Book Title: Pravrujyavidhankulama Author(s): Jinendrasuri Publisher: Harshpushpamrut Jain Granthmala Catalog link: https://jainqq.org/explore/090447/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA - granthAka 3.31 zrI mahAvIra jinendrAya namaH zrImaNibuddhyANaMdaharSakarpUrAmRtasUribhyo namaH prAcInAcArya viracita samarAditya saMkSepakRtazrI pradyumnAcArya praNIta vRttiyuta 5 // || zrI pravRjyAvidhAnakulakam // * saMzodhakaH saMpAdakazca tapAMmUrti-pUjyAcAryadeva zrIvijayakapUrasUrIzvara paTTadhara- hAlAradezodvAraka-kaviprabhAvaka-pUjyAcAryadevazrIvijayAmRta sUrIzvara paTTadharaH pUjyAcAryadeva zrIvijayajinendrasUrIzvaraH sahAyaka : pU. A. zrI vijayajinendra sR. sadupadezataH vaDodarAsrazaH zrI subhAnapurA jaina dhArmika dharmAdA TrasTa evaM muMbaI - zivasAya zrI zve. mU. jainasaMgha prakAzikA : zrI harSapuSyAmRta jaina zabthamAlA, lAkhAbAvala -zAMtipurI (saurASTra) // Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI harSapuSyAmRta jaina granthamAlA --granthAka : 331 zrI mahAvIrajinendrAya namaH zrI maNibuddhyANaMdaharSakarpUrAmRtasUribhyonamaH prAcInAcArya viracita samarAditya saMkSepakRtazrI pradhummAcArya praNIta vRttiyutaM ziA TARA || zrI pravRjyAvidhAnakulakam / / DES saMzodhakaH saMpAdakazca tapomUrti-pUjyAcAryadevazrIvijayakapUrasUrIzvara-paTTadhara-hAlAdezoddhAraka-kavigrabhAvaka-pUjyAcAyaMDava zrIvigyAmRtamIzvara-paTTadharaH / pUjyAcAryadevazrIvijayajinendrasUrIzvaraH * sahAyaka pR. II, zrI vinayagIdA J. paveza: vaDodrarAhael: zI yuJya |rA gaM an[jio dvA : chatAM ___muMbaI-zivAya thI d. J. Titl IR|| AMERIAL: zrA. haSapuSyAmRta. jena granthamAlA, lArakhAbAvala-zAMtiparI (sArASTa) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzikA - zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA (lAkhAbAvala) C/o. zutajJAna bhavana, 45, digvijaya ploTa jAmanagara (gujarAta) // 2 // vIra saM. 2523 vikrama saM. 2053 :: san 1997 :: prathamAvRtti: :: pratayaH 750 * AbhAra darzana - amArI granthamAlA raphazI prAcIna sAhitya prakAzana yojanAgA | zrI prAvidhAnasIka | varI 331 mA panyAMka varIke pragaTa karaai AnaMda lumavIe DIe. Aj2ij saMpAdana 5. 31. zrI vijAya jisarIvara. nA. He karyu), || anya prakAza! pR. 3. zrI vijayajinendrasItAjI ga. 11 34dezI zrI rAmApurA | dhAcih 30 TrasTa vaDodarA der zrI ve. ga. zaila ziva sAya baha taraphazI pratAra karela. sakA. mATomA | JIChalu tA. 12-2-97 jAmanagara mahetA maganalAla catrabhuja vyavasthApaka - zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA // 2 // Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - forgred vattA e zI hiMd rAUinDANa phAucil octhALavalrI tene vALaghara dvArA gIgAM mRel 3, kly Id : 31/1. eclqo dArA ISIpaNa TAMkSepamAM vIell voghano vAha va che. thI pradraSyAvighAnagocios| prAvIne pUchyuM 3vArtavINa TahyuM che, to 3pa8 TAITADhirATal sc[l bi pU. zrI pradyuIJvAryaave vRtti 4dii che. geaiAM 3parAMd Nico arIne mAro ra.TIe 35 gauradajryo ryo che, 31 TADo 3II gettiaNI savitRrI ghaNA UII arotii che ElNA pradDyA nizAnarctch tche, 3 clhyuM che 31 derail pravra:Den. stao haer 3ghai|". Bincil $. 3 kANanI vIed Maa vadhe , - an aNa ecaIIghanA 3ii vaLe che 3.cl/Uaa che, jinendrasUri zaMkhezvara saM. 2053 mahA suda - 10 thI 8. sI. . tathA jaina dharmazAlA, zaMkhezvara Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jl4HI * anukramaNikA thI 5ma: viSayA: padyAli pRSThaM kramaH viSayA pAni che. ITI JdhaDIR: tanujJave kumaI (gAthA 1) 4. DAha4| pi A , tucel 'Reo Hd VNA. 2 , , 2 4, lilied life1 draSa/c/ kI 2. pAya>> :Iti: 2 ( 1 2 . vidIyo va: che . sI vihriva: R. I k:/rel: 0 1 16 che . vepA ja 6, tel : cl: o 1 , 4. liva: , folk:ITI: 2 "? $ '| {; E , vaDo: if fate: para , varuN:/vGE 4. ddraSTavcl 1 . 3 ao nadI voTiva , yuTc ard: ligII patRnA 54j Il (4I. 3- 8) [GL . ? Instit: A pazna |GrGrIj.in !aa ghofdhaduWpatACIRA | (TI.2) prayogagavALa vRu /all vjyArad Zram II (JI. 2) DaLa1 6 vo : che 1. zrI pArvAritra 4 27 28 prAghoDhAdamAM che 3. 3EAyikAravRttAM 23 40 1 prozieokkaof : : i 9 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIII = hi da pha - * anukramaNikA - ma: dSayA: paghAni pRSTha kramaH viSayAH padhAni pRSTha ||1|| : manunene durtamatva | (gAthA - 1) { {. 31 : aaiN 12 4 A , cilt will dat| tel 2 , ne 3 4. parAhid gAdi du:[vr[ A 2. pATalo du:/ed: 2 % 0 19 zuM 6. dvitIya kilad: Raa 3, : dAnac: che , Jyo folThTha: , ! vR ja " " 16 i 19. niddhava ", telecl: $ 4. JM kiMiva: if 6, vaM ]r!: 22 2 1 che . Donivruva: zaizA: che 7. gha N'Jel: ( ). TALo Iil: A 4, Juderel: ka 1 1. 3 difhato voTiy , yuko -'d: S JIII g zvA rad II (JIL. 3 - 6) IN 1 ), 201NavR*jo: 2}} voghituwApatAdAram II (AII. 2) ke rAtrio (Atirad|| dtd laIl g CrAta dvarama 1 (4II. 2) . DId] 16 hovA: 1. zrI earUMTa 2 7 8 : mAghowNoddhAra 2. DAyArivRtta 23 20 2 3oAiovara sa 6 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoto kAraNe 31 IdhapotAha 3IckdhovAI kArigRjarotApaNuM yoddonotAnI 2 TaubAto[I: JIGGVIEJI 31 87 "? DapAtAdropa[: ghaNItodvAranuM dUchIdropodrAharaNa MItulhAra allisi #oghA vinDo dvArA mAnaSkio dvArA JyApauDodrArAM cormApi DoDhaIENe 1 2 to8 1 {} 1 ( 8, Tha harIpacipe|| da 1 vAgajpaJITere:lal: 3365 pratigAsvarUpa P nI eletIra. '[rch ( Elricha1 vAra" A va8|| JJU1kill vRk'feel rAhI: as t 8 I haridailitchuM': { dAnAga dveja'[: I waa papaheeJAga dra!!cd: vaMzavAdApUripade hRSTha:/ba/ { }Aveels:/et: 2 2 1 DAyaropari hedarA 2 ) 1 1 1 1 9 ' " 2 52 113 1 1 6 86 1 1 , 16 1 1 2. vidyAvihovAthe ujJAnopokANa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAjJi: 3|orpArA varSAza: sAsavidyuta ||6|| 3{vAga rvAha 311]: rovarSAta: vArtAra UbR GE prajJAArtAspara [QI h}}C/: jJAei p![k: dhanyavAde gharyAvahA vivihRAA 10 120 | 1 2 ) 32 2 1 2 3 1 b 1 I ! 313 '' OM 12 2 '' ! | | 136 '' '' '' TendrovA 1 + 31 *) & 15 + {} y 4 3lp d /// paccACm || ( 1 0 1 4 ) hagu //6/! gharmavarzana dvAre (nA, 1 9 -1 6 ) llcldsb]qk'JtJ! 69 T ! ! ! || saptamadvAra || ( 1 6 ) cAmuDagartAAE (tA. 16 ) zI[hsbed (13-2 1} zrI vastrAvRcal: prAjJavandra][[[[: rAIira siddhati vRtaH // 8 // ratA nirvAhabhRpuSThAe~ || (3.22-24) 3navI dRIdha 24 10 |||| nohataovArA dvAra || 33llute'[t]: IL ', 51 0|| gharmarAve dvezanAra dvAruM || 3||||||1://c*]: [diI >Co pardhA: 906 tidehilch #el) pelp ubj pravruttpavidhA pu !fe/ KHp rU. ) 3. e 5] * ? 150 1 6 (} 155 157 159 '' ) | U ] [; ! 1 ) I 13 ') (3 ; 1 IF II Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||1|| / Arham / // pU. mA. zrI vijayarAmacaMdrasUribhyo namaH // prAcInatarAcAryaviracitaM samarAdityasaMkSepakRt zrI pradyumnAcAryapraNItavRttiyutaM // zrIpravajyAvidhAnakulakam // arhan yaH paramo yamAryamasamajyotirmayaM manyate, cakre yena ca karmamarmamathanaM yasmai nato'haM prabho ! / yasmAdibhyati rAmamukhyAripavo yasyAmalaM kevalaM, yasminnivRtinAyikA kRtaratiH sa stAjjinaH zreyase // 1 // arthena dvAdazAMgIvadakhilasamayeSvarhatAM tulyarUpe, mUtreNa prAcyasAdhupravaraviracite granyataH mvalpamAne / zrIpavrajyAvidhAne'rthamahati sahajenArthito dhandhanAmnA, vRttiM pradyumnasUri prathayati samarAdityasaMkSepakartA // 2 // tatra ca dazAdhikArAH, tadyathA-durlabhatvaM manuSyatve 1, bogherduprApatA 2 tataH / pravajyAyA durApatvaM 3, tatmvarUpaprakAzanam 4 // 1 // of tamyA viSamatANyAnaM 5, dharmasya phaladarzanam 6 / vratanirvAhakatvaM ca 7, zlAghA nivAMhakartRSu 8 // 2 / / mohakSitimhAcchedo 9, dharmasarvasvade zanA 10 / itthaM prakaraNe'muSmina, dazadvAravivecanam // 3 // tatra prakaraNamyAsya mahArthasyApi sUtraNa svalpatvAnmanasaiveSTadevatAM namaskRtya prathamagAthayA paramapadamokhyamukhyanibandhanamanuSyatvasyaiva durlabhatAmAha... saMsAravisamasAyarabhavajalavaDiyANa saMsaraMtANaM / jIvANa kahavi jai hoi jANavattaM va maNuattaM // 1 // saMmAra eva viSamaH potaprAptAvapi dustaratvAt mAgara:- mamudraH tatrAparAparajanmajale panitAnA maMmagnA-paribhramatAM jIvAnAM / kathamapi-mahatA kaSTena yAnapAtramiva manuSyatvaM yadi bhavati, yatA mahAbhISma modinaM prabalA viSayakavAnA velA ivAdhirohaMti nabanatA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javrajyA sa zrI manorathAH mahAyAda iva durvAro makaradhvajaH AvartA iva dumtagaH kaSAyAH nAgadantA ibotkaTA rAgadveSAH mahArmaya iva duHkhaparamparAH onila Oll ivApadhyAnaM vetravallIva skhalanahaMturmamatA netracakramiva kuvikalpajAlaM mahAmatsyA iva vyAdhayaH sabairapi pAtabhaMgahetubhiranvito bipamaH Mot daurlabhye zrIpradyu- saMsArasamudraH, ata eva manujatvapAtasya durlabhatvena dRSTAntadazakaM sUcayati, te cAmI --- brahmadana mIyavRttau / cullaga 1 pAsaga 2 ghane 3 jUe 4 rayaNe ya 5 sumiNa 6 pakke ya 7 / camma 8 jue 9 paramANU 10 dasa diTuMtA muNeyavyA // 1 // kathA // 2 // tatra cullagazabdena dezaparibhASayA bhojanamucyate, tatra dRSTAnte zrIbahmadattacakrikathA, tathAhi-mAketagdAmicandrAvatamasya tanayo vratam / purA''dAn municandrAkhyo, muneH sAgaracandrataH // 1 // mArthAd bhraSTo'nyadA'TavyAM, glAno gopeH sa bIkSitaH / caturbhignnapAnAdyaiH, praticarya paTUkRtaH // 2 // prabodhyAdIkSayat meSa, caturazcaturo'pi tAn / nanmadhyAd dI punarddhamma, jugupnAM cakranurmunI // 3 // nau gatvA bastatazcayutvA'bhUtAM zaMkhapure sutau / dAmyAM zANDilyaviprasya, marNadaSTI ca to mRtau / / 4 / / kAliJjagadrI vyAdhena, hato to yugmajo mRgii| haMso gaMgAtaTa baddhvA, jAlikena nipAtitau // 9 // bAgaNagyAM tato bhUtvA, danamAtaMganandanau / citramambhUtasaMjI tAvabhUtA nahalo mithaH / / 6 / / 1 tatra zaMkhamahIzana, namuciH sacivo nijaH / kRtAgA bhUtadattagya, pracchannaM hantumiSyatA (marpitaH) // 7 // tenAce namuciH putrI, yadi pAThayame mama / tat tvAM rakSAmi tadvAkyaM, sa tathaiva vyadhAdartha // 8 // pAThayasto ma tanmAtrA, viplutaH san jighAMmitaH / bhUtadattena tAbhyAM tu, gurarityapasAritaH / / 9 / / tato niHmRtya namucihastinApuramAgataH / cakra sanatkumAraNa, cakriNA macivo nijaH // 10 // itazca citrasambhUtI, militAvazvinAviva / sadgItigAnato hAhAharUpratikRtI iva // 11 // sarvagandharvamarvasvamapUrvavizvakArmaNam / tAbhyAM prakAzayadbhyAM ca, na jaghne kasya mAnasam ? // 12 // citrasambhUtacaryA, gItanRtyamanojayA / anyadA pauracaccaryaH, garvA api vijigyire // 13 // rAjAsthala pravizaMto to, puramyAntaniSedhito / rAjA''jJAbhaMgamAdAya, praviSTAvanyadA pure // 14 // gAyantAvUpalakSyatI, lopTayaSTyAdibhirhatI / ArakSeNa ca lokezca, dUrAd dUratarIkRtau // 15|| nindantI svaM svagItaM ca, rUpaM tArUNyameva ca / mRtyavaM parvatArUDhI, yAvad jhampA fol MpradAsyataH // 16 // tAvacca muninA mRtyorniSighyAtha prabodhya ca | to vrata grAhitI tIvra, tapate damtapaM tapaH / / 17|| anyadA biharantI tAvAgatau hastinApuram / sambhUtarSizca bhikSArtha, prAvizan nagarAMtaram // 18 // rAjamArgagataH so'tha, dRSTo namucimantriNA / // 2 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // sAzaMkacittastannirvAsane pattInyayukta saH // 19 // tADitastairapakrAmannapi yAvanna mucyate / tAvat krodhAnmunistejolezyAmudagira mukhAt | ||20|| tat jJAtvA saparIvArazcakrI paurajanAvRtaH / tatrAbhyetya muniM dakSaH, kSamayAmAsa sAmabhiH ||21|| citro'pyatrAntare jJAtvA, sambhUtamunimabhyagAt / vAkyaiH zrutAnugaistasya, sudhIH krodhamarodhayat // 12 // samyutaH pAnam / nRpaprabhRtiko | loko, vanditvA'gAnnijAzrayam // 23 // citraH provAca saMbhUta! grAsamAtraiSiNorapi / evaM bhavettiraskAro, nAhArastad varaM hi nau // 24 // ityAlocya munI etau dvAvapyanazane sthitau / ahaMpUrvikayA lokastayoreti vibaMdipuH // 25 // cakrI jJAtvA ca namuciM parAbhavakaraM muneH / baddhaM catuSpathenordhvenAnayat sAdhusannidhau // 26 // tau banditvA mahAbhaktayA'darzayannamuciM tayoH / mocitaH zocitAcAro'pyAbhyAM rAjJo na karmmaNaH // 27 // sapatnIbhizcatuHSaSTisahasraiH parivAritA / vandanAya sunandA''gAt, strIratnamapi to munI ||28|| tasyAzca bandamAnAyA, alakasparzataH padoH / sambhUtasAdhoH sambhUtaH sarvAGgapulakodramaH // 29 // ambalarkaviSAdetadalakasparzajaM viSam / duHsahaM yadvipAkAnubhavI bhAvI bhavAntare ||30|| tapasA'nena bhUyAsaM, strIratnapatirityayam / gate sAntaHpure rAjJi nidAnamakaronmuniH // 31 // citrastaM prAha kiM maulimevaM yojayasi krame ? / muktidAnaprabhUSNu tvaM viSayArthe vyastapaH // 32 // tenetyukto'pi sambhUto na mithyAduSkRtaM vyadhAt / mRtvA dvAvapi saudharme'bhUtAM devo | maharddhikau // 33 // cyutvA citrasya jIvo'tha prathamasvargalokataH / pure purimatAlAkhye, mahebhyastanayo'bhavat // 34 // cyutvA sambhUtajIvo'pi, kAmpilye brahmabhUpateH / bhAryAyAzculanIdevyAH, kukSau samavatIrNavAn // 35 // caturdazamahAsvapnamUcitAgAmicakritaH / svarNavarNo'bhavat sUnustasyAH saptadhanUcchrayaH // 36 // brahmamagna ivAnandAd brahmabhUpatirasya ca / brahmANDavizrutAmAkhyAM, brahmadatta iti vyadhAt ||37|| mitrANi vadanAnIva, catvAri brahmaNo'sya ca / kaNerudatto dIrdhava, kaTakaH puSpacUlakaH // 138 // brahmadattasya pUrNeSu varSeSu dvAdazasvatha / paralokagati bheje, brahmarAjaH zirorujA ||39|| dIrghaH paraistribhistrAtuM tasya rAjye nyayujyata / adIrdhabuddhidIrdhastu tatkozAdyakaronnijam // 40 // raho mantrayamANazca culanyA saha narmakRt / ratizammaM kramAdabheje mitrasnehasya garbhabhit // 41 // durvRttamatayAvati gaNarAtre pavitradhIH / viveda ca dhanurmantrI, brahmahRdayaM param // 42 // adhyAyacca dhigatAbhyAM kulaM zIlaM dhRtirmatiH / lajjA kulasya maryAdA, tyaktamekapade'khilam // 43 // mA bhUdetatkRto'narthaH, kumArasyeti so'mucat / nijaM varadhanuM nAma, brahmadanAntike sutam // 44 // tena jJApitavRttAnto brahmabhUH kAkakAphileM / // 3 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpradyu ___ zrI 0 mUgebhabhadrahastinyorbaTukasyaiva yugmakaM // 45 // melayitvA'tha zuddhAnle, gatvA mA''kUtamabavIt / vyadhA etaM (vyadhura) nRtyapravrajyA 10 haniSyAmyanyamapyanyAyakAriNam // 46 // tattadvAkyapracAreNa, krakaceneva mUtrabhRt / culanyAH putravAnmanyadAra dI| vyadAgyat // 47 // |0|| daurlabhya udAyainaM jatugRhe, nizi jvAlyo hutAzanaH / ubhAbhyAM bhavayitvaivaM, puNaculagatA vRtA 1148 // tacca nAtvA dhanurmantrI, dIrdharAja jinapat / brahmadatta vRddho'hamadhunA dharma, didadhe tvadanujayA // 49 // dUrastho naiva bhavyo'yamiti dhyAtvA'vadat ma tam / gajyadhIsvAM vinA manvin !, yAminIva kathA binA vidhum // 50 // tato gaGgAtaTe'traya, dharma matrAdinA kucha / tathA cakra ma matraM cAnavacchinnamayAhayat / / 51 // dAnamAnopakAgata:, ma pratyayitapUruSaH / cakra suraMgAM dvikozAM, tato jatugRhAvadhiH / / 2 / / jJApitaH puSpacUlasnamantriNA duhituH pade / pIddAmImutAM mA copayama / / brahmamUnunA // 53 // aho sahasrasaGye'pi, bhAvinyantaHpure vare / vyUDhA prAgbhavadAmatvAdiva dAmIsunA''ditaH // 54 // culanI masnupaM pIt kumAraM jatuvezmani / sa mantrisUnuH dhAtmatRpiratva jagi 551. le yaHmayuge bAmagRhe jvalati mantrimUH | pRSTaH kimatadinyAha IM culanIduSTaceSTitam // 56 // tvAmAkraSTuM muraMgA'sti, paThannA tAtena dApitA / pArNidhAtAt prakAzyatAM, tato niHmara gamyate / / 17 / / ityukto brahmasUstena, tathA kRtvA rasAtale / mAtRduzceSTiteneba, lajjitaH prAvizat sa tu 158 // krozadvitayamAnena, dIrdhapApi sA'dbhutam / dantaraMgA | suraMgA'bhUt, tayorjIvitadAnataH / / 59|| dhanurdhRtau suraMgAtasturaMgAbadhihaya tau / pAgadyojanI yAtAvathAzvI mRtyumApatuH / / 60 / / tata: padbhyAM gatau zrAma, koSTakaM brahmamUnanA / prokto varadhanumitra!, vAdhete bhuttRSA ca mAm // 61 // pratIkSasvati sa procya, mamAnIya ca nApitam / vapanaM kArayitvA ca, cUlAmAtramadhAgyat // 62 // kaSAyavastro yajJopabItI ca brahmanandanaH / satyA'bhUt pidadhe sadyaH, zrIvatsaM paTTakena ca // 13 // ra grAme ca pravizantau tau, vipravepAbubhAvapi / nimantrya bhojitau bhaktyA, vipreNakena sAdaram // 64 // bhojanAnte dvijenoktaH, kumAge gaNikena me / purA''khyAyi samitro yaH, paTTacchannabhujAntaraH // 65 // bhuMkte tava gRhe tamya, paTkhaNDapRthivIzituH / tvayA bandhumatI deyA, svasutA taaN| taduvaha 1 // 66 // tAmRdvahya nizAM sthitvA, prAtaH prAsthAt samaMtrisUH / tataH zrutvA patho yuddhAnutpathenATavImitau ||67|kumaarN tRpitaM 4muktvA, baTAdho vAriNe'gamat / maMtrisUdIdhayodhaizca, rUddho baddhvA'tha dasyubat / / 68|| brahmadatte vyadhAt saMjJA, palAyasveti so'pyagAt / Ka vanAd vanAntaraM prANavRttiM cakne phalai laiH / / 69 / / tRtIyadivase vIkSya, tApasaM tena saMyutaH / gatvA''thamaM kulapati, vavande tena bhASitaHlA BACC CIAS Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 11141 70 // brahmabhUH satyamevAha, proce kulapatistataH / diSTuyA bhrAtRvya ! dRSTo'si, sukhaM tiSThAtra me'ntike 171 / / tenetyuktazca tatreya, dvijenaikena / I0 makhyabhAk / zastrazAstrakalAbhyAmaprItaH prAvRSamatyagAt // 72 // zaradyasau gataH sArddha, tApasaiH samidAharaiH / gajasyAdrau sakRnmatraM, lo] dIkSyAmyAnuparda yayI // 73 // nyAyAdhvanIna: mo'dhvAnamatItaH paMcayojanIm / dadarza bhaM ca nirbhaya', vidadhe cAtmasanmukham / / 74|| 10 kRtazuNDAphaTATopaM, sakopaM cAbhidhAvitam / zikSAvit khedayAmAsa, ciraM nAgaM narendrajaH 1755 / / tadA kumArapakSasthA, garjirapardhAdvi Sidvipam / 10 dhAg2adharo'mbudhArAbhirvyadrAvayadupadravan // 76 / / kumAge'pi ca digmUDho, nadImekA sudustarAm / uttIryAsyAstaTe'pazyat, purANaM puramudasam Half kumA... vinAkApazyat khagavarAnvitAm / vaMzajAlI ma ciccheda, padaccheko'sinA ca tAm / / 78 // tadantaHsthasya kasyApi, dhUmapasya ziraH pRthak / kavandhaM ca pRthag vIkSya, vIkSApanno'nvatapyatta // 79 // gacchannagre mahodyAne, prAsAdaM saptabhUmikam / dRSTvA''rUDho dadarzakA, strI niSaNNAM suduHkhitAm // 80 || apRcchattu sa tAM kA tvaM ?, kimekAkI ca zAMcasi ? sA prAha kathaya tvaM vaM, kaH ? kimartha | mamAgataH ? ||81 / / satya prokte kumAreNotthAya mA praNipatya ca / Uce te puSpacUlasya, mAtulasya mutA'smyaham / / 82 // dattA te puNavatyAkhyA, nATyonmattAbhidhena tu | vecareNa hRtA vidyA, sAdhayatyeSa dhUmapaH / / 83 // kumAraH prAha taM zatru, sAdhayitvA'hamAgataH / sA'tha dviguNamut tenopayamya ramitAnizam / / 84|| prAtazca zabdamAkarNya, sa pAhatAM kuto dhvniH?| mAMce khaNDAvizAkhAkhye, kanye jAmyau tava dviSaH // 85|| fol tannimittaM bibAhoparakaraharate samAgate / tvaM dure bhava jAne'haM, tvayyabhiprAyametayoH / / 86 // rAge raktAM vigage'nyAM, cAlayiSye patAkikAm / iti saMketamAdhAya, gatA mA'bhyarNametayoH / / 87 // kSaNAMtare ca sa zvetAM, patAkAM vIkSya cAlitAm / priyAnug2agAdullaMghya, vanamekaM saro 'vrajat ||88|| tatra snAtvA sa pItvA''pastattIvanamAgataH / vidhervijJAnamarcasva, kanyAmekAmalokata ||89 // sA dAmyA maha jalpantI, taM pazyatyanyato yayau / vastrabhUpaNatAMbUlabhRhAmI cAyayau kSaNAt // 90 // svAminyA meM bhavadyogya, prepItyuktvA samarpya ca / moce nAtha ! tadAdezAt, tvAM neSye maMtrimaMdira // 91 // pado'vadhAryatA tatretyuktaH so'gAt tayA mamam / sA prAca maMtrisUH preSIt, zrIkAntA rAjaputthamum 92|| maMntriNopAsyamAno'yaM, ninAya kSaNadAM kSaNAt / prAtazcopanRpaM yAtaH, kumArI maMtriNA saha / / 93 // nRpeNa satkRtaH kanyA, taddattAM In pariNItavAn / brahmadattastayA sArddha, gaNarAtramatItavAn / / 94|| brahmadatto'nyadA krIin, rahasyenAmuvAca ca / ekasyAjJAtabaMzAdeH, pitrA 88- 88 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA zrIpradyumIyavRttI // 6 // dattA'si me kutaH ? || 95 // zrIkAntA prAha tatkAntA, vasantapurapatanaM / gazaH zayarasenasya, sUnusaMga gitA prabho ! // 96 // paryasto rAjyataH krUrapatribhiH patimAzritaH / so pati prm||97|| ahaM caturNA putrANAM pazvAJjAtati vallabhA / pitroktA vatsa ! kathyoM meM, yaste ko'pi matAM varaH ||18|| vIkSamANA mastIgadhvanyadhvanyavajaM sadA / tvAM samAsAdayaM nAtha! manorathapathAtigam | // 99 // ma pallIpatiranyedyugradhAtakRte bhayo / kumAro'pi samaM tena, kSatriyANAM kramoM hyayam // 100 // grAme'tha luTyamAnaM drAk. kumArasya sarasta / natvA varadhanuH kaNTe, lagitvA bArudad bhRNam ||1|| AzvAsitaH kumAreNa sa svavRnAntamabhyadhAt / vaTAstvAM tadA muktvA, gato'haM nAtha ! pAyase ||2|| prApto dIrghamaTe ruddho, baddhaH pRSTa dasyut | are baradhanA ! brahmadattaH kveti ? mayoditam // 3 // vyANa bhakSitaH sthAnaM darzayati ca tajbadan / itastato bhama~zcake, taba saMjJAM palAyane // 4 // parikSAtAM guTikAM mukhe nikSiptavAnatha / tatprabhAvAcca niHsaMjJo mRta ityujjhito'smi taiH // 5 // gateSu teSu cAkAya, guTikAM tyAM gavepayan / grAmaM kvApi parivAjamanamat tena bhASitaH // 6 // ahaM varadhano mitraM dhanorasmi pitustava / vasubhAgo mahAbhAga !, brahmadattaH kva vartate ? // 7 // mayA ca kathite satye mlAnAmyaH sa punarjagI / tadA jatugRhe dIrtho, vIkSya caikaM karakakam // 8 // suraGgAM tatra cApazyattadante'zvapadAni ca / yuddhavAn yuvayormArga, kupitA dhana tathA // 9 // naSTI dhanustaM mAtA tu kSiptA mAtaGgATake | zrutvetyahaM gatastatra, cchadmakApAliko'bhavam ||10|| prativezya 'bhraman pRSTastairvidyAmAdhanaM jgii| maMtrI cArakSakaMNAbhUttanmukhAcca niveditam // 11 // mAtastvatputramitraste kuTute pAdavaMdanam / gatvA'nyeyuH svayaM bIjapUraM saguTikaM dadau // 12 // sati jJA(zItAdyAM)tAM mRtAM matvA''rakSo rAjJe nyavedayat / sa ca saMskArakAn prepIn mayA te'bhihitAstadA // 13 // kRte'dhunA'syAH saMskAre, na rAjoM na ca vaH zubham / gateSu teSu svasthAnamArakSakamahaM jagI ||14|| bhavAn bhavet sahAyazcettadvidyAM sAdhayAmyaham / zabena sammate tasyotpATya | nItaH zabbo bahiH || 15 // maNDalaM maNDayitvoccairarcitvA''rakSakaM tataH / dikpUjAchadmanA preSya, svAMbAM guTikayA'nyayA // 16 // kRtvA sacetanAM svaM ca jJApayitvA nivArya ca / rudatIM tAM tAtamitradevazarmmagRhe'mucam // 17 // yugmam // bhramannAgAmito diSTyA dRSTastvaM puNyarAzivat / tatpRSTazca svavRttAntaM kumAro'pi nyavedayat // 18 // dIrghAtaGkaM punaH zrutvA, tau kauzAmbIM samIyatuH / tatra sAgaradattasya, zreSThino buddhilasya // 19 // udyAne'pazyatAM lakSaM, paNantau kukkuTAhUvam / tatra jAtyo'pyajAtyena, bhagnaH sAgarakukkuTaH // 20 // mantribhUH sAgaraM prAhAjAtyaM nRtya daurlabhya brahmadatta kathA // 6 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvaJjAtyabhaGgadam / pazyAmi badanujJAto'haM taM buddhilakukkuTam // 2 // tanmuktA'vAmayasUcIyutAchi kukkuTa vidan / niSiddho buddintaTah nArdhakSadAnamya maMtrayA // 22 // mitrasaGketato brahmadattA'yaHmUcikAH padAH / AkRtyAyodhayattI ho, bhagnA buddhilakukkuTaH / / 23|| sAgarI 10 rathamAroSyAnayatto, muhRdo gRhe ? icchAnapAnabhAgAdyastatra to tasthatu: mukham // 24 // anyadA kiJcidAdhyAya, gate buddhilakiGkare / mantrI 0 lakSArdhalaJcAyA, labdhaM hAramadarzayat // 25 // kumAre nijanAmAMka, lekha tatra ca pazyati / mUtaM vAcikamabhyetya, tAvat mA svAsyato mudA // 26 // mantriNe kiJcidAkhyAya, gatA''vyAtyatha mantrisUH / tataH kumAgaya lekhAtilekhArthamaidasau // 27 // mayoktA brahmadattamya, 1) kasya lekho'tha sA'vadat / dhanapravaraputryasti, ratnavatyatra sAdarA // 28 // athaitayA varArthinyA''rAddho yakSo varaM dadau / cakriNaM brahmadattAkhyaM, zrIvatsAGka sulakSaNam // 29 // Akhyattu yakSaH sa jJayaH, svabhrAtroH kukkuTAhave | tvayA mamitro'pyAyAtastena sAdhaM ca saGgamaH // 30 // pUrva manmandirA''sanne, bhAvi tadyakSabhASitam / dhyAyatyA ratnavatyA'so, kukkuTAjo vilokittaH // 31 // preSi buddhiladAsasya, haste lekhazca tatkRte / tattasya brahmadattamya, pratilekhaM mamArpaya ||32|| pratilekhaM tvadIyaM cArpayitvA preSi sA mayA / kumAra: mAnurAgo'bhUdratnavatyAM tadAdyapi 2033 // aSTamiH kulakam / dIrghoparodhAt kauzAmbIbhUpatau zodhayatyalam / sAgaro bhUgRhAntasto, kSiptvA'rakSannidhAnabat // 34 // to nirjagamiSU rAtrI, rathamArohya sAgaraH / kiyantamapi paMthAnaM, nItvA'thAcAlayat svayam // 35 // tau gacchantau ca yakSasyodyAne nArImapazyatAm / asvapUrNarathArUDhAM, tayA''hUtau ca nAmataH // 36 // gatvA drutaM zubhe! kA tvaM ?, sAha yA kathitA purA / tApasthA bhavato: sA'smi, ratnavatyAkhyayA zubho // 37|| kumAro'tha samArohattadvacaH zravaNonmadaH / manorathaM rathaM cAgre, sthite dhanusute sati // 38 // kva gamyamiti tenoktA, soce'sti magadhe pure| dhanAvahaH pitRvyo me, preryatAM vAjinau tataH // 39 // namrAM guNavatI tanvI, sa tAM zAGgalatAmiva / AkRSyArohya cotsaGge, mitreNAvAhayat hayAn // 40 // rathenAsyATato'TavyAM, kaNTakazca sukaNTakaH / caurasenApatI senAyutI taM ro mudyatau // 41 // tau durApAtinA zIdhavedhinA brahmamUnunA / madhukaiTabhavad dUrIkRtI nirjitya jiSNunA 42|| raNazrAnto rakhe supto'nujJayA mntrijnmnH| preyasyA saha tau rathyau, tasthatumtaTinItaTe // 4311 jAgarti brahmabhUvit, tAvannavAsti sArathiH / tatpadaM vIkSya raktAktaM, mUcchito nyapatadthe / / 44|| svAJcalena cale-4 Irail nAyaM, ratnavatthA'ya vIjitaH / sasaMjJaH kvAsi mitrati, vilalApa sa bAlabat // 45 // vilapan ratnavatyA'sau, bodhito nAtha ! kAnane Ifo 7 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahvApadi tava sthAtuM, zocituM cApi nocitam // 46 // gatvA'tha vamatinAma, zuddhiH kAryA svamantriNaH / jInatyamau dhruvaM dhanya !, tvatpratApana nRtyapravrajyA Irol rakSitaH // 47 // tayetyuktasnubanne, kI grAma samAsadat / grAmezena nijAbAse, nItvA pRSTI ca kAraNam / / 48 / / kathita tena saMpreSya, narAn daulabhye zrIpradyu- ra saMzodhya cATavIm / zaraM saraktaM tairlabdha, kumArasya puro'mucat // 49 / / mRtaM mitraM vinizcinya, kumAraH zayito nizi / yAmayugme'patan grAme, brahmadatta 10 caurAstena vijigyire // 50 // grAmezazcAnugo ninye, prAtastaM magadhezvare / yatyAzvame priyAM muktvA, kumAro'vizadantara // 51 // vIkSya CJ kathA PR harmyagavAkSasthastrIyugmeneti bhApitaH / premabhAja janaM tyaktvA, gantuM te yujyate katham ? // 52 // ko'haM ? ke vA yuvA ? tyAgaH, kva? ceti ICH brahmabhUdite / te prAhatuH prasIdaihi, vizrAmya prANanAyaka ! // 53 // ityukta'naH praviSTasya, kRtasnAnAzanamya ca / brahmadattamya te mvAkhyAnikAmityAkhyatAM mudA // 54|| vaitADhyadakSiNazreNyA, nagare zivamandireM / vidyAdharendrajvalanazikhavidhucchivAsute // 55 // / nATyonmattAnuje AvAM, nAmnA rADAvizAkhika / tAno'sti cAnyadA sakhyA'gnizikhena mamanvitaH // 56 // gacchato'STApada vIkSya, sugan yAtrArthamudyataH / AvAM cAgnizikhaM caiva, mitra tAta ! mahAnayat // 57|| mAnavarNAnvitAM rAnI, caturviMzatimarhatAm / acayitvA ca vanditvA, vAvandAmahi cAraNI | 58 // dezanAntaM munI caitau, papracchAgnizikho'nayoH / kanyayoH ko barA ? bhrAtRdhAtIti pAhatuzca tau // 59 // 44 tAtazcAvAM ca tadA sa, glAnA AvAM vizeSataH / gatvA sahodare yatnaM, kurvImahi tadAdyapi ||60 || sa nI bhrAtAnyadA puSpacUlaputrI jahAra yat / jAnAtyataH paraM sarvamAryaputraH svayaM hi tat // 61 / / tadA ca puSpavatyAvAM, sambodhyAvAcaduccakaiH / brahmadatto yuvAM bhartA, bhavatu svayamAgattaH // 62 / / mate'pi nau tayotsukyAcchubhrA'cAli patAkikA | gate tvayyanuyAntyau tvAM, bhrAmaM bhrAmamilAgate / / 63 / / gatistvameko nau puNyagakRSTAmi samAgataH / udvahAnAM tato brahmadattaste pariNItavAn // 64 // tvA''nizaM samaM tAbhyAM, puSpavayantika'tha te / ArAjyalAbhaM sampreSyAnviSyad ralavatI svayam // 65 / / adRSTvA tAM rajannevAghRSTo hyUce na vedamyaham / dRSTvA strI kApi divyAMgI, kumAraM svagRhe'nayat // 66 // ratnavatyAH pitRvyena, kAritopayamotsavaH / brahmasUnustayA sAI, bheje viSayajaM sukham // 67 // mRtakArye'nyadA''rabdhe, mantrisUnoddhijanmasu | dhasatsu vipravepo drAgetya proce sa maMtrisUH // 68 / madRtte bhAjane tRptiH, mAkSAdvaradhanobhavet / tacchrutvA brahmabhUrenamAzliSat sAzrulocanaH / / 69 // nItvA'taH snapayitvA ca, bhojayitvA ca maMtribhUH / pRSTo'vocattadAsupte, tvayi yuddho'smi taskaraiH // 50 // hato'haM patriNekena, dasyunA patito bhuvi / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 9 // latAntaraM tirodhAya gateSveSu ca niHsRtaH // 71 // grAme grAmezataH zuddhiM jJAtvA tvAmAgataH prabho ! dRSTavA tvAM dRSTavAzcandraM kairava iva | pArvaNam // 73 // brahmadatto'vadat klIvairiva stheyaM kiyacciram ? | binA paurUSamasmAbhirvasanto'tha tadA''gamat // 74 // tadA ca rAjJo mattebhaH, stambhamunmIlya niryayau / kanyAM svaladgatiM kAMcit karAgreNAgrahIcca saH // 75 // hAhAravaM kumArazca zrutvA'bhIstaM pradhAvitaH 1 tAM | vimocya vazIkRtya, nAgaM stambhe'nayat kSaNAt // 76 // rAjA'pRcchattadAkAravikramAcAravismitaH / ko'yaM kRtastyastaM cAkhyAdranavatyAH pitRvyakaH // 77 // rAjJA kanyAstato dattA, brahmadattaH pratISTavAn / pariNIya ca tAstAbhiH samaM reme ciraM sukham // 78 // anyadaitya jaratyekA, taM proce bhrAmitAMcalA / asti vaizravaNebhyasya, zyAmetyAkhyA sutA tvayA // 79 // pIloH karagrahAt trAtA, secchati tvatkaragraham / | etAvadrUpasadrUpajitakAmAvakAmataH // 80 // tayetyuktaH kumArastaM, pariNinye zubhe dine / subuddhimantriNaH putrI nandAkhyAM mantribhUH punaH // 81 // brahmadattastato vArANasyAM kaTakabhUpateH / putrIM kaTakavatyAkhyAM lebhe svaMgAM camUmapi // 82 // tatsainyaiH sahitaH sainyairnRpaizva dhanumantriyuk / dIrgha dIrghapathe netuM prasthito brahmarAjabhUH // 83 // brahmadatto'yadantya, kaTake phaTake se vIjena, sArddha tyaktuM na yujyate // 84 // kaTakaH prAha karNe'tizvapacaM yasya durvacam / maitrIkAluSyakRttena sArddhaM gatveti taM vada // 85 // kAmpilyaM brahmabhUrgatvA, sadIrgha gurudhe tataH / dIrgha: | sarvAbhisAreNa, niHsaMsAra raNonmukhaH // 86 // pApapUrNA'pi sA pUrNA, pravarttinyantike yatiH / culanI dustapaM taptvA tapaH siddhi kramAdagAt // 87 // tato nAsIravIrANAM saMgaraH kRtasaMgaraH / dAruNo'bhUttayordUra, dIrgha zrIbrahmadattayoH // 88 // saMgare caturaMgeNa, nijAGgena tayoratha / brahmadattakaraM cakramAkrAmat prakramaM tataH // 89 // prAMtaM sa tena dIrghasya, dIrgharajjorivAkarot / stuvantaH puSTavRSTiM ca brahmadatte vyadhuH surAH // 90 // pravizya svapuraM patnIH sarvAzcAnIya sarvataH / strIratnaM kurumatyAkhyAvikhyAtaM pratyatiSThipat // 91 // cakrI cakrAnugo gatvA, sAdhayitvA ca bhAratam / kAmpilyapuramabhyetya praviveza savistaram // 92 // saccaturdazaratnAdhIziturnavanidhIzituH / rAjabhirvidadhe tasyAbhiSeko dvAdazAbdikaH ' // 93 // tapovane sakhA tasya, dvijaH so'tha tamAgataH / vidhAyopAnahAM mAlAM, vaMzAgradhvajakArakaH // 94 // taM dRSTvA vetriNaM rAjA'pRcchatko'yaM ? sa cAvadat / dvArastho dvAdazAbdAni deva sevAmayaM vyadhAt // 95 // rAjA'tha prAha kinyetat ? so'thAha bhavatA samam / bhrAmyato me'tha saMghRSTA, etAvatya upAnahaH || 96 || tathApi na prasannastvaM, pratyabhijJAya taM nRpaH / hasannaskhalitaM cakre sevAyAmanyadA'vadat // 97 // tubhyaM dadAmi // 9 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ To pu tau 1 rAjAdyaM kimityuktaM dvijo'vadat / rAjye'pi bhojanaM sAraM sadA'dhAraM prayaccha tat // 98 // ahaM hi rAjyarAjAnAM, maMdireSu tato'khile / bhuktvA ca bharate'bhyetya, bhokSye tava gRhe punaH // 99 // evamastviti rAjJAMkte, tathA kurvannavApa saH / mRtyuM na cakribhojyaM tu, durlabhaM | matyajanbhavat ||0|| api nAma labhetAmI, punazvakrigRhe'zanam / na tu mAnuSyakabhraSTo, mAnuSyaM labhate punaH // 1 // iti nRtvadurApatve, dRSTAnto'yaM niveditaH / prasaGgAdAgataM cakrikathAzeSaM tu kathyate // 2 // anyadA nATyasaMgIte, prapazyat puSpagendukam / mUrcchA gataH smaran jAtiM prAg bhavAn paJca so'mmarat // 3 // jJAtuM prAksodaraM zlokasyArddha sa prathitaM vyadhAt / Asva dAmoM mRgI haMsau, mAtaGgAvamarI tathA // 4 // adhopayacca yaH ko'pi zlokAddha pUrayiSyati / rAjyAMddhaM tasya dAsyAmi na cApUriSTa kazcana // 5 // etaccAbAlagopAlaM, kaNThasthaM paThyate janaiH / 'citrajIvo'nyadA tatrA''gAdeko viharan vratI ||6|| taM cArgheTikAt zrutvodyAne zlokamapUrayat / yathA nau paSThikA jAtiranyo'nyAbhyAM | viyuktayoH // 7 // tat paThitvA muneH pArzve, sa rAjJo'gre papATha ca / pRSTazva cakriNA tasya, kaviM vyajJapayanmunim // 8 // tuSTidAnaM sa dattvA'smai, | sotkaNTho munimabhyagAt / vanditvA sAzrudRk pUrvasnehAt pArzva upAvizat // 9 // dharmalAbhaM munirdattvA, kAguNyakSIrasAgaraH / dezanAmityupAkraMsta, cakrayanugrahakAmyayA // 6 // rAjanna saMsAre jinoditaH / zarIralakSmIsvAmyAdi, sarvameva calAcalam | // 11 // SaTkhaNDaM bharataM dhIra !, tvayA'sAdhi yathA zriye / SaDjIvakAyarakSAM tvaM tathA sAdhaya siddhaye // 12 // brahmano'vadadrAjyaM, bhuGkSvaitattapasaH phalam | siddhAM hitvA kRSi navyAM karttuM hatyapi necchati // 13 // muniH provAca satyo'pi mayA tyaktAH zriyaH striyaH / | tannAze vA svanAze vA tatsambandho hi na sthiraH // 14 // dAsatve daMdazUkasya, dazanAnmaraNaM smaran / mRgatve vyAghavedhAcca, haMsatve kaNThamoTanAt // 15 // mAtaGgatve smara cakrin !, loSTyaSTyAditADanam / iyatyAmapi sAmagrayAM prAptAyAM kimu muhyasi ? // 16 // itthamukto'pi naivAyamabudhyata tato muniH / tamasAdhyatamaM jJAtvA, hitvA'gAt kramataH zivam // 17 // bhUzakra iva cakrI tu, cakritAM pAlayatyalam / javajJenAnyadA tasya, prAbhRte prahito hayaH // 18 // jijJAsustasya begaM sa tamArUDho'zvasenayA / samaM purAdvahiryAtaH, kazayA tamatADayat // 19 // vijitya nijavAjena rathyasAdiniSAdinam / tArkSyastArkSya ivotpatya, sa viveza mahATabIm // 20 // zrAntAdazvAt samuttIryottArya paryAzamAryadhIH / pAyayitvA sarasyammastamavasvAtarau nRpaH // 21 // svayaM snAtvA payaH pItvA tIrtvA tIramupAgataH / advaitarUpalAvaNyAM, manuja durlabhatAyAM collaka dRSTAntaH // 10 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loka nAgakanyakAma // 2 // yAvatA dhAkSata tAvaduttINoM gAnasA nagAt / sA bhUtvA nAginI sana. gaha prApa rahA nim // 23 // aho nIce ni: strINAM, nAlyA varNasaMkaraH / dhyAtvatyAhatya kazayA, zAntaropA'mucat sa tAm / / 24 // kAkaM pikyA samaM nAhaM, mahe bAlye'pi yo'vadat / cakritve brahmadanA'yaM, tanAdRk mahata katham ? // 25 / / cakrI cAtha manAkAte, padAnumAnataH naiga na mAne tvathIbhUya tena samaM yayau HOR6 // gatvA ca nAgakanyA''gyadrudatI nAgamIdRzam / strIlAlo brahmadatto mAmaTavyAM svAM sakhIyutAm // 27 // snAnottIrNA niraikSiSTa, [0] A ratyaivAtyarthamArthayat / anicchantI ca tenAhaM, kazAbhistADitA'smi ca // 28 // tato nAgakumAro'sau, nRpaM plopayituM syAt / Ayayo vAsave zmAntaH, strInIkAro hi duHsahaH / / 29|| tadAnI brahmadattaM ca, paTTarAjyevamUcuSI / yadazvApahayataiH svAmin !, bhavadbhiH kiJcidezyata? // 30 // nAganArIdurAcAracAraNAM kathayatyatha / rAjJi nAgakumArastat, sarvamantarhito'zrRNot // 31 // vijJAya svapriyAdoSa, zAntaroSo'tha so'bhavat / AgAccharIracintArtha, bahirvAsagRhAnnRpaH // 32 // nAgamaikSata so'vocat, brahmadatto jayatvayam / pAtAle'pi durAcArarakSitA brahmanandanaH ||33tdgiraa kupito dagdhukAmastvAmahamAgamam / zrutvA ca tvadvacaH zAntastuSTaste'smi baraM vRNu // 34 // rAjJoce mama rAjye ko'pyanyAyI mA sma bhUditi / nAgaH prAha punastuSTaH, svArtha yAcasva samprati // 35 // vizvasya rAjA'yAciSTa, sarvaprANigiro mama / viditAH santu nAgo'tha, proce saMpatsyate hyadaH // 36 // paraM kathayato'nyasmai, ziraste bhAvi saptadhA / gate nAge mahiSyA'sau, samaM vAsagRhaM sthitaH / / 37 // zuzrAba caikadA pallI, patyurityUcuSI puraH / rAjAMgarAgAcchrIkhaNDaM, dehi dohadapUrtaye // 38 // gRholaH prAha me kArya jIvitavyena nAsti kim ? | rAjA jJAtvA 8 tayorbhASAM, hasannuktaH svabhAryayA // 39 // hAsasya kAraNaM kiM ? te, kathitaM mRtyudAyakam / tenetyukte punaH prAhaH, tadvAkyApratyayA priyA | // 40 // mamApi gopyamityAttha, mRtyorapi ca dussaham / tadAbayoH samaM mRtyurastu premaprapannayoH / / 41 // tataH sAntaHpuro velAvittagauravitaiH saha / / strIgrahe'pi tato rAjA, zmazAne mRtyave'calat // 42 // savallabhasya tasyAtha, gajAruDhasya gacchataH / Ajake sammukhe chAgI, chAgaM proce svabhASayA / // 43 / / javapUlamito rAzerdohadaM dehi me priya ! / chAgo'vAdIdyavAdAne, mRtyumeM cakripattitaH / / 44 // chAgI proce tyajatyeSa, bhAryArtha jIvitaM / nRpaH / sasnehastvaM tu niHsnehaH, pazumUrkhazca vartate // 45 // chAgo'vadanna mUryo'haM, mUryo'yaM pazurapyayam / anekastrIpatiH prANAMstyajatyekastriyaH o kRte / / 46 // cakrI tadvAkyamAkarNya, taM cAnAyyAntike chagam / kaNThe'sya nyasya sauvarNamAlAM vezma nijaM yayau // 47 // sazabdo'tADazatIta 68 // 11 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pauDazAnAmi (yattAMsa, sthitA zAnte) tyagAnnRpaH / pAlayazcakravartitvapadaM prAcyanidAnataH / / 48|| anyadA mitravipreNa, prArthitaH svAnna bhojanam 165 manuja vajayA. o brahmadatto'vadadvigronmAdakRd durjaraM hi tat // 49 // kRpaNo'syannadAne'pi, vAvadkamiti dvijam / rasavalyA mvayA cakrI, makuTumbamabhAjayata 0 dala bhAtAyA pIpA- // 50 // tatastamya maputrasya tIvakAmAdabhUnnizi / ajJAtajAtisambandhaH, pazudharmaH pazoriva // 51 // hiyopetaH kuTumbasya, nAsyaM darzayituM kSamaH / pAzaka yavatto acintayad dvijA rAjA, pApenAhaM vigApitaH // 52 // dvijo bahirbhamannaka, pazupAlamalokata / karestapatrANi, kANayantaM yathehitam / / 53 daSTAntaH ra upacarya ca taM prAMce, dvinaH prakSipya golake / dRgmAlike tvayA''kRSye, rAjJaH so'tha tathA vyadhAt // 54 // prApto'GgarakSarAhunyamAno vipraM ma cAsyata / tattu jAtvA dvijaM cakrI, makuTumbamadhAtayat / / 55 // roSeNaiSa tadA'pyanyaH, purodha:prabhRtInapi / aghAtayad dvijAnityamAdideza ca mantriNam // 56 // nidhehi sthAlamApUrya, vipranetrarmamAgrataH / zleSmAtakaphalairmRtvA, taM tasyAgre mumoca saH // 57 // brahmadattaH spRzannetrabuddhyA tanmumuda hadi / yathA naiva tathA prItaH, svIratnasparzato'pi hi // 58 // vipranetradhiyA zleSmAtakAnyetamya mRdnataH / yayuH SoDaza varSANi, raudradhyAnAnubandhinaH // 59 // kaumAre'STAviMzatirmantulitve, SaTpaJcAzad digjaye SoDazaiva / jajJe'bdAnAM SaTzatI cakribhAve, mAGkana brahmadattAyuretat / / 60 // saptavarSazatImitthamatilamya ma saMgabhAka / raudradhyAnI yayau mRtvA, saptamI narakAbanim // iti brahmadattakathA / | uktazcollagadRSTAntaH / / A adhunA pAzakadRSTAntaH / tathAhi golladeze'sti, grAmazcaNakanAmakaH / vedavidyAcaNastatra, brAhmaNazcaNisaMjJayA // 1 // cANIzvarI gRhiNyasti, tasya puNyaguNAzrayA / tayozca devagurvAdinatayAAMti vAsarAH // 2 // anyadA tasya suzrAddhasyAzraye sAdhavaH sthitAH / paryupAste saNa tAnnityaM, nityakRtyaparAyaNaH // 3 // tadA candragucisvapnamUcito'sya suto'jani / dantaiH samaM sa sAdhUnAM, padayostena pAtitaH // 4 // tatpRSTaimunibhirbhAdI, nRpo'yamiti jalpite / ma tasya dantAn gharpitvA, punarAkhyanmunIzituH / / 5 / / guTa te sma bimbanAntarito bhavitA nRpaH / athAsya janako nAma, cANakya iti nirmame // 6 // sa bAlyAtikrame jajJe, caturvedI SaDaGgavit / mImAMsAnvIkSikIvijJo, dharmazAstrapurANavit // 7 // sa ca muzrAvakatvena, santoSamukhapoSavAn / pariNinye'naghAM kanyAM, subrAhmaNakulodbhavAm / / 9 / / jIrNakausuMbhasaMvyAnA'pamAnAspadamAsadat / Mol svasvasRSvAyadattAsu, suvarNakalpacApu // 10 // khedamedasvinI dRSTvA, pRSTA khedanibandhanam / na kiMcidapi sA prAha, bASpAvilavilocanA 112 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // sA niHzvAsavatI patyurnibandhenAtipRcchataH / AkhyadaridratodbhUtamapamAnaM piturgahe // 12 // sa dadhyo dhigidaM nai:mvyaM, svakule 'pyapamAnadam / mAnadaM dhanabattvaM syAdapavAdavivarjitam // 13 // dhaninA hi jano garjatyasatyenApi marvadA / satyenApi ca niHmvana, majjalajjaH prajAyate // 14 // kiMca