Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1950 Year 11 Ank 17 to 24 and Year 12 Ank 01 to 16

SR No.: 525935
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1950
Total Pages: 204
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 166

રાજક,
તા. ૧પ-૧૦-૫૦
-
- -
-
.
.
.
.
. .
.
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ
વન્દ માતરમનો તે પાયે જ જાણે કે અત્યુકિત ઉપર રચાયો હોય
[, એમ વન્દ માતરમની આજ સુધીની કારકીર્દી નિષ્પક્ષ ભાવે તપાસતાં સૌરાષ્ટ્ર ધારાસભાના કેંગ્રેસ પક્ષમાંથી
કેઈને પણ કબુલ કર્યા સિવાય ચાલે તેમ નથી. કે' - શ્રી. સામળદાસ ગાંધીની બરતરફી ,
. સૌરાષ્ટ્રમાં ફી વધારાનું પ્રકરણ ઉભું થયું. શ્રી. સામળદાસ ગાંધી
- , પ્રધાનમંડળમાં હતા એ દરમિયાન આ શીવધારાને તેમના પ્રધાનમંડળે , સૌરાષ્ટ્ર ધારાસભાના કોંગ્રેસ પક્ષની તા. ૩-૧૦-૫૦ નાં સર્વાનુમતીથી તેમ જ સૌરાષ્ટ્રની ધારાસભાએ પણ સવોનુમતીથી રોજ મળેલી પક્ષની સભાએ “વદે માતરમ'ના તંત્રી શ્રી સામળદાસ કદાચ નહિ તે બહ મેહી બહમતીથી મંજુર કરેલ. આમ છતાં ગાંધીને આજની. ધારાસભાની મુદત પયંત ધારાસભા પક્ષમાંથી આ ફી વધારા સામે ભાવનગરના વિદ્યાર્થીઓનું આંદોલન શરૂ
એકમત વિરૂધ્ધ અન્ય સભ્યોની સહમતીપૂર્વક બરતરફ કર્યા છે, થયું અને સામળદાસ ગાંધી વિદ્યાર્થીઓની વહારે ધાયા. આમેય - "., : આ સમાચાર સાંભળીએ છીએ ત્યારે આજથી ત્રણું વર્ષ તે... વન્દમાતરમમાં સૌરાષ્ટ્રના તે વખતના કેળવણી ખાતાના
પહેલાં મુંબઈ ખાતે ઉપસ્થિત કરવામાં આવેલી જુનાગઢ, રાજયની પ્રધાન શ્રી બળવત્તરાય મહેતા સામે જોશભેર પ્રચાર ચાલતા જ આરઝી હકુમતના સરનશીન તરીકે નિમાયલા શ્રી. , સામળદાસ હતે. એવામાં આ ફી વધારાના પ્રતે શ્રી. બળવંતરાય ગાંધીની એ દિવસોની પ્રભાવશાળી કારકીર્દી, બાબીવંશના નવાબ સામેના પ્રચારનું એક નવું નિમિત્ત પુરૂ પાડયું. ભાવનગરમાં રસુલખાનજીની હકુમત નીચેના પ્રદેશ ઉપર, આરઝી હકુમતના વિદ્યાર્થી પરિષદ ભરવામાં આવી અને સામળદાસ ગાંધીનું સૈન્યનું આક્રમણ, જુનાગઢના નવાબનું કરાચી તરફ પલાયન, વાણીતાંડવ શરૂ થયું અને ભાવનગરમાં તેમ જ અન્યત્ર ભાષણી
સ્થાપિત રાજ્ય સત્તાનો ઉછેદ, રાજકોટથી જુનાગઢ સુધીની સામ- તેમ જ લેખોઠારા સૌરાષ્ટ્ર સરકાર સામે તેમણે અરાજકતાને ળિદાસ ગાંધીની જયનાદથી ગાજતી વિજ્યયાત્રા “ સામળદાસ ગાંધી વિહિન પ્રગટાવ્યો.. જે નવ નિર્માણુનસૌરાદૂના સરકારી એકમના ઝીંદાબાદ”ની ગગનભેદી ગનાઓએ અપૂર્વ ઐતિહાસિક ઘટનાને અમુક અંશે તેઓ જનક કહેવાય એ જ સરકારી વહીવટ સામે લગતાં આવાં અનેક સ્મરણે ચિત્તમાં જાગૃત થાય છે. જુનાગઢમાં
