________________
નવમે અધ્યાય ગુણ અને ગુણી પ્રત્યે આશાતનાના ત્યાગપૂર્વક ભક્તિ-બહુમાન તે વિનય. (૩) વૈયાવૃત્ય–આચાર્ય આદિ મહાપુરુષની સેવા એ વૈયાવૃત્ય કે વૈયાવચ્ચ છે.
વિનયમાં હાર્દિક પરિણામ (આદર–બહુમાન) ની પ્રધાનતા છે, જ્યારે વૈયાવૃત્યમાં બાહ્ય કાયચેષ્ટાની અને આહાર આદિ દ્રવ્યની પ્રધાનતા છે. વૈયાવૃત્ય શબ્દ વ્યાવૃત્ત શબ્દથી બન્યો છે. વ્યાવૃત્ત એટલે વ્યાપારમાં પ્રવૃત્ત. વ્યાવૃત્તના ભાવ–પરિણામ તે વૈયાવૃત્ય. અર્થાત્ આચાર્ય આદિની સેવા માટે જિનેક્ત શાસ્ત્રના અનુસાર તે તે ક્રિયામાં પ્રવૃત્તિ એ વૈયાવૃત્ય છે.
(૪) સ્વાધ્યાય-શ્રુતને અભ્યાસ તે સ્વાધ્યાય. (૫) યુલ્સગ–બુલ્સ એટલે ત્યાગ. સાધનામાં વિનભૂત કે બિનજરૂરી વસ્તુને ત્યાગ વ્યુત્સર્ગ છે. (૬) દયાન-ધ્યાન એટલે ચિત્તની એકાગ્રતા. વિવિધ વિષયમાં ભટકતા ચિત્તની કઈ એક વિષયમાં સ્થિરતા-એકાગ્રતા ધ્યાન છે. [૨૦]
ધ્યાન સિવાય પ્રત્યેક અત્યંતર તયના ભેદેની સંખ્યાનવ–ા–વૈશ-પગ્ન-ક્રિયેટું યથાત્રામાં પ્રાધ્યાના ૨-૨
પ્રાયશ્ચિત્તથી યુત્સગ સુધીના પ્રત્યેક અત્યંતર તપના અનુક્રમે ૯, ૪,૧૦, ૫, ૨ ભેદે છે. [૧]
૨. દયાનના ભેદના પણ અવાંતર ભેદના હોવાથી, તથા ધ્યાન વિશે વધારે કહેવાનું હોવાથી અહીં ખાનના ભેદ હોવા છતાં નિર્દોષ કરવામાં આવ્યો નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
