Book Title: Agam 30 Mood 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02  Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006470/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TARADHYAYAN SUT 8888 Jake PART: 2 uttarAdhyayana sUtra : bhAga-2 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dhshosha jainAcArya - jainadharmadivAkara- pUjyazrI - ghAsIlAlajI - mahArAjaviracitayA miyadarzinyAkhyayA - vyAkhyayA samalaGkataM hindI gujara - bhASA'nuvAdasahitam // uttarAdhyayana sUtram // UTTARADHYAYNA SUTRAM dvitIyo bhAgaH (adhya0 4 - 14 ) niyojaka : saMskRta - prAkRtajJa - jainAgamaniSNAta- priyavyAkhyAni - paNDitamuni zrI kanhaiyAlAlajI - mahArAjaH prakAzakaH ahamadAbAdanivAsi - zreSThinaH- zrImata AtmArAmamANekalAlabhAI - mahodayasya-dravyasAhAyyena a0 bhA0 zve* sthA0 jainazAstroddhAra samitipramukhaH zreSThi- zrI zAntilAla - maGgaladAsa bhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA - AvRttiH prati 1000 bIra saMvat 2586 vikrama saMvat 2016 mUlyam - rU0 15-0-0 IsvIsana 1960 kakaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM ThekANuM': zrI.a. lA,te sthAnakavAsI na zAstroddhAra samiti 3. gaDiyA kuvAroDa, grIna leAja pAse, rAjakADha, (saurASTra ) Puplished by : Shri Akhil Bharat S. S. Jain Shastoddhar Samitl. Garedia Kuva road. RAJKOT. (Saurashtra) W. Ry. India x prathama AvRtti H prata 1000 vIra saMvata H 2486 vikrama saMvataH 201ss IsvIsana H 1960 X zrI uttarAdhyayana sUtra :2 : sudraka maNilAla chaganalAla zAha dhI navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA zaru * amadAvAda Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) (2) (3) (8) svAdhyAya ke pramukha niyama isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai I prAtaH USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI ( 48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA cAhie / mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai / nIce likhe hue 32 asvAdhyAya - prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie-- (1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) (2) (3) (8) (5) (6) (7) (8) ulkApAta--bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / digdAha -- kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava--bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe ) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / nirghAta - AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta - bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie I yUpaka -- zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie I yakSAdIpta-- yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa - kArtika se mAgha mAsa taka ghU~e ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAta:kAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM ta taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uttarAdhyayana mAga dUsare (adhya. 4 se 14 ta3) DI viSayAnubhaziSThA anu. viSaya pAnA naM. yauthA adhyayana 1 rAgrasta DA zarADA abhAva 2 parAgrasta zarADe abhAva viSayameM sahanabhakSA draSTAMta 3 dhanalobhI naragabhana hA varzana 4 dhanalobha upara durdhaTa yoraThA draSTAMta 5 Thiye hame dharbha minA loge nivRta nahIM hote hai 6 apane dharmoM bhoga De viSayameM durvRta yaura hA draSTAMta 7 pAdhaSTharbhaThI prasaMzA aneTAne anarthoSThA chArA manatI hai, usa viSayameM huti yoraThA draSTAMta 8 bhaila bhogate sabhaya sAMdhavoM DI asahAyatA 8 mai isa bhogate viSayameM gvAlina cho ThaganevAle vazichA draSTAMta 10 dravya se trA-rakSAA DA abhAva 11 dravya rakSA nahIM hara satA hai chasa viSayameM purohita putra hA draSTAMta 12 sabhyagdarzanAhiuTho prApta rache bhI bhohAdhIna va usaThA __ nahIM pAnevAlA *sA hotA hai, chasa para dhAtuvAhI pu3SaSThA draSTAMta 13 prabhA nahIM rane hA upadeza 14 prabhAtyAga ke viSaya meM aga'tta DA draSTAMta 15 niryArA lAbha liye zarIralA poSarA zreyaskara hai, chasa viSayameM bhUladeva rANA draSTAMta 16 guThI AjJA ke pAsanase hI bhunicho bhokSaSThI prApti hotI hai, chasa viSayameM azvadraSTAMta 17 gu3chI AjJAmeM prabhAha tyAganeDA upadeza gucchI mAjJAmeM prabhAThe viSayoM prAmAzISThA draSTAMta zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 18 saprabhAhI ana guDDI AjJAchA pAlana ranA cAhiye chasa viSayameM bhadranAbha zreSThISThI patnI chA draSTAMta 18 prabhAchA bhUsa hArArA rAgadveSaThe tyAga uranetA upadeza tathA upasaMhAra pAMyavA~ adhyayana 20 achAbha aura sahAbha bharA ho hoMDA varzana 21 prayonase yA minA prayonase prAzivadha urane / viSayameM samapAlaThA draSTAMta 22 hiMsAdhimeM Asattcha rahanevAloM chA jthana 23 dhana aura strI mAhimeM gRddha sane haveDe andhA varzana 24 dhana aura strI AhimeM gRddha rahanevAle rogAvasthA prApta hone para pazcAtApa chA varzana 25 zATiLe draSTAMtase dhana strI mAhimeM rata rahane vAle prazvAtAdhaSThA varzana 26 dhana strI AhimeM rata rahanevAleThe sahAbha bharA thana 27 yAritra dhArI chAvoM saThAbha bharAThA varzana 28 bhikSuoSThI utkRSTatAThA varzana 28 dravyaliMgase rakSA nahIM hone jA jthana u0 suvrataThe devalo' prAtiSThA jthana u1 vratameM durbhati nAbha gharidraSTA draSTAMta u2 suvratameM rahanevAle gRhasthaThA vAryAna 33 saMvRta bhikSuThe bharane para sajA svarNa yA bhokSameM gabhana u4 hevoMche mAvAsoMDA aura hevoMDA varzana upa saMvRta bhikSuThe aura saMvRta gRhasthaDe devatva prAptiSThA vAryAna u6 zarIraDI bhasAratA hA varzana u7 bharA DAla samAdhi chA varzana 38 samAdhi bharADe liye ziSyaTho upadeza 38 sabhAdhi viSayameM prasuddhi ziSyaSThA draSTAMta 40 bharA sabhayaSThI samAdhi chA varzana 41 sahAbha bharAThA varzana 72 72 74 74 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya chaThThA adhyayana 42 vidhArAhitya ke viSaya meM haridrA draSTAMta 43 nirgranthaDe urtavyA varSAna 44 bhAtApitAhi ke rakSA meM asamarthatAmA pratha 45 parigrahatyAgaDe isakA varzana 46 prANAtipAta aura Astrava nirodhA varzana 47 bhRSAvAhAhi AAstrava nirodha DA varSAna 48 paMyAstravaviramA sva3pa aura saMyamameM dUsaroMDe bhatA nipA 48 vAgA'bhjara mAtrahI prAziyoMDe rakSA meM samartha na jananethana 40 bhokSamArga se vibhuja yasanevaloM ke ghoSoDA vana 49 AtmA suja De upAya prAvarzana para zarIra dhArA Darane prAraeAprA prathana 43 muniyoMDe zarIranirvAhaDe upAya prathana 54 muniyoMDe nirdoSa likSAgrahA varSAna sAMtavAM adhyayana 44 rasamRddhi ke viSayameM kheDA draSTAMta jAta ajJAnIo nara5 prAptiA varzana 57 rasagRddhoMDe jehi praSTa prAvarzana 58 rasagRddhoM ke pAralauDie apAya DA varSAna yasa sola viSayameM draSTAMta 60 draSTAMto hara ghaSTAntiGa (siddhAMta) DA pratipAna 61 vyavahAra viSayameM tIna vaziSThoM prA draSTAMta 62 tIna vaziSThoM draSTAMta viSaya meM hAnti kA pratipAna zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 zIDA aura rasaviSayameM sAmraila DA 63 jAta-ajJAnI bhuvaDI jAyahUdhabhUla ho praDAraDI gativani pAnA naM. 76 78 80 80 81 82 85 86 87 88 88 88 80 92 86 87 88 88 101 102 105 106 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 64 dvidhAgatiprApta jAla-ajJAnIDe uddhArI hu varzana 65 jAlatva parivartana se manuSyagati ke sAlA vana 66 manuSya yoni jaina pAtA hai ? usakA sthana 67 hevagatiprApti DA vana 68 hevagatiprApti prA upadeza 68 hevasuja aura manuSyasujoMDI samudra draSTAMta dvArA tulanA 70 manuSya samjandhI prAbhalogoM se nivRta honevAle De gueA DAvAna 71 prAma nivRta bhuvaDI hevaloDase yavaneDe pIcheDI gati varSAni 72 dhIratADA sva3pa aura usamA ilA vana aSTama adhyayana 73 apila muni yaritra vAna 74 prati yarita varSAnimeM saMsAraDI asAratAA varSAna 75 ghoSa proSoM se muphta upAyA vana 76 parigrahameM gRddha jane huveDe ghoSoMDA aura DevalIDe parigraha tyAgIDe gugoMDA vana 77 prAbhalogAhi adhIra puruSoM ke liye hustya aura suvratadhAriyoM ke liye sutya honeDA thana 78 jAsa-ajJAnIDe naragamanaDA vana 78 prAvidhase nivRta jananevAloM se mokSaprAptiA vArzana 80 prAziyoM meM haMniSedha vana pAnA naM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 81 jeSAzAsamiti varzana meM rasoM meM jagRddha rahanevAle rtavyA prathana aura azramagaDe lakSagoMDA varzana jevaM unaDI gati vana 82 solaDe vazavarttI De AtmA DA hUSpUratva 83 asaMtoSaDe viSaya meM svAnubhavA vAna 84 jiyoM meM gRddhilAvaniSedhA aura unake tyAgaDA varzana 107 108 108 108 110 111 112 113 114 115 121 122 122 124 125 126 127 127 130 130 131 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. navabhamadhyayana 133. 133 136 141 142 143 144 146 85 nabhiyarita 86 yugamA draSTAMta 87 bhahanarejA DA draSTAMta 88 puSpazija aura najazijahA varzana 88 padharathA draSTAMta 80 6DhavratA sAdhvIDe upadezaThA varzana 81 nabhirAza hAthIThe palAyana (lagane) DI jthA 82 nabhi aura yandrayazaThe yuddhaprastAvaThA varzana 83 nabhi aura yandrayaza yuddhacho roDaneDe liye bhahanarejA sAdhvI vihArA varzana 84 nabhi aura yandrayazaThA bhisana 85 nabhirAmAhavarA varzana 86 nabhirApta vairAgyaThA varzana 87 nabhirAmaDe pravazyAgRhAchA varzana 88 nabhi aura chandra hA saMvAha 88 chandrata nabhirArSistuti 100 madhyayanaDA upasaMhAra 146 147 148 148 1pa0 1pa1 181 182 zaveM adhyayana 101 nizcala pravazyA zikSAmeM sAla bhahAsAlA 6STAMta 102 bhsusvAbhIThe prati sudharbhasvAbhI chA upadeza 183 186 gyArahavA~ adhyayana 107 amahuzrutameM hArArAyachA vArzana 104 ahuzruta sanane meM ATha hArAhA vAyana 105 avinIta yauha dhArAgoMDA varzana 106 vinItache pandraha dhArAzA varzana 107 vinItache lakSArAThA varzana 201 202 203 205 208 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 108 zaMgAchiche draSTAMtase jahazrutachI prasaMzA 108 madhyayana DA upasaMhAra 209 217 ArahaveM adhyayana 110 mArahaveM adhyayanaThI avataraziThA aura hariTezana bhunihA yaritra vArzana 218 terahavA~ adhyayana 111 teravA~ adhyayanaSThI avataraziSThA aura citra saMbhUta bhUniSThA yaritra varzana 247 yauhavA~ adhyayana 112 yauhave adhyayanahI avatarAiThA aura nanhatta-nanha priyAhi chaha chAvoM DAyaritra 303 ||sbhaat // zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAsta kA zaraNa kA abhAva cothuM adhyayana trIjuM adhyayana puruM thayuM. have cothA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. trIjA adhyayananI sAthe A adhyayanano saMbaMdha A prakArane che-trIjA adhyayanamAM je kahevAmAM AvyuM ke "manuSyatva, dharmazravaNa, jInavacanamAM zraddhA ane saMyamamAM varSollAsa (pravRtti) e cAra vastu AtmAne prApta thavAM durlabha che. e cAra vastuo prApta thayA pachI paNa pramAda na karavuM joIe. A vAta A adhyayana dvArA samajAvavAmAM Ave che. vRddhAvasthAmAM koIe zaraNa thatuM nathI. mATe pramAda na kara joIe. e saMbaMdhane laIne A cothA adhyayanane prAraMbha thAya che. tenI A sarva prathama gAthA che. "paraMa'ItyAdi, anvayArtha-he ziSya ! vira asaMhacaM-kavisaM saM A AyuSya asaMskRta che. tene vadhAravuM zakya nathI temaja tuTeluM AyuSya sAMdhI zakAtuM nathI, AthI nApamAthag-1 pramAH pramAdana kare. "g 'nizcayathI karovaLIyalsa panIratha vRddhAvasthAthI maraNanI samIpa pahoMcelA jIvanuM tAtrA kAraNa thi-nAzita keI nathI. athavA evo kaI samartha nathI ke je potAnA karma dvArA ghaDapaNane Are pahoMcelA jIvane e vRddhAvasthAthI bacAvI zake. tathA vRddhAvasthAne kAraNe jenuM zarIra jarjarita thaI rahyuM che evA jIvane evI zakti, paNa nathI rahI hatI ke te e avasthAmAM paNa dharma karI zake. palaLe-mattA banA: je manuSya pramAdI hoya che te hiMsA-ahiMnnA pitAnA ane bIjAnA ghAtaka hoya che. jayA-ttAH indriyo upara kAbu meLavI zakatA nathI temaja pApa karavAthI pAchA haThI zakatA nathI. evA manuSya vi hiMti- (tra) guNI vyakti kenuM zaraNa prApta karI zakaze ? kayuM zaraNa prApta karI zakaze ?, kaI tene zaraNa Apaze nahi. kahevAne Azaya e che ke je jIva pramAdI jIvana gALe che, IndriyenA gulAma (lAlupa) temaja hiMsaka hoya che tenuM koI rakSaka thatuM nathI. mATe bIjuM kAMI nahi te AcaraNamAM te pramAda na ja karavuM joIe, parva viyA di-parva vijJAnihi eTaluM te samajavuM joIe ja, bhAvArtha-jeo pramAdi jIvana gALatA hoya che, hiMsaka ane indriyane vaza vati lolupI hoya che, teo sarva prakAranA anarthone karavAmAM jarA paNa kacAzaDhIlAza rAkhatA nathI. tene saMsAranAM duHkhothI koI choDAvI zakatuM nathI. ATalA mATe dharmanuM AcaraNa jIvanamAM Avazyaka vastu che. ke jenAthI jIvanI paLepaLe rakSA thatI rahe che. je dharmanI rakSA kare che tenI rakSA dharma kare che. tathA e paNa vicAravuM joIe ke, A AyuSya kSaNe kSaNe-divase divase ochuM thatuM jAya che, tene vadhAravA keI samartha nathI. jyAre vRddhAvasthA Avaze tyAre te eTalI paNa zakti nahIM rahe ke jenAthI DI ghaNI paNa dhamakaraNa thaI zake zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te avasthAmAM ghaDapaNanAM duHkhothI bacAvavAvALuM keI haze nahIM. mATe he ziSya! e pramANe samajIne tamAre dharma karaNa karavAmAM jarApaNu pramAdi banavuM na joIe. ghaDapaNanA Are pahecelA jIvane keI bacAvI zakatuM nathI A viSaya upara aTTanamalalanuM daSTAMta ApavAmAM Ave che. jarAgrastako zaraNa ke abhAva viSayameM aTTanamallakA draSTAMta ujajaini nagarImAM jItazatru rAjAnA darabAramAM aTTananAme eka mallakustIbAja hato. AjubAjunA ekapaNa rAjyamAM evI kaI paNa vyakti na hatI ke je tene zikasta-parAjaya ApI zake. dareka rAjyamAM e ajeya mAnavAmAM AvatuM hatuM. samudranA kinArA upara sopAraka nAmanuM eka nagara hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma siMhagiri hatuM. tene mallayuddha jevAne ghaNe bhAre zokha hato. te malenI kustI ne goThavate ane mallayuddhamAM je jItI jAya tene te sAruM InAma ApatA hatA. aTTana pahelavAna daravarSe tenA rAjyamAM thatA mallayuddhamAM bhAga levA jato ane tyAMnA anya maghrone harAvI pitAne vijaya devaja pharakAvate. dara vakhate A pramANe banatuM joIne siMhagiri rAjAne vicAra thayo ke, A pahelavAna koI anya rAjyamAMthI ahiM AvIne mArA dezanA mallone yuddhamAM jItIne temane harAvI vijaya devaja AMcakI le che, tethI te mArI, mArA rAjyanI pratiSThAne hAni pahoMce che tathA badanAmI paNa thAya che. mATe ene zikasta Ape-harAve tevA tenAthI paNa balavAna mallanI mAre zodha karavI joIe. A prakArane vicAra karIne te rAjA bIja zaktizALI mallanI zodha karavA samudra taTa upara Avyo. tyAM teNe atyaMta baliSTha ane smRtivAlA eka mAchImArane che. tene joIne rAjAe enA baLa ane skutine aMdAja kADhI potAnI pAse rAkhI lIdho ane tene sArI rIte rUTa puSTa karavA lAge, mallayuddhanuM zikSaNa paNa tene apAvyuM. AthI te mahAmalla banI gayA. rAjAe tenuM nAma mAspikamalla rAkhyuM. eka vakhata aTTanamalla sopAraka AvyA. rAjAe tene mAspikamala sAthe malayuddha karavA AhAna ApyuM. malayuddha thayuM. mAspikamale aTTanamala zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne harAvI dIdhuM. jevI rIte kaI eka gajarAja bIjA hAthathI parAjIta banatAM citAgrasta banI jAya che tevI rIte aTTanamalla paNa ciMtAgrasta banI gayo ane ghera AvIne vicAravA lAgyuM ke, Aja sudhI keIe mane parAjIta karyo nathI jyAre AjakAlanA A mAsmikamale mane kustImAM pachADI dIdhe. ThIka che, paNa e juvAna che, ene kAraNe enA baLanI vRddhi thaI rahI che. huM te have divase divase buddo thaI rahyo chuM mATe mArAmAM baLanI uNapa AvatI jAya che. AthI mAre mArA pakSane keI bIje pahelavAna taiyAra kare jaIe. A prakArane vicAra karI aTTanamala bIjA baLavAna mallanI zodhamAM nIkaLe. te saurASTra Adi dezamAM aneka malla che" A vAta sAMbhaLIne saurASTra dezanI tarapha cAlI nIkaLyo. vacamAM gujarAta deza AvyuM. tyAM bharUca gAmanI pAse hariNI gAmanI sImamAM AvyA tyAM eka kheDUtane khetI karatAM joye. kheDUta te samaye eka hAthathI jaladI jaladI haLa calAvatuM hatuM ane bIjA hAthathI ghAsanI mAphaka vacce AvatAM kapAsanAM cheDavAMone ukhADIne pheMkI dete hateA. aTTanamale e kisAnane joI "A cekakasa mahAna baLavaLe che. tene AhAra te jouM ?" ema vicAra karI tenA rAkanuM nirIkSaNa karavA mATe tyAM zeDo vakhata rAha joIne beThe. eTalAmAM te kheDUtanI patnI tene khAvA mATe bhAta bharelI eka moTI hAMDI laIne tyAM AvI pahoMcI. kisAna e saghaLA bhAtane eka jhapATe khAI gaye. jamyA pachI te kudaratI hAjate-jAjarU gaye. aTTanamA pAchaLa pAchaLa gaye ane kheDUta je sthaLe zauca mATe gayA hatA te sthaLe jaIne jeyuM te tyAM bakarAM temaja tevAMja bIjA jAnavaranI mAphaka lIMDIo jevI sukI viSTA paDelI teNe joI A uparathI tene e khyAla Avyo ke A puruSanI jaTharAgni khUba teja che. A saghaLI binAonuM nirIkSaNa karyA bAda aTTanamalle manamAM nizcaya karyo ke, A mANasa mArA pratispardhi-harIphane harAvavAmAM samartha banI zake tevuM che. A nizcaya karI aTTanamala suraja AthamyuM te kheDUtanA makAne jaI pahoMce. tyAM jaIne e kahevA lAgyuM ke, AjanI rAta huM tamAre tyAM vitAvavA mAguM chuM. kisAne tenI AgatA svAgatA karI utArAne prabaMdha karyo. rAtaveLAe jyAre kisAna suvAnI taiyArI karavA lAgyo tyAre aTTanamale tene pUchayuM-dhaMdhA rojagAra kema cAle che ? paisA sArA kamAvatA haze? aTTananI A vAta sAMbhaLIne kisAne kahyuM-zuM kahuM bhAI! AjIvIkA te evI khAsa nathI, balakula nirdhana chuM ghaNe paraseve pADIne khetI karuM chuM chatAM paNa peTa purUM vaLatareya maLatuM nathI. kisAnanI A vAta sAMbhaLIne adanamaste kahyuM-je tamane vAMdho na hoya te A tamAre khetIne dhaMdho baMdha karI mArI sAthe cAlo te tamane thoDA ja samayamAM rAjAnA jevA dhanavAna banAvI dauM. kisAne kahyuM ke, huM cAlavA te taiyAra chuM paNa je mArI patnI hA pADe te ne? adanamale kisAnanI patnine pUchyuM ke teNe kahyuM ke-khetaramAM kapAsa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAvela che, ane te jaze te pachI tene saMbhALaze keNu? kemake, je e tamArI sAthe Ave to dekharekhanA abhAve kapAsa cImaLAI jaze ane ethI A varasane nibhAva kaI rIte thaI zakaze ? e sAMbhaLI aTTanamale kahyuM ke, sAMbhaLe ! eTale kapAsa tamAre tyAM thatuM hoya tenI kiMmata huM tamane atyAre ja cukavI dauM chuM pachI zuM vAMdho che? kahe ! keTalA ApuM ? AvuM aTTanamale kahyuM tyAre kisAnanI patnie je kiMmata mAgI teTalI anAmale tene meM mAgI rakama ApI dIdhI. meM mAgyuM dhana maLatAM kisAnanI patnie pitAnA patine rAjIkhuzIthI tenI sAthe javA mATe rajA ApI. eTale have kisAna aTTanamallanI sAthe javA taiyAra thaze. A joI aTTanamalle manamAM vicAra karyo-juo! paisAmAM keTalI tAkAta che? enA bala upara te pati ane patnine paNa judA karI zakAya che. aTTanamalla te kisAnane laIne tyAMthI cAlyo. cAlatAM cAlatAM te pitAne sthAne ujajenI AvI pahoMce. ghera AvyA pachI teNe te kisAnane anekavidha rIte rUSTa puSTa banAvI dIdhe temaja mallavidyAmAM paNa pAraMgata banAvI ane tenuM nAma phalahImalla rAkhyuM. AthI aTTanamallane have saMtoSa thayo. bIjA varase mallayuddhanA utsavanA avasara upara aTTanamag ene sAthe laIne sopArakapura gaye. mallayuddhane jovA mATe siMhagiri rAjA hajAre jenI sAthe raMgamaMDapamAM AvI siMhAsana upara birAjamAna thayA. parasparamAM mallonuM cuddha thavAne prAraMbha thayo. saghaLAe potapotAnI pahelavAnI batAvI rAjAne khuza karyo. jyAre saghaLA mallakustI laDIne nivRtta thayA tyAre rAjAe mAspikamala ane phalahImallane dAvamAM utaravAne Adeza Ape. Adeza maLatAM ja A baMne mallaziramaNa pitApitAnI bhujAothI taiyArI batAvI saunAM dhyAna kheMcI kustInA dAva mATe akhADAmAM utarI paDyA. tyAM e banenI kuratI thavA lAgI. e baMnenA paganA pagaravathI akhADAnI dharaNI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhrujI rahI hatI. banne pita pitAnA dAMta pIsatA hatA. hAthIonI mAphaka e bane malla ApasamAM mukko mukika karavA lAgI gayA. jema mULamAMthI kSINa thaeluM vRkSa jamIna upara niHsahAya banIne paDI jAya che e prakAre temanI dazA thaI rahI hatI. eka bIjA paraspara eka bIjAne pachADatA ane pharI pAchA laDatA. ane jyAre dAva maLo tyAre eka bIjAnI chAtI upara caDI besatA. AmAM koI vakhate te banne jaNA jamIna uparathI ekadama uThIne eka bIjA sAme chAtI bhIDAvatA jANe keI lAMbA samayathI vikhuTA paDelA be bhAIo bheTI rahyA na hoya! kSaNamAM vaLI pAchA uchaLI paDatA ke jANe kaI pataMgiyuM uchaLyuM! kayAreka kayAreka evI rIte kUdatA ke jANe vAMdarA hupAhupa ane kUdAkUda karatA hoya. A prakAre banne jaNAe maLIne mattalIlA tyAM ekaThA thayelAone batAvI. svayaMvaranI kuMvArI kanyA samAna jayalakSamIe bannene samAna baLavALA jANIne tenA gaLAmAM varamALA ApuM. e saMdehamAM Akula vyAkula banIne keIna paNa gaLAmAM varamALA na AropI, kema ke te baMnemAMthI keInI paNa jIta thaI na hatI. A dRzyane joI siMhagiri rAjAe vicAra karyo ke, A samaye A baMne pahelavAnI kustI ThIka ThIka thaI zakI nathI mATe bAkI rahelI kustI apUrNa rAkhI bIjA divase cAlu rAkhavI. A prakAre vicAra karI samasta prekSake samakSa rAjAe evuM jAhera karyuM ke, AvatI kAle A bannenuM ahiM mallayuddha thaze. evuM kahI rAjA pitAnA AsanathI uThIne cAlyA gayA. aTTanamale phalahImalane kahyuM ke, kahe ! mAcikamale tamane kyAM coTa (mAra) pahoMcADI? aTTanamallanI vAta sAMbhaLIne phalahImaa jema guru pAse zuddha bhAvathI prAyazcitta lenAra ziSya zuddha manathI pitAnI paristhiti pragaTa karI de che te pramANe jyAM jyAM coTa lAgavAthI darda thaI rahyuM hatuM te te aMgene teNe batAvyAM. phalahImahalanI vAta sAMbhaLIne adanamale jyAM jyAM tenA aMgene mAra lAgyo hato tyAM tyAM pAkA telanI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlIsathI, agninA zekathI tathA ceAgya davA dArUnA upacArathI svastha karI dIdhAM. mAstyikamahane paNu rAjAe pUchyuM ke,-mAtyika, kahe tamArA zarIramAM kayAM kayAM mAra lAgyA che ke jethI tenA upAya karavAmAM Ave ? mAstyikamallU jo ke zramathI pIDAI rahyo hatA te paNa gathI " mane kayAMya cATa lAgI nathI " AvuM kahI potAnI vIratAnu pradarzana karyuM. ane kahevA lAgyA ke, A phUlaDImalla te kayA jhADanu mUrADIyuM ke je mane harAvI zake ? daMbhamAMne daMbhamAM upacAra na karyAM, khIje divase pharIthI khannenuM mallayuddha zarU thayuM. pahelA divasanI mAphaka Aje paNa kAInI hAra ke jIta na thaI. trIjA divase jyAre yuddha thayuM te lahImale mAstyikamallane pachADIne damAgyA ane lahImahUthI mAstyikamallane hAra khAvI paDI. lahImalle tene pachADI dIdhA ane mAtyikamallu hArI gaye. mAtsyikamale hArI jatAM rAtrInA vakhate jyAre lahImalTa sutA hatA tyAre IrSAne kAraNe tenu mAthuM kApI nAkhyuM. AthI aTTanamA bicArI du:khita khanI tyAMthI ujjainI cAlyA AvyeA. te buThTho tA thaI gayA hatA, AthI teNe mayuddha karavAnuM che|DI dIdhuM ane potAnA ghara AMgaNe ja rahevA lAgyA gharanA mANaseAe joyuM ke A buDhDho have kAMI paNa kAma karatA nathI, tyAre te leAkeAe tenI avagaNanA karavA mAMDI. AthI aTTanamallanA dilane bhAre AghAta lAgyA. jyAre aTTanamalle e jANyuM ke, A leke mAre tiraskAra karavAmAM ja utarI paDayAM che tyAre te tyAMthI kAine paNa kahyA vagara kauzAMkhI nagarI cAlyA gayA. tyAM pahAMcI teNe eka varasa sudhI rasAyaNunuM sevana karyuM". tenAthI vRdhdhAvasthAthI zithila banela tenu zarIra pharIthI taMdurasta anI gayuM. vaLI pAcheA te ujjayanI nagarImAM AbhyA ane rAjAnI hAjarImAM je mallayudhdha thaI rahyuM hatuM temAM te sAmela thayA. teNe rAjAnA je nira gaNu nAmanA mazahUra pahelavAna hatA tene kustImAM harAvI dIdhA. A navA AvelA maLe mArA mahtvane harAvI dIdhA? evA vicAra karI rAjAe tenI jarAe prasaMzA na karI. jyAre leAkeAe joyuM ke jyAre rAjA taraphathI mauna che tyAre teo paNa mauna rahyA, temaNe paNa aTTanamallanI jarA paNa tArIpha na karI. aTTanamalse tyAMnI A paristhiti joi pakSione saMbodhana karIne kahyuM he pakSigaNu! Apa leAkaja kahe ke aTTanamalle nIra gaNune parAjIta karI dIdhA che. aTTanamallanAM A vacana sAMbhaLIne rAjAe " are ! aTTanamala paNa mArAja mallu che '" evuM kahIne tene ghaNuM dravya ApyuM. aTTanamalanA svajanAe jyAre joyuM ke, aTTanamallanA rAjAe ghaNA ja AdarasatkAra karyAM che, te tee tenI pAse AvIne tene maLyA ane ghaNA satkAra karyAM. peAtAnA baMdhue taraphathI karAyelA satkArane joIne aTTanamalle vicAra karyo ke, jue! A samaye A mArA madhu janeA dravyanA leAbhathI mArA satkAra karavAmAM joDAyelA che. paraMtu je samaye vaLI pAchA nidhana thaI jaIza te samaye te ja mArUM apamAna karavA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 G Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDaze. have te vRddhAvasthA paNa mArA zarIrane dhIre dhIre zithila banAvI rahela che. have ghaDapaNane Are pahoMcelA A zarIrane huM auSadhIonA sevanathI kAyAkalpa karIne paNa pharI yuvAvasthA prApta karI zakavAne nathI. kahyuM che ke- adhInaM mAnavAnAM tad , bheSajaM nahi vidyte| punarnavaM bhaved yena, jarAjarjaramaGgakam // 1 // na ca vArdhakadivyAstraM, prayuktaM kaalvidvissaa| patatkAye skhalayituM, zakyaM svajanakaGkaTaiH // 2 // manuSyanI pAse evI kaI davA nathI ke je, vRddhAvasthAthI zithila banelA A zarIrane pharI juvAnInA navA jozathI cetanavaMta-zaktizALI banAvI zake. kALarUpI zatrue pheMkelA buDhApArUpI divya astrane bacAvanAra keI svajanarUpI bakhtara nathI ke je tenA AvatA ghAmAMthI A zarIrane bacAvI zake. vRddhAvasthAthI mane bacAvanAra evuM kaI paNa samartha nathI. na te kaI baMdhujana mAro bacAva karI zake tema che ke, na te kaI saMsArI padArtha mAruM rakSaNa karI zake tema che. je A jIvanuM e avasthAmAM rakSaNa karanAra koI paNa hoya to te eka mAtra dharma che. e sarva avasthAmAM jIvanuM rakSaNa karI zake che. AthI jyAM sudhI huM vRddhAvasthAthI zithila zarIravALe baLe nathI tyAM sudhI mAre dharmanuM AcaraNa karavAmAM ja pravRtta banavuM joIe. e mana sAthe vicAra karI aTTanamale gurunI pAse jaIne dIkSA aMgIkAra karI. 1 dhanalobhI ke narakagamana kA varNana jyAre pramAdi che mATe keI AzarAnuM sthAna nathI te pachI evuM kema na mAnI levuM joIe ke, arthopArjana karavAmAM pramAda na kare joIe? sUtrakAra ane uttara kahe che-ne pAvabhesTiM'ItyAdi. anvayArtha-majUtA-ce manuNAH je manuSya gama nAca-gamatti hItrA dubudhdhinA cakakaramAM phasAIne khetI, vANijya Adi vAvajamhiM-TrNfma zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa karmo dvArA dhaLa samAcati-dhana samAnte dravyanuM upArjana kare che. dhana kamAya che. te pAsapaTTi te vArApravRttAH te putra kalatrAdirUpa khadhanAmAM jakaDAI rahe che. ane A sasAramAM verALuvadyA vaivAnuvadyA: vairanA anubaMdha karatAM karatAM aMte rAgadveSathI bharapUra anI navA-nA: te manuSya pAtha-prAca dhana Aphrikane choDIne marIne naE vitti-narjI upAnti ane pachI ratnaprabhA vigere narakAmAM utpanna thAya che. AnA Azaya e che ke-je dravyanuM upArjana karavAvALA che te zrI AdimAM Asakta banIne rAgadveSanA kAraNe narakAmAM jAya che. A dehane cheADI bIjA bhavamAM janAranI sAthe dhanatA jatuM nathI. phakta te ekalA jIva ja mahAArabha ane mahAparigrahanA saMgraha karavAthI pApanA phaLane bhAgavavA mATe narakamAM jAya che. ATalAM ja mATe A bhavamAM ja vadha, madha, mAraNanuM kAraNa hAvAthI ane parabhavamAM naraka prAptinA hetu DAvAthI dhana vAstavika dRSTithI purUSAtha nathI evuM samajIne jIve dhama karaNI tarapha durlakSa pramAda na karavA joIe. bhAvA--saMsAramAM dhana kharekhara ananuM kAraNa che. paraMtu dhananA naze| je vyakti sadaMbhALI lye che. (temAMthI kheMcI jAya che. ) te saMsAramAM AdaraNIya mAna satkArane lAyaka) khanI jAya che. e apekSAe sUtrakAra dhama upArjane karavAmAM pravRtti karavI joie ane pramAda na karavA joie te vAtane prAdhAnya-mahatva Ape che, eTaluM mahatva dhana upArjana karavAnI pravRttine ApavAmAM nathI AvatuM, evuM samajIne nyAya nItithI upArjIta karelA dravyathI peAtAnI AjIvIkA calAvatAM vyaktie dharma kamAvAmAM jarA paNa zithila ke pramAdI na khanavuM joIe. nahIMtA naraka nIgAdanI gatIenAM du:kha bhAgavavAM paDaze, dhananA DheAbha upara cAranuM dRSTAnta kahevAmAM Ave che ane te A prakAranu che dhanalobha upara durdhaTa cora kA draSTAMta arayapura nAmanuM eka nagara hatuM temAM ripumana nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM duSTa nAmanA eka cAra rahetA hatA. tenA gharamAM eka kuvA hatA. dhanavAnonA gharAmAMthI cArI karIne lAvelA dhanane te kuvAmAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 8 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkhI dete hate. A vAta keI na jANe te khAtara e kuvA upara teNe eka DhAMkaNuM rAkhyuM hatuM. jenAthI te ku DhAMkelo raheto hate. A corane aneka putra ane aneka putrI hatI. A badhAne joI ne tene vicAra thayo ke mAre ghaNAM saMtAna che. meM ghaNuM kaTathI ekaThA karela dravyane te saghaLA nAza karI deze. mATe mAre evuM karavuM joIe ke "na rahe vAMsa ane na vAge vAMsaLI" A kahevata pramANe evuM karavuM joIe ke jethI koI jIvatuM na rahe. sArAmAM sAro upAya e che ke, e saghaLAMne mArI nAkhavAmAM Ave. paraMtu jyAM sudhI e bALakanI mA jIve che tyAM sudhI e banI zakavuM muzkela che. mATe sau prathama bALakonI mAtAne ja mArI nAkhavI joIe. e pachI saMtA. nene vAra. A pramANe vicAra karI tene amalamAM mUko ane teNe potAnI patnine ane sarva saMtAnane mArI nAkhIne keI eka kuvAmAM nAkhI dIdhAM. pachI e cera bIjI vakhata paraNa. e strIne paNa saMtAna sahita mArI nAkhI. trIjI vakhata paraNyo. paNa A patnI khUba ja suMdara ane dekhAvaDI hatI. A strIthI tene eka bALaka thayuM. paraMtu te strInA rUpa upara cAra ghaNeja Asakta hovAnA kAraNe tene mAravAno vicAra paNa na Avye. jyAre tenI trIjI strIthI thaela bALaka ATha varSanuM thayuM tyAre te bALakane joIne cerane vicAra AvyuM ke, meM A zuM bhUla karI ? meM havaza thaIne tenI mAne jIvatI rAkhI paraMtu mArI bhalAIte emAM ja che ke, tene mArI ja nAkhavAmAM Ave ane pachI tenA bALakane vAro. evo vicAra karI teNe te strIne paNa mArI nAkhI ane jaladIthI koI kuvAmAM tenA zabane nAkhI dIdhuM. chekarAe pitAnI mAtAne mArI naMkhAtI najare joI ane pitAnA maraNanA bhayathI DarIne gharanI bahAra nAsI gayo ane ghaNuM ja jora jorathI cIsa pADIne kalpAMta karavA lAgyA. A bALakanuM dayA Ave tevuM AkaMda sAMbhaLIne ke tenI AjubAju ToLe vaLI gayA ane tene pUchavA lAgyA, he bALaka! tuM zA mATe raDI rahyo che ? bALake kahyuM, mArA bApe mArI mAne mArI nAkhI ne hamaNAM ja kuvAmAM nAkhI dIdhI che. A vAtane sAMbhaLI rAjyanA sIpAhIo tathA anya nAgarikee tenA gharamAM ghusI jaIne jaDatI lIdhI ane tapAsa karatAM dravyathI bharelo kuve temanA jovAmAM AvyuM. te pachI je kuvAmAM cAre tenI patnine-te bALakanI mAtAne mArIne nAkhI dIdhI hatI te kuvo te bALake nagaravAsIone batAvyuM. te kuvAmAM bALakanA kahevA pramANe tenI mAtAnuM zaba tathA hADakAnAM DhagalA joyA. purA maLatAM rAjyanA adhikArIoe tenI dharapakaDa karI. corane muzkeToTa bAMdhIne rAjapurUSoe tene rAjAnI samakSa raju karyo. rAjAe te care coreluM saghaLuM dhana japta karyuM. tathA te cerInA mAlanA sAcA mAlikenI tapAsa karAvI temane temanuM dhana suprata karyuM, ane te cArane keraDA vagerethI mAra marAvIne matanI zikSA karI. A kathAne sAra e che ke, dhananI tRNune parityAga karI manuSya dharmanI rakSA karavI joIe. je 2 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiye hue karma binA bhoge nivRta nahIM hote hai. karelAM karma niSphaLa thatAM nathI, e vAtane samajAvavA sUtrakAra kahe che-tene-ityAdi. anvayArtha - kaTTA pAvana - cethA nArI jevI rIte pApa karanAra teje-teraH cAra saMgi-vimukhe cerI karatAM ja hag-hIraH sana pakaDAI jatAM tene pakaDanArAo tene viSa-re kApI mArI nAkhe che. jI eja prakAre prayA-pragA jIvane utta-pretya paralokamAM paramAdhAmaka vigere tene vyathA pahoMcADe che. ane aneka prakAre narakAdika saMbaMdhI vedanA tene bhegavavI paDe che. tathA pha6 2 ro-ho ja A lokamAM paNa dhana upArjana karavA nimitte bhUkha, tarasa, TADha, taDake sahana karavo paDe che. pahADa upara caDhavuM samudranuM pAra karavuM, rAjAnI sevA karavI, yuddhamAM prahara sahevA, vigere je kaza che tenAthI saghaLA pIDita thatA rahe che, paNa enmAna = no - tAnAM karmaLa mokSo rAtti karmonAM phaLa bhegavavA ja paDe che, kahyuM che-"jIva dvArA je karma ahiM karAya che tenA phaLa tene Aloka ane paralokamAM bhegavavAM paDe che" jema pANI to vRkSanA mULamAM ja siMcAya che, chatAM phaLa te zAkhAmAM ja lAge che evuM jANIne pApakarma karatAM aTakI javuM joIe. tenAthI sadA bacatAM rahevuM joIe. jIva pitAnAM karelAM karmonuM phaLa pote ja bhogave che. je prakAre corI karanAra cArane ziraccheda mastaka dhaDathI juduthavuM vigere sajA thAya che te bhagave che. enA upara A daSTAnta che. apane kamoM ke bhoga ke viSayameM durvata cora kA draSTAMta baMga dezamAM eka Aditya nagara hatuM. temAM dura nAmano eka zera rahetuM hatuM. teNe keI zeThane ghera eka samaya corI karavAno vicAra karyo. paraMtu te ghara cAre taraphathI barAbara baMdha hatuM. AthI tene gaja vAgate na hatuM. AthI teNe zeThanA gharanI bhIMtamAM khAtara pADavA mAMDayuM. je kAMgarAnA AkAra jevuM hatuM. te ja vakhate bhIMta karI rahyuM hatuM te vakhate zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIMta kocavAne avAja sAMbhaLIne zeTha jAgI gayA. zeTha samajI gayA ke ciranAM pagalAM thayAM che ane khAtara pADavA lIMta kecI rahyo che. AthI samaya varte jaIne zeTha te sthaLe cupacApa besI gayA. zeThe manamAM vicAryuM ke, cAra jyAre gharamAM ghusaze tyAre te mArA upara humalA karyA vagara raheze nahiM mATe kAMIka karavuM joIe. zeTha Ama vicArI rahyA hatA, te vakhate cora te bAkhA dvArA potAnA be paga pahelAM nAkhI gharamAM praveza karavA yatna karatuM hatuM. te ja vakhate zeThe tenA baMne paga gharanI aMdarathI pakaDI lIdhA. A bAju gharanI bahAra te ceAranI sAthe bIjo eka cAra paNa have tene pahelA cAre kahyuM ke, gharanA mAlike mArA paga pakaDI lIdhA che. A sAMbhaLI bahAra ubhelA tenA sAthIdAra core tenA bahAra rahelA aradhA zarIra paikI be hAthane pakaDIne tene bahAra kheMcavA mAMDe. tyAre zeThe tene potAnI tarapha aMdara kheMcavA mAMDayuM. Ama baMne bAju khecatANa thatAM bAkorAmAM phasAI paDelA coranI evI te kaDI hAlata thaI gaI ke, te potAnA zarIranuM rakSaNa karavAmAM asamartha banyA. pote evuM mAkerUM pADeluM ke jemAMthI aMdara bahAra kheMcAtA tenuM zarIra chedAI gayuM. ane tene pariNAme maraNa jevI pIDA sahevI paDI. che 3 pApakarmakI prasaMzA anekAneka anarthokA kAraNa banatI hai. usa viSayameM durmati cora kA daSTAMta pApa karmane choDavAnI mAphaka pApa karmanI prazaMsA karavAne paNa tyAga karI devo joIe kema ke, pApa karmanI prazaMsA paNa aneka anarthonuM kAraNa bane che. tenA upara daSTAnta A prakAranuM che- durmati nAmane eka cAra hato, teNe jyAM caDhavuM utaravuM ghaNuM ja kaThIna hatuM tevA mahAlayamAM khAtara pADayuM. teNe te vizALa makAnanI pachIte bAkerUM pADI, aMdara ghusI ghaNuM dhana coryuM ane cupacApa pite pADelA te bAkorAmAMthI bahAra nIkaLI gayo. prAtaHkALa thatAM, jyAre makAna mAlIka jAgyA tyAre tene cerI thayAnI khabara paDI AthI te dhana gumAvatAM pike pake revA mAMDe. tenuM A prakAranuM rUdana sAMbhaLIne tyAM ghaNA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 11. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loko bhegA thaI gayA. cAre paNa e vicAra karyo ke, jouM te khare ke gAmanA ekaThA thayelA loke zuM kahe che? lokenI vAtacIta sAMbhaLavAnA hetathI veza parivartana karI lokenI vacce te ghusI gaye. loko kahevA lAgyA ke, ATalA UMcA makAna upara te kaI rIte cAra caDayo haze? ane kevI rIte khAtara pADayuM haze ? nAnakaDA evA pADavAmAM AvelA A bAkerAmAMthI te kevI rIte aMdara ghusyA haze? ane makAnamAMthI ATaluM badhuM dhana laI ne te kaI rIte pAcho nIkaLI zaka haze? ceranI AvI vicitra zakti joI ne manamAM bhAre acaMba thAya che. cAre jyAre lokonI carcAne keyaDArUpa A pramANe abhiprAya jAye tyAre tene pitAnA parAkrama upara tenI chAtI gajagaja phulI ane pitAnI bahAdurI mATe te kuleI jaI vicAravA lAge ke, A badhAnuM kahevuM bilakula ThIka che. A nAnA bAkorAmAMthI huM zI rIte aMdara ghusya hoIza ane tyAMthI pAchA kaI rIte bahAra nIkaLe hoIza ? A prakAranI AtmaciMtvanA karatAM karatAM cera paNa kayAreka gauravabhera pitAnI chAtI tarapha najara nAkhatA te kayAreka peTa tarapha, te kayAreka kamara tarapha najara nAkhI mApa kADhata. A badhuM joIne chevaTe te pelA bAkorA tarapha daSTi karate. tenI A prakAranI ceSTA rAjyanI chupI polIsanA jovAmAM AvI. teone zaMkA daDha thatAM tene ja cora mAnIne teo tene pakaDIne rAjAnI pAse laI gaSA. rAjAe te corane sArI evI sajA karI. A uparathI e zikSA maLe che ke, pApakarmanI prazaMsA karavArUpa abhilASAne paNa parityAga karI devuM joIe. kema ke ema karavuM e paNa deSa che ke 3 karma ke phala bhogate samaya bAMdhavo kI asahAyatA karelAM karma niSphaLa nathI thatAM evuM je kahyuM che te karelAM karmonA baMdhanathI chuTakAro kadAca pitAnA svajana karAvI Ape, athavA na paNa karAve. je rIte dhananA bhAgalA pADI te svajanemAM vaheMcI levAmAM Ave te rIte kama bhegavavAmAM svajane bhAgIdAra thaze? Ane uttara A gAthAthI ApavAmAM Ave che. -"saMsAmAtaoor"-ItyAdi, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 2 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-saMsArabhAvaUM-sArasamApana eka bhavathI bIjA bhavanI prAptinuM nAma saMsAra che. A saMsAra dazAne prApta thayela saMsArI jIva jarA gaThThA-pAya potAnAthI bhinna evA je strI, putrAdika che te nimitte rANA 1 ja re -vat sAdhAra 2 krama joti je khetI, vANijya Adi sAdhAraNa pitAnA temaja pArakA nimitta karma kare che. tAsa 3 mIM-taya tu karma paNa jyAre te kamane vecavA vehe udaya kALa Ave che tyAre te samaye na vaMdhavA vanyavarga vati-7 vAvavA vAMdhavAtAM vAti baMdhujana pitAnI baMdhutA batAvatA nathI ane te karma bhegavavA sahAyatA karatA nathI paNa tene ekalAne ja bhegavavAM paDe che. bhAva tha-saMsArI leka pitAnA ja svArtha mATe je sAvadya karma kare che tenAM phaLa te tene jAte ja bhogavavA paDe che, ane te ucita paNa che. paraMtu je loke pitAnA svajanenA mATe pApathI DaryA vinA sAvadyakama kare che temane jyAre karma udaya Ave che tyAre te svajane te karmamAM bhAga paDAvI tene bhegavavA AvatA nathI. temaja evuM paNa nathI kahetAM ke cAle e karma phaLanAM aDadhAM karma te bhagave ane aDadhAM ame jogavIe, ke nathI e karma phaLa dUra karavA prayatna karatA. A prakAre jyAre karelAM karmo bhegavavAM paDe tyAre A jIvane te bAMdhavajane kAMI paNa sahAyatA karavA AvatA nathI. tyAre samajI lejo ke A mohavaze paDelA A jIvanI e keTalI bhAre mUrkhatA che ke, bIjAo mATe sAvadya karma kare che ane tenuM phaLa pite ekale ja bhogave che. AthI dharmopArjana karavAmAM jIve kSaNa mAtra pramAda kara na joIe. tathA je dharmopArjana karI lIdhela che tenI rakSA pramAda parivAra pUrvaka karatAM rahevuM joIe. athavA A sthaLe "bhavAnI"zabdane adhyAhAra rAkhavo joIe. AthI tene artha e thAya che ke, saMsAramAM bhramaNa karavAvALA he mahApurUSa! tame je karma pArakA athe athavA sAdhAraNa pitAnA arthe kare che. tenAM kaDavAM phaLa jyAre bhegavavAmAM Avaze tyAre tamArAM e baMdhujana tamArAM kama phaLamAM bhAga paDAvavA nahi Ave. phaLa te tamAre ja gava vAnAM che. A kahevAno Azaya e che ke, je jIva jevuM karma karaze tevuM ja phaLa tene bhegavavuM paDaze. bIjuM koI paNa bhegavavA nahIM Ave. na te strI bhogavavA Avaze ke na to baMdhujana Avaze. jyAre A vAta nivivAda che te pachI dharmanuM upArjana karavAmAM ja jIvanI caturAI che. bIjAnI pAchaLa pitAnA parama arthane naSTa karI narakAdikane mAra khAvAmAM kaI bhalAI che? zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 3 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma ke phala bhogate viSayameM gvAlina ko ThaganevAle vaNika kA draSTAMta AnA upara eka bhalIbheLI govAlaNane ThagavAvALA eka vANIAnuM dRSTAnta A prakAranuM che - vasumati nagarImAM dhanapriya nAmano eka vANiyo raheto hato. te vepAra karI khAI pitAnuM jIvana gujArate hate. eka divasa tenI dukAne eka bhalIbhaLI govAlaNa be rUpiyA laIne kapAsa levA AvI. AvIne teNe kahyuM ke, mane be rUpiyAne kapAsa Ape. A sAMbhaLIne dhanapriye kahyuM, bhale ApuM chuM. gevAlaNe tene be rUpiyA ApI dIdhA. vaNike rUpiyA laIne tene be vakhata teLIne kula eka rUpiyAne kapAsa Ape. be vakhata taLeluM joIne govAlaNe mAnyuM ke, vANiyAe mane be rUpiyAne kapAsa Ape che. kapAsa laIne te sIdhI ghera cAlI gaI. tenA cAlyA gayA pachI vaNika vicAra karyo ke, Ajano divasa ke bhAgyazALI che? Aje te mane eka rUpiyAne cokakhe lAbha thayo. bhAgyavaza prApta thayelA A rUpIyAthI ja Aja huM mIThuM bhajana karIza e vicAra karI teNe te rUpIyAnuM ghI, khAMDa, vagere kharIdI ghera mekahyuM ane tenI patnIne ghevara banAvavA sUcanA ApI. tenI patnIe A bhAgyazALI mATe ghebara banAvI taiyAra karyA. eTalAmAM paragAmathI pitAnA mitro sAthe temanA jamAIrAja acAnaka padhAryo vaNikanI patnIe ghaNe dahADe AvelA jamAI ane temanA mitrone ghevaranuM sArI rIte bhojana karAvyuM. jamAIrAja khAI pIne jevA AvyA hatA tevA mitro sAthe cAlyA gayA. temanA cAlyA gayA bAda ghevara khAvAnI hoMze vaNika ghera AvyuM. nahi paravArIne vANiyAbhAI bhejana karavA rasoDAmAM gayA, ane tyAM jaI rajanI mAphaka te jamavA besI gaye. tenI patnie roja je jAtanuM bhejana tene pIrasatI hatI tevuM rAjIdu bhejana lAvIne tenI thALImAM pIrasI dIdhuM. te joIne vANiyAe kahyuM kema ! Aje ghevara nathI banAvyAM? patnie kahyuM ke, banAvyAM te hatAM paraMtu jamAIrAja temanA mitro sAthe AvyA hatA tethI temanA satkAramAM ghevara purAM thayAM. A sAMbhaLIne dhanapriye vicAra karyo-meM vinA kAraNe te bIcArI govAlaNane bIjAnA nimitte ThagI. mane te ethI kaMI ja lAbha na thayo. majA te bIjAoe uDAvI. tenI paMcanAthI thavAvALA pApanuM phaLa te mAre ja bhegavavuM paDaze.-khAnArAo e nahIM. juo ! jamAI te mAla uDAvIne cAlyA gayA ane pApa karanAra evA mArA hAthamAM te kAMI ja na AvyuM. phakta pApa ja mArA mAthe paDyuM. te pApa jyAre udaya Avaze tyAre mAre ja bhogavavuM paDaze. jeo ghevara khAvA taiyAra thayA paNa tenA pApanuM phaLa bhegavavAmAM teo sAmela thavAnA nathI. kharekhara e ja mUrNa che ke, jeo putra, kuTuMba AdinA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 4 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimitta rAja pApakarma karI kamAtA rahe che. A prakAranA vicAra karatAM karatAM te vaNika duHkha bhulavA gharathI mahAra nIkaLyA. garamInA e samaya hatA, tApa jorathI paDI rahyo hateA, madhyAhnanA samaya hateA, cintAtura vadane te garamInA AtApathI bacavA tyAM eka jhADanI chAyAmAM vizrAMti levA besI gayA. A samaye eka sAdhu bhikSA mATe jaI rahyA hatA te tyAMthI nIkaLyA. sAdhu mahArAjane joI te viSuke kahyuM ke, huM munirAja! UbhA raheA-gheADo samaya ahIM vizrAMti kareA. vaNikanI vAta sAMbhaLIne munirAje kahyu-mane utAvaLa che, mArA kArya mATe huM jai rahyo chuM, munirAjanI vANI sAMbhaLIne viNuMke kahyu-bhagavan ! khIjAnA kAma arthe paNa zuM keAI jAya che ? munirAje kahyuM-hA saMsAranA aneka jIva bIjAnA mATe ja kaleza pAme che. jema tame pote zrI Adine mATe bheAgavI rahyA che. munirAjanAM vacana sAMbhaLIne vika saceta banI gayA ane khelyA mahArAja! Apa kAM utaryAM che ? munirAje kahyuM-bagIcAmAM. Ama kahI munirAja cAlyA gayA. vaNik temanA pAchA pharavAnI rAha joIne eja sthaLe besI rahyA. jyAre mahArAja bhikSA laIne e rastethI pAchA pharyA tyAre vaNik temanI sAthe sAthe gayA ane bagIcAmAM jai teNe yunirAja pAsethI dharmopadeza sAMbhaLyA. upadeza sAMbhaLIne teNe muni rAjane kahyuM-mahArAja ! huM... dIkSA levA cAhuM chuM. paraMtu mArI patnI temaja sagA vahAlAMnI saMmati laI AvuM. AthI jyAM sudhI huM pAchA na krU tyAM sudhI Apa ahIM ja birAjajo. evuM kahIne te vaNika tyAMthI potAne ghera AvyA ane patnI temaja baMdhujanone kahevA lAgyA ke,-mane A dukAnamAM koI adhika lAbha maLatA nathI, AthI mArA vicAra paradezamAM javAnA che. mane e sAvAha maLI gayA che. emAM ekasAthe vAha mULadravya Ape che ane mArI IcchA pramANenA sthAne pahAMcADI de che, chatAM kamANImAMthI kAMI paNa lavAnI IcchA rAkhatA nathI. jyAre khInne sAthe vAha mULadravya te ApatA nathI paNa upArjIta karela adhu` haDapa karI javAnuM kahe che. have tame leAkeA ja kaho ke kAnI sAthe javAmAM mArUM zreya che ? A sAMbhaLIne mAdhavAe kahyuM-AmAM pUchavAnI vAta ja zuM che. prathama sA vAhanI sAthe ja Ape javu' joI e. vaNike e vakhate peAtAnA AtmIyajanAne sAthe lIdhA ane te badhAne sAthe laI ne te bagIcAmAM AvI pahoMccA. bagIcAmAM paheAMcIne teNe pAtAnA AtmIyajanAne kahyuM-jue A munirAja siddhipu rInA sAvAha che. teo dharmarUpa pAtAnA mULadravyathI Apa le ne vahevAra karAve che tathA siddhipurI laI jAya che. upArjItamAMthI te kAMi hissA paNa mAgatA nathI. mA kAraNe huM temanI sAthe siddhipurI javA cAhuM chuM. bIjA sAvAha A patnI vigere svajana che, je pahelethI ja pUrvopArjIta dharmadhananuM haraNa karI la che ane ApatA kAMI nathI. Apa badhAMe maLIne mane prathama sAOvAha sAthe javAnI anumati te ApI dIdhI che, eTale huM ApanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 15 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacane anusAra baMdhujanonI sAtheno saMbaMdha cheDIne A munirUpa sArthavAhane Azraya svIkAruM chuM. A prAmaNe dhanamitre baMdhumehano tyAga karI munilama grahaNa karyo ane Aleka temaja paralokanA sukhane pAmyuM. A rIte baMdhanA AzrayathI pitAnAM karelAM karmanAM baMdhanothI chuTakAro thatuM nathI. A vAta A daSTAMtathI sAbita karavAmAM Avela che. te ja che. A dhanamitra vaNigadaSTAMta thayuM. dravya se trANa-rakSaNa kA abhAva have e vAta samajAvavAmAM Ave che ke, dravya paNa karelA karmanA baMdhathI chuTakAro karAvI zakatuM nathI- vi"i ItyAdi. anvayArtha-pramatta-pramatta pAMca pramAdanA vazamAM phasAyele jIva maTiopagarimana ro paryAyamAM gAvA-athavA athavA sthA-vatra paralokamAM vijoi-vina dhananI sahAyatAthI tAtrA pitAnA dvArA karavAmAM AvelA pApakarmanuM phaLa bhogavavAnA samaye karmabaMdhathI choDAvavA rUpa rakSAne rame- mate pure hita putranI mAphaka prApta karatuM nathI. arthAta-dhana pApakarmanA phaLane bhogava. vAmAMthI choDAvI zakatuM nathI. dhananI abhilASA A jIva mATe aneka anarthonuM kAraNa bane che. A vAtane pradarzita karavA mATe sUtrakAra kahe che ke, vidagvalIpaSTa rU jema dIpakanA bujhAI javAthI draSya-joyelI vastu adraSya jevI banI jAya che e ja rIte je jIvane barizmo-naMta modaH darzana mehanIya karma antarahita che-darzana mehanIya karma je jIvanAM vidyamAna che-e jIva khecAvayaM kuMnivAciTUmbuvA samyagradarzana vigere muktinA mArgane prApta karavA chatAM paNa amevamadaSTa prApta na karyA je ja banI jAya che. Ane sArAMza A prakArane che- jema ke aMdhArI guphAnI aMdara ke prANI hAthamAM saLagate di laIne praveza kare ane e dipakanA prakAzanI sahAyatAthI teNe tyAMnI sarva vastuonuM nirIkSaNa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 6 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI lIdhuM paNa dI ekAeka bujhAI jatAM e vastuo aMdhArU thavAne kAraNe tenA mATe te adraSya jevI ja banI jAya che. e ja rIte A jIva paNa kadAca karmanA kSovarAma vigerenI sahAyathI mokSamAgane prApta karIne paNa dhananI AkAMkSAnA vyAsaMgathI thatA darzana mehanIya karmanA udayathI e mokSamArga tene mATe adrazya je ja banI jAya che. kema ke vijJa-dhana meha vigerene hetu mAnavAmAM Avela che. kahyuM paNa che- A parigraha mohanuM eka AzrayasthAna che mada ane kAmane vadhAranAra che ene kAraNe cittamAM aneka vidha saMtApa utpanna thatuM rahe che. AraMbha ane kalahanuM e mukhya kAraNa che. saMsAramAM jeTalA paNa adhika duHkha che e saghaLAM duHkhanuM e mULa kAraNa che." ATalA mATe kevaLa A dhanarUpI parigraha jIvane kadI paNa saMrakSaka-rakSA karanAra banI zakatuM nathI. eTaluM ja nahIM paNa jIvanA saMrakSaka evA samyaga darzana vigere je khUba ja muzkelIthI tene prApta thayA heya che tene paNa vinAza karanAra bane che, enA upara purohita putranuM daSTAMta A prakAranuM che.- dravya rakSaNa nahIM kara sakatA hai isa viSayameM purohita putra kA draSTAMta lakSamIpura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM zrIdatta nAme eka rAjA rAjya karatA hatA. teNe aMtaHpuranI rANIo rasAlA sAthe IndramahotsavamAM bhAga levA nIkaLatI vakhate evI ghoSaNA karAvI ke-A nagaramAM rahetA samasta puruSavarge nagaranI bahAra nIkaLI mahotsavamAM bhAga le. je kaI e pramANe nahi varate tene AkarI zikSA karavAmAM Avaze. rAjAnI A ghoSaNA sAMbhaLI nagaranIvAsI saghaLA puruSajane mahatsavamAM bhAga levA turata ja bahAra nIkaLI AvyA. paraMtu purohitane putra je rAjapriya hato te nagara bahAra na gayo. paNa rAjAnI A ghoSaNA sAMbhaLIne te eka vezyAnA gharamAM ghusI gayo. rAjapuruSoe tene jo, ane tene rAjahukama pramANe pakaDI lIdhe. paraMtu purohitaputra " huM te rAjAne mitra chuM" e abhimAnathI kulAIne e sipAIo zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe vAdavivAda karavA lAge. rAjapuruSoe jyAre tenI A ceSTA joI te te ene pakaDIne rAjAnI pAse laI gayA. rAjA samaye ke "ANe mArI AjJAne bhaMga karyo che. eTale teNe ene mAravAnI AjJA ApI dIdhI. rAjapurohite jyAre A samAcAra jANyA te te deDIne rAjAnI pAse AvyA ane kahevA lAgyA-svAmina ! Apa daMDa tarIke mAruM sarvasva laI le paNa mArA A putrane choDAvo. mAravAne hukama na Apo. paraMtu rAjAe purohitanI vAta na mAnI, purohite pitAnuM sarvasva ApavAnI ane tenA badalAmAM putrane choDI devAnI vinaMtI karI paraMtu rAjAe pahitanA putrane cheDo nahIM. purahitaputre jyAre e jANyuM ke, have tene kaI ja bacAvI zake tema nathI tyAre te bicAre niHzaraNa banI pitAnA kartavya upara pazcAttApa karavA lAgyuM. ane dIna hIna dazAne pAmI prANAMtika daMDane bhagavyo. A kathAne sArAMza phakta eTalo ja che ke, dhana paNa e purohitaputranA prANane bacAvI na zakayuM. pachI e kema mAnI zakAya ke, karelAM karmanA phaLane TALavAmAM dhana samartha thaI zakaze? A purahitaputranuM dAnta thayuM. samyagdarzanAdika ko prApta karake bhI mohAdhIna jIva usakA nahIM pAnevAlA jaisA hotA hai, isa para dhAtuvAdI purUSakA draSTAMta samyadarzanAdikane prApta karIne paNa anaMta mohavALe jIva enAthI vaMcita ja banI rahe che. enA upara dhAtuvAdInuM dRSTAMta A prakAranuM che. keI eka vizALa parvata upara keTalAka dhAtuvAdI puruSo rahetA hatA. te eka divasa saLagato dIvo laIne temanI guphAmAM gayA. jyAre teo te guphAmAM keTaleka dUra sudhI aMdara te gayA paNa emanA pramAdane kAraNe dIvo bujhAI gaye. have zuM thAya? e guphAmAM cAre tarapha aMdhakAra chavAI gaye. hAthanI hatheLI paNa joI zakAtI na hatI. bahAra nIkaLavAne mArga zodhavA ghaNA phAMphA mAryA paNa guphAmAMthI bahAra nIkaLavAne mArga temane na jaDe. AthI te badhA muMjhAI gayA. cAre tarapha phAMphA mAravA lAgyA. paraMtu temane bahAra javAne keI mAga maLe nahi. eTalAmAM eka bhayaMkara jherI sApe AvI temane vaMza zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIdhe. sarpanA jherathI AkuLavyAkuLa banI te eka khADAmAM jaI paDacA ane tyAMja marI gayA. Ane sArAMza eTaleja che ke, e dhAtuvAdI leAkeA ke jeo dIvA laIne ghusatAM pahelAM te guphAnA mArga joI lIdhA hatA paraMtu pramAdathI dIvA bujhAI jatAM jema tene e mAga karI na maLI zakA ane mahA aMdhakAramAM phasAine mUDha jevA khanI gayA ane sapOMMzathI khADAmAM paDI gayA ane tyAM ja marI gayA. e rIte kAI prANIne kahevAyela kanA yApazama Adi dvArA samyakrUtva prApta paNa thaI jAya paraMtu dhanArdika padArthomAM AsaktirUpa pramAdathI jyAre jJAnarUpI dIpaka nAza pAmI jAya che tyAre mithyAtvarUpI a MdhakArathI vimAhita thayela e jIva leAbharUpI sarpanA karaDavAthI kumatirUpI khADAmAM jaIne paDe che. ane te pachI tene prathama joelA mAthI adraSTA va`cita rahe che-pharI te mArga sAMpaDatA ja nathI. 5 5 / / pramAda nahIM karane kA upadeza jyAre peAtAnAM karelAM karmanA bheAgavavAnA samaye dhana Adi tenI rakSA karavA asamartha bane che te pachI zuM karavuM joie ? A prakAranI A zaMkAne uttara sUtrakAra A nIcenI gAthA dvArA Ape che.' sujJeyu' ityAdi. anvayA -bAmuddoJAnuprajJaH kavyu ane akartavya kAryomAM pravRtti karavI ke nivRtti rAkhavI e viSayanu vivaka jJAna jene tAtkAlika thAya che evA pratyutpanna mativALA tathA pahiyuddhanIvI-pratiyudhdhanIvI dravyanI apekSAe jAgRta banI tathA bhAvanI apekSAe pramAda rahita banI jIvavAvALA ane kriya-hitaH bhalAmurAnA viveka samajavAvALA evA medhAvI purUSa sujJeyu--puSleSu dravyanI apekSAe sutelA ane bhAvanI apekSAe dhama tarapha saceta nahI anelA evA saMsArI jIvAmAM na vIlase- vizvakSet vizvAsa nahIM kare-ene saMsarga nahI kare. mathavA paDibuddhajIvI sutesu na vIsase pratibudhdhajIvI supteSu na vizvaset " suttA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 19 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amuLa sayA, munino tathA jJAAti"saMsArI sadA sutA rahe che ane muni sadA jAgatA rahe che." A AcArAMgasUtranA vacana anusAra dravyanI apekSAe a5 nidrA levAvALA hovAne kAraNe tathA bhAvanI apekSAe dharmanA prati sadA jAgRta hovAne kAraNe saMyamI muni pramAda sevavAmAM pravRtti na kare e paNa artha thaI zake che. pahelAM je supta zabdane artha "dravyanI apekSAe nidrIta ane bhAvanI apekSAe dharmaprati ajAgRta evA saMsArI jImAM" evuM kahevAmAM AvyuM che te paNa "suttA amuLa sayA" "saMsArI sadA sutelA che" e AcArAMga sUtranA vacana anusAra levAmAM Avela che. muttA dharA-mutta ghorAH mahata, divasa Adi kALa vizeSa prANApahAraka hovAthI bhayaMkara che. ane sarIra mAruM- zarIra mAruM zarIra baLa rahita che-arthAta A zarIra mRtyudAyaka e muharta Adi kALavizene dUra karavA mATe athavA tene sahana karavA mATe sarvathA asamartha che. mATe mAlavIva re - mArA parIva nAmaH retU bhAraDa pakSInI mAphaka pramAda rahita banI munirAjee pitAnA kartavyamAM sAvadhAna rahevuM. bhAraMDa pakSIne eka zarIra, be garadana-Deka ane traNa paga hoya che. e bane joDAyelA rahe che. jyAre eka suve che te bIjuM jAgatuM rahe che. ghaNI ja sAvadhAnIthI e banne pitAne jIvana nirvAha kare che. e rIte munijane paNa pitAnA saMyamarUpa jIvana nirvAha khUba sAvaceta rahIne kara joIe. pramAka ke tyAga ke viSaya meM agaDadattakA draSTAMta tranidrA ane pramAdane choDavA aMge rAjaputra aDadattanuM daSTAMta A prakAranuM che A bharatakSetramAM zaMkhapura nAmanuM eka nagara hatuM, tyAM suMdara nAme zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka rAjA rAjya karatA hatA. emanI rANInuM nAma sulasA hatu. temane eka putra thayA-je khUba ja suMdara hatA, tenuM nAma agaDadrutta rAkhavAmAM AvyuM. samaya jatAM agaDadatta yuvAna avasthAe pahecce| tyAre sAkSAt yamarAjanI mAphaka te prajAjanane trAsa ApavA lAgyuM. pitA ane putranA prajA taraphanA vahevAramAM ghaNIja viSamatA hatI. pitA peAtAnI prajAnI sAthe premabhAve varte te hatA jyAre agaDadatta prajAne ra jAtA hate sAta vyasanamAMthI eka paNa vyasana evuM na hatu` ke je agaDadattathI vegaLuM rahyuM hAya jIgAra, mAMsa, vezyA, zarAma, zikAra, cArI, parastrIsevana. A saghaLAM kukarmI tenAmAM ThAMsI ThAMsIne bharelAM hatAM. Ane kAraNe prajAjanane nAke dama AvI gayA, leAkeA trAhimAm pokAratA hatA. jyAre prajAe agaDadattane khIlakula maryAdAthI bahAra jatA joyA tyare bhAre haiye rAjA pAse pahoMcI ane prAthanA karavA lAgI. svAmin ! ApanA putre peAtAnI svacchaMda pravRttithI amArA upara bhaya kara evA trAsa vartAvI dIdhA che. je anAcAra A nagaramAM AjasudhI kaTTI anyA nathI te ApanA putra dvArA maryAdAhIna rIte khulle khullAM thaI rahela che. rAjAe prajAjanAnI A prakAranI pharIyAda sAMbhaLIne AzvAsana ApatAM kahyuM ke, Apa leke gabharAva nahIM ane kumArane kahI dejo ke te A nagarane choDIne cAlye jAya. agaDadatta A prakAranI rAjaAjJA jyAre leAkeAnA meDhethI sAMbhaLI eTale te talavAra hAthamAM laI abhimAnapUrvaka nagara cheDI cAlI nIkaLyeA. cAlatAM cAlatAM aneka nadIo, pahADa ane jaMgaleAne vaTAvatA vaDhAvatA te vArANasI nagaramAM jai paheAMcyA. tyAM bhUvanapAla nAmanA rAnta rAjya karatA hatA. na vArANasI nagaramAM agaDadattane kAI eLakhatu na hatuM. AthI ajANyA hovAnA kAraNe keAie paNa tenI sAra sabhALa na lIdhI. temaja na ta tene koI sthaLe AdarasatkAra madhyeA. peAtAnA AvA hAlahavAla joi te vanamAM mRganA TALAthI chuTA paDelA haraNanI mAphaka AkuLa vyAkuLa thai bhaTakavA lAgyA. Ama bhaTakatAM te eka sthAne jai paheAMcyA. tyAM teNe pavanacaMDa nAmanA koi kalAcAya ne joyA. kalAcA te samaye rAjakumArAne ratha, gheADA, hAthI, calAvavAnuM zikSaNa ApI rahyA hatA. A joI ne agaDadatta temanI pAse pahoMcyA. temane praNAma karI tyAM eka khAju besI gayA. kalAcArya' pUchyuM-tamArU' nAma zuM che, teNe kahyu -mahArAja ! huM mArA saghaLA paricaya Apane ekAMtamAM ApavA cAhuM chuM. e pachI teNe kalAcAya ne ekAMta sthAnamAM laI jaIne vinayapUrvaka potAnA saghaLe vRttAMta kahI sa`bhaLAvceA. sAtheAsAtha kahyuM ke, svAmIn ! meM durmatimAM sAine mArA potAnA samaya nakAme khelavA kudavAmAM vitAvI dIdhA che. koi paNa kaLAnA abhyAsa karyo nathI. AthI huM ApanI pAse kaLAonA abhyAsa karavA mAgu chuM. kemake-je vyakti kaLAthI ajANa che tenuM jIvana pazuthI paNa kharAba manAya che" agaDadattanAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne kalAcAryane tenA taraph anu A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 21 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka'pA jAgI. paropakAra karavAmAM parAyaNa evA e kaLAcAye tene AzvAsana ane dhIraja ApatAM kahyu ke, vatsa ! tu' gabharA nahI, mAre ghera rahIne tuM sArI rIte kaLA abhyAsa kara paraMtu eTalu dhyAna avazya rAkhaje ke, koine paNa tArA vaMzanA ricaya ApIza nahIM kemake-ahiMnA rAjA ane tArA pitA banne vacce verabhAva che. kaLAcAryanAM vacana sAMbhaLIne agaDadatte te pramANe karyuM. tyArabAda kaLAcAya tene peAtAnA ghera laI AvyA ane peAtAnI patnIne kahevA lAgyA ke,jo A mArA bhAinA putra che te ApaNe ghera AvyA che. A sAMbhaLI agaDadatte klAcAyanI patnIne peAtAnI mAtA jevI gaNI bhaktibhAve vaMdanA karI. kaLAcAryanI patnI paNa tene peAtAnI pAse rAkhIne potAnA ja putra hoya tema gaNI tene leAjana karAvavA lAgI. kaLAcArye sarva prakAre tene mATe vyavasthA karI ApI. eDhavA, paheravA mATe kapaDAM ane ghareNAM vagere ApIne tene sakeca maTADavA mATe pharIthI tene kahyuM ke, vatsa! A mArUM ghara, gheADA, ratha vigere samasta vastu tuM tArI potAnI ja mAnaje ane AnaMdathI tArA potAnA gharanI mAkaja ahI rahe. kaLAcAryanA vAtsalyabhAve agaDadattanA mAnasamAM bhAre parivartana karI dIdhu. tenA jIvananA pravAha khIlakula ja badalAi gayA. ane tyAM premapUrvaka rahetAM agAunAM tenAM saghaLA duzcaritrane bhUlI jaI ne kaLAnA abhyAsa karavAmAM te pravRtta rahevA lAgyA. alpakALamAM ja teNe vinayarUpI amRtathI leAkarUpI kamaLAne mudita karatAM karatAM sakaLa kaLAene cadranI mAphaka grahaNu karI lIdhI. kaLAcAryane tyAM eka bagIcA hatA temAM te darareja ghaNA parizrama veThI kaLAonA abhyAsa karatA hatA. te bagIcAnI pAse nagaranA eka meATA zeThanI mATI uMcI havelI hatI. te zeThane eka putrI hatI, jenuM nAma madana ma MjarI hatuM. te yathAnAma tathA guNavALI hatI, rUpalAvaNyathI bharapUra hatI. jyAre agaDadatta agIcAmAM kaLA abhyAsa karavA mATe AvyA karatA hatA tyAre te khArIe besIne tene joyA karatI hatI, ane premathI tenA upara patra puSpAnI vRSTI karatI. agaDadatta vidyAbhyAsanI pravRttine kAraNe tathA kaLAcAryanA bhayathI tenI sAme jotA paNa nahI. rAja A pramANe cAlatu . eka divasa te madyanama'jarI madanathI paravaza banI zarIra upara saghaLA zaNagArIne sajIne te azeAka niku MjamAM chAnImAnI AvIne chupAI gaI ane kaLAnA abhyAsa karavAmAM rokAelA agaDadattanIsAme anurAga pUrNAMka animeSa dRSTie jovA lAgI. rAjakumAra agaDadatte jyAre tenI A prakAranI ceSTA joI te kahevA lAgyA ke, tame kANu che ? keAnI putrI che ? kaLAnA abhyAsamAM guMthAyela evA mane mAhita karavAnA vyartha prayAsa zA mATe karA che? mana mAMjarIe kahyu, sAMbhaLeA! mArU nAma madanamaMjarI che, huM' madatta nAmanA prasiddha zeThanI putrI, mArA pitA ahIMnA nagarazeTha che. A nagaramAM ja mArUM lagna zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 22 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayuM hatuM paNa kamabhAgye huM bALavidhavA chuM. A havelI mArA pitAnI che. he subhaga ! ApanuM mane mehaka rUpa joIne mArUM citta Apane ja jaMkhe che. mAruM A jIvana have ApanA ja hAthamAM che. madanamaMjarInI vAta sAMbhaLIne agaDadatte paNa tene potAne paricaya Ape. teNe kahyuM-zaMkhapuranA rAjA suMdarane huM putra chuM. mAruM nAma agaDadatta che. ahiM huM kaLAcAryanI pAse kaLA zikhavA mATe Avela chuM. A samaye huM tamArI vAtane svIkAra karavA taiyAra nathI, kAraNa ke je prakAre eka strIne sahavAsa karatAM bIjI strI rIsAI jAya che ane te pitAnA patinI pAse AvatI nathI, eja rIte tamArI sAthe saMgata karavAthI kaLAo mArAthI rIsAI jaze. AthI mAre ATalA divasane saghaLe parizrama vyartha jaze. paraMtu tame vizvAsa rAkhe ke huM jyAre ahIMthI jaIza tyAre tamane mArI sAthe lete jaIza tyAM sudhI tame svastha cittathI tamArA pitAne ghera raho. agaDadattanI A vAta sAMbhaLIne madanamaMjarI tyAMthI cAlI gaI.ane prasannacittathI potAne ghera rahevA lAgI. eka divasanI vAta che, jyAre agaDadatta ghoDA upara svAra thaI nagaranI madhyamAMthI jato hato. e samaye teNe nagaravAsIone bhAre kolAhala sAMbhaLe. sAMbhaLatAM ja teNe vicAryuM ke, A zuM haze? zuM samudra krodhita thaIne calAyamAna thayela che? zuM kayAMya bhayaMkara agnikAMDa thaye che? zuM kaI bIjA rAjyanA sainikonA bhayathI janatAmAM trAsa phelAve che? ke kaI sthaLe vijaLI paDI che? te pitAnA manamAM A prakArano vicAra karI rahyo hato, eve samaye eka manmatta hAthI majabUta sataMbhane ukhADIne jyAM tyAM bhAgI rahela tenA jevAmAM AvyuM. A samaye nagarane rAjA puravAsIonI sAthe nagaranI bahAra keI sabhAmAM beThe hate. agaDadatte jyAre A bhayaMkara duSya joyuM te te ekadama ghoDA uparathI utarIne gheDAne eka sthaLe bAMdhI daIne te sabhAmAM jaI paheMcyo ane rAjAne namaskAra karI eka bAju besI gaye. manmatta banelA hAthInI vAta rAjAe sAMbhaLatAM rAjAe sabhAne saMbodhatAM kahyuM ke, "che evA keI vIra puruSa ke je madonmatta gajarAjane vaza karI zake?" rAjAnI A vAta sAMbhaLIne tyAM beThelA rAjapuruSomAMthI keIe kAMI paNa uttara na Ape. badhA cupacApa besI rahyA. A sthitine joI rAjAe kahyuM ke, mAluma paDe che ke A pRthvI nibaja ane nirvIrya thaI cukI che, mATeja badhA cupacApa besI rahyA che. rAjAnAM vacanane sAMbhaLI agaDadatte kahyuM-nahIM rAjana! evuM na samaje haju pRthvI nivIrya-bAyalI nathI banI, ApanI AjJA heAya te huM A madenmatta gajarAjane vaza karavAmAM samartha chuM. A pramANe kahI, teNe rAjAnI AjJA meLavI ane sIdhe te gajarAjanI sAme jaI ucca svarethI tene paDakAryo. hAthIe jyAM ene paDakAra sAMbhaLyuM ke krodhanA AvezamAM AvI jaIne agaDadattanI sAme teNe deTa mukI. hAthIne pitAnI sAme deDI Avato joIne agaDadatta kumAre tenI sAme pitAnuM kapaDuM utArIne pheMkayuM. rASamAM aMdha zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banelA hAthIe te kapaDA upara pitAnA dAMta vaDe prahAra karavA mAMDaze. te samaye samaya sUcakatA vAparI agaDadatta tenI pAchaLa jaIne tenuM pUchaDu pakaDI lIdhuM. pUchaDuM pakaDAtAM ja hAthI agaDadattane pakaDIne mAravA mATe cAre tarapha goLagoLa pharavA lAge. agaDadatta paNa bhAre sAvadhAnIpUrvaka pitAnI rakSA karavAmAM kacAza na rAkhI. A rIte hAthI pheraphudaDInI mAphaka cAre tarapha khUba ghumavAnA kAraNe khUbaja thAkI gaye. agaDadatte joyuM ke hAthI have thAkI gayo che, eTale tenuM pUchaDuM pakaDIne jerathI pAchaLanI tarapha DhasaDayo. ane ghaNe dUra sudhI hAthI DhasaDAye. ane chevaTe mATI cIsa nAkhIne hAthI jamIna upara paDI gaye. te ubho thAya te pahelAM ja agaDadattakumAra tenI pITha upara caDhI gaye ane pachI teNe tenA gaMDasthala (kuMbhasthala) upara jorathI mukkAnA prahAra karyA. AthI hAthIne mada utarI gayo. ane nirbaLa thaI agaDadattane vaza thaye. rAjAe jyAre hAthIne nirbaLa thayelo temaja agaDadattanA kAbumAM AvI gayele je tyAre rAjA khUba khuza thayo ane manamAM vicAra karavA lAgyuM ke, A manuSya keI sAdhAraNa mANasa nathI paraMtu tejasvI puruSa che. rAjAe potAnI pAse ubhelA dvArapALane pUchayuM ke, A sukumAra suMdara kumAra keNu che, te tame jANe che? pratihAre kahyuM, pra ! huM e nathI jANatA ke emanuM nAma zuM che, temaja kayA kuLanuM bhUSaNa che. paraMtu eTaluM jANuM chuM ke, teo kaLAcAryanI pAse abhyAsa karI rahela che. dvArapALanI pAsethI khulAse na maLatAM rAjAe kaLAcArya ane agaDadatta kumArane bolAvarAvyA. rAjakumAra agaDadatta te hAthIne majabUta staMbha sAthe bAMdhI kaLAcAryanI sAthe rAjAnI pAse pahoMcyo. ane vinayapUrvaka rAjane praNAma karI temanI najIka besI gaye. rAjAe enAmAM A prakAranuM vinayavartana joI vicAra karyo ke, A keI sAdhAraNa vyakti nathI paraMtu viziSTa vyakti che. ATalI vinayatA viziSTa AtmA sivAya heI zake nahIM. rAjAe A prakArane vicAra karI agaDadattane potAnA hAthathI tAbUla vagere ApyuM. ane pUchayuM ke-ApanuM nAma zuM che, ane Apa kayA kuLanA bhUSaNa che, keTalI kaLAone abhyAsa karyo che? rAjAnA A praznano uttara ApavAmAM zarama anubhavatAM agaDadara kumAre kAMI paNa na kahyuM. na te pitAnuM nAma batAvyuM ke na te pitAnuM kuLa. e samaye tyAM bIrAjelA kaLAcArye kumAranuM nAma tathA kuLane paricaya rAjAne Ape ane keTa keTalI vidyAomAM teNe nipuNatA prApta karela che te paNa jaNAvI dIdhuM. sAthe sAthe kaLAcArya e paNa kahyuM ke- "mahArAja je sajjana hoya che te pitAnA vidyamAna guNene jAhera karavAmAM paNa lajajA anubhave che. eja vAta A saguNa puruSamAM dekhAI rahI che. kaLAcArya pAsethI kumArane paricaya maLatAM rAjAne bhAre Azcarya thayuM. teNe kumArane vastra AbhUSaNa vagerethI khUba satkAra karyo. A rIte bhUvanapAla rAjA taraphathI vastra AbhUSaNa dvArA satkAra pAmIne kumAra AnaMdathI tyAM rAjadhAnImAM rahevA lAgyuM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 24 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTaleka samaya vItyAbAda hajAra nagaravAsIo rAjAnI pAse AvI najarANuM dharIne kahevA lAgyA ke, svAmin ! A nagara je kuberanA nagara jevuM che te have cora-lUMTArAothI raja luMTAI rahyuM che, ane khAlI thaI rahyuM che, AthI Ape A upadravane dUra karavAne tAtkAlika prabaMdha karavo joIe. prajAjanenI vAta sAMbhaLI e ja vakhate rAjAe nagararakSakane lAvyA ane kaDaka zabdamAM kahyuM ke -" prajAjano jayAre cAra lekothI luMTAI rahyA che, tyAre tame leke zuM UMghe che ? Aja sudhI cerene kabaje kema nathI karI zakyA? A prakArane tamArA lokone pramAda huM jarA paNa calAvI nahIM lauM. rAjAnuM A prakAranuM kaDaka valaNa jANI nagararakSakae kahyuM ke he nAtha ! ame leke ghaNA divasathI cerenI tapAsamAM chIe paraMtu corI karanArAone Aja sudhI patto lAgyo nathI. zuM karIe ! A kaI jabare cAra lAge che. nagararakSakenA meDhethI A prakAranAM hatotsAha jevAM vacane sAMbhaLyAM tyAre agaDadane ubhA thaIne utsAha sAthe rAjAne hAtha joDIne kahyuM, svAmina ! AjJA maLe to huM cera lekene pakaDIne hAjara karI dauM. rAjAe kahyuM-ghaNI sArI vAta che, paraMtu AmAM zarata e che ke sAta divasanI aMdara aMdara cAro pakaDAI javA joIe. tyAre ja tamArI vIratA che. tema na thatAM prANatika daMDa tamAre bhagava paDaze. kahe A zarata maMjura che? agaDadatta nirbhaya rIte e zaratane svIkAra karyo. ane eja vakhate te cerane pakaDavA mATe tyAMthI nikaLI paDayo. teNe nagaramAM cAre tarapha pharavAnuM zarU karyuM. kaI paNa evuM sthAna na rahyuM ke tyAM e na pharyo hoya. maTha, paraba, vezyAlaya, dArUnA pIThAM, jugArIonA aDDAo, corAo nirjana sthAne, catuSpatha, udyAna, jaMgala dareka sthaLoe te khUba rakhaDe, A rIte rakhaDatAM rakhaDatAM cha divasa vitI gayA. paraMtu coranuM keI ThekANuM hAtha na lAgyuM. sAtame divase e nagaranI bahAra zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 25 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkaLI kaI eka sthAna upara jhADanI nIce besI gaye. ane vicAra karavA lAgyuM ke, ciMtAnuM koI kAraNa nathI, bhale mAre prANAntaraMDa bhegava paDe, gaLAmAM khuzIthI phAMsInuM deraDuM paDe, lakSmI Ave athavA cAlI jAya, vIrene pitAnI pratijJAnuM pAlana karavAmAM je kAMI sahana karavuM paDe te badhuM sahana karavA huM taiyAra chuM. tenI leza mAtra mane cintA nathI, paraMtu cerane patto lagADayA vagara huM jaMpIne besavAnuM nathI. A prakArane vicAra e karI rahyo hato, eTalAmAM eka gI tenI pAse Avyo. gI pitAnI banAvaTI vezabhUSAmAM hatuM. bhagavAM vastra paherelAM hatAM, mAthuM muMDeluM hatuM, hAthamAM tridaMDa dhAraNa karelo hate, yogIne jotAM ja rAjakumAranA dilamAM AnaMdanI rekhA utpanna thaI. tene khAtrI thaI ke have cAra maLI gayo. barAbara Aja cera che. ceranAM je lakSaNa hoya che te sarva AnAmAM dekhAya che. A prakAranI vicAra nidrAmAM paDelA rAjakumArane jagADatAM yegIe kahyuM ke-he mahAnubhava ! kyAMthI Ave che ? kayA kAraNe cintAgrasta dekhAva cho ? cagInI vAta sAMbhaLI agaDadatta rAjakumAre kahyuM-mahArAja ! vArANasI nagarIthI AvuM chuM. ati daridra chuM, ApattithI gherAIne ahiM tahIM bhaTakI rahyo chuM. e sAMbhaLIne gIe kahyuM-vatsa ! emAM cintA karavAnI zI jarUra che? gabharAva nahIM. huM tamArA dAridrayane mITAvI daIza, ane tame je cAhaze te huM tamane ApIza. A prakAre paraspara vAta karatAM karatAM A divasa bane jaNAe te jhADanI nIce gALe. rAtrI paDatAM te gInA vezamAM rahelA cere agaDadattane sAthe laIne te nagaranA zeThanA gharanI bhIMta kocI. agaDadattane bahAra ubhe rAkhI kahyuM-huM aMdara jAuM chuM ne tuM ahIM kAje. kayAMya jate nahIM ceArIno mAla gharamAMthI kADhIne huM bAkorAmAMthI tane ApuM te eka tarapha rAkhate jaje. agaDadatte e pramANe karavAnuM kabulyuM eTale te gI makAnanI aMdara ghusya. gharamAMthI teNe dhanathI bharelI peTIo uDAvA ane bAkorAmAMthI bahAra kADhavA mAMDI. agaDadatta tenI rakhevALI karate rahyo. cerI karavAnuM kAma patAvIne te jenI bahAra AvI cheDe dUra jaIne keTalAka daridrI mANasane laI AvyuM. zeThanA gharamAMthI relI peTIo temanA mAthA upara mukAvI agaDadattane sAthe laI te tyAMthI jaMgalamAMnA pitAnA sthAna tarapha palAyana thaye. tyAM pahoMcIne teNe agaDadattane kahyuM-ApaNe zeDo vakhata ahIM vizrAMti karIe. A pramANe kahIne te suI gaye. enA sutA pachI te saghaLA mANaso paNa suI gayA. gI kharekhara UMghate na hatuM paNa TaeNga karato hate. agaDadatta catura hatuM. teNe vicAra karyo ke -ajJAtakuLazIla vALAne vizvAsa kare na joIe kema ke, "vA muddattA varuM rIjha samaya vikaTa che, zarIra abaLa che " mATe manuSya hara samaya sAvadhAna rahevuM jarUrI che. evuM samajIne teNe eka jhADanI phelAyelI DALa upara pitAnuM vastra evI rIte oDhADI dIdhuM ke, jenAthI jegI jAge tyAre tene evo khyAla Ave ke, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 26 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agaDadatta ja ahIM suI rahyo che, ane pite hAthamAM talavAra laIne e jhADanI pAchaLanA bhAgamAM jaI chupAI gaye. jyAre bIjA majuro ghara nIdrAmAM paDayA hatA tyAre te jagI uTho ane uThIne ekI zvAse teNe talavArathI sutelA badhAnAM mAthAM kApI nAkhyAM pachI agaDadattane mAravA mATe te jyAM vRkSanI DALa kapaDAthI DhAMkela hatI tyAM AvyA. gIe ahiM agaDadatta suI rahyo che. " ema mAnIne te vRkSanI DALa upara talavArane ghA karyo ane kahevA lAgyuM ke, meM agaDadattane mArI nAkhyo, mArI nAkhyo. mArI nA eTalAmAM agaDadatta pratyakSa khaDA thaIne kahyuM ke, nahIM agaDadatta jIve che, jIve che, jIve che. Ama kahIne agaDadatte pitAnI talavAra evI yukti pUrvaka te jogInI upara phekI ke jenAthI jegInA banane paga kapAI gayA. banne paga kapAI jatAM te jogI tyAM ja paDI gaye. paDatAMnI sAthe ja teNe rAjakumAra agaDadattane kahyuM, vatsa ! huM bhujaga nAmane cAra chuM. ahIM smazAnamAM pazcima dizA tarapha pAtALa graha che. tyAM vIramatI nAme mArI eka bahena rahe che. je haju sudhI avivAhita che. tame A vaDanAM mULa upara ubhA rahIne tene tenuM nAma laI belAvaje pitAnuM nAma sAMbhaLatAM ja te daravAjo khelaze ane tamAre AdarasatkAra karI temane paraNaze. maratA samaye cere kahyA pramANe agaDadatta kumAra te vaDavRkSanA mULanI pAse gayo ane vIramatIne sAda pADavA lAgyA. vIramatIe pitAnuM nAma sAMbhaLIne turata ja pAtALagRhane daravAje che ane agaDadattane te aMdara laI gaI aMdara laI jaIne teNe agaDadattane eka suMdara zamyA - palaMga upara besADo ane pachI potAnA bhAInuM vRttAMta pUchavA lAgI. agaDada tenA bhAInuM saghaLuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. ane teNe ApelI talavAra tene vizvAsa bese e mATe batAvI. "huM Apane mATe caMdanAdika laI AvuM tyAM sudhI Apa ahIM bese" evuM kahIne te tyAMthI ubhI thaI. tenA gayA pachI agaDadatta vicAra karyo ke, A coranI bahenano mAre ekadama vizvAsa na karavo joIe kemake, "ghora muddattA varuM sarI" e vicAra karIne teNe te zayyA choDI dIdhI ane tyAMthI uThIne te bhIMtanA AdhAre dIvAnI nIce jaIne ubhe rahyo. vIramatIe gharanI uparanI chata upara jaIne yaMtranI sahAyatAthI zayyAnI upara eka mATI bhAre zIlA nAkhI. zIlA paDavAthI te zayyAnA cUrecUrA thaI gayA. vIramatI belIke, "mArA bhAInA ghAta karanArane mArI nAkhyo " A sAMbhaLIne agaDadattane khUba ja krodha caDe. vIramatI nIce AvatAMnI sAthe ja tene ceTa pakaDIne agaDadatte kahyuM-he pApaNI ! huM te maryo nathI jIvate chuM paNa tuM je strI na heta . Aje ha tArA TukaDA karI nAkhata. evuM kahIne prAta:kALa thatAM vIramatIne pakaDI tenA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 7 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAI ceranuM mastaka kApI laIne te rAjA samakSa hAjara thaye. A bAju e samaye rAjA krodhanA AvezamAM siMhAsana upara beThela hato ane vicAra karI rahyo hato ke, "Aje AThamo divasa che mATe agaDadattane Aje prANAnta daMDa ApIza." ATalAmAM cAranuM mAthuM hAthamAM laIne agaDadattane Avate joIne rAjA khUba harSita thaye. agaDadatte rAjAne saghaLI bInA kahI saMbhaLAvI. vRttAMta sAMbhaLIne rAjAe te bhUmigRhamAMthI saghaLuM dravya maMgAvIne je jenuM hatuM te dravya saghaLA lokone ApI dIdhuM ane vIramatIne jIvatI cheDI dIdhI. agaDadattanA vIratA bharelA A kAryane joIne rAjAne khUba ja Azcarya thayuM ane prasanna thaIne rAjAe kamaLasenA nAmanI potAnI putrI tenI sAthe paraNAvI. agaDadatta rAjAne jamAI bane, rAjAe dahejamAM so hAthI, eka hajAra gAma, dasa hajAra ghoDA, ekalAkha sinike ApyA, sAthosAtha sAta mALano eka mahela paNa Ape. agaDadatta kumAra tyAM potAnI patnI kamaLasenA sAthe rahevA lAgyA. rAjA samaya samaya upara tenuM sanmAna karavA lAgyA. nagaravAsIe paNa agaDadatta kumArane dareka prasaMge darasatkAra karavAmAM kAMI kamI nahotA rAkhatA. A rIte rAjA ane prajAjanothI satkAra pAmIne te sukhapUrvaka tyAM samaya vyatita karavA lAgyo. A pramANe agaDadatta AnaMdapUrvaka pitAnA mahelamAM divase vyatita karate hate. eka divasa tenI pAse zeThanI eka dAsI madanamaMjarIne saMdeza laIne AvI ane kahevA lAgI ke, mane ApanI pAse madanamaMjarIe mokalI che te Apane khUba yAda kare che ane ApanA virahathI ghaNI ja dukhI che, ApanI AzAe jIvana TakAvI rahI che. dAsInI vAta sAMbhaLIne agaDadatta kumAre kahyuM ke, he dAsI ! tame jaIne madanamaMjarIne kahe-huM jyAre ahIMthI zaMkhapura jaIza tyAre tene sAthe lete jaIza. Ajadina sudhI tame je rIte divase vyatita karyA te rIte thoDA vadhu divasa zAMti rAkhajo sau sArAM vAnAM thaze tyAM javAmAM have jhAjhA divasanI vAra nathI. dAsIe ghera AvI agaDadattano saMdezo madanamaMjarIne saMbhaLAvyuM. pitAnI AzA najIkanA bhaviSyamAM phaLaze jANuM madanamaMjarI harSathI romAMca anubhavavA lAgI. Ama divaso vItatAM eka divasa hAthI upara besIne be anucara agaDadA pAse AvyA ane temanA pitA taraphathI mekalele saMdeze kahyo. mAtA pitAnA kuzaLavartamAna pUkyAbAda agaDadatte te anucaronA AvavAnuM prajana pUchayuM AvanAra sevakee kahyuM ke, ApanA mAtA pitA sarve kuzaLa che paraMtu ApanA virahanI vedanA temane satAvI rahI che AthI ame Apane levA mATe AvyA chIe. A samAcAra sAMbhaLIne agaDadattanA cittamAM ghaNe udvega thayo ane mAtA pitAnA darzana karavA tenuM citta adhIrUM banyuM. utkaMThAnA AvezamAM agaDadattakumAra teja vakhate pitAnA sAsarA bhuvanapALa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 28 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -~ rAjA pAse jaIne kahevA lAgyuM ke, mArA pitAne saMdeza laIne be anu. care mane bolAvavA ahIM Avela che. AthI huM mAre ghera javA IcchuM chuM. agaDadattanI vAta sAMbhaLIne rAjAe kahyuM-Apa khuzIthI jAva paraMtu pharIthI keIvAra ahIM AvavAne Apane huM Agraha karuM . kema ke, ApanI hAja. rIthI amane badhAne ghaNuMja AnaMda thAya che. rAjAnI AjJA maLatAM agaDadatta javAnI taiyArI karavA lAgyo. rAjAe tenI sAthe potAnI putrIne paNa mokalI. ane agaDadatta kumArane ghaNA vastra, AbhUSaNe ApI vidAya ApI. agaDadatta jyAre nagara choDayuM tyAre tene madanamaMjarIne sAthe levAnI vAta yAda AvI. teNe e vakhate saghaLA sinikone tyAM ja khaDA rahevAno hukama ApI, pite eka rathamAM besIne nagaramAM pahoMcI gayo ane pitAnA eka sevakane madanamaMjarInI dAsI pAse mokalyo. dAsIe sevakanI vAta sAMbhaLIne madanamaMjarI pAse jaIne kahyuM -bAI sAheba! agaDadattakumAra zaMkhapura jAya che, saghaLI senAne nagaranI bahAra ubhI rAkhI eka ratha laIne tamane belAvavA mATe khAsa AvyA che. dAsInI A vAta sAMbhaLI madanamaMjarI khUba Ananda pAmI ane kSaNa paNa na vitAvatAM tarata ja potAnI eka sakhIne sAthe laIne te kumAra agaDadA pAse AvI pahoMcI. agaDadatta tene rathamAM besADIne ratha daDA ane jyAM pitAnI senA khaDI hatI tyAM sau AvI gayA. ratha AnaMda pUrvaka tIvra gatIthI cAlI rahyo hate. sinika paNa AgaLa pAchaLa cAlI rahyA hatA. cAlatAM cAlatAM teo eka jaMgalanA mArgamAM AvI pahoMcyA. tyAM agaDadane sAmethI ghaNA bhIlene AvatA joyA. bhIloe AvIne agaDadattanA sinike upara hallo karyo. paraspara yuddha jAmyuM. bhIloe agaDadattanI sanikane khUbaja bUrI rIte harAvyA. bhAgI chuTelA te rAjapurUSa kamaLasenAne laIne bIjA raste thaIne zaMkhapura javA ravAnA thayA. jyAre rathamAM beThelA agaDadattakumAre potAnA sainikonI A hAlata joI tyAre tene khUba ja krodha caDhayo ane jAte ja AgaLa AvI te bhIlonI sAme yudhdhe caDhaye. ane bANavRSTithI bhalene nasADI dIdhA. bhIla saradAra pitAnA mANasene nAsabhAga karatA joI ke pAyamAna thayA, ane AvezamAM AvIne niSphara vacana belatAM belatAM agaDadatta kumArane yuddha mATe paDakAra karyo. ekadama te tenI sAme AvIne ubhe. banne vacce yudhdha thavA lAgyuM. eka bIjA bANane varasAda varasAvavA lAgyA, eka bIjA sAthe bANe athaDAvAthI agni e to jharate hato ke jANe vagara varasAde vIjaLI camakI hoya. temanA dhanuSya kArothI jaMgalanA pazuo paNa vihavaLa banI rahyA hatAM. bANa eka bIjA upara avirata rIte cheDAI rahyAM hatAM. ane AkAzamAM e bANo maMDapanI mAphaka chavAI gayAM hatAM. laDatAM laDatAM agaDadane joyuM ke A zatrune baLathI harAva muzkela che, tyAre pite zIgha vicAraka hovAthI tene kapaTa dvArA harAvavAno vicAra karyo, pitAne bUha zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 29 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badalI teNe madanamaMjarIne pitAnI AgaLa besADI lIdhI, bhIla nAyakanI najara madanamaMjarInI upara paDI, te divyAMganAnA sarvAga suMdara dehane joI bhIla nAyaka tenA upara mohita banI pAgala je thaI gaye, agaDadatta bhIla nAyakane hathI bebhAna banelo joIne tarata ja eka tIkSaNa bANathI tenI chAtI viMdhI nAkhI. bANa vAgavAthI bhIla nAyaka bebhAna thaIne jamIna upara DhaLI paDe. bhIla nAyakane jamIna upara paDate joIne agaDadatte vijaya pikAra karyo ke, "meM bhIla nAyakane mArI nAkhe " agaDadattanI vAta sAMbhaLIne bhIla nAyake kahyuM -zA mATe juThuM bole che ? tArAmAM evI kaI tAkAta baLI che ke tuM mane mArI zake? huM tArA bANathI nathI paDaze, paNa "tArI patninA nayana bANathI ghAyala thaI marI rahyo chuM. mATe AvA prakArane juThe ahaMkAra karavo mUkI de" eTaluM kahIne bhIla nAyake tyAM ja pitAnA prANa mUkI dIdhA. agaDadattanAM sinike vera vikhera thaI gayAM hatAM. pite ekalA paDaye che, ema samajI sinikonI paravA na karatAM teNe pitAne ratha tyAMthI AgaLa haMkAryo. ane jhaDapathI te jagala pAra karI gokuLamAM AvI pahoMcyo. tyAM pahoMcatAM ja tene be puruSe maLyA, temaNe pUchayuM ke Apa kayAM jaI rahyA che? agaDadatte kahyuM-ke, huM zaMkhapura jaI rahyo chuM. e banee kahyuM ke je Apa kahe te ame paNa ApanI sAthe sAthe AvIe. agaDadatte kahyuM emAM mane zuM vAMdho hoya ? khuzIthI cAlo. agaDadane vizrAnti laI rahelA ghoDAone rathamAM jeDayA eTale te banee kahyuM A mArge javAmAM jokhama che. A raste bhayaMkara jaMgala Ave che temAM cAra prakAranA bhaya che. 1 duryodhana cArane, 2 madenmatta gajarAjane, 3 daSTiviSa sarSane, 4 vAghane, AthI A cha mAsanA mArgane badale eka varase zaMkhapura pahoMcADe che te lAMbA mAgethI cAlavuM ucita che. agaDadatta kahyuM-bIvAnI jarUra nathI ApaNe A cha mahinAnA TUMkA mArgethI ja javuM che. Apa lokone huM jaldIthI zaMkhapura pahoMcADI daIza. agaDadattanI vAta sAMbhaLIne gekuLathI sAthe thaelA te bane puruSe temaja bIjA paNa ghaNA dhanika musAphare tenI sAthe cAlyA. mArgamAM cAlatAM cAlatAM temane eka yogI maLe. jenA mastaka upara maTI jaTA hatI, tenA hAthamAM trizULa ane khapara hatuM. tenA AkhA zarIre rAkha coLelI hatI. teNe agaDadattane kahyuM, vatsa ! mAre paNa zaMkhapura javuM che. paraMtu mArI pAse senA mahoro che keTalAka dhanika puruSee paramArtha kArya mATe mane te ApI che. Ane Apa je ApanI pAse rAkhe te huM nizcita raste kApIza. agaDadatta tenI vAta mAnI lIdhI ane te sAdhue ApelI sonA mahoronI piTalI pitAnA rathamAM mUkI. yegI nizcita banI bIjA musApharonI sAthe AgaLa AgaLa cAlavA lAgyo. te yogI te hatA ja eTale gAnatAna ane zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 30 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRtyathI temaja potAnI cAlathI ceSTAthI, svarathI tathA aneka prakAranI kathAothI saha pravAsIone prasanna karatA karatA raste kApI rahyA hatA. agaDadatte "keIne paNa vizvAsa na kara joIe?" "ghA rutta aruM sarI " A nIti anusAra megImAM jarA paNa vizvAsa na mUko, badhA cAlatA cAlatA chevaTe eka mahAvanamAM AvI pahoMcyA. te gIe sarve musApharone kahyuM ke, ahIM eka gAmaDuM che. gayA varSe meM ahIM comAsuM karyuM hatuM. eTale tyAMnA loke sAthe mAre ghaNe paricaya che. ghaNe neha che, jethI Apa le ke ahIM rakAva huM hamaNAM ja tyAM jaI e lekane maLIne AvuM chuM. AthI e lekonA taraphathI ApaNA badhA mATe bhejananI vyavasthA paNa thaI jaze. Ama kahIne te cagI gAma tarapha gaye. DI vAre te tyAMthI khIra, purI, dahIM pANI Adi khAvA pIvAnI sAmagrI laI pAcho Avyo. AvIne teNe rAjakumAra agaDadattane kahyuM vatsa ! bhejana taiyAra che. A dahIM Adi bhejana sAmagrInuM bhajana kare. ke jethI mAro dhakko sArthaka thAya. agamabudhdhivALA agaDadatta kahyuM- mahArAja ! ApanuM kahevuM ThIka che paraMtu A samaye mArA mAthAmAM sakhata vedanA thAya che ke jenAthI khAvA pIvAnI jarA paNa rUcI thatI nathI. bIjuM huM SionuM bhejana letA nathI. evuM kahIne agaDadatte pitAnI sAthe AvelA bIjA musApharone paNa te bhejana na khAvA AMkhanA IzArAthI cetavyA, paraMta kuziSya je rIte pitAnA upakAraka gurumahArAjanI zikhAmaNa mAnatA nathI, e rIte agaDadattanA netra saMketanI avagaNanA karIne te leke viSamizrita bhejanane khAvA lAgyA. thoDIvAramAM jheranI asarathI badhA marI gayA. agaDadatta na te pite khAdhuM hatuM ke na pitAnI patnine khAvA dIdhuM hatuM. eTale te bacI gayA hatA. jyAre yegIe pitAne prayatna saphaLa thayela je ane abaDadatta have tenI patnI sAthe eka ja rahyo che e joyuM tyAre te potAnA parivAra sAthe hAthamAM zastra laIne agaDadattane mArI tenuM dhana laI levAnA IrAde tyAM AvyuM. agaDada gInI A prakAranI ceSTA joI tyAre tene khUbaja guse caDaye, ane krodhanA AvezamAM hAthamAM talavAra laI te yAgI sAme thaye. banne vacce ghara saMgrAma mA. aMte agaDadatta te yegIne khUba ghAyala karI jamIna upara paTakI dIdhe. gIne paDatA joIne tenA parivAranA je mANase hatA te nAzI chuTayA. yegIe joyuM ke have pite bilakula niHsahAya che tyAre teNe agaDadattane kahyuM huM yogIne vezamAM cera chuM, mAruM nAma duryodhana che, tamArAthI ghAyala thayela huM have jIvate rahI zakuM tema nathI. huM tamane mAruM ThekANuM batAvuM chuM, tyAM tame jaje ethI tamane ghaNuM dhana maLaze ane mArI bahena paNa maLaze. A DuMgarAnA DAbA bhAga upara nadi kinAre mAruM ghara che. enI pazcima dizAe eka moTI zilA che, tene tame dUra karajo te dUra thatAM tamane nIce eka bhUmigRha dekhAze. temAM tame utarI jaje. tyAM mArI saghaLI dhana zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 31 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dolata che. tyAM mArI eka bahena rahe che, jenuM nAma jayazrI che, te kuMvArI che. te dhana dolata have tamArI che. temaja mArI bahenanA tame svIkAra karajo ane te paNa avazya tamAne peAtAnA pati tarIke svIkAraze. A pramANe kahI te ceAgI marI gayA. agaDadatta ceAgIe batAvela ThekANA upara paheAMcyA. tyAM jaIne teNe te ceAgInI bahenane hAka mArI. hAka sAMbhaLIne te tarata ja AvI paheAMcI. agaDadattane jotAM teNe AvakAratAM kahyuM, "padhArA, pAdhAre| aMdara padhAro !'' madanama'jarIe A apAra rUparAzIvALI suMdarIne joine manamAM vicAra karyAM ke, jo mArA pati AnA rUpathI mAhita thaI jaze te jarUra mArA tyAga karI deze. AthI teNe te dhana ane suMdarIthI dUra rahevA sUcavyu. madanamaMjarInI vAta mAnIne agaDadatta te dhana temaja suMdarIne parityAga karyAM te ratha hUMkArIne AgaLa cAlye gheADe dUra paNa nahi gayA hoya eTalAmAM sAmethI peAtAnI suMDhathI aneka vRkSAne ukheDIne phekI detA eka madonmatta gajarAja peAtAnI sAme AvI rahelA agaDatta joyA. uparAMta A hAthIe jaMgalanA seMkaDA vRkSone nAza karI nAkhelAM teNe najare joyAM. nAnamaMjarI teA A vikarALa gajarAjane joine bhayabhIta banI gaI. agaDadatta tene hiMmata ApIne kahyuM tuM DarIza nahIM'. hAthInA huM...humaNAM ja mada utArI nAkhuM chuM, ema kahIne te rathathI ekadama nIce utaryAM. te vikarALa gajarAjanI sAme jaIne teNe pAtAnA kapaDAMnA goTA banAvIne tenA upara phUMkayA. hAthI thoDA nIcA namIne tenA upara peAtAnA dAMtAthI prahAra karavA lAgyA. eTalAmAM agaDadattakumAra tenA dAMta upara paga mukIne tenA upara caDI gayA. skaMdha upara caDI beThelA agaDadattakumAre va jevI pAtAnA hAthanI prabaLa muThThIethI tenA ku MbhasthaLa upara mAra mAravA zarU karyAM. temaja tene cakarInI mAphaka cAre tarapha khUkha ghUmAvyA AthI hAthInA mada utarI gayA. ane te zAMta banI gayA. eTale hAthIne tyAM cheDI daIne ratha upara caDhIne agaDadattakumAre AgaLa prayANa karyu. mAMDa thADuM AgaLa gayA haze tyAM eka siMha sAme AvatA dekhAyA. rathamAMthI utarI agaDadatta tenI sAme gayA. agaDadattane peAtAnI sAme AvelA joine siMha khUba kApAyamAna thayA. ane pUcha u' ulALatA ganA karatA ane mAM phADatA te tenA upara trATakayA. agaDadatte paNa A samaye peAtAnA DAbA hAtha upara kapaDuM vITIne doDI AvatA siMhanA mADhAmAM peAtAnA DAkhA hAtha nAkhI dIdhA, ane jamaNA hAthe talavAra pakaDI ekI jhaTake tene mArI nAkhyA. A rIte traNa bhayane vaTAvIne peAtAnA rathane AgaLa haMkAryAM. gheADeka dUra jatAM eka bhayaMkara viSadhara nAgarAja tenI dRSTie paDayA. je pracaMDa phuphADA mAratA rathanI sAme ja AvI rahyo hatA. lAlaceALa evI enI e AMkhe aMgArA jevI caLakatI hatI. jenI kNu khUba ja vizALa hatI. mastaka uparanA maNInuM pracaMDa teja cAre khAju phelAtuM hatuM. kALA bhammara jevuM tenuM svarUpa hatuM. madanama'jarI tene joIne ekdama kapI uThI. agadatte tene sAMtvana zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 32 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApatAM kahyuM ke, priye ! A bhujaMgathI DaravAnuM keI kAraNa nathI. tame Dare nahIM, Ama kahIne e samaye teNe staMbhana vidyAnA prayogathI te nAganAM netra, gati ane mukhane thaMbhAvI dIdhAM. ane garUDa samAna lIlAthI tene zrAnta banAvI cheDI didhe. bhikSuka vezavALe duryodhana cera, madenmatta hAthI, vikarALasiMha, dRSTi. viSa sarpa. A prakAre cAre vidathI sukharUpa bacIne te agaDadatta kumAra cAlatAM cAlatAM zaMkhapuranI najIka AvI pahoMce. agaDadatta kumAranI sAthe tenA sAsarA taraphathI mokalelA sainike ke jeo vanamAM pahelI vakhata bhIle sAthe thayelA yuddhamAM vera vikhera banI agaDadattanI patnI kamaLasenAne sAthe laI zaMkhapura tarapha bhAgI chuTayA hatA teo paNa jyAM tyAM athaDAtA kUTAtA kamaLasenAnuM rakSaNa karatA karatA zaMkhapura AvI pahoMcyA. rAjakumAra agaDadatta ke je cha mahinAnA rastethI nIkaLe hatuM. tene rastAmAM naDelA vidane kAraNe thoDo vadhu samaya lAgI gayelo jethI bAra mahinAnA lAMbA gALe nIkaLelA kamaLasenA ane sainike saghaLA zaMkhapura pahoMcatAM eka sAthe thaI gayA. kumAre potAnI ane patnIo sAthe zaMkhapuramAM praveza karyo. mAtA pitAe khUba utsava sAthe tene zaMkhapuramAM praveza karAvyuM. puravAsIone paNa AvI ghaNe harSa thaye. rAjA prajAe AnaMda utsava manAvyuM. A rIte zaMkhapuramAM kumAra AnaMdathI rahevA lAgyo. Ama sukhamAM divaso vitAvatAM eka divasa kumAra madanamaMjarInI sAthe vasaMta RtumAM kIDAvanamAM game tyAM rAtrInA vakhate madanamaMjarIne eka jherI kALA nAge DaMza dIdho. te AvI patinA khoLAmAM paDI gaI ane kahevA lAgI--nAtha mane eka jherI sApe DaMza dIdhuM che. madanamaMjarInI vAta sAMbhaLIne agaDadatta maMtrataMtra dvArA jhera utAravAne prayatna karyo. e maMtrAdi prayoga puro thatAM to madanamaMjarI mUcha pAmI gaI. agaDadatte tene mRtyu pAmelI jANIne te mehanA vazathI codhAra AMsue AkraMda vilApa karavA lAgyuM. teNe vicAra karyo ke have jIvIne zuM karavuM che? huM paNa AnI sAthe agnimAM baLIne bhasma thaI jAuM eja mArA mATe vadhAre uttama che. A prakArane vicAra karI te jyAM agnimAM praveza karavAnI taiyArI karI rahyo hato, e samaye eka vidyAdhara AkAza mAge tyAMthI pasAra thato hato teNe agaDadatta kumAranI A prakAranI sthitI jaI teNe tene agni praveza karatAM re. ane madanamaMjarIne pitAnI vidyAnA baLathI jIvatI karI dIdhI. ane te vidyAdhara pitAnA sthAne cAlyA gaye. agaDada e rAta te bagIcAmAM vitAvavAno vicAra karyo. AthI madanamaMjarInI sAthe te bagIcAmAM AvelA keI eka yakSanA sthAne pahoMcI gayA. yakSAlayamAM aMdhAruM hatuM. AthI prakAzane mATe madanamaMjarIne cheDIne te agniprakAzanI zodhamAM bahAra nIkaLyo. eja vakhate agaDadatta mArI nAkhelA duryodhana ceranA pAMca bhAIe kumArane mAravAnA AzayathI tyAM AvI pahoMcyA. ane teo strI mAtra sahAyaka che. jene evA A agaDadara kumArane A kIDAvanamAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 33 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA upAyathI mAre tene lAga zodhatA hatA. A prakArane vicAra karatAM karatAM te badhA yakSAlayanI pAse AvI gupta rIte besI gayA. AmAM je badhAthI nAna bhAI hato teNe badhAne kahyuM ke, Apa badhA ahiM beso, huM ekale ja agaDadattane mAravA mATe jAuM chuM. evuM kahIne te yakSAlayanA daravAjA pAse pahoMcyo. teNe agaDadattanI patnI madanamaMjarInuM rUpa jevAnA AzayathI potAnI pAsenA gukha dipakane saLagAvyA. prakAza thatAM ja madanamaMjarI duryodhananA nAnA bhAIne joIne tene upara mohita banI gaI ane kahevA lAgI "tame mArA pati banI jAva ane huM tamArI patnI thaI jAuM, nahitara huM marI jaIza. " duryodhananA nAnA bhAIe kahyuM-huM tamArA patithI te DaruM chuM. pachI huM tamAre pati kaI rIte thaI zakuM? madanamaMjarIe kahyuM -enI citA tame na karo-huM tamArA dekhatAM ja tene mArI nAkhIza pachI tamane bhaya zAne che? madanamaMjarInI A pramANe vAta sAMbhaLI duryodhananA nAnA bhAIe potAnI pAsene dipaka bujhAvI nAkhyuM. have e cerane bhAI vicAravA lAgyuM ke juo ! A keTalA duHkhanI vAta che ke, je agaDadatta tenI khAtara maravAne paNa taiyAra thayA hatA tevA patine paNa A duSTA mAravA mATe taiyAra thaI che, AvI strIne mAre zuM karavI che? A daSTa strInA yogathI je pote marele ja che, tevA zatrune mAre e paNa yogya nathI, AthI huM tene jIvatadAna ApIza. A prakArane cerane bhAI vicAra karI rahyo hato, eTalAmAM A bAju rAjakumAra agaDadatta agni laIne pAchA AvatuM hatuM te vakhate teNe yakSAlayamAM prakAza thate je - yakSAlayamAM pravezatAM ja zaMti manathI teNe pitAnI patnine pUchayuM ke, hamaNAM to ahiM prakAza dekhAtuM hatuM te kayAM gaye? kemake jyAre huM agni laIne pAchA pharI rahyo hato tyAre meM ahiM prakAza je che.) madanamaMjarIe caturAI pUrvaka uttara Ape ke, nA e te ApazrIne bhrama che. prakAza te Ape lAvelA agninA prakAzanuM pratibimba ApanA jovAmAM AvyuM haze tema mAruM mAnavuM che. agaDadatta potAnI patninI vAta mAnI lIdhI, ane potAnI talavAra tene soMpI pite lAvelA agnine saLagAvavA prayatna karavA mAMDayo. agnine nIce mukI garadana nIcI karIne kuMka mAravA lAgyuM. eja vakhate madanamaMjarIe tene mAravA mATe myAnamAMthI talavAra bahAra kADhI, enuM e prakAranuM cAritra joIne duryodhanane nAno bhAI ke je tyAM chupAI rahyo hato teNe tenA hAthamAMthI talavAra AMcakI lIdhI ane tene dUra pheMkI dIdhI. madanamaMjarInuM A prakAranuM cAritra joI agaDadattane mAravA AvelAM te pAMce bhAI e dhIre dhIre tyAMthI cAlyA gayA. teo jatAM jatAM koI eka vanamAM pahoMcyA tyAM temanI najare eka moTuM vRkSa paDayuM. te pAMce bhAIo e vRkSa pAse gayA. te e vRkSa nIce beThelA eka jJAnasaMpanna mahAtmAne joyA. madanamaMjarInA A prakAranA duSTa cAritrathI te sarvane vairAgya utpanna thatAM e saghaLAe te mahAtmA pAse dIkSA lIdhI. gurunI AjJA laIne tapa, saMyamanI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanA karatAM karatAM te pAMce bhAIo te vanamAM rahevA lAgyA, jyAre agaDadattane A vAtanI lezamAtra khabara na paDI. A bAju agaDadattakumAre madanamaMjarIne pUchayuM ke he priye ! A talavAra myAnamAMthI kevI rIte bahAra nIkaLI paDI ? madanamaMjarIe kahyuM nAtha mane ApanI talavAra jatAM bhaya lAge AthI mAro hAtha kaMpI jatAM te chuTIne mArA hAthamAMthI nIce paDI jatAM talavAra myAnathI bahAra nIkaLI gaI haze, Ama potAnI zaMkAnuM samAdhAna pAmIne kumAre tyAM agnine saLagAvIne AkhI rAta madanamaMjarI sAthe vItAvI. jyAre prabhAtane samaya thayA tyAre baMne jaNA potAnA mahelamAM pahoMcI gayA. eka samayanI vAta che ke, kumAra agaDadatta gheDA upara svAra thaI pharavA nIkaLe, avaLIbAgane e pANIdAra ghoDe hate. te ene ghara vanamAM laI gaye. te ekalo vanamAM eka vizALa vRkSanI pAse pahoMcyA. tyAM beThelA sAdhuone teNe vaMdanA karI te teonI pAse tyAM beThe. ane temanI pAsethI dharmadezanA paNa sAMbhaLI, pachI agaDadane pUchayuM mahAtma! A pAMce bhAI jevA sAdhu koNa che? ane temane vairAgya utpanna thavAnuM kAraNa zuM che? bhara juvAnImAM