________________
૬ ફ્રીતે અને જે શ્રવણશક્તિ પહેલાં ઘણી તીવ્ર હતી તે પણ હવે નમળી પડવા માંડી છે. સમરું મા માયક્-સમય મા માચેઃ એવી સ્થિતિમાં હું ગૌતમ 1 એક સમયના પણ પ્રમાદ ન કર.
ભાવા —ક્ષણે ક્ષણે આપ્યુંના ક્ષય થઈ રહ્યો છે. તમારા કાન, કેશ અને શરીર તેની અસરથી મુક્ત નથી. તે એક સમય પણુ પ્રમાદમાં વ્યથ ગુમાવવા નહી. “ શ્રોત્રવજ` '' પદથી એ અથ સૂચિત થાય છે કે ધર્માંશ્રવણ કરવાથી જ જીવ ધર્મનું આરાધન કરે છે, કારણ કે ધર્મનું શ્રવણ કરવાથી જ તેનું આારાધન કરવાની બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી જ્યાં સુધી “શ્રોત્રવ તીવ્રશ્રવ શક્તિ છે ત્યાં સુધી જીવે ધમ શ્રવણુ કરવાને તત્પર રહેવુ જોઇ એ ધર્મ શ્રવણ કરવામાં એક સમયના પણ પ્રમાદ કરવા યાગ્ય નથી. એજ કારણે અહી સૌથી પહેલાં શ્રોત્રને ગ્રહણ કરેલ છે. ૫ ૨૧ ।। ગૂજ્જ તે સરીચ' ઇત્યાદિ.
અન્વયા—નોયમ-નૌત્તમ હે ગૌતમ ! તે સરીચ' નૂિફ તે ના પાંડુયા हवति - ते शरीरक परिजीर्यति ते केशाः पाण्डुरकाः भवन्ति तभाई शरीर वृद्ध મની રહ્યું છે, અને કેશ સફેદ થઇ ગયા છે. વસ્તુવઢે ચ ફાયરૂં-ચાવંડ ૨ ફીયતે અને ચક્ષુઈન્દ્રિયની શકિત નમળી પડતી જાય છે. તેથી જોયમ—નૌતમ હે ગૌતમ! ચક્ષુખળની નમળાઈ ને કારણે ધર્માચરણ દુષ્કર થઈ જાય છે માટે જ્યાં સુધી ચક્ષુબળ વિદ્યમાન છે ત્યાં સુધી સમય મા પમાચÇ-સમય માં પ્રમાણ્યેઃ ધર્મારાધન ફરવામાં એક સમયના પણ પ્રમાદ ન કરી. ।। ૨૨૫ નૂિરૂ તે સરીયાં ઈત્યાદિ,
અન્વયા—નિરૂ તે સરીચ' ના પંકુચા તિતે-નીતિ તૈ શરીરનું દેશાનાજુદ્દાઃ મવૃત્તિ તે તમારૂ શરીર જીણુ થવા માંડયુ છે અને કેશ પણ સફેદ થઈ ગયા છે. તથા વાળ હે ય ફ્રાયડું-પ્રાળવજ૨ીયતે આ ઘ્રાણેન્દ્રિય (નાસિકા) શક્તિ પણ ઘટવા માંડી છે. માટે શોÆૌતમ હૈ ગૌતમ! સમય' મા વમા—સમય મા પ્રમાણ્યેઃ તમારે એક સમયના પણ પ્રમાદ ન કરવા. ભાવા—ઘ્રાણેન્દ્રિયની શક્તિ પહેલાં જેટલી હતી તેટલી હવે રહી નથી, હવે તેની શકિત ધીમે ધીમે ઘટવા માંડી છે. તેથી હું ગૌતમ ! ચારિત્રધમ ની આરાધના કરવામાં પ્રમાદના ત્યાગ કરી. નાસિકામાં ગંધ પારખવાની શકિત હાયતા જ સુગન્ધ અને દુધના વિષયમાં રાગદ્વેષના પરિત્યાગ કરવાથી ચારિત્ર ધર્મનું પાલન થાય છે. વિકારનુ કારણ હાવા છતાં પણ વિકૃતિને જીતવી તે જેમ ધીરતાની નિશાની ગણાય છે તેમ ઇન્દ્રિયામાં સામર્થ્ય હાવો છતાં પણ તેમના વિષયમાં રાગદ્વેષ ન કરવા એ જ ચારિત્રપાલનની સેટી છે. માટે
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૧૯૪
