAne satvara mUrta svarUpa ApavA Agraha kare che. keTalAye yuvaka nIkaLI AvyA. temane te A bALanI paristhitinI khabara ja nahi eTale A TharAva viSayavicAriNI samitimAM ekAeka phuTI nIkaLatA joine temane bhAre Azcarya ane AdhAta thayA. evAmAM jyAre vaLI e ja prasaMge adhivezananA pramukhasAhebe jaNAvyuM ke A TharA saMbaMdhamAM huM A adhivezananuM uddaghATana karanAra ApaNA kasturabhAI zeThane maLyo hato ane temaNe paNa khAsa kahyuM che ke A TharAve te kenpharanse pAsa karavA ja joIe tyAre temanI tema ja anya anabhijJa sabhyanI ajAyabIne pAra na rahyo. A yuvakoe A TharAne sakhta virodha karyo ane tyAM hAjara , rahelA javAbadAra AgevAnonA kahevA mujaba jo mahArAjazrIne A prazna 'paratve A upayoga karavAmAM na A heta te A TharA jAhera adhivezanamAM ATalI AsAnIthI te kaI kALe paNa pasAra thaI zakyA na ja heta. A pratyAghAtI TharAne virodha karanAra mAravADanA yuvakane kharekhara dhanyavAda ghaTe che. AgalI ja konpharansamAM je karo UDI gayA hatA te ja TharA-prastuta TharAvane aMge vacagALe kazI paNa navI paristhiti UbhI nahi thayelI hovA chatAM paNa-A konpharansamAM lAvavAmAM AvyA ane pasAra karavAmAM AvyA A ghaTanAe konpharansanA TharAnuM mUlya bahu haLavuM banAvyuM che ane e ja TharAve AgAmI konpharansamAM rada karAvavAnI ane A jhagaDA cAlu rAkhavAnI pragatizIla ane agya : dIkSAnA virodhI yuvakane preraNA ApI che ane je kharekhara A viSama carka cAlyA ja kare te tenI badhI javAbadArI A TharAvane pharIthI jIvatA karanArA AgevAnone zire raheze. A be TharAvo AgaLanI kAnpharansamAM pasAra thayA hatA te temAMnA pahelA karAvanA kAraNe pahelAMnI be konpharansanuM ja mAtra nAka kapAyuM hatuM, paNa A konpharanse te A TharAva pasAra karIne pahelAMnI be kenpharansa uparAMta chellI kenpharansanuM paNa nAka kApyuM che. kenpharansanA baMdhAraNamAM keTalAka sudhArA karavAmAM AvyA che. temAM sauthI mahatvane sudhAra e che ke junA baMdhAraNa mujaba koI paNa grejyueTa grejayueTa hovAnA kAraNe kenpharansamAM prati- nidhi tarIke bhAga laI zakatA hatA. grejyueTano A hakaka navA pheraphAranA pariNAme laI levAmAM AvyA che. eka rIte AvI konpharansamAM pratinidhi-DelIgeTa-tarIke je koI Ave te pramANa- bhUta samiti taraphathI cuMTAine Ave e vadhAre icchavA egya che, ane e dRSTibinduthI ane AvI racanA karIne A haka laI levAmAM AvyA hatA te temAM kazuM khoTuM nahotuM. paNa jyAM koI paNa saMgha, sabhA, maMDaLa ke saMsthA pAMca pAMca pratinidhio mekalI zake che ane jyAM sthAnika saMdha A bAbatamAM gatimAna na thAya tyAM A hetu mATe bolAvelI janonI jAhera sabhA paNa pAMca' pratinidhi mokalI zake che tyAM grejyueTane A hakaka chInavI levAmAM saMsthAnA saMcAlakoe DahApaNa karyuM nathI. AmAM paNa junavANI vicAranA lekenI lAMbA vakhatanI-aMgrejI bhaNelA sAmenI dhRNAmAMthI pedA thayelI-mAMgaNIne svIkArIne temane khuza karavAne ja prayatna karavAmAM AvyuM che ane e rIte A prazna upara 57 eka meTI pIchehaTha karavAmAM AvI che. hiMdIne navA rAjyabaMdhAraNamAM rASTrabhASA tarIke svIkAravAmAM AvI che te bAbatane AvakAra ApatAM traNa varSa bAda mAtra hiMdI bhASAne ja konpharansanI samagra kAryavAhImAM upayoga karavAnuM TharAva karavAmAM Ave che. muMbaImAM jyAM sudhI konpharansanuM mukhya kAryAlaya che tyasudhI A TharAvane amala zakaya banavAne nathI tema ja AvA TharAvanI evI koI khAsa AvazyakatA paNa nahatI. *. A kenpharanse madhyama vargane rAhata ApavAne lagate eka baheLo ane paheLo TharAva karyo che A TharAvamAM jaina samAja A TharAvanuM mUlya TharAvamAM darzAvelI yojanAomAM raheluM nathI paNa e janAone keTaluM mata svarUpa apAya che temAM ja raheluM che. A pejanA kAryakartAonA eka sArA daLanI tema ja jaina zrImAna pAsethI lAkho rUpIAnI apekSA rAkhe che. A TharAvane raju karanAra jANItA kegresa-kAryakara zrI nAthAlAla parIkha che; anumodana ApanAra jANItA agraga nyA ratilAla maNilAla nANAvaTI che. kenpharansanA pramukha zrI. kAntilAla IzvaralAle paNa potAnA bhASaNamAM A bAbata upara sothI vadhAre bhAra mUke che. vaLI jemanA zubha haste A adhivezananuM uddhATana thayuM che te zeTha kasturabhAI lAlabhAIe sUcavelA bane TharAvo kAyade Ajhama jhINunA 14 muddA mAphaka akSarazaH pasAra thavA che eTale teo paNa kenpharansanA A nirupadravI kAryane tana mana ane dhanathI pure Teko Apaze evI AzA asthAne nahi gaNAya. je A cAra mahAzaye kharekhara kamara kare ane jana samAjamAM cerapha dha nI vaLe, mana mUkIne dhana Ape ane tana mUkIne sevA Ape te Aje alaga rahetA aneka AgevAnI jarUra konpharansamAM joDAya ane badhI rItano sAtha Ape ane madhyama vargane rAhata ApavAnI dizAmAM jarUra kAMIka mahatvanuM kArya nIpaje ane A adhivezanamAM kenpharanse svIkArelI pIchehaThenA badalAmAM kAMIka to meLavyuM ema kahevAya. paNa e dina kahAM ke kenpharansake pAMume jutiyA ? jaina samAjamAM pravartatuM vAtAvaraNa jotAM A adhivezane harijana maMdira pravezane tema ja hiMdu koDa bIlane virodha karyo nathI e Azcarya pamADe tevuM che. jANavA maLe che te mujaba harijana maMdira pravezane virodha karanArA TharAvo te keTalIye vyakitao taraphathI pramukha sAheba tarapha mokalavAmAM AvelA, paNa pramukha sAhebe kunehathI te TharAne adhdhara rAkhelA ane chevaTe samathanA abhAve bIjA keTalAka TharAve mAphaka e TharAve paNa ThelAI gayA. hiMdu koDa bIla jainane paNa lAgu paDavAnuM ja che ema chatAM A ati Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-50 prabuddha jaina gAMdhIjInA nAmane kAM vaTAvIe ? vadhu khAte bharAyela zAMtivAdI pariSadanA briTiza pratinidhi jeTalA prAMta che tenA mukhya pradhAne athavA pradhAna zrI rejinolDa, jeo gAMdhIjI sAthe saMparkamAM AvyA hatA, temaNe potAnA pravacanamAM gAMdhIjInuM nAma lAvavAnuM kadI cUkatA nathI; che dilhI reDiye uparathI "sAbaramatI khAte gAMdhIjI" e viSaya para chatAM eke eka prAMtamAM gAMdhIjInA siddhAMtanuM eka yA bIjI rIte vArtAlApa karatAM jaNAvyuM hatuM ke, "leko je rIte mahAtmA gAMdhI- khUna thaI rahyuM hoya ema uparathI te jaNAya ja che. "khAdI" chanI khuzAmata karI rahyA che, ane A hetu mATe teo je vadhAre paheravAnI pratijJA levAya che, paNa e pratijJA zabdabaddha rahI che. te paDatI zabdALu bhASAno upayoga karI rahyA che, te sAMbhaLIne mane khAdIne ApaNe sAva visarI gayA chIe. "gRhaudyogane' duHkha thayuM che, kAraNake huM jANuM chuM tyAMsudhI khuzAmata ane uttejana ApavAnI gAMdhIjInI manovRtti jANItI hatI, paraMtu kRtrimatA mahAtmA gAMdhIjIne vadhumAM vadhu nApasaMda hatA.' Aje sArUMdha hiMda ethI avaLI dizAe jaI rahyuM che ane hiMdanI AmajanatA keTalAka samayathI je kahevA mATe talapA- teya gAMdhIjInuM nAma AgaLa karIne. kadAca koI AgevAnane '. paDa thaI rahI hatI tene barAbara sAce paDagho zrI rejinoDe temanA puchAI jAya te turata javAba maLe-gAMdhIjI hayAta hatA te A vakatavya dvArA' pADayuM che. gAMdhIjI pratye sArAye vizvane mAna che; Ama ja thAta, athavA teo Ama ja karata. hiMdane sauthI vizeSa che, ane hevuM joIe. hiMdI janatA chellAM mahAsabhA, jeNe varSo sudhI gAMdhIjInuM anusaraNa karyuM che; pAMtrIsa varSathI temanA saMparkamAM AvI hatI ane gAMdhIjI temanuM ' athavA kaho ke, gAMdhIjIne lIdhe je saMsthA zobhI rahI che; e ja ' ' me thaI rahyA hatA. hiMdI janatAnA sukhaduHkhanI vANI temanI pAsethI te saMsthAnA kAryavAhake gAMdhIjInA upadezane sAva visarI gayA che sAMbhaLavA maLatI hatI. teo je kahata-pitAnA dezabaMdhuone upa ema kahIe te atizayokita nahi karI kahevAya. sattA, ahaM, dezatA, te kadAca, kadAca zuM kAma, sAce ja ApaNe jIvanamAM utArI ajJAna, svArthaparApaNutA vageree temane gherI lIdhA che, ane A zakyA nathI. paraMtu temanA kahevAnuM tAtparya janatA na samajI zake hakIkatane teo gAMdhIjInA zabdothI DhAMkapIcheDe kare che. eTalI abUdha te nahatI ja. ApaNe jANIbUjIne ke ajANye samajatA hatA ke gAMdhIjI himAlayanI Toce hatA-ApaNe cheka taLeTIe. paraMtu eka vAta sAcI che-gAMdhIjInA vicArane A rIte. paraMtu AjakAla jANe gAMdhIjInA siddhAMtane hiMdanI pro rajU karavAthI janatA have chetarAya tema nathI. mAnane khAtara vakasamajI ja na hoya te rIte gAMdhIjInA zabda para bhAra daI daIne tAone janatA sAMbhaLe che; paNa eka kAnathI sAMbhaLI bIjA upadeza apAya che. rAjakIya, sAmAjika, Arthika, ke koI paNa kSetre, kAnathI turata dUra kare che. jyAM jyAM muzkelI jaNAya, jarUra jaNAya, lekene sahakAra paMDita naherUe eka vakatavyamAM kahyuM che ke ghaNA meLavavAnI vRtti hoya tyAM tyAM, mahAtmA gAMdhIjInA nAmane meTo bhAga cokakasa bAbatomAM gAMdhIjInA upadezane anusaravAno ane temanA kathanane upayoga thaI rahyo che. mahAsabhAvAdIo vRtti dharAve che, paNa teo gAMdhIjInA mULabhUta siddhAMtane vIsarI upayoga kare che; sarakArI taMtravAhake paNa upayoga karavAnuM cUkatA jAya che. prajAe yAda karavuM ghaTe ke gAMdhIjInuM smaraNuM karavAnI nathI; paraMtu virodhI pakSa paNa manaphAvate artha karI gAMdhIjInA e rIta nathI. gAMdhIjInI kevaLa prazaMsA karavAthI artha nahi sare; nAmane pUrepUro upaga kare che. "cUMTaNI" jevA pavitra kAryamAM mahAna AgevAnanI prazaMsA karavAthI pharaja pUrI thAya che ema nathI. paNa gAMdhIjInA nAmane apavitra rIte upayoga thAya che. lokee gAMdhIjInA saMdezAnA sAcA artha ane mahatva vize te "satya ane ahiMsA caTaNI jevA zabdo thaI gayA che- ' zAMtipUrvaka vicAraNA karavI ghaTe." * belatAM ke sAMbhaLatAM rasa utpanna thAya-asara kaI nahi. 'racanAtmaka kAryakrama" e be zabdo mAtra eka prAga tarIke vaparAya che; jeTaluM prajA mATe A vakatavya sAcuM che, teTaluM ja AgevAno gAMdhIjIe iskela racanAtmaka kAryakramamAM lagabhaga zithilatA ' mATe paNa bedhaka che. gAMdhIjInAM vacanane ke kathanane khuzAmata ke' AvI gaI che. "satyAgrahanI jagAe "durAgrahe praveza karyo che kRtrimatA dvArA ApaNe na vaTAvIe teya ApaNe 'satyanI kaMIka chatAM eALakhAvAya che satyAgrahane nAme "upavAsa" nI najIka vasa aze upAsanA karI gaNAze. vAnI hAlatAcAlatA Teva paDI gaI che. dhIrajalAla dha, zAha , vaDa, 1. s kutc. s 5:35. mahattvanI bAbata tarapha keInuM dhyAna sarakhuM paNa khecAyuM nahi kemanuM-samAjanuM zreya sadhAya to sAruM ema teo icche che. e navAI jevuM che. AvI konpharanse A viSaya upara pitAne ane evA kAryamAM sAtha ApavAnI IntajArI dharAvatA hoya che. vigatavAra abhiprAya pragaTa karavo joIto hate. konpharansanI vicAra pragatinA kSetramAM thayelI AvI moTI pIchehaTha. jovA chatAM AvA yuvakoe kevaLa nirAza banI besavAnI jarUra A adhivezane A konpharansane atyaMtika jUnavANI rUpa nathI. pitAne je satya lAge te spaSTapaNe tema ja niDarapaNe jAhera ApyuM che ane have ahiM ApaNuM kAMI kAma nathI ane sthAna karatA rahevuM, pitAne je kheTuM lAge tene eTalI ja niDaratAthI vidhi nathI evI manodazA pragatizIla krAntikArI yuvakenA dilamAM pedA karavA ane potAnA mantane pratikuLa na hoya evI koI paNa racanAtmaka karI che ane AvI konpharansane sAtha Apa megya che ke kema pravRttimAM teTale sAtha Ape che je mAtra AjanA yuvakane te prazna temanI sAme UbhuM karyuM che. Aje kaI paNa prakAranI pragatizIla baMdhuo tema ja bahenane-dhama bane che. vaLo kanphakamI pravRtti sAme keTalAka yuvakenA dilamAM virati keLavAI rahI ransanuM AjanuM svarUpa e haMmezanuM che nahi, hoI ja na zake e che ane koI paNa kAmI pravRtti Akhare samagra rASTrahitanI visaM. zraddhApUrvaka kenpharansanI aMdara tema ja bahAra samAjanA vicAromAM vAdI ja nIvaDavAnI evI mAnyatA Aje cotarapha UbhI thaI ' ISTa parivartana pedA karavA mATe sadA baTana rahevuM e paNuM eTaluM rahI che. Ama chatAM paNa pitAnI koma sAthe keTalAye ja Avazyaka che. yuvako janmaThALathI saMkaLAyelA haiine rASTra sAthe pitAnI paramAnaMda, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Q prazuddha jaina AMbela tapane khArAka ane AreAgyanI puna: prAtpa [eka mukhya khAdIpraNetA tarIke jemanu* nAma Aje hiMdabharamAM jANItuM che ane jee Aje vaLezvarI pAse Avela akalelI gAmamAM sthAyI nivAsa svIkArIne gAmaDAMnI janatA sAthe tAdAtmya sAdhI rahyA che te zrI, viThThaladAsa jerAjANIe pAtAnu gumAvelu' ArAgya sudhAravAnA hetuthI temanAM e suparicita bahenanI preraNAthI AMkhela vratamAM je khArAka levAmAM Ave che te kheArAkane anupAna tarIke svIkArIne je prayAga karezeA tenA anubhava nIcenA nivedanamAM te rajI kare che. A anubhava temanI samAna nAdurasta tabiyatavALA aneka bhAibahenone mArgadarzaka nivaDaze evI AzA che. sapTembara 1948 nI aMdara mArUM svAsthya ThIka ThIka agaDayu hatuM. sAmAnya rIte Avu thAya tyAre DokaTarI salAha levAnuM sUjhe. me' paNa tema karyu, DAkaTaroe abhiprAya ApyA ka peTa ThIka ThIka bagaDayu che ane amuka upacArAthI e sArUM" karI zakAze. jemAM injekazana vagerenA samAveza thatA hatA. kANu jANe kema A vakhate DaoNkaTarI upacAra karatAM kudaratI upacAra karI levA mate IcchA thatI hatI. mArAM eka suparicita bahena jaina hAvAthI jainAnAM dhama' AcaraNa pramANe upavAsa ane, tapa ityAdi teo kare che. eTale svabhAvika rIte me' emanI pAse mArI tabiyatanI hakIkata mUkI. DokaTaroe je nidAna kayu" hatuM e me* temane kahyuM ane upavAsa athavA kheArAkanA kAi pheraphArathI Ane ilAja thAya evI cchA me' emanI pAse vyakata karI, huM eTaleA te nabaLA paDI gayA hatA ke upavAsa mane anukULa na Ave evA abhiprAya temaneA thayA. pazu khArAkanA pheraphAra karIne tabiyata sudhAravA mATe-prayatna karI levA temaNe vicAyu, ane TharAvyuM ke bIje divase mAre emanI sAthe jamavuM. khIje divase huM emane tyAM jamavA gayA ane mAre mATe emaNe je rasA taiyAra karI hatI te janmyA. emaNe jaNAvyuM ke jaiAmAM AMkhela tapa karatI vakhate amuka jAtanuM bhAjana ja mAtra lai zakAya che. te anusAra AjanI rasAi the|DA pheraphAra sAthe meM tamArA mATe karI che. e rasAi mane anukULa che. ema lAgyuM, eTale emaNe niSNu'ya lIdhe ke pahelA pa`dara divasa akhatarA tarIke ApaNe A upAya ajamAvIe, bacapaNathI te 68 varSanI vRdhdhAvasthA sudhI cA, kophI, RtyAdi hu letA hatA e emane khabara hatI eTalu' ja nahi paNa gaLapaNu para mane sArA bhAva che e te jANatAM hatAM, eTale temaNe mane kahyuM ke sAkara, goLa, cA, kApI kukAvA emanu kaI ja tamArAthI lai zakAze nahi. huM sahamata thayuM, tyAre temaNe mane samajaNu ApI ke jamavAnI je vastuo rAMdhe te bAphelI hoya, taLelI ke vadhArelI na hoya. masAlAmAM mAtra mIMThuM ane 'ga vaparAya. emanI e sucanA mujaba khArAka leve. tA. 14-8-49ne rAja me' e mujaba khArAka levA zarU karyAM. mAtra A prayoga mAre mArA gAmaDAmAM rahIne karavA, paNa jo kuTu'bIjanA athavA snehI ityAdi kAi Ave athavA huM pArlo ghare jAuM tyAre sAmAnya raseAI jamI zakAya ema TharAvyuM. zarUAtanA aThavADiyAmAM cAreka divasa vadhu pramANamAM pezAba thatA tema ja divasamAM traNeka vakhata mAre pAyakhAne javu' paDatu'. jhADAmAM durgaMdha AvatI. mArI bhUkha je lagabhaga marI gai hatI tene badale zarUAtanA divase mAM bhUkha lAgavA mAMDI ane paMdarame divasa jema jema najIdIka AvatA gaye tema tema bhUkha UghaDI. savArasAMja garama pANI sAthe lIMbu ane mIThuM' levAnI temaNe sUcanA ApI hatI. A rIte pahelA padara divasa pUrA karyAM. khArAkamAM pheraphAra karyAM te vakhate mArA AkhA zarIre khaja vALa UpaDI hatI ane jhINIjhINI phoDakImA zarIra upara thatI. huM eTalA te! azkata hatA ke sAmAnya vAtacIta karatAM paNa hu' thAkI jatA. prAthanA ke bhajana paNa sAmAnya avAje karI zakAtA nahi. ' tA. 1-3-57 -~'pAdaka ] zarUAtanA pakhavADIomAM mane ceDI zakita maLI hatI eTale khelavAmAM je takalIpha paDatI hatI te echI thatI cAlI ane zarIre je khajavALa UpaDI hatI te paNa haLavI thatI hAya ema lAgyuM'. kAparela telamAM kapura meLavIne huM AkhA zarIre mAlisa karatA. bIjI pakhavADiyu' pahelA padara divasamAM mArA upara prayAganI je asara thai te kAraNe svAsthya sudhArI zakAze ema lAgyuM ane prayAga vadhu laMbAvavA nakakI karyu. ane have pachInAM pakhavADiyA mATe kheArA" kanI aMdara masAlA tarIke mIThuM ane hiMga letA te uparAMta dhANAjIrAne haveja, haLadara ane methI eTalA masAlA vadhyA. te garama pANImAM mIThAne badale gALa levA zarUAta karI. pahele ja aThavADIe pezAba je chUTathI AvatA te rAkAyA, bhUkha ochI thatI cAlI ane peTa bhAre rahevA lAgyuM. trIjI' pakhavADiyu' gALa cheADI phrIne mIThuM zarU karyuM. Anu parizuAma sarasa AvyuM. cAkSu' pakhavADiyuM varSo thayAM mArA khArAka alpa pramANamAM rahyo che, e vadhatA cAlyuM, bhUkha vadhu lAgatrA mAMDI eTale savAranAM nAstA levA zarU karyA. sAMjanu' chellu'bhAjana cha vAgyA pahelAM jamI lete. A DhabathI rAtre sUtI vakhate khArAka pAcana thai gayA hoya evI lAgaNI thatI. bhUkha gajabanI UghaDI. ta'durastI dina para dina sudharatI cAlI. pAMcama ane chaThThuM pakhavADiyuM A pakhavADiyAmAM bahu bhUkha lAgatI. savAranA nAstA te gayA pakhavADiyAthI zarU karavA paDayA hatA; te uparAMta apeAra pachInA nAstA levA paDaye. zarIramAM navuM lehI AvatuM DAya tevu lAgavA mAMDayu, meDhA paranA ane chAtInAM hADakAM pAMsaLAM dekhAtA hatA te purAtAM cAlyA. AkhA zarIranI cAmaDI je ALI thai gai hatI te sudharatI cAlI ane pharIne cAmaDI sudhALI thai gai. prayoga zarU karatI vakhate mArU vajana 93 ratala hatu te 96 ratala thayuM. kudaratI upacAranA kAraNe bagaDeluM. peTa sArUM thayuM, bhUkha UghaDI, maLamutranI zuddhi thaI temaja cittazuddhi paNa thatI hAya ema samajAyu'. prAthanAmAM vadhu rasa jAmatA lAgyA. kAi paN jAtanI davA vagara khArakamAM je pheraphAra karyAM tenA A pariNAma pachI mane lAge che ke jo zarIra sAr tadurasta rAkhavuM hoya te ochAmAM ochA padara divasa potAnA khArAkamAM A DhaLatA pheraphAra karavAthI zarIra taMdurasta rAkhI zakAze. tenI sAthe AjanI khAna pAna paddhitamAM moTA pheraphAra karavA rahe che, e pheraphAra karI levAya teA karakasaranA paMthe javAze e khIjo phAyado che. ghaNI vastuonI jarUrIAtA ApameLe ochI thAya che. AvA eka pratyakSa dAkhalA meM anubhavyeA. sAkaranI taMgI paDI paNa mane sAkaranI jarUra ja nahetI eTale tagI ke achatanI kAi asara mArA para na thai. zrI muMbai jaina yuvaka sadha mATe tatrI mudraka prakAzaka zrI. majIlAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai. mudraNusthAna : sUrya'kAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbaI. 2 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 11 aka : rara } zrI mukhai jaina yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina taMtrI: maNilAla meAkamacaMdra zAha muMbaI : 15 mArca 1950 budhavAra zrI kAnajI muninA navA paMtha A mahinAmAM, rAjakATa zaheramAM zrI kAnajI muninI rAhabarI nIce, zrI. sima dhara prabhunI pratimA ane zrI pravacanasAranI pratiSThA thayAM. pratiSThA mATe tera divasane kAyakrama yeAjAyA hatA, ane temAM 6 parama pUjya satpurUSa Abhanu ' zrI kAnajI munine rAjakATamAM praveza ' thI lai zAMtiyajJa sudhInI yeAjanA hatAM. A tera divasamAM jalayAtrAe, varadheDAe, pacakalyANaka utsaveA, naMdIzvara maMDaLa vidhAna vagerenI racanA hatI. jaina samAjanA nakhIrAee A prasaMgane anurUpa nATaka bhajavavAnuM hatuM. A nATakanAM pAtra thavAmAM temane mana kRtakRtyatA hatI. Indra ane indrANIo, saudhi'ka devA ane devAMganAe, tIya karanAM mAtApitA, ane kuTuMbakakhIlA, kumerA vagere pATha apAyAM, rajavADAMe saurASTramAM vilIna thayA eTale hAthI maLavA muzkela : te kAgaLanAM UbhA karAyAM; temanAmAM jIva na mukAye! paNa zrI kAnajI munie pratiSThA te karI ja! gabha kalyANunI pUva kayA, pazcAkriyA, jhulA, rAjatilaka, tapakalyANu, AhAradAnakriyA, jJAnakalyANaka, samavasaraNa, nirvANukAjI vagere prasaMge bhajavAyA, A dira pAchaLa zrI kAnajI muninA upadezathI tenA bhakatAe bethI aDhI lAkha rUpiyA kharyAM che; ane A utsava pAchaLa adha lAkha uparAMta khaca thayA. je samaye Arthi ka saMkaDAmaNu vadhu ne vadhu bhIMsa karI rahI che, tyAre jainetara bhAIone mATe ThIka, paNa sAmi`kabhAIe tarapha mIThI najara nAkhI temane TakA ApavA joIe tyAre te taraph dula kSa sevI jaina samAjanA sAdhu vaga' jatAne AvA khoTA bhabhakAe ane utsava tarapha dAre e bhAra khedanI hakIkata che. A buddhivAdanA yugamAM, samajadAra vyakitaonA sahakArathI, buddhivAdI ane kuzaLa gaNAtI vyakitaonA TekAthI A lIlA bhajavAi e vadhu khedanI vAta che. je kuTuMbane tyAM mahAtmA gAMdhIjI UtaratA; je jasANI kuTuMbanAM sabhya mahAtmA gAMdhIjInA anuyAyI kahevarAvavAmAM gaurava letAM, e ja kuTuMbanI 'lagabhaga meTA bhAganI vyakitaoe rasapUrvaka AmAM bhAga lIdhA, tanamanadhanathI pUrA sahakAra dIdhA ane zrI kAnajImuninI A jamAnAne jarA paNa nahiM anukULa evI pravRttine vega ApyA. gAMdhIjIne thoDI kSaNAne paNa sa`paka' kAi paNa vyakita mATe pArasasparza gaNAtA : A kuTuMba para gAMdhIjInI !! asara jANe ke nathI rahI e jANI Azcaya thAya tema che, samajI AAjanA yugane mukhya roga te netAgIrI meLavavAne dhama ane rAjakAraNanAM kSetramAM A rAge cepIrAganI jhaDapathI pragati sAdhI che. rAjakAraNunA kSetre A rAganI vyApaka asara zakAya; kAraNake temAM vyakitagata lAbhAlAbhane savAla che; paraMtu dhama' jevA kSetre, jyAM sarvasva tyAga karI, rAgadveSa cheDI, mAyAnAM khadhAM baMdhanAthI mukata thavA, AMtaramukita meLavavA, AtmAnA vikAsa sAdhavA vyakita praveze, tyAM pazu netAgIrIne rAga praveze e A yuganA mahimA che. the!DAM varSoMthI zrI kAnajI munie senagaDhamAM eka navA patha zarU karyAM che. varSAnAM vItavA sAthe e. pathe navA saMpradAyanuM" svarUpa huM na khI 4266 { vArSika lavAjama rUpiyA 4 pakaDayu' che, jyAre vicArakA rASTramAMthI pathe! ane upapa thA dUra karavAnA vicAra karI rahyA che, tyAre A navA paMcathI ekanu umeraNa thAya che. zrI kAnajI muninA vicAre AmArcInA ho; paraMtu temanI keTalIka pravRttie sAnagaDhamAM ja temane mATe eka navA saMsAra UbhA karyAM che. teoe sAnagaDhamAM eka mATe Azrama sthApyuM . che; kAraNake Azrama sivAya bhakatA kheMcAne Ave nahI, jaina sAdhue eka sthaLe sthiratA karI ja na zake chatAM temaNe eka ja sthaLe sthiratA rAkhI che; jethI bhakatane sthAyI vasavATa karavAnI anukULatA rahe. netAgIrI saraLatAthI nathI sthapAtI, kaMika nAvinya bleie. zrI kAnajI muni vicakSaNa che. temaNe navA rastA grahaNa karyAM che. samAjanI nabaLI kaDIe temaNe joi lIdhI che, ane e nabaLI * kaDIonA upayAga karyo che. zrImad rAjacaMdranA bhakatA ane praza Msakene Aka'vA zrImad rAjacaMdranA temaNe Azraya lIdho, te digabarAne AkaSavA ' pravacanasAra 'te mahattva Apyu. ahiMsAnA udbhASaka zrI mahAvIrane badhA ja jaina sa`pradAyA mAne che chatAM namaNe, jemanA viSe kalpanA sivAya koi hakIkata nathI; jee mahAvidehakSetramAM ja virAje che ane je mahAvideha kSetra kayAM che tenI kASThane khabara nathI tyAMnA, jaina zAstramAM ullekhAyelA zrI simadhara svAmIne pratiSThA apI'. ' duniyA jhUkatI hai; jhukAnevAlA cAhIe ' zrI kAnajI munie nave saMpradAya zarU karyAM. digaMbarAne lAgyuM: A navI vicArasaraNImAM ApaNA vijaya che. eTale temaNe kAnajI munine mahattva ApyuM : rAjacaMdrabhakatane zrImad rAjacaMdranA vicAronA pracAra mATe AMhIM cAgya bhUmikA jaNA; te AkarSAyA. bhagavadgItAnA parama upAsaka gaNAtA zrIvidyAnaMdajIe. amadAvAdamAM ane pachI sthaLe sthaLe 'gItAjI 'nI pratimA sthApI : tema zrI kAnajI munie 'pravacanasAra'nI pratiSThA karI. zAne mATe A badhuM? phakata zrI kAnajI muninI pratiSThAnI sthApanA mATe. nahi te paisA kharcavA mATe khA~vavA mATe zu khIjA rastA nahAtA ? sudhArakane mana mAnya haiAya evI rIta rasame te na svIkAre, pazu jene tee dhama samaje che, jete te kriyA kahe che, ane mAnya hAya evA khIjA rastA ghaNA hatA. paraMtu evA rastAothI senagaDhamAM bhavya zrama na bAMdhI zakAya, rAjakATamAM jinAlaya na gaNAvI zakAya; ane e na racAya, te zrI kAnajI muninI pratiSThA paraloka pUratI ja maryAdita rahe; AMhIMnuM zu? paraMtu janatAe have samajavAnI jarUra UbhI thai che. navA madirA, maTho ke upAzrayeA sthApavAnA yuga vItI gayA che. have sthAvara nahi paNa jaMgama Azrama sthApavAne yuga AvI . paheMcyA che. zrI ravizaMkara mahArAja, zrI puNyavijayajI muni, zrI saMtakhAlajI, zrI ve', zrI kizoralAla mazarUvALA, zrI vitAkhA bhAve, vagerenA A jamAnA che. sAcA. aya'mAM sAdhue te che. yuvakoe --jasANI kuTuMbanA vicArazIla yuvaka jevA yuvAe--kSaNabhara (anusaMdhAna pRSTha 186 jue / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-50 prAsaMgika noMdha jaine nI alaga nAMdhaNI che. AnI pAchaLa boTa bahu najIvI Avaze. TUMka kelamAM tA. 7 mArcanA roja bhAratanI pArlAmenTamAM, praznottarInA chUTachATa ApI cummAlIsa lAkhanI Avaka ochI karI che-cUne samaya daramiyAna, zrI baLavaMtasiMha mahetAe pUchelA eka praznanA sagavaDa ApavA mATe; te vadhu kheTa sahana karI gAmaDAMone ane javAbamAM, nAyaba pradhAna saradArazrI vallabhabhAI paTele jaNAvyuM e rIte garIbene zA mATe rAhata nahi ? hatuM ke, "havethI vasatI gaNatarImAM "dhama e zirSaka nIce, jene gAMdhIjInA AtmAne jarUra saMtoSa thAta ane hiMduonI noMdhaNI alaga alaga thaze." pUrva baMgALamAMnI 'ladhumatI kema, eTale ke lagabharA savA saradArazrInA A TUMkA javAbathI eka vAta cokakasa thAya che kareDa hindu vasatI para, tyAMnA muslima vatanIoe gujArelA ke jaine ane hiMduonI dhaNI "dharma' e zirSaka nIce alaga atyAcArathI hiMdanI eka paNa vyakita reSe bharAyA vagara nahi rahI * alaga thaze; paNa ethI vadhu spaSTatA temAMthI maLatI nathI. kadAca heya. hinduonA makAnanI tArAjI, milakatanI lUMTa, strIo ane Ama paNa hAya : hiMdu dharmamAM jana, vaiSNava, svAmInArAyaNa vagere bALAo para amAnuSI atyAcAra, bALake ane purUSanI katala, alaga alaga saMpradAyanI gaNanA thAya, paNa sAmudAyika rIte ane enAthIye caDe tevA jaMgalI atyAcAranA samAcAra sAMbhaLI 'hiMdu mAM ja gaNanA karavAnI hoya. bhArata sarakAra, je vakhate jenAmAM jarA sarakhuM cetana che tenA rUMvA khaDA thaI jAya; ane sAMpradAyika ane komI mAnasa dUra karavAno nirNaya karIne beThI che sArAya zarIramAM agni prakaTI UThe. tyAre te nItine anurUpa sarakArI pagaluM haze e mAnavuM vadhAre siMdha, paMjAba ane sarahada prAMtamAMthI hiMduone . paDatuM nahi kahevAya. vINI vINI pAkistAnanI sarakAre dUra karyA; have rahyuM hatuM garIba vargane zI rAhata -pUrva pAkistAna, eTale ke pUrva baMgALa. tyAM paNa eka hiMdI sarakAranuM navuM aMdAjapatra, je saraLatApUrvaka tAtkAlika hiMdu na joIe! palisa, pilisa-aphasare, koI kazuM karI ' prazaMsA meLavI zakyuM hatuM, e prazaMsA have osaratI jaNAya zake nahi; guMDAone pakaDI zake nahi; zAMtinA kristA tarIke che. je sabhyoe prathama najare tene AvakAryu hatuM, e ja sabhyane jANItA thayelA zahIda suharAvada paNa jAnakurabAnI mATe temAM AMkaDAnI ramata dekhAvI zarU thaI che. AvakaverAmAM ghaTADe, AgaLa Ave nahi; dararoja hajAronI saMkhyAmAM nirAzritanI suparaTekSamAM vadhAre, dhaMdhA paranA karamAM rAhata, sthAnika pisTa-kArDa saMkhyA ADeavaLe raste pazcima baMgALamAM Ave; AvanArAo ane kavaranA daramAM ghaTADe, vagere mathALAMthI De. jahona mathAIe mATe rehave, heDI, dherI rasto salAmata nahi-vacAra karIe ane sArUM aMdAjapatra rajU karyuM che e bhrama Ubho thaye hato; abhyAsa aMga aMga krodha vyApI jAya evI sthiti ! zI rIte A sakhI pachI arthazAstrIone jaNAvA lAgyuM che ke, emAM AkarAnI zakAya ? paDezamAM taphAna thayuM hoya te vahAre caDAya; madada karI zakAya: indrajALa che. je rAhata apAI che tenAthI pasAdAra vargane ja gUMDA tatvane jera karI zakAya; pUrva baMgALanA sahodara ApaNuM phAyade thaye che; garIba ane madhyama vargane jarAya nahi. sarakAre je bhAIbahene bhAgalA paDayA eTale e taddana judAH tenA du:khamAM dhAyuM hatuM te mAtra najIvA pheraphArathI A banne vargane sAMtvana bhAga na laI zakAya; temane parezAna karanArane AMgaLI na aDakADI ApI zakAyuM heta. zakAya; kadAca ema thAya ke AMtararASTrIya samasyA UbhI thAya-are, zuM zuM thAya ane zuM zuM na thAya e vicAra ja muMjhavI de, ane avibhakata hiMdu kuTuMbanI karamukta AvakanI vadhumAM vadhu vera levAnI manovRtti sateja thAya; A vRttine keTalAka ApaNAM ja maryAdA pAMca hajArathI vadhArIne cha hajAra rUpiyA karavAnI darakhAsta vartamAnapatro vadhu kAtIla kare. AvA saMgamAM hiMdustAne je zAMti mUkavAmAM AvI che; AnI sAthe vyaktigatanI maryAdA paNa ATalI jALavI che, te abhinaMdanane pAtra che. AvI zAMti rahI zake e ja karAI heta te madhyama vargane ghaNI rAhata raheta. vAta ka9panAtIta kahI zakAya. rathAnika vahecaNI mATenAM kavara ane posTakArDane dara ' hiMda ane pAkistAnanA saMbaMdho, atyAranI paristhitinA hisAbe ghaTADIne anukrame eka Ane ane aDadhe Ane karavAnuM kadI sudhare ema nathI; hindue pAkIstAnamAM sukhe rahI zake tema sacavavAmAM AvyuM che. sthAnika ane bahAragAmanA TapAla vacce paNa nathI. e game tema thAya, paraMtu A asAdhAraNa sage vacce A rIte bheda pADavAmAM Ave che. paraMtu AnAthI vadhumAM vadhu hiMde je zAMti rAkhI che, ane pitAnI ja eka laghumati kAmakAyado thaze zaherone ane temAMya khAsa karIne dhaMdhAdArIone. je muslima tarapha vairavRtti keLavyA vagara je samabhAva dAkhavyo che, dara vadhArA hatA e vimAnI sagavaDane kAraNe tene lAbha zaherane tenAthI ApaNA rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjI ApaNI vacce hota ja maLyo che; gAmaDAne nahi. hindustAna sAta lAkha gAmaDAMothI te temane jarUra saMtoSa thAta, racAyeluM che; tyAM vimAnI sagavaDa nathI; tyAM sthAnika patravyavahAranI gAMdhIjInI hayAtI daramiyAna ApaNe sau je na karI zakayA, jarUra nathI, e nANAmaMtrInA khyAla bahAra zAthI rahI gayuM haze te temanA avasAna bAda jIvanamAM utArI zakayA e mATe rASTra e samajavuM muzkela che. zaheramAM rahenArane sthAnika daranA ghaTADAthI khUba ja phAyade thaye che, kAraNake nahi te je dara rakhAyA che gaurava levA jevuM che. tenAthI traNacAragaNI rakama kharcAtAMya saMparka sAdhavAmAM vakhata TUMkI dRSTie ApaNI A ahiMsaka manovRtti kadAca jate. je zaheromAM "kela paddhatti " che tene te A daranA dhaTADAthI nukasAnakAraka lAge, paNa lAMbe gALe, A vRtti rASTranI peSaka rAhata maLI che. eTale ke "gAmaDAne bhege zahera samRddha thayA ane rakSaka banI raheze e nirvivAda che. kALa ane aMtarane TUMkA che? evI je dalIla grAma-kAryakare taraphathI thayA kare che, ane karanAra A vaijJAnika yugamAM jhanUnI dhamaMtvanA Azraye koI rAja jemAM, tathya che, e dalIlane nANu matrIe samarthana ApyuM che. nabhI zake nahi; vikasI zake nahi? tene vahele ke moDe nAza thaze hA paNa sArI rAta ApavA mAge che te ja chUTake. pAkistAna A hakIkata vahelI samaje te sAruM, kavaranA dara bahAragAma mATe paNa sthAnika jeTalA karavAnI jarUra dhIrajalAla dha, zAha za thAya ane e vadhu para rUpiyA karavAnI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-3-50 '" " prathA jenA mahAgujarAta sAdhusaMghanuM bIjuM adhivezana: tenI samIkSA gayA DisembaranI chellI tArIkhe vaiSNavonAM pavitra dhAma DAke, agraNImAMnA eka munizrI puNyavijayajInI A saMdhanA upapramukha rimAM mahAgujarAta sAdhusaMdhanuM bIjuM adhivezana svAmIzrI tarIke varaNI thaI che, e paNa sucaka gaNAya.. bhAgavatAnajI mahAmaMDalezvaranA pramukhapade maLI gayuM. A adhivezane adhivezananI kAryavahI jotAM maMtrIthI pramukha sudhI ane ogaNIza TharAva pasAra karyA che, jemAMnA aTheka TharAva kaI paNa bIjA vakatAonAM bhASaNe ane vakatavyamAMthI eka vAta kalita samAjanuM dhyAna kheMce tevA che. (je A aMkamAM anyatra ApyA che.) thAya che ke, sAdhusamAjane pitAnI agatyatA-A viSama kALamAM - sAdhu-sasthA-koI paNa saMpradAyanI sAdhu-saMsthA te te pitAnA astitvane TakAvI rAkhavAnI jarUra jaNAI che, ane e saMpradAyanuM gaurava che--- temAM prANa hoya che. ane zarU zarUmAM astitva mATe jema vepArIo, kArIgaro, dhaMdhAdArIo vagere . . AvI saMsthAo prANavaMtI hoya che, e paNa hakIkata che, kAra- * pitapatAnI saMsthAo sthApI, pitAne avAja sarakAra ane zuMke e sivAya e TakI paNa zake nahi. paraMtu chellAM cAra samAja samakSa rajU karI, pitAnI muzkelIo jaNAve che, varSane ItihAsa, eTale hiMdanI gulAmIne itihAsa; eTalA ja muzkelIo dUra karavA saune sahakAra mAge che; tema tenI kAyaeNvAhI varSane koI paNa sAdhu-saMsthAne itihAsa eTale sAdhuonI zithi. ane baMdhAraNa jotAM, sAdhusaMsthAne paNa potAnA astitvanI latAne itidrAsa. dareka sAdhusaMsthAne pitAnuM Agavu, dezakALane bhIti peThI hoya ema jaNAya che. ane tethI tene TakAvavA anukuLa baMdhAraNa hatuM, paraMtu e baMdhAraNanI vAta zAstromAM je sarakAra ane samAjane te sahakAra miAge che; pitAnA ja saMpradAya . " rahI gaI che-phakata mukhethI belavA mATe; aMdhazraddhALu bhakatene baMdhuone "tta jJAAta nI bherI saMbhaLAve che. svAgatAdhyakSa ke AkarSavA mATe; sAdhunA kaDaka AcAravicAranI mAtra vAcanA mATe. mahaMta zrI rAmanArAyaNadAsajI sAdhu-samAjanI nADa pArakhIne vaiSNava, ziva, bauddha saMpradAyanI ja sAdhu-sasthAmAM nahi, paNa jena kahe che: "ApaNe zAstrabhaMDAra jagatamAM amUlya gaNAya che, saMpradAyanI sAdhusaMsthAmAM dhIme dhIme saDe pesate cAle che, chatAM tene joIe taTale ane joIe te rIte abhyAsa nA karatAM je jana saMpradAye mahAvIra, gautama, bhadrabAhu, syulibhadra, haribhadra, ApaNe pramAda sevI be chIe; pariNAme janasamAjamAM janatAnA siddhasena divAkara, hemacaMdra jevA samartha sAdhuo samAjane ApyA " manathI UtarI gayA chIe, ane Ama ne Ama rahIzuM ja che, e ja saMpradAyanA phakata iMsA se ja varSane datiha. sa jI A te thoDA samaya mAM nAza pAmIzuM. mATe ApaNe ApaNuM saMkucita, te ekeya evI viziSTa vyakita najare nahi caDe. vyakitagata lAbha cheDI, saMpradAya ane vADA ane taDAnI sAMkaDI * jaina sAdhu-saMsthA hajAra hajAra varSa jIvaMta rahI tenuM' kAra vAta mUkI sanAtana dharmanA nAme badhA bhedabheda tajI saMgaThita thaI '; hatuM. dezakALanI asara jhIlI, parivartana karavAnI athavA pariva. jAnamAla nyocchAvara karavA taiyAra thavuM joIe." ane pramukhazrI 'tanane anukULa thavAnI tenAmAM tAkAta hatI. e tAkAta jema saunuM dhyAna dore cheH " jyAM sAdhAraNa janatA paNa vyavasthita thaI. bIjA sAdhu-samAjamAMthI naSTa thaI, tema jana sAdhu-samAjamAMthI rahI che, tyAM sAdhusamAja, jenA upara netRtvane beja che, teNe paNa naSTa thaI. chellA pacAsa varSane ja itihAsa che. dezamAM te vizeSarUpathI vyavasthita thavuM joIe. ApaNI pAchaLa te pragatine jI tANa caDate hato; sAmajika sudhArAonI bhUkha Udha. dezanI AmajanatA-meTo bhAga anusarI rahyo che." TUMkA vakata- ' DatI jatI hatI; vaijJAnika dRSTi khIlatI jatI hatI; A sarvanA bhemAM banne mahaMtoe paristhitine yathAtatha samajAvI dIdhela che. sAdhu-saMsthA para jANe ke kazI ja asara na hatI; UlaTAnuM' sAdhusaMsthA-jenuM pANI paNa na hAle e prakAranI che. keTalIka vakhata ema jaNAtuM hatuM ke, sAdhu-saMsthAo pIchehaTha paristhiti temAM tAtkAlika A parivartana thavAnI kAraNa e paNa che. ' karI rahI che ke zuM? keTalIka vakhata' vicArakene ema paNa lAgatuM 1. rASTranuM svAtaMtrya. atyAra sudhI sAdhusaMsthA dharmane nAme sarakAra : hatuM ke, samAjane bhArepa thatI jatI AvI ' sAdhu-saMsthAo pAse doDI jatI, ane viTAriyA rANIne DhaDhare AgaLa dharI | vahelAmAM vahelI take nAmazeSa thAya ne sArU. je sAdhu-saMsthAoe dhA nAkhatI ke, amArA dharmamAM hastakSepa na kare. paradezI , | eka samaye samAjane taMdurasta rAkhavAnuM kArya karyuM hatuM e ja sarakArane pitAnuM astitva TakAvI rAkhanAra vaLI e joItI hatI, _ . . sAdhu-saMrathAo prANuvihIna thaI gaI hatI, athavA thaye jatI hatI. ' eTale te sAdhu-vaga'ne saMtuSTa rAkhI dhamane baMdhiyAra thavI detA paraMtu AnaMdanI vAta che ke, rASTra svAtaMtrya meLavyA pachI. hatI. rASTra svataMtra thatA e vastu nIkaLI gaI. je dhama' ke : " " nikriya dekhAtI A sAdhu-saMsthAo para juvALanI asara thayo saMpradAya amudAyanI pragatimAM avarodha karatAM hoya temAM kAyadA dvArA - vagara rahI nathI. e sabhAmAM paNa saLavaLATa zarU thayo che. paNa sudhArA karye ja chUTako, nahi te rASTra ane samAjanA cakro kI bAjhI gayelI lIla nIce navAM pANInuM vaheNa zarU thayuM che. A thaMbhI jAya, aspRzyatA nivAraNa bila, harijanamaMdira praveza bila, eka zubha cihna che. joke je jhaMDapathI te sasthA para asara thavI jJAtibahiSkAra nivAraNa bila vagere bilanI sAme sAdhusamAje joItI hatI, e jhaDapathI nathI thaI. paNa sAdhu-samAja samayane dhamapachADA karI lIdhA, paNa paradezI sarakAra samakSa temane je pArakhavAnI tatparatA dharAvato thayo che e hakIkata ja AzAspada * pikAra saMbhaLAtuM hatuM, tenI semAM bhAMganI paNa asara prajAkIya ' ' che. A dRSTie vicAratAM A sAdhusaMdhe pasAra karelA karo. - sarakAra para na thaI, ethI temanI varSonI UMgha UDI. ', - ghaDIbhara AzcaryamAM mUkI de tevA che; ane prazna thAya che ke 2. jJAnanI abhivRddhisAdhu saMsthAnA sabhyonuM jJAna parimita Aja sudhI jaDa jaNAI rahela sAdhusamAje A TharAva pasAra ; hatuM; jyAre samAjanuM jJAna tulanAtmaka ane vaijJAnika dRSTivALuM thaye karyA che zuM ?' jatuM hatuM. sAdhuonA kathana upara je jUnI peDhIne zraddhA ane ' A adhivezanamAM gujarAtanA judA judA saMpradAyanA madha bhakti hatAM, te navAM jJAnathI samRddha yuvakomAM na hatAM. teo dareka che ane mahaMtoe bhAga lIdho hateA jaina samAjanA ' paNa keTalAka vAtane vaijJAnika dhoraNe cakAsyA pachI tene svIkAra karatA.' sAdhuoe saMdezAo dvArA adhivezanane saphaLatA irachI hatI ane te 'sAdhuoe paNa, chAne khUNe A vaijJAnika draSTine keLavavI zarU karI. sAmAnya , sacane karyAM hatAM. e dRSTie gujarAtanI judI, judI. sAdhusaMsthA ' 3. sAdhusaMrathAmAM nUtana lehIne praveza joke bahu ja ochA , ane tene sAre sahakAra maLyo gaNAya. jaina sAdhu saMsthAnA vicAraka yuvAne e sAdhusaMsthAmAM praveza karyo che, paraMtu chellAM thoDAM ja , 15 11** Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jaina tA. 15-3-50 varSamAM je je yuvAne dikSita thayA che, temAMnA AMgaLIne veDhe chellAM keTalAMya varSothI sAdhuonI sthiti anutpAdaka vargagaNI zakAya teTalAya vicAraka ane sudhAraka valaNanA che. A mAMnI ja rahI che. bhaNavuM ane bhaNAvavuM, vicAravuM ane upadeza vage meLavaNa jevuM kArya karyuM che. Apa, AtmAnuM hita sAdhI samAjane paNa utkarSa sAdha, A A sivAya paradezI mizanarIonI sajAga pravRtti, hindu vAto, phakata bhUtakALanI smRtirUpe rahI gaI che. vicAra ane stAnanA bhAgalA, trIju vizvayuddha vageree paNa sAdhasaMsthA para. AcArane keAI sumeLa nathI jaNAto. chellA cAra varSane pharI vaLelI rAkhane uDADI dIdhI che. A sarva asaranI kaika rASTrane itihAsa juo. gaNyAgAMThayA--AMgaLIne veDhe gaNI pratIti A adhivezane karelA TharAve parathI thAya che. je sAdhu- rIkA zakAya teTalA sAdhuo sivAya chappana lAkhanI A saMsthA A rIte vicAra karatI thAya te, karI eka vakhata. te pheje rASTra ane samAjanuM kayuM hita sAdhyuM che ? tenA samAjane upayogI saMsthA thaI zake vikAsamAM keTalo phALo Ape che? UlaTAnuM A chappana lAkhanI senAe samAjamAM taDa pADayA che, bhakato vadhAryo che, ' muMbaI sarakAre "dharmAdA TraDha tathA dhArmika saMsthAo" potapotAnI mahattvAkAMkSAe piSI che; pitapatAnAM pUtaLAM UbhA saMbaMdhI je kharaDe taiyAra karI prasiddha karyo che tene A adhivezane pasAra karele pahele TharAva AvakAre che. khUba ja karyA che; pAdUkAo sthApI che; ane mATInAM tIrtho khaDAM karyo che. ane badalAmAM ? samAjanA roTalAM vagaraparaseve khAdhAM che. svAmI AzcaryanI vAta che ke, je kharaDAe khUba khaLabhaLATa macAvyuM che, jenI. sAme geMDulakara samiti samakSa keTalAka pratiSThita gRhasthAe rAmakRSNa paramahaMsa, caitanya, dayAnaMda sarasvatI, sahajAnaMda, yazavijaya evA sAdhuo sivAya, koI paNa saMpradAyanI sAdhusaMsthA rASTra ane pratyAdhAtI jubAnIo ApelI che, e ja kharaDAne A sAdhusaMdha samAjanI sevAmAM teNe Apela phALAnI gaNanA karAvI zakaze ? AvakAre che, eTaluM ja nahi paNa tene svIkAre che. A saMdha svAmI rAmakRSNa paramahaMsanA sevake, chellAM paccAsa varSathI dukALamAM bila-kharaDAnA siddhAMtano virodha karatA nathI, yAne svIkAre che.' ke sukALamAM janatAnI sevA je dhagazathI karI rahyA che, e prakAje mahaMte A adhivezanamAM maLyA che temanI milakata nAnIsUnI ranI sevA bIjI kaI sAdhu saMsthA karI rahI che ?, haradArane meLe, nathI; chatAM samayane oLakhI teoe A TharAva karIne khUba ja kaMbhameLA. kArtikapUNamAnI yAtrA, dIkSA mahesA, annakuTa, ziSyaDahApaNabharyuM pagaluM bharyu che. jaina sAdhusaMsthA ane samAje te muMDananA uso, vagere sivAya sAdhusaMsthAnI kAvahI bhAna - A kharaDAne virodha karavAnuM cAlu ja rAkhyuM. che: "amArA yA prakAranI rahI che ? zrInAthadvArA ane kAMkarolImAM 14 vahIvaTamAM sarakArI DakhalagIrI na joIe; dharmAdA TrasTane hAtha na sekaDo rUpiyAne annanI pAchaLa kharca thAya; je bhagavAne vastro aDADe" teNe AvI bUmarANa macAvI dIdhI che, tyAre A mahatA ane te ThIka, paNa mukuTenI kalpanA nahi karelI tevA mukuTane sAcavavA sAdhuo kharaDAnA siddhAMtane svIkArI sarakArane sucana kare mATe uparathI kharca rAkhavo paDe; je bhagavAnanI pAse ApaNA che. sarakAre A kharaDAmAM TrasTanA vahIvaTanI mAtra AyiMka dRSTie rakSaNanI prArthanA karIe, temanI rakSA mATe ApaNe ja polIsa vicAraNA karI che, jyAre sAdhusaMdha sarakAranuM dhyAna dere che ke, paherI rAkhavA paDe. ane te phakata sAdhu-saMsthane upadeza dvArA ja mAtra Arthika vicAraNA ja zA sArU ? "sAMskArika dRSTie paNa bane ! sAdhuonuM mukhya kArya keLavaNI ApavAnuM; jemAMthI paNa A suvyavasthA karavAnuM vicAre." " sthAnane vahIvaTa eTale sthAnonAM vagara cUkave che. hiMdanI nirakSaratA dUra karavA sAdhusaMsthAe jo mAtra nANAM ke milakatane vahIvaTa nahi, paNa saMskAra tathA pracAranAM mizanarInA utsAhathI kArya zarU karyuM hota te, Aje e bhagIratha kendrone vahIvaTa, e dRSTine svIkAra karI, dhArmika saMsthAone kAryamAM saphaLatA maLI heta. jApAnanA boddha sAdhuo cekhAne kahyuM saMskAranA kendra banAvI dezanA AdhyAtmika ane naitika jIvananA paNa binajarUrI rIte veDaphAvA nathI detA; mahenata karyA vagara khAvAne vikAsamAM sAdhusamAjanI sevA kaI rIte lai zakAya tene paNa nathI icchatA: ApaNe tyAM evI mane vRtti keTalA sAdhumAM ? pachI vicAra karo" A mATe mAtra bhalAmaNu ja nathI karI, pazu adhive. aMgreja sarakAre ' pAgalakhAnAnAM pAgale, vezyAe, bhaTakatA zane rastAya batAvyuM che : "saMskAra ane bhAvanApaSaka kendro bhAmaTA, bhikhArIo ane sadAvrata upara nabhanArA vagere nA samI AvI saMsthAone vahIvaTa udAra matavAdI sAdhuo AnA vahIvaTa udAra matavAdI sAdhuo sAthe temane gavAne ziraste pADaye temAM khoTuM zuM che ? samAja tema ja gRhastho mAraphata thavuM joie,' eTale ke cerITI kamizaH ' je sAdhuone poSe che, ane kSe che tene badale sAdhusamAja kaI naranI nimaNuka barAbara nathI. eka dRSTie vicAratA vAta sAcI rIte Ape che? chatAM je sAdhusaMsthA saMgaThita thatI hoya, ane paNa che ke, cerITI kamizanara e ja sarvasattAdhIza thavAno ane potAne tema ja bIjAne upayogI thavAnI vRtti keLavAtI hoya kamiTInA sabhya tene prasanna rAkhatA thavAnA. atyAre maMdira ke te " sAdhu " tarIke alaga gaNavAmAM vAMdho na hoI zake. eka rIte dhArmika saMsthAnA pUjArIne ke purohitane prasanna rAkhavo paDe che, samAjanI te pAyArUpa saMsthA hatI, ane haju dhAre te thaI zake tene badale A navA prakAranA pujArInI pUjA karavAnuM pachI zarU tema che. E - thaze. sAdhusaMsthA kahe che, sAdhuone paNa samitimAM rAkho ane "bhikSa" ane "bhikhArI 'mAM bheda che ja, paNa chapana " teya udAra matavAdI-rUDhicusta nahi. enI asara paNa sAthe jaNAvI lAkhamAMnI meTI saMkhyA bhikhArI tarIke ja jIvI rahI che. che , dIdhI che: "sAmAnya janatAmAM je vahema utpanna thayA che ke sarakAra zrI kizoralAla mazarUvALAe eka sthaLe kahyuM che ke, A che. zamiMka nANuM laI levA mAge che te dUra thaze." ajJAna prajAne hita, bemAM have bheda ja nathI rahyuM. bannenuM dayeya eka ja di. * dharAvate vaga je rIte samajAvI rahyo che, ane "dAnane pravAha rahyuM che-sahelAIthI AjIvikA nabhAvavI. bhikhArI bhIkha mAgIne sukAI jaze' evI bIka batAvI rahyo che, te A sucananA nabhAve che; bhikSuo daMbha karIne. pahelAnAM bhikSuo aparigrahI - svIkArathI dUra thaI zake tema che. hatA; saMyamI hatA. AjanA bhikSuoe milakata UbhI karI che; bIjo TharAva sAdhuonI vasatI gaNatarI saMbaMdhI che. TharAvamAM ane korTa sudhI jAya che. amadAvAdanI jJAnazALA khAlIkhama paDI sAdhuoe pitAne "anutpAdaka varga ' nIce pitAne gaNavAne badale rahe te paNa teno upayoga na thaI zake; bIja gaccha jaina sAdhu sAdhu nA alaga khAnAmAM judI gaNatarI thAya evuM icchayuM paNa tyAM UtarI na zake; DahelAnA upAzrayamAM e mATe keTa sudhI che. trIjA TharAvamAM " sAdhu" ane "bhikhArI' vacceno bheda javuM paDe. DAkoramAM maNanA hisAbe vadhatAM dUdhano geraupayoga thAya, sapaSTa karyo che. paNa dikSita brahmacArI sivAya, zALAnA brahmacArI bALakane te dUdha na * - tama che, * * Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. .15-3-50 zuddha pivADAya; vaDatALa jevA mA~diramAM seMkaDa sAdhue khAipI paDayA pAtharyAM meAja kare; A badhAM kai jamAtanA bhikSue? jIvananI sagavaDA ane jIvananAM bAhya Anada e ja temanAM dhyeya : temane sudharelA bhikhArI kahI zakAya. have te! mahenata vagara reTI nahi e sutrane bhikSue pacAvavu' joie. ' samartha mA vamAthA ' kathana pAchaLa bhaga| vAna mahAvIrane kaye| Azaya haze te paNa vicAravu jo+-e. sarakAre AvA ' anutpAdaka vaM' ane ' bhikSu ' vaga' para vahele ke 'mADe niyamana mUkayA sivAya chUTakA nathI. je bhikSu sa`skArI hai!i samAjanA AdarapAtra, samAjane sAMdhA sevaka tema ja sa'skAra ane ucca bhAvanAnA poSaka hAya tenI ja gaNatarI sAdhu,' tarIke thavI joie. sAdhusaMdhanA A traNe TharAve para sarakAre zAMtathI vicAraNA karavAnI jarUra che; A sUcanAne AvakArI-satkArI sAdhusa sthAne UMcI sapATIe lai jai zakAya tema che, je kAya sarakAra kAyadAthI nahi karI zake, e kAya' sAdhusaMsthAnA sahakArArA tAtkAlika thaI zakaze. eTale A sadhe karelA upayAgI sUcanA svIkArI rASTra tathA samAjanA dhaDataramAM A saMsthAnA phALA levA yeAgya che. cethA TharAva dareka sa'pradAyane, pramANuita, dikSita sAdhuonI telavahI rAkhavA, tathA te noMdha pramANe dareka sAdhune paricayapatra ApavA tathA sarakAramAM mAnya karAvavA Agraha kare che, anya saMpradAyanI sAdhusaMsthAnuM baMdhAraNa DhIlu che, ethI A sUcanA temane mATe yegya haze. paraMtu jaina sAdhusa'sthA mATe A Agraha vadhAre paDatA che. jaina sAdhusa sthAnuM baMdhAraNa mULe kaDaka ane zista mAganArU che. ekavihArI sAdhune A sasthAmAM sthAna nathI. tenA niyamo bhalabhalAnu pANI rAtre tAM che; chatAM kSita sAdhuonI temAM jaina samAja rAkhe e agatyanu khar pAMca, cha ane sAtamA TharAva sAdhu-saMsthA mATenAM sUcanA che. A sUcatA samayana pAkhyAnuM nizAna che. AThamA TharAva pazu dhyAna kheMce teve che. ' aMgrejI hakumata daramiyAna dhAmika saMsthAnI sthAvarajaMgama milakatAnI mAlikI peAtAnI hAvAnI mAnyatA je te saracAnA adhyakSA sevatA thai gayA che. (je pahelAM kadI naheAtI)' AthI * A aniSTamAM 'thI athavA A saMdha dareka dhArmika sthAnapatine namratApUrNAMka prArthanA kare che ke potAnA vahIvaTa tema ja kabajA taLenI saMsthAe tathA te aMgenuM sa* kAMI samasta sAnana dharmIonA lAbhAthe je te sauMpradAyanI mAlikIkajAnu che ane te tenA svata Mtra, rakSaka ane vahIvaTadAra che, avu jAhera kare. ' ... atyArasudhI dhArmika TrasTo ane milakatenA gerarItie thI vahIvaTa thai rahyo che, enI sAdhusaMsthA ja saMkhUlata Ape che; ane te sAthe cetavaNI Ape che; paraMtu tene vahIvaTa zA upayoga mATe thavA joie, tenu spaSTIkaraNa A TharAvamAM nathI. sArAya adhivezana para najara pheravatAM sAdhusamAja have jAgRta thayA che; tenI ALasa UDavI zarU tha che, enAM emAM eMdhANu che. A cihno sAdhusa'sthA mATe ane samAja mATe zubha che. AmAM jaina sAdhusasthA kayAM, e prazna tarata UbhA thAya che dilagIrI sAthe kahevu paDe tema che ke, A sAdhusaMsthAthI te kayAMya hajI dUra che. peAtAnI smRti e dhaDAvavI, bhakatA pAse sAcA 'meAtIe svAgata karAvavuM, mAtra gujarAtanA zaherAnAM upAzraye!mAM rahI. aMdhabhakatA vadhAravA, samAjanA paisAnA varagheADA, pratiSThA vageremAM durUpayAga karAvavA AdimAMthI haju te U~ce Avela nathI. na 183 . * mahAvIre prarUpela '. purUSArtha''mAM nahi, paNa kramamAM tene ananya zraddhA che. vicArakA tene jAgRta karavA game teTaluM kare teAya tenu pANI hAle tema nathI. eTale jyAre kALanI nAkhata bAjaze, tyAre tenI UMdha UDaze; tyAre te jAgRta caze, ane tyAre kadAca dhaNu mADu' thayuM haze. 1 . Aje te te kAyaranI ahiMsA 'ne vITI, pramAdI avasthAmAM paDela che, tene kALanA paDadhA jeTalA vahelAM saMbhaLAya, teTalu', janasamAjatuM vadhu ujjavaLa bhAvi che.. jaina sAdhusa sthAe jIvavu haze teA kALate eLakhyA sivAya, kALane pAraMkhyA sivAya cAle tema nathI. eka samaye jana jyeAtidharA yugane sajatA hatA; Aje yuga sajavAnI tenAmAM tAkAta nahAya tepaNu, yugane samajavAnI ane anusaravAnI zakita meLave eya agatyanu che. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha mAnavasvabhAvanI A te kevI vikRti ? keTalAka samaya pahelAM veAzIjhanathI AveluM eka tAra ahIMnA sAmayikAmAM pragaTa thayA hatAH " ahIMnA eka ja*galI jAnavaronA pradaza namAM eka jabaradarata kALA dIpaDA ane 291 ratalanA gerIlA vacce yuddha geADhavAmAM AvyuM hatuM, ane A yuddha jovA mATe 400 prekSakA ekaThA thayA hatA. je pAMjarAmAM dIpaDe hatA te pAMjarU khelavAmAM AvatAM dIpaDA sAme UbhelA gerIlA upara kUdI paDaye ane banne vacce be kalAkathI vadhAre samaya sudhI yuddha cAlyu. dIpaDAe gerIlAnA jamaNA hAtha teADI nAMkhyuM ane peAtAnA zikAranA bhAga anela gArIlAne cAtaraph nahArathI vIMdhI nAMkhyA ane agaupAMga teDIne cAvavA lAgyA, gArIlAnI vedanAnI cIsA ane dIpaDAnA AkramaNu-AveganI khUmA eka mAilathI vadhAre dUra sudhI saMbhaLAtI hatI. khAkhare AsapAsanA anucarAe gerIlAne baMdukathI ThAra karyAM. tyArabAda dIpaDA ahIMthI tahIM ghumavA lAgyA ane tenA dhAne malamapaTA karavAnA prayatnene sAmane. karavA lAgyuM. ' tA vaNuMna vAMcatAM kAi paNa dayAprerita mAnavInA dilamAM dhRNA jugupsA pedA thayA vinA rahe tema nathI. AvAM yuddhone goThavavAmAM Ama eka baLavAna prANI, pramANamAM bIjA niSphaLa prANInA jIva le te jovAmAM, tenI vedanAnI cIseA sAMbhaLavAmAM ekaThA thayelA prekSakAne kema AnaMda AvA haze e ApaNI kalpanAmAM AvatuM nathI. sudhArAnI uccatama kATie paheAMcyA hAvAnA dAvA karatI prajAnu A navu" jaM galIpaNuM nahi, te khIjuM zuM samajavu ? vastusthiti ema che ke A asAdhAraNa vikRtinuM. eka dRSTAMta che, paNa hiMsaka draSya jovAne AnaMda mAMnava prakRtimAM ka kALathI vyakata thatA jovAmAM Ave che. khe kukaDAnI laDAi, e AkhalAnI sAThamArI, eka madamasta AMkhalAne AsapAsanA anucaranA bhAlAethI kalAkanA kalAka sudhI vIMdhAtA, lAhIluhANu thatA jove ane mANavA AvA jAhera samAra'bhA deza dezanI prajAmAM gehavAya che 'ane moTI sakhyAmAM loko jovAne bhegA thAya che. AnA atha' ja eTale ke je sabhyatA sAMrakAratA, mAnavatA, dayALutAnI ApaNe vAta karIe chIe ane je viSe ApaNe gaurava cinhavIe chIe tene kharA raga A pazune lAgyuM nathI. A satya hakIkata ApaNe upara varNavyA tevAM jAhera pradaza nA dvArA najare nihALIe chIe. mAnavIprakRtine, dayAne ahi'sAne sAcA ane sudRDha sakAra ApavAnuM kAya' hajI aneka a'zamAM adhUrU' ja che, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 184 prabuddha jaina tA. 15-3-50 mahAgujarAta sAdhusaMghe pasAra karelA TharAvo L[ tA. 31-12-49 nA rAja ThAkora mukAme mahAgujarAta sAdhusaMghanuM bIjuM adhivezana maLeluM. A saMghe pasAra karelA aDhAra harAmAMthI agatyanA ATha Dara zabdaza: nIce ApyA che. - --saMpAdaka 1. TharAva 1. muMbaI saskAranA (mulkI khAtAnA ) TharAva naM. TharAva 3. A saMdha cheSaNa kare che ke sAdhu 'mikSa " che, .C 58/46 tA. 15 mI jAnyuArI 1948 anusAra "dharmAdI paNa "bhikhArI' nathI. aMgrejImAM mULa vicAra karI tenuM bhAratIya ' TrasTa tathA dhArmika saMsthAo" mAM gerarItio gelamAla tathA bhASAmAM bhASAMtara karavAnA rivAja mAMthI je aneka gerasama ja tema ja khAmI jaNAtI hoya tenI suvyavasthA karavA mATe kAyadAne je kharaDA aniSTa utpanna thAya che temAMnuM A eka che. sAdhu "bhikSu' che, taiyAra karI tA. 16 julAI 1948 ne sarakArI gejheTamAM prasiddha paNuM "bhikhArI 'nathI. "bhikSa' saMskArI hAi sanmAnanIya, karyo che, te viSe mahAgujarAta sAdhu-saMdhanuM maMtavya ane abhiprAya nIce mujaba AdarapAtra, samAjane sAdhe sevaka tema ja saMskAra ane ucca bhAvanAne piSaka che. "bhikhArI " asaMskArI hoI upadravakArI (ka) A saMdha bila-kharaDAnA siddhAntano virodha karate nathI yAne svIkAre che chatAM temAM nIce pramANe pheraphAra ke umero karavA samAjamAMthI TALavA jevuM aniSTa che. sUcane AgaLa dhare che. saMdhatI sUcanAo mAtra hiMdu TharAva 4. dareka saMpradAyanA mukhya cAlakone saMdha namrabhAve dhArmika saMsthA mATe ja che. prArthanA kare che ke, pitA potAnA saMpradAyanA pramANita, dikSita () tapAsasamiti nImatI vakhate AvI saMsthAonI suvyavasthA . sAdhuonI seMdhavahI rAkhavI tathA te neMdha pramANe dareka sAdhune Arthika tema ja sAMskArika ane daSTie karavAnI bhalAmaNa paricayapatra ApavAM tathA sarakAramAM te mAnya karAvavuM jethI ThekANa sarakAre karelI che; jyAre kharaDAmAM kevaLa Arthika dRSTie vinAne sAdhuvezadhArI bhikhArIvaga alaga paDI zake, sAyA ja vicAra karyo che. sAdhune sahelAIthI eALakhavAnuM sAdhana thatAM sAmAnya vargamAM te (ga) sthAne vahIvaTa eTale sthAnamAM mAtra nAthAM ke milakatano pratiSThA pAme. cAlu dezakALamAM A rIta aMgIkAra karavI ucita che. '' - ' vahIvaTa nahiM paNa saMskAra pracAra tathA prasAranAM kendrone vahIvaTa. eve A saMdhino abhiprAya che. e dRSTine svIkAra karI dhArmika saMsthAone saMskAranA kendro 1 TharAva pa, dareka saMpradAya ane temanA sAdhuo pratye . banAvI dezanA AdhyAtmika ane naitika jIvananA vikAsamAM paraspara mAna tema ja saddabhAva tathA samabhAvanI vRtti keLavavI sAdhusamAjanI sevA kaI rIte laI zakAya tene paNa vicAra temAM sAdhutAnI zobhA ane siddhi che ema A saMdha mAne che karavuM joie. tene ' amalanI zarUAta karavAnu (dha) kharaDAmAM je bhalAmaNa karI che tenAthI tapAsasamiti (ka) harakeI saMpradAyanA sAdhu sAmA maLatAM gyatA pramANe nImatI vakhate sarakAre rAkhele uddeza bara AvI zake tema paraspara vaMdanA karavI ane saMparka sAdho. ' lAgatuM nathI. (kha) anya saMpradAyanA sAdhuone pitAnA sthAnamAM AvakArI, 3) saMskAra ane bhAvanAne poSaNa ApanAra kendro samAna AvI rahevA UtaravAnI sagavaDa ApavA dareka saMpradAyanA sAdhumahAsaMsthAone vahIvaTa mAtra eka sarakArI khAtu UbhuM karI tmAo tathA gRhasthane bhalAmaNa kare che. temAM je saMpradAyanuM tene hastaka mukave te ucita nathI. paraMtu saMskAra ane bhAvanApreSaka kendro samI AvI saMsthAone vahIvaTa tathA sthAna hoya te saMpradAyanA niyamonuM pAlana atithi sAdhu niyamana sthAnika svarAjyanI saMsthAonI mAphaka janatAnA tema ja gRhasthAe karavuM joIe ane koIne aDacaNarUpa " pratinidhio (udAramatavAdI sAdhuo tema ja gRhastho) - ! na thavAya tenI kALajI rAkhavI joIe. bhArata thavA goThavaNa thavI joIe, tema thavAthI ja sAdhuvaI" TharAva 6. A saMdha janasamAjanI sAMskRtika ane sAmA 'jika abhivRddhi mATe ja che. bhinnabhinna rAjakIya pakSonI (koMgresa, tathA AmajanatAnI sahAnubhUti sarakAra meLavI zakaze, | hatu ane taMtra vadhu kAryakSama thaze tema ja sAmAnya janatAmAM samAjavAda adi) pravRttio sAthe tene saMbaMdha nathI. je vahema utpanna thayA che ke sarakAra dhArmika nANuM laI ' TharAva 7. A saMdha janasamAjane Agraha kare che ke, levA mAge che te dUra thaze. deza, kALa, pAtratA joIne ja dAna kare. , (ca) uparokata kAraNone lIdhe ja A saMdha bhalAmaNa kare che ke adyatana samayamAM sAdhusamAja pratye je dhRNAtmaka dareka sthAnanI tapAsa mATe esesarsa nImavAnI paddhati bhAvanA sAmAnya rIte jovAmAM Ave che, tenA mULamAM vivekahIna rAkhavAne badale madhyamAM eka sthAyI salAhakAra samiti (udAra ' dAnanI prathA ja mAtra che evuM A saMdhanuM mAnavuM che. matavAdI sAdhu tema ja gRhasthanI), nImavI tathA vahIvaTanI ga TharAva 8, aMgrejI hakumata daramiyAna dhArmika saMsthAnI suvyavasthA mATe uparanA dhoraNe bIjI prAdezika samitio sthAvarajaMgama milakatanI mAlikI pitAnI hovAnI mAnyatA je te -ja, nImavI. saMsthAnanA adhyakSA sevatA thaI gayA che. (je pahelAM kadI nahotI.) . () pablika-jAhera zabdanI vyAkhyA evI spaSTa thavI joIe tema ja aMgrejI rIta rasamene kAraNe sAMpradAyika paMcAyata nirbaLa ke jethI pAchaLathI liTigezanamAM UtaravA ane saMsthAonAM banatAM keTalAMka svecchAnusAra adhArmika ke dhama' virUddha kAryomAM nANu barabAda thavA saMbhava na rahe. tene vyaya karatA thaI gayAnA dAkhalA jovAmAM Ave che tema ja . . TharAva 2, dezanA atyAra sudhInA janA', vastIpatrakamAM sarakArI daphatare noMdhAyA che. pariNAme janatAmAM sAdhuo ane sAdhuonI gaNatarI , anutpAdaka varganA mathALA nIce jelanA * * dhArmika sthAna tarapha arUci pedA thaI rahI che te eTale sudhI ke gunegAra kedIo, pAgalakhAnAnA pAgale, vezyAo bhaTakatA bhAma * sarakAra tenA niyamanA kAyadA karavA prerAI che. A aniSTamAMthI - TA, bhikhArIo ane sadAvrata upara nabhanArAo vagerenI sAthe ' gaNavAne zirasta aMgrejI amalathI pace che, ane te rIte - bacavA A saMdha dareka dhArmika sthAnapatine namratApUrvaka prArthanA kare che ke pitAnA vahIvaTa tema ja kabajA taLenI saMsthAo tathA te chappana lAkhanuM tiraskAraNiya saMbadhana tene caTADavAmAM AvyuM che.' aMgenuM sarva kAMI, samasta sanAtanadharmIonA lAbhAthe je te A saMghanA maMtavyAnusAra A prathA samAjanA dhama, nIti ane sadAcAranA parama Avazyaka vagane ghora anyAya kare che te pradAyanI mAlikIkabajAnuM che ane te tenA svataMtra rakSaka tema ja sAdhuonI sAcI saMkhyAno khyAla ApatI nathI tethI ane vahIvaTadAra che, evuM jAhera kare. tema karavAthI ja pitAnI navI vastI gaNatarImAM sAdhusamAjanI sAdha' zirSaka nIce che tema ja samasta sAdhusamAjanI tathA sanAtana dharmanI pratiSThA alaga gaNatarI thavA jarUrI prabandha karavA A, saMdha bhArata vadhaze ane dhArmika saMsthAonuM rakSaNa thaI tenI abhivRddhi thaze, sarakArane vinaMti kare che. - e A saMdhano daDha abhiprAya che, - ' se. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 : marI ), tArA koma * * *' * "'''* * * * * * * - tA. 15-3-50 jaina-darzanane abhyAsakramamAM sthAna maLavuM joIe [hiMda, barmA ane milananI yunivarsiTIo mATe eka "AMtara- darzana ane sAhityanA abhyAsa mATe nedhavAlAyaka uttejana ApI yunivarsiTI' borDa racAyuM che. A be ucca keLavaNInA abhyA- zakayA nathI. sakrama aMge saMyukata vicAraNA kare che. tenA pramukha tathA sabhyone kalakattA, muMbaI ane banArasanI yunivarsiTIoe A saMbodhIne jaina-dazananA abhyAsIoe eka vijJaptipatra mekalela abhyAsanuM mahatva pichAnyuM che; pitatAnA abhyAsakramamAM thoDuM che. A vijJaptipatra hiMda, barmA ane silonanI yunivarsiTIonA mahattava ApyuM paNa che; ane tene lAbha paNa levAva che. A upakulapatione paNa mokalAyu che. banArasa hiMdu yunivarsiTInA vAtane ame AbhAra sAthe svIkAra karIe chIe, muMbaImAM meTrikamAM keTalAka adhyApako tathA keTalIka jaina saMsthAonI pramukha vyakita- ane ucca keLavaNamAM ema. e. sudhI ardhamAgadhIne aicchika ee tenA para sahI karI che. A aDhAra sahI karanArAomAM viSaya tarIke sthAna maLyuM che, ane je saMkhyAmAM vidyArthIo tene mukhya akhila hiMda jana esesiyezana-vardhAnA pramukha zrI RSabhadAsa lAbha laI rahyA che te AzAjanaka che. "baMgALa saMskRta esesarAMkA, banArasa hiMdu yunivarsiTInA saMskRta ane pAlInA adhyApaka yezana' hastaka thatI parIkSAomAM janavyAkaraNa ane nyAya De. pI. ela. vaidya, AcArya zrI kailAsacaMdra zAstrI, zrI dalasukha samAveza karavAmAM Ave che, ane dara varSe vidyArthIonI sArI mAlavaNiyA, vagere mukhya che. A vicArakoe je rIte prazna evI saMkhyA teno lAbha le che. kalakattA yunivarsiTIe hiMdanI raju karyo che, tenA para najara nAkhatAM prathama dRSTie temAM bIjI darzanapaddhattio sAthe jaina darzanane paNa acchika viSe saMkucita dRSTi jaNAya; paraMtu A sahI karanArAomAM jainetara tarIke sthAna ApyuM che, ane ghaNA jaina-jainetara vidyArthIo vidvAne che; eTaluM ja nahi, teo bhASAzAstrI, darzanazAstrI ane svecchAe A viSayane pasaMda kare che. ghaNA vidyArthIoe ucca prAcIna hiMdanI saMskRti ane itihAsanA abhyAsI che. jaina ane DIgrI meLavavA mATe jaina darzana para saMzodhana karyuM che, ane baddha saMskRtine abhyAsanI dRSTie, teNe hiMdanI saMskRtimAM potapotAnA saMzodhana mATe hiMda ane hiMdanI bahArathI paNa khUba apela mahatvanA phALA viSe saMzodhanAtmaka abhyAsa thavAnI jarUra che prazaMsA meLavI che. banArasa hiMdu yunivarsiTIe hiMdanI bIjI ja; ane te mATe yunivarsiTIe ardhamAgadhI ane pAlI bhASAne darzanapraNAlIo sAthe jaina darzanane paNa aicchika viSaya tarIke bIjI bhASAo jeTaluM ja mahattvanuM sthAna Ape e Avazyaka che. pasaMdagI ApI che, ane sAthe sAthe pauvaMya abhyAsakramamAM paraMtu e tarapha keTaluM durlakSa apAI rahyuM che ane jyAM durlakSa tenI "cera" paNa sthApI che. tyAM keTalAka abhyAsI vidyArthIo . nathI apAyuM tyAM kayA kayA prakAre tene uttejana maLyuM che tene che, jemaNe potAnA saMzodhananA viSaya tarIke, "jaina darzana ane A nivedanamAM TUMka ItihAsa che; ane chelle keTalAka upayogI pasaMda karela che. hiMdI saMskRtinA abhyAsa mATe jANItuM jUnAmAM sUcane che. A sUcanamAM, mAdhyamika zALAomAM bIjI bhASAo jAnuM kendra, banArasanI sarakArI saMskRta kaleje paNa jina darzanane sAthe ardhamAgadhI ane pAlI bhASAnI ecchika viSaya tarIke dareka abhyAsakramamAM yogya sthAna ApyuM che. jayapura saMskRta kaleje yunivarsiTIe sagavaDa karI ApavI joie," e sucananI jarUrata paNa pitAnA hastaka levAtI saMskRta parIkSAomAM tene samAveza hatI. yunivarsiTInuM A viSaya pratye "sAvakI mA' jevuM valaNa rahyuM che ane kayAM sudhI haju raheze te kahI zakAya nahi. game tema AthI ame namratApUrvaka vinaMti karIe chIe ke, hiMda, paNa A vidvAnoe je avAja uThAvyA che, te samayasara che- bama ane silenanI yunivarsiTIonAM abhyAsakramamAM jaina darzana sAMpradAyika dRSTie jarA paNa nahi; paraMtu sAMskRtika dRSTie. ane ane bauddha dazanane sthAna maLe. bauddha rASTromAM paNa jaina darzanane . tethI sattAdhArIonuM A hakIkata tarapha dhyAna doravA mATe A abhyAsamAM viziSTa sthAna maLavuM joIe; kAraNake A bane , vidvAne abhinaMdanane pAtra che. A AkhuMya nivedana aMgrejImAM che, pravAha vacce paraspara vicAronI Apa-le ane asara puSkaLa thayAM * paNa tene anuvAda nIce ApavAmAM AvyuM che. che. ekanA abhyAsa vagara bIjAne abhyAsa adhUro gaNAya. --saMpAdaka ] AthI ame nIcenAM sucana karavAnI rajA laIe chIeHame judI judI saMsthAonA ane hiMdI saMskRtinA judA 1. jaina darzana ane baddha dazanane hiMdustAnanAM bIjA judA pravAhanA abhyAsIe, ApanI vicAraNA mATe nIcenI dazananI sAthe abhyAsakramamAM sarakhuM sthAna maLe. hakIkata sAdara raju karIe chIe.. 2. prAkRta ane pAlI bhASAne badhI parIkSAomAM aicchika hiMdanI saMskRtinA mukhya mukhya pravAhamAM jaina saMskRti e vidhya tarIke ane "ema. e.'mAM pUrNa viSaya tarIke svIkArAya eka mukhya pravAha che. tene ApaNuM sAMskRtika vArasAmAM gaNanA 3. jaina sAhityanA AdhAre aitihAsika anveSaNune uttejana ' pAtra phALe che. hiMdI saMskRtinI evI eka paNa zAkhA nathI apAya, jenA upara A saMrakRtie amUlya graMthe ApyAM na hoya. zi95 4. prAcIna hiMdane ItihAsa ane saMskRtinA abhyAsakramamAM ane sthApatyanA apratima namUnArUpa jaina maMdira ane mUrti e jaina zilpa ane sthApatyane eka viSaya tarIke svIkAra thAya. \" mATe hiMda khUba gaurava laI zake tema che. prAkRta ane ardhamAga- 5. bIja dharmazAstra sAthe jaina dharmazAstranI paNa aicchika dhImAM racAyela jaina sAhitya bhASAzAstrIo mATe khUba agatyanuM pasaMdagI hoya; ane che. prAcIna hindanI AmajanatAnA jIvananI temAM vizvasanIya neMdha 6. jyAM jyAM hoya tyAM tyAM pauvaMtya darzanazAstranA abhyAsache. jana dharma ane bauddha dharma ane hiMdI nyAyazAstranA madhyayuganA kramamAM, bIjA darzanazAstro ane dharmanA abhyAsa sAthe jana janaka che. jANItA vidvAnoe A bane dhame darzanazAstra ane | darzana ane jaina dharmanA abhyAsanI aicchika viSaya tarIke jogadharmamAM Apela phALAnI mukatakaMThe prazaMsA karI che. ' vAI hoya. , paraMtu kamanasIbI e che ke, A hakIkata hovA chatAM, tenA . amane AzA che ke, ApaNA dezamAM navA yuganA maMDANa tarapha durlakSa ja sevAyuM che. jJAnanI koI paNa zAkhA tarapha pUrvagraha sAthe, dareka prakAranI vicArasaraNIne tenA vikAsa mATe ekasarakhI rAkhyA sivAya jJAna prasarAvanAra ApaNI yunivarsiTIe mahattvanA taka ane protsAhana ApavAmAM Avaze jethI koIne kaMI prakArane kendrorUpa che; paraMtu game te kAraNe A kendro, haju sudhI jaina adeze rahe nahi. " Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 prabuddha jaina tA. 15-3-5. ' prajAghaDataranI vAta sAbune zekha ke DozInI hiMsA eka groka zilpInI vAta che. e eka pratimA ghaDI rahyo 'tame nahAvA ane hAtha meM dhevA sugaMdhI hamAma ke e koI te hatuM. jyAre pratimA pUrI thaI tyAre ene nirAMtanI nidrA AvI che sAbu vApare che. tame UMDA UtarIne jotA nathI eTale temAM rahelI gaI. e lAMbI nidrAmAMthI jayAre e jAge tyAre pote ja ghaDelI hiMsA dekhAtI nathI. eka vAra dakSiNa bhAratamAM pravAsa karatAM meM suMdara pratimAnI sAme e joI rahyo. ene Azcarya thayuM ? AvI eka suMdara nALayerInI vADI joI. tenI chAyAmAM meM be jhuMpaDIe? A suMdara pratimA koNe ghaDI haze !' moDe moDe ene sAMbharyuM joi. tyAM gaye. eka jhUMpaDImAM eka DozI hAMllImAM kaMIka ke, e to eNe pote ja ghaDI che ! paNa pachI e vicAramAM paDI rAMdhatI hatI. teNe cokhA rAMvavA caDAvyA hatAM. meM pUchaparacha karI gaH "A pratimAM ghaDanAro zuM huM haIza ? mArAmAM ATalI te tenI pAse khAvAne mAtra cekhA hatA ane te paNa rezananA cekhA hoi polIsa karI nAkhelA niHsaMva hatA. temAM nAkhavAnI badhI suMdaratA kyAM chUpANI haze? na chupANI heya te A ke I poSika vastu enI pAse nahotI. meM uparanAM nALiyera batAvI AvI kayAMthI ?" pUchayuM: 'A kema vAparatAM nathI?" DozI kahe: "e konTekTaranI e vicAramAM ne vicAramAM e UMDe ne UMDe Utarate gaye. vADI che ne te temAMthI amane levA na de." - emAMthI pachI e pUtaLAM ghaDana re zipI maTI gayeH pitAnI * vadhAre pUchaparacha karatAM DozI pAsethI jANavA maLyuM ke jAtane ghaDanAra zilpI thaI gaye, ane pitAnI kalAne jIvana tenA nAnapaNanA divasomAM AvuM duHkha nahetuM. te vakhate a daSTie samajato thayo. tamAma kalAne aMta jAta-ghaDataramAM rahyo jamInamAM badhI DAMgaranI yArIo hatI, ane jamIna e lokonI che. e je samaje che, te ja kalAnuM kharUM rahasya samaje che. pitAnI hatI. temAM teo DAMgara uparAMta zAkabhAjI vagere badhuM mAtra kalA ja nahi, mANasanI hareke dareka nAnI kriyA paNa eTalA pakavatAM ane khAIpIne sukhamAM rahetAM. tyAra pachI dhIme dhIme mATe ja che. e dRSTie te A AkhI sRSTi eka rIte kalAthI ja - garIba kheDUte pAsethI keie jamIna kharIdI lIdhI ane DAMgaranI bharapUra che, ne mANasanI hareka nAnI kriyAmAM paNa kalA ja vasI kayArIone badale nALiyeranI vADI karavAmAM AvI. rahI che. e kalAne mANasa samaje, mATe cheka nAnapaNathI eNe suMdara asuMdarano bheda samajavuM joIe. kalAnuM jIvanamAM sthAna meM gAmanA talATIne jaI pUchyuM ke DozI kahe che te e kharI rIte apUrNa khyAla che. mANasanuM jIvana kAM te kalAmaya kharUM che? teNe kahyuM, hA eka kaMpanIe tela ane sAbunuM moTuM hoya, athavA te e kAMI ja na hoya, eka satya zabdane suMdara rIte kArakhAnuM kADhayuM hatuM. temAM kAcA mAla tarIke khAMDIbaMdha nALiyera kahe e kalA ja che. sucine bhaMga na thAya tevI rIte cAlavuM joIe eTale garIba mANasane temanI jamInamAMthI haDaselI emAM paNa kalA che. A dezamAM jyAM kalA ne dhama--e bane nALiyeranI vADIo karavI ja paDe ne ? lagabhaga paryAya jevA zabdo manAtA hatA, tyAM Aje kalAne AmaprajAnuM piSaNa karanAra cekhAne bhege tamAre sudhI jIvanamAM sthAna apAvavA mATe AkAzapAtALa eka karavAM paDe che. sAbu banAvavAmAM Ave che. ApaNe sAbune zokha pUro karIe e ja batAve che ke, musalamAnonAM varSonA humalA ane aMgrejonI teTalA khAtara AvI keTalIye DozIone bhUkhe mAravAmAM Ave che. varSonI gulAmIe A dezanA AtmAne ja haNI nAkhe che. Aje vadhAre vyApaka rIte asara karI zake tevAM tamAma sthaLo A sAcuM arthazAstra che, pAThayapustakamAM bhale tema je A kalAnA punarUddhAranI tAttvika yojanA ghaDete emAMthI lakhyuM naheya paNa gAMdhIjInA vicAre samajIe te A ja kharU" karIne prajAmAM eka samartha prANa pragaTaze. ApaNI tamAmanI dRSTi arthazAstra che. ApaNe paNa sugaMdhI sAbuno zokha keLavIe guptayuganA bhavya AyaMjIvana upara kendrita thavI joIe. enI tyAre pelI bhUkhe maratI DezIne yAda karavI joIe. tenI ane bhavya praNAlikAne atyAranA yugaprazno sAthe ghaDIne, vizvane samarthana tenAM bALakonI hiMsA karavAnuM pApa sugaMdhI sAbu vAparanAzAMti Ape, e ApaNe saune prazna che. rAone mAthe che. . kumArApA atyAranuM vyavahArajIvana chetarapIMDI upara, nokarajIvana lAge [ 1chI agrimamA karela aka pravacana : 'harijana baMdhu'mAMthI ] upara, ane rASTrajIvana gupta, bhayaMkara zastronI taiyArI upara cAlI rahyuM che. enuM pariNAma sarvanAza vinA bIju kAMI ja na . (anusaMdhAna puSTha 179 nuM cAlu) e sarvanAzamAMthI UgaravuM hoya te ekaDeekathI navajIvana buddhipUrvaka vicAra karI, satya samajI, jyAM jyAM samAjane binaghaDavuM joIe. zALA mahAzALAo, nATakagRho, manoraMjana kAryakrama, upayogI ImArata caNAtI hoya, samAjanuM vibhAjana kare evI reDi uparanI vAto, lokameLAo, tamAma ThekANe e prajAghaDataranI vAtane pravRti thatI hoya, tene, vinayapUrvaka virodha kare che. evI dRSyivAna banAvavAmAM Avaze te ja A zakaya banaze. ApaNI pravRttine sAtha na ApavuM joIe; aTakAvavI joIe. pAse eke sthira daSTi nathI. ghaDIka A vAta sArI lAge ne ghaDIka zrI kAnajI muni samAja mATe lAlabattIrUpa che. temanI hayAtI pelI vAta sArI lAge evI asthira manodazAmAMthI prajAe bahAra bAda, jyAre ApaNe aikayanI vAta karIe chIe tyAre, teo nIkaLI jaine, potAnI eka vakhatanI bhavyatAne atyAranA yugaprazno samAjane zire eka no paMtha lAdatA jaze. je pitAne vicAraka sAthe zI rIte meLa meLavatI karavI, e ja kharUM yugadarzana che ne kahevarAve che teo, A pravRtti tarapha AMkhamiMcAmaNuM na karatAM e ja kalAdarzana paNa che. evuM darzana ja ApaNane prANavAna banAve. samAjanuM e tarapha lakSa kheMce. eTalI ya teNe samAjanI sevA karI dhUmaketu gaNAze. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla makamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAnaH sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' '1' ' zrI muMbaI jena cuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra rajInaM. bI 4ra66 prabuddha no taMtrI: maNilAla mekamacaMda zAha muMbaI : 1 eprIla 1950 zanivAra varSa : 11 aMka: 23 S 5 vArSika lavAjama 2 rUpiyA 4, rahada meM mArI pharaja adA karI che?' [26 jAnyuArI-prajAsattAka dine, hiMdustAnane ekeeka vartamAnapatre svAtaMtrya pUtio prakaTa karelI. muMbaIthI prasiddha thatAM 'TAImsa opha InDiyAe paNa AvI eka mAhitIthI tathA lekhethI samRddha pUrti prakaTa karelI. temAM AcArya zrI esa. ena. agaravAlane "Have I Done My Duty?" e zirSaka lekha prakaTa thayelaH tene zrI dhIrajalAla dha. zAhe karele anuvAda nIce ApavAmAM AvyA che. ApaNe paNa e lekha vAMcyA pachI ApaNI jAtane pUchIe ke, "meM mArI pharaja adA karI che?" -saMpAdaka ] seMkaDe varSanI rAjakIya gulAmI pachI hiMda prajAsattAka ApaNu jAhera jIvanamAM, lAMca, rUzavata ane pakSapAtanI bUma. banyuM che. mahAtmA gAMdhIjInA bhavya neve ane satya tathA hamezAM saMbhaLAya che, paNuM jarA paNa sudharavAnA avakAza sivAya ahiMsAnA zastradhArA meLavAyelA svAtaMtrya, sArAya vizvamAM hiMda dareka jaNa dharAI dharAIne sarakAranI, " mahAsabhAnI ane bIjI mATe mAna utpanna karyuM che; ane ghaNuMya deze daravaNI ane saMsthAonI TIkA kare che, ane A doSane bejo bIjAnA khabhA netRtva mATe ApaNA tarapha mITa mAMDI rahyA che. yuddha ane hiMsAthI para mUkI de che. ApaNuM sadbhAgye paMDita javAharalAla naherU, jagata trAsI gayuM che; ane trIjA vizvayuddhanA bhaNakArA vacce mAtra saradAra vallabhabhAI paTela, De. rAjendraprasAda tathA zrI rAjagopAlAcArI - mahAtmA gAMdhI zAMti ane preraNA mATe eka AzAnA kiraNarUpe jevI pratibhAsaMpanna ane prabhAvazALI vyaktio, netA tarIke hiMda dIvAdAMDIrUpa thaI rahyA che. pAse che. amerikA, briTana ke bIjA koI paNa dezamAM AvA viziSTa , audyogika kSetramAM, ghaNA dezone lAge che ke, mAyusajAtamAM ane sarvamAnya netA maLavA muzkela che. amerikana pramukha mi. chepravezI cUkelI aneka vikRtionA vyavahArU upayoga tarIke, gAMdhI herI draena nyurkanA lattAomAM pharavA nIkaLaze te ApaNA netA* vAdanA siddhAMta para racAyela arthakAraNanA vikendrIkaraNane siddhAMta onI jema janasamudAyane kheMcI nahi zake; ane vaDApradhAna mi. | agatyanuM che. rAjakIya vahIvaTamAM kArya karI rahelA pazcimanA eTalI 10 DAunIMga sTrITathI pArlAmenTa javA pagapALA jaze tepaNu , AgaLapaDatA vicArako vadhu ne vadhu spaSTatAthI mAnI rahyA che ke, . prazaMsakathI vITaLAI nahi jAya; paraMtu paMDita javAharalAla naherUne ( vizALa sahakArI dhoraNe racAyelAM ke manavelthanA aMga tarIke dilhInA koI paNa lattAmAM athavA bIje kayAMya janatAthI vIMTaLAI vaLelA kalpavA jarAya azakaya nathI. ' ': svAyatta zahera ane pitAno vahIvaTa pote ja karI rahelA gAmaDAM - omAM vikayita lokazAhInI racanA e agatyanI hakIkata che. rAjakIya svAtaMtraya. maLyA pachI aDhI varSe paNa, AvI umadA netAgIrI dezamAM hovA chatAM kema ApaNe esa. siddhio prApta naiitika ane AdhyAtmika sudhAraNAnA kSetramAM, sava' koie e" karI zakayA nathI ? A virodhI dekhAtA praznanuM kAraNa dUra zedhavA . ' e mAnya rAkhyuM che ke, jevuM sAdhana tevuM sAdhya. hiMsA ane javuM paDe tema nathI. cIna sahita pUrvanA mahatvanA rASTronI sAthe , yuddhanuM phaLa tenA jevuM ja AvavAnuM. AthI gAMdhIvAdano hiMda paNa vadhu paDatA vyaktitvavAda'nI dhUnathI pIDAI rahyuM che. satyAgrahane Adarza e "eTama bombanI sAme asarakAraka upAya ApaNe hamezAM ApaNA svArthanI vastuone vadhu paDatuM mahattva che. ' ' tarIke che. A dRSTie hiMdustAna sArAva jagatane deravaNI ApI ApIe chIe ane rASTranI jarUriyAta tarapha ochAmAM ochuM." che zake tema che; kAraNake jene ApaNe rASTrapitA kahIe chIe te ApaNe samAja taraphanI ApaNI pharajo ane javAbadArIo tarapha mahAtmA gAMdhIjIe ajoDa e sAMkArika vAra ApaNane dhyAna ApavAne badale, ApaNA hakko mATe vadhu bhAra daIe Apyo che. paraMtu prazna e thAya che ke, sAce ja, hiMda, tenA chIe. ApaNe vyakitaone vadhu mahattva ApIe chIe, ane * gurUne anusare che ke sArAya kAmanI sudhAraNA ane utkarSa tarapha jarA paNa nahi. ' ApaNe ApaNuM rAjakIya svAtaMtraya ahiMsaka zastradhArA , rAjakIya parAdhInatA ane gulAmInI sAMkaLa teDayA pachI paNa; . meLavyuM, paNa e ja ApaNe, ApaNuM svAtaMtrya sacavavA mATe lazka- sAmAjika bhAvanA ane jAhera javAbadArInI UNupane kAraNe ranI jogavAI karI rahyA chIe. joke, ApaNe A varSo daramiyAna hiMdustAna dezane joIe teTale utkarSa ane uti nathI thayAM. khAdI paheravAnI ane gRhaudyogane uttejana ApavAnI pratijJA laI Aje hindustAnamAM sAmAjika, Arthika, keLavaNIviSayaka rahyA chIe, chatAM svarAja meLavyA pachI hiMdanuM Arthika taMtra yuropa ane rAjakIya kSetramAM je sthiti pravartI rahI che tenAthI, lagabhaga amerikAnI vicArasaraNIvALuM ja rahyuM che. ApaNA navA baMdhAraNamAM, dareka jaiNa taddana asaMtoSa anubhavI rahyuM che. ApaNAmAM dareka vahIvaTI taMtranA mULabhUta siddhAMta tarIke grAma-prajAsattAke sthApavAnI jaNa sarakArI khAtAnI koI vyakitanI, mahAsabhAnI, athavA sthAicchA eka kalamadvArA jarUra karAI che, paraMtu rAjakIya sattAnuM nika saMsthAnI satata TIkA karI rahela che. dareka jaNe ema mAnI kandriyakaraNa karavAnI vadhatI jatI vRtti paNa eTalI ja spaSmAthI lIdhuM che ke dezanI atyAranI avanate dazA mATe pitAnA sivAya bIjI kalamamAM jaNAI Ave che. bIjA badhA javAbadAra che. ' , Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prazuddha jaina AnI sAthe mane, peAtAnuM gAma cheADI yAtrAthe nIkaLanAra dasa,mUrkhAenI jANItI vAta yAda Ave che. eka nadIne pAra karyAM pachI, teo peAtAnI sakhyA gaNavA lAgyA, dareka jaNa bIjAne gaNI petAne gaNavAnuM bhUlI javA lAgyA, AthI pariNAma e AvyuM ke dasane badale dareka jaNa navanI ja saMkhyA gaNI zakayuM. raDavAnu ane zAka karavAnuM zarU thayuM. A daramiyAna eka zANA mANusa tyAM thaIne nIkaLye. jyAre A mUrkhAne bhAra ne samajAvavAmAM Avyu te nava nahi paNa dasa che, tyAre ja tee izvarane AbhAra mAnatA gItA gAnAM ane nRtya karatAM AnaMdapUrvaka yAtrArthe AgaLa vadhyA. Aje hiMdarbho ApaNe sau vadhate ke oche aMze A murkhAone pA bhajavI rahyA chIe. javAbadArI ApaNe bIjA para cheDIe chIe, ane svasthatApUrNAMka A pradarzanamAMthI ApaNI jAtane alaga rAkhIe chIe, jo vyakitagata rIte ApaNe sau sajjana hAie te, samAjamAM A avyavasthA kyAMthI heAi zake? kAraNake chevaTe samAja pramANika ane kuzaLa gaNAvI rahela ApaNAmAMnA darekathI racAyelA che. jo dareka jaNa sajjana thavA ke pramANika thavAnuM nakakI kare; bIjAnI TIkA karavAnuM cheDI de ane potAnI nabaLASTa tarapha lakSa Ape te sAthe rASTra TUMka samayamAM jAhejalAlI ane sAMskAritAna zikhare pahoMce. nathI, amerikA ane yureApanAM bIjA dezamAM mahAna netA paNa nAgarika tarIke sajjana o-purUSo che. hiMdustAna pAse mahAna netAo che; paNu ajaDa nAgarika, jo ApaNI pAse mahAna netAenI sAthe sajjana strI-purUSa! hAta te hiMdustAna jaladI nazIkhavA ane aNumela tarkane deza banyo hata. tethI have AjathI ApaNuM sUtra A hovuM joie ke, me mArI pharaja adA karI che ?' AjathI ApaNuM rASTra AzA ane pratiSThAnA yugamAM praveze che. prajAsattAka hiMdu dareka zaherI pAsethI pUre pUrI sahRdayatA ane prAmANikatA icche che, A pavitra divase AnadAsavanI vacce cAle, 'ApaNe ApaNI jAtane A prazna pUchIe, 'me' mArI pharaja adA karI che ? jyAre vyakita parivatana pAme che, tyAre rASTra paNu parivata'na pAme che; jyAre rASTrA parivartana pAme che, tyAre vizva pazu. ane tyAre ja te jIvavA ceAgya bane che. prAsaMgika noMdha prajJAcakSu paMDita zrI sukhalAlajI A aMkamAM IjIptanA keLavaNI pradhAna prajJAcakSu * De. tAhA husena e ' viSe jANavA jevI mAhitI apAi che. A vAMcatAnI sAthe ja jaina samAjanA prakhara vicAraka ane sudhAraka paMDita zrI sukhalAlajI yAda Ave che. mAtra eka vakhata avAja sAMbhaLyA pachI varSo pachI paNa avAjathI pArakhanAra paMDita zrI sukhalAlajInA paricayamAM jee AvyA haze, temanuM mastaka thoDIka paLAmAM ja temanI pAse namI javAnuM. pAradarzaka vicAradhArA, sukSma dRSTi, tulanAtmaka abhyAsa ane UMDuM avagAhana ane nirIkSaNu; jarA sarakhI paNa sAMpradA yikatA nahiM, ane nirbhika. jaina samAjanA AMgaLIne veDhe gaNI zakAya teTalA vidvAne, temAM paMDitajInuM sthAna agrima kahI zakAya. DaoN. tAhA husena enI sAthe aneka rIte temanI sarakhAmaNI paNa thai zake tema che. sAmAnya jIvanamAMthI prakhara paDitAi sudhI vikAsa, banne keLavaNIkAra, bannenA cekasa prakAranA rAjakIya vicAro, ane banne akhaDa abhyAsIe. phera mAtra eTalA ke eka vyakitanuM tA. 1-4-50 ijiptanI sarakAra ane prajA kadara karI tene keLavaNIkhAtAnu' tara sAMpe tA khIjI vyakita tarapha marakAra te ThIka, paNa jaina samAjanI paNa draSTi nathI.. / gAMdhIjIe sthApelI gujarAta vidyApIThanA purAtattva ' vibhAganA mukhya sa`zodhanakArAmAMnA eka; banArasa hiMdu yunirvAsa - TImamAM jaina-cera 'nAAcAya', bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhIjInA vicAronA mana ane vivecaka, Da. sa pallI rAdhAkRSNana pachI "danA darzanazAstrIomAM AgaLa paDatu sthAna dharAvanAra paDitazrI sukhalAlajI Aje amadAvAdamAM, A umare paNu adhyayana--adhyApananuM ja kAryAM kare che. temanI pAse evAM sAdhanA nathI, niha te kadAca--kadAca teo nirakSaratA-nivAraNanI kAya'vahImAM mukhya kArya kartA hAta. e sAdhanA ane vadhumAM taka samAje temane ApyAM nathI; sarakAre pazu nahi. jainasamAjane A samartha vyakitatvanI kalpanA ja nathI. potAne tyAM eka amUlu ratna che tevuM, potAnI jAtane jhavera kahevarAvatA jainAne pArakhuM paNu nathI. 'jaina sAhitya ane sakti'nA sa'zAdhana ane vikAsa mATe temaNe karelI sevA mAtra thoDA zabdomAM kahI zakAya tema nathI. ApaNA mATe hiMdIe mATe eka sAmAnya TIkA thai paDI che--joke khIjAo mATe paNa e vAta sAcI che ke, prajA potAnI vacce rahelI viziSTa vyakitanI kadara tenI hayAtI daramiyAna nathI karatI; pAchaLathI kare che. tenI upayogitAnu` mUlyAMkana tenA astitva daramiyAna nahi, paNa tenA mRtyupachI karAya che. jaina samAjane A TIkA akSarazaH lAgu paDe tema che, ApaNI vacce dasa varSa-vIsa varSa'; kahevAya. A vaSaeN daramiyAna ja na temane samajapUrva'ka lAbha uThAve e paDitajI bahu bahu te eTalA samaya kAMi oche. na samAja potAnA utkarSa mATe haju meDu' thayuM nahi gaNAya. jaina samAja jemanI kadara nathI karI zakayA, temanI kadara rASTra--hajI gaI kAle ja svataMtra thayela rASTra IjIptanI mAka kayAMthI karI zake ? haju te te utkrAntikALamAMthI pasAra tha rahyu` che. vaLI, game tema teya rASTra ApaNuM ja pratiAMba'ba pADe nAM ? AvAM raste rASTra ane samAjanA AbhUSaNurUpa che, evu jeTalu vaheluM ApaNane saune samajAya teTalu sArUM. e samaja e paNa AvI vyaktionuM eka rIte thADu' laNu' sa`mAna ja che. sabhyA tathA grAhakaba Ane muMbai jaina yuvaka saMdhanA meATA bhAganAM sabhya pAse, sadhanuM cAlu varSanuM vArSika lavAjama bAkI che. te temane vinati karavAnI ke, vahelAmAM vahelI take te sadhanI Akrisa potapotAnu lavAjama mekalI Ape; sadhanA kAryakara bhAIne lavAjama mATe mekalavAmAM te Ave ja che, paNa jo lavAjama pahoMcatuM karavAmAM Ave tA e samayane bIjI rIte sadupayoga karAvavAmAM paNa saune sahakAra maLyA gaNAya. A ja rIte ' prabuddha jana' nA grAhakAnu` paNa dhyAna kheMcavAmAM Ave che. jemanuM lavAjama pUruM thatuM hAya che temane eka mahinA pahelA khabara ApavAmAM Ave che; te chatAMya vI. pI. te te grAhakanI jANa bahAra pAchuM kare che; ane uparathI aMka nahi maLyAnI phariyAda thAya che. AmAM grAhakane zira kha jo vadhe che. eTale kAM tA pesTakArDa" lakhI pote grAhaka tarIke cAlu rahevA icche che ke nahi tenI khabara Ape, athavA vI. pI. te pAchuM na vaLe. dhIrajalAla dhva. zAha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para , tA 1-4-5 : * hiMda, jaina ane harijana maMdira praveza (muMbaI sarakAre harijana maMdira praveza dhAre jainene lAgu pADe tyArathI hiMdu dharma ane samAjamAM jaina dharma ane jaina samAja antargata che ke tethI alaga che e prazna bhAre carcAspada banyA che. A AkhA praznanI bhinna bhinna bAjue viSe zrI pRthvIrAja jane hiMdI bhASAmAM eka mAhitI pUrNa lekha lakhyuM che ane purI taTasthatApUrvaka potAnAM mantavya raju karyA che. A lekha kAzInA jaina saMskRti saMzodhana maMDaLa taraphathI eka nAnI pustikAnA AkAramAM pragaTa thayela che. ane tenA zrI. tArAbahena zAhe karI Apela anuvAdane be vibhAgamAM vahecIne pahelo vibhAga nIce pragaTa karavAmAM Ave che. zrI pRthvIrAja jaina ema. e. che ane kaTAvALA rIsarca le che. temanI vidvattAne vizeSa paricaya A lekha ja Ape tema che. hiMdu zabdanI aitihAsika tema ja bhaugolika AdhAre upara karavAmAM AvelI - arthamimAMsA bahu ja mArgadarzaka che. saMpAdaka) samasyAnuM rUpa - IzvaranI ArAdhanA karavAno adhikAra jainadaSTikoNathI harIjanene meM I sarakAre 1947 mAM harijana mandira pravezane kAyado che ke nahi. prastuta lekhamAM A ja bAbatene mukhyatve lakSamAM svIkAryo hato. 1948 mAM temAM saMsedhana karavAmAM AvyuM ane rAkhIne A samasyA para vicAra karavAmAM Avaze. kAyadAnA e sa zApita rUpanA paNa svIkAra karavAmAM AvyuM. eka 'hiMda' zabdane ItihAsa ' ' . ' varSathI A kAyado muMbaI prAntamAM lAgu karavAmAM AvyuM che. A A tathyane te sarva svIkAra kare che ke je "hindu' zabdane kAyadAmAM jene hinduomAM ja gaNavAmAM AvyA che. IsAI, Aje ApaNane ATale moha che athavA jene ApaNe ATale musalamAna, yahudI, pArasI ane zIkha A kAnunanI maryAdAmAM garva laIe chIe te zabda A rUpamAM apaNA dezanI prAcIna nathI AvatA. A viSayamAM janamAM eka jabarajasta delana, bhASAomAM maLatA nathI. ApaNu videzI paDezIoe ApaNane 'UbhuM thayuM che. eka pakSanA keTalAka lekenuM kahevuM che ke jaina A nAmapradAna karyuM che. pArasIonA pavitra dharmagraMtha jhindAstAnA samAjha ane jainadharma hindu samAja ane hindu dharmathI bhinna vendIdAdanA prathama adhyAyamAM evA dezanA nAmane ullekha che jene nathI. jainadhama prANImAtranI samatAmAM mAne che tethI mAnava ahuramajhadAe nakI karyA hatA. temAM 15 muM nAma 'haptahindu' mAnava vacce utpanna karavAmAM AvelI bhedarekhAne te svIkAratA che jeno artha sAta nadIone pradeza che. zrada maMDala nathI. tenA dvAra sarvane mATe khUlA che. bIjo pakSa kahe che ke 8 su. 24 naM. 27 mAM "valaMgy' e zabda AvyuM che. tyAM jainadharma hindu dharmathI sarvathA svataMtra dhama che, jainadharmamAM indrane viSe kahevAmAM AvyuM che ke te sAta nadIonI bhUmimAM harijana samasyA che ja nahi, harijana jaina dharmamAM mAnatA nathI rahenArane samRddha kare che. "sapta siMdhu" ane "ptahiMdunuM sAmya tethI hindu maMdire mATe banAvavAmAM AvelA kAnUna jene para spaSTa ja che. ItihAsa A bAbatane sAkSI che ke irAnIonI lAgu karavA e rASTrIya sarakAranI johukamI ane ApaNI dhArmika sAthe bhAratIya Aryone saMbaMdha ati prAcIna kALamAM paNa bAbatamAM hastakSepa che. digambara AcArya zrI zAMtisAgarajIe hate. evuM mAluma paDe che ke bannenA pUrvaja kayAreka eka ja te A kAnUnanA virodhamAM tA. 4-8-48 thI annano tyAga karyo che. sthAnamAM rahetA hatA. pachIthI paristhitinA palaTAnI sAthe judA jaina kemanA amuka vibhAga taraphathI raju karavAmAM AvelA vAMdhAone judA sthAnamAM vasavA lAgyA. jhindAstA ane RdanI bhASAmAM uttara muMbaI sarakAre tA. 19-8-49 nA pitAnA nivedanamAM khUba sAmya che. devatAonA nAma ane svarUpanA viSayamAM ApyuM che. e javAbathI paNa virodhI pakSane saMtoSa thayo nathI. paNa keTalAye dRSTikoNathI ekarUpatA che. A viSayamAM adhikArI jaina patramAM A bAbatamAM pakSa athavA pratipakSanA maMtavye viThAnee sArI rIte carcA karI che. ' '' , ' prakAzita thayA che. ApaNe paNa A samasyA para vividha dRSTi - irAnI samrATa sAIrase (558 thI 530 I.pU.) bhAratanA keNathI vicAra karI e nirNaya karavAne che ke jaine hindu che koI paNa pradeza para AkramaNa karyu hatu ke nahi e nizcayapUrvaka * ke nahi. kahevuM agharuM che. e nizcita che ke vartamAna aphadhAnistAna ane bhrAmaka dRSTikoNa balucistAnanI sImA sudhI tenI senAo avazya pahoMcI hatI. * atyArasudhI jaina patramAM A viSaya para je kaMI lakha. hindukuza ane kAbulanI ghATImAM rahevAvALI keTalIka jAtione teNe vAmAM AvyuM che tenA AdhAra para ema kahI zakAya tema che ke pitAne AdhIna karI hatI. samrATa Deriyasa (i, pU. 522 thI A samasyAne vAstavika rUpamAM samajavA mATe thocita prayatna 486 ) siMdha sudhI vadhyuM, e aitihAsika ghaTanA sarvasammata karavAmAM nathI AvyA. je lake kAnUtanA pakSamAM che athavA che. tenA samayanA zilAlekha maLyA che jemAM teNe jItelAM dezanA harijanane jenA dhArmika sthAnamAM pravezavAnI bAbatane nAmenuM varNana che. te nAmamAM haM (1) Tu' paNa che jene samarthana Ape che temAMthI keTalAke samarthananA AvezamAM ayaM paMjAba thAya che. A bAbatanI puSTi e vAtathI paNa sanmavataH e vicAra karavAno prayatna nathI karyo ke jainadharmane thAya che ke yUnAnI itihAsakAra hiraDeTase irAnI sAmrAjyanA hindu dharmamAM ja samAveza thAya ke nahi. Ane mATe hindu vIsa prAMtamAM hindanuM nAma paNa gaNAvyuM che. teNe te ema ' zabdanAM prAcIna ane arvAcIna arthanuM spaSTIkaraNa anivArya che. paNa kahyuM che ke hindanI janasaMkhyA vizALa che ane A prAMtamAMthI bIjI tarapha A kAnUnanA virodhIoe jainadhama eka svataMtra IrAnI samrATane sauthI vadhAre Avaka che. dhame che e maMtavya rajU karIne A bAbatanI upekSA karI che ke AthI siddha thayuM ke siMdhuM ane tenI sahAyaka anya harijananA jaina maMdiramAM praveza niSedha karIne ApaNe jena nadIo dvArA siMcita pradezamAM rahevAne kAraNe bhAratanA lokone dharmanA ja mULa siddhAMtanuM bhrAmaka rUpe janatAnI sAme upasthita pArasI 'hindu athavA "hiMdu' kahetA hatA. teonI ' bhASAmAM karI rahyA chIe. mArI mAnyatA pramANe banne pakSe bhegA maLI saMskRtane "" "zuM thaI jAya che, jevI rIte homa homa, rasa, samasyAnuM vizleSaNa karI tene ukela lAva joIe. duSa, ghag=vg Adi zabdomAM thAya che. yahudI. bhAratavAsIone pahele ApaNe e vicAra karIe ke jaino hinduomAM sammilita hAsu kahetA hatA. phArasI bhASAmAM hinda zabda che jemAMthI hindI che ke nahi. te pachI e vicAra karIe ke jaina dharmasthAnamAM jaIne zabda banyo. tene artha paNa hindane nivAsI thAya che. jo ke e A Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-5 ja * e che ke basa che ne199 mAM bahAranA loko bhAratavAsIone hindu nAmathI oLakhatA hatA dharmane vilepa karavAvALA che. tethI A kone keIpaNa te paNa bhAratIya loke pitAne Aye kahA karatA hatA. izunI rIte prAcIna kahI zakAya nahi. aMgrejonA AvyA pachI e ke sAtamI zatAbdinA prasiddha cInI yAtrI IsiMge pitAnI yAtrAnA e graMthamAM lakhavAmAM AvyA che. varNanamAM lakhyuM che ke "uttaranI jAtio eTale ke madhya eziyAnA . "vAkRta nA prAkRta chanda zAstrano eka prasiddha graMtha che. ke bhAratavarSane " hinda " kahetA hatA paNa A nAma pracalita che. te samaya paNa nizcita nathI. paraMtu temAM tarke ane hinduonA nathI.... bhAratane mATe upayukata nAma te " Aye deza' che." yuddhonA varNana che. muslimakALa sAthe saMbaMdha dharAvatA keTalAka 'hindu ne vyApaka arthamAM prayoga zabdo temAMthI maLe che. rANA hamIranuM nAma paNa temAM maLe che itsiMganA kathanathI A spaSTa che ke sAtamI zatAbdI sudhI tethI A graMthanA ghaNA aMze teramI ke caudamI zatAbda bhAratavarSanI aMdara hindu zabdano upayoga ghaNe bhAge nAto athavA tenA pachInA mAnavA paDaze. A graMthamAM jhujhana thatA. musalamAna AkramaNakArIoe paNa sindhane hindu evuM chaMdanuM udAharaNa ApatA ka 157 mAM "hiMdu' zabdane nAma ApyuM ane ApaNA dezanuM nAma hindostAna athavA prayoga karavAmAM AvyuM che jene artha hindu che. zlokanuM hindustAna rAkhyuM. A banne zabda phArasI bhASAnA che. musalamAno tAparya e che ke "hajAro manmatta hAthIo tathA lAkhe ghaDAsAthe bhAratIya lokone saMparka vadhate gayo ane dhIre dhIre one vAravANathI sajAvIne ane taiyAra thaI be bAdazAhe daDAthI ahIMyA musalamAna rAjyanI sthApanA thatI gaI. e vakhate ApaNe rame che. he priya! tame tyAM prApita thaIne jAo ane pRthvI para dezamAM vaidika athavA brAhmaNa, jaina ane bauddha, A traNe bhAratIya yaza meLo ! tamane koI paNa turUSka athavA hindu chataze nahi." tathA Arya dhamanI zAkhAo vikasita rUpamAM hatI. musalamAnone mATe te traNe kAphara hatA. temaNe potAnI pRthaka sattA jamAvavA mATe phalitArtha bhAratanA saghaLA nivAsIone 'hindu kahevAnuM zarU karyuM. have ApaNe ATalI carcAthI ApaNe e pariNAma para pahoMcIe chIe ke muLa paNa pitAne hindu samajavA ane kaherAvavA lAgyA. te vakhate A rUpamAM hindu zabda koI vizeSa dharma, saMpradAya athavA jAtine vAcaka nAma niHsaMdeha bhaugolika hatuM. dAsa vaMzanI sthApanAnA samayathI ja nathI. jhindAvatAmAM maLatuM hovAthI zabdanI prAcInatA svataH sidhdha baudhdhane te ahIMthI lepa thaye. muslima senApatioe che. A zabdane upaga siMdhu tathA tenI sahAyaka nadIo dhAraka bauddha vihArane naSTabhraSTa karI nAkhyA ane temAMthI bacelA siMcita bhUmi ane tenA nivAsIone mATe karavAmAM AvyuM. bhikSuo eziyAnA evA deze ane enI tarapha cAlyA gayA videzI loke bhAratamAM nivAsa karanArane A nAmathI saMbedhatA jyAM bauddha dhamane pracAra thaI cUkyA hatA. bauddha gRhasthanI hatA ane musalamAnanA AgamananI pahelAM A zabda bhAratamAM saMkhyA nagaNya ja hatI. jainonI saMkhyA paNa adhika rahetI pracalita nahote. musalamAnee A zabdane vyApaka prayoga karyo ane ane jana gRhasthanuM sAmAjika jIvana ghaNe bhAge vaidika dharmAnu temanI dRSTimAM e vakhate hindamAM rahenAra brAhmaNudharmanuyAyI, bauddha yAthionI samAna ja hatuM. tethI jaine temanI sAthe ja haLatA ane jaina sarva hinduo ja hatAM. jajiyA vere nAkhavAmAM maLatA rahyA. phArasImAM hindu zabdanA artho DAku sevaka 'dAsa' dharmasthAno athavA dhArmika graMthone naSTa karavAmAM ke bALavAmAM musanAstika' "paheredAra' karavAmAM AvyA che, je pazcima-uttara sImA lamAnee A traNemAM bhedabhAva rAkhe nahotA. temane mATe badhA ja paranA hindavAsIo ane musalamAnanA saMdhAnA ghotaka che. koI kAphara hatA, kAraNa ke hindImAM rahevAvALA khudA ane temanA koi vakhata ahIMnA loko paNa musalamAna para AkramaNa karIne payagambara hajharata mahamada para vizvAsa nahotA rAkhatA. A rIte temanI saMpati lUMTI lAvatA hatA tethI temane DAku kahevAmAM hindu vastuta: zuddha bhaugolika zabda che. kahevAya che ke makkA AvatA hatA. jyAre teo musalamAnone AdhIna thaI gayA tyAre mahinAmAM bhAratIya musalamAnone paNa jAtinA kaSTakamAM haju temaNe keTalAka bhAratavAsIone dAsa banAvyA te keTalAkane sImAnI athavA hindI lakhavAmAM Ave che ane amerikane sarve bhAratIrakSAne mATe paheredAra paNa nImyAM ane temanA dhArmika vicAra " pArasIone hindu kahe che. ane AcAra musalamAnothI bhinna hatA tethI temane kAra jainenuM sAmAjika jIvana kahevAmAM AvatA. phArasImAM DAku athavA sevaka Adine mATe hindu jaina dharma game teTale prAcIna hoya ane jaina saMskRtine zabda nathI. paNa hinduo para A nAmanuM paNa AropaNa kara- brAhmaNa athavA vaidika saMskRti sAthe keTalIka bAbatamAM spaSTa bheda vAmAM AvatuM. tethI e pratIta thAya che ke A zabdo aitihAsika 'bhale sahelAIthI pratIta thAya te paNa A tathyane asvIkAra thaI zake ghaTanAonI sAthe ja saMbaMdha dharAve che. musilama kALathI ja A tema nathI ke jana , sAmAjika jIvanamAM vaidika dhamane UMDe dezamAM hindu zabdane vyApaka upayoga thavA mAMDayuM. ane vyApaka prabhAva che. jaina samAjanA sAmAnya jIvanavyabhAratIya sAhityamAM hindu zabda vahAramAM koI evI vizeSa bAbata haju sudhI najaramAM nathI prAcIna saMskRta ane prAkRta koSomAM "hindu' zabda daSTi. . AvI je tene vaidika dharmIothI judA pADe. jaina brAhmaNa purohita gocara thatuM nathI. rAmadAsa gauDa lakhe che ke sarvaprathama kAvatra' dvArA vaidika vidhithI lagna karAve che. jaina maMdiromAM brAhmaNa pujArI mAM A zAbda jovAmAM Ave che. tyAM tenI vyutpatti "hIne pUjA sevAnuM kArya kare che. jene ane vaidika dharmamAM vaivAhika sUvathava phirighura" e rIte karavAmAM AvI che. paM. sambandha paNa pracalita che. jAtibhedathI utpanna thayelA uMcanIca bhAva javAharalAla naherU lakhe che ke " A graMtha AThamI zatAbdine aspRzyatAne bhAve, sAMsArika dhaMdhAone mATe keTalAka deva devIonI gaNavAmAM Ave che ane temAM hiMdune artha koI vizeSa dharmanA mAnyatA, maMtara jaMtaramAM vizvAsa, keTalAka brAhmaNa tahevArane mAnavA, anuyAyI na thatAM eka jAti athavA samAjanA sarva manuSya thAya vaici te e che ke jene pAkSika pratikramaNa karatI vakhate che." eka vicitra vAta te e che ke merataMtranA 23mAM paTalamAM samyaktvanA aticAramAM vaidika devatAo ane tahevAronI mAnyatAjyAM hindu zabdane ullekha che, tyAM aMgreja, phiraMgI, laMDana ane mithyAtva paNa gaNe che paraMtu rojanA vyavahAramAM temanuM Adi zabda paNa che. temAM kahevAmAM AvyuM che ke aMgreja, pAlana paNa kare che.) ityAdi evI bAbata che ke je jainenA laMDana zahera ane zAha (musalamAna bAdazAha athavA sulatAna) hindu sAmAjika jIvanamAM meTe bhAge e ja rUpamAM vidyamAna che je Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kArane hA tA. 1-4-50 191 . rUpamAM brAhmaNadharmamAM che. jemAM koI viziSTa aMtyeSTi para eka mahatvapUrNa ullekha che. 1927mAM madrAsamAM eka mukadasaMskAra paNa nathI. mAmAM jana vidhavAo pitAnA patinI adhikRta AjJAnAne abhAve sAmAjika ane Arthika kAnUnI dRSTithI paNa jene alaga putra dattaka levAne adhikAra che ke nahi e prazna ubho thaye hate. te nathI. je dharmazALA, kuvA, taLAva, sArvajanika sthAna, bhojanAlaya, vakhate kumArasvAmI zAstrI Ag. C. J. e kahyuM hatuM "Adhunika auSadhAlaya ityAdi jene athavA hinduo mATe che temane upayoga joDANe siddha karI ApyuM che ke jeno vicArabhedane lIdhe hinduothI bane kare che, janasAdhAraNanA hitArthe sthApita saMsthAone bane eka kALe alaga thayA hatA e svIkArIne huM taiyAra nathI hakIkata lAbha le che ane banne A saMsthAone madada paNa kare che. sAmpradAyika AvI nathI. jainadharmane prAdurbhAva tathA itihAsa, smRtio ane laDatamAM paNa jenA hAnilAbha hinduonI sAthe ja joDAyelA hoya che. smRtionI TIkAo jene hindu kAnUta ane rItarivAjanA saMbaMdhamAM adhunika kALamAM to AcAra, bhASA, vezabhUSAmAM paNa bannemAM vizeSa adhikRta samajavAmAM Ave che tethI atyanta prAcIna che aMtara nathI. mAro e paNa khyAla che ke brAhmaNonA evA yiA .....vastuta : janadharma vedonA pramANane svIkAratA kAMDe ke jemAM hiMsA athavA pazubaline Azraya levAmAM na nathI ane veda hindu dharmanA mukhya staMbha che. evA AvyuM hoya ane evA sahabhejano ke jemAM mAMsamadirAne ghaNAM kriyAkAMDe che jene hinduo Avazyaka samaje che tyAre janaupayoga na thato hoya evA prasaMgomAM bhAga levAmAM moTe bhAge dharma temanI phaLadAyinI zakitane asvIkAra kare che. jyAM sudhI jene saMkoca nahetA rAkhatA. game te kAraNu heya paNa vastusthiti jaina kAnUnane saMbaMdha che tyAM sudhI jainene paNa pitAnA kAnUna saMbaMdhI te e che ke jenoe sAmAjika jIvanamAM vaidika dharmathI graMtho che jemAM bhadrabAhu saMhitAnuM vizeSa mahatva che. jainAcArya bhinna koI paNa prakAranI maulikatAne Azraya lIdhe nathI, je hemacaMdranI vardhamAna nIti tathA ahaMna nItimAM paNa jena kAnunanuM ke teo saraLatAthI evuM kaMIka karIne vaidika dharmanA sAmAjika pratipAdana che. emAM saMdeha nathI ke vastIgaNatrImAM ati adhika dethI vizeSataH jAtibheda ane aspRzyatAnA kalaMkathI bacI saMkhyAvALA hinduonA cirakAlIna sahavAsathI jainadharme hinduonA zakatA hatA. ghaNuM saMskAra ane ritarivAjene apanAvI lIdhA che; paraMtu A AdhAra para vijJAnezvara tathA anya TIkAkAre dvArA vikasita hindu hindI kAnUna ane jana . kAnUnane saMpUrNataH jaine para lAgu karavA e ucita nathI, jyAre sara mullAnA Principles of Hindu Law mAM pR. A vijJAnezvara tathA anya TIkAkArenI TIkAo janadharmanA nijanA 5-6 mAM hindu kAnUna kaI kaI vyakitaone lAgu paDe che e dhArmika saMskAro tathA vidhi vidhAna sahita svataMtra ane pRthaka batAvavAmAM AvyuM che temAM (V) kramamAM lakhavAmAM AvyuM che rUpe astitvamAM AvyAnA samaya pachI keTalIka zatAbdi bAda ke "rivAjane kAraNe kAnUnathI bhinna hovAnA apavAdane choDIne lakhavAmAM AvI che." jaine, zIkha ane nabudarI brAhmaNo para" vaLI pRSTha 613 para A kathanathI e phalita thAya che ke jenee sAmAjika paNa ullekha che ke "hindu kAnUnathI bhinna vizeSa, rIti jIvanamAM na pitAnI pRthak sattA kAyama karI ke jena kAnUna anurivAja ane vyavahAranI sAbitInA abhAve Ama hindu sAra nyAya meLavavA upara na kadI bhAra dIdhe. ApaNe e mAnavuM kAnUna jainene lAgu paDe che. AthI e nizcita thAya che ke paDaze ke jene para kyA kAnUna lAgu pADavAmAM Ave e bAbatanI keTalAka apavAda sAthe hindu kAnUna jene ane zIkhene lAgu paDe upekSA jene taraphathI karavAmAM AvI ane vaidika vidhi vidhAna ane che. jene mATe apavAda uttarAdhikAra, vidhavAnI sampatti, putra dattaka levAne vidhavAne adhikAra, anAtha bALakane dattaka levo tathA smRtionuM eTaluM prAbalya hatuM ke jene para adhikatara temano prabhAva paDe ane keTalIka nAnI nAnI bAbatane choDIne hinduonA dattaka levAnI vidhi vagerenA saMbaMdhamAM che. sAmAjika AcAra anusAra temaNe potAnuM jIvana zarU karyuM. te paNa pRSTha 633 para brAhmaNa dharmathI jana dharmane bheda batAvatA e nizcita che ke jainAcAryo e pakSamAM rahetA ke zratismRtinA sara mulA lakhe che ke "dharmanA saMbaMdhamAM jenenI sthiti AMdhAra para banelA vidhAna jana para Arepita karavAmAM Ave. jaina budhdha ane brahmane mAnavAvALAnI vaccenI che. teo vedone samAja saMbhavataH A sthitine samajavA athavA keTalAka kAraNone dhArmika graMtha mAnatA nathI, aSTi kriyA saMbaMdhI brAhmaNa lIdhe e sthitine kAryanA rUpamAM pariNata karavA asamartha nIvaDaze. dharmanA siddhAnta , zrAdhdha ane mRta purUSanA AtmAnI pariNAme jana kAnUna ne te vyavahArika rahyo, na te ene vikAsa mukita mATe piMDadAna devAnI prathAne svIkAra karatA nathI. temane thaye. vaidika dharma tathA jAtibhedane jaina dharme virodha karyo hato emAM paNa zradhdhA nathI ke dattaka lIdhela putra pitAnuM AdhyAtmika paNa vedanA ja AdhAra para banAvelA kAnano jene svIkAra hita sAdhI zake. mRtyu saMbadhI vidhividhAnanA viSayamAM paNa karatA rahyA. chelle chelle IsTa InDIA kampanInA rAjyakALamAM brAhmaNa dharma sAthe temane matabheda che. . ' jayAre hindu kAnUta ane muslima kAnUna ghaDavAmAM AvyA tyAre : "zabdane bALI nAkhyA pachI ke dATI dIdhA pachI koI paNa jene para hindu kAnuna ja lAgu pADavAmAM AvyA. prakAranI anyaSTi kriyA teo karatA nathI. chatAM paNa temanAmAM (apUrNa) mULa hiMdIH zrI. pRthvIrAja jaina, keTalIka evI jAtio che ke je Aje paNa hindu rIta anuvAdaka: zrI. tArAbahena zAha rivAjone mAne che ane mRtyu pAmelAnI pAchaLa mAsika, chamAsika athavA vArSika zrAdhdha kare che.jAtibheda Adi anya viSayamAM vaidyakIya rAhata jaine hinduo sAthe sahamata che." muMbaI ane parAMomAM vasatAM je jaina bhAI ke bahenane vaidAkIya rAhatanI, davA ke ijekazananI tema ja DokaTarI upacAranI jaina para hindu kAnuna lAgu paDe joIe nahi - jarUra hoya temaNe dhanajI sTrITamAM Avela muMbaI jana yuvaka jene para hindu kAnUna lAgu na karavAmAM Ave e avAja saMdhanA kAryAlayamAM tapAsa karavI. Aje pahelAM kadi paNa uThAvavAmAM AvyuM hatuM kharo? ratilAla cImanalAla kekArI, A viSayamAM Principles of Hindu Law nA 634mAM pAnA maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuddha jaina tA. 1-4-para jahana kara, nA krodha rara ja bhagavAna mahAvIra kahetA havA ( "sutra kRtama' nAmanA jaina AgamamAMthI udadhRta karavAmAM Avela bhagavAna mahAvIrane ahiMsAlakSI upadeza) loke A jIvananA satkAra, mAna ane pUjana mATe ke janmamaraNamAMthI mukita meLavavA mATe ke duHkhane pratikAra karavA mATe vividha pravRttio kare che. pitAnI te pravRtio dvArA te Atura loko savaMtra bIjA prANanI hiMsA karatA hoya che ke temane paritApa ApatA hoya che. e vastu temane mATe ahitakara che, ane sAcuM jJAna prApta thavAmAM ADe AvanArI che......vividha jIvane ghAta kara e baMdhana che, mRtyu che tathA naraka che. prANInI zAMtine vicAra karIne tathA tene barAbara samajIne (bhagavaMta mahAvIra) kahuM chuM ke, badhAM bhUta prANIene pIDA, azAMti ke bhaya e du:kharUpa che. mATe medhAvI purUSa temanI hiMsA na karavI ke na karAvavI. je mANasa vividha prANanI ' hiMsAmAM pitAnuM ja aniSTa ane ahita joi zake che, te tene tyAga karavA samaye thaI zake che. je mANasa pitAnuM duHkha jANe che, te bahAranAnuM duHkha jANe che......manuSya anya jIvonI bAbatamAM bedarakAra na rahevuM. je anya jIvanI bAbatamAM bedarakAra rahe che, te AtmAnI bAbatamAM paNa bedarakAra rahe che; tathA je AtmAnI bAbatamAM bedarakAra rahe che, te anya jIvanI bAbatamAM paNuM bedarakAra rahe che....... je zramaNa brAhmaNe ema kahe che tathA upadeze. che ke, badhA bhUta prANone mAravAM joIe, temanI pAse 'baLAtkAre kAma karAvavuM joIe, ke temane ribAvavAM joIe, te badhA bhaviSyamAM paNa e ja rIte chedabheda tathA janma-jarA-maraNa pAmaze ane aneka niomAM bhaTaktA bhaTakatA bhavaprapaMcanA kakaLATa bhogavaze. temane mAtRmaraNa pitRmaraNa bhramaraNa tathA e ja pramANe bhAryA, putra, putrI, tathA putravadhunAM maraNanuM duHkha bhegavavuM paDaze; tathA dAridraya, daurbhAgya, apriya prApti, ane priyaviga vagere bahu prakAranAM duHkha daumanasya bhegavavAM paDaze. temane sidhdhi ke bodha prApta thavAM azakaya thaze, tathA teo sarva du:khene aMta lAvI zakaze nahI. saddagurUnuM zaraNa svIkArI, sadhdharmanuM jJAna pAmele bhikSu joI zake che ke, A jagata sthAvara ane jaMgama e be prakAre vibhakata thayeluM che. temAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane hAlatAM cAlatAM (traNa) prANIo ema cha prakAranA chanA vargo pitapotAnAM karma anusAra AvI rahyA che. e cha vargo ja eka bIjAmAM AsakitathI, parigrahathI, tathA pariNAme thatAM hiMsAdithI karmabaMdhananAM nimitta bane che. paraMtu jema mane kaI lAkaDI vagerethI bhAre athavA pITe athavA koI mAre tIraskAra kare ke bIjI rIte mane ribAve athavA mArI nAMkhe-are mAtra mArA vALa ukhADe te paNu mane duHkha thAya che, tema ja badhA chone paNa thAya che. mATe koI paNa jIvanI hiMsA na karavI, tema ja koI paNa prANIne mAravuM nahIM, ribAvavuM nahIM, baLAtkArathI tenI pAse kAma karAvavuM nahIM ke te IcchAthI tene pALavuM nahIM. je koI arihaMta bhagavAna thaI gayA che, hAlamAM che ke bhaviSyamAM thaze, te badhA Ama ja kahe che tathA Ama ja upadeze che. e dhama dhava che, nitya che, tathA zAzvata che ane samagra lekanuM svarUpa jANIne, anubhavI tIrthakaree kahelA che. paraMtu jyAM sudhI manuSyamAMthI sarva prakAranA doSa dUra thayA nathI; tyAM sudhI te mana-vANI-kAyAthI saMpUrNa ahiMsA pALI zakavAno nathI. mahAsattAvALA budhdhizALI manuSya jiteMdriya thaI, viSaya bhegethI nivRtta thavuM ane saMyamAdimAM parAkramI banI vica ravuM; teNe ati mAna-mAyA-krodha-lobhathI dUra rahevuM. TuMkamAM teNe muMbaInA paMtapradhAnane saMdezo tA. 31-3-10 zukravAranI savAre muMbaInI dhArAsabhAnA pramukha. mAnyavara zrI kuMdanamala phIdiyAnA pramukha sthAne muMbaImAM vasatA jainenI eka jAhera sabhA geDIjInA upAzrayanI vyAkhyAna zALAmAM maLI hatI. zArIrika asvasthatAnA kAraNe A ja sabhAnuM pramukhasthAna zobhAvavAne azakta banelA muMbaI prAntanA mukhya pradhAna mAnyavara bALAsAheba khere A prasaMge nIce mujaba saMdeza mekalyA hatA :- AjanA maMgaLa divase huM Apa sarvanI vacce upasthita thaI zaka hota te mane keTalo badhe AnaMda thAta? paNa kamanasIbe e pramANe banavA sarjAyuM nahotuM! "bahAdurI-zUravAratA-viSene sAmAnya khyAla e che ke je anya karatAM vadhAre nAza karI zake, nukasAna karI zake te bahAdura kahevAya. je pitAnA pratipakSIne nAza karavAne usuka hoya, tatpara hoya ane zakitamAna hoya tene zuravIra lekhavAmAM Ave che. A bAbatane vadhAre vicAra karatAM mAluma paDe che ke bIjuM eka evuM vIratva che ke je A svIkRta vIrava karatAM paNa vadhAre ucca koTinuM che. hiMsA bhayamAMthI janme che. je duzmanane ApaNe najaronajara nihALI zakIe chIe te karatAM paNa agocara evA antarazatruone jItavA vadhAre muzkela che. A yuddha aviratapaNe cAlyA ja kare che. pitAnA nizcayane aDagapaNe vaLagI rahevA mATe duHkha ane yAtanA sahana karavAnI amaryAdita taiyArInI apekSA rahe che. bahAranA krodha ke bhayane sAmane karavA mATe je baLanI jarUra paDe che te karatAM AntarapuonuM damana karavA mATe ghaNuM vadhAre baLanI AvazyakatA rahe che. bhagavAna mahAvIranA upadezamAMthI A satya ApaNane prApta thAya che. duniyAnA mahAmAM mahAna santapurUSone ananta zakitanuM darzana thayuM hatuM. satyanuM darzana thayA bAda tene temaNe pracAra karavA mAMDayuM hatuM ane duniyAnA lokone upadeza devAnuM zarU karyuM hatuMAMnI pAchaLa duHkhadalita mAnavajAta mATe temanA dilamAM anaMta prema ane karUNA rahelAM hatAM. Aja mAtra ahiMsAne sidhdhAnta che. duniyAnI koI paNa prajAe haju sudhI ahiMsAne dayeya tarIke svIkArela nathI. mahAvIranA anuyAyIonI prajA je ubhI karI zakAya tema hoya te mAtra te ja prajA ahiMsAne pitAnA yeya tarIke jAhera karI zake tema che. " AvA ka95nAzikhara uparathI jyAre jeo potAne mahAvIranA anuyAyIo kahevarAve che temaNe IzukhriIstanA anuyAyI be mAphaka pitAne maLela amUlya vArasAnI je avadazA karI che te jyAre ApaNe nihALIe chIe tyAre ApaNuM hRdaya atyanta vedanA anubhave che. ApaNane maLelA satyanI Aje ane hamaNA ghara gharanA chApare chAparethI ApaNe ghoSaNA karavI joIe ane tadanusAra AcaravAne jIvana jIvavAno niSThApUrvakano prayatna kare ekaja ApaNuM udhdhArane sAce mArga che. e yAda rAkho ke svataMtra bhArate vAva gavare e sUtrane potAnA jIvanasiddhAnta' tarIke svIkArela che. mahAvIranA anuyAyIo pAsethI ghaNI ghaNI bAbatonI AzA rAkhavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIra ApaNane sadA preraNA ApatA rahe, ane ApaNuM upara AzIrvAda varasAvatA rahe ane temane dharmopadeza AjanA vedanAvihaLa jagatamAM sadA sarvatra prasarate rahe!" sava sArA karma AcaravAM ane pApa karmo tyAgavAM. teNe tapAcaNamAM parAkramI banI, nirvANune nakSatramAM caMdramAnI peThe zreSTha mAnI tene sAdhavAmAM purUSArthI thavuM. jema A jagata sarvabhUta prANIonuM AdhArasthAna che, tema je budhdha thaI gayA che ne hajI thavAnA che, temanuM paNa nirvANa e ja AdhArasthAna che, mATe teNe iMdriyanuM damana karI, te nirvANa ja prApta karavA prayatnazIla thavuM. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da' tA. 1-4-10 che prajJAcakSu De. tAhA husena be - [phI presa jarnalanA 26mI phebruArInA aMkamAM "De. gIlma seDabenano, "Not Seeing with eyes, yet seeing far...' . * e zirSaka mAhitIpUrNa ane preraka eka lekha prakaTa thayelo. ijIptanI nirakSaratAne dUra karavA mATe tyAMnA eka prajJAcakSu paMDita kevI kamara kasI che tene tenA parathI khyAla Ave che. hiMdanI paNa nirakSaratAnI bAbatamAM e ja paristhiti che, e vakhate "prabuddha jaina'nA vAcakone A lekha vicAraNIya thaI paDaze. tene anuvAda zrI kamaLAbahena ratanacaMda sutariyAe karyo che. ': -saMpAdaka ] eka prajJAcakSu vyakita, kheDUtanA jhUMpaDAmAM janmI, mahAna keLavaNInI nItinI paNa kaDaka AlocanA karavAnuM temaNe joyuM ' bane, ijIptanA sAhityamAM prabhAvazALI bane, ane ijIptanA ' nahatuM. keLavaNInA dharaNane UMcuM lAvavA prayatna kare, tema ja ijIptamAMthI ' kheData kabamAM janma ane nAnapaNathI aMdhApe. AthI ajJAnatAne dUra karavA mATe jehAda jagAve, e Azcaryajanaka bInA zarUAtathI ja temane aneka muzkelIono sAmane karavo paDaye. dhIme che, paraMtu A hakIkata che-sAcI hakIkata che.' atyAre A dhIme pitAnI AsapAsanA vAtAvaraNuMmAM abhyAsArA muzkelIone vyakita IjIptanA keLavaNI khAtAnA pradhAnapade che. tenuM nAma che sAmane karavAne temaNe nirNaya karyo, ane "kutuba'--gAmaThI zALAmAM De. tAhAhusena be. pitAne bhaNavA mokalavA mATe mAbApa pAse khUba Agraha karyo. - De. tAhA husena ala-ajhahara ane serabenI (pejIsa) "kurAnane abhyAsa karI tera varSanI umare, teo temanA vidyApIThanA snAtaka che. vaLI teo sajaka, kavi ane darzanazAstrI bhAI sAthe karanI "ala-azara' vidyApIThamAM joDAyA. tyAM jhaLakIne, che. temanI mahatvAkAMkSA, je sthaLethI hajAro varSa pahelAM nAIlanI perisanI "serAnI vidyApIThamAM vadhu abhyAsArthe sarakArI kharce 'saMskRti janmI ane vikasI, e ja sthaLe keLavaNIne pUrepUro kAnsa gayA. tyAM leTina saMskRtino abhyAsa karyo. eka kenyA vikAsa karavAnI che. yuvatI sAthe paricayamAM AvyA, ane 1917 mAM tenI sAthe lagna - dareka gAmaDe prAthamika zALA, dareka meTA gAmamAM ane paNa karyuM. zaheramAM mAdhyamika zALA, prAMtanA dareka mukhya zaheramAM khetI, tyAMthI pAchA pharyA pachI, IjIptamAM "phIda avala' khAte AvelI hunnara udyoga ane vyApAranI zALA, ane rAjyamAM be navI - vidyApIThamAM kalAvibhAganA "DIna' tarIke nimAyA; pachI saMskRti adyatana vidyApIThe sthApavAnI temanI yojanA che. teo pite pUrva vibhAganA DAyarekaTara janarala; keLavaNI vibhAganA upamatro; ane pachI ane pazcimanI saMskRtithI raMgAyelA che, ane tethI pUrva ane kauda vidyApIThanAM prathama rekaTara. temanI sAhityakRtio mATe temane pazcima vacce A rIte teo sAMskRtika saMbadha keLavavA Icche che. - " "be 'nI upAdhi enAyata karavAmAM AvI. paraMtu pitAnA pragatizIla * rAjakIya svAtaMtrya meLavyA pachI IjIpta keLavaNInA kSetramAM vicAra ane prajApakSa-vaphada pakSanI sAmenA temanA valaNe temane - khUba pragaeNta karI che. 1920mAM tyAM huM mAdhyamika zALAo, ucca padavIe jatA rokayA ane 1844 mAM pharajiyAtapaNe temane * 200 zikSako ane 3000 vidyArthIo hatA. tenI pAchaLa vArSika sarakArI padethI rAjInAmuM ApavuM paDayuM. kharca dasa lAkha pAunDanuM hatuM. atyAre navA aMdAjapatra mujaba vada pakSe A varSe sattA para AvatAnI sAthe ja, te. vIsa karoDa pAunDanuM keLavaNI pAchaLa kharca che. te rakamane rAjyanI pakSanA mukhya mevaDI ane rASTranA mukhya pradhAna zrI nahAza pAzAe be vidyApIThe, 97 zALAo, 3000 zikSako ane 80000 temane keLavaNI-pradhAna tarIke pasaMda karyA. AkhA deze, tema ja vidhArthIo lAbha leze. Ama chatAM kula IjIptavAsIomAMthI atyAre jJAna meLavavA utsuka yuvaka-yuvatIoe temanI A pasaMdagIne '85 TakA nirakSara che. * AvakArI. ' lAkha bALake ane bALakone zALAmAM dAkhala thavA , De. tAha husene dasa karoDa pAuMDanA kharcavALI keLavaNInI ' mATe Aje talapApaDa thaI rahyAM che, paraMtu temane mATe pUratI paMcavarSIya yojanA taiyAra karI che, ane ijIptane mUMjhavatA nirakSazALAo nathI; eTalA zikSako paNa nathI. A prajJAcakSu pradhAna ratAnA praznane makkama hAthe sAmane karavAnI temanI murAda cheH samakSa atyAre A eka vikaTa prazna AvI Ubhe che. paraMtu je zaheramAM ucca keLavaNInI sudhAraNA pAchaLa dhyAna kendrita karavAne vyakitae potAnA jIvananI kaThinAIo game te bhoge dUra karI tenA badale, teo grAmavistAramAM keLavaNInI vadhu sagavaDa ApavAmAM para vijaya meLavyuM, e ja vyakita, A muzkela jaNAtI navI mAne che. prAthamika ane mAdhyamika keLavaNI vacce atyAre je paristhitine paNa pahoMcI vaLaze evI ekeeka IjIptavAsIne zraddhA che. ' aMtara che te teo dUra karavA icche che, ane rAjakArI-temAMya che. tAhA husena che, pAtaLA bAMdhAnI, madhyama UMcAInA, rAjadvArI pakSanI pakaDamAMthI keLavaNIne saMrakSavA icche che. teo pacAsa varSanI umare pahoMcela vyakita che, ane ijIptamAM te kahe che: 'ijIptanI vidyApIThamAMnI rAjadvArI pravRtti, keLavaNInuM pragatizIla keLavaNIkAra tarIke jANItA che. arebika sAhityane vAtAvaraNa bagADe che eTaluM ja nahi, paNa, tenAthI, vidyArthIo vijJAnanI draSTie cakAsanAra te sau prathama ijIptavAsI che. duni- vargamAM dhyAna ApavAne badale saraghasa kADhavAnuM pasaMda kare che." ' yAnI moTAmAM moTI muslima vidyApITha-alaajhaharanA rekaTara abhyAsakrama, pAThayapustake, parIkSAo, zALAonA AMtarika . sAthe, arebika zAstro ane graMthanA pitAnA svataMtra vivecana ane vahIvaTa, e badhAmAM teo sudhAraNA mAge che. khetIyogya pradezamAM saMzodhana mATe temane bhAre vivAda thayele, ane tene sAmane temaNe khetInuM jJAna ApatI zALAo, ane audyogika vistAramAM tenuM hiMmatapUrvaka karela. jJAna ApatI zALAo sthApavAne temane kAryakrama che, ane te huM sahazikSaNanA puraskartA tarIke ijIptamAM teo jANItA che. dvArA yogya vidhArthIone anukULa rIte taiyAra karavAnI temanI , : teo eka navalakathAkAra, itihAsakAra ane nibaMdhakAra che. vaLI teo bhAvanA che.' eka rAjadArI lekhaka paNa che. vadapakSanA sthApaka ane rASTrapitA prAthamika ane mAdhyamika zALAomAM zikSakanI hamaNAM khUba tarIke mAnya thI sAda jhalUlanI rAjakIya pravRttinI kaDaka samIkSA ja taMgI che. A taMgI dUra karavA mATe teo zikSakanI padavI temaNe jarA paNa Dara rAkhyA vagara karelI. vaLI te samayanI sarakAranI nahi dharAvatA vidyApIThanA stAnakone paNa zikSaka tarIke rokI . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 prazuddha jaina jaina dharmanA te [aa. kAlIdAsa nAga, ema. e. pIeca. DI. praza'saka vidvAna che. ceADA vakhata pahelA dilhInA digabara bhAio phakarAo sAptAhika 'jaina"mAMthI nIce USkRta karavAmAM AvyA che. jaina dhama' kAi eka vizeSa jAti ke sampradAyane dha nathI, paNa e saMsAranA badhAMya prANIone AntararASTrIya tathA sAva bhAmika dhama che. pracArane suavasara kalakattA vizvavidyAlayanA darzanazAstronA prAdhyApaka, ane jaina saMskRtina samakSa temaNe eka pravacana ApyuM hatuM. e pravacanamAMnA keTalAka --saMpAdaka caDhiyAtI che e nyuTananA gurUtvAkaSa'nA niyamanI' zodha karatAM' paNa zreNI ja caDhiyAtI zodha che. manuSyate| svabhAva che ke nIcANa tarapha gati karavI, paNa sauthI pahelAM jatAnA tIrthaMkaree e batAvyu` ke ahiMsAnA siddhAMta mAnavIne UMce caDAve che. emaNe batAvyu ke ahiMsA ja satya che. ane duniyAnu kalyANa ahiMsAthI ja ca zake ema che. paNa ( Ama hovA chatAM) AjanI duniyAmAM badhAne e ja mata che ke ahiMsAnA siddhAMtane satrathI pahele pracAra mAtrathI pacIsase varSoM pahelAM mahAtmA buddhe karyAM hatA. koi paNu pratihA sanA jANakArane e vAtanI bilakula jANu nathI ke bhagavAna buddhanI pahelAM eka nahi paNa aneka jaina tIyakarAe A ahiMsAnA siddhAMtanA pracAra karyAM hatA. paNa duniyA A badhI vAta jANatI nathI. ene e vAtanA bilakula khyAla nathI ke jaina dharmAM buddha dharma pahelAnA dhama che. kharI rIte AmAM emane kaze ja doSa nathI. jatAe A viSayamAM kazA ja parizrama nathI karyuM. itihAsanA kSetramAM te jaina dharmanI kazI hastI ja nathI. chellAM be varSa thayAM paradezanA ghaNA pratiSThita nAgarika ane , vidvAno tema ja zASakA bhAratamAM AvavA ane bhAratanI saMskRtinuM jJAna hAMsala karavA cAhe che. emane jaina saskRtine kazA ja pari caya karAvavAmAM nathI AvatA. te teA ta potAnI sAthe ahIMthI jana tI"karAnI judA judA prakAranI ane judI judI dhAtuonI mUrti e potAnI sAthe lai jAya che ane tene bIjI apUrva` vastuonA saMgrahanI jema rAkhe che. paNa kharI rIte ApaNe ema te nathI ja icchatA ke ApaNA A jaina dhamanI-eka ajaba vastunI jema--pradarzana ke ajAyabaghara. ( myujhIyama ) mAMnI vastunI jema----gaNanA karavAmAM Ave. Ama thavAnu kAraNa e ja che ke ApaNe jaina dhama' ane enA sidhdhAMtAne pracAra ja karyo nathI. ApaNuM badhuMya sAhitya ApaNI potAnI ja bhASA-nAgarI, sa'skRta, prAkRtamAM che. ApaNA sAhityane sAmA bhAga paNa duniyAnI atyAranI pracalita bhASAmAM nathI. jaina dhama' AkhI duniyAnA eka lokapriya dhama che ane ene prAraMbha paNa ApaNA tIya karAe e ja bhAvanAthI karyuM - hatA. tItha"karAnA mahAna AtmAoe duniyAnAM rAjyet upara vijya meLavavAnI ciMtA karI na hatI. rAjye upara vijaya meLavavA e kaMi muzkela kAma nathI. seMkaDA rAjya sthapAya che ane nAza pAme che. mArI peAtAnI najara sAme duniyAmAM paheluM mahAyuddha khelAyuM ane Apa sahunI sAme khIjuM mahAyuddha cayuM. keTalAya rAjA-mahArAjA, bAdazAheA, pramukhe ane khIjA sattAdhArIone A duniyAmAMthI uThADI mUkavAmAM AvyA. jaina tItha"karAnu ane jaina dhama'nu' dhyeya rAjyA upara vijaya meLavavAtuM nahi--peAtAnI jAta upara vijaya meLavavAnu che. A dhyeya, eka mahAna dhyeya che ane mAnavajIvananI sA"katA emAM ja che. jaina dhama bAhya vastuone svIkAra karavAnuM nathI zIkhavate, paNa ethI UlaTu' e mAnavInI AMtarika bhAvanAo ane AMtarika jIvanane spaza kare che. A pahelA, bIjA vagere ) badhAMya yuddhoe duniyAmAM kazuMja mahAna parivatana nathI karyu.. jo duniyAmAM Aje koi vastue mahAna parivatana karI batAvyu` hAya te| e che ahiMsAne siddhAMta. ahiM'sAnA viddhAMtanI zodha duniyAnI tamAma zAdhe ane prAptithI levAnA che. isanA zikSakAne mAdA ke khane, e mATe phrAnsa, iMglenDa, jamanI ane TalIthI paNa zikSakAne nimatravAnA che. DA. tAhA husenanI kaLA"nA kSetrane vikasAvavAnI pazu yojanA che. A mATe kaeNrezanA rIyala AperA hAusa carmeTara'ne madada ApI 'nezanala thiyeTara'nu dheAraNu UMcuM lAvavAnI temaNe vicAraNA karI che, ane tee, ijIptanA vizALa samudAya samakSa praznane taiyAra karavA, sArAmAM sArA nATako bhajavavA mATe, yuropanI zreSTha nATaka-ka'panIone paNa niyaMtravAnA che. prajAnA ane rAjyanA--tene temane sahakAra che. eTale, TUMka samayamAM, DA. tAhA husena potAnI prajJA cakSudrArA jIsane sthUla ane sUkSma dRSTi ApI zakaze, e niHzaMka che. zrI mukha' jaina yuvaka tA. 1-4-50 ' me' mArA mitra kalakattAnivAsI zrI cheATAlAlajI jainanA sahukArathI prAcIna jana kSetre ane zilAlekhenI slAIDA taiyAra karIne e vAtane sAbita karI che ke jaina dhama' eka prAcIna dhama che kejeNe bhAratIya saMskRtine dhaNu' Apyu` che, pazu Aje hajI sudhI duniyAnI dRSTimAM jaina dharmanuM mahattva dekhAtuM nathI...emanA vicAra pramANe te e ekavIsa lAkha mAnavIne nAnA sarakhe dhama' che, paNa jo Apa vicAra karaze te Apane lAgaze ke Apane jaina dharmAM eka vizALa dhama' che. ane ApaNane--jainAne e mahAna dhama' ApaNA pUrvajo taraphathI maLye che. ahiMsA upara jatAnA saMpUrNa' & ( Copy-right ) che, paNa ApaNuM badhuM sAhitya Aje nAgarI, saskRta tathA kAnaDI bhASAmAM che. e sAhityane duniyAnI badhI bhASAomAM prakAzita karavAmI ane ene janatAnI sAme rajU karavAnI jarUra che. * AjanA yuga te evA che ke jemAM 'ahiMsA' zabdanI eka apUrva' mahattA che. eka zabdanI pAchaLa AkhI duniyA tamane sahakAra ApavA taiyAra che A eka zabda ja tamane sasA ramAM sajIvana rAkhavA pUratA che. ApaNe sahue te pUjya svargastha bApune meTA AbhAra mAnavA joIe ke emaNe A ahiMsAnA siddhAMtanI bhulAi gayelI mahattAne duniyAmAM prakAzita karI dIdhI. Aje duniyAnA lAkhA prANIe duniyAmAM cArekAra phelAyela azAMtithI trasta thaIne ahiMsA tarapha vaLI rahyA che. Ape e vicAra karavAne che ke Apa zuM karavA mAge che--Ape kai rIte ahiM'sAnA siddhAMtane pracAra karavA che ? ahiMsAnA mahAna siddhAMtane jAtIya siddhAMtanu rUpa na ApatAM Apa vizvasiddhAMtanI jema enA pracAra karatAM zIkhaze. A siddhAMtanA pracAra mATe kaIka tyAganI bhAvanAne zIkhavAnI jarUra che. jatene kho' mukhya siddhAMta * aparigraha '-tyAga-- bhAvanA che. paNa khedanI vAta che ke ApaNe jIvanamAM tyAganI bhAvanAne nathI apanAvI. je samaye A tyAganI. bhAvanAne apanAvIne ahiMsAnA siddhAMtane pracAra karavA kaTibaddha thai jaze e samaye AkhI duniyA A banne siddhAMtAne kAraNe, jaina dhama'nI zraddhALu banI jaze. sa'dha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTroTa, muMbai mudraNusthAna H -sUyaTMkAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSa : 11 * : 24 } zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanu pAkSika mukhapatra prabudhdha jaina ' taMtrI: maNilAla mAkamacaMda zAha muMbaI : 15 eprIla 1950 zanivAra hindu, jaina ane harijana maMdirapraveza ( gatAMkathI cAlu ) hindu zabdanA pracalita saMkucita a hindu zabdanA itihAsa para vicAra karatAM ApaNe e joi gayA chIe ke kevI rIte videzI dvArA ceAjAyela eka bhaugAlika zabda musalamAna rAjya--kALamAM bhAratavaSa athavA Aya` dezanA vyavahAramAM pracalata thaI gayA. zarUAtamAM te brAhmaNa, jaina tathA bauddha e traNa dharmAMnA anuyAyIo mATe A zabdanA upayoga karavAmAM Avyo. bauddhonA te bhAratamAM hrAsa thayA. jeneAnI saMkhyA vizeSa naheAtI. vaLI temanu sAmAjika jIvana paNa kAI evI vizeSatA vALuM. nahetu' ke tene brAhmaNudharmoMethI alaga samajavAmAM Ave. jatee peAtAnA alaga kAnUna apanAvyA hAya e kahevuM paNa adharUM che. A sava' bAbate te sAra e nIkaLye ke ' hindu ' zabda vaidika athavA brAhmaNu dhama'nA anuyAyIone mATe rUDha thatu gaye| ane A ja a'mAM te eTalA prasidhdha thaI gayo ke mULa atha lupta thai gayo, teA pazu peAtAnA jIvanamAM adhikatara vaidika dharmIe jevuM ja AcaraNa karatA hatA. kASTa kArya bAbatamAM antara paNa hatuM. Ama hAvAthI sAdhAraNa janatA janene vaidika dharmAvalIonI eka zAkhA ja mAnavA lAgyA ane jainadhama te vaidika dhamanuM eka aMga athavA sudhareluM rUpa lekhavA lAgyA, je keTalIka bAbatamAM matabhedane kAraNe jainadhama'nA pRthak nAmathI eALakhAvA lAgyuM. mane lAge che ke je vastIpatrakamAM hindu, jaina, IsAI, musalamAna, zIkha ityAdI bhinna dharmAMnA alaga alaga koSTaka na heAta te sa'bhavataH jana ane zIkha kadRi e vicAra paNa na karata ke teo vaidika matavALA karatAM judA che. Aje hindu zabdanA saMkucita atha'ne ja dhaka pracAra che. enu` pratyakSa pramANa zabdASa tathA vizvASa ( Eneyelopaedia) che. tenA keTalAMka udAharaNu ahIMyA lai : 'hindI vizvakASa 25 me| bhAga pR. 79-80 hintu (sa'. pu.) AyaeNva vAsI varNAzrama dharmI......musalamAna tathA khIjI videzI ane anAya' jAtione bAda karatAM bhAratavAsI mAtra hindu kahevAya che........ vartamAna kALamAM bhAratavAsI Aya satAna jatA ane bauddho potAne hindue nathI kahevaDAvatA ema chatAM musalamAna rAjyakALa daramyAna te peAtAne hindu kahevaDAvatA hatA. have Aya zabdanI jema hindu zabda pazu pAribhASika thavA mAMDayA che. je lemkA veda athavA vedAdita dharmagranya ane para thAka para vizvAsa kare che tathA gemAMsane aDatA paNa nathI te kAja Aja kAla kaTTara hindu kahevAya che. 'hindI zabdasAgara' 4the| bhAga pR. 3814 'hiTU' (saM. pu.) (1) bhAratavaSa mAM vasanAra Aya jAtinA vazaja je bhAratamAM prati ta athavA pallavita Aya'dhama', satkAra ane samAja vyavasthAne 20 na. mI 4266 vArSika lavAjama rUpiyA 4 mAnatA AvyA hAya, veda, smRti, purANa-AdimAMthI koi eka anusAra cAlavAvALA bhAratIya mAya dhamanA anuyAyI. ' Chamber's T. C. Diotonary: Hindu:~ a native of Hindustan: now more properly applied to native Indian believers in Brahmanism as opposed to Mohammedans and ete (hindustAnanA nivAsI. AjakAla adhikatara bhAratanA evA nivAsIone mATe vaparAya che je musalamAna tathA anyathI sarvathA bhinna brAhmaNu dhamamAM mAne che.") Encyclopaedia Britanica Vol. XI p. 57............From Persian 'Hind' is derived another word 'Hind' which means of or belonging to India' while 'Hindu' now means a person of the Hindu Religion. ( kArasInA philmsa ' zabdathI eka anya zabda hindI banyA che, jene aya hindustAnanA nivAsI thAya che jyAre hindune atha AjakAla hindu dharmAMvalaMbI thAya che. ) A bhAgamAM pR. 577 thI hindudhamatu varNana che jemAM vaidika ayavA brAhmaNa dhama'nI rUparekhA che. Eney of Religion & Ethics: Vol. VI p. 686 Hinduism is the title applied to that form of religion which prevails among the vast majority of the present population of the Indian Empire. Brahmanism (9. v.) which is the term generally used to designate the higher & more properly restricted to that development of the faith which under Brahman influence, succeded to Vedism or the animistic worship of the greater powers of Nature. (hinduSama e dhama' che, je bhAratIya sAmrajyanI vartamAna janatAnA eka vizALa bhAgamAM pracalita che. Adhunika hindudharmAMnA avika unnata ane dArzanika rUpane pradarzita karavA mATe brAhmaNu dhama'' e zabda vaparAya che. A zabda (brAhmaNu dhama') vadhAre pramANamAM dharmAMnA e vikAsa sudhI maryAdita che, je brAhmaNAnA prabhAvathI vaidika dharma athavA prakRtinI mahAna zaktimAM caitanyanu Arepa karI pUjA karavAnI rIta pachI pragaTa thayA. ) * abhidhAnarAjendra ' :-- hiMdu hiMdu--pu--" vyavahArathI hindu zabda dezavAcaka hevA chatAM e dezamAM rahevAvALA Aya manuSyanA vAcaka atI gayA. kramazaH A dezamAM prasidhdha vedanA AdhAra para anelAM AgamAnuM anusaraNa karavAvALAnI oLakha hindu zabdathI thavA lAgI. ka' A udAharaNAthI spaSTa thAya che ke kANakAra hindune AryAvata - nivAsI athavA AyadhamanA anuyAyI tarIke raju kare che ane sAthe Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha jaina , tA. 15-4-20 sAthe vaidika brAhmaNa athavA zrati-samRti para AdhAra rAkhavAvALI. zuM zIkha hiMdu che? dhArmika paramparAone mAnavAvALA hovAnuM paNa jaNAve che. prasaMgavazA e carcA paNa lAbhaprada thaze ke zIkha hiMdu che AvI sthitimAM e vicAra karavo joIe ke zuM e ke nahi. zIkhenA prathama gurU zrI nAnakadevajI 14mI zatAbdamAM hindu kahevaDAvIne varNAzramadhamI kahevarAvavuM ucita samaje che? thayA. temane upadeza hindu ane musalamAna bannene mATe hate. hindunI A paribhASA atyadhika pracalita che. meTAmeTA vidvAne chatAM paNa temanA adhiktara anuyAyI hindu banyA. gurU nAnake ane netAo paNa keTaleka sthaLe A arthane mahattva Ape che. paNa nAtajAtane jabarajasta virodha karyo ane sarvamAM ekatAne sara rAdhAkRSNana lakhe che ke "ApaNe mATe hindu e vyakita che je maMtra kuMka; vaidika kriyAkAMDa ane bAhyADaMbarane sthAne cittanI pitAnA jIvana ane AcAramAM koI paNa evI dhArmika paramparAnuM zuddhi para teo adhika bhAra ApatA hatA ane akAla purUSanI pAlana kare che ke je vedanA AdhAra para bhAratamAM vikasita thaI hoya. bhakitamAM lIna thavAne anurodha karatA hatA. "mArI ja hatI hindu mAtA pitAthI janmelA ja nahi paraMtu evI vyakita liMvArA, vaghu vidhi re ja kuhA " e gurUnI vANI che. paNa hindu che ke je mA athavA pita pakSe hindu kuLa paramparAnA gurU govindajI kahe che - hAya, IsAI athavA musalamAna paramparAnA na hoya. (A Hindu . "hindU zrI turaka koU rAphajI imAma sAphI for our purpose, is one who adopts in his mAnasakI jAti samai ekai pahicAnavau // life & conduct any of the religious dehurA masIta sAI pUjA zrI nimAja aohI. traditions developed in Indian on the basis of mAnasa samai eka pai aneka ko prabhAyo hai // . the Vedas. Not only those who are born of Hindu parents, devatA pradeva jakSa gandharva turaka hindU, but those whose trace Hindu ancestory on either side & do not belong nyAre nyAre dezana ke bhesa ko subhAtrI haiN| to Islam or Christianity, are Hindus) . ekai naina ekai kAna ekai deha ekai bAna, ravA vAyu prAtiza za zAya # jJAcho - mahAtmA gAMdhIjI eka ThekANe lakhe che, "huM mAnuM chuM ke mArA eka zIkha mitra pAsethI jANavA maLyuM che ke brAhmaNa je manuSya hindustAnamAM hindu kuLamAM janma laIne veda, dharmanA jAtivAdanA prabhAvathI zIkho paNa bacI zakayA nathI. temanA upaniSada, purANAdi granthane dharmagranyanA rUpamAM mAne che, je manuSya sAmAjika jIvanamAM jAtivAdanI jaDa barAbara beThelI che. zIkha ahiMsA, satyAdi pAMca yamomAM zraddhA rAkhe che ane temanuM yathA harijana majahabI zIkha kahevAya che. ApaNuM baMdhAraNa sabhA e zakata pAlana kare che, je manuSya AmAM che, paramAtmA che, svIkArI cUkI che ke anya harijanonI jema zIkha harijanonA sthAna AtmA ajara amara che te paNa dehanA nAzathI saMsAramAM aneka paNa dhArAsabhAomAM surakSita rAkhavAmAM Ave. paraMtu Aje jyAre niomAM AvyA kare che, AtmAne mekSa che, mekSa parama purU hindune artha vedadharmAvalambI rahI gayo che tyAre zIkha paNa pArtha che, evuM mAne che, je varNAzrama ane gorakSAmAM mAne che pitAne hindu kahevAne taiyAra nathI. lagabhaga 20 varSa pahelAM bhAI te hindu che." kAnhasiMha nAbhAe "ma din nahIM" nAmanI pustikA lakhI hatI. - 5. javAharalAla naherUne spaSTa mata che ke Aja kAla hindu che. tejasiMhanA Essays On Sikhism paNa A viSaya zabda saMkucita arthane pragaTa kare che. teo lakhe che. para prakAza nAkhe che. jyAM zIkha gurUdAra che tyAM harijanone praveza "mArI samajamAM nathI AvatuM ke A zabdone (hindu dharma niSiddha nathI. muMbaI sarakAranA kAnUnamAM zIkha dharmane pRthapha ane hinduprabhAvita) A rIte prayukata karavA ' ucita che jyAM gaNavAmAM AvyuM che. 1919 thI teone alaga rAjanaitika adhisudhI tene vyavahAra bhAratIya saMskRtinA ati vyApaka arthamAM kAra prApta thayuM che. paNa navA baMdhAraNamAM sAMpradAyika vibhAjanane nathI karavAmAM AvatA. Aja A zabdathI bhrAMti upaje che aMta AvanAra che. jyAre ene saMbaMdha adhika saMkucita ane viziSTa dhArmika hindu zabdanI eka vadhAre paribhASA vicAra sAthe che.......bhAratamAM dhamane mATe sarvasamAvezaka zabda AyaMdhama hato." AgaLa lakhatA pR. 73 para paMDitajInuM keTalAka varSothI hindu zabdanI eka bIjI vyAkhyA paNa kahevuM che, " bauddha dharma ane jainadharma nizcayapUrvaka hindudharma karavAmAM AvI che. temAM e bAbata mATe prayatna karavAmAM AvyA nahotA ane vaidika dharma paNa nahatA. te paNa temane udaya che ke jaina, bauddho ane zIkhomAM pitAne hinduothI pRthaka bhAratavarSamAM thaze ane teo bhAratIya jIvana, saMskRti ane samajavAnI je bhAvanA hindu zabdanA pracalita saMkucita arthanA tattvajJAnanA akhaMDa aMza hatA. bhAratavarSanA jaina ane baudhdho kAraNe ghara karI gaI che, tenuM nivAraNa karavAmAM Ave ane A hindudharmanA na hovA chatAM bhAratIya vicAradhArA tathA saMskRtinuM sau bhAratanA prAcIna nivAsI hovAne kAraNe A deza prati sarvamAM se e se TakA pariNAma che. tethI bhAratIya saMskRtine hindu eka sAmuhika cetanA tathA ahIMnI saMskRti prati zraddhAnI bhAvanA che. saMskRti kahevI e nitAMta bhrAmakatA che." pedA karavAmAM Ave. A prayatna stutya che ane ApaNane vAsta vikatA tarapha dorI jAya che. A navI paribhASA vIra sAvarakarane - paMDitajInA zabdonuM tAtparya e nIkaLe ke baudhdha ane jaina ApelI che temanuM kahevuM che kepUrNataH bhAratIya che, paraMtu temane hindudharmamAM gaNI zakAya nahi. jJAliMdhoH hiMdhuyaeNntA thastha mArapUminnA che ' hAlamAM hindu dharmane artha eTale maryAdita thaI gayo che ke e pitRbhUH puNyabhUzcaiva sa vai hinduhiti smRtaH // [ brAhmaNa athavA vaidika dharmane paryAyavAcI jevo banI gayo che. hindu - " siMdhu nadIthI zarU karI samudra paryata A bhAratabhUmi zabdanA mUlArthane AdhAra para jana, bauddha ane pachIthI zIkha - je vyaktinI pitRbhU (janmabhUmi) tathA puNyabhU (dhArmika draSTithI paNa hindu kahevAya. tyAM hindu zabdane artha sImita thaI gayo. pavitra bhUmi) che, te ja nizcayapUrvaka hindu che." rAmadAsa . tenA phalasvarUpa A savane hinduonA sudhAraka samajavAmAM AvyA. gauDanA zabdamAM "bhAratanI prAcInatama Arya paraMparAne pitAnI jaina dharma eka sarvathA svataMtra ane prAcIna dhArAne pratika che e bAbata mAnavAmAM Aje keTalAye vidvAnone saMkoca thAya che. 1 pRthvI 2 vAyu 3 agni 4 jala 5 sammIzraNa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ST tA. 15-6-. 