teoe zA mATe saMyamavata dhAraNa karela che? A prakAre jyAre agaDadane pUchyuM te atizayajJAnadhArI gurumahArAje javAbamAM pitAna e pAMceya ziSyanA virAgyanuM kAraNa kahetAM kahetAM agaDadattane badhe pUrvavRttAMta paNa saMbhaLAvI dIdhe ane aMtamAM kahyuM ke,-mithyA meha jALamAM phaselo e agaDadara te tuM ja che. munirAjanAM A prakAranAM vacane sAMbhaLIne agaDadatta khUba akaLA ane vicAra karavA lAgyo ke aho :- "aNurajaMti khaNeNaM, juvaio khaNeNa puNo virajjati / lagnanALAmA, hADhivANa = vastronA ?" ahe A keTalI acarajanI vAta che ke, je strIo kSaNabharamAM te prasanna thAya che, ane kSaNabharamAM virakta thaI jAya che. eno rAga pILA pataMganA raMganI mAphaka sadA asthira rahyA kare che. dhikkAra che e rAgane ! evuM vicArIne agaDadate gurumahArAjane namana karyuM ane kahyuM ke, he bhadata ! sAcuM che Ape je kAMI kahyuM che te mArUM ja caritra che. A samaye mArUM e vRttAMta ApanA zrImukhathI sAMbhaLIne mane vairAgya thaye che. AthI he bhagavana! prasanna thAe ane mane dIkSA ApI kRtArtha kare. A prakAre gurumahArAjane prArthanA karatAM temaNe agaDadattane bhAgavatI dIkSA ApI. agaDadatte khUba duSkara tapanuM ArAdhana karyuM ane tenA prabhAve karIne aMte mokSa padane pAmyA. je prakArathI pratibaddhajIvI agaDadatta pahelAM dravyanI apekSA pratibaddhajIvI tha ane pachI bhAvanI apekSAthI paNa pratibuddhajIvI banI gayA. A rIte banne prakArathI pratibuddhajIvI banIne anya munijana paNa sukhI bane che 6 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 35 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ane spaSTa karatAM sUtrakAra kahe che-jare cArUM ItyAdi! anvayArtha-muni vacA-Ani padanikSeparUpa gamanane rimALo--mRtihavAmAna Agamaktavidhi anusAra jANIne arthAta "jamIna upara paga mukavAthI SakAyanA rakSaNarUpa saMyamanI virAdhanA thAya che" evuM ciMtavana karatAM karatAM tathA ri-vat jina je gRhasthanI sAthe paricaya Adi kare che, te ane pramAdarUpa Artaraudra je dhyAna che te sahu jAnaM-GrAma pAzanA jevAM baMdhananAM heta che. A vAta manamAno-jamAnA mAnIne - saMyamanA mArgamAM -vatta apramatta dazA saMpanna banIne vicaraNa kare. TAmaMto-mAntare eka lAbhathI bIjA lAbhanA nimitta-viziSTa samyagadarzana AdinA lAbhane mATe vicaM-kavita prANadhAraNarUpa jIvanane vRttA-vaMcitrA vizuddha ane pANI dvArA surakSita karIne - vizeSa lAbha prAptinA pachI ghani-vijJAthe jJa-parijJAthI jIdagIne jANIne A samaye A jIvIta guNavizeSanuM upArjana karavAmAM samartha nathI e kAraNe karmonI nirbhara karavI zakaya nathI. zarIra vRddhAvasthA ane vyAdhithI gherAyAbAda dharmadhyAna vigere karavuM zakya nathI. evuM jANIne pachI pratyAkhyAna pariNA dvArA bhakta pratyAkhyAnathI sarvathA jIvita nirapekSa thaIne maDhAvayaM sI-majApabhraMza karma rUpI rajane nAza karanAra bane. athavA maLathI samRddha evA maLa bharelA evA A dArika zarIrathI apekSA rahIta bane. kahevAnuM tAtparya e che ke, AgamanA anusAra pravartatA sAdhunuM viziSTa samyagadarzana vigere lAbha paryata dehane dhAraNa kare e sva ane paranA kalyANa arthe hoya che. bhAvArtha-sAdhue apramatta thaIne saMyama mArgamAM vicaraNa karatA rahevuM joIe-tathA samyagadarzana Adi viziSTa lAbhanI pApti mATe jIvanane surakSita rAkhavuM joIe. jyAre A zarIra dvArA vRddhAvasthAmAM agara regAdika avasthAmAM dharmadhyAnAdika upArjana na thaI zake te pratyAkhyAna parijJA dvArA bhakta. pratyAkhyAna karIne zarIrane tyAga kare jaIe. nirjarA ke lAbha ke liye zarIra kA poSaNa zreyaskara hai. isa viSayameM mUladeva rAjA kA draSTAMta A viSaya upara mUladeva rAjAnuM daSTAMta Apela che vennAtaTamAM rAjA mULadeva rAjya karatA hatA. te nagaramAM ThaMDaka nAmane eka cAra rahete hato. te divase pitAnI sAthaLane cIMtharAM vIMTone bAMdhate ane "mArA pagamAM cAMdAM paDayA che'' A pramANe DhoMga karI lekane vizvAsa besADavA mATe rAjamArgamAM besate, ane kapaDAM tuNavAnuM darajInuM kAma karate hate. jyAre rAta paDatI tyAre te zrImaMtonA gharamAM pesI corIo karate ane e cAreluM dhana zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 3 ; Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAvIne nagaranI bahAranA eka bagIcAnA bhUmigRhamAM (gupta bheMyarAmAM) roja mukI jate A bheMyarAmAM tenI eka bahena rahetI hatI, jenuM nAma mAlatI hatuM. te bharajuvAna hatI, bhUmigRhanI aMdara eka kuM hatuM. tene DhAMkelo rAkhavAmAM AvatuM hatuM. cera corelo mAla kaI majurane mAthe caDhAvI potAnI sAthe lAvatA ane tene kuvAnA DhAMkaNa upara AdarapUrvaka besADato ane saMketa mujaba enI bahena tenA paga chevAnA bahAne tyAM AvatI ane Avela majuranA paga pakaDIne tene kuvAmAM nAkhI detI. A rIte nagaranA zrImatanuM dhana haraNa karatAM karatAM A cAra nizcita rIte pitAne samaya vyatIta karI rahyo hate. nagaranA rakSaka keTavALo coranI zodhamAM lAgyA ja rahetA chatAM paNa te corane patto lagADI zakatA nahIM. nagaravAsIo jyAre e kaMDaka cArathI khUba trAsI gayA tyAre saghaLAe bhegA thaI mULadeva rAjAnI pAse gayA ane kahevA lAgyA. svAmina ! khabara paDatI nathI ke e ko cAra che ke je nagaranuM dhana haraNa karI rahyo che. ame saghaLA nidhana thaI rahyA chIe chatAM paNa corano hajI sudhI patto maLatuM nathI ane AjasudhI keInAthI paNa pakaDAyo nathI mATe te svAmina! AnI turata ja vyavasthA thavI joIe. ke jethI amArI rakSA thaI zake prajAjanone pikAra sAMbhaLIne rAjAe kahyuM. Apa leka duHkha na ANe nizcita rahe. huM jAte ja te coranI tapAsa karIza. ane banatI tAkIde tene trAsa mITAvIza. evuM kahIne rAjAe nagaravAsIone vidAya karyo. pahelAM je nagararakSaka hatA tene tyAMthI dUra karI tene sthAne bIjA mANasane gaThavyA. paraMtu te loke paNa corane pakaDavAmAM niSphaLa nIvaDayA. rAjAe jyAre e joyuM ke, cerane kaI paNa rIte patto maLatuM nathI ane te cAra pakaDI zakAtuM nathI. tyAre rAjAe tene svayaM pakaDavAne daDha saMkalpa karyo, pitAnA Akhe zarIre eka kALuM vastra dhAraNa karI jeTalAM jeTalAM zaMkita sthAne hatA temAM moDI rAtrIe bhaTakavA mAMDayuM. pharatAM pharatAM ghaNuM divase vItI gayA paraMtu cArane jarA paNa patto na maLe. rAjA eka divasa A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte bhaTaktA bhaTakatA thAkI javAthI jyAre koI sthAna upara suI rahyA hatA tyAre tyAM maMDaka cora AvIne kahevA lAgyuM ke keNu sutuM che tenI vAta sAMbhaLI rAjAe kahyuM, kema zuM kAma che? huM te bhikhArI chuM. rAjAnI A vAta sAMbhaLIne re kahyuM ke, kAma te kAMI nathI. paraMtu jo tuM bhikhArI hoya te cAla mArI sAthe huM tane Aje ja mAladAra banAvI daIza. rAjAe ceranI vAta sAMbhaLIne dAsanI mAphaka tenI pAchaLa cAlavA mAMDayuM. cAra cAlatAM cAlatAM eka zrImaMtanA makAna pAse pahoMcI teNe tyAM khAtara pADayuM, pachI te makAnamAM ghusyA ane tyAMthI relI amulya vastuonuM eka pioTaluM banAvI te bhikhArI (rAjAnA) mAthA upara mUkayuM ane tene AgaLa karI tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. cAlatAM cAlatAM te pitAnA sthAna upara pahoMcyo. tyAM AvIne te bhikhArI (rAjA) sAthe bhUmigRhamAM utarI gayo. aMdara jaIne te bhikhArInA mastaka upara bhAra utArI eka bAju rakhAvyo ane potAnI bahenane kahevA lAgyA. "bahena ! A atithinA paga dhuo, bhAInI vAta sAMbhaLIne bahena atithine kuvA upara laI gaI ane tenA upara besADayA ane tenA caraNa dhovAnA bahAne tenA baMne paga pakaDI lIdhA rAjAnA caraNane sparza thatAM ja tene te caraNa khUbaja kemaLa jaNAyA. AthI teNe vicAra karyo ke, A keI sapurUSa che. AnA caraNanA sparzathI jANI zakAya che ke, teNe agAu rAjyane upabhoga karyo have joIe. je janmathI bhAra upADavAnuM kAma kare che tenAM caraNene sparza Ave kamaLa nahoI zake. AthI A uttama purUSane mArAthI kuvAmAM kema naMkhAya ? e vicAra karI te zeranI bahene rAjAne kahyuM, meM A kuvAmAM caraNa dhovAnA bahAne aneka manuSyane dhakelyA che. paraMtu Apane A kuvAmAM dhakelavAnI mArI hIMmata cAlatI nathI. khabara nathI paDatI ke huM ApanA prabhAvathI Apane vaza kema banI rahI chuM, svAmina! Apa kRpA karIne jaldIthI A sthAnamAMthI nIkaLI jAva nahIM te mAruM ane tamArUM banenuM meta thaze. A pramANe sAMbhaLIne rAjA tarata ja tyAMthI gupacupa bahAra nikaLI gayo. ane kaMDaka ceranI dRSTie zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 38 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na paDaze. kAraNa ke kaMDakata cerIne lAvelA dhanane ThekANe pADavAmAM guMthAyelo hate. rAjAnA nAsI gayA bAda maMDake tenI bahenane pUchayuM ke-pele majura kayAM che? tenI bahene kahyuM ke, "te te cAlyo gayo." maMDake jyAre A sAMbhaLyuM ke tarata ja te maju. rane pakaDI pADavA tenI pAchaLa deDa. rAjAe joyuM ke te talavAra laI mArI pAchaLa AvI rahyo che ane tadana najIka AvI gaye che, tyAre rAjA rAjamArga uparanA eka pattharanA thAMbhalAnI ADe jaIne chupAI gayo. maDaka kepathI AMdhaLo banI gayo hato te krodhAvezamAM bhAna bhUlI jaI pattharanA staMbhane ja mANasa dhArI tenA upara talavArano ghA karyo. staMbha tuTIne paDI gayo. maMDaka bhAra vAhIne marelo mAnIne pAche pitAne ghera cAlyo gayo. bIje divase savAra paDatAM ja te maMDaka potAnI ane sAthaLa upara rojanA niyama pramANe kapaDuM vIMTI rAjamArga para besI kapaDAM tuNavAnuM kAma karavA mAMDe. A bAju rAjA mahelamAM pahoMcyA ane bAkInI rAta vyatita karI. savAra thatAM ja rAjA te cerane jovA mATe bahAra nIkaLyo. tyAM rAjamArganA eka eTalA upara rAjAe cerane beThelo je. rAtrInA vakhate rAjAe tene joI lIdhe hato jethI " A teja cAra che tenI khAtrI thatAM rAjAne Azcarya thayuM ke, rAtrInA vakhate je ghaNuM vegathI deDe che te A samaye laMgaDA jevuM banIne beTho che. rAjA pitAnA mahele pAcho pharyo. rAjya karmacArIone bolAvyA ane cAranI sarva prakAranI nizAnI tathA oLakha ApI kahyuM ke, jAe A mANasane ahIM mArI pAse bolAvI lAve. rAjapuruSoe rAjAe batAvelI nIzAnI ane oLakha anusAra tene oLakhI lIdhe. eTale tenI pAse jaIne kahyuM ke, "cAlo tamane rAjA bolAve che." A sAMbhaLatAM ja te ceranA manamAM vicAra Avyo ke vyagratAnA kAraNe pramAdavaze rAtrInA vakhate huM te puruSane mArI zake nahIM. cokkasa lAge che ke, te A rAjA ja hovuM joIe. nahIM te A mArI oLakhANa kaI rIte meLavI zake? A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA vicAra karatA karatA te rAjAnI pAse AnyA. AvatAM ja rAjAe tene eka suMdara Asana besavA mATe ApyuM, ane amRtamaya vacanethI tenI sAthe vArtAlApa karavA mAMDayeA. vArtAlApa daramyAna rAjAe tene kahyuM "tamArI mahena mane Ape " rAjAnA prastAva sAMbhaLIne maDake vicAryuM' ke, mArI bahenane A kayAMthI jANe? kemake jeTalI vyaktie mAre ghera AvI che e badhI yamapura paheAMcADI devAI che. tyAMthI kAI khahAra nIkaLI zakatu nathI. mAluma paDe che ke gai kAlanI bhAgela vyakti te A rAjA pAte ja che. jyAre A vAtanI tenA manamAM pAkI khAtrI thaI tyAre teNe rAjAne kahyuM. svAmin ! khuzIthI huM Apane mArI bahena ApuM chuM', mAMDakanI A vAta sAMbhaLIne rAjAe tenI rUpa lAvaNya cukta evI bahena sAthe lagna karyuM' ane saDakane pradhAna maMtrInA padma upara niyukta karI dIdhA. eka divasa rAjAe maDaka maMtrIne kahyu. Aje dravyanI khUbaja jarUra paDela che mATe jeTaluM bane teTaluM lAvI Apo. matrIe rAjAnI vAta sAMbhaLIne peAte AgaLa cArIyeAthI sa MghareluM evuM puSkaLa dhana lAvI ApyuM. mantrInI udAratA joIne rAjA ghaNuMAja prasanna thayA ane tenuM bahumAna karyuM. A rIte rAjAe kunehathI tenI pasethI cArIthI ekaThuM kareluM dravya magAvI lIdhuM. eka divasa rAjAe te cAranI bahenane pUchyuM ke, tamArA bhAI pAse have kAMI rahyu che? tyAre teNe kahyu' have A uparAMta kAMI dhana tenI pAse nathI. ma`Daka cAranI mahena pAsethI rAjAe badhuM jANI lIdhuM, pachI jene jene tyAM cArI thaI hatI te nagara jAne khelAvyA ane sarakArI rIporTamAM jaNAvela cArI pramANe darekane temanuM dhana rAjAe ApI dIdhuM. pachI e saDaka maMtrIne tenA padethI dUra karIne rAja sevakA dvArA prANAMta daMDanI zikSA ApI, pApa karavAvALAne kadI sukha maLI zakatu nathI, A kathAthI e samajavAnuM maLe che ke, je prakAre mULadeva rAjAe saDaka cAra pAsethI teNe cAreluM saghaLuM dravya na laI lIdhuM tyAM sudhI tene mantrI pada upara rAkhyo ane tenI rakSA karI. A rIte muniee vicAravuM joIe ke, jyAM sudhI temane nirAnA lAbha maLatA rahe tyAM sudhI A zarIra ke je aneka dASAthI bharela che tenuM tee rakSaNa karatA rahe, ane enA abhAvamAM tenA pratyAkhyAna parijJAthI parityAga karI de. // 7 // 5 A rIte mUladeva rAjAnuM dRSTAMta sapUrNa thayuM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 40 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUkI AjJA ke pAlana se hI muniko mokSakI prApti hotI hai, Isa viSayameM azvadadraSTAMta jIvanane zuddha AhAra pANIthI surakSita karI karmonI nija ra kare, evuM je kahela che te svachaMdI banIne kare athavA svachaMdatAne zekIne bIjI rIte kare ? A prakAranI AzaMkAnuM samAdhAna karavA sUtrakAra kahe che-" niroLa' ityAdi. anvayArtha- niroLa-konina gurumahArAjanI AjJA anusAra je muja-muni sAdhu movallaM-moham AkulatA rahita duHkha vajIta sthAnaneajarAmara padane mokSane 3-ti prApta karI tye che -thA jema-rivivacaHdhArI mANe-dAkSitavAra : gamana, utpalavana AdinI zikSAthI zikSita banelo kavacadhArI gheDa 4 nirona-sTonina svAtaMtryatAne choDI daI mojavaM-mokSanuM yuddhabhUmimAM zatruo taraphathI thatA prahArathI je rIte pitAnuM rakSaNa karez-ti kare che. zatruothI gherAI jatA nathI. e rIte muni kUvA vAtArU-pUrvA ivana pUrva prati varSo sudhI avamatte-gAmA pramAda rahita banI jaze- sAdhu mArgamAM vicaraNa karatA rahe. kemake, tA-ramata pramAda parivarjana pUrvaka sAmArganI ArAdhanAthI mukhi-sunika sAdhu girikSipram jaldI movalaM-mokSAr zAzvata sukha sthAnane 36-3ti prApta kare che. "pusA vAsarRi-pUrvAAi vaji" A pada dvArA sUtrakAra evuM pradarzita kare che ke, je sAdhunuM AyuSya eka pUrva keTInuM hoya te paNa teNe gag-mattara sarvathA pramAdane tyAga karI devo joIe teNe evuM na samajavuM joIe ke, pramAdanA parivajanathI zighamokSa maLI jAya che. mATe maraNa samayeja pramAdane tyAga karIza. bhAvArtha-sAdhunuM e kartavya che ke, te potAnA gurumahArAjanI AjJA anusAra pravRtti karatA rahe. tenAthI tene muktipadane lAbha thatuM rahe che. sAdhunI avasthA eka pUrva keTInI paNa kema na hoya chatAM teNe pitAnAM grahaNa karelAM vratanuM yathAvatu pAlana karavAmAM pramAda na karavuM joIe. kemake, pramAdane tyAga karyA vagara muktine lAbha thatuM nathI. gAthAmAM je azvanI upamA ApI che tenuM dRSTAMta A prakAranuM che. caMpAnagarImAM raNadhIra nAme eka rAjA rAjya karatuM hatuM. teNe potAnA be ghaDAnA baccAne be kSatriya putrane ucheravA tathA keLavavA mATe ApyA. temAMthI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 41 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eke pitAnA ghaDAnA baccAne zuddha ane samAcita AhArathI khUba rUSTapuSTa banAvyo sAtho sAtha gamana uplavana Adi azvakaLAothI sArI rIte keLavyuM. bIjAe pramAdavaza banI potAnA gheDAnA baccAne na te cagya AhAra Apyo ane na te azva saMbaMdhI keI keLavaNI ApI. paraMtu dUSita kherAka ApI tene sAva kamajora banAvI dIdhuM. temaja reTamAM joDIne tenI pAse khUba pAchuM kheMcAvyuM. rAjAe gheDAnA pAlana mATe je dravya Apela hatuM te piteja khAI gaye. samaya jatAM eka vakhate rAjAne bIjA koI rAjA sAthe yuddha karavAne make AvyuM. teNe te ane kSatriya putrane belAvIne kahyuM ke, tame bane jaNA pitApitAnA ghaDA upara caDIne jaldI Ave. rAjAnI AjJA thatAM te ane kSatriya kumAre pota potAnA ghaDA upara besIne rAjAnI pAse AvyA. rAjAe temane zastra vagere ApIne yuddhamAM mokalyA. te bane yuddha bhUmimAM pahoMcyA. AmAM je ghaDe keLavAyela hatuM te potAnA mAlikanI AjJA anusAra cittanI vRttinI mAphaka cAlIne te cuddha bhUmithI saphaLatApUrvaka jaldI bahAra nIkaLI gaye. ane jene gheDe binakeLavAyela tathA kamajora hato te sArI zikSA na maLavAthI jema raMTamAM bhramaNa karatA hatA tenI mAphaka tyAM paNa ghUmavA lA. yoddhAoe A prakArathI pharatA ghaDAne jyAre je tyAre temaNe tene azikSita jANIne tenA svArane tyAM ja mArI nAkhyA ane te ghaDAne potAne kabaje karI lIdhe. A kathAne sAra e che ke je muni keLavAyelA azvanI mAphaka gurumahArAjanI AjJA anusAra pravartamAna thatA rahe che, te saMsArathI pAra pahoMcI jAya che A pramANe azvadRSTAMta samApta thayuM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 42 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUkI AjJAmeM pramAda ke tyAgane kA upadeza, gurUkI AjJAmeM pramAda ke viSayameM brAhmaNI kA draSTAMta je chanirodhathI muktinI prApti thAya che te tene aMta samayamAM ja karavuM joIe. A prakAranI AzaMkAne uttara A gAthAthI sUtrakAra Ape che. puvameva" ItyAdi. anvayArtha-je jIva pahelethI ja apramattadazAne prApta nathI karato - te pachI-pazcAtta anta samaye paNa apramattadazAne na me - rumeta prApta karI zakatA nathI. jovamAM sAravArUcA-zAzvatavAhinAnu "huM pachIthI dharma karIza" A prakAranI dhAraNA nirUpakrama AyuSyavALA sarvajJonI che nahIM ke, pANInA parapoTA jevI AyuSyavALA ApaNe chaghastha jInI mAthami rIti-puSi zithi AyuSya zithIla thatAM Atma pradezane choDatAM sarIra jerArIca mele ane AtmAe grahaNa karelA zarIrathI juduM thatAM hoLa-zAropanIre tathA AkharI ghaDI AvI jatAM pramAdI chava vinaya vipatti pazcAttApa kare che. ATalA mATe pahelAM ane pachIthI paNa sarvadA pramAda rahita ja rahevuM joIe. tAtparya e che ke-je sAdhu saMyamamAM pahelethI pramAdI banI rahe che. te aMta samaye paNa pramAdi nahi banI rahe te kahI zakAya nahi. mATe pahelethI ja teNe pramAda choDavAno prayatna karatA rahevuM joIe. "dharma pachI karIza" e te evA nirUpakama jJAnIonI vAta che. amArA jevA chadmasthanI nahIM le che pharI paNa kahe che-"fha savara" ItyAdi. anvayArtha-he ziSya ! AtmA vive- vim dravyanI apekSAe bAhya viSayanA saMganA parityAgarUpa ane bhAvanI apekSAe kaSAnA parityAga rUpa vivekane vinaM-kiM zIghaNas-ratuma prApta karavA mATe na ra-ra rAjanIti samartha thaI zakatuM nathI. taka samudAya-smAtR mulyA ATalA mATe " pAchalI uMmaramAM dharma karIza' e prakAranA vicArarUpI je pramAda che tene parihAra karI je zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyama kare che ane cetanavaMta banI memAna zabdAdika bhegene hAtha-prahAra dUra karI-tyAga karI so-o SaTa jIvanIkAyarUpa A lekane samaya-samatayA samAna bhAvathI potAnA AtmAnI mAphaka sametya jANIne va-va nizcayathI gagghI -gAmAkSI AsTavanA niradhathI svayaM pitAnI rakSA karavAvALo hoya che evA mahelI-maharSi mahAmuni jamatte -zakattaH jA sarvadA sarvathA pramAdathI vajIta banI sAdhumArgamAM vicaraNa kare. AnA upara eka brAhmaNInuM dRSTAMta A prakAranuM che- keI eka brAhmaNa videzamAM jaIne tyAM sAMgopAMga vadanuM adhyayana karIne pitAnA ghera pAchA AvyA. ene vidvAna joIne keI bIjA brAhmaNe tenI sAthe pitAnI putrI paraNAvI. kanyA rUpavatI hatI. te brAhmaNanI vidvattAthI tyAMnI janatA ane rAjAe tenuM bahu ja sanmAna karyuM. AthI te khUba sAre pisApAtra banI gaye. dviridrImAMthI dhanIka thaI gayA. pachI te zuM kahevuM ? teNe aneka prakAranAM AbhUSaNe banAvI pitAnI patnIne ApyAM. te khUba prasanna thaI. te AbhUSa. ne paherIne te potAnA bhAgyane vakhANavA lAgI. eka divasanI vAta che ke, te paMDitajIe pitAnI patnIne kahyuM ke, tuM haMmezAM AbhUSaNane paherIne phare che te sAruM nathI karatI. AbhUSaNa dararoja paherI rAkhavA mATe ceDAM banAvAya che? e te vAra tahevAra temaja utsava upara ja paheravAnAM hoya che. bIjuM AjakAla AjubAjunA gAmamAM cereno upadrava paNa uparA upara thaI rahyo che. mAnI le ke, ApaNA ghara upara AvI jAya te AbhUSaNa e samaye tAtkAlika utArI zakAya nahIM evI sthitimAM ane roja paherI rAkhavAM e ThIka nathI. pitAnA patinI vAta sAMbhaLIne paMDitANIe kahyuM ke, nAtha! ApanuM kahevuM eka rIte te barAbara che, paraMtu huM Apane khAtrIthI kahuM chuM ke, jyAre zAre leke ahiM Avaze tyAre huM AbhUSaNene khUba jhaDapathI utArIne mUkI daIza. Apa ciMtA na kare. Ama kahIne teNe AbhUSaNa na utAryA. koI samaye caree A paMDitANInA AbhUSaNene joIne te brAhmaNane ghera corI karavAno nizcaya karyo. samaya meLavIne eka divasa tenA ghara upara AvyA. A samaye AbhU. SaNonuM rakSaNa karavAnI cintA paMDitANIne thaI paDI. cAra A AbhUSa ne cAravA mATe te AvyA hatA. paMDitANIe vicAryuM ke A AbhUSaNone jaladIthI utArIne surakSita sthaLe mukI dauM. paranta paMDitANuM reja malAI Adi nidha padArthonuM sevana karatI hatI. ethI tenuM zarIra khUba jADuM thaI gayuM hatuM, temaja AbhUSaNone jaldIthI utAravAne tene mahAvare paNa na hatuM. A kAraNe te pote paherelAM AbhUSaNene samayasara utArI na zakI, A tarapha coroe joyuM ke, paMDitANIjI bhAre sthULa zarIravALAM che. tenA hAthamAMthI A AbhUSaNa jaladIthI nIkaLI zake tema nathI. AthI coroe paMDitANIne banne hAtha kApI nAkhyA. ane AbhUSaNane laIne teo tyAMthI nIkaLI gayA. AthI e sArAMza nIkaLe che ke, paMDitANIe pitAnA patinA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 44 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana mAnavAmAM je rIte pramAda karyo ane te kAraNe tenA hAtha kapAyA. eja rIte bhagavata pravacana rUpI gurumahArAjanI je AjJA che temAM je sAdhu pramAda seve che te jaldIthI sArAsAranA viveka karI zakatA nathI. have apramattanuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che.- apramAdI bana gurUkI AjJA kA pAlana karanA cAhiye isa viSayameM bhadranAmaka zreSThIkI patnI kA draSTAMta campAnagarImAM bhadra nAmanA eka zeTha rahetA hatA. teNe vyApAra arthe paradeza javA niNaeNya karyo. ane pAte ekalA nIkaLyA ane ghera tenI patnI ane nokara vargane rAkhyA tenI patnI mahA ALasu hatI e kAraNathI te peAtAnA nokarInA kAnuM yathAvata nirIkSaNu pazu karatI na hatI temaja tene koI kAma paNa batAvatI nahIM. temaNe zuM karyuM", ? zuM na karyuM ? zuM karavAnuM bAkI che ? A tarapha te jarA paNuM lakSa ApatI nahIM, ulTu te peAtAnA zArarIka zaNagAra tarapha vadhAre lakSa ApatI. tenI A kuTevane kAraNe te samaya sara nAkarAne khAvApIvAnI vyavasthA paNa karI zakatI na hatI. AthI nAkA paNa peAtAnI pharaja pratye bedarakAra rahevA lAgyA. mANasAnI bedarakArIne lIdhe. kAmakAjamAM ghaNI ja takalIpha rahetI. nAkA ane patnInA asahakAra ane pramAdane kAraNe zeThanuM ghaNuM dhana khalAsa thayu. keTalAka samaya pachI paradeza gayelA zeTha ghera pAche Avyo. gharanI hAlata joine tene khUba aksAsa thayo. zeThANInI AvI bedarakAra vartaNuMka joI ne teNe kAI garIba gharanI kanyA sAthe peAtAnA khInne vivAha karavAnA vicAra karyo. vivAhUne caiAgya nyA paNa tene maLI gai, paraMtu temAM teNe e zarata rAkhI ke, jo te kanyA peAtAnI ane nAkara cAkarAnI dekhabhALa karI zakaze te ja huM tenI sAthe lagna sambandha rAkhIza nahiM te lagna pheka, kanyAe zeThanI e zarata kabUla rAkhI. jethI zeThe tenI sAthe lagna karyuM, ane tene paraNI peAtAne ghera laI AgaiA. gharanI saghaLI vyavasthA tene samajAvI dIdhI. gharanA saghaLA bhAra tene sAMpI dIdhA. A prakAranI vyavasthA karIne zeTha dravyopArjana mATe pharIthI dezAvara cAlyA gayA. navaparaNIta e navI zeThANIe pAtAnA gharanuM kAmakAja karavAmAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 45 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarAe pramAda na sevyeA. dareka nAkara cAkara upara te puratI dekharekha rAkhavA lAgI. kANa karyu kAma kare che? kAnA caigya kayuM kAma karavAnuM bAkI rahela che ? AvI saghaLI khAkhatA upara te sa pUrNa paNe dhyAna ApatI hatI. AthI nAkarAe paNa pAtapeAtAnuM kAma kALajIthI karavA mAMDayuM. samayasara te nAkarIne leAjana Adi ApatI tema savAranA zirAmaNa-nAstAnI paNa vyavasthA karI ApatI. A joI nAkarAe paNa pramAda na karatAM dilathI kAma karavAnuM rAkhyuM, mahine pUrA thatAM ja e saghaLAne tene pagAra ApI devAmAM AvatA, AthI e lekane peAtAnI jarUrIyAtA samayasara maLI zakatI, A rIte peAtAnI zeThANIne khuza karavA nAkarA kAi paNa prakAranA pramAda na karatAM utsAhathI kAma karatAM. ane peAtAnA mAlIkanA dhanane peAtAnu ja mAnI temAM vRddhi karavA lAgyA. thADA ja samayamAM zeThanuM ghara samRddhi sa Mpanna thaI gayuM. paradezathI zeThe ghera pAchA AvyA, pAtAnI navi patnine dareka kAmamAM teNe pramAda rahita joI ane sAtheA sAtha pAtAnA gharanI unnati joI ane peAtAnI patninA guNAthI nAkara cAkarAne vaza thayelA temaja pAtapeAtAnA kAmamAM racyA pacyA joyA te te khUbaja khuzI thayA. zeThe eja samaye potAnI e navapariNita patnine pAtAnA gharanA saghaLA adhikAra sAMpI dIdhA. munie A kathA uparathI e sAra levA joie ke, apramatta thaI te ja munie saMyama mArgamAM vicaraNa karavuM joIe. 5 10 // pramAda kA mUla kAraNa rAgadveSa ke tyAga karane kA upadeza tathA upasaMhAra pramAdanuM mULa kAraNa rAga ane dveza che. AthI tenA tyAganA sUtrakAra upadeza Ape che. "mulluM mukuM ''-ItyAdi. annayA muThThuM muThThuM-mukUmruduH ghaDI ghaDI mehaguNavALA monune monugAn seAhakAraka evA zabdAdikAne layata yantram jItavAvALA pravartamAna tathA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 46 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMDhaM--tama-saMyama mArge vicaranAra samaf-amai-munine banellA ghAsa nevaFF: pada vividha prakAranA sparza-parUSa, bIbhatsa durabhigaMdha kaDavA, karkaza Adi zabdAdika viSaya utta-vRtti-sparza kare che. AthI mihUi-milsaH sAdhunuM eka mAtra kartavya e che ke, teNuM gaNataMga maLatA ja che- jugatamaMra mAnatA na pAkuthAt te sparzemAMthI je pratikULa sparza che. tene manamAM paNa dveSa na kare. arthAt jema tene anukULa sparze tathA zabdAdika viSayamAM anurAga karavAne tyAga karavAnuM kahevAmAM Avela che eja rIte je pratikULa sparzomAM haiSa paNa na kare. paraMtu madhyastha bhAva rAkhe tene bhAva e che ke, pratikULa zabdAdika viSaya jyAre zravaNa IndriyanI sAthe saMbaMdha dharAve tyAre eTale ke A sAMbhaLavAmAM Ave tyAre sAdhue "A aniSa viSaya AvI paDayo che. A prakAranuM durthona (manamAM dukha) na lagADavuM joIe. 11 che kiMca-"maMA ca zAMtA"-ItyAdi. anvayArtha-ca-pharI e jAtA- anukULa zabdAdika viSaya maMtA-mA vivekIne paNa avivekI banAvI de che, mohane utpanna karanAra che. tathA vadumaLikA-duhomanIyAra atizaya rUpathI cittane AkarSaNa karavAvALA che. eTalA mATe taqr/su-tathA bApu A sparzAdikamAM zabdAdika viSayamAM sAdhu ma na sujA-mana na karyAnuM manamAM rAgadveSa na lAve tathA rAga ane zreSanA parivAra mATe sAdhu johaM tirA-jovuM rahu krodhathI bacatA rahe mA vijha-mAnaM vinA mAnane dUra karatA rahe, mAkaM = seve -mAyAM na tera mAyAcAra kadI na kare, huM kA-komAM prat ane lebhane tyAga kare, krodha ane mAna e bane dveSarUpa che, mAyA ane lebha e rAga svarUpa che. Ane tyAga karavAthI ja rAgadveSane parihAra thAya che. "ne saMlathA"--ItyAdi. anvayArtha---je ghacvA-parabavArinaH paratIrthika che, te saMhAre ra te bAhya saMskArathI yukta eTale ke snAna caMdanAdika dvArA saMskAra karavAthI AtmA ane zarIranI zuddhi mAnavAvALA che. paraMtu tAtvikazuddhine mAnatA nathI. AthI surai-sujhA tAtvikazuddhine na mAnavAthI te niHsAra che, atastatvathI zUnya che, eTalA mATe te te-te te pijoSayjaya-mAnuga zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 47 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSathI yukta banelA che. ethI te -patharA: zabdAdika viSayone AdhIna thAya che. je paratIrthika evA che te ApaNe zuM karavuM joIe? A zaMkAnuM samAdhAna karavA mATe-sUtrakAra kahe che ke, - munie vicAravuM joIe ke ge aThTha mA-tte dharmA paratIrthika adharmanA hetu hevAne kAraNe kAryanA upacArathI te svayaM adharma svarUpa che. phari-rUti evuM samajIne humALogrNamAnaH tenA vachaMda AcaraNarUpa kAryanI upekSA karatAM karatAM jAva pIra ma-jAvat rame jyAM sudhI zarIrane nAza thato nathI tyAM sudhI gu-guNA samyagU darzanAdika guNenA upArjananI vAMchanA karatA rahe. ri mi-tti kavImi che jakhkha ! jevuM meM bhagavAna mahAvIra svAmInI pAsethI sAMbhaLyuM che. temaNe je kahyuM che. evuM A huM tamane kahI rahyo chuM. mArI buddhithI kalpita evuM kAMI paNa kahetA nathI. 13 A uttarAdhyanasUtranI priyadarzinI TIkAne asaMskRta nAmanuM cothuM adhyayana samApta 4 akAma ora sakAma maraNa ke do beThoM kA varNana - pAMcamuM adhyayana asaMskRta nAmanA cothA adhyayananuM varNana AgaLa karavAmAM AvyuM che. have pAMcamA adhyayanane prAraMbha thAya che. cothA adhyayananI sAthe A pAMcamA adhyayanane saMbaMdha A prakArane che ke -cethA adhyayanamAM "cAvacharIme gun AMkSetu" je pATha Ave che tene abhiprAya e che ke, sAdhue samyagudarzanAdikarUpa dharmamAM maraNaparyata pramAda kara na joIe AthI te A viSayamAM e prazna upasthita thAya che ke, maraNa keTalA prakAranAM che, tathA temAM kayAM maraNa hoya che ane kayAM upAdeya che? A zaMkAnA samAdhAna nimitte A pAMcamA adhyayanane prAraMbha thAya che. tenI sarva prathama gAthA A prakAre che. "aUsi" ItyAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 48 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayAI-jhA-gaNe A saMsAra samudra tulya che mari-mANe ke jemAM prANIonI anaMta ane atyaMta duHkhadAyaka evI janma maraNanI paraMparA jANeke eka mahAna pravAha jema cAlatI ja rahe che. -Na kaI kaI jIvaja-jevAke mahApuruSa AdinAtha bhagavAnanA vRSabhasena gaNadhara vigere jevA bhavya jIja tijorIH tene tarIne sAme kAMThe jaI zake che. A saMsArarUpa samudra kuttara-duttare pAra kara nAnAM baccAMnAM khela nathI paNa ghaNuM ja kaSTathI pAra karI zakAya che. je vyakti saMsArasamudrane pAra karatAM AvI paDanArAM mahAna kanTene sahana karI lya che, te ja mahApuruSa A samudrane sAme kAMThe pahoMcI zake che. nahIMtara vacamAM ja gothAM khAtAM khAtAM pitAnuM jIvana samApta kare che. rUmeM maM karUnam A saMsArarUpI samudrane kayA mahApuruSe kaI rIte pAra karyo ? A prazna mAne-mahAprajJAzALI-jJAnAvaraNIya karmane saMpUrNa rUpathI naSTa thatAM samasta dravyAnA samasta guNa ane paryAyane viSaya karavAvALA evA kevaLajJAnanA adhipati -aa: eka tIrthakara nAma karmanA udayathI sarvotkRSTa vibhUti saMpana hovAnA kAraNe advitIya evA zrI vardhamAna svAmIe tara-tatra deva manuSyanI sabhAmAM vAre-vAre kahela che. arthAt saMsArasamudrane mahApuruSoe kevI rIte pAra karyo? A praznanuM samAdhAna tIrthakara zrI vardhamAna svAmIe samavasaraNanI vacamAM karyuM che. bhAvArtha-A saMsAra eka samudra tulya che. emAM janmamaraNanI paraMparA e eka mahA pravAha jevI che. A mahApravAhamAMthI pAra utaravuM e dareka jIva mATe sulabha vastu nathI. emAMthI pAra utaravuM e mahA kaDInI vAta che. emAMthI pAra utaravAnuM kArya te AdinAtha prabhunA prathama gaNadhara vRSabhasena Adi mahAtmA jevA bhavya prANIja karI zake che. temaNe saMsArasamudrane mahApravAha kaI rIte pAra karyo ? A praznanuM samAdhAna zrI vardhamAnasvAmIe samavasaraNanI vacamAM karyuM che. A viSayanuM varNana A adhyayanamAM karavAmAM Avela che. devatA, manuSya, tiryaMca ane nArakI evI A cAra gati ja A saMsArarUpI samudranuM parimaMDaLa che. janma, jarA (ghaDapaNa) ane maraNarUpI jaLa emAM bharelAM che. saMga ane viga e A samudranA taraMgo che, Adhi, vyAdhi ane drAridraya vagerenAM duHkhothI citkAra karato e je karUNa vilApa che te ja enA "ghara ghara avAja che. ATha kamarUpI pASANonI sAthe te athaDAyA kare che, krodhAdika kaSAye emAM pAtAlakaLaza svarUpa che, rAgaddeza vigere rUpI jemAM naka ane magaramaccha uchaLI rahelA che ATalA badhA bhayavALA e saMsAra samudrane pAra kara ghaNe duSkara che tema sUtrakAra kahI rahyA che. evA A saMsAra samudrane vaphTamANa sakAmamaraNathI ke koI mahApuruSa ja pAra karI zakayA chebadhA nahIM. gAthAmAM je "eka pada Avela che, enAthI sUtrakAre e sUcavyuM che ke, bharatakSetramAM eka kALamAM eka ja tIrthaMkara thAya che. je 15 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 4 9 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAne je kahyuM che tene A gAthAdvArA sUtrakAra spaSTa kare che "ItyAdi. anvayArtha-marairicA-mArakAnti maraNasanna kALamAM thavA vALA caMtime ca Tu TAI javAcA-rame che ne mArA staH A be sthAna bhagavAne kahyAM che-eka akAma maraNa ane bIjuM sakAma maraNa che 2 mukhyatve maraNa be prakAranAM che-eka sakAmamaraNa ane bIjuM kAma maraNa. A be maraNamAMthI kayuM maraNa kaI vyaktinuM thAya che tathA keTalIvAra thAya che, A vAta sUtrakAra A nIcenI gAthA dvArA samajAve che- vAkALa mAtrAmaM tu ItyAdi ! anvayArtha-vIhA-rAjAnAm sat asattA vivekathI je vyakti vikaLa che, tenuM kAma mA-rAma mA akAma maraNa sarmave-ra6 mata ane kavAra thAya che. akAmamaraNane artha ema thAya che ke mANasa che ke maraNa na Ave te sArU chatAM maraNa thAya che ja. eTale A rIte thatuM maraNa te kAma maraNa che. kemake, kAmagomAM yukta e ajJAnI jIva kadI paNa evuM IcachatA nathI ke mArUM maraNa thavAnuM che, chatAM paNa maraNa te thAya che ja. ATalA mATe maraNanI IcchA na dharAvanAranuM maraNa thAya te akAma maraNa che. viSaya rAga pratyenI AsaktinA kAraNe te te jIvane cAragati rUpa saMsAramAM vAraMvAra janma levuM paDe che, ane vAraMvAra maraNa pAmavuM paDe che paMDicAi sAmaM maipitAnAM saMvema mara-je cAritra saMpanna jIva che tenuM sakAma maraNa thAya che. mRtyunA avasarane teo maraNane eka mahAna utsava je mAne che. eTalA mATe temane maraNajanya dukhane jarA sarakhee anubhava thato nathI. maraNa Ave te bhale Ave evI maraNanI abhilASAthI je maraNa thAya che tenuM nAma sakAma maraNa che. A prakAranuM maraNa cAritra saMpanna prANIone ja thAya che. Ane abhiprAya phakta e che ke, temane maraNa kALa samIpa AvatAM e samaye temane maraNajanya duHkha thatuM nathI. ATalA mATe e maraNa IcchAthI prApta karela samAna gaNavAmAM Ave che. eTale vAstavamAM A maraNa sakAma nathI. kAraNa ke cAritravAna puruSane maraNanI abhilASA karavI niSedha hovAthI evI IcchA karatA nathI. kahyuM paNa che "mA mA hu viciMte jjA jIvAmi ciraM marAmi ya lahuM ti / jai icchasi tariuM je saMsAramahodahimapAraM // " A vAtane Agama vAkayathI puSTa karavAmAM Avela che-cAritravAna jIve na te jaldIthI maraNa thAya tevI abhilASA karavI joIe ke na te vadhAre jIvavAnI IcchA karavI joIe. kemake A prakAranI abhilASA saMsAra samudrane pAra karavAmAM bAdhaka banI rahe che. AvuM sakAma maraNa utkRSTanI apekSAthI eka ja vAra thAya che. A kathana kevaLIne lakSamAM laIne ja kahevAmAM Avela che. je kevaLI nathI te saMyama jIvitane muktinA prAptine hetu hevAthI dIrva zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 50 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALanuM AyuSya IcchatA rahe che. AnI apekSA e maraNu sAta ATha vakhata paNa thAya che. keLI kRtakRtya hovAthI saMyama jIvanane paNa cAhatA nathI. A kAraNe temane A jAtanuM maraNu ekavAra ja thAya che evuM kahevAmAM Ave che. enA kahevAnA bhAva e che ke, asayamI jIvAtuM maraNu akAma maraNu che. ane sacamI jIvAnu` maraNu e sakAma maraNa che, e saMyamI jIvAnu` maraNu ukatyanI apekSAe eka vakhata ane jaghanyanI apekSA sAta AThavAra thAya che. 3aa have prathama AkAma maraNanuM vaNana karatAM sUtrakAra kahe che-"tathima" ityAdi. anvayA - --tatya-tatra maraNunA e prakAra khatAvyA che. eka sakAma maraNu ane khIjuM akAma maraNu, cyA ane paikI mahtvam akAmamaraNu nAmanAM paDhamaM ThANaM - prathamaM sthAnaM prathama sthAna aMge mahAvIreNa desiya- mahAvIreNa dezitam aMtima tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIe A prakAre kahyuM che. naphA-cayA jema jAmajindu-jAmazuddha: viSayaleAlupa yAae vAha: bAla-hitAhitajJAna rahita prANI mila-mAr atyaMta dUrAduM-mALi hiMsAdika raudra kamA~ svabhAvane kAraNe zakti hAvAne kAraNe var-otti kare che, ane jyAre potAnI zakti na haiAya tyAre tandulamastyanI mAphaka zarIrathI na khanI zaketeA manathI paNa kare che. ane e krUra karmAM mAnasika rIte karatAM karatAM te taMdulamatsya marI jAya che, ane A rIte AveluM maraNa te kAmamaraNa che. kahevAnuM tAtpaya e che ke viSaya lAlupa prANI hiMsAdika ghAra karmone karatA hoya ane chatAM paNa peAtAnu' maraNa te na ja thAya tema IcchatA hAya che chatAM paNa te marI jAya che. eTale ke peAtAnA maraNanA aMta sudhI te jIva anyanI hiMsAmAM ja racceA pacce rahe zarIra vaDe bIjAne na mArI zake te manathI paNa bIjAnuM maraNu icche. maraNAMte paNa hiMsA na cheDe AvA prANInu maraNa e akAma maraNu che. // 4 // " ne zika jAmamALeluM " ItyAdi. anvayA--ne miTTu jAmamoOnu-caH moLevu vRddha: je prANI viSaya lAgAmAM lubdha banI rahIne jJeH krUra kamI banIne vuDAya che.dAca naRti gAdi baMdhanarUpa dravyaphUTa pAzamAM tathA mithyAbhASaNa AdirUpa bhAvakUTamAM pravRtti kare che te evuM jANIne kare che ke, me-me me vare hor jJa viTTe-pahoLo na gura: parabhava AMkhethI te joyA nathI temaja na huM navu vidyA caratiH pannumeLA kAmabhAgAdika je A vamAna sukha che te te pratyakSa AMkhAthI dekhAya che. AthI AMkhA sAme najare pratyakSa dekhAtA sukhane cheDIne je najare dekhAtAM nathI evAM kahevAtAM sukhAnI IcchA khAtara AtmAne kaleza bhAgavatA karavA e ThIka nathI. bhAvArtha- A saMsAramAM keTalAka evA paNa mANasA che ke je paraleAkane zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 51 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakAra A vAtane A gAthA dvArA pragaTa kare che-"duthAcA" ItyAdi! anvayArtha- me pratyakSarUpamAM dekhAtA A kAma bhega-zabdAdika viSaya te ducAcA-pharatA tArA hAthamAM AvI paDelA ja che. jyAre IcchA thAya tyAre tene upaga karI zakAya che, sAthI-ce anAjanA -paraMtu je have pachInA janmamAM maLanArA kAmabhege che te jADhiyA-jADhivAda kAlika che kAlAMtaramAM paNa maLe ke na paNa maLe evA anizcita prApti vALA che. vaLI e che nAnAjo jJAnAni jANe che paNa keNa ke jo -vastro gaNita paraloka che rA-athavA ke puLo-punaH pharI nalthi-nArita nathI ? AvA saMzayukta evA kahevAtA parabhavamAM kAmaga maLaze ke kema enuM jyAM nizcita nathI tyAre A bhavamAM prApta thayelAM pratyakSa kAmane tyAga kare te buddhizALInAM lakSaNa nathI.-A jAtanI temanI-akAma maraNavALAonI mAnyatA hoya che. sUtrakAra A vAtane A gAthA dvArA pragaTa kare che-"thAya" ItyAdi! anvayArtha - pratyakSarUpamAM dekhAtA A kAma bhega-zabdAdika viSaya to pusthA cA-kuratAnA hAthamAM AvI paDelA ja che. jyAre IcchA thAya tyAre tene upabhega karI zakAya che, jenAtha-je gAtA-paraMtu je have pachInA janmamAM maLanArA kAmago che te kriyA-AsTiAH kAlika che kAlAMtaramAM paNa maLe ke na paNa maLe evA anizcita prApti vALA che. vaLI e je nAnAko jAnAtinache Ae paraloe atthi-paralokaH asti 52 / 4 cha vA-athavA ke gm-punaH pharI natyi-nArita nathI? AvA saMzayukta evA kahevAtA parabhavamAM kAmabhoga maLaze ke kema enuM jyAM nizcita nathI tyAre A bhavamAM prApta thayelAM pratyakSa kAmane tyAga kare te buddhizALInAM lakSaNa nathI.A jAtanI temanI-akAma maraNavALAonI mAnyatA hoya che. bhAvArtha viSayabhegamAM lelupa thayela ajJAnI prANI e vicAra kare che ke, A bhavamAM je kAMI hAthamAM Avela che temAMja je che te badhuM ja che, paralokane to keI nizcaya paNa nathI, heya paNa khare ane na paNa hoya. AvI sthitimAM prApta thayelA sukhano parityAga karI aprAmanI AzA karavI e jAMjavAnA jaLa jevuM che, A prakAranI mAnyatA dharAvanAra jIvanuM je maraNa thAya che te akAma maraNa che. e de ! kaI prakAre paraloka che e vizvAsa, zraddhA paNa kadAca besI jAya te paNa je ajJAnI-Alajana che tenAthI kAmane tyAga thave e ghaNe ja durlabha che. e vAtane sUtrakAra A gAthA dvArA samajAve che-" goLa saddhi" ItyAdi ! anvayArtha-AvA mANase te ema ja kahe che ke, -gara huM te lekenI siddhi-sAI sAthe homi-mavizvAmi rahIza-arthAt meTA bhAganA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 5 2 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loka saMsAranA bhAgomAM Asakta thaI rahyA che-AthI emanI je gati thaze te ja gati mArI paNa thaze. mAre zA mATe A saghaLAthI judA paDI na cAle cAlavuM joIe? surUti A prakAre -4H ajJAnI prANI -pArama dhRSTatAnuM avalaMbana kare che. arthAt vyarthamAM bakavAda kare che ane pote vinAzanA avaLA paMthe jAya che. sAthe sAthe bIjAne paNa vinAzanA avaLe raste caDhAve che. ahIM "ovAmi" A padanI chAyA "mavidhyAri" nI jagAe " moni" ema paNa thAya che. ene bhAvArtha A prakArane che-je rIte A saghaLA leka pitAnI patnI, putra pautrAdika vigere kuTuMbanuM pAlana kare che, e rIte huM paNa mArA svajanenuM pAlana karIza. AvI rIte kuTuMba kabIlAnuM pAlana poSaNa karanAra e leka magajanA cazkelA pAgala cheDA ja che? AvI uchAMchaLI ane manamAnI vAte ajJAnI ja kahyA kare che, vAtAnAM vaDAM karyA kare che paNa samAge javAmAM jarAe prayatnazIla thatA nathI. 2 ja vAra: A prakAranA dAkhalA dalIlathI saMtoSa mAnanArA e ajJAnabAla jI #Amamojui- jAmamoguNa zabdAdika viSayenI AsaktinA kAraNe je saMkilAsiMgati thajo A leka tathA paralakamAM anaMta duHkhane bhegavatA rahe che. bhAvArtha-A gAthA dvArA sUtrakAre ajJAnI bAla jIvenI vicAradhArA pragaTa karI che. teo A dvArA evuM darzAve che ke, je ajJAnI ja hoya che te ema ja vicAra kare che ke, A saMsAranA saghaLA mANase kAMI pAgale nathI ke gharabAra, putra, patnI, dhana, kuTuMbamAM rAce che ane prApta thaelA kAmabhege bhogavI rahyA che ! ane je saunuM thaze te mArUM thaze. A badhuM bhogavatAM temanI je gati thaze. te gati mArI paNa thaze. emAM bIvAnI zI jarUra che? A badhAthI judA paDIne mAre mArI paMDitAInuM DahApaNa DahoLavAnI zI jarUra? je bhagavyuM te kharUM. jema sau cAle tema A paNe cAlavuM emAM ja ApaNuM bhaluM che. bhagavyuM te kharUM dunIyAthI judA paDavAnuM ApaNuM kAma nathI. emAM lAbheya zuM che? AvI vicAra dhArA taka ane kalpanAothI otaprota banI rahelAM e ajJAnI cha rAta divasa A lekamAM temaja paralokamAM anaMta dukhene bhagavyA kare che. AvA jIvonuM thatuM maraNa te akALa maraNa che. kAraNa ke temane maraNa gamatuM nathI chatAM paNa temanuM maraNa te thAya che ja. | 7 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 5 3 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayojana se yA binA prayojana se prANivadha karane ke viSayameM ajApAla kA draSTAMta A viSayanI puSTimAM sUtrakAra kahe che -"to re 4" ItyAdi. anvayArtha-to-ttaraH e kAmagenA anurAgathI che- te ajJAnI jIva traNe-traNey trasajInI upara ja ane thAsu-sthAvara jIvanI upara bApa ca khANa- ya ra zanaya agarato koI paNa jAtanA hetu vagara paNa mana vacana ane kAyAthI raM-3 aneka prakAranA piDAkAraka prayogone tamAramarU-tamAmale karato rahe che. ane mUvama vini-mUtarAmaviiitta prANIonA samUhanuM aneka prakArathI saMhAra karate rahe che. AtApanA vige. rathI dukhI-trAsI gaele je jIva chAyA AdinI tarapha pitAnI IcchAthI cAlyA jAya che te trasa jIva che. A kevaLa vyutpattilabhya artha che. AvI ja rIte ThaMDI temaja AtApanA AdithI duHkhI thaelo jIva je-te sthaLethI bIje sthaLe sthAnAMtara karavAmAM je asamartha che, te sthAvara che. A paNa vyutpattilabdha artha che. paNa vAstavamAM kharekhara to je trasanAma karmanA udayathI utpanna thayA che te trasa ane sthAvara nAma karmanA udayathI je yukta che te sthAvara che e artha jANa joIe. bhAvArtha-kAmaganA anurAgathI ajJAnI jIva trasa ane sthAvara jIne aneka prakArathI kAraNasara ke vagara kAraNe paNa pitAnI IcchA khAtara sadA trAsa ApatA hoya che. paNa tenA parINAmane temane khyAla nathI te temanI A prakAranI pravRttithI nirdoSa chone keTale trAsa thAya che, keTalAne vinA vAMke saM hAra thAya che. hetusara-kAraNasara athavA kaI paNa jAtanA prayajana vagara prANI vadha karavA upara bharavADanuM daSTAMta A pramANe che - keI eka gAmamAM gheTAM bakarAne pALanAra eka bharavADa rahetuM hatuM tenuM nAma durmati hatuM. te ja bakarIo carAvavA jaMgalamAM jato hate. carAvatAM carAvatAM jyAre madhyAhnane samaya thato tyAre te eka vaDalAnI chAyAmAM besI jate ane tenI sAthenI saghaLI bakarIo paNa e vaDalAnI chAyA nIce besI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 54 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatI. te bharavADa tyAM besIne nava beThe eka nAnI evI gIlela banAvate ane tenA upara borane ThaLIye caDhAvIne te vaDe e vaDalAnAM pAMdaDAne chedavAnI ramata ramyA karate. jyAM sudhI te tyAM vaDalA nIce besI rahe tyAM sudhI nava beThe Aja kAma karyA karate. AthI te vaDalAnAM saghaLAM pAMdaDAM chIdrALAM thaI gayAM. keI eka divase pitAnA moTAbhAIthI tiraskArAela e eka rAjakumAra e sthAne AvI pahoMcyo. teNe vaDanA dareka pAMdaDAne vIMdhAyelAM joyAM, jethI Azcarya sahita teNe te bharavADane pUchayuM ke, A vaDalAnAM tamAma pAMdaDAMne keNe vIMdhI nAkhyAM? tenI tamane khabara che ? rAjakumAranI vAta sAMbhaLIne bharavADe kahyuM, mArA sivAya ahIM bIjuM keNa che ke je e kAma kare ? meM ja e kAma karyuM che. baporanA vakhate bakarIo carIne jyAre A vaDalAnI nIce chAyAmAM bese che tyAre huM paNa A sthaLe ArAma karuM chuM ane samaya vitAvavA mATe A gilamAM berane keLIyo caDAvIne ramata ramuM chuM ane ramata karatAM karatAM pAMdaDAM chedayA karuM chuM. rAjakumAre tenI A prakAranI kuzaLatA - tiraMdAjIpaNuM jANIne vicAra karyo ke, mArA moTAbhAI ke jeNe mane rAjayanI bahAra kADhI mUkaye che tene ghATa ghaDavA mATe mane A ghaNo upayegI thaI paDaze. A pramANe vicAra karIne te rAjakumAre tenA pAMdaDAM chedavAnA kAryanI bhAre prasaMzA karI ane ghaNuM dravya ApIne kahyuM ke, zuM tame huM kahuM te mANasanI bane AMkho pheDI zake kharA? bharavADe tenA uttaramAM kahyuM ke, hA! pheDI zakuM chuM. tenI e vAta sAMbhaLIne rAjakumAra tene eka zaheramAM laI gayo ane tyAM tene eka gupta makAnamAM rAkhe. eka dahADo te rAjaputrano meTo bhAI ke je rAjA hatA te ghoDA upara besIne tyAMthI nIkaLe. rAjaputre te bharavADane batAvIne kahyuM ke, juo ! A gheDA upara besIne jAya che, tenI bane AMkhe pheDI nAkhe. rAjaputranI A vAta sAMbhaLIne teNe pitAnI gIlela upara gaLI caDAvI ane jota jotAmAM rAjAnI bane ane pheDI nAkhI. samaya jatAM e rAjaputrane rAjya maLI gayuM. eTale teNe te bharavADane kahyuM ke-kahe ! tamArI mahenatane tamane zuM badale ApuM? rAjakumAranI vAta sAMbhaLIne bharavADe kahyuM ke, huM jyAM rahe chuM te gAma mane InAmamAM ApI de A navA rAjAe prasanna thaIne tenI mAgaNIne svIkAra karyo ane tene te gAma InAmamAM ApI dIdhuM. A kathAthI kevaLa e bhAva nIkaLe che ke, te bharavADe keI paNa jAtanA prayajana vagara te vaDanAM pAMdaDAMnuM chedana karyuM ane je rAjAnI banne AMkhe pheDI te teNe prayojana vaza thaIne pheDI hatI. AthI je kaI anya jIva paNa mana, vacana ane kAyAthI je daMDatrayane AraMbha kare che-saMhAra kare che. tevI tenI kIyA hatA pUrvaka paNa hoI zake ke vagara hetue paNa AvI rIte prANI samUhanI hiMsA karatA rahe che. je 8 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 55. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsAdi meM Asanka rahane vAloM kA kathana kiMca--"hiM vAche" ItyAdi. anvayArtha-jAhe-vArA AvA ajJAnI jIva hiMse-hiMja hiMsaka hoya che, murAvA-pRSAvAvI mithyA bhASaNa karanAra hoya che mAje-mAyAthI kapaTI hoya che, -guraH bIjAnA dene ughADA pADanAra hoya che, dara viparIta veza bhUSA Adi dvArA pite pitAnI jAtane judA judA svarUpamAM batalAvanAra hoya che, puraM jAuM muMnamo-sura mAM muMjAnaH dArU ane mAMsa khAIpIne ciM caM mannaru-tat cheH ruri mancane te kahetA phare che ke, A hiMsAdika kSiAe kalyANa kAraka che. bhAvArtha--ajJAnI prANI hiMsAdika pApamAM ra pa banIne pote pitAne ghaNeja sAro mAne che, anartha te tene ghaNe priya ja hoya che. vaLI te kahe che ke, mAMsabhakSaNa madyapAna ane kuzIla sevanamAM te kaI deSa ja nathI tela dhana aura zrI AdimeM gRddha bane huve ke karma bandha kA varNana zAcaNa vayanA" ItyAdi. anvayArtha-te ajJAna prANI vAcanA kayA me-cena ghaNA mattaH zarI rathI ane vacanathI sadA gavita rahe che-jANe huM ja baLavAna chuM, huM ja rUpavALo chuM A prakAre phulAyA kare che. huM mArA vacanathI bhalabhalA manuSyone vaza karI zakuM chuM, A rIte pitAnI vANIthI pitAnI prazaMsA karyA kare che-enuM nAma ja vacanathI garvita thavuM e che, upalakSaNathI te te manathI paNa matta bane chehuM ja dhAraNA Adi zaktithI saMpanna chuM evuM mAnyA kare che. tathA vire jidde 2 tyika-vitte zIju 2 : e bAlajIva dhanamAM ane strIomAM ghaNIja Asakti rAkhyAM kare che. zire pura" A pada adattAdAna ane parigrahanuM upalakSaka che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 56 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** "" A 'strISu gRddhaH evuM sUcita thAya che kemake, vittanI vRddhi thIe bannenuM grahaNa thAya che. tathA padmathI te maithuna kriyAmAM khUba ja Asakta rahyA kare che. kAraNa ke, te strIne ja sa'sAramAM sArabhUta mAnyA kare che. kahyuM che ke-- satyaM vacmi hitaM vacmi, sAraM vacmi punaH punaH / ?? asminnasAre saMsAre, sAraM sAralocanA " // 46 je strImAM Asakta hAya che te maithuna sevanAra heAya che. A prakAranA khAla-ajJAnI jIvanI zuM hAnI thAya che? A vAta " uddo '' ityAdi, AgaLanA pado dvArA sUtrakAra spaSTa kare che ke e mAlajIva tuo-dvidhA rAgadveSarUpa athavA antara'ga pravRtti, temaja mahira'ga pravRttirUpa ema banne prakArathI maja "mam malajJAnAvaraNIya sahita AThe prakAranAM karmonA saMviLa-sacinotti saMcaya karyo kare che. lipuLAnu va-zizunAna va jemake aLasIyA jevA e iMdriyavALA jIvavizeSa maTviyaMkRttivAm snigdha zarIravALe! hAvAthImadvArathI e mATIthI ragadoLAelA rahyA kare che, temaja mATI khAI ne zarIramAM ja mATI bhare che. temaja jevI rIte udaranu zarIra bahArathI paNa mATIthI malIna banelu hAya che. temaja teja mATI khAI ne pAche zarIramAM bhare che. e rIte te aMdara bahAra banne jagAe gaDhavADa-- maLanA ja saMgraha kare che. Aja rIte khAla ajJAnI jIva paNu rAga ane dveSa antaraMga ane bahiraMga vRttithI jJAnAvaraNIyAdika rUpa maLanA sa Mcaya karatA rahe che. A dRSTAMtathI sUtrakAra e kahevA mAge che ke-je pramANe aLasIyu bahArathI temaja aMdarathI paNa mATIthI ja ragadoLAelu' hAya che. ane jyAre te bhInI mATI coMTelA zarIra sAthe bahAra nIkaLe che tyAre sUryanAM kiraNA tenA upara paDavAthI tenA zarIra uparanI mATI sukAi jAya che. te sAthe tenu zarIra paNa taraDAvA mAMDe che. ane tethI ghaNI vedanA tene bhAgavavI paDe che. ane aMte tene nAza thAya che eja rIte je khAla ajJAnI jIva hAya che te paNa jJAnAvarSIyAdika karmonA maLathI ragadoLAelA rahe che, ane te karmanA udaya kALamAM Aja janmamAM tareha tarehanAM kaSTAne bhAgavatAM bhAgavatAM duHkhI thatAM nAza pAme che. arthAt mana vacana ane kAyAthI matta banelA khAtrajIva dhana ane zrI Adi padArthomAM Asakta banIne dravya karma ane bhAva kaeNmarUpI melathI sadA malIna thatA rahe che. aMtamAM enI dazA aLasIyAMnA jevI thAya che.- zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 57 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhana aura strI AdimeM vRddha rahane vAle ke rogAvasthA prApta hone para pazcAtApa kA varNana '' to puTTo''ItyAdi. - annayA --tako-tataH ATha prakAranAM kamarUpI melanA saMcaya karyAM pachI athavA AraMbha AdithI upArjIta ka rUpa kAraNathI thavAvALA boLa-bhAtana Azu prANA pahAraka zUla visUcikA Adi rogathI puTTo US: gherAI ne fnahoLo--hAsaH pachI duHkhI thanAra tathA avALo mALupendi-gAmanaHmAMnuprakSI peAtAnAthI karAyelA hiMsAdika karmAnuM ciMtavana karavAvALA evA khAlajIva posavamItro-poya pramItaH paraleAkanA atyaMta bhaya pAmIne e pati-16-patiyaMte bhayane kAraNe mahArathI ane aMdara khAnethI du:khI thayA kare che. je viSayAsakta jIva hoya che tene maraNakALe khUba pazcAttApa thayA kare che. bhAvA--je mAlajIva che te jyAre ATha prakAranAM karmonA sayamanA udayathI aneka prakAranA AtaMka-zULa visUcikA Adi rAgeAthI gherAIne duHkha bhAgave che tyAre tene e ghaDIe bIcArA Ave che ke ahA, meM pahelAM je hiM'sAdika ghaNAM karmo karyAM che tenA ja A vipAka che. mArAM ja karelA azubha karmonA parIpAkathI jyAre ahiyAM ja duHkhI thaI rahyo chuM ane kAI acAvI zakatuM nathI. tA paraleAkamAM jyAre A karmonAM phaLa bhAgavavAnAM Avaze tyAre kayA mArA sagale mane zAMti pamADavA Avaze ? A rIte jyAre maraNa kALa samIpa Ave che tyAre pAtAnAM kukamAM tene yAda Ave che ane karmAMnu parINAma je bhAgavavu' paDavAnu che tene yAda karI karIne maraNu samaye te AtmA ghaNA ja duHkhI thAya che, kahyuM paNa che~~~ bhavitrIM bhUtAnAM pariNatimanAlocya niyatAM, purA yat kiMcid vihitamazubhaM yauvanamadAt / punaH pratyAsanne mahati paraloke kagamane, tadevaikaM pusAM vyathayati jarAjIrNavapuSAm // 1 // " vidAyanI e aMtima paLeAmAM te vicAratA rahe che ke, me yauvAnanA madamAM AvIne mArA bhaviSyanA kAMI paNa vicAra na karyAM, have A mRtyunI veLA najIka AvI gaI che A vakhate e pApanuM zeAdhana thavuM ghaNuM ja muzkela kAma che. vRddhAvasthAne kAraNe IndriyA paNa zithila banI rahI che, zarIra paNa jINuM zINu thai rahyuM che. AvI avasthAmAM have huM zuM karUM ? meM bhayaMkara evI bhUla karI che ke e vakhate kAMIpaNa vicAra karyAM nahIM. peAtAnA jIvanane suMdara ane saphaLa banAvavAnI koIpaNu ceSTA na karI. / 11 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 58 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rogagrasta thayelo e bAlajIva je prakAre saMtApa bhegave che tene sUtra kAra nIcenI gAthA dvArA pragaTa kare che-"sukAme nag"-ItyAdi. anvayArtha-me-nayA meM ratnaprabhA vigere pRthivIrUpa narakamAM TIsthAnAni kuMbhI, vitaraNa, asipatra vana AdirUpa athavA papama sthitirUpa sthAnene suvA-zrutAni AcArya sAdhu mahArAja vigere pAsethI sAMbhaLI che. temaja aNIdyA - mIThAnAM ja durAcArI ane thaLa-zara varmaLAja hiMsAdika karmonA karavAvALA vADhavahinAbU ajJAnI jInI nA -cA jattiH je gati naraka nidAdikamAM thAya che te paNa sAMbhaLyuM che. vara-vatra je gatimAM e jIvane veca-venA prakRSTa zIta temaja uSNa AdinI vedanA thAya che e pramANe bAlajIva rogagrasta thatA te samaye vicAra kare che ke, mArI paNa A prakAranI gati thaze. ane A prakAre vicaratAM vicaratAM atyaMta duHkhI thayA kare che. bhAvArtha jyAre bAlajIva je samaye rogagrasta thAya che tyAre te ratnaprabhA Adi narakanA sthAne tathA anya ajJAnI jInI gatiene vAraMvAra vicAra karI vadhAre saMtapta thatuM rahe che. kema ke, te emaja samajI lya che ke, je temanI gati thaI che teja gati mArI thavAnI che. je 12 "rovavA"-ItyAdi. anvayArtha-satha-ratra e narakamAM jovavA kAdi-zaukAtti thAna aupapAtika sthAna -cA je palyopama sAgaropama rUpathI che je majutuM -nA je A vAta gurunI pAsethI sAMbhaLI che. garbhAvasthAmAM tIvra dukha te jIvane thAya che, paraMtu tyAM kharekhara chedanabhedanajanya duHkha thatAM nathI. jyAre epayAtika janmamAM te antarmuhUrtanA aMtaramAM ja narakanA jIvane mahAvedanA thavA mAMDe che, paNa e vedanA evI nathI hotI ke, je aMtara sahita hoya eTale ke jarA paNa virAmane gALo heya. paraMtu te te aMtara rahita niraMtara thatI ja rahe che, jyAM sudhI vivakSita narakanI sthiti te jIvanI samApta nathI thaI jatI, tyAM sudhI e naraka jIvane tyAM janmathI laIne maraNa paryata mahAvedanA thatI ja rahe che. eka ghaDI paNa zAMtinI jatI nathI. tyAM javAnuM akAla maraNa paNa thatuM nathI. A prakArane vicAra karate e bAlajIva pachI-pAnuM maraNanA aMtima kALe avahiMcaNA miH gamiSyamANa gatyanurUpa eTale ke je gatimAM tene javAnuM che te gatine anurUpa karmo dvArA je tIvrathI paNa tIvra Adi anubhavothI paNa yukta thAya che. ane tene anurUpa e prakAranA sthAnamAM jatAM jatAM pittapraparita saMtApato rahe che - "duSkarma karavAvALA evA mane dhikkAra che, mandabhAgyavALe e huM have zuM karuM ?" jIvanA atima samaye A prakArane vicAra karatAM karatAM zekathI parAbhUta thatuM rahe che. je 13 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 59 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAkaTika ke draSTAMta se dhana strI Adi meM rata rahane vAle ke prazcAtApa kA varNana A viSayane sUtrakAra dRSTAMta dvArA samarthana kare che--nA sAhio'-ItyAdi. annayA --nahA--cathA jema kAI eka sAmaDiyo-zArUtijo gADIvALA jJAnaM--gAnan jANavA chatAM paNa sama-sama samatalabhUmi kAMkarA patthara vagaranI mApanuM-mApathanuM rAjamAvALI bhUmine lRiA-hiA cheADIne visamAM-nimama uMcA nicA temaja khADAkhaDIyAvALA durgama maLamU mAna mArga upara cokhkhoavatIne pAtAnI gADIne hAMke che ane ene kAraNe khADAmAM paDavAne kAraNe patthara sAthe TakarAvAne kAraNe traNe mama-kSe mane gADAnI dharI tUTI jAya che tyAre te loya ph-zoSati raDavA bese che ke "A mArAja doSa che ke huM' mArI gADIne rAja mArgo para na calAvatAM khADA TekarAvALA ghaNA viSama mArga upara laI ne AvyA ane te mArA ja doSane kAraNe mArUM gADuM bhAMgI gayu. A pramANe te krIkrIne pazcAttApa karavA lAge che ke huM cAnuM zoti sanmArge gADu' lAnce heta te sArUM" gADuM' bhAMgI gayA pachI zeka karavAthI koi artha saratA ja nathI. bhAvA - khAla ajJAnI jIva vicAra kare che ke, mAre je kAMi yAtanAo e narakanA sthAnamAM bhAgavavI paDaze. temAM bIjA koInA paNa doSa nathI. adhe! mAreA ja doSa che. rAjamA cheADIne khADA TekarAvALA viSama sthAnamAM calAvavAne kAraNe gADAnI dharI jema tuTI jAya che ane e kAraNe te gADI nakAmI thaI jAyache te temAM gADAne zuM aparAdha che. calAvanAranA aparAdha che. evI rIte saraLamArga cheDIne bhAre viSamamArge javAthI ja mArI A dazA thAya emAM huM ja javAbadAra chu` 514 5 A dRSTAnta uparathI sUtrakAra have ApaNane dRSTAnta dvArA samajAve che" va dhamAM "--ItyAdi. anvayAtha--hattvandva gADI hAMkanAranI mAphaka cAhe lAjaH khAla ajJAnI jIva pamAM-dharmammU zruta cAritrarUpa athavA kSAnti ArUipa dhamanuM vilAmanyuAnya vizeSa rUpathI ula dhana karI grAM-adharmam prANAtipAtarUpa adharmanA viksiyA-pratica svIkAra karI munnumutte mRtyumula prAtaH mRtyunA meDhAmAM pahoMcI jatAM varSe maLe va soyaph-kSe mane sUtra zoti dharInA tUTI javAthI e gADI calAvavAvALAnI jema saMtApa kare che. AnuM tAtparya A pramANe che--jema dharI tUTavAthI gADI calAvanAra vyakita phIkara ciMtAmAM paDI jAya che eja rIte khAla ajJAnI jIvane paNa maraNukALe pazcAttApa thAya che e samaye te vicAra kare che-hAya ! me pahelAM ajJAnavaza banIne hiMsAdika duSkarmI hasatAM hasatAM karyAM, have tenAM kaDavAM mULa mAreja rAtAM rAtAM bhAgavavAM paDe che // 15 // zrI uttarAdhyayana sUtra :2 6 0 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhana zrI AdimeM rata rahane vAle ke akAma maraNa kA kathana pazcAttApathI AkuLa vyAkuLa thayA pachI khALa ajJAnI jIva zuM kare che e vAta sUtrakAra A gAthA dvArA spaSTa kare che to se'ItyAdi. anvayA --to--sataH rogagrasta thavAthI pazcAttApa karatAM te vADhesa jANaH te khAla ajJAnI chava maraLa tarmi-maraLAnte maraNakALa najIka AvatAM have huM mathA--mayAna naraka gatine prApta thaI jaIza e prakAranA bhayathI saMtapta saMtrasthati udvega vaza khanI jAya che. ane enekAraNe te auSadha vigere upAye thI peAtAnu mRtyu na thAya tenA ja vicAra karyo kare che. A pramANe vicAratAM vicAratAM gAmamaLa - avAmamaLaeNna akAmamaraNuthI te maTTu-priyate marI jAya che. ane marIne naraka gatine prApta kare che. tyAM te vibhaMga avadhajJAna dvArA tathA anya paramAdhArmika devAnAM vacanA dvArA potAnA pUrve karelAM duSkani vAravAra yAda karIne atyaMta du:khIta thAya che. vA- jema-TMhinA niNa putte-kRSinA nita: dhuteH kapaTI jugArI dvArA hArela kAI khIjA jugArI pazcAttApa karI duHkhIta thAya che, jyAre jugArI hArI jAya che-tyAre te vicAra kare che ke, hAya ! huM A kapaTI jugArInI sAthe jugAra ramyA ane tethI teNe mAr' badhu dhana jItI lIdhuM' ane huM daradrI khanI gayA. te prakAre khAla ajJAnI jIva paNu naraka gati prApta thayA pachI pazcAttApa kare che ke, mArA hAthathI karelAM karmone kAraNe ja huM A naraka gati bhAgavavA AvyA chuM. sadgatimAM javA rUpa mArU dravya mArAM e pUrvanAM duSkRtyAe chInavI lIdhelAM che. have huM daradrI thaI gayA chuM, hAya ! have huM ahIM zuM karU? 5 16 5 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 6 1 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra dhArI jIva ke sakAma maraNa kA varNana ciM bAmama" ItyAdi. anvayArtha- vArA gAmamAM prave-patta zAstrAnAM tu kAmanA prati je bAla ajJAnI che, tenuM maraNa e akAmamaraNa che. ahiM sudhI e akAmamaraNanuM kathana kahevAmAM AvyuM che. tIrthakaroe bAla ajJAnI jInA maNane ja akAma maraNa batAvyuM che. paMDitamaraNa zuM che ? A vAtane sUtrakAra have jaNAve che. prasto vaDiyA samakSa je surataH vaMhitanAM saMvamamAM reNuta teo kahe che ke, A akAmamaraNa pachI sakAmamaraNa paMDita maraNa che te huM kahI saMbhaLAvuM chuM te sAMbhaLelachA mar pi napuorig" ItyAdi. avayArtha-sapuvori-guthAnAnuM puNyazALI temaja yurIyazo-raracavAnuM Indriya upara vijaya prApta karavAvALA evA saMnayAna-saMcatAnAm cAritradhArI jInuM maiupa-marAmapi maraNa paNa-ke, jema ke majusugaM-thA me anuzrutajU bhagavAna mahAvIra prabhu pAsethI sAMbhaLela che -tat te maraNa sakAmamaraNa chepaMDitamaraNa che, je huM tamane kahuM chuM te sAMbhaLe. e maraNa vidavsamajAdhA-viprasanna manAvAtamU viprasanna ane anAghAta-keI paNa jAtanA AghAta vinAnuM maraNakALamAM paNa cAritravAna muni anitya, azaraNa, Adi bAra prakAranI bhAvanAonuM ciMtavana karatA rahe che. jethI temane parapadArtho uparathI meha dhara thaI jAya che. tethI teo udvega pAmatA nathI. ane karmonI nijerAthI te prasannacitta banI rahe che. A mATe dharma ane dhamInA abheda saMbaMdhathI e maraNa paNa viprasanna kahevAyela che. temAM kaI paNa prakArane AghAta nathI, te anAghAta che. A maraNamAM yatanA pUrvaka yathocita saMlekhanA karAya che. AthI ahiM na te pitAne ghAta thAya che ke na to para ghAta thAya che. A kAraNe tene anAghAta kahela che. jema e maraNa viprasanna tathA anAghAta svarUpa saMyatenuM thAya che tevuM bIjA keInuM thatuM nathI. kahyuM paNa che- ___ "kAle supattadANaM sammattavisuddhiM bohilAbhaM ca / aMte samAhimaraNaM abhavvajIvA na pAvaMti // " yathAyogya kALamAM supAtradAna, samyakatvanI vizuddhi, bedhine lAbha ane aMtamAM samAdhimaraNa A vastuo abhavya cha prApta karI zakatA nathI. te 18 "1 rUAM ItyAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 6 2 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArthaH- A paMDita maraNa sarve miraDUsa naM-sarvey fmakSapura badhA bhikSuone thatuM nathI, paraMtu koI koI sArA puNyazALI mahAnubhAva sAdhuone ja thAya che. tathA rUma sahu jAti, -ra mAriy = e paMDitamaraNa samasta gRhastha janene paNa thatuM nathI paraMtu kaI kaI puNyazALI saddagRhasthane ja thAya che. kemake, rasthA nAjANIhA-sArathAH nAnA rITA je gRhastha che te vividha zIlavALA-aneka vatene dhAraNa karavAvALA hoya chetemanuM eka rUpa vrata hotuM nathI paraMtu emanuM je vrata-deza virati rUpa che, tene aneka prakAranuM kahevAmAM AvyuM. sarva virati rU5 vrata gRhasthane hatuM nathI. koI kaI "gRhasthAzramanuM pAlana eja gRhasthanuM mahAvrata che" evuM kahe che ane kaI kaI "sAta zikSAvrata ja gRhasthanuM vrata che" evuM mAne che. risaratA ca migo-milA viSamaziAAH je bhikSu che te paNa videza. vatI che. arthAta eka sarakhA AcAravALA nathI, koI kaI ema mAne che ke, ahiMsA satya, asteya, brahmacarya ane parigraha e pAMca yama tathA zauca, saMteSa, tapa, svAdhyAya, Izvara praNidhAna, A pAMca niyama ja bhikSujanenAM vrata che. keI kaI evuM mAne che ke, kandamULa ane phaLane AhAra kare eja bhikSunuM vrata che. keI kaI ema mAne che ke, tatvajJAna ja bhikSuonuM vrata che. A pramANe temanAmAM sarvathA cAritrane abhAva hovAthI e saghaLA bhikSuone paMDita maraNanI saMbhAvanA hetI nathI. bhikSuonA vratomAM eja visadazatA che. athavA e paMDita maraNa naMdra zAsanamAM rahelA samasta bhikSuone paNa saMbhavita nathI hotuM. paraMtu koI kaI bhikSuonA bhAva ArAdhakane hevAnuM saMbhavita che. A ja pramANe samasta gRhasthane paNa e paMDitamaraNa thatuM nathI. paraMtu keI kaI gRhasthane ja thAya che. kemake, gRhasthajane nAnAzIlavALA hoya che. vividha prakAranA AcAravALA hoya che. temaja zikSu paNa visadRza zIlavALA hoya che. koI kaI bhikSaka nidAna sahita tapa kare che, keI keInidAnarahita tapa kare che. keI bakuza-sabaLa cAritranuM pAlana kare che, koI abakuza-zuddha cAritranuM pAlana kare che, A pakSamAM patithIne bhikSurUpathI grahaNa karavAmAM Avela nathI. 19 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSuo kI utkRSTatA kA varNana bhikSu paNa viSamazIla hoya che e vAta sUtrakAra A nIcenI gAthA dvArA pragaTa kare che--" saMti ihiM ' ityAdi. anvayA --irphe mitravRtti vecaH minnumyaH koi keAi bhikSunI apekSAthI kRtIrthiko, nidbhava, tathA bhagnacAritriyAnI apekSAe rahyA-trAsthAH gRhastha pazu saMgamuttA sanni-la'cottaraH santi dezaviratirUpa saMyamathI zreSTha che. A kahevAnuM tAtparya e che ke-kutIki Adi sAdhu jIvAdika, tatvAnA viSayamAM Astika Adi bhAvathI, rahita tathA sarvathA cAritrathI vihIna haiAya che. tenI apekSAe je samyakatvazALI gRhastha che ke jee eka dezathI paNa cAritrane pALe che te uttama che. tathA sabvendi gastyadi-sarvezvA bArathaeNmyaH sAdhAraNa gRhasthAnI apekSAe lAvo saMgamuttA-sAdhavA sAMcamottAH SaDUtratAnA dhAraka je sAdhu che---cha kAyanA rakSaka je muni che te sattara prakAranA pUrNa saMyamathI zreSTha che. paripU saMyamanA ArAdhaka hAvAthI sAdhu samasta gRhasthAnIapekSAe pradhAna-mukhya che. paratIthi kAmAM cAritranA abhAva hAvAthI paMDitamaraNa tene thatuM nathI. A ja AnA sArAMza che. A ogaNIsamI ane vIsamI gAthAnA sArAMza phakta eTaleA ja che ke, paMDitamaraNu mahAna cAritradhArI vyaktiyAne ja thAya che. acAritrI vyaktiyAne nahIM. AthI e phalita thAya che ke, A jAtanuM uttama keTanuM 5timaraNa na tA saghaLA bhikSuone thAya che ke na tA saghaLA gRhasthAne thAya che. paraMtu mahAvratAnA nidAna Adi zalyathI rahita banIne pAlana karavAvALA munijanAne tathA khAra vratarUpI eka deza saMyamanuM pAlana karavAvALA gRhasthAne te jAtanuM maraNa thAya che. eka zrAvake sAdhune pUchyuM ke,-zrAvaka ane sAdhumAM zuM a Mtara che ? zrAvakanA prazna sAMbhaLI tenA uttaramAM sAdhue tene kahyuM ke, jeTaluM aMtara sapa ane merU parvatamAM hAya che eTalu' ja aMtara A bannemAM che. munirAjanI A vAta sAMbhaLIne te zrAvakane bhAre Azcaya thayuM teNe AkuLa vyAkuLa jevA banIne pharIthI sAdhune pUchyuM ke, kuliMgiyAmAM ane zrAvakAmAM keTaluM aMtara che ? sAdhue pharIthI eja vAta kahI ke, sarUpa ane merU jeTaluM aMtara che. AthI zrAvakane satASa thayA ane pachI teNe AgaLa kAMi na pUchyuM. // 20 // zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 6 4 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyaliMga se rakSA nahIM hone kA kathana dravyaliMga rakSA karI zakatuM nathI ene sUtrakAra nIce pramANe kahe che " zrIrAlinananininuM " ItyAdi. anvayAnIAniLa--nnIrAninam vasrakhaMDa athavA valkala eva' mRgacama naininiLa-nAyam tathA vastra rahitatA, gaDhI-TI jaTAdhArIpaNuM vAdI-ra mATI aneka vonA judA judA TukaDAone sIvIne kanthArUpa banAvela eka vastranuM dhAraNa karavuM, temaja muttuLamuSThitvam muMDana karAvavuM cALi tri-jJAnyapi e saghaLu anya dravyaliMga tathA svadravyaliga puraNI-duHzI N durAcArI ke, je payiAna pALatuM sAdhuparyAyane prApta kare te paNa na tA Mti-na trAyate tenI rakSA karI zakatA nathI duSkarmanA vipAkathI tathA sa MsAramAM patana thavAthI kheMcAvI zakatA nathI. arthAt aMtaraMga vRttimAM jyAM sudhI yathArtha tyAga na thAya tyAM sudhI khAdA tyAga A jIvanI sasArapatanathI rakSA karI zakatA nathI. 5 21 / suvrata ke devaloka prApti kA kathana ghara AdinA tyAga karavA chatAM paNu tenI durgati kema thAya che? te kahe che-- videghoruN ne ' ityAdi. 66 anvayA --vi dohad va-vi kAvaruno vA khIjAnA taraphathI ApavAmAM Avela AhAranu sevana karavAvALA bhikSAvRttithI nirvAha karavAvALA heAvA chatAM paNa jo te tussIke-duHzIjIH durAcArI hAya tA te navAbA na mukhyad-naratna mukhyate narakathI mukta thaI zakatA nathI. mitravAr vA-mikSAne vA sAdhu hAya athavA vicce vA---dhovA grahastha hAya, paNa jo te putrap--sutratAH aticAra rahita tAnI ArAdhanA karanAra hAya, nidvAnarahita cha vratAnA ArAdhaka hAya, sarva viratirUpa cAritranuM pAlana karatA hoya, teja sAdhu kahevAya--teja sAdhu che. tathA khAra tratAne pALanAra ane pratimAdhArI evA zrAvaka hAya tA te vi zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 65 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -vijhAmatti. marIne daivaleAkamAM janma le che. niraticAra ane nidAna rahita ArAdhana karAyeluM sava cAritra athavA deza cAritra ja chatranI dutine TALanAra ane devagatinI prApti karAvanAra hAya che. enu tAtpa e che ke cAhe te sAdhu hAya ke, gRhastha hoya paNa jo te peAtAnA trAnu yathArtha rUpathI pAlana karatA nathI ane temAM dveSa lagADe che te te malina cAritra tene tenI te durgatithI macAvI zaktAM nathI. yathArtha niraticAra cAritranA ArAdhanathI ja devaleAkanI prApti thAya che ane dugatithI khacI zakAya che. durghata meM durbhati nAmaka dadri kA draSTAMta dRSTAMta----rAjagRhapuramAM eka durgati nAmanA ridrI rahetA hatA. te bhikSA mATe dararAja AkhA divasa nagaramAM bhaTakatA hatA. eka divasa te bhaTakatA bhaTakatA velAragirinI najIkamAM AvelA eka udyAnamAM pahoMcI gaye. tyAM teNe keTalAe mANasane bheAjana karatA joyA. leAjana karatA e mAsAne joine A daridrInI jIbhamAM rasanI levupatA AvI gaI. teNe tyAM bhikSApratinI AzAthI rakhaDavA mAMDayuM ane " huM dAtA ! kAMi khAvAnuM meLavI Ape, keTalAye divaseAnA bhUkhyuM chuM," A prakAranAM dIna vacana kahevA lAgyA paraMtu e bhAgyahInane kAI e kAMI ApyuM nahIM. jyAre mAgavAthI paNa tene kAMI na maLyuM te tenA cittamAM irSA vadhI ane teNe IrSArUpa dveSane vaza thaI te vicAra kI ke, " jue tA kharA! A lAkA keTalA nirdaya ane svAthI che. peAte tA khAi rahyA che paraMtu mArA jevA daradrIne eka TukaDo paNa ApatA nathI. AvA e nirdaya svArthIyAnA tA te A je vaibhAragirinI nIce beThelA che, tenA eka zilAthI ja zarIranA curecurA karI nAkhavA joIe. A prakAranA Aveza sAthe te vaibhAragiri upara jaI caDayA ane krodhAnalathI saLagata rASamAMne rASamAM teNe temanA upara patthara nAkhavAnA duSTa AzayathI te parvatanI eka bhAre evI zilAne gamaDAvavAnA prayatna karyAM. A prayatnamAM te khIcArA peAte ja tenI nice cagadAI gayA, cagadAtAM ja tenA zarIranA curecurA uDI gayA ane marIne te sAtamI nakamAM gayA. A rIte bhikSu paNa durdhyAna tathA duHzIlatAnA kAraNathI narakamAM jAya che. 5225 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 6 6 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvrata meM rahanevAle gRhastha kA varNana " ari sAmAaLi '' ityAdi. anvayA--saDhI chaThThI jInavacanamAM zraddhA rAkhavAvALA trivArI gRhastha sAmacini-nnAmAcitrAjJAti sabhyazRdaza, samyagUjJAna tathA dezivaratarUpa sAmAyikanAM aMgeAne eka pachI eka niHzakatA-kAlasvAdhyAya-sthUla prANAti pAtaviramAdi agIyAra tratAne DhALa dAsa-dAyana smruti zarIrathI tathA upa lakSaNathI mana ane vacanathI seve che tuTM pavava- yoni pakSayoH tathA zuklapakSa ane kRSNapakSamAM AThama, caudaza, punama, amAsa, A tithIemAM rAya --Atram eka rAta tathA upalakSaNathI eka divasa paNa posarna hrAvak---auSadha na jJAti AhAra pauSadha Adine cheDatA nathI. gAthAmAM rAtramaNi evuM je pada Avyu' che tenAthI e sUcita thAya che ke, divasamAM vyAkuLa eTale ke kAryamAM vyasta rahevAnA kAraNe tene mATe jo poSadha karavAnuM azakya hoya teA rAtrInA vakhate pASadha karavu joie. tathA ahIM sAmAyika dezivaratirUpa hAvAthI tene grahaNa karavAthI tenA a Mga svarUpa agIyAra vratAnuM grahaNa thaI jAya che. ane temAM poSadhanuM grahaNu paNa AvI jAya che. chatAM paNa pASadhane je svataMtrarUpathI ahI grahaNu karela che te tenI pradhAnatA jaNAvavA mATe che tema jANavu joI e. arthAt jInendranA vacanamAM zraddhAzALI zrAvake sAmAyikanA aMgAnuM mana vacana ane kAyAthI sevana karatA rahevuM joie. tathA banne pakSa mAMhenI tithIomAM ochAmAM ochuM eka divasa rAtanA pauSadha avazya karavuM joie. // 235 'va' vizvAsamAnane " ityAdi. '' zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 dz anvayA--tra --vam A pramANe silAsamApane-zikSANamApannaH zrAddha zrAvakanA AcArathI yukta-vratAnAM sevana karavAnI zikSAthI zikSita karavAmAM Avela tathA nivAle vi muntra-vAseDavi muttaH gRhavAsamAM paNa niraticAra khAra tratAne dhAraNa karavAvALA grahastha avipannAo-viSavataH audyArika zarIrathI muccaI - mucyate chuTI laya che bhane jakkhasalogayaM gacche-yakSa salokatAM gacchati vaimAnika devagatine prApta kare che. ahIM paDitamaraNanA prasaMgamAM paNa prasaMga vazAt A mAlapa Dita maraNa kahevAmAM Avela che. enuM kahevAnuM tAtparya e che ke, dezivaratirUpa AcArathI yukta zrAvaka gharamAM rahevA chatAM paNa niraticAra tratAnu pAlana karatAM karatAM chevaTe marIne vaimAnika deva thaI jAya che. eja A patimaraNanA bheda khAla patimaraNu che. // 24 // 57 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvRta bhikSu ke marane para usakA svarga yA mokSameM gamana 66 ,, barU ne saMvuke mijavuM " ityAdi. anvayA--ad ne mitravU saMDe- -atha co mikSuH saMvRtaH je bhikSu saMvarathI yukta hoya che-saghaLA AsravanA nirAdhaka hoya che, te A humantare liyAco: anyataH cAt emAMthI koI eka hoya che. sa%0vuHNapaddIne vA-sava duHvaxddIgovA kAMtA saduHkhAthI rahita evA. siddha banI jAya che athavA tenA alAvamAM tavethA vi madbhi-levo yApi mahi eTale sudhI na paheAMcetA chevaTe devagatine prApta tA kare che ja. ane temAM paNa mahaddhika deva bane che, eTale ke--je bhikSu saMvarathI cuMkta hAya che te marIne kAMtA siddhagatinA svAmI ane athavA kAMI kama bAkI rahyAM hAya tA te marIne vimAna parivAra Adi sap ttithI cuMkta thaIne maharSika deva bane che. 5 25 // saMvarayukata bhikSu, thADAM karmo bAkI rahyAM hoya te mahARddhinA dhAraka vaimAnikadeva mane che evuM je kahyuM che te te deva jyAM rahe che te nivAsasthAna kevAMDAya che? tathA e deva paNa kevA heAya che ? A vAta nIcenI gAthAdvArA satrakAra pragaTa kare che. uttarAvuM vimohAra' '' ityAdi. dra devoM ke AvAsoM kA aura devoM kA varNana annayA -savara yukta evA je bhikSu, karmonA bAkI rahevAthI maharthika deva ane che temanA AvavAra AvArA: rahevAnAM sthAna uttarAr-uttarA: saghaLA devalAkAnI upara hAya che. tenu nAma anuttara vimAna che. te anupuro survata: anukrame AgaLa AgaLa vadhe che. arthAt saudharmAdika devalAkathI laI ne te pUrve pUrvanI apekSA prakRSTa hAya che. tathA vimoAr-nimoAH te dravyameha aMdhakArarUpa ane bhAvamAha mithyAdarzanAdikarUpa rahita tenAthI DhAya che. kemake tyAM sadAsa dA ratnAnuM ajavALu rahyA kare che. ane samyagUdana viziSTa AtmAnA ja tyAM upapAta hAya che. tathA e anuttara vimAna jIrUma tA-vruttinantaH viziSTa tejasvI heAya che. galeti' samALAnlR-thazeH samAjILo: devAthI e sadA bharela rahe che temaja nakSattiLo parAdhinaH saghaLAthI e prazaMsA pAme che.rakA have devalAkanA devAnuM varNana karavAmAM Ave che. * tIdAyA phkRtima tA ' ityAdi. anvayA -pIvA cA-hIrghAyuSaH e deva dIrgha AyuSyavALA heAya che. temaja zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 6 8 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhinaMtA-addhimattaH ratnAdikanI saMpattithI yukta hoya che. samidrA-samadvAda ati ujavaLa kAntithI bharapUra e emane deha heya che. mAvothAmAjika ane pitAnI IcchA anusAra rUpane dhAraNa karavAnI temanAmAM apAra zakti hoya che. dunovevasaMvamAM-chApunopAttataM ja teo tyAM evA dekhAya che ke jANe hamaNAM tAjAja utpanna thayA hoya anuttara vimA nomAM saghaLA devatAo eka sarakhA varNavALA, eka sarakhA AyuSyavALA, eka sarakhA baLa ane vIryavALA temaja eka sarakhA AbharaNanI kAntivALA hoya che. tathA mumiDhiAmA-mUrvikADhiAmAM temanI prabhA ekatrIta karelA aneka sUryanA jevI hoya che. 27 che saMvRta bhikSuka ke aura saMvRta gRhastha ke devatva prApti kA varNana "tAni ji" ItyAdi. anvayArtha-mANa vA-mikSA vA je bhikSuka che athavA Aithe vAjINA ja grahastha che teo je pariniravuer-mrinivruttA kaSAya pariNatIthI vihIna che ahiM "saMti" nI chAyA "zAMti" evI paNa thAya che, tyAre ene artha A prakAre thAya ke-zAMtithI-upazamathI jemaNe kaSAyone dUra karyA che, teo nama tavaM sikiAvattA-saMcamaM tapa phivi saMyama-pRthvIkAyAdinI yatanA rUpa sattara prakAranAM saMyamane ane tapa-anazana AdinA bhedathI bAra prakAranA tapane pharI pharI abhyAsa karI taji ni yAti-jJAni sthAnAni jachatti e AgaLa kahelA anuttara vimAnarUpa sthAnane prApta kare che-janma le che. gAthAmAM je "siddhiA saMga tavaM" evuM kahyuM che eno e Azaya nikaLe che ke-kaSAyane dUra karIne paNa je gRhasthajana pravajyA-dIkSA grahaNa nathI karatA te te anuttara vimAnamAM utpanna thaI zakatA nathI. AthI kaSAyana dUra karIne paNa temaNe dIkSA aMgikAra karavI ja joIe. tyAre ja te anuttara vimAnamAM utpanna thaI zake che. je 28 che "tee noda" ItyAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 69 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra kI asAratA kA varNana anvayA--sattuLAM-lapuchyAom puNyazALI yusImaLo-vacavatAm tathA indriyeAne vazamAM karavAvALA saMgayAnuM-sacatAnAm evA sarcama ArAdhaka teliteSAm e jIvAnI. A sarvotkRSTa sthAnanI prApti sojjAnA sAMbhaLI sIjala tA-zIna taH cAritradhArI ane vadhusuvA-vatrutAH zAsrapAragAmI jIva maLa te-mAnDe maraNakALa upasthita thavAnA samaye na satati-na satranti udvegane prApta karatA nathI--jemaNe dharmanuM upArjana karela nathI te ja jIva maraNanA bhaya kare che. te aMte vicAre che 'huM marIne have keNu jANe kayAM jaIza ?" paraMtu jemaNe peAtAnA jIvanamAM dharmarUpI bhAtu AMdhI rAkhyuM che te dharmanA phaLane jANatA hAvAthI kadI paNa mRtyuthI DaratA nathI, maraNa kALamAM bhayaneA Dara na rAkhanArA saMyatajana evA vicAra kare che ke meM bhaveAbhavamAM zarIra prApta karyuM, lavAbhavamAM sArI saMgata prApta karI, bhaveAbhavamAM riddhi ane siddhi prApta karI, bhaveAbhavamAM mAtA, pitA, patni, putra pautrAdika kuTuMba parivAra prApta karyo, bhavAbhavamAM narakAdirUpa kruti prApta karI, bhaveAbhavamAM tiyaca gati prApta karI, bhaveAbhavamAM mane sAdharma jAte samAgama maLyA, bhaveAbhavamAM supAtrAne meM dAna dIdhuM, bhaveAbhavamAM prabhunAM samavaraNanI zeAbhA paNa joI. A rIte me' aneka bhavamAM A saghaLe anubhava karyAM. paraMtu hajI sudhI mane samyakatvayukata samAdhI maraNanA saMcAga prApta thayA nathI--te A bhavamAM prApta thai rahela che e mArA parama saubhAgyanI vAta che. me' A zarIrane aneka prakAranAM vastrothI suzaiAbhita karyuM, sugaMdhita dravyeAthI tene suvAsita banAvyuM, dareka prakAranA miSTa ane tAkAta ApanArA bhAjanAthI me te rUSTapuSTa banAvyuM, nAkaranI mAphaka rAta divasa enI sevAmAM lagI rahyo, ratnAthI bharelA paTArAnI mAphka enI sa'bhALa rAkhI, paraMtu A avasara ghaNA sadbhAgyathI hAtha Avela che jethI paDiMta maraNamAM enI sahAyatA levAmAM Ave, AthI huM mArA zarIra ! A avasaramAM pa MDita maraNurUpa nidhine prApta karavAmAM jo tuM mane sahAyatA nahIM kare teA tArA jevuM kRtaghnI bIjI kANu haze ? rasa, leAhI, mAMsa, meda, asthi, majjA, ane zukra A sAta dhAtuthI tuM sadA bhareluM rahe che, tene jotAM dhRNA thAya che--cAmaDAthI DhaMkAvAne kAraNe tuM bahArathI manahara dekhAya che paraMtu tArI aMdara te azuci ane apavitra padArtho bharelA paDayA che. AthI te tu svayaM azucisvarUpa che. A prakAranI tArI paristhiti che. temaja durgaMdhathI paripUrNa tathA kSaNavinazvara evA tArA svabhAvane jANIne evA kayA buddhimAna haze ke je tArA upara prema rAkhe ? zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 70 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNa kAla samAdhi kA varNana have samaya AvI gayA che ke paMDitamaraNanuM zaraNa laI ATha prakAranAM karmarUpI zatruo upara vijaya prApta karuM,-janma maraNanA anaMta duHkhethI chuTI jAuM, karmonI aviziSTatAmAM daivI saMpattine lAbha karAvanAra parama mitranA jevuM paMDitamaraNa che. A paMDitamaraNathI ja AtmA siddhi padane pAmI zake che. kahyuM paNa che- - mRtyarUpI kalpavRkSa prApta thatAM paNa je AtmAthIe potAne svArtha na sALe te jamarUpI kicaDamAM nimagna rahIne pachI zuM karI zakavAna che, kAMI paNa karI zakatuM nathI. eTale ke AkharanI ghaDI na sudhArI te janmamaraNanA pherA te tenA kameM lakhAelA ja che. je 1 | - jenuM citta saMsAramAM Asakata che evA manuSyane ja mRtyu e bhayanuM kAraNa hoya che. paraMtu jenuM aMta:karaNa jJAna ane vairAgyathI bhareluM che te te mRtyunA avasara upara AnaMda manAve che. je 2 che saMta janene maraNa samaye rogane kAraNe je duHkha thAya che te te temanA deha saMbaMdhi mehanA vinAzane mATe tathA zivasukhanI prApti mATe thAya che. 3. je phaLa jene vratanI ArAdhanA janya kaSTathI prApta thAya che teja phaLa mRtyunA avasara upara samAdhIbhAva dhAraNa karavAthI prApta thAya che. eTale ke Akhara sudharI te badhuM sudharyuM. te 4 samAdhipUrvaka mRtyu thayuM te tapta tapanuM, pAlana karelAM vratanuM, tathA paThita zratanuM phaLa che. 5 che loke ema kahyA kare che ke, ati paricayathI arUcI janme che. jyAre navIna navIna padArthomAM priti thAya che. te jyAre AvIja vAta che tyAre A purANu paricita zarIranA vinAzamAM bIvAnuM zA mATe? kAraNa ke, ema thavAthI te navA zarIrane lAbha maLe che. 6 . zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 71 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi maraNa ke liye ziSya ko upadeza jJAnI puruSa peAtAnA AtmAne A pramANe samajAve che-- " kRmijAlazatAkIrNe jarjare dehapaJjare / bhajyamAne na bhetavyaM yatastvaM jJAnavigrahaH // 1 // 7 // " he AtmA ! tuM te jJAnarUpI zarIravALA che pachI A deharUpI pIjarAne nAza thatAM zA mATe bhaya kare che? kemake A deharUpI pIjarU tA kIDAonA samUhathI bharapUra che. ane jajarIta paNa thaI gayelu che evA vicAra karI mAhApuruSa maraNanA bhaya karatA nathI. // 29 4 sUtrakAra A prakAre akAmamaraNu tathA sakAmamaraNane kahI have ziSyane upadeza Ape che. tuhiyA viSezamAya '' ItyAdi. anvayAae ziSya! mahAvizeSathI cAritra maryAdAne samajanAra ziSyanuM e katavya che ke te, tuhiyA-tocivA khAlamaraNu ane patimaraNa e anne aMge vivekapUrvaka vicAra karI pachIthI e emAM kyu mahatvanuM che tenI vizeSatA samajI khAla maraNa karatAM 5timaraNa viziSTa che. e prakAranI viziSTatAne tathA cA dhammakSatti-kSAntaH cApamaeNca kSAMtinI temaja yA dharmanI vilem-vizeSam viziSTatAne AghyAya-bAya sArI rIte samajI taddAmULa avaLA-tathAmUrtana gAmanA maraNu pahelAM jevI rIte avyAkuLa hatA tevI ja rIte maraNu samaye paNa avyAkuLa rahIne AtmapariNAmathI vijJAnavitrIt vizeSarUpathI prasanna rahyA kare--maraNathI jarA paNa gabharAya nahIM khAra varSanI sa`lekhanA karavAvALA ziSyanI mAphaka e samaye kaSAya bhAvatu avalakhana kare nahi. AnuM dRSTAMta A pramANe che.-- samAdhi viSaya meM ugrabuddhi ziSya kA draSTAMta sugusAcA ne eka avInIta ziSya hatA jemanuM nAma udmabuddhi hatuM. temaNe zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 72 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryanI AjJA vinA bAra varSanI saMkhanA dhAraNa karI. jyAre eka varSa samApta thayuM tyAre te AcAryanI pAse jaIne kahevA lAgyA, "he bhadanta ! anazana tapa mATe Apa mane AjJA Apa." ziSyanI vAta sAMbhaLIne AcAryo kahyuM ke, "vatsa ! atyAre samaya nathI." AcAryanI vAta sAMbhaLIne te ziSya cupa thaI gaye. tyAra bAda jyAre bIjuM varSa purUM thayuM tyAre temaNe pharIthI AcArya pAse anazana mATe AjJA mAgI. AcArya eja rIte avasara nathI tema kahetAM pharI te zAMta banI gayA. trIjA varSane jyAre AraMbha thaye ane tenA cha mahinA purA thayA tyAre temaNe pharIthI AcArya mahArAja pAse jaIne prArthanA karI ke, mahArAja ! have mane anazana dhAraNa karavAnI AjJA Apo tyAre paNa AcArye saMmati ApI nahIM. A pramANe karatAM karatAM bAra varSa purAM thaI gayAM tyAre paNa gurudeve tene anazana dhAraNa karavAnI AjJA ApI nahIM. aMtamAM jyAre te ugrasaMlekhanAthI kRza zarIravALA temaja mAMsa rahita banI gayA tyAre bAra varSanA chellA divase te AcArya mahArAjanI pAse gayA ane tyAM jaIne kahevA lAgyA ke, bhadanta ! saMlekhanAthI mArA bAra varSa purA thaI gayA che, juo! mArA zarIranI AvI dazA thaI che tenI aMdara lehI ke mAMsanuM nAma nizAna paNa rahela nathI. badhuM zuSka thaI gayela che. jethI have te Apa mane anazana karavAnI AjJA Apo. AcAye kahyuM, juo! haju paNa avasara nathI. AcAryanI A vAta sAMbhaLIne te ziSya AcArya mahArAjanI sAme pitAnA hAthanI sahuthI nAnI AMgaLI teDIne temanI sAme dharIne AkSepa sAthe kahyuM ke haju paNa mane anazananI AjJA Apo. AcArya kahyuM juo ! tamAruM kevaLa zarIra ja kRSa thayuM che, tema tenI aMdaranAM lohI ane mAMsa sukAI gayAM che paraMtu kaSAya pariNati haju sudhI sukAyela nathI. je krodha zAMnta na thAya te tapazcaryA karavAthI zuM lAbha che? AthI to huM kahI rahyo chuM ke, anazana dhAraNa karavAno tAre mATe avasara nathI. A prakAre ugra buddhi ziSyanuM maraNa kaSAyanA saddabhAvane kAraNe sakAma maraNarUpana thatAM akAma maraNarUpa thayuM. tethI mekSanA abhilASIonuM e kartavya che ke, maraNa samaye kaSAyane parihAra karIne manane prasanna rAkhe. kaSAya rahita mananuM thavuM e tenI prasannatA che. je 30 | zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 73 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNa samaya kI samAdhi kA varNana prasannacitta prANa je kare che te sUtrakAra pragaTa kare che-"to jA" ityAdi anvayArtha---tattaH kaSAyanA upazama pachI zAhe mi-che mitte maraNakALa prApta thavA vakhate saddhI-chaThThI zraddhAvAna sAdhu aMti-vaMti gurunI sAme tAjhira-tArAnuM mAruM maraNa thaze" evA prakAranA bhayathI utpanna thayelA homarisaM-Tomana re mAMcane thavA vijha-vinatU na de. arthAt mRtyune bhaya na kare. tAsinatAdaza jevI rIte dIkSAnA samayamAM zraddhAvALA hatA, saMlekhanA dhAraNa karavAnA samaye zraddhAvAna hatA, eja pramANe aMta kALamAM paNa zraddhAvALA rahIne romarisaM-Tomarja vina maraNa bhayanA nimittaka tathA parISaha ane upasarga nimittaka evA re mAMcane dUra karI de. kAraNa ke, zAstramAM kahyuM che ke - Tv dvANa jirva to, parivAcakULamuttamaM ! tameva magyvAre 4" ItyAdi. zarIra jyAre resTa mecaM ghaNa- ca e kanera upacAra na thaI zake tevuM banI jAya tyAre zarIranuM annapAna Adi dvArA rakSaNa na kare, "kayAre chuTuM ? ema maraNanI IcchAthI dehanA vinAzanI IcchA na kare-arthAt -evuM samaje ke, A deha have upacArane cagya rahela nathI, annapAna AdithI ene rakSaNa thaI zake tema nathI. AthI uttama mArga te eja che ke, saMlekhanA dhAraNa karI samAdhimaraNapUrvaka ane tyAga karavAmAM Ave. paraMtu evuM na vicAre ke, jaladIthI maraNa thaI jAya. AgamamAM maravAnI IcchA karavAne niSedha karavAmAM Avela che. athavA phera evaM valaNa te mehuM #AMkSet maraNakALamAM bhaya na kare. paraMtu je harSa dIkSAnA avasara upara hatuM ane je harSa saMlekhanAnA avasara upara hato te ja harSa maraNanA samaye rahevuM joIe 31 "sa zAsi" ItyAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 74 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakAma maraNa. anvayArtha-bara chAi saMjo-katha vAjhe saMkAre maraNakALa najIka AvatAM samu-samucama atyaMtarazarIra-kAmaNuzarIra-bAhyazarIra-Arika-zarI22 AghAyAya-AghAtAya vinAza 42vAne bhATe tihamaNNayara skaammrnnprayALAM anyatAM nAmanA bhakta pratyAkhyAna, Igita, tathA pAdapipagamana AmAMnA keI ekane kAraNe sakAmamaraNathI mana-briyate mare che. jemAM catu vidha AhArane athavA trividha AhArane parityAga karI devAmAM Ave che te bhaktaratyAkhyAna maraNa che. jemAM maMDaLa karIne tenI vacamAM rahIne pharI e maMDaLathI bahAra nIkaLAtuM nathI te IgitamaraNa che. tathA jemAM kapAyelA vRkSanI DALanI jema eka paDakhe nizreSTha banIne paDI rahevAya che-paDakhuM pheravI paNa zakAtuM nathI te pAdapapagamana maraNa che. A traNe maranAM lakSaNa che. rimiti bi sudharmA svAmI janmya svAmIne kahe che ke he jammu ! A je kahyuM che te bhagavAnanAM vacane anusAra kahyuM che. mArI buddhithI kapita karIne kAMI paNa kahyuM nathI. je 32 che A zrI uttarAdhyAyana sUtranI priyadarzinI TIkAne akAmamaraNa nAmanA pAMcamA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa pA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 75 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vighArAhitya ke viSaya meM daridra kA draSTAMta chaThuM adhyayana pAMcamA adhyayanamAM-prabhudvArA akAma-sakAmanA bhedathI maraNanA be bhedanuM kathana karavAmAM AvyuM che. temAM sakAmamaraNa paMDitone ane jJAnIone thAya che e batAvavAmAM AvyuM che. sakAmamaraNa samyagajJAnavALA cAritranA dhAraka nircathene ja thAya che. A mATe nigranthanA svarUpane samajAvavA mATe nigranthanA AcAranuM varNana karanAra A "kSullaka nigraMthIya " nAmanA chaThThA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. sulaka-laghuziSya-nava dIkSita, nircantha-sAdhu arthAta nava dIkSita sAdhu "kSullaka nircantha'' che. ene saMbaMdhI hovAthI tathA tenA AcAranA pratipAdaka hovAthI A adhyayana paNa "kSullaka nircanthIya" e nAmathI kahevAmAM Avela che. tenI aMdara nircanthanA svarUpane samajAvavA mATe pahelAM enA vipakSane batAvavA mATe sUtrakAra A prathama gAthA kahe che - gAvaMta-vijJA" ItyAdi anvayArtha-vijJA-vivAda samyaga jJAnarUpa vidyAthI rahita mithyAtvathI bharelA purisA-pusavA manuSya nAvadratta-cAvanaH jeTalA che te sarve-te sarve te sarve sukaa saMmavA-duHrvasaMmavAda anaMta duHkhanI utpattinA sthAnabhUta che. tathA- mUDhImUDhA hitA hita vivekathI rahita che. atag saMpAdi-anaMta saMsAre A aMtarahita saMsAramAM cAra gativALA saMsAramAM vaghu sucvaMti-vahu sujyanta anekavAra janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi, tathA dAridraya vagerethI pIDita hoya che. AnA uparanuM dRSTAMta A prakAranuM che. keI eka bhAgyahina dAridra mANasa khetI temaja vyApAra karatuM hatuM, temAM atizaya mahenata karavA chatAM paNa tene keI jAtane lAbha maLatuM na hatuM. AthI teNe gAma choDI videza jaIne dhana upArjana karavAno vicAra karyo. te pitAnuM gAma cheDIne videza cAlyA gaye. tyAM jaIne teNe dhana kamAvA mATe aneka vidha upAya ryA chatAM paNa te saphaLa thayo nahIM. A pramANe dhana kamAvavAnI AzAthI te ahIM tahIM rakhaDavA lAgyuM. te paNa tene saphaLatA na maLI. Akhare te bhramaNathI khedayukata banIne pitAne ghera pAchA pharavA mAMDayo. jyAre te pAchA pharI rahyA hatA tyAre mArgamAMeka rAtrIe keI eka gAmanA eka yakSamaMdiramAM rAta rokAye. tyAM teNe joyuM ke, keI eka puruSa vidyA siddha karIne hAthamAM kaLaza laIne te yakSa maMdiranI bahAra AvI rahyo hato ane bahAra nIkaLIne te kaLazanI pUjA karI tene prArthanA karato hatuM ke, "he kaLaza! tuM mArA mATe zaSyA Asana AdithI yukta eka rahevAnuM ghara taiyAra kara." te kaLaze te ja zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 7 ; Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye tenI prArthane anusAra badhuM taiyAra karI dIdhuM. te puruSe te makAnanI aMdara te rAtanA rahIne Icchita sukha jogavyuM. savAra paDatAM ja te saghaLI mAyA alepa thaI gaI. te daridrIe A saghaLuM joIne vicAra karyo ke, huM Ama tema vyartha ghumI rahyo chuM. AthI mane koI lAbha thato nathI. tenA karatAM sArUM te e che ke, have huM saghaLuM abhiSTa saMpAdana karavAne mATe kalpavRkSa samAna A puruSanI sevA karuM. A pramANe vicAra karIne te daridrI tenI sevA karavA lAgyA. khUba sevA karI tethI te siddha puruSa paNa enI sevAthI ghaNA ja prasanna thayA ane tene kahyuMkahe tame zuM Icche che ? siddha puruSanI vAta sAMbhaLIne te daridrI puruSe kahyuM ke, siddharAja ! huM janmathI daridrI chuM. anekavidha udyama karavA chatAM paNa mane Aja sudhI kyAMyathI paNa dhanane lAbha maLI zakyo nathI. e daridratAne dUra karavA mATe huM A bhUmi upara jyAM tyAM pharaphara karUM chuM. paNa have daridratAnuM duHkha sahana thatuM nathI. huM e duHkhathI khUba ja trAsI gayela chuM. AthI Akhare Apane Azraya lIdhe che. Apa mArA upara prasanna thaI mane evuM varadAna Ape ke jethI huM paNa ApanI jema sukhane upabhoga karI zakuM. mahApuruSa AzrItanA uddhAraka hoya che. A prakAranAM daridrI puruSanAM vacana sAMbhaLI te siddhapuruSe vicAra karyo ke, A kharekhara dAridrayathI vyAkuLa che. AthI enA upara upakAra kare e mAruM kartavya che. e vicAra karI temaNe tene kahyuMhuM tamane kAmakuMbha vidhAyinI vidyA ApuM ke vidyAthI abhimaMtrIta A kAmakuMbha ApuM. kahe zuM Icche che? siddhapuruSanI AvI vAta sAMbhaLI e kAmabhegamAM usuka banelA dAridrIe manamAM vicAryuM ke, vidyA siddha karavAnuM kaSTa keNa upADe? kene khabara ke vidyA siddha thAya ke na paNa thAya. AthI eja sAruM che ke, vidyAthI abhimaMtrita kuMbha ja mAgI lauM. e vicAra karI vidA siddha karavAmAM kAyarapaNuM dAkhavatAM e dAridrIe kahyuM. "svAmin ! vidyAthI abhimaMtrita kuMla ja Apa mane Ape. A pramANe daridrInI vAta sAMbhaLIne zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te siddha puruSe tene kAmakuMbha ApI dIdho. kAmakuMbha hAthamAM AvavAthI te daridrIne khUba harSa thaye. tene laIne te tyAMthI ekadama utAvaLe pagale pitAne ghera pAcho Avyo. have te daridrIe te kuMbhanA prabhAvathI manamAnyAM makAna vagere taiyAra karI laI tenI aMdara pitAnA ISTa baMdhu. mitra sAthe rahevA lAgyo. IcchA anusAra khUba sukha legavavA lAgI gaye. tenA bhAIo paNa te sukhathI AkarSAI pitapatAnI khetI Adi temanAM kAryo tathA pazupAlana vagereno bhAra choDIne tenA vazamAM thaI gayA. kAraNa ke, khetI Adi kAryomAM temane khUba kaSTa bhogavavAM paDatAM hatAM kAmakuMbhathI prApta thayela sukhane bhegavavAmAM te kaI paNa prakArane parizrama paDato na hato. ane te svAdhina ja hatuM. A pramANe koI prakAranI sAravAra ke dekhabhALanA abhAvathI daridrI tathA tenA bhAIonI agAunI gAya vagere pazudhana tathA saghaLI saMpatti nAza pAmI gaI. eka samayanI vAta che ke tene "huM mArA bhAIo sahita khUba AnaMda jogavI rahyo chuM" ema jANIne ghaNe harSa thayA. tenA AvegamAM teNe madirAnuM sevana paNa karyuM ane te kAmakuMbhane potAnA mAthA upara laIne nAcavA lAgyo. madirAno naze jyAre tene barAbara caDe, tyAre nAcatAM nAcatAM te kAmakuMbha tenA mAthA uparathI dhaDAka karate jamIna upara paDI gayA. ane paDatAMnI sAthe ja tenA TukaDe TukaDA thaI gayA. pachI zuM? kuMbhane nAza thatAM tenA prabhAvathI maLelI dhana, bhavana, Adi samasta AnaMdanA sAdhanarUpa sAmagrI paNa adRSya banI gaI. A pramANe kuMbhanA prabhAvathI utpanna thayelI saMpattithI tathA theDIka pUrvanI pitAnI saMpattithI rahita thaIne te saghaLA bIjAnA dAsa banIne mahAna kaththAne anubhava karavA lAgyA. samajavAnI vAta che ke, je e daridvIe pahelethI ja kAmakuMbhane utpanna karavAvALI vidyA zIkhI lIdhI hatI te te kuMbhane nAza thatAM tenA jevA bIjA karabhane te vidyAnA prabhAvathI banAvI lena, ane pote jene te sukhI banI raheta. paraMtu vidyAnA abhAvathI te prakAranA kuMbhanI racanA karavAmAM sarvathA asamartha banavAthI te daridrIne dariddhI ja rahyo ne ati duHkhI thaI gaye. jevI rIte pramAdathI vidyAne nahIM grahaNa karavAvALA te daridvIe duHkha bhogavyuM teja pramANe anya prANI paNa eka samyagrajJAna vinA rAta ane divasa dukha bhogave che. e A kathAne sArAMza che. che 1che che A rIte vidyAthI rahitatAne lIdhe daridranuM daSTAMta saMpUrNa thayuM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nircanya ke kartavya kA varNana samyaguvidhAnA abhAvathI AtmA duHkhI thAya che, te mATe teNe zuM karavuM joIe te kahevAmAM Ave che-"jita hita tamA" ItyAdi. anvayArtha-jyAre Ama vAta che ke, samyagUjJAnanA prabhAvamAM hitAhita vivekathI rahIta thaIne saMsArI prANu janma maraNAdika dvArA vAraMvAra pIDita thatA rahe che. rama-A kAraNathI vaMhida-aMkita paMDitajana tatvatatvanA vivasthI yuta sevA puruSa bahU pAsajAi pahe samikkha-bahUn pAzajAti pathAn samIkSya mAtA pitA patnI baMdhu Adi aneka je saMbaMdha che te baMdhanarUpa hovAthI vidyArahita puruSane pAza samAna che. arthAt A patnI Adi saMbaMdha ekendriyAdika jAtInI prAptine mAge che. evuM jANIne ApanA sava malikajJA-AtmanA satyaM yettasvayaM pite pitAnA jIvanA hita vidhAyaka saMyamarUpa satyanI gaveSaNa kare tene dhAraNa kare. mUhu pitti ghaNa-mUteSu maitrI zat pRthvI Adi SaTUMjIvanIkAyanA jInI sAthe mitratA dhAraNa kare. arthAt dIkSAne aMgikAra kare. bhAvArtha-samyagajJAnanI prAptinA abhAvamAM jIvemAM hitAhitane vAstavika viveka jAgRta thatuM nathI. Ane laIne te bhAryAdi saMbaMdharUpa pAzathI jakaDAyela rahe che. ane te kAraNathI te ekendriyAdika jemAM janma maraNa karavA lAgI jAya che. evo vicAra karIne saMyama dhAraNa karavuM joIe temaja AtmAne samyajJAnathI vAsita karatA rahevuM joIe. A vAsanAnuM phaLa muni dIkSA dhAraNa karavI te che. 12 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA pitrAdi ke rakSaNa meM asamarthatA kA kathana "mArA vicA" ItyAdi.. avayArtha-mA-mAtA mAtA piyA-pitA pitA dukA-tuSA putravadhU, mA-jhAtA sahedara bhAI mannA-mAryA pitAnI strI, puttA-putra putra, dattakarUpamAM lIdhela putra, 2-goratA-gaurakAH pitAnAthI utpanna thayela putra, te mAtApitA vigere badhA muLa suvaMta-zvA sucanAnI karelAM jJAnAvaraNIyAdi karmathI pIDita. mama tAnA-mama gALA mArI rakSA karavA mATe nA samartha thaI zakatA nathI. arthAt pitAnAthI karAyelAM karmone udaya thatAM te jIvanA rakSaka tenAM mAtApitA Adi kaMI thaI zakatA nathI. e 3 " ecaHz sApa" ItyAdi. anvayArtha-samiyataMtaLe-mitanaH mithyAdarzana jenuM nAza pAmela che athavA samitidarzana-samyagadarza jene sArI rIte prApta thayela che evA samyakdaSTIvALA jIva pe- pitAnI buddhithI prathama-utamarthana pUrvokta arthane-mAtapitA Adi bahAranA padArtha mane karmone udaya thavAthI bacAvI zakavAnA nathI"--A kathanane ghare-pUna hadayamAM dhAraNa kare. jehiM ki ja chidra-ddhi neduM ja chinyAhU tRSNa ane sneha-putra kuTuMba Adi padArthomAM rAgasvajana AdinA premane parityAga karI de tathA putrasaMdhRvaM na - pUrva saMtavuM vAM mAtApitA AdisaMbaMdha rUpa je pUrva paricaya che tene kadI paNa yAda na karatA parigrahatyAga ke phala kA varNana vA maLa4" ItyAdi. anvayArtha-sAsaM-vAn gAya, bheMsa baLada tathA ghoDA, maNipuruMmahisTam maNi ane kuMDaLa Adi AbhUSaNa paravo-rAvaH gheTAM. bakarAM Adi pazu, vAsaghauM -rAram nekara cAkara tathA bIjA paNa aneka puruSa e saghaLA A jIvanI rakSA karavAmAM samartha thaI zakatA nathI e kAraNathI saMvanecaM-sarvam e saghaLAne rattAM-caDhavA choDIne saMyama dhAraNa kare joIe. AthI he AtmA ! tuM jAmavI virAra-vAmajI maviSyati vaikriyaka zakti dvArA IcchIta rUpa dhAraNa karavAvALa vaimAnika deva banI jaIza. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-saMsAramAM jeTalA saMgI padArtha che te saghaLA A jIvanI kaI paNa avasthAmAM mRtyuthI rakSaNa karI zakatA nathI. jethI tene parityAga karI bhAgavati dIkSA avazya dhAraNa karavI joIe evI vAta pratyeka AstikajIva pitAnA AtmAne samajAvyA kare. kAraNa ke ema karavAthI te sAkSAta muktine kadAca prApta na karI zake te paNa vaimAnika devanI paryAya te avazya prApta kare che ja che 5 | prANAtipAta aura Asrava nirodha kA varNana "thAnAM vA " ItyAdi. anvayArtha-varaMthAvara bhavana udyAna Adi sthAvara padArtha brAma reva-4 zaiva putra kalatrAdi jaMgama padArtha, dha dhanaM-dhana dhAnca maNi Adi dravyarUpa dhana zAlI trIhyAdi rUpa dhAnya Devala-DaH gharanuM upakaraNa A saghaLI cIje hiM javAra-miH prImALI pote meLavela jJAnAvaraNIyAdika karmo dvArA pIDita jIvane phuvA moyade nAruM-TuvAjU morane nAstram hothI bacAvavAmAM samartha thaI zakatA nathI. arthAta pitAnA karelA karmothI uddabhavelAM duHkhathI A jIvanI keI paNa rakSA karI zakatuM nathI. A aTala siddhAMta che . 6 "annatyaM sannano ItyAdi. anvayAtha-mAra varaNa-mArA para bhayathI maraNanA trAsathI tathA verathI vidveSathI uparata evA muni satra-sarvataH sarva prakArathI -sarva samasta artha-adhyAmin Atmagata sukhaduHkha Adine viralA jANIne-AbhA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 81 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaduHkha AdinA vedaka che ema samajIne ISTapadArthanA saMga AdithI utpanna thayela sukha samasta AtmAone priya hoya che. ane ISTapadArthanA viyega AdithI utpanna thayela duHkha samasta AtmAone apriya hoya che. e anubhava karIne tathA pALe vicAca-gAna DhiyAramAna samasta prANIone pota potAnA prANa priya hoya che. kAraNa ke, " jIjJAvi rudghati jIvitra marsiDijhas " e siddhAMta che ke, saghaLA ja jIvavAnI ja IcchA kare che maravAne kaI IcchatuM ja nathI. evuM jANIne koI paNa pigaLa pALe du-kAna kALAnuM na dunyAta prANunA prANenuM dhyAnapaNa kare nahIM.-pAMca Indriya prANa, traNa bala prANa, nava AyuSya prANu ane dasa vAcchavAsa prANu A dasa prANene haNe nahIM, upalakSaNathI bIjA mAraphata haNAve nahIM temaja haNavAvALAne anumodana Ape nahIM. e paNa samajavuM joIe. bhAvArtha-je rIte ApaNe prANu ApaNane priya hoya che te ja rIte samasta jIne pitAne prANa priya hoya che. sukhaduHkhane anubhava dareka AtmAne thAya che. ema jANIne munie keI paNa jIvanA praNenuM vyaparopaNa na karAvavuM joIe, ane karanAranI anumodanA karavI na joIe. A prakAranA ahiMsAvratanuM pAlana karavAthI tene prANAtipAta janya Asavane nirodha thAya che. A prakArathI prANAtipAta janya AsavanA nirodhane kahIne sUtrakAra bAkI rahelA AnA nidhane kahe che -"nAyAnuM nirAM virA" ItyAdi. mRSAvAdAdi Asrava nirodha kA varNana anvayArtha-munine mATe sArA-mAna dhana, dhAnya, dvipada (bepagA) ane catuSpada (cAra pagAM jAnavara) AdirUpa AdAna (levuM) e nara-nara narakarUpa kAraNa hevAthI naraka svarUpa tirasa-raNa jANIne tamavi-7LAma taNakhalAne paNa vAya-nAra grahaNa na kare. te pachI hiraNya suvarNa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adinI te vAta ja kayAM rahI? tene te dUrathI ja choDI devuM joIe. te pachI jIvana nirvAha kema thaI zake? e zaMkAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che ke, rojhi-TSI AhAra vinA dharmanI dhurA dhAraNa karavAmAM asamartha evA pite potAnI jugupsA karavAvALA-A mAro deha AhAra vagara dharmanuM ArAdhana karavAmAM jarAya samartha nathI. huM zuM karuM? dharmanA nirvAha mATe mAre khAvuM paDe che paNa rasAsvAda AdinI lelupatAne kAraNe nahIM. A prakArano vicAra karavAvALA muni daLane paNa vinna mocAM mukA-ramanA putre sutta monane muMgIta pitAnA pAtramAM-gRhasthanA pAtramAM nahIM-kAraNa ke temanA pAtramAM bhejana karavuM te sAdhune AcAra nathI. bhikSAcaryA karatI vakhate gRhastha taraphathI apAcela bhajana-zuddha AhAra kare. A sUtrane e abhiprAya che ke, te AhAramAM dravyathI te jarA paNa mamatva na kare, paraMtu bhAvathI paNa na kare kAraNa ke " zabdathI AhAra viSayamAM sAdhuonI nispRhatAnuM sUcana karAyela che. A kathanathI sAdhunA parigrahajanya Asavane parihAra kahevAmAM Avela che. A prakAre Adika prANAtipAta ane aMtima parigraha enA Azravane parihAra batAvavA mATe "tannadhyatitattakaLA jIte" arthAt Adi ane aMtanuM grahaNa karavAthI madhyamAM rahelAnuM grahaNa thaI jAya che e nyAyathI tenI madhyamAM rahela mRSAvAda, adattAdAna mithunarUpa traNa AsAne nirodha paNa jANI levuM joIe. athavA-ahiM bIjI gAthAmAM "saravarinA" evuM pada sUtrakAre kahela che tenAthI " hitam cama" A vyutpatti anusAra sAkSAta saMyama rU5 arthanuM pratipAdana karIne mRSAvAdathI vinivRtti kahevAmAM AvI che, kAraNa ke, mRSAvAdanI nivRttithI ja temAM satyatA Ave che. A pramANe satya-saMyamanA pratipAdanathI mRSAvAdathI nivRtti pratipAdita thAya che. "sAcA" ItyAdi padadvArA sAkSAtarUpathI adattAdAnanI virati kahI che. AdAnane artha grahaNa karavuM ane te grahaNa paNa adattanuM ja samajavuM joIe. kAraNa ke, evuM grahaNa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAthI te narakane hetu thAya che. AthI teo ema kahe che ke, vagara ApeluM taNakhaluM paNa na levuM joIe. tenAthI adattAdAnanI nivRtti pratipAdita thaI che. "vAsaM" A pAMcamI gAthA dvArA sUtrakAre parigraharUpa AsavanA nirodhanuM kathana jyAre karela che te strI parigrahanA aMtarbhata hevAthI maithuna saMbaMdhI Asavane nirodha paNa kahevAyela che. A prakAre pAMceya Asane nirodha samajI levuM joIe. ahiM eka evI zaMkA thAya che ke, "jyAre parigrahane varjanIya-choDavAlAyaka batAvela che, AdAnane niSedha A gAthAthI kahela che te sAdhue pAtranuM AdAna nahIM karavuM joIe. AvI sthitimAM sAdhuna nirvAha kevI rIte thAya ?" A zaMkAnI nivRtti mATe sUtrakAre "ronuM chI" ItyAdi. A gAthAnA uttarArdhamAM pAtra zabdanuM upAdAna karela che. kAraNa ke, jyAre sAdhu pAtra na rAkhe che te bhejana mAM rAkhIne kare? karapAtra te nathI ja kemake, temAM evI labdhine abhAva che. bIjo upAyanahIM hovAthI teNe pharIthI gRhasthanA pAtramAM bhojana karavuM paDe. paraMtu A AcAra sAdhu mArgane nathI. kAraNa ke temAM aneka dezenI saMbhAvanA che. yathA-"jhAjhma pura liyA tA ja ! hacama na muM7tti fidhA jidamA" A mATe temaNe pitAnuM pAtra rAkhavuM paDe che. e vAtane pradarzita karavA mATe gAthAmAM "pAtra" zabda prayoga karavAmAM Avela che. 8 pAMca Asava viramaNa svarUpa saMyamamAM bIjAne zuM mata che e vAtane sUtrakAra pragaTa kare che-"me ityAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAstavaviramaNa kA svarUpa aura saMyama meM dUsaroM ke mata kA nirUpaNa anvayA -A lAkamAM i- kapila Adi paratIthIka pAvA-pApamU prANAtipAtArdika aDhAra (18) pApasthAnAnA anvaSavavAya-cALyAya pratyA myAna-- -parityAga--na karIne AcAritrya-bAcAryam AcArya paraparAthI prApta prakRti Adi 25 tatvane vittiA-viviA jANIne atmA na--haju nizcayathI savajuvAna vimuva sarvadulAr vimukte zArIrika ane mAnasIka evA saghaLA du:kheAthI chuTI jAya che evuM mannarUM-manyate mAne che. sAMkhya mata paccIsa tatvAnA jJAnathI AtmAnI mukti mAne chete paccIsa tatva A che.-1 prakRti, 2 mahAna buddhi, 3 ahaMkAra, 4 mana, 5 pAMca jJAnendri ( sparzana, rasanA ghrANu cakSu ane zrotra, ) pAMca karmendriya, ( vAkUpANi, pAda, vAyu, (gudA) upastha (liMga)) pAMca tanmAtrA (ga Mdha, rasa, rUpa, sparzI zabda) pAMcabhUta-pRthvI, jaLa, teja, vAyuM, AkAza, ane puruSa A paccIsa tAnA parijJAnathI AdhyAtmika, Adhibhautika ane Adhidaivika jaina paribhASA anusAra-zArIrika ane mAnasika duHkhAthI sadAne mATe mukta thaI jAya che kahyuM che ke" paMcavizatitattvajJo yatra tatrAzrame vasan / ,, cAhe kAi paNa teo niyamathI jI muNDI zikhIvA'pi mucyate nAtra saMzayaH // cAhe jaTAdhArI hAya, ke cAhe muMDana karAelA hAya, AzramamAM rahevAvavALA hAya je A paccIsa jJAnathI yukta A saMsArathI chuTI jAya che. emAM sa Mdeha nathI. paraMtu e sAMsiddhAMta yukita yukta pratIta thatA nathI. kemake, je rIte auSadhI mAtranA jJAnathI rAgInI rAgathI mukti thatI nathI. eja rIte paccIsa tatvAnA kArA jJAnathI AtmAne mukita prApta thaI zakatI nathI. rogathI mukita meLavavA devAnuM rogIe sevana karavuM paDe che. eja rIte bhAvaroga je jJAnAvaraNAdi kama che tenAthI chuTakArArUpa mukti meLavavA mATe mahAtratAtmaka pAMca aMgathI yukta kriyAnuM anuSThAna karavuM paDe che. tyAre ja AtmA muktine pAmI zake che. enA vagara nahIM, ene mATe " jJAnakriyAnmyAM mokSa " evA jaina siddhAMta ja samIcIna che. 595 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 85 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAgADambara mAtrahI prANiyoM ke rakSaNameM samartha na khanane kA kathana .. vANInA AMbara mAtrathI AtmAne AzvAsana ApatAM kahe che ke8 aLatA gamatA 24 ItyAdi. anvayAryuM --maLa tA--maLantaH jJAna ja muktinA upAya che A prakAranuM kahe. thAvALA paraMtu meAkSanI upAyabhUta evI kriyAne nahI karavAvALA-pratyAkhyAna, tapa, pASaSatrata Adi kriyAonI niMdA karavAvALA ane saMyamo phaLiLovaSokSa pratizinaH aMdha tathA meAkSa tatvane mAnavAvALA sAMkhya Adi anya matAvalaMbI banavAyA viriyametteNa apayaM samAsAse ti - vAgvIryamAtreNa AtmanaM samAzvAsayanti 46 ,, ' jJAnAnmutti " kArA eka jJAnathI ja mukti thAya che e prakAre kahevAnuM' je sAhasa kare che enAthI tA te kevaLa peAtAnu` mana manAve che. potAnA AtmAne potAnI jAte ja mana manAvI AzvAsana Ape che ke basa jJAna maLyuM eTale meAkSa maLI ja gayA. kriyAnI kAI jarUra nathI. bhAvA----jJAna mAtrathI mukti mAnavAvALA-cAritra pratipAlananI AvazyakatA na mAnavAvALA-anyavAdIjana " ame eka jJAna mAtrathI ja mukita prApta karI laIzuM..." A prakArathI potAnI jAtane bhale vizvAsa Ape paraMtu temanuM e kathana tenA pratipakSIne kadI paNa vizvAsa nathI ApI zakatuM. arthAta keArA jJAna mAtrathI mukti prApta thatI nathI-jJAnanI sAthe cAritra dhAraNa karavu paNa jarUrI che. 10nA vANI vilAsa-vANInA AMbara mAtra trANune mATe nathI hAtA e mATe kahe che 7 cittA tApaNuM '' ityAdi, anvayA--vittA mAsA--citrA mAvA prAkRta saMskRta Adi aneka bhASAo na tacahna trAcate A jIvanI pApathI rakSA karI zakatI nathI. jo vinnAnu sAbhaLa-vidyAnuzAsana' ta: maMtrAtmaka vidyAnu zikSaNa paNa pAte karelAM hiMsAdvika pApanA vipAkathI A jIvanu rakSaNa karI zakatAM nathI. je bhASaNa mAtrathI ja jIvane mukti prApta thatI hAya tA saMyamanuM anuSThAna karavu vicira-artha ja thaI jaze. je ema kahe che ke, vidyAnuzAsana-maMtrAtmaka vidyAnuM zikSaNa A jIvanI pote karela hiMsAdika pApanA vipAkathI rakSA kare che te pAvammendi vAvamamaH pApa karmomAM visa"nA triH vividharUpathI nimagna thatA rahI niratara prANAtipAtAdika karatAM karatAM athavA pApakarmoM dvArA viSAdane prApta karatAM karatAM " A zatru haluvA cAgya che mAravA cAgya che Ane kaI rIte mArI zakuM? " zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 8 6 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakArane vicAra karatAM karatAM ene apakAra karavAmAM sarvathA asamartha hovAnA kAraNe dInatAne prApta thatA rahe che. kemake, evA jIva sat asanA vivekathI ajANa hoya che tathA rAgadveSathI paripUrNa rahe che. ane e ja kAraNe te pote pitAnI jAtane evAM kAmo karavAmAM vaMdiramAgaLa-pavetamAninaH kuzaLamati mAnatA hoya che. je bAla-ajJAnI jana che ane pite pitAne paMDita mAnavAmAM abhi. mAnathI garviSTa thatA rahe che. te tatvajJAnanA garvathI anya mahApuruSanI ArAdhanAthI vimukha thaIne "jJAnathI ja mukti thAya che" A vAtane vividha bhASA dvArA kahyA kare che. 11 mokSamArga se vimukha calane vAloM ke doSoM kA varNana mokSamArgathI vimukha thaIne je cAle che sUtrakAra tenA doSa batAve che"ne zera karI?ItyAdi. anvayArtha- rU-je vin je kaI rIre-dhIre zarIranA viSayamAM vAva gauratnAdika-gerA varNamAM, veca-re ja saMsthAnuM Adi AkAramAM "ra" zabdathI sparza AdimAM, upalakSaNathI vastra bhUSaNa AdimAM paNa navaro-sarvara sarva prakArathIsvayaM karavuM, karAvavuM anumadina rUpa prakArathI marNA-manA manathI " kyA upAyathI huM suMdara varNavALo banI zakuM ?" A bhAvanAthI vAcavAMcavAyena kAyAne rasAyaNa AdinA upayogathI vAkyathI ? anurakta thAya che te sarve-te sarve te saghaLA suvarNa mavA-turaMmavA duHkhonI utpattinA sthAna bhUta bane che. arthAta-je prANI zarIramAM tathA rUpa, rasa, gaMdha, sparzamAM sarva prakArathI mana vacana ane kAyAthI anurakta hoya che te duHkhanA bhAgI bane che. je 12 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 87 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA ke sukha ke upAya kA varNana AtmA sukhI kema thAya che te kahe che-"vAvALA vIma" ItyAdi. anyathArtha-- tA-anaMta A aMta rahita-anaMta kAyika Adi jIthI yukata saMsAraMvaMttare naraka, nigoda AdarUpa saMsAramAM sImAnuM AvaUMvIrSa adhyA mApanAH dIdha-anAdi anaMta caturgatika cAra gatinAM bhramaNa rUpa mArgane prApta thayela chava dukhone bhogavato rahe che. tamag-tamAn A mATe savari-sarvasirAH enAmAM dravyabhAvarUpa saghaLI dizAone, dravyadizA-pUrvapazcima-uttara-dakSiNa, e cAra dizA tathA IzAna, agni, nairUtya, ane vAyavya A cAra khuNA ane ATha vidizA-eka eka khuNAnI bane taraphanA eka eka pradezAtmaka vidizA upara ane nIce evA aDhAra prakAranI dravya dizAne, ane pRthvI Adi aDhAra bhejavALI bhAvadizAone pAcana jJAnadaSTithI tyAM tyAM jIvanuM paryaTana jotAM jotAM jJAnI AtmA amasto-mattaH A ekendriyAdika jIvanI virAdhanA je rIte na thAya e pramANe apramAdI thaIne divA-vaMtrita saMyama mAgamAM vicaraNa kare. aDhAra prakAranI bhAvadizAo A che - puSiga-vAyA, mULa viMdhana para thavAya ! vi-tti-va-Mti-ririyA ja nA vasaMdhavA ? . saMmucchima-kammAkamma bhUmiga-narA tahaMtara diivaa| bhAvadisA dissai jaM, saMsArI NiyayameyAhi // 2 // 1 pRthvI, 2 jaLa, 3 agni, 4 vAyu, 5 mULabIja, 6 skaMdhabIja, 7 ajhabIja, 8 parvabIja, 9 dvindriya, 10 tendriya, 11 caturindriya, 12 paMcendriya tiryaMca, 13 nAraka, 14 deva, 15 saMmUchima, 16 karmabhUmi, 17 akarmabhUmi manuSya, tathA 18 antarlIpa manuSya. A aDhAra bhAva vidi zAo che. emAM saMsArI jIva niyatarUpathI paribhramaNa kare che. bhAvArtha-anaMta kAyIka Adi chathI yukta A anaMta saMsAramAM judA judA bhramaNarUpa lAMbA mAgane prApta karIne jIva anaMta ne bhogavate rahe che. AthI jJAnI AtmA saghaLI dizAonuM sArI rIte jJAnadaSTIthI avalekana karI saMyamamArgamAM apramatta banI vicaraNa kare che 13 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra dhAraNa karane ke kAraNa kA kathana zarIra zA mATe dhAraNa karavAmAM Ave che te kahe che vahiyA kaDhAvAya" ItyAdi. avayArtha-muni vahivA- saMsArathI bahibUta - uddhasthAnane lokanA agrabhAgamAM sthita mokSane bAya-bAya abhilASAne viSaya banAvI athavA nahi AtmAthI bahita sarvathA bhinna-mamatvanA sthAnabhUta dhanadhAnyAdika parigrahane heya mU-46 tathA mekSane bAya-bAya samajIne yAvijita parISaha ane upasarga AvavA chatAM paNa nA - nAta bIjAnI sahAyatA ane zabdAdika viSayonI abhilASA na kare. agara Ama che te pachI dehane zA mATe dhAraNa karavuM joIe? A upara sUtrakAra kahe che-pUravamavacapa huma huM samu-pUrvakakSArtha zma huM purata pUrvabhavamAM karavAmAM Avela jJAnAvaraNIyAdika karmone kSaya karavA mATe A pratyakSabhUta vartamAna dehane dhAraNa kare arthAt saMyamanI rakSA mATe zuddha AhArathI A dehanI rakSA kare. kemake dahanuM zuddha AhArAdikathI rakSaNa ja samyagadarzanAdikanuM kAraNa che ke 14 muniyoM ke zarIra nirvAha upAya kA kathana vitti -- " ItyAdi. anvayArthI-sTivI-TAMkSI kALanA AkAMkSI muni yathA samaya pratilekhanA svAdhyAya Adi kriyAne upagapUrvaka karavAmAM tatpara saMyata jammu devaM vijJAnaH detuM vivizva jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA karmonA baMdhana kAraNa mithyAtva avirati Adine parityAga karI parivara-trinetU saMyamamAgamAM vicare ane pitta parita mA-pive panI mAtrAnuM zuddha AhAra ane pAnanI mAtrAne-pitAne jeTalA azana pAna (kherAka pANI) AdithI saMyama yAtrAne nirvAha thaI zake eTaluM pariNAma jANIne I-raM gRhastha pitAne mATe karela AhAra paikInA AhArane TUdhULa-prApta karI maNa-mahAra madhyastha bhAvathI AhAra kare. sUtA A padathI sUtrakAra e pragaTa kare che ke zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gahastha je pitAne mATe taiyAra karAvyuM hoya temAMthI ja gocarI vRtti anusAra sAdhue AhAra grahaNa karavo joIe. te 15 che saMvihiM rana kare nA" ItyAdi. anvayArtha-2 pharI saMka-saMcaH sAdhu jemajepamAtraya pAtramAM lepa lAgela rahe eTaluM paNa "saMnirdi-saMnidhim A bIjA divase kAmamAM Avaze" A buddhithI ghI, goLane saMcaya kuve - kutta na kare. ane evuM ja che te pachI sAdhue pAtrane paNa saMgraha na karavuM joIe? AnA upara sUtrakAra kahe che-jemagvI-pakSI pakSI AhAra karI samaya parivavA-patra samAna di bhaviSyanA AhAranI apekSA rAkhatAM nathI. ane pitAnI pAMkha vaDe niveao-niza uDI jAya che. e pramANe sAdhu paNa AhAra karI bIjA samaya mATe nirapekSa anna AdinI vAMchanAthI rahita banI putra pitAnAM pAtrone khAlI laIne parivaNa-varitranet vicaratA rahe. 16 che sUtrakAra Aja arthanI puSTI kare che-"gSA samizo" ItyAdi. anvayArtha-SA sanimo-zvAmitaH utpAda-eSaNA, prahaNa-eSaNuM, grAsa-eSaNA, A traNa prakAranI eSaNa samitithI yukta arthAta nirdoSa AhAranA karavAvALA DhasjhU-4 jJAtRlajajA saMyamathI yukta muni jAme-gAme grAma nagara AdimAM niyamo-aniyata niyatavAsa rahita thaIne narenata vicAre ane pUmo - pramatta pramAda rahita banIne uttehiM-pramatte gRhasthothI vivAraM ve-vizvAtaM japeta piMDapAta bhikSAnI gaSaNA kare. 17 A prakAre sUtrakAre saMyamanuM svarUpa kahyuM ane te saMyamanA svarUpa kathanathI ja nigraMthanuM svarUpa kahevAmAM Avela che. have teo e kahe che ke, A meM je kahyuM che te bhagavAnanuM kaheluM kahyuM che. mArI buddhithI kalpita evuM kAMI kahyuM nathI. A vAtane zrI sudharmA svAmI kahe che-"are 3 " ItyAdi. muniyoM ke nirdoSa bhikSA grahaNa varNana anvayArtha-he jarabU - traNa lokamAM prasiddha anuttaranALI-anuttarajJAnI sarvotkRSTa jJAna saMpanna banattAlI-anuttara asAdhAraNa-anaMtadarzanadhArI garA nA haMsaLavAre jJAna tarInaH labdhirUpathI anaMtajJAna ane anaMta zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanarUpa upayeAganA dhAraka arA-ndr ATha mahA prAtihAryuMnA dhAraNa karavAvALA hovAthI atizaya mahAtmya viziSTa mithyAtvarUpI aMdhakArane dUra karIne peAtAnI viziSTa cAgyatAthI caturvidha saMghanA sthApaka bacaputta -jJAtaputraH sAtaudAra kSatriya siddhArtha rAjAnA putra-vartamAna tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhu ke jeo maLava-maLavAnuM samagra aizvayanA adhipati che ane vaijJAhi-vaizAhidaH vizAlAtrizalA mAtAnA putra che tathA niyAddiva-cAcAtA deva, manuSya, asuronI sabhAmAM- samavasaraNamAM jInabhagavAne zruta cAritrarUpa dharmAMnuM vyAkhyAna karyuM" che. temaNe pava' che rAhu--vam saH uddAdvaitavAna A pUrvokta prakArathI kathana karela che (ttiyemi--ti pravImi) hai jammU te anusAra ja huM kahuM chuM mArA potAnA manathI kAMI kahetA nathI. '' anuttarajJAnadarzanadharaH A padathI punaHrUkita doSanI AzaMkA ahIM na karavI joIe. kemake, tenAthI sUtrakAre e pradarzita kayu" che ke, bhagavAnamAM jJAnApayAga ane darzanApayeAga yugapata thatA nathI. tenA kALa bhinna che. AthI tyAM paNa te bhinnakALa vartI che, AthI kAI evuM paNa samajI zake che ke, jyAre upacAganA sadbhAva ahiM bhinnakALa vartI che te labdhirUpathI paNu te bhinnakALa vartI tyAM haze. AthI e AzakAnI nivRtti mATe sUtrakAre A sUtramAM anutta jJAnanainadharH A pada rAkhela che. AthI e sArAMza nikaLe che ke, tyAM jJAnApayAga ane dazanApayeAga upayAgAtmatA bhinnakALa vI che paraMtu labdhirUpathI e bhinnakALa vI nathI, AthI punarukita deSa AvatA nathI. vizeSa jJAnanuM nAma jJAnApayeAga che. ane sAmAnya jJAnanuM nAma dana upayoga che. <6 dd "" bhagavAna A pannu savistara varNana dazavaikAlika sUtranA cothA adhyayana AcAramaNima'nuSA TIkAmAM tathA AcArAMga sUtranA prathama adhyayananI AcAra ciMtAmaNI TIkAmAM batAvavAmAM Ave te tyAMthI joI levu joIe. // 185 A uttarAdhyayana sUtranI priyadarzinI TIkAnA "" 'kSullaka niga'thIya '" nAmanA chaThThA adhyayananA gujarAtI anuvAda saMpUNaeN thayA. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 91 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasagRddhi ke viSaya meM eDaka kA draSTAMta sAtamuM adhyayanakSullaka ninthIya nAmanuM chaThuM adhyayana samApta thaI cukayuM, have sAtamA adhyayanane prAraMbha thAya che. tenI sAthe A saMbaMdha e prakArane che kechaThThA adhyayanamAM je nirca thatA vize kahevAmAM Avela che te rasamAM je amRddha che temane ja thAya che, bIjAne nahIM, kemake je rasamRddha hoya che te duHkhI thAya che. A viSayane spaSTa karavA mATe pAMca udAharaNa pradarzIta karavAmAM Avela che. 1 eDaka, 2 kAkiNI, 3 AmraphaLa, 4 vaNika, ane 2 samudra A adhyayanamAM e pAMca udAharaNa Apela che. AthI A adhyayana e pAMca daSTAMtathI yukta che. chatAM paNa AmAM prathama daSTAMta eDakanuM ja apAyeluM hovAthI e apekSAe A adhyayana "eDakIya" nAmathI prasiddha che. AthI eDakIya nAmanA A sAtamA adhyanane sUtrakAra prAraMbha kare che. enI A prathama gAthA che. "nahIMssusaM samuti " ItyAdi. anvayArtha-saha-thA jema chokari keI nirdaya prANAtipAta janita ghara duHkhanI paravA na karavAvALI vyakita-gurukamAM puruSa bA-ni saMbaMdhI janane lakSya karIne-samudira-samurita nimitta karIne-jema "amuka mahemAna Avaze tyAre tene AnuM mAMsa khavarAvIza." A prakArane pate vicAra karIne paraM-gNa gheTAne -sthaLe pitAnA AMgaNAmAM vijJA- pALe che ane tenI khAtara tene moya navaraM vinA-mohana cavAM roja lIluM lIluM navuM ghAsa java, edana-khavarAve che. A rIte te ri-pi nizcayapUrvaka sigA-voze tene puSTa kare che. 1 che "to te pu" ItyAdi. anvayArtha-e edanAdika vigere khAvAnuM maLavAne kAraNe - te gheTuM mAMsanI vRddhithI rUTa puSTa ne skUla zarIraravALuM thaI jAya che-ra-rivuDha zakita saMpanna tAkAtavAna bane che, nAca-gAtA tenAmAM carabI khUba vadhI jAya che, mo-motaH peTa paNa tenuM khUba vadhI jAya che. A rIte vanig-niraH ja maLatA navIna navIna AhArathI te khUba saMtuSTa rahe che. Ama tenuM re vihete giche zarIra rUchapuSTa thavAthI te gheTuM AvanAra mahemAnanI jANe ke A jiMlA-cAlelAM riti iMtajArI karI rahyuM na hoya tema pratIta thAya che. 2 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "nA na ghaTTa gNe" ItyAdi. anvayArtha-DI-ve mahemAna kAra pracAvAna pati jyAM sudhI ghera AvatA nathI tAva-rAvatuM tyAM sudhI te- te gheTuM kahI-aTUlI ghaNA AnaMdathI kIva-kIti jIvatuM rahe che kAraNe pataMmi-batha lAre te ane jyAre mahemAna tene ghera Ave che tyAre sI iittA mukA-riAH chillA sure tene mArI nAkhavAmAM Ave che. ane tenuM mAMsa te leke khAya che. pUrvokta traNa gAthAone bhAvArtha A prakArano che- jema koI mAMsanuM bhakSaNa karanAra mAMsAhArI vyakita pitAnA mahemAnanA svAgata nimitta gheTAne pALe che, ane tene khUba dharAI jAya teTaluM khavarAvI khavarAvIne puSTa kare che. jyAre te khUba rUSTapuSTa banI jAya che. mAMsa ane carabI tenA zarIramAM vadhI jAya che, tyAre te gheTuM jANe ke halAla thavA mATe mahe mAnanI pratIkSA karatuM beDuM na hoya tevuM dekhAya che. jyAM sudhI mahemAna bhejana mATe AvatA nathI tyAM sudhI te te gharamAM gheTAne AnaMda rahe che. jyAre mahemAna ghera Ave che tyAre tene mAthe kALanAM ceghaDIyAM vAge che. ane mahemAnanI AgatA svAgatA mATe tene vadhu thAya che-e gheTAnuM dharAI dharAIne khAvA pIvAnuM e vadhdha puruSanI phAMsInA jevuM duHkha35 ja che. jo ke vartamAna kALamAM tene khAvA pIvAnuM sukha che paraMtu parINAme tenuM bhaviSya ujaLuM nathI paNa duHkhamaya ja che. je 3 che A daSTAMtane dArthAntamAM sUvakAra ghaTita kare che-"nA " ItyAdi. anvayArtha-bahA-pA je prakAre su-vahunizcayathI je rame- te che ApaNA -A rAya mahemAnanA nimitte ramIgi-4mIddittA kalpita karIne mahemAnanI mAne ke tenI pratIkSA kare che. v eja rIte ami vArebarmig vADhaH amiSTa adharma parAyaNa bAla-ajJAnI prANI nAcanavAjunU pite pitAnA mATe naraka AyunI vAMchanA kare che. eTale ke khAvApIvAmAM rasa lelupI gheTuM jema vadha mATenI pUrva taiyArIne netare che te pramANe ajJAnI bAlajIva rasalupI banIne narakanA AyuSyane sAme pagale khetare che.kA. eDakanuM daSTAMta A prakAranuM che- siMhapura nAmanA nagaramAM dumati nAmane eka hiMsaka ane mAMsAhArI puruSa rahetuM hatuM. teNe eka gheTAnA baccAne pALyuM hatuM. A baccuM pALavAne tene hetu e hatuM ke jyAre keI prasaMge mahemAna tenA ghera Avaze tyAre e gheTuM mArIne tenI dAvata (bhajana) ApavA kAma lAgaze. teNe e baccAne pitAnA AMgaNAmAM bAMdhI rAkhyuM hatuM ane tenI IcchA anusAra ghAsa, cAro java, chedana-bhAtavagere khUba khavarAvate ane saMbhALapUrvaka cekanuM pANI paNa tene samaya samaya upara pAyA karato. durmati ene khUba ja hAlapUrvaka alaMkAra zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa paherAvatA. te gheTAnu baccu vakhate vakhata dumatinA mRdula kara5thI AnaMda pAmatuM potAnA jIvananA divaseAne sukhapUrvaka Ana MdathI pasAra karavA lAgyuM. e durmatinA ghera eka gAya ane tenu vAcharaDuM paNa hatuM. paNa tenI saMbhALa A rIte te letA na hatA. A gAyanA vAcharaDAne gheTAnA baccAne A rIte lAlana pAlana pUrvaka ucherAtuM tathA rUSTa puSTa thatuM joIne mAlika nA gheTAnA accA pratyenA pakSapAta joi tenA manamAM khUba du:kha thavA lAgyuM, chevaTe vyathita thaI ne teNe potAnI mAnuM dUdha pIvAnu paNa cheADI dIdhu. gAya pAtAnA baccA pratyenI mamatAne kAraNe dUdha dohavAnA samaye peAtAnA khaccA mATe thADu dUdha cArI letI (echuM ApatI) ane dehanAra mAzusa paNa teTalethI mukI detA. gAye vicAra karyo ke, mArA baccA mATe huM mArA AMcaLamAM dUdha chupAvI rAkhuM chuM chatAM paNu mArUM baccuM mana mUkIne dUdha pItuM nathI. mATe kAMika kAraNu haze. eka divasa gAye petAnA baccAne premapUrvaka cATatAM cATatAM pUchyuM - vatsa! Aje te dUdha kema na pIdhuM? mAtAnI vAta sAMbhaLIne vAcharaDAe kahyuM ke, mAtA! mane e vAtanA vicAra Ave che ke, ApaNeA mAlika A gheTAnA accAne putranI mAphaka pALI rahyo che, alaMkArothI tene vibhUSita kare che. te baccu paNa khUba puSTa banI gayuM che, dehanA bharAvAthI te phugA jevuM khanI gayuM che. jyAre mArA taraphtA mAlikanuM dhyAna paNa jatuM nathI. huM kevA maMdabhAgI chu ke, A prakArathI mArU lAlana pAlana thatuM nathI. A mAlika je prakAranuM khAnapAna e gheTAnA baccAne Ape che tevuM mane kadI paNa ApatA nathI. mane te pUrU sukuM ghAsa paNa khAvA ApatA nathI. temaja samayasara purU pANI paNa pAtA nathI. Ape che te te paNa samayasara Apane nathI. temaja na tA te mane premanI dRSTithI jue che. AthI he mAtA ! mArUM mana Aje khUba vyAkuLa khanI gayuM che. A kAraNe Aje mane dUdha pIvAnI IcchA thatI nathI. A prakAranu' peAtAnA accanuM vacana sAMbhaLIne te gAye kahyuM, vatsa! A mAmatamAM tuM ciMtA na kara. tAre samajavuM joie ke, A gheTAnA maccAne mAlika taraphathI je priya AhAra ApavAmAM Ave che te maraNa pathArI paDelA rAgIne pathyApathyanA viveka vagara ApavAmAM AvatA AhAranA jevuM che. na zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 94 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlikane ghera jyAre koI mahemAna AvI pahAMcaze tyAre A khIcArAne mArI nAkhavAmAM Avaze. AthI sArUM teA e che ke sukA ane thADA ghAsanI prApti ja ApaNe mATe uttama che. AthI jIvana teA ochAmAM ochuM upadravathI mukata banyu che ! jyAre A prakAre peAtAnI mAtAe vAcharaDAne samajAvyo eTale tenA manane sa MtASa thayA ane dUdha pIvA mAMDayeA. eka samayanI vAta che, tenA mAlikane ghera ghaNA mahemAna AvyA temane seAjana ApavA mATe te khIcArA gheTAne mArI nAkhavAmAM AvyA, ane tenuM mAMsa mahemAnAne khavarAvyuM. jyAre gAyanA vAcharaDAe te gheTAnI A pramANenI hAlata joI tyAre pharIthI teNe sAMjanA peAtAnI mAtAnuM dUdha pIvuM cheADI dIdhuM. mAtAe phrIthI dUdha na pIvAnuM kAraNa pUchyuM. te teNe kahyuM, mA ! Aja ApaNA mAlikane tyAM ghaNA mahemAna AvyA che, tethI temanA satkAra mATe mAlike te gheTAne ghaNI nirdayatAthI mArI nAkhyA. jyAre teNe tenA uparazasranA prahAra karyo tyAre te khIcArAnuM mADhuM phATI gayuM. jIbha tenI khahAra nIkaLI paDI, AMkhA vahuvaLa banI gaI, ghaNI ja kharAba rIte te AkraMda karavA lAgyuM, dareka rIte peAtAnI dInatA khatAvI paraMtu mAlikane tenA tarapha jarA sarakhIce dayA na AvI. e tIkSNa zastranA ghAthI jota jotAmAM tene prANu cAlyA gayA. tenI e prakAranI dayAjanaka dazAne joI ne Aja dUdha pIvAnI mane jarAe IcchA thatI nathI. accAnI vAta sAMbhaLIne mAtAe kahyu-A vAta te me agAu tane kahI hatI ke, te gheTA mATe mAlika je sArA evA lIlA cAra ane samayasara pANI vagerethI enuM lAlana pAlana karI rahyo hatA te badhu maraNa pathArIe paDelA rAgIne pathyApathya nA vicAra vagara apAtA bhAjana samAna che mATe have tuM A vAtanI ciMtA karI tArA cittamAM kalezane sthAna na Apa. dhaiyanuM avalaMbana karIne dUdha pI. A prakAranI mAtAnI vAta sAMbhaLI vikalpanA parityAga karIne te vAcharaDAe dUdha pIvAnuM zarU karyuM". A dRSTAMtathI phakta eTale ja bhAva nikaLe che ke, je prakAre e gheTu' mahemAneAne lAga dharAvavA mATe rUTapuSTa karavAmAM Avyu hatuM teja prakAre khAlajane paNa narakaAyuSya mATe ja rasaleAlupI bane che. // 4 // A vAtane sUtrakAra traNa gAthAothI vistAra pUrvaka samajAve che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 95 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla-azAnI ko naraka prApti kA varNana phire che murAvA ItyAdi. anvayArtha - hire-trika praNAtIpAta karavAmAM parAyaNa ghare-vAra A bAla-ajJAnI chava mukAvA-jAvAthI mRSAvAdI hoya che. addhAmivirogagari vihora mArgamAM jabarajastIthI musApharone luMTI le che. annattaabhyAH bIjAe nahIM ApelI cijo corI le che, tene tenA cArarUpathI prasiddha thAya che, mAruM-mAthI kapaTa kriyAmAM ghaNA kuzaLa hoya che. sTeTa AvI virUddha AcArathI yukta vyakti nurenu evI kaI cija bAkI che ke jene corI lauM--enI corI karI lau-arthAta sa sAramAM evI kaI cIja bAkI rahI nathI jene meM corI na hoya A prakAranA adhyavasAyavALA "je prakAre gheTuM mahemAnane cAhe che te ja pramANe e narakanI Ayune cAhe che" eTale ke jema gheTuM mahemAnanA bhakSa mATe che tema hiMsAmAM racyApacyA bAlajI narakane mATe ja che. A vAkyane saMbadha sAtamI gAthAnI sAthe che pA - "sthI bhavana ni ca" ityAdi. anvayArtha-LI viraddhi - strIviSaayH strio tathA viSayomAM mUcchita banelA temaja mahAmaif-FAma rijhaH mahAna AraMbha ane mahAna parigrahathI yukata, suraM maM muMjhamALa-sura mAsa 2 muMgAra dArU ane mAMsanA khAvAvALA hovAne kAraNe parivR-parivRDha khUba tagaDA banelA ghara-gharamaH ane bIjAne damana karavAvALA bAla-ajJAnI narakanA AyuSya cAhe che eTale ke parINAme narakAgAmI bane che. Ane AgaLanI gAthA sAthe saMbaMdha che. dA "acakamo 2" ItyAdi. anvayA-artho -gAjara morI bakarAnA pakAvelA mAMsane khAvAvALA tathA suMllei su4iH ghI vagerenA bhajanathI vadhelA peTavALA-phAMdavALA viyohipa-cittohita ane upacita lehIvALA evA bAla-ajJAnI 70 lAkaDyuM - nAgu thaiAti jIva narakagatimAM potAnuM jIvananaraka AyunI prAptinA ratha hiMsAdika AcaraNathI narakAyunI cAhanA kare che. nahass ni 2thA Amiva pAka jevI rIte gheTe potAnA jIvanane mahe. mAnene mATe kalpita kare che. sUtrakAre ahiM "" ItyAdi aDhI gAthAothI AraMbha ane rasagRddhi kahI che ane "AcaM" A adha gAthAthI naraka prAptirUpa enuM phaLa pragaTa karela che. 7 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasagRddhoM ke ehika kaSTa kA varNana have be gAthAo dvArA sUtrakAra aihika kaSTonuM varNana kare che kAra racAM nA" ItyAdi. anvayArtha-ALaAsana-siMhAsanAdi, lathabaM- zayyA-palaMga Adi, nA-vAraM vAhana-ratha, pAlakhI Adi, vitta-virapu dhana-suvarNAdi - ane me-jamAna zabdAdika viSayane anivA-javA bhegavIne - saNa tathA vividha prakAranA-samudra pAra karavA Adi aneka duHkhane sahana karI e huM karavAmAM AveluM dhaLa diva-dhanaMditsA dravya cheDIne paNa huM caM vaLiyA - a nitya pracura jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranA karma dravyanI paryAne upArjIta karIne 8 "to mAtra " anvayArtha-to tataH kamane saMcaya karyA bAda te -puraH jJAnAvaraNIyAdika karmonA bhAranuM vahana karanArA tathA pravruvana pAyo-yuvAna vajaya: vartamAnamAMja tatpara-paralokanI mAnyatAthI nirapekSa athavA paralokanA tarapha dhyAna na ApanArA saMtAna prANI-bAla-ajJAnI jIva jAtamimrnnaante bha29nA samaye Apase AgayA ayavva soyaI-Adeze Agate ajavata zocati mahemAnanA AvatAM jema gheTe zoka kare che tema te zaka kare che. tAtparya e che ke-je prakAre rUcha puSTa banela gheTe mahemAnanA AvavAthI pitAne vadhu karavAmAM tatpara banela puruSanA hAthamAM camakArA mArato che ja, tema ja pitAnA cAre pagane bAMdhelA joI maraNanA bhayathI gabharAI jaIne zoka kare che. e ja rIte jJAnAvaraNIyAdikarmonA bhArathI bhAre banela e prANI paNa maraNa samayamAM paravaza banIne paDyAM paDyAM A prakArane zeka kare che ke mane dhikkAra che ke viSayamAM Asakta banIne meM prANAtipAtAdika gurutara karmonuM upArjana karyuM che. have huM marIne kaNa jANe kayAM jaIza? mArI zuM dazA thaze ? zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasamRddhoM ke pAralaukika apAya kA varNana A leAka sa-badhI apAya ( TruHkha ) ne karIne have paraleAka saMba"dhI apAyane kahe che " sago bApa vilIne " ItyAdi. anvayAro-saraH A pachI vihiMsA-vinniraH prANIonI hiMsA karavAvALA e vAjA vAjA mAla-ajJAnI jIva AkarSAvIne-nnAyu: pakSiIne tadbhava cAlubhava samaMdhI AyuSyane sathA kSaya thavAthI phaiA cuvA tAt khulA zarIrathI zruta thaIne--zarIranA parityAga karIne avasA-avazAH pAte upArjIta karelAM karmone Adhina banIne sama Apuriya thrila kantimaH asurijA philma rAnti ghAra aMdhakArathI AvRtta AsurI-pApakArI prANIone javA rAgya dizA bhAvadizA arthAta naraka gatimAM jAya che. ! 10 // lobha viSayameM kAkiNIkA aura rasaviSaya meM AmUla kA draSTAMta have manuSyabhavane niSphaLa anAvavAnA viSayamAM sUtrakAra kAkiNI ane AmraphaLa A be dRSTAMte ne kahe che.--< nA vANi deva ,, anvayA --naphA-cathA jema kAgaLiNa pheka-jAjimyAH detoH eka rUpIyAnI esI kAkiNI thAya che emAMthI eka keAkiNIne khAtara no-naH ajJAnI puruSa sakSma drava-sanna hAyati hajAra maheArA hArI jAya che athavA jema atha gavana morA-abdha bApra muvA ahitakAraka AmraphaLa (kerI) ne khAIne cA-nAnA rAjA GajJa' hrApa--Aya dvAatti peAtAnA rAjyane khAI mese che enI mAka ajJAnI prANI devabhavasaMbaMdhI divya sukhone hArI bese che. ahiM kAkInuM dRghdhAMta A prakAranuM che-- koI eka ridrI hatA. teNe petAnI daridratA maTADavA ghara cheDIne dhana kamAvA mATe paradeza gayeA. bhAgyavazAta ene puruSArtha saphaLa paNa banyA. teNe zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 98 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamAI kamAine eka hajAra suvaNa mudrAe ekaThI karI, e saiAnA mahArAne laIne ghara tarapha nIkaLyA. saddabhAgye kei eka saMgha jatA hatA tenA saMgAtha maLyA. mAmAM khAvA pIvAnA kharca mATe teNe eka rUpIyAnI esI kAkiNIyA (te vakhatanuM pracalita nANuM) lIdhI. jyAM sudhI tenuM ghara na AvyuM tyAM sudhI eka eka kAkiNI kharacatA rahyo, ane mA kApatA rahyo. eka divasanI vAta che ke, teNe jyAre eka kAkiNI ApIne eka jagyAe khAvA pIvAnI sAmagrI kharIdI. A vakhate tenI pAse eka kAkI bAkI rahI hatI tene e sthaLe bhUlI gayA. ane AgaLa cAlyeA, jyAre te ghaNe dUra nIkaLI gayA tyAre tene bhUlAyelI kAkiNu nI yAda AvI. e vakhate teNe manamAM vicAra karyAM, ke mArI pAse kharca karatAM karatAM eka ja kAkiNI teA khacI hatI, paraMtu te tA huM bhAjananA sthAna upara bhulI gayA. have zuM karU? gharanA rastA have traNa divasanA che. AthI have eka divasanA kharca mATe nakAmA rUpIyA vaTAvavA caigya nathI. AthI sahuthI sArI vAta te e che ke pAchA pharIne jyAM kAkiNI bhUlI gayA chuM, tyAM jaIne te zedhIne pAchI laI AvuM. evA vicAra karI teNe mahArAthI bharelI thelIne kai ekAnta sthAnamAM saMtADI dIdhI, ane eka kAkiNI mATe te e sthAna tarapha pALeA gayA. peAtAnI pAsenI seAnA maheAranI zailIne te chupAvatA hatA tyAre te kAI rAhadArInA jovAmAM AvelI, tethI enA javA pachI teNe e zailI uThAvI lIdhI ane tyAMthI ravAnA thaI gayA. te daridrI eka kAkiNInI AzAthI jyAM te bhUlI gayA, hatA te sthAna upara paheAMcyA, tyAM jaI tapAsa karI paraMtu khAvAelI kAkiNI tene maLI nahIM". kAraNa ke leAkAnI avara javarane kAraNe game tenI najare paDatAM keie te laI lIdhI hatI. AthI te daridrIne jyAre peAtAnI eka kAkiNI na maLI tyAre te khUba nIrAza ane duHkhI thayA, ana tyAMthI pAcheA karyAM. cAlatAM cAlatAM je sthaLe sAnA mahArAthI bharelI thelI saMtADI hatI tyAM paheAMmcA. tapAsa karI te e celI paNa gAyaba jaNAI. AthI tene potAnI sthitinuM bhAre duHkha upajyuM. A rIte eka kAkiNInA leAlamAM paDIne teNe mahAkaSTathI meLaveluM saghaLu dravya gumAvyuM. duHkhanI prabaLatAthI vyAkuLa banI nina avasthAmAMja te ghera pAche pharyAM ane "apa thADA mATe meM mArI sadhaLI milkata gumAvI" A prakAranA kalpAMta karatAM vipattirUpa dazAne prApta karatAM teNe peAtAnA leAlanI bhAre niMdA karavA mAMDI. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 99 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amra (kerI) nuM daSTAMta A prakAranuM che- siMdhu sauvira dezamAM siMhapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM vikrama siMha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. e rAjAne rasanendriyane viSaya prabaLa hate. kerI khAvAne tene ghaNeja zokha hate. khAvAnA samaye te kerI khUba ja khAte. AthI tene ajIrNane roga lAgu paDe, jene laIne tene kAgaLIyAnI bImArI lAgu paDI. cikitsakee-vaidyoe mana lagADIne khUba cikitsA karI. AthI te rAjAne roga maTI gayA pachI vaidyoe rAjAne kahyuM ke, ApazrI have rega mukta banyA che, paraMtu Apane amArI e vinaMtI che ke, Apa have kerI khAvAnuM choDI de. nahIM te have pachI davA thavI muzkela banaze ane mRtyu sivAya bIje kaI chuTakAro nathI. vaidyonI vAta sAMbhaLIne rAjAe vicAra karyo ke, zuM karuM ? huM karIne jouM chuM ke tarata ja mArUM mana e khAvAne lalacAya che. mArAthI enuM chuTavuM kaThIna che, AthI sArI vAta te e che ke, mArA rAjyamAM jeTalAM AMbAnAM jhADa che te saghaLAM kApI naMkhAvuM. A vicAra karIne teNe potAnA rAjyamAMnAM tamAma jhADa kapAvI naMkhAvyAM. eka divasanI vAta che ke, rAjAne najarANumAM keI e be pANIdAra ghoDA bheTa karyA, paNa te ghoDA vakrazikSita hatA, azvakrIDA karavA nimitta eka upara rAjA beThA ane bIjA upara maMtrI banane pita pitAnA ghoDA upara besIne nagaranI bahAra nIkaLI gayA. teja cAla cAlavAvALA te banne gheDA cAlatA cAlatA eka vanamAM pahoMcyAM. A vana te rAjAnA rAjyanI sImAnI bahAra hatuM. rAjA ane matrI banne khUba ja thAkI gayA hatA. AthI ghaDAthI nIce utarI rAjA jaMgalanI tarapha cAlavA mAMDe, maMtrI paNa tenI sAthe gaye. te jaMgalamAM eka AMbAnu jhADa hatuM. te jhADanI nIce ArAma levA te bane beThA. AMbA nIce pAkelI kerIne paDelI rAjAe joI ane rAjAne kerI khAvAnuM mana thayuM. kerI khAvAnI pitAnI IcchAne te rekI na zakyo. teNe e pAkelI kerIne khAvA mATe upADI. maMtrIe tema karavA manAI karI, ane kahyuM ke he nAtha ! viSanA jevA apathya AhAranuM sevana karavAthI manuSya niyamataH maraNane pAme che. AthI ene jevuM, sparza kare, suMghavuM Apane mATe hitakAraka nathI. kerIthI te Apa dUra ja rahe. maMtrIe A prakAre vAraMvAra vinaMtI karI rokavA chatAM paNu rasanI lupatAthI rAjAe "Ane khAvAmAM have kaI deSa nathI" evI kalpanA karIne kerI khAdhI. khAtAnI sAthe ja tene zAMta paDe vyAdhi jAgRta baje. jema sutelesiMha lAkaDInA ekaja prahArathI jAgI uThe che, tema karI khAtA rAjAne vyAdhi upaDaze ane duHkhI thaIne rAjA tyAMne tyAM marI gayeA.11 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTAMta ko kahakara dASTAntika (siddhAMta) kA pratipAdana sUtrakAra A prakAranuM dRSTAMta kahine have dArbhrAntika kahe che. " rUM. mAjIsA jAmAM cha ItyAdi, anyathArtha --chyuM Nyam A prakAre TrevajAmALa aMti--SAmAmAM tti devAnA zabdAdika viSayeAnI apekSA maLu sA mA-manuSyA: jAmAH manuSya bhava saMbaMdhi zabdAdika viSaya kAkiNI ane AmraphaLanA tulya che, ane viviyAdAmA citra: jAmA deva saMbaMdhI kAma-zamhArdika viSaya manuSyeAnA zabdAdika viSa ceAnI sAme mujJo-mUcaH vAraMvAra aneka vAra salamuLiyA-saguNitA hajAra gaNI che. arthAta lAkhA, karADA arakhe gaNI adhika che. A rIte A--Ayu: devabhava saMbaMdhI Ayu paNa anekavAra sahasra-hajAragaNI jANavI joI e / 12 / 8 mevAsAnA ' ityAdi. anvayAya--prakRSTa jJAnanuM nAma prajJA che, jJAnamAM prakRSTatA, kriyAnI ape kSAthI jANavI joIe, kriyA rahita jJAna prakRSTa banatuM nathI. "tajJAnamera nAsti yAsmin AvAcaH prAnte '' evuM vacana che ke, te jJAna jJAna ja nathI ke jenuM astitva hAvA chatAM (vyakti) rAgArdika banI rahe. padmavatro-prajJAvatta evA prakRSTajJAnathI saMpanna jJAna ane kriyA yukta jIvanI nA vidyA sthitiH je devabhava rUpa sthiti che te sthiti baLevAsA nayA-anevarSanayutAni palyApama tathA sAgaropama rUpa hoya che. hummA tume dhasaH dubuddhivALA manu. Sya-prakRSTa jJAnathI rahita prANI ne vAlalacAva-ne vaparAtAthutti 100 varSoMthI paNa echA evA A kALanI AyuSyamAM brAni lIyaMti-yAni nIcane e aneka napuMtapramANu deva saMbaMdhI AyuSyane hArI rahyA che. kahevAnuM tAtparya e che ke, AyuSya karADa pUrva jeTaluM lAMbu hAya tA pramAdathI hArelA devatAAnuM AyuSya pharIthI upArjIta karI zakAya che, paraMtu mahAvIra svAmInA tIrthamAM prAya: jyAre manuSyanuM AyuSya phakata se| varasathI paNuM AchuM che tA AvI sthitimAM ekavAra hAravAmAM AveluM AyuSya bIjI vAra Aja paryAyamAM kevI rIte prApta karI zakAya ? prApta na thai zake pachI tA deva AyuSyanuM maLavuM te sarvathA asa`bhavita ja che, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 101 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayutanuM tAtparya e che ke, corAsI lAkha varSanuM eka pUrvAga thAya che, rAzI lAkha pUrvAganuM eka pUrva thAya che. ane rAzI lAkha pUrvanuM eka nayutAMga thAya che, ane corAzI lAkha nayutAMganuM eka nayuta thAya che. A bAla-ajJAnI viSayamAM lAlupa banIne devabhavanI prAptinAM kAraNabhUta tapa saMyamanuM anuSThAna nahIM karavAthI evAM nayutene hArI jAya che. A zlokane samudAya artha A prakAra che. guru mahArAja pitAnA ziSyane saMbodhIne upadeza Ape che ke, asaMkhyavarSanayuta palyopama ane sAgarapama svarUpa thaI jAya che eTalI viziSTa AyuSya jJAna ane kriyAyukta muninI devalokamAM hoya che. tathA kAma paNa tyAM sarvotkRSTa hoya che. A vAtane jIne. zvaranI AjJAnuM pAlana karanAra jANe che. - ajJAnI prANuM svalpa Ayu saMpanna A manuSya bhavamAM tuccha manuSyaparyAyanA sukhamAM lelupa banI dharmakriyAnuM AcaraNa karatA nathI. jethI e sthiti AyuSya, ane e kAme sukhane hArI jAya che. arthAta deva sthitithI ane deva sukhothI te vihIna banI jAya che AthI ja sUtrakAre evA prANIone durSedha kahela che. daSTAnta ane dArjItanI yejanA A prakAranI jANavI joIe. manuSya bhavanuM AyuSya ane manuSyabhavanuM sukha ghaNuM ja hevAthI kAkiNa ane AmraphaLa jevuM che. devenuM AyuSya ane devonuM sukha ghaNuM prabhUta hovAthI sahasa mahAra ane rAjya tulya che. AthI jema daridrie eka kAkiNInI khAtara hajAra maherane ane AmraphaLa mATe rAjAe potAnuM samagra rAjya ane jIvana khAI dIdhuM AvI ja rIte dubuddhi vyakti paNa ahapatara manuSya AyuSya ane a5tara sukha nimitta prabhUta deva AyuSya ane tenA sukhane hArI jAya che13 vyavahAra viSaya meM tIna vaNikoM kA draSTAMta have sUtrakAra vyavahArika daSTAnta Ape che. "kAca sinni jJALiyA"ItyAdi. tathA po mUrja f gifpattA"-ItyAdi. anvayArthasNA -0thA ja jema sinina vANiyA: vALanA traNa vaNika mUruM gheLa-mUruM pRhIvA mULa dhana laIne nizA-nirAH vepAra mATe pitAnA sthAnathI bIjA sthAne paradeza gayA. kAvya-anna temAM - je vepAra karavAmAM kuzaLa hatuM teNe sAduM --jamate khuba lAbha prApta karyo -je vepAra karavAmAM kuzaLa na hatuM te mULa gAmo zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 10 2 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlena baLataH jeTaluM dravya gherathI laI gayA hatA teTaluM laIne pAchA pharyAM oddo nir ane je pramAdI hatA, jugAra ramavA vIgere sAte vyasanamAM Asakata citta vALA hatA, te vaNika muvi hArittA-mumavi phAcitvA peAtAnA mULadravyane khAine satya-tatra peAtAne ghera Avo-bAta: pAchA cI. sA yavahAre vamAM-pA cArarUpamAM A tA vyavahAranA viSayamAM dRSTAnta che. hU~ A ja rIte jammU vicALa-dhame vijJAnIta dharmanA viSayamAM paNa jANavuM joI e. bhASA--sauMsAramAM A dRSTAnta anusAra traNa prakAranAM prANI che. temAM eka evA che ke je mULadhanane vadhAre che-manuSyabhava meLavIne katavya dvArA devagatinI prApti karI le che. eka evA che ke je peAtAnA mULanI rakSA kare che. manuSyabhava pAmIne evI karaNI kare che ke krIthI manuSyabhava prApta kare che, keTalAka evA che ke je pAtAnAM mULa dhana-manuSya bhavanA paNa nAza karI hArIne naka tiya ca gatine upArjana kare che. traNa vaNikanuM dRSTAnta A prakAranuM che. eka zeThane traNa putro hatA. zeThe traNeya putrenI buddhi vyavasAya ane bhAgyanI tathA puruSArthanI parIkSA karavAnA hetuthI te saghaLAone ekeka hajAra maheAra ApIne kahyuM. tame badhA paradeza jAo. tyAM jaIne vepAra kare| ane dravyanI vRddhi karI amuka samayamAM ghera pAchA AvI jAva putrae peAtAnA pitAnI mAjJA pramANe karyuM. teo judAM judAM dezAmAM jaIne vepAra karavA lAgyA. temAMthI eke vicAra karyuM ke, pitAe amane gherathI bahAra mAkaLyA che, te phakata parIkSA karavA mATe ja meAkalyA che. AthI amAre dravyanuM upAjana karIne pitAne sa MtuSTa karavA joIe. je vyakita puruSAthI rahita hoya che te ghAsanA banAvelA putaLA jevA akiMcitkara kahevAya che, sauMsAramAM jeTalA paNa puruSAtha che te saghaLA manuSya dvArAja sAdhavAmAM Ave che. A amAro samaya che ke jemAM huM atuM upArjana karI zaku kemake, A nItinuM vAkaya che. prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjitaM puNyaM, caturthe kiM kariSyati // 1 // '' jeNe peAtAnI prathama avasthAmAM vidyA upArjIta karI nathI, zrIjI avasthAmAM dhana kamAyeA nathI trIjI avasthAmAM puNya saMcita karphyu " nathI, te ceAthI avasthAmAM zuM karI zake ? A prakArane vicAra karI teNe jugAra Adi vyasanAthI dUra rahI te vidhi pUrvaka vepAra karavA zarU karyAM. peAtAnA khAvA ane paheravAnI sAmagrInuM kharca kADhatAM teNe vepAramAM sArU evuM dhana bheguM karyuM khIjAe vicAra karyAM ke, mAre kamAvAnI eTalI badhI AvazyakatA nathI. kAraNa ke gharamAM bApadAdAnI kamAelI saMpatti ghaNI che. paraMtu na kamAvAthI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 103 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kharcamAM vaparAIne khalAsa thaI jaze. AthI mULadhana nAza na thAya, tenI rakSA karavAmAM Ave ane pitAnuM kharca nIkaLI rahe, e khyAlathI kAMIka kamAvuM joIe ke jethI pitAne khAvA pIvAnI sAmagrImAM thato kharca nIkaLI jAya, A prakArano vicAra karI te vepAramAM kamAvAtuM dhana pitAnA bhegapa. bheganI sAmagrImAM kharacate rahyo, ane mULadravyanuM rakSaNa karato rahyo. trIjAe vicAryuM-mArA gharamAM samudramAM rahelA pANInI jema bharapUra dravya che. te keTaluM che te koI jANatuM nathI, ane keI tenI gaNanA paNa karI zakatA nathI. AvI sthiti hovA chatAM paNa pitAe amane gharathI bahAra mokalyA che. te vRddhAvasthAne kAraNe temanI buddhi tRSNArUpa banI gaI che. zAstrakAra kahe che ke, buDhApAmAM prANIne dhana AdinI tRSNa atyaMta vadhe che. eja hAlata amArA pitAnI che. nahIM te amane gharathI bahAra paradezamAM mokalavAnI zI jarUra hatI ? keNa A kamAvAnI jhaMjhALamAM paDe. je kAMI pitAe ApeluM che tene ja beThAM beThAM AnaMdathI zA mATe upalega na kare? kalezakAraka drapArjananA upAyamAM paDIne potAnI jAtane kaSTamAM nAkhI, rAkhelA dravyamAM vadhAro karavAnI phikaramAM kANuM paDe? A te eka evI vAta che ke, gharamAM jharatA amRtane cheDIne tenI prAptinI AzAmAM parvata upara javuM. vaLI evI paNa zI khAtrI ke kamAvAthI dravyamAM vadhAro thaze ja. saMbhava che ke, mULa dhanamAM paNa nukazAna AvI jAya. te ahIM keNa beThuM che ke, te bharapAI kare. e vicAra karIne trIjA putre pitA taraphathI ApavAmAM AvelA te drayane jugAra, majazekha Adi gapaganI sAmagrInA sevanamAM naSTa karI dIdhuM. temane ghera pAchA pharavA mATe je samaya ApavAmAM AvyuM hatuM te samaye traNe jaNa ghera AvI gayA. pitAe traNenI paristhIti jANI, sAMbhaLIne moTA dikarAnI khUba prasaMzA karI ane saMtuSTa banIne tene ja pitAnA dhanane uttarAdhikArI banAvI dIdhuM. bIjA putrane ghara saMbaMdhI vepAramAM niyukta karyo. ane trIjA putrane teNe gharamAMthI bahAra kADhI mUkaye. A prakAre bIjA putre je ke, khAvA pIvAnuM sukha meLavyuM paraMtu khyAti ane sanmAna tene prApta na thayAM trIjA putrane bIjAne tyAM nokarI karI pitAnA jIvanamAM nekara tarI kenAM khUba bhAre kaSTo bhegavavAM paDyAM. 141pA che A rIte traNa vANIyAnuM daSTAnta pUrNa thayuM che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 104 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIna vaNika ke draSTAMta ke viSaya meM dArzanika kA pratipAdana have sUtrakAra daSTatika kahe che "magetta mUDha" ItyAdi. anvayArtha-mAnunatta-mAnuSatvam A manuSyabhava svarga ane mokSanI prAptine hetu hovAthI mULadravyanA jevuM che. tevA sTApho-vataH DhAma devagatine lAbha apAvanAra che. kemake, manuSyagatinI apekSA devagatimAM AyuSya, sukha ane saubhAgya AdinI viziSTatA che. mUroLa zIva tatirivArane dhuvaM-mUjIna nIvAnAM nAtivaM pravaM mULadravya eTale ke manuSyagatinA vinAzathI chane narakagati ane tiryaMcagatinI prApti nizcita che. A mULa dravyane paNa nAza karavA jevI vAta che. daSTAMta-traNa saMsArI jIva manuSyabhavamAM AvyA, temAM pahelo jIva ke je manuSya bhavamAM Avyo hate teNe samyakatva cAritra Adi guNonI ArAdhanA karI. sarAgasaMyama, saMyamasaMyama, akAmanijara ane bAlatapanA prabhAvathI te marIne labdhalAbhavALA manuSyanI mAphaka deva gatimAM gaye. temAM bIjo mRdutA Arjava, Adi guNathI saMpanna baje prakRtithI bhadra, vinIta, ane dayALu hevAthI tene koInI sAthe jarA paNa IrSAne bhAva na hatA. alpa AraMbha ane a5 parigrahathIja te saMtuSTa raheto. AthI jyAre tene maraNane avasara prApta thayo tyAre te mULadhananA rakSaka vaNike pitAnI ApelI eka hajAra maherenI sAcavaNI karI tema teNe pharI manuSyabhava prApta karyo. trIjI vyakti hiMsA mRSAvAda Adi sAvadya gothI yukta banI, mahAAraMbha ane parigrahanuM sevana karanAra banIne paMcendriya ane vadha karanAra temaja mAMsAhArathI mAyAthI guDhamAyAthI, TAvacanathI, vaMcanAthI, marIne mULadhana gumAvanAra vaNikanI mAphaka narakagati ane tyAMthI nikaLIne tIrthaMcagatimAM gayA. 1dA - have pAchaLanI pUrvIthI manuSyabhavarUpa mULadhanane nAza thavAthI jIvanI be gati thAya che te batAve che-"Tu " ItyAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 105 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla-azAnI jIva kI AyadUdha mUlaka do prakAra kI gati kA varNana anvayArtha-pI-rArA ajJAnI rAgadveSavazavartI jIvanI -tti gati kuvo-dipA be prakAranI thAya che. prathama narakagati ane bIjI tiryaMcagati, e gatine pAmanAra e jIvane rada mukriyA gAva-dhamasiva patta vadha, baMdhana, chedana, bhedana, bhArApaNa, Adi rUpa Apatti bhegavavI paDe che. ajJAnI jIvanI gati, Apatti ane vadha A be mULa kAraNa che. jene A pramANe be prakAranI gati prApta thAya che tenuM kAraNa e ke te bAlaajJAnI jana sTAsTajoitayA mAMsAdikanI lolupatAthI tathA pite udde-rA. zaTha hovAnA kAraNe ThagAIthI vitta mApunatta ja nig-vivuM mAnuSa ratiH devabhava ane manuSyabhavane hArI jAya che. lolatA zabdathI mahA AraMbha Adi catuSTayane arthAta mahAAraMbha, mahAparigraha, paMcendriya vadha ane mAMsAhArane e gatinA kAraNarUpa mAnave joIe. e mahAAraMbha Adi catuSTaya narakanuM kAraNa che. bhAvArtha-bAla ajJAnI jIvanI naraka ane tiryaMca A be gatio kema thAya che tene saMkSepamAM A gAthA dvArA uttara Apela che. temAM e batAvyuM che ke, ajJAnI jIva mAMsAdikanI lupatAthI, bIjAne vadhAdika kare che. te na kare te chevaTe vaMcanA temaja ThagAIthI bIjAne kaSTa pahoMcADe che. A mATe e Apatti vadhavALI be gatie tene prApta thAya che. manuSyagati ane devagati te enAthI dUra ja rahe che. jyAre naraka ane tiryaMcagatiomAM te pitAnA kartavya anusAra phaLa bhegavate rahe che. vadhAdikathI narakagati ane vaMcanAthI tiryaMcagati tene prApta thAya che. mahAAraMbha Adi kriyAo cAra narakagatinA hetu che. e vAta zAstromAM paNa A prakAre kahela che. " evaM khalu cauhiM ThANehiM jIvA NeraiyattAe kammaM pakareMti, NeraiyattAe kammaM pakarettA raIesu uvavajjati taM jahA-1 mahAraMbhayAe, 2 mahApariggayAe, 3 padiyavaheNaM, 4 kuNimAhAreNaM // arthAt bAlajana lolupatAthI mahAraMbha, mahAparigraha pacendriya jIvana vadha ane kuNapa-mAMsanA AhArathI jIva narakagatimAM javA gya karma bAMdhe che. zaThatAthI-vaMcanAthI jIva tiryaMcagatine baMdha kare che. kahyuM paNa che- zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 106 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM eeNaM abhilAveNaM tirikkhajoNiesa 1 mAIllayAe NiyaDillayAe, 2 aliyavayaNeNaM, 3 ukkaMcaNayAe, 4 vNcnnyaae"| mAyAnikRti-gUDhamAyI arthAta kapaTamAM kapaTa karavAthI, alIka-asatya vacana belavAthI, ullaMcana-lAMca rUzvata khAvAthI. vaMcanA-ThagAI karavAthI jIva tiryaMca gatine yogya karmone baMdha kare che. A prakArathI narakagati ane tiryaMcagati A be gatio bAla-ajJAnIne prApta thAya che 17LA 'ddhidhAgatiprAsa bAla-ajJAnI ke uddhArakI durlabhatA kA varNana pharIthI e vAtane kahe che -"to nI saruM chupha"--ItyAdi. anvayArtha-to-tataH devagati ane manuSya gatine hArI javAthI dura ghuti H naraka ane tiryaMcagatirUpa be gatione prApta thanAra e bAla-ajJAnI jIva saTTu ni hoDuM-sASitaH mavati haMmezAM vijaya thAya che. arthAt deva ane A manuSya be gatione sadAne mATe hArI jAya che, taraNa suvirati dvANa umA duhA-tara gujarAphi kAcAM ujJA TursTamAM AthI e bAla-ajJAnIne AgAmI aneka bhavamAM paNa uddhAra tha durlabha banI jAya che. durgatinA khADAmAM paDI javAnA kAraNe tyAMthI nIkaLavuM tene mATe bhAre dulabha banI jAya che. bhAvArtha-durgatine pAmela chava jaldI pitAnuM kalyANa karI zakta nathI. durgatimAMthI bahAra nIkaLI ucca kuLamAM janma laI, tyAM AtmakalyANa karanAranI sAmagrI tene maLe te ja e vAta saMbhavita banI zake che. durgatimAMthI uddhAra tha eja jyAM kaThaNa che, tyAre AtmakalyANanI vAta jaldIthI te kayAMthI banI zake? che 18 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 107 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlatva ke parivarjana se manuSyagati ke lAbha kA varNana pazcAnupUrvIthI mULahArakane upanaya batAvIne have mULa pravezakane upanaya batAvavAmAM Ave che.- "vuM nIcuM saTg-ItyAdi. anvayArtha-je-je bAlabhavanA (ajJAnanA) tyAgathI ane pAMDityanA (jJAnanA) sevanathI je mAgu noLati-mAnavI nI sAyanti manuSya bhavane prApta kare che te jIva gvaM ukta rItithI niyaM-kita devagati ane manuSyagatine hArI gayelA evA bAla ajJAnI ane sAsare sArI zata viyAra 4zana tathA bAla paMDiyaM ca tuliyA-bAlaM paMDitaM ca tolayitvA bAla-ajJAnI hoya che ane paMDita jJAnI hoya che e pramANe tulanA karIne bhUDhi-auDhinuM mULadhana svarUpa evA manuSya bhavane vasaMti-vijJatti prApta kare che. arthAt A prakAranI tulanA karIne banenA deSaguNa manamAM vicArIne ajJAnabhAvane parityAga karI je jJAnabhAvanuM sevana kare che e jIva mUlarakSaka vepArI jananI mAphaka punaH manuSyagatimAM janma le che. tenA manuSya yonI kauna pAtA hai? usakA kathana manuSya nI kene prApta thAya che te kahe che- "vemAyAdi vivAhiM-ityAdi anvayAI-ve -nA je manuSya suvA - puSTi gumatAH gRhastha ane puruSa hovA rUpa vratane dhAraNa kare che. AgamamAM batAvelAM zrAvakenAM 12 bAra vatanI ahIM vAta nathI kAraNa ke Agamata vratanuM pAlana karavAthI manuSyagatine baMdha thatuM nathI, paNa devagatine thAya che. mAthAdiM rijaNahiM-vimAtrAmaH AikSAmiDa je prakRtithI bhadra, vinIta, dayALa ane IrSA bhAvathI rahita havA rUpa vividha pariNAma vALI zikSAothI mAju go ivari-mAnuSa sonikupacAnti manuSya saMbaMdhi nImAM janma le che kema ke, du pALikha maLyA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devagatiprApti kA varNana -gata kAninaH prANIonA jJAnAvaraNIyAdika kamI avadhya phaLavALAM hoya che. je cha Agamokta vratanAM ArAdhaka hoya che temane manuSyagati nahIM paNa devagati prApta thAya che. bhAvArtha-je gRhasthajana pitAnA jIvanane saMsArika daSTithI manuSya janma saphaLa banAvanAra, vyavahArika uttama zikSAothI ja vAsIta karatA rahe che. jema ke, prakRtithI bhadrapariNAmI thavuM, prakRtithI vinayazIla thavuM. svabhAvataH dayALu thavuM, koIthI paNa IrSAbhAva na kara Adi. A jIva marIne pharIthI manuSyonIne prApta kare che. paraMtu je AgamakatatratAnI zikSAonuM ArAdhana kare che, te te marIne deva gatimAM janma le che, "huka paNa che- kagvacamakavADuM levAnuM moDuM 20 devayonIne prApta karI zake che ? te batAvavAmAM Ave che raM tu vikarA sirA-ItyAdi, anvayArtha-hiM tu-gi tu je jInI sijhanna-zikSA grahaNa rUpa ane Asevana rUpa zikSA vivA-vipurA vistRta che, niHzaMkita Adi ATha guNethI cukata samyakatvanuM pAlana karavAmAM, aNuvrata tathA mahAvratanAM ArAdhana karavAnA upadezathI yukata hovAnA kAraNathI vistIrNa che te jIva sivaMtA-jhavataH avirata samyam daSTinI apekSAe sadAcArazALI hoya che, viratAviratanI apekSAe ANuvratI hoya che ane viratanI apekSAe mahAvratI hoya che. virA-sari. rokAH vizeSa rItathI uttarottara guNa pratipattirUpa vizeSatAthI viziSTa hoya che A kAraNe te akIlA-bInA parISaha ane upasargonI upasthitimAM kenyabhAvathI rahita hoya che. athavA - adIna-sadA saMtuSTa citta rahyA kare che evA jIva mUvi rijhavA-mauhiM gatistA "gati " mULa dravyanI mAphaka manuSyabhavane pAra karIne vidaM vaMti-vatAM cAMti devagatine prApta kare che. kadAca evA ane viziSTa saMhanana Adi sAmagrInI prApti thaI jAya te te mokSane paNa prApta karI zake che. 21 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 109 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva gati prApti kA upadeza prastuta arthanuM nigamana karatAM sUtrakAra upadeza Ape che- gvamaLa mijavuM' ItyAdi. avayArtha-vaM-Amu A prakAranAM lAbhathI yukata thavAva-civanataM dainya vajIta bhikkhu bhikSu munine tayAAgAriM ca-AgAriNam ca syAne viyANiyA - vijJAya jANIne the nu nidatta- 1 cam A devagati tathA manuSyagati zA mATe evI? arthAt koI prakAre paNa hAravA gya khevA gya nathI. li nIcemALo-da nIyamanaH je evI devagati ane manuSyagatirUpa zreSTha lAbhane khoI bese che te A vAtane zuM saMvitra saMvittei jANatA nathI? arthAt kaI paNa prakAre evA cogya hAravA gya nathI. je AvA zreSTha evA devagati, manuSyagati rU5 zreSTha lAbhane khoI bese che te A vAtane zuM jANatA nathI? arthAt jANe ja che ke, A Indriya ne Indriya rU5 zatruoe mArA devagati ane manuSyagatirUpa dravyane jItI lIdhuM che. huM hArI gayo chuM. A vAtane te je dharmamAM kAyara che te paNa jANe che. te pachI dharmavIranI te vAta ja zuM? arthAta te te avazya jANe ja che. A kAraNe te dharmavIra Indriya neIndriya zatruothI dUra ja rahe che. - bhAvArtha-AgamamAM batAvelA vratanuM arAdhana na karavAvALA temaja vividha pariNAmavALI, satparuSa yogya zikSAonuM pAlana karavAvALA gRhasthane manuSyagatine lAbha thAya che. evuM jANune ane kadAca gRhastha-Agamakta tenuM pAlana kare che te tene devagatine lAbha maLe che. evuM jANyA pachI ka e vivekI manuSya haze ke je AvA lAbhane Indriya ane mananA viSayamAM yatheccha pravRtti karI khAI nAkhe? A lAbhane koI paNa beIna nAkhe. je A lAbhathI vaMcita rahe che te ja bAla-ajJAnI che. jethI dharmavIra A mATe e vAtanI prAptimAM satata jAgrata rahe che. 22 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 110 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devasukha aura manuSyasukhoM kI samudra ke draSTAMta dvArA tulanA ahiM samudranuM daSTAMta kahevAmAM Ave che-"nA guNo " ItyAdi. anvayArtha- -cathA jema gusa-3 DAbhanA agra bhAga upara jAmelA (jhAkaLa) 3-3n jaLa biMdunI ramuja samaM-samuLa samudranA jaLanI sAthe mim-majuthAt tulanA karavAmAM Ave ane je rIte samudranA jaLanI sAme DAbhanA agra bhAga upara cUMTeluM jaLabiMdu jeTalA pramANamAM hoya che. ghauM-gva6 teja pramANe ma m #Ama-manuSya mA manuSya bhavasaMbaMdhInAM sukha ane devImALa aMti-revImAnAmati devonA sukhanI sAme biMdavat che. jema keI ajJAnI DAbhanA Toce rahelA jaLabiMdune joIne tene ja samudra jema mAnI le che. Aja rIte bAla-ajJAnI jIva cakavatI Adi manuSyanA sukhane zreSTha mAnI le che. jANe ke AvuM sukha kyAMya nahi maLe. vAstavamAM vicAra karavAmAM Ave te manuSyaparyAya saMbaMdhI jeTalAM paNa sukha che te saghaLAM DAbhanA choDa upara cUMTelA jaLabiMdu jevAM alpa che ane devaparyAya saMbaMdhI sukhe. te samudranA jevAM vistRta che. A rIte manuSyabhava ane devabhavanAM sukhe vacce ghaNo ja phera che. paraMtu ajJAnI jIvane e vAta samajAtI nathI. je 23 A arthane dASTratika rUpamAM ghaTAvIne upadeza kahevAmAM Ave che- " kuttA rame zAnA" ItyAdi. anvayArtha-A karmabhUmimAM paNa saMniddhagni-yuSi saMnidde manuSyabhava saMbaMdhInuM AyuSya ati a5 che, popama Adi pramANe nathI, emAM rame-me je pratyakSa pratIta thatAM manuSyabhava saMbaMdhI sukho che te guja mettA-purAmAtrA darbhanA agra bhAga upara rahelA jaLabiMdu jevAM che. jyAre divya-deva saMbaMdhI sukha samudranA jaLa jevAM vistRta che. te pachI kAraNa ke TIT34 detuM pura A manuSya zA kAraNe ane kaI AzAe pitAne maLatA nonaple-tra naM-co - raMjile alabhya lAlarUpI yaMga ane maLelAMnuM yathAvata paripAlanarUpa kSemane samajAtuM nathI? athavA - manuSyabhava saMbaMdhI sukhanA anurAgathI je mahAsukha che, tenuM tene jJAna kema thatuM nathI? aprApta viziSTa kRta cAritrarUpa dharmanI prApti ahiM ga che ane prApta thayela hoya tenuM paripAlana karavuM te kSema che. tene eTaluM paNa samajAtuM nathI ke A manuSyabhava saMbaMdhI sukha, denA divya sukhanI samakSa jANe ke darbha upara rahelA jaLabiMdunI mAphaka parimita, kSaNavinazvara, ane asthira che, jyAre divyAMga aparimita ane vistRta-vipula che. A mATe je kAmonA abhilASI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 111 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che temaNe vicAravuM joIe ke, manuSyabhava saMbaMdhI tucha bhegone te tyAga karI de ane zratacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karIne divya kAmagonI prApti mATe prayatnazIla bane. AtmakalyANane mATe prayatna kare che te sarvottama vAta che. A rIte e pUrvokta pAMca daSTAMta ahiM sudhI sUtrakAre kahyA che. emAM je eDakanuM daSTAMta che, temAM ema batAvavAmAM AvyuM che ke, prANAtipAtAdika pApa A jIvane ghera naraka, nigoda AdinA anaMta kaNone ApanAra che. kAkiNI ane Amraphala A be daSTAntathI sUtrakAre e spaSTa karyuM che ke "bAla ajJAnI jIva manuSyaparyAyanAnI lAlasAthI devagati ane mokSanAM sukha hArI jAya che.) temaja vyavahAra daSTAMtathI e batAvavAmAM Avela che ke, "devagati ane sAkSasukhanI prAptirUpa lAbha mATe manuSya prayatna karatA rahevuM joIe. samadranA dAMtathI sUtrakAre e pragaTa karela che ke, "manuSyabhava saMbaMdhI kAmaga cheDavA yogya che. 24 manuSya sambandhI kAmabhogoM se nivRta honevAle ke guNa kA varNana manuSyabhava saMbaMdhInA kAmathI nivRtti na meLavanAranA deSa kahe che. "phu mAnicANa" ItyAdi. avayArtha-rU-huM manuSyabhava prApta thavAthI maniyAmanivRtta bhegavilAsa vagerethI nivRtta na thanAra prANIne sattaEAtmArtha svAbhilaSita svarga dika avara-jAti vinaSTa thaI jAya che- evA manuSyane svargAdikanI prApti thatI nathI. kemake vaM nevADa mAM zoravA-catu natha4 mA zulyA te ratnatraya rUpa mokSamArgane jANIne paNa mukano parimara-mUtha: variSyati pharI e mAgethI te bhraSTa thaI jAya che. kAraNa ke te kAma-jogomAM lapeTAI jAya che. Ane sArAMza e che ke-jInA Agamane sAMbhaLIne bhegathI nivRtti thavA chatAM paNa bhAre kamI jIva azubha karmanA anuSThAnathI pharI temAM patita banI jAya che. je sAMbhaLIne bhegathI nivRtti meLavate nathI tathA jene jIna AgamanuM zravaNa paNa nathI te prANI to bhegothI nivRtta thaI zakatA nathI. je 25 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 11 2 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma nivRta jIva kI devaloka se cavane ke pIche kI gati kA varNana je prANI komathI nivRtta thaI jAya che evA prANInA guNa sUtrakAra batAve che -rU manicaNi" ItyAdi. anvayArtha-sudharmA svAmI kahe che ke-he jaNU! - manuSyabhava prApta karIne zAmanigNa-mani ca je kAma bhegathI nivRtta thaI jAya che tenA gA-gAramArtha abhilaSita svargAdi padArtha navarAti- jJAti nAza pAmatA nathI paraMtu prApta thAya che. kemake, pUleninona ve bave-jUtinivena revo bhavati kAmagothI nivRtta thanAra manuSya A audArika zarIranA chuTI jatAM maraNa bAda te deva athavA upalakSaNathI siddha thaI jAya che. rU-ti A vAta che acaMmaya ghutama meM zrIbhagavAna mahAvIra svAmI pAsethI sAMbhaLI che. arthA-saMsAramAM jIva kAmagonI prAptine mATeja bhramaNa karyA kare che jenI bhegA saMbaMdhI abhilASAo nivRtta thaI jAya che e prANI niSpApI hevAthI kAMte siddhagatine bhAgI bane che athavA saudharmAdi devagatine bhAgI thAya che. je 26 devalokathI eNvIne pharI te kayAM utpanna thAya che te kahe che - "DhI gupha ANo vaLo" ItyAdi. anvayArtha- -catra je manuSya kuLomAM munno-mUyaH suvarNAdirUpa khUba rUDhi-daddhi riddhi siddhi hoya che, ju-zaniH zarIranI kAnti kaNo-carA svaparAkramathI meLavelI prakhyAti, goLo-aH suMdara e gauravarNa, AnaM-mAyuH AyuSya, temaja majuttAM su-ganuttara muhaM sarva prakAranuM jyAM sukha hoya che tatha-ratra evA kuLamAM ja je-saH devakathI cyavane AvanAra prANI uvavAvApare utpanna thAya che. je 27 bAla ajJAnInuM svarUpa tathA bAla ajJAnInuM phaLa kahe che"vATara para vAraM" ItyAdi. avayArtha-he ziSya! vAraM-vAra bAla ajJAnInA e lADa - bAlavam mAsa 54Ane parasa-pazya zumAre ahamma paDivajjiyA-adharma pratipadya viSayAsaktirUpa adharmane aMgikAra karIne tathA dharma vidA-dharma racavA yamane parityAga karIne azmi -dharSikaH mahAraMbha mahAparigraha AdimAM tatpara banIne navA vara -nara parate naraka gatine prApta kare che. A 28 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 11 3 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhIratA kA svarUpa aura usakA phala kA varNana dhIra puruSanA svarUpane tathA dhIrapaNAnA phaLane kahe che dhIraNa dhIra" ItyAdi. anvayAtha-he ziSya! najara vajuvattiLo-satyadhanurtinaH kSAMti Adi dasa prakAranA yatidharmane dhAraNa karanAra dhIra-dhIratha dharyazALI--parISaha ane upasargo AvavA chatAM nibhaka cittavALA muninI dhIrajaM-dhIraja dhIratAne jue. je kaSa' divA-karmacAravA mRSAvAda, prANAtipAta AdirUpa adha mane tyAga karI vami-dharmikaH atyaMta dhArmIka banI hevejhavavAda vpavate marIne deva paryAyamAM utpanna thAya che. dharmanI utkRSTa ArAdhanA karavAthI saghaLAM karmone kSaya thatAM ja jIva mokSanI prApti kare che ke ra9 che - jyAre A pramANe vAta che te je kartavya-karavA gya kArya che tene sUtrakAra kahe che-"turjiyA vADhamAve" ItyAdi. anvayArtha-paMhig-vaMhitAH sat ane asatanA vivekathI saMpanna muni - evam sxa RthI bAlabhAva-bAlabhAvam nayAna ca tathA abAlaM-abAlam paMDitapaNAnIDhiyAbaM-tocivA tulanA karI-vicAra karI rahyu nizcayathI rAmA 3-4mavaM cavA emAMthI bAlapaNane parityAga karI muni-muni muni paMDitapaNAnuM seva - seva sevana kare che. kRti-vI ihe jamma! jevuM meM bhagavAna mahAvIranA mukhethI sAMbhaLyuM che tevuMja tamane kahela che 301 A zrI uttarAdhyayana sUtranI priyadarzinI TIkAnA "eDakIya" nAmanA sAtamA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa ghaNA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 114 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapila munike caritra varNana AThamuM adhyayana- sAtamuM adhyayana samApta thaI cUkayuM che, have AThamAM adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayananuM nAma kApilIya che. kemake e mahAmuni kapilanA upadezanA anuvAdarUpa che. A adhyayanane sAtamA adhyayana sAthe saMbaMdha A prakAra che.-sAtamA adhyayanamAM rasagRddhine tyAga batAvavAmAM Avela che, ane rasagRddhine tyAga karanAra eja vyakti hoI zake che ke je lobha rahita hoya, e ja kAraNathI ahIM lobhane tyAga sucavavAmAM Avela che. ethI e saMbaMdhathI Avela A adhyayananI prastAvanA rUpa mahAmuni kapilanuM cAritra che te ahIM sarva prathama kahevAmAM Avela che. te A prakArathI che kauzAMbI nagarImAM jItazatru nAme eka rAjA rAjya karatuM hatuM. temane eka rAjya purohita hatuM, jenuM nAma kAzyapa hatuM, ane jAte brAhmaNa hate. cauda vidyAne jANakAra e prakhara paMDita hevAthI te puravAsIomAM ane rAjAne khUba ja priya hate. nagara vAsIo temaja rAjA temane ghaNe ja AdarasatkAra karatA hatA. rAjAe te kAzyapane ghaNuM sArA pagArathI, rAjya purohitapade sthApana karyo hate. purohita kAzyapane yazA nAmanI eka dharmapatnI hatI. tenAthI purohitane eka putra thaye hatuM, jenuM nAma kapila rAkhavAmAM AvyuM hatuM. kapila hajI bALavayamAM ja hatuM tevAmAM purohita kAzyapa maraNa pAmyA. eTale rAjAe purohitanuM sthAna bIjA brAhmaNane ApI tene purohita banAvI lIdho. eka divasanI vAta che ke, navA purohita ghaDA upara besIne pharavA jatAM kAzyapa purohitanAM patnie joyA. sAthe e paNa joyuM ke tenA mAthA upara chatra dharavAmAM AvyuM hatuM tathA sAthe ghaNA rAjyakarmacArIo cAlI rahyA hatA, A jotAM ja yazAne pitAnA mRta patinI temaja tenA vaibhavanI smRti tAjI thaI AvI. AthI te vihaLa banIne revA lAgI. mAtAne rotI joIne zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 115 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapilathI na rahevAyuM eTale te paNa tenI sAthe revA lAge. retAM rotAM teNe mAtAne pUchayuM, he mAtA ! evuM te zuM kAraNa che ke Aje tuM raDI rahI che? mAtAe kapilane kahyuM, putra! jarA najara te kara ke A navA purahita te je ThAThamAThathI jaI rahela che, e saghaLI saMpatti eka kALe tArA pitAnI hatI. tuM nirguNa nikaLe eTalA mATe te saghaLe aspRdaya Aje A navA purohitane maLe che. A badhI vAte yAda karatAM Aje mArI AMkhamAM AMsu ubharAya che. mAtAnI vAta sAMbhaLIne putre kahyuM-mA mane batAva ke huM kayA adhyApakanI pAse vidyAbhyAsa karavA mATe jAuM ke jethI huM vidvAna banI zake ? putranI A vAta sAMbhaLIne mAtA yazAe kahyuM- beTA ! kene batAvuM? ahi te tane keI bhaNAvaze nahIM. kAraNa ke tane bhaNAvanAra upara A nava parahita Apatti ubhI karaze. mATe jo tAre bhaNavuM ja hoya te tuM zrAvastI nagarImAM jA. tyAM tArA pitAnA mitra Indradatta nAmanA eka brAhmaNa rahe che. teo parama vidvAna che. te tane bhaNAvaze. mAtAnI A pramANe vAta sAMbhaLIne kapila vidyAbhyAsa arthe kauzAMbI cheDIne zrAvastI pahoMcyo. tyAM pahoMcIne te pitAnA pitAnA mitra Indradatta brAhmaNanI pAse gayA ane sAdara praNAma karI pitAnuM nAma tathA gotra batAvI emane vinaMti karI ke huM Arya! mane bhaNa! huM ApanI pAse vidyA grahaNa karavA Avyo chuM. kapilanI vinaMtithI prabhAvita banIne upAdhyAye kahyuM ke-vatsa ! tAre A vicAra prazaMsanIya che. kemake, je manuSya vidyAthI rahita hoya che tene pazu je mAnavAmAM Ave che. pazu temaja vidyAthI 2hita vyakti vacce koI aMtara nathI hotuM. Aloka temaja parakamAM vidyAne kalyANa devAvALI mAnavAmAM Avela che. kahyuM paNa che- vidyAnAma narasya rUpamadhikaM pracchannagataM dhanaM, vidyA bhogakarI yazaH sukhakarI vidyA gurUNAM guruH| vidyA bandhujano videzagamane vidhA paraM daivataM, vidyA rAjasu pUjyate nahi dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 1 // zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 116 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juo vidyA manuSyanuM viziSTa rUpa che, te manuSyanuM surakSita evuM dhana che, vidyAja aneka bhegone ApanAra che, enAthI ja yaza ane sukhanI prApti thAya che, e guruonI paNa guru che. paradezamAM baMdhuonuM kAma karavAvALI ane sarvottama devatA svarUpa evI eka vidyA che. rAjAonI pAse javAthI vidyAnI ja pratiSThA thAya che, dhananI nahIM. A kAraNe vidyA vagarane manuSya pazutulya mAnavAmAM Avela che. je 15 A pramANe kahIne Indradatte kapilanuM vidyA pratye khUba AkarSaNa vadhAryuM sAthe sAthe potAnI paristhiti paNa tene samajAvI detAM kahyuM ke, kapila ! mArA manamAM e vAtanuM duHkha thAya che ke, huM tane khAvA pIvAnI sahAyatA karI zakuM tema nathI. upAdhyAyanI paristhiti jANIne kapile temane kahyuM- mahArAja ! Apa enI ciMtA na kare. huM bhikSAvRtti karIne mAro nirvAha karato rahIza. upAdhyAye kahyuM ke, vatsa ! A rIte kAma cAlI zake nahIM. A mATe huM koI zeThane vinaMti karIne tArA bhajananI vyavasthA karI ApuM te tuM mArI sAthe cAla. ema kahIne Indradatta kapilane pitAnI sAthe laIne zAlibhadra seThanA makAne pahoMcyA. zAlibhadra zeThe Indradatta paMDitane pitAnA raheThANe AvelA joI AdarapUrvaka namaskAra karyA ane temane uttama Asana upara besADIne khUba vinayanI sAthe pUchayuM. mahAbhAga ! kahe kema padhAravuM thayuM? upAdhyAye kahyuM, mArA mitrane A putra che, te mArI pAse vidyA bhaNavA mATe AvyuM che. tene khAvA pIvAnI vyavasthA nathI te Apa tene prabaMdha karI Ape basa A kAmanI pUrti nimitte huM ApanI pAse Avyo chuM. zAlibhadra zeThe upAdhyAyanI vAta khUba ja harSa sAthe svIkArI lIdhI. have kapila, zAlibhadra zeThe batAvelA sthAne AvI pitAnA hAthathI bhajana banAvI khAvA pIvA lAge ane paMDita Inadradatta pAse bhaNavA lAgyo. zAlina bhadra zeThane eka dAsI hatI te yuvAna vayanI hatI. te rasoInAM vAsaNa mAMja vAnuM temaja raseInA sthAnane lIMpavA karavAnuM kAma karatI hatI. kapila zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 11 7 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAmAM anurakta banI gaye. dAsIne anurAga paNa chAne na rahyo. te paNa kapilamAM anurakta banI gaI eka divasanI vAta che. dAsIe kapIlane kahyuM ke dAsIone utsava divasa najadika AvI rahyo che. mArI pAse utsavane lAyaka sArAvastra ke AbharaNa nathI ke je paherIne huM A utsavamAM sAhelI sAthe jaI zakuM. A sAdhAraNa vastra temaja nAma mAtranI kiMmatanAM A ghareNAM paherIne huM utsavamAM jAu te saghaLI sakhIo mArI mazkarI uDAve. AthI Apa mane navAM vastra ane AbharaNa apAve ke jethI huM te utsavamAM AnaMdathI jaI zakuM. dAsInI A vAta sAMbhaLIne kapile kahyuM ke, huM pote ja nidhana chuM. tamAruM kahevuM huM kaI rIte svIkArI zakuM? mAruM eTaluM gajuM paNa nathI ke huM navAM vastra ane ghareNAM tane apAvI zakuM. dAsIe kapIlanI vAta sAMbhaLIne kahyuM. he bhadra! dhananA kAraNe viSAda karavAnuM keI kAraNa nathI. juo ahiM eka vizravaNa jevA mahAna dhanasaMpanna dhana nAmanA zeTha rahe che. je vyakti tene sau prathama stuti vA dvArA nidrAthI jagADe che, tene te be mAsA sonuM Ape che. AthI prabhAta thatAM ja tame tene ghera jAo, ane tene stuti vAkaye dvArA nidrAthI jagADe. dAsInI A vAta sAMbhaLIne kapila madhyarAtrinA samaye tene ghera javA evA khyAlathI te nikaLe ke, tenI pahelAM bIje kaI zeThane jagADavA rakhene pahoMcI jAya. nagararakSako e tene gupacupa ja joIne cora samajIne pakaDI lIdho. savAre teo tene prasenajIta rAjA pAse laI gayAM. rAjAe kapilane pUchyuM ke, tuM keNa che? madhyarAtrInA samaye zA mATe nagaramAM nikaLe hato? kapila brAhmaNe pitAnuM saghaLuM vRttAMta yathArtha rUpamAM rAjAne saMbhaLAvI dIdhuM. kapilanuM AtmavRttAMta sAMbhaLI rAjAne tenA upara dayA AvI ane kahyuM-kapila ! tamArA satya nIvedanathI huM khUbaja prasanna thaye chuM-tamArI je IcchA hoya te mAge. huM tamArI saghaLI IcchAo paripUrNa karIza. kapile kahyuM-mAgIza, paraMtu vicAra karIne mAgIza. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 118 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe kahyuM-jAo ! azoka vATikAmAM besIne vicAra karI le rAjAe A pramANe kahyuM-eTale kapila tyAMthI uThIne azokavATikAmAM jaIne vicAra karavA lAge. ke be mAsA senAthI e dAsIne mATe phakta zATikAdi ( sADI ) vastra ja kharIdI zakAze-paraMtu AbharaNa nahi Ave, AthI te so suvarNamudrAnI yAcanA karavI ThIka che. ATalI suvarNamudrAthI gharasaMsAra kevI rIte cAlI zake. mATe eka hajAra suvarNamudrA mAgavI te vadhAre ThIka che. paraMtu jyAre dAsIne bALabaccAM thaze ane e meTAM thatAM ene vivAha vagere karavuM paDaze te ATalAthI zI rIte purUM thaze ? mATe eka lAkha suvarNamudrA mAgavI ThIka che. ethI paNa kaI rIte purUM thaze? kemake baMdhujana temaja dIna garibene uddhAra eTalAthI thaI zake nahIM. saMpatti maLI tyAre ja sArthaka gaNAya ke jenAthI baMdhujana ane dIna duHkhiyAonA upara upakAra thaI zake. mATe have to eka karoDa suvarNamudrA mAgavI eja vadhu ucita che. A pramANe beThA beThA vicAra karatAM karatAM IcchAonI prabaLatA vadhavA mAMDI, ane chevaTe khuda rAjAnuM rAjya mAgavAnI paNa IcchA thaI. paraMtu A samaye pUNyanA udayathI tene svayaM vairAgya utpanna thaye ane e samaye te vicAravA lAge ke-phakta be mAsA senuM levA mATe huM gharethI nikaLe. atyAre be mAsA sonAne badale eka karoDa suvarNa mudrAthI paNa mane saMtoSa thatuM nathI. IcchAo upara IcchAo vacce ja jAya che. dhikkAra che e tRSNAne! are huM te mAtAnI AjJAthI vidyAprApti mATe ghara cheDIne paradeza Avyo chuM paraMtu huM keTalo hinabhAgI chuM ke vidyAne prApta karI zake nahIM. A zaramanI vAta che. huM mAruM kartavya bhUlI jaIne vyasanamAM lAgI gayuM chuM. "mane pApIne dhikkAra che ke, meM mAtA ane gurunAM vacanene anAdara karyo. temaja pitAnA kuLa ane AcArane viSayamRddha banIne baTTo lagADa. A ayogya karma karyuM che. " A prakArane vicAra karatAM karatAM temanAmAM vairAgya jAge ane kapilane zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 119 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. svayaM buddha banIne kapile eja vakhate mAthAnA vALane pitAnA hAthathI ja lonca karyo te samaye zAsana devatAe AvIne e sthAne temane muniza pradAna karyo temAM sarakamukhavIkA ane rajoharaNa Adi arpaNa karyA. muni vezane dhAraNa karI dravya ane bhAva bane rUpathI muni thaIne tyAMthI te rAjAnI pAse pahoMcyA. kapilane AvelA joIne rAjAe kahyuM-kahe tame vicAra karI lIdhe? kapila munie rAjAne pitAnA mane rathanI paraMparA saMbhaLAvIne kahyuM-- "jahA lAho tahA loho, lAhA loho vivddhii| do mAsakyaM kajja, koDie vi na niTTiyaM // 1 // he rAjana! zuM kaha? jema jema lAbha thAya che tema tema A jIvane lebha vadhatuM jAya che. jema huM be mAsA sonAnI IcchAthI AvyuM, paraMtu mArI e IcchA vadhI vadhIne eka karoDa suvarNamudrAthI paNa zAMta na thaI zakI A saghaLA vicArothI tRSNA tyAga karIne huM have saMyamI banI gaye chuM. kapila muninI vAta sAMbhaLIne rAjAe kahyuM- mahAtman ! huM Apane mATe eka karoDa suvarNamudrA ApuM chuM. Apa yathArUcI tene upabhoga kare. A ghatemAM zuM che? ene choDI de. rAjAnI vAta sAMbhaLIne kapila munie kahyuMrAjana ! have karoDa suvarNamudrAnI mAre kaI jarUrata rahI nathI. e pramANe kahIne kapilamuni tyAMthI cAlI nIkaLyA. cha mahinA sudhI chaghArtha paryAyamAM rahIne temaNe kevaLajJAna prApta karyuM. kevaLajJAna rUpI cakSuthI kapila kevaLI bhagavAnane e vicAryuM ke, rAjaguha nagaranA mArgamAM aDhAra yojana lAMbu je jaMgala che. e jaMgalamAM balabhadra ane tenA sAthIdAra pAMcase cAra che e cera pratibaMdha karavA yogya che. Ama vicArI te jaMgala tarapha vihAra karyo. A cAramAMno eka cera ke je AvatA jatA musApharonI jANa meLavavA eka uMcA jhADa upara caDIne beThele have, teNe kapila munine AvatA joI pitAnA cAra baMdhuone kahyuM-juo A tarapha eka zramaNa AvI rahyo che. caroe ADApharI temane pakaDI lIdhA, ane temane pitAnA AgevAna pAse laI gayA. ceranA nAyake munine pUchayuM-zuM tame nAca vAnuM jANe che? munirAje pratyuttaramAM hA kahI. jethI cera nAyake nAcavAnuM kahyuM. munie kahyuM ke-nAcavuM e munine dharma nathI, cora nAyake pharIthI kahyuM tame gAvAnuM jANe che ? munie kahyuM, hA, gAvAnuM paNa jANuM chuM. cera nAyake gAvAnuM kahyuM tyAre svayaMbuddha kapila kevaLIe cerone pratibaMdhita karavA A AThamA adhyayanane dhruvaka rAgamAM gAyuM. dhruvakarALa ene kahe che jemAM pratyeka gAthAnA aMtamAM prathamanuM pada vAraMvAra balavAmAM Ave, enI A prathama gAthA che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 20 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapila carita varNanameM saMsAra kI asAratA kA varNana 66 adhure balAsammi '' ityAdi. anvayAya--yuve- dhruve eka sarakhI sthitithI rahita bhavabhavamAM jIvAne bhramaNa karavAthI kAI paN sthAnamAM javA AvavAnA pratimadhanA abhAvane laI anizcalagatAttayamitrarAzrvate anitya-kSaNabha'gura hai|vAthI nitya nathI. duHkha paGarAd-du:NupracUo azAtavedanAvALA zArIrika mAnasika kaSTothI bharelA-janma jarA, maraNa AdhivyAdhithI paripUrNa -evA saMcAmni-savAre saMsAramAM tanmaya' * nAma honta-sat maka ja nAma mavet evuM kriyAnuM anuSThAna karyuM thaI zake che. nAra' tuya na paccheggA--cenA, yutine nakkecam ke jenAthI narakAdikanI vedanA bhAgavanAra na manu, bhAvA--ahiM kapilamuni pAte pAtAnI munimaryAdAne lakSamAM rAkhIne kahI rahyA che, jo ke te kevalI che--sa Mzaya ane dugatimAM javAne temane sava thA abhAva thai cUkayA che. chatAM paNu khIjAne pratidha ApavA mATe temanu A thana ApekSika che. tee A gAthAmAM evuM pragaTa kare che ke, A saMsAra adhruva, azAzvata ane pracura duHkheAthI bharelA che. emAM evuM kAI paNa sthAna nathI ke jemAM A jIve janma maraNu na karyu. hAya. kahyuM paNa che-- saMsAranI eka vALa jeTalI paNa bhUmi evI nathI khacI ke jyAM A prANIe vicitra kamharUpI avanavA veSane dhAraNa karI nAca na karyAM hAya. A jIva khUba nAccA ane aneka vezeAne badalAvatA rahyo, vata mAnamAM paNa e emaja karI rahela che, enA kAI paNu veza zAzrvata nathI. kahyuM paNa che-- " saMnihita apAyAvALuM A zarIra che, ApattionA sthAna rUpa A saghaLI sa`pattie ja che, jeTalA paNa saMcAgA che te viyeAgAthI bharelA che. evI jagatamAM koI paNa vastu nathI ke je utpanna thaI ne nAza na pAmI hAya, arthAt sarva vastu nAzavanta che. krI paNa kahyuM che-rAjya, aizvarya, dhana, kanaka, parijana, purajana, rAjAnA sneha, Adi samasta cala ja che. te tyAM sudhI ke, devAnA vaibhava paNa kSaNu vinazvara che. rUpa, Arogya ane maLanI tA vAta ja kayAM rahI ? vadhu zuM kahevAmAM Ave ? A jIvana paNa eka divasa jota jotAmAM nAza pAmI javAtuM che. je leAkeA bIjAne ArAma paheAMcADavA satata prayAse karatA hoya che te paNa eka divasa kuca karI javAnA che, A jagatamAM te pachI evI kaI acala vastu che, ke je acala dhruvanI jema zAzvata hoya ? AthI e nizcita che ke, amAro saMsArI jIvAnA Ara'bha, parigraha, alikavacana Adika saghaLAM anuSTAna durgatie lai janArA che. / 1 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 121 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSa pradoSoM se muktike upAya kA varNana jyAre e cora leke A yuvakane pAchaLa pAchaLa gAI cukyA tyAre kapila kevaLI bhagavAna pharIne kahevA lAgyA-"vitti puravAMno" ItyAdi. anvayArtha-majavU-millu muni pitAnA puvA -pUrvottam pUrva paricita mAtA pitA Adi svajanenI sAthe tathA dhanAdikanI sAthe je saMga che tene vijhitti-vidAca parityAga karI huM ni sirpha vejA-ji huM a pvata bAhya ane atyaMtara parigrahamAM neha na kare. kemake, siha ref asaha-snehapu banne sneha karavAvALA putra kalatra Adi padArthonI sAthe sneha na karanAra muni zora gohi muvA-topo murata mana saMtApa Adi dethI ane narakaprApti Adi pradezathI mukta thaI jAya che. arthA-je kalyANanI IcchA rAkhanArA che, teo koI paNa saMsArIka padArthamAM mamatvabhAva na rAkhe temAM mamatva na rAkhavAthI AtmA deSa ane pradethI rahita banI jAya che. 2 | parigrahameM gRddha bane huve ke doSoM kA aura kevalI ke parigraha tyAgI ke guNoM kA varNana A pachI kevaLI bhagavAne zuM karyuM te kahevAmAM Ave che- "no nAsama" ItyAdi. anvayArtha-to-taraH coroe A ghuvaka gavAyA pachI nAnAmojJAnanA jJAna ane darzanathI anaMtajJAna ane anaMtadarzanathI paripUrNa tathA vinayamo-vAtamo moharahita munivara sAva nItA vinilerAkIjAnAM nizAca SajIvanIkAnA bhAvanirogItAnA janaka hovAthI hita. vidhAyaka mokSanA mATe tathA tehiM rimo sthaLA-te vimokSArtham e pAMcase corone ATha prakAranA karmabaMdhathI mukta karavA mATe mAna-mAvate kahe che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 22 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "virAja noro" zabdathI cAritra mohinInA abhAvathI thanAra yathAkhyAta cAritra viziSTa evuM samajavuM joIe. "cinabhesANa saMghanIvA" A padathI joke pAMcase cerenuM paNa grahaNa thaI jAya che chatAM paNa "hiM rinoveakhannA" evuM je alaga kahyuM che ethI e jANI zakAya che ke, munivaranI pravRtti ene laIne upadeza dAnamAM pradhAnarUpathI thayela che. | 3 | have parigraha Adino tyAga karanAranA guNa kahevAmAM Ave che- "sanna katha vAjha " ItyAdi. anvayArtha-mijU-millu muni tAviheM-tathApi karma baMdha karanArA sada4 varSa-sarvaprantham samasta bAhA ane atyaMtara parigrahane tathA duM- ma kalahajanaka krodhane ane mAna, mAyA, temaja lobhane faq-fazzaq cheDI de. ane veNu #majJAsu pAsamAne--sarvenu majhApu paracanU samasta manejJa zabdAdika viSayamAM atyaMta kaDavA e viSayanA dene jotA rahI, te tAtrAthI durgatithI potAnA AtmAnI rakSA karavAvALA tathA ekendriya prANInuM rakSaNa karavAvALA muni na sTiHDuM-ra rite jJAnAvaraNIyAdi A karmonA baMdhane prApta thatA nathI. je viSayamAM deSa jovAnA svabhAvavALA hoya che tenAmAM emanI pravRtti thatI nathI. joke kedha, mAna, mAyA, ane lebha e cAra kaSAyane aMtarabhAva AtyaMtara parigrahamAM thaI jAya che. chatAM paNa ahiM je kalaha zabdathI krodhanuM ane "ra" zabdathI mAnAdikanuM grahaNa svataMtra rUpathI karAyela che. enuM kAraNa temAMbahu deSa che e banAvavA mATe ja che. bhAvArtha-muninuM sarva prathama kartavya che ke, bAhya ane atyaMtara pari. grahane saMpUrNa paNe tyAga karI de. keInAthI paNa kalaha Adi na kare. zabdAdika samasta viSayamAM paNa bahu doSatA jANIne temAM paNa Asakta na thavAya tenI kALajI rAkhe. A rIte te pitAnI ane jIvanIkAyanA jInI rakSA karIne jJAnAvaraNIyAdika karmothI baMdhAtA nathI. che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 12 3 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmabhogAdi adhIra purUSoM ke liye krustyaja aura suvratadhAriyoM ke liye sutyaja hone kA kathana have parigraha AdimAM lubdha anelA prANInA doSa batAve che-- " mojAmilonisane " ItyAdi, anvayAya--momisovisante-momiyo viSa: jema zabdAdi viSayarUpa je AmiSa te AmiSaja rAgadveSanu janaka hAvAthI tathA AtmAne malIna karanAra hAvAthI thatA doSa ane temAM atyaMta nimagnatA-je zabdAdika viSayasvarUpa AmiSarUpI doSamAM atyaMta Asakta - temaja iinammeyanavRddhi moye niHzreyalavRddhi vicaAEH bhAvaniregItAnA janaka hAvAthI hitasvarUpa je mAkSa che tene prApta karAvanAra je buddhi che tenAthI parAMgamukha banIne, mAkSanI abhilASAthI rahita, temaja maMtaNa-mA dharmakriyA karavAmAM pramAdI ane mUDha-mUDha mAhathI vyAkuLa cittavALA evA vAre-vAhaH mAla- ajJAnI jIva vesTamni-leje kapha sAthe maciAva-maMtri mAkhInI jema yajJa -kyaa jJAnAvaraNIyAdika karmathI aMdhAI jAya che. jema kamAM sAyelI mAkhI tenAthI chuTavA asamartha bane che ane e kaphanA khaLakhA sAthe sAyelI rahe che eja rIte kramabaddha ajJAnI jIva sa'sAramAMthI bahAra nIkaLavAmAM asamartha manI sasAranA badhanAmAM moMdhAyelA rahe che ane tyAMja janma, jarA, maraNa, Adi aneka prakAranAM du;khAne bhegaaA rahe che. 5 pA zabdAdika bhAga jo karmane bAMdhanAra che, te pachI adhA sa`sArI jIva ene kema cheDatA nathI ? te kahe che-"yuviA rUme hrAmAM OM ItyAdi. anvayA ----- SiyA-ducinA jenu cheADavuM khUbaja muzkela che evA che e jAma-jAmAH zabdAdika viSaya dhIraputte haiM no mugaTTA-dhIrapurava: no muddAnA bhAganI abhilASAthI caMcalacitta banelA puruSAdvArA viSayasukha cheDI zakAtAM nathI. paraMtu je ghaNAja zAMta che, ane makkama dilavALA che tee ene ghaNIja AsAnIthI cheADI de che. ane mukhyAlaya ce sujJatAH pachI niraticAra prANAtipAta viramaNu Adi tratAne dhAraNa karavAvALA je sAdU sati-sAdhavA santi muni che te attara-attaram na tarI zakAya tevA A saMsArasamudrane nicA thA sati-bina va tarati vepArInI mAphaka pAra karI jAya che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 124 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla-ajJAnI ke narakagamana kA varNana jema keAI Nika samudrane jahAjathI pAra karI jAya che te rIte muni paNa A saMsAra sAgarane vratAhirUpa jahAjathI pAra kare che. kahyuM paNa che-zabdAdika viSaya kAyara puruSAne ja potAne AdhIna banAvI zake che, satpuruSane nahIM, karALIyAnuM jALuM jema maccharane peAtAnAmAM bAMdhI le che paNa hAthIne nahIM. // 6 // samasta muni jana zuM A saMsArane pAra karI de che ke nahiM? enA uttara sUtrakAra A prakAre Ape che.-"samaLA mu o '" ItyAdi. annayAtha--ze ja keTalAka paratIrthika samaLA mu-zramanAAE: " ame ja zramaNa-sAdhu chIye. ' vacamALA-vajntaH Ama kahIne mALavaThuM ovALatA-bALatha ajJAnantaH prANAtipAtane ja jANatA nathI tyAM bIjA pApAnI tA vAta ja kayAM rahI ? arthAt-prANAtipAta viramaNurUpa prathama tratane ja te jANatA nathI te bIjA vratAne te kaI rIte jANI zake? AthI te miyA rRA mRganI samAna ajJAnI che. maMvA maMtrA: mithyAtvarUpa mahArAgathI gherAyelA che. vAchA-vAjA: heya upAdeyanA vivekathI vila che. ane eja kAraNathI te vidyArlRi gidi-vASijAmiH dRSTimiH paraspara virUddha avALA matAnI prarUpaNA karI nityaM vAskRtinavRtta nacchanti narakamAM jAya che. arthAt " na lRisthAt sarvabhUtAni A prakAranuM vedyArdika zAstromAM paNa kathana karIne " zveta namAmata pAyakhyAM tRizi mUtiSThAmAM ' evA virUddha arthanI prarUpaNA kare che. e pApakSI che. athavA pApanA hetubhUta STi-na pApa dena che. / 7 / ,, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 125 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANivadhase nivRta banane vAloM ke mokSaprApti kA varNana , ma A pUrvokta atha ne laI sUtrakAra kahe che-" nag jALavatlR anujJALe ' ityAdi anvayA--pALavaphlazunAne-kALaSaSa anujJAnam je prANIvadha Adi pApAne anumeAdana Ape che, te cAr - Si kadI paNa savatuvALuM na haiM mungvejJa-sarvadulAnAM naiva mukhyate sarva du:khAthI-bhAvI narakAdi gatinA zArIrika ane mAnasika duHkhothI chUTI zakteA nathI teA je pApA kare che, karAve che, te kaI rIte duHkhAthI chUTI zake? arthAt-te kadI paNa chUTI zakatA nathI. AthI prANAtipAtAdikathI sarva prakAre nivRtta je muni che teja A ana"ta saMsArasamudrane pAra karI zake che, bIjA nahIM maMgalam evu Ayariddhi Aya te tIrthaMkara gaNadhara Adi e pavAya-mAtam kahela che ke tendi-ceH jemaNe imo sAhudhammapannatto-ayaM sAdhudharmaH prajJaptaH A sAdhu dharmanI prarUpaNA karI che. "o' A zabdathI sUtrakAre peAtAnA AtmAmAM vartamAna je prANAtipAta viramaNu Adi rUpa dhama che ane je pratiSeAdhane cAgya ane cArAne mATe prajJApanIya che tenI sUcanA karela che. arthAt-prANAtipAta AdinA svayaM karanAra che, karAvanAra che, ane anumAdana ApanAra che. te sava duHkheAthI kadI paNa chUTI zakatA nathI. evA Adeza te vItarAga prabhunA che. jee e A sAdhu dharmanI prarUpaNA karela che. 5 8 jo ema che tA pachI zuM karavu joIe ? A viSayamAM sUtrakAra upadeza kahe che pALe ca nA kuvAyajJA le 'ItyAdi. 