ગૃત થાય છે. જુનાગઢમાં જાણે કે બહારવટે નીકળ્યા હોય એ વર્તાવ તેમણે શરૂ કર્યો. ' * ચિરકાળ સ્થાપિત નવાબીનું વિસર્જન થયું, સૌરાષ્ટ્રની ' ધરતિ એ બળવત્તરાય, એ રસિકલાલ-આપણુમાંના જ એક-પ્રજાની સેવા : : ઉપર ઠેકઠેકાણે સ્થપાયેલાં રજવાડાંઓને એક સાથે ઉશ્કેદ થયે, કરતાં કરતાં આ સ્થાને આવ્યા અને આજે પણ પ્રજાની સેવા ; છે. સૌરાષ્ટ્રનું રાજકીય એકમ સરજાયું - આવી મહત્વપૂર્ણ ઘટનાએ ન૫- ' સિવાય બીજો કોઈ તેમને વ્યવસાય નથી–તેમને વન્દ માતરમની
જવામાં અનેક તત્વેએ અને સગાએ તરેહ તરેહને ફાળો આપે કટારે દારા એવા કાળા ચીતરવા શરૂ કર્યા કે બળવત્તરાય જેવા હતો, પણ આ સેવ ધટનાઓનું મંગળ મુદ્દત આરઝી હકુમતના કોઈ સત્તાલાભી લાગવગીયા પ્રધાન હોઈ ન જ શકે અને રસિકઆક્રમણથી થયું હતું. એ વિજયી આક્રમણની ઘરમાણે શ્રી સામે લાલ જેવા અત્યાચારી કોઈ સત્તાધિકારી હોઈ ન શકે-જાણે કે કોઈ ળદાસ ગાંધીની ભવ્ય ગરદન ઉપર શેભી રહી હતી. સામળદાસ
પરદન ઉપર શોભી રહી હતી. સામળદાસ નરાધમ રાક્ષસ ન હોય-એમ જ આપણને લાગે. આ આખા એકગાંધી એટલે ધીરેચિત ' પુરૂષાર્થના સ્વામી–જાણે કે તત્ત્વકાલીન ધારા ઝેરી પ્રચાર કે ગ્રેસી ધારાસભા પ્રક્ષમાં તેમના વિષે અત્યન્ત 'સૌરાષ્ટ્રના બેતાજ શિરતાજ-આવડું મોટું સ્થાન તેમણે તે ઘડીએ પ્રતિકળ લાગણી પેદા કરી. આમ છmi તેમના ભૂતકાળના પરાક્રમને - સૌરાષ્ટ્રની ચાલીસ લાખની વિરાટ જનતાના દિલમાં પ્રાપ્ત કર્યું લક્ષમાં રાખીને બગડેલી બાજી સુધારવાની, પશ્ચાત્તાપપૂર્વક, જે હતું. કાઠિયાવાડના ભાટચારણોએ તેમને “ર” સામર્થના તખલ્લુસથી
પક્ષના તેઓ એક આગેવાન સભ્ય હતા તે પક્ષને અનુકુળ ને બિરદાવ્યા હતા. મુંબઈમાં ચાલતા એક દૈનિક પત્રના અધિપતિને વળવું અખત્યાર કરવાની તેમને સૂચનાઓ કરવામાં આવી, વિધાતાએ સેરઠના સિંહાસન ઉપર સ્થાપિત કર્યા હતા. આવું તક આપવામાં આવી, 'ગાંધીવાદી ઢેબરભાઈ તરફથી તેમઅદ્ભુત માન સન્માન, સત્તાઆરોહ, રાજકારણી પ્રતિષ્ઠા- આ બધું નામાં હૃદયપલટ કરવાના ભાતભાતના પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યા, મધ્યવર્તી કે ગ્રેસી સરકારની સહકારને લીધે, પુણ્યપુરૂષ ગાંધીજીના પણ લાવે ત્યાં બટકું ભરે, વાણીસ્વચ્છેદને વાણીસ્વાતંત્રના આશીર્વાદને લીધે, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના અનુગ્રહને લીધે શકય નામે વટાવ્યે જાય ત્યાં . આખરે તેમના સાથે પક્ષે બહિષ્કારનું બન્યું હતું અને સૌથી વિશેષ તે એ વખતના વિપ્લવકારી