197 ummarathI teo paraMparA tarIke svIkAratA je. bhAratanI saMskRti hindu ane hindu dharmanI spaSTa vyAkhyA karyA vinA jana ane bhAratanA dhamane pUrNarUpe ane aMzarUpe apanAve te ja bhAratI dhamane hindu dhamathI jude ane svataMtra mAne e ja jenAmAM ene mATe hindu che," (hindutva) 5. sukhalAlajIe potAnA eka asaM tela phelAvAnuM mULa kAraNa che. bIju dalInA viSayamAM je uttara ' lekhamAM sucana karyuM che ke sva. zrI AnaMdazaMkara bApubhAi dhruva devAmAM AvyA che tenI sAthe meTe bhAge ApaNe sahamata chIe. hindu zabdamAM vaidika, baudhdha ane jaina traNane samAviSTa karatA hatA. ApaNe e svIkArIe chIe ke sAmAjika nyaya ane samAnatAnA ' temane vicAra hindu vaidika dhama, hindu bauddha dharma tathA hindu adhikAranI prApti sarva nAgarikone mATe sarakhI hevI joIe.' jaina dharma para pustaka lakhavAne hatA. ' AjanA yugamAM je dharmazAstra temAM vina nAkhe te sanmAnapUrvaka A paribhASAe vyApaka che ane ochAmAM ochuM bhAratanI tenI paNa upekSA karavI joIe. samaya ane paristhitinI - bhUmi para udya pAmelI tathA pallavita thayelI save dhArmika paramparA mAMga sarvoparI che. ene eka sUtre bAMdhavAmAM samartha che. paraMtu e kahevuM adharUM parantu pazna e che ke ApaNI rASTrIya sarakAra dharmanirache ke ApaNuM kendrIya athavA koI paNa prAntIya sarakAra A pakSa rAjya (Secular State) sthApita karavAne dAvo kare che. vizALa arthamAM hiMdu zabdano prayoga kare che ke saMkucita ane AvI sthitimAM ucita e che ke te bhinna dharmanI pRthakatA sImita arthamAM jemAM te adhika rUDha thaI cUkyuM che. athavA apRthakatAnI bhAMjagaDamAM na paDe. spaSTa cheSaNuM karavI che, joIe ke sarva saMpradAyanA dhArmika sthAna sarve nAgariko mATe ' muMbaI sarakAranI tA. 16-8-1949nI yAdI. khUllA che. svacchatA, vyavasthA, zAMti AdinI nirdiSTa che. A yAdImAM batAvavAmAM AvyuM che ke harijana maMdira sucanAonuM pAlana karatAM kaMI paNuM nAgarikane te amuka jAtine praveza kAnUnamAM ApelI hindunI vyAkhyAmAM tene samAveza kare che athavA amuka vyavasAya karanAra che e AdhAra para koI paNa vAnI virUdhdha keTalAka jainee evA uThAvyA che temAM mukhya A che- dhArmika sthAnamAM praveza karatAM na rokI zakAya. je sarakAranI e - (1) isAI, zIkha ane pArasI dharmanI jema jana dhama dhAraNa hoya ke harijanane kevaLa jaina ane hindu sthAnamAM pravezane - hindu dharmathI bilakula svataMtra dhama che. niSedha na hoya to ema kahI zakAya ke A kAnUna hinduo ane, jane para lAgu paDaze. te mATe jainone hinduomAM savAviSTa kara(2) A kAnUnanI maryAdAmAM jinene samAviSTa karavAne vAmAM AvyA na hota. A bemAMthI koI eka mArga apanAvavAmAM - sarakArane maLa Azaya na hate. Ave te azAMti phelAvAne saMbhavataH avasara na Avata e (3) kAnUnI nimaNunA itihAsamAM jene prathama vAra hi. mAre vizvAsa che. emAM sAmIla karavAmAM AvyA che. na samAja ane harijana (4) harijane jaina maMdiramAM pravezAdhikAra devAvALA muMbaI sarakAra dvArA svIkRta kAnUna tathA keTalAka jene dvArA dhArAo jaina dharmazAstronI virUdhdha che. tenI sAme uThAvavAmAM AvelA vAMdhAonI thoDA samaya mATe upekSA sarakAranuM kahevuM che ke AmAMthI koI paNa dalIla TI zake karIe ane ApaNe jene pitAnA ja viSayamAM kaMIka vicAra karIe. . tevI nathI. pahelI dalIlanA viSayamAM kahevAmAM AvyuM che ke haju * jAtibhedane ApaNA sAmAjika jIvanamAM sthAna ApIne ApaNe janadhana sudhI isAI " athavA pArasI dhamane je arthamAM hindu dhabathI maMnA hRdayane nathI samajayA. jene dharma ane saMskRtinuM saMpUrNa dhaDatara alaga gaNavAmAM AvyA che e arthamAM jaina dharmane hindu dharmathI : praNi mAtra prati maitrI bhAvanA athavA ahiMsA ane samatAno daDha pAyA ? paSTata: pRthaka svIkAra nathI karavAmAM AvyuM. huM mAnuM che ke A para sthira che. ApaNuM vyavahArathI ApaNe lekee tene kamajora uttara sarvathA asantoSajanaka thA zramapUrNa che. sarakAre pahelI karI nAkhyuM che. sAkSAta tIrthaMkara devanA samavasaraNamAM sarva che dalIlane uttara ApatA IsAI ane pArasI dhamane ulekha karyo paNa - purUSa ane strIo, deva, pazuM tathA pakSI leza mAtra bhedabhAva - dalIla mAM lakhavAmAM AvelA zIkha dharmanA viSayamAM kaMI paNa na vinA AvIne arihanta devanI madhura vANInuM pAna karIne pitAne .. kahyuM. sarakArane spaSTa karavuM joItuM hatuM ke te hindu dharmane zo artha dhanya samaje ane AtmakalyANa karI zake te pachI kayuM kAraNa che kare che ane je arthamAM jaina dharma hindu dharmathI judo nathI te ke e ja tIyakaranI mUrtine darzananA adhikArathI temAMthI koIne - e ja artha mAM zIkha dharma kevI rIte jude che ? hindanI paNa vaMcita karavAmAM Ave? janmathI jAtinuM abhimAna ApaNe paribhASAne nizcaya karyA vinA jaina temAM samAviSTa che ke nahi ? mATe zemAmada nathI. uttarAdhyayanamAM bhagavAna vIrane e siMhanAda : ' e kevI rIte kahI zakAya? hindudharmanA pracalita saMkucita arthamAM ke karmathI brahANa, kamathI kSatriya, karmathI vaizya, kamathI zudra jainadharma kadApi samAviSTa thaI zake nahi. jaina dharmamAM eka svataMtra thavAya che-zuM ApaNane e Adeza Ape che ke ApaNe . dharma che ane vaidika, brAhmaNa athavA varNAzrama dhamathI tene vyavahArika jIvanamAM janmathI jAti bhedane mAnIe ? jaina spaSTa bheda che. e ThIka che ke AtmAnuM astitva, kamara, dhamamAM AcAranI pradhAnatA che, AtmazudiSanuM sarvoparI mAM punarjanma Adi viSamAM amuka hada sudhI samAna mAnyatAo che. sthAna che, vyakitanuM nahi, vezanuM nahi, prayuta guNonI pUjAnuM che. paraMtu A mAnyatAo hinduo ane jene ja svIkRta che ema nathI. vidhAna che. zuM eka harijananA AtmAmAM te ananta zakita nathI ke zIkha paNa tenA svIkAra kare che. IsAI, IslAma Adi dharmomAM je brAhmaNa, kSatriya athavA vaizyanA AtmAmAM che ? zuM nimitta upakSa5Nu A mAnyatAne kaIne kaI rUpe A svIkAravAmAM AvI che. bdha hovAne kAraNe zudra tathA harijana paNa samyagradarzananI prApti no samanvayanI dRSTithI hindu ane jaina ja zA mATe, moTA bhAge saMsAranA sarva dharmamAM maulika , ekatA che. naitika niyamomAM ApaNu AgamamAM evA udAharaNo mejuda che jemAMthI jAzuvA atyanta sAmya che. satya eka che, kevaLa deza ane kALanA bhedanA maLe che ke zudrae paNa jAdhamane Azraya lai AtmakalayANune 1 - kAraNe bhinna bhinna bhASAo dvArA bhinna bhinna bhASAomAM tenI mArga apanAvyuM hatuM. harizI muni, metAya muni, kuMbhakAra che saMdeza ApavAmAM AvyuM che. A viSayamAM keTalAye vidvAnoe sadAlapura, ajunamAlI ApaNA gauravane vadhAre che. kayA jainanI mahatvapUrNa grantha lakhyA che. e bhAvanA nahi hoya ke huM enI koTine zramaNa athavA zramaNa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 tA. 15-4-50 pAsaka banuM ! padmacaritramAM lakhyuM che ke vratadhArI cAMDAla paNa hindu zabdanI eka sarvasammata athavA adhikRta paribhASA nizcita brAhmaNa kahevAya che. varSonI vyavasthA guNonA AdhAra para che. te karavAmAM Ave. e paribhASA anusAra ja e nirNaya karI zakAya cAre vaNuM tathA cAMDAla Adi vizeSaNa AcArabhedane kAraNe ke jene hindu che athavA nathI. prasiddha thayA" nyAyakAmadacaMdramAM zrI prabhAca kahe che ke brAhma , je sAvarakaranI paribhASA mAnya rAkhavAmAM Ave to zIkha sudi sakalavyavahArakriyA vizeSanA AdhAra para ja che. ApaNe ane baudhdha paNa hindu che. e avasthAmAM zIkha dharmane hajI dA jANIe chIe ke anaya AyakumAre abhayakumAra dvArA mokalela mAna ucita nathI. bhagavAna pratimA dvArA bedhilAbha karyo hate. je zuSa ane mULa bhaugolika artha para vicAra karavAmAM prAcIna kALanI vAta javA daIe. Aja kAla paNa Ave te hindamAM rahenAra sarva hindu kahevAvA joIe. tyAre nimitta ane saMsarga maLavAthI harijanone jaina dhama prati ApaNe musalamAna, isAio tathA pArasIone ahandu nahi kahI zradhdhA rAkhatA jovAmAM Ave che. sva. mahArAja budhisAgarajIe zakIe. A sarva zabda alaga alaga dhArmika saMpradAyanA bIjApuramAM keTalAye harijana kuTuMbane jaina banAvyA hatA. rUpamAM ja mAnavAmAM Avaze. che. 1940 nA payuMSaNamAM zrI AtmAnanda jaina gurUkuLa paMjAba - je varNAzramadharmI ane veda dharmanuyAyI ja hindu che te gujarAMvAlA (jyAM huM e samaye adhyApaka hate ) nA bhaMgIe jaina, bauddha ane zIkhene hindu nahi kahI zakAya. e vAta alaga lagAtAra ATha divasanA upavAsa karyA hatA. gurUdeva (jainAcAryuM che ke koI kAnUna sAmAjika daSTithI teo para paNa lAgu karavAmAM zrI zrI 1008 zrImadi "vallabha surIzvarajI ) nuM catumasa Ave. paraMtu te e AdhAra para na hoya ke teo hindu che. e varSamAM tyAM hatuM. keTalAka divase. sudhI e bhaMgI vyAkhyAna AjanI paristhitimAM Arya dhama athavA bhAratIya dharmamAM sane sAMbhaLavA paNa jatA hatA tyAre te gurUdeva pAse ja upavAsanA samAveza thaze paraMtu hindu zabdamAM nahi, paccakhANa letA hatA. kahevAnuM tAtparya e che ke vAtAvaraNa jyAMsudhI harijanone jaina dhArmika sthAnamAM praveza sAthe ane saMga maLavAthI harijana pitAnI raheNIkaraNImAM saMbaMdha che, ApaNe samajIe chIe ke teone e bAbatathI parivartana karI zake che, paraMtu je ApaNe tene aspRzya, dhRNita rokavA e jana dharma ane saMskRtithI sarvathA virUdhdha che. jana tathA kasita samajIne sArA vAtAvaraNathI dUra ja rAkhIe te dhamane AdhAra ja samatAnI bhAvanA che. tethI viSamatAne dUra teo pragati kaI rIte karI zake? teone dhArmika sthAnomAM karavI e tenuM sarvaprathama kartAya che. AvavAnI tathA vyAkhyAna Adi sAMbhaLavAnI sagavaDa (samApta) mULa hiMdI zrI pRthvIrAja jaina " ApavI Avazyaka che. prajAtaMtranA yugamAM mAnava mAnavanI amAsanatAne anyAya TakI nathI zakate. sthAnanI pavitratA, anuvAdaka: zrI. tArAbahena zAha svacchatA, vyavasthA AdinA niyama sarva manuSyane mATe eka keTalAka samAcAra ane noMdha sarakhA hovA joIe. dhArmika sthAnamAM pravezanI zarte kaI vyakitanI jAti, vaNuM athavA vyavasAyanA bhedane kAraNe bhinna na De. hariprasAda desAI thaI zake. zAstronI ANa daIne AbhaDacheTa jIvita rahI zake nahi. tA. 31-3-50 nA roja palekavAsI banelA che. hariprasAda jaina dharmanA mULa siddhAMta ApaNane e preraNA Ape che ke desAInA duHkhada avasAnathI AkhA gujarAtane eka kAryaniSTa ApaNe uMca nIcanI dIvAla teDI nAkhIe. janone harijana prajAsevakanI ane mArI jevA anekane eka nikaTavartI mitranI maMdira praveza prati kaI paNa draSTie vAMdho na hovuM joie. AvI ane aneka aMzemAM eka samAnadharmI AtmAnI khoTa paDI che. AjhAdInI laDatanA je je tabakakAo AvyA ane gayA te avasthAmAM vartamAna AcArya vijayanemisUri dvArA zatruMjayanI pAse kadambagirinA nAnA pahADa para banAvelA jaina maMdiranA praveza dareka tabakakA daramiyAna temanA nasIbe lAMbA lAMbA gALAne dvAra para kotarele zilAlekha vAMcI ApaNane mahAna Azraya jelavAsa Ave ane e jelavAsa daramiyAna rASTranA aneka kArya thAya che. e zilAlekhamAM kahevAmAM AvyuM che ke " Aja koI kartAone temanA nikaTa paricayamAM AvavAnuM baneluM. te sau koI aspRzya jana nathI, paraMtu have pachI koI aspRzya jaina kaMi kALa sudhI Do. hariprasAda desAIne uMDA snehapUrvaka saMbhAratA thaI jAya te paNa te A maMdIramAM praveza pAmI zakaze nahi." ja rahevAnA. AnA kAraNomAM temanuM utkRSTa saujanya, saralatA, uMDA dilane sneha ane vyApaka sahAnubhUti-A temanA viziSTa mAro khyAla che ke e samaya zidhra AvanAra che jyAre ApaNuM guNo jarUra gaNAvI zakAya, paNa A uparAMta temanAmAM je vinodavyavahAramAM aspRzya zabda ja aspRzya thaI jaze. e dizAmAM zIlatA hatI-vAta vAtamAM evA TucakA saMbhaLAve ke tamane hasavuM AvA lekhanuM mahatva svayameva samApta thaI jaze. AvyA vinA na ja rahe ane game tevI gherI gamagInI paNa upasaMhAra jotajotAmAM sarI jAya ane prasannatAnuM vAtAvaraNa phelAI hindu zabda mULathI phArasI bhASAne che. siMdhu nadInA prade, rahe-A temanA viziSTa guNoe aneka vyaktio sAthe temanI zamAM rahevAne kAraNe videzI bhAratavarSa tathA tenA nivAsine hindu, jAtane sAMkaLavAmAM bahu mahatvano bhAga bhajavyo che. 1932 nI hiMdu, hindI, hAMDu Adi nAmathI saMbaMdhita karatA hatA. muslima sAla daramiyAna temanI sAthe nAsIka senTrala jelamAM cha sAta mahInA rAjyakALamAM tene upaga vyApaka rUpamAM thavA lAgyA ane tyArathI gALavAnuM mane sadbhAgya prApa thayeluM. te sukhada sahavAsanAM smaraNo ' ja A dezanA nivAsI pitAne AryAnA sthAne hindu samajavA Aje paNa bhuMsAyA nathI. jyAre paNa amadAvAda javAnuM bane te lAgyA. e samaye jana ane bedhdha paNa A ja nAmathI oLakhAtA che. hariprasAdane maLavAnuM mana thayA vinA na rahe. aneka viSaye mAM hatA. dhIre dhIre hindu zabdano artha saMkucita thatA gayA ane samAna rasa hovAnA kAraNe temanI sAthe vicAravinimaya thaze e saMkucita artha ja atyAre adhikatara pracalita che. A ane sAthe sAthe pAMca paMdara vinAda ukitaone lAbha maLaze , artha anusAra hindu e che ke je varNAzrama dharmane mAnatA hoya ja temane maLavAnI pAchaLa mAtra A ja vRtti kAraNabhUta banatI. tathA veda, samRti, zruti, purANAdi graMthomAMthI mULa dhArmika temane arthavyavasAya DAkaTarane hato paNa temanA samagra vicAronI preraNA meLavatA hoya. tethI AvazyakatA e bAbatanI che ke jIvanavyavasAyamAM arthavyavasAyane bahu ja gauNa sthAna hatuM. ugatI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-4-1 jAhera jIvanamAM paDelA. nyAyAma tarapha temane nAnapaNathI Aka thayelu'. peAte pazu jIvananA anya bhAga sudhI niyamita vyAyAma karatA ane peAtAnI AkhI DAkaTarI prekaTIsa sAyakalanA vAhanArA temaNe calAvelI. dardIo davA levA Ave ane vyAyAmanA edhapATha laine jAya ane davAnA upayegathI ane tyAM sudhI temane pAchA vALe. amadAvAda zaheranI Aja sudhInI vyAyAma pravRttinA vikAsamAM temane bahu mahatvanA kALeA che. pazuddha jaina amadAvAdanI myunIsIpAlITI e temanI sevAnuM eka khIju mahatvanuM kSetra hatuM. amadAvAdane svaccha nAvavuM, sudhaDa banAvavuM, rUpALuM banAvavuM-A eka temanA jIvananI tamannA hatI. A tamannAne vaza thaIne temaNe jAte jhADu laIne amadAvAdanI zerIo ane peLA sahu karI che ane lekane svacchatA tarapha AkarSyA che. sAhityanA teo eka abhyAsaniSTa upAsaka hatA. amadAvAdanI sa` sAhitya pravRttimAM temanA agrabhAga rahe. Aja sudhImAM temaNe aneka lekhA lakhyA che . ane anuvAdo karyuM che, 'nAnA hatA tyAre,' rasadarzana, ArogyaH tanatu, mananuM, dezanuM, jIvanasaMgIta, ucca jIvana, papInI dazA, svAdhyAya, hiMdanA AcAryAM, kaLAne caraNe,--A pustake temanI gujarAtI sAhityanI nakkara sevAne raju kare che. teo saundayanA, kaLAnA, bhAratIya saMskRtinA bhakta ane ArAdhaka hatA. bhinna bhinna lekheA, vArtAlApe tema ja vyAkhyAnA dvArA leAkAmAM-gujarAtI prajAmAM rasavRtti jAgRta karavI, saundaya - dRSTine khIlavavI ane dezanI sa'skRti viSe Adara keLavavA-A temanI eka mukhya pravRtti rahetI. mubai jaina yuvaka sadhatI paryu. SaNa vyAkhyAnamALAmAM teo aneka vara vyAkhyAna ApavA AvyA che ane dareka vakhate temaNe A ja sa`deza sabhaLAvyA che. nabaLAne baLavAna banAvavA, raDatAne hasAvavA, zuSkatA haiAya tyAM rasasIMcana karavuM, jaDamAM caitanya preravuM, svAparAyaNa lekane sevA tarapha AkarSavA ane daMbha ane pAkhaMDa cAlatA haiya tene khullA pADavA temanI jIvanavRtti hatI-A temanI janmajAta prakRti hatI. 69 varSa sudhI temaNe lagabhaga akhaMDa regya bhogavyuM, ziSTa jatenA sAthI banyA, janatAnA sevaka banyA, ane nAnI sarakhI mAMdagI sAthe temaNe ApaNI duniyAnI chevaTanI vidAya lIdhI, ane cirasmaraNIya suvAsa mukatA gayA, ane mitti me sajja muddepu, 12 ma'' na meLa-sava bhUtaprANI viSe mArI maitrI che, kASTanI paNu sAthe mate vaira nathI--eva A daza`. vizvA dhRtvanI kAMka jhAMkhI pAtAnA apUrva sauhAda'bharyAM ane atibhyApaka sahAnubhUtithI bharelA jIvana dvArA khApaNate karAvatA gayA. naherU-lIyAkata karAranAmu pUrva baMgALAmAM hiMdu ladhumatI varga upara je amAnuSI AkramaNa zarU thayuM, tene paDadhe pazcima baMgALamAM paDavA lAgyA, pUrva baMgALamAMthI hajArA hiMndu kuTubee mAla mIlkata cheDIne hiMda taraka bhAganAza zarU karI ane A bAjue keTalAye musalamAna kuTu'khAe pAkIstAna taraph prayANu Adayu .. parAme banne rASTro vacce eka evI kaTAkaTIbharI paristhiti pedA thai ke jo A paristhitinA khIjI kASTha rIta ukela lAvavAmAM na Ave tA vigraha sivAya bIjo koi vikalpa raheze nahi ema sau kAine lAgatuM hatuM. zarUAtamAM A saMbaMdhe pAkIstAnanA sattadhIzAne ghaNI rIte kahevarAvavAmAM AvyuM paNa te kASTha rIte macaka ApatA ja nahatA. paMDita javAharalAla naherUe mAMgaNI karI ke ApaNe sAthe esIne AkhI samasyAnA vicAra karIe ane kaSTa teDa kADhIe A cAlu mAMgaNI ane nima' 199 traNanA chevaTanI ghaDIe pAkIstAnanA mukhya pradhAna navAkhajhAdA liyAkataalIkhAne svIkAra karyo, dIlhI AvyA, banne pa'tapradhAnoe maLIne sAta divasa sudhI thyAkhA praznanI savaTM bAjuonI carcA karI, ane sa yuta sahIthI eka vigatavAra karAranAmu bahAra pADayuM. A karAranAmAnI vigate dainika chApAomAM pragaTa thai cukI che. A karAranAmuM khUnne sarakAranA mAthe aneka prakAranI karajo nAkhe che. ane e karAranAmAneA anne pakSe sAcA - amala thaze teA gALA ane AsAmanA praznane te nikAla Avaze ja, paNa hiMda-pAkIstAna vaccenAM khIjA paNa aneka pazunAM kAraNeAne paNa ukela lAvavAne bhAga ekadama saraLa thaI jaze evI AzA sevavAmAM Ave che. paNa A karAranAmAnI jyAM jyAM carcA karavAmAM Ave che tyAM tyAM sau kAinA maDhe eka ja prazna AvIne ubhA rahe che ke pAkIstAna A karAranAmAnA amala karaze kharke ? pAkIstAna sAthenA Aja sudhI anubhava eTale badhA kaDavA che ke A karAranAmA sabaMdhamAM pAkIstAna vize zradhdhA anubhavavAnu atyanta muzkela lAge che. A bAbatamAM A karAranAmA a'ge be traNa muddA vicAravA yogya lAge che. dhAro ke A karAranAmAne pAkIstAne amala na karyAM-ahi e tA gRhita ja che ke hiMda pAtA pakSe A karAnAmAnA sapUNu paNe amala karavAnuM che ja-ane hiMdane Akhare bIjo koi vikalpa na rahetAM yudhdha taraph javAnI pharaja paDI te! e yudhdhanA vyAjakho paNA viSe kASThanA paNa dilamAM lezamAtra zaMkAne kAraNu nahi rahe. khILuM yudhdhanA pralApa karavA bahu ja sahelA che paNa yudhdhanAM sIdhAM ane AnuSaMgika pariNAme eTalAM badhAM bhayaMkara ane vinAzavAhI che ke jenA mAthe rASTranA vahIvaTanI javAbadArI che teNe yudhdhanA vicAra karatAM pahelAM samajutInA sava' kAi upAyeA hAMsala karI chuTavuM ja joie. AjanI duniyAnI racanA evI che te AntararASTrIya saMbadhA eTalA badhA jaTila che ke be dezA vaccenA nAnA sarakhA bhaDakAmAMthI vizvavyApI dAvAnaLa saLagI uThatAM vAra lAge tema nathI. A dRSTie jotAM A samajutI eka bhAre AvakAradAyaka pagalu lAge che. . khIjuM chellA trIza varSanA ItihAsamAM A paheAlA ja prasaMga che ke jene gaI kAla sudhI hiMdamAM ja samAveza thatA hatA ane je gaI kAla sudhI hiM'danI musalamAna kAmanA AgevAna hatA te pAkIstAnanA AjanA agraNI sAthe A viSama Rne kaTokaTInA prasaMge hiMdanA agraNIne ATalA ekhalAsapUrvaka ane ATalI lAMkhI vATAghATa karavAnI taka maLI hoya ane pAkIstAnanA sUtradhAre ApaNI sAthe samAdhAnI upara AvavAnI AturatA ane anukuLatA darzAvI hoya. paMdara divasa pahelAM pAkIstAnamAM jee ApaNune paga sarakhe mUkavA devA mAMgatA nahAtA, teo saMyukata tapAsa samiti svIkAre, ladhumatInA pratinidhitvavALuM kamIzana svIkAre, ladhumatInA hitane sabhALavAnI javAkhadArI dharAvatA laghumatI kAmanA ja kASTa pratinidhine pUrva' baMgALanA pradhAnamaDaLamAM pradhAna tarIke levAnuM svIkAre-A badhI koi acinhavI ja ghaTanA kahevAya.' sabhava che ke pAkIstAne Aja sudhI akhatyAra karelI hiMdavirAdhI nIti pAkIstAnane mATe paNa keTalI khataranAka che tenuM liyAkataalIkhAnane Aja sAcu' bhAna thayuM. hAya. Aja sudhInAM aneka karAranAmAe je vAtAvaraNa vacce ane je ta'dilI sAthe thayelAM che ane AjanA karAranAmAMnA dhaDatara pAchaLa je sauAdanI suvAsa dekhAya che--pahelAM teA Aje tuTyu ke AvatI kAle tuTaze evA bhaNukArA vAgatA ja hAya ane emAM paNu kAi karAranAmu thavA pAme tA te kevaLa thIgaDIyuM ja hAya, jyAre A vakhatanI vATAghATa daramiyAna eka paNa besura sAMbhaLavAmAM Avye! nathI a35 QX Chatpati h Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zuddha ane A eka karAranAmAmAMthI bIjA aneka karAranAmAnI sabhAvanA ubhI thatI spaSTa dekhAya che--A be atyanta bhinna paristhitine ApaNe A karAranAmAnuM mulyAMkana karatAM bheda tAravave joie. A badhI bAbate dhyAnamAM letAM A karAranAmuM pa'Dita javAharalAlanI rAjanItinuM eka bhavya pariNAma che te te pAchaLa gAMdhIjInI vicArasaraNI ja ekasarakhu kAma karI rahI che ema ApaNe kamula karavu' joie. Aje banne pakSe dveSavidezanA thara jAmelA che, e kAMi AvA eka karAranAmAthI egaLI javAnA che evA AzAvAdI ApaNuM banI na ja zakIe. paNa ghaNI vakhata AvA banAvAmAMthI rASTra. rASTranA sabaMdhomAM meTA krAntikArI pheraphAro nIpaje che. rASTra rASTra vaccenI maitrI ke vaira Aje jema che tema hu'mezA cAlyA ja karaze ema mAnavuM te duniyAnA ja sudhInA itihAsa viSe ajJAnatA dAkhavavA barAbara che. A ja rIte pAkIstAna ane hiMdu vacce Aje bhAre taMgadIlI che ane e taMgadIlI vadhata vadhatAM temAMthI yudhdha ja pariSThame ema ApaNane dhaNAkharAne lAge che, ane te mATe pAkIstAnanI rAjyaracanA ane tyAMnI prajAnI mane!dazA dhaNA. meTA aze javAbadAra che e paNa ApaNI pratIti che-Ama chatAM paNa Akhare yudhdhathI pAkIstAnane paNa vinAza ja thavAnA che e dIvA jevuM satya temane kadI paNa huM ja dekhAya ema ApaNe kema mAnI laIe ? ane e satya dekhAvA sAthe Aja sudhInuM hiM da pratyenuM vaimanasya bhareluM vaLaNuM badalavAmAM potAnuM ja vAstavika zreya rahelu' che e pazu temane kaeNma nahi bhAse ? ane eka vakhata dRSTikANu badalAya te sAthe AkhI .paristhitimAM evA moTA palaTA zarU thAya che ke jyAM eka vakhata nirAzA, vigraha ane vinAza ja dekhAte heya tyAM prema, sahakAra ane utkaSa'nA udaya thavA lAge che. e zubha AzAMvAda sAthe A karAranAmAne ApaNe vicArIe ane hiMdu sAme kAi nAnA sarakhA paNa AkSepa na kare evI rIte e karAranAmAnuM ApaNe pAlana karIe ! jene tA, 15-4-10 cintavatA ja nahAtA. aspRzyatA keTalI amAnuSI che tenuM bhAna karAvanAra ane te sAme joradAra khaMDa uThAvanAra gAMdhIjI ja sauthI pahelA hatA. AvI ja rIte madhu sevana prajAnI Ama prajAnA pAyamAlI karI rahela jIvananI-kuTuMbasukhanI kaDI meTI che tenu paNa ApaNane kharUM bhAna gAMdhIjIe ja karAyu'. kAyadAnI dRSTie, khaMdhAraNanI dRSTie hiM'mAMthI aspRzyatA sAva nAbuda thaI cukI che ane prajAjIvanamAMthI paNa e dUSaNa josabhera osaratu cAlyuM che e satASajanaka che. madyapAna upara pappu kuThAraprahAra zarU thayA che. ema chatAM tenI satAmukhI nAbudI aspRzyatA" nivAraNa karatAM ghaNI vadhAre kaThaNa che. keTalAkanu ema kahevu che ke AvI kAyadAbaMdhI chupI rIte dArU banAvavAnI pravRttine vadhAre vega Apaze ane sAthe sAthe pelIsanI lAMcarUzvata pazu khUba vadharo. kAyadA dhInA A jokhame svIkaravA chatAM je moTA pAyA upara chaDecAka dArU pIvAtA hatA te te AvI kAyadAdhIthI dhaNA meATA pramANamAM badha thavAne ja ane je garIba-majura va'nA kalyANa athe. A badhI karavAmAM AvI che temane te meTA ugArA thavAnA ja. ane ATaluM thAya te paNa hAlaturatane mATe dhaNuM che. e jAvuM jarUrI che ke mubai sarakAra 'dhIthI ja mAtra aTakavAnI nathI. garIba sAmAnya lekAnu jIvana rasamaya bane, temanA kalyANunA bIjA aneka kendro kheAlAya, je dvArA temane ramata gamata tathA AnaMda vinAdanAM aneka sAdhanA sulabha bane-Ane lagate mubai sarakAre eka moTA kAryakrama ghaDelA che jenA uttarAttara amala thatAM garIbanAM ane majurAnAM mana madyapAnathI saheje vimukha karI zakAze evI AzA rahe che. madyapAna muMbai prAntamAM madyapAna niSedha eprIla mAsanI chaThThI tArIkhathI muMbai prAntanI sarakAre sarvavyApI madyapAna niSedhanI nIti svIkArI che ane mubai prAntane saMghapAnathI AmUla mukata karavAnI pratijJA lIdhI che. hiMdanA sa prAntAmAM A rIte madhanA sAvatrika-niSedha karavAnI dizAe muMbai, prAnta pahela karI che ane e mATe muMbaI sarakArane kharekhara dhanyavAda dhaTe che. muMbaI sarakAranu A eka bhrUNa' mATu' sAhasa che ane tenI saphaLatAnA mATeA AdhAra prAntanI prajA A dizAe sarakArane keTalo sahakAra Ape che te upara ja rahelA che. AkhA hiMdane madyanA vyasanathI mukata karavAnI gAMdhIjInA dilamAM javalanta bhAvanA hatI. aspRzyatAnivAraNu, ane madyapAna niSedha e e bAbatene gAMdhIjInA racanAtmaka kAryakramamAM ati mahatvanuM sthAna hatuM. A banne khAkhatA hiMdamAM keTalAya samayathI cAlI AvatI hatI. aspRzyatA hiM'du samAjanI kALajInI prathA hatI. madhapAnanu vyasana paNa kaI kALathI prajAjIvanamAM dhara dhANI kheDu hatu. paNa a'greja sarakAre te vyasanane eka meTI kamANInuM sAdhana banAvIne ane te khAtara ja madyapAnane cetarapha khuba pracAra karIne dAnI vaparAza khUba vadhArI dIdhI hatI. A ane bAbatenI ApaNuA jIvanamAM eTalI uMDI jaDa kheDelI hatI ke baudhdhika dRSTie tenA anaucitya ane anatha'kAritvane svIkAravA chatAM ApaNA cAlu jIvananA e svAbhAvika aMge che ane e TALyAM kadi TaLe ema nathI ema mAnIne ApaNe e banne bAbate svIkArI lIdhI hatI ane tenA virAdha karavA joie tevu nivA raNu karavu joie evI kAi agatya ApaNe te viSe ki jaina samAjane mana A dhaDhanA atyanta AvakAradAyaka hAvI joie. jaina AcAranA dheAraNe abhakSya lekhAtI vastumAM madha mAMsa meAkhare che. ane tethI madyadhIne bane teTalI amalI banAvavI-eTale pAte pItA aTakavu ema mAtra nahi paNa khIjAne pItA ane teTalA aTakAvavA-e dareka jainane khAsa dhama che. A dizAe kAyadesaranI madyabaMdhI karIne mubai sarakAre jan samAjanuM A kArya Nu saraLa banAvyuM che. mAdhI viSe sauthI vadhAre AnaMda jaina samAjane thavuM ghaTe che. saddagata uttamacaMda zAha vaDedarA khAte thayelA jaina samAjanA jANItA kA karyo zrI uttamacaMda zAhanA avasAnanI noMdha letAM dilagIrI thAya che. AthI vIzeka varSa pahelAM jyAre baladIkSA aTakAyatanI hIlacAla mubai, gujarAta tathA kAThiyAvADamAM josabhera cAlatI hatI ane eka bAjI zrI vijayarAmacaMdrasUri ( te vakhatanA muni rAmavijayajI ) ane temanA matanA anya AcAryAM, sAdhuo tathA zrAvakA ane khIja bAjue jaina yuvaka vacce dIkSAnA prazna upara tIvra dhaNa cAlI rahyuM hatuM tyAre zrI uttamacaMdabhAie vaDAdarAnA jaina yuvakAnI AgevAnI lIdhI hatI, bAladIkSA virUdhdha tumula Andelana ubhuM karyu` hatu` ane vaDAdarA rAjye khAladIkSAnA virodhamAM je kAyado karyAM te kAyado karAvavAmAM dhag2A mahatvane kALA ApyA hatA. te divaseAmAM temanI sAthe prathama paricaya thayelA, ane prastuta hIlacAlanA kAraNe temanI sAthe sArA sapaka rahetA hatA. tyAra bAda temanI sAthe e sapaka" te rahI zakayA nahetA paNa jANavA maLe che ke jIvananA anta sudhI jaina samAjanA zreyanI aneka pravRttimAM lai rahyA hatA. lAMbu sevAparAyaNu jIvana mAsanI AkharamAM videha thayA. temanA prApta thAo ! teo sakriya bhAga jIvIne te mA AtmAne parama zAnti pAna dU Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-4-1 prazuddha ana saMgha samAcAra zrama'nA taMtrI zrI ci'drane AvakAra tA. 4-4-50 maoNMgaLavAranA rAja zrI. mubai jaina yuvaka saMdha taraphathI * zramaNunA ' ta'trI zrI indradrane AvakAra ApavA mATe zrI. cImanalAla pI. zAhanA pramukhapaNA nIce eka nAnuM sarakhuM snehasa'melana yeAjavAmAM AvyuM hatuM. banArasa hindu yunIvarsITInI bAjue Avela pAzvanAtha jainAbama taraphathI 1949 nA nave khara mAsathI 'zramaNa' nAmanu hindI mAsika zarU karavAmAM AvyuM che. A mAsikanA Aja sudhImAM pAMca aMka nIkaLI cukayA che. zrI. indracadra zAstrI te mAsikanA taMtrI che. tegmA ema. e.nI upAdhi dharAvavA uparAMta zAstrAcAya vedaHnta vAridhi, tathA nyAyatI'nI pazu upAdhio dharAve che. pUrva paMjAbamAM bhIvAnI zaheramAM AvelI kaoNlejamAM tee sa`skRtanA adhyApaka che. hrAla Jain Epistomology' jaina jJAnasidhdhAnta' e viSaya upara nibaMdha taiyAra karIne pI eca. DI. nI DIgrI meLavavAnA hetuthI the|DA samaya mATe teo kAzInA pArzvanAtha janAzramamAM rahe che. mahAvIra jayantInA nimitte temanu muMbaI AvavAnuM banatAM temane muMbai jaina yuvaka sadhamAM AvavAnuM nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. ane te prasaMge upara jaNAvavA mujaba eka nAnu' sarakhuM snehasa'melana gAThavavAmAM AvyuM hatuM. prAraMbhamAM zrI paramAna da kuMvarajI kApaDiyAe temane paricaya ApatAM jaNAvyuM ke zrI indracaMdrajI sAthenA mAro paricaya be traNa divasanA ja che, paNa te gheADA paricayamAM ja mane mAluma paDayu` ke je viziSTa vicArasaraNi akhatyAra karIne mubaI jaina yuvaka sadha varSothI kAma karI rahela che. evI ja vicArasaraNui AjanA ApaNA mAnavaMtA mahemAna sarvAMze dharAve che. sarva prakAre samAna draSTikANu dharAvatA svajanane maLatAM ve AnaMda thAya tevA Anada temane maLatAM mane thayA ane tethI AvI viziSTa vyakitane saMdhanI kAyavAhaka samitinA sabhyone paricaya thAya e hututhI Ajanu sa'melana ye|javAmAM AvyuM che ane sa%0 taraphathI temane AvakAra ApavAmAM Ave che, " A prasaMge, ahi~ keTalAeka samayathI ubhuM' karavAmAM Avela pajAba jaina mitra ma'DaLanA AgevAna sabhyo ane zro indracaMdranA matrA sadhanA niyaMtraNane mAna ApIne upasthita thayA hatA. temAMthI zrI. zAdIlAla jaine bhAizrI indracakranA vizeSa paricaya ApyA hatA ane sAthe sAthe potAnA maMDaLa taraphathI mubai jana yuvaka saMdhane bane teTalA sAtha ane sahakAra ApavAnI abhilASA vyakata karI hatI. A AvakAranA uttara ApatAM ane te mATe AbhAra vyakata karatAM zrI indrayake zramaNa mAsika pAchaLa rahelI kalpanA ane dhyeyanI savistara samaja ApI hatI. mAtra bhagavAna mahAvIra ane budhdhanA ja upadeza ane kALaneja anulakSIne nahiM paNa vedakALathI mAMDIne upaniSad, gItA, jaina darzana, baudhdha na, AgaLa cAlatAM seALamI sadImAM thayelA kazmIra, nAnaka, dAdu vagere santA ane arvAcIna kALamAM mahAtmA gAMdhIjI sudhInI lAMkhI para MparAvALI zramaNusaMskRtinu kazA paNuM sAMpradAyika pakSapAta vinA nirUpaNa karavuM e hetuthI zramaj mAsikanI zarUAta karavAmAM AvI che ema temaNe jaNAvyuM. tyAra bAda prasa`gAcita carcA, vArtAniAda tathA alpa upahAra bAda samelana visarji ta karavAmAM AvyuM hatuM. zrI. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAhane zuvidAya zrI dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha peAtAnA vyApAra arthe 6. tA. 8-4-50nA rAja yurepanA prayAse gayA. temane . zubhavidAya cchavA mATe tA. 7-4-10nA rAja mubai jaina yuvaka sadha 201 te taraphathI eka sabhA goThavavAmAM AvI hatI. A sabhAmAM sadhanI kAya vAhaka samitinA sabhya uparAMta zrI. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhanA keTalAka aMgata mitrA tathA vyApArIo saMdhanA nirmAMtraNane mAna ApIne upasthita thayA hatA. pramukhasthAne zrI cImanalAla cakubhAI zAha khIrAjyA hatA. prAraMbhamAM zrI paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyAe dhIbhAInA AgAmI pravAsa aMge antaranI zubhecchAo vyakata karatAM peAtAnA vyavasAya sAthe teo Aja sudhI bIjI kai kai pravRttiomAM rasa lai rahyA che, tene khyAla Apyo hatA. amadAvAdamAM yuvaka sadhanuM je kAMi kAya cAle che tenA ja mukhya praNetA che. e uparAMta sAhitya tema ja keLavaNI temanA rasanA viSayeA che, amadAvAdanI aneka sasthA sAthe te nikAnA sabaMdha dharAve che. vyavasAyanA kAraNe mukha temanuM avAra navAra ThIka ThIka rahevAnuM thatAM jaina yuvaka saMdhanI pravRttimAM paNa teo sakriya bhAga lai rahyA che ane chellA traNeka mAsathI prabudhdha jainanu te saMpAdana karI rahyA che. AvI vyakita peAtAnA vyApAranA vikAsanA hetuthI yurepa jatI hAvA chatAM te uparAMta tyAMthI khIjuM ghaNuM lai Avaze emAM zaMkAne sthAna hAi na zake ane ene lAbha sadharna temaja samAjane maLaze evI AzA vyakata karavA sAthe . temane tathA temanI sAthe jatA temanA bhAgIdAra zrI trIkamalAla mahAsukhalAlanA putra zrI kalyANabhAine sava` prakAre saphaLa saphara icchA hatI, ane tenA 'anumedanamAM zrI cImanalAla pI. zAhe, zrI jaTubhAi mahetAe zrI tArAcaMda kaThArIe, zrI cunIlAla kAmadAre, zrI. jasumatI bahene tathA De. TubhAi paTele prasaMgacita vivecane karyAM hatAM, ane e rIte zrI dhIrUbhAi pratye sau kAie dilamAM rahele snehabhAva eka yA anya AkAramAM raju karyAM hatA. tyAra khAda sava vivecane ne upasa dvAra karatAM pramukhasthAnethI zrI. cImanalAla cakubhAi zAhe dhIrUbhAi sAthenA petAnA paricayanA, temanA vyakitatvanI vizeSatAneA tathA temanI itara pravRttione khyAla ApyA hatA ane prabhudhdha jainanA Aja sudhInA temanA kuzaLa sauMpAdana aMge saMteASa vyakata karyo hateA ane yuropane prayAsa temanI jJAnavRdhdhinu kaSTa kai rIte nimitta banI zake te sabadhe keTalAMka vAkayA saMbhaLAvI sau kAIne hasAvyA hatA. A sarva zubhecchAo ane sadbhAva mATe AbhAra mAnatAM zrI. dhIrUbhAie potAnA bhAgIdAra zro trIkamalAla mahAsukhalAla ane sa MdhanA maMtrI zrI maNilAla meAkamacaMda zAha (jee zArIrika nAbhAinA kAraNe A prasage hAjara rahI zakayA naheAA) te banne vyakitanA te keTalA rUNI che te viSe uMDA bhAvabharyAM aMgata ullekha karyAM bAda jaNAvyuM hatu ke " mArA vyApAranuM kAma karatAM mane jeTalA jeTale avakAza maLaze te AvakAzane tema ja kAma vahelu' purU thaze ane tyAra bAda huM tyAM thoDo samaya rahI zakIza te te samayanA upayega tyAMnI keLavaNI ane yuvaka pravRttinA abhyAsa karavA pAchaLa ja karIza. sAhityamAM mane avazya rasa che, paNa mArUM lakSya tA eNkasapharDa' ane `brIja tarapha che, jhekrAssAvekIA mAM Aje je yuvakapravRtti navanirmAMNu karI rahI che te tarapha che. te badhuM jou', samaju ane te dvArA ahiMya pAche AvuM tyAre ApaNA dezane, samAjane kAMika upayegI thai 'zakuM' evI mArI bhAvanA che. " tyAra bAda vi`dapUrNa vArtAlApa ane apa upahAra ane sadbhAva ane zubhecchAonA vAtAvaraNu vacce sabhA visarjana thaI hatI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " tA. 15-4-pa0 mAla eTaluM samaja bhagavAna mahAvIrano saMdeza (mahAvIra jayantInA dine muMbaI sTezana uparathI raju karavAmAM Avela A saMdeza ela inDIA reDIonI anumatithI ahiM pragaTa karavAmAM. Ave che, saMpAdaka bhagavAna mahAvIranA saMdezanI jhAMkhI karavAnI jene icchA zarIra-mana-AtmA ema uttarottara A dravyanA guNe tejahoya, te sajajane ane sannArIo zrImadda hemacaMdrAcAryanA mahA- vALA thAya te mATe jema satya-ahiMsA-karUNA-aparigraha ItyAdi vIracaritramAMthI karI zake che. guNone vikAsa thato jAya tevI ja jIvanapaddhati ane samAja padhdhati vIra bhagavAnane 2500 varSa uparAMta samaya thaye-chatAM temanI thavI joIe; ene te mATe mahAvIra bhagavAnanA saMdezamAM Avazyaka vANInuM hAda' meLavavAnI jhaMkhanA Aje paNa kema rahe che aMga brahmacarya paNa che. sudaDha dehamAM svastha citta rahe ane tevA vicAra karIzuM, to samajAze ke pote potAnA jIvanamAM je je cittamAM vRttio zAnta rahe tyAre tejane uddabhava ane raMga Ave ! vicArI AcaraNa karI cUkyA tenuM ja pratipAdana temanI ane te guNa brahmacaryathI Ave che tema mahAvIra bhagavAnane vANImAM AvyuM. aneka bhavamAM paNa satyane ja temaNe priya gaNyuM, saMdeza che. sAdhumAgane A sarva guNa aMga rUpa thAya ane ane temanI vANImAM satya jharatuM rahyuM. satya bolavuM ane priya gRhastha vargane A guNo mATe mamatva rahe-Adara thAya ane evuM satya bolavuM e to mahAvIra bhagavAnanI vANI raNakAra tadanusAra cAritrya rahe te mATe bhagavAnane saMdeza che. hatA ja. keIne mATe paNa karkaza bhAvanA hatI nahi ane sava : Aje vAtAvaraNa ane samAja dezaparadezanAM vamaLA vastro, - jIvA mATe udAra buddhi bhagavAnamAM hatI eTale sarvane tathA parivartana pAmatAM yugabaLe vacce, bha pAmelAM ane vikRta Ananda karanArI temanI vANI hatI. pitAne rAga nahi, deSa thayelAM che. temAMthI bhAga zedhavA mATe pAtra gaNAya tevI cagyo nahi, mamatA nahi, apekSA nahi, Agraha nahi; e badhAM vyakitao mahAvIra bhagavAnanA saMdezane anusare te samAjane pitAnA jIvanamAM guMthAI rahelAM tatte bhagavAnanI vANImAM kalyANakArI thAya. jheratAM AvyAM. je jAtanuM jIvana hoya te ja prakAranI bhAvanA jamAnAnA ne vAtAvaraNanAM baLe para kAbu meLavavAnI tAkAta thatAM tene anusaratI vANI thAya. Aje ApaNe tevI vANI AvyA vinA samAjamAM AtmaguNa vRdhdhi pAme nahi ane Take sAdhu-saMtapurUSa sivAya bIje kyAMthI meLavI zakazuM? nahi. paraMtu kAbu meLavyA pachI jo bhagavAna mahAvIranA saMdezAna mahAvIra bhagavAnanI bhAvanA jenA jIvanamAM otaprota thaI tane yAda karIne amala na karIe to hAlAkIno cheDo ja na gaI che tene temanI vANI sivAya bIjI kaI rIte oLakhIzuM? Ave. eTaluM samajAya te Aje zudhdha rIte purUSArtha karavAne, bhagavAna pote svAvalaMbI hatA. pitAnA ja jJAna, darzana tathA satyamaya jIvaMna karavAne, bIjAnuM kalyANa icchI parasparane madadarUpa cAritryanA sAmarthyathI kama khapAvatA hatA. temanI vANImAM paNa thavAne, pitAne saMcaya hoya, sAdhanasaMpatti hoya teno lAbha te ja upadeza Ave ane bhagavAna badhAne kahe ke saue vistRta karI, bIjAnA jIvananA bhAra haLavA karI, karUNAsAgara potapotAnAM karmonA baMdhanathI chUTA thavAnuM che, ane te mATe pratyakSa karavAne Ajane samaya che ane tema karavAthI bhagavAna pitAnI ja Atmazakita ane guNasaMpattino utakarSa sAdhavo joIe , mahAvIrane saMdeza cirakALa ApaNane jIvaMta dekhAze ne mahAvIra ane te dareka jaNe pitAne mATe prApta karavAno che. jene te prApta bhagavAne darzAvela dhamanI vRddhi thaze. thAya, te bIjAne dIpakanI jema vagara belve mArgadarzaka thAya. bhagavAnanA pUrva bhavanuM caritra vAMcazuM te temAM bIjA mATe prApta karavAmAM paNa purUSArtha zakita vadhe, tema tema kamanI nija rA parama anukaMpA dekhAze. nayasAranA pUrvakALanA bhavamAM bapore jaMga cAya ja. te mATe bhagavAnane saMdeza zAMti dhAraNa karavAne, sukhaduHkhamAM lamAM bhUlA paDelA sAdhuvaMdane jAIne je je bhAvanA upajI tenuM sarakhuM mana rAkhI, kamanI nijA karavAnuM che. bhagavAne pote aneka ati suMdara varNana zrImadda hemacaMdrAcAryajIe karyuM che. A bhamAM te rIte ja kamane kSaya karyo, ane pitAnI vANImAM paNa anukaMpA AgaLa pitAnI sAdhanasaMpatti AgantukenA lAbha mATe te ja mArganuM darzana mahAvIra bhagavAna karAve che. dharatAM je anumodanA karI temAM uttarottara vikAsanA ane tIrthaMkara--- A mArgamAM, mana-vacana-kAyAthI, satya ane ahiMsA padane prathama aMka nayasAre bAMdhyuM. AvI karUNa athe mahAvIra sAthe, adattAdAna-aparigraha Ave che. parigraha vadhatAM manane bhAra bhagavAnane saMdeza che. pitatAnA kartavya kSetramAM karUNa-darzana vadhe ane mananA pradeza vistAra pAmI aneka athaDAmaNamAM Ave detAM vyakitanuM ane samAjanuM zreya vRdhdhi pAme tema che. bhagavAna ane tyAra pachI, parigrahane maryAdA rahe nahi. Ama AtmaguNathI mahAvIranA saMdezA mATe Aje Agraha dharI temanI karUNa jhIlavA dUra dUra jatAM mana parigrahothI baMdhAI baMdhAine dhasaDAya. temAMthI ane karUNAmaya jIvana karavA saMkalpa karIe to Aje paNa samAjane haLavA thavA, bhagavAna mahAvIrane saMdeza, parigrahane haLavo karI mahAvIra bhagavAnano saMdeza prApta thAya che. tene nahivata karavAno che. tema thatAM ja satya ane ahiMsA hIrAlAla amRtalAla zAha sulabha thAya tema che. bIjAnuM mana-duHkha thAya tevuM kazuM na karavA jeTalI karUNAne AraMbha thAya tyAra pachI temAMthI parama karUNa vidyakIya rAhata janma ane tethI ahiMsA sidhdha thAya. karUNAmaya jIvana thatAM muMbaI ane parAMomAM vasatAM je jaina bhAI yA bahenane sva mATene Agraha haLave thaI zUnyavata thAya ane te rIte saMta vaiidhakIya rAhatanI, davA ke IjekazananI tema ja DekaTarI upacAranI purUSanA jIvanamAM karUNA nItare, te temanI vANImAM paNa nItare. jarUra heya temaNe dhanajI sTrITamAM Avela muMbaI jaina yuvaka bhagavAnane saMdeza sAMbhaLI sarvajane zAMti, allAda tathA saMteSa saMdhanA kAryAlayamAM tapAsa karavI. meLave. te jharaNuM parama kacchamAMthI phUTe che; ane mahAvIra bhagavAnane ratilAla cImanalAla koThArI saMdeza e temanA jIvanane A vividha paNa mRdu raNakAra che. maMtrI, vedyakIya rAhata samiti, rAna, dazana tathA kema khapAvatA hatA - ka zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudrasthAna : sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA mogA mahArAja : 13 ka .1 zrI mukhaI jena cu satranu pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI: maNilAla mAkamacaMda zAha muMbaI : 1 me 1950 seAmavAra zramaNeAnI samasyA [ divasAnu'divasa zramaNAnI samasyA vadhAre ne vadhAre jaTila ane pu'cavALI banI rahI che. A lekhanA vidvAna lekhaka pAte zramapara parAnA eka suprasidhdha pratinidhi che. teo prastuta samasyAnI bahu samIpa rahayAM che, e samasyA emane sIdhI spI rahI che ane e sAdhamAM adhikArapUrvaka temaNe je lakhyu che te jaina ane bauddha ane paraMparAnA gRharA sa sauMpradAyanI sAdhupara parAmAM ane zramaNAe ga'bhIratApUrvaka vicAramAM levu ghaTe tevu che. jaina dharmanA bhAvanAnA sthAne je niyameAnI pradhAnatA jaDa ghAlIne beThI che temAM samayanA vahevA sAthe te parivata na karavAmAM nahi Ave tA piraNAme kaTutA, glAni ane vidneha ja pedA thavAno, rASTranI Arthika tathA sAmAjIka paristhiti jotAM AdhyAtmikatAnI eka viSe niSkriya banI rahevu" e lAMbe vakhata cAlI zakaze nahiM. AzA rAkhavAmAM Ave che ke A lekhane 'gulIda samajIne viSayanI gaMbhIratAnI upekSA karavAmAM nahi Ave tema ja zradhdhAnI atizayatAnA kAraNe te viSe roSa paNa nahiM cittavavAmAM Ave. zAntuci-te tathA jijJAsu budhdhithI A viSaya upara vicAra karavA Avazyaka che. 'zrI ] sAranAtha (banArasa) bauddha tIya' teA che ja, paNa tI kara zreyAMsanAthanI bhUmi hAvAne kAraNe jainatIya' paNa che. tyAM eka jaina maMdira che. mATe lAge keTalAya loko bauddhamadiranI sAthe jainamaMdiranA darzanAthe paNa Ave che. meM sAranAthamAM lAMkhe samaya gALyA che ane atyAre paNa hRdayanA sabaMdha tA te sthaLa sAthe badhAyelA ja che. te tathAgata'nI dhama -cakra-parivata nanI bhUmi hovAthI koi paNa ' bhikSu' nA ja nahiM, kAi paNa bhAratIyane ja nahi, vizvanA kAi paNa nAgarikane tenAthI saMbaMdha teADI paNa kevI rIte zakAya? jayAre hu' sAranAthamAM rahetA hatA tyAre lagabhaga rAja AsapAsanA pradezamAM karavA jatA hatA. eka divasa sAMjanA huM pasAra thate hatA tyAre tyAM eka jaina munine AvatA joyA. temaNe pUchyuM. " sAranAtha maMdira keTalu dUra che? " Aya* saMskRtimAM sAmAnyataH jaina tathA bauddha paritrAjaka ja 'zramaNu' kahevAya che. Aya' saMskRtinI jo khe zAkhAo-vaidika ane vedika--mAnavAmAM Ave te jaina tathA bauddha zramaNa' ja vaidika ` saMskRtinA pratinidhi che, je rIte avaidikAne pakSe vaidika thavuM e upahAsanA viSaya che. e ja rIte vaidikane pakSe avaidika thavu e nigraha tathA nindAnA viSya che. vaidika" dhamane sanyAsamAga sabhavataH zramaN sa'skRtinI ja bheTa che. e mATe jyAre ApaNe zramaNAnI samasyA'nI carcA karI rahyA chIe tyAre vividha prakAre sarva zAstrasiddha parivrAjakAnI samasyA najara samakSa upasthita thAya che. zramaNu' ane 'sanyAsI' mAM bheda karavAnA ApaNane Agraha paNa nathI. . evA paNa vicAraka che je sanyAsaAzrama mAtra apA kRtika mAne che. temanI dRSTie koIe paNu 'zramaNu' athavA saMnyAsI banavuM joie nahi. AvA vicArakAnI vAte atyAre javA e. sAmAjika, Arthika ane naitika athavA AdhyAtmika kAraNAthI AjathI aDhI hajAra varSothI paNa pahelAM zramaNa saMsthAnAM khIja ropAyAM haze. tyArathI teNe lagabhaga badhA dharmomAM kAine krA rUpe sthAna meLavyu* che. dareka saMsthAmAM kAine krAi niyama ke zista hoya che. zramaNuM saMsthAmAM pazu tenA petAnA niyamA che, jaina zramaNeAne paNa che ane bauddha bhikSuone paNa niyame che. hindu sanyAsIone paNa jaina yA bauddha jeTalA vyasthita nahi ema chatAM paNa cokkasaprakAranA niyame ane zistanI paraMparA che. Aje ApaNe zramaNAnI samasyA' para krAima evI sAmA jika dRSTithI vicAra nathI karatA ke je rIte ApaNe bhikhArIonI samasyA para vicAra karIe chIe. ApaNe A prazna zeAnI peAtAnI dRSTithI vicAra karavA mAgIe chIe. zrama vArSi ka lavAjama rUpiyA 4 zramaNeAnI samasyA aTapaTI che. tenA ' dhama' ane, PS jIvana' sAthe sabaMdha che e mATe e thADe aMze paNa temane mATe te hu mahatvapUrNa che. huM mArA jaina zramaNa ' ane bauddha bhikSu' mitronAM jIvanamAMthI eka be udAharaNa ApI e samasyAnI tarapha agulInirdeSa karavA mAMguM chuM. * madira e sthAnathI eka mAla paNa dUra nahi rahyuM hoya chatAM thAkI gayelAne yAjana jeTalu' lAMbu' jAya che, meM vicAra karyAM ke jo huM temanI sAthe pAchA krU te temane sAtha maLaze ane mane temanI sAthenI vAtacItadnArA temanI caryAMnA sabaMdhamAM kaMine kaMi navI bAbata jANavA maLaze. temanA rastA kapAze ane marU jJAna vadhaze. munijIthI thoDeka dUra khe mAthuMse ke keTalAka sAmAna laIne AvI rahyA hatA. temanI tarapha saMketa karIne meM pUchyuM. " A mANase ApanI sAthe che? ''' EF Apa jyAre yAtrAmAM jAyaMche| tyAre ApanI bhikSAnI vyavasthA kevI rIte kare che? ame sAMbhaLyu' che ke jaina munione kuMDAM, garama pANInI paNa maryAdA hoya che, " ' ame jyAM jaie chIe, tyAM bhikSA mAMgI laie chIe." Apa ApanI sAthenA A e mANasa pAse bhojana . zA mATe nathI baMnAvarAvatA ?" ame amArA mATe teo pAse bhAjana banAvI zakIye nahi, hA; teo potAnA mATe bhojana banAve che. temAMthI ame bhikSA lai lae chIe. have Apa jarA vicAra karo ke A draviDaprANAyamane zuM aya che. munimahArAja ' bhikSA' gruhnaNa kare che, te A ja be Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - : - - 'nA ta, 1-5-50 || mANasoe banAvelI 'bhikSA" grahaNa kare che. te bane mANase paramparAne mAnya che. A paMkitaonA lekhaka svayaM varSo sudhI * jyAM jyAM muni mahArAja jAya che tyAM sAmAna laIne temanI pisA rAkhavA ke nahi rAkhavAnI viTaMbaNamAM paDIne Aje koI paisA rAkhavA ke nahi rAkhavAnA vaTa thI* sAthe jAya che. koIne koI zraddhALu zeThe munimahArAjane mATe ja, paNa sAmAnya mANasanI mAphaka paisAne vyavahAra karavA lAgI gayA A vyavasthA karI che. A badhuM chatAM bhojana temane mATe bane che che. te divase sAranAthamAM mahindrajIe kahyuM hatuM ke, e vAta svIkAravAmAM munimahArAjane anaucitya dekhAya che, "mArA thoDAka paisA amuka....... mANasa pAse che. teo Apa A bAbatane kadAca munimahArAjane "DhAMga' kaheze, jaI rahyA che. ApanI sAthe ' koI mANasa hoya to tene koInA paNa AcaraNane mATe sahasA "DhoMga' zabdane upayoga apAvI dauM." karave enAthI saraLa bIjuM koI kAma nathI. paraMtu ApaNe A ApanA paisA huM paNa laI zakuM chuM" kahIne meM tene bAbatane samajavAno prayatna karavA joIe. mArA sAthI guNAkarane apAvI dIdhA. mArI samAjamAM muni mahArAja gI' nahetA. te lAcAra bIje divase temane mATe dilhInI pAsenI eka nAnakaDI hatA tethI tema karavuM paDatuM hatuM. jevA temanA mAnasika saMskAra jagyAe javAne be debasta karavAnuM hatuM. meM temanA paisA laIne hatA ane jevI temanI Arthika athavA bhautika paristhiti hatI A vyavasthA karI ApavAnuM mAthe lIdhuM. sTezana pahoMce. bAbune te jotAM e sivAya teo bIjuM kazuM karI zake tema nahotA. pUchyuM- " Apa eka TikITa kADhI Apaze ?" ' te muni hatA. bhikSA temaNe mAMgavI ja joIe. zramaNa haju gADI AvavAne vAra che eka kalAka pachI maLaze." saMskRtie bhikSuka saMsthAnI je kalpanA karI ane tene je vikAsa "TikITa to mAre A svAmIjIne mATe, joIe che, teo * karyo temAM mULa bAbata e ja che ke sanyAsI samAjane mATe pAse paisA rAkhatA nathI. huM temane TikITa apAvIne hamaNuM ja bhArarUpa na thAya. tene samAja upara ochAmAM ochA bhAra hoya. cAlI javA mAMguM ." te eTale sudhI ke koIne paNa tene mATe bhejana banAvavuM na te lAvo, paraMtu jAIe che; kathAnI ?" sTezananuM nAma paDe. gRhastha je pitAne mATe banAve temAMthI ja madhUrI vRttithI batAvyuM. e nAnuM sarakhuM sTezana bAbunI relavegAIDamAM maLatuM - sAdhu cAra gherathI zeDa thoDuM laIne pitAne jIvananirvAha karI le. nahotuM. huM aDhI rUpIyAnuM eka navuM TAimaTebala kharIdI lAvyA, A dRSTithI jaina zramaNonI carcAmAM e utkRSTa niyama che ke te temAM sTezananuM nAma batAvIne kahyuM ke " A sTezana che." e ja bhejana kare che tene mATe banAvavAmAM na AvyuM hoya. have e nAnakaDuM sTezana ! tenI mAIla-saMkhyA ApavAmAM AvI A niyamanuM pAlana karatA munirAja "pitAne mATe te be mANase ' nahatI. khabara nahatI zuM bhADuM ApavuM paDe? tema ja tyAM gADI * pAse bhejana taiyAra karAvavAnuM zarU kare che temAM ane be nokarIne ubhI rahe che ke nahi ? A be praznone lIdhe sArI peThe herAnagatI sAthe laIne pharatA koI paNa zeTha-zAhukAramAM zuM taphAvata paDe ? ubhI thaI. aMtamAM bAbue babbe svAmIonA prabhAvathI prabhAvita prazna e thAya che ke, teo jyAM jAya che tyAM ja 'bhikSA thaIne TikITa kADhI ApI.. zA mATe nathI mAMgI letA ? Aje te bhikhArI ja 'bhikSaka banI huM cAhate hatuM ke mahindrajIne rAtre suvA mATe alAyadI jagyA che gayela che. bhikhArIone kevuM bhejana je rIte maLe che tethI paNa maLI jAya, e sthAna nakakI karanAra kalAkane maLyo. teNe kahyuM, keNa zramaNa grahaNa karavA Aja taiyAra thAya che ? ane e sAcI " gADI AvyA pachI ja ame kaMIka karI zakIe gADI vAta che ke zramaNane je bhikSA maLe che te pUjyabuddhithI ja maLavI ahIMthI ja upaDatI hota to atyAre ja kaMika sagavaDa karI Apata." joIe, koI jAtanI dayAbuddhithI nahi. zramaNa aparigrahI che, te A svAmIjI paisA rAkhatA nathI. huM atyAre javA mAMgu daridra nathI. te bhikSu che, khisaMge nathI. je divase zramaNa chuM. Apa paisA laI le. gADI AvyA pachI jagyAnI sagavaDa bhikhasaMge thaI jaze te divase tenI tejasvitA paNa naSTa thaI jaze. karI Apaje." vaLI muni mahArAjane pANuM paNa evuM pAkuM pANI joIe " je gADImAM sthAna na maLe te A pisA Amane pAchA * ke je emane mATe garama karavAmAM AvyuM na hoya ! tethI te ghare ApI dauM?" ghare bhikSA ja kevI rIte mAMgI zake? pariNAma e ja Ave ke are! e paisA rAkhatA hatA te A paristhiti ja zuM jenuM ukata muninI carcAmAM ApaNane darzana thayuM che. kAma ubhI thAta ? Apa ema kara, A paisA rAkhI le. huM have huM mArA ja eka snehI zramaNa mahindrajInuM udAharaNa pharIthI AvI jaIza. jo emane sthAna na maLe te Apa A visA ApuM chuM. jaina zramaNanI jema ja bauddha zramaNo pAse paNa mane pAchI ApI dejo." paisA na rAkhavAnI AzA rAkhavAmAM Ave che. zramaNonA bane mahindrajI sAthe sAthe A badhuM joI, sAMbhaLI rahyA hatA. have * vina" (AcArazAstra) mAM ja nahi paNa sarva parivAja kone emanAthI na rahevAyuM. teo kaMI nAnA bALaka nahatA ! teo mATe paisA rAkhavA e vajarya gaNAya che. zramaNa bhikSA-jIvI che. gRhasthajIvanamAM hatA tyAre lazkaramAM moTA hodA para hatA. temanA roja raja mitra . temaNe bhakSA-jIvI che. roje roja bhikSA mAMgIne bhojana kare che, paisAnI ene zI jarUra ? manamAM chupAyelA buddhivAde temanI bhAvanA para AkarI geTa lagAvI. pisA rAkhe che te saMgraha ja thaI jAya. tethI tene nAza thavAne te ceTa AMsu banIne vahevA lAgI. "bhane ! mane kSamA karo ? bhaya rahe ane tene surakSita rAkhavAnI cintA rahe. mArI samajamAM nathI AvatuM ke A zIla pAlana che ke duHzIlatA che. koI paNa bhikSu athavA zramaNane evI zI jarUra hoya ke Apane mAre lIdhe keTaluM kaSTa thayuM ?" te 'navANuMnA pherAmAM paDI. vyartha herAna thAya ? A mATe zramaNa meM temane dhIrA paDavA kahyuM: saMsthAmAM pratyekane mATe "aparigrahI rahevuM e zreSTha niyama : - "mAmulI bAbata che. koI paNa niyamapAlanamAM thoDI ghaDavAmAM AvyuM che. agavaDatA Ave ja che. dareka niyamapAlananI ekathI vadhAre zramaNa mahindra brahmadezathI bauddhadIkSA laIne AvyA che. bAjuo che, Apane A eka bAju jovA maLI rahI che. e navo mulle allA allA bahu ja khele che e eka sarvavyApaka sArUM ja thAya che." sidhdhAMta che. bicAre jeTaluM jJAna che te anusAra zradhdhApUrvaka atyAre paNa mahindrajI paisA nahi rAkhavAnA niyamo pALI ' niyamapAlana karavAnI pUrI ceSTA kare che. paisA nahi rAkhavAne rahyA che, paraMtu huM jANuM chuM ke temanA hRdayamAM eka sthAyI niyama te eka atyanta sIdho sAdo niyama che, je sArIye zramaNa saMdeha ghara karI rahyo che ke A zIlapAlana che ke duHzIlatA ! Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-50 prazuddha zramaNa saMskRtinA be sAmAnya pratinidhionA jIvanamAMthI temanA jAvAmAM AvI che te tenI nIce Apela pariziSTanA levAmAM AvelI A be sAmAnya ghaTanAo kaI vAta tarapha IzAro AkAramAM pragaTa karavA vinaMti kare che - .. kare che ? te kakSA prazno ApaNI sAme ubhA kare che? bhAratIya sAhityamAM hiMdu' zabda prazna sIdhe sAde che. e prazna koIpaNa cAritryahIna DhAMgI jaina AgamanA chedasatramAM atargata "nizItha' satra zramaNane herAna nathI karatA, paraMtu jenA jIvanamAM saccAI che, paNa che. tenI cUrkImAM (dazame uddeza) zrI kAlakAcAryanI jenA jIvanamAM zraddhA che. tenI sAme kharekhara A eka agatyano . kathA che. e prakaraNamAM 'hiMduna' zabda Avela che. prazna che ke Akhare vartamAna samayamAM temanA dharma-jIvanane kAlakAcAya" duSTa rAjA gabhillatI kedamAMthI pitAnI sAdhvI mApadaMDa karyo hoya? bahenane mukta karavA mATe sanikasahAya meLavavA mATe :] hamaNuM ja kAla paramadine jammumunijI mahArAja tathA temanA pArasakula' nA rAjA pAse gayA hatA. e vakhate tyAM " sAhI', gurUjIe mane maLavA AvavAnI kRpA karI hatI. gurUjIe je nAmane rAjA rAjya karate hate. AcAryazrIe nimitta AdithI prazno mane pUchayA te AvA ja hatA. "gADImAM besI zakIe ke tene vaza karyo ane e prasaMge kahyuM ke "grda hiMdu vela vAraMvAyo" nahI sAMjanA bhojana laI zakIe ke nahi......ityAdi. "cAle hiMduka dezamAM jaIe." temanA A prazno mavapUrNa che. teo batAve che ke nizItha cUrNane racanAkALa vi. saM. 733 nI lagabhaga , AjanA aneka cintaka zramaNone mATe A eka bahu agatyanI mAnavAmAM Ave che. merataMtrane samaya nizcita rUpamAM kahI zakAya samasyA che ke teo gADImAM besI zake ke nahi ? sAMjanA khAya tema nathI, kAraNa ke temAM aMgrejonA samayanA ghaNA zabdo zake ke nahi mAluma paDe che. tethI ApaNane e pariNAma prApta thAya che ke ' parantu huM tene bIjI dRSTithI jouM chuM. mArI jina sA e saMbhavataH hiMdu zabdane prAcInamAM prAcIna ullekha jana sAhi' che ke zuM eka muni gADImAM besavAthI muni nathI rahe ? ane tyamAMthI ja maLe tema che. ane temAM te zabda prayoga zudhdha je te gADImAM besI na zake te e zuM evI vizeSa vAta che ke bhAgelika arthomAM karavAmAM AvyuM che. eka videzI rAjAne e nAmathI bhAratavaSane paricaya karAvavAmAM AvyuM che. jene koinA paNa dhArmika jIvanane uMce mApadaMDa mAnavAmAM Ave? hiMdu zabdane pracalita saMkucita artha "vinaya (AcArazAstra) nA sarva niyama sAdhana che, - lekamAnya tilakanA abhiprAya mujaba hiMdu dharmanuM lakSaNa sAdhya nathI. zu dezakALanA parivartana sAthe sAyanI siddhine A pramANe che - mATe moTe bhAge sAdhana badalavA nathI paDatA ? keTalAka lokonuM grAmarzazuddhivapu, sAdhanAnAmauvAtA .. kahevuM che ke je koI zramaNa "vinayanuM pAlana nathI karI zakatA upAsyAnAma niyama, etaddharmasya lakSaNam // te tene zramaNu banavAnI AvazyakatA zI che ? mane thAya che ke AthI paNa pragaTa thAya che ke vedane pramANubhUta mAnavAvALAne za jIvananA dhamarUpanuM pratinidhitva mAtra A niyamonA pAlanamAM ja mAtra AjakAla hiMdu kahevAmAM Ave che. ja raheluM che? zuM e na banI zake ke dezakALanI tarapha zrI vinobA bhAvejI kalyANu" nA saMrakRti aMka (pRSTa 63) mAM dhyAna na ApatAM jaDavatuM koi 5Nu niyamonuM pAlana karatA rahevuM jaNAve che ke viSNu ane AzramanI vyavasthAmAM niSThA rAkhavAvALA, " ' e adhUmanuM ja ghAtaka heya? prazna niyamanuM pAlana karI zakAya gosevaka zrutiene mAtAnI mAphaka pUjya mAnavAvALA tathA sevI ke na karI zakAya e nathI, prazna niyamanuM pAlana karavAmAM aucitya dharmone Adare karavAvALA, je punarjanmamAM mAne che ane tethI - tathA anaucityane che. mukata thavAne manoratha seve che, tathA je sarva che sAthe anu'niyamanuM pAlana karavuM ane vartamAna yuganA sAmAnya kuLa vartAva rAkhe che tene hiMdu gaNavAmAM Avela che. hiMsAthI che . jIvananA mApadaMDa anusAra kautukano viSaya banIne paDayuM rahevuM e enuM citta duHkhI thAya che, ane tethI tene hiMdu kahevAmAM eka mArga che. niyamanuM pAlana karavuM e ucita nahi samajavAne aAve che, ne kAraNe dIkSAne ja tyAga karI de A rIte vicAratAM pracalita saMkucita arthanI vyApakatAmAM e bIjo mArga che. : kaI saMdeha rahetuM nathI. AmeM hovAthI A samasyAne ukela "niyama" nI pAchaLa je bhAvanA che. tene grahaNa karI dezakALa lAvavAne upAya e che ke kendriya sarakAra hiMdu zabdanI nizcita anusAra te niyamonuM navI rIte pAlana karavuM e tro ' paribhASA jAhera kare.' mArga che. hiMsAnuM dUdha ane ahiMsAnuM dUdha . zramaNanuM bhaviSya A traNa mArgomAMthI eka egya mAga "tame roja dUdha pItA haze. te dvArA tame satyane ahiM.. nakakI karavA para nirbhara che, je "saMdhaH A nakakI na karI zake sAnuM pAlana karo cho ke tene nAza kare e koI divasa, te pachI vyakitae ja nakakI e kara rahyo. ' vicAryuM che? tamArUM dUdha maLa kayAMthI Ave che te vicArI juo. joIe zramaNasaMsthAnuM bhaviSya itihAsakAra zuM lakhavAne tame dUdha vecAtuM letA-haze. gAyane mAlika dhaMdhA arthe gAya rAkhatA haze. paisAnA lobhathI te vAcharaDAne mATe pUruM dUdha rahevA jaina jagatumAMthI sAbhAre udhRta) dete nahIM hoya eTaluM ja nahIM, pitAnAM bALakone paNa pote mULa hiMdI lekhaka: bhadanta Ananda kausalyAyana nahIM hoya. Ama te pitAnA vAcharaDAMone bhUkhe rAkhI mArI nAMkhe anuvAdaka : tArAbena zAha che; pitAnAM bALakonA Arogya ane AyuSyane paNa kSINa kare hiMdu, jaina ane harijana maMdira praveza pariziSTa che. A hiMsA mATe tenI pAse dUdha kharIdI tame vApanAo - uparanA mathALAnA hiMdI lekhane anuvAda haphatAmAM javAbadAra che. satya ane ahiMsAnA pAlanapUrvaka tamAre dUdha prabuddha jainanA chellA be aMkamAM pragaTa thayuM che. e lekhanA pIvuM hoya te tamAre gAya pALavI joIze, tene sukhI ane lekhaka zrI pRthvIrAja jaina maLamAM rahela eka bhUla sudhArI levA taMdurasta rAkhavI joize, tenA vAcharaDAMnuM peSaNa karavuM joIze ane sUcave che " zuM zikha hiMdu che?" e mathALA nIce gurU zrI nAnaka tema karatAM vadhe teTaluM ja dUdha pite upayogamAM levuM joize. * ' '' devajI 14mI zatAbdimAM thayA ema jaNAvyuM che. tenA badale "je kaMI ApaNe vAparIe temAM satya ane ahiMsA che 15mI zatAbdimAM thayA ema joIe, e uparAMta prastuta lekha" ke nahIM te jovAne ApaNo dharma che. pustikAnA AkAramAM pragaTa thayA bAda keTalIka mahatvapUrNa hakIkato [zrI kumArappAe. veDachI AzramamAM karelA eka pravacanamAMthI ] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-50 babe pablIka TrasTa ekaTa sAIprenA sidhAntanuM vivaraNa | mubaI khAnanI karoDo rUpIAnI dhArmika tema ja sAmAjika rakSana dhyAna kheMce ane sarakArI vakIla ke eDavokeTa janarala tamAnatAnuM niyamana karate bebe pablIka TrasTa ekaTa nAmane dhAro korTanI samakSa AvA pheraphAranI mAMgaNI kare. A navA , muMbaInI sarakAre muMbaInI dhArAsabhAnI AgalI beThakamAM raju kAyadAnI rUie A badhI cerITIonI saMbhALa rAkhavA mATe ane te keTalAka pheraphAra sAthe A vakhatanI dhArAsabhAnI ane tenuM yogya niyamana karavA mATe cerITI kamIzanaranI ThakanA antabhAgamAM pasAra karavAmAM AvyA che. A sAmAjika nImaNuMka karavAmAM AvanAra che. have upara jaNAvela sIImana' daSTie ati mahatvane kAyado ghaDavA tathA pasAra karavA mATe muMbaI sidhdhAnta A navA kAyadAnI rUie kaI rIte lAgu pADavAmAM sidhdhAnta A navA kAyadAnI kAna dhanyavAda ghaTe che. A kAyado jevo pasAra karavAmAM AvyuM Avaze te saMbaMdhamAM A kAyadAmAM eka khAsa kalama ghaDavAmAM AvI che temAM aneka truTio che. temAM cerImAM kamIzanarane ilIka vadhAre che. je saMkhyAMka 55 che. A kalamamAM sAIpranuM dhAraNa dvArA paDatI sattA ApavAmAM AvI che. teTalI sattA ApavAmAM AvI na pADavA yogya cAra saMge kalpavAmAM Ave che. A kalama nIce heta te kAyadAno amala vadhAre saraLa banata ane sarakAra-prajA mujaba che. vacce gharSaNanA nimitto paNa ochAM umAM thAta. A kAyadAmAM evA paNa keTalAka niyama che ke je sAme keTalAka vibhAgo "1, jyAre kaI paNa vakhate cerITI kamIzanarano e abhiprAya thAya keane vargone ThIka ThIka virodha thayuM che. paNa sAmAjika bAbatene lagatA jyAre kAyadAo karavAmAM Ave tyAre jene kaze pheraphAra (ka) je mULa uddezathI pablIka TrasTa utpanna thayuM hoya te mULa uddeza niSphaLa gaye che. ja pasaMda nathI ane jene dhArmika ke sAmAjika bAbatamAM kazuM sarakArI niyamana ja khapatuM nathI tevA sthiticuta vagane te (kha) keI paNa pablIka TrasTanI Avaka athavA vadhArAnI virodha haMmezAM rahevAne ja. paNa Aje ApaNe tyAM sakhAvatI purAMta (surplus balance) upagamAM levAI nathI athavA te upayogamAM levAya tevo saMbhava nathI. TrasTanI tema ja dhArmika saMsthAonI je geravyavasthA cAle che, nANune je durUpayega pravarte che, ane TrasTIo jANe ke mAlIka (ga) koipaNa pablIka TrasTa karanAra vyakitanA muLa irAdAne athavA te je hetuthI e TrasTa ubhuM karavAmAM AvyuM hoya te hAya evI rIte TrasTano vahIvaTa kare che--AvI anavasthAno hetune amala alpAze ke savAre jAhera hitamAM nathI, salAhaanta ANavA mATe AvA kAyadAnI ane temAM sucavela cerITI. bharyo nathI, zakya nathI, vyavahArU nathI, icchanIya nathI, jarUrI kamIzanaranI nImaNukanI khAsa jarUra hatI. A navI vyavasthAnA nathI, athavA te ucita nathI. amalathI TrasTIonA geravahIvaTa upara svAbhAvika rIte aMkuza (dha) kalama 10 thI 13 sudhImAM jaNAvelA keI paNa prasa mukAze ane nirarthaka paDelAM TrasTane sadupayoga thavA mAMDaze. gomAM athavA te 54mI kalama mujaba TrasTarUpe rahelI "dharmAdA' A viSayane jyAre muMbaI sarakAre hAtha dharyo ane te rakamanA upayoga aMge koTanuM mArgadarzana meLavavAnI jarUriyAta saMbaMdhamAM tapAsa karI rIpeTa karavA mATe TenDalakara kamITInI ubhI thaI che. A cAramAMthI koI paNa saMyogamAM cerITI kamizanara nImaNuMka karI. tyAre hiMdu cerITI TUra puratuM ja sarakArI niyamana niyata karelA samayamAM mArgadarzana meLavavA mATe koTane arajI ubhuM karavAne muMbaI sarakArane irAde hatuM ane Dulakara karavA TrasTIone lekhita noTIsa Apaze. kamITIne rIpeTe paNa hiMdu ane jaina TrasTane anulakSIne ja 2. peTA kalama (1) mujaba arajI karavAmAM jo TrasTIo karavAmAM AvyuM hatuM. paNa e uparathI je bIla ghaDavAmAM AvyuM niSphaLa nIvaDayA hoya athavA cerITI kamIzanara pite ja TrasTI tenuM kAryakSetra hiMdu, musalamAna, pArasI-so kaI vargonA cerITI hoya athavA jAhera TrasTane koI TrasTI na hoya te cerITI draDha sudhI vistAravAmAM AvyuM. ane kAyade paNa e ja AkArane racAye. A kAyadAmAM jene sAiprene sidhdhAnta kahevAmAM Ave che kamIzanara pite keTane arajI karaze." tenA amala saMbaMdhamAM cakakasa kalama antagata karavAmAM AvI A pachI 56 mI kalamamAM korTa AvI arajIno kevI rIte che. ane A kAyadA sAme je virodha karavAmAM AvyuM hatuM ane nIkAla karaze ane jarUra jaNAye sAIprenA sidhdhAMtane amala karaze khAsa karIne jaina samAja taraphathI je ugra Andolana ubhuM karavAmAM tene prabaMdha sucavavAmAM Avela che ane korTanA A cukAdA AvyuM hatuM, te khAsa karIne A kalamane anulakSIne hatuM. upara hAIkorTamAM apIla thaI zakaze ema jaNAvavAmAM AvyuM che. sAImenA sidhAntane artha e che ke jyAre korTane ema A kalama nIce mujaba che. lAge ke amuka erITIne amala mULa TrasTanI kalame mujaba zakaya 1. khAvI arajI karyA pachI bhinnabhinna pakSene sAMbhaLIne ane nathI, vyavahArU nathI athavA te jAhera hitanI daSTie iSTa nathI jarUrI tapAsa karIne keTa' arajImAM jaNAvelI bAbatane nirNaya tyAre keTa" mULa drasTanA hetuo ane TrasTa karanArane irAde dhyAnamAM karaze ane bhalAmaNa karaze. A bhalAmaNa karatI veLA jAhera TrasTa rAkhIne TrasTanI mIlkata ke Avakane mULa hetunI samIpa evA ja karanAranA mULa IrAdAne amalamAM mUkavAnuM jeTalA aMze bIjA koI sAmAjIka ke dhArmika kAryamAM vAparavAnI TrasTIone zakaya haze, vyavahArU haze athavA te jAhera janatAnA hitamAM rajA Ape ke AjJA kare. dareka keTane A sattA hatI ane icchanIya ane jarUrI haze teTalA aMzamAM amalamAM che ja; ane jyAre jayAre upara jaNAvelA TrasTanI mIlkata ke Ava- mUkaze. jo korTane ema lAgaze ke A irAdAne athavA kanA upayogane lagatA prazno keTa AgaLa raju karavAmAM te hetano amala apAMze saze zakya nathI, vyavahArU AvyA che tyAre korTe uparanA dhoraNe mULa TrasTanA hetuomAM nathI, athavA to jAhera janatAnA hitamAM icchanIya ke jarUrI pheraphAra karavAnI drasTIone anujJA ApI che athavA te nathI te korTa sAImenu dhAraNuM svIkArIne jAhera TrasTanI Avaka, AjJA karI che. Aja sudhI AvA pheraphAre be rIte thaI zakatA hatA. mIlakata ke te bannemAMthI kekane paNa amuka bhAga bIjA dhArmika (1) jyAre TrasTIo AvA pheraphAranI mAMgaLuM kare (2) jyAre ke sAmAjika kAya" pAchaLa vAparavAno hukama karI zakaze. A TrasTamAM hita dharAvanAra vyakti sarakArI vakIla ke eDakeTa jana- hukama ApatAM koI paNa nakakI karelI yojanA (Scheme) mAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakIkata tA: 1-5-50. prabuddha jana' abhidAnI phirArAnA uparoga athavA te pablIka TrasTane lagatI AgaLa upara karavAmAM AvelI te sAIkenA dheraNa sAthe saMbaMdha dharAvatI kalamenI vigatavAra DIkI ke hakamanA aMgaupAMgamAM athavA te pablIka TrasTamAMnI kaI AlocanA-e kalamonA hArdane yathAsvarUpe jana samAja samAja paNa suratamAM korTe pheraphAra karI zakaze. . . 2 peTAkalama (1) nIce karavAmAM Avela koI paNa cukAdo e hetuthI ahiM karavI Avazyaka bhAsI che. devadravyanA sAmAjika | ke hukama te korTanI DIkI samAna lekhAze ane hAIkerTamAM te sAme upayogane A navA kAyadAthI amuka prakAranI saraLatA maLI che, apIla thaI zakaze." ane e rIte TrasTIo A dizAmAM AgaLa vadhavA Icche to paNuM ! have upara Apela kalama 1pamI mAM sAIprenA dheraNanA amala cAlu kAyado temane jarA paNa AgaLa vadhavA de tema nahotuM; ; mATe je cAra saMge raju karavAmAM AvyA che tene jarA vigata- AvI kAyadAnI ADakhIla AthI jarUra dUra thaI che. paNa A vAra vicAra karIe. pahelA saMgamAM koI paNa pakSe kazA paNa bAbatamAM dhAryuM hatuM eTalA mAtrathI siddha thavAnuM nathI. devadravayanA vAMdhAvirodha jevuM che ja nahi. bIjo saMyoga anya saMsthAo sAmAjika upayoga sAme jana samAjanA moTA bhAganA dilamAM je . sAthe evA devamaMdirone prazna upasthita kare che ke je devamaMdiranI uMDI jaDa beThelI che te ukhaDavI joie ane te ukheDavAnI .| Avaka ke mIta cAlu jarUriyAta karatA vadhAre hoya ane e upAya eka ja che ke temane vicArone keLavavA ane devadravyanA | vadhArAnI Avaka ke mIlakatane bIje kaze upaga karavAmAM Avate sAmAjika upaganuM mahatva temane samajAvavuM. na hoya ane je maMdIranA TrasTI maMdiranI mIlkata eka yA sAIgrena dhoraNano aMgIkAra e te pablIka TrasTa bIjI rIte vadhAryuM ja jatAM hoya. AvI jyAM paristhiti heya ekaTanI eka bAju che. AjanI cerITIonuM kema niyamana karavuM tyAM cerITI kamIzanara vacce paDI zake che ane A vadhArAnI ane TrasTIone kema saceta ane jAgRta rAkhavA, ane TrasTanI mIta ke AvakanA upayoganA praznane pote sIdhI rIte ke TrasTIo . mIlakata tathA Avakane kema vyavasthita vahIvaTa karAve-A saMbadvArA keTa samakSa nirNaya mATe raju karI zake che. AvA saMyogomAM dhamAM aneka niyama ane peTA niyamo A kAyadAmAM samAviSTa korTa sAIjhenA dharaNane anusarIne A maMdiranA TrasTIone kAM te karavAmAM AvyA che. A dizA e jaina saMsthAnA TrasTIoe e ja saMpradAyanAM anya maMdira ke jenA rIpera ke TakAva mATe kazu paNa bIvAnuM ke cintA dharavAnuM kAraNa nathI, kAraNa kiMthanI jarUra hoya tevA maMdira pAchaLa A vadhArAnI mata che ke jana TrasTa moTA bhAge suvyavasthita. svarUpamAM cAle Avaka kharacI nAMkhavAne hukama karI zake che athavA to te che. anya saMpradAyanA aneka maTha, havelIo, ane dharma saMpradAyanI anya koi sthAnika dhArmika ke sAmAjika pravRtti saMsthAo che ke jenI pAse lAkha rUpiyAnI mIlkata che ane pAchaLa e vadhArAnI purAMtane upaga karavAnI pharaja pADI zake jenA vahIvaTanuM kazuM ThekANuM nathI; ane je mIlakatane hAthamAM che. A rIte vadhArAnA devadravyane sAmAjika upayoga karavAnuM tenA memAM ema upayoga thaI rahyo che. musalamAnatI paNa evI kAyadAnI dizAmAM eka nAnuM sarakhuM dvAra khule che ane e khare aneka dhArmika tema cerITebala saMsthAo che ke jene vyavasthitatA khara AvakAradAyaka che. jo drasTIo ane te pAchaLane samAja sAthe zudhdha zatruvaTa che. A badhI saMsthAo A ekaTanA niyaMtraNa vizALa vicAranA hoya te A sagavaDane bahu ja sahela chathI lAbha nIce Ave che ane A ekaTane je kharekhara amala karavAmAM , laI zakAya tema che. je e banne pratikuLa hoya te cerITI kamIza Avaze te aneka TrasTI suvyavasthita thaze ane lAkha rUpiyA je naranI daramiyAnagIrI vaDe ekaThA thatA devadravyane sAmAjika kAryamAM kevaLa baMdhiyAra dazAmAM paDI rahela che; te chuTA thaze ane temAMthI aneka upayogamAM levAnuM zakya bane che, jo ke A eTaluM saraLa leke pagI kAryo ane pravRtio nirmANa pAmaze. jaina samAje . banavAnuM nathI. A vizALa dRSTithI A kAyadAne nihALavo joIe chIe; rakhene. ' trIjo saMga muLa bIlamAM je rIte raju karavAmAM Avyo devadravya sarakAra pitAne phAve tevA upayoga mATe jhuMTavI leze evI hato te A mujaba hato - je hetuo mATe jAhera TrasTa ubhuM karavAmAM AvyuM hoya te kevaLa, pAyA vinAnI bhaDakathI mukta thavuM ghaTe che. paramAnaMda hetuo uparAMta athavA te te hetuonA sthAne , sAmAnyataH jAhera prabudha jaina bAramA varSamAM praveza kare che. . janatAnA hitane dhyAnamAM laIne bIjA hetuo mATe TrasTanI mIta A aMkathI prabudha jaina 11 varSa purAM karIne 12mAM ke Avaka vAparavAnI jarUra ubhI thaI che." varSamAM praveza kare che. prAraMbhanA 10 varSa prabuddha jainanuM saMpAdana A saMga bhAre vyApaka hatA ane A saMga nIce cerITI kamizanara kaI paNa cerITInA svarUpamAM pitAne phAve te. ekasarakhuM zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA hAthe thayuM hatuM. palaTe lAvavA mATe TrasTIone noTIsa ApI zakatA hatA temanI kuzaLa saMpAdanadhArA prabuddha jane cakakasa prakAranuM vyakitatva ane keTa" sudhI AkhA mAmalAne ghasaDI jaI zakatuM hatuM. A ane viziSTatA prApta karI hatI ane AjanA aneka sAmayikamAM sAme citaraphathI khuba vAMdho uThAvavAmAM AvyuM hatuM ane sArI pratiSThA meLavI hatI. tyAra bAda keTalAka mahInA zrI | pariNAme e peTA kalamane mULamAMthI palaTAvI nAMkhavAmAM AvI jaTubhAI mahetAe prabuddha jaina saMbhALyuM hatuM ane jAnyuArI | hatI. A paDha kalamanuM svarUpa upara jaNAvela trIjA saMgamAM mAsathI A patranA saMpAdananI javAbadArI zrI dhIrajalAla dhanajI ) ApavAmAM Avela che. bhAI zAhe svIkArI che. A banne sahaka yaMkartAoe paNa prabuddha * koI paNa TrasTaDIDamAM TrasTanA hetuo athavA te tenA lAbha jainanuM svarUpa ekasarakhuM jALavI rAkhavA prayatna karyo che ane lenAra varga viSe aspaSTatuM hoya, tenA hetuomAM keTalAka dhArmika sAthe sAthe pitapatAnAM vyakitatvanI chApathI prabudhdha jainane aMkita ke janasevAlakSI hoya ane keTalAka ethI taddana anya prakAranAM * karyuM che. navA varSamAM praveza karatAM prabuddha jainane Aja sudhI je | hoya, e TrasTane vahIvaTa koNe kare - je vidhAna lekhaka lekhikAone sAtha maLato rahyo che te sarvane e viSe aspaSTatA hoya, sAtha have pachI paNa maLatuM rahe ane samAjane sparzatA dhArmika, ' TrasTanA cakakasa hetune amala azakaya banyuM hoya athavA te je sAmAjika, rAjakIya, tema ja Arthika-AvA aneka prazno para vaga mATe amuka TrasTa karavAmAM AvyuM hoya ne varganI hastI sAcuM mArgadarzana prabudha jana karAvatuM rahe evI amArI .| nAbuda thaI heya-A badhI bAbatane tema ja dharmAdA mIlakatone antaranI prArthanA ane AkAMkSA che. prabudha jananA TakAva athe jana samAjanA sahakAranI paNa eTalI ja apekSA rahe che. satya cothA sogamAM samAveza thAya che ane e saMbaMdhamAM keTane ane samAjazreyanI dizAe A eka nAnAsarakho paNa sAcA jarUrI hukama meLavavAnuM cerITI kamIzanarane Avazyaka lage te dilane prayatna che e dhyAnamAM laIne jana samAja amane puratA A papamI kalama nIce te pagalAM laI zake che. . sAtha Apaze evI amArI AzA che. ' , bebe pablIka TrasTa ekaTamAM antagata karavAmAM Avela maNilAla makamacaMda zAha, sAImenuM A dharaNa-jeNe jaina samAjamAM tumula carcA jagADI hatI taMtrI, "prabuddha jaina ', ' E' ' , ' ' . * * Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P ST, -. . - *' tA. 1-5-50 syAdvAda-sApekSavAda eka mANasa eka vastu eka rIte vicAre che, bIjo bIjI bIjAnA satyane jUThuM kahevA mATe huM ja satyane dohI gaNAva" rIte, tema vaLI trIje trIjI rIte. Ama dareka mANasane pitapa AvI vicAradhArAnA prerAyA e kSatriyakumAra-bhagavAna mahAvIra, 'tAnI khAsa daSTi hoya che, ethI e vastune . pitAnI rIte ja UMDA AtmamaMthanamAM utarI gayA. eka divava emanAmAM jJAnasUryane mUlave che. jema vicAraNAmAM tema pratyakSa vastudarzanamAM paNa prakAza thayo ane jIvananI badhI ja kUTa samasyAone nikAla thaI gaye. - cokasa sthAna, saMga tathA anya bhautika kAraNene aMge eka ne bhinnabhinna vicArasaraNIo pAchaLanI bhedaSTinuM kAraNa paNa emane eka vastu amukarUpe dekhAya che te bIjAne vaLI bIjI rIte samajAI gayuM. emane lAdhelI A divya dRSTi syAdvAdanI-sApekSavAdanI jaNAya che. Ama vicArabheda ke svarUpabhede pADavAnuM kAraNa nUtana ja hatI. kayI upapattio para AdhAra rAkhe che e eka judo prazna che bhagavAne e daSTidhArA joyuM ke dareka AtmAnI satyanI zodha paNa AvA bhede te paDe ja che, bhinna bhinna prakAranI hoya che. e mATenA emanA mArgo paNa bhinna mAnavasamAja jyAre jaMgalI hatuM, enAmAM buddhi, taka, bhinna hoya che. jema dilhI javuM hoya to aneka che samaja ke lAgaNI barAbara khIlI nahotI tema ja e badhA eka judA judA vAhane dvArA pahoMcI zakAya che tema satyanI prApti ja jUthamAM rahetA tyAre enI dRSTimAM AjanA jeTalA vicArabhede ' arthenA mArgo ane ethI darekanA dRSTibiMduo judA paDe e - ke rUpabheda nahi hoya, paNa jema jema ene buddhinA pradezamAM | svAbhAvika che, paNa jayAre e pitAne ja mAruM sAce ane vikAsa thato gaye tema ja bAhya saMge paNa enA jIvanane pitAnuM ja vAhana zreSTha evo Agraha pakaDI satyane ekAMtika manAve sparzatA gayA tema tema enAmAM vicArabhedo ke svarUpabhedo paNa che tyAre ja deSa upanna thAya che. kalaha-vAdavivAda ane pakSabhedanuM pragaTatA gayA, kAraNa paNa Ane aMge ja che. * kuTuMba ke samAjamAM Ama jIvanamAM AvA vicArabheda ke , jo ke keTalAka uMTavaidAya haze, keTalAka apUNuM paNa haze jethI svarUpabhede UThatA gayA tema tema eka bAju kalezajhagaDA, emAMthI emanA nidAna cikitsAmAM apUrNatA paNa haze; bAkI mukhyatve te Ama ne ene pariNAme asahiSNutA paNa vadhatI gaI te bIjI saMte e bhavaroga maTADanArA vaidhe che, janatAnI nADa joIne ja bAju jIvanamAM Dagale ne pagale gharamAM ke bahAra AvA vicAra daradIo mujaba e davA Ape che. darda pramANe ja davA apAya bhedane kAraNe eka bIjAne nabhAvavAnI, ene sahavAnI ane ene emAM kazuM khoTuM paNa nathI. paNa amArI davA ja badhAe vApa ' vyavahArika ukela lAvavA jeTalI AvaData, udAratA ane tene pari. ravI joIe evo jyAM Agraha baMdhAya che tyAM ja A badhA NAme sahiSNutA paNa piSa,tI gaI. jIvananI upalI sapATI para goTALA panna thAya che. vigraha dekhAte paNa khAnagI jIvanamAM sumeLa hato. Ama eka DhAlanI be bAjunI jema darekanuM daSTibiMdu sAcuM che, paNa bAju vAtAvaraNamAM ugratA vadhatI dekhAtI to bIjI bAju hRdayanA emAM bIjAnAM daSTibiMduone inkAra hAI e ekAMgI satya che. UMDANamAM samAdhAnavRttinI jhaMkhanA poSAtI, vividha pAsAMonI jema bhinnabhinna daSTibiMduo dvArA vastunI khAsa karIne dAMzanika kSetramAM AjathI 2500 varSa pahelAM bahuvidharUpe tapAsaNI karavAmAM ja sAce ane nyAyI nirNaya prApta AvI UgatA parAkASTAe pahoMcI hatI. e samayamAM vicAranA thaI zake ema che ane ethI e nirNaya ja satyanI vadhu judA judA 363 mata paMthe pravartatA hatA, jene AcAryo samIpa AvI zake che. pitAnuM ja mantavya sAcuM che ema kahI ane adhArmika, Ama bhagavAna mahAvIre virodhI vicArasaraNInuM khaMDana nahi | pAkhaMDI ane zaTha kahI tiraskAratA hatA. karatAM amuka apekSAe enuM maMDana karavAnI je nutana kalahaA ja samaye sarvasaMga parityAgI eka kSatriya rAjakumAra zamanakArI tattvapadhdhati zedhI kADhI e "sthAdvAdayAne "sApekSaSTi | pitAnI sAdhanA pUrNa karI dArzanika kSetramAM praveza karavAnI taiyArI kahevAya che. karI rahyo hato. eNe seMkaDe mata, paMtha, temanI vaccenA vivAde, emAM ekAMta Agraha nahi hovAthI tema ja bIjAonI gharSaNa ane kalaha joI lIdhA. eNe joI lIdhuM ke emAM dRSTione paNa pUrNa nyAya ApavAnI vyavasthA hoI e "anekAnta keTalAka pAkhaMDI che, pitAnA ja sukhasagavaDane zeSanAra paNa che, dRSTi paNa kahevAya che. pravartatA bhinna bhinna vade, kalahe ane . tema ja keTalAka tyAgIo pratyenA rAgane kAraNe tyAgI banelA. vitaMDAvAdanI hada sudhI pahoMcatI carcAo vacce samanvayadrArA diMbhIo paNa che. chatAM emAMne moTe bhAge satyazodhana- ekarAgatA lAvavAnuM emAM je umadA tava samAyeluM che ethI vRtti dharAvanAre, janakalyANanI bhAvanAmAM ramanAre ane potAnI anekAMtaSTine jagatanA tatvaciMtanamAM umadA phALe gaNAya che. - sAdhanA mATe apAra kaSTo veThI tyAgabhAvanA keLavanAre paNa ekAMgIdaSTa vastunA eka je dhamane pakaDI besI jAye che, varga che e paNa e kumAre jANI lIdhuM. "A bIjA varganA jyAre syAdvAdadaSTi vastu mAtra anaMta dharmAmaka hoI enA zakayA saMte sAcA tyAgIo che, jagakalyANanI bhAvanAvALA parama hoya eTalAM pAsAMone bhinnabhinna dRSTibiMdudvArA tapAsI vadhAre - kArUNika che tema ja satyanI sAdhanA arthe ja jemanuM jIvana che . gya nirNaya para Ave che. ethI vastumAtramAM rahelA satyAMzane . evA tapasvIo paNa che chatAM e badhAnA tatvakathanamAM tema ja e pUrNa nyAya Ape che. ApaNe khAdInuM udAharaNa laI A - AcAravicAramAM A bhedabhAva kema? zuM e badhA ja apUrNa vAta vicArIe. haze? ajJAnIo haze? ane tema hoya te paNa ATaluM badhuM 1. eka mANasa ene rAjadArI bhUmikA para pracAra kare che. antara zA kAraNe ?" AvA prazno ane uThavA lAgyA "mane je 2. bIjo svadezIne kAraNe ene Teko Ape che. rahasya samajAyuM che te badhAthI juduM paDe che, te pachI mArI ja * 3. te trIjo vaLI ene dhArmika svarUpa Ape che. dRSTimAM te kaMI deSa nahi hoya ne! ane je mAruM ja dRSTi- 4. koI enuM ahiMsAnA pAyA upara samarthana kare che. biMdu sAcuM che te paNa ethI emanuM kahevuM khoTuM che e huM kevI 'pa, te koI "sapheda kapaDe zakita vadhe che, zA mATe raMgI thaI * rIte kahI zakuM ? kadAca mArAmAM ja apUrNatA rahI gaI hoya to! saDe' e sUtranA AdhAre ArogyanuM emAM AropaNa kare che, - ane tema hoya te huM bIjAne anyAya ja karI besuM ane tethI 6. keTalAka uccanIcanA bhedabhAvane nAza karavAnI ema Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 1-5-50 , zakita rahelI mAne che. A ; paNa jema eka bAjuthI ene svIkAra thato gayo tema tema 7. kaI evA paNa hoya je garIne roTI maLe evI bIjI bAjuthI enI sAme virodha paNa uThayo. eka divasa e dayAvRttithI ene apanAvatA hoya che. ghara ghara kabaje karI leze evI zaMkAthI tatkAlIna sAMpradAyike - AdAda daSTi e badhAnAM ja mantavya sAcA che evuM prati- rAgAMdha banI enI sAme mAthuM uMcakayuM, ene virodha karyo, pAdana kare che, e koInI paNa ekAMgI dRSTine ja mahattA Apa- enI apramANikatA TharAvavA takavAda ane vitaMDAvAdane paNa , vAnI saMkucitatA dharAvatI nathI. Azraya lIdhe ane e rIte enI sAme jambara pracAra puNe dArzanika kSetrane eka bIjo dAkhalo laI A prazna vadhAre spaSTatAthI vicArIe. * bAdarAyaNa vyAsathI mAMDI zaMkara, rAmAnuja tathA Aja . 1. ApaNe joIe chIe ke seMkaDe nadIe samudramAM maLI sudhInA paMDita tathA AcAryo sudhI e virodharekhA laMbAtI che pitAne pravAha emAM ThAlave che. AvI che. bIjI bAju jaina AcAryo tathA paMDitoe enuM 2, chatAM khAravAo kahe che ke e pravAhe samudra sAthe rakSaNa tathA pracAra karavA je bhagIratha prayatna karyo enA pariNAme - ekarUpa thavA chatAM mAchale sudhI judA paNa dekhAya che. saptabhaMgIvAda, nayavAda tathA samanvayavAda jevA nutana tara umerI 3. kaI DAhyo ema paNa kahe che ke nadIo ke samudra e. rAI spAdana vikAsa paNa thato rahyo che. siddhasena ane haribhadra, chevaTe te jalanA hiMduo ja che. samudra jevI koI svataMtra vidyAnaMda ane akalaMka, hemacaMdra ane yazovijya vagere AcAyone vastu ja nathI. hAthe emAMthI je vizALa sAThiya UpajI AvyuM che te Aje * 4. te kai philesaphara kevaLa jalatatva sivAya e kazuM kevaLa jaina samAjanI ja nahi paNa maulika vicArasaraNI pUrI pADatI ja nathI ema paNa kahe teya kheTuM zuM che? 'bhAratIya tattvajJAnanI aNamela maDI che. satyanA baLa para e 5. vaLI Ajano vijJAnI, jala e te HO hAIDrAjana, pratiSThita hAI enI sAme pracaMDa virodha ane gharSaNa thavA chatAMya be bhAga ane okasIjana eka bhAga havAnA mizraNanuM pariNAma eNe pitAne evo prabhAva pAtharyo che ke pratispardhIone paNa che; vastutaH jala jevI vastu ja nathI ema sAbita karI zake. eka yA bIjA nAme ene svIkAra karavo ja paDaye che... ' ) ema che. syAdvAdanuM tatva Aje jIvanamAM evuM vaNAI gayuM che ke jIvananA - 6. te kaI anubhavI e badhAnI ja vAtamAM tathya che ke eka kSetramAM bhinna bhinna diibaMduo Different points ema kahI ekabIjAnAM mantabene svIkAravAmAM ja satya nirNaya of Siew " ne ApaNe Dagale ne pagale upayoga karavo paDe che. A para avAya che ema kahe che. .' bhagavAnane sApekSavAda kaI upapattio para dhaDAke che enuM | dArzanika kSetramAM jIva-izvaranI AvI ja kalpanAo ekAMgI spaSTa svarUpa vyavasthita rUpe mUkavAmAM AvyuM hoya te paNa ApaNe daSTibiMdune kAraNe varte che.' je kAraNethI ApaNA daSTibiMduomAM tema ja vastunA rUpedanamaNi 1. khristI muslima tema ja hiMdu dharmanI aneka zAkhAo taphAvata paDe che e kAraNo sahelAIthI Aje zodhI zakIe temanI A nadI-samudranI jema jIvazivanI ekatA svIkAre che. chIe. jemake- - 2. rAmAnuja, jema nadIonA jalapravAha samudra sAthe 1. eka ThekANe divasa hoya che te bIje ThekANe rAtri hoya che ekarUpa banyA chatAM judA paNa dekhAya che. tema, jaDa -caitanya 2. eka ThekANe suya ugato dekhAya che te bIje .Athamato jagata bahmamAM ekAkAra hovA chatAMya utpatti kALe vikhuTuM paDI, 3. ekane suryodaya eka dizAe te anyane anya dizAe. zake che ema mAne che; tema je ekAkAra sthitimAM paNa aMtargata 4. ekane caMdrabiMba savaLuM dekhAya che te bIjAne avaLuM. e judAI rahe che tema paNa svIkAre che. 5. eka bhAgamAM vasaMta khIle che te bIje zaradanI bimArInI 3. prAcIna saMkhya, mimAMsaka Adi nirIzvaravAdI paMthIo cAlatI hoya che. samudranI jema svataMtra Izvara hovAne ja inkAra kare che. jalabiMdu . 6. eka jagyAe mahAmajI bhulAtA jAya che te bIje enA samuharUpa purUSasamuhane ja " Izvara' mAnavAmAM emane. sthaLe emanI dAMDIkUca pratyakSa joI zakAya che. ' - - vadhi nathI. 7. eka jagyAe mANasa cAlIsa phuTa de, daza maNa vajInI . 4. advaitavAdIe vizvane kevaLa jalatatvanI jema brahmarUpa ja . paNa upADI zake te bIjI jagyAe e pAMca phuTa paNa nathI mAne che. kudI zakate, adhamaNa vajana paNa ene bhAre lAge che. ', 5. jyAre baudhdhadarzana Atmatatvane ja inkAra kare che. 8. eka jagyAe lAkaDI cAra phuTa lAMbI, jaNAya che H2O nI jema ' alayavijJAnanI ane pravRttijJAnanI ja e bIjI jagyAe TuMkI ne vAMkI. ' ' emAM karAmata jue che. bhUgoLanuM prAthamika jJAna dharAvanAra eka sAmAnya vidyAyI, 6,, mahAvIra bhagavAna e badhAne mantavyane maMjura rAkhe paNa A badhA bhedanA kAraNe jANI zake che. pUrva-pazcima geLAdhA che. emanI syAdvAdaSTi bhinna bhinna apekSAe darekanA mata uttara dakSiNa kaTibaMdha, dhruvapradeza, prakAzavarSa duranA tArA tayArI kabula rAkhavAmAM kazo ja doSa jotI nathI. ethI e paNa satyanI prakAzano vakrIbhavanane aMge A badhA." taphAvate najare paDe che. mArI - vizeSa najIka jaI pahece che. ekAMgI maryAdita satyamAM enI . athavA, sAcI rIte kahIe te pRthyAdi grahonuM bhramaNa, prakAzanI daSTi baddha nathI ethI e udAra daSTithI darekanA mantane samajI ramata ane gurutvAkarSaNane aMge ja A badhI lIlA ubhI thAya che. A emanI vacce ekarAra karAvavA prayatna kare che kalahazamana karanArI bAhya draSTie joIe te savArasAMjane samaya, divasa rAta, AvI bhavyAdAtta daSTi kane na ANe. samayamAM cAlatA grahaNu, ghumasa, vAdaLa, pradeza, varasAda, AMkha para thatA' dabANuthI. keTalAye brAhmaNa-zramaNa pathAe ene svIkAra karI lIdhuM hatuM. utpanna thatI dinajara, laghuSTi (short sight) laMba draSTi janatA paNa tenAmAM rahelA AvA uddAta guNone kAraNe e tarapha mUkI. (long sight) durabina, bhinna bhinna prakAranA kAcamAMthI nirIkSaNe rahI hatI. AthI thaDA samayamAM ja A daSTi sarvasAmAnya banI reDIye tAra, TelIphona, TelIvIjama, vi. aneka kAraNene aMge vastu gaI, ane mahAvIra prabhAva sarvavyApaka manAye. darzanamAM phera paDe che. * sahAya dina, vahu ni prakAranA kAma vata Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-50 * * *: e. uparAMta, dRSTAnA AMtarasvabhAvAdi kArago jevAM ke baMdidha, che. paNa sAdI bhASAmAM kahIe te ene mate 'dika, koLa, gati; ' . taka, kalpanA, samaja, anubhava, viveka mAnabhava, pegika jagyA vi. sApekSa bhAve ja samajAya che. ene mate koI vastu . cimakAra, mAnyatA, vahema, aMdhazradhdhA, camakAre, zikSaNa, nirapekSa bhAve nathI, hoya te, te nirarthaka che. A sidhdhotAnuM: '' bimAra, vRddhAvasthA, cittadharma , gAMDa5Na jJAnataMtunI naMbaLAI. sAragati ane kALa eka rUpe joDAI jAya che. kALanI apekSA , na "tayA hATIma, memerIjamanI asaro te aMge paNa bhinna. e ja gati che ane gatinI apekSA e kALa che. kALa jevI koI ' ' Fti bhinna mAnyatAo ubhI thAyuM che. . . . ! '; ' : " ' svataMtravatuM nathI. ethI e bhUtakALane 5Nu bhAvi ke vartamAnarUpe 2 . . . Ama AMtara tathA bAhya kAraNene aMge jovA jevAnI gatinI apekSAe sidhdha karI batAve che. e kahe che ke rAmAyaNukALane mA timAM phera paDe che. svAdvAdaSTi e badhAne saMpUrNa nyAya ApI ' thayA 10000 varSa lAgyAM hoya te 10000 prakAzavarSa dUranA ', S: ApaNuM sAcuM che te paNa sAcuM che. ema kahe che ethI e tArA uparathI tyAMnA le ke Aje paNa rAmAyaNa- yugane yAMtrika " . karII vastu para ekanizcayAtmaka nirNaya nathI. AMpatI e sAdhano dvArA joI zake. 10000 varSa pahelA je prakAzakiraNe eno para Aropa mUkI ghaNuM ene anizcayavAda kahe che. vizva- ahIMthI chUTelA te haju tyAM Aje pahoMcatA jaze. je ApaNI ' nA vikhyAta paMDita rAdhAkRSNana paNa- svAdAda" daSTine aMnizcayAtmaka pAse prakAza kiraNothI jhaDapI gatie tyAM pahoMcI javAnI zakita '. , kahI adhAne samuha kahe che. tyAre bhAre azcarya thAya che. hoya te ApaNe pite ja pratyakSa rAmAyaNayugane joI zakIe. ja kharI rIte te syAdvAda sApekSavAdanI draSTi aneka nizcayane samatuM, Ama bhUtakALa koI jagyAe vartamAna ke bhAvI rUpe paNa e batAvI , ; mata che, je uparokata daSTatithI vAcaka pote ja nirNaya karI zake che. * zake che. ApaNe pote paNa sUrya ugyA pachI 8 mInITe ene umate pitA darekanA manta pitAnI dRSTie zuM nizcayAtmaka vastu nathI? joIe chIe tema ja AthamyA pachI paNa, 8 mInITa pachI ja sApekSavAdanuM vaijJAnika svarUpa ' ' ' , Athamate joIe chIe, jyAre vAstavika rIte e te ApaNAthI : sApekSavAda ApaNA jIvana sAthe vaNAI gayelI vastu ATha mInITa AgaLa ja deDate hoya che. " karI hovA chatAM ' jyAMsudhI chellA 150 varSamAM thayelAM vijJAnanA TuMkamAM AInsTAInane sApekSavAda, bhrama, dha mAM - aviSkAra ane tenAM camatkRti dharAvatA pariNAmenuM jJAna ane gurutvAkarSaNa jevA niyamo upara avalaMbe che chatAM vastutaH nahetuM thayuM. tyAMsudhI enA tarapha ApaNuM laya gayuM " rUpadarzanamAM eNe navI ja daSTi ApI che jethI vaijJAnika kSetramAM che. kra. mahetuM. enuM kSetra kevaLa daza (naka maryAdA purata ja rahyuM. A kAraNe eNe navI krAnti janmAvI che. ane jagatanuM A ?' hatuM. paNa vaijJAnika vikAsa tathA chelle AInsTAine vaijJAnika pAyA ' nUtana ta nA abhyAsa tarapha dhyAna deyu che. che . para karelI sApekSavAdanI zodha pachI te jIvananA eke eka kSetramAM - Aje vejJAnika kSetramAM "sApekSavAdanI zodha karI eNe enuM mahatva vadhI rahyuM che. dArzanika tema ja AdhyAtmika kSetramAM ene khaLabhaLATa macAvyuM che te ja eka kALe dArzanika kSetramAM vega ApanArAomAM mahAtmA gAMdhIjIne phALe 5 nA suno nathI. svAduvAda ane sApekSavAdanA kAraNe mATe khaLabhaLATa macele. thAya che. AInsTAInanA sApekSavAda anusAra (1) kALanuM astitva AInsTAInanA hAthe thayelI A zodha ApaNane e batAve che. :. nirapekSa nathI paraMtu gatimAna nirIkSakanI jhaDapa para te AdhAra ke satya kadi kacaDayuM kacaDAtuM nathI. game teTalA prahAro ane # rAkhe che. (2) nirapekSa samavatana (Simultaneity) nirarthaka che virodha thavAM chata pharI kaIne kaI ThekANe eka yA bIje rUpe paNa nirapekSa dipha nirarthaka che. (4) nirapekSa gati nirarthaka che. (5) - mAthuM uMcakaryA vinA rahetuM ja nathI. - nI mAtra sApekSe gati ja vAstavika che vi. alabata A niyama pAka vIkAya: thatA jAya che kAraNa ke ethI pRthakakaraNa . sAcuM paDe che. - kA vaijJAnika sApekSavAdathI rojIMdA jIvanamAM kazuM ja phera paDe , che kharekhara AinsTAinanuM gANitika nirmANa bhavya dAMta che ene e saMbhava nathI, chatAM eNe vaijJAnika draSTie sApekSavAdanA chete saMpUrNatayA samajanArA jagatamAM bahu ja ochA purUSe nIkaLyA che. rahasyane siddha karI anekAnta dRSTinuM samarthana te kayuM ja che ke dara 4 dikALanI sAmAnya samaja e hatI ke e banne eka che ane te uparAMta jagatane paNa ene abhyAsa ane khubIo. jANavAnI preraNA ApI che, AjanA yugamAM syAdavAdaSTinuM Do. bIjAthI bhinna ane nirapekSa hatAM. labAi, paheLAI ane uMcAi vahatva samajI je samanvayadhArA jagatamAM pravartatA bhinna bhinna Sta e traNe pariNAme je saMpUrNata: dikaniNyaka hatAM. ane di vAde mAnyatAo ane vicArabhede vacce ekarAgatA sthApavAno che che e padArtha saviSTha athavA te saMvedhu ThaMDI: kALano pravAha satata prayatna thAya te ja jagatamAM zAnti. sukha ane 2 ane niya te ' ane 'anAdikALathI svataMtra astitva dharAvatA , daivI yuga sthapAya ane jagatane jo zAnti joitI haze to ina. enI sAme dikkALanA parasparAvala banane vahelA meDA A mAge gayA vinA chuTake pazu nathI. ki krAMtikara sidhdhAMta mUko ane navA "Space-time Contine : . pUam'. nA cayA. pariNAmarUpe kALane dhaMTA. Ama ratilAla maphAbhAi zAha . , parimANu dikakALane sthAne eNe catuH parimANu dikakALanI ja pratiSThA karI, sApekSavAdane ene sAmAnya siddhAMta traNa upapattio vaidyakIya rAhata che . para ja avala bele che. (1) grahonI kakSAmAM pirIheliyo muMbaI ane parIomAM vasatAM je jene bhAI yA bahenane (sUryathI duramAM duranI grahanI sthiti)nI pragatipa2; (2) tArAo vaidhakIya rAhatanI, davA ke IjekazananI tema ja DokaTarI' upacAranI ( mAMthI.. AvatA prakAzana- sUryanAM gurUtvAkarSaNa kSetra dvArA vicalana. jarUra hoya temaNe dhanajI, sTrITamAM Avela muMbaI jana yuvaka . 8 (deflection) para; (3) varNapaTanI vaNarekhAonuM lAla cheDA : saMghanA kAryAlayamAM tapAsa karavI. : " 5 ' ' ' , " tuM, che. taraphanuM sthAnAMtara." (budhdhi prakAza-mArca'. 1944) . * ' . ratilAla cImanalAla koThArI PM ; Ama te AInsTAInane sApekSavAda samaja bahu kaThaNa maMtro, vidyakIya rAhata samiti -f " - * : zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe taMtrI, mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla makamacaMda zAha 45-47 dhanajI. sTrITa, muMbaI - ' ' .. mudraNasthAnaH sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 , , rIte Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma : 15-8-1852 zrI aravinda antima darzana nirvANa : 5-12-150 prabudhdha na Page #78 -------------------------------------------------------------------------- Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jena yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra naM. bI rada prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha varSa : 12 muMbaI: 15 me 150 somavAra vArSika lavAjama rUpiyA 4. 2 - - s keTalAka samAcAra ane noMdha puSyapurUSa ramaNa maharSinuM nirvANa pitAnI sarate duniyAnI sulehazAti jALavI zakaze ane je tA. 14mI eprilanA roja puNyapurUSa ramaNa maharSinuM koI tenI sAme mAthuM uMcakaze tene pite ghaDinA chaThThA bhAgamAM , avasAna thayuM ane cetarapha zItaLatA ane prakAza phelAvato e parAsta karI zakazeA ahaMkAra amerikAnA rAjapurUSa Antaraeka puNya pradIpa hamezAne mATe elavAya. hiMdamAM kaMI kALathI rASTrIya rAjakAraNamAM dAkhI rahyA hatA. eTama banI guptatA jene vaparanA bheda nathI, jeNe sthitaprajJanI dazA sAdhI che, ane jALavavA mATe taA AkAza pAtALa ekaThI karI rahyA hata jenI pratyeka kriyA jagakalyANanI sAdhaka hoya che, jenA rAgadveSa, anya koI rASTra eTama beba zedhI ja nahi zake ema teo zamI gayA che ane jenI jIvanajyota jagatanA khuNe khuNAne mAnatA hatA. A temane sulehazAntine ane eTama beMbane.' ' ajavALyA kare che, AvA saMtanI atUTa paraMparA cAlatI ja IjAro razIAe Akhare te ane potAnA pratipakSI, AvI che. saike saMke AvA santa A bhUmi upara pAkayA che razIone have eTama beMbathI bIvarAvI nahi zakAya e paristhiti ane janatAne avanavuM jIvanadarzana ApatA rahyA che. A amerikAne svIkAravI paDI. Ama chatAM eTama bebanI rahI sahI paikInA eka ramaNa maharSi hatA. teo bhAratIya saMskRtinuM, guptatA jALavavA mATe amerikA ane tenI sAthe joDAyeluM iMgalAMDa gharmamayatAnuM, AdhyAtmikatAnuM mUrtimanta svarUpa hatA. temanA ane te pAchaLa cAlatuM phAnsa tareha tarehanA upAyo ajamAvyA darzanathI aneka lo ke abhUtapUrva samAdhAna anubhavatA ane kare che ane banyukalIara phIjhIkasa' ane aNusaMzodhanamAM rasa temanA paricayathI pAvanakArI jIvanadRSTi meLavatA. kamanasIbe temanA letA vijJAnatAonI eka yA bIjI rIte cokI karyA kare che. darzana ke paricayane huM lAbha pAmI zake naheto paNa je koI Aja sudhI vijJAnazAstrIoe pitAnI che ane temAMthI nehI ke svajana tyAM jatuM te dareka ramaNa maharSi viSe cirasma niSpanna thatI saMhAraka zakti, ane tenA upayoganA aucityaraNIya madhura chApa laIne AvatuM. temAM paNa temanA darzane janArA anaucityane kaze paNa vicAra karyo ja nahote. rAjakAraNI sutradhAro jainadharmAnuM vAyI hoya te teo potAne anubhava eka ja rIte temane jarUrI saMzodhanakArya pAchaLa rakatA ane te saMzodhananA pari. | varNavatA ke jANe ke koI jaina vayevRdhu AcArya na hoya ema ja NAme navAM navAM saMhAraka zao moTA pAyA upara nirmANa karavAmAM AvatA. " ramaNa maharSine jotAM ApaNane lAge ! ramaNa maharSi ane jaina - aNu bebanI virATa bhayAnakatAe vaijJAnikomAM eka navI dhamabudidha. sAdhumAM Ama aneka prakAranuM sAmya dekhAtuM. paMcamahAvratadhArI jAgRta karI che ane duniyAnA saMhArakAryamAM potapotAnA rASTrane ane zIlanA tejovizeSathI ane AtmadarzananI jhaLakathI bhavya sAya ApavAno inakAra karavAnI preraNA pedA karI che ane pitAnA lAgatA keI vItarAga zramaNasamrATa jevI ja zAti, samabhAva, sava' saMzodhanakAryane upaga duniyAmAM sulehazAnti sthApavAmAM prasannatA, tejasvItA, ane prabhutAne anubhava ramaNa maharSimAM - ane AbAdI lAvavAmAM ja tha joie-e Agraha teo sau koIne thatA. jyAM pitAne sAkSAtkAra thayuM hatuM te ja jAhera rIte dAkhavavA lAgyA che. AnA pariNAme je mahAna sthaLanI samIpamAM temaNe potAnA uchavanane moTo bhAga vijJAnazAstrIonuM rASTranA sutradhAro. bahumAna karatA hatA ane vyatIta karyo hato. temane maLavuM sau koI mATe saheluM hatuM; jemane saMzodhana khAtAmAM bahu mahatvanA sthAno upara niyukata ane eTalI ja sahelAIthI temanI sAthe vArtAlApa thaI zakate. karavAmAM AvatA hatA te ja vijJAnazAstrIonI temaNe avajJA ane sAthenA sau koi khAya te teo khAtA ane ummara ke adhikAranA avamAnanA karavAnuM zarU karyuM che, keTalAka ThekANe temane soMpAyalA kAraNe koI paNa viziSTa sagavaDa teo svIkAratA nahi. ApaNI ja adhikAra jhuMTavI levAmAM Ave che te bIjA keTalAka ThekANe razIA pratyenI sahAnubhUtinA Aropasara temanA upara rASTra nI adAlatomAM jevA deha dhArI mAnavI chatAM keTalA mahAna satvazIla, lokottara ! kAma calAvavAmAM Ave che. jANItA vijJAnazAstrI Ahaba" jANe ke koI mahAna tejerAzi ! paramajatimAMthI alaga paDele AinTInanI eka vakhata amerIkAmAM sarvatra pUjA thatI hatI. jyotipuMja pAcho paramatimAM samAI gaye! ApaNe temane Aje te amerikAnuM gANuM gAvAnI nA kahe che ane eTama beba anekAneka vandana hai ! jevA atyanta vinAzaka zastranA upayogane virodha kare che eTalA zAntivAdI pheDarIka jelIo kayurI ane phreMca khAtara ja temanA tarapha amerikAnA rAjapurUSanA vaLaNamAM ekA- sattAdhIzonuM Apakhuda pagaluM eka pheraphAra thavA lAge che. tAjetaramAM phAnsane jANIne vijJAnazAstrI te amerikAe eTama bebanI zodha karI ane hIrozImAne De. pheDarIka jelIo kayurI je tyAMnA aNusaMzodhana khAtAne "hAI nAza karyo tyAra bAda keTalAye samaya sudhI amerikAnA rAjakAraNI kamIzanara' hato tene razIA pratye sahAnubhUti hovAnA saMdezA upara . sUtradhAronA magajamAM kaI judA ja prakAranI khumArI rahetI hatI. hAI kamizanaranA hodA uparathI ekAeka baratarapha karavAmAM Avela eTama beMbanA lIdhe A duniyAmAM amerikA pitAnI rIte ane che. "reDIo "ekaTIvITI' viSenA saMzodhananA kAraNe 1935 mAM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha jaina jolIe kayurIne teAkhela prAijha maLyu hatuM. gayA DIse'bar mAsamAM pUnA khAte maLelI sAyansa kaeNgrisamAM te tathA temanAM patnI parIna kayurI( reDIyamatI zeAdha karanAra meDama kyurInI putrI) bhAga levA mATe hiMda AvyA hatA ane hiMdanA aneka vaijJAni krAne temanA pratibhAyukata vyakitatvane paricaya thayA hatA. te ahiM' AvyA tyAre paNa ame amArA vaijJAnika sa'zAdhanAnA janasevA athe' ja upayoga thavA zuM, sa'hAretpAdaka zastrA ubhA karavA pAchaLa amArI zakitane ane saMzAdhanAnA haragIja upayoga thavA nahi daie," AvI peAtAnI pratijJA temaNe jAhera karI hatI. eprIla mAsanI zarUAtamAM phreMca kAmyu nIsTa pArTInI nezanala keMgrisa samakSa bhASaNa karatAM temaNe jaNAveluM ke ' koi paNa pragatizIla. vijJAnavetta seviyeTa yunIyana sAme potAnA sazodhanakAryanA upayoga thavA daI zake nahi '" A vAta upara tyAMnA chApAomAM khuba carcA cAlI, udgA thaye, ane A te razIne ja kAi eka pakSakAra che evA josabhera pracAra cAlye! ane pariNAme phreMca sarakAre temane ekAeka hAi emika kamIzanarano hAdA uparathI baratarapha karyAM. temanI patnI irIna kayurI paNa eTalAM ja nAmAMkita vijJAnazAstrI che. te amerikA vyAkhyAna pravAsa upara gayelAM-tyAM nyuyeAka'nA havAi vImAnanA mathake te utaryAM ane tarata ja temane paraheja karavAmAM AvelA. paNa A pagalA sAme prajAne sakhta virAdha thavAthI kaiM|DA vakhata pachI temane mukata karavAmAM Avela che. A rIte zAntivAdane pakSa karatA vaijJAnikAne kasoTIkALa zarU thayA che. eTama kheAMba-hAiDreAjana meba--te| virAdha karatA, ane peAtAnI zakitanA saMhAraka dizAe upayoga thavA devAne nakAra karatA ane te khAtara peAtAnI 'karIyara' pratiSTa ane AjhAdInA bhega ApatA AinTIna, jolIe kayurI ane evA anya vijJAna zAstrIone jagatanI dhanyavAda ghaTe che. eTama kheAMbanA ArA naSTaprAya thavAM chatAM nAmAMkita vijJAnazAstrIone peAtAnA kabajA nIce rAkhavAneA Agraha dharAvatA amerikA, IMglAMDa ane phrAnsanA rAjkAraNI sattAdhIze jagatanI - sulehazAntine surakSita banAvavAne badale vadhAre te vadhAre jokhamAvI rahyA che. sattAnI sAme AvuM aNunama valaNlR dAkhavI rahelA zAntivAdI vijJAnazAstrIe gAMdhIjInI dizAe. satya ane ahiMsAnI ArAdhanAnuM eka navuM prakaraNa nirmANa karI rahyA che. zAntivAdI sarva prajAjateAe jagatanA sattAdhIzenA A Apakhuda valaNu sAme sakhtamAM sakhta virodha raju karavA ghaTe che. prajAnA zAntivAdIonu jAheranAmuM DA. phaeNDarIka jolIe kayurI jemanA viSe A aMkamAM anyatra eka lAMkhI noMdha ApavAmAM AvI che temaNe tA. 15-3-50nA rAja TAkaDuAma khAte maLelI vizvazAnti pariSadamAM pravacana karatAM nIce mujabanA vicArA jaNAvyA hatAH " eka bAjue sulehazAntinA pakSane majabuta kare evI keTalIka mahatvanI ghaTanAo banI rahI che. dAkhalA tarIke (1) cInanI vijyaprApti, (2) amerikAnA aNuM ebanA IjArAne anta (3) jamana DaeNmekreTika rIpablIkanI sthApanA (4) yudhdha mATe taiyArI karatA rAjyekane dhyAnamAM levAnI pharaja paDe evI jora pakaDatI jatI zAntisthApanAnI hIlacAla. bIjI bAjue zAhIvAvAdanuM vadhatuM jatuM dabANu, kheThI laDAi (cold war) te vegavAna banAvI rahela che. bajeTamAMnI dhaNI mATI rakameA vadhAre ne vadhAre zastro kharIdavA pAchaLa ane aMdarathI saDelA rAjyataMtrAne ' kharIdI levA pAchaLa kharacAi rahela che. svataMtra rASTronI svAdhInatA eka pachI eka jhuMTavI levAmAM Ave che ane tenA vakAdAra adhikArI tA. 15-5-20 enI dezabhakitanI kasoTI thai rahela che, A rIte yudhdhane bhaya TAya upara AvIne ubhA che. ApaNI sulehazAntanI hIlacAla pUrvaniyojita AkramaNunA prayatnane gaMbhIrapaNe khALI rahela che, ema chatAM paNu AkramaNune mULamAMthI dAkhI devAne hajI pUrNa samaya nIvaDI zakela nathI. te pachI je aMgata svArtha khAtara ke ajJAnavazAt theDAnA lAbha khAtara AkhI mAnavajAtane yuddhamAM dhakelavA taiyAra thai rahyA che te zu' kalpanA karI rahyA haze ? temanuM jIvanadarzana a MdhakArathI bharelu che ane aneka mAnavIenA maDadAMothI ane khaMDiyerethI AcchAdita che. anya pakSe ApaNuM jIvanadarzana zAnti ane nyAya khAtara calAvavAmAM AvatI laDAine vadhAre joradAra banAvavAnI preraNA ane baLa ApI rahyuM che. yuddha anivAya' che evI lAgaNI pedA karavAnA je prayatne cAlI rahyA che tene sulehazAntinA pakSakArA dRDhatApUvaka sAmane karI rahyA che. laDAi mATe ekaThI karavAmAM AvatI puSkaLa sAmagrInA saMcaya sAme majurA ane khaMdaramAM kAma karanArAe eka navI tarALa ubhI karI rahyA che. vijJAnaza strIonA maMDaLA, 'nyukalI khara'zASanamAM joDAyelA kA kartAo sau kAi laDAInA hetuo mATe aNukitane upayoga karavAne lagatA kAmakAjamAM sAtha ApavAnI nA bhaNI rahyA che. phreMca kremIserayaTanA kAyakarA ane vijJAnazAstrIo jAhera karI cukayA che ke jevu temane aNu'zasro taiyAra karavAnuM kahevAmAM Avaze ke tarata ja te pAtapeAtAne sAMpAyalu' kAma cheADIne bahAra nIkaLI Avaze. ApaNe jagatanI prajA samakSa che mAMgaNIe karI rahyA chIe. (1) aNuMkSAstronA pratibaMdha--aTakAyata (2) anya zastra sacayamAM uttarAttara dhaTADA, bhinna bhinna prajAtI pariSada samakSa A mAMgaNI raju karavA mATe ApaNe pratinidhio meAkalyA che ane temane bhinna bhinna prajAe taraphathI hArdika AvakAra maLatA rahyo che. duniyAmAM sulehazAntinI sthApanA mATe laDatA sava" koi mAnavI" Ane AntararASTrIya bhUmikA upara ekatra kare evu'ane ati mahatvanI rAjakAraNI ghaTanAe nirmANa thAya evI zakayatAvaLu eka navu' baLa-cetanAsAmarthya'-pedA thai rahyuM che. ApaNane pratIti thaSTa cukI che ke amerikAnI prajAne ghaNA moTA bhAge laDAine khIlakula IcchatA nathI. Ama chatAM paNa temane yudhdhanA mAge dhasaDI javAmAM Ave che. dezanI kharI rAjyasattA vyApArIe ane zarAphAnA dvAthamAM che ane duniyA upara peAtAnI sattA jamAvavAnI tee manamAM satata icchA sevI rahyA che, ane navuM vizvayudhdha netaravAnuM jokhama kheDIne paNa e prakAranI vicArasaraNInuM saha--astitva aTakAvavAnA prayatna karI rahyA che. Ama hovAthI aNu zastronA upayoga upara sadantara pratibaMdha mukAya ane aAkramaNunA ane sAmudAyika saMhAranA zasrAnI paNa mULa aTakAyata thAya evI ame mAMgaNI karIe chIe. A pratibaMdha ane aTakAyatanI geranTI Ape evA kaDaka AntararASTrIya niyayaMtraNanI sthApanAnI ame mAMgaNI karIe chIe. je sarakAra anya kAI rAjya sAme sauthI pahelAM aNuzastre upayeAga karaze te yudhdhagunehagAra gaNAze. ApaNe sulehazAntinA pakSakAre| satyane pracAra karavAnuM ane janatAnI buddhine te mArge vALavAnuM cAlu rAkhIzuM ane kA mATe kaTibad cA AndvAna 'karIzuM ane kASTanA paNa dhAkadhamakIthI ke guMDA gIrIne kadI paNa namatuM ApIzu nahi. duniyAnI dareka prajA kudaratanA tattvAnA upayoga vaDe zAntipUrvaka AbAdInA mAge' pragati kare ema ame antarathI icchIe chIe. je kAi prajA sahAranA baLavAnamAM baLavAna sAdhaneAne pAtAne ijAre che. ema samajIne duniyA upara potAnuM zAsana jamAvavAnAM svapnAM sevatI hoya te prajA samajI le ke sulehazAntanA pakSakArAnI satata vadhatI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-20 jatI tAkAta te prajAnA duSTa irAdAne kadI pAra paDavA nahi demaryAdA hoya che ane jyAre AvA lagnasamAraMbhe aucityanI ane tenI sarva pejanAne jamInadosta karI nAMkhaze." maryAdAnuM ullaMghana karatA mAluma paDe che tyAre tenI nedha levAnIsavAIzrImAne tyAM ujavAtA lagna samAraMbha tene virodha karavAnI keI paNa patrakAranI samAjahitacintakanIgayA eprIla mAsa daramiyAna 22mI tArIkhe aMdherI pharaja thaI paDe che. upara jaNAvela ane lagnasamAraMbhe ane tenI khAte jhaverI bhegIlAla laheracaMdane tyAM ane 30mI tArIkhe pAchaLa karavAmAM Avela dravyayane A dhoraNe vicAra karavAnI vIlepArale khAte zrI. ratilAla maNilAla nANAvaTIne tyAM-ema jarUra bhAse che. * be bhavya lagna samAraMbhe ujavAyA ane banne parAMonI tavArI. jene navA vicArane sparza sarakhe tha nathI, je junavANI khamAM pUrve kadi paNa AvA me.TA pAyA upara 'lagnasamAraMbhe vAtAvaraNamAM ja ucharelA hoya che ane ekaThA thayelA dravyano jovAmAM AvyA nahAtA-A banne zrImAnanI sthAnika janatAmAM pitAne tyAM AvatA AvA koI viziSTa prasaMge bhabhake, zaNagAra, vAha vAha belAI gaI. zeTha bhegIlAla laheracaMdane tyAMnA lagna nATAraMbha ane dhAmadhuma pAchaLa ane sAmAjika daSTie jemAMthI - samAraMbhamAM anya zrImAnene tyAM je dhAmadhuma ane bhabhakAthI koI khAsa lAbha saMbhava nathI evA kriyAkAMDI dhArmika anusAdhAraNa rIte lagna ujavavAmAM Ave che te karatAM koI khAsa vize chAne pAchaLa zakaya teTalo vyaya karavAmAM ja je itikartavyatA samajatA thatA nahotI, paNa A lagnaprasaMganA anusaMdhAnamAM eka moTuM hoya che tevI koI vyakitane tyAM upara mujaba lagna samAraMbha ujamaNuM karavAmAM AvyuM hatuM, akRSThamahatsava ujavavAmAM AvyuM ujavAyo hato A paNa eka prakAranI ajJAnalIlA che hate, eka bhavya vadheDe kADhavAmAM AvyuM hatuM, ane bhAre ema samajIne te viSe upekSAbhAva cittavavAnuM ucita ThaThamAhathI aSTotrIsnAtra bhaNAvavAmAM avyuM hatuM. A lekhAta. paNa prastuta samAraMbha sAthe joDAyelI ane vyakitao badhAM dhArmika anuSThAne ane lagnasamAraMbha pAchaLa lAkheka rUpI. jaina samAjamAM AgevAna sthAna dharAve che, muMbaInI vyApArI Ano kharca karavAmAM AvyuM haze ema e utsavasatramAM bhAga AlamamAM agrasthAne bhegave che, vyApAra ane udyogane kAraNe lenArAonuM sAmAnya anumAna che. temaNe jelA ujamaNumAM dezaparadeza sAthe bahoLe saMbaMdha dharAve che, ane temanAM saMtAnone ja ghaNI moTI rakama kharacavAmAM AvI hatI. ujamaNuM eTale ucca keLavaNIne pure lAbha ApavAmAM Avyo che. AmAM paNa maMdira tema ja sAdhuone upayogI thAya tevA upakaraNe tema ja nANAvaTI kuTuMbanI eka AgaLa paDatA ane sudharelA kuTuMba tarIke sAhityane moTA pAyA upara saMgraha ane pradarzana. A ujamaNA lAMbA vakhatanI ghaNI moTI khyAti che. ane Ama chatAM paNa lagna mATe darekanI rU. 500 thI 1000 sudhInI kIMmata ema sAta jevA sarvasAdhAraNuM prasaMge temanA taraphathI dharmane nAme, kaLAnA choDa taiyAra karAvavAmAM AvyA hatat. e uparAMta bIjA nAme, kArIgIrInA nAme, utsavanA nAme ATalo badho dravyaya keTalAye che tathA bIjI paNa keTalIye pAra vinAnI sAmagrI karavAmAM Ave-e bhAre vismayajanaka che. * pradarzita karavAmAM AvI hatI. temAM paNa vaLI jayAre dezanI samagra paristhitine, jyAM tyAM ubhI thatI Aphatane, DubatA jatA madhyama varganI muMjhavaNene, zrI ratilAla maNilAla nANAvaTIne tyAM paNa lagna ApaNI ja AsapAsa vasatA nivasitAnI pAra vinAnI durdazAne samAraMbha sAthe ujamaNA sivAyanAM lagabhaga bIjA sarva dhArmika vicAra Ave che tyAre lagnanuM nimitta laIne, dharmanuM bahAnuM anu.ne javAmAM AvyA hatA, ane te uparAMta vilepAralee kadi na joyA hoya ke jANyA hoya evA zAnadAra lagna AgaLa dharIne karavAmAM AvatuM vaibhava ane samRddhinuM pradarzana cittamAM eka prakArane kSebha-juguptA upajAve che. karI batAvavA e ja jANe ke preraka hetu hoya evA dhAraNa upara lagnasamAraMbhanI maMDapazaNagArathI mAMDIne anya sarva eka vakhata e hato ke jyAre zrImAnene tyAM AvA racanA karavAmAM AvI hatI ane bhavya pAyA upara A kAryakrama prasaMge karavAmAM AvatA bhabhakA ane rAtane divasamAM palaTAvI goThavavAmAM AvyuM hatuM. lagnamaMDapanA zaNagAra pAchaLa ja nAMkhe evo rozanIne jhaLahaLATa joine sAmAnya janasamudAya A paccIsathI trIsa hajAra rUpIAne vyaya karavAmAM AvyuM haze banI jate ane temanI ane pitAnI jIvanadazA vacce raheluM ema dhaNunuM anumAna che. A lagna samAraMbha ane dhArmika mahad antara joIne zaramA, dIna banI jatA. dhArmika draSTie A anuNAne pAchaLa paNa savA deDha lAkhane saheje kharca thaye haze bAbatane vicAra karatAM bhoLA zraddhALu mAnavIo AvI saMpatti ema ghaNu kharAnuM mAnavuM che. kuTuMbajIvanamAM lagnaprasaMga eka ane bhogavilAsane pUrvabhavanA puNyanuM phaLa cintavI bImAne viziSTa dhaTanA che. gRhasthAzramanI dRSTie lagnaprasaMganuM kaI viSe AdarabhAva anubhavatA ane temane kRpAkaTAkSa prApta thatAM juduM ja mahattva che. AvA prasaMge koI paNa gRhasthane pitAne tyAM pitAne kRtakRtya lekhatA. paNa Aje te A zaNagAralIlA ane svajana saMbaMdhIone belAvavAnuM ane pitAnA AnaMdamAM bhAgIdAra vaibhavapradarzana sAmAnya janatAmAM koI judo ja pratyAghAta pedA banAvavAnuM ane temanuM eka yA bIjA prakAre Atithya athavA kare che. jo ke A badhuM jue che ane eka prakArane aNagame manaraMjana karavAnuM mana thAya ane e rIte AvA prasaMge be paisA anubhave che. zrI mAnenI pAdapUjAne yuga have sadAne mATe gayo che kharacavAnI icchA thAya e tadana svAbhAvika che. sAthe sAthe AvA e dayAnamAM laine AmajanatAnI A rIte AMkhe caDhavAnuM jokhama prasaMgane lAbha laIne pAMca paisA kharacIne pitAnI sAmAjika kheDavAmAM nathI DahApaNa, nathI zANapaNa, nathI sahIsalAmatI-e . pratiSThA vadhAravI-AvuM pralobhana paNa samAja vacce AjanA zrImAne kema samajatA nahi hoya ? rahetA ane samAjanI huphe jIvatA koI paNa mAnavIne pitAnI sthiti sArI hoya ane pitAne tyAM sAro mATe anivArya che e paNa samajI zakAya tevuM che. prasaMga Avyo hoya tyAre pitAthI utaratI sthitinA baMdhuone . AvA prasaMge sAdhAraNa loka-pitAne tyAM prasaMga sAmAnya rIte yAda karavA, temanI asahya jIvanaparisthiti susahya bane tevI ujave te zrImAna gRhastha pitAnA mejA ane saMpatti, pramANe temane kAMIka rAhata pahoMcADavI, potAne tyAM AnaMda-utsavane pitAne tyAM AvatA lagnasamAraMbhanI vadhAre meTA pAyA upara prasaMga AvyuM che te kAMIka evuM karavuM ke jethI saMkaTa, janA kare che eTaluM ja svAbhAvika che. paNa AvA koI paNa saMkaDAmaNa ane hADamArIothI satata vyAkuLa rahetA evA pitAne samAraMbhanI ujavaNIne dezakALanA khyAlane saMgata evI eka nAM ja vajanenA cAlu jIvana upara ekAda AnaMdanI, prasannatAnI, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-5-50 rAhatanI lahari pharakI jAya-A vyaktigata zubhaprasaMganA anu- jaina samAjanA madhyama vargane rAhata ApavAnI yojanA saMdhAnamAM zrImAnene prApta thate sahaje sAmAjika dharma che. A thoDA samaya pahelAM kAlanA mukAme zvetAMbara mUrtipUjaka bane zrImAna baMdhuone pUchavAne ApaNane adhikAra che ke jenI konpharansa maLI hatI. A adhivezanamAM jaina samAjanA "Apane tyAM chellAM vizvayudhdha ane tyAra pachInA uttarottara ekadama dhasatA jatA madhyama vargane kema TakAva ane rAhata viSamatara saMgee aDhaLaka dhanano varasAda varasAvyuM che e ApavI e prazna bahu ugrapaNe carcA hatA ane pariNAme eka te ame jANIe chIe. Apane tyAM lagna prasaMga AvyuM te vigatavAra TharAva pasAra karavAmAM Avyo hato ane tene amala Ape ApanI samakakSAnA aneka svajana-saMbaMdhIo-mitranuM karavA mATe 14 zakitazALI ane susaMpanna vyakitaonI eka Atithya kyuM, manaraMjana karyuM e paNa ame jANIe chIe; samiti nImavAmAM AvI hatI. A samitie lAMbI vicAraNA kriyAkAMDI dhArmika anuSTa ne vaDe Ape bhagavAnane paNa navAjapA, ane carcA karIne eka mahinA bAda nIce mujaba TharAva karyo hato. rIjhavyA enI paNa amane khabara chepaNa sAthe sAthe jene khAvA "madhyama vargane tAtkAlika rAhata AvavA mATe phaMDa ekaThuM karavuM pIvA tathA rahevAnA phAMphA che, jene jIvavA ane TakavAne savAla che tevA-apanI apekSAe nIcalA tharane ane temAMthI keLavaNI aMge tema ja nAnA gRhaudyogo jevA ke zivaNaane ema chatAM bharata-guMthaNa vigere je je kendromAM zikhavI zakAya ema hoya ApanA svajanasamAM agaNita kuTuMbane A AkhA utsava satra daramiyAna Ape yAda karyA hatA kharA ? tyAM te zikhavavA yojanA karavI ane te pramANenuM kArya karavAmAM te prakAranI kArya karatI saMsthAone tema ja sthAnika kAryakarone adhurAmAM purUM AvA lagnaprasaMge dharmanA nAme je anu- sahakAra meLavo. taduparAnta madhyamavarganI rAhata aMge bIjI chAne javAmAM Ave che te to atyanta vicitra ane asaM. meTI kAyamI jamA karavAnI je vicAraNA cAle che temAM paNa gata lAge che. jaina dharmanuM samagra dayeya tyAga vairAgya ane kenpharansa taraphathI phALo Apavo " sAdhanAne pilavAnuM che. gRhasthAzramanI mAMDaNI ane 14 niSNAtonI samiti taraphathI eka vyavasthita janA jaina dhamanI ArAdhanA bane ekamekathI virUdhdha mArgo che. raju karavAmAM Avaze evI AzA rAkhavAmAM AvelI ane lagnaprasaMga eNhika jIvanamAM AgaLa laI janArI eka sa mAjika koIka kAryanI paNa nAnI sarakhI zarUAtanI paNa apekSA ghaTanA che. A prasaMge dhArmika anuSThAne javA e jana dhamanI ja rAkhavAmAM AvelI tenA badale A eka mogama TharAva eka prakAranI viDaMbanA che. koI mahAna vrata ke tapanI pUrNAhuti jaina ve. mu. konpharansanI sthAyI samiti upara mokalavAmAM thaI heya, koI AtmasAdhanA nividanapaNe pAra paDI hoya tyAre AvyuM. te viSe vicAra karavA mATe sthAyI samitinI sabhA tA. e pUrNAhutinA AnaMdamAM koI paNa prakAranuM dhArmika anuSThAna 25-3-50 nA roja maLI ane e samitie paNa evI ja javAmAM Ave te te jarUra saMgata gaNAya, koI vayevRdhdha zubhecchAothI bharapura eka lAMbe TharAva pasAra karyo je nIce svajananA avasAna bAda tenA pAralekika zreyanI kalpanA karIne mujaba che. jAtA dhArmika anuSThAnonuM aucitya paNa grAhya bane che. 1. A kArya aMge sArAmAM sAruM phaMDa ekatra thAya te ja paNa jenI dizA jaina dharmanA mULa sidhdhAMtathI taddana anya prakAranI madhyamavargane rAhata ApavAnuM A kArya hAtha dharavuM. che tevA lagna jevA prasaMge jAtA dhArmika anuSTanenI saMgati kei paNa rIte samajI ja zakAtI nathI. paNa ATalI jhIjhuvaTathI A 2. (4) A phaMDane 25% bhAga keLavaNI aMge madada ApavA-phI, pustaka ApavAmAM kharca ane bAbatane vicAra karavAnI kene phurasada che? saMmati-asaMgatine paNa te mATenI yojanA hAla konpharansa keLavaNI pracAra zuM kAma koI vicAra kare ? dhana bharapura bhayu che, ghera lagnane, prasaMga Ave che; bhAre zaNagArapUrvaka maMDapa sajAvAya che; rAtre A kendrastha samiti kare che te pramANe karavI. pArAvAra rozanI vaDe digate jhabakI uThe che; dhArmika anuSTAnone - (1) A phaMDano 50% bhAga yogya kendromAM jaina bhAIo kAryakrama yojAya che; A prasaMge dhama bhulAye nathI ema tathA bahenone sahelAIthI zIkhavI zakAya evA cittane saMtoSavAmAM Ave che; samAjamAM A rIte savizeSa pratiSThA gRha udyoga zikhavavAmAM tathA zikhavA AvanAra meLavavAnI taka pure lAbha levAya che. lagnanAM nagArAM zarU thAya bhAI-bahenone zarUAtathI ja temanI mahenatanA che; sAthe dhamanI nobata zaraNuI paNa saMbhaLAvI zarU thAya che; pramANamAM mahenatANuM ApavAno prabaMdha kare. navI duSTivALA loko zeThasAhebanA kaLAmaya zaNagAranI prazaMsA khAsa karIne henane phurasadanA vakhatamAM zivaNakAma zikhakare che; jAnavANI loko zeTha sAhebanI uDI dhamikatA joIne AvavAnA vargo cAlu karavA prabaMdha karavo ane dArU AtamAM zikhavA rAjI thAya che; taraphathI vAhavAhane varasAda varasavA lAge che; AvanAra bahenone pretsAhana ApavA khAtara temaja temane madada pitAnI zrImantAI caritArtha thatI lAge che; koIne tyAM rahetuM evuM karavA khAtara mahenatANuM paNa ApavuM. AvA moTA kAryane mAtra ApaNe tyAM thayuM-A rIte pitAne tyAM thayelA samAraMbhanuM kenpharansanA phaMDamAMthI ja madada ApavAnuM banI zakaze nahi. eTale ajoDapaNuM vAraMvAra yAda karIne AnaMdanA-AtmasaMtoSanA-kaMpa je vibhAgamAM AvA kendro khelavAmAM Ave e vibhAganA zakitakALa sudhI ghuMTaDA pIvAya kare che; samaya samayanuM kAma karyA saMpanna bhAIoe paNa A kendra aMgenA kharcamAM vadhAremAM vadhAre kare che; daivanI anukuLatA hoya tyAM sudhI dhanasaMpattine guNa- 50% phALe Apavo ane te phALo jyAM meLavavAne prabaMdha thaI kAra vadhate ja cAle che; vaLI pAchA kuTuMbamAM bIje lagnaprasaMga zake tyAM AvA udhogika kendro khelavA tAtkAlika Daba dha karo. AvIne ubho rahe che. AgaLa karatAM A vakhate savAyuM banI zake tyAM sudhI AvA kendrane calAvavAnI badhI javAbadArI karavuM che evA khyAlapUrvaka navI janA-na kAryakrama racAya sthAnika kAryakaro upara rAkhavI paraMtu AvI saMsthAnuM nirIkSaNa che; Ama vaLI pAcho vadhAre moTA pAyA upara lagnasamAraMbha, konpharansa mAraphate vakhatevakhata thayA kare te jarUranuM hovAthI tene dhArmika anuSThAne bhavyatara kAryakrama ane dravyane anargaLa paNa. praba dha karavA. vyaya. A hoya che zrImantanA-lagnasamAraMbhenI kahANI ! kALa ''. jaina bhAIone mATe paNa heMDalUmsamAM vaNI zakAya evA badalAya che paNa A kahANI te enA e ja svarUpe punarAvartana kapaDAM-cArasA-zetaraMjI vigere tathA anya bAbate zikhavavAno pAmyA kare che ? prabaMdha thaI zake ane te mATe paNa upara bahene mATe je pejanA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA. 15-5-50 prabuddha jaina 13 raNa dizAe pramANa vaTa che te pachI ja sucavavAmAM AvI che te pramANe ja karavA jyAM jyAM zakaya nathI. kaMDanuM kAma te adhivezana bAda turata ja hAtha dharavuM heya tyAM tyAM tevA kendro khelavA. joItuM hatuM. bIjuM koIne kaI pravRtti paNa jAtajokhame zarU je je jAheramAM jaina baheno tathA bhAIonI jAhera saMsthAo karavI joItI hatI ane kAma sAruM che te dhana maLavAnuM ja che evI heya teono paNa A kAryamAM banI zake teTale sahakAra le. zradhdhApUrvaka kAryane prAraMbha kare joItA hatA. samitinA ghaNu kharA muMbaI na mahilA samAja A aMge muMbaI zaheramAM sabhya khamatIdhara che. teo koI paNa jokhama kheDI zake tema che. koI bAbatanuM joradAra A lana ubhuM thAya che, TharAva ghaNuM upayogI kArya karI rahela che ane madhyama varganI ghaNI thAya che, tene amalI banAvavA mATe thoDI ghaNI rakame paNa bahenane pitAnA paga para ubhI rahevA samartha te saMsthAe karI che eTale muMbaI bahAra bahenone mATe gRhaudyoga mATe kendra bharAya che e ja arasAmAM AvA kAryane aMge ubhI thayelI uSmAne taratamAM ja lAbha levAmAM Ave che ane pratIka rUpe kholavAmAM jaina mahilA samAja pAse sahakAra mAMgo. ane e kAMIne kAMI kAma zarU karavAmAM Ave che te e kAma ekadama jora saMsthA A aMge je kArya upADI levA icchA batAve te kAya pakaDe che, joItA dhanane pravAha paNa vahevA mAMDe che, ane e e saMsthAne soMpavA ame bhalAmaNa karIe chIe. temAM je dizAe navI navI yojanAo paNa chuTavA maDei che. paNa emAM Arthika madadanI jarUra heya te madada kenpharansanA A kArya mATenA je vilaMba thAya che te garamI utarI jAya che, utsAha bhAMgI bhaMDoLamAMthI ApavI. jAya che, dhana maLatuM nathI, ane je kAMI thAya che te ragazIyA (4) A uparAMta nhAnA nhAnA gRhaudyoga mazInarInI mada gADA jevuM hoya che. dathI zikhavavA mATe eka taddana svataMtra ko-opareTIva sesAyaTI alabatta, madhyama vargane rAhata ApavAnuM kAma atyanta ubhI karavAnI vicAraNA cAlI rahI che, ane jo AvI sesAya. jaTila che; te eTalA badhA dhananI tathA kArya-zakitanI apekSA TInI ejanA amalamAM mukAya te te se sAyaTInA zere levA mATe ane temAM sakriya sAtha ApavA mATe A bhaMDoLamAMthI rUpIyA rAkhe che ke tene paheAMcIvaLavuM e sAdhAraNa AdamI ane sAdhA raNu zrama mATe azakaya che. paNa prastuta kAryanI A vikaTatA pacIsa hajAra ApavA. joine kAM to e dizAe prayANa ja na karavuM ane saune bhAgyAdhIna (4) taduparAMta bAkInA kaMDanI vyavasthA uparokata kalama 2 lekhI choDI devuM. paNa je rAhatane Dhela pITa che te pachI jenA (a) (ba) mAM darzAvela yojanAnA vikAsArthe vAparavI. jenA mAthe A kAryanI javAbadArI che temaNe pitAthI banatuM karI tAtkAlika rAhata mATe amoe je yojanA upara raju karI chUTavAnI taiyArI dAkhavavI joIe. ApaNe haju paNa AzA che, te jyAM jyAM gya ane sArA kAryakaro maLe athavA jAhera rAkhIe ke A kAryamAM vizeSa vega pakaDaze ane AkAzI vAtamAMthI saMsthAone temAM sAtha maLe tyAM amalamAM mukavAnI ame bhalA- kaI ne kaI amalI pejanA sarvara mUrti manta thaze., maNuM karIe chIe. ahiM eka bIjo mudo vicAravA jevuM che. A madhyama zrI vIracaMda pAnAcaMda zAha temanA vatana vIranagaramAM AvI vagate prazna mAtra jaina zve. . samAjane ja che ema nathI. eka saMsthA calAve che. te tathA tevI anya saMsthAonuM kArya kaI AkhA jaina samAjanA che. jyAM sudhI jena ve. mu. kenpharansane Dhabe cAle che te aMgenI saMpUrNa mAhitI temanI pAsethI meLavavA lAgevaLage che tyAM sudhI A AkhI pravRtti ve. mu. samAja prabaMdha karavo.. puratI ja sImita rahevAnI-AvI yejanA jaina samAjanA itara . A TharAvane prAraMbha ja bhAre vicitra che. "A kArya vibhAge sAthe maLIne zA mATe vicAravAmAM na Ave ? anya aMge sArAmAM sAruM phaMDa ekatra thayuM te ja madhyama vargane rAhata vibhAgamAM eTalA ja zaktizALI ane susaMpanna graha che. te ApavAnuM A kArya hAtha dharavuM" ane e kAlpanika phaMDa eka vibhAga paNa sArA pramANamAM pitAne phALe Apaze. madhyama varga thAya te temAMthI 25 TakA amuka pravRttimAM, 50 TakA amuka tarIkenI muMjhavaNu saunI ekasarakhI che. jyAM samAna prazna che pravRttimAM vAparavA ityAdi tarehatarehanI A pejanAsUcaka TharAvamAM tyAM jene badhA ekatra kema na thAya ane je kAMI thAya te bhalAmaNa karavAmAM AvI che. lAbha badhA jenene kema na maLe ? AnA ADakatarA pariNAma rUpe je utsAha ane zorabakorathI A kArya hAtha dharavAnuM kenpharansanA jaina samAjanA aiyane sArUM samarthana maLaze ane AvA sudaDha adhivezanamAM TharAvavAmAM AvyuM hatuM ane tenA pariNAme madhyama aikayanI Aje atyanta AvazyakatA che. A prazna A dRSTie varganA dilamAM rAhatanI je eka prANadAyI AzA ubhI thaI rahI vicAravA prastuta samitinA sabhyone prArthanA che. hatI te dhyAnamAM letAM A TharAva ane yojanA eka prakAranI nirAzA devadravya upara sAdhAraNa dravyane lAge (Surcharge) ubhI kare tevA che. A ejanA vAMcatAM tatakALa te kazuM ja thavA - mArca mAsanA anta bhAgamAM keTalAka mitranA premabharyA saMbhava nathI ema koIne paNa lAge tema che, kAraNa ke badhI bAba- AmaMtraNanA pariNAme be divasa mATe mAlegAMva javAnuM banyuM tone AdhAra sArAmAM sAruM kuMDa' thavA upara rahele che ane keTalI hatuM. te mitro sAthenA be divasanAM mIThAM smaraNonI vigatavAra rakama ekaThI thAya te sArAmAM sArUM kaMDa thayuM kahevAya ane te keTalI noMdha karavAne ahiMuddeza nathI. ahiM te mAtra tyAMnA jana mudatamAM thAya te bane bAbate viSe karI spaSTatA jovAmAM AvatI nathI. maMdiramAM belAtI belInI AvakanI tyAMnA zrI saMghe je vyavasthA * madhyama varganI muMjhavaNa ghaNI tIvra che ane te dinaprati karI che ane jene keTalAya samayathI amala thaI rahI che tenI dina vadhatI jAya che ane koIne koI prakAranI rAhatanI, TekAnI "jana samAjanA mUrtipUjaka vargane jANa karavAnA hetuthI A noMdha apekSA rAkhe che e vize be mata che ja nahi. A kAryanI lakhavAmAM Ave che. je gRhasthane javAbadArI soMpavAmAM AvI che temanI zubha- devyadravya saMbaMdhe cAlu mAnyatA che ke tenI AvakanA maMdira niSThA viSe paNa be mata che ja nahi paNa A te dAvAnaLa tathA mUta" sivAya anya kAryamAM upayoga thaI na ja zake te * saLage che tene apAMze ThAravA mATe paNa ugra upAye hAtha dharavA . bahu jANItI hakIkata che. sAdhAraNa rIte jyAM jyAM na ghaTe che. je A bAbatanI kharekharI tamannA hoya te Ama samAja vasate heya che tyAM tyAM te samAjane vyavasthita rAkhavA ArAma khurazI upara beThe beThe kazuM paNa kAma thaI zakavAnuM mATe tema ja te samAjanA sukhathayenI saMbhALa levA mATe sadhanI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 tA. 15-5-50 saMsthA ubhI karavAmAM Ave che. ane AvA dareka sthaLamAM AvelAM jaina maMdirono vahIvaTa ane saMdha tene lagatI samiti athavA tA TrasTI maMDaLa dvArA karato hoya che. AvA dareka samAja mATe eka sAmudAyika mIlanasthAna tarIke maMdira nirmANa karavAmAM Avela heya che ane te maMdirane nIbhAva tema ja saMdhanI bhinna bhinna pravRttio maMdiramAM rAkhavAmAM Avela sAta prakAranA khAtAemAM thatI Avaka dvArA calAvavAmAM Ave che. A sAta khAtAo nIce mujaba hoya che. 1 caya, 2 jJAna, 3 sAdhu, 4 sAdhvI 5 zrAvaka, 6 zrAvikA, 7 sAdhAraNuM ane A dareka khAtAnI Avakane lagate e niyama che ke nIcenA khAtAnI Avaka upa2nA khAtAmAM vAparI zakAya paNa ethI viparIta krama mujaba koI paNa eka khAtAnI Avaka bIjA khAtAmAM vAparI na zakAya. AmAM devadravya mathALe che. sAdhAraNa dravya sauthI nIce che, ane tene upayoga saMghanI koI paNa pravRttiomAM ane jana bhAI bahene madada karavAmAM paNa thaI zake che. pariNAme A khAtAnA dravyanI mAMga sauthI vadhAre hoya che, paNa kamanasIbe A khAtAmAM Avaka ghaNI ochI hoya che. Ane lIdhe ghaNA maMdironI evI sthiti hoya che ke devadravyanA nAme meTI rakama jame belatI hoya che ane sAdhAraNa khAte meTI rakama udhAra belatI hoya che. mAlegAMvamAM jaina . mU. saMdhatA Azare 15 ghara che ane Ama saMkhyA nAnI hovA chatAM dhaMdhAdhApe sau koI sukhI che. A mAlegAMvamAM eka bhavya jinAlaya che. jaina maMdiromAM pahelI prakSAlana pUjA, kesarapUjA vagere koNa kare, AratI koNa utAre e sabaMdhamAM thatI harIphAIne teDa kADhavA mATe uchANa balavAnI prathA sarvatra pracalita che. A uchANI amuka maNa dhInI paribhASAmAM bolAya che. A eka maNa dhIne keTalAka sthaLe rUA. 4 ne bhAva hoya che, keTalAka sthaLe rUA. rA ne bhAva hoya che. ane A rIte thatI Avaka devadravyamAM jAya che. mAlegAMvanA saMghe pracalita mAnyatAne dhakake na pahoMce ane sAdhAraNa khAtA mATe paNa cAlu Avaka thatI rahe e hetuthI e prabaMdha karyo che ke eka maNa ghIne bhAva rUA. rA svIkArIne ghInI uchANI belanAre dara maNa ghInA rU. 2aa sAthe sAdhAraNa khAtAmAM rU. 1 Apa ja joIe. pariNAme dara maNa dhInA rU. 3 nA hiMsAbe belAyalI uchANIne hIsAba cukavavuM paDe che ane sAdhAraNa khAtAmAM sahajapaNa sArI Avaka thatI ja rahe che. A sundara prabaMdha ye javA mATe mAlegAMvanA saMdhane dhanyavAda ghaTe che ane A praba dhanuM anya maMdiranA saMcAlakone anukaraNa karavAno anurodha karavAmAM Ave che. ghaNAM maMdiranA kAryavAhakenI sAdhAraNa khAtAnI Avakane lagatI cAlu muMjhavaNane AmAMthI eka sundara teDa maLI Ave che. mUrtipUjaka jena A prabaMdhano dIrdhadaSTipUrvaka vicAra kare evI prArthanA che. alagatAvAdanuM bhADuM pariNAma manamADathI mAlegAMva jatAM kavaLAnA nAmanuM eka gAmaDuM Ave che. saddagata zrImanta sayAjIrAva gAyakavADanI janmabhUmi tarIke eka gAmanI vizeSa mahattA che. e gAmanI vastI 300 thI 400 mANasenI che, jemAM pAMca kuTuMba digaMbara jainenAM paNa che. gaye varSe digaMbara sAdhu zAntisAgaranuM tyAM cAturmAsa hatuM ane temanA upayoga mATe eka kAmacalAu jaina maMdira ubhuM karavAmAM AvyuM hatuM. muMbaI sarakAranA harijana maMdira praveza dhArAne digaMbara janamAM vetAMbara murtipUjaka samAja karatAM paNa vadhAre ugra virodha karavAmAM AvyuM hatuM. e dharmavirodhI' kAyadA sAme muni zAntisAgarajIe anatyAga jAhera karyo hatA je saMbhava che ke haju sudhI paNa cAlyA kare che. (A annatyAga eTale upavAsa nahi, paNa rAMdhelA anAjana - tyAga-chAza ke evuM pravAhI laI zakAya ) A annatyAga sAthe temaNe pitAnA pravacanamAM harijana sAme, tathA hiMdudharma sAme Avezabharyo pracAra zarU karyo, ane jainadharma hiMdudharmathI kevaLa alaga dharma che ane hiMdudhama' karatAM aneka rIte caDiyAtA dhama che-e abhiprAyanuM joradAra samarthana karatAM paraspara vidveSane khuba vega Ape. gAmanA lokene te bhAna sarakhuM paNa nahotuM ke gAmamAM vasatA jenA pitAthI judA dharmanA ane judA samAjanA che. zAntisAgarajI te cAturmAsa purUM thaye cAlatA thayA paNa gAmanI vastImAM moTA jhagaDA mukI gayA. gAmanA lekezana dila jene sAme khuba uzkerAyA. A jana kuTuMba 5NuM khetI upara ja nabhatA hatA. AsapAsanA lekee A jane sAthe badhI rItano asahakAra zarU karyo ane temane bhAre trAsa ApavA mAMDe ane temane gAmamAM rahevuM lagabhaga azakaya banAvI mukyuM. mAlegAMvanA jana AgevAne vacce paDayA, paraspara samAdhAnInI vATAghATa zarU karI ane bahu muzkelIe e jhagaDA ane asahakArane samAvyA. samAjamAM Aje phelAI rahele alagatAvAda ane kevaLa sAMpradAyika manodazAthI gherAyelA sAdhuonA dharmajhanunI pravacana dvArA tene maLatu satata peSaNa kevA kevA anartho ubhA karI zake tema che tene upara jaNAvela eka nAnI sarakhI duHkhada ghaTanA " uparathI saheje khyAla AvI zake tema che. TUMkAmAM TUMkuM mAnapatra bhAratanA rASTrapati mAnyavara bAbu rAjendraprasAda gayA eprIla mAsamAM muMbaI AvI gayA te daramiyAna te mAsanI chaThThI tArIkhe berIvalI bAjue ziMpavalI nAmanA eka nAnA gAmaDAmAM 'kerA grAmodyoga kendra' nAmanI eka saMsthA traNa varSathI kArya kare che ane keTalAka grAmodyogone punarjIvita karI rahela che. te saMsthAnI mulAkAte bAbu rAjendraprasAda gayelA. ane tyAM javAmAM Avela sarvodaya saptAhanuM uddaghATana kareluM. A prasaMgane anulakSIne te saMsthAnA saMcAlakoe bAbu rAjendraprasAdane eka mAnapatra arpaNa kareluM. A mAnapatra eka rezamanA TukaDA upara chApavAmAM AveluM. kendramAM ja banAvelA cAmaDAnAM sAdhanomAMthI mAtrane mUkavA mATe eka nAnI sarakhI peTI taiyAra karavAmAM AvelI. ApaNe tyAM apAtA mAnapatramAM sAdhAraNa rIte je vyakitanuM sanmAna karavAnuM hoya che tenA guNa vizeSanI lAMbI bIradAvalI khIcakhIca bharelI hoya che. mAnapatranA prasaMge A paraMparAthI koI paNa saMrathA mukata rahI zakatI nathI ane emAM paNa mAnapatranuM pAtra jyAre koI A sAdhAraNa vyakti hoya che tyAre mAnapatronAM lakhANo bhAre hAsyAspada ane ghaNujanaka lAge che. upara jaNAvyA mujaba kerA grAmadyoga kendranA saMcAlako taraphathI bAbu rAjendraprasAdane apAyelA mAnapatranuM lakhANa atyanta TuM, ane ema chatAM purA aucitya ane AdarathI bhareluM heIna cAlu mAnapatra karatAM koI judI ja bhAta pADatuM hatuM. te mAnapatranuM lakhANa nIce mujaba hatuM. mAnanIya rASTrapatijI Apa jevA santapurUSanuM amArA nAnA sarakhA prayoga kendramAM svAgata karavAno avasara amane prApta thaye e ame amArUM parama bhAgya samajIe chIe. pUjya bApujI je vicArache ane jIvanadarzanane vAraso ApaNA mATe mUkI gayA che te najara sAme rAkhIne ame eka Adarza prayoga ane tAlImIkendranI racanA karavAne prayAsa karI rahyA chIe. amArA A prayAsamAM ApanA AgamanathI amane khUba protsAhana maLyuM che, ane ApanA AzIvaoNdathI pUjya bApujIe batAvelA mArgo upara cAlavAne avasara ane baLa amane maLatA rahe eTalI ja amArI prArthAna che. ' . ke grAmodyoga kendra viThThaladAsa va. jerAjANuM tA. 6. eprIla, 1950 adhyakSa TrasTI maMDaLa muMbaI uparanagara jIllA grAmodhoga saMdha keTaluM TuMku tathA keTaluM samucita ane bhAvavAhI ! paramAnaMda Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja, tA. 15-5-50 - cInI hiMdI saMskRtimAM ahiMsAnuM sthAna ' '[ zAntiniketana khAte Avela vizvabhAratInA cInA-bhavananA AcArya zrI kAna-yuna-zAna ghaDAka mAsa pahelAM jayapura gaelA ane temanA tyAMnA nivAsa daramiyAna tA. 16-10=49 nA roja tyAMnI "pablIka lAIbrerI' mAM temaNe upara jaNAvela mathALAvALo eka nibaMdha vAMcyuM hatuM. ahiMsApremI samAjane rasadAyI nIvaDaze e hetuthI e aMgrejI nibaMdhano anuvAda ahiM pragaTa karavAmAM Ave che. ] . cInI-hiMdI saMskRti - ene makakama niradhAra karI le te pachI eNe zuM karavuM joIe tene cInI-hiMdI saMskRti-sino Indian culture e no vadhAre spaSTatAthI nirNaya karI zake. je mAnavIe bhaluM ja karavuM zabdaprayoga AjathI paMdara varSa pahelAM meM pracalita karyo che, hoya to pahelAM eNe keInuM bUruM nahi karavAnI pratijJA levI joie. ane i. sa. 1934mAM tema ja 1935mAM e banne dezomAM e ja pramANe eNe bIjAne cAhavA hoya te teNe emane Sino-Indian Cultural Society-cInI-hiMdI sAMskRtika prajA nahi pahoMcADavAnI takedArI rAkhavI joIe. " mANasa prema, samAjanI sthApanA karavAmAM AvI tyArathI e zabdaprayoga cAlu maitrI ke jena (Jen)ne upadeza Apate heya ane khuda ahiMsA, vaparAzamAM AvavA lAge che. mArA namra mata pramANe mAnava nena-vAyelansa ke pu-hAI na apanAvatA hoya te tene upadezela prema jIvananI sArvatrika sudhAraNA e "saMskRti' zabdane sAde ane sAco nathI. e to kevaLa premanI jUThI rajUAta ane daMbha che. A sIdho artha che ane te paNa sAmAnya rIte samajavAmAM Ave che kAraNathI duniyAnA sarva dharmo pitAnA anuyAyIonA mArgadarzana ane te mujaba kevaLa naitika bAjune lagatI saMskRti eTalA saMkucita niyamana mATe cakkasa prakAranA jIvanasiddhAntanuM vidhAna kare che. arthamAM nahi. saMskRti e mAnavasamAjanI pragatine AMka athavA te gAMdhIjIe kahyuM che tema (harijana, 28-3-1936) batAvatuM sAdhana che eTaluM ja nahi paNa mAnavasamAjanuM satya ane ahiMsA parvata jeTalAM purANuM che.". hiMdamAM niyamana karatuM sukAna paNa che. e manuSya jIvananI mahattAne lagabhaga sarva dharmo, saMpradAya ane darzanaparaMparAonA siddhAMte bahAra ANIne tene vanaspati tema ja prANI jIvanathI judu' ane dhamaniyamamAM ahiMsA sauthI vadhAre agatyanuM sthAna tArave che. vaLI e mAnavIne manuSyajIvananuM sAcuM mahattva ane dharAve che. aitareya brAhmaNa, zatapathabrAhmaNa, chAMdogya upaniSada mUlya samajAve che, ane jyAM zAzvata zAMnti, prema, AnaMda, vApanapurANa ane. manusmRti jevAM prAcIna dharmazAstramAM svataMtratA ane kalyANa bharyA che evA jIvananA parama ane RSimunioe tene vAraMvAra upadeza karyo che ane tenuM spaSTapaNe aMtima dayeyane pahoMcavAmAM madadarUpa thAya che. uparanI saghaLI pratipAdana karyuM che. tethI ja mahAbhAratamAM jAhera karavAmAM AvyuM bAbatemAM hiMda ane cInanI sarakRtimAM kevaLa sAmya ja nahi, che ke "hiMlA gharma " ane gAMdhIjI paNa A ja zabda tAdAmya paNa che. ahiMsAnI mAnyatAmAM A baMne saMskRtinI anekavAra kahetA AvyA che, - ekatA vadhAre AgaLa tarI Ave che. - paNa ahiMsAne sauthI pahelo upadeza jainenA cAvIsamA ahiMsAnuM lakSaNa tIrthakara bhagavAna mahAvIre karyo che. ane tene lagatI vicArasaraNI ahiMsAnuM zAbdika rUpa niSedhAtmaka che. paNa ene arthe temaNe bahu vyavasthita rIte raju karI che. tyAra bAda bhagavAna budhe vidheyAtmaka che. mahAtmA gAMdhIjIe aMgrejImAM 'nona-vAyela " paNa ahiMsAdharmanuM smarthana karyuM che. ane chevaTe mahAtmA gAMdhIe rIte e zabdane anuvAdita karyo che, ane cInanA prAcIna jInA vicAra, vANI ane karmamAM A ahiMsAdhAma bhAre bhavyatApUrvaka baudha vinAe ene cInI bhASAmAM "pu-hAI' (Pu-hai) eTale mUrtimaMta thayo che. jevI rIte hiMdustAnanA sava' dharmomAM ane azikAra (non-hunting) e rIte ghaNAvyuM che. tene vidheyAtmaka tatvadarzanamAM ahiMsAne siddhAMta sahuthI vadhAre mahatvanuM sthAna bhAva prema-vizvaprema-e zabdathI sucita thAya che, jene saMskRtamAM dharAve che. e ja pramANe cInamAM paNa che. upara jaNAvyuM tema baMnemAM paryAya zabda maitrI che. ane cInI bhASAmAM paryAya zabda "jena' (jen) che. pharaka mAtra eTale ja che ke ahiMsA je niSedhAtmaka zabda vAparavAne ahiMsA ane mitrI-mena-vAyelansa' ane "yunivarsala-lava' badale cInI leka jene' je vidheyAtmaka zabda vAparavAnuM vadhAre pasaMda athavA pu-hAI (Pu-Hai) ane jena (jen)-A haTho janmathI kare che. jena' zabdanA paNa aneka artho thAya che. ane tenuM nirUpaNa ja saMlagna hoya tema nirmANa thayAM che, ane temane koI kALe chUTAM paNa vividha rIte karavAmAM Ave che. bhinna bhinna vicAra dharAvatA pADI zakAya tema nathI. e badhA zabdapraye eka sAthe eka bhinna bhinna paMDitae jude jude vakhate tenuM vivaraNa karyuM che. ja saMdezAnuM vahana kare che. paraMtu cIna, niSedhAtmaka svarUpa karatAM keziyasa vidheyAtmaka svarUpa vadhAre pasaMda kare che. ane AthI ja cIna cInanA sauthI mahAna santa keyuziyase paNa jude jude prasaMge . ane hiMda kadI vikhuTAM paDI na zakAya evAM eka saMskRtinAM judA judA mANaso AgaLa ahiMsAnI puSkaLa vyAkhyAo ApI che. be pAsAM banyAM che. ' temanA ziSya phAna-cIhe eka vakhata prazna karyo ke "jena eTale zuM?" 