66 anvayAtha--jepALe-mALAnlR prANAnA nA trAjJA-nattivAtacetanAza karatA nathI, karAvatA nathI ane karatA hAya tene anumedana ApatA nathI. AvI ja rIte je mRSAvAdanuM AcaraNa peAte karatA nathI, karAvatA nathI, tema karanArane anumAdana ApatA nathI. te tArUM sami tti vuccaDsa trAthI samita vRtti ujjane te sarvathA SarjIvanIkAyanA rakSaka hoya che, ane teja pAMca samitithI yukta che, evu kahevAmAM Ave che. to-tataH e samiti sa Mpanna AtmAthI thAno kA va pAyaca mna niSnAr-sthAtamitra pAOM me nirvAti UMcA sthAna uparathI pANI jema ekadama DhaLI jAya che, eja rIte jJAnAvaraNIyAdika azubha kama nikaLI jAya che, je rIte uMcA sthaLa upara pANI rahI zakatuM nathI eja rIte evA AtmAmAM pApa rahI zakatu nathI. / 9 / zrI uttarAdhyayana sUtra :2 126 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANiyoM daMDaniSedha kA varNana A arthane spaSTa karavA mATe sUtrakAra kahe che-"naniripahiM mU"iItyAdi anvayArtha- nirikSArdi-smnizcitepu leka AzrIta talanAme hiM-traNanA. bahu trasa jIvemAM-trasa nAma kamanA udayavALA hIndriyAdika prANIomAM thAkadithAya sthAvara mAM - sthAvara nAmakarmanA udayavazavartI. pRthvI Adika ekendriya mAM je ke tesiM-tevu bhagavAna dvArA sadA rakSaNIya rUpathI batA vavAmAM Avela che. mArA karatAM jAna-manA vANA vera mana, vacana, ane kAyAthI dU4 no sAmeno jIva bAramera virAdhanArUpa daMDa kadI paNa na kare joIe. arthAta-traNa sthAvara jIvone vadha kare nahIM, karAve nahI, ane karanArane bhale paNa samaja nahIM. je 10 che eSaNA samiti varNana meM rasoM meM amRddha rahanevAle ke kartavya kA kathana aura azramaNa ke lakSaNoM kA varNana evaM unakI gati kA varNana mULaguNanuM varNana karAI gayela che have sUtrakAra uttara guNonuM varNana karIne temAM eSaNasamitinI pradhAnatA hovAthI prathama eSaNAsamitine kahe che-"sudhelA navA " ItyAdi. anvayArtha-mirahU-mizna: muni kusAlo nA-jovA mAravA hAhu nirdoSa uddagama utpAdana AdirUpa eSaNane nizcayathI jANIne ratha pUrNa vija-tatra AtmAnaM sthApanuM e zuddha eSaNAmAM potAnA AtmAne sthApita kare. emAM ja pravRtti kare. vizvAmikSAra bhikSA bhejI sAdhu nAyau-cALA saMyama ane zarIranA nirvAha mATe vAre-kamendra zuddha AhAranI gaveSaNa kare. rajA sivA-samRddho 7 rasa lelupa na bane. 11 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 2 3 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasomAM anAsakta banelA muninuM je kartavya che te kahe che- vaMtaLi va zeviDanA" ItyAdi. anvayArtha-sAdhu jaMtAja sevikA dhruva - jJAnattAni reveta patra annaprAnta AhArane ja le. je prasaMgavazAta sAdhu munine sArI bhikSAne lAbha thAya te teNe pUrvalabdha antaprAta AhAranI pariSThApanA na karavI joIe. athavA "zattAni vaiva seve" evuM je kahevAmAM Avela che te gacchanirgata janakalpika Adi munionI apekSAo kahevAmAM Avela hovAnuM jANavuM joIe. kemake temane mATe Aja prakAranA AhAra levAnuM vidhAna che. annaprAnta AhAra karyo karyo che, tene sUtrakAra batAve che-riyAVi6 pujANavubhAraM-rIraSios purANahamAyAH TADha paDelo AhAra, TADha AhAra te lADu peMDA vagere sarasa paNa hoI zake che. Ane mATe kahe che ke-purAna, junuM aja, aDada, maga, kaLathI, Adi AhAra je TADhe thatAM nirasa banI jAya che, je lAMbe samaya rAkhavAthI svAda rahita bIlakula nirasa banI jAya che. athavA kadAca e paNa na maLe te puNA gApuraM puchAya vA muddaga AdinuM tuSa, athavA vAla, caNa vagere ane maMthu-maLyuM beranuM cUrNa A saghaLA AhAra rakSa che. navA nisevA-cApanArtha nivet zarIranI yAtrAnA nirvAha mATe sAdhue e AhAra kara joIe. AthI e vAta jANI zakAya che ke, je A prakAranA AhArathI zarIra yAtrAne nirvAha thato hoya te ja e AhAra le. vAta Adi upadravane kAraNuthI je zarIrane nirvAha na thAya te sthavirakalpI munine sarasa AhAra levAmAM koI bAdhA nathI. gacchanirgata evA janakalpI Adi sAdhu prAntAdi AhAra jaze kemake, tene mATe tevA prakArane AhAra levAnI AjJA che. kahyuM paNa che "ghaLusiyatanAmIsiya-vAnA kanna ja ya voDA samamAM khUba saraLa che te muja hoya che ? A gAthAmAM "sevina, nira" A prakAre je be vakhata kriyAnuM kathana karavAmAM Avela che ane artha e nikaLe che ke, sAdhu antaprAnta AhArane eka ja vAra sevita na kare paraMtu sadA sevita karatA rahe che 12 che ne jIvatAM ja suviM =" ItyAdi ! anvayArtha--ce je sAdhu ala-lakSaNazAstra-sAmudrika zAstra vi-2naM svapnazAstra ane saMpatti 2 - vighAma ja aMgenA kuraNanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 128 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaLAne khatAvanAra zAstranA vaOM ti-prayu te prayAga kare che. 'OM' nizcayathI te samaLA na vu-'ti-te kSamA na pujyaMte zramaNa nathI. hayaM prANita gavAya va bAvAya': AyAtam evuM AcA-itItha kara gaNadharAdike e kahyu che sAmudrika zAstra vagere saghaLAM mithyAzrata che. sAcA sAdhue ene prayAga na karavA joie. // 13 // have te azramaNAnI gati kahe che-"pa nIvica aniyaminnA '' ityAdi. anvayAya--je sAdhu lakSaNAdi zAstronA prayAga karanAra hAya che te-TE A janmamAM nIvica' aniyamittA-jhIvita baeNniyamya jIvanane tapa svAdhyAya AdinA dvArA niyamita na karatAM mAhidgo,i - samAdhiyooncaH cittanI svasthatA pradhAna je zubha mana, vacana, ane kAyanA vepAra che, enAthI athavA je samAdhI evA yeAga che--cittanI ekAgratArUpa samAdhi, prati lekhanAdikarUpa yAga enAthI padamaThThA-pratrA: atyaMta bhraSTa che. ane kAmabhAgeAnI AsaktithI leAlupa che te te jIva Asure hrANa vavajJa ti-athure jAye 35padyante asuranikAyamAM (bhavanapati ane vyaMtaradevanI eka jAta) utpanna thAya che. sArAMza AnA e che ke, evA sAdhu kadI kadI dharmonuSThAnanA kAraNathI asuranikAyAmAM ja janma le che. 514aa asuranikAyathI vyuta thaIne te kayAM jAya che te kahe che-- " tannotriya ingaEittA '' ItyAdi. anvayAtha--tattoni ca - tatovi haiM asuranikAyathI - TvittA - udRca nikaLIne sa'sAra-sa'sAram caturgatirUpa saMsAramAM thavuM-vattum dhaNA kALa sudhI-arthAt cAryazIlAkha cAniemAM cilaiMti-caiTanti paribhramaNa kare che. kathA sAmudrika zAstra AdinA prayAgeA karI janatAne bhramamAM nAkhatA sAdhue ke je A ane AvA vadumma jehittALa -vaidurmaojillAnAm aneka prakAranA karmarUpI lepeAthI lIpta rahe che tesi'- temAM tene paraleAkamAM cophI mujuddAddo-yodhiH sutuddhamA sati edhi-jInadharmanI prApti maLavI ati durla.bha ane che, A prakAre uttaraguNeAnI virAdhanAmAM dASAne jANIne uttaraguNAnI nirdoSa ArAdhanA karavAmAMja prayatnazIla rahevu joIe. / / 15 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 129 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobha ke vazavartI ke AtmA kA dUdhUrakatva A prakAre jANavAM chatAM paNa sAdhujana sAmudrika Adi zAstrone prayoga kare che te lobhanA vazavarti banIne kare che. AthI evA dupUraka AtmAnI pUrti thaI ja zakatI nathI-A vAta A gAthA dvArA sUtrakAra pragaTa kare che- "sipi ko maro" ItyAdi. anvayathe--je kaI phigori-fpUna dhana dhAnyAdikathI paripUrNa karIne zaM- pratyakSabhUta #saff ecaM- sTova gava samasta lekane paNa kaI ikarasa dalejja-ekasmai dadyAt pAtAnA mArAdhane yAce teNAvi se na saMtusse-tenApi n = saMta te paNa e dhana dhAnyAdikathI paripUrNa samagra lekanA devA chatAM paNa lobhI AtmAne saMtoSa thatuM nathI. e evuM samajIne ke, A dAtA mArI IcchAne pUrNa karavA jeTaluM dhana ApavAmAM asamartha che. A rIte asaMtuSTa ja banI rahe che. kahyuM paNa che- na hajAdA zai, naitI mA na caivAtmArthasAreNa, zakyastarpayituM kvacit // 1 // " jevI rIte tRNa, kASTanA DhagalAthI agni, ane hajAre nadIothI samudra tRpta thatuM nathI eja rIte arthanA sArathI A AtmA keI sthaLe paNa tapta thatA nathI. A prakAre garamI dukapUra A AtmA dupUraka arthAt te pitAnI IcchAonI kadI paNuM tRpti karI zakatuM nathI. je 16 asaMtoSa ke viSaya meM svAnubhava kA varNana sTA tA ro" ItyAdi. anvayArtha-Sa-2thA jema jema do-cAmaH dhanAdikarUpa ISTa padArthonI prApti A jIvane thAya che rahyA-tathA tema tema hoddo sromaH tRSNA adhikarUpathI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 130 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhatI jAya che kemake, hAhA hodde pava46-AmAn homaH pravate lAbhathI leAla vadhe che. A siddhAMta che. A arthamAM kapila kevalI svaya' peAtAnuM dRSTAMta upasthita kare che. dAsIne sASavA mATe o mAyA-zcimAlata kAryam e mAsA seAnAthI je kAma patavAnuM hatuM te kAma hokI vi na niSkriya -jo cApi na nitim eka karoDa seAnAmaheArAthI paNa purU' na thaI zakayu. kemake, utta rAttara vAMcchanAonI eka pachI eka vRddhI thatI ja gaI. A viSayamAM kapila kevalInI kathA prathama gAthAnA avataraNamAM kahevAmAM Avela che. 5 17 // khiyoM meM vRddhibhAvaniSedha kA aura unake tyAga kA varNana kapila kevalInA dRSTAMtathI leAbhanI vRddhi mATe kahevAmAM AvyuM che. emaNe kevalI avasthA prApta karI te pahelAM strInA nimittathI lAbha thayA hatA. A kAraNe emAM vRddhi na karavI joIe A vAtane kahe che- " no ravalInuM niAnnA " ityAdi. anvayAtha --1 havacchAnunaravANu pInastana vakSasthaLavALI tathA ame cittAyu-banevavijJApu aneka puruSamAM citta devAvALI, athavA aneka puruSAnA cittamAM vasavAvALI, athavA aneka viSayavatI cittavALI valInurAkSasIpu rAkSasInA jevI hAvAthI rAkSasIrUpa kriyAmAM to zingejJA--no vRSyat Asakti prApta na karavI joIe. tathA enA mATe IcchA paNa na karavI joie. jema rAkSasI zarIranuM badhuM leAhI pIne jIvananA nAza karI nAkhe che tevI rIte A srie paNa manane AkarSita karIne jJAnAdi guNurUpa jIvanane naSTa banAvI de che. no--caH A strie purisa vasromittA-puhaSa' haumya puruSane vividha prakAranA hAvabhAvathI tathA priya vacanAthI leAbhAvIne tenI sAthe ghejati-zrI'nti manamAnI kriDA karyA kare che. peAtAnI IcchA anusAra kArya karAvavAmAM te kasara rAkhatI nathI kevA prakArathI ? te kahe che-baddAtravAseTTi'-cathAnA vAdhai: jema dAsa svAmInA AdezanuM pAlana karavAvALA hAya che eja rIte nArIne vaza anelA puruSa paNa tenA dAsa jevA hAya che. tAtpaya AnuM e che ke, je rIte svAmI peAtAnI icchA anusAra nAkarI pAsethI kAma lete hAya che, dareka krAmamAM baLadanI jema DhasaraDA karAvatA hAya che. eja rIte skripeAtAne vaza anelA puruSa pAse paNa peAtAnI icchA anusAra DhasaraDA karAvatI rahe che. 5185 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 131 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cie ati heya hoya che, sUtrakAra A vAtane kahe che - "nArIku no kinnA" ItyAdi. anvayArtha--morezanaH munie nArIsu no ja vijJA-nArInu naiva prat striyonA viSayamAM anurAgI na banavuM joIe. rUthI-triH teNe te A striothI sarvathA vidhva-vinA dUra ja rahevuM joIe. strI zabdathI ahiM deva ane tiryaMca saMbaMdhI striyonuM grahaNa karavAmAM Avela che. nArI zabdathI manuSya strinuM grahaNa karavAmAM Avela tathA miNU-mikSu bhikSu dharma-dhama brahmacarya Adi dharmane sarTa-pezan ati manejha jANIne A bhavamAM ane parabhavamAM upakAraka hovAthI sarvazreSTha jANIne emAM vinna-sAmAnaM sthAna pite pitAne sthira kare. tyAM sudhI ke kapila kevalInA vacanane sAMbhaLIne te saghaLA pAMcaso cora pratibaddha banI dIkSita thaI gayA ane karma rajane dUra karI siddhi gati nAmanA sthAnamAM birAjamAna thaI gayA. 19 sudharmA svAmI jabUsvAmIne kahe che ke-"ca paNa ghaNe ajANa ItyAdi anvayArtha--ti A prakArane ghara-25: pUrvokta A dha-dharma sAdhu dharma viyuddhaneja-viruddha zena kevalajJAna rUpa vizuddha prajJA saMpanna thaIvasTef-pi lena piTa sIme AkkhAe-AkhyAtaH 494 cha jeu kAhiti-ye tu kariSyanti je manuSya A dharmanI ArAdhanA karaze, ane pitAnA jIvanamAM utAraze, te taraphaMtiditti AsaMsArarUpa samudrane pAra karavAvALAM thaze. tathA tehiM-taiH evA manuSya dvArA ja suve Dhora mAphiyA-hI ho mAlita A loka ane paraloka ArAdhita bane che. ri-veri "ruti prImi" he jambu mahAvIra svAmIe jema kahela che tema tamane A kahuM chuM. mArI buddhithI kalpita karIne kAMI kahetuM nathI.AranA A prakAre uttarAdhyayana sUtranI priyadarzinI TIkAnA "kapilIya" nAmanA AThamA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa u85 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 3 2 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namicarita navamuM adhyayana- AThamuM adhyayana samApta thayuM, have navamA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayananuM nAma "namipravajyA " che AThamA adhyayananI sAthe Ane saMbaMdha A pramANe che-AThamAM adhyayanamAM "lobha cheDI devuM joIe" evuM kahela che. kemake, lebha rahita puruSa ja A bhavamAM Indra Adi deva dvArA pUchatA ane sanmAnita bane che. e vAtane samajAvavA mATe A navamA adhyayanane prAraMbha Ave che. AmAM eja saMbaMdhane laIne je AnI prastAvanA rUpa naminuM caritra Ave che te ahiM sahuthI pahelAM pragaTa karavAmAM Ave che. - yugabAhu draSTAMta A bharata kSetramAM mAlava nAmane eka deza have temAM sudarzana nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM maNiratha nAmane rAjA rAjya karato hato. zatruo tenuM nAma sAMbhaLIne ja kAMpatA hatA. A rAjAne eka nAno bhAI hatuM jenuM nAma yugabAhu hatuM. tene rAjAe yuvarAja pade sthApita karyo hato. yuvarAjanI patnInuM nAma madana rekhA hatuM. te ghaNI ja suMdara ane suzIla hatI. jInavacana rUpa amRtanA pAnathI tenuM mithyAtvarUpI viSa nAza pAmyuM hatuM. e "meNuyA" nAmathI prasiddha che. madanarekhAne caMdrayeza nAmane putra hate. eka samayanI vAta che ke, madanarekhAe svapnamAM caMdramA je. prAtaHkALanI kriyAothI nivRtta thaIne teNe e svapnanI vAta pitAnA patine kahI. svapnanI vAta sAMbhaLIne patie madanarekhAne kahyuM. priye! A svapnanuM phaLa e che ke "caMdra samAna sakaLa vizvane sukhaprada e putra tamane prApta thaze" A pramANenuM svapnaphaLa sAMbhaLIne tene khUba harSa thayo. je rIte vasuMdharA (pRthvI) kalpavRkSanA bIjane pitAnAmAM dhAraNa kare che, eja prakAre madana rekhAe paNa svapna anusAra evA putrane pitAnA garbhamAM dhAraNa karyo. gabharanA prabhAvathI madanarekhAne e prakAranI IcchA thaI ke, huM saderaka mukhavastrikA dhAraNa karavAvALA ninya munivarane vaMdana karUM. jIneMdrabhASI tanuM zravaNa karuM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 13 3 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhaya, supAtra ane karUNAdAna dauM. yugabAhu yuvarAje pitAnI patninA pratyeka bhAvanI ghaNuM ja sArI rIte pUrti karI. bhAvanI pUrtithI madanarekhAnuM mana khUba ja AnaMdamAM rahevA lAgyuM ne gabha paNa kALakama pramANe AnaMdapUrvaka vRddhi pAmavA lAgyo. eka divasanI vAta che ke, madarekhA pitAnA mahelanI agAzImAM besIne snAna karI rahI hatI, e samaye maNiratha rAjAnI draSTi tenA upara paDI. snAna karatI madana rekhAne jotAM ja tenuM aMtaHkaraNa kAmanI vyathAthI vyAkuLa banI gayuM ane "A mArA hAthamAM kaI rIte Ave" e prakAranA upAyo te zeAdhavA lAge. bhAgyavazAt e samaye eka evA prakAranI ghaTanA banI ke, dakSiNa dizA tarapha ene rAjyamAM rUdra nAmanA keI rAjAe AkramaNa karyuM. maNirathe jyAre A vAta sAMbhaLI tyAre ene sAmane karavA jAte javA taiyAra thayo. yuddhamAM javA mATe teNe sainike taiyAra karavA mAMDyA-yugabAhue pitAnA lAInI yuddhamAM javAnI taiyArInI vAta jANI. AthI teNe maNirathane kahyuM ke, huM hAjara hovA chatAM Apane yuddhamAM javuM ucita nathI. mATe yuddhamAM zatruene parAsta karavA mATe javAnI mane AjJA Ape. jyAre huM zatruone parAsta karavAmAM samartha chuM, te pachI Apane jAte javAnI koI jarUra nathI. pitAnA nAnAbhAI yugabAhunI vAta sAMbhaLIne rAjA maNirathe tene yuddhamAM javAnI anumatI ApI. moTAbhAInI AjJA meLavIne yugabAhu e pradezamAM yuddha mATe ravAnA thaze. yugabAhunA gayA pachI maNirathe madanarekhAne prasanna karavA nimitta dAsI sAthe puSpa, tAkhula, vana ane AbhUSaNa ItyAdi madanarekhAne mokalyAM. madanarekhAe te "A mArA jeThajIne prasAda che" ema samajIne dAsI pAsethI laI lIdhAM. eka divasanI vAta che ke, maNirathe dAsI dvArA madanarekhAne kahevarAvyuM ke, mane tArA anupamarUpe mehita karyo che. je divase mArI AMkha e tArI anupama rUparAzInuM pAna karyuM tyArathI mArUM mana tArA rUpamAM pAgala banI gayuM che. AthI je tuM mAre svIkAra karIza zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 34 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te huM tane mArI sarva rAjya saMpattinI svAminI banAvIza. maNirathanI evI anucita vAtane sAMbhaLIne madanarekhAe dAsI mAraphata kahevarAvyuM ke, huM te ApanA nAnA bhAInI patnI chuM, e adhikArathI te samasta rAjya saMpatti mArA Adhina ja che. jyAre Apa mane je agya pralobhana batAvI rahyA cho te tamane zobhArUpa nathI. ziSTapuruSa Aloka ane paralamAM virUddha evA nIMdanIya kAryanuM AcaraNa karatA nathI. kahyuM paNa che-- je ziSTapuruSa hoya che te maravAnuM pasaMda kare che, paraMtu A loka ane paralokamAM je kArya virUddha eTale ke nIMdanIya manAya che tevA kAryane karavAnI kadI IcchA paNa karatA nathI. " je vyakti ziSTa hoya che, te parastrI pratye te game teTalI utkRSTa lAvaNyamayI hovA chatAM paNa tene utarelA dhAnyanI samAna gaNIne kadApi tenI IcchA karatA nathI. te pachI potAnA nAnA bhAInI strInI te vAtaja kyAM rahI? te te putrI samAna ja hoya che. parastrInI IcchA jIvane mATe mahAduHkhanuM kAraNa che. A prakAre madanarekhAe samajAvavAM chatAM paNa maNirathe pitAnA durAgrahane cheDA nahi. madana rekhAe jyAre e jANyuM ke, mAre jeTha ja mArUM zIlabhaMga karavA taiyAra thayA che tyAre teNe potAnA patine pAchA belAvavA mATe eka dUtane mokalyo. jeTalA samayamAM dUta yugabAhanI pAse pahoM. e eja samaye yugabAhu zatrune parAsta karIne pitAnA nagara tarapha AvavA mATe nIkaLI rahyo hate. yugabAhue AvIne kadaLIvanamAM paDAva nAkhe. yugabAhanA AgamananA samAcAra te madanarekhAne ApyA ane kahyuM ke, yuvarAja yugabAha kadaLI vanamAM rokAyA che. A samAcAra sAMbhaLIne madanarekhA kadaLI vanamAM gaI ane maNirathane saghaLe vRttAnta potAnA patine kahI saMbhaLAvyo. moTAbhAI virUddhanI vAte pitAnI patninA maDhethI sAMbhaLavA chatAM yugabAhune tenI vAtamAM vizvAsa na Avyo. A tarapha maNirathe vicAra karyo ke, yugabAhunI hAjarImAM madarekhA mane cAheze nahIM. AthI evuM ja kema na karavuM ke, jethI yugabAhane aMta AvI jAya? A mATe sahu prathama yugabAhune vizvAsamAM levuM ane pachIthI tene ThekANe pADI de. yugabAhune nAza karyA pachI paNa je madanarekhA nahIM mAne te huM jabarajastIthI tene mAre AdhIna banAvIza. tene meLavavAmAM mAre zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 35 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAI yugamADuM aMtarAya banI rahyo che. AthI mArA A kAmamAM e eka pramaLa duzmana jevA che. jethI ene jaladIthI jaladI mArI nAkhavA joie. A prakAranA vicArAthI prerAine maNirathe peAtAnA nAnA bhAI yugamAhu aMge gupta khAtamI meLavavAnA prAdha karyoM. maNize e jANyuM ke yugakhADuM zatrune parAsta karIne pAcho pharyo che ane kadaLIvanamAM utaryo che, tyAre teNe vicArakaryuM ke, A suMdara taka che, ke jethI yugamAhune jaladIthI jaladI mArI zakAya. kAraNa ke te je udyAnamAM utaryo che te udyAna nagarathI bahAra che. tethI gheAra aMdhArI rAte tene mArI nAkhavAnuM ghaNuM sagavaDa bhareluM che. AthI tene mArI nAkhavA mATe koi khAsa prAdha karavAnI jarUrIAta raheze nahIM. AthI tyAM jaIne ja tene mArI nAkhavAnA prAdha karavA joIe. A pramANe nirNaya karIne maNiratha jherane paTa ApelI talavAra hAthamAM laIne kadalIvanamAM javA ravAnA thayA. tyAM paheAMcIne teNe paheregIrAne pUchyuM ke, yugamAhu atyAre kayAM che? maNirathanAM madanarekhA kA draSTAMta vacana sAMbhaLIne paheregIrAe kahyuM ke, atyAre teo kadalIgharamAM sutA che. paheregIrAe miNuthane pUchyuM ke, Ape A vakhate ahIM AvavAnI takalIpha kema lIdhI ? mirarthe javAba ApyuM ke, ahIM jaMgalamAM jyAre mAro bhAI ekale che te tene kAMI upadrava na Ave A hetuthI huM tenI rakSA karavA mATe ahIM AvyA che. A rIte paheregIrane samajAvI eka paheregIrane yugamAhune peAtAnA AgamananA samAcAra kahevA mAkalyA. paheregIra jaIne yugamAhune maNiratha AvavAnA samAcAra ApyA. A vAta sAMlaLIne madanarekhAe pAtAnA patine kahyuM ke, svAmina ! mane Dara che mATe sAvadhAnI pUrvaka rahejo. pAtAnA bhAI pratyenI mamatA ane vizvAsane kAraNe teNe manarekhAnA A mahatvanA sucanane gaNukAyuM" nahIM ane peAtAnA mATAbhAI ne maLavA mATe cugamAhu kadaLI gharamAMthI bahAra nIkaLyA tyAre jALImAMthI manarekhA tenI pAchaLa jovA lAgI. cugamADuM jyAre maNirathane namaskAra karavA tenA pagamAM paDe che. eja zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 136 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye maNirathe potAnI sAthe lAvelI jheranA paTavALI taravAra tenA upara calAvI ane turata ja nagara tarapha nAsI gaye. raste jatAM maNiratha je ghoDA upara beTho hate te ghoDAnI eDI heThaLa eka viSadhara sarSa cagadAye. AthI kodhathI kapAyamAna te sarSe uchaLIne maNirathane DaMza dIdhe. sarpadaMzanA jherathI maNIratha ghaDA uparathI uchaLIne seMya para paDa ane maraNa pAme. ane jethI narakamAM dasa sAgaropamanI sthitivALo nairayika thayo. A tarapha madanarekhA taravArathI ghAyala thayelA pitAnA patine joI citkAra karatI deDIne patinI pAse pahoMcI gaI patinA maraNa sanmukhanI chellI ghaDIo joIne tenI pAse besIne gheryathI kahevA lAgI ke he nAtha ! Apa manamAM koI prakAranI ciMtA na karazo. dhIraja dhAraNa karI svaracitta banI rahezo. koInA upara jarA paNa roSa karaze nahIM. potAnA ja karmane A vipAka che evuM samajIne AvelA A dukhane samatAbhAvathI sahana kare. jInekta dharmanuM zaraNu aMgikAra kare ane prANAtipAtAdi aDhAra pApasthAne parityAga kare. he svAmina ! eja paralokanuM bhAthuM che. tene Apa grahaNa kare. jagatanA saghaLA jIvAtmAothI Apa pitAnA karelA aparAdhanI kSamA mAgo ane temanA aparAdhane Apa kSamA Ape. SathI vazIbhUta banelo jIva pote ja pitAnA svArthane vinAza karI bese che mATe A zreSane Apa ApanA dilamAM na AvavA de. "saghaLA jI mArA mitra che" A prakAranI mitrI bhAvanAne hadayamAM sthAna Ape. jyAM sudhI deha rahe tyAM sudhI sarvajJa ahI tane devarUpathI, meDhA upara derAthI bAMdhelI mukhavIkA vALA guNagariSTha munivarane gururUpathI, ane jInapraNita zrutacaritrarUpa dhama dhama rUpathI aMgikAra kare. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda tathA azubha garUpa pAMca Asane mana vacana ane kAyAthI karavA karAvavA tathA karatA hoya tene anumodana ApavAnI bhAvanAne tyAga kare. potAnA kuTuMba temaja dhanamAM Apa have jarA paNa mamata na rAkho. svakRta karmanA vipAka samayamAM A jIvanane rakSaka tenA svajana vagere kaI banatAM nathI. je Adhela dharma ja zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 37 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANIone paramama ane ucca prakAranuM dhana che, evI bhAvanA bhAvatA raheA. kAraNake eja duHkhAnA nAza karanAra temaja sukhadAyI che. have Apa A samaye cAre prakAranA AhAranA parityAga karI, cAra zaraNAnA Azraya lyA. pAMcaparameSThI navakAra maMtranuM smaraNa karatA raheA. AnA smaraNathI pApAtmA paNu deva khanI jAya che. samyaktvane Azraya karavAmAM pramAda na karI. A prakAranAM potAnI patnI madanarekhAnA hitakAraka vacanAne sAMbhaLIne yuga bAhue tenAM kahelAM vacaneAne peAtAnA hRdayamAM sthApita karIne zraddhA pUrvaka pacaparameSThI maMtranA jApa karatAM karatAM peAtAnA dehanA tyAga karyo. A taraph madanarekhAe paNa vicAra karyo ke sa anarthanA mULa kAraNu svarUpa mArA A rUpane dhikkAra he, jeNe mArA jIvanane duHkhI manAvyuM che. mArA A rUpane joIne rAjAe pAtAnA nAnA bhAIne mArI nAkhyA. asAra tathA kSaNu vinazvara A mArA rUpane nimitta manAvIne ja rAjAe bhAre duSka maMnA baMdha karyo che. he prabhu! have tA evu' lAge che ke, mArA jeTha rAjA maNIratha jakharajastIthI mArA zIyaLadhamane khaDita karI deze. ene kAraNe tA teNe ATale badhA anatha karela che. AthI have ghera na jatAM kaI anya sthaLe cAlyA javAmAM ja mArUM zreya che. tyAM jai have paraNekane mATe udyama karIza. jo huM ghera jAuM chu' teA rAjA mArI prAptinA nimittathI mArA putra caMdrayazane paNa mArI nAkhatAM acakAze nahIM. A prakAranA vicAra karI madanarekhA zeka vyAkuLa sthitimAM peAtAnA putra vagerene kahyA vagara ja pUrva dizA tarapha ravAnA thaI gaI. cAlatAM cAlatAM te eka mahAna bhayaMkara evA jaMgalamAM ke jyAM aneka jAtanA hiMsaka pazue hatA tyAM jaI caDI, tyAM teNe rAtrImAM siMha ane vAghanI garjanAo, zIyALAnI kIkIyArI, suvAnA huMkArane, sarponA bhayaMkara phutkArane, sAMbhaLyA. paraMtu enAthI e nIDara banI rahI. ane namaskAra maMtranA jApa japatI rahI. tyAM tenA garbhanA samaya purA thatAM ardharAtrInA samaye putranA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 138 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma thayo. tyArabAda madanarekhAe pitAnA aDadhI sADIne phADI tenI khAI banAvI eka vRkSanI DALIe bAMdhI temAM zubha lakSaNa yukta pitAnA navajAta putrane suvADI pitAnA aMtaHkaraNane tenI rakSAmAM niyukta karI eka pAsenA taLAva upara potAnAM vastra ane zarIranI zuddhi karavA gaI taLAva upara jaI teNe pahelAM pitAnAM vastro dheyAM, pachI te snAna karavA taLAvamAM utarI. snAna karIne te nIkaLatI hatI. ke e samaye tyAM eka tRSAtura hAthI AvI pahoMce. hAthIe tene pitAnI suMDhathI upADIne daDAnI mAphaka khUba jorathI uchALIne pheMkI. teja vakhate tyAMthI pasAra thatA keI yuvAna vidyAre tene nIce paDatAM ja pitAnA vimAnamAM jhIlI lIdhI, ane tene vimAnamAM besADIne cAlato thayo. madanarekhAe vidyAdharane pUchayuM. A5 kayAM jaI rahyA che? vidyAdhare kahyuM, ahiM najIkanA pradezamAM mArA pitA cAraNa zramaNa che jeo cArajJAnanA dhAraka che temane vaMdana karavA jaI rahyo hato. paNa vacamAM ja tamAre meLApa thatAM have tyAM na jatAM sIdhe mArA nagaranI tarapha pAcho jaI rahyo chuM. nagaramAM tamane mukI AvIne pachIthI temanAM darzana karIza. madana rekhAe vidyAdharanAM vacana sAMbhaLIne vicAra karyo ke, mArAM karmone ke vilakSaNa vipAka che ke jethI Apatti upara Apatti AvI rahI che. nItinI e vAta kharekhara sAcA svarUpamAM mArA ja upara AvI paDI che ke __ "ekasya duHkhasya na yAvadantaM, gacchAmyahaM pAramivArNavasya / ___ tAvat dvitIyaM samupasthitaM me, chidreSvanarthA bahulI bhavaMti // " meM mArA eka zIladharmanI rakSAnA nimittathI ja mArA putrane dhanane ane rAjaya sukhano tyAga karyo ane ekAkI tyAMthI nikaLI paDI, paraMtu mAre mATe te ahIM paNa eja Apattine pharIthI sAmano karavAnuM AvI paDayuM che. keI harakata nathI. bhale Apattio Ave, paraMtu huM zIlajamane tyAga kadI paNa karavAnI nathI. koI paNa upAyathI A durbodha vidyAdharane samajAvIne mArA zIlanI rakSA karIza. athavA e bhayane dUra karavA mATe thoDA samayanI pratIkSA karavI paDaze. utAvaLa karavA jatAM ulaTuM duHkha ubhuM thaze. nItikAroe paNa kahyuM che ke zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 139 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "odhAveze navI-kaze papaLi ajIrNabhuktau bhI sthAne kAlakSepaH prazasyate // " arthAta-krodhanA AvezamAM, nadI parathI ubharAtI hoya te tene pAra karavAmAM, pApakarma karavAmAM, ajIrNa thayuM hoya tyAre khAvAmAM ane bhayanA sthAnamAM kAlakSepa eTale ke vilaMba karavo jarUrI che. A vicAra karI madanarekhAe vidyAdharane kahyuM, bhadra! sahuthI suMdara vAta to e che ke, Apa mane pahelAM cAraNa munirAjanAM darzana karAve ane pachI Apane jema rUce tema ApanI IcchApUrvaka kare. madarekhAnAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne harSa magna banelA vidyAdhare munirAjanI pAse javAnuM svIkAryuM e vidyAdharanuM nAma maNiprabha hatuM. te vidyAdharanA vimAnamAM besIne bane jaNa munirAjanI pAse pahoMcyAM. madanarekhAe bhaktithI AnaMdabhera te cAra jJAnadhArI cAraNa munirAjane vaMdanA karI. munie paNa jJAnathI madana rekhAne jotAM ja tenuM saghaLuM vRttAMta jANI lIdhuM. munirAje maNiprabhane dharmopadeza devAnI zarUAta karI. eTalAmAM AkAzamArgethI eka vimAna nIce utaryuM. vimAna khUbaja suMdara hatuM-maNuonA staMbhathI e suzobhita hatuM. jiMgikADhanA (ghugharIonA) dhvanIthI jevA vALAnA manane mugdha banAvatuM hatuM. sUrya samAna tenI kAMti, hatI, teraNathI e zebhatuM hatuM, metionI mALAo tenA upara laTakatI hatI. vAjItrAnA mahara sura temAMthI saMbhaLAtA hatA. jenAthI dizAonA khuNe khuNA paNa guMjI rahyA hatA. A vimAnamAMthI eka deva jayajaya karatA utaryA. je vividha prakAranA vastrAbhUSaNathI zobhAyamAna hatA. jenI sAthe aneka devIo paNa hatI vimAnamAMthI bahAra nIkaLatAM ja sarva prathama madanarekhAne teNe traNa pradikSaNA karIne namaskAra karyo, pachI munirAjane savidhivaMdananamaskAra karI te yathA sthAne besI gayA. dharmopadeza pachI maNiprabha vidyAdhare devanI A anucita rIta zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 140 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAtanuM nirIkSaNa karI cArajJAna dhAraka maNicUDa munine pUchyuM ke, he bhadanta ! devAe temaja uttama manuSya eja nItinA pracAra karelA che ene jo eja nItimAga nuM ullaMghana kare te pachI bIjAnuM tA zuM kahevuM? A devanA A prakAranA avidhivALA ziSTAcArane joIne mane ghaNuM Azcaya thAya che ke, A deve sa doSa rahita sAdhuguNasamanvita Apa munirAjane cheDIne sarva prathama A strIne namaskAra karyAM. Apa batAvA ke, evuM teNe zA kAraNe karyuM? jyAre vidyA dhare munine vinaya karavAmAM viSayyasanA kAraNane pUchyuM tyAre munie kahyuM ke, sAMbhaLe ! sUdanapuramAM maNiratha nAmanA eka rAjA hatA teNe peAtAnA nAnA bhAi yugamADuMne taravArathI mArI nAkhyA tyAre A madanarekhAe tene mRtyu samIpa jANIne jainadharmanI prApti karAvI. maraNAMte yugamADu dharmanA prabhAvathI 5 pAMcamAM brahmadevalAkamAM devarUpe utpanna thayA. A eja deva che jene A madanarekhAe aMtakALa samaye dharmopadeza ApyA hatA. jethI tene param upakAra karavAvALI mAnIne saprathama tene namaskAra karyAM che bIjI tarapha te maNiratha rAjA potAnA nAnA bhAIne mArIne nagaramAM jaI rahyo hatA tyAre rastAmAM eka bhayaMkara kALA sape tene daza dAdhA tene kAraNe te tyAM ja marIne dasa sAgaropama sthitivALI ceAthI narakamAM jaIne utpanna thayA. A vRttAMta sAMbhaLIne maNiprabha vidyAdhara svadArasatASavrata dhAraNa karyuM ane madanarekhAne peAtAnI bahenanA bhAvathI mAnIne tenI pAse peAtAnA samasta doSAnI mAphI mAgI. madanarekhAe tyAM cAraNu zramaNu munine kahyuM, bhadanta ! huM mArA nAnA putranA vRttAMtane jANavA IcchuM chuM, prabhA ! kRpAkarI mane jaNAvA munie kahyu, bhadra ! sAvadhAna thaI ne sAMbhaLe. huM tamArA e putranu' vRttAMta tamane saMbhaLAvuM puSpazikha aura nakhazikha kA varNana * A jasmRdvipamAM pUrva mahAvideha kSetranI a Mtagata puSkalAvatI vijayamAM zrI maNItAraNu nAmanuM eka nagara hatuM. mitayaza nAmanA eka cakalI tyAMnA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 141 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA hatA. tenI srInuM nAma puSpavatI hatuM, tene puzikha ane ratnazikha nAmanA be putro hatA. te banne vinayazIla ane dayALu hatA. sAtheAsAtha e e banne dharmAnuSThAnamAM draDha zraddhAvALA hatA. eka samayanI vAta che ke, cakavartIe pAtAnA e banne putrone rAjya suprata karIne saMyama aMgikAra karI lIdhA. anne rAjakumAroe maLIne cAryozI lAkha pUrva sudhI rAjya kArabhAra calAvye eka samaye kAI nimittanA kAraNe temanA cittamAM sasAranA bhAgethI ane zarIrathI virakti jAgI. AthI mane bhAI ee cAraNa zramaNanI pAse jaI dIkSA lIdhI. ane seALalAkha pUrva sudhI nirmala cAritra paryAyanuM pAlana karyuM". A pachI samAdhIbhAvathI marIne azrutakalpa nAmanA devalAkamAM zakendranA sAmAnika deva thayA. tyAMnI sthiti khAvIsa sAgara pramANa che. bAvIsa sAgara pramANu e paryAyamAM rahIne te anee nItya navA divya sukhAne bhAgavIne peAtAnA devapaNAnuM AyuSya vyatIta karyuM. e pachI tyAMthI csavIne ane devA dhAtakI kha'nA bharatakSetramAM hariSaNa nAmanA vAsudevanI dharma patnI samUdradattAnA peTe putrarUpe avataryo sAgaradeva ane sAgarajItta e nAmathI te banne prasiddha thayA. e paryAyamAM paNa temaNe sarjaMga Dhasutrata bhagavAnanI pAse dIkSA dhAraNa karyAne trIje ja divase vijaLI paDavAthI temanuM mRtyu thayuM. marIne e banne jaNA mahAzuka nAmanA devaleAkamAM sattara sAgaranI sthitivALA mahatvika deva thayA. padharatha kA draSTAMta eka samaye e banne deva bharatakSetramAM arhaMta zrI nemInAtha prabhunI pAse AvyA ane temane pUchyuM', 'he bhagavan ! ame banne A deva paryAyathI cavIne kayA sthaLe utpanna thaza` ? bhagavAne kahyu'-tame mannemAMthI eka tA deva mithilAnagarImAM jayasena rAjAnA putra thazeA. ane bIjA sudarzanapura nagaramAM yugamAhuM yuvarAjanA putra thaze. Apa banne tyAM pitAputra jevA thazeA. A prakAranAM bhagavAnanAM vacana sAMbhaLIne te banne deva potAnA sthAne cAlyA gayA. ane AyuSya temanuM pUchu thatAM temAMthI eka tA tyAMthI cavIne videha dezanI mithilA nagarImAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 142 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayasena rAjAnI vanamALA nAmanI mahArANIthI padmaratha nAmanA putra thayA. padmaratha jyAre yuvAna thayA tyAre rAjAe tene rAjakArabhAra seAMpIne dIkSA dhAraNa karI lIdhI. padmarathe paNa nIti anusAra rAjyanuM pAlana karyuM. bIjA dhruva paNa tyAMthI cavIne he meraye ! tamArA putra thayela che. tene vRkSanI DALe khAImAM suvADIne jyAre tuM taLAva upara vastra dhAvA mATe gai hatI eTalAmAM azvArUDha banIne te jaMgalamAM AvI caDelA padmaratha rAjAe te putrane uThAvI mithilAmAM laI jaI pAtAnI rANIne sAMpI dIdhe ane ghaNA ja Ana Mda sAthe putrAnsava manAvyeA, he bhadre ! tamArA putra ghaNA ja pUNyazALI che. te tyAM AnaMdathI rahe che ane dina pratidina vRddhi pAme che. A prakAre jyAre maNicUDa munirAje kahyuM. te pachImaNiprabhu vidyAdhara A saghaLI vAtane sAMbhaLIne tyAMthI munine namaskAra karI peAtAnA sthAne cAhyeA gaye. vratA sAdhvI ke upadeza kA varNana A pachI te yugamAhu deve madanarekhAne kahyuM-he sati! kahe huM tamArU zuM bhaluM karU? madanarekhAe kahyuM-mane have phakta meAkSa sukhanI ja aai che, bIjI keAI paNa icchA nathI. e meAkSasukha kAinI kRpAthI prApta thatuM nathI, paraMtu peAtAnI sAdhanAthI tenI prApti mAnavAmAM Ave che. jo ApanI kAMi bhalu karavAnI abhilASA che te, Apa mane kRpA karI mithilApurImAM pahoMcADI do. tyAM huM mArA putranuM mukha joine turataja paraleAka hitakArI evA dharmanuM ArAdhana karavA cAhu chuM. madanarekhAnI vAta sAMbhaLIne deva tarataja te satIne mithilA nagarImAM lai gayA. madanarekhA ane te deva tyAM sAdhvIcenA upAzrayamAM gayA. vanA namaskAra karI sAdhvIonI sAme te besI gayA. daDhavattA sAdhvIe madanarekhAne pratimAdhita karavA mATe upadeza ApatAM kahyuM ke--saMsAramAM A jIvane mAtA pitA, bhAI bahena, pati patnI, putra putrI, AdinA sabaMdha anaMtavAra thaI cukela che. para Mtu A MjIvanI rakSA karavAvALu kAI paNa thayela nathI. A saghaLA svajane dhana, sapatti, ane zarIrAdika bAhya padArtho kSaNu vinazvara che. jo zAzvata kAI hAya tA te mAtra dharma ekaja che. kahyuM che ke-- zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 143 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "vAtAbhravibhramamidaM vasudhAdhipatyam , ApAtamAtramadhuro vissyopbhogH| prANAstRNA grajalabindusamA narANAM, dharmaH sakhA paramaho paralokayAne // 1 // " A samasta pRthvItaLanuM Adhipatya, vAyunA vegathI vIkharAI jatA meghanI samAna asthira che. temaja-mAnava saMbaMdhI samasta viSayo ati madhura che. arthAt upaganA kALamAM e viSayalega madhura lAge che, paraMtu pariNAmamAM nahIM. tathA-manuSyane prANa ghAsanA agra bhAga upara cUMTelA jhAkaLanA jaLabiMdunI mAphaka caMcala asthira che. arthAt na jANe e prANa paMkhI kyAre A dehane choDIne cAlyuM jAya che. chatAM paNa AzcaryanI vAta e che ke, e saghaLI vastuo mATe manuSya ghora prayatna karatA rahe che. Ama chatAM paNa e saghaLI vastuo manuSya prApta karI zakatuM nathI. manuSyane sAco mitra, je kei paNa heya te te eka dharma mAtra che. je paraloka-prayANa kALamAM paNa tene sAtha choDatuM nathI. ane sAcA sahodara tarIke sAthe sAthe ja rahe che. paralokamAM sAcI mitratA nibhAvanAra kevaLa ArAdhana karelo eka dharma mAtraja che ke jene viSayamAM tallIna banela prANuo bhUlI gayA che. namirAjA ke hAthI ke palAyana (bhagane) kI kathA A prakAranI sAdhvIjInI dharma dezanAne sAMbhaLIne satI madanarekhA prati buddha banI gaI. madanarekhAne pratibaMdhita banelI joIne e deve kahyuM-cAle rAjabhavanamAM jaI tamArA putranuM mukha joI AvIye. devanI vAta sAMbhaLIne madana rekhAe kahyuM-bhAvavRddhi tathA dukhaparaMparAnA kAraNarUpa evA putrAdikanA premanI have mane AvazyakatA nathI. have A sAvajInAM caraNa ja mArUM zaraNuM che. evuM kahIne madana rekhAe sAdhvIjI pAsethI dIkSA lIdhI. deva e sAdhvI. ene tathA satI madanarekhAne vaMdana karI potAnA sthAne cAlyA gayA ane satI madanarekhA daDhavratA sAdhvIjInI ziSyA banIne sutratA nAmathI prasiddha thayAM. temaNe khUba kaThIna tapasyA karavAne prAraMbha karI dIdhe. A tarapha pavaratharAjAne tyAM jema jema bALaka moTo thavA lAgyo tema tema enA prabhAvathI padmaratharAjAnA je zatruo hatA e vinIta banI jaI ene namavA lAgyA. padmaratharAjAe A saghaLe pratApa e bALakane samajIne e zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 144 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALakanuM nAma nami evuM rAkhyuM. ATha varSane thatAM e nami kumAre samasta kaLAone abhyAsa karyo. jyAre te yuvAvasthAne thayuM tyAre rAjA pagharathe tene 1008 eka hajAra ATha sio paraNAvI ane tene rAjakAryamAM paNa saMpUrNa rasa lete banAvI dIdhuM. A pramANe namikumAramAM sarva gyatA AvI jatAM padmaratha rAjAe tene rAjya kArobAra suprada karI pitAne vairAgya utpanna thatAM bhAgavati dIkSA laI lIdhI. namirAjAe paNa pitAnA rAjyane kArobAra nyAya nIti anusAra suMdara rIte calAvavA mAMDa. have ahIM caMdrayaza ane namIrAjAnA yuddhanI taiyArInI kathA kahevAmAM Ave che- sarpa karaDavAthI maNiratha rAjA jyAre marI gayo tyAre tenA maMtrIoe ekaThA maLIne yugabAhunA putra caMdrayazakumArane rAjagAdI upara besADo. caMdrayazakumAra pitAnA mahAna vistRta rAjyanuM bahu ja suMdara rIte rAjanIti anusAra saMcAlana karavA lAge. eka samayanI vAta che ke, mirAjAne sarvazreSTha gajarAja ke jene raMga sapheda hate. te madenmatta banIne majabUta staMbhane ukhADInagarabharanA bIjA hAthI temaja manuSyane khUbaja trAsa pahoMcADIne viMdhyAcaLa parvatanI tarapha nAzI gaye. nAsatAM nAsatAM te caMdrayaza rAjAnI rAjadhAnI sudarzana puranI sImAmAM pahoMcI ga. rAjA caMdrayazane A hAthInA samAcAra maLatAM teNe pitAnA vIra subhaTo dvArA tene pakaDAvI lIdhe. nami rAjAe ATheka divasa pachI jyAre A vAta jANuM tyAre teNe potAnA eka dUtane caMdvayaza pAse mokalyA. dUte jaIne caMdrayazane kahyuM-rAjana ! mahArAjA namie mane ApanI pAse je saMdezo laIne eka che, te saMdezo Apa kRpAkarI sAMbhaLe. namirAjAe ema kahevaDAvyuM che ke, Ape amArA je gajarAjane pakaDa, che tene jaladI pAche mekalI Ape. dUtanI vAta sAMbhaLIne caMdrayaze kahyuM-ghaNuM sAruM ! mArgamAMthI maLeluM ratna koIne pAchuM apAya che? enA upara keInuM nAma te lakhela hetuM nathI ke jethI tene keI na lya. nami rAjAe A kevI vAta kahI? dhyAnamAM rAkhe ke je vIra zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 145 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nami aura candrayaza ke yuddhaprastAva kA varNana hAya che teja A bhUmine bhAgavI zake che. jAA nima rAjAne jaine kahene ke hAthI pAchA maLI zakaze nahI. Ama kahI peAtAnA subhaTa dvArA dhakkA marAvIne te nUtane nagaranI bahAra kADhI mukayA. kRta jhaDapathI nima rAjA pAse jaI paheAMcyA ane caMdrayaza taraphathI maLela javAba temaja peAtAnA karavAmAM AvelA apamAnanI vigata namirAjAne kahI saMbhaLAvI. A sAMbhaLIne nimarAjAne khUba krodha caDayA, ane krodhanA AvezamAM lazkara taiyAra karavAnI sUcanA ApI dIdhI. A taraph caMdrayazakumAra pazu laDAInI taiyArI karavA lAgyA. khanne taraph laDAinI taiyArIye| cAlI rahI che evAmAM eka divasa cadrayazakumArane tenA tadvArA jANavA maLyu ke, namirAjAe sanya sAthe AkramaNu karyuM' che. A sAMbhaLIne caMdrayazakumAre paNa peAtAnA sainya sAthe samarAMgaNa taraph kuca karI. A vAtane leAkeAne mukhethI sAMbhaLatAM madanarekhA (meNarayA) e vicAra karyo ke -A banne bhAI e paraspara jana kSaya karIne adheAgatIe jaze tevA vicAra karI peAtAnI guruNI dRDhavratAne pUchIne keTalIka sAdhvIo sAthe sarva prathama yuddha nivAraNanA nimitte namirAjAnA paDAvamAM jai pahoMcI. namie sAdhvIjIne vaMdanA -namaskAra karI ane sukha zAtA pUchI, madanarekhAe e samaye mi rAjAne dharmopadeza ApyA. teNe kahyuM-- A sasAra anata duHkhAnuM kAraNa che. A manuSyabhava ghaNA puNyakarmanA udayathI jIvAne prApta thAya che. AvA suMdara manuSyabhavane prApta karIne tame tamArUM akalyANa karavAmAM zA mATe mugdha banI rahyA che. ? yAda rAkhA A rAjyazrI asAra che ! je pApa karavAmAM ja racyA pacyA rahe che evA jIvAne narakamAM javu paDe che. ApameLe sudarapuranI hadamAM gayelA hAthIne tamArA mATA bhAI caMdrayo pakaDI lIdhA te temAM enI sAthe yuddha karavAnI zI AvazyakatA che ? A mATe yuddhanA parityAga karI. nami aura candrayaza ke yuddha ko rokane ke liye maghnarekhA sAghvI ke vihAra kA varNana sAdhvIjInAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne nIrmarAjAe manamAM ja vicAra karyAM ke--A cadrayaza yugamAhunA putra che ane huM padmaratharAjAne putra : tA pachI mArA enI sAthe saheAdaranA sa MbaMdha kaI rItanA ? A pramANe vicAra karI namirAjAe sAMdhvIjI sAme hAtha joDIne prazna karyAM, pUjye ! cadrayaza sAthe mArA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 146 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahodarane saMbaMdha Ape kahyo te kaI rIte ? naminI vAta sAMbhaLIne sAdhvI. jIe kahyuM-vatsa! je tame yauvana ane ezvaryanuM abhimAna choDI mArI vAta lakSapUrvaka sAMbhaLaze te tame mArI te vAta samajI zakaze. namie e pramANe karyuM. sAdhvIjIe naminuM A bhavanuM pUrvavRttAMta A prakAre tene samajAvyuM vatsa! sudarzanapuranA svAmI yugabAhu tamArA ane caMdrazanA pitA che, janmadAtA che, ane huM madanarekhA tame banenI mAtA chuM. padmaratha tamArA pAlana kartA hovAthI pitA che, vAstavika janmadAtA rUpathI pitA nathI. tame tamArA moTAbhAIthI virodha na kare, tamAruM hita kayAM che e samajavAnI ceSTA kare. madanarekhA sAdhvIjInA moDhethI pitAne vRttAMta satyarUpathI jANIne namine khUba harSa thaye. madarekhAne potAnI mAtA jANIne namirAjAe bhaktibhAvathI temane namaskAra karyA. nami 2 candrayaza kA milana A pachI namie kahyuM-he mAtA! tame e je kahyuM che tene huM satya mAnuM chuM. caMdrayaza mArA moTAbhAI che, emAM have mane saMdeha nathI paraMtu leke A vAtane kema jANI zakaze. AthI je moTAbhAI nAnAbhAInI sAme vAtsalyabhAvathI Ave te huM ucita vinaya batAvavAmAM zebhI zakuM. A prakAre naminAM vacana sAMbhaLIne madanarekhA sAdhvI tyAMthI cAlIne caMdrayazanA paDAvamAM pahoMcyAM. akasmAta AvelAM sAdhvIne potAnAM mAtA jANune caMdrayaze harSita banIne praNAma karyA. A pachI gadagadu kaThe teNe kahyuM-mAtA ! A mahA kaThIna vratane Ape zA mATe aMgikAra karyuM ? caMdrayazanI jIjJAsAne zAMta karavA mATe madana rekhAe pahelethI mAMDIne te chevaTa namirAjAne maLavA sudhIne pitAne saghaLe vRttAMta tene kahI saMbhaLAvyo. "mirAjA mAro nAne bhAI che " ema caMdrayazane jyAre mAluma paDayuM eja samaye enA hRdayamAM vAtsalya ubharAI AvyuM, yuddha karavAnI javALA zAMnta thaI gaI ane pitAnA nAnAbhAIne maLavA mATe te sAme pagale cAlI nIkaLe, namirAjAe pitAnA moTAbhAI caMdrayazane sAmethI AvatA joyA eja vakhate te siMhAsana uparathI utarI sAme AvI tenA caraNomAM pitAnuM mastaka namAvI dIdhuM. caMdraze paNa potAnA baMne hAthathI ghaNuM ja umaLakA sAthe premathI tene ubho karIne pitAnI chAtI saraso cAMpo ane bhAre utsavanI sAthe temane pitAnA nagaramAM praveza karAvyuM. banne bhAIone paraspara meLApathI pitAnA janmane saphaLa mAnIne caMdraze sudarzanapuranuM pitAnuM rAjya nAnAbhAI namine ApIne pite dIkSA dhAraNa karI lIdhI. tapa tathA saMyamathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA karatA vicaravA lAgyA. namirAjA A banne rAjyanuM saMcAlana khUba ja kuzaLatAthI nyAya nIti anusAra karavA lAge, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 14 7 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namirAjA ke dAhajvara kA varNana koi eka samaye mirAjAnA zarIramAM atiduHsahu evA dAhajavara utpanna thayA. AthI te khUba ja vyathita rahevA lAgyA. tene kAI paNa sthaLe zAMti maLatI nahI'. vaidyoe tene davA karavAmAM koi prakAranI kacAza na rAkhI dareka prakArathI temaja vividha rIteAthI cikitsA karI, paraMtu rAjAnuM jarA paNa duHkha ochuM na thayuM'. AthI lAcAra banIne vaidyoe peAtAnI niSphaLatA svIkArIne rAjAne kahyuM ke, rAjan! Apane mATe amArI zakti anusAra tamAma cikitsA karI cukayA chIe paraMtu eka pazu cikitsA sAdhya khanI nathI. zu' karIe ? A rAga ja asAdhya che. Ama kahIne e saghaLA cikitsake peAte peAtAne ghera cAlyA gayA. paraMtu caMdananA lepa karavAthI mirAjAne kAMika zAtA dekha vAmAM AvI, AthI aMtaHpuranI tamAma rANIoe caMdana ghasavAnuM zarU karyuM. paraMtu caMdana ghasatI vakhate rANIenA hAtha mAMhenAM kaMkaNAnA dhvanI thatA hatA. A dhvanIthI rAgagrasta nami rAjAnA kAnAne ghaNAja AghAta paheAMcatA hatA. eTale te sahana na thatAM akaLAI jatA hatA. AthI teNe pUchyuM ke A zAnA avAja thaI rahyo che ? ene khabaMdha karo. kemake-e avAjathI mArA mAthAmAM zULa jevI pIDA thAya che. namirAjA ke vairAgya kA varNana nAkarAe A samaye kahyuM ke-mahArAja! ApanA dAhanA zamana mATe mahArANIe jAte caMdana ghasI rahyAM che, caMdana ghasatAM ghasatAM temanA hAthamAM rahelAM saubhAgya kakaNA athaDAtAM avAja thAya che. A sAMbhaLIne nima rAjAe kahyuM-e avAja-gaDabaDa khaMdha karAvI do. nAkarAe enA tarata ja amala karyAM. paraMtu rANIoe ethI sateSa na mAnatAM caMdana ghasavAnA hetuthI peAtAnAM hAthamAMnA eka zIvAya badhAM ka kA kADhI nAkhyAM saubhAgyanA cinharUpa phakta eka eka mAMgalIka ka kaNane rAkhIne pUrvavat sukhaDa ghasavAnuM kArya cAluM rAkhyu nima rAjAnA kAne jyAre kaMkaNAnA avAja AvatA khaMdha thayA tyAre teNe nAkarAne pUchyu have rANIoe ca Mdana ghasavAnu' aMdha karyuM hoya tevu lAge che. kAraNa ke jo te caMdana ghasavAnuM kAma karatI hoya teA temanA hAthanA kaka zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 148 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne avAja AvyA vagara rahe nahI. namirAjAnA A prakAranA kathanathI nekare kahevA lAgyA ke-he rAjana! evI vAta nathI-dareka rANIo caMdana ghasa vAnuM kAma te kare ja che, paraMtu kaMkaNenA avAjathI ApanA mastakamAM vadhu pIDA thatI hovAne kAraNe e saghaLI mahArANIoe hAthamAM phakta ekeka saubhAgya kaMkaNa rAkhIne bAkInAM kaMkaNene hAthamAMthI utArIne caMdana ghasavAnuM kAma cAlu rAkhyuM che, A kAraNe kaMkaNene avAja pahelAMnI jema thatuM nathI. A prakAre nakaronuM vacana sAMbhaLIne namirAjA ke jemane moha upazAnta thaI gaye hatuM ane je pratibuddha banyA hatA te vicAra karavA lAgyA che, ane kenA saMgamathI ja rAgAdikaSa utpanna thAya che. paraMtu ekAkI janane nahIM. caMdana ghasatAM rANIonA hAthanAM kaMkaNe jyAM sudhI paraspara athaDAtAM hatAM tyAM sudhI tene zabda thato rahyo ane ene kAraNe mane becenI thatI rahI. paraMtu kaMkaNa ekaluM paDatAM eka kaMkaNathI keI avAja ke garabaDa thatI nathI. AthI jyAM sudhI huM siemAM, svajanemAM, hAthIomAM, azvAdikamAM, ane rAjyamAM baddha thaI rahyo chuM tyAM sudhI huM duHkhI chuM. paraMtu je A badhAne cheDIne ekAkI thaI jAuM te dukha mAre bhogavavuM na paDe. paraMtu sakhI banI jAuM. kemake, prANImAtrane duHkhanuM kAraNa saMga ja che, ane saMgane tyAga kare e ekatva mahA AnaMdane hetu che. AthI huM je A rogathI mukta thaI jAuM te sarva saMgane parityAga karI dIkSA grahaNa karI lauM. A prakArane vicAra karatAM karatAM namirAjane rAtrImAM sArI evI niMdrA AvI gaI. nidrAmAM ja namirAjAne eka svapna AvyuM ke jANe huM sapheda hAthI upara caDIne merU zikhara upara caDI gaye. kArtikI pUnemane e divasa hate. eja rAtrIe namirAjanI cha mahinAnI dAhajavaranI bImArI cAritra dharmanuM grahaNa karavAnI kevaLa IcchAnA prabhAvathI ja ochI thaI gaI. savAre jyAre te jAgyA te vicAra karavA lAgyA ke, meM je A svapna joyuM che te sArUM phaLa ApanAra che vaLI A parvata meM kayAMka je paNa che. A prakAre vAraMvAra vicAra karatAM tene jAtI maraNa jJAna utpanna thayuM. jenA prabhAvathI temaNe pitAnA pUrvabhavane jANyuM ke meM pUrvabhavamAM dIkSA aMgIkAra karIne saMyama pALyA hatA, tyAMthI mArIne huM devalokamAM gayA hatA. e samaye huM naMdanavanamAM krIDA karavA jaI rahyo hato tyAre svapnamAM meM joyelA merU parvata jevAja merU parvatane meM tyAM ja hatuM. A prakAranA jAtismaraNa jJAna pAmanAra namirAjAnI prava. jyAgrahaNanuM varNana karatAM zrI sudharmA svAmI jakhkha svAmIne navamuM adhyayana kahe che. jenI A prathama gAthA che. "varUkuLa vihoNo" ItyAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 149 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namirAjA ke pravrajyAgRhaNa kA varNana annayA --vajonA zo-revahovAnlR dasa sAgaranI sthitivALA mahAzu nAmanA devalAkathI vaLazrutvA cyavIne mAjI zmi homni-mArupe oke manuSya bhavamAM vavaLo-31pannaH utpanna thayelA tathA vasaMtamo ine-jIvajJAntamoTH upazAta darzanamehanIyakavALA mirAjAne paurALiyA-paurAniInAtim peAtAnA pUrvabhavanI jAtI sad-smRti smRti yAda AvI. // 1 // jAtIsmaraNa pachI temaNe zu karyu. te kahe che~~ nAsaktti macana " ityAdi. t anvayA --mayanuM maLavAnuM viziSTa jJAnavALA namI rAcA-namanA nama rAjIe jJAka kSatti-jJAti stuvA devabhavarUpa pAtAnA pUrva bhava yAda karIne anuttare dhambe sadda saMyuddho-anuttare dhama ya na vuddhaH sarvotkRSTa zrata cAritrarUpa dhama mAM peAtAnI jAte pratibuddha thaIne ratne pukhta vesu-Aye putra sthAcitvA rAjyagAdI upara peAtAnA putrane besADI minilamad-miniAmati dvIkSA aMgIkAra karI ArA nimarAjAe kevI rIte dIkSA lIdhI ? e khAmata kahevAmAM Ave che " so. devolattei "--ItyAdi. anvayA--mahAna evA rAjyanuM aizvarya, AlIzAna bhavana eka avAje hajAra mAsA jenI sevAmAM tatpara, evA mirAjAe Trevojaritte re moT-devosaTTa zArvavAn mondevalAka jevA uttama bhegAne maMttinumuttvA bheAgavI vudghaH jAti smaraNa jJAna thavAthI pAte peAtAnI jAte pratibuddha anIne moLe vica-ovAn cinnati A saghaLA aizvaryanA tyAga karyo. bhAvA--namirAjAe tattvajJAna pUrvaka lAgeAnA tyAga karyo A vAta " yuddho moLe ci' A vAkyathI sUtrakAre kahyu` che. ke bhega e rAgadveSanA hetu hAya che. rAga ane dveSathI jIveAne jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranAM karmInA khadha thAya che. enAthI naraka nigeAdAdikamAM paribhramaNa karavuM paDe che. ane te te gatimAM anaMta janma maraNAdikanAM duHkhA jIvAne bhAgavavAM paDe che. A kAraNe bheAga cheADavA ceAgya che, evuM samajIne namirAjAe bhAgAne cheDI dIdhA, gAthAmAM lega'' zabda upara je vAra vAra bhAra mukavAmAM Avye che AnAthI sUtrakAranA e abhiprAya che ke-bhAga e dRSTiviSavALA sarpanI mAphaka che evu samajIne tenA sarvathA tyAga karavA joIe|| 3 // vaLI niddhi apurananavaya '-ItyAdi. kALA "C anvayA-mava-mAvAnuM samyagjJAnazALI mirAjA sapura Lavava jJapurAnavamAM pura ane janapada sahita mii-mithijAm mithilA nagarIne yajavam sanika janAne boroDhuM -avarodham aMtaHpurane tathA sabdha cina-sarve vaninam samasta parivArane vinna-vastyA cheADIne miniva to-aminintiH bhAgavatI dIkSA grahaNa karI. tata iThThio-AntamadhiktiH dravyanI apekSAe jaMgala, vana AdimAM tathA bhAvanI apekSA huM eka ja chuM " A prakAranI ekatva bhAvanA bhAvIne ekalApaNuM svIkAryuM. ekatva bhAvanAnA A prakAra che- zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 150 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nami aura indrakA saMvAda " eko'haM nAsti me kazcit , nAhamanyasya kasyacit / na taM pazyAmi yasyAhaM, nAsau dRzyo'sti yo mama // 1 // huM koIne nathI, keI mArUM nathI, temaja evuM paNa koI nathI ke jenI sAthe mAro saMbaMdha na thayo hoya temaja mAro saMbaMdha tenI sAthe na thayo hoya. 4 namirAjAe dIkSA grahaNa karI vihAra karyA pachI mithilAmAM zuM thayuM tene sUtrakAra kahe che-"jojhAjhApUrvA gaNI"-ItyAdi. anvayArtha-tA- e kALamAM rAriririA rAjya avasthAmAM paNa RSinI jema krodhAdika kaSAyane jItI levAthI rAjarSi-athavA rAjaya avasthAmAM je rAjA hatA te RSi thayA A mATe niima miLitmmi-nmau abhiniSkAmati nabhijana nixnAthI pavvayaM tammi-pravajati dIkSIta thavAthI miAi vastrAhmU-mithikAyAM DhosTamUtama mithilA nagarImAM saghaLe ThekANe vilApa, AkraMda temaja kakaLATa bArI-bArInna macI gayo che e che jyAre namirAjarSie dIkSA lIdhI e samaye zakrenDe namirAjarSinuM abhiniSkramaNa-pitAnA avadhijJAnathI jANIne manamAM vicAra karyo ke ahe ! AzcaryanI vAta e che ke-A nami rAjaSie pitAnI vizALa evI rAjya samRddhine choDI daIne dIkSA grahaNa karI che. te emanI dIkSA kharekharI che ke kema? AnI parIkSA karavA mATe Indra brAhmaNanuM rUpa dhAraNa karIne nami. rAjarSinI pAse AvyA ane temane prazna karyA. A banne vacce thayelA praznottararUpa saMvAdane samajAvatAM zrI sudharmA savAmI kahe che- sammaciM AyariM?"-ItyAdi. anvayArtha-sattamam sarvotkRSTa vijJAAnamUtrakRcArathAna pratrajyArUpa sthAna upara gaLyujhuivaMzamyuthita ArUDha thayela samyagadarzana jJAna cAritrAdi guNenI sthAnabhUta pratrajyA aMgIkAra karanAra sAcariti-jArSika rAjarSi namIne mAna rUveNa-brAhmaNarUpeNa prA] 35dhArI sako-zakaH ndra ima vayaNamaThabavI-idaM vacanaM hAthI A prakAre kahyuM che 6 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 151 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ine je kahyuM te kahe che--"vinu mo kanna miDhiA--ItyAdi. anvayArtha-mo- he rAjarSi anna-jA Aje misTiAra-zithiSTAcAr mithilA nagarInA prANApaNu-prAsApu mahelamAM ra ane jidde-jIju gharamAM tathA zuMgATaka, trika, catuSkara, catuSpatha mahApatha vagere sthAnamAM bhAre zoThAhAsaMkuchoTAhasaMpuchADa kolAhala ane AkaMda janaka vilApa ke je -ALA: hadayadrAvaka je gaNAya che. AvA saMra-AA karUNunAda vinasuvaMti-riMtu jayanta kema saMbhaLAI rahyA che.? | 7 | cama nimittA"-ItyAdi. anvayArtha-pacamaThuM-tamathama IndranI A prakAranI vANu nimittanirA sAMbhaLIne herAvaLorUgo-detuvALanotiH hetu ane kAraNapUrvaka abhiniSkramaNane mATe niSiddha banelA evA namI rAriNI-ravi narSi nimirAjarSie to-tatA tyAra pachI viMduM-revendra devendrane rU-ma A prakAre najIvI-cAvI kahyuM - bhAvArtha--I namirAjaSine kahyuM ke ApanuM "yaM niSamAM anucita AkrandAdi dAruNazadajanakatvAt " yat yat AkrandAdi dAruNazabdAnAM janaka tattat dharmArthino'nucitam yathA prANAtipAtAdikam tathA cedaM tasmAttathA" yA niSkamaNu Akanda Adi dArUNa zabdanuM janaka hevAthI prANAtipAtAdikanI mAphaka ThIka nathI. jenAthI AkaMda-vilApa, duHkha utpanna thAya evAM kAme dharmAthi puruSa karatAM nathI. ApanuM A niSkramaNa AvAja prakAranuM che. AthI prANAtipAtAdikanI mAphaka ApanuM A kAma egya nathI. A pAMca avayavothI yukta padArthonumAnarUpa hetu kAraNa dvArA InDe nimirAjarSinA abhiniSkramaNane (dIkSAne) anucita-agya siddha karyuM. "ApanuM niSkramaNa anucita che." A pratijJA thAya che. AmAM pakSa ane sAdhya e be vAkya che. abhiniSkramaNa ane anucita e sAdhya AjhaMdAdika dArUNa zabdajanakatAne emAM hetu che. je je evuM hoya che te te dharmAyane mATe ananuTheya anucita hoya che, jevAMke prANAtipAtAdika A avaya daSTAnta che. ApanuM abhiniSkramaNa paNa Aja prakAranuM che. A rIte pakSamAM hetumAM be vAranuM A vAkaya upanaya che. A kAraNe AjaMdAdi dArUNa zabda upajAvanAra eTale ke klezajanaka hovAthI ApanuM A abhiniSkramaNa-dIkSA anucita ja che; A vAkaya pratijJAne be vakhata AvavArUpa hovAthI nigamana che, ApanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 152 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiniSkramaNamAM AkraMdAdi dArUNa zabdanuM utpanna thavu e enI anucitatA vagara thavu asa Mbhava che, eTaluM mAtra ahiM kAraNa che. jo ke kAraNa ane hetu eka ja che,chatAM paNa ahi' je tenu' pRtharUpathI upAdAna karela che te sAdhana vAkayanI vicitraracanA praznanAtha jANavI joIe A rIte I- pAMca avacavarUpa pArthonumAna dvArA namirAjanA niSkramaNamAM anucitatA pradarzita karI tyAre namirAjaSie tenA A prakAre uttara ApcA, 5 8 5 " milhiAra cepa nakke 'ItyAdi, anvayA--miTThiA-mithirucAN mithilA nagarInA ce-caitye udyAnamAM sIcArzItAcaH zItaLa chAyAvALu manome-manorama manArama patra puovepa-patrapuvajDovela patra puSpa ane phaLeAthI bharapUra evuM vahULa - nAma aneka pakSIo mATe sA-sAsaMdA vastune madhukuLa pAtAnA phaLAne kAraNe sadAye atyaka upakAraka evu va-vRkSa: eka vRkSa che, 59 5 vAeNa hIramANammi' * 'ItyAdi. '' anvayA -mo: he vipra cemi ce caitya sakhaMdhI arthAt udyAnamAM sthIra rahelA e maLome-manorame maneAhara vRkSa phormAzmi-TrIyamA praca'Da AMdhInA jhapATAthI paDI javAthI vrudyiA asaraLA attA-du:vitAH arALAH ArtA: AkuLa vyAkuLa azaraNa, trANu rahita tathA Ata evA vA- te lattAH e pakSio vuMtti-vRtti AkraMda kare che enuM tAtparya e che kemirAjaSi e A anyAkti dvArA A prakAranA indranA praznanA uttara ApyA ke, Aja mithilA nagarInA udyAnamAMnuM maneArama ane zItaLa chAyAvALuM pracaMDa vRkSa AMdhInA jhapATAthI paDI gayuM che. AthI tenA upara Azraya lenAra pakSigaNu vilApa karI rahela che. enA dhvanitA e che ke je indre pahelAM A rAjarSi ne pUchyuM hatuM ke, Aja mithilA nagarInA prAsAdamAM ane gharamAM je AkraMda sAMbhaLavAmAM AvI rahyuM che tenuM zuM kAraNa che? te A kathanathI spaSTa thaI jAya che--A jIva vrukSa mAphka che jyAre svajane pakSio tulya che kemake, te enI sAthe thADA kALa rahIne pachI uttara kALamAM pAta peAtAnA karmonurUpa gatimAM cAlI javAvALA che. emanA sAtha sthAyI nathI. kahyuM paNa che ** yad drume mahati pakSigaNA vicitrAH kRtvA''zrayaM hi nizi yAnti punaH prabhAte / tadvajjagatya sakRdeva kuTumbajIvAH sarve sametya punareva dizo bhajante // 1 // jema judI judI dizAomAMthI pakSigaNu AvIne saMdhyAkALe eka vRkSa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 153 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 bese che, ane jyAre prabhAta thAya che tyAre te badhAM pAtapAtAnI pAMkhA phelAvIne judI judI dizAomAM uDI jAya che. AthI Apa je kahe che ke -- tamArUM A niSkramaNa AkraMda Adi dArUNa zabdonA utpAdaka hAvAthI anucita che" e ApanuM kahevuM ThIka nathI. kAraNa ke-AmAM AkraMdAdi dArUNa zabda janakatA che ja nahIM. A kAraNe A hetu asiddha che. pakSamAM na rahe nAra hetu peAtAnA sAdhyanA sAdhaka thatA nathI. svajanAnA AkraMdAdi dArUNu zabdone utpanna karanAra te khIjuM ja kAI che. ane te khIju` kAMI nahi paNa svArthanA vinAza. eTale ke vyakti raDe che te bIjAne mATe nahi paNa peAtAnA svAmAM kheADha paDatAM raDavA bese che. kahyu` che ke . " AtmArtha sIdamAnaM svajanaparijano rauti hAhAravAta, bhAryA cAtmayogaM gRhavibhavasukhaM svaM vayasyAzca kAryam / kanvAtyanyonyamanyastviha hi bahujano lokayAtrA nimittaM, yo vA yasmAcca kiJcit mRgayati hi guNaM te tadiSTaH sa tasmai " // kuTuMbIjanA paisA kamAvAvALo javAnA kAraNe, patnI viSayabhAga gRha vaibhava ane dhanarUpa peAtAnA svAne mATe, ane mitra peAtAnA kAryarUpa svAtha ne mATe raDe che. jenA je prakAranA svAnI jenAthI puSTi thAya che tenA e prakAranA svArthanA abhAvamAM te peAtapeAtAnA te te svAthane mATe raDe che. AthI emanA svArthamAM mArU A niSkramaNa kaI rIte hetu anI zake. svAnA vinAza ja emanA AkraMdanA hetu che ! 10 // " camakuM 'nizvAmittA " ItyAdi. anvayA--yama niAniA--samartha niyamsa A prakAranA spaSTa ane pragaTa karavAvALo uttara sAMbhaLIne :phekALobo - dvetujAraLanattiH pUrvokta heturUpa kAraNa jenu asiddha thai cukela che--nirAkRta karI devAyela che evA te vaividdo-revendra indre to-tataH tyArapachI mi rAvala-mi rAk namirAjAne phaLamatrathI-mAnIta A prakAre kahyu HH nima rASie abhiniSkramaNamAM pUrvokta heturUpa kAraNa A rIte pazu asiddha karyu" ke, " minimAM na viN pIyA nI bIniAcarakSAhetutvaat yathA prANAtipAtaviramaNAdiH abhiniSkramaNanA hetu kAine paNa pIDA ke duHkha ApavAnA nathI paraMtu te SaOvanIkAyanA rakSAnA hetu hAya che, prANAtipAta viramaNa AdinI mAphaka ahIM A anne vAkya pratijJA ane hetu rUpamAM prayukta thayela che. ane prANAtipAta viramaNa Adi e anvaya dRSTAnta che. 'enI mAphaka A che.' A upanaya, A kAraNe te kAIne pIDAjanaka nathI. ' e nigamana che, ahIM e paMcAyavarUpa hetu tathA SaovanIkAyanA rakSaNurUpa kAraNu pIDA janakatva vagara niSkramaNa thaI zakatuM nathI. arthAt zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 ,, 154 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM pIDA ajanakatva haze tyAM SaDvanIkAyanu` rakSaNu khanaze. jo niSkramaNamAM pIDAnA hetu mAnavAmAM Ave te e samaye mAMDalika - sImA-prAMtaneA rAjA, senApati, ane rAjA mahArAjA, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, A saghaLAe paNa rAvuM joIe, paraMtu evuM te che ja nahIM. AthI e nizcaya che ke, kadAcita sUrya pazcima dizAethI paNa udaya thavA lAge, candramA amRtane badale Aga varasAvavA mAMDe, vadhyAne putra thAya, amRta jhera banI jAya, retImAMthI tela nIkaLavA lAge tA bhale, paraMtu abhiniSkramaNathI kAine paNa pIDA thaI zakatI nathI. anvayavyatirekathI svArtha vinAzamAM ja AkraMdanI pratihetutA che evA nizcaya dekhAya che. A prakAre mirASie hetu ane kAraNa pU samajaNuthI ApatAM devendra phrIyI A prakAre kahevA lAgyA. / 11 / / mi rAjarSiMne peAtAnA rAjakuTuMba ane rAjabhuvana AdimAM hajI Asakti che ke nahIM? A vAtanI parIkSA levA indra kahe che-- 66 sabrIca vAjha ca '' ityAdi. anvayA--macaya --mavar he bhadanta ! jIesa nI ya vAjha ca-SaH kAntibdha vAyurthI A agni che, A vAyu che. tat mavizkannaD tat ma vira vRtti A ApanuM rAjamaMdira saLagI rahyuM che, ane ethI tera antaH puram-aMtaHpura paNa saLagI rahyuM che. jIsaLa nAgavelar-mAta vrajI nA traNe chatAM e badhA sAme Apa kema jotA nathI ? / / 12 / " camakuM niAmittA " ItyAdi. annayA --camanuM nikAmilsa'-samartha nibhya A vAtane sAMbhaLIne hekavAraLavoo-hetujAraLanotiH hetu ane kAraNu pradarzanapurvaka pUchAela namI rAyarasI - namiH rAjarSiH nabhirAnaSi deviMdaM iNa mabIvI - devendra ida abravIt devendrane A pramANe kahyuM -- bhAvA --mi rAjiSane Indra hatu ane kAraNa pramANe kahyu... ke--" AzmanaH antanu mavana 2 raLIyam '' bhavananI ane aMtaHpuranI rakSA karavI joIe. kemake che e anne pratijJA ane hetuvAkaya che. je je peAtAnuM hAya che te rakSaNa karavAne ceAgya che. jema jJAnAdika guNu, A anvaya dRSTAnta che. e ja rIte aMtaHpura Adi mArUM che e upanaya che, kAraNe rakSaNIya che, e nigamana A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 pradarzita karIne A Ape ApanA rAjasvatvAt " e mArUM 155 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. rakSaNayatvanA vinA enAmAM satvarupa hetu anupapanna che, A kAraNa che, A prakAre hatu ane kAraNa pradarzita karIne Indra namirAjaSine aMtaHpura ane bhavananI rakSA karavA tarapha nirdeza karyo jyAre enAmAM rakSaNIyatA AvI jAya che te pachI tene parityAga kare anucita che. A prakAre jyAre Indra nami rAjarSine kahyuM tyAre namirAjarSie Indrane kahyuM che 13 che nami rAjavie zuM kahyuM? te kahe che-"sukuM vaNAmo jIvAma" ItyAdi. anvayArtha-mo-jAM su vasAmo-sudaM vatAmaH sukhapUrvaka rahuM chuM, karavAma-jIvAma: AnaMdathI jIvuM chuM, nehi nathi ji- rAti pina jene saMsAramAM kaMI paNa pitAnuM nathI. kema ke- " eko'haM na ca me kazcit , svaH parovApi vidhate / yadeko jAyate jantuH, mriyate caika eva hi // " huM ekaluM chuM, mAruM ahIM koI nathI, A mAruM che ane A bIjAnuM che-eTale ke mAruM nathI. A saghaLI mehAdhina jIvanI kalpanA che. jIva (prANI) ahIM ekalo jame che ane eka ja mAre che. AthI jyAre e sthiti che te he viTha! tame batAve ke, ahIM mArUM keNa che? hA, je cIja mArI che, te te mArI pAse che ane te jJAna ane darzana che. AnA sivAya seyanI aNI jeTalI paNa paugalika vastu mArI nathI. je pitAnuM hoya che tenuM rakSaNa agni, jaLa, vagerenA upadravathI karavAmAM Ave che. je ApaNe nathI tene mATe karyo jIva duHkhI thAya che? kemake - " egome sAsao appA, naanndsnnsNjuo| senA vAhi mAvA, saLe laMkA karavA che ? .. svatva te mArUM jJAnadarzanamAM che. AthI e ja mAruM che. bAkI saMsAranA saghaLA padArtho saMsAra saMbaMdhathI viziSTa che. saMyukatane pitAnuM mAnavuM e ajJAnatA che. eTale aMtaHpura Adi pakSamAM svatvarUpa hetune sadUbhAva na rahevAthI e hetu tyAM asiddha che. kemake, jJAnAdithI vyatirikata paravastumAM svatva che ja nahIM ke 14 A arthane daDha karatAM sUtrakAra pharIthI kahe che-"vaMta kuttattara" ityAdi anvayArtha-cattaDuttara - putraratraya jeNe putra ane strI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 156 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adine parityAga karI dIdhuM che tathA je nivavaraNa-nirdAphAza kRSi, vANijya sAvadya vyApArathI virakata banI gayela che evA mituLo-miloH munine vinirvi ja vi-jiMlUi priyaM na vicare na keI laukika vastu priya hoya che ke zanivAM vina vijJapriya ra vighate na kaI vastu apriya hoya che. lakika vastumAM teo samabhAva rAkhe che. je 155 "huM muLio ma" ItyAdi. anvayArtha-satro sarvata bahAranA ane aMdaranA parigrahathI je sarvathA viSpa mukkarasa-vipramuktasya hita manI gayA che egatamaNuparasao-ekAntamanupazyataH ane rAta divasa jeo ekatva bhAvanA bhAvatA rahe che. evA gajAha8sanastha pararahitaniyatavAsa rahita ramavuM-mikSoH bhikSaNazIla muAino -muni munine su-vahu nizcayathI vakumakuma khUba ja sukha rahe che. keTalAka ajJAnI prANIo evuM kahe che ke, jIva rakSaNamAM je dharma thAya che te nimirAjarSie baLI rahelA aMtaHpuranI rakSA kema na karI? AthI te te loko ema mAne che ke maratA jInanI rakSA karavAthI dharma thatuM nathI. pratyuta jIva rakSaNa rAga-dveSane hetu hovAthI tenAthI pApa karma baMdha thAya che. A pramANenuM jeonuM kahevuM che kRta virUddha arthanI kalapanAvALuM hovAthI barAbara nathI. AnAthI zrutanI azAtanA thAya che. ahIM devendra je kadAca evuM pUchyuM hota ke, jIvanI rakSA karavAthI dharma thAya che ke, adharma thAya che? ane tenA samAdhAna mATe je ema kahevAmAM AvyuM hota ke, emAM adharma thAya che to evuM kahevAvALAne mata kRta anukULa thaI zakatuM hatuM, paraMtu ahIM te kaTuMba kabIlA pratyenA mehanI parIkSA mATe nami rAjarSine puchavAmAM AvatAM, kaTuMba, bhavana AdimAM mamatvanA abhAvanA pradarzanathI pitAmAM aparigrahityane mULabhUta virAgya A banane pragaTa karela che. "sumanta puraM vathA rakSacaM jIvavA" tamAre A aMtaHpuranI rakSA karavI joIe kemake, jIva che. A anumAnane laIne devatve nami rAjaSine enI rakSA mATe kahela nathI. ane nami rAjaSie paNa "jIvarakSaNanadharmanana devamUtvAkU" jIva rakSaNa adharma janaka che, kemake, e rAgadvaSa mUlaka che. evuM tamArA e abhimata pramANe kahyuM nathI. teoe te phakata aMtaHpura Adi tamArUM che mATe tenI rakSA karavI joIe tene ja niSedha karela che. arthAt tyAM "svatva" hetune abhAva pradarzita karela che. je 16 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 157 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thamarlR nisAmiA '' ItyAdi, - anvayA --cam tam A anantarIta vAtane nimittA - niramya sAMbhaLIne pheLavoo tuvArAnoti: hetu ane kAraNu A bannemAM jyAre nami rAjaSi dvArA asiddhatA pragaTa karavAmAM AvI tyAre kRSikSe vendraH brAhmaNa rUpadhArI Indre mi' carittama AnaSim nami rASine phaLammA A prakAre anvIvI-gavIt pharIthI kyuM. ' '' '' bhAvArtha. parigraha meAkSa abhilASInA mATe tyAjya che " A abhiprAce nami rAjaSi e Indrane A prakAre kahyuM ke- " mokSAmihApImiH miTTasthAncaH nAnayaM tutvAr " mekSa abhilASIee parigrahanA tyAga karavA caiAgya che. A pratijJA che. nAnathayetutvam " parigrahu e naraka Adi ana nA hetu hovAthI e hetu che. "co co vAvaye hetuH sa sa mokSAmichApImiAnyaH cAra mALAbhiSAtAri: ' narakAdika anathanA je je hetu hAya che te te meAkSAbhilASI mATe vajranIya hAya che. jemake-prANAtipAdika A dRSTAnta che. 8 tathA cAyam " " e prakAranuM A che. e upanaya che, tasmAt mA mijhAthImiAnyaH " A kAraNe mAkSArthIone A vajanIya che. A nigamana che, paMcAvayarUpa A hetu che. narakAdikanA anatha svarUpa hetutA parigrahamAM tyAnyatA parigrahanA tyAga karyA vagara sAdhI zakAtI nathI. e ahiM kAraNa che. A prakAranA hetu ane kAraNa dvArA parigrahamAM vajranIyatA pragaTa karIne mirAjarSie devendrane jyAre kahyuM tyAre indra karI A prakAre kahevA lAgyA ||1NA 66 "nAra mArALa ItyAdi, 66 anvayA--pattiyA--kSatriya huM kSatriya ! kaSTothI rakSaNa karavAvALA hai nimarAjiSa! tame pAntara-prAyam dugane noghuTTAnAni ca-noTTAhAni na gApurAM eTale ke mukhya daravAjAne-sAMkaLethI majabUta banAvI, mukhya praveza dvArAne, aTTAlikAone, dareka prakAranAM sAdhaneAthI sapanna banAvI purane cAre tarapha pAkA killAthI majabUta karI tenA upara sUcanI ca-rAtanIH 6 tApA hAcittAcihnA geAThavAvI temaja bahAranA bhAgamAM urdUna-3sam khAIe kheAdAvIne tabo icchatti-sato gaccha pachIthI ja mithilA nagarI cheADIne javuM hAya te jAe. bhAvAya --Indre mirASine e prakArathI kahyuM ke Apa A mithilA nagarIne surakSita karIne pachIthI jAe. dIkSA dhAraNa karI. Apa pahelAM A nagarane cAre bAju majabUta evA kATa banAveA, ane nagaramAM praveza karavA mATenA daravAjA banAvA je khuba ja majabUta ane sAMkaLeAthI sajja hAya, pachI e kATanI cAre tarapha 'DI evI khAI e khAdAvA ane keTanA upara tApA goThavAvA A rIte mithilAne surakSita karIne pachI ja dIkSA le| / 18 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 158 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jIvana nimittA "_ItyAdi. anvayArtha-mU-itta A vAtane nirAzA-nirAgya sAMbhaLIne 3cArono-detuwRLanotiH hetu kAraNa pradarzana pUrvaka dIkSA levA mATe IndrathI niSaddha karavAmAM AvelA namI rAriNI-ramiH rAjJa inamirAjarSie devendrane A prakAre kahyuM - bhAvArtha_indra rAjarSine dIkSA levAne niSedha A hetu kAraNe dvArA karyo ke "mavAnU najara kSatriyaranAra mAtAriva7" Apa kSatriya hovAthI nagaranA rakSaka che. bharata AdinI mAphaka. bharata Adi e ahiM udAharaNa che. "kSatricatthAtaA hetu che, ane bhavAna "nA " A pratijJA che "mAM kSatriya" Apa paNa bharata AdinI mAphaka kSatriya che. A upAya "tamAkSara : " eTale ja Apa nagara rakSaka che, A nigamana vAkaya che. A prakAre nagaranI rakSA karavArUpa kartavya pradarzita karavAmAM A pAMca avayava saMpanna hetu che A rIte nagaranI rakSA vInA kSatriyatva ApavAmAM anupapanna che. A kAraNe nagaranI rakSA karavAthI ja ApamAM kSatriyatva mAnavAmAM Ave. A ahiM kAraNa pradarzana che. Apaje ema na kare te ApanuM A niSkramaNa anucita che. A prakArathI Indra jyAre kahyuM tyAre namirAjarSi e tene A prakAre uttara Ape che 19 namirAjarSi Indrane tenA vAkayane traNa gAthAothI uttara Ape che, ji "-ItyAdi. anvayArtha- he brAhmaNa! je muni -zraddhAM ja zraddhAne-samyakatvane sarva guNene Azraya hovAnA kAraNe nAraM-nagara zivA-vA banAvIne tathA emAM praveza saMvega AdinA mukhya dvAra svarUpa banAvIne tava saMvara tAruM-tapaH saMva mAM ane tenAM anazana Adi aMdara ane bahAranA bAhya ane AtyaMtara evAM bAra prakAranAM tapane ane vastradhAna Asava nirodharUpa saMvarane sAMkaLa sAthenA kabATarUpa daravAjA banAvIne tathA tti nivApA-kSata niputrApAranuM mArdava, Ajava, saMtoSa sahita kSatine majabUta killArUpa banAvIne zraddhArUpa nagarane nAza karavAvALI anaMtAnubaMdhI kaSAyane avarodhaka hevAthI daDha majabUta killArUpa banAvIne tilu suqvaMar zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 159 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripuSNa mukhyadhaNajammU ane e killAne traNa guptiothI surakSita karIne ane mizcAtya, avirati, pramAda Adi zatruethI ajeya banAvIne ! 205 pazu pakkama jinnA''-ItyAdi. (( annayAtha--dharma dhaNuM jillA-pazcima dhanu: vA jIvanA viollAsa rUpa utsAhane dhanuSarUpa banAvIne rica pa- 7 dhAMsamitine tathA anya mitiyAne sayA-savA sadA lIva-nIvAna dArI svarUpa divA-llA anAvIne pica 6 iMcaLa jinnA-kRti na tana aa pariSaddha ane upasanI upasthiti thavA chatAM paNa rAgadveSajanya udveganA tyAga karI cittanI nizcalatArUpa dhairyane ane bhikSAcarcAthIprApta thayela antaprAnta AhAranA sAdhune lAbha thavAthI anudvignatArUpa dhaiya neaeke, dhanuSyanA madhya bhAgamAM je lAkaDAnI eka mUha hAya che jene pakaDIne dhanuSyacalAvanAmAM Ave che te banAvIne ccena mithasatyena rivarIyAt ene satyarUpa dvArAthI bAMdhe // 21 // tavanArAyanutteLa' ''-ityAdi. anvayA--te muni-muni muni tavanAthanutte SaDavidha Abhyantara taparUpI khANuthI yukta parAkramarUpa dhanuSyathI manuSya-maMjIma kama rUpI cukane minaLa-miravA bedIne vicasagAmo-visasa'prAmaH vigata samAmavALA-vijayI thaIne mavAlo muir3e--mavAt vimukhyate A saMsArathI dhruTIjAya che. "mevuM'' A padathI sUtrakAre e khatAvyuM che ke, uddhata AtmA ja peAtAnA verI che. AgaLa jaIne sUtrakAre e sUtramAM "miyA mitraM ca dumuithi'" A gAthA dvArA e vAtanI puSTi karaze, je AtmA karmarUpI kaMcukathI AvRtta thAya che, mithyAtva Adi prakRtinA uyavartI thAya che teja AtmA potAnA zraddhArUpI nagaranA avarodhaka bane che, kemake evA AtmA durnivAra banI jAya che.--viSayAdikAnI taraphathI tene haTAvavA muzkela ane che. Aje AtmAnI durnivAratA te eja enI uddhatA che. vigata grAma 2 A padmathI sUtrakAra evuM pragaTa kare che ke, bhedana karavAthI jeya jItAya javAthI tenI sAthenA saMgrAma madha thaI jAya che. zArIrika mAnasika duHkha jemAM hAya che enuM nAma bhava che. *+ " A gAthA dvArA nimarAjaSie Indrane e samajAvyuM che ke, me' zraddhA nagara banAvyuM che ane enA rakSaNa mATe mAva Arjava ane sataSa sahita zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 16 0 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAntIne prAkAranI sthAnApanna rAkhela che. maneAgruti, vacanapti ate kAyazumi A traNa guptine usUlaka aTTAlaka ane tepanA rUpathI sthApela che. AthI e kATanI sadA surakSA thatI raheze. A rIte mArA nagarane surakSita karIne ja meM dIkSA lIdhI che AthI tameAe evuM kahela che ke, "kALA kAracihnA" ItyAdi! tA e siddha sAdhana nathI. ane ApanA je prakAra Adi abhimata che. enA karavAthI te zArIrika ane mAnasika je sakaLa duHkha che enA abhA svarUpa je mukti che te alabhya che. ane pUrvokta prAkAra AdinA karavAthI te sulabhya che. // 22 // 66 isamaya' nizampa anantarAkta camaruM niyAmiA " ityAdi. anvayA --camanuM nikAmittA kathanane sAMbhaLIne pherA Layoo-hetuvALano ipeAtAnA taraphathI kahevAyela hetu ane kAraNamAM siddha sAdhanatAnA pratipAdanathI prApta karela uttara Apela che evA rAyaripti nami garAginamim rAjarSi namine vino-revendra devendra krI A prakAre kahyuM~~ bhAvAtha-rAjarSi namie Indrane e hetu kAraNuM pragaTa karyo'-- zradhA kAcA" zraddhA upAdeya che e pratijJAche.muji hetutvA" muktinA hetu hAvAthI A hetu che. je je muktinA hetu hoya che te te upAdeya hoya che. je rIte sabhyajJAna ane samyakcAritra, A anvaya udAharaNa che. samyag jJAna ane samyaph cAritranI mAka A zraddhA paNa mukti hetu che. A upanayache, Aja kAraNe te upAdeya che. e nigama che. e ahIM pacAvayava vAkacarUpa hetu che. zraddhAmAM mukita hetutvatA vinA upAdeyatA AvatI nathI, A kAraNu che. A rIte nime rAjarSi dvArA sUcita hetu ane kAraNa A banne dvArA samajAvAyela Indre pharIthI nima rAjaSine A prakAre kahyuM. zaraNA devendra pharIthI zuM kahyuM te kahe che-- pAsArkArajJALa ''ItyAdi. anvayA --pattiyA-kSatriyaH huM kSatriya ! pAsAghu - prANAYAnuM mana ane netrAne AnaMda Ape tevA rAjabhavanAne manAvIne 2-2 ane valramALavijJAni -vardhamAnagRhALi anekAneka prakArathI vAstu vidyAmAM abhihita ane uttarottara vaMzone sukha ApanAra bhavaneAne bharatacakravartInA Adaza bhavananA jevA bhavamAne anAvIne caTM tathA mALeAio - vAjAprotijJA: saudhanA uSNa bhAgamAM gRhone caMdrazALAne manAvIne--athavA khAlAgra potikA-jaLanI madhyamAM gharAne anAvIne to tataH tyArabAda tamonatti-4 dIkSAne grahaNa kare,rapA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 16 1 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 nimittA" ItyAdi. anvayArtha-prathama vizvAmittA-samartha nirakhya A anantarota kathanane sAMbhaLIne herAvaLorUgo-detuLanovitaH hetu ane kAraNa A banne dvArA prerita karavAmAM Avela nathI tAriNI-vani vArSi nami rAjarSie to-tataH e pachI viruM sukavI-revendra phaDuM atrI devendrane A prakAre kahyuM - bhAvArtha-devendra nami rAjarSine A prakAre kahyuM ke-"mavAra kAnANAna #AracittA" Apa prAsAdone-mahelone karavAvALA che-A pratijJA che. "rAmarce sata kSArAta" sAmarthyavALA hovAthI ApanAmAM prekSAvattA-sUkSama buddhimattA che. AthI A hetu che. sAmarthyanA hovAthI je prekSAvAna hoya che te prAsAdanA karAvavALA hoya che jemake bharatAdi A udAharaNa che. sAmarthyanA hovAthI Apa prekSAvAna che, A upanaya che, A mATe Apa prAsAdonA karavAvALA che, A nigamanAvAya che, tathA prAsAdAdikonA karAvAyA vinA sAmarthya hovAnI prekSavattA ApamAM ghaTIta thatI nathI, A kAraNa che. A rIte prAsAdone na karAvIne ApanuM gherathI nIkaLavuM ucita nathI. A prakArathI hetu ane kAraNa bane dvArA Indra namirAjaSine samajAvyA tyAre namirAjalie Idrane A prakAre kahyuM. 25 nami rAjarSie zuM kahyuM te kahe che-"saMsaghaM chu te kuLa" ItyAdi. anvayArtha-no saMsacaM-vA saMyabhU je mokSanA viSayamAM saMzaya kuLauhate kare che to saH te mo-mA saMsAramAM varaM-ma pitAnuM ghara kuLakurute banAve che. kemake je ghera jaMtumikA -dvaita nuM rUchati jyAM javAne abhilASI hoya che. te taltha sAram yuvakana-tatra vArtha vAti tyAM pitAne Azraya-ghara kare che. bhAvArthaje mokSanA viSayamAM saMdeha rAkhavAvALA hoya che te saMsAramAM ja rahevA cAhe che eTale ke racyA-pacyA rahe che. AthI te tyAM pitAnuM ghara kare che eTale ke saMsAramAM ja paribhramaNa kare che, huM te mekSanA viSayamAM saMdehavALa nathI. kema ke mekSanA tarapha samyagU darzanAdika avadhya-amegha hetuM che, e mAro nizcaya che, A kAraNe mekSamAM javAne abhilASI chuM. e kAraNe tyAM ja zAzvata ghara banAvavAne abhilASI banI prayatnazIla thaI rahyo chuM. AthI Ape je kahyuM che te mArAdvArA abhilaSita hovAthI emAM siddha sAdhanatA ja che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 16 2 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA--je mAgamAM ghara banAve che te sadA saMdehazIla ja rahyA kare che. eka dhArmikamAM virUddha kaTIzrayanuM avagAhana karavAvALA jJAnanuM nAma saMzaya che. " ahIM mArUM rahevAnuM thaze ke nahIM " A prakArane saMzaya enA manamAM sadAne mATe rahe che. AthI je sthAnamAM je javA cAhe che te tyAM ja-pitAnA abhISTa sthAnamAM ja potAnuM ghara banAve che. tAtparya AnuM e che ke, ahIM avasthAna saMzayApanna che. A mATe huM ahIM gRha Adi banAvavA Icchato nathI. je mukti sthAnamAM javA IcchuM chuM. tyAM ja mAruM ghara banAvavAnI taiyArImAM lAgI gaye chuM, AthI e ja sthAne mArA Azrayane karavAmAM pravRtta hovAthI mArAmAM prekSavattAnI khAmI Apa kaI rIte karI rahyA che. athavA-"raH bevAra " ItyAdi rUpa je artha Ape pratibaMdhita karela che. vAstavamAM siddha sAdhana ja che. 26 "camanisAmiA ityAdi. anvayArtha--NImadna nimittA anantarokata e namirAjaSinA vacana sAMbhaLIne je detujaLavorUgo-detuLanotiH hetu ane kAraNathI samajAvavAmAM Avela te sAMbhaLyA pachI te revendra devendra nahiM rAririM-mi jJAna nami rAjarSine A pramANe kahyuM-- bhAvArtha---nami rAjarSie devendrane A prakAre paNa samajAvyuM ke, "mokSa sthAnaM tacama zAzvataNuNAvavAnU" mokSasthAna gatavya jAvAyogya sthAna che kema ke, te zAzvata sukhanuM sthAna che. je evuM na hota to te sthAna gantavya paNa na hota. jema narakanigoda athavA kaTakAkIjuM sthAna, A vyatireka udAharaNa che, pUkata pratijJA ane hetuvAkaya che. mokSa e zAzvata sukhanuM sthAna che e upanaya, AthI te gatavya che, A nigamana vAkaya che, A paMcAvayavarUpa vAkaya hetu che. mekSamAM zAzvata sukhAspadavanA vinA gantavyatA AvatI nathI, e ahI kAraNa che. A prakAre nami rAjarSie Indrane samajAvyuM tyAre pharI Indra A pramANe kahevA lAgyA che ra7ne gAmoze homadAre 2" ItyAdi. anvayArtha-uttA-kSatriya he kSatriya! gAmo-gAmoSAt dhanIkone mArIne enA dravyanuM apaharaNa kare che evA stromaeAre ja - Dhora cAra DAkuo ke je gi -zarithamevAna gAMTha kAtaravAvALAne, -nna ane re - zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 6 3 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taskarA sadA corI karavAvALAne peAtAnA nagaramAMthI bahAra kADhI mukIne ane nakSa tema jAgaLa-naramya kSema tthA mithilA nagarIne sukhI banAvIne totataH te pachI ja Apa jJatti-cha dIkSA grahaNa karI // 28 // camaku niAmittA H ItyAdi. 66 annayA --camaTTa ninnAmittA samartha nimya avA anantareAkata ane sAMbhaLIne haikALotro-hetuvALanovitaH hetu ane kAraNathI prerita banelA namI rAvalI-namI rAttvi: nami rAjaSi e phevi vevendram Indrane phaLamaLavI -ma vIt A prakAre kahyuM. " "" bhAvA --rAjarSi samakSa peAtAne abhiprAya vyakata karatAM karatAM devendra A prakAranA hetu ane kAraNane upasthita karyo ke "mavAnuM sauthayAmi ja nigrahakArakaH Apa cora Adi adhArmIka vyaktionA nigraha karanAra che. " dhArmi nRpattivAta " kemake Apa dhArmika nRpati che. je je dhArmika nRpati hoya che te cAra Adi adhArmika vyaktionA nigraha karanAra hoya che jema ke bharatAdi mahArAjA ! e ja rIte Apa dhArmika nRpati che. ethI caura Adika adhArmika vyaktinA nigraha karanAra che. dhArmika nRpatitva cAra Adi adhArmika vyaktinA nigraha karyAM sivAya nathI banatuM. A prakAre indranuM kathana paMcAvayava vAkayarUpa hovAnA heturUpa che. tathA hetumAM anyathAnupapattinu samana karavuM. e kAraNa che. A rIte cArAdika adhAmika vyaktionA nigraha karyo vinA peAtAnA gherathI nIkaLavuM ke dIkSita thavuM ucita nathI. e prakAranuM indranuM vacana sAMbhaLIne nima rAjiSae A pramANe kahyuM. // 29 5 ' asad' tu manuea '' ItyAdi. (6 annayA --manuRhiM--manuthai: manuSyAdvArA sad-annaznas vAravAra miArdo pajJapha-niScAjI: yune aparAdharahita jIvAnI upara paNa ajJAnathI athavA ahaMkArathI daMDanuM' vidhAna karI devAya che. AthI stha-tratra A leAkamAM je ajALio-bALiH cArI Adi aparAdha nathI karatA te paNa vAtiyante phasAI jAya che ane eDIemAM jakaDAya che jyAre je nonaH mANusa vAto - ttta: cArI Adi karavAvALA hAya che te mujjaph mujyate chUTI jAya che. bhASAnami rASi` indrane e pramANe samajAve che ke, huM vipra ! zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 16 4 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamee je ema kahyuM ke, luccA, luTArA Adi prajApiDaka janene nagarathI hAMkI kADhI ane nagarane surakSita karyA pachI ja dikSA le. te tamAruM evuM kahevuM AthI ekAntataH upAdeya mAnI zakAtuM nathI ke, cera Adi jana jANuM zakAtA nathI, AthI nagaranuM bhaluM karavuM paNa azakya che. kema ke, je sAcA aparAdhI hoya che te daMDa bhegavavAthI bacI jAya che ane je aparAdhI nathI hotA tene daMDa bhegava paDe che. AthI evI hAlatamAM daMDa vidhAna karavAvALA rAjAmAM dhArmikatA kevI rIte mAnI zakAya ? A kAraNe Apane hetu asiddha che. 30 "gyaOM nimittA " ItyAdi. anvayArtha---Ama-raramartha AvA anantareta arthane nimitta-rivAja sAMbhaLIne nAmarAjarSadvArA pitAnA huMphALavAMgA-tArAnAhita hetu ane kAraNamAM asiddhatA batAvIne samajAvavAmAM AvyuM tyAre selio-veja Indra vamiMrAthasiM-mAna inami rAjarSine dhrujAvI-maMtrathI evuM kahyuM. nami rAjarSie Indrane evuM kahyuM ke, pharidraya rAtrako mokSAmiASir nikItA sarvAvApahAravAr " A IndriyarUpI zatrue mekSanA abhilAthIo mATe nigrahavaza karavA yogya che. kemake, e sarvasvano nAza karanAra chee pratijJA ane hetu vAkaya che. je je sarvasvane nAza karanAra hoya che te nigraha karavA gya che. jema ke taskara, A udAharaNa che. A ja rIte A upanaya che. AthI nigraha karavA gya che. A nigamana che. A prakAre A paMca avayava vAkyarUpa hetu che, savasthApahAraka hetumAM anyathAnu55tti pradarzita karavuM e kAraNa che. A prakAre hetu ane kAraNa pradarzanapUrvaka nami rAjarSi taraphathI kahevAmAM AvyuM. tyAre InTe temane A pramANe kahyuM e31 - Indra jyAre nAme rAjarSanA A pramANe parIkSA karI lIdhI ane joyuM ke rAjarSine pitAnA vajane tarapha, ataHpura tarapha, nagara tarapha, mahelAte tarapha, tathA nRpatinA dharma tarapha jarA paNa rAga nathI. tyAre teNe e parIkSA karavAnuM vicAryuM ke temanAmAM dveSa che ke nahIM. A abhiprAyatho vipra vezadhArI Indra nami rAjaSine kahe che ke "ne huM riyara " ItyAdi. avayArtha-jJAphivA-rAdhira he rAjana ! je paricavA tuka' nA namaMti-je nita pArthivA tucyuM mAnanita je kaI rAjA Apane namaskAra nathI karatA, ApanI AjJA nathI mAnatA, te-ttAna ene riyA - kSatriya he zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 165 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSatriya ! Apa varSe jAvA - vaze sthAcavA vazamAM laI ne to- sattaH pachI ja panRsi--ccha dIkSA grahaNa karI // 32 // 66 thamaruM niyAmiA " ItyAdi. anvayA--maTyuM niAmittA-samaye nizabdha AvA anantarIkata ane sAMbhaLIne phejAra cobo-hetuvALanotiH hetu ane kAraNa e bannethI prerita thaI namI rAIi-mirAriM: nAma rASie to--sattaH khAdamAM vaivi TevendranuM indrane phaLamazrayI-matravat A prakAre kahyuM. indre nima rASine A prakAre kahyuM ke, mavAnuM attamapArthivAnAM nama citA sAmaghye pati narAdhivaqAt " Apa uddaMDa rAjAone namana karAvavAvALA che, athavA Apa uMDa rAjAone namana karAveA-namAvA kemake sAmarthya hovAthI, ApamAM narAdhipatA che, e pratijJA ane hetu che. je je sAmarthyavAna evA narAdhipa hoya che te te rAjAne namAvavAvALA hoya che, jevA ke bharata Adi rAjA! A dRSTAnta che. e maka Apa che e upanaya che, A kAraNe Apa anamapArthIvone namana karAvanAra che, A nigamana che. anyathA sAmarthya hovAthI narAdhipatvanI ApanAmAM anupatti che, evu' ahIM kAraNa che. A mATe uddaMDa rAjAone jItyA vagara ApatuM niSkamaNu mArAthI kahevAyelA hetuone kAraNe, A bannethI anucita che. A prakAre IndrathI samajAvavAmAM Avela nima rAjiSa e Indrane A prakArathI kahyuM // 33 // ', '" no pakSa saddattAneM " ityAdi. anvayAtha --dukha-duce jyAM jaya prApti durlabha che. evA sAme -- saMgrAme yuddhamAM no sarALa-sadsa-caH sannAnAM sad je subhaTa daza lAkha subhaTAne nei-nayet jItI le che-vazamAM karI le che, tathA je La bALa nigejJa- bAsmAna nayet kevaLa eka AtmAne viSaya kaSAyeAmAM pravRtta peAtAnI jAtane biLe--jayet jItI le che, vazamAM karI le che. A bannemAMthI te la mo naLo-tasya : ma: jJayaH e AtmavijayInA je jaya che te jaya sarva zreSTha mAnavAmAM Ave che. AtmavijayIja khalavAna mAnavAmAM Ave che|34A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 16 6 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne saMbodhita karIne nami rAjarSi kahe che-"dapALa meva sukSa"i ItyAdi anvayArtha--he Atman !tuM kagrmeva-mamaraiva tArI pitAnI sAthe ja di-suSyaratra yuddha kara. te vaza kuLa vi-vaMsthitaH suda te vim bAhya pArthIva Adi bahizta padArthane mATe yuddha karavAthI tene zuM lAbha che? kemake je muni pAmevamaHIM naphA-gArniva sAmAnaM viravA viSayakaSAmAM pravRtta AtmAne AtmAthI jItI le che te A kriyAthI sukha-suhajU te zAzvata evA mokSa sukhane prApta karI le che . 35 AtmAne jItavAthI sukhanI prApti kevI rIte thAya che. A vAtane sUtra kAra spaSTa kare che. "paMjiriyALi vo" ItyAdi. anvayArtha - vicAra - paMjinisUyAja spazana, rasanA, ghANa, cakSu ane kAna A pAMca Indriye, ja mAyaM tava DhoTuM gha-dhaH mAnaH mAyA tathA maDha tathA krodha, mAna, mAyA ane lobha e saghaLA tathA sugarca karavA jeva-duH bAramA ja durjaya A AtmA mana tathA mithyAtva avirati pramAda e saMja-sarva e saghaLA re ciM-Atmani nite nitam kevaLa eka AtmAne jItI levAthI Apa Apa jItAI jAya che. - bhAvArtha-Indri, mana, krodhAdika kaSAya e saghaLA kevaLa eka AtmAne vaza karI levAthI svayaM Apa Apa vazamAM AvI jAya che tene jItavA mATe jude prayAsa karavo paDato nathI. "Tu veva gaNA" ahiM "a" zabda hita arthamAM che. jenuM tAtparya e che ke, A AtmA durjaya che. e durjayane je muni jItI le che te A badhAne jItI le che. A IndriyAdika duHkhanAM heta che. A mATe tene jItavAthI jIvane sukhanI prApti thAya che. tene jaya paNa AtmAne jayAzrita che. AthI e AtmAne jIta e ja sarva zreyaskara che. evuM jANuM ne ja he vipra ! meM A bAhya rAjA adi ripuone choDIne sarva prathama mArA AtmAne nigrahita karavAmAM huM pravRta thaye chuM. AtmavijayI mATe bahAranA zatruone jItavA e te svayaM siddha che. AthI bAhA zatruone jItavAnI ApanI vAta siddha sAdhanatAnA deSathI duSita che. je 36 che cama nimittA " ItyAdi, anvayArtha-pagamaE-uttamartha A anantarokta ane sAMbhaLIne herAna rotAjInovirA pitAnA hetu ane kAraNa A banemAM rAjarSi dvArA kahevAmAM Avela siddha sAdhanatAne jANIne ravi- Indra varSi cAritti zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 1 6 7 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * namirAjaSine pharIthI rUma vIvI-mitravIr A prakAre kahyuM. bhAvArtha-namirAjarSie Indra taraphathI kahevAyela hatu ane kAraNa e bannene A pramANe duSita karyA ke, "gAmaripu: mokSAmiASiA ne zAzvata suvighAravA pAcava" je prakAre kaSAyo zAzvata sukhane vighAtaka hevAthI mokSAbhilASi AtmAe kaSAyone jItavA paDe che. e ja rIte mokSAbhilASi mATe Atmaripu paNa jItavA yogya heya che. temAM pratijJA hetu ane daSTAMta kramazaH AvI gayela che. "AtmA paNa evI jAtane zatru che" A upAya, "AthI jItavA gya che A nigama che. A paMcAvayava rUpa vAkya hetu che. "zAzvata sukhane nAza karanArarUpa hetu AtmaripumAM jItavArUpa sAdhya vagara TakI zakatuM nathI." A kAraNa che. A prakArathI namirAjarSidvArA sUcita hetu ane kAraNa A bane dvArA samajAvavAmAM Avela Indrane pharI namirAjaSine A prakAre kahyuM. 37 A vAtacitathI InDe e jANI lIdhuM ke, A rAjarSimAM dveSa paNa nathI. zreSane paNa emaNe tyAga karI dIdhuM che tyAre te "nekata dharmaprati tenAmAM keTalI sthiratA che" A vAtane jANavA mATe Indra pharIthI kahe che - nA vikase bane" ItyAdi. anvayArtha-svattiyA-kSatriya he kSatriya! vihe nanne -vipujAnuM jAna cAvi brAhmaNe pAse moTA yajJo karAvIne tathA tamAmA-zramamAM kALAnuM zAkya Adi zramane ane brAhmaNane morA-mogavidyA bhajana karAvIne tathA jIllA te brahmAne dakSiNA rUpamAM gAya, bhUmi, suvarNa AdinuM dAna ApIne mujA-muvaravA tathA svayaM manojJa zabdAdika viSayone bhogavIne ane nikA - 2 svayaM vistRta yajJa karI to-tataH pachIthI Apa nasi - dIkSA dhAraNa kare che 38 gya majhuM nimittA ItyAdi. anvayArtha-prathama nimittA-tama niSNa A anantarakata ane sAMbhaLIne jANa - coro - detuLanotiH hetu ane kAraNa A banethI prerita banelA nami rilI-ramiH zArSi nimirAjarSie to-tatA tyAra pachI seviMda-vevendra devendrane phaLaSyavI-navInna A pramANe kahyuM - zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 168 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvA devendra namirASine A pramANe kahyuM ke-" yajJAni dharmaganAni prALiprItivAnU " yajJa dharmajanaka che kemake, te prANiyAmAM prIti karanAra che. je je prANiprItikara bane che te te dhajanaka hoya che, jema prANAtipAta viramaNu Adika ahiM sudhI pratIjJA hetu ane udAharaNa kahevAyela che. upanaya ane nigamana A prakAre che.--e rIte yajJa prANiprIti kara che ethI e dhama janaka che. yajJomAM prANi prIti karatA dharma janakatva vagara khanI zakatI nathI, A kAraNa che. A prakAre Indra namirAjarSine samajAvyuM ke, jyAM sudhI Apa yajJa na karo, na karAvA, gAya Adinu dAna na Ape, na devarAve, temaja pete khAI ne temaja zramaNa, brAhmaNAne khavarAvA nahIM tyAM sudhI ApanuM dIkSita thavuM citta nathI. nimarASie IndranuM A prakAranuM kahevuM sAMbhaLIne Indrane A prakAre kahyuM. // 39 5 " no satta saMsAnuM " ItyAdi. dz 24-9412-577- -caH jo keAI rAva saddasALa pakSma' mATe mAre TU-vAM sALAM sa' mATe mAtte ghAtu dara mahIne dasa lAkha gAyAnuM dAna kare che. enI apekSA ziLa vyatitaCvi-niSana aovi je kAI pazu ApatA nathI paraMtu saMyama pALe che te tattva saMgamo sebo-tasya sacamaH zreyaH tenuM saMyamanuM pAlana ja sarvazreSTha che. AthI e vAta nakakI ane che ke, saMyama sarvathA zraSTha che. kadAca kAI ahIM peAtAnA AvA prakAranA mata pradarzita kara ke, "gAya, anna, vastra vagerenuM dAna karavuM e pApa janaka che, AthI enu dAna na karavuM joI e " te evuM kahenAra ajJAnI che. kemake, gAya, anna, vastra Adinu dAna je zAstra saMmata na heAta te "lo sasa saAEALa '' ityAdi zAstravAkaya asaMgata anI jAya. kemake, e zAstra vAkayane abhiprAya A che ke, dasalAkha gAyAnuM dAna ke je sUtramAM kahevAmAM AvyuM che te avazya puNyajanaka teA che ja paraMtu te dAna saMyamanI samAna kATInu nathI. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 16 9 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go saraM sarasaf" ItyAdi. anvayArtha-no- je koI javaM ta i raNa mAre mAre ra-vAM sannA saDha mAre mAre ghAt dara mahIne dasa lAkha gAyanuM dAna kare che. enI apekSA jiLa hiMsa vi-vina to je kaI paNa Apate nathI paraMtu saMyama pALe che te tata saMjamo levo-tasya saMcama tenuM saMyamanuM pAlana ja sarvazreSTha che. AthI e vAta nakakI bane che ke, saMyama sarvathA zreSTha che. kadAca keI ahIM pitAne AvA prakArane mata pradarzita kare ke, "gAya, anna, vastra vagerenuM dAna karavuM e pApa janaka che, AthI enuM dAna na karavuM joIe" te evuM kahenAra ajJAnI che. kemake, gAya, aja, vastra AdinuM dAna je zAstra saMmata na hota te "no sarNa sahai ) ItyAdi zAstravAkaya asaMgata banI jAya. kemake, e zAstra vAkyane abhiprAya A che ke, dasalAkha gAyanuM dAna ke je sUtramAM kahevAmAM AvyuM che te avazya puNyajanaka te che ja paraMtu te dAna saMyamanI samAna keTInuM nathI. arthAtagaudAnathI saMyama vizeSa zreSTha che. kemake, dAnamAM te parimita prANIonI ja rakSA thAya che tyAre saMyamamAM sarva sAvonI virati hovAthI SaTakAya arthAta samasta prANuonI rakSA thAya che. je gaudAna AdimAM puNyajanakatA na hota te "saMyama enI apekSA e zreSTha che" A kahevuM ja asaMgata banI jAya che. enI zreSThatA batAvavA mATe ja " sArUM sarasAI " evuM kahyuM che. ahiM sUtramAM yajJa zabda grahaNa nahI karavAthI sUtrakAre yajJonI sAvadhatA pragaTa karI che. Indra e je kahyuM ke, yajJa karIne dIkSA le ene uttara A prakAre che.