________________
પાંચમે અધ્યાય
૩૦૧.
જઘન્યગુણ કહેવાય. જે પુદ્ગલમાં સૌથી વધારે ગુણ હોય તે ઉત્કૃષ્ટ ગુણ કહેવાય. તે સિવાયના બધા પુદ્ગલે મધ્યમગુણ કહેવાય.
જઘન્યગુણ પુદ્ગલમાં અને એકગુણ પુદ્ગલમાં સૌથી વધારે ન્યૂન ગુણ હોય છે, અને તે બંનેમાં સમાન હોય છે. આથી જઘન્યગુણ અને એકગુણ એ બંનેને એક જ અર્થ છે.
આ સૂત્રમાં જઘન્યગુણ [= એક ગુણ ] પુદ્ગલમાં પરસ્પર બંધને નિષેધ કરવામાં આવ્યો છે. એટલે કે જઘન્યગુણ નિગ્ધ પુદ્ગલને જઘન્યગુણ રૂક્ષ કે જઘન્યગુણ. નિગ્ધ પુદ્ગલની સાથે બંધ ન થાય. તે જ પ્રમાણે જઘન્ય ગુણ રક્ષ પુદ્ગલનો જઘન્યગુણ સ્નિગ્ધ કે જઘન્યગુણ રૂક્ષ પુદ્ગલની સાથે બંધ ન થાય. [૩૩]
બંધના વિષયમાં બીજો અપવાદ
ગુખસાથે સંદશનામ છે પ-૩૪ ગુણસામ્ય હાય (= ગુણની સમાનતા હોય) તે સદશ પુદ્ગલેને બંધ થતો નથી.
અહીં સદશતા સ્નિગ્ધ કે રૂક્ષ ગુણની અપેક્ષાએ સમજવી. એટલે કે નિષ્પગુણવાળે પુદ્ગલ અન્ય નિષ્પગુણવાળા પુદ્ગલેની અપેક્ષાએ સદશ છે. એમ રક્ષગુણવાળે પુદ્ગલ અન્ય રૂક્ષગુણવાળા પુદ્ગલની અપેક્ષાએ સદશ છે. નિષ્પગુણવાળે પુદ્ગલ રૂક્ષગુણ પુદ્ગલની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