'hiMdIe ahiMsAnA A niSedhAtmaka svarUpane kema svIkAre tene gurUdeve javAba Ape ke "jena eTale sarva lokene che?' tenA javAbamAM gAMdhIjIe jaNAvyuM hatuM ke "hiMsAne cAhavuM" yena-yuvAna nAmanA koI bIjA ziSya koI bIjA prasaMge kAraNe ja jagatanuM astitva che. ane tethI ja dhamanI utkRSTa, e ja prazna karele tenA javAbamAM kaheluM ke " jena eTale vyAkhyA nakArAtmaka a-hiMsA zabdathI ja karavAmAM AvI che. potAnI jAta upara saMyama kare ane ucita mArganuM anupAlana ' jagata vinAzanI anivArya paraMparAthI badhdha che eTale ke zarI- karavuM" vaLI pAchuM cuMga-kuMga nAmanA bIjA ziSya karelA e ja ramAM prANu TakAvavA mATe hiMsA anivAryapaNe Avazyaka banelI praznano uttara ApatAM gurUdeve jaNAveluM ke "tamArI jAta sAthe che. ane AthI ja ahiMsAne puraskartA haMmezAM zarIranA badha- anya koI je rIte te ema tame na Iccho e ja rIte anya nathI zAzvata mukita mAge che." sAthe tame varte nahi." vaLI bIjA koI prasaMge jhu-cena " (mahAtmA gAMdhInA vicAro) nAmanA ziSya gurUdeva pAse A ja praznanI carcA upasthita cInI mahApurUSanuM mantavya " karelI tyAre gurUdeve javAba ApatAM kaheluM ke ' jena cInI sAdhu menzaasa A ja vAtane bIjI rIte rajU kare eTale pAMca bAbate AcAramAM mUkavAne zakitamAna thavuM.' che. e kahe che ke "mAnavI pahelAM, pite zuM nathI karavA mAgato pachI konphayuziyase paNa bIjA aneka prasaMgoe paNa jaNAvyuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praha jaina tA. 15-5-50 che ke 'jena parAyaNa manuSya sadaguNanI parAkeTine prApta karyA adhikArIo paNa jo ema kahe ke amArI jAtane lAbha pachI ja japavALIne besaze. " " jena-parAyaNa mANasa ja thAya evuM zuM karavuM," te uparanA ane nIcenA baMne ekahaMmezAM janatAne cAhI zakaze, ' , " jena tarakanA valaNavALA mANa. bIjA pAsethI A lAbha' jhUMTavavAno prayatna karaze ane rAja1 samAM kadI dUSane avakAza haze nahi." ' (uparanA badhA utArA jokhamamAM AvI paDaze. jena athavA te maitrInI jene sAcI kayuziyana enelekaTa' nAmanA graMthamAMthI levAmAM AvyA che.) tAlIma maLI che te koI divasa pitAnA mAtA-pitA viSe bedarakAra "i-cIMga" (kSaNikavAda) jene cInanA leka veda jeTaluM banI zakato nathI. ane yI athavA to satyaniSThAnI jene sAcI mahatva Ape che e graMthamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke prANa tAlIma maLI che e pitAnA rAjayakartAne gauNa sthAne mukI dhAraNa e ja svarga ane pRthvInI moTAmAM moTI viziSTatA zakatuM nathI. tame evI jAherAta karI ke jena ane yI-matrI che " " pratiSThA e koI paNa satanI viziSThatA che." 'A ane satyaniSa A be ja to mArI ciMtAno viSaya banaze. pratiSThA kaI rIte jALavI zakAya ? te mAtra "jena'thI ja jALavI naphA ke lAbhane tamAre vicAra sarakho paNa zA mATe kara joie ?" zakAya. " zu-cIna nAmanA purANu graMthamAM lakheluM che ke A baMne tatvanA pracAra mATe mensIasa eka rAjyamAMthI bIjA le ke bhinna bhinna vaLaNene AdhIna hoya che ema chatAM rAjayamAM gayA ane ekapachI eka badhA rAjAone upadeza Apyo ane paNa sau keinAM mananuM cintana jemanI vizeSatAo samajavA pAchaLa temanI sAthe carcA karI. jo ke temanI salAha mujaba akSarasaH temAMnA DhaLeluM hoya che." madhyama pratipadA bhAganuM pratipAdana karatA koIe paNa AcaraNa kayuM nahi, tema ja temanI hayAtInA kharA cuMga-cuMga nAmanA graMthamAM jaNAvyuM che ke "jena mAnavajAtanI lAbha paNa koIe lIdhe nahi. te paNa Aja sudhInA aneka lAkSaNika vizeSatA che. ane badhA lokone ane khAsa karIne sadIo daramiyAna cInI rAjakAraNamAM dayA ane maitrAne kadI . sagAsaMbaMdhIone cAhavAmAM tenuM sAcuM anupAlana raheluM che." paNa bhUMsI na zakAya tevo Ada teo mUkI gayA che. judA cInanA purANA dharmazAstromAMthI AvAM saMkhyAbaMdha avata- judA rAjyanA mukhya adhikArIone temaNe je kAMI upadeza raNe tAravI zakAya ema che. sAmAnyataH sarvavyAyI prema e jena Apelo ane pitAnA ziSya samakSa emaNe je pravacane karelAM zabdano artha thAya che. keTalAka yuropanA vicArako jena zabdane temAMthI temanI udAtta bhAvanAo rajU kare evAM thoDAMka avataraNa aMgrejImAM Benve-Volence and perfect virtue ahIM huM rajU karUM chuM. (anukaMpA ane paripUrNatAne pAmelI sadaguNasaMpannatA) e jenane varelA mANasane koI duzmana hetuM nathI.' artha kare che. ahiMsA eTale hRdayane sadagu ema paNuM enuM " tamArA pitAnA kuTuMbamAM vaDIlo pratye pUrA Adara ane vivaraNa karavAmAM AvyuM che. budhdha dharmanA tattvajJAnamAM je rIte bahumAnapUrvaka varte ke jethI bIjA kuTuMbanA vaDIle paNa bahumAna samajavAmAM AvyuM che te rIte saMskRta bhASAne maitrI zabda jenanI nane pAme. tamArA kuTuMbamAMnA nAnA svajane pratye pUrA mAyALu sauthI vadhAre najIka che ema mane lAge che. paNAthI varte ke jethI anya kuTuMbanAM nAnI umaranAM svajane pratye AjathI 2500 varSa pahelAM cInanAM sauthI moTA santa paNa e ja vartAva karavAmAM Ave." kenphaphyuziyase (kAIsTa pahelAM papa1 thI 478) "jena'ne sauthI jo rAjAnuM hRdaya vAtsalya ane mAyALupaNAthI dhabakatuM haze pahelAM cInamAM upadeza Apyo hato ane teno pracAra karyo hato, te pitAnI hakUmatamAM Avela saukoine te prema meLavI zakaze tyAra pachI cInanA mahAna sAdhupurUSa menzIame (krAIsTa pahelAM ane saukoinuM rakSa zuM karI zakaze. ane jo ema nahi hoya te 372-289) tenuM vadhAre uMDApaNuthI ane vyavasthita rIte vivaraNa pitAnI strI ane bALakanuM paNa te rakSaNa nahi karI zake. jenA karyuM hatuM. tyAra bAda cInanA sarva ke paurANika paMDitoe A ja saMdezane pracAra ane phelAvo karyo hato. paNa dareke tenuM nirUpaNa athavA te maitrI zvaranI sauthI moTAmAM meTI bakSisa che. ane zAMti prApta karavAnuM moTAmAM meTuM virAmasthAna che.' pitA-pitAnI rIte karyuM hatuM. Adhunika kALamAM prajAsattAka cInanA pitA Do. sunayATa-sene cInanI AjhAdI mATe ane cInanI mANasa mATe maitrI e ja zAMti pAmavAnuM kharekharUM nivAsasaMskRtinA punarUddhAra mATe cAlI rahela rASTrIya laDatanA anusaMdhA- sthAna che ane satyaniSThA e tene sIdhe bhAga che. namAM "sena-mIna-I" (ratnatrayI) nAmanuM pustaka pragaTa thayuM hatuM mitrIparAyaNa mANasa bIjAne cAhe che. vyavahAradakSa mANasa temAM jena nI uMcI bhAvanAnuM vaijJAnika paddhatie vivecana karyuM hatuM. bIjA pratye sadbhAva dAkhave che.' mensIasa "jena athavA maMtrI e mANasanuM hRdaya che ane satya e A sarva maharSiomAM mezaasa sahuthI pahelA hatA ke mANasane sAce mAMga che." jemaNe ahiMsAnA bhavya siddhAMtane vyavahArU rAjakAraNa upara jevI rIte pANI Agane Thare che tevI rIte mitrI deza lAgu pADavAno prayatna karyo hato. jyAre lIga rAjyanA rAjA hune teo pahelIvAra maLyA tyAre rAjAe temane pUchayuM " mahArAja masarane zAMta pADe che. Ama chatAM paNa AjanA viSama divasomAM jyAre Ape be hajAra mAIla jeTaluM aMtara kApIne ahIM sudhI jeo maitrInI bhAvanAne upara uparathI amalamAM mUkavAno prayatna avivAnI takalIpha lIdhI che tyAre mArA rAjyane lAbha thAya evI kare che teo eka meTI lAkaDAnI vakhAramAM lAgelI Agane pANInA kaI paNa vAta tamAre kahevAnI haze ema huM dhArI lauM chuM ?' eka pyAlA vaDe hAravAno prayatna kare che. ane e rIte Aga temaNe javAba Ape ke "tamArA rAjyane lAbha thAya evI jyAre bujhAtI nathI tyAre ema phariyAda kare che ke "pANIthI Aga vAta? tamAre "lAbha" zabda zA mATe vAparavA joIe? mAre te bujhAtI nathI." AvA ardhadagdha AcaraNanA pariNAme jeo maMtrI jena ane yI eTale ke maitrI ane satyaniSThA e be bAbata tarapha DhaLelA nathI temane vadhAre jora maLe che. upara tamAruM khAsa dhyAna kheMcavuM che. A ja mAtra mArA (mensIsanA lekhasaMgrahamAMthI). ciMtananA viSayo che. jo tame ema kahe ke mArA pitAnA mULa aMgrejI: zrI kAna-yuna-zAna kuTuMbane lAbha thAya evuM mAre zuM karavuM ane nIcenA anuvAdaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAna : sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa aMka : 12 3 zrA muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : maNilAla mAkamacaMda zAha muMbaI : 1 juna 1950 gurUvAra cInI--hiMdI sa MskRtimAM ahiMsAnuM sthAna ( gatAMkathI cAlu ) lAme-su cInanA bIjA meTAsanta lA-bhuja eka evA cItI dharmAMpadezaka hatA, ke jemaNe peAtAnA siddhAntanuM nirUpaNa karavAmAM vidheyAtmakane banne niSedhAtmaka vAkayaracanAne praye!ga karavAnuM vadhAre pasaMda karyuM. hatuM. teo vastuonI sakriya bAjune badale aka'ka athavA tA niSkriya bAjue upara ja vadhAre bhAra mUkatA hatA. dA. ta. kennuzIse kahyuM hatuM. ke sva"nA hRdayamAM dayA ane prema bharelAM che, ' jyAre lAe-tsue ema kahyuM ke 'svargomAM ane pRthvImAM kazI paNa rahelI nathI. ApaNe jevI rIte yajJamAM rakhaDatA kUtarAenuM balidAna mApIe chIe. tevI ja rIte te sava' sajA'yelI vastuo pratye vartAva kare che. ' kA RSi dALu hAtA nathI. te paNa lokone pratye evI ja najarathI nidvAja che. ' ( lAosa, tA-te-cIna ) vaLI teNe kahyuM hatu ke ' tAe ' (parama purUSa) anAdI kALathI niSkriya hAya che, ane chatAM te kazu karyAM vinA rahetA nathI. jo rAjA ane mahArAjAe A siddhAMtane dRDhapaNe vaLagIne cAle te dareka vastumAM peAtAnI meLe jarUrI parivartana thayA vinA raheze nahi. A pramANe sudhArA karyAM pachI paNa jo teo sakriya rahevA icche te anAmI 'tAo'nI anAsaktinA dAkhalA ApIne temane pravRttiparAyaNa thatAM huM aTakAvuM. anAmI 'tAe'nI anAsakitamAMthI icchAmAtranA abhAva janme che. icchAmAtranA abhAvamAMthI zAnti pedA thAya che. AvI rIte AkhI zahenazAdyuta peAtAnI meLe sudharI jAya che. ' lAe-su mAtra cAinAmAM ja nahi, paNa AkhI duniyAmAM eka evA pahelA ja mahApurUSa hatA ke jemaNe pazubaLa ane zonA upayAganA jAhera rIte ane sakhata rIte virodha karyo hatA. A lAettu kayuzIasa karatAM umaramAM meTA hatA. temaNe laDAine dhutkArI nAMkhatAM kahyuM hatuM ke je 'tAo'nI sathe meLa meLavIne kaMi paNa rAjAmahArAjAnI sevA kare che, te zahenazA hatane zo-nI .baLajorI vaDe vavAneA prayatna kadI nahi kare. AvA mAga' grahaNa karanArane ene anurUpa ja prAyazcita karavuM paDe che. jyAM lazkarAnI vyUharacanA karavAmAM Ave che tyAM thAra ane bAvaLa uge che. je pradezamAM moTAM lazkarA pasAra cAya che tyAM moTA duSkALa Ave che. dhama parAyaNa mAnavI vijya praSna kare che, ane tyAM aTake che. te 'isAnA kAryAMka jatA nathI. jItatA haiAvA chatAM paNu te kadI baDAI mAratA nathI; ke kAi paNa jAtanI zekhI karatA nathI. te jIte che, kAraNa ke tenA mATe jIta anivAya hAya che. vijyaprApti pachI te kadI, mAthAbhAre thaine cAlato nathI, zastra teA apazukanathI bharelAM sAdhana che, jene 27: na. khI 466 sau kAI dhikkAranI najare jUe che. tethI jeNe prApta karyu che te zastro sAthe kadI vyavahAra karatA vAyaka lavAjama rUpiyA ja tAe ' nathI. " pada emaNe eTalI hada sudhI kaheluM che ke " hiMsAparAyaNa ane akkaDa thaine cAlanArA mANusa kudaratI metathI kadI maratA nathI. uMcI koTinA sainiko yuddhaparAyajI hAtA nathI. uMcI kATinA laDavaiyA mijAja gumAvatA nathI. jeo potAnA duzmanane laDayA sivAya parAsta karI zake che e ja sAcA vijetA che. " mAnyu eka bIjA cInI mahApurUSa ke jemaNe lA-sunI ahiMsAne! tema ja kaeNyurIasa ane menzIasanI maitrIne pradeza ApyA hatA, paNa jenI kahevAnI rIta. badhAM karatAM judA prakAranI hatI tenuM nAma me-tsu hatu. A meA-tsu lAe-su ane keyuzIasa pachI theADA vakhate, paNa menzIasanI pahelA thai gayA hatA. krAisTethI lagabhaga 500 varSa pahelAM temane janma thayA hatA. temanI raheNIkaraNI, vicAra, bhAvanAe| ane AcaraNa purANA hindanA edhisatva kSitigabha jevA athavA te gAMdhIjI jevA hatA. Ama hAvAthI huM ghaNI vakhata me--sune cInanA prAcIna gAMdhI tarIke ane gAMdhIjIne hiM'danA ardhAMcIna-tsu tarIke eLakhAvuM chuM. menzIse me-sune A rIte 'jali ApI hatI. " jo duniyAnuM bhaluM thatuM DaeNAya te peAtAnA zarIranA kaTakakaTakA karAvI nAkhatAM te kadI pAchI pAnI na kare evA te sapurUSa che. "me-sue a'isAne upadeza ApyA hatA ane yudhdhane mAtra zabdothI nahi, paNa acarajIthI virAdha karyAM hatA. eka vakhata jyAre emane khabara paDI ke cInanu' rAjya suganA rajya upara humalA karavAnu che tyAre te peAtAnA vatana 'lu' thI ekadama upaDayA. daza divasa ane daza rAta satata cAlyA, cInanA rAjAne maLyA ane A prakAranuM AkramaNu nahiM karavA tene samajAvya ane petAnA prayatnamAM te saphaLa thayA. me-sunA tattvajJAna pramANe dareka prajAe ekamekane cAhavuM joie. kadI laDavu na joie, ane kAIne IjA karavI na joie. zvaranI A icchA che. leka ekamekane cAhe ane ekamekanI sevA kare ema izvara icche che. ane loko ekamekanA tiraskAra kare ane krApta kAne ijA kare ema-e kadI paNa icchatA nathI. Ama zA mATe ? kAraNa ke te saune cAhe che, ane saunuM bhaluM kare che, izvara sahune cAhe che ane sahunu' bhaluM kare che ema ApaNe kema kahI zakee ? kAraNa ke te, saune mAlika che ane saunu' bharaNapoSaNa kare che.' izvaranI pRcchAne kevI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 rIte anusaravu'? tenA chatra nIce AvelA sau lokane cAhavuM te ja tenA kharA mAga che. ' teo mAnatA hatA ke tanu mATu' kAraNa che, ane kAi ane leAkAnI katala karavI te A pApa che. " zuddha jena dUtrae ja anavasthA ane paNa deza upara caDAi karavI duniyAmAM moTAmAM mADhu ? temaNe A pramANe jaNAvyuM che ke " A duniyAmAM anavasthA ane Ate kai rIte pedA thayAM ekamekane nahi cAhatA lekAthI ja Ava aniSTho pedA thayAM che. eka cAra pAtAnA dharane cAhe che ane bIjAnA gharane cAhatA nathI. tethI peAtAnA dharanA lAbha khAtara khIjAnA gharamAMthI te cerI kare che. eka khUnI potAnA zarIrane cAhe che ane bIjAnA zarIrane cAhate nathI tethI peAtAnA zarIranA lAbha khAtara khIjAnA zarIranu khUna kare che. adhikArIomAMthI dareka potAnA kuTuMbane cAhe che ane khIndranA kuTuMbane cAhatA nathI tethI potAnA kuTuMbanA lAbha khAtara bIjAnA kuTu khatu te zoSaNa kare che. dareka rAjA potAnA dezane cAhe che ane khIjAnA dezane cADatA nathI, tethI peAtAnA dezanA lAbha khAtara bIjAnA dezA upara caDAi kare che, jo sau khIjAnA gharane pAtAnA ghara jevu lekhe te kANuM : kAnI cerI karaze ? jo sau khIjAnA zarIrane potAnA zarIra jevuM, lekhe te| kANukAnuM khUna karaze? jo sau khIjAnA kuTuMbane potAnA kuTuMba jevu' lekhe te| kANu kAnu zASaNa karaze? jo sau khIjAnA dezane peAtAnA deza samAna lekhe te kALu kAnI upara caDAi karaze ? tethI ja jo sau ekamekane cAhI te temAMthI zAnti ja pedA thaze. ane jo sahu ekamekane dhikakAraze te temAMthI anavasthA ane Ata ja pedA thaze. '' vaLI temaNe jaNAvyu ke " eka mANusanuM khUna karavu' e pApa che. ane tenA badalAmAM evA khUnIne eka mRtyu-zikSA maLavI joie. te pramANe dasa jaNanAM khUna karavAM te dasagaNuM pApa che ane ema karanArane dasagaNI mRtyu-zikSA maLavI joie. ane seA mANasane mAravA e segaNuM pApa che ane ema karanArane segaNI mRtyu-zikSA karavI joie. te pachI kAi deza upara humalA karavA e te| meTAmAM meTu' pApa gaNAya ane tenI zikSA na maLe e kema banI zake ?" vaLI temaNe jaNAveluM ke " A duniyAnAM pApAmAM sauthI moTAmAM meTA pApe kAM? meTA deze| nAnA dezA upara humalA kare che, meATAM kuTuMbe nA! kuTu Mbe|nI zAntinA bhaMga kare che, baLavAna nabaLAne lUTe che, ane meTI sakhyAnu TALu' nAnI saMkhyAnA ToLA upara trAsa vartAve che, ane hoMziyAra mANasa mUkhata chetare che, ane uMcI kakSAnA kakSAnA mAnavInA tiraskAra kare che. duniyAnAM pApe che.' mAdhyusa nIcI sauthA mATa A rIte ApaNune cInI santae ane sAdhujanee je sadezAo Apela che ane je bhAvanAe rajU karI che tenu ApaNe savitara avaleAkana kayu", have hihaMdustAna taraph ApaNI dRSTi pheravIe. 7210 2-8-30 janAnAM triratne A mujaba che. 1. samyaga dana eTale ke sAcI zradhdhA 2. samyag jJAna 3. samyag cAritrya. AnI A ja bAbata bhagavAna budhdhanA aSTAMga mAga mAM samAvavAmAM AvI che. je A mujaba che :-1. samyaga dRSTi 2. samyag saMkalpa 3. samyag vANI. 4. samyag krama 5. samyag jIva 6. sabhyar vyAyAma, cha samyag smRti, 8. samyag samAdhi / tene Azaya meAkSane prApta karavAnA che. paMcamahAvrata hiMdustAnamAM bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna buddha A anee ekasarakhA upadeza ApyA hatA ane ekasarakhI rIte ApyA hatA. e khatee prarUpelA pAMca zIla athavA te pAMca niyamo lagabhaga ekasarakhA ja che, bhagavAna budhdhanA A pramANe che :-1. ahiM sAra 2. satya 3. asteya, 4, brahmacaya' 5. zoca. bhagavAna mahAvIranA A pramANe che :-1 adbhuiMsA, 2 satya, asteya, 4 brahmacaya ane pa aparigraha. 3 A uparAMta bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna budhdha ane kama ate bhavabhramaNanA sidhdhAntamAM mAnanA hatA. te bannee sarvazakitamAna ane sarvajJa evA zvaranA inkAra karyo hatA mane mANasa potAnA prayatna vaDe ja peAtAne mekSa sAdhI zake che ema temaNe pratipAMdana karyuM" hatu.. jaina dharma ane budhdha dharma A be dharmo vacce eTaluM badhu sAmya che ke keTalAka pazcimanA paDitA A baMne eka ja dhama che ema mAnatA hatA. satya hakIkata e che ke dhArmi ka dRSTibiMdu tenu sarakhuM' che, paNa tattvanI dRSTie khane vacce dhaNeA taphAvata che. Ama chatAM paNa A aMte dhamanuM sauthI vadhAre dhyAna kheMce evu tattva te e che ke ba'te dharmAM vidheyAtmaka tema ja niSedhatmaka ane atha mAM hiMsAna sidhdhAMtanA upara ja ekasarakhA bhAra mUke che. ahiMsAnI niSedhAtma khAjI eTale sava' jIvanta prANIone kA paNa jAtane upadra na thAya e rItanuM vartana. ane vidheyAtmaka bAju eTale sava' upadra%0 jIvA viSe maMtrInI bhAvanA ane temanA kalyANunI ekAnta kAmanA. jevI rIte prema e ahiMsAne, upara jaNAvyuM che tema, ananya sahacArI guNa che tevI ja rIte satya paNa ahiMsAne evA ja bIjo ananya sahacArI guNu che. gAMdhIjIe jaNAvyu che te mukh " ahiMsA ane satya ekamekamAM evI rIte vIMTa LAyelAM che ke te anene chUTAM karavAM ane judAM karavA e lagabhaga azakaya che. te eka sikkAnI be bAju jevAM che. athavA teA jenA upara kazI paNa chApa nathI mAravAmAM AvI evI cakaraDInI bAjI jevAM che. AmAM kai bAju cattI ane kai bAju udho e kANu kahI zake ema che ? ' ahiM'sA, prema, satya te jete ApaNe sarva zreSTha paramezvara, brahma athavA te ananya caitanya athavA khIjA je kAi nAmathI oLakhIe te eka tattvanAM ja RNu svarU5 che. jagakalyANune peAtAne hetu pAra pADavAmAM A tripuTInA jJAna, AtmabhAga, nisvA'tA, nirbhayatA, kSamA vagere aneka sAthIo che. 'A sabaMdhamAM gAMdhIjIe A pramANe kahyuM hatu :- vidheyAtmaka svarUpamAM ahiMsA eTale ananta prema, ananta karUA. jo huM a'isAnA upAsaka hAu tA mAre mArA duzmanane paNa cAhavuM ja joie. jevI rIte ayogya kArya karatA mArA pitA ; putra sAthe huM vatu" tevI ja rIte ayogya rIte vartAtA mArA duzmana pratye ke mane aparicita vyakita pratye mAre vatavu" joIe. A sakriya ahiMsAmAM satya ane ni yatAnA samAveza thAya che. " kSamAnI parama sImA eTale ahiMsA. paNu kSamA vIranu bhUSaNa che. ni yatA sivAya kSamA azakaya che. " ahi'sAMnA mULa svarUpane ApaNe tapAsIe. ahiMsAnu mULa svarUpa eTale atyaMta nisvArthatA. atyaMta nisvArthatA eTale zarIra pratyenI kazI paNa A tane sa'pUchyu tayA abhAva, ae mANasane Atmasa'kSAtkAra karavAnI, eTale ke satyanA sAkSAtkAra, karavAnI icchA hAya te| zarIra viSe 'pUchyuM` rIte anAsakata banIne ja, eTale ke petA pUratI satra jIvane ni yatA arpIte ja te satyano sAkSAtkAra karI zake. ahiM'sAne A ja mAga che," * Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-50 19 ahiMsAnuM rahasya ' have ahiMsAnuM rahasya zuM che? te rahasya A che. A duni. thAmAM dareka jIlanta prANIomAM ekasarakhA prANa che. ane ekasarakho AtmA che. tethI teo eka ja mATInA banelA che, eka ja tavamAMthI AvyA che ane e ja tattavamAM pAchA samAI javAnA che. jIvanI sRSTi eka vRkSa jevI che. ke jenuM thaDa, DALIo paMdaDAM, phaLa ane phUle badhAMya eka ja mULamAMthI Ave che, athavA te eka mahAsAgara jevI che ke jemAMnA vyakitagata che tenA mAtra chUTAM TIpAMo samAna che. Ama hovAthI ApaNe. saunA chIe ane sahu ApaNAM che. cInI Sioe A tatvane A rIte vyakata karyuM hatuM. "svarga, pRthvI ane huM traNe eka sAthe janamyAM hatAM ane sarva jI eka che ane mArI sAthe saMmAna che." "sarva padArtho eka che" " dareka ne cAho. svarga, pRthI eka che." "dareka vastu mArAmAM pUrNapaNe samAyelI che." " dareka loko mArA bhAIo che, ane dareka vastuo mArI sAthI che." che A rIte ApaNe mAtra badhA lokone ja nahi, paNa samasta sRSTine cAhavuM joIe. e sarvane ApaNe ApaNI samAna lekhavA joIe. ane temAMthI koIne paNa ApaNe IjA karavI na joIe." A saMbaMdhamAM hiMdanA prAcIna RSimunioe je suvarNa niyama darzAvyA che te ApaNe dhyAnamAM rAkhavuM joIe. evuM vartana bIjA pratye na kare ke je vatana tamArI pratye karavAmAM Ave te tamane duHkha thAya." isuprIte ane kahyuzI khase paNa barAbara A ja saMdeza Ape che. Isue potAnA giripravacanamAM kahyuM che ke, "bIjA mANase je rIte tArI sAthe te ema tuM icache tevI ja rIte tuM temanA pratye vataja " "mANase pitAnA AkhA jIvana daramiyAna anusaravA ke lekhAya e sauthI sAde niyama zuM che" A pramANenA pitAnA eka anuyAyInA praznano javAba ApatAM kenphara yuzIse kaheluM ke " jevA vanananI tuM tArI jAta pratye AkAMkSA rAkhe che tevuM ja vartana tuM bIjAo pratye rAkha." bhagavAna mahAvIre A ja saMdezane vadhAre suMdara rIte nIcenA vAkyamAM rajU karela che. je mANasa gRhasthAzramI che, teNe pitAnI ahiMsAne lagatI mAnyatAne anusarIne dareka jIva pratye dayALu banavuM joIe. ApaNe sau sAthe nyAyapUrvaka ane samAnabhAve vartavuM joIe." "sahajIvI prANIo pratye kadI zatruTa dAkhavate nahi. jeNe saMyamanuM dhana upArjana karyuM che tene A ja dhama che." " dareka jIvane duHkhane aNagamA hoya che, tethI koInI hiMsA karavI joIe nahi." " je bIjAnuM apamAna karaze ane duHkha Apaze te A bhavATavImAM lAMbe vakhata sudhI bhaTakayAM karaze." " bIjAne doSa devo e sArUM nathI." ' " hiMsAparAyaNa mAsa hiMsaka kAryo kare che. ane temAMthI bIjA aneka hiMsaka kAryo janme che. sarva pApa-dhyApAra chevaTe atyanta du:khamAM ane sukhamAM AnaMdamAM ane glAnamAM ApaNe sava jIvene ApaNI jAta sarakhAM ja gaNavA joIe ane tethI ja je IjA ApaNane pahoMcADavAmAM Ave to ApaNane na game tevI IjA bIjI koIne ApaNe pahoMcADavI joIe nahi." A ja kAraNathI ghaNAkharA hiMduo ane khAsa karIne jane ane baudhdho mAMsAhArathI haMmezAM dUra rahe che. jene tAjA zAkapAMdaDAM paNa letA nathI. kAraNa ke temAM jIva hoya che ane koI paNa jIvane duHkha ApavuM te jina dharma pramANe bhayaMkara pApa lekhAya che. e lokomAMnA dharmacusta mANase ukALeluM pANI pIvAnI hada sudhI jAya che. ane temanA sAdhuo rakhene koI jIvanI hAni na . thAya eTalA mATe pitAnA meM ADe lugaDAne TuDe bAMdhe che, athavA rAkhe che. vaLI rakhene koI jIvAta karAI na jAya te mATe teo pitAne cAlavAne raste- paNa rajoharaNathI sApha karatA rahe che. emane ahiMsAnA dhama mujaba jIvajaMtuone mAravAnI paNu manA karavAmAM AvI che ane apaMga prANIone mArI nAkhavAne badale temanA mATe pAMjarApoLa jevI saMsthAo ubhI karavAmAM Ave che. keTalAka loko ema dhAraze ke jene je prakAranI ahiMsAne upadeza kare che ane anusare che te vyavahArU tema ja buddhipUrvakanI nathI. A beTa khyAla che, te kadAca avyavahArU haze paNa taddana buddhiviheNuM te nathI ja, te avyavahArU eTalA mATe che ke mAnavajAta hajI eTalI AgaLa vadhI nathI. jayAre mAnavajAta pUratI AgaLa vadhaze ane amuka keTie pahoMcaze tyAre ahiMsAne dharmamAM sau koI svIkAraze ane tene anusaraze. uparanI samAjanA uparathI cAtI-hiMdI saMskRtimAM vyApI rahelI ahiMsAnI bhAvanAnI rUparekhA ApaNane jovA maLe che, emAM je hakIkate ApI che ane je avataraNa TAMkyAM che e te te ja hakIkatanAM avataraNo che ke je A lekha taiyAra karatAM karatAM mane sahejapaNe yAda AvyAM. cInI-ane hiMdI sAhityamAM ane dharmazAstromAM AvI hakIkata ane ullekhe pAra vinAnAM paDelAM che. temAMthI vyAjabI pasaMdagI karavI e paNa ghaNuM muzkela che. A hakIkate ane ulekho mAtra dhArmika bhAvanAo ane naitika sidhdhAMta raju kare che eTaluM ja nahi, paNa itihAsamAM banela sAcI ane vAstavika ghaTanAo upara A hakIkate ane ullekhe racAyelA che. hiMda ane cInane prAcIna kALathI Aja sudhIne itihAsa jotAM mAluma paDe che ke A baMne dezo upara bahAranI laDAyaka prajAoe anekavAra AkramaNa karyuM che ane zeva paNa karyuM che. te paNa A baMne dezoe kAI. paNa anya deza upara kadI caDAI sarakhI paNa karI nathI. vaLI je prajAoe hiMda ane cIna upara humalo karyo : che te prajA paNa hiMdanI ane cInanI saMskRtimAM samAI gaI che ane ekarUpa banI gaI gaI che ane te te prajAe hiMda ane cInI lo ke sAthe rASTrajIvananuM ekasUrilApaNuM anubhavyuM che. . hida ane cIne ekatra thavuM joIe A uparathI mArI sudRDha mAnyatA che ane mArA jIvananuM eka mahAna projana che ke duniyAnI sauthI mahAna be prajA-evA ApaNe cInIoe ane hiMdIoe ahiMsAnA pAyA upara ja cInI-hiMdI saMskRtinA nAmadhevALI evI eka samAna saMskRti nirmANa karavA ane saMvardhita karavA mATe ekatra thavuM joIe. AvI saMskRti ubhI karIne bApaNe e ja pAyA upara AkhI duniyAne vyApIvaMLatI evI eka sarvasAmAnya saMskRti ubhI karI zakIzuM. ane evI vizvavyApI saMskRti ubhI karIne ApaNe AkhI duniyAnuM ekIkaraNa sAdhI zakIzuM. ane e ekIkaraNa dvArA AjanI duniyAne ApaNe sAcI ane sthAyI zAnti, prIti, saMvAditA ane sukhamayatA tarapha derI zakIzuM. mULa aMgrejI : zrI kAna-yuna-zAna anuvAdaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zuddha jaina samAcAra ane noMdha keTalAka AgameddhAraka zrI sAgAnaMdasUrinA kALadha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka vibhAganA eka suvikhyAta AcAya zrI sAgarAnaMda suri 7pa varSanI ummare tA. 6-5-50 nA rAja surata mukAme kALadhamate pAmyA, tee eka e paraMparAnA janAcAya hatA ke jemaNe zabdopAsanAne jIvananA eka mukhya vyavasAya tarIke svIkAryAM hatA. jIvananA anta sudhI vAMcana, lekhana ane prakAzana-e ja temanI mukhya pravRtti rahI hatI. AgamaprakAzana e temanA jIvananuM sauthI mahatvanuM kAryaM hatu. jaina AgameAnI bhinna bhinna prate--hastalikhita gra'thA--temaNe ekaThA karyAM; pAThAntarAnA niNya kIdhA ane sau kASThane sulabha ane e rIte jaina gAme prakAzita kIdhA. A kAya' pAchaLa temaNe athAga parizrama lIdhA hatA. sthaLe sthaLe temaNe AgamanI vAMcanA karI hatI. zrI. zatruMjya tItha'nI taLeTImAM temanI AgamasevAne cirasmaraNIya banAve tevuM eka bhavya Agama maMdira temaNe ubhuM karAvyuM che ane tyAM AgamenA mULa pATho ArasamAM kAtarAvyA che. tevu... eka khIjuM Agama maMdira temaNe suratamAM ubhuM karAvyu. che ane tyAM AgamapADA tAmrapatramAM kotaravAmAM AvyA che. * AgamanI AvI ekadhArI upAsanAnA kAraNe jaina samAjamAM. temane . AgamAdhdhAraka ' tarIke oLakhavAmAM Ave che. AvI ekadhArI zabdopAsanAnA kAraNe AjanA samagra sAdhusamAjamAM temanuM sthAna advitIya, ajoDa hatuM. temanuM vAMcana ati vizALa hatu; temanI smaraNazakita adbhuta hatI. kA ullekha kayA pustakanA kayA pAne che e khAmatanI pArivanAnI cokkasa mAhitI temanA jIjrAgre hatI. A rIte tee aneka vidvAne ane sa'zAkAnA hAjarajavAba mAhItIsthAna temanA kALadhamathI jaina samAjane hiMdu na purAya evA eka ajoDa zrutasvAmInI kheATa paDI che. hatA. temanAM jIvananAM sava vaLazeA eka kaTTara sthiticustanAM hatAM. temanuM mAnasa atyanta sAMpradAyika hatuM. AgamaprakAzana bAda karIe te jene pragatizIla kahevAya evI eka paNa pravRtinuM nirmANa temanA hAthe thayeluM najare paDatu nathI, te kaTTara jaina ane temAM paNa zvetAMbara mUrti pUjaka sa'pradAyanA kaTTara anuyAyI hatA. teo kevaLa ekAMgI sAhityaHpAsaka naheAtA. jeve temane jJAnayoga teve ja temane ka`yAga hatA, jaina samAjanA ane khAsa karIne zvetAMbara mUtipUjaka vibhAganA pacAsa varSanA itihAsa nirmANumAM temaNe aneka rIte bahu mahatvane bhAga bhajavyeA hateA. e gALA daramiyAnanI evI eka paNa mahatvanI ghaTanA nathI ke jenI sAthe te sIdhI ke ADakatarI rIte sakaLAyalA na hAya. lAlana zivajI prakaraNa, sametazikhara prakaraNa, kezarIyAjIne hatyAkAMDa, antarIkSajIneA jhagaDe, devadravyane prazna, bALadIkSa virodhaka - hIlacAla, yicarcA prakaraNa-AvA aneka prakaraNeAmAM temaNe eka ugra ane sthiticusta pakSakAranA pATha bhajavyeA hatA. temanA aneka pUrvagrahA, sAMpradAyika saMkINa tA ane dhArmi`ka jhanunane lIdhe samAjamAM kAM te aneka jhagaDAe pedA thayA hatA athavA teA cAlu jhagaDAone navu. joza maLyu` hatu`. jhagaDA, sAmAjika ghaSa Nu, ke sAMpradAyika kalahethI te kadi karatA nahAtA. peAtAnA mantanyAne teo sudRDhapaNe vaLagI rahetA hatA ane e rIte vatAM game tevAM pariNAma Ave tenI te kaMda darakAra karatA naheAtA. junavANI valaNu vALA, sthitisusta prakRtinA, satyAsatyavivekane jemAM bahu sthAna nathI evA sAMpradAyika jhanunathI bharelA-- ema chatAM paNa temanAmAM kAthI paNa upekSA thai na zake evA eka sudaDha vyatitvanI pratibhA hatI. ane te jyAM jAya, je krAi, praznane sparze, je kAi bAbata hAtha dhare tenA upara te tA. 1-6-1 pratibhAnI chApa paDayA vinA rahetI nahi. A vyakitvamAM truTi ane nakhaLAe aneka hatI ane sAthe sAthe aneka evI vizi chatAe hatI ke je bhAgye ja anyatra najare nihALavA maLe. Aje jyAre teo pa catvane pAmyA che tyAre temanI vibhUtienuM ja ApaNe smaraNa karIe ane temanI akhaMDita zabdopAsanA, AgamanI ArAdhanA, peAtAnA vicArAne vaLagI rahevAnI Teka, niDaratA ane satata krama'parAyaNatAnuM' anukaraNaeN karavA ApaNe prayatna karIe ane temanA hAthe je jJAnajyAta-AgamajyAta-pragaTI che tene prakAza tarapha vistaratA rahe evI pravRttie ApaNe hAya dharatA rahIe ! devAnAM priya prajJAcakSu zeTha dAlamIyA ApaNe sava' chadmastha jIve chIe; ApaNI dRSTi sthuLa che; ApaNe cama cakSuthI jonArA pAmara prANIe chIe. ApaNA darzanane dizA ane kALanI atyanta sAMkaDI maryAdA che. ApaNe nathI pAchaLa bahu joi zakatA, nathI AgaLa joSa zakatA, nathI bahu dUra najara nAMkhI zakatA. a-gata prazno ADe vizvapraznonI ApaNane kAi sujha hAtI nathI. ane tethI kata vyAkatavyanA Apa Nune sAce viveka prApta thatu nathI. sadbhAgye ApaNA jagatamAM suduraSTi, krAntadarzI mahApurUSo, cintaka, vicArakA ane payaMgabarA pAkatA rahe che je ApaNane navuM jIvanadarzana ApatA rahe che, ApaNane na dekhAtu* DaeNAya tevu dekhADe che ane na samajAtu hAya tevu' samajAve che. vizvapraznonA teo maThThAna coMkatsaka hAya che; koi yA te sahaja nikAla lAvI zake che. jyAM ApaNA mATe kevaLa aMdhakAra hAya che tyAM tee jAgRta prAnA baLe prakAzane pAme che, ane e prakAza vaDe jagatane ajavALe che. AnuM kAraNa TuMkamAM kahevu hoya te| ema kahI zakAya ke ApaNe cama'cakSu chIe jayAre AvI viziSTa vyakita prajJAcakSu hAya che. vyavahAramAM jevI rIte ApaNe kAI paNa aspRsyate harijana zabdathI pIchAnIe chIe tevA rIte jeo AMkhe dekhI na zakatA hAya temane ApaNe vyavahAramAM prajJAcakSu vizeSaNathI ALakhIe chIe, paNa prajJAcakSune A atha' saMketajanya che; vAstavika aya teA upara samajAvye te ja che. AvA prajJAcakSu kevaLa santa sAdhu ke tyAgI ja hAvA joie evu' kazuM ja nathI. bhagavAna mahAvIra ane budhdha jevA tyAgI purUSoe jo jagane navu' jIvanadarzana ApyuM che te rAma ane kRSNanuM AvA maTThAna kA' mATe jagat eTaluM ja rUNI che. rAjya calAvatA ane saMsAranA bhAga bhogavatA janakavidehIne ApaNe kayAM nathI jANatA mahAtmA gAMdhInA akALa avasAna bAda ApaNI gUDha samasyAo kANu ukelaze, vizvane sAcu' mAga'dazana kANu Apaze, bhAratanA prajAjAne nAnI meoTI kaTokaTInA prasaMge sAthe rAha kANu dAkhavaze e ApaNA jevA anekane guMgaLAvI rahelI mujhavaNa hatI. paNa sadbhAgye Aje ApaNe tyAM eka evI prajJAcakSu vibhUtine udaya thayA che ke je peAtAnA anekavidha vyavasAyanA bhege paNa ApaNute avanavuM mAga'dazana ApI rahela che ane trIjA vIzvayudhdhanA Are ubhela jagatane zAntine-sulehatA-mAga dAkhavI rahela che. ane te che. AjanA suvikhyAta udyogapati zeTha dAlamiyA, teo keTale badhe! parizrama veThI amerikA gayA ane tyAMnI yudhdhansukha prajAne one-world eka duniyAnA saMdeze saMbhaLAvyA ane jagatane vizvayudhdhanI AMdhImAM DubI jatuM bacAvyuM' ! jagatane peAtAnA sadezA saMbhaLAvavA mATe, bhAratanI prajAne satyanA rAhe deravA mATe temaNe keTalI mATI mIlkatanA bhAga ApIne chApA e kharIdyA che je bhemanI purI kadara haju bhAratavarSanI prajAge kI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke . * * * * * * tA. 1-6-50 prabuddha jaina bahAra pADelA ja vAmAM AvelI temanA najIkanA nathI. hiMdabharamAM govadha aTakAvavA mATe temaNe haju thoDA samaya pahelAM eka mahAna delana ubhuM karyuM hatuM ane A saMbaMdhamAM satyAgrahanI yojanAo teo vicArI rahyA hatA. A varSanI zarUAtamAM pUrva baMgALamAMthI jyAre saMkhyAbaMdha hiMdu kuTuoe pazcima baMgALa bAju hijarata zarU karI hatI tyAre hiMdI rAjyataMtrane hiMdudharmapradhAna banAvavA-secular mAMthI theocratic svarUpamAM palaTAvavAnI zeTha sAhebe anupama salAha ApI hata ane saMbhava che ke e salAhane vakhatasara amala karavAmAM AvyuM hota to tyAra pachInA hiMdane, itihAsa kharekhara koI judA ja prakAranA ghaDAye heta. vaLI zeTha dalamIyA mAtra upadeza Ape che ane amalamAM kazuM mUkatA nathI e AkSepa thaI zake tema nathI. nivasitene rAhata ApavA mATe pitA thakI eka lAkha rUpiyAnA dAnanI zubha zarUAta karIne temaNe AdaraNIya dAkhalo besADe che. AvA mahApurUSo jeTalA bahirmukha hoya che teTalA ja annamukha hoya che ane tenuM daSTAnta te tAjetaramAM gAMdhIsmAraka phALAmAM pote kevuM dravya ane kevI samajapUrvaka ApyuM che tene lagatAM haju hamaNAM ja temaNe bahAra pADelA nive.danaThArA purUM pADayuM che. temane najIkanA svajanoe A nivedanamAM raju karavAmAM AvelI hakIkatano InakAra karyo che ema chatAM paNa jeNe jagatanA ane bhAratavarSanA zreya viSe Aja sudhI ATalI badhI cintA dAkhavI che tevA zeTha dAlamIyAne ja ApaNe svIkAravA rahyA ane temanI niDaratA ane dilanI cokhavaTa mATe ApaNe dhanyavAda ApavAnA rahyA. teo aneka patnIonA pati che. e hakIkata keTalAka lekIne bahu khuMce che. eka chApAvALAe zeTha sAheba viSe evo kaTAkSa karelo ke zeTha dAlamIyA eka duniyAmAM, eka dezamAM, eka dharmamAM mAne che ane sAthe sAthe aneka patnI emAM mAne che. temanuM anekapanItva ApaNuM gaLe sahaja utare tevuM nathI paNa AvA kettara purUSane ApaNA mApe badhI bAbatamAM mApavA e jevuM nathI. navanirmANa ane sajana e AvA purUSane viziSTa dhama che. "ekeDahuM bahu zyAma " e be kottara purUSanI suprasiddha vizeSatA che. te mahAna ' sUtrane temane A rIte amala kare pigya lAgyo haze. jagatane ( udhdhAra karavAnI ane duniyAne ugAravAnI je tamannA temane ATalI badhI AkuLavyAkuLa karI rahI che te ja tamannA temanI A vivAdAspada pravRttine prerI rahI haze evI zraddhApUrvaka zeTha hAlamIyAne A bAbatamAM ApaNe zA mATe svIkArI na laIe ? hajI hamaNAM ja eka nivedanamAM zeTha dAlamIyA jaNAvI rahyA che ke dezanI A kaTokaTInI paLe AgevAnI levAnI ane jAhera janatAne tema ja sarakArane pitapatAnI pharajanuM bhAna thAya e mATe avAja uThAvavAnI antaranA daMzadvArA huM preraNA anubhavI rahyo chuM. bhUtakALamAM meM game tevI bhUlo karI hoya paNa atyAre te dezanI sevAmAM have pachInuM jIvana arpaNa karavAnI huM icchA sevI rahyo chuM. vyApAraudyoganA kSetramAM mArA mAthA upara aneka javAbadArIo hovAnA kAraNe mArA zubhecchake A pagaluM bharatAM mane aTakAvI rahyA che ane Arthika temaja bIjI aneka gaMbhIra upAdhio mAM huM phasAI paDIza ema teo mane cetavI rahyA che. paNa je dezamAM huM janme chuM te dezanuM rUNa huM khudA na karUM te mArA dharmamAMthI huM cukuM ema mane lAge che. dunyavI vyavahAra ane basasAyamAM huM rokAyelo rahuM ane cInane bAda karatAM je dezanA bhukhe maratA baMdhuonI saMkhyA anya ke I paNa deza karatAM ghaNI vadhAre che te pratyenI pharaja bajAvatAM huM cukuM te karatAM huM chuMdAI javAnuM naSTaprAya thaI javAnuM-vadhAre pasaMda karIza. A aMgata vinAza mAre mana bhAro me Ta vijaya ja haze. je lakhe mANasane AjhAdI maLavA badala ghaNuM moTuM dAma cukavavAnI pharaja paDI che temanA pratyenI javAbadArIne ApaNA rAjyazAsakoe pure khyAla dhare dhaTe che. e mATe samaya khuba pAkI gayo che. eka bAjue ApaNe yAtanA, bhUkhamaro ane jene koI upAya nathI evI vedanA joI rahyA chIe, garIba ane madhyama varganA lokone kaMgALIyata tarapha haDaselAtA ane nirvAsitone dhIme pagale AvatA mRtyu sAme ! taraphaDiyA mAratA nihALI rahyA chIe ane bIjI bAjue mathALA upara dhananA DhagalA upara DhagalA khaDakatA zrImAnene ane garIba prajAnI adhamuA jevI sthiti prati jarA puratuM paNa lakSya nahi ApatI sarakArane ApaNe joI rahyA chIe. ..... . AvAM nivedano karavAmAM mane koI AnaMda AvatuM nathI paNa mAre duHkhada dharma' mane Ama karavAnI pharaja pADe che." keTaluM udAtta, keTaluM karUNApUrNa nivedana ! hiMde have jarA paNa nirAza thavAnI jarUra nathI. A eka Adarza prajAsevaka dhaMdhAdhApAne Thekara mArIne prajAsevAnA kAryakSetramAM jhaMpalAve che ! jANe ke gAMdhIjIne ja bIjo avatAra! jyAM zeTha dAlamIyA che, ane jayAM temanuM satata mArgadarzana che tyAM prajAnuM zreya sunizcita che, kalyANa nirbhara che. maMgaLa sadA vardhamAna che. AnaMde, bhAratanAM prajAjano AnaMde, dhamaMti, tyAgamati zeTha dAlamiyAnI jaya! temanAM zabdapracura nivedananI jaya !! - eka bhUla sudhAraNA prabudhdha jainane tA. 15-5-50 nA aMkamAM keTalAka samAcAra ane nedhanA mathALAnI nIcenI "devadravya upara sAdhAraNa dravyane lAge' e noMdhamAM sAmAnyataH jana maMdiramAM rAkhavAmAM AvatA sAta kSetra nIce mujaba varNavavAmAM AvyA che. 1 caya, 2 jJAna 3 sAdhu, 4 sAdhvI, 5 zrAvaka, 6 zrAvikA, 7 sAdhAraNa ane A dareka khAtAnI Avakane lagate e niyama che ke nIcenA khAtAnI Avaka uparanA khAtAmAM vAparI zakAya paNa ethI viparIta krama mujaba koI paNa eka khAtAnI Avaka bIjA khAtAmAM vAparI na zakAya." A sAta kSetranI nAmAvali ratu karavAmAM mArI thoDIka bhUla thaI che. e sAta kSetra dharmazAstromAM nIce mujaba ApavAmAM Avela che. 1 jinamaMdira, 2 jina pratimA, 3 jina Agama, 4 sAdhu, 5 sAdhvI, 6 zrAvaka 7 zrAvikA. A sAta kSetrane traNa vibhAgamAM vaheMcavAmAM Ave che. 1 jinamaMdira ane jinapratimA, 2 jina Agama 3 sAdhAraNa kSetra jemAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA samAveza karavAmAM Ave che ane A traNa vibhAganI Avakane lagatA pracalita niyama e che ke uparanA vibhAganI Avakane upayoga nIcenA vibhAga mATe thaI na zake. sAta kSetranA nirUpaNamAM pramAdavazAtuM thaI gayelI ATalI kSati mATe huM dilagIra chuM. paramAnaMda suzruSAnuM mahAmya ' ' bhagavAna buddhanA jIvanane A eka prasaMga che. ekavAra e tathAgata bhikhuonA maThamAM AvI caDayA. tyAM temaNe eka bAju ethI dardabharI cIso AvatI sAMbhaLI. jaIne jue che tyAM eka karUNa dazya najare paDayuM. cItarI caDe evI dazAmAM rakatapittathI pIDAte eka bhikhu khuNAmAM ni:sahAya paDe che. enI vedanAne pAra nathI. koI enI pAse jatuM nathI. enI A durdazA joine tathAgatanuM haiyuM bharAI AvyuM. ziSyane garama pANI lAvavA AjJA karI, ne amuka pAna e sAgare A mahArogInI suzraSAnuM kAma . jAte ja upADI lIdhuM. ghaNujanaka vAsa mAratA ne lehI-paruM nIMgaLatA e daradInuM zarIra kamaLa sparzathI bhagavAne sApha karyuM". pachI ziSyone suzraSAnuM mahAtmaya samajAvate upadeza ApyuM : yogamaM kagrra o netiH "AnI-vyAdhigrastanI, je sevAsuzraSA kare che te mane ja bhaje che." [ mahAbodhi sosAyaTI, sAranAtha, banArasanA "Life of Buddha in Frescoes' nA AdhAre ] Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-6-5e viSe vAtAlanI kalika IspitAla vicAra * [ sara harakIzanadAsa hospITalanA "rajata prakAzana'mAMthI sAbhAra udhRta] sara harakIzanadAsa narottamadAsa hospiTala sAtheno mAro ispitAlanA ane prajAnA saddabhAgyathI zrI tulasIdAsa pachI saMbaMdha enA prAraMbhakALathI ja che. zarUAtathI atyAra sudhInA zrI goradhanadAsabhAIe emane bhAra barAbara upADI lIdhA ane daradI tarIke ke daradIonA sagA ke rahI tarIke keTalAye mahinAo ene kapriya banAvavAmAM vadhAre phALo ApyA. emane viSe mAre mAre vAraMvAra e ispitAlamAM gALavA paDayA che. keTalA ye kahevuM eTale mArA sagA bhAInAM mAre vakhANa karavA jevuM thAya. nAnA-nAnA kAryakartAone mAre emAM dAkhala karAvavA paDayA che. uparAMta te kahI batAvavAnI jarUra jevuM ye nathI. emanI joDe IspitAlane mULa uddeza muMbaI zaheramAM gujarAtIonI ja sevA dAdA, bApA, kAkA vagerene saMbaMdha bAMdhI gaelA ispitAlanA karavAne bhale rahyo hoya, chatAM prasaMga Avye enI sevA zarU - seMkaDo daradIone emanA guNo varNavI batAvavA paDe ema nathI. tathI ja vadhAre vizALa vargane maLatI AvI che, ane je mitra nI paNa vyavasthApaka game tevA sArA ane mahenatu hoya, jo sAravAra mATe huM e ispitAlamAM rahyo chuM, ke mArI oLakhANune emane tevA ja sevAbhAvI dAkatarane sAtha na maLyuM hota to - emAM dAkhala thayA che temAM mahArASTra, yukataprAnta, siMdha, paMjAba teo paNa zuM karI zakata? nAmAMkita gujarAtI dAkataree ispivagere aneka prAntanA lokone samAveza thAya che. gujarAta, saurA tAlane pitAnI sevAo arpaNa karI tene muMbaInI eka mUlyavAna STranA kAryakartAomAMthI te keTalAe ene lAbha lIdho haze, e saMsthA banAvI che. De. sAMgANIe pitAnuM jIvana ja ispitAlanI gaNI kADhavA muzkela che. ane mArI mAphaka ja bIjAoe paNa sevAmAM kAryuM che. Ama nAme mizanarI na hovA chatAM A keTalAye garIba kAryakartAone A IspitAlamAM vakhatovakhata dAkhala saMsthA eka gujarAtanI mizanabhAve kAma karanArI ispitAla thaI che. karavyA che. kadAca ema kahI zakAya ke sarerAza eka khaTale te zarUmAM ispitAla joyataLiyuM ane uparanA eka mALavALuM makAna sadAye A IspitAlamAM rASTriya kAryakartAoe ja zekelo haze. hatI. narsone rahevAnI vyavasthA ke temAM ja hatI. te pachI e be ispitAlanI lokapriyatA eTalI badhI jANItI che ke e 3. mALanI thaI, ane te pachI vaLI trazu mALanI thaI. narsenI jagyA paNa mAnatA thaI ane te viSe vadhAre lakhI batAvavAnI jarUra nathI. koI vyakitaone ene - daradIoe rokI. eparezana mATe paNa ghA eAraDA vadhyA, ekasa-re, viSe kAMIka asaMtoSa thaye hoya te te e lehI vagerene tapAsa vibhAga dAMta vagerenA aneka vibhAge vadhI apavAdarUpa gaNAya gayA, chatAM eka bichAnA mATe jelI jagyAmAM traNa bichAnAM che ke sAdhAraNa rIte ema ja lAge ke e vyakitaone ye emAM karavAM paDe eTalI bhIDa emAM rahevA lAgI. pahelA varganA meTA deSa haze. muMbaImAM ke muMbaI bahAra paNa hiMdustAnamAM . ATalI eDamAM paDade bharI babbe karI nAMkhavA paDayA, paDozanuM kapALa lekapriyatA keI ispitAle meLavI hoya evuM jANamAM nathI. enI nivAsanuM makAna IspitAla mATe laI levuM paDayuM, ane hamaNAM ja sevAvRtti, svacchatA, sarva prakAranA daradIo pratye bane teTalI daspitAla jevI ja bIjI ImArata paDozanA janmASTamI bilDiMganI samadaSTi, ramakhANa vagerenA kaThalsa prasaMgee nyAta-jAta-dhama jagyAe bAMdhavAnI have pejanA che. paccIsa varSamAM ispitAla vagerenA kazA bheda vinA sarvenI sAravAra, ane e badhAMnI sAthe keTalI vadhI gaI tenuM A sthaLa mApa che. enI atizaya sagavaDavALA lattAmAM haratI-e badhA mATe eNe enI sUkSma ane vaijJAnika pragatinuM mApa te dAkataro meTAmoTAnI prazaMsA meLavI che. batAvI zake. paNa moTI daSTie joIe te amuka sAdhana A IspitAlanA kalevaramAM tema ja tenAM sevAkSetra, sAdhano ane IspitAlamAM na hovAthI daradIne bIjI ispitAlamAM javAno prasaMga upagitAmAM je uttarottara vikAsa thaye che, te saune huM zarUAtathI Ave athavA javA salAha ApavI paDe evuM bhAgye ja banyuM haze. sAkSI chuM. sara harakIzanadAsanA be jamAIo zrI tulasIdAsa svarachatA triIbhovanadAsa vAdha, tathA zrI. nagInadAsa prANujIvanadAsa mahetA ispitAlane zarUAtathI ghaNA moTA mANasee saMtoSanA bane bahu vizALapaNe ja vicAra karanArA bhAIo hatA. kaMika pramAzupatra ApyAM che. enI svacchatAnAM ghaNAe e vakhANu nAnuM karIne besI javuM, a9pasaMtoSa emanA svabhAvamAM ja nahote. karyA che. svacchatA mATe ahIM keTalI kALajIthI prayatna zrI nagInadAsa mahetAnI vizALapriyatA lagabhaga bAdazAhI kahI thAya che, te meM pate joyuM che. chatAM, ghaNI najIkathI ane zakAya, paNa viza.LatAmAM rasa dharAvatA chatAM tenI sAthe zrI rAtadivasa aMdara rahIne joyeluM hovAthI enI kha bhIe paNa tulasIdAsamAM vilakSaNa dIrdhadRSTi, vyavasthAzakti ane vyavahAra mArI najara bahAra gaI nathI. ApaNA lekenA vaparAzamAM AvatAM cAturyA hatAM. takALa pagaluM bharavAnI pitAnI zakti ane AgaLa makAnamAM svacchatA sAcavavI e game teTalI kALajI rAkhyA chatAM vadhavA mATe pUrata avakAza e be vacce e barAbara meLa - keTalI badhI kaThaNa vastu che te aDhI barAbara jovA maLe che. sAdhatA. eTale kAma zebhe ane suMdara thAya, chatAM paise veDaphAya ApaNI AbhaDacheTane lIdhe ApaNe gaMdakI nibhAvavAvALI nahIM, pahoMcI na vaLAya eTalI ciMtA vadhI na paDe, jeTaluM thAya prajA banI gayA chIe. mANase rahe, nahAya, jame, phaLa khAya, teTaluM saMgIta ane saune saMteSa aApanArUM thAya, vyavasthAmAM vAsaNa dhUe, saMDAsa-morIe vApare, pAna khAya, bIDI pIe, DhIlApaNuM paNa na cAle ane evI kaDakAI paNa na Ave ke. gaLaphA kADhe, tyAM gaMdakI te thavAnI ja, gaMdakI karavI e samUhadaradIe, dAkatare, narsa vagere akaLAI jAya. e badhAMne sama- jIvananI anivArya Apatti che. paNa te sAthe ja je gaMdakI vaya sAdhavAnI emanI zakita vilakSaNa hatI. eka bAjuthI kADhavI e dareka mANasane anivArya dhanya che ema na samajIe, emanI aTaka pramANe "vAdha" ane bIjI bAjuthI vaiSNavanI ane tene bojo thaDA nokare ke mahetara upara ja lAdIe te kamaLatA; " sara 'nA nAmane zobhe evI bhavyatA rAkhavA sAthe vyavasthApako ane dAkatare game teTalI mahenata kare, ane game vANiyAnI hisAbI dRSTi; kare pura niyaMtraNa ane sAthe ja temanI teTalAM jaMtunAzaka dravya vAparI naLei, chatAM gaMdI khALakuMDIo, kadara ane temanI muzkelIo ane musIbatene sahAnubhUtibharyo merIo, jAjarUe, nahAvAnI eAraDIo ane labAcA rAkhavAnA khyAla; judAjudA svabhAvanA dAkatarane sAcavavAnI emanI kaLA; eAraDAo gaMdA rahyA ja karavAnAM. e badhA emanA asAdhAraNu gue ispitAlane pratiSThA ApavA ApaNe AbhaDacheTa ane sUcanA eka eve saMskAra jamAvyA ane jamAvavAmAM bhAre phALo Ape che. mizanarInI dIkSA che ke ApaNane gaMdakI kADhavAmAM bhAga letAM zarama Ave che, suga lIdhelI na hovA chatAM zrI tulasIdAsa A IpitAlanA prAraMbhanA lAge che, tene nabhAvI rAkhavA ApaNI AMkha ane nAka TevAI kALathI barAbara enA mizanarI jevA sevaka na banyA hatA te gayAM che. ApaNane e vicAra na Ave ke cAnAM phetarAM, rasa IpitAle paccIsa varSamAM je pragati karI te thavI muzkela hatI. kaDhayA pachI rahelA mesabInA kUcA, thALI mAMnuM eThuM. khALakuMDImAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha jaina tA. 1-6-50 ke nahAvAnI oraDInA naLa AgaLa nAkhIe te! e kuDI bharAi gayA ane vAsa mAryo vinA rahe.ja nahIM. phlazanA jAjarUmAM pATAnA rUnA DUcA nAkhIe te e jAjarU bharAi ja jAya. nahAvAnI eraDI AgaLa sIgareTa phUMkatA phUMkatA jaie ane zuM bhIta para cAMpIne heAlavI game tyAM pheMkIe te bhIMta para DAdha paDe ane paga taLe ThUMThuM AvIne pagane lapasAve. Ama gaMka karanArA te vicAra na ja kare, paNa tenI pachInA mANusane e joine Draga caDe, paNa upADI levAnu` ke sAph karI nAkhavAnu na sUjhe; kAi mANusane kahI sApha karAvI na'khAvavAnu ke na sUjhe. gadA jAjarUmAM ApaNe nAke rUmAla bAMdhI besI AvIe, vasa mAratI ane pANI bharAi gayelI oraDImAM ApaNe game tema naha.4 bhAvIe, paNu hAthamAM jhADU lane jAte sApha karI nAkhIe, te ApaNe nahIM, A ApaNA bhaNelA gaNelA, dAkatara-vakIla thayelA, marajAda pALanAra brAhmaNu vANiyAnI 2ve che. te pachI verA ane mahe. tarAnI gaMdakInI dRSTi kevaLa vyavasthApakonI AMkhe na caDe eTalI ja hade ga kI dUra karavAnI hoya emAM navAi nathI. gaMdakI zI rIte rAga phelAvanArI vastu che tene emane khyAla ja kayAMthI hAya ? dAkatarAnA yAte barAbara ukALavAM joe evu' ene kahevAmAM AvyuM che mATe eTaluM te| e cIvaTAthI sAcave che. paNa merInI jALI para kacare bharAvAthI pANI bharAi gayuM hAya peAtAnA pagathI ja e khaseDI nAkhe ane hAthethI pheke, pachI e. hAtha paga dheyA--na dhAyA karI AkhI spitAlamAM kare, tyAre pote kAi gaMdakI vaLagADIne roga netare che ane badhe kare che tenu ane zuM bhAna hAya ? mane lAge che ke ispitAle jema navA dAkatarene anubhava levAne ane narsAne zikSaNa ApavAne mATe zALAnuM kAma kare che, tema emAM vADarA, mahetara, daradIe ane temanAM sagAvahAlAMone paNa keTalIka tAlIma ApavAnI yojanA thavI joie. aNu keLavAyelA vADa re, manutarA, daradIe ane sagAo, dAkatare ane narsonI keTalI mahenata kharabAda karatAM haze tene Apane barAbara khyAla nathI. alApathI Adhunika vaidakamAM zastrakriyA ane aneka prakAranAM injekazane ane navI navI davAoe ghaNuM vadhAre thayA che. zastrakriyAnI pragati adbhUta gaNI zakAya evI che. iMjekazana ane davAenI vRddhi addabhUta gaNAya, paNa ene pragati kahevI ke kema e TharAvavu muzkela che. ethI dAdAnu kheMca' te| vadhyuM ja che. emAM zaka nathI. ArAgya keTaluM vadhyu che ane Aregya jALavavAnA niyamenu' keTaluM jJAna vadhyuM che; rAgA keTalA ghaTayAM che, ane navA rAga vadhyA nathI e samajAtu nathI. prajAne davAo pratye evI ja eka vahemI zradhdhA utpanna thai che, jevI gAmaDAMomAM bhUvAnA dezama`tra mATe hAya che. nirAmiSAhArI hindu te bhAgye ja kAi rahyA che. ema kahIe te cAle. ghera gALyA vinA pANI na pInArA jaina, vaiSNuvA, dAkatarAne hAthe iMDA, kADalivara ela, vividha glAnDanA eka, vaTemInA vagere anekarUpe mAMsAhAranI dIkSA le che. ane dAkatarAye jaina-vaiSNave hAya che ! paNa mAMsAhAratI Akhata javA icche, te| ye paisAnI, rAgya ane zeAdhakheLanI dRSTie A viSaya mane, ispitAlame paNa vicAra karavA jevA lAge che. ApaNA dezanu regyakhAtu haju mukhyatve alApathInI netAgIrI para ja cAle che. alepathI zAstra, rAganI parIkSAnI bAbatamAM vaijJAnika paddhatie ane bhaSNutaranA zAstrIya pAyA para racAyuM che. ema kahevAne harakata nathI. pazu cikitsA-auSadhInA prayogane vicAra karIe chIe, tyAre upacArA zodhavAne bahAne agaNita mUgA jIve para je prayAgA thAya che ane temane sa'hAra thAya che ane pachI jANye-ajANye mANase upara paNa akhatarA thAya che, te tarapha joie tA e paddhatithI trAsa chUTayA vinA rahete nathI. enA pramANamAM e eTalI su 23 yazasvI che ema paNa dekhAtu nathI. eTale ke regIne lAMbA vakhatane mATe ArAgyane mAge' caDAvI dai zake che evu' nathI. enu davAe paraMtu avalabana vadhatuM ja jAya che; ghaTI zakatuM nathI. vaLI AreAgyanI cAvIe tA maLatI ja nathI. ulaTu dA paranI zraddhAthI e rAgyanA niyamo, AhAra-vihAranI zudhdhi, sayameAnI jarUra vagere viSe beparavA thatAM zIkhe che, e upacArA mATe joitAM nANAMne vicAra karIe teA divase nahI* teTalA rAte, ane rAte nahI teTale divase tene AMkaDA vadhatA ja jAya che. meAMdhavArIne lIdhe davAonA bhAvAtA je vadhArA thaye| hAya te kADhI nAMkhIe teAye mane lAge che ke amuka eka rAganA daradIonA upacAra mATe mAthA dITha kharca pahelAM karatAM ghaNuM vadhAre Avatu' hevu' jokhuMe. ispitAla thai eTale chellAmAM chellI jAhera thayelI davAnA prayAga dhaNu kharU" IspitAle mAMthI ja thAya. navI heAvAthI ane tAtkAlika sArI asaranAM pariNAme viSe meTAmeTA dAkatarAe ghaNAM ghaNAM vakhANu karelAM haiAvAthI te vakhate e davAonI kri'mata vadhAremAM vadhAre hAya. je kazatA pAMca varSa' pachI eka rUpIe apAtAM haiAya, tenA zarUAtamAM pAMca-daza ke paccIsa rUpI paNa lAgatA haiAya; ane garIba dadI pAchaLa teTaluM khaca karavAnuM gajuM bahu ja sArI ispitAlane ye bhAgye ja ASAya. ApaNA vizALa gAmaDAMpradhAna dezamAM sAva`janika davAkhAnAM ane ispitAle vadhAravAnI jarara teA vadhatI ja jAya che. nAnAM gAmaDAMnAM vAkhAnAM game teTalAM nAnAM hoya, emAM mATI ispi tAlenuM ja anukaraNahevAtu. eTale enA kharcanA AMkaDAne paheAMcI vaLavAno prazna koi paNa nANAMmatrI ke ArogyamaMtrInI zika ahAranA banate jAya che. ekabAjIthI dezamAM upacArasthAne vadhAravAnI jararayAtane vicAra karIe, ane khIjI bAjue enI Adhunika paddhatinA kharcALapaNAtA vicAra karIe, trIjI bAjue eTale kha' karIne ke ArAgya ghaNuM sArUM" prApta thAya che evA saMteSanA abhAvane vicAra karIe, ane ceAthI taraphathI pUrA khArAka paNa je dezamAM maLatA nathI evI ApaNI garIbAi ane lAkasakhyAnA vicAra karIe tA alepathInI upacArapaddhati game teTalI sudharelI hAya tA ke ApaNA dezane pAlave evI nathI ema lAgyA vinA rahetu nathI. svAbhAvika rIte ja dAkatare ne ane meTI ispitAlAnA vyavasthApake te evI hoMza rahevAnI ke peAtAnI ispitAlamAM hellAmAM haeNllI DhabanAM sAdhanA, ane chella mAM chellI zeAdhAyelI navI davA vasAvavAmAM Ave. emAM je kharca thAya te tarapha jova tu na huMya. vaLI emane e paNa katavyarUpa lAge ke e sAdhanAnA upayogamAM garIba-tavagaranA bheda na karavA paDe. eTale . / tatra garane mATe moMdhI davA paravaDe ane garIbane evA khyAla na rAkhavA dharTa. Adaza ispitAlanI A mATe na paravaDe eka bAju che. paNa ApaNA jevA garIba dezane mATe AdarzonI eka khIjI bAjIne vicAra karavAnI jarUra che. te e ke upacAranA labha te maLe, AregyanA niyame ane dRSTi paNa maLe, chatAM ApaNAM sAdhanA ApaNI garIbAine paravaDe ane gAmegAma jenI sthApanA thai zake e dRSTie vAkhAnAM tathA ispitAlane Adaza' zeAdhave, dezI vaidaka ane heAmiyeApathI ! dRSTie jotAM aleApathI karatAM dezI vaidyaka ane hAmiyApathI upacArapaddhattione pazu meTI ispitAleHe vibhAga rAkhavA jo e ema mArA namra mata che. dezI vaidyakamAM huM Ayurveda ane yunAnatA ane hAmiyApathImAM bAyokemisTrInA ce samAveza karI lauM chuM. A uparAMta A cArene vyApaka evI * kudaratane Azraya pazu - vadhAre moTA pramANamAM levA dhaTe che. arthAt uttama ispitAla e ApaNA dezamAM samagrapacAra ispitAla hAvI joie. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 24 zuddha jaina alapathIne meM ghaNA Azraya lIdhe che, ane haju ye mATe bhAge alopathInI davA lauM chuM, ane meTe bhAge mane alepathInA moTA meTA dAkatarA sAthe ja sabaMdha che. chatAM e dAkatarA viSe eka vAta mane bahu kaThe che, te ematu khIjI ' pathI ' viSenu bedarakArIbhayuM" ajJAna. AjanA kALanA kAi nAmAMkita vaidya ke hAmiyApAtha ke nisagA~pacAraka pase jAe, ane temane tame karelA dAkatarI lAjenI vAtA kahA, te evA kAi nahIM maLe ke jete e davAonA prayogo vagere viSe kazI mAhitI na hoya ke emAM ame nathI samajatA ema kahe. pazu kAi meTA ama. DI. pAse jAe ane kahe ke me' amuka mAtrA ke amuka bhrama ke hAmiyApathInI amuka amuka davAgye lIdhI che, tA te e viSe kazu ja na samajatA hAya ema banaze. A mate dayAmaNI sthiti lAge che. regI eka meTA nAmAMkita dAkatara pAse jAya, dAtara enA bacapaNathI atyAra sudhInA badhA itihAsa jANavA kare, temAM eNe lIdhelA kudaratI, vaidaka kaDuAmiye pathInA ilAjone ane tenA asarane vaNuve, paNa e izAnte viSe dAkatara kazu samajI ja na zake e kevu jJAna kahevAya ? bhale aApI sivAyanA khIA upacArAmAM zraddhA na heAya, paNa jo enA daradIe hAmiyApathInI kAcha davA lIdhI hAya, ane tenAM pariNAmeAthI e herAna thatA hAya, te e pariNAma ka davAnu che eTalu te ene samajAvu` ke zadhatAM AvaDavu joie, ema te nahIM ja kahI zakAya ke vaidaka ane DaeNAmicepathImAM evI davAo ja nathI jemAM zarIra para sArAmAThAM tIvra pariNAme nathI AvatAM. prayatna uparAMta, e paNa jANItI vAta che ke keTalAka roga alepathIthI nathI sudharatA ane vaidaka ke hemaye pathathI sudhare che. ethI UlaTu keTalAka vaidaka ane hAmiyApathIne dAda nathI ApatA ane alepathIthI sudhare che, ane dhaNAka chaNa rAge evA ya che ke jene mATe davAnI ekeya paddhatimAM saphaLa ilAja ja nathI, kAM te rAhata pUratA ja kAMika ilAjo batAvI zakAya che, athavA teTaluM ye nathI batAvI zakAtuM, ane aMta Ave tyAM sudhI kudaratanI sAthe meLa esADI lavAnu ane vedanA ochI karavApaNu ja hAya che. A sthitimAM bIjI paddhatie sAthe asahakAranI ane upekSAnI vRtti rAkhavI ane tenAM mULabhUta tattva viSe aNusamajaNu hevI e mate avaijJAnika ane matavAdIpaNuM' lAge che. dezane je lakhe| davAkhAnAM ane dvAre| ispitAlAnI jarUra che, te jotAM kevaLa kheMca'nI dRSTie vicAra karIe teAye vaidaka ane hamiyepathI bahu meTA aMzamAM Azraya lIdhA vinA chUTako nathI ane aleApathInA zikSaNu ane ispitAle mATe je kALajI levAmAM Ave che, virALa yejanAo ghaDAya che, ane chellAMmAM chellI DhabanI banAvAya che, teTalI ja kALajI Ayurveda ane hAmiyepathInI pAchaLa levAnIye jarUra che. kudaratI upacAro * kudaratI upacAra nu meM nAma ja nathI lIdhuM', e enI upekSA mATe nahIM, paNa e te badhA, padhdhatinI sAthe vyApakapaNe ja heAvA joie. ApaNe sArI peThe jANIe chIe ke dhaNA rAge te kudaratI rIte ja maTI jAya evI sarIramAM zakita che, balake rAganuM de'na eTale kudaratane zarIramAM peThelA bagADane kADhavAnA prayAga, ema paNa kahI zakAya. emAM zuzrUSA ane davAdArU kevaLa kudaratane madada karavA mATe ane zarIra sahana karI zake tethI kudaratanA prayatna vadhAre vegavAna na banI jAya ane ADakatara na kaDhAi jAya tevA akuza jALavavA pUratA hoya. badhA ja regA davAdArU vinA maTI ja jA zake evuM huM kahevA icchatA nathI. kAra vAra mATe paNa che, paNa te zarIrane atizaya azakata karI nAMkhIne ane ribAvI riba vIte, dA. ta. meleriyA. keTalAka kudaratI ane DaeNAmiyApathIna ilAjethI meleriyA maTavAnA dAkhalA huM jANuM chuM. mArA peAtAnA 5rame' eka prayAga karyAM che, paNa mAre abhiprAya badhAye che ke te karatAM zarUAtamAM ja be-traNa divasa kivanIna laine ethI chUTI javuM tA. 1-6-50 vadhAre sArU gayAya; tema ja rAgIne upavAsa karAvavA ke keTalAka raMgamAM dUdha vinAnA AhAra para rAkhavA sArA, paNa mArA jevAne lAMbA upavAsa karAvavA ke pAMca ratala vajana sAdhu thai jAya evA prayatna karave, eTale ghaNA mahinA sudhI azakata karI nAkhavA jevuM thAya Ama kudaratI upacAratA ja sarvatra prayoga thAya evA mata pragaTa keravAnI mArI hiMmata nathI, vaLI AjanA kudaratI IlAjo garIba mANasAne poSAya kleva paNa hajI nathI. ghaNI vAra e alApathI karatAM cerameAMdhA paDe che, ane paisAdAra ane phurasada dharAvanAra mANase te ja pAlave evA che. jete tAvavALe zarIre paNa nAkarIe hAjara rahevAnI jarUra paDe evI sthiti hAya te dAkataranI bATalI gajavAmAM mUkI kAme jA zake, paNa e zI rIte jAtajAtanA bAtha ane babbe kalAke dUdha ke mULanA rasanA ghUMTaDA bharI zake ? chatAM, ispitAlamAM dAkhala thanArane davAthI ja sArA pharI nAkhavAnI vRtti paNa akuzamAM rAkhavA jevI che. davA karatAM vadhAre mahattvanI vastu noMga-cegya zuzrUSA che, ArAma che, kherAkanu niyamana che, mATe bhAge teA kevaLa ArAmathI sUvAnuM maLe, ane uparathI enImA, zeka, niyamita spaMja ane khArAkanuM niya'traNa cAya te dhaNA rAge maTI jAya che, dhA rUjhAya che, ane nastaranA prayAgAnI jarUra paNa ghaTI jAya che. gAMdhIjInA khIjA maTADavAnA prayogo viSe bahu khAtarI na Apu' taiye sevAgrAmamAM TAipheADanA ghaNA kesa thai gayA, temAMthI emane hAthe eka paNa kesa bagaDaye nahAtA, brA ane peTanAM daradamAM mATInA prA gAthI ja ghaNA lAbha thatA eTalu te huM kahI zakuM ja, ge gAMdhIjIne kudaratI upacAro viSene zAkha prakhyAta che. rAjakAraNamAMthI nivRtta thaI zakata, tA temanI umeda kudaratI upacArAnA vijJAna pAchaLa ane te garIba gAmaDAne pAlave evI rIte enI zeAdhakhALa pAchaLa ane manuSya 125 varSa jIvavAnI umeda rAkhe eTale taMdurasta banAvavA pAchaLa peAtAnuM jIvana gALavA IcchA rAkhatA hatA. e kAma Aje te adhurU ja rahyuM che. paNa A te kAMika ADe utaryAM. kahevAnI vAta e ke rAgI ispitAlamAM Ave ke enI pAchaLAe vaLagADI devAmAM atireka thatA lAge che. ghaNIvAra te narsI ane dAkatarAnA ilAjonI evI hAramALA lAgI jAya che ke daradIne ArAma levAne samaya ja na hrAya, mAMdA mANasa savAranA sAta sADAsAta sudhI pI rahevA icche ke gatanA AThe pachI saI javA icche, paNa narsona tharmomITara, 5ja vagerenI dhamAla ene zAnA UMdhA ke ' AmAM dAkatarAye nAilAja che, e huM jANuM chuM. evA ye dardIe Ave che je vA ane injekazanA mATe adhIra hAya che, ane jo enI apekSA pramANe iMjekazana na apAya te mAne che ke mArI darakAra levAmAM AvatI nathI. AvA daradIone emanAM vahemamAMthI cheDAvavAnI ane davAonu AlaMbana ehyu` rAkhatAM zikhavavAnI jarUra che. khArAka khArAkanI asara upara dAkataratu bahu ochu. dhyAna gayu. che. balake, hAla evA mata hAya ema jaNAya che ke TAiaADa, nyumeniyA ke game te rega hoya, mezane khArAka letA rahIne ye kevaLa davAnA baLe, rAga maTADavAnI siddhi meLavavA tarapha prayatna che. A bAbatamAM dezI vaidakamAMthI dhaNuM zIkhavA jevuM, ane temAM saMzodhana karavA jevuM che. viTAmIna, kSArA, kaeNlerIonA Aje dhaNA mahimA gavAya che paNa dareka khArAkanI judI judI tAsIre para pUratuM dhyAna apAyu nathI. ene vahemamAM kADhI nAkhavA pratye valaNa che. A vRtti vijJAnane chAjanArI lAgatI nathI, Ama sara harakIsanadAsa hAspiTalane mubArakabAdI ApavAne niMnne ATalA vicAro sUjhayA te sevAmAM apa`Na karI, spi talanA utkaSa'nI icchA karI, purUM karU chuM. kizoralAla gha, mazarUvALA varSo, tA. 10-11-4 zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTroTa, muMbaI. mudraNusthAna sU kAnta tri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai. 2 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kisa ka 1 ja che ke yama e pa tAkIya vAra zakhAmaNI najare paDanA ApaNe visare jaie che e vicAratA bhAre ja thAya che tamene sudhArIyAdhArI levA joie. samate marI ja mAsInI banI che ke mAM nA mAnI vAta para lonanI rakamo nAtamAM paNa amane tarata sAmAmA nA satata avirata e Apa pabamanI sAta, jI. sAbura che teTaluM e kIdhuM sapanuM che. dA. ta. kohimA gAto. Fii mArI to to prayatAmAM, DijhanI vAta mAM ane vinimAM, zotramAM mIsanI sArA viSe bolatI nI gADI ) nuM kema nikomAMnA govattAmAM enI rakSA kAmanA parimANamAM A sodo di bAbatamAM dhA raNa moya che. koI viziSTa siddhione anulakyA che. jAnsa jijumbanelI jika junAvaNI rAjA ravivAranA roja vana parizikSiA karavA, kAlina jA sAmAnyapaNe jatI avatane vijJAnanA kSetranI peThe prIta kama e kharekhara oNcho che, paNa A tAttiomAM hAtha - A kavivonA saMzodhanamAM mArita haju AMtararASTrIya mahattA prApta morI rIte rathara thayuM che tee aSitI jemAM paNa ripI vadhI . ApaNA para karavAmAM AvatA maNipa sarita jotiSavidyAnA jANukAra brAhmaNanuM to pUchavuM ja kAma A rI pAse zikhavALI manina tyAM pAminI ke A huM je kahu chu te kevaLa aMya hIna dhovANa karI ne mAjI mArI para para che. paNa ApaNI pAse ane vidattAnA kSetramAM pratiSThAnI punaHprApti karavI mArI to pachI te maLavuM che. to sAta khabhAnanAnuM ane kAnanI vikAsane veLAsara jAgRta thaI paristhitine samajAnI jorazo. tenI para evA bumo pagane pAya tamAM navA bhAgya ApaNI " ApaNe ahaMbhAvayukata che karione tema kavitA ja e tArI evI vI gIra odhu moDhavAnI vRtti nA rUDhicustatAno tyAga karavo joIe, kAraNa ke e basamAdhI A to khAna taraphathI prAcIna yutine paNa utArI pramANika vivekadRSTi ke satyazodhaka Iti sadhI nathI thatI pANInI ni paNa dekhAya che. prAcIna paddhatti tA ApaNane pUrvajo na apUrva siddhi mATe ApaNe gaurava laIe e to cAmaDI kAramomAM bhAna che paNa Adhubhika sthiti 0mArA che, paNa sAthe sAthe ma mamama vAramAM to adhio : " ka vidhAtA sItA nI avatane vimAnamAM letAM A karI temAM eke A A AMtararASTrIya mahattA e Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazuddha jaina aitihAsika ane vivecanAMtmaka dRSTie prAcya viSayenA, adhyayananu mAna ekavAra amuka a'ze yurepIya vidvAnAnA kALe jAya che. jo Aje gleMDa ane amerikAmAM prAcya vidhAbhyAsane pravAha pUra jozamAM na vahetA hoya te hiMdamAM e pravAhane yogya naheramAM vALI tene satata vaheta rAkhavA mATe "ane tenuM vaheMNu kadIye chUTI na jAya e mATe yAgya prayatnA karavA e zuM vAyAgya nathI ? guphAo, madirA ane masjidothI bharacaka A deza prAcyavidyAbhyAsanuM kulabhavana bane e svAbhAvika che, te A cegya dhyeyane siddha karavu e kevaLa ApaNA upara avalaMbe che, nA A viSayanA anusa'dhAnamAM ziSTa sAMskArika zikSaNu (Classical Study)nI traNA mATA pramANamAM ApaNA hAthe thayelI avagaNanAmAMthI ubhA thatAM eka mahatvanA prazna paratve Apa sava'nuM dhyAna kheMcu chu. A zikSaNanu mUlya mAtra saza dhananA viSaya tarIke ja nahi paNa samAja ane zikSaNanA pradezamAM tenA viziSTa sthAnane lIdhe ati mahattvanuM che. A pariSadanA chellA pramukha DaoN. Ara. sI. majumadAre A praznane sparyAM hatA ane tenA upAya tarIke sUcavyu` hatu` ke ApaNA zikSaNamAM prAcya viSayAne mahattvanuM sthAna ApavuM joie. emanA A sUcanamAM dhaNu satya rahelu che. chatAM yunivarsi'TI, kAlejo ane zALAonA abhyAsakramamAM paurasya viSayAne samAveza karavAmAM Ave teTalA mAtrathI A prazna ukalavAnA nathI. A praznanuM mahattva ethI dhaNu vadhAre che. kharekhara . ete ApaNI sa~kAjInI zikSaNapadhdhattinuM samagrapaNe saskaraNu karavAnA prazna che. A praznanI samagrapaNe chaNuAvaTa karavAnA atyAre samaya nathI. chatAM pauraya vidyAnA -utkarSa mAM . pariSadanuM Atyantika hita samAyu che. mATe Apa sava A viSaya paratve sakSepamAM khelavAnI mane paravAnagI Apaze evI AzA rAkhu chuM. tA. 15-6-5 saMskRtinA Adhipatya mATe saraLa mAga karI ApyA. Ane lIdhe bhUtakALa sAthene ApaNA sabaMdha tUTaye ane vartamAnane anulakSIne ja ApaNe jIvavA lAgyA. sAcI dRSTi te vicitra rIte ekamekanI pAse AvI ubhelI paurasya ane pAzcAtya saMskRtinA cogya samanvaya karavAmAM rahelI hatI, paNa tene badale agrejI zikSaNane mAdhyama tarIke rAkhI te dvArA pazcimanI saM'skRtinu Adhipatya sthApavAnI nIti svIkAravAmAM AvI. A ghaTanAe paurastya sa'skRtinA pAyAne mULamAMthI ja hacamacAvI nAkhyA ane paurasya vidyAne uttarAttara uttaratI kakSAe mUkI. e khar che ke mekalee 1835 mAM peAtAnI neoMdha lakhI tenA 18 varSa pahelAM sarakAre nahi paNa kalakattAnA pratiSThita nAgarikAe ja aMgrejI keLavaNInI mAMgaNI karI hatI, jene pariNAme 1817mAM prakhyAta hiM...du kaoNlejanI sthApanA thai hatI. A rIte leAkalAgaNInuM mApa mekAle kharAbara kADhI zakayA hatA. rAjakIya saMyegAne AdhIna banIne jenI leAkeA mAMgaNI karI rahyA hatA te aMgrejI jJAnathI lokAne va'cita na rAkhavAnuM pagaluM teNe bhayu temAM mekalee kazu khAtu karyu che. ema kahI ja na zakAya. paNa Ama karavA jatAM teNe paurasTsa vidyAne mULamAMthI bahiSkRta karI nAkhI temAM ja tenI gaMbhIra bhUla thavA pAmI hatI. jyAre teNe khUkha vizvAsa pUrNAMka jAhera karyu (kadAca upayogI jJAnanA eka mAtra sAdhananI dRSTie haze) ke " saMskRta ane arakhInA jJAna karatAM aMgrejInuM jJAna vadhAre lAbhadAyaka che." tyAre teNe mAtra upayogitAnA sa`kucita dRSTibiMduthI ja sikSaNane vicAra karyAM hatA. te joi zakayA nahAtA ke saskRta ane arakhIne abhyAsa A dezamAM viziSTa ane mahattvanA sthAnane adhikArI che.. e jANItu che ke ApaNA Adhunika abhyAsakramamAM saskRta, arakhI ane pIyana bhASAno abhyAsa dAkhala karavAmAM AvyA che. chatAM te bhASAoe agAunA jeTalu mAna ane mahattva nathI sAcavyu. tema ja utsAhapUrvaka temane abhyAsa paNa nathI thatA. tenI avagaNanAnA aneka kAraNeAmAMnu Adhunika jIvananA gu'cavaNabharelA praznonI bahulatA e eka kAraNa hAi zake che. ane A praznonA satASajanaka ukela mAtra sAhilanA zikSaNudvArA AvI zake tema nathI. prAcIna bhASA ane sAhityatu zikSaNa teA A bAbatamAM bahu ochuM madadarUpa thai zake. Ama, kALanA pravAha sAthe badalAtA jatA. AjanA abhyAsakramamAM ziSTa sAMskArika viSayanA abhyAsanI dhaNe aze upekSA karavAmAM AvI che. e vize e bhuta che ja nahi. jIvana sAme jhUjhavAmAM A mANasane jene upayegI jJAna lekhavAmAM Ave che te upara pharajiyAta vadhAre dhyAna Apavu paDe che ane kadAca te tenI avagaNunA nahiM karatA hAya. te paNa dekhItI rIte nirUpayegI jaNAtI prAcIna vidyAnA abhyAsa tarapha te bedarakAra rahe che, te samaje che ke Adhunika jIvana mATe prAcyavidyAnuM' jJAna anukuLa nathI. jo ApaNe Adhunika paristhiti kharAbara dhyAnapUrvAMka tapA sIe te uparanAM dRSTibiMdunI tarapheNamAM dhaNu kahevAya tema che. je hiMdamAM banI rahyuM che te jagatabharamAM pravartI rahelI ziSTa sAMskArika abhyAsanI avagaNunAnA ja eka AvirbhAva che. paNa Aje AvA abhyAsa pratye je upekSA dAkhavavAmAM Ave che tene A eka ja khulAse nathI. AjanI dusthitine prAraMbha tA chellA saikAthI zarU thayA hatA, jyAre tatkAlIna rAjyanItinuM svarUpa prAcyavidyA paratve tiraskAranu ane pAzcAtya vidyA paratve purA mamatvanuM svIkAravAmAM Avyu' hatu. mekalenI 1875nI suprasidhdha nAM ke jemAMthI A paristhiti ubhI thavA pAmI che. te noMdhe ja bhaviSyanI bhASAnA mAdhyama tarIke para bhASAne apanAvI ane pAzcAtya pazu chellA sakAmAM pAzcAtya keLavaNInI upayogitA eTalI mahattvanI banI che. ke mekAle jevA paradezInI te vAta ja zu' paNu keLavaNI pAmelA hiMdIonepaNu khIjo kazo khyAla karavAnuM sUjhayu nahi. rAmameAhana rAya jevA saskRtanA samatha' paDite paNa jAhera karyu hatu` ke sarakRtane abhyAsa purANA pUrvagrahAne peSaze ane niSprANa thayelA vicArene pracAra karaze. navIna keLavaNInA jhabakArathI sau evA eMjAI gayA hatA ke dimAM prAcIna vidyAnuM viziSTa sthAna ane upayegitA che tenA vinA ApaNI keLavaNI vikaLa ane apUrNa raheze--e dalIlapUrvaka rajI karavAnu kAine sUjhayu` nahi. aMgrejI keLavaNInA pakSakArAnI sAme prAcya vidyAnA manAtA upAsakAe bhAratIya sAhitya ane tattvajJAnanI zreSThatAnI nabaLI dalIla upara bhAra mUkayeA hateA paNa tenA pratyuttararUpe kahevAmAM AvatuM hatuM ke aMgrejI sAhitya ane tatvajJAna guNavattAnI dRSTie jarAye utaratu nathI ane e rIte prAcyavidyopAsakAnA vicArapakSa TakI zakatA naheAte. e divase mAM prAcya. sAhityanI judI judI zALAonu yegya anveSaNa thayuM. nahetu ane paurasTsa vidyAnA abhyAsa paNa vivecanAtmaka dRSTie vikAsa pAmyA naheAtA tema ja tevA abhyAsa mATe evA anukULa sa'joge upasthita thayA naheAtA ke je vakhate mANasa vadhAre uMDI samajahuthI prerAine sAhitya ke bhASAIya praznonI mulavaNI karI zake ke aitihAsika, dhArmika, naitika ane sAmAjIka kSetramAM pauraSa vidhAnAM sauMskRti nIti ke vijJAnanI dRSTie mulyeA samajAvI zake. e vakhate te! nahetuM samajAyu. ane atyAre paNa saMpUrNa paNe samajAtu' nathI ke paurasTsa vidyA ApaNI potAnI saMskRti ane praNAlikAo, ApaNA jIvananA vividha pAsAo ane vicArasara NIe, ApaNI rItabhAta ane naitika mUlye-samagrapaNe ApaNI potAnI jAtane ja samajavAnI eka cAvIrUpa che. A aparipakava samajaNane lIdhe ja ApaNI prAcIna vidyAmAM rahelAM mahAna ane malyavAna tattvane ApaNe nyAya ApI zakayA nahi. tenA pariNAme Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-650 prabuddha jana . sara harakIzanadAsa hospITalano rajata mahotsava tA. 20-5-50 nA roja saradAra vallabhabhAi paTelanA Ave che. A saMsthAmAM suprInTenDanTa athavA te cIpha adhyakSapaNa nIce sara harakIzanadAsa narottamadAsa hespITalane 'resIDanTa meDIkala ophIsara tarIke che. pI. ema. sAMgANI, rajata mahotsava ujavAye. AjathI 42 varSa pahelAM 1808 mAM keTalAMye varSothI kAma kare che ane Aje A hospITala je kakSAe sara harakIzanadAsanuM mRtyu thayuM ane temaNe potAnA vIlamAM peDara roDa pahoMcyuM che-vistAramAM ane vividha pravRttiomAM te kakSAe uparane pitAne baMgale hiMduonA lAbhAthe pitAnA nAmanuM eka pahoMcADavAmAM eka kuzaLa vyayasthApaka tarIke che. sAMgANIne ghaNe hospITala sthApavA mATe Ape jene vecatAM aDhI lAkha rUpIA moTo phALo che. upajyA ane temanAM patnIe e ja kAryamAM vAparavA mATe pitAne A hespITala sAthe muMbaImAM vasatA ApaNAmAMnA ane maLelI mIlakatamAMthI poNAcAra lAkha rUpIAnI rakama ApI- kanAM smaraNe eka yA bIjI rIte joDAyelAM che. ApaNAmAMnA te be sakhAvatamAMthI A hospITalanI utpatti thaI. A keTalAye svataH daradI tarIke A hArapITalane lAbha lIdho haze, hospITalane prAraMbha 40 bIchAnA vaDe 1825 mAM karavAmAM AvyuM. te keTalAkanA nikaTavatI' svajane A hospITalamAM sAravAra mA A 40 bIchAnAmAM 20 mAphI ane 8 adha" mArI hatA. tene oparezana mATe gayA haze, e rIte A heppITala ApaNuM vikAsa thate Aje A hospITala 280 bIchAnA dharAve che, jemAM sarvane mamatva ane sahakAranuM adhikArI che. A hospITale Aja 180 mAphI bIchAnAM che. A uparAMta A hospITala sAthe sudhI puSkaLa vikAsa sAdhyo che. ema chatAM paNa AjanI gujarAtI ekasa-re vibhAga, prativibhAga, petholojIkala vibhAga tathA daMta hiMdu samAjanI jarirayAtane A hospITala bahu ja ochA pramAvibhAga joDAyelA che. A saMsthAnA uttarottara vikAsamAM be vyakita- mAM pahoMcI zake che. A mATe A herapITalane zakya hoya ene phALo atyanta mahatvanuM che. eka zeTha tulasIdAsa trIbhovanadAsa teTalo vikAsa karavAnI jarUra to che ja, paNa te uparAMta judA jemaNe haspITalano 1918 mAM pAyo nakhAya tyArathI judA kendramAM A DhabanAM navAM navAM hospITale ughADavAnI paNa 1932 mAM temanuM savasAna thayuM tyAM sudhI hospITalanI eTalI ja jarUra che. pAyAnI sevA karI ane temanI sevA ane purUSArthathI A A rajata mahotsava, hepITalanI Aja sudhInI kArakIrdImAM hospITala phalI phulI ane pAMgarI. temanA avasAna bAda eka sImAcihna gaNAya. A saMsthA Aja sudhInI sAdhanAne A hepITalanA saMcAlananI mukhya javAbadArI zeTha goradhanadAsa pote zarU karelA kAryanuM antima sImAcihna nahi lekhe e viSe bhagavAnadAse lIdhI. teo Aja sudhI A hospITalane pitAnI koI saMzaya che ja nahi, tenI pAse prANavAna kAryakartAo che ane zakita ane sevAnuM ananya kSetra banAvIne kArya karI rahyA che. zakitazALI DAkaTaronuM eka sArU jutha che. vaLI hospITale pite ATalAthI tRpta nahi thatAM 1944mAM temaNe A hospITalane paNu gujarAtI samAjamAM eka sArI zAkha jamAvI che. have pachI rUpIA eka lAkhanuM dAna karyuM che. A hospITalane zeTha devakaraNa, kema AgaLa vadhavuM tene lagatA kAryakramamAM bIchAnA vadhAravA, mULajInA TrasTIo taraphathI nAtajAtanA kazA paNa bhedabhAva sivAya sAravAra ane upacAranAM navAM navAM khAtAo khelavA, A badhA mATe sau koIne ekasarakhI sevA ApatuM pelejIkala DIpArTamenTa kholavAmAM navAM makAna baMdhAvavA ane che tene meTAM karavAM-A badhuM te haze ja mATe be lAkha rUpiyAnuM dAna ApavAmAM AvyuM che je jaina paNa e badhI Akhare hospITalanI sthaLa saMpatti che. samAja mATe gauravaprada che. A hespITala gujarAtI hiMduo mATe A uparAMta daradIonI sAravAra ane DAkaTaranA cAIja-be ubhuM karavAmAM AvyuM che ane te mujaba tene lAbha paNa te dizAe Aje hospITala je. kakSAe ubhuM che temAM ghaNe sudhAro vargane ja ghaNA moTA bhAge maLe che. ema chatAM paNa anya kema thavAnI jarUra che, game teTalI suvyavasthAne garIbAnI saMbhALa ane ane varganI aneka vyakitaone tema ja rASTrasevakone-pachI te kALajIne dAvo karavAmAM Ave te paNa AjanA hospITalamAM game te kema ke varganA hoya--paNa A hospITalane lAbha garIba paisAdArane bheda TaLatuM ja nathI ane sAmudAyika khAtAavAranavAra maLatuM rahyo che. ane kaI paNa tephAna, hullaDa emAM puSkaLa bedarakArI-beparavAI cAlyA ja karatI hoya che. ke kAmI athaDAmaNanA prasaMge jarUrI tAtkAlika sAravAra mATe te ane kaI kaI vakhata to jANe ke daradI maravA mATe ja heppIA hospITalanAM dvAra sau koI mATe khullAM mukI devAmAM TalamAM jatA hoya e hadanI gerasaMbhALano daradI bhega, banate prAya vidyA abhyAsa je niprANa sthitimAM TakI rahyo hate jovAmAM ke sAMbhaLavAmAM Ave che. AnAM aneka kAraNomAM puratA tene prAraMbhathI ja baMdhAraNa ane valaNamAM kevaLa paradezI banatA sTAphane abhAva e paNa eka mahatvanuM kAraNa hoya che. jatA zikSaNanA kSetramAM egya sthAna maLI zakayuM nahi. ' sAravAra pAchaLa kuNA hRdayane abhAva-je kAMI thAya te yAMtrika chellA saikAmAM pAzcAtya keLavaNI levAnA adamya utsAhamAM rIte thayAM karatuM hoya-Ave paNa ghaNIvAra anubhava thAya che. ApaNe bhUlatA jatAM hatA ke A jAtanuM valaNa e rASTrIya sAravAra ane upacAramAM garIba paisAdAranuM antara kema karIne jIvanane anurUpa rASTrIya zikSaNunA mULamAM ja dhA karI rahela che. ochuM thAya ane garIba dardIne zArIrika tema ja mAnasika rAhata emAM zaMkA nathI ke pAzcAtya vidyAe ApaNI prajAne je cetanA ubhaya puratA pramANamAM kema maLe-javAbadAra karmacArIonI , ApI hatI tenI te kALe jarUra hatI. e cetanA meLavavI ane rItabhAtamAM sabhyatA ane naramAzanuM pramANa kema vadhe-e bAbata tene upayoga kare e paNa anivArya hatuM. pAzcAtya vidyAthI hospITalanA mukhya saMcAlakoe vadhAre cIvaTa ane cintApUrvaka ApaNane aneka phAyadA thayA che te nakArI zakAya tema nathI. dayAnamAM levI ghaTe che. bIjI bAbata DAkaTaranA cArjIjha upara tenA vinA A pragatizIla duniyAmAM ApaNe ghaNue pachAta paNa jarUrI niyamana ane niyaMtraNa mukavAnI jarUra che. Aje mAMdA rahI gayA hota. paNa chellA saikAmAM je zaikSaNika nItine svIkAra paDavuM-oparezana karAvavuM-e garIba mANasane mATe eka moTAmAM karavAmAM AvyA hatA temAM parivartana pAmatAM sAmAjika ke rAja- moLa AkatarUpa lekhAya che. mAMdagI ke oparezananI Arthika naiitika sagA sAthe prAmya vidyAnA zikSaNane anukULa karavAnuM ke rASTrIya bAjune pahoMcI vaLavA jatAM tenA paga bhAMgI jAya che. A be dizAe bhAvanA ane rASTrIya darzana sAthe navA zikSaNane meLa meLavavAne jeTalI vadhAre rAhata ApI zakAze teTaluM haspITalanuM kAya" vadhAre kadI prayatna karavAmAM AvyuM nathI. (apUrNa) sArthaka thayuM lekhAze. sera harakIzanadAsa hospITala A rIte eka * mULa aMgrejI -Do. suzIlakumAra de. Adarza ane garIba janatAne AzIrvAdarUpa saMsthA nIvaDe evI anuvAdaka:-tArAbahena zAha, bI. e. (enasa') attaranI prArthanA che. paramAnaMda 5 F 1 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-50 saMskRti ane kaLA ('AjakAla'nA 1948 nA vArSika aMkamAM pragaTa thayela hiMdI lekhane anuvAda ) mane kahevAmAM AvyuM che ke saMskRti ane kaLA viSe mAre jevAM banAvyAM che tevAM rahe che ane tevAM ja mare che. emane kaMI kahevuM. Aje ApaNe e be zabdone aMgrejI "ATa" ane mATe na te koI vikRtinA Dara che, ne te koI saMskRtinI AzA, kalacaranA paryAya tarIke kAmamAM laIe chIe. ApaNA pUrvajoe ethI ulaTuM manuSya ja prakRtinuM eka evuM bAlaka che ke sAhitya, saMgIta ane kalAnI tripuTI mAnI hatI. sAhitya ane jene mATe prAkRtika jIvana jevuM kazuM rahyuM nathI. e kayAM te saMgIta bane vANInA viSaya che. zukrAcArye kalAnI vyAkhyA karatAM vikRti tarapha cAlyo jaze athavA prayatnapUrvaka saMskRti tarapha eka jagAe kahyuM che ke "muMgA mANasane paNa je sAdhya hoya tene AgaLa jaze. dudhane ja . ene evuM ne evuM rAkhavAthI e kaLA kahevI joIe. thoDA vakhatamAM bagaDavA mAMDe che. ene garama karIne emAM meLavaNa Aje ApaNe kalA zabdane eTale saMkucita artha nathI nAkhavAthI bagaDI javAne badale enuM daMhI thAya che. dudha prakRti che, karatA ane saMskRti te ApaNI bhASA mATe eka na ja zabda bagaDeluM dudha vikRti che ane dahIM saMskRti che. e dahIMmAMthI che. ema te saMskAra, saMskRta ane saMskRti e traNe zabda ApaNuM AgaLa cAlIne ApaNe mAkhaNa kADhIe chIe e paNa saMskRtinuM sAthe hamezAM che ja, jo ke saMskRti zabda "kalcaranA arthamAM ja kAma che. mAkhaNa bagaDI na jAya e mATe ene tAvIne enuM dhI hamaNu hamaNAM ApaNe vAparavA lAgyA chIe. banAvIe chIe. e paNa saMskRtine vadhAre che. manuSya potAnA mATe ane AkhA samAjanA bhalA mATe je kAMI vicAryuM ( purANa jamAnAmAM "kalcaranuM badhuM kAma dharma' zabdathI cAlatuM che, kayuM che, TALyuM. badalyuM che e badhuM ja saMskRti che. ApaNe hatuM. dharmamAM zuM zuM nathI samAtuM ? ApaNuM jIvana dharmane adhIna dharma, ApaNuM sAhitya, ApaNu rItarIvAja, ApaNI nagararacanA, hatuM. dharma ApaNu jIvananI preraNuM hatI. dharma ja ApaNuM vezabhUSA, ziSTAcAra, tahevAra, AmodapramehanA sAdhata, A loka jIvananI vyavasthA karI ApatA hatA. ApaNA jIvanane saMskArI ane paralokanI kalpanAo badhuM maLIne ApaNI saMskRti thAya che. karavA mATe ane manuSya-manuSyane saMbaMdha zubha ane kalyANakArI ApaNuM jJAna, A5NI vidhA, kalAo, ApaNI jIvanadRSTi, banAvavAne mATe ApaNe dhamane Azaro letA hatA. ApaNAM jIvananI racanA ane vyavasthA-badhuM maLIne ApaNuM paraMtu badhA lokonA samasta jIvanane bAMdhI rAkhavAnI saMskRti thAya che. je kAMI kAma AgalA vakhatamAM dharmoe karyuM e keziSamAM dhame pote ja aneka baMdhanamAM phasAI gaye. paheluM kAma navA raMgathI Aje judI judI saMskRtio karI rahI che. baMdhana thayuM zAstronuM. bIjuM jabaradasta baMdhana thayuM rUDhionuM. nyAya, niSThA, sadAcAra, popakAra, satya, ahiMsA, paraspara sahayoga, dharmasaMsthApaka ane payagaMbaranA abhiprAyo, emanI AjJAo saMyama ane AtmabalidAna e badhAM have saMskRtinAM ja aMga che. ane emaNe batAvelA rivAjo paNa baMdhanarUpa thavA lAgyA. vyakitanA svArthane dabAvIne ane vAsanAone kAbumAM lAvIne badhAnA ATalethI ja basa na thayuM eTale dharmo paralokanA itihAsa bhUga- bhalAne mATe koziSa karatA rahevuM e saMskRtinuM pradhAna lakSaNa LanI thoDI kApanika vAta karI. A rIte eka pachI eka aneka che. kudaratane oLakhavI, enA para vijaya meLavavo ane pAkRtika baMdhanamAM AvIne dharma jakaDAI gaye, enI preraka zakita ghaTI zaktiono lAbha laine mAnavajAtinuM kalyANa karavuM e saMskRtine gaI; vaLI dharme aneka burI vAtane paNa Azaro Ape purUSArtha che. zarU karyo.. - Aje ApaNe jene kaLA kahIe chIe e paNa A saMskRtinuM dharmanA A durUpayogathI je leke akaLAyA emaNe AvI ja eka aMga che. kalA saMskRtinuM pradhAna aMga hoya ke na hoya badhI cIjothI bacavAne mATe saMskRtine sahAre lIdhe. saMskRti enuM mahattva ochuM nathI. ema joIe to samagra saMskReka evI cIja che je potAnI khUbI rAkhavA chatAM ane badhAne tine ya jIvananI kalA kahI zakIe. paraMtu sAmAnya rIte kaLAne pitAnA prabhAvamAM lAvyA chatAM paNa koIne baMdhanamAM lAvatI nathI. zebhAnI, AnaMdanI, kamaLatAnI cIja mAnavAmAM Ave che. sakhata dhameM hamezAM pitAnuM makAna bAMdhavA mATe divAla ubhI karI che. tApanI garamIthI mAthAne bacAvavA mATe ApaNe TopI ke pAghaDI emAM pitAne surakSita mAne che. saMskRti eka vAyumaMDaLa che. paherIe chIe; e thaI enI upagItA. TopI athavA pAghaDI sahunA phephasA sudhI pahoMce che ane sahune enA prANavAyuthI banAvavAnI upagI kaLAne hunnara kahevAmAM Ave che. ApaNAM prANita kare che. ziravejhananI upayogItA uparAMta ApaNe emAM AkRtinI, raMganI, ane dekhAvanI bIjI je khUbIo lAvIe chIe e - jema ApaNe koI kudaratI vastune kATachATa karIne, maThArIne ane badhuM kaLA che. ene lalitakaLA paNa kahe che. jyAM . upayogItA ghasI uTakIne sApha-svaccha ane adhika upayogI banAvIe chIe pUrI thaI tyAMthI kaLAne prAraMbha thayo. ' ane ema karatAM emAM ApaNo jIva parovIe chIe e rIte kuda ApaNA manamAM je vicAra Ave che ane ApaNe bhASA ratI jIvanane maThAravuM, keLavIne vadhAre narama banAvavuM, mulAyama mArA bIjAo AgaLa pragaTa karIe chIe, paraMtu jyAre e . banAvavuM, vadhAre kAryakArI ane prabhAvazALI banAvavuM ane emAM vicAronI sAthe ApaNe ApaNI bhAvanAone meLavI daIe saMgIta ane sugaMdha pedA karavI, e saMskRti. vAMsanI eka naLIne chIe ane bannene vyakata karavAne mATe ApaNI bhASAne chabaddha laIne emAMthI vAMsaLI banAvI devI e saMskRtinuM kAma. hajAro karIe chIe tyAre e kaLA thAya che, jene kavitA dahe che. ane lAkho varasonA purUSArthathI manuSya jAtie je kAMI meLavyuM , ko kavitAnA zabda para jyAre ApaNe vicAra karIe chIe che te enI saMskRti. ane enI bhAvanAone ApaNe AlApeArA bIjAonA hRdaya - pazu-pakSi Adi jAnavaromAM prakRti pitAnuM karma kare che. sudhI pahoMcIe chIe ane enAthI jyAre nirAzA-a.hAda emanA jIvanamAM kAMI bagADo ke sudhAro thatA nathI. prakRtimAM utpanna karIe chIe, tyAre e thAya che saMgIta kaLA. kaI bagADa thAya te ene vikRti kahe che athavA sudhAro thAya to zarIranI nagnatA DhAMkavA mATe ane ThaMDIthI enuM rakSaNa e saMskRti kahevAya che. pazu-pakSI Adi jAnavarone prakRtie na karavAne mATe dhotIyuM athavA sADI paheravAmAM Ave che, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-6-50 e che enI upayAgItA, have e sADI upara ApaNe jyAre raMga caDhAvIe chIe, phUlapattInI zAlA enA para vaNIe chIe, kinArImAM jUdI jUdI khUkhI batAvIe chIe ane pAlavamAM bhAtamAtanI zAbhAnI bIchAvaTa karIe chIe tyAre e sADInI upayeAgItA tA pahelAMnA jeTalI ja rahe che, athavA kadAca ghaTatI paNa haze. paNa jyAre e sADI enI suMdaratAthI ApaNane prasanna kare che tyAre e che kalAnI khUkhI. u5cogItA uparAMta emAM je kAMi Ave che te che kaLA. prazuddha jaina bALakA jyAre niregI ane prasanna hAya che tyAre svAbhAvikapaNe te nAcakUda kare che. paNa jyAre e nAcakUdamAM ApaNe jUdA jUdA tAniyame dAkhala karIe chIe . ane emAM vaLI aMgeApAMgatuM sauSTava ane bhAvanAenI gUDhatA vyakata karIe chIe tyAre e thAya che nRtyakalA, nRtyakalAmAM aneka kalAonA saoNMgama thAya che. ane manuSyanu' sa'pUrNa' ane saskArI vyakitatva emAMthI pragaTa thAya che. ApaNuA dezanI nRtyakalAthI manuSyanI cittavRttimAM eka prakAranI kAmaLatA, rasikatA AvI jAya che. uccakoTinA sAtvika nRtyadvArA Adarayukata saMyama ane prasannatAne paNa vikAsa thAya che. ahiM eka vAta samajavI jee ke kalA ane vilAsitA eka cIja nathI. kalAmAM paNa AnaMda che ane vilAsitAmAM paNa AnaMda mAnavAmAM AvyA che. paraMtu kalA daivI cIja che, vilAsitA pAvi. khAvuMpIvuM, AhAravihAra vigeremAM je sukha che te zarIranu' sukha che. e jeTaluM jarUrI che ane yogya che te bhale manuSya AnadathI svIkArI le, paNa emAM atizayatA karavAthI manuSyanI badhI zakita Te che, eTale sudhI ke sukha pAmavAnI dhunamAM aivilAsitAmAM DubI jAya che. kaLAtuM evuM nathI. kalAne AnaMda taTastha hAya che. zudhdha kaLA manuSya kadI paNa patana karatI nathI, eTaluM ja nahIM paNa manuSya utkaTa bhAvathI kalAnI upAsanA karI hoya te kalA manuSyane rasezvara, sakalakalAnA adhipati bhagavAna tarapha laI jAya che. meAkSanI sAdhanAmAM sAcI kalA dUra sudhI madadagAra thAya che. kalAne sAce AnaMda jemaNe meLavyo che temanI abhirUci kayAre paNa grAmINu vilAsitA tarapha jaze nahi. durAcArane rokavAmAM kalAe ghaNI vakhata sAdhakAne madada karI che. kalArA ja samAjanI sarvAM rasikatA ane saskAritA vyakata thAya che. khrIstI sa'teAe ane ApaNA bhakatAe paNa dha pracAra mATe . nATayakalAnA khUba, upaceAga karyAM che. eTale sudhI ke eka strIne me' kahetA sAMbhaLyA che ke:-nATa nAma magana vizeSa: kalAmAM citrakalA ane mUrtividhAnu sthAna bahu uMcu che. citrakaLAmAM kevaLa phoTA kheM'cavAnI vAta nathI. phoTograkramAM bahAranI zIkala jevI dekhAya che tevI ja batAvavAmAM Ave che. paraMtu sAcI citrakalAne mama' e hAya che ke zikala te| jevI hoya tevI ja rahe paraMtu jevuM citra che tene svabhAva ane enA hRdayanuM ane enA AtmAnuM pratibi'ba vizeSarUpe citramAM pragaTa thAya. ApaNA citrakAra ane mUrtikAra jyAre siMhanu. citra doratA hoya athavA mRti ghaDatA hoya che tyAre ene kudaratanA siMhanI AMkheA nahetA ApatA. kudarate potAnA siMhanI khA kutarAnI AMkhA jevI ApI che te si'hunI bhavyatA sAthe khIlakula baMdhakSesatI nathI. ApaNA kalAkAroe siMhane baLadanI mATI meTI AMkhe ApIne sarjanahAranI bhUla dUra karI che. zrIkRSNanI chakhImAM lIlArasika mehana kRSNe paNuM dekhAya ane sAmrAjya vidhvaMsaka yogezvara zrIkRSNa paNa dekhAya tyAre ja e zrIkRSNanI chakhI thai zake. mahuAmAjInI mUrti jyAre ApaNe banAvIzuM tyAre ApaNe ene phoTAgrAthI nahIM banAvIe paraMtu AkhA rASTranA hRdayamAM pratibi'khita thaI che ene mUti'maMta karIzu. jevI ApaNI ajAtazatru vIra satyAgrahI vAtsalyakemala rASTrapitAnI je chakha saMskRti evI ApaNI kalA paNa haze. annapUrNAnI mUti'mAM kAI vilAsitAnI zobhA batAvAtI nathI para'tu e smRti' peAtAnA dudhathI traNe lokanuM poSaNa karAvAvALI prauDha ane vatsala mAtAne pratibikhita karatI hAya che. pAkRtika dazya athavA te kudaratI dekhAvA paNu jevA sthuLadraSTie dekhAtA hAya tevA ApaNA citramAM AlekhavAmAM nathI jue che te bhakta athavA yegInI dRSTithI jue che ane jyAre AvatAM. ApaNA citrakAra hRdayane kavi hAya che. je dRzya te tenuM citra dAre che. tyAre enA hA?--AtmAne-ApaNI najara sAme raju kare chaeN. purANA citrakAronI vAta cheADI daIe. raziyana citrakAre pitA-putra zerikane laie. putranAM cinnemAM sauMdaya' vadhAre che, saphAi asAdhAraNa che, paraMtu pitA zerika himAlayamAM rahIne himAlayanA divya AtmAnuM dhyAna karyu" che. enAM darelAM citrAmAM ApaNe gebI vAyumaDA joie chIe ane emAM ApaNA mATe himAlayanuM caitanya pragaTa thAya che. azAkanA staMbha para je siddha mukavAmAM AvyA che e kAi jaMgalanuM... jAnavara nathI; paraMtu hiM`dustAnanI Aya'tAnu' pratIka che. svataMtra hindustAnanAM ahiMsaka teja ane vizvakalyANukArI saMskRtine vyakta karavA mATe jeNe ene pasa'da karyAM, e paDita javAharalAla nahephlu' hRdaya sAcA kalAkAranu hRdaya che ane emAM hiM'dustAnanI saMskRtinA gaMbhIra bhUtakALa, vizALa vata`mAna ane ujjavala uttaMga bhaviSyakALa traNe samAyA che. kAkAsAheba kAlelakara zrI. ma. meA, zAha sAvajanika vAMcanAlaya ane pustakAlaya. cuvaka sadhanI racanAtmaka pravRtti, zrI muMbai jaina yuvaka sadha taraphathI je je racanAtmaka pravRtio calAvavAmAM Ave che; temAM vAMcanAlaya ane pustakAlayanI A pravRti mUkhya che. sasthAnA kAryAlayamAM ja A kAya' cAle che. vAMcanAlaya savAranA cAra kalAka ane sAMjanA ke kalAka khullu rahe che. savAranAM aMgrejI ane gujarAtI pAMca dainika patrA ane sAMjanA be gujarAtI dainika patra niyamIta Ave che. te uparAMta keTalAMya aMgrejI; hIMdI gujarAtI vi. aThavADIka, pAkSika ane nasika patra Ave che. rAjanA savAra-sAMjanA maLI baseAthI aDhIte vAMcaka lAbha lye che. puskAlaya baporanA aDhI kalAka khullu rAkhavAmAM Ave che, dhArmi'ka, sAmAjika tema ja aitihAsika pustakA, jIvanauratrA, bALako-kizArA yuvAne sarvene vAMcavA lAyaka lagabhaga sADAcAra hajAra pustaka che. gujarAtI bhASAnAM kai paNa viSayanAM pAkharAM pustakA rAkhavAmAM AvyA che. ane sArI sakhyAmAM vAMcakavaga e lAbha lye che. paraMtu A pravRttione haju paNa amAre vistRta karavI che; ane te mATe janatAnA sahakAranI jarUra che. pustakAlayane pustakA tathA rokaDa rakama ApI ane vAMcanAlayamAM navAM sAyikA mekalIne Apane madadarUpa thavA vinatI che. jJAnanI A parabane vikAsa karavAmAM tamArA phALA mekalI ApI AbhArI karaze. jayaMtilAla suMdaralAla koThArI maMtrI. zrI. ma, me, zAha, sA. va. ane pu. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 15-6-pa0 mA e para 1 kapanA karIe chIe upara cokakasa prakAranA " sarakAra ane vyakita jyAre ApaNe sarakAra zabdano upayoga karIe chIe tyAre prajAne eka viziSTa dhama" bane che. hiMdane 1847 mAM AjhAdI eka evA vizALa bhaugolika rASTranI ApaNe kalpanA karIe chIe. maLI e pahelAMnA . 30 varSane ItihAsa, A bAbata spaSTapaNe ke jenA upara ceThakasa prakAranA rAjyataMtranI hakumata sthapAyelI hoya. raju kare che. hiMdI rAjakAraNamAM gAMdhIjIe praveza karyo ane A rAjyataMtranuM svarUpa rAjAzAhI hoya, lekazAhI hoya, samAja hiMdI rAjakAraNanI dhurA gAMdhIjIe potAnA hAthamAM lIdhI vAdI hoya ke sAmyavAdI hoya game te hoya paNa A taMtranuM tyAra pahelAM hiMdI prajA moTA bhAge vaphAdArIparAyaNa hatI, astiva prajAnAM ghaNA moTA bhAganI sIdhI yA ADakatarI saMmati aMgrejI zAsanane IzvaranA AzIrvAda samAna mAnatI hatI ane tathA cAlu sahakArane AbhArI hoya che. pitAnI hakumata nIce tenI chatrachAyA nIce ja hiMda AgaLa vadhI zakaze evI AvelA prajAganuM rASTranI bahAranA koI paNa AkramaNathI rakSaNa mAnyatA sAdhAraNa lokomAM ghara karIne beThI hatI. paradezI zAsana karavuM, rASTranI aMdara sulehazAnti ekasarakhI jaLavAI rahe dvArA hiMdane kevo sava'te mukhI hrAsa thaI rahyo che ane e zAsana evI vyavasthA ubhI karavI, prajAnA vyakitagata jAnamAlane purU cAlu rahe te hiMdane ke bhAre Arthika, naitika ane AdhyAtmika rakSaNa ApavuM, prajAnA svAdhyanI saMbhALa levI, prajAne zArIrika, . vinAza thAya tenuM gAMdhIjIe ApaNane spaSTa bhAna karAvyuM ane Arthika, bauddhika tathA naitika utkarSa thAya tevI janAo svAtaMtryanuM-svAdhInatAnuM-sAcuM mUlya samajAvyuM ane e khAtara amalamAM mUkavI-A pratyeka sarakAranI mukhya javAbadArIo prANa paNa karavA sudhInI ApaNAmAM bhAvanA jAgRta karI. pariNAme lekhavAmAM Ave che. anya pakSe AvI sarakArane vaphAdAra sthApita sattA sAme asahayoga ane satyAgrahanA kAryakrama goThavAyA rahevuM ane bane teTale sahakAra Ape e dareka prajAjanone ane aMgrejI hakumatane Akhare anna AvyuM. e AjhAdInI AkhI dhama bane che. A rIte rAjA ane prajAnA-rAjya karatI hIlacAla sarakArI taMtra sAruM che ke kharAba e khyAla upara nahi " saMsthA ane zAsita vyakitaonA sAtha ane sahakAra vaDe rAjya paNa sarakArI taMtra paradezI che, aprajAkIya che ane tethI koIpaNa vahIvaTa cAle che ane e dvArA prastuta rASTranA tema ja prajAjanonAM prakAranI vaphAdArIne yogya nathI AvA khyAlanA pAyA upara racAI sukha, svAthya tema ja utkarSa sadhAya che. hatI ane tethI tevI sarakAra sAme ApaNA mATe asahaga ane AgaLa jaNAvyuM tema a.vI sarakAra pratyenI vaphAdArI e satyAgraha svAbhAvika ane sahajasAdhAraNa dhama thaI paDayA hatA. dareka vyakitane viziSTa dhama bane che. ane tevI ja rIte dareka . Aje ApaNe tyAM prajAkIya sarakAra sthapAI che. tene aneka vyakita pitApitAne vyayasAya nirAbAdha rIte calAvI zake, pitAnA viparIta pratikuLa sayAgo vacce TakAvavAnI che. ApaNI bAjue ja ' vicAre chuTathI pragaTa karI zake, ane koI paNa kAya, pravRtti ke pAkIstAna ApaNI koI pazu agavaDa, muMjhavaNa ke nabaLAine lAbha janA, vicAravA tema ja amalI banAvavA mATe anya prajAjane levA tAkIne beThuM che; AtararASTrIya saMyogo aneka bhayAnaka zakayatAsAthe chuTathI maLI zake... AvA vyakitagata svAtaMtryanuM rakSaNa karavuM ethI bharelA che, rASTranuM arthataMtra atyanta nAjuka saMge vacce e dareka sarakArane viziSTa dhama bane che. paNa A banne niyamone pasAra thaI rahyuM che, AvI ArabAhya viSama paristhiti vacce kakasa apavAdo che ane A apavAdAne yathAsvarUpe grahaNa eka bAju sarakAra rAjyavahIvaTa calAvI rahI che; bIjI bAju karavAmAM na Ave tyAM sudhI sarakAra ane vyakitane paraspara saMbaMdhane prajAnA asaMtoSanI koI sImA nathI. A asaMtoSanA cAra sAce khyAla Ave zakya nathI. sarakAre pratyenI vaphAdArI e sarva kAraNa che (1) AntararASTrIya viSama paristhiti (2) sarakArI sAdhAraNa dharma che, paNa jyAre sarakAra potAnI javAbadArIothI ane taMtramAM vyApaka banelI rUzvatakherI (3) kALA bajAra (4) sarvavyApI ghamathI cuta thaI rahI che, athavA te je mAge sarakAra jaI naitika adhogati. AvA saMyego vacce rAjyazAsana atyanta vikaTa rahI che e prajAyane mArga nathI athavA te sarakArane hAthe banyuM che ane prajAnI vaphAdArInI paNa bhAre kasoTI thaI rahI che. koI cokakasa prakArane anyAya thaI rahyo che ema kAI paNuM vya, dezamAM evA aNadhAryA saMge ubhA thayA kare che ke jyAre kitane spaSTapaNe bhAse tyAre te vyakitae zuM karavuM ? teNe je rAjyasattAne vyakti svAtaMtryane sakhtamAM sakhta virodha karavA kAMI thatuM hoya te maunabhAve joyA ja karavuM ane sarakAra paDe che ane temAM ghaNI vakhata sukA sAthe lIluM paNa baLe che, pratye ekasarakhI vaphAdArI dAkhavatA rahevuM e ja mAtra ene bIjI bAju prajA samudAya paNa ghaNI vakhata mAjhA muke che, bhAnuM dhama rahe che? ke sarakAranA hAthe thatA anyAya athavA azreya bhule che, ane sarakAranI sahIsalAmatIne jokhamAve che. bhUtakALamAM pratye virodha dAkhavavA mATe ane dharmavicalita sarakArane ThekANe je zAno upaga paradezI zAsana sAme ApaNe sahajabhAve lAvavA mATe e zAsita vyakitane koI viziSTa dhama" prApta thAya che karatA hatA te ja zaeN Aje ApaNI sarakAra sAme paNa ajamAna khare? AvI ja rIte vyakitanA svAtaMtryanI rakSA karavI e dareka vavA ApaNAmAMnA keTalAka lalacAya che. te kALamAM gAMdhIjI ApaNuM sarakArane dhama che paNa jyAre kaI paNa vyakita evI rIte varte netA hatA ane tenI hAka vAgatI hatI. ahiMsAnA mArga upara ke jenA pariNAme rASTranA suleha zAnti jokhamAya, sAmudAyika prajAne TakAvI rAkhavAne teo bhagIratha prayatna karI rahyA hatA, ahita thAya, sthApita sattAnI sthiratAne dhakakaeN lAge, prajA unmAge prajA paNa temanI doravaNI nIce amuka aMze bhAre saMyama derAya evA vicArono phelAvo thavA pAme tyAre sarakAre e badhuM dAkhavatI hatI. Aje gAMdhIjI nathI. nathI temanI doravaNI sarakArane zuM joyA ja karavuM ane vyakitane yathecchapaNe vartavA devI ke sulabha nathI prajAne sulabha. AvA savege vacce sarakArane hAthe vyakitanI pravRtti upara jarUrI aMkuza mUke A prazna sarakAra pakSe bhule thavAne ane suleha, zAnti ane sahIsalAmatInI rakSAnA paNa vicAravA jevuM bane che. kAraNe vyakitasvAtaMtrayane vadhAre paDate avarodha thavAne saMbhava A banne samasyAono ukela vicArIe te pahelAM jyAM rahe che. Ama chatAM paNa ApaNI sarakAra rASTrIya che, tenA sarakAra prajAkIya hoya che e paristhitimAM ane jayAM sarakAra sUtradhAra tarIke prajAne jemaNe AjasudhI apratima vizvAsa prajAkIya hetI nathI e paristhitimAM sarakAra ane vyakita prApta karyo che evA dezanAyake rAjya karI rahyA che, A vaccenA saMbaMdha dharmo para bahu meTa pharaka rahe che e rASTra asAdhAraNa viSama saMgomAMthI pasAra thaI rahyo che ane temAM bAbata ApaNe saMkSepamAM vicArI laIe. aprajAkIya sarakAra mahAprayatna meLavelI ApaNI svAdhInatA ApaNe rakhene gumAvI na pratyenI vaphAdArI gulAmIpriyatAmAM pariName che ane tethI besIe-e ApaNu savaMnI ekasarakhI cintAno viSaya che. AvI evI sarakAra pratye vaphAdArI karatAM bInavaphAdArI e zAMsita asAdhAraNa paristhiti vacce paNa jayAre jayAre sarakAra bhUla karatI, - vaccenA ApaNe saMkSepamAM vicAra vime che ane A Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ orde 10 prajAna azraya karatI, koi krAi prasa ge bhAre ane karatI mAluma paDe tyAre saukAie mota dhArIne kahevAya ja nahi. Ave prasa ge je vyakitane je spaSTa bhAsatu hAya te teNe kahevuM ja jAIe, asAdhAraNe sayAgamAM vyakitagata ke sAmudAyika satyA grahanuM paNa avela ana tevu jarUrI lAge tA te paNa levuM rahyuM. paNa e satyAgraha ke asahayoganA mArge jatAM athavA tA Aje jyAM sIesa bhaLAya che te upAsanA dareka vyakitae pukaLa saMpata vicAra paravA dha A badhA upAyA, dekhAvamAM sAmya ane tenuM vAstavika svarUpa kevaLa rAjasI atI jAya che. kAraNa ke tene AcAramAM mukanAra vyakita kevaLa rajAbhAvaprerita hAya che; jene lIdhe AvA satyAgratA ane upavAsA zarUAtamAM sthAnika paNa ghaNIvAra AgaLa vadhatA rASTramAM heazAnti pedA karavAmAM ane sahIsalAmatI jokhamAvavAmAM pariName che. vaLI khAje jarUra che. vizeSa ane vizeSa ekatAnI saMgatanI, dezanI saMva-zaktiene vadhAre ne vadhAre sugrathita karavAnI tenA sthAne anekaya pedA thAya ane prajAjIvana vadhAre ne vadhAre khesara bane evu kezu paNa karavu e rASTranI meTAmAM mATI kasevA karavA barAbara che. Aje bhinna bhinna prazno upara game teTalA matabheda hAya, te pazu te matabhedAmAMthI prajAbheda na thAya, kharA bheda na thAya e sabhALa rAkhavAnI dareka vyakitanI karaja che. koi paNa matabheda upasthita karIne paDhe chevaTe tenA samAdhAnIbhA nikAla lAvavA tarata darekanuM lakSya kandrita thavuM joie. bIjI Aje je bhAMgADatI koi paNa saMsthAmAM vadhAdArInA zapathapUva ka praveza karIne kAbanavAnI, je vRtti vyApaka banI rahI che, sarvajJatika mUlyAne avagaNIne dhAreluM dhyeya sidhdha karavA khAtara game tevA sAdhanAnA upayoga karava tu ww yatta vidhAtA che. valaNa pApAi rahyuM che. e AkhADarA mATe A vyakitagata svaccha da nahi aTakatAM praja Apa tAtaka ane sAmAjika samadhAraNa naSTa thaze ane arAjakatA pedA thaze ane e sthitimAM cetara kheDelI sattAbhukhyA varUo AkhA hiMdI phAlI khAze. A sava carcAno sAra e che ke je vyaki'svAtaMtrya bahujanatinI avanA karIne AgaLa vadhe che. te chevaTe svaccha tu rUpa ja dhAraNa kare ane svapara vinAzamAM ja avasAna pAme che. A tathya lakSyamAM rAkhIne, sarakAra sAthenA ApaNA sarve vyavahAranA vicAra karIe, jyAre jyAre ayogya banatuM dekhAya tyAre tyAre jAhera janatAnuM e taraka spaSTa rIte dhyAna kheM'cIe. ane baLaA vAna lokamata pedA karIe ema chatAM paNa iSTa pheraphAra na thAya 1 mArge re che. kAraNa sArivahAvA chatAM to te purI samajaNuM ane sAvadhAnIpUrvaka sthAnika sayAgane.-anurUpa ane e ja pAraNe maryAdita asahayoga ke satyAcaMDanA vicAra karIe. gAMdhIjIe A dizAe ApaNane je kAMi zikhavyuM che. tenA purI samajaSNupUrvaka upayoga karIe. A badhu svIkAya hAvA chatAM paNa ApaNI evI koi pravRtti hAvI na joie ke jene lIdhe prajAkIya sarakAranI mAkhI premAratanA pAyAne nukasAna, pahoMce. A ja kAraNe Aje asahayAga ane satyAgrahanA ApaNe. haLavA dile uccAra karI nathI zakatA. sarakAranA kAi paNa apeAgya krAya sAme. ApaNAmAMnA kAinA sakhta virodha - hAya te paNa tenI ---bhASAmAM pure sayama DAvA ghaTe che. eka bAjuMe sarakAre peAtAne maLelI asAdhAraNa sattAtA purI karakasarapUrvaka upayoga karavA ghaTa che. khIjI tarapha prajAe sthApita sattA sAthe purI vAdarInI bhAva potAnA sarvara vyavahAranuM nirmANa karavuM ghaTe che. ubhaya pakSe A sayama nahi jaLavAya te ApaNe karelI kamANI dhuLa meLavI ane jyAM ApaNe suleha, zAnti ane AbAdInAM svapnAM sevI rahyA hatA tyAM anavasthA azAnti ane ayika kharaAdI AvIne ubhI rahevAnI che. paramAnada jesalameranA jJAnabhaDArA paMDita khecaradAsa jIvarAja rAzIe zrI paramAna dazAi upara lakhelA eka patra prabudhdha jainanA vAMcakAne rasadAyI nIvataMro ema dhArIne nIce pragaTa karavAmAM Ave che. to jesalamera (rAjasthAna ) jana dhama zALA, tA. 17-5-5 snehI bhAizrI paramAna drabhAI e saprema praNAma kuzaLa hoA A patranA prabudhdhajanamAM upayoga karI zakAya e rIte lakhu chu. jesalamera lagabhaga AThamAM navamAM sakAmAM sthapAyu, te vakhate sabhava che ke jatAnI vastI moTA pramANamAM hato. lagabhaga ahIM padarasALa jaina madira che. ahIMno killo ke jyAM ahIMnA rAjA (bhUtapUrva rAjA have te sAliyANa letA eka jAgIradAra) rahe che. te sthaLe mo moTAM che. ApaNAM derAsarA che. ema chatAM paNa killAmAM jainanuM eka paNa ghara nathI ane hAla tA gAmamAM paNa jatAnI varatI mAtra sattA vIza dharanI che. gAmamAM nAnI nAnAM dharaderAsara che, uprAzraye paNa AThe dasa che. atyAre te temAMnA keTalAka vakhArA mATe bhADe apAyAM jaina vastI tataH sAdhAraNa che, jemAMnA keTalAka vepArI che. keTalAka rAjyamAM krama cArI che. jesalameranAM maMdiramAM mUti o-dhaNI vadhAre saMkhyAmAM che, jemAMnI keTalI te atizaya manahara madirAnuM zipa ghaNuM ja uttama prakAranuM che. tArA tA dha sarasa che. ane tAraNAnuM, kAtarakAma, AMkhanI kAraNIne aTi che. maMdirAnI bahAranI bhItA uparanu zilpa paNa AkarSaka che. keTalIka tAra evI e pUtaLIo che.ke hamaNAM ja huM khAlI ema jaNAya che. ahIM upAya che. tenI nizAnI e hAya che ke, dareka upAzrayanA bArasAkha upara e sAmasAmo nAnA nAnA hAthI ane vacce sarasa kAtareluM tAraNa hA che. AmAMthI eka samaya dara sUrinA upAzraya tarIke oLakhAya che. temAM teotAM rahevAza heze ema A uparathI anumAna thAya che. bArasAkha upara je hAthI hAya che. te jIvatA nAnA kUtarA jevaDA moTA hoya che ane sarasa rIte ka DArIne joDelA DAya che. ahIM makAtA tamAma, pattharanA DhAya che. lAkaDakAma AraNA pUratuM ke, meDa pUratu hAya che. tame krAi paNa nAnuM ke mATuM ghara jue te tenI jALIe, gAMkha, kaTherA vagerenI kAraNI joine ekavAra to thatI ja jAe. amadAvAdamAM lAladaravAjA pAse je jALI che te to ahInI kAraNI pAse pANI bhare evI che. jyAM huM utaryo chu te jana dhama zALAnI pAse eka meATI paTavAnI havelI che. tenI kAraNI, tA bhAre adbhuta che. kamanasIbe eka AkhI havelI atyAre khAlI khama che, paNa tenI kAraNI jotAM tene bhUtakALa bhAre gauravavaMtA haze ema jaNAyA vinA rahe evuM nathI. Ave khare unALe jyAM bhAre garamI paDe che.. eve sthaLe mAtra prAcIna graMthabha DArAne jovAnI dRSTie Avela che. kAleja mAM rajAe che. ethI tenA AthI vadhAre sadupayoga zA hAi zake ? tamane khabara ja haze ke munirAja zrI puNyavijayajI ane zrI ramaNIka vijayajI vagere munie e bhaDArAnI pravRtti mATe ahIM AvelA che. munirAja zrI puNyavijayajInI pravRtti AgamAnuM saMzodhana saMpAdana karIte temate pramANika AvRtti tarIke pragaTa karavAnI che. eTale emane dhaNA vakhatathI ema thayA karatu hatuM ke jUnAmAM jUnI peAthIo sAthe AgamAnI takalAne meLavIne kharAkhara zuddha karIne pAThAMtaro sAthe pragaTa karavI che e mATe tee pATaNa, kha bhAta Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 vagerenI pAyIonA upayAga karI jesalamera javAnI jhaMkhanA karyAM karatA hatA. tevAmAM gayA vase jesalameranA jana sauMdhanA Age bAnA temane jesalamera AvavAnI vinatI amadAvAdamAM AvIne karI gayo eTale te khIjA aMdhA kAma- gauNu karIne A tarapha ravAnA thai gayA ane gujarAta mAravADamAM vihAra karatA karatA ahIM jhapATAbaMdha pahoMcI gayA. te mahAzudI 12 terAja ahIM AvI gayA. bha DAranA rakSakAe temane mATe bhaMDArA ughADayA. ahIM tADapatranAM ane kAgaLanA pustako che. khIjA aaN jUnAM samayanAM lakhAyelAM che. keTalAMka pustakA tA evAM che ke jyAre jesalamera vasyuM* pazu na hatu. pustaka brAhmaNadhamanA, AlamanAM ane jainadhama nAM che. emAMnA keTalAka te anyatra maLe evAM ja nathI. AcAya pAdali"ptanI jyAtiSTharaka nAmanA payA uparanI eka vRtti ahIM maLI che, je AkhA dezamAM khIje kayAMya upalabdha nathI. dazavaikAlika cUrNi tu' chellu pAtu maLatu ja na hatuM. jemAM cUrNikAre potAnu nAma vagere lakhela che. vizeSAvazyaka bhASyanI eka ghaNI ja jUtI prati maLI che jenI lipi jotAM je sAtamA maDhamA saMkAmAM lakhAI haiAya ema lAge che. eTale bhASyakAre jyAre bhASya lakhyu te pachI dhaNA pAsenA samayamAM A prati lakhAyelI gaNAya ane tethI ja dhaNI kimatI kahevAya. gItAnI ane yAgadazananI prate 1167 mAM lakhAyelI ahIM maLI che. ekaMdara ahIMnA bhaMDAranAM pustakamAM dhAM ja prAcIna samayamAM lakhAyelAM che, chatAM tenA tADapAnAM ke kAgaLA jANe gai kAle ja lakhyA hoya evA sarasa che ane akSarA pazu tAjA ja lakhyA haiAya evI camaka Ape che. ApaNA samAjanA AgevAne ke jeo zAstrapUjA mATe bhAre dhamAla kare che ane sAhityanI rakSA mATe moTA moTA pAkAra vAre vAre karyAM kare che tenI UMdha kayAre uDaze ? " ahIM tA bhaDArAnI vyavasthA kAie karI hAya evu' jAtu' nathI. ahIM ghaNA ghaNA AyAryAM padhArI gayA ane khIjA paNa keTalAka nAmAMkIta sekA AvI gayA, paNa temAMnA kAe A bhaMDArAne vyavasthita karavAnI takalIph lIdhI ja nathI. ApaNA dharanA kADhAramAM bAjarI, maTha, rAi ane methI vagere ekabIjA jema seLabheLa thai jAya tema ahIMnA keTalAMka pustakAnAM pAna khardhA evAM ja seLabheLa thai gayAM che. e khadhAM tADapatranAM pAnAM che eTale hAla turata" tA te pAnAonuM" nirIkSaNa cAle che. eka eka pAnuM jovAya che ane te pAnu kayA graMthanu hAvu joie evu tenA viSaya uparathI vAMcIne nakkI thAya che, e rIte e pAnAMomAMthI keTalAka AkhAM graMthe maLI AvyA ane bAkInAM keTalAMka pAtAne emaneemaja rAkhavA paDayAM. A kAma keTalI badhI jahematanuM che te teA e ja jANI zake ke je bAjarI maTha rAi ane methI je badhA ekameka maLI gayelAMne judA karI jANe. A kAma mATe zrI puruvijayajI bhAre sAvadhAnIthI ghaNA zrama le che ane te mATe temaNe yogya kAryakarA paNa ahIM ja gAThavelA che, jeo gujarAtathI AvelA che. temAMnA kASTha bhASa nakala kare che tA kAi bhAi sazodhana kare che. ahIM eka vizuddhAnaMdavijaya nAmanA jatijI che. te paNa peAtAnI yathAzakita kAmamAM sahAya kare che. mAnu chu ke A kAma hajI AvatA kAgaLu sudhI cAlaze; te daramiyAna ahIMnA bhaDArAnI tamAma suvyavasthA thavA uparAMta AgamenAM sazodhananu paNa keTaluka kAma thALe paDI jaze. temanA A kAmamAM upayegI thaI zaku ane huM je zuM jena tA. 15-6-0 * sa'pAdanasa zodhananuM kAma ka' chuM te sArU paNu ahInA graMthA joI zakuM e mATe huM ahI Avela chuM. jesalameranI AmehavA ekadama cUkI che, A bAju sAdhAraNa rIte pANInI ta'gI hAya ane AvA unALAmAM tA e taMgI ghaNI vadhAre mAluma paDe che. ane je kAma karanArAo che. teone mATe mahine lagabhaga paccIza-trIza upayA pANInA ja kharcavA paDe che. te uparathI tame ahIMnI pANInI taga hAlatane barAbara samaMjI zakaze. zAkapADu tA bhAgye ja maLe. sAMgara ke keraDAMnA vadhAre upayoga karavAmAM Ave che. kAi kAi vAra vaLI zAka maLI jAya che. sArenasImetheDu dhaNuM dUdha maLe che; te pazu vinAmuzIbate nahI ja, eka bhAI ghareghare levA jAya tyAre ja zaheranI cAre bAju naryAM paththaro ane retInA DhArA paDelA che. AMkhane ThAre evu* eka paNa vRkSa gAmakhahAra bhAgye ja dekhAya. amadAvAdathI jodhapura ane jodhapurathI gAkaraNa sudhI relagADI che ane tyAra pachI ATha mAila sudhI meTaranI sagavaDa che. rastA sArA nahIM eTale meTaramAM kheDA kheDA pachaDAvAnu tA vAravAra heAya ja. ApaNA dezamAM lIMbaDI khaMbhAta ane amadAvAda vagere sthaLe paNa AvA graM'thama'DArA che, paNa tyAM hajI bhaDa rAne vyavasthita karavAnI, tenAM savistara sUcipatra taiyAra karAvIne pragaTa karavAnI ane e thaine prakAzamAM lAvavAnI jAgRti Ave tyAre kharI, gheADA samaya pahelAM pATaNamAM zrImAna munazIjInI adhyakSatAmAM huMmasArasvatasatra pADhaNumAM ujavAyelu' te vakhate tyAM hemAcAya jJAnamaMdiranI sthApanA thayelI. tasthApanA thayA pachI e jJAnamadire AjalagI kazI ja pravRtti nathI karI, e paNa eka Azcaya kAraka ghaTanA che. kAma karanArA adhyApako ApaNA samAjamAM taiyAra thatA jAya che tyAre sasthAo sthApita thaine niSkriya paDI rahe che e paristhiti bhAre duHkhada che paNa zuM thAya? ahi'nI je matie ane je pustakA che te surakSita sthaLe rAkhavA mATe ja ahIM lAvavAmAM AvyAM DrAya ema jahuAya che. ATalAM badhAM pustakAmAM bhAgye ja be ke traNa evAM pustakA haze je ahIM ja lakhAyAM hAya, sabhava che ke jyAre pATa junA bhaMDArA jokhamamAM AvI gayA hAya-ajayapALanA vakhata e bhaDArA mATe bhAre jokhamarUpa hatA te vakhate jeTalAM pustakA ahIM khaseDI zakAyAM haze teTalAM khaseDayAM haraze ema jaNAya che. A pustakAnI pAchaLa je prazastio ApelI che temAMMthI ghaNI zreNI itihAsanI sAmagrI maLe ema che, koi citranA zokhIna jesa lameranuM eka citrapustaka taiyAra kare te te dhaNu upayegI thAya ema che. e mATe bhaMDArA,maMdire uparAMta ahIMnA dharAnI kAraNInA namUnAnI paNa puSkaLa sAmagrI paDelI che. temAMthI eka sarasa Albama taiyAra thai zake ema che. sADIo upara judI judI bhAtA meLavavA sArU ahIMnI kAraNInA namunA bhAre upayAgI thAya tema che paNu A sAhasa kare kANu? A zaheramAM vijaLI AvI gai che eTale amAre rAtre vAMcavAnI vizeSa sagavaDa thai che. ahIMnI pravRttimAM kAma karanArAo bhAre utsAhI ane athAka AvI " zrama karanArA che. . bhAi tenDuca', khelANI, paDita amRtalAla, bhAi lakSmaNa pATaNavALA vagere nAme khAsa ullekhayegya che. banI zake te tame A patra bhAizrI hIrAlAlabhAine vacavaze. AkhA me mahinA ahIM rahevAnA chuM. yogya lakhaze, mecaradAsa zrI muMbai jaina yuvaka sadha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTroTa, muMbaI. mudraNusthAna : sUyaTMkAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ' ' . "zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra - tAraka 24 naM. bI. kara61 prabuddha jaina taMtrI: maNilAla mohakamacaMda zAha. . * muMbaI : 1 julAi 150 zanIvAra (vArSika lavAjama ne rUpiyA 4 : A prAcyavidyA saMzodhana ane sAMskRtika punarnirmANa . (gatAMkathI cAlu ) ' . che. vIsamI sadInI rASTrIya jAgRti sAthe sAthe ApaNe meTA rAjaye ja keLavaNInA kSetramAM nirmANa karavI joize. je varSa pahelAM, pramANamAM mAnasika samatulA prApta karI lAge che ane paradezI e vakhatanA saMjogone AdhIna thaI bhaviSyane vicAra karyA vagara saMskRti ApaNI saMskRti karatAM mahattara che evI mAnyatArA nakakI karelI pAzcAtya keLavaNIne ApaNe svIkArI hatI, paraMtu : ApaNAmAMthI bahu jaladIthI osaratI jA" che... paNa ApaNu atyAre saMjogo palaTAyA che tyAre AjanI keLavaNInI nItinuM adhurA khyAla ane abhiprAyenI samIkSA ane pRthakakaraNa karavA evuM punarnimANa karavAnI jarUra che ke jethI rASTrIya samAnatAnA A mATe ApaNe kadI phurasada meLavI che kharI? kamITI ane kamIzane majabuta pAyA para prAcIna ane arvAcIna keLavaNInI samAna - sthapAyA chatAM rASTrIya hitanI draSTie paNa A praznane enA kakSA upara pratiSThA karI zakAya. saMpUrNa svarUpamAM nihALavAne ApaNe kadI. prayatna karyo che? ke tamArA pramukha tarIke mAre nirdeza kare paDe che ke rAdhAkRSNana labaDadhA ke astitvamAM AvelI jUnI paddhatine ja thIgaDathAgaDa kamITIe A praznane upara batAvelA daSTibiMduthI avale karyo nathI. karIne ApaNe Aja sudhI calAgdha karyuM che. rASTrIya vicAre ekavAra IMglAMDamAM paNa prAcIna bhASA-sAhityanA abhyAsa viSe maMdatA ane saMskAranAM UMDA mULa. saMpUrNa rIte jamAvanAra tatvane dUra . prasarI hatI tyAre " keLavaNInA kSetramAM prAcina bhASA-sAhityanuM :-- ke rAkhIne kei paNa rASTrIya zikSaNunI paddhati saphaLa na thAya e megya sthAna nakakI karavA " zrI leIDa peja 1919 mAM AvI ja ApaNe gaMbhIratAthI kadI vicAryuM che? ItihAsanA upadezanI eka kamITI sthApI hatI. arvAcIna bhASAo ane vijJAnazAstronA che. virUddha jaI huM ema nathI sUcavavA icchatA ke koI paNa deza sthAnanuM paNa nirUpaNa karavA mATe samitionI mAI hatI. jo ke * sakAo pahelAMnuM pitAnuM bhUtakAlIna jIvana pharIthI jIvI zake. ahiM ApaNe je praznanI carcA karI rahyA che te kAMIka aMze : | * : Adhunika hiMdamAM apazune zradhdhA che ane ApaNe purANuM maMta. judA prakAra che te paNa A samitioe je bhalAmaNa karI che. * vyAthI chuTakAro meLavyuM che ane arvAcIna Dhabe jIvavA prayatna, te hiMdamAM mahattavanA banatA jatA praznane vadhAre sacoTapaNe lAgu " | karIe chIe ema mAnIe, chatAMye ApaNA. mAnasika ane paDe che. prAcIna bhASA-sAhitya mATenI -- samiti tema ja bIjI , sAmAjika unnatinA pAyArUpa rahelI paraMparAprApta ane daDhamala badhI ja samitio niHsaMdeDa e nirNaya para AvI hatI ke judI mAnyatAo ane rUDhione ApaNe viccheda karI zakIe nahi. judI vicArasaraNI dharAvatA mANase mAne che ke je ApaNI keLa1881 thI Aja sudhInA hiMdamAM aMgrejI keLavaNIne itihAsa ane vaNImAMthI prAcIna bhASA-sAhityanA abhyAsane sadaMtara nAbuda karavAmAM bhAvi viSe lakhanAra pra. epha. Dabalyu. themasa 1937 mAM saMskRtanA Avaze athavA te bahu ja maryAdita rIte zIkhavavAmAM Avaze te abhyAsa paratve pitAnA vicAro jaNAvatAM kahe che keH "mAna- dezane mATe mahAna ApattirUpa thaze. hiMdamAM rASTrIya zikSaNane. vatAlakSI uccatara keLaNInA kSetramAM hiMda mATe saMskRtanI agatya ' mATe javAbadAra vyakitao A nirNayanI tadana upekSA kare che e bhAre , atyanta mahatvanI che " ...... alabata, AjanA rAjakIya, vicitra ghaTanA chekAraNa ke bhASA ane saMskRti-e bannenI :: sAmAjika temaja raMjanane lagatA Adhunika khAntararASTrIya jIvanane, dRSTie jotAM je saMbaMdha grIka ane leTinane agrejI sAthe che tenA , anurUpa zikSaNa ApavAnuM aMgrejInI madada vaDe meDha zaheramAM zakaya che. karatAM adyatana hiMdI bhASAo sAthe saMskRta ane arabIne saMbaMdha kharuM, paNa badhI ja bAbatamAM bahAranI preraNA upara ja AdhAra vadhu gADha che. e Azcaryajanaka che ke iMglaMDamAM je vastusthiti : rAkhatA ane bahAranA bhASAsAhitya upara ja avalaMbana dharAvatAM rASTranI eka mahAna AphatarU5 lekhavAmAM Ave che evI ja , zikSaNanAM mULa potAnI dharatImAM uMDA besI zake nahi ane evuM vastusthiti jANe ke kazA paNa mahatvanI na hoya tema hiMdamAM ' zikSazu. AsapAsanA vAtAvaraNamAM sahAnubhUtine badale dharSaNanuM tenI pratye durlakSya dAkhavavAmAM AvyuM che. ApaNe ApaNuM rASTrIya nimitta banavAnuM. vArasA mATe abhimAnabharI vAto karIe chIe paNa tenA saMrakSaNa , ' ' ApaNe mAnIe chIe ke navanirmAsurI yuganuM pramAta mATe ApaNe kazuM ja vica ratA nathI. ' - Aje ugyuM che. navasaMrakRtinA lAbho vize ApaNAmAM aMdhazraddhA bhASaNa purU karUM te pahelA pariSadanA bhaviSyane lagatuM eka tuM nathI. ApaNane vArasAmAM je saMskAradhana maLyuM che tenI paNa dRSTibiMdu raju karI dauM. jyAre trIsa varSa para A pariSada. . ' * ApaNe mana maTI kiMmata che te pachI evo samaya nathI AvyuM astitvamAM AvI tyAre tenA kAryanuM kSetra mAtra hiMda pUratuM ja - ke banne saMskRti mATe eka samAna bhUmikA ApaNI keLavaNInA madita rAkhyuM hatuM te 5 ja hatuM. pazu vacagALAmAM prazya | : kSetramAM ApaNe sajavI joIe ? ApaNA abhyAsakramamAM ane vidyAnA parizIlanI prakRtti ne eka navI ja dizAmAM prayANa karyuM" | teTalA vadhAre pauraMjya viSaya umeravAthI A kAya nahi sare,' paNa che tethI Aje bhAratIya viSaye bhaugolika sImAnI maryAdAo.ne.' samagra sA.jika mAnasane 5 dizAmAM vALe evI samULI krAti svIkAratA nathI. bhAratIya saMskRti dakSiNa tema ja madhya eziyAnI .. . Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 , tA 1-7- 50 sImAo sudhI vistarelI hovAthI bhAratetara dezamAM tene vikAsa che ke jude jude samaye mAnavajAte ekabIjAne uttamottama tema ja tyAMnI prAgabhAratIya asarane Aje ApaNe avagaNI che. to ApyAM che ane apanAvyo che, Aje bhAnave meLaveluM zakIe nahi. jude jude vakhate mesepeTemiyAnI, IrAnanI, grIsanI, jJAna-rAzi bhUta ane vartamAna, nAnA ane meTA aneka dezane tuka mAMgelanI islAmI ane kaiTana saMskRtioe bhAratIya saMskRti jJAnanA bhaMDaLarUpa che. A maMDaLamAM pUrvane ane khAsa karIne para asara karI che. tema ja ApaNI saMskRtimAMthI uddabhavelI agni hiMdane phALe ghare moTo che ane te mATe ApaNe abhimAna eziyAnI saMskRtio para ApaNe lakSa ApavuM joie. A pari ' laIe te yogya che. je prAcInakALamAM ApaNA dhArmika ane SadanA kAryakSetramAM ApaNe amuka aMze A bAbatane svIkAra karIe. vyApArI sAhasee dUra sudUra sAMskRtika saMbadhe sthApI itihAsamAM - chIe.. alabatta, saMskRta bhASA ane saMskRta bhava bhASAone anokhuM sthAna meLavyuM che te arvAcIna kALamAM vidyA mATenA ApaNA -- prAdhAnya apAya che. paraMtu eziyAI saMskRtiomAM IslAmI prayatna e ja kArya na karI zake? eziyAI dezee ekabIjAthI saMskRtine uddabhava sauthI chelle thaye che ane IrAnI, saMskRti gADha saMparkamAM AvavuM joie, e kArya mATe sarva dezane AvakAra tathA bhAratIya saMskRti ke jemAM drAviDI saMskRtine samAveza ratI vidyAnI eka sarvasvIkArya pariSada sivAya bIju kayuM thAya che te banne sauthI vadhAre prAcIna che tethI A badhI ema sthAna hoI zake? e dvArA ja prAcIna sAMskRtika saMbaMdhone saMskRtione ApaNu kAryakSetramAM samAveza thAya che. paNa punaH jIvana banAvatI eka navI praNAli ubhI karI zakAze. meM je ApaNane sabaLa preraNu maLe te mATe AsapAsanA sarva eziAI yeAjanA raju karI che te bezaka bhAre mahatvAkAMkSI che ane Aje : : deze jenAthI hiMda kadI paNa aLaguM rahyuM nathI temanI sAthe - jyAre paurasya vidyA potAnA kAryapradezane vistAravA jhaMkhI ApaNe gADha saMbaMdha sthApave joIe ema have sarvatra svIkArAvA rahI che tyAre eziyAnA vidvAnonA bodhdhika sahakAra mATe athAka lAgyuM che. , . prayatna karavA ane te mATe ApaNu. navA zAsana-taMtrane sahakAra - eka be udAharaNa sAthe mArA vicArone vadhAre vizadatAthI meLavavA A pariSadane huM khUba bhArapUrvaka vinaMti karUM chuM. samajAvavA Apa sarvanI rajA mAguM chuM. mAtra saMskRta ane . kAraNa ke, AjanA jagatamAM prAcyavidyopAsaka ekalo aTule pAlInuM jJAna dharAvanAra vidvAna bauddha dharmane abhyAsa saMpUrNa: ' ubho nathI paNa teNe khUba mahattvane bhAga bhajavavAnuM che. Aje paNe karI zake nahi. tene mATe TibeTanI, cInanI ne itara jyAre duniyA sitamathI saLagela dharAtaLamAM ane duHkhadAridrayanA dezanI bhASAone abhyAsa Avazyaka che tathA baudhdha dharma svIkA- jhaMjhAvAtamAM aTavAI mRtyunA mahAsAgaramAM lohI nIgaLate hRdaye AtaMka ranAra bhAratetara deze sAthe saMparka sAdhavo khAsa jarUrI che. nAda karI rahI che ane mAnavane yunTa tarIke gaNanAra ane pazubaLane e ja rIte prAkRtanA abhyAsane mATe paNa madhya eziyAmAMthI deva gaNIne pUjanAra athapradhAnavAdethI AdhyAtmika mUlya kacaDAI maLI AvelA prAkRtamAM lakhelA khareSThi dastAvejo hiMda bahAra rahyAM che tyAre A pariSada niSpakSapaNe ane pUrvagraha vinAnI najara nAkhavAnuM Avazyaka banAve che, vaidika abhyAsa mATe ava- satyanI anvaSaNuThArA mAnasika saMmatelapaNuM utpanna karavA stAnuM jJAna jarUrI che. prAgUaitihAsika saMzodhana ane tenI AdhyAtmika mUlyanuM aucitya samajAvavA ane vartamAnane samRddha sAthe saMbaMdha dharAvatA esirIyA, sumera ilAma ane pazcima karavA mATe bhUtakAlIna subhaga tamAM rasa uddIpana karI khUba ' taraphanA bIjA dezonA saMzodhana mATe mohana-jo-DerInA saMzAdhane kiMmatI sahAya karI zake che. kaleza-kaMkAsathI vIMTaLAyelA jagatamAM vizALa kSetra khUluM karyuM che. A abhyAsane mATe hiMdamAM haju A eka ja sthAna che ke jyAM mAnavajAta zAMti ane zubhecchA sudhI pUratI sagavaDa nathI. A dezo sAthe sIdho saMparka mATe unnata hRdaye, hiMduo pavitra prasaMge vaidika prArthanA uccAre sAdhavAmAM Ave to tenA pariNAmarUpe saMzodhanane mATe apUrva che te ja zabdomAM prArthI zake :rasa jAgrata thAya. ane pariNAme hiMdamAM ja pUratI sagavaDo ApavAnuM yadiha ghoraM yadiha kuraM yadiha pArSa zakaya bane. . ____ tarachAntaM tacchivaM sarvameva zubhastu nH|| . - mAtra abhyAsa uparAMta paNa AnA bIjA lAbhe che. chellA - " aMhiyA je karatA che, bhayaMkaratA che, pApa che tenuM zamana vizvayuddhanA aMta pachI eziyAI dezo vacceno saMbaMdha vadhu nikaTane bane che, vyavahAranA mArge vadhu saraLa banyA che tyAre AzA thAva ane dareka tatva ucca jIvana mATe kalyANakArI thAva." baMdhAya che ke hiMda ane eziyAI dezo vacce sAMskRtika saMbaMdhanuM : . A pariSadanA bIjA pramukhe phrenca vidhAna che. sIlaveIna paNa punarutthAna thaze. e dezanA vidvAnone nimaMtraNa ApIne pari pa6i. levIe Apa sarvenuM je sarasvatI gotranA vaMzajo tarIke bahumAna pada A kArya karI zake tema che. kAryanuM svarUpa bhAratIya rAkhIne karyuM hatuM te sarasvatIne huM praNAma karuM chuM ane Apa sarvane paNa A pariSada pIrasya vidhAnI eziyAI pariSadanuM svarUpa bhArapUrvaka kahuM chuM ke vidyAbhyAsanuM kArya anadi hevA "avAranavAra dhAraNa karI zake. A kAryamAM saMpUrNa sahakAra maLI chatAM jarAya ochI agatyanuM nathI. ane sAMskArika viSayane zake te AmaMtraNudvArA bhAratetara dezamAM paNa tenA adhivezane abhyAsa e kevaLa vadhya pAMDitya nathI. brAuniMganA vaiyAkaraNanI bharI zakAya. deza ane kALanI dRSTie jyAre kSitijanI sImA mAphaka je tame kaI prAcIna vyAkaraNanI guMca ukelatA he te uttarotara amApa vistAra pAmI rahI che ane AMtarajAtIya ane sAthe sAthe tame evI kUcIo zedhI kADhe che ke jenI madada - AMtaradezIya saMskRtionA saMbadhanuM bahoLu nirU paNa thatuM cAlyuM. vaDe, prAcIna vicAronA bhaMDAra khUhalA thaI zake che. AjanI duniche tyAre svataMtra bhArata eka mahAna eziyAI rAjya banavA AzA yAmAM je pArAvAra muzkelIo ane nirAzAo tamArA mArgamAM sevI rahyuM che. paNa svataMtratA eTale saMbaMpazUnyatA nahi. ApaNe AvIne ubhI rahe che te sarvanI sAme tamAre e khyAlathI Takara rAjanItijJa nathI ema chatAM paNa ApaNe AzA rAkhIe ke para jhIlavI joIe ke tame je udeza mATe kAma karI rahyA che te koI saMskRtinA udhdhAraarthe samasta eziyAI pariSada sthApIne hiMda pitAnI kSajIvI vastuo nathI, paNe cirasthAyI ane ati mahatvanI che. pratibhAnA baLe AgevAnI le. vidhAnA saMbaMdho vizvamAM vizALa che. mAnavInI jJAnasamRdhdhamAM ane sukhamAM tamArA kAryothI vRddhi thaze. vidyAnA uttejanAthe bhAratanA aAMgaNe eka ja pariSadanA Azraye saM gacchadhvaM saM vedadhvaM saM vo manAMsi jAnatAm // eziyAnA judA judA dezanA vidvAnone ekaThA karavAnuM kArya - mULa aMgrejI De, suzIlakumAra de, birAdarI ane zubhecchAnuM pratIka gaNAze mAnavaitihAsa bole anuvAdaka: tArAbahena zAha bI, e, (enasa) Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-50 A pratimA " zrI. Isa sAthenI mulAkAta [ Aja kAla pAzcAtya saMskRtie hiMda ane eziyA upara pADelI vyApaka asaranI vAte TheraThera thAya che. paraMtu ApaNe e bhUlI na zakIe ke AjathI seMkaDo varSo pUrve madhyakAlIna ane prAcIna yugamAM hiMda pitAnA AdhyAtmika jJAnanI utkRSTatAne aMge sArAye eziyAmAM tema ja madhyapUrvamAM potAnI saMskRti, kalA ane jIvanadraSTine jozabhera ke vagADayuM hatuM. eziyAmAM. pracalita che mahAna dharmonuM utpatti sthAna hiMda ja che. hiMdudhama ane bauddha dhama'. AjanI sAmAnya prajA bhale ApaNI saMskRti ane philsarIthI vaMcita . ' hoya chatAM te jJAnanA avazeSe haju hiMdamAM keTalIka jagyAe rahelA che; ane e avazeSe Aje paNuM paradezanA keTalAye jIjJAsuone | AkarSI rahyA che. AvA eka jIjJAsune maLavA kapALa ane kapALamitra taraphathI zrI. nagInadAsa saMghavI temaja zrI. caMdrakAMta saMdhavI gayA | hatA ane temanI sAthenI mulAkAtane ahevAla atre raju karavAmAM Avyo che. A punyazALI AtmA laukika rIte zrI. charsanA nAmathI oLakhAya che ane te svITrajharaleMDanA prajAjana che. Aje lagabhaga bAra varSathI te hiMdanA AdhyAtmika jJAnano abhyAsa karI - AtmakalyANane mArga zodhI rahyA che. jainAcArya zrI zAMtivijayajInA ziSya tarIke satata traNa varSamAM rahIne temaNe yoganI sAdhanAono che abhyAsa karyo che. amane AzA che ke temanA anubhava ane temanuM vicAramaMthana amArA vAcakane bedhaprada thaI paDaze. zrI. spejIsanI ArSadRSTi tathA ApaNA AdhyAtmika jJAna pratye temane adhikatara prema harakeIne magarUbI, upajAve teve che.