Page Text
________________
*
.
-
'
' .
'
.
તા. ૧-૧૦-૫૦
વિચાર
થયી જ તેમના મગજપી.
"નિત આત્માઓ "ા થાઓ !
-
વિવેકાનંદનાં વચનામૃત : શ્રદ્ધા અને બળ
કારણકે પાપ, દુઃખ અને આ બધી આપત્તિઓ નબળાઈ નહિ , તમે ઈશ્વરના બાળકે છો, અનંત સુખના ભાગીદાર છે, તે બીજુ શાનું પરિણામ છે ? આવા ઉપદેશથી દુનિયાને દિનપવિત્ર અને પૂર્ણ આત્માઓ છે, પૃથ્વી પર વસનારા પવિત્ર પ્રતિદિન વધારે ને વધારે નબળી બનાવવામાં આવી છે. મહાનુભાવો ! તમે પાપી? કોઈ પણ મનુષ્યને એવું વિશેષણું લગા- "
ડવું એ જ પાપ છે. મનુષ્યસ્વભાવની એ મેટી બદનક્ષી છે. આવે . બાળપણથી જ તેમના મગજમાં સ્પષ્ટ સુદઢ અને પ્રાણપષક ," એ સિંહે, અને તમે ઘેટાં છો એ ભ્રમણથી મુક્ત થાએ વિચારને પ્રવેશ કરવા દે. તમારી જાતને આવા વિચારમાં વહેતા છે તમે અમર, મુકત, સુખમય અનંત આત્માઓ છે. તમે જે પદાર્થ " મૂકી દો અને નબળાઈ અને પક્ષઘાતક વિચારને દૂર ને દૂર રાખે ! નથી. તમે શરીર નથી. જડ પ્રકૃતિ તમારી સેવંક છે, નહિ કે
4 પ્રકૃતિ તમારી સેવંક છે, નહિ કે ' ' (૧૦) જેડ પ્રકૃતિના તમે સેવક છો
:
નિષ્ફળતાઓનો કદી વિચાર ન કરે. એ તે તદ્દન સ્વાભાકે જેને પિતામાં શ્રધ્ધા નથી તે જ ખરે નાસ્તિક છે. પુરાણ , વિનાનું જીવન કેવું હોય વારૂં ? જો અથડાં ને
- વિક છે. આ નિષ્ફળતામાં જીવનનું સૌંદર્ય સમાયેલું છે. એ ' ધર્મો એમ કહેતા હતા કે જે ઇશ્વરમાં માનતા નથી તે નાસ્તિક - ' ન હોય તે આખું જીવન અર્થાન્ય બની જશે. પછી
? છે. નૂતન ધમ એમ કહે છે કે જેને પિતાનામાં શ્રદ્ધા નથી તે
કાવ્ય કયાં જોવા મળશે ? જીવનકલહની અને પ્રાપ્ત થતી નિષ્ફ- જે ખરો નાસ્તિક છે. '
- ળતાની પરવા ન કરો. કોઇ દિવસ મેં ગાયને જાડું ખેલતા શ્રદ્ધા, શ્રદ્ધા, આપણી જાત પર શ્રદ્ધા, ઈશ્વરમાં શ્રદ્ધા–મહાન
આ સાંભળી નથી, કારણકે તે કેવળ ગાય છે, માણસ નથી. તે પછી
: 'બનવાને આ જ મંત્ર છે. તમને પુરાણોમાં વર્ણવેલા તેત્રીસ
' આ નિષ્ફળતાઓને આ નજીવી આફતને કદી પણ વિચાર ન કરોડ દેવતાઓમાં શ્રદ્ધા હોય, અને પરદેશીઓ દ્વારા જે દેવેની
કરે. આદર્શને હમેશાં હરઘડી તમારી સામે રાખો અને એક ' તમારી વચ્ચે પ્રતિષ્ઠા થઈ હોય તેમાં પણ તમને શ્રદ્ધા હોય; અને
| વાર ફરીથી પ્રયત્ન કરો. . .
'' ' .' એમ છતાં પણ તમને તમારી જાતમાં શ્રદ્ધા ન હોય તે તમારે
' (૧૧) માટે કે મેક્ષ સંભવ નથી. તમારી જાતમાં શ્રદ્ધા ધરાવે અને
વિશ્વની સર્વે શક્તિઓ આપણી જ છે. એ તો આપણે જ . એ શ્રધ્ધા ઉપર ઉભા થાઓ અને બળવાન બનો !
