Page Text
________________
- માહ - જૈન
તા. ૧૫-૭-૫૦
મારા પિતાશ્રીને વિદ્યાવ્યાસંગ-અથવા તે, શાઓપાસના ચક્કસ પક્ષ અને ચોકકસ વિચારસરણિ તે સ્વીકારવી જ રહી - માત્ર પઠન પાઠન પુરતી મર્યાદિત નહોતી પણ તેમના હાથે પ્રકાશન , એમ છતાં પક્ષભેદ તેમણે કદિ જાણ્યા નહોતા. સમાજવાદી નેતા હાવી
કાય. પણ ભારે વિપુલ પ્રમાણમાં થયું હતું. ૧૬ કે ૧૭ વર્ષની છતાં તેઓ કોંગ્રેસનાં કદિ મટયા જ નહતા. ઉગ્ર કાર્યનિષ્ટ હોવા છતાં - ઉમ્મરે તેમણે જૈન ધર્મ પ્રસારક સભાની સ્થાપના કરી અને બે વિચાર કે આચારમાં, લેશ માત્ર કડવાશ નહિ. તેઓ સૌના મિત્ર
ત્રણ વર્ષ બાદ જન ધમ'' પ્રકાશ નામનું માસિક શરૂ કર્યું. આ હતા, સૌના સાથી હતા. ત્રસ્ત કે પીડિતને હાથ પકડવામાં તેઓ સદા A :-સભાનું મુખ્ય કાર્ય જૈન સાહિત્યના પ્રકાશનનું હતું અને ' તત્પર રહેતા. આજે રાષ્ટ્રમાં જે નવી વિચારક્રાન્તિ પેદા થઈ રહી
માસિકનું મુખ્ય ધ્યેય જૈન ધર્મના પ્રચારનું હતું. આ બંને પ્રવૃત્તિને છે, તેના પ્રતિભાસંપન્ન પુરસ્કર્તા, અને યુવના અજોડ નેતા. તેઓ જીવનની આખર સુધી વળગી રહ્યા હતા.
. આવા એક દેશદીપક વીર યોધ્ધાને આટલી નાની ઉમ્મરે આપણી * ''' આ ઉપરાંત શહેરના જાહેર gવનમાં તેઓ અચભાગ લેતા , વચ્ચેથી ઝું ટવી લઈને ' વિધાતાએ આપણને ખરેખર દરિદ્ર બનાવશે ' હતા અને રાજા-પ્રજા વચ્ચે'. માટે સંબંધ કેમ જળવાય અને છે, શીલ અને ' પુરૂષાર્થને, ' આ સુગ ખો૫ણને ભાગ્યે જ પ્રજાની અગવડ કેમ દૂર થાય અને સગવડ કેમ વધે એ ધ્યેય
સાંપડવાનો છે. ૧૯૪૨ નાં કારાવાસ દરમિયાન હૃદયરેગની ઉપાધિ - પૂર્વક અનેક પ્રવૃત્તિઓમાં તેઓ ભાગ લેતા હતા. આમ શહેરી- .
શરૂ થઈ ત્યારથી જ તેમની જીવનત જોખમાવા લાગી હતી. " . જીવનના વિકાસમાં તેમનો સારે ફાળે હોવા છતાં તેમની સર્વ
એમ છતાં ત્યાર બાદ આજ સુધી તેઓ અખંડ સેવા આપી માત્તઓમાં અને શકિતઓના ઉપયોગનું કેન્દ્રસ્થાન તે જૈન સમાજ શકયા તે તેમની અપૂર્વ આસકિતને જ આભારી છે. આજે , જ હતા અને એ સમાજને સાહિત્યસેવા ઉપરાંત બીજી પણ અનેક
તેમને આત્મા વિનશ્વર દેહનો ત્યાગ કરીને અનન્ત બ્રહ્મમાં વિલીન સેવાએ તેમણે આપી હતી, પાંજરાપોળને વહીવટ વર્ષો સુધી સંભાળે
at સધી સભા થયા છે અને અસાધારણ શૌર્વ, ત્યાગ, અને સેવાથી ભરેલા હતા અને રવભાવથી સ્થિતિચુસ્ત હોવા છતાં જેન વે કોન્ફરન્સ. જીવનના અનેક પ્રેરણુદાવી સ્મરણે પાછળ મુકી ગયેલ છે. - આધુનિક શિક્ષણપ્રચાર જેવી અનેક પ્રાગતિક પ્રવૃત્તિઓને પણ તેમણે ત્રીજા વિશ્વ યુદ્ધની પૂર્વભૂમિકા સક્રિય સહકાર આપ્યું હતું.