kArya binA snehamarthahIne ca gauravam / pratipanne ca nirvAhaM, biralAH ke'pi kurvate // 15 // dhyAtdeti lipsayA mA'gAt, pATalIputrapattane / prAganyasteSvAsaneSvAdyAsane ca viniviSTavAn // 16 // AdyamAcakrama tena, cANakyena yadAsanam / tadalaMkurate nanda, evaM bhadrAsanaM yataH // 17 // nandena samamAyAtaH, siddhaputro'badattadA | vADavo niSasAdeSa, cchAyAmAkramya bhUbhujaH / / 18 / uktA nRpasya dAsyA'tha, cANakyaH zamavAkyataH / dvitIyasmimiyopArimannAra meM dvijasattama ! // 19 // ityuktaH sa tayA prAha, sthAsyatyatra kamaNDaluH / nyAsthacca tatra tatpUrva, nAtyajacca nRpAsanam // 20 // itthamutthApyamAno'yamAsanAnyaparANyapi / daNDayajJopavItAkSamAlAdyairayudhad budhaH // 21 // dAsI prAha tyajatyeSa, na zaThaH pIThamAdimam / guNAddhi duSTabuddhizca, viSTarANyaparANyapi // 22 / / tat kiM vAtakinaiteta, dhRSTeneti bhujiSyayA / vipra utthApayAMcakre, kramaghAtena viSTarAt // 23 / / tatkSaNaM caNinaH sUnurdAruNaH pratighAraNa: / pratijJAmakaroditthaM, sarvalokasya pazyataH // 24 // kozabhRtyamahAmUlaM, mitraputraziphAkulam / nandamunmUlIyaSyAmi, yayurdRDha iva drumam / / 25|| bimbAntaritamAtmAnaM, sa jAnan bhAvi nRpam / | nirgatya mArgayAmAsa, naraM rAjyadharaM ciram // 26 // anyadA yatra nandasya, mayUraparipoSakaH / tadgrAme gatavAneSa, parivrAjakaveSabhRt // 27 // 6) tanmahattaraputryAzca, tatra garbhAnubhAvataH / dohadazcandrapAne'sti, bhikSArthI prAvizat sa tu // 28 // tatpRSTaH procivAn putraM, yadi meM datta nizcitam / tadahaM dohadaM putryA, dohadaM pUrayAmyaho // 29 // putrI ca putrIgarbhazcAnezatAM meti ciMtayan / uktaM cANakyavAkyaM tadamanyata mahattaraH // 30 // atha rAkArajanyantarvivarAntarasaMyutam / cANakyo vidadhe buddhiprakaTaH paTamaNDapam // 31 // tasyAH sitAyutakSIrapUritaM raupyabhAjanam / sabimbitendubimbaM so'dIdRzat tanmRgIdRzaH // 32 // uktA pibendubimba tat, sA'pibacca yathA yathA / tathA tathA naraH pUrva, saMketAdvivaraM pidhAt // 33 // cANakye'tha gate pUrNazraddhA sutamasUta sA / sa dattacandraguptAkhyaH, kramazastatra barddhata // 34 // cANakyo dhAtuvAdena, 4 kRtvA kiMcana kAMcanam / tatraito rAjarItyA taM, ramamANamalokayat // 35 // dezaM kasyApi kasyApi, grAmaM kSetraM ca kasyacit / dadataM taM dvijaH prekSya, proce kiMciddasva me // 36 // gAM gRhANeti bAlAkte, sa proce ko'pi hanti mAm / bAlaH provAca bhUreSA, vIrabhojyA gRhANa tat // 37 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NE tuSTastaduktivijJAnAdgAM gRhANeti tadvacaH / pRthivyarthe vicintyapa, zakunagranthimAdadhe // 38 // kasyAmiti tatpRSTe, parivrAjakaputrakam / trakam / manuja JotamAkhyabAlakA: so'hamAha taM ca caNiprasUH / / 39 / / Uce ca candraguptaM tvAM, satyabhUpaM karomyaham / sa tena maha yAtazca, cANakyo'melayacamUm durlabhatAya 40 // arudhat pATalIputra, nandenAbhAji so'camUH / sacandraguptazcANakyaH, prANezat trANavarjitaH / / 41|| pRSTe ca mAdinyAyAti, maurya nyasya 11 pAzaka | sarasyayam / kurvan rajakatAM pRSTastenAkhyattaM saraHsthitam // 42 / / tatrasthaM vIkSya taM sAdI, cANakyAyAzvamArNayat / muktvA'si kaJcukaM muJcan, dapTAntaH cANakyenAsinA hataH // 43 // tamAhUyAzvamArohya, sbenAhyAnazacca saH / tamapRcchat kimadhyAyi, yadA tvaM kathito mayA ? // 44 // sa prAha ra yA bhavitA bhavyamitthaM bettyArya eva tat / cANakyo'cintayadyogyo'yaM na vipratipatsyate // 45 // kSudhitaM candraguptaM ca, muktvA'nnArtho'vizatpure / tatkAlabhuktadadhyannadvijodaramadArayat // 46 / / karambaM sa gRhItvA'sya, jaTharApiTharAdiva / abhAjayadima bAlaM, kAlajJazcaNinandanaH // 47 // nizAyAM sa mato grAme, bhikSArthI sthavirAgRhe / paryaveSi tayA'rbhANAM, tadA coSNA vilepikA ! // 48 // ekazca kSiptaharato'ntaH, pluSTaH Vil krozaMstayoditaH / mUDha ! tvamapi cANakyatulyo bhoktuM na vetsi re // 49 // tatpRSTA sA'vadarapUrva, sarvagRhyeta pArzvataH / taticArya gato bAlaM, bhikSayA tamabhAjayat // 50 // gatvA'tha himavatyAha, maitryA parvatakaM nRpam / rAjya vibhajya saundaryarItyA nandasya gRhyatAm // 51 // tanmataH pArzvato deza, krameNAdAtumudyataH / puryekasyAM tvabhaMgAyAM, tridaNDIbhUya so'vizat // 52 // matvA tadindrakanyAnAM, mAhAtmyaM lokanoditaH / mAyayA tAH samutthApya, tatpuraM svakare'karot // 53 // iti dezaM vazIkRtya, puSTo'rthena balena ca / so'rautsIt pATalIputraM, sarvataH saha pArvataiH D // 54|| nando mandAkSamando'tha, dharmadvAraM vimArgayan / gacchekena rathenArtha, gRhItvetyuditastataH // 55 // bhAryAdvayaM ca kanyAM cArtha vyAvRtya rathena sH| niryAnmaurya prapazyaMtImapazyattanujAM bhRzam // 56 // nandena sA vrajetyukttA, yahArohadrathe tadA / bhagnA navArakAzcandraguptazcaitAM nyavArayat // 57 // tvadvaMzyA bhAvino bhUpA, naveti caNisUnunA / prokte'nyarathamAropya, tAM zasye nyavizat pure // 58 // anta: parvatake'pyete, dvibhAgaM sarvamAhitam / tatra nandaprayuktA''sIt, kanyA ca viSavAsitA / / 59 // tadicchu: parvatastasyAH, pANigrahamakAryata / bhramannabhyagni mULavAMzcandraguptamuvAca tat / / 60 vayasya ! mriyate so'tha, tatpratIkArakArakaH / vikaTAM bhRkuTi kRtvA, cANakyena niSedhitaH // 61 // yaduktaM 4 Fol tulyasAmarthya, marmajaM vyavasAyinam / arddharAjyaharaM bhRtvaM, yo na hanyAt sa hanyate // 62 // candraguptaH sthito tUSNI, saMsthitaH parvatastataH / o n Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || abhUtAM caMdraguptanya, rAjyabhAgAnubhAvapi // 63 // anyadA naMdagRhayeSu, dezopadravakAriSu / cANakyAM'mArgayaccAragrAhamugrataraM naram // 64 // gataH purAdbarhivIkSya, naladAmaM kuvindakam / jvalanaM jvalayantaM taM hetuM papraccha mo'vadat // 65 // matkoTakena duSTena, daSTo mama sutastataH / vanitvA tadbilaM mUlAt matkoTAn vizasAmyaham // 66 // zrutvetyayaM gataH sthAne, tamAkArya sa kAryavit / cakre'sAmAnyasenAnyamanyAyivyayavaddhadhIH // 67 // tenopacarya bhojyAdyaiH sakuTumbA api kramAt / taskarAste yavizvAsA, vizastA eva cakrire // 68 // kRtvetyakaMTaka rAjye, kozArthArtha | maharddhikAn / AhvAya taiH samaM madyapAnamArabdhavAnayam // 69 // jijJAsustattAkUtaM, svayaM cAmadyapo'pyayam / utthAya naTavannRtyannityagAyat sa mattavat ||10|| dve vastre dhAturakte me, tridaNDaM svarNakuNDikA / vaze ca nRpa ityarthe tadvAdayata DumbarIm // 71 // zrutvetyasahamAno'nyaH, svAM prAgaprakaTAM zriyam / UrdhvakRtya bhujaM nRtyan, prakAzayitumudyataH // 72 // yataH kruddhAturonmattAnuraktyavyasanazritAm / mriyamANasya ca prAyo'bhiprAyo yAtyagopyatAm // 73 // sa jagau ca gaje matte, dvigatyUtisahasrage / lakSaM pade pade'trArthe tadvAdayata DuMbarIm // 74 // paraH prAhAzilakSetre prajAte ca tilaaddhke| lakSaM tile tile'trArthe, vAdyatAM mama DumbarIm // 75 // vaktayanyo'drinadIpUrasyaikAhanavanItataH / badhnAmi pAlimatrArthe, | tadvAdayata DumbarIm // 76 // paraH prAha yadekAharjAtabAlAzvabAlakaiH / chAdayAmi nabho'trArthe, vAdyatAM mama DumbarIm // 77 // proce parastu yanme'sti ratnabhUtaM dvayaM gRhe / ekaH zAlirbhinnazAlizAliprasavazAlitaH // 78 // paro gardabhikaH zAlizchinnazchinnaH prarohati / asyArthasya samarthatve, vAdyatAM mama huMbarIm // 79 // Uce'nyo'smyanRNo nityasugandhaH prItimatpriyaH / sahasrazzvAviNantra, bAdyatAM mama DumbarIm // 80 // tad jJAtvA dravyamucitaM yAcitaM caNisUnunA / mAsaM pratyeka strasya, mrakSaNaM turagAstathA // 81 // akSayyanidhivatkiMca, kuzUlAH zAlibhirbhRtAH / tanmarmavedinA tena, sarvamitthamupAdade // 82 // anyadA devatAdattAvakSau cintitapAtinau / prApyaikaM puruSaM viSNugupto dakSamazikSayat // 83 // sa jagau yo vijetA me, sthAlaM gRhagAtu so'khilam / jaye tu mama dInAra, eko deya iti sphuTam // 84 // paNena tena dIvyantastenAnye jigyire 'janAH / sa tu tairnetthamapyartha', cANakyo'melayadbahum // 85 // api nAma sa jIyeta, kadAcidaparairnaraiH / mAnuSyakAt paribhraSTo, mAnuSyaM labhate na tu // 86 // uktaH pAzakadRSTAMtaH // adhunA dhAnyadRSTAntaH, -dhAnyAni yavagodhUmavrIhiSaSThikazAlayaH / kodravANukakaMgunyo, mudgamASau varAlakaH // 1 // tilAtasIkSuniSpAvA, 5:00 // 15 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vajyA0 priyuyavRttau 16 // harimanyatripuNDrako / masUradhAnyakAdavAH kalAyazca kulatthakAH // 2 // bharata kSetrasambhUtAnyetAni nikhilAnyapi / piNDya sarpapaprasthastanmadhye ca nivezyate ||3|| zrAnyaiH karambitaM taM ca vRddhA'vacayakAriNI / sUrSeNa sarvapaprasthaM punaH pUrayate katham ? ||4|| api sA bhRzamArAddhadevatAyAH prabhAvataH / pUrayen na tu mAnuSyaM tadbhraSTarlabhyate param // 5 // iti // atha dyUtadRSTAntaH,-kAMcanapure kanakarathoM rAjA purA'jani / nasyApi bhUpateH sASTazatastambhAzrayA sabhA ||1|| ekaikastambhake koNAzcASTottarasahasrazaH / nityaM nivizate tatra sa jarAjarjarAMgakaH ||2|| tatputro rAjyalobhana, taM jighAMsati mUDhadhIH / taM cegitAdirbhirmatvAmAtyo rAjJe nyavedayat // 4 // rAjJA'tha cintitaM lipsonakRtyaM kiJcidasti hi / nApekSataM kulaM jAtiM puNyaM prema yazo'pi hi ||5|| | lobhAviSTaH prabhu mitraM hanti bandhumapi dhruvam / dhyAtvetyUce sa taM yo'nukramaM na sahate hi naH ||6|| (pUrvarAjyAsanasthena, dyUtaM ma ramate nanu / ) jayino dyUtakhelAsu, tasya rAjyaM pradIyate // 7 // kathaM jetavyamityukte, tena prAha mahIpatiH / (tavaika eva) dAyastu dAyA me sakalA api // 8 // ekaikaH koNako jeyo, vArAnaSTottaraM ghAtam / tatsaGkhyeSu jiteSveSu stambha eko bhavejjitaH || 9 || aSTottarazatasyApi, stambhAnAmapi nirjayAt / rAjyaM taveti sa kathaM dAyenaikena tajjayet ? // 10 // so'pi daivatasAhAyyAdekasmAdapi dAyataH / rAjyaM labheta mAnuSyaM, na mAnuSabhavacyutaH // 11 // atha ratnadRSTAntaH- atha kacidvaNigratnaM, ratnasandoharohaNaH / pare tatra pure koTIdhvajAH santi sahasrazaH // 1 // mahotsaveSu sarveSu, svasvakoTImitAn dhvajAt / Urdhvayantyapare ratnavaNig nordhvayate punaH // 2 // pitari proSite'nyedyuH parasparddhAyutaiH sutaiH / dezAyAte vaNigvarge, | vikrIto ratnasaMcayaH // 3 // UrdhvakRtAH patAkAstairdravyakoTimitAstataH / te ratnagrAhakAH svasvadezAn dezyAH punaryayuH ||4|| athAyAtaH pitA vIkSya, dhvajAnUrdhvakRtAn sutaiH / cirataratnapUgasya, parijJAya ca vikrayam // 5 // tAn vADhaM tADayitvA''ha, ratnAnyAnIyatAM drutam / bhrAmyanti yatnato ratnIM yAtA dezAntareSu te // 6 // ratnAni na punaH prApuH prApnuvantyapi tAni te / devatAdiprasAdena, mAnuSyaM tu sudarlabham // 7 // atha svapnadRSTAnta :- puryastyujjayinI nAma, jayinI nijasampadA / bhogavatyamarAvatyalakAlIkatvakAriNI // 1 // tatrAsti nyAyadhavalo, vicAradhavalo nRpaH / ripubhUdhabalo prodyadyazasA dhavalosvanau ||2|| ArttAnAmArttivicchedaM yaH kurvannapi sarvadA / smarArttaparanArINAM nAttaM dyUta, na svapna dRSTAntaH // 16 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hartumabhUt kSamaH // 3 // tatra ca trastasAraGganetrA netrA'pi mAnitA / kulaM kakAkalAparayAgaNyalAvaNyamandiram // 4 // devadattA'bhidhA dattAmaranArIvirUpatA / gaNikA maNikA sA'sti, zRGgArarasavAriNaH // 5 / / svaprajJayA'calastatrAMcalanAmA'sti vizrutaH / sArthavAhasutastasyAmatyantamanurAgavAn // 6 // sa vicitrANi vastrANi, niNavANirniyacchati / bhUSaNAnyapi vithastadUSaNAni mudruvat // 7 // taM | niSkalamapi zrIbhiH, sakalaM vikalaMkadhIH / sa sevate paNastraNAM, patirartho hi nAparaH / / 8 / / itazca pATalIputre, pavitrakSatragotrajaH / mUladevaH kalAcaityamUladeva ivAbhavat / / 9 / / vijJAnabhUmiH kuzalaH, sakalAsu kalAsu ca / udAracittaH kRtyajJaH, pratijJAtArthasAdhakaH // 10 // kRtajJo // 17 // guNarAgI ca, dakSaH zUraH priyaMvadaH / rUpalAvaNyatAguNyapuNyakAnuNyamandiram // 11 // tribhirvizeSakam / / netrAnandapradasyApi, kaNasyApi kalAnidheH / vyamanaM tanna tatyAja, mitramatyA (palyA) divAritaH // 13 // anyadA janakainaiSa, saSA pazupAkSaram / uktastadapamAnena, niragAnnagarAva nataH !!14|| ezvI pRthvI kameNaiSa krAman caDaNakamAt / ujjayinyAM samAgacchadatucchaguNasevadhiH // 15 // guTikAyAH prayogaNa, tatra vAmanarUpabhRt / nindan balimano yAJcAdainyaM cakre kadApi na // 16 // kathAprabandhagandharvakalApravarakautukaiH / vismApayanna kasyaiSa, bAmano bA mano'harat // 17 // sa kalAkuzalAM zrutvA, devatAvat paNastriyam / sAmAnyanaragucyAsu, dUramAtmAbhimAninIm // 18 // tatkSobhAya tadAsannaM, devasadmAzrayaM trayam / anyAnyavarNasambandharamyaM gAndharvamAdadhe // 19 // yugmam // sA tadapratimaM zrutvA, pIyUSapratimaM zruteH / viSayaM nayadA (nA) dInAM, naiva svaviSayaM vyadhAt // 20 // mAdhuryadhuryametasyAvigItaM gItamuccakaiH 1 zrutidvArA pravizyAsyAzcittaratnamacorayat // 21 // gItasya vizramasthAnaM, tasya cittApahAriNaH / jijJAsuratha sA dakSaM, praiprIta preSyAjanaM nijam // 22 // tena vijJena vijJAya, gatvA''cakhye / yathAtatham / yadayaM vAmanaH ko'pi, gItaM gAyatyavAmanam // 23 // manye vAmana mUrti taM, mAdhavaM devadattayAM / vicintya mAdhavI preSyA, 4 preSyasyAhavAnahetave // 24 // kubjA sA sahajeneyaM, bhUtvA vinayavAmanA / madhuvat madhureNoccairvacasA taM bacasvinam // 25 // deva ! tvadIyagItena, YA svAminI me vimohitA / devadattAbhidhA vezyA, mRgavanmRgalocanA // 26 // zrutagItazrutestasyA, raJjite yadbahuzrute / bahudRSTe tatA dRSTI, draSTuM all 8 tvAmutsuke prabho ! // 27 // svareNa te zareNeva, mukhacApAcariSNunA / viddhaM tasya manastena, nAnyato gamanakSamam // 28 // mAyAmaya ivAyAmaH, Inaa svarastava taraH zaraH / tasyAH karNAntamAgatya, yattAmeva bibheda saH // 29 // pratijAgarituM tattAM, devadatAM tavAdhunA / vaidyasyevAgatiryuktA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrajyA0 vIpradyuyavRttI 18 // pTAMgavaidyakavedinaH / / 30 // tatastadIyavijJaptimaGgamA jaMgamAM vidan / dhunIhi mA samAgatya, gRhAnasyA: punIhi ca // 31 // yuktiyuktaM OF tayetyuktaM, karNyamAkarNya vAmanaH / guNairavAmanaH prAha, nirutsAha idAkRtau // 32 // gaNikAsaGgamA'mAnamAnaglAnividhAyakaH / na dalabhatA. mAnacittavittasya, mAnase mama rocate // 33 // vezyA priyasya kasyApi, vazyA no kAzyapIva at / tAn puNyadhanasaMyuktAn, saMtyajya ramane pare: svapna 34|| bhAsvadIzvaralokezahRSIkezapracetasaH / hitvA pagan kucelA'pi, vezyAnAM dhanadaH priyaH // 35 // na kulena kulInAnAM, na kalAbhiH 10 dRSTAnta kalAvatAm / na guNaguNinAM vazyA, vezyA vittena kevalam / // 36 // satkAvyazundvikAra, iva sAdhAraNastriyaH / arthahInaM parityajyAzrayate sArthaka padaM // 37|| tenetyukte'bravIt kubjA, satyamabjamukhadRzam / rajyate svAminI nastu, kalAvati kalAvatI // 38 // saguNana tvayA''kRSTa, / tasyA nijamanomRgam / pratyAnetumahaM preSIt zleSaNIyAparaM manaH // 39 // deva ! tvAM devagandharvagarvasarvasvataskaram / svAminIcittacauraM ca, grahISyAmi balAdapi // 40 // tAmityuktavatIM tuSTa, ivAyamanapAyadhIH / AphAlya saralIcakre, sadyo vidyAprayogataH // 41 // mA svamanyAdRzaM / bIkSya, vismayasmayamandirA / mene janmAntaraM prAptaM, tadvijJAnasuvedhasaH // 42 // pUjAcikIriba nyasya, padastasya ziro'mvujam / AnandAtrujalaiH snAnaM, kurvatIbAtha taM jagau // 43 // pUrva vRddho bidhAtA mAM, kubjAGgAM prakaro'karot / navena vedhasA'haM tu, bhavatA saralIkRtA // 44 // hantA'haM tAdRzI cakre, tvayA'bhinavavedhasA / pratyeti svAminI naiva, yathA meM zapathairapi // 45 // bhavantaM preSitAs NOM 'hvAtuM, vajantI tvAM vinA'dhunA / rUpeNAnyAdRzIveza ! pravezamapi no labhe // 46 // tadvidhAyArya ! kiDkaryA, dayAmaya ! dayAM mayi / prasadyAtha samAgatya, mAM pravezaya bezmani // 47 // nirbandhena tayetyukto, nyastabAhuH subAhunA / gRhItvA sa gRhaM nItaH, purobhUya pravezitaH // 48 // tAM vIkSya vismitA devadattA prAha hale'si kA ? / sA'tha vAmanavRttAntamAkhyAntI sarvamAkhyata // 49 // agaNyapuNyalAvaNyaM, vAmanaM vIkSya taM mudA / taccAkarNya sakarNA sA-'dApayaccAra viSTaram // 50 // niviSTo viSTare tasminnayaM susmitayA tayA / uktastA madhurAlApai cha IyadyaiIyattahadaM vyadhAt // 51 // tadA vaiNika eko'trAgatya vINAmavAdayat / tuSTA tuSTAva taM devadattA tvaM sAdhu sAdhu bhoH // 52 // mUladevo vidaho, jAnAtyujjayinIjanaH / atIvapuNyanaipuNyaH, sundarAsundarAMtaram // 5 // devadattA''ha kiM jhUNamatra ? provAca vAmataH / vaMze zuddhe Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA zrIpradyumIyavRttI // 19 // vaMzAntaH karkaraM tantrImadhyAt kezaM ca so'kRSat / tataH samAncayyaiSo'vINayacca pravINazrIH // 56 // devadattA tadAyattAcibhUt sapariSada ! kariNIva sadA''rAvasvabhAvA maunamAzrayat // 57 // tad vIkSya stabdhakarNI ca, ghUrNamAnI ca trismitau / gaNikAvaiNikAM vizvakrammAMdhyagiti dadhyatuH // 58 // gaNikA vaiNikaM prItA, sampUjya vyasRjat tataH / bhojanAvasare'bhyarNedhAcca nijaceTikAm // 59 // hale'GgamamAhUna ma hyAvA zarIrAsa yathA // 60 // anumanyasva mAmeva yathA'bhyagaM karomyaham / ityukte mUladevena, sAMca jAnAsyado'pi kim ? // 61 // sa prAha naitajjAne'haM jAnAnAnte sthitaH punaH / atha campakatailenAbhyaMgamabhyaMgamAdadhe // 61 // sukhayannayamaMge tAM chavimAMsAsthiromasu / cakre hRtayadaM vittaM hRdantaH sA tvacintayat // 62 // vijAnAti zayo'syAho karayormRdutA'pyaho / channaveSastadekaH sthAt, ko'pi siddhaH pumAn dhruvam // 63 // avAmanaM guNairenaM manye kapaTavAmanam / dhyAtveti devadattA'sya devasyevApatat padoH // 64 // avoca ca mahAbhAga !, guNairasadRzairimaiH / jJAto'styuttamamartyastvaM pratipanne ca vatsalaH // 65 // dAkSiNyAvAraparazca tadAtmAnaM pradarzaya / rUpe tavAhamutkA'smi, yoginIva parAtmani // 66 // tannirbandhAnnijAsyasthAmAkRSya guTikAmatha / mUlarUpadharo mUladevo devopamo'bhavat // 67 // sAkSAd vIkSya kalAvantaM taM bhAsvantaM ca tejasA / darzavaddarzanIyaM sA, prAjJamAnyamamanyata // 68 // taM yathAkAmarUpaM ca kAmarUpaM ca vIkSitum / sahasrAkSatvamaicchaccApatacca padayoH punaH // 69 // mahAprasAda ityuktvA, svayamabhyajya taM tataH / samaM snAtvA ca bhuktvA ca dukUle paryadhApayat // 70 // ajalpacca vinaikaM tvAM nApareNa nareNa me / kenApyaraJji dUrajyaM, mAnasaM mAnasaMbhRtam // 71 // tat satyaM dRzyate kenaikena sAkaM na saMkathA ? | biralaM mAnuSaM cittasyAmaMdAnandakRt punaH // 72 // tvayoparodhazIlena, tan madIyAnurodhataH / ramye harmye samAgamya, vizrabhyamiha sarvadA // 73 // mUladevo'vadad guNye, guNaze guNarAgiNa ! videze nirddhane cAsmAdRzi sneho hi na sthiraH // 74 // prAyaH kAryavazAdeva, snehaH sarvasya jAyate / kArya sarva dhanena syAntirdhanena na kiMcana // 75 // soce dezaH paraH svo vA, satpuMsAM naiva kAraNam / na muJcatyambudhityaktaM, pAJcajanyaM hariH karAt // 76 // asAre'rthe ca dakSANAM, na rAgaH syAd guNeSu tu / sadbhAvaH sajjanAnAM hi, koTikoTimupaiti yat // 77 // prArthanAM sarvathA'pyenAmanumanyasva me tataH / tanmate'tha tayorjajJe, saMyogaH snehanirbharaH // 78 // devadattA'nyadA raMgabhUmau nRttvA nRpAgrataH / paTahaM | paTubhiH pAtairmUladevastvavAdayat // 79 // puSTaraMgavazAttuSTo, vicAraghavalo nRpaH / adatta devadattAyai, vara nyastastayA'tha saH // 80 // mUladevaH // 1 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manu sbara zrI puna tavyasanAdvasanAnyapi / hArayan priyayA vAcA, proce sAnunayaM tayA // 81 // taba rAkAzazAGkasyAGka iva vyamane priya ! nidhAnaM vrajyA Moll bahadoSANAM parityaktuM hi yujyate // 82 // idaM hi vighno dharmasya, zaucalajjArthanAzanam / matyazatruH pitRbhrAtRmAtRmitrAdimApakRt ||83||n Mol pIpradya- devo na guryatra, viveko na manAgapi / lokadvayapraNAzazva, tad dyUtaM deva ! mA vaha // 84 // ityukto'pi na sa tyakttuM, zaktastadabhavadrasAt / 1 yavRttI of vyasane jhupadezo na, mantrI viSa ivodbhaTe // 85 / / itazca nizcalapremA, tasyAmacalasArthapaH / mUladevopari dvaSaM, vaha~zchidrANi mArgati // 86 // ra tadIyazaMkayA muladevasvavasaraM vinA / nAyAti sadane tasyAH, parAyattA hi tena sA // 87 // jananyA'tha nijanyAyasadRzaM zikSitA sutA / 120 // acalaM zrIdamAdastva, muJcAmuM, cArthavarjitam / / 88|| sA prAha nAhamekAntAdamba ! dravyAnurAgiNI / guNAnurAgiNI tvasmi, soce ke kitave guNAH ? // 89 // devadattA'vadarbhAro, dAkSiNyAbdhiH kalAnidhiH / priyabhASI vizeSajJaH, kRtajJo guNarAgavAn / / 90 // ato'haM na tyajAmye namakkApyenAmavodhayat / ane- kavidhadRSTAntairgurU: ziSyamivotkaTaH // 91 // niryAsaM yAvake prAntamikSI punne ca kRttakAm / sA kadamvA kadambaM ta ca, candane yAcite dadau ||92 // pratyUSe preritA dhUpavelA devAnumAnataH / (zreSThottamaH priyatamastava tvaM taM tu nojjhasi // 93 // dadhyau ca devadatte 44 yaM, vRddhA gRddhA suvaM dhane pAMsAniti dRSTAntAn, hamare matteva mUDhadhIH // 94 // anyadA sA tayetyuktA, yAcasvekhaM kilAcalam / tadAkhyAte fion ca sa preSIdikSubhiH zakaTaM bhRtam // 95 // yat praiSIkSubharastena, tadahaM karaNI katham ? sutayokte jagAdAmbA !, sa hyudAramanAH sadA // 96 // 10 sarvasya parivArasyAvAritaprasaraM hi sA / dAsyatIti dhiyA tena, sudhiyAM preSyano bhRtam / / 97 // tatazca mAdhavImUce, devadattA hale ! vaca / / 10, mUlade-vAgrataH zraddhAM, mardAyAmikSubhakSaNe // 98 // tayA''khyAte gRhItvekSuyaSTI dve takSati sma saH 1 kRtvA vyaMgulakhaNDAni, parvANi projjhya 11 sarvathA // 99 // cAturjAtakavaNena, mizrIkRtyAkhilAnyapi / karpUraNAdhivAsyAtha, manAga bhittvA ca kaNTakaiH // 1001 / zarAvadvayamAnIya, pa kulAlanilayAdayam / ekaM bhRtvA tadA'nyenAcchAdya tAM prAhiNottataH // 101 // vizeSakam / acalaprahitAnin, bhikSuniva gRhAGgaNe / luThataH / ra spRzatI padbhyAM, vezmani praviveza sA // 10 // bimbAdivAdhivAsasthAdutsAryAcchAdanaM tataH / zarAvasammuTaM tasyA, nikaTaM prakaTaM vyadhAt 103 // varddhamAnamudA''dAya, varddhamAnadvayaM ca tat / devadattA'vadattAmAhUyAmbAM darzayaMtyadaH // 104 // narANAmantaraM pazya, tato'haM guNarAgiNI / Toll akyA'cintyathAtyantaprIteyaM na tyajatyamum / / 105 // karomyupAyaM taM yena, kAmuko gAmuko bhavet / svayameva videzAya, tataH syAd guciraM ra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 // / ciram ||106 // citte ciraM vicintyeti, proce prajJAbalA'calam / guptastvamedhi medhAvit !, kRtvA'lIkapravAsitAm // 107 // praviSTAM mUlade vo'tha, tvayA'bhyetya bhaTaiH saha / vimAnanIyo deze'pi na yathA'tra vasatyasI // 108 // tathAsthe'smin mUladevamAhUtaM devadattayA / kuTTinI kapaTe paTvI, sArthezasya nyavedayat // 109 // tasminnakasmAdAyAte, svabhaTaiH sAkamutkaTaiH / sA'tulyaM dadhatI zalyaM, palyaMkAdhaH priyaM nyadhAt // 110 // taM vijJAya ca palyaMke, niHzakena hRdA'calaH / upAvizadayaM dakSaH proce ca gaNikAmiti // 111 // kuruta snAnasAmagrI, vezyA prAhaibamastviti / uttiSThatAbhyaGgakRte, varAziM paridhatta ca // 112 // avAMcadacalaH svapnaM dRSTo'dya vadimedaram vaneH khaTvAsthito'bhyaktaH, snAtazcaitattataH kuru // 113 // sarva vinazyate vezyAprokte proce'calaH punaH / dAsye tUlIdukUlAdyaM suciraM ruciraM param // 114 // kuTTinyA tve vamityukte, tayA tatra sthito'pi saH | abhyaMgyodvarttitaH khalyA, snapitazca jalairapi // 115 // patitA mUladevasyopari snAnAmbhasA casAH / adatta devadattAyAH, snehasyeva jalAJjalim // 116 // acala: plAvayAmAsa, snAnanIreNa tatpriyAm / premazrIrdeva dattAyAstatrAzuSyattadA'dbhUtam // 117 // adhaHsthe mUladevetha, bhRte'khilamalAMbhasA / kuTTinI saMjJayA'bhyeyurbhaTAH prakaTahetayaH // 118 // mUladevaMgRhItvA ca vyAlairvyAla iva dvipaH / garjannuvAca pazyAsti, kazcitte zaraNaM yadi // 119 // so'tha svaM veSTitaM matvA vairibhirnaSTacetanaH / nirAyudhaM ca proce taM kuru svarucitaM nanu // 120 // acalo'cintayat kazcidayaM hi puruSottamaH / AkRtyA jJAyate kasya, skhalitaM na bhave bhavet ? | // 121 // uktaJca kaH sukhI nityaM ?, kasya lakSmIzca nizcalA ? / skhalitaM kasya na syAt ? kaH khaNDyate naiva daivataH ? // 122 // dhyAtvetyUce bhavAnevaMvidhA'vasthAsthito mayA / amocyahaM tvayA mocyastaddaivAd vyasane sati // 123 // dvidhA'pyuttIrNanIro'sau nirgato mandirAd dvidhA / sasnau spRSTAMtyajeneva, sacelaH saraso'ntare // 124 // dadhyau ca mAnyayaM mAnamlAnyA praglAnamAnasaH / gatvopAyaM kvacit kurve'muM prati prativipriye // 125 // mitreSu nopakurvati, nApakurva 'ti zatruSu / ye narAH kena rAjante te mAnaM mAnazAliSu ? // 126 // dhyAtveti samayajJo 'yaM bhikSayA prANavRttikRt / duHkhavArddhitaTaM bennAtaTaM pratyacalattataH // 127 // paryazvATavImekAM, prApa dvAdazayojanIm ! vizAnniH zambalo niHsahAyazvAsyAM vyacintayat // 128 // yadi kazcit dvitIyaH syAt, sahAyo vacane'pi hi / sukhAduttIryate tena, sArddha vipadaM cATavIm // 129 // iti dhyAyati tatrAgAdRrzanIyAkRtiH kSaNAt / brAhmaNaSTakkajAtIyaH, zabalasthagikAM dadhat // 130 // pRSTastena // 21 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 // zrIkva yAtAli ?, dvijaH proTavastaTe / pare vIranidhAnAkhyaM, grAmaM gantA'smi sundara ! // 121 // tvaM kva gatA'mIni pRSTaparI va manuSya vrajyA nAtaTaM jagau / dvijo jagAda tarkehi, yAvA'tha calitAvubhau ||132saa ano yAmayugaM yadbhyAM, nAbhyA, dRSTaM sarovaram / aNaM vidhamya darlabhatAya priya- te mArge, cchAyAyAM gatamAntike / / 133 // mRSTvA karakramaM chAyAzAlipAlidrumathite / apare'cchoTayaTTakkavADavaH zambalasthagIm // 134 // 14 svapna yavatto AkRSya bhastrikAmadhyAt, saktamAraktamAnasaH 1 kAMsyapAtre jalenAIkRtyArabhe ca khAditum // 135 // acinti mUladevena, brAhmaNA 10 dapTAntaH jAtirIdRzI / prAyaH kSudhApradhAnava, pazcAdRAsyati me tataH // 136 // bhaTTastu bhuktvA baddhvA ca, sthagikAmabhavat pathi 1 paro'parAhaNe dAteti, dhyAyannanujagAma tam // 137 // tadApyadatte kalya'sau, dAsyatItyAzayA vajan / zizyAta te nizIthe nyagrodhasyAdUrato'dhvanaH / / 138 // tathaiva prasthitI prAtaH, punarmadhyaMdine sthitau / tathaiva bubhuje Tako, mUladevAya na tvadAt // 139 // dvitIye'tha dine dadhyau, mUladevo'tha bAivaH / saktUn dAsyati nistIrNaprAyA yadvartate'TabI // 140 / / tasminnapi dine svena, bhuktvA bhastrAmukhaM dvijaH / mUladevamugvanAmA babandhe dRDhabandhanaiH // 141 // aTavyAM laMghanaM caikaM, tasya trINyaparANyapi / na tathA dudubuzcittaM, yathA dviD mAnalampaTam // 142 // truTitAyAmathATavyAmadravad vipathe dvijaH / mama grAmasya mArgo'yamayaM banAtaTasya ca // 143 // mUladevo'vadadbhadrAyAto'smi tvatprabhAvataH / mama tvaM suhRdevAtha, mamAkhyAmapi viddhi bhoH ||144|| tanmayApi kadAciccet, kArya kimapi sidhyati / bannAtaTaM tadA''gaccheH, kiJca te nAma ? sA'vadat // 145 // pitrA saDa ityAkhyA, dattA'nyena janena tu / mama nighRNazamrmeti, mUladevaH smitastataH // 146 // gate'smin mUladevo'tha, grAme vasati kutracit / bhikSA 0 praviSTaH kulmASAn, bhrAntvA bhrAntvA''pa nAparam // 147|| gacchaMzcAbhisaraH zuSkadehaM gehaM tapaHzriyAm / apazyanmunimAyAntamekaM mAsikapAraNe 10 // 148 // acintayacca dhanyo'smi, yadasmin samaye mayA / muniH kalpatardRSTo'samudbhUtatarau marau // 149 / / atra caiSara eka daddhisyaukasyaSTApadavRSTivat / janaMgamagRhe mattamataGgaja ivAgataH // 150 // kiM caiSa dazabhirdhamaH, pAtra ratnatrayA'dhipaH / sarvasaMgaparityAgI, ra supAtraM hi mahAmuniH // 151 // vinyastamIdRze kSetre, vastusasyaM kuTumbinA / siktaM bhAvAmbhasA'nantaphalaM lokadvaye bhavet // 15 // mAsopavAsyayaM me'dyopavAsatryapAraNe / pAraNAyApatat bhAvikalyANamaNibhid dhruvam // 153 / / mASAn dade tadetasmai, grAmo hyayamadAyakaH / Mrol katiSvapi gRheSveSa, mahAtmA hi yato vrajet // 154 // ahaM punarbhamiSNe'smin, grAmo'styanyo'pyadUrataH / tatra lapsye'rpayAmyasmiMstat / // 22 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 23 // kulmASAna kalmaSe // 155 // vyAtveti darzitAstena te natena muniM prati / sAdhurbravyAdigaMzuddhiM dhyAtvA dadhe ca pAtrakam // 156 // pravarddhamAnabhAvastAnadAdityapaThattathA / dhanyAnAM puruSANAM syuH, kulmASAH mAdhubhAraNaM // 157 // tadA namaH sthitA sAdhubhaktyA devatyuvAca tam mUladeva ! tvayA sAdhu, kAritaM sAdhupAraNam // 158 // prArthayasva tataH zlokArthena yattava rocate / so'yAcaddevadattAM ca, rAjyaM ce| bhabhRt // 159 // devyUce vatsa ! nizcitastiSThAvazyaM bhaviSyati / tavedamacirAdeva munipAdaprasAdataH // 160 // mUladevastathetyuktvA, natvA ca munipuMgavam / nivRtto'tha munirgatvodyAne pAraNakaM vyadhAt // 169 // munau sarvasvadAnena tadA'nena samo'stu ka: ? / muninA'pi ca yo bhikSAmAdAyAdAt mahIzatAm // 162 // bhramannanyastu labdhvA'nyabhikSAM vikSobhavarjitaH / bhuktvA vennAtaTaM prAptaH supto dezyakuTau sphuTam // 153 // carame pAnI khAneyanmukhe vizat / yAminIkAminIsvarNakuNDalaM candramaNDalam // 164 // ko'pi kArpaTikaH svapne, tadvIkSyAnyo'nyamAkhyata / te vyAkhyan ghRtakhaNDAbhyAM maNDakaM lapsyase'dya yat // 165 // paramArtha na jAnanti, svapnasyaite'lpamedhasaH / dhyAtveti mUladevena, na svasvapno niveditaH // 166 // dramakastu sa bhikSAyAM sadmacchAdanaparvaNi / labdhavAn ghRtakhaNDAbhyAM maNDitaM prauDhamaNDakam // 167 // mUladevaH punargatvA''rAmaM cArAmanAyakam / kusumoccayasAhAyyAdAryadhIH paryatoyaSat // 168 // tasmAddAsyati (dAdAya ) puSpANi, phalAni ca | zucitvabhAk / svajAdhyetuH sudhIrghAma, jagAma ca nanAma ca // 169 // tenaiSa bahumAnenAbhASya pRSTaH prayojanam / jagAd yojitakaraM, svapnavyatikaraM ca tam // 170 // upAdhyAyaH pramuditaH prAha svapnaphalaM tava / AkhyAsye sumuhUrte'hamadyAsmAkaM bhavAtithiH // 171 // ityuktvA snapayitvA ca pravANI niSpravANadhIH / paridhApya ca daivajJastaM nRpavadabhojayat // 172 // uktaH zlokottaraM naimittikena ca sa sAdaram | putra prAptavarAmetAM, kulodvaha ! mamodvaha // 173 // mUladevastato'vAdIt, tAta ! jAmAtaraM katham / ajJAtakulazIlaM mAM, karoSi nItivarjitam ? // 174 // naimittiko'vadadvatsa !, jJAtaM tava kulAdikam / AcAreNa yadAcAraH, kulabhAkhyAti dehinAm // 175 // kiJca kaustubhatejovaccampake surabhitvavat / sudhAmAdhuryavacca syAt, satAM zIlamakRtrimam // 176 // niSkalaMkaM kulaM kartu, niSkalaMkA guNAH kSamAH / tAnRte tvanRtenaiva, kulena vimalena kim ? // 177 // tanmadIyamidaM sadyaH pratipadyasva bhASitam / mahAMstvaM mahatAM vyarthA, prArthanA hi na jAyate // 178 // ityuktvA mUladevena sa sutAM paryaNAyayat / Akhyacca saptAhorAtramadhye bhUpo bhaviSyasi // 179 // devatA''dezataH svapnasvapnapAThakavAkyataH / nizcikye // 23 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyA0 yavRttI ma nRpatvaM svaM, svamiva triH parIkSitam // 180 / / tuSTastatra sukhaM tiSThan, sa svagnAt saptama'hani / puzabahirgataH muptazcampakasya tarAstale JOL |181 // itazyoparate tatrAputre dhAtrIdhaye gujA / amuJcan paJca divyAni, pArthivAdhikRtAH puri // 182 // tAni bhramaM bhramaM puryA', bahiryayuH 0 darlabhatAyAM pradyu paribhramam / suptaM campakamUle ca, muladevaM vyalokayan // 183 // taM vilokyAparAvRttacchAyaM devatabhAvataH / divyAni tatra paJcApi, kotukAdiva svapna MO tasthire // 184 // apyUphigado garjana hapo rupAnaM vyabhAt / bhRgAreNAbhiSiktazca, cAmarAbhyAM ca vIjitaH // 185 // chatreNa vihitachAye, 10 daSTAntaH jAte jayajayArave / gajena skandhamAroSya, svayaM puryA pravezitaH // 186 // yugmam / / Uce nabhaHsthayA devyA, caivaM sarvakalAnidhiH / nAmnA 24 // vikramarAjo'yaM, rAjA devaprabhAvabhAk // 187|| duSTAnAM zAsakasyAsya, zAsane yA na vartate / tasyAhaM na kSamAmIti, procya devI tirAdadhe // 188 // yugmam / / tatazca mantrisAmantapurodhaHpramukho janaH / sarvo'pyAjJAvidheyo'syAbhiSekaM pravaNo vyadhAt // 189 // dAnena gRhiratnena, sadyo'pyuptaM phalegrahi / rAjyaM sebhasahasraM sa, bhunakti vyaktazaktiyum // 190 // satyAM pANigRhItyAM sa, rAjye prAjye ca satyapi / nAbhUnmocayituM zakto, devadattAdhRtaM manaH // 191 // vicAradhavalAbhikhyenAvantipatinA tataH / vyadhAdujjAgaraM premasAgaraM prAbhRtendunA // 192 / / itazca tAdRzI 44 dRSTvA, mUladevaviDambanAm / devadattA'cale'tIvottIrNacittA jagAda tAm // 193 // vezyA'haM na tu patnI te, tathApi hi gRhe mama / yadevaM kuruSe / tanna, dhAryaH khedo madarthinA // 194 // uktveti gatvA natvA ca, vijJA vyajJapayannRpam / vareNa tena me nAtha !, prasAdaH kriyatAmiti // 195 // for yAcasveti nRpeNokte, devadattA'vadattataH / mUladevaM vinA nAnya, AyojyaH purapo mama // 196 / / acalo gRhamAgacchanniSedhyazca nRpo'vadat / bhavatvevaM punaH ko'yaM, vRttAntaH ? kathayasva me // 197 // RjutvajanakasyAtha, mUladevasya bairataH / acaladveSiNI sarva', vRttAntaM mAdhavI jgau| PR198|| kruddho nRpaH samANAvyAbadadrale ime hi me / yat khalIkurupe tat tvaM, tRpaH ? kiM vastuniSkRpa ! // 199 // adhunA zaraNaM kaste, mayi prANapraNAzake ? / vezyA''ha kiM zunA'nena, hatenainaM vimuJcata // 20 // nRpaH prAha girA'muSyA, mukto'rayAnIya taM tvayA / praveSTavyamihetyeSa, praNamya niragAt puraH / / 201 // aprAptamUladevo'yaM, svayA nyUnatayA tayA / gataH pArasakUlaM sa, potaM bhRtvA krayANakaiH / // 202 // vRttAntaM mUladevastaM, caraimatvA susaJcaraiH / preyasyai prepayallekhaM, prAbhRtaM ca nRpaM prati // 203 / / svasti bennAtaTAnmUladevaH sarva sahA| 'dhipaH / prAptavikramarAjAkhyo, devatAyAH prasAdataH // 204 // ujjayinyAM devadattAM, prANebhyo'pi priyAM priyAm / stanopapIDamAzliSya, I Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 25 // samAdizati sAdaram // 205 // kuzalaM me tvayA'pi sva, vijJapyaM kauzalaM priye ! kArya cAhe pAtradAnAdbhave'pyatra nRpo'bhavam // 206 // yacca dAnaM munerdattaM tadbhaktyA devatA mama / tuSTA varaM vRNu prAha yAcitA ca mayeti sA // 207 // ibhakumbhastanI tvaM ca rAjyaM nezasahasrayuk / dadau lAtaM mayA rAjyaM tvAM vinA dhvAntavRttavat // 208 // matveti nRpamApRcchyAgatya rAjya snaathy| tvatpratijJAtanirvAhAyaiva rAjyamabhUditi // 209 / / lekhameSA'nimeSAkSI, vIkSamANA kSaNe kSaNa / na tRbhyati sma sadvarNaM, sAkSAt priyasamAgatam // 220 // sAnabhojanavatrAdyaiH, priyasandezahArakam / amAnamAnasaprItistaM sanmAnayati sma ca // 212 // so'tha gatvA narendrasyApyupAyanamupAyayat / svasvAmivAcikaM vAni, karoti sma tathedRzam // 212 // deva ! zrImUladevastvAM nRpIbhUto vadatyadaH / deva ! prasadya me devadattAM satyAkarotviti // 223 // tadIyaM rAjyamapyetaddevadatteti kiM nRpaH (punaH) / ityuktvA'JhaNAyya tAmAkhyada, dUtasadbhUtabhASitam // 224 // mahAprasAda ityuktvA, sA kirITyakarot karau / tAM nRpaH pramanAH praiSIddAsyA parivRtAM tataH // 215 // benAtaTaM samAyAtA maharddhayA ca pravezitA / narAdhipena yattasya, sarvasvaM jIvitaM ca sA || 216 || tayornarendrayoH prItyA rAjyamekamivAbhavat / nirbharaM ca prema devadattAvikramarAjayoH // 217 // mUladevanRpaH sArddhaM tathA sukhanimagnadhIH / babhUva naityavimbAdividhAnArcanatatparaH // 218 // itazcAgaNyapaNyADhyo'calaH pArasakUlataH / venAtaTaM taTaM prApto'pRcchat pRthvIzanAma saH || 219 / / rAjA vikramarAjoja, zakravikramasaMkramaH / jJAtveti bhAjanaM ratnasambhRtaM prAbhRtaM vyadhAt // 220 // natvA nRpaM niviSTo'yaM viSTare tena daapite| sa rAjA pratyabhijJAto nAcalenAcalApatiH // 222 // nRpo'pRcchat kutaH zreSThin ! soce pArasakUlataH / atha tAmbUlavasvAdyairnRpastaM bahvamAnayat // 222 // sa prAha preSyatAM deva !, ko'pi paNyaM nirUpyate / svayamAyAmi rAjokte, prasAda iti so'vadat // 223 // vidveSikulakAlo'yaM tatra paMcakulAnvitaH / gUDhakopo yayau gopo'ntaraprAptAzuzakSaNiH || 224 // candanAgurumaJjiSTAzaMkhapUgaphalAdikam / tena paJcakUlAdhyakSaM darzita svakrayANakam // 225 // etadetAvadeveti ? rAjJokte, so'vaddhruvam / rAjJA paJcakulaM proce'rddhadAnIkriyatAmayam // 226 // samakSaM mama sarvaM tattulAyAM tolyatAM punaH 1 tasyAntazcAlpamUlyaM ca bahumUlyaM vibhAvyatAm // 227 // padaprahArataddhArazalyavedhaizca lakSitam / maJjiSThAsthAnamadhyasthaM rUpyaraividrumAdikam // 228 // tatpATane ca tad dRSTaM ruSTo'tha nRpatirjagau / nijAnnibadhyatAM bADhameSa pratyakSataskaraH // 229 // vepamAnavapurbaddho bhaTairatha madotkaTaiH / zikSAmArakSakebhyo // 25 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prajyA0 zrIpra yavRttI 26 // Sr, dattvA saudhamagAnnRpaH // 230 // antazcatuSpathaM so'thArakSakeNa niyantritaH / anuttarIyazcAnItacauravagIkSitAM janai // 231 // gAva va vaukSya bandhahInaM vidhApya ca / avocadacalAnAthatvaM mAM jAnAsi vA navA ? / / 232 / / sa prAha pRthivInAtha ko na veda / odhenAlaM paTu brUhI soce samyag na vedmyaham // 233 // saMjJayA jJApitA rAjA devadattA'tha vAyayau / sarvAGgabhUSaNajyotiruddhAtirnAdiganaza // 234 / / satrapastatra pazyaMstAmabhavanyagamukho'calaH / nAmnA'pi kriyA cApi TevadanA'tha tAM jagI ||235 // sa zrImAn gulavojyaM yastvayA bhaNitastadA / vyasane patito devonmocyaH zocyo'pyayaM tvayA // 236 // taTeSa prANasandehApanaM tvAM dInavatsalaH / rAjA'murjhAdAMna zrutvA sa vilakSo nanAma tau // 237 // Uce ca yattadA prastaH zuciH svAmI kalAnidhiH / nagameva gayA taddhi sarva antavyameva me // 238 // sudhAkarakarasparzasarase'karavaJca yat / deva ! candramaNau hanta, hantAhaM tApapIDanam // 239 // yanmUladeva | devastvaM mUladevastadIyame tattvAjJastattvatastvAM tu na veda nijakhedataH // 240 // devanAmAMkita nAma, pratyakSaM svaM dadhatyApi / devI bhayA na vijJAtA'smi yadazmamayo'calaH // 246 // tenAgasA pravesaM me'vantIzo'pi dadAtina / tanmamAgatikasyeva, bhramataH sthAnado bhava || 242 / / ityuktavA bhUtalanyastamastakaH so'bhavat punaH / pRSThe hastapradAnena tAbhyAM cakre'tha nirbhayaH || 243 || paMcabhiH kulakam / / atha saMsnapya sAnandaM bhojayitvA na sAdaram / sa devadattayA devadUSyANi paridhApitaH / / 244 // nRpeNa muktazulkazca gato'vantyAM sa tadgarA / vicAradhavalenApi, satkRtaH svagRhe sthitaH // 245 // atha nighRNazarmmApi zrutvA taM nRpamAgataH / dattaH sa eva ca grAmo rAjJA'syAdRSTasevayA ||246 || atha kApaTako'zrIpIn, | mUladevaM janazruteH / rAjasvapnena rAjAnaM jAtaM cAruvicArataH // 247 // sa dadhyau tatra gacchAmi, labhyate yatra gaurasaH / taM pItvA svapimi svapnaM, yena pazyAmyahaM punaH || 2:48 / / kadA'pi prekSate svapnaM, so'pi daivaniyogataH / na tuM janturmanuSyatvabhraSTo mAnuSyakaM punaH // 249 // iti svapnadRSTAntaH // atha cakradRSTAntaH sa ca " rAhAvehaviNimmiya" tti gAthAyAM upari bhaNiS / atha cammadaSTA hRda eko'sti vistIrNo, yojanAnAM sahasrakam / carmaNaiva samantAtu, zaivalena parAvRtaH // 1 // dazate zate // 2 // ekadA kaumudIrAtrau tena grIvA prasAritA / hAma da sthAna una / / 26 / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svakuTumbasya nikhilaM darzayAmyadaH // 4 // kuTumbena sa cArja zAvAyI eya // 5 // kadApi so'pi tacchidraM punareva nirIkSate / na tu gAnuSyato bho mAnuSyaM labhate purH||6|| atha yugadRSTAnta: devaH ko'pi yugaM prAcyAM pratIcyAM samilA gunaH / sthApayedatha sA bhRSTA jAtAM // vA bhaTAreva (asthire ca taTAdeva) pArito'pi calAcalA / yuge calAcale yogaM labhate na kathaMcana // 2 // yugmam || pracaNDavAtavIcIema 'preritA sA kathaMcana / yuge pravizen na tu daivAn, nRtvAdbhaSTAH punarvRtAm // 3 // 7 aNa paramANudRSTAntaH- tathAhi tridazaH kakSidArasena dRSanmayam / stambhaM mahAntamuccUrya, dRgnizeSAnabhaM vyadhAt // 1 // taccUrNa sa samAdAya, tUrNaM gatvA surAcale / cUlikAyAM caTatvA ca nalikAM svakare'karot // 2 // tacUrNa paritI lokaM, (drAk) kakupsu catasRSvapi / phUtakRtya pAtitaM vAti mahAvAte suparvaNA ||3|| suparvaparvatabhraSTaistaireva paramANubhiH / sa suparvApi no karttuM samarthastaM punaryathA // 4 // duSkarmmavazato bhraSTastathA mAnuSajanmataH / nistuSaM mAnuSaM janma, janmI na labhate punaH // 5 // iti manuSyabhavasya durApatA, bahunidarzana