________________
પિતાના એ પ્રકારના પૂછવાને ઉત્તર આ પ્રમાણે આપે છે–
મવુઈત્યાદિ !
અન્વયાર્થ–હે તાત ! આ લેકમાં શિકારીનું સ્થાન મૃત્યુ છે. મr જો બન્માઠ્ઠિો-મૃત્યુના ચં ઢોવા ખ્યાતઃ આ મૃત્યુના ભયથી લેકે સદા ભય પામતા રહે છે. આ લોકમાં એવું એક પણ પ્રાણું નથી થયું, તેમ થનાર પણ નથી, કે જેની પાછળ આ મૃત્યુને ભય ન હોય.
“તીર્થંકર રાધા , સુરત ક્રિ-શવ-રામા ! | સર્વેકવિ મૃયુવશિMા, પાનામાત્ર 8 જાના છે ”
અન્વયાર્થ–ચાહેતીર્થકર હાય,ચાહે ગણધર હોય, ચાહે સુરપતિ ઈન્દ્રહાય, ચાહે ચક્રવતી હોય, કે કેશવ-વાસુદેવ, રામ-બલરામ કઈ પણ કેમ ન હોય સઘળા આ મૃત્યુના વશંગત બનેલા છે. જ્યાં આવા આવા ભાગ્યશાળીની આવી દશા છે ત્યાં અમારા જેવાની તે ગણત્રી જ ક્યાં રહી? કરણ રિવારિોકરા પરિવારિતઃ મૃગ વાગરા જેવી વૃદ્ધાવસ્થા છે. આ લેક એ વૃદ્ધાવસ્થાથી પરિવેષ્ટિત થઈ રહેલ છે. તથા મોટ્ટા થી કુત્તા–મોવા જનની ઉત્તરે અમોધ શમ્રપાતની માફક દિવસ અને રાત છે. જે રીતે શસ્ત્રોના ઘાથી પ્રાણીઓને નાશ થાય છે એજ પ્રમાણે દિવસ અને રાતરૂપ શસ્ત્રોના ઘાથી પ્રાણીઓને નાશ થતું રહે છે. તાય પર્વ વિવાહ-તાર સર્વ વિજ્ઞાનત હે તાત! આ વાતને આપ જાણે. ૨૩
આ પ્રમાણે કહીને ફરીથી પુત્રોએ કહ્યું- “ષા ના વ ”—ઇત્યાદિ!
અન્વયાર્થ—જ્ઞા કા ળા- ચા બની જે જે દિવસ અને રાત્રી વજન પ્રગત્તિ વ્યતીત થઈ રહી છે. રા ર ફિનિચત્ત-સાર પ્રતિનિવર્તિતે તે તે દિવસ અને રાત્રી ફરીથી પાછી આવવાની નથી. આથી એ દિવસ અને રાત્રીમાં જ કુમાણ- ધ યુતિઃ અધમ કરવાવાળા જે પ્રાણી છે એમની એ સાફો-રાત્રઃ દિવસ અને રાત્રીએ અાનંતિગસ્ટ ચાતિ ધર્મથી રહિત હેવાને કારણે નિષ્ફળ જ વ્યતીત થઈ ચુકી છે. અર્થાત ધર્માચરણ ન કરનાર પ્રાણી ઓની દિવસ અને રાત્રી નકામી જ ગયેલ છે. જે ૨૪ છે એ દિવસ અને રાત્રી કઈ રીતે સફળ થાય છે તે કહે છે-“જ્ઞા ના વનgઈત્યાદિ
અર્થ પૂર્વોક્ત રૂપને જ છે. પરંતુ આમાં રાત્રીઓની સફળતા બતાવવામાં આવેલ છે. એમની જ દિવસ રાત્રી સફળ છે કે, જે ધર્મકિયાના આચરણમાં
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
330