--yajJa sAvadya hovAthI anAcaraNIya che. kahyuM paNa che- __Sad zatAni niyujyante pazUnAM mdhyme'hni|| azvameghaya vacanAjUnAni pazumiAimi ! " AthI e vAta spaSTa banI jAya che ke sAvadya che. AthI yajJa dharmajanaka che prANiprItikara hovAthI" A kahevuM ThIka nathI. kemake, emAM prANi prIti zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 170 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA AvatI ja nathI. A mATe yat sAvadhaM na tat prANipratikara yathA hiMsAdi sAvAdyAni ca yazAni" je je sAvadha karma hoya che te te prANiprItikara hotAM nathI. jema hiMsAdika-e yajJa sAvadya che AthI e paNa prANi prItakara banI zake nahIM. A405 Tcama nimittA " ItyAdi. anvayArtha-NamaE-utamarthan A anarakta arthane nimittA-nirAkhya sAMbhaLIne koro-detuLanotiH hetu bane kAraNe A banemAM asiddha deSa pradarzanathI paricita karavAmAM AvelA viro-revendra devendra to-tataH pachI varSa rA-i irajUi nami rAjarSine rUAvI-matravatu A prakAre kahyuM, athavA-namirAjarSiye IdranA pUrvokata kathanane A prakAre potAnA dvArA pradarzita be anumAnethI asiddha karyuM. e bane anumAna A prakAre che. Indra pahelAM je ema kahyuM che ke, Apa yajJo karIne pachI dIkSA lo. sAme rAjarSinuM e kahevuM che ke, (1) "cajJAni sAvaghAni" yajJa sAvadya che, e pratijJA vAya (2) "bALahiMyA ghaMghamAnavAta " kemake, te prANIonI hiMsAthI saMpanna hoya che, hetuvAkya che. (3) "vat 2 prANitA saMghanA tat sAvavA thA-pArAdezirghAhA sevanam ! " je je prANionI hiMsAthI saMpadyamAna hoya che te te sAvadha hoya che. jemake-AdhAkIdezika Adi AhAranuM sevana, e daSTAMta che (4) "tathA ja =mri eja prakAre e yajJa che, upanaya, (5)AthI sAvadya che. nigamana, A anumAnathI yajJomAM sAvadyanI siddhi thAya che. A prathama anumAna thayuM. bIjuM anumAna A prakAranuM che-"vaphA = trAbittinAH" pratA "sAjagharavAT" e hetuvacana che. A yajJa prANione prItikara hotA nathI kemake, e sAvadya karma che. je je sAvadya heya che. te te prANione prItikara hotAM nathI. jema-hiMsAdika karma, udAharaNa, e yajJa A prakAranAM sAvadya karma che. A upanaya vacana che, A mATe prANione prItikara hotAM nathI, A nigamana, vAkaya che. A anumAnathI yajJomAM prANionI prIti karatA siddha thatI nathI. A kAraNe pakSamAM hatanA abhAvanA nizcayathI Apane hetu asiddha banI jAya che. je yajJa prANione prItikara hoya to yajJamAM sAvadyatva asaMbhava che, arthAta-sAdhyanA sadUbhAvamAM ja tyAM hetu bane che sAthyanI sAthe ahIM anyathAnupapatti nizcita che ahIM Aja kAraNa che. A prakAre namirAjarSie IndranA kathanane A be hetu ane kAraNa dvArA asiddha kahI batAvyuM tyAre InDe pharIthI namirAjarSine A prakAre kahyuM 41 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 171 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have indra namirAjarSinI jIna pravajyA pratyenI daDhatAnI parIkSA karavA mATe kahe che-"vAsanaM pattAnuM ItyAdi. anvayArtha- ma huvA-manunAdhipa he rAjana ! ghorAka jarU-ghorAka. asarajJA ati duSkara hovAthI ghera evA je tApasa AdinA Azramane parityAga karIne tame naM gAma gheti-anyU AzramaM prArthathati A jaina pratrajyA lakSaNa Azramane ke je anAyAsa sAdhya che, jenI sAdhanA karavAmAM koI paNa prakAranuM kaSTa sahana karavuM paDatuM nathI evI pravajyAne svIkAra karI rahyA che, te tenI apekSAe paNa sukhasAdhya A gRhasthAzrama che. AthI temAM rahIne aSTamI caturdazI Adi tithIonuM ArAdhana karatA raho. "gharAzramanuM tAtparya e che ke, tApasa Adi AzramamAM rahevAvALAne grISmakALamAM paMcAgni tapavuM paDe che, ThaMDInA kALamAM nadi Adi jaLamAM avasthita rahevuM paDe che, ane kaI ke vRkSanI DALI upara rasI vagerethI pagane bAMdhIne uMdhemAthe laTakavuM paDe che. eka pagathI paNa kyAreka kyAreka ubhA rahevuM paDe che, kadI kadI lekhaMDanA kAMTAnI zA upara paNa zayana karavuM paDe che, kadI kadI Asana mAMDIne besI rahevuM paDe che, kaI kaI vakhata uMcuM mukha rAkhIne beThAM beThAM suvuM paDe che. kyAreka kayAreka nice me rAkhIne suvuM paDe che, vagara mAgye je kAMI maLI jAya temAM ja saMtoSa mAnIne udarapUti karI levI paDe che, je kadI kaI kAMI na Ape te bhUkhe paNa rahevuM paDe che, A rIte e tApasa AdinA Azrama pALavA khUbaja kaThaNa che. sAdhAraNa vyakita Ane dhAraNa karI zakatI nathI. A kAraNe tame e gherAzramane parityAga karI je A jaina dIkSA lIdhI che, temAM enA pAlana karavAmAM AvI jAtane kaI kaThIna niyamonuM pAlana karavAnuM te hotuM nathI, tema evI kaThIna tapasyAonuM anuSThAna paNa karavuM paDatuM nathI. A mArga te ghaNoja sugama che-jyAre IcchA thAya tyAre khAi le, je khAvA che te khAI le, AnA sevanamAM evAM kaI kaSTa nathI. AthI huM Apane salAha ApuM chuM ke, AnAthI paNa adhika sugama A gRhasthAzrama che jene tame parityAga karI rahyA che deva pAsaro mavANi-daiva padharataH a emAM rahIne ja dharma sAdhana kare, vrata kare, upavAsa Adi tapasyA karo, parva tithionI pauSadha vratathI ArAdhanA kare, saghaLA parvomAM pauSadha Adi kare e zreSTha manAyela che. paraMtu aSTamI caudaza ane puname e te avazya piSadha vrata karavuM joIe. kahyuM paNa che - sarvezvara roja rAtaH 4ug aSTamyAM paMcadazyAM ca niyataM pauSadhaM vaset // 1 // 42 // " zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 172 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "g ' nimittA, ItyAdi. anvayArtha-AyamajhuM nimittA-putama nizaca A anantakata arthane sAMbhaLIne herAvo-detuvArajanoSitaH hetu ane kAraNathI prerita banelA nami phAcaritI-na iAna namirAjarSie to-rataH bAdamAM rUpamannavIrUmabravIta A prakAre kahyuM. rAjarSine Indra A prakAre kahyuM hatuM ke, "aradha thayaH " e pratijJA vAkaya che "hunnararASTra sati saM sthAnakana vAta e hetu vacana che gRhasthAzrama, AzrayaNIya che kemake, e sukhatara sAdhya hovA chatAM paNa sakala kalyANakArI che. je je sakhatara - sukha ApanAra hovA uparAMta sakala kalyANane ApanAra hoya che te te AzrayaNIya hoya che. jema-prANAti pAtaviramaNa udAharaNa, e ja rItanuM A che, e upanaya vAkaya che A mATe AzrayaNIya che, e nigamana vacana che. tathA enAmAM sukha ApanAra sAdhyatva hevAthI sakala kalyANa janatA AzrayagyatA vagara banatI nathI, A kAraNa che. hetu ane sAdhyanI anyathAnu55tti ja kAraNa che. A prakAre agAra dhamane Azraya na karatAM ApanuM gherathI nIkaLIne dIkSita thavuM mArA taraphathI kahevAmAM Avela hatu ane kAraNa A banethI anucita che. A prakAre IndrathI pratibaMdhita namirAjarSie Indrane A prakAre kahyuM che 43 mAre mATe 3 no vAho" ItyAdi. anvayArtha-o vA- vADhaH je keI bAla-ajJAnI jIva mAre mAre eka eka mAsamAM kuLa tu muMjhA-kurAjaLa tu muMjane kuzanA agrabhAgamAM jeTaluM ane samAI zake, rahI zake eTaluM ja anna khAtA hoya athavA kuzanA agrabhAgathI laIne anAdika khAtA hoya enAthI vadhu nahIM A prakAranA kaSTanuM anuvidhAna karavAvALA paNa -saH te sucavAya dharma-uMcAta dharmA tIrthakara Adi dvArA pratipAdita karavAmAM AvelA A sarvasAvaviratirUpa pravajyA dharmanI rojiM vAna ghaDu-pokara jADhAM na batti seLamI kaLAne paNa pahoMcI zakatA nathI. sArAMza-paMcAgni tapavAthI, athavA jaLAdikamAM avasthAna karavAthI athavA eka eka mAsamAM kuzAgrasthita anAdikane AhAra karavAthI jIvane dharmanI prApti thatI nathI. kemake, e saghaLA sAvadya ane avidhi che. enAmAM ane ane padiSTa pravrajyAmAM divasa ane rAta jeTaluM aMtara che. kemake, e saghaLAM kRtya sAvadya che ane jene padiSTa pravajyA niravadya che. A kAraNe A pravajyA ghora pariSaha ane upasargone sahana karavAthI sAdhya banatI hovAthI ane sarva sAvadya viratirUpa hevAthI ghara che. paraMtu e tApasAdi zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 17 3 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrama ghora nathI. AthI A ghera kaThInatara svAkhyAta-jakta dharmane ja dharmAthI puruSoe dhAraNa kare I e. AnAthI bIjA dharmane nahIM. 44 . "gyama nimitta" ItyAdi. anvayArtha-prathama nirAzA-hattamartha ziSya A anantarokta dharmane sAMbhaLIne arthAt namirAjarSinI vANI sAMbhaLIne herAnoro-detunarita hetu ane kAraNa banethI samajAvavAmAM Avela seviMro-revendra devendra to-taraH tyAra pachI nahiM haM-namirAjarSine phaLamadaghavI-mAvata A prakAre kahyuM. nami rAjarSie devendrane A prakAranA hetu ane kAraNa dvArA samajAvela"navadharma mosAtha nA swvaLI e pratijJA vacana che, "tamAkSasAdhajarAta' e hetuvAkaya che, ke anagAra dharma mekSArthI mATe AzrayaNIya che kemake, A eja bhavathI jIvane mokSanuM sAdhaka che. je AbhavamAM mekSane sAdhaka nathI te mekSAthI dvArA AzrayaNIya banatuM nathI. jema-paMcAgnitapa Adi, A vyatireka udAharaNa che. "A e nathI" e upanaya vacana che, "AthI mekSArthI dvArA AzrayaNIya che e nigamanAvAya che, A paMcAvayavavAkyarUpa hetu che, anagAra dharmamAM mekSAthI dvArA AzrayaNIyatvanA vinA taddabhava mekSa sAdhakatA banI zakatI nathI, e kAraNa che. A rIte sUcita hetu ane kAraNethI namirAjarSithI samajAvavAmAM Avela InDe pharIthI temane A prakAre kahyuM. 45 che "hira suvai manamo" ItyAdi. anvayArtha-vattiyA-kSatriya he kSatriya hirAnaM - ci cAMdI, suarikuSaLa sonuM, hirA. maNinotta-maNimukti mANeka, matI, -joratha6 kAMsAnA vAsaNa, tUraMtUSya vastra tathA A badhA padArtho sivAya bIjA ghaNA prakAranA vALa vAhanama ratha, azva, eka jAtanuM hAthI, Adi tathA voraM-rA khajAne A saghaLAne vattA -vardhacitrA vadhArIne tamottatA bAdamAM ApavaSNu nizcayathI Rsi-4 dikSA le. kemake, A saghaLAnI vRddhi thavAthI ApanI A saMbaMdhI gRddhibhAvanI zAMti thaI jaze. AthI pratrajyAnA pAlanamAM sArI rIte ApanuM mana lAgI raheze che 46 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 174 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "pracaFkU nimittA" ItyAdi. anvayArtha-pagamaE nimitta-nimartha" nirAnca IdranA A prakAranA anantarokta vacanane sAMbhaLIne kALo - devadAranarita hetu ane kAraNathI prerita banelA namI zArirI-rSi nimirAjarSie to-tata bAdamAM viM- devendrane rUkhamavI-matravIr A prakAre kahyuM. I namirAjaSine A prakAre kahyuM ke, "mavAna dharmAnujAno na mati" rUti pratijJA, "sArA "ri detuA hetuthI Apa dharmAnuSThAna karavAne gya nathI kema ke ApamAM AkAMkSA rahelI che. "o H tAH sa sa dhanuSThAno ja mati" udAharaNa che, je je AkAMkSA sahita hoya che te te dharmAnuSThAna karavAne gyA hatA nathI. "vAstha mAtra e 3nA vacana che. A rIte Apa AkAMkSA sahita che A mATe dharmAnuSThAna karavA gya nathI. e nigamana vacana che. ApanAmAM AkAMkSA che enuM pramANa e che ke, AkAMkSaNIya hiraNya Adi vastunI ApanI pAse paripUrNatA nathI. e upanaya vacana che, AnAthI ApanAmAM sAkAMkSatva anumita thAya che. ane e sAkAMkSatva ApanAmAM dharmAnuSThAna karavAnI agyatA siddha kare che. kemake dharmAnuSThAna karavAnI ayogyatA vagara sAMkAMkSatva banatuM nathI. Aja emAM kAraNa che. A prakAre dharmAnuSThAnanI egyatAnA abhAvane nizcaya thaI javAthI ApanuM niSkramaNa(dIkSA) mArA taraphathI kahevAmAM Avela A hetu ane kAraNa A banethI anucita siddha thaI jAya che. A prakAranA IndranAM vacana sAMbhaLIne namirAjarSie temane A prakAre kahyuM. 47 " suavor a " ItyAdi. anvayArtha--racAtu kadAcita sTAramAM - sTAramAM kailAsanA jevaDo hoya enAthI nAno nahIM ane te paNa pachI vAraMvA-saMhaNAtaH be cAranI gaNatrImAM nahIM paraMtu asaMkhyAta pUravA-AtAra parvata suavor surata 3-suvAca tu sonA cAMdInI mave-mavegu thaI jAya-maLI jAya te paNa sugha nAhya sudhastha nAtha tRNAyukta manuSyane seTiM-taiH te saghaLA vitti7 vi jitu tenA AtmAne saMtoSa ApI zakatA nathI du-cataH kemake, chA mAtA avaMtiyA-rUchI AvArA nitAM IcchAo AkAzanI mAphaka anaMta pariNAmathI rahita che. ene kadI paNa aMta AvatuM nathI. kahyuM paNa che - "na sahasrAdbhave STi nai lakSAnna ca kottitH|| na rAjyAnnaiva devatvA-nnendratvAdapi dehinAm // " zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 175 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyanI se rUpIyAnI cAhanA jyAre pUrNa thAya che tyAre tene hajAranI cAhanA jAge che. ane hajArathI lAkhanI, lAkhathI karoDanI ane pachI rAjA banavAnI, deva banavAnI ane pachI Indra banavAnI cAhanA jAgatI rahe che. arthAta-IcchAonI samApti kadI paNa thatI nathI. 48 gDhavI sArI navAva" ItyAdi. anvayArtha-puDhavI-gSya bhUmi, sATI-zADhavA dhAnya, navA-cA java phivi-fvg cAMdI sonuM vagere vasumiraNa paripuvi-Fzumi sadda pratipUrNa A saghaLA uparAMta pazu-gAya, baLada, vagere gharamAM puratA pramANamAM bharyA hoya te paNa tenAthI jaraNa-ra eka paNa prANInI IcchA nAruM-maruM pUrNa thatI nathI. gharamAM gAya, bheMsa senuM cAMdI Adi bharapura hoya te paNa te kaI eka manuSyanI IcchAne pUrNa karavA zaktimAna thatAM nathI. gurU vijJA ta -rUti viDyiA tAM reta evuM jANIne kalyANathInuM kartavya che ke, te anazana Adi bAra prakAranAM tapanI ane saMyamanI ArAdhanA karatA rahe. kema ke, tenAthI ja nispRhavRtti jAge che. ane tenAthI IcachAonI pUrti thAya che. AthI e batAvavAmAM AvyuM ke, saMteSa ja nirAkAMkSAmAM hetu che. hiraNya Adi padArthone vadhAravAmAM hetu nathI. A kAraNe "hiMgyAri vayitvA" ahiM para je anumAna karyuM che tyAM sAkAMkSatva rUpa hetu asiddha che. AkAMkSaNIya vastuonI paripUrti na paNa thAya paraMtu je AtmAmAM saMteSa che te enAthI AkAMkSaNIya vastuomAM jIvane AkAMkSA ja rahetI nathI. A mATe evuM kahevuM ke, "AkAMkSaNIya vastuonI aparipUrtithI A5mAM AkAMkSA che? te barAbara nathI. kema ke saMteSanA AvavAthI vastuonI apUti hovA chatAM e taraphathI AkAMkSA rahetI nathI. A mATe jyAre mane saMtoSa prApta thaI cukyo che te e viSayanI AkAMkSAnA abhAvathI ene vadhAravAnI vAta kahevI te ucita nathI. 4 gyama nimittA" ItyAdi ! anvayArtha-Ayamarda nimittA-tamartha nibhya A prakAranA kathanane sAMbhaLIne haiDALolo-hetuvArajanovitaH hetu ane kAraNa A bannethI prerita banIne ciMto-revennA: I to - tataH bAdamAM pari-inAgu namirAjarSine phaLamajhathI- vInuM A prakAre kahyuM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 176 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 bhAvA --indrane mirAjiSae pahelAM samajAvavA chatAM pharIthI devendrane ema kahyuM ke, 'ta: zAzrvatamulaganaC '' e pratijJAvacana che, " maninAdetutvAt ' e hetuvacana che, tapa zAzvata sukhane ApanAra che. kema ke, enAthI kanI nirA thAya che. yo yo ma~ninA hetuH saH saH zvamulananaH cA sacamaH" e anvaya dRSTAMtache, je je kamanI nija rAneA hetu hAya che te te zAzvatasukhane ApanAra hAya che. jema-saMyama, saMyamanI mAphaka tapa paNa karmonI nirAnA hetu che. e upanayavacana che, A kAraNe te zAzvata sukha ApanArache. A pAMca avayava vAkayarUpa hetu che. tapamAM zAzvata sukha janakatA vagara karmanI nirjarA tarapha hetutA ghaTatI nathI A kAraNa che. A prakAre nimirAjarSi dvArA sucita hetu ane kAraNathI samajAvavAmAM Avela Indre pharIthI temane A prakAre kahyuM "panA aljhegamanuC 'ItyAdi. 66 - - annayA sthiva-pAyiMtra he pRthvIpati ! aljhem-bAyaMdhna A eka AzcaryanI vAta che ke je Apa anuya moh catti-adbhutajAr monAna catti vidyamAna vilakSaNa bhAgAnA - zabdAdika viSayane parityAga karI rahyA che. ane gatta te jAme sthaMtti1-asataH jAmAnlR prArthasi asat - avidhamAna aprApta - svarga saMbaMdhI viSayeAnI cAhanA karI rahyA che. jo ke alabdha viSayAdikonI cAhanA sahu kAI A lekamAM kare che. AthI ApamAM jovAmAM Ave te evI koI AzcaryanI vAta nathI, je ahI' pragaTa karavAmAM Avela che enA abhiprAya e che bhAgAnA tyAga karIne avidyamAna bhegeAnI prApti karavA mATe jo ke evu` keAI karatuM nathI paraMtu Apa evuM karI rahyA che. AthI evuM samajAya che ke Apa veLa vitti-- Dvena vinyate e aprAptane prApta karavAnI abhilASArUpa saMkalpa dvArA vizeSa rUpathI Thagai rahyA che. A prakA ranA saMkapeAthI je je ThagAya che te te kadI paNa sukhapUrvaka rahI zakatA nathI. kemake, aprAptAnI prApti thavAthI pharI A tethI paNa adhika kAmAnI prApti mATe uttarAttara abhilASAonI utpatithI e prakAranA saMkalpAnI paraMparA baMdha thatI nathI. tenI utpatti thatI ja rahe che. tAtparyaM AnuM e che ke, Apa saMkalapeAnI AdhInatAmAM phasAyA che, AthI asat kAmAnI cAhanA karI rahyA che. jo ApanAmAM viveka heAta te A aprAptAnI cAhanA Apane prApta bhogAthI cheDAvI zakta nahIM. / / 51 / / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 - evI cAhanA paraMtu Azcaya ke, vidyamAna prayAsa kare, 177 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "pacamaDhuM nimittA" ItyAdi. anvayArtha-prImadna nimittA-puttamartha" nirAcce A prakAre Indra taraphathI kahevAmAM AvelI vAtane sAMbhaLIne kAraNa poLo-hetuvALanotiH hetu ane kAraNathI prerita banelA namI rAriNI-naHi vArSi: namirAjaRSie bAdamAM A prakAre kahyuM. bhAvArtha-Idra namirAjarSine A prakAranA hetu ane kAraNathI samajAvyA ke"mavAnuM sAmAnAM vidyAno 7 mAri" e pratijJAvacana che " mattAnAmaDhAvavA " e hetu, vacana che sawAnAfmasyAthI sa sa bAdattAna vAmAna variyati-vathA kampaSya'' e udAharaNa vacana che "maHLavA mavAnA aApatta zAmamiTAva'' e upanaya vacana che, tamAn kAdavavAmAna riyAno na mati" e nigamana vacana che, Apa prApta kAmenA parityAjaka cheDavAvALA nathI kemake, ApanAmAM aprApya bhegene prApta karavAnI abhilASA mejuda che. je je evA hoya che, te te prApta kAmanA pariyAjaka nathI hotA. jemake mammaNazeTha. e mammaNazeThanI mAphaka Ape che. e upanaya vacana che A kAraNe prApta kAmonA parityAjaka nathI, A paMcAyavarUpa vAkaya hetu che tathA pratrajyA grahaNathI anumita ApanAmAM aprApya bhegenI abhilASA prApta kAmonA aparityAjyakatva vagara banatI nathI, A kAraNa che. A rIte prApta bhogene parityAga kare Apane ucita nathI. Indra taraphathI A prakAre prayukta karavAmAM Avela hatuM ane kAraNa A bannene sAMbhaLIne namirAjarSie temane A prakAre kahyuM che para che have kAmamAM svarUpa kahe che "saruM vImA visAmA ItyAdi ! anvayArtha-Ama-janamaH e zabdAdika viSaya satsaM-cama zalyanA jevA chezarIranI aMdara pravezelA tUTelA bANane agra bhAga jema pratikSaNa pIDA ApanAra che. e pramANe mAM-nA kAmAdika viSaya vinaM-viSama jhahera jevA chejema jhahera jIvanane nAza karanAra che e rIte e kAma paNa dharmarUpI jIvanane vinAza karanAra che. jAma-miH e kAma mANIviromAM-kAzIvizopamAM sarpanA jevAM che-je rIte sarpa karaDa hoya ne prANI marI jAya che e ja rIte kAma jene karaDe che te jIva paNa dharmajIvanathI marI jAya che evA #Ame-jAmazva kAmenIparathayama-karthamAnA cAhanA karavAvALA jIva jamA -gAma: zabdAdika viSanI prAptinA abhAvamAM paNa sujA vaMti-Tuti cAnita durgatine pAme che. Ane bhAva A prakAra che-je prANa viSayanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 178 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhilASI che paraMtu tene abhilaSita bhegenI prApti thatI nathI, te paNa te A bhavamAM duHkha ane parabhavamAM narakAdi gatine prApta thAya che. je kAmonI abhilASA vALA che-paraMtu tene kAmanI prApti na paNa thatI hoya te paNa te A bhavamAM duHkha ane parabhavamAM narakAdi gatine prApta kare che. jyAre A vAta che to pachI e kAmanA upArjanamAM, enA saMrakSaNamAM ane tene upabhoga karavAthI A jIvanI zuM hAlata thatI haze tene te phakta kevaLa nAnI ja jANatA hoya che. rAgadveSa mUlaka hovAthI tathA kaSAyane vadhAranAra hovAthI e kAmAbhilASAdika sAvagha rUpa che evuM jANavuM joIe. tathA asata bhegonI cAhanAne paNa je Ape evuM ja batAvyuM ke, "enAthI prANI prApta kAmane tyAga karanAra mAnavAmAM AvatuM nathI." te evI kAmanA paNa mArI aMdara nathI. kemake. huM mekSAbhilASI chuM. mokSAbhilASIe sarvatra nispRha rahevuM ja evuM batAvavAmAM Avela che. je 53 che kAmonI cAhanAthI krodhAdi kaSAya utpanna thAya che AthI enuM phaLa sUtrakAra batAve che-"moraca8 jaLa"-ItyAdi. anvayArtha-jIva zo-zahera kodhathI be varUpo jJati naraka gatimAM jAya che. mALanuM bahumA-mAne adhama tiH mAnathI nIca gatimAM jAya che. mAyA nagvaghAzo-mAthA atipratighAtaH mAyAthI sugatinI prAptimAM rUkAvaTa thaI jAya che. Dhoko-sromA lobhathI huThTho mayaM-marataH macama A loka ane paraloka saMbaMdhI bhaya rahe che, viSayenI cAhanAmAM A jIvane kodhAdika avazya thAya che ane ethI pachI te krodhAdika durgatinuM kAraNa bane che, A prakAre viSayanI cAhanAthI durgatinI prApti sivAya tene sugatine lAbha maLatuM nathI, A kAraNe huM asata kAmenI cAhanA nathI karate. AthI tame je evuM kahyuM che ke "ApanAmAM aprApta bhegonI abhilASA che." te e hetu asiddha che. A gAthAthI e vAta sUcita karela che. 54 A prakAre aneka upAyothI namirAjAne subhita karavAmAM Indra asamartha banyA tyAre temaNe zuM karyuM te A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Avela che- "aransisa"--ItyAdi. anvayArtha--anantarokata nimirAjarSinA vacana sAMbhaLIne devendra pitAne mAhaNarUva avaujjhiuNa-brAhmaNarUpa apohya prANu veza ch|n tathA jtta triALa-rUdravaM viviA vaikiyika zaktithI pitAnuM vAstavika Indra svarUpe pragaTa karIne rUmAphi madurda vajuhiM-rUmAmi mamaH vAria A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 179 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakSyamANu manahara vacanA dvArA stuti karIne temane vaM-vaMte vaMdanA karApA Indra namirAjaSinI kayA prakAre stuti karI te kahe che-"go te ninibo'ityAdi, annayArthI-ddo-lo Azcaya che ke, te hoddo nindriyo-vacA joSo ninitaH tame krodhane jItI lIdheA che. ddo-aho Azcarya che, mALeA pAnio -mAna: pAnita: tame mAnane jItI lIdhu che. adde-aho Azcaya che, mAcA niziyA-mAyA nirAnnatA tame mAyAne jItI lIdhI che. bahu-aho Azcarya che, tame cho dalIlo-homo vazItaH lAbhane jItI lIdhA che. bhAvA~~indre sahuthI pahelAM nimarAjiSa ne A prakAre kahyuM hatuM ke, je uddhata rAjavaLa che ene Apa pahelAM jIte ane pachI ja dIkSA - agikAra kareA. AthI rAjarSinA cittamAM jarA sarakhA paNu kSeAbha na thaye AthI e jANI zakAyu` ke temaNe krodhane jItI lIdhela che. jyAre Indre ema kahyuM hatuM ke, ApanuM aMta:pura maLI rahyu che. rAjabhavana saLagI rahyu che. tyAre rAjaSinA cittamAM jarA sarakhAe ahaMkAra jAgyA nahI. AthI emanAmAM mAnanA vijaya spaSTa rIte dekhAyA. kemake, temaNe e vicAra sarakhA paNu na karSI ke mArI peAtAnI hAjarImAMja mArUM' aMtaHpura temaja rAjabhavana saLagI rahyAM che, mATe lAva tenI huM rakSA karUM. temaja jyAre Indre rASine cora DAkuene nigraha karavA mATe kahyu, e samaye mAyAmAM rAja e peAtAnuM mana jarA sarakhue na lagADayuM. AthI temaNe mAyAne jItI lIdhelI hAvAnu jaNAyuM. uparAMta 'hiraNya suvarNa AdimAM vadhAre karIne Apa dIkSA le' evuM jyAre Indre kahyuM tyAre temaNe kahyuM ke, prANIonI IcchA AkAzanI jema aparimita che. AthI leAlane temaNe jIteleA heAvAnuM spaSTa rIte pratIta thayuM. AthI Indrane Azcaya thayuM ke, rAjavaMzamAM utpanna thavA chatAM paNu temaNe cAre kyAyAne jItI lIdhela che. 5 56 // " pradeza te banava sAduM " ItyAdi. anvayA--he rAjaSi te-te ApanA baddo-no Azcaya kAraka anava bArnava A Ava guNu-mAyA kaSAyanA abhAvathI utpanna thayela sarala bhAva -sAduM-sAdhu ghaNeAja suMdara che. te-te ApanA deza-lo Azcaka kAraka ma --mAm mAva guNu--mAnakaSAyanA abhAvathI utpanna mRdutA-sADhu-sAdhu khUkha suMdara che. te-te ApanI bo-ao AzcaryakAraka vatti-kSAntiH kSamA--krodha kaSAyanA abhAvathI utpanna kSamAbhAva sAg-sAdhu cittane prasanna karavAvALeA che te-te ApanI addo-aho AzcaryakArI mutti-mutti mukti lAbhanA tyAgathI utpanna nirlobhatA uttamA-pattamAM khUmaja utkRSTa che. 57 5 zrI uttarAdhyayana sUtra :2 180 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakArathI nami rAjarSinAM guNonuM varNana karIne InDe pharIthI A prakAre kahyuM-"ruti uttama maMte ItyAdi. anvayArtha-maMte-mata he bhagavan ! he pUjya! phuduM-huM A janmamAM Apa rajUro ri-kuttama: zakti samasta puruSathI utkRSTa che. kemake, ApanA guNa uttama che. pachI-pazcatU A vartamAna bhavanI pachInA bIjA bhavamAM paNa Apa uttama phroditi-sattaraH mavizvati uttama guNeneja dhAraNa karanAra banaze kemake e bhavamAM Apa nI-narajJAH sakala karmothI rahita banIne Dhojuttamuttama hA -ottamottamaM sthAnaM lokamAM sarvathI uttamottama je sthAna siddhi chatisiddhi citti siddhi nAmanuM mekSa sthAna che tyAM Apa pahoMcaze. 58 have sUtrakAra upasaMhAra karatAM IdranA kartavyane kahe che. "have mithuLa to zAri"i ItyAdi. anvayArtha-NavaM-Ava ukta prakArathI uttArU -ttamAM zraddhA uttama zraddhA bhaktithI otaprota banIne amithunaMto-mahuvana guNa varNana karIne saMzo-rAH Indra jA iva to-pravRtti na temanI pradakSiNA karI ane e pachIthI puLo puLo-punaH punaH vAraMvAra temane caMdra-vate vaMdanA karI. 19 indrakRta namirAjarSi stuti "to caMdrikA Tig" ItyAdi ! anvayArthI--taro-tata pachIthI munivara munivara munivara namirAjarSoinAM vara-4javaLe vAha-vAkSo vAvI caka ane aMkuza pradhAna lakSaNothI yukta bane caraNomAM vaM3i-vatriA vaMdanA karIne sTicavava8 gurjarI - sTakritavADhavuo3kriITI lalita ane capala kuMDaLavALA tathA mastaka upara mugaTa dhAraNa karavAvALA te Idra tyAMthI bApu rUgosAvara vArita AkAzamAge devakamAM cAlyA gayA. 60 IndranA cAlyA javA pachI namirAjarSie zuM karyuM? te sUtrakAra batAve che- "namI name HIM" ItyAdi. anvayArtha-je nami rAjarSinI saja-Indra sarva-sAkSAt pratyakSa-sAkSAt thaIne vozo-notiH stuti karI evA namI-namiH e nami rAjarSi ke je vada-videhI videha dezanA adhIzvara hatA temaNe jaNAnamAmAna teija pitAnA AtmAne namerU-namati namAvI dIdhA ane saMyamamAM lagADaze. tathA ne-ha rAjadhAnIne varUNa-caraiyA parityAga karI vAvane pasgvadiyo-sithata temaNe cAritranI ArAdhanA karavAmAM pitAnI jAtane saMlagna karI dIdhI. e 61 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 181 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghyayana kA upasaMhAra have sUtrakAra namirAjiSane dRSTAMtathI upadeza kahe che-- " va. 'tti sabuDhDhA " ItyAdi. anvayA--lavudghA--sa vudhdhA je sArI rIte samyagajJAna rUpI edhane prApta karI cukela che, heya aneupAdeyanA vivekathI je yukata che. athavA-mithyAtvanA dUra thaI javAthI jIva ane ajIva Adi tatvajemaNe sArI rIte jANI lIdhela che tathA paDiyA-pUjitAH viSayamAM pravRttijanya dASAnA je jJAtA khanI cukela che. athavA pravacananA a jemaNe sArI rIte nizcita karI lIdhela che ane jeo vicalaLA-vicakSaLA cAritra pariNAmane prApta banI cukayA che te vAre...tti-tra vRtti A namirAja`inI samAna pravrajyA dharmamAM nizcalatA dhAraNa kare che. athatrA jemaNe A prakAranI nizcalatA dhAraNa karela athavA dhAraNa karaze. te khoLenu-moteSu viSayethI nahA se LanA gherelI-yayAlamika ravi jema A nima rAjaSi virakata thayA e rIte niyida'ti-viniyasense virakata thAya che. 'tti vemi-vRti pravImi " he jammU! A prakAre me je tamane kahyuM che te jevuM prabhunA mukhethI sAMbhaLyuM che te ja kahyuM che. ! 62 // e prakAre AuttarAdhyayanasUtranI priyadarzinI TIkAnA 'nami pravrajyA' nAmanA navamA adhyanane gujarAtI bhASAnuvAda saMpUrNa huM 5 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 182 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcala pravrajyA zikSAmeM sAla mahAsAla kA dRSTAMta dasamA adhyayananI zarUAta 66 nami pravrajyA nAmanuM navamuM adhyayana pUrUM thayuM. have dasamuM adhyayana zarU thAya che. tenuM nAma drumapatraka " che. navamA adhyayana sAthe tenA A prakAranA sabaMdha che. navamA adhyayananI aMdara pratrajyAmAM nizcala (Da) rahevA khAmata je vAta kahI che te nizcalatA zikSA dvArA ja Ave che. ane dRSTAMtA vinA zikSAnI prApti thatI nathI--suspaSTa ane jANavA lAyaka daSTAMtathI ja zikSA prApta thAya che. tethI te zikSAne spaSTatA pUrvaka samajAvavAne mATe prabhu mahAvIrasvAmIe gautamasvAmI samakSa A dasamuM adhyayana kahela che. tenI prastAvanA rUpe sauthI pahelAM gautamasvAmInI kathA kahe che-- bharata kSetramAM caMpAnagarInA pAchaLanA bhAgamAM pRSThacaMpA nAmanI eka nagarI hatI. temAM sAla ane mahAsAla nAmanA e saheAdara bhAio rahetA hatA. sAla rAjA hatA ane mahAsAla yuvarAja hatA. temane yazeAmatI nAmanI eka bahena hatI. temanA anevInuM nAma piThara ane bhANejanuM nAma gAgali hatuM. eka divasa te nagarImAM bhavya jIvA rUpI kamalene praphulrita karanArA zrI vardhamAna mahAvIrasvAmI padhAryAM. te anne bhAio ghaNA bhAre ThAThamAThathI sarvajJa mahAvIra prabhune vaMdaNA karavAne mATe AvyA. bhaktibhAva pUrNAMka vaRRNA karIne te banne bhAie ceAgya sthAne beThA. prabhue je dhama dezanA dIdhI. temAM A pramANe samajAvyuM-- A jIvane manuSya janma, A kSetra, uttama kuLa, pAMce indrie nI pUrNatA ane nirogI zarIra, Adi dharmanAM sAdhanA durlabha che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda, azubhayeLa, te badhAM dharmanA pratibaMdhaka mahArabha Adi narakanAM kAraNeA che, A saMsAra janma, maraNu AdinAM duHkhAthI kAraNeA che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 183 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharapUra che. kaSAyane kAraNe jIvane saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che. tene tyAga thAya tyAre ja jIvanane mukti maLe che. bhagavAnane A prakArane dharmopadeza sAMbhaLIne rAjA sAlanA aMtaHkaraNamAM virAgya bhAva jAgyo. teNe pitAnA mahele pAchA pharyA pachI pitAnA bhAI yuvarAja mahAsAlane kahyuM, "bhAI! tuM A rAjyane svIkAra kara." sAlanI vAta sAMbhaLIne mahAsAle kahyuM, "Apa je vastune kharAba gaNane tyajI rahyA che temAM mane phasAvavAnuM zA mATe kahe che? mAre A rAjyanI bilakula jarUra nathI. huM piteja A saMsArathI udvigna thaye chuM ane ApanI sAthe huM paNa dIkSA levA mAguM chuM.' A pramANe nirNaya karIne, potAnA bhANeja gAgaline rAjyanA adhikArI banAvIne baMne bhAIoe bhagavAna mahAvIra svAmI pAse jaIne dIkSA aMgIkAra karI. temanI sAthe vihAra karatA karatAM, viziSTa jJAnAvaraNIyakarmanA kSapazamathI yukta buddhi hovAthI. te bane e pUrepUrA agyAra aMgenuM adhyayana karI lIdhuM. eka vakhata rAjagRha nagarathI caMpAnagarI tarapha zrIbhagavAna mahAvIra vardhamAna svAmI vihAra karatA hatA. tyAre temane namaskAra karIne sAla ane mahAsAle temane kahyuM, "prabhu ! Apa AjJA Ape te svajanane upadeza ApavA mATe pRSacaMpA nagarImAM javAnI amArI IcchA che." bhagavAne kahyuM, " tame baMne gautamanI sAthe tyAM jaI zake che." temaNe e pramANe karyuM. teo ane gautamanI sAthe pRSThacaMpAnagarImAM pahoMcyA. tyAM cAra jJAna dhArI zrI gautamasvAmIe dharmadezanA dharmopadeza ApavA mAMDI. jyAre gAgalie sAMbhaLyuM ke pitAnA ane mAmA sAthe gautamasvAmI pitAnI nagarImAM padhAryA che tyAre te pitAnA mAtApitAnI sAthe temane vaMdanA karavA AvI pahoMcyA. gAgalirAjA saune vaMdanA karIne gya sthAne besIne dharmadezanA sAMbhaLavA lAgyo. dharmadezanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 184 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLIne gAgali rAjAne saMsAranI asAratAnuM bhAna thayuM. temane vairAgya utpanna thaye, ghera jaIne pitAnA putrane rAjya gAdI seMpIne temaNe mAtApitA sahita gautamasvAmInI pAse dIkSA grahaNa karI. zrI gautamasvAmIe sAla, mahAsAla, gAgali Adi sahita zrI mahAvIra prabhunI pAse javA mATe caMpApurI tarapha vihAra karyo. mArgamAM sAla mahAsAlanA manamAM e vicAra Avyo ke A bhavya lokone gautamasvAmIe saMsArasAgarathI tArI dIdhAM te ghaNuM sAruM karyuM. gAgali Adi traNee paNa evo ja vicAra karyo ke "ahe! sAla mahAsAle amArA upara ghaNe bhAre upakAra karyo che-ame pahelAM temanI pAsethI rAjya meLavyuM hatuM. ane have mahA AnaMda prApta karAvanAra vrata meLavyuM. A prakAranI bhAvanAthI te pAMca jaNa jJAnAvaraNa Adi ghanaghAti karmone kSaya karIne mukti bhAvanAnI sIDI samAna kSapakazreNI para caDI gayA. meharUpI matta gajarAjane dhvasta karavAne mATe paMcAnana samAna-siMha jevAM te pAMcee mArgamAMja pAMcama jJAna kevaLajJAna prApta karyuM. teo pAMce muni gautamasvAmInI sAthe bhagavAna mahAvIra pAse AvI pahoMcyA. sAla, mahAsAla Adi pAMce jaNa jevAM kevalIonI pariSadamAM (sabhAmAM ) javAne taiyAra thayA ke gautama svAmIe temane kahyuM, "Apa anabhijJa (ajJAnI) nI jema kema jAe che. pahelAM AvIne trilokInAtha bhagavAnanI pathuM pAsanA kare" gautamanI e vAta sAMbhaLIne prabhue kahyuM, "A badhA kevaLI thaI gayA che. temanI AzAtanA na kare" bhagavAnanA te zabdo sAMbhaLIne gautame vicAra karyo-" A leke mArA zikhe che. temaNe kevaLajJAna prApta karI lIdhuM che. e ja pramANe mArA bIjA aneka ziSya paNa kevaLI thaI gayA che, paNa mane hajI sudhI kevaLajJAna prApta thayuM nathI." bhagavAne gautamasvAmInI te mahAna adhIratAne pitAnA jJAnathI jANIne temane kahyuM, "he gautama! kheda na kare dheya dhAraNa kare, tame paNa kevaLI thaze. huM ane tame banne jaNA mokSa pAmIzuM, ane mukita sthAnamAM sarakhA ja rahIzuM, mATe haiye rAkhIne tapa ane saMyamanI ArAdhanA karatAM karatAM mArAM nIcenAM vacane dhyAnamAM rAkhe ane pramAda che. te vacamana (je AgaLa kahevAze.) vacane A patra adhyayana ke je prabhue zrI gautamasvAmIne anulakSIne kahela che. tenA dvArA anya bhavya ane paNa upadeza maLe che. A pramANe A dazamuM adhyayana jaMbusvAmIne saMbhaLAvatAM zrI sudharmAsvAmI A pahelI gAthA kahe che-"sumapattavaMduraNa" ItyAdi zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 185 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jammu svAmI ke prati sudharmasvAmI kA upadeza anvayArtha-A gAthAmAM "gautama" pada bAkInA ziSyAnuM paNa upalakSaka hovAthI tenA dvArA bIjA badhA nigraMtha nirgathiyenuM sAdhana paNa samajavuM. triALa" zabda dvArA divasa samUha paNa grahaNa karAya che. jIvita' eTale Ayu kALanA sauthI sUkama, avibhAjya aMzane samaya kahe che. gAthAne artha A pramANe che----thA-jema sArAbhAi nava-rAtriANAnA karaveze ghaNuM rAtri divase vyatIta thatAM jaMgg-girduzam samayAnusAra paripakava-zveta ane pILAM varNavALuM sumapatta-rajapatrama-vRkSanuM pAna niva-nipati-vRkSa parathI tUTIne nIce kharI paDe che-vaM magyALAviya-parva manujJAnAm zopitta -e ja pramANe manuSyanuM AyuSya paNa jIva pradezathI galita thAya che. tethI vana- nautama!-he gautama! tama mA pamAyaNa-ramacaM mA prama -eka samaya paNa mRtacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karavAmAM pramAda karaze nahi. bhAvArtha-vIra prabhu ziSyane samajAvatAM kahe ke he gautama! jema rAtri ane divasa vyatIta thatA jAya che tema AyuSyanAM jhivAM paNa ghaTatAM jAya che. nirNi thatAM jAya che. jema pAkeluM pAna vRkSa uparathI nIce kharI paDe che tema jIvanuM AyuSya paNa krame krame nina thatuM thatuM Akhare ta ni thaI jAya che. paNa A chastha jIvone khabara paDatI nathI ke te kayAre nirbaLa thaze. tethI mRtacAritra rUpa dharmanI ArAdhanA karavAmAM nidrA, vikathA AdirUpa eka samayane paNa pramAda karavo ucita nathI. dhamanI ArAdhanA karavA mATe sadA sajAga rahevuM joIe. A jIvana drumapatraka samAna kSaNabhaMgUra che, ane pramAda e kevaLajJAna svarUpa nirvANane rodhaka che. AyuSyane vadhAravA ke ghaTADavAnuM keI jIvanA hAthamAM nathI. tethI A jIvanane saphaLa banAvavAne eka ja mAtra zreSTha upAya e che ke teNe eka samaya paNa dharmanI ArAdhanA karyA vinA nirarthaka vyatIta thavA devo joIe nahIM ke 1. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 186 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruso nad goviMdu " ItyAdi. anvayA--nanhA - cathA jema sane-rAtre darbhanA agra bhAga para jIvamALaC--jIyamAnaH Alakhana laI raheluM darbhanI aNI para paDeluM goviMduavacAca vintu jhAkaLanuM binduthoya viTTa-stotra tiruti tyAM thADA samaya sudhI ja rahe che " manuyALanIvica-var manujJAnAM bauvitam eja pramANe mANasanuM jIvana paNa svalpa kALanuM hAya che. tethI goyama-gautama he gotama ! dharmanI ArAdhanA karavAmAM samaya mAM pamAcar-samaya mA pramATyuM: eka samayanA paNa pramakri karavA nahI. // 2 // 66 phrU yimmi lAvaN " ItyAdi. ra anvayA --TMTM-kRti-A pramANe rUttariyammidRre bAruSi - nirupakrama AyuSya svalpakALa sudhI TakanArU' che, tathA vadhupacavAya-vadupratyapAya nItioseApakrama ApyuMSya aneka vidvAnethI-viSa, agni, jaLa, zastra, atizaya harSa, atizaya zAka, Adi kAraNeAthI pratihata che. A rIte te banne prakAranuM AyuSya alpakAlIna che. tethI tenI anityatA samajIne te AyuSyamAM puraila raca'vinA-ipurASkRtam na vidyuauddi-pUrvakALe sa Mcita jJAnAvaraNIya Adika karma rajane AtmapradezeA parathI dUra karI. temAM poyama-nautama ! he gautama ! samaya' mA dhamAca--lamargamA pramALyeH eka samayanA paNa pramAda na karo. jo ke nirupakrama Ayu pUrkeTi pramANunu che. te dRSTie temAM svarUpakALatA ghaTAvI zakAya tema nathI. te zaMkAnuM samAdhAna A pramANe che ke-Ayu devAnA AyunI sarakhAmaNImAM te svalpa ja che. ane temAM paNa jIvAne atRSi tathA jIvananI vAMchanA rahyA kare che. tethI temAM sva5tA ja ghaTAvI zakAya. bhAvAtha-jIvAnA AyuSyanA be prakAra che (1) sApakrama ane (2) nirukrama. viSa AdinA prayogathI vacce ja naSTa thanAra Ayune seApakrama Ayu kahe che, ane samaya pUro thaye samApta thanAra Ayune nirupakrama Ayu kahe che. te anne prakAranuM AyuSya krumapatraka ane kuzAgramindvanI jema svalpakAlIna che, e pramANe samajIne jIvAe dharmAcaraNamAM eka samayanA pramAda na pharavA joie. phA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 187 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "hu vahu mAre" ItyAdi. anvayArtha--azvapALanaM-sarvALinA - punyarahita samasta jIne vizALa vi - jirAphenAka-ghaNA lAMbA samaye paNa magNe ave - mAnuSa ma-manuSyabhava prApta tha du-tuma durlabha che. jemaNe jIvanamAM punyanuM upArjana karyuM nathI evA jIne ghaNe samaya vyatIta thavA chatAM paNa manuSya bhava maLatuM nathI. kAraNa ke jammuLa-bAju-manuSyagati vighAtaka karmone vipAna-viparA-udaya jAd - dUra kara muzkela hoya che. tethI joyama-autama he gautama! samaya mAM umA-samajaM pramaH --dharmArAdhana karavAmAM eka sama. yane paNa pramAda na karIza. 4 - AgaLa kahevAmAM AvyuM che ke "jIne manuSyabhava maLa durlabha che." te ekendriya Adi jIvene te kevI rIte durlabha che? te vAtane khulAso karavA mATe pahelAM sUtrakAra temanI sthiti batAve che "putravIrama " ItyAdi. anvayArtha-puDhavIjhAyamarUno-kRthivIjhAyaM pratikAta:-pRthvIkAyamAM vAraM. vAra janma dhAraNa karIne temAM ja utpanna thayela navo-navaH-jIva voraM HlA zAruM saMva-urSataH saMcAtI vAruM saMpanna- utkRSTanI apekSA e asaMkhyAta kALa sudhI te ja nimAM e ja rUpe rahe che. te jIvene asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kALa te nimAM ja vyatIta thAya che, tethI joya-autama-he gautama! samAM mA pamAyaNa-ttamAM mA prama -manuSyabhavA pAmIne dharmArAdhana karavAmAM eka samayane paNa pramAda na karIza ke 5che. kAma " ItyAdi. anvayArtha-ArAmaQAzo jIvo so vAruAM zAruM saMghaapkaaymtigtH jIvaH utkarSa taH saMkhyAtIta kAla saMvaset apakAya (jaLakAya)mAM vAraMvAra janma maraNa pAmIne temAM ja utpanna thayele jIva utkRSTanI apekSAe asaMkhyAta kALa sudhI tyAM te rUpe ja rahe che. tethI samartha roya mA umA -samartha gautama ! mA mA -manuSya jIvanane eka samaya paNa vyartha na javA de. 1.6 "seDAyamarUSo" ItyAdi. anvayA-te vacamAvo lAvo 3 saMvAdya 4 saMgharetenA camatirAtA navA varSanA saMthAtIraM vAruM saMgharetejaskAyamAM vAravAra janma maraNa karIne tyAM ja utpanna thayele jIva utkRSTanI apekSAe asaMkhyAta kALa sudhI te nImAM te rUpe ja rahe che. tethI joyama samartha mA umA -autama ! marca mA pramA-he gautama! A manuSya jIvanane eka paNa samaya pramAdamAM vyartha na javAde. e 7 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 188 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "vADayA " ItyAdi. anvayArtha_e ja pramANe vAyukAryamAM paNa utpana thayela jIva utkRSTanI apekSAe asaMkhyAta kALa teja nimAM vyatIta kare che. je 8 "vAsaMcamaphALo" ItyAdi. tenI vyAkhyA paNa AgaLa darzAvyA pramANe samajavI. paNa tyAM (ekendriya jImAM) kALa saMkhyAtIta-asaMkhyAta che te ahIM (vanaspati kAyamAM) utkRSTanI apekSAe kALa anaMta che. pratyeka vanaspati kAyika jIvanI bhavasthiti che ke asaMkhyAta kALanI che chatAM paNa tene anaMta kahela che te sAdhAraNa vanaspati kAyika jIvanI apekSAe samajavI. temAM anaMta utsarpiNI ane avasarpiNI kALanuM pramANa thai jAya che. "duranta" padane artha A pramANe che-"A ananta kALane anta duSkara che) te jIva utkRSTanI apekSA eTalA kALa sudhI sAdhAraNa vanaspati kAyamAM rahe che. te jIvo paNa atyaMta a85. bedhavALA hovAthI tyAMthI nIkaLIne paNa sAmAnya rIte manuSya Adi viziSTa bhavane pAmatA nathI. tethI he gautama! mahA muzkelImAM maLelA A manuSyabhavane eka samaya paNa pramAdamAM vyatIta na karIza. 9 che "ver3havicAcamA" ityAdi. sparzana ane rasanA e be IndriyethI yukta kRmi Adi chenA zarIramAM rahenAra te jIva utkRSTanI apekSAe saMkhyAta hajAra varSa pramANu kALa sudhI tyAM rahe che. tethI he gautama! manuSya bhavane eka paNa samaya pramAdamAM vyatIta na karaze. te 10 "te rRricavAmagrgo" ItyAdi. sparzana, rasanA ane prANendriyathI yukta jIvene teIndriya jI kahe che. jemake kIDI, ju, makeDA vagere. hIndriya jIvanI jema temane utkRSTa kALa paNa saMkhyAta hajAra varSa pramANa che. tethI he gautamAM eka samaya paNa pramAdamAM vyartha na gumAvo. 11 "kAurjivicAmarUAgo" ItyAdi. spazana, rasanA, ghANa, ane cakSu, e cAra Indriya vALA jIvane catu zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rindriya jIva kahe che. jema ke mAkhI, macchara, tIDa, pataMgIyAM vagere. te gatimAM rahevAne kALa paNa dvIndriya jInI jema saMkhyAta hajAra varSa pramANa che. mATe he gautama! eka samayane paNa pramAda na karIza. me 12 che paMjiricavAMcamo " ItyAdi. parzana, rasanA, ghANa, cakSu, ane karNa te pAMce Indriye je jIvene hoya che temane paMcendriya jI kahe che. jemake hAthI, ghoDo vagere tathA deva nArakI ane manuSya, ahIM paMcendriya zabda dvArA paMcendriya tiryaMcanI ja vAta karIe chIe. kAraNa ke deva ane nArakanuM varNana pachInI gAthAmAM kahIzuM ane manuSyabhavanI durlabhatAnuM te A prakaraNa ja che. te gatimAM (tiryaMca) utpanna thayela jIva utkRSTanI apekSAe sAta-ATha bhava sudhI te gatimAM (tiryaMca) ja rahe che. eTale ke saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca jIvene tiyaca gatimAM rahevAne kALa sAta bhAva pramANa che, ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiyAne te gatimAM rahevAne utkRSTa kALa ATha lava pramANa che. tethI he gautama! manuSyabhavane eka samaya paNa pramAdamAM vyatIta na karIza. me 13 che " ne phA" ItyAdi. devagati ane narakagatimAM utpanna thayela chava vadhAremAM vadhAre eka eka bhavagrahaNa kALa sudhI tyAM rahe che. mATe he gautama ! eka samayane paNa pramAda na karIza. 14 che gva mA tAreItyAdi. anvayArtha-parva-para A rIte (mavAre-avalaMtA, tiryagU Adi janmasvarUpa saMsAramAM jamAdu-kamAvaDara aneka prakAranA pramAdethI vyAsa jIvojIvaH jIva zuddhi mehi gumAsuma miA zubhAzubha je pRthvIkAya AdikAmAM janma dhAraNa karAvavAmAM kAraNabhUta je karmo che temanA dvArA saMg-saMpatti saMsaraNa paryaTana kare che. mATe joyama-autama he gautama! sarva mA jamAcA-samaya mA kamAvaH eka samaya paNuprasAdamAM vyartha na javA daIza. bhAvArtha-A jIva atizaya pramAdI banIne zubhAzubha karmone saMcaya zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA rahe che. ane pachI tenA udaya anusAra te te gatimAM janmamaraNa pAmyA kare che. tethI tene manuSyabhavanI pharIthI prApti thavI durlabha bane che. e rIte vicAra karatAM A saghaLI anartha paraMparAnuM mULa kAraNa A pramAda ja che. ema samajIne he gautama! A manuSyabhavane eka samaya paNa pramAdamAM vyartha gumAvIza nahi 15 che A rIte ahIM sudhImAM te manuSyabhavanI durlabhatA batAvavAmAM AvI che. have manuSyabhava prApta thayA pachI paNa manuSyane uttarottara zuM zuM prApta thavuM durlabha che te have batAvavAmAM Ave che- khUba vi maghusatta" ItyAdi. anvayArtha-mANu -mAnupatya manuSyabhava kapULa -javADI kaI paNa rIte prApta karyA pachI paNa mariyara pujA kuma-mAravaM puna: sumana A jIvane magadha Adi AryadezanA AryakuLamAM janma maLe te ghaNe durlabha che. je dezamAM dharma adharma ane jIva ajIva Adi tane vicAra karAya che te Aryadeza kahevAya che. manuSyabhava pAmIne paNa AryadezanA AryakuLamAM janma tha durlabha che. kAraNa ke gha-jAva ghaNAM ja manuSyabhava pAmIne paNa suyA cA-savaH zecchAH cAra ane pleccha thAya che. mATe yama-autama he gautama! samaH T THcA-samartha mA kAH tame tamAro samaya pramAdamAM vyatIta karazo nahIM. parvata Adine ketaramAM nivAsa karanAra lo kene cAra ane jemanI bhASAne Aye barAbara samajI zakatA nathI te lokene pleccha kahe che. zaka, calana, zabara Adi dezamAM janmelA lekene pleccha kahela che. kahyuM paNa che pf nATTA necchA vAvaTA mA ! mAla mistrI , Di ichanAtA zA'' puliMda, nAhala, nejha, zabara, baraTa, bhaTa, mAlA, bhilla ane kirAta e sarve, myuccha jAti che. temane dharma adharmanuM jJAna hotuM nathI. mATe temane tiryaMca jevA samajavA. 5 16 "dapUna vi zAritta>> ItyAdi. anvayArtha-gAriyara sTadhULa -mArcasva javAri jIvane kadAca Arya tvanI prApti thAya te paNa jaddIpanicAduThTha-dInapaMcitA sumA avikala (keI paNa jAtanI kheDa rahita) pAMce IndriyanI prApti thavI durlabha hoya che. kAraNa ke viDaMgiyA vIsa- vindrita ku darate sAmAnya zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 191 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte A dezamAM janmelA manuSyamAM paNa regAdikane kAraNe temanI IndrimAM vikalatA jovA maLe che. tethI jo tamacaM mA pamAyaNa-tama! samayaM mA nA he gautama! tamAre tamAre eka samaya paNa pramAdamAM vyartha javA na de. - bhAvArtha-sthAvara ane te nimAM rahevAnA kALa uparathI te vAtane sArI rIte puSTi maLe che ke A jIvane manuSyabhava maLe dhaNe durlabha che. je kaMI zubha punyanA udayathI manuSyabhava maLI jAya te paNa Aye dezamAM janma the ghaNe durlabha che. kadAca kaI zubhapunyanA udayathI manuSyabhava maLI jAya to paNa A dezamAM janma tha ghaNe durlabha che. kadAca koI zubha punyanA udayathI te paNa prApta thAya che tene badhI IndriyonI paripUrNatA maLavI ghaNI durlabha che. mATe he gautama ! A manuSyabhava pAmIne tene eka paNa samaya pramAdamAM vyatIta na thAya tenuM khUba dhyAna rAkhe. 17 "gILapaMcitta ItyAdi. anvayArtha-je kaI paNa rIte sesaH A jIvane bIjI jaMjiMvinaMti -gaNInaIndriyatnamaNi men pAMce IndriyanI paripUrNatA paNa prApta thAya te paNa tene uttamadhaHsu tula -ttama dharmazutitu suImAM vItarAgapraNIta uttama dharmanuM zravaNa karavAnuM durlabha hoya che. kAraNa ke yutithinisevA che tIthiniveva kanaH AdezamAM janma pAmavA chatAM temaja IndriyanI paripUrNatA hovA chatAM paNa manuSya kutIthikane upAsaka banI jAya che. temanI sevA karanArA manuSya uttama dharmanA zravaNathI vaMcita rahe che. kAraNa ke teo temanI IcchAnusAra ja temane upadeza Ape che. teo pote ja yaza, satkAra meLa. vavAne mATe Atura hoya che. tethI prANIone je viSaya AdinuM sevana priya lAge che tene ja temanA upadezamAM teo puSTI Ape che. te kAraNe tevA lokonI sevA lokone mATe sulabha che-durlabha nathI. tethI cama-ta he gautama mayaM mA pAca-samaye mApramaH A manuSyabhavane eka paNa samaya pramAdamAM vyatIta na thAya tenuM barAbara dhyAna rAkhaje che 18 "ja vi uttamaM su" ItyAdi. avayArtha-sattamaM su Dha Na ri-uttamAM jIta DhatvAra A jIvane uttama zAstronu zravaNuM karavAnuM maLe te paNa te ja purAva -zraddhA punaH pi tuma vItarAgapraNIta mRtacAritrarUpa dhama dhAraNa karavA taraphanI rucirUpa zraddhA hevI ghaNuM durlabha che. kAraNa ke evI paristhitimAM paNa -naH leke micchanilevara-mithyAtvariSevavA mithyAtvanuM sevana karavAmAM lIna rahe che, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 192 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atattvamAM tattva mAnIne vizvAsa karavA tenuM nAma mithyAtva che. anAdikAlIna bhavAthI jIvAne tenA abhyAsa rahe che. ane temanAM kama paNa guru (mAM) hAya che. tethI mithyAtvamAM ja temanI pravRtti rahe che. tethI goyama-gautama hai gautama ! samaya mA pamAca-samaya mA pramANyeH tame tamArA eka paNa samayane durupayoga na kareA 5 19 // " dhamma.... vidu sarlR MtA ''ItyAdi. anvayA --dharma-dharmam sarvajJa prarUpita dharmAMmAM saddatayA-zradadhA vi zraddhA rAkhavA chatAM paNu-tene nirdoSa samajavA chatAM paNa evAM leAkA vuAna tuja mAH durlabha hAya che ke jeo tenI vAyeLa jANacA-jAyela rojA zarI rathI ( ane upalakSaNathI) manathI ane vacanathI ArAdhanA kare che kAraNa ke hRdur A saMsAramAM ghaNAM evAM prANIe hAya che ke je AmamuLa,i muSThiyAnAmanuLevu sUcchitA zakhvAdika IndriyAnA viSayAmAM ja mUchita-Asakta rahe che. dharmanA jJAnane abhAve ajJAnI jIvAnI apasthyasvarUpa viSayAmAM sAmAnya rIte vAsanA kAyama rahe che. kahyuM paNa che. * prAyeLa cAkhyuM, taheva cAturaganapriya mati / viSayAturasya jagata, stathAnukUlAH priyA viSayAH // 1 // sAmAnya rIte apathya padArthanuM sevana karavAnI khImAra mANasone jema abhilASA rahe che tema viSayAtura lekane paNa viSaya priya lAge che. mATe joyana-gautama hai gautama ! samaya mA namAca-samaya mA pramANyuM: eka samayane paNa pramAda karavA nahIM ! 205 have sUtrakAra gautamasvAmIne saMkheAdhIne anukrame pAMca IndriyAnA khaLanI thatI hAni matAvatAM upadeza Ape che. 66 'panUira te saci' '- ItyAdi, annayA --oyama-gautama hai gautama ! (le-tatha) tamArU sIca -ArI mU zarIra nUirapha-niIyaMtti kSaNe kSaNe AyuSya ochuM thavAthI vRddhAvasthAne pAmatuM jAya che. tathA te lA-te rAH tamArA A vA pAMDurayA havaMti - pANDurakAH anti je pahelAM bhramaranA jevA kALA ane jonAranAM netrAne AnaMda ApanArA hatA te have sapheda banavA mAMDayA che. te socavaheca hAryuM totrayasa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 193 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 phrIte ane je zravaNazakti pahelAM ghaNI tIvra hatI te paNa have namaLI paDavA mAMDI che. samaruM mA mAyak-samaya mA mAceH evI sthitimAM huM gautama 1 eka samayanA paNa pramAda na kara. bhAvA --kSaNe kSaNe ApyuMnA kSaya thaI rahyo che. tamArA kAna, keza ane zarIra tenI asarathI mukta nathI. te eka samaya paNu pramAdamAM vyatha gumAvavA nahI. " zrotravaja` '' padathI e atha sUcita thAya che ke dharmAMzravaNa karavAthI ja jIva dharmanuM ArAdhana kare che, kAraNa ke dharmanuM zravaNa karavAthI ja tenuM AArAdhana karavAnI buddhi utpanna thAya che. tethI jyAM sudhI "zrotrava tIvrazrava zakti che tyAM sudhI jIve dhama zravaNu karavAne tatpara rahevu joi e dharma zravaNa karavAmAM eka samayanA paNa pramAda karavA yAgya nathI. eja kAraNe ahI sauthI pahelAM zrotrane grahaNa karela che. 5 21 / / gUjja te sarIca' ityAdi. anvayA--noyama-nauttama he gautama ! te sarIca' nUipha te nA pAMDuyA havati - te zarIraka parijIryati te kezAH pANDurakAH bhavanti tabhAI zarIra vRddha manI rahyuM che, ane keza sapheda thai gayA che. vastuvaDhe ca phAyarUM-cAvaMDa 2 phIyate ane cakSuIndriyanI zakita namaLI paDatI jAya che. tethI joyama--nautama he gautama! cakSukhaLanI namaLAI ne kAraNe dharmAcaraNa duSkara thaI jAya che mATe jyAM sudhI cakSubaLa vidyamAna che tyAM sudhI samaya mA pamAcaC-samaya mAM pramANyeH dharmArAdhana pharavAmAM eka samayanA paNa pramAda na karI. / / 225 nUirU te sarIyAM ItyAdi, anvayA--nirU te sarIca' nA paMkucA tite-nIti tai zarIranuM dezAnAjuddAH mavRtti te tamArU zarIra jINu thavA mAMDayu che ane keza paNa sapheda thaI gayA che. tathA vALa he ya phrAyaDuM-prALavaja2Iyate A ghrANendriya (nAsikA) zakti paNa ghaTavA mAMDI che. mATe zoAEautama hai gautama! samaya' mA vamA--samaya mA pramANyeH tamAre eka samayanA paNa pramAda na karavA. bhAvA--ghrANendriyanI zakti pahelAM jeTalI hatI teTalI have rahI nathI, have tenI zakita dhIme dhIme ghaTavA mAMDI che. tethI huM gautama ! cAritradhama nI ArAdhanA karavAmAM pramAdanA tyAga karI. nAsikAmAM gaMdha pArakhavAnI zakita hAyatA ja sugandha ane dudhanA viSayamAM rAgadveSanA parityAga karavAthI cAritra dharmanuM pAlana thAya che. vikAranu kAraNa hAvA chatAM paNa vikRtine jItavI te jema dhIratAnI nizAnI gaNAya che tema indriyAmAM sAmarthya hAvo chatAM paNa temanA viSayamAM rAgadveSa na karavA e ja cAritrapAlananI seTI che. mATe zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 194 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra pAlanamAM sadA pramAdane parityAga kara joIe, 23 "parigurU te zarIracaM" ItyAdi. anvayArtha-te sarInAM variSnA te vaphA jigg duvaMti-te pharI nIti te verA Tiger: matta tamAruM zarIra zithila thavA mAMDayuM che ane keza paNa sapheda thaI gayAM che. te viTTe ja hR-tta vidvAvaruM ja hItte rasanA IndriyanI zakita paNa ghaTavA mAMDI che. tethI jojana-autama he gautama! samaya mA pamAyaNa- 4 pramAH cAritradharmanI ArAdhanA karavAmAM eka samayane paNa pramAda na kare, bhAvArtha-jyAM sudhI rasanA IndriyamAM rasAsvAda levAnI zakita vidyamAna che. tyAM sudhI rasAsvAda bAbatamAM rAgadveSane parityAga karavAthI ane svAdhyAya Adi karavAthI nirdoSa rIte dharmAcaraNa karI zakAya che. tethI he gautama! jyAM sudhI te baLa zakita vidyamAna che tyAM sudhI dharmAcaraNamAM eka samaya pramAda paNa ucita nathI. e 24 "nUira te sAcuM ItyAdi. anvayArtha-tArU zarIra zithila thaI gayuM che ane vALa zveta thaI gayA che te jANavaje ya ya-tata sparuM ja hIte sparzendriyanI zakita pahelAM hatI teTalI rahI nathI have tenI zakita divase divase ghaTatI jAya che. tethI joksanautama he gautama! sparzendriyanI zakita vidyamAna hoya tyAM sudhImAM zIta, uNa Adi parISaha para vijyameLavavAnuM tathA tapa, saMyama Adi dharmAcaraNa karavAnuM sArI rIte banI zake che, tethI te viSayamAM sama nA umA -samajuM mA kamAvaH samaya mAtrane paNa pramAda kare nahIM. e 25 che nUra te tarI " ItyAdi. anvayArtha---tAruM zarIra jIrNa thatuM jAya che ane keza sapheda thaI gayA che, ane je vava va Aca tamacaM joma mA pamAyaNa-tatsarvazreSTha ja hoyane samartha autama mAM pravezeH sarve prakAranI zakita hAtha, paga AdinI zakita paNa pahelAM jevI hatI tevI rahI nathI. athavA mana, vacana ane kAyAnuM baLa, svAdhyAya, bhikSAcaryA Adi karavAnI zakti paNa have ghaTavA mAMDI che. mATe he gautama! jyAM sudhI te sarvabaLa vidyamAna che tyAM sudhI tamArA AtmAnuM kalyANa karavAmAM eka samayane paNa pramAda na kare. kAraNa ke e sarva prakAranI zakita che tyAM sudhI ja tapa saMyamanI ArAdhanA karI zakAya che. e 26 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 195 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI vRddhAvasthAnI azitanuM varNana karI have rAgasakhAMdhI azakitanuM sUtrakAra varNana kare che. bana kavisUcA " ItyAdi. (6 anvayA-rar-nnattiH vAtarogajanita cittodvega ina im gaDa gumaDa visUchyA-vibhUSiTM ajINu ne kAraNe thatI UlaTI, eDakAra, jhADA Adi rAga, tathA khIjA paNa trividdA bacA-vividhAH bAtAH zIghra mRtyu karAvanArA mastaka zULa vagere khAsa prakAranA rAge te--tava tamArA sarIca' kulati-rIja - rAtti zarIrane sparzaze lAgu paDaze. tethI tamArU zarIra zakatahIna khanavAne kAraNe nika-viTate pAtAnAM kabyA khajAvavAne zikitamAna raheze nahIM, ane AgaLa jatAM Akhare viSNa sad-vighna pati tenA nAza paNa thai jaze, tethI joyama nauttama he gautama ! jyAM sudhI vRddhAvasthA ane rAgAdika tamArA zarIra52 AkramaNa karIne tene kSINa na kare tyAM sudhImAM dharmAnuSThAna karyAM kare, samayanA paNa pramAda na karI, anyatra paNa A viSayamAM A pramANe zikSA Apela che " yAvatsvasthamidaM zarIramarujaM yAvajjarA dUrato, yAvaccendriyazaktiramatihatA yAvat kSayo nAyuSaH / AtmAzrayasi tAvadeva viduSAH kAryaH prayatno 'mahAna, saMdIpa bhavane tu kUpakhanana pratyudyamaH kIdRzaH // 1 // jyAM sudhI A zarIra nIAgI ane svAdhIna che, jyAM sudhI vRddhAvasthA AvI pahoMcI nathI, jyAM sudhI IndriyAnI zakita kSINa thaI nathI, ane jyAM sudhI AyunA kSaya-anta AbyA nathI tyAM sudhI sujJa janAe AtmakalyANane mATe pUrepUrA prayatna karavA joIe. kAraNa ke gharane Aga lAge tyAre kUvA khAdyavAnA udyama karavAthI ze lAbha ? mATe mumukSu jatAe eka samayamAtra paNa pramAda karavA.joIe nahIM. jo ke te samaye gautamasvAmIne kezanI zrutatA AdinI saMbhavItatA nahAtI, chatAM paNa temane sAdhIne je zabdo kahyA che te anya ziSyAne samajAvavA mATe ja kahela che tema mAnavuM / / 275 poSThit sinemapaLo " ItyAdi. ,, "L anvayA--mocana nautama he gautama! ajbaLe saLem posTiM-brahmanaH neda yuoindhi mArA para tamArA je sneha che tenA tuM tyAga kara jema mukhya muC, kumuda sAco pALicAravuM vAnIyam zarakALanA jaLanA ri zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 196 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga kare che-kumuda pahelAM jaLamAM magna rahe che paNa pachIthI te jaLane pari. tyAga karIne tenAthI UMce rahe che-tema tuM paNa lAMbA kALanA saMsarga tathA paricayathI pahelAM mArA pratyenA nehamAM magna hato. paNa have te snehane parityAga karIne tenAthI alaga thA. A pramANe sariNavAisane varjitaH svajana Adi pratyenA anurAgathI rahita thaIne tuM samacaM mA pamAyA -AmAM mAM pramaH svadharmanI ArAdhanAmAM eka samayane paNa pramAda na kara jo ke sUtramAM "jJAna" pada dvArA ja daSTAMta banI jAya che chatAM paNa tenI sAthe je "jJAnavizeSaNa lagADayuM che tene hetu e che ke jema zaradaRtunuM pANI atizaya nirmaLa hoya che tema tAro neha paNa ghaNe prazasta che 28 "rivAja dhAM ja marivaM " ItyAdi. anvayArtha-oya-ta he gautama! tame phiNi je kAraNe ghai mariyaM ra divAgha-dhanuM mAryA ra cA dhana ane strIne parityAga karIne gniosi-prtrjito'sittiikssaa mI42 rIchatA vaMtaM puNopi mA Aie-vAnta punari nA bhAva have vamana karelA saMsAranA padArthonuM sevana karavA tarapha manane vaLavA de nahI. samartha mA pamAyaNa-samayaM mA pramAH A aNugArika dharmanuM anuSThAna karavAmAM eka samayane paNa pramAda na kare. je 29 "kacayiM mittalavaM" ItyAdi. anvayArtha-miravaMdharva vivaOM dhanaMjayaM seva zAkAra - mitra vAparva nig4 ghanausaMvarga = ajJa mitrane bAMdhIne tathA suvarNAdi dravyasamUhane cheDIne mA taM viyaM lag-mA tatva jUitI para pharI tenI IcchA na kare. kAraNa ke tyakta (tyAga karela) padArthane vamana jevA mAnavAmAM Ave che. tethI pharIthI tenI IcchA karavI te to vamana kareluM khAvA samAna che. mATe aMgikAra karelA zravaNudharmanA paripAlanamAM jorama savaM mA pamAyAautama! samayaM mA kamAvaH eka samayane paNa pramAda na kare. 30 bhaviSyakALamAM mArI hayAti nahIM hoya tyAre paNa bhavyajane jinendra mokSamArga pratye zraddhA rAkhIne pramAda nahIM kare te tame paNa A samaye jyAre huM astitva dharAvuM chuM tyAre mekSamArgamAM zraddhA rAkhIne pramAdane tyAga kare. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 19 7 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAta samajAvavAne mATe bhagavAna gautamane kahe che-- na haiM naLe lagna viAErU' ItyAdi. ' anvayA jo ke anna A pAMcamAM ArAmAM niLe--linaH jinezvara bhagavAna naTu vistar-naiva daracate najare paDatA nathI, paNa mavRtti-ma phezitaH temanA dvArA mAga rUpe upadezavAmAM Avela tathA vadhuna ghannumattaH aneka ziSyA dvArA saMmata evA jJAnadarzana cAritra rUpamAkSamAgatA vistar--cate dekhAya che. evA vicAra karIne bhaviSyakALamAM bhavyajane samyakatvane prApta karIne pramAda nahIM kare mATe saMpa-saMprati A samaye jyAre huM vidyamAna chuM tyAre necANa rahetaiyacici nyAyAnugata meAkSamAga mAM zocana-gautama hai gautama! samaya mAM mAca samaya mA pramAH eka samayanA paNa pramAda karavA nahI. eTale ke, "hajI sudhI mane kevaLajJAna prApta thayuM nathI. tA have te kevaLajJAna mane prApta thaze ke nahI ?' evA sazaya sevIne tame pramAda na karo. mAga be prakAranA hAya che--(1) dravyamArga ane (2) bhAvamAga ahi' mAvamAganI vAta cAle che. nagarAdikanA rastAne dravyamArga kahe che, "mArlR vaizitaH' ahIM mAga zabda bhAvapradhAnarUpe vaparAyA che. tenA bhAvAtha A pramANe che-tItha kare jene mukitanA mAga rUpe darzAvyA che evA samyaglRjJAna dana cAritrarUpa mArge ja meAkSamAga che. athavA muktinagara tarapha dorI jatA e dhArI mAga che evuM tIrthaMkara bhagavAne je atAvyuM che te ja mAnavazitaH " nA artha che. e dRSTie vicAra karIe tA 'mArga zabdanA bhAvapradhAna rUpe nirdeza thayA nathI !! 15 66 tenA khIo artha e paNa thAya che ke zruta trikAla sthAyI hAvAthI tenA kAI paNa kALe viccheda thatA na hovAthI bhAvi bhavyajanAne upadeza detAM vIraprabhu gautamane paNa upadeza de che ke-jema mArgopadezakane ane nagarane na jovA chatAM paNa vyakita mArgane joI ne mArgopadezakanA avicchinna upadezathI tenI prAptinA nizcaya karI le che eja pramANe " A kALamAM jina ane meAkSa dekhAtAM nathI te paNa mA dezaka-je AcAya Adi hoya che te tA dekhAya che. tethI mane na jonAra bhAvi bhavyajanAe te mAga dezakamAM paNa makSaprApakatAnA nizcaya karI levA joIe, A pramANe bhAvi bhavyajanAne mATe mArA je A upadeza che teA he gautama ! tAmAre A samaye nyAyAnugata A mAmAM eka samayanA paNa pramAda karavA joIe nahI // 2 // athavA A gAthAnA trIjo artha A pramANe paNa thai zake che he gautama! tame atyAre jina nathI. paNa aneka loko dvArA mAnya zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 198 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e jinatva prAptine mAga meM tamane batAvI dIdho che. te tamane jarUra dekhAya che ane samajAya che. tethI atyAre jyAre huM jinarUpe vidyamAna chuM tyAre meM upadezelA mArgane anusaravAmAM tamAre eka samayane paNa pramAda karavuM nahIM. tene bhAvArtha e che ke huM vidyamAna hovAthI tamane mArA para anurAga meha che, tethI tame jina thaI zakyA nathI. paNa pAchaLathI tame jarUra jina thavAnA che. tethI tamAre mArAM vacanamAM vizvAsa rAkhavuM joIe. 31 "avalohida vaTaTThuM" ItyAdi. anvayArtha---Tapathar kAMTAthI chavAyelA mAne navodiraavshodhy parityAga 4rIna tame mahAlayaM paha oinno'si-maholayaM panthAna mAtaH ti mahApurUSo dvArA sevita mAge avatIrNa thayA che. temaja ma ja vinodiyA jachatti-nA vizaa Tcchasi te mAne zedhIne tame teMmArge AgaLa vadhI rahyA che. tethI cama-tama he gautama! te mArge cAlatAM eka samaya paNa peTe vyaya na thAya tenuM tame dhyAna rAkhaze. bhAvArtha-mahAvIra prabhu gautamane samajAvatAM kahe che ke he gautama! dravya ane bhAvanI apekSAe banne prakAranA kaMTakathI chavAyelA sAMsArika mAgane parityAga karIne tIrthakara Adi mahApuruSo dvArA sevita samyagadarzana Adi rUpa mukita mArga para tame avatIrNa thayA che. te ghaNuM ja sAvacetI rAkhIne tenA para cAlatA rahe te mArge cAlatA eka samayane paNa pramAda karave tamAre mATe ucita nathI. bAvaLa AdinA kAMTAne dravyakaTaka kahe che, ane caraka Adi kuzrutane bhAvakaMTaka kahe che. 32 "maNe ka mAtrA" ItyAdi. anvayArthI-4-2thA jema baje-gaDha: baLa vihIna dubaLa mAravAmAravA bhArane vahana karanArI vyakita virame mane gavANiyA-viSamabhU mA savamarg viSama mArganuM avalaMbana karIne pachI pachAputAvA-zciAt cAranuttAIva lIdhelA bhArane parityAga karIne pazcAttApa kare che tema tuM paNa (mA-mA) pramAdane AdhIna thaIne saMyamarUpa bhArane parityAga karI pAchaLathI pazcAttApa karavAne vakhata na AvavA daIza. tethI joyama-autama he gautama! samajuM ghamAyaNa-samAM mA kamAvaH tuM eka samayane paNa pramAda na karIza. bhAvArtha-kaI vepArI dhana kamAvAne mATe paradeza jAya ane tyAM ghaNuM ja dhana kamAya. dhanika thayA pachI pitAnA ghera pAchA pharavA IcchA kare. potAnI sarva saMpattinuM poTaluM bAMdhI mAthe mUkIne deza pAchA pharI rahyo che. cAlatAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 199 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlatAM te evA vikaTa mAge AvI paheAMce ke je mAge calAvAnuM muzkela khanI jAya eTale ghaNA du:kha sAthe peTaluM pheMkI devuM paDe che. tyAre ja te ghera javAne rastA kApI zake che. have gheratA pahoMce che paNa je sa'pattinI khAtara paradeza veDhayA hoya che te saMpatti tA phekI dIdhI hAya che eTale tenA pazcAttApanA pAra nathI rahetA e ja pramANe he gautama! tamane je mAkSamAganI prApti thaI che tenA parityAga karIne pastAvuM na paDe te mATe eka samayamAtrane pramAda karavA caiAnya nathI. // 33 // 8 tinno - zci zrapatra " ItyAdi. anvayAtha----poyama-gautama he gautama! maLyuM gaLavA tijo 3 si-mahAnta aLava tIna' Atti A sa`sAra rUpI vastINuM sAgarane te tu lagabhaga tarI gayA che. have tu'tIramALo tripuLa nivrutitIramAtaH ddei punaH tiSThatti kInArA upara manuSya bhava rUpI kInArA upara AvI pahAMcyA chatAM paNa sa yamanI ArAdhanAmAM anutsAhI thavuM tane zAlatu nathI vAra mittal gamittara-pAra gantu milvasva pAra javAne mATe muktipadane pAmavAne mATe utAvaLa kara temAM samaya' mA pamAya--samaya mA pramANye: eka samaya mAtranA paNa pramAda karavA ceAgya nathI,34 akalevara seNimussiyA 1 ItyAdi. (6 anvayA ahevatteLimuNiyA--mahena breLindriya azarIra evI siddhonI zreNi uttarottara zubhASyavasAya svarUpa kSapakazreNine uttarAttara saMyamasthAnanI prAptithI UMce laI jaIne prApta karIne tuM siddhihoya paosisiddhio rAtti bhaviSyamAM siddhileAkane meAkSane prApta karIza. te siddhiyAka hema ziva Ubhuttara 1-kSema ziva' anuttara 2 janma maraNa AdinA bhayathI taddana rahita che, sukhamaya che athavA samasta pAnA upazamavALA ane sarvotkRSTa che. tethI zocana-nautama he gautama ! samaya mA pamAyaNu-samaya mA pramAvyuM: eka samaya mAtranA pramAda na karIza. / / 35 / / << yuddha parinimbuddhe kare" ItyAdi. anvayA --noyama--nautama hai gautama! gAme samare vana-mAme nare zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 200 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA taH gAmamAM athavA nagaramAM athavA vanamAM rahetI vakhate sagara catuH pApasthAnAthI saMpUrNa rIte tame vita thAe yuddhe yuddhaH tatvajJa thaine vi niyuke-piinavRttaH kaSAyarUpI agninI upazAnti dvArA taddana ThaMDA anIne jelaH saMyama mArganuM sevana karo. sa'timAM ( nyU-zAntimAne narRpa bhavyajanAne upadeza daIne mukitamAga nI vRddhi karo, A kAmamAM tame samaya mAM tamAcaQsamaya mA pramattva: eka samayanA paNa pramAda na karo. / / 36 // bhagavAnanA A prakAranA upadeza sAMbhaLIne gautame zuM karyuM te nIcenI gAthA dvArA sUtrakAra batAve che-- &# nuprassa nitamma mAlica' " ItyAdi. anvayA kula vukSya kevaLajJAnarUpa AlAka dvArA jemaNe samasta leAkAlIkane joyela che evA carama tIrthaMkara zrI mahAvIra vamAna svAmInA muddhi-mutim dRSTAnta Adi dvArA kathita ane vovasodiya'-arthajoSazomitam ane atha pradhAna padothI upazebhita evAM maNiya-mAvitam vacanAne nimna-niramya sAMbhaLIne upAdeyarUpe hRdayamAM kharAbara dhAraNa karIne pachI rAma Trola na iitiyA-rAmaM dveSa ca chitvA rAga ane dveSano nAza karIne poyama-nautama pahelA gaNadhara gautamasvAmI sahita. 7q-liskruiti nataH muktipadane pAmyAArUNA uttarAdhyayanasUtranI priyadarzinI TIkAne dazamAM adhyayananA gujarAtI anuvAda saMpUrNa / 10 / abahuzruta meM kAraNapaMcaka kA varNana agIyAramA adhyayananA prAraMbha A adhyayananA A dazamuM adhyayana pUrU thayu have 'vaTTuzruta ' nAmanA agiyAramAM adhyayananu kathana karavAmAM Ave che. AgaLanA adhyayana sAthe prakAranA saMbadha che-dazamA adhyayanamAM pramAdane dUra karavAnA je upadeza ApyA che te pramAdanA parityAga vivekavAna munione ja saMbhavita heAya che. ane te viveka paNa mahuzrutanI ArAdhanAthI ja prApta thAya che. te prakAranA saMbaMdhane lIdhe have 'mahuzruta' nAmanA adhyayananI zarUAta thAya che. tenI pahelI gAthA A pramANe che--" saMgo vimuddala '-ityAdi. anvayAya--saMgo-saMyor saMcAgathI--mAtApitAdikarUpa pUrva saMyogathI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 201 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sAsu sasarAdika rUpa uttarasayAgathI viSvamula-vipramukhtasya sarvathA rahita tathA bAra-banArasya ghara rahita evA mistuLo-mitte bhikSusaMyamInA AcAr'-AASACmAcArane mahuzruta ArAdhana rUpa AcaraNane bALu--inupUrvIr anukrame pAsliAmi-prAruAimi pragaTa karIza, te AcArane tame (me-me) mArI pAsethI sundhrUjIta sAMbhaLeA 5 15 A adhyayanamAM mahuzrutanI ArAdhanAnuM kathana kayuM che. te ArAdhanA tenA parijJAna vinA saMbhavI zakatI nathI. bahuzrutanuM parijJAna Avazyaka che. amahuzrutanu' pratiyeAgI (ulaTuM) mahuzruta che. amahuzrutanA parijJAnathI tenA praticeAgI bahuzrutanuM parijJAna paNa thaI zake che. te kAraNe pahelAM sUtrakAra abahuzrutanuM svarUpa pragaTa kare che.--" ne cAtri phor nivijJe 'ityAdi. anvayAne nivijJe ho-zrva nividyA atti jee zAstranA abhyAsathI rahita hAya che, (vi-RSi) tathA zAstranA abhyAsavALA hovA chatAM paNa jee (thadhne-stattvaH) ahaMkArI hAya che. jInne-lubdha rasAdikAmAM lAlasAvALA hAya che, addei anitra indriyAne vaza rAkhavAne asamartha hoya che, ane atrinI vinItaH vinaya dharmathI rahita thaI ne milaLa vaDuM amIkSNa uttuti vAraMvAra zAstra maryAdAnuM dhyAna rAkhyA vinA game tema bhASaNa kare che, khele cAle che te avadhuttura-avaduzrutaH amahuzruta che. tenAthI bhinna je che te mahuzruta che. bhAvAtha zAstranuM jJAna dharAvanAra hAya ke na heAya paNa je ahaMkArI, lAlacu, IndrionA dAsa, ane vinaya dhamathI rahita thaIne manamAM Ave tema khelanAra hAya che te amahuzruta kahevAya che. / 2 / bahuzruta banane meM ATha kAraNa kA varNana amahuzruta hovAnAM kAraNeA sUtrakAra khatAve che. 66 * gadda paduM TALe '-ItyAdi. d' anvayA--ne divadivaSA na hammad-cai: paMmi sthAnaH zikSA na hacare je pAMca prakAranAM sthAnethI grahaNa karavA lAyaka ane Asevana karavA lAyaka zikSA prApta karI zakAtI nathI te pAMca sthAne A pramANe chethamA--samAt mAnathI, johA-dveSAt AdhathI, mALa--pramATenA pramAdathI, ronainomeLa rAgathI ane AlaNA gAdena ALasathI, e pAMce sthAnAmAM vidyamAna jIva zikSAne cAgya hAtA nathI. tethI evA jIvane zikSAne abhAve abahuzruta kahevAya che. eTale ke amahuzruta thavAnA kAraNa rUpa pAMca sthAne zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 202 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. temAMnuM eka paNa sthAna evuM nathI ke je bahuzrata thavAmAM kAraNabhUta banI zake. to pachI badhAMnI to vAta ja zI karavI? sUtronuM adhyayana karavuM, grahaNa zikSA ane pratilekhanA Adi kriyAne "AsevanazikSA" kahe che. AvA have sUtrakAra te vAta batAve che ke jIva kevI rIte bahuzruta thAya che"ahiM TALa"-ItyAdi. anvaya-4huM hiM-bami sthAnaiH nIce pramANenAM ATha sthAnethI vyakti sivAvAsIruM-zikSArI bahuzruta bane che. sire savAraM-gaNita sAnta(1) hAsyanuM kAraNa maLe ke na maLe chatAM hasavuM nahIM. (3) sadA Indriyone vaza rAkhavI. na ca mamamuvAre-tra 2 karma 3 (3) bIjA lekanA marma (rahasya)ne khullAM karavAM nahIM, bA rIhena mazIH (4) cAritra dharmanAM vinAzaka thavuM nahIM, vilIje-vizIsTa (pra) atIcAthI tene kaluSita karavA nahIM. ra oju siyA-ra rijhujaH cAr (6) rasA. svAdamAM lAlasA rAkhavI nahIM athavA lebhAviSTa na thavuM goLa-gopanaH dhanuM kAraNa maLavA chatAM paNa krodha na kare kSamA rAkhavI, sattarasatyataH ane (8) satya dharmamAM lIna rahevuM, e ATha bahuzruta thavAnAM sthAne che. te ATha sthAnethI muni sivavAoitti 36 - zikSArIka bahuzruta kahevAya che. 4 5 che abahuzruta ane bahuzruta thavAmAM avinaya ane vinaya mULa kAraNa che. ahIM je ke ahaMkAra Adi sthAne dvArA avinItanAM lakSaNe batAvyAM che ane ahAsya Adi sthAna dvArA vinItanAM lakSaNe varNavyAM che, te paNa sUtrakAra ziSyonI buddhinI vizadatAne mATe avinIta ane vinItanAM sthAne pharIthI kahe che, temAM avinItanAM sthAne A pramANe batAve che - avinIta ke caudaha kAraNoM kA varNana "kada vohiM DhALe--ItyAdi. anvayArtha--ahIM bA-bAtha" "athazabda vAkyAraMbhane sUcaka che. caudasahi ThANehi-caturdazasu sthAneSu yauha sthAnamA vaTThamANo u saMjae-vartamAnastu saMcataH rahelA saMyatane viLI vuDDa-vinIta ucca avinIta kahe che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 203 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ at - tu te avinIta nizALe ghara -ninuM ghara chatti mokSa prApta karatuM nathI "ra" zabdathI e sUcita thAya che ke te jJAnAdika guNene paNa prApta karI zakatA nathI. 6 . ahIMthI zarU karIne navamI gAthA sudhI pUrva sUcita cauda sthAne sUtrakAra pragaTa kare che.-"mirALa zoha avarU"-ItyAdi. anvayArthI-mi hI mavaDuM-lakSaNaM zodhI mAri-(1) vAraMvAra krodhAyamAna thavuM, eTale ke mRdu vacane dvArA zAnta karavA chatAM paNa krodhane parityAga na kare. pUrve ja gha -jhavavuM = prati (2) keIe pitAnuM aruM karyuM hoya te tene hadayamAM sAcavI rAkhavuM-eTale ke aparAdha karanAranuM vera vALavA mATe takanI rAha jovI. nirikAmAno vamag-fmatrAcamAra ramaNa (3) mitratA bAMdhIne tene pAchaLathI toDI nAkhavI. suyaM 4 dhuLa makaaz-tharaM surakSA mAra (4) Agamane zIkhIne garva kare. zaMkA-jyAre sAdhu dravyasaMga ane bhAvasaMgathI rahita hoya che. tyAre kaI paNa padArtha sAthe tene maitribhAva hete nathI-dareka pratye tene samabhAva ja hoya che. te pachI "mittijJamALo majhu" e je pATha sUtrakAre kahyo che tenuM prayojana zuM? uttara-jyAre teo dIkSA dhAraNa kare che-muni bane che-tyAre teo cha kAyanA jI pratye mana, vacana ane kAyAthI maitri bhAva hitakAraka buddhine aMgIkAra kare che. paNa jyAre teo zithilAcAra vALA thAya che tyAre cha kAyAnA jIvonuM upamana (nAza) thAya tyAre kaI kaI muni te maitribhAva-hitakArI vRttine parityAga karI de che. te kAraNe sUtrakAre "mittinamAje nama) evuM kahela che. athavA jyAre keI adhamI muni ema kahe che ke "huM pratilekhanA Adi tamAruM kAma karI dauM chuM tyAre te pratyupakAra kare i che te bhayathI A pramANe belI nAkhe che ke "Apa mAre khAtara zA mATe parizrama uThAve che?" athavA potAnA upara karavAmAM Avela upakArane paNa pate katadana hovAne kAraNe te svIkAra karatA nathI. te kAraNe sUtrakAre e pramANe kahyuM che "zratanuM adhyayana karIne paNa abhimAna karavuM" ema kahevAnuM prayojana e che ke zratanuM adhyayana te garvane nAza karanAra hoya che. evuM hovA chatAM paNa te muni ema mAnavA mAMDe che ke mArA je jJAnI koI nathI. chellA "vi pAvavivevI"-ItyAdi. anvayArtha-vi- vaLI pAtraparivI-gujravi (5) kadApi koi sAdhu athavA AcArya samiti AdimAM pravRtti karatI vakhate khalita zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 204 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI jAya te temanAM chidro zeAdhavA, tri-pi ane (6)mittenu kuSNadmitrekhya: yuti mitrA upara krodha karavA, sucillavi mittalla-supriyasthAni mitrasya (7) atyanta priya mitrAnA paNa rahe pApaM mArapha-tti pArja mASate parAkSamAM avarNavAda karavA. " mitranI samakSa tene priya lAge tevA vacane khelavAM paNa pakSamAM ema kahevuM ke "te mArA sevaka che. huM tenA kAI paNa rIte nirvAha karUM chuM?" tene ja mitrAnA parAkSamAM avaNuvAda karyA kahevAya che. e rIte AgaLanI gAthAmAM cAra sthAna ane A gAthAmAM traNa sthAna maLI sAta sthAna atAvavAmAM AvyAM ! 85 vinIta ke pannUha kAraNoM kA varNana " vaLavAre vrui '--ItyAdi. anvayA--tathA pAnavADuM-pratijJAvArI (8) " A pramANe che. A prakAranuM ekAntavAda rUpa vacana kahevuM-nizcaya bhASAnA prayAga karavA, athavA unmattanI jema asaMbaddha bhASA kheAlyA karavI. rUr3hi-vrutttiH (9) droha karavA, yajJe taghdhaH (10) ahaMkAra karavA, niAde-anipra6H (11) indriyAnA nigraha na karavA athavA tenA dAsa banavuM, sudhdhe TubdhaH (12) rasanendriyanA viSayeAmAM leAlupa banavuM, vimAnI-asaMvimAnI (13) AhArAdinA vibhAga na karavA-kta peAtAnuM ja pASaNa karavuM. (14) kaviyatte-trIti darzIna ane saMbhASaNa dvArA saune aLakhAmaNA thavuM-jene joI ne Anada na thAya ane jenI vANI sAMbhaLIne jenA pratye kAI ne prIti na thAya evAM thavuM. A cauda sthAnethI yukta munine jJaviLIN tti-avinIta kRti avinIta vuparyaMte kahevAmAM Ave che. bhAvA- --A gAthA dvArA sUtrakAre avinItanAM sAta sthAnAnA nirdeza zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 205 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo che. te sAta sthAne A pramANe che--(1) nizcayAtmika athavA asaM. baddha bhASA bolavI, (2) darekane droha kare, (3) ahaMkAra kara, (4) rasa lelupa thavuM, (5) indriyane kAbUmAM na rAkhavI, (6) asaMvibhAgI thavuM ane (7) anya janene mATe prItipAtra na thavuM. A sAte avinItanAM lakSaNe che. te lakSaNe dvArA avinItane oLakhI zakAya che. 9 che A rIte ahIM sudhImAM sUtrakAre avinItanAM cauda sthAne (lakSaNe) batAvyAM che, havenI cAra gAthAomAM vinItanAM paMdara sthAne sUtrakAra batAve che- "risarpha TALahiM-ItyAdi. anvayArtha--avinItanAM lakSaNe batAvIne have vinItanAM lakSaNe batAvavAmAM Ave che, te vAtanuM sUcaka "" pada che, paraE koLahiM -rAri sthA have paMdara sthAne (lakSaNe) batAvIne muviNa tti guNa-suvinIta pratyute suvinItanuM kathana karavAmAM Ave che. je paMdara lakSaNethI yukta vyaktine suvinIta kahe che, te paMdara lakSaNe A pramANe che-(1) nIcAvI-nIravata pitAnA gurunI zayyA ane AsanathI je sadA nIce besanAra hoya-svabhAve anuddhata heya-bhagavAne dazavaikAlikasUtramAM te vAtanuM A pramANe kathana karyuM che- "nIyaM sijjA gaiM ThANaM nIyaM ca AsaNANi ya / / nIyaM ca pAe vaMdijjA nIyaM kujjA ya aMjaliM // " vinIta ziSya gurunI zayyA karatA pitAnI zayyA nIcI rAkhe che. cAlatI vakhate temanI pAchaLa pAchaLa cAle che. gurunA Asana karatAM pitAnuM Asana UMcuM rAkhatA nathI. te zarIra namAvIne temane vaMdanA kare che. e badhI bAbate "nIcAvI" dvArA grahaNa karavAnI che. tathA (2) athava-javAhara capalatAthI rahita hovuM-gati, sthAna, bhASA ane bhAvanA bhedathI capalatA cAra prakAranI che-zIvratAthI cAlavuM tene gatinI apekSAe capaLatA kahe che beThAM beThAM paNa hAtha paga halAvyA karavA tene sthAnanI apekSAe capaLatA kahe che. bhASAnI apekSAe cAra prakAranI capaLatA che-(1) asatya pralApra-eTale ke avidyamAna vastunuM kathana karavuM. jema ke "AkAza puSpa che." (2) asabhyapralApa-ati kaThora zabdo balavA, (3) asamIkSayapralApa-pUrvApara saMbaMdhane vicAra karyA vinA bolavuM, ane (4) adezakAla pralApa-deza kALanA viSayamAM viparIta balavuM. jema ke mAravADane baMgALa kahevuM, vartamAnakALane bhUtakALa ane bhUtakALane vartamAnakALa kahevo vagere. A pramANe bhASAnI apekSAe capalatAnA cAra prakAranI che. prastuta sUtra ane arthanI parisamApti karyA vinA anya sUtra ane artha grahaNa karavAnI bhAvanAnuM nAma bhAvacapalatA che. (3) (amAruM-mAthI) mAyA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 206 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahita thavuM tathA (4) atUle-gatUH IndrajALa Adi Azcaryajanaka vastune jovAnI utkaMThA na rAkhavI. ahIM sthAna ane sthAnImAM abheda hovAne kAraNe sthAnI rUpe tenu kathana karAyuM che. pachInI gAthAomAM paNa eja pramANe samajavuM 510nA " huM 2 dRivivak '--ItyAdi. anvayA (5)saphLa iivad-mahtva adhikSivRtti kAinI paNa ni'dA na karavI. (6) nA 21 varSanya poti hRdayamAM gussA rAkhavA nahI dIrgha rASI na thavuM. (7) mittinamALo maca-mitrAyamAnaH mannati peAtAnuM hita karanAranI mitrajevA thaIne sevA karavI. eTale ke zrutapradAna Adi dvArA potAnA para upakAra karanArane pratyupakAra karavA arthAt kRtaghna na thavuM. (8) surya hajju na maGga-jIta havA namAvatti zrutanuM adhyayana karIne gava karavA nahI. 5 11 // 66 naca pAvariyevI '-ityAdi. anvayA--na cAlelI A vAva padminI (9) pAtAnA AcAya AdinA chidro zeAdhavAnA svabhAva na rAkhavA. na ca mittenu jva6na ca mitrekhya: duti (10) mitranA doSa hoya te paNa tenA upara krodha na karavA. ciraNa vi mittala rahe jALa mAlar-tricaNyAvi mitraca ratti cALa' mAte (11) peAtAnA apriya mitranI paNa parIkSamAM praza'sA karavI DhASA kahevA nahI'. / / 12 / " kamAva ir ''ityAdi. annayA --(12) vuSye vruddha: medhAvI sAdhu kamavajJipsama( varjita---vAgyuddha ane samara mArA mArI-hAtheAhAthanA yuddhathI dUra rahe che.(13) minAvAmijJAtinaH uttama jAtanA vRSabhanI jema te utsisa (mUkvAmAM AvelA) khAjAnuM vahana karanAra hAya che, (14) iimaM-hAmAsU lajjAvAna hAya che. (15) dilahIne pratisaMhonaH gurunI pAse ke bIjI jagyAe kAma vinA AvatA jatA nathI, uparAkta padara sthAno-lakSaNAthI yukata je sAdhu hAya che tene vinIta kahevAya che. / / 13 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 207 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinIta ke lakSaNa kA varNana je sAdhu vinara heya che te ke hoya che te sUtrakAra kahe che - "vase gurU niravaM"--ItyAdi anvayArtha-vinIta ziSya nittara-gurUche nityaM tava gurukulamAM gurujanA gacchamAM nitya jIvana paryanta nivAsa kare che. jJAnaM-colAvAnuM mana, vacana ane kAyAe karIne sadA prazasta hoya che, vAraM-35dhAnavAna abhigrahathI yukata tapasyAmAM nirata rahe che. uttara-brica : pitAnA upara apakAra karanAranI upara paNa krodha karatuM nathI ane evuM vicAre che ke apakAriNi cet kopaH, kope kopaH kathaM na te / dharmArthakAmamokSaNAM, caturNA paripanthini // 1 // he Atmana ! jo tuM tArA apakArI upara krodha kare che, te A dharma, artha kAma ane mokSa e cAre purUSArthanA zatru evA krodha jevA mahAna apakArI para krodha kema karatuM nathI ? Avo vicAra karIne te apakArI upara paNa upakAra kare che kahyuM paNa che- sujano na yAti vikRti, parahitanirato vinaashkaale'pi| chede'pi cadanataruH, surabhayati mukhaM kuThArasya // 2 // sajanene svabhAva ja evo hoya che ke teo potAnA vinAzakALe pazu vikRti pAmatA nathI. jema ke candanavRkSa tene chedanArA kuhADAnA mukhane paNa sugaMdhavALuM banAve che. mATe ciMvA-bicavAlI madhura bhASI bane, kAraNa ke mIThI vANathI leke sadA rAjI thAya che. kahyuM paNa che ke - kAgaDe ane koyala, e banne kALAM hoya che. paNa eka (koyala) pitAnI madhura vANIthI anyane potAnI tarapha AkarSe che, tyAre bIje (kAgaDo) pitAnA karkaza avAjathI lokamAM ghaNApAtra bane che. A badhA prabhAva vacanono ja che." tathA " damanaka (eka prakAranuM sugandhi dravya)ne jema jema masaLavAmAM Ave tema tema manane mugdha karanArI potAnI sugadha cheDe jAya che. e ja pramANe sajajana kadApi gusse thaI jAya te paNa te kadI paNa anucita vacane bolaze nahIM paNa e hAlatamAM paNa tenA vacano ghaNAM madhara ja haze. sensara e muni ja dhumaripha-zikSAM ja ati zikSA prApta karavAne gya manAya che eTale ke e muni ja zikSA laIne bahuzruta banI zake che, anya nahIM che 14 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 208 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMgAdika ke draSTAMta se bahuzruta kI prasaMzA A rIte bahuzruta ane abahuzrutanA viSayanuM vistArathI vivecana karIne have sUtrakAra te samaye tenA ( mahuzrutanA ) dvArA aMgIkRta AcArAnu' tenI stuti dvArA kathana kare che-- jahA sajJazmi '- ItyAdi. anvayA (nAnyathA) jema lavamni nici'--Ave nitim zaMkhamAM bhareluM ca --yaH dha yuo vi viAcak-dvidhAvei vijJate banne prakAre zobhe che-peAtAnI ja zvetatAnA guNathI ane za'khanI ujvalatAnA guNathI zaiAbhAyamAna bane che. eja pramANe vattukSupa miklU-duzrute mikSau agapraviSTa ane agamAhya zrutajJAna yukta bhikSumAM niravagha (doSa rahita) bhikSA karanArA ane tapa tathA sayamanI ArAdhanA karanArA tathA ahasanatva Adi guNeAvALA muniomAM pazno jinnI tA surya-dhama: hAni tathA zrutam dha kIti ane zruta paNa surakSita thaIne zeAbhA prApta kare che. bhAvArtha-jema zakhamAM bhareluM dUdha malina paNa thatuM nathI ane khATu paNa thaI jatuM nathI ane za`khanA Azraya pAmIne adhika grAbhAyamAna ane che tema vinIta bahuzruta bhikSumAM zruta, dharma ane kIti nirupalepatA Adi gu@Ane lIdhe svayaM zAbhAyamAna heAya ja che te paNa vinIta bhikSumAM mithyAtva AdinI kaluSatAno je abhAva hAya che tene lIdhe teno Azraya pAmIne teo vadhAre zeAbhAyamAna bane che. teo tyAM malina thatA nathI. vikRti pAmatA nathI, ane temAM nyUnatA paNa AvatI nathI. jIvane sa`sAra sAgarathI pAra karanAra je vastu che tene dharma kahe che, athavA jenAthI svagIya abhyudaya prApta thAya che tene dharma kahe che. evA te dharma cAritra, tapa ane vIya svarUpa che. tathA kIrti eTale prasiddhi ane zruta eTale tirthaMkara Adi dvArA pratipAdita dvAdazAMga rUpa trai| / 15 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 209 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM che vocA"--ItyAdi. anvayArtha-4-2thA jema dhoyA-ghonAnAm ka ja dezane (-) te-prasiddha zAne-gAmaH jAtavAna yag-nya kanvaka jAtine mANe-azva gheDa naLa pare riyA-ravera pravaH cAra vegamAM zreSTa hoya che gvaM naggg gva6parva ghadukRta avati eja pramANe bahuzrutane sAdhuomAM zreSTha gaNavAmAM Ave che. bhAvArtha--jema kanyaka nAmane jAtavAna ghoDe paththarathI vyAsa evA parvatanA viSama mAge athavA vikaTa yuddhabhUmimAM jatAM paNa acakAtA nathI nirbhaya paNe ghaNA vegathI tyAM cAle che, ane tethI ja vijaya prApta karavAnI abhilASA vALA nRpatione te vadhu priya hoya che, kAraNa ke te azva temane avazya vijayI banAve che. e ja pramANe aneka asaddharmothI vyApta A saMsAramAM paravAdIone bhaya rAkhyA vinA bahuzruta muni mekSa mArge AgaLa dhape che. tethI tevA muni caturvidha saMghane adhika priya lAge che. je 16 vaLI-"nAsgusamA "-ItyAdi. anvayArthakathA jema gArUnnasamA - bALelamADha jAtavana gheDA para svAra thayela DhAme daDhAma daDha parAkramI sUrezuravIra caddho 3-3mAtA pitAnI Aju bAjumAM-DAbI tathA jamaNI tarapha naMtighoLa-naMdighoSaLa bAra prakAranAM vAjitrAnA nAdathI athavA "jaya thAva, jaya thAva' e prakAranAM birudAvalI vacane bolanArAonA jayanAdethI yukta rahe che. vaDuku havaTTa-vahuzrutA mavati evA ja A bahuzrata paNa hoya che, tenuM tAtparya A pramANe che-jema jAtavAna ghoDA para samArUDha thayela parAkramI ane vipakSI sAme vijaya meLavanAra zUravIra samarAMgaNamAM jatAM bAra prakAranAM vAjiMtrenA nAdathI tathA "jaya he ! jaya he ! " evAM baMdijananA zubha sUcaka nAdothI yukta hoya che ane duzamana sAme vijaya prApta kare che ane te parAkramazALInI hAjarImAM tenA anya Azrita paNa ajeya athavA vijayI bane che. e ja pramANe bahuzruta sAdhu paNa jina pravacana rUpI jAtavAna ghoDA para savAra thaIne saddharmane AcaraNamAM parAkramavALe athavA parISahe ane upasargo upara vijaya prApta karavAne samartha hoya che. ane anya matavAdIonA tarka rUpI baLanuM khaMDana karanAre hoya che. divasa ane rAtri rUpa bane bhAgamAM svAdhyAya rUpa naMdighoSathI athavA pitAnI AjubAjunA ziSyonA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana rUpa naMdighaSathI yukta ne bahuzruta hoya che. te bahuzruta sAdhu upara caturvidha saMgha evA AzIrvAda varSAve che ke "zAsanane prabhAva vadhAranAra A bahuzrata dIrdhAyu thAo." te paravAdIo sAme ajeya hoya che. te prabhAva zALInI hAjarImAM temanAM anya munijane paNa ajeya banI jAya che. je 175 vaLI "kahA juvAnti"-ItyAdi. anvayArtha--JthA jema juvanti -reNurijIH hastiNIothI parivRta (viMTaLAyelo) dithaLa-vRSTiAcanaH sATha varSane kukare kara hAthI ghare--vavAnuM kAvatara pratyeka varSe baLane saMcaya karIne baLavAna thAya che, ane tethI ja te pratidvadi hAthIothI parAjita thaI zakato nathI. jIvaM-gvam e ja pramANe vaEgg gg-ghagzataH mavati bahu zrata muni paNa hoya che. tenuM tAtparya e che ke-para pakSane rokanArI autpa tyAdika cAra prakAranI buddhithI ane aneka prakAranI vidyAthI yukta evA te bahuzruta sATha varSanI umaranA thatAM sthiramativALA bane che ane amadama Adi guNothI yukata thAya che. tethI teo sAmA pakSamAM rahelA paramata vAdithI parAjita thaI zakatA nathI. je 18 che tathA-"nA re rivarNi--ityAdi. anvayArtha--thA jema ke vizaar- tInhA tIkSaNa ziMgaDAMvALe kAcAM-jJAtavazva tathA baliSTha kAMdhavALo vasa-gRpama baLada sAMDha tUTTANiva virAsa-gUMthAdhipati virAnane pitAnA jUthane AgevAna banIne zebhe che. parva-m eja pramANe vadhuphu yuverU-duzutaH mavati bahu zrata paNa pitAnA gacchamAM zebhe che. bhAvArtha-jevI rIte baLavAna vRSabha pitAnA yUthane adhipati bane che eja pramANe tINazaMga samAna sva ane para siddhAMtonA jJAnathI athavA dravyArthika paryAyArthika nathI athavA jJAna kriyAothI yukta bahukRta pitAnA garacha AdinA bhAremAM bhAre kAryanI dhurAne dhAraNa karavAnI zaktivALA hovAthI baliSTa skaMdhavALA manAya che, tethI teo caturvidha saMghanA adhipati thaIne AcArya padavIne dhAraNa karIne pitAne gacchamAM sadA zebhe che. 19 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 211 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "nardI se tilA"--ItyAdi. anvayArtha---thA jema tija -taphaLa tIrNa dADhe vALA -3: utkaTa sI-diH siMhane Tuigg-TugadharSaH parAbhava kare azakaya hoya che, ane tethI ja te miyA pare-jUnAM pravaraH vananA pazuemAM zreSTha gaNAya che. -gvam evA ja vadurasuI phuva-vAchataH mavati bahuzrata paNa hoya che. nigama Adi naya rU5 dADhethI yukta ane mAsikI Adi bhikSu pratimA Adi viziSTa guNothI yukta evA bahathata muni pratipakSane parAjita karavAne samartha hoya che. tethI mRgasthAnApanna-mRgonA samAna paramatavAdIonI vacce teo siMha samAna duudharSa adamya heya che. e bahuzrutene pitAnI kuyuktio dvArA parAjita karavAnI zakti keImAM paNa hetI nathI. 20 ra che vAyuve"_ItyAdi. kaEUR cA-jema saMvAre-vAra-zaMkha cakra ane gadA rUpa Ayudhone dhAraNa karanArA te vAsudeve-saH vAvetaH-prasiddha trikhaMDAdhipati vAsudeva saqhiyAre ro-katitavo codhaH apratihata baLavALA hovAthI viziSTa zuravIra hoya che i-gvama tevA vadurasukha dura-duraH mavati bahuzruta paNa hoya che. bahuzruta paNa sabhya jJAna samyagra dazana ane samyak cAritrarUpI Ayudhane dhAraNa karavAthI apratihata zaktivALA banI jAya che. tethI karmarUpI zatruone parAsta karanArA evA te bahuzratane viziSTa prakAranA subhaTa gaNavAmAM Ave che. je 21 che "nA re vArate" ItyAdi ! anvayArtha-nA-caNA-jema vAte-vAturantaH ghaDA, hAthI, ratha ane pAyadaLa, e cAra sahAyakanI madadathI zatruone vinAza karanAra jIjavatI cakravartI samudrAnta pRthvInA adhipati, mahiDhiA-maddhi: tathA viziSTa RddhivALA, voracAvi - turatnAdhipati ane cauda ratnonA bhaktA bane che. ( vaM-gva ) evAja vadurbhAi dhruva - TUtharaH mavati bahaAte hoya che. cakavatinAM cauda ratna A pramANe che. 1. senApati, 2. gAthApati, 3. purohita, 4. hAthI, 5. azva, 6. vAddhakI, 7. strI, 8. cakra, 9, chatra, 10 cama, 11. maNi, 12. kAkiNI, 13. khaDaga ane 14. daMDa. bahuzrata paNa dhanAdika cAra prakAranA dharmothI kamarUpa zatruone nAza karanArA hoya che tethI cAturanta, amarza auSadhi Adi rUpa mahAddhiothI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 21 2 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukta hovAthI mahaddhika, ane cauda pUrvanA pADI havAthI cauda ratnanA adhipati mAnavAmAM AvyA che. tethI teo paNa cakavatinI jema zebhe che. mArA "nA re sA -ItyAdi. anvayArtha-nIM-rathA jema re - zALA prasidhdha Indra saraka # hajAra netro vALa hoya che, ane -giaa zatruonAM nagaranA vinAzaka hoya che, ane vajapAnA-jhavALiH vA nAmanA Ayudhane hAthamAM dhAraNa karanAra hoya che. tethI tene vahiva-jAvitti dene adhipati mAnavAmAM Ave che. paraM duvarR- dukRtaH mavati bahazrata paNa evA ja hoya che. Indrane je hajAra netrovALa kahyo che te aupacArika vAta kahI che-vAstavamAM te tene be ja netra hoya che. paNa Indrane pAMca se (500) maMtrIo hoya che. ane te darekanI babbe AMkhe gaNatAM kula eka hajAra AMkhe kendranA kAmamAM ja lIna rahe che. tethI kendrane sahastrAkSa kahela che. athavA -te pAMcase maMtrI hajAra netro vaDe je juve che, tethI paNa adhika Indra pitAnI be AMkho vaDe juve che. te dRSTie paNa tene sahastrAkSa kahela che. te bahuzruta munie paNa zakendra samAna hoya che, kAraNa ke teo paNa thatajJAnanA prabhAvathI azeSa atizanAM nidhAna banI jAya che. tethI zratajJAna ane azeSa atizanAM nidhAna hovAthI temane paNa sahastra kSa kahI zakAya che. vaLI temanI hatheLImAM vajInuM cihna hovAthI temane vajapANi kahevAya che, ane pura-zarIrane tapasyA Adi dvArA kRza karanArA hovAthI temane pasaMda kahe che, ane utkRSTa kriyAonI ArAdhanA karavAne viziSTa zakita dharAvatA hovAthI temane zaka gaNI zakAya che. ane daDhadharmavALA hovAthI deva dvArA paNa teo pUjAya che tethI temane devAdhipati paNa kahela che. 23 che "nA re timiravile"--ityAdi. anvayArtha-ra-rathA jema timiraviddhase-timiravivuM aMdhakArane nAza karanAra vivAre-vivAraH sUrya varidra-dinuM AkAzamAM UMce caDatAM ja tenA nAte rUva-tenA vaniA mavati atyaMta tejasvItAne dhAraNa kare che. paraM vaghusyA hRva-parva vakRta mavati evuM ja bahuzrutanI bAbatamAM paNa bane che. te bahuzruta ajJAna rUpa aMdhakArano nAza karIne atyaMta vizuddha adhyavasAya dvArA saMyama sthAna rU5 AkAza mAge saMcaraNa karatAM sUryanA samAna tejathI viziSTa prakAre camakavA lAge che. . 