-taMtrI.] malabAra hIla paranA zAMta ane naisargika vAtAvaraNamAM eka mahAna palaTo ANe che. te vakhate huM jagatanA judA judA thaine rIja reDa para AvelI zrI AdezvaranAthanI jaina dezanI musApharI karI ijIptamAM kAyamI vasavATa mATe rahI javAne dharmazALAmAM jyAre zrI jIsa pAse ame pahoMcyA tyAre vicAra karI rahyo hate. paNa A pustaka vAMcIne mArA hRdayamAM . amArUM. mana temanI sAthenA gaMbhIra ane bedhapUrNa vArtAlApa adhyAtmika jJAnanI je tucchA jAgI te chIpAvavA mATe mATe ApoApa taiyAra thaI gayuM hatuM. temanI rUmanA bAraNA para hiMda AvavuM jarUrI hatuM ane tethI IjIptamAM rahevAne - ame be traNa TakorA karyA ke tarata ja bAraNuM khulyuM ane mAre nirNaya meM pheravyuM. Ama 1876 nA navembara mAsamAM zrI sanI'- paDachaMda kAyA amArI najare paDI. temane pI. enDa e kaMpanInI karaphyu' nAmanI TIma dvArA maLatAMnI sAthe ja temanA pavitra AtmAnI sugaMdha ApaNu huM muMbaI AvI pahuMce. te divasa pachI haju sudhI meM hiMdane hadayane praphullita karI de che. cha phuTathI paNa uMcI sazakata kAyA, kinAre choDa nathI. hiMda AvavA pAchaLane mAre mAzaya tamArA AkAragI vedhaka AMkhe ane sadAye hatuM tejasvI "mukha, temanA mahAtmAo, yogIo ane anya sAdhuone samAgama sAdhI tamArA pratibhAzALI vyakitatvane ApaNane paricaya karAve che ane temane dezanA ajoDa AdhyAtmika vArasAne paricaya sAdhave e ja hatuM. te jotAM ApaNuM mana raheje prasanna thaI jAya che. - AthI ahIM AvyAM bAda, e jJAnane paricaya karAvI jIvana- " Akhare tame AvyA kharA." temaNe - amane, sAkAratAM kathAnA bhAge mane dorI zake evA koI gurUnI zodhamAM huM paDaye. . kahyuM. be hAtha joDI temaNe amane namaskAra karyo ane sAme " pahelavahele te zrI ramaNa maharSine maLavA huM arUNApaDelI caTAI para besavA kahyuM. zrI jIsane bAhya dekhAve dareka calama gaye. temanA AzramamAM lagabhaga traNeka aThavADiyAM : rahyo. rIte eka jaina sAdhu je ja che. ane temanI raheNIkaraNI paNa paraMtu tyAM mane barAbara na gaDhavuM ane hiMdanA bIna sthaLanI atyAre mukhyatve jina dharmanA siddhAMtane anusarIne ghaDAyelI che. A yAtmika jJAnanA dhAmenI- saphare huM nIkaLe. " , ' , ' 10''nI temanI nAnI oraDImAM eka beThA : dhATenI khATalI, . * tame zrI araviMda ghoSane maLyA che ?": zrI nagInabhAIe. nAnIzI, bega, tathA pANI pIvAnA vAsaNa sivAya bIjuM kazuM ja e ja kare. maDhaja pas eka sahaja prazna pUchyuM. najare paDatuM nahotuM. svIjharaleMDamAM janmI tyAMnI raheNIkaraNImAM . ' ', " huM poMDIcarI gayA hatA. paraMtu zrI araviMda ghoSanA darzana , ucharelI vyakita AvI paNa sAdAI ATalA AnaMdapUrvaka svIkArI 'le e vAta ApaNane saheje temanA draDha manobaLane ane temaNe ' karavAnuM mane sadbhAgya prApta na thayuM kAraNa ke teozrI te varSamAM karelA uMDA vicAramaMthanane khyAla Ape che. che mAtra eka ke be vAra ja darzana Ape che." - ApaNu mAsikanA prajAsattAka aMkanI eka prata ame temanI " tamArA guru zodhavAnuM kArya" tame kevI rIte pAra pADayuM ?":"", samakSa mUkIne mAsika viSenI sAdhAraNa mAhItI temane ApI. meM vizeSa mAhitI mAgato prazna pUcha. mi sIkane mukhapRSTha para temanI najara paDatAM ja teo belyA, "A mArA gurU sAthe mAre prathama paricaya e eka - ra te tamArA prajAsattAka hiMdanA prathama pramukha che. tame hiMdIo akasmAtanuM ja pariNAma che. " tema kahI teo thoDIvAra zAMta tamArA pramukhane bAbu kahI kharekhara bahu ja nikaTatAthI belA che. rahyA ane pachI dhImethI belatAM kahyuM, "Izvaraprerita e kaI .. tamAre temanI DokaTaranI padavI bhUlavI na joIe." thoDIvAra thaMbhIne saMketa ja haze ema huM mAnuM chuM. dakSiNa hiMdanI musApharI : temaNe ja kahyuM; "hA, paNa kadAca temanA namra svabhAvane e ja vadhu karIne huM muMbaI AvyA hatA ane ahIMthI jodhapUra javAnA ! - ucita lAgatuM hoya! AvA pavitra ane sevAbhAvI AtmAnA hAthamAM darede huM TrenamAM beTho. rastAmAM amadAvAda sTezana upara gADI tamArA dezanuM sukAna bahu ja sahisalAmata che ema mane lAge che." badalavA utaryo tyAre themasa kukanI gAIDa vAMcatAM vAMcatAM mAruM ! '' thoDI vAra zAMta rahyA bAda ame amArI mulAkAtanA mukhya dhyAna temAM ApelA delavADAnA jaina maMdironA eka suMdara citra | muddA para AvatA temane pUchayuM: " Apane hiMda AvavAnuM kema para paDayuM. te citre mArA mana upara bahu ja uMDI chApa banyuM te Apa kahI zakaze ?" pADI, ane mane te jagyA pratye koI anekhuM AkarSaNa | A che " hA, jarUra" temaNe kahyuM ane kaMIka vicArane aMte jAgyuM. mane tyAM javAnI eTalI joradAra preraNA thaI belyA, "mArA hiMda AvavAmAM eka mahAna pustaka kAraNarUpa che. ke meM mAre jodhapurano pravAsa mulatavI rAkhyuM ane bAbu jatI . AjathI lagabhaMga paMdareka varSa pahelAM huM ijIptamAM hatuM tyAre gADI pakaDI lIdhI. Abu pahoMcI eka bhemiyAnI sAthe delavADAnAM : pila branTananuM jagavikhyAta pustaka eearch in Secret India derAM jovA huM upaDaze. te samaye tyAMnA daravAjA AgaLa eka ' (sarca ina sIkreTa InDiyA) acAnaka mArA vAMcavAmAM AvyuM ane jIvanakadanI bhavya pratimA meM joI ane te viSe prazna karatAM mArA teNe mane hiMda AvavA preryo. A pustake mArA samagra jIvanamAM bhebiyAe jaNAvyuM ke "e te eka meTA jaina AcAryA che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 maMdiranA ane temanuM nAma zrI zAMtivijayajI che. te sauthI vaDa AcAya che. tamAre emane maLavu che ? " 'hA, jarUra' mahAtmAone maLavA tA huM hiMda AvyA . huM. jarUra emane maLIza. ane te rIte derAMonu nirIkSaNa karI . lIdhA bAda huM zAMtivijayajInA darzane gayA. teo eka eraDAmAM ekalA ja beThA hatA. mane joine temaeNzrI ekadama ubhA thayA ane mane hRSabhera AvakAra ApyA. zuddha jaina " tame AdhyAtmika jJAna meLavavA ahI AvyA che ?'" temaNe mane pUchyuM. mane bahu ja Azraya' thayuM'. kAraka ke temaNe mane jovAnI -sAthe-ja mAr' hRdaya vAMcI lIdhu hatu. ane varSoMthI mane oLakhatA hAya tema mArI sAthe temaNe vAtacIta zarU karI hatI. meM kahyuM. " yAga zikhavA mAguM chuM. Apa mane zikhavaze ? '' " tamArI utka'ThA haze te hu' jarUra zikhavIza '' ane mane ziSya tarIke svIkAravA taiyAra thayA. huM temanI pratibhAthI khuba ja aMjAyA ane temanA preme mane vaza karyAM. mane lAgyu` ke mArUM' gurU zodhavAnu kAya` have purU thayu che. vastutaH AMtarika preraNAnI dRSTie mane saMpUrNa saMtaSa thaye hAvA chatAM mArA buddhivAde mane thADA sazayagrasta karyAM ane huM haju AgaLa javA mATe taiyAra thaye, nikhAlasa rIte kahuM tA zrI. zAMtavijayajInI AdhyAtmika zaktinI kalpanA mArA temanI sAthenA pahelA paricaye mane na AvI. mane kaMika evA khyAlA hatA ke kharekharA yAgI te mAtra eka kaupInadhArI mAnavI jaM galamAM ja rakhaDatA haze. ane te dRSTie sAnAnA chatra heThaLa kheThelA zrI. zAMtivijayajI meATA vaibhavathI rahetA hAya ema mane lAgyuM. AthI mAtra traNa divasa Akhu rahI mArA adhurA rahelA jodhapuranA pravAse huM... nikaLyeA. tyAMthI kAzmIra, haradvAra, dArjIlIMga, jagannAthapurI vagere sthaLeAe khubakhuba karyAM ane tyAM mahAtmAe tayA sAdhuonA paricaya sAdhyA, paraMtu A khadhA sthaLamAM mane kAI jagyAe zrI zAMtivijayajI maharAja karatAM vizeSa prabhAvazALI ane pavitra AtmAne paricaya na thayA ane meM mArA dhyeyanI siddhi athe zrI zAMtivijayajI pAsethI ja mA'dazana meLakavAnuM nakakI karyu. A niNu* karyo bAda meM tene lagatI prAthamika taiyArI tarataja karI lIdhI. dunyavI adhanemAMthI mukata thavA me* mArI pAsenu badhuM ja dravya kharcI nAkhyuM ane bIjo sarasAmAna paNa mArA nAkarane ApI dIdhA, mArA ecAra kapaDAM ane jarUra puratA paisA rAkhI, hu' Akhu gayeA. zrI zAMtivijayajIe mane kahyuM, " tamAre yoganA abhyAsa karavA haze te satata traNa varasa sudhI mArI sAthe rahevu paDaze. ane huM kahuM te mujabanI tapazcaryAM karavI paDaze." " huM teA. mATe taiyAra ja hatA. AtmasAkSAtkAranA mArA dhyeyanI sidhdhi arthe. hu* kANu muzkelI uThAvavA taiyAra hatA, AthI me' temanA caraNeAmAM mAthuM jhUkAvI temanuM gurUpada svIkAyu, tamane jANIne navAI thaze ke e traNa varSa' daramyAna eka pazu divasa meM AbunI sImAo cheDI nhAtI. gurUjI taraphathI soMpavAmAM Avatu. dareka kAya' huM AnaMdapUrvaka karyuM. jateA hatA. ane e rIte meM mArA traNa varSanA yeAgAbhyAsa 1941 nA jAnyu. mAsamAM purA karyAM. ' " A samaya daramyAna tamane thayelA kAI camatkArika ke asAdhAraNa anubhavanuM myAna tame karI zakaze ? " manamAM kayArane dhoLAi rahelo prazna meM pUchI nAMkhyA. A praznathI temane jarA muavaNuM thai hAya ema lAgyu. thADe samaya te khIlakula zAMta khesI rahyA ane pachI AstethI kahyuM; " tame eTaluM te| samajI -- zakaze ke yogIka zakitao e kai jAherAtanA viSaya nathI. mAtra camatkAra karI batAvavAnI dRSTie te zaktino upayoga karavA kadApi mukhya lekhAtA nathI. Ama chatAM tamArA mananA samAdhAna mATe hu | | tA. 1-7-50 tamArI samakSa ekAda e prasaMganuM Alekhana karIza. khIjuM vizvayudhdha phATI nikaLyuM te pahelAM ame keTalAka ziSya zrI zAMtivijya sAthe jaMgalanI kAi ekAMta jagyAe pharavA nikaLI gayA hatA. tyAM zrI zAMtivijyajIae amane kaheluM te mane Aje paNa kharAkhara yAda che ke " thoDA vakhatamAM ja AkhuM jaMgata eka bhayaMkara vizva yudhdhanI javALAthI gherAi, jaze. du:kha ane dAridrya mAnavajAtane bharakhI jaze. jamanI dvArA laDAkhanI zarUAta thaze, paNu Akhare te hAraze. ane jApAna A laDAI daramyAna avahu nIya pAyamAlI vaheAraze. ' Aje ApaNe sheje joi zakIe chIe ke temanA kathanamAM saMpUrNa' satya samAyeluM hatuM. eka prasaMge mArA gurUnI AjJAnu' ula dhana karI huM karIe khAvA jaMgalamAM gayA hatA. tyAM karInA jhADanI DALI tuTI ne huM nIce paDaye. mArA paga upara khuba ijA thai. gurU AnAnA ula dhana mATenI kadAca A zikSA ja DAya. lehIthI kharaDAyelA ane laMga DAtA page huM gurUjI pAse paheAMcyA. mane dUrathI ja joi tee! khaDakhaDa hasavA lAgyA. ane mane zuM thayuM te viSe pUchyuM. ane javAbanI apekSA rAkhyA vinA ja temaNe potAne hAthe mane sAde pATA bAMdhI ApyA. ciMtA na karavAnuM kahI mane ArAma levA mekahyuM. vagara davAe bIje ja divase mArA A sakhta dhA je sAdhAraNa rIte paMdareka divasa pahelAM rUjhAya nahIM te sa'pUrNa rIte rUjhAi gaye hateA. tarata ja zrI zAMtivijayajI maheArAja kadI paNa temanI zakitaonai upayoga dekhava karavA khAtara karatA nahi. paNa hA, jo mAnava kalyANanuM kAi kA' karavAnuM heAya te teo jarUra tenA upayega karatA. meM sAMbhaLyu che ke zIrehInI bAjunA DuMgarALa ane nijaLa pradezamAM eka vakhata jaina sAdhuAnA meLAmAM pANI khuTayuM hatu. tyAre zrI zAMtivijayajI mahArAje temanA ziSyAne khelAvIne kahyuM jAe, thoDe dUra jai dasa phruTa khedazA te tamane pANI maLaze' ane kharekhara A zuSka pradezamAM pANIne mATe pravAha ziSyAne hAtha lAgyA hatA. gurUnI kRpA sivAya Avu kadI khanI zake khar' ? ane hrA AvA cumatkAranA prasaMgone bAju para karatAM mAre eTaluM jarUra kahevu... joie ke gurUzrInI deravaNI heThaLa mArA jIvananAM A traNa varSoM sauthI vadhu sukhakArI ane AnadAra hatA. te daramyAna mArA AtmA hamezAM kaMi apUrva zAMti anu bhavatA hateA. ane te vakhate ja me mArA jIvanane bhayamukta banAvyuM. gurUjInI AjJAthI lagabhaga cha mAsa sudhI acaLagaDha (Ayu) upara AvelI rAjA gopIcaMdanI guphrAmAM mAre ekalA rahevAnu thayu hatu ane te dekhItI rIte bhaya-naka lAgatuM kAryAM huM leza paNa muzkelI vagara pAra pADI zakayA hatA. tyAM avAranavAra AvatA sApa, vIMchI, vAdha, si'huM, ke khIjAM bhayAnaka jaMgalI prANio mane kadI satAvatA nahi, temaja mane temane Dara paNa lAgatA nahI, jyAre manuSyane mA dunyavI 'skArAthI mukata banI sArIe prANIsRSTi sAthe ekatA ane prema anubhave che tyAre Ape!Apa te bhayamukata bane che. AtmA te sarve prANIomAM eka ja rahelA. che ne !" " A yAgAbhyAsanA samaya daramyAna tame tamArA AtmasAruM kSakAranA dhyeyane prApta karyu ?" "nA, nA, haju te te mATe mAre vadhu kani tapazcaryAM karavI paDaze. AtmasAkSAtkAra te tyAre ja thai zake jyAre AtmA sa'puN rIte pavitra banI dunyavI vAsanAeAmAMthI mukti meLave. hA, pazu eTaluM jarUra ke A traNa varSanI tapazcaryAMne pariNAme mArA dhyeyane pahoMcavA mATe jarUrI evI putra bhUmikA huM barAbara taiyAra karI zakayA chuM. zrI zAMtivijayajI mahArAjanI preraNAnA baLe me paMcendriya upara kAbu meLavyA che. ane huM mArA manane saMpUrNa Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina da tA. 1-7-50 rIte ekacitta karI zakuM chuM, ane te ja AtmakalyANunA mAge mAnavIne dArI javA mATenuM prathama pagathiyu che. mane AzA che ke mArA gurUnI kRpA mane mArA dhyeya sudhI derI jaze. hajI paNa mArA gurUjI devaleAkamAMthI mane AdhyAtmika preraNA ApI rahyA che. '' AgaLa cAlatAM temaNe kahyuM, "mArA kamanasIbe * hu* gurUjInI 'tima DIe temanI pAse hAjara naheAte. nahitara kadAca temanI khIjI siddhio-jevI ke ku'DalinI zakti-meLavavAnuM sadbhAgya huM" prApta karI zakayA Ata ke jethI mekSane mAga mAre mATe vadhAre saraLa khetI jAta. ', zrI zAMtivijayajI mahArAjanA mRtyu vakhate Apa kAM hatA?' zrI nagInabhAe savAla karyAM. "mAre yeAgAbhyAsa purA thayA bAda huM" avAranavAra Akhu cheDI mIjI jagyAee jatA hatA. 1947 nA julAI mAsamAM tevA ja eka parTane huM AbuthI nikaLyeA. krUratAM karatAM zro ramaNu. mahaSinA AzramamAM jai caDhayA ne tyAM ja rekAye, acAnaka eka divasa savAre zrI ramaNa maharSi'e mane khelAvyA ane kahyuM, ''jyeAja', tamArA gurutA vicAra saMdeza [ TelIpethIka meseja ] mane maLyA che. tee tamane tyAM banatI tvarAe khela ve che. mATe tamAre tarata ja Akhu mATe ravAnAM thavu' joe." zrI ramaNu marSi'nA kahevAthI huM temane Azrama cheADI ravAnA te thayeA, paNa temaNe ApelA `sadezanuM gAMbhIya samajI na zakayA hovAthI sIdhA Abu paheAMcavAne badale baeNnArasa pAlInANA vagere sthaLe e karIne meM Abu javAne nizna karyAM. mAje mAre kabula karavu' joie ke sIdhA Akhu najavAne mArA niSNuya e mArA jIvananI eka mahAna bhUla hatI. kAraNa tethI ja huM mArA gurUnA atima darzana na pAmI zakaye. ane te vAtane mane Aje paNu khuba pazcAttApa thAya che. banArasa yane huM pAlItANA pahecya tyAM rAtre mane eka ghaNuM bhayAnaka svapna AvyuM. temAM meM mArA gurUnu* dhaDa jamIna para cattuM paDelu joyuM ane temanuM zira havAmAM adhdhara laTakatuM nihalyuM. A svapna mArA manamAM ghaNI kuza kA jagADI ane sannAranA me' pAlItANuA `diranA mAcAya ne te viSe vAta karI ane zrI zAMtivijayajInA samAcAra meLavI ApavA kahyuM. tyAM Agale ja divase mAtrunA thADA uta AvyA hatA temaNe zrI zAMtivijayanA kuzala samAcAra kahyA te ciMtA na karavAnuM jaNuAvyuM. krANu jANe kema paNuM mArA manane tethI zAMti na thaI ane hu" AkhuM javA mATe talapApaDa thai rahyo, paNa teTalAmAM bIje ja divase mane zrI zAMtivijayajI mahArAjanA devaleka pAmyAnA duHkhada samAcAra maLyA. mArA hRdayane sakhta AdhAta lAgyo. mArA gurUjIne a'tima veLAe na maLI zakavA mATe mane mArA kama'nA ja deza dekhAyA. cha Ama kahI tee ekadama gaMbhIra thaI gayA. zrI jyo'se varNavelA A hRdayasparzI prasa Mge amane baMnene zAMta karI dIdhA, " vArtA. zrI jyejI sa! Apane eka aMgata savAla puchI zakuM' ' zrI nagIna bhAie vArtAlApane judo vaLAMka ApatA prazna karyAM, " hA, jarUra khuzIthI pUche " temaNe hasIne javAba ApyuM, " tameA hiMda AvyA te agAunA tamArA jIvana aMge tame ka kahI zakaze ? tamArA jIvanamAM kayA baLee tamane adhyAtmavAda taraph javA preryAM te viSenI mAhitI amArA vAcakane mAga daza ka thai paDaze, " kadAca tyAra pachI temaNe amane temanA puva'jIvananI vigato ApI. e aMgata jIvananI badhI ja vigate atre raju karavAnI icchA rokI temAMnA keTalAka noMdhapAtra prasaMgAnuM ja atre Alekhana karIe chIe. 37 "huM" eka tava'gara pitA ane ati premALa mAtAnuM eka ja- saMtAna chuM. paraMtu keTalAka pratikuLa sa'jogAne laIne mArA bAlyakALa mArA mAmAne tyAM svITajhaleDanA eka nAnA gAmaDAmAM vItyA hatA. mArA AtmAnA jIva' saMskArAne laIne ke khIjA koi kAraNeAthI mane nAnapaNathI ja pAdarI ( dhama gurU) thavAnI icchA jAgI hatI. paNa mArI mAtAnA Agrahane mAna mApI me te IcchA bAju para rAkhI ane mArA abhyAsa purA thayA bAda eka DrATelamAM--te amArA dezane mATA udyoga che te Apane vidita haze ja-teAkarI svIkArI. mArU" kAya' tyAM AvatA musAkarAne AvakArI temane yAgya vyavasthA karI ApavAnuM hatu. eka vAra e hoTelamAM ati tavaMgara gaNAtAM eka agreja mhena rahevA mATe AvyAM. mArA Azcaya' vacce mane jone temaNe turata ja kahyu' 'are, tArA jevA zaktizALI ane utsAhI navajuvAna mATe A haeNATelanu' kAya' sarajAyelu nathI, tAre te khIjA ja kASTa kSetramAM javu' joIe " me' temane mArA soge viSenI mAhItI ApI ane te DATalamAM rahyAM tyAM sudhI temanI banatI sevA karI. teo tyAMthI gayAM tyAre mane kazI madada meAkalavAnu' kahI gayA ane temaNe zuM madada mekalI haze tenI kalpanA tame karI zakA che!? tame jANIne kadAca mayA pAmaze ke te aMgreja chune glAMDa paheoMcI dasa * hajAra pauDa (lagabhaga 1 lAkha 40 hajAra rUpIA ) te ceka mate mAkalI ApyA.. A aNudhArI madada mArA jIvanapalaTAnA eka sapAna rUpa hatI. me' hATelanI tekarI tarata cheDI dIdhI ane jagatanA pravAse nIkaLI paDayA. mAre teA jagatabharanA sauya dhAmeAM nihALavAM. hatAM, judA judA dezanA lekAnA paricaya sAdhavA hatA ane tyAMnI * sa'skRti ane kalAnA abhyAsa karavA hatA. AvI rIte me' e vAra jagatanA lagabhaga badhA dezeAnA pravAsa karyAM ane chevaTe jyAre hu jIptamAM rahI javAnA nizcaya karatA hatA tyAre meM te lAkSaNUika ane rahasyamaya pustaka-Search in Secret India-vAMcyu ane meM agAu kahyuM tema karI eka vAra mArA samagra jIvane palaTA lIdhA. : DiyALa tarapha jotAM amane mAlama paDayuM' ke amane AvyAne lagabhaga be kalAka thaI gayA hatA ane zrI jyeAjI sa paNa satata khelavAthI thAkI gayA lAgatA hatA; eTale eka khe agatyanA praznonI carcA karI temanI rajA levAne ame nizcaya karyAM. " manuSya jIvananuM dhyeya zu' hAvu' joRe ane te dhyeya kevI rIte prApta karI zakAya e viSe ApanuM matam ame jANavA icchIe chIe." nagInabhAie pUchyuM, " AtmasAkSAtkAra-jIvanamaraNanA pherAmAMthI mukita eTale ke mekSa--e ja manuSya jIvananuM aMtima dhyeya che evu' mArU mAnavu' che. dhyeyane paheAMcavA sArU, mate teA jainadhama'mAM sucavAyelA mAga' uttama lAge che ane tethI te ja mAge javanA hu' prayatna karI rahyo chuM. satya te dareka dhamamAM ApavAmAM AvyuM che, paraMtu saMpUrNa' satya-nagna-saya-(purANukathAthI mukata) tamane jainadharmI mAM ja jovAnuM maLaze. mane te evI khAtrI - carNa che ke zrI mahAvIra svAmIe anaMta prakAzanI jhAMkhI karI saMpUNu` `satya joyelu' ane te ja temaNe jainadhama'dvArA samajAvavA prayatna karela che. jainadhama mAM ahiMsA ane tyAgane je mahatva ApavAmi. Avyu' che te mane bahu ja cegya ane Avazyaka lAge che. Ama hu' ema kahevAne saheje prerAu chu ke janadhama' e. mekSa meLax vavAnuM uttamAttama sAdhana che." (Jainism is the Science of Salvation Pay-excellence) vArU, te jainadharma'nI dRSTie dunyavI vyakitae potAnA atima dhyeyane prApta karavA kayA prakAranuM jIvana jIvavu jarUrI che." sAmAnya mAnavIne mArgadarzaka thai zake evA prazna me' pUchyuM. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 * pavitra jIvana ! " temaNe tarata ja javAba ApyA. " jIva nanA ekeeka kSetramAM pavitratA ANavAnI jarUra che. te ja tamArA AtmA satyanI jhAMkhI karI zakaze. te mATe sapUrNa rIte zAkAhArI khArAka khIlakula Avasyaka che. zarIra ane mana upara evA sAdA khArAkanI je sudara asara thAya che. te chellA bAra varSothI huM anubhavI rahyo chu.te uparAMta a`isA, satya asteya, aparigraha, brahmacaya A pAMca vratanu pAlana jeTalA pramANamAM karI zakaze teTalA pramANamAM tame pragati sAdhI zakazo. jagatamAM rahIne pApamukata rahevAne banatA prayatna karavA. bAkI te hu' mAnuM chuM ke izvaranI prAthanA karavAne sarvAMtama bhAga zvara jevA banavAnA prayatna karavA e ja che He honours god best who seeks to be god-like" jaina dharmane tame eka svataMtra dhama' tarIke mAne che ke hiMdu dhama'nI eka zAkhA tarIke lekhA cheA? " prazuddha jaina "mane te te hiMdu dharmanI eka zAkhArUpa lAge che. ane hiMdu dharmAMnA keTalAka mULabhUta siddhAMtA upara ja te racAyelA che." ane Akhare dareka mulAkAtane 'te puchavAmAM Avata sAmAnya prazna ame paNa zrI jyaMji'sane puchyA, "hiMdanI yuvAna prajAne mATe tamArA ze! sadeze! che? >> "eka prajAne uddezavA jeTalI zakti ane sAmarthya meM hajI meLavyAM nathI." temaNe hasIne kahyuM. "paNa hu hiMdI yuvAne ne lagatA mArA keTalAka vicAre Apane jaNAvuM. yuvAneAe nAnA nAnA vikhavAdamAM temanI zakti verI na nAMkhatAM dezanI unnati mATe satata kA zIla rahevu joie. tame sau tA nasIbadAra che! ke tamane jJAna ane sa'skArane mahAna vArasA maLela che. ane have tamArA dezamAM rAjakIya svataMtratA AvyAthI tamane te jJAna ane prAcIna saMskRtinuM punarUtthAna karavAnI suMdara taka maLI che. tamArI pharaja teA tamArA dezanA A amUlya jJAnane vikasAvI tenI rajuAta jagata samakSa karavI e ja che. mane purI zraddhA che ke hiMdu AdhyAtmika kSetramAM jagatanu` mAga daza`ka ane dRSTA jarUra banI zakaze. paraMtu jo tameA pazcaya saMskRtinI asara heThaLa AvI jai tenuM anukaraNa karavAnA prayatna karaze te kadI saphaLa nahi thaze, te ja saskRtimAM ucharIne AvelI vyakti tarIke huM tamane kahI zakuM chuM ke tamAre tA tamArI AdhyAtmika jIvanadRSTine phrI jAgRta karI te ja rIte tamArUM jIvana ghaDavu' joie. tamArA dezamAM Aje mRtyune teo jANatA nathI-- jo ke te zUnyamAM vilIna thai gayA che; ane emanA jhuMpaDAmAM kALI nirAzAnA ALAe karI vaLyA che, ane chatAM mRtyune tee! jAgRtA nathI. vAta sAcI ke svapna rahita nidrAmAM te pADhI gayA che. emanA zarIreza dhavAyA che--emanA hADakA pAMsaLA tUTelA che ane chatAM mRtyune te jANutA nathI. AzAthI teo bharelA hatA-- tA. 1-7-1 hAlIvuDanI je majabuta asara thaI rahI che te joine mane duHkha thAya che, paNa mane AzA che ke tamArI nase'mAM je Ana lehI vahe che te tamane vinaHkSanA mArge jatAM aTakAvaze ane tamAruM bhAgya jarUra ujavala karaze. mane potAne te tamArA prAcIna RSimunionA dezamAMthI je kaMi maLyuM che, tamArA dezamAM AdhyAtmika jJAnanA je khajAne che te bIje kayAMye nathI. manuSyanA jIvananuM zAzvata sukha prApta karavAnA kharA mArga tamArA RSimu niee ja zeAdhI kADhayA che ane tame tenI magarUbI lai zakA che. jAe,-tamArA dezabAMdhavAne jaine kahe ke pazcimathI AvelA A AtmA tamArA dezanA caitanyathI saMpUrNa paNe vaza thayeA che ane A ja dezamAM rahI enI jIvanasaphara purI yAya tyAM sudhI AtmakalyANanA mAga DhuMDhavA mAge che, " niDaratAthI teo AgaLa dhapI rahyA hatA; pramANa samaye-emanA vadana para smita---- hAsya kuMratu hatu. ame zrI jyeAsanA AbhAra mAnI dharmazALAnI bahAra nIkaLyA. duMgIMga gArDanathI nIce utaratAM ame sUryane dUra dUra kSiti jamAM Dukhate joye. amArU' citta kASTa anerI zAMti ane prasannatA anubhavatu hatuM. AtmakalyANanI AvI kAI paNa pravRttinuM e eka zubha pariNAma ja DAya che. ame khate chuTA paDayA tyAre varSAM pahelAMnA eka lAkSaNika prasaMga yAda Avyo. ane meM sa'tASanI lAgaNI anubhavI. lagabhaga dasa varSa' pahelAM nizALamAM zikSaka eka prazna puchelA "hiMdamAM janma thavA badala tame magaphaLI che? ane te zA mATe?" 1 A praznanA uttara mane Aja sudhI sAMpaDayA nahetA. paNa zrI jyejisa sAthenA vArtAlApe e praznane dhaNeAja saMtASakAraka ukaeNla mane Ape|Apa meLavI ApyuM, caMdrakAnta saMdhavI. ( 'kapALa mitra'mAMthI sAbhAra uSkRta. ) mRtyune teo jANatA nathI --emanA aMtaramAM bhaktigIta gu'jatAM hatAM. e prayANumAMthI e pAchA na valpa dUra dUra ee cira nidrAmAM kayAre peDhI gayA tenI khabara paNa krAine na paDI. emAMnA kAikane mATe vhAlasAi janetA jhuMpaDAnA khUNAmAM vedanAnA AMsu sAre che.-- bhUtakALanAM smaraNA janatAnA bhula sudhAraNA jesalameranA jJAnabhaMDAre| ' e mathALAnA gatAMkamAM pragaTa thayelA lekhamAM 32 mA pAte pelA kAlamamAM 12 mI lITImAM 'paNA'ne badale 'payannA' vAMcavuM, khIjA kAlamamAM 15 mI lIMTI upara gAkaraNa'ne badale 'pAkaraNa' ane 16 mI lIMTI upara A'te khale 'sAThe' vAMcavuM' chapANumAM rahI gayelI A azudhdhie mATe dilagIrI darzAvavAmAM Ave che. taMtrI, prabuddha jaina hRdayamAM jhamakI uThe che enA vadananu e tejasvI hAsya-- ~enA kaMThanA e madhura svare jhuMpaDImAM dAkhala thatA saMbhaLAtA --e ciraparicita pagalAM-- are rAma-e badhAM have bhUtakALamAM ja samAi gayAM. ane janetAnI e vedanA pAchI jhabakI uThI. paraMtu emAMthI parama zAMtinI 'hAza' have nIkaLI paDI. mArA dIkarA Akhare te mArA deza mATe ja cAlyA gayA che bhagavAna ! amArI ATalI prAya nA te sAMbhaLaje A dhanAra adhArA kayAre esaraze ? maMgaLa prabhAtanAM kiraNA kayAre pragaTaze ? bhAvinuM nirmANu karavAnu' baLa he prabhu! tuM amane Apaje ! amArA dardI-amArAM rUdhira ane amArA parizramA bhale svapnavat thai jAya, chatAM amArU sAvi e darda'nA-e rUdhiranA-e AMsunA khaDA para ja racAze evI amArI zradhdhA prabhu ! tu acaLa rAkhaje !! sa'pAdaka." dilakhuza kha. divAnajI * eka agrecha kAvyU parathI sUcita Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * . tA. 1-7-20 paddha jenI dharmAtara vivAha sthApita thavo joIe. verabhAva ke durapayune bhAva te : ' tA. 24-5-50nA divase gopIpurAmAM zrI. vinobAnA AzI. vicArapUrvaka ja dUra the ghaTe. ane te thaI zake che. ane vada sAthe eka dharmAntara lagna karavAmAM AvyuM. vara zrI lakSmIcaMda tethI prerAI pachI lagnasaMbaMdha paNa baMdhAI zake che. AvAM lagnane , gesara seMdhavA madhya bhAratanA jana che. kanyA, zrImatI kAtimA , premabhAva vadhe tenI yuti rUpe huM svIkArI nathI - zakate. paNa I-daranAM musalamAna bahena che. tenA , bhAI zrI amInasAhebe vicArapUrvaka je premabhAva sthapAya tenI nizAnIrUpe tenuM sthAna | IndoranA eka sArA kAryakartA che. lagna mATe bahena phAtimA dhama - kabUla karuM chuM.. 1 , parivartana karavA taiyAra nahotI. tethI lagna pachI paNa te musalamAna ja "islAma dharma hindustAnamAM bAra varSathI Avyo che. raheze. baMnee lagna pahelAM ekabIjAnA ghara para keTalAka divase bIjA paNa keTalAka dharmo ane paMthe ahIM hajAro varSathI AvelA gujAryA ane jayAre bannee A saMbaMdha anukULa lAge , tyAre 2 che. ahIMnI jamInane raMga te badhA para caDhe che. ApaNuM A.. - lagnabaMdhanamAM joDAyAM. A maMgaLa prasaMge varakanyAne AzIrvAda - bhUmi prema ane samanvaya sthApavAvALI che. teNe badhA samAjane ApatAM zrI vinobA bhAvee nIce mujabanuM eka lAkSaNika pravacana sthAna ApyuM che, eTaluM ja nahIM paNa premathI AmaMtraNa paNa - ApyuM che. ApaNe jema jema zabda mAnavatAne vicAra karIzuM "Aje ApaNe eka javAbadArIbhayu"pagaluM bharyuM* che. bahena tema tema A badhA dharmo eka bIjAne puSTi ApanArA sAbita phAtimA musalamAna dhamanI che ane bhAi lakSmIcaMda jana dharmanA thaze. huM te judA judA dhamene phakata upAsanAbhedarUpe ja mAnuM ! che. A rIte A eka AMtaradharma vivAha che. te mATe varakanyA chuM. dareka upAsanAmAM kaMine kaMI khUbI hoya ja che. jyAM A 1 bane vicArapUrvaka taiyAra thayAM hatAM, tethI teo abhinaMdanane pAtra badhI upAsanA o ekatra thAya tyAM tenI badhI khUbI e paNa bhegI. | ' che. paNa tethIye vadhAre abhinaMdanane pAtra te temanA mAtapitA maLe che. ane sagAMsaMbaMdhIo che, jeoe ahIM AvI khullA dilathI A huM AzA rAkhuM chuM ke jemaNe A vivAhanuM nimitta rAkhI lagnane AzIrvAda ApyA che. jo ke AmAM kAMI abhinaMdananI bane dharmone joDayA che te e bane dharmonA ane badhA dharmonA jarUra nathI, sArAM kAmanAM phaLa tenI sAthe ja joDAyelAM hoya che. guNono saMgraha kare. bhagavAna temane te mATe baLa Ape !" ".. guNAnA saMgraha kare. bhagavAna tamane te mATe baLa Apa ! paNa A kAma mA vA nAM AjanA samayamAM te , ('harijanabaMdhu' mAMthI sAbhAra udhRta) khAsa hiMmatanI jarUra hatI ane varavadhUe je hiMmata batAvI che,, lagna samAjika daSTie eka viziSTa ghaTanA gaNAya. te mATe teo abhinaMdanane pAtra che.. . " , , A Aje varNatara tema ja dharmAntara lagnanA aneka kIssAo banI "ApaNe joyuM ke A prasaMge aneka dharmamAMthI vacatA rahyA che. AjanI keLavaNI tema ja vicAravAtAvaraNanuM A 1 1 belAyAM. ethI A lagnane badhA dhamara tarI AzIrvAda A svAbhAvika pariNAma che. aneka yuvaka yuvatIo cAlu lagnakSetranI e ghaNa-le kene e khyAla hoya che ke eka dhamanAM vacanane bIjA rUDhiprApta sImA bahAra jaIne lagna saMbaMdhathI joDAI rahyA che. dharmanAM vacanonI AbhaDacheTa lAge che. A khATo khyAla baMdhAvAnaAma chatAM paNa je be vargo vacce kaMi kALathI vaimanasyanI | kAraNa e che ke A vacane je bhASAomAM hoya che tene artha para parA vahetA AvI che ane A vamanasya Akhara- akhaDa , bhAratasarvasAmAnya janatA samajI zakatI nathI. kurAna arabImAM bolAya , e ya varSanA bhAgalA karAvyA che ane ema chatAM paNa tene haju anta Avyo che. ghaNuMkharUM tene belanAra ke sAMbhaLanAra ekeya samajatA nathI.' te nathI-te be vargamAMthI koI paNa eka yuvaka, anya varganI yuvatI sAthe e ja sthiti vedanA maMtro, pArasI gAthAo tema ja anya graMthanI che cekakasa Adeza ane dharmanI bhAvanApUrvaka lagnasaMbathI joDAya . hoya che. kAnane mAtra jAdA dA avAjone paricaya thAya che. ane tyAre ApaNuM dilane khuba AnaMda thAya che ane AvI ghaTanAne temAM rahelA bhedane lIdhe bhedabhAva banele ja rahe ema , ApaNe AvakAravA ApaNe prerAIe chIe, kAraNa ke AvI ghaTanAothI je IcchatA hoIe te bhale A prathA cAlu rahe, paNa badhA ApaNI vacce paDelI taDe saMdhAze, ApaNI vacce rahelI judAdharmonAM vacanene ApaNe ApaNI mAtRbhASAmAM kahIzuM te zuM inI-ucca nIcanI-bhAvanA naSTa thaze ane ApaNe badhA eka ' ke badhAya dharmo satya ane bhalaIne ja upadeza kare che. ja pitAnA putra chIe ane eka ja mAtAnAM saMtAna chIe"hamaNu je vacano belAyAM temAM kurAnanuM eka vacana hatuM. ataH e satyane savizeSa anumodana maLaze evI ApaNane AzA temAM prArthanA karI che ke, "bhagavAna, amane sIdhe rasto batAva.' baMdhAvA lAge che. * * mane ema lAge che ke AjanuM pagaluM sIdhA rastA para che. paNa - Aje kaI hiMdu yuvaka koI yuropIana yuvatI sAthe lagna. ApaNA dezanA keTalAka loko Ane khoTuM pagaluM mAnaze. A kare e ghaTanA pramANamAM jeTalI sahaja saMbhavanIya lAge che teTale saMbhavanIya hiMdu musalamAnane lagnasaMbaMdha nathI lAgatuM, 'dazAmAM ApaNe ApaNI javAbadArI samajI levI joIe. tevA leke sAthe carcAmAM na UtaratAM jemaNe A pagaluM bharyuM che temaNe jo ke bIjI aneka rIte eka yuropIana karatAM eka musalamAna * pitAnAM kAmethI sAbita karI ApavuM joIe ke temAM temane hiMdunI ghaNI vadhAre samIpa che. AnuM kAraNa bane kema vacce * uddeza dharma'nI zuddha sevAne ja hatA. te potAnA jIvanamAM Dagale - kaMi kALathI cAlI rahelA gharSaNe pedA karelI mAnasika vikRti ane ekameka viSenI avamAnanAbudhdhi che. hiMdanA bhAgalA thayA . ne pagale sevA-dhama ane saMyamanuM darzana karAve, te jeo Ane kheTuM pagaluM mAne che te loko paNa kabUla karaze ke A pagaluM ane pAkIstAna juduM paDayuM ema chatAM hiMdu musalamAna ekatA. ' ApaNA mATe pahelAM jeTale ja jIvate prazna che. AvA lagnasAce raste hatuM. saMbaMdhe A praznanA ukelane vadhAre saraLa banAve che. A - "jyAre hindustAnabharamAM pharato hato tyAre mArI sAme e daSTie cAlu praNAlinI sAme thaIne je yuvaka yuvatI AvuM sAhasa prazna Avata ke judA judA dharmomAM premabhAva zI rIte vadhe? kheDe che temane hIMdI prajAnAM dhanyavAda dhaTe che. - mAruM potAnuM ciMbana cAlatuM ja hatuM. leke judA judA upAya * upara jaNAvyuM te pramANe prastuta lagnasaMbaMdhamAM vara zrI. . batAvatA. keTalAka mitro ema paNa kahetA ke judA dharmovALAe lakSmIcaMda gesara madhya prAMtamAM Avela seMghavAnA jaina che. AvuM vacce lagnasaMbaMdha zarU karI devuM joIe, jethI verabhAva ane sAhasa eka jaina yuvAna kare che ane tene tenAM sarva. vaDilajane dUrapaNAno bhAva dUra thaI premasaMbaMdha vadhe. huM kahetA ke e anumati Ape che ane santapurUSa vinobA paNa abhinanda chete jarUra banavuM joIe. chatAM te sivAya paNa premabhAva : A hakIkata jaina samAja mATe gauravaprada lekhAvI joIe. . Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-7-50 ------ - eka vakhata evo hato ke bhinna dharmIo vacce lagna- thayele. bALapaNa kekaNamAM vItAvIne dAyelI ne dhamAM temaNe saMbaMdha kadI kalpI zakAtuM nahotuM, kAraNa ke dharmanA bAhya AkA- mAdhyamika keLavaNI lIdhI. pUnAthI ema. e. ( prathama varga ) ranuM ApaNe mana ghaNuM moTuM mahatva hatuM, eTaluM ja nahi paNa thaIne 1923 thI 30 sudhI 8 varSa emaNe pUrva khAnadezamAM sAMpradAyika amitAnuM paNa ApaNA citta upara eTaluM ja prabhutva amalanera gAmamAM eka zALAmAM zikSaka tarIke kArya karyuM. A vartatuM hatuM. Aje dharmanA bAhya AkAra upara mUkAte bhAra ApaNA vakhatathI teo sAne gurUjI " tarIke oLakhAvA lAgyA. 1830nI manamAMthI bahu haLave thaye che ane sAthe sAthe sAMpradAyika rASTrIya lattAmAM emaNe jhaMpalAvyuM, ane tyArathI temaNe potAnuM asmitAnI pakaDamAMthI navI ugatI prajA chuTatI jAya che. ane te sarvasva rASTrakArya mATe arpaNa karyuM. mahArASTramAM ane temAMya tethI eka , vakhate be judA judA dharmanA strI-purUSanuM sahajI- khAsa karIne khAnadezamAM gAmaDe gAmaDe pagapALA pharIne emaNe vana zakaya ja nahotuM lAgatuM tenA badale Aje ' ekamekanA koMgresane saMdezo nAnAM nAnAM jhuMpaDAMomAM paNa paheAMca- dharmo judA hoya te paNa zuM ema AvAM lagna-saMbaMdhe Do. e mATe emaNe aneka vAra kArAvArasa bhegaLyA, - ApaNane vyavahArU ane AvakAradAyaka lAgavA mAMDayA che, ane bhUkha tarasanI kazI paravA na karI, pitAnI jAtane caMdananI jema "kAraNuM e che ke vicArapradezamAM ApaNe pahelA karatAM vadhAre ghasIne lokomAM navavicAranI, navajIvananI suvAsa phelAvI. 1942 nI '' udAra banyA chIe ane badhA dharmane sparzatAM. evA eka sava- krAMtimAM sAne gurUjI ghaNo vakhata bhUmigata rahyA. e daramiyAna sAmAnya mAnavadharmanuM ApaNane vadhAre rpaSTa ane saceTa darzana thaI , mahArASTranA yuvAnane sAne gurUjInI prajavalata krAMtikArI dRSTinA rahyuM che ane e kAraNe dharmanA mimitta ubhA thatA uccanIcanA.. ' uttama paricaya thaze. bahArathI zaramALa, namra ne kadAca kamajora jevA khyAlo laya pAmI rahyA che. A prakAranI udAratA ane cittanI ' dekhAtA A puruSamAM keTaluM mahAna sAdhyuM che ene anubhava vizALatA rASTranA ujajavaLa bhAvInI AgAhI Ape che. nava saune thayo. chelle chelle sAne gurUcha ke gresanA vireAdhI thayA hatA. - varavadhUne ApaNu antaranI aneka zubhecchAo che. emanuM vaLaNu samAjavAdI pakSa tarapha hatuM, paNa pakSanA sabhya ' ' zikArI pATa baMdha kare ! teo kadI na banyA; kAraNa sAne gurUjInuM piMDa rAjakAraNI hatuM , tA28-6-50 nA roja maLelI zrI muMbai ane yuvaka ja nahi'. na chUTake teo e mAM. dhaDAyA hatA. derA( gulAmI saMdhanI kAryavAhaka samitinI saMbhAe muMbaI sarakAra taraphathI garIbAI vigere dUra karavAne emane rAjakAraNI banavuM paDayuM. bAkI khetInI rakSAnA hetuthI jAyalI zikArI pATafA saMbaMdhamAM nIce emanI vRtti mukhyataH AdhyAmika hatI. mAnavatAnI aharniza sevA mujaba TharAva karyo hato : karavAmAM emaNe adhyamika AnaMda meLavyuM. dareka mANasamAM teo "muMbaI sarakAra taraphathI khetaramAM pAkane nukasAna thatuM izvara jotAM tethI ja, nAnAmAM nAno ne dalita gaNAte mANasa paNa aTakAvavAnA hetuthI tA. 17-3-48 thI zikArI pArTIone muMbaI emane mana pUjanIya hate. harijane te dabAyelA mAnavI pratye . prAntamAM sthaLe sthaLe pharatI mUkavAmAM AvI che ane A zikArI emane apAra sahAnubhUti hatI. paMDharapUranA vikhyAta viThobA maMdiramAM - pArTIe vAMdarA, hareNu, seja, bhuMDa, Adi aneka avAcaka prANI harijanane praveza maLe te mATe emaNe AmaraNa upavAsa AdarelA, ( o. vivekazanya rIte sAmudAyika saMhAra karI. rahI che. keTalAye ne emAM saphaLatA meLavI. rASTrapitA gAMdhIjInuM avasAna eka mahA| sthaLanA kheDute. A sAme sakhta virodha karI rahyA che ane pAkAra rASTrIya bhAInI oLIthI thayuM ethI emane khUba ja vedanA thayelI; 'uThAvI rahyA che ema chatAM paNa A zikArI pArTIe pitAnuM ane mahArASTranA pApaprakSAlanAthe" emaNe 21 divasanA upavAsa sAmudAyika hiMsAnuM kArya karyuM ja jAya che. khetInI rakSAnI karelA. chellA doDha piNa be varSathI teo "sa.dhanA nAmanuM suMdara, AvazyakatA viSe bemata hoI zake ja nahi, ema chatAM paNa A jaga- dayeyavAdI marAThI sAptAhika muMbaIthI calAvatA hatA. sAne ... tamAM mAnavajAtane jIvavAne jeTalo adhikAra che eTalo ja jIvavAno gurUchanuM lakhANu haMmeza jIvaMta ne bhAvanApUrNa hatuM. emaNe nAnA [ . adhikAra harakeI prANIne che e siddhAnta dhyAnamAM laine A prakAranuM meTAM 150 pustako lakhyAM. emAM "zAmajI sArUM" "mAratA '' Atyantika ghAtakIpaNuM ekadama aTakAvavAnI jarUra che e A saMrakRti" "jAti' "nyARAti" vagere te khUba ja prasiddha sabhA muMbaI sarakArane anurodha kare che ane saurASTra, madhyabhArata tathA ne sone ghaNAM gamelAM graMtha che. pitAnA sAhitya vaDe temaja kAryo . pUrva paMjAbanI sarakAre jevI rIte AvI zikArI pArTIe rada karI che vaDe sAne gurUjIe mahArASTranAM lakhe hRdaye mAM mAnabharyuM" ne vahu'la athavA te. ubhI karavAne virodha karyo che tevI rIte muMbaI prAntanI sayuM sthAna prApta karyuM hatuM. zikArI pArTIe vikherI nAMkhavA muMbaI sarakArane A sabhA ' ' AcAryazrI vinobAjI bhAve e emanA mRtyu bAda kahyuM ke che ane A pramANa mAM karavAmAM Ave tyAM sudhI " huM niHzaMkapaNe sAne gurUjInI gaNune saMta tukArAma Adi - koI paNa kheDutanI icchA virUdhdha tenA khetaramAM AvI saMtaparAmAM karU chuM." AvA mahAna ne uddAtta saMta-sAhityikanI hiMsA thaI na ja zake evo aTakAyatI hukama suratamAM bahAra chee mAtra mahArASTranI ke bhAratavarSanI ja nahi, paNa samagra pADavI muMbaI sarakArane A sabhA AgrahapUrvaka vinaMti kare che.", ke . mAnavajAtanI kheTa che. kAraNa, sAne gurUjI sAce ja mahAmAnava hatA. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha purUSottama gaNeza mAvaLaMkara mahAmAnave sAne gurUjI *. mahArASTranA Adhunika saMta zrI. sAne gurUjInuM gaI tA. 11 mI vRkSAropaNa jUne muMbaImAM aNadhAyu" avasAna thayuM. keIe dhAreluM nahi ke - bhArata sarakAranA kRSimaMtrI zrI kanaiyAlAla mANekalAla munazInI sAne gurUjI ATalI jhaDapathI cAlyA jaze. mahArASTramAM nAnAM eMTAM vRkSAropaNane lagatI sArvatrika sUcanAne layamAM laIne zrI. bhArata sau ke zAkamAM DUbI gayAM. jaina mahAmaMDaLanA adhyakSa zrI. rUSabhadAsaja rAMkAe pitAnI jamIna pUjya sAne gurUjIno janma rAnAMgirI jillAmAM dalI , upara 500 vRkSa ropavAno nizcaya karyo che. A mATe temane aneka * tAlukAmAMnA eka gAmaDAmAM 1888 nI 24 mI Disembare dhanyavAda ghaTe che. - - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI, mudraka prakAzaka zrI. maNilAla makamacaMda zAha, 45-87 dhanajI TroTa, muMbaI. mudraNasthAna: sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 , * * * Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 12 a zrI mukhai jana cuvaka sadhana pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : maNilAla mAkamacaMda zAha muM baI : 15 julAi 1950 zanIvAra hiMdu kAyadAmAM sudhArA (tA. 2-4-1950 nA harijanabaMdhumAMthI sAbhAra uddhRta.) hiMdu kADa bila banAvavAnA - 30 1 -- hAlanI dhArAsabhAne adhikAra mAnI zakAya kharA ? u jeTale aze A prazna kAyadAnA che, teTale aMze hu cekakasa niNya bAMdhavAnI ceAgyatA nathI dharAvate huM jouM chuM, ke judA judA kAyadAnA paDitA vacce paNa A viSaya para matabheda che. A viSe je niSNu ya dhArAsabhA athavA (bAgI zakAtA hoya te savAsthya nyAyamaMdira' Apaze te mAnavA paDaze. jo pArlAmenTane ja A bila hAthamAM levAnA adhikAra nahIM haiAya te pachI te hAthamAM laI zakatI nathI eTale cheADI deze paNa jo adhikAra haze te bilanA mULamAM je sudhArAnI daSTi che tene me mAnyatA ApI che. agara kAyadAnI muzkelI na hoya te pachI mane e dalIla yogya nathI lAgatI ke AjanA pratinidhionI cUMTaNI vakhate A bila najara sAme nahAtu' tethI A pArlAmanTane tenA para vicAra karavAnAM naitika adhikAra nathI. agAunI dhArAsabhA jyAre teDI nAkhI ane tenuM badhuM kAma karavAnA adhikAra khadhAraNusabhAne sepyiA tyAre agAunI dhArAsabhA je kai kAma karI zakatI te badhu karavAnA adhikAra tene soMpAyeA che ema 'samajavu joie. e dhArAsabhA sAme A bila nahAtu ema paNa kahI zakAya ema nathI. pra0 2--tame lakhyu che ke, " dha'nI pasa MdagI kevaLa satyanI upAsanA ane zAdhanI padhdhati aMge nibhe La agata vAta hAvI jAie. " teA pachI peAtAne dhamathI para rahevAne davA karanAra rAjya kAi eka khAsa dhama' mATe Ave kAyadA anAvI zake kharU ? lagna vagere sakArAne te lagabhaga badhA dharmomAM eka dhArrika saMskAra mAnelA che ne te dhAmirka vidhithI ja thAya che. jene temAM vizvAsa nathI tene mATe e viSe eka judA ja kAyadA anAvelA che. gAma lagIre yA u-dharma' zabda hiMdanI bhASAomAM aneka bhAva dharAve che. prAcIna kALamAM liniyana ke manazyanA artha'mAM te kadI vaparAtA nahetA. te vakhate e atha'mAM soMpradAya, mata, paMtha, bhAga, anugama vagere zabda pracalana hatA ane teja vadhAre yogya pazu che. paNa keTalAMka varSothI sapradAyanA atha'mAM ApaNe dhama zabda vAparavA lagyA chIe. uparanA praznamAM je jagyAe dhama zabdanA upayAMga karyAM che te sa'pradAyavAcaka che. sapradAyanA athamAM te hiMdu dhama' jevI koi vastu ja nathI. jo saMpradAyanA maya' cheDI harSAe tA ja ApaNe sanAtanI, jaina, zIkha, buddha, brAhmo vagerenA hiMdu dhama'mAM samAveza karI zakIe. te ja pramANe ziyA ane sunnI tathA romana ketholika ane proTesTanTa vagerene jyAre ra. na khI. 4ra61 vArSika lavAjama rUpiyA je islAma dharma ke ' IsAI dharma''nA nAmamAM samAveza karIe chIe tyAre tyAM dharmanA atha' sapradAyathI vizALa khate che. e jagyAe hiMdu dharmathI koi khAsa sapradAya eTale veda, Agama, graMtha vagere zAstronI mAnyatAne sabaMdha nathI huMte, paNa AcAra-vicAra, rUDhi, Adata, sarakAra, sAhitya, kalA vageremAM mATe bhAge samAnatA dharAvanArA eka khAsa samAjanA sabadha hAya che. jayAre hiMdu dhamathI vaidika matanA ja aya karavAmAM Ave che tyAMre jaina, bauddha, zIkha vagere peAtAne hi'du kahetAM sakAya pAme che. hAlamAM mata, paMca, mAga' vagere zabdonA upayoga chuTI gayelA DeAvAthI ane badhe' dhama '* zabdanA upayAMga cAlu thaI gayelA hovAthI koNa hiMdu che ane kANu nathI tene bhrama ane tethI bharelA vAdavivAda cAle che. tyAre hiMdu dharma eTale hiMdustAnane eka khAsa samAja ema samajo teA upalA badhAye pathenA leAkA che. emAM zakA UbhI na thAya. vizALa arthamAM Aje dhama''nA sthAna para sa MskRti zabdanA vyavahAra zarU thayA che. sanAtanI, jaina, zIkha vagere khalAMnI saMskRti lagabhaga sarakhI che. bhAratanI rAjaya dRSTi dhama'thI para che ene atha' ke e asa'pradAyI che, nahIM ke saMskRtihIna athavA asaskArI che. arthAt, bhale krAi vedane mAne yA te| kurAna, bhAikhala, pra'tha, Agama, avastA vageremAMthI kASThane mALe, paNa temAM rAjaya taraphathI kAjI aTakAva na nAkhe. paNu lagna, vArasAhaka vagere sAmAjIka vArtAmAM navI vyavasthA karavI e eka judI vastu bane che. te samAjanA niyamana mATe thAya che. lagna vagere sarakAra dhArmika vidhithI thAya che ema jyAre ApaNe kahIe chIe tyAre tenA ATalA bhAvAya thAya che. (1) badhA hiM'du saMpradAyeAmAM keTalIka evI vidhio che je sAMskRtika samAnatA jALave che. te ja vastu musalamAna ane khristI saMpradAyAmAM paNa che. (2) A samAna bhAgo sivAya paNa dareka sauMpradAya, jAti, getra, gAma vagerenI keTalIka khAsa vidhi DhAya che, je janatAnI dRSTie tA. mi'ka ' eTale pavitra te khAsa karavA jevI gaNAya che; paNa kAyadAnI dRSTie kayAreka te lagnavidhinA jarUrI bhAga manAya che ane kayAmeka na pazu mAtA. AmAM kai prakAranA sudhArA paNa pedA thayA che. dAkhalA tarIke A samAja, brahmosamAja vagere. gAMdhIjIe pote paNa temAM zeAdhana kayu che ane chevaTa sudhI karatA rahyA. temanI preraNAthI zrI kAkAsAheba ane zro vinebAnI banAvelI paNa eka vidhi che te te ghaNI jagyAe cAlI paNa rahI che. temAM pAchaLathI ThIka ThIka saMzodhana karyu che. meM paNa gAMdhIjIe A rIte hiMdu surya samAjamAM A viSayamAM eka prakAranI anya vasthA ja che. A paristhitimAM hindu kroDa bilane khIjo nathI nI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zuddha jena bhAga A avyavasthAnI jagyAe vyavasthA lAvanArA samajave joie, temAM kai sazodhananI jarUra hAya teA te thai zake. mane A prayatna AvakAralAyaka lAge che. te ja rIte saMskAra vageremAM paNu, 'AmAM saMpradAyanI kai khAsa rUDhiene gerakAyadesara nathI batAvI eTale ema na kahI zakAya ke saMpradAyeAmAM hastakSepa karyAM che. vArasAhaka vageremAM paNa badhA mATe ekasamAna kAyadA thavA ISTa che. temAM hiMdu, musalamAna, khristI ke pArasInA paNa bheda na karavA joIe e dalIlatA huM svIkAra karUM" .... mArA sAMbhaLavA mujama cInamAM (eTale ke cAMga-kA-zeka sudhInA samayamAM) vArasAhaka mATe kanphyUziyasanA kAyado badhA cInAo mATe ekasarakhA che. te musalamAna ane khristI paddhatithI judA che. AthI jo koi kuMTuMba arasaparasa samajIne muslima ke khristI padhdhatithI dolatanI vaheMcaNI karavA icche te te karI zake che. paNa jo te kATamAM jAya teA cInanA kAyadA pramANe ja te badhAMne bhAga karI Apaze. 503 -- zu' dhama-saMskAra' vidhi ane kAnunI rajisTrI' - vidhimAM kka nathI? dhama'vidhimAM pheraphAra karI navI paddhati nirmANa karavAnI Adhunika kAyadAzAstrInI yegyatA mAnI zakAya kharI? u. ~ ApaNe jo parekSane pUjanAra tathA vata mAnane cheDI bhUtakALanA vadhAre muddhimA gAnAra na banIe te| sapattinI levaDadevaDa, vArasAhaka, lagna vagerenAM niyamana vagere prazna mATe jayAre jarUra paDe tyAre samaya samaya para niyame ghaDavAnA ApaNA hukaeNmAM zaMkA nahIM uThAvIe. eka samaya evA hatA ke jayAre jamInamakAnanI levaDadevaDa pa'canI sAme yajJa vagere vidhi sAthe thatI; te ja pramANe lagna, dattaka vagere khAsa mahattvanA vahevAro paNa thatA. tene aya' e ke AvA vahevAre gupta ke ekAMtamAM na thatAM, vadhAre jAhera rIte, gaMbhIratApUrvaka pUr| vicAra karIne karavA joie. dastAveja karI tenI para maheAra mAravI, te pachI sAkSIe sAme hastAkSara karavA te pachI rajIsTrAra pAse kabUla karI tene rajisTara karAvavuM e A ja kAraNane laine khanelI va`mAna vidhie che. jAnI vidhiemAM gera, kAjI, pa MDita vagere samAjamAnya ane rAjyamAnya adhikArI hatA. te ja pramANe * 15-7-5 Aje mejisTreTa, rajisTrAra vagere adhikArI gAra, kAjI che. manu vagerenI smRtio, dha'niNuMya, niNaeNyasindhu, mitAkSarA, vyavahAramayUkha vagere judA judA samayanA ane kAyadAnA graMtha * aneka smRtigraMtha ane bhASya eTalA mATe thayAM ke temAM sazodhananI jarUra dekhAtI rahI. A graMthonA racanAra meTA trikALajJAnI hatA ane mAjanA badhA leAkA pAmara sAdhAraNa che, e 'dha jogI jogaTA nA jevI buddhine laine che. aneka nAstikatAomAM eka nAstikatA va`mAna samayamAM azraddhA ane bhUtakALanI prazna...sA karatA rahevAnI Teva che. je paMDite ApaNI pAse lagnavidhi karAve che te badhA caritryavALA, vidvAna ane adhikArI hAya che ja ema humezAM nathI hatuM. te zuddha uccAra ane vidhithI karAve che. ema paNa nathI. zuddha ke azuddha uccAra sathe saMskRta bhASAmAM keTalIka pUjAvidhi karAve che tenI sAthe ApaNe dhArthiMka skAra joDI dIdhA che, paNa e kAyadAnI vidhi sAthe ApaNe joDavA taiyAra nathI thayA tethI ja A za'kA uThAvAya che. petAnI zraddhA pramANezvarapUjana ane mitranI sAme karelAM rajisTara lagnanI vidhi paNa teTalo ja mahimA samajavA joie, jeTalA sthAvaramilakata ane dastAvejanA rajisTaranI che. tyAre ja rajisTara lagna ApaNuA dilamAM dhamalagna jevuM banaze, jene pavitra lagnanA mahimA ane gabhIratA nathI lagatAM tene paMDite karAvI ApelA lagnamAM paNa ze| Adara haze, ane sAcI niSThAthI tenuM pAlana paNa zuM karaze ? ApaNe ApaNA vicArane sUkSma, zuddha ane svataMtra banAvI vicArIe e bahu jarUranuM che. bhAvanagara khAte tA. 8-7-10, zanivAranA rAja zrI jaina dhama' prasAraka sabhA taraphathI taiyAra karavAmAM Avela sadgata zeTha kuMvarajI ANujInI ArasapratimAnuM zeTha kAntilAla izvaralAlanA zubha haste anAvaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge jaina samAjanA madhyama vargane rAhata ane mAga daza na ApavAnA hetuthI saurASTranA pravAse nIkaLeluM jaina zve. mU. kAnsanA pratinidhimaMDaLanA sabhyo tema ja bhAvanagaranA rAjyAdhikArI ane sabhAvita gRhasthAe sArA pramANamAM DhAjarI ApI hatI. prAraMbhamAM zrI jaina dhama"prasAraka sabhAnA pramukha zrI jIvarAja AdhavajI dozIe sadgata zeTha ku MvarajI ANujInI jIvanapratibhA paricaya karAyeA hateA tema ja temanI pratimAnA anAvaraNu niSThita upasthita thayelA zeThe kAntilAla izvaralAlanI AvA zubhakArya mATenI yeAgyatA viSe keTaluMka vivecana karyu hatuM. tyAra bAda temanA anu. medanamAM keTalAka gRhasthAe prasaMgocita bhASaNe karyAM hatAM. prastuta pratimAnu* anAvaraNu karatAM zeTha kuvarajI ANu dajIne aMjali ApatAM jaNAvyuM hatu` ke " mArA jIvananAM AjanA divasane huM huMmezA yAdagAra tarIke gaNIza. A yuganA prathama zrAvaka zeTha kuvarajIbhAi ANaMdano prAtanAmAMthI jaina dharma' kuramAvela jJAna x 4--zu tamane khabara nathI ke dhAmeTA netAo, nyAyAdhIzA, vakIlA vageree Abalane virodha karI tenI anAvazyakatA pragaTa karI che ? u. -- hA. ane teTalA ja mATA netAo, nyAyAdhIza, vakIle vageree samarthana paNa kayu' che. jayAre banne bAju meTA meTA leAkA che. tyAre dareke potAnI vivekabudhdhine pramANabhUta mAnavI joie. vAcakavargane mArI saddha che ke te mane paNu pramANa na mAne, paNa badhA para vicAra karI peAte ja viveka vAparI mata bAdhe. kizoralAla mazarUvALA " parama AhaMta' saddagata zeTha kuMvarajI ANu dRSTa ane kriyA paratve zrAvaka vagate aneka preraNAe maLaze. jaina samAjanA caraNe bhAvanagaranA jaina saMdha eka mahAna ane parama huta zrAvaka dharI zakaye| te mATe bhAvanagaranA zrI sadharna kharekhara dhanyavAda ghaTe che. Adaza' sAdhu jaina samAja ghaNA meLavI zake, paNa Adaza zrAvaka mArI samaja mujaba samAjamAMthI meLavavA bahu kaThaNa che; kAraNa ka zrAvaka saMsthAmAM rahIne sAdhujIvana pALavuM e te AkhA jIvana daramyAna meharAjA sAthe satata yudhdha calAvavA barAbara che. sva. zeTha kuvarajIbhAine teA mULa svabhAve ja akaSAyI ' jIvananI Teva paDI gayelI, ,Tale temanA mATe zrAvaka tarIke rahyAM chatAM sAdhujIvan svAbhAvika banI gayelu, zrI jaina dharma prasAraka samAnA nAmane kharekhara zAbhAve evA ja pramukha sabhA prApta karI zakI e sabhAnuM ja nahi, bhAvanagaranA jaina saMdha ekalAnu ja noMDa, paNa samagra jaina salAjanuM sadbhAgya hatu.. emanI khoTa sabhAne jeTalI sAlatI haze tenAthI anekagaNI vadhAre kheATa jaina samAjane sAthe che. je kALamAMthI ApaNe hAla pasAra thai rahyA chIe tevA kALamAM sva. zeTha kuMvarajIbhAi jevA cAritryazIla tathA zrutajJAnanA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darakAra nA tA15-7-5 '' azuddha jaina che. paNa prakAranA apa manamAM karo AvI jatAM ApaNA jIvana ane jhINavaTathI chANAnA - aThaga abhyAsI ane pitAnuM e jJAna caturvidha saMdhane namrabhAve hatA. muMbaI AvavAnuM thAya tyAre becarabhAI pAse mArA pitAzrI ane vivekapUrvaka arpaNa karanAra AvA sAcA . sevakenI ApaNane amane laI jatA ane temanI sAthe teo dharmacaryAmAM kalA kenA ": 5' keTalI moTI jarUra che te jyAre kuMvarajIbhAInA jIvanane yAda karIe ' kalAka gALatA, Aje jemanA smaraNa vaDe jaina samAja gaurava anu- ' chIe tyAre vadhAre saTatApUrvaka mAluma paDe che. AvI khoTa bhave che te zrImad rAjacaMdra-jeo e kALe rAyacaMdabhAinA nAmathI ApaNe zI rIte purI karI zakIe ? A vicAra ane ane oLakhAtA hatA te paNa-A ja paraMparAnA eka ucca koTInA A aMge yogya kAya" ApaNe hAtha dharIe te ja svargasthane ApaNe zrAvaka hatA. sadgata" becarabhAInA putra zrI. maganabhAIe paNa sAcI rIte samajI zakyA. gaIe, eTaluM ja nahIM paNa emanI jIvananA anta sudhI pitAnA pitAnI paraMparA ja cAlu rAkhI hatI.' pratimAne ApaNe mataM svarUpa ApyuM gaNuAya.' ', ' , ' A prakAranA zrAvake , kevaLa zabdapaMDita nahetA. svadharma viSe, : "Aje a nuM jamatu jaDavAdanA cAkaramAM evuM te viMTaLAkha jinezvara bhagavAnanA vacana viSe temanA dilamAM uMDI aTaLa zradhdhA * gayuM che ke temAMthI tene zAntine khare mAga meLavavAne badale te ' hatI; yamaniyamanA kaDaka anupAlana vaDe saMyamabadhdha temanuM jIvana . vadhu ne vadhu azAntinA mArge javuM' paDe che. adhyAtmavAdane jagata hatu. eTale temane jJAnavyAsaMga teTale ja temane kriyAkAMDa mATe jyAM sudhI apanAvavAnuM nahI zIkhI zake waaN sudhI cAlu Agra raheto. samayanA keI paNa prakAranA a ne temanA 1 . azAntine kaI divasa anta Ave tema nathI. ane adhyAtma jIvanamAM kaza avakAza ja dekhAte 'nahote. temanuM zIla paNa vAdanI jaina dharmamAM je saraLatA ane jhINavaTathI chaNAvaTa thaIeTaluM ja ucca koTinuM jovAmAM AvatuM. 'dharmacarcA temanA - che, te jotAM ApaNo jana dharma jagatane jarUra' mAgadazaka thai. jIvanano mukhya vyavasAya rahe. temanuM jJAna eTaluM badhuM vizALa , - zake ema ApaNune lAgyA vinA rahetuM nathI. Akho jagatanAM ane pAravinAnI pramANabhUta mAhItIothI bhareluM hoya ke mAtra - koI paNa dezanI sAmAjika rASTrIya ke Arthika guce jaina dharmanA "zrAvakA ja nahiM paNa sAdhuo paNa tamanA pAsa sidhdhAnto apanAvyA sivAya ukelI zakAya tema nathI. ahiMsA : kaI 5NuM bAbatanI zaMkA paDatAM temane puchAvatAM ane khulAso "manatilAla 9 ka ma nathI- a.sA sa maya ane sya vAda A be mahAna sidhdhAnta dvArA jagatazAdita ane .' meLavaMtA. dharmazAstra ane sAMpradAyika paraMparAnA te, teo jIvatA premamAva tara6 DhaLI zake tema che. ApaNe eka svataMtra jaina vidya-: jJAnakoSa jevA hatA. jaina saMskRtinA parama rakSaka ane akhaMDa nI ( pITha sthApI zakIe te temAM Adhunika zikSaNa sAthe jaina zAne... cAkIdAra, jamanA, zAstranA AmanyAnA nAnA sara dharatI. zanI AmanyAne nAte sarakhe paNa lepa - pazcimanI zAstrIya paddhatithI abhyAsa karAvI zakAya ane A rIte teo sahI na ja zake.. atyanta pApabhIrU temane svabhAva hatA, ApaNA tatvajJAnamAM niSNAta banelA vidvAno rAjamArga jevA dhamathI ane nItAnta nirU padravI temanuM jIvana hatuM. ochuM bhaNelAne teo vaMcita rahelA jagata samakSa, jaina dharmanA tarane sAcA svarUpamAM bhaNAve ane vadhAre bhaNelA zrAvake ke sAdhuo pAse eTalI ja sara raju karI zake. AvuM racanAtmaka kAya? je ApaNe hAtha dharIe " latAthI teo bhaNavA besI jAya. saujanya ane namratAnI mUti. : : ' te ja sva. kuMvarajIbhAine ApaNe kharI aMjaliM ApI gaNAya che, kema ke AvA zrAvakavizeSAnI paripATI ApaNe tyAM, kaMi kALathI cAlI tyAra bAda AbhAranivedananI upacAravidhi sAthe A saMmelana. " AvatI ane AnA anusaMdhAnamAM mArA pitAzrIne huM kha. visarjita thayuM hatuM. ke, "", ' jayAre vicAra karuM chuM tyAre teo paNa A paripATInAkALajunI zrAvaka paraMparAnA chellA pratinidhi te jANe ke chellA vArasadAra, e kALajunI paraMparAnA jANe ke . chellA pratinidhi hoya ema mane lAge che. temane chellA pratinidhi : : (uparokata pravRMgane aMge upasthita thayelA-zrI paramAnaMda tarIke e kAraNe oLakhAvuM chuM ke A AkhI paripATI athavA '' kuMvarajI kApaMDayAe khApalA . bhASAmAM raju karelA mukhya mudAnuM te paraMparA Aje lupta thaI rahI hoya ema mane lAge che. dhAmika" ' ' temaNe ja karI Apela savistara nirUpaNa ) . . 'kAonAM samAdhAna kare evA koI zrAvakavizeSa Aje draSTi ' mArA pitAnAM jIvanane ghaNo maTe. bhAga jAhera jIvana sAthe gocara thatA nathI. eka te ApaNA samAjamAM zAstravidyA pratye . " saMkaLAyela hoine tema ja tatkAlIna jaina samAjanA udhyAnamAM abhirUci dharAvanAra vyakita bhAgye ja pedA thAya che. bIju dhama. ; ' paNa temaNe amuka phALo Ape che ane temanI sAthenA zAstra viSe AgamavAya viSe je 'uMDI ane aTaLa zradhdhAnuM che.' ' aMgata saMbaMdhane bAjue rAkhIne temanA viSe taTasthapaNe... ApaNane eka kALe darzana thatuM hatuM te zraddhAnI tIvratA AjanA ' ' huM vicAra karuM chuM te mane lAge che ke ApaNA jaina samAna kALamAM ke jyAre aneka dharmo, saMpradAye ane bhinna bhinna vicAra jamAM kaMi kALathI cekasa prakAranI zrAvaka paraMparA cAlI AvatI saraNI ane raheNIkaraNI dharAvanAra mAnavasamudAye ekamekanI ' hatI te kALajunI paraMparAne mArA pitA eka pratinidhi samAna atyanta najIka AvI rahyA che ane ekamekanA vicAro upara hatA. e paraMparA te zAna sArA jANakAra-vAMcana tema ja zravaNa baLavAna asara pADI rahelA che evA che A kALamAM asaMbhavanIya dvArA jaina Agamone tema ja anya ' dharmagraMthane khuba banatI jAya che. vaLI vijJAnavicAra paNa Aje pUrvakALanI. paricaya dharAvatA hoya tevA-gRhasthAzramI zIlasaMpanna zrAvakanI - aneka dhArmika mAnyatAone marmasparzI AghAta pahoMcADI che. eka kALa e hatuM ke jyAre sthaLe sthaLe AvA koIne rahela che. A kAraNe zraddhApUrvakanuM zAstrapAMDitya, Aje keI zrAvakavizeSa vasatAM ja hoya che je potapotAnA pAraDa, virala banI rahela che. AvuM pAMDitya dharAvanAra kadAca jaina sAdhu maLaze. paNa zrAvaka maLe aMtyanta kaThaNuM che. A vayaMvasAya calAvavA sAthe bAphIne sava' samaya sAdhuonA satasaMgamAM, 9. dharmazAsenAM avagAhanamAM aneka nAnA moTA, vidyArthIone kATinA zrAvake Aje maLavA durlabha che tenuM bIjuM paNa kAraNa 2. bharNavavAmAM,. tareha tarehanA jijJAsuonAM zaMkA-samAdhAna che. e kALe jIvananirvAha sAdhave bahu kaThaNa nahato. jarUriyAta karavAmAM, pitAnI sarakhI kArTinA anya sAdhao sAthe bahu ochI hatI. ane ethI vizeSa te jarUrI bAhya pravRtti , hovA chatAM Aje jenI sahaja saMbhAvanA thaI zakatI nathI : dharmacarcAmAM vyatIta karatA hoya. mArA pitAzrI hayAta hatA evI cittanI svasthatA-jIvananI nivRttikhradhAnatA-hatI. sAMsArika che. ane huM bahu nAnA hatA e samayane, saMbhAratAM, 'mane yAda bAbate viSe amuka prakAranI udAsInatA vaDe ene vairAgyanA raMga . Ave che ke e kALe mAvA eka gRhastha 'anopacaMdabhAI karIne..' vaDe temanuM jIvana raMgAyeluM rahetuM. AvI nivittiparAyaNutA, ' bharUcamAM vasatA hatA. keTalAMka varSo pahelAM .. evI ja eka vaye : svasthatA. nizcittatA AjanA, viSama , saMgomAM durlabha banIne vRddha ane jJAnavRddha gRhastha sadgata becarabhAI muMbaImAM vasatA 65, rahela che.. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mAha - jaina tA. 15-7-50 mArA pitAzrIne vidyAvyAsaMga-athavA te, zAopAsanA cakkasa pakSa ane cokakasa vicArasaraNi te svIkAravI ja rahI - mAtra paThana pAThana puratI maryAdita nahotI paNa temanA hAthe prakAzana , ema chatAM pakSabheda temaNe kadi jANyA nahotA. samAjavAdI netA hAvI kAya. paNa bhAre vipula pramANamAM thayuM hatuM. 16 ke 17 varSanI chatAM teo koMgresanAM kadi maTayA ja nahatA. ugra kAryaniSTa hovA chatAM - ummare temaNe jaina dharma prasAraka sabhAnI sthApanA karI ane be vicAra ke AcAramAM, leza mAtra kaDavAza nahi. teo saunA mitra traNa varSa bAda jana dhama'' prakAza nAmanuM mAsika zarU karyuM. A hatA, saunA sAthI hatA. trasta ke pIDitane hAtha pakaDavAmAM teo sadA A :-sabhAnuM mukhya kArya jaina sAhityanA prakAzananuM hatuM ane ' tatpara rahetA. Aje rASTramAM je navI vicArakrAnti pedA thaI rahI mAsikanuM mukhya dhyeya jaina dharmanA pracAranuM hatuM. A baMne pravRttine che, tenA pratibhAsaMpanna puraskartA, ane yuvanA ajoDa netA. teo jIvananI Akhara sudhI vaLagI rahyA hatA. . AvA eka dezadIpaka vIra yodhdhAne ATalI nAnI ummare ApaNI * ''' A uparAMta zaheranA jAhera gvanamAM teo acabhAga letA , vaccethI jhuM TavI laIne ' vidhAtAe ApaNane kharekhara daridra banAvaze ' hatA ane rAjA-prajA vacce'. mATe saMbaMdha kema jaLavAya ane che, zIla ane ' purUSArthane, ' A suga kho5Nane bhAgye ja prajAnI agavaDa kema dUra thAya ane sagavaDa kema vadhe e dhyeya sAMpaDavAno che. 1942 nAM kArAvAsa daramiyAna hRdayareganI upAdhi - pUrvaka aneka pravRttiomAM teo bhAga letA hatA. Ama zaherI- . zarU thaI tyArathI ja temanI jIvanata jokhamAvA lAgI hatI. " . jIvananA vikAsamAM temano sAre phALe hovA chatAM temanI sarva ema chatAM tyAra bAda Aja sudhI teo akhaMDa sevA ApI mAttaomAM ane zakitaonA upayoganuM kendrasthAna te jaina samAja zakayA te temanI apUrva Asakitane ja AbhArI che. Aje , ja hatA ane e samAjane sAhityasevA uparAMta bIjI paNa aneka temane AtmA vinazvara dehano tyAga karIne ananta brahmamAM vilIna sevAe temaNe ApI hatI, pAMjarApoLane vahIvaTa varSo sudhI saMbhALe at sadhI sabhA thayA che ane asAdhAraNa zaurva, tyAga, ane sevAthI bharelA hatA ane ravabhAvathI sthiticusta hovA chatAM jena ve konpharansa. jIvananA aneka preraNudAvI smaraNe pAchaLa mukI gayela che. - Adhunika zikSaNapracAra jevI aneka prAgatika pravRttione paNa temaNe trIjA vizva yuddhanI pUrvabhUmikA sakriya sahakAra ApyuM hatuM. bhinna bhinna rASTranA AgevAno tema ja ApaNuM mahA. mArA pitAzrI viSe te meM keTalIka AnuSaMgika bAbate amAtya paMDita javAharalAla naherU paNa tatkAla vartamAnamAM kaI | mArAM makhya Azaya te te ama koInA paNa yuddhanI saMbhAvanA ka5tA nahotA. ema chatAM paNa chellA sAvakAnI paraMparAnA pratinidhi hatA, je paripATInA pratIkasamAM be traNa aThavADIAthI kArIAmAM pragaTele javALAmukhI trIjA - hatA te paraMparA-te paripATI-kevI hatI tenuM svarU5 rajI karavAno vizvayuddha mATenI aneka zakayatAe pedA karI rahela che. bAhya ane e paripATI Aje zA kAraNene aMge gupta thaI rahI che ta thai rahI che. dekhAva te e che ke uttara korIyAnA rAjaye AkhA kerIAne ke te vigatathI samajAvavAne hate. AjanA' viSama 'kALamAM eka yama kALamAM che. eka rAjayataMtra nIce lAvavA mATe dakSiNa kerIo upara taiyArIkeTinA zrAvako pedA thavA lagabhaga azakaya lAge che, Ama chatAM, A tAM " pUrvakanuM lazkarI AkramaNuM karyuM che ane dakSiNa karIne bacAvavA te paNa e pUrvapurUSe mAM je viziSTa guNo hatA jevA ke akhaMDa ka, AkhA amerikA athavA te yunAiTeDa sTeiTrasa madada mokalI rahela che, paNa jAgRta epramAdI jIvana, jJAnanI avirata ArAdhanA, thAka za. pUvopara ItihAsa dhyAnamAM letAM kerIA deza pUratuM maryAdita rAkhIne 'kaMTALe zuM te to jANe ja nahi evI kadvazakita. razIo ane yunAITeDa raITsa ja sIdhA A paraspara yuddha khelI rahyA uDo vidyAvyAsaMga, lokakalyANanI saphedata tamanA. mAtra che ema kahevAmAM jarA paNa atizayokti nathI ane A pramANe , jJAnavaibhava nahi paNa tatsadaza ucca koTina' zIla duniyAnI be mahAna rAjyasattAonA baLAbaLanAM prazna A yudhdhamAM ane satyaniSThA, nileza vRtti ane pramANika dravyuM. A guMcavAyale hAIne A yudhdhane , jadidathI nIkAla Ave e pArjanano Agraha, sAdhama baMdhuo viSe uMDuM vAsaya ane saMbhava nathI. eka vakhata zastra ugAmyAM pachI e zastrayudhdha prabaLa purUSArthaparAyaNatA-A guNo AjanI navI peDhIe cekasa pradeza pUratuM maryAdita raheze ja ema mAnavAne kazuM kAraNa je rASTra ane samAjanI kharekhara unnati sAdhavI hoya te-pitAnA nathI. kAraNa ke je be pratipakSe Aje laDI rahyA che te bannee jIvanamAM utAryuM ja chuTake che. A guganI ApaNAmAM abhivRdhi mAnavatAne te bAjue ja mUkI che. pitapetAnA pUrvagraho, ane thAya evI tAkAta temanA smaraNamAMthI, temanI vIracayita jIvanakathAnA mahatvAkolAne anusaravImAM keTalI jAnamAlanI hAni thaze ke thaI rahI parizIlanamAMthI ApaNe meLavatA rahIe ane e rIte temanI che tenI bemAMthI ekene paravA nathI. ane pariNAme be narazAdulenI sAthenA ApaNA saMbaMdhane caritArtha karIe eja ApaNA dilanI athaDAmaNuma--e mahAkALa hAthI enI sAThamArImAM-AkhuM kArIA sadA bhAvanA-A5Nu antaranI sadA prArthanA-hA! paramAnaMda ragadoLAI rahyuM che, chuMdAI rahyuM che, cetarapha saLagI rahyuM che. amerikAe dakSanuM keriAnI vahAre dhAvAnI bahAdurIbharI jAherAta te karI hatI, paNa purI pUrvataiyArI vinA jhaMpalAvanAra cusapha maheraalInuM akALa avasAna amerikAnuM sainya Aje te dakSiNu kArIAmAM sakhata mAra khAI rahyuM che ane cAlu pIchehaTha karI rahyuM che. duniyAnA aneka dezane - tA. 29-7-50 nA roja zrI yusapha meharaalInA avasAnathI sAtha haiine amerikA ekAeka mahAta thAya e saMbhava che ja dezane evI eka vyakitanI khoTa paDI che ke jenI joDa maLavI nahi. ulaTI A pIchehaThe vartamAna yuddhanA AyuSyane vadhAre muzkela che. vidhArthIjIvana purU' thayu na thayuM eTalAmAM ja temaNe te Ave che ane AnararASTrIya paristhitine vadhAre jokhamAve jAhera jIvanamAM jhaMpalAveluM ane jota jotAmAM temaNe agrasthAna che. kAraNa ke je pakSa tatakALa ha ra khAtA hoya che te pakSa - prApta kareluM. te agrasthAna temaNe jIvananI antima kSaNu sudhI pratipakSane anya koi sthaLe guMcavavAnA kalebhanathI mukata : bhAveluM. temanI nIDaratA, adamya utsAha ane AzAvAda, prema- rahI zakane ja nathI ane A zakayatAmAM ja trIju vizvayuddha vAtsalya, amApa kAyazakita, prAkRtika prasannatA ane vizALa pedA thavAnuM jokhama raheluM che. A upa+AMta Aje amarajJAnaveMbhava-A temanA viziSTa guNo hatA. maheraalI amuka kSaNanA hetuthI amerikAe pharmosAne kabaje lIdhe che. A rIte paMDita javAharalAlanI eka nAnI sarakhI AvRti samA hatA. phasAmAM Aje cAMga-kAI-zekanI hakumata pravarte che ema chatAM bhaya zuM thAka zuM, e temaNe jANyuM nahotuM. rAjakAraNa eTale paNa A phemasa mULa to cInane ja tAbAne mulaka che ane keTalAka samAcAra ane noMdha Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 157-50 AkramaNa amerikA vaDe tethI sAmyavAdI cIna phArmAMsA upara kAi paNa vakhate kare evA sa Mbhava che. upara jaNAvyuM tema akaLAtuM khI~na bAju, razImane mu jhavavAnA vicAra kare te asabhavita nathI. A uparAMta presIDanTa TramenanA hAthamAM eTama bheLa, hAi Drojana ema saLavaLATa karI rahela che ane eTama khaba razI khAne haMmezAne mATe chuMdI nAMkhavAnI tti Aje paNuM eTalI ja jIvatI che. asAdhAraNa kaTAkaTInA vakhate e eTamamAMkha vAparyAM sivAya kema cAle Avu presIDenTa TrumenanuM mAnasa heine ane AkhA razIonI cAla ekasarakhI bhedI aTapaTI ane sAmrAjya vistArane ja sadA zelatI DAine ane tenI pAse paNa eTama khetra che je ema mAnavAne ghaNA kAraNe hasane AkhI duniyA trIjA vizvayudhdha nA cAre kheDI che emAM leza mAtra zaka nathI ane trIjuM vizvayuddha eTale satAmukhI vinAza ane kAi paNa deza. game eTaluM Icche te paNa taTastha rahI na zake evI jaTila AntararASTrIya paristhiti AvA bhayAnaka vaDavAnaLa tarapha dhasI. raDelI duniyAne zuM koi aTakAvI nahi zake? bhUkhyAM sattAdhIze ane tenA pramukha sutradhArAnA dilamAM sanmatinA kApa udaya ja nahi thAya? AjanA dhanadhAra vAtAvaraNamAM Avu kAi AzAnuM cihna haju sudhI te jarA paNa dRSTiAcara thatu nathI, bAkI AvatI kAlanI kAne khabara che ?. na mAga tenI para sAra cAya aja Antade zIya vivAhe DA. yAdhanA putrI bahena medhAe tAjetaramAM amerikA khAte svIDananA vatanI zrI kAla phrAnkoi vAna esana nAmanA yuvaka sAthe lagna kareluM ane tene lagatA eka bhavya sanmAna samAraMbha thADA divasa pahelAM De. ceAdha taraphathI mubaImAM yAjavAmAM Avela. bahena medhA saMskArI mAtApitAnI saskArasaMpanna putrI che. te ahiMnA abhyAsanA anusa MdhAnamAM viziSTa abhyAsa mATe ame rikA gai hatI. tyAM A bhAI paNu abhyAsa nimitte rahetA hatA. bannene tyAM ja paricaya thayA je vadhAre paripakava" thatAM Akhare lagnamAM pariNamyA. AvA lagnasa badhe haju bahu virala heIne samAjahitacintakAnuM te tarapha sahaja dhyAna kheMcAya che ane te sabadhamAM judI judI dizAethI anukuLa yA te pratikuLa vaLaNa dAkhavavAmAM Ave che. keTalAkane AvI ghaTanA pAchaLa AjanI yuvaka prajAnI svaccha dI manodazAnu deza na thAya. che te keTalAkane AmAM sAmAjika pragatinuM eka meTu sImAcihna dekhAya che. AjanI ApaNI vicArakakSAe ane sAmAjika paristhita vacce, saMbhavita che ke, AvA saMbaMdha nirmANu ApaNAmAMnA ghaNAne na game. ema chatAM paNa AvA lagna sabadhAnA virodha karavAne te karA atha ja nathI eTaluM ja nahi paNa je prakAranI ghaTanAe aninAya banI rahI che, je kevaLa apavAdarUpa nahi paNa sAmAnya niyamarUpa anatI javAnI che ema lAgatu, hAya tene apanAvavAmAM ja sAcu` zANapaNa rahelu che ema zAntithI vicAra karatAM mAluma paDayA vinA ki rahe. Aje moTA zaheramAM vasatA samAjanA upalA vaga'nI paristhi timAM chellA paccAsa varSa daramiyAna moTA pheraphAra thai rahyo che, AjathI pacAsa varSa pahelAM satAnAne yegya vivAha saMbaMdhathI joDavA e mAbApanA adhikAranA ja viSaya gaNuAte hatA. mAbApa potapotAnAM satAnanAM natapaNamAM vevIzALa karatA ane bahu meTI umara na thAya e pahelAM paraNAvI detA. A saMbadhe sAdhAraNu rIte potapotAnI jJAtiomAM ane nakakI karelA dheALAmAM ja nakakI thatA. kAMi dhALa teDIne vivAhasaMbadha bAMdhe te teNe meTu sAhasa ke parAkrama karyu lekhAtu e sa'yeAgAmAM antarajJAtIya ke AntadezIya vivAha badhanI tA kalpanA paNa sabhavatI nahetI. prazuddha jana Aje kALa badalAyA che; hekarA chekarIo 'ucca, zIkSaNa levA lAgyA che; vivAha madhamAM mAbApanI pasadagIne badale vivAhita thanAranI pasaMdagIne sthAna maLavA mAMDayu che, mATI ummara sudhI kuMvArA rahevAnu svAbhAvika banavA lAgyu che; kAle jamAM aneka jJAti, jAti ane vaNunAM kumArakumArIo ekaThA thavA lAgyA che. abhyAsAthe paradezagamana uttarAttara vadhavA lAgyu che. emAM paNa AjanA saraLa ane jhaDapI AkAzauDDayane dezadeza vaccenI, khaDa khaDa vaccenI sImAo bhusI nAkhI che. paradeza ane paraprajAe sAthe sabaMdha vadhavA lAgyA che. uMcI nIcI jJAtinA pyAlA atha zUnya banavA lAgyA che; kAraNa ke nocI jJAtinA gaNAtA yuvA uMcA sthAna ane adhikAra upara na AvavA lAgyAM che. ane cI jJAninA gaNAtA lokonI kakSA utaravA lAgI che. eka vakhata mAMkhApu heAkarA chekarIne paraNAve che e ja vAstavika sthiti hatI tenA sthAne mAbApanuM sthAna A viSayamAM Aje gauNa banavA lAgyu che ane chAkarA chekarI athavA tA yuvaka yuvatI pAte svata ekamekane paMsada karIne paraNe che. evI vAstavika sthiti sthaLe sthaLe ubhI thai rahI che. jeo Aje zikSaNanA pradezamAM AgaLa vadhI rahyA che ane paradeza javu Ayavu e jemanA mATe sahaja che temanA dilamAMthI dhamanAM, saMpradAyanA, AcAra vicAranAM, khAna pAnanA aneka pUgaDA DhIlA paDavA lAgyA che te pazcimI raheNI karaNI tarapha AvA yuvakayuvatIone jhAka vadhatA cAlyA che. Ama palaTAyalI paristhitimAM upara jaNAvyA tevA Antade zIya lagnasabadhA AgAmI samAjaracanA dyotaka. hAi AvakAravAyeAgya lAgavA joie. kAraNa ke je vAstavikatAne nahi svIkAre ane AvA uttarAttara banatA jatA banAvAmAM kevaLa sAmAjika adhaHpatana ane ugatI prajAne svaccha Mda ja joyA karaze tenA nasIkhe araNyarUdana sivAya bIjo kaze! vikalpa rahevAnA nathI. sAmAjika kakSA samAjanA keTalAka agragaNya vicArakA ema khelatA dhaNIvAra saMbhaLAyA che ke jo teo jainA hAya te) ApaNe have lagnakSetranI maryAdA vistAravI joie. dhALa ane jJAtinAM baMdhanA teDavAM joie ane jainA jainAmAM game tyAM vivAhasa adha sahelAIthI thaI zake evI vyavasthA nirmANu karavI joie, AvI rIte vaiSNava, brAhmaNuM ke, nAgara pazu pAta`tAnA kanyAnI levaDadevaDanA kSetrane vistAravAnI vAta karatA hAya che ana emAM paNa jyAre kAi paNa hiMdu che.rA kAi paNa hiMdu karIne paraNI zake che ema kahevAne jyAre kASTha taiyAra thAya che tyAre tA vizALatA ane udAmatAnI parama sImAe te pahoMcI gayela che. ema mAnavAmAM Ave che. paNa A badhI vAta, vicAraNA ane cejanA pAtapAtAnA sa'tAnAne paraNuAvavanA adhikArane dAvo karanAra mAbApAnAM dheAraNa upara ja racAyalI DAya che, jyAre vastutaH mAbApanA A adhikAranA AjanI ucharatI prajA dhImedhIme inkAra karI rahI che. temanI adyatana vicArasRSTimAM nAtajAta ane sapradAyanI maryAdAne kAI sthAna, ke avakAza rahyo nathI athavA te ghaTatA cAlyA che. ane yoyana te nAtajAta, dhUma' saMpradAya, kALA ke gArA kAine eLakhatuM ja nathI. paraspara aMkaNa thayuM, mananuM aneka rIte maLatApaNuM anubhavAyuM, bhAvanA ane vicArAmAM, vaLaNA ane vRttiemAM sarakhApaNu dekhAyu. AvA urjATa anubhavamAMthI ja lagnane vicAra udabhave che ane ghaNIvAra lagnanI hakIkatamAM pariName che. AvA 'sabadhA vicAra karatAM eka bAbata dhyAna upara AvyA. vinA rahetI nathI ane te e ke prAthimaka AveganI asara nIce Avu. lagna bhale atyanta AkarSaka ane AvakAradAyaka lAge Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jeTaluM vadhAre sAMskRtika ane vadhAre temane cAlu vyavahArU rahevAnu', ane uSmA uparanu dhyAna paNa paraNanAra e vyakita vacce sAmAjika antara teTaluM ja jIvanamAM ekamekaM sAthe gADhavAvA paNu lagna thavA bAda jema jema prAthamika Avega ane AsaratA jAya tema tema A gAThavaNI, sa`bhava che ke, vadhAre muzkela banatI jAya ane athaDAmaNInA yoge vadhAre ne vadhAre ubhA thatA jAya. AvA badhA kIssAmAM AvuM bane ja ema mAnIlevAne kazu' kAraNa nathI, kAraNa ke prema aneka athaDAmaNe te ane vaLazenI bhinnatAne gALI nAkhanArU adbhuta rasAyaNu che. vaLI jokhama AvI rIte vivAhita thanAra vyakitaonA taddana bahAra hoya che ema paNa nathI hatuM. paNa evI athaDAmaNeA, agavaDe! ane musIbatAne tarI javAnI temanAmAM zraddhA hAya che ane jokhama kheDavAnI sAhasavRtti ja temane AvA Aje apavAdarUpa lekhAtA kAya tarapha prere che. pariNAme Avu kAi lagna niSphaLa pazu nIvaDe. AvI zakayatA svIkArIne paNu ApaNe te samIpatha sAmAjika racanA yathAsvarUpe oLakhI levI ghaTe che ane tene anivAya gaNI kema pacAvavI ane AvI ghaTanAthI DAlAyamAna thatI. samA jane kema samadhAraNa upara sthApita karavI--A rIte ja ApaNe AvA lagnanA vicAra karavAnA rahe che. ATalI pAMlecanA "khAda eka videzI sahAyAyI sAthe jeNe purI samajaSNupUrNAMka lagnajIvana kheDavAnu sAhasa karyu" che evI bahena medhAne ApaNA antaranA AzIrvAda ApIe ane sAmAnya leAkAnA pUrvagraheA nimULa pUravAra thAya evuM sukhI, sundara, samRdhdha ane saphaLa pa tIjIvana tene prApta thAya ema ApaNe antarathI kacchIe ! 'jaIna" nI viparIta vANInA eka namune munizrI puNyavijayajI zvetAMbara mUrti'pUjaka vibhAganA eka jANItA vidvAna sAdhu che ane graMthastha jaina sAhityanA eka niSNAta sa'zodhaka che. pATaNamAM keTalAMye varSothI teo A kAya karI rahyA hatA ane temanA parizramanA pariNAme keTaluMye 'sAhitya ane hastalikhita graMthane lagatI vipula mAhItI Aja sudhImAM pragaTa thaI cukela che. rAjaputAnAmAM Avela jesalameramAM hastalikhita graMthenA moTA moTA jJAnabha'DA vadhuzeAdhAyalI sthitimAM paDelA che. te bhaDArAmAM puSkaLa jaina tema ja jainetara sAhitya bhareluM che. A dizAe Aja sudhI keSTae sa'zAdhana kayu nathI. A mahAbhArata kAya' munizrI puNyavijayajIe mAthe lIdhuM che ane tadartha' keTalA eka mahInAthI te jesalamera tarapha vihAra karIne vasyA che ane keTalAeka sAthIe sAthe te A kAyaya vyava sthita rIte sabhALI rahyA che. A kAryanA vistAra tema ja mahatvanA khyAla tA. 15-6-50 nA pramuddha jainamAM pragaTa thayela paDita khecaradAsa jIvarAja dezIe peAtAnA vigatavAra patramAM bahu suMdara rIte raju karyo che. muni puNyavijyajInI sava' pravRtti peAtAnA saMzodhanakAya'mAM ja sadA bharyAdita rahI che ane tethI te navA vicAranA che ke jInA vicAranA che evu' kAI paNa lekhala temanA nAma sAthe joDI zakAya tema che ja nahi. jaina samAjanA anya suvikhyAta vidvAna AcAryaM tema ja sudhAraka vicAranA lekhAtA vidvAneA ubhaya temanA viSe purA sadbhAva ane Adara dharAve che. AvA eka vidvAna sAdhunA AvA eka pavitra kAya' paratve muMbai samAcAramAM dara zanivAre 'jaina' takhallukha nIce pragaTa thatI jaina carcAmAM kevI kaDhaMgI rIte ane kevAM bhAtabhAtanAM sIdhAM tema ja ADakatarAM sucane pUrNAMkanuM lakhANa karavAmAM AvyuM che te nIcenA avataraNa uparathI mAluma paDe tema che. tA. 24-6-50 nA muMbai samAcAranI upara jaNAvela jaina carcAmAM "jesalameramAM AgamAnA sodhananuM kAma kevI rIte cAle zuddha jaina tA. 15-7-Ya che ? " te mathALAM nIce lakhatAM teo jaNAve che keH-~~~ "zrI. puNyavijayajI mahArAja, AcAya deva zrI. vijaya vallabha surIjInI AjJAmAM che. ane temanI sUcanA pramANe tee jesalameramAM kAma karI rahyA che evI lAkavAyakA che. jaina AgamAnu' sa'zAdhana . atyAra agAu svastha AgamAdhAraka zrI. sAgarAnaH surIjIe kayu" che, ane te anusAra teoe taiyAra karelAM AgamAnA patthara para kAtarAyelA ane tAmrapatra para utArAyelA suya', caMdra kAyama 'kiMta thai cukayA che. paNa Agama maMdiramAM e rahe tyAM sudhI ke evA lekhA sivAya e AgamAnA pustaka che ane khIjA bhaDArAmAM mekalAyA haze ja. mATaluM badhu thai cukayu che te lAkhA rUpIyA kharcAi gayA che. te pachI jesalameramAM navu' 'zodhana karavAnI mahenata laI zA mATe te pAchaLa samaya ane paisAnI kharaSadI karavI joie ema keTalAke zakA uThAve che. zAstramAM lakhAyelA lakhANamAM eka kAnA (5) ke eka mAtra () ne pheraphAra karanAra sa'sAramAM aneka bhavabhramaNa kare che. evI zAstronI adA che e pA vidyAnA kahe che, te zrI. puNyavijyajI mahArAjane AgamAnu".zedhana karavAnuM kAma kANe sApyu ane temAM kayA jainAcAryAMnI samati che te jAhera thavAnI jarUra che. zrI. puNyavijayajIne amadAvAdamAM maLelA sunI saMmelane nImelI kiMmaTanA TekA che ke kema ane kalpasUtramAM je prakAranu mahAvIra caritra che te prakAranA mahAvIracaritramAM temane zradhdhA che ke kema ? te paNa jAhera thava!nI jarUra che. kemake ghaNuM vI zakA rAkhe che ke puNyavijayajI mahArAja judA ja vicAra, dharAve che. ane te mubai jana yuvaka sadhanA paMDIteAnI ane paMDIta zrI, sukhalAlajI, paDIta zrI. khecaradAsajI, pa'DIta zrI. ktecaMda khelANI ane zrI. jInavijayajInI praNAlikA anusAra kAma karI rahyA che ane bIjA vidrAna jainAcAMDhanI tee sUcanA svIkAratA nathI. A badhI khInAone khulAse puEvajayajI mahArAja, zrI goDIjI mahArAja jJAna bhaDAranA TrasTIo, zrI kAnpharansa ane svaya'sevaka pariSadanA pracArakA ane bIjA vidvAne bahAra pADaze te Agama saMzAdhananA kAryamAM lakheA rUpiyA maLI raheze ane have pachI pragaTa thanAra game savamAnya thai paDaze." muni puNyavijayajI mAtra AgameAnA saMzodhana mATe ja jesalamera gayA che ema nathI ane AgamAnI sazodhananI dizAe sadgata sAgarAnada sUrie je kAMi kAya' karyu" che te kAMi chevaTanA AMka che ema paNa nathI. AgamatuM saMzodhana eva u` mATu' mahAbhArata kAya che ke temAM aneka vidyAnA taraphathI keTaleye nave prakAza paDavAnA saMbhava che. jesalameranA bhaDArAnu saMzAdhana kArya kevaLa AgamA puratuM paryApta nathI. A hakIkata suviti hAvA chatAM eka vidvAna muninI AvI apUrva sevAnI kadara karavAne badale temane tathA temanA kAyane eka yA khIjI rIte hINupata pahoMcADavAne uparanA ullekhamAM je prayatna karavAmAM Avye che te atyanta zAyanIya che, jaina carcAnA mathALA nIce Aja sudhImAM pragaTa thayelI aneka noMdhamAM AvI vicitra nIti akhatyAra karavAmAM AvelI jovAmAM Ave che. Anu pariNAma jaina samAjane lAbharUpa nIvaDavAne badale sAmAnyataH nukasAnakartA nIvaDatu.. Avyu che, ' jaina carcA ' ne calAvanAra muMbai samAcAranA taMtrInA dilamAM jaina samAjanA utkaSa' viSe kharekhara dhagaza haiAya te kAMtA teo A carcA baMdha kare athavA to kAi sabhyaSTi ane adyatana mAhItI dharAvanAra lekhakane A kA'mAM sathejita kare evI muMbai samAcAranA taMtrIne sAdara vina`ti che. paramAnaMda Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA15-7-50 1 prazuddha jaina maheraalIe A vayethI jhaMkhatA 2. sArA chatI kare che. | sva. yusapha maheraalI rASTranA svAtaMtrya saMgrAmanA sainiko tenI bhAvi racanAnA laData mATe taiyAra karavA mAMDayA. yuvAnanA baudhika vikAsa tathA .. prazna upara be bhAgamAM vaheMcAI gayA che. dezanA durbhAgye e be . rAjakiya jJAnanI vRddhi mATe temaNe jaanguard nAmanuM aMgrejI | - bhAge koMgresa ane samAjavAdI pakSo vaccenuM aMtara ane... sAptAhika paNa zarU karyuM. 1828-29nA e varSomAM pratyeka yuvAnanI vaimanasya vadhI rahyuM che. A vadhatA jatA ' aMtara vacce pula hAthamAM e jovA maLatuM. TuMka samayamAM e patra khuba ja Adara ane samAna banI rahelA tathA baMne pakSomAM adaMra dharAvatA je thoDA pracAra pAmeluM. ' , " " ' ' ' ' . ' ne, ghaNA kAryakaro baMne pakSe jaNAya che temAM sva. maheraalInA ' ', lAhora koMgrese pUrNa svarAja', ane tenI prApti mATenA avasAnathI bhAre kheTa, paMDI che. nAnI vayamAM dezanA agraNI aitihAsika TharAva pasAra karyo. muMbaInI laDatanI javAbadArI zrI. lokanAyakomAM agatyanuM sthAna prApta karanAra; gulAmI, anyAya narImAna ane zrI. maheraalI upara AvI. e mATe jhaDapI ane janatAnI kaMgAlIatanA nivAraNa arthe', jIvanabhara jhujhanAra; taiyAra) teo karavA lAgyA. 26 jAnyuArI 1930 nA divase - bhAgye ja koI rAjakIya netA dharAvatA haze eTaluM bALa mitra- : , pahele svAtaMtrya dina ujavAye. muMbaIe tenA ItihAsamAM pahelI ja ' maMDaLa dharAvanAra; muMbaInI janatAnA lADIlA sva. maheraalI gaI vAra vizALa ane bhavya saraghasa kADhayuM.. enI taiyArI mATe rAta . tA. 27-50nA roja jIvananAM cuMmAlIsa varSa paMNu purAM karyA pahelAM, divasa khAkhI paheraNa ane ardhapATalunamAM ghUmatA maheraalI, lAMbA samaya sudhI bimArI sAme jhujhIne A jIdagIne tyAga karI Aje paNa smaraNe caDhe che. gayA che. rASTrapati rAjendrabAbu ane paMDita javAharalAlajIthI mAMDIne jenA mATe varSothI jhaMkhatA hatA te laData AvI paDatAM. nAnA moTA aneka kAryakaro ane seMkaDo saMsthAo' tathA saMbhAe maheraalIe purI tAkAtathI temAM jhaMpalAvyuM. keTalIkavAra jelavAsa : | dArA temane apAI rahelI aMjalI ' temanI mahattA chatI kare che. veda. jemAM paNa jelasattAvALAonA agya vartAvane satata' ' ' ' 'sva. maheraalIne janma 23 sapTembara 1806 nA roja mukAbale karatA ja rahyA. nAsIka jelamAM jela sattAvALAo sAthe * eka susaMpanna khojA kuTuMbamAM thayo hato. temanuM mAdhyamika zikSaNa'' athaDAmaNa thatAM temane madrAsa ilAkAmAM badalavAmAM AvyA tyAre, - seMTa jheviyarsa hAIskUlamAM ane koleja zikSaNa e phInsTana kale-: svecchAe e hukamane tAbe thavAne temaNe inkAra karatAM temane ." jamAM thayeluM. gAMdhIjInA Agamana ane asahakAranI caLavaLathI ja uMcakIne jelamAMthI laI javA paDelA. e laDatanA saMcAlanamAM yuvAna ! teo rASTriya pravRtti tarapha kheMcAyA, khAdI dhAraNa karI, kaleja- kAyaMkarAnuM je eka jutha jAmeluM temAM zrI. maheraalI mukhya jIvana daramyAna ja teo, vidyArthIonI pravRtinA AgevAna jevA hatA. muMbaImAM' King-makers nA nAme oLakhAtuM e banI gayAM. e TuDanTasa bradharahuDanA maMtrI cuMTAyA. e samaye juthe 1930-32 nI baMne laDatamAM agatyano bhAga bhajavI ApaNu dezanI maMda paDelI rASTriya , pravRttimAM punaH prANasaMcAra gayuM. baMne laDatI vakhate kesa gerakAdesara banatAM, tenuM akhila , karanArI yuvaka caLavaLane samaya AvI pahocyA. 1927 mAM vIra . hiMda saMcAlana azakaya banatuM tyAre muMbaInA A juthanA kArya . * narImAnanA pramukhapaNA heThaLa muMbaI prAMtika yuthalIganuM adhivezana krame ja rASTranA pratyeka vibhAgane laDatanI doravaNI ApatA.' " . . bharAyuM. A pravRttinA prANurUpa je koI hoya te zrI. mahera- 1932nI laDatamAM bhAga laI maheraalI nAsIka jelamAM "ba. - ' , ' alI hatA. dezabharanA yuvaka agraNIomAM temanI gaNanA thavA vargamAM be varSanI sajA bhogavI rahyA hatA tyAM zrI jayaprakAza nArAyaNa, lAgI. vidhArthIo ane yuvAne vacce javAhara, subhASa, narImAna 6 zrI arayuta paTavardhana, zrI mInu masANI, zrI azoka mahetA, ' ane maheraalInAM nAme khAdarapAtra ane premaNAtmaka banI gayAM. vagere sAthIo sAthe vicAravinimaya karatAM ApaNI AjhAdInI . dezanI rAjakIya maMdI haThAvavA mATe ja kema hoya nahi tema laDatanI saphaLatA athe temAM Ama janatAne rasa utpanna karavA brITIza sarakAre hiMdI be dhAraNa tathA sudhArAo sucavavA badhA ja mATe ane teno bhAvanAtmaka svarUpanI sAthosAtha Arthika svarUpa gorAonA banelA eka kamIzananI nimaNuMka karI. e sAyamana ApavAnuM vicAra jame. "kegresa samAjavAdI pakSa" nAM vicAra( kamIzananI jAherAta sAthe ja dezamAM brITIza sattA sAmenA virodhanuM bIja tyAM vavAyAM. e badhA kAryakare jelamukata banatAM ane . pracaMDa vAvAjhoDuM pharI vaLyuM. e kamIzananA bahiSkAranI pravRtti kegresa uparanA sarakArI baMdhane dUra thatAM " kogresa samAjavAdI ' joradAra banI. e aNagamatA parINAe e hidane kA pahelA pakSa " nI sthApanAne nirNaya levAye. tyArabAda ekabara 34, vale paga mA tyAre baMdara para temanA prati liTara nI sAlamAM koMgresa adhivezananI sAtho sAtha pariSada paNa maLI ane karatAM zrI. maheraalInI chAtI upara gerA sAja-TenI lAThIe teNe koMgresa samAjavAdI pakSanI sthApanA karI. zrI maheraalInuM paMDI. zrI. maheraalIne e lAThIeAe rASTriya pravRttimAM agraNI sthAna emAM agraNI hatuM. 1934nA navembaramAM varalInA, banAvavAmAM agatyane bhAga bhajavyuM. sAgarataTe maLelI koMgresanI beThakanI saphaLatAmAM paNa zrI. maheraalIne, teoe kAyadAnI parIkSA pasAra karI. temaNe sanada mATe hisso nAsune na hatuM. lazkarI zIsta ane tAlImamAM mAnanAra zrI. hirasA nAnAsunA na hatA. lIrA zakti ane arajI karI. paraMtu temanI A pravRttioe temane paradezI' rAjaka- maheraalInA netRtva nIce seMkaDo yuvaka yuvatIonuM svayaMsevaka daLa e taonI " kALI yAdI " mAM agrasthAna apAvI dIdheluM hoI adhivezananA mATe ubhuM karavAmAM AveluM. ghaDIkamAM taMbuomAM e videzI sarakAranA aMga jevI hAIkorTe temane sanada ApavAne mahAsamitinI carcAomAM, khAkhI gaNavezamAM sajja thaIne hAthamAM inakAra karyo, temanA mRtyune zoka vyakata karavA maLelI muMbaInA nAga- saTI sahita senApatinI adAthI dhumataM maheraalI Aje paNa ' 'rikAnI sabhAnA pramukhasthAnethI temanA kAyadAnA abhyAsanA gurU najare paDe che ! ane Aje hAIkaeNrTanA mukhya nyAyamUti" cAgalAe jaNAvyuM 1935 thI 38 nAM varSo pachInA pracAra ane saMga na hatuM tema samaya. palaTAyA bAda pharIvAra saMnadanI mAgaNI karavA pAchaLa dezabharamAM dhUma mAM temaNe kADhayAM. khuba khuba pravAsa karatA. kaMIkavAra kahevAmAM AveluM paNa emaNe te dezanI vakIlAta kara - rahyA. sAthe sAthe pakSanA mukhapatra tarIke zarU thayelA The Congress 4 vAnuM kayAranuMye zarU karI dIdheluM hatuM eTale pharIvAra e adAla Socialist patra saMcAlanamAM paNa agrabhAga letA rahyA. rAjakAtanA uMbare paga mUkavAnuM na ja svIkAryuM. ' raNunA abhyAsIoe zuM vAMcavuM e mATe What to read? ane Our Leaders nAM pustaka prasiddha karyo. 1837nI zarUAche . 1828nuM varSa "rASTranI AgAmI svAtaMtrya saMgrAmanI tamAM pakSanA kArya arthe malabAra gayelA. tyAM temanI sAme mukavA I . taiyArInuM hatuM. e taiyArI ane senApati gAMdhIjI Agekuca mAM Avela pratibaMdhane bhaMga' karI che. mAne. kArA vAsa prApta karyo. I , Adeza ApavAnA hatA. Agekuca mATe thanaganI rahelA yuvAnonA pAchaLathI sthapAyelI koMgresa sarakAranA vaDA pradhAna zrI rAjAe - netA maheraalIe dezabharamAM ghumIne vidyArthIo ane yuvAnone e temane sattA upara AvatAM ja chuTA karyA. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve prazuddha jaina samAjavAdI pakSa mATenI avirata pravRti uparAMta temane muMbaigarAonA hRdayamAM kAyamI sthAna apAvanAra eka khIcha pravRti AvI paDI. muMbanA gumAstAme te samaye burI dazAmAM sapaDAyelA hatA. temanuM saMgaThThana na hatuM. savAranA cha thI rAtanA bhAra sudhI kAma karavu paDatu haiAya evAonI sakhyA paNa kamI na hatI. 1928 thI 30 sudhI huM. jayAre AvA ja eka gumArata hatAM tyAre gumAstA pravRtti ane gumAstA kAyadAnAM svapna sevelAM. 1936 nA varSomAM hiMdanA rAjakAraNamAM AvatA palaTAne najara samakSa rAkhIe madhyamavargane jAgRta karavA eka lekhamALA me" "janmabhUmi mAM lakhelI, gumAstAmAM rAhata ane paraspara sahakAranI pravRtti karatAM kApaDa bajAra`gumAstA tivaka maDaLa ane isTa inDIAmAM kAma karatAM keTalAka gumAstA bhAiee A vAMcI tevI pravRtti zarU karavA vicAyu gumAratApravRtti zarU thai. para`tu temAM jotA joza pUrAtA na hatA. acAnaka e pravRttine zrI maheraalIne 'sAtha maLI gayA. pachI te temAM vijaLInI jhaDapa AvI gai. sabhAe saradhase| vagere thavA lAgyAM. e vakhatanI gumAstAnI pravRtti eTale rAtanA dasathI eka ke be vAgyAnA samaya.. Ama chatAM zrI maheraalI dararAja rAtre eka be sabhAe vagere kAryakramA pAra pADatA hatAM. temanA je jhaDapa, rA, cIvaTa vagere 1929-30 mAM jovAyelAM te pharIvAra jovA maLyAM. pahelI gumAstA pariSada mAdhavabAgamAM sva. jamanAlAlajInA pramukhasthAne maLI, ane tenuM udghATana zrI gulajhArIlAla" nadAe kayu. tenA svAgata pramukha zrI maheraalI hatA, e pariSada ane tyArapachI sthapAyela gumAstA mahAma`DaLa e zrI maheraalIA sarjana hatAM. Aje paNuM muMba"nA gumAstA vaga` peAtAne e bhaya'kara gulAmImAMthI mukata karAvanAra tarIke maheraalIne ja gaNe che ane gaNutA raheze. 1939 nA sapTembaramAM khIjuM vizvayuddha zarU thayu. ane ApaNA dezanA rAjakAraNamAM eka palaTo AvyA. kaoNMgresa sarakAre e rAjInAmAM ApyAM ane hiMdanI cchA virUddha laDAimAM dhasaDanAra - brITana sAme laDatanA nAda cAre bAju gAjI uye|. 1940 nA sapTembaramAM muMbaImAM mahAsamitinI beThaka maLI. mahAtmAjIe vyakitagata satyAgrahna zarU karavAnI darakhAsta raju karI. ene samAjavAdI pakSa taraphathI TakA ApavAnu. zrI. maheraalIne bhAge AvyuM hatuM. tyArapachI Tu'ka samayamAM e laData zarU thaI ane maheraalI temAM bhAga lai nAsIka jelamAM sthAnabadhdha thayA, bAda 1941 nA DIsembaramAM jelamAMthI chuTIne AvyA pakSanA kAme pujAba gayelA. sara sIkaMdaranI brITIza sarakArane ati vAdAra sarakAre temane kAMika pratibaMdha pharamAvyA ane tene bhaga karI cha mAsane kArAvAsa svIkAryAM. zrI. maheraalI sane 1935 nI sAlathI mubai myu. korpo rezananA sabhya hatA. e samaye korporezananA meyaranI cu'TaNI dasa varase judI judI kAmeAmAMthI thatI. sane 1942 nI sAlamAM muslIma kAmane meyarapadamATenA vArA hatA. kaoNMgresapakSamAM e padane lAyaka evA ekamAtra muslIma - sabhya zrI. maheraalI ja hatA. Ama chatAM te samAjavAdI hovAne kAraNe temane e sthAne na mUkatAM zrI. mahamadabhAI ravajIne e sthAne mUkavA muMbainA koMgresa agraNI zrI pATIla prayAsa karI rahyA hatA. zrI, maheraalI e samaye paMjAbanI jelamAM hatA, e vAtanu emane e sthAne na mUkavA mATe bahAtu 'levAyuM hatuM, jo ke e sthAne cuMTAvA mATe umedavA ranI hAjarInI mudala jarUra na hatI. meM A prazna upara leAkamata ubhA karavA te vakhatanAM agraNI gujarAtI marAThI dainikAnA taMtrIene maLI zrI. maheraalIne ja meyara-nagarapati cuTavA joie evA agralekha lakhAvyA. pachI te temane ja e sthAne mUkavA e kAMgresI agraNIo mATe jIvatI mAkhI gaLavA jevu. Akar banI gayuM'. kadAca saradAra sAhebane sAtha maLe e AzAe zrA. tA. 15-7-Yo pATIla te vakhate saradAra sAheba varlDa hAi temane maLavA tyAM gayA. paraMtu saradAra sAheba ane mahAtmAjIe paNa zrI maheraa lInu ja nAma sucavyu, ane lagabhaga te ja arasAmAM koika kAnunI mu upara temanI jelamukti paNuM thai. Ama hiMdanA itihAsamAM amara anela 1942 nA varSanA nagarapatipade teo cuMTAyA. TuMka samayamAM ja potAnI tejIlI kAya paddhati ane cIvaTane pariNAme lokapriya nagarapati thai paraMtu e sthAne rahI nagarajaneAnI vadhu sevA kare te pahelAM te mAtRbhuminI AjhAdIne sAda paDayA ate tA. 9mI egaSTanI vahelI prabhAte mahAtmAjI ane anya AgevAna sAthe teo paNa pakaDAine carADA jelamAM dhakaphelAI gayA. tyAMthI ja te bhayaMkara hRdayarogane bhAga banI bahAra paDayA, ane Akhare mRtyu"ta sAta sAta varSo sudhI e rega sAme jhUjhatA rahyA. paDayA. emanA jAherajIvananI A sata varSomAM bahAranI duniyAne mana te pathArImAM paDelA ja jazu ze. paraMtu pathArImAM, paDayA puDayA paNa teo jaMpIne besatA na hatA. AdazanA divAnAone vaLI jaMpa kevA? itihAsanA e abhyAsIe bhAra kisana mahetA ane khIjA thoDAka yuvAnonI madadathI rASTravikAsa citra pradarzana" taiyAra karyuM". Ajha dInA Agamana pahelAM, laDatanA pachaDATathI thAkelI prajAmAM navIna smruti' sa'cAravAnuM' kAya e pradaza ne kayu tenu ekeeka citra zrI maheraalIne sa'pu` sateSa na thAya tyAM sudhI citrakAre pharI pharIne batAvavu paDelu, emAnAM keTalAMka citranI kiMmata te| sekaDe rUpImAM AMkI zakAya evAM suMdara hatAM. varSoM vItavA lAgyAM ane mAMdagI lakhAtI ja gaI. upacAraathe amerIkA gayA. samagra hiMda. jyAre AjhAdInI uSAnuM svAgata karI rahyuM hatuM tyAre te AjhAdInA A ananya upAsakane mAtRbhUmithI hajAro mAila dUra davAkhAnAM ke senITerIamAmAM divase kADhavA asahya lAgatA hatAM. 1948 nA pAchalA teo hiMda pAchA pharyAM. paraMtu tabIyata joie tevI na ja sudharI bhAgamAM AvI takhIyate paNa samAjavAdI pakSanI anune mAna ApI muM'bai dhArAsabhAnI khAlI paDelI eka muslIma beThaka mATe teo ubhA rahyA. zarUmAM te koMgrese temanI sAme umedavAra ubhA karyAM. paraMtu pAchaLathI te umedavArane kheMcI laI zrI maheraalIne vinA hariphAie dhArAsabhAmAM javA devAtuM. dvApaNuM muMbai kAMgresanA AgevAnAe dAkhavyu. dhArAsabhAnI temanI kArakIrdI bahu thoDA jANe che. paraMtu tenI chellI kheThakamAM virAdhapakSa je kAMi dekhAva karI zakayA haiAya tenu mukhya zreya zrI maheraalIne jAya che. e mArA jAti anubhava che. bRhada muMbainA kharaDA AvavAnA hatA. ane temAM upanagaranA pratinidhitvanAM pramANa ane prakAramAM upanagara vistArene ane khAsa karIne pArale adherI vibhAgane anyAya thatA hatA. eka divasa savAranA daza vAgye me" temane phAna karyAM. temaNe jaNAvyu ke Aje ja e khIla AvavAnuM ane ame te| tene khInacarcAspada mAnIe chIe tethI 5-10 mInITamAM pasAra tha jaze. temaNe mane amArUM dRSTibiMdu samajAvavA kahyu. temanI pAse paheAMcavA jeTalA samaya paNa na hatA. teja divase " janazakita" mAM prasiddha thayele mAre e prazna a Mge lekha vAMcI javA me' temane jaNAvyuM. gharethI nIkaLI dhArAsabha gRha sudhI paheAMcatAM sudhImAM teo e vAMcI gayA. virodhapakSanA 2-4 sabhyone maLI e khIla upara carcA karavA sUcavyuM. peAte ja e carcAnI zarUAta karI. pachI te sAta divasa sudhI enA upara carcA cAlI. keMgresanA ja eka mahArASTrIya sabhye emAM saMyukata mahArASTrane virodha dekhAtu` bhASaNu kayu" ane sthAnika svarAja,khAtAnA pradhAna zrI va'kane peAtAnu khA khIla khatarAmAM paDavAnA Dara lAgyo. eka divasa cAhate samaye teo zrI. maheraalIne maLyA, potAnI bhUmikA samajAvI, pAle'-adherIte eka beThaka AchI maLatI hAvAne svIkAra karyo. paraMtu pheraphAra mATe samaya rahyo nathI ane carcA lakhAze te prAMtiya ravarUpa pakaDaze, mATe Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tA. 15-7-5, praza4 jana. - te saMkelI levA vinaMtI karI, ane vyApaka hitane najara sAme che temanuM mitramaMDaLa khuba ja vizALa hatuM. sarvapakSe seva * : rAkhanAra zrI maheraalIe e carcAne virodhapakSa taraphathI AgaLa . ' vargo ane sava" prAMtamAM e vistareluM che. mitro banAvavAnI na laMbAvI. ' ' . . . . ane bhatrI nibhAvavAnI koI adabhuta zakita kudarate temane apa ' ' , ' A paznane aMge eka divasa huM temanA ghare maLavA gayela hatI. koI mitra lAMbe samaye maLe ke turata ja tenA tathA tenA e bIla upara mUkavAnA sudhArAonA musado karavAnuM hatuM. .. vartAlanA sava'kAInA khabara aMtara puchayA ja, hAya ane mitrI', te vakhate kaI rIte pote virodha pakSane sAthe rAkhI rahyA che te khAtara game te karI chuTatAM paNa na acakAya. mRtyu pahelAM paMdareka , , , mATe temane kevA kevA prayAso karavA paDe che. sattAvALA pakSane ja divasanI ja vAta che. teo mAMdagIne mahi paNa mRtyune bIchAne upalabdha bAtamI tathA vigato temanA ja moDhathI kaDhavavA kevI' rIte paDayA hatA. eka mitra saheja muzkelImAM AvI paDayA. maheraalIne carcA ane rajuAta kare che, kevI rIte koika sabhyanuM bhASaNa te vAta karI. mAre temAM upayoga hatuM. rAtanA bIjA mitrone phena ' kaIkane mATe bolavAnA mudde taiyAra karI ApI carcA cAluM rakhAve karI mAruM saranAmuM meLavyuM ane temanA nAnA bhAIne vahelI che, vagere vAto temaNe karelI. moTaramAMthI utarI bIjAnA khabhe ' savAre mAre tyAM mokalI. mane maLavA belAvyA. temanI sAthenuM mAruM ; hAtha mUkI dhArAgRhamAM jatA e sukalakaDI ane mAMdA dehamAM kevI : e chelle ja milana temane maLI mahAprayAse je 5-7 vAkayA che ? zakitao bharelI hatI. tenuM bhAna te vakhate kaMika dhArAsabhyone belI zaMkayA te samajI meM vidAya lIdhI tyAre ja manamAM thaI thayuM. teo taMdurasta sthitimAM dhArAsabhAmAM hatA te temanI AvyuM ke A mitrane pharIvAra jevA pAmavAne nathI. ane banyuM | kArakIrdI kevI jhaLakI uThI hata? dhArAsabhAnI, temanI Dhaka kAra ? paNa temaja, mAre tatkALa bahAragAma javuM paDayuM ane pAchA pharatAM kIrdI teo kevA saphaLa ke pArlAmenTarIana " hetA te puravAra punA sTezane temanA avasAnanA samAcAra vAMcyA. ' karI jAya che. ' temanA jIvananAM aneka pAsA hatA. te saMbaMdhI lakhatAM ' 'teo mAtra rAjadvArI na hatA. ItihAsanA uMDA abhyAsI te . pAnAnA pAnAM bharAya, ghaNuM lakhAyuM che ane lakhAze paNa kharuM. - na hatA ja. paraMtu sAhityanA paNa bhAre zekhIna. temanA jevA aMgrejImAM ja che paraMtu temanA jIvananA eka zekha-atyAsa aMge A sthAne [ ' cakSanuM laI ucharelA kaMIka ApaNI dezI bhASA enA sAhityathI lakhavuM ja joIe. te have temano hiMdu kathAnake, mUrtAvadhAna ane . saMpU rIte ajJAna ja hoya che. paraMtu maheraalInuM tethI ulaTuM ja " zI5ne temane uMDe abhyAsa. teracauda varSa pahelAMnI vAta che. A ' hatuM. khANI bhASAonA sAhityane, paNa temane saMpaka gaDha eka mitre elIphanTAnI sTImara kADhelI. mane tathA maheraalI jevA ': ane nikaTane hato. gujarAtImAM sva. meghANIbhAInA teo khAsa * keTalAka mitrane Agraha karI sAthe lIdhelA. pUrva AphrikAnA hiMdI : ' cAhaka hatA. sva. sAne gurUjInI ' sucanAthI :- gai tA 11 mI . ' enuM eka pratinidhimaMDaLa ha dI sarakAra pAsa koSTaka 2juAta : | | mAcaeN meghANIbhAinI trIjI puNyatithIe temane ane temanA karavA AveluM" te, bhAIo paNa amArI sAthe hatA. zro. mahera* : sAhityane paricaya ApatA eka lekha meM "sAdhanA " mATe lakhele alIe te pratinidhimaMDaLanA bhAio ane amane elIphanTAno * . bhAI maheraalIne maLavA gaye' tyAre kahe ke A marAThIbhASAmAM guphAonI e pratyeka mUrtinI samaja ApI tyAre temanA A che - kArathI lakhatA thaI gayA? meM kahyuM meM te gujarAtImAM lakhe che jJAnane prathama paricaya thayuM. temanA jeTaluM e viSayanuM jJAna ane gurUjIe tenuM marAThI karyuM che. te kahe ke mane e lekha khuba dharAvate koI hiMdu Aja sudhI te meM joyuM nathI. te pachI A gamyo che. bIjI bhASAnAM ApaNuM sArAM mAsiko mATe paNa te muslIma komamAM hevAne te prazna ja kayAM ? gayA eprIlamAM huM " Apa joIe. mane teno hastaprata mokalo. gurUjI pAsethI Abu gayela. delavADAnAM vizvavikhyAta maMdiranuM zIpa nirakhatA ' maMgAvI meM temane e ekalI ane temaNe haidrAbAdathI pragaTa thatA satata bhAI maheraalInI yAda AvatI. manamAM thayuM ke pAchA jaI - eka hindI mAsikane ne ApelI. bhAI maheraalIne kahIza ke tame A maMdira joyAM che ke nahIM ? - 1942 no, laData daramyAna dezabharanI jemAM paDelA ane na joyo hoya ane tabIyata barAbara rahe to jarUra joI Ave, khAsa karIne nIcalA vargamAM sabaDatA rAjakIya kedIonI vadhumAM yA sAthe jovA jaIe. paraMtu huM pAcho pharyo tyAre te bhAi maheravadhu sevA je koI eka vyakitae karI hoya te te bhAi maheraalI alIne hRdaya roga jora pakaDI cUkyuM hatuM. ' A temanuM suyogya smAraka racavAnI vicAraNA temanA samAjahatA. dareka jelamAM koIne koI oLakhIte hoya ane tenI upara vAdI ane koMgresI mitrae karI che. paMDita javAharalAlajI pAse - satyAgrahI kedIenA upaga mATe teo vividha pustake pahoMcADatA ja e vicAraNA ane yojanA raju thavAnI che. AzA rAkhIe ke rahyA. je jelamAM jAo tyAM maheraalInAM pustake jovA maLeja, jelamAM be rAka pachI satyAgrahInI so pahelI jarUrIAta vAMcananI bhArata mAtAnA ane hiMdI saMskRtinA prathama pAkatanA A sevakanuM sugya smAraka jarUra thaze. paraMtu temanA smArakanI mArI kalpanA hoya che. ane te jarUrIAta zrI. maheraalI e purI pADI tevI A sthaLe raju karavAnuM mana thaI Ave che. bIjA keI, moTA netA ke "zrImaMta dezabhakata " e paNa chellIvAra temane maLyo tyAre temane jIvanadIpa bujhAI purI pADI na hatI. rahyAnuM spaSTa jaNAtuM hatuM. temane maLI thoDIka mIto temanA '' duniyAbharanA adyatana sAkaya sAthe temane nikaTa saMparka oraDA bahAra beThe hato tyAre suMdara ane kiMmatI pustakethI hatA. brITana, amerikA vagerenA kaMIka agraNI prakAza sAthe temane khIcokhIca bharAyelAM kabATa upara najara paDI: manamAM thayuM ke saMpaka hatA. kaMipaNu navuM prakAzana thAya ke temanI pAse AvyuM ja jIvanabhara avivAhita rahI.vaghaHbhyAsane varelA, jIvanabharanA vidyAthI " hoya. kaMIka bukaselaro te pitAnAM prakAzane temanI upara vecake bhaI maheraalInuM sAcuM smAraka te suMdara pustakAlaya ja thaI zake. che. mATe ja mokalI Ape. ane dhadhe dezasevaka chatAM bhAI maheraalI e ' muMbai zaheranI janatA, muMbaI myu. korporezana, ane che ke pustaka pracAra hetuthI vecI paNa Ape. mArA jevA ke mitrane bIjI aneka saMsthAo jemanIdvArA bhAI maheraalIe sevA , bheTa ApavI hoya. tyAre zrI maheraalI: pAse jAya ane bheTa karI che te sonI pAse A vicAraNu raju karuM chuM. bIjuM : - ' jemane ApavAnI hoya tene anurUpa pustaka ' maLyuM ja hoya. rASTadhu mahatvanuM smAraka bhale thAya, paraMtu muMbaI zahera puratuM . mArA kaMika mitrenI lagnabheTa mATenAM pustake meM temanI AvuM kArya thAya te jarUra upayukta gaNAze - pAsethI ja meLavelo. ' vIracaMda zeTha. vika che ke ' Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 prabuddha jaina chuTAcheDA mATe kAnunI jogavAI [muMbai sarakAre hiMdu 'patIne keTalAka asAdhAraNa sa'megAmAM chuTAcheDA * meLavavAnI ogavAi bahu ja opTa leAkeAne purI mAhItI keAya che ane patipatnI have teA phAve tyAre chuTA thai zake che evI bhramaNA pramANabhUta ane mAgadaza ka mAhItI ApatA lekha 'janmabhUminA tA. 15-4-10nA aMkamAMthI sAbhAra uSkRta hiMdu samAjamAM chuTAcheDA aAja sudhI mAnya na hatAM. hindu kAyadA pramANe lagna e karAra nathI paNa eka pavitra kriyA che. karAranA viccheda thai zake. pavitra dhana kevI rIte tuTI zake?. 'hindu kAyada'. jene ApaNe kahIe chIe te kAi dhArAsabhAe pasAra karelA kAyA nathI, bhAratavaSa'mAM evI koi dhArAsabhA hatI nahI. kAi cakravatI' rAjAe vaTahukama dvArA sthApita ' karele e kAyade nathI. 'hindu kAyadA'nAM itihAsa e eka raeNmAMcaka itihAsa che. Aje jayAre kAyadAnI kalamethI mAnavajIvananA sa vahevAranu niyamana karavA prayatna thAya che tyAre svecchAe ane mAtra naitika baMdhanane kAraNe ja svIkArAyelAM ne amalamAM mUkAelA "hindU kAyadAnI rasabharI ne gauravAMkita tavArIkhanu avaleAkana eka vakhata karIzu. sAmAjika samatulA hindu kAyadAmAM chuTAcheDAnI chUTa nathI, paraMtu AjanA eka bAjI rUDha ane bIjI bAju kRtrima jIvanamAM sAmAjika samatulA jaLavAi nathI ne. sa'sAra jIvana kaTu te asahya banyAM che, teve vakhate bahu du:khI jIvanane mukita maLe te hetuthI muMbainI dhArAsabhAe amuka samaigeAmAM chuTAcheDA maLI zake tevA kAyado 1946mAM pasAra karyo che. Wei A kAyA hiMdu, jaina, zIkhe, budhdhadharmIe te bahuie `ke` Aya samAjanA anuyAyIo ke paradhama'mAMthI hiM'du dhama mAM vaTalelAne lAgu paDe che. A kAyadA nIce pati agara patnI ekabIjA sAme chuTAcheDA meLavavA mATe nIcenAM kAraNeAsara dAvA mAMDI zake cheH chuTAcheDAMnA kAraNe dhana : (1) pati agara * patni lagna samaye ja purUSattva ke strIttvamAM na hrAya ane dAvA karatAM sudhI te sthIti cAlu DaeNAya. (ra) pati agara patnI sAta varSathI kADhathI pIDAtA heAya-- sivAya ke A rAga ekakhIjAe ekabIjAne ApyuM hAya. (3) pati agara patnI sAta varSathI guma thayuM hAya ne je lokAne sAmAnya rIte temanI bALa hAya teoe sAta varSa sudhI temanAM viSe kazu sAMbhaLyuM na hoya. (4) pati agara patnI 4 varSathI ekabIjAne tyajI gayAM hAya. tyajI javAnA atha ema nakakI karavAmAM AvyA che ke anyanI saMmati vinA ane tenI marajI virUdhdha judA rahetA hAya. (5) khIjI vAranA lagnanA pratibaMdha karanAra kAyado amalamAM AvyA pahelAM patie khIjA lagna karyADAya ka rakhAta rAkhI haiAya aMgara patnI bIjAnI rakhAta tarIke rahetI haiAya. (6) pati agara patnI dAvA karavAnI tArIkha pahelAMthI sAta varSa' sudhI gAMDapaNu ke ci'ttabhramanA bhAga khanyA haiya. chuTAcheDA na mAgavA DAya te patnI agara patithI kAyadesara rIte judA rahevAnA hakaka mAgI zake che. eTale ke lagna kAyama rahe che ne te chatAM ane kAyadesara rIte judA rahI zake. A zrI muMbai jaina yuvaka tA. 15-7-yo ApatA eka kAyadA karyoM che. A krAyadA viSe cAMtaraka pANAtI rahe che, A sabaMdhamAM karavAmAM Ave che. . --kta ] mATenAM kAraNeA nIce pramANe hAvAM joie. 1. patnI agara pati kADhathI pIDAtAM hAya. 2. pati dvitIya lagnapratibaMdhaka kAyadA pahelAM khIjI patnI paraNyAM haya ke rakhAta rAkhatA heAya. 3. pati patnI taraph kruratA dAkhavatA hAya te paNa patnI judA rahevAnA dAve karI zake che. A mujabano dAvA thoDA vakhata pahelAM muLamAM cakacAra pAmelAM nadinI bhagavAnadAsa kesamAM thayA hatA. bharaNapeASaNa chuTAcheDA ke kAyadesara rIte judA rahevAne dAvA cAlata hAya te daramyAna ane te pachI paNa kATa patnIne bharaNapeSaNa mATe patinI Avaka tathA kuTuMbane sAmAjika darajjo joine ceAgya rakama ApavAnA hukama karI zake che. A rakama patinI AvakamAMthI pAMcamAM bhAgathI vizeSa na heAvI joie. A hukama patine te ja dhanakAraka gaNAya, jo patnI pavitra ane apariNita rahe. saMtAnanA kAjA tathA sAcavaNI aMge paNa saMyege pramANe keTa hukama karI zake che. A kAyadA nIce chuTAcheDAnA dAvA mubaimAM hAikoTa'mAM tathA jIllAmAM DIsTrIkaTa kaTa'mAM thai zake che. A dAve game tyAM lagna thayAM hoya te paNa prativAdI je kATa'nI hakumatamAM rahetA hoya te keTamAM thaI zake che. ane jo banne pakSe na rahetA hoya to pazu jyAM baMne jaNA chellI vakhata pati patnI tarIke rahyAM hoya tyAM A dAvA thai zake che. pati ke patnI prAMta bahAra cAlyAM gayAM hAya agara karyo che te khabara na heAya te| . jyAM vAdI rahe tyAM agara teA jyAM bane chellAM pati patnI tarIke rahyAM "hAya tyAM thai zake che. paNa te mATe keTa'nI maMjurI meLavavI paDe che: chuTAcheDAnA dAvA 20 varSanA lagnajIvana pachI thai zakatA nathI. paraMtu temAM be apavAda che--eka tA jo pati ke patnI eka khIjAte tajI gayAM hrAya ke pati rakhAta rAkhatA hAya ke patnI kASTanI rakhAta hAya--tA 20 varSanA laMgnajIvana pachI paNu dAvA thai zake che. A kAyadA nIce karelA dAvAmAM je cukAdA AvyA hrAya tenA sAme traNa mahinAmAM apIla thaI zake che. A kAyadA nIce chuTAcheDA meLavelAM pati-patnI cukAdA pachI agara apIla thai hAya te| apIlamAM cukAdA pachI cha mahInAM vItyA bAda karIthI lagna karI zake che. A kAyadA nIcenA kaisa temAMthI eka pakSa kare te a khAraNe calAvavA joie. kATa pAtAnI meLe paNa tene baMdha bAraNe calAvavAnuM TharAvI zake che. A kAyado spezIyala mereja ekaTa nIce jeNe lagna karyAM huAya tene lAgu paDatA nathI. e kAyade jene sAmAnya rIte rajIsTarathI 'lagna karyAM tema kahe che te che. tenI nIce chuTAcheDAnI judI jogavAi che. saMgha mATe tatrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla mAkamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTroTa, muMbai, mudraNusthAna : sUryakAnta tri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 * Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI rahI che kaI rIta mAtAjInI zrI muMbai jaina yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra naM, bI karI prabuddha jaina taMtrI: maNilAla memacaMda zAha muMbaI: ogaSTa 1950 maMgaLavAra vArSika lavAjama ke rUpiyA 4 vanaspati ghI ' ' Aje jene ' vanaspati ghI' tarIke oLakhavAmAM Ave che. tenuM utpanna AkhA dezamAMthI ekAeka baMdha karAvavAnA hetuthI taiyAra karavAmAM " , " Avela 5hita ThAkuradAsa bhogavanuM bIla athavA te kAyadAne kharaDemadhya dhArAsabhAnI AgAmI beThakamAM raju thanAra che. A bIlanA pakSamAM Aje .' dezabharamAM eka pracaMDa onTAlana cAlI rahela che. e bIlanuM samarthana karatA tema ja e bIlane pratikuLa evuM dRSTibiMdu raju karatA enA e lekhI: ' '' - vAMcakenI vicAraNA mATe nIce kramazaH pragaTa karavAmAM Ave che tathA] . . briTiza zAsananA samaya daramyAna e dezane maLelAM ani. vika tane emAMthI nAza na thAya--ane pAcanakriyAmAM anukULa thAya, . mAMnuM vejITebala-dhI. paNa eka aniSTa che. jyAre bhAratamAM e khAsa lakSamAM rAkhyuM che. ane e kAraNe je jhaDapI gativALa - vejITebala-dhInuM eka kArakhAnuM nahotuM tyAre vaidyakalpatarUmAM eka yamAMthI nahi, paraMtu bane teTalAM dhImI gativALAM saraLa temaja lekha Avelo jene utAre nIcenA phakarAmAM aMhIM prathama joie. mAnavIya svataMtratA jaLavAya tevAM sAdAM sAdhananuM sAmAjika mahattva : . . amerikA, yuropa ane evA bIjA dezamAM vejITebala aDhayuM che. ghaTI, haLa, valoNuM, dhANI, reTiye, hAthazALa, cUle, dhI zaheranI prajAnI ArogyatAne hAni pahoMcADanAra vastu tarIke khAMDaNiyo, cAkaDe, vagere ene darzAvatA namUnAo che. (2)' gaNavAmAM Ave che. ane AvuM dhI bajAramAM vecAtuM najare sAcA dhIne ApaNe enI. serama hoya, te ja levuM pasaMda " paDe te te zaheranI, sudharAi te vecanAra dhaNI', upara kAyadesara karIe chIe ane eTalA sArU to niSNAta leke dhI kharIdatAM : - pagalAM laIne tene aTakAva karAve che.... jyAre ApaNe tyAM , . pahelAM ene cAkhavAM karatAMya prathama enI gaMdha tapAse che. 1. hamaNu hamaNumAM te vejITebala-ghIne sArA pracAra thavA mAMDaya sugaMdhavALA padArtha" vAsI thAya te tenI sugaMdhanI durgadha bane, che. tenI jAhera khabaro tathA sinemAmAM paNa philma mUkavAmAM temAM navAI nathI ane AthI ja ApaNe tyAM tAjetAjAM tela-dhIAve che... ApaNA dezanA vepArIone te araja ke vinaMtI vAparavA mATe dhANIe ane gAya najIka rAkhavAmAM AvatI.' karavI joie. ke tame tamArA sAdhAraNa-dhaMdhAnA svArthanI khAtara ' (3) A hArelA telanI kiMmata pravAhI tela karatAM te UlaTI AkhA dezanI ArogyatAno nAza kare che. (tema na karavuM joIe. ) vadhu che, eTale ochI kiMmatanI dalIla vAhiyAta Thare che. sAcA . A vejITebala-dhI, bIjA ghI sAthe sahelAIthI maLI javAne ghInI kiMmata sAthe A hArelA telanI mAtra dekhAvane je kAraNe, kAraNe atyAre lagabhaga badhAM gAmaDAMmAM paNa ghIvALAo bane sarakhAmaNI karIe to te samAna raMga ane AkArane kAraNe 'jAtanA dhIne mizra karIne ja vecavA Ave che ane zaheranAM gadheDInI sAthe gAyanI sarakhAmaNI ke pItaLa, sAthe. senAnI." mANasane lUTe che." ' ' , , , , sarakhAmaNI zA mATe na karavI ? (4) carabIvardhaka padArtha ocho : - vanaspati-ghIne nAme A magaphaLInuM hAre tela dAkhala hAya eTale sidhatA ochI hoya temAM navIe ja zI che? ' .. thayA. ane kudake ne bhUsake vadhavAne A prAraMbhakALa. pachI Arogya aMge tela karatA vadhu svAdhyadAyaka hovAne dAvo . te A dezamAM ja kArakhAnAM thavA lAgyAM ane AjhAdI maLyA jAhera khabaramAM-kArakhAnAMvALA-khUbakhUba kare che. chelle chelle che, pachI udyogane nAme ene bharapUra vega maLe. Aje che vana- De. gilDaranA abhiprAyane jorazorathI pracAra thayuM che. paNa key | spati-dhIne madhyAhnakALa. ema sIdhesIdhuM kema nathI kahetuM ke mULa, magaphaLI karatAM A ' . ' ' ApaNe leke chellA ghaNA kALathI dareka bAbatamAM uparanA ThArelA telamAM kayuM poSaka tattva vadhyuM ane zI rIte vadhyuM : ' '' : bhalAkhathI aMjAtA AvyA chIe. vanaspati-dhImAM aMjAvAnuM ApaNe upara joI gayA chIe ke bIjA dezamAM A vanaspati, (1) eka e kAraNu che ke; te dekhAve dhArtha che. (2) vaLI . dhIre evA ne evA vanaspati-dhI rUpe 5Nu vecavAnI manAI | , ' ' " temAM sArI ke kharAba koI gaMdha ' nathI. (3) enI kiMmata karavAmAM Ave che, jyAre ApaNu khetI pradhAna ane "| sAcA dhIM karatAM ghaNI ochI che. (4) enAthI hAthamAM cIkAza gapUjaka dezamAM , gAyane ko duzmana ane tethI khetI para lAgatI nathI. UMDANathI joIe te aMjAvAmAM gaNavelAM cAre. ADakatara phaTakA mAranAra ema aneka rIte hAnikara padArthane ! kAraNe vAratavikatAthI UlaTAM che. dA. ta. yaMtrathI pANIne barapha zA mATe pretsAhana maLavuM joIe ? zaheranA loko dalIla karaze ? * bane che tyAre e khUba ujaLA, lAge che; paraMtu tarasa chipAvavA ke cekhkhA dhI nAM mizra thayeluM dhI vadhu bhAve khAvuM, tenA karatAMmATe ApaNe pANIne upaga ja pasaMda karIe chIe; kAraNa A kAreluM dhI, khAvuM zuM khoTuM? gAmaDAnA loko bhegA karIne temAM svAbhAvikatA che, tema telamAM je pravAhIpaNuM che, te sArU ja AvatA. paisAthI lebhAine kadAca kaheze ke have cAlavA ja de ne !. ApaNe tala athavA, magaphaLIne pIlI hatI ane kheLane aLage. ame te cekhuM ghI gharamAM khAvA pAmIzuM ja, kAraNa ke ghera - karyo hate. have pharI jamAvIe tenA karatAM magaphaLI ke tala ja palALIne ' gAyo/' bheMse pALIe chIe ane zaherIone mizra khAIe te zuM khoTuM? AryA nA lekAe berIkanA vikAsamAM vAstu- ApIzuM. a ma jotAM te sarakAra paNa. kaTeze ke lekenI. 2 , - mAM e ke "nAra ... kA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para humatI mAge che te ame pratibaMdhaka, khila zI rIte pasAra karIe ? bahArathI vanaspatithI Ave tenA karatAM ahIM kArakhAnAM cAya temAM zI hAni basa, A jAtanI vaLI dalIlonA cakrAvAmAM paDayA tA ApaNI prajAnA ane AApaNA khAra ja vAgavAnA, pazu ApaNe eka ja nizcaya para AvIe ke jo ThArelA dhImAM mULa vanaspati karatAM kAi poSaka tattva umerAtu nathI, teA turata ja te sadaMtara tilAMjali ApavAne aDaga nirdhAra karIe; evA nirdhAra hAya te|' bahu thoDA samayamAM enI nAbUdI thAya. gAmaDAMvALAo samajI le ke petAnA dagA karIIne peAtAne mAthe ja vAgavAnA che. pote je dagA dhImAM rame che. enA karatAM anekagaNA dagA khIjI peAtAne kharIdavAnI vastuomAMthI cakravRddhi vyAja sAthe ene bharapAi karavA paDe che ja ne? ane have te dA ramavAnu e sthaLeya hAthathI gayuM che. kAraNa ke, gAmaDAMnA unnaLiyAta vaga paNa have nayuM" A DhAreluM tela dhInI avejImAM vAparatA thai cUkayA che. zaMjurIo paNa cete! dvAthavANInA tela karatAM kArelA A telamAM banAvaTane kAraNe kAi ja vizeSatA nathI. kadAca emAMnI pAcakatA ochI thavAne kAraNe emAMnAM keTalAMka dravyo. jhADAmAM nIkaLI jatAM hoya vAya nA nahi . yaMtradhANInA tela karatAM khArAzamAM ane bIjI khALatAmAM bhale A Tharelu tela harIkA kare ! eka khIjI vAta paNa zrI. kumArappAnA jUnA eka lekhamAMthI jovAmAM AvI che. teo kahe che ke videzamAM sarakAranI AjJA maLe tevA kAi vanaspati-dhImAM viTAmina nAkhavu anivAya" che. ApaNe tyAM viTAmina umeravAnA krAi niyama nathI. viTAmina umerAtu hAya te vaijJAnikA dvArA janatAnI samakSa tenA koDa AvatA nathI ke e viTAmina kayA padAtha mAMthI kADhIne telamAM umeravAmAM Ave che. jo janatAne khabara paDI jAya ke e viTAmina mAchalInuM tela nAMkhIne vanaspati-dhImAM dAkhala karavAmAM Ave che, te lokonA mATe bhAga evA dhIne hAtha paNa lagADe nahiM, pachI khAvAnI tA vAta ja dUra rahI !' te A badhu joyA jANyA pachI zahera ane gAmaDAM anne petapAtAnA sAce! nizcaya jAhera kare. divase para divase vItatA jAya che ane vanaspati-dhInA utpAdana ane AyAta upara pratibaMdha mUkavA dAkhala karAyelA bila kharaDAne, mRta ApavAnI mudata bharAtI jAya che. ApaNA A vizALa patharAyelA dezanI jaMgI bahumatI gAmaDAomAM che. gAmaDAnI prajA A hArelA telane khAne kAi sa yeAgAmAM AvakAratI nathI, UlatI dhikkAra che; paraMtu e badhAnA kharA mate teAMdhanArA sAcA sevA gAmaDe gAmaDe ghUme ane A avAja pahoMcADe te ja e khate. Aje ja eka bhAI lakhe che ke gAmaDe gAmaDe rakhaDIne meM lagabhaga eka lAkha sahI meLavIne mAkalI dIdhI che. huM ene dhanyavAda pAThavuM chuM. A bhASanI jema AkhA bhAratamAM eka hrajAra mANuse nahi maLe ? ane AzA che ke maLaze ja. sa tAla vanaspati dhInI banAvaTa ane vecANu aTakAvavA dhArAsabhAmAM khila AvavAnu che. eTale ApaNe te viSe kAMika vicAra karavA paDaze. lAgaNIvaDAthI doravAIne ke, sastI lokapriyatA meLavavAnA lAbhathI ekadama A ApaNA jIvananI jarUriyAta thai gayelI cIne tiskAra karavAthI kaze! aya' saratA nathI. zu nahi zudhdha dhInu sthAna vanaspati dhI kadi paNa lai zake emAM kAi jAtane zaka nathI. paNa sADAtraNu rUpiye ratalanuM zudhdha jena tA. 1-8-50 dhI khAvAnI atyAre kAnI zakti che ? eTale jo vanaspati baMdha karavAmAM Ave te mAtra tela ja khAvAnuM rahe ane telamAM ApaNA khArAkanI badhI cIjo manAvavAnuM zakaya che ? vAratahevAre varasamAM e traNa vAra te mIThAi banAvavAnu mana thAya ja ane te vanaspati ' ghImAM banAvyA vagara vastInA moTA bhAganA te chuTakA ja nathI. strIone te miSTAnna karatAM pharasAjI vadhAre bhAve che "te telamAM taiyAra karelAM phrasANa khAya, miSTAnna banAvavAnI zI jarUra che ? evI paNa dalIla karavAmAM Ave che, paNa strIe kAMi svA buddhithI peAtAne mATe ja rasAi karatI nathI--AkhA kuTuMba mATe kare che. khAsa karIne bALaka mATe te mAtAe temanI bhAvatI cIjo anAvavAnI kALajI rAkheche ja, ane bALakone mIThAi khAvAnu mana thayA vagara rahe ja nahi. sADAtraNa rUpIye ratalanA zuddha dhInI mIThAi kayAMthI anAvavI ? bALakanA nAstA mATe be cAra divasa rAkhI mUkavAnI pUrI, zakarapArA vigere jo. telamAM banAvI DhAya te te vakhata jatAM kaDavI thai jAya che. vataspati zrImAM A vAstI nathI. khArAka mAtra puSTinI ja dRSTie khAvAnuM mahAtmAjI jevI virala vyakita sivAya bhAgye ja kAina mATe zakaya che. puSTi ane ravAda khate jovAnAM hAya che. magaphaLI, siMganuM tela kuMdAca vanaspati dhI jeTaluM' ke ethI vadhAre guMNukArI heAya chatAM ATalI para e tela cApaDIne khAnArA keTalAM nIkaLe ? tyAre vanaspati dhI lagADIne kAi paNa khAi zake. vanaspati dhI sAme meTAmAM meTI dalIla e che ke ene zudhdha ghImAM bheLaseLa karavAnu hu saheluM paDe che, ApaNA paDozI sidhAna dezamAM prajA sAmAnya rIte kAparela vApare che. Ane lai zuddha dhImAM kAparelane bhega vepArIo kare che. A bhega TakAvavAne upAya zu sAmAnya prajAnA kherAkanu ekanu eka carakhI tatva-kApa* rela-tenA UpayAga baMdha karavA te che? sIleAna sudhI javAnI jarUra nathI. ApaNuA kheranI atyaMta agatyanI cIja-dUdha-temAM anAdi kALathI AkhI dUniyAmAM pANInA bhegA thatA Avye che. nirbheLa dUdha meLavavA mATe zu pANInA vaparAza baMdha karIzuM ? dhI te thADA paisAdArAtA khArAka che. dUdhanI jarUra te vRddha, mAMdA, bALaka e saune bahu ja vadhAre che. vanaspati dhInI pAchaLa thatA bUmabarADA dUdhane zudhdha karavA pAchaLa thatA hAya te bahu vadhAre jarUrI kAma thAya. ApaNI dhArAsabhAmAM ApaNA pradhAna DaoN. gilDare spaSTa jaNAvyuM hatuM ke vanaspati dhI nukasAnakAraka nathI. te gRhiNIone AzIrvAda rUpa thai paDelI A cIja purUSonA dRSTibiM duthI carcI adha karavAnI jarUra che? vanaspati dhI nahAtu' tyAre dhImAM carakhIne bhegA karavAmAM AvatA. vanaspati khaMdha thatAM pAchA e prayAga zarU thaze, emAM zaka nathI. carakhI vanaspati karatAM vadhAre AvakAradAyaka che ? zudhdha dhInu utpAdana meoNTA pAyA para thAya ane prajAnA meTA,bhAga e kharIdI khAi zake tyAM sudhI vanaspati zrInA vaparAza cAlu rahe te strIe jarUra AzIrvAda deze. vanaspati dhI baMdha thatAM zudhdha dhonI kiMmata traNa cAra gaNI thai jaze ane Aje zudhdha zrI vAparI zakanArA meTA bhAgane teA e badhu ja karavu paDaze. * sarAjinI mahetA (bhaginI samAja patrikAmAMthI sAbhAra, udhdhata. ) Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA tA. 1-8-50 prabuddha jana keTalAka samAcAra ane nedha pazudayAno thai rahelo Atyantike lepa. ' ',' ' saMgraha ke svAdhyanI jarA paNa ADe Ave tene A pRthvI upara brITIza yunIyana phora dhI elIzana eka vIvIsekazana : jIvavAne jarA paNa adhikAra nathI ane pazusRSTi kevaLa mANasa (muMgA jIve para thatA prayogo aTakAvavA mATe saMdha) nAmanI jatanA upayoga ane upabhoga mATe ja sarajAyelI che. muMbaI IMglAMDanI suprasiddha saMsthAnA maMtrI zrIyata vIla TIlhI sarakAre jelI zikArI pArTIeAne dAkhale vicArIe.' . zikArI ( harijananA taMtrI zrI kizoralAlabhAI uparanA patramAM jaNAve che ke pArTIo kheDutonA khetaromAM pAra vinAnI katala karyo ja jAya che. bhAratanA chApAomAM evA samAcAra AvyA che ke bALakane temAM nathI jaLavAtA kaze viveka, pramANu ke maryAdA. Ama chatAM vAnA roga aMge prayogo karavAnA hetuthI dara mAse 1000 vAMdarA *, paNa e te jANe ke ema ja thavuM joie e rIte A bAbatamAM amerikA mokalavAnI goThavaNa karavA mATe eka amerikana tamArA ' ApaNA pradhAna . kazuM sAMbhaLavAne. bIlakula taiyAra nathI. evA ... dezanI mulAkAte AvyA che. briTiza akhabAromAM paNa samAcAra anubhava thai rahyo che. ' ' ', ' , ' ' . ' ' AvyA che ke amerikAnI saMrodhane prayogazALAmAM AvatA traNa . ' A AjanI paristhiti atyanta du:khada ane dila varSanI aMdara 3,00,000 vAMdarAonI AyAta karavA dhAre, kaMpAvanArI che. alabatta, mAnavasamAja anya pazusamAM' che. e nakakI che ke bhAratamAMthI moTI saMkhyA, Avaze ane " jana bhege paNa pitAne jIvavAnuM ke adhikAra akhatyAra karatA bAkInA bIjA dezomAMthI. keTalAka vAMdarAone hamaNA vimAna ja rahevAne, ema chatAM paNa sAthe sAthe anya pazu prANIone. dvArA briTana thaine lAvavAmAM Ave che. thoDAka divasa pahelAM evI A.. jagatuMmAM jIvavAnuM ane sukhe vicaravAne mAnavIe -: : khabara maLI hatI ke trIza vAMdarAo vacamAM maraDAthI marI gayA. eTale ja adhikAra che e ApaNe nyAya ane satyanI khAtara svI- A trIza bhAgyazALI hatA, kAraNa ke bAkInAne amerikAnI kAravuM ja joIe ane tethI jayAM jayAM asAdhAraNa saMgAmAM ' prayogazALAmAM te karatAM vadhAre yAtanA bhogavavI paDavAnI che. hiMdamAM pazuhiMsA anivAryapaNe Avazyaka bane tyAM paNuM eAchAmAM ochI vAhanavahevAramAM A bicArAM prANIone bhAre veThavuM paDe che, ' hiMsAthI iSTa heta kema sare e rIte hiMsAne upayoga thAya che - khAsa karIne unALAmAM ane temAM keTalAka marI jAya che.', ' joIe. A dizAe apamatImAM hovA chatAM paNa ahiMsA "hiMda, briTana ane amerikAnA bhUtadayAvAdIonA aneka parAyaNa samAje tema ja vyakitaoe pitAne vireAdha jAhera rIte . - virodha chatAM A bhaMyakara vepAra varase thayAM cAlI rahyo che. eka ane spaSTa rIte pragaTa karavo ja joIe. ApaNe kadi na bhUlIe. varasa agAu meM paMDita javAharalAla naherUne virodhane eka patra ke mAnavatAnI bhAvanAnA vikAsane adhAra pazudayA upara " lakhyuM hatuM, paNa ene mane javAba maLyo nathI. ema lAge ja rahe che ane Aje ApaNe tyAM mAnavatAnI bhAvanAnI che ke mahAtmA gAMdhIjInI bhAvanAo emanA vArasAmAM utarI nathI. je hAra thaI rahele joIe chIe tenuM kAraNe paNa hiMsaka ' " bIjA prANIone choDI daI, kevaLa vAMdarAne ja vicAra vRttinI , uttarottara vadhatI ane vistaratI jatI AvRttio * * karIe te temanA para varase thayAM , akhatarA karyA chatAM bALa ja che. A daSTie vicAratAM vAMdarAonI nIkAsa tema ja zikArI 1 lakavAne rokanAra ke maTADanAra kaMI upAya jaDa nathI. tema ? pArTIonI anargaLa hiMsAhArA yaMkata thatI sarakAranI tema ja sAmAnya jaDe evuM dekhAtuM paNa nathI. kRtrima rIte cepa lagADelA vAMdarAo prajAjanonI nigreSThatA tathA hadayazUnyatAnI upekSA karavAne badale mATe upAya zodhAya te 5Nu, mANasenA rogane sudhAravAmAM e tene sarva prakAre virodha karavAnI atyaMta AvazyakatA ubhI thaI che. upayogI thaze. e jhAjhe saMbhava nathI; A roga sAme AvI AjanI paristhitinuM nidAna karatAM zrI kizoralAlabhAI, ke saphaLa thayelo sisTara kenI. eka ja upAya jANItuM che ane " ene prANI upara akhatarA karavA sAthe kaze saMbaMdha nathI. jaNAve che ke "Adhunika yaMtrodyogavAda ane vijJAne jema dareka che . " huM. AzA rAkhuM chuM ke vAMdarAonA kara vepAra sAme dezanA loko upara asara karI che tema A deza upara paNa karI bhArata pitAnA virodhane avAja uThAvaze. prANI uparanA prayoganA che ane gAMdhIjInA keTalAka vicAronA asvIkAranA mULamAM A AdhAra para rasI mukAvavAnI je padadhati che tenAM nukasAna ane kAraNa rahyuM che. A kSetramAM pazcimanI prajAe A dezane doravaNI, nirarthakatA viSe tamArA vAcakane mAhitI joItI haze te huM e ApI che, ane temanI hiMdIonA dila upara majabUta asara che." : : ghaNI khuzIthI pUrI pADIza." aMgrejonI lAMbA gALAnI hakumatanuM A pariNAma hoya e svAbhAvika " . vAMdarAenI ApaNA dezamAMthI bahu moTA pramANumAM nIkAsa che. paNa have e vicArenI gulAmI ane AMdhaLA anukaraNamAMthI thAya che e hakIkata ghaNA lAMbA vakhatathI jANItI che. te deza chUTavuM ja joIe ane ahiMsAnA Adarza ane bhAvanAne ' saMbaMdhamAM hiMdanA mahAamAtya paMDita javAharalAla naherUe madhyasthAne sthApIne ApaNuM AcAravicAra, vartana ane vayava!