________________
સૂત્રકાર આ વાતને આ ગાથા દ્વારા પ્રગટ કરે છે-“દુથાચા” ઈત્યાદિ!
અન્વયાર્થ– મે પ્રત્યક્ષરૂપમાં દેખાતા આ કામ ભેગ-શબ્દાદિક વિષય તે દુચાચા-ફરતા તારા હાથમાં આવી પડેલા જ છે. જ્યારે ઈચ્છા થાય ત્યારે તેને ઉપગ કરી શકાય છે, સાથી-ચે અનાજના -પરંતુ જે હવે પછીના જન્મમાં મળનારા કામભેગે છે તે જાઢિયા-જાઢિવાદ કાલિક છે કાલાંતરમાં પણ મળે કે ન પણ મળે એવા અનિશ્ચિત પ્રાપ્તિ વાળા છે. વળી એ છે નાનાજો જ્ઞાનાનિ જાણે છે પણ કેણ કે જો -વસ્ત્રો ગણિત પરલોક છે રા–અથવા કે પુળો-પુનઃ ફરી નલ્થિ-નારિત નથી ? આવા સંશયુક્ત એવા કહેવાતા પરભવમાં કામગ મળશે કે કેમ એનું જ્યાં નિશ્ચિત નથી ત્યારે આ ભવમાં પ્રાપ્ત થયેલાં પ્રત્યક્ષ કામને ત્યાગ કરે તે બુદ્ધિશાળીનાં લક્ષણ નથી.–આ જાતની તેમની-અકામ મરણવાળાઓની માન્યતા હોય છે.
સૂત્રકાર આ વાતને આ ગાથા દ્વારા પ્રગટ કરે છે-“થાય” ઈત્યાદિ!
અન્વયાર્થ - પ્રત્યક્ષરૂપમાં દેખાતા આ કામ ભેગ-શબ્દાદિક વિષય તો પુસ્થા ચા-કુરતાના હાથમાં આવી પડેલા જ છે. જ્યારે ઈચ્છા થાય ત્યારે તેને ઉપભેગ કરી શકાય છે, જેનાથ-જે ગાતા–પરંતુ જે હવે પછીના જન્મમાં મળનારા કામગો છે તે ક્રિયા–ાસ્ટિાઃ કાલિક છે કાલાંતરમાં પણ મળે કે ન પણ મળે એવા અનિશ્ચિત પ્રાપ્તિ વાળા છે. વળી એ જે નાનાको जानातिनछे आए परलोए अत्थि-परलोकः अस्ति ५२।४ छ वा-अथवा કે gm-પુનઃ ફરી નત્યિ-નારિત નથી? આવા સંશયુક્ત એવા કહેવાતા પરભવમાં કામભોગ મળશે કે કેમ એનું જ્યાં નિશ્ચિત નથી ત્યારે આ ભવમાં પ્રાપ્ત થયેલાં પ્રત્યક્ષ કામને ત્યાગ કરે તે બુદ્ધિશાળીનાં લક્ષણ નથી.આ જાતની તેમની–અકામ મરણવાળાઓની માન્યતા હોય છે.
ભાવાર્થ વિષયભેગમાં લેલુપ થયેલ અજ્ઞાની પ્રાણી એ વિચાર કરે છે કે, આ ભવમાં જે કાંઈ હાથમાં આવેલ છે તેમાંજ જે છે તે બધું જ છે, પરલોકને તો કેઈ નિશ્ચય પણ નથી, હેય પણ ખરે અને ન પણ હોય. આવી સ્થિતિમાં પ્રાપ્ત થયેલા સુખનો પરિત્યાગ કરી અપ્રામની આશા કરવી એ જાંજવાના જળ જેવું છે, આ પ્રકારની માન્યતા ધરાવનાર જીવનું જે મરણ થાય છે તે અકામ મરણ છે. એ દે !
કઈ પ્રકારે પરલોક છે એ વિશ્વાસ, શ્રદ્ધા પણ કદાચ બેસી જાય તે પણ જે અજ્ઞાની–આલજન છે તેનાથી કામને ત્યાગ થવે એ ઘણે જ દુર્લભ છે. એ વાતને સૂત્રકાર આ ગાથા દ્વારા સમજાવે છે–“ ગોળ સદ્ધિ” ઈત્યાદિ !
અન્વયાર્થ–આવા માણસે તે એમ જ કહે છે કે, –ગર હું તે લેકેની સિદ્ધિ-સાઈ સાથે હોમિ-મવિશ્વામિ રહીશ–અર્થાત્ મેટા ભાગના
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૫ ૨