darzanataH kRtA / samadhigamya ca samyagidaM budhAH / , saphalatAkalitaM kalayantu tam ||6|| ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / nRtvadurlabhatAdvAraM prathamaM paryapUryata || 7 || granthAnaM // 678 // iti manujatvadurlabhatAnAma prathamaM dvAraM samAptam / / Xin . // 27 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI navajyA0 zrIpradyunayavRttI // 28 // || 2 || bodhiduSprApatAnAma dvitIyaM tRtIyaM pravrajyA durApatvadvAram !! athabodha duSprApatAnAma dvitIyaM dvAraM gAthAprathamArddhana tRtIyaM pravajyAdurApatvadvAraM cIttarArddhana sUtrakartA prathayatitasyavi bohI jiNadesiyaMmi dhammaMmi nikkalaMkammi / pavvajjApariNAmo sukayappunnassa jar3a hor3a // 2 // tatrApi manujave prApte AryadezazubhajAtisakalendriyapATavajIvitavyasanamanovAsanAvAsAdhu (zramaNopAsakAvAsAdi) sAmagrIsAdhusatridhizravaSvaga satsu bodhirjinadezite - vijitarAgadveSadevatAprarUpite dharme-durgatipatajjantujAtasamuddharaNasamartha niSphalaMke sakalamalakalaMkavikale, durlabheti gamyate, pravrajyApariNAmastatra bodhiprAptavapi sukRtapuNyasya yadi syAditi gAthArthaH // tatra bodhidvAraM prathamaM vivriyate iha hi bharatapaJcake eravatapaJcaka cotsarpiNyavasarpiNIrUpakAladvaye dazadazasAgarepamakoTikoTipramANe ekameva sAgaropamakoTAkoTipramANaM kiJcidUnaM yAvajjinadharmaH pravartana, prathame Arakatraye yugmadharmitvAt SaSThe bilavAsitvAt tRtIyAraprAntAnuryArakaM paJcamArakaM na yAvajjanadharmmaprAptirityatyaMtadurlabhatvamasya bharatakSetrApekSayA, sa ca jinadharmaH prathamamasyAmavasarpiNyAM prathamatIrthakRtA zrIRSabheNa prarUpitaH, tatastaccaritaM lezataH procyate Aste'paravidehIvibhUSaNanibhaM puram / kSitipratiSThitaM tatra dhano nAmnA mahAdhanaH || 1 || sArthavAho'rthinAM bandhuH sa vasantapuraM prati / vaNijyArthaM prabhunArthaM sArtha kRtvA'nyadAJcalat // 2 // bahirAvAsitAyAsmai, sametya svaM sahAgamam / sUrayo dharmmaghoSAkhyA, Akhyan so'pyanvamaMsta tAn // 3 // tadA tasyopaTAM pakvAprANi | kazcidupAnayat / sa copaninye sUribhyaste'bhyadhustamiti sphuTam ||4|| saMsiddhamannaM nirbIja phalaM na prAsukaM jalam / akRtAkAritAkrItamapyanna parikalpate // 5 // sArthavAhastataH prAha madhyesabhamidaM vacaH / aho nilabhatA'mISAmaho duSkarakAritA ||6|| prazasyaivaM ca dAsye vaH, kalpyamevetyudIrya saH / praNamya preSya tAn prAtaH, prayANamakaroddhanaH // 7 // vRSabhaiH karabhairyAnairazvairazvatarairnaraiH / UDhA tasya krayANAlI dhanavAtairivAvaniH // 8 // sUrazrIdharmmaghoSazca bajan sAdhuvrajAnvitaH / rurune rucimAlIva, svakIraiH saharaMstamaH // 9 // tadA grISmArkatApena, zarIrANi zarIriNAm / cittaM candrAditApena, tApamApuranargalam // 10 // tameva grISmajaM hatvA kartuM svAmiva sarvataH / vizvaMbharAM navAmbhodapayaH pUrairapUrayat // 11 // rathapAdaizca pAdaizca, kSuNNA kSmA yAnamAnavaiH / purA tAn samayaM prApyApAtayat paMkasaMkaTe // 1 2 // sasArthaH sArdhapo ruddhapatha: pAthodapAthasA / kAryaM vicAryAraNye'pi zaraNyaH rodhi ga zrI bha caritra ||28|| Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaraNaM vyadhAt / / 13 / / kuTIre mANibhadreNa. tRNacchanne nirpite / zuddhAyAM sUrayA'pyUkmavAtsuH saparicchadAH / / 14 / / sArthe'za zINapAtheye, sArthadauHsthyaM punaH smaran / taM prAsukAgharaM sUriM, smaradhasAramasmarat / / 15 / / tato'tha mANibhadreNa, samaM sUrIn munInapi / nanAma dharmalAbhAzolAbhapi svaM niniMda ca / / 16 / / bodhitaH sUribhirdattabAdhiH zodhitamAnasa . / sAnAmantrya nuvAjye, maga prAyalAparan / // 17 // dhRtena tena saMsiktaM, bodhibIjaM tathA yathA / yazaH prasUnamAItyaM phalaM tasya bhaviSyati / / 18 // anvahaM sUripArthasyaH, so'tha suzrAvako'bhavat / taccittavRttitkarmazucAutha // 29 // zaraTA''gamat / / 19 / / prasthito'tha sasUrIzaH, zrIvaMsantapuraM gataH / vikrItakrItabhANDaH san, dhanaH pazcAttato'valat // 20 // kSitipratiSThinaM prApya, prAptavizvapratiSThitaH / saphalaM dAnabhogAbhyAM, vidhatte sma dhanaM dhanaH / / 21 / / pUrNAyuH kAlato yugmadharmottarakuruSvabhUt / svacchabuddhiramo dharme, saudharme'taH surojAna // 22 // athAparavidehe'sti, vijayo gandhilAvatI / tadvaitADhAsthagAndhAradeze gandhasamRddhake / / 23 / / vidyAdharapura rAjJazcandrakAntAMgabhUrabhUt / nyutvA zatabalasyaipa, putro nAmnA mahAbalaH // 24 // yugmam / / tamadhItakalaM labdhayauvanaM ca pitA nyadhAt / rAjya prAjyena bhAvena, svayaM tu vratamagrahIt // 25 / / mahAbalaM nRpaM bhAgAsaktaM saMgItaka 'nyadA / niviSTaM nyagadanmantrI, svayaMbuddho'sya dodhakRta / / 26 / / devAyaM nRbhavo divyo, yadi saMgItakAdibhiH / hAryate hAryate'kasmAd, bhavaH kalyANamuttamam // 27 // rAjJone samayo nAyaM, mantryAha samayo hyayam / tavAyurmAsamAtra yanmatpRSTajJAninA''khyata // 28 // anyacca rAjA svapne svaM, kSiptaM kUpe'nyamantribhiH / tvayoddhRtamapazyacca, tat tvaM yAtvA prabodhaya / / 29 / / yugmam / / jAtapratItistadvAkye, kRtASTAnamahotsavaH / dvAvizatijinaM bhUpo, vratI bhUtvA'nazanyabhUt |30|| IzAne lalitAGgAkhyau, devo devI svayaMprabhA / tasyAsIt premabaddhA'pi, sA nyutA tatsukhaiH saha // 31 // svayambuddho'pyanazanAT. II dRDhadharmAbhidhaH suraH / tatra taM du:khinaM matvA'syAH kathAM tatpuro'vadat / / 32 / / jajJe sA dhAtakIkhaNDaprAgvide haikamaNDane / sanAndagrAma daridrasya, nAgilazreSThinaH sutA / / 33 / / agre'pi putryastasyAsan sapta tasyAstU janmani / nAmnyakRte'bhidhAhInA, soktA nirvAmikA janaiH // 34|| prauDhApi noDhA kenApi, durbhagA sA gatA'nyadA / AnetuM samidhAM bhAraM, nabhastilakaparvate // 35 // yugandhararSi vIkSyAtra , natvA svaM duHkhamUcuSI / catutijadu:khAni, jalpatA tena bodhitA ||36 / / gRhItAnazanA sA'sti, munestasya purA'dhunA / tasyAstvaM darzayAtmAnaM, yathA sA syAt svayaMprabhA // 37 / / ityukte dRDhadharmeNa, lalitAMgastathA'karot / sA'pi Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrISAnmIyavRttau // 30 // tadgatacittA'bhUta, punareva svayaMprabhA ||38|| bhUyastayA samaM bhogaMrgata bhUvasya nehasi / tasya vyavanacihnAni lalitAMgasya jajiraM // 39 // tadezAnendranirdeza yAtrAM nandIzvarAdiSu / dRDhadhamrmo'vadattasya, tathA kurvazcyutazca saH // 40 // jambudvIpavideheSu zotAnatare taTe / vijaye puSkalAvatyAM lohArgalapurezituH // / 41 / / suvarNajaMghabhUpasya lakSmIkubhito'bhavan / vajrajaMghArakhyayA putraH kramAt prAptazca yauvanam // 42 // yugmam // svayaMprabhA'pi tatraiva, vijaye puNDarIkiNI / purI tasyAM vajrasenatIrthakuccakravartinaH // 43 // sutA'bhUcchrImatI nAgnA, jaje cAnyUnayA~vanA / tatsvayaMvaraNe pitrA''hUtA dUtairnRpAtmajAH // 44 // yugmam // zrImatyA ca puropAnte, kevalyantikamAgatAn / devAn vIca smRtA jAtiH smRtAH pUrvabhavA nijAH || 45 // sakhImukhena vijJaptaM rAjJaH svacaritaM tayA / lalitAMgAt paro naiva varo meM cintya ityapi // 46 // tato nirnAmikAdyantavRttaM citrapaTasthitam / nyavanAntaM samaM dhAtryA, sthApitaM rAjavartmani // 47 // kumArairbahubhidRSTaM nirvyUDhAste tu tatra na / vajrajaMghastu tad dRSTavA murcchayA nyapatad bhuvi // 148 || candanavyajanAhI sa svasthAM jAtismaro'jani / zrImatI sAkSikaM pRSTo dhAtryA * kimidamabravIt // 49 // nabhastilakanAmAyaM, girirityAdikaM vadan / zrImatyA sa vRto vRttavivAhaH svapuraM yayau // 50 // pitA pramuditazcakre kramAdrAjyazriyA vadhUm / sapatnIsahitA sA tu sasutA namitA tayA // 51 // anyadA''ttavrate vajrasenArhatyetadaMgajaH / rAjA puSkalapAlo'sya, ' sAmAntaiH saha vigrahe // 52 // sAhAyyaM zrImatIjAniH kartuM sadayito vrajan / dRgviSo'vAhirityanyavartmanA'nAyi mantribhiH ||53 // yugmam // taM ca praNatasAmantamApRcchya punarApatan / vijJapto mantribhirdevo devAH kevalinormahe // 54 // AjagmustattanudyotAt prahataM dRgaviSe viSam / tau ca stastatra tadyAstu, Rjunaiva pathA prabhuH // 55 // yugmam / tatraitya tau praNamyAtha, tayaurAkarNya dezanAm / sutaM rAjye nidhAsyAmIti dhyAyan svaputraM gataH // 56 // rAjyalobhAttanujena viSadhUmAdvinAzitaH / rAtrau suptaH sabhAryo'pi yugmIbhUtvA sUro'bhavat // 57 // vajrajaMghasya jIvo'tha jambUdvIpavidehaje / kSitipratiSThitapure, cyutvA saudharmakalpataH // 58 // vaidyasya suvidheH putro, jIvAnandAbhidho'jani / babhUva zrImatIjIvaH, zreSThiputrastu kezavaH // 59 // tatra cezAnacandrasya, rAjJaH sUnurmahIdharaH / guNAkAraH subuddhizca zreSThitamantrisutAvubhau // 60 // sArthavAhasutaH pUrNabhadrAkhyaH SaT ca te yutAH / rejuH 'paropakArAya, rasA iva rasAtale // 61 // vizeSakam // sarveSvapyupaviSTeSu jIvAnandagRhe'nyadA / guNAkarAbhidho bhikSAkRte rAjarSirAgamat // 62 // dRSTA sakRmikRSThaM taM bhiSajaM pratyavocata / kalAbhRttvaM munIze'sminniyojaya nijA kalAm // 63 // sa prAha cinte gozIrSacandanaM Callpe dI zrI RSabha caritra ||30| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnakambalaH / lakSapAkaM cikitsArthamasya tailaM gRhe'sti me // 64 // te zrutvAra dUyaM ketuM, mahenyAMvapaNI yayuH / tatpazI bhUmA! :: muninikitsitam // 65 // mahebhyo'cintayanlAbho, yaH pAtrAbhagaTAnayoH / tato'nantaguNaH sAdhunaurogatvapradAnataH / / 66 cyAttata ca dadI / teSAM, gozIrSa ratnakambalam / niHsaMgaca tayormUlyaM, paraM padamupAdade // 67 // te'pyAgatya samaM jIvAnandena munimabhyaguH / anujJAna bhane tasyArebhire te pratikriyAm / / 18 / / jIvAnandaH svayaM lakSapAkenAbhyajya taM munim / yatnAdAlAdayadralakambalena samaMtataH / / 69 / / telatApana 3zAsaniHsatya, nilInAMstatra zItale / kRmIn kRtI pracikSepa, kRpAlurgozave zanaiH / / 70 / / tailatApAkulaM sAdhuzarIra canTanadravaiH / vilipya zItalaM cakre, karairiva sudhAkaraH // 7 // vibhaiSajatrayeNaivaM, tvagmAsAsthigatAn kRmIn / AkRSya munimullAgha, vidhAyAzamayatramI / / 72 / / vitIrNadharmAlAbhe'sminnanyatra vihRte munau / militena dhanenaiti, caityaM cakruH samunnatam / / 73 / / SaDayaMte parivrajya, tapastaptvA suTustapam / jajJire pUrayitvA''yuH, surA yugacyutazriyaH 74| prAgdIpaprAgvideheSu, paMca teSvavacyutAnyutAH / vijaye puSkalAvatyAM. puNDarIkiNyadhozituH // 75 / / dhAriNyAM vajrasenasya, tIrthaka gateH sutA / jAtAH kezavajIvasta sUyazA rAjaputrakaH / / 76 / / yugmam / / tebhyazcartudazakhyAtasvapnasUcitakritaH / OM D. jIvAnandasya jIvo'bhUdvajranAbhAbhidho'grajaH / / 77 / / jIvAH punarnRpAmAtyaSThisArthezajanmanAm / bAhuH subAhuH pIThaza, mahApITho'bhavan kramAta, ||78 // suyazA vajranAbhena, saMzritaH sArathiH kRtaH / prAgbhavasnehataH so'pi, sahodara ivAjani // 79 // vajraseno'nyadA rAjye, niyojya jyeSThanandanam / bodhitastridazairdAnaM, TattvA'bdaM vratamAdade // 80 / / rAjyaM pAlayato vajranAbhasya sahajaiH saha / cakramAyudhazAlAyAmabhUdRptuzca kevalam // 81 / / svAmino mahimAnaM sa, kRtvA digvijayodyataH / vijayaM sAdhayAMcakre, cakrI cakrAnugo vajan // 82 // caturdazalasadralasvAmI navanidhIzvaraH / sAmrAjyaM sa vyadhAt sAdhucikitsAvayavaM samam // 83|| zrIvAsenatIrthezaM, nantuM cakrI gato'nyadA / vibhovairAgyasaMvegamayoM zuzrAva dezanAm / / 84 / / prabuddhastanayaM rAjye, nayasya sabhAtasArathiH / Attavato'bhavadvajranAbharSiH zrutakevalI // 85 / / ekAdazAMginaH zeSA, vajranAbhastadA''rjayat / vizatyA sthAnakaiH karma, tIrthakRnAmanAmakam // 86 // vaiyAvRtyena sAdhUnAM, bAhuzcakritvamArjayat / bAhvobala subAhustu, tadvizrAmaNayA mudA 1 / 87 / / tayorgurukRtAM zlAghAM, zrutvA tvIlighU laghU / anAlocanayA karma, strItvahetuM babandhatuH / / 88 / / 3 pAlayitvA vrataM SaT te, pUrvalakSAMzcaturdaza / sarvArthasAdhakAH sarvArthasiddha maruto'bhavan // 89 // ito'sti jambUdvIpasya, videhe'parapUrvake / / | // 31 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // IzAnacandramAcandravAnA pUraparAjitA // 10 // tasyAM nandanaTAsasya, zreSThanastanayo'zala: / nAmnA sAgaracandro'styazokadattazca tatparatA zrI kapabha pravajyA0 // 51 // samitreNAnyadozAne, tanayA tena monitA / caurebhyaH pUrNabhadrebhyakanyakA priyadarzanA // 92 // mithastanmithunaM hAM, mana hayogamAgatam / ( nArata zrIghA- agenevAMgayogeSu, svaM svaM sadagamAgamat // 93 / / tajjhAtyA sAgaraH pitrA, rahasyevargAzaSyata / yujyate vANajAM vatsa !, na vaniAMdakramakrama : mIyavRttI 4 // 94 // maitrI cAzokadattena, dhUrtenAnena nocitA / pitaraM kSamayAgAsa, ravamAga : sAgarastataH / / 95 / / pitA sAgaracandra drAga, bhAvanaH kanyayA'nayA / vyavAhayat tayoH prInyA, githaH kAlo'tyagATa bahuH // 16 // azokanAyaTaikAnte, prArthitA priyadarzanA / AkrozantI manI sA tu, taM gRhAniravAsayat / / 97 // dRSTa : gAnA: pASTa , sAgareNa ta kAraNam / tvatpalyA prArthito naMSTvA , nirgato'smoti so'vadan / / 18 / / sAgarastaM tataH prAha, vipATa mA kRthA vRthA / striyo hi calacittAH syurvayasya ! tvaM tu nirmala: 119911 prAgvattau staH zlathanahaH, sAgaro'bhUt priyAM pani / mA bhUi~To'nayormataH, seti bharne zazaMsa nA ||100 / / kAlena sAgaro mRttA, priyadarzanayA saha / tRtIyAre 'vasarpiNyA:, zeyapalyASTabhAgake / / 101|| jambUdvIpasya bharatakSetrA. dakSiNe'jani / sindhugaMgAntarAvanyAM yugyo tapanatulyarUk / / 102 // mAvayA'zokadatto'pi. tatraivebhaH surebharUt / abhUdanyo'nyavIkSAto, jAtA jAtismRtistayoH / / 103 / / AnanchanApa tenaipa. nijaskandhe'dhiropitaH 1 bhraman mundrAlibhigItA, nAmnA vimalavAhanaH // 104 // tathA yat svalpaTuSkRte, kRte vivadatAM mithaH / yugminAM kathitastena rAjadharmastatazca taiH 1105|| sa evaM | vihito rAjA, hA tvayA duSkRtaM kRtam ?, / brUtvA nayAd Rjutvena, tAnyanyAyAt nyapedhayat // 106 / / tasya candrayazonAmnI. patnI 1 yugmamajIjanat / cakSuSpAzcandrakAntA ca, tAbhyAM nAma kRtaM tayoH ||107 // yugmam / / prapAlya SaNmAsAnabhUdvimalavAhanaH / supaNeSvatha nAgeSu, tatpatnI hastinA samam / / 108|| candrakAntA'tha cakSuSmatkAntA yugmamasUyata / yazasvIca surUpA ca, tayomi vinirmame / / 109 / / suparNanAgayorjAto, pitA'mbA ca yathAkramam / yazasvirAjye mAkAranItirjAtA dvitIyakA // 110 / / abhicandraH priyaMguzca, tayugmamajAyata / yazasvyudadhiSu prAnte, jajJe nAgeSu tatpriyA // 111 // abhicandrAda dyugmaM, cakSuSkAntA prasenajit / dhikkAranItistadrAjye. // 32 // tapitroH pitRvadgatiH / / 12 // zrIkAntaM marudevaM ca, prasenajitajIjanat / svayaM dvIpakumAreSu, kAntA nAgeSu cAbhavat 113 // marudevAdabhUnnAbhirmarudevI ya yugmakam / so'pi dvIpakumAreSu, jajJe nAgeSu. tatpriyA // 114 / / nAbhiH svarNasanAbhizca, marudevA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 // 'zmagarbharuk / UmikeyaM nadAdityA (sItA) rAjasya gaNDanam // 1.15 // atha prabhutvaM vibhAge, zrInAbhau yugadharmiNAm / sapaJcAzItipakSeSu, tRtIyArakavarttiSu // 116 // catuHsamanvitAzItipUrvalakSeSvazeSataH / zeSeSvASADhaturye'hina, zyAmAM vaizva gate vidhI / / 117 // jIvaH zrIvajranAbhasya, cyutvA sarvArthasiddhitaH / kukSau zrImarudevAyAH, svAminyAH samavAtarat // 1.18 // vRSabhasihazrIdAmendrarkadhvajaghaTAn saraH / abdhiM vimAnaratnaughavaNIn svapnAnavaikSata // 119 // sukhamasyAvatAre'bhUnnArakANAmapi kSaNam / prabuddhA nAbhaye svagnAn marudevA nyavedayat // 120 // tadvicArapravRttasya nAbheH zakrAdayastadA / etya natvA jinotpattimAkhyAya ca divaM yayuH // 121 // kAle caitrAsitASTamyAmuttarASADhayA yute / vidhau yugaladharmANAM devI sutamasUta sA // 122 // abhUd dundubhinirghoSo, muditaM nArakairapi / AsIdvizvavayodyoto, dAto vAti sma zItalaH // 123 // athAsanaprakampena, prayuktAvadhayastadA / SaTpaMcAzadikkumAryaH sUtikarmmArthamabhyaguH ||124 // aSTAdholokavAsinyaH, 'saMmArjanakapANayaH / aSTordhvalokavAsinyo, jalavRSTikaparAyaNAH // 125 // paurustyarucakAdAyuraSTau darpaNapANayaH / apAcyarucakATaSTau bhRGgArairupazobhitAH // 126 // pratIcyarucakAdaSTau tAlavRntasphuratkarAH / udIcyarucakAdaSTa, prollasaccAmaraiH karaiH // 127 // vidigbhyo dIpikAhastAzcatastro dikkumArikAH / rucakadvIpatadheyuzcatasraH zastrapANayaH // 128 // etAca militAH sarvAH sUtikAsadanAntare / yAmyapUrvottarastheSu, ramabhAgeheSu kurvate // 129 // abhyaGga snapanaM rakSA, jinasya jananIyujaH / pazcAttiSThanti gAyantyastadguNAn gaNanAtigAn // 130 // yugmam // athAsanaprakampAntu ghaNTAnAdAdanAhatAt / zakrAdayo jinotpattimavadhezca vijAnate // 131 // atha prathamakalpendra - / zakrasiMhAsanAsanaH / vimucya pAduke dattvA saptASTAni padAni ca // 132 // sanmukhAnyarhato bhaktyA, paJcAMgaspRSTabhUtalaH / yojayatvA karau zIrSa stutvA zakrastavena ca // 133 // lakSayojanamAne'tha vimAne pAlakAbhidhe / Aruhya saparIvAro, gatvA nandIzvare'tra ca / / 134|| saMkSipya tadrimAnaM drAg, jinajanmagRhAdatha / IzAnakoNe saMsthApyotIrya cAnamati prabhum // 135 // kalApakaM // tataH pradakSiNIkRtya, bhagavaMtaM samAtaram / mUrdhni baddhAJjali stauti, jinasya jananImiti // 136 // ajJAnadhvAntavidhvaMsadhvAntArAtisamAkRtim / jinaM janayituM devi ! pUrvAzAsannibhe jaya // 137 // iti stutvA praticchandaM, devIpArzve vimucya ca / avasvApanikAM dattvA, paMcarUpadharo'bhavat // 138 || jinamekena rUpeNa, vibhrat chatraM pareNa ca / dvAbhyAM ca cAmare gRhNan paJcamena pavi dharan // 33 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI najyA0 zrIpra vRtta - 34 // // 239 // gatvA meruM tataH snAnazilAyAM pANDuke bane sihAsanamalacakre, zakro'GkasthApitaprabhuH // 140 // yugmam // anyeya nava suryandU, vizartibhuvanAdhipAH / dvAtriMzad vyantarendrAzca catuHSaSTiH purandarAH ||1 41 || sauvarNe rAjate ratnaiH svarNarUpyamayairapi / svarNaratnarUpyamaye, rUpyaratnamayairapi // 142 // svarNaratnamayairitthaM kalazairmRnmayairapi / te'STottarasahasreNa pratyekaM snaparyanta na // 143 // vizeSakam / / AraNAcyutakalpendraH, pUrva snAtraM vilepanam / ArAtrikaM ca kurut. dvArSASTarvAsavAstataH // 144 / saudharmendrastanazcezAnendrotsaMgasthitaM prabhum / caturvRSabhastatkSaratpayobhiraSTabhiH // 145 // kRtvA snAnaM niraM gAtraM, pramArNya ca vilipya ca / vastrAdyaiH pUjayatvA''rAtrikaM kRtvA ca tuSTuve // 146 // yugmam // namastubhyaM paramajyotiSe namaH / namo'stu brahmarUpAya namo'stu parameSThine // 247 // sarvArthasiddhaM pRthvIM ca tulAyAM vidhRte hRdA / AyA laghuccairanyAdho, gurustvadavatArataH // 148 // dIpatrayamuSe tubhyaM jJAnatrayajuSe namaH / vizvakaviduSe nityaM, ratnatrayapuSe namaH // 146 // cintAmaNiratnazmA'si kalpazAkhIva jaMgamaH / apazuH kAmadhenustvaM kAmakumbhaH sacetanaH // 150 // dyumnasaMcayasaMkAzaM gatapradyumnamarthaye / sadaiva deva! me bhUyAdatuSTheyaH ( namaH zubha) vati tvayi // 151 // stutvaivaM paJcarUpaH san, prabhumAturUpAnayat / avasvApanikAM hatvA praticchandamapAnayat // 152 // vimucyocchIrSake kSaumayugalaM ratnakuNDale / prabhardRSTivinodAyo' paryadhAdratnagendukam // 153 // svarNaratnAdikaM sAraM vastu zrIdo nyadhAd gRhe / sudhAM sudhAdhasAM nAtho'stanyapasyAMgule prabhoH // 154 // jinasya jinamAtuzca yo'vamaM cintayiSyati / tasyAryamaJjarIvAzu saptadhA bhetsyate ziraH // 155 // ityuktvA'psarasaH paJca dhAtrItve nyasya so'gamat / sarve nandIzvare yAtrAM kRtvA jagmuryathA''gatam // 156 // tamindrAdyAgamaM nAbheramarudevA nyavedayat / prAtazca mudito nAbhirnRpo janmotsavaM vyadhAt // 157 // pUrva dRSTo vRSaH svapne, prabhUrvolaJchane ca saH / dhyAtveti vRSabho nAma, pitRbhyAM vidadhe prabhoH // 158 // sumagaleti, kanyAyA yugmajAyAstu nirmitam / nyUnavarSe vibhAvikSupANiH zakro'nyadA''gamat // 159 // zaityametadrasaH karttA, tapastaptasya me tadA / dhyAtvA'rthaM ca trikAlajJaH svAmIkSu, | svakare'karot // 160 // vaMze'syekSvAkurityAkhyAM kRtvA zakro divaM yayau / pIDitA api yadvaMzyA, madhuratve'dhikAdhikAH // 1.61 // uttarebhyaH kurubhyazca pratyahaM svAminaH kRte / phalAni kSIravArddhezca jalAnyAninyire surAH // 162 // rUpeNApratirUpasya, pratirUpaM prabhorabhUt / darpaNasya jagattrayyA, sodha anyayugmai sunandAkhyA, tatrArI nAbhaye'rpitA // 164 // I zrI RSabha caritraM ||34|| Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zyA jhAtvA bhogaphalaM svasya, kArma zakranotsavaH / sumaMgalAsunaMda te, pagAjjinastataH / / 65 / / cainapaTA banazAnAta, garma hatyA garmAnA / pravrajyA sarvArthasiddhitaH prAptI, jIvau tau bAhupoTayoH / / 166 / / sunandApi ca gAnandA, nata evAgatau dhau / to muvAhamahApATAvAvarakara zroprA- 167 // AdyA cartudaza svapnAna, prekSya svAmyuktakritam / bharanAkhyaM sutaM brAhmI, putrI yugmamasUyata / / 168 / / sunandA bAhubanina, gundaraH / nmIyavRttau ca sumaMgalA / punarekonapaJcAzatsutayugmAnyasUyata / / 169 / / atha kalpadrumAbhAvAt. yugyaiH kalahanarmithaH / svAmI vyatrAMpa sAha, rAjA // 35 // zAsti prajAM nanu 170 // sa yAcatAM ca zrInAbhestAni gatvaitya taM jaguH / datto deva ! nRdevastvameva sevakavatsalaH // 171 / / tadAjJayAbhipakArtha, yugmAni payase yayuH / zakro'pyAsanakampena, tajjhAtvA prabhumabhyagAt / / 172 / / tasya siMhAsane kRtvA'bhiSekaM tIrthavAribhiH / vibhuvyabhUSayadvasvairbhUSaNazca RSabhaprabhuH / / 73 / / yugmAnyapi vicAryAmbu, svAminaH pAdayoHdhuH / zakreNa tadvinItatvAt, pUrvinIti kAritA / 274 // navayojavistArA, 3 daidhye dvAdazayojanA | dhanadena vidhAyaiSA, dhanairdhAnyaizca pUritA // 275 // viMzatau pUrvalakSANAM, jAtAyAM janmataH prabhuH / ayodhyetyaparAkhyAyAM,8 / tasyAM puryabhavanRpaH // 176|| kAlasya snigdharUkSatvAT, drumeSvagno samutthitaM / kAravaH kumbhakArAdyAH, svAminA cakrire tataH / / 177|| bharatasya kalA bAhubalerazvAdilakSaNam / lipI yAca sundaryA gaNitaM cAdizadvibhuH // 178|| tathA cArakSakAnugrAn, bhogaamnviniyoginH| rAjanyAn tvayi (deza) khaNDezAn, kSatriyAn pattimAtrakAn / / 179 // caturdhevaM vidhAyaitAna, kRtvA'zvebhAdisaMgraham / triSaSTi pUrvalakSANi, rAjyaM prabhurapAlayat // 180 // ekadA ca vasantartAvudyAnaM gatavAn vibhuH / janaM pramAdinaM vIkSya, nijacetasyacintayat // 181 / / viSayeSu M kaSAyeSu, nidrAsu vikathAsvapi / madye ca nirato loko, mAdyatyuccaiH pramAdyati / / 182 / / artheSTasaMgatAruNyajIvitAdi calAcalam / jAnanapi na jAnAti, jano mohavimohitaH // 183 / / vyavahAraH sphuTIcakre, yathA mohamayo mayA / mohadrohakaraM tadvat paramArtha prakAzaye / / 184|| dhyAyannedaM ca vijJapto, vibhulokaantikaamrau / ayodhyAnAyakaM cakne nicchataM bharataM balAt / / 185 / / dehalIdizamAtakSazilaM bAhubaleradAt / zeSANAmapyazeSANAM, sutAnAM nIvRtaH prabhuH // 186 / / AvarSa prAtarArabhya, prAtarAzAdRdau vibhuH / koTImekAM suvarNAnAM, lakSANyaSTau ca nityazaH / / 87 / / janmadinayoH svAmI, vanaMgAmI batAya saH / yApyayAnAdhirUDhaH san, stutaH suranarezvaraiH / / 188 // divyAtogharavaiH siMhanAdairjayajayasvanaiH / zabdAdvaita'psaraHzakranadattenakSaNaH kSaNam / / 189 / / bharatAdiyuk siddhArthavane'zokataroradhaH / vimucya 4 kaSAyeSu, nidrAsu vikathAsvapi / ma vyavahAraH sphuTIcakre, yathA mArata balAt // 185 / / dehalIdizamA HO // 3 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zibikA vastrabhUpaNAmudvibhuH // 190 // vizeSakam / / zakro dRSyaM nidhAyAze, lUna muSTicatuSTaye / kezAnAM paMcamI muSTi, prabhupArzva vyamAnayana 10 zrIpA MIR91 / / pratIkSya devadUSyeNa tanya muSTicatuSTayam / kSiptvA zlorANave'bhyetya, tumulaM ca nyavArayat / / 192 / / kRtamiddhanamaskAraH kRnapaTatapAH ( caritraM prabhuH / sAvadha vyutsRjana sarva, cAritraM pratipannavAn / / 193 // nArakANAmapi naH, prItiraMgatarrAgatam / kurvannAdijino jJAnaM, manaHparyAyamAsadat / yavRnau // 194 // tadA kacchamahAkacchamukhyayA svAminA saha / batu sahassyA bhUpAnAM. batamagrAhi sAyaham / / 195 / / natvA gate sutasvargivAte viharatA vane / pAraNe prApi no lokAd, bhikSA bhikSAnabhijJataH / / 196 // bhrame tathApyanArnara, prabhuNA kSuttRSAturAH / prabhoranucarAste tu. gaMgAnte'sthuH phalAzanAH / / 17 / / atha kanchamahAkacchAtmajau prAg vi (k kvApi) nirgatau / tadA niivanamyAkhyau, pitrAntikamAgatau / / 1981 kAyatvA'khilaM tAbhyA, prahitI bharataM prati tAvUcaturna nAbheyAdaparaM kurvahe prabhum / / 199 / / ityuditvA ca gatvA ca, natvA svAminamUcatuH / dharitrI kSetramAtrApi, nAtha ! dattA kathaM na nau ? // 200 // vijJapyeti bhuvaM nIraiH, siktvA puSpaiH prapUjya ca / kRSTAsiyaSTI tau devadevasevA vinenatuH // 201 // kalApakam / sa kevalisamuTyAdviHsaptasamayakriyAm / saMjJayevAdizan reje, madhyasthastatkRpANayoH / / 202 / / dharaNo'thAnyadA''yAto, vibhu natvA jagAda to / ko yuvAM ? hetunA kena jinaM niSkicanaM zritau ? // 203 / / tAvUcaturaye ! svAmibhRtyAvAvAM sasaMgaram / sevyo'yameva nAnyo'tra, janmanyasyAMgabhUrapi // 204 / / dRkkarNazastadAkaNyaM, tatpratijJA prazasya ca / svAmisevAphalaM vidyAdharendratvaM tayoradAt / / 205 // rohiNyAdyaSTacatvAriMzatsahasramavApya tau / vidyAnAM pAThasiddhAnAM, vaitADhye dharaNendrataH // 206 // kRtvA'tha dakSiNazreNyA, purIH paMcAzataM namiH / vinamizcottarazreNyAM, SaSTri rAjyaM pracakratuH / / 207 // yugmam / / pAraNArthI prabhurdhAmyanayATrajapurepa'nyadA / yatra 4 Toll bAhubaleH putro, rAjA somaprabhAbhidhaH // 208 / / zreyAMsenAsya putreNa, prAtaH svapne vilokitaH / meruH zyAmaH sudhAkuMbhaiH . prakSAlya projjvalIkRtaH // 209 // prAtaH svapne sahasrAMzo!sahasraM paricyutam / subuddhizreSThinA'thaikSi, zreyAMsenAtra yojitam // 210 // dRSTaH somaprabheNApi, svapne ruddho mahAbhaTaH / zatrubhistAn vijigye'sau, sAhAyyAn mattanUbhuvaH // 211 / / zrIsomaprabhurAjasya, saudhe te // 36 / militAstrayaH / vyacArayazciraM cAru, zreyAMzasyAnti kiJjana ||212 // atha svasvAzrayastheSu, teSu zreyAMzavezmani / AyanupAyanasyekSurasakumbhAH sahasrazaH // 213 // tAnAlokayatA tena, durAt svAmI puro dhaman / agrahana svarNaratnAdidAnAdi janataH // 214 // zreyAsana Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayAkSastha nalinA nagna tayAyAma, lagirya // 21 // magadumAnacitAmA, vAmAna bamajaNAbhamana nirmcnii| jina 5 ing.jApA .mhaa| nyAyAdhyAmamAnayAnayAvinAkAma 215 // naa| pUrvabhAgAkavi vaayaa| mAmA , maadhR.| ||18paatr mAtrAmAdhI / uparyAyayaM na kummAnalAThayana // 25 // prabhAH pAtra vApara, pANyAta devAca gAvAcayaH, bhagavayamya nA kara 1020 sasya binduko pi, nApAna pramANita: / zreyAMzayAnA zrA, yAM yAyaH // 2- 1 // yayAMsamava thAMNa, mA. friniteli / yadapajJamabhUdAnayAmI gautama gana // 222 // zrayAMga vigamanaM yaH, 'paga vizvagugarga / dAnadhammapidazana, gura prAmabhana // 25 // prAdhAna: prabhAvIya, prAzvAyamya mAninaH / putrAcA AdhA gAma, svaM pAyaM pradAnam // 24 // pinakA gAyamapanyamayama jAtANa yanAmivizugaramA 125 siva bhavada mA maavimaankss|| nana al prAmapriyA ganya, zreyAMsantamamAnayan // 226 // naMdA pAkanAmA dundubhini:mbanaH / manapAcavamukTiH, na dilyAna jilA ||vnti pAraNaM yAyAM, tithA vANamAmpamRt / pakSiyatRtIyati, mAthitA bhuvi // 28 // kathaM jJAnaM janaH pRSTaH, zrayAMmaH OM prAgbhavAnna / basyAmyata gvAminA mAI nabhyA dAnAdhi ca maH // 22 // meraH zyAmaH kuzAmbAbhI, bhAlA cAya pAmma prabhaH gaNyayanA bhAvI, mahamAMzuzviAMzubhiH // 230 // svAmI pAgaNakAdIgaM gan janA ghapagamahAn / mvaprArthamitya zreyAMsaH, garvepAmagratA:gaNAta 231 // yugmam // vidhAya pAra thAna, vibhA natra vyadhAdayam / AdikamaNDalAbhigya, skha bhUpaninandanaH // 232 // vibhagna vihan deza, bAlInAmaka yajat / naya nAgalA, : pratimayA sthitaH // 233 // nizi jAtAgamannarmANalAM takSaNintrApatiH / tane bAhunnivAtimadhya cayacitAm // 238 // praNaH prAta: purgamanyAtakSAhIlAM vidhAmyati / iti cunyA, manaHzujhyA tathA bAhubAjanizi // 235 // ni:mamA ca mA , prabhAta minaH prabhAH / prabhuta vikRtAnyatra, naniyante hi nAdRzaH / / 236 // atha bAvaliH khadarbha 4dagvihRdayAdhivam / azrupUrNekSaNA vAmityubAdha magandagadaga // 237 // hA hA mamandabhAgyasya, pAda prakurvataH / vimUhamanamA bAmagacchad Vol grahaNakSaNaH // 238 // hA hA bAhiyAnidhyavyAkulamya mamAthikA / na pANipIDanakRtiH, smRtigAMcatAmagAn // 239 // yadahaM pitaraM tIrthaka D Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T nA0 dhuutta J! | svapuramAgatam / gRhazobhAdiSu vyagro, nAnamaM dhyAnamandiram // 240 // vahalI bahulIbhRtaM khedaM vitanute'dhunA / adAdakSamya meM takSazilA manami lAdhanam // 241 // sa zocannityamAtyena, pratyabodhita sAdaram / yadeva ! devadevaH sa naikatra kvApi tiSThati // 242 // dhAtinAM karmmaNAmepa. ghAtakAnAmavizvasan / yatate tadvighAtAya svasaMghAtAya na tvayam // 243 // tadamudrAM prabhoH pAdamudrAM prabhumiva prabho ! | abhivandasva tandastra, samRddhayojjhitakheditaH // 244 // tenetyuktaH svayaM caipa, vicAracaturo nRpaH / nanAma kramamudrAM tAmamudrAM bhaktimAdadhat // 245 // prabhukramapraticchandAkramaM trAtuM maNImayam / cakre cakraM sahasrAraM sahasrAMzumivAparam // 246 // vihRtya nAnAdezeSu maunavAn bhagavAnapi / | mohAdibhirayodhyo'yamayodhyAyAM samAgamat // 247 // tatra ca rimAlodyAne'zoktarogya / kRtASTamatapAH svAmI, pratimAyAmavasthitaH // 248 // tatrAsya phAlgunazyAmaikAdazyAbhuttarakSagaM / vidhI kevalamutpede, ghAtikarmakSaye vibhoH // 249 // tatra parvaNi sarve'pi, suparvezAH samAyayuH / jajJe samavasaraNaM ca vapratritayabandhuram // 250 // ekayojanamAnA bhUrmRSTA vAyukumArakaiH / siktA meghakumAraiH sA, malilaizva | sugandhibhiH // 251 // vyantaraiH kuTTimaM cakre, svarNaratnamaNImayam / taiH puSpaprakaraiH so'dhomukhavRnto vinirmame // 252 // kalpajyotirbhavanatridazA maNiratnakanakakapizISaiH / ratnasvarNazvetaiH sasRjurva pratrayIM madhyAt // 253 // antastrikozacaityadroradhaH siMhAsanAni ca / devacchandau dvitIyasya, vaprasyAbhyantare tathA // 254 // bahizcakraM ca padmasthaM, vicakrurvyantarAmarAH / dvAHsthAH svargivanajyotirbhavanAH prAkkramAt sthitAH // 255 // yatisvaH strIyatinyo'gnau, tridhA devAstvarakSasaH / tannAryo maruto'stre'sthurIzAne svargitaH striyaH // 256 // vasupadmeSu navasu nyasannaMtrI tataH prabhuH / caturdevanikAyAnAM, koTibhiH parito vRtaH // 257 // pravizya pUrvadvAreNa, caityavRkSapradakSiNAm / kRtvA ca prAGmukhaH siMhAsane sa samupAvizat // 258 // vyantarAH pratirUpANi, diktraye trINi ca vyadhuH / prAtihAryANi sarvANi, prakAzAni ca jajJire // 259 // saudharmendraH sametyAtha, stutvA zakrastavena ca / praNamya ca nRdevAnAM purataH samupAvizat // 260 // ito'pi ca vinItAyAM, vinIto bharato nRpaH / prAtareva samAyAtaH, praNantuM svAM pitAmahIm // 261 // tAM putravirahAt zrAntAM prodbhUtekSaNanIlikAm / jyeSThaH pautraH praNamatItyuktvA'gre zrI RSabha caritraM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26tucchabatma ! meM bamopamaH ||6||vN vadanyA gvAminyAM, samaka: jamaka: samam / mamatA banI nADagAmena nanA namana Toh kalApakam / / Adyena kavalopanijinendragba nibaMditA / dvitIyenAtra zAlAyA, cakrospatiH pramAdana: na pAritoSika dannA, preSyAtha svAminI jagau / diSTyA maMvayaM me davi !, mUnoH kevaladaM bhavAt / / 068 // hRdyA'pi cintanIyA thA, vacanAnAmagocaga / LOJ kApAlikonaga middhirabhUttvattanujanmanaH // 269 / / uktveti tAM gajaM rAjabAhyamArohya cAnsukaH / sarvaddhayAM calito nantaM, jinezaM 10 bharatAdhipaH // 270 // vIkSya dalAta dUrAdepa sAha pitAmahIm / zUgate latyutamyAgre, devadevIjayadhvaniH // 271 // devadundubhinAdava, gItagandharvanirmitaH / ma eSa ca vimAnAnAM, kiMkiNIgaNanikvaNaH // 272 // tattadityAdi zrRpavatyA, divyahAzrusamlavaiH / vilInA nIlikA zokAzrujA kila nirodhataH // 273|| vizeSakam / / yathA kSArAmbujo jIvaH, svAdunIre na jIvati / tathA zokAzrujA nIlI, nAnandaharSavASpataH // 274 / / arhallakSmI tataH spaSTaM, dRSTvA svatanujanmanaH / atyantatyaktamohAgre, sute mohaM mumoca ca 1275 // pazyaMtI cAhatI lakSmI, tanmayatvamavApa sA / ArUDhA kSapakazreNiM, gajArUDhA'pi bhAvataH // 276 // kruddhA'mbA trijagabharturdarzanAvRtimaMtunA / duSTAnyaSTApi karmANi, 44 manye yugapadacchinat // 277 // antakRtkevalIbhUya, bhUyaHsukhamayaM padam / jagAma prathamaH siddho'vasarpiNyAmabhUdayam // 278 // bhrAntvA varSasahastre pArjitaM klezena kevalam / bhaktyaiva dRSabho mAturnibhRtaM prAbhRtaM vyadhAt // 279|| kRtAM kevalasUdena, siddhiM rasavatI parAm / ambAmabhojayad vRddhAM, prathamaM prathamo jinaH // 280 // sarvasaMgaparityAgaM, matputro-yatkRte'karot / sA siddhiH kIdRgastIti, draSTuM sA'gre gatA kila // 281 // sampUjya ca vapustasyAH, kSisaM kSIrArNave suraiH / pUjA tataHprabhRtyeva, pravRttA mRtavarSaNaH // 282 // tadbhaktilInastatsiddhigataizca bharato nRpaH / khedena pramodenApi, vyAnaze mAnase samam / / 283 / / atha santyajya rAjyasya, cihnAnyanAya bhUpatiH / madhyesamavasaraNaM, sa dvArottarayAvizat 11284 // pradakSiNAtrayaM dattvA, stutvA natvA'pi ca prabhum / niSasAda sa zakrasya, pRSThe zakra ivAparaH // 285 // paMcatriMzadatizayajuSA bodhapuSA vyadhAt / sarvabhASAnugAminyA, bhAratyA dezanAM prabhuH // 286 // purA na prApi na prApyoH bhave bhAvini yo janaiH / sa karmavivarAddharmaH prAptaH kiM na vidhIyate ? // 287 // sa ca dhammoM dvidhA sarvasaMyamo dezasaMyamaH / samyaktvamula evAyaM, dvedhA'pi saphalo bhavet // 288 // deve'rhati gurau sAdhau, dharme sarvajadezite / yA buddhinizcitA taddhi, samyaktvamabhidhIyate // 289 // dumasyeca dRDhaM mUlaM, dhAmno dvArabhivAmalam / potasyeva Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAyi 18 pratiSThAna, jJeyaM mokSasya darzanam / / 290 // mamyaktvasyAsya kaH stotu, mahimAnaM mahItale / yahinA'spaphallaM jJAnaM. cAritraM cAtiduSkaram ? bAdhi 10 // 291 // samyaktvamUlaM tat sarvasaMyama dezasaMyamam / bhavyA ! gRhayAta nRtvasya, phalametanmayAditam / / 292 // yugmam / / sAdhavaH puNDarIkAdyAH, Mobdolabhya gha- sAvyA brAhmIpurassagaH / zrAvakA bharatAdyAzca, zrAvikAH sundarImukhAH / / 293 // tadA (maMgho) yaH sthApitaH mo'yaM, tathaivAdyApi vidyate / / 0 puNDarIkAdimAdhUnAmAdideza padatrayIma / / 294 // tripadImapi gAmatAM, dvAdazAMgI jinezituH / navAmadaMDA Ayuhya, sUtrayAmAsug2azu te 10 mAraka 295 // teSAM ca svAminotthAya, vAsasthAlaka harauM / arthasUtratadubhayaH, madravyaguNaparyayaH / / 296 // dattAnuyogAnujA ca. gaNAnujJA ca sarvathA / vRttam kSiptAH zakrAdibhirvAsA, dundubhidhvanipUrvakam / / 297 // yugmam / sampUrNAyAM ca pauraSyAM, balikSepAdanantaram / devacchanda thita nAthe, gaNazA 3 dezanAM vyadhAt // 268 // atha ca gomukhapuNyajanena cAntikajuSA ca sadA'praticakrayA / viharati sma vibhuH maricchadA, bhavikalokavibodhanahetaba // 299 // Joila prathamabodhidazrIyugAdijinacaritamabhidhAyAbhavyatvAt sadA'pyaprAptabAdhenudAyinRpamArakasya dRSTAntaH procyate, tathAhi-purA 1 rAjagRhezasya, zreNikasyAMgabhUrabhUt / koNikaH koNitArAtijAtizcamApurIpatiH // 1 // udAyinAmAharddhAbhracaNDAMzuramaNDayat / tatputraH pATaliputrapuraM caityAlimAlitam // 2 // jigISuH sa ca jAgati, rAjadvAdazake yathA / dUtadvAdazake'pyevaM, catuddInAdyupAyavit // 3 // gRhNan 21 parvatithiSveSa, pauSadhaM duritauSadham / zrRNoti sUrInAkAya~, svasyAvAse ca dezanAm / / 4 // na sphuranti ca tadguptasaMdAsatrastamAnasAH / pApmAnaH prAjyarAjyasya, prabalA bhUmipA iba // 5 // tena cAcchinnarAjyasyAnyadA kasyApi nandanaH / avantIzaM thito'vocataM sAtaMkamudAyinaH // 6 // yadi | tvaM mama sAhAyyaM, vidhatse tattava dviSam / hanmi tasyAnumatyA'sau, yayau pATaliputrakam / / 7 / / upAyAn subahUneSa, hananArthamudAyinaH / / pazyannapazyadAyAto'thAtaH sUrIstadaukami / / 8 // ghAtAyodAyino mAnI, tamupAyaM vicintayan / sUrIn sAzrudRgabhyetya, vanditvA yAcitaM vatam // 9 // mAyiko mAyikI ceSTAM, vAcikI ca vipaMcayan / sundarAM sUribhiH so'tha, dIkSita: zikSitaH kriyAm // 10 // channamanyapade zrRNvan bApAvilavilocanaH / sUrivyAkhyAkSaNe kasya, cittamA na sa vyadhAt ? // 11 // itthaM mAyAvinastasya, paripAlayato vratam / jajire dvAdazAbdAni, na tu kenApi lakSitaH // 12 // sUribhiH parvasu kSamApagRhe kathayituM kathAm / yadvinIto vinIto'pi, na sa dvAdazavatsarIm // 13 // 10 // 40 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pos anyadA calite sUgai, nRpaukasi ma dAmbhikaH / utthAyopadhimAdAyAvadat pAdauvadhAryatAm // 14 // pratikrAman sa mAyAvI, samaM rAjJA ca To sUriNA / tayormanonivAsAntarAtmAnaM samavAsarat // 15 // sa cordhva yAminIyAmAt mupto dambhena dAmbhikaH / kramAdavApaturnidrAM, nRpo nRpagunazca lol tau // 16 // athotthAya sa niHzaMkaH, kaMkalohasya katinIm / nidhAyodAyino gajJaH, kaNThekuNThasaTho'calat // 17 // mukto G yatirityudAyimArako yAmikairayam / rayAdayAdavantIzaM, zazaMsa ca yathAtatham // 18 // vizvasta dhArmika suptaM dvAdazAbdavatI bhavAn / nRpaM 10 hatvA samAgacchannadraSTavyamukha: zaThaH // 19 / / ityavantyadhipenokta, udAyinRpamArakaH / nirvAsitazca saMsAramanantaM paryaTiSyati // 20 // yugmam / / " buddhA gudhirasekAcca, mUsyo'dRSTazekSakAH / vIkSya taduzceSTitaM dattAlocanAH siddhasAkSikIm // 21 // nAnyaH zAsanamAlinyakSAlanopAya / ityamI / smRtapaJcanamaskArAstAM gale kartikAM daduH / / 22 / / yugmam / / upadezasahasrANi, zrRNvanapi sa duSTadhIH / yathA nAbudhyatAnye'pi, pApAH ke'pi syurIdRzAH // 23 // iti durlabhabodhitvamabhavyasya prarUpitam / arhaddattasya bhavyasyApyathaitat praNigadyate // 1 // kSetre'traivAcalapure, jitazatrunarazvaraH / putro'parAjitastasya, yuvarAjapadasthitaH // 211 dvitIyaH samaraketuH, kumAro'vantinAyakaH / pratyantanRpa udvatto'nyadA 4 samarakezarI // 3 // taM saMsAdhya samAgacchan, yuvarAjo'parAjitaH / dhArAmanivezasthamAcArya rAhumaikSata // 4 // taM vIkSyaM jAtasaMbegaH, sAgraho | vratamagrahIt / anyadA viharanneSa, nagarAnnagarImagAt // 5 // tatrAvantyAH samAyAtAH, pRSTAzca munayo'munA / upasarga vinA sAdhuvihArastatra varttate ? // 6 // procuste bhadrako tatra, putrau rAjapurodhasoH / upasargayataH sAdhUn, zrutvetyAkhyad gurorayam // 7 // gato gugirA'vantImAryo rAhugaNe sthitaH / bhikSAkAle brajanneSa, sthApitastaivAca ca // 8 // ahaM svalabdhikastanme, darzyatAM sthApanAkulam / preSitaH kSulla ekastaiH, 10 kuladarzanahetave // 9 // pratyanIkagRhaM gacchanniSiddhaH kSullakena saH / nivRtte kSullake'vikSat kumArasyaiva mandire // 10 // zabdena mahatA dharmalAbhite'ntaHpurIjanaH / gaccheti saMjayA prAha, tamavAjagaNantu saH // 11 // dharmalAbhavacaH zrutvA, kumArI tu tamAgatau / dvAraM pidhAya vanditvA, procaturnRtya bhikSuka ! // 12 // sa prAha gIta vAditre, vinA nRtyaM kRto bhavet ? 1 tAvUcaturgItavAdye, kariSyAvaH pranRtyata // 13 // bhavatvevaM muniprokte, gItavAdye, bitenatuH / tAviSe viSame kruddha, iva sAdhurabhASata // 14 // vijJAnenAmunA gopaputrau mAM nartayiSyataH ? 