* , thoDA samaya pahelA saMtoSa paNa vyakta karyo hato ke sAyanuM puna: saMzodhana karavuM joIe ane vyavahAra calAvavAmAM ' ' ' vAMdarAonI AvaDI meTI nikAsa prajAjanonA kazA paNa tema ja vijJAna vikasAvavAmAM hiMsA anavAya" hevA chatAM ApaNI : vidha vinA thaI zake che. A hakIkatathI jenA dilamAM pazupANI, vRtti satata hiMsAbhIra rahevI joIe ane jIvanavyavahAramAM . .' mATe dayAbhAve che evA keTalAye leke khuba dubhAya che paNa hiMsAne vadhAryo javAne badale bane teTalI saMkecatA rahevAne - hi sAne vadhAya javAne badale ' ' , AjanA, vAtAvaraNamAM tevA lokonI kevaLa hAMsI ja karavAmAM Avaze ApaNe satata prayatna hovo joIe. e bhayathI teo pitAne avAja uThAvavAnI hIMmata dharatA nathI. ema chatAM Aje ApaNe je hiMsA-ahiMsAnI satata mUchamAMthI | hamaNAM hamaNAM sAmAnya prajAjanomAM tema ja keLavAyalA tarIke pasAra thaI rahyA chIe te vacagALAnI sthitine nirdeza karatAM lekhAtA vargamAM pazuprANIo saMbaMdhamAM mAtra udAsInatA ja nahi zrI kizoralAla yathArtha rIte jaNAve che ke "vacagALAnA vakhatanI U, ' paNa eka prakAranI niSNuratA dhaNA moTA pramANamAM pravartatI jovAmAM sthiti kare che. emAM asaMkhya nirdoSa jIvenI hiMsA thAya che. Ave che ane nitti ne ju mUug athavA te paryamUtakruite ethI duHkha thAya che, jo ke navAI nathI lAgatI. mANasa pRthvI - rataH I e sarvavyApI prema, dayA ane karUNunA pAyA upara je dhanate uparanuM sauthI vadhAre dUra ane jaDa prANI che. atyanta ghora pApaM ; pAye racAya che te ja dharmanA anuyAyIo evI rIte mAnavAne TevAtA , ane hiMsaka kRtya karyA pachI e kAMIja bhalamanasAI zikhyo che. - lAge che ke je kaI pazu ke prANI mANasajAtanA sukha, sagavaDa, iaoDanA rAjAM pahelA jeImsa viSe ema kahevAtuM ke te IMglAMDane Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 * sauthI vidvAna mukha' hatA. sau budhdhivALA ane bhaNelA gaNelA mANasAne kadAca e lAgu karI zakAya. ' madhyamavarga zramajIvInA pRtha prazuddha jena bhAvanagara khAte zeDhA samayathI zrI jaina madhyama varga zubhecchaka maMDaLa' nAmanI eka saMsthA ubhI karavAmAM AvI che. bhAvanagaranA keTalAka pratiSThita jaina AgevAna AsthAnA agrasthAne che ane tenA sacAlanamAM sArA rasa lai rahyA che. A sasthAno Azaya jaina samAjanAM khAsa karIne zvetAMbara mUti pUjaka vibhAganA bhAi bahenene AjanA kaparA kALamAM khune teTalI rAhata pahoMcADavAnA ane hunnara udyogadrArA theDu dhaNuM dravyApAja na karAvavAne che. A maLadvArA cAlatI pravRttinA khyAla ApatI eka patrikA tAjetaramAM bahAra pADavAmAM AvI che. temAM jaNAvavAmAM Avyu' che keH-- ** tA. 27-4-50 thI maMDaLanI ApIsanuM mAna hAla turata kasturasAgarajInA upAzrayamAM rAkhela che, jyAM AgaLa samA janA bhAI jhumAne potAnI jarUrIyAta vadhAvavAnI rAkhela che. sagavaDatA vidyArthI bhAione khUba ja upayAgI thAya te mATe maDaLe vekezanamAM tA. 1-5-50 thI eka kalAsa dezI nAmu zIkhavavA tathA eka kalAsa a MgrejI nAmu (bukakIpIMga) kArasapenDansa zIkhavavAne sevAbhAvI mAstara .. saubhAgya drabhAi mahuvAvALAnAM sahaMkArathI zarU karela che, je kalAsamAM dezI nAmuM zIkhavA 75 tathA a MgrejI nAmu tathA patravahevAra zIkhavAnA 40 vidyArthI bhAo lAbha le che. vekezana pachI nAITa kalAsIjha zarU karavA maMDaLe niSNu ya karela che. te nA kalAsIjhamAM uparanAM ane kalAsa uparAMta TASa, zeTa' henDa tathA skulamAM cAlatAM viSayemAM aMdharA viSayA zIkhavavAnA prabaMdha karela che. kaLavaNInu kAMma niyamita cAlu rahe te mATe zIkSaNupremI bhAionI maMDaLe eka kamITI nImela che. te 'gRha udyoga tarIke hAlaturata mhetAne ghera kheTA rAjI maLe khAtara pApaDa banAvavAne prasega zarU karela che je kAmathI 10 thI 12 inDenA niyamita theADI rAjI meLave che. kAgaLanI thelIe banAvavA mATe krAphaTa pepara bahAragAmathI magAvela che je AvyethI turata te kAma zarU karI samAjanA gheADAka bhAI chune TuMkI rAjI maLe tevA prabaMdha karavA dhAraNA che. nAnA nAnA gRha udyoga kAyama cAlu rahe te mATe gRha udyogamAM rasa dharAvanAra bhAionI kamITI nImela che. tA. 1-8-50 "meTA hunnara udyoga zIkhI bhavISyamAM ApaNA bhAie svAvalakhI ane te khAtara maDaLe 11 bhAione mIlamAM tathA 5 bhAione chApakhAnAmAM kAma zIkhavA meAkalela che. A te kAma mATe zIkhavA janAra bhAIone uttejana ApavAnI vyavasthA karela che. hunnara udyoga tarIke hAla surata zrI vRdhdhicaMdrajI jaina pAThazALAnA makAnamAM savAranA bhAio mATe jenTsa (purUSanA) kapaDAM vetaravAnu ane zIvavAnu kAma zIkhavavAne kalAsa sevAbhAvI bhAi caMdulAla ijaneranA sahakArathI zarU karela che, jemAM 30 bhAIe lAbha le che, jayAre baporanA te ja sthaLe henA mATe eka kalAsa bALako tathA baheno mATenA kapaDAM vetaratA ane zIvavAnuM kAma taduparAMta bharata, guthaNu vIgere kAma heMnene je zIkhavu huMze te kAma zIkhavavAnI vyavasthA ma`DaLe karAMcIvALA mhena tathA bIjA e unAne rAkIne zarU karela che. hAla turata 40 inDrunA lAbha le che, vadhu mhetA lAbha le te khAtara pracArakAya zarU che. A kalAsamAM havethI phaiTIA, tathA daDA banAvavAnA saMcA mukavAnAM maMDaLe niSNuya karela che, te kAma zIkhanAra heMnene te kAma paNa zIkhavavAmAM Avaze. hunnara udyoganu kAma sArI rIte cAle te mATe sevAbhAvI saMgrahasthA tathA DenAnI 'maLe. eka hunnara udyoga kamITI nImela che. "nAkarI icchatA dareka bhAione hAla turata tamAma dhaMdhA rojagAra ThaMDA cAlatA heAvAthI nokarI apAvI zakayA nathI chAM traNa bhASaone nAkarI meLavI apAvavAmAM bhalAmaNa karI sAtha Apela che, jyAre A kAma mATe paNa maDaLe eka vepArI bhAienI vagadAra kamITI nImela che. "nAnA nAnA dhaMdhA karanAra 6 bhASTrane maLe TukI lena dhIrI dhaMdhe lagADela che. keTalAka bhAi aeneAnI arajImAM hAlanA kaTekaTIbharyo saMjogane laine mAtra madadanI ja mAgaNInI Ave che paraMtu mAtra madada ApavA mATe hAla turaMta amArI pAse kAi bhaDALa nahI haiAvAthI te kAma zarU karela nathI. jyAre amArI pAse moTI rakamanuM phaMDa ekatrIta thaze tyAre te kAma paDyuM zarU karavA IcchA rAkhela che. maMDaLe lena temaja madada ApavAnI te kAya'mAM rasa lenAra bhAionI eka kamITI nImela che. "vidyArthI bhAIo mATe skAlarazIpa ane pustakA aMge te kAma karanAra ' saMsthAo tathA AgevAnane bhalAmaNa karI yeAgya praznadha karI ApavAmAM Ave che. ka madhyama vargane mATe kAya karavAnI. A sAcI dizA che ane AvI zubha zarUAta mATe A maDaLane dhanyavAda' ghaTe che. A dizAe A ma`DaLa peAtAnA vikAsa sAdhyA kare, pravRtti vistAratu rahe, ane tevu anukaraNa karIne anya sthaLe e paNa AvAM ma`DaLe ubhA thAya, ane sthaLa sthaLanA zrImAne pAtAthI banatI Arthika madada, purI pADavAmAM jarA paNa pAchI pAnI na kare evI zubhecchA cuta karatAM AnaMda thAya che. sauthI vadhAre agatya kAI paNa prakAranI hAthamajurInuM kAma karavAmAM lAgatI zaramane sadAne mATe tilAMjali ApavAmAM rahelI che. A dRSTie zItraNa khahu ja AdaraNIya udyoga che. tevA bIjA udyoga paNa AjanA samAjamAM vahetA . karavAnI khAsa jarUra che. hIgupata kASTa paNa prakAranu* kAma karavAmAM, udyoga AcaravAmAM nathI rahelI, paNa peTa khAtara hAtha laMbAvavAmAM, athavA te anItimaya jIvana jIvavAmAM rahelI che-A ApaNe kharekhara samajIe ane e rIte jIvana ane vyavasAyanAM junAM mUlyAne nA saMskAra ApIne madhyama vagate zramajIvInA bhAga tarapha jema aMte tema jaldithI vALIe. madhyama vage Takavu haiAya teA eka kamAya ane daza khAya evI ApaNI jIvanapadhdhatine tyAga karavAnI ane bIjA majurI kare ane ApaNe mAtra magaja calAvI dhana thI laie evI manedazAthI mukata thavAnI sauthI vadhAre AvazyakatA che, parama ata gujara samrATa kumArapAlane mauya samrATa azoka sAthe sarakhAvatAM muni jinavijyajI eka sthaLe jaNAve che ke :-- 'kumArapALanuM rAjajIvana keTalIka vAte mAM mauya samrATa azAkanI sAthe maLatu che. rAjagAdI para ArUDha thaine je pramANe samrAT azAkane anicchAe pratipakSI rAjAnI sAthe laDavu paDayu hatu, te pramANe kumArapALane paNa anicchAe pratipakSI rAjA- enI sAthe laDayA vinA cAlyuM. nahetuM. rAjisaddhAsanAreNu pachI traNa varSa sudhI aze|kanuM zAsana astabdha ta rahyuM hatuM. e ja sthiti kumArapALanI paNa hatI. je pramANe azAka 7-8 varSa' sudhI, zatruone jItavAmAM vyagra rahyo hatA, te pramANe kumA" rapALane paNa eTalA ja samaya sudhI zatruonI sAthe yuddha karavAmAM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vika para prazake jenI ** + '4' - A 5 ' 3 ''' , ' DI ' , ' ' , ' ' ' , " A ?'' thayanA jIvanane vIkAra karIne anAmothI zAkanI kho sarva kAma zaLa Ahata ( kImata rIte saddhara paricaya thAya nAma to sAkSanAM pustaka kara eTale gurUjI pote ja tAdAtmabhaye jainajetara maMDayA rahevuM paDayuM hatuM. e rIte Ailsa varSanA yudhdhauparAnta rAva jIvananA zeSabhAgamAM je pramANe aroke prajAnI naitika ane sAmAjika - sva. sAne gurUjInAM saMsmaraNuM jika unnati mATe keTalIka rAjAnAo kADhI hatI ane rAjayamAM '184ra nI krAnti cAlu hatI. e vakhate punAnI repharameTarI nI zAnti tathA suvyavasthA jALavavAno prayatna karyo hato, te pramANe che. kula pahelA varganA aTakAyatIonI jela tarIke vaparAtI hatI, kumArapALe paNa karyuM hatuM. jevI rIte azAka pahelAM zaiva hato huM paNa e jelamAM hatA. mArA oraDAmAM eka sahakedI hatA, te ane pachI bauddha thaI gayo hato, tevI rIte kumArapALa' paNa pahelAM pacIseka uparanI umaranA mahArASTramAMthI pakaDAIne AvelA eka zaiva hato ane achI jena thaI gayuM hatuM. azokanI paDe. kAmArapaLe mAravADI zeTha cunIlAlajI. khuba ja meTa' zrImata. teo jelamAM che paNa jaina dharmanA pracArane mATe pitAnI badhI zakitaone kAme chatAM bahAra temanA 2-4 lAkhanI kamANI nukazAnIne vyApAra tenI ka. lagADI hatI. jema aze ke bauddha dharma pratipAdita zikSAo tathA cAlu ja hoM paraMtu zeTha mananA khuba ja sAMkaDA. bhAre bhI. | ucca dhArmika niyamane svIkArI parama sugatapAsaka nI padavI dekhAI Ave ane upahAsane pAtra bane te temane lobha ane - dhAraNa karI hatI, tema kumArapALe paNa jenadharmapratipAdita ja kaMjusAI. lobhanI je sAkSAta pratimA dhaDavAnI hoya to zeThane gRhasthanA jIvanane AdarI banAvavA mATe Avazyaka aNavratohi tenA pratIka tarIke svIkArI zakAya. eka divasa rAtano mane kahe. ' niyamane zraddhApUrvaka svIkAra karIne paramAtI - pada prApta vIracaMdabhAi, Aja to mArI AMkhamAMthI AMsu khaya. huM A na karyuM hatuM. azekanI peThe ja prajane vyasanamAMthI choDAvavAne camake., evuM te zuM gaMbhIra banyuM haze ? kAraNe ghaNA : nA mATe kumArapALe keTalIka rAjAzAo kADhI hatI. azokanAM bauddha meTA pramANamAM dhanahAnI' sivAya temanA dIlane halAvI muke ratUpanI jema kumArapALe, paNa keTalAka jaina vihAranuM nirmANa tevuM koi tatva meM temanI sAthenA e sahavAsa daramyAna joyeluMTI ko nahi. me puchayuM zeThajI zuM banyuM che. te kahe "bIjuM kAMI nathI che. tAjetaramAM gAMDIva sAdvitya , maMdira taraphathI pragaTa thayelA anya paraMtu meM zyAmacI AI vAMcyuM ane mArI AMkhomAMthI ' suprasidhdha sAhityakAra zrI cunilAla vardhamAna zAhe racita paramAra AMsu khayAM che. (Ahata ( kImata rU. 4)mAM gujarasamrATa kumArapALanI AvI zyAmacI AI" e sAne gurUjInuM sauthI prathama prasidhdha thayela ke utkRSTa jIvanapratibhAne ApaNane sundara paricaya thAya che. pote pustaka, navalakathA chatAM temanAM patre badhAM ja sAcAM. teno mukhya jana dhamAM hovA chatAM te vedadharma. janasamudAya sAthe teto nAyaka "zyAma eTale gurujI pote ja. Aje mahArASTramAM anekavidha uMcI pratine, udAratAne je mAtra nahi paNa tAdAsyabharyo vya. nAmAMkita sAkSanAM pustaka karatAM zyAmacI AI vadhu vaMcAya che. vahAra hatuM ane jena-jetara pratye tenI kevI bhavyatAbharI samAna to teNe ja gurUjIne sAhityajagatamAM sthAna ApyuM. AbALavRdhdha sau dRSTi hatI tene A pustaka vAMcatAM ApaNane bahu sAruM , khyAla koInAM dIla e pustaka halAvI mUke che. bhArebhAra mAnavaMtA ane " . Ave che. somanAthanA suprasiddha maMdirano rAjA kumArapALe udhAra mAtRpremanI e kathA che. gujarAtImAM paNa zarUmAM zrI bhImajIbhAI ! na karAvyo hato ane te pAchaLa lAkha rUpI rAjya taraphathI kharaca - kara suzIle temAMthI huM ane mArI mAtA nAme pustakamAM tenA , vAmAM AvyA hatA. A mAhitI, ghaNA vAMcakone kadAca A pustaka - keTalAka bhAgone anuvAda karele. pAchaLathI bhArati sAhitya saM gama dvArA pahelI ja vAra maLe che, ane tethI parama AtA " tarIke - "zyAmanI mAtA" nAme samagra pustakane anuvAda prasidadha karyo che. ItihAsaprasiddha banelA. rAjA kumArapALa "parama AhaMta' padane hindImAM paNa tene anuvAda thayo che. "zyAmacI A nA vadhAre yegya che ke parama mAhezvara' padane e prazna A pustaka adhikAra sva. gurUjIe e pustaka lakhyuM tyAre ja punAnA anAyA vAMcatA ApaNI sAme paNa ubhA thayA vinA rahetuM nathI. A vidyAthI grahane ApI dIdhelA che. A saMsthA hiMdu mahAsabhA A aitihAsika navala-kathA jaina samAjanA savizeSa Adara ane vAdIonA hAthamAM heI e pustakane irAdApUrvaka joIe te A AvakArane pAtra che. ' pracAra thayo nathI. nahitara Aje hiMdanI pratyeka bhASAmAM tene : bahoLo pracAra thaye hota. dAyakAo sudhI e pustaka tenuM sthAna AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA TakAvI zakaze. varSanI mAphaka A varSe paNa payuMSaNa vyAkhyAnamALAne 194ra nI laData sudhI gurUjInuM sAhitya mahArASTra bahAra che ' tA. 8-9-50 thI tA. 15-9-50 sudhI prabaMdha karavAmAM AvyuM bahu jANItuM na hatuM. meM paNa e pustaka vAMceluM nahi. gurUjInAM che. zarUM aMtanI sAta sabhAe vIphUlabhAi paTela roDa upara Avela lakhANomAM ATalI bhAre zakita che tene pahele khyAla e - AnaMda bhavanamAM bharavAmAM Avaze. ane AThamA divasanI sabhA rokasI cunIlAla zeThajInAM AMsuoe Ape. . . 1 thIeTara ke evA ke anya vizALa sthaLe goThavavAmAM Avaze gurUjI sAthe mAro pahelo paricaya sane 1932 nI ' '' maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha satyAgrahanI laData daramyAna nAsIka jelamAM thayo hate... ' nI sAbhAra svIkAra - 1932 nI laData daramyAna nAsIka seMTrala jelamAM evA [ pa 1 ' zrI gujarAta vidyAsabhA-amadAvAda taraphathI nIce jaNAvela adhikArIo sattA upara hatA ke jeo satyAgrahIonuM lekho A pustaka avalokana arthe maLyAM che. bhayaMkara damananItinI bhaThThImAM tAvIne gALI nAMkhavA mAMgatA hatA. huM che e bhUmaMDalIya saryagrahaNa-gaNita, maNilAlanA traNa lekha, kaIka nabaLA pocA ethI dabAI paNa jatA. paraMtu bIjAo e damananIti, Dagalene pagale thatAM apamAne, gALa, bhAra viMgerene dalapakAvya navanIta, alaMkArAdaza, umara khayyAma, vArSika uMce mAthe mukAbalo karatA. pariNAme mAphIkapAta, patravyavahAra baMdha karI , , , vyAkhyAna, zatAbdi vyAkhyAnamALA, gujarAtano itihAsa, bhAga 1-2, davAo ane rege, vITAmInsa ane penasilina. hAthakaDI, ThaMDA beDI, guNIkapaDAM, mIThAMnI kAMjIne khorAka, ane te AMdAmAnanA bhayaMkaramAM bhayaMkara kedIone thAya che tevI rIvITakheDI , aA uparAMta zrI bhArata-jaina mahAmaMDaLa taraphathI nIcenAM sudhInI zikSAono mukAbale karatA hatA. e laDatamAM saurASTranA pustaka avalokana arthe maLyAM che. yuvAnanuM jutha me khare hatuM132 ne ekabaranA aMtamAM huM sAbaramatIthI badalAine tyAM gayA tyAre e laData A che tevI prabuddha jaina purajozamAM cAlu hatI, jelanA vaNATanA kArakhAnAnI osarI rAkasI cunIlAla mATalI bhAre zakita che tene ja nahi. arajInI * * . * * * " Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56. tA. 1-8-50 thaI hatI.' .' bahAra jelanA kAma tarIke amane sAMpAela muMjhanI derI pahelAM jela suprITenDenTa samakSa raju karavAmAM Ave. suprITenDenTa tenAM | vaNavAnuM kAma ame, samuhamAM besIne karatA. e ozarInA eka zarIra paranAM nizAna vagere meLavI jue, tene sAmAna sepI " khUNe, batrIseka varSanI umaranA, zyAma varNanA, gAMDA jevuM huM sahI le ane pachI ja tene chuTo karyAnA kAgaLa upara sahI kare dharAvatA eka bhAI daDAkheDI ane guNIkapaDAMmAM vibhUSita thaI e niyama. suprInTenDenTa AgyA, ane mane tenI samakSa raju karyo - muMjhAtA. evAmAM AvatA.. koInI sAthe besavuM cAlavuM nahi. ke turata ja jelare kahyuMke " A kedI sAme khaTalo che." . jelanA kedIonAM bIjA tophAna mastI ke haLavI pravRttiothI jelamAMthI chuTatI vakhate koIne khaTale thAya e bhAgye ja bane. taddana alipta rahevuM, kAma pUruM thAya tyAre cepaDImAM mAM ghAlI kAraNa chuTanAra bahAra javAnI AturatA sevato hoi te vakhate kAraNa chuTanAra. bahAra javAnA AturatA saba koIka pustakanuM vAcana karavuM e ja temane jIvanakrama. seMkaDo * bhAgye ja niyamabhaMga kare che. ane jelasattAvALAo paNa kedIo vacce, A vicitra jaNAtI vyakti koNa che tene bhAva bahAra jatA kaI tarapha bhAgye ja kaDaka hoya che. AthI mArI paNu kANu puche ? paraMtu temanI A vataNuMka ghaNAne vismaya sAme khaTalAnI rajuAta karatAM ja suprInTenDenTa ane hAjara rahelA saune * pamADatI. A bAvAjI" jevA bhAI koNa haze?' e prazna thate. Azcarya thayuM. jelara kahe teNe "ba" varganA kedI zrI amRtalAla amArI sAthenA khAnadezanA, bIjA vyavahAraDAhyA AgevAne hatA zeTha sAthe vAta karI che. gurUjI sAthe hatA temane puche . " te kahetA ke "amalaneranI hAIskUlanA e zikSaka che. ema. e. suprInTenDenTa gurUjIne lAvyA ane jelaranI A pharIyAda sAcI thayelA che. khuba vidvAna che, paraMtu dhunI ane gAMDA jevA mANasa che ke kema e puchayuM ? "gurUjI muMjhavaNamAM paDI ubhA rahyA. pitAnA che. eka divasa relanA pATA upara suI jaI pitAne prANu ApI sahakedI virUddha jubAnI kema apAya ? bIjI bAju ke huM de te paNa Azraya nahi!" e vakhate sAne gurUjI mahArASTranA khelAya ja kema ? huM e vAta samajI gaye ane gurUjIe kAMI gurUjI banyA na hatA. teo hatA mAtra amalaneranA vidyArthIonA javAba Apavo paDe te pahelAM ja meM kahyuM ke "hA jelara kahe che te gurUjI, mahArASTramAM zikSakane gurUjI kahe che te ja rIte loke temane vAta sAcI che. ame vArtA karI. che." cakakaranA polIsa havAladArane paNa sAne gurUjI kahetA. temanuM je vizALa sAhitya tyArapachI paNa bhege na saDove e mATe kahI dIdhuM ke "huM bahAra AvyA mahArASTra ane dezane prApta thayuM te lakhavAnI zarUAta tyAMthI ja tyAre teo AkasmIka temanI berekanA jhAMpe kAMI kAme AvelA hatA. ame eka bIjAne joyA. eka ja kSetramAMthI AvatA hoI mArA jevA svabhAve laDAyaka, caLavaLIyA ane saMgaThThanapremI sAhajIka rIte ja bahAra jatAM maLavAnuM mana thAya tethI maLyA chIe. gurUjInI muMjhavaNa TaLI. huM ATha divasanI maLelI mArI mANasane evA ekAMtika ane bAvA jevA lAgatA mANasa pratye kapAvI pAcho jelamAM gaye. zAne AkarSaNa thAya ? pariNAme mahinAo sudhI sAthe rahevA chatAM amAre paraspara paricaya khAsa na ja thayuM. dhIredhIre bahAranI : 1934 nI zarUAtamAM ke 1933 nA aMtamAM gurUjI jela laData maMda paDavA lAgI. mahAtmAjInA upavAsa e janatAnuM dhyAna mukata banyo, pharI pAchI traNeka varSa mATe teo janatAnI dRSTie laData parathI harijana pravRtti tarapha deyu". jelamAM navA AvanArA aMdhakAramAM gayA ema kahIe te cAle. kAraNa teo rAjakAraNanA baMdha thayA. junA eka pachI eka chuTavA lAgyA. berekamAM rahelA mANasa na hatA. samitio, sabhyapada, hoddA, sattA vagerenI onI saMkhyA ochI thaI jatAM je ame 40-50 bAkI rahyA mArAmArIthI se jojana dUra rahenArA temane moTI pravRtti sivAyanA temane keTaDIomAM pheravavAmAM AvyA. gurUjI paNa beeka varSanI kALamAM zikSaka ane mAtA thavuM ja gamatuM. punAmAM eka oraDImAM sajA laI Avela hoI ' teo paNa amArI sAthe ja rahI, khAnadezanA 2-4 garIba vidyArthIo je punA kelejamAM berekamAMthI koTaDIomAM pheravAyA. evAmAM janmASTamI AvI. bhaNatA temane madada karavI. rasoI karI jamADavA ane pitAnuM janmASTamI saMbaMdhI te vakhate amArA "ka" varganA rAjakedI- lekhanakArya karyuM javuM e ja temanI pravRtti banI rahI. temanuM emAM svAmI AnaMda vagere je 2-3 bhadra purUSo hatA temanA zarUAtanuM sAhitya e samaye sarjAyuM. vyAkhyAna rakhAyAM, temAM sAne gurUjInuM vyAkhyAna paNa rakhAyeluM. 1837 nI sAla AvatI hatI. hiMdamAM navuM baMdhAraNa smaraNa che tyAM sudhI temanuM vyAkhyAna trIje-chelle rakhAyeluM. paraMtu amalamAM AvavAnuM hatuM. mahAtmAjInI kalpanA pramANenI pahelI temaNe je vidvatApUrNa vyAkhyAna ApyuM. teNe temanI pratibhA chatI grAmya kogresa bharavAnuM bIDuM mahArASTra jhaDapyuM. koMgresanuM adhikarI. tyAre je amane saune lAgyuM ke ApaNI vacce A vidvAna vezana bharavuM hatuM, grAmya vistAramAM koMgresa bharavAne A navo purUSa vasate hovA chatAM na te ApaNe tene pIchAnI zakayA kena ane khuba javAbadArIbharyo pahele ja akhataro saphaLatAthI pAra pADavA te tene lAbha uThAvI zakayA. mArA purate te te pachI temane hatA. tyAM sudhI mahArASTramAM bahu uMDAM mULa na ghAlI zakelI paricaya keLavavAno samaya ja rahyo na hato. tyAra pachI cAra divase kegresane vadhu uMDe laI javI hatI, AgAmI cuMTaNInI taiyArI huM chUTanAra hoM. karavI hatI. mahArASTranI badhI ja zakitao kAme lAgI. A gaMbhIra che gurUjIne jela-kAma tarIke pAchaLathI jelanI ophIsamAM kAma javAbadArIo pAra pADavAnA kAmamAM maMDI paDI gurUjIe khAnadeza ApavAmAM AveluM. savAranA jela polIsa AvI temane ophIse ke je bhAgamAM A kogresa adhivezana bharavAnuM hatuM tene jagADateDI jAya, sAMje pAchA mUkI jAya. je koi kedIo haTavAnA vAnuM mAthe lIdhuM. dasa hajAra koMgresa sabhyo banAvavA, amuka kaMDa hoya temane paNa eja samaye, savAranA, gurUjI sAthe ja ane svayaMsevako ekaThAM karavA vagerene saMke95 karI khAnadezanA gAmaDe daravAje , pilIsa laI jAya. mArA chuTavAnA divase paNa gAmaDe ghUmI vaLyo. phrajhapuratI e pahelI grAmya kogresane "phajetapura" emaja thayuM. paraMtu mArA vibhAgamAMthI bahAra nIkaLI na thatAM "phattehapura" banAvavAmAM gurUjIe zo hisso Apela tenI huM cakakaramAM ubhA hatA, tyAM sAme " " " varganA vibhAgamAMthI noMdha bhale vartamAnapatronA pAne na thaI hoya, paraMtu jANakArI zrI amRtalAla zeTha temanA vibhAganA daravAje AvyA. nIkaLatAM svIkAre che ke enI saphaLatAne yaza je 2-4 vyaktio vacce nIkaLatAM ame sAmAnya khuzIkhabara puchI raheja vArtA karI. jelamAM. vaheMcI zakAya temAM prasidhdhithI dUra bhAgatA gurUjIne hisso ghaNe pharavA AvelA jelare dUrathI e joyuM. jelanA niyamo mujaba ame moTo hate. * bannee durathI e gunha karyo hato. jelamAthI dareka kedIne cheDatAM apUNa ! vIracaMda zeTha Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 19-50 arajana sakarUkhAMnA kA eka divasa gazALAnA kUvA para ceoDu kAma cAlI rahyuM hatuM tenI para kaDiyA sama sakarUkhAM kAma karI rahyA hatA. temanI sAthe zrI badrInArAyaNa sADhANIe amArA paricaya karAvya ate kahyuM ke e bhAi dhaNA mahenatu ane dhAmika vRttinA che. temaNe AkhA jIva. nanI kamANI kheMcI eka suMdara kUvA banAvyA che, te samaya maLye joi Avajo. me A vAta sAMbhaLavAmAM kapa khAsa dhyAna sAMbhaLI lIdhuM ane kahI dIdhuM, joiza. A sAMbhaLI mAnyu ke banatA sudhI te ekalA haze ane pAse haze tethI kUvA khanAnyeA haze. eka divasa savAre ApyuM. me ema paisA payA mArI pAse AvyA ane kahevA lAgyA che tema mArI DAtu ha hatA te cAlA. te vakhate mArI pAse khIjuM kAma hatu, pazu temanA premabharyAM AgrahathI mAre temanI sAthe paDayuM meM jaI kavA joyeluM. tenI bAMdhaNI, pANInI vyavastho aMte sagavaDa joi. bhate khUba harSa thayA. kUvAnI UMDAi 99 phUTa hatI. tenI upara cAre tarapha pANI khecavAnI suMdara vyavasthA hatI jenI para gara-gaDI lagAvelI hatI. tenI upara cAre taraphanA caaMtarAnA gherAvAnuM kSetraphaLa 343 phUTa hatuM. A cabUtarA jamInathI eTalA UMcA hatA ke enI nIce traNa khAlI ane eka TAMka pazu banAvelu hatu. catarAnI banAvaTa evI che ke jethI varasAdanu pANI pAtAnI meLe TAMkrAmAM bhegu thAya, pANI vadhAre varase tA pachI pANI kUvAmAM na jatAM bahAra cAlyuM jAya. kahI saMbha LAvyA, " kUvA taiyAra hatA, TAMku bharelu te bharAvuM ke nahIM, te prArabha zI rIte vAdaLAM AvyAM, varasAda paDayo. jou tA aDadhu TAMka bhareluM divase paNa tema thayuM te pUrU TAMkuMruM bharAi gayuM. A pramANe bhagavAne ja mArI parakha bharavAnI zarUAtakarI." pANInA TAMkAnI labAi 11, paheALA 7-4" ane UMDAi 5-ka" che. temAM dararAja cAkhkhu pANI bharelu rahe che. nIce havADA ( pazuone pANI pIvA mATe) banelA che. e havADA che. jethI ekamAM pANI rahe te bIjo sAka thAya, zrI sakamAM pAte pANIne gALIne sApha karatA rahe che ane tene sadA pUrepUruM bhareluM rAkhe che, jethI bakarIo paNa vadhAre DAkAvyAM sivAya saraLatAthI pANI pI zake, pAte ja tene sAduM karI temAM cA lagAve che. A kUvA eja temanI prazvarabhaktinuM sthAna che. pazuone pANI pItAM jo tathA garIba harijanAnAM TALAne pANI bharatAM jo temanA AnaMda samAtA nathI. sarUmAMnA kuTuMbamAM cAra mANusA che. pati, patnI, eka chekarA ane 83 vaSa'nI vRddha mA. mA atyAre paNa peAtAnu kAma karI le che tathA bakarIone carAvavA lai jAya che. rUkhAMnI potAnI umara 63 varSanI che, chatAM A ja kAma karavAnI eTalI ja lagana che. kaDiyAkAma kare che, rAjanA be piyAnI AsapAsa paDI jAya che. chatAM yuvAne jevI lagata, tatparatA ane kAya kuzaLatA jaNAi Ave che. kuvA banAvavA temaNe rU. 4,045 khaca karyu. caNatara adhu peAtAne hAthe karyu. A badhA rUpiyA evI ja rIte jAtamahenatathI pedA karyA che. 33 varSa sudhI, lAgalagATa mahenata karI khAvApIvAmAM karakasara karI. eka eka pAI bacAvI A rUpiyA-bacAvyA hatA. savata 1962 mAM majUrI karavA nIkaLyA, 1995 mAM phUvAnA kAmanI zarUAta karI, 18 divasamAM pANI nIkaLyu! ane bAkInu badhu kAma Ara mahinAmAM pUrU karyuM. tyAra pachI Aje 11 varSa thayAM. baLada, kAsa vagere kAma paNa pANI kADhavAnu sAdhana nathI, chatAM bhADu ApIne hADA bharAve che. ane potAnA parasevAnI kamANImAMthI A rIte bIjA rUA. 2,70 pANI kADhavA pAchaLa kheMca karI dIdhA che. temanA gharamAM jaI joyu te aparigrahanI sAkSAta mUrti adhA maLI. gharamAM mAMDa 27 rUpiyAnA sAmAna haze. mahenata karI je kamAya te puNyakAmamAM khacI nAkhe che. pachI paisA te cAMthI ja bhegA thavA hAya ? eka tUTelA khATale eka gADI eka ghaTI ane keTalAMka chamAM A ja temanu krImatI dhana hatu ne tenAthI te badhI sa sAratI ciMtAothI mukata hatA. baLavA sivAya khIjI kAi abhilASA, AkAMkSA ke ciMtA nathI. saphakhAtA kare eka musalamAna pAse darajInuM kAma zIkhatA hatA. jyAre te darajI pAkistAna javA lAgyA tyAre A chekarAne peAtAnuM mazIna, kabATa vagere je pAMcamAnA mAla hatA te ekasAmAM ApavA lAgyA. chekarAe potAnA bApane vAta karI. te khApe jaNAvyu ke pAMcasAne mAla seAmAM ApaNe kevI rIte lai zakIe ? te hajama paNa kevI rIte thAya ? jo e sAmAna levA hAyatA pUrA paisA ApIte ja levA joie. chevaTe te 'mAla na lIdhe. A prasaMga mane chokarAe duHkhI hRdaye kahI sabhaLAvyA. kAraNa ke te sakamAMnI dRSTi samajI zakatA nahAtA. sa-rUkhAnI niSThA te potAnA parasevAnI kamAyelI vastu para che. Ama mAla paDAvI levA temane sarItA mAla rIdavA jevA lAgyA eTale sApha nA pADI dIdhI. asteya vratavALA mATe A suMdara dAkhalA pUrA pADe che. me "sakarUkhAMte pUchyuM ke, AvA AvavAnI tamArA manamAM kalpanA kevI rIte AvI " javAbamAM kahyuM " jyAre huM nAnA hatA tyAre AkarI carAvavA jatA hatA. tyAM tApamAM tarasa bahu lAgatI tyAre pANI mATe taDapatA. jyAre pANI pItA pAre eTaluM pItA ke peTA kADhuM kATuM thai jatuM. te vakhate mane lAgyu ke kuvA khanAvave e huM jo jhaphara ve batAvIza. paNa te vakhate te te eka kalpanA hatI, kAraNa ke huM khaLaka hatA. tyAra pachI huM bahAra gaye, ghaNI duniyA joI. joyuM ke hinduzmA tarI para badhAya che, dhama zALAo adhAya che. zuM musalamAnAnuM e katavya nathI ? zuM ame paNa AvI dhAmika ate sAvajanika lAbhanI vastu na banAvI zakIe ? e vicAromAM huM sIkara AvyA. e ja vakhatamAM eka ghaTanA banI. mArI pADozamAM kuMbhAra, cAraNa, kArAgA, svAmI vagere garIba ane achUta jevA manAtA loko rahetAM hatA. temane pANInuM ghaNuM du:kha hatu eka vakhata kUvAmAMthI pANI bharato ucca gaNAtI, hindu jAtie temanu sArI rIte apamAna karyuM. mane duHkha thayu. me kahyuM, A lokone paNa bharI levA de te. te loko mArI para garama thai gayA ane eka kahyuM ke, moTA zeDa thaI gayA. hAya tA emane mATe eka javA kema nathI baMdhAvI ApatA ? ' mane AdhAta lAgyo ane khudAnI badagI karI ke, "huM khuMdA ! mane eTaluM khaLa Apa jethI hu eka kUvA khaMdhAvI zakuM ! sa. 1962 mAM huM mubai mATe nIkaLI paDI, rAjanA sADAtraNa AnAne hiMsAme kaDiyAnA hAtha nIce meM majUrI karavI zarU karI. thoDA vakhatamAM huM kaDiyAnuM kAma zIkhI gayA. divase kaDiyAnu kAma karatA, ne rAtre pahero bharatA. divase maLatu te bhegu karatA te rAtanI maMjUrIthI gujarAna calAvatA A badhI rakama huM eka vizvAsapAtra razeThane tyAM jamA karAvatA gayAM. keTalIka khaTaTa ne muzkelIe pachI mane sIkara darakhAravA mATe 36+36nA cerasa jamInane TukaDA ApyA. savata 1995mAM huM sIkara AvI kUvA khedavAnA kAmamAM lAgI gayelA e bhArI ThekaDI karavA mAMDI. ke. AvI jamInamAM kUvA khAdavA AkAzamAMthI tArA pRthvI para lAvavA jevuM kAma che. tene pUrA nahIM karI zaku. - paNa khudAe mane madada karI ane mAre satya sakalpa pUrA karyAM. jyAre kUvA banIne taiyAra thayA tyAre mArA jAtabha i. keTalAka musalamAnae halakI gaNAtI hiMdu kAmanA bhAione bharavA devA mATe virAdha karyAM, ane e dAvA musalamAna sapatti para musalamAnatA ja meM tenA virodha karyo ane kahyuM, mArA kU badhAMne mATe sarakhI rIte khullo raheze ane me te banAvye che. jemane khIjAo sAthe pANI bharavAnuM pasada raheAya te ja pANI bhare, jemanA virAdha DAya pANI bharavAnuM cheADI dai zake che. " jyAre A musalamAna vadhAre rajA karyAM ke uddezathI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-50 jhaghaDA mATe taiyAra thai gayA tyAre meM sIkara darabAra pAse phariyAda : , karI. darabAre vacamAM paDI phesale ApyuM ke traNa tarapha hiMdu loko : nAma terApaMthI' nAmane eka saMpradAya che. jene dhama nA ' ja laI tenA siddhAntanI bAbatamAM tenI mAnyatA ane dRSTi aMtima svarUpanAM . mAM musalamAnonAM traNa ja ghara hatAM, jyAre hiMduonAM 50-60 . che. tenA anuyAyIonI saMkhyA lAkha-be lAkhanI kahevAya. temAM lagabhaga. have te badhAya tyAM premaMthI pANI bhare che." , ' moTe bhAge rajapUtAnAne vepArI. vaga' che. T', '' te kuvA para na te koI snAna karI zake che, ne kapaDA dheAI ' ', " "zrI tulasI nAme eka prabhAvazALI vyakita hAlamAM terApathInA rIka che, ke je tA TakAmAMthI pANI laI zake che. kAraNa ke te ' AcAryapade che. janatAmAM yuddha pachI naitika patana thayuM che. temAM . pazuo mATe surakSita che. * nIcenI oraDImAM snAna vagerenI kALAbajAra, moMghavArI vagere apramANikatA mATe vepArI varga mukhyatve vyavasthA che. sakarUkhAe batAvyuM ke eka vakhata bIjA masalamAnoe javAbadAra che. tethI chellA keTalAka vakhatathI zrI tulasIjI A naitika . emane eTalA satAvyA ke tethI du:khI thaine pote pANI bharAvavAnA patana pratye sAmAnyapaNe janatAne ane khAsa karIne temanA anuyAyIbaMdha karI dIdhuM. eka divasa eka tarasI gAya AvI ane havADAmAM ene AtmA jAgrata karavA pAchaLa pitAnuM dhyAna ApI rahyA che. ' * pANI na maLavAthI pAse paDelA sArUkhAnA khATalAne pitAnAM " tAttvika daSTie jaina siddhAMtenI saMpUrNa siddhi mATe saMsArI zIMgaDAMthI ulaTAvI nAkhe. sakarUkhAM cetyA ane gAyanI bhASA jIvananA saMpUrNa saMsAra tyAganI apekSA rahe che, paraMtu meTA - bhAganA mANasa mATe tyAga zakaya nathI. tethI saMsArI mANasane samajyA ke te tarasI che tethI potAnI sAthe takarAra karavA AvI dhamamAM dAkhala thavAnuM saraLa karavA mATe "aNuvrata'nI paddhati thaI ", che. te divasathI pharI pANI bharAvavAnuM kAma zarU karI dIdhuM jemAM 'che, aNavata' eTale vatanuM maryAdita rIte pAlana karatAM AgaLa I': ,pachI koI divasa karI bhUla nathI thavA dIdhI. . . . ' vadhavuM. mAne ke eka mAsane ahiMsA ke aparigrahamAM zraddhA temanI eka arbhilASA e rahI che ke temanA mRtyu bAda che. paraMtu enuM saMpUrNa pAlana karavAnI zakti nathI. aNunatanI A hevADA bharAvavAnuM kAma cAlu ja rahe. te kahe che ke je rAjayanA 'paddhati pramANe te kramazaH vratanA pAlanamAM AgaLa vadhe. e mayaoNdA taraphathI thoDI jamIna vecAtI paMNa maLI jAya to te koI mALIne bAMdhe ke amuka prakAranI hiMsA te nahIM kare; ke amuka hathI 'ApI de je jamInane sIMce, ane pitAnA maryA pachI havA paNa.vadhAre ke amuka rIte dhananuM upArjana nahIM kare. AvAM vratane bharatA rahe. pitAnA chokarA para temane pUro vizvAsa nathI ke te "aNuvata'' kahe che. eka vakhate temAM A prathA ghaNI pracalita 0 - A kAma karaze. tethI duHkha karatA hatA. AMgaLIthI ImAre karI hatI ema jaNAya che. , , * * mane batAvyuM ke amAruM kabrastAna te pAse ja che tyAM eka divasa janatAmAM A vratane pharIthI lokapriya karavA mATe AcArya 1. te mAre javuM ja paDavAnuM che. tyAM sudhI A zarIrathI mUkI tulasIe " aNuvratI saMgha'. nAmanI eka saMsthAnI sthApanA karI pazuo ane garIbanI jeTalI sevA banI zake teTalI karato rahIza. che. temAM jAti, varNa, deza, dhama ke strIpuruSanA bhedabhAva vinA ' temanuM A suMdara kAma joi darabAra ane bIjA paNa keTalAka harakeI dAkhala thaI zake che. satya, ahiMsA, brahmacarya', asteya, aparigraha, sAdhanA, AtmaciMtana vagere vratanuM amuka daraje sArA loke ghaNA khuza thayA ane A puNyakArya mATe kaMi paisAnI madada pAlana thAya ja te mATe niyamapaniyama banAvyA che. keTalAka niyama karavA prayatna karyo, paNa sakarU khAM kaMI paNa levA taiyAra na thayA. evA spaSTa che ke sau koI pAsethI enA pAlananI apekSA rAkha+ * meM sAMbhaLyuM che te pramANe A namUnAno ku AkhA sIkaramAM te ' vAmAM Ave, alAkate hajI vadhAre kaDaka karavAnI jarUra gaNAya. zu" paNuM AgaLa pAchaLa meTA meTA jillAomAM, 5NuM nathI. AvA . paraMtu hakIkata e che ke yuddha pachI mANasa samAja pratyenA | ', raNapradezamAM A pha banAva e keTaluM moTuM paropakAranuM kAma potAnA kartavyanA pAlanamAM ghaNo paDaMyA che; tethI spaSTa karone che tenI bIjA lokene kalpanA AvavI paNa muzkela che. paNa vrata tarIke gaNAvavI paDe che. joke dareka dharmanA anuyAyIo - ' ' . A badhuM joI, sAMbhaLI mAruM hRdaya temanA prati zraddhA ane mATe A saMdha khullo rAkhavAmAM Avyo che, ane ahiMsA AnaMdathI bharAI AvyuM. joke huM A zarIrathI temane caraNa- sivAyanA bIjA vratanA niyame sAmAjika ane asAMpradAyika . 'sparza' karatA te te gabharAI jAta, paNa manamAM ja temanA caraNomAM dRSTithI ghaDAyA che; paraMtu ahiMsAvatanA niyame eka dhArmika | mAruM mastaka namI paDayuM. dhaNu leke mAne che ke dharmakArya karavAnuM saMpradAyanI custa daSTithI ghaDAyA che; dAkhalA tarIke, zuddha zAkAhAra gaurava te hiMdu jAtine ja che. musalamAna mATe lokonA dilamAM cAhe teTale ISTa hoya te hiMdamAM paNa mAtra jaina ane ghaNI UlaTI bhAvanA banI gaI che. A pramANe ' pitAnA parasevAnI vaiSNavanA amuka nAnA vaga sivAya bIjAo IMDAM, mAMsa ane kaeNmANI sArvajanika hita mATe vAparanAra ne tyAra pachI paNa temAM ja mAchalAMne AhAra ke enI sAthe saMkaLAyele dhaMdhe choDavAnI pratijJA mAchalAnI ahiMsa ana 1 tellIna rahenAra Aja sudhI koi hiMdu yA te koI anya dharmIne levA taiyAra na thAya. e pramANe ja rezamane upaga ane tenA meM joyA nathI. leke lAkhe kamAya che, kALAM bajAra kare che. so vepAranI vAta che. (e noMdhavA jevI vAta che ke temAM metI ane - khele che, temAMthI kaMIka dAna puNya paNa kare che, paNa sakarUkhanI metInA vepArane niSedha karAyuM nathI; temAMye rezama jeTalI ja jIva| sAthe UbhA rahI zake evo eka paNa mAsa mArI jANamAM nathI. hiMsA samAyelI che, ane eno vepAra jainemAM vyApaka che.) mAnavatA kaI jAti ke dhama'ne IjAro nathI. khudAnI banAvelI vratonA niyamonI vigato javA detAM, apramANika ane azuddha duniyAmAM ' badhAMnI sAthe ekasarakho prema karanAra musalamAnomAM paNa chavanavahevAra sAme janatAne AtmA jAgrata karavAne A prayAsa . koNa jANe keTalAya sapUta haze. AvA paropakArI, puNyazALI prazaMsanIya che. me mAsanA pahelA aThavADiyAmAM aNuvatI sa dhanI - chathI ja dhamanI rakSA thAya che. sArUkhAnuM dila, zramaniSThA, zubha , pahelI sabhA maLI hatI, ane evA samAcAra maLyA che ke pocasA kahyuM mATe lagana, ane sarvadharmasamabhAvanI bhAvanA badhA hiMdu, jeTalA vepArIoe saMdhanA niyamapaniyama pramANe tenA palamusalamAnone Ape evI Izvara pratye mArI prArthanA che. amarU nanI pratijJA lIdhI hatI. huM AzA rAkhuM chuM ke pratijJA karanArAe * dhanabhAgya che ke gesevAzramane pAme temanA hAthathI naMkhAya che. vratanAM zabda ane kArdanuM pAlana karaze ane samagra samAjanuM sIkara, 27-ma-50 , baLavaMtusiMha naitika dhoraNa UMce uDAvavA mATe preraNArUpa nIvaDaze. ( hiMdI parathI) ' gosevAzrama, sIkara A vardhA, 8-5-50 kizoralAla mazarUvALA (harijana baMdhumAMthI sAbhAra udhUta) : (rAjasthAna ) ' '( harijana baMdhu mAMthI sAbhAra udhRta) . zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI TroTa, muMbaI. - mudraNasthAnaH suryakAnta' pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana caka sadhanuM pAkSika mukhapatra ja na bI. 4ra66 --- prabuddha jene ST nA anya zAha - it is divArSika lavAjama - . ' ' 'hA.'' on : ''' I. 15 ogasTa 19pa0, maMgaLavAra R : : ja barnArDa zo sAthe eka mulAkAta * *** , , , , , likama (IglenDa)mAM mesasaka resTana hAnaMrabI. DIjhala | kalethI raLiyAmaNAM lAgatA bhaya bharyA ' khetare ane DeIjhIthI - ejIna banAvavAnuM kArakhAnuM jovAnuM AmaMtraNa maLyuM. tyAre alata rastAnI banne bAjuo tarapha lakSa paNa ceTatuM nahotuM. A kalpanA paNa nahotI ke jagatanA eka zreSTha sAhityakArane maLavAnuM cheamArI sAthenA aMgreja, bhAIe kahyuM: "sAme che te DIjhala. , te ja divase sadbhAgya prApta thaze. laMDanathI likane barAbara eca. jI. velsanuM te nivAsasthAna TekarIonI vacce khINamAM paDI ': ekatrIsa mAIla dUra eTale savAramAM, vahelA taiyAra thaI rasto che' 'lIlI nAghera' jevo e pradeza che. tyAM javAnuM mana thayuM, paNa - 31) TuMke karavAnuM zarU karyuM. laMDanathI vIseka mAIla dara gayA pachI . manane bAMdhI rAkhyuM. Ama dhIrajane "khuTADatAM khuTADatAM chevaTe 'kI - dhorI raste comaviratAra ane khetaramAM thI pasAra thato hato. "eTa seMTa lerensInA pATiyA pAse AvI pahoMcyA. zonAM karI unALAnA divaso hatA. laDanavAsIone mane garamI asahya hatI." nivAsasthAne javAno rasto tyAMthI ja, A che chatAM Akroza reche na kahI zakAya. raDIkhaDIvAdIomAM sara ' kahI paraMtu amArI dhIraja khuTI gaI hatI. zenA svabhAvanItI matAkukaDInI ramata ramyA ja karatA hatA. te nI jANa hatI ja, tenI vicitratAone paNa khyAla hato; eTale ke ke to te maLaze ke kema tenI zaMkA manamAM rahyA ja karatI hatI. choDI mata inajara nAkha cora , . UMcI TekarI parathI nIce vanyA, eka kadama dUra gayA A bAju lIluM chama hariyALu ja hariyALu. AMkhane ThAre ane dilane lagna bAda ane joyuM te sAruM vAtAvaraNa-dasya taddana badalAI gayela judA A bahelAve evAM kadaratane ramaNIya drazya, UMcInIcI karIene lIdhe che (jarA dezanA grAmavistAra joyelAM paNa A vistAramAM zarUthI ja nI ." . jamInanAM AkarSaka vaLAMka ane temAM pagalAM pADI rahyAM hoya ?' nAvinya jaNAyuM. mAtra eka 'merI moTare jaI zake eTalI sAMkaDI A evA nona meTo lIlerIthI samRddha ane dhAnyathI praphulla khetaro. . - teLa hatI, paNa te pAkI bAMdhelI. neLamAM jarA paNa karatara nahi ke , '; rastAnI banne bAju vRkSe athavA nAnAM choDavAonI hAranI hAra. .jANe hamaNAM ja raste ' vALI sApha karIne mUkyo haze I 'kASTha 5 najara karIne eka sthaLe besatI tyAM bIjuM dRSya raju thaI jatuM. pAsalInI baMne bAju UMcI lIlIchama vADa. jamInamAMthI sugaMdhI chete aMkha thAkatI nahotI, dila dharAtuM nahotuM-joyA ja kare; joyA ja kare. AvI rahI hoya tevuM bhabhakabharyuM vAtAvaraNuM.. rAtanA nava vAgavA acAnaka, mArI sAthenA aMgreja bhAIe kahyuM: " jue AvyA hatA, jhAMkhuM ajavALuM aMdhArA sAme Athe bhIDI rahyuM che A bAju AhIMthI thoDe dUra banaze rahe che." hatuM. vAMkIcUkI naLa, taddana zAMti-nIrava zAMti kahIe to cAle. paNa ke to ahIM ' najarane e dizAe TheravatA meM pUchayuM. * sAre raste traNeka mAIlanA gALAmAM traNa cAra daMpatI pharavA nIkaLyAM Sii raDI. hA, mAileka dUra., maLavA javAnuM tamane gamaze ? " mArA hatAM temanA sivAya kaMI maLyuM nahi eTalI zAMti. : ziva mananI vAta temaNe jANI lIdhI hoya ema mane sIdhe prazna karyo. gAmanI bhAgoLe adhe sudhI jaI pUchayuM tyAre javAba karI chebana zene maLavAnuM kone na game ? kaha5nA gamI; paNa maLe; "pahelA DAbA vaLe; ' pachI jamaNuM, khUNA para najara karI hatI khoTI posAya tema nahotuM. liMkanamAM niyata samaye pahoMcavuM nAkhajo. je makAna para "ze-kernara' lakheluM jaNAya te ja eka za . joie, jyAre liMkana hajI khUba dUra hatuM. AthI TuMkamAM ja zenuM makAna." javAba Apyo " jarUra game, paNa vakhata rahe te vaLatA vAta." - ThIka ThIka khullI jagA rakatuM zenuM makAna hatuM. jenI banI javAba ApatA ApI dIdhe; pachI ThIka ThIka gaDamathala cAlI. bAMdhaNInuM kahI zakAya. eka mALavALuM ane beThA ghATanuM mukhya ATale sudhI A zenA ghara pAsethI nIkaLe ane temane daravAjAnI lekhaMDanI jALI ughADI je te bagIce najare maLavAnI. takane javA dIdhI ? 'jate hatA liMkana tarapha, paNa caDaye. enI sArI rIte jALavaNI thaI rahI hoya ema lAgyuM vasaMtanA raMgaberaMgI thI enI zobhA vadhatI hatI. makAna, che. mana pAchuM karI rahyuM hatuM zenA nivAsasthAna tarapha. ' para velane caDhAvI dIdhI hatI. ' ' ' , " - - - - - hai , 'likanamAM kAma patI rahyA pachI vAtae caDhayA eTale kArakhAnAnA makAnanA mukhya bAraNe jaI ghaMTaDI dabAvI. zera UMdhI gayA dI: mukhya vyavasthApakane kahyuM: " DIjhala ejInanA utpAdakane maLIne AnaMda haze te phare phogaTa, e bIka paNa hatI. 'zA' koine maLatA ja A thayA paNa have amane nATaka ane navalakathAnA sarjaka (manu- ' nathI, enI pahelethI khabara hatI, chatAM A jokhama lIdhu hatuM. A - facturer of plays and novels) nA darzana karavAnI IcchA takavitakathI mana kSubdha thavA lAgyuM. ghaMTaDInA avAja sAthe to karI che, to vahelA rajA Apaze?" vyavasthApakane vAta jANyA pachI khUba zenI saMbhALa rAkhanAra bAIe bAraNuM ughADayuM pUchayuM kAnuM eka cheAma thaye paNa sAthe sAthe ze kAIne ja maLatA nathI; bhala-ka kAma che?" ':' bhalAne paNa sApha nA suNAvI de che, eya vAta kahI dIdhI. "barnADa zenA darzane AvyA chIe." meM javAba Apyo, nI sAMje pAMca vAge liMkanathI nIkaLyuM. moDuM thaye jatuM hatuM ke mArI sAthe bIjA be bhAI paNa hatA. 5 ke ja ane zAne maLavAnI utsukatAM sukAye jatI hatI. najIka pahoMcatA ja "dilagIra chuM. tamane teo nahi maLI zake. bAIne te gayA tema tema te jANe ke lakhAte gaye. baTara kapanA : ht : ' javAbu mo . . A ja rIte ne che, ' ' ' Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zuddha jaina zene maLavAnI meM karI AturatA batAvI. "temanI tabiyata kharAkhara nathI, pathArIvaza che, eTale atyAre nahi maLI zake." khAIe karyuM. " ame temanI sAthe vAta karavA pRcchatA nathI. teme jo suI na gayA hoya te, khAraNethI temanAM dazana karI chIe. temane jarA paNu takalIph nahi ApIe rAkhajo " me, dhImethI' karyuM. pAchA pharavAnA enI khAtarI khAI kSaNabhara cAbhI, vicAra karI joyA, mArA rASTrIya pezAka-gAMdhI TApI ane zeravANI sAme joyu, kahyuM : " aMdara Ave; huM pUchIne tamane kahuM. " je khAine vatamAnapatranA khabarapatrI kaDakamAM kaDaka vizeSaNathI navAje che, teNe amArA saumya bhASADhArA satkAra karyAM. amane eka oraDAmAM sthAna maLyuM. nAnakaDuM vAMcanAlaya ja kahI zakAya. barnADa zenuM dIvAnakhAnu ke vAMcavA mATene te eraDe! huMte, oraDAnI sAmasAmenI ane dIvAle nAnAM nAnA gheADAothI zeAlatI hatI. temAM pustake paNu, DhAMsI ThAMsIne bharyAM hatAM. sAmenI dIvAla para, kabATamAM nIce, keTalIka cIjo vyavasthita rIte mukAi hatI. tenA uparanA bhAgamAM zekasapiyaranI kAcanI nAnakaDI AMtita hatI, ane bAjumAM " ze"nI plAsTarathI banAvelI nAnI pratikRti, pAchaLanI dIvAla kAcanI ja hatI, temAMthI bahAranuM prakRtisaunda` AsAnIthI nihALI zakAtuM hatuM; tema ja prAMza paNa pUratA pramANamAM tyAMthI ja AvatA hate. dIvAlane aDIne keTalAMka ku'DAe paDayA hatA. enI eka bAju zA nI plAsTaranI pratikRti--ThIka ThIka mATI samacArasa pratikRti dhyAna kheMcatI hatI. eraDA bharyuM bharyuM lAgatA hatA. vacce 'phAyaraplesa'nI sAme meTI traNa khurazIe--ArAmathI khesI zakAya tevI--ane e nAnI khurazI paDI hatI, te nAnAM Tebala paNa bAjumAM hatAM, temanA vAMcavAnA dheDA para che pustaka! jaldI dhyAna kheMcatAM hatAMH "Days and Nights" "What Every One wants to know About Money." ArAmathI esI zakAya evI makhamala maDhI khurazI para besavA amane izArata thai. je khurazI para barnADa aa darareAja khesatA haze tenI para besatAM kai kai kalpanAe sajA'vA lAgI. khAIne AvatAM ceDI vAra thaI eTale mana UMcuMnIcuM thavA lAgyuM. 'zA 'ne maLavAnI AzA naheAtI ja, paNa bAinA mamatALu valaNuthI je AzA utpanna thaI hatI te nirAzAmAM palaTAvA lAgI. pazu vadhu nirAzA thAya te pahelAM bAie pravezIne kahyuM: " barmAMDa zA tamane maLavA Ave che." na * baoNDa' zA maLavA Ave che,' e sAMbhaLI kSaNubhara vicAra karavAnI zakita paNa kuMThita thai gai. jagatanA uttama sAhityakAra, tabiyata kharAkhara na hAvA chatAM maLavA Ave che? amArA mAnyAmAM na AvyuM. ame ekabIjA sAme jovA lAgyA, ane Azraya vyakata karIe te pahelAM, eraDAnI bahArathI lAkaDIne 'TIka TIka ' avAja sAMbhaLAyA. ame traNe UbhA thai gayA. barnADa`zee bAraNu ughADI, eAraDAmAM praveza karyAM. jai umara, cAlatAM paNa zrama paDe, nejavu karIne jovu' paDe eTalI kSINa thaye jatI dRSTi, paNa temanI AMtarazakita echI kSANu, thai hatI? emanA UbhA rahyA pachI, ema na lAge ke te mAMdA haze. avAjamAM raNakAra ane eTalI ja spaSTatA- kayAMya zithilatA nahi. lAkaDInA Teke UbhA rahI, khIje hAthe tejavu' karI, amane joi, hAya lakhAvI temaNe amArA satkAra * karyuM : "Well Gentlemen, Good Evening ! " ame vArApharatI temanI sAthe dvAtha milAvyA, ane hiMdI Dhae. temane namaskAra karyAM. pUchyo. tA. 15-8-5 "kayA dezamAMthI Ave che?" temaNe sauthI pahe| prazna " hiMdustAna " " kayA bhAga ? " " gujarAta-mu`bai. " " ThIka ThIka, AMhIM karyAMthI ?' - li"kanathI pAchA pharatA rastAmAM jANuM thaI ke, Apa AMhIM ja raheA che eTale mana thai AvyuM ke, ApanAM'na karI pAchA pharIe. ApanAM pustakA dvArA amArA hRdayamAM Apatu sthAna hatuM ja, paNa Aje Apane maLI ame kRtakRtya thayA. ' A sAMbhaLI te vadhu TaTAra thayA. temanA meAM paranI karacalI emAM leAhI vahevA lAgyuM. mAre khabhe hAtha mUkI te khelyAH "bhAI have huM barnADa zo nathI. eka vakhata huM hato; Aje nahi. have tA huM eka prANI chuM' (I am an 'animal.)". " nA nA. " meM kahyuM. k huM kahu chuM, ne ! " temaNe kahyuM. " ApanI vAta eka rIte kabUla.' me' javAba ApyuM. "ApaNA vikAsa nAnAM jaMtumAMthI ane chevaTe prANImAMthI thayA che, e dRSTie ApaNe sau prANI ja chIe. A prANIemAM tame vadhu vikasita; vadhu buddhizALI. , "" huM " nA ! nA !" temaNe mArA vAkayane pUrU na thavA dIdhuM. " gharaDAmAM dharaDuM prANI ! ' vaLI 'tarata ja temaNe umeyu, " dharaDu na;i mareluM prANI, have tame mAne ke barnADaze marI gaye che. (Show is dead.')" trANume zake " ema zI rIte manAya ? Apa lakhI zako che; harI pharI ema zI rIte manI zakAya ? " mAre temanI karavI ja. hatI eNTale mela'bAbu'. have prazna pUchI zaku? mane se va jIvavAnI icchA che; Apa trANuM vanAM che. Apa vadhu jIvavA viSe zI salADa Apaze ? se| va jIvavuM icchanIya che ? " " zA mATe nahi ? huM trANuM varSIta chuM. haju huM jIvuM chuM ane mAre mana se varSoMnA thavu emAM duHkha nathI. se| varSI jIvavA icchuM paNa chuM." temaNe spaSTIkaraNu karyuM". varSe hajI paNa che; pachI sAthe vAta A sAthe ja " to A umare trANuM varSanA lAMkhA gALAnI-pahelAMnAM, sukhanI ke du:khanI smRti-AMnaMda ke zAka Apane satAvatA nathI ? " me' vinayapUrvaka pUchyuM. jarA paNu nahi." temaNe bhArapUrvaka kahyuM. "tamane paNa e uMmare kazu satAvaze nahi. mane kAi paNa prakAre duHkha nathI, vAstavika rIte dareka mANase traNase varSa jIvavuM joie, paNa duHkha e che ke jIvAtuM nathI nAM? keTalIka AnuSaM gika vAta pachI vAtane meM judo vaLAMka ApyA : " Apa jANatA haze ke gAMdhIjI ekaseApacIsa varSa jIvavA cchatA hatA. " " e mAnavAne huM taiyAra nathI (I could not belive it)" A vAkaya uccAratAM temane avAja vadhu spaSTa thayA. temane kahevAne Azaya e hatA ke jo gAMdhIjIne ekase pacIsa varSo jIvavu hota teA ATalI sahelAthI temaNe temanI jAtane zahIda thavA dIdhI naheAta. gAMdhIjInA avasAna prasaMge temaNe temanA ja 'jona eka Aka'' nATakamAM mUkelA eka vAkayathI gAMdhIjIne aMjalI ApelI-It is dangerous to be too good. e vAkaya A kSaNe yAda AvyuM. sIdhI rIte kAi vAta kahe te te barnADa zo hAya ja nahi 1 pachI emaNe mArI sAthenA bhAIonI mAhitI pUchI, ane kahyuM : " tamAre Avavu' heAya tyAre pahelAM lakhavuM joie. " ( anusa'dhAna pRSTha 6 jue. ) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - - - *: , . . . . ::..; ' ' vyA vAra zA kAma karane ke , ' , keTalAka samAcAra ane nedha ogasTanI 15mI tArIkha AzA ane utsAha pragaTe ane AbAdInA mArge ApaNe ' AjathI traNa varSa pahelAM A divase samasta hiMda- prayANa zarU thAya, mAMthI aMgrejI hakumate vidAya lIdhI hatI ane saMpUrNa svarAjyanA vyakti svAtaMtrya ane kendrastha saMgaThana ' , , prAraMbha thayo hate. e AjhAdI maLyAne Aje traNa varSa thayAM , , , prajAjIvananuM kendrastha saMgaThana ane vyakitasvAta thaI e ema chatAM e divase ApaNuM AkAza jevAM vAdaLAMothI gherAyeluM ane vacce koI samanvaya zakaya che ke nahi e AjanA lokazAsana hatuM te ja vAdaLagherA Aje paNa ApaNe anubhavI rahyA praNita rAjakAraNanI eka phUTa samasyA che. eka bAjue prajAjIvanamAM chIe ane svAyatta zAsananA aneka lAbho prApta thavA chatAM ane vyakita svAtaMtryanuM mahattva nAnuM sunuM nathI. kAraNe ke vyakita prajAjano mATe petAnI zakita dAkhavavAnAM aneka dvArA khulavA chatAM svAtaMtraya vinA prajAjIvanane sAro ane AdhArabhUta vikAsa prajAnAM adhi vyAdhi ke upAdhimAM jarA paNuM ghaTADo thayo dekhAtA zakaya ja nathI. bIjI bAjue rAjyavahIvaTanuM kendrIkaraNa ane te ' nathI. UlaTo vadhAro thayo hoya evA paNa navA keTalAka saMge ubhA udhogonuM samAjIkaraNa suvyavasthA, yojanA mujabanI pragati sAdhanA, ., thayA che ane prajAnA sukhacena karatAM AjhAdI svataMtratA svAdhInatAnuM ane rIjhanI Atara bALa surakSA mATe vadhAre ne vadhAre Avazyaka mUlya koI juduM ja che e pratIti na hota te AjanI paristhiti che ane anivArya banatAM lAge che. thoDA divasa pahelAM banArasa nA A aMgrejI hakumata daramiyAna je paristhiti pravartatI hatI te dhanivaritA vidyArthIo samakSa pravacana karatAM hiMdanA gI ka karatAM jarA paNa vadhAre che. AvakAradAyaka na lAgata. AjhAdI ? mahAamAtya paMDita javAharalAla naherUe . A samasyAnA ukela che ' maLyA bAda haju sudhI ApaNA kamanasIbe, ApaNe sukhane dahADe . karatAM jaNAvyuM ke, "vyakitagata svAtaMtraya ane vegavAna sAmAjika jo nathI ane ApaNA purUSArthanI purepurI kasoTI kare pragati-ubhaya vacce kevI rIte samanvaya sAdhave e AjanA - evI navI navI samasyAo UbhI thaye ja jAya che, ane mukhya prazna che. vyakitagata svAtaya ane sAthe kendrIya che. aneka junI samasyAo haju aNuukalI emanI ema ubhelI ja karaNane koI meLa besI zake ema che ke nahi ? huM sAmAjika jovAmAM Ave che. AjhAdI maLyA bAda pAkIstAnanuM kAzmIra nyAyaracanAmAM khuba mAnavAvALo chuM, paNa sAthe sAthe mane e uparanuM AkramaNuM zarU thayuM, teno haju koI ukela AvyuM * bAbatanI paNa purI pratIti che ke jemAM vyakita svAtaMtrano uccheda para navA vA, pAkIstAna sAthe bIjI bAjue, gharanuM vadhatA ja ke, karavAmAM Avyo hoya ane tenA vikAsane kazA' avakAza ane na cAlyA che ane haju cha mahinA pahelAM te baMne vacce laDAI - laDAI Avyo na hoya evI koI paNa samAjaracanA ke rAjyavyavasthA Ave na ya evI ke ' ' '' phATuM phATuM thaI rahI hatI. evAmAM vaLI bane rASTro vacce kAMika. lAMbe vakhata TakI zakavAnI nathI ane Akhare noza pAmavAnI che. emAM paNa ' ' , samAdhAnI thaI ane prajAe cheDI rAhata anubhavI. Ama chatAM Ama telathI vyakita svAtaMtryanA khyAlane huM koI paNa sayAgamAM che. paNa pUva baMgALamAMthI nirvAsita hiMduone pravAha akhaMDita A tilAMjali ApavA nathI mAMgato. prazna te e che ke vyakita karI - - bAju vahyA ja kare che. ane pAkIstAna sAthenA ApaNA saMbaMdhone svAtaMtrayanA bALA pramANane kema jALavavuM ane sAthe sAthe sAmAjika . . aneka rIte jokhamAvI rahela che. chellAM vizvayudhe kALA bajAra tema ja Adhi, pragati kevI rIte sAdhavI ? A baMne bAbatano ane sarakArI rUzvatakherI saMjelI te banne Aje enA ' e ja * ApaNe jo meLa meLavI zakIzuM te ApaNe A samazyAne sAce svarUpe kAlI pulI rahela che ane prajAjIvanane " karI rahela che. ukela A lekhAze. .. " meghavArImAM kazA paNa ghaTADo thavAne badale vadhAre ja thato cAlyo , che ane nirvAsitenA aNukaTappA praznane eTalI badhI jaTila ' " lokazAsanamAM sau koI sarakhA che athavA te so koInuM nA A paristhiti ubhI karI che ane sarakArI Arthika guMcane evI vadhArI sthAna sarakhuM che ema kahevuM e dekhItI rIte khAya che. eka ja mUkI che ke temAMthI kema uMce avAze enI kharI rIte koIne DAhyo hoya che, bIjo bevakupha hoya che. zArIrika lakSaNe ke A - sujha ja paDatI nathI. mAthe vaLI kerInuM yuddha zarU thayuM che mAnasika darzanamAM eka anyathI judA paDatA hoya che. lekazAsananuM * samIpa lathI mukayuM ane jANe ke trIjA vizvayuddhane teNe bahu rahasya emAM raheluM che ke zikSaNa, anopArjane Arogya che hoya ema lAge che, ane e je kharekhara AvIne ubhuM rahe te sAdhanA ane jIvananI evI anya sarva jarUriyAtanI ApaNA dezanI kevI durdazA thAya tenI koI kalapanA ja thaI zakatI prApta karavA mATe sau koIne sarakhI taka maLavI joIe. ' nathI. AvA viSama saMge vacce ApaNI rAjakIya naukA cAlI huM jarUra mAnuM chuM ke rAjakIya praznone samagra prajAnA : rahI che, pita ne mArga karI rahI che. kayAre kayA khaDaka kharAbA hitanI dRSTie ane lokazAsananA dhoraNe vicAra karavo sAthe ApaNe athaDAI paDazuM, evA bhayathI koI paNa mukta nathI. joIe, paNa sAthe sAthe ema kahevAne huM bilakula taiyAra nathI 'eka rIte Aja ApaNe kaTI kALa che. emAM TakI rahevAmAM, ke e bevakupha lokone abhiprAya eka DAhyA mANasanA abhiprAya karatAM mAga karavAmAM AgaLa vadhavAmAM khare purUSArtha rahelo vadhAre kIMmatI ane AdaraNIya che. lokazAsanamAM haMmezAM muzkelIono che. ApaNA sarakArI vahIvaTamAM avyavasthAne koI pAra rahelI che. paNa lokazAsita paddhatti dvArA sArA ane yogya mANanathI; lAMcarUzvate AkhA taMtrane dUSita karI nAkhyuM che. senA hAthamAM sarva adhikAra sthApita thAya evI taka huM Ama chatAM A sarakAra ApaNI che; tene sudhAravI ke pheravavI te zete rahuM chuM ane evI apekSA huM dharAvuM chuM. AvI mArI che ApaNA hAthanI vAta che. sarakAra sAme yuddhAtA bolavAthI nathI apekSA eTalA mATe che ke je bevakupha ane nAlAyaka mANase sarakAra sudharavAnI, nathI ApaNe uddhAra thavAne. A sarakArane AvA mANase kevaLa bevakupha hoya che ema nathI hetu sudhAravI hoya to tene ApaNe puro sAtha Apa' ghaTe che. lAMca teo duSTa paNa hoya che-AvA bevakupha loko ane sthApita hita rUzvata ke kALA bajAra sAme pokAre karavAne badale te aTakAvavA dharAvatA vargonA hAthamAM je sattA AvIne paDe to teo bIjA mATe ApaNe pote ja kamara kasavI dhaTe che. Ama prajA jo kRta je lokone kAma karavAne jarA paNa avakAza ApatA ja nathI." nizcayI bane te ravarAjya surAjyamAM jarUra palaTe pAme ane jyAM nA AvI rIte eka bAju kevaLa vyakitavAta gyavAda ane cetAka nirAzA, nirUtsAha ane adhikAra jovAmAM Ave che, tyAM bIjI bAjue sAmAjika kendrIkaraNa A be vacce rahele madhyama helAM vizvayudhdha jIvanane rI vAta nAnA nathI mAMgato. prazna to e che ApaNa nathI pragati kevI rIte, eja ke zapa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; ki jika ', ' : ': : 'T : RSN E * * * tA. 15-8-50 bhAga jo ApaNe zodhI zakIe te ja vyakitanA jIvanamAM nathI. A dRSTie jotAM AvuM anarthapUrNa lagna eka na ukelI avanavI kArya preraNA ane sAmAjika zraddhA janma pAme ane zakAya tevA koyaDo bane che. je thaya samIpa pahoMcavAnuM ApaNA sarvanuM samAna lakSya che te muMbaInI sarakAre bahupatnItva-pratibaMdhaka kAyado karyo che. 1Naya samIpa pahoMcavAnI anekavidha sAdhanAmAM dareka vyakita - zrI purUSottama prakhara dhArAzAstrI che. Ama chatAM paNa ' - pitAthI zakya teTale phALe ApavA prerAya. ' eka strInI hayAtImAM bIjI strI sAthe lagna karIne zrI. purUSottame ekanI hayAtImAM anyanI sAthe muMbaInI sarakAranA ' kAyadAne chaDecoka Thokare : mAryo che, - zrI pI. TI.e mAMDelA prabhutAmAM pagalAM alabatta pote kuzaLa vakIla ane A kAyadAnI cuMgAlamAMthI samasta ziSTa duniyAne A samAcAra jANIne saMkhta AghAta chaTakI javAnI bArI zodhIne ja temaNe A kArya karyuM haze evuM lAgaze ke jANItA samAjavAdI AgevAna zrI purUSottama strokamadAse ghaNAnuM anumAna che. Ama chatAM paNa muMbaI sarakAre A kissA " lagabhaga 55 varSanI umare Azare 35 varSa sudhI jenI sAthe tarata ja hAtha dharavo ghaTe che, ane je temaNe kAyadAno bhaMga ekasarakho gharasaMsAra cAlI rahyo hato tevAM eka suzIla ane karyo che ema mAluma paDe te temane A saMbaMdhamAM santa zikSA -samakakSAnI patnInI hayAtImAM dakSiNa hiMdustAnanI eka anya bAI thavI ghaTe che ane temanA A kArya pAchaLa kAyadAnI cuMgAlamAMthI sAthe lagna karyuM che. A bAie pitAnI AgaLanA saMsArathI prApta chaTakavAnI koI bhArI rahelI che ema mAluma paDe te muMbaI sarakAre thayela daMzathI bAra varSanI putrI sAthe navA saMsAramAM praveza karyo pahelI take cAlu kAyadAmAM rahI gayelI AvI chaTakabArI dUra karavI che. A bAi keTalAMka varSathI muMbaImAM rahe che ane pIpalsa ghaTe che. bAIla hospITalanI eka mukhya kAryakartA che. zrI purUSottama trIkamadAsa jANItA berIsTara che ane muMbaInI hAIkorTamAM ' : paNa AvuM lagna karIne zrI purUSottame muMbaI sarakAranA kAyadAno bhaMga karyo che ke nahi e Akhare eka gauNa bAbata che. nitika prekaTIsa" kare che. dezanI AjhAdInI laDate daramiyAna temaNe tema ja sAmAjiMka dRSTie A temanuM kArya ati nindanIya che. ' avAranavAra jelavAsa bhogavyo che. teo muMbaInI kegreisanA eka sAmAnyataH keNe tenI sAthe lagna karavuM yA na karavuM e aMgata vakhata agragaNya kAryakartA hatA ane samAjavAdI pakSa kesathI bAbata lekhAya che, paNa jyAre samAjane eka AgevAna netA - jude paDayA bAda te pakSamAM paNa teo prabhutvabharyuM sthAna dharAvI pitAnA cAlu lagnajIvanane droha karIne, pitA sAthe joDAyela rahyA che. thaDA samaya pahelAM samAjavAdI pakSanA eka adhivezananuM vyakita pratye bhAremAM bhAre anyAya AcarIne anya sAthe lagna temaNe pramukhasthAna zobhAvyuM hatuM. keTalAka samaya pahelAM khetANI maya pahelA mArA saMbaMdhathI joDAvAnI dhRSTatA kare che tyAre te lagna kevaLa eka baMdhuo taraphathI muMbaI zaheramAM pIparA mobAIla - hospITalanI . * vyakitagata aMgata ghaTanA nathI rahetI, paNa eka mahattvanI sAmA zarUAta karavAmAM AvelI, Ane lagatI kamiTInA teo jika ghaTanAnuM svarUpa dhAraNa kare che ane AvA lagnanA aucitraprAraMbhathI pramukha che. naMdinI bhagavAnadAsanA suprasiddha anaucityanI carcA vicAraNA karavAne sau koine hakaka prApta kesamAM teo naMdinI pakSe ubhA rahyA hatA ane naMdinI, thAya che. mATe nyAya meLavavA temaNe tanatoDa mahenata karI hatI. teo * eka vizeSa Azcaryajanaka bInA te e che ke A lagnanI . mitravargamAM tema ja najIkanA snehasaMbaMdhIomAM pI. TI.nA TuMkA nAmathI oLakhAya che. jeo temane aMgata rIte jANatA haze temAMthI hakIkata muMbaInA AgevAna lokothI ke chApAvALAothI haju bhAgye ja kaI evuM maLaze ke je temanI AgaLanAM patnIne na ajANI che ema che ja nahi, Ama chatAM paNa A bAbatamAM nathI muMbaI sarakAra kazA pagalAM bharatI ke nathI koI chApAmAM nAnuM sarakhAM jANatA hoya, kAraNake te bahene pI. TI.nA khAnagI tema ja virodha darzAvavAmAM AvatA. Aja banelA banAvane AvatI kAle jAhera jIvanamAM eka sarakho sAtha ane sahakAra Ape che, ane nyAya toLavAnI tarala vRtti sevatA ane kaI paNa apavAdajanaka . aneka prakAranA TADha taDakA khamela che. teo pote koivAra jelamAM 'gayAM che ke nahi tenI mane khabara nathI paNa 1930-32 mAM sAmAjika ghaTanA sAme kolAhala macAvI mUkavAnI AdatavALA dezasevikA tarIke temaNe sAruM kAma karyuM hatuM. patinA jelavAsa patrakAranuM A bAbatane lagatuM mauna na samajI zakAya tevuM che. - daramiyAna aneka prakAranI taMgIo vacce hasatA meDhe temaNe zuM ApaNe eTalA badhA nicejha banI beThA chIe ke A A mahinAnA mahinA pasAra karyA che. AvA dIrdhakAlIna lagnajIvanane svaccheda ApaNI najara sAme banI rahelo jevA chatAM ApaNuM mA Thekara mArIne zrI. purUSottama trIkamadAse A ummare anya koI rUMvADuM paNa pharakatuM nathI ? strI sAthe saMsArayAtrAno prAraMbha karavAnuM yaMgya vicAryuM che, mAnasazAstranI dRSTie vicAratAM ema jarUra kahI zakAya ane naMdinInI vahAre janAra berisTare pitAnA ja jIvanamAM eka ke AvA lagnasaMbadhe kevaLa Akasmika hetA nathI. AnI bIjI nandinI nirmANa karI che. A jeTaluM AghAtaka che teTaluM ja pAchaLa ghaNI vakhata AgaLanA lagnajIvanamAM uttarottara saMgrahita vismayajanaka che. thayela asaMteSa bhAre kAma karI rahelA hoya che. ema paNa bane - vismayajanaka eTalA mATe ke A te kevA prakAranI bhoga che ke kaMi varSo sudhI ghaNIvAra AvA koI asaMtoSane pitAnA - lAlasA samajavI ke je ciratana jIvanasAthInA sarva hakaka adhikAra jIvanamAM jarA paNa sthAna nathI hatuM, paNa anya koI navI vyakta ane tenA taraphanI pharajonuM balidAna ApavA tarapha dhasaDI jAya sAthe vadhatI jatI mahebatamAMthI Avo asaMtoSa ekAeka pedA thAya - che ane emanA jIvanamAM hoLI pragaTAvIne anya sAthe jIvana- che ane uttarottara vadhato jAya che, jenuM pariNAma kadI kadI ekanA vasanta mANavA prere che ane A anartha evI koi vyakitanA parityAgamAM ane anya sAthenA joDANamAM Ave che. zrI purUSottamanI hAthe thatuM hoya je kevaLa mUDha dhanapati hoya ane khAvuM- kisso kevA prakArane che te ApaNe jANatA nathI tema ja temanI - pIvuM ane khelavuM eTaluM ja jene jIvanadarzana hoya, te AvI koI aMgata hakIkatamAM mAthuM mAravAnI ApaNane jarUra paNu. A eka prakAranI ajJAnalIlA che . ema samajIne ApaNe nathI. temAM mAthuM mAravAne ApaNane haka paNa nathI. aMgata saMge samAdhAne cintavIe. paNa jo bhaNatara, jJAna, anubhava, game te hoya, eka strInI hayAtImAM bIjI strI sAthe lagna karavuM e umera-e paripakava sAMskAritAnA anumApaka to hoya te siddhAntanI dRSTie te vAMdhApaDatuM che ja, eTaluM ja nahi paNa zrI. purUSottamamAM. AmAMnI eka paNa bAbatanI uNapa kulapI zakAtI je kakSAe zrI purUSottamanuM Aja sudhInuM sugrathita lagnajIvana Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-pa ' AvIne ubhuM che te kakSAe temanuM A kArya kevaLa akSamya ane caMdana kesara puSpa caDhAvela hoya te digaMbare AvIne sApha karI nItinyAyanuM ullaMdhana karanAruM che.' ' . ' nAMkhe che.' saheje prazna thAya ke kharekhara vetAMbarenI lAgaNI sahasAvanano jhagaDo. ' '' dubhavavA khAtara ja digaMbara zuM Ama vartatA haze ke, tapAsa ' thoDA divasa pahelAM janmabhUmimAM evA samAcAra prakaTa thayA. * karatAM vizeSa mAhitI ema maLI ke, digaMbaro mAtra prakSAlana- ' ' hatA ke giranAramAM Avela. sasAvanamAM bhagavatI ' pUjAmAM ja mAne che ane kesara caMdana ke puSpanI pUjAmAM - derIo che te saMbaMdhuMmAM tAMbara ane digaMbara jemAM aMga mAnatA nathI. pariNAme digaMbare pitAnI rIte pUjA kare che. | paDe che ane banne pakSoe saurASTra sarakAra samakSa potapotAne S ' ' ane vetAMbaronAM dila dekhAya che, tethI temane upara jaNAvyA. "dA nAMdhA ' ' mujaba cokIdAra rAkhavAnI jarUra paDI che. AmAMthI ubhI thayelI che che ane A bAbatanI jAtatapAsa karavA mATe takarAre jhAgaDAnuM svarUpa pakaDayuM che. ahIM bIjI be bAbata 5NuM saurASTranA mukhya saciva zrI. DhebarabhAI 11mI tArIkhe giranAra ' saMyama- levA jevI che. A sahasAvana kayANaka bhami che | " javAnA che ane A prasaMge baMne pakSanA' pratinidhione hAjara '' 'tethI jeTaluM vetAMbarane mana teTaluM ja digaMbarAne mana A| rahevAnuM kaherAvavAmAM AvyuM che. AvA koI jhagaDA viSe dhaNu kharA ! sthaLana sarakhuM mAhAmyuM che. bIjI digaMbara tema ja 'AvetAMbarAne '1 A bAbata - viSe thaDI mAhitI mAnya kRtionA vidhAnamAM cAThakasa prakArane taphAvata hoya che ane | ApavI te sthAne lekhAze. . . . te uparathI A mUrti konI che te nakakI karavuM muzkela paDatuM haju gayA me mAsanI AkharamAM ja mane sahakuTuMba gira- ". nathI. paNa pagalAMmAM Avo koI taphAvata hotA nathI. tethI A nAra javAnuM banyuM hatuM. saurASTramAM zatruMjaya ane giranAra jana ', pagalAM vetAMbare. kahe che ke amArA saMpradAyanA che. ane digaMbaro mUrtipUjaka samAjanA ane khAsa karIne vetAMbUra mUrtipUjaka . '", " kahe che ke amArA saMpradAyanA che. upara jaNAvela be ' derIomAM: vibhAganA pramukha tIrthasthaLa che. A banne sthaLAe vetAMbara, '' 1 eka derI AsapAsa patarAM bAMdhI levAmAM Avela che ane tyAM mUrtipUjaka jene bahu moTI saMkhyAmAM ane digaMbara jainene paNa. ke to dhANu" kharUM pujArI sivAya anya koi pUjA karI zakatuM nathI.' ThIka ThIka saMkhyAmAM yAtrAe jAya che. zatruMjaya upara tema ja ' , " bIjI derI te eka vizALa tarAnI lagabhaga madhyamAM che. ane giranAra upara vetAMbara mUrtipUjakonAM saMkhyAbaMdha bhavya devAlaya cetarA AsapAsa dIvAla bAMdhavAmAM AvI che ane upara tema ja che ane pratyeka sthaLe digaMbara jainenuM paNa eka eka bhavya AsapAsa saMdara, vRkSonI ghaTA hoIne.' A sthaLa upara AvatAM jinAlaya deg che. giranAra upara jyAM jaina maMdirone samuccaya' citta koi jAdI ja prasannatA anubhave che ane A sthaLa sAthe e Avela che. tyAMthI thoDuMka: upara caDhIne AgaLa cAlIe ane saMkaLAyelA bhagavAna nemanAthanA jIvanapaMsagA yAda karatI mana: | pachI bheravajapanI bAjuethI pAchaLanA bhAgamAM keTaluMka utarIe evI vicArazreNIe caDhe che ke tyAMthI khasavAnuM dila ja thatuM | eTale sahasAvana nAmanuM eka vana Ave che. e vanamAM dAkhala .. nathI. rgiranAra uparanA vasavATa daramiyAna sAMpradAyika AcAravya - thatAM kramasara eka nAnI. sarakhI dharmazALA athavA te virAma. vahArane svIkArIne cAlavAvALA ane ema chatAM paNuM suvicAra * sthAne, pachI eka darI jemAM temanAtha bhagavAnanA pagalAMnI sthApanA ' saMpanna ane saduasa viveka viSe abhirUci dharAvatA eka ! - , karavAmAM AvI che, pachI eka rAmamaMdira ane pachI nIcANamAM ' nehI sAthe A jhagaDAnI vAta nIkaLatAM temaNe svAbhAvika rIte - eka bIjI derI Ave che. A derImAM 5NuM bhagavAna nemanAthanA jaNAvyuM ke, " mULa hakaka saMbadhe AvetAMbarene dAvA sAcI che ema ' pagalAM che. sahasAvanamAM bhagavAna nemanAthane kevaLajJAna thayuM mAnI hAIe tepaNu AvI najIvI bAbatane AvA jhagaDAnuM svarUpa' 1 : - hetuM, evI bhAnyatA pravarte che ane e rIte A sthaLane eka zA mATe ApavAmAM AvatuM haze e samajI ja zakAtuM nathI. ApaNe kilyANaka bhUmi tarIke bahu moTo mahimA che. A banne derI- zA mATe ema mAnI laIe ke digaMbare ApaNuM dila durbhAvavA, onI jANe ke cokI karatA hoya evA eka ke be cekIne mATe ja Ama kare che ? teo temanI rIte pUjA kare che, ApaNe dAro meM tyAM joyA ane ahIM rokIdAra zA mATe ema ApaNI rIte pUjA karIe chIe, ane bannenA dilamAM jineTavara bhaga- / mine prazna thayA. temane pUchatAM mAluma paDayu ke temane ' vAnanI bhakita karavAne ja hetu rahe che ema ApaNe zA mATe.na ' vebara mUrtipUjakonI giranAra tIrthanI vahIvaTI. peDhI svIkArIe ane A kalyANaka bhUmi heIne tema ja A pagalAMne taraphathI ' rekavAmAM AvyA che ane upara jaNAvela bane AvetAMbara ke digaMbara saMpradAya sAthe joDavAnuM zakaya nathI evA derIomAM koI digaMbara jaina pUjA na kare enI saMbhALa sAgamAM A derIomAMnA pagalAMnI pUjA karavAno jeTaluM kahetA-- | rAkhavAnuM ane cokI karavAnuM kAma temane soMpavAmAM aAvyuM che. A bane teTale ja digaMbaMdhone hakaka che Ama kabula karavAnI ! ' jANIne mane bhAre Azcarya thayuM. ahIM paNa vetAMbara digaMbarane ApaNe udAratA kema na dAkhavIe ? ane e rIte banne vacce koI jhagaDe cAlato lAge che ema saheja anumAna thayuM. vadhAre vadhatA jatA vikhavAdanuM mULa kAM na chedIe?" A mitranI vAta taMta pUchaparacha karatAM temanuM ema kahevuM thayuM ke A banne derIe vAjabI ane susaMgata che. paNa prastuta prazna ' para temanA vetAMbaranI ja che ane kaMI kALathI A derIonI saMbhALa ane laDatA be pakSenA abhigamamAM ja maTe pharaka che. AvA ane vahIvaTa tAMbarI peDhI kare che ane tethI ahIM kahetAM prazna upara laDatA be pakSe kAyadA, kAnUna, mULa haDaka, lekhe ane bA sivAya bIjA koIne pUjA karavAne haka nathI. sahesAva lakhANapaTTImAM mAnatA hoya che ane kAnUnI pharaja na paDe tyAM sudhI nathI upara gaye ane pahelI TuMkamAM jyAM jana maMdiranI vahIvaTI namatu' ApavAne kaMI paNa pakSa taiyAra hoto nathI, jyAre anya : ophIsa che tyAM adhikArIne pUchatAM vizeSa mAhItI maLI che ke prakAranA valaNa pAchaLa samabhAva, ekatAnI buddhi, udAratA ane keTalAMka varSa pahelAM junAgaDha rAjayane vahIvaTa keDala sAheba calA- AvI kSullaka bAbate upara laDavuM ane keTe". caDhavuM, pisa ke ka - vatA hatA temaNe paNa sahasAvana nI derIo upara vetAMbara jaina khu para thavuM ane paraspara vikhavAda vadhArave-emAM nathI DahApaNa che ja adhikAra che ema spaSTa lakhANa karI ApyuM che. dha re ke jaina dharmanI sAcI samajaNa-AvI dharmabhAvanA rahelI che., : ke A hakIkata ApaNe kabula rAkhIe te paNa mane prazna thaye , zrI DhebarabhAinI giranAranI mulAkAtanuM zuM pariNAma AvyuM.' ke digaMbare A pagalAMnI pUjA kare temAM vetAMbarane zuM te haju pragaTa thayuM nathI, paNuM, e jhagaDAnI bhUmikA. zuM | vAMdhe hoya ? tyAMnA jAMNukA taraphathI " javAba maLe ke digaMbare , che tene A nedha uparathI vAMcakone spaSTa khyAla Avaze evI A pUjA karatA nathI paNa pagalAM 1 AzAtanA kare che. vetAMbaroe . AzA rAkhavAmAM Ave che. ke je paramAnaMda . 1 ts - " karI che. dikarI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 prazuddha jaina * gAMdhIjIne kAM na anusarA ?' 'jeTalI gaMbhIra javAbadArI me dhAraNa karI che, eTalI ja gaMbhIra lAcArI mAre veThavI paDe che. kendranA hAthamAM vasatI atyAranI sattAo anusAra niranirALA rAjyAnAM khetIkhAtAMone potAnI IcchAnusAra dAranArA kendranA adhikAra huM kayAMya jotA nathI. vadhu anAja ugADavAne lagatI niranirALAM rAjyanI nItinI peAtAne kAvatI dAravaNI karavAne adhikAra paNa bhArata sarakAranA hAthamAM vasatA nathI. mArA aMgata khAtA mATe hiMdI bhASA jANatA. eka kArakuna meLavatAM pUrA deDha mahi~ne mane lAgI gayA, ane je adhikArIo sAme lAMcarUzavatane lagatA ArApe hatA, e adhikArIone baratarapha karavAnI paNa mArI azakitanA hu. anubhava 'karU chuM.. A zabda kAi sarakArI sAmAnya amaladAranA nathI, paNa amaladArAnA amaladAra evA madhyastha taMtranA pradhAna annasaci zrI kanaiyAlAla munazInA che. A zabdo temanA mATe yAjAyela kAI sanmAna-samArabha samayanA nathI, paNa prajAnA pratinidhionI banelI madhyastha dhArAsabhAmAM puchAyelA eka praznanA javAba vakhatanA che. A javAbamAM, 'svarAja' meLavyA pachI paNa sarakArI taMtra kaI rIte cAlI rahyuM che; ane te taMtra calAvavAmAM kevI taddana sAmAnya muzkelIo rahelI che, tenA sArA evA khyAla che. zrI munazInu upara kata vidhAna vAMcyA pachI prazna e thAya che ke zrI munazI, A jANyA pachI e sthAnane vaLagI rahyA ho zA mATe ? zrI munazIne pichANunArAo kahI zake ema che ke, te A prakAranI zithilatA kadI paNa na calAvI le. te samaja nathI paDatI ke zrI munazInI kArya paddhatimAM ekAeka phera kAM? temaNe javAbadArIbhayu A sthAna svIkAyu " te pahelAM, anAjanI sarakArI vaheMcaNInI paddhatti sAme temane 'virAdha te; amaladAre ja sarakArI taMtrane kai rIte zithila banAve che, tenI te kaDaka samIkSA karatA; Aje e ja zrI. munazI rezanIMga tathA kaTrola mATe vadhumAM vadhu Adra kare che. te zuM teo pradhAnamaDaLamAM cAlatI gADIe esI . gayA ? ke sarakArI AMkaDAonI iMdrajALamAM turata ja. aTavAI gayA ? ! sarakArI taMtra te je che te ja hatu. aMgrejo je taMtra mUkI gayA hatA, e khAdghadRSTie sArUM" ane svaccha haze, paNa prasaMganA lAbha levAnuM te cUkayu" naheAtuM. AthI temAM zithilatA ane svaccha ThIka ThIka pramANamAM vadhI gayA. paraMtu pradhAnA-prajAnAM ja prati nidhio, temAM kASTha prakAre tAtkAlika pheraphAra na karI zake, e ghaDIbhara sAnyAmAM nathI AvatuM. ke pazu leAkazAhI yA sarakArI taMtra ATalu jaDabesalATa haiAya tevuM sAMbhaLyuM nathI, joyuM nathI. chatAM kSaNabhara mAnI laIe A cokaThAmAM parivata na karavuM kaThina che, te pradhAnathI e ceAkaThAmAMthI bahAra nIkaLavAnuM jarAya muzkela nathI. prajAne sAcI hakIkatanA khyAla te ja Ave te gujarAte jene 'muMjAla " tarIke oLakhyA che, ane jenI pAsethI mujAlanI kAya vahInI apekSA rAkhI che, e 'muMjAla ' sAce ja navala kathAmAM ja muMjAla tarIke zaiAbhI zake ema che zu? nahi te enI hakumata daramiyAna biDhAranA bhUkhamarAnA, madrAsanI anAjanI taraMgInA ane baMgALa para UtaratA duSkALanA kheALAnA samAcAra sAMbhaLavAnA hoya kharA ? jyAMsudhI zro munazIne madhyastha pradhAnama'DaLamAM sthAna nahetu maLyuM tyAMsudhI manamAM rahyA karatu' hatu` ke, eka zakitazALI ane pratibhAsa punna vyakitane javAbadArIbharI jagA kAM nahi ? traNu mahinA jevA TuMkA gALAmAM, temane evI eka jagA maLyA pachI, tA. 1-8-50 teo jarUra camatkAra na karI zake, paNa zAkabhAjI sArAM pramANumAM ugaze '' evI pUtra' bhUmikAya te prajAnA hRdayamAM ugADI zake. gAMdhIjInI jarUra, kASTa divasa naDDAtI eTalI Aje lAge che. Aje jo gAMdhIjI ApaNI vacce hAta te, AvI eka nahi, paNa eka karatAM vadhAre muzkelIenA ApaNe sahelAthI sAmanA karI zakayA haiAta. Aje prajAnA ekamata rajU thAya te paNa sarakArI taMtranI rItarasama pheraphAra thavAnI saMbhAvanA dekhAtI nathI; ane khacAva ema karAze ke, prajAnA hitane khAtara ja badhuM thAya che. gAMdhIjIne eve prabhAva hatA ke, emanI dalIla " sAme-hRdayapUvakanI sAcI dalIlanI sAme-sAmAnI dalIla pAMgaLI thai jatI, ane emanI dalIlamAM kadIka vizvAsa na bese te paNa temanA kathanane amalamAM mUkavAnI taiyArI karavI paDatI. zrI munazI pote kahe che ke huM gAMdhIjIne anusare che. svAbhAvika rIte e prazna thAya che ke, hiMdanA anAjanA prazna nI chAbatamAM teo gAMdhIjInI vicArasaraNIne anusare che kharA ? traNa mahinA ke cha mahinA tee A prayoga thavA de; prajAnI bhUla haze te prajAne ApameLe e samajAi jaze. A kalakattAmAM, amadAvAdamAM ke mu'baimAM vadhu rakama khacce joie tevu ane teTalu sArU' anAjaghauM, cekhA vagere maLI zake che, jaththAmbaMdha sapheda dAdAra khAMDa paNa maLe che. chatAM bIjI bAju bihAra, madrAsa ane baMgALamAMthI anAjanI tagInA samAcAra Ave che. ene atha e ke vahIvaTa mAM kayAMka jabarajasta khAmI che; vahIvaTamAM kayAMka sumeLa nathI; eka vAkayatA nathI. eka kArakuna rAkhavA mATe zrI munazIve e hutha joDI lAMbA vakhata sudhI besI rahevu paDe, lAcArI veThavI paDe, evA taMtramAM agAunA annaciva zrI jayarAmadAsa deAlatarAma jevAnuM te gajI zuM ? hiMda khAdya rIte eka sUtre gUthAyeluM' bhale lAgatu' hAya, chatAM dareka rAjya ane prAMta potapotAnI icchAnusAra svataMtra rIte vate ane madhyastha taMtrane tene sAmanA karatAM vicAra karavA pa; lAMcarUzavatakhArete nazyata karatAM eka pradhAnane azakita anubhavavI paDe~~A paristhiti ApaNA rASTranI hAya te, ApaNe karyAM japta aTakIzuM tenI kalpanA karavI muzkela nathI. e kalpanA sAthe ja 'saramukhatyArazAhI'nI vicAraNA-aLakhAmaNI ane ani cchanIya che chatAM- UpasI Ave che. eka vyaktinA maMja bhUta hAthe, eka vakhata sarakArI taMtranI zithilatA ane svaccha MdatA dUra thAya; vahIvaTI kaca| sApha thai jAya te!, .bhaviSyamAM taMdurasta lekazAhInA vikAsane koi nahi avaredhI zake. zrI. munazInI A lAcArI jANyA pachI, temane eka vAta kahyA vagara nathI rahevAtuM. jo A ja paristhitimAM zrI. munazIne rahevAnu hAya, ane tee kaMi paNa kArya karI zake tevI sthitimAM na dvAya te vadhAre sArUM' e che ke, te pradhAnamaDaLa mAMthI nIkaLI prajA vacce AvI rahe. ethI prajAne paNa khyAla Avaze ke, pradhAnama`DaLamAM yogya vyakitanuM sthAna nathI. ane je zrI. munazIne zraddhA hoya te| e ja sthAne rahI prayAgane khatara paNa, vyavasthita rIte, nAkherAne taka na maLe e rIte, dhIme dhIme paNa makkama hAthe anAja-vaheMcaNInI AjanI paddhattine dUra kare; te prajAne sAcI paristhitine khyAla AvavA de. je mATe gAMdhIjI kahI kahIMne thAkI gayA hatA, e mAge` jaMtrAmAM zrI. munazIe nAnapa anubhavavAnI jarUra nathI; te kahI zake ema che ke, huM " gAMdhIjIne anusarU chu, " ' dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-8-5 prabhu jana sAne gurUjInAM saMsmaraNA ( gatAMkathI phaijhapura adhivezana saphaLatAthI pAra paDayuM ane turata ja dhArA sabhAnI cuMTaNIo AvI paDI.. A vAtAvaraNe madada paNuM karI, Ama chatAM e cuTaNIomAM kaoNMgresane saphaLatA apAvavA bhAre zrama karave paDayA. abrAhmA rUDhicusta ane adhAraNIya che. mane dazAvALA brahmaNa netAo, hiMdu mahAsabhA, ane bIjA aneka tattvamAM mukAbale mahArASTramAM thayA hatA. gurUe bhAre utkaTatApUrvaka cuTaNIpracAramAM jha pulAvyuM, ane mahArASTramAMthI koMgresane vijayI banAvavAmAM moTA hissA ApyA. upara garIba, bhamajIvIe cuMTaNIo pUrI thatraNa mahinA maDAgAMTha cAlI ane Akhare kraoNMgresa sattArUDha thaI. mattA upara AvelI kaoNMgresa tarak gurUjIe je apekSA rAkhelI te temane purI thatI na jaNAi. koMgresa sarakAre upara garIbe, zramajIvIo ane kisAna karatAM milamAlika zrImate ane mUDIvAdIonI ja vadhu asara paDatI temane jaNAI. temanu 'niHsvArthI, sevAbhAvI ane garImAnA duHkhe tuM hRdaya A joi akaLAvA lAgyuM kAI kAI prasa Mge e garIkhA-kAmadAre aMte krisAtAne pakSa lai sarakAra ke sarakArI adhikArIe sAthe athaDAmaNumAM AvavAnA prasagA paNa banavA lAgyA. temaNe e zramajIvI varga'nA avAja raju karavA " koMgresa " nAmanu eka sAptAhika paNuM zarU karyuM paraMtu kAMgresa kamiTIonA kabajo lai beThelA mAravADI zeThIAe tathA temanA mitrae gurUjInA A " kAMgresa " sAptAhikane te kaoNMgresaviradhI jAhera karyu hAvAnuM paristhitine ane vyakitaonA lAbha uThAvavAmAM kAmelA ke ' gurUjI AsapAsa vIMTaLAvA lAgyA. gurUjInA hRdayanI garImA mATeno utkaTatAnA lAbha levA lAgyA. lokene lAgyu ke gurUjI kamyunisTanA : hAthamAM jai rahyA che, paraM'tu gurUjIne mATe tevu kaSTa na hatuM. temane teA garImAnu kAma karanAra so kAi "sAthe sahakAya` karavAmAM vadhA hatA. temanA khArAdhyadeva hatA daridranArAyaNuM. Akhare mahAyuddha AvI pahoMcyuM. kaoNMgresa sarakArAe sattA choDI. yuvirelI pracArane bahAne mahArASTranA uddAma tathA samAjavAdI kA kAne eka pachI eka jelanI pAchaLa dhakakelavAmAM AvyA. gurUjI paNa temAMthI zAMte khace che, te paNa e varSanI sajA laI jelamAM pahoMcyA je dhuLIA jelamAM 1932mAM pete hatA, ane jyAMthI peAtAnA upara jetI sauthI vadhu asara che. ema kahetA te pU. vinobAjIno paricaya thayelA te ja dhuLI jelamAM pharIvAra pUrAyA. tyAM temane zrI madhu limaye jevA samAjaMvAdI yuvAnanA bheTA thayA. temanI pAsethI kAmyunisTAnI nItirItio vagerene khyAla AvyeA. daramiyAna raziyA yuddhamAM paDatAM kAmyunisToe gulAMTa mArI. "ohIvAdI yuddha' rAteArAta " janatAnuM yuddha " banI gayuM, ane hiMdanI AjhAdI mATe taraphaDatA gurUjInA hRdayamAMthI e takasAdhuonu sthAna sAne mATe bhuMsAi gayuM. . 1942 nA AgaSTanI 9 mIe " hinda heADe ''nI laData zarU thai tyAre paNa teo jelamAM ja hatA. te ja divase teo chuTayA ane avAra temanA upayegAi zrI. esa. ema. joSI vagere bhAIo temane jelamAMthI ja sIdhA ajJAtavAsamAM laI gayA. kAraNa sarakAra te temane covIsa kalAka pazu bahAra rahevA de tema ja na hatuM. pAchaLathI zrI. rAvasAheba paTavardhanane, jema sajA purI thatAM jelamAMthI ja aTakAyatI karelA tema gurUjIne aTakAyatI na karavAnI bhUla sarakAra karI kheThI. kadAca gurUjImAM karelI e bhula sarakAre pAchaLathI. rAvasAhebamAM sudhArI lIdhI. ajJAtavAsa daramiyAna lAMkhAM Dagale ane khAdInI kALI TApI paherI vepArInA vezamAM kruratA gurUjIne jo bhAgye ja koi cAlu. ). g), Faber -sahelAithI temane oLakhI zake tema hatuM. patrikAo, pracArapustikAo' vagere lakhavAnu tathA yuvAnAne krAya pravRtta banAvavAnu tathA preraNA ApavAnuM kAya' te karatA rahyA. Akhare 1943 nA epIlamAM ecitA khIjA sAMkhyAmadha kAya karA sAthe temanI paNa dharapakaDa thai. thoDAka divase peAlIsa 'lokaapamAM rAkhyA bAda temane prathama varganA aTakAyatI tarIke punAnI rekarameTarI jelamAM khaseDavAmAM AvyA. te rekameTarImAM pahoMcyA pachI thADAka divase hu paNa tyAM pheravAyA. Ama krIvAra ame sahuMkedI nI gayA. rekarameTarI jelamAM mubai, mahArASTra ane thoDAka gujarAtanA - maLI 225-250 jeTalA rAjakeMdI ekaThA karAyelA hatA. prathama varga nA tee hAi moTA bhAganA dhRtapeAtAnA prAMta agara jillAnA agraNIo jevA hatA. khIjA taddana navA ane laDatanI garamImAM pahelI ja vAra adara khe cAi AvelA chatAM jIvasaTAsaTanAM sAhaseA ane laDatA karI AvelA vAnA paNa hatA. A vakhate dareka jelamAM paNa, svabhAvika rIte ja e vageryAM paDI gayelA. eka * vaga jUnA netAonA hatA ke e pahelA ja divase A laDatanI zarUAtamAM ja kAM paNa karyAM vinA mAtra sarakArI tare temanAM nAma hovAMte kAraNe pakaDAi AvelA. A leke pAchaLathI laDatamAM khanelAM bhAMgaphADa vagerenA ugra prakAranA vidha, ane chuTayA pachI kANe kAM 'ge vAva', kAne karyAM besADavA tenI geDavaNA karanArA; ane hu'mezAM chuTakArA mATe AturatA sevanArAone hato. temane AzA hatI ke gAMdhIjI kAMika camatkAra-e camatkAra...maraNAMta upavAsathI mAMDIne laData pAchI khe cavA sudhInA game te hoi zake-karIne eka divasa temane hADAvI deze. dezanA svAtaMtrya karatAM peAtAnI jelamuktinI ja kiMmata temane vadhu hatI. A vaga' pelA navA AvelA juvAna tarapha kAMika tiraskAra, upekSA ane bhAvi harIphAnI dRSTie jotA. A samaye gurUjIe peAtAnu sthAna pelA yuvAne vacce lIdhu', ' te sAthe sa'pUrNa ekarasa thaI gayA. tene saheja paNa ochuM na Ave te khAtara te sAthe pattAM ramavA sudhInuM kAya pazu karavA lAgyA. temanA manamAM eka jaM ciMtA " mAthuM hAthamAM laI jhUjhIne AvelA A yuvAne ja bhAvi hiMdanI eka mAtra AzA che. temane ema na lAgavu joie ke ame ekalA paDI gayA chIe ane mAnya gaNAtA netAo amArI virUddha che. " ane enuM pariNAma pazu suMdara AvyuM. e yuvAne paikInA kaMika Aje dezanA peAtAne pUrA samaya ApanArA sevA. khaMtI gayA che. gurUjI sAsa. vArtAkAra hatA. temaNe lakheluM 'badhu sAhitya mukhyatve khALakAne najara * sAme rAkhI lakhyuM che. ane haju dAyakAai sudhI mahArASTranA bALakonA priya lekhaka tarIke temanuM ja sthAna rahevAnuM che, e sArA sArA vidyAnA paNa kabUle che. jelamAM paNa temanI A vArtAkAra tarIkenI zaktionAM lAbha levAmAM AvatA. dara aThavADiye ekavAra temanI vArtAnA kAryakrama gADhavAyelA. temanA mukhethI vArtA sAMbhaLavA mAtra yuvAne ja nahi pazu kAkAsAheba gADagIla jevA pIDha netAe, paNuM ekaThA thatA. eka divasa huM punAnI berekamAM kheThA hatA. gurUjInI vArtA sAMbhaLI punA jillAnA eka pIDha kArya kara pAchA pharyAM. temaNe kahyuM ke, " Aje te gurUjI paNa raDayA ane amane saune paNa raDAvyA. te divase temaNe kahelI vArtA " baMbInu balidAna " kAlpanika nahi para`tu satya' ghaTanAM hatI. gurUjI amalaneramAM zikSaka hatA tyAre eka gujarAtI kuTuMbanI khakhI pAse bhaNatI. gurUjIe nAmanI bALakI temanI analanera cheDayA pachI. paNa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApAna , tA. 1-8-50 * sA karI. temaNe lakheluM che. A gI vArtA lakhAI. ane te sArI thaI ane "bInuM balidAna, * * babAnA gurUjI sAtheno saMbaMdha cAlu rahele. tene gurUjI tarapha .., dhArmika bAbatamAM saheja paNa rasa vinAne. mane thayuM ke gItA khuba bhakitabhAva. 1842 nI lokakrAMtimAM A babIe jhaMpalAvyuM. jevA viSayamAM mane zuM samaja paDaze ? ethI e samaya daramiyAna be traNa vAra pakaDAI. parantu tenuM kabU umaralAyaka thayelI A 1 bIjI berekamAM jaI vAMcavAno vicAra karela. paraMtu ' jatA bALA laDatamAM bhAga le tema IcchatuM nahi he mAphI mAgI tene '. pahelAM pAMceka miniTa beThe. pachI te emanAM vyAkhyAnamAM eTalo chADAvI lAve. gurUjI jevAnI ziDyA. babI kartavyanuM ugra bhAna . rasa paDaye ke traNe divasanAM pUrAM karavAM ja paDayAM. pAchaLathI . dharAvatI henDa tene A asahya lAge. Akhare A AtmamaMthanane temanI sAthenA yuvAnoe temane e lakhI nAMkhavAnuM kahyuM. eka ja 'pariNAme teNe jAte saLagI jaI AtmahatyA karelI. A samAcAra. divasamAM temaNe e lakhI ApyAM ane bahAra mokalI chApavAnI te ja divasamAM gurUjI pAse AvelA. temanA jevA lAgaNIpradhAna vyavasthA karI. temaNe lakheluM che "gItAhRdaya" gujarAtImAM hadaya upara tenI bhAre asara thaI ane babInuM balidAna paNa anuvAdita thayuM che ane khUba vaMcAya che. 'vAto lakhAI. ane te rAtre zuddha balidAnanI vArtA kahetAM lAgaNIvaza - gurUjInI vinamratA ane je viSayanA pite adhikArI nathI F, ke gurUjI paNa khUba raDayA ane temanA eke eka zrotA paNa rayA.. ema lAgatuM hoya temAM mAthuM na mAravAnI vRtti svAbhAvika hatI. - pratyeka rASTranA jIvanamAM keTalAka divaso. agatyanuM sthAna . gAMdhIjayaMti AMvI pahoMcI. mahAtmAjI saMbaMdhI judA judA mUkI jAya che. ApaNuM dezamAM evuM sthAna tArIkha navamI ogaSTa vakatAonAM vyAkhyAne goThavAyAM. pahelAM ATha divasa mATe AcArya - mukI gaI che. te divase ja mahAtmAjInA "karo yA maro" maMtranI jAvaDekara " gAMdhIvAda" upara vyAkhyAne ApavAnA hatA. chelle [ preraNA laI hiMdI rASTra hiMdamAMthI aMgrejI sattAnI nAbUdI mATe A divase judA judA vakatAo mahAtmAjI saMbaMdhI bele ema kayu* AkharI ane bharaNI jaMga mAMDyo. durbhAgye sattAnA rAjakAra- hatuM. temAM gurUjInuM nAma paNa nakakI thayeluM. AcArya jAvaDekara yumAM paDelA ApaNA netAo hiMdanAM lAkho mAnavIonAM apUrva " gAMdhIvAdanA uttama ane vizad bhASyakAra che. be divasa temanAM balidAnonI kathA sAthe saMkaLAyelo A divasane janasmRtimAMthI bhASaNa sAMbhaLyA pachI gurUjIe kahI dIdhuM ke "huM gAMdhIjI saMbaMdhI bheMsI nAMkhavA mathI rahyA che ane temAM saphaLa paNa thayA che; belIza nahi, kAraNa huM mArI jAtane gAMdhIvAdI gaNAvI zakuM "paraMtu itihAsane copaDe lAkha anAmI strI, purUSa ane bALakenAM tema nathI. eTale mane temanA saMbaMdhI bela vAne adhikAra nathI." apUrva ane udAtta balidAnanI yAda ApatA e divasanuM mahattA ' '[ apUrNa ] ' '' ' vIracaMda zeTha kamI thavAnuM nathI. jelamAM ene pahelo vArSika divasa AvI pahocyA. (anusaMdhAna pRSTha 60 nuM cAlu) tA. 8-ogasTa mATe kAryakrama goThavAye. emAM sauthI mukhya , "kabUla, paNa ame acAnaka ja AvI caDhayAM chIe. hate gurUjIe racela egasTa krAMti samaye janatAe videzI rAja Aje savAre amane Apane maLavAnI kalpanA paNa nahotI." H: " !!* sattA sAthe ApelI mahAna laDatanAM citro ane prasaMge. sahyAdrinA ane karI maMLavAnI taka maLe te sAruM ema vicArI pUchayuM : " pahADomAM rahI gerIlA laData karatAM karatAM siMghagaDha upara polIsanI " have lakhIne samaya lauM ? " ' [; DI goLIthI mAryA gayelA zahIda kAtavAla ane temanI maMDaLIe karelAM che nA. nA. have huM barnADa ze nathI; e marI ela che." di sAhasonuM temAM mukhya nirUpaNuM hatuM. tA. 7-8 ogasTe maLelI vadhu samaya levo amane yogya na lAgyuM. pharI vakhata mahAsamitinuM eka mUka chAyAcitra paNa raceluM. A kAryakrama bahAranAM temanI sAthe hAtha milAvyuM. hiMdI rIte temane namaskAra karyo tema ' saMpUrNa sAdhavALAM nATayagRha karatAM paNa suMdara rIte pAra paDayA. ane kahyuM: "eka hiMdI tarIke Apane vaMdana karUM chuM - ene aMte gurUjInuM vyAkhyAna rakhAyeluM. e krAMtiyuddha daramiyAna ' banelA banAvonI TIkA karanArAone javAba ApatuM vyAkhyAna temaNe , temaNe jorathI hAtha dabAvI premapUrvaka kahyuM: "huM hRdayathI '' kayu . netAoe lekonA dilamAM jaNAvela gulAmI sAmenI para teno svIkAra karuM chuM. (I heartily: accept it.)" Agane mAga ApavA mATe je banyuM e: badhuM jarUrI hatuM tenuM , " ame vidAya lIdhI; oraDAnI bahAra AvyA ane jagatanA temaNe pratipAdana karyuM. aMtamAM temaNe kahelAM vAkaye Aje paNa ' eka zreSTha purUSane maLavAnI sahelAIthI taka ApanAra bAI- zrImatI 'samaraNe caDe che-temaNe dilanA Avega ane khapUrvaka kahyuM ke, leIDana-tyAM UbhI hatI tene AbhAra mAnya. pAchu vaLI joyuM te ke "amane zraddhA che ke koMgresanA variSTha netAo utpanna thayelI e - ze haju tyAM ne tyAM ja UbhA hatA je sthitimAM UbhA hatA, ' gaMbhIra paristhitimAM ame je karyuM che tene asvIkAra nahi kare.. e ja sthitimAM. dUrathI emane pharIne hRdayathI vaMdana karyuM. paMdara - kadAca teo tema karaze tepaNu, mahAtmAjI tema nahi kare. paraMtu miniTa sudhI temane parezAna karyA e badala jarA duHkha paNa thayuM; - ' mAne ke mahAtmAjIe paNa amArAM A kRtyane asvIkAra paratuM na ' ', kayI tApaNuM hiMdamAtA amane cheka deze nahi. kAraNa ame ja aDadhI rAtre vesTahepasTaDa-ghera pahoMcyA. meDA thayA eTale koI kayuM che te hiMdamAtAne najara samakSa rAkhIne tenI bhakti ' dharanAM sau rAha joI rahyAM hatAM. barnADa zerane maLI AvyA e mATe ja karyuM che.' . hakIkata sAMbhaLI gharadhaNI ane temanAM patnI atyaMta Azraya - gurUjI prakhara vakatA hatA, eTaluM ja nahi paNa pitAnA pAmyAM ane ze viSe aneka prazno pUchI nAkhyA. ame zAne ATalI viSayane eTale lekarbhAgya banAvI zakatA hatA ke temanAM vyAkhyAne sahelAIthI maLI zakayA e mATe amane abhinaMdana paNa ApyAM. | game te viSaya uparanAM ane game tevAM lAMbAM hoya te paNa koine meDI rAtre suvA game tyAre ekadama UMgha na AvI. barnADa zonuM che, kaTALe na Ave. temanuM vyAkhyAna pUrUM na ja thAya te sAruM eka vAkaya manamAM khUba ja dhoLAyA karyuM. gAMdhIjIe jIvavA dhAyuM - " ema zrotAone lAgyA kare. jelamAM janmASTamInA divase AvyA. heta te vadhu jIvI zakayA hata? ke sAce ja zuM kahe che tema, - gItArahasya upara temanAM traNa divasanAM vyAkhyAna rakhAyAM. huM je A duniyAmAM bahu bhalA thavuM e paNa egya nathI ? uttara na oraDAmAM raheto hato te cAra oraDAnI osarI khUba meTI maLyA-kayAMya sudhI na maLe. chevaTe eTalethI sateSa mAnyuM ke, ane pAMcaso uparAMta mANase besI zake tevI hoI agatyanI mahAna mANasonI gati akaLa hoya che; ema emanAM sthana paNu. [N. sabhAe, vyAkhyAna vagere tyAM thatuM. huM rahyo svabhAve nAstika, . . . dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha 1 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka, prakAzaka: zrI. maNuilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhana sTroTa, muMbaI. mudraNasthAnaH suryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2. temaNe pratimA apavA mATe bAla gulAmI sAmenI sAthe * * * * * Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakaaI kAra che ", "M . ' prabuddha jaina - - - - ass sarera - + :-++nar wit' s ' ' ' A na. nAma : Tue , vI * ni 1 n rh EXTR 1111 = 8 : ''1" kir; * *: ''' ' ', - ::..' '. - maNilAla makama-zAha varSa : 12 it , , , , , : 12 ty, 1 BE '' '' '' 4" [2, 20!'..* * rUpiyA ja che in pke, ", A[, , , , , , , , , , , karI AjhAdI dina ane jibrAnanI payagaMbarI vANI para = ' 3'' - - , , , , , , ' ra. ka ' '''' hiMdanI AjhAdInI cothI janmacetI gayA ogasTa mAsanI 15mI tArIkhe dezabharamAM ujavAI ane e prasaMgane ane pramukha rAmanI , " to bhAtabhAtanAM nivedana pragaTa thayAM. A badhuM jotI hatA e daramiyAna bhAratI sAhitya saMdha taraphathI pragaTa thayela zrI- dhUmaketa-anuvAdita : jamIna : ke jIvanavANImAMnAM mArA dezamAMpAne" ane " dayApAtra raza e che prakaraNo mAra vAMcavAmAM AvyA ane enI aMdara ApaNI zanI adhatane paristhiti '' 'patituM ja jANe ke vAstavika citra ApavAmAM AvyuM hoya ane ApaNuM uddhAramArganuM paNuM temAM bahu upANI dizAsUcana hoya ema mane lAgavAthI e karI banne prakaraNa ahiM sAkara umRta karavAmAM AvyA che. dayApAtra prajA che A talavAranI aNI nIce garadana mUkAya te sthiti sivAya jaya a mustaphA svadeza AvyA. potAnA mAtApitAnI vATikAmAM ke lo ke sAme thavAnuM zIkhyA nathI. te prajAnuM jIvana dayApAtra che. che. teNe praveza karyo. teNe jhAM baMdha karyo ke jethI koi tenA eka che je prajAtA rAjadArI puruSe bahubahu to ziyALa jevA - tavAsamAM Ave nahi ke che, ke jemanI bahAdurI emanI luccAImAM samApti pAme che, " ane coLIsa rAta ane cALIsa divasa teNe e vATikAmAM je tatva zabdanuM. DugaDugIyuM vagADanArA madArIo jevA che, to che . ane te gharamAM ekAMtavAsa karyo. eTale vakhata tyAM koI AvyuM ane jenI kalA kAM thIgaDAM mAre che ane kAM, hAsyAspada anukaraNa nahi. jhAMpA pAse paNa koI karAyuM nahiM. jhAMpo aMdarathI baMdha hatuM . kare che, te prajA dayApAtra che.' ' ka ", che ane sIne khabara hatI ke te ekAMtavAsamAM che ke, " . bAko bAkI rahelA Dhola trAMsA ne zaraNAthI je prA. pitAnA nevA navA phera . jayAre caLasardivasa pUrA thayA. tyAre an murataphAe rAjakartAone vadhAve che, ane "hurare hura" bolIne emane abhinaMdana ane " bAraNuM ughADe, ke jethI teo aMdara AvI zake. ': ' , " Ape che, ane pAchuM, evuM ja sanmAna bIjA rAjakatI ene paNa. ane neva mANaso, te vATakAmAM tenA aMtevAsI banavAne Ape che, koI paNa jAtanA viveka vinA, e prajA dayApAtra che. ja { } } AvyA. traNa enA vahANanA khalAsIo hatA. traNuM enA kare, '' jenA vRddho vayabhArane lIdhe ' mUka banyA che, ane jenA che , ane traNa lagATiyA bhAIba che. ane A tenA zAgirdo hatA. majabUta kahevAya tevA mANase hajI ghoDIyAmAM sUtA che, e che. savAre zAgirdI tenI AsapAsa beThA hatA ane enI prajA dayApAtra che."' ' , ; . AMkhamAM dUradUranA svapnAM ane saMsmaraNo bharyA hatAM. ' ' "je prajA aneka jagyAmAM vaheMcAyelI che, ane te dareka para na hokIna nAmanA zAgirda prazna pUcho : ja, pAche pitAne prajA mAne che, e prajA dayApAtra che." che , ' gurUdevI Ape. jayAM bAra varSa nivAsa karyo che e mArA dezamAM ! ', ephelIjha. zahera viSe amane kaMIka kahe." mArA dezabAMdha! tamArI phI zI AkAMkSA, AzA ane A che. huM ane an mustaka dhaDIbhara zAMta banI gayA. anaMta AkA- IcchA che enI jANa mane karo ! . " ( zanI sAme ane dUradUranI TekarIo sAme teNe mITa mAMDI. enA zuM tamArI icchA mahAna vidyAlaya, vikhyAta guaje, maunamAM mathana hatuM. ' vizvaprasiddha imArate ane bhavya janAo dezamAM patharAvavAnI che, ke ka . pachI teNe kahyuM. " ! ke je juThThI rAjanItio ane halakaTa julamagAree, ApaNAmAMnA E "mArA mitre ane parathavAsIomAM je prajA sU svIkAre anekAnekane mANasAI vinAnA ane saccAi vinAnA banAvyA che, paNa ja chepaNa kriyAmAM dharmazUnya rahe che, te dayApAtra che." emanA AtmAne pahelA jAgrata karavAnuM che, e viSe pahelA nirNayane : : : jIte nahi vaNeluM evuM kApaDa je pahere che, te pedA kare. je mANasAI ne saccAI pahelA phelAvavAmAM Avaze, ane ja nahiM kareluM evuM anAja je prajA khAya che, ane pitAnA dezanuM tyAra pachI bhavya janAo hAthamAM levAze, te tamAre deza ghaNI : : nahi evuM pINuM je prajA pIe che, te prajA dayApAtra che!' dhImI pragati karaze. 5Nu je pragati karaze te eTalI nakakara haze, ( 4 ':siddhAnta vinAnA vijayI zaThane je prajA vIra mAne che, te ke pachI ene pheravavApaNuM nahi hoya. ' ' ' . za, dayA pAtra che. camakatA vipIne-dAdAgIrI karanArane-je prajA udAra tamArI pAse meTI janAonI vAta AvatAM tame rAjI. 'gaNe che, te prajA dayApAtra che. thaI jAo che, e mane khabara che. mane e khabara che ke, keI ! eka ' , je prI svapnamAM vikArane dhikakAre che, paNa jAgrata paNa jAtanA saMTa viSeno ullekha na hoya evI AzAne A avasthAmAM te jIvanamAM ene vaza thAya che, te prajA dayApAtra che. siMhanAda temane prasanna karI mUke che. paNa mArA dezabAMdhave che che DAdhu banIne javAnuM hoya te prasaMga sivAya, jayAM mANase tamane khabara lAgatI nathI, dezamAMthI zuM zuM cAlyuM gayuM. che ne K, e ucca avAja kADhatA nathI, pitAnA jarjarita bhUtakAlina have zuM bAkI rahyuM che. dezane AmAM mUcha pAme che. A khaDara' sivAya bIjA kazA mATe abhimAna letA nathI, ane jJAnanI sa cI bhUkha, vinA koI paNa kSeti Ave tema nathI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praH jaina tA1-9-56 tamane tRSA pIDI rahI che. lakSmInA asaMtoSanI; e tRSAne zAMta houM te mRtyunI prazastinuM eka mahAkAvya racuM. mRtyu paththarane karavAnI zakita kevaLa tamArA pitAnAmAM vasI rahI che. bahAranI paNa navajIvananI AzAno saMcAra ApI zake che, eTalo e kaI lamInA varasAde tamArI bhUkha bhAMge tema nathI. e bhUkha eka ja AzAne taMtu AvI mahAna nirAzAmAM paNa AzvAsanarUpa che! TALavAne eka ja upAya tamArI kAma karavAnI utsAhazakatamAM jIvana to dezabAMdha ! tame mAnI rahyA che tema, kaI rahyo che; tamArI saMghazakitamAM rahyo che; tamArI vyavasthAmAM rahyo che. mahAlayamAM vasanArUM prANI nathI. ene enA pitAnA niyamo che. samudrane bharatI ne oTa Ave che. sUryodaya sUryAstanI . jIvana te navajuvAnIne AdhAre rahenAra kRtanizcayI prANa che. e AgAhI Ape che. punamane caMdra amAsanI zarUAta che. mANasanA prauDha avasthAne vaLagele viveka paNa che. ane vaLI zizunI ane prajAnA jIvanamAM paNa evA bharatI oTa Ave e kudaratI nirdoSatA paNuM che. keTalAka janme che ja vRdhdha. ene bIjI koI racanAkauzalyamAM ja vaseluM sanAtana satya che. ene koI TALI avasthA maLatI ja nathI. . ! zakatuM nathI. ene TALavuM e asatya che. eTa che te bhAratIya jJAna, dezabAMdhavo! jIvanano prANa che, paNu e mAnavatAnI che. apakaDyuM che te utkarSa che. mAtra eka ja vastu evI che jene AnaMdalaharIne sparza pAme . bharatI nathI, eTa nathI, satya. mAnavatA. mANasAI. duniyAmAM jenI pAse jJAna che, mAnavatA che ane zraddhA che, enI enI bharatI bhAgye ja Ave che, paNa enA vinAnI duniyA koI pAse jIvananI anekAneka zakyatAne mahAsAgara relAya che. divasa hotI nathI, hoI zake nahi. mANasAI vinAnI prajA hoya dezabAMdhavo. svataMtra dareka vyakti, parataMtramAM paNa parataMtra che, enA karatA kevaLa 'jaMgala hoya e kudaratane tema ja Izvarane vadhu jyAre e jJAnavihoNI che, mAnavatA vihoNI che, zraddhA vihoNI che. 'game. mArA dezabaMdhive! ApaNe enuM, rUpuM, jarajavAhIra, | [ 2 ] 'hIrA ' mANeka, metI te zuM kheyAM che, e samRddhi te pAchI mArA deza bAMdhavo! meM tamane premathI navarAvyA. premamAge'ne vALA vaLe tema che. paNa ApaNe je khoI dIdhuM che e to kAMTALA paNa aMte sukhamaya e mAMga" batAvyuM, paNa Aja ! pachI meLavI zakAtuM nathI. mANasAI vinAnI AkhI prajAne thaI. huM jouM chuM ke tame kevaLa mohamAM hatA: mArI ane tamArI ' jatI jovI, eka mANasa jete hoya ne eka mANUsa maLe nahI, vacce paNa kevaLa mehano saMbaMdha hatA. emane nahi.' eTalI badhI garIbI hovI, mArA dezajano ! A te kevaLa zApita ' eTale ja tame mArA nAmano vAraMvAra upayoga kare che, bhUmimAM bane che. satya ane mANasAI viSe paNa DhoMga thaI zake, paNa meM cIMdhelA bhAganI ema mAnIne upekSA kare che ke, e eTalI hade jyAM buddhinI naphaTatA kAma karI zakatI hoya, tyAM tyAM to te eka mArI na hatI. e vastumAM taththAMza ochA hatA ane dezabAMdhavo ! vRdhdha ItihAsAcA paDhaNa DhaNanI AgAhI Apate avyavahAra tattva ghaNuM hatuM. A tamArA manano mata banI rahyo rahyo che ! ' che. vANavyApAra-vyavahArano mata jude che. tamane keTalI vakhata kahyuM che ke A dezamathI sadhaLuM Ama mArA avyavahArU mArgane tame IcchatA nathI. bhale harAI gayuM che, paNuM enI nirmaLa kaumudIne kaNa upADI gayuM che? - e ema ho. paNa mArA nAmano upAya karI ane tame tamArI enA nadItaTo thI cAlyA gayA che ? enA vano pavana ' hajI paNa sattAne cAlu rAkhavA Icche che e vastu ane bhaya kara thavAnI kevA prakalita zobhI rahyA che? enI AkAzaDhaka parvatamALA kANuM che. tamArA karatAM vadhAre sArA mANasa deza nahi hoya e huM * laI gayuM che ? paNa tame samUhajIvanane navesarathI ghaDIne A paNa jANuM chuM. paNa tamArA svArtha tyAganI have tame pote ja AkarI kudaratI rasAyano lAbha levAnuM karatA nathI, pachI prajAmAM yauvananI kismata levA mAMDyA che, e tamane, tamArA dezabAMdhane, seMkaDo tAjagIne saMcAre zI rIte thAya ? asahya garIbImAM ne asahya ane hajAro nirdoSa nArIone, kumaLA bALakone ane AkhA ThaMDImAM je pAse pAse Ave che te bace che. tame kevaLa tamAruM dezane kaI lehInIgaLatI krAnti tarapha paNa nahi, kevaLa pazunA ' aMtara ghaTADavAthI ja bacI zake tema che. e aMtarane kRtrima tarapha dorI jaze. mArA dezabaMdha ! kAM tame thoDuM AtmanirIkSaNa jIvanapraNAlikAe hadapAranuM bahekAvyuM che. tame sAdAmAM sAdI kare athavA thoDuM bIjA pAsethI letAM zIkhe. tame tamArA ja jIvanarItio dhAre ne e avazya adRzya thaI jaze pitAnA baMdhanamAM baMdhAya che. bhASAvaibhavane kArya samaje che. dezabAMdhavo. potAnI priya bhASAbhUmine na cAhe e kANu vilAsI musApharIne sevA samaje che. pravacanane purUSArthanI para vilAsI musApharIne sevA samA chA, pravacanAna 3 - zaTha heya ? paNa bhASAbhUminI hareka nirbaLatA enA cAhanArane kASTA gaNo che. khulAsAone sidhdhAMta kahe che. mA nAmanA duHkha Ape che, ane enA hRdayane nirAdhArI Ape che. prajAnI ja upayogane tamArI pavitratA samaje che. ane AgAmI je bhaya ( samUha nirbaLatA eka eka vyaktimAM Ave ne vase che; ane kare aMdhakArabhareluM bhaviSya huM joI rahyo chuM ene jovAnI nA vyakitanI je sabaLatA te prajAmAM prasare che. eTale te huM kahuM pADo cho. dezabAMdhI tame eka vakhata tamArA bhUtakALa tarapha chuM dezajane! tame eka eka jaNa saMskArane apanAvo. ane dRSTi kare, varSa pahelAM tamAre tyAM Thaga luTArU pIMDhArA ne cAranAM samUha saMskArI thaze. TeLAM hatAM. e ItahAsanuM punarAvartana AvatuM huM duHkhI hRdaye . tamAro AtmA, dezabAMdhavo ! kanakanA piMjarAmAM pUrAyela che. jaI rahyo chuM. emAMthI mukata thavA e maMdiranA ghaMTa vagADe che. tame svataMtra mane tamArI A nabaLAI dayA Ave che. paNa A - chatAM svataMtratAnI laharI mANI zakatA nathI. kAraNa ke darekane sva dayA tamArI nirbaLatA vadhAre che. atyAre tamArI anizcitatA A |. taMtratA mANavI che-paNa pitAnA svArthanI senerI sAMkaLa vaDe nirbaLatAnuM ja bALaka che. tamArI A patanadazA ane vinipAta - baMdhAIne. tamArI madaranAda keTalo beTo banI gaye che? dharma e paNa e mehanAM saMtAna che. ke vevale thaI gayo che ? kanakAba kevo mAzusAI vinAne mArA dezabadha ! tamane atyAre eka laganI lAgI che, thaye che? are ! tamAre sevAdhama seviMga beMkanI keTalI badhI kAyadAo ghaDavAnI. paNa huM tamane ema pUchuM chuM ke je deza vyAja kothaLInI nirbharatAne AdhAre, sabhAraMjanI siMhanAda kare che ! mATe tame kAyadA bAMdho che e dezamAM tamArAmAMthI keI jhu paDuM - kevaLa mRtyu vaDe ja jIvanane navapalina karI zakAya evI jevA gaye che kharA ? tamArA kAyadA e jhupaDAMne sparzaze eTaluM A paristhitine nihALIne dezabAMdha ! kavinathI paNa kavi ( anusaMdhAne pRSTha 74 jue.) * Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - 6 ST , 11 - $ 'nA ": - , , rAparamA , ke mAnya kamala riyiA jena dharmanuM sthAna ane hA . . . daDAmAM papaNuM vyAkhyAna mALA paNa A varSanI papaNuM vyAkhyAnamALA tA. 8-pa0 zukravArathI zarU thaze ane tA. 1pa-8-10 zukravAranI reja purI thaze. zarUAtanI sAta vyAkhyAnasabhAo vIlabhAI paTela reDa upara Avela A bhavananA ; sabhAgRhamAM bharavAmAM Avaze ane savAranA 8 thI 10 sudhI cAlaze. chellA divasanI sabhA gAmadevI upara Avela bhAratIya vidyAbhavanamAM savAranA nava vAge bharavAmAM Avaze. A vyAkhyAnamALAnA kAryakrama nIce mujaba karI nakkI karavAmAM AvyA che. mota nI tArIkha vyAkhyAtA gI vyAkhyAnaviSayaka nI Do. era jahAMgIrA tArApAravALA sAcI sAdhutA , " tA. 9-8-5 zanIvAra zrI purUSottama kAnajI (kAkubhAI) AcAra saMzAdhana . . rAvasAheba povardhana ApaNI dhArmikatA ane tA 100-50 ravivAra adhyApaka zrI gorIprasIda jhAlA, upaniSada vicAra che . . zrI. cImanalAla cakubhAi zAha e tA. 11-950 somavAranA Dita sukhalAlajI bhagavAna mahAvIra paNa karI . zrI, kedAranAtha . vyavahArazuddhi . . pho tA 12-8-pa0 magaLavAra che. zrI. jamu dANI karI pAyAne krAntikArI . to 1 Do.' che . . . zrI pinAkina vivekI, bhajane A karI zakatI na tA. 13-8-budhavAra gira ja zrI kezavadeva padArI che zrI. araviMdanuM tatvadarzana karI A ja zrI. madhubhAI paTela nA lokagIto ane bhajano " tA 14-0-50 gurUvAranA zrI umAzaMkara joSI uttararAmacarita karI cho ' prInsIpAla esa. esa. dezanavI bhAratIya saMskRtinI gagAjamanA " ( tA. 19-10 zukravAre bhadanta Anada kauzalyAyana zramaNa saMskRti kAraNa kAkA sAheba kAlelakara vizvazAnti che ane A kAryakramamAM sAgavazAta kaI paNa prakAranA pheraphAre thavAnI zakyatA rahelI che, je bAbatanI jAhera .rAta vyAkhyAnasabhAo daramiyAna vakhato vakhata karavAmAM Avaze. prastuta vyAkhyAnamALAnA adhyakSasthAne paMDita " mAM sukhalAlajI bIrAjaze. A vyAkhyAnamALAne lAbha levA jene jenetara, sarve bhAIbahenone sAdara nimaMtraNa che, ' che temaja A vyAkhyAnasabhAmAM vakhatasara hAjara rahevA ane vyAkhyAne cAlatAM hoya te daramiyAna purepurI zAnti che t; . . . . . . ane zista jALavavA ane saMcAlakone sava prakArano sAtha ApavA temane vinaMti che, ' . . 'maNilAla mekamacaMda zAhe '" 5' che, ' tA. ka. AnaMdabhavananA sabhAgRha bahAra utAravA paDatA - buTa-caMpale . rAI kAne saMbhava rahe che. A mATe kAgaLanI thelIo parI pADavAnI khAsa vyavasthA dIpacaMda tribhovanadAsa zAha rAkhavAmAM AvI che. " : " maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha nI ja paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bhAga letA bhAIbahenone saMdhanI adyatana Arthika tAkAtanI bahAranA viSaya che. paNa : - Apa jANe che ke dara varSe niyamita rIte A vyAkhyAna- vyAkhyAnamALAnA zrImAna cAhake A prakAranI Arthika saraLatA thI . ?! mALA yojAI rahI che. ane te uttarottara vadhAre ne vadhAre lekapriya je karI Ape te muMbaI. jaina yuvaka sadha A vyAkhyAnamALAne upara jAo thaI rahI che. A vyAkhyAnamALAmAM mAtra sthAnika ja nahi paNa dUra dUra AvA moTA pAyA upara goThavavI jarUrI tatpara che. kAraNa ke vasatAM vidvAnone paNuM vyAkhyAna ApavA mATe nimaMtraNa ApavAmAM saMdha taraphathI prabuddha jaina nAmanuM eka pAkSika patra calAvI ( Ave che. A uparAMta paracuraNa gADIbhADuM, sabhAgRhanuM bhADuM vAmAM Ave che. A patre pitAnI asAMpradAyikatA, rASTrIyatA ane ' ' .chapAI, vagere bIjI paNuM keTaleka kharca thAya che, pariNAme A ' saMskArapracuratAne kAraNe AjanA sAmAyikamAM eka dA ja TI [ :::':', yAjanA muMbaI, jana yuvaka saMdha mATe ThIka ThIka khacata viSaya ane prakAranI bhAta pADI che. A patra jaina samAja ane jana dhama mAnI che. A pravRttine jeo AvakAradAyaka lekhatAM hoya ane A aneka prazno upara niDara ane spaSTa mArgadarzana ApatuM rahyuM che vyAkhyAnamALAmAM jeo rasapUrvaka bhAga letA hoya temane, A tema ja rASTranI aneka samasyAo upara vicArapreraka lekhe temaja pAna irs bAbatamAM saMdhane cintAmukata banAvavAno, khAsa dhama bane che. samAlocanAo pragaTa karI rahela che. taduparAnta A saMsthA taraphathI bI - onadabhavana jevA sabhAgRhamAM moTI saMkhyAmAM AvatA eka sArvajanika vAMcanAlaya tathA pustakAlaya calAvavAmAM Ave che to tAsamudAyano samAveza karavAnuM azakaya bane che. ane ghaNuM " ane sAmAnya janatA Ane bahu eNTI saMkhyAmAM lAbha le che. A ke ekadabhAIbahene nirAza thaIne pA chuM javuM paDe che. A || bane pravRttionA saMcAlana pAchaLa saMdhanA mAthe Azare rU.1400 ApaNe nA kharce ya khoTa nI javAbadArI rahelI che. A javAbadArInomAM cAle anubhava che. chellA divase paNa game teTalI maTI jagyA bhAra bane teTale, haLave karavA mATe paryuM paNa vyAkhyAnamALAmaTi bhAga to meLavIe paNa zrotAjano mATe TuMkI paDe che. A mATe koI letA bhAI bahenane pitAthI bane teTale phALo ApavA tathA prabuddha nI -che-2 TEST. khullI jagyAmAM maMDapa bAMdhavAmAM Ave ane game teTalI saMkhyAmAM jainanA grAhaka , banavA AgrahapUrvaka vinaMti che. kALA mATe A AvatI zrotAjanone samAveza thaI zake eve prabaMdha karavAmAM Ave rU. 25, 50 tathA 1000 nI pAvatInI copaDIo rAkhavAmAM AvI Di) Saa evI sUcanA tema ja maMgiNI keTalIeka dizAethI karavAmAM Ave - che. sau koI pitAthI banatuM kaIne kaI jarUra Ape evI prArthanA karI che. vizALa maMDapa bAMdhavo ane te paNa vaSaratathI surakSita hoya ane kAma karavAmAM Ave che. to te sAthe bIjI jarUrI vyavasthA karavI e ghaNA meTA khaca nAM ane tenA rIte tenA kAkA para maMtrIo, muMbai jena yuvaka sadhI ramaNalAla sI. zAha SijI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke mika tA. 1-9-56 "ApaNe tyAM badhI zakayatAo che: mAtra mALI nathI" , gujarAta sAhitya sabhA-amadAvAdanA maMtrI ane muMbaI na yuvaka saMghanI kAryavAhaka samiMtinA eka sabhya zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha, , gayAM . aiprala mahinAmAM potAnA badhA yuropu gayelA.. gayA pakhavADime tyAMthI pAchA pharyA bAda, tA. 11-8-50 nA roja mubai jana yuvaka sa dhanA - upakrame yojAyeluM eka sallAmAM, zrI paramAna kuvarajI kApaDiyAnA pramukhapara temane vArtAlApa mAnapela. A vArtAlApa parathI zrI bhegIlAla DagalIe TUMkI nedha taiyAra karelI, te nIce ApavAmAM AvI che.' : - " yuropanAM bAra deze iglenDa, phrAnsa, bekiMjayama, holenDa, meTarabasamAM basanI TikiTa game tyAM nahi pheMkAya; moTara-basanI DenmAka', svIDana, nave, svITajharlenDa, jemanI kaeNvekiyA, pAchaLanI utaravAnI jagAe peTI haze. temAM vaparAyelI TikiTa nAkha. 2 ITalI, grIsa ane e uparAMta IjIpta javAnI, pravAsa daramiyAna . vAnI, myunisipAliTIo, zaherIenuM Arogya jaLavAI rahe enI meM taka lIdhI. sADAtraNa mahinAmAM A badhA deze, pUrepUrA joI takedArI rAkhe che; chatAM zaherIe paNa pitAne dhama cUkatA nathI. na zakAya; temanA viSe pUra athavA jhINavaTabharyo abhyAsa. paNa pramANikatA A badhA dezamAM rAjakIya kAryakartAone ' na thaI zake; chatAM mArA TuMkA rokANa daramiyAna jeTaluM jANavAnuM laI lo; tamane meTA bhAganA leke pramANika jaNAze-dhaMdhAmAM ke ' jevAnuM maLe te jANavA-jovAnI eka takane javA nathI dIdhI... sAmAnya thavahAramAM. dhaMdhAmAM temanI pramANikatAne lIdhe aMgrejonI 1. "dareka deza pitAnI saMskRtinI jALavaNI mATe ane kalAnA AMTa Aje duniyAbharamAM baMdhAI gayela che; jamanI sivAya bIjA - uttejana sArU, myujhiyama ane ArTa gelerI rAkhe che. AvAM myu- " deza viSe ATalA bhArapUrvaka na kahI zakAya, paNa sAmAnya vyava'' jhiyame ane ATagelerI lagabhaga dareka dezanAM joyAM. judA judA dvAramAM A gugane teoe apanAvI lIdhA che. grIsa ane ITalImAM dezonI audyogika pragatI keTalI thaI che, e jANavA mATe meTAmAM - moTA pAMceka audyogika pradaza"ne joyA. A badhuM joyAM pachI manamAM , TrAmamAM tame puSkaLa giradI jue, paNa bhAgye ja koI utArUne, ema thayA ja kare che ke hiMda samRddha che, paNa e samRddhi daTAyelI ' tenI cokakasa karelI rakama ApyA sivAya utaratA joze. kanDakaTara paDI che. ApaNI pAse mAnava-baLa che; khanIja saMpatti che; senA A paNa eTalo ja pramANika. ApaNe ghaNI bAbate mAM IglenDanuM jevI jamIna che; paNa tene yeAgya doravaNIne abhAve joie tevuM anukaraNe kahyuM che; ' ApaNuM mALavALI meTara bane tyAMnuM ja " upayoga thato nathI. eka ja vAta laIe. tyAMnA aitihAsika sthaLo anukaraNa che. tyAM eka kanDakaTarathI cAlI zake che; AMhI benI - ane kudaratanAM ramaNIya dajevA mATenI pUrepUrI avagaDa hoya jarUra paDe che. paNa tyAMnA kanDakaTara juo ! utArU utaraze tyAre niyata che; ane sahelAithI dareka sthaLe jaw zakAya che. tyAre etihAsika ane karAyelI rakama, meTaranI pAchaLanI jagAe mUkI jI; kanDakaTara' kaMdaratI sthaLAmAM hiMda vadha samada hevAM chatAM, cepa vAhanavyavahAra tathA uparathI utarI A rakama joze ke, tarata eTalI ja rakamanI TiTi.. bIjI sagavaDano abhAve 'ene AnaMda ApaNe nathI laI zakatA. ' phADI nAkhaze. IglenDamAM pacejha Tekasa' trIsa TakAthI se TakA sudhI ' : " paraMtu A te bIjI vAta thaI. mAre Aje je kahevuM che, prajAno e kare sAme virodha che; chatAM te chupAvavA mATe '... che te A ke, A deza kayA guNAmAM ApaNuM karatAM vadhAre samRddha ' ' Icchaze nahi. kaheze ke, " amane A kara gamatuM nathI, paNa che Te ja che, ane kayA guNene apanAvavAthI ApaNe vadhu samRddha thaI . sarakAra te amArI ja che ne ? amArA je bhalA mATe che, eTale ( zakIe. athavA ema kahe chejudA judA dezamAM tenA - kayA e mAM apramANika te nahi ja thaie.' ' '; viziSTa guNa e mane oLe. A pAMca guNa A. '' '' "pU. jIvanane raDAnaMda aThavADiyAmAM cha divasa kAma rASTrIya bhAvanA-dareka dezanI prajAmAM pitAnA rASTra mATe karaze: pazu sAtame divase teo taddana mukta vAtAvaraNamAM pharavA nIkaLI - khUba ja abhimAna che. rASTra pratyenI vaphAdArI hoya e svAbhAvika paDaze. iglenDamAM zani-ravi be divasa rajA hoya che, to bIjA che; paNuM rASTrane khAtaraM sarvasva chAvara karavAnI prajA pitAnI - dezamAM ravivAranI ja. paNa A divase dareka zaheranI meTA pharaja samaje che. pitAnA dezamAM bhale koI paNa pakSa sattA para bhAganI vasatIne zaheranI bahAra nIkaLI gayelI jozo. pati-patnI, hoya, chatAM rASTra para je Apatti AvavAno saMbhava dekhAya ke, bhAIbahena, mA dIkare-AkhuM kuTuMba, pitAnI zakti mujabanAM Apatti AvI hoya te game te pakSane potAne saMpUrNa sahakAra Ape che. ITalI ane grIsa je yuropamAM pachAta gaNAtA rASTromAM sAdhanaThArA-chevaTe page cAlIne paNa ravivArane UjavavA bahAra paNuM tyAMnI prajAmAM A bhAvanAM tame hAlatAM cAlatAM joI zakaze. nIkaLI gayela haze. dhaMdhAnI, kuTuMbanI koI paNa prakAranI te divase pitAnA dezanuM vAkuM bolAtuM kadI sAMbhaLI nahi zake. A bhAvanA upAdhi nahi. le ke kamAvA mATe mahenata kare che; kamAya che; ane temane jANe gaLathuthImAMthI ja maLI hoya ema lAge. khaca paNa jANe che. kartAvya-parAyaNatAne jema jIvanamAM sthAne ' " 2. zista-yuropanAM koI paNa dezamAM zistanuM pramANa Ape che, tema AnaMdane paNa. vadhateoche aMze sArI rIte jovA maLaze. TrAma, Trejhana, meTara A pAMca guNethI dareka deza rASTra tarIke TakI zakaye che. " basa dareka sthaLe badhuM vyavasthita. pArlAmenTa jovA javuM hoya, A badhA dezonI bIjI bAju paNa che; tenI kaDakamAM kaDaka TIkA myujhiyamamAM jIe; rasto oLaMgatA darekane juo-badhuM ja hArabaMdha. paNa thaI zake tema che; paraMtu ApaNe e tarapha najara kAM nAkhIe ? 1. javAnI utAvaLa hoya, chatAM dhaDakAmUkI nahi-eka pachI eka - A pAMca guNene ja je ApaNe jIvanamAM utAravA yatna karIe pArlAmenTamAM praveza meLavavA mATe cAra cAra kalAka UbhA rahe, te ApaNo deza TUMka samayamAM ja samRddha bane. duHkhanI vAta che chatAM bIjAnI AgaLa javA mahenata nahi. nATakazALa, sinemA, ke, ApaNAmAM eka guNane vikAsa nathI thaye. - zALAo-dareka sthaLe tamane A guNa jovA maLe. zALAnAM bALakone dareka deza joyA pachI, laMDanamAM tyAMnI nyUjha-ejansInA rastA para hArabaMdha cAlatA juo ane lazkarI zistane khyAla Ave. pratinidhie jayAre mane pUchayuM tyAre meM je javAba Ape e . 3. nAgarikatva--dareka zaherImAM, nAgarikatvanA guNa javAba ahI kahuM te asthAne nathI. e abhiprAya bIjA dezane - echavadhatAda pramANamAM jovA maLaze. moTethI belavAthI ke avAja lAgu paDe ja che; paNa inTalanDane te khAsa "tamAre tyAM phUle che; kavIkenHDezIne khalela pahoce tenI kALajI rAkhavAnA, bIjAne rakramAmAM bhUlathI zarIrathI dhakakI laga gayo hoya to mAphI mAgI vividharaMgI puSkaLa phUle che; mALI che; paNa temAM suvAsa nathI. | levAma; mi sthiratAmAMTe pUrato saMbalenA bIjA vizva amAre tyAM vividharaMgI puSkaLa phUle che; suMdara khuzabo che; paNa yuddhApUchatravatAne guNe rIta che chatAM ApaNe duHkhanI vAta che, ke maLI nathI." ApaNe sau bagIcAnA mALI 'tI saeNmanI sikanithI. mATe rastA para cUkanAra pAMca thavA yata karIe te hiMda eziyAmAM ja nahi, paNa vizvamAM eka pAkuMkurmikka lAkSadhiyoya ja eka para diyAM. 'daMDa" thAya che; enA para DeviyAM agni, rASTra tarIke sthApplaIvzake eiTalI zakayatAo ApaNe phanIe gage [feii zakatAM nahiM juo tyAM pahelI che. DAI = k {}s PP 142 ] '), ' Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ja * * * : 1 . *** . . praja' . * * * . . . , ' S A. -- : 1.. . . cAlu varSa pakSanI e tA. 1-9-50 keTalAka samAcAra ane noMdha mudAomAM aMgresanA pramukhanI salAha laIne teo cAle e 0 - zakaya ja nathI. pariNAme pratikuLa pramukhanA hAthe kAMgresamAM saMdhanA sabhyone vitati . . athaDAmaNuM ane vivAda ubhA thavAne. saMbhava rahevAno, ' , , , cAlu varSa daramiyAna saMdhanA dhaNa sabhyonAM vArSika lavAjame che, ane anukaLa pramukha koMgresanI', atyAranI zithila, dizAmAM kAI | '; ' ' haju vasula thavA bAkI che. cAlu varSa mATe tA. 8-8-50 thI paNa prakArane navA prANasaMcAra karI nahi zakevI viSama * : tA. 15-9-50 sudhI jAyalI payuMSaNuM vyAkhyAmALA daramiyAna sthiti ApaNI sAme AvIne ubhI rahI che. ' , '' .' - je je sabhyae lavAjama ApyAM na hoya temane bharI devA Agraha : tyAre koMgresane sarvathA zreyasakara hoya evuM pramukhanI cuMTaNInI pUrvaka vinaMti che. A lavAjame vasula karavA mATe sabhAgRhanI ''' lagatuM kayuM raNa hoI zake che. je ApaNe vicAravAnI jarUra ubhI * bahAra jarUrI vyavasthA rAkhavAmAM AvI che. sAdhanA sabhyone A bAbatamAM pramAda nahi sevavA punaH punaH vinaMti che. cAya che. A dhAraNa be prakAranI hoI zake. eka te je pakSanI ' rASTramAM bahumatI hoya ane pariNAme je pakSe rAjyavahIvaTanI javA " , maMtrIo, muMbaIjana yuvaka saMdha, badArI svIkArI hoya te pakSane AgevAne mukhya pradhAna, te ja : koMgresa pramukhanI cuTaNI :: - - - : " pakSanA pramukha bane. vyavahArapakSe AnI, virUddhamAM ema kahI zakAya - rASTrIya mahAsabhAnI AgAmI adhivezananA pramukhanI cuMTa , jenA mAthe AkhA dezanA rAjyavahIvaTa ane AntararASTrIya javA ' - hInA praznane tAjetaramAM khUba rasAkasI pedo, karI che. prabudhdha nAma badArIne bhAra hoya tenA mATe grisanA vahIvaMTano bhAra upADavAnuM vAcakonA hAthamAM A eka pahoMcaze te pahelAM A cuMTaNIne kAma atyanta mukela athanA to azakaya ja banavAnuM. A muzkelI " nirNaya thaI gayo haze ane AcArya kirapalANI, zrI purUSottamadAsa vicAravAyegyA che. ane tene nIkAla eka : TenDana tathA zrI. zaMkararAva deva-traNa umedavAromAMthI koI ekanI kogresane lagatI cAlu javAbadArIo ane kAmakAjane pahoMcI vaLavA pasaMdagI jAhera thai cukI haze. A paristhitimAM A traNa A mATe AvA pramukha pitAne anukuLa hoya evA upapramukhanI cheumedavAronI alpa yA adhika gyatAnI carcA have asthAne ja pasaMdagI kare ane mAtra agatyanI bAbata ja pite saMbhALe. gaNAya. paNa A praznanA pAyAmAM rahe che ke AvI goThavaNa svIkAravAmAM Ave to pramukha ane mukhya pradhAna " bAda paNa eTaluM ja mahatvane ane pahelI take nirNaya karavAmAM vacce athaDAmaNane kaI savAla ja kadi ubhuM thavA na pAme. A egya rahe che. ane te e ke koMgresa pakSanuM jayAM sudhI rAjayazAsana rIte vicAratAM AgAmI adhivezananuM pramukhasthAna paMDita javA - cAle tyAM sudhI kogresanA pramukha ane rAjyakSetramAM sarvasattAdhIzo , haralAle ja svIkAravuM joItuM hatuMpaNa kamanasIbe A darakhAstanA ' lekhAtA mukhya pradhAna banne vaccenA saMbaMdhanuM svarUpa kevuM have temaNe InakAra karyo ane pramukhapada mATe vipakSI rasAkasI ubhI thai. to joIe jyArathI koMgresa sattA upara AvI ane gresanA - bIju dhAraNa e che ke koMgresanA prathama kakSAnA adhina che ' mukhatama AgevAM rAjyasattAniyukta banyA tyArathI kANe kerAjyavahIvaMTanA adhikAra upara ove ja nahi, ane e adhikAra adhIne rahIne cAlavuM-A samasyAno janma thaye che. tyAra bAda saMbhALavA bIjI haroLanA AgevAnone niyukata karavAmAM Ave ' jevAre mIte adhivezatanA pramukha acAya. kirapalANa cha paMDitaane A prakAranA sattAdhIze. uparanA AgevAnI sucanAo ane na javAharalAla ane saradAra vallabhabhAI paTela sAthe athaDAmaNuM zarUM . doravaNI mujaba rAjyavahIvaTa calAve. AvI paripATI. rITAramAM ' yaI ane pariNAme kirapalANIone pramukhapadano tyAga karavo paDe Ave te pakSa pramukha e je ADakatarI rIte sarvasattAdhIza " ane bAbu rAjendraprasAdanI temanA sthAne nimaNUka karavAmAM AvI bane ane mukhya pradhAnanuM thAna sAdhAraNa rIte gauNa ane tene " tyAre paNa A ja prazna nirAkaraNa mAMgI rahyo hato ane koMgresanI AdhIna bane. pArlAmenTarI paddhatie jayAM rAjyakArabhAra cAle chetevA - kArobArIe athavA te akhila hiMda mahAsabhA samitie A keTalAka dezamAM A dhoraNa pramANe ja nimaNuka ane suMThThI thAya - bAbatano nirNaya kare che te hato. paNa kamanasIbe e samasyA che. pahelo vika95 svIkArya na hoya to AlI tri* sAmano karavAnuM haju sudhI kArane sujhayuM nathI. Aje vaLI jayAre ka95 kAMgrese svIkAre ghaTe che. paNa A bAbatanI khetI kare che koMgresanA pramukhasthAna mATe traNa umedavAre bahAra paDayA che tyAre A saMdigdhatA-cAlu rahe te bIlakula icchava yegya nathI. ajama, sI traNamAMthI thakitagata rIte kANuM vadhAre paigya che eTalA mAtra daSTi gomAM kegresanA pramukhanuM sthAna ane mobhe-banneyhaLag shya ' , - binduthI A bAbatano nirNaya thaI zake tema nathI. A traNamAMthI cAlyAM che ane A paristhiti kaMgresa mATe ke rAjyasRhIche kone AjanA kAMgresI pradhAnamaMDaLa sAthe ane temAM paNa agratama mATe-bane mATe jarA paNa IcchavAyogya nathI kAAMkav pl4 DI sthAna dharAvatA paMDita javAharalAla ane saradAra vallabhabhAI sAthe alabatta AjanI kaTokaTi bharelI paristhiti * meLa khAya tema che-A dabindu pazu A . cuMTaNIne nirNaya ' kesa sattArUDha che tyAM sudhI ucca kakSAnA a jya, 'hA resAM matadAra sAme anivAryapaNe AvIne ubhuM rahyuM hovuM ja ne rAjya sarakAra uparathI nivRtta karavA e zakaya ja nathI. Ajee5 hita javAha' :: joIe. jene sattAdhIzo sAthe meLa nathI evI vyakita jo pramukha lAlanA sthAne anya kaI AgevAnane mukI zakAya te cho naMddhi - sthAne niyukata thaze te banne vacce athaDAmaNa thayA vinA raheze ja AjanI Antargata tema ja AntararASTrIya paristhiti eTalAM mAM che nahi ane tenuM pariNAma Akhare kaMgresane ja vadhAre je jarita bhayasthAnethI bharelI che ane jayAM tyAM nAnadda javuLAmukhI ' ', " banAvavAmAM AvavAnuM. AjanA saMgamAM te kogresI sattAdhIze te sagI ja rahI cheeTaluM ja nahi paNa trIjI vidAya past >> sAthe' jene puro meLa hoya evA pramukhanI cuMTaNI ja saravALe vidhAre zreyakara nIvaDavAnI, paNa AvA anukuLa pramukhanI cuMTaNImAM pApaNI sAme DokIyAM karI rahyuM che-AvAsomaNI ucca zi. paNa eka jokhama raheluM che. kAMgresanA pramukhanuM sthAna baMdhAraNIya AgevAnone sattA sthAna upara TakAvI rAkhyA sivAyu A teja thI nI . dRSTie sauthI vadhAre mahatvanuM che. AjanuM pradhAnamaMDaLa kege pakSanuM ane tethI upara sUcaveluM pramukhanI cuMsIne lagatuM kIdherI hoIne teNe A kesanI kArebArIne adhIna rahIne dezanA ' AjanA tabaDake vicArI zakAya tema che ja nahi. 09; Tiis }', 'rAjyavahIvaTa calAvavuM joIe. ane tethI ke,gresanA mukhya pradhAne te paNa A vakhatanI cuMTaNI traNa pafiTama chetethI - kogresanA pramukhanuM varava svIkAravuM joIe. AjanA traNa taratamAM A muddAne nirNaya karavAnI japere pUchuM che kahi ja. umedavAre je kakSAnA che te dayAnamAM letAM temAMnA koInuM paNuM": A traNa varSanA gALAmAM A muddAnI,I chaNAyArthivIdhI ke varcasva ane deradhaNI mukhya pradhAna ane sadAra ko ane A bAbatamAM haMmezane mATe modazavbane? 4 ni" '' : valabhabhAI : svIkAre, athavA te agatyanA. rAjakAraNI levAnI ja jarUra che. ' manA pilANa najara mArA samAja nA adhikAra" ane pariNAme na karI pAse Ave . ne yAnanuM thAna mAdhAraNa rIte mAtA The * - a * thI. hA .. I . * nuM * * * to ; karAya chesArI rIte A pAka che, tenA para Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. jaina tA. 1-9-50 bIja adhi evAna taka eka vAta khoTI sahasAvanane prazna 1. 'prabuddha jainanA chellA aMkamAM sahasAvanane jhagaDo. e sAne gurUjInAM saMsmaraNa - mathALA nIce karavAmAM AvelI neMdha saMbaMdhamAM eka digaMbara jaine te | (gatAMkathI cAlu) - mitra jaNAve che ke "e naMdhamAM Ape lakhyuM che ke keDala - sAhebe sahasAvananI derIo upara zvetAMbara jainane ja adhikAra che. '' '' yaroDAthI teone nAsIka jelamAM pheravavAmAM AvyA hatA che ema spaSTa lakhANu karI ApyuM che ema bIjA adhikArIe dA . A samaya daramyAna bahAra kemyunIsToe yuddhasahakAra ane rASTriya : Apane jaNAvyuM che. paNa e vAta kheTI che, ulaTu kaDala sAhebe che. pravRttinI virUdhanI bhUmikA svIkArelI. ekavAra gurUjInuM je kArya - bananA samAna hakaka kabula karyo che." keDala sAhebane maLa' cakAdo', ' kSetra' hatuM te amalaneranA mAlakAmadAre kamyunIsTanI asara mAM AvyuM nathI. uparanA lakhANa uparathI ema anaM. : heThaLa AvatA jatA hatA. temane e. rASTradrohI pravRttithI dUra : mAna thAya che ke keDala sAhebe je lakhI ApyuM che te banne pakSane rAkhavA gurUjIe jelamAM paNa ekavIsa upavAsa karelA ane tenI ' kabula hovA chatAM, tenA artha athavAte bhAvArthe viSe banne viSe matabheda sArI asara thaI hatI. A pravarte che. A anumAna barAbara hoya to A atha nirNaya karavAnuM che. jelamakata banyA pachI teo samAjavAdI pakSanI sAthe kAryo - koma bannene mAnya hoya evI kaI taTastha vyakitane soMpavuM, e karavA lAgyA. teo svabhAve rAjakAraNanA mANasa na hatA. paraMtu nirNaya Ape e banne pakSe svIkArI le ane A rIte A takarAranA anta lAva e sAde ane saraLa mAMge che. sAthe sAthe .' ke, dezanI AjanI ane e vakhatanI paristhiti koI paNa sahRdayI gIranAranA prazna upara keDala sAhebe ApelA cukAde jemanI pAse : Saa mAnavIne rAjakAraNathI dUra rahevA de tema ja na hatI. (hAya tamane te cukAde jAhera janatAnI jANa mATe pragaTa karavA 1946nI zarUAtamAM ekavAra'' ekAeka gurUjIe jAhera karyuM" vinIta karavAmAM Ave che. A cukAdAnI vigato jANavAmAM AvatAM ke " harijananI sAthe samAnatAne vartAva thavo joIe ane A jhagaDAne lagatI IMcane jaina samAjane tarata ja khyAla Avaze. tenA pratIka tarIke mahArASTranA kAzI samAna paMDharapuranuM' zrI. AsAmano dharatIkaMpa . viThobAnuM maMdira harijane mATe khulluM thavuM joIe. ema . * nahi bane te pote prANutika upavAsa karI deha choDaze. kAraNa - '". AsAmamAM thayelA dharatIkaMpe nIpajAvelI vinAzaparaMparAnI je samAjamAM AvI bhayaMkara asamAnatA ane mAnavatA vihoNI - hRdayadrAvaka hakIkata dainika patromAM pragaTa thaI rahI che ane haju paNa A bhUkaMpa avAranavAra thayA ja kare che ema samAcAra Ave . rUDhIonuM astitva hoya temAM pitAne jIvavA jevuM lAgatuM nathI" che. kudaratanA A bhayaMkara prakopa ane tethI varasI rahele-saMkaTa ane ' pachI te jema 1934 mAM pU. bApujIe, harijana uddhAra ane ! AphatAno anargaLa varasAda, saMkhyAbaMdha prajAjanonI hAla behAla aspRSyatA nivAraNa mATe dezabharamAM pravAsa kheDe tema gurUjIe pArAsthati, molamIlakata tathA pAkanI pArAvAra khuvArI-A viSe | zrI. senApatI bApaTanI sAthe samasta mahArASTrane pravAsa karI " zuM lakhavuM, zuM vicAravuM ane lokone zuM karavA kahevuM tenI koI lekamata jAgRta karavA prayAsa karyo. temanA e pravAsamAM rASTra| sujha paDatI nathI. dezanA eka khuNe pramANasaranI - Aphata AvI sevAdaLanuM kalApaka paNa joDAyuM. e kalApaka gurUjInA vyAkhyAnanI hAya te anya vibhAga mAM vasatA prajAjanone A Aphatagrasta' sAthosAtha kAryakrama raju karI aspRSyatA virodhI ane rASTriya pradezanI jarUriyAtone pahoMtI vaLavAnI ane AvI paDelA saMkaTane bhAvanAone pracAra karatuM. e pathakamAM eka muslIma svayaMsevaka bhAra haLave karavAnI apIla karavAmAM Ave ane te apIlane paNa hatuM. gurUjInA hRdayamAM hiMdu-muralIma bhedabhAva na hatuM, te puro javAba maLe ane AvI paDelA duHkhane bhAra jarUra haLa banI * pachI temanA ziSyomAM paNa e kema ja saMbhave? mahArASTra bharamAM na jAya. bhUtakALamAM AvI rIte jyAre jyAre jaLasaMkaTa, agnisaMkaTa ke seMDa sabhAomAM lAkha mAnavIone temaNe potAne saMdeza bhaka panA banAvo banyA che tyAre tyAre dezamAM vasatA prajAjane e pahoMcADaze. e lAkho mAnavIoe paMDharInAM harinAM dvAra hAraghaNI moTI madada pahoMcADI che ane rAhatanI yojanAo saphaLatA jano mATe khullAM karavA mAMgaNI karI. paraMtu paMDharapuranA maMdiranA pUrvaka amalamAM mUkavAmAM AvI che. Aje AsAmanI Aphata pUjArI baDavAonAM hRdayanAM dvAra khulyAM na hatAM. temaNe viSe kene zI rIte madada karavAnuM kahevuM e savAla che. Ama janatAnI e mAMgaNInI avagaNanA karI. gurUchanA AmaraNuta phATe tyAM thIgaDAM keTalAM devAze-evo virATa ane vikaTa A prazna upavAsa zarU thayA. te divase samasta mahArASTra bharamAM seMkaDo dekhAya che. vaLI anya prAntamAM paNa koI nirAMta nathI. haju sabhAo thaI ane e maMdira khulluM karavAnI mAMgaNI daze dizAmAM hamaNAM ja thoDA samaya pahelAM saurASTramAM ativRSTie ghaNu gaMbhIra gAjI uThI. A samaye muMbaI prAMtamAM koMgresa sarakAra sattA upara nukasAna pahoMcADayuM hatuM. Aje bIhAramAM tema ja uttara pradezamAM e AvI cUkelI hatI. teNe maMdira pravezane kAyade karavAnI potAnI nAnI, meTA jaLaviplavanA samAcAra AvyA ja kare che. pUrva vicAraNuM paNa jAhera karelI hatI. paraMtu gurUnI A pravRttithI baMgALanA nirvAsitanI hADamArIo sImA vagaranI che e sa maMdira khulluM thAya te rakhene pitAnI AbarU ochI thAya e kaI jANe che. Aphatane paMjo asIma pradeza ane saMkhyAbaMdha bhaye zarUmAM te teoe A upavAsane virodha karyo. mahAbhAjI - mAnavIo upara nirapaNe phelAI rahyo che. mAnavInA nasIbe pAse paNa evI ja ekataraphI rajuaAta thaI ane temaNe paNa jANe ke A vinAzatAMDava asahAyapaNe jotA rahevAnuM ja A upavAsa choDI devA gurUjIne lakhyuM. paraMtu gurUjIe pitAnI lakhAyeluM hoya-evI karUNAjanaka sthiti ApaNe sau anubhavI bhUmikA mahAtmAjIne samAvI ke kAyadAthI game te kare paNa rahyA chIe. Ama chatAM paNa ApaNAthI hAtha joDIne besI jyAM sudhI hudayaparivartana thayuM nathI tyAM sudhI tene jhAjhe arthe rahevAya ja nahi. jenAthI jeTaluM sarakhuM paNa duHkha haLavuM thaI sara nathI. mArA upavAsa hiMdu kAma ane maMdiranA pUjArIonA 'zake teNe teTaluM karI chUTavuM ja rahyuM. je kAMI thaI zake te karI hadayaparivartana mATe che. sarakArane muMjhavavA mATe nahi ja. ane chUTavAnI tatparatA dAkhavavAmAM Avaze te tene saravALe jarUra mahAtmAjIe paNa temanA AzIrvAda ApyA. Akhare baDavA-pUjA' DI ghaNI paNuM saMgIna rAhata pedA karyA vinA nahi rahe. Apha- rIe-paikInA keTalAkanA hRdaya upara asara thaI ane gurUjInI che ' tanuM bAhulya joI asahAyatA svIkArI levI-e mAnavatA nathI. mAgaNI mAnya thaI. sekaDo varSothI harijane mATe baMdha rahelAM ' Ama vicArI AsAma mATe ke anya pradezo mATe je ke e dvAra khulyAM ane gurUjInA upavAsanI paNa pUrNAhuti thaI. ' sAmudAyika rojanAo amalamAM mUkavAmAM Ave temAM ApaNe lAMbA pravAsa ane zrama pachInA A upavAsa temanA zarIra upara dareka pitatAno phALo ApavAnuM na cukIe ! paramAnaMda kAyamI asara mUkI gayA. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jIra tA. 1-9-50 ' praddha 1847 mAM deza AjhAda thayo, paraMtu AjhAda hiMda mATenI mArAmArI, vageree gurUjInA dIlamAM lAMbA samayathI bhAra ! pitAnI apekSA sattA uparanA koMgresa pakSa taraphathI purI na thatI : duHkha pedA kareluM. A mAnasika paritApa, ane avAranavAra ' ka. / nihALIne gurUjIne saMtApa thavA lAgyo. Akhare temaNe koMgresa choDI ' '' upavAso dvArA karelAM zarIra karNo ane e paristhitimAM satata' ' ' ane samAjavAdI pakSa sAthe kArya karavA lAgyA. e pakSanuM nAsIka pravAso ane kAmagIrI...A badhAnA pariNAme temanA zarIra upara ' , adhivezana temAM pakSe koMgresathI chuTA thavAne niNaya lIdhele paNa bhAre asara karI hatI. chellA keTalAka mahinAo thayA , temAM hAjara rahI potAnA AzIrvAda ApyA. ' '' - temanI zarIra prakati paNa sArI nahetI rahetI. ' nidrAnA rAga''; 1948 nA 30 mI jAnyuArIne divasa hiMdanA itihAsamAM paNa lAgu paDaze. DokaTaro temane pUNuM ArAma levAnI salAha hajAro varSa lagI 'kALA' divasa tarIke nedhAI raheze. te vakhate paNa avAranavAra ApatA, paraMtu mitro ane yuvAno ne emanA ' che dezanA tAraNahAra rASTrapitAnuM khuna thayuM. gurUjI jevA, lAgaNI- baMdhane baMdhAyelA gurUjIne ArAma ' pradhAna mANasa upara A ghaTanAnI keTalI gaMbhIra asara thaI haze te mArI ane temanI keTalI amula:ko AvA ja saMthAgAmAM thaI. . samajI zakAya tevuM che. pitAne ja prAMtanA eka mANasanA hAthe... . pAle-aMdherI spIsIpAlITInI javAbadArI samAjavAdI pakSa kRtya thayuM che e vAte gurUjInA hRdayamAM amuhya vedanA janmAvI, A taraphathI meM ane mArA mitroe uThAvelI. e javAbadArI che : ane tanA. prAyazcitta , tarIke, lokonA hRdayamAM pravezelA verajhera : samAjavAdIoe uThAvatAM ja trevIsa varSothI abharAImAM paDI . | hila sA vagara lAgaNIonI budI athe ekavIsa divasanA upavAsa paDI uSAI khAMI rahelI bRhada ' muMbaInI vaijanA : tatkALa kyA, kamAvAda nAbuda' karavAne pitAno saMdeza janatAne pahoMcADavA , amalamAM ANavA muMbaI sarakAra ane sudharAI ekamata thaI gayA. . .* - "kartAya." nAmanuM sAyanika zarU karyuM. paraMtu upavAsane daMza ja mahinA e javAbadArI uThADyA pachI sudharAI ane A pariNAme ghaTI gayelI zaktio e bejo uThAvI zakI nahi ane seMpI devAno divasa najIka AvI rahyo hatA. amAre samalana: ': ' baMdha karavuM paDayu. 