24 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 21 3 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "huM te huve re--ItyAdi. anvayArtha-na-cA jema phuvaghupati nakSatrena adhipati ghareja candra dvattaparivAra-nakSetraparivArita nakSatra parivAra-bharaNuM, azvinI Adi tArAonA parivArathI yukta banIne pujArIe-maurkamAcAr pUrNamAne divase giro-tipUrNa mavati samasta kalAothI yukta bane che gvaM vahuDDA duag-gvaM caturaH mavati e ja prakAre bahuzrata paNa zebhe che. jema candramAM nakSatrane adhipati hoya che tema nakSatra samAna sAdhuone adhipati te bahuzrutarUpI candra hoya che. jema candra nakSatrathI parAvRta hoya che tema bahuzrata paNa ziSya janonA parivArarUpI nakSatrothI parAvRta hoya che. jema pUnamane divase candra soLe kaLAethI yukata hoya che tema bahuzruta paNa jJAnAdi sakaLa kaLAothI yukata hovAne kAraNe pratipUrNa hoya che. je 25 che "nA re sAmArUcA--ItyAdi. anvayArtha-4-2thA jema sAmArUcALa-mAnavAnAm manuSyano -hAraH annabhaMDAra sugiu-surakSitaH surakSita rahete thaze kALAdhanapagieLe -nAnAdhAna tapUmo mati cekhA. ghauM caNa Adi aneka prakAranA anAjathI juva bharapUra ane surakSita hoya che. ghauM vadurapura varUNa vaduSuto mAri bahu zrutanI bAbatanA paNa evuM ja hoya che. te bahuzruta paNa eneka labdhiothI pUrNa hoya che. teo pravacananA AdhAra rUpa hevAthI caturvidha saMghanA loke temanI sevA, zuzruSA, satkAra, sanmAna, Adi dvArA sadA rakSA karavAne tatpara rahe che. munione upayogI evAM aMga upAMga Adi vipula zrutajJAnethI teo paripUrNa rahe che. kahyuM paNa che ke ciMtAmaNI garA, vArAdika dava fvAtAM te ___ taM piva bahussuo vi sayalaM pariciMtiyaM dei // jema yatna pUrvaka ArAdhita cintAmaNi ratna Icchita padArtha Ape che tema bahuzruta paNa bhavya jIne sakaLa cintita padArtho-svarga mokSa Adi sukhe apAve che. e 26 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 214 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "nA nA sumALavavA"-ItyAdi. anvayA-jahA-thA jema (sA) te prasiddha suvaMsanA nAma =lU-sulattA nAma saMvUDa sudarzana nAmanuM jaMbU vRkSa ke je bADhicaraNa sevA - tirtha revA ja budvipanA adhipati anAta nAmanA vyantaradevanuM nivAsa sthAna che. tumALakhavarA-mALaf gvA ane vRkSamAM je zreSTha manAya che. pUrva vadurasura hava5 suzrutaH mavati evA ja bahuzruta paNa hoya che. jaMbudvIpanI barAbara vacce vacce eka jaMbUvRkSa che. tenA upara anAdata vyantaradano nivAsa rahe che. te vRkSa vajI, vairya Adi ratnamaya hoya che ane te zAzvata hoya che, pRthivIkAyika che ane ATha jana UMcuM che. te bIjA ekaseATha jaMbU vRkSethI tathA bAra uttamattama vedikAothI ane vividha susvAdu phaLo ane puSpothI yukta traNa vanabaMDa vaDe sadA parivRta (vIMTaLAyeluM) rahe che. jaMbUDhIpanA adhipatinA Azraye rahevAthI te samasta vRkSeAmAM zreSTha gaNAya che. e ja pramANe bahuzrata paNa kRtajJAna rUpI vividha ratnathI paripUrNa hoya che-zAzvata dvAdazAMganA dhAraka hovAthI ane zAzvata mokSasukhanA adhikArI hovAthI temane paNa zAzvata mAnavAmAM Ave Ave che. teo zratajJAna dvArA pRthvImAM prasiddha hovAthI temane pArthiva kahevAmAM AvyA che. ATha pravacanamAtAomAM pitAnI jAtane niyajita karavAthI unnata - paMcaparameSThionA 108 guNa rU5 anya jaMbU vRkSothI samanvita, anitya, azaraNa Adi bAra bhAvanA rUpI vedikAothI parivRta, vinayAdi guNa rUpa puthI samanvita ane munivRnda rUpa vanakhaMDothI yukta mAnavAmAM Avela che. te kAraNe teone paNa sudarzana nAmanA ja bUvRkSanI upamA pUrNa rUpe lAgu pADI zakAya che. je 27 che "TI gvA"--ItyAdi. anvayArtha--kA-thA jema(trisTa-sarjitrA)niraMtara jaLa pravAhathI paripUrNa (sAraMbhiA) samudra gAminI nIruvaMtapavaThTha-nIjhavatravedI meru parvatanI uttare AvelA nIlavaMta varSadhAra parvatamAMthI nIkaLatI sayA-zItA zItA nAmanI nadIne nA pUrvA-navIna prArA nadIomAM zreSTha gaNavAmAM Ave che. jaM vakusuda phavarU-parva vaMdukRtaH mavati eja pramANe bahuzrutane paNa mAnavAmAM Ave che. te bahuzruta jJAna rUpI jala pravAhathI sadA yukta rahe che. mukti prApta karanAra anuSThAnemAM pravRtta rahenAra teo mukti rUpa sAgara tarapha gati karanArA hoya che. nIlavaMta varSadhara parvata samAna ucca kuLamAM utpanna thavAthI nIlava...vaha che, ane nadI tulya muniomAM athavA zrutajJAniomAM zreSTha hovAthI temane zItA nadI samAna zreSTha mAnavAmAM AvyA che. je 28 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 215 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kahyuM che naLa pare"--ItyAdi. anvayArtha--thA jema maMre ji--ra mA niri te prasiddha meru parvata naI -TInAM pravAH samasta parvamAM zreSTha ane sumahuMsumahAna vizeSa vistRta nAgo - nAnapati mavati ane vividha auSadhiothI pradIpta hoya che. have vadhuphu yuvarR-pa kutaH mAta evuM ja bahuzrutanI bAbatamAM paNa che. te bahuzrata munie zratanAM mahAbhyanA prabhAvathI vividha parISaha AvI paDe te paNa merunI jema atyaMta acala rahe che ane parvata samAna sAdhu samudAyamAM zreSTha ane Ama auSadhi Adi labdhiothI pradIpta hoya che. te 29 che "nA re samumaLe "--ItyAdi anvayArthI--1Ne jema (-) te sayaMmUnama- ra ramanaH svayaM bhUramaNa kahI - raSi samudra zAstro - akSayoH sarvadA pANIthI bharapUra rahe che, ane nANAyAvaNigm - nAnAnnatikULa marakta Adi vividha prakAranAM ratnathI bharela hoya che, parva padurapura varU-gvaM catu9taH mavati evA ja bahuzruta paNa hoya che. svayaMbhUramaNanI jema te kSAnti Adi guNethI, gaMbhIra kSAyika kSamyakatva Adi rUpa akSaya jaLathI ane aneka atizaya rU5 ranethI yukta hoya che. je 30 have sUtrakAra pUrvokata gunA anuvAda dvArA tathA tathA phalepa darzana dvArA bahuzrutanA mAhabhyanuM varNana kare che- "samukhIrasamA kutANA "--ItyAdi. anvayArtha- te bahuzruta samudramAsamAM - samudramIyama gAMbhIrya guNamAM samudra samAna hoya che. phuvArA-surAyAH paravAdIe temane kadI paNa parAbhava karI zakatA nathI. vaLiyA-avatAra paravAdIo ane pari. pahAne sAmane karavuM paDe tyAre teo bilakula gabharAtA nathI. nirbhaya rahe che. khArU suparavAnA pradhAH kAraNa ke temane paravAdIe temanA siddhAMtamAMthI jarA paNa calAyamAna karI zakatA nathI tenuM kAraNa e che ke zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 216 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinTara suyANa pujA-vipujena brusena pUH teo zAstrIya jJAnathI paripUrNa hoya che. tArUno-trAcina teo cha kAyanA jIvonA rakSaka hoya che ane teo vai veju vattamaM jayA-kSayitvA 3ttamAM jatti jJAnAvaraNIya Adi karmone kSaya karIne siddhi pada pAme che. ane bhaviSyamAM paNa pAmaze. bhAvArtha-bahuzruta ghaNA ja gaMbhIra hoya che. temanA para kaI paNa vyakita AkramaNa karI zakatI nathI. para matavAdI paNa temanA para AkramaNa karI zakatA nathI. teo zastronA jJAtA-jANakAra hoya che teo sadA cha kAyanA jIvanuM rakSaNa kare che. pariSaha Adi AvI paDe te paNa teo pitAnA kartavya mArgathI jarA paNa calAyamAna thatA nathI. anne karmone kSaya karIne teo mokSa prApta kare che. eka vacanamAM prAraMbha karIne sUtrakAre bahu vacanamAM samApti karI che tenuM kAraNa e che ke sakaLa zrutasaMyamI evA ja hoya che, ane te so mekSanA adhipati bane che. 31 adhyayana kA upasaMhAra A prakAre bahuzratanI prazaMsA karIne have sUtrakAra A adhyayanane upasaMhAra karatAM ziSyane upadeza Ape che "tam yugamAphikajA"_ItyAdi. anvayArtha--je kAraNe uparokta bahuzrata saMyamI muninA guNa mukti pradAna karanAra hoya che. tama-taramata te kAraNe uttamakSa g-3ttamaja mokSa rUpI arthanI gaSaNA karanAra muni suthamU-kRtama aMgopAMga Adi rUpa AgamonA zahidA-gathirinTenuM adhyayana, zravaNa Adi dvArA sakaLa zAstranA paragAmI bane-sakaLazAstranA jJAtA ane kAraNa ke (-cena) te mRta dvArA abbAmAM jeva-zatmAnaM paraM caiva teo pitAne tathA anya janane mokSa prApta karAvI zake che te jaMbU! uparokata rIte mahAvIra prabhue je kAM te meM tane samajAvyuM che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 217 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-bahuzruta saMyamIonA guNa mukita pradAna karanArA hoya che. tethI saMyamInuM kartavya che ke temaNe aMge pAMgArirUpa AgamananuM khUba adhyayana karavuM joIe. pitAnA AtmAne AgamananI sAthe eka rUpa banAvI le. Ama karavAthI te mukitane adhikArI banaze. ane tenA upadezathI anya bhavya jana paNa mokSanA adhikArI banaze. A pramANe sudharmA svAmIe jaMbusvAmIne prabhu dvArA upadiSTa A tatva samajAvyuM che 32 che che uttarAdhyayanasUtranI priyadarzinI nAmanI TIkAnA bahuzrata nAmanA agiyAramAM adhyayanano gujarAtI anuvAda samApta 115 bAraharve adhyayanakI avataraNikA aura harikezabala munikA caritra varNana bAramA adhyayanano prAraMbha agyAramuM adhyayana kahevAI gayuM have bAramA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayananuM nAma harikezIya adhyayana che. AmAM harikezabala muninA caritranuM varNana karavAmAM Ave che. agIyAramA adhyayananI sAthe A adhyayanane saMbaMdha A prakAra che. agIyAramA adhyayanamAM sUtrakAre bahuzratanI prazaMsA karela che. A bAramA adhyayanamAM teo e samajAve che ke, bahuzrute paNa tapasyA karavAno prayatna karavo joIe. A rIte tapa samRddhinA varNanane saMbaMdha batAvatA A harikezIya nAmanA bAramA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayananI zarUAta harikezabala muninA cAritra varNanathI thAya che. te A prakAre che pUrva samayamAM mathurA nAmanI mahAnagarImAM eka rAjA rahetA hatA jenuM nAma zaMkha hatuM. prajA emanAthI khUba saMtuSTa hatI. dIna duHkhiyAonA duHkhene zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 218 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA dvArA sadA aMta AvatA hatA. kALa labdhinA nimittathI eNe sasAranI asAratA jANIne viSayAne viSa samAna samajIne tenA parityAga karI dIdheA ane vairAgyabhAvathI munienI pAse jaI jainezvarI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. ane te pachI alpa kALamAMja te gItA khanI gayA. eka samayanI vAta che ke, e zaMkha mahiSa grAmAnugrAma bhramaNa karatAM karatAM hastinApura paheAMcyA. bhikSAne mATe paryaTana karatAM sAmadeva nAmanA eka purAhita ke je peAtAnA makAnamAM galInA nAkA uparanI agAzImAM beThelA hatA temane joI nirApada mAga pUchyA kemake, tyAM eka hutavahu nAmanA mALa hatA. e mArga uparathI kAI jatuM te te agnijavALAthI pratapta thavAnI mAphaka mUrchita thaI jatA, maharSinI AvI dazA jovAnI IcchAthI te purAhita mahine eja mArga matAnyeA. IyA~ samitithI mAtu' zeAdhana karatAM karatAM te munirAja e mArga upara zAMtabhAve cAlavA lAgyA. paraMtu e mAga upara temane jarA paNu kaSTa na pahoMcyuM, kemake, te mAga emanI labdhinA prabhAvathI ekadama zitala banI gayela hatA. sAmadeva purAhite jyAre munirAjane e mAga upara dhIredhIre AnaMdapUrvaka cAlyA jatA joyA. e joI ne seAmadatta purohitane tAtenA AzcaryanI sImA na rahI. te eja vakhate nIce utarIne peAtAnA makAnamAMthI mahAra nIkaLI je raste munirAja jaI rahyA hatA e raste emanI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyA. e raste cAlatAM cAlatAM tene eveA anubhava thayA ke, peAte eka zitaLa mArga uparathI jaI rahela che. te joI teNe vicAra karyo ke, A saghaLe prabhAva A mahAt munirAjanAja che. tethI te Azcaya cakita banIne teNe jhaDapathI e mahiSa nI pAse paheAMcI pAte maneAgata vicArelA pApamaya vicAranuM nivedana karI temanI kSamA mAgI, ane a Mte teNe emanI pAse dIkSA dhAraNa karI. te seAmadatta krokSita thavA chatAM paNa jAtimadanA parihAra karI na zakA. teNe vicAra karyo ke huM saguNu saMpanna chu te uparAMta huM brAhmaNa jevA uttama kuLanA che AthI huM sarvathI zreSTha chuM. samaya jatAM A brAhmaNa munIe mada sAthe kALa dhasa pAmIne dela paryAyamAM aneka jAtanAM sukha bhogavyAM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 219 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva paryAyathI avIne jAtI madanA deSathI mRtagaMgA nadInA kAMThe rahevAvALA dhapaca (cAMDAla) jAtinA svAmI balakeTTa ke jenI patnInuM nAma gaurI hatuM enI kukhe putrarUpe utpanna thayA. gaurIe eka rAtre mahArathI phAlIkalI rahela eka AmravRkSane svapnAmAM joyuM ane svapnAmAM joyela vAta teNe svapna pAThakane kahetAM svapna pAThake tenuM phaLa A pramANe batAvyuM. svapnapAThake kahyuM ke, he devI! A svapnathI e jANI zakAya che ke, Apane tyAM je putra janmaze te mahApuruSa banaze. svapnanuM phaLa jANIne gaurIne mahA harSa tha. samaya vitate cAlyA nava mAsa puro thatAM gaurIne putrane janma thaye. jAtimadanA doSathI te rUpa lAvaNya vagarane kurUpa avataryo. pitAe tenuM nAma harikezabala rAkhyuM. kurUpa hovAnA kAraNe tenA tarapha koIne prema jAgate nahIM. A kAraNe tenA baMdhujana paNa tenI hAMsI mazkarI uDAvatA. svabhAva paNa te te barobara na hatuM. A kAraNe mAtA pitAne paNa gALa daI sadA sukhI karyA karate. eka samaye saghaLA cAnDAlee maLIne vasaMtane utsava manAvavAnuM nakkI karyuM. saghaLA nagaranI bahAra ekatra thayA ane tyAM vividha prakAranA khAnapAnanI sAmagrI taiyAra karavA lAgI gayA. nAnA moTA bALako pitA potAnI sarakhI umaranA bALaka sAthe ramata gamatamAM masta banyAM. harikezabala upadravI hovAthI vRddhoe e bALakanI sAthe ramavA tene bhaLavA na dIdho. AthI harikezabalanuM citta duHkha anubhavavA lAgyuM, paraMtu tene keI upAya na hatuM. AthI mane mana dukha anubhavate te beThAM beThAM bIjA bALakonI ramata gamata udAsa citta jete rahyo. A vakhate bhayaMkara e eka jherI sApa tyAM AgaLa nIkaLyo. saghaLA lekee maLI tene mArI nAkhyo. tyAra bAda DI vAre alazika nAme oLakhAte jhera vagarane eka sApa tyAM dekhAye. lokoe tene na mAratAM javA dIdhe. A badhI paristhiti joI harikezale vicAra karyo ke, e vAta kharI che ke jIva pitAnA ja vyavahArane laIne mAra zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 20 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - khAya che ane peAtAnA vyavahArathI ja rakSaNa pAme che. huM paNuM mArA hArane kAraNe ja badhAnI aprItinu kAraNa anela che. A prakAranA vicAra karatAM karatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. jAtismaraNanA prabhAvathI teNe peAtAnA pUrva vRttAMta jANyA AthI tene saMsAra pratye viraktabhAva jAgyA jethI teNe muni samIpa jaIne dIkSA dhAraNa karI. dokSA dhAraNa karyo pachI teNe khUba tapazcaryAM karI madyanu zamana karanAra ThThama aThThama dvAdaza Adi tIvra tape karavA mAMDayAM. eka samayanI vAta che ke, grAmAnuzrAma vihAra karatA karatA te vAArasI nagarImAM pahoMcyA. tyAM tindvaka vRkSeAnuM vana hatuM e vanamAM maMDikayakSanuM eka sthAna hatu. tyAM jaI te kAyA ane mAsa khamaNu tapasyA karavA lAgyA. emanA guNaiAthI AkarSAine yakSe temanI khUba paricaryA karI. eka samaye bhadrA nAmanI eka rAjakumArI pUjananI sAmagrI laI peAtAnI sakhIo sAthe e yakSanu pUjana karavA AvI. pUjA karIne teNe pradakSiNA karavAnA prAraMbha karyAM te samaye melAM vastra temaja gaLelA gAtravALA te muni tarapha tenuM dhyAna gayu ane jotAMnI sAthe ja ghaNAbhAva jAgatAM e muni upara thukI yakSe rAjaputrInA e asat vyavahArane joyA. ane eja vakhate krodhayukta banIne teNe rAjaputrIne pakaDI lIdhI, arthAt rAjaputrI yakSAviSTa manI gaI asakhaddha pralApa karavA lAgI. sakhIoe tenI A prakAranI hAlata joIne tAtkAlIka ghera pahoMcatI karI, ghera paheAMcatAM tenA aneka rIte upacAra thavA lAgyA, yakSane prasanna karavA mATe aneka upAya hAtha dharavAmAM AvyA. aMte prasanna banelA yakSe e rAjaputrInA mukhathI kahyuM ke, mahAzaye ! jo Apa leAkeAne A kanyAnA jIvanathI kAI pratyeAjanahAya tA Apa A kanyAnA vivAha e munirAja sAthe karI do. A prakAranAM yakSanAM vacana sAMbhaLIne sahue vicAra karyo ke, munirAjanI sAthe pANIgrahaNa karAvavAthI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 221 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je rAjakumArI jIvI zakatI hoya te AmAM kaI jAtanI Apatti nathI. A prakArane vicAra karI rAjA vivAhane sAja laIne kanyAnI sAthe te yakSanA maMdire pahoMcyA. tyAM jaI teNe hAtha joDIne munirAjane kahyuM ke, bhagavana ! Apane A kanyAe guruttara (ghaNe moTo) aparAdha karela che. ethI huM paricArikA tarIke Apane seMpuM chuM. Apa kRpA karI ene svIkAra kare. vinayathI bharapUra evAM rAjAnAM vacana sAMbhaLI munie kahyuM ke, rAjana ! mukti mArgamAM cAlanArA saMyamIone kAminI akaya hoya che. kemake, te svabhAvataH enA saMyama rUpa caMdramAne gaLI javAmAM rAhu jevI mAnavAmAM Avela che. zama-dama Adi naMdanavanane bALI nAkhavAmAM te dAvAnaLa samAna manAyela che. dharmarUpa vRkSanuM umUlana karanAra manmatta gajarAja jevI batAvAyela che. samatArUpa 5latAne ukhADavAmAM te kuhADA jevI che. A mATe he rAjana ! ApanI putrIthI mAre kaI prayajana nathI. yakSe jyAre muninI A sthiti joI tyAre teNe potAnA prabhAvathI eja vakhate e munirAjane aMtardhAna karIne pite munine veza dhAraNa karI lIdhuM ane rAjAnA atyaMta Agraha pachI te rAjaputrInI sAthe vivAha karI lIdhuM. rAjA A rIte putrIne vivAha karI potAnI rAjadhAnImAM pAchA pharyA. rAjakanyA te yakSAlayamAM rAtabhara ekalI rahI. savAra thatAM ja te yakSe pitAnA prabhAvathI adazya banAvela te munine pragaTa karI dIdhA. pragaTa thatAMnI sAtheja munie te rAjaputrIne kahyuM. juo huM muni chuM, ane sparza kare paNa mArA mATe manAI che. te pachI vicAre ke, huM tamAre svIkAra kaI rIte karI zakuM? yakSeja munino veza banAvI tamArI sAthe vivAha karyo che. meM karela nathI. AthI tame tamAre ghera cAlyAM jAo. munie jyAre rAjaputrIne A prakAre kahyuM eTale te tyAMthI cAlIne pitAnA pitAnI pAse pahecI ane saghaLe vRttAMta tene kahI saMbhaLAvyuM. rAjaputrI jyAre pitAnA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 22 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAne e vRttAMta kahI rahI hatI tyAre rAjAnI pAse rUdradeva nAmane eka puhita tyAM beThela hate. vRttAMta sAMbhaLI lIdhA pachI teNe rAjAne kahyuM. he rAjana ApanI putrI have RSipatnI banI cukI cheAthI te kanyA have Apa kaI brAhmaNane suprata karo. rAjAe purohitanI vAta sAMbhaLIne te kanyA teneja suprata karI dIdhI. purohite e rAjakanyA sAthe ghaNA samaya sudhI sukha bhogavyuM e pachI eka samaye patnI sAthe rUdradeva yajJane mATe dIkSita banyA. yajJamaMDapa taiyAra karavAmAM AvyA. aneka vidvAna brAhmaNe tyAM AvyA. aneka prakAranI yajJasAmagrI tyAM ekaThI karAvA mAMDI A vakhate hari kezabala muni mAsopavAsanA pAraNA mATe bhikSA levA nIkaLatAM te sthaLe AvI pahoMcyA tyAM temanI sAthe kevo vahevAra karavAmAM Avyo temaNe tenuM nivAraNa kaI rIte karyuM, e brAhmaNane kaI rIte samajAvyA e saghaLA viSayane sUtrakAra have ahIM pragaTa kare che.- novAkuvaM ItyAdi. anvayArtha-sovA gurumUgo-sthapAzasaMpUta cAMDAlanA kuLamAM utpanna thayelA ane guNattara-gujarAH guNemAM sarvottama guNa je prANAtipAta viramaNa Adi che tene athavA sabhya darzana samyagRjJAna tathA samyaka cAritrane dhAraNa karavAvALA ane kirio -tteindriya Indriyone jIvavAvALA tathA zikAza-mila niravagha bhikSA levAvALA evA sivo nAmaM muLI-harirAoi RAnamari harikezabala muni gaNI-gAna hatA. te 15 * "risAmaNA" ItyAdi. anvayArtha-rUriyAmANa davA milu pAmazo jAramiti; Isamiti, bhASAsamiti, eSaNa samiti, uccAraprasavaNaleSma siMghANa jalla pariSThApanikA samiti, tathA AcALavile-mAnaninno AdAna nileSaNa samiti A pAMce samitimAM ko-cataH prayatnazIla tathA saMkaLosaMvataH saMyamazIla kumAriyo-sumAhira jJAna darzana cAritra ane samAdhi yuta tathA maNogutto vayagutto kAyaguto jiiMdio-manoguptaH vacoguptaH kaayguptHiiA mane guptithI yukta, vacanaguptithI yukta, kAyaguptithI yukta ane Indrine jItavAvALA evA te muni miraravAra-miSArthanuM bhikSA mATe zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 23 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMbhaijjammi- brahmejye zrAhmA borDa nyAM yajJa 4rI rahyA tA mevA jannavADamuvaDio - yajJapATaupasthitaH yajJasthAne // 2 // 3 // " taM pAsi uNamejjata " ityAhi. anvayArtha - taveNa parisosiyaM - tapasA parizoSitam cha bhaThThala mAhi tapasyAthI DUSa manelA, paMtoSa hiuvagaraNa - prAntopadhyupakaraNam Anta- Ane malina hAvAthI asAra-upadhivALA, arthAt nityeApayeAgI vajra pAtrAdipa upadhivALA, tathA upakaraNavALA, samApahAraka raharaNa pramAkAdikavALA, vA taM tam hari dezabhara bhunine ejjata - ejamAnaM bhAvatA pAsiUNa- dRSTvA lene anAriyA - anAryAH yajJamaMDayabhAM upasthita the manArtha-aziSTa 4sA uvahasati - upahasati isavA sAbhyA // 4 // te anAya kevA hatA te kahe che-- " jAimayapaDitthaddhA " chatyAhi. anvayArtha-jAImayapaDithaddhA - jAtimadapratistabdhAH nnatibhahathI saMpanna, hiMsagAhiMsakAH prAlIyono ghAta azvAmAM savasIna pratye ajiI diyo - ajitendriyaH IndriyonA viSayAbhAM vyAjathitta abaMbhacAriNo- abrahmacAriNaH dharmayuddhathI maithunasevI evA tee A pramANe kahe che-- dharmArtha putrakAmasya svadAreSvadhikAriNaH / RtukAle vidhAnena, tatra doSo na vidyate // 1 // aputrasya gatirnAsti, svargo naiva ca naiva ca / atha putramukhaM dRSTvA, pazcAt svarga gamiSyati // 2 // tathA bAlA - bAlA ajJAnI - mAsaDIDAnI bhAi agnihotra mahimAM pravRtta evA yajJama'DapanA brAhmaNu A prakAranuM vacana khelyA 5 5 5 ' kayare AgacchaI dittaruve " dhatyAhi. manvayArtha - dittaruve- dIptarUpaH zrImatsa mAravANA tebhara kAle-kAlaH pazu 3yavANA, vigarAle - vikarAlaH la utpanna haranAra phophanAte-phokkanAsaH - Aja noDavAjI ne Amacelae- avamacelakaH bhavIna vastra dhAraNa 42vAvAjA, zarIra para paMsupisAyabhUe- pAMsupizAcabhUtaH dhUNa uDavAthI luta bhetuM bhetuM sva35 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 224 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhAya tevA saMjayaM-saMvaraphUcak chaNe banelA ane bIna upayogI hevAthI ukaraDA upara nAkhI devA yogya vastra jevA asAra phATelAM ane melAM vane je parici- rivRtva dhAraNa karIne jyAre mAruM-tA: kAchatti A keNa AvI rahela che . 6 jyAre munirAja temanI pAse AvI pahoMcyA tyAre temaNe je kahyuM te sUtrakAra batAve che. vare sukhaM kuca karaMjine" ItyAdi. anvayAtha-purU-ti e pUrvokta rUpathI bALa- nI kurUpavALA hevAnA kAraNe sarvathA jovA lAyaka nahIM evA tame - rara keNa che? kAe va AsA ihamAgaosi-kayA vA AzayA iha Agato'si 44 mAthI tabhI ahIM AvyA che ? gojhA vaMdulAyamUvA-gavaveDha vAMsuviphAvata are malina vAdhArI dhULathI kharaDAyela pizAca jevA zarIravALA tuM cha-AjI ahIMthI cAlyo jA, jaldIthI sahastrAhi-vasTa ahIMthI dUra haTIjA,middhitijibirizatogati zA mATe ahIM ubho che? | 7 | A prakAre yajJamaMDapamAM beThelA brAhmaNathI apamAnIta thavA chatAM paNa tyAre e harikezabala munirAje kAMI na kahyuM tyAre emanI pAse rahelA tijkavRkSavAsI maMDika nAmanA yakSe tyAM zuM karyuM te pragaTa karavAmAM Ave che "nakaNo ta itivruvArI " ItyAdi. anvayArtha-jyAre yajJasthAnamAMnA brAhmaNoe e munirAja harikezabalane apamAna karyuM taMtra e samaye siMdura+vavANI-silvavRkSavANI tinduka vRkSamAM rahevAvALA - yakSa ke je tarU mahAmuniraNa gaNugo -tarara nAmune nupe te muni mahArAja mATe khubaja dayAzIla hatuM tema muni mahArAjano sAce sevaka hatuM teNe nija sarI pArUtta-nika ' karachI pitAnA zarIrane anatahita karIne arthAt svayaM munirAjanA zarIramAM praviSTa thaIne mAruM vAkuM karAtiyAra thanAra vAra A pramANe vacano kahyAM che 8 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 25 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muninA zarIramAM pravezelA yakSe je kahyuM te batAvavAmAM Ave che - samo A jaMkazo" ItyAdi. anvayArtha--aTuM mana - DuM jhamaLaH huM muni chuM, saMjo -haMgataH sAvadya vyApArathI sadA nivRtta chuM vaMmAri-havAnI kuzIlane tyAga karanAra che nava vADathI vizuddha brahmacaryane pALanAra chuM. bALapariNAmo viro-dhanapajana trita virataH dhana-catuSpadAdIthI, pacana-AhArAdikanuM nirmANa karavAthI. ane parigrahathI-gaNima, dharima, meya, tathA paricchedyarUpa parigrahathI virakta chuM. ane vidyAre-mikSAvAse bhikSAnA samaye bIjA mATe taiyAra karavAmAM Avela bhajana ga-arvAda levA mATe - A yajJazALAmAM gALomigAro iAvela chuM. mAyALameyaM anaM-avatAM paraMtu anna Apa lokonI A caturvidha AhAra sAmagrI mUrva-mUtanuM vadhu pramANanI che AmAMthI Apa leka kAMI dIna anAthane Ape che, bIjA brAhmaNane khavaDAve che - ane Apa pote mogarU-ju khAo cho. kAcanavi nAgAdi-paranavinaM nA jJAnIta yAcanAthI prApta thatA bhojanathI ja huM mAro nirvAha calAvuM chuM. e Apa nizcita rUpathI samaje ri-ri e mATe sevAsaM varasI roSArouM tapasvI camata vitaraNathI tathA khAdhA bAda bacelA A bhojana mAMthI Apa leka kAMI mane-tapasvIne paNa Ape. A gAthAo dvArA "are tuma" sAtamI gAthAne utara ApavAmAM Avela che. je 910 A prakAre jyAre muninA zarIramAM praviNa thayelA yakSe kahyuM tyAre yajJazALAmAMnA brAhmaNee A prakAre kahyuM - "3Ava mocana magTM " ItyAdi. anvayArtha-mAtra brAhmaNanA nimitta vavavava--3 taiyAra karAvavAmAM Avela moca-monanam azana pAnAdika ciM-gAbhArthima brAhmaNanA mATe ja che. AthI te brAhmaNane dIdhA pahelAM bIjA keIne ApI zakAya nahIM, paraM sikrama- pa siddha A bhojanamAM phakta ekaja pakSa-brAhmaNarUpa pakSaja pradhAna che. AthI risamannA-dudAmAna A prakAranuM annapAna 4-46 ame sunna rAmu-tucca-na vAyAmaH keIne paNa ApI zakatA nathI te zvapAka kuLamAM utpanna thayelA evA tamane kema ApI zakIe ? arthAta nahIM ApIe kahyuM paNa che - zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " na zUdrAya matiM dadyAnnocchiSTaM na haviH kRtam / na cAsyopadizet dharma, na cAsya vratamAdizet / / 1" arthAt zUdrane na baMdha Apa, na ucchiSTa devuM, yajJAvaziSTa na devuM, na dharmane upadeza Apavo ane na te tenuM vratamAM AropaNa karavuM. A mATe ame tamane kAMI ApazuM nahIM. vyartha tame rU ahIM %i kizora-vi fthoDA zA mATe ubhA che? 11 che A prakAranAM brAhmaNanAM vacana sAMbhaLIne yakSe A prakAre kahyuM- gu vIcAmuM vati' ItyAdi. anvayAtha-jema savA-zarSavA. kheDute ApaNA- ravA phaLa prAptinI IcchAthI nijo yu- rivu thajevu nIcenI jamInane kheDI teni aMdara thIyA vari-vIjJAni bI vAve che e ja rIte te uMcANavALI jamInamAM paNa bI vAve che. A rIte bI vAvavAmAM emane kevaLa e abhiprAya rahyA kare che ke, kadAca ativRSTi thAya to nIcenA bhAgamAM ane tyattinI asaMbhavatA rahe che kemake nicANavALA bhAgamAM pANI vadhu pramANamAM ekaThuM thaI jAya che ane e kAraNe bI saDI jAya che tema apavRSTi thatAM uMcANavALA bhAgamAM e vakhate anAjanuM utpAdana saMbhavita nathI banatuM. kemake, ochA varasAdanA kAraNe uMcANavALA bhAgamAM pANI rahI zakatuM nathI. nIcANavALA bhAgamAM TakI zake che. A kAraNe uMcANavALA bhAgamAM ane nicANavALA bhAgamAM ema baMne sthaLe khI vAvavAmAM Ave che. A rIte brAhmaNe ! tame saghaLA paNa prayANa -gyA dayA AvI zraddhAthI manna sTA-mAM vRtta mane AhArAdika sAmagrI Ape. arthAt je rIte tame loke pitAnI jAtane nina kSetra rUpa mAne che ane mane sthaLa rUpa mAne che te paNa kheDutanI mAphaka Apa loka nimnakSetra jevA brAhmaNene mATe je zraddhAthI Ape che e ja zraddhAthI sthUla tulyarUpa -janma mane paNa AhArAdika Ape. -vana A mAruM zarIra rUpa citta-kSetra kSetra vuiM-vahu nizcayathI puoi-{ puNyarUpa che. A mATe Ape puNyarUpa kSetranI ArAdhanA kare che e Apane mATe puNya saMpAdana karanAra banaze. tAtparya e che ke, mane ApavAmAM Avela AhAra Apane puNya prApti karAvanAra banaze. te 12 che yakSanAM A prakAranAM vacane sAMbhaLIne brAhmaNee zuM kahyuM te sUtrakAra A gAthAthI batAve che-"vijJAni "ItyAdi. anvayArtha--Dho-roje A saMsAramAM virAji banyuM vivANi-trAuna garama jivitAni kSetra tulya pAtranI amArA lekene jANa che huM vattApura vicitra prazAn puSyAna zitti ke jyAM AhArAdikanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApavAthI puNya prApta thAya che, te kayAM che tene brAhmaNe batAve che ke vANa vinnovacA mALA- nAravidyAnA trANA je brAhmaNatva jAtithI viziSTa ane cauda vidyAonA nidhAna brAhmaNa che tAruM tu-tAni su te ja supenalTAsuparasTAni suMdara sukhanA puNya aMkuranA utpAdaka hirAduM-kSetrAdi kSetra che tamArA jevA nahIM. bhAvArtha-tamArA jevA dAnane pAtra nathI kemake, tame te cAMDAlanA vaMzamAM utpanna thayela cheAthI atyaMjane dAna ApavAno niSedha che. dAnane pAtra te phakata eka brAhmaNa ja che. brAhmaNane ApavAmAM Avela dAna keTaluM phaLadAyaka hoya che e vAta A prakArathI batAvavAmAM Avela che-- "samamazrotriye dAnaM dviguNaM brAhmaNabruve / sahasraguNamAcArye, hyanantaM vedapArage // " je zrotriya nathI tene ApavAmAM Avela dAna sama hoya che. vizeSa . phaLa ApanAra thatuM nathI. je brAhmaNabruva che. pitAne brAhmaNa kahe che temane ApavAmAM Avela dAna bamaNuM phaLane ApanAra bane che. AcAryane ApavAmAM Avela dAna hajAragaNuM phaLa ApanAra bane che. tathA je vedanA pAragAmI che tene ApavAmAM Avela dAna anaMtagaNu phaLane ApanAra hoya che. 13 A pramANe jyAre brAhmaNoe kahyuM tyAre yakSe kahyuM- "jo ca mALa " ItyAdi ! anvayArtha-ohoca mALoca-vizva mAno krodha, mAna ane lebha tathA vo ja-Tya yajJamAM prANIone vadha tathA moha-mRSA asatya ta ra adattanuM AdAna "ca" zabdathI maithunanuM sevana ane parivAro i-rika parigraha A semi jemanI pAse che. tevA te mALA-trANA tame brAhmaNe jApha vinAvidU-jAtividyAvihInA jAti ane vidyAthI vihIna ja mAnavA gya che. kemake, brAhmaNane yogya evA karmane abhAva ApanAmAM che. cAra varNanI vyavasthA kiyA karmanA vibhAgathI ja mAnavAmAM Avela che. kahyuM paNa che - " ekavarNamidaM sarva, pUrvamAsIt yudhiSThira / kriyAkarmavibhAgena, cAturvarNya vyavasthitam // 1 // brAhmaNo brahmacaryeNa, yathA zilpena shilpikaaH| anyathA nAmamAtra syAdindragopakakITavat // 2 // iti // he yudhiSThira pahelAM eka ja varNa hate pachIthI kriyA ane karmanA vibhAgathI e varNa cAra rUpamAM vibhakta banyo. brahmacaryathI brAhmaNa kahevAmAM Ave che, zilpa karmathI zipi kahevAya che. kamanA vagara te nAmamAtrane brAhmaNa che. kharekhara brAhmaNa nathI. je rIte kaI kITa vagerene Indrapa kahe che paraMtu IndranuM rakSaNa karanAra e bIcAro kITa kaI rIte banI zake ? e te nAmamAtrathI ja iMdragopa che. A rIte Apa saghaLA kodhAdikathI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 228 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukta hevAthI ane brahmacaryanA abhAvavALA hovAthI Apa leka jAtithI paNa brAhmaNa kahevaDAvavAne yogya nathI. bhale Apa Indragepa kIDAnI mAphaka nAmathI brAhmaNa rahyA. tema bAlakIDAnI mAphaka A agnihotra Adi heya karmomAM nirata hevAnA kAraNe Apa loka samyagRjJAna rUpa pAramArthika vidyAthI paNa vihIna che. A kAraNe jAti ane vidyAthI vihIna hovAthI kevaLa nAma mAtranA brAhmaNane brAhmaNa lakSaNothI yukta temaja guNagAmI mAnavA gya nathI. pachI e kaI rIte mAnI zakAya ke Apa leka puNyAMkura jananane yogya kSetra che. AvI sthiti saMpanna Apa loka kevaLa pAponAja utpAdaka kSetra mAnyA gayA che. ane samyakajJAnanuM phaLa virati ja hoya che. krodha bharelA evA ApamAM viratine te saMbhava che ja nahIM. AthI tenA abhAvamAM vidyAjJAna paNa niSphaLa rahevAthI asaphaLa ja mAnavAmAM Ave che. A kAraNe Apa leka vidyA vihIna ja che. je 14 kadAca e loko ema kahe ke, ame leke vedavidyA ane brahmavidyAne jANIe chIe AthI brAhmaNa ane vidyA saMpana ja chIe chatAM paNa amane jAti vidyA vagaranA kema kahe che ? enuM samAdhAna A prakAranuM che. "suratha mo ma " ItyAdi ! anvayArtha-mo-mo he brAhmaNe! tuserA-jUthaM satra tame A lokamAM jiLa mA dazA- imAraghara kevaLa veda saMbaMdhI vANInA bhArane upADanAra che, kemake, tame lake pAramArthika arthanA jJAtA nathI. aMga upAMga sahIta hovAthI tenuM vajana ghaNuM ja bhAre thaI jAya che tathA temAM pAramArthika artha vihInatA paNa prAdhAnya rUpathI rahela che. AthI te eka prakArano bhAra che. tene Apa loke pitAnA magajamAM dhAraNa karavAthI tene bhAraja upADI rahyA che. AthI eka prakAranA Apa saghaLA bhAra upADanAra ja che. A upara je kadAca teo ema kahe ke, vedamAM pAramArthika artha nathI te e vAta barobara nathI. vedamAM pAramArthika artha che ja. A kAraNe tame bhAravAhaka amane kema kaho cho. A prakAre ApanuM kahevuM ApanI AjJAnatAnuM ja kAraNa mAtra che. A prakAranI A zaMkAnuM samAdhAna sUtrakAra AgaLanA pado dvArA karatAM kahe che-"a" ItyAdi ! he brAhmaNo ! Apa lokee veNa zakinna - verAna vadhIta vedanuM adhyayana karela che te paNa majhuM rAha - artha nAnItha Rgaveda AdimAM yatra mutracita (je te sthaLe) sthaLamAM chupAyelA ane pAramArthika tatvane Apa leke jANatA nathI. kadAca jANatA hatA te "mA hiMta sara. mAni keI paNa jIvane mAre nahIM A vedamaMtranuM adhyayana karavA chatAM paNa Apa loka A hiMsAmaya yajJa karavAmAM zA mATe pravRtta banI rahyA che ? zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI ema kahI zakAya ke, Apa leka paramArthataH vedanA jANakAra nathI. AthI vedavidyA saMpanna paNa nathI. AvI ja rIte brahmacaryane abhAva hovAthI ane vedavidyA saMpannatAthI rahIta hovAthI Apa leka puNyAMkura prahaNanA yogya kSetra svarUpa nathI. tyAre A prakArathI yajJasthAne AvelA munirAje kahyuM tyAre e lokoe pUchayuM ke, mahArAja ! have Apa batAve ke, puNyAMkurane utpAdana yogya kSetra kayuM che? A prakAranAM brAhmaNonAM vacanene sAMbhaLIne munirAje temane kahyuM ke, sAMbhaLe huM te batAvuM chuM. je mujaLa-muna munijana SakAyanA jInI rakSA karavA mATe vAvAjhuM-jAvAni nAnA moTA gharomAM bhikSA mATe caraMti prabhAra 42 cha tAiM tu khettAiM supesalAI-tAni tu kSetrANi supezalAni te munijana lekAmAM suMdara kSetra che. arthAt puNyAMkurane sukhapUrvaka vadhAravA rogya sarvottama kSetra svarUpa che. AvA munijanene mATe ja ApavAmAM Avela anazana Adi sAmagrI puNyajanaka hoya che, je SakAyanA jIvonI virAdhanA karavAmAM racyApacyA rahenAra tamArA jevA brAhmaNa che temane ApavAmAM Avela anazana Adi puNyajanaka nathI thatA. nAnA moTA saghaLA gharomAMthI bhikSA grahaNa karavI e veDhAtione paNa saMmata che. teoe kahyuM paNa che ke "carenmAdhukarI vRttimapi mlecchakulAdapi / gzane nava eNnIra, vRtid iaa " munirAjanA A kahevAne sAMbhaLIne e brAhmaNanA ziSyae zuM kahyuM te A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che- "nakSatrayANaM parimANI" ItyAdi ! anvayArtha-ciMtA-tti he nIrthastha! tame kahyuM jaNAvavAmAM takasi paDikUlabhAsI-asmAkaM adhyApakAnAM sakAze pratikUlabhASI sbhaa2| adhyApahInI sAme paNa virUddha balavAnA svabhAvavALA che. vaLI huM sAMsi viMgu mAsa-3mA saze jiMtu kamarsNe tame amArI sAme paNa AvuM pratikULa zA mATe belI rahyA che ? tamArI A prakAranI pravRtti joIne amoe te nizcaya karyo che ke, nigi vijaas ga vinaracatta cAhe amAruM A saghaLuM annapAna bhale kharAba thaI jAya paraMtu emAMthI tuma na vAsuartha nava vAyAH tamene te jarA paNa ApazuM nahIM. nintha" A padathI muni harikezalanI nispRhatA sUcita karavAmAM Avela che. munijana jJAnadhana vALA hoya che, tamArAmAM te lezamAtra paNuM jJAna nathI. Ane e Azaya nikaLe che. je 16 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 30 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnA upara yakSe A prakArathI kahyuM - sabihuM mA?" ItyAdi anvayArtha nihiM-minimiH IrSA samiti Adi pAMca samitiothI suramadiyara-bhujamAditA sArI rIte samAdhiyukta tathA guhiM - gulimiTa mane guNi, Adi traNa gupiothI gupta - gutAtha sahita ane niriNa jitendriyasya tandriya sevA majha-mahyaM bhaa2| bhATe ima esaNijja-imaM eSaNIyaM A nirdoSa AhArane cat je kAraNathI rAdhira ricatha ApavAno InkAra karI rahyA che e kAraNathI za=- A yajJa avasaramAM nAma zramiya ni-caNAnAM maM ca vizna Apa leka yajJanA phaLanI puNyaprAptine pAmI zakaze kharA ? arthAt prApta karI zakavAnA nathI. bhAvArtha-pAtra dAnathI ja dAtAne viziSTha puNyanI prApti thayA kare che A siddhAMta che. te Apa loka mArA jevA nigranthane-dAna pAtra sAdhune mATe eSaNa vizuddha A anapAnAdika ApatA nathI te zuM Apa leka yajJanA phaLane pAmI zakaze ? nahI ja pAmI zake. apAtrane mATe dAnanI niSphaLatA hovAthI devAmAM Avela dAna ane dAtA bane hAnIne prApta bane che kahyuM paNa che- " dadhi madhu ghRtAnyapAtre kSiptAni yathA''zu naashmupyaanti"| A kAraNe apAtrane ApavAmAM Avela dAna kevaLa nAzane ja prApta karAvanAra bane che ke 17 | yakSanAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne pradhAna adhyApake kahyuM ga NattA ItyAdi ! anvayArtha---artha-naka A zALAmAM hA-triA zuM koI e paNa kSatriya che, vA athavA ravIvA vA-thotikA vA kaI evo paNa havana karavAvALo puruSa che, athavA jAviyA-adhyApa: keI evA paNa adhyApaka che jo ke haju je vyaMjili -chAtronI sAthe maLIne paraM-vatta A nibrantha sAdhune saMhe ke hUMtAna na hatyA daMDAthI ane bIlI phaLethI mAra mArIne venmi dhi-hatyA ane tenI gardana pakaDIne nizcayathI ahIMthI jeSa- nizuH dUra dhakelI muke ! bhAvArtha-manuSya jyAre yuktionI sAme nirUttara banI jAya che tyAre chevaTe sAmAvALAne parAsta karavAnI ayogya ceSTAo hAtha dhare che. eja mArga pradhAna adhyApake paNa lIdhe ane dukhita banIne te kahevA lAgyA ke, zuM A yajJazALAmAM koI evI baliSTha vyakti nathI ke je Ane mAra mArIne ane hAthathI pakaDIne dUra kADhI zake? che 18 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 231 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyApakanA Adezane sAMbhaLIne chAtrAe zuM karyuM? te kahe che-- " ajJAvAna vacaLa " ItyAdi ! anvayArtha----ajJAvavAnuM vacana muLattA lAvavAnAM mutranuM zrutvA pradhAna adhyApakanAM A prakAranAM vacanAne sAMbhaLIne tattva-tatra eja samaye udghADyA gabArA-dAvitA: vandva: mArA: ghaNA kumArA doDatA doDatA e RSinI pAse samAcA-samAgatAH pahAMcyA ane vRMtu, vaittenseiDi cepa-vene mikSetra daMDAthI, lAkaDIthI, tathA kAraDAthI saM li-tam daSir e RSine sAyansI sAyanti mAravA lAgyA / / 19 // A prakArathI RSine daMDA AdithI trAsa pahoMcADavAthI zuM thayuM te kahe che "ro tarphe jo ciAE " ItyAdi ! anvayA--hi--satra e yajJazALAmAM jo hicaraNa raLo chUTA -kolahiyAjJa: suhitA kausala rAjAnI putrI ke je niyinI nindrittAkI viziSTa sodaya sa`panna hatI ane matti nAmeLa-nAnA madreNi jenuM nAma bhadrA hatu te tyAM hAjara hovAthI teNe mnamALa te aMgaca priyAncamAne te saMcarsa dUrvA kodhavaza banIne munirAjane mAratA e kumArAne joIne yuddhe mAre pattini veda-dAnuM mAn pattiniyati krodhita banelA te kumArIne zAMta karyAM gharanA zuM' kahIne rAjakumArI bhadrAe krodhavaza banelA kumArIne zAMta karyAM te vAta sUtrakAra pravruzita kare che. " levAmitronena '' ityAdi ! anvayA --he kumArA phevAmiooLa nioLa nA-haivAmiyonena niyoni tena rANA yakSanA maLAtkArathI vazamAM banelA mArA pitAe nAma-jJAsmi mane pahelAM je munirAjane sAMpela hatI paraMtu maLatA nannAyA-manasA na TAttA A munirAje mane manathI paNa grahaNu karavAnI abhilASA nathI karI sasro-sa haNa: teja A munirAja che. narti, raviMdra mitracina bena ra ziLA thatA narendrarevendrAmivaMteina cena RRSiLA vAntAszmi narendra devendro dvArA namaskRta thayela evA A RSirAje jevI rIte kAi vamana karela padAtha nA parityAga karI de che e ja rIte mArA parityAga karI dIdhA che. A kAraNe Apa leAka emane na mAre. // 21 5 . tathA-- to chu e kamAto ItyAdi " zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 232 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArthajue! jene Apa leka mArI rahyA che te koI sAdhAraNa vyakti nathI paraMtu to so vAto mart- gs: pratApa masmiA teo khUbaja ugra tapa karanArA mahAtmA che. niraMriyo saMkago vamayAta-nittendriya paMcataH trAcArI jIteMdriya che, sAvadya vyApArathI virata che ane brahmacArI che. tho- temaNe tayA-tarA e samaya jyAre ke, sayaM-vacam svayaM kauzala adhipati rAjA dvArA mArI paNa karAI rahI hatI tyAre paNa mAre svIkAra na karyo. merA A prakAre muninI nispRhatA kahyA pachI muninA mahAmyane kahe chemahAna ghaNa" ItyAdi ! anvayArtha--guH A RSi deve dvArA paNa vaMdanIya che ane e kAraNe mahAyazasvI che. temaja ugra tapa karanArA hevAthI ma m-mAna mA: mahA bhAgyavAna che. ra temaja pravardhamAna saMyama pariNAmazALI hovAthI ghoDA-ghoghataH ghera vatavALA che. pariSahanA vijetA hovAthI popalamo pAzcama vilakSaNa parAkramavALA che. A kAraNathI teo dilDaniMahInIyama ahilanIya che. apamAna karavA yogya nathI. AthI AvA ahilanIya -ga5 RSirAjane mA chaThTha-mAM cita apamAnita na karo. nahIM te teo potAnA teja-tenA tapa tejathI me-jumAn tame saghaLAne bihiSA-nikIta bALI mukaze. teo tamArA tarapha phodhayukta bane te pahelAM tame tamArI A prakAranI anicchanIya pravRttine cheDI daI tamArA hajhayathI pAchA haTe. ra3 rAjakumArI bhadrAnuM vacana mithyA na thAya e nimitte yakSe e samaye je kAMI karyuM tene sUtrakAra pragaTa kare che, huM tIre jaLAE" ItyAdi ! anvayArtha-patti-jAH rUdradeva purohitanI patnI sItte-rasthA rAjashubh mAnA eyAI subhAsiyAI vayaNAI succA-etAni subhASitAni vacanAni zrutvA A prakAranAM vacanane sAMbhaLIne sidaNa taiyAvahiyA- vaicArityArthatArI brAhmaNakumAre dvArA prahArothI raSine pahoMcADavAmAM Avela trAsa nivAraNa karavA mATe kallA-cakSA yakSe mAre vinivAtacaMti-mAna siniyara pati e kumArane evuM kAma karavAthI kayA. mULa gAthAmAM "la" evA je bahuvacana zabdano prayoga pakSa mATe karavAmAM Avela che te yakSa parivAranI bAhulyatAne laIne karavAmAM Avela che. rajA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 233 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSe munirAjane kaSTa na Apo" e pramANe e kumArane manAI paNa karI ane "AgaLa evuM kAma have na karavuM? ene mATe temane daMDa paNa Ape te batAvavAmAM Ave che.-"te ghoravADa" ItyAdi anvayArtha- surA su te yakSe ghoravA-dho bhaya upajAve tevA rUpavALA hatA, esTile Tika-jAri thinA AkAzamAM rahenAra hatA chatAM paNa tatha-tatra e yajJazALAmAM te vaLa-sAt kAnU RSine trAsa pahoMcADavAvALA e brAhmaNakumArane sAruti-sAuthati vividha prakArathI kaSTa ApavA lAgyA fma ri cama- mihAna hari ramatA aneka vidha prahArathI zarIrane jarjarita banAvI dIdhA e kaSTanA kAraNe brAhmaNakumAre lehInI ulaTIo karavA lAgyA te pAsA-tAnuM vaNA A pramANe jotAM mujho mA suIEmayaH rUA bhadrAe pharIthI A prakAre kahyuM bhAvArtha-kAraNa vagara jyAre munirAjane kaSTa pahoMcADAtuM joyuM tyAre yakSa lekoe aMtarikSamAM AvIne e kaSTa paheDanAra brAhmaNakumArane ke je rokavA chatAM paNa pitAnI nAlAzI choDatA na hatA temane yakSe vividha prakArathI trAsa pahoMcADavA lAgyA. jyAre te brAhmaNakumArenuM zarIra mArathI jarjarIta banI gayuM ane lohInI ulTIo karavA lAgyA tyAre e joine bhadrAe temane kahyuM ke 25 - "jiM nahiM " ItyAdi! avayArtha-je-je tamArAmAMnA je lekae sivavuM-milsanuM A zizunuM gAmana-vamanthaLe apamAna karela che te samajI lo ke tame saghaLAe ri nahiM lAda-ri na hatA parvatane nakhathI khadavAnuM kAma karela che, caM caMei sAca-ro phero sArA leDhAne dAMtathI cAvavAnA prayatna karyo che. jaje bAreja haLada-pAvAgyAM nAlaM dRya khUba ja prajavalita evA agnine bane pagothI ThAravAno prayAsa karela che. bhAvArtha-bhadrAe kahyuM ke, Apa lekee A bhikSune je rIte tirarakAra karela che te samajI lejo ke tame nakhathI parvatane davA jevuM kAma karela che. loDhAne cAvavAnuM kAma che ke sarvathA asaMbhava che, paraMtu emanuM apamAna karavAthI evuM jANI zakAya che ke, Apa lekae loDhAne dAMtathI cAvavAnuM sAhasa karyuM che. agnine DarAvavAnuM kAma biskula azakaya che, paraMtu emane tiraskAra karavAthI Apa lekee pagathI agni bujAvavAnuM kAma karela che. eTale ke je rIte nathI patine chedavAno prayatna karavA jatAM nakhanejanAza thAya che parvatanuM kAMI babaDatuM nathI. lohAne dAMte vaDe cAvavAthI dAMtanI jhaDa halI jAya che, loTAmAM jarA paNa kSati thatI nathI. prajvalita agnine pagothI ThAravA jatAM agni bujhAtuM nathI paraMtu pagene ja pIDArUpa bane che. A rIte Apa lekie zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 234 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhikSunu' je apamAna karyu" che. tenAthI emane kAMI nukazAna pahoMcela nathI paraMtu ulaTa tamAe tamArA vinAza netaryAM che ! 26 5 " AmIniko to 'ItyAdi ! anvayAtha--kemake, mahelI-mahi~: A munirAja zrIviso-azIviSaH dAhaka zakti viziSTa hAvAthI sarpa jevA che. athavA AzIviSa labdhivALA che.-zApAnugraha karavAmAM samatha che. AnuM kAraNa e che ke, tee tavoumatA: ugratapasvI che 7 tathA dhovAmo-dhovAma: dhAra parAkramazALI che. karADI mANasane bhasmIbhUta karavAnI labdhivALA che. AvA mahAtejasvI A munine mivuM-miThThu A munirAjane -ce tame lAkoe matta he sapheda milAjADhe thathaya bhikSAcaryAnA samaye daDA, lAkaDIyeA vagerethI vyathA pahoMcADI che. tevu kAma karanArAoe cAleLA-pataManA zalabha jevI te ughADI AMkhe agnimAM paDI peAtAnA nAza nAto che. bhAvArtha bhadrAe pharIthI kahyu ke, jue A munirAjane tamAe akAraNu kaSTa pahAMcADayu' che. te ugratapasvI hovAthI bhayaMkara jheravALA sapanA jevA eka kSaNu bharamAM tame saghaLAne bhasmIbhUta karavAnI zaktivALA che. evuM na samajo ke, te kAMI paNa karI zake tema nathI. emanAmAM apAra zakti che. AthI kartavyanI dRSTi te e ja kahe che ke, emanuM ucita sanmAna karavuM joItuM hatuM paraMtu ema na karatAM tamAe bhAjananA samaye humAna pUrvaka bhikSA na ApIne ulaTa temane trAsa ApyA che. A zvetAM tameAe tamArA peAtAnA ja hAthathI potAnA patananA mArga nAto che. piDhAra che, tamArI AvI vicAra vihIna sabhyatAne ! A durbhAgyanI vAta che ke je tamane zaramIdA khanAkhyA zIvAya rahetI nathI. jue je prakArathI zalabhazreNI agninA upara doDI AvatAM svaya' nAza pAme che eja rIte yAda rAkhe ke, A munirAja upara AkramaNa karIne tamAe tamAro vinAza nAtaryAM che. ArA A prakAre muninA mahAtmyanuM varNana karIne temane prasanna karavAne upAya bhadrA batAve che " sImena tya satna jveda 'ItyAdi ! anvayA - savvasamena samAyA tumme-sarjananena samAnatAH cUma putra, kuTuMbIjanA, ziSya Adi parivArane sAthe laIne tameA saghaLA sIleLa-zIne na mastaka jhukAvIne haiM saraLa purvend-tuM zaranuM veta emanA zaraNane aMgIkAra karo. 6-cari jo tame grInIcaM vA dhaLa-vAkjIdda namitte vA dhana vA phr peAtAnuM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 235 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana ane dhana cAhatA he te kemake vizo ghaNo rocaMgi -pittaH gH jovA hetu e RSi jo ke pAyamAna banI jaze te sArAe jagatane saLagAvI zake che. AthI Apa leke abhimAnane tyAga karI A RSinA caraNenuM zaraNuM svIkAre. ane temanA caraNomAM tamArAM saunAM mastaka jhukAve. emAM ja tamArI bhalAI che. bhAvArtha-aparAdha karavA chatAM paNa e aparAdha karanAra aparAdhI je kSamA mAgI le che te te pitAnA aniSTathI bacI jAya che. AthI A nItinuM avalaMbana karI bhadrAe e brahmakumArane samajAvavA prayatna karyo. ane e RSinA caraNomAM mastaka jhukAvavAthI ja emanA jIvana ane dhananI rakSAne upAya batAvyo. sAthe sAthe e paNa kahI dIdhuM ke, je tame leke e pramANe nahIM kare che, je kadAca kaSivara ke pAyamAna banI jAya te yAda rAkhajo ke, tame zuM paraMtu samasta jagata emanA krodhAgnimAMthI bacI zake tema nathI. 28 bhadrAnA A prakAranAM vacana sAMbhaLIne pradhAna adhyApake rUdradevanI sAme joI je karyuM te A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che.- "maraTriya uThThala varama" ItyAdi ! anvayArtha-31o mANa-1tha te grAha: A pachI rUdradeva purohite gavadara kriya rAma-rAdhAkRta kuka sottamAna pitAnI patnI bhadrA temaja potAnA ziSyo ke jemanAM mAthAM ADA avaLAM thaI gayAM che hAtha paganuM ThekANuM nathI prasAriyAvAhU-kAritavAdUna je ADA avaLA banI gayela che, ji- a TTAna hAlavA cAlavAnI zakti jemanI kSINa banI gaI che, niriyache-kAritAkSAt jemanA netro phArTaphATa banI rahyAM che. hadi varma-phadhiraM kamarA moDhAmAMthI lohInI upara upara ulTIo thaI rahI cha uDaDhemuhe-urdhva bhukhAn yA bhumapAkA mane niggayajIhanetta-nirgata jihvA netrAn jIbha jemanI bahAra nIkaLI paDI che evI hAlatavALA e badhAnI sAthe mAre -dimUnAnuM lAkaDAnA putaLAja jANe na hoya tevA taM ri -nAsika-tAna divAna dA kheda khinna haiye munirAjanI pAse jaI temane prasanna karavA lAgyA. ane kahevA lAgyA ke, he bhadata! saziSya mArA taraphathI ApanI avajJA, apamAna, tADana ane niMdA thayela che tene Apa kSamA karo! bhAvArtha-munirAjanA upara lAThI ane daMDAnA prahAra karanArA e brAmaNa kumAronI Doka maraDAI gaI, mastaka DhaLI gayAM, hAtha khaMbhita thaI gayA, temanuM zarIra nizcaSTa banI gayuM lehInI ulaTI thavA mAMDI, AMkhe ane jIbha zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 236 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAra nIkaLI paDayAM. ziSyonI A sthiti joI rUdradeva purohita khUba zekA tura banyA ane RSine kAI paNa upAyathI prasanna karavAnI ceSTA karavA lAgyA. ane vaLI peAtAnI patnI sAthe RSi pAse jaI hAtha joDI peAtAnA temaja ziSyAnA aparAdhanI kSamA mAgavA lAgyA. // 29 // 30 5 have prasannatAnA viSayamAM kahe che-- 6 vAjehiM mUDhe haiM ' ityAdi ! anvayA--he muni ! mahe iyA khAlyAvasthAnA kAraNe temaja mUDhahiM--mUke: kaSAya mehanA uddayathI bhAna bhUlelA ane cALaduM-ajJAnajU hita temaja ahitanA vivekathI sarvathA vikaLa evA A mArA chAtrAe maiM iikrayA-cata hojitapU Apane khUba apamAnIta karela che temaja avajJA karela che, manta-manta ! huM bhattuta ! tarata vamAd-tattva kSamatra Apa temane kSamA karI. kemake, kRttiLo maLvasAcA ti-RRSayoH mahAprasAA mavanti RSijana teA pAtAnA zatruo upara paNa sadA kRpALu rahyA kare che. ii hovavA na du ti--munaya: jovA na hyujI mavanti munijana aparAdhIjanA upara pazu kaTTI kroSa karatA nathI. - bhAvAtha --krI rUdradeve RSivarane kahyuM ke, he nAtha ! A ajJAna mALakoe akAraNu Apane khUbaja kaSTa paheAMcADayu che. e bicArA zu' jANe ke Apane kaSTa paheAMcADavuM ThIka che ke nahIM. he bhadanta ! Apa te kRpAnA sAgara che. AthI Apa ApanAthI nAnA upara sadA kRpALu raheA. Apa sunivara che. AthI munienI dRSTimAM sadA samabhAva hoya che keAI tenA zatru nathI hotA, kAI mitra nathI hotA. te kaddI paNa krodha karavAnuM te jANAtA ja nathI. 31 / zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 237 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUdradeva purAhita peAtAnI srInI sAthe jaI A prakArathI vinaya karyo ane temanI pAsethI aparAdheAni kSamA mAgI eja vakhate e munirAjanA zarIramAMthI yakSa bahAra nikaLI gayA, pachI munirAje kahyuM-- "vi candi z'ItyAdi ! anvayAya--a purAhita ? puSitra-pUrva 1 je vakhate tamArA ziSya e mArI tanA karI ane mane mAra mAryAM e vakhate ane rlRi cAnI ca A samaye tathA bAya ca-anAte 2 bhaviSyakALamAM paNa e korpha maLalpono na jovi manaH pravezaH nAsti mArA hRdayamAM tamArA tarapha kAI paNa prakAranA dveSa nathI. tAtparya e che ke, Apa leAkeAnA upara mane pahelAM pannu kAI makAranA aMtaramAM jarA sarakhA paNu leka pati dveSabhAva hatA nahIM. ane na tA atyAre che ane bhaviSyamAM paNu raheze nahIM. jo Apa evuM kaho ke, jyAre tame amArA tarapha AvelA saddabhAva sapanna che. te pachI amArA A kumArAne Ape zA mATe du:khI karyAM? tenA uttara e che ke-me du:khI nathI karyo paNa ra navalA vaiyAvahiya rati-cAra mama veMcAvRtyuM vaeNnti je yakSa leAkeA mArI dekharekha rAkhe che tammA Tu v kumArA nizrcA-sasmAta te mArAM nivRttAH temaNe tamArA A kumArAne du:khI karyo temAM mArA kAi paNa prakAranA sahayoga hatA nahi. bhAvA--peAtAnI patnI sAthe rUdradeve temanI kSamA yAcanA karavAthI munivare kahyuM ke, mahAnubhAva ! ame le tyAgI chIe, saMcamI chIe, amArA kAI paNa vyakti tarapha kAI paNa vAtane laIne kAI paNa prakAranA dveSabhAva rahetA nathI. jo koI amArA zarIrane cadanathI lepa kare te amene anurAga thatA nathI temaja koi zastra AdinA ghA kare te tenA pratye dveSa thatA nathI. ame saghaLA jIvA para samatA bhAva rAkhIe chIe. AvI sthitimAM tamArA A kumArane je mAra paDayA che tenu` kAraNa e che ke, munionA sevaka yakSa hAya che. e leAkAe ja A pagalu bharyu" che. ur e pachI muninA guNaiAthI AkarSita thayelA upAdhyAya AdijanAe A prakAre kahyuM.-- " atthaM ca ca ' ityAdi ! anvayA he muni ! artha-garthak zAstranA rahasyane 7 ane dharma 6-dharma tha sAnyAdika rUpa deza prakAranA dharmane viyALamALA-vijJAnantaH jANIne tumme yUTan Apa leAka trivaNa-nAvicatha kadI paNa krodhita thatA nathI. kemake, mULaLA-mUtivrajJA: Apa SaTkAyanA jIvAnI rakSA karavAvALI buddhithI sa'panna che. A mATe he bhadanta ! jIvananenamALA ande-sanena samAgatAH vacam zrI putra ane ziSya AdinI sAthe AvelA ame (tudraM tu jANu saraLa anemo suSmA tupAvI zaLa lavemA) ApanA caraNanuM zaraNu svIkArIe chIe 33aa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 238 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pachI kSamA yAcanA karIne AhAra pANI mATe vina MtI kare che. gandrema te mahAmAna >> ItyAdi ! 66 anvayA ----mAmA-he mahAbhAga !te attvamu-vAM apavAma: ame leAkA bApanuM sanmAna karIe chIe. te niSi na, aXimona-te jizcit na, na gavaiyAma ApanI koI paNa vastu evI nathI ke je amAre mATe sanmAna karavA ceAgya na hoya. arthAt ApanA caraNanI raja paNa amAre mana pUjanIya che. huM lahanta ! nANAvaMjaNamaMjuaM sAlimaM kUraM bhuMjahi- nAnA vyaMjanasaMyutaM zAlimaya pUrva mutra aneka prakAranA masAlAthI bharapUra evAM khAnapAna ame Apane caraNe dharIe chIe tA Apa tene svIkAra karI, 5 34 / / imaM ca me atthi pabhUyamannaM ' ItyAdi ! anvayAtha --' ma-mU ApazrInI samakSa A je rAkhavAmAM Avela annam anna che te anna me mUyam asthi-me mUrta gatti amAre puSkaLa che. mATe Apa manunaTThA-brahmAmanutra Arya amArA upara karUNA karIne tat A antane muMgavu-mutra bhikSA rUpamAM grahaNa karI. A prakAranI temanI bhakti joine ma ppA--mAramA te mahAtmAe mAsakSa vALad--mAsasya pALaje. eka mAsanA pAraNAnA divase vADhati-vArttatti " bhale ema hA' ema kahIne gattavALuM hipha-maLavAna pratISThati rUdradeva purAhita taraphathI ApavAmAM Avela bhikSAnA svIkAra karyAM. // 35 5 munie AhArane grahaNa karyo te vakhate zuM banyuM te kahe che,---- saddhi nadhoca puvAsa " ItyAdi ! "" 66 anvayA--muninA pAraNAnA samaye hiya - --tatra e yajJazALAmAM nanyocapuvAsa -Amyo. puSpavarSe devatAoe gaMdhAdaka----acitta surakSita jaLanI ane acitta puSpAnI vRSTi karI ane tahu~-tatrateja yajJazALAmAM vasuArAya junA vasudharA ja pRSTA te devatAoe sAnaiyAnI dhArArUpathI vRSTi karI. tathA eja devatAoe kuMkumItro dyAgo-juntumaya: prajJA: duMdubhI paNa majAvI ane gaLAye-AAro AkAzamAM te devatAoe gaddovALa' na duduM-mo Tuna ca duSTama'ahAdAna ahedAna ' A prakAranI gheASaNA karI. // 36 lu zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 239 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A paoNMcadivya prakaTa thayela joine yajJazALAmAM hAjara rahelA brAhmaNeAe vismita banIne je kAMI kahyuM te A gAthA dvArA sUtrakAra pradarzita kare che. " sastuM surIlara " ItyAdi ! annayA ----are sastuM sAkSAt pratyakSa to vileso-to vizeSaH hajI tapa vizeSaja-tapasyAnI viziSTatAja sad-datte dekhAI rahI che. jJApha vizesa joDuM na DIlar-gAtI vizeSaH joDava na racate jAtinI vizeSatA te enI sAme kAMI paNa visAtamAM nathI. sevAnaputtari sAduM-dhavA putra haoiza lAkhuM dRSTAMtabhUta A caMDAla putra harikezakhala sAdhuneja jIe ke, nastheriyA ddhi mAnumAvA-casvedazI RRhi mAnumAna jevI mahAna evA tapanI siddhi mahA prabhAva sapanna Rddhi che. bhAvA --brAhmaNatva Adi jAtine te kAMI paNa prabhAva jovAmAM AvatA nathI. A vakhate je kAMI dekhAya che te saghaLuM tapasyAnuM ja mahAtmya che. temAM dRSTAMtane zodhavA javAnI jarUraja kyAM che? dRSTAMtabhUta A rikezaala sAdhuja che. je zvapAkajAtinA putra che ke jemanI mahA prabhutvazALI evI A Rddhi che. 537nA munirAje jyAre e joyuM ke, A brAhmaNeAnuM mithyAtva mAhanIya thaI cukayuM che tyAre temaNe zuM kahyuM. A vAta A gAthA dvArA pradarzita karavAmAM Ave che-- " mALA ! gosamAmaMtA " ityAdi! anvayAtha -lokSamAEtA - jyotiHsamAsmamALA: A yajJazALAmAM agnine AraMbha karavAvALA mALA-mALA: huM brAhmaNNA! Apa leAka na vavidyAlohiM nimAA-jIna va izoSi vimAnyatha vi jaLathI khAhya zuddhinI tapAsa karI rahyA che ke zuM ? tAtpaya enuM e che ke, he brAhmaNe| ! Apa leAkeA ke je jaLathI zuddhi karI rahyA che te yAda rAkhe| ke, tenAthI tA phakta zArIrika zuddhija thaI zake che--Atmika nahIM, tA zuM Apa leAko A zArIrika zudghinAja abhilASI che? Atmika zuddhinA abhilASI nathI ? jo Apa leAka kaheA ke, tame AvI vAta kema kare che ? huM tamane kahuM chuM ke, Apa leAka caM cAhitiya trisohiM mo-yaM vAdgha vizoSi mAcatha je khAdya trizuddhinI gaveSaNA karI rahyA che-arthAt je khAdyavizuddhine kahI rahyA che. taMtram te khAdya vizuddhine chusArAjAH tatvajJa puruSa yuni na thayaMtisuchuM na vanti samyagdRSTa-mAkSadAyaka kahetA nathI 5 38 5 M zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 240 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI e ane spaSTa kahe che-- hrasa 6 nava taLa" ItyAdi ! :: anvayA --mahA--mA dhama ane adhamanA vivekathI vikala evA huM brAhmaNeA! tame saghaLA mujJo'va-mUyorkAva vahevArIka kRtyathI atirikta dhArmika nRtyamAM paNa jIla-rAm da dha ane sUva-grUvamU yajJastaMbha, taLadrummUsubASTham viraNAdika taNakhalAM, lAkaDAM Adi iMdhana kASTa tathA fi-fr agni A saghaLAnA saMcaya kareA che tathA sAcara pAMca-lAyaMtra prAtaH prAtaHkALe urvI chumaMtA--- UrAntaH ane samayamAM snAna Adi kriyAo karI che. AvA pUrvokta samasta kAryoMmAM pALArUM mUArUM viSeicaMtA-prALAnlR mUtAn vidyantaH e indriyavALA prANIonA prANA ane eka Indriya vRkSa Adi bhUtAnu vividha rUpe upamana thAya che. chatAM paNa tame leke AvAM kanyAnA tyAga karatA nathI uparAMta tevA kabyAmAM rata banIne vAvavo pApaM mAtha pApAnu` upArjana karyA karI che. bhAvA--munirAje brAhmaNeAne samajAvyuM ke, tame lAke tRNu kASTa AdinA saMcaya karyAM kare che. AthI dhama adhamanA viveka tamArA leAkeAmAM lakSita thatA nathI. enuM e kAraNa che ke, vahevArI kRtye uparAMta dhArmika kAryomAM paNa eja pUrvokta vastuonA upayoga kareA che. e dhArmika kRtyanuM AcaraNa karavA chatAM paNa tame leke savAra sAMja snAna Adi kriyAo karIne peAtAne dhArmika mAnatA raheo che. A rIte A kriyAe karavAthI e InduiyAdika jIvAnuM ane eka IndriyAkrika prANIonu.upamana thAya che. AthI hiMsAjanya pAnAMja pATalAM badhAya che. chatAM paNa tame leAkeA peAtAne dhArmika mAneA che. tAtparyaM Anu e che ke, je vidvAna hAya che te jenAthI kama maLanA nAza thAya che evI zuddhine ja tAtvikI zuddhi mAne che. bhUtAdika upamana karavAvALI, tathA snAna ane cajJAdikathI janita evI kamaLane vadhAravAvALI zarIrazuddhine zuddhirUpa mAnatA nathI. kahyuM paDyu che-- ,, " zaucamAdhyAtmikaM tyaktvA bhAvazudhyAtmakaM zubham / jalAdizaucaM yatreSTa mUDha vismApanaM hi tat // AtmazuddhinA vagara je jaLAdikathI zuddhi mAnavAmAM Ave che te kevaLa ajJAna mANasAne ThagavAnA mAtra eka upAya che. 5 39 5 A prakAranAM munirAjanAM vacanAne sAMbhaLIne yajJa karavAmAM sadehazila anelA evA e brAhmaNeAe munirAjane pharIthI A prakAre pUchyuM ha vaDe millu ''-ityAdi. 66 anvayAtha --mivastu mikSo he bhadanta ! vaca' haiM care- tha tha nAmaH e tA kaheA ke ame leAkeA yajJanA nimitta kaI rItathI pravata manIe ane jUtha caM cAmotha vayaM cannAma: kaI rIte yajJa karIe ? 6' vAvAvuM mmAr zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 241 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paLojIyAmo-tha jAvAni hronikaLoTyAmaH kaI rIte pApa karmIne dUra karI zakIe ? navalapUchyA saMgaya-capUnitasaMcata yakSAthI pUjAyelA ane sAvadya kama nivartIka he munirAja ! rusahA-jhurAH tatvanA jJAtA puruSa sunaduM-viSTa A yajJane zAlana rUM vanti-tha vanti kema kahe che A saghaLu' no avajJAi -1 bAphyAddi Apa amAne batAvA // 40 // munirAje enA uttara A prakAre ApyA--"inniva jAye asamArama'tA '--ItyAdi ! anvayA--hai brAhmaNeA ! sAMbhaLeA. huM tamArA ' re '' e praznanA pahelAM uttara ApuM chuM. te A prakAranA che, je manuSya tA-TrAntA jItendriya che te chagnIvAya-vIvAyAna pRthvI Adi SaTkAyanA jIvAnI rakSA karatAM karatAM enI virAdhanA na karatAM mAruM atta 2 leDathamALA-mRSAtravRtta ja bannevamAnA mRSAvAda adyattAdAnanuM sevana na karatAM, pAchuM kRsthitro mALamAca'-mi: hriyaH mAna mAyAm parigraha srI, mAna ane mAyA e tat e saghaLAne jJa parijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tyAga karIne patti yajJamAM pravRtti kare che, arthAt je yajJamAM hiMsAdikanI alpa paNu sabhavanA na heAya evA yajJamAM dAnta puruSa pravRtti karyo kare che. 5 41 // have munirAja " e praznonA uttara Ape che- 66 carca nAmovADuM ArUM vaLoyAmo suvuDA pArUM saMtlR ItyAdi ! zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 "" mA anvayA--rvAda sadi-vaMcami saMvatve prANAtipAta viramaNa mAhi pAMca prakAranA savothI susaMghukA susaMvRtAH jemaNe karmonA AgamanarUpa dvArane baMdha karI dIdhAM che. tathA TM TM A sAMsArika viyaM baLavatamALA-nIvita anavAntaH asaMyama jIvanane je cAhatA nathI. Aja kAraNe voranuvAcA vyutkruSTAcAH jemanuM zArIrika mamatva parISaha ane upasargonA AvavAthI paNa jAgRta nathI khanatuM-parISahArdikanA AvavAthI pazu je zarIranA vinAzanI ciMtAthI rahita rahe che ane e ja kAraNe je murU cattavedA- gutti tyatA zaci. aticAra rahita tratAnAM pAlana karavAmAM vizeSa ullAsayukta rahyA kare che tathA nipratikama hAvAthI dehane jeoe cheDI dIdhA samAnaja mAne che evA munirAja mahAjJeya jJAtiDhuM--mahAnayaM yajJazreSTham karma zatruonA mahAna parAjaya kAraka yajJazreSThane--sava yajJAnI apekSA mahattama yajJane nacarya'nti karyAM kare che. evA yajJeja pApa karmonA nAza karavAmAM sama che. tatvane saMpUrNa paNe 242 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANanAra vidvAna evAja yajJane suyajJa kahe che. A mATe Apa lekee paNa e ja yajJa karavo joIe. "suvurA" ItyAdi pade dvArA "huM caM ko " A praznanuM samAdhAna tathA "mA" e padadvArA "vA vanmAkuM vaLacAmAM" A praznanuM samAdhAna karavAmAM Avela che. bhAvArtha-harikezabala munirAjane brAhmaNee e prazna karyo hato ke, ame kevA banIne yajJa karIe ? tathA kaI rIte pApamaya karmone vinAza karIe ? munirAje A gAthA dvArA e be praznano uttara Apela che. teo kahe che ke, prANAtipAta Adi pAMca pApakarmonA AgamananAM dvAra che. mokSAbhilASIe sarva prathama ene baMdha karavAM joIe. arthAt hiMsAdika pApane parityAga kara joI e. enuM ja nAma saMvara che. ane A rItathI prANAtipAtAdi pAMca pApane parityAga karavAthI pAMca prakArane saMvara thAya che. AvA saMvarathI yukta munirAja yajJa kartavya Adi asaMyama jIvanane cAhatA nathI. ubhaya lekamAM saMyama-jIvana dvArA pitAnI yAtrAne cAlu rAkhavAnI pavitra bhAvanAthI otapreta rahyA kare che. gRhita zarIranA upara tene mamatA rahetI nathI. parISaha AdinA AvavAthI te zArIrika rakSAnA abhiprAyathI parISahAthI vicalita banatA nathI, niraticAra vratonI ArAdhanA karavI eja yajJanuM anuSThAna karavuM ema mAne che evA yajJathIja yajJakatAM karma zatruo upara vijaya meLave che. AvA jJAna yajJanIja bhalAmaNu jJAnIoe karela che. evAja yajJane karavA joIe, hiMsAvALA yajJa suyajJa nathI te mokSanA abhilASIo mATe akartavyarUpa che. 42 che A prakAranI munirAjanI vANI sAMbhaLIne te brAhmaNee evA yajJanI vidhI pUchI "je te gokuM ?" ItyAdi. anvayArthI mitra bhUmi muni ! Ape je yajJa karavA mATe kahyuM che te yajJamAM ApanA matathI jorU -yotiH jima agni ke che? vA tathA te Apane tyAM nAMphALa -kayoti thAnaM vi agnikuMDa kevA che? Apane tyAM suthA vaI-va: $ agnimAM hatyane prakSepaNa karavA mATe dhare kone batAvela che? jAdi f- vA re pariNAm agnine pradIpta karavA mATe kone zuka gamayanA sthAnApanna mAnela che ? brA ca te jayA-jAphara te tare emAM bALavA mATe kene IMdhana svarUpa banAvela che. tathA saMti -zAMtiH za tathA pApopazamananA hetubhUta adhyayana paddhati tyAM kaI che ? ane phona lopha phugAri-rena dora caritra hoSi kayA havanIya dravyathI Apane saMmata e yajJane karo cho ? A saghaLI vAte brAhANee munirAjane e mATe pUchI ke, prasiddha yajJa ta SajIvanIkAyanA AraMbhathI sAdhya bane che. ane evA yajJane karavAno te Apa niSedha kare che te Apa je yajJane karavAnuM vidhAna karI rahyA che te paNa sAdhya kaI rIte thaI zake? kAraNa ke yajJa karavAnAM saghaLAM upakaraNa ApanI dRSTimAM heya che.43 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 24 3 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNanI A vAtane sAMbhaLIne munie kahyuM- "to koI navo ityAdi anvayAtha-he brAhmaNe ! amArA yajJamAM to no navo rAphaDA-tapaH ri nIvaDyoti thAna bahAra ane aMdara tapa eja agni che. jemAM agni IMdhaNane bALI nAkhe che eja rIte tapa paNa bhAva IMdhaNarUpa karmone bALI nAkhe che. A jIva havana kuMDa che. kemake jIva ja tapane Azraya che. roja suthA-co: yuvA mane yoga, vacana yoga, ane kAya vega A traNa yoga suvAnA sthAnApanna che. kemake, eja yoga dvArA ghInA sthAnarUpa zubha vyApAra je tapa rUpI agnine pradIpta karavAmAM kAraNa bane che. e taparUpa avinamAM prakSita karavAmAM Ave che.. sIra vArisaM-phAI kAma A zarIra ja che, agnine prajavalita karavA chANA svarUpa che. zarIra hovAthI ja tapasyAnuM ArAdhana bane che. AthI ja e tArUpa agnine prajavalita karavA chANAnA sthAnApana A zarIrane kahevAmAM Avela che. me - bi gdhAMti jJAnAvaraNIyAdika aSTavidha kamane e yajJamAM bALavAmAM Ave che. AthI tene iMdhananA sthAnApanna kahe. vAmAM Avela che. saMvamaLo saMti-saMcamayo phAAnitaH saMyama vyApAra ahIM zAMntI che, kemake, saMyamathIja saghaLA jAne upadrava dUra karI zakAya che. ane enAthI jIvane zAMtI maLe che. A mATe ame sif vaIM-SinAM prarAstA RSiomAM sammAnanIya homa duormmi-phoma juhoma samyak cAritrarUpa yanI ArAdhanA karIe chIe. bhAvArtha-brAhmaNanA praznane munirAja A gAthA dvArA uttara Ape che. teo kahe che ke, he brAhmaNeje yajJanuM varNana karavAmAM Avela che e yajJamAM tapa ja agni che, jIva agnikuMDa che, yoga savA che, zarIra chANAM ane karma iMdhaNa che. saMyama ga zAMtI che. A prakAranI jInI virAdhanAthI rahIta e yajJa ame karIe chIe. je 44 yajJanA vidhine temaja tene svarUpane sAMbhaLIne brAhmaNee nAnanA svarUpane pUchayuM "je te phuraNa?" ItyAdi ! anvayArtha-he munirAja ! te paNa je-te dUra : ApanA siddhAMtAnusAra jaLAzaya kayuM che? saMvitithe ja te zAMtitIrtha ja te si tathA jemAM snAna karavAthI pApa nivRtti pUrvaka zAMtIne lAbha thAya che, evuM e tIrtha ApanA matamAM kayuM mAnavAmAM Ave che? hRti ko = sarca kAsi-smina rAto jA ja kAra athavA tame kaI jagyAe nhAIne pAparUpa rajane parityAga kare zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 244 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? arthAt kayA kayA tIrthamAM snAta thaIne Apa pApAthI chuTa che. ? nakalapUchyA saMjJayacakSupUnita saMcata he yakSa pUchata munirAja ! A saghaLI vAtA ame maLo sAthe-mavataH sAro ApanI pAsethI nAruM-jJAsuM jANavA mATe AAmugucchAmaH icchuka banI rahyA chIe tethI avalafd -bAyA,i Apa te amane batAve. bhAvArtha snAnanA viSayamAM pUchavAnI brAhmaNeAnI jIjJAsA vadhavAnuM kAraNa e hatu` ke, je rIte munirAja dvArA pratipAdita yajJanI prasiddhi, yajJathI vilakSaNa svarUpe che eja rIte emanA mata anusAra snAna paNa prasiddha snAnathI vilakSaNuja haze ! mAthI temaNe munirAjane snAnanA viSayamAM A prakAranA prazna karyAM ke, mahArAja ! e jaLAzaya ApanI dRSTimAM karyuM che ke jemAM Apa snAna kare che ? tathA evu e tItha karyuM che ke jyAM snAna karavAthI pApeAthI chuTI javAya che ? 5 45 5 snAnanA viSayamAM jyAre te brAhmaNNAe jIjJAsA bhAvathI prazna karyo tyAre munirAje enA uttara A prakAre ApyA.-- ' dhamme haraNa 'ItyAdi ! anvayAtha--dhamse hApha-dharmo dUH ahiMsA AdirUpa dharma sarovara che kemake, e dhathI kamarUpI dhULanu apaharaNa thAya che vane sa Mti ttisthe-mArAnti sIyam brahmacarya zAntitI che. kAraNa ke enA sevanathI saghaLA maLeAnA muLabhUta rAga ane dveSanA samuLageA vinAza thAya che. rAgadveSane nAza thatAM pharIthI maLeAnI utpatti thavAnI sabhavanA rahetI nathI. kahyuM paNa che. brahmacaryeNa satyena tapasA saMyame na ca / t mAtaMgarSirgataH zuddhi, na zuddhistIrthayAtrayA // .. brahmacaryanA pAlanathI, satyadhanA sevanathI, tapa ane saMyamanI ArAdhanAthI, mAtaMga RSie Atmazuddhine prApta karela che. A Atmazuddhi jIvAne tIrthonI yAtrA karavAthI prApta thatI nathI. ane huM brAhmaNe| / Apa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 245 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laka jene tIrthasthAna mAne che ane tenI yAtrA karyA kare che te kevaLa prANIonI pIDAne ja hetu che. AthI malApagama-malane nAza na thaIne pratyuta mApacayaja-malane saMgraha ja thAya che. A kAraNe emAM zuddhi hetutA AvatI nathI. A vAta anyatra A prakAre kahevAyela che- " kuryAdvarSasaha 'tu, ahanyahani majjanam / sAgareNApi kRcchreNa, vadhako naiva zudhyati // " hajAro varSa sudhI paNa prANa rAta divasa samudra pramANa jaLathI snAna kare to paNa te Atmazuddhine prApta karI zakatAM nathI. amArA taraphathI saMmata evuM je A zAMntItIrtha che te anA-janAvim pAMca avarUpa maLethI sarvathA vajIta che. A kAraNe tyAM avagAhana karavAthI mANase-gAma jeran AtmAnI zubha zyAomAMthI kaI eka vezyA nirmaLa banI jAya che, hiMsi-min je zAMtitIrthamAM zonAto nahAIne mAruM mana nimagna banela che te huM vimo vizuddho-misTara viruddha vimala-nirmala-bhAvamalathI rahita banIne kamaLa kalaMkathI rahIta banIza. A rIte suNImULo-suzItimataH zArIrika mAnasika saMtApathI vajIta thaIne huM saMtoSanuM AtmAne vikRta karanAra evA jJAnAvaraNIyAdika dene vArikami cheDI daIza ane bhaviSyamAM huM tenAthI saMpUrNataH rahita thaI jaIza. bhAvArtha -keI tIrthasthAnamAMnA jaLAzayamAM snAna karavAthI pApane nAza thAya che evI mAnyatA brAhmaNanI che, e mAnyatAne laIne munirAja emane kahe che ke, dharmatIrtha vyavahAramAM jene mAnavAmAM Ave che te vAstavamAM dharmatIrtha nathI te te prANIone pIDAnAM hetuka hovAthI eka prakAranAM adharma tIrtha che, hiMsAdika pApothI virati thavI eja sarvottama dharmatIrtha che. A dharmatIrtha mAM avagahana karanAra prANIvarga niyamataH vimala ane vizuddha ane che. ame AvAja dharmatIrthamAM snAna karatA rahIe chIe. A nAnathI AtmA zucibhUta thaIne nirdoSa banI jaze. bhagavAna mahAvIranuM tIrtha eka evuM tIrtha sthAna che ke, jyAM dareka rIte jIvane zAMntIne lAbha maLatuM rahe che. jo adhyayanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che - "u favori phula di tihu~" ItyAdi. anvayArtha-susardi-surAsai tIrthakaroe ciM ricArajJAnaA pUrvokta snAnane siLa patya-kalIna prarAstama RSine mAnya svarUpa mANabALa-mAranAra mahAsnAna svarUpa vidaSTa-vijoyela chekahela che hiMsi-sminuM je snAnathI jJAnAnnAnA snApita thayela-magmrilI-maH maharSijana vimA diA -vimA vizadAra vimala ane vizuddha thaIne uttama kAja je-3 sthA kAmbAda muktirUpa uttama sthAna meLavanAra banI jAya che. pitta jemi-phati kavImi zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 246 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM huM mahAvIra bhagavAnanA kahevA pramANe kahuM chuM. arthAt evuM ja vIra prabhue je kahyuM che eja meM kahela che. A pramANe harikezabala munie brAhmaNane bAdhita karyo ane pachI pitAnA sthAna upara cAlyA gayA ane te sthaLe khUba ugra tapasyAnI ArAdhanAthI karmone vinAza karI temaNe muktine lAbha karyo. tathA brAhmaNoe paNa pratibaMdhita thaIne Atma kalyANane mArga grahaNa karyo. 47 zrI uttarAdhyayanasUtranI priyadarzinI TIkAne harikezIya nAmanA bAramA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa. 12 teravaoN adhyayanakI avataraNikA aura citra saMbhUta mUni kA caritra varNana teramA adhyayanane prAraMbhabAramuM adhyayana purU thaI cukayuM, have teramA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayanane bAramA adhyayana sAthe saMbaMdha A prakAranuM chebAramAM adhyayanamAM ema kahevAmAM AvyuM che ke, tapasyA karavAmAM AtmAe vizeSa prayatna karavo joIe. have A adhyayanamAM e kahevAmAM Ave che ke, tapasyA karanAra tapasvIe potAnA tapanA phaLa mATe kaI jAtanuM nIyANuM-nIdAna karavuM na joIe. A saMbaMdhane laIne A adhyayanamAM citra ane saMbhUta nAmanA be munirAjonuM varNana karavAmAM AvyuM che. AthI temanA saMbaMdhane kAraNe A adhyayananuM nAma paNa "citra-saMbhUta evuM rAkhavAmAM Avela che. A vAtane sajAvavA mATe citra ane saMbhUtanA AkhyAnanuM varNana karavAmAM Ave che. je A prakAranAM che-- sAketa nAmanuM nagara hatuM, e nagaranA zAsaka caMdrAvata saka nAmanA rAjA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 247 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. emane municaMdra nAmanA eka putra hatA. municaMdra saghaLA nagarajanAnA manane AnaMda ApanAra hatA. e khAlyAvasthAmAMthI ja sAMsArika viSace tarapha virakta citta rahyA karatA hatA. pAramArthika katavyanI tarapha enuM mana vizeSa rUpathI jhukeluM hatuM eka divasanI vAta che ke, municaMdre peAtAnuM nAma yathAtha rUpathI sAOka karavA mATe sAgaracaMdra munirAjanI pAse dIkSA dhAraNa karI. koI eka samaya ke jyAre teo vihAramAM hatA-gurunI AjJA meLavIne teo svataMtra vihArI banyA hatA. peAtAnI ziSya maMDaLIne sAthe laIne temaNe svataMtra vicaravAnA prAraMbha karyAM. vicaratAM vicaratAM te eka mahA bhayAnaka aTavImAM jaI paheAMcyA. AhAra AdinA joga na maLavAne kAraNe saghaLAne ghaNuM du:kha thavA lAgyuM. bhUkha tarasa Adine kAraNe te saghaLA munie duLa anI gayA hatA. thADu' eka AgaLa cAlyA ke eTalAmAM temane geAvallabha geApALanA nanda-sunaMda na-datta-nandapriya nAmanA cAra chekarAee joyA. e karAoe temane suvizuddha AhAra vaheArAvI dharmanuM upArjana karyuM". AhAra pANI AdinI prAptithI bhUkha ane tarasa zAMta thavAthI zarIramAM svasthatA maLatAM pAtAnA ziSyA sAthe municaMdre e geApALa mALakAne dharmAM dezanA dvIdhI. dharma dezanA sAMbhaLIne emanuM citta saMsArathI virakta khanI gayuM. saMsArane sarvathA asAra jANIne e cAre jaNAe munirAja municaMdranI pAsethI dIkSA dhAraNa karI. emAnA e gopAla bALaka naMda-sunanda munione potAnA pasInAthI bhInAM thayelAM vastromAM glAnI bhAva jAgRta thayA. e cAre geApALa munirAjonA AyuSya pUrNa thatAM marIne devaleAka gayA. AmAMthI jemane pahelAM, peAtAnA pasInAthI bhijAyelAM vastrAthI glAnI bhAva rahetA hatA te banne deva tyAMthI cavIne dazapura nAmanAM nagaramAM zAMDilya brAhmaNunI yazeAmatI nAmanI dAsInA zauNDIra ane zauRsdatta nAmanA joDIyA putra tarIke janmyA. samaya jatAM dhIre dhIre bAlyAvasthA vaTAvIne e mane jIvAna anyA. eka divasa e banne khetaranI rakhevALI karavA mATe vagaDAmAM gayA hatA, thAkayA pAkathA tyAM eka vaDanA vRkSanI nIce e banne suI gayA. eTalAmAM e vaDanA peAlA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 248 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NamAMthI eka sApa nIkaLyo teNe sutelA baMne bhAIomAMnA ekane daMza dIdhe. sarSa ekadama jherIle hovAthI bannemAMthI jene karaDe hatuM tenuM tyAM ja mRtyu nipajyuM. A pachI sarpanI tapAsa karavA nIkaLelA bIjA bhAIne paNa sarpa daMza thatAM tenuM paNa tyAM ja mRtyu thayuM. A rIte maraNa pAmelA e baMne kAlIMjara parvata upara eka haraNanA peTe avataryA. tyAM paNa te sukhathI rahI na zakayA, eka samaye te banne pitAnI mA sAthe cAre caravA jaI rahyA hatA, e samaye koI zIkArInA bANathI bane mAryA gayA. marIne e bane gaMgA nadIne kinAre eka haMsalInA peTe sAthe avataryA. tyAM paNa te sukhathI rahI zakayA nahIM. pitAnI haMsa mAtA sAthe jyAre te banne kilela karI rahyA hatA eve samaye kaI eka zIkArIe te banene pakaDI lIdhA ane mArI nAkhyA. tyAMthI marIne e banne vaNArasI (kAzI) nagarImAM dhanasaMpanna evA bhUtadatta nAmanA cAMDAlane tyAM putra rUpe janamyA, moTA putranuM nAma citra ane nAnA putranuM nAma saMbhUta rAkhavAmAM AvyuM. e banne bhAIomAM paraspara atyaMta prIti jAmI gaI hatI. banArasamAM e samaye zaMkha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. emanA maMtrInuM nAma namuci hatuM. enI buddhi sArI na hatI. rAjAne te beTI salAha ApyA karatuM hatuM. eka samayanI vAta che ke. e maMtrIthI rAjyano kAMIka amAjanIya-ghaNo maTe aparAdha thaI gayo. enA daMDarUpe rAjAe tene prANadaMDanI AjJA karI ane cAMDAlane kahI dIdhuM ke Ane keI paNa jAtano vicAra na karatAM mArI nAkho. cAMDAla rAjAnI AjJA maLatAM ene mAravA mATe smazAna bhUmimAM laI gayA paraMtu cAMDAlanA dilamAM tene mAravAnI bhAvanA na jAgI. AthI te dayALu hadayane banI maMtrIne kahevA lAgyuM. he maMtrin ! Apa mArA gharamAM chupAIne raho, ane mArA be putra che tene Apa bhaNo. cAMDAlanI vAta sAMbhaLIne jIvavAnI abhilASAthI maMtrIe tenI vAtano svIkAra karyo. cAMDAlane ghara gaDhapaNe rahIne citra ane saMbhUta nAmanA tenA ane bALakane maMtrI bhaNAvavA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 249 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge. bALakanI mAtA enI sevA karavA lAgI, namuci e bALakenI mAtA upara Asakta banI gayo. jyAre A vAta bhUtadatta cAMDAlanA kAna sudhI pahoMcI tyAre teNe namucine mAravAne vicAra karI upAya zodhavA lAgyA. bALakee jyAre pitAnA pitAnA e vicArane jANyuM tyAre temaNe kRtajJatAne upakAra vaza banIne namucine koI upAyathI bacAvI levA nakkI karyuM. ane tema karavAmAM temane saphaLatA paNa maLI temaNe maMtrIne pitAnA gharamAMthI kaI gupta raste bahAra bhagADI dIdhuM. A rIte tyAMthI gupta rIte bhAgI nIkaLela maMtrI dhIre dhIre cAlatA cAlatA hastinApura sanakumAra cakravatInI pAse pahoMcyA. cakravatIe tene potAnA rAjyamAM maMtrI pade sthApyA. eka samayanI vAta che ke, cAMDAlanA e bane putra citra ane saMbhUta. rUpa, yauvana, lAvaNya ane nRtyakaLA vigerethI vArANasInA nagarajanenA manane raMjana karatA hatA. eka veLA tyAM vasaMtetsava hatuM. A bane kalAkAra baMdhuoe potAnI zreSTha kaLAothI lekenA manane khUba AnaMdita banAvyAM. jyAM jyAM teo potAnI kaLAnuM pradarzana karatA, tyAM tyAM janamedanI ekatra thaI jatI ane emane gherI letI te vakhate janatA e paNa bhUlI jatI ke A ane kalAkAre aspRzya jAtinA bALako che. A baMnee pitAnI kaLA ane saMgItathI nagaravAsIone gAMDAtUra banAvyA hatA. sArIe AmajanatA e ane upara khUbaja mamatva dharAvatI hatI. e utsavamAM saMgItakAronI bIjI maMDaLIo paNa bhAga levA Avela hatI te saghaLA A baMne bhAIo pratyenI A prakAranI leDyAhanA temaja abhyadaya joIne temanI sAme IrSyA karavA lAgyA. chevaTe rAjAnI pAse jaIne kahevA lAgyA ke he rAjan ! bhUtadatta cAMDALanA putra citra ane saMbhUta e bannee nagarInI aMdara praveza karIne pitAnI prazasta kaLAthI samasta nagaranI Ama janatAne bahekAvI dIdhI che, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 250 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane saghaLAnI sAthe spRzyAspRzyane vicAra karyA vInA ekatAnamAM gAtAM nAcatAM ahIM tahIM pharI rahyA che. emanI A prakAranI svaccheda pravRttithI varNAzramanI vyavasthA naSTaprAya thaI rahI che. AthI ApanuM e kartavya che ke, Apa vyavasthAne yathAvata kAyama rAkhavA mATe ene lepa karanAra e baMne bhAIone zikSA kare. gAyakamaMDaLInI A vAta sAMbhaLIne rAjAe te baMne bhAIone pitAnA nagaramAMthI kADhI mUkyA. keTalAka samaya pachI nagaramAM kaumudimahotsa hovAnA samAcAra citra ane saMbhUtane maLyA. A samAcAra sAMbhaLIne teo e utsava mANavAnA lAbhane rokI na zakyA. ane rAjAnI AjJA bhUlI jaIne e utsavamAM bhAga levA mATe teo vArANasI nagarImAM AvyA. nagarImAM AvIne temaNe pitAnA moDhAM sapheda vastrothI DhAMkIne eka tarapha ubhA rahIne utsavane jovA lAgyA. e vakhate tyAM zAnadAra rIte saMgIta cAlI rahyAM hatAM. e sAMbhaLatAMnI sAthe ja rasanI prakarSatAthI svabhAvataH temanA moDhAmAMthI Apa Apa saMgIta vahevA mAMDayuM. zratimadhura ane hRdayadrAvaka emanAM gItane sAMbhaLIne e utsavamAM Avela saghaLI janatA Azcaryacakita banIne tarkavitarka pUrvaka vicAravA lAgI ke, ahe! kRtirasAyana svarUpa ane samasta IdrinA vyApArane rekanAra A gAyana keNa gAI rahela che ? zuM A gAnAra kaI kinnara che ke gaMdharva che? ke koI asara gAI rahI che? sUranI dizAmAM kheLa karatAM leke e vastrathI moDhAne DhAMkIne ubhelA e bane mAtaMga kumArone joyA. jotAMja lekee temanA mukha upara DhAMkelA vastrane kheMcIne phagAvI dIdhAM. moDhA uparanuM vastra dUra thatAM lokoe temane oLakhI lIdhA. oLakhatAMveMta je saMgIta temanA haiyAMne hIloLe caDhAvatuM hatuM tyAM rAganuM sthAna ke jamAvyuM, premanuM sthAna IrSAe lIdhuM Ama ekAeka lekamAnasamAM parivartana thanAM lekee temanA upara AkamaNa karyuM. keI muThI vaDe te kaI lAtethI, temane mAra mAravA lAgyA. mAra eTalI hade paDayo ke banatenA zarIra taddana zabavata nijIva jevAM thaI gayAM ane dharaNI upara DhaLI paDayA. sahRdayatAne sthAne daumanasyane bhAva jAgI uThaye hato. lekee ema mAnyuM ke temaNe rAjyaAjJAno lopa karyo che temaja rAjyazAsananA e zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 251 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bane droha karanArA che ema samajIne te baMne bhAIone janatAe mUDha mAra mArI Akhare nagaranI bahAra hAMkI kADhyA. e banne jaNAe pitAnI A prakAranI dazA joine temanA cittamAM bhAre evI glAnI vyApI gaI dhikkAra che A samayane ! ke jemAM guNonI jarA sarakhI paNa kadara nathI A prakAre khedakhinna banIne cAlatA cAlatA teo nagaranI bahAranA eka udyAnamAM AvyA ane vicAravA lAgyA ke, dhikkAra che ane ke, kevaLa amArI jAtInA kAraNe mAnavajAtie mAnya rAkhela kaLAone paNa tiraskAra thAya che. kaLAnA tiraskAranuM kAraNa ame ja chIe. kaLAe na te amArAmAM AvatI ke na te tene anAdara thato. amArI mAtaMga jAtie ja amArUM rU5, lAvaNya, yauvana, nRtya, gIta ane saMgIta ' AdinI kaLAnA kalApane samasta janatA taraphathI apamAnIta banAvela che. A kAraNe e tiraskAranI apekSAe to ApaghAta karaja zreyaskara che A prakAranA vicArothI otapreta banI te banne tyAMthI pitAnA baMdhujanene pUchayA vagara dakSiNa dizA tarapha cAlI nIkaLyA. cAlatA cAlatA temaNe eka uMce pahADa . te joI temanA manamAM vicAra Avyo ke AnA upara caDIne tyAMthI paDatuM mUkavuM eja yogya che. A pramANe nizcaya karI bane jaNa e pahADa upara caDayA. e vakhate ekAeka temanI najara eka zilA nIce beThelA munirAjanA upara paDI. munirAjanAM sarva aMge tapasyAnI vikaTatAthI zuSka banI gayAM hatAM. moDhA upara saderakamukhavatrikA bAMdhI hatI. e vakhate te munirAja dhyAnamagna dazAmAM tapa karI rahyA hatA. A samaye munirAjanA acAnaka darzanathI temanA azAMta haiyAmAM dhairyanI rekhA pragaTI makkama dIle te banne jaNAe munirAjanI pAse javA paga upADayA. tyAM pahoMcatAM ja temanI AMkhamAMthI codhAra AMsu vahevA lAgyAM. bhaktithI vihaLa banIne baMnee munirAjanA caraNomAM mastaka namAvyAM. munirAje paNa "dayA pALe" evuM kahIne temane AvavAnuM kAraNa pUchyuM. munirAja samakSa temaNe potAnuM AdIthI aMta sudhInuM yathAvata vRttAMta kahI dIdhuM. aMtamAM parvata para caDIne jIvana samApta karavAnI vAta paNa kahI dIdhI. e sAMbhaLIne zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 252 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munirAje kahyuM ke puNyanA udayathI maLela A manuSyabhavane AvA nabaLA vicArathI bagADavAmAM tamArUM zreya nathI: tame vividhavidyAonA adhyayanathI nirmaLa buddhizALI che. AthI paryaMta uparathI paDIne metane bheTavuM temAM kai jAtanI buddhimattA che ? tamArA jevA buddhimAnAe evuM kAma karavu' zAbhAspada nathI. tenA karatAM te sarvottamamAga eja che ke, tame mukti mArganA Azraya laI tamArA manuSyajanmane saphLa karo. munirAjanI AvI divya vANI sAMbhaLIne e bannee eja samaye dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA dhAraNa karIne te khannee AgamAnu' sArI rIte adhyayana karyuM. A rIte e banne gItA banI gayA. gurUmahArAjanI AjJArthI teeAe chaThTha, aThThama, dazama, dvAdaza, amAsa, mAsakhamaNu Adi tapasyAe ArAdhana karavA mAMDI. A rIte vividha tapasyAnI ArAdhanA karatAM temaja grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM hastinApura AvyA, ane tyAM bahAranA bagIcAmAM utaryo. eka samaya mAsa khamaNunA pAraNAnA divase sabhUtamuni nagaramAM gayA ane eka gherathI bIjA ghera bhikSAcaryA mATe bhramaNa karI rahyA hatA. jyAre te krUratA karatA rAjamArga upara AvyA. te samaye makAnanI khaDakImAM beThelA namucima trIe jotAM ja temane oLakhI lIdhA. oLakhatAM temaNe vicAra karyAM ke, ahA ! Ane teA me' bhaNAvela che. A eja mAta ga jAtinI vyakti che ke jenA gharamAM huM chupAI ne rahyA hatA. A mArA pUcaritrane sArI rIte jANuM che. jo kadAca te mArI agAunI vArtAne ahIMnI janatA samakSa kahI hai tA mArI pratiSThAmAM bhAre hAnI pahoMce. A prakAranA vicAra karIne e namucimatrIe potAnA te mAraphate saMbhUtamunine gaDadA pATu vagerenA mAra marAvIne nagarathI bahAra kADhI mukAvyA. mArakhAine munirAja udyAnamAM cAlyA gayA. tyAM gayA pachI munine adhika pramANamAM krAdha vyApyA. e vakhate emanA mADhAmAMthI dhumADAnA gATe geATA nikaLIne nagarabharamAM chavAI gayA. pachI tolezyAnI jvALAnA prakAzathI vyApta khanI gayuM. janatAmAM AthI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 253 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAre bhaya vyApyA. saghaLA bhayathI vihvaLa banIne munirAjane prasanna karavAnI ceSTAmAM tallIna khanI gayA. sanatkumAra cakravatI paNa udyAnamAM munirAjanI pAse AvI paheAMcyA teNe paNa munirAjane zAMta karavA khUba anunaya vinaya karyAM ane kahyuM ke, bhagavan ! amArA saghaLA aparAdhene kSamA karo. sAdhujana haMmezAM kSamAbhUSaNa hoya che. jIe ApanA keApAnalathI saghaLA puravAsIe dAjhI rahyA che. AthI Apa temanA upara dayAbhAva lAvI emanI rakSA karI. emanA samasta aparAdhAnI kSamA Ape. A prakAre cakravatI e vinaMti karavA chatAM paNu jyAre sa bhUtamuni prasanna na thayA tyAre cittamunirAje sa'bhUtamunine kahyuM ke, he muni ! A zuM karI rahyA che? Apane khakhara nathI ke, A kepa cAritrarUpI vanane bhasma karI denAra che. AthI e cAritrarUpI vanane khALI nAkhanArA kApano parityAga karo. A viSayamAM nigranthAcAya zuM kahe che-- 'dezonapUrva koTathA, yadarjItaM bhavati vimalacAritram / tadapi hi kaSAyakaluSo hArayati munirmuhUrtena // yathA - vanadavo vanaM zItraM, prajvAlya kSaNena nirdahati / kaSAyapariNato, jIvastapaH saMyamaM dahati // 6. ,, ,, evaM muni dezeAnapUrva koTI-kaMIka enDru eka kareDa pUrva sudhImAM jeTaluM cAritra upArjIta kare che e samasta cAritrane te muni krodhanA AvezamAM AvIne eka muhUta mAtramAM nAza karI mese che je rIte dAvAnaLa jota jotAmAM saghaLA jaMgalane mALIne khAkha karI nAkhe che. eja rIte kaSAya pariNata jIva tapa ane saMyamane khALIne khAkha karI de che. A kraSa zreyaskara thatA nathI. kahyuM paNa che--krAdha prItino nAza karanAra, durgatine vadhAranAra, ane peAtAnAmAM temaja bIjAnAmAM satApane vadhAranAra ane che. AthI evA aniSTanA karanAra krodhano Apa sarvathA parityAga karI do. munirAja citramunino A prakAranA hitakAraka upadeza sAMbhaLIne saMbhUtamunino kApa zAMta thaI gayA, teolezyAnuM temaNe saMharaNa karI lIdhuM. sanatkumAra cakravartI paNa puravAsIonI sAthe nagaramAM cAlyA gayA. A samaye citra ane saMbhUta munirAjAe vicAra karyAM ke ame bannee salekhanA dhAraNa karI che teA anazana karavuM paNa ucita che. A prakAraneA vicAra karI e bannee anazana karavAnA prAraMbha karyAM. " namucima`trieja A saghaLu' karAvela che" evu' jANIne sanatkumAra cakravatI e doraDAthI tenA aMga upAMgeAne khaMdhAvIne tenI sAthe muni mahA rAjonI pAse mekalAvI dIdhA. munirAjoe jyAre tenI AvI dayAmaya dazA joI tyAre temaNe tene khadhanathI mukta karAvyeA. kemake munirAja svabhAvataH karUNA hRdayavALA hoya che. jyAre sanatyumAra cakravartIe A vAta sAMbhaLI tA te paNa munirAjone vaMdanA karavA mATe peAtAnA aMtaHpurane sAthe laI tyAM AvyA ane bhaktibhAvathI Atapreta aMta:karaNavALA banIne e munirAjonA caraNAmAM temaNe peAtAnuM' zIra jhukAvyuM. cakravartInI patnI ke jenuM nAma sunaMdA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 254 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatuM teNe paNa ati bhaktibhAvanA ulhAsane kAraNe ucita AcArane paNa bhUlI jaI muni mahArAjanA caraNomAM mastaka namAvI banne hAthethI munirAjanA caraNane sparza karyo. sunaMdAnI suke maLa kezarAzinA sparzathI thatA sukhano anubhava karatAM saMbhUtamunieniyANuM karavA mAMDayuM. emanA e hRdayanA bhAvane jANIne cittamunirAje vicAra karyo ke, ahAhA ! juo te kharA meM harAjanI durjayatA ! indriyanI nirbaLatA ke jenI prabaLatAthI sadA vikRSTa tapasyAonuM ArAdhana karavAvALA evA A saMbhUtamuni ke jeo jIna vacananA rahasyanA jJAtA che teo A yuvatinA vALanA sparza mAtrathI ja nidAna karavA tarapha jhukavAnI taiyArI karI rahyA che. AthI temane tAtkAlika cetavavA joIe. A prakArano vicAra karI cittamunirAje saMbhUtamunine pratibaMdha karavAnI bhAvanAthI emane A prakAre kahyuM. bhAI! AvA prakAranA durgAnathI, khATA adhyavasAyathI, ApanI rakSA karo ! rakSA kare ! e bhega ke jenI cAha nAmAM tame tamArA ktavyapathane bhUlI jaI duHkhI banavAmAM AgaLa vadhI rahayA che te sarvathA niHsAra che, pariNAmamAM bhayaMkara che, kipAkaphaLanI mAphaka bahArathI ja raLiyAmaNuM che tathA A anaMtasaMsAramAM paribhramaNanuM mULa kAraNa che. AthI bhUlecuke paNa evuM niyANuM na karaze. A prakAranAM niyANAthI tame karI rahelA ati ghora evuM anuSThAna paNa tamane evuM phaLadAyaka nahIM banI zake. enAthI te atyaMta duHkhAgninI bheTa ja maLavAnI che. A rIte cittamunirAje saMbhUtamunine khUba samajAvyA chatAM paNa teo e rAhathI pAchA na haTayA. saMbhUtamunie vicAra karyo ke, "je tapasyAnuM kAMI phaLa hoya to huM enA prabhAvathI havenA bhAvamAM cakravatI banuM" A prakAranuM nikAcita niyANuM karIne te saMbhUtamuni samaya jatAM kALadharma pAmyA. marIne saudharma svargamAM deva thayA. cittamunirAja paNa marIne tyAM deva thayA. svargamAMthI - vIne cittamunirAjane jIva purimatAlapuramAM dhanasAranAmanA Ibhya zeThane tyAM guNasAgara nAme putrarUpe janmyA. jyAre saMbhUtamunine jIva kampityapuramAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 255 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmarAjAnI rANI culanInI kUkhe putrarUpe avataryA. jyAre te culanI rANInA udaramAM hatA e samaye rANIe cauda svapna joyAM brahmarAjAe putranuM nAma brahmadatta rAkhyuM. brahmarAjAne cAra mitra hatA, jeo kulIna hatA. jemanAM nAma eka kAzIrAja kaTaka, bIjA gajapureza kaNeradatta, trIjA kausalAdhIza dI, ane cothA caMpApati pu5cula hatA, A sarvane eka bIjA mATe khUba neha hate. eka bIjA ghaDIbhara paNa chuTA rahI zakatA nathI. ekAda ghaDIne viyega paNa temane bhAre dukhadAyaka thaI paData. eka bIjA eka bIjAne tyAM vArA karatI eka eka varSa rahetA. ane vividha prakAranAM sukhane anubhava karatA. brahmadattane tyAM emane rahevAne samaya Avye saghaLA bhegA thaI rahevA lAgyA. bhAgyavazAt e vakhate brahmarAjAne mAthAmAM ekadama darda thaI AvyuM maMtra, taMtra ane auSadhi Adi dvArA rAjAnI yathecita cikitsA karavAmAM AvI te paNa temanI vedanA ochI na thaI. rAjAe AthI evuM anumAna karI lIdhuM ke, have mArA mRtyune samaya najIka AvI gayA che. AthI teNe potAnA putrane potAnA e cAre mitrone zeMpIne temane kahyuM ke, juo ! jyAM sudhI mAro A putra rAjyadhurAne vahana karavA yogya na bane tyAM sudhI A rAjyane prabaMdha enA vatI Apa lekaja karatA raheze. A pachI thoDA vakhate brahma. rAjAno dehAMta thayo. mitroe maLIne temanI aMtyeSTi kriyA karI aSTi kriyA patAvyA pachI mRta AtmAnI zAMti arthe je kAryo karavAmAM Ave che te saghaLAM kAryo paNa purA karyA. mRta AtmA saMbaMdhI uttara kriyA patAvyA pachI e cAre jaNAe eka divasa maLIne e vicAra karyo ke, brahmarAjAe ApaNane A rAjayane bhAra upADavAnuM sepela che te ApaNe badhAe sAthe maLIne vahana kara joIe. rAjakumArane rAjyasaMcAlananI yogya zikSA paNa e samaya daramyAna maLI jAya. ApaNAM kartavya pAlanathI rAjyane hara prakAre surakSita banAvI rAkhavuM joIe A prakArane vicAra karI temaNe kesalAdhipati dIrghanA hAthamAM rAjyanuM zAsana sepyuM. ane pachI badhA pitapotAnA sthAne cAlyA gayA. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 25 6 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIrgha rAjyanuM saMcAlana ghaNI ceAgyatAnI sAthe karavA mAMDayu senA ane sImAnuM niraMtara nirIkSaNa karavuM e tenI rAjanI kAmagIrImAM sAmela hatuM. prajAjanAnuM ane rAjya bhaMDAranuM yathAvidhi pAlana ane dekharekhanu kAma te teNe potAnA hAthamAMja rAkhyuM hatu. kumAranI dekharekhanI paNa sucAgya vyavasthA karavAmAM AvI hatI. vaLI khAsa guptacarA paNa teNe niyukta karyo hatA ke jee kumAranA mitrA ane amitrAnA samAcAra jaNAvatA rahe. mitrAne satA SavA temaja amitrAne zikSA karavI e rAjya sacAlananI eka nIti hAya che A prakAranI nItinA dIrgha purI rIte upayega karavAnuM rAkhyuM. aMtaH puranI saMbhALa rAkhavAtuM ane rAjamAtA culanInI sAthe rAjya saMcAlananA viSayamAM maMtraNA karavAnuM te kadI cuktA na hatA. vidhavA rAjamAtA sAthe dInA rAjanA sahavAsane kAraNe tenA dilamAM kuvRtti jAgo samagra rAjakAja karatAM karatAM dIrthaMtu hRdaya kAmavegathI AMdhaLuM banI gayuM. te rAjamAtA culanI upara Asakta banyA. A prakAranI sthitimAM jakaDAelA anne jaNAMnA samaya vitatA jatA hatA. A hakikata eka vakhata dhanu nAmanA maMtrInA jANuvAmAM AvI. e jANIne teNe vicAra karyAM ke, je A prakAranA anAcAra Acare che te bhaviSyamAM rAjakumAranA hitane nukazAna pahoMcADanAra paNa cAsa khanaze. Ama vicArI teNe e hakikatane gupta rAkhI potAnA putra ke je rAjakumAranI sAthe rahetA hatA tene ADakatarI rIte samajAvI sAthe sAthe tene e paNa samajAvyuM ke, beTA ! ceAgya avasara prApta thatAM A gupta vAta tame rAjakumAranA kAne nAkhaze. jIe indriyAnI dunigrahatA ke, je satI temaja rAjarANI ke je dharmane jANanAra heAvA chatAM paNa vyabhicAramAM rata khanI gayela che. e kAmavRttine dhIkkAra che. asAsa che ke, kAmAMdha anela prANI peAtAnA viveka ane savicArone eka kSaNa mAtramAM bhUlI jAya che. A prakAre putrane dhanumaMtrIe rAjamAtAnA anAcAranI vAtane spaSTa svarUpathI samajAvI dIdhI. dhanumaMtrInA putra varadhanue samaya maLatAM samagra vRttAMta ekAMtamAM rAja kumArane saMbhaLAvI dIdhe, rAjakumAre mAtAnA duzcaritrane jANIne tene Adha zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 257 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApavA mATe je upAya karyo te A pramANe che. rAjakumAre kAgaDo ane haMsalI temaja panAgaNI ane gonasa sarSa AvAM be jeDAM taiyAra karAvyAM ane pachI tene eka soya parovIne "tamArA bannenA duzcaritrane meM jANI lIdhela che" A vAta samajAvavA mATe mAtA ane dIrgha rAjA samakSa A banne yugalone rAkhIne A prakAre kahevA mAMDayuM, "je A prakArano anAcAra sevaze tene huM sakhta e daMDa ApIza." evuM kahIne pachI te bahAra nIkaLI gayuM. A rIte teNe uparAuparI be traNa divasa sudhI ADakatarI rIte samajAvavAno prayatna karyo. rAjakumAranA A prakAranA vartanane jANa dIvanA dilamAM zaMkA jAgI. teNe vicAra karyo ke, rAjakumArane amArA A duSkRtyanI jANa thaI lAge che. A pramANe tarkavitarka karatAM dIrgharAjAe rANune kahyuM, "devI ! ApaNe A mIThA saMbaMdha tamArA putranI jANamAM Avyo che mATe ja teNe kAgaDe ane haMsalI A bannene soyamAM parovIne ApaNane dekhAya che. vaLI te kahe che ke je A prakAranA anAcAranuM sevana karaze tene huM daMDa ApIza. te zuM rAja kumAra ane kAgaDA ane gesa sarpa je mAnIne temaja temane haMsalI ane pAnAgaNIrUpa mAnIne A jAtanuM dukhya traNa divasathI ApaNane batAve che. mane te AthI cokkasa khAtarI thAya che ke, ApaNA banenI prItine e sahana karI na zakato hovAthIja e cIDhAve che. ane ApaNe saMbaMdha teDAvavA te tatpara thaye che. e AvuM kaI paNa pagaluM bhare te pahelAM kaTakarUpa evA A rAjakumArane dUra karI devuM joIe. dIrgharAjAnI A vAtane sAMbhaLI culanIe kahyuM. Apa bhAre zaMkAzIla lAge che. e haju bALaka che ethI je manamAM Ave tema bake che enAmAM hajI bALaka buddhi che emAM Ape kaI prakAre zaMkA rAkhavAnI jarUra nathI. dIrgharAjAe rANInI A prakAranI vAta sAMbhaLIne kahyuM. rANI! tame je kahe che te putra taraphanA vAtsalyabhAvanuM kAraNa che. vAstavamAM AnuM pariNAma bhaviSyamAM kevuM Avaze te tame jANI zakatAM nathI. e AgaLa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 258 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatAM ApaNA A kRtyane sahana na karatAM kAi evA prayatna karaze ke, jenAthI ApaNuM sukha ane prANu khadhAno nAza thaI jaze. AthI vighnakAraka evA A kAMTAne ApaNA mArgamAMthI ukheDIne tarata ja pheMkI devA joIe. emAM ja ApaNuM zreya che. enA mRtyuthI huM svataMtra banI jaIza tyAre tamAne evA aneka putra thaze. AthI ApaNAM sukhamAM ADe AvatA A kAMTAne atyArathIja nirmULa karavAmAM koI paNa prakAranA vicAra na karavA joIe. dIrgha rAjAnuM A prakAranuM kahevuM sAMbhaLIne te pApiNI culanIe peAtAnA sukhanI kAmanAne vaza banIne te pApI rAjAnI salAhane mAnI lIdhI. dI rAjAnI salAha pachI culanIe dIrgharAjAne kahyuM ke, ene mArI nAkhavA joie e vAta teA ThIka che paraMtu ene mAravA kaI rIte ? ene mArI nAkhatAM leAkeAmAM zakA AzakA na jAge e paNa vicAravA jevuM che, rANInI vAta sAMbhaLIne dIrAjAe kahyuM, jIe ! huM tenA upAya khatAnuM chuM, enA vivAhanA samAraMbha racavAmAM Ave, ane varavadhU mATe eka svataMtra mahela taiyAra karAvIe. e mahelanuM lAkhathI nirmANa karavAmAM Ave, emAM AvavA javAnAM chupAM dvAra rAkhavAmAM Ave. jyAre varavadhU emAM sUtelAM hoya e samaye huM temAM Aga lagADI daIza ane janatAne batAvavA mATe evI jAherAta karAvIza ke, akasmAt agni lAgavAthI varavadhU e mahelamAM baLIne khAkha thaI gayAM. aphsosa! A ghaNI ja duHkhakAraka ane ghaTanA khanI Ama kahIne dIrAjA kAI khIjA kAma mATe bahAra cAhyA gayA. A pachI gheADA samayane aMtare evI vAta vahetI karI ke rAjakumAranA vivAha puSpasUla rAjAnI putrI puSpavatI sAthe nakkI karavAmAM AvyA che. prajAjanAmAM jyAre A vAta jAhera thaI tyAre varavadhU mATe navA mahela banAvavAnI taiyArIe paNa thavA mAMDI ane bhAre jhaDapathI AkaSaka evA mahela taiyAra karavAmAM Avyo. jemAM sekaDA thAMbhalAo ane kaLAkArIgarIthI bhareluM nakazIkAma karavAmAM AvyuM hatuM. bahArathI bhAre kaLAkArIgarIvALA dekhAtA A mahelane aMdarathI lAkha yukta ene jemAM gupta evAM chupAM avara javaravALAM sthAna rAkhavAmAM AvyAM hatAM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 259 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A taraph dhanuma MtrIe dIrgharAjA samakSa e prakAranI vinatI karI ke, have huM vRddha thaI gayA chuM. rAjyanuM kAma mArAthI kharAkhara thaI zakatuM nathI. AthI mArI bhAvanA evI che ke, mArA uparanA A bhAra huM mArA putrane sAMpI dauM ane paraleAka mATe hita vidhAyaka evA dhArmika kabyAnuM hu ArAdhana karUM. maMtrInI A vAtane sAMbhaLIne rAjAe vicAra karyAM ke nivRtta thaIne e anya sthaLe jaze te tyAM te mArI khurAI e jAhera karaze jethI ene ehIM ja rokI rAkhavA joIe ke jethI bahAra mArI burAIo jAhera na thAya. A prakAre vicArIne pachI teNe maMtrIne kahyuM ke, maMtrI ! tamArI putra varadhatu tamArA padane saMbhALe teA emAM mane kAMi vAMdhA nathI. bhale te tamArU kAma saMbhALe, paraMtu tame ahIMthI anya jagyAe na jAva ane ahI rahIne ja dAnAdika satkAryAnu` ArAdhana karatAM raheA ke jethI tamArA parabhava sudhare. dIrgharAjAnI A vAtanA maMtrIe svIkAra karyAM ane potAnA putrane maMtrIpade sthApita karIne gaMgAnA kinAre temaNe raheThANu karyu tyAM temaNe suMdara pANInI paraba baMdhAvI. vizALa bheAjanazALA taiyAra karAvI. anAtha, apaMga, abhyAgatAne tyAM bhAjana ApavAno prama dha karyAM, ane pachIthI maMtrI pate paNa eja sthaLe rahevA lAgyA. anna AdinI prAptithI saMtuSTa evA mANase mArate gaMgAnadInA e taTa sthAnethI mAMDIne te lAkSAgRha sudhInI be gAu lAMbI evI sura'ga temaNe taiyAra karAvI jemAM eka dvAra paNa mUkAvI dIdhuM ane tene eka pattharathI DhAMkI dIdhuM. matrIe A suraMganA nirmANanI ane te pUrNu thaI tyAM sudhInI dareka vAtathI peAtAnA putrane vakhate vakhata vAkephnAra rAkhyo hatA. sAthesAtha puSpacUla rAjAne paNa gupta rIte A vAtanI khabara paheAMcADI hatI. A tarapha dIrgharAjAe kumAranA vinnAha puSpasUla rAjAnI dAsI putrI sAthe karI dIdhe, vivAha karI kumAra peAtAnI navavadhU sAthe peAtAnI rAjadhAnImAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 26 0 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo. culanIe bhAre ADaMbara sAthe varavadhUnA nagara praveza karAvyeA. naga ramAM bhAre utsava manAye. temane mATe AMdhavAmAM AvelA mahelamAM raheThANunI vyavasthA karAvI ApI. maMtrI vadhatu ke je kumArano mitra hatA ane tenI ja sAthe rahetA hatA. e khUba sAvaceta hateA. madhyarAtrIno samaya thaye e samaye culanIe peAtAnA hAthathI ja e lakSAgRhamAM Aga cAMpI, Aga lAgatAMveta ja lakSAgRhamAM cAre bAju phelAI gaI ane saghaLe! mahela bhaDabhaDa baLavA lAgyA. Aga lAgI tyAre varadhanu saceta hatA teNe peAtAnA mitra kumAra brahmadattane nidrAma'thI jagADIne kahyuM, kumAra ! A lAkhAgRhamAM tamArI mAtAe Aga lagADI che, AthI have ApanuM ahI eka kSaNa paNa rahevuM jokhama bhareluM che, huM Apane mArga batAvuM chuM e mArgathI Apa jaladIthI bahAra nIkaLI jAva. A pramANe kahI zIlA khaseDIne suraMgano rasto khatAnyeA. ane pote paNa temanI sAthe cAlI nIkaLyeA, sura MganA rastethI banne jaNuA gaMgAnA kinArA upara bahAra nIkaLyA. brahmadattanI patnI dAsI putrI paNa eja rastethI mahAra nIkaLI gaI. ane peAtAnA pitAne tyAM pahoMcI gaI. hanumaMtrIe gagAnA kinAre pahelethI ja e gheADA taiyAra rAkhela hatA. jethI manne jaNA e gheADA upara savAra thaI khIjA deza tarapha cAlI nIkaLyA, cAlatAM cAlatAM bhAre thAkane kAraNe mane gheADAe rastAmAM marI gayA AthI anne jaNA pagapALA cAlatA cAlatA eka keTTa nAmanA gAmamAM AvI pahoMcyA. kumAre varadhanune kahyuM bhAI! mane khUba ja kakaDIne bhUkha lAgI che AthI bhUkhanI tRptino kAMIka prazna dha karaze. rAjakumAranuM kahevuM sAMbhaLIne kumArane gAma bahAra besADIne vadhatu gAmamAM gayA. tyAMthI eka vALa Mdane sAthe laI te rAjakumAra pAse Azai. vALade khanne jaNAnA mAthA uparanA vALa utArI muMDana karyuM". muMDana karAvyA pachI e anee sAdhuno veza dhAraNa karyAM, raMgelAM vastrone paherIne pachI te bhikSA mATe nagaramAM gayA. cAlatAM cAlatAM rastAmAM temane eka brAhmaNu zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 261 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manyA. je e bannene peAtAne ghera laI gayA ane khUba ja Adara bhAvathI satkAra karI leAjana karAvyuM. bheAjana karyA bAda tyAM eka mahilAe rAjakumAranA mastake cAMdalA karyo ane peAtAnI bandhumati nAmanI kanyA tene suprata karyAnuM jAhera karyuM. A paristhitine joi varadhanue kahyuM ke, subhage ! A mUkhane tame peAtAnI kanyA zA mATe ApA che ? matrIputranI vAta sAMbhaLIne vacamAM ja brAhmaNe javAba ApyA ke, mahuAbhAga ! A mArI putrI che. koI nimittiAe evI AgAhI karI hatI ke "tArI putrI A cakravatInI patnI thaze." e vicArathI me Ama karyuM che. e ja divase rAjakumAra sAthe tenA vivAha karI devAmAM ALye, e rAta rAjakumAra tyAM peAtAnA sAsarAne tyAM rahyo. bIje divase varadhanue rAjakumArane cAlavAnuM kahyuM, ane ema jaNAvyuM ke, dI rAjAnA guptacara ahIM ApaNI pAchaLa pAchaLa AvI lAgyA che, varadhanunI vAta sAMLaLIne rAjakumAre peAtAnI patnI dhumatIne sakhInA jaNAvI dIdhI ane pachI tyAMthI varadhanunI sAthe cAlI nIkaLyeA. dara majala karatAM karatAM teo eka gAmamAM pahAMcyA tRSAtura banelA rAjakumAra mATe pANI levA varadhanu gAmamAM gayA ane rAjakumAra gAma bahAra beThA. varadhanu tarata ja pAche ryAM ane kumArane kahyuM ke, kumAra ! dIrgharAjAe rAjyani senA dvArA ApaNA mArga rokI lIdhe che AthI ApaNe ahIMthI ADA mAge jaladIthI nIkaLI jaI e. Ama karatAM baMne jaNA ADe mArge cAlatAM cAlatAM eka ghADA jaMgalamAM jaI caDavA. tyAM eka vaDalAnI nIce rAjakumArane besADIne varadhanu pANInI tapAsamAM nIkaLyA, A rIte pANInI tapAsamAM krUratA varadhanune dIgha - rAjAnA sainikAe joI lIdhA ane tene pakaDIne bAMdhI lIdhA. khUba mArakUTa karI, brahmadattakumAra kayAM che te pUchyuM ane jo nahIM khatAve te tane mArI nAkhavAmAM Avaze tevI dhamakI paNa ApI ane je rastethI te AnyA hatA te raste ghasaDatA laI cAlyA. kumAra jyAM beThA hatA te sthAna najIka AvatAM teNe sa' ketathI kumArane bhAgI chuTavAno sa`keta karyAM. A sa Mketa sainikAnI jANamAM Avyo nahIM. saMketa maLatAM kumAra tyAMthI bhAgavA mAMDayA ane mahA bhayaMkara jaMgalamAM jaI caDayA. bhUkha ane tarasathI pIDAtAM traNa divasa sudhI kumAra jaMgalamAM athaDAyA paraMtu kayAMya khAvApIvAnuM na maLyuM. trIjA divase kumAre eka tapasvIne joyA, tapasvIne joine tenA jIvamAM dharapata vaLI ane peAtAnA jIvananI AzA baMdhAI. tapasvInI pAse jaIne kumAre tene pUchyuM bhagavat Apano Azrama kayAM che ? tapasvIe kahyuM ke, '" amArA Azrama ahiM najIkamAM ja che.'' Ama kahI te kumArane lai peAtAnA kulapati pAse AvyA, kulapatine joI kumAre namaskAra karyA. kulapatie AvelA kumArane joIne tene pUchyuM tame kayAMthI AveA che ? kulapatinA pUchavAthI pratyuttaramAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 26 2 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAre potAno saghaLA pUrva vRttAMta temane kahI saMbhaLAvyuM. kumAranI vAta sAMbhaLIne kulapatie kahyuM ke, vatsa ! huM tamArA pitAne moTo bhAI chuM. have tame kaI prakAranI ciMtA na kare ane ema ja samaje ke huM mArA pitAne ghera ja A chuM. ema mAnI AnaMdathI IcchA pramANe raho, khUba khAo, pIve ane AnaMda kare. kumAra tapasvInA AvA AzvAsana bharelAM vacanone sAMbhaLI vizvAsa mUkIne temaja temanA abhiprAyane jANIne sukhapUrvaka tyAM rahevA lAgyo. tapasvInA AzramamAM rahetAM rahetAM eka varSa vItI gayuM. A samaya daramyAna kumAre tapasvIo pAsethI dhanurvedavidyA zIkhI lIdhI. zaradukALa AvavAthI tapasvIo kaMdamULa AdinA mATe tyAMthI nIkaLyA. kumAra paNa temanI sAthe cAlyA. vananI zebhAne jotAM jotAM kumAranI daSTi eka hAthI upara paDI ene joIne kumAra tenI sAme gaye pitAnI sAme AvelA kumArane joIne hAthIe ghaNA jorathI cItkAra karyo. cItkAra zabdane sAMbhaLIne kumAre pitAnuM uttarIya vajha (uparaNu) utArIne tenA tarapha pheMkayuM, hAthIe pitAnI suMDhathI te vastrane pakaDIne tene UMce AkAzamAM uDADayuM ane kumAra sAme doTa mUkI, krodhathI AMdhaLo banIne pitA tarapha deDI rahela hAthIne jeI temaja hAthIe uchaLelA pitAnA uttarIya vAne nIce paDatAM bhAre kuzaLatAthI pakaDI laI pachI teNe e hAthI sAme saMtAkukaDInI ramata zarU karI. pachI jyAre hAthI zAMta banI gayo tyAre te tyAMthI cAlate thayA. kumAra paNa tenI pAchaLa pAchaLa maMda gatie cAlavA lAgyo. thoDe dUra cAlyA bAda kumAre pUrva dizAnA eka bhAgamAM eka jINuM nagara joyuM. A jIrNa nagara pahADamAMthI AvatI eka nadInA taTa para vaseluM hatuM, A nagara ujajaDa hatuM tenI jINuM bhIMte ja mAtra ubhI hatI, kumAre Azcaryacakita banIne che. nagaramAM praveza karyo, tyAM teNe pitAnI daSTi cAre tarapha pheravI te tene vikaTa vaMzajALa jovAmAM AvI e vikaTavaMzajALa pAse eka bANa ane talavAra A be vastuo paDI hatI, kumAre talavorane e vaMzajALa upara upADIne pheMkI, talavAranA ghAthI vaMzajALa phATI ane eka muMDakInI AkRtI ke je khUba ja suMdara caherAvALI hatI ane jenA hoTha kAMpatA hatA te nIce paDI. A muMDakI nIce paDatAM kumArane khUba ja Azcarya thayuM, Azcarya cakita banyA pachI kumAre vicAra karyo ke, avyavasAyamAM vyavasAya karanAra mane avicArIne dhikkAra che, mArA A hAthanA baLane dhikkAra che, meM vagara vicAryuM ja AvuM duSkRtya karyuM che, AvuM avicArI adhamAdhama kRtya mArA hAthathI thavAnA kAraNe eka niraparAdhI vidyAsAdhaka vidyAdharanuM mAthuM vinAkAraNe mArA hAthathI kapAI javA pAmyuM che. mArAthI A prakArano ghora aparAdha thayo che. have zuM karuM? A rIte kamAre pitAnA avicArI kRtya para bhAre pazcAttApa karyo. kumAra jyAre vividha rUpathI pazcAttApa karI rahyo hate e vakhate teNe joyuM te vaMzajALanI vacamAnuM dhaDa ke jenuM mAthuM pahelAM tenA hAthe kapAI javA pAmyuM hatuM te zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAna AdI sAmagrI pitAnA hAthamAM laI ubhela che. A pramANe jevAthI kumAra pahelAM karatAM vadhu sAvaceta banI gayA pachI " bhAvInI prabaLatAthI A banela che." A prakAre vicArIne svastha thaIne kumAra Amatema pharavA lAgyA. pharatAM pharatAM teNe eka suMdara maTe bAga je jotAM ja tenuM mana emAM javA lalacAyuM teNe temAM praveza karyo, ane pharavA lAgyo pharatAM pharatAM tenI daSTie sAta mALanuM eka bhavya makAna dekhAyuM. e makAna azokavRkSanI vacce Avela hatuM. kumAra e makAnamAM dAkhala thaye, eka pachI eka majalA caDatAM caDatAM te TheTha sAtamA mALa upara pahoMcI gayo. tyAM teNe eka kamaLanA samAna suMdara mukhavALI eka divya kanyAne joI. nIlakamaLa jevAM enAM netre hatAM ane jenuM deha sauMdarya khUba ja ujavaLa evuM hatuM. yauvana tenA aMga upAMmAM vyApta banyuM hatuM. e sarvAga suMdara suMdarIne joIne kumArane Azcaryane pAra na rahyo bhAre viramayatA sAthe te kanyA sAme joIne teNe pUchayuM, bhadre tame koNa che? A vizALa vanamAM zuM tame ekalA rahe che? kAMI harakata na hoya te tamArI saghaLI hakIkata mane kahI saMbhaLA, kumAranAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne svastha banIne kanyAe kahyuM kumAra ! mArI jIvanakathA khUba ja lAMbI che, ene sAMbhaLavAmAM ghaNe samaya lAgaze AthI pahelAM Apa ja batAve ke tame koNa che ? kayAMthI AvI rahyA che? ane ahIM AvavAnuM kAraNa zuM che? A rIte kanyAe jyAre rAjakumArane pUchyuM tyAre kumAre kahyuM ke, devI sAMbhaLe huM mArI saghaLI hakIkta tamane saMbhaLAvuM chuM. te A pramANe che, pAMcAla dezanA brahma nAmanA rAjA che, huM temano brahmadatta nAmano putra chuM, kumAranA A paricayane sAMbhaLI te kanyA khUba ja AnaMda pAmI ane harSanA AMsu tenAM netramAMthI ubharAvA lAgyA ane tarata ja te kumAranA caraNamAM paDI. ane gaddagadda kaMThe kahevA lAgI ke he kumAra ! huM tamArA mAmAnI putrI chuM. pitAe ApanI sAthe mAruM lagna karavAno nirdhAra karyo che. A pramANe zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 264 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahIne te kumAranA bane caraNene pakaDIne revA lAgI, kumAre tene beThI karI sAnukULa vacanothI AzvAsana ApI pitAnA hAthathI tenI AMkhanAM AMsu chatAM chatAM pUchyuM ke bALA ! mana mUkIne kaho ke tamArI A dazA koNe karI ? kumAranAM vacanothI hiMmata lAvI te kumArIe potAnI vitaka kathA kahevA mAMDI. kumAra ! huM tamArA mAmAnI putrI chuM. pitAe tamArI sAthe mane paraUAvavAno saMkalpa karyo e vAta huM Apane kahI cUkI chuM. e pachInuM vRttAMta A prakAranuM che. jyAre mArA jANavAmAM AvyuM ke, mAre vaivAhika saMbaMdha ApanI sAthe nizcita banI cUkyuM che tyAre e ja divasathI ApanA milana mATe mArA dilamAM aramAna jAgyA hatA. mAruM mana Apane maLavA talapI rahyuM hatuM. samaya vItatuM hatuM ane mArA manamAM bhAre akaLAmaNa jAgatI hatI. e akaLAmaNane dUra karavA huM taLAva, vana, upavanamAM nAnA vadha krIDAo karavA nIkaLI paDatI ane e rIte samaya vitAvatI hatI. paraMtu cittane kyAMya zAntI nahatI maLatI. eka divasanI vAta che ke, jyAre mAruM citta khUba ja vyagra banI rahyuM hatuM tyAre huM udyAnamAM gaI ane Apane mArA dilamAM sthira karavAno prayatna karavA lAgI, e samaye huM bilakula bebhAna jevI banI gaI hatI. mArA saMkalpa vikalpa ApanAmAM ja ekatrita banI gayA hatA, meM manamAM ne manamAM ApanI sAthe krIDA karavAnAM svapnAM sevavA mAMDayA. A rIte ApanAmAM ekatAna banelI evI mane koI duSTa vidyAdhare jaI ane teNe mArUM haraNa karyuM. mAruM haraNa karIne te vidyAdhara mane ahIM laI AvyA che. A pachI te vidyAdhare nIti mArgathI mane calAyamAna karavA khUba prayatno karyA paraMtu Apane maLavAnI AzAthI mahAkaNa pUrvaka huM prANane surakSita rAkhI zakI chuM. huM ahIM mArAbaM dhujanothI vikhuTI viraharUpI agnithI baLatI dIvase kApI rahI hatI tyAM ja Aje ApanA darzananI amRta vRSTie mane praphullita banAvI che. e kanyAnAM A prakAranAM vacanone sAMbhaLIne kumAre kahyuM, subhage ! kahe zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 265 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArU apaharaNa karanAra mArA zatru e vidyAdhara A samaye kayAM che? huM jovA mAgu' chuM ke, te keTaleA baLavAna che? kumAranI vAtane sAMbhaLI kumArIe kahyuM svAmin! e duSTa vidyAdhare mane zAMkarI vidyA ApavAnuM nakkI karyuM che ane e vidyAno prabhAva A rItano hAvAnuM kahyu che. jyAre tuM A vidyAne yAda karaze tyAre te vidyA dAsa-dAsIe sAthe temaja sakhI ane parivAra sAthe svayaM pragaTa thaze ane tene tuM kahIza te pramANe tArAM dareka kAma te karI Apaze. tArA jo koI zatru paNa haze te teno paNa te vinAza karI nAkhaze. tArAthI dUra rahevA chatAM paNa mArA saghaLA vRttAMta pUchavAthI e tane batAvaze, A kAraNe e vidyAne sAdhavA huM jAu' chuM. ema kahIne te vidyAdhara eka vaMzanA jALamAM beThA che. e vidyAdhare mane peAtAne svAdhIna karavA Aja sudhI ghaNA prayatno karyAM che paraMtu temAM tene saphaLatA maLI nathI. huM mArA zIlane akhaMDa rAkhI zakI chu, mArA tejane te sahana na karI zakavAthI mane A bhuvanamAM ekalI rAkhIne te vidyAdhara cAlyA gayeA che. kumArInI hakIkata sAMbhaLI laIne kumAre kahyuM ke, huM mAle! have tamAre bhaya rAkhavAnu kAI prayeAjana nathI kemake, zAMkarI vidyA siddha karavA mATe vaMzajALamAM gIle e vidyAdhara mArA hAthathI haNAI gayA che, arthAta mArA hAthe teno ziraccheda thayA che. vidyAdharano kumArane hAthe ziraccheda thayAnI vAta sAMbhaLIne kumArI khUba ja harSita khanI ane kahevA lAgI, huM A putra! tamArA hAthe je kAma banyuM che te ghaNuM ja sArUM thayuM. e duSTAtmA vidyAdharanA nAza thaye ethI mane khUba ha thayA. have mane kai prakArano bhaya nathI. A pachI kumAre gAMdhava vIdhI anusAra te rAjakanyA sAthe lagna karyAM. ane keTalAka divasa sudhI e sthaLe tenI sAthe AnaMdathI rahyA. eka divasanI vAta che ke, divya evAM AbharaNAno raNakAra kumAranA kAne paDayA. e divya raNakAra sAMbhaLIne kumAre pUchyuM, priye ! A zAno raNakAra sabhaLAya che ? rAjakanyAe kahyuM, A putra ! e duSTa vidyAdharanI bahena ke jenu' nAma zaRszAkhA che te vidyAdhara kumArIkAone sAthe laI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 26 6 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAhanA sAja sAmAna sAthe ahiM AvI che. A avAja e vidyAdhara kumArIkAoe paherelA kaMkaNane che. have tamo ahIMthI jaladI bahAra nIkaLI jAo ane dUra beThA beThA enI pravRtti upara najara nAkhatA rahe. huM paNa upara jAuM chuM ane e vidyAdharaNIone tamArA viSe ke abhiprAya che e jANavAnI keziza karuM chuM. tamArA pratye je temane sadbhAva jaNAze te huM tyAMthI eka lAla kapaDuM batAvIza ane sadbhAva nahIM hoya te sapheda batAvIza. tenI e prakAranI vAta sAMbhaLIne rAjakumAra te makAnamAMthI bahAra nIkaLI gayo ane eka sthaLe chupAIne besI gayo. rAjakumArIne vAtacItamAM vidyAdharaNIeno kumAra pratyene bhAva ThIka na jaNAtAM tyAMthI sapheda kapaDuM batAvyuM A joI kumAre vicAra karyo ke, vidyAdhara kumArIe mArI virUddha che. AthI te tyAMthI cAlI nIkaLyo. cAlatAM cAlatAM te eka parvatanuM jhuMDa-samUha upara jaI pahoMcyo. tyAM jaI teNe sarovaramAM snAna karyuM. snAna karIne te e taLAvanA pazcima kAMThA tarapha gayo tyAM teNe rUpalAvaNyathI yukta evI eka kanyA joI. eja pramANe tyAM rahelA maMtrIe kumArane joyA. kumArane jotAM ja teNe kumArane bolAvavA dAsIne mokalI. dAsIe AvIne kumArane maMtrIno saMdeza pahoMcADaze. te sAMbhaLIne kumAra te dAsI sAthe maMtrInA nivAsa sthAne gayo. maMtrIe kumAranuM suMdara svAgata karyuM bIje divase rAjasabhAmAM jatI veLAe kumArane paNa sAthe letA gayA. rAjAe kumArano paricaya meLavIne temaja teno saghaLo pUrva vRttAMta jANIne eka suMdara Asana upara besADe. sabhAnuM kAma pUruM thayuM eTale rAjA kumArane pitAnI sAthe rAjamahelamAM laI gaye. ane aneka prakAranI bhajanasAmagrIthI kumAranuM sanmAna karyuM. jana vidhI pUrNa thayA pachI rAjAe khUba vinaya sAthe kumArane kahyuM, kumAra ! huM tamAruM saMpUrNapaNe svAgata karI zakavAmAM zaktimAna nathI, te paNa huM Apane najarANAmAM eka bheTa ApavA IcchuM chuM Apa teno sAbhAra svIkAra karo. A pramANe kahIne rAjAe potAnI kanyA kumArane arpaNa karI. kumAre paNa rAjAno premabhAva jANIne tenI kanyAno svIkAra karyo. pachI zubha muhUrte temanAM lagna thayAM. eka divasanI vAta che ke, kumAre pitAnI navoDhA patnIne pUchayuM ke, priye ! tamArA pitAe mArA jevI rakhaDatI vyakti sAthe tamAruM lagna kema karyuM? rAjaputrIe kahyuM, svAmin ! mArA pitAnI pAchaLa ghaNuM zatruo paDayA hatA ane vakhato vakhata teo bhAre kaSTa pahoMcADatA hatA. eka samaya evo AvI gayo ke, mArA pitAnuM rAjya paNa e loke e kabaje karI lIdheluM ane pitAne bhAgavuM paDeluM. bhAgIne temaNe A viSama sthaLano Azraya lIdhe. mAre cAra bhAI che huM e cAre bhAIethI nAnI chuM. mArI mAtAnuM nAma zrImatI ane mAruM nAma zrIkAntA che. mArA upara pitAne zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 26 7 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNA sneha hAvAthI ane mane yauvanavatI joI ne emaNe mane kahyuM ke, beTA ! najara kara, Aje saghaLA rAjAe mArA duzmana banI gayA che chatAM huM tArA cAgya evA varanI zodhamAM chuM. eTalAmAM mArA bhAgyavazAta maMtrIjIne ApanAM darzana thayAM. A rIte peAtAno samasta vRttAnta teNe kumArane sa'bhaLAvIne prasannacitta karyAM. eka samayanI vAta che ke, brahmadattakumAranA A navA sasarA manelA rAjA peAtAnI senAne susajja karI brahmadattakumArane sAthe laI zatrue sAthe sagrAma karavA nIkaLyA. kumAre peAtAnA sasarAnA je rAjAe zatru hatA temane laDA ImAM harAvI dIdhA. jayAre te vijaya meLavIne tyAMthI pAche pharatA hatA tevAmAM teNe pAtAnA mitra varadhanune joyA, jotAM ja tene haSa thayA ane tene peAtAnI pAse elAvIne saghaLA vRttAMta pUchavA lAgyA. A bAju varadhanue paNa kumArane jotAM harSAvezathI Dusake Dusake raDavA mAMDyuM. Akhare kumAre tene chAtI sarasA cAMpI sAMtvana ApyuM. bAda tenuM vRttAnta jANavA prayAsa karyAM, varadhanue kumArathI pAte zI rIte chuTA pAye pachI zuM thayuM te vRttAnta kahevA mAMDayuM. kumAra ! Apane e vaDavRkSa nIce besADIne pANInI zeAdhamAM bhaTakatA hatA tyAre dIrgha rAjAnA sainikAe mane pakaDI lIdheA ane khUba mAra mArcI. pachI mane tamArA pattA batAvavA kahyuM, jo huM na khatAvuM te mane jIvathI mArI nAkhavAnuM paNa jaNAvyuM. Ama karIne huM je rastethI pANI mATe nIkaLye hatA te tarapha mAratA mAratA lai cAlyA. meM joyuM ke mArI duzAnI sAthe e leAka ApanI paNa durdazA karaze. AthI me e leAkAnI najara cukavI tyAMthI Apane satvare bhAgI javA mATe sa'keta karyAM. e uparathI Apa tyAMthI bhAgI chUTayA. jyAre mane khAtrI thaI ke Apa tyAMthI kuzaLa rIte bhAgI chUTayA che tyAre huM temane Apa je sthaLe beThA hatA tyAM laI gA ane jaNAvyuM ke brahmadattakumAra pahelAM ahIM ja beThela hatA paNa atyAre te te ahI' dekhAtA nathI. mATe lAge che ke keAI hiMsaka pazu tenuM bhakSaNa karI gayuM haze. mArAM e vacanA upara temane vizvAsa na beThA eTale pharIthI tee mane mAravA lAgyA. jyAre meM e jANyuM ke e lAkA mane jIvatA nahI' zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 26 8 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheDe tyAre meM parivrAjake Apela goLIne moDhAmAM mUkI. AthI huM e samaye taddana nizcaNa banI gayuM. emaNe mane A nizreSTha che eTale mAnI lIdhuM ke, huM marI gayo chuM. AthI e saghaLA sainike mane tyAM ja paDatuM mUkIne cAlyA gayA, emanA cAlyA javA pachI keTalAka samaya pachI e goLIne moDhAmAMthI bahAra kADhI ane huM pUrvavat cetanavaMta banI gayo. tyAra bAda Apane zodhavA bhaTakavA lAgyo. zodha karatAM karatAM huM eka gAmamAM pahoMcyA. tyAM mane eka tapasvI maLyA emanI sAthe mAre paricaya thaye. teNe mane kahyuM huM tamArA pitAno nAnobhAI subhaga chuM. dIdharAjAnA trAsathI tamArA pItA bhAgI chUTela che ane tamArI mAtAne pakaDIne teNe mAtaMga nAmanA cAMDAlanA ghera mUkela che. A prakAranI hakIkata sAMbhaLI mane khUba duHkha thayuM paraMtu e samaye huM lAcAra hate. vicAra karyo ke, kApAlikane veza lauM ane mAruM kAma karato rahuM. meM evuM ja karyuM. kApAlikane veza laIne huM tyAMthI cAle ane mAtaMga mahetaranI pAse pahoMcyo. ene dareka rIte samajAvIne mArI mAtAne tyAMthI choDAvIne mArA pitAnA mitra dezavamAM brAhmaNane tyAM rAkhI. e pachI huM ApanI zodhamAM nIkaLI paDe ane ahIM tahIM tapAsa karatAM karatAM ahIM AvI pahoMce. Aje Apane maLatAM mAre parizrama saphaLa thaye che. A rIte varadhanue pitAnI vitaka kathA kumArane kahI eja vakhate tyAM eka mANasa Avyo ane teNe temane kahyuM ke, Apa bane tAtkAlika ahIMthI bhAgI jAo kema ke, ApanI tapAsa karatA karatA dIrdharAjAnA sainike ahIM AvI pahoMcyA che. A prakAranAM tenA vacana sAMbhaLIne e baMne jaNe tyAMthI cAlI nIkaLyA. ane kauzAMbI nagarImAM pahoMcyA. A nagaranI bahAranA bagIcAmAM sAgaradatta ane buddhila nAmanA be vepArI putrenA be kukaDAnuM eka lAkha rUpIyAnI zaratathI yuddha cAlI rahyuM hatuM. ene jovA mATe e baMne tyAM ubhA rahyA. buddhilanA kukaDAe sAgaradattanA kukaDAne harAvyuM. pitAnA kukaDAnI A sthiti sAgaradane joI ane pitAnA kukaDAne buddhilanA kukaDA sAthe laDavA ghaNI ghaNI preraNA karI paraMtu ene kukaDo laDavAmAM tatpara na banya. A rIte sAgaradatta zaratamAM hArI gayo. A vAtanuM lakSya karIne varadhanue sAgaradattane kahyuM ke, huM sAgaradatta ! Apane A kukaDe sArI jAtane che. chatAM paNa buddhilanA kukaDA sAthe laDavAmAM kema hArI gaye ? mane te A vAtanuM bhAre Azcarya thayela che. je kaI krodha na kare te huM e jANavA mAguM chuM ke, buddhilane kukaDo ke che. varadhanunI vAta sAMbhaLIne sAgaradatte kahyuM mahArAja ! juo khuzIthI jue ene Apane mATe keNa virodha karI zake tema che? kukaDAne jovAmAM krodha karavAnuM kAraNa zuM che ? huM eka lAkha rUpIyA hArI gaye tenI mane ciMtA nathI paraMtu pratiSThA gaI enuM ja mane duHkha che. A kAraNe buddhilanA kukaDAne jarUrathI jue jyAre zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaradatte A pramANe kahyu' eTale varadhanu buddhilanA kukaDAne jovA lAgyA. buddhile jANyu ke vadhatu mArA kukaDAne joi rahela che tyAre teNe varadhanune dhIrethI khAnagI rIte kahyu ke, mahArAja Apa kahI dyoke, kAMI paNa nathI. Apane huM pacAsa hajAra rUpIyA ApIza. varadhanue buddhilane zAMta rahevA kahI tenA kukaDAne tapAsyuM. temAM teNe joyu ke, kukaDAnA pagamAM jhINI seAya AMdhI hatI tene kAraNe trAsa pAmIne sAgaradattanA kukaDA hArI gayeA hatA. varadhanue dhIre dhIre e seyane tenA pagamAMthI kADhI laI ne kahyuM ke, ' buddhilanA kukaDA joI lIdhA che temAM kAMi paNa nathI. evuM kahIne varadhatu tyAMthI eka khAjI khasI gayA ane e vAta sAgaradattane evI rIte kahI ke, jenI buddhidhane khabara paNa na paDI. A pachI sAgaradatta pharIthI peAtAnA kukaDAne buddhilanA kukaDA sAthe laDAI karavA taiyAra karyAM. banne kukaDA pharIthI laDavA lAgyA. A vakhate sagaradattanA kukaDAe buddhilanA kukaDAne harAvI dIdhA. A rIte buddhila paNa eka lAkha rUpIyAhArI gayA. A vakhate sagaradatta khUbaja prasanna banyA eNe varadhanune kahyuM A ! ApanI kRpAthIja mArA A kukaDA A vakhate jItyA che, mArI pratiSThA paNa jaLavAI gaI che. AthI Apa mAre ghera padhArA te khUba ja yA thaze. A prakAre kahIne sAgaradatta e banne jaNAne peAtAnA rathamAM besADIne peAtAne ghera laI gayA. peAtAnA makAna upara paheAMcIne teNe e banne jaNAnI khUba AgatAsvAgatA karI, sAgaradattanA parama sneha joI ne e banne jaNA tene tyAM rahevA lAgyA. rahetAM rahetAM e bannene keTaleka samaya vItatAM e banne pAse eka dAsa tyAM AvyA. teNe ekAntamAM varadhanune eka hAra ApyA ane kahyu ke, kukaDAnA pagamAM bAMdhela seAyanI racanAne gupta rAkhavA mATe buddhile Apane vinaMti karI hatI ane tenA badalAmAM Apane pacAsa hajAra rUpIyA ApavAnuM kahyuM hatu te te nimitte teNe A hAra Apane melela che. vadhatu e hAranA khAne laIne kumAranI pAse Avye ane buddhile dAsa mAraphata je samAcAra mAkalela hatA te kahI sabhaLAvyA ane hArane DakhAmAMthI bahAra kADhIne tene batAvyA. kumAre te hAranuM nirIkSaNa karavA mAMDayu. jotAM jotAM tenA eka bhAgamAM svanAma aMkita eka lekha joce. te joI ne kumAre vadhatune kahyu, jue mArA nAmathI aMkita eka lekha AhAramAM che e ke lakhela haze ? kumAranI vAta sAMbhaLIne samAdhAna khAtara varadhanue kahyuM; brahmadatta nAmanI tA aneka vyaktie che. kANu jANe kayA brahmadattanA nAmane ahI' akita karavAmAM AvyuM haze. A pramANe kahIne varadhanu kumAranI pAsethI cAlyA gayA. ane e lekhane khALye te temAM A pramANenI lakhela gAthA joI, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 270 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " prArthyate yadyapi jano, janena saMyogajanita yatnena / tathApitvAmeva ramaNaM, ratnavatI manyate manasA // " varadhanue A gAthAnA arthane sUkSama buddhithI vicAra karyo te ene artha samajA. bIje divase tyAM eka parivrAjIkA AvI, AvIne teNe kumArane dahIMvALA akSata - cokhAthI vadhAvyo ane AzIrvAda Ape ke, kumAra ! tame eka lAkha varSanA AyuSyanA bhogavanAra bane, A pramANe AzIrvAda daIne teNe varadhanune ekAMtamAM bolAvI ane tenI sAthe kAMIka gupta maMtraNa karIne te cAlI gaI. kumAre varadhanune kahyuM. mitra ! kaho e parivAchakAe tamane zuM kahyuM? varadhanue kahyuM ke, sAMbhaLo teNe ema kahyuM ke, buddhi DhabAmAM rAkhIne tamane je hAra mokalela che, ane emAM je lekha che tenI mane nakala karavA de. enA uttaramAM meM ene kahI dIdhuM ke, e lekha te bahAdattanA nAmathI aMkita thayela che. AthI tame pahelAM e batAve ke e brahmadatta keNa che? eNe kahyuM ke, sAMbhaLe huM kahuM chuM paraMtu ene bIjAthI gupta rAkhaje keIne paNa kaheze nahIM. vAta A pramANe che.- ratnAvatI nAmanI A nagaranA zeThana eka putrI che. je buddhilanI bahena thAya che. bAlyakALathI tene mArA upara premabhAva che. jyAre te yauvanavatI thaI ane dareka vAte samajavA lAgI, tyAre tenA pitAe tene saghaLA zAstronA adhyanathI vizeSa kuzaLa banAvI. A samaye te ene samasta strIomAM eka strIratna mAnavAmAM Ave che. eka divasanI vAta che ke na mAluma te kayA vicAramAM guMthAI gaI. e vicAramAM e eTalI tanmaya banI gaI hatI ke tene vaparanuM kAMI paNa dhyAna rahetuM na hatuM. meM jyAre tenI AvI sthiti joI te mArAthI rahevAyuM nahIM. meM jaIne tene pUchayuM ke, beTI sadAye kamaLanI mAphaka praphullita rahetuM tAruM vadana kamaLa Aje glAna kema dekhAya che. kahe! tane evuM te zuM mAnasika duHkha che? tuM tArI hAlata mane nahIM kahe te zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 71 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM evuM keNu tAruM vizvAsapAtra che ke jenI AgaLa tuM tArUM duHkha kahIza? tArA duHkhane dUra karavAne banI zakaze teTale prayatna huM karIza. A pramANe jyAre meM tene kahyuM to e sAMbhaLIne teNe tene kAMI paNa javAba na Ape. paraMtu te pitAnuM mastaka nIce namAvIne beThI rahI, A vakhate meM tenI evI sthiti joI ke te joI mane khUbaja duHkha thayuM. enAM nayane AMsuthI bharapUra hatA, duHkhanA hAyakArA sAthe te ghaNA jorathI zvAsocchuvAsa laI rahI hatI, dukhanA AvegathI tene kaMTha sukAI rahyo hato, te kAMIka kahevA IcchatI hatI paraMtu kahI zakatI na hatI. enA zarIra upara pupanAM jeTalAM AbharaNa hatAM te saghaLAM cImaLAI gayAM hatAM. A samaye tene pitAnA dehanuM lezamAtra paNa bhAna na hatuM. enI pAse enI eka priya sakhI paNa beThelI hatI jenuM nAma priyaMgulatikA hatuM. eNe mane kahyuM, mAtA ! Apa e jANatAM nathI ke AvI paristhitimAM te kema mUkAI che? e lajajAnA kAraNe Apane kAMI kaheze nahIM. enI vAta huM tamane kahI batAvuM chuM. kAle jyAre te udyAnamAM karavA mATe gaI hatI tyAre tyAM enA bhAI buddhi ane sAgaradattanA kukaDAo vacce thatuM yuddha joI rahI hatI e samaye teNe tyAM eka kumArane joyA. je khUba suMdara hatAM, ene jotAM ja e enA upara mohita banI gaI jenA kAraNe tenI AvI dazA thaI che. priyaMgulatikA pAsethI ratnAvatInI sAcI pari. sthiti jANIne meM ratnAvatIne pUchyuM, patri! tuM tArA manane bhAva mArAthI zA mATe chupAvI rahI che? je kAMI vAta hoya te mane spaSTa rIte kema kahetI nathI? AmAM lajajAnI kaI vAta che? jyAre A prakAre meM tene khUba AzvAsana ApyuM tyAre teNe A pramANe kahyuM, te belI he mAtA ! tame mArI najaramAM mAtAnA sthAne che. A kAraNe ApanAthI mAre kAMI chupAvavAnuM hoI zake nahIM. priyaMgulatikAe Apane je kAMI kahyuM che te ja mArI A sthitinuM kAraNa che. AthI Apa je mane jIvIta rAkhavAM cAhatAM ke te e kumArane mArA pati banAve te ja huM jIvI zakuM tema chuM. e sivAya nahIM. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 72 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAranI e ratnavatInI vAta sAMbhaLIne me tene kahyuM, putrI ! Ane mATe jarA dhIraja rAkha. sau sArAM vAnAM thaze, tArA sarva manAratha pUrNa thAya e mATe mArA banatA prayatnA karI chUTIza. mArAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne teNe zAMtino zvAsa lIdheA. meM ene pharIthI samajAvatAM kahyuM ke putrI! brahmadatta kumArane huM sArI rIte jANuM chuM. meM paNa tene joyA che. huM tArI IcchA pUrNa karavA badhuM karI chUTIza. AmAM ATalI ciMtA karavAnuM koI kAraNa nathI. mArAM A vacanothI tene sa MpUrNa vizvAsa beThA che evuM tenA zarIranA pheraphArAthI huM jANI zakI. pachI teNe mane kahyuM ke, mAtA ! mane saMpUrNa vizvAsa che ke, tamArI kRpAthI saghaLu ThIka thaze paraMtu temane ApaNA tarapha vizvAsa bese A nimitte buddhilabhAInA mahAnA heThaLa AhAra brahmadattanA nAmathI aMkita karIne tene eka mAmAM rAkhI kAI eka mAsa sAthe emanI pAse mekalAve, A mATe me' te gaI kAle hAra Apane mAkalAvela che. A pramANe saghaLuM vRttAMta kahIne eNe aMtamAM e paNa kahyuM ke, je gAthA hAranI sAthe ApanI pAse Avela che ane pratyuttara Ape ApavA joIe. AthI me paNa enA pratyuttararUpamAM samAcAra rUpe temAM A gAthA aMkita karela che " ucitatvAdvaradhanunA, suhRdoko brahmanAmapi / strI ratnaM ratnavatI - micchati goviMda iva kamalAm // mitravaradhanu dvArA ucita rUpamAM kahevAmAM AvyuM ke brahmavruttakumAra ratnAvatI strIratnane jevI rIte viSNu lakSmIne cAhe che eja rIte cAhe che. A pramANe varadhanue kahelA saghaLA vRttAMtane sAMbhaLI jene pAte joyela paNu nathI evI ratnavatImAM brahmadattakumAra anurakta khanI gayA. ,, eka samayanI vAta che ke, jyAre varadhanu nagaranI bahAra pharIne pA AvyA tyAre teNe AvIne kumArane kahyuM ke, kumAra ! A nagaranA rAjAnI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 273 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMmati laIne dIrdharAjAnA guptacare ahiM ApaNI zodhakhoLa karI rahela che. vaLI evuM paNa jANavA maLyuM che ke, rAjAe ApaNane pakaDavAnI taiyArI paNa karI ApI che. AthI ahIM rokAvuM te ApaNA mATe hitAvaha nathI. A samAcAra jyAre sAgaradattane maLyA tyAre teNe e baMnene bhUmigRhanI aMdara chupAvI dIdhA. rAtrInA samaye kumAre sAgaradattane kahyuM, zeThajI amo bannene keI bIjA sthaLe pahoMcADI de te ghaNuM sAruM che. sAgaradanta kumAranI vAta mAnIne e bannene sukharUpa nagaranI bahAra pahoMcADIne te pitAne ghera pAcho pharyo. kumAra ane vadhatu bannee nagara bahAra nIkaLIne cAlavA mAMDayuM teo thoDe dUra cAlyA ke emanI daSTie eka yakSAlaya dekhAyuM enI pAse eka vRkSa hatuM. e yakSAlayanA AgaLanA bhAgamAM eka kanyA beThelI temanI daSTie paDI. tyAM eka ratha paNa hatuM je aneka astrazastrothI susajIta hate. kumArIe A baMnene joyA eTale uThIne ubhI thaI gaI ane khUba ja AdarathI temane kahevA lAgI ke, Apa lokone ahIM sudhI AvavAmAM khUba samaya lAge. huM te kayAranIe ApanI rAha joine beThI chuM. kumArInAM AvAM vacana sAMbhaLIne kumAranA Azcaryano pAra na rahyo. te sahasA belI u. jANe che ke, ame koNa chIe ? kanyAe kahyuM ke, hA ! jANuM chuM. eka Apa brahmadattakumAra che ane bIjA A ApanA sAthIdAra varadhanukumAra che, kumAre pharI kahyuM, bhadre tamane amAro paricaya kaI rIte maLI zakayo? kumArIe kahyuM, sAMbhaLe ! A gAmamAM dhanapravara nAme eka zeTha rahe che. enI patnInuM nAma dhanasaMcayA che, tenI huM putrI chuM, mAruM nAma ratnAvatI che, mAre ATha bhAI che. mAtApitAne sukha ApanAra evI huM bAlyAvasthA vaTAvIne yauvana avasthAmAM pahoMcI tyAre temane mArA vivAhanI cintA thavAthI varanI zodha karavA lAgyA. paraMtu mArA gya vara temane na maLyo. AthI meM nizcaya karyo ke, prayatna karavA chatAM paNa je mArA lAyaka vara maLatuM nathI te huM AjIvana zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 74 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ komAya vratanu -brahmacarya vratanu pAlana kema na karU? mAtAne mArI A sthitinI khabara paDI tyAre teNe mane khelAvIne kahyuM, putrI ! jIvana paryaMta kaumAya - vratane dhAraNa karIne rahevAnA tAre vicAra mArI iSTae kharAkhara nathI, AthI prasiddha zeTha zAhukAranA koI eka kumArane tArA pati tarIke svIkArIne pitAnI ciMtA echI kara emAM ja tArI bhalAI che. mAtAnAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne huM tenI sAthe sahamata na thai. mAtAe jyAre e jANyuM tyAre teNe mane kahyuM ke, jo IcchA pramANe varanI prAptI karavI heAya te tuM yakSanI ArAdhanA kara. tArI parizrama avazya saphaLa thaze, AthI me mAtAnA kahevA anusAra yakSanI ArAdhanA karavA mAMDI. niyama, vrata vagerenuM AcaraNa karyuM. AthI yakSa mArA upara prasanna thayA ane temaNe mane kahyuM, vatse ! bhaviSyanA cakravartI kumAra brahmadatta tArA pati thaze. te peAtAnA mitra varadhanukumAra sAthe ahI Avaze e vAta tuM lakSamAM rAkhaje. Ama kahIne ratnavIe pharI kahyuM, yakSanA kahevA pachI me zuM zuM karyuM' te saghaLuM ApanI jANamAM ja che. arthAt pachI me ApanI pAse hAra vagere meAkalela e saghaLI vAta Ape jANI ja che. ratnavatInI A prakAranI vAta sAMbhaLIne kumAranA cittamAM khUba prasannatA thaI. " ratnavatInA mArA upara niSkapaTa sneha che. " evuM jANIne kumAra tenA taraph snehathI AkarSAyA ane madhura vacanAthI tene sAMtvana Apyu pachI mitrane sAthe laI tenI sAthe ratha upara besI gayA ane ratnavatIne kahyuM, bhadre ! e tA khatAvA ke have ahIthI kayAM javuM che ? ratnavatIe kahyuM, sAMbhaLeA ! magadha dezamAM zivapurI nAmanI nagarI che. tyAM mArA pitAnA nAnAbhAI jemanuM nAma dhanasA vAha che, te rahe che. jyAre tene e khakhara paDaze ke ratnavatI, brahmavRtta ane temanA mitra sAthe ahI AvI rahI che tyAre temane khUma AnaMda thaze. AthI sahuthI pahelAM ApaNe tyAM jaie. pachI jevI ApanI IcchA. ratnavatInAM vacana sAMbhaLIne kumAre madha tarapha javAnuM ucita mAnyuM. AthI teo e tarapha cAlyA. sArathInuM kAma varadhanue karyu. ratha teja gatithI cAlavA lAgyA. cAlatAM cAlatAM e leAkA vatsadezanI sImA eLaMgIne AgaLa nIkaLI gayA. A rIte cAlatAM cAlatAM teo girizuddhA nAmanI eka aTavImAM AvI paheMcyA, e aTavImAM kaMTaka ane sukaTaka nAmanA be cAra senApati rahetA hatA temaNe jyAre e puruSathI surakSita srIratna ratnavatIne rathamAM beThelI joi, tA emaNe vicAra karyo ke, A strIne lUTavAthI amane ghaNuM dhana prApta thaze, AthI te banne pAta peAtAnA mANase sAthe rathanI tarapha AvavA lAgyA. kumAre paristhitine samajI jai teNe eja vakhate potAnA hAthanI kuzaLatAM khatAvatAM khANuAthI cArAne jajarIta banAvI dIdhA, kumAraNA khANeAthI jarjarIta banelA e cArA tyAMthI nAsI chUTayA. te kayAM adRzya banI gayA te samajAyu nahIM' varadhanue jyAre mArga saMpUrNa paNe nirbhaya joce tyAre kumArane kahyuM ke, Apa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 275 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAkI gayA haze AthI cheDe vakhata A rathamAM vizrAma kare. varadhanunAM vacana sAMbhaLI kumAra rathamAM suI gayA. cAlatAM cAlatAM mArgamAM eka pahADI nadI AvI. ghaDAo paNa cAlatAM thAkI gayA hatA AthI e nadIne pAra karavAnI temanAmAM zakti na hatI. A vakhate kumAra jAgI gayA tyAre teNe phakta rathanA thAkelA ghoDAone joyA varadhana na dekhAya. varadhanune na jotAM kumAre vicAra karyo ke, kadAca te pANI levA gayA haze. AthI temaNe tenI rAha joIne cheDe vakhata rathane tyAM rokI rAkhe. jyAre varadhanu na Avyo tyAre kumAre vicAra karyo ke, varadhanu haju sudhI pAcho kema na AvyuM? enuM zuM kAraNa haze? te kayAM gayo haze? A prakAre aniDanI AzaMkAthI AkuLa vyAkuLa banIne kumAre AjubAju daSTi pheravI te rathanA agrabhAgane lehIthI bharele joyo. rUdhIrathI bharelA rathanA AgalA bhAgane jotAM ja kumAre vicAra karyo ke, nizcayathI kaI duSTa varadhanune mArI nAkhyo che. A vicAre tenuM hRdaya bharAI AvyuM ane te rAvA lAgyA. priya mitra! tuM mane A vanamAM ekale choDIne kayAM cAlyo gayo. kAMIka te khabara Ape. caMdana jevA zItaLa bAha yugalathI AvIne mane maLe. vipattamAM sahAya karavAvALA he mitra ! tArA je mitra have mane kyAMthI maLaze ? are e karAlakALa ? nirdaya banIne jyAre teM mArA A hRdayanuM haraNa karyuM te enA pahelAM te mane ja kema na mArI nAkhyo ? A prakAranA vilApa karatAM karatAM kumArane mUcha AvI gaI kumArane behoza thayela jANIne ranavatIe aneka upacArothI tenI mUI dUra karI. jyAre kumAra svastha bane te te pharIthI vilApa karavA lAgyA. vilApa karatAM karatAM te dhruske dhrurake rovA lAgyA. kumAranI A prakAranI dayAjanaka sthiti joIne ratnavatIe tene sAMtvana ApatA zabdothI dhIraja ApI. kumAre ratna vatIne kahyuM, ratnAvatI ! jyAre khabara ja nathI paDatI ke vadhatu jIvita che ke, mArI gayela che, tyAre mane mAruM kartavya e kahe che ke huM tenI zodhamAM nIkaLI paDuM. AthI huM tenI zodha karavA mATe jAuM chuM. kumAranI vAta sAMbhaLI ratnAvatIe kahyuM, Aryaputra! A avasara varadhanunI zodha karavAno nathI, kAraNa ke huM ekalI chuM. ane A vana paNa cera temaja hiMsaka prANIothI bhareluM che. pagalAo ane ghAsa, kAMTA vagerethI evuM anumAna baMdhAya che ke najIkamAM keI gAma levuM joIe. AthI mane surakSitapaNe gAmamAM rAkhIne pachI Apa varadhanunI zodha kare e ThIka che. ratnAvatInuM A pramANe vacana sAMbhaLIne kumAra tene laIne kSitipara gAmamAM pahoMcyuM. kumAra jyAre te gAmamAM praveza karI rahyo hato tyAre aneka manuSyanI vacce ubhelA kSitapati nAmanA gAmanA adhipatie kumArane je. AthI teNe vicAra karyo ke, A AvanAra keI sAdhAraNa puruSa nathI. AkRtija zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 276 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kahI Ape che ke, e koI asAdhAraNa vyakti hevI joIe. AvI asAdhAraNa vyakti ahiM Ave e gAmanuM saubhAgya che. AthI prAmAdhipati tarIkenuM mAruM e kartavya che ke, huM temanuM sanmAna karUM. AvuM vicArIne teNe e vakhate AdarapUrvaka sanmAna sUcaka zabdothI teNe eja sthaLe kumAranuM svAgata karyuM. pachI te tene pitAne tyAM laI gayo. potAne tyAM laI jaI teNe kumAranI gya vyavasthA karI ApI. jyAre teNe kumAranA caherA uparanI ciMtA joI tyAre te belyo ke, kumAra! tame ciMtAtura kema dekhAe che? je kahI zakAya tevuM hoya te tenuM kAraNa Apa mane jarUra batAve. kumAre grAmAdhipatinuM vacana sAMbhaLI kahyuM ke, mAro bhAI cerene sAmane karatAM karatAM na mAluma kyAM gayo tene haju sudhI kAMI patto maLyo nathI. khabara nathI ke, tenI tyAM zuM sthiti banI haze ? Aja eka mAtra mArI ciMtAnuM kAraNa che. mArI IcchA tenI zodhakhoLa mATe javAnI che. kumAranA A duHkhajanaka vacana sAMbhaLIne prAmAdhipatie kahyuM, Apa A viSayamAM ciMtA na karo. huM mArA sevako mAraphate tenI zodhakhoLa karAvuM chuM. je te jaMgalamAM kayAMya paNa haze te avazya maLI jaze. A prakAre kumArane sAMtvana ApIne teNe turta ja pitAnA mANasane Adeza Ape ke, teo vanamAM jaIne jyAM varadhanu hoya tyAM tenI tapAsa kare. pitAnA mAlikanI AjJA maLatAM ja sevanajane varadhanunI zodhamAM gherathI nIkaLI paDayA. jaMgalamAM dareke dareka bhAgamAM zekheLa karI paraMtu varadhanune kayAMya patto lAge nahIM hatAza banIne teo pAchA pharyA ane pitAnA mAlikane kahevA lAgyA ke, svAmina! amoe jaMgalanA khUNekhUNe pharI vaLyA paraMtu amane tyAM kaI paNa mANasa jovA na maLe. phakta prahArathI paDela evuM eka bANa amane maLela che. bANane hAthamAM laI jatAM kumArane khAtrI thaI ke, varadhanu mAryo gayo che. AthI te jyAM sudhI e prAmAdhipatine tyAM rahyo tyAM sudhI tene varadhanunA maraNane zoka che na thayo. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 77 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samayanI vAta che ke, e gAmane lUTavA mATe ghaNA evA cora AvyA. kumAre mAnyuM ke A eja jaMgalI cAra che je amane agAu maLyA hatA Ama jANIne tenA upara bANenI khUba vRSTi karI ane tene trAhItrAhI pikAratA karI dIdhA. e saghaLA tyAMthI bhAgI chuTayA. gAmavALAone kAMI paNa nakazAna na thayuM. kumAranA zauryane joIne prAmAdhipatine ghaNoja harSa thaye. kumArane tyAM rahetAM rahetAM ghaNe samaya vItyo tyAre teNe eka divasa prAmAdhipati pAsethI javAnI rajA mAMgI. grAmAdhipatie ziSTAcArapUrvaka kumArane vidAya ApI. tyAMthI nIkaLI rahnavatI sAthe cAlatA cAlatA te zivapurI pAse pahoMcyA tyAM eka Azrama hatuM, jemAM tapasvIo rahetA hatA. kumAre ratnAvatIne tyAM rAkhI ane pite varadhanunI tapAsa karavA mATe nIkaLI paDaye. nagaramAM jaIne dareka sthAna upara teNe varadhanunI tapAsa karI. paraMtu tene kaI paNa sthaLethI varadhanano patto na maLe. khUba akaLAmaNa anubhavate te AzramamAM AvyA. tyAM AvatAM ratnAvatIne na joI tema bIjA mANase paNa na dekhAyA, kumAre A sthitithI vyAkuLa banI vicAra karyo ke, ahIM na te koI tapasvI che ke na te ratnAvatI pUchuM te tene pUchuM.? have Ane patto kevI rIte meLavuM? A rIte vyagracitta banIne te ahIM tahIM joI rahyo hato tyAM teno daSTi bhadra evI eka viziSTa vyakti upara paDI. tene joI kumAre tene pUchayuM ke, bhAI! kAle athavA Aje Ape A prakAranA vezavALI keI strIne joI che ? kumAranI vAta sAMbhaLIne te bhadra puruSe kahyuM ke, zuM Apa ratnAvatInA viSayamAM pUchI rahyA che? zuM te ApanI patnI che? e sAMbhaLIne brahmadatta kahyuM, ho! pachI teNe kahyuM ke, kAle tene meM ahIM trIjA prahAranA samaye rotI joI hatI ane tene e paNa pUchayuM ke, he putrI ! tame koNa che ? ahIM kayAMthI AvI che ? have kayAM javAnI IcchA che? mArAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne te zAMta zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 2 78 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI ane pachI teNe pitAne saghaLe vRttAMta saMkSepamAM mane kahI saMbhaLAvyo. vRttAMta sAMbhaLIne meM tene kahyuM ke, putrI ! tuM e hisAbe mArI dauhitrI thAya che, ema kahIne pachI huM tene A zivapurI nagarImAM tenA kAkA dhanasArthavAhanI pAse laI gaye. dhanasAthavo tene oLakhIne ghaNA Adara sAthe pitAne ghera rAkhI che. ane te tyAM ja che. huM ApanI zodhakhoLamAM ja hato ke, eTalAmAM Apa mane maLI gayA. cAle ghaNuM sAruM thayuM. A pramANe kahIne te puruSa kumArane sAthe laIne ratnAvatInA kAkAne ghera pahoMcyA. tyAM kumAra ane ratnavatI sukhathI rahevA lAgyA. eka samayanI vAta che ke, e nagaramAM eka ghaNe mATe mahatsava thaze. bahArathI dUra dUrathI ghaNuM manuSya e utsavamAM Avela hatAM. varadhanu paNa brAhmaNanA vezama e utsavanI zabhA jevA mATe bahArathI Avela hatuM. brAhmaNanA vezamAM chupAyelA varadhanune kumAre oLakhI lIdhuM ane tene ekadama pitAnA bane bhujAo vaDe jakaDI chAtI saraso cAMpo. varadhanunA meLApathI kumAranA jIvamAM jIva AvyA, jANe ke tene khovAI gayela prANa tene pharIthI prApta thaye. evuM mAnIne harSonmatta banelA kumAranA banne netramAMthI zrAvaNa ane bhAdaravAnI jhaDIo varasavA lAgI. rAjakumAra A rIte ghaNe samaya raDI rahyo pachI svastha thatAM teNe varadhanune pUchyuM, kahe tame kayAM cAlI gayA hatA? ane ATalo samaya kayAM vitAvyA ? kumAranA A praznane sAMbhaLI varadhanue kahyuM, sAMbhaLo! rathamAM ranavatI ane tame nidrAdhIna hatA. tyAre vaMzajALanI aMdara chupAyelA keI core eka bANanA prahArathI mAro paga jarjarIta karI dIdhe. enAthI mane khUba ja vedanA thavA lAgI ane huM e vakhate rathanI nIce paDI gaye. Apa lokone mArI AvI sthiti joI ciMtA na thAya e viyArathI meM Apane jagADela nahIM eTalAmAM ratha AgaLa nIkaLI gaye. huM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 279 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAMthI uTho ane dhIre dhIre vRkSane AdhAra laIne cAlate thayo ane e sthaLe pahoMce ke je kSitipura gAmamAM Ape ratnAvatInI sAthe nivAsa karyo hate. e kSitipurapatie mArI ghaNI ja sevA zuzraSA karI. dhIre dhIre ghA rUjhAvA lAgyo. ApanA samAcAra paNa mane avAranavAra maLatA hatA. AthI ghA jyAre ekadama rUjhAI gayA ane ApanA paNa samAcAra pUrA maLyA tyAre huM tyAMthI nIkaLI paDe. cAlatAM cAlatAM Aje ahIM AvI pahoMce chuM. devane dhanyavAda che ke, jeNe mane ApanAM darzana karAvyAM. A rIte vara. dhanue pitAnA vRttAMtathI kumArane vAkepha karyo. ane kumAranI sAthe e tyAM ja rahevA lAgyo. eka samayanI vAta che ke, jyAre vasaMtane samaya Avye. tyAre tyAMnA nAgarIkee khUba ThAThamAThathI vasaMtotsava manAvavAnuM nakkI karyuM. utsava manAvavA mATe nagaravAsIo nagarathI bahAra javA lAgyA. kumAra tathA varadhanu paNa A utsavane jovAnI abhilASAthI nagaranI bahAra gayAM. janatA jyAre e ramata gamatamAM atyaMta mazagula hatI. tyAre acAnaka ja zivapura nagaranA adhipati rAjA ripumanane hAthI pitAnA mAvatane pheMkIne bilakula niraMkuza banI upadrava macAvate e tarapha A lokee jyAre hAthIne pitAnI tarapha AvatA je te bhayabhIta banIne saghaLA hAhAkAra karavA lAgyA ane ahIM tahIM nAsabhAga karavA lAgyA AthI utsava taddana phikko banI gayo. raMgarAganuM nAme. nizAna paNa na rahyuM, janatA jyAre nAsabhAga karI rahI hatI tyAre eka kumArI kanyA je bhAgavAmAM asamartha hatI tenA upara hAthInI najara paDI. tene joIne hAthI tenA tarapha doDayo. hAthIne potAnI tarapha deDate Avate joIne te kanyAe bhayabhIta evI pitAnI najara "keI mArI rakSA kare." A abhilASAthI cAre tarapha pheravI ane jyAre tenI e AzA nirAzAmAM pheravAI tyAre teNe paNa ahIMtahIM bhAgavAnuM zarU karyuM. eTalAmAM hAthI tenI pAse AvI pahoMcyA. kanyAnA kuTuMbIjane hatA te hAthIne kanyAnI tarapha zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatA joIne jorathI rADA pADavA lAgyA ke, kaiAI A kanyAnI rakSA kare, rakSA karI. brahmadattakumAra paNa tyAM ubhela hatA. jyAre teNe bhayagrasta bAlikAne joI eTale tarata ja hAthInI sAme AvIne teNe tene paDakAryo. kumAranA paDakArane sAMbhaLIne hAthI kanyAne choDIne kumAra upara trATakA, kumAre jANyu ke hAthI mArI sAme dhasI rahyo che, ethI teNe tarata ja rASanA AvezathI jenAM netra phATI rahyA che. ane jenI sUMDha uchaLI rahI che tevA hAthInI sAme peAtAnuM uttarIya vastra utArIne krU'kayuM. hAthIe paNa e uttarIya vasrane potAnI sUMDhathI pakaDIne upara uchALI dIdhuM. hAthIe uchaLela e vajra nIce paDyu. hAthIe tene pharI uchALavA mATe peAtAnI sUMDhane nIcI karI ke eTalAmAM kumAra uchaLIne tenA ga'DasthaLa upara svAra thaI gayA ane savAra thatAM ja teNe peAtAnA hAthanI suDIenA prahArathI tenA kulasthaLane DhIluM pADI dIdhuM. pachI jyAre hAthInuM gAMDapaNu dhIre dhIre ochu thavA lAgyuM, tyAre kumAre tene madhura vacanothI p'pALyo. ane ghaNeAja premabhAva khatAnyeA. A rIte madonmatta te gajarAja jotajotAmAM kumAranA vazamAM AvI gayA. A paristhitine joI tyAM ekaThI thayelI janatA Azcaryacakita banI gaI ane kumArane dhanyavAda ApavA lAgI. pachI kumAre e gajarAjane laI jaIne AlAnastaMbha sAthe bAMdhI dIdhA. kumAranA A prakAranA sAhasane joi khaMdhIjanoe tenI khUba khUba stuti karI. puimana rAjAe jyAre kumAranI A prakAranI kuzaLatA ane zUravIratA jANI tyAre te ghaNA khuzI thayA ane Azcaryamagna banIne teNe maMtrIne pUchyuM, A kumAra kANu che ? kumAranA vezathI paricita maMtrIe kahyuM, mahArAja! pAMcAla rAjA brahmarAjAnA putra A brahmadattakumAra che kumAranA paricaya jANatAM rAjA bhUkha khuzI thayA ane kumArane peAtAne tyAM bAlAvyeA. ghera pahoMcatA teNe kumAranuM khUba satkAra ane sanmAna karyuM. rAjAne ATha kuMvArI kanyAo hatI, je'rUpa mA mAM ekaekathI caDIyAtI hatI emanI sAthe rAjAe kumAranA vivAha karI dIdhA. varadhanu paNa kumAranI sAthe rahyo. eka samayanI vAta che ke, koI srIe AvIne brahmadattakumArane kahyuM, kumAra ! Apane kAMIka kahevuM che ? kumAre kahyuM, kaheA ! zuM vAta kahevI che ? teNe kahyuM, A nagarImAM vaizramaNa nAmanA eka sAvAha che tene sakala kalAemAM nipuNa evI putrI che, jenuM nAma zrImatI che. e divase jyAre saghaLI janatA vasaMtanA utsavane manAvavAmAM mazagula hatI tyAre Ape tenu' mandonmatta hAthIthI rakSaNa karela hatuM. e te Apa jANo che. Ape jene jIvatadAna Apela che te kanyA peAtAnA jIvatadAtA ApanA sIvAya koi bIjAne varavA cAhatI nathI. e khAtara Apa tene grahaNu karo. kumAre e strInAM vacanono svIkAra karyAM. ane cAgya divase te kanyAnI sAthe vivAha karavAnu nakkI karyuM." kumAranA vivAhita thayA pachI varadhanune paNa subuddhi maMtrInI nandanA nAmanI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 281 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrI sAthe vivAha thayA. kumAra ane vadhatu ghaNA samaya sudhI sukhapUrvaka peAtAnA sAsarAmAM rahyA. A rIte rahetAM temanI prasiddhi thai cUkI. eka samaya kumAra ane varadhanu mane vArANasI gayA. varadhanu kumArane nagaranI bahAra rAkhIne kaTaka nAmanA rAjAnI pAse gayA. jaIne kahyuM ke, brahmadattakumAra ApanA nagaranI bahAra rokAyela che. A samAcArane sAMbhaLI rAjA khUba harSita thayA ane rAjakumArane nagaramAM lAvavA mATe ThAThamAThathI svAgatanI taiyArI karI saghaLA vAhanAne taiyAra karavAmAM AvyAM ane savArI rAjakumAranI pAse gAmanI bahAra AvI paheAMcI. emaNe brahmarAjAnI mAka kumAranuM svAgata karyuM" ane tene hAthI upara besADI zaheramAM praveza karAze. rAjamahAlayanI pAse savArI AvIpahoMcatA bhAre mAnapUrvaka mahAlayamAM laIjavAmAM AngeA. A rAjAne eka guNavatI putrIhatI jenuM nAma kanakAvatI hatuM. rAjAe pAtAnI e putrInuM brahmadattakumAra sAthe pANigrahaNa karAvyuM. dahejamAM rAjAe ghaNA hAthI, gheADA, jara, javerAta vagere ApyuM. kumAra kanakAvatI sAthe tyAM rahevA lAgyA. A samaye kumArane tyAM cakravatI nA dyotaka cakrAdviratna pragaTa thayA. kaTakarAjAe potAnA tAne puSpazUla, skveradatta, Adi rAjAnI pAse pAtapAtAnI sainya sAmagrI lai vANArasI AvavA mATenuM AmaMtraNa ApavA mekalyA. ethI e saghaLA rAjAe peAtapeAtAnAM anya sAmagrIthI susajja thaIne vArANasI AvyA. sahue maLIne kumArano rAjyAbhiSeka karyAM, varadhanune senApatinuM pada ApavAmAM Avyu, brahmadatta cakravatI' A pachI saghaLA sainyanI sAthe dIrgharAjA sAthe saMgrAma karavA mATe nIkaLI paDayA, cAlatAM cAlatAM kumAra kAmpilya nagaranI pAse AvI pahoMcyA. dIrgharAjAne khabara maLatAM teNe peAtAnA dvAne kAzInareza, kaTaka rAjA vagere pAse mAkalyA. emaNe tAne apamAnita karIne kADhI mUkayA. keAIe temanI eka paNa vAta sAMbhaLI nahIM'. kuMtAe apamAnita khanI pAchA pharIne saghaLA samAcAra dI rAjAne kahI saMbha LAvyA. brahmadattanA AkramaNunA samAcAra sAMbhaLIne tenI mAtA culanI gusa zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 282 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALethI nIkaLI gaI ane sAdhvIonI pAse jaIne dIkSA dhAraNa karI lIdhI. ane tIvra tapasyA karavA lAgI jenA prabhAvathI teNe sadgatine mArga meLavI lIdhe. brahmadattanI senAe nagarane cAre taraphathI gherI lIdhuM cAre bAjuthI gherAI javAnA samAcAra jyAre dIrgharAjAne maLyA tyAre teNe vicAra karyo ke, A rIte gherAyelI sthitimAM TakI zakAya tema nathI AthI mAruM have kartavya che ke, zauryanI parIkSA yuddhanA medAnamAM karI levI. A prakArane nizcaya karIne dIrgharAjA potAnA sinya sAthe nagaranI bahAra nIkaLyo ane yuddha karavA mATe yuddhabhUmi upara pahoMcyo. banne senAo vacce bhayaMkara e saMgrAma zarU thayo. brahAdattanA sinya dIrgha rAjAnA sinyane pachADI dIdhuM. je sainike baccA hatA te pitAne jIva bacAvavA zastrone paDatAM mUkI yuddhabhUmithI nAsI chUTavA lAgyA A tarapha brahmadatta ane dIrdha rAjA vacce paNa ghera yuddha macI gayuM hatuM. ekabIjA pitapotAnA zAane chUTathI upayoga karI rahyA hatA, bahAdattakumAre bhAre kauzalyathI dIrgharAjAnA saghaLAM zarane nAkAmIyAba banAvI devA chatAM paNa bane vacce khUba samaya sudhI yuddha cAlatuM rahyuM ane mAMthI kaI kaIne harAvI na zakayuM. brahmadatta jyAre A paristhiti joI tyAre teNe vicAra karyo ke, dIrgharAjA sAmAnya zathI parAjIta thaI zake tema nathI, tyAre teNe tenA upara cakra choDayuM. cake potAnuM kAma AbAda bajAvyuM. dIrgharAjAnuM mastaka cakranA prahArathI kapAIne jamIna upara paTakAyuM. A samaye cAre taraphathI "brahmadatta cakravatIne jaya thAo nI jayagheSaNa sakala janatAnA mukhamAMthI nIkaLI paDI. dee paNa AkAzamAMthI tenA upara puSpavRSTI karI sAthesAtha sahune sUcanA paNa dIdhI ke, A brAdatta bAramA cakravartI utpana thayela che. e samaye devonI vANI sAMbhaLIne saghaLA janapada-lokoe brahmadatta cakravatInI khUba ja stuti karI. strIoe tenI maMgaLa AratI utArI ane khUba utsAhabhera utsava manAvyA, A pramANe brahmadattacakavatI saghaLA strI puruSethI stuti pAmIne maMtrImaMDaLa vagerenI sAthe pitAnA rAjabhavanamAM gaye. tyAM saghaLA puravAsIoe ane saghaLA sAmaMtoe maLIne tene cakavatI pada zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara abhiSeka karyo. A rIte cakravartI padathI alaMkRta banIne brahmadattakumAra pitAnA jIvanane samaya sukhamAM vitAvavA mAMDe. eka samayanI vAta che ke, cakravatInI samakSa keI naTe nATakanuM Ayojana karyuM. nATakane jovA mATe cakavatI jyAre nATakazALAmAM pahoMcyA tyAre koI eka dAsIe apUrva kusumane guche paNa cakravatIne pradAna karyo. nATakane jatAM ane gAyanane sAMbhaLatAM ane e puSpagucchane suMghatAM cakravatInA manamAM e vicAra jo ke, meM agAu AvuM kusumastaka kayAMya sughela che. temaja A prakAranuM nATaka paNa kayAMya joyela che. tema AvuM gAyana paNa sAMbhaLela che. paraMtu A badhuM meM kyAM anubhavela che enI yAda AvatI nathI. e vicAra karatAM karatAM cakravatIne mUchI AvI gaI ane emAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayA enA prabhAvathI cakravatIe pitAnA pAchalA pAMca bhavane jANI lIdhAM. AthI tene e nizcaya thaI gayuM ke, jyAre huM saudharmasvargamAM padmaguma vimAnamAM hatA tyAre meM evuM nATaka joyuM hatuM, AvuM kusumastabaka chaDI suMghela hatI ane AvuM gAyana paNa sAMbhaLela hatuM. cakravatIne mUchita avasthAmAM paDelA joIne tenA sevakee zItalapacAra kriyAethI emanI mUccha dUra karI. cakravartI zItaLa upacArothI svastha banyA. jAtismaraNa jJAnanA prabhAvathI cakravatIe potAnA pUrvabhava saMbaMdhI bhAIne jANI lIdhA ane pachI e vicAra karyo ke, pAMca bhale sudhI je mArI sAthe rahela che te A samaye kyAM che? A vicAra karIne temaNe tenI zeSa karavAnA nimitte "lAvavA mUau huM mAtarama tathA? A prakAre ardhA zlokanI racanA karI tenI sarvatra ghoSaNA karavAnuM senApati varadhanune kahyuM. sAthosAtha e paNa kahyuM ke, je kaI vyakti AnA utarArdhanI pUti karaze tene rAjA arthe rAjya Apaze. tevuM jAhera karavAnuM paNa jaNAvyuM. cakravartInI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 284 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJAne senApati varadhanue eja rIte amala karyo. saghaLA sthaLe e ardhA zlokanI ghoSaNA karAvI. saghaLA lokee maLIne vicArapUrvaka sAMbhaLe paraMta koInAmAM evI buddhi utpanna na thaI ke, je enA uttarArdhanI pUti karI. zake. A vakhate cakavatanA pUrvabhavanA bhAI ke jenuM nAma citra hatuM te purimatAla nagaramAM eka zeThane tyAM utpanna thayA hatA ane jAti smaraNa jJAnathI pitAnA pUrvabhavane jANIne saMsArathI virakta thaIne jemaNe dIkSA dhAraNa karI hatI ane muni avasthAmAM vicaraNa karatAM karatAM jeo kAmpitya nagaranA manerama nAmanA udyAnamAM Avela hatA ane prAsuka bhUbhAga upara pAtra ane upakaraNene rAkhIne dharmadhyAna karatA hatA e vakhate tyAM ke ahiTa calAvanAranA mukhethI bolAyelA e ardhA kalekane sAMbhaLyo. sAMbhaLatAM ja temaNe jJAnapayogane joDIne pitAnA bhAInuM samasta vRttAMta jANI lIdhuM. jANIne pachI temaNe e ardhA kalekanI pUrti A pramANe karI "ghaNA nau kisa kAriranyonyAkhyAM vipuH " arahaTa calAvanAra e ardhA kalekane laIne atyaMta prasannacitta banIne rAjabhavana upara pahoMcyA ane tyAM pahoMcIne pUrNa banela e zleka saMbhaLAvyA. zlokane sAMbhaLatAMja pUrvabhavanA bhAIne sanehathI gadagadita thaIne cakavatI mUccha pAmyA. cakavatIne mUrzita avasthAmAM paDelA joIne saghaLA sadasyajane jANe vaja paDayuM hoya tema stabdha banI gayA. rAjapuruSa e AvelA mANasaneja cakavatanI A sthitinuM kAraNa mAnIne tene TIpavA mAMDayA. pitAnA upara mAra paDate joIne te mANase kahyuM ke, AryavRnda! mane Apa lekee vagara kAraNe mAra mArela che. AmAM mAre jarA sarakhee aparAdha nathI. A kanI pati meM karela nathI paraMtu udyAnamAM eka munirAja AvelA che temaNe karela che. mArA moDhethI bolAyelA ardhA kalekanI pUti temaNe karI che. meM te pUrNa thayele e kaleka ahIM AvIne ja saMbhaLAvyo che. AthI Apa mane vadhu duHkhI na karatAM cheDI de. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 285 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mANasanAM vacana sAMbhaLIne rAjapuruSee tene cheDI dIdhe. eTalAmAM caMdanAdi zItaLa upacArethI cakravatI paNa svastha banI gayA. jyAre temaNe e. jANyuM ke, mArA pUrvabhavanA bhAI ahIM muni avasthAmAM Avela che tyAre temaNe e arahaTa calAvanAra mANasane ghaNuM dravya ApIne saMto . tathA khUba rAjIrAjI karIne vidAya karyo. pachI aMtaHpurathI parivRtta thaIne cakravatI ghaNI utkaMThA sAthe munirAjanA darzana mATe e udyAnamAM gayA. udyAnamAM pahoMcatAM temanA manane prema ubhare khUba ja vegavAna banyuM. pahelAthI paNa tene neha adhika svarUpamAM uchaLavA lAgyo. harSanAM AMsuthI enAM netro ubharAvA lAgyAM, cakravartIe munirAjane bhaktibhAvathI vaMdana karyuM ane savinaya emanI sAme jaIne besI gayA. munirAje dharmadezanA ApavA mAMDI. ane kahyuM ke, saMsAra asAra che, zarIra kSaNabhaMgura che, zarada kALanA meghanA jevuM A jIvana che, vijaLInA samAna caMcaLa A yauvana che, kipAkanA phaLanA jevA bhAga che, saMdhyAkALanA AkAzanA raMge samAna viSayasukha che, pANInA parapoTA jevI lakSmI che, mRtyu anivArya che. A pramANe saMsArika padArthonI ane saMsAranI aniMyatAnuM varNana karIne e munirAje e paNa batAvyuM ke, karmonA baMdhane hetu zuM che ? mokSamArga zuM che? ane te jIvane kaI rIte prApta thAya che. muktisukha kevuM che? munirAjanI A dharmadezanAne sAMbhaLIne saghaLA ja virAgyabhAvanAthI bhAvita banyA, paraMtu viSaya jALamAM mugdha banelA brahmadattanA hadayamAM muninA upadezane jarA sarakhee prabhAva na jAmyo. cakravartIe suni rAjane kahyuM, ke mahArAja ! je rIte Ape mane ApanA meLApathI AnaMdita banAvyo che e ja rIte enAthI AnaMda te mane tyAreja thAya ke, Apa jyAre ardhI rAjayane svIkAra kare haju te mArA ane ApanA AnaMdane anubha vakaravAnA divasa che. pachIthI ApaNe baMne maLIne tapanuM ArAdhana karIzuM. tapanuM phaLa paNa rAjya sukhane bhAgavavAnuM ja che. AthI Apa ardhI rAjyane svIkAra karI tapanA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 286 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaLane bhAgavA. brahmadattanA A prakAranAM vacana sAMbhaLIne munirAje tene kahyuM, rAjan ! kema bhUlI rahyA che ? zuM tame jANatA nathI ke, A manuSya janma khUbaja durlabha che. jIMdagIneA kAI bharosA nathI. e te ghAsanA agra bhAge ceATelA jaLabiMdu samAna kSaNubha'gura che. lakSmIno paNu kAI vizvAsa nathI kemake, e prakRtithI ja caMcaLa che. jevI dhabuddhi Aje sthira che tevI sadA sthira banI raheze e kahI zakAya tevuM nathI. viSaya sevananuM phaLa sArU hoya che e te kevaLa durAzA mAtra che. kemake, enuM piraNAma khUbaja kaDavu hoya che. viSayomAM Asakta cittavALAnuM patana avazya narakAmAM thAya che. viratirUpa mekSanuM khI atyaMta durlabha che. vairAgyano abhAva jIvane jarUrathI narakamAM laI janAra mane che. A mATe he rAjan ! thADA divasaja rahenArI evI A rAjyalakSmInI cAlamAM tame kema sAI paDayA che ? buddhimAna tA enA leAbhamAM krUsAtA nathI. bicArI rAjyalakSmImAM eTalI zaktija kayAM che ke, te buddhimAna vyakti AnA aMtaHkaraNane peAtAnI tarapha AkarSi zake ? A mATe huM sajan! e vicAranA parityAga karIne tame pUrvabhavAnubhUta duHkhapara parAone yAda karo. A avasara ghaNA saubhAgyathI tamane maLela che. ene saphaLa karavAnI ceSTA karA. kSaNika viSaya bhAgemAM na phulAva, vikarALa vAdhe jene phADI khAdhela hAya tene mATe keAI auSadhI kAmayAba banatI nathI. e rIte A bhAgoe jene sa dIdhA haiAya evI vyakti mATe A sasAramAM kAI auSadhI nathI. AthI hajI paNa samaya che ke, tameA rAjyalakSmInA mAhanA tyAga karIne AtmakalyANanA mAge jaladIthI vaLI jAva. munirAjanAM A prakAranAM amRtatulya vacanAnu' pAna karIne cakravartIe munirAjane kahyu, bhadraMnta ! Ape khUkha kahyuM, zuM Apa mane bhUkha samo che? ethI ja AvI vAtA kahI rahyA che? ApanI A vAte te mane khALakAnA jevI lAge che. sapUrNa sukhanA tyAga karIne je pratyakSa dekhAtuM nathI evA sukhanI AzA karavI e zuM mUrkhatAnu lakSaNa nathI ? huM teA Apane paNa e nivedana karUM chuM' ke, mahArAja A dIkSAmAM zuM khaLyuM che? Apa ene cheDI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 287 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do ane mArUM kahevuM mAnIne adhuM rAjya svIkArIne Apa paNa mArI mAka AnadathI jIvana vyatita karo, cakravatInAM vacana sAMbhaLIne munirAje kahyu, rAjana! meM te saMsAranA sukha khUba bheAgaLyAM ane parabhavamAM enA mULanA paNa anubhava karI lIdhA che. mane te have nizcaya thaI cUkayo che ke, bhA saghaLA sAMsArika sukha kevaLa duHkhanA mATe ja che. AthI meM samajI lIdhuM che ke, A saghaLA sAMsArika sukha parityAga karavAmAM ja zreya che. A pramANe thAravAra samajAvavA chatAM paNa jyAre cakravatI pratiyuddha na thayA tyAre zrutirAje upayega lagADIne joyu eTale temane samajAyuM ke, eha! sabhUtanA bhavamA eNe sanatkumAra cakravatInI strInA vALane sparza thatAM bhAga abhilASI banIne cakravatI padane prApta karavAnuM nidAna karela hatuM. e samaye pazu me ene khUba ja samajAvela paraMtu teNe mArI eka paNa vAtane mAnela na hati. jyAre e samaye te samajela na hateA tA Aje kyAMthI samajavAnA hatA mAthI e samajAya che ke, enA bhAgyamAM jIna vacaneAnA taraph anurAga thavAna lakhAyela nathI A prakAranA vicAra karI muni upadezathI virata banI gayA ane thoDA samaya rahIne tyAMthI vihAra karI gayA. samaya purA thatAM karmano kSaya karIne teo mekSadhAmamAM sIdhAvyA. A tarapha cakravatI paNa viSaya sukhAno anubhava karatAM karatAM peAtAno samaya vitAvavA lAgyA. eka samayanI vAta che ke, pUrva paricita brAhmaNe cakravatIne AvIne kahyuM ke, he mahArAjAdhirAja ! huM e cAhuM chuM' ke, cakravatIne je lejana maLe che evuM leAjana mane khAvA maLe, mArI A abhilASA ApanA sivAya koI purI karI zake tema nathI AthI Apane prArthanA karUM chuM ke, Apa mArI A abhilASAne pUrNa karI. brAhmaNanI prArthanA sAMbhaLIne cakravartIe kahyuM ke, he dvijra ! huM je prakAranu' bhAjana karU chu tevu` leAjana tamA na khAi zake. kemake, je leAjana huM karU chuM. tene bIje koI mANasa khAya te te pacAvI zake nahI'. cakravatI'nuM A prakAranuM kahevuM sAMbhaLIne brAhmaNe kahyuM ke, mahArAja ! zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 288 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravatI banavA chatAM Apa brAhmaNane jamavAnuM ApavAno InkAra kare che emAM ApanA A padanI zeSA nathI. brAhmaNane Ave Agraha , tyAre cakravatIe tenI mAgaNane svIkAra karyo ane eka divasa cakravatIe e brAhmaNane sahakuTuMba pitAne tyAM bhejana levA mATenuM nimaMtraNa ApyuM. brAhmaNane sahakuTuMba jamADe. khAI pIne te saparivAra pitAne ghera gaye. rAtrInA bhajananA prabhAvathI tene madanajavaranA AvegathI atyaMta pIDA thaI ane te pAgala je banI gayo. sArAsArane viveka paNa te bhUlI gayA. maryAdAnuM paNa tene bhAna na rahyuM. mAtA, putrI, vahu, pautrI, ane bhANeja AdinI sAthe te akArya karavAmAM tatpara banyo. tene emanI sAthe saMgama karavAmAM paNa keI maryAdA na jaNAI. jyAre bIje divasa thaze ane bhajanane prabhAva zAMta thaI gayo tyAre pite karelA anAcAra sevananI tene bhAre lajajA utpanna thaI te tyAM sudhI ke, te pitAnA kuTuMbIjanene potAnuM moTuM paNa na batAvI zakaye. A rIte lajajAvAna banela e te brAhANuM nagara choDIne cAlI nikaLe. teNe e vicAra karyo ke, A cakravartI sAthe mAre evuM te kayuM vera hatuM? ke teNe kayA bhavanA pApane mArI pAsethI badalo lIdho ke, khavarAvI pIvarAvIne mArAthI AvA prakAranuM kukRtya karAvyuM. mArAthI banavA pAmelA A kukRtyathI huM kaIne mAruM moMDhuM batAvI zakuM te na rahyo. AthI mArA mATe ekaja mAga rahyo ke, huM cakravartIthI A verane badale lauM. A vicAra karatAM karatAM te eka vanamAM jaI caDaye. ane ahIM- tahIM bhaTakavA lAgyo. tenuM mana eTaluM badhuM vyagra banI gayuM hatuM ke, te kayAMya sthira thaI besI zakato na hate. bhaTakatAM bhaTakatAM teNe eka bakarAne cAranAra bharavADane che ke je gIlamAM kAMkarA caDAvIne pIpaLAnA pAnanuM chedana karI rahyo hato. ene joIne te brAhmaNe vicAra karyo ke, A bharavADa kharekhara lakSya vedhI hoya tevuM jaNAya che. je te kharekhara lakSyavedhI hoya te huM tenI sahAyatAthI mArA dhArelA kAmane avazya pAra pADI zakIza. Avo vicAra karI te bharavADane bhAre sanmAna sAthe pitAne ghera laI gayo. ane zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 289 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAntamAM pitAnI je abhilASA hatI te tene kahI saMbhaLAvI. brAhmaNanuM kahevuM sAMbhaLIne e bharavADe tenI vAtane svIkAra karyo. eka divasanI vAta che ke, jyAre brahmadatta cakravatI pitAnA aMtaHpuramAMthI bahAra javA nIkaLe e vakhate bhIMtane Azraya laIne ubhelA kaI eka bharavADe ke je lakSyavedhanI kaLAmAM nipuNa hatuM. teNe gIlelamAM goLI caDAvIne tenI banne AMkho phADI nAkhI. AthI cakravatIne bhAre krodha caDa ane eja vakhate teNe potAnI AMkho pheDanArane patto lagADI te brAhmaNane tenA bhAI sAthe mArI nakhAvyo. cakravatIne kepa AthI paNa zAMta na thayA tyAre teNe e nizcaya karI lIdhuM ke, rAjyamAM jeTalA paNa brAhmaNa hoya tene nAza karavAmAM Ave. A vicAra karI potAnA rAjyamAM jeTalA brAhmaNa hatA te saghaLAne mArI marAvI nAkhyA. chatAM paNa tenA hRdayane zAMti na maLI tyAre teNe maMtrIne belAvIne AjJA karI ke, jyAMthI paNa bane tyAMthI brAhmaNanI AMkhe kADhI tene eka thALImAM bharI mArI sAme rAkhavAmAM Ave ke jethI huM e AMkhene chUMdIne mArA verane badale lauM. A pramANe karavAthI ja mArA hRdayane zAMti maLI zakaze. e zivAya mArU mana zAMta thaI zakavAnuM nathI. cakravatInA A prakAranA Adezane sAMbhaLIne maMtrIe suMdara evI yukti zodhI kADhI. zAkhATa vRkSanAM phaLane thALamAM rAkhI e thALa enA saMteSa khAtara enI sAme lAvIne rAkhI dIdhe. cakravatIe jANyuM ke, brAhmaNanI AMkhothI bharapUra thALa bharAIne mArI pAse AvI gayA che. tyAre te e phaLane ja AMkha samajIne potAnA pagathI khUba khUba kacaravA mAMDe. A pramANe karavAthI tenA manamAM zAMti vaLI. ane roja te A pramANe karavA lAgyuM. Ama karatAM karatAM sAtaso soLa 716 varSa pramANa pitAnuM AyuSya pUruM karyuM. praviddhamAna raudra pariNamI hevAthI aMte te marIne sAtamA narakane nArakI banyo. A pramANe brahmadatta cakavatInI A kathA samApta thaI, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have A kathAnA sArabhUta sUtranA prAraMbhathAya che. te A prakAre che-- " jJAAniko ''-ityAdi anvayAtha~~~A pAnnio-jJAtipAtritaH cAMDAla jAtithI pUrva bhavamAM sa'bhUtanA bhavamAM parAjIta banelA e saMbhUtamunie kRSivummi niyALam kRttinAputte ninam ajAIt hastinApuramAM vaMdanAnA samaye cakravatInI strInA vALanA sparzajanya sukhane anubhava karavAnA kAraNe mArA tapanuM phaLa hAya tA " 'huM AvatA bhavamAM cakravatI thAuM" AvA prakAranuM nidAna bAMdhIne pachIthI maraNa karyuM. maraNu karIne pachIthI te sabhUtamuni padmagula vimAnamAM devanI paryAyamAM utpanna thayA. e pachI te jamavummAno-nukrmAt padmaguma vimAnathI myuvIne jIjaLI haiM yaMmatto navazo-jIrunyAM prAntaH utpanna brahmarAjAnI patnI culanI rANInI kUkhe "brahmadatta" nAme putrarUpe avataryAM. bhAvA----pahelAM kathAthI e spaSTa thayuM che ke, citra ane sa MbhUta e ane bhAI cAMDAla jAtimAM utpanna thayA hatA. zUdra hAvAne kAraNe te svayaM duHkhI rahyA karatA hatA. keAI nimitta maLatA e banne bhAI Ae dIkSA aMgIkAra karI ane tapasyAnA prabhAvathI aneka labdhinA dhAraka banyA. namuci maMtrIe jyAre temane vividha prakArathI mAra marAvIne hastinApurathI bahAra kaDhAvI mUkyA tyAre temaNe apamAnita thavAne kAraNe tejolezyAthI nagaramAM agni ane dhumADo phelAvyeA. AthI nagaramAM phelAyelA trAsane jANIne emane khamAvavA mATe khuda sanatkumAra cakravatI peAtAnI zrIdevI rANInI sAthe tyAM AvyA. cakravatI e dhaNI AjIjI ane vinaMtI karI saMbhUtamunine prasanna karyo. rANIe paNa e samaye bhaktinA AvezathI temanA banne caraNo upara peAtAnu mastaka namAvyuM. cakravatInI srIratna" rANInA vALanA alhAdaka sparza munine sukhadAyaka lAgyA. AthI sabhUtamunie svayaM " tapanA prabhAvathI hu AvatA bhavamAM cakravatI thaI jAuM, " evuM nidAna karyuM. pachI tyAMthI marIne te saudha svargamAM padmazuvimAnamAM deva tarIke utpanna thayA. ane tyAMthI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 291 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cavIne brahmarAjAnI rANu culanInI kUkhe brahmadatta nAmanA putrarUpe utpanna thayA. A kathAne sAra A sUtramAM sUtrakAra pragaTa kare che-"iM"i --ItyAdi. anvayArtha-ifpaheaivice kompilya nAmanA nagaramAM saMmUgo-saeNmaraH saMbhUtane jIva brahmarAjA ane rANI culanInA saMbaMdhathI brahmadatta nAme prasiddha putra utpanna thaye. ane pitto-vitraH citrane jIva ramatAHi-gfmatAjIno purimatAla nagaramAM vitA tikrimi -virAje zreSThitte bahudhana ane parivAra saMpanna hovAthI vizALa evA dhanasAra zeThanA kuLamAM guNasAra nAme putrarUpe nAmo-nAtaH utpanna thaye. ane dharma no-dharma zuravAM janamArgAnusArI zubhacaMdra AcAryanI pAse mRtacaritra rUpa dharmane upadeza sAMbhaLIne zva-kavitA muni dIkSAthI dIkSIta thayA. | bhAvArtha-"trei saMbhaH" A padane saMbaMdha pahelI gAthAnI sAthe che. e batAvavAmAM Avela che ke, saMbhUta ke je citranA nAnA bhAI hatA. tene janma kompilya nagaramAM brahmarAjAne ghera thayA hatA. ane je meTAbhAI citra hatA te purimatAla nagaramAM dhanasAra nAmanA eka zeThane tyAM guNasAra nAmanA putrarUpe janamyA ane tyAM temaNe zubhacaMdra nAmanA jainAcAryanI pAsethI dharmanuM zravaNa karIne dIkSA aMgIkAra karI. mArA pachI zuM thayuM te kahe che-"iMjinmi -ItyAdi avayArtha-vi"i ja jare nittasaMnyA ro vi samAcA-vice najare trimUau samAnta kAmpitya nagaramAM citrane jIva munirAja ane saMbhUtano jIva brahmadatta cakavartI e bane maLyA. ane te temaNe ikkamikarasa-ekaikastha 52252mA suhadukkhaphalavivAgaM kahaMti-sukhaduHkha phalavipAkaM cattiH punya tathA pApanA vipAkanI kathA kahI. ahIM gAthAmAM citra-saMbhUtanA nAmathI je kahevAmAM Avela che te pUrvabhavanA nAmathI apekSAo kahevAyela che tema jANavuM joIe. je 3 A viSayamAM saMsAranA jIva brahmadatta cakavatIe citranA jIva munirAjane zuM kahyuM e vAta cAra gAthAo dvArA sUtrakAra pragaTa kare che. "viTTI-ityAdi. 1 anvayArtha-mahagIgo-ddhiAH sarvotkRSTa riddhi saMpanna-SaTrakhaMDanA adhipati mahAnato-bhAcara traNa bhuvanamAM jenI bolabAlA hatI evA yazane pAmelA viThThI saMmo -revatI brahmatta brahmadatta cakravatI e vahumALa- kumAra zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 292 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya AdaranI sAthe macamAM-pratam peAtAnA mATAbhAI ke je zeThanA kuLamAM utpanna thayA hatA ane dIkSAthI alaMkRta hatA emane meM vacaLama--vI-la vacanam badravIt A prakAre kahyuM-- bhAvArtha----kathAthI ApaNe e jANI zakayA chIe ke, jyAre araheTa (28) hAMkanAranA meDhethI khelAelA ardhAAAkanI pUrtine te arahaTa hAMkanAre brahmadattanI pAse AvIne saMbhaLAvI ane tene spaSTarUpe saghaLA vRttAMta saMbhaLAvyeA. tyAre cakravatI e tenuM bhAre sanmAna karyuM. tathA sArU evuM dhana ApI vidAya karyAM. A pachI te peAtAnA bhAInA jIva munirAjane vaMdanA karavA mATe gayA ane tyAM temane A prAthaeNnA karI ke, mahArAja ! je rIte Ape mane ApanAM pavitra danathI satuSTa karela che, eja rIte ardhA rAjyano svIkAra karIne mane satuSTa karA, eja AgalI vAta A gAthAdvArA kahevAmAM Avela che. jA teo zuM melyA te nIcenI gAthAdvArA kahevAmAM Ave che. Alimo "-ItyAdi. anvayA----cakravatI e bahumAna ane Adara sAthe temane kahyuM ke, huM suni ! annamannavasALu -anyonyavazAnuau huM' ane tame o tri-Dhau vi ane pUrva bhavamAM eka bIjAnA bhAI hatA annamannamanuttA-anyonyAnuoN ApasamAM atula evA prema saMpanna ane annamannaphisino-anyotiSiLo eka bIjAnA sadA hitecchu mAyarA Alimo-taro Ava bhAI bhAI hatA. bhAvA--ardhuM rAjya laI Apa sukhI thAva e vAta huM eTalA mATe kahI rahyo chuM ke, huM ane Apa pU lavamAM saheAdara bhAi hatA, AthI mane ApanI AvI dazA joIne ghaNuM duHkha thAya che. ! pA ApaNe ane saheAdarapaNAthI kayAM kayAM utpanna thayA A vAtane cakravatI pragaTa kare che.-- vAsA ''-ItyAdi, 66 anvayA--ApaNe mane pahelAM susaLe varALe dazANu dezamAM vAsA-vAcau zAMDilya brAhmaNanI yazeAmatI dAsInA putra thayA. tyAMthI marIne jAtine-dArji te kAliMjara parvata upara miyA-mUnau haraNa rUpe avataryAM. e paryAyathI nIkaLIne mayaMtIne TUMkA - dhRtAtIre ha~sau mRtagaMgAnA kinAre haMsa thayA. e paryAya cheDIne jJAsisUmIya-jAzimUmau kAzI nagarImAM ovALA-dhapAjo cAMDAlane tyAM putra rUpe ArI-AAva avataryAM. e paryAyane paNu cheADIne pachI revajommI mahiDhiyA levA ca balI-phevo mahi~jo tevo ja bAhya saudharmAMsva mAM padmagulma vimAnamAM mahaddhika deva thayA ane tyAMthI vIne ApaNI --SA A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 293 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ inDiyA kAr-SThiA jJAtiH chaThThI paryAya che. A paryAyamAM ApaNe bane manamonA vinA-monTenavinA eka bIjAthI vikhuTA paDI gayA chIe. dALa cakravatInA vacana sAMbhaLIne munirAja kahe che ke- "mA"-ItyAdi! anvayArtha-rA-AAna he rAjana! saMbhUtanA bhavamAM tume-tvacA tamee niyALaug-nina pratAni padArthone bhegavavAnI abhilASArUpa nidAna baMdhathI saMpAdana karela viiirayA-karmAni vivinitAni nidAnarUpa karmone upAjIta karyA, AthI tehiM ravivALa-tevAM vivena e karmonA phaLa svarUpa vipAkathI viSayonAmuvAjayA-vicAm pALatI ane tame banne A janmamAM eka bIjAthI vikhuTA paDI gayA chIe. bhAvArthaA kathAthI ApaNane e vAta nizcita thaI gaI che ke, saMbhUta munie cakravatI thavAnuM niyANuM karela hatuM. AthI cittamunIne jIva ene samajAve che ke, meM e samaye tamane AvuM niyANuM na karavA khUba samajAvela hatA paraMtu tamee mArI eka paNa vAta mAnela na hatI. enuM phaLa e maLyuM ke A bhavamAM ApaNe baMne eka bIjAthI vikhuTA paDI gayA. 8 A pramANe viyeganuM kAraNa jANa lIdhA pachI cakravartIe pharIthI pUchyuM"sa"-ityAdi ! anvayArtha-he muni ! - meM judA-judA saMbhUtanI paryAyamAM jo ja mAM -sabhyazaucavini muSAbhASAne tyAga ane mAyAcArInA vajana 35thI prasiddha zubha karma karela che. tAni mAM anna bhuiMgAmo-tti maLa traNa mine e karmonA phaLane huM A cakravatInI paryAyamAM jogavI rahyo chuM. AthI citte vicitra citranA ja jIvarUpa Apa paNa se-ttAni e cakravatInA sukhane mArI mAphaka vinu mugAmo-nuM kema bhegavatA nathI ? bhAvArtha-A gAthAthI cakravatIne e abhiprAya nIkaLe che ke, Ape te tapasyA karIne paNa kAMI upAjIta karela nathI. jo ema hota te tame paNa mArI mAphaka cakravatI padanI vibhUtinA sukhane bhegavanAra banyA hota. AthI ApanI tapasyAnuM AcaraNa barAbara nathI. che la che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 294 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakavatanuM AvA prakAranuM kahevuM sAMbhaLIne munie A pramANe kahyuM saMvaM"-ItyAdi ! anvayArtha-rAjana ! varALa-TRIOTImanuSyanAM saMvaM suvi Re manadusarva saraLa 4 mavati samasta suMdara rItathI AcarAyela tapa Adi karma saghaLI rIte saphaLa bane che. vaDI vamAja mohna na barigha- bhyaH : mokSaH rAti pite AcarelAM karmothI manuSyone chuTakAro thatuM nathI. arthAta karelA karmonuM phaLa tene avazya maLe che. e aphaLa nathI banatAM. janapadanuM paNa A viSayamAM AvuM ja maMtavya che. "kRtakarmakSayo nAsti, klpkottishtairpi| avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // " karelAM karma kadI paNuM, karoDe zataka95 kALamAM paNa kSapita thatAM nathI. cAhe te zubha hoya ke azubha. AnuM phaLa te avazya jogavavuM paDe che. A mATe he cakravatI ! mama tmA mAro AtmA paNa ahiM jAne - vattaH ma : 2 uttama dravyakAmarUpa athavA janaprArthanIya rU5 zabdAdikanA bhoga dvArA puOUTwo-puSyataH puNya phaLethI yukta che. lAvArtha- cakravatIne samajAvavAnA AzayathI munirAje emane kahyuM ke, jayAre A aTala siddhAMta che ke, karelA karmonuM phaLa jIvene avazya maLe che te A niyama anusAra meM paNa utkRSTa arthakAmane upAjIta karela che. AthI tame tamArA manamAM e kaI vicAra na kare ke, A bhikSue pUrve karelAM sukRtya niSphaLa che. kemake, uttama dravya kAmarUpa viSayenI prApti jIvone puNya vagara maLI zakatI nathI. je 10 tathA-"nAsi-ItyAdi. anvayArtha-janmAMtaranA nAmathI saMbaMdhita karatAM munirAja kahe che ke, saMpUrva-saMmata he saMbhUta! tame jema pitAnI jAtane mAmA-mahUnumAna atizaya mahAmyathI saMpanna ane mahiDhicaM-maddhimi cakravatI padanI prAptithI atizaya vibhUti viziSTa mAnIne puorovavece nANAli - pukhyapatima kAnA sukRtyanA phaLanA bhegavanAra mAnI rahyA che taheva-daiva eja rIte rAcaM-nAna- he rAjana! pittaSi jJAAdivitra jJAnAhi mArA citranA jIvane paNa e ja mAne. ra phuTTInu ja mU-tAki Rtti zutiH ra prabhUtA. A citranA jIvane paNa Rddhi, dAsI, dAsa, hAthI, ghoDA, maNI, suvarNa, Adi dhana dhAnya saMpanna ane ghuti teja pratAparUpa ghuti vipula pramANamAM hatI. AnuM tAtparya e che ke, je prakAre tame nidAnanA prabhAvathI devalokathI vIne brahmarAja ane culanI rANIne tyAM brahmadatta nAmanA putrarUpe avatarIne cakravatI padane bhegavI rahyA che. evI rIte huM tamAro bhAI citra paNa nidAna zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 295 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahIta tapanA prabhAvathI devaleAkathI cyavIne susamRddha dhanasAgara zeThane tyAM putrarUpe avatarela chu, je prakAranA tamArA vaibhava che. eja prakAranA mArA vaibhava hatA. huM paNu e avasthAmAM yAcakane mATe eka karADa mudrAe ApyA karatA hatA. dareka Rtuone anukULa, sukhadAyaka, maneAhara ane sukhadAyaka bhavya prAsAdAmAM nivAsa karIne saghaLA bhegAnA upaleAga karatA hatA. aneka prakA ranA rathAnI gheADAnI tathA hAthIenI mAre tyAM kamInA na hatI. mAre aneka sukumAra patnIe hatI. khatrIsa prakAranAM nATakAne jotAM jotAM huM vizeSa sukha paraparAne bhAgavatA hatA. mAre tyAM koI paNa vastunA abhAva na hatA. pUrva karelA sukRtyonA prabhAva mane dareka prakAre rAja kharAja Anadita manAvatA hatA. 11 / munirAjanuM A prakAranuM kathana sAMbhaLIne cakravartI e kahyuM ke, jyAre ApanI mArA jevI vibhUti hatI teA pachI muni thavAnu' zuM kAraNa banyuM ? enA uttara A gAthA dvArA ApavAmAM Avela che--" mahatvanA '-ityAdi ! anvayAya--majUthanA vacaLaLamUyA-mAthA vacanApasUtA ana'tadravya paryAyAtmaka vastunA viSaya karanAra hovAthI vistRta athavALI evI gAthA sUtra paddhati narasaMdhamanne-narasaMghamadhye thavIrAnA vipula jana samudAyanI vacamAM anupAyA-anumitA gAI cAM lokhkhA-yAM zrutvA je gAthAne sAMbhaLIne mintuLomitraH bhikSujana saunuLoSavecA-zIhorvataH cAritra ane jJAnaguNathI yukta khanIne rda haiM A jaina zAsanamAM aMte-cattanne mekSaprApti mATe prayatnazIla khane che. te hu* paNa samaLoAino-zramano nAtomni e gAthAne sAMbhaLIne saMsAra, zarIra ane bhAgeAthI virakta thaine muni anI gayA che. paNa daridrI hAvAthI muni thaela nathI. tAtparya AnuM e che ke, samasta leAga ane upaleAganI sAmagrI sapanna evA hu' mahAna riddhivALA hatA, mArI pAse aneka dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, hAthI, gheADA, hirA, suvarNa, mANeka, maNI Adi saghaLAM puNyanA prabhAvarUpe hatAM, koI paNa vastunI kamInA na hatI. prati divasa huM eka karoDa suvaNu mudrAonu dAna karatA hatA. eka samayanI vAta che ke, zramaNujanAe janasamudAyanI vacamAM eka evI gAthA gAI saMbhaLAvI ke, jene sAMbhaLIne bhikSujana zIla ane guNAthI vizeSarUpa saMpanna manI jAya che. ane temAM ghaNoja artha bharelA hatA. tathA akSara temAM khUbaja ochA hatA, jene sAMbhaLIne huM muni banI gayeA, je rUpamAM Apa mane joI rahyA che evuM mArUM' rUpa na hatuM. A mATe Apa mArU sukRtya niSphaLa na samajo paraMtu tamArA tulya ja samajo. // 125 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 296 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAranAM munirAjanAM vacanane sAMbhaLIne cakravatI pitAnI saMpadAthI AkarSatAM kahe che-"vo"-ItyAdi! anvayArtha-DavovA madurAca me-doraH madhu zraddhA, udaya, madhu, karka, madhya ane brahmA e pAMca mukhya mahela je mAre mATe deva kArI gae banAvela che te ene tathA bIjA paNa ramA sAvala-ramyA gAvAyAH je suMdara bhavana che ene ane bAdaqncaM-prabhUtaM-dhanaM pracura maNuM mANeka Adi rUpa dhanathI ThasAThasa bharAyela evuM je rUmaM mArUM bhavana che e ke, je javADhaTLo -jAMvALottam pAMcAla dezanA viziSTa evA sauMdarya Adi guNothI saMpanna che. nitta-citra he citra! Apa ene pAdikarAya svIkAra kare. tAtparya AnuM e che ke, cakravartI citranA jIva munirAjane evuM kahI rahela che ke, pAMcAlamAM ane bharatakSetramAM jeTalI paNa viziSTa vastuo che e saghaLI vastuo mArA bhavanamAM che, AthI A5 A bhavanene svIkAra kare. "fi4" padathI e jANI zakAya che ke, e samaye tyAMnI samRddhi viziSTa hatI. nahIM te bharatakSetranA kahevAthI ja temAM tene samAveza thaI jAya che. pachI " vAMvAcALotama " evuM kahevuM vyartha bane che. sAMbhaLIe chIe ke, udaya madhu Adi bhavana ke jyAM cakravatInI rUcI thAya che tyAM banI jAya che. "huM" pada vartamAnamAM cakravatI jyAM rahe che. enuM bedhaka che. 13 che pharI cakravatI munirAjane kahe che. "hiM_ItyAdi ! anvayArtha-mitravU-fmo he bhikSu ! jaNahiM 2 vArU-nATaH jItaiH katrei batrIsa prakAranA nATakenA vividha prakAranA gItethI tathA aneka prakAranA vAtrAthI nAIjhavirphaeNrivAracaMto-nArInanInuM parivArajU nArIjananI sAthe besIne Apa rumAruM moDhuM muMjhAdi-mAna moIna muMDha e zAbdAdika viSayane AnaMdanI sAthe bhego kema ke, mane ApanI A dIkSA duHkhakAraka jaNAya che. bhAvArtha-cakravatIe pharIthI muni mahArAjane kahyuM ke, mahArAja ! zuM rAkhyuM che A kAyAne kalezarUpa pravajayAmAM? Apa nArIjanenI vacamAM besIne gIta, nRtya, vAjIMtranI sAthe ApanA manane bahelAve. A jIvanane vyartha zAmATe gumAvI rahyA che ? A zuSka tapasyAmAM dukhanA sivAya bIjuM zuM che ? 14 cakavartInAM A prakAranAM vacanene sAMbhaLIne munie zuM karyuM ? e A zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 29 7 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA dvArA sUtrakAra pragaTa kare che.-"teM puchavaLa"--ItyAdi.. anvayArtha-pujA -pUrvaneEna pUrvabhavanA snehanA pucri-gratAnuM nAma anurAgane AdhIna banelA ane marLelu nidra-jAmakuLapu pRddhaF mane zabdAdika viSayamAM lolupa banelA evA te nAdiva-taM narvipak cakravatI brahmadattane dhariNa-pazitA dharma mArga upara ArUDha banelA ane tAdizAbdi-sAthe ditAnuzi cakravatInA hitanA abhilASI evA pitto-ritra citranA jIva munirAje A prakAre kahyuM che 15 munirAje cakavatIne je kahyuM te kahe che-"sabaM"-ItyAdi. anvayArtha-he cakravatI ! vyaM-sarvaka sAMbhaLo jIvaMtanU gIta mArI daSTimAM vividya-vipita vilApa tulya che tathA savaeN na-sama nA saghaLA nATaka viTaMbaNA rUpa che. ane je samAjamAra-savaLa sAmAni mArA saghaLA AbharaNe bhAra tulya che. vadhu zuM kahuM? jo rAmA suNAva-sarve jAmA suvAvae saghaLA IndriyonA viSaya mane te duHkhadAyaka ja dekhAya che. je pramANe unmatta ane bALaka vagerene gIta zikSA vihIna hovAne kAraNe vilApa jevAM lAge che tathA je prakAre vidhavA strIne pitAnA mRtyu pAmelA patinA guNenuM smaraNarUpa gIta vilApa tulya hoya che e ja rIte mekSanA abhilASI muninI dRSTimAM gIta paNa eka prakAranAM vilApa jevAM ja mAluma paDe che. yakSathI aviSyabhUta thayela manuSyane tathA madyapAna karela vyaktine aMgene vikSepa je pramANe eka prakAranI viTaMbaNAthI pUrNa mAnavAmAM Ave che e ja rIte nATaka paNa muninI dRSTimAM evAM ja mAluma paDe che. AbharaNane bhale bahirAtmA jIva AbhUSaNa rUpa mAne paraMtu je antarAtmA jIva che ene te e bhArarUpa ja jaNAya che. tathA zabdAdika viSaya tRSNAne vadhAranAra hevAthI eka prakAre duHkharUpa ja che. AthI citranA jIva munirAje cakravartIne samajAvyuM ke, tame ene kaI rIte sArA samajIne mane aMgIkAra karavAnuM kahI rahyA che? AnA upara eka kathA A pramANe che - aMgadezamAM maNIpura nagaramAM dhanadhAnyAdikathI paripUrNa tathA khUbaja vinIta evA sudarzana nAme zeThane eka putra rahetA hatA. sudarzananI patnInuM nAma caMdrakalA hatuM. e jevuM nAma hatuM tevI ja guNasaMpanna hatI. kaLAomAM khUbaja catura hatI. enA zarIranAM pratyeka avayava sauMdarya ane lAvaNyathI bharapUra hatAM. eka samayanI vAta che ke, caMdrakalAne tenI sAsue ke je e vakhate bIjA keIkAmamAM guMthAyela hatI teNe kahyuM, vahu ! makAnanI aMdarathI zilAputrakane laI Ave. caMdrakaLAe sAsunAM vacana sAMbhaLIne kahyuM ke, mAtAjI! zilApatrakanuM vajana te ghaNuM che AthI te mArA ekalAthI upaDI zake tema nathI. jayAre caMdrakaLA A pramANe kahI rahI hatI ke, eja samaye tene pati kayAMkathI tyAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 298 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI paheAMce. jenu AvavAnu tenI jANamAM na hatuM. patie patnInAM vacana sAMbhaLatAMja vicAra karyo ke, mAluma paDeche ke, cadrakalA kheATI che ethIja te Avu kahI rahI che. kAraNa mAtra eTaluM ja che ke, ene zarIrane parizrama karavA gamatA nathI. AthI mahAnuM batAvIne e tene na uDAvavA mATe macAva karI rahI che. AthI AgaLa te evu N na kare e mATe mAre tene zikSA ApavI joie. AvA vicArathI teNe eka yukita kara. bIje divase ja e zilAputrakane teNe suvarNanA patrAthI maDhAvI ane enI AkRti paNa teNe ka AbharaNanA ghATanI karAvI. pachI te tene pAtAnI patnInI pAse laI jaIne kahevA lAgyA, priye ! A kaMThe AbharaNu meM tArA mATe mahArathI magAvela che AthI tame tene gaLAmAM paherIleA. patinI A vAta sAMbhaLIne caMdrakaLA ghaNIja khuzI thaI ane teNe eja vakhate ene jotAM jotAM ghaNAja harSoMnI sAthe potAnA gaLAmAM paherI lIdhuM. A pachI teNe tene peAtAnA gaLAmAMthI utArI nAkhavAnuM nAma paNa na lIdhuM. rAta divasa tene te potAnA gaLAmAM paherI rAkhatI, ane khUba utsAha batAvatI. eka divasa ekAntamAM suine tene kahyuM ke, priyA ! kahe teA kharI ke A gaLAnA dAgInAneA bhAra zuM tamane duHkha nathI pahAMcADatA ? patinI A vAtathI caMdrakaLAne ghaNu' hasavu Avyu' ane hasatAM hasatAM teNe pratyuttara rUpamAM kahyuM ke, Aryaputra ! A gaLAnA dAgInA evA te kayA vajanadAra che, AnAthI cAra gaNo adhika bhAra hAya te pazu manetA duHkha kAraka na lAge. caMdrakaLAnI A vAtathI sudarzanane paNa hasavuM AvyuM ane teNe paNa hasatAM hasatAM tene kahyuM ke, e zuM vAta hatI ke, eka divasa mAtAe tane zilAputraka lAvavA mATe kahyuM, te e divase tuM ene hAtha paNa lagADavAmAM asamartha banI gaI hatI. ane Aje A zilAputrakane senAnA putrAmAM jaDIne kaMThe AbharaNu rUpathI jyAre tane ApavAmAM Avyu tA tuM ene potAnA kaMThamAM dhAraNa karavAthI paNa thAkatI nathI ane esa kahe che ke, Ano keTalA bhAra che AnAthI cAragaNo bhAra sahana karavAmAM huM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 299 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samartha chuM. ahA ! jIe suvarNanA kevA prabhAva che ? mAtA je rIte vAtsalya guNunA kAraNathI putranA bhArane jANatI nathI eja rIte tuM paNa lebhathI AkarSAine suvaNaeN thI maDhelA A zilAputrakanA bhArane gaNatrImAM gaNatI nathI. je tArI draSTi mAM pahelAM pahADa jevA bhAre lAgatA hatA te ja seAnAthI maDhAtAM Aje tane rUnA jevA halakA jaNAya che. A prakAranAM peAtAnA patinAM vacana sAMbhaLIne caMdrakaLA peAtAnI mUrkhatA mATe khUbaja lajjA anubhavavA mAMDI lajjAvaza temaja viSAdavaza te e samaye e paNa kahevAnuM bhUlI gaI ke, he nAtha ! mArI A ajJAnatAnI Apa kSamA karo. peAtAnA kapaTane yAda karatAM karatAM te ekdama patinA caraNo upara paDI gaI ane peAtAnA e durbhAva upara pazcAttApa karavA lAgI. A pachI teNe peAtAnA AvA durbhAvano paNa tyAga karI dIdhA. A kathAne lakhavAno bhAva kevaLa eTaleAja che ke, je prakAre caMdrakaLAe peAtAnI ajJAnatAthI bhArarUpa evA e zilAputrakane peAtAnA gaLAmAM dhAraNa karyAM ane pachIthI khabara paDatAM ene bhArarUpa mAnyA. A rIte sarvasasArI jIva meAhanA kAraNe viveka vikaLa manIne bhArabhUta evAM A AbharaNone dhAraNa karyo kare che. kharI rIte vicAravAmAM Ave teA e eka prakAranA bhAra rUpaja che. AvI rIte saghaLI IndriyAnA zabdAdika viSayA A jIvane sukhaprada nathI paraMtu duHkhadAyaka ja che, zreAtra, cakSu, ghrANu, rasanA ane sparza A pAMca IndriyAnA viSaya judA judA rUpamAM mRga, pataMga, bhramara, matsya ane hAthI aAdine duHkhadAyaka ja sAkhIta thayA che. AthI ene sukhadAyaka mAnavA e manuSyanI eka bhAre evI ajJAnatA ja che. mAhunI lIlAja ene sukhadAyaka khatAve che. IrSA, viSAda, AdinA taraphathI cittamAM e zakhvAdika viSaya vyA kuLatAnA utpAdaka ane che. enAthI AtmA peAtAnA svarUpathI bhraSTa banIne para rUpamAM magnathavAne kAraNe naraka nigeAdAdikanA duHkhane bhAgavanAra bane che.15 pharIthI munirAja kahe che--" yA AmiAmeyu "--ItyAdi anvayA--Aca-gAnanhe cakravatI ! vAhAmiAmenu-vAruminAmeNu ajJAnI janAne ja AnaMdanA AbhAsa karAvanAra AtmajJAna vagaranA prANIone ja madhura lAganAra tathA vuddA hetu-tulAdenu pariNAmamAM duHkhane ApanAra evA vAmanuLejI-kAmaLevu maneAjJa zabdAdika viSayeAmAM te purUM nasamyullR 7 e sukha nathI ke, je sukha sInune cALaN zIzune ratAnAm cAritramAM nirata tathA vijAmALa--vitra gAmAnAm kAma sukhAnA parityAgI ane toSaLAkh tapodhanAnAm tapa ja jemanuM dhana che evA bhikSuone hAya che. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 300 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " yacca kAmasukha loke, yacca divyaM mahatsukham / tRuTyakSamuvate, nAtA polIsa vALAmuM . " je sukha kAmagajanita hoya che ane je devakonA mahAna divya sukha tarIke mAnavAmAM Ave che te baMne sukha tRSNA kSayathI thanArA sukhanI sAme soLamI kaLA barobara paNa nathI. bhAvArtha-munirAja cakravatInA kathanane uttara ApatAM kahe che ke, mahAnubhAva! zabdAdika maneNa viSaya evI vyaktione priyakara lAge che ke, je AtmajJAnathI ajANa che. amArA saMyama dhanavALA munijanene te te sarvathA nirasa ja che. AthI jJAnacakSuthI enA svarUpanuM avalokana karo te Apane pitAne ja amArUM e satya sAcA svarUpathI jANavA maLaze. tRSNAne. kSaya karanAra sukha sAme te enI keDInI paNa kiMmata nathI. AthI saMsAranA A prapaMcane cheDI daIne dharmanA zaraNamAM AvI jAva emAMja AtmAnI bhalAI chAzA dharmanuM sevana karavAthI zuM phaLa maLe che? A vAtane have munirAja batAve che-"napiM" ItyAdi. avayArtha-narinarendra he cakavata! nA gamanA sevAkAnANAM maLe dhamAM jJAtiH zvavijJAti saMsAramAM manuSya jAtimAM je koI paNa adhama-nikRSTa jAti hoya te te cAMDAla jAti che. emAM rahevAvALA ApaNuM banenI zuM dazA hatI e vAtanI zuM Apane khabara nathI ? tyAM ApaNe bane sadava vagara verA-saMrvaganarca (au sarvajanone mATe e samaya dhya banela hatA ane e sthitimAM sovALIvarIya-sthAvanirAjopu karasAva cAMDAlane ghera rahetA hatA. bhAvArtha-"dharmathI zuM phaLa maLe che. ene munirAja cakravatIne samajAvavA Icche che. AthI teo tene pahelAnI sthitithI paricita kare che. ane kahe che ke, he cakravatI zuM Apane e vAtanI khabara nathI ke, sahuthI adhama jAti A lekamAM cAMDAla jAti manAya che. huM ane tame baMne pahelAM e jAtinA hatA. tyAM ApaNe sAthe vAta paNa karavA keI IchatA na hatA. e vakhate ApaNI evI dazA hatI ke, loke ApaNA paDachAyA sudhInI paNa ghaNA karatA hatA. AvI sthitimAM rahIne ApaNe samaya kADhela che. je 18 tyAM zuM banyuM hatuM te kahe che-"tIre "--ItyAdi ! anvayArtha-ra-ra ane vicAra tole na ca savrukSa strota nuMchajijJA sovAgaNivesaNesu vucchAmu-pApikAyAM tasyA~ jAtyA~ sarvasya lokasya jugupsanIyau-AvAM cakra niveSapu vaSitau nindanIya evA cAMDAla jAtimAM sarva lekenI dhRNAnA pAtra banela ApaNe bane cAMDAlanA gharamAM rahyA. tu paraMtu huM-EUR have A janmamAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 301 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puDe vhArUM smArM-purAnnatAni dharmAni tiAni pUrva bhavamAM upAta viziSTa AdikanA kAraNabhUta kama-zubha anuSThAna ApaNA laikAnA uya thayela che. bhAvAtha-pUrva janmamAM ApaNA mananA cAMDAla jAtimAM janma thayA hatA. tyAM ApaNI sthitI khUba ja dayAjanaka hatI tyAM ApaNe banne leAkAnA tiraskArane pAtra banela hatA. ApaNe tyAM rahIne e sthitine zAMtipUrvaka sahuna karela che. tathA vividha duHkhAnA anubhava paNa karela che. samatA bhAvathI tiraskAra ane duHkhAne sahana karavA rUpa e zubha anuSThAnathI ApaNu leAkeAnA viziSTa jAti AdikanA kAraNabhUta zubha kamanA baMdha thayA, AthI te zubha karmanA Aje amAne A bhavamAM udaya thayAM che. 5 19 / A mATe--" soniai '-ItyAdi, annayA --Aya--rAJan hai cakravatI! e samaye saMbhUta nAmanA je muni hatA. teja Apa vALitti-jJAnInlR A samaye mANumAno manaddhino puna jovavego - mAnumAnaH maddhi: punyajove mahA prabhAvazALI SaTrUkhaMDanA adhipati cakravartI thayA che. e pUrvanA kRtyanuM phaLa che. jene Apa A samaye bhagavI rahyA che. have ApanuM kartavya che ke, Apa attAlayAduM-gAma tAn AzAzvata kSaNabhaMgura evA moTT-monAnuM A maneAna zabdAdika leAgAnA vastu-cavavA parityAga kari bAyaLadu, bAvAnadetoH cAritra dhane pAlana karavA mATe amiNimAhi-miniSThAna dIkSA dhAraNa karI, bhAvA--munirAje cakravatI'ne samajAvyuMM ke, Apa mane "dhasevana karavAnuM zuM phaLa che " te che pUche enuM A phaLa che ke, cAMDAla jAtithI ApanA uddhAra thatAM thatAM Aje Apa A sthiti para paheAMcela che. e sthitimAMthI A sthitie lAvanAra ApanA zubha karmarUpI dharma ja Apane sahAyaka anela che. AthI A dharmanI zItaLa chatra chAyAmAM jyAre Apa pUrNarUpathI besI jazeA te e nizcita che ke, AnAthI paNa adhika Apa unnati karI zakaze, A zabdAdika bhAgeAnI prAptine ja Apa saMpUrNa rUpamAM na mAnA tA e azAsvata che. AthI A paryAyathI jo tame zAzvata vastunA lAbha meLavavAnuM cAhatA hai| tA Apa A bhegAnA parityAga karI cAritra dharmanA aMgikAra karavA mATe dIkSA dhAraNa kare. kema ke, cAritranA vagara AtmakalyaNa thatuM nathI. / / 205 anvayA -rAya-nAnanuM he rAjana ! lAlacami phr nIni-azAte haiM nIvite kSaNabhaMgura A jIvanamAM je manuSya vRLiyaM-RSiSTham niraMtara puLArUM annana mALe-pucAniaoLa: puNyakarmone karatA nathI tolaH te manuSya munnumujJotra zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 302 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIto-mRtyumulonItaH mRtyunA mukhamAM jyAre pahoMce che tyAre amnihoy loazmijone zotti A lAkamAM te zeka kare che. paraM'tu pamni sroNa-pazminlR hodde avi jyAre paraleAkamAM te jAya che tyAre paNa dharmAM bAvaLA-dharma atyA meM kAMI dhama karela nathI evA vicAramAM rAta ane divasa tyAM te du:khI rahyA kare che. anyatra paNa A vAtane puSTI apAyela che, 66 iha zocati pretya zocati, pApakArI ubhayatra zocati / pApaM mayAkRtamiti zocati, bhUyaH zocati durgatiM gataH // tAtpa enuM e che ke, durlabha evA A manuSyabhavane prApta karIne paNa je niraMtara dharmanuM AcaraNa nathI karatA te jyAre mRtyunA mukhamAM paDe che tyAre atyaMta duHkha anubhave che. ane marIne naraka AdinI cAnine prApta karIne daza prakAranI asahA asAtA janya kSetravedanA bhAgavatAM bhAgavatAM duHkhIta thatA raheche. tyAre te vicAratA hoya che ke hAya e' e samaya ke jyAre huM manuSya paryAyamAM hatA tyAM dharma kema na karyo. A mATe he cakravatI ! huM Apane kahuM chu ke, pachIthI pazcAttApa karavAnA avasara na Ave A mATe Apa cAritra dharmane dhAraNa karo. enAthI Apane muktinI prApti thaze. 5ra1A A jIva jyAre mRtyunA mukhamAM jhaDapAya che. tathA paraleAkamAM jyAre du:khI thAya che tyAre enI rakSA karanAra tyAM kAI paNu svajana samatha khanI zatA nathI. A vAta munirAja draSTAMta daine samajAve che. '' d naddedu '-ityAdi / anvayAthuM --gaddA--cayA jema haiM A sa'sAramAM chIddo-siH si'hu mic bAya beka-mULa muddItyA nati mRgalAne pakaDIne laI jAya che ane mArI nAkhe che tyAre tyAM tenI rakSA karanAra kAI hAtuM nathI. eja rIte aMta je-annahALe mRtyunA avasaramAM matyu--mRtyuH kALa jnam A jIvane gerU-natti paralAkamAM laI jAya che. tamma hArummi tasmin jADhe e vakhate mAyA vavacA va mAyA - mAtA vAvatA vA zrotA vA mAtA, pitA ane bhAI AmAMthI kAIpaNu vastu-tasya e maranAranA basarA avaMti-bArA manti du:khane dUra karanAra khanI zakatA nathI. mRtyunA bhayathI rakSA karavAmAM koI samartha banI zakatA nathI. kahyuM paNa che. "na saMti puttA tALA", na piyA na vibaMdhavA/ ( mRtyunA gRhItasya) aMte geNAhi pannassa natthiNA isa tANayA " || tAtpa kahevAnuM phakta eTaluM ja che ke, mRtyunA AvavAthI A jIvane rakSaNa ApanAra kAI paNa nathI. 66 sura asura khagAdhipa je te, mRga jyo hari, kAla jalete maLi maMtra taMtra vadu hoya, marate jo na thavAne joI rA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 303 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI rakSA karavI te| dUra rahI-duHkhane vaheMcavAnuM ke ene kamI karavAnuM svajanomAM paNu sAmarthya nathI A vAta munirAja A gAthA dvArA samajAve che--" na tarasa "--ityAdi. anvayA--tala-tasya kriyamANu vyaktine tatkALa prApta thayela suvuM-- duHvam duHkhane zArIrika ane mAnasika kalezate nADyo 7 vimanta-jJAtayaH na nimanti peAtAnA aMgata gaNAtA evA kuTubIjanA paNa dUra karI zakavAmAM samatha anatA nathI, namittavAna sucA na vAMdhavAna mitravAM na sutA na vAndhavAH na mitravarga na saMtAna ane na tA khaMjana enDru karI zake che. jo ca duzrva jvALuddo- svayaM tunuM prayAnumatti duHkhane te ekaaA ja jIva pApakarma karavAvALA prANa svaya... karmanA vipAka janaka kale. zane bhAgave che kema ke, mAM--ma karyAM mevuM anujJArtAmevAnu ati rtAnI sAthe ja jAya che. eve niyama che. bhAvA --jIvanA zubhAzubha bhAveA dvArA upAta kema jyAM sudhI jIva saMsAramAM rahe che tyAM sudhI te tene bhegavanAra bane che. tene bhAgavavAmAM tenA khaMjana vagere kAI sahAyaka banI zakatA nathI. na mAtA hoya che, na pitA hAya che, A eka aTala siddhAMta che. krama saMsArI jIvAnI sAthe ja jAya che, te jevuM karma kare che tevuMja teNe karmanA udaya kALamAM leAgavavuM paDe che. A pramANe munirAjane A upadeza azaraNu bhAvanAnuM sUcaka che. kahyuM paNa cheshubh azubha karama phala je te, bhoge jIya eka hi te te / suta dArA hoya na sIrI, saba svAratha ke haiM ve bhIrI // 23 // AzaraNu bhAvanAnuM svarUpa kahIne have ekatva bhAvanAnuM svarUpa kahe che " viA '-ItyAdi 66 97 anvayA -----vaca--dvivat zrI Adikane caca nacatuSpavam hAthI, gheADA mAhine khettaM gehUM dhaNadhannaM ca savvaM ciccA- kSetraM gehaM dhanadhAnyaM sarvaM ca tyaktvA kSetrane, gharane, suvarNa rajata Adi dhanane, DAMgara ghauM Adi dhAnyane A saghaLAne cheDIne avalo-avaraH 5ra Adhina A jIva sajja vijJo-varma dvitIyaH peAtAnAthI karAyelA zubha azubha karma anusAra dhruva nuMma deva sa``dhI tathA pAvana vA-pApaja vA narakA isaMdhI parabhavane prApta kare che. bhAvA --pe te upArjIta karela ane vadhArela saghaLI sasArIka vastuonA parityAga karI, zubhAzubha karma anusAra sArI athavA kharAma gatIne prApta kare che. tenI sAthe janAra jo koI hoya te te tenAM zubha ane azubha karmoja che 5245 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 304 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '-ItyAdi. vadhumAM kahe che--" tuM anvayA --je pahelAM khUba ja priya hatA, tala-taca te maranAranA dhAma ekalA tucchasImtuccha zIrama nirjIva zarIrane vinayanititam citAmAM rAkhIne ane vAvonuM dyi-pAvana dhvA pachI agnithI khALIne mannA ca puttAvi ya nAcoya-mArca putroDavica jJAtacacca strI putra ane svajana 6aaN cAram anusamanti-anya vAtAram anusaMAmanti peAtAnA kAmamAM AvI zake tevA khIjA mANasAnA Azraya lai lye che. dd bhAvArtha A gAthA dvArA sUtrakAra sasAranI dazAnu' rAmAMcakArI vahuna karI rahyA che. teo kahe che ke, A keTalI svAtha bharI vAta che ke, je A jIvanA zarIrathI prANapaMkherUnA uDatAMja tenA sagA saMbadhIjaneA je te vyakitanA virahane ghaDIbhara paNa sahana karI zakatA na hatA tathA jenA zarIranI dareka prakAre sAra sa'bhALa rAkhatA hatA tenA zarIrane peAtAnA hAthathIja citAmAM rAkhIne bALI nAkhe che. AnAthI vadhAre AzcayanItA e vAta che ke, tenA zarIra upara jo kAMI AbhUSaNa vagere hAya te tene utArIne rAkhI le che. ane pachIthI khIjA kAI AptajananA Azraya laine pachIthI tene bhUlI paNa jAya che. rA phI paNa ninga '' ityAdi ! anvayA --~Aca-gAnan he rAjana! nIviyAnIvitam A manuSya jIvana dhvamArca-tramAnuM koI prakAranI AnAkAnI vagara pramAdanA samaya samaye maraNurUpa avIcimaraNu dvArA raLijJarvanIyate mRtyunI pAse laI javAmAM Ave che jIvIta avasthAmAM paNa jJA vRddhAvasthA nasla vatraM phrapha-naramya vaLe kruti manujyanA zArIrika lAvaNyane nAza kare che. A mATe paMcAcA-paMcAAna huM pAMcAla dezanA rAjA! mArAM vayaLa-vanam hitakara vacana muLAdi-muzva sAMbhaLeA te A vacana e che ke, Apa AchAmAM ochA mAArUM mArUM mAttimahAnirmAzi mArSiH pacedriya dhAdika gurU kane teA na karo, kemake, te naraka nigeAdArdikamAM pahoMcADanAra hAya che. bhAvA ----manuSya paryAMyanA aMta ekadama nathI thatA. AyunA avi bhAgI azAnA samaya samaya upara kSaya thatA rahe che. AnuM nAma bhAva maraNu che. eka tarapha A bhAva maraNu pratisamaya jIvananA aMta karavAmAM lAgela che tA khIjI tarapha vRddhAvasthA zarIranA lAvaNyanA nAza karavAmAM lAgI paDela che. AthI enI rakSAnA upAya tA che ja nahI. A mATe ene sAka banAvavAnA ne kAI upAya hAya te te e che ke, manuSya jIvanamAM AvIne azubha karmonuM AcaraNa karavAmAM na Ave, A vAta munirAje cakravatIne samajAvela che. rA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 305 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAranAM munirAjanAM vacana sAMbhaLIne cakravatI kahe che - "ji" ItyAdi. anvayArtha-sAhU-sAyo munijana! hrIM 6 tuma sApasi-rathA 64 ja e sAdhari jema Apa sAMsArika padArthonI anityatAnA viSayamAM mane samajAvI rahyA che. e ja rIte gari nAma-gamananAmi huM paNa jANuM chuM ke, me-me A zabdAdika moja-monA bhaMga saMtarA phuvaMti-saMjarA mAni dharmakriyAmAM avarodha karanAra che paraMtu anna-bA he Arya! moja je bhAga hoya che te ajJANi iduvA-maramAroH suryanA amArA jevAthI choDAvA azakya hoya che. AthI huM tene choDavAmAM asamartha chuM. bhAvArtha -cakavartIe A gAthA dvArA pitAnI vAstavika paristhIti nirAjanI sAme spaSTa karIne rAkhI dIdhI. cakravatI evuM kahI rahela che ke, huM A bhegene dharma kriyAnA pratibaMdhaka jANuM chuM paraMtu cAritra mehanIyanA udayamAM e amArA jevA jIvo dvArA cheDAvAM sarvathA azakya ja che. rA bhegeno parityAga azakaya kema che enuM cakravatI kAraNuM batAve che- riyA pumi"--ItyAdi ! anvayArtha-nittA-vitra he citramuni ! phuriyana pu*i mahiDhiAM navaruM -ritanApura maddhi nararti davA meM saMbhUta muninA bhavamAM sanaskumAra cakravartIne maThAriddhisaMpanna joIne moTuM jilthaLa-mamag yghera kAma bhogamAM gRddha banIne e vakhate mudde nizAna-ame niyAnama azubha nidAna -jItam karyuM e vakhate Ape mane e pramANe karavuM tamAre mATe ucita nathI. A rIte samajAvyuM paNa hatuM paraMtu divasa ta me-gatizattA tastha me e nidAnathI huM mane pitAne rokI zaka na hatuM. A rU - fi 6 pratAdarAnu zam A enuM mane phaLa maLela che. dha maLe vi-dharmaka jJAna zratacAritrarUpa dharmane jANatA chatAM paNa mamosa mudigo-monu pUdita kAma bhogemAM mUcchita banela chuM. bhAvArtha-cAritramohanIya karmanI tIvratA mArAmAM kema che enuM paNa kAraNa munirAjane cakravartIe spaSTa rUpamAM kahI dIdhuM. emAM teNe batAvyuM ke, mahArAja ! saMbhUtamuninA bhavamAM sanakumAra cakravartIne strIratna sahita riddhi saMpanna joIne meM "Aja prakAranA bhegone bhegavanAra huM banuM" e je nidAna baMdha karela hatuM. ane ApanA samajAvavA chatAM paNa meM teno parityAga karela na hatuM. eja kAraNake, huM dhamane jANatA hovA chatAM paNa viSayamAM guddha banI gayela chuM. 28 pArA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 306 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI cakravatI niMdAnanuM phaLa udAharaNathI kahe che-"nAno laddA"-ItyAdi avayA gA--cathA jema maMgAvasanno padmagAvataMtra: jaLathI bharelA kicaDamAM phasAyela nAno-yajJaH hAthI tharuM-tharuma sthaLa jovA chatAM paNa tIra nAmisamen-sI" nAmisameti kinAre AvavAmAM asamatha hoya che. vaM-vat eja pramANe hrAmamooyu vidyA-jAmamottepuuH zabdAdika viSayAmAM gRddha banela vayavacam huM dharmane jANavA chatAM paNa mistuLo mAM na jIvyathAmo-mikSoH mA" maiM anutranAmaH sAdhunA mArganuM anusaraNu karI zakatA nathI. bhAvA --hAthI jyAre kAdavamAM phasAI jAya che tyAre te kinArAne jovA chatAM pazu tyAM pahAMcI zakatA nathI Aja pramANe huM muni ! huM paNu dharmane jANavA chatAM paNa kAmalegeAmAM Asakata hAvAnA kAraNe sAdhunA mAnuM anusaraNa karI zakatA nathI. 530nA * have muni kAmaleAgonI anityatAnuM svarUpa batAve che "anve'ityAdi. anvayA --rAjan ! jue A jAho akscen-vAja: atyetti AyunA samaya vItatA jAya che. rAphelo sayaMti-rAtrayaH svaraste rAtA ane divasa paNa ghaNA vegathI jaI rahela che. divasa ane rAtrInuM vyatIta thavuMja AyunA daLiyAnuM kSINa thavuM che, anyatra paNa A pramANe kahevAmAM Avela che. jema * kSaLa-yAma-vikSa mAlajIona, jAnti gIvita rtjhAni vidvAnapi khalu kathami, gacchasi nidrAvazaM rAtrau // 1 // ,, jyAre kSaNa yAma, divasa ane mahInAnI gaNatrIthI AyuSya vyatIta thatuM rahe che tyAre ghaNA acarajanI e vAta che ke, vidvAnAne peAtAnI AvI paristhi timAM paNa nidrA kema Ave che? lAbhamAM te badhAne AnaMda thAyache. paraMtu hAsamAM AnaMda kevA ? ciMtA thavI joie ke, mArA AyuSyanI eka paNa paLa vyartha na vItI jAya. jo tamArU AmAM ema kahevAnuM hAya ke, bhale AyuSya vItI jAya, rAtrI ane divasa paNa emaja nikaLatA jAya AmAM amane zuM prayeAjana che ? jenAthI amAre prayAjana che evA kAmalega te amAre AdhIna che. teA huM rAjan ! tamArI evI mAnyatA khIlakula bhUla bharelI che. kema ke, leAga paNa nityato nathI ja. je pramANe phaLa vagaranA vRkSanA pakSIo tyAga karI de che eja pramANe kSINu puNyavALA puruSanA A bhAga paNa prApta thaine parItyAga karI de che. bhAvAbhAgeAnI prApti thavI te zubha karmonA AdhIna che. jyAM sudhI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 307 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUNya karmanI sattA rahe che tyAM sudhI sAMsArika jIvAne bhegAnI prApti thayA kare che. pApanA udayamAM bhAgeAnI prApti thatI nathI. AthI rAjan ! evA vicAra svapnAmAM paNa na kare ke, A bhAga amAre AdhIna che. A mATe emAM ApanA jIvananA divasa rAtAne vyartha niSphaLa na karI. samajI jA ane A manuSyabhavane saphaLa karavAnA puruSArtha jAgRta karo. 5315 jo mAnI levAmAM Ave ke, bhAgonA parityAga karavAmAM Apa peAtAne asamartha samajI rahyA che tema chatAM paNa ApanuM bIjuM paNa zu kartavyU che, ene paNa Ape vicAra karavA joie, ane te huM kahuM chuM sAMbhaLe.."navRtti'ItyAdi ! anvayA --racAnanhe rAjana ! namone jarUOM asatto li-ti ojAnU cahuM barA: gati je Apa zabdAdika viSayAne cheDavAmAM peAtAnI jAtane azakta mAnatA ha| teA dharmo oi-dhame sthitaH samyagSTI Adi ziSTa janA dvArA AcaravAmAM AvatAM AcArarUpa gRhasthadhama mAM sthita banIne tathA savva vayAjI vI--sarvatrajJAnujampI sarva prANIo upara samabhAva rAkhIne annArUM mArUM jaTTi-gAryAni jarnAni kuztra ziSTa janA mATe ucita dayA Adi satkarmIne karatA raheA. AthI Apa A paryaMcane choDIne vikriyAzakti viziSTa deva thaI zakaze. bhAvA -- sUtradvArA sUtrakAra cakravartIne e vAta samajAve che ke, Apa cakravatI pada upara rahevAne kAraNe jo zabdAdika viSaya bhegAne cheDI zakatA nathI te paNa ATaluM to jarUrathI karI zako tema che ke je mArga samyag draSTi jevA ziSTa puruSA dvArA pALavAmAM AvI rahela che. enu` Apa sevana karatA raheA. A mArgamAM sarva prathama krayAne pradhAnatA ApavAmAM Avela che. Astikaya bhAva AvavAthI ja A bhAvenI pratiSThA thAya che AthI prathama, saMvega, anukapA ane Astikaya. samyagdbhaSTi dvArA sevAtA A mAnuM anusaraNa karatAM karatAM Apa sadA Aya karmIne karatA raheA. AnAthI Apane zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 308 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e lAbha thaze ke, Apa A manuSyabhavanA jyAre parityAga karI deze tyAre Apane dhruva paryAya vaimAnika devAmAM deva bhava prApta thaze. 532aa A pramANe samajAvavA chatAM paNa cakravartIe jyAre munirAjanA vaca nAnA svIkAra na karyAM tyAre te kahe che-- " 1 sunna '-ItyAdi ! anvayA --ca--rAJar he rAjan ! sujJa vunnI mone paphaLa na-savavRddhiH moLAr cana ApanI buddhi bhegAne cheDavAnI nathI. ApatA garama hetu nirdeolibArama paripradevu vRdghotti AraMbha-sAvadya vyApAramAM ane sacitta acitta tathA sacitAcitta vastuonA saMgraha karavArUpa parigrahamAM ja lelupa banI rahyA che. kRttiko vikhvAbo moDhuM go-tAvAnuM viprajAvaH mortha zrRtaH atyAra sudhI Apane je samAvavAmAM Avyu e saghaLu vyartha gayela che. AthI huM rAjan! have ahIMthI jA' chu. AmaMtikosi-AmaMtritoNi huM A mATe Apane pUchuM chuM. bhAvAtha -- he rAjana ! atyAra sudhI meM Apane jema khanI zake te pramANe samajAvela che paraMtu tenuM phaLa kAMI paNa Avela nathI. saghaLu vya gayela che. AthI have huM ahIthI jAuM chuM, 33zA - A pramANe kahIne muni cAlyA gayA. muninA gayA pachI cakravatI nu zuM thayuM te kahe che. paMcAjI rAcA "ityAdi. ,, anvayAtha--vavAhAcADavaya thamatto-vacArAnA strAvRttaHvi 5'cAla dezanA adhipati e brahmadatta cakravartIe paNa peAtAnA sAdulla tastra vacanuM bAruM-sAyoH tasya vananuM atrA pUrvabhavanA bhAi citra muninI pravrajyA maheNu karavA rUpa tathA gRhasthadharmanuM ArAdhana karavArUpa vacananuM pAlana karavAmAM peAtAne asama jAhera karyo ane anuttare nAmone muMgI ca-anuttAnuM AmamonAr muttavA sarvotkRSTa zabdAdika viSayabhAgAne bhAgavIne aMtamAM marIne anuttare naraNa pavidyA-anuttare naLe viSThaH sakala narakamAM pradhAna evA sAtamA narakanA apratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM utpanna thayA. bhAvA --adhika AraMbha ane parigrahanA rAkhavAthI emAM sAyela jIva marIne narakamAM jAya che. brahmadatta cakravatI paNa eja durdazAne pAmyA. e marIne sAtamA narakamAM pahoMcyA. nidAna baMdha e narakanA hetu che. mATe tapanA phaLanu nidAna-niyANuM karavuM jIvamATe caiAgya nathI. ema A kathanathI samajAya che 534aa have prasaMga prApta citra muninA viSayamAM kahe che--" vittoni ityAdi. zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 309 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayAtha--hAmahiM vittajAmo-jAme myaH viohAma: manojJa zabdAdika viSayAthIvirakta uttattito-vAcAritra tA tathA sarvotkRSTa sarvAM viratirUpa cAritra ane khAra prakAranA tapeAnA vratavALA evA te tavastI-tavastro tapasvI citra munirAja anuttAM saMgama vAttA-anusaMyama pAjacitrA aticAra rahIta hAvAthI sarvotkRSTa sa viratirUpa sayamanuM pAlana karIne anuttara iidharUM nago anutarAM siddhipati vataH sarve leAkAkAzanI upara vartImAna hovAthI anuttara siddhirUpa gatIne pAmyA. ttinemi-vRttitravImi sudharmAM svAmI jammU svAmIne kahe che ke, jammU ! me' jevuM bhagavAna mahAvIra pAsethI sAMbhaLyuM che eja pramANe meM tamane kahela che. AmAM mArI buddhithI kAMI paNa karela nathI. // 35 // A prakAre A zrI uttarAdhyayanasUtranI priyadarzinI TIkAnA citra-sabhUta nAmanA teramA adhyayananA gujarAtI bhASAnuvAda sa pUrNa thayA. 5 13 / / caudahaneM aghyayanakI avataraNikA aura nandadatta-nanda priyAdi chaha jIvoM kA caritra cAdamA adhyayananA prAraMbha citrasa'bhUta nAmanA teramA adhyayananuM vyAkhyAna purU thayuM, have A IcchukAriya nAmanA caudamA adhyayanane prAraMbha thAya che. A adhyayananA teramA adhyayana sAthenA saMbaMdha A pramANe che. teramA adhyayanamAM nidAna (niyANA) adha saMbaMdhI doSa mukhya rUpathI pragaTa karavAmAM Avela che. taduparAMta vagara nidrAnathI thanArA guNa paNa prasaMgata pratipAdita karavAmAM Avela che. A a dhyayanamAM have e kahevAmAM Avaze ke, muktinuM kAraNa nidAnanA abhAva che. tathA e nidAnanA abhAvathI kayA kayA guNo utpanna thAya che. e sabaMdhane laIne A adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. jenI prastAvanA A prakAranI che. koI eka samayanI vAta che ke, municaMdra munirAjanI pAse grevallabha zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 310 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanA gopanA naMda, sunaMda, naMdadatta ane naMdapriya, nAmanA cAra bALakoe dIkSA lIdhI. temAM naMda ane sunaMda nAmanA be bhAI te citra ane saMbhUtanA pUrva bhavanA jIva hatA. jenuM varNana teramA adhyayanamAM karavAmAM Avela che. bIjA be naMdadara ane naMdapriya nAmanA gopALa bALakee tapa ane saM. yamanI ArAdhanAnA prabhAvathI marIne devaloka prApta karyuM. tyAMthI e banne jaNa AyukSaya, bhavakSaya ane sthitizaya havAthI cyavane kSitipratiSThita nagara mAM jInadatta nAmanA eka zeThane tyAM sahedara bhAIne rUpamAM utpanna thayA. tyAM emanI mitratA bIjA cAra vasudhara zeThanA vasumitra, vasudatta, vasupriya, ane dhanadatta nAmanA putronI sAthe thaI. A rIte e chae mitro vividha bhAgone bhegavatA rahIne pitAne samaya AnaMdathI vyatIta karavA lAgyA. eka divasanI vAta che ke, e chae mitroe mRtacAritrarUpa dharmanuM pAlana karavAvALA sthavirenI pAsethI dharmanuM vyAkhyAna sAMbhaLyuM. AnAthI temane saMsAra, zarIra ane bhege upara vairAgya AvI gayA. ane ene kAraNe A chae jaNAe dIkSA aMgIkAra karI. tapa ane saMyamanuM ghaNu kALa sudhI ArAdhanA karIne teoe aMta samayamAM bhakta pratyAkhyAna karIne pitAnA zarIrane parityAga karyo ane saudharma svargamAM padmagurbha nAmanA vimAnamAM te saghaLA chae jaNAe cAra patyanI sthitivALA devanI paryAyamAM utpanna thayA. temAM govallabha gepanA naMdadA, naMdapriya, nAmanA be putranA jIvane cheDIne bAkInA vasumitra, vasudatta, vasupriya dhanadattanA ema cAra jIve devaloka mAMthI cyavane kurU dezamAM ISakAra nAmanA nagaramAM janmyA. temAM eka deva vasumitrano jIva gupurohita thayA. bIjA deva vasudattane jIva e purohitanI viziSTa gotramAM utpanna thayelI thazA nAmanI patnI thai, trIjA deva vasupriyano jIva ISakAra rAjA thaye. cothA deva dhanadAna jIva te rAjAnI kamaLAvatI nAmanI rANI thaI bhRgu purehitane keI saMtAna na hatuM AthI rAta divasa te saMtAnanI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 311 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citAmAM duHkhI thayA karatA hatA. eka divasa e naMdAtta ane naMdapriya nAmanA gepanA jIva ane devoe varga mAM rahetAM rahetAM avadhijJAnathI jANyuM ane e vicAra karyo ke, amAre bannee e bhRgupurohitane tyAM putrarUpe utpanna thavAnuM che. AthI te amo bannene jainadharmanI ArAdhanA karavAthI vimUkha na karI zake e prayatna kare . A pramANe vicAra karI te banee munine veza dhAraNa karI turata ja e bhUgupurehitanA ghera pahoMcyA bhegu parahite A bane munione pitAne ghera AvatA jyAre joyA te te uThIne satvara temanI sAme gayA ane vaMdanA karI. munioe bhUgapurohitane ane tenI patnIne dharmane upadeza Apyo. dharmadezanA sAMbhaLIne purohitanuM aMtaHkaraNa dharma premathI bhIMjAI gayuM ane teNe te ja samaye te munionI pAse zrAvakanA vratanuM pAlana karavAno niyama laI lIdhe. munio jyAre vidAya thavA lAgyA tyAre purohite hAtha joDIne temane pUchyuM, he bhadanta ! e te batAvo ke, amAre tyAM saMtAnaprApti thaze ke nahIM ? munirAje e kahyuM ke, tame ciMtA na karo. tamAre tyAM be putra utpanna thaze paraMtu teo tamAre tyAM raheze nahiM bAlyakALamAM ja e bane dIkSA aMgIkAra karaze AthI ApanuM e vakhate e kartavya banaze ke, Apa emanA dIkSAnA kAmamAM aMtarAyarUpa na bane. e evA sAdhu thaze ke, jemanI dharmadezanAthI hajAre jIvenuM kalyANa thaze A pramANe purehitane samajAvIne e bane deva jyAMthI AvyA hatA tyAM pAchA cAlyA gayA. - thaDA samaya pachI e banne deva pitAnA sthAnathI evIne e bhagupurohitane tyAM putra rUpe jamyA. jyAre e purohitanI strInA garbhamAM AvyA tyAre purohita potAnI patnI sAthe ISakAra nagaranA eka cheDA upara rahetA hatA. tyAM tenI patnIe A banne putrone janma Ape. babbe putronA janmathI purohita tathA tenI strIne ghaNo ja AnaMda thayo. janma samayanA saghaLA laukika rIta rIvAjo patAvyA pachI puhite A baMne bALakonAM nAma zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 31 2 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devabhadra ane yazabhadra rAkhyAM. e bane bIjanA cadranI mAphaka vRddhi pAmavA lAgyA. jyAre temAM thoDuM ghaNuM samajavA lAgyA tyAre purohite temane samajAvatAM kahyuM ke, beTA ! jenA meMDhA upara sadarakamukhavastrikA bAMdhelI hoya che, sapheda elapa jeo pahere che, tathA sapheda ja vastra jeo eDhatA hoya che ane hAthamAM teo sadA raharaNa rAkhe che, jeLImAM pAtra rAkhe che, jemanuM mAthuM sadA ughADuM rahetuM hoya che, ughADA page jeo cAlatA hoya che, A prakAranA je sAdhu munio hoya che teo uparathI to ghaNuM ja bhadra dekhAtA hoya che paraMtu teonuM hadaya kapaTathI bhareluM hoya che. temanA bolavAmAM je mIThAza bharelI hoya che te uparanI kriyA mAtra samaje. aMdarathI to teo haLAhaLa viSathI bharelA hoya che. "jInI virAdhanA na thaI jAya" evuM lekene dekhADavA mATe ja e dhIre dhIre joI joIne jamIna upara cAlatA hoya che. paraMtu emanuM hadaya malina hoya che. teo rAkSasI vRtti vALA hoya che. teo pitAnA pAtronI aMdara tINa dhAravALI charI, kAtara cAku vagere zastrone chupAvIne rAkhatA hoya che. teo bALakane pakaDIne jaMgalamAM laI jAya che ane tyAM cAkuthI tenuM nAka kApe che, kAtarathI kAnane kAtare che ane charIthI peTane cIrI nAkhe che. A mATe huM tamane samajAvuM chuM ke, tame bhUlecUke paNa temanI saMgata na karatA. jyAre e sAdhue AvatA tamArI daSTie dekhAya tyAre tenI sAme na jotAM ghara bhAgI jaje. emanI sAme kadI paNa na jatA. A prakAranAM pitAnAM vacana sAMbhaLIne e banne bALaka sAdhuethI parAMmukha banI gayA. eka divasanI vAta che ke, e banne bALake keI galImAM ramatA hatA tyAre temaNe ramatI vakhate prAsaka annapAna Adine laIne temanI sAme AvatA munione joyA. jotAM ja e banne bhayabhIta banIne vananI tarapha bhAgI chUTyA. tyAM teo vizALa evA eka vaDalA upara caDI gayA ane pAMdaDAthI bharapUra evI eka DALa upara jaIne chupAI gayA. AhAra Adi sAmagrI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 313 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne munijana paNa eja mArgathI tyAM AvI pahoMcyA. ane eja vaDane vRkSanI zItaLa chAyAmAM besIne pote lAvela AhAra Adi sAmagrIne AhAra karavAmAM pravRtta banI gayA. vaDalAnI DALa upara pAMdaDAmAM chupAyelA e baMne bALakoe e munione jyAre bhajana karatA joyA te manamAM e vicAra karyo ke, pitAe Amane mATe ApaNane khoTuM samajAvyuM che. AmAnA pAtromAM na te cAku che, na chUrI che ke, na te kAtara che. A te mahApuruSa che, dayAmAM parAyaNa che, saMbhALa pUrvaka bhUmine sApha karIne ghaNI ja sAvadhAnIthI bhojana karI rahyA che. A pramANe e bane bALakoe vicAra karyo tyAre temanA manamAM evI paNa vAta yAda AvI gaI ke, amee AvA munione pahelAM kayAMka joyA che. paraMtu kayAM joyA che e vAtane khyAla temane na AvyuM. A pramANe manamAM gaDamathala anubhavatAM temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI zuM bAkI rahyuM ? e bane eja vakhate vRkSathI nIce utaryA ene munione vaMdana karI pitAne ghera jaIne pitAne kahevA lAgyA ke, he tAta! Ape munionA viSayamAM amane je kAMI samajAvyuM hatuM. te saghaLuM juThuM che. e munie te ghaNA dayALu hoya che, saMsArasamudramAM phasAyelA saMsArIjIne enAthI kinAre pahoMcADavA mATe sadA prayatnazIla rahe che, emane eja prayatna hoya che ke, keI paNa rIte saMsArI jana mokSa prApta kare. kema ke, e sthAna evuM che ke, tyAM kaI paNa prakAranI Apatti ne bhegavavI paDatI nathI. A pramANe kahIne e bannee A adhyayanamAM kahevAmAM Avela vAkathI pitAnA mAtApitAne samajAvyA. ane pitAnA mAtApitA sahita teoe dikSA aMgI. kAra karI. kamalAvatI rANIe paNa potAnA pati-rAjA ke, je purohitane dhana laI levAnI IcchA karI rahyA hatA tene pratibaMdhita karyA, ane e pramANe rAjA ane rANIe paNa dIkSA aMgIkAra karI. A pramANe dIkSA laIne e chae jaNAM saMyamanuM paripAlana karIne kevaLajJAnane prApta karI muktine pAmyA. A vAtane sUtrakAra svayaM pragaTa kare che-"revA -ItyAdi ! zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 314 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArtha-e chae cha puremavaMmi-purama pUrvabhavamAM vimAnavAhIg% vimAnavAsinaH saudharma devalokanI aMdara padmaguma nAmanA eka vimAnamAM sevA avirALa-revA mUllA devanI paryAyamAM hatA. tyAMnA bhogone bheLavIne mizejaY karI tyAMthI jevi e chae deva guvA-yutA: cavIne devaleka jevA mane rama tathA suro rame-suyorance dhanadhAnyathI paripUrNa evA suthAra nAme purepuranAni pure ISakAra nAmanA puto-purAne purANA temaja hAi-vacAre prasiddha evA zaheramAM utpanna thayA. 1 ! e ISakAra nagaramAM teo kyA kyA kuLamAM utpanna thayA ane zuM zuM karyuM? te kahe che -"dama "-ItyAdi ! anvayArtha-te-te e chae jIva purANa savAre-pujArena varma La dhanavAna zeThane tyAM putranA bhAvamAM rahIne je sArAM karma upAjIta karyA. ane bhogavavAmAM bAkI rahelA karmanA prabhAvathI-anirjarIta karmanA prabhAvathI joyuM che, kUvA-36 nu prasUtA uccakuLamAM utpanna thayA. ane saMsAramayA nivi-saMsAmAtU nirviH saMsAranA bhayathI udvega pAmIne kahAvA kAma bhegene parityAga karI niSimAM tai pavaI-sine nA phALe jannaH tIrthakaree upadeza karelA evA samyagudarzana, jJAna, cAri. trAtmaka mekSamArganA zaraNe AvyA. bhAvArtha_e chae jIva ghaNuM ja puNyazALI hatA. teo pUrvabhavanA sukRtyakA avazeSathI uccakuLamAM utpanna thayA. paraMtu temanuM aMtaHkaraNa tyAMnA padArthona karIthI sevana karavAmAM Asakta banyuM. saMsAranI asAratA jANune e lokee veLAsara vItarAganA dharma aMgIkAra karyo. 2 yA ja yA rUpathI vitarAganA mArgane aMgIkAra karyo? te kahe che"kumatta mAja" ItyAdi ! anvayArtha--ovi-ari gopa bALakanA e bane jIva ghumamAMullanAAvya puruSatatvane prApta karI kApa-kumAra purahitane tyAM putrarUpe utpanna thayA. purohiMgo-purohita trIjA vasumitrane jIva devapaNAmAMthI purohitarUpe upanna thaye. cothA vasudattajIva deva selsa sArA-tArA patnI e parahitanI zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 315 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazA nAmanI patnInArUpe utpanna thaye. visAjIzIya-vijJAsTIrti pAMcama vasupriyane jIva deva vizALa kIrtisaMpanna rUsavAra raca-rUpujAraH rAga ISakAra nAmanA rAjA thayA. ane chaThThI dhanadattane jIva deva mahAva tevI maDhAvatI tevI e rAjAnI kamaLAvatI nAmanI patnIrUpe utpanna thaye. je 3 che e chae jaNAmAMnA be kumArane je rIte jainendra zAsanamAM prIti utpanna thaI e vAta pragaTa karavAmAM Ave che-"jJAna"--ItyAdi ! anvayAtha--nAnAmavumayAmimUyA-jJAtinA mRtyumathAmamU janma, jarA ane maraNanA bhayathI DarelA ane e kAraNe hiMviAmibipivitA- hAttinioN saMsArathI sarvathA bhinna je sthira che avuM je aparyAvajJAnarUpa mAla che emAM lAgelA cittavALA evA e te-ta bane kumAra Traanione joIne athavA " A kAmaguNa anitya che. " A prakArane vicAra karIne saMsArasa vimoLa saMsAravAra vimokSArtha saMsArarUpa cakrano parityAga karavA nimitta evA kAmaguNenA viSayathI virakta banI gayA. bhAvArtha---A kathA bhAgathI e jANI zakAyuM ke, devabhadra ane yazobhadra che ane kumAre kaI rIte badhita thayA. jyAre e bane kumAraavasthAmAM ja hatA tyArathI ja temanuM citta pitAnI khovAyelI jarUrI cijane zodhavAnA kAmamAM ghaNuM ja citita hatuM. jyAre emane munionAM darzana thayAM eTale saMsAra, zarIra ane bhAgathI niviNa banIne dIkSita thayA. emaNe vicArya ke, A saMsAra te janma, jarA ane maraNanAM duHkhothI bharapUra che. jyAM eno lezamAtra paNa bhaya nathI evuM je kaMI paNa sthAna hoya te te eka mAtra mokSa ja che. AthI teo e mArganA pathika banyA, A mAne grahaNa karanAra vyakti saMsAranA paribhramaNathI mukta banI jAya che. "mA"mAM kAmane guNanI upamA ApavAmAM Avela che te e mATe samajavI joIe ke, je pramANe guNa-rassI baMdhananuM kAma kare che. eja rIte zabdAdika viSaya kAmanI puSTi karavAvALA che. A khAtara paNa kAma guNa che. paMcendriyane sukhapradAna karAvanAra sArAM va, miSTAna, puSpa, caMdana, nATakanuM avalokana, gIta, tAla, viNuM vINa saMpanna suMdara kAkalI gItAdikanuM zravaNa, A saghaLA viSaya che. e kAraNe enAthI kAmane puSTi maLe che. e vicAra karIne e baMne kumAra saMsArathI virakta thaIne mokSamArganA anuyAyI banyA. che 4 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 316 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mane kaI rIte virakta anyA ? te kahevAmAM Ave che-" viputtanA '-ityAdi! anvayAya--tattva-tatra kArapuramAM sammasIhasa-svameMzIkSya paThana, pAThana, yajana, dAna, pratimahurUpa SaTkarmamAM nirata purohitaAE-purottisya purAhita zAMtikamane karAvanAra bhRgu nAmanA masta-brAhmaLazya brAhmaNa to vici puttagA - dvau api priyaputrako se janne priya putra porANiya jA - paurANikIm jJAtim pUrvabhava sabaMdhI peAtAnI jAtane tathA suvikhkhuM tAgama ja sattumuddIna tAsaMgama ja sattu pUrva bhavamAM sArI rIte AcarelA tapa-anazanAdika khAra prakAranAM tapa ane SakAyanA jIvAnI rakSArUpa sattara prakAranA saMyamanI smRti karIne kAmaguNAnA viSayathI virakata banyA. // 5 // kAmadguNethI virakta anelA e bannee pachI zuM karyuM" ? te kahevAmAM Ave che--" te dAmottemu '-ItyAdi ! anvayA--mANusattu-mAnuSyapu manuSyanA bhatra sabaMdhI dAmamottejIhrAmottevu maneAga zabdAdika viSayAmAM tathA levA nivviA ye cAvi vicA je deva saMbaMdhI kAmabhega che emAM paNa sanamALA-lagnamAno nasAnAra temaja kevaLa molAmitraMNI-mokSAmidALiau mukitanIja abhilASAvALA A kAraNe aminAcatatA-mijJAtazraDhau peAtAnA AtmAnI dRDha rUcivALA e banne kumAra sAthe vALama-sAtamuvALamya pitAnI pAse AvIne A pramANe kahevA lAgyA. 5 6 t zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 317 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaNe zuM kahyuM? te kahevAmAM Ave che - "vAsa'ItyAdi ! anvayArtha--mam pratyakSathI viSayabhUta vihAra- vim je manuSya bhavamAM avasthAna che te vAta-zAzvatam azAzvata-anitya che. tathA yaduvaMtarAcaM-vahAra pracura Adhi ane vyAdhirUpa vinethI gherAyela che, vaLI jAuM rIhaM-bApu vIye jIvananuM pramANa paNa palyopama AdirUpa nathI. evuM - joIne he tAta! ame hiMsi zuM na jAmA- pti na mAva gRhasthAzramamAM zAMti prApta karI zakatA nathI. tama-tamatu A mATe ame gAmarayAmo-lAmannayAH ApanI AjJA maLavAnI ja rAha joIe chIe. ApanI AjJA maLatAMja ame mo vArikAmu-auna rASyiAvaH saMyama aMgIkAra karavAnA chIe. bhAvArtha-baMne bhAIoe pitAnI pAse jaIne nivedana karyuM ke, huM tAtA munirAjane jotAM ja amene jAtismaraNa jJAna thayuM che. AthI ame e amAre pUrvabhavane jANe che. sAthosAtha amane e vAtanuM paNa bhAna thayuM che ke, A saMsAra asAra che. je pramANe ame vartamAnamAM chIe e zAzvata nathI, temaja amAruM AyuSya paNa dIdhuM nathI. A theDA ja paryAyamAM amo aneka vidathI guMgaLAI rahyA chIe, AthI amane zAMti maLI zake tema nathI. AthI amArUM gRhAvAsamAM rahevuM AnaMdaprada jaNAtuM nathI. A kAraNe "Apa amane saMyama pAlana karavAnI AjJA Ape evI prArthanA karIe chIe. ApaNA bane putrae A pramANe kahevAthI purehite zuM kahyuM e kahevAmAM Ave che- "vadyutAgo"--ItyAdi ! anvayArtha--1tha putrae A prakAranI bhAvanA pragaTa karyA pachI seli munina-yojyo e bhAva munionA sAtha-sAta pitA puhite tavAra vAghA vAM-tapana vyAghAtAM emanA tapa ane saMyamamAM bAdhA pahe. cADanAra rumaM vacaM vAri-rUDha vA vAlI vacana A pramANe kahyAM nag-rathA jema he putre ! vedane jANavAvALA vidvAne kahe che ke, bahumAna strIno na hodagayttAnAM roja mavati je vyakti putrarahita che ene paraleka sudharatA nathI. bhAvArtha-pitA purahite putranAM vacana sAMbhaLIne temane kahyuM ke, vedane jANavAvALA vidvAna "danacarA Dhora sanita putre kAcate roja" evuM kahe che ke, aputra vyaktinI gati thatI nathI. kemake, putranA abhAvathI piMDa pradAna karanAra bIjuM kaMI banatuM nathI. A kAraNe putra ! tame vivAha karIne pahelAM putrane utpanna kare ane pachI dharmanuM AcaraNa kare. kemake vedane jANavAvALAonuM kahevuM che ke zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 318 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " aputrasya gati nAsti, svargoM naiva ca naiva ca / tasmAtputra mukhaM dRSTvA, pazcAt dharma samAcaret // " amArA janmamAM e dhanya che ke, je putranA putranuM moTuM joI zake che. kema ke, "putrarA putrane svasTa mahIyate" putranA putra-pautranuM mukha Ine pachI maranAra vyakti svarga lekamAM paNa pUjAya che. te 8 A prakAranI vedanI AjJA che AthI zuM karavuM joIe te kahe che"phrikana -ItyAdi ! anvayArtha--he putra ! tame bane veksina adhIrA sarveda Adi dene bhaNIne temaja vije ravi-vijhAn raveDya brAhmaNane bhojana karAvIne ane jJAthI putte niti paripa-jJAtIna putrInuM ja pabdiArtha pitAnA putrane gharamAM sthApita karIne kaLAe zIkhavADIne temaja temane vivAha karIne temanA upara pitAnA gRhasthAzramane bhAra nAkhIne rUriyANuM 46 mora suravALa-brimiH sa6 mo muvA strionI sAthe manejha zabdAdika bhogene bhogavIne pachIthI AUOT muLI hoDuM-bArau prarAsta munI mati AraNya vratadhArI thaI prazaMsanIya tapasvI thaI javuM. A gAthAmAM "dinag " A pada dvArA vAnaprasthAzrama ane "muLI" A pada dvArA saMnyasvAzrama kahevAmAM Avela che. je 9 che pitAnA A prakAranA kahevA pachI zuM thayuM ? te kahevAmAM Ave che--"sAiLA--ItyAdi ! anvayArtha-AcaTLe dhaof-gAmarLezvara AtmAnA karmakSapama AdithI samudabhUta je samyagadarzana Adi guNa che teja enA mATe khALavA gya hovAthI Idhana svarUpa che tathA jJAtriA pagaNiof-moniTAbaMnnainAni moharUpI pavanathI je javALAne vadhu prajavalita kare che evA soziAkhA-jopinA zakarUpI agnithI saMttaramAvaM-saMtatamAma saMtapta thayela aMtaHkaraNa jenuM che ane patimA-ritamAnam samasta zarIramAM zekanA AvezathI prAdurbhata dAhathI je saghaLI bAjuthI dAjhI rahela tathA gaduM vadhA sTAruSpamALa-huM vA cAlTAmanA aneka prakArathI mahAvina banIne dInahina vacana bolavAvALA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 319 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane anurtAi-puta sanunavatta putrane viSaya sukha pradarzaka vacanethI gharamAM ja rahe " A pramANe kahIne manAvavALA tayA dhana nimaMtacattajana nimannacantar ane dhananuM pralobhana banAvIne potAnA vazamAM karavAnI bhAvanAvALA ane nava marLahuM jeva-thAmaM maguiva yathAkrama kAmabhAga dvArA paNa he putra ! vedane bhaNe, brAhmaNane jamADe, bhagane bhega A pramANe rijhavavAvALA evA pitAnA pitA puphiyaM-purohita6 purohitane mitra-kanI jeIne te kumAra-tau kumAra e bane kumAroe A prakAranAM vahva- vacane kahyAM bhAvArtha-purohita pAse dIkSA aMgikAra karavAnI AjJA jyAre banane putro e mAgIto tene khUbaja duHkha thayuM. purohite temane sarvarIte samajAvyA ane samajAvatAM samajAvatAM jyAre tene hatAzA jevuM lAgyuM eTale tene khUbaja duHkha thayuM. vAstavamAM je samaye prANa zokane AdhIna thaIne AkuLavyAkuLa thavA mAMDe che tyAre te sArAsArane paNa bhUlI jAya che. samyaga darzanAdika guNane paNa nAza karI bese che. je AtmAmAM mehanI adhika prabaLatA rahe che tyAM e zoka adhikAdhika bhabhUkate rahe che. enuM kAraNa e che ke, purehite zekathI saMtapta aMtaHkaraNa pUrvaka potAnA banne putrone hareka prakAre samajAvyA. e banene dhananAM bhegenAM, saghaLAM prabhane paNa batAvyAM paraMta teo pitAnI vAtomAM phasAyA nahI ane pitAnA vicAramAM makkama rahyA1011 temaNe pitAne zuM kahyuM te nIcenI gAthAthI spaSTa karavAmAM Ave che "revA" ItyAdi ! avayArtha-he tAta! ahiyA yA tA duvaMti-badhita verA trALa ja avanti bhaNavAmAM Avela veda A jIvanuM rakSaNa karI zakatA nathI. sattA diyA tamaM tameNaM Niti-bhuktA dvijAH tamastamayAM khalu nayanti prAyana lozana zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 3 20 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvavAthI paNa A jIvanI rakSA thaI zakatI nathI. vAstavamAM A kriyAmAM adhika AraMbha ane samAraMbha hevAthI bhojana karAvanAra jIva marIne tamane stamA nAmanI narakamAM jAya che. kema ke, durazIla brAhmaNAbhAsa brAhmaNane bhojana karAvavuM e amArI rakSAne upAya nathI. kAcA puttA tALa vaMtigAtA putrAH trAmAM maryAnti putra paNa utpanna thAya te zuM e putra paNa pApanA udayathI narakamAM paDavAvALA evA amArA AtmAnuM kalyANa karavAmAM samartha thaI zakaze ? na ja thaI zake. A kAraNe he tAta! jo amariSaje nAma patana anumata ApanA A prakAranA kathanane keNa evuM buddhimAna che ke, tene satyArtha rUpamAM aMgikAra kare ? bhAvArtha-pitAe putrone je zikhAmaNa AcaravA mATe kahI hatI eja vAtane tee ahiM pratyuttara Ape che. pitAne temaNe kahyuM ke, tAta ! kahete kharA ke, vedanuM bhaNavuM e zuM amArI rakSA karI zake che ? pitAne brAhmaNa gaNAvatA chatAM paNa durazIlasaMpanna evA brAhmaNane bhejana karAvavAthI amAruM zuM saMrakSaNa thaI zake che ? putrone utpanna karavAthI paNa amArI zuM zubha gati thaI zake che ? je tevuM heta te pachI dAna AdinuM karavuM e saghaLuM vyartha ja banI jAya. ema kahe che ke, putrotpatti e narakamAM paDavAvALA pitA vagerene bacAve che te te kumArga upara che. "svayaM vedanA anuyAyIoe paNa evuM ja kahyuM che- " yadi putrAt bhavetsvargoM, dAnadharmo na vidyate / muSitastatra loko'yaM, dAnadharmo nirrthkH|| bahuputrA DulI godhA, tAmracUDastathaiva c| teSAM ca prathamaM svargaH, pazcAt loko gamiSyati // " je e vAtane khUba ja zAMtithI vicAravAmAM Ave te puruSanI ape. kSAe kAcabA, ghe, ane kukaDAone svargamAM sahu prathama sthAna maLe kema ke, temane tyAM manuSyanI apekSAe ghaNAM ja saMtAna pedA thAya che. vaLI brAhmaNane bhajana karAvavAthI je ahiM tamatamAM narakamAM javAnuM batAvela che enuM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 3 21 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ projana phakta eTaluM ja che ke, pitAne brAhmaNamAM khapAvato chatAM hAzIla evA brAhmaNathI sanmArganI prarUpaNuM na banatAM ulaTI kumArganI prarUpaNA thAya che. pazu vadhane puSTi maLe che. 12 A gAthAthI putrae pitAnI vedane bhaNavAnI, brAhmaNone jamADavAnI, ane ne utpanna kare' A traNa vAta ne pratyuttara Apela che have te bhegone bhega" A vAtane uttara Ape che. "mitta surakSA ItyAdi ! anvayArtha...he tAta ! mama-mamoH kAmabhoga ke, hamirANallAmAtrauMcaH jenAthI jIvane kSaNa mAtra sukha prApta thAya chevaLI jene sevana karavAnA samayamAM paNa tenAthI svalpa sukha maLe che, paraMtu pariNAme sahajAduhA-- huvA tenAthI palyopama ane sAgarepama kALa sudhI jIvane naraka nigodAdikanAM duHkhene bhogavavA paDe che, je kaI ahIM evI AzaMkA kare ke, rAjyAthInI mAphaka athavA dhAnyAthInI mAphaka prakRNa sukhArthIne mATe bahukALa vyApi duHkha paNa svIkArya hoya che. jyAre ke, kSaNa mAtra sukha paNa atyadhika hoya te AvI AzaMkAnA samAdhAna nimitte kahe che ke, e kAmaga nijhAmasutrA-nijhAmavA tuccha sukha ApanAra che paraMtu atyaMta sukhaprada nathI, mahuvA-mahuvA atyaMta duHkha ApanAra che. narakanI daza prakAranI kSetra vedanArUpa atyaMta duHkhone tathA nigadanA janma. maraNa, chedana, bhedananA anaMta duHkhane ApanAra che. saMsAramoravAsa vipakSamulA-saMsAramokSarI vipakSamUtaH AthI ja e rIte kAmaga saMsArathI mukta thavAmAM aMtarAya rU5 che. maLasthaLa jJALI-anarthInAM niH tathA A loka ane paraleka mATe anarthonI khANa samAna che. enuM tAtparya e che ke, e kAmaga kALa ane parimANanI apekSAe alpa sukhajanaka ane anaMta duHkhavardhaka che. saMsAra paribhramaNanuM pradhAna rUpathI eja kAraNa che tathA A loka saMbaMdhI ane paraleka saMbaMdhI saghaLA anarthonI eka mAtra khANarUpa che. 13 pharI e ja vAtane kahe che -"divase ItyAdi ! anvayArtha-LavattA-anivRttavaH jenI viSaya bhogavavAnI tRSNA nivRtta thatI nathI e puSei-puruSa purUSa karo ra to rita pamANe-TTi ja pAtro pitarAmonA enI pUrtinI ciMtAmAM saMtapta rahyA kare che ane f -ritrananuM ahIM tahIM viSaya sukhanA lAbhane mATe bhaTakane rahIne zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 3 22 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te dhamaeNramANe-ghanameSa na dhananI cAhanA karyA kare che. tathAbaqmatta-nya kamaH pitAnAthI bhinna janamAM enA bharaNapoSaNanI ciMtAmAM paDIne saMsArathI pAra thavAmAM AtmakAryamAM pramAdI banI jAya che. A rIte pramAdI banela e manuSya kAM manuM ja dhvati-karAM mRtyuM ja kAnoti vRddhAvasthAne temaja Akhare mRtyune pAme che. bhAvArthakAmabhoga anarthanI khANa che, A vAtane A gAthA dvArA puSTa karavAmAM Avela che. temAM sUtrakAra e batAve che ke, jenI viSayabhogathI viSayanI IcchA zAMta thatI nathI tethI te vyakti AtmakalyANanA mArgamAM kadI paNa AgaLa AvI zakatI nathI. ene to rAta divasa e ciMtArU5 rAkSasa satAvyA kare che ke, mArI viSayabheganI tRSNA kaI rIte zAMta thAya! kyAM jAuM? zuM karuM? kaI rIte dhana kamAuM? vagere vAtethI tene avakAza ja maLato nathI te pachI AtmAnI vAta karavAno avasara tene kayAMthI maLe? rAtadivasa eja ciMtAmAM magna banI rahe te evo te manuSya bicAre pitAnAthI sarvathA bhinna rahenAra vyaktionI sevA zuzraSAmAM phasAI rahe che A pramANe pramAdI banelA e manuSyane dhIre dhIre vRddhAvasthA ane mRtyu gherI le che tyAre te pazcAttApa karavA lAge che paraMtu have zuM thaI zake ? marIne teNe dugatimAM ja bhaTakavuM paDe che. je 14 che viSayI leke bIjuM zuM vicAratA hoya che A gAthA dvArA kahevAmAM Ave che-" me"--ItyAdi ! anvayArtha-maM- A dhana dhAnyAdika -me mArUM che ane rUjja A rajata suvarNAdika me-jema mArAM nathi-nAti nathI, tathA maMge vi # gIra-pha 2 6 aThThA e navIna ghara ke jyAM chae Rtu emAM ArAma maLI zake tevuM banAvavuM che, tathA mArA gharamAM A je alAbhadAyaka vepAra cAlI rahela che ene baMdha karI de che, te karavA gya nathI. U-Uvam AvA prakAranA ane rAjyAdika vikalapamAM paDIne a4cqmAnaM- DhADhanAmU vyarthamAM nakAme bakavAda karavAvALA te manuSyane -darA: divasa ane rAta Tuti-patti A bhavamAMthI upADIne bIjA bhavamAM pahoMcADI de che. AthI huM mo-the pramAH dharmamAM pramAda kara e kai rIte ucita mAnI zakAya ? jarA paNa nahIM. bhAvArtha--jema jema divasa ane rAta vyatita thatI rahe che tema tema A jIvanuM AyuSya ochuM thatuM jAya che, AthI aneka prakAranA saMkalpa ane vikapamAM paDelA prANI A vAtane jarA paNa vicAratA nathI ke, mArA mATe A bhavamAMthI bIjA bhavamAM javAno samaya najIka AvI rahyo che. e te ulaTe rAta divasa e citAmAM phasAyeluM hoya che ke, mAre A karAvavuM che, A nathI karAvavuM. A mArUM che, A mArUM nathI. AvA vicAramAM paDele A jIva marI jAya che. AthI koI paNa jIve dharma sevanamAM pramAda kare ucita nathI. 15 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 3 23 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAronA A prakAranAM kathanane sAMbhaLIne pharIthI purahite temane dhanAkrikanuM prAbhana ApyuM te kahe che--"maLa mUruM "-ityAdi ! anvayA-raNa d-caca te he putra! je vastunI prApti mATe hogo-joH leAka sarva tattvad-sarva lavyane tapane Adare che. tasanvaMtatsarjana e saghaLuM sukSma ddeva sALimyuthayo: daiva vAdhInam tamArA bannenI pAse A gharamAM bhareluM che. mUkhya dhaLa-tramUtam dhanam ghaNuM dhana che tame kAMI paNa na kramAveA tA paNu te mUke tema nathI AnaMdathI beThA beThA khA. kRsthii sad sacaLA--zrImi: sad svaganA: e paNa che, mAtA pitA paNa che, gAmA jAmaLA-prajAmAH dhAmanuLA maneAjJa zabdAdikaviSaya paNa che. pachI kahe, beTA! tame kaI vastune prApta karavA mATe tapasyAmAM udyamazIla banI rahyA che. e banne bhAIonA vivAha jo ke thayela na hatA. chatAM paNu "strIo paNa che" evuM je kahevAmAM AvyuM che te emanI caiAgyatAne laIne kahevAmAM Avyu che. jo tee cAhe te aneka vivAha temanA thai zake tema che. 66 bhAvA-sAdhAraNa janatAnA jevA khyAla hAya che tevA ja khyAla purAhitajInA paNa che. e anusAra teo peAtAnA putrane samajAvI rahyA che. sAdhAraNa janatA evuM samaje che ke, tapasyA sAMsArika bhegeApabhAganI vastuene prApta karavA mATe ja karavAmAM Ave che evuM samajIne ja pureAhita peAtAnA putrAne kahyuM ke, putrA ApaNA gharamAM koI paNa vastunI khAmI nathI. lAgeApaleAganI saghaLI vastuo sulabha che. zuM strI, zu' dhana, zuM svajana saghaLuM A gharamAM meda che pachI tapasyA karavAnI mAthAkuTamAM zA mATe utarI rahyA che. ? 5 165 pitAnAM vacana sAMbhaLIne kumAra kahe che. dhaLe '-ItyAdi ! anvayArtha-De pitAjI! dhamma dhurAhira-dhamadhudhiAre dhamanuM AcaraNa karavAmAM meLa ji-dhane krim amAre dhananuM zuM prayeAjana che. tathA acaLeLa yA m-vananena vA ri svajananu paNa zuM prayeAjana che ? temaja nAmanuLendi ceva ji-jAmamuLe caiva ri maneAjJa zabdAdika viSayAnu paNa zuM prayeAjana che? vedamAM paNa A vAta samajAvavAmAM Avela che-"na kayA dhanena tyAnejenAmRtatvamAnajI:'RSioe te tyAgathI ja meAkSane prApta karela che. saMtAna athavA teA dhanathI nahI'. AthI ame paNa millam mizanna-mizrAn samizamya urdUgama utpAda Adi kha'nethI rahita piMDa grahaNurUpa bhikSAne prApta karIne meM vihArA-viMddAro dravya ane bhAvathI apratibaddha-vihAra karavAvALA banIne yunodhArI-munIvariausamyagdarzana, jJAna, caritra Adi guNa samUheAthI saMpanna samaLA mavizvAmu-zramaLo aviSyAyaH suni banI jaIzuM. zrI uttarAdhyayana sUtra :2 324 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-pitAe je nimitte tapane niSedha karela che. eja nimitane niSedha teo paNa tapasyAmAM bIna upayogI hovAnuM batAvIne kahe che ke, he pitAjI ! dhana, svajana, Adine tapasyAnI sAthe zuM saMbaMdha che? Aja sudhImAM jeTalA paNa RSijana muktine pAmyA che, te saghaLA eka tyAganA prabhAvathI ja mokSe padhAryA che. AthI amAre e vastuo sAthe koI paNa projana nathI. ame te bhikSAvRtti karIne ja temaja saddaguNene upAjIta karavA cAhIe chIe. AthI samyagdarzanAdika muktine ApanAra saguNene upAjIta karavAnuM IcchIe chIe. samyagradazanAdika muktine ApanAra saddaguNene utkRSTa saMcaya muni thayA vagara banI zakatuM nathI. A mATe ja ame muni banavA IcchIe chIe. 17 putranI A prakAranI vAta sAMbhaLIne purohite vicAra karyo ke, AtmAnuM astitva ja saghaLA dharmanI pravRttinuM nimitta che. "ataH AtmA che ja nahIM eja emane samajAvavuM joIe ke, jethI tenI pravRtti dharmathI vimukha thaI jAya. e vicAra karIne purehita have AtmAne niSedha karatAM kahe che- ka aja-ItyAdi. avayArtha-jJAsA jJAto he putra ! nAthA jema ajI-gaNiH agni 34- araNInA lAkaDAmAM pahelAMthI asaMto-36 nathI hotI paraMtu ragaDavAthI saMkUjha-samRti te tyAM utpanna thAya che. -vathA jema vIrehIre dudhamAM pUrva avidyamAna saMmujha-kRtaM saMkUti ghI utpanna thAya che. tirU tiruM-tihevu tai0 talamAM tela utpanna thAya che. gvameva-pavameva eja rIte sarAmi-phAre zarIramAM pUrva avidyamAna vattA-savA jIva paNa saMmUdara-vRtti utpanna thAya che. rAsa-nAtti nAza pAme che. nAjiddenAvasiSThane zarIra nAzanA anaMtara rahetuM nathI. AthI zarIrane nAza thatAM jIvane paNa nAza thaI jAya che. pachI dhadharmanA vipAkane anubhava karavA mATe enuM paralokamAM javuM e taddana kalpita vAta che. AthI e vAta siddha bane che ke, jIvane punarjanma thatuM nathI. bhAvArtha--bhUtenA samudAyathI caitanyanI utpatti mAnavAvALAonuM evuM kahevuM che ke, kAyA, AkAra, pariNata bhUtasamudAyathI ja pahelAMthI enAmAM pratyekamAM avidyamAna jIva utpanna thAya che. je pramANe mAMgothI madazakti utpanna thAya che. arthAta-jema madazaktirUpa eka vastu madhanAM sAdhane-ghAtakI, puSpa, goLa, dhAna, java, AdinA saMgathI utpanna thAya che. bhUtanA pRthabhAra thavAthI zarIranA nAzathI jIvane paNa vinAza thaI jAya che. athavA zarIra rahevA chatAM paNa jIvane nAza thaI jAya che. pANInA parapoTAnI mAphaka te rahI zakato nathI kema ke, navuqvajaLIvAH" evuM enuM kathana che. AthI "pratyakSatonuSyamAnavAna zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 325 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyathI jANavAmAM Ave ema nahIM hovAthI "garama nAstI AtmA nathI. A mATe sasalAnA zigaDAnI mAphaka AtmAnuM jyAre keI svataMtra astitva ja nathI to pachI tenI mukti mATe dharmAcaraNa karavuM e nirarthaka ja che. je 18 A prakAranAM purohita pitAnAM vacanane sAMbhaLIne bane kumArae zuM kahyu-e vAta A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che.-"no IMrijinna-ItyAdi. anvayArtha- tAta Ape hamaNAM ja kahyuM ke, apratyakSa pramANathI AtmAnuM grahaNa thatuM nathI AthI te sasalAnA ziMgaDAnI jema asat che. te ApanuM e kahevuM barobara nathI. kAraNa ke, pratyakSamAM na joI zakAya tenuM kAraNa e che ke, amuttamavA-amUrtamAnAr te adazya che. e kAraNe no IMricaTH- g uda kaI paNa avayavarUpa nathI eTale ke, tenuM kaI paNa rUpa nathI jenAmAM amUrtanuM tAtparya e che ke, rUpa Adi viziSTatvane abhAva AtmA amUrta che enuM kAraNa e che ke, enAmAM rUpa Adine kaI paNa guNa nathI. namUttamArA vi niravo-amUrtamAna bAra niyaH amUrta hovA chatAM paNa te nitya che. vaDagrI phreka ara7 vaMdho nico-dhyAnamaH 3 vadhaH niraH mithyAtva Adi hetu ja enA baMdhanA kAraNa che. baMdhanuM thavuM eja saMsAranuM kAraNa kahevAmAM Avela che. bhAvArtha-bane putrae pitAne AtmAnA viSayamAM zuM kahyuM e vAta A gAyA dvArA spaSTa banI gayela che. AmAM e batAvavAmAM Avela che ke AtmA je IndriyanI sAthe ghaTa paTAdikanI mAphaka grahaNa karavAthI tyAM Ave che enuM kAraNa tene abhAva nathI. paraMtu amUrtatva ja che. rUpAdika guNa jenAmAM joI zakAya che tenuM indriyo dvArA grahaNa thAya che. AtmAmAM e padagalika guNa nathI. A ja kAraNe te amUrtika che. amUrtika padArthone jANavAnI yogyatA keI paNa IndrimAM hotI nathI. kema ke, indriyanI pravRtti potAnA viSayabhUta rUpAdika padArthomAMja guMthAyelI mAnavAmAM Avela che. aviSayabhUta amUrta padArthomA nahi. bIjI eka vAta e paNa che ke, Indri zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 3 26 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamAM grAhya thavA chatAM paNa upalabdha nahAya tA teneA abhAva mAnave e vAta paNa kharAkhara nathI, jema Indriya grAhya ghaTa Adi ApaNane kAI pradeza vizeSamAM upalabdha nathI thatA tA kahI devAya che ke, ahiM ghaTa nathI. paraMtu jyAM mULamAM ja indriyonA viSaya nathI khanI zakate eneA anupalabdha (na maLavAthI) thavAthIabhAvanA nizcaya nathI karI zakAtA. jema pizAca AdiIndriyAthI aviSayabhUta che, AthI anupalabdha hAvAthI zuM kAI enA abhAvanA nizcaya karI zake che ? ema karavuM ApanA taraphathI upasthIta karavAmAM AvelA saMzayanuM kAraNu banI jAya che. jo AnA upara evuM kahevAmAM Ave ke, "AtmAne jo sA *ka ane mAdhaka pramANu nathI te AtmAne sazaya jJAnane viSaya ja zA mATe mAnI levAmAM Ave ? sAdhaka khAdhaka pramANunA abhAvamAM ja tA sa`zaya utpanna thAya che. " te A pramANe kahevu kharAkhara manAtuM nathI. kAraNa ke, AtmAnuM sAdhaka pramANu meAjIda che. ane te che anumAna pramANu. huM joI zakuM chuM, huM suMghu che. ItyAdi je ekAkAra pratIti thAya che te jo kadAca AtmA na hoya te na thai zake. AthI e prakAranI anugata pratItithI AtmA che" e siddha banI jAya che. " huM jovAvALA chuM, huM suMdhavAvALA chuM, huM rasAsvAdane lenAra chuM, huM saMbhALanAra chuM. '' A pramANe leAkeAmAM pratyeka jIvane sva potApaNAneA anubhava thAya che. jo AtmAnA asadbhAva mAnavAmAM Ave tA kartAnA sivAya darzana, ghrANu, Adi kriyAe paNa kaI rIte khanI zake? kriyA kartAnA sadbhAvamAM ja saMpanna hAya che. kadAca ema kahevAmAM Ave ke, e kriyAnA karyAM AtmA nathI paraMtu indriyA che. te ema kahevuM paNu vyAjabI nathI. kema ke, 'huM ja suchu chuM, huM ja sAMbhaLuM chuM' arthAt jene me' pahelAM sudhela hatuM tene pharIthI saMdhu chuM, sAMbhaLu chuM. A pramANe je dazanAdika kriyAomAM eka kartRkatAnI pratIti thAya che te Indriyane kartA mAnavAthI thai zakatI nathI kemake, pratyeka indriyonA viSaya bhinna bhinna che. bhinna viSayAmAM indriyAnI eka kartRkatA AvatI nathI, "je cakSu indriya jovAvALI te eja indriya sAMbhaLanAra che.' AvI eka kartRkatA e indriyAmAM AvI zakatI nathI. A uparAMta eka ja IndriyathI bIjI indriyAnA viSaya zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 327 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANI levAvAthI enu` svataMtra astitva mAnavu vyatha' banI jAya che. kema ke, eka indriyathI ja bIjI indriyAnA viSayanu jANavA rUpa kAma saMpanna thavA mAMDaze. temaja indriyamAM katRkatA A kAraNe paNa AvI zakatI nathI ke, keAI vivakSita indriya naSTa thaI jatAM enA viSayanI je smRti Ave che te na AvavI joIe. paraMtu indriyAnA naSTa thavA chatAM paNa enA viSayanI smRti AvatI tA rahe che A kAraNe Ape mAnavu' joIe ke, je viSayanuM smaraNa karanAra che. teja AtmA che. ane te IndriyAthI sAva judo ja che. kahyuM paNa che-- " ahaM zrRNomi pazyAmi, jIghrAmyAsvAdayAmi ca / cetayAvAmi, yudhvAmIttvamasti saH '' || ? || tathA-- -" amUrtamAvAni ca ati nityaH '' AnuM tAtparya e che ke, je dravya haiAvA chatAM paNu amRta haiAya che, te nitya che. jema ke, AkAza. AkAzamAM dravyatva hAvA chatAM amUrtatA heAvAthI nityatA upalabdha che. AthI AkAzanI mAphaka A AtmA paNa nitya che. kemake, enAmAM paNa dravyatvapaNuM hAvAthI amrUtatA joI zakAya che. A kathanathI e vAta nirAkRta thai jAya che ke, AtmAnA ekAntataH vinAza ane anavasthAna dhama vALA mAne che. ahIM koI kadAca evI zaMkA kare ke, jo AtmA nitya padArtha che te pachI pravrajyA dhAraNa karavI vyartha che. kemake, pratrajyA grahaNa karavAthI temAM kaI paNa asara paheAMcI zakatI nathI te ema kahevu' e paNa kharAkhara nathI. A vAta "bAtha dekha nicoDalsa veMdho" e pada dvArA pradarzita karavAmAM Avela che. AthI e vAtane puSTi maLe che ke, AtmAnI sAthe anAdi kALathI ja mithyAtva Adi baMdhanAM kAraNeAnA saMzleSa thai rahela che. A badhanAM kAraNathI ja jagatamAM nAnA prakAranI vicitratA dRSTigata thaI rahela che. tAtparyaM kahevAnu e che ke, je rIte amUrta AkAzanA mUrta ghaTa pArdikAnI sAthe sazleSa che eja rIte amUrta AtmAnA paNa mUta karmanI sAthe sazleSa thaI rahela che kahyu paNa che-- "arUpaM hi yathAsskAzaM, rUpidravyAdi bhAjanam / tathAghaSa nIvo'Sa, vijrAMtimAnanam // A baMdha catutikasaMsArAnA hetu che. evuM tIrthaMkara prabhunuM vacana che. anAdi kALathI sahucarita mithyAtva Adi nimittaka baMdha AtmAnI sAthe lAgI rahela che. ane adhathI sa`sAra thAya che. 519nA jyAre madhathI saMsAra thAya che te e saMsAranA nAza karavA mATe dharmocaraNarUpa prayatna karavA joI e. A viSayamAM tee kahe che ke--jJAna 'ItyAdi / anvayA--he tAta ! naddA-yathA je prakAre purA-purA pahelAM lohA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 328 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnA-navArthamAnA gharamAMthI bahAra na nIkaLavAnuM kahIne temaja parijicaMtArikSaTTri: sAdhuonA viSayamAM ahita kAritva buddhine utpanna karIne emanA darzanathI paNa rokavAmAM Avela vacaM-vacam ame baMne bhAIoe dharmamayAna mANA-dharmajJAnAnA dharmane na jANavAthI temaja mollA-mahot ajJAnathI pADyuMva kAti-jAparma kArca munionAM darzana Adi na karavAnuM pApakarma karyuM. taMtU te pApakarma have munno ura neva samAcA-mUyora naiva samAnAma ame pharIthI karavAnAM nathI. arthAt amee ApanI vAtamAM AvI jaIne munionAM darzana, sevA AdithI pitAnI jAtane vaMcita rAkhI che. evuM kAma have amArAthI banI zakavAnuM nathI. meM 20 pharI kahe che--" mArcAma"-ityAdi ! anvayArtha-he tAta ! ameciMmi-jakhyA ughADI rIte joI zakAya tevA pIDita temaja savo-sarvataH sarva taraphathI rigi-rivAritaH gherAyelo ane kano ivavaMtoheM-ghoghAmaH patansamiH amodha sakaLa pApothI bharelA evA --io A lokamAM ame niri ra ra me-de rati na mAma gharamAM rahevA chatAM paNa AnaMda prApta karI zakIe tema nathI. enuM tAtparya e che ke, je rIte vAgarAthI mRgabaMdhathI gherAyela mRga tINa ane amegha bANathI zikArIthI haNAyA pachI kaI paNa sthaLe AnaMda pAmI zakate pathI. e rIte ame paNa A saMsAramAM rahevA chatAM ApanA gharamAM AnaMda meLavI zakavAnA nathI. 21 putranuM AvA prakAranuM vacana sAMbhaLIne pitAe pUchayuM-"La"-ItyAdi. anvayArtha-jJAcA-nA he putro ! e te batAve che, arthe rogo-za hova. A loka zikArInI mAphaka ja mAho-na lakhyataH kenA taraphathI pIDita banI rahela che ? vA rivAjo na va ArivArita tathA vAgurA mRgabaMdhanA sthAnApanna kenAthI parivArita-pariveSTita che. vA kamAvu mojA uttara AmAM amodha zastra jevuM pAta kayuM che ? utAvaro dumi-nittA mAni A vAtane jANavA mATe huM utsuka chuM. AthI huM tamArI pAsethI e jANavA IcchuM chuM. bhAvArtha_ekavIsamI gAthAmAM je kAMI kahevAmAM Avela che, enA ja viSayamAM putroe pitAne A prakAranI pRcchA karela che. pitA emane pUche che ke he putra! A leka kenAthI pIDita che tathA tenAthI pariNita che ane ahIM amegha zastra kayuM che? 22 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA e prakAranA pUchavAne uttara A pramANe Ape che- mavuItyAdi ! anvayArtha-he tAta ! A lekamAM zikArInuM sthAna mRtyu che. mar jo banmAThThio-mRtyunA caM DhovA khyAtaH A mRtyunA bhayathI leke sadA bhaya pAmatA rahe che. A lokamAM evuM eka paNa prANuM nathI thayuM, tema thanAra paNa nathI, ke jenI pAchaLa A mRtyune bhaya na hoya. "tIrthaMkara rAdhA , surata kri-zava-rAmA ! | sarvekavi mRyuvaziMA, pAnAmAtra 8 jAnA che " anvayArtha-cAhetIrthakara hAya,cAhe gaNadhara hoya, cAhe surapati IndrahAya, cAhe cakravatI hoya, ke kezava-vAsudeva, rAma-balarAma kaI paNa kema na hoya saghaLA A mRtyunA vazaMgata banelA che. jyAM AvA AvA bhAgyazALInI AvI dazA che tyAM amArA jevAnI te gaNatrI ja kyAM rahI? karaNa rivAriokarA parivAritaH mRga vAgarA jevI vRddhAvasthA che. A leka e vRddhAvasthAthI pariveSTita thaI rahela che. tathA moTTA thI kuttA-movA jananI uttare amodha zamrapAtanI mAphaka divasa ane rAta che. je rIte zastronA ghAthI prANIone nAza thAya che eja pramANe divasa ane rAtarUpa zastronA ghAthI prANIone nAza thatuM rahe che. tAya parva vivAha-tAra sarva vijJAnata he tAta! A vAtane Apa jANe. 23 A pramANe kahIne pharIthI putroe kahyuM- "SA nA va "--ityAdi! anvayArtha--jJA kA LA- cA banI je je divasa ane rAtrI vajana pragatti vyatIta thaI rahI che. rA ra phinicatta-sAra pratinivartite te te divasa ane rAtrI pharIthI pAchI AvavAnI nathI. AthI e divasa ane rAtrImAM ja kumANa- dha yutiH adhama karavAvALA je prANI che emanI e sApho-rAtraH divasa ane rAtrIe aAnaMtigasTa cAti dharmathI rahita hevAne kAraNe niSphaLa ja vyatIta thaI cukI che. arthAta dharmAcaraNa na karanAra prANI onI divasa ane rAtrI nakAmI ja gayela che. je 24 che e divasa ane rAtrI kaI rIte saphaLa thAya che te kahe che-"jJA nA vanagItyAdi artha pUrvokta rUpane ja che. paraMtu AmAM rAtrIonI saphaLatA batAvavAmAM Avela che. emanI ja divasa rAtrI saphaLa che ke, je dharmakiyAnA AcaraNamAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 330 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja tene vitAve che. ahIM rAtrInI sAthe divasanuM milana e kAraNe karAyelA che ke, divasa pachI rAta e kema hovAthI enuM grahaNa karAyela che. 25 che A pramANe putranA vacanethI pratibaddha thaelA bhRgupurahite putrane zuM kahyuM te kahevAmAM Ave che -" ba"-ItyAdi! anvayArtha-jJAcA-nAsto he putra ! Tu-ve pahelAM huM ane tamo go-tiH eka sthAnamAM sattavaMgucA saMvarasattA-sabhyaRvasaMyutA samukya samyakatva sahita rahIne ardhA-gRhasthAzramanuM pAlana karIne pacha-pazcAtta pachI vRddhAvasthAmAM dIkSA laIne phu yu mittavamAM mislAmi-phu yu mikSamALA miSyAma jJAta ajJAta kuLomAM vizuddha bhikSA grahaNa karatAM karatAM grAma nagarAdikemAM vicarazuM. arthAt he beTA ! atyAre evuM kare ke, huM ane tame avirata samyagudaSTi banIe pachIthI dIkSA laI lezuM. che 26 kumAroe pitAnAM e vacanane uttara A pramANe Ape-"rAri'' ItyAdiA anvayArthI-he tAta! narasa madhuba sarastha mRtyunA sahacam je manuSyanI mRtyunI sAthe mitratA che, kAraNa pAca rithI pAcanam vattA athavA jene mRtyu sAthe panAre che, je vakhate mRtyu Avaze tyAre bhAgIne bIje cAlyo jaIza, e vicAra che. athavA 7 rikSAmi rU no jJALamariSyAmi kRti co nAnAti huM nahIM marUM evuM je pitAnA manathI mAne che. to te prANu - AgAmI divasomAM "A mArUM che." evo vicAra karato rahe che. | bhAvArtha-pitAnA praznane A gAthA dvArA uttara ApavAmAM Avela che. pitAe je evuM kahyuM che ke, vRddhAvasthAmAM ApaNe dIkSA laI laIzuM. enA uttaramAM e bannee batAvyuM che ke, pitAjI ! A vAtane vizvAsa ke ke, amArI ane ApanI vRddhAvasthA Avaze ja. saMbhava che ke, enA pahelAM ja paryAyAntarita thaI javuM paDe. A vAta te e vyakti karI zake che, jeNe mRtyunI sAthe mitratA bAMdhI lIdhI hoya. athavA to mRtyune joIne bIjA sthaLe bhAgI jaI zakato hoya; "huM nahi marUM e jene nizcaya baMdhAI gayA hoya che. paraMtu evI sthiti keI paNa vyaktinI ahIM nathI. jethI A vicAra karo egya nathI. je 27 che A mATe-" ra"-ItyAdi. anvayArtha...he tAta! ApaNuM upara banela ghAM parivannizAno-avaiva zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 331 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma prati payAmaDhe jyAre mRtyunA bhaya sadA sarvadA vidyamAna che. tA Aje ja yatidharmanA aMgIkAra karIzuM. j valaLA-caM prapannA: jene dhAraNa karanAra ApaNe na punamavAmo- 1 punarmavAmaH pharIthI janma, jarA ane maraNurUpa atyaMta du:khAthI saMkaLAela A catutirUpa saMsArasAgaramAM avataravuM paDe nahIM'. A anAdi saMsAramAM bAya viSi naiva asthi-nAnataM nizcita nava basti kAI paNa vastu anAgata-aprApya-anupabhukta nathI. sarvAM upabhukta che. AthI ucchiSTanuM pharIthI sevana karavAnI lAlasA zreyaskara nathI. zreyaskara tA naH ApaNe mATe e eka ja che ke, rALuM-mU svajanAdikane sneha vipattu--vinIca cheADIne sadAlamaM-brahAmam zraddhApUrvaka dharmonuSThAna karIe. tAtparya e che ke, jyAre anAdikALathI sa`sAramAM A jIvanI pAchaLa ja je lAgI rahela che, ane tene koI vastu anupabhukta nathI teA pachI ene bhegavavA mATe gRhasthAvAsanA svIkAra karavA te ucita nathI. ucita tA eka eja che ke, svajanAnA anurAgane tyAga karI ane ghaNI ja utAvatathI Aje ja munivratane dhAraNa karI laI e. ! 28 / putrAnA upadeza sAMbhaLIne pratibuddha thayela bhRgupurahite potAnI strI yazAne dharmamAM vighnabhUta mAnIne ene STAMta dvArA samajAvavA A pramANe kahe che pILavuttarala ''-ItyAdi. anvayAthuM --sidgi-vAziqhi hai vaziSTha getramAM utpanna thayela paddALaputtalamahILavutraNa putra vagaranAM A gharamAM sthi vAso-nAstivAsaH rahevu... mArA mATe cegya nathI. milAyA Aho-mikSAcarcAyA jA mArA A bhikSA carcAnA kALa che arthAt putrAnI sAthe mane paNa muni thavAnA avasara prApta thayela che. kema ke, sAAhizrvo samAdhi mate-zAlAmiH vRkSa: samAyi tamane zAkhAethI ja vRkSa suMdara lAge che. chinnAduM sAAhUiM tamena jJAnuM-chinnAmiH gAtrAmi: tameja sthAnum jyAre vRkSanI DALIe kapAI jAya che, tyAre leAkA tene huM kahevA mAMDe che. tAtparya e che ke, vRkSanI zAlA jema enI DALIAthI che, eja pramANe mArI zeAbhA A putrothI che. teone samajAvavAM chatAM paNa jyAre te gharamAM rahevA icchatA nathI, paraMtu muni thavA cAhe che te AvI sthitimAM mArUM paNa gharamAM rahevuM ucita nathI. mAre mATe e mAga ja barAbara che ke, huM paNu putrAnI sAtheAsAya muni dIkSA dhAraNa karI lauM ArA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 332 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI daSTAMta samajAve che-"paMNAviLaa"--ItyAdi ! anvayArtha- brAhmaNa ! nA rU-thA rU jema A lekamAM paNa vize jathvI-kSavAnA pakSI pAMkha jenI kapAI gaI che tevA pakSInI je durdazA thAya che-arthAt pAMkha vagaranuM pakSI jema AkAzamArge javAmAM sarvathA azakta banI jAya che. ane te kaI paNa hiMsaka prANIthI parAbhavita thaI jAya che tema ja ne maravavihInura rivo-mRtyavihInara narendra rUa saMgrAmamAM sainika vagaranA rAjAnI jevI durdazA thAya che. arthAta-yuddha medAnamAM sinike vagarane rAjA zatruothI tiraskRta thAya che. vaLI vo vivAre rAjakapore vinnaraH amniva jahAjane nAza thaI jatAM vadhu dhanavALA vaNikanI je durdazA thAya che e rItanI putronA abhAvamAM mArI paNa durdazA thaze. arthAta he putranA virahajanya duHkhane sahana karavAmAM sarvathA asamartha chuM. 30 che susaMmiyA"-ityAdi. anvayArtha-patino A prakAranAM vacana sAMbhaLIne brAhmaNIe kahyuM, he vAmina! te-te ApanA gharamAM sume- A pratyakSa dekhAtA jAma -jAmaTrda paMcendriya sukhada padArtha-sArAM vacce, sarasa miSTAna, puSpa caMdana, nATaka gIta, tAla, veNu viNAdika A saghaLAM asaMmicA-suraMgratA sukha khUba khUba bharyA paDela che. saMhiyA-saMvinietA e thaDA hoya te vAta barobara che. athavA alaga alaga sthAnamAM bhinnabhinna rUpamAM rAkhela che e vAta nathI paraMtu e saghaLAM eka ja sthaLe samudAyamAM rAkhela che. tA-gaNatara e nirasa paNa nathI banyA. madhurAdi rasasaMpanna che. athavA zRMgArarasane uttejavAvALA che kahyuM paNa che ratimAlyAlaMkAraiH, priyjngndhrvkaamsevaabhiH| upavanagamanavihAraiH, aMgArarasaH samudbhavati // anvayArtha-mUvA-mUtA alpa nahIM paraMtu pracura mAtrAmAM che. tA manuje muMslytAnuM jJAna gujAr mumaNi A zAbdAdika kAmaguNene Apa yatheccha bhega. svaccha pANImAM misAma-pazcAtta pradhAna jamigAvaH jyAre vRddhAvasthA Avaze tyAre ApaNe sahuM tIrthakara gaNadhArAdi sevita pravajyArUpa mokSamArgano svIkAra karI laIzuM. AjathI ane atyArathI tenI zuM AvazyakatA che? A divase te khAvApivAnA che. bhAvArtha-patine dIkSA levAmAM tatpara thayela jANIne patnIe kahyuM ke, he nAtha ! A anucita vicAra zA mATe karI rahyA che. haju te khAvA pIvAnA divase che, ApaNe tyAM kaI vastunI khAmI che ke, jene mATe muni dIkSA levI paDe ? ApaNe tyAM bhegepagenI manamAnI sAmagrI puSkaLa pramANamAM bharI paDI che, cAhe te rIte ene upabhoga kare chatAM paNa te khUTe tema nathI, zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratimAlyAlaMkAraiH, priyajanagandharvakAmasevAbhiH / upavanagamanavihAraiH, zrRMgArarasaH samudbhavati // anvayArtha-mUvA-mUtAH alpa nahIM paraMtu pracura mAtrAmAM che. tA mane muMjhAmu-tAr Ama gukhAn muslIhi A zAbdAdika kAmaguNene Apa yatheccha bhega. pachI pANImAM misAma-pazcAtta pradhAna jamigAvaH jyAre vRddhAvasthA Avaze tyAre ApaNe sahuM tIrthakara gaNadhArAdi sevita pravrayArUpa mokSamArgana svIkAra karI laIzuM. AjathI ane atyArathI tenI zuM AvazyakatA che? A divaso te khAvApivAnA che. bhAvArtha-patine dIkSA levAmAM tatpara thayela jANIne patnIe kahyuM ke, he nAtha ! A anucita vicAra zA mATe karI rahyA che. haju te khAvA pIvAnA divase che, ApaNe tyAM kaI vastunI khAmI che ke, jene mATe muni dIkSA levI paDe ? ApaNe tyAM bhogapabhegonI manamAnI sAmagrI puSkaLa pramANamAM bharI paDI che, cAhe te rIte ene upabhega kare chatAM paNa te khUTe tema nathI, aMgArarasane te vadhAranAra che. jyAre ApaNe sau vRddhAvasthAe pahecI jaIza tyAre muni dIkSA dhAraNa karIzuM. Aje muni thavAne samaya nathI. 31 che A prakAranAM patnInAM vacana sAMbhaLIne purohite kahyuM-"munnA rA--ItyAdi. anvayArtha-morU-mati ! he brAhmaNI ! rasA mutta-rasAda muttara madhurAdika rasa athavA zRMgAra rasa ane zabdAdika bhega meM khUba bheLavI lIdhA che, jo ja na iva to nIti ene bhegavatAM bhegavatAM mArI yauvana avasthA paNa khUba vyatIta thaI cukI che. A mATe jyAM sudhI tarUNAvasthA DhaLI na jAya tyAM sudhI mane mArUM kartavya e Adeza Ape che ke, huM muni dIkSA aMgIkAra karUM, je tame ema kahe ke, "sukhapabhegonA rahevA chatAM bhavAnaranA sukhanI prApti mATe pratrajyA aMgikAra karavI ucita nathI. " te ene zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 334 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara e pramANe che ke, na nItriyatA jJAmi mo-no launitArtha gAmi ovAd bhavAntaramAM "mane manAjJa zakhmAdika viSayAnI prApti thAva. A prakAranA asaMyamita jIvananA nimitte A bhAgone parityAga karI rahyo nathI. hArma aruAmaM ca mudde je tudhvaMsaMvizvamALo-hAma gahAma ja purNa va tunuM saMvIkSamALaH vAMcchita vastunI prApti athavA tenI aprAptirUpa je lAbha ane alAbha che, tathA je sukha ane duHkha che. temAM samatAbhAvanuM avala ana karIne huM moLa parislAmimauna vadyiAmi muni thavA cAhuM chuM. bhAvA-me' rasAnA khUba anubhava karI lIdhA che, anubhava karatAM karatAM A yuvAvasthA mArAthI vidAya levAnI taiyArImAM che. AthI huMcAhuM chuM ke, A yuvAvasthA pUrI na thai jAya te pahelAM huM muni dIkSA dhAraNa karI lauM. Ane huM paralAkamAM pAMca indriyA sa'kha'dhI sukhAdi keAnI prAptinA nimitte dhAraNa karavA cAhatA nathI, paraMtu mukitanA nimitte ja mArA A saghaLA prayAsa che. AthI pUrvAMkatarUpa vacanAthI huM brAhmaNI ! tame have mArA manane calAyamAna karI zakaze| nahIM. // 32 / / patinu vacana sAMbhaLIne tenI patnI yazA kahe che-' mA haiM tum ''ItyAdi ! anvayA patinAM pUrvokta vacana sAMbhaLIne brAhmaNIe kahyuM ke, huM svAmin ! disoyAmI khubjA hoya tema socariyALa mA sama-pratisrotogAmI lIne dUdha na loonAM mA saMsmare je pramANe pratikULa pravAhamAM vahetA janAra bhuTTo huMsa anukULa pravAhanI smRti karIne e tarapha jAya che. Aja pramANe tame paNa muni manIne peAtAnA bhAIbaMdhue yAda karIne pharIthI pratikULa pravAha jevI A munidvIkSAthI pAchA pharIne pAchA bhAima enI sAthe AvIne na maLe. A bhAvathI ja huM kahuM chuM ke, pahelethI ja dIkSA a MgikAra karavI Apane mATe atyAre ucita nathI. Apa man samALa-mAlamanU mArI sAthe rahIne moLArUM muMjJA,i--mojan mutra bhAgene lAgavA. juo bhikSAvRtti karavI ane rAtadivasa eka gAmathI bIje gAma vihAra karavA emAM karyo. AnaMda che? e tA eka prakAranuM duHkha ja che. mAthAnA vALanuM leAcana karavu e paNa vihAra zabdamAM ja grahaNa karavuM joIe 5 33 // dIkSA lIdhA pachI saMsAramAM pote pAche pharaze evA patnInA saMkrene zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 335 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUra karavA mATe purohite kahyuM-ja ca morpha"-ItyAdi! anvayArtha-morphamavati he brAhmaNa ! nAthA jema muce-muka sarSa pitAnA tattanA zarIra uparanI niSpo- ninI kAMcaLIne rajatriA cheDIne mutto-muttA svataMtra banI hera-rveiti pharate phare che paraMtu te kAMcaLIne pharIthI te paNa nathI. -jIvanma eja rIte kAvA-oN nA A ane putra bhegene cheDI rahyA che tyAre huM paNa e baMnenuM anukaraNa zA mATe na karUM? avazya karIza ane saMsAramAM pharI pAchA AvavAne nathI. - bhAvArtha-jema kAMcaLIne choDavAthI sarSa AnaMda mAne che ane svataMtra thaI harephare che. e ja prakAre mArA banne putre bhogane parityAga karavAmAM AnaMda mAnI rahyA che. AthI emanAthI chuTo paDIne huM ekalo A gharamAM rahIne zuM karuM? A mATe huM paNa temanI sAthe dIkSA laIza vizvAsa rAkhe ke, huM pharIthI ghera pAchA nahIM pharuM che 34 pharIthI A vAtane kahe che--"iiA "ItyAdi! anvayArtha-he brAhmaNI! nahIM-cA jema divA-rohitA rahita jAtanuM mAchaluM agharuM nAruM vA chirijI--gavaruM sAruM vA jIitrA jINa athavA ajIrNa jALane pitAnI tIkSaNa puchaDI, dADha, vagerethI kApIne nirbhaya thaIne sukhapUrvaka vicare che. eja rIte racanA-cIrA bhArane vahana karavAvALAnI mAphaka arthAta rAkhavAmAM AvelA bhArane vahana karavAnI zakitavALA ane navA vAra-tANA kAra: anazana Adi tapanuM AcaraNa karavAmAM sarva pradhAna tathA dhIrANI pariSaha ane upasargane sahana karavAmAM dhIravIra vyakti paNa marLe -- kAnapAna kAra ramaNIya zabdAdika viSayarUpa kAmaguNene parityAga karIne nizcayathI bhikSAvRtti kare che. arthAt mokSamArgamAM vicare che. te pharI pAchA ghera pharatA nathI. bhAvArtha-jema rahita jAtanI mAchalI tIkSaNa puccha AdithI jALane kApI nAkhIne nirbhaya sthAnane Azraya karI tyAM sukhapUrvaka vicAre che ane pachIthI jALamAM pharIthI phasAtI nathI. eja rIte je mokSAbhilASI mahApuruSa vratonA bhArane uThAvavAmAM zaktizALI rahyA kare che. anazana Adi tapasyA nI ArAdhanA karavAmAM jarA paNa gabharAtA nathI. teo darajya kAmabhogonA baMdhanene paNa anitya azaraNa Adi bAra prakAranI bhAvanAonA baLathI kApIne sukhapUrvaka bhikSAcaryA karatAM karatAM grAma naMgara AdimAM vicaraNa kare che. arthAt mokSamArgamAM vicare che. paraMtu tyAMthI pAchA pharIne teo kAmabhogomAM phasAtA nathI. A mATe huM paNa te brAhmaNa ! dIkSita thaIne karIthI kAmone Adhina banavAne nathI. svataMtratA pUrvaka muni vezamAM vicaraNa karate rahIne mArA saMyamanI rakSA karIza. che 35 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAranAM bhagunAM vacana sAMbhaLIne brAhmaNIe zuM kahyuM te A gAthA dvArA kahevAmAM Ave che-- heva ghuMvA?? ityAdi. anvayA---- jema hraSA- zaikvAH kraucapakSI ane haMsA-sAH hasa pakSA tALi nAjhAni--tatAni lAhAni vistRta jALAnuM cittu rucihnA chedana karIne bhinna bhinna dezeAnu ullaMghana karIne heva samamatA-namatti samatiAmanti AkAzamAM svataMtra uDe che. e pramANe mArA pati ane anne putrA jAlepama viSayAnA abhiSnaMganu chedana karIne e e sayamasthAnanu sArI rIte pAlana karatAM karatAM nabhaHkalpa nirUpalipta sayamamAga mAM hiMti-payinti jyAre vicaraNa karavAnuM cAhe che tyAre AnA asahAya banelI -m evI huM paNu te dUM nAnu gamisam-tAn ya nAnu gamidhyAmi emanAja mArganuM anusaraNa zA mATe na karUM ? huM paNa e mAganuM jarUrathI avazya anusaraNa karIza. bhAvArtha---je rIte krauMca ane huMsa pakSI vistRta jALAnuM chedana karIne anekavidha dIzAomAM svaicchAnusAra vicarIne AkAzamAM uDe che. eja prakAre mArA pati ane putrAe jyAre viSaya abhilASAonA parityAga karI sayama mArgamAM vicaraNa karavAnA nIya karyAM. che te pachI huM paNa emanAthI pAchaLa zA mATe rahuM ? huM paNu sayamamArgane dhAraNa karUM emAM ja mArA A jIvananI sAyakatA che. 5 36 / / A cAreya jaNAne pratrajyA levAnA dRDha nizcaya thaI javAthI je banyu te have khAra gAthAothI kahe che--" purodyuM ''-ityAdi ! anvayA-miniyA-miniomya gherathI nIkaLIne tathA maLe pAca mor prahAca zAmdArdika bhAgonA parityAga karIne, ane vittamaM chuTumpasAra -vipuottama kuTummasAra ghaNA ane zreSTha evA kuTuMbanA AdhArabhUta dhanadhAnyAkrikanA paNa parityAga karIne samuyaM sarAra suta sAram putrA ane strI sAtheDhIkSita thayelA saM purozi munnA-taM purohita jIvA purohitanI jANu ane asvAmika enA dhanadhAnyanI jANa rAjAne thatAM e pracura dhanadhAnyAdikanA svAmI banavAnI tene abhilASA jAgatAM e rAca-rAjJAnam rAjAne rANI devI tevI kamalAvatIe aneka prakAre amilana-miLa vAra vAra samuvAca-samuvAca sArI rIte samajAvyA, 537NA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 330 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANu kamalAvatIe rAjAne je kahyuM te sUtrakAra kahe che-"vaMtI "-ItyAdi ! anvayArtha-rAcaM-jAvana he rAjana ! je puriso-puruSa puruSa vaMtANInAnArI bIna vArasI mAlane khAnAra thAya che so-saH te paliyona hoz-rAlitaH mAri prasaMzAne cagya banatA nathI, jyAre A vAta Apa jANe che te pachI mALe citta -zALA ricam brAhmaNe tyAga karela evA dha-dhana dhanane sAru kuchari-bhAtana phukkari levAnI abhilASA zA mATe kare che ? 38 pharI paNa-" "-ItyAdi ! anvayArtha-he rAjana ! savaM -sarva vAta saghaLuM jagata paNa karuM, ta -cari tava e je Apane Adhina thaI jAya tA-vA athavA sarva dha lava mere-save dhanamA veta traNe lokanuM je kAMI suvarNa Adi dhana che te paNa ApanA khajAnAmAM bharI devAmAM Ave enA upara ApanuM eka chatra prabhutva sthApita banI jAya to paNa sarvapi te lApatta-samaNi te lApatA e samasta loka, ane saghaLuM dhana Apane mATe paryApta banI zakanAra nathI kAraNa ke, tRSNa arpata che. A kAraNe ApanI e tRSNA zAMta thaI zake tema nathI. athavA thoDA samaya mATe ema mAnI levAmAM Ave ke tRSNAnI zAMti thaI paNa jAya te paNa taM tava tALave naiva-tata tava rAjA naiva te saghaLA vaibhava Adi saghaLuM janma, jarA ane maraNAdikathI ApanI rakSA karI zake tema nathI. A mATe e brAhmaNanuM dhana che, je vamananA jevuM che te levuM ApanA mATe ucita nathI. bhAvArtha-kamalAvatI devI pitAnA pati-rAjAne samajAvI rahela che ke, nAtha! tRNunI samApti kadI koInI thaI nathI, tema keInI thavAnI paNa nathI, tRSNa e vAraMvAra janma maraNanA pherA karAvanAra che. jyAre Ama ja bInA che te pachI paradhanane levAnI ApaNI tRSNa kema vadhI rahI che? traNa lokanuM sAmrAjya ane emAM rahelA saghaLA vipula vaibhava paNa vadhatI jatI tRNAne maTADanArA nathI banI zakatA. pratyuta lAbha maLavA chatAM paNa A tRNuM adhikAdhika pramANamAM vadhatI ja jAya che. je mAnI levAmAM Ave ke, Icchita padArtha maLI jatAM tRNAnuM zamana thaI jAya che. te ethI zuM e bahiraMga abhilaSita padArthonI prApti manuSyanuM janma, jarA ane maraNathI rakSaNa karI zake che? jarA paNa nahIM. gAthAmAM rahela "vaMtANI' padathI e pragaTa karavAmAM Avela che ke, purohite tyAga karelA evA bIna vArasa dhanane grahaNa karavuM Apane mATe e niMdAspada che. "naMdavaM " AthI e vAta sUcita karavAmAM Ave che ke, dhana A samasta jagatanuM rakSaNa karI zakatuM nathI. che 39 che zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 338 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phI paNa---- iitti '-ityAdi ! anvayA hai rAjan! UMcA tathA vAmaLorame gAmamuLe vAya miitticavAtA nA manoramAnuM vAmamuLAnuM prAca miitta jyAre tyAre kAi paNa samaye manArama zabjhAkirUpa kAmaguNNAnA parityAga karIne Ape avazya maravuM paDaze. kemake, nAtasya i dhruvo mRtyuH " je janme che te avazya mare che. " jo vi tAva tapa TTio, mutro saMmAtriko vivA khiIe jar3avA sagge, jo jAo na marissara | " 66 svargamAM athavA A bhUma`DaLamAM koI paNa evu' prANI jovAmAM na AvyuM tema na te sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, je utpanna tA thayu' hAya para tu mayu" na hoya, eTalA vizvAsa rAkheA ke, A maneAjJa kAmaNu ApanI sAthe AvanAra nathI. AthI naaya-naraheva he rAjana ! phrUTUvuM jo dudho tALuM vi- vA:du dharma trALa vidyute A saMsAramAM mRtyunA AvavAthI A jIvanI rakSA karanAra eka samArAdhita dharma-samyagdarzana Adi ja che. banna iiSa tALuM ne vighnaph--acam jivittrALa na vidyute AnAthI atirikta khIjuM kAI rakSA karanAra nathI. kahyuM paNa che 8 atyeLa mAyA na tADyo, zodhoLa yaMtro / dhanne tilayasiTThI puterhi, na tAio sagaro // mRtyu sAme AvatAM naMdarAjAnA, gAdhanathI kucikaNutA, dhAnyathI tilakazeThanA, ane putrathI sagaranA bacAva thaI zamyA nathI. teA pachI bahAranI vastuothI mArU ane tamArUM rakSaNa kaI rIte thaI zakavAnuM che ? je rakSaNa karanAra kAI paNa che te te eka mAtra samArata dharma ja che. kemake, te ja muktinA hetu che. A mATe dharmanuM sevana karavuM ucita che 540nA dharmanA sivAya kAi rakSaNa ane zaraNu nathI khanatu A vAtane laIne rANI kahe che-- nAe me "-ityAdi ! (6 anvayA--hai rAjan! jyAre dharmanA sivAya A jIvananuM rakSaNa karanAra kAi nathI. vAva jema phaMgo-are pAMjarAmAM puravAmAM Avela slinikSiLI pakSI tyAM 6 me-TM ramate sukhane anubhava karI zakatuM nathI. eja pramANe haM-ama huM paNu vRddhAvasthA ane maraNu AdinA upadravathI yukata A bhavarUpI pAMjarAmAM 7 rame-7 me sukhanA anubhava nathI karI zakatI. A mATe huM saMtoLachinna - saMtAnachinnA parivAranA snehuba dhanathI rahita tathA avicaLA-azrvinA dravya ane bhAva parigrahathI parivata thaIne niAmikA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 zd 339 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimiyA zakhvAdika viSayabhAgeAnA sarvathA parityAga karUM chuM, temaja ujjuchUhA-RRnuSkRtAH mAyA Adi zalyeAthI vihIna tapa ane saMyamanI ArAdhanAmAM tatpara thavA cAhuM chuM. A rIte pAimaniyArolA - paritrAmanivRttoSAH parigraha ane ArbhathI janmatA doSothI nivRtta banIne huM. mauna-mauna muni bhAvanuM' cAriAEAmi-carieAmi AcaraNa karIza. / / 41 // krIthI rANI kahe che--' ziLA 'ityAdi ! annayAtha --jJA-cayA jema raLe-2evanamAM suvAiLA-yuvAminA dAvAnaLa dvArA maLI rahelA taMtunu imALemu gantu vacamAnepu jantuone joine rAga dosavasaMgayA anne sattA pamoyanti - rAgadveSavazaMgatAH anye satvAH pramodante rAgadveSathI vazIbhUta banelA anya mRgAdika je prANI khaLatAM nathI te Ana MdanA anubhava kare che vamevavameya A pramANe mUDhA-mUDhAH meAhanA vazamAM phasAyela ame paNa ke je dAmamoLeNu muSTivA-kAmamoovu mUrttiSThatAH zabda ane rUpa svarUpa kAmamAM tathA sparasa gadharUpa bhAgamAM athavA maneAjJa zabdAdika kAmabheAgAmAM zRddha janelA chIme rAmadosaggiNA ujjamAna jagaM na bujjhAmo - rAgadveSAgninA dahyamAnaM nam na dukhyAmaDhe te rAgadveSarUpI agnimAM baLI rahelA jagatane joI ne AnaMda anubhavI rahyA chIe, paraMtu e nathI jANatA ke, ame paNa A jagatanI aMdara vata mAna chIe ane ame paNa Aja rIte bhasmibhUta khanI javAnA chIe. 42-43 vivekIjana zuM kare che te batAvavAmAM Ave che mone 'ityAdi ! anvayA--e vivakIne dhanya che ke je, moLe-mor maneAsa zabdAdika viSayAne munnA-muktvA bhAgavIne pachI vipAka kALamAM dArUchu jANIne enA namittA--navA parityAga karI de che. ane e pramANe karIne hadusUyavihArinoghumUrtaviniH vAyunA jevA apratibaddha vihArI banI jAya che. athavA saMyamita jIvanathI je vihAra karatA rahe chete gAmoyamALA-mohmAnA A naMdanA anubhava karatA rahIne hrAmamAM cA va Mti-AmamA dvinAH va nacchanti yatheccha bhramaNa karavAvALA pakSIonI mAphka vicaratA rahe che. bhAvA --je pramANe pakSI Ane kAI paNa sthAnamAM mamatva thatuM nathI ane pramudita mana khanIne svaicchAnusAra ahiM tahIM svairavihAra (svecchA vihAra) kare che. e pramANe vivekI jana paNa lAgeAne bhAgavIne pachIthI tene kaDavAM phaLa ApanAra tarIke jANIne ene parityAga karI de che, ane e rIte e vivekI jana je pramANe vAyu sathI halakA-nAnA hoya che e mAka vaiSayaka bhArathI rahita banIne laghu manI jatA hAya che. athavA enA tyAgathI saMyama jIvana vyatIta karIne apratibaddha vihArI thAya che. emane vihAramAM khAdhA karanAra koI paNa zaktinA sAmanA karavA paDatA nathI. jyAM temane javuM hAya che tyAM te cAlyA jAya che. saymanA nirvAhamAM jyAM paNa temane khAdhAnA abhAva pratIta thAya tyAM te jAya che. 44 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 340 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha AdithI rAjAnA mAha haTAvavA mATe krIthI rANI kahe che ' me ya '-ItyAdi / (6 anvayA--a -bAya huM Aya ! mamaya AyAmamatam ApatAH mArAM ane ApanA hAthAmAM prApta thayelA ane eja mATe vajrA-vRddho anekavidha upAceAthI rakSAyelA evA rUmenTse A zakhvAdika kAmabhAga vRtti-panvanta asthira svabhAvavALA hovAthI sattA sthAyI nathI, paraMtu asthAyI che. ahI '6' zabdathI e vAta paNa sUcita karavAmAM Avela che ke, je rIte kAmalega asthAyI che eja pramANe ApaNe paNa asthAyI ja chIe, kemake, A gatimAM amArA avarodhanuM kAraNa je AyuSya karma che te svaya' asthAyI che. chatAM paNa vaca-vacam asthAyI evA ame jAmenu sattA-jAmevu sattAH e asthAyI viSayAmAM lAlupa banI rahyA chIe e keTalA AzcayanI vAta che? amArI e ajJAnatAnuM paNa kayAMya ThekANuM che? A mATe nA me maviAEAmo-cayA rUme maviSyAma: jevA e purohita vagere anyA che tevAja ApaNe manazuM evuM kamalAvatIe rAjAne kahyuM // 45 // AmAM jo koI ema kahe ke, viSayalAga bhale asthira hoya enI sAthe amAre zuM sambandha che ? e jo sukhadAyaka che teA pachI amAre ene parityAga naja karavA joIe. enA uttara A prakAranA che. " sAmisa '-ItyAdi ! anvayA--he rAjan ! sAmiyaM kuru M-sAmiSe guruham mAMsane laI ne beThelA pakSIne vAmALa vista-vadhyamAna dA khIjA mAMsaleAlupI pakSIodvArA duHkha apAtuM joI ne tathA niyamimAM-nirAmiSam nirAmiSa eja pakSIne nirAkula joIne ame leAkA paNa sange bAniya innittA sarve gAmivaM innityA abhiSyaMganA kAraNabhUta saghaLA zabdAdika viSayAnA parityAga karIne have nimitta-nirAmiSA: bhAgarUpa AmiSathI rahita banIne vidAmo-vidvAmaH vicaraNuM karIzuM. lAvA --kAI pakSInI cAMcamAM mAMsa joIne jema anya mAMsa lAlupta pakSI enA upara jhapaTa nAkhe che ane jyAre te nirAmiSa thaI jAya che tyAre tene pIche pakaDavA cheADI de che. A pramANe nirAkula manIne jyAM javuM hoya tyAM cAlI jAya che. A pramANe zabdAdika viSayAmAM phasAi rahevuM. te mAMsane apanAvanAra pakSInA samAna che, e khIcArA pakSIne jema anya mAMsa lAlupI pakSI pIDita karyAM kare che eja rIte zabdAdika viSayeAmAM phasAyelA prANIne paNa anya viSayAbhilASI prANI satAvyA kare che. jyAre te nirAmiSa bhAgavata khanI jAya che tyAre anya pakSIonI mAphaka tenI pAsethI bhAga paDAvavAmAM lelupa manelAe ene pIche choDI de che. AthI te nizcita banIne svacchAnusAra jyAM IcchA thAya tyAM vicare che, svecchAnusAra vicaraNamAM zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 341 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdhaka zabdAdika bhega hatA enAthI mukta banI jatAM sukhapUrvaka vicaraNa karavAmAM tene keI paNa bAdha AvatuM nathI. A pramANe ApaNe paNa pIDAnA hetu samAna sarva dhanadhAnyAdikane parityAga karIne temaja dIkSA aMgikAra karIne apratibaddha vihArI thaIne sukhapUrvaka vicArIzuM | 46 pharI e vAtane daDha karavA mATe rANI kahe che -"fdhova"ItyAdi | anvayAtha- he rAjana ! viSaya lupI janene jIddhovame-jamAna gIdha sadaza navA-jJAtvA jANIne tathA jAme#mAn zabdAdika viSayane saMrakagchesaMbhAvanAnuM bhAvavRddhinA karavAvALA navA-jJAvA jANIne Apa muvApare loka-suvA vara rUva garUDanI sAme paDelA sanI mAphaka saMvALo==Ara bhayagrasta thaIne tAjuM-ttanaH yatnapUrvaka kriyAomAM pravRtti karaze.4chA athavA-"rAgotra"-ItyAdi .. anvayArtha-he rAjana! rUva-va je rIte baMdhanamAM baMdhAyela nAja-RT DAthI e vaidha chattA-vadhu kivA baMdhanane toDI nAkhIne pUje vataruM ghag-ro sarvi jJAti pitAnA sthAnabhUta vidhyATavImAM cAlyA jAya che. eja pramANe Apa paNa vadhar fchatA-vadhui fchavA jJAnAvaraNIyAdi karma baMdhanano nAza karIne pitAnA sthAnabhUta vasaruM va-vati traH muktimAM pahoMcI jAo. dArA-marAna he mahArAja ISakAra ! gharca pattha-pata dhya emAMja tamArI bhalAI che,tti-ti A pramANe me-macA meM sucaM- tammunirAja pAsethI sAMbhaLela che bhAvArtha-kamalAvatIe kahetAM kahetAM e paNa kahI dIdhuM ke, he nAtha ! sahuthI uttama mArga te e che ke, je rIte gajarAja baMdhanathI mukta thaIne potAnA mULasthAna tarapha cAlyo jAya che, eja rIte Ape paNa karmonAM baMdhana teDI nAkhIne mukti sthAnamAM javuM joIe. kemake, AtmAnuM zreya emAMja che. A nimite ja Apane meM A saghaLuM kahela che ke je meM munirAjonA mukhethI sAMbhaLela che. 48 A pramANe kamaLAvatInAM vacana sAMbhaLIne pratibuddha thayelA rAjAe tathA kamaLAvatIe zuM karyuM ? e A be gAthAothI pragaTa karavAmAM Ave che - zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 34 2 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "pannA" ItyAdi. - anvayA--viOM nipunUM vizALa raka+Ayam rAjya vaibhava Tuva jAmamohca-vruttvajJAn Amamon ca dusyaya jene cheADavuM khUba ja kaThaNa hatuM evA kAmaleAgeAnA cA-cavavA parityAga karIne pachIthI samma dhamma vinAcittA - sabhya - cacAvasthita - dharma vijJAya yathAvasthita dharma zrutacAritrarUpa dharmanA svarUpane sArI rIte samajIne tuvar vAmanune cattA-TucanAnuM gAmanuLAna racavA zreSTha zakhvAdika viSayAnA trikaraNa triyAgathI tyAga karIne naphAksTrArcacacAAttam ti karAdikoe je vidhithI ArAdhanA karavAnuM batAvela che e vidhi anusAra ghora-hom kAyarI jene karI zakatA nathI. evA tavata: anazana Adi tAnA pattijJa pravRdgha svIkAra karIne nivvilayA-niviSayo kAma bhAgAdikathI rahita athavA peAtAnA dezathI dUra ane nimittA-ttini bhAgarUpa AmiSathI rahita temaja niAA-niHRau svajanAdikanA premaba MdhanathI alaga banIne e banne rAjA ane rANIe niAidA-nivRddhiau khAdya ane abhya tara parigrahano tyAga karI devAthI ghoraparAmAM lA-ghoravAmAM lAtau ka rUpI zatruo upara vijaya meLavavAmAM viziSTa evu khaLa saMpAdana karyuM" 54ApanA have adhyayananA upasa'hAra karatA kahe che~~'a ne "-ityAdi ! anayAya--ma-f-mazaH anukramathI chyuM--ttvam A pramANe buddhA nubrA pramAdhita thaIne skvesave e sadhaLA chae cha jIvA nammama dhUmathongvinanAM mRtyumayotipAH janma maraNanA bhayathI udvigna banIne zArIrika ane mAnasika duHkhAnA aMta have kayA prakAre karI zakAya A vAtanI gaveSaNA karavAmAM lavalIna banyA ane ethI dhammaparAyaLA-dharmavAcaLAH dha mAM ekaniStAmaya tee banI gayA. 5 51 I pharI paNa--" bAsane " ItyAdi ! anvayA --rNadeva mAvaLamAvicA-pUrvamAnanAmAvitaH pUrvabhavamAM anitya AzaraNu Adi khAra prakAranI bhAvanAe jemaNe bhAvela hatI, ene laI ne bhAvita aMtaHkaraNa anelA e chae jIva vicamoALa-vijJamoddAnAmvItarAga prabhunA sAbhaLe zAsane zAsanamAM sthita thaine bAreineva Ahena tulasaM samuvAcA-virenaiva jAhena tulasyAntamuttatA:mahu ja thoDA samayamAM ja catutirUpa sauMsAranA aMtane pAmyA arthAt e chae jIva mekSamAM gayA. 55rA zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 343 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAtane pharIthI chaenA anukramathI nAma nidezathI sUtrakAra kahe cherAyA " rUri anvayArtha- tevI-cA kamaLAvatI devInI sa-sada sAthe ISakAra rAdhArAjA rAjA ra-ra ane purohizo mALo-purohitaH rAhaNaH purahita brAhmaNa tathA mALI-vALI brAhmaNI viveva-tAro jaiva emanA devabhadra ane yazabhadrae bane putra sarve-ghare A saghaLA chae jaNA ghaniSNuDe-nitA karmarUpa agninA upazamanathI zItIbhUta thaIne muktine pAmyA. che 53 zrI uttarAdhyayana sUtranA caudamA adhyayanane gujarAtI bhASA anuvAda saMpUrNa thayA. 14 zrI uttarAdhyayana sUtra : 2 344