Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1950 Year 11 Ank 17 to 24 and Year 12 Ank 01 to 16

SR No.: 525935
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1950
Total Pages: 204
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 109

*
*
.
તા. ૧-૭-૨૦
પદ્ધ જેની
ધર્માતર વિવાહ
સ્થાપિત થવો જોઈએ. વેરભાવ કે દુરપયુને ભાવ તે : ' તા. ૨૪-૫-૫૦ના દિવસે ગોપીપુરામાં શ્રી. વિનોબાના આશી. વિચારપૂર્વક જ દૂર થે ઘટે. અને તે થઈ શકે છે. અને વદ સાથે એક ધર્માન્તર લગ્ન કરવામાં આવ્યું. વર શ્રી લક્ષ્મીચંદ તેથી પ્રેરાઈ પછી લગ્નસંબંધ પણ બંધાઈ શકે છે. આવાં લગ્નને , ગેસર સેંધવા મધ્ય ભારતના જન છે. કન્યા, શ્રીમતી કાતિમા , પ્રેમભાવ વધે તેની યુતિ રૂપે હું સ્વીકારી નથી - શકતે. પણ ઈ-દરનાં મુસલમાન બહેન છે. તેના , ભાઈ શ્રી અમીનસાહેબે વિચારપૂર્વક જે પ્રેમભાવ સ્થપાય તેની નિશાનીરૂપે તેનું સ્થાન | ઈન્દોરના એક સારા કાર્યકર્તા છે. લગ્ન માટે બહેન ફાતિમા ધમ
- કબૂલ કરું છું.. ૧
, પરિવર્તન કરવા તૈયાર નહોતી. તેથી લગ્ન પછી પણ તે મુસલમાન જ
“ઇસ્લામ ધર્મ હિન્દુસ્તાનમાં બાર વર્ષથી આવ્યો છે. રહેશે. બંનેએ લગ્ન પહેલાં એકબીજાના ઘર પર કેટલાક દિવસે
બીજા પણ કેટલાક ધર્મો અને પંથે અહીં હજારો વર્ષથી આવેલા ગુજાર્યા અને જયારે બન્નેએ આ સંબંધ અનુકૂળ લાગે , ત્યારે
૨ છે. અહીંની જમીનને રંગ તે બધા પર ચઢે છે. આપણું આ.. - લગ્નબંધનમાં જોડાયાં. આ મંગળ પ્રસંગે વરકન્યાને આશીર્વાદ
- ભૂમિ પ્રેમ અને સમન્વય સ્થાપવાવાળી છે. તેણે બધા સમાજને આપતાં શ્રી વિનોબા ભાવેએ નીચે મુજબનું એક લાક્ષણિક પ્રવચન
સ્થાન આપ્યું છે, એટલું જ નહીં પણ પ્રેમથી આમંત્રણ પણ
- આપ્યું છે. આપણે જેમ જેમ શબ્દ માનવતાને વિચાર કરીશું “આજે આપણે એક જવાબદારીભયુ"પગલું ભર્યું* છે. બહેન તેમ તેમ આ બધા ધર્મો એક બીજાને પુષ્ટિ આપનારા સાબિત ફાતિમા મુસલમાન ધમની છે અને ભાઇ લક્ષ્મીચંદ જન ધર્મના થશે. હું તે જુદા જુદા ધમેને ફકત ઉપાસનાભેદરૂપે જ માનું ! છે. આ રીતે આ એક આંતરધર્મ વિવાહ છે. તે માટે વરકન્યા છું. દરેક ઉપાસનામાં કંઇને કંઈ ખૂબી હોય જ છે. જ્યાં આ 1 બને વિચારપૂર્વક તૈયાર થયાં હતાં, તેથી તેઓ અભિનંદનને પાત્ર બધી ઉપાસના ઓ એકત્ર થાય ત્યાં તેની બધી ખૂબી એ પણ ભેગી. | ' છે. પણ તેથીયે વધારે અભિનંદનને પાત્ર તે તેમના માતપિતા
મળે છે. અને સગાંસંબંધીઓ છે, જેઓએ અહીં આવી ખુલ્લા દિલથી આ
હું આશા રાખું છું કે જેમણે આ વિવાહનું નિમિત્ત રાખી લગ્નને આશીર્વાદ આપ્યા છે. જો કે આમાં કાંઈ અભિનંદનની
બને ધર્મોને જોડયા છે તે એ બને ધર્મોના અને બધા ધર્મોના જરૂર નથી, સારાં કામનાં ફળ તેની સાથે જ જોડાયેલાં હોય છે.