15 ogaSTa 1948 nA temaNe , " sAdhanA" ne sAthe doDIne bane teTalAM kAma pUrAM karI javAnAM hatAM. a3. sAptAhika zarU karyuM. ane Aje mahArASTramAM gaNunA gyAe cheluM kAya" aMdherImAM myu. harijana kAmadAro mATenAM raheThANInA sAptAhika tarIkenuM sthAna tene prApta thayuM che. A pAye nAMkhatA javAnuM hatuM. e mATe kAIka lAyaka vyaktinI gurUjIe 1845 mAM jelamukti bAda mahArASTrabharanA , zodhamAM hatA. rAjakAraNI netAo ke pradhAnane - belAvavA ame '', " , rASTravAdI yuvAnomAM komIvAdI virodhI ane satyAgrahI samAja- icchatA na hatA. gurUjI smaraNe caDayA. emanAthI vadhu adhikAra.' vAdanI tema ja sevAnI. bhAvanA draDha karatI saMsthA' rASTrasevA daLane. A kArya mATe kANu heI zake? sAdhanAmAM temanI sAthe kArya pitAne puro sAtha Apyo. temanA TekAthI rASTrasevA daLane khuba karatA bhAI ane meM kahyuM. temaNe kahyuM ke hekaTarae gurUjIne , 'vikAsa thaze. pitAnI game tevI nAdurasta tabIyata hoya te paNa traNa mahinA saMpUrNa ArAmanI salAha ApI che. A nA rASTrasevA daLanA koI paNa kAme teo khaDe page tatpara rahevA lAgyA, ArAmamAM khalela na pADavA vicArI bIjA koInI zodha karavA mAMDI. ' ', mahAtmAjInA avasAna bAda bIjI sevAsaMdha jevI komavAdI svayaM - " paraMtu koI cogya vyakita A kAma mATe meLavI zakAya nahi. : sevaka saMsthAonI sAthe sAthe koMgresa sarakAre pakSavAdI saMkucita karIvAra bhAI AMbene kahyuM ke "gurUjIne kaheje ke amAre mane vRttithI prerAI A saMsthA upara keTalAMye aNachAjatAM baMdhane. tamArA AzIrvAdanI ja jarUra che. tame bhASaNuM bhale na karatAM. mUkI tenI pravRttine rUMdhI nAMkhI. gurUjIne ethI bhAre duHkha thayu. paNa pAMca mInITa paNa AvI javuM paDaze." AMbee evAmAM sane 1949 nA chellA mahInAomAM sarakArI keLavaNI- saMdezo pahocADaze. jyAM sAruM kArya thatuM hoya tyAM javAnI', | khAtAe eka paripatra kADhaye. te mujaba koI paNa vidyAthI koI nA pADavAnI hiMmata gurUjImAM kadI na hatI. game tevI , : - " rAjakiya gaNuAtI pravRttimAM bhAga laI zake nahi. ane tema kare tabIatanI paNa temane paravA na hatI. teo saM mata thayA; AthI.. te tenI zikSA tenA zikSakane thAya. A hukama amalamAM rahe che ane pachI to piNe kalAka sudhI temanI haMmezanI rIte atyuttama * zikSakoe jelaranuM kAma karavuM paDe. paMDita javAharalAlajI ke saradAra bhASaNa karyuM. temane pahelI ja vAra sAMbhaLatI aMdherInI janatA ne na paTelanI sabhAmAM paNa vidyArthIthI jaI zakAya nahi kAraNa ke te Azcaryacakita thaI. garIbane AkAzanI chatrachAyA ane bhUmi rAjakiya pravRtti banI jAya. A hukama e vicitra hatuM ke mAtAne khoLe suvADI lAkho rUpIAnA snAnaghara bAMdhavAnI ja-' '' sevAdaLa jevI rASTriya pravRttine ja te lAgu paDe ane Ara. esa. nAo karatI muMbaI sudharAinI sakhta jhATakaNI kADhI; upalI vagone . esa. jevI haDahaDatI komavAdI chatAM bahArathI bIna rAjakIya udezIne kaheluM temanuM eka vAkya kadI nahi bhUla:yuM ke "zudro rUdra gaNAtI saMsthAne vAMdho na ja Ave. AjhAdI laI AvavAmAM banaze tyAre tamane kAkaDInI jema khAI jaze.." ' . ' ' je vage sauthI vadhu bhege ApyA che. pratyeka balidAne mATe je ' tA. 9 juna 1850 ne zukravArane divasa AvI pahoMce... * mokhare rahyo che. evA yuvAna vidyArthI varga uparanAM A baMdhanee zukravAra mahAtmAjInA mRtyune vAra pate paNa e ja vAra pasaMda karyo. : gurUjInA AtmAne . kakaLAvI mUkyo. A hukama rada na thAya AgaLa jaNAvyuM che tema AjanI paristhitithI saMtapta temanA - ke te tenI sAme prANutika upavAsa karavAno nirNaya jAhera karyo. AtmAe A dehano tyAga karavAno nizcaya karyo. AgalA divasa '. A. upavAsa tA. 24 DIsembara 1948 temanA ekAvanamAM janma sudhI temaNe potAnA kAryakSetra sAdhanA presamAM kAma karyuM hatuM.' : divasathI zarU thavAnA hatA. paraMtu A rIte temane maravA devAnI pitAnA lakhANo ane pravRttio saMbaMdhe carcA vicAra vinayama hiMmata kegresa sarakAra karI zakI nahI ane Akhare tA. 23 nA karyA hatA. amuka prakAzano saMbaMdhe sucanAo, ApI hatI. re ja teNe e hukama pAcho kheMcatA e upavAsa baMdha rahyA. khela potAnI eka bhatrIjI sudhAne teo chellA eka varSathI dara aThavADIe dIlIthI gurUjIe sarakArane e mATe kAMIja kaTu vacana na kahetAM patra lakhatA. suSA dvArA. e patra mahArASTranA lAkhe bALake aMtaHkaraNanAM abhinaMdana ApyAM. mATe ja lakhAtA ane bhAre rasapUrvaka vaMcAtA. pa nA sAhityamAM A dezamAM vadhatI jatI hiMsA, svArthavRtti, lenAM duHkhadAridraya. tenuM ciMrajIva sthAna raheze. e chello patra e aMkamAM prasiddha janatAnI kahevAtI sarakAranI enA nivAraNuM mATenI azakti, thaze A badhI pravRttimAM teonA khA dehano tyAga karI javAnA ' sattasthAne beThelAonuM bhUtakALa bhUlI jaI janatAnAM hite niyatAM. cinho pAchaLathI oLakhAyAM. sudhAnA patramAM lakheluM. - vidhI vartana karavuM, "satta la lasa, , sevAne badale smatha ke hAla te A chelle je patra che. , tA. 18 mIe , pitAnA * * * * * Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 74. prazuddha jaina 'tevAsIone patrA lakhyA. sau kAIne jamADI vidAya ApI, nidrA AvavAnI gALIe lai kAyamanI nidrA svIkArI. A goLIo kAyamI nidrA ANaze ke kema enI za MkA temanA e chevaTanA patrAmAMthI jaNAM Ave che paraMtu pote te kAyamI nidrA mATe ja e gALIe lIdhI ane icchita prApta karyu * sAdhanA'mAM kAI paNu mitra, sevaka ke mahAna purUSanA avasAna saMbaMdhI lakhavAnu Ave tyAre te lakhatA ke temane ''prabhunA dharanu nimaMtraNa Apyu che. " peAtAnA A priya zabdomAM ja peAMtA mATe lakhatAM, bhAi madhu lImaye. upara lakhelA patramAM zarUmAM (paNa pAchaLathI umeryu hoya tema) lakhyuM che ke " mane ghaNu karIne prabhunu' nimaMtraNa AvyuM che. " peAtAnI rAjakIya niSThA A chevaTanA patrAmAM paNa temaNe vyakata karI che. khAnadezane ane mahArASTrane temaNe AkharI sadeze| Apyo che ke " leAkazAhI samAjavAdI pakSamAM sAmela thA... khInakAmI aMte ahiM'saka, leAkazAhI ane satyAgrahI daSTi svIkAra, rakatapAta vinA samAjavAda Ave. vyakitasvAta'trya upara samAjavAda vikase, " sevAdaLa ane samAjavAdI pakSa saMbaMdhI temanI bhAvanA temanA chevaTanA A zabdomAM vyakata thai che. " sAdhanA presa kaja' rahita thAya ane sau kAne puratu* jIvanavetana ApyA bAda te kAMI bacana thAya teA sevAdaLa ane samAjavAdI, pakSane madada karavI. " gurUjInI chellI pravRtti hatI. prAMta bhAratI'tI, jene temaNe ciranidrAnI geLAe letA pahelAM Agale divase " AMtara bhAratI " nAma ApeluM'. deza AjhAda thayA pachI bhASAvAra prAMtaracanAnI pravRtti vega pakaDI rahI che. siddhAMtika rIte temAM kAMi kheTu nathI eTalu ja nahi paNa iSTa che. koMgrese trIsa varSa' thayAM e siddhAMta svIkAryo che--paraMtu atyAre te e zubha siddhAMta paNa dezanI ekatAnA bhaga kare eTalI hade vikRta svarUpa lai rahyo che. kAmIvAdIenA jhanunathI dezanI thayelI khAtAkharAkhI hajI te purI thai nathI tyAM evI ja ugra vidhAtaka pravRtti prAMtavAdanA svarUpe vikasI rahI che. khATuM gaNAze. A pravRttinI gurUjInA mana upara kharAba asara thayA vinA kemaja rahe ? eTale ja tenAM vidhAtaka pariNAmethI dezane kheMcAvavAnI dRSTithI prAMtamAratInI kalpanAne temaNe janma ApyA. gurUdeva TAgAranA vizvabhAratInA namunA upara prAMtabhAratI sthApavA temaNe vicAyu. e mATe vadhu kAMi karI zake te pahelAM temaNe potAnAM sAdhanA sAptAhikamAM judA judA prAMtAnA sArA sAhityane, sAhityakAra, sevAne paricaya mahArASTrane karAvavAnuM zarU kareluM, haju te sva. meghANIbhAInI trIjI mRtyutithi vakhate mane Agraha karI temanA sabaMdhI lakhavA prerelA. ane mArA gujarAtI lakhANanA marAThI anuvAda paNa temaNe ja karelo. A pravRttine vikasAvI zake te pahelAM te teo cAlyA gayA ! temanA AMtarabhAratInA A svapnane sAkAra karavA mATe temanA smAraka mATe nImAelI samitie niSku'ya karyAM che. temanA smAraka mATe ja rUA. pAMca lAkhanu kDa ekaThuM karavAne niNaeNya karavAmAM AvyA che. AmAMthI vadhumAM vadhu trIsa hajAra temanA sAdhanA TrasTane ApavAmAM Avaze-bAkInI rakama " AMtara bhAratI "nI sthApanA mATe vaparAze. . AMtarabhAratI ''nI javAbadArI te mATe sapUrNa' rIte megya evA mahArASTranA maulika vicAraka ane abhyAsI AcAya' bhAgavate lIdhI che. A smAraka mATenAM nANAM ekaThAM karavA eka vagadAra samiti nImAi che. AMtarabhAratInI A zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe tatrI mudraka prakAzakaH zrI. tA. 1-9-50 (anusadhAna pRSTha 68 nu cAlu) ja enu' mUlyAMkana haze. paNuM tamane vadhumAM vadhu meha che, sArAmAM sArA zabdo mUkavAne, ane vakIlete vadhu meda che e sArAmAM sArA zabdomA~thI kheTAmAM kheTA arthAMzAdhavAnA ! dezabAMdhave ! A buddhinI. kraseATI haze. emAM uMcA prakAranI vyavasthAzakitanA AvI rbhAva nathI. tame kAyadA te karA che. pazu laMgaDe dhikakAre paNa peAtAnI apa'gatA samaje-e zakavAnA che ? ane jo evA kAyadA karI zakavAnA nathI te tame va varga vacce zAMti zI rIte sthApavAnA che ? ATalA badhA kAyadA chatAM kajiya che . e batAve che ke tamArA kAyadA vaDe ja kajiyA janma le che ane chatAM mane navAi vAge che ke tamArA zreSThamAM zreSTha purUSa ema mAnatA jaNAya che ke sArAmAM sArA kAyadA eTale sArAmAM sArU tatra, jyAre kharI rIte emaNe ema mAnavuM joie ke sArAmAM sArI samajaNu eTale sArAmAM sArU' taMtra, nRtya karanAte na kAyadA zuM tame karI kAyadA karavA na paDe evuM taMtra jyAre sthapAze tyAre e adhAtu taMtra gaNAze. mAnavatAne eTalI jAgRta karavA mATe tamare eTale premana sAgara vahevarAvave joie, e premasAgara nanarUpI aneka nadIeAnA sagamamAMthI janme che, maTe na e eka ja amRta che, e upaniSadvAkayane tamArA rASTramaMtra banAve ! karavAmAM mAnava" dezabAMdhave ! tame jene sattA maLe tene ema kaheA ke kAyadA samajavA karatAM satyane vadhu samajavAnA prayatna jAtane vadhu utkarSa rahyo che. A naryAM. Adaza e dhaze. dhIme rAha che e kharU'; chatAM e ja sAce rAha che. mAnavatA zIkhavavA mATe je kAyadAe karavA paDatA haiAya te mAnava mAnavate anyAya nahiM kare e vastu AkAzakusuma jeTalI azakaya banI jaze. mATe ja huM kahu chu. dezabAMdhA ! tame pote pahelAM tamArA satyane paMtha nirmANa kare ane pachI e jyaMti laine tame janatAmAM nIkaLeA 1. tamane kAMika camatkAra jovA maLaze. satya vAta A pramANe che. sauthI moTAmAM meTu' badhana mukti pachI Ave che. e baMdhana bhale 'svataMtratA jeveA caLakATa dhAre ane tamArI AMkhane AMje; paNa e budhanane tame samajo te ja tame svataMtratAne paNa samajo. kalpanAne zrI vinAbA bhAve, zrI kIzeAralAla mazarUvALA, AcAya' kSitImehana sena, AcAya narendradeva, zrI ThakkarabApA, ane khIjA sakhyAbaMdha sAhityA, sevA ane sava' pakSenA rAjakIya AgevAnane sAtha maLyo che. A kalpanA amalI banI-gurUjInu A svapna sAkAra banyuM teA AjanA vadhatA jatA prAMtiya bhedabhAva ane paraspara dveSanA rASTriya ane rASTranA vikAsane dhAtaka pravAhane rokavAmAM ane skriMdanI sAMskRtika ekatA kAyama rAkhavAmAM agatyanA phALA Apaze. ane gurUjIe temanA avasAna pUve rASTrane ApelI A bheTanA kharA atha-kharI kiMmata-Aje nahiM paNa varSo pachI janatAne ' samajAze, gurUjInA A mahAna svapnane siddha karavA peAtAnA kALA temanA smAraka krUDamAM ape evI A sa'smaraNe| tathA paricaya purA karIza. saMpU mATe sau koI prAthanA sahita vIraca' zeTha maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhana sTrITa, muMbai, mudraNasthAna sa kAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbai jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra bI. 4ra66. prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha, muMbaI : 15 sapTembara 150 zukravAra (vArSika lavAjama * rUpiyA 4-: ake : 10. ane bhAsika ghaTanAnI naitike mImAMsA - jyAre bihAramAM moTo dharatIkaMpe thaye tyAre mahAtmAjI. aMgrejonI virUddha A brAhmaNe adelanuM zarU karyuM tethI nArAja * ", ghaNuM kharUM dakSiNamAM ketAM. A ghaTanAne uddezIne emaNe lakhyuM : thaIne bhagavAne plega mokalyuM che. e vakhatanA lAke eme paNa ke hatuM ke " A dharatIkaMpa paramAtmAne kopa che. aspRzyatA jevA kahetA hatA ke rAmAyaNanA, vakhatanA vAMdarAone sItAmAtAe varadAna , mahAna pApane lIdhe ApaNe A sa bhogavIe chIe." ApyuM; tethI e badhA vAMdarAe aMgrejI banIne A dezamAM rAjya . *** emanuM A kathana sAMbhaLIne dhaNA lokone Azcarya thayuM hatuM. ka karavA lAgyAM che. . . . . . . ' ' ' ravIndranAthe A kaMthanane jAhera rIte prativAda, 5NuM karyo. emanI gAMdhIjIe, jayAre svarAjyanuM AMdelane zarU karyuM tyAre keTa dalIla kaMika AvI hatI- bhautika "ghaTanAne nainika deSa sAthe lAka sanAtanIo kahevA lAgyA hatA ke " gAMdhIjInA AMdolanane joDavI e thayuM nathI. aspRzyatAnivArasu jevo.. pavitra kArya lIdhe ja badhI cIjo moMdhI thaI gaI che. " lekanI nidrA dUra mATe paNuM lekamAM vahema pedA kare iSTa nathI.", ' . karavI e paNa adharma ja che ne ? ' . . . . meM paNa mArI rIte gAMdhIjI sAme bhAre virodha pragaTa : ', ' manuSyanAM natika jIvananI asara bhautika jagata para thaI ' karyuM hatuM. tenA javAbamAM , gAMdhIjIe kahyuM hatuM ke "mArUM ema zake che ke nahi e eka mahatvane prazna che. keInI kharAba dRSTi ' '' kahevuM nathI ke aspRzyatAnA pApathI dharatIkaMpa ja thavuM joIe... paDavAthI kAcanuM vAsaNa phuTI gayuM, mUrtAi bhAMgI gaI, kAInA ' manuSyajAtinA koI mahAna, sAmAjika pApane lIdhe paNa dharatIkaMpa zApathI kAI nagarI baLIne bhasma thaI gaI, evI evI vAto - jevI ghaTanAo banI zake che, ane ApaNA dezamAM aspRzyatAthI " ApaNe pracInakALathI sAMbhaLatA AvyA chIe. koI paNa vadhAre moTuM pApa kayuM che? mANasanA naitika dezenI asara , apavitra purUSa koI eka miAnA kArakhAnAmAM gayA ane e , bhautika jagata para thAya e tadana svAbhAvika che. bhautika jagata tarata ja tyAMnA badhA mistrIo bagaDI gayA evuM udAhera ' ane naitika jagata e banne ekabIjAthI tadana svataMtra duniyAmAM nathI. haMmezA sAMbhaLavAmAM Ave che. keI , pavitra purUSanA AzIrvAdathI ' ane eTaluM te mAnaze ne ke kAraNa vinA duniyAmAM koI kAya" sakA kuvAmAM pANI AvyuM, athavA vRkSa para phaLa AvavA lAgyI- .' ' thaI zakatuM nathI? lAkhane Ama sahevuM paDe e pAchaLa mAnavIne ' evI evI vAta ApaNe . kavitAmAM paNa joIe chIe. . kaI deza je joIe." . keI leke AvA banAvo para vizvAsa rAkhe che, kaMI nathI rAkhatA.' te tenA pratyuttararUpe meM kahyuM hatuM ke je ApaNe ema paigambaranA jIvana-prasaMgamAM AvI vAta hamezA Ave che. dharma ' te na ja kahI zakIe ke aspRzyatAnuM pApa bihAramAM sauthI para zraddhA rAkhanAra lokomAM be prakAra hoya che. keTalAka sanAtana vadhAre che. dakSiNamAM zuM e ochuM che? jo tame ema kahe vRttinA leke AvI badhI kathAo para vizvAsa rAkhIne cAle che. . ApaNe badhA ekabIjAnA durAcAra mATe javAbadAra chIe, e loko kahe che ke " bIjAnI vAta sAcI athavA kheTI hAI - ane dakSiNanA pApanI sajA uttaranA lekene bhogavavI paDaze, zake che, paNa dharmasaMsthApaka paigambare viSe zaMkA hei na ja to huM kahIza ke ApaNA para yuropanA pApanI sajA paNa thai zake" IsA masIhe pANInuM madha banAvyuM ane bimArIne rogamukta : - zake che. ApaNe bannenI duniyA eka ja che. mAnava-jagata ane karyA evI vAta para vizvAsa rAkhavo joIe." bIjA loko kahe - mAnavetara-jagata e bheda paNa paNe zA mATe karIe ? " che ke "A badhA camatkAre e dharmanuM Avazyaka aMga nathI. : ' ahiM koI kAraNusara amArI carcA aTakI paDI hatI. A ghama' para zraddhA hovA chatAM paNa A camatkAro para vizvAsa rAkho viSayamAM cAlele gAMdhIjI ane kavivara vacce patravyavahAra tyAranA jarUrI nathI. je leke vizvAsa rAkhe che. emanI vAta ame na vartamAnapatromAM pragaTa thaI cUkI che. te kabula karIzuM ke na te enI TIkA TippaNu karIzuM. "agamya' ', huM gAMdhIjInI dRSTi ravIkArI zake nahotA. e samaya kahIne ene vicAra karavAnuM choDI daIzuM" , ' , ' ' daramiyAna mArA manamAM eka vicitra vicAra Avyo hato ke je have AsAma prAntamAM je bhUkaMpa thaye che te kAnAgAMdhIjIe aspRzyatAne lIdhe dharatIkaMpa thayo che ema na kahyuM pApanuM phaLa haze? je kalpanA ja karavI che te huM kahIza heta, te kadAca sudhArA-virodhI rUcicusta sanAtanIoe jarUra kahyuM ke "AsAmanA bhUmine je pahADI jAtio che. temanI heta ke gAMdhIjIe harijanonI aspRzyatA dUra karIne bhraSTAcAra'. ApaNe upekSA karI che, temanA tarapha ApaNe je anyAya karyo che zarU karyo; tethI ja bhagavAne dharatIkaMpaThArA pitAne kopa pragaTa tene anulakSIne kudarate A ApaNute bhayAnaka cetavaNI ApI, karyo che. mane yAda che ke jyAre lagabhaga 1895 mAM lekamAsa : che. puNu AnuM phaLa e jAtio je bhogavI rahI che jevI - tilake gaNapatI-utsava zarU karyo ane yuvakone pracAragIta gAvA rIte bihAranA bhUkaMpanA dIvasamAM tyAM vasatA" harijane paNa e ' mATe taiyAra karyo, tyAre rUDhivAdI sanAtanIo kahevA lAgelA keAphatane eTalA ja bhega banyA hatA. ' Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 15-9-50 bauddha sAhityamAM koI kaI sthaLe evA ullekha Ave che ke hindustAnamAM ja nahi, AkhI duniyAmAM bhayaMkara anAcAra phelAI bhagavAna buddhanA koI upadezanA aMtamAM pRthvI mAtAe saMtuSTa rahyo che. mANasa mANasa vacce dveSa, zaMkA ane avizvAsa najare Ine nAnAsarakhA bhukaMpa yA bhUla dvArA pitAnI saMmati darzAvI. paDe che. AjanA loke nathI pUrvajo pratye kRtajJa ke nathI pitAnAM kAI zubha ghaTanA paidA thaI te tenA AnaMdamAM paNa pRthvIe vaMzajA pratyenI javAbadArI samajI pIchANIne cAlatA. je mahAtmAe bhacalanArA AnaMdetsava pragaTa karyo. te bhUkaMpa kadAca bhayAnaka nahi dhArmikatAnI punaH sthApanAne bharacaka prayatna karyo enI ja hatyA kara. hAtha, pazu, manuSya ane AbAdIne nukasAna thayuM nahi hoya. vAmAM AvI.. nyAya, zAnti ane samatAnI sthApanA karavA mATe loke AsAmamAM avAranavAra bhUkaMpa thayA ja kare che. jevI rIte jApA- anyAyI sAdhane upaga karI rahyA che. vyApArI loke samAjasevAne namAM paNa thAya che. bhUkaMpavijJAna ThIka pramANamAM AgaLa vadhyuM che. Adarza bhUlI jaIne mAtra no pedA karavA mATe dareka prakAranA pApa karI pRthvInI AjanI racanA paNa javALAmukhInA phATavAthI, bheyamAM rahyA che. sarakArI karmacArI pitAnuM kartavya chADIne rUzvatakherImAM sArADe, paDavAthI athavA te Atarika viplavanA kAraNarUpa bhUkaMpa ropA rahe che. davA banAvavAvALA dayA, dhame sadhaLuM bhulI thayA hovAthI nizcita svarUpane dhAraNa karI rahI che. ' jaIne mAnavatAna-are nirdoSa bALakone-ko karI rahela che. nArI ja AphrIkAmAM joI AvyuM chuM ke tyAM prAcIna , jAtimAM paNa kaMI kaMI sthaLe apatyavAtsalya lupta thaI jatuM jovAmAM kALamAM evI be phATa paDI che ke jenI laMbAI seMkaDo athavA Ave che. vijJAnazAstrI mAnavasaMhAra mATe astrazastra taiyAra karavAmAM hajAro mAIlanI che, paheLAI 20 thI 40 mAIlanI che ane pitAnuM buddhi-sarvasva kharcI rahyA che, ane keTalAye dezadrohI lake Aje paNa TakI rahelI uMDAI bethI traNa hajAra phITanI che. mAnavatAnA khyAlathI nahi, paNa pitAnA kSadra svAthane mATe A - A badhI bAbatane jo ApaNe bhautika kAraNenI sAthe AsurI zAstronAM rahasya pitAnAM dezanA duzmanane vecI rahela sArI rI spaSTa saMbaMdha joI zakIe chIe te bhautika jagatanA saitika che, ane je loka AvI burI hAlatamAM 5Nu bhalAIthI cAlavA jagata sAthenA zaMkAspada saMbaMdha sucavavAnA jokhamamAM ApaNe zA Agraha rAkhe che temanI bhalAInI kadara karIne temane saMbhALavAne mATa utaravuM?' dhAro ke AvI bhautika cetavaNI na maLe te . badale dunyavI lake tene bevakupha gaNIne tenI bhalAIne geralAbha ApaNA sAmAjika athavA naitika deze ke ApaNe beparavA uThAvavAmAM pitAnI caturAI samaje che. AvAM pApAne bhAra A banI zakIe chIe kharA ? pRthvI kayAM sudhI sahana karaze ? - naitika tatvenI asara bhautika ta para thAya ja che emAM koI zaMkA nathI. manuSya gussAmAM Ave che tyAre tenI asara sAbhAra udadhRta ane anuvAdita kAkAsAheba kAlelakara . tenA zvAsocchavAsa ane rUdhirAbhisaraNa upara paDe che, pitta- naitika apakarSa ane bhautika durghaTanA prakopa paNa vadhe che. mana jyAre vikArI thAya che tyAre paNa zarI- * tAjetaramAM AsAmamAM je prakArane dharatikaMpa thayo che tevI ramAM aneka vikRtio pedA thAya che. te zuM . A badhI mananI bhautika ghaTanAone ' mAnavasamAjanA sukRtyadukRtya sAthe koI asara zarIra sudhI ja sImita che. eka vyakitanA premane lIdhe kAryakAraNane vAstavika saMbaMdha che ke nahi e sanAtana praznanI bIjI vyakitane roga dUra thaI zake che. A vAta to mAnavI ja uparanA lekhamAM carcA karavAmAM AvI che. AvI ghaTanAe sAdhAraNa paDaze ke naitika jagata ane bhautika jagatamAM ekabIjAne bahi. rIta pArAvAra nukasAna ane jAnamAlanI khuvArI kare che ane kAra nathI, paraspara vyAvRtti nathI. paNa AthI AgaLa vadhIne ApaNAM sava' sukhaduHkhe ApaNu pUrvokamenA-pachI temAM amukanaitika ghaTanA ke vRttine lIdhe amuka bhautika pariNAma AvyuM ema bhAvanA ke pUrvabhavanAM-pariNAma che evI ApaNe tyAM rUDha mAnyatA nizcita kahevA mATe ApaNI pAse puratuM pramANu ke anubhavasAmagrI che ane tethI AvI prAdezika bhautika ghaTanAo paNa mAnava nathI. pUnarjanmanI zraddhA saMbaMdhamAM paNa AvI ja hAlata pedA thAya che. jAtanA keI sAmudAyika duSkarmonuM ja pariNAma hovuM joie ema pUrvajanma athavA punarjanma jevI cIja azakaya nathI. mRtyu mAnavA tarapha saheje ApaNI vRtti vaLe che.. pachI jIvane pharIthI janma le ja paDe che e sarvasAmAnya - pUrvajanmanA sidhAntane svIkArI laIe te te pachI A vizvAsa rAkhavo e eka vAta che, paNa amuka be vyaktio vacce prazna viSe koI paNa zuMca rahetI ja nathI. paNa ahiM prastuta pUrvajanmamAM amuka saMbaMdha ho ema kaMI kahe che te upara prazna kaI paNa bhautika dhaTanAne pUrvajanmanAM karmo sAthe sAMkaLa. vizvAsa rAkhavo e bIjI ja vAta che. A pUnamane siddhAnta - vAne nathI paNa aihika jagatanA vyakitagata tema ja sAmudAyika vacce lAvIne keTalAye anAcArane bacAva bauddha bhikSaNIo karmo sAthe sAMkaLavAne che ane jevI rIte samAjanA naitika A karatI hatI. utakarSa temaja apakarSane samAjanA zreya azreya, sukhaduHkha ane - punarjanmane sidhdhAnta athavA kalpanA yuktisaMgata che. svAdhya-asvArathya sAthe ApaNe sAMkaLIe chIe ane ekanA kAryakAraNabhAvane siddha karavA mATe paNa punarjanmanA siddhAntanuM ukarSa ane apakarSamAMthI anyanI vRddhi ke hrAsa ApaNe tAravIe avalaMbana levuM paDe che. ahiM sudhI te ThIka che. paNa AthI chIe te ja koI saMbaMdha samagra mAnavajAtanA ke amuka AgaLa vadhIne koI viziSTa jIvana athavA ghaTanAmAM punarjanmanI pradezamAM vasatA mAnavasamudAyanA naitika ke sAmAjika apakarSa vAta lAvavI ane tenI upara vizvAsa kare te nathI yukitasaMgata sAthe AvI asIma Aphata utAratI bhaulika ghaTanAono koI ke nathI jokhamathI mukata. kAraNukAyuM saMbaMdha che ke nahi e ja bAbata ahiM vicAraNA A rIte koI bhayAnaka bhautika ghaTanAnuM kAraNa naitika jaga- prazna che. A praznane uDANathI vicAra karatAM mAluma paDe che ke tamAM zodhavA nIkaLavuM e AjakAlanI hAlatamAM jokhamakAraka che. lokamAM naitika uttejanA jIvanta rAkhavA mATe kalpanAthI bhale ema emAMthI keTalAMye anartha thaI zake che. paNa manamAM A savAla kahevAmAM Ave ke AvA kudaratI bhayaMkara ulakApAta ApaNuM asIma - vAraMvAra ubhe thayA kare che ke mANasane keTalo anAcAra A pApanuM ja pariNAma che ane ApaNAM aDhaLaka pApane bhAra pRthvI sahana karI zakaze? zuM prAcIna kavIonA kathanamAM koI pRthvI sahana karI zakatI nathI ane tethI ja temAMthI jhaMjhAvAta, satya nathI ke manuSyane anAcAra vadhavAne lIdhe pRtharIne bhArata javALAmukhIo ane dharatIkaMpe janme che, paNa mAnavajAtane * asahya bane che. ane ene lIdhe e kAMpI uThe che. Aje mAtra ( anusaMdhAne puSTa 82 juo.) Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA , che tA. 15-9-50 ' "vanaspatinI samasyA - paMDita ThAkuradAsa bhArgava taraphathI madhyastha dhArAsabhAmAM dhI jeTalA ja guNa ane piSaNavALuM A vanaspati che e. vanaspatinI banAvaTa, vecANa tathA AyAta upara pratibaMdha mUkatuM cotarapha khuba pracAra karavAmAM AvyuM, ane zuddha ghImAM vana bIla raju karavAmAM AvyuM che ane te bIlanI carcA ane tene spatinI bheLaseLa paNa vadhatI ja cAlI ane A bheLaseLane - lagate nirNaya dhArAsabhAnI AgAmI beThakamAM levAvA saMbhava che. tAravavAne koI saraLa upAya sulabha na rahyo. A bAbatanI A bIlanI virUdhdha tathA pakSamAM Aje cotarapha, bhAre josabhera sarakArane jema jema jANa thatI gaI tema tema tenI pracAra cAlI rahyo che. ' banAvaTa upara eka pachI eka aMkuza ane niyamane mUkavanaspatinA udyogone phelA vAmAM Avyo. talanA telane evo niyama che temAM amuka , vanaspatine A udyoga dezabharamAM keTale phelAya che tene rasAyaNa nAMkhavAmAM Ave ke te tela ekadama lAla raMgavALuM khyAla nIcenA AMkaDAo uparathI Avaze. ema mAnavAmAM Ave thaI jAya che. talanA telanI A khAsiyata dayAnamAM laIne " che ke A udyogamAM Azare 25 karoDa rUpIA rokAyelA che. ane bheLaseLavALuM ghI tarata pakaDI zakAya e hetuthI A | * Aje 47 kArakhAnAM kAma karI rahyAM che ane 17 navAM kArakhAnAMo phekaTarImAM taiyAra thatA zIganA telamAM pAMca TakA talanuM tela umAM thaI rahyAM che. 1948 mAM doDha lAkha Tana vanaspati tela pedA pharajiyAta umeravuM ja joIe evuM sarakAre pharamAna karyuM. A karavAmAM AvyuM hatuM, ane 1950 nI AkharamAM be lAkha Tana pharamAnane keTalAya samayathI amala cAlu che. A uparAMta bIjAM vanaspati pedA thaze. bahu ja thoDA samayamAM A udyoga cAra paNa baMdhane. A udyoganAM mAthe mUkavAmAM AvyAM che. vanaspati ' lAkha Tana vanaspati pedA karavAnI tAkAta prApta karI leze amuka rIte ane paddhatie ja banAvavuM joIe. A prakAranI - evI AzA rAkhavAmAM Ave che. vanaspatinA eka maNuM upara banAvaTane vanaspatija nAma ApI zakAya. te dhI che ke dhI jevuM. sarakAra rU. 1 ekasAIjha DayuTI le che. Ane lIdhe che evI bhrama pedA karatI jAherAta thaI na ja zake. vanaspatinA temaja AvakaverAne lIdhe 1948 mAM A udyoga dvArA DabA uparanA lebalamAM aMdara je prakAranuM vanaspati hoya te sarakArane 4 karoDanI Avaka thaI hatI ane e AvakamAM prakAranI purepurI vigate jaNAvavI ja joIe. jyAM vanaspati vecAtuM, uttarottara vadhAre thavA saMbhava rahe che. A udyogamAM Aje hoya te sthaLamAM dhInA DabA rAkhI na zakAya ke vecI paNa na'' 15000 mA ro rokAyelA che ane tene lagatA AnuSagika zakAya, A baMdhanene anusarIne vanaspati taiyAra karavAmAM Ave che udhoga mAM lagabhaga eTalI ja mArasaMkhyA paSAya che, tene ane vecavAmAM Ave che, ' ' , lagatA vyApAra vyavasAyamAM 50000 lagabhaga mANase rokAyelA - ghImAM vanaspatinI bheLaseLa : hevAnuM mAnavAmAM Ave che. A rIte A dezamAM sArI rIte Ama hovA chatAM paNa enI te kaIthI nA kahI zakAya pratiSThita thayelA ane uttarottara phAlatA kulatA jatA udyoga upara, tema che ja nahi ke cokhA dhImAM vanaspatinI bheLaseLa dezabharamAM je paMDita ThAkuradAsa bhArgavanuM bIla madhyastha dhArAsabhA 5sAra Aje bahu moTA pramANamAM cAlI rahI che ane zuddha ghInI bhramaNA, kare che, ghaNuM gaMbhIra pratikULa asara paDavAne saMbhava rahe che. nIce ke bheLaseLavALuM thI ghaNA moTA pramANamAM khAya che ane taduparAnta dhI ke jene rASTranuM eka mahatvanuM prANapaSaka dravya pariNAme dhInA piSaka tatvathI Ama prajAne ghaNe bheTe bhAga lekhavAmAM Ave che tenI sAthe vanaspatine prazna amuka rIte gADha- vaMcita rahe che. A bheLaseLa koI paNa rIte aTakavI ja joIe paNe saMkaLAyela che. Ama hevAthI vanaspatinA praznanI vigatavAra ane te aTakAvavA mATe sarakAre sakhta hAthe kAma levuM ja carcA Avazyaka ane upayogI che. joIe e viSe be mata che ja nahi. ..' ' ' ' vanaspati kema piDA thAya che ? * vanaspati ane ghInuM utpAdana . A mATe sauthI pahelAM te vanaspati kevI rIte pedA paNa A vanaspatinA ubhavane lIdhe dhInuM utpAdana ekadama karavAmAM Ave che e saMkSepamAM ApaNe samajI laIe. sAdhAraNa ghaTI gayuM che ane gopAlana tarapha lekenuM durbhaya vadhatuM rahyuM che . rIte vanaspatinA kArakhAnAmAM zIMgane kacarIne temAMthI tela kADhavAmAM ane gopanane meTA pAyA upara hAsa thaI rahyo che ema Ave che, A tela upara vaijJAnika prayogo vaDe tenuM kALApaNuM jayAre vanaspationA virodhIo taraphathI kahevAmAM Ave che tyAre sApha karavAmAM Ave che, tenI khArAza eTale, suratamAM khera thaI A kAraNaphAyaMsaMkalanA barobara che ke kema e viSe zaMkA utpanna javApaNuM dUra karavAmAM Ave che, tenI gaMdha lupta karavAmAM athavA thAya che, te haLavI karavAmAM Ave che, tene raMga uDAvI devAmAM Ave che. - jyAre koI paNa khAdya vastunA bhAva vadhavA mAMDe che ane ; A rIte taiyAra thayelA telane refined oil-saMskAraluM tela-kahevAmAM lekenI kharIdazakitanI tAkAtanI bahAra javA mAMDe che tyAre be Ave che. A telane hAIDrojana vAyunI madada vaDe thIjAvavAmAM pariNAma Ave che. (1) tene maLatI bIjI koI vastunI bheLaseLa . Ave che. Ane hAIDrojIneTeDa oIla-thIjeluM tela-kahevAmAM zarU thAya che ke jethI te vastu mULa vastu tarIke sevA bhAve vecI Ave che. AnI upara vizeSa rAsAyaNika paga karIne tene dhIne zakAya (2) je tenA sthAne bIjuM koI vikalpadravya pedA thaI. raMga tathA dhI nI vAsa ApavAmAM Ave che. A rIte taiyAra thayuM zakatuM hoya ke je mULa dravyanA guNavizeSathI vaMcita na hoya chatAM te vanaspati. keTalIka phekaTarIvALA A rIte taiyAra thayelA vana mULa dravyane Abehuba AbhAsa Ape tevuM hoya te dravyane spatimAM amuka vITAmIne umere che ane e rIte vanaspatimAM upayoga lokomAM phelAvA lAge che. vanaspati saMbaMdhamAM telanA ta uparAMta piSaNanA ta hovAne e kArakhAnAvALA AvuM ja kAMIka banyuM che. ' : ' ' taraphathI dAvo karavAmAM Ave che. vanaspati pedA karavAne A dhInA utpAdananA AMkaDAo sAmAnya vidhi che. ' - chellA paMdara varSamAM ghInA bhAva ekasarakhA uMce jaI - vanaspati paranA akaze. . . . rahyA che. AnA kAraNa e hoI zake. keTalAkanA mata pramANe zarU AtamAM vanaspati dhInA nAme A udyogapatioe leke dhInuM athavA te dhI jemAMthI pedA thAya che te dudhanuM upara khuba chaLa karyo. dhI karatAM ghaNuM soMghuM ane ema chatAM utpAdana pahelAM karatAM jarA paNa ghaTayuM nathI, paNa ulaTuM : ' " - - - ': .. " Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 , praza- jaina tA. 15-9-50 thatu rahyuM che paNa vastIvadhArAnA kAraNe tema ja khAnapAnamAM kAraNu aneka rIte hRAsa pAmI rahela gedhanamAM raheluM che. gAyanI ' dudhadhInA vadhatA jatA upayoganA kAraNe jarUriyAtanA pramANamAM olAda sudhare, gAya baLadanI vastI vadhe, dudha vadhAre pedA thAya dhInuM utpAdana ochuM rahyuM che ane tene lIdhe jenuM utpAdana ane dhI evuM thAya te leke jarUra vadhArene vadhAre dhI vAparatA mAMga karatAM ochuM tenA bhAva vadhe ja e niyama anusAra dhInA thavAnA ane dhInA sthAne vaparAtA vanaspatine upayoga ghaTavAne. yuvAno ane 6 bhAva uMce caDhatA rahyA che. sarakArI AMkaDAe bIjI ja kathA kahe lekanA svAda ane rUcimAM bIjA game teTalA pheraphAra thAya paNa ApaNe joIe te pahelAM A hakIkata dhyAne bahAra javI ghI dudhane saMskAra ApaNuM ucheramAM eTale UMDe beThele che, ke na jAIe ke 1947 mAM hindanA bhAgalA paDyA ane dhIne moTo zuddha ghI je sulabha ane sedhuM haze te koI paNa saMgamAM prajA sthA pure pADatA sIdha ane pazcima paMjAba ApaNAthI chaTA zuddha ghInA sthAne vanaspatine pasaMda nahi ja kare ane eja paDayA ane tethI 1947 pahelAMnA AMkaDA saMyukta hindanA che pramANe cekhA dudhanuM paNa samajavuM. jyAre pachInA AMkaDA vibhakata hindanA che. A rIte daza varSa vanaspatinuM Arogyane hAnikatapaNuM? - pahelAnA ane AjanA AMkaDAonI sarakhAmaNI uparathI A vanaspati Arogya. ane tandurastIne bhAre nukasAnakoI paNa AdhArabhUta anumAna tAravavA muzkela che. have karyA che ane tethI tene mULamAMthI ucheda karavo joIe evA A akaDAe zuM kahe che te joIe. A AMkaDAo mujaba pikAra uThAvavAmAM Ave che. vanaspatinuM A Arogya hAni kato- ' 1941 mAM 845000 Tana dhI hiMdustAnamAM pedA thayuM hatuM, paNuM zuM kharekhara sAcuM che ke eka prakArane bhrama che? A jenA mukAbale aje 500000 Tana dhI pidA thatuM aDasaTavAmAM vanaspati kema pedA karavAmAM Ave che tene vidhi ApaNe AgaLa vanaspati kema pedA karavAmAM Ave che te Ave che. A AMkaDAomAM pAkIstAnane hIse bAda karIe joI gayA te uparathI mAluma paDayuM haze ke mULa kAcuM tela.. tA paNa chellA daza varSamAM dhInI pedAza, saMgInapaNe dhaTI che e. ane A rIte saMskAra pAmeluM vanaspati e be vacce je kAMI svIkAryA sivAya cAle tema nathI, pharaka hoya che te saMzodhanane che. A saMzodhana ane saMskaraNa . ghInuM utpAdana ghaDavAnAM kAraNe daramiyAna telamAMthI evuM koI tatva laI levAmAM AvatuM nathI ke A vanaspatinA virodhIo A duHkhada paristhiti kevaLa e koI vAMdhA paDate padArtha umeravAmAM AvatuM nathI ke jenA vanaspatinA khuba vadhatA jatA phelAvA ane bheLaseLane AbhArI , pariNAme vanaspati cAlu telanA sAmAnya phAyadAothI vaMcita bane ' che ema jaNAve che. saMbhavita che ke vanaspatinA utpAdananI eTaluM ja nahi pazu Arogyane dhAtaka banI jAya. alabatta A ghAnA utpAdana upara amuka aMze asara paheAMcI hoya, pazu, vanaspati te koI paNa saMyegamAM dhI te che ja nahiM ane tethI sAthe sAthe chellAM daza varSa ne samagrapaNe vicAra karatAM dhInuM ghInA kAyadAnI temAMthI keI AzA rAkhavAnuM kAraNu ja nathI. utpAdana ghaTavAnAM bIjA cAra kAraNo najara upara AvyA vanaspati tela che ane lekae te tela ja che ema samajIne tene vinA raheto nathI. ghInuM utpAdana ghaTavAnuM eka kAraNa e kaha5vAmAM upayoga karI rahyo. A bAbata viSe bhramaNa Aja sudhI Ave che ke anAja temaja dravyavAhaka pAkanA vadhatA jatA cAlatI haze, paNa vanaspati virUddha tema ja pakSanA ATalA badhA vAvetaranA kAraNe ghAsacArAnI taMgI vadhatI rahI che, ane tethI pracAra bAda lokonA dilamAM te bhramaNA cAlu rahevAnuM koI kAraNa puratA piSaNunA abhAve pazudhanane hAsa thaI rahyo che. bIjuM nathI. ArogyanI daSTie vanaspatine nukasAnakArakapaNa viSe vadhatI jatI vastI ane dudhane vadhate jate upaga-e paNa ghaNI vAta ane dAkhalA sAthe dalIla karavAmAM Ave che, paNa A dhInuM utpAdana ghaTADavAmAM kAraNabhUta banI rahela che. trIjuM bIjA puravAra thAya e haju sudhI koI saMtoSakAraka dAkhalo ke prayoga vizvayuddha daramiyAna pazaonI amaryAdita katala thaI rahI hatI. jevA jANavAmAM AvyuM nathI. zrI kizoralAlabhAI paNa vanaspati tenA pariNAme AkhA dezanA pazudhanamAM je ghaNo ghaTADo thayo che viSe cokhavaTa karatAM eka lekhamAM eTale sudhI ja jaNAve che ke temAMthI deza haju paNa uMce AvyuM nathI. vaLI Aje je pazae "AregyanI daSTie khAdha padArtha tarIke vanaspatie tAjA tela hayAta che te kamatAkAtavALA hoIne dudha ochuM Ape che ane karatAM athavA te phekaTarInA kAcA ke saMskArelA tela karatAM pitAnI pariNAme dhInA utpAdanane paNa ghaTADe che. AvAM keTalAMka adhikatara zreSThatA haju sudhI puravAra karI nathI. " vanaspatinuM kAraNone laIne ghInA bhAva uttarottara vadhatA ja cAlyA che ane Aje ArogyahAnikartApaNuM che. gIra paNa svIkAratA nathI. rU. 125 ApatAM paNa cokhkhuM ghI maLavAnI zraddhA besatI nathI. seLabheLanI saraLatA - vanaspatine vyApaka banele upayoga vanaspati sAmenA vAMdhAnuM kharUM mULa te AjanI A vAstavika A paristhiti vacce vanaspatine prajAjIvanamAM sulabha praveza paristhitimAM raheluM che ke vanaspatie dhInI seLabheLa khuba saraLa maLatA gaye, ane Aje jANe ke e sivAya cAle tema che ja banAvI dIdhI che, ane A seLabheLa mAtra zaheramAM ja nahi paNa nahi evI paristhiti khAsa karIne mATe zaheromAM vasatA prajA TheTha gAmaDA sudhI pahoMcI che. ane gAmaDAnA lokone paNa bheLaseLanA jananI thaI paDI che. kAcA telanI banAvelI vastuo, kharI thatAM bhAgIdAra banAvI dIdhA che. A bheLaseLa kaI rIte aTakI zakatI vAra nathI lAgatI tema ja mIThAI vagere banAvavAmAM kAcuM tela nathI tethI bheLaseLa karavAmAM AvatA A vanaspatine mULamAMthI kAma lAgatuM nathI. zudhdha dhI prajAnI kharIdazakitanI bahAra jaine nAbuda ja karavuM joIe e lekamata pragaTa thaI rahyo che. beThuM che. pariNAme dhIne AbhAsa ApatA vanaspatino upayoga khuba vadhatacAlyA che. gharamAM vAratahevAra prasaMge mIThAI pharasANamAM | bheLaseLa aTakAve vanaspati che. moTA bhAge vaparAya che. lazkaramAM vanaspatine meTA A paristhitimAM vAMdhA paDato bAbata kharI rIte vanaspatinuM pramANamAM upayoga thAya che. mIThAIvALAo, bIskITavALAe, heTela- utpAdana nathI paNa vanaspatinI dhImAM thatI bheLaseLa che. tethI vastu : vALAo, lejavALAe, heppITala-bAma aneka kSetramAM vanaspati ATaluM moTuM bhaMDeraLa jemAM rokavAmAM AvyuM che. ATalI moTI anivArya banyuM che. A vivecananuM tAtparya e che ke vanaspatinA je dvArA sarakArane Avaka che, ane lagabhaga anivArya gaNAya evuM anivArya vyApaka u ogane lIdhe dhI che achana thaI che ema nahi je padAthe zaherI jIvanamAM sthAna prApta karyuM" che tene ucherja cIne paNa dhInA vadhatA jatA bhAvane lIdhe vanaspatine upama vadhate badale Aje cAlI rahelI meTA pAyA uparanI bheLaseLane nAbuda cAlyA che ema mAnavuM vadhAre saMgata lAge che. dhInI achatanuM karavAno sarva samAja hitacintakoe ane sarakArI sattAdhIzoe Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-50 prazuddha jaina . bIjI vAta gaMbhIrapaNe vicAra karavo ja che. A bheLaseLane kALAbajAra AvA raMganI zodha thayAnA khabara gheDa divasa pahelAM harikaratAM paNa vadhAre bhayaMkara guno gaNu joIe ane te e rIte baMdhamAM AvyA hatA. paNa A zodhane hajI purI prasiddhi mA ke amuka sagAmAM kALA bajAra , eTale ke sarakArI' aMkazAthI '' nathI ane ' vyApArI draSTie A zodha kharekhara amalamAM bahArane vepAra anivArya bane che jyAre bheLaseLa mATe mukI zakAya tema che ke nahi te prayAga pUrvaka puravAra thaze keI paNa anivArya saMga kalpI zakAtA ja nathI. A bAba- ". nathI. paNa vijJAna mATe kazuM azakya nathI. mAtra sarakA* tamAM sarakArI khAtuM, atyanta zithila che ane InsapekaTare dizAe vadhAre sakriya thavAnI jarUra che. AvA jo garIba lAMcarUzvatanA kAraNe aMdha banI beThA che. bIjI bAjue sarakAra ane teno upayoga karavAnuM dareka kArakhAnAvALA mATe 'pharajihtta' game teTalI jAgatI hoya ane inspekaTara game teTalA cakAra ane ' karavAmAM Ave ane A mATe dareka kArakhAnA upara purA jAtA.' pramANIka hoya te paNa prajAnA sahakAra vinA sarakArI kAyadA kAnane ' rAkhavAmAM Ave to dhImAM thatI vanaspatinI bheLaseLa ghaNu mATA * ane inspekaTaronI cakI bahu madadarUpa banI zake tema che ja pramANamAM jarUra aTakI zake. ATaluM sarakArI niyamana AjanI nahiM. A te dhIne savAla che, paNa anya khAdha padArtho, auSadha ' saMge mAM atyaMta Avazyaka che, ja. ane paMDita ThAkuradAsanuM | temaja cAlu vaparAzanI cIjomAM paNa bheLaseLanuM duSaNa kAMI ochuM bIla A pramANe sudhArIne maMjura karavAmAM Ave te jarUra khAva | pasareluM nathI. A badhI bAbatamAM bheLaseLanA upayogamAM AvatI kAradAyaka che. vistuonA utpAdana ke AyAta upara pratibaMdha mUkavAne jema koi bhArgavanA bIlanAM pariNAma svane paNa vicAra karatuM nathI tevI ja rIte sucavAyalA prastuta paMDita ThAkaradAsa bhAvanA khIlane hetu vanaspatinA AkhA | pratibaMdhane pazu vicAra thA ghaTe che. kharI jarUra che jarUriyAtanI ughaNane uchera karavAnuM che ane vanaspatinA eka yA bIjA prakAranAM "| kaI paNa cIjamAM cAlatI bheLaseLane bane teTalI tvarA ane mAnI levAyelA nukasAnakArakapaNAnA kAraNe A udhogauda prajAnI | saMkhtAIthI nAbuda karanI. ane A bAbatamAM sarakAra sahAyatA amUka vicAraka vaga'ne game te bhoge iSTa che. paNa A viSayamI be traNa ' ' , dAkhave ane, prajA. paNa asahAyatA anubhave e vastusthiti ' bAbate dhyAnamAM levI jarUrI che. eka te vanaspatinA nukasAnakAraka... ' ubhaya pakSe bhAre zaramajanaka che,, . , . paNAne je mATe AMka AMkavAmAM Ave che. te saMzayAspada che.bIjI . | ' bheLaseLa kema pakaDAya ? A vanaspatie pitAnA ati vyApaka phelAvAnA pariNAme prajAnA cAlu ApaNe sau koI jANIe chIe ke dhI mAM vanaspatinI jIvanamAM ane khAdha padArthonI banAvaTamAM lagabhaga anivAryuM sthAna , | bheLaseLa bahu moTA pramANamAM cAle che, A bheLaseLavALa dhI vecavuM prA5 kayu che. trIjuM sarakArI AvakanuM je AvaDuM moTuM sAdhana : te gunho che, ane ema chatAM kaI paNa ThekANe AvI bheLaseLa che tene keTalAka khAlI vicAronA kAraNe pheMkI devAnuM kahevuM-ane - * karanAra ke evuM dhI vecanAre 5kaDAthe hoya ane tene zikSA thaI hoya te paNa AjanA viSama Arthika saMyogamAM ane sthirapratiSTa ' evuM ApaNu' jANulAmAM AvyuM nathI. zuM AvI bheLaseLa yukavI udyoga ke jemAM lAkho rUpIAnI thApaNu rAyalI che tane ? 'muzkela che ? evuM kazuM nathI. upara jaNAvavAmAM AvyuM che ke vana- ' jaDamULathI ukheDI nAMkhavAnuM kahevuM. temAM zANapaNa nathI. spattanI bheLaseLa pakaDI zakAya e mATe zIMganA telamAM pAMca mA A bIlathI dhInA praznano ukela AvI kharA? talanuM tela-umeravAmAM Ave che. bheLaseLavALuM ghI paDavuM hoya te vaLI A bIla pasAra karavAthI dhInI medhavArI ane achatanA 12 nI spesIphIka grevITInuM hAIDrokArIka esIDa eka Ausa levA praznane nIkAla zI rIte Avaze e kalpI zakAtuM nathI. tatkALa tA. temAM capaTI khAMDa nAMkhavI ane temAM eka tele vanarapati athavA to kadAca evuM pariNAma Ave ke vanaspatithI sAte jAtAM loko tenA | vanaspati bhIkSita ghI nAkhavuM ane be mInITa khuba halAvavuM. Ama sthAne kAcuM tela te khAI zakavAnA ja nathI, tethI tene pathe | karavAthI A vanaspati athavA te sahajanaka dhImAM talanA telane zuddha ghI mAMge. pariNAme dhInI mAMga vadhe ane tethI Aje che tethI amuka pramANa hovAthI A pravAhI mIzraNa lAla raMganI chAyA paNa dhInA bhAva vadhAre uMcA jAya. bIje thIjeluM tela eTale ke paDaze. AvI. sAdI ane sIdhI rIta hovA chatAM bheLaseLa karanAra vanaspati na maLatAM loka saMskAreluM tela-refined oil vAparavA koI kema pakaDAtuM nathI ? kAraNa ke AkhuM taMtra khuba zithila tarapha DhaLaze ane vepArIo A rIphAInDa eIlane dhImAM meLavIne che ane lAMcarUzvatane, bahu baLavAna che. sarakAre A bAbata bajAramAM vahetuM karaze. leka gharamAM paNa AvuM mIzraNa vAparavAnuM upara pitAnuM dhyAna kendrita karavuM joIe ane cAluM bheLaseLamAMthI zarU karaze. pariNAma e AvavAnuM ke vanaspati baMdha thAya. tA . prajAna bacAvavA mATe sarva prakAranI vaijJAnika sagavaDe salabha ' paNa rIphAInDa oIlanI mAMga ThIka ThIka vadhavAnI, jo ke e | banAvavI joIe. . kharuM che ke A rIphAinDa ela badhI bAbatamAM vanaspatinuM | * ghInI avizvAsanIyatA kema dUra thAya? sthAna laI zake tema che ja nahi. paNa prazna to e che ke Ama .| ' dhI saMbadhe vanarapatie je duHsthiti pedA karI che te dhonI thavAthI dhInI IMcane ukela zI rIte AvavAnAM hatAM ? ' ' ' achata athavA te meghavArInI nathI, paNa Aje koI paNa bhAve gAMmaDAnI nItimattAne nAza maLatuM dhI vizvasanIya rahyuM nathI, e che. A duHsthiti traNa rIte - vanaspati upara eka e AkSepa karavAmAM Ave che ke dUra thaI zake. eka te vanaspatinuM utpAdana pAyAmAMthI aTakAvIne, vanaspatinI bheLaseLa mAtra zaheramAM ja nathI thatI,. paNa jo ghI AgaLa ApatI carcA uparathI mAluma paDaze ke AjanA saMye- pedA thAya che te gAmaDAMethI ja e bheLaseLa zarU thaI rahI hoya gamAM A pagaluM vyavahArU nathI. bIjuM, pramANabhUta saMsthAo ema mAluma paDe che. A rIte vanaspatie' gAmaDAnI nItimattAnI le kAne cembu dhI purU pADavAnuM mAthe le. sarakAra paNa dudhanI bhAre nAza karyo che. A AkSepamAM amuka taththAMza jarUra rahele, | mAphaka cekhuM dhI purU pADavAnI javAbadArI amuka aze che. dhomAM seLabheLa karavAnuM sAdhana sAme AvIne paDayuM hoya tAmAthe laI zake che. trIjo upAya e sUcavavAmAM Ave che ke te pralobhanathI bacavuM jarUra muzkela bane. A rIte dho puratuM', ' vanaspatine eNkakasa prakArano raMga ApavAnI dareka phekaTarI vALAne vanasapati gAmaDAnA lokonI nItimattAne calAyamAna karavAnuM eka . | pharaja pADavI ke jethI vanaspatinI khyA dhImAM bheLaseLa thaI na nimitta banI rahyuM che ema ApaNe jarUra kahI zakIe. paNuM | zake. A raMga AMkhane game tevo hovo joIe, nukasAnakArake vanaspati vidyamAna nahotuM tyAre paNu gAmaDAnI nItimAnuM '. | na have joie, ane vyApArI draSTie thavahAre hovuM joIe che.raNa bahu uMcuM hatuM ema mAnI levuM te kharekhara vadhAre paDatuM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 * * * tA. 15-9-50 che. e je gAmaDAnA loko zuM dudhamAM pANI bheLavIne zaherane dudha kema TakAvavA ke punaHjIvita karavA tene lagatA che. A samasyAne purU nahatA paDatA? dhImAM paNa vanarapati AgyA pahelA carabI vagerenI koI sateSakAraka ukela haju mane sUjhatuM nathI. Ama chatAM paNa zuM bIlakula bheLaseLa nahatI thatI? kharI hakIkata ema che ke utpAdanane lagatI je je zodho thaI cukI che ane thaI rahI che bIjuM vizvayuddha zarU thayA bAda khAdha padArtho tema ja bIjI aneka tene TALIne ApaNe koI paNa pahelAnI sthiti upara pAchA vaLI jarUriAtanI cIjonA bhAva vadhavA lAgyA te haju vaye ja jAya zakIzuM ema mane dekhAtuM nathI. eTale gAmaDAno udhdhArano vicAra che. Ane lIdhe sarakAranA game te prayatna hoya chatAM eka bAju paNa Akhare AjanAM yaMtronI tAkAta ane utpAdana vipulatAne kALAbajAra ane bIjI bAju cIjomAM bheLaseLa banenuM pramANa, jesa- svIkArIne ja ApaNe Aje ke have pachI karavAnuM raheze ema bhera vadhatuM ja cAlyuM che ane A nItInAzathI gAma ke zaheramAM mane lAgyA kare che. ' vasate prajAne koI paNa bhAga mukata rahyo nathI. kheDutee levAmAM ATale prabaMdha thavuM ja joIe anAja nahi ApatAM pAravinAne jabbe kALAbajAramAM vecyo che ane A AkhI carcAne saMkelatAM ApaNe nIcenA nirNaya upara Aje paNa vecAi rahyo che. A rIte nItimattAnuM dheraNa sarvatra AvIe chIe. nIce utaratu AvyuM che. A naitika paristhitimAM mAtra vanaspatinI (1) vanaspatinA udyoge Aje je sthAna prApta karyuM che aTakAyata karyuM keI phera paDavAne nathI. Ama te tyAre ja kera te ane te dvArA sarakArane thatI moTI Avaka-bane , dayAnamAM paDe ke jayAre lekenAM natika mUlya uMcI kakSAe Ave, kALA letAM vanaspatine sadantara uccheda zakya nathI, vyavahArU nathI. bajAra ke koI paNa cIjamAM bheLaseLane prajA sahana ja na karI . (2) vanaspatine e raMga ApavAnuM atyaMta Avazyaka zake evI sthiti pedA thAya ane sarakAra paNa A bAbatamAM che ke jethI tenI cekhA dhI sAthe bheLaseLa sAdhAraNa rIte purepurI makkama bane. . azakya bane. . . vanaspati ane ghANIno grAmodyoga (3) Ama chatAM paNa mAtra dhImAM ja nahi paNa anya : Aje moTA zaheromAM ropAyelAM ane ropAI rahelAM telanAM kaI khAdha padArthamAM jayAM jayAM bheLaseLa cAlatI hoya tyAM tyAM ane vanaspatinAM kArakhAnAMoe ghANInA prAdhogane bahu gaMbhIra te aTakAvavA sarakAre majabuta hAthe kAma levuM joIe ane , phaTakA mAryo che e viSe bemata heI zake ja nahi. eka vakhata prajAe paNa A bAbatamAM sarakArane puro sAtha Apa joIe, e hato ke gAmaDe gAmaDe DhagalAbaMdha dhANIe cAlatI hatI (4). bheLaseLavALuM dhI pakaDI pADavAnI vyavasthAno sara. ane tALuM talanuM tela gAmaDAone te puratA pramANamAM maLatuM kAre sthaLe sthaLe prabaMdha karavo joIe ane te prajAjanone sulabha hatuM eTaluM ja nahi paNa zaheranI jarUriyAtane paNa A dhANIe thavo joIe ke jethI mAtra sarakArI InsapekaTara ja nahi paNa pahecI vaLatI. Aje Arthika paristhiti badalAtI cAlI che. adhikArI prajAsevako pANu bheLaseLa karanArA vyApArIonI turatA- talanI nIpaja ekadama ghaTI gaI che, zIMgane paka purajozamAM turata khabara laI zake. vadhI rahyo che. zaheranuM vastIpramANa paNa khuba vipula banatuM (5) je khAdya padArthamAM ghInA badale vanaspati vAparavAmAM codayuM che ane te pramANamAM teladhInI mAMga paNa anekagaNI AvatuM hoya te khAdya padArtha' dhIne banAvela che evI koI paNa vadhI gaI che. A jarUriyAtane pahoMcI vaLavAnuM gAmaDAnI ghANIe prakAranI jAherAta karavAnI mIThAIvALAone ke tevAM khAdha padAthI mATe Aje zakya nathI rahyuM. vaLI dhI dvArA maLatuM poSaNa nahi banAvatA kArakhAnAvALAone sakhta manA karavI joIe ane koI paNa dhInI bIjI keTalIka vizeSatAo vanaspati dvArA prajAne 5Nu vayavasAyamAM vanaspatinA sthAne dhone bhrama pedA karanArane sara maLatI ane vanaspatinuM AkarSaNa zahera mATe anivArya banyuM kArI gunhegAra gaNu joIe. che, A rIte vanaspatino sArvatrika uccheda AjanA saMgamAM A lekha lakhavAnuM kema banyuM? lagabhaga azakya jevuM lAge che. AnI grAmodyoga para thatI mAThI, chevaTe vanaspati pedA karanArA kArakhAnAvALAonA samarthana asara atyanta zocanIya che. paNa A paristhiti mAtra zanaspati- koI hetu A lekha pAchaLa rahyA che ema koI na samaje. e ja pedA karI che ema nathI. emanA utkarSa ke apakarSamAM mane koI sIdhe rasa nathI, yaMtrodyoganuM grAmodyoga upara cAlI raheluM AkramaNa A prazna upara AjanA sAmayikomAM eka pachI eka lekha dezanA eka pachI eka aneka grAmodyoga upara yu . pragaTa thatA joine ane vanaspati virUdhdha temaja pakSamAM ganuM AkramaNa AvatuM rahyuM che ane pariNAme aneka tarapha josabhera cAlI rahele pracAra nihALIne e prazna tarapha grAmodyogone bhAre dhaDake lAgI rahyo che. yaMtrane upaga koI mAruM davAna kheMcAyuM, ane tenI bhinna bhinna bAjuo samajavA paNa vastunA utpAdanane ekadama saraLa banAve che, vaLI vastu meM prayatna karyo. te saMbaMdhe keTaluMka vAMkhyuM ane te praznanA jANuekasarakhI ane game teTalI vipula pramANamAM pedA karavAnuM yaMtrethI kAra bane bAjunA tadaro sAthe keTalIka carcA karI. te sarvanA ekadama zakaya bane che. pariNAme yaMtrathI thatAM bIjA keTalAka pariNAme mane mAluma paDayuM ke Aje A bAbatamAM keTalIka geralAbha jANavA chatAM paNa A lAbhe koI paNa prajA jatA gerasamajutIo phelAI rahI che ane keTaleka pracAra mAtra lAgaNI karavAne taiyAra hatI nathI. thanAM maMDANu moTAM zahera nA Aveza upara ja cAlI rahyA che. tethI A praznanI bhinna sAthe joDAyelA ane gAmaDAMnA uge jarUra bhAge che, ane gAmaDAnA lAke nirUdhamI banatA pAyamAlI taraka dhamarAya che. A * bhine bAjueAnuM vivaraNa karatA A lekha lakhavA huM' merA chuM, A saMbhava che ke A lekhamAM raju karAyelAM keTalAMka manta bhUla badhu jevA chatAM yaMtpAdana TALavAnuM hAla zakaya lAgatuM nathI. mIlanAM kApaDe khAdInuM sthAna laI lIdhuM che. pahelAM sAkara gAmaDAmAM bharelA hoya athavA adhurI mAhItI upara baMdhAyelAM heya, Ama banatI hatI. Aje tenAM kArakhAnAM khelAyAM che. vAhananAM sAdhana chatAM. paNa A mAra maLe jevA cittamAM ryA te A kAramAM raju karavAnuM meM sAhasa karyuM che-te e kAza e ke te keTalA moTA parivartanane pAmyA che ane tenAM utpAdanakendro gAma. upara DAMthI keTalAM badhAM dUra dUra jaI rahyAM che ? vanaspati ane telanA A viSayanA jANakAro vizeSa carcA karaze ane pariNAme lokone kArakhAnAMo khA paristhitine ja poSI rahyAM che. pariNAme Ajano samyaga mArgadarzana maLI raheze ane sAthe mAra matonuM A ' prazna mAtra vanaspati baMdha karIne ghANIne punaHjIvita kara 5Na jarUrI saMze dhana thaI raheze. vAne mAtra nathI, paNa yaMtra spAdananI harIphAImAM gAmaDAnAM udyogane paramAnaMda Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-9-50 prazuddha jaina sa MpetarU. mahemAnanI 'herAnagati ane vaNamAgI salAha ApanArAonI parezAnIthI ghaNA kaTALatA haraze, pachyu. mane sauthI vadhAre kavarAvyA che sa'petarAnI pa cAtIe. avAranavAra bahAragAma javAnuM DhAya eTale javAnA vicAra karU tyArathI, sa``ta' Avyu na heAya teA pazu, tene vicAra cheka sudhI satAvyA ja kare. zarU zarUmAM tA mAM na khUba mALA, eTale sAmI vyakitane doSa kADhavAya nakAme, paratuM have mAMnA tIkhA thavA pachIya sa'petara' 'nI, kathAmAMthI chUTI zakayA nathI. mitrA vadhyA, pariciMtA vadhyA. snehI vadhyA, eTale 'nA' kahevA mATenA eka varga paNu vadhyA. vaLI A vaga te upalA caranA-sAhityakArA ane zrIma'tenA eTale ekadama'nAM '* pADatAM pahelAM khacakAvu paNa paDe, ane ' nA ' pADI heAya tA'paNu kANu-kara" jANe, kSaNika smRti dharAvatA A vaga khIje prasa'ge 'sa'petarAM' sAthe hAjara ja hAya. A parezAnImAMthI chUTavA mATe aneka nusakhA karI joyA. ' sa'petarA 'mAM khAvAnuM AvyuM hoya te aDadhu khAi lIdhuM'; taMgInA A jamAnAmAM achatavALI cIja AvI hoya te niHsakAya mAgI lIdhI; parezAnI UbhI kare evI cIjane narmadAnA nIramAM padharAvI dIdhI ane kheAvAi gayAnu ke bhUlI gayAnuM bahAnu kADhayuM; " sa Mpetara' ' ' lai javA mATe babbe traNatraNu gAUnA dhakkA khavarAvI joyA.Ama aneka nusakhA ajamAvI joyA; pa Aje kahI zakuM' ke 'nAnA sapetarAne banne ' meTA sa'petarAM ' gaLe bAjhavA lAgyA che. . - gADI upaDavAnI taiyArI haiAya tyAre eka ja zvAse doDatA AvI gADalanA mATA vIMTA bArImAMthI. mahAparANe dara sarakAvI, moM para dInatA lAvI kaheH " mATalu maherabAnI karI lagna jaze ? mAthuM karajo, paNa bIjo upAya nahAtA, " ane ApaNe javAkha ApIe te pahelAM, athavA gADalAnA vITA bahAra pheMkIe te pahelAM, gADI upaDI cUkI hAya. kalakattAthI pAchA pharatAM mArA eka mitrane tenAM banevIe, utAvaLe sTezane pahucIne eka meTI peTI vaLagADI. gADI upaDavAnI taiyArI hatI; eTale mArA mitrathI AnAkAnI na thaI zakI. muMbaI sTezane peTI uMcakAvatAM vajanadAra jaNAi TikiTa kalekaTaranu dhyAna derAyuM. vajana karAvavu paDayuM ane khAssuM (pastAlisa rUpiyAnA cAMllo karavA paDayA. pazu A te| mitranI vAta thai.' ' nA nA, OM kahyA chatAM kerInI RtumAM, jarAka DhIlA thatAM sADA pAMca kara'DIA, mu`baI sTezane pahAcyA, tyAM sudhImAM, sapetarAmAM AvI paDayAM, vajana karAvavuM paDayuM ane sADAtraNu rUpiyA nUranA bharyAM. mArI judI. amadAvAda utaryA pachI, A muddAne dhera lai javA karatAM darekane ghera pahoMcADI ghera paheAMcu' e vicAre paheoMcADavA jatAM be kalAka ghera meADA paheAMcyA, e dheADAgADI karavI paDI tenuM bhADu' vadhArAmAM, ane gADImAMthI darekane ghera sudhI karaMDIye| paheAMcADavAno . taradI lIdhI e tenA vyAjamAM! cAlatI gADIe kaDiyAmAMthI, ekAda pAkI kerI zodhavA khUba mahenata karI paNa vyaya'; badhIja kAcI hatI, e ja " avADiye pallu mubai javAnu hatu. gherathI nIkaLavAnI sAMje taiyArI karU chuM tyAM gujarAtanA eka vidvAna majUra ` mAthe bacaku ucakAvI ghera AvI caDayA. temate. joi praNAma karI vinayathI pUchyuM tyAre bhArata mAM, kai bAju atyAre ? " tA kahe, " tamAre tyAM ja " me kAraNuM pUchyuM tyAre majuMra tarapha AMgaLI cIMdhI kahyuM, "ATalu mu mai lai javAnuM che. nA kahevI ke tenI gaDama calamAM hatA tyAM temaNe AgaLa calAvyuM" " ATaluM lakhuM ja javAnu' che. khUba tAkIdanuM che. " tAkIdanI vastunI pRcchA karI. tyAre jaNAvyu' ke sa MpetarAmAM dhaTI lai javAnI hatI. gujarAtanA "} *61 81 khIjA eka vidyAne, amadAvAdathI muMbai ghara kayu" tyAre avAranavAra akeka khurasI lai AvavAnu kaheluM, paNa temane hiMmatapUrva ka nA kahI zakayAM hatA. paNu vidvAnane Ama ekadama, nA na kahI zakAi. muMbaImAM daLavAnI laDhIo badha thai gai che zu'? pArsala karIne mokale." vagere dalIla karI, paNa temaNe eka sAhityakAranI adAthI dalIla karI. "A tA che dhrAMgadhrAnI ghaMTI, sarasa TakAvelI, AvI nAjIka dhaTI muMbaimAM AchI maLe." chevaTe ... apazukana thAya che e bahAnA nIce sApha nA kahI tyAre chUTI zakayA. paraMtu jyAre nA " kahevAnI Teva pADatA gaye tyAre jaDa ' eka che, raDI raDIne aDadhuM' thaI gayuM che, sAthe lai maiM badale jIvatAM saMpetarAM zarU. thayAM. mA vagara bicAr jAe te AbhAra. Apane rastAmAM jarA paNa herAna nahi kare" evI dalIlA sAthe sa Mpeta sAMSAya, paNu rastAmAM raDaze tyAre tenI mA thaze. kANu, kudaratI hAjate vakhate AyA kayAMthI lAvIza, e mATe harapha sarakhAya nahiM. eka divasa savAre, leAkalamAM suratathI muMbaI jatA hatA, gADI upaDavAne gheADI vAra hatI, trIjA vagamAM DabbAnA bAraNA pAse kheThe| hatA, tyAM DhAkuLA phALA eka paricita vRddha gRhastha AvI pahecyA. mane joi, bAraNuM UdhADI, eka yuvAna bAIne DabbAmAM caDAvI. doDheka varSanuM bALaka sepI mane kahyuM " bhAi, mukha Ae che te ? te AmanI sAMbhALa rAkho. bALaka nAnlR che. bAdamANasa aiTale ciMtA thatI hatI temAM tame ALakhItA nIkaLyA eTale nirAMta thai " huM javAba Apu te pahelAM gADI upaDI ane uparanA pAye jai sui gayA. pelI yuvAna bAine manamAM ema thayu* * haze ke, vRddha sasarA * sAthe A yuvAnane sArI oLakhANu lAge che. eTale sATheka mAa sudhI khAie mArI. khesavAnI jagAe kAne besavA na dIdhA. DabbAmAM saune khAtarI thai kaiM, yuvatInA pati Upara sUtA che. nIce UtaryAM * pachI yuvatIe mane nAstA ApyA. bALakane tenI kudaratI hAjata pachI thoDIvAra mane soMpyu. eka sTezane keTalAka mitro maLyA, tyAre temaNe na pUchyuM paNa muMbaimAM karI maLyA tyAre TaMkAra karI, " are, tame kayAre paraNyAM ? khabara paNa na ApI? . ane eka bALakanA pitA paNa eTalI vAramAM thai gayA ? " ' A teA jANe ATalethI patyu', pazu sa'petarA 'mAM kevI garADa UbhI thai zake e mATe AphrikAnI hakIkata khUba jANItI che. carotaranA paTela bhAIo nAnapaNamAM paraNI dhadhArAjagAra mATe AphrikA ravAnA thaI jAya, varSo sudhI patnInuM patie ke patinuM patnIe mema paNa nA jAyu' hAya. patnI Umara lAyaka thAya tyAre tene AphrikA teDAve. thADA varSoM Upara eka pATIdAra gRhastha AphrikA jAya, ane AphrikA sudhI kAI javAnuM heya te| tu' ochu rahe? emanI nAtamAMthI temanesa'petarA vaLagavA lAgyo, temAM e saMpetarAM AvA saLAvAyAM--jhavatAM jAgatAM. evaM strIone peAtAnA patinu mukha pazu yAda nahi, ' sa MpetarU ' laI janAra bhAi AphrikAnA kinAre UtaryAM tyAre, eka ja nAmerI A banne strI bhrUTa tANI bahAra AvI. teDavA AvanAra patine patnIe soMpAI gaI ane sau svasthAne pahoMcI gayA. cADA divasa pachI krauTuMbika pUchaparacha thatAM ane patine khabara paDI ke patnInI adalAbadalI thai gai che, lakhApaTTI tha! ane bhUla pakaDAMi gai. eTaluM sArUM hatu ke, banne pati sagRhasthA hatA. eTale patnInI adalAbadalI saraLatAthI udAradIle karI zakayA, nahitA vidhie lakhelA lekha 'sa'petarA'nI vidhimAM mithyA thAta. ! !! dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha ola inDiyA, reDiyo amadAvAda;'nA sejanyathI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 mazuddha jaina (anusadhAna pRSTha 76 nu* cAlu ) kAraNakAya jevI rIte jaja 'ritatA naitika hrAsa ane bhayAnaka bhautika dhaTanAo vacce kASTa sabaMdhanI kalpanA tarkasaMgata banI zakatI nathI, zarIranI vRdhdhAvasthA ane tenA lIdhe pariNamatI surita .. duritra . sau kAimAnavI mATe anivAya che eTalu ja nahi paNa keTalAka zArIrika upadrava temaja prANadhAtaka akasmAtane mAnavInA kAI paNu cAritryadveSa sAthe ApaNe sAMkaLI zakIe tema che. ja nahi tevI ja rIte ApaNe je pRthvI upara vasIe chIe te pRthvIne ApaNe sthira, svastha ane nakara mAnIe chIe paNa vastutaH A ApaNI cirakALoSita mAnasika bhramaNA che. pRthvInA uddabhava, paristhiti ane khadhAraNu ja evA prakAranAM che temAM AvAM dharatikA thayA ja kare, javALAmukhIe phrATayA ja kare, vinAzajanaka vAvAjhaDAMo thayA ja kare, jaLasthaLanA palaTA nirmAyA ja kare. je pRthvI upara ApaNe vasIe chIe te savA ane savathA vizvavasanIya che ja nahiM, AjanA khageALazAstra pramANe pRthvI e sayamAMthI chuTA paDelA, peAtAnI dharI upara tema' ja sUya* AsapAsa pharatA eka TukaDA che, ane jevA tenA uddabhava tevA ja tenA kAi kALe laya saMbhave che. pRthvInA peTALamAM pAra vinAnAM peAlAjI che. temAM koI ThekANe pANI te kAi ThekANe tela. ane evA aneka khanIja pravAhI padArtho vahe che, bAghA kare che ane aMdaranA halanacalanane lIdhe uparanuM paDa avAranavAra uMcuM nIcuM thAya che jene dharatIka'pa kahe che. mAnavI. samAjanA suritathI A pRthvInA bhAra haLavA banate nathI tema ja mAnavIsamAjanA duSkRtyenA kAraNe tene bhAra kadi asahya banatA nathI. nAnA ke meTrA kAi paNa pralayanA bAhu sArAnarasA kAine paNa bheda karyA vinA sau kAne jhaDapI le che. pRthvI upara badhA sAdhu vasatA haze te paNu jyAre pralayanI Di AvavAnI che tyAre. sau kAinA eka sAthe nAza . thavAnA ja che. ane khIjI bAjue Aje ApaNe je adhama, asatya, hiMsA anAcAra phelAyalA joie chIe te game teTaluM virATa svarUpa dhAraNa kare te paNuM. pRthvI pAtAnI dharI uparathI eka tasu paNa casakavAnI nathI. Anu tAtpaya e che ke jyAre AsAmanA dharatIkaMpa jevI vinAzakArI dhaTanA bane che tyAre tene samAjanI ke rASTranI nautika paristhiti sAthe . sAMkaLavAnA ApaNe prayatna karIe chIe te prayatna pAyAvinAne che eTalu ja nahi paNa je mATe janasamudAya A AphatanA bhoga bane che temanAM duHkha upara DAma devA jevA A prayatna che. A artha evo nathI ke naitika duSkarmI ke apAtuM kAi aihika duSpariNAma saMbhavatu nathI, paNa te bhoM taka nahi paNa sAmAjika ja hAi zake. dA. ta. A jagatamAM meoTAM moTAM yudhdha. Ave che te kAMi kAMi. kharatIka pathI ochA nathakArI nathI hAtAM ane e yuddo sAmAjika vikaLatAmAMthI ja pariName che, Aje trIju vizvayudhdha mAcAupara. ubhu che,eTama khetranI saMhAraka zakitanA ApaNane anubhava che; ethI paNa vadhAre saMhAraka zastro hAiDrojana ebanA rUpamAM zAdhAi rahyAM che. jo kharekhara vizvayuddha phATI nIkaLe ane A jagatamAM jAdavAsthaLI zarU thAya te evI paNa ApaNe eka sthiti kalpI zakIe chIe ke jyAre A pRthvI cAlatI haiAya tema cAlyA kare, kAMtI haiAya tema pharyAM. kare ane ema chatAM paNa kazA paNa dharatIkaMpa thayA sivAya, javALAmukhI phATayA sivAya ane pralayanA vAyu vAyA sivAya A pRthvI uparathI mANusajAti sadantara nAbuda thAya. ane te badhuM ja mAnavAsamudAyanA uttarettara vadhatA jatA adhama, asatya, droha, anyAya ane hi sakatAnuM ja pariNAma heAtrAnuM ema ApaNe niHzaMkapaNe kahI zakIe tema che. tA. 15-9-5 Ama mAnavInAM je sukhadu:khane mAnavajAtanA cAritrya sAthe sabaMdha che tene tenI sAthe sAMkaLIe etA ucita che, paNa sAthe sAthe e paNa samajI laie ke mAnavajAtanAM keTalAMka sa'kaTA, AphatA ane jAnamAlanI khuvArI, jenA mATe pote bIlakula javAbadAra hai|tA nathI evI bhautika dudhaTanAomAMthI pazu udbhave che. Ane mATaeN kANu javAbadAra che, jethI sukA sAthe lIlu' paNu khaLI jAya che evI naisigika dudhaTanAnA kAi prayojaka che ke nahiM tyAdi prazno aganigamanA che. ApaNe tA eTaluM samajIe ke A dudhaTanA mATe ApaNe javAkhadAra nathI. Ama samajIne ApaNe atha vinAnA antastApa athavA te AntavyathA na sevIe kaeN koi paNa prakAranI dAkhavaDuM caNI na karIe ane jenA upara kRta AvI che te ApaNAM ja sarjana che ema samajIne emanI AkRtane kema haLavI karavI tenA upAyA hAtha dharavAmAM ja ApaNI sava* zakitaone kendrita karIe. ta uparanA antavyanA samarthanamAM e paNa mAluma paDaze ke je dudhaTanA mATe mANasajAta javAbadAra haiAya che te dudhaTanAmAMthI pAchA vadhAre ne vadhAre naitika apakarSa ja janme sudhI kAi baLavAna udhdhAraka zakti pedA nathI A duSita cakra cAlyAM ja kare che, paNa naigika duTanA AvAM kAi duSpariNAmo pedA karavAne chaMdale sarvavyApI sahAnubhUtinI lAgaNI pedA kare che, ane mAnavajAtimAM rahelA sevA, dayA, karUNA, bhrAtRbhAva, dAna, AtmabhAga,--AvA aneka ucca guNAnA AvI. rbhAvane vega Ape che. kArIAnu yudhdha e mAnavIniSpanna che. tethI te yudhdha je naitika apakaSa mAMthI pedA thayela che te naitika apakaSa'ne ja vadhAre vega ApI rahela che, ane vizvayuddhane samIpa lAvI rahela che. AsAmanA dharatIkaMpanA naitika pratAzrvatA jIA ja prakAranA che. teNe AkhA jaganA hRdayane kopAyamAna karyu" che; kaNNA ane anukaMpA ane premanI lAgaNIe uttejita karI che ane AsAmanAM bhAibahenAne madada karavA mATe mArAthI je kAMi thAya te karU evI svayaMbhU vRtti pedA karI che. kAriAnu yudhdha janatAne ardhagati tarapha dhasaDI rahela che ane mANasa mANusa vacce bheda janmAvI rahela che, jyAre AsAmanA dharatika payI khuvArI . pAravinAnI thai che te pazu tethI janatAnI naitika ane AdhyAtmika pArAzIzI kaika te kaMika uMce caDhI rahI che, mAsa mAMsanI najIka AvI rahyo che. mAnavI niSpanna ane nisagajanya ghaTanAno A kuraka AchA mahA nathI. je bhotika duCTanAnA pratyAdhAtA AvA udAtta ane unnatikAraka haiAya te dudhaiMTanAnI mAnavasamudAyanA adghika naitika apaka ke duSkarmo sAthe karavAmAM AvatI saMkalanA ane te kAraNe pRthvIne bhAra du:saha ke asaLa thavAnI kalpanA buddhisa'gata lAgatI nathI. pAnada che. ane jyAM thatI tyAM sudhI AtmalakSI dRSTi kevI hAya ? ( eka mumukSu ba'nA patranA uttara rUpe vi. sa. 1945 nA Ase .vada 2 nA rAja zrImad rAjacaMdre 21 varSanI uMmare lakheleA ane eka mitradbArA prApta thayeleA apragaTa putra nIce pragaTa karavAmAM Ave che. tatrI) anatAra jagatane rUDuM' dekhADavA prayatna karyuM. tethI rUDu thayuM nathI kemake paribhramaNa ane paribhramaNanA hetue hajI pratyakSa rahyA che. eka bhava jo AtmAnu rUDu thAya tema vyatIta karavAmAM jaze, te anatamatranuM sATuM vaLI raheze ema hu'. ladhutvabhAve samajyuM chu. ane tema karavAmAM ja mArI pravRtti che. mA mahA baMdhanathI rahita thavAmAM je je sAdhana-padaya zreSTha la ge, te gRhavA eja mAnyatA che. te pachI te mATe jagatanI anukULatA- pratikULatA zu jovI te game tema khele paNa AmA jo baMdhana. rahita thatA hAya ane pelI mahA samAdhimaya dazA pAmatA hAya Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RE: mArA para tA. 15-9-50 asamata hAra hoya, thoDA zAnathI samabhAva asara te tema karI levuM. eTale kIti-apakItithI sava kALane mATe paryuSaNa vyAkhyAnamALA, muMbaI rahita thaI zakAze. . . chellAM vIza varSathI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA AMjana nIce * atyAre e vagere emanA pakSanA lokonA je vicAro mAre payuMSaNa pAkhyAnamALA 2jAI rahI che. A vyAkhyAnamALAnAM "| mATe pravarte che te mane dhyAnamAM mRta che; paNe vismata karavA svarUpamAM, vyAkhyAtAonI pasaMdagImAM, viSAnA nirUpaNanI kaTimAM che.' eja zreyaskara che. tame nirbhaya rahejo; mAre mATe koI kaMI kahe, uttarottara vikAsa thaI rahyo che ane mAtra jaina samAjane ja nahi. | te sAMbhaLI mauna rahejo. teone mATe kaMi harSa-zoka kareze nahi. paNa anya samAjane paNa anukaraNIya ane AdaraNIya bane tevI kakSAe je purUSa para tamAre prazasta rAga che tenA iSTadeva paramAtmA-jina". A vyAkhyAnamALA pahoMcI che.' vyAkhyAtAo pite savIkArelA : mahAyogendra pAzvanAthAdikanuM smaraNa rAkhaje ane jema bane temAM vyAkhyAna viSaya para te'.purA taiyAra thaIne AvejemAM aMgata ' nirmohI thaI munedazAne icchajo. jIvitavyuM ke jIvanapUrNatA AkSepa ka kaTAkSa sthAna ja na hoya te saMbaMdhI kaMI saMkalpa karazo nahi. - . . - - vive cana kare, je ' kaI vicAro raju karavAmAM AvatA | upayoga zuddha karavA A jagatanA. saMkalpavikalpane bhUlI vira mI., 'heya te vicAre pitAne saMmata hoya, asaMmata hoya, 1 uM , jaje. pArzvanAthAdika yogIzvaranI dazAnI smRti' karaje ane eja anukuLa hAya pratikuLa, hoya, zrotA samudAya eka sarakhA - abhilASA rAkhatA rahe. eja tamane punaH punaH ArIrvAdapUrvaka dhyAnathI samabhAve ane purI , prasannatApUrvaka pratyaka " vyAkhyAnAne" - ', , mArI zikSA che. A a954 AtmA paNa te padane abhilASI samiLa ane zistabaddha vate, je upadezavAmAM Ave tene anurUpa '' ane te purUSanA caraNakamaLamAM tallIna thayela hIna ziSya che. A jIvananiSThI hoya evA pratibhAsaMpanna vakatAonI pasaMdagI . . . tamane tevI zraddhAnI ja zikSA de che. vIrasvAmInuM bedheluM dravya karavAmAM Ave, niyamita rIte sabhA zarU thAya ane niyata samaye kSetra-kALa ane bhAvathI sava' svarUpa yathAtathya cheH e sabhA purI thAya, ane nimata kAryakramane barAbara, vaLagI rahIne ja bhUlazo nahi, tenI zikSAnI kaI paNa prakAre virAdhanA thaI hoya, dareka sabhAnuM saMcAlana thAya, jeTalA bhAIo lagabhaga teTalI ja te mATe pazcAttApa karajo. A kALanI apekSAe manavacana-kAyA saMkhyAmAM bahene paNa A vyAkhyAnamALAmAM rasapUrvaka bhAga le che AmabhAve tenA khoLAmAM arpaNa karo, eja mekSane bhAga che. " . Aje supratiSTita banelI vyAkhyAnamALAnAM A-vAM keTalAMka viziSTa jagatanA saghaLA dazana-matanI zraddhAne bhUlI jajo. * jaina aMge che ane te kAraNe jana jainetara samAjamAM A vyAkhyAna- saMbaMdhI sava' khyAla bhUlI jaje; mAtra te purUSanA. addabhuta , mALA sArI rIte lokapriya banI rahI che. zarUAtanA sAta garaphurita caritramAM ja upayogane preraze. ' divasanI sabhAo pramANamAM nAnA sthaLamAM bharavAmAM Ave che. - ATha divasa saMvatsarine hAine tenuM mahattva vizeSa lekhAya che ; 'A tamArA mAnelA "murabbI" mATe koI paNa prakAre harSa ane sadAvyavasAyI jaine A divase dha rojagAra ke nokarIthI zeka karazo nahi. tenI IcchA mAtra saMka95 vika9pathI rahita A thavAnI ja che. tene ane A vicitra jagatane kaMI lAgatuM vaLagatuM chuTA rahetA hoIne A chellI sabhAmAM leke bahuM moTI samudAyamAM ke levA devA nathI. eTale temAMthI tene mATe ke game te vicAre upasthita thAya che, ane te kAraNe 1200 thI 1500 mANasane *. baMdhAya ke belAya te bhaNI have javA pachI me nathI. jagatamAMthI samAveza thaI zake evA koI vizALa' sthaLamAM A chellI' sabhA je paramANu pUrvakALe bheLA karyA che te haLave haLave tene ApI goThavavAmAM Ave che. keTalAMka varSa sudhI A " sabhA bhAMgavADI * | thIeTaramAM bharavAmAM AvatI hatI; chellAM be varSa'. A sabhAmAM daI RNamukata thavuM' eja saMdA--sauupayogI-vahAlI zreSTha ane parama jijJAsA che, bAkI tene kaMI AvaDatuM nathI, te bIjuM kaMI icchate . rAkasI thIeTaramAM bharavAmAM AvelI; A vakhatanI: chellI sabhA bhAratIya vidyAbhavananI nATayazALAmAM javAmAM AvI hatI. A nathI, pUrvakamanA AdhAre tenuM sadhaLuM vicaravuM che, ema samajI sabhA jema jema vadhAre sundara ane sagavaDavALA sthaLe jAtI , parama saMtoSa rAkhajo; A vAta gupta rAkhajo; kema ApaNe mAnIe ' jAya che tema tema A sabhAnuM svarUpa paNa vadhAre ne vadhAre bhaSatA chIe, athavA kema vartIe chIe? te jagatane dekhADavAnI jarUra dhAraNa karatuM jAya che, A sabhAmAM banatA sudhI asAdhAraNa nathI; pazu AtmAne ATaluM ja pUchavAnI jarUra che ke, je mukitane viziSTa keTinA vyAkhyAtAonI pasaMdagI karavAmAM Ave che; vaLI. | Icche che te saMkalpa-vikalpa. rAga-dveSane mUke, ane te mUkavAmAM AgaLa pAchaLa, prasaMgAnurUpa saMgItane paNa prabaMdha karavAmAM tane kaMI bAdhA hoya te te kahe-te tenI meLe mAnI jaze, ane khAve che. A sabhAmAM jenetara paNa sArI saMkhyAmAM hAjarI . te. tenI meLe mUkI deze. jyAM tyAMthI rAgadveSa rahita thavuM eja Ape che. rokasI thIeTara ke bhAratIya vidyAbhavana jevA vizALa mAre dharma che. ane te tamane atyAre bedhi jauM chauM. paraspara sabhAsthaLamAM paMDita sukhalAlajI, kAkA sAheba kAlelakara ke - maLazuM tyAre have tamane kaMI paNa AtmApaka sAdhana batAvAze te baudhdha bhikSu bhadanta AnaMda kauzalyAyana jevAnuM pravacanadhArA batAvIza. bAkI dhama' meM' upara kahyo teja che. ane te ja upayoga , akhalitapaNe cAlatI hoya ane khIcakhIca beThelo ane rAkhaje. upaga eja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra besavAnI jagyAnA abhAve ubhele zrotA samudAya-bahene bhAIo, sapurUSanA caraNakamaLa che te paNa kahIM jauM chauM. - kumAra kumArikAo ane bALako paNa-ekadhyAnathI e pravacana- 1 ' ' : tame mane maLavA bahu iccho cho paNa nirUpAyatA AgaLa dhArAne jhIlatA hoya, kASTha saMgItakAra madhura svare bhajana ke pada - bIjo upAya nathI. AtmabhAvamAM sadhaLuM rAkhaje, dharmadhyAnamAM saMbhaLAvatA hoya ane tene niravapaNe sAMbhaLatAM sau koInAM mAthAM upayoga rAkhajo. jagatanA koI paNa padArtha sagA-kuTuMbI-mitrane DelatAM hoya ane sau koInI mukhamudrA upara prasannatAnI jhaLakI ! kaMi harSa zeka karavo gya ja nathI. parama zAMtipadane icchIe taravaratI heya-A duSyanI bhavyatA eTalI badhI mehaka hoya che ke eja ApaNo sarvasaMmata dharma che. ane eja IcchAmAM ne tenAM mIThAM samara kaMi divasa sudhI mana uparathI khasatAM nathI.' IcchAmAM te maLI jaze mATe nizcita rahe. huM kaMI ga7mAM nathI, vIza vIza varSathI A paryuSaNa vyAkhyAnamALA cAlatI ' paNu AtmAmAM cha e bhUlazo nahi. ' ' ' , hovA chatAM cAlu cIlAthI judu ja kAMI A zuM cAlI rahyuM che vA nAM ya * kemake AtmA jena ke vedAMta evuM kAMI nathI, yuddha cetanya , * kAMi nathI, ddha hatA ane bhagavAna mahAvIra ane jana siddhAnta uparanAM vyAkhyAnone. cidAnaMdasvarUpa ja che, tyAM jana ke vaidAMtapaNAnI kalpanA karavI eka A vyAkhyAnamALA mAM avazya avakAza ApavAmAM Ave che. ema . -ajJAna che. '..' chatAM paNu AvA ekAnta" sAMpradAyika parva sAthe saMkaLAyelI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zuddha jaita vyAkhyAnamALAmAM sekreTIsa, jarathosta, rAmakRSNa paramahaMsa, bhagavAna buddha, mahaMmada payagaMbara-AvI jainetara vibhUtie upara vyAkhyAna apAya, samAjavAda, sAmyavAda, gItAvAda jevA viSaye carcAya, ane vyAkhyAna ApavA mATe pArasI paNu Ave, musalamAna paNa Ave, isA paNu Ave A badhu zuM thai rahyuM che. evA prazna avAranavAra upasthita thayA kare che. AnA khulAso mahArASTra vAsIomAM Aje cAlI rahela gaNezautsavane leAkamAnya tilake je navu' rUpa Apyu. ane je rUpa Aje paNa pracalita ane sasvIkRta banyuM che temAMthI maLI raheze. mahArASTravAsImAM gaNeza pUjAnuM bhAre mAhAtmya che ane gaNezacaturthI temanuM meTAmAM meTu pa gaNAya che. A divasathI daza divasa sudhI dhera ghera gaNezanI mUrti mesADavAmAM Ave che ane zabhA zaNugAra, bhajanakIta nanA utsava cAle che. leAkamAnya tilake A utsavanA anusadhAnamAM vyAkhyAnamALA, gAThavavAnuM zarU karyu" ane e dvArA jIvanane rASTrIyatAnA raMge raMgavA mAMDayuM. sauMpradAyanA cekaThAmAM purAyalu samAjamAnasa saMkINuM tAthI mukata thaI zakatuM nathI, te potAnA sa'prayu bahAranuM tene koI jIvanadarzana nathI. anekAMtavAMdanA dAvA karanAra jaina samAja anya samAja jeTale ja ekAMtavAdI banI beThe che. Aje kAmIvAdI bane teTale haLavA karavAnI ane sava dhama samabhAva tarapha janatAne vALavAnI khuba jarUra che. ApaNI sAme Aje aneka jaTila samasyAe paDelI che je spaSTa mAga dazananI apekSA rAkhe che, ApaNI dRSTi aneka pUrvagraho ane abhinivezathI rUdhAyalI che jemAMthI mukata thavA sivAya sabhyag darzana sarjAvata che, satata palaTAtA jagatanA badalAtA Adarzo ane bhAvanAothI, dezakALa sAthe tAlakSaddha jIvana jIvavAtI apekSA rAkhatA samAje sucita rahevAnI jarUra che. A jarUriyAtane paheAMcI vaLavuM, saphINuM tA dUra karavI, saMmasyAAnA ukela darzAvavA ane asAMpradAyika evI vizALa vicArasRSTinu darzana karAvavuM evA A payu Nu vyAkhyAnamALAnA hetu che. kevaLa sAMpradAyika dhama ArAdhanA sAthe saMkaLAyalA paryuSaNu pate eka mahatvanuM saMskRtipava` banAvavuM ane te evuM ke jeno jaina tema ja jainetare ubhaya purepurA lAbha lai muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI ceAjAtI paryuSaNuM vyAkhyAnamALA pAchaLa A projana rahelu che, jemanA dilamAM pazu paNa vyAkhyAnamALA sabadhe prazno uThyA kare che temanu A vivaraNathI samAdhAna thaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. zake. A A vakhate yeAjAyalI paryuSaNa vyAkhyAnamALA niyata kArya krama mujaba najIvA pheraphAra sAthe saphaLatApUrNAMka pAra paDI che. gayA aMkamAM pragaTa thayelA kAryakrama anusAra paMDita sukhalAlajI vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAnaze|bhAvaze evI AzA rAkhavAmAM AvI hatI, paNa muMbai sudhI AvavAnA pravAsa kheDavAne akSama evI temanI tabiyata hAIne teo AvI na zakayA, temanA sthAne hiMdI sAhityanA jANItA sevaka sAdhucarata suzrAvaka zrI. nathurAma premIne adhyakSasthAna svIkAravA vinaM"ti karavAmAM AvI hatI ane paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA AThe divasa temaNe pramukhasthAna zebhAvyuM hatuM. A mATe temanAM hArdika AbhAra mAnavA dhare che. paMDita sukhalAlajInA niyata vyAkhyAnanI jagyAe nAgapuranI merIsa kAlejanA saha~skRta, prAkRta ane pAlInA adhyApaka Da|. hIrAlAlajIe 'kama' sidhdhAnta upara vyAkhyAna ApyuM. hatuM. anya vyAkhyAtAee paNa potapotAnA niyata viSaya upara yathAkrama vyAkhyAna ApyAM hatAM ane vyAkhyAna sabhAe uttarAttara vadhAre ne vadhAre rasamaya ane AkarSaka banI rahI hatI. A vakhatanI dareka vyAkhyAna samA bhajana saMgItathI zarU thatI hatI ane A javAbadArI traNa cAra bahenee paripUrNa karI hatI. vacagALe eka divasa bhAi pinAkina trivedIe eka kalAka uMDA dilanI bhakitathI nItaratA bhanA sabhaLAvIne zrotAone mugdha karyAM hatA ane anya divase nyu erA skulanA kaLAzikSaka zrI madhubhAi paTele leAkasAhityanA vividha namunA rajI karIne tema ja ceDAMka vyaMjano 'sabhaLAvIne samIlita maDaLInA cittanu raMjana kayuM" hatuM. A vakhatanA keTalAeka vyAkhyAtAe te A vyAkhyAnamALAmAM pahelIjavAra raju thayA hatA. dareka vakatAe khetapeAtAnA viSayane sa'pUrNa' nyAya ApyA hatA. chellA divasanI mATI sabhAmAM vanivAsI bhadanta AnaH kauzalyAyanane varSothI khelAvavAmAM AvyA hatA ane temaNe zramaNlR `sauMskRti upara avanavA prakAza pADatu pravacana karyu hatuM. taduparAnta kAkAsAheba kAlelakara jee A vyAkhyAnamALA sAthe keTalAMka varSothI sakaLAyelA che ane sadhanI A pravRttinA paoNMDita sukhalAlajI mAka eka adhiSThAtA devatA samAna che teo paNa Aja nimitte muMbai vakhatasara AvI paheAMcyAM hatA ane vizvazAnti upara temaNe vicArapreraka vyAkhyAna karyu hatuM. saMdhanI A pravRttinA eka mukhya Ayejaka tarIke kAkAsAheba kAlelakara, bhaddanta AnaMda kauzalyAyana, sadhanA nima...traNune mAna ApIne amadAvAdathI khAsa AvelA zrI umAza'kara jozIne tema ja anya vijJAna vakatAone, saMgItanI puravaNI karanAra baheneAnA anechellA divasanI sabhAmAM aNudhAryAM AvI paheAMcela ane e madhura padA saMbhaLAvIne sau kene mugdha karanAra adhyApaka zrI umedabai maNiyAranA, taduparA AkhI vyAkhyAnamALA. daramiyAna vyavasthA jALavavAmAM atayanta upayukata sevA ApanAra zrI, jhADAvADa zvetAmbara sthA, svayaM'sevaka ma`DaLa svayaMsevaka baMdhutA upakAra mAnu chu. A vakhate trAtAe nA chellA khe varSa jeTale dhasArA nahatA. taiyA vyavasthA jALavavAnu` kA` pramANamAM saheluM tuM. vaLI zrotAonA pazu A bAbatamAM purA sahakAra rahyo hato. pariNAme pATA upara goThavAyalI gADI jema saraLapaNe cAlI jAya tevI rIte A vyAkhyA namALA nirvighne pAra utarI hatI. pAna paryuSaNa vyAkhyAnamALA : amadAvAda muMbamAM dara varSe` cejAya che tema chellAM lagabhaga ekavIsa varSathI amadAvAdamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA cAle che. A varSe paNa zrI amadAvAda jaina yuvaka saMdhanA upakrame, `dararAja savAre dA thI 11 sudhI premAbhAI hAlamAM A vyAkhyAnamALA yejAtI hatI. AThe divasa sudhI premAbhAi hAla pUrA bharAI jatA hatA, eTalu' ja niha paNu lagabhaga dararAjAtAene AjubAju UmA rahevu paDatu hatu. A vyAkhyAnamALAnA kAryakrama nIce mujaba hateA. divasa tA. 8 zukra viSaya dhRvahAra ane dhama bhagavAna mahAvIraneA sa'deza tA. 9 ni tA. 10 ravi tA. 11 sAma . vakatA zrI. indumatIbahena mahetA pa Dita zrI. sukhalAlajI tA. 15 zukra tA. 12 magaLa zrI. bhAilAla zAha zrI. madhusUdana modI zrI. bhegIlAla sAMDesarA zrI. rAmanArAyaNu vi.pAThaka praphesara esa. Ara. bhaTTa AcAya' zrI esa. vI. desAi vallabhInuM vidyApITha nIti ane samAja AcAra ane vicAra nIti ane Adarza AcAya-zrI ratilAla mA. trivedI kalAdvArA lokazikSaNa zrI. umAzaMkara jozI sAhityanA AnaMda bhajana aparigraha aSNuitA purUSA' nAgarika dharmAM nirbhayatA prajAdhama jIvanasavAda hAjarI tA. 13 budha zrI. kezavarAma kA. zAstrI zro. caitanyaprasAda mA, dIvAnajI tA. 14 gurU zrI. dhIrajalAla dha. zAhu prephesara esa. Ara. bhaTTa tA. 15-9-50 { zrI. caMdrazaMkara zukala zrI. indumatIbahena mahetA vyAkhyAnamALAmAM dararoja paDitazrI sukhalAlajI ApatA hatA, ane kAika samaye upasa dvAra paNa karatA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. muzuilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTroTa, muMbai, mudraNusthAna : sUya*kAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rokANa ii muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : zreNilAla sekamacaMda zAha ' is a baI : 1 okaTobara 1958 ravivAra *: 1, * * * karI ! ! ka * * R ; , - gurU sa pradAya ( zrI kizoralAla gha. mazarUvALAnA muLa hI lekhanA saDbara mAsanA akha AnadamAM anuvAda pragaTa thaye che je ahI: sAbhAra udhRta karavAmAM Ave che,'' - - - - grI ]] zrI ramaNa maharSinA nirvANa para noMdha lakhatA ma' harijana nAnadeva ekanAtha vageree potAnA mahAna graMthomAM gurUne ja vaMdanA baMdhamAM . lakhyuM hatuM ke, vagere karyA che. - - - - - - temanA keTalAka ziSya temanI izvaranA avatAra tarIke pUjA kare . huM pote paNa A ja paraMparAmAM Ucharyo chuM. ane A ja kare che ane temane nAme ekAda saMpradAya e sthApe e bhaparI bhAge gayo chuM, svAmInArAyaNa saMpradAya, jemAM mAro janma thayo paNa che. hiMdu sAMpradAyika golikInI A eka na IcchavA jevI eka ane jenI lagabhaga 3,0 varSa zraddhApUrvaka anuyAyI rahyo, te eka, paraMparA che. 3. gAMdhIjI patanA chevananA aMta sudhI, potAne A guphasaMpradAya ja che. Ama to A saMpraddayanA upAsyadeva zrIIzvarano avatAra mAnavAmAM Ave ene virodha karatA rahyA hatA. kRSNane batAvyA che, ane temanA maMdiramAM lakSmInArAyaNa, naranArA zrI ramaNa maharSi have ane te tatramAM bhaLI gayA che, paNa rAdhA kRSNa, vagerenI mUti'e haiya che. tenI sAthe svAmInArAMnI tyAre huM AzA rAkhuM chuM ke temanAM ziSya temane IzvaranA avayajunI spaNa hoya che. paNuM vyavahAramAM dhamarothamAM batAra, tAra tarIke sthApavAmAM pitAnI zaMkitao kharcavAne badale temanA velA upAsya devanI kiMmata bhakatonA dilomAM bahu ja goNu. upadezone abhyAsa karaze ane je pada temaNe meLavyuM te prApta hoya che. temanI badhI zraddhA, bhakti ane pitAnA dharatI karavA prayatna karo. ApaNe yAda rAkhIe ke jJAnIne izvaranA pUjAmAM badhA avatAranA avatAra kSaraakSarathI para, akSara avatAra tarIke pUja e jJAnane bhege baMdha karI nAMkhavAnI dhAnivAsI, prakaTa purUSottama zrI saMjAnaMda svAmI (svAmInArAkriyA che. koI koI che (ha." ba" tA. 23-4-5) caNunuM dIkSAnuM'. nAma)ne ja parama deva mAne che. svAmInArAyaNa . "harijana"nI aMgrejI AvRttimAM chevaTamAM be vAkayenI jagyAe saMpradAyamAM ja AvuM che ema nathI. A rItanA ochAmAM ochA thoDAmAM lakhyuM hatuM ke, "To defy ajnani is to defy , pacIsa sAmAnya meTA ane baso ke ethI vadhAre nAnA nAnA sare jnana. atajJAnIne hari banAvo e jJAnanuM haraNa karavA dAye haze. jyAre svAmInArAyaNa saMpradAyamAMthI mane pUrepUrU samAna ka, samAna che. ' . dhAne na maLyuM tyAre huM pUjya nAthajInA saMkepamAM AvyA. temaNe A vAkaya para eka gurUbhakate pitAno asaMtoSa batAvyuM che mAre AMgaLane raste khullo karyo. ane buddhine samAdhAna karAvyuM ane mArI sAthe lAMbe patravyavahAra karyo che. aneka zAstravacane tethI pachI huM temanI upAsanA mArI paraMparAgata paddhati pramANe ane meTA saMtonAM vacane, udAharaNa ApI teo jaNAve che ke karavA lAgyuM, ane temanuM ja dhyAna, bhajana, smaraNa karavA lAgyA. ' A 10 mArA vicAre vedAMtanA sidhAntAthI virUddha ane AtmatatvanA A emaNe sUcavyuM nahotuM, uttejana paNa na ApyuM. paNa A che , sAdhanA mArganuM ajJAna pragaTa karanArAM che. teo mAne che ke A theDI vakhate emane mAre A vyavahAra sahana pharI levuM paDaye. gAMdhIjIne paNa khaTakata. khAsa gAMdhIjInI prArthanAmAM paNa A ja paNa mArI temanA pratye daDha gurUbhakita che ja. huM, gurU ane gujarmA guefr'..kane haraja pATha thAya che. brahma traNe eka ja che ema samajavuM mAre mATe muzkela nathI. te . AvA ja vicAro anya vAcakenA dilamAM AvyA hoya che. chatAM jo meM zrI ramaNa maharSinuM nimitta laI A izAro karyo che, A saMbhava che; kAraNa ke eTaluM te spaSTa che ke meM je lakhyuM che ke te te vicArapUrvaka ja karyo che. ' ' ' ki rIte hiMdu dharmanI paraMparAne anurUpa nathI, "gurathI adhika bIja vedAMta bhAgamAM eka be vizeSatA AvI. gaI ke je koInI 3koI zakita nathI, gurU ja aMtima daivata che;" "deva, avatAra dilamAM pite AtmasvarUpa samajI gayo che ema AtmavizvAsa vagere badhA gurU pAse nAnAM che, gurU sivAya amAre (ziSya ) pedA thAya ane kaI jijJAsune temane mATe te vizvAsa besI mATe bIje koI Azaro nathI, dhyeya nathI, gati nathI, je gurU jAya che tyAM gurU saMpradAyanI sthApanAne mArga khulle thaI jAya che te ja bhagavAna che, ane je bhagavAna che te ja gurU che,' che. AvI zradhdhA karI levA mATe lokomAM eTalI tatparatA jaNAI gurU ane bhagavAna vacce je bheda kare che te ajJAnI che, mUkha che, aAve che ke kayAreka te kaI pavitra sAdhakane teone parANe paNa , leke bhagavAna bhagavAna kare che, paNa jyAMsudhI gurUne na oLakhe bhagavAna banAvI de che ane tene rokavA chatAM paNa tenI pUjA che ke tyAM sudhI bhagavAnane oLakhI zakAya nahi, mATe gurUne ja Azraya upAsanA zarU karI de che. tene phoTo gharamAM-pUjAmAM rAkhe che ane che. savIkAre, gurU goviMda dono khaDe kAke lAgu pAya, balihArI . . tene kUla, caMdana vagere caDAvyuM che. A pramANe Aje ApaNA - gurU aApakI, jina goviMda diyo batAya. ityAdi saMdaDe vacane rezamAM keTalAya bhagavAna hayAta haze. koI dasa bhakatanA mAnelA, - sAkRta ane prAMtiya bhASAonA dhArmika sAhityamAM maLI zakaze. koI senA, koi hajAranI te kaI lAkha sudhInA paNa che che, temAMthI keTalAka saMto jAte tatvadazI hatA ema mAnI zakAya. mA Fikaro. pAnanA kAraNaselfished * Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha jaina che, vedAMtadRSTine laIne . jema A gurU-bhagavAnanI upAsanA temaja parAkramane laIne avatAra-bhagavAnanI upAsanA paNa hiMdu dhamanI vizeSatA che, temAM aMzAvatAra, pUrNAvatAra vagere. bhedathI mAMDI nAnA meTA keTalAka avatAra che. mAnyatA A pramANe avatAradevanI ane gurU devanI upAsanA khIjA kAI dhama'mAM dekhAtI nathI. jo koinI ema hAya ka vedAMtatattvanA vicAro sudhI khIjA dharmanI kAi vyakita pahoMcI nathI te te khATuM che. islAma dhama'mAM keTalAka moTA sudhI ane saMta thai gayA che je pUrepUrA advaita vedAMtI hatA. khristI dhama mAM paNa paramAtmA zu ane jIvanA bhedabhedanA viSayamAM eTalA ja sapradAye thaDe gayA che, jeTalA vedAMtamAM che. paNa * A dharmAMmAM eka evA jANe saMketa thai gayuM che, ke pUnA zAstronA AdhAre khzane bhagavAnanA putra mAnyA che tathA mahammadane khudAnA pegambara. te je thayA te thayA, te para zakA uThAvavI nahi; paNa bhaviSyane mATe A dharmImAM thanAra bIjI kASTha vyakitane zvaraputra ke pegambaranI gAdI para khesavA devAmAM nahiM Ave. te gAdI na te khAlI thaI zake ke na te tenI saMkhyA vadhArI zakAya. 2 jaina dharma ane bauddha dharma anIzvaravAdI che eTale ke advaita brahmavAdI nathI, chatAM te jIvezvaravAdI tA che. te mAne che ke jIva potAnI pUrNatA karatA karatA svataMtra mukta izvara thaI zake che. tene jaitemAM tItha"kara kahe che, bauddhomAM buddha tattvataH dareka jIva tIya kara ke buddha thai zake che, ane temanAmAM paNa keTalAye satAe jJAna prApta karyAMnuM mAne che. jo ke e ane dharmoMmAM judA judAM sapradAyapravataka kaka nAnI thai gayA che; chatAM paNa jenAmAM kaliyuga ( athavA temanI paribhASAmAM pAMcamAM ArA)mAM AtmajJAna thavA chatAM koi tIya kara ke kaivalInI padavIne yAgya thai zake nahi. baudhdhAmAMye sidhdhAtha'nI pachI koine budhdha nathI mAnyA. cIna, jApAna vagere baudhdha dezamAM paNa e ja sthiti che. te pahelAnA baudhdhA aitihAsika vyakitao hAvAnu dekhAtu nathI. mahAvIra ane sidhdhAtha' pachI tIya kara ane yudhdhanA daravAjo jANe e lAkAe sadAne mATe baMdha karI dIdhe che. A badhA dharmomAM ghaNA evA meATA saMta, mahAtmA ane nAnI leke thai gayA che, je hiMdamAM ane hiMdudhamamAM janmyA hAta te te paNa ApaNA meTA sa ta mahAtmA ane jJAnInI rIte pujAta ane bhagavAnanA avatAra gaNuAta. paNa tyAM temane mATe Aja sudhI ghaNA Adara hovA chatAM evI pravRtti cAlu thai nahi, pazu hiMdudharma'mAM A bAbatamAM sArA pramANamAM avyavasthA thai che ane meTI saMkhyAmAM avatArA ane gurUrUpa bhagavAna banAvAya che, ane temAM vizeSatA tA e che, ke tene zAstronu temaja meATA jJAnI ane satenuM samatha'na che. tethI te para carcA karavAmAM paNa sAhasa thAya che. AthI keTalAka zradhdhALu sAthekAnA budhdhibheda thavAnA ane temanA dilane AdhAta pahoMce tene Dara lAge che, chatAM namratAthI paNa dRDhatApUrNAMka kahevu paDe che ke AmAM vedAMtatattvajJAnanA je AdhAra levAya che temAM vicAroSa che. teNe nAnanA rUpamAM bhrama vadhAryo che. zAvAsyanA pele mAtra-- aMdhaM tamaH pravizanti ye avidyAmupAsate / tato bhUyaH iva te tamo, ye tu vidyAyAM ratAH // je ajJAnanI upAsanA kare che te dhAra adhArAmAM jAya che, paNa je jJAnamAM ja magna che te tethI paNa vadhAre bha'kara adhArAmAM che.' e huM ahIM lAgu pADIza. sRSTinA koI nizcita nAma rUpe oLakhAnAranI brahmanA rUpamAM upAsanA karavAnI pravRtine tattvajJAnanA AdhAra lai pachI karI nAkhavI e jJAna mAraphata bhrama tA. 1-10-50 phelAvavA jevu' mane lAge che. * lIvo mahoya vevalam ' A kathana sAcu* che te te darekane mATe sAcuM ja che. jene te satyanuM jJAna thayuM tene mATe ja te satya che ema nathI, paNa jJAnI ke ajJAnI kahevAtAM banne brahma ja che paNu kAMi paNa manuSya ajJAnI manAtI vyakitanI zvaranA rUpamAM upAsanA nathI karatA. je bhakata, purUSa che, te tene bhagavAnanuM svarUpa samajI vadana kare che, Adara kare che paNa tene upAsya dhyeya nathI banAvatA. A pramANe vaMda nIya ane AdaraNIya tathA upAsya ane dhyeyA bheda karavAmAM Ave che te ja pramANe brahmaniSTha mahAtmA ( sadgurU ) ane parAkramI purUSa ( avatAra) ane brahmanI vaccenA bheda paNa samajavA joie. hiMdudhama mAM A viveka nathI rahyo tenAM be kAraNa che. sagu upAsanA to badhA dharmamAM che, anIzvaravAdI dharmAMmAM paNa che, sAkAratuM Ala'khana paNa che. paNa guNu ane AkArathI para Izvara svarUpa mATe saguNuthI UlaTA evA nirguYNa zabdanA temAM upayega nathI te. mArA mata pramANe A zabda ApaNA tattvajJAnamAM upayegamAM AvavAthI tene laI keTaleka bhrama pedA thaI gayA che. brahmane akartA, nirgu Nu, nirAkAra vagere zabdathI eLakhAvavA karatAM je ApaNe tene saguNAzraya, 'rUpAzraya, sa` kriyAzraya ayatrA satra' guNu-kriyA-rUpa kaDuta tA ThIka thAta, kAraNake brahmAta anata zakita ane sRSTigata satra nAma-rUpAnA Azraya che, jIva-ajIva-rUpa tenA badhA AviSkAro maLIne paNa tenI zakitane hisAba nahi nIkaLI zake. te phakata anaMta zakita ane nAma rUponA saMgraha ja nathI. kANu jANe haju enI keTalI zakita ane AviSkArAnu ghaDatara nahi, thayuM hAya ane thayA chatAM ApaNune tenI kalpanA paNa na heAya. A dRSTie mahAnathI mahAna brahmaniSTa mahAtmA paNu tenI mAtra eka jhalaka che, jo A ApaNe dhyAnamAM rAkhata, te ApaNe gItAnAM vacana yad yad vibhUtimatsarve, zrImadUrjitameva vA / tattadevA gaccha tvaM mama tejo'zasaMbhavam / viSTabhyAhamidaM kRtsnamekAMzena sthito jagat // ne vadhAre saraLatAthI samajI zakata ane e dhyAnamAM AvI jAta ke iMdriyo athavA manathI jene samajI zakAya che evu' kAi paNa saguNu ke sAkAra satva soMpUrNa rUpathI bhagavAna teA che chatAM temAM tenI nAma mAtranI kitane ja paricaya thai zake che. A dRSTie te aza mAtra ja che, eTale tenI bhagavAnanA nAmathI ke tene badale upAsanA bhakti karavI cegya nathI. phakata mAnavanI pUrNatAnA vicAra karIe tApaNuM kaSTa eka vyakitamAM mAnavapUrNatA sa'pUrNa rIte pragaTa thaI che ane tethI vadhAre pUrNatA kASThanI nathI thai, thavAnI nathI ke thai zakaze nahi tema kahI zakAya nahi; chatAM jyAre sadgurUne upAsya ane dhyeya. deva mAnIe chIe tyAre A badhA bhAvatu rApaNa thAya che ane karavuM paDe che, tyAre ja temAM zradhdhA dRDha thAya che. A cyAre paNa kaMlpanA lakhAvIne karavu paDe che eTale te svAbhAvika nathI hatuM. temAM ApaNe eka kSaNe sadgurUnA dehAtIta zuddha svarUpanA vicAra karIe chIe ane bIjI kSaNe temanuM zarIra, rAjanu jIvana ane caritraneA. A badhe budhdhinA ane bhAvanAone vyAyAma eTalA mATe karavA paDe che ke vedAMtanA granthe, sa' ane gurU ziSyA banme. ApA para ene saMskAra nAMkhyA che ke gurU ane bhagavAna vacce tathA sagugu ane nirguNa vacce bheda nahi karavA joe, gurUmAM bhagavarniA vagara gurUbhakita naMddhi, gurUbhakita vinA gurUkRpA nahi, gurUkRSA vagara jJAna nahi, jJAna vinA mekSa nahiM, ane mekSa vagara janma-maraNanA aMta Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10 : praNa jaina be mAMthI vageremAM ane A te ja ane tenI samIpa ane nAnI nahi. A badhA saMskAromAM kaMika tathyaza che, kaIka vicAro te sAthe lamaNa, hanumAna, vagerene paNa joDI daIe chIe tyAre deSa paNa che. anaMta rUpamAM pragaTa thatA rahevAne je brahmane khriratI, muslimane ja nahi, AryasamAjI, brahmasamAjIne paNa ' svabhAva ja hoya. ane je jIva paNa braho hoya, te janma marI , temAM mUzkelI mAluma paDe che ke ApaNI paeNinamAM bhAga letAM acaka ne cheDo kevI rIte Avaze ? ane jo e vicAra satya na kAya che. pachI ApaNe bevaDI saphAI karavI paDe che. eTale hoya ane e. mAnyatA ja! barAbara che ke brahma sAkSI mAtra, (kraya A le ke nA samAdhAna mATe kahevuM paDe che ke A jagyA- ane niMga"Na che, te gurUne AdhAra te satyano anubhava karavA e raghupati, sItArAma, rAdhAkRSNa vagere zabdo sAthe aitihAsika mATe che. eTale gurUkRpAne arthe anubhava karavA mATe sAdhanamArga ke paurANika vyaktione saMbaMdha joDavAnI jarUra nathI, '' prApta kare ane temAM AvanArI, mUMjhavaNa dUra karavI. A mATe ema mAnI le. ke A zabdo. allAha ane geDanI samAna che. | pitAnI lAyakAta pUravAra karavAnI jarUra paDe che. te lAyakAMta gurU ane A avatAre ane devenA upAsakAne kahe che: "tamAre pratye sneha, sevA, zuzraSA, jijJAsA, pariprazna, namratA, brahmacarya sAza thavAnI jarUra nathI. ame dhyApati, kauzalyA-dazaratha-suta -vagerethI pragaTa thAya che. temAM gurU pAsethI phakata kAna kuMkAvI rAmacaMdra ke naMdayazodA tathA vasudeva-devakInA putra kRSNanI upAsalevAnI vAta nathI. temanA zarIranI ke pheTAnI pAIpUjA karavAnI nA niSedha -nathI." bhakta che ke, ' nivRtti,:, jJAnadeva, saMpAna, vAta paNa nathI. sevA zuSa ane snehabhaya bhakita eka vastu che; muktAbAI, ekanAtha, nAmadeva, tukArAmanI dhUna ane "raghupati rAghava re '', pATha-pUjAnI bhakita bIjI vastu che. "zravaNa, jijJAsA pariprazna- rAjArAmanI dhUna'' eka ja buddhithI nathI besatA. pahelI dhUnamAM ' AjJApAlana, vagerarUpI upAsanA eka vastu che, ane temanA para sApha samajAya che ke e saMtamALA che, ane bIjI. . mATe te mahimAnAM guNagAna, bhajana, saMpradAya-pracAranA rUpamAM upAsanA samaje che ke e IzvaranuM smaraNa che. vedAnta jJAnIone bIjI bIjI vastu che. AtmAnI sAdhanAmAM pUrva kalpanAo ane grahone dhunanuM brahmasamAjI, musalamAna vagere pAse ane bhakata pAse judI tyAga hoya che. upAsanAnI', eka kapanA cheDI bIjIne eTalI ja judI rIte samarthana karavAno vyAyAma karavo paDe che, chatAM tenuM ' ' pIkI banAvI levAnI vAta nathI hatI. gurU pratye atyaMta Adara, samAdhAna to nathI thatuM. ane temAM bhAga letAM te saMkoca kare che je ane snehathI ekaMjIva thaI temanI sevAcAkarI karavI, temanI - , " mAro khyAla e che ke prAcIna vedanA samayamAM guNAtIta : kAmamAM madada karavI, temanA jIvanathI potAnuM jIvana meLavI levuM - bhAvamAM che ane sAkSAta saguNabhAvamAM sUryanI upAsanA rahI ke A gurUbhakita uttama che, jarUrI che, potAnI unnati : karanArI che. - temane upadeza sAMbhaLo, manana karavuM, nididhyAsa karavo, prazno ' haze. RSionAM eka maMDaLe che mAMthI brahmA, ziva, gaNapati vageremAM ane bIjA maMDaLe sUryamAMthI indra, viSNu, vAmana, virATa che pUchavA, zaMkAnuM nivAraNa karavuM, temanA batAvelA sAdhanamArgane che. - pravega karo-A gurU upAsanA ane tenI samIpa pahoMcavuM e. - purUSa vageremAM rUpAntara karyuM, ane pachI temanAM, rUpa, guNa jarUrI che. te rIte ja je pada gurUe meLavyuM che te maLI zake che.' : caritranI kathAo banAvI. te sAthe ja rAjAonuM paNuM indra, virATa, - viSNu vagere nAmathI saMbodhana karyuM. AthI pratApI purUSanI ziva ja nahi ke jUnA deva choDI gurUne deva banAvavA, saMyane choDI viSNunI " athavA viMgaNunI avatAranA rUpamAM pUjA zarU thaI. tyAra pachI mUti levI, viSaNune choDI nArAyaNanI, ke tene choDI rAmanI tatvamasi" vagere mahAvAkayethI sucita AtmajJAnanI zodha thaI, che athavA kRSNanI, athavA temane choDI saMpradAya ke temanA navAM sthApanAranI,.' temAM upAsaka (jIva), upAsya (iSTadeva ) ane brA ( bannethI : athavA te tene paNa DaeNDI. vartamAna gurU ke pitAnA navA gurUnI atIta bhAvanuM vizeSa jJAna) nI ekarUpatAnI khabara paDI ne mUrti ane bhakita calAvavI ane temanA saMpradAyane phelAvo kara.' tyArathI gurUnI upAsanA paNa dAkhala thaI gaI, ane pachI , kalpa AthI upAsakanI AMgaLa pragati nathI thatI, paNa phakata saMpradAye nAo para ka95nAo vadhatI ja gaI. maraNottara gatine viSe paNa na ane sAMpradAyika rAgadveSanI ja vRddhi thAya che. temAMthI pachI kaye . svarga, geleka, vaikuMTha, kailAsa, brahmadhAma, akSaradhAma nirvANa che - ' pUrNAvatAra, ke aMzAvatAra, kayA gurU sAtamI bhUmikAmAM ane tathA tyAMnuM svarUpa ane bhoga, temaja sthalArtha, sambhAI vagerenI kayA chaThThI tathA pAMcamI bhUmikAmAM-vagere vAdo nikaLe che. eTaluM ja bharatI AvI. Aje te evI sthiti pedA thaI gaI che, ke je - nahi, paNa eka ja gurUnA ziSya taraphathI be-cAra svataMtra saMpradAya | koI vyakti be cAra ziSyo banAvI zake ane "tatvamasi" tathA cAlavA lAge che. A pravRti hiMdu dharma ane bhAratanI prajAne ahaM brahmAsmi' vagerenuM vivecana karI zake te sAkSAt parahmarthana A che nAnA nAnA ToLAmAM chinnabhinna karanArI sAbita thaI che. dhama- kSetramAM je pravRtti thAya che. te ja rAjakiya ane sAmAjika kSetramAM banI zake che. paNa thAya che. - A pravRtti baMdha thaI javI joIe. te mATe huM pote eka ne chinnabhinnatAnuM A pariNAma Ave che mATe ja e deSa saddagurUbhakata ane bApune rAma, kRSNa, buddha, izuM, mahamUda vagere karI keIthI paNa UtaratA nathI mAnatA, chatAM zrI ramaNa maharSinA rUpa che ema nahi, paNa temAM jJAnadRSTine beTa upaga che te deSa che. A aviveka vadhavAnuM bIjuM kAraNa e che ke bhagavAna viSayamAM lakhatAM me A viSe izAre karyo che. Ane mATe meM samULI krAnti'mAM je pratipAdana karyuM che tene thaDe pATha sudhArI che vAcaka zabdono upayoga ApaNe manuSyonAM nAma rAkhavAmAM karIe nIce pharI rajU karUM chuM :chIe. izvara bhagavAna, rAma, kRSNa, nArAyaNa, zaMkara, ziva, zabhui vagere bahAnAM ja nAma nathI, manuSyanAM nAma paNa che, avatAranA - mAne paramAtmA eka kevala; ( paNa hoI zake che. khristI dharma e viveka rAkhe che, ' na mAne deva-devatA-pratimA sakala; che ke potAnA mULa sthApaka (izuM) ne nAme bIjA koI manuSyanuM bhale uMcA rahabara t" nAma nathI rAkhatA..ane IslAma tema ja khristidharmamAM gaMDa, - *' ' ke ' . na mAne keI avatAra-gurU-pegaMbara ke , dha allA, khudA e nAma to koine nahi rAkhavA de. AthI nAmasma. / raNuM ke dhUnamAM izvaranuM nAma che ke mULa sthApakanuM, athavA bIjI " na ke sarva-akhalanazIla. vyakitanuM te samajavAmAM 'zAMko utpanna thatI nathI. jyAre te sarve". sadagurU-budha-tIrthaMkara; " ApaNe raghupati, rAMdhava, rAjArAma sItArAma, kRSNa, mohana, ... (bhAne jJAnI-vivekadarza kevala. murAri rAdhAkRSNa, sAMba sadAziva vagere nAma ' kahIe chIe ke * kizoralAla che. che. tyAra pachI panAranI, tenA vagere mahAvAkathI sacita vartamAna gurU ane ' ': Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + - 3 - tA. 1-10-50 + + | vizvazAnti [ chellI payuMSaNa vyAkhyAnamALAnI tA. 15--50 nA roja maLelI virATa sabhAmAM kAkAsAheba kAlelakare "vizvazAnti' upara ' Apela vyAkhyAnanI ku. tArAbahena zAhe karI ApelI saMkSipta noMdha. ] ', zAMti mATe lo ke anAdikALathI vicAra karatA AvyA che. karIe te cAle nahi. prAthanA pAchaLa AtmasamarpaNa karavuM joIe paNa e vicAra vicAra ja rahyA che. temAM saphaLatA maLI nathI. ane prArthanA karanAranuM hadaya vizvasamuM vizALa banavuM joIe. manuSyajAtie jIvananA aneka kSetramAM suMdara pragati karI che paNa AvI prArthanA mahAtmAjI karatA hatA. paNa jagatamAM zoti AvI zAMti maLI nathI. zAMti sthApavA mATe be ja mArga rahe che. eka nathI tethI mahAtmAjI azakata hatA ema mAnavuM na joIe. te ekabIjAne sahakAra meLavI badhA ja zAMti mATe prayatna karIe kAraNu khADA mATe hoya te vadhu maTI pUravI joIe. e ja rIte ' , ane bIjo upAya laDIne aMdara aMdara kapAI marIe. je duni- " AkhA vizvanI zAMti mATe mahAtmAjI ekalAnuM balidAna pUruM yAmAM mANasa ja na rahe che te mANasa vaccenA saMdharSe paNa na paDayuM. temanA jevA anekanAM balidAnanI jarUra che. nahi hoya ane badhe ja zAMtinuM sAmrAjya haze.. . ApaNe rAjadvArI upAye zedhIe chIe, paNa A * zAMtine vicAra mAtra taravare : sAhityakAra ke samAjaseva, lamAM mUkI zakatA nathI. kAraNu le konI sAmAnya vRtti je cAle ke e ja karavAnuM che evuM na hovuM joie paNa dareke dareka jIvaMta che te cAlavA devAnI che, temAM pheraphAra karavAnuM temane phAvatuM nathI karavA ghaTe. thoDA samaya pahelAM ja ApaNA dezamAM. eka eTele upAye amalamAM mUkavA muzkela che. TUMkamAM kahIe te ziitapariSada bharAI hatI temAM judA judA dezanA pratinidhio jIvanaparivartana karavuM joIe. kAM te pite karavuM joIe, ane AvIne jAtajAtanI vAto karI gayA. paNa vAta karavAthI zuM vaLe? pote na kare te bIjAe karAvavuM joIe. jIkhuzIthI na kare bilADInA gaLAmAM ghaMTa badhe kANu ? mAtra kalpanAo ke vAta e che ane vAryo mAne nahi te hAryo mAne, e rIta savAdanI che. dIvAsvapna ja rahe. e ja pariSadamAM paMDita naherUne prazna pUchavAmAM, bIjI rIta che mahAmAnI, ke dareka jaNe potAnI meLe ja jIvanaAvatA temaNe jaNAvyuM hatuM ke, duniyAmAM zAMti sthApavA pite parivartana karavuM. A vAdane bIjuM nAma sarvodayavAda paNa ApI prayatna karI rahyA che, paNa temaNe pratinidhione sAmethI pUchyuM zakIe. jemAM bahujanahiMtAya ke bahujana sukhAya nahi paNa hatuM ke zAMti ane ahiMsAnI vAto karanAra tame badhA kaheze AjanI bhASAmAM sajanahitAva-ke sarvajanasukhAyanI pravRtti ke ahiMsAne arthe zuM thAya ? keTalIka vAra mAtra vAta karanAramAM ja apanAvavAthI dharmanI sthApanA bahu sahelAIthI thaI zake, pariveta na ' ahaMsA nathI hotI tyAre raNane morace janAramAM ahiMsA hAya , mAtra vicAramAM ja nahi paNa saMsthAomAM, dharmamAM ane rAjyamAM che. ApaNe badhA ja je UMDI rIte ApaNA aMtaramAM ja karavAnI jarUra che. meTAM rAjya karatAM nAnAM rAjya AvuM parivartana karIe te mAlUma paDaze ke ApaNe ApaNI jAtane zAMtivAdI jhaDapathI karI zake ema lAge che. gaNAvIe chIe paNuM vAstavika rIte apaNe saMrakSaNavAdI keTalAka leke One WorldnI himAyata kare che. e - chIe. ApaNA badhAnuM ja ke ApaNI vastuonuM rakSa thAya - e ja ApaNe icchatA hoIe chIe. jayAMsudhI A ja ApaNI kalpanA paNa khoTI nathI. jema hiMdustAnamAM thayuM tema badhAM rAja vRtti hoya tyAMsudhI zAMti kevI rIte sthapAya? svatva choDI eka thaI jAya. chatAM paNa eka rAjyamAM jema bhinna binne pakSe laDe che tema yuddha te cAlu ja rahe, ane vizvamAM . keTalAka sUcave che ke ApaNe kaMI paNa dezanA nAgarika zAMti sthapAya nahi. eka bIjI kalpanA karIe. jema dhama' na gaNAtAM vizvanA nAgarika banavuM joIe. ghaNI vakhata koI paNa vicAra karyA vinA ApaNe Secular Democracy sthApIe - be dezanA nAgarika banavAmAM paNa jokhama raheluM che. dA. ta. koI chIe te ja rIte rAjadvArI vicAra choDI daIne Non-political mANasa IMgleMDa ane amerikA bannene nAgarika hoya ane jo democracynI sthApanA karIe. keTalAkanuM mAnavuM che ke nAnAM banne vacce yuddha jAge te e kayA dezane vaphAdAra rahe? e mATe nAnAM rAje eka karIe paNa tema karatAM moTAM rAjya nAnane - dareka mANasa kAM te eka dezane nAgarika bane athavA vizvanAgarika gaLI jAya athavA bAhakana jevI dazA thAya. bIjI rIte jema - bane. vizvanAgarika banatA eNe ahiMsaka banavuM ja joIe, ane sAmyavAdIe pitAne pracAra kare che tema darekane raziyAnI bIka nathI' 'ahiMsAnI sAthe AvatI bIjI javAbadArI svIkAravI ja joIe. lAgatI, paNa pitAnA dezamAM ja sAmyavAda utpanna thavAnI bIka lAge che. nAgarikanA kartavya na karI zake e nAgarika banavAne adhikAra paNuM sArA rasto e che ke ApaNe rAjasattAne vicAra ja na karIe bhegavI zake nahi. ane bIjAmAM paNa A valaNane pracAra karIe te zAMti jhaTa ke ApaNane sahune. rAjadhArI daSTie ja vicAra karavAnI Teva sthapAze. dareka dezamAM jaI majurane kahe ke tame koI eka dezanA paDI che. ane enI kasoTIe caDAvIne ja dareka vastune sAcI nathI. AkhI duniyAnA garIbanuM rAjya sthApe. e rIte zAMtikhetI mAnI e chIe. rAjadvArI dRSTie zAMti meLavavA mATe pahelAM mage jaladI prayANa karI zakIzu AvA vicAro phelAvavA prAcIna League of Nations sthapAI. enuM visarjana thatAM dharmAcAryoe sAruM kAma karyuM hatuM, paNa atyAre emane vAra U. N. 9. sthApI. AM yune kahevAya che paMca paNa tyAM cale nakAme thaI paDayA che. uparathI kocaluM salAmata paNa aMdarathI ' che-keraTabAjI. paNa je yuddha TALavA keraTabAjI svIkArIe te sAcI sarava gumAvI beThelA hAthamAM e vArase jaI paDayA che. - zAMti maLe nahi. ApaNe zAMti ane nyAyane mATe paMcanA nirNa, ApaNe kai 5NuM rAjya pratye nahi paNa mAnavatA pratye vapha dAra yane ja svIkAra joIe, paNa e nirNaya je paMca taTastha eTale ke vizvanA mAnava pratye vaphAdAra rahIe. kaI paNa yuddhamAM hoya te ja svIkArI zakAya, atyAre yunomAM taTastha mANaso bhAga nahi levAnI vRtti keLavIe. anyAyane pratikAra karIe. paNa maLI zakayA nathI paNa ApaNe tethI hiMmata na hAratAM taTastha e dayAnamAM rAkhavAnuM che ke anyAyane pratikAra nyAya kare mANase meLavI temane yunamAM maeNkalavA prayatno karavA joIe. ' joIe. anyAyathI ja sAmano karIe te anyAya maTavAne * parve jJanA guNa: mava7 I e prArthanAnuM raTaNa mAtra badale bevaDAze. * Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI. hakIkata AvazyakatA karatAM vadhAre vastu rAkhavI nahi. vastu rAkhavI nahi . mAna dvArA ApaNe phALo AmAM aparigrahanI vAta nathI. paNuM mANesane jeTalI jarUra che A teTaluM ja rAkhe ane jarUra keTalI hoI zake e vijJAnanI madadathI . " . AjhAdI maLyA pachI svAtaMtryaprApti mATe rASTra eAchuM | nakkI kare. dA. ta.-be roTI ane eka lageTInI jarUra che ema sahana karyuM hoya ema, eka pachI eka AkarI kasoTImAMthI jANe, kahevAmAM aAvyuM che, paNa eTalAthI ApaNe calAvI zakIe nahi, ke pasAra thavAnuM nimaNu thayuM hoya ema rASTra para Apatti para zarIranI uSNutA TakAvavA mATe jarUrI kapaDAM paheravAM ja joie. . Apatti Ave je jAya che. eka bAju rASTrasevake, e ApattinuM echAM kapaDAM paheravAthI zarIranA uSNutA jaLavAtI nathI ane e kamara kasIne nivAraNa karI rahyA che, te bIjI bAju aThappa vipattio. " TakAvavA mATe UlaTI vadhAre kherAkanI jarUra paDe che tethI Avazyaka , AvIne khaDI ja hoya che. rASTranA vibhAjana pachI, varSo sudhI kapaDAM te paheravAM ja joIe. e ja rIte venDAkaTaranI madadathI muMjhave te nirvAsitene prazna Ubho thaye. e prazna haju pUrI ' nakakI karI Avazyaka khorAka 5NuM levo joIe. majurone temanA mahela nathI thaI zako, tyAM annanI achata bIjI mUMjhavaNa UbhI .. kAma pramANe vadhAre' kherAka maLe joIe. tevI ja rIte bIjI ja karI. baMgAla ane bihAre bhUkhamarAnA oLA patharAtA nihALyA. bhautika AvazyakatAomAM jeTaluM vadhAre hoya te choDI daie. , e muzkelImAMthI rAhata meLavIe tyAM, AsAmamAM prakRtie tAMDava jagatanA vijJAnazAstrIo, samAja zAstrIe. to e sAthe maLI che. AdayuM": divasa sudhI dharatIkaMpe dharatIne dhrujAvI; mAnavI sahelAIthI - semasta mAnavajAta mATe jIvanakrama nakakI karavo joie. e kema na nivArI zake e ulkApAta macAvya. makAnanAM makAna pRthvIne . . zarUAtamAM ja duniyAne lAgu na paDatAM nAnA nAnA deza ke nAnA peTALamAM adrazya thaI gayAM; te jaLanI jagAe pRthvI UpasI AvI, - vargo athavA dasa dasa hajAranI vastIvALA nAnA bhAgene lAgu', ane pRthvIne sthaLe saravare sajaI gayA. Ama jANe ke adhUruM pADavA joIe ane emAM je saphaLa nIvaDIe te samasta vizvane hatuM tema gujarAta para ativRSTie tAMDava Adayu : ane UbhA , , e krama lAgu pADI zakIe' ane pragati sAdhI zakIe. " : " pAkibe ja divasamAM pUrI thaI gaye; aneka makAne paDI gayAM, ane , | ' ' A badhA uparAMta dhArmikatAnI dRSTie paNa vicAra karo ' ' mAsu pAkanI AzA niSphaLa gaI.saMyukata prAMta ane kAzmIramAM ghaTe. abhimAna ane dveSa tajyA vinA game tevA upaye levAmAM paNa varasAde khAnAkharAbI " karI; nadImAM pUra AvyAM ane - Ave che. e zAMtinA mArge dorI jAya nahi mAnavajIvana.' garIba mANunI gharavakharI taNuI gaI; seMkaDe mANase dharabAra parivartana na kare ane ema vicAre ke je cAlatuM AvyuM che ke vagaranAM thayAM. A badhA prasaMgonI paraMparA para: eka sAthe vicAraNuM , tema cAlaze te e UMdhamAM che. tethI te mAnavajAtane sarvanAza karIe to rASTranI jANe ke AkarAmAM AkarI kasoTI thaI rahI ja che. raziyAne amerikA, jhadhaDI leze pachI zAMti sthapAze eka hoya ema harakaine lAge. svAtaMtrya prApti mATe jANe ke ApaNe ' , mAnyatA bhUlabharelI che. , , , , ochuM mulya cUkavyuM hoya, ane haju bharapAI karavAnuM ghaNuM bAkI ' zaheranuM mahattva ghaTADavuM joIe ane gAmaDAnuM mahattva . - ' che ema lAgyA. vinA na rahe. ' ' ' : vadhAravuM joie. tene. artha e nathI ke badhA gAmaDAmAM jaIne A prasaMge-AvI AsamAnI-sulatAnanA samaye prajAne vasIe. ema karIe te te gAmaDAM para beje vadhI paDavAne viziSTa dhama thai paDe che; jenAmAM jarA paNa mAvatA hoya tenI. paNa Adarza ejanA ghaDI gAmaDAMo zuddha karavA joie ane karaja thaI paDe che ke AvI Apatti je rIte haLavI, thai zake lokenI nAnI nAnI paMcAta gAmaDe gAmaDe che tene ukela tevA prayatnamAM pUrepUro sahakAra Apo. ' ' , ' , - paraMtu duHkhanI vAta e che ke, AvA prasaMgoe AvI, ' ' . A vicAre mAtra lekhake, samAja zAstrIe ke varte'mAna- mApattione haLavI karavAmAM sahAyabhUta thavAne badale, ApaNe - patranA saMpAdaka kare ema na hovuM joIe. dareka dareka jIvaMta mAnavI sarakAranI ane A kAryamAM sAtha ApatA kAryakartAonI TIkA : ' ''kare. zAMti be prakAranI che. eka mAnavatAnI ane bIjI smazAnanI. kaI karavA maMDI paDIe chIe. jyAre racanAtmaka sucananI jarUra hoya joie che tene niNaya leke kare, ane te pramANe AgaLa cAle. che; sakriya sAthanI AvazyaktA hoya che tyAre kAryakartAonI kArya payuMSaNa , vyAkhyAnamALA vahInI TIkA karavAne kaMI artha nathI.A prasaMge "bhUkhamarAthI bihAramAM maraNa" athavA "sarakArI DhIlI nItine kAraNe gujarAtanI ' . ' muMbaI khAte gayA payuSaNa daramiyAna zrI kacchI dazA eza prajAne nukasAna' evI ke evA prakAranI koI TIkA ke nivedanathI.. vALa jaina kheDaga taraphthI saMsthAnA makAnamAM eka jagyAkhyAnamALA kAMi. atha saravAne nathI, ane te paNuM nathI.. javAmAM AvI hatI. A vyAkhyAnamALA' kAryakrama nIce AvI TIkAo mATe bIjA prasaMge zedhI levAnI jarUra che, mujaba hate.' . ' '' ane evA prasaMgo kAMI ochA nathI ja! AvI Apatti vyAkhyAtA viSaya e eka vyakitanI Apatti nathI-rASTranI Apatti che. enA zrI kedAranAthajI '' - jIvanazuddhi' : ' ' nivAraNa mATe ApaNAthI zakya evAM racanAtmaka kAryomAM ApaNe guyALa malIka mAre sAdhake sAthe anubhava lAgI jaie. e ja rASTra mATe ane ApaNe mATe zobhAspada, tArAcaMda ka. kelarI , jenenuM saMgaThThana che. saMkaTagrasta sthaLe jaI na zakIe te, ApaNe jyAM hoIe, purUSottama kAnajI mahAmIjInuM jIvana rahasya tyAM rahyAM rahyAM zakaya teTalI tanathI, manathI, ane e ne bane chaganalAla gIta " ramaNa maharSinuM jIvana ane upadeza'. te zakita hoya te mujaba dhanathI madada karIe; ane '- AvI DI. jI. vyAsa * kaLA ane sAMskAritA ' " prakRtie sajelI vipattine haLavI banAvavAmAM yatkiMcit phALe ApIe.' , kAkAsAheba kAlelakara' kAyade ane dharma" ' '' ane ATaluM ja na karI zakIe te, sarakArane ane kAryakartAA uparAMta tA. 10-9-50 nA roja mAnyavara zrI morArajI . ene pitapotAnI rIte kArya karavA daie; ane ApaNe A bAbata . desAIe, pravacana karyuM hatuM ane bauddha bhikSa bhadanta anada lai mota sevIe. A svecchAe svIkAreluM "mauna e paNe kAMI ochI'. kauza9 Ayata tathA zrI. jasaidrakumAranA Agamanane paNuM lAbha levA mAM sevA nathI, ". a hate.. . . dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha , Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . - ' ' . ' . tA. 1-10-50 vicAra thayI ja temanA magajapI. "nita AtmAo "aa thAo ! - vivekAnaMdanAM vacanAmRta : zraddhA ane baLa kAraNake pApa, duHkha ane A badhI Apattio nabaLAI nahi , tame IzvaranA bALake cho, anaMta sukhanA bhAgIdAra che, te bIju zAnuM pariNAma che ? AvA upadezathI duniyAne dinapavitra ane pUrNa AtmAo che, pRthvI para vasanArA pavitra pratidina vadhAre ne vadhAre nabaLI banAvavAmAM AvI che. mahAnubhAvo ! tame pApI? koI paNa manuSyane evuM vizeSaNuM lagA- " DavuM e ja pApa che. manuSyasvabhAvanI e meTI badanakSI che. Ave . bALapaNathI ja temanA magajamAM spaSTa sudaDha ane prANapaSaka ," e siMhe, ane tame gheTAM cho e bhramaNathI mukta thAe vicArane praveza karavA de. tamArI jAtane AvA vicAramAM vahetA che tame amara, mukata, sukhamaya anaMta AtmAo che. tame je padArtha " mUkI do ane nabaLAI ane pakSaghAtaka vicArane dUra ne dUra rAkhe ! nathI. tame zarIra nathI. jaDa prakRti tamArI sevaMka che, nahi ke 4 prakRti tamArI sevaMka che, nahi ke ' ' (10) jeDa prakRtinA tame sevaka cho : niSphaLatAono kadI vicAra na kare. e te taddana svAbhAke jene pitAmAM zradhdhA nathI te ja khare nAstika che. purANa , vinAnuM jIvana kevuM hoya vArUM ? jo athaDAM ne - vika che. A niSphaLatAmAM jIvananuM sauMdarya samAyeluM che. e ' dharmo ema kahetA hatA ke je izvaramAM mAnatA nathI te nAstika - ' na hoya te AkhuM jIvana arthAnya banI jaze. pachI ? che. nUtana dhama ema kahe che ke jene pitAnAmAM zraddhA nathI te kAvya kayAM jovA maLaze ? jIvanakalahanI ane prApta thatI niSpha- je kharo nAstika che. ' - LatAnI paravA na karo. koi divasa meM gAyane jADuM khelatA zraddhA, zraddhA, ApaNI jAta para zraddhA, IzvaramAM zraddhA-mahAna A sAMbhaLI nathI, kAraNake te kevaLa gAya che, mANasa nathI. te pachI : 'banavAne A ja maMtra che. tamane purANomAM varNavelA tetrIsa ' A niSphaLatAone A najIvI Aphatane kadI paNa vicAra na karoDa devatAomAM zraddhA hoya, ane paradezIo dvArA je devenI kare. Adarzane hamezAM haraghaDI tamArI sAme rAkho ane eka ' tamArI vacce pratiSThA thaI hoya temAM paNa tamane zraddhA hoya; ane | vAra pharIthI prayatna karo. . . '' ' .' ema chatAM paNa tamane tamArI jAtamAM zraddhA na hoya te tamAre ' (11) mATe ke mekSa saMbhava nathI. tamArI jAtamAM zraddhA dharAve ane vizvanI sarve zaktio ApaNI ja che. e to ApaNe ja . e zradhdhA upara ubhA thAo ane baLavAna bano ! chIe ke je potAnI AMkha ADA hAtha karIne pikAra karIe : ' chIe ke ahIM aMdhAruM che. hAtha dUra karo ane pahelA hatA te * ja prakAza dekhAze. timira kadI astitvamAM hatuM ja nahi, durbaLatA - saphaLatA prApta karavA mATe tamArAmAM amApa dhIraja hevI kadI astitvamAM hatI ja nahi. ApaNe mUkha banIne phariyAda joIe, amApa icchAzakita hovI joIe.' vairyazIla AtmA karIe chIe ke ame dubaLa chIe; ApaNe ja mUkhe chIe ke [; ; kahe che ke, "huM samudranuM pAna karIza ane mArI IcchAzakita ema kariyAda karIe chIe ke ame apavitra chIe. vaDe parvatane paNa DelAyamAna karIza." AvI zakita, AvuM sudaDha (12) IrachAsAmarthya prApta kare, tanatoDa mahenata karo, ane tamArA yeyane tame jarUra prApta karaze. durbaLatA dUra karavAnA upAya durbaLatAne ja vicAra karyo karavo e nathI, paNa baLanI kalpanA sevavI e che. mANasane ' ; ' A eka mahAna satya che. baLa e ja jIvana che, nibaLatA pitAnI aMdara vasela baLanuM zikSaNa Ape.. e ja mRtyu che-baLa e ja parama sukha che, anaMta amerajIvana (13) pitAnAmAM zraddhA keLavavAnuM dhyeya ApaNane ghaNuM sahAyaka thaI che. nabaLAI e satata dhasAro ane vipatti che. nabaLAI e paDe tema che. je AtmazraddhA khUba vyApaka rIte zIkhavAya ane mRtyu che. ' amalamAM mUkAya, te mane khAtarI che ke ApaNA duSkarmo ane * ja A duniyAne pAMcasAtaso bahAdura naranArIonI jarUra duHkhomAMnA ghaNAM dUra thaI jaze. duHkhomAMnA ghaNA dUra che. evuM zaurya keLave ke je satyane yathAsvarUpe, jANI zake. je = (14) satyane jIvanamAM dAkhavI zake, je mRtyuthI bhayabhIta te na ja bane AkhA mAnavatAnA itihAsamAMnA sau mahAna naranArIonA paNa mRtyune AvakAre; ane je mANasane bhAna karAvI zake ke te jIvanamAM je koI preraka-baLa sauthI vadhu zakitazALI nIvaDayuM AbhA che ane AkhA vizvamAM tene koI mArI zake ema nathI. hoya te te temanI AtmazraddhA che. teo mahAna thavAne ja sarjAyA tyAre ja tame kharA arthamAM mukitane prApta karaze. che evI mAnyatA sAthe teo janmyA hoya che, ane teo 'mahAna thayA che. che kaMi paNa karavuM e sarasa vastu che, paNa ciMtana tenuM (15) mULa che. ethI tamArA magajamAM UMcA vicAre ane UMcA Ada- eka mAnavIne adhogatinI parAkASTA para pahoMcavA de, zene saMgraha kare; te vicAre ane Adarzone divasarAta tamArI paNa eka samaya evo Avaze ja ke jyAre sapta pavanamAMthI e samIpa rAkhe. ane emAMthI ja mahAna kArya pedA thaze. upara vaLAMka leze ane AtmazraddhA rAkhatA zIkhavaze. paNa A pahelethI ja jANI levAmAM ApaNuM zreya che. AtmazraddhA keLavavA ' duniyAnI duSTatA ane tenA pApanI vAta na kare. tamAre mATe zA mATe ApaNe AvA kaTu anubhavomAMthI pasAra thavuM joIe ? e duSTatA. haju paNa joyA sivAya cAle tema nathI e ' (16) . jANIne duHkha pAma ! tamAre savaMtra. pApane jevuM paDe tema che ApaNe joI zakIe chIe ke mAnavamAnavanA bhedabhAvanuM kAraNa e jANIne AMsu sAre 1 duniyAne madada karavA tame baMdhAyelA paNa A AtmazraddhAnI hAjarI ane gerahAjarI ja che. Atmache. te tene dhikakAre nahi, ene vadhAre nirbaLa banAve nahi. zraddhA sarvazakitamAna thaze--mArA jIvanamAM meM A anubhavyuM che Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ke tA. 1-10-5 jana ' ' ane hajI aMnubhavuM chuM, ane jema jema huM moTo thAuM chuM tema ke.bhaya ja mAtra patana ane dukamanuM kAraNe che. *_*. tema A zraddhA vadhAre ane vadhAre majabUta banatI jAya che, kara upajAve che. bhaya ja mRtyu. lAve che, bhaya ja 6STatA che." ' . tamane khyAla che ke tamArA baMdhAraNamAM keTalI zaktie, tamArI rageraga majabUta banAve-ApaNane keTalA baLone, keTalA jurasAne abhAva che ? vijJAne kedI mANasamAM. - ane tAMbAnI nAnI ghaNI jarUra che. ApaNe je 'kayu chehave jarA paNa rUdana raheluM badhuM pArakhyuM che ?' mAnavIne ahIM AvyAne kAraNe varSe nahi', joIe.', tamArA , vItI gayA che, ane chatAM paNa enI zakitaomAMthI mAtra aNasA, UbhA rahe ane mAnavI bane. . ' zakti vyakata thaI che. tethI tamAre kahevuM na joIe ke tame dubaLa- - - , " sauthI pahelA ApaNA juvAne majabUta joIe ja. dhama pATA paranA patana pAchaLa keTakeTalI* zakayatAo rahI che ke, ' tame kema jANaze? tamArAmAMnuM tame mAtra thoDuM ja jANe che, je che pachI Avaze. baLavAna bane, mArA naujavAna mitro ! e mArI , kAraNa ke tamArI pAchaLa- anaMta zakti ane sukhane sAgara che. tamane salAha che, gItAnA abhyAsa karatAM chuTakhe la (kasarata) tamane svarganI, vadhu pAse laI jaze. A joradAra ( AkarA ) je jaDapadAtha zakitazALI che, te vicArazakita sava'zamitA zabdo che, paNu mAre tamane kahevA paDe che, kAraNake mane tamArA para mAnavuM che. A vicArane tamArA jIvana sAthe saMlagna karI do.. " ' sneha che. khAmI kayAM che te mane khebara che. meM thoDe anubhave - tamArI sarvasamarthatA, tamArI bhavyatA ane tamArI kAtinA " '' karyo che. tame tamArA snAyuone vadhAre majabUta karIne gAtA , vicAromAM magna rahe. izvarane prArthanA kare che. tamArA manamAM koI ja jaze te vadhAre sArI. samajAze. tamArI ragamAM joradAra lA , khATo vahema bharAI na rahe. izvara pAse ichA* karo ke '' ApaNe " , " to te tame e zakitazALI prajJAsaMpanna kunuM , , ApaNA janmathI AvI vahemabharI asare ane ApaNI durbaLatA . . mAne jora vadhu sArI rIte samajI zakaze. upaniSadu ane che ane hiMsAnI hAnikAraka kalpanAothI kadA gherAyelA na rahIe ! pribhAva tame vadhAre sArI. rIte samajI zakaze, je tamAruM zarIra tamArA paga para TaTTAra UbhuM haze ane tame tamArAmAM mardAnagI . . . nAnA sarakhA jatuthI mAMDIne eka manuSyanI sthiti para . anubhavatA hazo.. " - tamArI najara nAkhe. A badhuM koNe karyuM ? tamArI ja icchAza .(23)' ', ': , kitae, tame nAM kahI zakaze ke e sarvazakitamAMna che je tamane mAnavIo, mAnavIo, AnI jarUra che. bIjuM badhu . khATale UMce lAvI zakI te tamane hajI, UMce lAvI zakaze. temane .. taiyAra he paNa majabUta (jorAvare), zakitazALI ane 3: , ' ' jarUra che. mAtra cAritraya ane icchAzakitane vadhu baLavAne javAno ke je potAnA paga para UbhA rahevA tatpara hAtha, "M. " banAvavAnI . , . " ' 8 , jarUra che. avA sAeka hAya, ane duniyAmAM palaTo ja. (20) *' , , " ' , ' ' + ' . ' Avela dekhAze. - upaniSadamAMthI je tamane koI paNa eka zabda bebsa jema (24) . " avatA' dakhArA, anaajJAnanA paDe. 5ra suraMga mAphaka kaTa icchA bIjA badhA karatA vadhu jorAvara che-IcchazikSita pAsee " dekhAte haze, to te ja nirbhayatA " haze. vaLI je koI dhama baMdhuM namI javuM joIe, kAraNake e izvara pAsethI ja Ave che. paNuM zIkhavavA jevuM hoya te te nirbhayatAne dhama haze. A che; eka pavitra ane samartha icchA sarvazaktizALI che. tame duniyA athavA dhArmika duniyAmAM paNa e ja anubhavasiddha che. emAM mAne che? - anuvAdaka -gItAbahena kApaDiyA T - saMghanI pravRttione maLeluM Arthika sIMcana 3. , zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI cAlatI vividha pravRttione payuMSaNa daramiyAna maLelI Arthika madadanI yAdI nIce ApavAmAM AvI che. A rIte madada ApanAra bhAI-bahenone, AbhAra mAnavAmAM Ave che. maMtrIe, muMbaI jana yuvaka satya , zrI, maNilAla mokamacaMda zAha 25 zrI vallabhadAsa mulacaMda mahetA 10 zrI paTalAla mohanalAla sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya 25 , pAsubhAI khAyasI kuriyA 7, zivalAla mohanalAla tathA prabuddha jainane saMyukata bheTa 25 , lIlAdhara punamacaMda zAha e dIpacaMda kezarImala che, 20 zrI. cImanalAla pI. zAha 25 , nAnacaMdabhAI zAmajI eka saMgrahastha 100 , bhoLAbhAI jezIMgabhAI 25 zrI. pravINacaMdra hemacaMda amaracaMda caMdulAla maNulAla " . , 100 , dIpacaMda enDa kuM. 3 , prabhudAsa mahetA : 00 zrI jayaMtilAla lallubhAI parIkha * 1075 2 , praviNa zAmaLadAsa bhUtA ..., , rasikalAla mehanalAla jhaverI vyAkhyAnamALA 2 > ena. esa. saMghavI , kAMtilAla nathubhAI pArekha 100 zrI. caMdulAla mohanalAla jhaverI. , jasumatibahena manubhAI kApaDiyA 100 , hemacaMdabhAI catrabhuja zAha 567 che, 'maganalAla talakasI zAha 51 , ramaNulAla lAlabhAI zeTha. saMdhane bheTa che. pI. eca. kAmadAra 51 , mAMdhIbahena hIrAlAla zAha 271 thelImAM AvyAbahenee ekaThA karelA. 25 , kAMtAbahene jhaverI - 50 , kAMtilAla nathubhAI pArekha. 50 zrImatI surajabahena saMdhavI : " rapa , haragoMviMdadAsa harajIvanadAsa bhAlerA 50 ,, pipaTalAla gIradharalAla zAha - 25 zrI. khetasI mAvasI 25, manasukhalAla rAdhavajI dezI 25 , maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 25 zrI. ramaNalAla sI. zAha. - maNIbahena sevacaMda kApaDI bA 25 ,, ratIlAla narasIbhAI 11 zrI. bhegIlAla maNIlAla 25nAthurAma premajI , " ..25 De. amIcaMda chaganalAla zAha (surata 10 eka sadagRhastha che. 5 zrI. jeThAlAla pAzavIra lAlana25, iMdumatIbahena cImanalAla " , " 25 zrI. pI. eca. kAmadAra ja - . 3 eka sadagRhastha, 25 maNIbahena zivalAla pAnacaMda zAha (pa , lIlAvatIbahena cunilAla kAmadAra , t zivabahena gAMdhI 11 , menAbahena nattamadAsa zeTha i Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 prazuddha jaina vyavahAravAdI pATIla virUddhe nizcayavAdI paDitajI isavanI karA [ nAzika kaoNMgresa daramiyAna muMbaInI prAntika mahAsabhA samitinA pramukha ane hiMdanA maThThAamAtya pa'Dita javAharalAla naherU vacce viSayavicAriNI samitinI kheThaka daramiyAna kaoNMgresanI AjanI paristhiti viSe eka meTI athaDAmaNu thai hatI, A athaDAmaNamAM zrI. pATile keMgresanA bacAva pakSe dalIla karI hatI; te paDituzrI javAharalAle, pete jevA che tevA dekhAvA ane potAnI bhUlo sudhAravAnA' . bhArapUrvaka anugraha karyuM hate, A aMgenA ahevAla janmabhUmImAM pragaTa thaye hato; tenA parathI zrI paramAna dalaie, lakhelI eka dha nIce ApavAmAM AvI che. taMtrI, ] "bApue ApaNune zuM zIkhavyu' che ? 1919 mAM amRtasaramAM ApaNe bhUla karI te bApue aMgrejonu ATaluM bhayaMkara damana hovA chatAMya pahelAM tA potAnI bhUla mATe pazcAttApa ja jADura karyAM. e rIte ApaNe paNa ApaNI bhUla zA mATe kabUlana karavI joie ? Aje tame greSamAM kharAkhInu nAma sAMbhaLIne garama thAe che. e ja batAve che ke koMgresamAM kharAbI che. krAi tamane kahe ke tamArAmAM kharAbI nathI tyAre tame tALI pADA che e paNa tAve che ke tamane prazasti game che. paNa hakIkata zuM che? tame tamane sarTIphIkaTa na Ape| duniyAne jaine pUche! leka tamArA mATe zuM mAne che te jANavA jarA prAmANika prayAsa karI 1" "jevu' lAlaceALa gulAbanuM phUla bharAvAyeluM hatuM evA ja lAlaceALa sAMje cAra vAge viSayavicAraNI hatA. emaNe sAMpradAyikatAne virodha tenu samarthana karatA hatA. emanA kATanA baTana DulamAM paMDita naherU pAte Aja saMmitinI beThakamAM thai gayA karatA TharAva rajU karyAM hatA ne emaneA TharAva rajU thayA pahelAM zrI. pATIle adhAraNa aMgenA rAva para khelatAM jaNuAvyuM hatuM ke badhAya kaoNMgresane gALA de che, kAMgresa saDI ga che, keAMgresamAM anIti vadhI gai che vagere vAte mANase hAlatAM cAlatAM kare che. huM kahu chuM ke bIjI kAi paNa rAjakIya saMsthA karatAM sarakhAmaNImAM kaoNMgresa savizeSa nItimAna ane cekhkhI che ane mANasa sAme mANasanI sarakhAmaNI karatAM paNa eka kaoNMgresI khIjA kASTa paNuM mANasa karatAM vadhAre nItimAna ane pavitra che. tame maherabAnI karIne kai jelara kedI sAthe vartAva kare tevA vartAva karavAnu cheDI do ane kharekhara ja tamAre pakA ApavA hAya tAya Apa dIkarAne de tevA ThapakA Apo. tame amArA che, mATe amane vAtavAtamAM gALo devAnA tamArA adhikAra vAparyA kareAmAM ' asa. zrI pATIla . A zabdA khelyA tyArathI paMDitajIne mijAja khagaDavA mAMDayA hoya ema dekhAvA lAgyuM, te paDitajI emanI beThaka para beThA kheDAMya saLavaLyA karatA dekhAvA lAgyA. pazu e TharAva upara te pATIla khelyA pachI kheAlavAnI kArya ja taka na hatI. eTale emane emane uzkerATa zamAvIne besI rahevu. paDayuM. paNuM pachI emaneya vAre te Avye ja. zrI. pATIlanA TharAva pasAra thaI gayA. pachI sAMpradAyikatA aMgeno TharAva raju karavA paMDitajI UbhA thayA. bahu ja svasthatAthI ne mahAsamitinA adanAmAM adanA sabhyanI adAthI emaNe 'DanajIne vinati karI ke badhA sabhyA pAse TharAvanI nakale paheAMcI gaI hovAthI TharAva vAMcyA vagara ja rajU karavAnI e rajA Ape. zrI DanajIe rItasara rajA ApI. tyAra pachI emaNe zarUAta karI. huM ane zarUAta bhegAM ja dhaDAkA karyAM. divase divase koMgresa gAMdhIjInA siddhAMtathI vimukha thatI jAya che evI prastAvanA karIne pachI emanI dhagadhagatI vANI chUTI. emaNe kahyuM ke, ' kAMgresa cokakhI che te koMgresa siddhAMtathI calita nathI thai. ema kahenArA taddana jUThA che. mane ema lAge che ke mAre emanI sAme ahIMkhA te bahAra game tyAM laDI levuM paDaze. koMgresamAM mAtra saDe peDA che ane e saDe vadhate jAya che eTaluM ja nahi, paNa kAMgresa Aje te eTalI badhI adhAti pAmI cUkI che ke mane kaoNMgresamena kahevaDAvatAM mArUM' maLyuM nIcu namI jAya che, mane bhayaMkara zarama Ave che. kaoNMgresamAM Aje saDe! eTalI huMda sudhI pesI gayA che ke, ene jo sAmane karavAmAM nahi Ave te e ApaNane badhAne khatama karI nAMkhaze. ApaNe ApaNI bhUla kabula karatAM zA mATe zaramAvuM joie ? tA. 1-10-50 zrI muMbai, jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka: zrI. mudraNusthAnaH sU kAnta pri. presa, uparanA avataraNamAM zrI esa. ke. pATalanA udgArA vAMcIne je kaI ApaNA savanA ane kaoNMgresavAdIonA paNa adhegama- nathI sArI rIte vAkegAra che tene saja prazna caze ke pATIla mahAzaya A te AtmavacanA karI rahyA che ke parava canA ? paNa je kAi, vyavahAranaya ane nizcayanane bheda samajatu haze ane kai paNuM saMsthAnA zreya azreyanA praznane A naya lagu pADaze temane mAnyavara pATIlanA kathanane bheda sahu samajAze, ane paMDita javAharalAlanA satyaniSTa AtmAnA rASanu rahasya pazu sugama chaMno. jAhera saMsthAnA zreya azreyane anulakSIne sUcavAyale A vyavahAranaya eTale zu* ane nizrayanaya eTale zu' ? vyavahAra naya eTale sthiti saMcAge sabhALIne je saMsthAnA ApaNe staMbharUpa gaNuAtA heIe tenI pratiSThAne jarA paNa nukasAna na paheAMce, ApaNA khAlyAnA ApaNI peAtAnI sasthA sAme kAi durUpayoga na kare, aMdaranA saDAne aMdara aMdara samajI sudhArI levA paNa bahAranI duniyA samakSa saDAnA sadantara inakAra karavA ane khIjA karatAM ame hajAragaNA vadhAre rUpALA chIe evI jAherAta karatA rahevu. nizcaya naya eTale AvA daMbhane thaMDIbhara pazu sahana na karavA, jevA huie tevA dekhAvuM ane kabUla karavu, petAnA deSa ne truTione bApAkAra jAhera karavI ane satyane vaLa gIte khelavu, cAlavuM tema ja vicaravuM.* upara jaNAvelI vyava hAra dRSTithI zrI esa. ku. pATIla prerita na heAta te jyAre koMgresanI cuTaNIne lagatA keTalAye gATALA Aje jagajAhera thayA che ane koMgresanA adhikRta sabhya--kavolIphAiDa me'basa'-- tarIke keTalAye lokoe khATAM nAma neMdhAvyAnI hakIkata ddAra AvI che tyAre zrI. esa. ke. pATIla koMgresanI pavitratA nItimattA ane saccAI viSe AvAM baNugAM na jhukata. jAhera jIvananu A paNa eka nATaka ja che. * vyavahAra ane nizcayanI A zAstrIya vyAkhyA nathI, paNa sAdhAraNa rIte khelavA cAlavAmAM vyavahAra ' aMte nizcaya' e e khe zabvenA je atha mAM cAlu upayoga karavAmAM Ave che te ja atha svIkArIne A pivecana karavAmAM AvyuM che. paramAna maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTroTa, muMbai, 451, kAlabAdevI roDa, muMbai, 2 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa : 12 "kaH 12 zrI mukhai jaina yuvaka sa'dhatu' pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : maNilAla mAkamacaMda zAha muMbaI : 15 okaTombara 1950 ravivAra gujarAtanuM eka mahattvanuM aMga : DAMga gayA catu prAMtIyavAdanuM viSa bhAratavarSanA judA judA prAMtamAM prasarIne, keTalI hada sudhI phelAi gayuM che, tenuM kramanasIba udAharaNa tAjeta2mAM ja mahArASTra prAMta pUrU pADe che. bihAra, baMgALa, rAjasthAna, gujarAta, karNATaka, madrAsa vagere prAMtamAM A viSanAM rAjakaNA hatAM ane che; paraMtu e rajakaNo keTaluM Uya svarUpa laI zake che tenI pratIti karAvI ApI che mahArASTre. mahArASTra, gujarAta ane karNATaka muMbai prAMtanA ja vibhAge che; paNa mahArASTre rASTra svAtaMtrya prApta karyAM pachI alaga thavA mATe nirdhAra ja karyAM hAya evI jehAda jagavI che. muMbai AbhAra; sukhathI daheNu sudhInI paTTI amArI; ane pachI e vistAra vacce AvI jatA pradeza paNa amArA' A prakAranA sutrA mahArASTramAM jANe ke haMmezAM thai paDayAM che. ane prAMtavAdanA A jherane mubai sarakAranA meva DIee je rIte TUMkA ApyA che e vicAratAM koi paNa rASTrapremIne duHkha thayA vagara na rahe. gAMdhIjIe ke mavAdane dUra karavA athAga parizrama senyeA, ane enI siddhi mATe prayatna karatAM ja zahIda thayA; paraMtu temanA ja custa anuyAyIomAM A prAMtIyavAde dhara kayu che, ane TUMka samayamAM ja kAmavAda N karatAM paNa te vadhu Ugra svarUpa dhAraNa karaze evA cihna atyAre dekhAi rahyAM che. rASTranA moTA bhAganA prAMtamAM mA cihno najare caDhe che; bAra-ba'gALanI sarahada mATenA vivAdamAM bihAranA eka agragaNya netAe peAtAnA prAMta mATenuM mamatva spaSTa batAvyu hatu e jANItI hakIkata che. A saoNMcagAmAM gujarAtanI sarahada para Avela 'DAMga vistAra' mATe, mahArASTra tenA peAtAnA pradezamAM samAveza thaya e mATe je jherI ane ga| pracAra AdaryAM che te kAM jai aTakaze te kahevu atyAre te muzkela che. mAtra eTalu ja kahI zakAya ke, rASTra mATe A eka navI ApattinI nizAnI che. DAMga vistAra.' mahArASTramAM bheLavI devAya ke gujarAtamAM, 1 agara e madhyastha sarakAranI hakumata nIce rahe e eka alaga prazna che; paraMtu eka prAMta kahe ke, DAMga e amArI saMskRtithI raMgAyelA che, tyAM mamArA prAMtanI ja bhASAnI asara che; tyAMnA rItarivAja amArA prAMtanA rItarivAjane ja maLatA che; ane A dAvAne prAMtIya sarakAra, vagaratapAse athavA kahe ke e divasanI UDatI mulAkAtadrArA mAnya karI, e vistArane mahArASTra sAthe joDI de, temAM UMDe UMDe pakSIya rAjakAraNu mahattvanA bhAga bhajavI rahyuM.hAya ema lAge che. DAMga pradeza viSe gujarAtIe bahu ja ochuM jANe che, athavA kaDA ke jANatA ja nathI." DAMga pradeza kaye sthaLe che tenA paNa meDhA bhagate khyAla nathI. AnuM kAraNu gujarAtane potAnI vyA 25, na. bI. zarka a vArSika lavAjama pAra pravRtti sivAya, anya pravRtti tarapha lakSa nathI e che. chatAM chellAM be varSa mAM DAMganA prazne gujaMrAtIonuM ThIka ThIka dhyAna khecyuM che; ane zAMtipriya gujarAtIenAM dilamAM, pradhAnapade rahelA eka gujarAtInA hAthe ja thayelA anyAyathI du:kha thayuM che. DAMga. Aje gujarAtanI sarahada che. bilimaza sTezanathI nAnI gADIdArA A pradeze jaI zakAya che ' zamAyaNanA samayamAM rAme pAtAnAM caraNayI A bhUmine pavitra karelI tyAre A pradeza daDakAraNyane nAme eLakhAte. DAMga pradeza che. nAnA- mAtra chasA sAduM cArasa mAla vistArane; paraMtu sAMpattika dRSTie te gujarAtanu eka mahattvanuM aMga che. gujarAtane jo lakSmI gaNIe tA, DAMga e lakSmInA paganuM jhAMjhara che' e ukitamAM pUrUM" * satya che. 1941 nI vasatIgaNatarI pramANe DAMga vistAranI vasatI 40498nI che; temAM 14134 bhIla, 1922 kunaLI, 6442 kAMkaNI ane 5706 vArtI che. AkhA pradeza ja'galanA pradeza che; TekarIe ane khINonA pradeza che. gujarAtanI keTalIka nadI AMhIthI janmI gujarAta tarapha vahe che. ATalA nAnA kSetraphaLamAM hiMdanI kula khe karADa. trIsa lAkhanI AdivAsI prajAmAMnI lagabhaga cAlIsa hajAranI A AdivAsI prajA kai rIte vasavATa karatI haze? DAMga vistAramAM kula 314 gAma che. A gAma paNa kAM? pAMcasethI vadhu vasatIvALu' eka ja.. gAma; traNasethI pAMcasAnI vasatIvALAM seALa gAma; te ekathI seA sudhInI vasatIvALAM ekase cAlIsa, tyAMnA vatanIo muLAmAM rahe che; ane moTA bhAga sthira TIte vasatA nathI; vahema ke evA bIjA kAi kAraNe sthaLAMtara karyAM ja kare che. A le kAnA mukhya kherAka mAchalI, jaMgalanAM kaM damULa ane nAgalI anAja che. keTaleka sthaLe, jyAM teo sthira thayA che tyAM DAMgaranA pAka thAya che, paNa te najIvA pramANamAM 4 AvA A pachAta pradeza para mahArASTranI najara zI rIte "ceTI ? cAmAsAnA divaseA daramiyAna meleriyAthI AvRtta A pradezane peAtAnA prAMta sAthe joDI devAnI mahArASTranA mahAsabhAvAdI kAkaree khaTapaTo krama AdarI ? javAba bahu ja sIdhe ane sAdA che. DAMganI prAdezika sapattie mahArASTrane madhalALa ApI. gujarAtIenuM tyAM vasta hevA chatAM, A hakIkata tarapha tee kheparavA rahyA, ane mahArASTrane phAvatuM maLI gayuM. A pradezamAM 347 mAIlanA vistAra anAmata jaMgalanA pradeza tarIke che; te! bAkInA kalita jagayeA tarIke. anAmata jagalamAM khetI thaI zakatI nathI; jyAre phalita jaMgalamAM khetI thai zake che. A khetI DAMganA rahIze ja karI zake che; AthI te bahAranI duniyA sAthe echAmAM ochA saka'mAM AvI zakaye Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-10-50 ' che. haju tyAMnI raheNIkaraNI, rItarivAja ane vyavasthA thoDA pheraphAra moTe bhAga paNa e prAMtane ane dhArAsabhAmAM jera paNa temanuM, ' sAthe evA ne evAM ja rahyAM che. ' eTale DAMga pradezanuM joDANukAya sahelAIthI AraMbhAI gayuM. sarakArI saMrakSaNa nIce, A pradeze tyAMnA rahIzone pachAta : be vaMDAonA upakata nirNaya pachI, kramazaH gujarAtI ' rAkhyA te sAMpattika dRSTie te khUba samRddha thA. ImAratI lAkaDa zALAo baMdha thaI; gujarAtI zikSakone chUTA karAyA; gujarAtI DAMganuM ja, valasADI sAga tyAMne ja vakhaNAya. sAga uparAMta sIdaka, zALAmAM potAnAM bALakone bhokalavA mATe tyAMnA rahIzone dhamakIo haLadavAna, beDhAM, pIpaLa, khAkhara, ' khera, kA, AmalA, vAMsa, apAI; vahIvaTI bhASA tarIke marAThI bhASA dAkhala karAI; gujamahuDA vagere kSene tyAM khUba uchera che. A uparAMta have madhamAMkha rAtIe sAme paddhatisarano pracAra AraMbhA ane mahArASTranI uchera; vAMsanI banAvaTa vagerene paNa uttejana maLyuM che. base janatAne gujarAtIo virUdhdha uzkeravA vartamAnapatroe kamara kasI. paMcANuM mAIlane kAcA raste bAMdhIne, sarakAre A jaMgalane ' , ' gujarAta atyAra sudhI zAMta hatuM. mahArASTra, galIca pracAra ' 'hA, vikasAvavA tarapha lakSa ApyuM che. ... , ' , " , ; "" 7' zarU karyuM; melI ramate AdarI chatAM gujarAta zAMta hatuM; kAraNake : - ekalA jaMgalanI ja UpajadvArA sarakArI ahevAla mujaba , gujarAta gAMdhIjInuM gujarAta hatuM; prAMtIyavAdanuM jhera tenAthI dUra 1947-4mAM sarakArane trIsa lAkha rUpiyAnI Avaka theI hatI. A hatuM. kaMga mATe teNe-DAMga ugAmavI nahotI. eTale, gujarAtanI eka 'jaMgalanI samRddhine aMdAja AMka mUkIe te be abaja rUpiyA thAya , pratiSThita saMsthA gujarAtanI eka agragaNya sAhityanI saMsthA-guja 1947-48 sudhImAM A pradezanI AvakamAMthI kharca jatAM, sara rAta sAhitya sabhA-amadA vade mahArASTranA A pracAra tathA mAgaNI A kAra pAse je bacata rahI che te paNa najIvI nathI-mAtra sATha lAkha sAmeM virodha noMdhAvyuM ane A pradezanI jAtatapAsa pachI ahevAla rajU karavA vidvAnonI eka 'tapAsasamiti nImI. A saMmitimAM te pachAta pradeza hovA chatAM AdivAsInu raheThANa hovA . ' bhASAzAstrI, saMgItajI, citradhara, samAjazAstrIone sthAna hatuM. chatAM, meleriyAnI bhUmi hovA chatAM A saMpatti che jenI dADhe temaNe vividha draSTi kepaNathI A pradezanI tapAsa karI ahevAla na, saLavaLe ?. . . 