________________
૧૦૮
શ્રી તાર્યાધિગમ સત્ર અને પારચિતને વિદેદ છે એથી તે બેને નિર્દેશ નથી કર્યો. તથા મલ અને ઉપસ્થાપનને અર્થ સમાન છે, માત્ર શબ્દભેદ છે. એટલે મૂલના સ્થાને જ ઉપસ્થાપનને નિર્દેશ કર્યો છે. આ દષ્ટિએ નવ ભેદને નિર્દેશ પણ સુસંગત છે. [૨૨]
વિનયના ભેદજ્ઞાન-ન-વારિત્રપારા | ૧-૨રૂ I
જ્ઞાનવિનય, દર્શનવિનય, ચારિત્રવિનય, ઉપચારવિનય એમ વિનયના ચાર ભેદે છે.
વિનયના મુખ્ય બે ભેદ છે. (૧) તાત્ત્વિક અને (૨) ઉપચાર. મોક્ષ માર્ગની (જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રની) સ્વયં આરાધના કરવી એ તાત્ત્વિક વિનય. જ્ઞાનાદિ ગુણોથી યુક્ત અન્ય આરાધકને યથાયોગ્ય વિનય કરે એ ઉપચાર વિનય. મેક્ષમાર્ગના ત્રણ ભેદ હોવાથી તારિક વિનયના જ્ઞાનવિનય આદિ ત્રણ મુખ્ય ભેદે છે. અવાંતર ભેદો અનેક છે.
(૧) જ્ઞાનવિનય-મતિ આદિ પાંચ પ્રકારના જ્ઞાનની તથા તે તે જ્ઞાનના તે તે વિષયની શ્રદ્ધા કરવી, જ્ઞાન તથા જ્ઞાનીની ભક્તિ કરવી, બહુમાન રાખવે, સેય પદાર્થોનું ચિંતન કરવું, વિધિપૂર્વક નવું જ્ઞાન ગ્રહણ કરવું, ગ્રહણ કરેલ જ્ઞાનનું પરિશીલન કરવું વગેરે જ્ઞાન વિનય છે. (૨) દર્શનવિનયતવભૂત અર્થોની શ્રદ્ધા કરવી, શમ આદિ લક્ષણેથી આત્માને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