ગુણોનો સંગ્રહ કરે. ભગવાન તેમને તે માટે બળ આપે !” “..
ગુણાના સંગ્રહ કરે. ભગવાન તમને તે માટે બળ આપ ! પણ આ કામ મા વા નાં આજના સમયમાં તે , ('હરિજનબંધુ' માંથી સાભાર ઉધૃત) ખાસ હિંમતની જરૂર હતી અને વરવધૂએ જે હિંમત બતાવી છે,,
લગ્ન સમાજિક દષ્ટિએ એક વિશિષ્ટ ઘટના ગણાય. તે માટે તેઓ અભિનંદનને પાત્ર છે..
. " , , આ
આજે વર્ણતર તેમ જ ધર્માન્તર લગ્નના અનેક કીસ્સાઓ બની “આપણે જોયું કે આ પ્રસંગે અનેક ધર્મમાંથી વચતા રહ્યા છે. આજની કેળવણી તેમ જ વિચારવાતાવરણનું આ 1 1 બેલાયાં. એથી આ લગ્નને બધા ધમર તરી આશીર્વાદ આ સ્વાભાવિક પરિણામ છે. અનેક યુવક યુવતીઓ ચાલુ લગ્નક્ષેત્રની એ ઘણ-લે કેને એ ખ્યાલ હોય છે કે એક ધમનાં વચનને બીજા રૂઢિપ્રાપ્ત સીમા બહાર જઈને લગ્ન સંબંધથી જોડાઈ રહ્યા છે. ધર્મનાં વચનોની આભડછેટ લાગે છે. આ ખાટો ખ્યાલ બંધાવાનઆમ છતાં પણ જે બે વર્ગો વચ્ચે કંઇ કાળથી વૈમનસ્યની | કારણ એ છે કે આ વચને જે ભાષાઓમાં હોય છે તેને અર્થ પર પરા વહેતા આવી છે અને આ વમનસ્ય આખર- અખડ , ભારતસર્વસામાન્ય જનતા સમજી શકતી નથી. કુરાન અરબીમાં બોલાય ,
એ ય વર્ષના ભાગલા કરાવ્યા છે અને એમ છતાં પણ તેને હજુ અન્ત આવ્યો છે. ઘણુંખરૂં તેને બેલનાર કે સાંભળનાર એકેય સમજતા નથી.'
તે નથી–તે બે વર્ગમાંથી કોઈ પણ એક યુવક, અન્ય વર્ગની યુવતી સાથે એ જ સ્થિતિ વેદના મંત્રો, પારસી ગાથાઓ તેમ જ અન્ય ગ્રંથની
છે ચેકકસ આદેશ અને ધર્મની ભાવનાપૂર્વક લગ્નસંબથી જોડાય . હોય છે. કાનને માત્ર જાદા દા અવાજોને પરિચય થાય છે. અને ત્યારે આપણું દિલને ખુબ આનંદ થાય છે અને આવી ઘટનાને તેમાં રહેલા ભેદને લીધે ભેદભાવ બનેલે જ રહે એમ , આપણે
આવકારવા આપણે પ્રેરાઈએ છીએ, કારણ કે આવી ઘટનાઓથી જે ઈચ્છતા હોઈએ તે ભલે આ પ્રથા ચાલુ રહે, પણ બધા
આપણી વચ્ચે પડેલી તડે સંધાશે, આપણી વચ્ચે રહેલી જુદાધર્મોનાં વચનેને આપણે આપણી માતૃભાષામાં કહીશું તે શું
ઇની-ઉચ્ચ નીચની-ભાવના નષ્ટ થશે અને આપણે બધા એક ' કે બધાય ધર્મો સત્ય અને ભલઈને જ ઉપદેશ કરે છે.