4 it wha ? - : , ; rajU karyo ane DAMgane, saMbaMdha gujarAta sAthe che ema hakIka'': DAMga e gujarAtanuM aMga hatuM. ane che, prAcIna kALanA ' dvArA siddha karyuM.. . . . . ' ' ullekhAne javA daIe tepaNu, madhyayugathI Aja sudhIne, itihAsa paraderI bhASAzAstrIonAM nivedanane javAM daIe te paNa A ja vAtanuM samarthana kare che. siddharAja ane vAghelA vaMzanI A tapAsamAM jaNayuM ke, DAMgatI , bAlInA 84. TakA ' zabda hakumata DAMga upara hatI. vAghelA vaMzane, chelo rAjA karaNaghele saMskRtamAMthI utarI AvyA che, ane e zabdone bAgalANanA killAmAM raheto hate. A bAgalANa paNa DAMNA vistAramAM bhAga gujarAtI bhASAne maLato che. A pradezanA rahIzene paheraveza ' che. musalamAna nA samayamAM DAMga vistAra para gujarAtanI hakamata, paMcamahAlanA bhIlanA 'paheraveza jevo che, zira para kapaDuM' e9 hatI; gujarAtane sukhe A pradeza para dhyAna rAkho. pezvAnA sama- vAne rivAje gujarAtane ja che. tyAMnI strIo, mahArASTramAM yema, pezvAoe karelI lUMTaphATa daramiyAna, theDe samaya teoe paherAya che tema be nahi, paNa gujarAtanI jema traNa vase pahere tha ugharAvI, paNa chevaTe, e hakumata soMpAI vaDadasane aMgrejo che. ghareNAM-AbhUSaNa gujarAtanAM AbhUSaNane maLatAM che. AvyA tyAre tyAMnA bhIlane kabaje karavA mATe, bhIlene zikAra aMgUThI, kaDalAM, gaLAnAM hAraDA vagere rAjasthAnIgujarAtI, karavAnI. paNa dara apAyelI, eTale A tekAnI pradeza hato; paNa- zailInAM che.' tenI hakumata sAMpAI. surata jillAnA kalekaTarane..1833mAbhubaI * janmamaraNa ane lagnaprasaMganA rItarivAje gujarAtane maLatAM, sarakAre madhyastha sarakArane A pradeza saMkhe tyAre..A :. pradeza che. vahema' ane pUrvagrahamAM jANe ke gujarAtanI ja asara. lagna chesaMrakSAyela pradeza tarIke ( Excluded are) ja hato; paNa prasaMge gora surata jillA mAMthI belAvAya che. baMdhADapaddhatti-paherA- 1943 mAM A pradeza mATe sivila : eDaminisTreTaranI nimaNuka thai? maNIno rivAje e paNuM gujarAtane ja kahevAya, nAgadeva, vAdhadeva, $ * ane te vahIveTadAra paNu gujarAta sAthe ja saMkaLAyela. 1946 mAM rASTra melaDI vagere devadevIe paNuM gujarAtanAM. dIvALI ane hoLInA cheAjhAdI meLa0 pachI, DAMgane vahIvaTa muMbaI, sarakArane saMpAya; tahevAre paNa gujarAtanA heLI mahArASTramAM nathI, ane navuM varSa, tyAreya DoMga surata sAthe ja saMkaLAyeluM hatuM. paNa eka divasa mahArASTramAM citrathI zarU thAya che, DAMgamAM kArtikathI. DuM paDI-kubhAnuM ! gujarAte sAMbhaLyuM ke, DAMganI bhASA mahArASTranI bhASA sAthe saMbaMdha, bAMdhakAma paMcamahAlanA bhInA kubAne mULatuM, che; mAthe beDuM-mATaluM * dharAvatI che; DAMgane sAMskRtika prAdezika saMbaMdha mahArASTra nAzika mULa pANI bharavAnI rIta paNa gujarAtanI. samUhagIta-samUha datya " sAthe che, ane gujarAta saLavaLyuM, a , : para paNa gujarAtanI asara-mAravADa mevADa ane rAjasthAnI asara : on zAthI Ama ? muMbaI sarakAre, DAMga vistAra pitAtI, sattA, garabA, rAsa-lagnagIta, maraziyAM e paNa gujarAtanI saMskRti dvArA nIce AvyA pachI, gujarAtanA traNa ane mahArASTranA traNa ema tyAM pahoMcelA... aThavADika hATa-bajaro e gujarAtanI viziSTatA cha sabhyonI eka samiti, A pradezanI bhASA viSe cokakasa nirNaya karma che-e, paNa, A pradezamAM. ; ; ; : * * * * * * karavA nImelI. A samiti pitAnAM kAryomAM kazAM nirNaya para na AvI , - ATaATalI hakIkata honnA chatAM, kayAM jore, kayA baLe' - - AvA mu baI sarakAranA vaDA pradhAna ane mahesulI tathA te mahArASTra ThAMga-vistAra para dA karI zake che " } { }* * * grahakhAtAnA pradhAna-ane A aMge niNaya karavA A pradezanI : ' , ' , , , ; :58 vi , # 33,* ** * * * * * * mulAkAte gayA. divasa A pradezamAM pharyo, ane, gujarAta tathA : sIdhIsAdI vAta che, ane have te pAkistAnanI A jANItI ke - mahArASTranI bhASAonA pataii jai jeNe ananya abhyAsI-vidvAna ' rIta che. bUma paDe; khUbUma bUma pADe; mAlika" na ha, pitAnuM re heya ema aDatAlIsa kalAkamAM nirNaya ApI dIdhuM ke, DAMganI kazuM ja na hoya chatAM, ze ra karI mukemAM tamane pUruM nahi te, " bhASA marAThI che. | te maLaze ja. ane kahyuM hatuM ja nahi " tyAre je maLyuM. che mahArASTrane ATaluM ja joItuM hatuM. mahArASTra rASTravAdI , te lobhamAM ja che ne ? ane mahArASTranI yuktiprayuktiothI kAryakartAoe potAnA kAryonuM kSetra DAMgane banAvyuM. nAzika ke itihAsa anamitta nathI ja. "muMbaI amAruM; DAMga amAruM; ra jillAnA eka dhArAsabhya A pradezamAM 'ja kaMthArI pAtharI. muMbaI ' dahANu e sarahadI vistAra badhe ja amAre, A bUma " prAMtanA vaDA tarIke eka mahArASTravAsI,' sarakArI amaladArane ' dvArA jeTaluM maLyuM teTaluM kheruM. AmAM koIne prAMtIyavAda, na dekhAya; ; 1 . : : : che ke Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ' ', ' ' ' *i che. * * * * - '': A joDI devAnA nAta za, marAThI bhASAne nathI. samAja e rAjo pedA kare -:: 6 :. [1] A sAthe ja akaLAyela rahevuM joie pALa bAMdhavI lAye ahiMsaka pratika tA. 15-10 : mahArASTranA vartamAnapatramAM gare pracAra thAya tenI sAme virodha to sAmAjika ahiMsA ka karavA jeTalI koInAmAM hiMmata nahi paraMtu jyAre gujarAta ra sAme virodha uTho-zAMta virodha uThAve tyAre ga ! [ paryuSaNa cAkhyAnamALanA eke pravacana parathI ], " , kI rAtIo prAMtIya manodazAvALo kahevAyAgujarAtanA eka paNa aMhiso upara gAMdhIjInA avasAnanA varSa mAM ja mAre - vatamAnapatre mahArASTranA vartamAnapatro jeTalI malIna mama khelavAnuM che. gAMdhIjInI jiMdagInI pratyeka paLamAM ahiMsA hatI, ' dekhADI che tene je kahevuM che te sabhyatA ane mArAmAM sAro e ahi sA viSe ApaNe bolanAra koNa ema prazna thAya ' ja kahyuM che. gujarAtanA kAryakartAoe paNa vINI para saMyama rAkhyA che. ApaNe tyAM A prakAranA tatvaciMtane puranI jema ja che. paraMtuM AnuM pariNAma zuM che. pariNAma e ke gi viratArane Ave che, ane e puranA pANIne upayoga karavA mATe nahe. nAzika jilA sAthe joDI devAnA pagaraNa mA caMyAM che to rAnI vyavasthA na haI pANInakAmAM jAya che. Aje huM rAjakIya nI che. thANu jillAmAM gujarAtI bhASAne marajiyAta karI, marAThI bhASAne ahiMsAnI vAta karavAno nathI. samAja dhaDavAmAMthI utpanna thayo pharajiyAta karI dIdhI che, ane have e ja pratiIya menedazAvALA nathI. samAja hiMsAthI tUTaye jANe che paNa racAyelA hoya tevA mahArASTranA kA karI e vAsaMdA, dharamapura, rAjapIpaLA tarapha najara khyAla nathI. samAja e rAjya pedA karelI vastu nathI, paNa e te karI 1 doDAvI che. che mANasa pote race che. samAjamAM ahiMsA che eTaluM ja nahi paNa gujarAtIoe jarAka virodha noMdhAvyo tyAM zrI kizoralAla hata samAja ahiMsA para pratiSThita thayela che. ane e ja samAja che mazarUvALAne jaNAyuM ke, A banne bAjuthI pANI pahelAM lalA sarvekya sAdhI zake che. che. e kapALa bAMdhAnI tajavIja cAlI rahI che. kalpavRkSa heThaLa kheDelo mAnava jema bIko mAryo bhutanI AmAM pANI kalpanA kare che ane bhUta ene dekhAya che, tevI jo. I.nI te pahelA pALa bAMdhavAnI vAta kayAM hatI ? pANI te pharI vaLyuM che, SAyALe kayAM rahevAnI hatI ? Aii kizoralAlabhAI jAgRtI - Aje ApaNAmAM che. gAMdhI to kalpavRkSa hatA ane ApaNe ane bhatA pedA karyA che. emaNe te ApaNe jIravI zakIe ? ja hovA joIe ke, sarahadone niNya karavA eka sImatI enA karatAM vadhuM ApyuM che. gIta para ' mizana nImavAmAM AveluM, temAM gujarAtanA be pratinidhie ane tene ahiMsA te kalpavRkSa che, enI dvArA apUrvanI prApti thaI rahI ' ja rIte mahArASTranA be pratinidhio hatA. pramukhasthAne mahArASTranA vatanI zake che. paNa ApaNA khyAla mAM te AvatuM nathI. ApaNe tenI ' che hatA. A samiti koI nirNaya para na AvI zakI che tyAre pramukhe , ahiMsAne dubaLanuM zastra mAnIe chIe. ja karI ; [ potAnI sattA vAparI, petAnA manasvI nirNaya ApI dIdhA DAMga hiMsAthI zuM maLyuM te joIe. dharmo bheda jagatanA mahAna * 1 nAzika sAthe ja saMkaLAyela rahevuM joie. have pALa kayAM bAMdhavAnI dhama: hiMsAthI liAyA che. khristI dharma zarUAtanI cAra sadImAM ke hatI? o ni sAme virodha noMdhAva ene pALa bAMdhavI phelAya ahiMsaka pratikArathI. jyAM sudhI khristI dharma sAmAjika kahevAtI hoya to kazuM ja kahevAnuM rahetuM nathI. A hato tyAM sudhI ahiMsaka rahyo; rAjyadhama banyA eTale temAM gujarAte hamezAM sahana ja karyuM che. gujarAtIo kadI , hisAra, AvI. ' . . . . saMkucita thayA nathI; saMkucita manodazA batAvI nathI. gujarAtanI hiMsAthI to hAranAra ane jItanAra baMnene nukasAna thAya to udAratAthI Aje punA-mahArASTra samRddha che, gujarAtanA bhege ja che. hAranAramAM zarama Ave che; jItanAramAM lAlasA vadhe che. hiMsAmAM 15 mahArASTranA rastAo, mahArASTranI nadIo ane baMche. saMsthAo : zraddhA rAkhanAra niSphaLa nIvaDe che tyAre lAcAra banI jAya che. paNa kALyAlyAM che. gujarAtanI bhAgIdArInI saMpatti hovA chatAM, muMbaI .' ahiMsA AcaranArA parAjaya pAme che teya TakI zake che. AvA che. sarakAre pUnAnI sarakArI makAna-mahAla pUnA yunirvasiTIne bheTa karyA jagatanI krAMtio hiMsAthI thaI che ema kahevAya che. paNa e to te paisAdArI paNa rasa AnI taiyAra karelI rasoI mahemAnane pIrase che tApaNuM gujarAte virodhano sUra uThAvyo nathI : amane kAM nahi ? ne je sArI rasoI karyAnI prasaMzA meLave che tenA jevI vAta che. tenI draupadInAM navANuM cIra kheMcAI jAya tyAMsudhI kRSNa je madada - na Ave te abaLA draupadI sabaLA na bane te kare paNa zuM ? krAMtinA pracArakoe ahiMsAthI le kene krAMtighelA karyA. teo * te ahiMsaka rIte ja pracAra karatA hatA. hiMsAthI sattApalaTa mahAsabhAne nAme. gAMdhIjIne nAme, zistane nAme, je gujarAtanA thAya che. kati ke mUlyaparivartana thatAM nathI. A kAra chekAryakartAoe mauna sevyuM hoya te, gujarAtanA muMgA kAryakartAoe ApaNe samAja Adarza samAje banI zake tema che, kAraNake 8 8: jAgRta thavuM ja rahyuM. DAMga gayuM: vAMsadA jaze: dharamapura jaze : ApaNA samAjanA vAtAvaraNamAM ahiMsA bharI che. ApaNuM samAre : - rAjapIpaLA jaze : muMbaI paNa jaze-je ApaNe UMdhatA rahyA che. jemAM kapaTa vadhe tyAre hiMsAne Azaro le che. A A che ane te pachI ema kahevAmAM jarA paNa khoTuM nathI ke, eka eka remana lekhake kahyuM che ke, sArI vastuo samajAya che. vakhata lUMTaphATa, dhADadhArA mahArASTra gujarAta para Adhipatya jamAvyuM kharI paNa nakArI vastuo amane AkarSe che. ApaNA samAjanuM , hetu, eTale samagra gujarAta mahArASTranI hakumata nIce jAya te paNa tevuM che. hiMsA svArtha preraka che. samAjamAM svArthanI mAtrA che ke A kheTuM zuM ? " Deya vakhata amArI hakumata te hatI ja ne ? Daya ghaTatI jAya tema ahiMsA vadhatI jAya che. ' ' je che . vakhata amArI asara nIce tame hatA ne? ane gujarAtanA gAMdhIjIe kahyuM che tema eka ja AcAravicAravALI prajA nI pATanagara samA amadAvAde te amArI sattA svIkArI hatI : ame vRkSanA hajAre pAMdaDAMnI mAphaka sAthe rahI zake che. samAja aneka savArI laIne daravAje tyAM pahoMcyA tyAre sArI evI rakama pAMdaDAne banelo che. ahiMsA e saune ekaThA rAkhe che. ahiMsAmAM thI ApI tamArA nagarazeThe amAruM svAgata karyuM hatuM. dareka sinika senApati thaI zake che. ' ' hiMsA ke ahiMsA kAyaranuM zastra nathI. kAyare te bIkane mAryo ja marI jAya che. A dalIlanA paDadhA havAmAM che, je gujarAtIo sAMbhaLe hiMsA baLatA ghara jevI che. thoDI vAra mATe kaDaka dUra kare che che te eka rASTramAM mAnatA gujarAtIone mahArASTra che ke guja che, paNuM" pachI ApaNe bhAgavuM ja maMDe chejyAre enA tApathI. ze viAta zI rAjarathI che ke bhaLe prAMta - adhuya sarakhuM hoya te thata sArI che e kArya karyA ja karatA hatA temAM jyAre ApaNe aMhisA haiyAsagaDI jevI che. te satata uSmA ApyA kare che. narmadA ane tApInAM nIra bhale mahArASTrane aTako kare che. AkhA kAmamAM ja hasatA thaze tyAre te ahi sani jIravI zakaze. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha rAka . phesara esa. Ara. bhaTTa che rAjadhama banyA e ''': ': : ': ': ' , , che I ! Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjaka, tA. 1pa-10-50 - - - - . . . . . . . keTalAka samAcAra ane noMdha vanda mAtaramano te pAye ja jANe ke atyukita upara racAyo hoya [, ema vanda mAtaramanI Aja sudhInI kArakIrdI niSpakSa bhAve tapAsatAM saurASTra dhArAsabhAnA keMgresa pakSamAMthI keIne paNa kabula karyA sivAya cAle tema nathI. ke' - zrI. sAmaLadAsa gAMdhInI barataraphI , . saurASTramAM phI vadhArAnuM prakaraNa ubhuM thayuM. zrI. sAmaLadAsa gAMdhI - , pradhAnamaMDaLamAM hatA e daramiyAna A zIvadhArAne temanA pradhAnamaMDaLe , saurASTra dhArAsabhAnA koMgresa pakSanI tA. 3-10-50 nAM sarvAnumatIthI tema ja saurASTranI dhArAsabhAe paNa savonumatIthI roja maLelI pakSanI sabhAe "vade mAtarama'nA taMtrI zrI sAmaLadAsa kadAca nahi te baha mehI bahamatIthI maMjura karela. Ama chatAM gAMdhIne AjanI. dhArAsabhAnI mudata payaMta dhArAsabhA pakSamAMthI A phI vadhArA sAme bhAvanagaranA vidyArthIonuM AMdolana zarU ekamata virUdhdha anya sabhyonI sahamatIpUrvaka baratarapha karyA che, thayuM ane sAmaLadAsa gAMdhI vidyArthIonI vahAre dhAyA. Ameya - "., : A samAcAra sAMbhaLIe chIe tyAre AjathI traNuM varSa te... vandamAtaramamAM saurASTranA te vakhatanA keLavaNI khAtAnA pahelAM muMbaI khAte upasthita karavAmAM AvelI junAgaDha, rAjayanI pradhAna zrI baLavattarAya mahetA sAme jozabhera pracAra cAlatA ja ArajhI hakumatanA saranazIna tarIke nimAyalA zrI. , sAmaLadAsa hate. evAmAM A phI vadhArAnA prate zrI. baLavaMtarAya gAMdhInI e divasonI prabhAvazALI kArakIrdI, bAbIvaMzanA navAba sAmenA pracAranuM eka navuM nimitta purU pADayuM. bhAvanagaramAM rasulakhAnajInI hakumata nIcenA pradeza upara, ArajhI hakumatanA vidyArthI pariSada bharavAmAM AvI ane sAmaLadAsa gAMdhInuM sainyanuM AkramaNa, junAgaDhanA navAbanuM karAcI tarapha palAyana, vANItAMDava zarU thayuM ane bhAvanagaramAM tema ja anyatra bhASaNI sthApita rAjya sattAno ucheda, rAjakoTathI junAgaDha sudhInI sAma- tema ja lekhoThArA saurASTra sarakAra sAme temaNe arAjakatAne LidAsa gAMdhInI jayanAdathI gAjatI vijyayAtrA " sAmaLadAsa gAMdhI vihina pragaTAvyo.. je nava nirmANunasaurAdUnA sarakArI ekamanA jhIMdAbAda"nI gaganabhedI ganAoe apUrva aitihAsika ghaTanAne amuka aMze teo janaka kahevAya e ja sarakArI vahIvaTa sAme lagatAM AvAM aneka smaraNe cittamAM jAgRta thAya che. junAgaDhamAM gRta thAya che. junAgaDhamAM jANe ke bahAravaTe nIkaLyA hoya e vartAva temaNe zarU karyo. ' * cirakALa sthApita navAbInuM visarjana thayuM, saurASTranI ' dharati e baLavattarAya, e rasikalAla-ApaNumAMnA ja eka-prajAnI sevA : : upara ThekaThekANe sthapAyelAM rajavADAMone eka sAthe uzkeda thaye, karatAM karatAM A sthAne AvyA ane Aje paNa prajAnI sevA ; che. saurASTranuM rAjakIya ekama sarajAyuM - AvI mahatvapUrNa ghaTanAe na5- ' sivAya bIjo koI temane vyavasAya nathI-temane vanda mAtaramanI javAmAM aneka tatvee ane sagAe tareha tarehane phALo Ape kaTAre dArA evA kALA cItaravA zarU karyA ke baLavattarAya jevA hato, paNa A seva dhaTanAonuM maMgaLa muddata ArajhI hakumatanA koI sattAlAbhI lAgavagIyA pradhAna hoI na ja zake ane rasikaAkramaNathI thayuM hatuM. e vijayI AkramaNanI gharamANe zrI sAme lAla jevA atyAcArI koI sattAdhikArI hoI na zake-jANe ke koI LadAsa gAMdhInI bhavya garadana upara zebhI rahI hatI. sAmaLadAsa paradana upara zobhI rahI hatI. sAmaLadAsa narAdhama rAkSasa na hoya-ema ja ApaNane lAge. A AkhA ekagAMdhI eTale dhIrecita ' purUSArthanA svAmI-jANe ke tattvakAlIna dhArA jherI pracAra ke gresI dhArAsabhA prakSamAM temanA viSe atyanta 'saurASTranA betAja ziratAja-AvaDuM moTuM sthAna temaNe te ghaDIe pratikaLa lAgaNI pedA karI. Ama chami temanA bhUtakALanA parAkramane - saurASTranI cAlIsa lAkhanI virATa janatAnA dilamAM prApta karyuM lakSamAM rAkhIne bagaDelI bAjI sudhAravAnI, pazcAttApapUrvaka, je hatuM. kAThiyAvADanA bhATacAraNoe temane "ra" sAmarthanA takhallusathI pakSanA teo eka AgevAna sabhya hatA te pakSane anukuLa ne biradAvyA hatA. muMbaImAM cAlatA eka dainika patranA adhipatine vaLavuM akhatyAra karavAnI temane sUcanAo karavAmAM AvI, vidhAtAe seraThanA siMhAsana upara sthApita karyA hatA. AvuM taka ApavAmAM AvI, 'gAMdhIvAdI DhebarabhAI taraphathI temaadbhuta mAna sanmAna, sattAAroha, rAjakAraNI pratiSThA- A badhuM nAmAM hRdayapalaTa karavAnA bhAtabhAtanA prayatna karavAmAM AvyA, madhyavartI ke gresI sarakAranI sahakArane lIdhe, puNyapurUSa gAMdhIjInA paNa lAve tyAM baTakuM bhare, vANIsvacchedane vANIsvAtaMtranA AzIrvAdane lIdhe, saradAra vallabhabhAI paTelanA anugrahane lIdhe zakaya nAme vaTAvye jAya tyAM . Akhare temanA sAthe pakSe bahiSkAranuM banyuM hatuM ane sauthI vizeSa te e vakhatanA viplavakArI rAjakIya pagaluM bharavA sivAya bIjo koI vikalpa na rahyo. Ama chatAM vAtAvaraNane AbhArI hatuM. , ' , ' ', ' ke ' temane Aja sudhI Akho vartAva jotAM temane haLadhAmAM haLavI ' ArajhI hakumatanuM kArya purU thatAM tene visarjana karavAmAM zikSA karavAmAM AvI che. teo koMgresanA sabhya tarIke cAlu rahe , AvI ane junAgaDha rAjyamAM zAnti, salAmatI ane vyavasthA che. AgAmI cuMTaNImAM koMgresa taraphathI teo ubhA rahI zake che sthApavAnI javAbadArI temanA mAthe nAkhavAmAM AvI. samayAntara ane umedavArI karI zake che. saurASTranA bhAvI nirmANamAM teo haju junAgaDha rAjyane saurASTra sarakAramAM antagata karavAmAM AvyuM paNuM mahatvano bhAga bhajavI zake che. paNa koMgresa dhArA sabhA. ane saurASTranA pradhAna maMDaLamAM temane sthAna ApavAmAM AvyuM. pakSanA cukAdA pachI paNa teo je rIte vartI rahyA che. te A hodA upara teo thoDe samaya rahyA na rahyA ane eka thI jotAM teo pitAnuM AkhuM AkhuM rAjakAraNI bhAvI jokhamAvI bIjA kAraNe e adhikArI ane javAbadArIthI teo chuTAM thayA rahyA hoya emaja' ApaNane lAge che. dAkhalA tarIke uparanA ane 'vaMdemAtaramanA taMtrIpade teo punaH pratiSThita thayA. tyAra cukAdA pachI temane taratanA pratyAghAta nIce mujaba che -''. bAda temaNe saurASTra sarakAra sAme pitAnA dainika patramAM jehAda rASTra kogresanA dhArAsabhA pakSe zistabhaMganA mArI sAme pagalAM zarU karI. * baM che. ziratabhaMgano meM InkAra karyo che, ane mAre A InkAra hi sauthI | . moTo ane ayukti e AjanA, patrakAritvane . . - - paNa cAlu ja rahe che. - - - - - - - - - lagabhaga sarvavyApI deSa che ane e atyukita pAchaLa pramANa bahumatInA pazubaLathI vyakitaonuM vyakti ane vANIsvAtaMtrya je 'bhaMga, sayAsatyanA vivekano lepa, vANu svachaMda, aMgata divase, kacaDAI jaze te divase ApaNI AjhAdInAM badhAMca aramAna uDI rAMgadeSane belagAma AvISkAra-AvA doSa - sahajapaNe vadhatAM jaro, paNa e vAta banaze nahi. ' mArA sAthIdAroe bharelAM pagalAMne huM gerakAyasara pagalu gaNuM chuM.' | cAla che ane pAraNAma prajAnuM mAnasa sa kRta anAna na cAle che ane pariNAme prajanuM mAnasa saMskRta banavAne badale e pagalA sAmenA upAyanI paNa huM vicAraNA kare che. ane A vadhAre ne vadhAre vikRta banatuM dekhAya che. A deze AjanA dhUNuM prakaraNanI vigatavAra rUparekhA paNa, zrI. ucharaMgarAya DhebaranI maMjUrI meLavyA kharA sAmayikomAM ochA vadhatA aMze najare paDe che. paNa pachIthI, saichinI janatAne caraNe dharAnI AzA paNa huM sevI rahyo chuM. ** * * * * * * . . . -- Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA....15-10-50 , * * * - izvaranI ichA haze te AvatA mahinAomAM jarUra sAbita thaze ke, paNa A badhuM rAMDayA pachInuM DahApaNa che. hiMdane AjhAdI" - rASTranI kAMgresa sArASTranA keImuThIsara mAnavIonI milakata hatI nahi, A zApta thai narAtI te samayamAM eTale 1946 nA julAI-ogasTa che paNa nahi ane have pachInA divase vacce paNa jarAya rahenAra nathI ke mAsa daramiyAna levalanA AdhipatyanI nIce madhyavartI sarakAranI - sAmAnyataH temanI prakRtithI virUddha evuM, A TuMkuM nivedana, racanAmAM zarUAtamAM koMgresI AgevAno joDAyA ane pachI . ' '' paNa keTaluM behUdu ane samya vicAraNAthI vegaLuM che te teo - moskema lIganA pratinidhione mokalavAnuM nimaMtraNa maLatAM. be ghauM antarmukha banavAnI tAkAta gumAvI ne beThA hoya te A kAyade Ajhama mahamadaalI jhINAe cAra musalamAna pratinitemane paNa turata samajAya tevuM che. tyAra pachI paNa Dhebara sarakAra rakA ' dhionI sAthe duniyAnI AMkhamAM dhuLa nAMkhavAnA hetuthI je; sAmenI temanI jehAda cAlu ja che. A rIte potAnuM sthAna, me, kA Saa vaDA hiMda AgevAnane sAmela kare pratiSThA saMva kAMI teo mAmanivizeSa banAvI rahyA che.", jogendranAtha maMDaLajhINAnI kuTila ane dezadrohI rAjanIti - ' , " sAmaLadAsa gAMdhI saurASTranI eka viziSTa zakitazALI vyakita che. jemAMthI Akhare dezanA bhAgalA paDayA ane dezabharamAM hiMsA karI ke che. bhASAprabhutva temane eka ajoDa vizeSatA che. sAmaLadAsa che ane durAcAranuM dhera': tAMDava nirmANa thayuM. e rAjya nItine '' eTale zabdonA te rAjA. jyAre saurASTranuM svarUpa ekAeka palaTAI A maMDaLa mahAzaye mAtra mahatvAkAMkSAnA kAraNe sAtha ane sahakAra ' *, rahyuM hatuM ane eka pachI eka avanavI dhaTanAo jhaDapabhera enI Apyo ane cAra cAra varSa sudhI pAkIstAnanA eka kIdhIyAnuM rahI hatI tyAre te viplava temanI vegIlI vANImAM Abehuba kAma karyuM. Aje have tyAM potAnuM sthAna nathI rahyuM, potAnuM ' 'mUtamanta thaI rahyo hato ane temane akhaMDa vANI pravAha jANe ke dhAya" deza," thatuM natha AvI sthiti thatAM teo ". pAkIstAnI , ke kALanuM kAraNa banI rahyo hoya evo bhAsa thatA hatA. emanA A pradhAna maMDaLamAMthI rAjInAmuM Ape che, ane pAkIstAnanI hiMdu , , , vANI prabhu eka adana pratrakAramAMthI temane nAnA sarakhA purUSottama virodhI nIti sAme paDakAra uThAve che. haju ATha dasa mahInA pahelAM ja, - ' , " banAvyA hatA, paNa vidhie apelI e mahattA teo jIravI na zakayA jyAre pAkIstAne pUrva baMgALamAM vasatA hiMduo upara julama ane ne pacAvI zakayA. bAhya unnati sAthe teo aMdarathI unnata ne ja trAsanI jhaDI varasAvI ane hajAronI saMkhyAmAM tyAMnA hiMduonI ' , ' ' thayA. pariNAme kALano e mahAna prayoga niSphaLa gayA. athavA pazcima baMgALa tarapha bhAganAsa zarU thaI tyAre maMDaLa mahAzaye ' ema paNa kahI zakAya ke kALe pitAne hetu siddha karIne rAje- virAdha sucaka rAjInAmuM ApyuM hota te teno kaMIka' artha hato. A - siMhAsana uparathI temane ukheDIne pheMkI dIdhA. vastutaH te petAne paNa have jayAre pAkIstAnane temane kaza kha5 rahyo nathI tyAre " A bahiSkAra ane sthAnabhraSTa paristhiti pote je netarI che, hiMdamAM pitAne pagadaDe jamAvavAnA hetuthI teo khAje, bahAra . maLelI mahattAne pite ja veDI nAMkhI che, bhuMsI nAMkhI che ema paDayA che. teno ApaNane jeTaluM rAjakAraNI" upaga hoya te ' kahevuM vadhAre vAstavika che. jemAM Aje paNu temanA viSe mamatAnI karIe, paNa ApaNe e kadina bhUlIe ke hiMdanA Aja . lAgaNI anubhave che tevA mArI jevA aneka sAthIo ane sadhInA ItihAsamAM rASTravirodhI baLenA jeo hAthA banatA AvyAM sahakAryakartAo vidhie sarajeluM eka vyakita vizeSanI unnati- . che tevA amIcaMde mAMnA zrI jogendranAtha maMDaLa'' eka che. ane tethI ja avanatinuM A nATaka vismaya temaja glAnipUrvaka nihALI rahyAM temanA ekarArane vadhu paDatuM vajana ApIne ApaNe temanI pUjA che. kamanasIbe bephAma belavuM, ane bephAma lakhavuM enuM nAma na AdarIe. jAhera jIvana ane enuM nAma ja ' patrakAritva-A koI, - temane mAnasika adhyAsa banI rahyo 'lAge che. Ane lIdhe zrI. mihanalAla bhagavAnadAsa jhaverInuM duHkhada avasAna teo javAbadAra rAjakAraNamAMthI padabhraSTa thaI rahyA che . ane * jaina zvetAMbara mUrtipUjaka vibhAganA jANItA AgevAna zrI. koI paNa pragatizIla rAjakIya pakSane temane khapa na hoya evI mehanalAla bhagavAnadAsa jhaverInA tA. 8-10-50 nA roja nIpa sthiti temaNe pitA mATe pedA karI che. haju paNa vidhAtA temane jela akALa avasAnathI jaina samAjane eka vidvAna, zIlasaMpanna . " sanmati Ape temane samyam daSTi prApta thAya ane temanuM bhAvI kAryakartAnI khoTa paDI che. teo muMbaI hAIkeTanA eka selIsITara ( patrakAritva ane jAhera jIvana vANI saMyama, sabhyatA ane hatA. jaina zvetAMbara mUrtipUjaka kenpharansanA keTalAMye varSo sudhI satyaniSTA evI. je gAMdhIkuLanI paraMparA che te vaDe suvAsita banatuM mukhya maMtrI hatA. jaina graMtha sAhityanA sArAM jANakAra hatA, ke ' rahe evI. uMDA attaranI prArthanA che. ', ' ' ' . pAchaLanAM varSomAM temaNe taMtrazAstrane talasparzI abhyAsa karyo hato amIcaMdano ekarAra: rAMDayA pachInuM DahApaNa ane divasano moTo bhAga teo vAMcana saMzodhana pAchaLa ja gALatA - pAkIstAnanA pradhAna zrI jogendranAtha, maMDaLe pradhAna tarIka hatA, jena dhama" viSe temane uMDI zraddhA hatI. namratA, vinaya, - , rAjInAmuM. mekalyA bAda pAkIstAnanI Aja sudhInI rAjanIti ane saujanya temanA viziSTa guNo hatA. jaina zvetAMbara mUMtipUjaka ane rAjayavahIvaTa saMbadhe eka lAMbuM vivedana pragaDa karyuM che. A kenpharansanA eka pramukha kAryakartA tarIke temaNe Aja sudhInI nivedane hiMdamAM eka prakAranI saNasaNuTI pedA karI che. A nive. aneka ghaTanAomAM bahu agatyano bhAga bhajavye hate. haju thoDA che. danane sAra e che ke pazcima pAkIstAnamAM te hiMdu laghumatI samaya pahelAM teDulakara kamITI samakSa devajyanA upayoga saMbadhe , 1 - koI prazna ja rahyo nathI, ane pUrva pAkIstAnamAM koI paNa hiMdu kelpharansanA sthiticusta draSTibindunA samarthanamAM dharmazAstranA aneka sukha ke svasthatApUrvaka rahI zake tema che ja nahi, ane tyAM pramANe tema ja purAvAo temaNe vidvattApUrvaka raju karyA hatA, je vasatA hiMduo mATe traNa ja vikalpa rahyA che-kA te temaNe dharmAntara pAchaLathI pustaka rUpe pragaTa karavAmAM AvyA hatA. konpharansa upa svIkAravA athavA hiMdamAM cAlI AvavuM, athavA te vadhatI jatI rAMta bIjI 'paNuM" aneka jaina saMsthAonI temaNe vividha prakAre sevA durdazA ane Atmaudane svIkArI le. , , bAvI hatI. zAnta, svastha, vinamra, prasanna, pitAne bhAge AveluM. " " A nivedana DhAMI kharekhara navuM kahe che, ApaNe nahAtA kAma karI chuTavuM, na kazI-baDAI ke AgaLa AvavAnI. adhIrAI, jetA tevuM kAMIka jaNAve che ema to che ja nahi paNa pUrva nirmaLa cAriya..ane zradhdhAparAyaNa jIvana-AvuM temanuM anukaraNapAkIstAnanA hiMduonI sthiti kevI kapheDI che ane pAstAnI yogya vyakitatva hatuM. temanA AtmAne zAzvata zAnti maLe evI nIti keTalI hiMduvidhI che te viSe A nivedana vadhAre saceTa - antaranI prArthanA che !' paramAnaMda citAra raju kare che... . jo to , Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , ' ', ' ', ' ] * * * * * tA. 15-10-17 ' jaina darzananuM vizvamAM sthAna ne '', ' ' [ zrI muMbaI jema yuvaka saMghanA upakrame yojAyela zrI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM muMbaI dhArAsabhAnAM pramukha mAnanIya zrI kundanamalajI ' ku ' phirodiyAe "jena dazananuM vizvamAM sthAna" e viSaya upara ApelA pravacananI bhAizrI bhegIlAla DagalIe karelI noMdha uparathI tenA mahattvano bhAga nIce ApavAmAM AvyuM che. : " -taMtrI ] ' ' " sauthI prathama ApaNe A paryuSaNamALAne hetu samajavo ghaNA lekIne bhrama che ke jana dhama e bauddha dharmanI * * * jAIe, A parvonA divasomAM AtmAnI najadIka rahevuM joIe. ' : zAkhA che. keTalAke, ema paNa mAne che ke, enI uSatti vadika ke - 5 daramiyAna' bane teTalI AdhyAtmika pravRtti karavI joie; paraMtu. dhamamAMthI thaI che; jaina darzana amuka bhAgamAMthI utpanna thayuM che. ghanI junI rUDhicustatA ane tenI paraMparAne anubhava tenAM AcAra ane cAritraya vaidika dharmane samAntara che emAM jarA- ! che . e che ke A parvamAM AtmAnI najadIka rahevAne badale jana- paNa tathya nathI. . "tAnI vRtti AtmAthI dUra ne dUra thatI jAya che. tenA " jana darzane svataMtra dazana che. bauddha dhamanI" e sAkhA ! !'' dharmanuM sthAna kayAM che ane dhama" kayAre pedA thayo che, enuM nathI. seMkaDo varSothI te cAlyA Ave che, enuM tIrtha"kare ane duniyAmAM kayuM sthAna che e badhI bhAMjagaDamAM nahi paDatA ApaNe zAstroThArA pramANuM maLI zake che. itihAsavettAo jana dharmane sI pahelAM dharmanI vyAkhyA karI laIe. TuMkamAM, vastune svabhAva pAzvanAtha sudhI mAnavA taiyAra thayA che, paraMtu temanI te dhamakI maryAdA hajI neminAtha bhagavAnathI AMgaLa vadhI zakI nathI. " mANase jyAre A saMsAramAM avatAra dhAraNa karyo tyAre ke teo mahAbhAratane purANuM mAne che. temAM zrIkRSNane IzvarI avatAra tene potAnI AsapAsanI dareka vastune svabhAva jANavAnI jijJAsA ' mAne che. jo teo zrIkRSNane mAnavAne taiyAra hoya te neminAthane uddabhavI, tema ja potAnI buddhi vaDe tene jANavAnI koziSa karI.. "mAnavA jaM paDaze kemake teo temanA pitarAI bhAI thAya. A I ! sava" dharmomAM A ja paristhiti che, ke, vastuno svabhAva . rIte UMDI rIte vicAra karIe te covIsa tIrthaMkaranI hayAtI viSe ane jaina dharmanI hastI viSe zaMkA rahe nahi. .jANI tene ukela karavI. mATe tatpara banavuM. te paNa je vyava-sthita rIte thAya te ja dharma viSenI rasavRtta jAgRta thAya Aje leke dharmane A rIte mAne che ke, sthAnakamAM .. ' '' jagatanAM zAstravettAo ane sAcA sAdha' dhama viSe jaIne mUhapatti dhAraNa karI dharmakriyA karavI ke maMdiramAM jaIne sarvoparI ukela zodhIne lokone samajAvaze tyAre kAne dhama , mUrtinI pUjA karavI. e dhama pahelAM na hatezAzvata tane viSanuM ajJAna dUra thaze ane teo dhamane sAcI rIte samajatA thaze. ; banele dhama' duniyAmAM tyAre pravartate hateA. ', aphasosanI vAta e che ke Aje ApaNA sadagurUoe dhamanA ' , " jana darzanamAM batAvelAM jIva-ajIva Adi tarave viSe rivarUpane aphINanI goLIo jevuM banAvI dIdhuM che; AthI loko vicAravuM joIe. sarva vAtano vicAra karI galata khyAlane dUra dharmanuM sAcuM svarUpa samajI zakatI nathI. A aphINanI goLI karavA joIe. svAda ane sAMkhyayugamAM duniyA viSe je mArgajevI dharmanA vyAkhyAthI mULabhUta praNAlikAmAM jambara geTALo dazana maLe tene tulanAtmaka dRSTithI vicAra karavA joIe. jIva upasthita thAya che, ane anya jhagaDAonuM svarUpa paTAya che. ane ajIva to eka ja che ke alaga che te viSe vicAravuM joIe. * . vizvanAM praznone ukela e ja dhama. judA judA lokoe, ' jana dazanane mAnanAra anuyAyI e ja hoI zake ke je rAmadevane - saMpradAya sthApI pitAne alaga dhama banAvyuM. hiMdamAM seMkaDo jItI zakaye hoya; pachI te hiMdamAM, jamanImAM ke amerIkAmAM ' varSothI dhama viSe tattvajJAna racAyeluM che, temAM vizvabharane vasate hoya to paNa tene jaina kahI zakIe. Aje to e darzananI : ukela sarvamAnya rIte joIne tenI racanA karI che. mAnyatA saMkucita banI gaI che--muhapatti dhAraNa karyA sivAya ke - tyArabAda temAMthI vaidika-jaina-buddha vagere judA judA saMpradAyo jaina maMdire gayA sivAya koI jana nA banI zake. A sthapAyAM. temaNe pitapetAnI zakita anusAra dharmanuM svarUpa e atyAranA janAnI evI mAnyatA che ke amAre paMtha sivAya che' ApyuM. temanAM sthApakano hetu jana-samAjane sAcA ukela batAvavAno hato. teoe potAnA anubhava ane zraddhAthI dhamanI racanA anya rIte mokSaprApti na thaI zake; jyAre mokSanA adhikArIonAM jIvanamAM cAritrya ane AcaraNamAM dhamanI A mAnyatAthI che. karI: e badhI saMskRti hiMdamAM ja pedA thaI che. e jamAnAmAM hiMdamAM tattvajJAnanI nadI vahetI hatI. saue potapotAnI jJAnanI UlaTuM ja jovA maLe che. tRSA tatvajJAnanI nadInAM jaLa vaDe yathAzakita chIpAvI. pitAnI dharmanI e surata palaTAvavI e AjanA sukSikSita yuvA' ',' zraddhA ane anubhava anusAra dhUmanI vyAkhyA karI ane grahaNa karyuM nAnuM kArya che. dhamanA vikAsane saghaLo AdhAra temanA upara che. che. jUnI praNAlikAonAM kathana anusAra sarva dharma izvare jaina darzanamAM kayAMya saMkucita vRtti rahelI nathI. darzana - sajelA che, paraMtu e mAnyatA khoTI che. koI paNa dhama" izvara vyakitaniSTha nahi paNa tattvaniSTha che. navakAra maMtramAM paNa vyakti'. racita nahi paraMtu manuSyanI preraNAthI banyuM che. nirdeza nathI paraMtu guNenA nirdoSa che. ' . . A badhI vAte nyArI che. e vAtamAM paDavA chatAM ApaNe jIva ane ajIva tatvanI sAbitI karavAnI javAbadArI jaina IzvaranI vANIne dUra karI zakIza nahi. ApaNI pAse vikAno bhAIo upara che. dhamanA sthApake e zAstrIya dRSTi ane anubhave ane sadpurUSe pitAne anubhava mUkI gayA che. temAM nyAyayukta dvArA tenuM saMzodhana karyuM che. paraMtu te saMzodhanane AjanA jamA keTaluM che te ja javAnuM che. nAne anukuLa banAvavA mATe samAjanAM suzikSita bhAIe madada jaina dharma sivAya bAkInA dharmo sArA nathI e deSabhAva na hai joIe. vIra bhagavAna paNa sAMkhya zAstranAM racanAra tarapha ApaNe dharmanA sadhaLAM, kAryonI pharaja sAdhuo upara choDI daSabhAvathI jovAnI avajJA kare che.' daie chIe; kemake teo saMsArathI alipta banyA che tethI . 1 jaina dharma e saMpradAya nathI. e niyama saMgraha nathI, utkrAMti karI zake. paraMtu teo evA baMdhanamAM jakaDAyelA hoya che che e darzana che. ane vizvanA ukelane mArga darzanadhArA ja maLI ke temanAmAM dharmamAM utkrAMti ANavAnI naitika hiMmata paNa hotI nathI. , che , darzanamAM dharmanI judI judI vyavasthA batAvI nathI. saMku- Aje vijJAnane sarvAgI vikAsa sadhAI rahyo che; ane A cittatAthI dhamamAM kaTTaratA ane zithilatA Ave che. saMkucita vikAsa kyAM sudhI AgaLa vadhaze te kahevuM muzkela che. vRtine laIne Aje dhamanuM adhaHpatana thavA beThuM che. darzanamAM jaina darzanamAM kamavAdamAM samajAvyuM che ke, kAraNa vinA 1. saMkucita ane sAMpradAyikatAne jarA paNa sthAna nathI. kArya uddabhavatuM nathI. kAma kare tene meLavavAnuM ja che. phakata e duniyAne pAvana karanArI zakita e vizvadharma. abhyAsIne. viSe vicAra karavAthI kAMI vaLatuM nathI. e vicAra AcAra ane jaina darzanamAM vizvadharmanI vyavasthA dekhAze. cAritryamAM Utare tyAre ja sArthaka gaNI zakAya.' - jaina darzanamAM sRSTanuM sarjana kaI rIte thayuM, mAnavI ane, jana dharmanA darzanane vizvadarzana banAvavA mATe vicArazIla ; tenuM kartavya zuM che e viSene ukela che. AcAra ane cAritrya purUSa preraNA ane zakitane upayoga kare ane jaina darzanane sAcA e daza"ne" batAvele pAvanakArI mAMga che. svarUpe janatA mAM bahAra lAve e ja abhilASA. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-10-50 zuddha jaina paryuSaNa vyAkhyAnamALA amadAvAda tAravIne [chellA bAvIsa varSathI amadAvAdamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA cAlI rahI che. Aje A vyAkhyAnamALAnA jana tema ja jainetara bhAIbahene sArI saMkhyAmAM lAbha le che; ane have te ' premAbhAi Dhola' paNa tene mATe sAMkaDA paDavA lAgyuM che. tyAnA sthAnika patrA dararojanAM A be vyAkhyAnonI noMdha niyamita rIte AThe divasa Ape che. mA soLeya pravarcanAnI magatyanI vicArasaraNI, e patra uparathI prabuddha jaina " mAM ApavAnu nakkI karyu che, temAMthI prathama divasanAM e pravacana ne sAra nIce ApyA che. taMtrI ] [] yuvanA divasamAM AvA rahyA dhAraNa karavAnI tAlAvelI, jAme tyAre jIvana sukhI thAya. sc 471 414 matIbahena mahetA bhagavAna mahAvIranA janma samaye janatA je "dha kama kAMDamAM paDI hatI; ane dharmAcAryo adhazraddhAthI janatAne je mAge dArI rahyA hatA tema ja UMcanIcanA bheda vagera prarvatatA hatA e ja paristhiti Aje paNa che. / - A paristhiti dUra karavA ApaNe vicAraNA karavI joie. bahu -paricayathI avajJA thAya che, e ja rIte hiMdu dhama pradhAna deza hAi enA paricaya vadhu hoi avajJA thai rahI che. Aje vadhu. pAMkAra brahma karatA anna brahmano che, A roTIne prazna tA jene e prazna mujhavatA hoya tene mATe che; jete e prazna mujhavatA nathI teoe praddAne vicAra karavo joie. Aje ApaNe vyavahAramAM eTalAM guMthAyA chIe ke dhama mATe samaya nathI. jyAre cAre bAju dAvAnaLa saLagyA che tyAre temAM doSa, dhama'nA, dhama madinA kADhIe chIe, ne e mITAvavA prayAsa karIe chIe paNa jema AgmanA niyamano bhaMga karanAra mAMdA paDe tema nyUgya dharmAcaraNanA abhAve samAja paNa mAdA ghara no TA gatA nathI. AjanA dukha mATe bAhya asamAnatAM karatAM AMtarika asa mAnatA vadhu javAbadAra che. je preraNA ApanAra vastu che tene jo bAju para mUkIzuM te jIvana vAMka javAnuM che. na zake samAjamAM sAdhu, yati, gRhastha, ziSya, gurU e sahunA jIddA judA dharmo AlekhelA che. pati jeTalI bhAratanA sAsarIthI kama kahyuM muhuta mATe, e. be ghaDI mATe RSa itana kare paNa e e DImAMye izvara sAthe chetarapIMDI. karIe chIe. aNuvrata karatI vakhate, paNa ApaNe rASathI `dura' rahI zakatA nathI, paNa e dhIme dhIme dUra karavA joie. * . ApaNe tyAM dharma karatA vyavahAranuM Adhipatya, vadhu che. arNavata karavAnuM kahyuM che, paNa e Rtu, para paNa keTalIkavAra vyavahAra chaka meLave che. pariNAme ApaNA vrata nirjIva bane che. ane ni'va vastuone dhArIe tyAM khaseDI zakIe chIe ane ene ApaNe vyavahAra dhama kahIe chIe. te te dharma, vyavahA tA vyavahAra dhama palaTe che. pariNAme aNuvratamAMthI mahAvratamAM jai zakAtuM' nathI. te ApaNA dhame navajJAna ane kriyAkAMDa ApyA che, pa ApaNe tattvajJAnane bAjue mUkI mAtra kriyAkAMDanA khAkhAne vaLagyA paNa chIe. deve thaine devapUjA karavI joie e mANe samajI zakayA nathI. * E sabhyamAM be vargo che. eka sarakSaka va, Ijo saMkAra "h varga sarakSaka vage aneka nakArAtmaka niyamane dhaDayA, saDhAraka vage aneka hakArAtmaka niyamana ghaDayA; paNa A baMne khATA che. A bannene sAce mAge lai jAya evA eka sudhAravaga joie, je mAnavI banavAno sAco mArga dAkhave, tazAstra traNa ratnA ApelAM che. samyaka darzana, samyak jJAna ane samyak cAritrya, A traNe tene ApaNe pArakhIzuM te ApaNe koi divasa ADa mAge jaizuM nahi ane AvA (2) [ ] ApaNe bhagavAna mahAvIranA jIvanane vAMcIe chIe, paNu * ApaNe temanA jIvanacetanane spazatA nathI, temanA jIvanacetanane sparza e te sahu mAnavI vizALa dRSTie mahAvIra khatI zake; mahAvIra thai zake sena Evasena mulIyA| e Adeza spaSTa kahe che ke, tyAga karIne. bhAgava. koi vastu para najara na rAkhIza. maMdira UMcuM, rAkhavAmAM Ave che ane anya U~cA AdezamAM che. dRSTi zikhara tarapha rahe ucca rahe e hetuM che. tana dhanakI kauna, baDAi, ema kazmIra kahe che, tyAre tana, mana, dhana nakAmu che. ema nahi, paNa enI baDAi nakAmI che. bhagavAnane oLakhavA hoya te AdhyAtmika dRSTi keLavavI joie. koi vADImAM ke cokamAM ke laDhaNamAM bhagavAnane na pUravA joIe ane te je ene game tyAM joi zakIe-pachI enuM nAma mahA vIra hAya, kRSNa hAya ke game te hAya. mahAvIrane sadeza che ke 'satya ane saMdguNamAM eka thavu. mahAvIrane saMdeza eTale jIvanadRSTi ane jIvanakaLA, hiMdanA kAi paNa satane. le, temanA saMdeza eka ja hoya cheH tamArA avaguNA tarapha jIe, sAmAnA avaguNA tarapha jA nahiM. bhagavAna mahAvIra paNa sau pahelA dareka mAnavIne peAtAnI khAmI jovAnu kahe che. ce8 (macchAmi dukaDa'' belImeM ane bhUlA kaye kAM Atha nathI, paNuM bhUla tarapha pAchA na jaIe e a' che. * kharA 6 - samyak cAritrya eTale ja jIvanakalA ane ene samajI vyavahAramAM carI batAvIe--je jIvanakaLA bhagavAna mahAvIre jIvI batAvI che; AcarI RtAvI 99 * bhagavAna' mahAvIre kahyuM che ke jenA vicArAmAM meLa na hAya 'teo potAne khIjAto sthitimAM mUke ane vicAra karI jue te athaDAmaNAno aMta Avaze. mananI meTAi keLavAya . te kuTumbanI athaDAmaNutA ata Ave. mahAvIra, kRSNa vagerenAM AdhyAtmika jIvana tapAsa; brahmajIvana alaga hero, paNa sahunA AdhyAtmika jIvana eka ja che. "'ApaNe ekakhIjA tarapha pUNu Adara rAkhIe, nabaLA DAya te tarapha vadhu odara rAkhIe to kAma saraLa bane. dhama'sthAtAmAM jana heAya te jAya ema kahevAya che, paNa jaina kANu ! tamArAmAM jainatva che ? janala heAya te ApaNe A rIte jIvana gALatA dai zakIe ? A dharma dRSTi nathI, ghaNA kahe che ke jainadhama jUtA che, emAM ahiMsA che, pazu Aje A ahiMsA enA vAstavika atha mAM najare caDatI nathI. paDita sukhalAlajI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (08) aa zuddha jaita mahAsabhAnuM adhivezana: paradezIonI najare [ akhila hiMda mahAsabhAnuM chappanamuM adhivezana sapTembaranA trIjA saptAhamAM nAzika khAte UbhA karavAmAM Avela gAMdhInagaramAM bAbu purUSettamadAsa TaMDananA pramukhapade maLI gayuM. A adhivezana viSe tarehatarehanAM matavya-tarapheNanAM ane virUddhanAM sau kAe vAMcyAM haze; paNa paradezI patrakAroe kaI dRSTie A adhivezana joyu' tene khyAla * Times ' patramAM Avela eka lekha parathI thaI zake tema che. tenA aMgrejImAMthI anuvAda zrI kamaLAbahena 2. sutariyAe karyAM che. --tatrI] jamAvyu che, tyAre TaMDananI nispRdhrutA .ane aparicaNapaNa temanA pakSane vadhAre ujjavaLa kare che. 1 gayA aThavakce, hiMdustAnanA rAjakIya takhtAnA kendra sthaLe ane gAMdhInagara grAmamAM, lAkaDAnI beThakavALI nAnakaDI revedrArA eka vRddha vyakita-sAmAM paNa zreSTha-rAjavi' purUSe ttamadAsa TaeN Dana AvI pahoMcyA. aDasaTha varSanI ummaravALA, sapheda dADhIthI zAlatA rAjaSi' purUSettamadAsa TaMDane, hiMdustAnanA jabaradasta eka pakSamaDhAMsabhA pakSanA pramukhapada mATe paDita javAharalAla neharUnA sabaLa TakA meLavela harIpha umedavArane paNa parAjaya ApyA che. paMDita javAharalAla neharU, keTalIka agatyanI bAbata sivAya pragati ane pAzcatyakaraNanA AgrahI che; jyAre TaMDana dUra najara na paheAMce eNvA bhUtakALa mATe, muslima ladhumatI para dabANu mATe ane hiMdu rAja mATe UbhA che. mahAsabhA pakSanA A chappanamAM adhivezanamAM lekapriya ane tejasvI neharUnI nIti svIkArAya che, ke sa`ta ane pratyAdhAtI TaMDananuM rAjya pravarte che te nihALavA be lAkha strIpurUSa hiMdamAMthI e sthaLe ektra thayAM hatAM. gayA saptAhamAM gAMdhInagaranI mulAkAte AvanArAoe TaMDananA bhavya bhUtakALa ane neharUnA ujjavaLa bhaviSyanI jhAMkhI karI. patarAMthI chavAyela ane A prasage khAsa baMdhAvAyela bheAjanagRhamAM saue sAthe TaMDananA khANAne nyAya ApyA, te cokhA, bhAkharI, zAka, mIThAi, chAza vagere para paNa hAtha calAvyA. A mulAkAtIoe krAM krUratAM grAmavikAsa mATenuM nAnakaDuM' pradarzana nihALyuM; ane temAM TrekaTara, khUla-DaoNjhara ane sudharela dhANAyatra tarapha cakita najare joyuM. teoe dArUthI thatAM nukasAnanAM bhIMta-cApaniyA joyAM; te tADImAMthI banatAM dezI nIrene vecatI dukAnanI pazu neMdha lIdhI. vaLI TaMDanane khelatA paNu sAMbhaLyA ke, 'gAyanu sarakSaNu e hiMdI saMskRtinuM eka aMga che...AthI ApaNA rASTranI Arthika sthiti kathaLe te paNa gAyane soMpUrNa sarakSaNa ApavuM joie. gAyanAM saMrakSagu karatAMya pazu tAtkAlika vadhu dhyAna kheMcI rahela prazna aMge khelatA TaMDane hiMdumAMnA cAsa lAkha muslime para vadhu dabANa lAvavA sarakArane Agraha karyAM. temaNe dalIla karatAM kahyuM ke, - jyAMsudhI pAkistAnane, hiMdu badale leze ja tenI khatarI nahi thAya tyAMsudhI pIratAnamAM vasatAM ekasevIsa lakhuM hinduAne pakistAna sarakAra herAna karyAM vagara aTakaze na'i dUdha jevA sapheda pezAkamAM sajja TaMDana jyAre TrenamAMthI bahAra AvyA tyAre kUdyAthI temanuM svAgata karavAmAM AvyuM. tyAra bAda sarakasamAMthI mAMgI ANelA eka hAthI para temane besADI gIya vistAra ane rastAo parathI temanuM saradhasa kADhavAmAM AvyuM. TaMDananA saraghasa pAchaLa mahAsabhAnA pAMca hajAra pratinidhio hatA, keTalAka lazkarI sanikasavAra hatA; ane zaraNAinA nAde nRtya karatA sAeka grAma-nRtyakArA hatA. A sau TaMDananuM maMtavya barAbara jANatAM hatAM. jemake tee, 'audyogikaraNanA viradhamAM, mahAna netA gAMdhIjInI vicArasaraNI karatAM paNa vadhu AgaLa jAya che. teA khAMDa paNa khAtA nathI, kAraNake te milamAM taiyAra thayelI che. AthI khAMDane badale hAtha maThunate taiyAra thayela geLA upayAga kare che. pAtAnI mAphaka dareka hiMdavAsI cA na pIe, dhumrapAna na kare ane annAhArI bane evu teo icche che. tee sAbu tarapha ghRNuAnI najare jue che; ane mAne che ke, puSkaLa pANIthI zarIrane jorathI ceALavu e ja yugma ane jarUrI che. pazcimanI dvAne teo dhire che; ane prAkR tika upacarAmAM ane AyurvedanA niSNAtAmAM zraddhA dharAve che. tAjetaramAM ja temaNe hradayapU`ka jaNAvelu ke, Are gyamAM hrAsa thavAnuM kAraNa zItalA TakAvavA e che. gayA eprilamAM haradvAra khAte bharAyela kuMbhameLAmAM javAnI temanI tIvra abhilASA heAtramAM chatAM, te na jai zakayA kAraNake, badhA ja trI mATe kAleranuM injekazana levAnuM pharajiyAta hatuM. TeDananI e phariyAda paNu che ke, sAvajanika AreAgyanA praznane hala kara vAnI paDita neharutI rIti briTizA jevI ja che--jemake pati neharU pazcimanI paddhatie taiyAra thayela davAAnI vaheMcaNIne uttejana Ape che, ane jherI injekazananI tarapheNa kare che. Ta'Danane prANIonA jIvana paratve eTalI lAgaNI che ke, te cAmaDAnAM pagarakhAMne tiraskAre che ane rabbaranA caMpala pahere che. paDita neharUnA janmasthAna allAhabAdamAM temane janma thayelA, ane vakIla tarIke jIvananI zarUAta karelI. gAMdhIjInA svAta sagrAmamAM bhAga levA temaNe peAtAnI yazasvI kArakIrdine aMta ANyo, ane sAta vakhata jelamAM jaI AvyA. TaMDananu kuTuMba garIba hatu', ane garIba ja rahyuM. TaMDana haMmezAM, madrAsanA patAM zrImata AzrayadAtA pAsethI madada svIkAravAnI nA ja pADe che. teoe keTalIkavAra peAtAnu bhAjana lIdhuM naddhi hAya, ane phATelAM kaparyA paheyAMze; para Mtu jyAre mahAsabhA pakSanA moTA bhAganA kArya kartAmAM lAMcarUzavata ane lAgavage jora. tA. 15-10 p. vadhu paDatA vizvasu neharUe 'DananI virUghdha jAheramAM dekhAva nathI karyo; paNa peAtAnI lAlacoLa taddana navI meTaramAM krIte, gAMdhInagaramAM tera pravacana karyAM', peAtAnuM pravacana pUrUM karatAM neharUe sAmyavAdI cInane mAnya nahi rAkhavA badala yunAiTeDa sTeTasanI TIkA karI, paNa jayAre keTalAka mahAsabhAvAdI netAoe kahyuM ke, yunAiTeDa sTeTsanuM valaSNu mUDI. vAdInuM che, tyAre tevurUe yunAiTeDa sTeTsane bacAva karyAM. neharUe vadhumAM kahyuM ke, "e virAdhI juvemAM, arasaparasa bhayanA kAraNe duniyA vipattine Are UbhI che. '' pachI temaNe Ta'DananI sAme ja pAkistAnanA prazna para khAya bhIDI, neharUne ArAva AvA hatAH "pAkistAna ane hiMdustAna vacce atyAre je kAMi takarArA ane athaDa bhaNe hAya athavA bhaviSyamAM UbhI cAya tenI, rAjakIya prazna tarIke ja vicAraNA karavI, ane tenuM nirAkaraNa pazu e ja dheAraNe karavuM'. ApaNAM mAMrika praznonI vicAraNA dhama'ka athavA kAmIya dRSTie thavA dauM, e praznone vaNusavA devA nahi. vera levAnI vRtti dvArA ApaNI natine ApaNe bhUlI jai zakIe ta. ApaNe ApaNI laghuti tarapha saMpUNlR nyAyI ane sAhajika valaNu rAkhavu joie, eTalu ja nahiM paNa temanA taraphanu' valaNu svAbhAvika ja che evuM temanAthI anubhavAvuM joe. '' k pachI khUba lAgaNIpUva ka kahyuM : " mahAsabhAvAdIe A prazna tarapha je rIte jue che tenAthI mane zarama Ave che....tame asthiratA batAvI zakA nahi. jo tame mahAsabhAnI doravaNI mArA dvArA icchatA hai| te tamAre A TharAva akSarazaH pasAra karavA paDaze...jo tame mane vaDA pradhAna tarIke na IcchatA ha|, te mane ema kAMr3A ane huM rAjInAmuM ApIza. " neharUnA TharAva tALIAnA avAja vacce pasAra thaye, sata TaMDane paNa, paMdara hajAra zabdonA, dviMdu zAstronA avataraNavALA bhASaNamAM, vaDA pradhAnane TakA ApyA. gayA saptahamAM, gaMdhInagara grAmamAM, keTalAkane lAgyuM ke neharUne mahAna vijaya thayA che; jyAre bIjAe-ree TaMDanane keTaluM majabUta pIThabaLa che te jANutA hatA teene lAgyu ke, praznanuM samAdhAna nathI thayuM; paNa. abharAie caDAvI devAyA che. zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbai. mudraNasthAna kAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI rADa, muMbai, 2 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra rAjaE ======= kaphakara chalakAkAra, nakAraka vaIs? variSada 'E' karI ve sAsudhInI AgovAmiA mA nA mAna jama to nahi pikamiTAvara, ka, hA zatA paNa A eTalu e bhavya ane MNA no pANI, coya tyAre sukA mA ane pachI kSaNa paravAthI mota vepAramAM mAM AyA hatA. temane zA mATe koNa sa (Ama ane sItarasamo hajI paNa thAyI piTalInA pramukha karavAnA hatA. ame milAne sthAna para che. te nathI AvatuM. jayAre A geje. ahIM karelAM to hatA. pramukhanuM sTezane Agamana mAre prajA para beja, pADavA tene Avo. parathI pasAra thayA. teo e pradezananI uddadhATana AfpA paradezI amaladArone potAnA jIvanuM jokhama, adhuM eka sAmAnya vyaktinI jema-sAdoithI. riTeza? sAmarakSakonI takedArI rakhAtI; paratuM. prajAnA ja rIte koIne khyAla paNuM na Ave ke pramukhanuM A damA ane A sa rakSaNa zAM, mATe jotAM A che janatAe jayAre temane rAjamArI para te A mAmerArajI jAhera rastA parathI pagapALAM jAya rahI. Adara batAvyuM khApaNI jeTalA bahAranA khADAmAM to vajane tIvra ukaLATa - delavavAne haze tepaNuM. ilenDanA vaDA pradhAna eTalIne meNu ApaNA denA, Uyo Akha pa karthI karavAnuM prI zA mATe prAMtanA eka paMtapradhAna ke sAmAnya pradhAnanA kAmo rela bhASaNe eTalA badhA rUDhicusta, nahera, samAra bhAmAM joyAM nathI. vahIvaTakartA tarIke tema parANa praNAlikAe phAkAra nathI karavA icchatA viziSTa prasaMgoe bhabhake khare; paNuM. sAmAnya paro gulAmI manodazA ane vAtAvaraNamAMthI pajAjane. sara 'kopasane eka paNa paTAvALA sivAya niyama enA sUcaka pratibiMba che yuropamAM hoTalamAM khANuM levA jatAM ane khANa levA gaI gorI tALa pradhAne A rIte nIkaLatA hoya ke A temanI sAdAInA opane khyAla Ave to mAre pALA bapore jatA hoya evuM khAsa prasaMga te ' sAmano karyo che-pUra, dharatIkaMpa, vAvAjhoDuM che, hindustAne svataMtraya meLavyA pachI paNa ati dukALa. A Apattaone sAmane karavAnuM muzkela hato sita amaladArone bacAva karavAno irAdo nathI?' pUratI e Apattie heI makalIthI rasto jika to rAkho. te e gaLyA chetemAM mudhaNALa EXE dvArA Sla mAM ja eka nA mAnu vAta samajatA nathI kAraNa e che ke phila mAla dhamAsA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mathuna jAtabhAI bhUkhyA hAya, ane maMdiramAM zI rIte dADI javAya ? [bI mu'kharjI jaina putraka saMdhanA upakrame yojAyela zrI pazupaNuM pAkhyAnamALAmAM rAvasAheba peTala te mApaNI dhAmi katA? e viSaya upara Apela vyAkhyAnanI bhAizrI bhogIlAla DagalIma lIdhelI noMdha uparI --tI ] samajanI che. teo devonAM gulAma che." A dezamAM eka paNa saptAha enDru nahi jatuM hoya ke kAi ne koi dharma nA utsava tyAre na hoya. paryuSaNa gayA bAda turata ja mahArASTranA gaNapati utsava Avaze. jena bhAie patyu paNa parva dararmiyAna dhArmi ke nathI tattva ciMtana kare che. khAje leAkAmAM anya kAraNa, rAjyakAraNa ane dhama kAraNa jovA maLe che. S tA strI nathI sa javuM paDe. je duniyAmAM ApaNe rahIe chIe te pAgala che. peAtAnA dhama sivAya anya dharma nuM nAma levAmAM paNa pApa samaje che. pApa dareka manuSya kare che, kemake manuSya dila cAhe te karavAne svataMtra che. Aje pramanA nAmanI zAla oDhIne sau kAi dhama karavA nIkaLyA che, paNa dhama karavAnuM krAi jANatuM nathI; madhamatu ja khAcaraNa kare che. A majAka nathI; satya vastu che. - payuM ghaNuM mAhAtmya "huM" jANatA nathI. dhamanuM tattva samajatA nathI. para Mtu mitrAne khuza karavA vyAsapITha upara caDI dhama divaSe khelI rahyo chuM e adhama nuM AcaraNuM nahiM te khIjuM zuM? deza mApaNA dezamAM jaina, bauddha, vaidika ane sAMkhya evA aneka sapradAyA che, tema ja dhAmika pazuAlikAonI paraMparA che. tenA e abhyAsa karyo nathI. te pachI leka te upadeza devAnA mArA ye adhikAra ? chatA ha" te viSe je kAMi jANuM chuM te Aje jAnA karIza. ke je mANasa dilane jANutA nathI, AtmAnA avAjane oLakhatA nathI e dharmI hovAnA dAvA kare chatAM adhama teja khAcare che; adharmI ja che. jenI pAse mahelo che, pasa che, jeA suMdara sAhityanuM bhajana karI zake che, jemanI ijjata ceAMtaraka phelAyelI che, temane duniyA mahattva Ape che; paraMtu teonA dilamAM aMdhArU ja DAya che. teo bhajatAdhamanuM sadAya pAlana kare che; sayama, upeANuM Adi vrata kare che; dAna dharmanA mahimA gAya che, paraMtu e bALa kriyA karavA chatAM temanuM aMtara bhUlI zakatu nathI. temanAM khataramAM adhA che, tene temane khyAla AvatA nathI. jo te pAtAnA dilane pUche te jarUra khyAla Ave ke mA baMdhI kriyA jUhI che. e kriyAkAMDa dekhAva mATe che. paraMtu adaranAM maMtrAja sAMbhaLavAnI apane paravA paNa kayAM che? A praznane uttara dhama rakSaka pAsethI nahi maLe, kemake teoe je zikSaNanuM jIvanamAM sicana krama che. tenA rageraga majahabA ra'ga lAgele che. hellAM traNase varSamAM pazcimanAM deza AgaLa vadhyA; padAya - vijJAna ane rasAyayuvijJAna vagere zAomAM pAraMgata thayA, paraMtu bhASaNA RSimunie pAse je jJAna hatu te pAzcAtya dezo sudhI hAMsala karI zakayA nathI. hajI asAsanI vAta che ke, rASTravAdanA jamAnAMmAM pazu hiMda majahabI leAkeArA pradeza che. ApaNA RSioe jyAre duniyA adhArAmAM hatI tyAre duniyAne potAnA jJAnanI rezanI ApI hatI. - ApaNA RSimunionuM jJAna athAga hatuM. veda, brahmasUtra aMte smRtionI teAe racanA karI; ane jImatattva, manuSya kANu che, kayAMthI Avye vagerenuM taya daza'na karAvyuM, A viSene temanA eTale UDe maLyAsa hatA teTale UMDA abhyAsa mArjoda sudhI koi karI zakyuM nathI. A pratyeka vyakitae samajavu joie ke dhama' e zuM che? te kayA tu mATe dhamane mAne che? kayA kAraNe dha madirAmAM jAya che ? paraMtu ApaNe te viSe jarA paNa vicAratA nathI. tA. 1-11-5 - agrejo TIkA karatA hatA tyAre Apane gusse Avata hate. badanAmI-apamAna lagatuM hatuM. misa meye e " Slaves of God' nAmanA pustakamAM lakhyuM che ke, "40 karoDa hiMdI ApaNe dhamanuM sAcuM svarUpa kSamA nathI. upeSaNa karavu, nAka pakaDIne prANAyAma karavA, tIyanI yAtrA karavI ane mUrti sAme besI rahevuM evA kama kAMDa e zuM dhama' che ! prAcIna kALamAM dhama'nuM sAcuM svarUpa lakA samajayA hatA. RSie ane munimAM paNa dhama graMthamAMthI tarava nathI kAraNake dharmatattAnI khoTa ApIne UdhI zakayA khAsAnIthI thai zakatI nathI. haMma graMthanuM damana karavu, dAna devu' ane maMdiramAM javu eTalethI dhamanI vidhi pUrI thatI nathI. maNukane sateja thatA nathI; kemake samAjamAM rahenAra mAnavI ekalA rahI zakatA nathI. tene anyanI sahAyanI jarUra paDe che. pachI te kIra hAya ke amIra hAya. paraMtu samAjanAM badhanathI ane jIvanavyavaDhArathI alipta rahI zakate nathI manuSyanI viziSTatA e che ke te ekalA rahevAne TevAyelA nathI. Aje tAlekAne dhama karatAM rAjakAraNumAM vadhu rasa paDe che. savAramAM uThatA veMta prabhunA daza'nane badale akhabAratu darzana kare che; kemake mAnavInAM jIvana para Aje e vadhu asarakartA che. garIba duniyAmAM mAse hevAna banI gayA che, jethI sahana karavu e azakaya vAta che. majahaba e evI davA nathI ke e davA levAthI dilanI khecenI dUra thAya; dilane khuzI Upaje. ane tAkAta Ave. majahabanI khAjanI sthiti TikiTadhara jevI khetI che. jema TikiTa kharIdyA vagara musakrI karI zakAtI nathI tema dhamanI TikiTa kharIdayA vagara samAjamAM sthAna maLatu nathI. mAtAnuM dUdha nisage khALakane mATe pedA karyu che e dUdha pIvAnA bALakamA janmasiddha haka che. ma dhama sAcavavA mATe majahabI le kA 'mAne che ke upara kaLa TIlu karavu joIe. jema dharanI kuLavadhU kapALa 32 saubhAgyacihna dhAraNa kare che tema dharma rakSako dhananu saubhAgya cihna-TIlu lalATa kare che. AjanI A che. dhaniSThA ! dhama' e saMskAra che, AcAra che, anubhathI Ave che-- bahArathI AvatA nathI. majahu huM mANusA samaje che ke, maMdira javAthI pratiSThA vadhe che. kulavAna, popakArI ane patimAM gaNatarI thAya che jJAnezvara mahArAje kahyuM che ke, 'zvaranI pAse javA mATe parate maMdira javA mATe vinAe petAnI vidvatAne daravAje mUkIne aMdara javuM paDe che, ' upaniSamAM kahyuM che ke, dharmanI -lAgaNIvALA mANusamAM pahelAM dilamAM jijJAsA thAya che. " jijJAsA eTale vastunu tApaya samajavAnuM jJAna. amAre tyAM mUDIpationAM mukha juo. teo pAtAne dAne zvarI, paDita ane dhama pAlaka tarIke oLakhAve che, paraMtu mukha uparanA mAvA te| jAze dIvela pIdhA jevA lAge che, kAraNake aMtaranI anicchAe temane dhama'mAM rasa levA paDe che. dharmanAM kriyAkAMDA khINanI gALI jevA che, e dhama'nI kriyAonAM svarUpathI mareluM 'taHkaraNu vadhu bharatu jAya che; AMdhaLuM batI jAya che. krama viSenI jyAre jijJAsA thAya tyAre ja sAcI zAnti maLe che. prANa ziDI gayA pachI zarIrane mAnavAnA atha nathI. mRtyuno Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka briTA zrI cImanalAla caMbhAme cAhate vidAyamAta daramiyAta nyujhIlekhAta karasana maLavAnI A sama joDAyelI bhitabhine rAjyanA pAlI paTela mAtA che. manala5ta sAcA thaze to vicA AvI vastu hatI sArarASTrIya pratI carcA karavAmAM Avo kAmanavayanA sabhyarA 3113104 keLavavA ane potapAtAnA rASTranI mAtRzALa paristhitithI ekamatA ravI e A konpharansanA mukhya nA hatuM. cheka kAkaransamAM bhAga levo mATe ditI pAlImenTamAMthI pAMca ze govidAsa zrI AjanIAra vya.rAmana gAvAma mAvIna ke.nila zra zrI cImanalAla cakubhAI zAhae A pAMca sabhyomAMthI zrIka strIne bya kaTarAmata ane kiratArAma sosA zrI cImanabhAI tAra 8-10-50 bhAgavidAya thayA che aMtya e sabhya vidAya ane DelIgezanamAM nava thIsa bAda havAi vyAprasAda roi samAjanA mato dhAdhara vAramA nasabhya i prajJA zarUAtamA samAcAra vatama thavA za khyAmatabhAi kAkSarapa tAe AkAra sata nahAtA paNa nAyelI che. dilanA avAja mRtyunI chAyAne krama karavAnI lAgaNI asara thavA mATe che sau mRtyuna Ave te sArU parantu chata kSagabhagura che. ApaNe icchIe te pramANe banatuM nathI. maMdiratI mati nuM pujana karavAthI marelAM mANusane vadhu mAra pI che. sanAtata kathAmRta amaratA dilamAM peddA thatI nathI. e mATe gAnadI svabhAva ane sukhacena DAvA jarUrI che. jenA dilamAM jijJAsA utpanna thAya che. tene kAinA kara DatA nathI.. Darapoka AdamI dhamate kai rIte pacAvI zake ? gAMdhIjI jevA yugapurUSa mAnavadhama-yugadhama' samajAvye, parantu ApaNe. e mAnatravana nu pAlana karavAne lAyaka rahyA nathI. samAjamAM bAje laDAi ane azAnti che, pratiSThita dha harimAM jaine samAjasevAnAM khabaramAM rAce che; jyAre garImAne seMTamaratA rATIne savAla upasthita thayA che. mAnavInuM jAtabhAi. pratyenuM katavya che ke, badhAMne pANa khAparA mAnava bhAi bhUkhyA DhAya ane ApaNe maMdiramAM karavAne doDavA jaie te naryAM adhama che. prathama dhama tA bhUkhyAnI bhUkha bhAMgavAnA che. peAtAnI zakti nusAra eka kAraja na bajAvI zake te dhamanAM nAmanAM TIlAM jIvAto koI aya nathI. dilanI vAte vaza thaIne zarU dha dharmano kadI. thebhatI nathI; duHkha lAvatI nathI; dilamAM lAve che, badhumAve pedA kare che. sAcI dhAnikatA, jitAsAthI utpanna thAya che. aMtaHkaraNuMmAM prema utpanna thavAnA eka ja rastA che te niHsvAtha paNe krUraja savavAno anuma e prema keLave; AcAranuM zuddhikaraNa kare. samAjamAM dekhatA. varga yuddha ane jAtivAdanA vicArane vilamAMthI dUra kare, pUrI praNAlikAo heADavAnI naitika keLavajJavizvAsa sAthe, te vyaktimAM sAMcI dhAmi ja Aje je patInI. barakhAdIgAMDAbhAi ane TatA divasAmAM A DelIgezananA sarva sabhyane pitA mahA pAna javAharalAla naherUe khAsa dilhI kholAvyA ata tema ja anya rAjyone spA tA aneka hatA, prItisa" khayAra karelI rAjanItinAza-varUpa che tevA temane vi yAda ApyA ane dareka prazna upara tamaramAM keva valaNa karavuM tenI pUrI samajaNa ApI. A rIta DelIgezana keTalI mATI javAI spaSTa khyAla bAvyo. ApaNA kAma te dezanI prApti tene zApaNAM badha A tatA pAtAnIva paradezamAM A ema vyArAvatama tararASTrIya mAtA yakita dila evA khAtA sama paNa mAM e bAbatamA 200 AsA Avo balIge temAM SHELB sela pa nIzrI manasa sAyamA anya bhAra Apa ane motanA teo parasparA upayoga kara sAta Hotel cAsama 9. kogane lAgya ttA te jarUra puravAra karI kha karatI niyAmAi nAma vadhAre UjaLuM banAvaze ma vadhAre sevA ApavA mATe tema ja zakitamattA dAkhavavAmA uttaretara vadhAre. te vadhAre vizALa kAMya kSetra maLatuM rahI khAzA ane adApUrvaka temanA aneka mitrAe ane braza so temane vividha prakAre vidAyamAna Apyu hatu. tA.20-10ravivAranA roja sthAnakavAsI samAjanI aneka saMsthA zeTha. velajI, lakhamazI napunA pramukhapaNA nIce. eka bhavya samArabha yejavAmAM AvyA hatA ane te vakhate viziSTa vyakitatvane aneka mitrAe potapAtAnI ApyA hatA. tA. 25-10-50 budhavAranA roja sura bhA..jaina vidhArthIgRhanA vidyArthIo taraphathI mubAnI samitinA maMtrI zrI gaNapatizaMkara desAInA pramukhapaNI devIne zrI cImanabhAine sanmAnavAmAM ALyA hatA. tA. 27-10-20 rAja zrI. cImanalAla pI. zAhe zrI. cImanabhAinA mAnamAM kaTi laga eka IMDIomAM eka cApANInA meLAvaDA gAThavyA hatA ane cepathI upara AvelI vIenalI resTArAMmAM mukhada jaina yuvaka saMdhanA ma zrI ramaNulAla sI. zAha taraphathI zrI cImanabhAine eka bhAna ApavAmAM AvyuM hatu, je prasa Mge saMdhanI krAya vAhaka samiti sava' sabhyane nimatraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. tema eka zakitazALI Aje sanmAna-samAra'bhenA kAma tATaka nathI. aMte prasa'ge gavAtI prazastiomAM sAdhAraNa rIte pramANuM ke vidha jALavavAnI koi cintA 'rAkhatuM nathI, paNa zrI cImanabhAi sa * yAAyalA sava' samAra'bheAnI e vizeSatA hatI ke te kevaLa cArika nahAtA, tenI pAchaLa sau kAchanA UMDA dilanA bhAva hata ane temanA viSe AvA prasa`ge je kAMi kahevAyu temAM kadI atizayatA karavAmAM AvI nahAtI ema te karI la zakAya ema chatAM paNa te pAchaLa sau kAinI UMDI snehala umaLakA hatA. ane zrI cImanabhAinA utkarSa e jANe utkala' hoya ema sau koi anubhavatu hatuM mAnavIe chIe. ApaNAmAM aneka truTio to ba 1 55 mateka truTio che. khAsa to khetA dila jItI zakayA che. e zrI kI tama rae tamAku vAya ane kesa the sAthe ema Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 potAnA aMgata snehIne AvA umaLakAnA pAtra khanelA jovA e sarakhI jIvanadhanyatA nathI. jaina-luhANA AntarajJAtiya lagna bajAranA tA, 11-9-50 nA roja mubainI meDIkala kolejanA ceAthA varSamAM. bhaNutA jayazekhara nAmanA eka mAravADI jaina yuvAne peAtAnI sAthe bhaNatI sukanyA nAmanI luhANu jJAtinI yuvatI sAthe Aya samAja vidhithI lagna karyu che. Ane lagata eka satkAra samAra bha varanAM kuTuMbIjanA taraphathI tA. 23-10-50 nA rAja ceAjavAmAM AvyA hatA, je prasaMge varakanyAne AzIrvAda ApavA mATe muMbainA zaherIAnI meATI bhaDaLI upasthita thai hatI. varanA pitA zrI..maganalAla jasarAja mukhanI jhaverI eka bahu jUnA jANItA dalAla che. Aje keTalAka samaya thayAM vadhAvyavasAyathI tee kArega thayA che ane indrAramAM nivRttimaya jIvana gALe che. zrI. maganalAlajI cAritryazIla ane AjanA jamAnA sAthe AgaLa paDatA vicAra dharAvatA eka vayeAvRddha gRhastha che. temane saMtAna parivAra paNa eTale ja bhAvanAzALA ane guNasa'panna che. IMdAra bAjInI mAravADI kAmamAM te temAM paNa tyAM vasatA jaina samAjamAM AvA AntarajJAtiya lagnasabaMdhanuM nirmANu lagabhaga pahelavaheluM che. ane tethI tyAMnA samAjamAM AvA khanAva viSe kSeAbha pedA thAya e svAbhAvika che. A bAbatanI upekSA karIne potAnA putranA A lagnasaLadhane pUrA dilathI AvakAravA badala zrI maganalAlajIne dhanyavAda ghaTe che. prazuddha jaina vyaktigata tema ja sAmudAyika ApaNA pakSe paNa kAMi nAtI maLelI mAhitI mujaba A lagnasAdhate kanyAnAM mAta pitAnI anumati maLI zakI naheAtI. mAtipatAnI IcchA peAtAnI putrI potAnI jJAtinA krAi ceAgya yuvAna sAthe joDAya evI hatI. jana ane emAM paNa mAravADI e kanyAnAM mAtapitAne mana gaLI na zakAya evA AkarA ghuTaDA hatA. AvI ja eka ghaTanA tAjetaramAM anyatra paNa banI hatI. vidvAna, saMskArasapanna ane supratiSThita mAtApitAnI ekanI eka grejyueTa putrI. putrI pazu eTalI ja suzIla ane saskArI. teNe peAtAnI sAthe bhaNatA eka samAna saMskArI ane sArI sthitinA jaina yuvAna sAthe lagna sabadhathI joDAvAnI pRcchA pragaTa karI. mAtApitAnI anuzruti maLI na zakI. kanyAe chupI rIte upara jaNAvela yuvAna sAthe lagna karI nAkhyuM. upara jaNAvela kissAmAM tema ja A pharasAmAM pazu mAbApane AthI bahu AdhAta lAgyA. tA. 1-11-5 peAtAnAM saMtAnone dAravaNI ApavA icchatAM mAbApAe eka bAbata khAsa dhyAnamAM levAnI jarUra che. sattAnA mAbApanI khIjI badhI vAta sAMbhaLaze, dhyAnamAM leze. aMte bhASApanA abhiprAyane anukULa thavAnA khate teTaleA prayatna paNa karaze. paNa amuka chekarA ke chekarI anya jJAti ke soMpradAyanAM che eTalA mATe prastuta pasaMdagI cegya nathI. A vAta yAM vicAra dhyAnamAM levAne te bilakula taiyAra nathI hotAM. A yugapalaTA je mAbApa dhyAnamAM nahi le te mAbApa lagnanI pasadagInI bAbatamAM petAnAM putraputrInA kadI paNu mA darzIka khanI nahi zake. putrInAM mAbApa ghaNI vakhata ema vicAratAM hAya che. ke peAtAnI jJAtimAMthI jyAM sudhI cegya vara maLe tyAM sudhI anyatra javAnA vicAra na karavA ane putrInI kArya jJAti bahAranI pasaMdagI sAme peAtAnI jJAtimAMthI lagabhaga evI yegyatAvALA kAi yuvAnane mAbApa pasaMda karavAnuM kahe che ane ema chatAM paNa putrI jyAre e dizAe najara karavAnI cAkhkhI nA kahe che ane peAtAnI pasa MdagIne vaLagI rahevAne AgaDa dAkhave che tyAre A te kevI vicitra dIkarI che' ema niHzvAsa nAkhIne mAbApa khUba dubhAya che ane A mArA mAtaSatA ApaNI jJAti, ApaNI nAtajAta AvI jAnavANI vAte zuM karI rahyA che. ema vismaya pAmIne putrI potAnI darakhAstane majabUtapaNe vaLagI rahe che. pariNAma e Ave che ke mAbApa AjanAM saMtAtAne baLAtkArathI - potAnI icchA mujaba varAvI zakatAM nathI, chekarI sAme thaine, bhAgI jaine ke chupI rAte jenI sAthe nakkI karyuM" hAya che tenI sAthe paraNI bese che ane mAbApa AjanI ucchaMkhaLa prAMte zrApa ApatAM lamaNe hAtha mUkIne AMsu sAratAM khesI rahe che. Aje meDhAM zaheramAM aneka sauMpradAyanAM ane nAtajAtanAM chekAMkarI sAthe bhaNe che ane ekamekanA nikaTa paricayamAM AvatAM jAya che, je uccanIcanA bhedabhAva mAthApanA vicAramAM tema ja valaNAmAM rUDha thayA hAya che te sava` bhedabhAva UcharatI prajAne mana kevaLa azanya banI gayA heAya che. paTela ane pATIdAra kAma vadhu ane nAtajAtanA dheAraNe brAhmaNu vANiyA karatAM Uta ratI lekhatI hatI. Aje temAMnA keTalAye yuvAneA meATA meTA adhikAro bhagave che, dezaparadeza vepAra kheDe che, ane paise Take tema ja sattA pratiSThAe sAmAnya samAjamAM agrasthAna bhegavI rahyA che. Aje jete ApaNe keLavAyalA kahIe chIe temanA va svataMtra rIte UbhuM thai rahyo che ane kANu kai jJAti ke sa'pradAyanA che tenA. kazA paNa vicAra vinA sarakhuM, bhaNelA yuvaka yuvatIe lagnasa baMdhathI joDAi rahyAM che, AjanA navA sabaMdho nakkI thavAmAM paNuM rUpa, bhaNutara, cAritrya, mAbApanI pratiSThA, Arthika paristhiti--A badhI bAbatane adhika aMze pahelA jeTalu ja mahattva ApavAmAM Ave che. hiM'du, musalamAna pArasI ke khristI, gujarAtI, marAThI ke ba'gALI, hiMdI ke ahiM dI A dIvAlAne oLa'gIne ApaNA dezamAM avAranavAra lagnasa'badhA AjAya che ema chatAM paNa A dIvAlA paNa hajI jIvatI che ane sAdhAraNu rIte A dIvAlonI aMdara rahIne ja lagnanI pasaMdagI karavAmAM Ave che. pazu Apayune lAgevaLage che tyAM sudhI gujarAtI hiMdu samAjamAM jaina, vaiSNuva ke brAhmaNunA saMpradAyabhedane khyAla ke brAhmaNu, vartAyA, ludrAzcAne jJAtibhedano khyAla AjanI UcharatI bajAmAM lagabhaga bhuMsAi gaye che. ane tethI je mAbApe peAtAnAM putra ke putrInI amuka pasadagIne A kAraNe Aje varAdha kare che kALabaLane oLakhatA nathI ane peAtAnAM satAnA sAthe binajarUrI athaDAmaNu nAtare che. te giranAra tIthamAM zve. mU. jainAne thoDA divasa pahelAM dainika patramAM pragaTa thayA hatAH - Aje ApaNe tyAM ghaNI vakhata jovAmAM Ave che ke mAbApa A praznane amuka ja rIte vicAre che; saMtAneA khIja rIte vicAre che ane pariAme mAbApa ane satAnA vacce meTI ayaDAmaNuM UbhI thAya che. ApaNe joie chIe ke AjanA samayamAM lagnasaMbaMdha nakkI thavAmAM paranAranI pasadagI dhaNe mATe bhAga bhajave che. Ama chatAM paNu je mAbApAe potA putraputrIne bhaNAvI gaNAvIne moTAM karyA' hAya temane AvAM lagna "saapamAM kaze abhiprAya jaNAvavAneA hakka ja nathI ema kahI na ja zakAya. mAbApanAM dilamAM paNa potAnAM saMtAnanuM satra prakAre zreya. kema thAya e ja mAtra cintA hAya che ane tethI mAbApa MbaMdhI rIte vadhAre anubhavI hAine peAtAnuM saMtAna jIvanasAthI pasaMda karavAnI bAbatamAM kAcI ummara ke echA anubhavanA kAraNe koi bhUla karI na mese evI cintA seve e taddana svAbhAvika che, Ama hovAthI potAnA satAna taraphathI jyAre paNa AvI kai pasaMdagI raju karavAmAM Ave tyAre ucita bhAga''na Apavu e dareka mAbApanA adhikAra che eTalu ja nahi paNa khAsa pharaja che. AvA mahattvanA ane ema chatAM ati nAjuka prazna upara manAi hukama nIce mujaLa samAcAra. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : '' karI che saurASTra rAvata bara, sApa ane zA mAlikalamAna huM je virAyaNa svAmI sacavAtI paricaya che zuM che khAvAmAM paNa pAra karavAnuM manAya che. paNa mArA mApavA mATe enAmAM mAnya raheta to e vizeSaNamAM uparanA ka te pachI pIvA pramukha eka tarabhAI lAlabhAIne pArAvAra vinaMta vAta chatI paNa A samasyAnI bhinnabhinA pattione pavAmAM Ave che, paNa e dizAmAM mAja sudhI mAtara khonA matanI vAta paNe emadha sivAya bahena mAM nAnA jo sevavAmAM AvyuM che je bhAre Azraya nAma che. kAma kAma vacce tAra ne ApavAmAM Ave che. saMsthA taraphathI ramatA udhanA gInInI rAha to mane to mArI mA tethI vadhu anutana vagAM calAvavAmAM Ave chejenA mA nI surata vikAsa sAthe joDoAve vakhate eka mahI kevaLa mauna sevIne dImAM paNa lavAmAM AvI che. A uparAMta keTalAka kI besI rahe e potAnA pakSane nukasAna kare ja che eTaluM ja nahi paNa bALamaDaLa nAmanI pravRtti cAle che jenA dvArA dara zanivAre tathA ja kemA ane sAMpradAyiko athaDAmaNane vadhAre ugra banAve che. ApaNe - ravivAre bALakane hastaudyoganuM kAma, kotarakAma, citrakAma mATInA roga A ramakaDAM banAvavAnuM kAma vagere zikhavavAmAM Ave che. A uparAMta to AyA rAkhIe ke roka karaturabhAi solaMbhAI giranAranI paristhiti ' pitA vidhinAvila be prakAro pADaze ane UbhI thayelI takarArone A saMsthA taraphathI keTamAM bAlkana-jI-bArInI paNa eka zokha nI A yAma nIlelAvavA mATe satvara sakriya banaze. khelavAmAM AvI che jeno paNa baMdhI komanAM boLa ke sArI - ' , - mahilA ktinI paNa parAkASTA saMkhyAmAM lAbha le che... . . . . . . ST VDita darabArIlAlajI keTalAMka varSathI vadhumAM che tyAM A saMsthAe tAjetaramAM bahu moTI kiMmatanI ekamomAsAna to teo eka Azrama calAve che je "satyAzramanA nAmathI oLakhAya kharIdyuM che jyAM saMsthA pitAnI saMvaM pravRttio kebita karavI che. che tenA patine paNa keTalAka samayathI savAmI satyabhakata nA che. A makAnanuM phaMDa ekaThuM karavA saMsthAnAM kAryakara tanetA mahenata che mAMgadhA lekhAve che. teo tA. 16-1-5 nAM roja pa1 ' karI rahyA che. A ja hetuthI tA. 15-10-50 nA roja samaLI ivaSa para mAM varSamAM praveza kare che. temanI bAvanamI vihAra' nAmanuM eka nATaka A saMsthA taraphathI javAmAM AvyuM . joto ene sadhAzramamAM tA. 16-11-5 nA roja . ' hatuM. satI suzaMnAnI jaina sAhityamAM jANItI kathA che. te kayA . mATe 9iu sava samAraMbha ye javAmAM AvyuM che. A samAraMbha vastu laIne eka nana nATikA (dancedrama ) teyAra karo silieka paripatramAM svAmI satyabhakatane nIce mujaba paricaya . "vAmAM AvI hatI ane muMbaImAM zrI ke. ke. zeTInuM nATaka koka mApavAmAM AvyuM che. bhajavanAra eka prakAranuM dhaMdhAlarI maMDaLa che. teNe A nATikA kharI karI jasavaMte mukhI pratibhAzALI vidvAna mahAna vicAraka aura suMdara ane AkarSaka rIte bhajavI batAvI hatI. nATikA bhajavanAra to prakAre tAki sulekhaka, suvi, kathAkAra, nATakakAra, saMpAdaka, prakhara pAtro nayakuzaLa tema ja abhinayakuzaLa hatA:'bAjue gAyakanAM ivakatI, sAmAjika ora dhArmika krAtikArI, rAjanIti o ane saMgIta tema ja gAyananA AkAramAM je kAMI bhajavAtuM hatuM tenI vyavasthA ke mama vetA, vijJAna aura dhabake samanvayakata, vadhI rajuAta karatuM hatuM. AkhI nATikA natyapradhAna hatI ene mAtAnuM ekatA liye eka vAnika bhASA (mAnava bhASA) aura li raMjana e nATikAno mukhya hetu hatAkathAnI nAnI sarakhI varaNI (bhAratI (sapi ore mAnavI lipi) tathA sudharI huI anyanta zuddha AsapAsa bhinnabhinna prakArano nRtyonI AjanA karavAmA hoya . TIcAMDI (tAra lipi) nirmAtA, vizvapremI, sarvasvatyAgI, AvI hatI. jene kathAne nATakanA AkAramAM raju karavAne para SN mAdhA mAnasika vAyanika ora zArIrika zrama kI mati sadhara. A eka stutya prayAse hato. jene sAhityamAM AvI ane di kAra Ara yugapurUSa che ravAnI samabhakata " . " AthI paNuM caDiyAtI ane kyA che ane temAMthI eka vATakI koriyAmAM sAyamano paricaya ApavA mATe samAra mata nimaNi thAya evI zakayatA bharelI che, paNa Aloka nATaka che to ATalAM nathI karI briA sApa paDakA tenA jo karavAmAM mArI marakalI e mane na pAmI "; Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-5 tyAgapradhAna heI jena sAdhusAdhvIo kathAomAM agatyane bhAga zuddha sAhityasarjana kahevAya evuM gAMdhIjInuM lakhANuM bhAgye ja bhajavatA hoya che. tIrthaMkaranuM caritra raju karavuM hoya te tene jovAmAM Ave che. Ama chatAM paNa A koTimAM mUkI zakAya evuM pazupATha koie bhajave ja rahyo. sthiticusta varga A sAme eka prArthanA kAvya, haidrAbAdamAM kAma karatAM ku. linapha" saMdezA virodhanI lAgaNI dharAve che. pariNAme jaina kathAo yathAsvarUpe raMgabhUmi mAMgaNI karelI tenA uttararUpe, tA. 12-4-34 nA roja gAMdhIjIe upara raju karI zakAtI ja nathI. dharmapracAra mATe ja mAtra nahi paNa mokaleluM je saMskRtinA okaTobara mAsanA aMkamAM pragaTa thayuM che, graMthastha jaina sAhityanI, UMcI vastuo raju karavA mATe paNa raMga-; tenuM mULa aMgrejImAM nIce mujaba chebhUmi eka uttama sAdhana che. A sAdhanane pitAnI sAMDI daSTine Lord of humility, dwelling in the little , lIdhe jenasamAja bilakula upayoga karI zakatA nathI. prastuta samaLI- Paria hut, help us to search for thee through A vihAramAM jayAre samaLIne kaI pAradhI zikAra kare che ane samaLa out that fair land watered by Ganges, Brahma taraphaDiyAM mAratI mRtyu samIpa jaI rahI che tyAre tene jana munie putra and Jamuna. navakAramaMtra saMbhaLAve che. e machatAM A jaina munio dekhAtA ja Give us receptiveness, give us open-hearnathI. vaLI pUrvabhava smaraNanA pariNAme rAjakanyA sudarzana samaLInA tedness, give us Thy humility, give us the ability - bhavamAM je munioe navakAra maMtra saMbhaLAvIne tenA mATe sadgatinuM and willingness to indentify ourselves with the . nimitte UbhuM karyuM hatuM te munio pAse javA UpaDe che te kakSAe , masses of India. ' nATaka pUruM thAya che. vastutaH te munio pAse sudarzanA dharmadezanA ' God, who does help only when man feels sAMbhaLIne cAritrya grahaNa kare che tyAMsudhInuM draSya raju karyA utterly humble, grant that we may not be sivAya nATikA pUrI karavI joItI nahotI. paNa e rIte nATaka isolated from the people, we would serve as rana karavAnuM vartamAna sthiticustatAnA kAraNe zakaya banatuM . servants and friends.. ja nathI ane prekSakagaNu Ama ekAeka nATaka kema pUruM thaI gayuM che Let us be embodiments of self-sacrifice, ema vismaya pAme che ane je kaMi joyuM te adhurUM joyuM evI embodiments of godliness, humility personified, 5. lAgaNI anubhave che. jaina samAje DhoLabaLane parakhIne ane that we may know the land better and love it Eaa anya samAje je rIte AgaLa vadhI rahyA che te dhyAnamAM laine, more. " ' ' Eaa pitAnuM sAMkaDApaNuM choDavuM joIe ane dharmagraMthamAM je adda zrI. umAzaMkara joSIe A prArthanA-kAvyane nIce mujaba ' kathAnaka ane caritro paDayA che tene raMgabhUmi ane sinemAM anuvAda karyo che kima dvArA prakAzamAM lAvavA kaTibaddha thavuM joie. jena mahilA dIna bhagI taNI hIna kaTiyA, mahIM . ki samAje A dizAe je nAnI sarakhI pahela karI che te mATe tene ' " " nivasatA namratAnA nidhi he ! ( dhanyavAda ghaTe che. taduparAne A nATaka dvArA jaina mahilA samAjane jAhanavI, brahmaputrAtaNa : sarita yamunAtaNa puyagahara, egabhaga rU. 15000 nI Avaka thaI che te mATe athAga parizrama eka suMdara aho dezamAM zodhavA- sau mathI e tane ! hAya tuM thA! lenAra saMsthAnI. kAryakara bahenone paNa dhanyavAda ghaTe che. A dIna bhaMgI taNI hIna nitana-nATikA. sAthe eka sAmAjika hAsyarasika nATikA saMlagna thAya mana mokaLAM, haya khullAM rahe he hari, tAharI namratA de! karavAmAM AvI hatI. AmAM antargata karavAmAM Avela hAsyarasa bhUmi bhArata taNA lokathI eka rasa hai javA zakti mati nerapA de! ane ramUja sAdhAraNa ane bajArU prakAranA hatA; joke te bhaja - dIna bhagI taNI hIna vavAmAM bhinna bhinna pAe sArI kuzaLatA dAkhavI hatI. A vasa A nATikA samAraMbhanA pramukhasthAne zrI. vADIlAla catrabhuja he prabhu! hAya tuM thAya che mAtra jyAM thaI rahe nara nirAdhAra che; | gAMdhI birAjyA hatA jemaNe saMsthAne rU. 25000 nuM keTalAka mitra, cAkara banI sevIe leka je tethI vikhUTA na paDIe tuM dekha! simaya pahelAM dAna ApyuM hatuM ane je dAnamAMthI temanAM svastha dIna bhaMgI taNI hIna patnI sau. maMgaLAgArInuM nAma joDIne saMsthA taraphathI hunara AtmabalidAnanI mati thaie ame, divya matimatI namratA zA, ja udhoganA vargo zarU karavAmAM AvyA hatA. A prasaMge paNa temaNe jethI A bhUminuM thAya dana subhaga ne vahe e prati premaSAro saMsthAne rU. 1000 nuM dAna karyuM hatuM.' dIna bhaMgI taNI hIna - dha : A nATikA samAraMbhanA AgaLanA divase sara kAvasajI . A suMdara anuvAda karavA mATe bhAi umAzaMkarane dhanya jahAMgIra haeNlamAM saMsthAne vArSika utsava zrI. kAntilAla Izvara- vAdu dhaTe che. - lAlanA pramukhapaNa nIce javAmAM AvyuM hatuM, je prasaMge saMsthAnI paramAnaMda vartamAna pravRttio viSe aneka vakatAoe vivecane karyA hatAM sAbhAra svIkAra ane saMsthA pratye jana samAjanA dilamAM rahelI UDI saddabhAvanI prazamaratiprakaraNam lAgaNI vyakata karavAmAM AvI hatI. A prasaMge je saddagata zrI umApati viracitaH saMpAdaka . rAjakumAra cha sAhi. bahenanA nAma sAthe saMsthAnAM hunnara udyoga vage saMlagna karavAmAM - AmyA che te bahena nirmaLAgaurInI chabInuM anAvaraNa karavAmAM tyAcAya" kiMmata rU. 6-1 iAvyuM hatuM, nyAyAvatAra - gAMdhIjInuM eka prArthanAkAvya AcAryazrI siddhasena divAkara viracita : anuvAdaka paM, [, . gAMdhIjIe gujarAtI tema ja aaicha bhASA mAM aneka viSaye vijayamUti' zAkhAcAra kiMmata rU. 5-0-0 - upara tema ja prazna upara pAravinAnuM lakhyuM che temanA sakhA zrI paramazrita prabhAvaka maMDaLa taraphathI prasiddha thatI zrImad E nA dhareM meTo bhAga kAM te pracAralakSI che athavA te dezanI rAjacaMdra jaina graMthamALAmAM pragaTa thayelAM uparanAM be graMthe AvaE koI paNa samasyA athavA te rAjakIya ghaTanAne anulakSIne lakhA- lekanAthe' maLyAM che. - yelo che. kevaLa antarmukha banIne lakhavuM hoya evuM ane jene - taMtrI-prabuddha jaina Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ts S paryAvaraNa, vyAkhyAnamALA amadAvAda , chidamAM bAvIsa varSathI amAravAmAM paNa amArI mALA calAvI che. jo mA manamALAne ko temaja jetetara mAkhaNa to bhAI paNa kAna para no che tArAmabAi sa , tama. mATe mArI paNa cIme , tyAnA yAni para ravAnI ja nA A khAne to te niyamita rIte mArI lata sAre che. A sAthe pAcatonI magAyanI vicArasaraNa, ne paNa upayogI ke to tamAma panI nAmA nA nAma ne bIjI karavA mAM ane AcAra karAyA mana thAya tyAre e sAmo tarI paDe, sAcA nara ane mAre ApaNe evuM jIvana jIvIe chIe. ekalA hoie AcAra zithilatenuM kAraNa Ayika pralobhana vALo mANavAnI chIe tyAre ghara ane temAM phAvIe chIe. mananI vAta manamAM vRtti ane pArakAnI sagavaDa, sAcavavAmI nino samAve chesIjI karI rAkhIe chIe. vyakti ane mAnavasa enA karavAnuM kAma karavA bAranI paristhiti AvI gayelA ane yuro agara lAcAra che che. e mAnavInA AcAra ma che ka ma risthitine kAraNe paNa temAM bhAra deva mAmA mAlI paDayo rosApArA je jamAnA mAM thayelA to te mAnAmAM AkhI rAta lAre samA sanAtane che, niyamo zAzvata che e vAta TakI kare nenA, viyeTaramAM jo karaNIta nATaka bajAvAnuM che, to koI nahi ane jyAre mAnavInA manamAM aritharatA AvI gaI che tenA para kALA vA nyatA ane haLavA nA ajavAnI te kaI rasane sAmane barosA nayA, mAvo mA tA thayA che. mArI to gaNe gI vAto hato. ane e rIte navarAta patI mane khAcAra e zI rIte ? di mAnavA mAM AvatA. e rIte jAtane ApaNe mAnavI Ave che. Aje to mAnavI mAne che ke to maLa , mAtra mATe rI hatI loko sAme AvIne mAra ne enI vAta karI anamo namo mA bayAno nA sA. no mAnavI kAna tArI yamIna ane mAtA khArA pANI mAM mAkhI nathI ke nathI ke dila mAnavA pake jo te tana mApa) che. karIne mane paNa nA Aje coranI je rithati che emAM je patana che, cAlatI carcAmA paNa vA mAce laTanI bhoga dhare cAle temAM enA - vatanamAM vidhya ane svArthI nArata pravezelI che e lAge che. A nI kilo mage vicAra karavo joie AjanAM AcArazapi ane korA khisArI vAta hA mA sasArachAo pabika AMdolanonI paraMparAo ane kAyA te Aje duniyAmAMthI je saMdeza AvI rahyo che ke " arati mATe pravAsa varatArA aneka nAmI-anAme sAdhaka Ave hoya tene vaLagI raho ane vadhu mAgyA kare ane te morI morI sarakAra che. Ape che, paNa ApaNe dariyAkinArAnA evI paristhitimAM vyakita binajavAbadAra bane te tenI upara baLIparAe jo chIe. zaMkha chIpalAmAM bharatI vakhate pANI devuM nathI. dezamAM jANe yuddha karavA taiyAra heya jarAka mane khabara barA bharato jatAM pANI ja rahe ema ApaNe sAdhakonAM mRtabheda thAya tarata yuddha karavA taiyAra thai jAya che, to evA eka same zAna jhIlIe chIe, sarakArapravRtti karIe chIe, ane pachI mahAna rAjanaitika purUmAM heya te sAmAnya vyaktinI vAta zIvarI jo ke e ratA rahe che, ane ApaNe jIvanamArga niSkriya banI jAya che..AcAraviSayaka deSanAM AjanI paristhiti sAthe samAjane pagale nA bhAratamAM rAjakIya parAdhInatAnA samaye paNa saMskAra.' deva che. samAjanI deSa eTalA mATe ke je TikI za ka tA vika che mahi rahetI, 1857nA niSphaLa svAtaMtrya-yuddha pachI hatI tene Aje paNa vaLagI rahevuM e karyo khAcarita ja paNa khAmI rAmakRSNa, mahAtmAjI jevA aneka saMdezavAhako AvyA banAve che. eka hatAkAnana sIyuM nahatuM ane ApaNI praja Adhibhautika anubhava gaI kAlano pATha zIkhave che, AvatI kAlane karo. cinadhana sAcavI rahI hatI. e prajAnuM Aje AcAramAM taiyArI anubhava zIkhavatA nathI. je dhArAdhe raNu dhaDavA hoya te ramata gamata kApatana ane vicAramAM vinipAta dekhAya che , 'palaTAtI paristhiti pramANe badalAvA joIe, kemake dhArAdhoraNa ane koI rAjI mAtra puratA jJAnathI, vidvAnonA saMdezAothI, ke samAjanA sukha mATe che; adhaHpatana mATe nathI o Aje dhArAnI che. sAtamanI udAharaNethI TakI zakatI nathI. je prajA ene AcA- gheNe jaDa banI gayA che, pariNAme samAjamAM zaithilya ApyuM che potAnA kare te mahApurUSanA e divya yamAmone haragIjha , ApaNe samAja hinahara prANI jevo che. chellA zreSa bI ( sAcavI zakavAnI nathI , rAjakIya paristhiti arthataMtra vagere badalAyA che, tyAre ochANIsamAM paNe ema zAthI bane che? kadAca prajAne emAM vAMka sadImAM je nakakI thayuM hatuM te barAbara che ema kahevAthI apanA nA hoya, kadAca Arthika paristhiti, rAjakIya, paririthati, ke hAlanI tyAranA je AcAro hatA tene vaLagI rahya thI zuM gayAM acAve che samaya mAM sAmAjika sthiratAno paNa emAM doSa hoya. AcAra e te meghadhanuSa jevA suMdara hatA, mIThAM heta; paNa chona pheravAyuM paNa kiMjala samAja vacce ane jIvaMta mAnavI vacce. ghaDAyelA. niyama che. ' ene vaLagI rahevAthI labha ' bocAra eTale bIjA mAnavI sAthenuM vartana.. ApaNe saMsArapana sAcavIe, AcAranA nAnA TekarA ke, ra jIjI sRSTimAM koI paNa jatu gati vinA jIvI zakatuM sAcavIe, paNa AjanA nA bhayamAM mArI kaTibadhavA prayatA tathI eTale gati, vatana AcAra bane te pahelAM vatananuM' zIla thai che ane te tyAre ja thAya che jayAre tevI polisI e che ke viSAmAM raheluM che. vAta to e te tine saMtoSavAmAM sAi, navA sarakAra ke rasAya; nahi to AjanI modI sAla che . hile che. je A nIcI sapATInI vAta che. vRtti para samAcAra Ajanu bhaya kara lakSaNa e ke ApaNAmAM mAryAra nathI karI yI nathI tivo banAvI mAM thavAthI khAtara sahune hareka cAti mATe khele che ane yuvatI tamArI kare che. AvanArI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ toc 8 hameza rAkhavI, sevAne maMtra rAkhavA, paropakAra rAkhavA, ema te mAne che, paNa Akhare te te je che e ja rahe che. A sthiti mAtra buddhithI ane sAcA dilathI ja karI zake. mAnavI surakSita anAya nathI. koI prakarane bhaya nathI, ema e jyAre mAnatA thAya tyAre te sAcA Acaratu avala bana le. e samaje che ke vAya' pAchaLa deDavAthI gunnAnI Ave che. jiMda -gImAM zAnti ane mAnava mAnava vacce sAcA sabadhAne AdhAra vRttithI mukata banelAM eka sthira biMdu para hevA dhaTe. jyAMthI jIvana sthitinuM dRzaCna thAya, jenAthI sAcI saMskRti Ave ane jIvana mAnathI jIvavA jevu' bane, evA dhruva bindunI zodhamAM A AcAra tamane laI jAya e jarUrI che. adhyApaka esa. Ara. bhaTTa (4) nIti ane samAja mAnavI ane pazumAM bheda eTalA ke pazumAM nItianIti nathI. 'sudharelA mAnavIomAM nIti ane anItinI bhAvanA coMTelI che. mAnavIe samAja dhAye, ane e samAja ekatra rahI zake e mATe nItinI bhAvanA pedA thavA pAmI. uparacoTiyuM jotAM nItinI bhAvanA sanAtana nathI ema lAge che. nItimA sanAtana siddhAnta e che ke kApa bhANusa khIjAtu ahita karatuM kAya kare te anIti; hitanuM kAya kare te nIti. Aje te AcAra-vicAra para nItianatine khyAla badhAMye che, e kharU nathI. je vastu samAjane suvyavasthita rAkhe temAM khalela karIe tene anIti karI ema kahI zakAya. nItinA keTalAka khyAlo samAjavyavasthA para AdhAra rAkhe che. cerI e ati che, paNa evA samAja karyA ke jyAM khAnagI milkata na hoya, tyAre cerInI nItimata tinI bhAvanA khadazAze, eTale ema kahI zakAya ke svAtha vRttithI sAmAnuM ahita karavA prerAie te anIti. nItianItinA prazna aMge. janatAmAM ghaNA gu'cavADe UbheA thayA che. ghaNA kahe che ke vepArI nakakhArI kare che. napho kare te mATe vAMdho nahi, naphAkhorI mATe vAMdhA ! paNa echo napho vadhu naphA e nakkI kANuM kare ? tejImAM vepArI vadhu nA le te. e naka kheorI karI kahevAya che; madImAM ene nukasAna jAya tyAre tenuM zuM ? ADazIpADozI ke bIjAone mArI nAMkhIe te khUta kahevAya paNa laDAimAM hajArA mANune temAM nirdoSa bALakane mArI nakhAya te vAMdho nahi. te sainikane vIracakra maLe. kharI rIte A e vacce bheda na heAi zake. vaLI e prazna paNa thAya ke lazkara rAkhavuM ke na rAkhavu? A a Mge mahAbhAjI, bhagavAna mahAvIra ane budhdhe spaSTa kahyuM che. temanA sa Mdezane jhIlyA sivAya chevaTe bIjo kAi mAga nathI, te prazna thAya e kaeN sAmeA caDhAi kare tyAre ApaNe zuM karavu' ? gAMdhIjIe enA mArga batAnye che: tenA sAmanA karavAmArIne nahi-marIne. ahiMsA jo kahetI DAya ke tamane tamArA pADe zInuM khUna karavAnA haka nathI te yuddhamAM paNa kenu khuna karavAMnA hakka tamane zI rIte DAi zake ? DemekreTIka lAkazAhImAM nAnAmAM nAnI vastunI pazu ka mata DhAvI joie. lekazAhImAM sarakAra kAyadA lAkenI nItine susa Mgata rIte kare. kAyadA nItitu' dharaNu na svIkAranarane zikSA mATe jarUrI tA. 1-11-5 dharma : AtmapratItinuM sAdhana [eka vArtAlApa parathI ] dhamanA nAme UbhI karavAmAM AvelI kaTAkaTImAMthI "da hamAM ja pasAra thayuM che. keTalAMka varSo sudhI ApaNe rAjadvArI uddeza siddha karavA mATe dhAma ka lAgaNIonA kSAbha uThAvavAmAM AvatA joyA che. jo dhama'nA nAza aTakAvavA hoya te dhamane pakSapakSInA rAjakAraNuthI taddana dUra rAkhavA joie. hana ApaNe. aniSTa kaLAyA pasara thai rahyA chIe. yatrenI pUjAe yugajUnI ApaNI draSTi jhAMkhI paDI che; pariNAme vizvanAM naitika niSamA ane zvaramAMnI ApaNI zraddhA dUra thai che. ApaNI sAmAjika pragatinAM Avazyaka aMga tarIkenA dhamanA astitvanA ApaNe Aje inkAra karIe chIe. pAzcAtya jIvananI ApA paranI asarane dhAraNAme khANe A thAmAM huM AtmazraddhA gumAvI kheThA chIe ane ApaNAM naitika mulyAMkane bhAMgI paDayA che, ApaNI Ayetika buddhinA vikAsa thayeA che, paraMtu dhAmi'ka sRSTinA abhAve ApaNe lAgaNInA jhaMjhAvAta sAme jhajhUmavA mATe azakata banyA chIe. * sIvAda tema ja sAmyavAda A jha MjhAvAtenA vipula svarUpe che. ApaNe dhama'thI cyuna thayA hovAthI te ApaNe mATe du:khe ane yuddo (savAya bIjI kai rahyuM nathI. dharma'nA vinAza thave aTakAvavA auAya te dhama mAMthI anesiMga' zreSThatAnI bhAvanA rada thavI joiJa ane dhama AtmapratItinu joradAra sAdhana banI rahevuM joie, paraMtu jyAMsudhI brahmamAjana ke nadIonAM snAnane svarganA dvAranA paravAnA tarIke lekhavAmAM Avaze tyAMsudhI A uddeza pAra paDI zAze nahi. 'gAMdhIjIe kahyuM hatu ke, mArAmAM anaisagika zreSThatA nathI ane mAre evI zreSThatA jotI pazu nathAM a| chatAM Azraya'nI hakIkata e che ke, gAMdhIjI hAlanA jagatamAM izvaranAM sauthI vadhu zraddhA dharAvatA hatAM. krama'nI madadathI mAnavI rai jiMdA jIvananI vividha laDate laDI zake che. AthI ja zrIkRSNe arjunane sanyAsa levAnA nahiM parantu 'hu'mayuM ' banIne kaSya laData laDI levAnA upadeza ApyA hatA. sarve dharmAMmAM eka samAna tattva izvara samIpa paheAMcavAnuM che. hiMda izvaramAM zraddhA dharAvanArA deza che. izvaramaya banIne zvarane zaraNe javAthI upasthita thI zakita mAnavI. ekabIjA vaDe sAMkaLI rAkhe che ane jAti, rASTra tema ja bhaugolika bheda miTAvIne mAnavIne jIvananI yAtanAmAMthI mukata karIne tene daivI svarUpa Ape che. gAMdhIjInI ahiMsA, izukhristanA prema ane khuddatI kaNNA mAM paNuM A ja dezanI pratI.ta thAya che. kanaiyAlAla munazI bane che, paNa kAyadA yAra nIti viruddha hAya RRgara kAyadA karanAranI nItinA khyAlane anurUpa DrAya ? te gAMdhIjIe kahyuM che ke, evA kAyadA teADavA dhaTe ane anuparicA na paNa bhogavavuM paDe. enu nAma satyAgraha. nIti, addhi'sA, 'satyAgrata e ekabIjA sAthe sakaLAyelA zabdo che. badhA kAyadA teDavA mATenA nathI. lAkazAhImAM e jo lekAne sukSmagata na hrAya te te baddalA dhaTe. eTale leAkazAhImAM kAyadA tADavAnA prasaMga ochA Ave. mAtra ekaththu zAsana hema tyA ja kAyadA teADavAnA prasa'ga khAve. AcAya esa. vI. desAI zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzakaH zrI. majalAkSa mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudrajIyAna sUryakAnta pri. presa, 451, phrAlabAdevI rADa, mu Mbai. 2 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hiver amara kon prabu6 jena tamA yakSa byAkhyAnanI bhAIthI po zramaNa saMskRti sAsa gAma "dha lA che masa sAtImAMItAmAM ApaNa bharAtA batAe chIe sametAjI sAsu sAta keroTa amaNuM saskRtinAtha sAco upAsaka samaye pratisamaye mAnavIne koI sahAya karavAnI vRtti mATe ethI e vRttithI samAja jJAti, aMte pratyeka vyakita pratye na thAya che. A lAgaNIne ApaNe mosamabhAva usamAM jyAre samajavAnI zakita pA mAvajatyAre tene cha kAma karavAnI vanA lAgaNI samatA kI thAya. ka-sajha thAya. AmaNa smRtinI keLavaNI meLavavA mATe eAvazyaka che. koi te kAya dhanAsu mAnathI tevuM ja tattva zodhavA ane jUnA tattvane sudhAravA prAna re mAre tene saMskRtinA upAsaka kahI nAkAya. A sAcA kaMsanA vaNa tathA vyAyA zramaNa saMskRtie navuM ja zIkhavyu che. AkhuM vizva em samajatuM hatuM ke sRSTi izvare banAvI che. sRSTi pahelAM pazu IzvaranuM astitva hatuM, jyAre zramaNa saMskRti izvarane mAnatI nathI. vaidika saMskRtimAM devatAone mahattva Apyu che. ane temAM paNa bhinna bhinna prakArano devatAo vaNuM vAyA che. maharSi dayAnaMda sarasvatI satAya prakAzamAM kahe che ke, " izvara savavyApI che. vaTavaTamAM vyApI rahyo che. te sarva jIvenuM rakSaNu kare che. " A rIte. isuratI bakhkhA karI che, AmAM yugamAM loko rakSaNa mATe devatAonI ArAdhanA karatAM "ane temanuM rakSaNa meLavatAM, paraMtu kALe karIne yAkAmAM azraddhA ane asatya pAta prakAzavA lAgyuM eTale devavAdamAM mAnanArAomAM beMgANa paDyuM samAja khe pakSamAM vaheMcAI gayA--maravAda ane atizvaravAda, izvaravAda eTale vaidika saMskRti anizvaravAda eTale zramaNa saM smRti. bauddha ane jaina khUne soMpradAye ani saravAdI che, izvaranAM astitvamAM mAnatA nathI. ApaNune zramajI saMskRtie. izvaramAMthI mukita apAvI che. bhramaNa saMskRtimAM dareka vAta pramANa-pratithI racAi che. aMte te mATe traNa prakAranA pramANe zramaNu saMskRtimAM ApelAM che. (1) pratyakSa pramANa. (2). anumAna pramANu. ane (3) amAsa amaya saMskRtimAM pratyakSa ane anumAna pramANa upara viSa dhyAna apAya che buddhi e ja aMtima pramANa che. buddhi 1850 avA satya ane asatyanA bheda pArakhavI e zramaNa saskRtinI vizeSatA che. badato ahiMthI vicAra karatA bauttarAttara pramANa kyA vAta sa mAta viSenIvA sa tenI kalpana uparathI mAnavI mRtyu pAmIne pile ma sAya ghaTamALa cAyA kare che zrama sasthAmAM Ata mANasa bhare che anerI pAcho janma dhAraNa ane bharaju karyo khI rahyo che. Aza hAi khatuM koNa che e ja dhanathI mu sukatApavA ama saMskRti siva jo mApusa mRtyu khAda bIjo janma na grahaNa karatA mukti maLI gaNAya, paraMtu muktinA mAga mahAvikaTa che. viSenI kalpanAo ane ciMtana karyAthI mekSaprApti mata vedAntamAM jaNAvyA mujaba mRtyu bAda mAnavIne sukha prApta thAya che. e Anada ane sukha meLavavA mATe pattA karavI joIe. Arabhika yugamAM le yajJa karatAM te hatI kAMDa yugamAM paramAtha mATe loko yajJa karatAM. paraMtu jema svArtha vRtti vadhatI gai. ane lekanI bhAvanAmAM nIcatA AvatI. tema tema hiMsaka vRtti vadhatI gai. tyAranI gauhatyAnI vAta gAyanAM pratyeka aMga kApIne pratyeka devatAne saMtuSTa karavA yajJamAM DhAmAtAM. A kRtya sAIethI jarAya halakuM nathI. yajJa svarga' maLavAnI mAnyatA A rIte siddha na thai zake zramaNu saMskRtimAM samajAvyuM che ke game teTalA bhAga A sukha mATe yajJanA ArA ane devatAone prasanna rAkho bhAga ane sukha duHkharUpa che. mekSanI kalpanA yunathI si nathI, kAraNake jyAMsudhI duHkhamAMthI mukti na maLe tyAsudhI maLavA saMbhava nathI. duHkhane sapUNu nAza thAya tyAre ja nirvANa prApta thAya. A vAta zramaNa saMskRtie bhAra ne batAvI mekSa AcaraNa dvArA ja maLe. boddhika saMpradAya ane sampa darzananA nAmathI eLakhe che. te bhAra vakhate kahe che ke, AcaraNanI zuddhi dvArA ja makSiprApti thai zake jI hA, hAra pratye doratoya kaThAra pratye ThAratAthI vata, mRtyu pratye kAmaLa pratye. zAyatA rAkhavI, evAM maMtrA sAmAnya che. tene kahI zakAya. paraMtu kApane kSamAnI najare juo, asAdha saujanyatA dAkhavavA jAsa pratye udAratA rAkhA, Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * na , , , projena , ' tA. 15-11-10 - satyathI mahAta karA, e badhA sadaguNa che. zramaNa saMrakatine e ane pAchI vALatA ja nahi. atyAre have e jAtanA vAtAvaraNamAM ka prAdhAnuM lakSaNa che. ' - phera paDayo che. sAcA abhyAsanI have vidvAnane-sAdhuone kiMmata vaidika saMskRtie varNavyavasthA banAvI che. (1) brAhmaNa, che, ane tethI ja te te bhaMDAramAM jaI tyAM besIne ja pitAnuM . (2). kSatriya, (3) vaizya ane (4) zudra. evI cAtujatanI racanA A kAma karavAmAM have keIne nAnama lAgatI nathI. Eii karI che. temAMthI kALe karIne pAMcamI jAtanA bheda pathAra ane te rIte A bhaMDAro ane A saMgrahomanI hastapratomAM eka prakAranA achUta jene saMpradAyamAM e vega che (1) zvetAMbara ane (2) vargIkaraNanI ghaNI ja jarUra che. sAmAnya rIte jaina bhaMDAromAM digaMbara. bauddha saMpradAyamAM evA - varga nathI. e viSe evA rivAja hato ke tyAMnI ke anyatranI jUnI harakate uparathI pharI A vistArathI kahevAne samaya nathI. . . - navI navI nakale karAvaDAvI uttarottara saMkhyAvRddhi karyuM javI. di jene saMskRtimAM jAtivAda nathI, chatAM samAjamAM A vAda - e bezaka ghaNuM uttama kArya thatuM hatuM je have lagabhaga baMdha ja hakamAMthI ghUsI AvyuM che. mULa dhAraNAthI A hakIkata virUddha che. thaI gayuM che. e vastu eka bAju rahI, paNa A viSayamAM dareka dila nI achUtane maMdiramAM na AvavA devA joie tema ja 2 :bhaMDAra ke saMgrahanA vahIvaTadArae prathama kArya karAvavA jevuM che hinduo alaga che evA adilane hamaNAM hamaNAM vartamAnapatromAM te e ke pitAnA bhaMDAra ke saMgrahamAM jUnI hastapate heya tene ivAMcavAmAM Ave che. ane maMdiramAM pravezatAM aTakAvanAra jaina adeya vibhAgamAM karI nAMkhe ane enI ja je nakale heya tene inathI. jana dharmamAM jAtivAda nathI. sarva jIvane samAna gaNavAmAM - 'deya vibhAgamAM rAkhI benDa upara abhyAsakone ane saMpAdakane . A ovyo che. jaina saMskRti mAnavI mAtrane samabhAvathI jue che. - vAparavA Ape te pakSanA dhana jepI je sthiti che temAMthI UgarI, S zramaNa saMskRti ane jaina saMskRtimAM bheda nathI. ' || javAya. niyama tarIke ja e hovuM joie ke jenI eka ja mAtra yugamAM RSimunioe loko mATe AcAra ane che hastaprata haiya-pachI, e jotI hoya ke navI hoya te sarvathA bahAra : nItima ghaDayA temAM te varSanA AyuSyanI kalpanA karI hatI. ' na jAya. jeone evI pratene upayoga karavo hoya teo te te Di jiMdagIno varSamAM pacIsa varSa sudhI brahmacaryAzrama, pacIsa " bhaMDAramAM ke saMgrahamAM AvIne ja teno upayoga karI jAya. mi thI cAlIsa varSa sudhI gRhasthAzrama, cAlIsathI pacetera varSa sudhI sAmAnya rIte muktithaI cUkelA graMthenA punaH saMpAdanamAM A vAnaprasthAzrama ane jiMdagImAM chellAM pacIsa varSa saMnyastAzrama. " - saMpAMda pAse eka lakhANa hoya che ja; eTale eNe bIjI pratenuM - brahmacaryAzramamAM vidyAbhyAsa kare, gRhasthAzramamAM saMsAranI AMTIghUMTIne svarUpa joI kaI kaI bIjI pra saMpAdana mATe jarUrI che e * ukela lAve, vAnaprasthAzramamAM patranI apekSA rAkhe che apatra mare nakakI karavAnuM hoya che. AvI pratA nakakI karyA pachI saMpAdaka | AtA sadagati thatI nathI evI mApatA che) 'are yAsIdhA ja tyAM tyAM jaI thoDI mudatamAM saMvAda sAdhI zake che, ane e rIte A AtmAne utkarSa sudhI bahAnuM ciMtana kare--saMsArathI vimukta banI enuM kAma saraLa bane che. nA jAya. mAnavInA AyuSaviSe nakkI kai rIte kahI zakAya? mAnajiMdagI Aje bhaMDAromAM jUnA prakAranI yAdImAM hoya che tenAthI dikSimagura che. te eka akasmAta che. kayAre nA thaI jaIzuM tenuM Avazyaka mAhitI maLatI nathI. kaI prata jUnI ke kaI prata navI e kAne agAuthI hetuM nathI. eTale pratyeka kSaNa AtmAnI unnati - . jANavAnuM khAsa sAdhana hotuM nathI. e muzkelImAMthI bacavA. ane saMpAdakone bacAvavA thaDe paNa kharca karI A viSayanA anubhasAdhavAmAM pasAra karavI joIe, ane te pramANe karIe. te ja ( mekSa maLe. Aje karavAnuM kAma AvatI kAla upara rAkhavAthI vIone nimaMtraNa ApI evI yAdIo-banI zake tyAM salavArIvALI -navI jAnI pratene khyAla ApatI karAvI levAnI hAlane tabakake EdI nizcita banI zakAtuM nathI. eka kSaNa paNa pApakarmamAM pravRti karavI sauthI pahelI jarUra che. pachI sagavaDe sAmAnya lahiyAnI madadathI niyA joIe nahi. mAnava-samAja zramaNa saMskRtie darzAvela buddhivAdane paNa, zarUmAM sacavI te pramANenI vistRta yAdIo taiyAra karAvI zakAya. pacAve, zramaNa-saMskRtinuM ciMtana karI tene AcaraNamAM utAre jethI Eii janma ane maraNanI mukita meLavI zakAya. pATaNamAM karavAmAM AvelI vyavasthA uttama prakAranI che. na : bhagavAna buddha ane mahAvIre kahyuM che ke mAnava mAtrane pATaNanA bhaMDAranI ane saMgrahanI hastaprata munizrI puNyavijayana mATe nahi, paraMtu prANImAtrane mATe ahiMsAnuM pAlana kare. A jIne prayane madhyavartI eka sthaLe karavAmAM AvI che ane enI vi zramaNa saMskRtinI udAtta bhAvanA Apa saunAM hRdayamAM Utare yAdIonuM paNa kArya Aje cAlu che. lIMbaDI ane khaMbhAtanA Saa evI mArI prArthanA che bhaMDAro vyasthata che. tyAM tyAM zaheramAMnA bIjA nAnA saMgraha paNa zamila thai jAya e jarUrI che. paraMtu judI judI aneka A hastalikhita graMthanI yAdIo gAme mAMnA bhaMDAra ane saMgraho lagabhaga aMdhArAmAM ja che. huM che. ApaNe tyAM hastalikhita graMthonA bhaMDAra aneka sthaLe te ema paNa suyaMvuM ke ANaMdajI kalyANajInI peDhI jevI sadhdhara ka upAzrayamAM tema ja khAnagI mAlikInA paNa che. mAtra amadA- saMsthA A prakAranuM kArya mAthe upADI le che. sarvatra sahakAra ivAdamAM ja lAkha--salAkha jeTalA hastalikhita graMtha hovAnuM avazya maLe. maMdironA jirNodhAra karatAM anekagaNuM kImatI A ||"jANavAmAM AvyuM che. A ja pramANe anya sthaLomAM paNa eAchA- ' 'kAya che. jJAnanI vRddhi thavA pAchaLa jana zreSThIoe pitAnA vattI saMkhyAmAM hastaprato che ja, te te sthAnanA hastalikhita graMthanI nANAMne prAcInakALathI bahene sathaya karyo ja che. Aje paNa mi (1) graMthanuM nAma, (2) kartAnuM nAma, (3) viSaya, (4) bhASA, cAlu ja che; aneka graMthonuM prakAzana aviratapaNe cAlu che; paraMtu (5) racyA vaSa, (6) nakala karyAnuM varSa, (7) Adi ane pupikA A rIte vaparAtAM nANune Ajane yuge jarA vicAra kare sahita ad, (8) ane je zakaya heya te e chapAyelI che ke jarUrI che. jenI maLI evI hastaprata uparathI jarA ThIkaThAka ke nahi ane bIjA bhaMDAramAM tyAMya enI bIjI nakalo che ke kahevAtuM saMzodhana karI. graMtha chapArI nAkhavAmAM nANAMne sadvyaya naMhi, eTalI mAhitI taiyAra karI je chapAvavAmAM Ave to te nathI ja. jenI eka karatAM vadhu hastaprate maLatI hoya tenI jUnAmAM A bhaMDArAnA rakSaNa pAchaLa je dravya kharcAya che te lekhe lAge; anyathA jA nI prate meLavI. paraspara saMvAda sAdhI jUnI ane prAmANika mi e haratapanI vekSanA dhana jevI ja sthiti gaNAya. pATha taiyAra thayA pachI ja sArA niSNAta vidvAnonA abhipAya bAda ja che. eka samaye e bharyuM hatuM ja ke sAdhuo ane vidvAne AvA graMthanuM prakAzana thavuM joIe. tyAre pelI karAvelI nAnI hastaprata bhaMDAronA mAlikone samajAvI, zaramamAM nAkhI laI jatA :- meTI yAdIonuM pazu sArthaka thAya. kezavarAma kA. zAstrI * Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tana varSanA AgaLa prabhAte karI 'jATa ' na kara , A amArA mApanAM ; ApaNI sevA mATe che. AyAta-nAma ' che. navala varSanAM harSa umAMga haIpalakita bane ane Anada nA paravAnAnuM kAma haya, jakAta, bedarake rehave khAtA dhAma thI vyakata karavA zabda ocho paDe evuM vAtAvaraNa hovuM joIe, paNa ko sahiroI polIsa ke nyAyataMtranuM kAma hoya, AyAtaverA vecANaverA che. chellAM thoDIka varSathI A vAtAvaraNa adazya thayuM che, je kapa ke kArakhAnA amaladAranuM kAma hoya badhe je parAyuM rekhAya evI banyuM che ane bane che e sarakArane prajAmAM rASe ke emanA vAtAvaraNa lAge, gUMgaLAmaNa thAya. vepArI ke udyogapati sukhacenathALa A doSe che te nakakI karavAnuM A sthAna nathI. parata khAjhAdI mAvyo jIvI na zake che calAvI na zake eTalAM sarakArI temaja ane khI chatAM ApaNe sau game te vaganA hAIe musIbatamAM laDI ne ja sarakArI karo ane pILo patAkaDAnA roja sAMja paDaye hameza yAta - 2 Te uDA khuMcatA jaIe chIe. e vAta dukha rASI vedanA ane che. nokarI ane kAmadAranI praznamAM gaLADuba paDela vepArI mInA . zaramanI biMbita lAgaNI janmAve che. kAma gila ko divasomAM mAM gADuM gabaDAvato hoya tyAM A badhAne kaI rIte agrejanA zAsanakALamAM sukhI ane khAsa tapAsa pahoMcI zake che. keTalAkanI sthiti eTalI kaparI banI gaI che ke ja Arthika ane kauTumbika javAbadArI je sarakAra upADI levA taiyAra pahele vaga sadAya sarakArane sAtha ApatA AjanI panAkIya . A sarakAramAM vividha tatvone banelo eka vizALa samudAya svahitArthe ja rIte bahAra nIkaLI paDe ema che. - asateSI banyA che. kheDatane ane jogIdArone majAzane ane AjanA AvA, vatAvaraNa vacce nirAza thayA vagara ' re, udyogapatione, grAhakone ane vepArIone garIbo ane zrIma tene kSetramAM svarayatA jALavI rAkhavI e ja vatana vaSane mukhya nizAnI ke darekane lAge che ke potAnA praznane sarakAra pAyA nirAkaraNa kare . hA joIe. hatAza thaye cAlaze nahi dezamAM asaMtoSa che. ane - che. tethI teo anyAyanuM mULa, AjanA sarakAramAM eka araja ,vanI taDagI che. mAnasika udAsInatA che. TibeTa upara sAmyavAdI jo navI cUMTaNI mAM bhale bIjA Ave paNa A nahi ja eka daLI trATakamAM che, kAramIranA prazno vadhu kasoTI karavo kANA jilI cheje rItanuM vera vALavAnA manasamAM kare che hita i che. che. ane kevuM ene nabaLu paDatA darI gulAma karavAnI ivata mAna sarakAre kAmadAra ane kisAnita mATe keTalAM hitakArI pagalAM bharyAkudaratI AphatomAMthI prajAne kema ugArI ane samaya tarIke ravata 2 rahevuM hoya to dhaNA vadhu tyAga karIne sonerI - rASTranA utthAna mATe kevI mahAna yojanAone amalI svarUpa mu majabuta rAkhavI pahero. Ave vakhate A page mAMgata svArtha mATe che. para na Avavo joIe. sarakAra ja vastu nathI prajAnA sahAramAM ja ApyuM e viSe u3 vicAra karavAnI sabUrI ajJAna zuM para na samajadAra varga mAM paNa Aje rahI nathI mIThI dIvALA karAvavAnI enuM cetana samAyeluM che. ApaNe pote bhakitagata rIte vadhu viza * madhalALa mATe mahinAo sudhI khUgayA tela paNa pachI tenA nI nAgarika tarIkenuM sa su jIvana jIvatA thai jaIzuM te rahI kora TANe ja gALanA paNa sAMsA paDe evI dazA saMrajI ane navaTAMkI ja ekalI rahelA AjanA ghaNA prastA ApoApa zasI jaze. " mA vadhu khAMDathI rIjhavavAnI hAsyAspada sthitimAM prajAne mukanArAo ja che che AvA vizuddha nAgarika tarIkenA jIvanamAM ApaNane sone , najarasa bhakSa rahevAnA che. dUdha ghInI nadIo na vahe te paravA nahi - Anada lAge, kaIka sAruM kathAne sateSa rahe ane AkhuM varSa vadhu A paNa have te satvahIna rezanIMga bhIkhI bhIkhIne prajAne page pANI ulAsa prApta karIe evI antaranI prArthanA che kAra utaryA che ane AMkhe tammara Ave che. .. . . che, dara ratubhAI koThArI kAra bIjA mahAyudhe ane pUjya gAMdhIjInA mRyue je mati, ' . keTalAka samAcAra ane nAdha karI hA, kada sampattinI kheTa ubhI karI che e aneka varSa cAlaze. kALAbajAriyA bApujInI emasa dara kahIne eka vamane gALo ApavAmAM Ave che, paraMtu kALAbajAranI ' kArtaka suda 1 zukravAra tA. 10-11-5thI prArabada pAmatA - koI paNa prakAre taka maLI che tyAre koI viralA ja ethI para rahyA , vikrama saMvatanA 2007 mA varSanA maMgaLa prabhAte AjathI karI karo. jhUMpaDAmAM rahenArA garIoe rezanImanA khAMDa-cenAmAMthI dhuma varSa pahelAM vikrama saMvata 1974 (tA. 15- 1) nA koLAMbajAra ryA che. kheDutee anAja dabAvI vadhu bhAva mAgyA che. A maMgaLa prabhAte pUjya bApujIe svargastha maganalAla gAMdhIne metI ja vepArIoe je kaMI karyuM e jagajAhera che. bhAvanI daSTie thatuM ' hArIthI lakhelA patramAM antargata karelA prArthanAkAva5ne ati AvuM kALuM bajAra kadAca kAyadAthI ke vastunI chata ubhI karIne sarakAra udadhRta karatAM AnaMda thAya che. e patra nIce mujaba che. 4. "" ne aTakAvI zakaze. paNa rASTrahitanA asaMkhya udyogamAM Aje vadhumAM , " Ajane mAMgalika prasaMge tamane huM zuM Apu , jenI ( va vetana mAMgI ochAmAM ochuM kAma karavAnI je dilacorI ane tamArAmAM khAmI che te ApavAno prayatna karuM chuM. te maLyuM to kamicArI vyApaka svarUpe kAmadAro temaja anya ekaramAM ghara karI badhuM maLyuM. jenAmAM hoya te ja ApI zake. e mAye to ja T[, beThI che e kALAM bajArathI vizeSa bhayaMkara che. enA nivAraNa vagara Apu' zuM? paNa ApaNe sAthe mAMgIe. ' . ' " :.. kAI rASTranA audyogika ke Arthika pAyA majabuta na banI zake. ke manuSya ane devanI vANI boluM puNe ane cUMTaNI vakhate vadhu mata meLavI levAnA irAdAthI sAmyavAdIoe, | mArAmAM prema na hoya te huM Dhala ke khAlI paDA samAne che ne che. samAjavAdIoe, kenTesIoe ane khUda sarakAre ghaDadeDanI zarata ke huM bhaviSya bhAkhI zakuM, mane badhuM jJAna hoya, mArAma parvatAM L300 350 kimAphaka javAbadArI ane rASTrahita samajAvyA vinA kAmadAra varganI khaseDI zakavAnI zraddhA hoya, paNa prema na hoya to huM taruvatI : utAvaLI ALapaMpALa karI che. tethI dezane behada nukazAna thayuM che. chuM. jo ke huM mArUM badhuM garIbene khAvA zAre ApI dauM, paNa - AmAMthI je ochuM utpAdana,, mAlanI taMgI ane ucA, bhAvanuM mAruM zarIra baLI mUkuM, paNuM mArAmAM prema na hoya to mArA che. viSacakra janyuM. je zuddha nemathI kAmadArahitanA kAryo kramazaH kAryamAM kaze lAbha na hoya.' ' . . . pharaja zIkhavA pachI hAthamAM levAyA heta to deza vadhu sukhI banata karI che prema bahuM sahana kare che. jyAM prema che tyAM dayA che, ane udyoganuM rASTrIyakaraNuM jhaDapathI thaI zakata. .premamAM dUSane avakAza ja nathI. premamAM ahabhAva nathI. premamAM TI AjhAdI AvI, chatAM amaladArazAhIne nazA jarAya utaryo. mida nathI, premamAM amitAM nathI, prema, svAthI nathI, prema kare che ane nithI. koI paNa sthaLe ja che umA raho te ema na lAge ke A cIDAtA nathI, premane duSTa vicAro AvatA nathI, prema anyAyathI ja * : mAra vIra ne kAryo kaza mAM levAyAM hota rad * Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazu jeta 112 rAcatA nathI, prema sadhathI jarA rahe che, prema badhu sahana kare che, badhu mAne che. prema AzAmaya che, badhuM sAMkhI le che. prema kavi niSphaLa thatA nathI! paNa bhaviSyavANI mithyA thAya che, vAMcA bava thAya che, jJAnane nAza thAya che. " jyAre huM bALaka hatA tyAre bALakanI jema khelatA. bALakanA jeTalI mArI samaja hatI, ane bALakanI jema vicA ratA. jyAre huM moTA thayA tyAre meM bALapaNa cheDI dIdhuM. hAla te ApaNane paDadAnuM occhodana hAvAthI jhAMkhu bhALIe chIe. pachI te ApaNaeN samakSa ubhI joi zakIzu. hAla te mane theDu jJAna che. pachI jema huM ALakhAu tema ALakhIza. chevaTamAM zraddhA, AzA ane prema A traNa vastue sthAyI che, emAMye prema zreSTa che. " A vAMcajo, vicArajo, karI vAMco, tenuM aMgrejI vAMcIne tenu hiMdI karajo. maraDI macaDI Dibhara teA premanI jhAMkhI khUba karI lejo. mIrAne premanI kaTArI khUba vAgI hatI. evI kaTArI 'ApaNune paNa hAtha lAge te te bheAMkavAnuM baLa ApaNAmAM Ave tA ApaNe duniyAne halamalAvIe. paNa kSaNe kSaNe te varatu mArAmAM che chatAM tenI kheATa anubhavyA karU chu. upa bahu che, adhurA ghaDA jeve kAi veLA thai jAuM chuM. kAle ja premathI jeo mane rAkatA hatA, teone sArU mane avakAza na hatA. tethI manamAM ne manamAM baLyA karatA hatA. mA kAMi te premanI nizAnI nathI. e te adhurA ghaDe chalakAyA. tamane navuM varSa phaLe, tamArI zArIrika, mAnasika; AdhyAtmika vibhUtio vadhIne te adhuM tame hiMdane caraNe premabhAve sUkA, e mArI icchA, e jAziSa. bApunA AzIrvAda 9 A patramAM vaccenA bhAga bApujIne bahu gamI gayelA kASTha rA'greSTha makhaNatA anuvAda TrAya ema lAge che, A patramAM cADu 'gata ullekha jevuM' che te samajAtuM nathI. Ama chatAM paNu A zubhecchA patramAM rahelA premasa dezane ApaNe jhIlIe, ApaNA antaramAM utArIe ane e rIte ApaNane maLelA bApujInA amulya vArasAne zAbhAvIe eja antaranI icchA ane uMDA dilanI prAthanA ! bhautika jagat ane natika jagata eka cheke bhinna ? prabuddha jaina'nA niyamita vAMcakAne smaraNu haze ke tA. 15-9-50 nA ekamAM pahelA pAne bhautika ghaTanAnI naitika mimAMsA ' e' mathALA nIce kAkAsAheba kAlelakarane ma'gaLa prabhAta' nAmanA hiMdI mAsikamAM pragaTa thayelA lekhanA anuvAda pragaTa karavAmAM AvyA hatA. e lekhamAM, tAjetaramAM AsAmamAM je prakAranA dharatikapa thaye che tevI bhautika dhaTanAone mAnavasamAjanA satya duSkRtye sAthe kAi kAya kAraNane vAstavika saMbadha che ke nahi e sanAtana praznanI AlocanA karavAmAM AvI hatI ane e lekhanA antabhAgamAM mAnavI samAjanA anAcAranA-pApanA- DhagalAnA DhagalA khaDakAtA jAya, te pApanA bhAra pRthvIne asahya bane ane pariNAme AvI virATa dudhaTanAo pedA thAya e taka kevaLa khInapAyAdAra che ema kahI na zakAya evuM sUcana hatu. e lekhanA anusa dhAnamAM naitika apaka ane bhautika duSTanA ' e mathALA nIce me" eka lAMbI noMdha lakhI hatI ane te dvArA me ema puravAra karavA prayatna karyo hateA ke pUrvajanmanA kramanA sidhdhAnta bAjue rAkhIe te aihika jagatanA pApa kAryo sAthe AvI virATa temaja Akasmika bhautika dudhaTanAne sAMkaLavAne prayatna budhdhisaMgata lAgatA nathI. ' magaLa prabhAta 'nAM navembara mAsanA aMkamAM bhautika jagata ane naitika jagat eka che ke bhinna ' e mathALA tace mArA e lekhane hiMdI anuvAda kAkAsAhebe pragaTa karyAM che tA. 15-11-5 ane tenI nIce temaNe eka noMdha umerI che jenA anuvAda nIce muja che "jyAM sudhI manuSyanI buddhi cAle che ane jyAM sudhI manuSyane anubhava ApaNane karNika zikhave che tyAM sudhI tA sAmAnya rIte ApaNe kabula karavu ja paDaze ke bhautika dhaTanA bhautika kAraNothI nirmANu thAya che. tene nIti anItinI sAthe kAI- sabaMdha nathI. "ApaNe kAi kASTha vAra joIe chIe ane itihAsa-vijJAna paNa jaNAve che ke bhautika dhaTanAnu`'mezA naitika pariNAma nIpaje ja che. kAi dezamAM dukALa paDatAM samAjamAM cArIo vadhI paDe che, lUTATa karavAnI vRtti jAgRta thAya che. surakSitatA baTavA sAthe naitika sadAcAra zithala thAya che. plega ke evI kAi sAmudAyika bImArIthI jyAre leAkA hajArAnI saMkhyAmAM maravA mAMDe che tyAre dA dhamanA lepa thAya che. ane loke eka bIjA pratye udAsIna tathA kaThAra thavA mAMDe che. e paNa jovAmAM Avyu che ke manuSyanuM AyuSya cAlIza ane pacAsanI vacamAM Ave che. tyAre tenI mahatvAkAMkSA saphaLa athavA vikLa banavAnA pariNAme tenAmAM prayatnanI zithilatA pedA thAya che. ane e uMmara daramiyAna manuSyanuM naitika patana thavAnI saMbhAvanA rahe che. zarAba pIvAthI manuSya matta bane che ane nahiM karavAnuM karI bese che. " have jyAre bhautika dhaTanAmAMthI naitika pariNAma utpanna thatuM ApaNe joie chIe tyAre naitika utkarSa athavA te| apaka mAMthI bhautika ghaTanA athavA te| dudhaTanA pedA thAya e yukitasa`gata zA mATe na gaNavuM? e kabula che ke e be vaccenA kAya kAraNu sa Mkhdha hAlaturata ApI buddhine spaSTa nathI thayuM. nirapavAda sidhdhAnta paNa. Aje ApaNe tAravI zakIe evI sthitimAM nathI. ema hAvAthI te| ApaNe kavi ane gAMdhIjI jevA mahAtmAonA kathanane prativAda karavAnI hiMmata karIe chIe. kAi viziSTa naitika dhaMTanAnuM nizcita rUpathI A ja mAtra bhautika pariNAma che ema jyAM sudhI sidhdha thayuM nathI tyAM sudhI koi sArvatrika vidhAna karavuM e bhramane vadhAravA barAbara che. ema chatAM pazu mAtra sAmAnya rIte eTaluM jarUra kahI zakAya tema che ke dharatikaMpa ke javAlAmukhI jevI virATa bhautika dhaTanAnuM kAraNu jevI rIte kAine kAi bhautika kAraNa hAya ja che tevI rIte naitika utkarSa athavA te AkaSa nuM phUlasvarU5 pazu AvI bhautika dhaTanA banI zake che. rAjA bhatR'(rae kahelu ke A bhUmi samajo ke kAmadhenu che; prajA tenu vatsa che. jo rAjA prajAne sa MtuSTa rAkhaze te vAchaDAne khuzI joine rAjI thanArI pRthvImAtA dhanadhAnya tema ja phaLaphUlathI samRddha thaze; vAchaDA uparanA pyArane lIdhe jevI rIte gAyanuM dudha vadhe che tevI rIte prajAnA saMtASane lIdhe prajAnI mAtA pRthvI samRddhi ApatI raheze. " A vidhAnane kavikalpanA lekhIne ApaNe bAjue rAkhI zakIe chIe, athavA temAMthI kAya' kAraNunI sUcanA paNa ApaNe meLavI zakIe chIe, prAcIna kALathI manuSya-jAtinA dilamAM e bhAva supratiSThita khanI rahyo che ke rAjakama cArI jyAre rUzvatakhAra bane che ane vyApArIo jyAre kALAbajAra kare che ane vidvAna leAkA jyAre jJAnavimukha ane sattAlelI bane che tyAre pRthvIne Ave pApanA bhAra asA ane che. " jaMgalA vadhavAthI athavA te navAM zahero ubhA thavAthI athavA te manuSyanI tAkAtamAM vRddhi thavAthI pRthvInA bhAra vadhI zakata nathI kAraNa ke A badhI paristhitimAM sAmagrI te pRthvImAMthI ja maLI zake che. " pApane bhAra e kai kalpanA mAtra nathI. manuSyane krodha AvavAthI jevI rIte tenI pAcanazakita kSINu thaI jAya che evI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI che. A ja . . karI ne aNa A ja badhA bhajana to vakhata A TIma mATe ja ane pANI aSA ghaNIvAra ane tane jotAM jotAM keTalI lAlabAdevI roDa para pAnanA gAThavaNa hatI ane zrI bAlAranI rA - sva. banI zInA jIvananA aneka prasaMgo vartamAnapatro mada harina nigamevI devatA I mationA kAra khulAsAthI samajAbhyA. . Ave chetemAM nIcenI mAhitIthI thoDAka umere paze, khImo karI pramottaramAM mane khAtarI karI hoya evA sane 133 nA jAnyuArInI muMbaInI che. te vakhate maMdiranA khAsati kotarAyelI jue che te ja kaha5nAsvarUpane satya mAne che - A baMdaramAM "espesa eka Tana ( nAmanI moTI TImara aneka ja che ne e hA pADI. e - A patrakAre pravAsIone laine AvelI sTImara khuba lAMbI hatI. A rIte ane madijovAnI temanI hAM keTalIvAre pAra para ( pAchaLathI laDAimAM repIDAthI belI ) nA sTImara paranA paDI. temane jena dhama gera Adara ane utsAha hatA ane + : pravAsIo sAthe zrI. betna tathA temanAM patnI paNa pravAse vizeSa dhaNa jANavA icchatA hatA. temAMnuM temane kaMIka maLyuM A che nAkhyA hatA. jo joI lIdhA pachInA pitAne emane kaho ene to mamAM potAnI . te vakhate eka savAre mArI para sara prabhAzaMkara paTTaNInA sAthe joDAvAnuM mane sucavyuM. mane te gamatI vAta karatI ja sekreTarInA TelIphona Avyo . bhAvanagarathI paTTaNI sAhebanA patro tyAMthI thoDe dUra (malabAra lIla para ja karIja roDa para) bI. che. zrI zaine janamadiro jevA che. dhaTatI goThavaNa thaI zake te hemacada mohamalAla jhaverInA baMgalAnI sAme eka lAla baMgalAmAM bahu sAra thAya tame A kAma mAthe lIdhuM ke pahelAM che tho A saka le temane nimavyA hatA A sakalatAM zrImatI paNa zrI zAnA gaLe meM vaciyA nathI paraMtu temAM eka eka AtIyA begama mukhya saMcAliko hato. banI zAne mArI A che che ke , A to sAhIra karavA mATe aneka A matrita sImAne anetArI sTImara koDethI beeka mAila ja ubhI rahelI. eTale karI tyAM rAha jotAM hatAM. temAM eka gaDhaya zrI zAlivATIyara nAmanA te vakhate hindu patratA tathA paradezI patranA pratinidhi para hina banI zI patnI sahita epale rI mAra mArI khuNa paricita hatA. te amArI sAthe joDAyA. ame sAhebanI sakerI AriprasAda tathA zrI zAMntibhAIe eka cokhAnA khetaranA izvara ema kahI ramuja karatA ame badhA TO US. badhA ghaNIvAra temanA nAmane badale Dord of the Rice-field ka dapatIno saMhAra karyo ane temanI sAthe mAro paricaya karAvI teo chuTA paDayA. tarata ja mArI gADImAM bI. zI temanAM patnI racaya karAvI nA bagalAnI pAchaLanI agAzI tarapha gayA, jemAMthI muIne mahA itathA hu zaheramAM javA upaDayA. suMdara dRzya jovA maLatuM hatuM. ahi cA pANI tathA upahAranI zALA ja dIpatInA manamAM goThavI hatI ane chUTathI badhA, temane maLyuM e dAnabI roDa morIbaMdara dhabItaLAva-sAyakhAdevI roDa para pachInA kramamAM hatuM nahi, paraMtu hezithI yojela nATaka tatyano t". dhIme dhIme jotAM jotAM (keTaleka ThekANe jarA kheTI thaI tapAsatAM krama hato ane ame te tyAM dvaI gayA ane te kAma cAlu thayo - A tapAsatAM) ame pAyadhUnI AvyA. ahiM zrI. gADI pArzvanAthajInA nATaka cAlu thayuM ane amane lAgyuM ke A kacUra thai rahela che. tArI A maMdira para temene huM laI gayo. pagamAMthI jeDA kADhavAnuM hatuM, eTale thoDoka vakhata thaye tyAM zrI. e dhaDiyALo jovA mAMDayA tema Fche ke bI. zAnA patnI nIce gADImAM ja beTI tharyA ane hu tathA zrI gaDhavanAra samayanI maryAdA cUkI gayA hatA. nATaka cAlatuM hatuM So za maMdiramAM pahele mALa gayA. pahelIvAra jIdagImAM temaNe je tethI aMdhAre ame beThA hatA. zrI. zuM ene kahe ke sADA cAra ke midiramAM paga mUkyo ane jainamaMdira ane tenA vAtAvaraNanuM thavA AvyA che ane sAMjanI pherI sUvAnI nathI. sADA cAra kI rasa bArIkAIthI nirIkSaNa karyuM. cAre bAju joI. pachI ame pAchA thatAM ja zrI. zeM e...... ane kahyuM ke "have samaya nathI. pote jevA to che nIce Avyo. meM temane sucanA karI ke bIjuM paNa eka sarasa nAja......" ja ke ema mAnI lIdhuM ke Adara ke vivAnI rIte chejanamadira che. jo samaya hoya te tyAM jaIe. te pite tapura ja paNa ze vadhu rakAze; paNa jevA sADA cAra : thayA ke turata ja . tyAMthI ame vAlakezvara uparanA bAbunA maMdira para gayA. te zai ubhA thayA ne sIdhuM daravAja' tarapha cAlavA ja bhAMDayuM. ame A damadira joine tathA pharatAM saSTi sauMdaryanA daye dehane khUba pAchaLa deDiyA, zainI phALa lAMbI hatI. AbhAra upakAra I u5. jI ( prasanna thayA. ahiM mULanAyakajInI mUrti maTI hatI. tethI mUrti cAra vidhi bAjAe rahyA-nATaka tene ThekANe rahyuM ene za to jI A nirakhavAnuM temane ThIka ' paDayuM. mUrtimAM pAsanathI bIrAjela phALa bharatA moTara para pahecI gayA. ame (meTaramAM) muMgA ja dhyAnaya gInI mudrAM che te temane samajAvI pachI garbhadhAra beThA hatA, paraMtu zuM bolyA ke " kazuM ThekANuM A meLAvaDAmAM to che ane bahAra karatA gokhalAmAM deva-devI-yakSa vividha murtio hatI hatuM nahi. AvI bhUkita ne prakAra dareka baMdare dareke dezamAM hoya [ rIte para temanuM dhyAna gayuM. te temaNe bArIkAIthI joI. meM temane che-mAre samaya barabAda thaye ..I.. amArI sAme je nATa che.' bhajavAtuM ame joyuM hatuM te kharekhara hiMdI saMskAra ke mRtyanATI A rIte manuSyanA adha:patananI sAthe pUvInI bhautika racanAmAM avazya viSe koI sArI chApa paDe tevuM hatuM ja nahi. koI ne koI pheraphAra thato hove ja joIe. ApaNe e joI raste meTaramAM zrI. zAlivATIzvare prazno pUchavA mAMDayo. sI vikAsa zakatA nathI, pIchANI zakatA nathI, mApI zakatA nathI e vAta temaNe yAda karI haze) temAM ekanA uttaramAM zee kahyuM ke mane to e barAbara che, paNa A :uparathI, ema kahevuM ke A saMbaMdha pArlAmenTarI garvamenTamAM pratIja nathI. jUo musAlInI te je de yukitagata. nathI AvuM kathana amArI samajaNuM mujana muktisaMgata kahe te yathArtha hoya ane te ja pramANe thatuM hoya temAM bIjo mArI artha karavAne heya nahi. arthAta rajuAta ane vyavahAra kIja A noMdhavizeSa uttara lakhIne carcA. laMbAvavI te che " benI vacce visaMvAda rahe te temane sAlato hoya tema mane lAgyuM che cheA nathI tevI jarUra paDyuM nathI kAraNa huM je praznano uttarottara traNa . epele baMdara para pherImAM temane pahoMcADI ame lIdhI. e . lekhamAM carcA karavAmAM AvI che te prazna- te carcA dvArA mitna na meTarane zuM cAja" - pUchI potAnuM pAkITa khelyuM ne Ama A kAra minAjue yayAsvarUpe raju thai cukI che. temAMthI satya karyuM. ame kahyuM ke amane. A atihitI prasaMga che . gADI ni tAravavAnuM kAma vicAraka lAMca nuM che. paramAnada mAM ja che, eTale bhADAnAM prazna che ke nahi. nA kara Ayura thai rahela che. te bI. zAnAM patnI nIce gADImAM AvI havAnuM hatuM, eTale e thoDeka vakhate ka mita Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - maphata na tA. 15-11-10 - ghera gayA pachI mane vicAra AvyuM ke zrI. banaDa' zAne , keTale vakhata lAge?' i-'. meM badhI mAhitI ApI, hindanuM ane jaina dharmanuM uttama pratinuM gaurava dekhADI zakAya. seLa kalAka Trena ne basamAM-ne be divasa jovAmAM jAya. tema che. mArI pAse ame lIdhelA AbunA maMdiranA judA judA tyAM badhI vyavasthA thaI zake che. pachI tyAMthI pAchA muMbaI ke bAganAM tathA AsapAsanA soeka phoTogrApha hatA te yAda AvyA. AgrA-dihI 5Nu sIdhA jaI zakAya.--" khedapUrvaka te belyA ke - uparAMta kalakattAnI have vilIna thayelI phoTogrAphIka jahonsana enDa "mane pahelethI khabara ja nahi ke muMbaInI najIkamAM AvuM AbunA hekamena kunA A ja maMdiranA ati suMdara prInTrasa hatA. A maMdiranuM bhavya zi95 che-AvuM uttama sthaLa pAse ja chehave tene - tamAma saMmada zrI. zaune dekhADo tema meM nakkI karyuM. temAM mArA kAmamAM dAkhala nathI karI zakate. pahelAMthI jo jarA paNa - sthApatyanA-zipanA-rItabhAta-paheraveza-vividha suMdara . prasaMge- khabara paDI hoya te mAre A zaheranI ke bIjAnI kazI paDI : kANue-zarIra racanA alaMkArA-nRtya-dhyAna-devadevatA-kathAo I na hatI ane sTImara parathI sIdhe tyAMja jAta ane pachI tyAMthI . ne samAveza hatuM. te sarvanAM sArAmAM sArA da zrI. seM ne AgrA dirahI badhA sAthe bhaLI jAta." hinda pahoMcIne AvI adra - jovA maLaze (ane pelA nATakanI asara bhUMsI zakAze) tema' bhUta vastu pratyakSa jovAnuM rahI jatuM hatuM te temane khUba khUMcyuM.' manamAM beDuM. te dine mAre tyAM zrI. kAkAsAheba kAlelakara tathA zrI A pachI zrI. kAkAsAheba tathA zrI. candrazaMkara sAthe carcA caMdrazaMkara zukala paNa hatA. bIje dine ame traNe jaNa tathA cAlu thaI. temaNe keTalAka prazno pUchavA (tenI noMdha kadAca temaNe sAthe mArI putrI lIlI ane ci. kAti bAreka vAgyAnI kerI para rAkhI hoya ) A carcA kalAkeka cAlI haze. ekaMdare traNeka kalAka epala baMdarethI. sTImara para pahoMcyA. lAMbA lAMbA, Deka para thatAM avidhisaranI mulAkAtane pharI kAMThe javAno samaya AvatAM anekamilApa khaMDa para, pharI tapAsa karatAM eka ekIsare amane anna Avyo. zrI. zuM khUba rAjI thayA. nIce kebInamAM thoDuMka kahyuM ke "pahelethI mulAkAta nakkI thaI hoya te ja zrI zai jaIne pAchA upara AgyA ane ame sau sAthe pherImAM caDayA. maLe che-- nahi te koine paNa maLatA nathI " Ama kahI te pharI upara temanuM dhyAna lIlInA kapa Le kaMkune cAMlo ho cAlyA gaye. AvA koi vidhinI ka95nA vagara ja ame AvI, te para ThayuM -" AzuM che?'-meM te maMgaLacihna tarIke che tenA pahoMcyA hatA. pAchA pharavAne vicAra karatAM pharI prayatna vigatavAra khulAsA sAthe jaNAvyuM ke vidhavA strI sivAya koI paNa karI kadAca maLavA hA pADe te pUchAvavuM tema nakkI karI bIjA kanyA-strI-ke purUSa lalATe muke che. zrI zene Aja prazna amone eka ekIsarane te mATe vAta karI. teNe te sIdho zenI kebI- amArA amerikAnA pravAsamAM vakhate vakhata pUchavAmAM Avane nane nabara Ave ane jAte ja jevA sUcavyuM. hate. hindI sivAya bIje A rivAja nathI eTale le ke dUra . huM nIce kebIne zodhato zeSate zenI kebIna pAse pahoMcyo dUrathI amArI sAme Tagara Tagara joI rahe-sa kocathI pUchI na zake. ne-daravAje be TakarA mAryo. uDethI javAba AvyuM- aMdara te pachI kadI kaI hiMmata karI saujanyapUrvaka pUche ane pUchI khulAso Ave " eTale bAraNuM ughADyuM ke khATalA para pathArImAM meLavI khUba rAjI thAya. pherIne aDadho kalAka thaye te daramiyAna ArAma karatAM zrI. ze ane tevI ja rIte pAsenA khATalA para vividha vAtacIta cAlI ane bane teTalI mAhitI temaNe meLavI.. mIsIsa zai hatA. mArI hAjarInI temane ka9panA kayAMthI hoya? kerI parathI (sAMjanA) utarI ame sau zrI. zaithI AnandasTImaranA koI mANasane kAma haze tema samajelA haze. eTale pUrvaka TA' paDayA ne pachI te pote potAnA bIjA kramamAM joDAyA. ajAyaba thaI gayA ane eka jhaTake temanuM lAMbu zarIra pathArI- zrI. zeM zAkAhArI hatA tenI mane te vakhate khUba navAI ' mAMthI sIdhA soTAnI jema bAju para AvI ubhuM thayuM pote hatI. temane ghaNuM khare Ahira kuLane hate. pazcimamAM avA bAraNA pAse AvyA. mane kahe ke "mApha karajo-meM Dresa karyo prakAranA mANasane-deha-va-kAnti Tyurti kevI haze? nu kautuka nathI." meM kahyuM ke "tamane kharUM dekhADavA jevuM mArI pAse hatuM. temanuM svA-ullAsa joI mane khUba AnaMda thayo hato, hatuM ane te dekhADavAno utsAha ane ahiM derI lAge che" A samaye temanI ummara Azare 77 varSanI hatI. tejadAra AMkhe ane te zabda sAthe ja mArA saMgrahanuM eka pAnuM temanI sAme e temanI avanavI viziSTatA hatI. AjanI take A smaraNo dhayuM, te para najara paDatAM turata ja temaNe kahyuM ke "tame upara Deka yAda karatAM sva. sara prabhAzaMkara paTTaNIne paNa huM yAda karuM chuM, para mArI rAha juo. paMdareka miniTamAM huM upara AvuM thoDA samaya para ja zrI. seMnuM avasAna thayuM. pitAnA che che . kahyuM ke " mArI sAthe mitravarganI ne amArI nAnI aMtima icchAnuM eka svarUpa e hatuM ke pitAnI pAchaLa kheda maMDaLI che te badhAne khUba Ananda thaze." Ama mulAkAta mATe karanAra koI bhegA na thAya; pitAnA avazeSa pAcha0) na jAya. eka A viziSTa hetu skUTa thatAM pUrvavidhinI kheMca adRzya thaI gaI. vakhata pite kalpanA karelI ke pitAnA avasAna pachI pAchaLa bhegAM - : Deka upara badhAne paricaya Ape. pachI Dheka kalAka badhA thanAra varga kukaDAM, TarkI, bataka, pakSI-gheTAM bakarAM, mAchalAM ityAdi pheTegrApha jevAmAM-temAMnI vigato tapAsavAmAM ( sAthe menIphAIMga prANIo haze. vyavahArathI ane manathI temaNe te badhAne abhayaglAsa lAvela hata)tenA khulAsAmAM tenA aMgenI carcAomAM dAna ApeluM eTale temanI A kapanA pakSI-pazu vargane eka -ane khUbIo jovAmAM samaya vyatIta thaye, AbunA pheTegrAphamAM hitavI tarIke tema ja vANI ane vyavahAra vacce sadA ekarUpatA eka sahaAra kamaLanI AkRti para pratyeka pAMdaDIe nRtya darzAvatAM zodhatI temanI vRttine anurUpa hatI. samagrapaNe rAsa dekhADe che. AvuM adbhuta nRtya-zi95 jotAM hIrAlAla amRtalAla zAha amArI caya meDama pAvalavAnA nRtya para caDI. zrI. zaie mane pUchayuM-"tamane khabara che? meDama pAvavA tya ' ' vaidyakIya rAhata karatI hatI tyAre paganA aMguThAnA bhAga pAsene joDAto che muMbaI ane parAMomAM vasatAM je jene bhAI yA bahenane buTTo rAkhatI tema sAMbhaLyuM che." me kahyuM ke "meM bahu najIkathI tenuM vaidyakIya rAhatanI, davA ke ijekazanonI tema ja DekaTarI upacAranI na joyuM che-mane tevuM lAgyuM nathI. paraMtu pAlevAnA aMguThA- jarUra hoya temaNe dhanajI sTrITamAM Avela muMbaI jaina yuvaka saMghanA para ubhArahI ghumarI levAnI gati ne nRtyamAM khUba mRdutA ane kAryAlayamAM tapAsa karavI. nA ravAbhAvikatA hatI..." badhe saMgraha joyA pachI zrI jJAe pUchayuM, ratilAla cImanalAla koThArI ke- " A badhuM kayAM che? ahiMthI keTale dUra che ? tyAM jaI zakAya ? maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsanA bhavana AvA parama bhAtimAM piya niya vavI e soeka eka varata ema khAvAnI sa A mAnasika svAsthya prata sAmAjika ane AdhyAtmika aparigraha yA vanA jevI mApaNItimA te khasI javAM sanAta kAvIyA vAsanAnIka bhaya karatAnI kAle alaga thavA vicArIe chIe 273 2GH ANEM erstaat I satyama ane asArava sa H thAya che. e suvarNa mRga jevI vAsanAo pAchaLa aparigrahanI ciMtAmAM DI jaie THE rokavAnA ghaNA mATe mAga nathI. eTale bhaya karatAMnI pratIti doDAdoDa karIe racitA AyI. mahAta vicArakoe sthiti sAdhavAnI vAta karI che ca caLa rAkhavune aparigraha sevA, ane avalaana karavuM jema parigraha vadhe tema tema vAsanA vadhe ane sukhanI AsapAsa e suvaNaeN mRganI AsapAsa ApaNe-doDayA karIe. sukha e madhubiMdu jevu che, chatAM ApaNe tenI pAchaLa doDI rahyA chIe. aMte samAjamAM ghaNuM UbhuM karI rahyA chIe. khuda, muMha vIra jevA samaya purUSo A mATe AdhyAtmika rIte aparigrahane mArga dAkhavI gayA che. -jIvanamAM prakRti ane purUSa, cetana ane cetana sAthe DelI che. sAmAjika mekSa mATe, sAcA svAtatrya mATe zu karavu" e saue vicAravuM joIe. mAyAmAM adhAyelA mAguMsAne mAya e ja nilaga che. paNa parigaDha rAkhavA sAthe ochAmAM A gRhamAM prApta thai zake e paNa vicAravuM joie. pa paricaDha dUra karava mAM mAnasika svAtaMtrya joie. ApaNe rAja te vataMtra thayA chIe, paNa mAnasika rIte nahi; chatAM ApaNe svAtaMtrya ane aparigrahanI vAta karyAM karIe chIe. temAM maTe anekAe mAga batAvyA che, jemAM gAMdhIjIe pitA sa mArga dAkhavyo che. paNa jyAre Aja duniyAmAM yaMtravAda te mUDIvAda jAmyA che tyAre sAmAjika svAtaMtrya sAdhI zakIzu' vethita mAge javA dhAtu vikendrikaraNa karIe, yaMtravAdanuM satya samAya paNa e zakaya che. mATe aNuvratA karavAnA tevA che.A ethI parica lilAbApu e sAdhanA samAja jyAre sahaciMta vyAkhyAnatI nadha upaya e mATe thIgaDAva lAha saha sArI saravana ejayana samA vAta saMgAnAma ke TIDIo bIjA aparigra yA kAya vacArapUrvaka bahAra pADavAmAM Ave che vicArapUrvaka tenA pratikAra paNa thAya che?kAyade baLavAna ane che. sAdA sIdhA mANasa tenA upayoga karI za enA upayoga mATe sagaThana baLajoie sAmAjika aparigraha sAdhavA zrama levA paDaze. eTale kAyAthI ApaNe vata mAnamAM jIvIe chIe, paNa vata mATe bhUta ane bhaviSya vacce athaDAie chIe. je parigraha vartamAna, bhUta ane bhaviSyamAM aTavAve che. temAMthI mAMga sAmAnTika aparigrahane che. samAjane bhaviSyanI rahe eTale darajje tene lai javAya te ja hita saMdhAya. fem jisasa krAIsTa tenA ziSyane kahyuM hatuM ke, pakhIe jIvana jevuM' jIvana jIvA, sareyaranA krameLaphUla jevu jIvana Ave vartamAnamAM jIvA. vata mAna sat che, sat eTale Being) che, thavAnu che, evAM jIvanamAM mAnava aparigrahI bate che sAce aparigraha nispRhI ja sAdhI zake, DAyA tIsa tattvaveta hatA. elekajhAMDare tete e lAvyA, tyAre teNe kahyuM " maLavuM hoya te te mAMhIM Ave; huM elekajhAMDarane oLakhatA. tethI. tistunI te je Avu kahI zake.mahAvIra ane temanA khAsa ziSyA aparika sAdhI zake. sAmAnya aparigraha je mAnavIne dukhamAMthI borDa ane e sAdhavA duniyAnAM je sAdhanA che te duHkha pe te kare evA samAjanuM sarjana thAya to ja sAmAjika aparigrahavA zakAya. Aje duniyAmAM je ati parizcaMdra che. tene niSpacchita krama laI Ave e prazna che, ane ene ukela mA aparigrahaMthI ja lAvI zakAya. 