1 zrutveti kupitau Holl sAdhuvadhAyaitAvadhAvatAm // 15 // niyuddhakuzalaH so'tha, sAdhuntau sarvasandhiSu / viyojya prayayau dvAgmudghATya dhyAnamAsthitaH // 16 // tau | AMAR 10 ese Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI nyA0 raghuvRttI Je nizvaSTau dravaiH siktI, bahavyo vArA na tUcatuH / tatpitroH mAdhuvRttAntaM kathitaM tAbupAgatAM ||13|| vIkSya rAjA thasI sUrimAyarAhuM tanAma ca / UcaM ca bhagavan ! bAlAparAdhaH ramyatAmayam // 18 // sUraNAMce na jAnAmi tadevAsya ca sAdhubhiH / muninA''gannunA syAccat kRtamityatha te jaguH ||19|| taM darzayata rAjJoktaM, darzinI dhyAnavAnamau / rAjJA'tha pratyabhijJAtaH satrAMpaMNa tatazva saH // 20 // vitIrya dharmalAbhaM sa prAha 'dhAvaka ! yujyate / tvadrAjyaM caMdramakSINamullaNThatvaM kumArayoH ? // 21 // nRpaH prApta prabho !'nena pramAdatAsmi satrapaH / vidhAyAnugrahaM to tu saMyojayatu sandhiSu // 22 // muniruce vrataM cettau gRhaNInAM yojayAmi tat / rAjoktaM sammataM maMdaH praSTavyAM tu kumArako ||23|| vaktuM na zakato to mAdhuve'haM jalpayAmi to / gatvA gImaMtritaH sajjIkRtyAMktI muninA svayam ||24|| sAdhuvAdhAlatApuSpamatadrAM durgatiH phalam / samasta pazcAttApazcet tad gRhNItaM vrataM yuvAm ||25|| tAvUcatuzva nau pazcAttApazcApatrapA'sti ca / pratipatsyAvahe'vazyaM pravrajyAM gurvanujayA // 26 // gurubhyastAvanujJAtI, yojitI mAdhunA tataH / api vrataM dattaM carato vidhinA vratam ||27|| dvijastu jJAtatattvo'pi balAt | prabrAjito'smyaham / iti dveSaM gurI vibhradanAlocya divaM yayau // 28 // IzAne bhuMjatastasya, bhogAMzcihnAni jajJire / cyavanasya viSaNNo'mI, | devIparivrajantita // 29 // naktamahojya gatvA zak sa videhe jinezvaram / tattrA'pRcchat padmanAbhaM kvotpatsye'haM divazcyutaH ? // 30 // suprApabodhirvA no vA?, tIrthanAthastato'vadat / jambUbharatakauzAmvyAmutpattistaM bhaviSyati // 31 // bhAvI durlabhavodhizva, gurupradveSato bhavAn / syAdihalokopakAryapi tasya prAgbhavavRttAntaM kathayAmAsa tIrthakRt // 32 // sa dadhyAvalpake dvepe, vipAko dAruNaH punaH / svAmyAha bahumAnyaH | ||33|| gurustu mithyAjJAnAni, niStan zuddhakriyAM dizan / bhavAn kRntan zivaM yacchan, paralokopakArakaH ||34|| tadviSA janitaM karmmAtalpamalpamapIritam / sa dadhyau kamrmmaNaH prAntaH kadA me'sya bhaviSyati ? ||35|| bhagavAnAha te bhAvibhave mukA'parAbhighAt / bandhorazokadattAkhyAd, bodhilAbho bhaviSyati // 36 // suraH prAha kRto hetorasya nAmadvayaM ? prabho ! | bhagavAnAha kauzAmbyAM, zreSThyA sIttApasAbhidhaH ||37|| sa savitto'pi sArambhaH sadAro'pi pramAdavAn / nAgadattaH sutastasya snuSA vasumatIti ca // 38 // sa nArttadhyAnadoSeNa, mRtvA zUkaratAM gataH pUrvabhuktapradezAvalokanAjjAtimasmat // 39 // anyadA nAgadattena, prArabdhe divase pituH / pariveSaNavevAste mle||40|| supakAryA gRhapatervelAtikramabhItayA / chnna vizasito mRtvA, kruddho'jani kamaH // 41 // tatrApi hi bhave 2 bAMdhi dorlabhye ahaMdana caritraM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 43 // nagya, jAnimmanira nAyana / ampAyanukampA vAna, kAmavavidhyanarata naH / / 8 / / naM niyAdA dyA, para: ma inAni / ma Ifol karmakaraganamadagaMbanitinaH / / 8 / / akAnirjagayogAna, gnupA garne sunA bhavan / jAnamya nanya bANAkaTana inyAidayA jani // 48 // nagya dhakAndadazyamya, pazyatA janakAdikam / acintyakammaMyAmAM jAtA jAnimmRtiH punaH // 4 // dadhyA ca tanayaM tAtaM, snupAmapi ca MO mAnma / kayaM adhyAmi ? mUka va thaMyastatA mama // 46 // tata: ma lokavAkyana, mUkanAmnava paprathe / dvAdazAnde'tha tatrAgAccaturjJAnI mahAmuniH / / 4 // meghanAdAbhidhaH saMgha, nAgadanagRha munima / prAvAcaM prepayAMcakre, zikSA dattA gatazca maH // 48 // tamUce kuhanAmUka, kumAraka ! guTamama / prepInava mamIpe mAM, manmukhaneti bakti ca // 49 // alaM tApama ! mAnana, jJAtvA dharma mamAcara / mRtvA kolazca marNazca, jAtaH putrasya putrakaH / / 50 // natyA hitvA ca mUkattvaM, ma prAha kva nu te guraH ? / zakrAvatAracetye'sti, RSiNokte maheMdasau // 51 // guraM natvA'vadadvArtA, vetmi meM bhagavan ! katham ? jJAneneti guraprokte'zAkadatto vimiSmaye // 52 // dharme'tha kathite buddhaH, pUrvavAsanayA tu saH / mUka ityucyate M lokairdvitIyaM nAmatastataH // 53 // devo vyajJapayannAthamahaM bhotsye kathaM ? prabho !! bhagavAnAha batAye, svakuNDalayugekSaNAt // 54 // devo'tha gatvA kauzAmbI, svAdhe mUkamArthayat / yatiSye'haM yathAzakti, tenati gadite sati // 55 // vaitAdayaM taM suro nItvA'vadad dve eva vallabhe / of siddhAyatanakUTa ca, kuNDaladvitayaM ca me // 56 // idaM ratnAvataMsAkhyaM, kuNDaladvitayaM mama / darzanIyaM tadA nAhaM, yadA budhye kathaMcana // 57 // uktveti tatra tanyasya, cintAratnaM samarpya ca / Akhyadyadihalokasya, kAryasyaikasya kAryadaH // 58 // tadetena tvayA kArya, dhaitADhyagamanaM sakhe ! / / pratipannamanenedaM, kauzAmbI ca samAgatau // 59 // divaM devo gatazcyutvA, vasumatyudare'bhavat / babhUva ca zaradyasyAH, sahakAreSu dohadaH // 6 // aprAptau sA sagarbhA'pi, vyathitA'tha jano'vadat / na jIvati tato mUko, mAtRsnehavimohitaH // 61 // dadhyo jinokteH satyatvAdanyathA'pi " bhaviSyati / yetADyagamanaM mAtRrdohadaM pUrayAmi tu // 62 // dhyAtvetyacintayaccintAralAdAmraphalAni saH / zraddhAmapUrayaccAsyAH, krameNa tanayo'jani // 63 / / nAgadattapitA tasyAdanta nAma kRtotsabam / arhahattaH sa cAzokadattasyAtIva vallabhaH // 64 // varSekadezyaM taM bandhurninye'rhadguruvemasu / tAla nAma nanAmaiSa, uroda tu hatodaraH // 65 // asya dviH kathito dharmo, bandhunA nAbudhattvayam / gurudvesssphurtkrmpripaakvipaaktH| // 66 // agrajena tataH prAcyabhave saMkathite sati / sa prAha pralapasyuccaiH, kimasaMbaddhamIdRzam ? // 67 / / jyeSThastatkarmAsAmadhya~, cintayannajanita // 4 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 280 // vratI / anujenebhyapatryastu catasraH pariNinyire // 68 // atho viSayagrastasya, gate kAle kiyatyapi / vipanne'zokadattoM, zrute zokaH pracuryabhUt 0 2 bAdhi jyA0 // 69 // tamyaudehika cakra, sa tu jyeSThastu paJcama / svarge svayaMbhavat tamya, bodhopAyamacintayat / / 70 // cakre jalodaravyAdhi, tataH so'jani dorlabhye pradyu- tatkSaNAt / parizuSkabhujaH zUnapada: praglAnalocanaH // 71 // gajajihvo vinidrazvAratimAn gADhavedanaH / pratyAkhyAto'gardakArairvivikSujalane- arhadta pavRttI OJbhavat // 72 // yugmam // dhutvati svajanA mlAnA, mUrchitAH prANavallabhAH / khinnaH prarijana: sarvo, vilApaM vidadhe'dhikam // 73 // tadA caritraM zivavaidyatvaM, vanadevastadokamaH / upoSapadAsa, sarvacyAcI sAmyaham 1174|| svajanaiNito bhadrApanayAsya mahodaram / dadhyau yatheSTa ma rANa prAha, dharmavaidyo'smyahaM nanu / / 7 / 5 / / abhyadhAt kRcchasAdhyo'mya, nApayAti yathA tathA / nidAnaM pariharttavyaM, sevyastatparipanthakaH // 76 // nidAnaM dvividhaM taccahikAmuSmikabhedataH / aihikaM tyajyate'padhyaM, dhAtukSobhasya kAraNam / / 77 / / AmuSmike tu mithyAtvaM, heyaM sevye ca sarvadA / vizuddhe darzanajJAne, sautrAthoM paurapIdvaye // 78 / / nidhA'tha SaDbatI pAlyA, varjanIyAH kSudAdayaH / bhamyamapratibaddhana, sthAtavyaM kAnanAdiSu // 79 // 14 A. kurvANasyeti kintvetad, yalo bhava (sAdhyaM tava) jalodaram / tataH parijanenoce, maraNAd guciraM hyadaH / / 80 // ma mRtyoradhikaM hotat, dhyAtve tyUce bhavatvidam / vaidyaH prAce'tha zaktiM me, pazya klezApahAM kSaNAt // 81 // nizcitena tvayA bhAvyaM, moho heyazca sarvathA / na karttavyaH kusaMsargo, Vo nAjJA khaNDyA ca me kvacit // 82 / / tato maNDalamAlikhyArhaddattaM nyasya tatra ca / abhimantryauSadhaM dattaM, chalazca zvetavAsasA // 83 / / divyazaktyA'tha tasyAGgAd, vimukttAkanda bhairavaH / aMgayogamahAbhaMgapUrva rUpeNa bhISaNaH / / 84|| durgandho'thavyagIrAtmatulyazcASTazatAnvitaH / [10 mUrto vyAdhiH samAkRSTastena pApavipAkavat / / 85 // yugmam || vismito'tha janaH sarvastasya nidrA samAgatam / prabodhya bhiSajA prokto, 2 vyAdhiste'pagato nanu // 86 // tattathA bhavatA kAya, yathA nAyaM punarbhavet / krameNAprAptapUrva cArogyasaukhyamavApsyasi // 87 // anena vyAdhinA grasto'hamapyasmi bhavAniva / kAcinmAtrA'panItA ca, rogasyAsya mayA'pi hi // 88 // zeSApanayanopAyA, vaktuM (kartu) me nAdhunocitAH / tatastvamuttamopAyaM, kurvItha mama ceSTitam / / 89 // uttamaH ka upAyo'tra ?, lokapRSTo bhiSagjagau / jainIdIkSAgrahastasmAd, vyAdhiH sarvo&'pyapaityayam / / 90 // majjAtau tu na dIkSA syAt, tvaM tu jaatyuttmaanditH| dIkSAM gRhANa vA sArddha, mayA vA viharAnvaham // 91 / / lokH| Toll provAca te bhrAtA, pUrva pravajito'bhavat / tadidaM sundaraM kartumucitaM ca kuruSva tat // 92 // anicchannapi cittena, pratipede sa tadgirA / dArA 44|| OG Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamminnapyAgate mAdhau, jagrAha dravyatA vratam / / 93 // gata zabagvadya'sau, samutpannAratiH punaH / draliGga parityajya, nijaM gRhamupAgataH // 14 // gataizca divamaH kaizcidavaTupayogataH / jJAtvA devena ma vyAdhiH, kRtA lokana ninditaH // 15 // tadvandhubhistu mA'nviSTA, vaidyaH, prAptaH kathaMcana / ukta prazamane vyAdharvatamagrAhayat punaH // 96 / / punastyaktabrate tammin, mahAvyAdhi suro'kagat ! ukto'tha bandhubhiSetmi, nAtmAnamapi mUDhadhIH? // 97 // mriyamva tasya vA vAkyaM, kucha ma prAha bhAmpratam / taM prakSe yadi tattamya, vacanaM vidadhAmyaham // 98 // gadeSito'tha ma dRSTo, 2 vaidyaH pratizca matrapaH / tadava va puNa, kRtaM vyAvirmahAnabhUt / / 99 // tataH ko'pyamtyupAyo'tra?, vaidyaH prAhepa lampaTaH / apaugupazca dogatye, "bIH prApyati bedanAH // 10 // AyuSmatA tu yuSmAkamupagaMdhAttamekadA / taccikitsAmi cet sAda, mayaiva hi sa hiNDati / / 1014 pratipadya tadataizcAttAya nivaditam / nAnyA gatiriti dhyAtvA, pratyapadyata mo'pyadaH // 10 // tairAnItA bhiSak prAha, krIDeyaM pazcimA na tu / / tvayA bhavyena tad bhAvyaM, tatkAya yat karAmyaham / / 103 / / ahaM na kvApi moktavyo'rhaddattastat prapalavAn / cikitsitvA ca ma prokto, mA bhUH kApuraSo'dhunA ||104 // devena tasya cAgauNaM, gauNatritayamarpitam / nagarIto vinirgatya, gatI grAmAntare tataH // 105 // devaH svamAyayA | 183 grAma, prajvalaMtamadarzayat / vidhyApanAya tRNyAM ca, gRhItvA svaM pradhAvitam // 106 / / arhaddatto'vaddIptaM, vidhyApyeta na tRNyayA / kiM vetsIdaM muraprokte, kiM jJeyamiti mo'vadat ? // 107 // devaH provAca cansi, tat krodhAnaladIpite / gRhe (vrataM) gRhItvA dehIva, kathaM vizasi bAlaka ! 4 // 108 // sthitastUSNIM na buddhastu, tataH kaNTakamaMkule / devaH pathi vajana ukttamtena tyajasi kiM mamam ? // 109 // devaH provAca vetsIdaM, yadi tat kimivAdhunA / gagAdikaNTakAkIrNe, bhavamArge vrajasyaho? // 110 // sthitastUSNI na mamvuddho, debenAsyAtha darzitaH / janaiH prapUjito yakSaH, 0 punaH punandha: patan // 111 / / nirbhAgyoM yakSa ityukte, tena devo jagAda tam / yadIdaM vetmi tat kiM tvaM, prayAsi narakaM prati ? // 112 // sthite - tUSNImamambuddha, tatra kAlo'tha darzitaH / hitvA dhAnyatupAna svAdantamamadhyamamadhyadhIH / / 113 // tenokte nirvivako'yaM, suraH prAheti beli cet / tat kiM zramaNatAM hitvA, viSayAn bahu manyase ? // 114 // sthite tUSNImasambuddhe, tatra devo vRpaM vyadhAt / kSetra- madhyAvi dUrasthattyaktajujumacArikam // 115 / / zuSkakUpaikadezasthadUlezAbhilApukam / patitaM kUpake cUrNIbhUtAMgopAMgadUHsthitam // 116 // yugmam 4 Iral arhaddattastu taM vIkSya, prAhAho asya mUDhatA / devaH provAca jAnAti, yadIdaM tat kathaM bhavAn // 117 // hitvA jujumacAryA , kSetrasthaM svargiNailo 5 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukham / dUbhimartya bhAgapu. lubdhaH patati durgatI ? // 118 // yugbham // zrutveti vigalatkarmA, sa dadhyo ko'dhyayaM khalu / amAnupo vadatyevaM yA navajyA bhrAteva mayi batmanaH // 119 // Uce cAzAkadattasya, tulyaH ko'si bhavAn mayi ? / sa prAhAhaM sa evAsmi, paryAyAntaritaH punaH // 120 // ka: Moll / / kA durApatve zrIpayu pratyayo'tra tenokte, devaH provAca yatvayA / bhaNito'haM hi vaitADhye, sthagitaM kuNDaladvayam // 121 // darzayitvA pravAdhyo'haM jamAli: nIyavRttI [ tasmAtarzayAmyataH / pratyayena kimanyena ?, tacca pratyazRNodasau // 122 // yugmam / / divyarUpeNa bhUtvA'tha, nIto vaitADhya parvate / sihAyatarakUTa, ca, darzitaM kuNDaladvayam // 123 // sa tadanAvataMsAkhyamIkSitvA jAtimasmarat / pratibuddhaH prapannazca, tatkSaNaM bhAvato vratam 11 // 124 // dAyitvA gate deve'haMdattoH munipuMgavaH / prapAlya saMyama zuddhaM, siddhi prApa kramAdasau // 125 // bhavyo'pyevaM gaNapatipadAbhAvito'pyatra janmanyahaittaH punarapi punaH saMyamaM yanmumoca / tanmanye'haM tridivapadavI sApi suprAparUpA, saMsAre'tra dhuvamasumatA durlabhaM vodhiratnam ||126 // ityasyAM vivRtau zrImatpayumnasya kaveH kRtau / bodhidurlabhatAdvAra, dvitIyaM paryapUryata // 127 // arthAttarArdhoktapravajyAduSprApatve jamAliprabhRtyaSTaninnavadRSTAntAH kathyante, teSu jamAlidRSTAntaH tathAhi - kiJca kecana bodhiM ca, pravrajyAM dravyato'pi ca / prApyApi nihnavatvena, jamAlyAdyA ivAbhavan // 1 // zrImato barddhamAnaNya, vartamAne'pi kevale / caturdazAbdhAsteSvAdyo, jamAlininbo'jani // 2 // tathAhi kSatriyakuNDagrAmAkhye nagare vibhoH / zrIvIrasyAbhavajyeSThA, jAmi mnA P3 sudarzanA // 3 // tadagrajanmA jAmeyo, jamAli ma vizrutaH / upayeme vibhoH putrI, jAmAtA'pi tato'bhavat // 4 // so'dvedhAhRdayo dvedhA, priyadarzanayA tataH / krIDAbhirnirgatAn ghalAn, bahUn nApi budho'budhat // 5 // svAminyanyecurAyAti, vijJAte nantumAgamat / jamAliAlitaH sAdibhirasAdI rasAdibhiH / / 6 // trizca pradakSiNIkRtya, praNamya ca jagadgurum / dizamAnaM dazavighaM, dharma zuzrAva bhAvataH // 7 // saMvegasaMgato & dIkSAM, jighRkSuH priyadarzanAm / uvAca vratamAdAsye, tvadAsyena mato'dhunA 118! sA prAha prANanAtha ! tvamAdAsyapsi yadi vratam / tadasmi TO priyacAritrA'gre'pyahaM priyadarzanA ||9|| zrutvetyayaM paJcazatyA, kSatraiH saha lalo vratam / sahastreNa ca nAribhiH, sahitA priyadarzanA // 10 // ekAdazAGgImadhyeSTa, viziSTamatisaMyutaH / anyadA svAmyanujJAtaH, zrAvastInagarImagAt // 11 // sa tatra tindukodyAne, caitye koSThakanAmani / samasAmati yANi vAtatiH // 12 // dAhajvaraniratsAhaH so'tyadA nAsituM kSamaH / Adideza yatIn kartu, saMstaraM cAra // 46 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistagma // 13 // tena pRSTAH paribhraSTapatRtvena zizirake / saMstaraM kriyamANaM te, kRtamAhumaharSayaH // 14 // samIpamayamAyAtaH, kriyamANaM Hd vilokayan / dadhyA naitat samIcInaM, kriyamANaM kRtaM bacaH // 15 // yattvalalitaM jIya'jjIrNaM vakti jino'pi hi / tanmithyA kriyamANAdhyamakRtaH 101 saMstaro yataH // 16 // yathA mastIryamANo'yamasaMstIrNo'sti mastaraH / tathA caladacalitaM, jIryamANamajIrNakam // 17 // nirganthAnAmathAnyeSAM tattathA'kathayacca saH / kriyamANaM kRtaM na syAt, kRtameva kRtaM bhavet / / 18 // tasyetthaM cakSamANasya, ke'pi thaddadhate vacaH / kecinna munayaH sA tu, IO zraddhatta priyadarzanA // 19 // ye zraddadhati te tasyaivAntasthA vicaranti ca / ye na zraddadhate te taM, bodhayanti tu hetubhiH // 20 // asadgrahAgrahAt taM cAvudhyamAnaM vihAya te / zrIvIrapAdAnAzritya, biharanti hitecchavaH // 21 // DhaGkasya kumbhakArasya, sadane priyadarzanA / sthitA jamAliprajJAtamAryANAM purato jagau / / 22 / / jamAligaditaM kasyAgrato'pi badatyadaH / iyaM vipratipanneti, dhyAtvA DhaGko jagAda tAm // 23 // evaMvidhaM bizeSaM ca, kathyamAnaM na vemyaham / aprabuddhA ca me buddhirna bodhAmi bodhitam // 24 // anyadA guNayantI tAmabhi cikSepa kumbhakRt / aGgAraM tena tasyaikadeze saMghATyadahyata // 25 // tayoktaM mama saMghATI, dagdhA sa prAha medRzam / vadatastava mahotsUtraM, saMghATI yadadAta // 26 // RjusUtranayamate, zrIvIravacanathitam / dahyamAnaM bhaveddagdha, vastraM na tu bhavanmate // 27 // tatheti pratizrutyaiSA, satyamityabhidhAya ca / prajJA prajJApayAmAsa, jamAliM bahubhaGgibhiH // 28 // jamAlivacanaM tasthA, na jagAha nijAgrahAt / yadA tadA zeSasAdhusAdhvIyuk sA yayau prabhum / // 29 // jamAlirapi campAyAmAgatya svAminaM jagau / chadmasthA bahavaH ziSyA, apakrAntAH purA tava // 30 // ahaM tUtpannasajjJAnadarzano'rhan / 10 jino'pi ca / kebalyapakrameNaivApakrAntaH kevalI bhavAt // 31 // gautamasta jagAdAtha, jamAle ! mA''lamAlapaH / kevalajJAnino jJAnaM, na khalu skhalati kvacit // 32 // yadi tvaM kevalI tad dvau, praznau vyAkuru me'grataH / ayaM jIvazca lokazca, zAzvato'zAzvato'thavA ? // 33 // jamAligautameneti, prokto maunamasevata / balaM mUrkhasya maunatvamiti satyApayanniva // 34 // atha prAha prabhuH santi, cchAsthA bahavo'pi me / / ziSyAH praznAvimau te-'tivyAkartuM sakalau kSamAH // 35 / / loko bhUtabhavadbhAvyapekSayA khalu zAzvataH / utsarpiNyavasarpiNyapekSayA tu na 4 zAzvataH // 36 // jamAle ! zAzvato jIvo, dravyarUpeNa sarvadA / tribhistiryamnRdevatvaparyAyaistu na zAzvataH // 37 // itthaM kathayato devadeNo vasyAzraddadhadvacaH / martukAma ibAnlasyApacakrAma sa dUrataH // 38 // asadbhAvodbhAvanArmibahubhiH svaM paraM ca saH / mithyAtvAbhinivezaizva, foll // 47 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyudagrAhayadAgrahAt // 39 // bahUni sa ca varSANi, tapaH SaSThASTamAdikam / vidhAya vidadhe prAnte, prAyaM pakSaM ca vAmarAna // 4 // ca vAmarAn // 40 // avyaktA jyA anAlocyApratikramya, tattAdRgantake divi / trayodazapayodAyurdevaH kilbiSikA'bhavat / / 41 // yAmAtA ca yamazcApi, kasyApi na nijAviti / pradha- satyaM jamAninA cakre, zrIIre'pi virodhinA // 42 // pravRttau / atha poDazabhivAne jAte jagadguroH / vAcayan saptamaM pUrva, dvitIyo nihnavo'bhavat // 1 // pure rAjagRhe pUrva', sarvapUrvavicArakAH / AcAryA bamunAmAnaH, samavAsApudyatAH // 2 // teSAM viziSTadhIH ziSyastiSyagupto'bhidhAnataH / AtmapravAdapUrvAntaH, paThatyAlApakaM tvimam 18 // // 3 // bhadantAtmapradezaH kimeko jIvaH prakIryate? / nAyamarthaH samarthaH syAdava dvAvapi tau tathA ||4sngkhyaataa apyasaGkhyAtA api jIvoM na Mcocyate / apyekana pradezana, nyUnatve jIvatA na hi // 5 // lokAkAzapradezastu, sa samAnapradezavAn / syAd baktavya jIva iti, kRtsanaH sa paripUrNakaH // 6 // so'tra vipratipanno yat, sarve jIvApradezakAH / ekonA api te jIvavyapadezatayA na cet ||7|| tarhi pAzcAtya evaika: pradezo jIva iSyate / yatastadbhAbhAvitve, sa jIvA vyapadizyate // 8 // prajJApito'pi gurubhiH, sthavireritarairapi / nAsthAdyadA'tha vyutsRSTaH, kAyotsargeNa sAdhumiH // 9 // mithyAtvAbhinivezena, bhugdhaM vyudgrAhayan janam / asadbhAvodbhAvanAbhirvahubhizca cacAra saH // 10 // gatazcAmalakalpAyA , mAmazAlavane sthitaH / mitrazrInAma tatrAsti, zramaNApAsakaH paraH // 11 // sa cAtmazrAvakaiH sArddha, sAdhUMstAn vandituM gataH / jAnAti nihnavAn zAThyAn, natvA dharma zrRNoti tat // 12 // sa taM vibodhayatyuccaiH, zrAvakastu pratIcchati / anyadA tadgRhe jajJe, kazcanApi mahotsavaH // 13 // vadanti vinayeneti, pAdairAkramyatAM gRham / nimintritAzca tenaite, vihartuM ca samAgaman // 14 // nivezya tiSyaguptaM ca, zrAddho mahati / viSTo / prAmukaM phalapakvAnnAnnAdyaM tasya puro nyadhAt // 15 // sarveSAmapi vastUnAmekaikaM khaNDakaM dadau / te dadhyuH punarapyeSa, sarvaM vastu ra pradAsyati // 16 // papAta sa ca tasyAhau, svajanAnapyapAtayat / Uce ca kRtakRtyo'smi, yayUthaM pratilaMbhitAH // 17 // te'do'samaMjasaM dRSTvA' Hansr: kiM zrAddha ! pratAryate ? / bhavadIyamatenAntyaH, pradezaH pUrNarUpabhAga // 18 // tataH sarvAzadAnena, bhavantaH pratilaMbhitAH / na tu zrIvarddhamAnasya, middhAntAtpratilambhitAH / / 19 / / sambuddhAste tataH procuH, samyagvaH preraNA hyasau / sarvathA pratilabhyAtha, dAga mithyAduSkRtaM kRtam // 20 // iti Ifo te bodhitAH sarve, suthAddhena mahAtmanA / AlocitapratikrAntA, viharanti mahItale // 21 // HOLI48 // OM08 D Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazonare vImiddherabdazatadvaye | gate sati tRtIyo'tha, nihalavo'bhinavo'bhavat // 1 // zvetavI zvetavAhAhAnimti pUrgava ga / udyAnamasti polArma, savilAsa patavibhiH // 2 // AryApADhAbhidhAratatrAcAryA zvAcAra dinaH / sthirAH gthigazayAratamyUvamAdhuparindAH // 3 // AgADhayoginantagya, ziSyAzcAdhIyate zrutam / gurvicikA jajJe, prANasandahamUcikA // 4 // na ko'pyutthApinamtena, nataH kAlagatA 'bhavat / saudharme nalinIgulma, vimAna prabara: nisAyAdhinA nAtha, rAmabAnugavizya saH / mAdhUnutthApayAmAma, vegatrikaviH kRtA // 6 // yogAnAM paripUrNatve, kSamayAmAsa tAnayam / kSamadhvaM yanmayA yUyaM, namitAH mayatA api // 7 // amukamin dine devIbhUto'haM bhuvamAgataH / bhavadIyAgADhayogagaripUrNatvahetave / / 8 / / ityuktvA kSayitvA ca, gate deve sug2alayam / tanchI parityajya, sarva vipratimedi ||| iyaMta samayaM na yAvat, vandito'yamamaMyataH / na jJAyate tataH ko'pi, suge vA zramaNo'thavA ? // 10 // nAcAryamapi bandanne vyaktanvaM cintayanti ca / marvamavyakttamevaitadvAcyaM devo'thavA yattiH // 11 // vyaktIkRte mRSA vAkyaM, na vizvamya kvacitataH / saMyatA bAtha devA bA, natrApyapratyayo Mal mahAn // 12 // evaMvidharasadbhAvairvaJcayantaH parAnapi / bodhitAste'tha satyaktAH, kAyotsargeNa mAdhubhiH // 13 // avyaktAnte ca viSyAtA, jammU Mol 44 rAjagRhe'nyadA / maurya vaMzo'bhabastatra, balabhadrAbhidho nRpaH // 1 // tena suzrAvaNete, jJAtAstatra samAgatAH / bhadAna praya Trol guNazIlacaityAdAnAyitAzca te // 15 // koTAn kaTinazceSa, samAnAyyAdizadbhaTAn / yadamUn kaTamardaina, mardatAM zIghramava hi // 16 // te prAcio 10) vayaM vipaH, prasiddha tvAmupAmakam / punaretAvataH mAdhUnanAthAn ghAtayiSyasi // 17 // niSkRyo'tha nRpo'vocat, ke yUmiti vetti kaH ? / 0 vairiNaH taskarA vA'tha, nRpaghAtakagaH kimu? // 18 // te procire mahArAja!, nirgranthAH zramaNA vayam / sa prAha yUyamavyaktAH ko vali zramaNA na vA ? // 19 // zramaNopAsako'haM ca, bhavAmi na bhavAmi vA ? / mataM cet pratipadyadhvaM, vyavahAranayaM tataH // 20 // tetha buddhA: mamaMdAkSA, 11 niHzaGkamiti menire / zramaNAH smo vayaM te ca, tADitA vacanaistataH // 21 // uktAzca yuSmatsambodhatadhe'daH kRtaM mayA / evamuktAzca / zramaNAH kSamitAzca gatAzca te // 22 // 4 zrIvIrasvAminaH siddhiM, gatasyAndazatadvaye / viMzatyA'bhyadhike jAte, jAtasturyo'tha nihanavaH // 1 // samasyazithilA lazmyA, mithilA nAmataH purI / dazapUrvabhRdAcAryastatrAyAsIt mahAgiriH // 2 // ziSyastasya ca kauDinyaH, sumitrAkhyo'sti tatra ca / caitye lakSmIgRhAbhikhye, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI saziSyAH manti sUrayaH // 3 // anupravAdapUrve'sau, vastunaipuNikAbhidham / paThasyAlApakastatrAstyucchedanayavAcyagaH // 4 // pratyutpannanarayikA, vyuccha- samaTa. jyA syannyakhilAH kila / evaM bhavanapatyAdyA, jIvA vaimAnikA api 115 // tasyaivamadhIyAnasya, vicikitsA'janIdRzI / vyucchetsyanti munayo'pi, NodikAH pradya- sarvocchedo bhaviSyati // 6 // jajJe tasyAsthira citaM, sthaviraiH pratibodhitaH / yadA nAsthAttato nirvAsito ninhanava ityayama 1151 samacchedamayaM yavRttau vAda, sarvatra vyAkarotyayam / yadayaM sakalo lokaH, zUnya eva bhaviSyati / / 8 / / svaziSyasahitaH so'thAnyadA rAjagRhaM gataH / tatra cArakSakAH 0 zulkapAlAH thAvakapuGgavAH / / 9 / / te ca tAntihvavAn jJAtvA, hantuM prArebhiretarAm / te bhItAH prAhurasmAbhiH, zrutaM yUyamupAsakAH // 10 // tatkathaM saMyatAnetAvato haMtha tathA'pi hi ? / pare procurvyavacchinnAH, maMyatAH sakalA api // 11 // yUyamanye'dhunA ke'pi, taskarA yadivA carAH / vinaMkSyatha svayaM caiva, kaH paro dhAtayiSyati ? // 12 // bhavatAmeva siddhAntAdvayamapyapare'dhunA / jinAgamAttu te yUyaM, vayaM te ghAtakAzca 111 vaH // 13 // yatastadeva kAlAdisAmagrI prApya nazyati / bastvekasamayetvenotpadyate tadvikatvataH // 14 // tadekasamayatvena, vyavacchidyAtha naarkaaH| santi dvisamayatvena, tatastrisamayAzca te // 15 // tataH kSaNikatAvAde, zrAvakaiH suprarUpitAH / samyak zikSA tathetyAhurmunayo nayacakSupaH // 16 // 144 iti saMbodhitAstaiste, muktAzca kSamitAstathA / AlocitapratikrAntA, viharanti yathAvidhi // 17 // - athASTAviMzatyadhike, jAte varSazatadvaye / siddhiM gatasya vIrasya, ninnavaH paMcamo'jani // 1 // ullukA nAma nadyastyullukA tIrAbhidhaM ) puram / tasyAstIre'sti caikasmin, kheTasthAnaM dvitIyake // 2 // tatrAsti dhanaguptAkhyaH, ziSyaH zrImanmahAgireH / dhanaguptasya ziSyastu, gaGgade2. vAkhyayA guNI // 3 // sa prAcye'styullukAtIre, tadguruH pazcime taTe / zaradi svaM guraM nantuM, so'cAlIdanalIkadhIH // 4 // khalatestasya ca srotasvinImuttarato bhRzam / tApaH zirasi zItaM ca, jalaM lagati pAdayoH / / 5 / / sa dadhyau bhaNitaM sUtre, vedyate na kriyAdvikam / ahaM tu vedyaami| 5, tanmanye vedyate katham ? // 6 // tato gato namaskRtya, guraM provAca tattathA / guruH provAca vatsaivaM, mA prarUpaya nAstyadaH // 7 // naikatra samaye Ma kvApi, vedyate hi kriyAdvayam / sa tadazraddhat taM ca, paraM prApaMcayabahu // 8 // ekadA sa munIn prajJApayannAkarNi sUriNA / niSkAsitaH sa yAtoA. pure hAnahAbhidhe // 6 // tatra mahAtapastIspa pArzvavane'sti ca / nAgoM maNinAmadheyastasya caitye'sti sa sthitaH / / 10 // tatra madhyesabhaM cai Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ilul // 51 // proktaH krodhAdadhutAcaram // 12 // imAM prajJApanoM prajJApaya mA suSTugo yataH / prajApanayaMta duSTA. kSa ! duSTa navAdinam / / ? | ciraM kAlamara zrImanmahAvIrapadAntike | niviSTaH zrutabAnekA, kriyA yat kila vedyate // 14 // tvaM viziSTataga jAtA'mi kiM tat tyaja kugraham 16 nAzayiSyAmi te dopAdanyathA mudgarAhateH // 15 // atraiva samavasRtairvIgpAdaigdiM yataH / vyAkRtaM dadyana naikamamayana kriyAdvayam / / 16 / / evaM 2 prajJApitastena, tadbhayAccodanAcca saH / tadaGgIkRtya mithyA me, duSkRtaM taduvAca ca // 18 // paJcasaMkhyaizcatuzcatvAriMzadaggaiH samAzataiH / vIre siddhiM gate SaSTho'bhUt vairAzikaninanavaH // 1 // puryAmantaraMjikAyAM, cainye bhUtaguhAbhidhe / zrIguptA nAmatastasthuH, sUrayaH puNyabhUrayaH // 2 // balizrI matastatra, balizrIhArako nRpaH / balizrImajjanAnaMdI, balizrIpUjitAmaraH // 3 // asti zrIguptasUrINAM, rohaguptaH sahodaraH / ziSyaH sa cAnyato grAmAt, purImeyantaraJjikAm // 4 // tatra prAbrAjakazcaiko, bhrAmyati sma dhRtasmayaH / jambUzAkhAkaraH kAlAyasapaTTasitAdaraH // 5 // pRSTo vAkta ca vidyAbhiH, suTyate jaTharaM mama / jambUzAkhA ca yajambUdvIpe nAsti samo mama // 6 // Toil zUnyAH parapravAdAstat, prativAdI na ko'pi me / paTunA paTaheneti, sa puryA samaghoSayat / / 7 // tasyaivaM bhramato nityaM, catuSke catvare trike 1 [foll poTTazAla iti nAma, nAma lokena nirmame // 8 // rohaguptaH samAgacchan, rohacittonnatistakam / niSadhyaM paTAhaM prAha, vAdaM dAsyAmyahaM tvayA / / 9 / / 0) kRtvaivaM sa gataH sUriM, vaMditvA''locayacdha tat / AcAryAH proghire duSThu, kRtaM vidyAbalI hi saH // 10 // vAde parAjitaH sadyo, vidyAbhirapi 2. Dhokate / saptavyasanavat tasya, sapta vidyA hi dustarAH // 11 // tAzca vRzcikasarpAkhumRgasUkaravAyasaiH / vidyAzakuntikAbhizropadravanti jite'pi, hi // 12 // itaraH prAha kiM tarhi, nazayadbhirachuTyate kvacit ? kiM vA prArabdhamujjhadbhiH zrotasAmapi lajjyate // 13 // atha guruH puro vidyApratipakSatayA sthitAH / pAThasiddhA dadau vidyAH, sapta tasya jayAvahAH // 14|| mayUrI nakulA cauturvyAghrI siMhadidAdhikA / zyenI ceti mahAvidyA, nAmnAstAH parikIrtitAH // 15 // yugmam // abhimantrya gurustasmai, rajoharaNamaSyadAt / Uce va kiJciduttiSThet, paraM yadi | bhayaMkaram // 16 // tadrajoharaNenAzu, tadrajobacca saMhareH / zakreNApi na zakyo'si, jetuM kimaparainaraiH ? // 17 // so'ya vidyAH samAdAya, gato bhUpasameM prati / USe ca kimayaM vetti?, pUrvapakSaM karotu tat // 18 // parivAT cintayAMcakre, cakreNa manasA'tha saH / eSAmevAdade pakSa, siddhAMte HO, nipuNA jhamI // 19 // dhyAtvetyuvAca dvau rAzI, jIvo'jIvazca me mtau| rohagupto'tha dadhyau, me siddhAMto hyamunA''dade // 20 // dhyAtveti // // 51 // IN . 22 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradyunmIyavRttI // 52 // 3 ga zikA: prAtibhaM tasyAmabhibhUSamabhASata / jIvA ajIvA nojIvA, iti syU rAzayastrayaH // 21 // tatra saMsAriNo jIvA, ajIvAzca ghaTAdayaH / nojIvAzca gRhagodhAchinnapucchAdayo matAH ||22|| AdimadhyaM tathA'ntazca daNDasya syAt tridhA yathA / kAlo'tItAM varttamAno'nAgatazca yathA vidhA // 23 // kiM bahUktena ? sarve'pi bhAvA bhavavivarttinaH / tridhaiveti sa niSpiSTapraznavyAkaraNaH kRtaH ||24|| nizcito vrazcanaM tasya so'mucat | vRzcikastataH / tazcarvaNakaNAnanyo, mayUrAnamucatpunaH // 25 // saprpyastadavasarpyaya, parivADamucat tataH / uragAnAkulIkartuM nakulAn mumuce muniH // 26 // mumoca mUSakAneSa, dveSabhRjjinJjanazAsane / vRSe ravirivaujasvI, sthito'nyAM vRpadaMzakAn ||27|| parivrAjaH kuraGgo'smin kuraGgAnamucattataH / te hi tIkSNaviSANAbhyAM dArayantyudaraM ripoH // 28 // AmnAyapratigho vyAghrAn, ghorAn vyAttAnanAn paraH / vicakAra suraGgo'yaM, kuraGgAnnicakAra ca // 30 // niHzUkaH, zUkarAnasya, parivrAT mumuce tataH / munipa AnanaH paJcAnanAnatha vinirmame // 30 // tamme tIvramukhAn zyAmAn pakSasutkArakAriNaH / paribrADamucadvANAnAyasAniva vAyasAn // 32 // tadvighnaghAtake ghUkAn, ghoraghUtkArakArakAn / nirmameM nirmamezo'yaM kRtapratikRtau kRtI ||33|| nirupAyo'pyapAyepI, zakunAntAH yAkuntikAH / paribrAD mumuceM tasmai, munaye kunaye sthitaH // 34 // tannAzanamanAH zyenasenAmayamamarSaNaH / vidadhe pidadhe cAsya, parivAjo manoratham // 35 // sa ruSA puruSAcAravarjitaH kharayoSitam / mumoca zramaNo dharmmadhvajena tAmatADayat // 36 // sA copari parivrAjakasya tasya druta zakRt / vimucya nazyati smoccairjane pazyati kautukAt // 37 // parivrAjo'sya bAlasya, mukhe bAlatvakAlavat / rasaM kharI purISasyAdadhe madagadacchidam // 38 // amandaM nindyamAno'tha, nivAsi nRpeNa saH / | evaM tena parAjigye, parivAjakapAMzanaH // 39 // gato'tha rohagRso'pi, zrIguptAcAryasannidhau / tattathA''locayAMcakre guravo'tha babhASire // 40 // uttiSThatA tvayA kiM na prokta yadrAzayastrayaH / na santi tatparAbhUtyai mayA prajJApitA mRSA // 41 // gatvA tadadhunA'pyevaM bhaNeti sa tu necchati / / mA me'pazcAjanA bhUyAditi cetasi cintayan // 42 // punaH punarapi prokte, gurubhiH procivAnayam 1 ko doSaH ? kimu vA jAtaM ?, yadyuktA 'rAzayastrayaH // 43 // guruNoktamasadbhAvAt, syAJjinAzAtanA tathA / tathA'pyamedhyamAno'yaM, saMlagnaH sUribhiH saha // 44 // tato rAjakulaM gatvA, sUrayaH procire idam / macchiSyenApasiddhAntaH prokto rAzI hyubhau yataH // 45 // sa ca vipratipanno me'smadvAdaH zrUyatAmataH / nRpeNAGgIkRte bAda, sa dadau guruNA saha // 46 // yathaikaM divasaM tadvanmAsaSaTkaM tayorgatam / rAjJoce bhavatAM vAdAdrAjyaM sIdati me'khilam // 47 // sUrayaH // 152 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ procire mithyA, vidhRto'yamiyacciram / tat prAtarnigrahISyAmi, grahIpyAmi jayazriyam // 48 // prAtaH prAha tataH sUriH, parIkSA kutrikApaNe / kriyatA tatra sarvAmi, yamjUni pulamAni yat // 49 / / tatraitya rAjapratyakSaM, devatA'bhASi sUribhiH / jIvA ajIvA nojIvA, agyAnIya pradarzaya , // 50 // atha devatayA jIvAzcAjIvAzca pradarzitAH / nojIvAstu na santIti, prAhAjIvAn dadAti vA // 51 // ityAdikacatuzcatvAriMzadanazatena maH 118 pRcchAbhirnigRhIto drAga, ghoSitaM nagare tathA // 52 // jayati zrImahAvIro, varddhamAno jinezvaraH / iticaityAdipUjAtaH, saGke jAtaH sadutmavaH // 53 // tuSTaizca gurabhirvyamtaM, khelamallakabhasma yat / tadevAGgIkRtaM tena, sa tu nirvAsito gaNAt // 54 // SaSTho'yaM nihnavo vaizeSikasUtrANi nirmame / ulUkagotrajAtatvAdolukyaH sa ca kIrtyate // 55 // pRcchAnAM tu catuzcatvAriMzatA'bhyadhikaM zatam / AvazyakamahAgranthavRttarjeya manISibhiH // 56 // 83 gate caturazItyagre, samAnAM zatapaMcake / zrImato barddhamAnasya, saptamo'jani nihnavaH // 1 // devendrabanditapadA, AryarakSitasUrayaH / puraM Ifol dazapuraM jagmurdizAdazakavizrutAH // 2 // utthito mathurAyAM, ca, tathA nAstikatArkikaH / AtmA devo gururdharmo, na santIti lapatyayam // 3 // melitaH sakalaH saMghastatra vAdI ca ko'pi na / tadA yugapradhAnatve, sUrayazcAryarakSitAH // 4 // saMghena savidhe teSAM, preSitau zramaNAvubhau / tAbhyAM ca MO kathite svena, vRddhatvAdgantumakSamAH // 5 // tatastaiH preSito goSThAmAhilo vAdalabdhimAn / tena tatrAgamenAzu, nAstikazca parAjitaH // 6 // tatraiva 1 zrAvakaiH so'tha, caturmAsI, ca kAritaH / tadA ca sUrayo dadhyugaNezaM kaM karomyaham ? ||7|| vyUDho gaNezazabdo'yaM, purA zrIgautamAdibhiH / yaH sthApayatyapAtre taM, jAnan pApo mahAn sa hi // 8|| tato durbalikApuSpamitraM cittaM samIkSate / jJAteye hi na vizrAmo, mahatAM syAd guNeSu tu |9|| svajanAnAM tu sUrINA, bhrAtRtvAt phalgurakSitaH / mAtulatvAnmato goSThAmAhilazca padaM prati // 10 // sUrayo'tha samagrAnapyAhUya svajanAn / nijAn / kuTatrayeNa dRSTAnta, cakruH svasya tadagrataH // 11 // ahaM durbalikApuSpamitraM niSpAvakumbhavat / riktIbhUtaH samagreNa, sUtrArthanyasanena hi // 12 // tailakumbhanibhaH phalgurakSite kiMcanasthiteH / ahaM ghRtaghaTo goSThAmAhile tu bahusthiteH // 13 // tadeSa sUtreNArthena, yukto'syAhA~ gaNezitA / sarvairiti mate sUriH, puSpamitramato'vadat // 14 // madvRttyA vartitavyaM me, vandhau mama ca mAtule / sAdhusAdhvIgaNe'nyasminnapi tvaM madvadAcara Mom15 // teSAmapi dadau zikSAM, dRzyo'yaM sadRzo mayA / yuSmatkRtAkRte soDhe, mayA'yaM na sahiSyate // 16 // zikSA pakSadvaye dattvetyAhAraM parihRtya O // 53 // 008 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghu 44 ca / suparvanilayaM jagmurAryarakSitasUrayaH // 17 // mAtulo'gyAgato'jJAmIt, mUri kAlagataM tathA / niSpAvaghaTadRSTAntaM, tataH pRthagavAmyitaH 103 avaddhAyA0 1118 // pazcAt tatrAgataH savairabhyutthAya ca bhASitaH / tiSThetyevaM na ma tvicchannijavAditvagarvitaH 1|19|| bahiH sthitaH, punarbhedavidhAnena mAnA vidAritum / bhattuM naivAzakat sUrivAmitaM zrAvakAdikam / / 20 // itazcAcAryadaryANAM, kurvantamarthapaurapIm / nAkarNayatyayaM vakti, yUyaM zrRNuta sAdhavaH // 21 // niSpAvakakuTasyAsya, samIpa iti matsagat / vyartha tadbhASita vyartha, menire te niranamaH // 22 // yugmam // tapUsthiteSu cAbandhyabuddhirvindhyo'nubhASate / yadA tadA sametyeSa, sUryuktAyuktacintayA // 23 // pUrve'STame tadA karmapravAdAkhye vicAryate / jIvasya 12 4 karmaNazcApi, kathaM bandho bhavediti // 24 // tridhA karma mUcIbandha, baddhaM spRSTaM nikAcitam / sUcIkalApabadbaddhaM, mpRSTaM sUcyaH sakiTTakAH // 25 // nikAcitaM punaH sUcyastApayitvA'tha piTTitAH / badhnAti jIvaH karmetthaM, drAnAgeNa upA'pi ca // 26 // pariNAmamamuJcazva, pazcAt spRSTaM karoti tat / saMkliSTapariNAmAcca, vidhatte sa nikAcitam // 27 // taccAnupakrama vedyamavazyamudayAgatam / aveditasya naivAsya, kathaMcidapi mucyate // 28 // zrutveti vArayAmAsa, goSThAmAhilapaMDitaH / naivaM bhavati pUrva ca, nAsmAbhiH zrutamIdRzam / / 29 // yadyevaM karma baddhaM ca, spRSTaM 4 bA'pi nikAcitam / kadApi bhavato mokSastarhi naiva bhaviSyati // 30 // vindhyaH prAha kathaM tarhi ?, sa proce zrUyatAM tataH / yathA hi kaMcuka: kaMcukinaM spRzati puruSam // 31 // natu baddho'sti dehena, kApyevaM na bandhayuk / yasya jIvapradezaistu, karma baddhaM kathaMcana // 32 // karmasambhAravicchittistasya naiva bhaviSyati / iyat sUribhirasmAkamAkhyAyi na tu vettyayam // 33 // vizeSakam // mayA'nyathA gRhItaM syAdityAzaMkAsamAkulaH / bindhyo'bhinamya papraccha, sUrIn dUrIkRtAmatIn // 34 // te procuste bacaH satyaM, na goSThAmAhilasya tu / vindhyeneti 11 samAkhyAte, tasthau saMlIna eva saH // 35 // prastAve'haM punaH kSobhayiSyAmIti vyacintayat / anyadA navame pUrve, pratyAkhyAnaM vicAryate // 36 // basmiJca sAdhusamba, trividhaM trividheta hi / prANAtipAta pratyAkhyAmyAjIvitamitIryate // 37 // sa provAghApasiddhAnto, bhavatyevaM, kathaM punaH / SAY para yoga viDiyo mAnatimirahita sarva pAzAtiyAnA pratyavAyuparamANakam / trividhaM trividheneti, pratyAkhyAtuM hi 8889% Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaraktApi, kRta kAlaH) naH sanA adhAt / / 6STA bahuzrunAthAnya pyanadeva bhaganina / ma prAtaH vinya kiM yUmigradadibhanina // 43 // punaH punarnipiddho'pi, narimannevaM pralApini / kAryAnmarga' vyadhuH maMghamamavAyana mAdhayaH / / 8 / / etya zAmanadavanAdazaM dati bhApita / 16 ra tairace braja vegana, pRccha tIrthakaraM tathA / / 45 // puSpamitrAdisaMghasya, kiM gASThAmAhilaraya vA / matyaM vAkyaM ? nayA prAca'nuvalaM datya yAmyaham / Mor46 // kAyotsarga dadau saMghoM, gatvA:pRcchajjinaM ca mA / sa prAha matyavAk maMgho, mithyAvAgitaraH punaH // 47 // nihananaH saptamA hyapa, mA zrutvati gi 22 samAgatA / saMghastasyA girA sarvaH, kAyotsargamapArayat // 48|| kathite'thAhadAdeza, nihnabaH prAha saptamaH / eSA gantumazaktA hi, barAkyalpardhikA yataH // 49 // azraddadhAnastadvAkyaM, puSSamitreNa bhASitaH / yathArtha pratipadyasvAnyathA nirvAmayiSyase | // 50 // tathApyanicchan madhe - nojjhito dvAdazadhA'pi yaH / zrutopadhyobhaktapAne cAJjalipragrahe'pi ca / / 51 // dApanAyAM nikAya cAbhyutthAne bandane'pi ca / vaiyAvRttye ca samavasaraNe cAsane tathA // 52 // kathAnimantraNe cApi, so'yaM dvAdazadhA mataH / saMbhogaH paJcakalpoktastatra saMghena varjitaH / 53 // ityuktA Vol nihnavAH saptAlpavisaMvAdakAriNaH / atha bahuvisaMvAda, vakSye boTikanihanadam // 54 // B SabhinavottarairbarSazataiIre zivaM gate / rathavIrapure dRSTirboTikAnAmajAyata // 1 // rathavIrapuropAnta, udyAne dIpakAmidhe / | AryakRSNAbhidhAcAryAH, samavAsApurekadA / / 2 / / tatra prAk zivabhUtyAkhyo, bhaTaH prakaTapauruSaH sahasramalla eko'pi, nRpaM sevitumAgataH // 3 // 1 rAjA prAha parIkSyAha, vRttiM dAsyAmi te tataH / bhUpeSTAdivase prokto, braja pretavanaM prati // 4 // tatra rAtrau balimadyamupahArapazuM tathA / mAtRNAM " mandire gatvA, dehi vyAdehi kautukam / / 5 / / ityukttaH sa gatastatra, rAjJA vIraH prabhASitAH / ayaM zivAravairbhASyo, bhairabairyannavairnavaiH / / 6 / / sa tu pradAya mAtRNAM, baliM pretavane sthitaH / pazuM khAdati tatrAnye, bhApayanti tamAravaiH // 7 // romojhedo'pi tatastasya naivAsti vegataH / kathite'nyaizca rAjanyo, vRttiM taducitAM dadau // 8 // anyadA nRpatiryodhAnAdizanmathurAgrahe / gatvA sardabalenaite, tadAsannA vyacintayan // 9 // katarA | mathurA grAhyA, neti pRSTo nRpaH purA / durvijJapyaM svabhAvena, tat kiM kurmo'dhunA bayam ? // 10 // iti cintayatAM teSAM, zivabhUtiH samAgataH / prAha cintAM prapannAH kiM ?, te'pyAkhyastasya tattathA ||11s prAha tarhi gRhaNImaH, samakAlamubhe api / te prAhukhbhyAM bhAgAbhyAM, nAdAtuM zaknumo vayam // 12 // ekaikasyAH samAdAne, kAlazca pracuro laget / sahasramallaH provAca, durjayA meirzyatAM purIm / / 13 / / gRhANa : 08 // 55 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :"CS zrI pANDumathugamityuktaH sa pradhAvitaH / pratyantAni gRhItvA ca, bhathurAM rakhakara'karot / / 14 // vijJaptA'tha nRpasnuSTaH, pATa ki te dadAmyaham ? / ma prataja pravrajyA Iof ca prAha yadanAhi, tadagrAhi nijecchayA // 15 // evamastitvati rAjJokne, ma kheraM nagare bhraman / eti nA dA nizIthe'pi tadbhAryA tu pavitratA loh zrIpradyu- // 16 // na bhuGkte na ca zete'sau, zivabhUtAvanAgate / zvadhUpRSTA'nyadA prAha, khedabhedavini hRdi // 17 // yugabhAvaM tanayo ninyamarddhagatra sameti mahAnata nmIyavRttau hi / jAgammi kSudhitA cAsmi, tAM vinA'mba ! karomi kim ? // 18 // moce mvapihi vatse ! tvamadya jAgarmyahaM yathA / tayetyukta vadhUH muptA 0 RRP punagnAgarIt / / 19 / / dvAraM baddhvA dRDhe yAvajjananI cAsti jAgratI / kapATakaTaka tAvat, khaTatkAra suto vyadhAt // 20 // nirbhasya sa tayA bhUri, bhaNito vaja tatra hi / uddhATAni kapATAni, yatra syuriyati kSaNe // 21 // tayetyukto, jagAmaipa, bhavitavyani yogataH / AryakRSNAkhyasUrINAmudghATadvAramAzrayam / / 22 / / natvA covAca bhagavan !, pravAjayasi mAmiti ? teSvanicchatsu kezAnAmuddhAraM vidadha mvayam 4 // 23 // pazcAnmudrAM samAsya, vihAro vidadhe ca taiH / kAlena kiyatA'pyate, punastatpuramAgaman // 24 // rAjA jJAtvA tamAkArya, dada taM ratnakambalaH / AgataH sUribhiH proce, kimare grAhyayaM tvayA ? // 25 // yatinAM hi kimetena, bahumUlyena vastunA ? / ityuktvA tamanApRcchya, niSadyAM guravo vyadhuH // 26 // tataH kapAyite tasmin, pAzita'baguNairdRDhaH / tApA'gninA'vagADhe'pi, gururaGge na vA'lagat // 27 // anyadA vAcanAkAle, varNyante jinakalpikA: / dvividhAste pANipAtrAH, patadgrahadharA api // 28 // te'pi dvidhA savastratvavivastratvavibhedataH / zivabhUtiravocattat, kalpo'yaM kriyate na kim ? // 29|| vyavacchinno'yamiti taiH, prokta sa prAha no mama / vyucchidyate'sau tatkAryaH, paralokamabhIpsunA // 30 // sarvathA zreyasI sAdhorniSparigrahatA matA / te prAhuretaddharmopakaraNaM na parigrahaH // 31 // tathA hi bahavaH santi, durdarzA 10 jantavo dRzAm / tebhyaH smRtaM dayArtha tu rajoharaNadhAraNam // 32 // Asane zayane sthAne, nikSepe grahaNe tathA / gAtrasaMkocane ceSTaM, tena pUrva pramArjanaM // 33 // tathA sampAtimAH sattvAH, sUkSmAzca vyApino'pare / teSAM rakSAnimittaM, ca, vijJeyA mukhavatrikA // 34 // bhavanti jantavo yasmAd, bhaktapAneSu keSucit / tasmAtteSAM parIkSArtha', pAtragrahaNamiSyate // 35 // samyaktvajJAnazIlAni, tapazcetIha siddhaye / teSAmupagrahArthe'daH, smRtaM cIvaradhAraNam // 36 // zItavAtAtapairdazairmazakaizcApi kheditaH mA samyaktvAdiSu dhyAnaM, mA samyak saMvidhAsyati // 37 // nikSepe grahaNe yat syAt kSudraprANivinAzanam / jJAnadhyAnopaghAlo vA, mahAdoSastadeva tu // 38 // sahiSNuryastu no dharmabAdhakastadvinA'pi hi / tasyaitadvastu Malini . ... Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pavajyA. zrIpradya- nmIyavattau // 57 // nAnyasya, yaduktaM pUrvasUribhiH // 39 // ya etAn varjayeddoSAn dharmopakaraNAdRte / tasya tvagrahaNaM yuktaM, yaH syAjjina iva prabhuH // 40 // tadvajarSabhanArAce, bhavet saMhanane punaH / iti tarucyamAno'pi, tyaktvA vastrANyayaM gataH // 41 // uttarAkhyA svasA tatra taM vaMditamupAgatA / IOM taM vIkSya sarvamujjhitvA, sA'pi tatpRSThato'lagat // 42 // gaNikA vIkSya tAM dadhyau, jano mA no virajyatu / iti potamurasyasyAH, sA badhnAnnecchati sma sA // 43 // dattaM devatayA potamiti sA bandhubAkyataH / tajagrAha tathA'dyApi, tadidaM dRzyate'khilam // 44 // tasya ziSyAbabhUtAM dvau, kauNDinyaH koTTavIrakaH / itthaM paramparA''yAtamidaM prasphuritaM tataH // 45 // itthaM ko'pi samAsAdyApi hi bodhiM sudurlabhAm / / mithyAtvasyodayAd duraM, nAzayanti nikarmataH // 46 // itthaM bodhimavApya kecana parivrajyAmapi zreyasI, zrImatIrthakarasya pazyata mahAmohAndhatAbAdhitAH / AsphAlya prapatanti hanta vitathA vAcaH kirantastathA, saMsArAnaTasakaToddhRtividhisteSAM durApo yathA // 47 // ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / vratadurlabhatAdvAra, tRtIya paryapUryata // 48 // atha pravrajyAsvarUpaprakAzanaM gAthAsaptakenAha - sA puNa duparipallA purisANa sayA vivegarahiyANaM / voDhavvAI jahA paMceva mahabbayavayAI // 3 // 'se'ti pUrvoktagAthottarArddhakathitA punaH pravrajyA duSparipAlyA, 'purIsANaM' puruSANAM sadA, kathaMbhUtAnAM ?- 'vibekarahitAnAM' nirvivekAnAM, na tu savivekAnAM, kathaM nirvivekAnAM duSparipAlyeti hetumAha-boDhavyAni yasmAt paJcamahAvratavratAnyeva,na tvaNuvratAni, tAni hi asasthAvarasUkSmabAdarajantujAtavidhAtaparitrANarUpaprathamavratakrodhalobhahAsyabhayairapiasatyAbhASaNarUpadvitIyavratAlpabahusthUlANusacittAcittapavirjanarUpatRtIyavratadivyaudArikakAmatrividhatrividhaparityAgarUpaturyavratasthUlasUkSmAlpabahusacittAcittaparigrahatyAgarUpapaJcamahAvratasvarUpANi nirvivekaH kathamUhAnta iti // dvitIyagAthayA pravrajyAduSkaratAM vakti rAIbhoyaNaviraI nimmamattaM sae'vi dehammi / piMDo uggamauppAyaNesaNAe sayA suddho // 4 // rAtribhojanaviratiH, kAryeti zeSaH, ucyate pravRjitasya hi caturbhagakaproktasyApi nizAbhojanasya niSedhaH, tadyathA- 'rAo gahiyaM oil rAo bhujai 1 rAo gahiyaM divA bhuMjai 2 divA gahiyaM rAo bhuMjai 3 divA gahiyaM divA bhuMjai 4, rAtrau gRhItaM rAtrau bhunakti 1 divA All gRhItaM rAtrau bhunakti 2 iti dvau bhaGgako supratipAdyau, rAtrau gRhItaM divA bhunakti, aya tu rAtrau piNDagrahaNAnadhikArAt parihAryaH, divA [10]] ||57 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Pav gRhItaM divA bhunaktIsyamminnarvAgdinagRhIte rAtrI paryuSite dvitIdinaparibhAya bhavati, sa4 rajanIbhojane'ntarbhavati, sAdhUnAM AdhA pravrajyA JO sannidhiparihArAt, iti caturbhaGgakaproktA niSedhA api nirvivekAnAM duSkarAH, anyatIrthikairapyuktaM-nodakapi pAtavyaM, gatrAvatra 10 karma dopaH zrIpradyu- & yudhiSThira ! / tapasvinA vizeSaNa, gRhiNA'pi vive kinA // 1 // nirmamatvaM svadehe'pi, AstAM dhanakanakakalatraputramitrAdike, idamapi nmIyavatto nirvikAnAM, duSkara, 'piNDo uggamauppAyaNesaNAe sayA suddho 'piNDo' bhikSArUpa: udgamadoSautpAdanAdopaepaNAdoSabarjito, grAhya iti 100 X zepaH, etAvatA dvicatvAriMzato doSAn sUcayati, te cAmI-- // 18 // AhAkammu 1 desiya 2 pUiyakamme 3 ya mIsajAe 4 ya / ThavaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoara 7 kIya 8 pAmicce 9 // 1 // pariyaTTie 10 abhihaDe 11 unbhinne 12 mAlohaDe 13 ya acchijje 14 / aNisaTTha 15 'jjhoyarae 16 solasa piNDuggame dosA // 2 // AdhAnaM AdhA dAtuH saMkalpastayA karma-pAkAdikriyetyAdhAkarma, yadvA AdhAya vikalpya karma niyuktavazAt yakAralApe AdhAkarma, 10 tadyogAdbhaktAdyapi tathocyate, evamanyatrApi1, uddezanamuddezo-yAvadarthikAdipraNidhAnaM tena nirvRttaM tatprayojanaM detyaudezikaM bhaktAdi, 10 PR doSadoSavatorabhedopacArAt evamanyatrApi 2, zuddhasyApi azunchabhaktAdimIlanAt pUteH apavitrasya karma-karaNaM iti pUtikarma3, mizreNa 1 -gRhisAdhvAdipraNidhAnalakSaNena bhAvena jAta-pAkAdibhAvamupagataM mizrajAtaM4, sthApyate-sAdhudAnAya kaMcit kAlaM yAvat nidhIyate yattat / / sthApanA bhaktAdyeva 5, prAbhRta-kauzalika tadivopacArasAmarthyAt yakA sA prAbhRtikA 6, prAduH-prAkAzyaM tasya karaNaM-sAdhvartha vidhAnaM / prAduSkAraH tadvizeSitaM bhaktAdyapi prAduSkAra eva ucyate 7 krIyate sma sAdhvarthamarthAdinA gRhyate smeti krItam 8, apamityaM-sAdhvartha gRhItamucchinnamudyatakamitiyAvat 9, parivartitaM-sAdhvartha kRtaparAvarta 10, abhihRtaM-sAdhvartha sthAnAntarAdAnItaM abhyAhRtamityarthaH 11, 2 udbhinna-sAdhvartha kuzUlakutapAdi udbhidya dadAti 12, mAlAdeH sAdhvarthamAnItaM mAlopahRtam 13, Acchidya anicchato'pi putrAdeH 10 sakAzAdAdAya sAdhubhyo dadAti 14, anisRSTaM svAmibhirananujJAtaM 15, adhi iti Adhikyena pUraNa-svArtha dattAdrahaNAderbharaNamadhyavapUraka iti 16 // tatra bhaktAdhAkarmasambhavapradarzakamidamudAharaNa-- koharita vistIrNa vilInakulasaMkulaH / kaMgakodArAlAdibhikSApAcaryasundaraH // 1 // astrISaMdapazuvoSTrasapApopAzrayAzrayaH / 58 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 59 // vyAghAtarahitAdhyAyanivahAvanisaMyutaH || 2 || tantrAsti zrAvakazceko, bhaktizaktisamanvitaH / sAdhayantatra cAyAnti kSetrakSaNakAraNAt ||3|| AcAryAdyucitaratatra, nAsti zAlyodanaH punaH / tena tiSThanti na zrAddhAbhyarthitA api sAdhavaH || 4|| keSvapyanyAnyadA matvA, kSetraM cAnucitaM guroH / prasthiteSu muniH pRSTa, ekaH zrAddhena tena tu // 5 // kiM yuSmabhyamidaM kSetramucitaM yucitaM na vA ? | munistadArjavAdUce, kSetra cchocitaM hyaH // 6 // guruNAmucitaH kintu, zAlikUraH kvacinna hi / gateSu teSu tu zrAddhI, dadhyau zraddhAparAyaNaH // 7 // zAlibIjAnyupakSetrepUtvA bhUri pravRddhya ca / vitIrya munikSetraM ca karomi sukRtazriye // 8 // dhyAtveti vApiteveSu mUDhakA bahavo'bhavan / anyadA vratinazcaiyuH, zrAddho dadhyAM ca cetasi // 9 // zAlikUraM dadAmyeSAmAnayanti yathA gurUn / AdhAkammikazaGkAM ca na kurvanti svamAnase // 10 // dhyAtveti yatiSu zraddhAzAlI zAlInayaM bahun / dadau svajanavargAya tamuvAca ca sAdaram // 11 // bhakSayeta svayaM yUyaM dadyAta ca munivraje / pratipadyeti te pArka, vidadhurmuditAzayAH || 12 || zAlipAkaH sa vitto'taH, pAke teSAM ca saMkathAH / zrRNvanti bhikSavo bhikSAkRte bhrAmyanta IdRzIH // 13 // / tatraiko bAlako vakti, ta ete munayo nanu / zAlikUraH kRte yeSAM paripakto, gRhe gRhe // 14 // thero vadatyayaM labdho'mIbhirdhiSNye mamApi hi / anyazca bhASate'mISAM dAsyAmyahamapi sphuTam // 15 // anyazca mAtaraM proce, munibhyo vitaraudanam / abhASatAnyaH ko'pyatra prastAvApatitaM | hyadaH // 16 // abhakte zAlibhaktaM yad, dRSTAntazcAtra laukikaH / yathA kA'pi vazA brUte, mRtyuH patyurmamAbhavat // 17 // devarasya madIyasya, gRhiNyA api daivataH 1 kAlAnurUpametacca, jAtaM kUro'pi tAdRzam // 18 // tathA'nyo mAtaraM vaktti dehi zAlyudakaM mama / AcAmamaparo'mlaM ca, para ityAdi bhASitam // 19 // bAlAnAM munayaH zrutvA, pRcchaMste tat kimIdRzam ? / bAlakairArjavAtteSAM kathitaM ca yathAtatham ||20|| tajjananyAdikaM pRSTaM vIkSate ca parasparam / matveti munayastveSAM gRhANAM parihArataH // 21 // aparAparageheSu, bhikSAhetorbhramanti ca / anirvAha punaryAnti, grAme kvapyadavIyasi ||23|| matveti sAdhubhistyAjyamAdhAkarmikamAdarAt vijJairvijJAtasarvajJavacanairmokSamicchubhiH // 24 // kiJca durbhikSaglAnAdyavasthAyAmAdhAkarmmApi dAyakasya grAhakasya ca hitameva yaduktam"saMvaraNaMmi asuddhaM duhavi givhaMtarvitayANa'hiyaM / AuradiTTaMteNaM taM caiva hiyaM asaMtharaNe // | 1 ||" paJcamAGge'STamazataSaSThoddezake'pyuktakam - "samaNovAsagassa NaM bhaMte! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA phAsueNaM esaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAhemANassa kiM kajjai ?, // 59 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI goyamA ! ergatasA meM nijjarA kajjai, natthi ya se pAve kamme kijjai ? / samaNovAsagassa NaM bhaMte ! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA akAsuerNa pravrajyA pravrajyA aNesaNijjeNe asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhemANasma kiM kajjai?, goyamA ! bahutariyA se nijjarA kajjai, apatarAe se pAva kamme svarUpe zrIpadA- kajjai"tti 2.tRtIyasutra punarevama-" samaNovAsagassa NaM bhaMte ! tahArUvaM amaMjayaavizyaapaDihayapaccakkhAyapAvakammaM phAsugaNa aphAmueNa udagama nmIyavRttau vA esaNijjeNa aNesaNijjeNa bA paDilAbhemANassa kiM kajjai ?, yogamA ! egaMtasA pAve kamme se kajjai, natthi ya se kAvi nijjarA / doSAH 22 kjjitti",|| athoddezikaM, tacca dvidhA-oghato bibhAgatazca, tatrauMghata: katicibhikSA yasya kasyApi dAsyAmIti dAtRsaGkalpaH, ||6|| vibhAgatastu uddiSTaM kRtaM karma ceti tridhA, ekaikaM ca yAvadarthikapApaNDizramaNanirgranthoMddezikabhedAccaturdA, jAvaMtiyamuisa pAmaMDINaM bhave samurdasaM / mamaNANaM AesaM niggaMthANaM mamAemaM // 1 // " tatrAddiSTaM vivAhAdI svajanAdibhuktoddharitaM gRhasthena yadAtumiSTaM, tadeva dadhyAdimizritaM kRtam 2 ra tadevAgnipAkAdisaMskRtaM karma 3 iti, taccaturNAmapi dAtrA ditsitaM, itthamaudezikaM dvAdazadhA'pi jJAtvA sAdhubhirvarjanIyamiti 2 // atha pUtikarma, yathA apavitravastunA militaM pavitramapyapavitraM bhavati, tathodgamazuddhamapyannaM AdhAkarmalavenApyapavitraM bhavatIti matvA parihArya 3 // atha gRhasthena AtmanA yAbadarthikAdInAM ca mithaM yatpakcaM tanmizrajAtaM 4 / sthApanA culllayAM vA sthAlyAM vA sAdhukRte / of sthApayato gRhasthasya svasthAnasthApanA susthite vA channake vA sAdhvartha sthApayato dAtuH parasthAnasthApanA, eSA'pi jJAtvA parihAryA 5 / atha flol prAbhRtikA svayogakAlAvadheH parato'pyutsRjya karma kurvato gRhasthasya bhavati, sA ca dvidhA-sUkSmA bAdarA ca, tatra sUkSmA kA'pi kartayantI 10 putrAdinA bhojanaM yAcitA tavApi dAsyAmIti vakti karoti ca, athavA sAdhudAnArthamutthitA tamapi bhojayatIti, bAdarA tu sAdhuSvAgateSu to kAlAntarabhAvinaM vivAhAdikaM gRhasthastadaiva kurute, athavA sAdhvAgamanaM pratIkSya kurute sA bAdarA iti matvA dvidhA'pi vA 6 // atha prAduSkaraNaM-prakaTIkaraNaM, tacca yatinimittaM bahicullyAdi kurbato bhavati, athavA satimiragavAkSodyotAya maNidIpAdinA prakAzayatastadavivekino dAturbhavatIti 7 // atha krItaM, taccaturdhA-svadravyabhAvAbhyAM paradravyabhAvAbhyAM ca, tatra svadravyeNa cUrNAdinA svabhAvena kathAkathanAdinA paradravyeNa rUpakAdinA parabhAvena zilpAdinA tathAvidhabhaktamaMkhAdivat, maMkha:-citraphalakopajIvI bhikSAkavizeSaH, folparabhAvakrIte sampradAyo yathA-maJjaH ko'pyekadA zapyAtaraH sAdhUna nyamantrayat / bhaktapAnAdinA bhaktastatpiNDastaistu nAdade // 1 // II ||60 // tenAnanugRhItena, nAtto'ndhaH zaSyayA ca taiH / ditsunA munayaH pRSTA, gataprAye dhanAgame / / 2 / / vihAroM bhavatAM bhAvI, katamasyAM dizi prabho ! 18 amukasyAmiti prokte, taiH sa tatrAgrato gataH // 3 // vijJAnena nijenaiSa, janaM paricitaM vyadhAt / taittaM nAdade kArya, grahISyAmIti tAn badan I 3:32 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 // muniSvatha samateSu, ghRtakSIrAdikaM bahu / tattadgRhebhyo yAcitvA, melayitvA ca dattavAn // 5 // krItaM ca parabhAvenAbhyAhRtaM sthApanA tathA / vrajyA0 // iti doSatrayaM tatra, sannipAta ivAbhavat // 6 // pradyu- purA kauzaladezasya, ko'pyabhUtkulaputrakaH / sa sAdhudharmamAkarNya, sasaMvego'grahIna vratam / / 1 / / kriyAkalApe sUtre cArthe ca niSNAtadhIrasau yavRttau krameNa svajanAn draSTuM, gurUnApRcchya yAtavAn / / 2 / / sa bahiH sannivezasyApRcchadekaM ca mAnavam / yanme svajanavargAntaH, kasko jIvati samprati ? // 3 // sa jagAdAya bhAvatkamucchinnaM sakalaM kulam / svasaikA vidyate jIvanmRtA dAridyavidrutA // 4 // sa matveti gatastatra, taM vIkSya mumude ra svasA / sodarazca sa sAdhuzca, suvarNaM hi sasaurabham / / 5 // taM natvA paryupAsyAtha, tasmai pAkaM prakuvartI / nipiddhA sAdhunA dadhyau, netyaM gRhaNAtyayaM muniH // 6 // tailakarSa tato vadayA. gRhItvA'smai dadAmyaham / tat svarUpamajAnAnaH, kalpyamityagrahInmuniH // 7 // anyatra vihRte mAdhau, telaM OM vRddhayA'tibhUryabhUt / sA dAtumasamarthA'sthAhAsI vAdhuSikAdhaye // 8 // kAlAntare sabhAyAto, jAnAti sma punarjanAt / tadAsattvavyatikara, Toll tasmai saMdizati sma ca / / 9 / / yat khedo na tvayA kAryaH, stokakAlAntarA'pi hi / dAsatvAnmocayAmIti, zrutvA sA'tha mudaM dadhau // 10 // sa bhikSuratha bhikSArthI, jAmisvAmigRhe'vizat / tatra pAnIyasaMsRSTabhikSAM ca pratyaSedhayat // 11 // gRhasvAmyatha prapaccha, ko doSo'tra ? muni gau / siddhAntabhASitAn doSAnatrAmutra ca du:khadAn // 12 // zrutveti sAdaraM prAha, gRhI kva vasatistava ? / nAstyadyApIti sAdhUkte, so'dAttatra ca ra saMsthitaH // 13 // nityaM dharmakathA''khyAnAta, tena sa zrAvakIkRtaH / varSArAtracaturmAsyAM, vivekakalito'vasat / / 14 // vrataM gRhan janaH preyoM, na nivAryoM mayedRzam / zrIkRSNAkhyAnakaM tasya, manasyatitarAM sthitam // 15 // jagrAhAbhigrahaM so'pi, yaH kazcana kulAnmama | AdAmyati parivrajyAM, na sa dhAryo mayA dhuvam // 16 // anyadA tanayastasya, pravrajyArthamupasthitaH / na niSiddhazca gRhiNA, sA'tha jAmi nerapi // 17 // 1 samudyatA pakhijyAkRte'moci ca tena sA / jagrAha ca parivrajyA, sodaryasya samIpataH // 18 // evaM bidhAH kiyantaH syurjJAnino munayaH pare / Trol. tasmAdityavagatyAccaiH, prAmityaM varjayenmuniH // 19 // atha parivartitaM, tacca sAdhugauravAya AtmalAdhavA (panodA) ya vA durgandhaghRtena mugandhi kaMgukodravAdinA zAlyodanAdi sAdhvartha parAvRtya sAdhave dadAti, tadapi vaNigdvayadRSTAntena heyamiti, tadRSTAntazcAyam-zrIvasantapure pUrva', vaNijau dvau babhUvatuH / nAmato devadattazca, dhanadattazca vizrutau // 1 // devadattasvasA lakSmIrddhanadattena foinsan B0 D: 0: 006 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ of zrI tatasvasA | bandhumatyabhidhA vyUDhA, devadattena ca kramAt / / 2 / / anyadA devadattasya, bhrAtA jAtAzayo vrate / vipAkakaTukAn kAmabhogAna pranayA0 NION tyaktabA'bhavad vratI // 3 // sa ca pravajitaH sAdhurvihArakramayogataH / vasantapuramAyAsIdudyacchan vatikarmasu ||4|| sUtritoditasUtrArthakRtye of svarUpa zrIpradyu- bhikSAkSaNe muniH / jagAma bhaginIlakSmIdhAma saddharmadhAma saH / / 5 / / tatra svasrA lakSmyA nirlakSmIkena dhanaM vinA / gRhepraviSTamAtro'pi, dRSTaH udgam mIyavRttI NOJ sAnandacetasA // 6 // cintitaM ca tayA so'yameko bhrAtA paraM yatiH / anyadA'bhyAgatastasmAnmahatIM bhaktimarhati ||7|| gRhe kodraba evAsti, 0 dopAH 1 mama dAridravidvAt / tadvAndhavagRhAdrayazAlirAzistat zAlimArage / tata: lohara yUgara, parAvRtyAganauramaH / zAlikUraM samAnIya, // 62 // munaye'datta sA mudA // 9 / / itazca bhoktumAyAto, devadatto nijApaNAt / dade kodravakUraM taM, bandhubhyati bhASitaH // 10 // zrutvetyajJAtavRttAntaH, 3. ma sadA zAlikUrabhuk / kopAnalasamullAsAttA'yAbhAsatAM bhRzam // 11 // soce kodravakUreNa, zAlikUraM taba svamA / parivRtyAgrahIt tanmAM, kiM tADayasi pIDayan ? // 12 // tataH sthito'sau maunena, dhanadatto'pi taM tathA / jJAtvA vyatikaraM dUramadhyAyad dhyAnamAnasaH // 13 // mamAnIya paragRhAdanayA'panayAtmanA / zAlikUraM prayacchaMtyA'tIva me laghutA kRtA // 14 // ityullasitakoSena, pAphe'haM kiM laghUkRtaH? / evaM janAntasteneti. buvatA prahatA priyA // 15 // vijJAya tattathA sAdhurdhammAkhyAnapuraHsaram / tAni sarvANi sambodhya, vratamagrAhayat sudhIH // 16 // evaMvidhAH kiyantaH syuH, svaparottAraNakSamAH ? / tasmAt sarvaprakAreNa, na grAhyaM parivartitam // 17 // 10 // athAbhyAhRtam, tacca gRhiNAM sAdhvartha svagrAmAt paragrAmAdvA AnItaM azanAdyabhyAhRtamucyate, tat prakaTa guptaM vA nAdeyaM, yattu sAdhudvaye bhikSA yAte ekaH sAdhurekatra gRhe upayuktI 0 bhikSAM gRhNAti, dvitIyastu gRhadvaye paGktisthe upayogaM datte tadupayogazuddhaM abhyAhRtaM hastazatAdAcIrNa, paratastu neti 11 // (0) 12 athobhinna-tacca chagaNajatumRttikAdiliptaM koSTakakuhupAdikaM yattadudbhidya sAdhvartha' yadi gRhI datte tato na grAhyamiti 12 // adhaM mAlApahyatam-tacca Urdhva adhastiryadikSu ca, zikyanAgadantAdikAdvA yadAnItaM, tacca bahudoSatvAnnAdeyaM, atrodAharaNam-ihaiva jambUdvIpa -'sti, bharatakSetramaNDanam / puraM jayapuraM nAma, dhAma dezAgatazriyAm // 1 / / tatrAsti yakSadattAkhyo, gRhI prakRtibhadrakaH / tasyAsti vasumatyAkhyA, sumatyA kalitA priyA // 2 // tatra gocaracaryAyAM, guNaratnAkaro muniH / viharan gRhamAyAto, dharmalAbhaM ca dattavAn // 3 // If utthAya vasumatyannaM, zikyAdAdAtuM samudyatA / akalyatvAniSedhyainAM, nirjagAma mahAmuniH // 4 // tatazca saugataH kazcit, prAvizattasya vezmani / 0 // 2 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 // AgatAM yadattagnaM, pucchati sma savismayaH || || anena muninA kina nijagRhe gRha prAya meM prati // 6 // amI adattadAnA dikcarAH kAryana kevalam / amISAM zAstrakAraMNa, kaNTha suba ta mATitaH ||7|| kSadatastato mukyA, tamasambaddhabhASiNam / svaniyAM prerayAMcakre bhikSAdAnAya bhikSave // 8 // yAvadvagumatI tasyAdezAn zikyasthakumbhakaM / eka modakamAdAtuM kareM | kSiptavatI kila // 9 // tAvanmodakamaugandhyAt, praviSTenAhinA purA / kare vasumatI daSTA'patadvamumatItale ||10|| Akulo yadano'bhUdeyurviSabhiSagvarAH / tairmantrabheSajAdyena sA kathaMcana jIvitA // 11 // paredyavi samAyAte, natra sAdhI jagAda tam / yadatastatrabhavan !, jAnatA'pi tadA tvayA // 12 // kasmAcchikyasthito'kasmAdasmAkaM na bhujaGgamaH / kRpAlo ! kathayAMcakre ?, vakrataradhiyApi hi // 13 // yugmam // 'muniH provAca na mayA, jJAtastatra bhujaGgamaH / kintvasmAkaM bhagavatA, kevalajJAninA'rhatA || 14 || mAlApahRtabhikSAyA, grahaNaM pratyavidhyata / ( pratyavAyayutamitikRtvA kAlatrayIvidA // yugmam ||15|| dharmmazva kathitastaM cAkarNya tau bhAvitAtmakauM / vizuddhazrAvakIkRtya, | svasthAnamagamanmuniH // 16 // asya ca bahudASatvAdanyA api kathA kathyate ekaH kilaikadA sAdhuH, prAvikSabhekSyahetave / gRhaM gRhapate: kasyApyAgamacca sadAkramaH // 1 // tadIyagRhiNI bhikSAM dadatIM vAsanAvazAt / nizreNimAlApahRtAM, pratiSidhya sa nirgataH // 2 // parivrAjaka eko'tha tadA bhikSArthamAgataH / apRSThi gRhiNA kasmAnnaiSa bhikSAmupAdade ? ||3|| sa jagAdAdattadAnA, ime tasyAtha hetave / niHzre - NimadhirohantI, tatpriyA patitA'vanau ||4|| kukSistasyA gharaTTasya, kIlakena vidAritA / patitA prasphuradgarbhA, sA paJcatvamavApa ca // 5 // anyadA cAyayau sAdhustena pRSTo jagAda ca / ArhataM vacanaM hyetadAgrAhyaM mAlAhRtaM na hi // 6 // dhamma~ ca kathayitvaiSa, muninA grAhito vratam / tanmAlApahRtaM heyameva saMyaminA satA ||7|| 13 athAccheyam, taccAcchidya-uddAlaya parebhyaH sakAzAt dAtrA bAlakAdibhyo haThAd gRhItvA sAdhubhyo yaddatte tadAcchedyam / gopabhUta kadAsaputravadhUbhAryAdInAM hi pramorAcchedhaM syAt tanna grAhyaM yasmAdAcchinnaM gRhyate sa kadAcittathAvidhagopavat kopamapi kuryAt, tathAhi kenApIzena kasyApi, gopasya mRtivAsare / tadIyadugdhaM kiyadapyAcchidyAdAyi sAdhave // 1 // sAdhunA tu gRhItaM tad, gopastu kSIrabhAjanam / gRhItvA gRhamAyAsIdnyUna dRSTaM svabhAryayA // 2 // kSIranyUnatayA tasmai, sA''krozAn dAtumudyatA / lagnAni zizurUpANi, // 63 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyA. vRttI LON muktakaNThaM ca roditum // 3 // kopATopAttato gopI, bundri sAdhuvadhe'dadhat / itanazca babhrAma, kurvan munigaveSaNam // 4 // dRSTA maninA Ifoll jJAnatadAkUtena bhASitaH / toSapoSakRte tasya, sudhArasakirA girA 1 // 5 // tadA gRDhezanirvandhAt, tvadugdhaM jagRhe mayA / tataH pratyarpaNAyAhaM, doSAH sAmprataM calitosmi ca // 6 / / svagRhaM tu na jAnAbhi, tadidaM gRhyatAM payaH / tato jugopa gopAlaH, kopamahyAya taM prani / / / / UMce'tha jIvitavya ca, payazca tava jAyatAm / dvitIyavelaM mA kArSIH, kvacanApIdamIdRzam // 8 // ityanekamahAdApaparipoSanibandhanam / mumukSubhiH parityAjya - 10 ghara mevAcchedyAzanAdikam // 2 // 14 // athAnisRSTam-tacca bahUnAM svAminAM sAdhAraNaM yanmodakAdi tada ke na dIyamAnaM na gAhyaM , doSaNa maM mAda arthAdAharaNam-kSitIpratiSThitapure, goSThIbhaktaM vidhApitam / mitraiAtriMzatA mANibhadrAdhebuvabhimudA // 1 // nItvA ca ramaNIyAvya, taddyAna ra vyamucyata / tatraikaM rakSakaM muktvA, pare snAtuM nadIM yayuH // 2 // atrAntare ca bhikSArthI, munirekaH samAgamat / apazyacca jagaccittamodakAniha modakAn // 3 // rakSakaH prAha bhagavan !, netA dAtumahaM kSamaH / yadekatriMzatA mitrairaparairapi kAritAH // 4 // pandrayamidaM tena, kathamako dadAmyaham / gatAste kveti sAdhUkte, sa prAha snAnahetave // 5 // atha lipsAvazaH sAdhustamiti stibhito'gadat / aho matimta yat puNyaM, parArthenApi nAsi // 6 // kiMca dvAtriMzatA dattaistavaiko'yaM prayAsyati / alpavyayena taddharmazIla ! tvaM dharmamarjanya // 7 // itthaM punaH punastena, bhaNitenoparodhataH / pradattA modakAstena, munaye sa tato'vrajat // 8 // vaja'zca mANibhadrAdyaiH, sammukhApatitaigyam / dRSTaH pRSTazca bhagavan !, ebhavatA labdhamatra kim ? // 9 // kiMcidapi na tenokte, bhayabhramitacetasA | balAdAlokamAnestaiH, pAtre dRSTAstu modakAH // 10 // puSTazca rakSako 21 bhItyA, prAha dattA mayA na hi / tataH saloptaH steno'yaM, badabhirvidhRto muniH // 11 // upakAraNika nIte, balAdAkRSya taiyyam / * kuvikalpairibAnalpairUpakarmazarIrabhRt // 12 // pRSTaH kAraNikaiH sarva, samIcInamuvAca saH / Rjuko'yamiti dhvAtvA, taiste sambodhitAH pare tI // 13 // sAdhvAbhAsaH sa ca proce, mA kArSIH punarIdRzam / sthAtavyaM na ca deze cetyukto muktazca tairyayau // 14 // tathA pitR(putre) bhyaH svAminA 44 dIyamAnamadhyAt kuTumbibhizca kSetre karmAkarebhyo dIyamAnamadhyAt hastipiNDamadhyAcca dIyamAnaM na grAhyamiti // 15 // athAdhyavapUrakaH, sa pAtmAdyartha mUlArambhe gRhI yAvadarthikayatipaNDikArtha tandulAn nikSipati so'yamadhyavapUrakamadhyavapUrakAkhyo // 64 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 65 // 40 doSo bhaNyate // 16 // eteSu ca SoDazasu udgamadoSeSu AdhAkarma audezikavika uddiSTakRtakAkhyaM mizrajAtaM adhyavapurakaH AhArapati bAdaraprAbhutikA avizodhikoniH sarvathA parihAryA, ebhirmizraM pAtrakamapi karISaghRSTaM triotaM zuddhyati, zeSadoSeSu tu tAvatyanne tyakte vidhinA vizodhikATiH / / athotpAdanadoSAH SoDazocyante, te cAmI - ghAI dUi nimitte AjIva vaNImage cigicchA ya / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti dasa ee // 1 // pubdipacchAsaMthava vijjA maMte ya cunnajoge ya / uppAyaNAi dosA solasame mUlakamme ma // 2 // piNDArtha kSIramajjanamaNDanotsaGgadhAraNAdi kurvatA dhAtrIpiNDaH 1 saMdezaM dadatA dUtIpiMDaH 2 nimittaM-atItAdyarthasUcanaM kathayato nimittapiNDaH 3, jAtyAyupajIvanAdAjIvanApiNDaH 4, dAyakAbhimatajanaprazaMmayA prApto vanIpakapiNDaH, banIpakattvaM tattadabhimatajanaprazaMsA 5, cikitsA-rogapratIkAraH 6 krodha-kopaH 7 'mAno' garvaH 8, mAyA vaJcanA 9 lobhI lubdhatA 10, pUrva dAnAt saMstutiH pUrvasaMstavaH, pazcAhAnataH stutiH pazcAtmaMstavaH 11, vidyAprayogapiNDaH 12, mantraprayogapiNDaH 13 'cUrNo' nayanAanAdistatprayogapiNDaH 14, 'yogaH' PAY saubhAgyAdihetustatpiNDaH 15, SoDazaH punarmUlaM-aSTamaprAyazcittaM tatprAptinibandhanaM karma-vyApAro garbhaghAtAdistatprayogapiNDaH 16 // tatra dhAtrIvabdAlasya kSIramajjanamaNDanakrIDanAkadhAraNAdi kRtvA kArayitvA vA yallabhate sa dhAtrIpiNDaH, udAharaNaM cAtra-jambUdvIpasya bharate, Mo nAmnA kollapuraM puram / musAdhubhaktisaMyuktasuzrAdakakulAkulam // 1 // kSINajaGgAbalattvenAjaGgamAH saGgamAbhidhAH / vasanti sthabirAstatra, 44 sUrayo guNabhUrayaH // 2 // anyadA'jani tAdRkSaM, durbhikSaM yatra saMgame / putraH pitRbhyAM putreNa, pitarau ca na tuSyataH // 3 // dhAnyasya varddhamAne'rdhe, pAtre'rthaH svalpako'bhavat / zrAddhAnAM dravabhaikSasyAlAbhato yatInAmapi // 4 // tataH sUribhiranyatra, vihartumasahai: svayam / ziSyaH siMhAbhidhaH sUriH, sagaccho'pItyabhASyata // 5 // vatsa ! gaccha sagacchastvaM, subhikSabhRti nIvRtti / vayamatraiva tu kSetre, sthAsyAmo yatanAparAH // 6 // gugerAdezatastasmin, vihate dezatastata: / nababhAgIkRte kSetra, tatra tasthustu sUrayaH // 7 // dravyataH kSetrato vA'pi, kAlato bhAvatastathA / caturvidhayatanayA, yatIzA viharanti te // 8 // dravyato yatanAM pIThaphalakAdiSu kurvate / kSetrato mamatAhInA, vasatau pATake'pi dA ||9 // ekatra pATake mAsamapitvA'nyatra kAlataH / bhAvato mamatAhInAH, sarvatra vyaharaMzca te // 10 // itazca siMhAcAryeNa, dattAhavaH prahito muniH / 888 // 65 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradhu'nmIyavRttI // 66 // saMgamasthavirAcAryapravRttyanveSaNAkRtaM // 11 // prAg yaMtrAMpAzraye'bhavat kramAntatraiva santi te / tAnnityavAsino matvA so'sthAt pRthagupAzraye // 12 // tAnnatvA'vajJayA bhikSAkSaNe taiH saha yAtavAn / ajJAtocchaparibhrAntyA, kliSTaH ziSyo vyacintayat // 13 // zAThyena bhramayatyeSa ciraM prAntakuleSu mAm | bhikSAmAdAsyate bhadrakuleSu svayameva tu // 14 // taM kliSTaceSTitaM matvA sUrirAcyagRhe'vizat / bAlakaM pUtanAgrastaM, krozataM tatra caikSata // 15 // tattazcapyuTikaM dattvA mA rudastaM gururjagI / tattapo'cintyasAmarthyAnnaSTA ca kaTapUtanA // 16 // paNmAsyA virate tatra, bAlake nityarodanAt / muditA modakApUrNa, tasyAmbA sthAlamAnayat // 17 // Adatsvedamiti prokte, guruNA karuNAvattA / datto gRhItvA |payAptamupAzrayamupAgamat ||18|| vihatya prAntageheSu, sUrayo'pi samAyayuH / vidadhurvidhinA''hAraM vidheyamanasazca te // 19 // Avazyakasya velAyAmayamAlocanakSaNe / gurubhirgadito bhadra ! samyagAlocanaM kuru // 20 // sa provAcAtha yuSmAbhiH saheba vihRto'smyaham / kimatrAzuddhame vAstItyukte ca gururabravIt // 21 // dhAtrIpiNDastvayA sUkSmo bhuktazcappuTikAvazAt / pUtanAyAH pratIkArAt, cikitsApiNDa eva ca // 22 // | dadhyau ziSyo'tha me doSaneSa sUkSmAnapIkSate / svakIyAnnityavAsAdIn, mehato'pi sato na tu // 23 // svacchidrAlokane loko, vakraH zukrasamo'pi na / sa eva hi sahasrAkSaH, paracchidrekSaNakSaNe // 24 // dhyAtvetyagAt kudhApUrNastUrNamAzrayato bahiH / jajJe guruSu vAmaM taM yathAsannihitA surIM ||25|| vidadhe durdinaM vAtaM karkazaM sA sazarkaram / ghanAghanAM dhanasyApi vRSTiM tadvidravecchayA // 26 // tayeti dUyamAno 2'yamativihvalamAnasaH / gurunajUhavad vatsAgaccheti taistu bhASitaH // 27 // sa prAha vasatidvAraM na pazyAmi tamovazAt / purA krodhavazAt ] tyaktaM tattena kathamIkSyatAm ? // 28 // zleSmazliSTakarAMgulyA, prakAze guruNA kRte / sa dadhyau dIpako'pyasti, kathaM guruparigrahe ? // 29 // samAgato gurorante, svasya saMstArakaM vyadhAt / guruNA'thAMgulIdIpe, hRte'bhUd dustamaM tamaH // 30 // bALaM santamasaM tena bhASite sUrayo jaguH / viharanto bhavantaH kiM, sadIpAzrayavAsinaH ? // 31 // tataH sApatra ziSye, saitya zAsti sma devatA / patitvA pAdayoH ziSyo, gurumakSamayattataH | // 32 // prAyazcittaM guruproktaM, prItimAn pratyapadyata / matveti dhAtrikApiNDo, nopAdeyaH susAdhubhiH // 33 // 1 // atha dutItyadoSaH, sa prakaTapacchannasandezakathanena mithaH syAt, tatrodAharaNama virodhI grAmayosasIda, dvayorapi parasparam / tayoreprANI 8 pravrajyA svarUpe utpAdanA doSAH 16 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 67|| asmadgrAmastava grAmamyopamti baMdhogataH / tadyatnena tvayA ratheyaM, mAguJya kavayadRzam / / 3 / / 'yugmam / AndhyAna manasya mA bhatraM, na ca grAmAya tattathA / sannAhyAtha sthito grAmaH, sarvaH sa bhavamatsara 4AtrAnta ca pranyAyagrAmaH saMgrAmasajjadhIH / Agatazca mahAMzcAsIna, mitha: samaraviDvaraH // 5 / / zayyAtaryAH patiH putro, jAmAtA ca vipedire / agravyatikaraH ammAdabhUditi janA jagau / / 6 / / mA''gyadANyAtamatanma. II pitrA-bhAdivairiNA / tato'pabhrAjanA jajJe, jane'sya mahatI muneH // 7 // atha nimittam-piNDArtha lAbhAlAbhAdi kathayato nimittapiNDaH, tatraudAharaNam-kazcana vavacana grAme, grAmamvAmI purA'bhavat / narendrAdezatA dezAntare dUre ca so'gamat // 1 // cire kAlaM gate tasya, dayitA vyAkulA'jani / gRhasvAmibiyogo hi, duHsahaH kulayoSitAm // 21 // anyadA zramaNaM bhikSA''yAtaM papracchaM sA''darAt / nimittaM vetsi bhagavan !, sa prAha sutarAmiti // 3 // sovAca gRhiNI svAmI, kadA mama sameSyati ? | muninA prAtarityukte, sA sAha pratyayo'tra kaH // 4 // sa prAha pratyayo'yaM te, guhyadeze mapo'sti yat / dRSTazcAdya tvayA svapnA, rajanyAmatha sA'tupat // 5 // tayA muditayA tasmai, dApitA modikAdikA / parAnapravarA bhikSA, sa bhikSuH pramanA yayau // 6 // sA prAtaH prAtanot prItyA, gRhe foll svastikatoraNam / svAminaH sammukhaM preSInnijaM parijanaM tathA // 7 // svAmyetya svagRhe svAmI, papRccha gRhiNI nijAm / sA'tha tatkathitaM sarva, guhyadezamaSAdikam !!8 // nimittAtizayaM sAdhoH, prazaMsantI zazaMsa ca // sa ca mithyAvikalpenAnalpena kRpito'dhikam // 9 // AhUya zramaNAbhAsaM, 0 PR taM papraccha sa tucchadhIH / etasyA vaDavAyA yat, kukSau garbho'sti kIdRzaH ? // 10 // muniH prAha samastyatra, paJcapuNDraH kizorakaH bhAvi cette vacaH satyaM jIvasItarathA mRtaH 11 // tenAtha gRhanAthena, samuSA puruSAtmanA / udaraM dArayAMcakre, vaDavAyAH svapattinA / / 12 / / yathA''diSTe tato dRSTe, kizore sa muni jagau / mithyAvAkye'tra sajAte, dArayiSyaM tabodaram // 13 // matveti munibhirlokadvayasya hitamicchubhiH / nimittaM 4 sanimittaM vA'nyathA vA kathayezca na (kathyate nahi) // 14 // 3 _ athAjIvapiNDaH, tatra jAtikulagaNAdiSu tatasvarUpamAtmAnaM piNDArthaM vadata AjIvapiNDaH 4 // atha vanIpakapiNDaH, brAhmaNazAkyaparivrAjakakAkazunakAdibhakteSu piNDArtha tattadbhaktamAtmAnaM vadato banIpakapiNDaH 5 // atha cikitsApiMDaH, sa ca rogapratIkArAya auSadha bheSajaM vA dadata upadizato vA bhavati 8 // atha krodhapiNDaH, vidyAsAmarthyAdika krodhaphalaM zakamAno gRhI yadbhayAd datte sa tathA, dRSTAntazcAtra- // 67 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stikalpAbhidhe pare (naMge.)'nalpAgAravirAjite / sAdhurviveza bhikSArthI, mAsakSapaNapAraNe ||1|| bhramannokasi viprasya, pretakAryadine'vizat / 4 pravrajyA pravrajyA0 Jol kukSipUraM ghRtapUrAn, dvijAstatra ca bhuate // 3 // anyairavajayA dRSTastaigya nigato gRhAt / makrodha prAha yatpratakAye'nyatra pradAsyaya // 3 // bubanne tupanakA svarUpa zrIpradyu ma niryAtA, daivayogena tatra ca / dvitIye'pi mRte pretakArya sa prAvizanmuniH // 4 // alAbhe ca tadevaiSa, vinnuvannirganaH punaH / daivayogAcca tadghane, utpAdanA mIyavRttI tRtIyaM mAnuSaM mRtam / / 5 / / tatrApi pretakAryasya, dine tadgRhamAgataH / alAbhatastadevArya, badannitiH yAvatA // 6 // tAbatA dvArapAlana, dopAH 16 ra sthavireNa gRhezituH / triH proktaM tanmunervAkyaM, kathyate sma yathAtatham ||7|| Uce ca munimena drAk, mAnayadhvamamAnavam / sarve'pi yUyaM mA 11 // 68 // kAlamakAle kalariSyatha / / 8 // AvayyAtha gRhasvAmI, kSamayitvA ca taM munim / ghRtapUrAn dadI netthaM, krodhapiNDastu gRhyate // 9 // 9 // atha mAnapiNDaH, labdhiprazaMsAgarvito munirgRhasthasya abhimAnamutpAdya yaM piNDaM gRhNAti ma mAnapiNDaH, tatrAdAharaNam-- asti kauzaladezAntanagaraM kauzalAbhidham / tatra kANikasedAnAM, cArita pAkamahotsavaH // 1 // tatraikatra mahAgacche, vayaHsandhisthamAdhuSu / 0 saMkathAyAmuvAcaiko, mAnadhakamidaM vacaH // 1 // adya bhikSAkSaNe sevAH, ko vA bahIna lapsyate / prAtaratrAkSaNe yastvanayettA labdhimAn sa tu // 2 // prAha kSullaka eko'tha, neSyAmi bahuzo'pi tAH / pare prAhughutaguDahInAstAH kasya tuSTidAH ? // 3 // yUyamicchaya yAdRkSAstAdRkSA AnayAmyaham / buvanniti yayau kSulla, ibhyasyaikasya vezmani // 4 // prAjyAzca saguDAjyAzca, sevAstatra dadarza saH / yayAce bahudhA cebhyagRhiNIM kalayA girA // 5 // pratiSiddho tayA vADhamayaM mAnamayaM vacaH / jagAdAvazyamevaitA, mayA grAhyAstavAgrataH // 6 // sA prAhaitAsu sevAsu, gRhNAsye kAmapIha cet / tattvayA mama nAzAyAM, laghunItiH kRtA dhruvam ||7|| kSullako nirgato gehAt, papraccha prAtibezikam / gRhasvAbhyabhidhAnAdi, jJAtvA sadasi taM tataH // 8 // gatvA'tha kSullako'pRcchat, pariSatapurapAnatha / ko devadattanAmAtra?, te prAhustena kiM tava ? // 9 // sa prAha kiMcidyAciSye, te procuH prAthayasva naH / devadatto jagAdAtha, yattaveSTaM dadAmi tat // 10 // kSullakaH prAha yadyeSAM, SaNNAmanyataro nRNAm / na tvaM bhavasi tadyAce, te procuH ke nu te narAH ? // 11 // zvetAMgulirbakoDDAyI, kimatIrthasAdhakaH / gRdhracArI hadanakaH, sa SaT nRniti tAn jagola 8 // 12 // tathAhi prathamo jAyAsadAdezakaro naraH / prAtaH niyAM prati prAha, kSudhAtaH pavanaGkaraH // 13 // yadi te rocate yena, bhojanaM 1 vidadhyAmyaham / sA'tha zayyAsthitA'vAdIt, kSudhito'syadhikaM yadi // 14 // taccullayAH kSAramutsAryAnIyaidho jvAlayAnalam / jalApUrNA 1068 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 8: dhItataH thAlI, cunyAmAgepaya drutam // 15 // kuzUlAt tandulAn sthAlyA, prakSipya paripacya ca / mamAnyeyaM yadutthAya, tabAha pariveSaye // 16 // paDalyA. yadAdizati meM kAntA, prAcyati ma tathA'khilam / kRtvA vijJapayAmAsa, pariveSTaM tatastayA // 17 // iti pratidinaM cullIkSAgapanayanAdamum / loll zrIpradyu 8 zvetAbhUitAmaguli tAM, bAdhya vaitAmuli 18 // iti saMguliprokto, bakoDDAyI nizamyatAm / tathAhi puSaH kazcisti mIyavRttI prANapriyApriyaH // 2 // sa ca premapagadhInaH, praNayinyeti bhApitaH / nvayA nirantaraM nIramAnetavyaM marAvagat // 3 // divamApatrapaH mo'tha, 100 caramaprahare nizaH / kalazanAnayannIraM, bakAnuDApayatyayam // 4 // premaprAsAdamampUrNakarmasthAnasya lakSaNam / ma bibhran kalazaM zIrSe, tayA gauryA // 69 // e vazIkRtaH // 5 // nityamityAnayannIraM, bakAn uDDApayannizi / janena jJAtavRttAntI, bakoDDAyItyabhASyat // 6 // iti prokto bakADDAyI, kiGkaraH zrUyatAmitaH / kilaikaH kulaputro'bhUn, kalatre'tyanurAgavAn ||7 // prAtaH prAtaH samutthAya, zayanIyatalAdayam / AdezaM dehi me dAma, iva premNA - aGgikRta hRdi // 8 // vaktItyAdiza me prANavallabhe ! kiM karomyaham / mA prAhAnaya pAnIyaM, tat kRtvA vaktyaM punaH // 9 // kiM karomIti sA prAha, pacasvAkhADaya tandulAn / bhAjanaM dhehi me tattat, kRtvA cAha karomi kim ? // 10 // tayAMce zodhayocchiSTabhAjanAni tathaiva maH / kRtvA - haM kiM karAmIti, sAce prakSAlaya kramau // 11 // iti bijJAya lokena, kiMkaraH ma nigadyate / zrUyatAM tIrthasnAtAraM (kAntAdhInaM naraM buve) ||12|| kvApi grAme naraH kazcit, priyAbAkyAnuvartakaH / snAne sage braja snAnaM, yathecchaM tatra cAtanu // 13 // arcitvA davamApUryAbhamA kumbha samehi ca / yadAdizati meM prANavallabheti nigadya saH // 14 // sarva kurvastathA tIrthasnAteti gadito janaH / tIrthasnAteti baH prokto, gRdhracArI nizamyatAm // 15 // tathAhi puTapaH ko'pi, svastrIvAkyAnuvarttakaH / sA''dezaM kuTute yaM yaM, te saMpAdayate gyAt // 16 // mo'nyadA bhojanaM ra kartumupaviSTo'vadat priyAm / priye ! gulamidaM bhojyaM, tad ghRtaM pariveSaya // 17 // tayoktaM kuzUlAdasmAd, gRhANeti tathA vyaghAt / anyadA-8 'sau payo'yAcat, snAnArtha namravAkyataH // 18 // tayA'pi ca pacatyA'nnaM, proce stokamitaH saraH / tato gatvA saraH snAtvA, bhRtvA kumbhaM samAgamat // 19 // tataH sa gRdhrapakSIva, marati sma na kiJcana / mAdhikSepaM punaH proktaH, sarati sma sa tAM prati // 20 // punaH punaH saranneba, tAM yoSitamupAgamat / tadvRttAntaM jano jJAtvA, jagau taM gRdhracAriNam // 21 // kaMcit punarnaraM tasvI, kurvatI zizuhAdanam / pratyahaM na ca taccitte, ta khedasyAMzo'bhavannanu / / 22 / / ato danako nAmnA, ma prasiddhiM gato jane / narAdhamAH paddhapyete, bhavatAM kathitA mayA // 23 // uktveti virate :3 C:8 // 69 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradyu 70 // 1101 zrI bhulle, sopahAsaM pare jaguH / yugapad bhagavannammin, santi doSA ime khalu // 24|| na yAcyo'yaM tataH prAha, gRhabhRna nAhamIdRzaH / tayAcasva jyA mahAsatva !, yaccitte taba rocate // 25 // kSullakaH prAha yadyevaM, tato ghRtaguDAnvitAH / sevAH prayaccha paryAptA, bhojayAmi yathA munIn / // 26 // OH svarUpa dadAmIti bhaNan yAtaH, sakSulla: sa gRhAntikam / kSullo'thAkathayattasya, tatpalyA maha vigraham // 27 // sa prAha tarhi tiSTha tvaM, dvAri utpAdanA yavRttI 0 yAmyahamanarA / vadanniti gRhAdhIzaH, prAviveza svavezmani // 28 // jAyAmUce ca kiM siddhaM?, bhojyaM ? sA''ha tatheti ca / prAjyamAjyaM guDaM dopAH 16 cApi, tadyuttAgya mAlataH // 29 // tasyAM mAlAdhirUDhAyAM sa nizreNImapAnayat / tena vyAhRtya ca kSullA, yatheSTaM pratyalAbhyataH // 30 // taM? vIkSya tumulaM cakre, tayA tena ca darzitam / tasyA nijanasi nyastAMgulyA tatra vimUtraNam // 31 // bhRtvA pAtraM ca gatvA ca, so'nyAn KR mAdhUnabhojayat / nAdeyamitthaM yannArI, kuryAdAtmavadhAdikam // 32 // 10 // atha mAyApiNDaH, sa ca piNDArtha vividha kANakRSThAdirUpaM kurvato bhavati, navApAbhUtimubhidRSyantaH, tathAhi jambUdvIpasya, bharatApAcyakhaNDake / dezo'sti magadho nAma, nagadhoraNibandhuraH // 1 // tatra rAjagRhaM nAma, puraM nijagRhaM zriyaH / asti pramuditAzepavibudhaM svaH 8 puraH prabham // 2 // maMtrAMgapaMcavakro'sti, tatra kSatrazigemANiH / dviSaSTi(nta) patatikSodasiMha: siMhastho nRpaH / / 3 / / brahmANDamaNDape yasyAdhirUDhA 10 kIrtivallarI / sacchAyaM bhuvanaM cakre, vicchAyaM tvarimaNDalam // 4 // viharannanyadA tatrAgamadAgamadAnadhIH / zuddhardharmarUcidharmarUcirnAma 10 gaNAdhipaH / / 5 / / udyAne guNavantaste, tasthurguNazilAbhidhe / bahucchAye tadAkIrNe, jIrNakalpadrumA iva // 6 // teSAmASADhabhUtyAkhyaH, kalAbhUtyA samasti ca, samastajJAnapRthulaH, ziSyaHprAthamakalpikaH / / 7 / / sa ekadA pratikuTamaTannaTakuTa gataH / naTazca nRpamAnyo'yaM, mahAn ko'pyasti tatra saca ||8| ASADhabhUtinA tatra, praviSTena ca modakaH / labdho gandhena rUpeNa, rasenApi pramodakaH // 9 // tatazca nirgato dadhyau, bhaviSyati gurorayam / AnayAmi dvitIyaM tamadvitIyaM rasAdibhiH // 10 // dhyAtveti bhUtvA kANo'kSaNA, tatreva prAvizat punaH / punastaM modakaM prApya, nirjagAma bahiNuhAt // 11 // punardadhyAvupAdhyAyasyAyamastvanyamAnaye / svayogyamiti saMcintya, kubnIbhUya punaryayau // 12 // vijJAnena vyadhAt kubja, gAtrameva na kevalam / cAritramapi saivaM so'vataMsaH kuhanIvatAm // 13 // punarmodakamAsAdyamApya dadhyau munesyam / bhaviSyati dvitIyasya, kuSThirupaM tato vyadhAt // 14 // guTikAyAH prayogeNa, kuSThaM svAMge babhAra sH| cAritrAMge'pi viSayakuSThaM prepsurivAdhikam // 15 // sa kANAdi gavAkSAdhoM, naTage - Joll 1170 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 hasya tad vyadhAt / naTaH prakaTamaikSiSTa, sakalaM tadgavAkSagaH // 16 / / adhyAyacyA parAkreyaM, naTa: mitapaTa: mphuTaH / tadanaM mAnadAnAdya:, karogyAtmavazaMvadama // 17 // vicintyeti naTo madhyamAgatya kSullakuSTinaH / upetya modakAnAM ca, bhutvA sthAlamupAvizat / / 18 // avAMcacca tvayA nityamAgamyamiha bhikSitum / zrutvetyupAzrayaM yAte, tasminnUce naTo naTIm / / 19 / / sitAmbara: priye veSaviSavepa vicakSaNaH / sadA mAdakadAnena, - modanIyaH prayatnataH // 20 // tathA ca nijayoH putryoH, zikSA deyA tvayA tathA / anukUlopacArastaM, vazamAnayato yathA // 21 // gRhamAgacchatastasya, nityazo vidadhurmudam / snigdhairnaTI naTIputryau, modakailalitairapi // 22 // nilaye nityamityasyAgacchataH saMghacAriNaH / eka kaTAkSabaDizAgrasthamAdakAmipakSiNaH // 23 // sugADhaguNajAlAntaH patitasya vidheLa (va)dhAt / hA hA manogalastAbhyAM, dhIvarAbhyAmavidhyata // 24 // yugmama / / viddhe citte bisasmAra, smarApasmArabhAgayam / guruvAkyamahAmantramabhyastamapi santatam // 25 // kulAbhimAno'bhUdbhagno mAnamAnadhanopamaH / lajjA'pi lajjamAnevApasasAra sudUrataH // 26 // cAritrAvaraNaM karmodIrNamatyantadAguNam / tatastAbhyAM samaM narma, cakre of dharmabahirmukhaH / / 27 // tAbhyAmUce'sti cetkAryamAryaputra ! ratena te / tat pravrajyAM parityajyA''vAmugraha kulodvaha ! // 28 // tat prapadya gato 8 gurvantike svAkUtamAkhyata / guruH prAha na te yuktaM, kartu lokadvayadviSat // 29 // tvaM vivekI kulInazca, viSayeSu ramasva mA / bAhubhyAmambudhiM flor tIrthyo, kathaM majjasi goSpade ? // 30 // varaM bhuktaM viSaM naiva, sukhaM vaiSayikaM punaH / ekazo hi viSAnmRtyurviSayebhyastvanekazaH // 31 // vineyaH prAha fol bhagavan !, satyametanna saMzayaH / na zaknomi parivrajyAM, vidhAtuM sAmprataM punaH // 32 // tAbhyAM hi cittamAkSisamukttavA ca sa vratam / veSAntareNa sa prApa, naTabannaTavezmani // 33 / / ubhe api vRte tena, pariNIte pitA'bravIt / dhArmikaH satpumAneSa, uttamaprakRtistathA // 34 // tadArAdhyo12 pramattAmyAM, saMmatAbhyAM ca nityazaH / yathA na yAti vairAgyaM, te tathetyatha cakratuH / / 35 // paMcadhA sevamAnasya, sukhaM viSayasambhavam / tAbhyAM 28 saha mahAsnehAdanehAstasya gacchati // 36 // anyadA nATakaM dI, mahilArahitaM divA / nRpasyeti naTAH sarve, yayuryativarAdikAH // 37 // | vijJAyaikAntamASADhabhUtibhArye ume api / prasannAsye prasannAyAH, pAnamAcaratastataH // 38 // kApizAyanapAnena, cetanAbarjita iva / yAvat saMtiSThatastAbadyajjAtaM tannibodhata // 39 // nRpatI nRpakAryeNAtIva vyAkSiptacetasi 1 nATakAvasarAbhAvAnnaTAH svasthAnamAyayuH // 40 // ASADhabhUtirapyAzu, praviSTo bAsavezmani / te cApazyadvivasane, pizAcyAviva bhISaNe // 41 // prasaranmadirAgandhe, smerAsye madhubhANDavat ! // 72 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradyumIyavRttI // 72 // | kuSTinyAviva duSprekSe, makSikAjAlabhAti // 42 // lAketanAbhAvat patite kRNaye iva / te nirIkSya viraktAtmA cintayAmAsa cetasi | ||43|| vizeSakam // aho mama vimUDhatvamaho duzceSTitaM mama / aho ko'pi madIyAnAM paripAkaH kukarmmaNAm // 44 // yadetayoH kRtaM - zucyordurgatidvAratulyayoH / zuci caritraratnaM hI zivakAri ca hAritam // 45 // nAzitaH zrutadharmmaca, mudhAkRtasudhArasaH / tyaktAM | gurukulAvAso, nivAsaH sukhasampadAm ||46 // vrataM dhvastaM vizvamAjJA, bhagnA lagnA'ghasantatiH / viSayAH sevitA vAntonibhAH zunakavanmayA // 47 // bhraSTapratijJA jAto'smi, dhiga 2 me mAnuSaM bhavam / bhagne ca lajjAmaryAde, manodvArakapATike // 48 // kiMca ratnAkare prApte'pyAttastRNamaNirmayA / niSevitaM viSayajaM sukhaM yanmAnave bhave // 49 // yadrogazokabhAg naiva, jarAmaraNanAzanam / sadyo'vadyojjhitaM cAra, cAritraM tat karomyaham // 50 // dhvAtvA tadaiva bhavanAttaM niryAtaM naTottamaH / dRSTvA virAgatAbhAjaM, vijJo vijJAtavAn hRdi // 51 // athotthAya gatanaye, tanaye te tathAsthite / gataM prAha nirutsAhaH, saraSA paruSAkSaram ||52 // AH / pApe ! yuvayorIdRk dRgviplavavidhAyakam / caritaM tvaritaM vIkSya, yAti saiSa mahAnidhiH ||13|| yadyAnetuM samarthe tadetamAnayataM yuvAm / svasyAtha yAcata yAvajjIvamAjIvanaM tataH // 54 // sasaMbhramamathotthAya veSamAdAya satvare / Agatya padayorlagne, kSamayAmAsatuH patim // 55|| priya ! vipriyamekaM tvaM sarvasaha ! sahasva nau / anuktevipramukte ca nirnAthe nAtha ! nAtyalam // 56 // sa smAha kiMcinno vAcyo, virakto yuvayoraham / te procatustato yAvajjIvaM jIvanado bhava // 57 // tat prapadya nivRtto'yaM, saptarAtreNa nirmame / nirmamaM'pi sthito bhAve, nATyaM bharatacakriNaH || 58 || atha siMharathaH kSmApaM, naTakSmApo vyajijJapat / devApUrva kRtaM nATyaM, yadastyASADhabhUtinA // 59 // tadabhinIyate rAjaputrANAM paJcabhiH zataiH / pAtrikANAM tatastAni, | prAsAdIkurutAM prabhuH ||60 // yugmam // rAjJA tathA kRte nATyakavinA tena tAni tu / cakrire nATyaviSaye, kuzalAnyakhilAnyapi // 61 // nRpe | saha sabhAsadbhiH sabhAmadhiniSeduSi / taiH samaM nRtyamArebhe tato yativaro naTaH // 62 // SaSTyAM sahasrairvarSANAM yathA bharatacakriNA / SaTkhaNDabharatakSetravijayo vidadhe'dbhutaH // 63 // nidhayo nava ratnAni caturdaza ca lebhire / yathA yathA va rAjyAbhiSeko'bhUd dvAdazAbdikaH | // 64 // divyA bubhujire bhogA, yathA paJcavidhA api / tathA tathA'bhinayatA, nRpatistena toSitaH // 65 // pradattasarvAlaGkAraH, stutivrata iya | stuvan / prekSate sma dRDhAkSiptaH, stAnIdyata ivaikasi // 66 // koTimUlyaM purola ratnasaMvammitaM ca tam / alaMkAramalaM cakre, sa mumukSubaro naTaH 1 4 pravrajyA svarUpa utpAdanA dopA: 16 // 72 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 // bharatA bharato navyaH, saiSa bhUSaNabhUSitaH / AdarzagRhamadhyAsta, sArddha taiH paJcabhiH zataiH // 681 / rUpaM nirUpaya'statra, galitAdaMgulIyakAt 1 fol anyAbhyo'nyAdazImekAM. niHzrIkAmaikSatAMgulim // 69 / / vicchAyAM prekSya tAmanyAMgulIbhyA'pyayamUmmikAH / zirasaH zenvaraM karNayugalAdapila) kuNDale 70|| hAraM kaNThAd bhujayugAdaMgade kaMkaNe tyajan / sa itthamaMgaM niSpa, padmAkaramivaikSata // 71 / / tata: mAvegasaMvego, bhAvanAbhAvanAdayam / utpAdya kevalajJAnaM, kuntalAnudapATayad // 72 / / zatAnAM paJcakaM tacca, tadIyAbhinayaM dadhat / vibhUSaNojjhanaM kezollucanaM ca vinirmame / / 73 // gRhItadravyaliGgo dAga, dharmalAbhaM pradAya saH / bharato bharato raMgamadhyAnniti yAvatA ||74aa tAbadrAjJA ca tadrAjIbhizcara dhatuM samIhitaH / Uce nivRttaH kiM cakrI ?, na nivarte'hamapyataH // 75 // sApi paMcazatI rAjaputrANAM dravyaliMgamA / jagAma saha tenaiva, gurupAdayugAntikam / / 76 // . punazca pATalIputre, tadIyAbhinayekSaNAt / bairAgyaraMgitasvAMtaH, pravavAja ghano janaH // 7 // na grAhya ityayaM 4 mAyApiNDaH zramaNasattamaiH vRddhaprAghUrNakaglAnakArya muktvA kadAcana // 78 // atha lobhapiGa :,- tatrodAharaNaM kezarakasAdhuH, evaM caitat-campAyAmutsavadine, mAsakSapaNapAraNe 1 dvipakSakSapakaH kazcidityabhigrahamagrahIta // 1 // tasya cAlabhamAnasya, modakAMzcittamodakAn / saMkliSTapariNAmena, vikalatvamajAyata // 2 // badato dharmalAbhasya, sthAne kezaramodakAn / JO abhUnnizA na tu bhrAnto, bhikSAbhrAntiM mumoca saH // 3 // yAminIyAmayugme sa, zrAddhasyaikasya sadmani / sthAnake dharmalAbhasyAbadat ke zaramodakAn // 4 // cittaM calaM parijJAya, muneH suzrAvakaH sa tu / kezarANAM modakAnAM, bhRtvA bhAjanamabhyagAt / / 5 // pAtre vaikalyamAtreNAkRSTe tena / sa modakAn / dattvA tatpratibodhAya, dhRtopAyastamabravIt // 6 // bhagavan ! yAmayugmasya, pratyAkhyAnaM mayA kRtam / tat sampUrNa ne vA'pazyadutpazyo'tha muninabhaH // 7 // sa nirIkSya sanakSatra, tatra nakSatranAyakam / pratyAgatamanAH prAha, preraNA zrAddha ! suSThu te // 8 // uktveti / nagarImadhyAgnirgatya sa sacetanaH / modakAniSTikApAkabhasmakazmalitAn vyadhAt // 9 // cittavaikalyadAnena, muniH kazmalitaH sa taiH / zuSeva of tAMstathA kurvan, kRtapratikRti vyadhAt // 10 // kRtapuNyasutasyeva, tasya modakacUraNe / kare'bhUtkevalaM ratnaM, bhavAmbudhyambupATakam // 11 // cittena nijavaikalyAdyadeSa bhramito muniH / sarvathA nAzayAmAsAtIba tallabdhakevalaH // 12 // kvaitAdRk kSapakaH sAdhustAdRk sudhAvakaH kva ca? 183 IMo| tasmAnna sAdhabhiryAyo, lobhapiNDaH kadAcana // 9311 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI atha maMstavaH ma dvidhA guNasaMstavaH sambandhisaMstaba zva, ekako'pi vidhA-pUrvaguNasaMstavaH pazcAdguNasaMstavazva, sambandhimaMstavo'pi vidhA 13 prathajyA pravrajyA0 NOl! pUrvasaMstabo mAtRpitrAdiH, pazcAt maMstavaH zvadhUzvazurAdi, tatra pUrvaguNasaMstavo yathA-asmAkaM bhavata: pUrva, zravaNAtidhayA guNAH / tegakRSTAH svarUpe zrIpadya- mamAyAtA, jAto'si nayanAtithiH / / 1 // dAnAnantarasaMstavA yathA - "callaka navattA yAdava, guNAnA yathA zrutAn / babhUva vimalaM cakSurasandeha utpAdanA mIyavRttI ID ca mAnasam // 1 // ' atha pUrvasambandhisaMstavo, yathA pitRmAtrAdisambandhaM bhojanalisuH kurute, vRddhAM mAtaraM, bAlAM putrIm ityAdi, atra dASA: 16 1 dRSTAMto yathA-kazcidibhakSAgataH sAdhurnijamAtuH samAM striyam / vIkSyAhArAdilAmpaTyAbd bhUvAdhRtimAniva // 1 // netre ca sAzruNI kurvastayoktaM kimasIdRzaH ? | punaktamapi prokte'gadadgadgadayA girA // 2 // mama mAtA bhavatyeva, tulyA'bhavadato'dhunA / tasyAH smarAmi tanAhamIdRzo samyaMba ! kiM bahu ? // 3 // tayA ca prakaTIkartu, mAtRsnehaM mukhe stanaH / kSipto'sya prazravazvAsyA, jajJe tatkSaNameva hi // 4 // mamAtItasutasthAnePY 'yaM bhAdIti vicintya sA! vidhavAM ca badhU tasmai, dAsIva pradadau mudA / / 5 / / iti vratabhaMgadopaH pazcAtsaMstave'pi svayamabhyUhaH / atha vidyAdidoSacatuSTayaM, tatra strIdevatA'dhiSThAnA vidyA, puruSadevatA'dhiSThAno mantraH, tatra vidyodAharaNam-pure gandhasamRddhAkhya 01 bahuziSyasamanvitAH / viharantaH samAjagmuH, sUrayo guNabhUrayaH / / 1 / / anyadA tadvineyAnAM, galitAnAM parasparam / evaM vidhaH samullApa o samAnavayasAmabhUt // 2 // yadatra RddhimAnasti, saugatAnAmupAsakaH / kadApi na dadAtyeSa, zramaNebhyastu kiJcana ||3|| tadasti ko'pi yastasmAda dApayituM kSamaH / ekaH prAha vratI mahyamanujJA samprayacchata // 4 // prAjyamAjyaM guDaM vastra, dApayiSyAmyahaM tataH / anujJAtaH sa tairyAtastadIye vAsavezmatira // 5 // hRdyayA vidyayA sadyo'pyabhimantrayati sma tam / gatayA'dhiSThitaH prAjyamAjyAcaM vyatarattarAm // 6 // mahRtya vidyAM svasthAnamAgate'smiMstapodhana sa pratyAgatacaitanyo, vilApamakaroditi // 7 // kenApi pApinA hA me, vRtapprabhRtikaM hRtam / muSTo malimlucaneva, zuceti vilalApa saH ||8|| mantraH paThitasiddhaH, tatra dRSTAnta:-pratiSThAnapurezasya, muruNDAkhyasya bhUpateH / kadAcidekadA tIbA, babhUva ziraso vyathA / / 1 / / bahuzo 4 vihite vidyAmantre tantravidAMvaraiH / babhUva na guNastasya, klAntadhAtorivezituH // 2 // itazca pAdalitAkhyA, vyAhRtAstatra sUrayaH / jane cAviditaistaizca, smarabhitramAtmanA // 3|| nAzitA nRpatezatiH ziraso dhazinA''tmanA / satizAyinaM vIkSya, camatkAra nRpo'tuSat // 4 // . Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SO sike & atha caNa mhigadhanAdikAryamAbhrakA: nayanA janAdayaH, navAdAsamma, purabhutpAdaka, candragamA mana: / nAma ifo tamyAsIna, mantrI mantravidAMvaraH // 3 // anyadA tatra durbhikSe, jAlanyatidA / jaMghAvanapariUiIT, yavanaglana nANiyaM nijapada kI zrIpradyu 1 nyanya, manvatantraupadhAdikam / AnyAya ca sagaccha taM, prAhiNvannanyanIti / / 3 / / pracchannamthena ca bhunnayana nayanA ane / cUgaH thunAtha gacchana, mIyavRttI mamaM pracalitaM ca tat // 4 // ganvA ca stokamadhvAnaM, tad gurutkaNThayA dvidhA / AgAt tatrAparI gaccharatUddiSTamthAnakegamat / / 5 / / tAvAgato natI prAkamA kamugAvA / epI' ciA cakevyAvRtya yadihAgatI // 6 // sthAtavyamatra saMtoSaparAbhyAmava kevalam / yannAsti tAdazI // 7 // bhikSAlabdhirdurbhikSabhAvataH // 7 // tataH svayaM gurumyin, yatprAzu labhate'zanam / tattayoH prathamaM dattvA zepamatti svayaM punaH // 8 // tato'lpabhAjanAd vRddhabhAvAcca svaguraM kRzam / bhRzaM nirIkSya tau kSullAditi saMlapataH sma ca ||9|| pAtayadbhyAM guTakleza, guTuM na guciraM kRtam / AvAbhyAM bhojanopAyamaparaM kurvahe tataH // 10 // dhyAtveti yatpurA'zrAvi, guroH kathayataH sataH / anubhUtaM tadantardhA, vidhAya nayanAMjanam // 11 // anAkhyAya gurostenAMjitanetrI nRpaukasi / bhojanAvasare prAvizAtAM dRSTau na kenacit // 12 // rAjJA sahaiva sauhitya, yAvad bhuktvA ca tau gatau / nityamityadanAd bhUpo'bhavattanutanustayoH // 13 // maMtripRSTo'vadat ko'pyAhAraM harati me'grataH / cANakyo'cintayan nUnaM, ko'pi bhuMkte'sya bhAjane ||14||dhyaatveti tatparijJAnaheto janamandire / parato'pISTikAcUrNamakSepayadasau rayAt // 15 // dvitIye dibase vIkSya, navAM caraNapaddhatim / atha roSaM vidhAyAdhAdbhUmaM netrAmbukArakam // 16 // azrudhautAJjanau tau ca, kSullA vIkSya trapAvazaH / basatau preSayAmAsa, mahAmantrI caNiprasUH // 17 // ahaM viTTAlito'smAbhyAmiti khedajuSaM nRpam / vihitabhRkRTimavimukuTaH sphuTamUcivAn // 18 // adya te saphalaM janma, tabAdya vimalaM kulam / yadAbhyAM pitarAbhyAM tvaM, vihitaH saMvibhAgabhAk // 19 // taM sambodhyeti mantrIzA, svayaM vasatimetya ca / upAlambhakRdAcAryaH, pratyupAlabhyateti saH // 20 // tvayi zrAddha kSudhAkrAntau, yadeto dharmavarjitau / aparAdhastavaivAyaM, na tvanyasya mahattamaH 4 // 2 // arthAhilagno mantryAha, mama kSamata vipriyam / itaHprabhRti me cintA, yatInAM nikhilA'pi hi // 22 // uktveti yAvad durbhikSaM, bhikSucintAM dhakAra saH / kathitazcUrNapiNDo'yaM, yogapiNDaM nibodhata // 23 // yogAH saubhAgyadaurbhAgyakarA bhaiSajamIlanaiH / prayujyamAnAH piNDArtha, yatInAM doSakArakAH // 1 // tathA hyAbhIradeze'sti, nAmnA'calapuraM puram / tasyAdUre ca nadyau staH, kaNhAvennAbhidhAnake // 2 // Sex ||75 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpradyu zrI tayAmadhye'sti ca dvIpo, brahmadvIpo'bhidhAnataH / Aste kulapatistatra, yatipaJcazatIyutaH / / 3 / / sa sadA'pyopadhilimapAdukAsaha eva hi / dvAra pravrajyA0 0 uttIrya tadidI bannAM, yAni pahAvatAM gahe ||4|| satkAraM kurute lokastammai ca zlAghate'nvaham / nindati zrAddhalokaM ca, niSprabhAvagurutvata: oli epanA 5 // athAryasamitAcAryAstatreyurvajramAtulAH / sabASpaiH zrAvastebhyaH, ma vRttAntA niveditaH // 6 // mUribhiH kathite tamya, pAdukAlepakatavaM / dApAH nmIyavRttI bhaktiyuktairiva zrAddhairnItaH kulapatiham // 7 // balAt prakSAlya tatpAdau, pAduke cApi talam / svakIyazisi nyamya, bahumAnena bhojitaH 18 // 8 // thAvakarbhojyamAno'pi, bahumAnAdbhaTerayam ! dhRti nApa vadhasthAnaM, nIto bAdhyaH pazuryathA // 9 // bhojanAntaraM sarve, janAntana mahAyayuH / ||76 // sa dhRSTaH pAdalepasya, bhramAnnadyAM viveza ca // 10 // lagnana bUDituM tasyAbhUdapabhAjanA ghanA / athAryasamitAcAryastatrAgacchadatucchadhIH / / 11 / / vaholokasya vAdhAya, dattvA cappuTikAM ca maH / graha banne ! paraM pAraM, yiyAsAmi zuce ! taba ||12|| tatazca milite kUlayugalaM vismitA janaH / mUgyazca yutAH pauraistApamAzramamAyayuH / / 13 // tatra dharmakathAkhyAnAjjanaH sambAdhito bahuH / tathA pravAjitA paJcazatI teSAM tapasvinAma im 14 // itthaM zAsanamudbhAgya, sUrayaH puramAyayuH / sA brahmadvIpagA zAkhA'bhavaccAgamavizrutA // 15 // etAni ca bhUtikarmAdIni piNDArtha kurbatAM dopAya syuH, na punaH pRSTAlambane'pi, yaduktaM kalpabhASye- "eyANi gAravaTTA kuNamANo AbhiogiyaM baMdhe / bIo gArabahio ucca o ArAimattaM ca // 1 // vIyaM, ti dvitIya apavAdapadaM prApya gauravarahita: kautukAdIni kurvannapyAradhakaH 'uccaM' uccairgotraM ca vanAti, atha 101 mUlakamalakSaNaM SoDazaM doSamAha, taddhi mahApAparUpaM piNDArtha marvathA na kAryamiti // atha dazeSaNAdoSAnAha-tatra zaMkitaM sambhAvitAdhAkarmAdidoSaM bhaktAdi 1 mekSitaM-ArUpitaM 2 nikSiptaM-jyastaM 3 pihitaM-sthagita 4 // saMhRtaM-anyatra kSiptaM 5 dAyako-dAtA tadazuddhaM 6 'unmizra' midhIkaraNaM 7 apariNataM-aprAzukAdi 8 liptaM-kharaNTitaM 9 chaIitaM-parizaTita 10 iti piNDagrahaNadoSA daza bhavanti, tatra zaMkite dhaturbhagI zaMkitaM gRhNAti zaMkitaM bhuMkte 1 zaMkitaM gRhNAti nizzaMkitaM bhuMkte 24 niHzaMkitaM gRhNAti zaMkitaM bhuMkte 3 niHzaMkitaM gRhNAti niHzaMkitaM bhuMkte4, dvituryo zuddhau 1 // makSitaM dvidhAmacittamrakSitacittamrakSita ca, AdyaM tridhA-bhUdakabanamrakSitatvAt, tejovAyubhyAM mekSitattvAyogAt prathama, acitapramakSitaM tu lokanindyAnindyavastubhyAM mrakSaNa - TO bhedAd dvighA 2 // atha nikSiptaM bhUdakAgnipacanavanatraseSu nikSiptamacittamapyagrAhyaM bhavati3, pihite caturbhagI, sacittena sacittaM pihitaM 101 // 76 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yA yavattau @ 177 @ acittena sacittaM 2 sacittena acittaM 3 acittanAcittaM 4, AditrikaM heyaM, turyaH shuddhH4|| saMhatadopastu dAnAyogyaM vastu pathvIkAyAdA kSiptvA tenaiva karoTikAdinA deyaM vastu sAdhodate, tadapi nikSiptavatturya bhane kalpata iti 5 // dAyakAstu 3 sthaviraprabhupaNDakakampamAnagAtrajvaritamattacchinnakarakramanigaDitapAdukArUDhA heyAH, tathA khaNDakapeSaka bharjakartakaloDhakarUtavikSepakapiJjakadalakaviloDakajemakagurviNIbAlavatsAzca heyAH 6 // tathA unmithaM sacetanamacetanaM ca mizrIkRtya dadAti, tatrApi caturbhaGgadhAmacitAmazra grAhyamiti // athApariNataM- dravyaM deyaM vastu na zuddha, bhAvo vA dAyakasyAzuddhaH, athavA dvayordAyakayorekasya 11 bhAvApariNataM, athavA dvayoH zramaNayorekasya manasi zuddhaM itarasya na tathA syAt tadA na grAhyamiti 8|| liptadoSasaMsRSTaM, karamAtrakasAva - zeSadravyairaSTau bhaGgAH, yathA saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSaM dravyaM 1, saMsRSTo hasta: saMsRSTaM mAtra niravazeSaM dravyaM 2, saMsRSTo hasto'saMsRSTaM mAtraM sAvazeSa dravyaM 3, saMsRSTo hasto'saMmRSTaM mAtraM nikhazeSaM dravyaM 4 asaMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSaM dravyaM, 5, asaMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM nikhazeSa dravyaM 6, asaMsRSTo hastaH asaMsRSTaM mAtra sAvazeSaM dravyaM 7 asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM mAtraM nikhazeSaM dravyaM 8, sAvazeSadravyabhaGgeSu grAhyaM, pareSu heyamiti 811 chardite madhurbidudRSTAntaH, tathA hyasti purI campA, sasyasampAtasundarA / niSkampA parasainyaistu, zampA viplavabhUrUhAm // 1 // tatra mitraprabho dveSitimirardhikadambake / nRpo mitraprabho nAma, padmollAsakaraiH karaiH // 2 // lakSmIsaMcAriNI tasya, cintAsantApahAriNI / devI tu dhAriNI nAma, zIlAdiguNahAriNI // 3 // tasyAsti sacivo dharmaghoSaH poSayitA zriyaH / priyaMgusAtmyataratasya, priyaMgurnAmataH priyA / / 4|| aparA ati santyasya, dayitA dayitAhRdaH / tAbhiH kareNubhiH kAlaM, kareNurikha so'nayat , // 5 // tatrAsti dharnA pAkhyaH, sArthavAho mahAdhanaH / dvidhApi cittapreyasyA, rAjamAno dhanazriyA // 6 // tasyopayAcitazatairyAcitasyatanayojani / svakAyaprabhayA dIptaH, prabhAM tanvannatiprabhAm // 7 // ajAte tatra sajAte, dhanamitro dhanAdhipaH / mudito vidadhe vardhApanamRdyanusArataH / 8|| sujAtamasya yo jAtaH, kule'smin dhanasaMkule / astokamiti lokasya, gigaH sarvatra vistRtAH // 8 // ityAkaNyaM vacaH karNya, janakau 1 janasammataM / vidadhAte tasya nAma, sujAta iti vizrutam // 9 // tena pravarddhamAnena, kalAkauzalazAlinA / rUpeNa ca kalAbhizca, vibudhatvamupAdade Moto10 // suzrAvakakulotpattyA, satataM sAdhusaGgamAt / paramaH zrAvakaH so'bhUd, vicArAcArazikSitaH // 11 // al // 77 // @ Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | yA 0 dyu vRttau 8 svamUrtinirjitAnaGgamUrtiprasphUrtivyayam / zamena sthAyibhAvena zAnto rama ivAbhavat // 12 // itana dharmmaghoSasya mantriNaH preyasIgaNaH / | AkSiptahRdayo jAtaH, sujAtaguNasampadA // 13 // priyaMguranyadA grAha, svaprebhyAM priyayA girA / AyAntamadhvanA'nena sujAnaM meM nivedayeH // 14 // (athaiSa sasuhyadvRndo, vRndAraka ivaujasA / AgacchannadhvanA tena preSyayA'syai niveditaH // 15 // priyaMguH svasapalIbhirvayamyAbhirivAnvitA / rUpaM | netrAmRtaM tasya, pivati sma tRSAturA // 16 // vadati sma ca sA dhanyA, nArI nArIjane'khile / baro bastaroM yasyA evaM niHzeSasundaraH // 17 // priyaMguranyadA cAnyasapatnImadhyacAriNI / sujAtaveSamAdhAya, ramate tasya ceSTayA || 18|| tadA mantryAgato hitvA kuNat prANahitAyugam / | kapATacchidreNApazyat, sarvAH prANahitAstathA // 19 // dadhyau ca sarvazuddhAMnto'zuddhAto'yamabhUd dhruvam / mA''zaMkatAmato bhinne rahasye channamastu tat // 20 // kupitena sujAtAya, kUTalekhasya darzanaiH / nRpatiM kopayitvA sa, bacanIyabhayena ca // 21 // prepito'kSurIpuryA, candradhvajanRpAntike / badhyo'yamasi vAryedaM likhitaM tasya mantrigA // 12 // yugmam // sujAtastatra yAtazcAnamaccandradhvajaM nRpam / taM lekhamArpayacvAstha, nirvikArAsya eva saH // 23 // dadhyau nRpastu vizvasto, viSAtyo'yamupAyataH / dhyAtveti ramate tena saha sarva sahApatiH || 24|| suciraM ruciraM vIkSya, tasyAcAraM vicArakaH / acintayannRpo hanmi nRralaM kathamIdRzam ? // 25 // dhyAtveti vijane tasyAkhyAya lekhamadarzayat / sujAtaH prAha yadvetsi, tad vidhehi nijehitam // 26 // nRpatiH prAha nAhaM tvAM hanmi guptaM punarvasa / uktveti svasvasA tasya dattA tvagdoSadUSitA // 27 // tayA candrayazonAmnyA, saMgamAt kuSThasaMkramaH / ISadISadabhUttasyAstulyaH sA'tha vyacintayat // 28 // dhigmAM tigmAMzutulyo'yaM yaH purA nijatejasA / mama saGgamato jAtaH, sujAtaH sa tamomayI // 29 // kramadviSamayairebhistadalaM viSayairmama / dhyAtve (graM. 200 ) ti sA sasaMvegA, jagrAhAnazanaM sudhIH // 30 // guruNeva sujAtena tena niryApitA ca sA / babhUvAyuH kSaye devo'vadhervedAkhilaM ca tat // 31 // tatrAgatya praNatyainamUce kiM te karomyahaM ? / taba prasAdato'haM yad, devIbhUtA'smi te priyA // 32 // so'tIva tIvrasaMvegI, dadhyAvadhyAmamAnasaH / pitarau prekSya gRhNAmi, vrataM ved ruciraM tataH // 33 // iti pUtaM tadAkutaM, jJAnAdvijJAya nirjaraH / samaM tena samAgacchayyampodyAnaM vimAnagaH ||34|| vimucya tatra taM devo, vikavitAM mahAzilA / babhAroparyayaM puryA, garjAyA apidhAnataH ||35|| tataH paurA paritrastAH prANatrANaparAyaNAH / atavicastamadaGghavandanA ziratA jatAH // 38 // zrotrire yasya kasyApi devasya danujasya vA / aparAdhaH kRto'smAbhiH, prasadya kSamatAM sa naH 8 pravrajyA svarUpaM madhu-vindu dRSTAntaH 78 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ To // 37 // devaH provAca ke dAmAH / sva prayAgyatha maprati ? | pApena mantriNA thAnaH, gujAtA pitA madhA 138 // gayAyAmi tApamAna, yadvA-trAnIyatAmayam / namyatAM kSamyatAM cApi, kArya vejjIvite bhavet // 39 // sa kvAranIti janerakta'vadat tridazapuGgavaH / campodyAne nayA bhUpaH, sapauro'kSamayacca tam // 40 // sa tRpaM pitarI mbI cApRcchya saMyamamAdade / pazcAtatpitagai sANyayAH paramaM padam ||4||mcivaa [0]] dharmaghopastu. rAjA nirdipayIkRtaH / dadhyau hahA mahApApo'haM ghoraM karma nirmama // 42 // bhogapu bhAgibhogeSu, lubdhena mayakA hahA / sujAta jAtarUpe'tra, kAlikA kalatA kila // 43 // dhyAyanniti viraktAtmA, gato gajagRhe pure / sthavirAnta vratIbhUtvA, gItArtho vyaharat kramAt // 44 // bArattapuramAyAto'bhayasenasya bhUpateH vArattakArakhyamantryoke, bhikSArthI praviveza ca // 45 // tatra dAnaniyuktena, paramAnnena pUritam / 3 DhaukitaM munaye sthAlaM, dhRtena madhunA yutam / / 46 / / bhAjanAnmadhuno bindurekaH pRthyAM papAta ca / mattvA charditadoSaM sa, tadanAdAya nirgataH // 47 // vAtAyanasthito maMtrI, bArato vIkSya tad hRdi / dadhyA ki muninAunena, bhikSAgrAhi parA'pi na // 48 // iti cintayatastasya, kSudrAH kSaudreNa lilyire / tAzcAnu prapatat pallI, tAM cAnu kRkalAzitum / / 49 / / attuM tamapi mArjAraH, pathikaH zvA ca taM prati / vAstavyazunakastaM ca, kalaho'bhUtayomithaH // 50 // zvAnayoH svAminI pazcAt, tadgRhyA militA mithaH / tataH pravavRte yuddha, kRntAkuMti zarAzari // 51 // tatra vArattako vIkSya, saMkhye'saMkhyajanakSayam / dadhyau na muninA''dAyi, bhikSA'nenaiva hetunA // 52 // dharmaH samyagayaM ramyaH, zrIsarvajJena bhASitaH / dhanyAzca munayo'mI ye, vartante tasya zAsane // 53 // tasyeti zubhamAvasya, jAtismRtirajAyata / devatArpitaveSaH prAga, mudrAmujjhAMcakAra ca // 054 / / grahaNAsevanAzikSAvizado viharan kramAta / zuzumArapuraM prApa, ma niSpApaziromaNiH // 55 // tatrApi dhundhumArasya, rAjo'gArabatI sutA / sA ca sarvajJasiddhAnte, kuzalA zrAvikA kanI // 56 // tayA vAde jitA pravAjikA cetasyacintayat / pAtayAmi sapalyantarimAra pANDityagarvitAm // 57 // dhyAtvetyAlikhya tAM citrapaTe pradyotabhUpateH / AdarzayadathApRcchannRpaH keyaM sulocanA ? // 58 // yathAtathe'nayA' 'khyAte, dUtaM pradyotabhUpatiH prAhiNod dhundhumArAya, sa gatvA taM jagAda ca / / 59 // manmukhena ca tvAM svAmI, zrIpradyoto badatyadaH / dehi mahyaM hI nijAM putrI, yuddhasajjo bhavAthavA // 60 // zrutveti dhundhumAreNa, saruSA paruSAkSaraiH / dUto nirvAsitaH sarvamAkhyAt svasvAmino'dhikam / / 61 // | tato'vantipatI roSAt, sarvasainyasamanvitaH / zuMzumArapuraM mAra ivArautsInmanaHpuram // 62 // dhundhumAraH svamabalaM, vairiNaM ca mahAbalam / matvA l // 79 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttaM 14 papraccha daivajJa. gopi DibhAnabhASayat // 63 / / praNazya tAni trastAni, nAgamandiramadhyagam / vArattagabhuni jagmurmA bhaipTeti ca mA'vadat4 pravajyA jyA Toin64|| daivajJo'tha munakyaM, taM nRpAya nyavedayat / niHsaMzayo jayo deva !, bhavato'tra bhaviSyati // 65 // udazrutibalenaipa, datvA svarUpa pradyu avaskandamAtmanA / dhRtvA pradyotamAnepIn mAnaiSI dhundhumArarAT // 66 / / uttamo'yaM gRhAyAta, ityaMGgAravatIM mutAm / pradyotAya pitA prItaH, nandipana [10 prAdAdudavahat sa tAAm // 6 // pradyotabhUpaH preyasyA'gAraktyA'pi saMgataH / sampApa smaramantApaniyApaNAmahAdbhutam / / 68 // anyadA'lpabalaM vIkSya, nRpaM prAha priyAmayam / bhadra ! kathaM gRhIto'haM ?, sA'vadanmunivAkyataH // 69|| pradyotA'tha gataH prAha, hasan daivajJa ! vandyame / upayuktaH ma DimbhAnA, mA bhIrityasmaraducaH // 70 // ityuktAH piNDasya dvAcatvAriMzaddoSAH, prastAvAt paMca grAsapaNAdoSA api kathyaMte, tatra ramagRddhayA saMyojanaM kurvata: saMyojanAdApo, na tu glAnatvAdI 1, dvAtriMzatkavalapramANAtiriktaM na bhujIta, ajIrNAdidopahetutvAt 2, rAge NAznatazcaraNa dhane-'GgAradIpaH 3, dveSeNAniSTaM apanatazcaraNendhane dhUmadoSaH 4,kSubdadanAzamana guravaiyAvRttya vidhAnasaMyamarakSaNana svAdhyAyavidhAnaprANarakSaNaIvizodhanarUpaireva kAraNairbhoktavyaM, na tu rUpabalatoriti 5, ityuktA dvicatvAriMzaddopA bhojanadoSAzca paJca 16.4 iti gAthArthaH / / 4 / / atha turyadvAra tRtIyagAthArthaH, iriyAipaMcasamiIhiM tIhiM guttIhiM tavavihANaMmi / nicvujjuto amamo akiMcaNo guNasayAvAso // 5 // PR evaMvidhaH mAdhurbhavatIti gamyate, 'iriyAipaMcasamiIhi' IryAdibhiH paMcamiH samitibhistisRbhizca guptibhirUpalakSitaH, tapovidhAne ca nityodyuktaH, punaH kathaMbhUtaH ?- 'amamaHmu svajanaprabhRtiSu mamatvarahitaH, tathA akiJcanaH-na kiMcanAsyAsti akiMcanaH, niSparigraha ityarthaH, In guNAnAM-mUlaguNottararUpANAM sadAvAso bhavati sa muniriti saMkSepArthaH / tapovidhAne bAhye SaSThApTamAdirUpe abhyantare ca sAdhuvaiyAvRttyarUpe ta tatphale ca sa prAcyabhave vasudevo dRSTAntaH, tathAhi-nandigrAme cakravaradvijasomilayoH sutaH / nandiSeNAbhidhastasya, bAlye'pi pitarau mRtau 4 froll // 1 // varddhito mAtulenAyameSa nirbhAgyazekharaH / AkezAnanakhAnaM sa, kurUpo durbhagaH kudhIH / / 2 / / vipralabdho'nyadA lokaibAhe mAtulena saH / sthirIkRtaH sutAH santi, mama sapteti jalpatA // 3 // tAsvekA kA'pi te deyA, mAtuleneti bhASitaH / gRhakarmANi sarvANi, karoti 10 prativAsaram // 4 // jyeSThaputryA'nyadA proce, nandiSeNAya dAsyati / tAtazcenmAM kRtAntasya, bhaviSyAbhyatithistataH // 5 / / itthaM saptabhiraSyeSa, 00ol . . .. . . . . ........ ... . Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA zrIpradyu // 8 // niSiddhA durbhagAgraNIH / kanyA te dApayiSye'nyAmityUce bhAtulena saH // 6|| nirUpayantyo'rUpaM mAM, cenna svajanakanyakAH / tat kathaM nAma Toll nAmApi, sahante me'nyakanyakAH ? // 7 // dhyAtvetyagAdalapure, prekSya yugmAni pIDitaH / mumUrSuH susthitAcAryodhayitvA vratIkRtaH // 8 // AttavrataH kramAnandipeNo gItArthatAM gataH / jagrAhAbhigrahaM glAnapratijAgaraNe guroH // 9 // pratijJAmasya sutrAmA, saMsadi prazazaMsa ca / devaH kospyamahiSNustattatparIkSArthamAyayau // 10 // rUpeNaikena sa glAnasAdhurmUrtyA dvitIyayA / taM SaSThapAraNAyAttagrAsaM gatvedamUcivAn // 11 // kSuttRSArtamuno sAtisAre sati purAbahiH / vaiyAvRttye pratijJAya, kiM bhoktuM yujyate taba ? ||12|| nandiSeNo'tha muktvA'nnamanbeSTuM pAnamudyataH / lacyA surakRtAneSaNIyaM jitvA'mbu cAsadat // 13 // jagAma ca dutaM glAnaM, cukruze tena sa krudhA / ghasmaraM tvAmapi mlAne, viga vaiyAvRttyanizcitam // 14 // nijAgaH kSamayatnandiSeNo malamadhAvayat / uttiSTheti buban mAyAvatinA cukuze punaH // 15 // akSama nekSase ki mAM ?, tato'se'pyadhiropitaH / Uce dhigmuNDa ! vegena, vegabhaMga karopi me // 16 // vyadhAd varSo'tidurgandhaM, tasya mandapadaM yataH / kathaM paTurayaM bhAvIti dadhyau ma mahAmanAH ||17|| jJAtvA'vadhestamakSobhyaM, dugdhAzayamathAmaraH / gozIrSacandanenoccairvililepa munestanum // 18 // natvAta pradakSiNApUrvamAkhyadindrakRtAM stutim / svakIyaM kSAmayitvA''gaH, kiM dadAmIti taM jagau ? // 19 // muninoktaM jinasyokta, labdhe'nyat kiM nu / Tol yAcyate ? / labdhe cintAmaNau ko nu, tatparaH prastare bhavet ? // 20 // tenetyukto divaM devo, yatirvasatimAgataH / pRSTo munijanairvyaktamanusiktaM zazaMsa saH // 21 // dvAdazAbdasahasrayante, smRtvA daurbhAgyamutkaTam / strIvAllabhyanidAnyeSo'nazanI zukramAsadat // 22 // . itaH sauripure rAjJo'ndhakavRSNe: sutA nava / jajJire zrIsubhadrAyAM, samudravijayAdayaH // 23 // nandiSeNasya jIvo'tha, mahAzukradivazyyutaH / 1 dazA) dazamo jajJe, surUpaH subhagAgraNIH // 24 // samudravijaya rAjye, vinysyaandhkvRssnninaa| supratiSThAnmunerAttavratenAsAdi nirvRtiH // 25 // "nidhibhirnababhirbhaktyA, mevyamAno'nujanmabhiH / samudravijayo rAjA, reje cakrIva jaMgamaiH // 26 // vayastho vasudevaH strInetramAnasamohanaH / / saraHpadma ivAlIbhiH, paurastrIbhirabeSTyata // 27 // tAsAM samastavastUnAM, vastUnAM vikraye'pyabhUt / sarvatra vasudevAkhyA, yugAnte jalapUravat / 4 // 28 // yaH paTako durbhago dUrIkRta: strIbhiH padairapi / nyastaH zIrSe sapadyAbhiH, kumbhatve dahnisAdhanAt // 29 // sarvAsAmapi rAmANAM, vasudevakacetasAm / zvabhUnanAndRjAmAtRjJAteyo hRdi nAvasat // 30 // vasudevAMgasaubhAgyavibalaM ramaNIjanam / paurA vIkSya nRpasyAkhyanniti Mall // 81 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4+ nyA0 vadhuvRttau 2 // viplavazaDivanaH // 31 // samudravijayenAtha, nyasyotsaMge nijo'nujaH / AbhApi durbalo'bhUratvaM vahirbhrAntyA tatastvayA ||32|| stheyaM sadA madAvAse, | kalAbhyAsaM vitanvatA / tatheti pratipadyAsau sa sauSThavamavasthitaH ||33|| yugmam // prahitaM zivayA devyA, samudravijayaM prati / so'nyadA candanaM ceTIhastAjjagrAha narmmaNA ||34|| so narmadA niyantritaH / taM gatvA nizi vArSNeyo, nagarAnniragAd drutam // 35 // anAthamRtakaM kiMciddagdhvA varNAlimAlikhat / vasudevo'nale'vikSad, gurubhirdUSito guNaiH // 36 // vidhAyeti vrajanneSa, viprayeSaH kadAcana | nAma''ropya rathaM nityaM svagrAme svagRhe tathA // 37 // snapito bhojito yakSAyatanastho'zrRNodidam / bandhubhirvidadhe sarvairvasudevaurdhvadehikam // 38 // athAtmajJAnanirbhIko vasudeva: puro vrajan / pure vijayakheTAve, sugrIvanRpateH sute ||39|| zyAmAvijayasenAkhye, pariNIya kalAjite / sutaM vijayasenAyAM suSuve'kUranAmakam // 40 // yugmam // jalAvarttasarastIre, sAmajaM vazayannayam / kuMjarAvarttamudyAnaM, vidyAbhRdbhyAM sa AhRtaH // 41 // tatra cAzanivegasya, sutAM zyAmAmudUDhavAn / zyAmApitRvirodhAccAGgArakeNa to nizi // 42 // jaghAna mRSTyA taM tena, mukta campAsaro'ntarA / papAta tIrtvA tattIre, vAsupUjyamavandata // 43 // dvijaveSaH sa vipreNaikena sAkaM vizan puri / yUno vINAvataH prekSyApRcchattaM so'pi cAkhyata // 44 // asti gandharvaseneti, cArUdattavaNiksutA / vINAyAM yo vijetA mAM, sa neteti kRtAzravA // 45 // | vINAcAryayazogrIvasugrIvAnte tadicchayA / sarve'mI kurvate'bhyAsaM na sA kenApi jIyate // 46 // mAsAnte ca parIkSA syAditi zrutvA yadUdvahaH / vidyAvikRta rUpo'sthAt, sugrIvAnte sa ziSyavat // 47 // mAsAnte tAM samAyAtAM vaiNikazreNikarmmaThaH / sa | sugrIvayazogrIvopAdhyAyadvayasAkSikam // 48 // taduktyA viSNukumAratrivikramaparAkramam / gItvA nirjitya tAM vINAvAdye'dbhutakalAyutaH // 49 // cArudattena kathitakhecarItvakathAprathaH / gandharvasenAM sAnando, vRSNisUnurupAyata // 50 // vizeSakam // upAyaMsta yazogrIvasugrIvAcAryayoH sute / abhirAmaguNagrAmaH sa zyAmAvijayAye // 51 // rAjJAM vidyAdharendrANAM viprANAM vaNijAmapi / kanyAH sahasrazo jillA, kalAbhiH sa kalAdbhutaH ||5.2 // chalenApi balenApi, dezAdezAntaraM bhramam 1 varddhiSNusparddhagaddhastAH paritaH pariNItavAn // 53 // yugmam // sa kozAlabugAthIzasutA nAstA sukrozalAm / kozalAyA puri prApya kadApi pariNItavAn // 54 // praDhAlapuravAkSya drasya sandinI namaH kanakaratyAkhyA shriidttaamupaaytH||4|| panyA pallIpate apanI janAvyApraDizIpa kI tujhyA tarakumArAvyAtsa nRtyamarmajIvAnanaH 4 pravajyA svarUpe tapA~vaiyAnRtye vAsudevaH Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yavRttI | vasudevo'nyadA devyA. kayA'pyUca mayA lava / dattA gudhirarATkanyA, nAmitvamaya ch| vana pAyakI bhUya, mAdhyApiTa jyA gataH / jarAsandhAdibhUpAlamaNDitaM maNDapAntaram / / 58 // yugmam / / varamAlAkara tatra, rohiNyAgAttadIyadaka / na tamthI rAjake zArita paTaha priya- neti tAM jagau // 59 // eohi nRvizeSajJe !, varastvaducito'smyaham / tacchrutvA rohiNI tamya, varamAlAM gale nyadhAt // 60 // kSubhitaM / g2ajakaM sarva, tayA pATahika vRte / kulInayA'kulIno'yaM, vRtazcaivamupAhasat / / 61 // mauriH prAha kucakrasya, kaulInyaM darzayAmyaham / jarAsandhI badhAyAsya, tato bhUpAnyayojayat // 62 // dudhiro'tha sasainyo'pi, tadA zaureH puro'sphurat / nyastavAn sAraMthIbhUya, zauri dadhimukho rathe // 63 // tathA dagavatImAtrAMgAravatyA samarpitam / kArmukaM ca niSaMgau ca, vigrahI zauriragrahIt / / 64 // nRpairmahAbalaiH kSipte, gudhire yudhi reNuvat / zauriH zUra iva dhvAntAn, dhvastavAMstAnnijojasA / / 65 / / jarAsandhastato'vAdIt, samudravijayaM prati / na pATahikamAtro'yaM, tvadvinA nAnyasAdhyaguk // 66 // rohiNI te jite cAsminnityuktaH zaurirAlapat / paradArairalaM tvenaM, tvadAdezAjjayAmyaham // 67 // athoccairyuyudhAte tau, zorI dUrIbhavadvarau / kRtapratikRtaprIteriH kRtanamaskRtI // 68 // vasudevo'grajaM mattvA, zaraM cikSepa sAkSaram / so'vAcayacchalAdyAto, al vasudevo namAmyaham // 69 // samudro vatsa ! vatseti, vastamabhi dhAvitaH / prItimAn basudevo'pi, natastenAbhiSasvaje // 70 // pRSTo'grajanmanA / sarva', khavRttaM sa nyavedayat / jJAtayogyodvahA hArde, te sarve muditA nRpAH // 71 // rohiNI vasudevo'tha, puNye'hni pariNItavAn / jarAsandhAdayo jagmuH, sakaMsA yAdavAH sthitAH // 72 // bRddhA kApi sadasyetyAnyadoce vRSNinandanam / bAlacandrAvegavatyau, didRkSu tvAM mamAtmaje // 73 // zrutveti sammukha pazyan, jyeSThenokto'nuja ! braja / pUrvavatu ciraM mA sthA, ityuktaH sa yayau divA // 74 // samudraH svapure'thAgAttallaghuH pariNIya te / kanyAH zauripure sarvAH, pUrvodUDhAstathA''nayat // 75 // catuHsvapnasamAkhyAtabalatvasUnuranyadA / rohiNyA suSube rAmo, nAma tasya vinirmame 76 // kaMso'tha mathurAM nItvA, vasudevapitRvyataH / devakAnmRttikAvatyA, gatvA'yAcata devakIm // 77 // akArayadvivAhaM ca, devkiivsudevyoH| (devakaH zauraye yotre), svarNAdyaM bahu dattavAn // 78 // dazagokulayuktaM ca, nandaM gokiTinAyakam / dazA) mathurAmAgAnandakaH sapriyAyutaH // 79 // yugmam / / mahe suhRdvivAhasya, mattanRtyadvadhUjane / kaMsAnujo'timuktarSiH, kasauko'nnArthamAgat / / 80 // tasya jIvayazAH Toll kaNThe'lagat sa naTitastayA / prAha mAdyasi yatprItyA, tasyAH saptamagarbhataH // 81 // vadhastava pituH patyurityukte taM vimucya ca / 183 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 vRtya zrI 4 kamasyAkhyattathA so'ya, vasudevAdayAcaita // 82 / / garbhAn samApi devakyAH, prAdAt prItazca yAdavaH / jJAte ca munivRttAnte, satyasandho- 60 pravrajyA To snvatapyata // 83 // vizeSakam / / itazca bhadrilapure, nAgasya sulasA priyA / bAlye mA niMduTuktA'timuktAkhyena maharSiNA |84 // tayA- svampa zrIpradyu rAddhaH suro jJAtvA'vadheH kasena yAcitAn / gabhastisyAH sutatvena, dadau tulyartujanmakRt // 85 // tulyajAtAnajIvAMstAna devakye saulamAna tapAdeyA nmIyavRttI 10 sutAn / sulasAyai ca devakyAH , sutAn SaD jIvato dadau // 86 // yugmam / / dRSadyAsphAlayan kaMso, nRzaMsA yadunandanAn / devakIsUnabaste 10 tvabarddhanta sulasAgRhe // 87 // nAmnAnIkayazo'nantasenAvajitasenakaH / nihatAridevayazAH, zatrumenazca te'bhavan // 88|| devakyA'sAvyatho 84|| | svAnAkhyAtArddhacakritaM sutam / sadaivataM tadA suptAstajjanau kaMsayAsikA 89 // tevakI pripAgaDUpa pAhe ramajAlakam / gokule nandabhAryA'muM, yazodA pAlayiSyati // 90 // devatAkRtamAnnidhyodghATavaprakapATikaH / muktvA sa taM yazodA'nte, devakyai tatsutAmadAt // 91 // evaM kRtvA''gate zaurI, prabuddhAH kaMmayAmikAH / tAM kaMsAyArpayaMzchinnkanAzAM tA ca so'mucat // 92 // sutestu gokule gopaH, kRSNa kRSNa itIritaH / bAlo'varddhata taM tatra, dikSurdevakI yayau / / 93 // zrIvatsalAJchanaM sUnumindranIlamaNiprabham / devakI mumude vIkSya, yazodotsaGgasaGginam // 94 // bAlo'pi devasAhayyAdahan zakunipUtane / yamalArjuna bhaMga 'ca, cakre dadhyau tataH pitA // 95 // svaujasA prathamAno'sti, vAlo'yaM tasya rakSaNe / kaM muJcAmIti sa dhyAtvA, rAmaM sAhAyake'muccat // 96 // sukhaM rAmazca kAmazca, gopInAM mRtyubhirdviSAm / manorathaizca bandhUnAM, varddhante saha viSNunA / / 97|| nAnAvidhAbhiH krIDAbhiH, krIDatAstatra gopayoH / zrIrAmakRSNayore[0] kAdaza varSANi jajire // 98 // tataH zauripure zrImannemijanmamahotsavam / zrutvA dazA) dazamo, mathurAyAM tatAna tam // 99 // kaMsastatrAgato | 12 vIkSyaikanAzAM gaNakaM jagau / ko'pyasti saptamo garbhaH?, sa prAhAsti tavAntakaH // 100 / muMca bRndAvane'riSTa, vRSabhaM kezanaM hayam / kharabheSau ca e duntiI, haniSyati sa helayA // 101 // AropayiSyati sa ca, zAGga kAleyanAgajit / cANUraghAtakaH padmottarapaMcakahastibhit // 102 // zrutvetyAdizya yogyAya, mallI cANUramuSTiko / vane'muMcadariSTAdIna, sa jJAtuM nijavidviSam / / 103 // gokule zalyatulyAMzca, catasRSvapi dikSu tAn / caturazcaturaH zatrukSaye kRSNo'nayat kSayam / / 104|| sadasyArthamAnAyya, zAGgayo ropayiSyati / deyA tasmai satyabhAmA, kaMsaH fool vairItyaghoSayat / / 105 // dhanuSA paryabhUyaMta, bhujavanto'pi bhUbhujaH / Adyo madanavegAyAM, vasudevAtmajo rathI // 106 / / cAparopArthamAyAtastAM MLA84 // ..... ........