જ પિતાના પુત્ર છીએ અને એક જ માતાનાં સંતાન છીએ“હમણુ જે વચનો બેલાયાં તેમાં કુરાનનું એક વચન હતું.
અતઃ એ સત્યને સવિશેષ અનુમોદન મળશે એવી આપણને આશા તેમાં પ્રાર્થના કરી છે કે, “ભગવાન, અમને સીધે રસ્તો બતાવ.'
બંધાવા લાગે છે. * * મને એમ લાગે છે કે આજનું પગલું સીધા રસ્તા પર છે. પણ
- આજે કઈ હિંદુ યુવક કોઈ યુરોપીઅન યુવતી સાથે લગ્ન. આપણા દેશના કેટલાક લોકો આને ખોટું પગલું માનશે. આ
કરે એ ઘટના પ્રમાણમાં જેટલી સહજ સંભવનીય લાગે છે
તેટલે સંભવનીય હિંદુ મુસલમાનને લગ્નસંબંધ નથી લાગતું, ‘દશામાં આપણે આપણી જવાબદારી સમજી લેવી જોઈએ. તેવા લેકે સાથે ચર્ચામાં ન ઊતરતાં જેમણે આ પગલું ભર્યું છે તેમણે
જો કે બીજી અનેક રીતે એક યુરોપીઅન કરતાં એક મુસલમાન * પિતાનાં કામેથી સાબિત કરી આપવું જોઈએ કે તેમાં તેમને
હિંદુની ઘણી વધારે સમીપ છે. આનું કારણ બને કેમ વચ્ચે * ઉદ્દેશ ધર્મ'ની શુદ્ધ સેવાને જ હતા. તે પોતાના જીવનમાં ડગલે
- કંઇ કાળથી ચાલી રહેલા ઘર્ષણે પેદા કરેલી માનસિક વિકૃતિ અને
એકમેક વિષેની અવમાનનાબુધ્ધિ છે. હિંદના ભાગલા થયા . ને પગલે સેવા-ધમ અને સંયમનું દર્શન કરાવે, તે જેઓ આને ખેટું પગલું માને છે તે લોકો પણ કબૂલ કરશે કે આ પગલું
અને પાકીસ્તાન જુદું પડયું એમ છતાં હિંદુ મુસલમાન એકતા. '
આપણા માટે પહેલાં જેટલે જ જીવતે પ્રશ્ન છે. આવા લગ્નસાચે રસ્તે હતું.
સંબંધે આ પ્રશ્નના ઉકેલને વધારે સરળ બનાવે છે. આ - “જ્યારે હિન્દુસ્તાનભરમાં ફરતો હતો ત્યારે મારી સામે એ
દષ્ટિએ ચાલુ પ્રણાલિની સામે થઈને જે યુવક યુવતી આવું સાહસ પ્રશ્ન આવત કે જુદા જુદા ધર્મોમાં પ્રેમભાવ શી રીતે વધે? ખેડે છે તેમને હીંદી પ્રજાનાં ધન્યવાદ ધટે છે. - મારું પોતાનું ચિંબન ચાલતું જ હતું. લેકે જુદા જુદા ઉપાય * ઉપર જણાવ્યું તે પ્રમાણે પ્રસ્તુત લગ્નસંબંધમાં વર શ્રી. .
બતાવતા. કેટલાક મિત્રો એમ પણ કહેતા કે જુદા ધર્મોવાળાએ લક્ષ્મીચંદ ગેસર મધ્ય પ્રાંતમાં આવેલ સેંઘવાના જૈન છે. આવું વચ્ચે લગ્નસંબંધ શરૂ કરી દેવું જોઈએ, જેથી વેરભાવ અને સાહસ એક જૈન યુવાન કરે છે અને તેને તેનાં સર્વ. વડિલજને દૂરપણાનો ભાવ દૂર થઈ પ્રેમસંબંધ વધે. હું કહેતા કે એ અનુમતિ આપે છે અને સન્તપુરૂષ વિનોબા પણ અભિનન્દ છેતે જરૂર બનવું જોઈએ. છતાં તે સિવાય પણ પ્રેમભાવ : આ હકીકત જૈન સમાજ માટે ગૌરવપ્રદ લેખાવી જોઈએ.
.