________________
લક જેને તીર્થસ્થાન માને છે અને તેની યાત્રા કર્યા કરે છે તે કેવળ પ્રાણીઓની પીડાને જ હેતુ છે. આથી મલાપગમ-મલને નાશ ન થઈને પ્રત્યુત માપચયજ-મલને સંગ્રહ જ થાય છે. આ કારણે એમાં શુદ્ધિ હેતુતા આવતી નથી. આ વાત અન્યત્ર આ પ્રકારે કહેવાયેલ છે–
" कुर्याद्वर्षसह 'तु, अहन्यहनि मज्जनम् ।
सागरेणापि कृच्छ्रेण, वधको नैव शुध्यति ॥" હજારો વર્ષ સુધી પણ પ્રાણ રાત દિવસ સમુદ્ર પ્રમાણ જળથી સ્નાન કરે તો પણ તે આત્મશુદ્ધિને પ્રાપ્ત કરી શકતાં નથી.
અમારા તરફથી સંમત એવું જે આ શાંન્તીતીર્થ છે તે અના–જનાવિમ્ પાંચ અવરૂપ મળેથી સર્વથા વજીત છે. આ કારણે ત્યાં અવગાહન કરવાથી માણસે-ગામ જેરન્ આત્માની શુભ શ્યાઓમાંથી કઈ એક વેશ્યા નિર્મળ બની જાય છે, હિંસિ-મિન્ જે શાંતિતીર્થમાં શોનાતો નહાઈને મારું મન નિમગ્ન બનેલ છે તે હું વિમો વિશુદ્ધો-મિસ્ટર વિરુદ્ધ વિમલ-નિર્મલ-ભાવમલથી રહિત બનીને કમળ કલંકથી રહીત બનીશ. આ રીતે સુણીમૂળો-સુશીતિમતઃ શારીરિક માનસિક સંતાપથી વજીત થઈને હું
સંતોષનું આત્માને વિકૃત કરનાર એવા જ્ઞાનાવરણીયાદિક દેને વારિકમિ છેડી દઈશ અને ભવિષ્યમાં હું તેનાથી સંપૂર્ણતઃ રહિત થઈ જઈશ.
ભાવાર્થ –કેઈ તીર્થસ્થાનમાંના જળાશયમાં સ્નાન કરવાથી પાપને નાશ થાય છે એવી માન્યતા બ્રાહ્મણની છે, એ માન્યતાને લઈને મુનિરાજ એમને કહે છે કે, ધર્મતીર્થ વ્યવહારમાં જેને માનવામાં આવે છે તે વાસ્તવમાં ધર્મતીર્થ નથી તે તે પ્રાણીઓને પીડાનાં હેતુક હોવાથી એક પ્રકારનાં અધર્મ તીર્થ છે, હિંસાદિક પાપોથી વિરતિ થવી એજ સર્વોત્તમ ધર્મતીર્થ છે. આ ધર્મતીર્થ માં અવગહન કરનાર પ્રાણીવર્ગ નિયમતઃ વિમલ અને વિશુદ્ધ અને છે. અમે આવાજ ધર્મતીર્થમાં સ્નાન કરતા રહીએ છીએ. આ નાનથી આત્મા શુચિભૂત થઈને નિર્દોષ બની જશે. ભગવાન મહાવીરનું તીર્થ એક એવું તીર્થ સ્થાન છે કે, જ્યાં દરેક રીતે જીવને શાંન્તીને લાભ મળતું રહે છે. જો
અધ્યયનને ઉપસંહાર કરતાં સૂત્રકાર કહે છે – “u favori ફુલ દિ તિહુઁ” ઈત્યાદિ.
અન્વયાર્થ–સુસર્દિ-સુરાસૈ તીર્થકરોએ ચિં રિચારજ્ઞાનઆ પૂર્વોક્ત સ્નાનને સિળ પત્ય-કલીન પ્રરાસ્તમ ઋષિને માન્ય સ્વરૂપ માણબાળ-મારનાર મહાસ્નાન સ્વરૂપ વિદષ્ટ-વિજોયેલ છેકહેલ છે હિંસિ-સ્મિનું જે સ્નાનથી જ્ઞાનાન્નાના સ્નાપિત થયેલ-મgmરિલી-મઃ મહર્ષિજન વિમા દિા –વિમા વિશદાર વિમલ અને વિશુદ્ધ થઈને ઉત્તમ કાજ જે-૩ સ્થા કામ્બાદ મુક્તિરૂપ ઉત્તમ સ્થાન મેળવનાર બની જાય છે. પિત્ત જેમિ-ફતિ કવીમિ
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૨૪૬