ભિન્ન ભિન્ન રાષ્ટ્રના આગેવાનો તેમ જ આપણું મહા. મારા પિતાશ્રી વિષે તે મેં કેટલીક આનુષંગિક બાબતે અમાત્ય પંડિત જવાહરલાલ નહેરૂ પણ તત્કાલ વર્તમાનમાં કઈ
| મારાં મખ્ય આશય તે તે અમ કોઈના પણ યુદ્ધની સંભાવના ક૫તા નહોતા. એમ છતાં પણ છેલ્લા સાવકાની પરંપરાના પ્રતિનિધિ હતા, જે પરિપાટીના પ્રતીકસમાં બે ત્રણ અઠવાડીઆથી કારીઆમાં પ્રગટેલે જવાળામુખી ત્રીજા - હતા તે પરંપરા-તે પરિપાટી-કેવી હતી તેનું સ્વરૂ૫ રજી કરવાનો વિશ્વયુદ્ધ માટેની અનેક શકયતાએ પેદા કરી રહેલ છે. બાહ્ય અને એ પરિપાટી આજે શા કારણેને અંગે ગુપ્ત થઈ રહી છે
ત થઇ રહી છે. દેખાવ તે એ છે કે ઉત્તર કોરીયાના રાજયે આખા કેરીઆને
કે તે વિગતથી સમજાવવાને હતે. આજના' વિષમ 'કાળમાં એક
યમ કાળમાં છે. એક રાજયતંત્ર નીચે લાવવા માટે દક્ષિણ કેરીઓ ઉપર તૈયારીકેટિના શ્રાવકો પેદા થવા લગભગ અશકય લાગે છે, આમ છતાં,
આ તાં " પૂર્વકનું લશ્કરી આક્રમણું કર્યું છે અને દક્ષિણ કરીને બચાવવા
તે પણ એ પૂર્વપુરૂષે માં જે વિશિષ્ટ ગુણો હતા જેવા કે અખંડ
ક, આખા અમેરિકા અથવા તે યુનાઇટેડ સ્ટેઇટ્રસ મદદ મોકલી રહેલ છે, પણ જાગૃત એપ્રમાદી જીવન, જ્ઞાનની અવિરત આરાધના, થાક શ. પૂવોપર ઈતિહાસ ધ્યાનમાં લેતાં કેરીઆ દેશ પૂરતું મર્યાદિત રાખીને 'કંટાળે શું તે તો જાણે જ નહિ એવી કdવશકિત. રશીઓ અને યુનાઈટેડ રઈટ્સ જ સીધા આ પરસ્પર યુદ્ધ ખેલી રહ્યા
ઉડો વિદ્યાવ્યાસંગ, લોકકલ્યાણની સફેદત તમના. માત્ર છે એમ કહેવામાં જરા પણ અતિશયોક્તિ નથી અને આ પ્રમાણે , જ્ઞાનવૈભવ નહિ પણ તત્સદશ ઉચ્ચ કોટિન' શીલ દુનિયાની બે મહાન રાજ્યસત્તાઓના બળાબળનાં પ્રશ્ન આ યુધ્ધમાં
અને સત્યનિષ્ઠા, નિલેશ વૃત્તિ અને પ્રમાણિક દ્રવ્યું. આ ગુંચવાયલે હાઈને આ યુધ્ધને , જદિદથી નીકાલ આવે એ પાર્જનનો આગ્રહ, સાધમ બંધુઓ વિષે ઉંડું વાસય અને
સંભવ નથી. એક વખત શસ્ત્ર ઉગામ્યાં પછી એ શસ્ત્રયુધ્ધ પ્રબળ પુરૂષાર્થપરાયણતા-આ ગુણો આજની નવી પેઢીએ
ચેકસ પ્રદેશ પૂરતું મર્યાદિત રહેશે જ એમ માનવાને કશું કારણ જે રાષ્ટ્ર અને સમાજની ખરેખર ઉન્નતિ સાધવી હોય તે–પિતાના
નથી. કારણ કે જે બે પ્રતિપક્ષે આજે લડી રહ્યા છે તે બન્નેએ જીવનમાં ઉતાર્યું જ છુટકે છે. આ ગુગની આપણામાં અભિવૃધિ
માનવતાને તે બાજુએ જ મૂકી છે. પિતપેતાના પૂર્વગ્રહો, અને થાય એવી તાકાત તેમના સ્મરણમાંથી, તેમની વીરચયિત જીવનકથાના મહત્વાકોલાને અનુસરવીમાં કેટલી જાનમાલની હાનિ થશે કે થઈ રહી પરિશીલનમાંથી આપણે મેળવતા રહીએ અને એ રીતે તેમની