છીએ કે જે પોતાની આંખ આડા હાથ કરીને પિકાર કરીએ : ' છીએ કે અહીં અંધારું છે. હાથ દૂર કરો અને પહેલા હતા તે
* જ પ્રકાશ દેખાશે. તિમિર કદી અસ્તિત્વમાં હતું જ નહિ, દુર્બળતા - સફળતા પ્રાપ્ત કરવા માટે તમારામાં અમાપ ધીરજ હેવી કદી અસ્તિત્વમાં હતી જ નહિ. આપણે મૂખ બનીને ફરિયાદ જોઈએ, અમાપ ઇચ્છાશકિત હોવી જોઈએ.' વૈર્યશીલ આત્મા
કરીએ છીએ કે અમે દુબળ છીએ; આપણે જ મૂખે છીએ કે [; ; કહે છે કે, “હું સમુદ્રનું પાન કરીશ અને મારી ઈચ્છાશકિત એમ કરિયાદ કરીએ છીએ કે અમે અપવિત્ર છીએ. વડે પર્વતને પણ ડેલાયમાન કરીશ.” આવી શકિત, આવું સુદઢ
(૧૨) ઈરછાસામર્થ્ય પ્રાપ્ત કરે, તનતોડ મહેનત કરો, અને તમારા યેયને તમે જરૂર પ્રાપ્ત કરશે.
દુર્બળતા દૂર કરવાના ઉપાય દુર્બળતાને જ વિચાર કર્યો
કરવો એ નથી, પણ બળની કલ્પના સેવવી એ છે. માણસને ' ; ' આ એક મહાન સત્ય છે. બળ એ જ જીવન છે, નિબળતા
પિતાની અંદર વસેલ બળનું શિક્ષણ આપે.. એ જ મૃત્યુ છે-બળ એ જ પરમ સુખ છે, અનંત અમેરજીવન
(૧૩)
પિતાનામાં શ્રદ્ધા કેળવવાનું ધ્યેય આપણને ઘણું સહાયક થઈ છે. નબળાઈ એ સતત ધસારો અને વિપત્તિ છે. નબળાઈ એ
પડે તેમ છે. જે આત્મશ્રદ્ધા ખૂબ વ્યાપક રીતે શીખવાય અને મૃત્યુ છે. '
અમલમાં મૂકાય, તે મને ખાતરી છે કે આપણા દુષ્કર્મો અને * જ આ દુનિયાને પાંચસાતસો બહાદુર નરનારીઓની જરૂર દુઃખોમાંના ઘણાં દૂર થઈ જશે.
દુઃખોમાંના ઘણા દૂર છે. એવું શૌર્ય કેળવે કે જે સત્યને યથાસ્વરૂપે, જાણી શકે. જે
= (૧૪) સત્યને જીવનમાં દાખવી શકે, જે મૃત્યુથી ભયભીત તે ન જ બને આખા માનવતાના ઇતિહાસમાંના સૌ મહાન નરનારીઓના પણ મૃત્યુને આવકારે; અને જે માણસને ભાન કરાવી શકે કે તે જીવનમાં જે કોઈ પ્રેરક-બળ સૌથી વધુ શકિતશાળી નીવડયું આભા છે અને આખા વિશ્વમાં તેને કોઈ મારી શકે એમ નથી. હોય તે તે તેમની આત્મશ્રદ્ધા છે. તેઓ મહાન થવાને જ સર્જાયા ત્યારે જ તમે ખરા અર્થમાં મુકિતને પ્રાપ્ત કરશે.
છે એવી માન્યતા સાથે તેઓ જન્મ્યા હોય છે, અને તેઓ
'મહાન થયા છે. છે કંઇ પણ કરવું એ સરસ વસ્તુ છે, પણ ચિંતન તેનું
(૧૫) મૂળ છે. એથી તમારા મગજમાં ઊંચા વિચારે અને ઊંચા આદ- એક માનવીને અધોગતિની પરાકાષ્ટા પર પહોંચવા દે, શેને સંગ્રહ કરે; તે વિચારે અને આદર્શોને દિવસરાત તમારી પણ એક સમય એવો આવશે જ કે જ્યારે સપ્ત પવનમાંથી એ સમીપ રાખે. અને એમાંથી જ મહાન કાર્ય પેદા થશે.
ઉપર વળાંક લેશે અને આત્મશ્રદ્ધા રાખતા શીખવશે. પણ આ
પહેલેથી જ જાણી લેવામાં આપણું શ્રેય છે. આત્મશ્રદ્ધા કેળવવા ' દુનિયાની દુષ્ટતા અને તેના પાપની વાત ન કરે. તમારે માટે શા માટે આપણે આવા કટુ અનુભવોમાંથી પસાર થવું જોઈએ ? એ દુષ્ટતા. હજુ પણ જોયા સિવાય ચાલે તેમ નથી એ
' (૧૬) . જાણીને દુઃખ પામ ! તમારે સવંત્ર. પાપને જેવું પડે તેમ છે આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે માનવમાનવના ભેદભાવનું કારણ એ જાણીને આંસુ સારે 1 દુનિયાને મદદ કરવા તમે બંધાયેલા પણ આ આત્મશ્રદ્ધાની હાજરી અને ગેરહાજરી જ છે. આત્મછે. તે તેને ધિકકારે નહિ, એને વધારે નિર્બળ બનાવે નહિ. શ્રદ્ધા સર્વશકિતમાન થશે--મારા જીવનમાં મેં આ અનુભવ્યું છે
| SR No. | 525935 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1950 Year 11 Ank 17 to 24 and Year 12 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1950 |
| Total Pages | 204 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |