________________
ચારિત્ર ધારી જીવ કે સકામ મરણ કા વર્ણન
ચિં બામમ” ઈત્યાદિ. અન્વયાર્થ– વારા ગામમાં પ્રવે-પત્ત શાસ્ત્રાનાં તુ કામના પ્રતિ જે બાલ અજ્ઞાની છે, તેનું મરણ એ અકામમરણ છે. અહિં સુધી એ અકામમરણનું કથન કહેવામાં આવ્યું છે. તીર્થકરોએ બાલ અજ્ઞાની જીના મણને જ અકામ મરણ બતાવ્યું છે. પંડિતમરણ શું છે ? આ વાતને સૂત્રકાર હવે જણાવે છે. પ્રસ્તો વડિયા સમક્ષ જે સુરતઃ વંહિતનાં સંવમમાં રેણુત તેઓ કહે છે કે, આ અકામમરણ પછી સકામમરણ પંડિત મરણ છે તે હું કહી સંભળાવું છું તે સાંભળેલછા
મr પિ નપુorig” ઈત્યાદિ.
અવયાર્થ-સપુvori-guથાનાનું પુણ્યશાળી તેમજ યુરીયશો-રરચવાનું ઈન્દ્રિય ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરવાવાળા એવા સંનયાન–સંચતાનામ્ ચારિત્રધારી જીનું મiઉપ-મરામપિ મરણ પણ-કે, જેમ કે મજુસુગં–થા મે અનુશ્રુતજૂ ભગવાન મહાવીર પ્રભુ પાસેથી સાંભળેલ છે -તત્ તે મરણ સકામમરણ છેપંડિતમરણ છે, જે હું તમને કહું છું તે સાંભળે. એ મરણ વિદvસમજાધા-વિપ્રસન્ન મનાવાતમૂ વિપ્રસન્ન અને અનાઘાત-કેઈ પણ જાતના આઘાત વિનાનું મરણકાળમાં પણ ચારિત્રવાન મુનિ અનિત્ય, અશરણ, આદિ બાર પ્રકારની ભાવનાઓનું ચિંતવન કરતા રહે છે. જેથી તેમને પરપદાર્થો ઉપરથી મેહ ધર થઈ જાય છે. તેથી તેઓ ઉદ્વેગ પામતા નથી. અને કર્મોની નિજેરાથી તે પ્રસન્નચિત્ત બની રહે છે. આ માટે ધર્મ અને ધમીના અભેદ સંબંધથી એ મરણ પણ વિપ્રસન્ન કહેવાયેલ છે. તેમાં કઈ પણ પ્રકારને આઘાત નથી, તે અનાઘાત છે. આ મરણમાં યતના પૂર્વક યથોચિત સંલેખના કરાય છે. આથી અહિં ન તે પિતાને ઘાત થાય છે કે ન તો પર ઘાત થાય છે. આ કારણે તેને અનાઘાત કહેલ છે. જેમ એ મરણ વિપ્રસન્ન તથા અનાઘાત સ્વરૂપ સંયતેનું થાય છે તેવું બીજા કેઈનું થતું નથી. કહ્યું પણ છે– ___ "काले सुपत्तदाणं सम्मत्तविसुद्धिं बोहिलाभं च ।
अंते समाहिमरणं अभव्वजीवा न पावंति ॥" યથાયોગ્ય કાળમાં સુપાત્રદાન, સમ્યકત્વની વિશુદ્ધિ, બેધિને લાભ અને અંતમાં સમાધિમરણ આ વસ્તુઓ અભવ્ય છ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. તે ૧૮
“1 રૂાં ઈત્યાદિ.
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૬ ૨