છે તેની બેમાંથી એકેને પરવા નથી. અને પરિણામે બે નરશાદુલેની સાથેના આપણા સંબંધને ચરિતાર્થ કરીએ એજ આપણા દિલની અથડામણુમ--એ મહાકાળ હાથી એની સાઠમારીમાં-આખું કારીઆ સદા ભાવના–આ૫ણુ અન્તરની સદા પ્રાર્થના-હા! પરમાનંદ
રગદોળાઈ રહ્યું છે, છુંદાઈ રહ્યું છે, ચેતરફ સળગી રહ્યું છે. અમેરિકાએ દક્ષનું કેરિઆની વહારે ધાવાની બહાદુરીભરી
જાહેરાત તે કરી હતી, પણ પુરી પૂર્વતૈયારી વિના ઝંપલાવનાર ચુસફ મહેરઅલીનું અકાળ અવસાન
અમેરિકાનું સૈન્ય આજે તે દક્ષિણુ કારીઆમાં સખત માર ખાઈ
રહ્યું છે અને ચાલુ પીછેહઠ કરી રહ્યું છે. દુનિયાના અનેક દેશને - તા. ૨૯-૭-૫૦ ના રોજ શ્રી યુસફ મેહરઅલીના અવસાનથી
સાથ હૈઇને અમેરિકા એકાએક મહાત થાય એ સંભવ છે જ દેશને એવી એક વ્યકિતની ખોટ પડી છે કે જેની જોડ મળવી
નહિ. ઉલટી આ પીછેહઠે વર્તમાન યુદ્ધના આયુષ્યને વધારે મુશ્કેલ છે. વિધાર્થીજીવન પુરૂ' થયુ ન થયું એટલામાં જ તેમણે તે આવે છે અને આનરરાષ્ટ્રીય પરિસ્થિતિને વધારે જોખમાવે
જાહેર જીવનમાં ઝંપલાવેલું અને જોત જોતામાં તેમણે અગ્રસ્થાન છે. કારણ કે જે પક્ષ તતકાળ હ ર ખાતા હોય છે તે પક્ષ - પ્રાપ્ત કરેલું. તે અગ્રસ્થાન તેમણે જીવનની અન્તિમ ક્ષણુ સુધી પ્રતિપક્ષને અન્ય કોઇ સ્થળે ગુંચવવાના કલેભનથી મુકત :
ભાવેલું. તેમની નીડરતા, અદમ્ય ઉત્સાહ અને આશાવાદ, પ્રેમ- રહી શકને જ નથી અને આ શકયતામાં જ ત્રીજુ વિશ્વયુદ્ધ વાત્સલ્ય, અમાપ કાયશકિત, પ્રાકૃતિક પ્રસન્નતા અને વિશાળ પેદા થવાનું જોખમ રહેલું છે. આ ઉપ+ાંત આજે અમરજ્ઞાનવેંભવ–આ તેમના વિશિષ્ટ ગુણો હતા. મહેરઅલી અમુક ક્ષણના હેતુથી અમેરિકાએ ફર્મોસાને કબજે લીધે છે. આ રીતે પંડિત જવાહરલાલની એક નાની સરખી આવૃતિ સમા હતા. ફસામાં આજે ચાંગ-કાઈ–શેકની હકુમત પ્રવર્તે છે એમ છતાં ભય શું થાક શું, એ તેમણે જાણ્યું નહોતું. રાજકારણ એટલે પણ આ ફેમસ મૂળ તો ચીનને જ તાબાને મુલક છે અને
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ
| SR No. | 525935 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1950 Year 11 Ank 17 to 24 and Year 12 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1950 |
| Total Pages | 204 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |