________________
દ્રષ્ટાંત કો કહકર દાષ્ટાન્તિક (સિદ્ધાંત) કા પ્રતિપાદન
સૂત્રકાર આ પ્રકારનું દૃષ્ટાંત કહિને હવે દાર્ભ્રાન્તિક કહે છે. “ રૂં. માજીસા જામાં છ ઈત્યાદિ,
અન્યથાર્થ —છ્યું ણ્યમ્ આ પ્રકારે ટ્રેવજામાળ અંતિ—ષામામાં ત્તિ દેવાના શબ્દાદિક વિષયેાની અપેક્ષા મળુ સા મા–મનુષ્યા: જામાઃ મનુષ્ય ભવ સંબંધિ શબ્દાદિક વિષય કાકિણી અને આમ્રફળના તુલ્ય છે, અને વિવિયાદામા ચિત્ર: જામા દેવ સંબંધી કામ-શમ્હાર્દિક વિષય મનુષ્યેાના શબ્દાદિક વિષ ચેાની સામે મુજ્ઞો-મૂચઃ વારંવાર અનેક વાર સલમુળિયા-સગુણિતા હજાર ગણી છે. અર્થાત લાખા, કરાડા અરખે ગણી અધિક છે. આ રીતે આ—ાયુ: દેવભવ સંબંધી આયુ પણ અનેકવાર સહસ્ર-હજારગણી જાણવી જોઈ એ ।૧૨। ૮ મેવાસાના ' ઇત્યાદિ.
અન્વયાય—પ્રકૃષ્ટ જ્ઞાનનું નામ પ્રજ્ઞા છે, જ્ઞાનમાં પ્રકૃષ્ટતા, ક્રિયાની અપે ક્ષાથી જાણવી જોઈએ, ક્રિયા રહિત જ્ઞાન પ્રકૃષ્ટ બનતું નથી. “તજ્ઞાનમેર નાસ્તિ યાસ્મિન્ ાવાચઃ પ્રાન્તે '' એવું વચન છે કે, તે જ્ઞાન જ્ઞાન જ નથી કે જેનું અસ્તિત્વ હાવા છતાં (વ્યક્તિ) રાગાર્દિક બની રહે. પદ્મવત્રો-પ્રજ્ઞાવત્ત એવા પ્રકૃષ્ટજ્ઞાનથી સંપન્ન જ્ઞાન અને ક્રિયા યુક્ત જીવની ના વિદ્યા સ્થિતિઃ જે દેવભવ રૂપ સ્થિતિ છે તે સ્થિતિ બળેવાસા નયા-અનેવર્ષનયુતાનિ પલ્યાપમ તથા સાગરોપમ રૂપ હોય છે. હુમ્મા તુમે ધસઃ દુબુદ્ધિવાળા મનુ. ષ્ય-પ્રકૃષ્ટ જ્ઞાનથી રહિત પ્રાણી ને વાલલચાવ-ને વપરાતાથુત્તિ ૧૦૦ વર્ષોંથી પણ એછા એવા આ કાળની આયુષ્યમાં બ્રાનિ લીયંતિ-યાનિ નીચને એ અનેક નપુંતપ્રમાણુ દેવ સંબંધી આયુષ્યને હારી રહ્યા છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે, આયુષ્ય કરાડ પૂર્વ જેટલું લાંબુ હાય તા પ્રમાદથી હારેલા દેવતાઆનું આયુષ્ય ફરીથી ઉપાર્જીત કરી શકાય છે, પરંતુ મહાવીર સ્વામીના તીર્થમાં પ્રાય: જ્યારે મનુષ્યનું આયુષ્ય ફકત સે। વરસથી પણું આછું છે તા આવી સ્થિતિમાં એકવાર હારવામાં આવેલું આયુષ્ય બીજી વાર આજ પર્યાયમાં કેવી રીતે પ્રાપ્ત કરી શકાય ? પ્રાપ્ત ન થઇ શકે પછી તા દેવ આયુષ્યનું મળવું તે સર્વથા અસ`ભવિત જ છે,
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
૧૦૧