- N AMO K SHI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SO902 zrI . nizA gokule'vasata / gamakRSNamahAsnehAta, pAtaH kRSNaM sahAnayat // 107 // yugmam / pathi lagne rathe vIkSyAnAsahaM calanAsaham ! kRSNaH pravrajyA o padAtirabyagro, nyagrodhamudamUlayat // 108 // taM ca kRSNabalaM vIkSya, balAdeSa rathe'nayat / mathurAyAM gatAvetau, nRpAkrAntaM dhanuHsadaH // 109 // floj zrIpradyu- dunAmanyekSaNairbhAmA, kRSNe vyazramayad dRzam / patite satyanAkhyeye'nAdhRSTAvahasan janAH // 110 // kRSNastallIlayA''dAyaropayadvismaye janam / mIyavatto ! svaM pANigrahaNe satyabhAmAyAzca manoratham // 111 // anAdhRSTiH samAropya, gataH kRSNaM rathe pituH / sadasyANyanmayA zAIrga, dhanvAropyata ra so'vadat // 112 // nazyAnyathA nRzaMsastvAM, jJAtvA kaso haniSyati / zrutveti kRSNaM muktveSa, vraje nijapure'vajat // 113 // kaMso'tha // 85 // bhUpAnAhUyAdizan matlAn yudhe'tha tat / matvA kRSNo balaM prAha, cittaM mallAhave mama // 114 // balastadaGgIkRtyoce, yazodA snAnahetave / alasAM tAM ca dAsItyadhyakSipat jJApanAkRte // 115 / / bala: kRSNaM balAnninye, snAnAya yamunAjale ! taM ca mlAnamubAceti, na tvaM nandayazodayoH // 116 // kRSNAyAkhyattataH pUrvavRttAntaM sakalaM balaH / kRSNo bandhuvadhakruddho'GgIcakre kaMsaghAtanam // 117 // yamunAyAM gatau snAtuM, 4 kRSNaH kAliyapanlagam / padmanAlena nastitvA, vAhayitvA ca muktavAn // 118 // tato gopairvRto gatvA, mathurAM gopurAntike / kaMsasAdIritau hatvA, tau padmottaracampakau // 119 // ariSTAdIni hantArau, tAvetau nandanandanau / darzyamAnau janairitthaM, maMce'sthAtAM nijairyutau // 120 // yugmam / // tato rAmeNa raudrAkSaH, kaMsaH kRSNasya darzitaH / samudravijayapraSThA, dazArdA daza darzitAH // 121 / / kaMsAjJayA'tha cANUraH, karAsphoTaraboddhuraH / 8Uce yaH ko'pi vIro'sti, sa mayA saha yudhyatAm // 122 / tadAkotthitaH kRSNo, bhujAsphoTaravotkaTaH / kaMsasta ghAtaka svasya, matvA | mauSTikamAdizat / / 123|| kRSNAbhibhUtibhItena, rAmeNaiSa khalIkRtaH / tato yuyudhire kRSNacANUrabalamauSTikAH // 124 // tau hato 10 1 kRSNarAmAbhyAM, prekSya kaMso'vadat kudhA / rere hataitau taM nandagopaM yena ca pauSitau / / 125 // utphAlena badannevaM, maMcAt kRSNena pAtitaH / kaMsaH, W kezaH samAkRSya, tadgRhyAMzcAruNadbalaH // 126 // hate kase nRpA asya, yoddhaM krodhena dhAvitAH / trAsitA basudevoktyA, samudravijayAdibhiH 127 // vasudevagRhe yAtAH, samudravijayAdayaH / jJApitAH pUrvavRttAntaM, vasudevena bAndhavAH // 128 // kArAkRSTograsenena, sahitairyamunAntare / samudrAdyairjalaM dattaM, na jIvayazasA punaH // 129 // soce patyurjalaM deyaM, hate kRSNe mayA kila / bhAmAmathognasenena, dattAM kRSNa uDhavAn // 130 // Mrol kroSTukijJAnasammatyA, kRSNo rAjye'bhiSicyata / devanirmitahAyAM, yAdavaidvArikApuri // 131 // jAteSu bhAnupradyumnazAmbabhAnukabhIruSu / 0 85 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharikezAdhipAtmarIkRtaH sa ca zrI vasadevaH kalasyAsya, jajJe puNyaiH pitAmahaH // 132 / / yasmAdAntarabAhyataH pramuditaH zrInandiSeNaM muni, sutrAmA prazaMsasa saMsadi purA devena pravajyA pravrajyA0 0 yazcAnataH / dvaitIyIkabhave tvahapramikApUrva vRtAstriH surastrINA prArthatamA babhUva tapase tasmai na kaH zlAghate ? // 133 // nanu nandiSeNabhave LOL svarUpa zrIpradyu bhikSAcarakulotpannasyApi varNajyeSThatvaM vasudevatve ca vaMzotpattyA prAdhAnyamanyatrApi sarvatra zrUyate tadatyantahInakulo'pi kazcana tasminneva bhane tapasi mIyavRttI O) devAnAmapi pUjyo dvijanmanAmapi mAnyaH kathyatAmityevaMvidhavikalpanAjAladalanAya mAtaMgadArakaharikezabalarSikathAcyate, tathA hi - harikezI // 86 // zaMkho mAthurarAjarSiH, sameto hastinApuram / mArga papraccha bhikSArtha, somadevaM purAdhasam // 1 // tena dviSTena nirdiSTo, mArgo'tyagnirmuniH sa 1 tu | gataH sukhena tadvIkSya, somadevo vyacintayat // 2 // maduktAgnipayenApi, muniH zItAdhvanA yayau / dhanyaH zamyeSa pApo'haM, kI tvasyApyavamacintakaH // 3 // svaM nindanneSa SaTkarmA, gatvA natvA munIzvaram / dharma zrutvA ca dharmAtmA, sa tasmAd vratamagrahIt // 4 // kiMcijjAtimadAdhmAtaH, suvrataM pAlayannapi / vihitArAdhano mRtvA, sa dvijarSiH suro'bhavat // 5 // nIcairgotrodayAccyuttvA, sa cUtasvapnamUcitaH foll | gaMgAprasthabalakoTTaharikezAdhipAtmajaH // 6 // kalAkSo durbhagaH krUraH, kurUpaH kalahapriyaH / girinAmni kalatre'bhUt, suto jIvapurodhasaH |7|| yugmam // bandhubhiH kalahaM kurvan, vRddhairdUrIkRtaH sa ca / adhyAyadahataM bIkSya, dRtikaM nihataM tvahim // 8 // dopaiH kaNTakabattyAjyo, grAhyazca svarNavad guNaiH / sarve'pi heyAstadoSA, guNA grAhyAzca dhImatA // 9 // dhyAtveti dharma sAdhubhyaH, zrutvA sa vratamagrahIt / balaH sa harikezarSistapo 'tyugramataSyata // 10 // anyadA kAzImAyAsIdudyAne tinduke sthitaH / granthitindukayakSeNa, sarvadA paryupAsitaH // 11 // mitreNAtithiyakSeMNAnyadokto granthitindukaH / mitra ! kiM dRzyase naiva ?, sa prAha munisevayA // 12 // sevate'tithiyakSo'pi, granthitindukavanmunim / anyadA1 'tithimAninye, svArAme granthitindukam // 13 // vikathAM kurvato dRSTvA, tatra sAdhUn gatAvubhau / harikezabale bADhamabhUtAM bhaktinirbharau // 14 // 1 rAjJaH kAzIzituH kauzalikasya tanayA'nyadA / bhadrAkhyA yakSamAyAtA''yatane tatra pUjitum / / 15 / / yakSapradakSiNAdAnaM, kurvatI vIkSya taM PM munim / malAvilaM ninindokyaiH, sA kUNitAvikUNikA // 16 // muninindAvazAt kruddho, yakSastAM vikalAM vyadhAt / gatA saudhe na nirbhinnA, miSarimAntikairapi // 17 // dIne rAkSi gatopAye, bhiSaramAMtrikamaNDale / yakSaH pratyakSatAmASyovAca vAcaM sphuTAmiti // 18 // nindito yo'nayA mI parata motI mAdigAratiya janA saMcAsi jIvanImAthA vitayA mira || konepatha tapaH pradhIta sadhyamenA svayaM varam / so sattA para ||9||dhyaatveti nandukayakSeNa, sarvadA upi, granthitindukabhaktanirbharau // 14 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI navrajyA 0 zrIpradyu nayavRttI // 87 // natvA taM prabho ! pANiM gRhANa me // 20 // niSiddhA muninA munyA kRtinA hAninA / pariNayAsila rAtri, vihAya ca samujjhitA ||22|| | tanmanvA pRcchati smArtI, nRpaH smArttAn vitIryate / kasyeyaM ? te jagustyaktAmRpipatnIM dvijo'rhati // 22 // dvijAya naradevA'tha rudra-devapurodhase / dadau tAM sa tayA dharmmapatnyA'mA yajamiSTavAn ||23|| sa mAsakSapako bhikSurbhikSArthI yakSasevitaH / yajJavATAgatazcaMDairbaTubhizceti bhASitaH // 24 // yajJavATaM praviSTo'si, kastvaM ? yakSo muniM zritaH / kace'haM munirAyAto, bhikSArthI bhavatAM gRhAn // 25 // te'pyUcurvepramannaM na, tubhyaM zUdrAya diiyte| so'vocaddIyatAM mahyaM dharmmArtha samatAjuSe // 26 // te procurdevapitragnibrAhmaNebhyo vittIyate / saphalaM tatra dattaM syAdattaM tu tvAdRzAM vRthA ||27|| vahnau hutena devAnAM pitRRNAM viprabhojanaiH / tRtirbhavati gIreSA, viduSA kena manyate ? // 28 // brAhmaNAntyajayorteva, janmanA kiMcidantaram / kaSAyendriyajetA tu karmmaNA brAhmaNo mataH // 29 // tathyaM na vittha brAhmaNyaM dhigvo mUrkhAniti bruvan / munirnihantumArabdho, bahubhirleSTuyaSTimiH // 30 // vizeSakam // rudhiraM vamato bIkSya, mukhena munighAtinaH / yakSeNa pAtitAn zUdrAnnizva STAn bhadrayoditam // 31 // yenAhaM tAtadattA'pi tadA tRNavadujjhitA / sa eSa bandyo devAnAM, munirmUDhAH ! khalIkRtaH // 32 // amumeva prapadyadhvaM, zaraNaM jIvitecchavaH / mA kurudhvaM mahAmUDhAH 1, zirasA giribhedanam // 33 // maharSI rudradevena, kSamitaH sadvijena saH / pratyalAbhi tathAbvannairbaTavaH | paTavo'bhavan // 34 // rudradevo murti prAha, brAhmaNyaM khyAhi me prabho ! / kaSAyendriyajetRtvaM brAhmaNyaM munirAkhyata // 35 // homaiH sarvAzravAn hutvA, saMvarasnAnasAdarAH / bhavanti brAhmaNAH siddhivadhU saMbandhabandhurAH // 36 // bahUnAM pratibodho'bhUn munidezanayA'nayA / asaitsIddharikezastat pradhAnaM paramaM tapaH // 37 // tapovidhAnamapi kSamAsabhAyuktaM muktiphaladaM bhavati, tacca gajasukumAladRSTAntenocyate, tathAhi - 'te bhaddilapure nAgasulasAgRhavarddhitAH / pratyekaM devakIputrAH, prordvAtriMzataM kanIH // 1 // zrInemidezanA buddhA, vrataM bhejuH SaDapyamI / dvAdazAMgadharA jagmurdvArikAM svAminA samam // 2 // te tridhA yugmino bhUtvA, bhikSArthaM prAvizan purIm / teSu ca prathamaM yugmaM, devakIgRhamAgatam // 13 // tadvIkSya kRSNatulyaM sA, pramodAt modakAnadAt / gate tatra dvitIyaM cAyAtaM sA pratyalAbhayat // 4 // tasmin gate tRtIyaM cAgataM papraccha devakI / digmoho vAM kathaM yat / trirvyAvRtyAtrAgatau yuvAm ? // 5 // puryA traviSTapasparddhisamRddhibharabhAjyapi / yatayaH prAsukaM vastu, labhante'nyatra kiM na vA 8 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ? // 6 // tAvUcaturna nau mohaH, kintu paT sodarA vayam / suzrAddhasulasAnAgatanayA bhadrile pure // 7 // AttavratA vibhAu~merupatAstava pravajyA pravrajyA mandire / sA dadhyau kuSNatulyAH kiM, SaDapyete mamAGgajAH ? // 8 // tataH praSTuM gatoktA ca, svAminA bhAvavedinA / te ca putrAH SaDapyete, tatra da ION mvarUpa zropadya- paki! bAtA... rasUlatAnI mA'tha, bavande tAn paDaGgajAn / azocaca yadeko'pi, na mayA vadvito'GgajaH // 10 // kRtvA mapalyA % pIyavalI | ratnAni prAgbhave devaki ! tvayA / yadekamarpitaM tasyai, gvAmyAkhyattadidaM phalam // 11 // tat nindaMtI yayau sadmanyAcAntA devakI zucA / pRSTA ca M. hariNA mAtarjAtaduHkheva dRzyame // 12 // soce tvadagrajAsatvaM ca, barddhitAstvanyayA'nyayA / vartate vatsa ! bAda me, bAlalAlanakautukam // 13 // 188N tapasA''rAdhayat kRSNastatrArthe naigameSiNam / sa prAha neminAthAnte, vAlaH san pradajiSyati // 14 // tataH kazciccyuto devo, gajasvapnena A sUcitaH / utpanno devakIkukSau, sA taM bAlamalAlayat // 15 // gajAdyat sukumAro'sau, premasthAnamivAcyutaH / mAturdhAtuH pramodena, mamaM mo varddhata kramAt // 16 // yeme gajaH kSamAdhIzadrumakanyAM prabhAvatam // somAM ca kSatriyAjAtA, somazamadvijAtmajAm // 17 // anyadA dvArakApuryA, zrInemiH samabAsarat / zuzrAva dezanAM tasmAd, bhAryAyugayuto gajaH // 18 // vairAgyavAnanujJApya, pitarau prAvajadgajaH / savadhUko'pi taduHkhAdyAdavo dustarAm / / 19 / / prabhuM pRSTvA zmasAne'sthAt, sAyaM pratimayA gajaH / somazarmadvijenaikSi, tenAdhyAyi ca mAnase // 20 // 14 fo pApAzcikIrSuH pASaNDaM, tanayAmeSa me'tyajata / dIptAGgAraghaTIkaNThaM, gajazIrSe nyadhArayat // 21 // dIptAGgArairayaM dagdho, dehenAGgAratAM gataH 101 uttaH (utkaH) karmakSayAt siddhikSetre tilakatAmagAt / / 22 / / utkaH prage rathArUDho, draSTuM gajamadhokSajaH / AyAn puryA bahirvipraM, vRddhamRddha TikAbharam // 23 // vahantamekaM gacchantaM, vIkSya devakulaM prati / nitye tatkRpayA pAkAdekAM svayamapISTikAm // 24 // yugmam / loke'tha 10 K koTizo'naiSIt, kRtakRtyo'bhavad dvijaH / gataH svAmisadaH kRSNastatrApazyadgajaM na tu // 25 // natvApRcchat prabhuM bhrAtA, kca me ? svAmI tato'vadat / / dvijAdgajasya nirvANaM, mUcchito'thApataddhariH // 26 // prabuddho bandhuhantAraM, papraccha prabhurabhyadhAt / sahAyaH sa hi bandhoste, tasmai viprAya mA ruSaH // 27 // siddhiH syASirasAdhyApi, sahAyasya vazAd dhruvam / tvadiSTikArpaNAd vRddhadvijasyevAdya kezava ! // 28 // purya pravizato yaste, darzanAnmiyate dvijaH / bhillamUrdA hare ! viDi, taM nijabhrAtRghAtakam // 29 // kRSNaH kRtvA'GgasaMskAra, gajasya dvArakAM vizan / taM dvijaM yA sImAzammaNi tathA matamalokata // 30 // padayorbandhayitvA te amayitvA ca sarvataH / zUlImAropayadbAndhudviSaMtaM parimoSivat // 31 // iti / hire ! vilazAda dhUvam hantAra, pAca // 25 // nala Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI turyadvAratRtIyagAthArthaH // atha turyagAthAmAha - pravrajyA0 mAsAIyA paDimA aNegasvA abhiggahA bahave / davve vittANugayA kAle bhAve ya boddhabbA // 6 // zrIpradyu- mAsikyAdayaH pratimA abhigrahavizeSAH sAdhUnAM dvAdazasaMkhyAH syuH, tAzca sAdhuraparipUrNadazapUrvadharo jaghanyato'pi navamapUrvasya nmIyavRttI tRtIyavastunyadhItI viziSTasaMhananadhRtiyuto mahAsattvo vyutsRSTadeho jinakalpikavadupasargasaho'lepakRtabhojI guroranujJayA gacchAnniSkramya ra ||89 // | pratipadyate, ma cAdyapratimAyAmannapAnayorekaikAM dattI mAsaM yAvad gRhNAti, evaM caikaikadattivRddhyA saptamyAM sapta mAsAn yAvat annapAnayoH pratyekaM saptadattIrguNAti, tatastisra: pratimAH saptarAtrikyo bhavanti, tatrAdhAyAM caturthabhaktaiH pAraNadinavihitAcAmlairapAnakaiH Ifol pratipadyamAno grAmAbahiH sthita uttAnazayaH pArzvastho niSaNNo vA niSprakampo divyAdInupasargAn sahate, dvitIyA'pi satarAtrikyevarUpA, navaraM utkaTukAsanI lagaNDazAyI bA, lagaNDaM vakrakASThaM tadvat ziraH pAdau ca bhUmau lagayati, na tu kaTItaTamityarthaH, daNDAyatasthAno vA tiSThati, tRtIyA'pyevaM, navaraM gIlA hanI vA goTohAnadI kundAmavahA tiSThati iti tisraH prAMguktasaptakamahitA daza syuH, ekAdazI ahorAtrikI, tasyAM grAmanagarAdabahiH sthitaH pralambitapANirapAnakaSaSThabhaktapUrva pratipadyate 11 dvAdazI pratimA tvekarAtrikI, tAM 1 cASTamabhaktAnantaraM bahirISatprAgbhAragato'nimiSanetra ekapudralanyastadRSTiH saMhatapAdaH pralambitabhujazca sthAne tiSThati iti dvAdaza pratimAH sAdhunA dhAryAH, anekarUpA abhigrahA bahavaH kAryA iti, tAMzcottarArddhana vivRNoti-dravyakSetrAnugatAH kAle bhAve ca boddhavyA iti saMkSepArthaH / / vyAsArthastu zrImahAvIro'bhigraheSu dRSTAntaH, atastaccaritaM lezataH prakAzyate -- Toh Aste'paravidehAntaH, zatrumardanapAlitA / svarjayantI jayantIti, nagarI svargarIyasI // 1 // rAjJaH pRthvIpratiSThAnagrAmo'sti grAmacintakaH / nayasAra iti khyAto, vyApAranayasArathiH // 2 // so'nyadA bhUbhRdAdiSTazcAdATukRte kRtI / satakSazakaTokSa: sannaTavImati sma ca // 3 // vRkSeSu lakSaNaiH sthitvA, takSyamANeSu takSabhiH / nayasAre taracchAyAsIne zAsati tAnalam // 4 // kSudhAkrAntAstRSAklAntAH, pathazrAntAstadA''gaman / sArthAd bhraSTA mahAkaSTAH, sAdhavaH prANibandhavaH // 5 // Atitheyo'tithInetAnabhigamya praNamya ca / nayasAra: * kRpAsAraH, pAnAnnaiH pratyalAbhayat // 6 // pUrvopakAriNe tasmai, prItya-pratdhupakAriNaH / munayo nayasArAya, sAraM ralatrayaM daduH 117 // atha tene- 89 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra zrI lokAdhvA, sAdhUnAM nirmanaH puraH / nemtamya paralokAdhvA, nija pattA)f ni: gahaH // 8 // bhAnIya vyakASThAni, 93 praya pralacyA. 0 ramyakApTrAmadhiSTTitaH / AyuH prapAlya mIdharma'mo dharmagtadhIragAt / / 9 / / cyunyA capa binIvAyAM, nRpabhambAmijanmanaH / bhagnamyAGgajA jaja thIpradyu- margaciriti nAmataH // 20 // jAna yugAdinAthamya, kaMvale thunadezana / pravrajyAM jagRhe zuddho, margacirbhAvarvAcibhiH // 11 // bahu apAnya cAritraM, ani mIyavatI tadAba gNatA'nyadA / AzigaMdha bhRzaM tahA kA maamaabho...12|| va mahakamya mvacchatu, kapAyavamanAdikam / zindAmopaDyAmmikApAdatrANarUpaM vidaNDyabhUt // 13 // yugmam // yaH ko'pi budbhayana nagmAt, jinAnaM pratipAti nam / // 10 // prabhAzca paribAraNa, mAddha viharata madA / / 14 / / jinamya bhAbino jIvaH, kazcidagnI padi / bharatanati pRSTaH mana, jagAda jagadAdikRta // 15 // ayaM margaciH putrasta, parivrAjakaveSabhRt / caturviMzI jinA bhAvI, vardhamAnAbhidhAnataH // 16 // tripRSThAgyo / cakrI ca, prathamo'sI bhaviSyati / mUkAyAM priyamitrAgyazcakravatI ca bhAvyayam // 17 // nanazca bhagto bhaktibharatA bhAdinaM jinam / a gatvA pradakSiNIkRtya, nanAmainaM vadannadaH // 18 // pArivAjyaM na te banda, na vandai cArddhacakritAm / cakritvaM ca na ta baMda, banda bhAvI jinA'mi yat // 19 // yAte kriNi bandityA, mamenyAmI mabhAntare / bhujAmAraphoTya cAbIcadahA meM kulamuttamam // 20 // pitAmaho jinavAdyaH, pitA cakriSvahaM punaH / arddhacakripu taddhanyamaho meM kulamunamam // 21 // tadA kulamadAdvadvaM, nIcergovaM marIcinA / karma yanmamabhidbhAvi, carame'pi bhave vibhoH // 22 // marIciranyadA vyAdhivAdhitaH sAdhumaNDalaiH / pratijAritA 10 vAcA'pyasaMyatatayA na taiH // 23 // mo'dhyAyadyadi nIrogo, bhaviSyAmyahamekadA / tadA ziSyaM kariSyAmi, svazuzrUSAvidhAyakam // 24 // ra daivAnnigujite tasmin, kapilo rAjaputraka: 1 dharma' pRcchannanenokto, dharmo'haMduditaH khalu // 25 // kapilaH prAha dharmo'rhavate kiMra nAsti te vate ? / marIciruthe tatrApi, kapilAtrApi vidyate // 26 // badantevamayaM vArddhikoTIkoTimitaM bhavam / / upArjayadvabhUvAsya, ziSyastu kapilastadA // 27 // AsuripramukhAstena, svaziSyA bahavaH kRtAH / marIcistamanAlocya, brahmaloke asuro'bhavat // 28 // kapilenApi devatve, divyazaktyA nijaM. matam 1 prasiddhi paramAM nItaM, paMcaviMzatitatvabhRt // 29 // marIciH4 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gvRttI stUNAlye sannivezanaM / puSyamitrAbhidhA vipraH, prAgvadante tridaNikaH // 31 // godharme 'tha suga bhUracA, vedadeza:pTaga ma / jyA JOudyotanAmako vipraH, parivAipyajAyata // 32 // gatvezAne ttshcyutv| mandigagya pure hijaH / agnibhUtimvidaNDaveSa, tRtIya pradyu- tridivaM yayau / / 33 // zvetapuyA~ tata vyutvA, bhAradvAjAbhidho dvijaH / sa prAgbhavatIbhUtyA, mAhendra kalpamIyivAn // 34 // tato bhAntvA bhavaM rAjagRhe sthAvaramAhanaH / pUrvabatI gato brahmalokaM bhrAnto bhadaM punaH // 35 // SoDaze'tha bhave g2ajagRhe zrIvizvanandinaH / rAjJo vizAkhabhUtyAkhyo, yuvarAjo'sti sAdaraH // 36 // bhAryAyAM tasya dhAriyAM, brahmalokAccyutaH sutaH / jIvo'sau nayasAramya, vizvabhUtiritIritaH // 37 // yugmam / rAjJaH priyA priyaMguzca, suSube sutamanyadA / vizAkhanandinaM nAmnA, prAptau dvAvapi yauvanam // 38 // sAntaHpuro mahAbhUtirvizvabhUrnigato'nyadA / mudA krIDitumudyAne, nAmnA puSdhakaraNDake // 39 // vizAkhanandI pRSThe'syAyAtaH sa ca bahiH sthitaH 1 priyaMgudevyA dAsIbhirayaM cArtho niveditaH // 40 // tataH sakopAM vijJAya, rAjJI rAjA nijAjJayA / tADayitvA mahAbherI, cakre'lIkaprayANakam folin41 // bhairIsvaraM tamAkarNya, vizvabhUtiH sasaMbhramaH / kimetaditi papraccha, svapitto mahImA 42 hice vatsa ! batsastvaM, rAjJAmAjJA foll hi jIvitam / sImA puruSa siMhAkhyaH, sAmanto hantumudyataH // 43 // kumAraH prAha tAtAhaM, sutaste'smi nidezakRt / mRge mahAmRgArAteH,8 saraMbhaH zarabhasya kaH ? // 44 // ityuktvA daityasainyo'yaM, gataH prAbhRtapANinA / tenAnataH samAgatya, nRpAyArpayadAmiSam // 45 // svAbAse preSito rAjJA, gataH puSpakaraNDake / vizAkhanandinA suddhaM, tadvIkSyAcintayaMcca saH // 46 // nirvAsito'smi tAten cchadmanA'hamiti kudhA / MmuSTyA''hatya kapitthadroH, phalAnyalamapAtayat // 47 // UvAcArakSakAMzcaive, re re ruSyAmi yadyaham / kapitthAnIva yuSmAkaM, tacchirAMsyapi / pAtaye // 48 // gurubhaktiM tu nollaMghe, maryAdAmiva vAridhiH / ityudIryAryasambhUtapArce gatvA'grahIdvatam // 49 // yugmam // zrutvedamanunetuM 4 tamAgato nRpatiH sa tu / na vyAvRttaH parityaktaM, nAdriyaMte hi sAdhavaH // 50 // gItArthoM gurvanujJAtazcaikAkI viharannayam / tapaHkRzazarIraH san, To mathurAmanyadA yayau // 51 // sutAM tannagarIsvAmipaTTarAjyAH pitRsvasuH / vizAkhanandI tatrAsti, pariNetuM samAgataH // 52 // vizvabhUtistu bhikSArthe, mAsakSapaNapAraNe / tadAbAsAntike gacchan, vRSeNoddhaSya pAtitaH // 53 // vizAkhanandinA tatra, taM nirIkSya tathAsthitam / samaM JIO svaparivAreNa, cakre kolAhalo mahAn // 54 // vizAkhanandI tad vIkSya, kRddho munivRSo vRSam / vidhRtya zrRMgayoH zIrSe, trirabhramayadambare // 55 // 10 // 91 // // kumAra samAgatya, smi tAtenmArka, tamilane Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA0 pradyu yavRtI // 92 // taM muktvovAca ke pApAH, kiM kopayata mAM mudhA ? / nat kapitthaphaladhvaMsi, balaM kiM kvApi se gatam ? // 6 // tapasA'nena bhUyAsaM, badhAyAsya | mahAbalaH / nidAnI tvandakoTyAyuH prAntaM zukre suro'jani // 57 // itazca bharatatraiva pure potananAmani / rAD ripupratizatrustadrAjI bhadrAbhighA'sti ca // 58 // sUcito'syAzcatuH svapnyA, balAM nAmnA'calAMgajaH / mRgAvatI mRgAgatimadhyA rUpAdbhutA stutA // 59 // udyotanA | ca mA praipi, jananyA piturantikaM / tAM ca pazyan kuraMgo'mI, smaravyAdhepuvAdhinaH // 60 // mahAjanaM samAhUyApRcchadantaHpuraM puraM / kamya syAdvatnamutpannaM ? syAdevasyeti te'vadan // 61 // yugmam // so'pi lajjAdi santyajya, svasutAM pariNItavAn / bhogAsakto janairukto| 'nvagranAmA prajApatiH // 62 // bhadrA tu lajjitA putreNAcanena samaM gatA / mAhezvarI purIM kRtvA sthitA'gAt potane'calaH // 63 // vizvabhUtizcyutaH zukrAnnIcergotraprabhAvataH / AgAmbIkulI, yat svayam // 4 // saMvijJAtArddhacakrindA, janmakAle suto'jani / sa tripRSThakaraNDatvAt tripRSTha iti vizrutaH // 65 // sa cAzItirdhanurmAno'calena halinA saha / Adyena harirAjo'yaM mahAsnehana vartate // 66 // paribhramya bhave zaMkhapurAsannAdigahavare / vizAkhanandijIvo'pi siMhatvenaudapadyata // 6 // ito ratnapure'styazvagrIvAkhyaH pratikezavaH 1 bharatA bharatArthasyApRcchaddaivajJa manyadA ||68|| svamRtyuM so'pi tasyAkhyad, dUtaM te dharpayiSyati / yazcaNDavegaM siMhaM ca dArucadvArayiSyati // 69 // yazva zaMkhaMpurAsannaM, tasmAtte mRtyurityatha / so'pi zaMkhapure zAlirakSAyai rAjJa Adizat // 70 // vizeSakam // tripRSThAcalayoH khyAtiM zrutvA zaMkitamAnasaH / taM dUtaM caNDavegAkhyaM prAhiNocca prajApateH // 71 // prajApatiH saputro'pi tadA saMgItakasthitaH / dUtAgame yaduttasthI, raMgabhaMgastato'bhavat // 72 // visRSTastena sanmAnya dUto rAjyapathaM vrajan / gatvA pRSThe tripRSThena, sAcalena sa kuTTitaH // 73 // AtaM cAmiSamAcchidya, tad jJAtvA ca prajApatiH / AkArya dviguNaM dattvA tat sarvaM ca visRSTavAn // 74 // dUtena svaprabhogatvA yathAvRtte nivedite / iSTena zAlirakSArya, tenAdiSTaH prajApatiH // 75 // vinApi vArakaM vatsau !, niyukto yuSmadAgasA / kumArAvityuditvA'sau nRpaH zaMkhapure| 'calatu // 76 // tripRSThastamavasthApya rathena balayug yayau / karSukAnAha rakSyante, zAlayaH siMhataH katham ? || 77 || te prAhuH subhaTaiH semaghaTaiH sanA rayate / siMha bAzAliniSpatti, ilino hanti so'nyathA // 78 // tripRSTho'vaka kva siMho'stItyudite'darzi tairguhA / so'bhisugItakAita visvo'yai sammagozALeta / paharoM vyastaM ca taM prekSya, tripRSTho'pi tathA'bhavat 8 pravajyA svarUpaM abhigraha zrI vIraH // 92 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI 1180 // tataH savismayakrodho'bhidhAvannavarAyudhaH / dhRtvA pANidvayenauSThadvayaM tena dvidhAkRtaH // 81 // tathAstho'pi sphuranleSa, siMhaH sUtena pravrajyA zAGgiNaH / zrIvIrAdyagaNAdhIzajIvenetthaM prabodhitaH // 82 / / mRgeSu tvaM nareSeSa, siMhastatte'muto mRtiH / zlAghyeti tadgirA zAntakrodhastuvini zrIpradyu- yayau // 83 // dUtaM sandizya nizcintaH, khAdaM zAlIn hayagrIva ! / siMhani samAna, triSTa inapuraM gataH // 84!! punaH sampreSito dUtonmIyavRttau 'zvagrIvaNeti so'vadat / preSayaitau sutau rAjan !, yuddhasajjo bhavAthavA // 85 / / tripRSTho'syApi dUtasya, kuTTanenottaraM dadau / azvagrIvaH sasainyo-10 'pi, potanaM puramAgamat / / 86 // tadA jvalanajaTyAkhyavidyAdharanRpeNa saH / putrI svayaMprabhA nAma, tripRSThaH pariNAyitaH // 87|| anabadyAstathA vidyAH, ma dadau tasya khecaraH / so'calena samaM bhrAtrA'thAzvagrIvamayodhayat / / 88 // yudhyamAneSu sainyeSu, prAptadainyeSu, kiMcana / rathArUDhI DuDhaukAte haripratiharI gyAt // 89 // dvayoH kSINAstrayorazvagrIvazcakraM dviSo'kSipat / padaM padakavaccakre, tat tripRSThasya vakSasi // 10 // cakre cakreNa tenaiva, mo'zvagrIvazirazchidam / uddhRSTaM ca surairAyo, vAsudevo jayatyayam // 91 sAdhitaM bharatasyArddha, tripRSThenArddhacakiNA | kRto jvalanajaTyuccaiH, zreNihitayanAyakaH // 92 // magadheSvAgato vAmabhujena cchatravacchilAm / bhaTakoTIsamutpATyAmuddhRtyAmuMcadacyutaH / / 93 / / upAya' vaibhavaM tAdRk, 10 tagyAyAtasya potanam / sarvezcakre'rddhacakritvAbhiSeko bhUdharaiH paraiH // 94 // zrIzreyAMsasya pArve'sau, samyaktvaM pratyapadyata / svayaMprabhAyAM tasya thIvijayazca muto'jani // 95 // tripRSThazcaikadA zayyApAlamAdizya suptavAn / yadete mayi nidrANe, visRjyA gAyanAstvayA // 96 // pravuddho gAyatamtAMstu, zrutvA'bhASata kiM tvayA | nAmI visRSTAstenoktaM, karNayoH sukhadA iti // 97 // tasatrapu tripRSThena, kSepitaM tasya karNayoH 18 0 durvipAkaM tadA vedyaM, karma tenArjitaM dhanam // 98 // catuHsamanvitAzIti, varSalakSANi jIvitam / pAlayitvA'tha sa krUrakarmA'mAt bhAmamAvanim // 99 / / mihIbhUya gatasturyapRthvI bhrAntvA bhavaM tataH / babhUva manujazcetthaM, vibhorvAviMzatirbhavAH // 10 // athAparavideheSu, mUkAbhidhapurIpateH / dhanaJjayamya gehinyA, dhAriNyA udare'vizat // 10 // tayA caturdazasvapnavRSabhAvazca sucitaH / priyamitra iti khyAti, pitaga cAmya cakratuH // 102 // kramAdudyotanaM taM ca, rAjye nyasya dhanaMjayaH / sadgurorAdade dIkSA, karmanirmUlanakSamAm // 103 / / utpanne cakraratnadhya, SaTkhaNDamapi lIlayA / vijayaM vijayaM kurvan, dizAmayamasAdhayat / / 104|| pAlayitvA ciraM rAjyaM, taMtra nyasyAnyadA sutam ! viraktaH pATalAcAryAntikemA vratamagrahIt // 105 // tapastaptvA ca paMcAbdakoTIranazanAnmRtaH / ayaM caturyutAzItipUrvalakSAyuSaH kSaye 93 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI // 106 / / devo'jani mahAzukra, cyutastaramAdajAyata / chatrAgrAnagarIsvAmijitazatrumahIpateH / / 107 // bhadrAyAM nAmataH palyA, nandano nAma pravajyA nandanaH / trivargasukhasakto'pi, vizeSadharmakarmaThaH // 108 // yugmam / / rAjye'tItya caturvizatyabdalabhImayaM nRpaH / pravrajya poTTilAcAryAda, MOL svruupe| thIpradyu varSalakSa vyadhAttapaH // 101 // viMzatyA kAraNerajayitvA'rhannAmakarma ca / sa mAmAnazanI cakre, dazadhA''rAdhanAmiti / / 110 // catuHzaraNatA? nandana mIyavRttI MO pApagaerazreyo'numAinA 3 / batA4AnyAlocanA5 payasyAnAtsamazca 6 bhAbanAH 7 // 111 // kSAmaNA 8 nazanaM 9paMcaparameSTinamaskRtiH 10 / muneH 23 ityamaH kramazo vakSyamANAH samyagnizamyatAm // 112 // arhatastrijagadvandyAn, siddhAn vidhvastakarmaNaH / sAdhUMzca jainadhamma ca, zaraNyAn zaraNaM malekhanA zraye // 113 // yat kRtaM duSkRtaM kiMcidihAmutra bhave mayA / deve dharme gurau yaccAzAtanA kA'pi nimmitA // 114 // yaccotsUtraM kadA'pyuktaM, dharme ca yadudAsisam / pustakAhadgurudravyaM, yadbhakSitamupekSitam // 115 / / pRthvIkAyeSu jAtena, lohaloSThAzmamUrtinA / jalaplavarjalatve / bA'gnikArya ca pradIpanaiH // 116 // vAyubhAve ca daNDAdyairvanaspatitanau tathA / kodaNDadaNDakAgadyaistrasatve'tha ca ye'rditAH // 117 // kAritaM ca yadasvAdyaM, karmabandhazca yaH kRtaH / rAgAd dveSAttathA mohAt, tadgarhAmyAtmo'khilam // 118 // jJAnadarzanacAritraratnatritayagocare / yatkRtaM sukRtaM tattu, svAnyayoranumodaye // 119 / / pRthvItve jinabimbAdo, jinasnAtrairapAM bhabe / agnitve dhUpadIpAdyairjinAnAM puratazca yaH // 120 // vAyuktve zrAntasaMghasya, tIrthAdhanyupakArakaH / kAyasurAzca yo (vAne surAlaye) dharmahetustamanumodaye // 121 // bande nityAni bimbAni, me gunandIzvarAdiSu / zatrujayAditIrtheSu, tAnyanityAni bandaye / / 122 // paMcasvahaM videheSu, bharatairavateSvapi 1 jinAn jinamunIMzcApi, namasyAmi 10 tridhA'pi hi // 123 / / arhattAmarhatA siddhisiddhatAM sUrisUritAm / upAdhyAyasadadhyAyaM, sAdhuzrAddhasuvRttatAm // 124 // yacca vijJAtamajJAta, ghanaM saddharmakarmasu / pareNa svena vA'nAyi, tat sarvamanumodaye // 125 // zrI samyagdarzanAdyAni, gurUNAM purataH purA / 4 aMgIkRtAni bhUyo'pi, vratAnyaMgIkaromyaham // 126 // jJAnadarzanacAritrAcAre bhinne 'STadhA'STadhA / yo yo'bhUdapyatIcArastaM tamAlocayAmyaham // 127 // yadvirAddhaM tapaH zaktI, sAmarthya yacca gopitam / bhano nirmAya niyimahamAlocayAmi tat // 128 // paMcAzravAra nizAbhojyaM, kaSAyANAM catuSTayam / kalimAyAmRSA rAgadveSau pizunatA'pi ca // 129 // avarNavAdo'bhyAkhyAnaM, mithyAdarzanazalyakam / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI brajyA0 pradhu yavRttI 95 // // 131 // anityatvaM padArthAnAM mRtyorazaraNaM tathA / saMsArasya ca vaicitryamekatvaM karmmamarpaNa // 132 // jIvasyAMgasya cAnyatvamazAMcaM ca zarIrake | AzravaM karmmaNAM teSAM saMvaraM karmanirjarAm // 133 // dharmmavAkhyAtatAM loke, bodhidurlabhatAmapi / bhAvanA bhAvaye maMtryAdivayA api | caturbhitAH // 134 // saMghaM dharmaM guruM nAthaM, pitarau suhRdaM ripum / sadharmma vA vidhavA, kheditaM kSamayAmyaham // 135 // svaM kam mujyate kAM'pi nopakAryapakAryapi / tattayostoSaropau kiM ?, kSAmyAmi kSamayAmi tau // 136|| kSamayAmyakhilAn jIvAn, sarve kSAmyantu te mayi / teSu sarveSu maitrI me, virodho na ca kenacit // 137 // yena merumitenApi, tRmirjantorna jAyate / SaDjIvakAyaghAtena, yasyotpattizca nizcitA // 138 // yaH suprAyo yathaucityaM caturgatibhave bhave / taM caturvidhamAhAraM tyaja tvaM tanvarAgataH // 139 // yugmam || pApIyAnapi yaM prApya, prAnte devagatiM brajet / durlabho yazva cakritvadevatvebhyo'pi janminAm // 140 // yasmAt mukhyAni saukhyAni, bhavAbdhirgoSpadaM yataH / taM smarAmi namaskAraM paJcAnAM parameSThinAm // 141 // yugmam || vidhAyArAdhanAmitthaM prANate'jani nirjaraH / puSpottaravimAne'sau, viMzatye| tarajIvitaH // 142 // jambUdvIpe'tra bharate, grAme brAhmaNakuNDake / viprasyarSabhadattasya, devAnandA'sti gehinI // 143 // tasyAH kukSau zuceH zuklaSaSThyAM hastottararkSage / candre nandanajIvo'vatatAra prANatAccyutaH // 144 // tayA mukhe vizantazca dRSTAH svapnAzcaturdRza / tataH prabhRti tad gehaM jAtimadyadvibhUti ca // 145 // prabhornIcakulotpattiM, tadA kulamadArjitAm / vijJAyAvadhinA zakro, naigameSiNamAdizat // 146 // pure kSatriyakuNDagrAmanAmanyasti vizrutaH / siddhArthaH pArthivaH zauryanirjitArAtipArthivaH // 147 // jiSNoH zrIriva tasyAsti, priyA jinamatapriyA | trizalAkhyA zalAkeva, strISu zIlavatISu yA // 148 // tatkukSAvavatIrNA'sti putrikA tvaM vidhehi tat / parasparaviparyAsamanayorgarbhayordvayoH // 149 // ayaM hi naH samAcAraH, pUrvakarmmavazAjjinaH / yannIcakulamAyAto, nIyate hyuttame kule // 150 // nayainaM trizalAkukSau dvijIkukSau ca putrikAm / maNistrapuNi kAcazca na cADuH kAJcane kvacit // 151 // naigameSIndranirdezAd, dvyazItidinamAnakam / kRSNAzvinatrayodazyAM candre hastottarAsthite // 152 // putrIM dhUlimivAkRSya, devAnandAM prati kSipan / tatkukSizuktito dhAmanidhAnaM svAminaM nyadhAt // 153 // yugmam // ekA''syAnniryataH svaprAnaparA vizato mukhe / caturdaza nizamyaitAn, kramAdApa zucaM mudAm // 154 // saudharmendrasamAdiSTamaparairatiduSkaram / divyazaktyA vidhAyedaM, naigameSyagamaddivam // 155 // garbhAyati prabhau svarNaratnavRSTiM vitenire / tadAnI jRmbhakA devAH, pitarau dadhyatustataH // 95 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PornvayaM bardhAmahe svarNaratnadhAnyadhana(vam / asmAdasya kariSyAvo, vardhamAnAbhidhAM tataH // 157 // nAmlarna kaTubhi titIkSNAtimadhulakaH / parisahA seH pAlayati bAlaM, garbha svaM trizalA pramUH // 158|| garbhayogI jino mAtuH, pIDArakSaNadakSiNaH / tathA saMkucitastasthau, yathA nAstIti lakSyate 100 pasarga zrI 159 // tatadha trizalAdebI, dadhyAvatyantaduHkhitA / hRto mRto vA me garbho, yanna sphurati kutracit // 160 / / jIvitAdadhika taM ca, binA me bano jAvitena kim ? / dhyAyantIti zucA bAda, hRdi tApamavApa sA // 161 // anandivarddhano nandivarddhano'bhUt sudarzanA / kudarzanA tadA devyA, 10 20 garbhAbhAvAdita hRdi // 16 // jJAtvA'jani siddhArtho'pyasiddhArthaH svacetasi / yuto'patyayugenApyagamacca nanu vedanAm // 163 // tattApena bhRzaM taptaH, mAvadhAno'vadhau vibhuH / dezena sphUrtimAn mAturmudaH sphUttimajIjanat / / 164 // devyabhyutthAya patya sA''kathayattattathA'tha saH / mahotsavaM titAnAntaHpuramantaHpuraM ca tat // 165 // sa garbhAt saptame mAsi, citte'bhigrahamagrahIt / yannAdasye vrataM pitrorjIvatorasamAdhikRt // 16 // ayoccasthe grahavyUhe. vilokitumida prabhum / AyAte saprakAzAmu, dikSu vizvasya hRdyapi // 167 // caitrazuklatrayodazyAM, candre hastAttarAsthite svAminI muSuve sUna, svarNAGgaM siMhalAJchanam // 168|| kSaNaM dattasukhaM tatra, kSaNe zvabhrajuSAmapi / niSkampAni dikkumArAsanAni ca cakampire / 4|169 // bhaktyA'nabadhayo'bhyetya, prayuktAbadhayo'tha tAH / SaTpaJcAzadikkumAryaH, sUtikarmANi cakrire / / 170 // atha zakraH prabhorjanma, vinAyAsanakampataH / etya svaM paJcadhAkRtvA, ninye taM meramUrddhani // 171 // triSaSTirapare'pIndrA, ahaMpUrvikayA''yayuH / tatra snAtre'lpagAtreze, 160 zakraH svAminyazakata // 172 / / bhettumadribhido bhrAnti, pAdAMguSThena pIDayan / snAtrAya vetrivanme, saMketenAdizajjinaH // 173 // tenApi svaziraHkampanaiSa saMdezito madhA / zrI mahAvIra ityAkhyA, dattvA snAtre pravRttavAn // 174 / / sarveSAM pRSThataH zakraH, lAtraM kRtvA jinezituH / P arcitvA''gatrikaM kRtvA, stutvA ninye ca tadgRhe // 175 // prAtaH siddhArtharAjena, kRte'naNumahotsave / svarNaralAmbaravRSTiH, punardevairvinirmitA // 176 // vRddhirasmAddhanAdInAM, varddhamAnastato vibhoH / pitRbhyAM nirmame nAma, mahAvIrastu vajriNA // 177 // krameNa vavRdhe svAmI, sevyamAnaH surAsuraiH / aSTottarasahasrAGgalakSaNepalakSitaH // 178 // atyadA'dhisabhaM zakno, vIramAhAtmyamastavIt / ko'pi devo'sahiSNustat, prabhu kSobhitumAgamat // 179 // kurvatyAmalakIkeliM, sakyobhiH samaM vibhau / krIDAtarau sa sarpo'sthAt, kumArAMsvAsivAn parAn // 180 // vIro-4 acchabalotucchasandhi dhRtvA tamalipat / kiM citraM yadasau kSesA, kaSAyAzIvivAnapi // 18 // militeSu kumAreSu, militaH so'pyayo prabhuH CE 960 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokAgragAmI kiM citraM?, vRkSAgraM prathamaM gataH ? // 182 / / pRSTamAruhya marve'pi, svAminA vAhitAH pare / paNA'yamatra yajjetrA, vAhanIyAH pravrajyA0 // | kilApare // 183|| ArUDhe so'tha devastu, varddhamAno jinendunA / muSTyA''hatya kRtaH kharvaH, svAbhidhAmatsarAdiva // 184 // natvA ca ayitvA zrIpradyu- ca, gate'sminnatha pArthivaH / ziSyIkurvan vibhuM, zakreNAgatyAtra niSedhitaH / / 185 // vijJaptazca prabhuH ziSyIbhUyendreNa yadAdizat / tacca vyAkaraNaM pIyavattau jainarjenendramiti gIyate // 186 // vivAhAyArthito nAthaH pitRbhyAM tadvazaMvada: / sutAM samarasiMhasya, yazodAM pariNItavAn / / 187|| agre ra yazodayAyukttaH, punaryukto yazodayA / svAmI khyAtimita pApa, putrikAM nipaTAnAga !!188 pariNItA ca sA rAjatanayena jmaalinaa| aSTAviMze vibhorSa, pitaro divamIyatuH // 189 // prabho rAjyanirIhe'tha, mantribhinandivarddhanaH / sthApitastadigarA gehe, barSa yAvat prabhuH sthitaH // 190 // kAyotsargakaro brahmacArI prAsukabhojanaH / lokAntikaizca vijJapto, dAnaM sAMvatsaraM dadau / 191 // yugmam / / tatazca triMzadabdAnta 4, kRtaSaSThatapAH prabhuH / zakrezAnAdibhirdevaiH, kRtaniSkramaNotsavaH / / 192 // jJAtakhaNDavane yAto, hitvA candraprabhA zibIm / sahazyAmadazamyAM ca, | vidhau hastottaradaMge / / 193 // ekAkI vAsavanyastadUSyamRt paMcamuSTikam / locaM kRtvojjhitAvadyazcAritraM pratipannavAn // 194 // vizeSakam // turya jJAna prabhorjaje, zakra: kSIrAmbudhau kacAn / kSiptvA nandIzvare yAtrA, kRtvA ca tridivaM gataH // 195 // nandivarddhanamApRcchya, gacchannanyatra ca 4 Toll prbhuH| siddhArthanRpamitreNAyAtena bahukAlataH // 196 // nirbhatsitena nirbhItyA, nirbhAgya iti bhAryayA / ananyagatikenatya, somavipreNa yAcitaH / 1975 yugmam // nirgrantho'pi vibhurdebaduSyArddha tasya dattavAn / tadRzAkartanAyAsau, tunnabAyAntikaM gataH // 198 // kuta LO etajjinAllabdhamityukte so'vadatpunaH / pazcArddha niHspRhAdasmAt, patitaM punarAnaya // 20 // lakSyamUlyaM kariSyAmi, svakalAkauzalAdaham / 11 ityukte tulavAyenAnusasAra prabhudvijaH // 201 // nizyasyAM bhagavAn kakSe, kAyotsargeNa tasthivAn / gopana hantumArabdhaH, pazcAd dRSTavA ca tAn vRSAn // 202 // niSedhya tamuvAcendro, vibho ! dvAdazavArSike / tavopasargavarge'smin syAmahaM pAripArzvakaH // 203 / / prabhuH prAhAnyasAhAyyamahanto 'rhanti na kvacit / tathA'pIndro'sya rakSArtha, siddhArtha vyantaraM nyadhAt // 204 // dvitIye divase svAmI, kaulAke sannivezane / bahaladvijadhiSNa ra'dhAtparamAnnena pAraNam // 205 // paJca divyAni tatrAsana, vijahArAnyataH prabhuH, anyadA'gAcca dUijjatakAkhye tApasAzrame // 206 // bAhuH / Troll kulapatestatra, pitRmitrasya pUrvavat / bharnA prasArito'sthAcca, pratimAmekarAtrikIm // 207 // tenArthitastato gatvA, varSA zasphoTaje sthitaH // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 gotRNAkarSaNAtrANAttadaprItI ca niryayo / / 208 // pakSAnte prAvRpaH paMcAbhigrahAnagrahIdibhAn / kAyotsargazca maunaM ca, pANipAtre ca bhojanam pagmitI // 209 / / nAprItimadgRhe sthAnaM, gRhasthabinayo na ca / tato gato'sthikagrAma, grAmyAnujJApanA vyadhAt // 210 // yugmam / / varSA vamAmyahaM pasarge zrI yakSazUlapANeniketane / te'pyuucunev sAmAnyo, yakSo'yaM zRNu tatkathAm // 2111 // grAme'tra varddhamAnAkhye, vaNijaH paNyasambhRtA / anaHpaMcazatI vIrakathA kRpTA, vRSeNaikena paMkataH // 212 // so'truTatpAlanAyAsya, vaNivetanamArpayat / grAmyANAM taizca no kiMcittasya dattaM tRNAdyapi // 213 // kssuttRssaato mRtaH so'bhUcchUlapAbhiravaM yAda : mAri gokhinTaiNa, gAgo'bhUdasthikAbhidhaH // 214 // toSitaizca janaiH zeSedhUpAkSepAt jagAda tam / prAsAdevAsthikUTasthe, kRtvA mAM vRSamarcata / / 215 / / ityAdizyopazAnto'yamakAlasthaM janaM punaH / nihanti yattadevAsI, vAmo vo nAtra yujyate // 216 / / svAmyanyAzrayalAbhe'pi, tatra pratimayA sthitaH / yakSo'pi sATTahAsaH san, yugapat sapta vedanAH // 217 // ziro kSizrutinAmAgradantapRSThanakheSvadhAt / tathA'pyakSubhitaM yakSaH, praNamyAkSamayatprabhum // 218 // yugmam / / samyaktvaM grAhita: siddhArthena saMgItakaM vyadhAt / prAtAmyAH samAjagmurdaivajJazcotpalAbhidhaH // 219|| sa prAha yoganindrAntaH, svAmin ! svapnA darzakSitAH / teSAM phalaM prabhui~tti, kiMcittat kathayAmyaham // 220 // pizAcasya vadhe mohavadhaH kokilayugmake / zukladhyAnaM site citre, dvAdazAMgIvinimmitiH // 221 / / arke kevalamaMtraistu, mAnuSottaraveSTane / yazo mebadhirohe tu, siMhAsanasamAthitiH // 222 / / saMghazcaturdA govarge, devAH padmasarasyalam / adhyuttAre bhavottAro, bedmi dAmadvayaM na tu // 223 / / prabhuH prAha phalaM svapnadvayasya zrRNu yanmayA / prakAzyo'gAriNAM dharmaH, yati dhammo'pi nirmalaH / 10 // 224 // tatraivaM zrAvakIkRtya, zUlapANiM vyatItya ca / taccaturmAsakaM pakSakSapaNairanyato'gamat // 225 // vibhordakSiNabAcAlAdyato 10 ra vAcAlamuttaram / tat trayodazamAsyante, papatAMzukamaMzataH // 226 // mA bhUtpatitamasthAne, svAminetyetadIkSitam / gRhItaM tena vipreNa, tantuvAyasya cArpitam // 227 // tadyojayitvA lakSeNa, vikrIya bhrAtarAbiva / arddhamarddha suvarNasya, mudrA jagRhatuzca tau // 228|| anyadA zvetavIM gacchan, vibhurgopairabhASyata / devArya ! dRgviSo'trAhistadanyenAdhvanA vraja // 229 // svAmI tasyopakArAya, sametya saralAdhvanA / kAyotsarge 1 sthitastena, dRSTo daSTo'pi nApatat // 2.30 // vismitaM taM prabhuH prAha, maunAbhigrahavAnapi / nanu budhyasva budhyasva, caNDakauzika ! mA muhaH pani pUrvagAva yeka virAjya alakaritaH taM hanumAna staMbhe'thAsphAlya gatajIvitaH // 232 // jyotiSkIbhUya saMjAtaH, sutaH / / 98 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kulapataM ratha / koziko nAma gepAnu, khyAtI bhUkhaNDakauNikaH / / 232 / / yuggam // mRta kulapatI va nbAmadAtA prakopanamAritvA nAbinA pravrajyA jagmuH, kaH zuSka sevate saraH ? // 233 / / vRtyarthamanyadA''natuM, kATakAn vajite tvayi / zvatavItaH samAganya, kumArayiM drutaM banama // 3 // zrIpradyu tajJAtvA ca samAgacchan, samudyataparazvadhaH / garte'pataH kuThAreNa, ziro dIrNa