રાજકીય પગલું ભરવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ ન રહ્યો. આમ છતાં વાતાવરણને આભારી હતું. , ' , ' ', ' કે ' તેમને આજ સુધી આખો વર્તાવ જોતાં તેમને હળધામાં હળવી ' આરઝી હકુમતનું કાર્ય પુરૂ થતાં તેને વિસર્જન કરવામાં શિક્ષા કરવામાં આવી છે. તેઓ કોંગ્રેસના સભ્ય તરીકે ચાલુ રહે , આવી અને જુનાગઢ રાજ્યમાં શાન્તિ, સલામતી અને વ્યવસ્થા છે. આગામી ચુંટણીમાં કોંગ્રેસ તરફથી તેઓ ઉભા રહી શકે છે
સ્થાપવાની જવાબદારી તેમના માથે નાખવામાં આવી. સમયાન્તર અને ઉમેદવારી કરી શકે છે. સૌરાષ્ટ્રના ભાવી નિર્માણમાં તેઓ હજુ જુનાગઢ રાજ્યને સૌરાષ્ટ્ર સરકારમાં અન્તગત કરવામાં આવ્યું પણું મહત્વનો ભાગ ભજવી શકે છે. પણ કોંગ્રેસ ધારા સભા. અને સૌરાષ્ટ્રના પ્રધાન મંડળમાં તેમને સ્થાન આપવામાં આવ્યું. પક્ષના ચુકાદા પછી પણ તેઓ જે રીતે વર્તી રહ્યા છે. તે આ હોદા ઉપર તેઓ થોડે સમય રહ્યા ન રહ્યા અને એક થી જોતાં તેઓ પિતાનું આખું આખું રાજકારણી ભાવી જોખમાવી બીજા કારણે એ અધિકારી અને જવાબદારીથી તેઓ છુટાં થયા રહ્યા હોય એમજ' આપણને લાગે છે. દાખલા તરીકે ઉપરના અને ‘વંદેમાતરમના તંત્રીપદે તેઓ પુનઃ પ્રતિષ્ઠિત થયા. ત્યાર ચુકાદા પછી તેમને તરતના પ્રત્યાઘાત નીચે મુજબ છે –''. બાદ તેમણે સૌરાષ્ટ્ર સરકાર સામે પિતાના દૈનિક પત્રમાં જેહાદ
રાષ્ટ્ર કોગ્રેસના ધારાસભા પક્ષે શિસ્તભંગના મારી સામે પગલાં શરૂ કરી.
* બં છે. શિરતભંગનો મેં ઈન્કાર કર્યો છે, અને મારે આ ઈન્કાર હિ
સૌથી | .
મોટો અને અયુક્તિ એ આજના, પત્રકારિત્વને
. . - - પણ ચાલુ જ રહે છે.
- - - - - - - - - લગભગ સર્વવ્યાપી દેષ છે અને એ અત્યુકિત પાછળ પ્રમાણ
બહુમતીના પશુબળથી વ્યકિતઓનું વ્યક્તિ અને વાણીસ્વાતંત્ર્ય જે 'ભંગ, સયાસત્યના વિવેકનો લેપ, વાણુ સ્વછંદ, અંગત
દિવસે, કચડાઈ જશે તે દિવસે આપણી આઝાદીનાં બધાંચ અરમાન ઉડી રાંગદેષને બેલગામ આવીષ્કાર-આવા દોષ - સહજપણે વધતાં
જરો, પણ એ વાત બનશે નહિ.
' મારા સાથીદારોએ ભરેલાં પગલાંને હું ગેરકાયસર પગલુ ગણું છું.' |
ચાલ છે અને પારણામ પ્રજાનું માનસ સ કૃત અનાન ન ચાલે છે અને પરિણામે પ્રજનું માનસ સંસ્કૃત બનવાને બદલે
એ પગલા સામેના ઉપાયની પણ હું વિચારણા કરે છે. અને આ વધારે ને વધારે વિકૃત બનતું દેખાય છે. આ દેશે આજના ધૂણું પ્રકરણની વિગતવાર રૂપરેખા પણ, શ્રી. ઉછરંગરાય ઢેબરની મંજૂરી મેળવ્યા ખરા સામયિકોમાં ઓછા વધતા અંશે નજરે પડે છે. પણ પછીથી, સૈછિની જનતાને ચરણે ધરાની આશા પણ હું સેવી રહ્યો છું.
**
* *
*
*
*
*
. .
.
--