________________
તમેએ જે એમ કહ્યું કે, લુચ્ચા, લુટારા આદિ પ્રજાપિડક જનેને નગરથી હાંકી કાઢી અને નગરને સુરક્ષિત કર્યા પછી જ દિક્ષા લે. તે તમારું એવું કહેવું આથી એકાન્તતઃ ઉપાદેય માની શકાતું નથી કે, ચેર આદિ જન જાણું શકાતા નથી, આથી નગરનું ભલું કરવું પણ અશક્ય છે. કેમ કે, જે સાચા અપરાધી હોય છે તે દંડ ભેગવવાથી બચી જાય છે અને જે અપરાધી નથી હોતા તેને દંડ ભેગવ પડે છે. આથી એવી હાલતમાં દંડ વિધાન કરવાવાળા રાજામાં ધાર્મિકતા કેવી રીતે માની શકાય ? આ કારણે આપને હેતુ અસિદ્ધ છે. ૩૦
“gયૐ નિમિત્તા ” ઈત્યાદિ.
અન્વયાર્થ—–ામ-રરમર્થ આવા અનન્તરેત અર્થને નિમિત્ત-રિવાજ સાંભળીને નામરાજર્ષદ્વારા પિતાના હુંફાળવાંગા-તારાનાહિત હેતુ અને કારણમાં અસિદ્ધતા બતાવીને સમજાવવામાં આવ્યું ત્યારે સેલિો-વેજ ઈન્દ્ર વમિંરાથસિં-માન િનમિ રાજર્ષિને ધ્રુજાવી-મંત્રથી એવું કહ્યું.
નમિ રાજર્ષિએ ઈન્દ્રને એવું કહ્યું કે, ફરિદ્રય રાત્રકો મોક્ષામિાષિr નિકીતા સર્વાવાપહારવાર્ ” આ ઈન્દ્રિયરૂપી શત્રુએ મેક્ષના અભિલાથીઓ માટે નિગ્રહવશ કરવા યોગ્ય છે. કેમકે, એ સર્વસ્વનો નાશ કરનાર છેએ પ્રતિજ્ઞા અને હેતુ વાકય છે. જે જે સર્વસ્વને નાશ કરનાર હોય છે તે નિગ્રહ કરવા ગ્ય છે. જેમ કે તસ્કર, આ ઉદાહરણ છે. આ જ રીતે આ ઉપનય છે. આથી નિગ્રહ કરવા ગ્ય છે. આ નિગમન છે. આ પ્રકારે આ પંચ અવયવ વાક્યરૂપ હેતુ છે, સવસ્થાપહારક હેતુમાં અન્યથાનુ૫૫ત્તિ પ્રદર્શિત કરવું એ કારણ છે. આ પ્રકારે હેતુ અને કારણ પ્રદર્શનપૂર્વક નમિ રાજર્ષિ તરફથી કહેવામાં આવ્યું. ત્યારે ઈન્ટે તેમને આ પ્રમાણે કહ્યું એ૩૧
- ઈન્દ્ર જ્યારે નામે રાજર્ષના આ પ્રમાણે પરીક્ષા કરી લીધી અને જોયું કે રાજર્ષિને પિતાના વજને તરફ, અતઃપુર તરફ, નગર તરફ, મહેલાતે તરફ, તથા નૃપતિના ધર્મ તરફ જરા પણ રાગ નથી. ત્યારે તેણે એ પરીક્ષા કરવાનું વિચાર્યું કે તેમનામાં દ્વેષ છે કે નહીં. આ અભિપ્રાયથો વિપ્ર વેશધારી ઈન્દ્ર નમિ રાજષિને કહે છે કે “ને હું રિયર ” ઈત્યાદિ.
અવયાર્થ-જ્ઞાફિવા–રાધિર હે રાજન ! જે પરિચવા તુક' ના નમંતિ-જે નિત પાર્થિવા તુચ્યું માનનિત જે કઈ રાજા આપને નમસ્કાર નથી કરતા, આપની આજ્ઞા નથી માનતા, તે-ત્તાન એને રિયા – ક્ષત્રિય હે
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૧૬૫