2 AjanI samAjaracanA evI che ke apAzrita sihatA. AI Aya eTa pahelA sAme oe epAragrasa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-11- va zarI temanI mAM lIlA tA tAta mAM . tamArA vinA mitra gumAvavA para kame' ja zA. siddhAMtane sii tA. 31 mI. ekaTobara, gujarAtanA lADIlA ane rASTranA 6 saradAra paTele A siddhi kaI rIte meLavI ?" evI praznotarI - mAnItA saradArazrI. vaMllabhabhAI paTele potera varSa pUrA karyA, paradezIo khUba jijJAsApUrvaka kare che. "eka paNa goLIbAra - jIvananI je bhajala, tene piNe bhAga teozrIe pUrA karyA. A. ' nahi. lehInuM TIpu nahi; khUnAmarakI nahi, e zakaya bane zI 5tera varSamAM lagabhaga pAMtrIsa varSa' te temanA bhekhanA ja rIte?", ane jyAre paradezIo jANe che ke A siddhi gAMdhIjInA gaNAya. A pAMtrIsa varSamAM koI paNa rASTrIya netAne na sAMpaDa ' ahiMsaka zastradhAra maLI che, tyAre teo saradAra para mugdha bane che. - evI, aneka jhaMjhAvAta sAme jhajhUmavAnI temane taka sAMpaDI; ane. e takane barAbara jhaDapI laI temaNe koIe paNa nahi dhArelI - . paradezamAM paradezanItimAM paMDita javAharalAla neharunI pratiSThA - siddhio meLavI. izvarane hRdayapUrvaka prAthae ke rASTranI mahA-1 che; te gRhakhAtA mATe-hiMdanI AMtarika paristhiti mATe saradAranI. - tvAkAMkSAo paripUrNa karavA teo so varSa pUrAM kare. paradevamAM-surezvabharamAM saradAranI lekhaMDI purUSa tarIke kalpanA che. jyAre A kaM5nA 5radezIo amArI pAse raju karatA tyAre amAre - AjanA hiMdustAnane samajavA mATe gAMdhIjIne samajavAnI temanI kalpanA pheravavI paDatI. temane paricaya ApatI vakhate amAre E jemaM anivArya AvazyakatA che; tema paMDita javAharalAla nehare.. - kahevuM paDatuM: "e: bele; vadhu kAma kare e che temanuM jIvanaE ane saradArazrIne paNuM samajavAnI. eTalI ja AvazyakatA che. je satra eka kAya, hAthamAM lIdhA pachI pUruM karyuM' ja chUTake. siddhAMtane - ke saradAre saune mATe akaLa koyaDArUpa che; kAraNu ke teo eAchAmAM khAtara nikaTane mitra gumAve paDe te paNa tenI khevanA nahi. ochuM bole che, ane vadhumAM vadhu kArya kare che. temane nirNaya hoya che tAtkAlika ane tene amala karyo ja che, amadAvAda myunisipAliTInA pramukha tarIke myunisipAliTInuM - chUTako-pachI aneka vini Ave teya zuM ? " ane vadhumAM ame temaNe vadhAreluM gaurava; baraDelI:: satyAgrahanA, saradAra tarIke umeratAH " jarU2, saradAra lekhaMDI purUSa che; paNa hiTalara ke museE: gAMdhIjInA ahiM saMya siddhAMtane ApeluM temaNe zyavahAra svarUpa; linInI jamAtanA nahi; saMtapuruSeka, mahAvIra, buddha ane "mahAsabhAnA pramukha tarIke temaNe rASTrane ApelI doravaNI; pArlA- izukhristanA saMnimanA eka.. ahiMsAnA parama upAsaka E menTarI samitinA ceramena tarIke batAvela niSpakSapAtapaNuM ane gAMdhIjInI jJAtinA. mAravAmAM e mAnatA nathI; mAravAmAM mAne che; zista pAlana ane hiMdanA nAyaba vaDA pradhAna tarIke hiMdanuM temaNe paNa chetaravA AvanArane sIdhe karavAnuMya e kadI cUkatA nathI. e dara kareluM ekIkaraNa-A badhI kAryavAhImAM temaNe zabda, sAthe bahu lokhaMDI nahi paNa vajapurUSa che---amArA eka saMskRta kavie ochI chUTa lIdhI che; mauna dvArA ja emaNe A siddhi meLavIne kahyuM che tevA- vagrAvi TorAjI, muni zugumAvavA che; ane e siddhio mATe rASTra gaurava laI zake tema che. hiMdustAnanA prANurUpa mahAtmA gAMdhIjI hatA. Aje hiMdustA| gAMdhIjIe hiMdane eka nahi paNa be vArasa ApyA che- nanA rASTrapati rAjendrabAbu che; tenA vaDA pradhAna paMDita javAhara piDita neharU ane saradAra paTela; eka AdarzavAdI; bIjA vyavahAra " lAla neharU che; ane rASTrIya mahAsabhAnA pramukha bAbu purUSottamadAsa EsaMkuzaLa, ane banenI vicArasaraNI vacce AsamAna jamIna jeTaluM TaMDana che; chatAM ApaNe e na bhUlIe ke, mahAtmA gAMdhInA E aMtara dekhAtuM hovA chatAM, banne ekabIjAnI vadhumAM vadhu nikaTa' jamaNA hAtha saradAra pate hatA; ane Do. rAjendrabAbu, paMDita che. rASTranI AjhAdI mATenI laDatanA samaye, vidhI vicAre javAharalAla neharU ane zrI TaMDananI pAchaLanuM majabuta pIThabaLa vacceya aikaya hovAnuM saMbhavI zake; paNa te pachI eka ane atUTa saradAra ja che. rASTranuM sukAna eka rIte kahIe to atyAre A rahevuM e azakaya che; chatAMya te zakya banyuM che ane te saradAranA ja hAthamAM che. saradAra pitAnI A zakita jANe che, chatAM gAMdhIjInA pratApe. sanika thaine ja kArya karavAmAM teo gaurava le che. teo pitAnI maryAdA paNa samaje che; ane maryAdAmAM rahIne ja potAnI zakti1. saradAranI kAryaparAyaNatA ane koMgyazIlatAnuM mUlyAMkana ene pUrepUro lAbha uThAve che. A guNane lIdhe virodhIo ane teo ApaNI vacce ja heI haju ApaNe nathI karI zakyA. - takasAdhue temane jarA paNa lAbha uThAvI zakatA nathI. | gAMdhIjInI ahiMsaka laDatanA sau prathama vijayI sainika thavAnuM mAna saradArazrIne phALe jAya che. bAraDelInI nAkaranI laDatamAM ahiMsA gAMdhIjInA dehotsarga' pachI, teo mRtyu sAme bAtha bhIDI | ane satyanAM zastrone vyavahAruM, svarUpa AkhuM saradAre. koIneyakhuda rahyA che; ane pitAnI kalpanAnuM-gAMdhIjI ane neharUnI kalpanAnuM gAMdhIjIne 5NuM ka9panA nahotI ke, bAraDolI satyAgrahamAM A zo hiMda sajavA mATe, jIvavAnA draDha nizcaya sAthe avizrAMta zrama laI - zaravInIvaDaze. bAraDolInI prajAe khUba sahana karyuM, saradAre rahyA che. teo pote ja kahe che bApu te AgaLa gayA che, tyAM di eka senAdhipatinI adAthI temane hUMpha ApI, ane e laDatamAM. bA che; mahAdeva che; mane tyAM Azrama jovAnI IcchA che; paNa ivijayI banI sArAya hiMdustAnanA te saradAra banyA. bAraDolInA ahIMnuM kAma haju adhUruM che, te ApavAnuM che; eTale tyAM A saphaLa prayAgayA gAMdhAnA AtmazraddhA vadhu rAta ja banI. 1931 : javAnI rajA nathI, ane kAma pUruM karavuM ja rahyuM. " " e bApanuM Fka ane 194ra nA satyAgraha saMgrAmanAM mULa bAraDolIne vijayamAM kArya pUruM karavAne Izvara temane zakita Ape; ane temanA chotteramAM : relAM hatAM. paraMtu saradArane A yaza maLe tenA karatAMya sopAne ApaNe sau dareka rIte temanA kAryamAM sahAyabhUta thavAnA | lehInuM eka paNa TIpu pADayA sivAya, hiMdustAnanA chaso nizcaya karIe. mi uparAMta svataMtra rAjyone eka vraja nIce lAvI temaNe - ahiMsaka senAdhipati tarIke jagatabharamAM pratiSThA meLavI. che. 31-10-50 . dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha, ja thI muMbaI jena yuvaka saMgha mATe taMtrI mudrakaprakAzaka : zrI maNilAla mohakamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI. mudraNasthAnaH sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI: 2 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra 2. naM. bI. 4ra66 prabuddha jaina taMtrI: maNilAla makamacaMda zAha muMbaI : 1 DIsembara 1950 zukravAra vArSika lavAjama rUpiyA 4. a'' : 15 1 * prajA Icche che : "aMkaze dUra kare" gayA pakhaDiye, bhAratanI pArlAmenTamAM rASTrapramukhanA pAla. aMkuzenuM niyamana kayA prakAranuM Avazyaka cIjonI achata karavA menTanA sabhya samakSanA pravacana para, zirastA mujaba traNa divasa mATe ja aMkuze jANe sajatA hoya ema lAge !' carcA cAlI. A carcAmAM rASTrane chatA aneka prazno carcAyA; paraMtu ane aMkuza paNa kevA? aLakhAmaNuM te hoya ja, paNa temAM vadhu samaya lIdhe anAja ane khAMDanA bane ane aMkuzenI chetarAmaNuya khara! "bleDa te dAkhalo laIe. bajAramAM "bleDa'' indrajALa. meTA bhAganA sabhya e sIdhI ke ADakatarA prazno ane sAmAnya bhAve maLatI hatI; sarakAre bhAvaniyamana mUkayuM, ane "bleDa upaprazno pUchI, jene kadI paraseve na vaLe evA agrasacivane pare- adazya thaI gaI. A te jANe ThIka, paNuM "bleDa' para bhAvaniyamana se utAryo. hiMdustAnanA rItarasamethI anabhijI koI vyakita mUkI sarakAre AmajanatAnI kaI sevA karI ? hiMdustAnanI vasatIne A carcA sAMbhaLe te ema ja dhArI le che, annasacivane turata meTa bhAga sAta lAkha gAmaDAomAM vase che emAMthI moTA bhAgane rAjInAmuM ja ApavuM paDaze; kAraNuke pArlAmenTanA moTA bhAgane anAja kheDa'nA aMkazanI paDI nathI. teo "kheDa' vAparatA haze ke na bADa uparanA niyamanA ane bIjA aMkuza jarA paNa kema e paNa eka prazna che, te mAtra zahera ane mATI gAmanA pasaMda nathI; hiMdustAnane have aMkazarAja khapatuM nathI. AmajanatA praznane saLagate prazna karI mUke. eneya artha' ze ? gALa A carcA vAMcI saMteSa anubhave che ke, chevaTe potAnA aMtarane para aMkuza mUkI, sarakAre dIvALInI 'hALI" karI; paNa emAMya paDa pArlAmenTamAM paDaye khare; eTaluM ja nahi paNe carcA uparathI gAmaDAMonuM zuM hita sadhAyuM ? UlaTAnuM sahana karavuM paDayuM samaje che ke A sabhya akazarAjane dUra karathI svAtaMtraya kheDUta ja " : " " --- 18 : * * - *------- saMgrAmanA sainika jeTalA utsuka che. AvA aMkuze mATe sarakAra vepArIone ane prajAne - ativRSTi, anAvRSTi, pUra, dharatIkaMpa ane tIDa-badhA ' javAbadAra gaNe che. jarUra, vepArIo A mATe doSita che ane vadhu ujA pAte rASTra sahana karyA che, chatAM kAzmIrathI kanyAkumArI sudhI aMze prajA paNa; kAraNake eka cIja vagara calAvI levA mATe te ane gauhattIthI kaMDalA sudhInA pradezamAMthI samAcAra ekatra kare-eka jarA paNa TevAyelI nathI; TevAtI paNa nathI. sahana karavAnI vAta yA bIjI rIte aMkuzarAja sAme janatAne prapa prakaTele jaNAI AvI eTale mAtra DhIlAM ! paraMtu sarakAra pakSeya deza che, e deSa tarapha Avaze. prajA ane prajAe cUTela pratinidhio jAheramAM ane sarakAra pateM kema nathI lakSa ApatI ? AMkaDAo para AdhAra dhArAsabhAmAM sarakArane kAne A vAta jorazorathI nAkhe che; sarakArI rAkhI taMtra cakAvya ja rakhAya che; ane e AMkaDAo keTalA taMtramAM jarAye rasa nahi dharAvatA chatAM lekasevAmAM ja khUpI brAmaka hoya che; keTalA sthitisthApaka hoya che e sau koI jANe gayelA kAryakare Dhola TIpI TIpIne kahe che ke, vahelAmAM vahelI che. A AMkaDAo najara samakSa rAkhatI vakhate vayavahAru daSTine take "aMkuzarAja dUra kare, chatAM AzcaryanI vAta e che ke, dara meLa kema sadhAta nahi hoya? trIsa karoDa je avAje; trIsa aThavADiye-dararoja "aMkuzarAja'nI nAgacUDa prajAne vadhu ne vadhu karoDanI je muzkelIo vagaradIve dekhAya tevI muzkelIonuM jhaDatI jAya che; ane sarakArapakSe AvAM pagalAM levA mATe nivAraNa, trIsa karoDanI icchA mujaba kema nahi? zubha dAnata hovAM chatAM, tenAthI paristhiti viSama ja banatI jAya nAzika khAte bharAyela mahAsabhAnA chellA adhivezanamAM sara: " che. A vividha aMkuza dvArA traNa varSane aMteya kahI zakAya ke, kArI aMkuze jema bane tema jaladI dUra karavA mATe eka TharAva , nANAMne phumAve, lAMcarUzavata ane kALA bajArane vadhu uttejana rajU thayele. jo ke te TharAvane bahumatI na maLI, paNu jeTalA maLyuM che. have e dIvA jevI vAta che ke, je cIja para niyamana- mata maLyA tenA parathI dhArI zakAtuM hatuM ke, sarakArI pakSe aMkuza aMkuza Ave che e cIja rAtorAta adazya thaI jAya che, ane dUra karavA saMbaMdhI vicAraNA karavI paDaze, kAraNake tarapheNa ane bIjA divasathI pAchale bAraNethI khUba mAnapUrvaka raste kare che. " virUddhanA mate vacce bahu moTo taphAvata nahate. nitika dRSTie kalakattAmAM chaDeceka cekhA ane khAMDa vagara rezanakArDa' jetA TharAva mUkanArAone vijaya hatA; kAraNake TharAva UDI javAmAM pramANumAM maLe; dilhImAM UMcA bhAva Ape te kaI cIjanI achata paMDita javAharalAla neharU pratyenuM saunuM mamatva hatuM. nahi; muMbaImAM paisA kharce te ghauM ane dUdha jevA sapheda khAte rASTranuM sukAna je pakSanA hAthamAM che te mahAsabhAnA pramukha ane dANAdAra khAMDa maLe; amadAvAdamAM UMcA bhAve AMkhane gamI jAya bAbu purUSottamadAsa TaMDane hamaNAM ja eka nivedana karyuM che ane tevAM ghauM maLe; gaLa' upara aMkuza Ave-Ave te sAme vAMdho te hiMdanA pATanagara dilhIthI ja, e nivedanamAM teo cAlu praznonI nahi, paNa sarakAramAnya dukAne sUga caDe te mAla maLe; khAnagImAM chaNAvaTa karatAM karatAM, aMkuzAne ulekha karI Takezara che : 'kALA sAkaranA TukaDA sarakhe! eka bAju akuzenI majabUta bhIMsa; . bajAra ane bIjA duSaNone janma ApatAM aMkuza mAMthI anAja bIjI bAju aMkuza nIcenI cIjo joIe teTalA pramANumAM, ane je vI Avazyaka vastu sivAya badhI ja vastuone mukta karavI joIe tevI kALAbajAramAM maLe... A taMtra kayA prakAranuM ? A joie aMkuze.thI avNuM nItimattAnuM samagra dhAraNa tUTI paDayuM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prazuddha jaina 'bAlakana-jI--mArI: akhila hiMdu bALaka saMgha' bAlkana ---khArI-akhila hiMda bALaka sadha samasta hiMdanAM bALakonI saMsthA che. ' bAlkana-jI mArI 'e siMdhI zabdo che ane ene atha bALakAnI vADI thAya che. e saMsthAnuM mukhya dhyeya bALakone Anada thAya evI pravRtti dvArA temanA vikAsa sAdhavAnuM che. A saMsthAnI sthApanA AjathI pacIsa varSa pahelAM-i. sa. 1926 mAM siMdhamAM zrI. dAdAe ( zrI. sevaka bhAja rAje ) karI hatI. te A sasthAnA maMtrI, ane muMbaI rAjyanA vaDA pradhAna zrI. .bALAsAheba khera pramukha che. A 'sthAnu saMcA kSana enI gavanaga kAunsila kare che. bArInI zAkha.e TheraThera sthApavAmAM AvelI che. cauda varSanI nIcenAM bALakA enAM prAyamarI membarA vArSi'ka, cAra AnA bharIte ( gIba bALaka ii ApyA vinA ), caudathI aDhAra varSanI uMmara sudhInA bhAIbahune vArSika ATha AnA ApIne kampeniyana membare ' ane 18 varSanI uparanA bhAIbahune jee A saMsthAnu svecchApUrvaka kAma karavA khuzI hAya teo vArSikI eka rUpiyA ApIne esesIeTa'' che, ane e jo annamAM ja raheze te AthI paNu vadhAre anIti phelAze. ' Ama. samagrata: joieH prajA pacche che--aMkuzA dUra kare. eka prAMta nahi, paNa prAMteprAMtamAMthI avAja Ave che. kuzA uThAvI le. gAMdhIjInA custa anuyAyIee emAM sAthe purAvye che. mahu'sabhAnA pramukhe pazu ene mATe kaDaka TakAra karI che. pArlAmenTamAM thayelI carcAnA e pzana che, teA pachI prajAnA ja mAnItA pratinidhio, je A taMtranA vaDerA che, te prajAnI dRSTie kAM vicAra nathI karatA? petAnI ja dRSTie kAM vicAra kare che? ane jo vicAratA hAya te tenuM pariNAma zuM A aLakhAmaNA aMkuzAmAM ja umerA ke khIjI kAMI ? aMkuzAmAM mAnanArAoe kAMtA akuzA evA mUkavA joie jene pUre kaDakamAM kaDaka amala thAya. khAMDa para a'kuza, pazu khAMDasarI para nahi; khAMDane dabAvIne karelI TI.DIe -'yu' upara nahi ! A aMkuza kevA.. prakAra? AvA akuza lAbha karavAne badale prajAne avaLamAge derI jAya che; vepArIete ja nahiM, paNa khuda vAparanArane kaLu bajAra karavA tarapha dore che. anAja, khAMDa, kApaDa, gALa, davAe--jarUriyAtanI cIjo Aje A dazA che. eTale sarakAre have te hiMmata karI bAra skrinA mATe hiMmata karI aMkuzA uDAvI levA ja rahyA. athavA jeo aMku zamAM nathI mAnatA temane sattA soMpI temanA hAtha nIce kArya karavA taiyAra thaI pUNu sahakAra ApavA rahyo. kadAca nira'kuzatAthI kALA bajAramAMya maLatI cIjo thoDA vakhata mATe adRzya thaze; paNa Tuka samayamAM sapheda bajAramAM e maLatI thavAnI, ane bhAve kramazaH nIce UtaravAnA. AthI sarakArane e rIte phrAyo che--aMkuzAnA niyaMtraNa mATe je pelIsataMtra ane vyavasthAtaMtra gehavu paDayu. che, e taMtrathI mukata thavAze. ane je vepArIe naphAnA upalaka rakama dekhahI zakatA nathI, te dekhADatA thaze eTale vecANavere ane naka verAnI rakamamAM sArA evA vadhAre thaze. prajAnA ja mAnItA netAo, prajAnI A vAta hRdayanI * vyApUrvaka sAMbhaLaze ? ke pachI kALa ja temane e aka akuzarAja dUra karavAnI kSa pADaze ? aksAsanI vAta e che ke, 'a'kuzarAja'mAM mAnatA ApaNA mAnItA netAonAM hRdayanu parivatana karavA mATe mAtra ekalA gAMdhIjI ApaNI vacce nathI-temanA zabdo che; paNa kAkarene te vAratahevAre uccAravA mATe ! dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha tA. 1-12-5 o membarAM thai zake che. za. 100) ApanAra enA ' sImpethAijhara,' rU|. 500) ApanAra 'nara' ane rUA. 1000) ApanA peTrana ' thaI zake che. sasthAmAM dAkhala canArAoe nakakI karelAM kAma bharavAnA heAya che. kA' paNu vyakita nAta, jAta, dha, raMga vagerenA kAi paNa jAtanA bhedabhAva vinA A saMsthAnA sabhya banI zake che. ochAmAM ochA trIsa sabhyo haiAya jemAM pAchAmAM ochI aradhI sakhyA prAyamarI sabhyanI ane AchAmAM ochA be asA sIeTa sabhya DaeNAya tyAM AsthAnI zAkhA sthApI zakAya che. dareka zAkhAnI pravRttio kAi javAbadAra vyaktinA mArga darzana heThaLa calAvavAmAM Ave che. mArI'nI pravRttio jevI ke sAptAhika pakhavADika vargo, sabhA, paryaTanA dvArA sauMsthAnA dhyeya ane uddezA pAra pADavAmAM Ave che. agatyanA rASTrIya ane mika tahevArA cegya rIte UjavavAmAM Ave che. bArI'nAM bALakA tathA kAya`kIe mATe * yuniphAma'' nakkI karavAmAM Avela che. Aja sudhImAM 'bAlkana-jI-khArIe sabhAe, paTane, pariSa, chavaNIe ( kempasa ) prada'nA vagere yejIne meTerAM Ane bALakAnA vikAsamAM rasa letAM krayA che, tana zikSa gunA siddhAMtane amalamAM mUkavAnA ane enA pracAra karavAnA yathAzakita prayAsA A sa MsthA kare che. A sa MsthAe bALakanu eka ka patra ( cATa`ra ) taiyAra kayu" che, ane ene sarakAra tathA samAja pa.se gIkAra karAvavAnA enA prayAseA cAlu che. tA. 29-10-30 thI 6-11-10 daramiyAna A sasthAne rajata mahAtsava muMbaSTamAM suMdara rIte UjavavAmAM ANye. utsava daramiyAna muMbainA nagarapati zrI. esa. ke. paTelanA pramukhapaNA heThaLa bALakAnA staMgamAnA meLAvaDA, tA. 31 mI okaTAbo zrI. jace tIndra davenA pramukhasthAne bALakavi sa Mmelana, tA. 2 7 navebare zro. dhanavatI rAmarAvanA pramukhasthAne 'kampAyara,' 3 jI navembare muMbainA nAmadAra gavanara kuMvara mahArAjasane haste bhALakAnA pradarzana( svapnadeza )nu tathA rANI mahArAja" siMhanA haste 'bALakanagara'tuM udghATana, 4 thI nave khare zrI bALAkAheba kheranA pramukhasthAne ' kAya karAnA pariSada,' 5 mI navaMbare bALakadinanI ujavaNI (jemAM bapAre bALakanuM mATu' saradha", sAMje bALakanI sabhA, zrI javAharalAla neharUnuM pravacana ane rAtre maneArajanane kA krama) 6ThThI navebare kA`kartAo samakSa zrI javAharalAla neharUnu pravacana vagere zALa ane AkaSa ka kAryakrama yeAjavAmAM AvyA hatA. pradezana ( svapnadeza ) suMdara rIte cejavAmAM AvyuM hatuM. emAM khIjA pradeza'temAM haiya che tevA aneka jAhera sTela vividha rIte zajugArelA hatA, paraMtu A pradeza'nAM keTalIka viziSTatA hatI. dA. ta. " jhU '' ( prANI-sa Mgraha ), " bApu phUTara "~~ApunI sevAgrAmanI kUTiranA kheDULa namUrta-bApujI kevI rIte rahetA, kayAM kAma karatA, kayAM besatA tathA sutA te mAhitI uparAMta zrI. mahAdevabhAi, zrI. pyArelAla, pU. kasturabAnA oraDAone A kUTiramAM samAveza thatA hatA. bALaka-nagaramAM 'bAlkana-jIkhArI'nI vividha pravRtta batAvatAM citre, sarakArI khAtAMo taraphathI muniyAdI zikSaNu tathA svAsthya zikSaNunA niyamA batAvatAM citro, nakazA vagere tema ja mAnasika svAsthya tathA nUtana zikSaNanA siddhAMte mujaba cAritrya dhaDatara kema thai zake te samajAvatAM citra vagere; lUlAM, la'gaDAM, AMdhaLAM, mUMgAM, baherAM vagere khaLakAnAM jIva nane samAja upayegI tathA sukhI banAvavA mATe je kAya thaI rahyuM che teno khyAla ApatI pravRttio, vijJAnanA niyame samajAvatA ( anusadhAna pRSTha 124 phlue ) Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina karmasiddhAMta [bI mukharjI jaina yuvaka saMdhanA upakrame yojAyela zrI payuSaNa vyAkhyAnamALAmAM zrI. hIrAlAla jaine Apela kama'- siddhAMta ' e viSaya paranA vyAkhyAnanI bhAizrI bhogIlAla DagalIe lIdhelI noMdha parathI, tA. 1-12-50 kama-siddhAMtanu ApaNA jIvanamAM ghaNu mahattva che. jaina dhama mAM, krama siddhAMta, mukhya che. saMsAramAM kareDA manuSya rahe che, paraMtu prakRtinI vilakSaNatAne laI eka vyakita anya kAi sAthe dareka rIte samAna hAya e zakaya nathI.. kadAca AkRtimAM samAnatA maLI Ave te paNa tenA mAnasaka guNo vacce AsamAna jamInanuM aMtara haze. A prakRtinA svabhAva che. jagatamAM e jIva eka prakAranAM hoya te paNa savayA pUrNa paNe ekasarakhA dRSTigocara thatA nathI. vidvAne e sAbita karyu che ke, prakRtinI kai paNa saujanyatAmAM A vilakSaSNutA rahelI che. prakRdaMta e vastune eka sarakhI banAvatI nathI. eka vRkSa je eka ja nAme oLakhAtu DrAya, te ja vRkSanAM e pAna ekabIjAne maLatAM nahi hoya, sUkSmatAthI nirIkSaNa karIzuM' te mAlUma caLake, prakRtie trANutA rAkhI haze ke banne eka ja sakhkhA ke eka ja dhama guvALA ApaNe sAbita nahi karI zakIe. e ja rIte anAjanAM e kaNa ekasarakhAM hotA nathI. kAra dANA meTA tA kAi nAnA hoya che; jo kAi barAbara DrAya te tenAM rUpa, raMga ate sUkSmatAmAM bheda jovA maLe che. A sRSTi e prakRtinI vizeSatA che. 3 jaina darzanamAM sRSTinI A vilakSaNutA enA prazna upara 'zAstra racAyu' che. Aje te A sUkSma praznonA ukela zAsrA ane vaijJAnikA pUratA ja maryAdata banI gayA che. anya vyavahAramAM DUbelA mAsA pAse samaya ke vivekabuddhi hotI nathI ke A viSe vicAra kare. kAI jijJAsu pUche ke, garIba ane amIramAM bheda zuM? te Aje tene e praznanA uttara aspaSTa maLaze. kAi kaheze ke zva ranI icchA. anyane pUcho te kaheze ke bhagavAnane gamyuM te kharUM. kAi tattvajJAnI kaheze ke, prakRtine svabhAva che. A prakAranAM utta zamAM gUDhatA rahelI che. A uttarAne atha e ja che ke, ame jANatA nathI; e viSe amArU ajJAna che. tA prazna e che ke A vidhAnAtmaka uttara devAnuM pratyeAjana zuM? sRSTimAM jeTalAM darzana ane zAo utpanna thayA che tenAM daza'kA ane zAstranAe tapazcaryA, dhyAna ane ciMtana karyu ke A jaTila samazyAnuM samAdhAna zuM che? AmAM prakRti kaI rIte kAma karI rahI che? A samasyAnu rahasya eTale kama -siddhAMta. chellAM cAra hajAra varSathI dezamAM saMskRtinuM ghaDatara caNA rahyuM che. aneka vidvAne ane AcAryAMe krama'siddhAMta upara sa'zA dhana kayu" che, ane e siddhAMtanuM pAlana karyu che. viSaya A yugamAM vijJAnanI dRSTie samajavA joie. e mng-vs- jaina dharma'nAM tattvanuM jJAna prApta karavAnI pRcchA dharAvanArAee kama'siddhAMtanuM adhyayana karI dhama ane darzana sAthe tulanAtmaka rIte vicAra karavA joie. prAcIna yugamAM bhAratavaSa'mAM vedanI racanA thaI hatI. veda e sava' vijJAnAmAM mahattvanuM aMga che. temAMthI ciMtana, dhyAna ane vicAra maLI Ave che. te prAcIna yugamAM e saMskRti mukhya hatI-- brAhmaNa saskRti ane zramaNa sa'skRti. vaidika ane zramaNu saMskRtimAM sAMpradAyikatAnA bheda che; barnanI maulikatAmAM paNa bheda che. prathama vaidika saMskRtine vicArIe. vaidika sa`skRtimAM manuSyanI dhAraNA, ane kama'thI saMdhaLAM phaLa maLe che, evI mAnyatA che. teo e kamate yajJakama' tarIke oLakhAve che. mAnavIne je dha sukha meLavavAnI AkAMkSA udbhave te sava' yajJa karavAthI prApta 119 --ta'trI ] thAya che evA vaidika saMskRti kama-siddhAMta che. brAhmaNA yajJa kamate kapavRkSa samAna gaNe che. 'je vastu meLavavI hAya tene mATe yajJa kare.' teone yajJa upara akhUTa vizvAsa hatA. teo mAnatA hatA ke spaSTanAM dareka kAryamAM daivI zakti rahelI che ane temAM devatAone adhivAsa che. jo devatAnI cAhanA (icchA) mujaba na vartIe te teo du:kha de che. temane prasanna rAkhavAthI sukha maLe che. jemake vAyudeva kupita thAya te dhaneAtaMpaneAta karI nAMkha che, ane prasanna hoya teA AnaMdalaherIethI vAtAvaraNane khuzatumAM--praznallita banAve che. saghaLAM sukhAnA AdhAra davAne prasanna rAkhavAthI thAya che, ane devAne praznanna karavA mATe yajJa karaveza joie, duHkhanA nivAraNa ane sukhazAnti mATe yajJa karavA joie, evI mAnyatA upara tyAre dhaNA ja vizvAsa hate. A yajJa karAvavA mATe. eka vaga' upasthita thaye, ane te purAhita vaga; je vidhi anusAra yajJa kare ane yajamAnane sa MtuSTa kare. AvA yajJa mATe sauthI priya vastune bhAga ApavA joie. eTale sau prathama gauyajJa AvyA; kAraNake gAya saune priya hatI. pachI Avye azvamedha, naramedha ane putramedha. dhIme dhIme samAjamAM puraita vaga'nA yajamAnane eka varga upasthita thaye; je purAti pAse potAnI dacchAe pUNu karAvavA yajJA karAvatAM. te vaga' te kSatriyatraga', kSatriye yuddho ane jhadhaDAomAM ja jIvananuM dhyeya samajatA. duzmanane vinAza karavA mATe sadAya tatpara rahetA. A vinAzathI laMkAmAM trAsa phelAyA paNa Aya lekAnAM jIvanamAM zAMti AvatI gai ane temAMthI vaizyavaga nI utpatti thai. A traNe varSAM keTalAka mANusA jee maleccha tarIke eLakhAtA ane savAcAkarI karatAM hatA temane ceAthA vaga'mAM--zudra varga'mAM gaLavA lAgyA. A rIte cAra varSoMnI utpatti thai. samAjanI saskRtinI jeTalI pratiSThA teTalI ja dezanI pratiSThA gaNI zakAya. vaidika dharma'mAM ca2 vaSNu'nA utpatti thaI e vizeSatA kahI zakAya. have ApaNe zramaNu saMskRti viSe vicArIe, bhAratatra'mAM magadha ane bihAra e e zramaNu saMskRtinAM dhAma hatAM. magadha ane bihAramAM eka varga' avA hatA. je vaidika saMskRtinA kaTTara virodhI gaNAtA. yajJadvArA jIvanamAM sukhaduHkha maLe ane hiMsA karavAthI devane prasanna karI zakAya evI mAnyatAne A leka vidha karatA. teo ahiMsAmAM mAnanArA hatA. pratyeka manuSye zrama karavA joie, e temanuM kathana hAvAthI tenuM zramaNu saMskRti nAma paDayuM. manuSya jeTalu karaze teTaluM ja tene phaLa maLaze. devanI upAsanA, ane yajJAmAM apAtA bhega e.sava sukha meLavavAnA sAce mAga' nathI. mAnavI jevu kama kare che. tevu ja tene phaLa maLe che, krama'siddhAMtanI rUe eka vyakti kama' kare ane tenuM phaLa khIjAte maLe e sauMskAre-mAnyatA mAnI zakAya tema nathI. alabatta e saskAra mAnavajIvanamAM DrAi zake ke eka kare ane khIjAte tenu pariNAma maLe. samAjamAM sAmAjika vyavasthAne AdhAre te navA saMbhava che; prakRtimAM tete sa Mbhava nathI. . : zramaNAnI, mAnyatA hatI ke, pratyeka vyakti peAtAnA kanya anusAra, tenu phaLa meLave che. kamaCsiddhAMtanu A vidhAna che ke, bIjAnuM kalyANu, na thai zake te tenI pragatimAM avarodha na karavA. ekabIjIne, sahAyarUpa na thai zakAya te bhale, paNa tene maDa khIlIrUpa na banavuM.-- zramaN sa'skRtimAM ahiMsAnu mahattva vadhu che. bhAratIya Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jaina tA. 1-12-50 na thayuM. te gAMdhIjI hatA. te vakhate evI khabara vI ke gAMdhIjIne gAMdhIjIno dAMta [ Aje jyAre gAMdhIjInA siddhAMtone jIvanamAM utAravAne badale, gAMdhIjInI mUrtipUjA nI vAto thaI rahI che, ane sthaLe sthaLe gAMdhIjI tathA anya dezanetAonI mUrtionI pratiSThApanA thaI rahI che tyAre zrI omaprakAze lakhelI A vArtA mAtapUja ko ane smArakabhakatane lAlabattInI garaja sAraze. mULa A prasaMga "nayA samAjamAM prakaTa thayela; tene anuvAda "prajAbaMdhu' sApta hikamAMthI ahIM udhRta karavAmAM AvyA che. -taMtrI) dasa varSa pUrve banelI A satya ghaTanA che. meTara cAlu thatAM ja sAhityakAranA magajamAM vicArayakra cAlu te vakhate gAMdhIjI dilhImAM hatA. eka divasa rAjakAraNane thayuM. te gAMdhIjI sAthe vAta karatA ho, paNa tenA manamAM to dAMta meTA nejA heThaLa te dabAyelA hatA, te vakhate evI khabara bahAra viSe ja vicAra AvatA hatA. tene lAgyuM: " A AzramavAsI AvI ke gAMdhIjIne eka dAMta hale che ane lagabhaga paDavA AvyuM dIrgha dRSTivALA che emAM zaMkA nathI. tene gAMdhIjInA dAMtanI che, eTale temane vizrAntinI jarUra che. kiMmata barAbara samajAI che. A jagatamAM jyAre gAMdhIjInA paNa gAMdhIjIe te te dAMtane kAyamane mATe sevAnivRtti zarIranuM astitva nahi rahe, tyAre A eka ja dAMta temanuM jIvaMta ApavAnuM TharAvyuM. dAMtanA DakaTara pAse javAnuM nakakI karyuM. gAMdhI- pratIka banIne raheze, ane te vakhate kadAca A dAMtane akhila jInI sAthe hamezAM rahenAro ane "bApu, have te e dAMta kaDhAvI dezanA amUlya dhana tarIke ja leAkA mAnaze. nAMkhe" evuM AgrahapUrvaka kahenAre eka AzramavAsI paNa gAMdhI- moTara veMkaTaranA ghara sAme UbhI rahetAM ja sAhityakAranA jInI sAthe javA nIkaLyA. bApue javAnI taiyArI karI. vicAre paNa thobhyA. gAMdhIjI moTaramAMthI Utaryo ane te sAhityapaNa bApue te AzramavAsIne jyAre pitAnI sAthe AvavA kAra mitranI sAthe davAkhAnAmAM gayA, kahyuM tyAre AzramavAsInA manamAM vicAra AvyoH "chevaTe oNkaTara DokaTare dAMta kADhaye. gAMdhIjI veMkaTaranI sAthe meTara tarapha dhIre paNa bApune A dAMta kADhIne pheMkI devAnuM ja che ne? e hadayazUnya dhIre cAlavA lAgyA. sAhityakAra meTI gUMcavaNamAM AvI paDaye mAMDyusane bApunA A dAMtanI zI kiMmata che? huM je bApune "have zuM karavuM ? ke chevaTe te taka joIne kampAunDara pAse gaye e dAMta kADhI nAMkhuM te....athavA mArA hAthamAM te dAMta Ave ane teNe gAMdhIjInA dotanI mAMgaNI karI. te,'' ema vicAratAM teNe romAMca anubhavyuM. gAMdhIjInA zarI- paNuM kampAunDara kAMI kAcA nahotA. teNe pite ja dAMta rane eka avayava temanI smRti tarIke sadaiva pitAnI pAse rahe! pitAnI pAse rAkhavAnuM TharAvyuM hatuM. teNe e sAhityakAranI mAMga paNa DokaTarane tyAM bApunA sAthe jatI vakhate thoDe goTALo NIne uDAvI devA mATe javAba ApavA mAMDayA. chevaTe teNe kahyuM tha. gAdhIjI meTaramAM jaI bese eTalAmAM temane maLavA eka ke, DokaTara sAheba pAsethI dAMta mAMgI le ! temanI paravAnagI prasiddha sAhityakAra AvI pahocyA ane te ja gAMdhIjInI sAthe sivAya mArAthI tamane dAMta ApI zakAze nahi! meTaramAM jaine beThA. pachI meTaramAM jagyA ja rahI nahi. Azrama- sAhityakArane lAgyuM ke have bAjI bagaDI jaze. teNe chevaTane. vAsIne cIDa caDI. te sAhityakArane sApha sApha kahI devAnI tenI dAva ajamAvyuM ane kampAunDarane kahyuM: "are, emAM vaLI DokaTarane icchA hatI ke, " are bhAI, gAMdhIjIe mane potAnI sAthe zuM pUchavAnuM ? khuda bApujIe kahyuM, tethI te huM tamArI pAse AvavA kahyuM che. tArI mulAkAtane samaya te kayAraneya vItI gaye * dAMta mAMgI rahyo chuM! juo, gAMdhIjI meTaramAM beThA che ane mArI che. " paNa mana UkaLI gayuM hovAthI tenAthI kazuM belAyuM nahi. rAha joI rahyA che, mATe jaldI ApI de e dAMta !" paNa teNe taka joIne e sAhityakAranI pAse jaIne kahyuM: bicAre kampAunDara ! gAMdhIjInuM nAma sAMbhaLIne te ThaMDe eka vinaMti che. tame gAMdhIjInI sAthe jAo cho te mArUM thaI gaye. "bApune ja dAMta joIe che? te bhale laI jAo DuM kAma kare. bApune je dAMta oNkaTara kheMcI kADhe te dAMta paNa jarA veMkaTara sAhebane te AvavA de !" mArA mATe letA Avajo ! mAre mana e dAMtanI bhAre kiMmata che, eTalAmAM gAMdhIjIne meTaramAM besADIne DaoNkaTara pAchA AvavA mATe jarUra letA Avaje hoM!" lAgyA. veMkaTaranA caherA para prasannatA prakaTI hatI. Aja sudhImAM sAhityakArane hasavuM AvyuM. te khUba jorathI hasyo. tene teNe aneka susiddha loke dAMta pADayA hatA, paNa AjanA lAgyuM ke, "A Azrama pAsI te nirUpayegI dAMtane zuM karaze ? jeTale AnaMda, AjanA jeTalo saMtoSa teNe koI vAra anubhavya pUjA ja ! A dezanA lokone pUjA vinA bIju AvaDe che zuM...' nahoto. teNe manamAM dhArI rAkhyuM hatuM ke A pavitra mahAtmAne paNa teNe dAMta lAvI ApavAnuM AzramavAsIne vacana te apyuM. dAMta gaMgAjaLathI dhoIne cAdInI DabbImAM rAkhI mUkIza. paNa davAkhAnAmAM AvIne teNe joyuM te mAlUma paDayuM ke gAMdhIjIe saMskRta vaidika ane zramaNa saMskRtithI mizra banI che; te ApaNI pitAne dAMta pADo maMgAvyuM che ! pharaja che ke niSpakSa rIte temAthI banene khAdaza samajavo. eka suprasiddha pratiSThita sAhityakAra tenI sAme Ume hate. * zramaNa saMskRtinI upAsanA mahAtmAjIe karI hatI. zramaNa te gAMdhIjInA kahevAthI temane dAMta levA mATe thaMbhya hatA. tenA saMskRti eTale rphilA jamo dharma: kamasiddhAMtanI apekSAe e kathana upara saMzaya rAkhavAnuM koI kAraNa nahotuM. vicAra zramaNa saMskRti mahatvanI che. vaidika dharmamAM cAra varNonI racanA karavAne vakhata paNa nahotuM. teNe ni:zvAsa nAMkhyuM ane kahyuM: "le che; jyAre zramaNa saMskRtimAM evA bheda nathI; kemake jevuM kAma tyAre, laI jAe dAMta." ane oNkaTare nirAza thaine khurazImAM tevuM kuLa darekane maLavAnuM che, paDatuM mUkayuM jANe nikaTanA AsajananuM mRtyu thayuM hoya ! kamasiddhAMtamAM puNya pApa dvArA mAnavI sukha ane du:khanA -ane sAhityakAre bApuno dAMta lIdhe, gaMbhIratAthI rUmAlamAM rastAo joI zake che: maulika ciMtana anusAra gurudharmo batAvyA vIMTI lIdhe ane mUDImAM rUmAla rAkhIne jANe kAMI ja banyuM nathI che. sAmAjika kAryathI tenuM vibhAjana thayuM che-zramazu saMskRtimAM e dekhAva rAkhI te moTara tarapha cAle. cAtujAtanA bheda nathI-karmasiddhAMtane lIdhe dareka vyakitane samAna gAMdhIjI moTaramAM e rAjezrInI rAha joI rahyA hatA. temaNe avikAra maLe che. manuSya te zuM paNa dareka jIvadhArIo mATe e pUchayuM : " kema tamane AvatAM vilaMba thaye ? tamAre paNa dAMta niyama che. A karmasiddhAMtanAM rahasvabhedane sau maulika rIte paDAvavAnuM hatuM ke zuM?" samajIe e ja prArthanA. "nA, bApu! mArA dAMta hajI eTalA nabaLA banI gayA nathI." Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-10 sAhityakAra meTaramAM beThe ane maTara UpaDI. tenuM mana pulakita thavA lAgyuM. aMtaHkaraNa havAmAM taravA lAgyuM. teNe mAnyuM: " Aje mArI pAse je cIja che te cIja peAtAnI pase rAkha vAnI icchA na dharAvanArI ane te meLavavA mATe mAthAM na - paTakanArI kAi paNa vyakita duniyAmAM haze zu' ? kapAunDaranI ane DaoNkaTaranI dAMta mATenI abhilASA te meM joI ja che. pelA Azra mavAsIe dAMta lAvI ApavAnI vAta mane na karI hota te mane e dAMtanI kiMmata samajAi naheAta. e dAMta te DAkaTara pAse paDI rahyo hAMta tA... prazuddha jaina ? " paNa have ATalI cAlAkIthI ane e dAMta zu' pelA AzranavAsIne ApI deve che, paNu Apelu' vacana pALavu joie. vu huM kAMi satyavAdI harizcaMdra rAjA zeDe ja chuM ! ' bhUlI gayA, bhAI !' ema kahIza eTale patyuM. tene vacana ApeluM' kharUM', pazu dAMta meLavavA mATenI maDhunana te me' ja karI che ne!" pu parizramathI meLavele vacana te| ApyuM. ja hAya che! bApu hasatA hatA. temanuM te dAMta-rahita hAsya jANe pAtAnI hAMsI karI rahyuM che ema sAhityakArane lAgyuM. tene bhAsa thaye, jANe te hAsya kahI rahyu che ke, "tuM cAra che, teM ja mArA dAta ce.rI lIdhe che !" paNa teNe potAnA manane samajAvI lIdhuM, " zuM huM cera chuM? cAra zAne? DAkaTaranI paravAnagI lane, tenI pAsethI mAMgIne meM te dAMta A5e che. temAM cerI zAnI ? nahi, nahi, huM cAra nathI...paNa khAputhI e vAta me' cerI rAkhI che kharI, nahiM vArU ? dAMta me" mAMgI lIdhe che e vAta me gaMdhIjIne kahI nathI..... " tenu mana tharatharI UThayu. chevaTe hRdaya para buddhie vijaya meLavyeo ane buddhi khelI : " emAM bAputhI cerI zuM lIdhuM? bApue A dAMtane nirUpayogI samajIne DAkaTara pAse rahevA dIdhA nahe|| zu? mane te sAMbharI AvyA. ane me DaeNAkaTara pAsethI mAMgI lIdhA. huM te lAvyA na heAMta te koi khUNekhAMcare paDI rahyo heta, athavA te kANuM jANe kAlapravAhamAM dhasaDAine kayAMya daTA--bhulAi gayeA heta. eTale meM bApunI cerI karI hAvAnA prazna ja udbhavatA nathI. " meTara UbhI rahI. bApunuM nivAsasthAna AvyuM . moTaramAMthI UtarIne AgaLa jatAM ja pele AzramavAsI sAme maLye, tene jotAM - gAMdhIjI khelyAM : "are, tuM kayAM guma thai gaye. hatA ? " pazu tenA javAba sAMbhaLavA khApu thebyA nahi ane AgaLa cAlyA. gAMdhIjInI sAthe pete jai zakayA nahi tenuM duHkha te bicArAne thatu ja hatu; paNa have tene badale gAMdhIjIne dAMta te maLaze, e vicArathI tene duHkhamAM paNa sAMtvana maLyuM. sAhityakArane jotAM ja AzramavAsI AnaMdathI nAcavA lAgyA. te khAye " kahe, karyAM che me maMgAvele bApune dAMta ? ke bhUlI gayA ?" kAMika vicAramAM paDavA jevuM karIne caherA para khedanA bhAva darzAvatAM sAhityakAre kahyuM: " zu' karU` ? dAMta mAMgI leAnI taka ja mane maLI nahi. pAchAM karatAM bApue bahu utAvaLa karI, eTale dAMta te tyAM ja rahI gaye. " AzramavAsI nirAza thayA, paNa pachI teNe hiMMmata dhAraNa karIne pUchyuM: " kharekhara, DaeNAkaTara pAse ja dAMta rahI gaye ? tame sAcu' kaheA che ne?" " hA, hA, sAcu' kahuM chuM. tame zuM ema mAne che ke huM tamArI mazkarI karU' chu ? AvI bAmatamAM mazkarI karavAnI hoya? " sAhityakAre gaMbhIrapaNe kahyuM. AzramavAsI vicAramAM paDI gaye. tene manamAM thayuM ke, " DaoNkaTara pAse jauM ane tene ja pUchI jouM ! " paNa pA 121 tenA vicAra badalAyo : " ema karavuM e sArUM nahi dekhAya. e sAhityakAra khATu' zA mATe kheAle ? dAMta jotA hatA te te vakhate ja DaoNkaTara pAsethI mAMgI leve jote hatA. have kAMi e dAMta maLI zakavAne che ? . mAMgavA jaiza te tenu mahattva DaoNkaTaranA lakSamAM AvI jaze ane DAkaTara pAte ja te rAkhI leze ane mane nahiM devAnA cALA karaze. " sAhityakAre ghera jaine chUTakArAne! dama lIdho. khissAmAMthI dhImeka rahIne teNe pele rUmAla bahAra kADhayA ane temAM vIMTale dAMta hAthamAM lIdhA. kharekhara, peAtAne gAMdhIjIne ja dAMta maLyA che ane te susthitimAM che tenI khAtarI karIne teNe e rUmAla pAche khAdInA rUmAlamAM vIMTALyA ane gAMdhIjInA phoTA samakSa mUkayeA. jamIne vAmakukSI karavA jarA ADe paDakhe thayA, paNa tene UMdha AvI nahiM. te AmathI tema ALeTavA lAgyA. tenu mana sthira nahetuM. tenA aMtaraneA AnaMda chalakAI jateA hatA. ATalI mulyavAna cIja pAtA pAse hAya, pachI AnaMda thayA vinA kaeNma rahe? kAInI pAse A khAna'nu' vadhyuna karavAne te adhIrA banI gayA hatA, paNa e vAta kahevI kAne ? e prazna tene satAvavA lAgyA. tenA manamAM thayuM ke huM UThuM', jagatanA cekamAM Ubhe rahuM ane badhAne kheAlAvIne meTethI pUchuM ke, " A jIe mArI mUThI! kahA te mUThImAM zuM haze?" paNa enA mananI supta icchA evI hatI ke A vAtanI gaMdha gAMdhIjI pAse jarAya javI na joie. jo temane kAte A vAta gaI tA...te...te...bApu te eka ajaba mANasa che. te vIrapUjAnA ane mUrtipUjAnA virAdhI che. peAtAnA dAMta A rIte saMbhALIne sa'grahamAM rAkhavAmAM AvyA che. temAM kadAca emane vIrapUjA malUma paDe, ane ' te dAMta pheMkI de' evI kadAca AjJA kare, evI bhIti sAhityakArane lAgatI hatI. ane pelA AzramavAsIne kharI vAtanI khabara paDI jAya teA? te huM jATAkhele karU! tenI ane gAMdhIjInI rdaSTamAM huM halakA paDI jauM ! ane tema thAya teA gAMdhIjInI najIkamAM UbhA rahevA jeTaluM paNa naitika baLa peAtAmAM rahe nahi. paNa tethI rahI zakAyu" nahi, te potAnA eka-be karADapati mitra pAse gayA. te karoDapati gAMdhIjInA paNa mitrA hatA. pahelA kare|Dapati pAse ahIM-tahIMnI vAttA thayA pachI gAMdhIjI viSenI vAta nIkaLI. karoDapatie kahyuM: " gAMdhIjI te sAkSAt zvaranA ja avatAra che. have potAnI pAsenuM rahasya kahevAnI barAbara taka AvI che ema joIne sAhityakAre kahyuM: " emAM jarA zaMkA nathI, ane ema khelavAnI have jarUra ja rahetI nathI. temanA jIva'tapaNAmAM ja temanI jeTalI pUjA thAya che, teTalI pUjA kadI kASThanI paNa tha nathI. dUra dUrathI leka temanI izvaranI peThe ja pUjA karaze emAM zaMkAne sthAna nathI. paNa roC/jI ! tame gAMdhIjInA ATalA nikaTanA mitra che|, te temanuM kAMi smRticihna jALavI rAkhyu che ke nahi ? ke pachI kheAlavAnI vAtA ! Aje e mahApurUSa ApaNI vacce vidyamAna che. kAle kadAca te kALanA pravAhamAM vilIna thaI jaze, te vakhate temanuM krAi* smRticihna te! nahi ja rahevAnu" ne ?" " smRticihna ! hA, gAMdhIjI amArA gAmamAM jamavA AvyA hatA tyAre temaNe bhAjanamAM vAparelAM vAsA me ane mArI strIe potAnA hAthe mAMjIne tenI smRti tarIke temanAM tema rAkhI mUkayAM che, bIjI vAra e vAsaNuM! vAparyAM nathI-" sAhityakAra hasIne khelyuM : " ahe, emAM smRticihna jevuM zu che? te te tamArAM ja vAsaNlR tamArA dharamAM rahyAM. temAM gAMdhIjInu zu Avyu? gAMdhIjInI evI kAi cIja tamArI 5.se Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ?' , - prabuddha jena tA. 1-12-50 . che ke je aneka varSo sudhI lokonA smaraNamAM rahe ane te jovA tenA hAthamAMthI phAunTana pena nIce paDI gaI. te zrI maMta mATe lokonAM ToLAM ne ToLAM tamAre AMgaNe Ave?" mitranA gherathI te nAsI chUTaya! tene bhaya lAgyuM ke pote je zeThaLa cUpa thayA. te AzcaryathI sAhityakArane joI rahyA. vadhu vakhata tyAM besaze. te pote mehanI jALamAM sapaDAi jaze ! huM sAhityakAre kahyuM: " Aja savArathI gAMdhIjInA zarIranA avayavarUpa te vakhate te trizaMkunI peThe mAyAvI svarga ane satyanI pRthvI ane pachI jene temaNe svecchAthI tyAga karyo che evI eka vacce jANe laTakI rahyo hato ! ghera pahoMcIne bichAnA para teNe cIja mArI pAse AvI che te jovI che tamAre ?" zarIra nAMkhyuM tyAre tenA hRdayanI gabharAmaNa zamI. evI cIja kaI che vArU?" -ane A bAjue pelA AzramavAsIne te sAhityakArane A dAMta juo ! gAMdhIjIe Aje savAre ja DokaTara, eka mitra maLe. te jANI cUka hato ke sAhityakAra dAMta vecavA pAse te kaDhAvI nAkhe che." * phare che. e jANIne AzramavAsInA hRdayamAM puNyakepa jAge zeThajI te camakI gayA. te dAMta pitAne ApI devA te " prema ane zraddhAnI vastunI jagatanA bajAramAM ughADe choge zuM sAhityakArane Agraha karatAM belyA: "tame mAMge te rakama ApuM, hararAjI belAvavI? te sAhityakAra mArI pAse jUThuM belyo ! tene hajAra-be hajAra-pAMca hajAra-dasa hajAra !" e guDho mApha thaI zake, paNa zuM 'bApunA dAMtanI hararAjI belAya ? sAhityakArane mAThuM lAgyuM. pote gAMdhIjInA dAMtane vepAra ke A te svArthIpaNAnI hada AvI gaI lekhAya !" ema vicArIne harAjI karavA thaDe ja AvyuM hatuM ! je cIja bIjA kedanI aMtaramAMnA kedhathI bhabhUkate AzramavAsI sAhityakAra mitrane pAse nathI, te pitA pAse che, ema kahevA, abhimAna pradarzana ghera gaye. karavA pote AvyuM hatuM. je cIja paisAthI kharIdI zakAya nahi tene jotAM ja tenuM svAgata karIne sAhityakAre kahyuM: " Avo, 6 ane chatAM je agAdha sukha Ape tevI cIja jagatamAM hoya che Avo, huM tamArI ja rAha jotuM hatuM. bApunA dAMta viSe kapaTa evI chApa zeThajI upara pADavA mATe te ahIM AvyuM hatuM, karI zakAya paNa khuda bApujI sAthe ''kapaTa karavuM e azakaya che kAMI kaI sade utAravA AvyA na hate.. evI have mArI khAtarI thaI che. A dAMta have tamArI pAse ja sAhityakAra tyAMthI cAlyo gayo ane bIjI koDapati mitra hovA joie. te dAMtanI amUlyatAnuM ane aprApyatAnuM pradarzana pAse gayo. rastAmAM pApe tenA manamAM praveza karyo. zeThanA karIne tene vecavAnA vicAra sudhI adhaHpatita thayo hato, paNa khelavA uparathI tenA manamAM eka bIja vavAyuM hatuM : " A dAMta bApunI puNyAne lIdhe huM bacI gayuM chuM. paNa have A dAMta vecI dauM te? vecavAmAM vAMdho zo ? Aja sudhImAM keTalAMya tamane ja mAre ApI devA joIe. ati lobha te pApanuM mULa ema | pustako lakhyAM; parantu nirAte nirvAha calAvavA jeTalA paisA kaI je kahevAya che tenI samaja mane bahu moDI paDI. mane kSamA kare !" vAra hAthamAM AvyA nathI. strI-bALakee koI divasa pUrA sukhane azrimavAsIe tharatharate hAthe e dAMta lIdhe ane tene kapALe mANyuM nathI. bicArI strIe koIvAra pUrA paisA joyA nathI ke lagADIne namaskAra karyo. tenA bhakitamAre tenI AMkhamAM AnaMdanA pUra AnaMda joyo nathI. pratiSThA meLavI-kIrti meLavI, paNa tene AMsu udhita karyA. sAhityakArane paNa AnaMda thaye. pote karelA zo upayoga ? pratiSThAne kAMI cekanI peThe thoDI ja vaTAvI zakAya satkAryane e AnaMda ha. karelI bhUlanuM e prAyazcitta hatuM. che ? narasiMha mahetAe kedAre rAga gharANe mUka hatA, ane te satyanI kadara karavAne e AnaMda hate. che gharANe rAkhanAra zAhukAra paNa tene maLyuM hatuM, paNuM mArAM pustake e sAhityakAra Ama sahajamAM bApune dAMta pitAne ApI ke phAunTana pena te zuM paNa huM pote je gharANe mukAuM-gulAma deze evI AzramavAsIne AzA ja nahotI. tene zaMkA AvI ke ke banuM te mane kaI rAkhavA taiyAra thAya ke nahi te prazna che. A mANasa potAna banAvate-ga te nahiM hoya ! pitAne ApavAmAM | moMdhavArI vadhatI jAya che, jIvananirvAha medhe thatuM jAya che ane Avate dAMta bIjA koIne te: nahi hoya? e saMbadhe tene lIdhe prazna rakatamAMsa ja jANe sastAM banatAM jAya che! gharamAM paga mUkatAMnI karavAne paNa AzramavAsIne vicAra AvyuM. je mANasa jUThuM bole sAthe ja hukama chuTe che : dhI lAve, dALa lAve, anAja khUTI te kayuM pApa na kare? e prazna paNa tenA manamAM AvyuM. paNa | gayuM che, bALakanI phI ApavAnI che. gharamAM paga mUkaya have te tene khyAla AvyuM ke jyAre pite sAhityakAranA eAraDAmAM praveza Akaro lAge che. evI sthitimAM A dAMta vecI nAMkhyA hoya te..." karyo hato, tyAre bApunI dAMDI-yAtrAnA samayanA citranI samIpe evA vicAre tenA manamAM ghoLAtA jatA hatA, evAmAM zubhra khAdInA rUmAlamAM e dAMta rAkheluM hatuM ane citranI AgaLa tene bhAsa thaye ke bApune te dAMta pitA bhaNI joine hasI rahyo agarabattI baLIne vAtAvaraNurta sugaMdhita banAvI rahI hatI. tene che! tene bhaya lAgyuM. lAgyuM ke sAhityakAranA manamAM have kapaTa nahi ja hoya. vaLI, pote - tenA manamAM AvyuM: " A vicAra kayAMthI AvyuM che te ahIM AvavAnuM che evI khabara paNa tene kayAM hatI ke jethI te kALAM bajAranA zrImaMta mitranI sabatanI asara mArA para thaI che . AvuM chaLakapaTa kare? bApune dAMta huM vecuM? eTale halake-eTale nIca zuM huM banuM? AzramavAsI AnaMdita ane kArakita mane bApune dAMta nahi, nahi, huM eTale nIca te nahi ja banuM!" laine Azrama tarapha javA nIkaLe. . * sAhityakAra pitAnA zrImaMta mitrone jema jema maLate gaye, , teNe e dAMtane gaMgAjaLathI navarAvIne roja pote je devanI tema tema tenI pAsenA gAMdhIjInA dAMtanI kiMmata vadhatI gaI, jANe ke pUjA karatA hatA te devanA pUjAgrahamAM rAkhe. te dAtana rAkhavA lilAmamAM mUkelI ja e vastu na hoya ! sonuM joine munivara caLe mATe teNe eka nAnI sarakhI cAMdInI dAbaDI karAvI. te pUjAgRhamAM evI sAhityakAranI sthiti thai. eka mitre te kerA ceka para, sahI gAMdhIjInI eka hasatI mUrti paNa teNe lAvIne mUkI. te roja , karIne te tenA hAthamAM mUkyuM ane kahyuM: "tamane joIe teTalI mUtinI samIpe dhUpa-dIpa bALavA lAgyA ane tenI upara phUla rakama-temAM tamAre hAthe bhare, paNa e dAMta mane Ape !" paNa caDAvavA lAgyA.. . . . . phAunTana pena gajavAmAMthI kADhIne sAhityakAra rakama lakhavA . AzramavAsIe e dAMtanA saMbaMdhamAM koInI AgaLa eka jatuM hatuM, eTalAmAM bApune dAMta jANe pitAnI tarapha joIne hasI zabda paNa uccAryo nahi te paNa tenuM mana becena hatuM. kaMI koI rahyo che e tene bhAsa thaye. bApunuM te amara- hAsya tenI vAra te dAMta jANe, tenI pratye belate hatAH "tuM A ThIka karate pAchaLa paDayuM hatu--jANe durvAsA muninI pAchaLa paDeluM sudarzana cakra nathI." A bhAsa tene keme karatAM choDatA nahote. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-50 . rAtre tene svapna AvavA lAgyAM. svapnAmAM gAMdhIjI AvatA ane tene kahetAH "huM gRhastha ! te A zuM karyu ? mArA jIvaMta kALamAM ja mArA Adaza'nu' AvuM adhaHpatana ? ane te paNa mArA eka AzramavAsI taraphathI ? huM mRtyu pAmyA pachI zu mArI AvI ja mUti'pUjA tame badhA karavAnA che? jagatamAM adhazraddhA Lue puSkaLa hoya che, temane ja mAge' zuM tame paNa jaze? evI ja rIte tame vavAnA haiA ta izukhristane jevI rIte tenA ziSyaee ja zULI para caDavyeA hateA tema tame mane kema zULI para caDAvatA nathI ! '' ema kahIne te meTethI hasatA ane Azrama vAsI ekadama UMdhamAM camakIne bichAnAmAM kheThI thai jatA! ema keTalAka divasa cAlyA gayA, paNa tenuM mana svastha thayuM nahi. chevaTe teNe eka divasa bApune patra lakhIne badhI hakIkata vigatavAr jaNAvI. peAtAne dAMta kevI rIte maLye, tenI pUjA pratiSThA pAte kevI rIte kare che. tenI TukIkata lakhIne te dAMta petA pAse rAkhavA devAnI paravAnagI ApavA teNe khApune vinaMti karI. tene lAgatu" hatuM ke AvI nAnI bAbatamAM gAMdhIjI petAne nirAza nahi kare. bApunA dAMta ApunI paravAnagIthI petA pAse raheze, eTale potAnA manane punaH zAMti maLaze evI tenI gaNu tarI hatI. gAMdhIjI taraphanA javAba mATe vadhu divasa rAha jovI paDI. nahi, paNa te javAbathI tenI AzA para pANI pharI vaLyuM. bApue tene khUba ThapakA ApyA ane lakhyuM: "AvA prakAranI adha zraddhA e mUrti pUjA' halakAmAM halaku svarUpa che. jagatamAM mahApu. rUSonA Adarzonu ane anuyAyIonuM adhaHpatana A ja rIte thayuM che. tattvanI pUjA hAya, tattvavettAnI pUjA kadAca harSAvezamAM karI DhAya te| te kSamya lekhAya, paNa A aMdhazraddhA--A gAMDapaNuM .. te tadna akSamya che. " A javAbathI eka khAjue te nirAza thaye| ane khIjI zAjIe tenA manamAM jJAnaMne prakAza udaya pAmyA. te UMDA vicAramAM magna banyA. vicAramAMthI mukta thatAM . tene khAtarI thai ke pote Aja sudhI phakta bApunI mUrti pUjAmAM ja gU McavAi paDayA hatA. bApunA vicAra, temanAM tattvA, temanAM dhyeyA, temanI paddhati tyAthI, pote aneka gAu dUra paDayeA hateA. bApue batAvela mAge' javAne badale pote tethI virUddha dizAmAM ja jaI rahyo hatA ! kAya teNe turaMta nizcaya karyAM. nadI tarapha cAlavAnI zarUAta karI. tenA hAcamA khAdIne rUmAla hate. ta rUmAlamAM bApunA dAMta hate. have te dAMta AzramavAsIne ke sAhityakArane hasatA naheAtA. te hasatA hatA, paNa te potAnA svAbhAvika sthAne jai rahyo che. evu' jANIne hasatA te; AzramavAsInA manamAM kharA jJAnane udaya thayA thI te mAnathI hasate| hatA. nadIkinAre paheAi pachI AzramavAsIe rUmAlamAMthI e dAMta bahAra kADho. kSaNabhara te tenI bhaNI joi rahyo. te dAMtane mastake caDAvIne te, teNe jevaTanA namaskAra karyAM, ane peAtAne bApunA tattvane mAna ApavAnuM jANe e dAMte ja zIkhavyuM evI bhAvanAyA pete upakRta banyo che evI lAgaNIthI- dAMta teNe vahetI nadImAM haLavekathI mUkI dIdhA. kSaNuMbhanA dAMta pANImAM DUbI gayA. dAMtanI sAthe tenI aMdhazraddhA paNa DUbI gai. zuddha jaina DaoN. bAlAbhAI nANAvaTI hAspiTala vIlepAle' khAte UbhuM karavAmAM Avela DAM bAlAbhAi nANAvaTI hAspiTalanuM tA. 6-11-50 nA roja hiMMdanA mahAamAtya zrI javAharalAla naherUnA zubhahaste udghATana karavAmAM AvyuM hatuM. A hAspiTalanA pAye 1946nA egasTa mAsanI ceAthI tArIkhe mubai prAntanA mukhya saciva zrI. bALAsAheba kheranA hAthe nAMkhavAmAM AvyA hatA. aneka pratikULa sa'ceAgAne lIdhe tema ja mULa yAjanA 75 bichAnAnI hatI tenA badale 130 bichAnAvALI yojanA hAtha dharavAne lIdhe DAspiTalane saMpUrNa svarUpe Ubhu thatAM cAra varSa' nIkaLI gayAM. mULa yejanA mujaba kespiTalanA makAna pAchaLa ATha lAkha rUpiyA kharacavAneA adAja hatA. vadhAre vizALa yeAjanA mujaba haeNspiTalanu` makAna taiyAra thatAM aDhAra lAkha rUpiyAne kharca thayo che jyAre A hAspiTala mATe ekaThuM karavAmAM Avela bhaDALa haju cauda lAkha sudhI paheAMcyuM che. A hospiTalamAM aDadhAM bichAnAnA khaca levAmAM Avaze ane aDadhA bichAnAnA khaca levAmAM nahi Ave. hAla turaMta hAspiTalanA sa'cAlako pacAsa bichAnAthI zarUAta karavA dhAre che. A sAthe haeNpiTalane lagatAM bIjA vibhAge kAma karatA ja haze. A badhI javAbadArIone pahoMcI vaLavA mATe dara varSe be lAkha rUpiyA meLavavAnA raheze. AvI ati upayogI saMsthA UbhI karavAne mukhya yaza, nANuAvaTI kuTuMbanA phALe jAya che. sva. DA. bAlAbhAie vaDedarA rAjyanI eka DAkaTara tarIke uttarottara vadhatA jatA adhikAra upara cAlIsa varSa sudhI sevA karI hatI. temanI jIvanakArakIrdi atyanta ujjavaLa hatI tee eka sura.vAna 'sajjana hatA ane du:khIdardIe pratye te UMDI sahAnubhUti dharAvatA temanuM smaraNa kAyama rAkhavAnA hetuthI nANAvaTI phemIlI TrasTa taraphathI cAra lAkha rUpiyAnI sakhAvata A prakAranI hospiTala mATe jAhera karavAmAM AvI hatI. vIlepAle'nA nAga(rakAe A kAya'mAM pUrA sahakAra ApyA ane pariNAme khI. bI. enDa sI. Ai. khAmbunAM parAMomAM vAMdarAthI merIvalI sudhI vasatI prajAne upayAgI thAya tevI hAspiTala UbhI thai zakI. hatA. same sUrya' UgateA hateA, jANe te navI Aza.nA udayane sAthe laine AvI rahyo hate. AzramavAsInA manamAM Aje kharekharo sauMdaya thayA hatA. 123 A haeNspiTalanI bAjue cetrIsa vaDa'-khAya rahI zake evuM eka makAna bAMdhavAmAM Avyu che. AvuM ja eka makAna narsAne rahevA mATe bAMdhavAnI jarUra che. DaeNAspiTala sAthe sabaMdha dharAvatI khIjI paNa jarUriyAtane paheAMcI vaLavA mATe makAne tema ja Arthika sagavaDanI apekSA che ja. vIlepale have muMbaInI myunisipala kArporezana sAthe joDAyaluM che, tethI mu`baInI myunisipAliTI tema ja muMbaI sarakAra A saMsthAmAM je kAMi bAkI che te sava'nI pUravaNI karavAmAM jarUrI Arthika Teke Apaze ane A hospiTalane eka susamRhu rAhatakendra banAvaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. A hAspiTalanI cenjanA karavAmAM tema ja makatA UmAM karavAmAM tema ja jarUrI sAdhanasAmagrI vizALa pramANamAM vasAvavAmAM sara maNilAla bAlAbhAi nANAvaTI, zrI ratila la khAlAbhAi nANAvaTI, tathA zrI maNibahena caMdulAla nANAMvaTIe athAga parizrama uThAvyA che. badala temane parAMvAsI prajAnA aneka dhanya vAMda ghaTe che. nAI paramAnada A vaidyakIya rAhata ka muMbaI ane parAMomAM vasatAM je jenA bhAi yA. bahenane vaidyakIya rAhatanI, davA ke injekazanonI tema ja DAkaTarI upacAranI jarUra jAya temaNe dhanajI sTrITamAM Avela mu`baI jaina yuvaka saMdhanA --kAryAlayamAM tapAsa karavI. ratilAla cImanalAla kAhArI maMtrI, vaidyakIya rAhata samiti Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-5* ( anusaMdhAna pU4 118 thI cAlu) gharagathu page, bALake phurasadanA samayane saduupayoga kevI rIte karI zake tathA sAcuM manoraMjana kevI rIte meLavI zake e viSenI mAhitI tathA bhAratIya kalAsaMskRti vagere paricaya thAya evI goThavaNa A pradarzanamAM karavAmAM AvI hatI. bhojanagRho tathA ramatagamata mATe nAnI relagADIo, cakaDoLa tathA anya sAdhanonI paNa sagavaDa karavAmAM AvI hatI. suMdara rozanI ane kalAtmaka sajAvaTane lIdhe e pradarzana sAce ja " svadeza" jevuM banI gayuM hatuM. kAryakartAonI pariSadamAM bALakonA hitanA agatyanA prazno viSe vyAkhyAne goThavavAmAM AvyAM hatAM. prephesara, ela. , esa. ajavAnIe "svataMtra hiMdamAM bAhakana-cha-bArInuM kartavya," zrImati dhanavaMtI rAmarAve " bALakanA hakake," zrImati eDanA lege "bALake mATe hastaudhoganI jarUriyAta" zrI. esa.-esa.-dezanavIe " nUtana zikSaNa ane bALaka "zrI kedAranAthajIe "cAritrya ghaDatara ane hRdayanI zuddhi' e viSaya upara vyAkhyAne ApyAM hatAM. e viSayane lagatA TharAve paNa pasAra karavAmAM AvyA hatA. bALakaeNnI sabhAmAM pitAnuM pravacana karatAM pahelAM zrI javAharalAla neharU sabhAnA ekeeka khUNAmAM pharyA hatA ane bALakane maLyA hatA. dareka bALaka temane joI zake tema ja teo dareka bALakane joI zake te mATe teo traNa cAra ThekANe thAMbhalA upara tathA sIDI upara caDayA hatA. pitAnA pravacanamAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke, dareka bALaka bhArata mAtAne TukaDe che ane darekanI jIvanakathA e bhArata mAtAnI jIvanakathA che-bhArata dezane mahAna banAvavA mATe dareka bALake tenI sevA karavI joie. tema karavA mATe bhAratanA itihAsane abhyAsa karavA joie; ane samUhamAM kema vartavuM te zIkhavuM joIe. cakravartI samrATa azAka, chatrapati zivAjI ane mahAtmA gAMdhIjInA draSTAMta ApIne temanAM jIvana mAMthI bedha levAne temaNe sahune anurodha karyo hato. kAryakartAo samakSa belatAM temaNe lokazAhIne daDha banAvavA mATe, sAcI lokazAhInA siddhAMta samajavAnI ane tene jIvanamAM utAravAnI tathA svataMtra dezanA nAgarika tarIkenI pharajo ane javAbadArInuM bhAna keLavavAnI ane hAlamAM ApaNA dezamAM (khAsa karIne yuvAnomAM )pravartatI gerazista vRtti dUra karavAnI ane zahera karatAM gAmaDAMnA kAvamAM vizeSa lakSa ApavAnI salAha ApI hatI. bALakonI sevA karatI hiMdabharanI A saMsthA bAhakana-jIbArI" potAnI sevAyAtrAnI majalane eka tabakakA pUrI karIne have bIjA tabakkAmAM praveza kare che te samaye prabhune ApaNe prArthanA karIe ke enI bhAvi yAtrA bALaka mATe vadhAre phaLadAyI ane preraNAtmaka nIvaDe. dhIrUbhAI maNibhAI desAI 'svapanadeza" - muMbaImAM goThavAyalA bAlakAna-jI-bArInA anekavidha kAryakrama viSe uparanA lekhamAM je kAMI jaNAvavAmAM AvyuM che tethI vizeSa kahevAnuM prApta thatuM nathI. paNa A mahotsavanA eka agatyanA aMga tarIke AjhAda medAnamAM eka pradarzana goThavavAmAM AveluM je haju paNa cAle che. tenI racanA ane yojanA cheDI vicAraNA mAMge che. A pradarzananuM uddaghATana muMbaInA gavarnaranA hAthe karAvavAmAM AvyuM hatuM. A pradarzananuM nAma "svapnadeza' rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A pradarzananA madhyabhAgamAM AvelA eka vartulane " bAlakanagara' evuM nAma ApavAmAM AveluM, jemAMnA ghaNAkharA sTola ba lakAna-jI- bArInI bhinna bhinna zAkhAo, bALamaMdira ane zikSaNa saMsthAo tathA bAlaArogyane lagatI jAhera saMsthAo taraphathI ekavAmAM AvyA hatA ane te badhA sTolamAM bALabanAvaTanI cIjo, bAlazikSaNanAM sAdhane, jAtajAtanA nakazAo tathA bAla bArogyane lagatAM upakaraNo vasAvavAmAM AvyAM hatAM. AkhA pradarzanamAM A bALakanagara pramANamAM bahu ochI jagyA rokatuM hatuM. A uparAMta A pradarzanamAM sevAgrAmamAM gAMdhIjI rahetA hatA tevI eka parNakuTi UbhI karavAmAM AvI hatI tema ja eka vibhAgamAM gAMdhIjIne lagatI chabIone saMgraha goThavavAmAM AvyuM hatuM. eka bAjue nAnA sarakhe pazu pakSIone saMgraha paNa ekaThA karavAmAM AvyA hatA. ATaluM bAda karatAM pradarzanane ghaNo moTe bhAge dezaparadezanI bhAtabhAtanI cIjo vecanAra peDhIonA raMgaberaMgI DhA, khANIpINInA aneka upahAragRhe ane cakaDoLe, ane evAM bIjA kevaLa mejamajAvanAM sAdhanathI bhale hato. A badhA AsapAsanA raMgarogAna ane jhAkajhamALa vacce goThavA- zu bALakanagara eka moTA samAraMbhamAM. eka khUNe devanI sthApanA karI hoya tevuM jaNAtuM hatuM ane bAlakana-jI-bArInA pradarzanamAM bAlakane lagatuM kAMIka te tevuM ja joIe evI apekSAne pahoMcI vaLavAnA sAmAnya prayatnarUpa lAgatuM hatuM ane vAstavika rIte te muMbaInI prajAne eka mahinA mANavA mATe jANe ke eka AnaMda bajAra Ubho karyo hoya ane eka meTe jalaso cAlatA hoya evuM A pradarzana dekhAtuM hatuM. gIragAma vibhAgamAM sakikAnagara che evuM sthAna A mojamajAhanA kendramAM AveluM bAlakanagara" dharAvatuM hatuM. A kendrane "svapnadeza" nAma ApIne 'svapna" zabdanI kevaLa viMDabanA karavAmAM AvI hatI. bAlakAna-jIbArInA Azraye jAyelA A pradarzanamAM muMbaInagarInA paMcaraMgI prajA ane mAMchalA vAtAvaraNa sivAya bIjuM bhAgye ja koI najare paDatuM hatuM. AvI supratiSThita saMsthA kazA paNa dayeya ane gheNuM vinAnuM, saMsthAne dhanavAna banAvavAnA hetuthI kevaLa dhaMdhAdArI pradazaMna goThave e jarA paNa IcchavAyogya nathI. AvI saMsthA jarUra pradarzana kare, meLAo bhare, nATaka bhajave, varaghaDA kADhe, pravAse yoje-paNa te savaMmAM saMsthAnuM je dayeya heya-je mukhya pravRtti heya-te ArapAra pratibibita thavI ja joIe. AnI sarakhAmaNImAM ola InDI mA vImensa konpharansa taraphathI e ja arasAmAM bAjue AvelI elphInsTana TekanIkala skulamAM eka bALapradarzana javAmAM Avyu hatuM. te khAsa dhyAna kheMce evuM hatuM. A pradarzana aneka khaMDamAM vaheMcAyaluM hatuM. balazikSaNa, bAla-Are. 4 tathA bAla saMvardhananI dizAe duniyAnA bhinna bhinna deze zuM zuM karI rahyA che te raju karavAno A pradarzanane heta hatA ane te hetu AjanA maryAdita saMgamAM bahu sundara rIte pAra pADavAmAM AvyuM hatuM. khaMDa khaMDamAM pharI ane tamane bALaka viSe kAMi ne kAMI navu jANavAnuM maLe, navI dRSTi maLe, jAtajAtanAM sAdhano ane sAhitya jovA maLe. e ja pramANe tenA mAre jaka kAryakrama ( entertainment progra" mmes ) kAM to bALakothI prajita hoya athavA te bALakanuM raMjana kare tevAM hoya e rItanAM goThavavAmAM AvyA hatAM. A sujananI baMne bAjumAM-pradazana tema ja raMjana vibhAgamAMtamane bALaka, bALaka ane bALaka ja dekhAya evI samagra racanA. hatI. upara jaNAvela svadeza UbhuM karavA pAchaLa khuba zrama, zakita ane dravyane thayuM karavAmAM Avyo haze, paNa bAlakana-jI -bArInA dayeyane anulakSIne je apekSita hoya tene svadezamAM moTA bhAge abhAva hate e jotAM bhAre du:kha thatuM hatuM. A rIte AjhAdamedAnamAM je hatuM tene pradarzana kahe, AnaMda bajAra kahe jalasA kahe-je kahevuM hoya te kahe, temAM svapnadezanuM kaI darzana nahatuM ke bAlakana-jI-bArInI kAI suvAsa nahotI. AvA dhaMdhAdArI bajArU pradarzane saMsthAne jarUra kamANI karAvaze, paNa saMsthAnA gauravamAM leza mAtra vadhAro nahi kare. paramAnaMda mATe lakattao jamaNe sara Tote ja zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe taMtrI mudraka prakAzaka : zrI. maNilAla mekamacaMda zAha, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, mudraNasthAnaH sUryakAnta pri. presa, 451, kAlabAdevI reDa, muMbai, 2 , Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM pakSika mukhapatra raka naM. bI. 4266 prabuddha jaina taMtrI: maNilAla mokamacaMda zAha - muMbaI : 15 DIsembara 1950 zukravAra vArSika lavAjama rUpiyA 4. ( zreSTha dAna tImAM gu pa tra evA eka tIrthanA mukhya maMdiranA Apa' tene pote jANe ke kaze ja nirNaya karI zake tema na hoya, jirNoddhAra mATe, sAreya samAja khUba usuka hatA. tIrthasthaLethI e rIte oLakhItA ke sagAsaMbaMdhIno salAha levA lAgyuM. A prasaMge padhAravA sthaLe sthaLe nimaMtraNa nIkaLI cUkyAM hatAM. TheraTherathI " mArA pAMca hajAra.' AgaLanI haroLamAM besanAra eka gRhastha mAnavasamudAyanI hAranI hAra A tIthe vahI rahI hatI. kazuM ja UmA thaI phALAnI zarUAta karI, ane e avAja AvatAnI sAthe ; kArya karyA vagara samAjamAM AgaLa paDatuM sthAna bhogavanAra nagara , zAMti patharAI gaI. zeTha, savAyA deDhA vyAje nANAM ekatra karanAra mUDIpatio ane paisAnA jore parizrama karyA vagara paise ekatra karanAra dhanapatio, mArA dasa." pAsenA bIjA gRhastha, besane khame gAThavatA thoDAka dAnavIro, prAcIna rUDhione jaLanI mAphaka vaLagI rahevAnuM goThavatA kahyuM. sucavatA AgevAna sAmAjika kAryakaro eka, be, pAMca, pacAsa upavAsa " mArA daza hajAra ne eka." munivaranA jamaNA hAtha tarapha karanAra mumukSu e; ane kazuM ja nahi karI TIkAmAM rAcanArA beDalA eka gRhastha pAghaDIne ThIka karI, udAratA darzAvI. niyata divasa pahelAM tIrthakSetre hAjara thaI gayA hatA. bhaktajana, yAdI lakhanAra gRhastha jhaDapathI rakama ane nAma lakhe zraddhALuM strI purUSa ane mAtra jevAne khatara dareka sthaLe jatAM * jatA hata-pUrAM saranAmAM paNa. pitAnAM vakatavyanI ATalI jhaDapI prekSako ToLeToLe umaTayAM hatAM. sAdhuone paNa pAra nahoto. asara thaI te mATe munivara.. pulakti thatA hatA ane munivaranA sadhue mukhya evA munapuMgava paNa dUradUrathI vihAra karI zubha ane zarU thayela kAryane viga maLatA joI sAdhuonAM me para hAjara thaI gayA hatA. temanA netRtva nIce ja-temanI amI najara AnaMda prasaratA hatA. teoe sarvasvane moha tyAge hatA, eTale taLe maMdiranA jirNodhdhAranA kAryano AraMbha thavAne hate.. anumodanA sivAya temane mATe bIjo koI rasto nahe.. A zubha divase ane zubha ceghaDIe, tIrthasthaLe sau ekatra - "are, Ama pAMca-dasa zuM belo che ? eTalI rakamamAM ArathayAM. prAtaHkALane samaya hato. uSAnAM aptaraMgI kiraNe havAmAnane sanA pUrA pAMca paththara paNa nahi Ave. mArA pacIsa hajAra!" eka khuzanumA banAvatAM hatAM. saunI najara paDe e rIte munipuMgava- dAnavIre UbhA thaI, kALAne vega ApyuM ane gauravapUrvaka beThaka lIdhI. munivaranuM Asana goThavAyuM hatuM; pAchaLa sAdhuonI meTI saMkhyA "basa, pacIsa ja! emAM ArasanA mAtra ATha ja TukaDA sthira thaTana beThI hatI. temanI pAchaLa maMdironI hAramALA patharAyelI Avaze.' bAjInA eka vyAjakhAuM pUchapati e sau sAbhaMLe e rIte hatI. maMdira paranAM ja havAmAM laharI rahyAM hatAM, ane vaja mATe sAde kahyuM. "mArA lakha pacAsa paranI ghaMTaDI havAmAM raNa guI UThI hatI. munivaranI sAme " gurUdeva! mArA eka lAkha pUrA.' bApadAdAnI kamAyela meTI sthaLe sthaLanA nagarazeTha, paisAdAra gRhastha, dAtAo, kAryakaro vagere pUchanA vArasadAra-eka vauDha nabIrAe jAhera karyuM. te meTI saMkhyA mA peThA hatA ane traNe bAju a, "tane vizALa * dhanya atiman !" kemAMthI pracaMda avAja ajo. samUha hAjara hatA. A the' atyAra sudhImAM ATalA moTA mAna caDasAcaDasI barAbara cAlI. keTalIkavAra AvI dekhAdekhI, vasamudAyane bahu ochIvAra nihALyuM hatuM. mAnavasamudrane pitAne mahatvanA chatAM muzkela jaNAtAM kAryane caDasAcaDasImAM . saraLa aAMgaNe nimaMtrI tIrtha gauravavaMtuM thayuM hatuM; te bhAvike tIrthaMgaNe banAvI de che. moTo phALe: ekatra karavAnI muzkelI samajatA kAryakaro hAjara thaI pitAnA jIvanane dhanya thayuM mAnatAM hatAM. tathA munivarane rasto A caDasAcaDasIe saraLa banAvyuM. | munivare pitAnA Asana para beThA beThA A pavitra tIrthanuM - "are, belaH zuM vicAre che? nANuM maLaze paNa pharI pharI mAhAsya samajAvyuM. teo e bA tIrtha mATe prANApaNa karanArA AvuM TANuM nahi maLe.' enI kItaMgAthA gAi, te sarvasva arpaNa karanArAonI yaze " bhAIe, avasara cUkyA mehUlA!" gAthA racI. A tIrtha aneka pavitra purUSanAM caraNethI pAvana bele, belA, zuM vicArI rahyA cho ?'nA avAje thayeluM hoI, tenA kAMkare kAMkare keTaluM pavitya che tenI mahattA AvavA lAgyA. vavI. jirNoddhAranuM mahatva, ane te mATe Apela najIvI sahA tame te bele.' yathI maLatuM sahastragaNuM phaLa maLavAnI yAda ApI. ane chevaTe A " khUba kamAyA che. tame A varSe'" sAme avAja AvyuM. prasaMganuM mahatva ane mAhAsya samajAvavA " nANuM maLaze, paNa ['tamaya kyAM nathI kamAyA ?' uttara hAjara hatA; kAraNake TANuM nahi'no Takera karI, pitAnuM vakatavya pUruM karyuM. te banne gRhastha ekabIjAthI sArI rIte paricita hatA. | munivaranA vakatavya daramiyAna rahelI zAMti kSaNabhara mATe paNuM pAchaLa mAre meTo vistAra che." pahelAe pitAne dalI UThI. sau kaMI vAta e caDI gayuM, ane "pote ze phaLa bacAva karyo. . Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-50 -- -- te amAre tyAM paNa AgaLapAchaLa che, samajyA?" bIjA gRhastha pahelAthI Utare tevA nahatA. 'mArA savA lAkha!" eka nagaranA zeThe UbhA thaI munivarane vaMdana karI pitAnI udAratAnI avadhi batAvI. " nagarazeThane jaya'nA pokArane davanI UThaye : vAtAvaraNa haLavuM banyuM. uparAuparI rakama belAvA lAgI. lakhanAra gRhasthanA akSaro paNa TharaDAvA lAgyA. keTalI jhaDapathI te lakhe? ArasanAM be suMdara maMdira kalAmaya rIte taiyAra thAya eTalI rakama ekatra thaI gaI. munivarane, munasamudAyane, AgaMtukone, bhakatajanone, zraddhALuone, prekSakone sau koIne saMtoSa thaye, saunA dila prasannatA anubhavI rahyAM. sUrya' paNa janatAnI A prasannatA nihALavA vadhu ne vadhu UMce AvavA lAge che paNa pitAnI najara bahAra na rahI jAya e mATe vadhu UMce ne UMce kANu dilacerI karI rahyuM che. e paNa jhINavaTathI nihALavA.. munivara UbhA thayA bhakatajanone ane dAnavIrone dhanyavAda ApavA, haju zarUAta kare tyAM sAme-barAbara najara sAme garabaDa macI rahelI dekhAI. munivare tyAM najara nAkhI. eka gAmaDiyo aMdara--sabhA vIMdhIne potAnI pAse AvavA koziza karI rahyo hate; pAchaLa UbhA rahelA prekSako tene vAratA hatA. gAmaDiye mAnate nahatA. tene koine sAMbhaLavA nahatA. tenI pAse atyAre kAna nahatA; ekaluM hRdaya ja hatuM; bhakti hatI. tenI carmacakSu sAme munivara sivAya bIjI koI vyakita nahatI. "are, bhAI, mane garIba mANasane javA de te mATI maherabAnI !' gAmaDiye utAvaLe besI rahyo hate. . tyAM zuM karavuM che?' eka prekSake gAmaDiyAne hAtha kheMce. "AMhIM UbhA rahIne ja jene!" bIjAe sara purAvyuM. " bhAI, bahu dUrathI AvuM chuM. rAtabharanI majala kApI thAka pAka mahAparANe ahIM pahoMce chuM.' gAmaDiyAe pitAnI grAma bhASAmAM hakIkata kahI. ' " e jANe samajayA, paNa ahIM UbhA rahe ne!' prekSake tene aTakAvatA kahyuM. "mAre munivara pAse pahoMcavuM che, jirNoddhAramAM mAre thoDI rakama bheTa ApavI che." gAmaDiyAe utAvaLathI rasto karatAM kahyuM. je nahi te meTa dAtA !' koI hasyuM. are jANe moTo lakSAdhipati" avAja AvyA. - " kareDAdhipati " pAchaLanAe mazkarI karI. maMdira ja baMdhAvI Apane.' mazakarIne cheDe nahe. gAmaDiyAne hAsya jovAnI ke kaTAkSo sAMbhaLavAnI darakAra nahotI. sArI rAta daDamajala karIne, dhAyuM nahotuM chatAM, samayasara te tIrthasthaLe pahoMcyo hato. medanI vikharAvAne thoDI ja vAra hatI, te pahelAM te pahee hatuM H tIrthanI bIjI ja dizAe Avela pitAne ghera javAne badale te ahIM AvyA hatA. pitAnAM bairIchokarAM ghera rAha jotAM haze; phikara karatA haze ke haju kema na AvyA. tenI ciMtA te visarI gayo hato. gAmaDe gAmaDe rakhaDIravaDI pote je rakama te divase kamAye hatuM, temAMthI ghara mATe kharIdAnAra dANapANIne tene khyAla nahote. chellA aDhAra kalAkathI tene eka ja raTaNa hatIH tIrthasthaLaH maMdirane jirNoddhAra ane temAM pitAne yathAzakti phALe. koI paNa sArA mANasane vinaMtIthI mArga na maLe tyAM A gAmaDiyA mATe rastA makaLe thaye. Akhe zarIre dhULadhULa : kapaDAM melAM ane keTaleka sthaLe kATalAM : dADhI paNa vadhI gayelI ane khabhe dhIne khAlI gAve. vakhata che pitAnAM dUdha jevAM kapaDAMne DAgha paDaze e bIke sau sabhAjane pitAnI jAtane saMkoravA lAgyuM, TIkhaLabharI najare tenI tarapha jovA lAgyuM, ane Aje Apa beThelAo vacce keDI paDatI gaI. gAmaDiye munivara samakSa cheka pahoMcI, gADavAne pitAne paga pAse mUkI, vaMdana karyuM. ekatra thayela bhAvikajane manamAM ne manamAM hasatA rahyA. munivarathI paNa gaMbhIra na rahI zakAyuM. teo gAmaDiyA sAme ekITaze joI ja rahyA. gAmaDiyAe aMgarakhAnA eka cheDAthI kapALethI ane meM , parathI parase lu. aMgarakhAnA bAjunA khIsAmAMthI lUgaDAnI nAnakaDI kothaLI kADhI gADavo gabaDavA jato hato tene paga vatI ThIka karyo, ane kothaLImAMthI badhuM paracUraNa kADhI bIjA hAthamAM lIdhuM; gaNyuM na gamyuM; munivara sAme pharIne kahyuM: "gurUdeva, maMdiranA jirNoddhAramAM mArI garIbanI ATalI bheTa !" ane phaLo lakhatA gRhasthanI pAse te paracUraNa teNe dharI dIdhuM. te munivara gAmaDiyA gRhasthanI sAme dhyAnapUrvaka joI rahyA, cakSu DhALI dIdhA, aMtara tarapha vaLyA ane vicAre caDayA H garIba gAmaDiya! majAra kahe te cAle. bAra bAra kalAkanA parizrama pachI rAjIne raLanAre -sAkaraTale pAmanAre! dhakhadhakhatA chemamAM ke kaDakaDatI ThaMDImAM-rajane tene eka ja kAryakrama : eka divasa cUke to bIjA divasanI pahelA ja TaMkanI upAdhi! e pitAnI eka divasanI kALI majUrInI rakama hasate mukhe jirNoddhAranA phaLAmAM ape che ! ahIM lAkhanA dAna karanArA dAnezvarIo che; hajAronAM dAna karanArAne te nathI; paNa emAM parizramano paise keTale ? saccAInI rakama keTalI? jAtamahenate UbhI karAyelI rakama keTalI ? lAkha ApanAra maLaze; hajArenA tUTA nahi paDe; paNa jAtamahenate pedA karelI badAmanuM paNa svArpaNa karanAra keTalA? ATalI nAnI rakamamAM maMdiranI ImAratamAM ArasanuM aDadhuM celuM paNa nathI khaDakAvAnuM, - paraMtu pitAnI TUMkI mUDIne samApavAmAM keTalI udAtta bhAvanA - rahelI che ? A dAna te sarvazreSTha dAna che; tenI pAchaLa bhecchA varInI bhAvanA che. | munivare pharI gAmaDiyA sAme joyuM. samA upara najara nAkhI , bAjunA maMdiranA dhvaja para najara TheravI : AkAza sAme mITa mAMDIH aMtara tarapha vaLyA ane yAdI lakhanAra gRhasthane najIka belAvI kaMIka vAta karI lIdhI. phALAmAM rakama noMdhAvanAra A chellA sadagRhasthane nihALavA sUrya haju vadhu UMce caDate hate-haju vadhu UMce ne UMce. moDuM thayuM hatuM. munivare maunathI sone AbhAra mAnya. yAdI lakhanAra gRhastha, keinI rakama lakhavAmAM bhUla nathI thaI nAM, e sArU yAdI vAMcavI zarU karI. dAtAoe, pitAnI rakama barAbara che nAM, e sAMbhaLavA kAna saravA karyA; zrotAoe, kayA dAtAe dilacorI karI che e jANavA ekacitta thayuM". savA lAkhanuM dAna karanAra gRhastha saLavaLyAM. pite vadhumAM vadhu rakama ApI, dAna karanArAomAM saunI AMgaLa hatA. temanA aMgamareDamAMya abhimAna vasyuM hatuM. sau pahelAM pitAnuM nAma sAMbhaLavA te TaTAra thayA. lAkha, pacAsa hajAra, pacIsa hajAra vagere rakama lakhAvanArA paNa svastha thayA. paNa saunA Azcarya vacce sauthI paheluM nAma saMbhaLAyuM zramajIvInuM-dhIne vepAra karI rojI raLanAra gAmaDiyAnuM-pitAnA parasevane pisepesa phALAmAM ApanAra gRhasthanuM; pachI hatI savA lAkha, ane hajArenI hAramALA. zramajIvInA nAmanA uccAraNa sAthe tIthaeNsthaLanAM aneka maMdiromAMnA ekamAM bhakatajananI prArthanAne sUra saMbhaLAyA; ghaMTanAdane madhUra avAja zarU thaye; ane maMdiramAMnI nebata gaDagaDI rahI. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 15-12-5 ' baja jana 127 aravinda cagatIrtha zrI aravinda * keTalAMka smaraNe ane pratyAghAte tA. 5-12-5 nA roja pragaTa thayela maharSi aravindranA temaNe adhyApana kArya karyuM. te daramiyAna temanAmAM AdhyAtmika avasAnasamAcArathI jANe ke ekAeka vIjaLI paDI hoya ke vaLaNunI jAgRti thayelI; ganI prAthamika bhUmikAmAM temaNe praveza dharatikaMpa thaye heya e hiMdustAnanI samasta prajAe eka sakhta paNa kare; paNa baMgALanA bhAgalA thatAM temaNe vaDodarA rAjyanI karI choDI ane tumula rAjakAraNamAM jhaMpalAvyuM, ane lagabhaga AMcaka anubhavyuM. kAraNa ke chellA keTalAka divasathI temanA pAMca varSa" emAM ja teo otaprota thaIne rahelA. A daramiyAna bagaData jatAM svAstha viSe ApaNe sau kevaLa ajANa hatAM. ane je tava prasuta dazAmAM paDeluM hatuM te pAchuM alIpara bebazrI aravindranA bhAvI kArya ane kAryakrama vize aneka kalpanAo ane svapnAMo sevI rahyAM hatAM. kesanA aMge temane prApta thayelA eka varSanA kArAvAsa daramiyAna " jAgRta thayuM ane rAjakAraNI jhaMjhAvatethI dUranA pradeza tarapha temanuM sUrata keMgresa ane zrI aravinda citta kheMcAvA lAgyuM ane Adhibhautika jIvananI chIcharI maryAdAo - zrI. aravindanuM nAma pahelI vAra meM 1907 mAM surata vIMdhIne vadhAre uMDAM jIvanasatya prApta karavAnI eSaNA temanAmAM khAte bha yalI inDIyana nezanala koMgresa vakhate sAMbhaLeluM. e vakhate baLavAna paNe uddabhava pAmI. ' mArI ummara bahu nAnI hatI ane mArA eka vaDilabaMdhu sAthe * paMdIcerI tarapha prayANa surata kogresamAM hAjara rahevAno mane suyoga sAMpaDayuM hatuM. e . 'kAMgresanA divasomAM meDareTsa ane ekasTrImITsa-mavAla ane AvI mAnasika paristhiti vacce upara jaNAvelA sagAmAM jahAla-e nAmathI oLakhAtA be pakSo vacce tIvra gharSaNa ubhuM caMdranagara Aje pheMca hakumata nIce hatuM ane haju Aje paNa che, tyAM cAlI javAnuM temaNe pasaMda karyuM ane tyAMthI teo thayuM hatuM eka pakSanA AgevAna sara phirejhazAha mahetA ane saMgata pAMdIcerI AvIne vasyA. ahiM temaNe potAnI yogasAdhanAne- be paLa kukhya gekhale hatA. anya pakSanA AgevAna lokamAnya jIvanasAdhanAne ukaTa prAraMbha karyo. bALagagAdhara tilaka hatA, adhivezananA prAraMbhamAM ja sadgata rAsa * AryanuM prakAzana vihArI gheSane pramukha tarIke nImavAnI darakhAsta mukavAmAM AvI ane ' zarUAtanA varSomAM temanI AsapAsa aMgreja sarakAranI kamAnya tilake te sAme makakama vadhe lIdhe ane adhivezanamAM chupI polIsano sakhata jApate rahetA hatA ane temane je ja mAruM tAna thayuM, khurazIo uDI ane kogresamAM bhAMgI koI maLavA jAya tene paNa aMgreja sarakAranI polIsa mahInAe paDI. A ekaTrIsTa pakSamAM, aravinda gheSa karIne eka bhAre teja sudhI satAvyA karatI hatI ane kaMI paNa bAtamI meLavavA prayatna svI netA che ema te vakhate sAMbhaLeluM paNa temane najare joyelA karatI hatI. kAraNa ke sarakAra te temane potAnA eka kaTTara duzmana nahi, ekasTrImIsTa pakSe e vakhate pitAne jude ja paDAva nAMkhe tarIke ja lekhatI ane tyAM beThAM beThAM paNa te koI ne koI kAvahato ane aMgreja sarakAranI te pakSa upara bhAre karaDI najara taruM ja karyA kare che evI bhramaNa sevyA karatI hatI. zrI aravinda hatI ane tethI temanI chAvaNImAM jatAM lAke bItA hatA. e e varSo daramiyAna kaI dizAmAM AgaLa vadhI rahyA che enuM aMgreja chAvaNImAM aMgreja sarakAra sAme aravinda ghoSanI ' akhalita sarakArane kAMI ochuM ja bhAna hatuM? aravinda ghoSa penDIcerImAM vAdvArA cAlI rahI hatI ane temane sau koi mugdhabhAve sAMbhaLI jaIne beThA, yoga sAdhanA sAthe lekhana kArya zarU karyuM, "Aya? rahyuM hatuM. tyAM javA mane paNa mana thayeluM, paNa mane tyAM koNa nAmanA mAsikanuM prakAzana paNa zarU karyuM ane temAM temanI vipula laI jAva? jJAnasamRdhdhi tema ja anubhava samRdhdhi ThAlavavA mAMDI. Ama chatAM ! sakriya rAjakAraNa temanuM dila te hiMda upara ane hiMdanI AjhAdI upara ja eTaluM - tyAra pachI te temaNe "vajemAtarama' nAmanA dainika patranuM ' hatuM. hiMdamAM svataMtra rahIne kAma karavAnI zakayatA hoya te temaNe | saMca lana hAthamAM lIdhuM, e vakhate huM bhAvanagaramAM rahetA hatA. hiMda pAchA pharavAnI be traNa vAra mitro mAraphata icchA vyakata karelI, mArA eka mitra e chApuM maMgAvatA hatA ane mane avAranavAra paNa temanA viSe sarakAranuM valaNa ekasarakhuM aNanama rahyuM; teo | je maLatuM hatuM. 1808mAM alIpara beba kesane aMge lagabhaga pAchA karaze to temane chuTA rahevA devAmAM Avaze evI kaI? eka varSanA kArAvAsa bheLavIne teo chuTayA ane vaLI pAchuM khAtrI zarU AtanA varSomAM sarakAra taraphathI ApavAmAM AvI nahi teNe kamagI' nAmanuM aMgrejI sAptAhika ane dhama" nAmanuM ane pariNAme aravinda zeSane pedIcerI khAtene vasavATa jANe baMgAlI sAptAhika zarU karyuM. paNa sarakAra temane zAntithI kAma ke kAyamane banate gaye. paheluM vizvayuddha pUruM thayuM. ane temanA karavA de tema hatuM ja nahi. eka divasa rAtrInA vakhate temane khabara, viSe sarakAranI dRSTimAM kuNapa AvavA lAgI ane teo niHzaMka paNe hiMda khAte pAchA pharI zake che ema sarakAra taraphathI kahevarA- 4 paDI ke temanA presa upara taratamAM ja polIsa ! dhaDa AvI rahI che ane temane pakaDavAmAM AvanAra che. A prasaMge temaNe sAme vavAmAM AvyuM ane aravinda gheSa pitAnA nivRttinivAsamAMthI pAchA pharaze ema aneka loko AzA sevavA mAMDayA. ' - be vikalpa ubhA thaya; kAM te sarakArI jelamAM aniyata mudata 1920 mAM zrI aravindra sAthe mulAkAta sudhI saDayA karavuM athavA te aMgrejI hakumata na hoya tevA prade. - A daramiyAna eTale ke 192nA DIsembara mAsamAM mAre dakSiNa zamAM cAlI ja sukSata banavuM ane zakaya hoya te kAma karavuM. hiMdustAna tarapha dhyApAra nimitte javAnuM banyuM ane pravAsa karatAM Ansara jAgRti : karatAM huM pedIcerI jaI caDha. aravanda zeSa viSenuM AkarSaNa te ' aravinda zeSane janma 1872 nA ogasTa mAsanI 15mI cittamAM kaMI varSo thayAM janmI cukyuM ja hatuM. e ja aravinda gheSane tarIkhe thaze. temanA pitAe temane lagabhaga sAta varSanI vaye najare nihALavAnI-maLavAnI-A taka kema gumAvAya? e vakhate abhyAsa mATe IMglAMDa mekalelA. tyAM eka atyanta tejasvI vidyArthI tarIke temaNe bahu moTuM nAma kADheluM. teo inDIyana AjanA AzramanI kei. vizALa jamAvaTa nahatI. eka kampAunDamAM AvelA eka mALanA nAnA sarakhA makAnamAM teo rahetA hatA. sIvIla sarvIsanI parIkSAmAM pa7 pahelA ja prayatne pAsa thayelA, tyAM huM gayo ane temanI nIce kAma karatA kei eka baMgALI paNa azvArohaNanI parIkSAmAM napAsa thayA che. eTale sIvIla sAdhakane haM maLe ane aravinda bAbune maLavAnI IcchA meM I na zakayA. 1893 mAM 'tao hida khAte vyakata karI. te maLavA mAM mAro kaI khAsa hetu che ema mane. pAchA pharyA ane vaDodarAnI kolejamAM lagabhaga tera varSa sudhI pUchavAmAM AvyuM. keTalAka varSathI huM temanA 'A'ne 2 ke te savAsamAM teo joDAI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "128 tA* 15-12-51 e saMbaMdhanA dAvA upara temane maLI zakAtuM hoya te huM maLavA icchuM chuM ema meM jaNUAvyuM. uparathI anumati AvI. huM te sAdhaka sAthe upara gaye ane je eAraDAmAM teo virAjatA hatA tyAM huM dAkhala thaye. e eAraDA vacce eka laMbacerasa Tebala hatuM ane AsapAsa be pAMca khurazIo paDelI hatI. zrI aravinda ( e vakhate aravinda bAbu nAmathI teo vadhAre paricita hatA ) TebalanI sAme beThA hatA. huM temane praNAma karIne sAme khurazI upara beThe. temaNe nIcenA bhAgamAM chetIyuM paheryuM hatuM; uparano bhAga khulluM hatuM. temanI kAyA e vakhate ekavaDI ane kAMIka kuza dekhAtI hatI; nAnI sarakhI kALI dADhI temanI bhavya mukhamudrAne zenabhAvI rahI hatI, ane temanI tejasvI jhINI AMkhe camakI rahI hatI. temanuM kapALa bhavya lAgatuM hatuM. dhyAnanimagna-jJAnanimagna-koi cintaka saMzodhaka duniyAnA ekAnta khuNe agamanigamanI samasyAo ukelavAmAM etapreta banIne. beThA hoya evA teeA lAgatA hatA. huM koNa chuM, kayAMthI AvuM chuM, zuM karuM chuM vagere jANI lIdhA bAda temaNe mane pUchayuM ke * AryuM tame vAMce che ?" javAba ApavAmAM muzkelI hatI. svAmI AnaMda mArA junA purANA mitra. temanI sUcanAthI meM Aya maMgAvavuM zarU kareluM. zarUAtamAM meM vAMcavA prayatna karelo. paNa bahu samajAtuM nahi. eTale Aye te AvyuM jatuM hatuM, paNa vAMcavAnuM bhAgye ja banatuM. meM javAba Apyo ke "mane ghaNuM samajAtuM nathI eTale hAla vaMcAtuM nathI" temaNe kahyuM ke "pharIthI prayatna kare ane na samajAya te puchAvaje." pachI hiMdanA tatkAlIna -rAjakAraNunI vAta nIkaLI. e daramiyAna inDIyana nezanala koMgresanuM nAgapuramAM adhivezana cAlatuM hatuM ane keMgresa upara gAMdhIjInuM netRtva supratiSTita thaI cukayuM hatuM ane e kAMgresamAM asahakAranI laData zarU karavAno nirNaya karavAmAM AvyuM hatuM. e ja arasAmAM madrAsa khAte mIsIsa bIsenTanA pramukhapaNA nIce meDareTanuM kanvenzana bharAyuM hatuM ke huM jAte jaIne AvyuM hatuM. A bane saMmelane viSe keTalIka vAtacita thaI. kogresanA ugra kAryakrama ane aMgreja sarakAra sAme laData upADavAnA nirNayathI teo prasane hatA. moDareTonI baMdhAraNIya caLavaLa ane DhIlI nIti viSe temaNe keTaleka vineda karyo. temanI vANImAM bhAre prasannatA ane madhura svasthatA hatI. upara jaNAvelI vAtacitanA ane temane meM prazna karyo ke "sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke ApanA hiMdustAna pAchA pharavA sAme aMgreja sarakArane have kaze paNa vAM nathI te Apa A nivRtta- nivAsa choDIne hiMda khAte pAchA kayAre Ave che? ApanI sau rAha joI rahyA che." temaNe javAba Ape ke "huM jANuM chuM ke have hiMda khAte pAchA pharavAmAM kaze paNa antarAya nathI ane huM game tyAre AvuM paNa khare. ema chatAM paNa te viSe hAla turta ko paNa nirNaya karyo nathI." Ama amArI vAtacitane anta A ane temane praguma karIne tyAMthI huM attaramAM uMDI dhanyatA anu. bhavate bahAra nIkaLyA. A sukhada mIlane dazeka mI noTa cAlyuM haze. te pachI polIsa tathA sI. AI. DI. nI puchaparacha ane keTalIka kanaDagata bhegavavI paDelI, paNa te ahiM aprastuta che. pUna: ekavAra pAMdIcerImAM tyAra bAda 192324 lagabhagamAM huM pharI vakhata pedI cerI gayelA. A vakhate zrI aravindanuM nivAsasthAna AzramanuM svarUpa dhAraNa karI rahela hatuM. keTalAMka navAM makAne baMdhAyA hatAM. gujarAtamAMthI temaja anya prAntamAMthI sAdhake AvIne vasavA lAgyA hatA. A prasaMge tyAM ThIka samayathI sthira thayela zrI. punamacaMda zAhane huM maLe. AzramanI pravRtti jema jema vikasatI jatI hatI ane zrI. aravindranA sAhityane jema jemeM phelAve thate jatA hatA tema tema temanA vize aneka lokonuM kotaka ane kutuhala vadhatAM jatAM hatAM. zrI. aravindane yoga eTale zuM? temAM ane bIjI padhdhatimAM pharaka zuM? A yuganA sAdhake kema rahevAnuM, zuM khAvA pIvAnuM, kema vartavAnuM ? zrI aravinda Akhe divasa zuM karatA haze? AvA aneka prazno anya mAphaka mA cittamAM, paNa gheLAyA karatA hatA. bhAI punamacaMda sAthe aneka bAbatenI ' carcAmAM cAra pAMca kalAka gALyA haze. zrI. aMbAlAla purANIne paNa e vakhate pahelI vAra maLavAnuM banyuM hatuM. je hu eka divasa vadhAre rahuM te zrI. aravi-dane maLavanuM banI zake ema che ema mane jaNAvavAmAM Avelu. e vakhate zrImatI mIrAM rIcAra je "mAtAjI'nA nAmathI oLakhAya che te keTalAka samayathI AzramamAM. avIne sthira thayelAM. ema chatAM Aje Azrama upara temanuM je prabhutva vate che, te prabhutva te vakhate sthapAyuM nahotuM. pahelAM te zrI aravinda pAMdIcerI | sau ke ine chuTathI maLatA hatA. mAtAjI AvyA bAda, eTalI chUTathI bahAranA lokone maLavAnuM ghaTatuM jatuM hatuM. chatA paNa bIjIvAra piDIcerI game tyAre zrI aravindane maLa vAnuM tadda azakaya nahetuM. huM te AgaLa Ave tyAre temane maLelA temanI pavitra mUrtinuM citra A vakhate paNa mArI ane sAme eTalune eTaluM ja jIvatuM jAgatu ubhu hatuM. bhArthamAM ke temanAM anya lakhANamAM meM vizeSa ke caMcupAta karyo naDAle. temane pUchavAnI rahetI koI zaMkA udbhavelI naDa koI prazna ubho thaye. Ama hovAthI temane mAtra pAMkhana kutuhalane ane cittanA abhimA ne tRpta karayA khAtara huM maLyuM e mane yegya na lAgyuM ane temane dUrathI ja praNAma karIne e vakhate meM dIcerI choDayuM. ' 24, naveMbara 1926: sidhdhi dina kahevAya che ke 1826 nA naveMbara mAsa d 24 mI tArIkhe temane Atmadarzana thayu, Izvarane sAkSackAra thayA. teo pUvane pAmyA. A divasathI bahAranI duniyA sAthenA sIdhA saMparka ana a. mAtAjI sivAya bahAranA tema ja AzramanA sarva kaI paNuM mAnavIne mATe temanA darzana baMdha thatAM tyAra bAda temanI sAthenA saMpakanuM patravyavahAra e ja mAtra eka sAdhana sulabha rahyuM. darzana-samAraMbhe : - A sivAya zarU nAtamAM varSamAM traNa divasa nakakI karavAmAM AvyA. (1) ogasTanI 15 mI tArIkha: zrI aravindane janma divasa (2) naveMbaranI 24 mI tArIkha : zrI aravinda sAdhanA pUrNAhutine divasa (3) phebru mArInA 21 mI tArIkha: mAtAjIne janma divasa ane 1938 thI AmAM cothA divasa umevAmAM abe te eprIlanI 24 mI tArIkha: te mAtAjI pidIcerImAM bIjIvAra padhAryA ane haMmezAne mATe AzramamAM sthira thayAM te divasa. A cAra divasee jene jene anumati maLI hevA temane darzana ApavAne prabaMdha goThavavAmAM AvyuM. A darzana eTale prAtaHkALathI dazananura bhakatajanee katAramAM goTha iANane ubhA rahevAnuM ane pahele mALa je eraDAmAM zrI. aravinda ane mAtAjI eka a sana upara sAthe beTha huya te oraDAnA tAranI bAjue thaIne pasAra thavAnuM ane e rIte pasAra thatA thatAM zrI aravindanAM jeTalAM darzana thaI zake teTalA darzanathI satoSa mAnavAne. AzramanI vicAra saci mujaba ApaNane zrI aravindanA. darzana thAya e karatAM paNa zrI bharAvadanI bhASaNI upara dRSTi paDe ane e rIte tenI apAra zakitanA aMza ApaNu mo saMkrAnta thAya enuM mahatva vadhAre lekhAtuM. guro tu mai kagAthA giju chinnairAyA: 1 enI ja jANe ke A bAjI AvRtti heya ama kahevAya. - 1998 ne akasmAta upara jaNAvyuM tema mAtAjI sivAya koIne paNa nahi maLavAne temane Agraha 1938 sudhI kAyama rahyo temanA varSothI sarva prakAranI pazciryA karatA zrI. caMpakalAla nAmanA eka gujarAtI sAdhaka paNa temane joI ke maLI zakatA nahotA. A. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-5 129 Agraha AjathI bAra varSa pahelAM banelI eka ghaTanAnA kAraNe temane choDa paDaye. moTA bhAge kevaLa ekAkI rahetA zrI aravinda pitAnA oraDAmAM AmathI tema cAlatA hatA evAmAM jamIna upara pAtharelA vyAghacarma uparathI pasAra thatAM temane paga lapasI gaye ane goThaNunuM hADakuM bhAMgI gayuM. aMdara te kaI na Ave, na jAya. traNa kalAka sudhI tenI te sthitimAM temane paDI rahevuM paDayuM. paga suNIne thAMbhale thaye. traNa kalAke mAtAjI AvI caDhayA ane temanI A dazA joIne bhAre duHkhI thayA. tyAra bAda sAravAranA pariNAme temane ArAma AvI gayA paNa te pachI pAMca sAta antavAsIone temanI cAlu saMbhALa rAkhavAnI chuTa maLI guptavAsa daramiyAna cAlu rahelo patravyavahAra aravinda gheSe 1910nI eprIlanI 4 thI tArIkhe pedIce rInA baMdara upara paga muko. zarUAtamAM temanI sAthe cAra pAMca sAdhako rahetA hatA. 1914 mAM temaNe Arya zarU karyuM. te 1921 sudhI eTale kula 6 varSa cAlyuMzrI pila rIsAra ane zrImatI mIrAM rIzAra pahelAM ekavAra 1814 mAM pidIcerI AvelA ane aravinda gheSane maLelAM. paNa te arasAmAM ekAeka paheluM vizvayuddha phATI nIkaLatAM teo phAsa cAlI gayelAM. vaLI pAchA tee 1920mAM padIcerI AvyA. pelA rIzAra ekAda varSa rahIne tyAMthI cAlI nIkaLyA ane mIrAM rIzAra zrI aravindanI sAdhanAnA sAthIdAra banyA. pAchaLathI teo AzramavAsIomAM mAtAjI'nA nAmathI oLakhAvA lAgyAM. 1926 thI zrI aravindane Atmanika nivRtti nivAsa zarU thayuM. tyArathI keTalAMya varSo sudhI bahAranI duniyAmAM zrI aravindanuM nAma bhAgye ja saMbhaLAtuM ke chApAomAM temanA viSe bhAgye ja koI ullekha jovAmAM AvatuM. Ama chatAM temanI lekhana pravRtti cAlyA ja karatI. pratyakSa maLavAnuM sau koIne mATe baMdha thayeluM, paNa patra dvArA deza paradezanI aneka vyakitao sAthe temane saMparka cAlu rahyo hato. nAnA moTA anekane patro AvatA ane pitAnA ja hAthe tenA javAbo lakhatA. ghaNIvAra te javAbo lakhavAmAM madharAta vItI jatI. AzramanI te aneka vyakitao sAthe temane niyamita patragyavahAra cAlata.. nAnAM moTA temane mana sA koI sarakhAM hatAM. - bIjA vizvavigrahanA prAraMbha pachI hamaNAM hamaNAM khAsa karIne bIje vizvavigraha zarU thayA bAda duniyAmAM banatI ghaTanAo viSe avAranavAra temanA abhiprAyo pragaTa thaI rahyA hatA. bIjA vizvayuddhamAM mitra rAjya dhame pakSe che e temane abhiprAya pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. madrAsa vaeNra phaMDamAM temaNe rUA. 500 nI rakama bheTa mokalI hatI. 1942 mAM breDa krIpsa hiMdamAM krogresa sAthe samAdhAna karavA AvyA tyAre tenI darakhAte svIkArI levAnuM temaNe gAMdhIjIne khAsa kaheNa mokaleluM.' hiMdanA bhAgalA paDayA tyAre temaNe pitAnI nA pasaMdagI jAhera karelI. karayAmAM zarU thayela yuddha viSe paNa temane abhiprAya pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. gAMdhIjInA avasAna bAda Azrama taraphathI pracAra kArya bahu josabhera zarU karavAmAM AvyuM hatuM ane zrI aravinda ceDA samayamAM bahAra Avaze ane duniyAne navI doravaNI : Apaze evAM sUcane A pracArake taraphathI maLyA karatAM hatAM. tAjetaramnI mulAkAta jemaNe eka vakhata gAMdhIjI jevAne maLavAnI nA kahI hatI temaNe tAjetaramAM navembaranI vIzamI tArIkhanA darzana samAraMbha. prasaMge bhAvanagaranA mahArAja zrI kRSNakumArasiMha jeo hAla madrAsanA gavarnara che temane lagabhaga paMdara mInITanI mulAkAta ApI hatI je daramiyAna maLelI mAhItI mujaba temaNe yegamArga viSe keTalIka vAtacIta karI hatI, eTaluM ja nahi paNa temanI jyAre paNa icchA thAya tyAre maLavA AvavA mahArAjAne kahevAmAM AvyuM hatuM. thoDA samaya pahelAM AjanA ApaNA annasacava zrI kanaiyAlAla mANekalAla munazIne julAi mAsanI navamI tArIkhe temaNe mulAkAta ApI hatI ane A mulAkAta 40 mITa sudhI cAlI hatI. A mulAkAtanI vizeSa vigate haju sudhI jANavavAmAM AvI nathI. A badhuM ema sUcave che ke temanI | ane duniyAnI vacce ubho karavAmAM Avelo aMdhArapaTa dhIme dhIme khasI rahyo hato ane vidhie temane A duniyAmAMthI ekAeka upADI lIdhA na hatA te saMbhava che ke teo ApaNI vacce AvIne ubhA rahyA hatA ane temanA darzananI, paricayanI, sIdhI doravaNInI anekanA dilamAM sevAi rahelI jhaMkhanA tRpta thaI hota. sAvitrI - chellAM varSomAM temanAM racelAM kAbe avAranavAra pragaTa thatAM hatAM. sAhityakAro A kAvyanuM bahu uMcuM mUlya AMkatA hatA. chevaTanA bhAgamAM temaNe "sAvitrI' e nAmanuM eka mahAkAvya-epic-cavuM. ' zarU karyuM hatuM. A kAvyanA keTalAka bhAganI TAIpa karelI kepIo sAhitya rasika vargamAM vaMcAI rahI hatI. ApaNA . gujarAtanA jANItA kavi bhAi umAzaMkare A rIte jeTalo bhAga upalabdha che te ja hato ane tenI te bhAre prazaMsA karatA. hatA. A nA yuganuM A eka agragaNya mahAkAvyapic-lekhAze ema teo mAnatA hatA. temAM eka nAnuM sarakhe bhAge chapAyele meM pazu vAMcyuM hatuM ane mArA mana upara paNa te ( uMDI chApa paDI hatI. A mahAkAvya temanA hAthe purUM thayuM ke nahi tenI koIne khabara nathI paNa temanuM aMtima darzana karanArA mitro jaNAve che ke eka bAjue Tebala upara sAvitrInAM cAlI rahelA lakhANanA kAga |LIo ane temanI phAunTana pena temane batAvavAmAM AvI hatI te uparathI anumAna thAya che ke A kAgya purU karatA pahelA temaNe A phAnI duniyAnI vidAI lIdhI. sAvitrI adhuruM rahI gayuM e kAMi ApaNuM nAnuM sunuM kamanasIba na gaNAya. ' antima darzana ane AkharI nirvANa chellAM chellAM naveMbara mAsanI 24mI tArIkhe temaNe saMkhyAbaMdha naranArIone cAlu paripATI mujaba jAhera darzana ApyA hatA. A pahelAMthI temanI tabIyata bagaDavA mAMDI hatI. darzananA divase teo pahelAM mAphaka svastha dekhAtA na hatA. kecane eka khuNe teo jarAka aDhelIne beThA hatA ane bIje khuNe mAtAjI virAjelA hatAM. darzana karanArA ene bahu jhaDapathI AgaLa vadhavAnuM vAraMvAra kahevAmAM AvatuM hatuM vaLI vacagALe temane ThIka ThIka ArAma ApavA. jarUra paDI hatI. , temane DAyAbITIsa lAMbA samayathI lAgu paDe hate. chevaTanA divasomAM temanI "kIDanI' kAma karatI baMdha paDI; pezAbamAM lohI paDavA lAgyuM ane DAyAbITIsanA aMge zarIra mAM jhera thaI gayuM, magaja upara asara thaI, ane deDha divasa lagabhaga teo bebhAna, rahyA. ane ethI tArIkhanI rAtre athavA te aMgrejI gaNatarI : mujaba pAMcamI tArIkhanI savAre 1ne 26 mInITe vinazvara dehane tyAga karI temaNe uvaloka prati prayANa karyuM. zrI aravindanA jIvananuM mUlyAMkana - zrI aravindanA brahmanivAsathI mAtra hiMdane nahi paNa AkhI duniyAne eka evI vyakitanI khoTa paDI che ke je kaMi kALa sudhI purAvAne saMbhava nathI. zrI aravinda kera keTinA eka mahA purUSa hatA. chellAM be varSamAM AvI traNa mahIM, vibhUtiothI ApaNe vaMcita banyA. eka te zrI aravinda, bIjA ramaNa maharSi ane trIjA mahAtmA gAMdhI. ekanA smaraNa sAthe bIjA bannenuM ApaNane sahaja smaraNa thaI Ave che. traNenuM vyakitatva ekamekathI bahu nirALuM ema chatAM traNenI bhAta asAmAnya-sAmAnya mAnavI ane temanI vacce pAravinAnuM attara.. aravindanA vyakitatvanuM sAcuM mUlyAMkana karavuM bahu ja muzkela che; kAraNa ke eka te temanI jIvanapratibhA ati virala prakAranI hatI; bIju temaNe je pradezanuM ATaluM vistIrNa kheDANa karyuM te viSe ApaNe samajaNa ghaNuM ochI. trIjuM teo piDIcerI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 kizu jena : tA. 15-12-5e gayA tyArathI Aja sudhInA temanA jIvana viSe ApaNe ghaNuM ja temanuM lAIka DIvAIna' vAMcavuM meM zarU kareluM. thoDAka pAnAM vAMcyAM; A jANIe chIe. temanI pratibhAnuM saMpUrNa citra te ja AlekhI samajAyuM nahi; mUkI dIdhuM. vaLI pAchuM eka be varSa bAda zarU zake ke jene temanI samIpa vasavAno lAbha maLyo hoya ane kayu se ke deDhaso pAnAM vAMkA; bahu ochuM samajAya che ema jemaNe yoganA pradezamAM sAro e praveza karyo hoya. Ama lAgatAM vaLI pAchuM mUkI dIdhuM. punaH gayA unALAmAM e graMtha - chatAM temanI keTalIeka vizeSatAo keInuM paNa dhyAna kheMcyA pahelethI vAMco zarU karyo ane cAreka mahInAnA gALAmAM Adyanta - vinA rahe tema nathI. vAMcI gayuM. jyAM tyAM artha barAbara nahi samajavAnA kAraNe : ' - zrI aravindranI sAdhanA aTakavuM paDatuM; pharI pharIne vAMcavuM paDatuM; ema chatAM dhIme dhIme - jJAnayoganI apUrva sAdhanA e temanI sauthI vadhAre mahatvanI graMthanA cheDe huM pahoMcI zako ane zrI araviMdanA tatvadarzananuM vizeSatA hatI. temanA jIvanamAM eka pachI eka banatI jatI hA ThIka ThIka grahaNa karI zake chuM ema mane lAgyuM. dhaTanA temane A dizA tarapha kheMcatI rahI hatI. teone azvA '; tattvajJAnane mahAsAgara rAhanI parIkSAmAM nApAsa thayA na hatA te teo inDIyana sIvIla sarvIsamAM ja joDAyA hatA ane te pachI temanA jIvananI koI lAipha DIvAIna e tatvajJAnane mahAsAgara che. tatvavidya, judI ja bhAta AlekhAi hota. vaDodarAmAM adhyApaka tarIke 13 varSa adhyAtmavidyA, brahmavidyAne lagatA lagabhaga badhA prazno. A graMthamAM carcA karavAmAM AvI che temaja e badhI bAbate paratve bro temaNe gALyA. tyAra bAda baMgALanA bhAgalAnI ghaTanA temane sakriya rAjakAraNuM taraka kheMcI gaI. ane te kSetramAM cAra varSamAM temaNe je aravinuM maulika mArgadarzana ApaNane maLe che. lAIpha DIvAina kAma karI batAvyuM te uparathI zrI aravinda ghoSa ja e rojardhana prAcchAmi e saMkSaptamAM badhuM tatvajJAna samA AvatI AjhAdInA nirmAtA che evI umatI prajAnA dilamAM AzA ubhI vata gItA je koi eka sUtrabaddha nAnuM sarakhuM jJAnabhaMDAra nathI, thaI, paNa temanuM bhAvI temane anyatra ja kheMcI javAnuM hatuM. jANe ke koI purANa-kathAkAra mahAkathA kahevAnI zarU kare, hameza sarakArI dharapakaDanI saMbhAvanA sAthe temane caMdranagara ane tyAMthI De cheDe bhAga kahe, bIje divase AgaLa je bI gayuM te pAMdIcerI cAlI javAnuM sUjhayuM. 1910 nA ekIla mAsanI cethI sAra saMbhaLAve ane AgaLa cAle e-kathitanuM punaHA na bane tArIkhe teo pedIcerI pahoMcyA ane e sthaLa ja Akhare kathitathanuM AgaLa prarUpaNa karata-lAIpha DIvAina eka vizALa graMtha , temanI jIvananA antabhAga sudhInuM kharekharUM sAdhanAkSetra banI rahyuM. himAlayamAM pravAsa karavA nIkaLyA hoIe ane eka pachI eka jJAnayoga ke dhyAnayoga ! pradeTA AgaLa vaTAvatA jatA hoIe, e pradezane jANakAra mitra - temaNe tyAM je yuga sAdhyo tene kadAca ApaNe kevaLa jJAna- keTaluM AgaLa AvyA ane have kaI dizAmAM AgaLa jaI rahyA ga na kahIe, kAraNa ke jJAna nathI ApaNe bauddhika bhUmikA uparanuM chIe e apazune samajAvatA jAya ane pratyeka pradezanA viziSTa vAMcana, adhyayana, cintana ane lekhana ema samajIe chIe, jyAre saundaryane ApaNu dayAna upara lAvane jAya-lAIpha DIvAIna vAMcatAM temanuM viziSTa jIvana darzana te jJAna temaja dhyAna-ubhaya veganuM ApaNe lagabhaga Ave anubhava karIe chIe. lAIpha DIvAIna saMkalita pariNAma hoya ema lAge che. jJAnathI je dekhAtuM hatuM vAMcavI e jJAnagaMgAmAM dhareIna snAna karavA barAbara che. te dhyAnathI vadhAre vizada thayuM. dayAnathI, samAdhithI, temaNe je ' '' '' zrI. aravindanI lekhanazaili anubhava karyo tene bauddhika paribhASA ApIne janatAnI samakSa ' ' zrI aravindanI lekhanazaili ghaNAne bahu kaThaNa-kilaSTa lAge temaNe raju karyo. jagatanA eka khuNe eka makAnamAM satata cAlIza che. temanA lakhANamAM Aroha-avarohanAM DolanathI sumadhura lAgatA varSa sudhI AvI eka sarakhI-ekaraMgI sAdhanA karyA ane te lAMbA lAMbA vAka cAlyA Ave che, jeno artha tAravatAM ghaNI paNuM jagatuM sAthe sarva saMpaka toDI nAMkhIne nahi, paNa jaga- vakhata buddhi zuMcavAya che. paNa zrI aravindanI lAkSaNika zailathI mAM je kaMi kaMi banI rahyuM hatuM tethI ekasarakhA vAkephagAra rahIne eka vAra ApaNe paricita banIe, temanA vicAra saNinA A bIjo koI dAkhale jagatanA ItihAsamAM maLavuM muzkela che. * mukhya muddAo ekavAra barAbara pakaDI laIe, pachI lAIpha DIvAzrI aravindanI anekavidha kuzaLatA InanuM vAMcana ekadama saraLa banI jAya che, ane vAMca. vAMcatAM * teo mAtra yogI na hatA; mAtra tattvavettA na hatA; mAtra ApaNe kaI judA ja prakAranuM uDDayana anubhavavA lAgIe chIe.' adayAtmamArgI na hatA. teo eTalA ja meTA eka sAhitya lAipha DIvAina vAMcatAM jANe ke Izva5rAyaNa ja thaI rahyuM che ene kAra hatA; ItihAsavettA hatA; saMskRta sAhitya, veda upaniSada Adi bhAva anubhavAya che. dharma sAhityanA purA jANakAra hatA. ga ane tatvajJAna uparanA vipula jJAnasaMpadA temanA graMtha jeTalI maulika che teTaluM ja temanuM sAhityanA kSetramAM - A dezamAM aneka sAdhu saMte, rUDhio ane yogIe thaI thayeluM nirmANa kArya maulika lekhAya che. temanI kAvya pratibhA paNa eTalI asAmAnya prakAranI hatI. gayA che ane Aje paNa aneka mahApurUSe vidyamAna che. paNa A A lAipha DIvAIna-divya jIvananuM vAMcana badhAthI zrI aravindanI bhAta ghaNI rIte judI paDe che eka to - temanA vividha viSayane sparzatA aneka graMthomAM Life aravindanI jJAnasaMpadA agAdha hatI. teo aneka bhASAonA Divine-divya jIvana-eka sarvocca zikharagraMtha che. temanI bhinna jANakAra hatA. A je je bhASAnuM duniyAnA ghaNA moTA bhAga bhinna darzanatithio upara aneka mitro snehIo temanA darzane upara prabhutva varte che te aMgrejI bhASAnA te kharekharA svAmI hatA. jatA ane pitAnA tarehatarehanA anubhave mane saMbhaLAvatA. e pazcimanA sAhityane teo ArapAra paDI gayA hatA ane pachI teo sAMbhaLIne mAruM mana paNa kadi kadi uchaLatuM ane pAMdIcerI jaI vaDedarAmAM hatA te lAMbA gALA daramiyAna ane tyAra bAda pedIAvavA lebhAtuM. ema chatAM tyAMnI darzanalIlA tayAM mAtAjInA cerImAM AvI vasyA te daramiyAna saMskRta sAhitya temaja dezanI caraNomAM mArA para zaNagAravaibhava sAthe mArA mananuM koI saMtoSakAraka samAdhAna thai anya bhASAonA sAhityane temanI dRSTi uMDANathI sparzI cukI hatI. zakatuM nahatuM. pariNAme chellA pacIza varSa daramiyAna pidIcerI aMgrejI ja mAtra vicAramadhyama javAnI IcchAe kadi paNa vadhAre utkaTa svarUpa dhAraNa na karyuM. bIjuM temanA vicAranuM vAhana ane te vicArone vyakta ema chatAM zrI aravinda viSenA AkarSaNathI huM kadi makatuM thaye karavAnuM mAdhyama haMmezA aMgrejI ja rahyuM hatuM. teo hiMdI, nahatA. temanA tattvadarzanane, pUNayegane samajavA mArUM mana sadA gujarAtI, baMgALI vagere bhASAo jANutA hatA, paNa temaNe baMgA- AturatA anubhavatuM hatuM. e hetuthI AjathA chaeka varSa pahelAM , 'LImAM paNa kAMi lakhyuM hoya te haju sudhI jANuvAmAM aAvyuM - - --------------------- ---- -- ------- Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130-kha ? '' ApaNI vaccethI temane upADI laIne ApaNI upara . aMtyata viSe matabheda nahi paDayA hoya ema mAnI levuM vadhAre paDatuM che. : niSphara prahAra karyo che. e prahAranI mUcha ADe cittanA samadhAraNa ema chatAM banne vacce nAnuM sarakhe : paNa matabheda kadi keIe pUrvaka kazuM paNa lakhavAnuM zakaya ja nathI. jANyuM nathI ke sAMbhaLyo nathI. A temanI gAMdhIjI: pratyenI saradAra vallabhabhAine keTalAeka lake jamIna mahAamAtya bIsmA sAthe sarakhAve che. ApaNe eTale dura zA mATe jaIe? - "1947mAM AjhAdI prApta thaI. ane pradhAnamaMDaLanI. naivI 8 haju lagabhaga deze ke base varSa pahelAM nAnA phaDanavIsa thaI racanA thaI. vallabhabhAI mukhya pradhAna thavAnI eSaNA" sevI zakatA f 3" 6' gayA. teo pezvAnA vizvAsapAtra salAhakAra hatA. teo aMgreja hatA. javAharalAlane gAMdhIjIe potAnA vArasa tarIke avAranavAra che' prajAne purepurA oLakhI gayA. pezvAnI hakumatamAM aMgrejoe paga varNavela ema chatAM paNa gAMdhIjInA atyanta nikaTavartI sAthI tarIke / - pasAra karavA ghaNI tarakIbe racI paNa nAnA phaDanavIsa eka rASTranA mahAamAtya thavAnI vallabhabhAInAM yogyatA koI paNa rIte ja . bhAre mutsaddI hatA. teo jIvyA tyAM sudhI aMgrejone temaNe kama nahatI, ane te paNa temaNe nAyaba pradhAnapada je svIkAryuM" karo paNa paga mUkavA dIdhuM nahi, pachI te aMgrejo dezanA jANe ke dhuNI raNu thaI paDayA. e sattAnI dezavyApI hakumatane A eTaluM ? nahi paNa paMDita javAharalAlanI pratiSTA eka sarakhI derAmAMthI jhaDIjhapaTIne sApha karI nAkhavAmAM saradAra vallabhabhAIe jaLavAI rahe te mATe pitAthI banatuM karyuM ane tenuM pariNAma te jA" ne atyanta mahatvane bhAga bhajavyuM. rItabhAta tathA mutsaddIgIrImAM e AvyuM ke AntararASTrIya kSetramAM jo ke saradAra : bahu mAthuM phe; * * saradAra jANe ke nAnA phaDanavIsanA bIjA avatAra hatA. mAratA nahi, paNuM rASTranI aMdaranI badhI bAbatamAM kharuM. mukhI rudra . saddagata mahAdevabhAIe saradArane lekamAnya tilaka sAthe sarakhA paNuM temaNe ja bhagavyuM. temanI salAha vinA javAharalAla pheMgalu:": " ? " velA. te bannenI AkRtimAM, bAlavA cAlavAnI rItamAM, niDaratAmAM paNa bharatA nahi, bharI zakatA nahi. 31 . . . . . . ' sAhasikatAmAM, pratipakSane saMpUrNa aMzamAM eALakhI levAmAM, saradAranI bIjI eka vizeSatA e hatI ke pite je kSetranI che ne ? javAbadArI lIdhI hoya te kSetrathI bahAra teo kadi "padapraveza karatA '; } : rAjakAraNa zataraMjanI ramatamAM, pratipakSane satata halAvatA rahevAnI nahi. varSa sudhI temaNe amadAvAda ane gujarAtane je pitAnA ke kone ? kuzaLatAmAM banne vacce bhAre sAmya hatuM. bane dhIragaMbhIra ane kAryakSetra tarIke svIkAryuM. te pachI tyAM sudhI temaNe ethI vizALa . 24 eAchAkhelA hatA. aMgreja sarakAra jeTalI tilakathI bItI eTalI ja kSetranA koI paNa viSayamAM ja ke bAbatamAM teo kadi paDavA' ja ' . . sarada rathI bItI. peTanuM jarA paNuM pANI hale nahi; game tevI viSama nahi. bAraDolI satyAgrahanA vijaye tamo AkhA hiMdustAnamAM che ke paristhitimAM leza mAtra kSubdha na thAya; kadi lAgaNI ke AvezamAM jANatA karyA. 1930-rUra nI laDatamAM temaNe agrabhAga lIdho che te AvI jaine deravAya nahi, saradAranI cAla ja evI hoya ke tyAra pachI AkhuM hi dustAna temanuM kArya kSetra banyuM ane e prAMtapakSI sadA guMcavAyA ja kare ane Akhare teNe namatuM ApavuM ja paDe. vAstavikatAnI te pachI hiMdustAnanI bahAranI bAbatamAM temaNe kadi mAthuM mAyu ' . spaSTa samAnatA e temanuM viziSTa lakSaNa hatuM. ke iAithI AMjayA aMjAya nahi ke gAMjayA gAje nahi, nahi. jayAre koI paNa antararASTrIya prazna Ave tyAre e - temanI vANI paNa vilakSaNe prakAranI hatI. jene ApaNe. javAharalAlajInuM kAma che ema kahIne te praznanI ghaDabhAMjathI, dara, saraLa pravAhabaddha vakatRtva kahIe chIe-dAkhalA tarIke teo bane teTalI dUra ja rahetA. AvI ja rIta 'dezane Ajha dI bhAratabhUSaNa mAlavIyAjInuM tevuM vakatava vallabhabhAinuM nahatuM. paNuM apAvavI, hiMdane eka ane saMgaThThita rASTra banAvavuM. te kaeNnI de eka jamAnAno khAdhele mANasa purI samajaNa ane sAvadhAnI- dina para dinanI agavaDa mujhaNo hADamArIo dUra karavI ane "'. pUrvaka sacoTa bhASAmAM AkhI paristhiti raju karato hoya, teTalI haLavI karavI- temanA kAryakSetranI bIjI maryAdA hatI - * * * samasyAnI jaTilatA barAbara samajate hoya ane samajAvate heya te pachI A bAbato. bahAra jaIne dhama, adhyAtma, nItiza e ke - ane temAMthI Aja bhAge ApaNe javuM joIe ema pratItipUrvaka vijJAnavicAra-AvA viSayene anulakSIne jANe ke te eka nAma : 19:'' pate nakakI karelA nirNayane hiMmatapUrvaka vizvAsapUrvaka svIkAravAnI sarakhAM sarvajJa hoya evA ADaMbarathI lekonA mAgadazaka anAnI : '37 prajAne pharaja pADatA hoya-AvI temanI vANI ane vakatava hatA. temaNe svapane paNa vRtti sevI nahotI ke ': ': '- !: 1.al - ra 3, uDI dezadAjha temanA vA vAkaye pratIta thatI. teo AkhAbolA - zrI araviMda gayA te jANe ke mahAsAgaramAM ghumatA nAvi : phila. lekhAtA. koine khATI rIte mIThuM manAvavuM e saradAra svabhAva kone mAtmadarzaka banatI dIvAdAMDI olavAI gaI hoya athavA " - nite. temanI rIta saradAranI hatI, namra sevakanI nahetI. te pathadarzaka dhruvatAraka vilupta thayuM hoya ema ApaNane e ja jarUra paDaye kaTu vANIne teo chuTathI upayoga karatA-pachI te aMgreja sarakAra hoya, dezI rAjA heya, ke pratipakSe ubhele dezane lAge che. saradAra gayA te ApaNe koI atiniTano svajana, ApaNA sukhaduHkhane sAthI, ApaNI muMjhavaNano bhAgI. koI agraNagaNya mAnavI heya. vANIthI koInI hiMsA thaI dAra, purUSArtha mAM, svAdhyanI pratimA, bhUtaLane mAnavI; zakatI hoya te tenI upara temanAM 3*", bANa chuTatAM teNe khatama thaye ja chUTake. temane puNyaprapa bhAre bhayAnaka hatA. agananigamanI nahi paNa eNka jIvananI guMce. ane temanA viSe ghaNA e kahyuM che ane ghaNuM kahevAI rahyuM che. muzkelIo ukelanAra, ApaNuM sukhe sukhI ane ApaNA - dukhe duHkhI, sau koIno parama mitra ane rAhabara, mAMdhAtAne mada temAM navuM te zuM umerI zakAya ? Ama chatAM eka be mudAo bhAra mUkavA jevA mana upara tarI Ave che. | utAranAra ane meTA camarabaMdhIne beya bhego karanAra dhIravIra eka tA je asAdhAraNa zakitamattA saradAranI hatI tevI gaMbhIra rAjapurUSane ApaNe kaTokaTinI baeNDie gumAvI beThA hoIe . zaktimattA dharAvate purUSa kadi anya koIne anugAmI na thAya, ke evI virahavedanA ApaNuM citta anubhave che. hiMdanA itihAsamAM * * * savoccethI jarA paNa utaratuM sthAna na svIkAre. kAyadeAjhama jhINumAM , emanuM sthAna anokhuM lekhAze emanuM nAma sadAne mATe suaMkitA . A ja truTi hatI ane tenAM kevAM mAThAM pariNAme AvyAM te ApaNI raheze, ane ameM purUSA, nirbhayatA, svasthatA ane svArpaNanI akhei ApaNe joyuM che. saradAra A nabaLAIthI para hatA, ane aneka yazogAthAothI bharelI temanI ujajavala jIvanakArakIrdI , , eTale ja teo mahAna hatA. gAMdhIjI viSe eka vakhata citapratIti thayA bAda temanuM netRtva pite antarathI svIkArI lIdhuM, ane pachI bhaviSyanI prajAne kaMda kALa sudhI avanavI preraNA ApyA:karI. 12: / ekasarakhI vaphAdArIthI chevaTa sudhI gAMdhIjIne tene anusaratA rahyA. e vIra purUSa vallabhabhAIe adhUrA mukelA kAyane ApaNe pAra : || gAMdhIjI ane vallabhabhAI pratyekanuM vyakitatva atyanta tejasvI chatAM pADIe, AgaLa vadhArIe ane temanA amUlya vArasAne ke bhinna bhinna koTinuM hatuM. teo banne vacce kadi paNa koI bAbata paNa rIbhAvIe ! 7-, , , paramAnaMda : " , " 1 ane strApaNanI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-50 nathI, temanI, mAtRbhASA temanA alispazathI viMcata rahI e baMgALI bhASAnu eka bahu meTu kamanasIba leyakha. pazcimI sa'skAnI dharI yA tatva >> guptatA trIjI temanA jIvana upara pahele saMskAra pazcimI saskRtinA paDayA hatA ane te bahu gADha hatA. hiMdamAM AvyA Ade pautya saMskRti sAthe temanuM tAdAtmya utarettara vadhatu jatu hatuM, ema chatAM temaNe ubhA karelAM AzramanA aneka AzAmAM pazcimanI chAyA sArI rIte dRSTigocara thatI hatI ane e rIte temanA AzramanI vyavasthA, racanA ane vAtAvaraNa kASTa paNa anya rUSi ke ceAgInA AzramathI amuka rIte judA ja prakAranu lAgatu hatu. A keTalAka aMze mAtAjInA astitvane pazu AbhArI' hatu'. 1] ke samakAlIna kAi paNa yegI, dRSTA ke maDhamAnA jIvanamAM jovAmAM AvatI nathI. rAmakRSNa paramaha MsanA jIvananI vigate vigata ApaNe jANIe chIe; ramaNa maharSiM ke rAmadAsa svAmInuM jIvana kAi paNa pragaTa thayela sulabha pustaka jeTaluM ApaNI najara sAme khullu che. zrI aravinde pAndIcerImAM vasIne ekAntavAsa svIkAryAM, eTaluM ja nahiM paNa pAchaLanA cevIza varSa daramiyAna eka sarakhA guptavAsa dhAraNa karyo. eka mAtAjI sivAya ane pAchaLanAM varSoMmAM khIjA gaNyAgAMThayA sAdhaka sivAya temane kAi na maLI zake, na kAi vAta karI zake. temanI dinacaryAnI ApaNane kazI mAhItI na maLe; temanA Aregya anArAgyanA pazu Apane zA khabara na paDe. A guptatAe eka bAjue zradhdhALu lekAmAM temanA mahimA ane mehinI vadhAravAmAM tathA kutuhalane satata pASaka mA ghaNA moTA bhAga bhajavyo che teA khIjI bAjue Aja guptatA dezanA vicAraka vargamAM temanA viSe eka prakAranI pratikuLa lAgaNI pedA karatI rahI che. mAtAjInI daramiyAnagIrI pAMcamuM A koTinA anya koI santa dRSTApurUSa ane jijJAsuo tathA sAdhaka vacce MmezA sIdhA saMparka rahyo che. samIpavatI koi antavAsIe gurU ane ziSyA ke sAdhake vacce daramiyAnagIrI karavAnA vizaSTa adhikAra prApta karyo hoya te te ghaNA mATA bhAge gurUne rAhata ApavA mATe ane bIjI aneka javAbadArIone pahoMcI vaLavA mATe Avazyaka evA ApavA mATe. ahiM zrI aravinde kavivara TAgoranA King in the Dark Chamber--antaravAsamAM beThelA mahArAjA-jevu sthAna svIkAyu hatu ane bahAranI duniyA sAthene sadhaLA saMbaMdha mAtAjInA darimaya nagIrI mAraphata cAlatA hateA. A eka bhAre vilakSaNlR beTanA zrI aravindanA jIvananA pazcimA` sAthe joDAyelI che, jenI sAthe varSoA lekanI mananI dhaDa haju sudhI besatI nathI. avakAza zrI. aravinda viSenI atyukitao ane chatA N duniyAmAM aneka santA ane mahantA AvyA ane gayA, padma zrI aravindanI cegazakti viSe temanI samIpa rahelA zuddha jana * = = * * zrI aravinda viSe lakhAyelI lAMbI noMdha A aMkamAM chapAI rahI hatI e daramyAna evI svapna paNa kayAMthI kalpanA saMbhave ke anya kSetramAM koi mavA ja bhavya puSAtha dAkhavanAra vyaktinI avasAnane A aMkamAM ja antagata karavAnA yAga ubhuM thaze ? saradAra vallabhabhAI paTelanA avasAna samAcAra avasAna thayAne aDadhI kalAka thai na thai evAmAM te AkhA dezamAM pasarI gayA ane jANe ke uparathI Abha tuTI paDayu na heAya evA pracaMDa pratyAdhAta rASTranI vinaM2 janatAe anubhavye, zrI aravinda hiMma giranA eka uttuMga zikhara samAna dvaitA. temanu darzana te ja pAme ke je himAlayanI dugama parvataparaparA ALagavAnu sAsa ane dhairyA dAkhave. temanA saMbadha janatAnA cAMkakasa vaga sAthe ja te; temanuM lekhana, sAhitya grahaNu karavAnI pAMtratA dhAraNa ''', bhArata ekavidhAtA vIra vallabhabhAI 130 ka aMtevAsIoe je vAta phelAvI hatI te kharekhara adbhuta hatI. kAI kahe ke teo uMdhatA ja nathI; cAvIze kalAka te dhyAnamAM, sAdhanAmAM ke potAnA lekhana kAya mAM ja vyApata rahe che. phAi' kahe ke teo amara che, janma ke maraNuthI para che, ane duniyAmAM have 'pragaTa thaine teo duniyAnI kAyA palaTa karavAnA che. chellA vizva yuddhamAM mitra rAjyane vijaya apAvanAra temanI yogazakti ja hatI. hiMdane AjhAdI ApavAmAM paNa temanI yogazakitanA ghaNA moTA kALA hatA ane temane janma divasa ane AjhAdI dina eka hevAmAM dhaNuM uMDu rahasyuM hatuM. teo sanu che, pUSa' purUSettama che, vagere kai kai vAte temanA nAma sAthe joDavAmAM AvI hatI. rAmakRSNa paramaha'sa viSe dhaNuM vAcyuM; ramaNa maharSi' ane rAmadAsa svAmIne paNa ThIka ThIka joyA jANyA. paNa AvI vAtA ane AvI mahattA kAinA viSe kadi paNa sAMbhaLavAmAM AvI nathI. ApaNA dezamAM 79-80 varSa' e paripakava ummara gaNAya che. eTalI ummara sudhI jIvavAnuM bhAgya A dezamAM bahu thoDA mAthuMsetu" hAya che: A ummaranuM mRtyu ApaNA dezakALamAM svAbhAvika gaNAya che. Ama chatAM zrI aravindanu avasAna jANe ke kAi kALe banelI Azcaya'janaka ghaTanA hAya evA sakhta Adhata Akhe deza anubhavI rahyo che. ramaNa maharSi ApaNI vaccethI 4jI thoDA samaya pahelAM gayA ane ApaNe duHkha anubhavyuM, paNa tetA ApaNane kAi Azraya pUNu' AdhAta lAgyA na hatA. matya, mAnavI A ummare jAya ja te--evu kAi samAdhAna ApaNuM citta anubhatuM hatuM. zrI aravinA avasAnanuM Azcaya' hajI paNa zamatu nathI. AvI ApaNI cattusthiti upara jaNAvyu tema zrI atinda viSe ubhI karavAmAM ane phelAvavAmAM AvelI aneka prakAranI atizayayatAone AbhArI che. bhagavAna mahAvIra ane zrI aravindra temanA viSanI vAta ane kalpanAo game te hai!. zrI aravinda eka dRchA purUSa hatA. A dezamAM kai kALathI eka pachI eka mahAna jyutidharA janmatA AvyA che te paraparAnA zro avinda eka hatA. bhagavAna budhdhamAM jo ApaNane gAMdhIjInuM sAdRSTa dekhAtuM hAya te bhagavAna mahAvIra sathe zrI araviMdane ghaNI rIte sarakhAvI zakAya tema che. bhagavAna mahAvIre khAra varSa'nI dhAra tapazcAryAM karI hatI ane 'dIdha'tapasvI'' kahevAyA hatA. zrI. aravinde 40 varSa' sudhI duniyAnA eka khuNe svecchAe sthiravAsa karyo ane pUrNatAnA eka zikhara paheAcyA. bhagavAna mahAvIre jagatane anekAntavAda ApyA. zrI araviMde jagatane pUNuyAga ApyuM. mAnavIdeddA mUti manta thayelA yogayegezvara mahiSa aravinda te haMmezAne mATe anantamAM vilIna thayA che, paNa temane akSara deha-ApaNane vArasAmAM maLeluM temanu agAdha tavadaza na jIvanta che, amara che. te ApaNA jIvanapayane sadAkALa ajavALatu raheze emAM kAi zaka nathI. " ApaNA te puNyapurUSane zatazaH vandana hai !!!. premAnaMda -73 d' karanAra pazu Akhare keTalA nAnA samudAya ? janatAnA aihika sukhaduHkha sAthe ane Aje sauthI gu McavatI jaTila rAjakAraNI sarmasyA sAthe temane karo sIdhA sabaMdha nahetA. saradAra AmajanatAnA pratinidhi hatA; teo hiMdanI takAlIna rAjakAraNI samasyAne ukela lAvavAnI pratijJA laine beThA hatA. lAkhA mAMsanu rAjakIraNI bhAvI dhaDavAnI javAbadArI temaNe dhAraNu karI hatI. temaNe 74 varSa purA karI 75 mAM varSamAM praveza karyAM hate. ema chatAM teo jIvananI iMllI ghaDI sudhI satata kriyAzIla hatA ane rASTra ghaDataranA mahAMna kAryomAM evA eka sthAna upara kheThA hatA ane uttarAttara vadhAre ne vadhAre viSama banatI jatI paristhitimAM temanu satata mAga daza na eTalu badhuM Avazyaka Rtu ke temane ghaDi paNa cheDavA ApaNane pAlave te na hetu vidhAtAe Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-50 prazuddha jaina CYNIC-sInIka-viparItadarzI [' Cynie'-e mathALA nIcenA lekhA bhAratajyaMtina pahelAM jovAmAM Avele. te amuka eka aMkamAM keTalAka samaya lekhanA lekhakanuM nAma che esukhIe rADrIMgjha sInIka zabdathI ApaNe je bhAtanI vyakita chIe. tenu A lekhamAM tAdRza nirUpaNu karavAmAM Avyu che. A lekhane anuvAda karatAM lekhanA mathALAe ja eka prakAranA muzkelI UbhI karI. Cynie zabda mATe gujarAtI paryAya zabda kaye mukavA ? keTalAye mitrane pUchyuM' paNa koi saMtoSakAraka paryAya sUcavI na zakayu. keAe vAMkamukhA,' koie ' avaLacaMDa 'kAie ' ogI,' evA zabdo darzAvyA, pazu e kAi zabdathI mana saMte khAtuM nathI. keTalAeka aMgrejI zabdo ApaNI cAlu bhASAmAM' eTalA badhA' pracalita thai gayA che ke ApaNe e zabdo ApaNI peAtAnI ja bhASAnA gharagaththu hAya eNma vAparIe chIe ane tene maLatA gujarAtI zabda zaiSavAne vicAra sarakhA paNu ApaNane AvatA nathI. jema ke skula, hAspITala, lesana, mArka", Tebala, kapa, DIvaTa, phrilesepI, sAyansa, kalcara. sInIka zabda paNa AvA ja che. sInIkanAM lakSaNeA kASThamAM mUrti'manta thatAM joie ke ApaNe turata ja khAlI * UDIe chIe OM e te sInIka che. tene kAi vastu satraLI dekhAvAnI ja nahi; badhu ja tene avaLu ja dekhAvanuM. ' upara ' viparItadarzI - me' anuvAda tarIke mUkayA che temAM uparanA bhAva sUcita thAya che paNa e uparathI ema samajavAnuM nathI ke e paryAya mane pUrA sateSa Ape che. zabda ela. pIe prastuta lekhanA anuvAdamAM bIjI muzkelI amuka arthI aMgrejI zabdo upara karavAmAM Avela zleSane lagatI che. AvA dviarthI kAi paNa eka aMgrejI zabdane maLatA gujarAtI zabda hAi na ja zake. AvA zveSanA banne artho chUTA karIne samajAvavA sivAya bIjo koi mAga rahetA nathI, paNa ema karavA jatAM zleSamAM rahelI paTutAne anuvAdamAM lepa thai jAya che. eka nAnA sarakhA lekhanI ATalI lAMkhI prastAvanA joine kAi sInIkane jaMrUra gAra upara lIMpaNa karyAM jevuM lAgaze. have ApaNe mULa aMgrejI lekhanA anuvAda taraph jaie. paramAnaMda oskara vAilDa sInIka zabdatu eka vAra A pramANe lakSaNa bAMdhelu : Cynic is one who knows the price of everything and the value of nothingsInIka eTale evA mANasa ke je dareka vastunI kIMmata jANe che ane ema chatAM jene kAi paNa vastunuM mUlya hAtuM nathI. ' kAraNake sInIkanu jIvana sarvAMze azunya ane rahasyaviheANuM haiya che. sInIsIjhama-viparIta iza tA-eka prakAranA vyAdhi che. tene janmakALathI prArabha thAya che ane varSonA vahevA sAthe te vyAdhi vadhatu jAya che. sInIka kamaLa thaye hAya evA mAsanI jevA ja eka prakAranA vikRtadRSTi haiAya che. te trAMsI AMkhe jue che ane eka ja akha udhADI rAkhIne cAle che. tene mana bhAvA 'mezAM adhakAtimirathI bhareluM heAya che. tenuM bhaviSyadarzana hamezA bhAgyAkuLa DrAya che. sInIkanuM jIvana svAbhAvika rIte adRSTanuM Akalana karavAnA eka satata niSphaLa banatA prayatna samAna hoya che. jIvanathI kaMTALelA hAne sInIkra mAnavajAtanI prAcIna purANI saMsthA ane mAnavInA dilamAM rahelAM gUDhatama saMvedane ane khAsa karIne lagnasa MsthA tema ja premanI bhAvanA sabaMdhe te kAve tevA kaTAkSa pheMkavAmAM ane ekAma AkSepa karavAmAM sadAnimagna rahe che. je paripakava sInIka hoya che te sAdhAraNa rIte jI MdagIbhara vAMDhA rahevAne sajA'yala hoya che ane te kAi paNuM bAbatamAM jha MpalAvyA pahelAM badhI bajIne bahu bArIkIthI vicAra kare che. ane evI 133 jhINuvaTabharI vicAraNA pachI-pachI te kadi jhaMpalAvatA ja nathI. He is never miss-taken nor miss-led. ( miss zabda upara zleSa che. tenA be aya' A rIte thai zake. te kadi kAthI khoTI rIte levAtA nathI ke doravAtA nathI athavA te te kadi krAi karInA premamAM paDatA nathI ke kApa chekarIne dAravA daravAta nathI.) DIjharelI mAphaka te ema mAnatA hoya che ke dareka strIe paraNavuM ja joie ane sAthe sAthe te ema paNa mAne che ke. kAi paNa purUSe paraNavAnI jarUra nathI. tenI dRSTie duniyAmAM mAtra be ja strI sArI hAya che jemAMnI eka Aje hayAta nathI ane bIjI kadi maLavAnAM nathI. pariNAme sInIka kadi premamAM paDatA nathI. te premane' madhurU - tIkhuM-madhurA karatAM vadhAre tIkhuM"--evuM eka prakAranuM savedana lekhe che. tene mana prema eka evA prakArane upadrava che ke jenI tAvathI- uSmAthI-zarUAta thAya che. ane jeneA tIvra AtaMka (pIDA)mAM IMDA Ave che. menkane kahyuM che ke " prema eka evI bhramajALa che ke jene lIdhe eka ii anya strIthI judA prakAranI bhAse che, " ane sInIka A vidhAnane peAtAnI saMmati Ape che. sInIka "premane eka ramata samAna lekhe che, athavA tA. jANe ke prema spe dhakhAraNe ramavAnI ramata DrAya ema te mAne che. tene mana prema samayane jhaDapathI pasAra karavAnuM eka seAhyaluM sAdhana che, paraMtu samaya paNa sAmethI premane vaTAvIne AgaLa cAlatA hAya che. prema nahiM, lagna nahi. sInIka sAdhAraNa rIte lagnathI dUra te dUra bhAge che. ema chatAM paNa kArda jo te lagnanA baMdhanamAM sAme tA te hamezAM tarka, vitaka', zaka, kuza`kA ane aneka prakAranI auddhika mAnasika vikRtiothI pIDAtA rahe che. peAtAnI patnIne te eka better Chalf-kaTutAbharyA aMUga-tarIke lekhe che ane patnI eTale te ke je pahelAM tamAre cheDA paDe che ane pachI khastAcArI zarU kare che-AvA khyAlA te dharAve che. sInIka mATe lagna e kevaLa eka zabda nathI--sentence che. (a'i sentence zabda upara zveSa che, tenA be atha' A rIte thai zake. lagna e kevaLa eka zabda nathI paNa eka vAkaya che athavA te eka zikSA che.) ane jyAre eka juvAna dIkarA marriage (lagna) zabdane mirage (mRgajaLa) eve spelIMga kare che ane tenA bApa e spesIMga kharekhara che ema sUcavata peAtAnu mAthu dhuNAve che tyAre te khApa paNu eka pAkA sInIka hAvA joie e viSe kAi zaka nathI. jyAre sInIkane kAi paNa gata bAbatamAM ke mahattvanA prazna paratve bhramanirAsa thAya che tyAre sInIka pesaunIsTa ( nirAzAvAdI)te bahu maLatA lAge che, paNa pesImIsTanI mAphaka te kevaLa nirAza banIne besI rahetA nathI. tene nirAzAvAda, buddhitI bhUmakA upara nirmANu thayelA hAya che te peAtAnA kaTu anubhavatA jagatane bhAgIdAra banAvyA sivAya tene 'pa vaLate nathI. ane tethI mAnavajAtanI bhramaNA bhAMgavA mATe te tareha tarehanAM tIkhAM tama1matAM vakhANA cheDe che ane kaTAkSeAthI bharelI ukitaonA te varasAda varasAve che. sInIkanI noMdhapothImAMnA A keTalAMka avataraNA che :-- sulehazAnti=mAntararASTrIya kSetramAM be vidyA vaccena svaparava canAnAM kaDaLa. paisImisTa-nirAzAvAdI-jene upadeza Ape che tenA amala karavAnA prayatna karate AzAvAdI. lagna=kAyadesaranA vyabhicAra. dhama=svasthitimAM saMtuSTa rAkhatu... eka prakAranu' dhena Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-12-50 jainadharma ke brAhmaNadharma-eka ja vRkSanI chAyA che" [ zrI amadAvAda jaina yuvaka saMdhanA upakrame jAyela payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM apAyela eka vyAkhyAnanI noMdha.]. huM bhaNatA hatA tyAre mArA bhaNavAmAM pravacana mAra ' nAmaka balidAna ApIne jame. jAdhame A zuddhinuM kArya karyuM che, e graMtha Avyo ane temAMthI paraSArthanI bhAvanA mane gamelI. aMgrejI jaina dharmanI vizeSatA che. jana ane vedadharma' keTalAM saMkaLAyelAM rAjabaMdhAraNamAM viziSTatA e che, ke sAmAnya purUSa paNa prAIma- hatA tenuM e sUcaka che. minisTara thaI zake che, Diyuka' thaI zake che, tema te pAcho sAmAnya eka ziSya yAjJavakyane pUchayuM hatuM ke mAnavI marI gayo mANasa paNa banI zake che. tyAre ApaNe tyAM mAtra unnatikrama che. eTale te pAMce tattavamAM maLI jAya che tyAre e badhAM jAya che sahune jIvanamukta thavAne adhikAra apAyeluM che. ane e mATe kyAM? yAjJavalkaye kahyuM hatuM ke, mAnavI marI gaye te tenA karma'mAM sAdhanA, vrata, vicAra e badhAne ApaNA dazAmAM vicAra gaye, eTale jevAM karma eve te thaze. kale che. , ApaNe tyAM varNavyavasthA ane Azrama-vyavasthA evI dhama" eka vizALa vRkSa che, ane e nI zAkhAo e dazA sudhare che ke bIjA samAjamAM e rIte nathI. varNagyavasthAmAM che, eTale ja huM bauddha ke jinene vidharma mAnato nathI. bagaDa peThe hatA tene sudhAravA mahAmAjIe prayAsa kare che. A aMge be mAnyatAo pravartI che. eka te veda dharmamAM AzramavyavasthA tUTatI jAya che chatAM, A brahmacaryAzrama, gRhastha zrama mAnanArA, bIjA anya dharmane mAnanArA; paNa A badhI zAkhAo vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzramamAM unnatinA meTA agatyanAM tatve che. ApaNAM cha daza"ne, sAtamuM baddhadarzana ane AThamuM jaina rahelAM che. darzana A badhAM moTA vRkSa samAna che ane enAM sAmAnya tatta dharma, artha, ane kAma e purU .yaMnI traNa vastu che, paNa badhAne lAgu paDe che. purUSArtha AcAra, vrata, ane jIvanamukata thavAnA e dharmanI doravaNI nIce karavAnA che. ApaNe tyAM PhilosopAdarza e badhAmAM eka ja rIta che. Philosophical deci- hical endeavourne mahatva ApavAmAM AvyuM che te jIvanamukata pline ane Philosophical endeavour eTale purUSArtha banavA mATe che. ApaNo dhama' kahe che ke, A janmamAM ja mekSa purUSanI prApti karavAne niyama. purUSa eTale mananI pAchaLa rahele meLavI zakAya che, ane jainadharmanI e vizeSatA che. sAkSI tanvarUpa AtmA, ene oLakhavA je AcAra-sAdhanA karavI tIrthakarane artha je bhavasAgara tarIne sAme kinAre pahoMce joIe te purUSArtha, che te. tIrtha eTale kinAre batAvanAra ane gAMdhIjIe paNa e rIte " dharma, artha, kAma ane mekSa e cArane purUSArtha; kahele kinAre batAvyo che. ' che. ene jANIne ApaNe aMtara AtmAnI eLakha karavAno prayatna ' jeo potAnI aMtaravRtti jItyA che te jina che, e karIe e purUSArtha che. kharekhara brAhma che. kharekhara jina thayA vinA brAhmaNa thavAtuM nathI, japUta samayanA tatvajJAnanA pravAha jANItA che. emAM be ' jainadharma jUne ke brAhmaNa dharma jUne evI mAthA kuTamAM meTA pravAhe che: eka vedamAM mAnanAre; bIje vedamAM nahi mAnanAre. paDaze nahi. e eka ja vRkSanI chAyA che, jenI chAyAmAM sahu * jinameM vedadharmane vicAra kare che, ane brAhmaNudharmanA mIThAza pAme che. keTalAka denuM mAjana paNa karavAne jainadharme prayatna kare che. dezanI daSTie aikaya sAdhavuM e jeTaluM uttama che, eTaluM ja ane e dhamamAM brAhmaNa eTale zuM. caMrI eTale zuM ene paNa dhama daSTie paNa akaya sAdhavuM uttama che. Philosophical ullekha kare che. khare brAhma| agnihotrI heya, ane kAMI deciplinemAM ja tyAga ane saMnyAsa bhAva che. zaMkarAcArye kahyuM che ke je ghaDI e vairAgya jAge te maMtrIta chatAM advaitanI bhramaNA. ghaDIe saMnyAsa le, paNa e vairAgya smazAnavairAgya na hai kavi=5nAyukata mAnavI. tenI kavitAo * loke vAMcavAnA ' joIe. jJAna vinA vairAgya na hovA joIe. jJAna vi . vairAgya che evI te kalpanA kare che. gya nathI, ane sthira vairAgya vinA saMnyAsa na laI zakAya. eka vakhata ejha bIarsa" sInIka eTale eka eve ApaNe ahiMsAmAM mAnIe chIe ane ahiMsA, satya, naphaphaTa mAyusa ke je vastu jevI che te svarUpe-ane nahi ke vastu asteya, brahmacaryA aparigraha e badhAM suMdara karmo che. tamArAM kevI hovI joIe te AkAramA-hamezAM vastuone jue che, vratamAM mahAvrata ane aNuvrata suMdara rIte goThavAyA che. brAhmaNa nihALe che ema sInIkanuM varNana kareluM ane e rIte sInIkane sArA dharmamAM tyAganI bhAvanA badhuM che, baMdhu pitAnuM hovA chatAM pitAnuM AkAramAM raju karavAne teNe prayatna kare. alabatta sInIka vastu- kAMI nathI ema mAnavuM. ane A bhA nA e ja kharo tyAga. ene spaSTa svarUpamAM-vadhAre paDatA spaSTa svarUpamAM-jue che, paNa deha dhAraNa karyA pachI kamano tyAga thaI zakate nathI, eTale kharI rIte te vahemI svabhAvane hela che ane zaMkAzIlapaNAnA ja gItAe kama nahi, karmanA phaLanA tyAganI vAta karI che. ane thI pIDAtA hoya che. mitro AvA sInIkathI dUra rahevAnuM, emAM badhuM AvI jAya che. je anAsakata purUSa che, jeNe vairAgyathI pasaMda kare che. tene kaI paNa vastumAM zraddhA hotI nathI ane je badhe tyAga karyo hoya e ja mahApurU5 che. gAMdhIjI evA { ApaNane zreya tema ja preya hoya che. temAMthI ApaNI zraddhA hazu eka anAsakata purUSa hatA. vAnA te haMmezA prayatna karatA hoya che. te pachI ApaNe paNa 'jIvanamukata e mAnasika valaNa che. mekSa e mAnasika sInIka viSe sInIkala-azraddhALu-banIne rahIe ane tenA kaI ( sthiti che. A daDha sthitimAM rahI duniyAnAM kAma kazI Asakita paNa kathanane vadhAre UMDo vicAra karyA sivAya kharUM mAnI levAnI vinA karIe e jIvanamukitanI sthiti che. huM bhUlamAM kadi na paDIe. anuvAdaka : paramAnaMda caitanyaprasAda mo. dIvAnajI | ' zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe taMtrI mudraka prakAzaka : zrI. mAthulAla mekamacaMda zAha, 45-87 dhanajI sTrITa, muMbaI mudraNasthAna: sUryakAnta pri. esa451, kAlabAdevI roDa, muMbaI. 2 nyAsa bhathaosophical dhaDIe rAjAe kahyuM che