ca te dvidhA // 235 // mRto'hiMduvidhA jAtastava ca dhana bhavAna / 70 pIyavRttI virAdhitaM hi zrAmaNyaM, babanarthapradAyakam / / 236 // itthaM svasya bhavAn zrutvA, vIkSya cAsRk minaM prabhoH / jAtismaraNamutpeda, cakra stranazanaM sudhIH / / 237 // ma zAntaH svamukhaM kSiptvA, bile tiSThannazobhata / saviSAbhyAM nijAkSibhyAM, durgatiM dAdhumudyataH / / 238|| // 19 // yapTilopTAdibhirlokAstadehamupadudruvuH / takravikrayakAriNyo'bhrakSayaMca muhurmuhuH / / 239 // cakrire cAlanIprAyaM, tatkAyamatha kITikAH / jIvAt tattAdR karma, kaya yAdanyathA vRpaH / / 24. upasargAn viSadyaivaM, gato'hiH kalpamaSTamam / uttarItuM prabhurgaGgAM, nAvaM samadhirUDhadAn // 241 // kauzikoktiM tadA zrutvA, zAkunaH kSemilo'vadat / nAdya bhadraM maharSestu, prasAdAdasya sundaram // 242 // yastripRSThe bhave siMho, hatastajjantunA tadA / dRSTo nAgakumAreNa, taM nAvaM bhettumudyataH // 244 // nivAryopadravantaM taM, bhindantaM ca rarakSatuH / kambalasabalajIvI, navyau nAgakumArako / / 245 // tatkathA mathurApuryA, jinadAso'sti dhArmikaH / bAlatve tena cAbrahma, nipiddhaM viSame tithau // 246 / / arhaddAsyabhidhA tatra, kulInA'sti ca bAlikA / guroH puro nyaSedhIcca, sA'pyabrahma same tithau // 247 // devAttayorvivAho'bhUt, pratijJAzcaratorjuSoH / brahmabratamakAluSyaM, dvayornirvahati sma ca / / 248 // prabarddhamAnasaMvegau, bhAvAttadvAdazavatau / catuSpadaM sacittaM ca, svabhoge parivarjataH // 249|| | AbhIrI dugdhadadhyAdi, yA sadA''nayate gRhe / jAtA tayA saha prItiranyadA tattanUbhuvaH // 250 // vivAhe zreSThinA vastrAlaMkArAdi samarpitam / PR vivAhAnantaraM sAtu, dRpayugmopadAmadAt // 251 // yugmam / tadA nAsId gRhe zreSThI, mukvA''bhIrI tu tadgatA / Agatastau vRSau vIkSya, zreSThI citte vyacintayat // 252 // etau varAko bAhyete, barAkI sA ca dUyate / tatprAzukatRNAmbhobhiH, poSayAmi vRSAvimau // 253 // dhyAtveti dharmAkhyAnena, tena tau zrAvakIkRtau / kurvAte sarvadA parvatithiSvAhAravarjanam // 254 // jAtAvatimRdU tau cAvAhyamAnau gate'nyadA / bahi: 4 zreSThini mitreNa, nItvA tau vAhitAvati // 255 // muktau tau punarAnIya, zramA" niHsahAMgako / patitau vIkSya ca zreSThI, fol jAtastaduHkhaduHkhitaH // 256 // kAritA''rAdhanAvAttAnazanau nAgatAM gatau / jJAtvA'vadheH sudaMSTrotthopasarga svAmino druttam // 257 / / Agatyaikena Mail Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpradyu zrI 6 naudattAritA gaMgApravAhataH / apareNa mudaMSTrastu, yuddhe jitvA praNAzitaH // 258 // yugmam // gandhAmbupuSpavRSTiM ca, dvAbhyAmapi kUtA vibhA / 47 parimahI prataNyA Jol savainamaskRtaH svAmI, naulokairatha tI gatau // 259 // gato rAjagRhe taMtuvAyazAlaikakoNake / dvitIyAM prAvRSaM mAmakSapaNaratyagAdvibhuH // 260110 pamarga thI itazcAjani bhadrAyAM, muto maMbasya maMkhaleH / sa gozAlAprasUtatvAdgozAla iti kIrttitaH / / 2611 maMgvA hi gaditAzcitrapaTTikAjIvinI janAH / vIrakathA nmIyavRttI duHzIlo'pi prakRnyA'sau, tenopAyena jIvati // 262 // so'pi dvitIyakoNe'sthAmAsakSapaNapAraNe / vibho ratnAdivRSTiM ca, dRSTvA ca tamyaciMtayat // 263 // na sAmAnyA hyasau ziSyastadetasya bhavAmyaham / dhyAtveti muNDIbhUyAsI, paryagAt svAminA mamam // 264 // tRtIyAM // 10 // prAbUpaM svAmI, dvimAmakSapaNo'tyagAt / kAryAtmargeNa cANAyAmadagRhA (tkaTA) dyAsanastathA // 265 // caturthI prAvRSa pRSThacammAyAM paMcamI punaH / / zrIbhadrilapure cakre, caturmAsImupoSitaH // 266 // mAghamAse'nyadA kAyotsargastha kaTapUtanA / dRSTvA tripRSThajanmastrI, vakriyitvA tapasvinIm // 267 // jaTAvalkAmbubhiH svAmigAtraM zItAdRpAdravat / sahan zrutAbadhijJAne, mavizeSatvamApa maH // 268 // yugmam // caturmAgApavAsezca. SaSThIsaptamikASTamIH / saptikA''labhikAgajagRheSu prAdRSo'tyagAt // 269|| lADhAdyanAryadazeSu, zItoSNAdisahaH prabhuH / navamI prAvRSaM tasthI, OM drutale vamati vinA // 270 // bhraman babhau sagozAlaH, kuzAlaH saptavatsarIm / yato'dhvanyanyadA proce, gozAlo bAlaSTitaH // 271 / / Ifol bAtsyAyanaM tapasyantaM, dRSTvA yUkAsamAkulaM yUkA zayyAtaratvena, zAntAtmAnaM punaH punaH // 272 // durvAcA tasya dagdhena, taM dagdhaM mumuce'munaa| tejolezyA praNazyAya, svAmipAdAnupAgamat / / 273|| bhA''yuHprakRterasya, kRpAM kRtvA kRpAlunA / prakRtyA zItalezyena, sA hRtA zItalezyayA | // 274 // tadvIkSya kSamayAmAma, svAminaM munirAnaman / yuSmadIyo mayA'jJAyi, nAyamityasakRddhadan // 275 // gozAlena punaH pRSTastejAlezyodbhavaM jagau / SaNmAsI sanakhamApamRSTyA'mbuculukena ca // 276 / / tatkRtvA pratyayaM bIkSyASTAGgajyotiSabAnayam / pRthak paryATa gozAlo, jino'hamiti vibuban / / 277 // dazamI prAvRSaM svAmI, zrAvastyAM puri nirmame ! apyekapudgalatyastadRSTiH pratimayA sthitaH // 278 // peDhAlagrAmapArzvasthaH, zakreNeti prazaMsitaH / zrIvIraH kSobhyate naiva, senTrairdevAsurairapi / / 279 / / yugmam / / zakasAmAnikastacca, zrutvA tat & saGgamAbhidhaH / kRtapratijJastatrAgAdvIraM kSobhayituM prabhum / / 280 // tena ca prathamaM cakre, rajovRSTiH pipIlikA / daMzA ghRtelikA pazcAd, vRzcikA MA nakulA api // 281 // sapazci mUSakA hastI, pizAcavyAdhurupake / pitroca rUpaM kaTakaM, pAdayoragnidIpanan // 282 // pakSiNAM lambanaM kAye,OBan Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yavRttI mahAvAtana pAtanam / tataH saMvarttavAtena, cakravad bhramaNaM param // 283 / maGgItaM varadAnaM ca, pratigahamaneSaNA / lohamArasahasrasya, cakraM zIrSe ca cikSipe // 284 // AjAnu bhagavAnuyA, magno'smin kRpAparaH / nigahAge'pi paNmAsImupasargAn zamo'sahat // 285 / / kulakam / / ma pradyu niviNNaH samAgacchan, saudharme zakratADitaH / nijaM nirvAhayatyAyadhimAnaM sugacale // 286 / / paNmAsyante prabhUrgatvA, gokule pAraNaM vyadhAt / LO batmapAlaprasUdattapAyasenojitena tu // 287 // majAte pAraNa cAstha, vibhuM vanditumAyayuH / mokhyasaMyamikAH sAvavAsanAvAsanAbhRtaH // 288 vaizAlyAM puri mampUrNacaturmAsopavAsinA / prAvRDekAdazI cakre, svAminA midvigAminA / / 289 // jIrNazreSThI prabhuM nityapAraNAya nyamantrayat / 101 // nabaSThigRha bhApaH, svAmI cakra tu pAraNam / / 290 / / paMca divyAni tatrAsannanyatA vihato vibhuH / zrIpArzvanAthaziSyo'tra, kevalI samavAsarat // 29 // banditvA'pRcchi rAjJA'sau, ko dhanyaH zreSThinordvayoH ? / kevalyAha navasyAsya, vasudhAraihikaM phalam / / 292 // jIrNo nAkarNayiSyaccet, pAraNAdundubhidhvanim / kaMvalaM tanmuhUrtenAvApsyadyAtA'cyute'dhunA // 293 // tat zrutvA bahavo buddhAH, zizumArapure'nyadA / kAyotsarge sthite nAthe, camarAtpatanaM tvabhUt // 294|| kauzAmbyAmatha nAtho'gAjjagRhe'bhigrahaM param / caturkI dravyato mApAH, kauzAmbI kSetrataH puna: / / 295 kAlatI yAmayugme tu, bhAvato gajanandanA / prapannA dAsatAM muNDA, kumArI gudatI tathA // 296 / / yantritAdviyAntaHsthadehalI SaSTha(lyaSTama) pAraNe / sUrNakoNena datte cettato'haM pArayAmi taiH // 297 // vizeSakam // evaM sAbhigrahaH karmakSapaNAya kSamAnidhiH / pratidhiSNyaM caran vIraH, zItarociribAyayau // 298 // tatra rAjA zatAnIkastasya rAjJI mRgAvatI / paramazrAvikA putrI, zrIceTakabhahIbhujaH / / 299 // tasya mantrI (0 sugupto'sti, nandAnAbhAsya gehinI / snehA nandAmRgAvatyAH, paramaH samazIlayAH // 300 // zreSThI dhanAvahazcAsti, svabhAvAnumAnasaH tasya PR bhAryA'sti mUlAkhyA, pratikUlA RjuSvapi // 301 / / anyadA sacivAvAsAt, pravizya nismRte vibhau / jJApito nandayA mantrI, mRgAvatyA ca bhUpatiH // 302 // tena mantrI mamAdiSTaH, zAstrajJAstena bhASitAH / abhigraho na kenApi, jJAtastu prabhucetasaH // 303 // nausainyena purA gadA, zatAnIkanRpo'guNat / caMpAM tadA''kule'nezattatpatirdadhivAhanaH // 304 / / yo yad gRhNAti yadUdhRSTe, uddhRSTe taccamUcaraiH / campA * muSitamarvasvA, kSaNenApi kRtA bhaTeH // 305 / / tadauSTrikeNa caikena, ddhivaahnghinii| dhAraNyAkhyA samaM putryA, vasumatyA samAdade // 306 // teTo noktaM pathi lokAgre, bhAryeyaM me sutAM punaH / vikrepye sA tadAkarNya, vidIrNahRdayA mRtA // 307|| kauzAmbyAM tena vikrItAM, sutAM lAtvA dii Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sea dhanAvahaH / gRhaM nIttvA'tha mUlAyA, bhUjiSyatvena cArpayat // 309 / / tasyAH zIlana vAcA ca, zaityAdApyAyitaH pitA / tAM mutAM candanetyUce, pravajyA mUlA tasyAstu zaMkate // 310 // bAlA rUpavatImetAM, zreSThI cetpariNaSyate / tadA'haM nihatA mUlAnmUlA cintayatIti ca // 311 // zuzubhe 0 dRSkaratva 16 barhibarhAmakezI sA mRgalocanA / navInayojanArambhA, rambhA, bhuvamivAgatA ||312 // anyadA'nyaparIvAre, vyAkule gRhakarmabhiH / vAtAyane ca sanatkumAra 0 suptAyAM, mUlAyAM nidrayA binA // 313 / / grISmAtApasantapte, pThinyAthayamAgate / svapituzcandanA bhaktyA, pAdazIcaM vyadhAdiyam // 314 // kathA tadA ca kacabhAro'syAH, zrasto mA''obhavatviti / zreSTinA kambayA dhRtvA, bando mUlA dadarza tat // 315 // tato'dhyAyan mayA'dhyAyi, yatpUrva tattathA dhuvam / zreSThinazceSTitaM rapaSTaM, putrItvaM chalanaM param // 316 // muNDayitvA'kSipad yaMtre, nigaDena niyaMtritAm / dinatraye gate zreSThI, jJAtvA tadvahirAnayat / // 317|| kSudhitAyAH samAsyAH, kulmASAn sUrpakoNake / agAnnigaDabhaMgAya, lohakArasya hUtaye // 318 // rudatyAM jina AyAsIt, pAraNaM kAritaM tayA / divyAni paMca tatrAsan, nigaDau nUpurI vRtau // 319 // mAtRSvasugAvatyA, milako bRSTimIpsukam / nivArya nRpati prAdAddhanaM tat zreSThine madhA // 320 // nRpasya candanA dattA, devendreNa vibhoriyam / bhAvinI prathamA ziSyetyuktvA svargamupeyivAn // 321 // tapo vIravibhorevaM, paNmAsakSapaNaM purA / sAbhigrahAttu SaNmAsI, nyUnA'bhUtpaMcabhirdinaiH // 322 // caturmAsyo nabAbhUvan, trimAsyau dve babhUvatuH / sArddhadvimAsike dve ca, dvimAsakSapaNAni SaT // 323 // dve sArddhamAsike jAte, mAsikAnyarkasaMkhyayA / pakSA dvAsaptatizcAsan, bhadrAdipratimAtrayam ||324 // pratimAzcaikarAtrikyo, dvAdazASTamabhaktataH / ekonatriMzadadhike, SaSThAnAM dve zate mate // 325 // nityabhaktaM caturtha ca, kadAcidapi nAjani / sarvameva tapaHkarma, jalahInaM prabhArabhUt // 326 // jAtaM saikonapaMcAzat, pAraNAhaH zatatrayam / dvAdazAbdI ca paNmAsI, pakSaM chadmasthatA'jani // 327 // evaM vihRtya zrIvIraH, sametya RjupAlikAm / nadIM tale'tha kaMkelleH, kRtaSaSThatapAH sthitaH // 328 // tatrotkaTAsanasthasyAtApanAsthasya mAdhave / prabhordazamyAM zuddhAyAM, candre hastottarAsthite // 329 // aparAhNa catuSkarmakSayAdajani kevalam / kSaNaM jAtaM sukhaM tatra kSaNe nairayiNAmapi // 330 // sendrardevaiH samAgatya, prAkAratrayamAdadhe / AdyAyAM dezanAyAM tu, pratibodho na kasyacit // 331 // mAtaMganAmnA kRtasannidhAno, yakSeNa siddhAyikayA ca devyA / zrIvIranAtho vijahAra bhavyAmbujaprabodhe nol smbujabandhubandhuH / / turyadvAra iti turyagAthArthaH // atha punarapi pravrajyAduSkaratvameva vyanakti, O 102 // 28C00:00 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradyuvRttI jAvajjIvamamajaNamaNavarayaM bhUmisayaNamudRiDha / kesuddharaNaM ca tahA niSpaDikammattaNamapuvaM // 5 // jyA0 / yAvajjIvaM amajjana-asnAna, uddiSTamiti dvitIyapadagataM caturvapi padeSu yojyate, yaduktamuktayA pUjyIharibhadragugarmayA / 0 8 mamarAdityasaMkSape, sAdhusnAnojjhanakSaNe // 1 // kRte snAne kSaNaM zaucaM, gagamAnau ca cetasi | strIjanaprArthanIyatvaM, brahmacaryasya dUSaNam // 2 // ghAto jalasthajIvAnAmanyasattvavibAdhanam / kSIrakSAlanamaMgAre, ivAjJAnaprakAzanam // 3 // asnAne tu na doSAste, matveti munipuMgavaiH / vayaM mnAnaM 03 // mataH sizivadhUtaMgAsAhai: cA lava bhUmizayanamuddiSTaM, na tu palyaMkAdizayanaM, kezoddharaNaM ca, tathA niSpratikarmatvaM apUrva, 4 viziSTamityarthaH, samAsato gAthArthaH, byAsArthastu niSpratikarmatve zrIsanatkumAracakravartimunizudAhiyate, tathAhi-zriyaM kAMcana vibhrANe, zrIkAMcanapure'bhavat / zrIvikramayazovyAptaH zrIvikramayazA nRpaH // 1 // antaHpurapurandhyo'sya, santi paMcazatImitAH / sa cikrIDa samaM 4 tArbhivazAbhiriva vAraNaH // 2 // tatrebhyo nAgadatto'sti, tasya lokottarAkRtiH / viSNoH zrIriva viSNuzrIH, priyA prANapriyA'sti ca // 3 // sA'nyadA dRggavAkSeNa, pravizya nRpadgRham / vivekAdIni ratnAni, ciratnAnyapyapAharat // 4 // jJAtvA dasyumudAsyainA, nyAsthadantaHpure tRpaH / foll baddhA ca bAhupAzenAmuMcannAttarasAmapi // 5 // tAmeva pIDayannaMge, rakSatyanyAH sa vIrasUH / rAjJaH saMvananaM cauranigrahazca yato nayaH // 6 // nijapriyAviyogArttigrahagrasto'nyacetanaH / unmatto nAgadatto'bhUdattaduHkho narendunA // 7 // catuSke catvare mArge, dvipathe ca catuSpathe / vaiSNavo ra viSNuvadviSNuzriyamekAmamasta saH // 8 // tAmeva hRdaye bibhradbahirantazca santatam / na kAMcanapurAdhIzo, mene kAMcana kiMcana // 9 // prANezavarApahAriNyAstasyAH prANApahArakam / nirmamuH kArmaNaM rAjapalyo'nyAH kAmaniSThurAH ||10|| kArmaNena mRtAmetAmajAnan mohamohitaH / kupatiH kupitAM jAnannaGlignazcaTUnyadhAt // 11 // caTubhiH paTubhilpaiirajalpaMtIbhimAmayam / aMke kRtAM (tvA) kSamAbhartA, (nijAvasthA) * kRpAlIko nyavedayat // 12 // tadvIkSya so'nyato ninye, mantravyAjena mantribhiH / viSNuzriyaH zarIraM tu, bhujiSyaiH preSitaM bahiH // 13 // mantribhirmantrayitvA'sau, vAsavezmanyupAgataH / tayA hInaM tu tadvIkSya, hA hato'smIti mUcchitaH // 14 // agre viSNuzriyA chinnacaitanyaM mUrchayA'tha tam / zocyazocyamazocanta, sacivAH zucibuddhayaH // 15 // candanAdihRtA mRA, yadA sa prAha mantriNaH / yatra kvApi priyA me'sti, o, tato'pyAnIya dIyatAm // 16 // iyamatropaviSTA'sti, vadabhiH sacivairapi / dvidinyanantaraM ninye, nRpaH kuNapasannidhau // 17 // tadA- 10 // 10 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gopitagopyAMgaM, kRmikA kalevaram / vIkSya kSoNipatirdadhyA, vivekasadRzaM hRdi // 18 // kulaM zIlaM yazaH puNya, yatkRte sarvamujjhitam / pravacyA Moll tasyA etaccharIrasya, pariNAmo'yamIdRzaH / / 19 / / malamUtranidhAne'tra, gAtre'sRvinagandhini / tattacchuddhiramadhye'smin, medhyabuddhirmayA kRtA 10 dAkarana // 20 // abikrameNa kAmasya, jaye'payazamA jane / svaM nAmApi mayA'narthakAriNA'narthakaM kRtam // 21 // yathedaM nazvaraM dehaM, tathedamapi nizcitam / 1 manalkamAna 0 tadasya lAbhaM gRhaNAmi, karmanirmUlakaM vratam // 22 // dhyAtveti ma vratI sUreH, suvratAd dugtapaM tapaH / taptvA sanatkumAre'bhUt, kalpe devA kathA mahardhikaH // 23 // tato ratnapure jAto, jinadharmAbhidho vaNik / nAgadattastvabhUd bhrAntvA, bhavasiMhapura dvijaH // 24 // sa tridaNDayagnizammAgyo, dvimAsakSapaNatI / rAmA ra narena, sabhApati mantitaH // 25 // tatraiva jinadharma sa, vIkSya tadvid dvidhA vadat / bhojanaM bhAjanaM nyasya, kube pRSThe'sya nAnyathA // 26 // hRdayaM jinadharmasya, jinadharmeNa vAsitam ! rAjA''jJayA'pyataH prApa pRSThaM tamyAnyatIrthikaH // 27 // taptapAyasapAtreNAdAhi pRSThaM na hRtpunaH / tatpRSTe'syoDhatA tena, charvinatu mukhacchaviH // 28 // gatvA''zrayamayaM saMghacaityapUjAM vidhAya ca / Im vratamAdAya zailAgre, kAyotsargeNa tasthivAn / / 29 // pRSThamAMsAdibhibaidhyimAno'pi nizcalaH / pUrNAyurindraH saudharma, jinadharmo'janiSTa saH 4 // 30 // sa tridaNDI tu mRtvA'sya, yAnamairAvaNo'jati / tatazcayuto bhavaM bhrAntvA, sitAkSo guhAko'bhavat // 31 // itazca jambUdvIpasyAbharaNe | kurunIvRti / ihAsti hastinApuraM, puraM surapuraprabham // 32 // ramyazca seta ityAkhyAkhyAtastatrAbhavan nRpaH / sahadevI mahAdevI, cAsya devIva rUpataH // 33 // tatkukSau jinadharmasya, jIvaH saudharmakalpataH / caturdazamahAsvapnasUcitaH samavAsarat // 34|| kAle'sUta sutaM sA tu, mahenAtha 10 mahIyasA / sanatkumAra ityAkhyAmasya khyAtAM pitA'tanot // 35 // mUrto manorathaH pitrorayaM sUnurabarddhata / kuzala: kalayAmAsa, kramazaH 109 12 sakalAH kalAH // 36 // sa subhUbhulatAvAsanaM prAptazca yauvanam / maitrI mahendrasiMhena, kAlindIsUrajena ca // 37 // sa ca sArddhakacatvAriMzaddhanustanumAnabhRt / advaitarUpasvarNAbhaH, sarvalakSaNalakSitaH // 38 // anyadA makarandAkhyodyAne mitreNa saMyutaH / gato rantuM / vasante'sau, vasanteneva hRnmayaH // 39 // tadA cAzvapatipralaprAbhRtAzvavajAnnRpaH / nAmnA jaladhikallolamazvaM praiSIt sutocitam // 40 // tyaktakrIDaH samArohat kumArastaM hayaM yat / calAcalanamAtreNotplutya dUraM gataH sa tu // 41 // calan sanatkumAro'tha, niruNaddhi yathA Mat yathA / zikSAyAM viparIto'zvaH, sa dhAvati tathA tathA // 42 // anvayAsIt kumArAzvamazvaseno'zvasenayA / tadA capAtyayA satyA Mo4 68Q8 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ." . spamRtyurne trayorabhUt // 43 // tato mahendrasiMhena, mahAnirbandhato nRpaH / ninye sutaviyogAttoM, vyAvRtya nagaraM prati // 44 // svayaM TO nRpamanujJApyAnumitraM sAMdhyarAgavat / mahendrasiMhaH kAntAraM, dvIpAntarabhivAvizat // 45 // azaraNyeSvaraNyeSu, niviDAdriSu vAdipu / nimnagAsu murgAsu, babhrAma suhRdaH kRte // 46 // na zItaM zItakAlasya, noSNamuSNAgamasya ca / nAmbu cAmbudakAlasyAnalasyo'yaM vyajIgaNat // 47 // mahendrasiMhaH 10 sarvatra, mitramevaM vilokayan / saMsArasArAsAravairAsasAra saraH saran / / 48 // padminInilayaM svacchaphaladaiH parivAritam / samitramiva tadvIkSya, tApaM tatyAja vartmajam // 49 // taccAtitheyamAtithyamasya cakre phalairjalaiH / arjitaM sarvasAmAnyaM, dhanaM dhAnyaM sarazca san // 50 // tarItumiva duHkhAbdhimArUDhasyAsya saMvaram / dakSiNenekSaNenoccaiH, paspande bAhunA'pi ca // 51 // tato harSasamutkarSaromaharSaH puro brajan / beNuvINAdhvanisphItaM, saMgItamazRNodasau // 52 // dadarza darzanIyAMgamRgAkSimadhyavartinam / kaNThapIThaluThaddhAra, sAdaraM suhRdaM nijam // 13 // dUrAduddaNDamuddaNDapaNAma sUtrayannayama / samutthAya kumAreNa, saharSa pariSasvaje // 54 // tayormilitayoH kAlAdvArambhodharayorikha / sneha | yukttirabhUd vyaktyA, bApamuSNaM vimuMcataH / / 55 / / prAgvRttaM tena pRSTazca, kumAraH kathane priyAm / Adizya ca kulamatisaMjJAM zete sma kaitavAt 56 // sA'pyAha ca turaMgaNApahRtastava suhRdaH / dvitIye'hni zrameNAzvaH, sa ca nizceSTatAM gataH // 57 // muktaH sakhyAdathottIrya, muktaH IO prANairapi kSaNAt / rAjApathyakRtaH prArthyaH, prANanAzo yathA tathA / / 58 // Aryaputro'pi mUrchAlaH, suptastatale kSaNam 1 tadadhiSThAtRyakSe-1101 NAmyAgato'yaM mahApumAn !59 / / bicAyatti jalaiH siktaH, prabuddhaH pAyitaH payaH / Uce kastvaM kutazcaitat, payaH pIyUSasodaram ? // 6 // yugmam / sa prAhetramahaM yakSaH, pathazrAntasya te kRte / satkRpo mAnase mAnin !, mAnasamaDhaukayaM payaH // 61 // tvatsakhA prAha dAhAya, bahavo'pi davA iva / santi zAntyai punastasya, bhayAneko ghanAghanaH // 62 // tApastveSa mamAtyantaM, mAnase'mAnasevanAt / zAntiM yAsyati tattvaM mAM, naya tatra nayAdhvaga ! // 63 // tataH puNyajanenAmuM, nItaM puNyajanottamam / kailAse mAnasAMtaH stha, dhRtvA tApamapAharat // 64 // yAvaduttarati snAtvA, tAvat prAgjanmavairiNA / vIkSyAsitAkSayakSeNa, krodhato yodhitazciram // 66 // yuddhvA ciraM ca te sakhyA, vajrasAraNa muSTinA / hataH prahatadarpaH sa, gato'tha dhRtamatsaraH // 67 / / tatastvadIyamitrasyopariSTAttuSTitaH kRtA / puSpavRSTizca dRSTizca, surastrIbhirvikasvarA // 68 // tadA ca bhAnudeliol gasya, vidyAdharapateH sutAH aSTamaGyAstamabhyarthya, ninthire nagaraM nijam // 69 / / tAsAM ca pitRdattAnAM, prANigrahamayaM vyadhAt / 3e Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pUrva bhAgyapradanAnAmaSTAnAM tithiyApita // 70 !! zAlAbhiH parma TeNyikSeNAkSepi mo'nyataH / prabuddhaH modhamAlokyAruhastaM mamabhUmikam pampi pravajyA foljin71 // mudatI gudatImakA, tatra prekSya mama priyaH / tAmuvAca kimekA tvaM?, kA ca? kammAcca gadipi ? | // 72 // moce mAkena bhUpAlamugaSTramya 10 manakuna thIpradyu- 8 munA'smyaham / munandA nAma dattA cAzvasenanRpasUnave // 72 // pitrA manatkumAgaya, hRtvA vidyAdharaNa tu / muktA'gmyatra gatazcaiSa, na jAne kiM cari nmIyavRttI kariSyati ? // 73|| yugmam || kaugyo'smIti mA bheSIrityuktvA tAM muhattava / vajravega priyAcaura, hanti smAzanivegajam / / 74 // tataH munandA 22 strIratna, prAgavatavani (jana) beditam / upayama'zvasenAGgajani nitasammadam // 75 // vajravegavamA mandhyAvalI vane mumeva ca / bhrAtRghAtI // 10 // patirbhAvIti jJAnbA jJAnino bacaH / / 76 / / janako bajravegamyAzanivego'tha matpriyam / abhyarpaNayadamyAdAdvidyAM mandhyAvalI tadA // 77 / / tatkAlasiddhavidyo'yaM, vidyAbhujabalArjitaH / yuyudhe'zanivegena, bhAnuvegAdibhirvRtaH // 78|| ciraM yuddhvA ca cakraNAzanibagaziro'cchidat / / tvanmitre'taH murmuktA, puSpavRSTiH papAta ca // 79 // vaitAtyAdrI tatA nItvA, caNDavagAdikairnRpaH / cakre khacarakritvAbhipeko'sya vivekinaH imilial0 // vanditvA pUjayitvA ca, pratimAH zAzvatArhatAm / krIDArthamatrAyAtA'yaM, militazca bhavAniti / / 81 // prabundro'tha kumArastaM, vaitADhyaM l 4. samamAnayat / tenApi tatrAyAtena, cakre caityeSu vandanA ||82|| tataH makhecaraH sAntaHpuro'sau hastinApure / mamaM mahandrisiMhena, samAyAto 'zcamenabhUH / / 8 / / pitA rAjye pramAdena, sthApayitvA nijAGgajam / rAjarSeH suvratAt samyagbhavAttAryagrahIvratam // 84 // rAjA sanatkumAro'tha, suhRdaM sauhadAzrayaH / mahendrasiMha senAdhipatitve'tiSThipanmudA // 85 // cakraratne samutpanne, sa paTkhaNDamasAdhayat / dazavarSasahastyA sau, varSa 0 bharatanAmakam / / 86 / / sampUrNacakravartitvavaibhavaH svapurAntike / sanatkumAranAmAsau, turyazcakrI samAyayau / / 87 // saudharmendrastatastasmai, zrIdenApre- 10/ SayanmudA / cAmare kuNDale devadUSye dve pAduke api ||88 // hAroDumAlA zvetAtapatraM ca mukuTaM maNIn / sapAdapIThaM paMcAsyapIThaM bhUri ca bhUryapi W89 // pravRtta'psarasAM nRtte, kalaM gAyati tumbarau / cakroza utsavaprIto, dhanadena pravezitaH // 90 // nRpaiH samastairabhyetya, kRte dvAdazavArSike / pa cakriNazcakravartitvAbhiSekasya mahotsave // 9 // tava prAgjanmamitrasya, zakreNa preSya mAmiha / utsavo vivadhe zrIvastamityuktvA tirodadhe // 12 // yugmam // dadhe sanatkumArasya, lakSyA rUpeNa tejasA / saubhAgyena ca bhAgmena, na ko'pi pratirUpatAm // 13 // ekadA ca sadhAyA .. See Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAgaNAM bhAnUnava svabhAnubhiH // 15 // gate'smiMsvidivaM taba, dave devadivAtiH / prAcuryakAraNaM pRSTakojamA prAtAm prati // 56 // ganyatA pravrajyA loh pUrvasmistapatta mudumtapam / AcAmAmlabanddhamAnaM, tatprabhAyo'yamadbhutaH // 17 // punaH pRSTaH suraiH ko'pi, sampratyarita pagaM namaH / tejI zrIpradyu- pazciti?, tataH provAca vAsavaH / / 98 // cakrI sanatkumAro'sti, yAdRga rUpeNa tejasA / tAdRzaH ko'pi naivAsti, narevadhi surevapi // 19 // pIyabattI 10 tatapratyayArthadvo devI, bhUtvA bhudevarUpiNI / zrImatsanatkumArasya, dvA:sthAnAgatya cocatu: // 10 // dvijAvAyAM samAyAtI, cakrirUpaM nirUpitum / dUradezAntagadetaccakriNe tvaM nivedaya // 101 // tadAnIM kRtasA 'gAbhyaMgaM tena ca cakriNam / vijJapya tau samAnItau, samIpe // 10 // cakravartinaH // 102 // rUpamapratirUpaM tat, tasya tAbhyAM nirUpya ca / dhutau maulI niSeddhaM vA, rUpaM narasuradvaye // 1.3 // uktaM ca deva ! rUpaM te, 4 prasiddharadhikaM dhuvam / kRtArthI sarvathA'pyAvAM, locane saphale ca nau // 104 // cakrI prAha dyutiH kA me, lAvaNye'bhyaMgabhaMgure ? snAtasya kAvyabad dRzya, sAlaMkAraM vapurmama // 105 // tau visRjya kRtaskAraH, kapilAnatyabhUSaNaH / sADA sarokArasiMhAsanAsInaH sabhAsthitaH // 106 // abhito vAranArIbhirdUyamAnaprakIrNakaH 1 tAvAkArya dvijanmAnau, nijarUpamadarzayat / / 107 // tau tannidhyAya vidhyAtadIpacanmalinAnanau / jAto rUpavirUpatvapratirUpabazAdiya // 108 / adhyAyatAM madAnanyAnapi dhImAn karoti na / vizeSatastu rUpeNa, jarAkSudroganAzinA 3109 // cakriNA 4 cintayantau ca, pRSTau vaivarNyakAraNam / zakrastuti rUjAkrAnti, dehasyAkhyAya svargatau // 110 // cakrI nyasya sutaM rAjye, vinayandharasUritaH / gRhItvA vratamanyatra, bijahAra mahAtapAH // 111 // puramantaHpuraM mantrimaNDalaM cApi pRSThataH / paNmAsImamunA sArddha, paribhramya nyavartata 112 // sa SaSThapAraNe'bhukta, chAgItakaM sacInakam / tena tasyAbhavat sapsa, vedanAH khedanAyikAH // 113 // kacchUzoSajvarazvAsAcikukSyakSive-0 danAH / saptavarSazatI saptAdhisehe'sau mahAmuniH // 114 // sahamAnasya tasyAnyAnupasargAn, parISahAn / labdhayo vividhA jAtAstA naivopajijIva 1 saH // 115 // punarniSpratikarmatvaprazaMsAM zakranirmitAm / zrutvA surau parIkSArtha, bhiSagurUpau samAgatau // 116 // tAvUcaturmuni svAminnAghAMsa nijakabheSajaiH / cikitsako cikitsAvazcikitsAM tadvidhAH paya // 117 // munirAha dvidhArogA, dravyabhAvavibhedataH / bhAvarogaharau taccebuvAM tanmAM cikitsatAm // 118 // dravyarogaharau ghettadgalatpAmA mamAMgulim / pazyalaM zleSmajasparzasvarNavarNIkRtAM mayA // 119 // tadehazyAmale rogaistapaHsvarNakazAzmani / pratibhAti sma rekheva, jAtarUpanibhAMgulI // 12 // tau tadvIkSyocatuH zakrArthavAdAttvatparIkSaNam / // 107|| 8 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 886 N108 // All zrI kartumAvAmihAyAtI, na sAmAnyo'si sarvathA / / 121 // tamuktaveti surAvetI, natvA stutvA muhurmuhuH / gatau sanatkumArastu, svanAmnA vinaya pravrajyA0 0 svargabhAsadat // 122 / / iti paJcamagAthArthaH / / atha pravrajyAduSkaratvaM SaSThagAthayA vivRNoti - candanA zrIpradyu- gurakulavAso ya sayA khuhApivAsAiyA ya soddhbbaa| bAvIsa dha parIsaha taheva uvasagga davAI // 6 // nRttam 30 nmIyavRttau / gurukulabAsazca sadA, guTakulabAso hiM smAraNAvAraNApreraNApratipreraNAheturiti tatraiva dinayaH sambhavati, tato binayavidhI mAdhuviSaye AryacandanA pravartanIviSaye mRgAvatI ca dRSTAntau, tathAhi-svAminaH kevalajJAnasyotpattI gItamAdiSu / ekAdazasu ziSyeSu, tripadIsUtravAkyataH 1 // mUtritAdvAdazAMgeSu, laMbhiteSu gaNe zatAm / apApApuri zakreNAnItopasvAmi candanA ||2 / / (yugmam) mA ca kanyAzatairyuktA, tayaiva foll prtibodhitaiH| dIkSitA zikSitA sarvamAcAraM svAminA svayam // 3 // zrAvikIvratinIdharmapravartakatayA kRtA / pravatinInve nAthena, kauzAmbyAmanyadA'gamat / / 4 / / kalApakam / tatrAgatazca campAyAM, ni:svaHzvetabakAbhidhaH / zrAvikAvratinIvRndavRtAM nRpativartmani // 5 // hitvA / mukhAsanAzcAdi, sammukhaimantribhirnRpaH / samutthAyApaNebhyazca, vandyamAnAM mahAjanaiH / / 6 / / dadarza darzanIyAM tAM candanA dRSTinandanAm / papraccha sthabiraM 1 caika, keyaM pUjyapadadvayA ? ||7|| vizeSakam // sa prAha putrI campezadadhivAhanabhUpateH / zrIvIrasyAdyaziSyA ca, svAminaH candanAbhidhA / / 8118 pravartinIpadasthA'sau, vasatau yAti banditum / mumukSUH tripadIsthairyasusthitaM musthitaM guram, // 9 // tadAkarNya ma tadvRndamanvito gurumAnamat / / banditvA candanA sUrInnijopAzrayamAgamat // 10 // guraproktaH sa ca proce, dRSTvA'muM candanAgamam / sametyAhaM thitaH pUjyapAdAn kalpadrumoSamAn // 11 // jJAnAttamucitaM jJAtvA, sUribhirguNabhUribhiH / sa sitAsitayA vAcA, kSaireyyA'pi ca tarNitaH // 12 // vratecchuH sa vrataM dattvA, prahitaH Mall mAghubhiH saha / candanopAzrayaM taizca, vidhinA'ntaH pravezitaH // 13 // abhyutthAya tayA pIThe, nivezya ca sa vanditaH tatpurazcAryikAnItamAsanaM nAdRtaM tayA // 14|| uktaM ca kiMca pUjyAnAmAgamaH ? sa vyacintayat / aho vrataM yato'muSyA, mayyapyevaM vinItatA // 15 // dhyAtve-4 tyAhAdizatpUjyA, yuSmadvArtArthamatra mAm / ApRcchya sAdhubhiH sArddha, gato dharme sthiro'bhavat // 16 // sato vaimukhyagAn kRtvA'dhAnmadA~zcandanA fol damAn / yathA tathA ca sAdhvInAmanyAsAmapi yujyate // 17 // itaH surapriyo yakSaH, sAkete'sti sa utsave / citritazcitrakRddhAtI, grAmaghAtI 10 tvacitritaH // 18 // nazyazcitrakRtAM vargo, dhRtvA badhvA'valagnakaiH / rAjA tannAmapatrasya, kSiptvA kumbhe'nuvatsaram // 19 // kanyakAyAM cakarSatyAM, 108 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ De zrI yannAmnA'bhyeti patrakaH / sa citrayati yakSaM ca, prayAti ca yamAlayam // 20 // yugmam || kauzAmbyAM citrakRccitrakauzalArthamupAgataH / pravrajyA0 MO tatrAsthAccitrakRvRddhAgRhe ekasutAciMte // 21 // tatsUnupatrikA''kRSTA, kumAryA vRddhayA zrutA / sudantI tAM nivAryAsI, paropakRtidhIryayo zrIpradyu- // 22 // kRtvA SaSThaM pavitragivastracitrakaraH sa ca / gandhAdhivAsitairnavyavarNakaiH kUrcakairapi // 23 // paTyA'STapuTyA saMchannamukhANacitrayat / mIyavRttau HOJJ yakSamakSamayadakSastatazcaiSa kRtAnatiH // 24 / / svamAgaH kSamayannuktto, devena varahetave / provAca mA janAn mArSIH, prIto devo'bravIditi // 25 // ra taddhi siddhaM taba trANAditi yakSodite'vadata / dRSTe'ze'pi yathArUpaM, rUpaM citre'stu me tataH // 26 // ityaM labdhavaro yakSAt, kauzAmvI sa // 109|| | samAgataH / zatAnIkaH samAdikSat tadA citrAya citrakAn // 27|| sthAneSu ca vibhakteSu, sa zuddhAntAntikasthitaH / dRSTvA'GguSThaM mRgAvatyA, rUpaM nirupamaM vyadhAt // 28 // rUpasyorau maSIbindurunmRSTo'pi muhurmuhuH / triH papAta vimRzyAtha, tadavasthamadhArayat // 29 / / devyA rUpAt tRpaSTo, udo bijogatahAgAt / nayAgAdizannanyairvijJaptazcitrakArakaiH // 30 // deva ! yakSaprasAdo'yaM, kubjikAsyaM tato nRpaH / adarzayadyathAvasthaM, tadrUpaM sa lileva ca // 31 // tathApi cchinnatajanyaMguSThe'marSI nRpaM prati / yakSamArAdhya siddhi tAM, sa lebhe bAmapANinA 14 // 32 // tato rUpa mRgAvatyAH, paTe nyastamadarzayat / pradyotasyaiSa papraccha, taM keyaM manujAmarI? // 33 / / sa ca prAha zatAnIkapriyA seyaM mRgaavtii| rAjA taM yAcituM dUtaM, prAhiNodaya tatpateH // 34 // tathyaM sa svAmisaMdiSTaM, vadan dUto gale dhRtaH / gatvA nyavedayac cakre, pradyotazca prayANakama 8 // 35 // tadAgamanavAtatiH, zatAnIkena dhAritA / apathyApyasya pathyAvadatIsAraM cakAra sA // 36 // paraloka gate bhUpe, zIlarakSAkRte muzrIH / [10]] preSIt mRgAvatI dUtamanuziSyAsya bhUpateH // 37 // natvA gatvA ca sa prAha, pradyotaM yanmRgAvatI / badati tvAM zatAnIkaM, vinA tvaM zaraNaM mama / / // 38 // kintu bAlaH suto muktaH, paraiH paribhaviSyati / pradyotaH prAha ko nAma, dharSayettaM mamAzritam ? // 39 // dUto bUte tadevaitadeva devyA'pyudIryate / kintu dUrasthamAlasthaiH, kSetra trAtuM na zakyate // 40 // tadavantISTikAbhistvaM, vapraM kAraya pUzya / tRNadhAnyairdhanaiH pUrva, nirvartaya yathehitam // 41 // caturdazanRpAnIkazreNyAnIteSTikotkaraiH / prAkAra kArayitvA'tha, yathoktaM so'karod drutam // 42 // tato dvAranirodhenAgrahAttasya / vikarmaNa: 1 antarnizcalacittA'sthAdyoginIva mRgAvatI // 43 // haMsavanirmale zAlaprabhAjAle prasarpati / pradyoto'jani khadyota, iva sannapyasanniva // 44 // yuddhaprabuddhavairAgyA, cine devItyacintayat / bhavAccAsmAcca mucye'haM, na vIrasvAminA vinA // 45 // tadbhAvavije BPS // 10 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI zrIvIre'bhyAgate'tha mRgAvatI / nirgatyaitya nigataMkA, banditvezAnamAzrayat ||46 // purIrodhaM virodhaM ca, vimucyAhat prabhAvataH / pradyAtA'pi vinaya yA samAgatya, prabhaM natvA nyavikSata ||47|| tadA bhavyopakArAya, dezanAM tanvati prabhI / dhannI ko'pi samAgatya, papraccha manasA prabhama // 48 // MCN candanA padya- prabhuNokto girA pRccha, yA sA sA seti so'vadat / yA sA sA seti ca svAmyuttare papraccha gautamaH / / 49 // idaM praznottaraM kIdRg ? nAtha : 16 vRnam vattau || nAtho'pyathAvadat / campAyAM svarNakAro'bhUdyAM yAM kanyAM sa cekSata // 50 // svarNapaMcazI davA, kAntAM tAM tAM vyuvAha saH / itthaM paMcazatImeSa, mahelAnAmamelayata // 51 // gRhavapravadetAsAM, vAsokAMsi vidhApya saH / ekadvAre ca tatrAbhUdIyAluAbhikaH svayam // 52 // bArakastrI vinA paNa nAnyAH, zrRMgAriphyastadAjJayA / striyAmatyarthagRddhasya, tasyaivaM yAnti vAsarAH // 53 // nIto bhoktuM gRhe kvApi, mahe sakhyA balAdayam / tatpalyo'tha vyadhuH sarvAH, snAnabhUSAM vilepanam // 54 // sajjakajjalatAmbUlAH, sarvAbharaNabhUSitAH / vilokayantyo baktrANi, 5 tasthurdapaNapANayaH // 55 // svarNakRttAstathA prekSya, nihatyakA vyasu vyadhAt / parAbhirdarpaNairevAhatya svo'bhihataH patiH // 56 // sAnutApAstato gehaM, dehaM prajvAlya tA mRtAH / martyatve bartate cauryAt, saikonA paMcazatyapi // 57 // strI tu pUrvahatA rAragRhe putratayA'jani / paMcAbde'smin / 44 svarNakArajovo jajJe ca putrikA / / 58 // sazabda sA tadA'rodId, bhrAtA'syA bAladhArakaH / guhye pasparza tatkAlaM, nivRttA roditAdasI // 59 // pitRbhyAM sa tathA kurvan, dRSTo niSkAsito gRhAt / militastaskarairjAtA, pUrNA paJcazatI ca sA // 6 // AbAlyAd bandhukI grAma, kApi tasya foll svasA gtaa| grAmo bhagnaH sa te stenaiudhRtA bhAryA kRtA ca sA // 61 // taizca tatkRpayA''ninye'nyA'pi cauryAya teSu tu / gateSu baJcayitvA tAmRrnu / | kUpe zaThA'kSipat // 62 // pRSThA laiH rAgataiH soce, svastrImapi na rakSatha / dvijo'dhyAyadatho kiMnu, svasA mA'sau ? yadIdRzA / / 63 / / tato'traitya hRdA- | pRcchat, sandehaM svasRlajjayA girA pRccheti ca prokto'smAbhirguptagirA'vadat // 64 // yA sA sA setyathAsmAbhirdattamuttaramapyadaH / itthaM janA vinaTyante, viSayairdhAtakairiva // 65 // zrutveti cauraH saMvignaH, samAdAya vrataM sudhIH / pallIM gatvA nijAn sarvAzcaurAn-prAvAjayacca saH // 66 // mRgAvatI pramuM prAha, pradyotAnujJayA vratam / grahISye putramunyasya, puNyAdhikRtamAsadat // 67 // vihRtyAnyatra vIrastu, kauzAmbyAM yAvadAyayau / 4 mahiSyo'STa vrataM cakaH, pradyotaprabhusAkSikam // 68 // mRgAvatyAdayaH sarvAH, zrIvIrasvAminArpitAH / candanAyAH pravartinyAH, sAmAcArI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA 168caratA tejamA tayoH / caitanyAccandanA jJAtvopAzraye'staM jagAma tu ||70|| pATha'tha tasminnAzrayajannakAlamadabhava / bAta bhInavana. oll samuttasthI mRgAvatI // 72 // tato guratamaM bhItobhayathA sA yathA tathA / tvaritAMpAzrayaM yAtApAlabdhA candanAryayA // 73 // kUlAna ! makala ! bIpradyu- sthAtuM, yuktaM te na bahirnizi / candanApAdayormagnA, svAgasA'kSamayattataH // 74 // gRhNatI mRdu tatpAdau, nindaMtI ca svaduSkRtam / avApa yavRttI Lo kevalajJAnaM, nirAgAH zrImRgAvatI // 75|| saMvAhanAptanidrAyAzcandanAyAH karAmbujam / uddadhe candanA'vAcatkuto'cAli kararacayA ? 76 // sA prAhAhibhayAdUce, candanA'tha phaNI katham | dhvAnte dRSTastayA proktaM, kevalajJAnadIpataH // 77 // kevalyAzAtanAmantuM, nindaMtI candanA 111 // nijam / ghAtikarmakSayAt sadyaH, kevalajJAnamAsadat // 78 // atha kSudhApipAsAdayo dvAviMzatiH parIpahAH soDhavyA iti dvitIyatRtIyapAdayopari dRSTAntaH, parIpaheSu prathama kSudhAparISahastatsahane hastimitradRSTAntaH, ujjayinyAM gRhapatirhastimitrAbhidho'bhavat / tasya cAtipriyA bhAryA, hastibhUtiH suto'sti ca 4 fol || putre bAle'sya vanitA, zUlena sahasA mRtA / vairAgyavAnayaM citte, saMsArAsAratA dadhau // 2 // sUri prabodhakaM prApya, saputro vratamAdade / jJAtadvividhazikSaH sa, gItArthatvamazithiyat / / 3 / / anyadojjayinIpuryAH, prasthitaH sAdhubhiH saha / pure bhojakaTe gaMtumasti cAraNyamadhvani // 4 // 0 caraNatrANahIno'yaM, caraNatrANavAnapi / kIlena caraNe viddhe, nAbhUt saMcaraNakSamaH // 5 // bhaNitAH mAdhavastena, yUyaM nissaratATaveH / AhAraparihAraM tu, nirAkAraM karomyaham // 6 // te procurmA vidhAH khedaM, vahiSyAmaH kramAdyam / glAnabhaktirjinenoktA, svadarzanasamA yataH // 7 // sa prAhevamidaM kintu, kAlaprApto'dhunA'smi yat / kiM madahanakaSTena, santApazcApi mohyatAm // 8 // uktveti kSamayitvA ca, sAdhUnnirbandhato'vadat / sthAtumatra na yuktaM vo, bhayavyUhaghane vane // 9|| preSya sAdhUnayaM tasthAvekatra girigahavare / balAnninye ca taiH putrAyiyAsan pitRmohataH // 10 // tAn vizvAsyAgataH pitrA, proce cAra na te kRtam / mameva kSudhayA mRtyubhavitA bhavato'pi yat // 11 // sa provAdhAstu yattadvA, mayA stheyaM tavAntike | sAdhuH samAdhinA nAdhirapi mRtvA suro'bhavat // 12 // vibudhyAvadhinA gAtraM, tadevAnupravizya saH / putrAnukampayA prAha, bhikSasva kveti so'vadat ? // 13 // suraH prAha bhramAvyagro, nyagrodhAdidvavAsinaH / janA dAsyanti te tena, gatvA te dharmalAbhitAH // 14 // sAlaGkAraH karo drubhyo, nirgatyAsmai prayacchati / bhikSAM pratidinaM caivaM, gRhNan zaikSaH sthitaH sa tu / / 15 / / RjutvAdve Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI tyayaM tAto'nazanI nAharatyattaH / alAbhe'pi hi nAhaM tu, grahISyAmi phalAdikam / / 16 / / tasyaivaM tiSThato varSe, gate tanAdhvanA punaH / sAdhavarate zIte vrijyA0 0 mamAjagmuravalyAM vijihIrSavaH // 17|| tatpRSTaH kSullakaH prAha, bhikSAlAbho'ntare karAt / devIbhUtena tena syAdanukampA kRtA'sya tU // 18roll vaNika zrIpradya- dhyAtveti munibhirgatvA, tatkaraGka nirIkSitam / karaNa ra viniyati, nItaH mo'tha sahaiva taiH // 19 // yathA so'nazanI kSullaH, yadvA catuSkam pIyavRttI maccittavarjaka: AdyaM parISahaM soDhavantau sadhastathA'paraiH // 20 // R atha dvitIyaH- avantyAM dhanabhitrAkhyaH, zreSThI sahajadharmadhIH / pravajyA jagRhe sArddha, sutena dhanazarmaNA // 1 // ekadA manayaste tu.. 5112 // viharato mahItale / pratyelakAkhyanagaraM, bhojanArdhva pratasthire // 2 // kSullastRSNAbhibhUtazca, sa sameti zanaiH zanaiH / snehena tatpitA: nya, ma hi pazcAdupaiti ca // 3 // pura:sthiteSu sarveSu, gacchatyaparasAdhuSu / pathi vIkSya nadImekAM, pitoce'mbu piyAdhunA // 4 // prAyazcittaM punaH pazcAd, gRhaNIyAH sa tu necchati / zrotaH pitA samuttIrya, dadhyAvapasarAmyaham / / 5 / / madIyazaMkayA naipa, payaH pAsyati putrakaH / dhyAtvetvayaM rahamyasthAnnadIM mo'pi samAgatam // 6 // tRSA'dhinAdhito dadhyau, vidhAya jalamaMjalau / kiM pibAmyathavA pIte, syAd vratasya jalAMjaliH // 7 // ekatrodakabindI the, prajJaptA jantavA jinaiH / api sarSapamAtrAste, jambUdvIpe na mAnti yat / / 8 / jalaM yatra vanaM tatra, yatra tattatra cAnilaH / LO bahnivAyU sahAyau ca, tramAH pratyakSataH punaH // 9 // parasya prANitenAhaM, rakSan prANitamAtmanaH / kiM prANiSyAmi kalpAntaM ?, prANitrANaM tato varam // 10 // dhyAtveti jalamutsRjya, taTinItaTamAgataH / tyAgAdivA'svatasyaiSa (mbunaH saiSa) mRtastridazatAmagAt // 11 // prayuktAdadhirAgatya, svagAtre'nupravizya ca / tAtamanvAgamattaM cAyAntaM vIkSyAparo'calat // 12 // vijJAya tridazastacca, vanaM dvAdazayojanam / vicakne gokulAnyuccairmunInAmanukampayA // 13 // teSAM yatAM zamezAnAM, nirjaraH pazcime vraje / ekAM vyasmArayat svasya, jJApanAyaiva veSTikAm // 14 // tatrAyAtau munI dvau cApazyatAM kAMsyapItale / veSTikA kevalA, naiva, gokulaM kulasaMkulam // 15 // tadIyAkhyAnato mukhyairdivyazaktirvicAritA tAtavarja ca devena, vanditA munayo'pare / / 16 // pRSTazcAvandane hetuM, sa prAhAmbu pibetyayam / vadan mAM narake-'jhaipsInmahAvratavilopataH // 17 // mayA tu na nipItaM tan, mRtvA tat tridazo'bhavam / girA'sya tu bhavo me syAnna bande pitaraM tataH // 18 // ityuktvA sa yayau devo, vijahurmunayo'nyataH / itthameSa viSoDhavyaH, pipAsAyAH parIsahaH // 19 // 10 // 112 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zItaparISahaH- pure rAjagRhe theociccatkAra. sahazAtigaH / gijaH suhRdaH zrImadbhadrabAhotaM laluH, // 1 // te cAdhItazrutAH vrajyA0 0 sattvavantazca balazAlinaH / ekAkitvapratimayA, viharantaH kramAt punaH // 2 // pure rAjagRhe'bhyeyuH, zItakAlo'nyadA'sti ca / dvidhA zrIpradhu bahnizikhAnAM yo, datte saubhAgyamadbhutam ||3|| vAdayanto dantavINAM, veSamAnavapurtatAH / prekSaNIyakSaNaM yasmin puraskRrvati nirdhanAH / / 4 / / nIyavRttI yatra vA kSetrAnAM vajaM bAlaH pravAlapratimAnyadAt / hINAnAmadhanAMhINAmahisphoTaiTahadasphut // 5 // (stanApapIDamAzliSTA) (dIptAMgArazakaTyo 2'tra) jADyocchedanibandhanam / hasantIva priyA yatra, dUrIkartuM na zakyate / / 6 / / nazyanti pakSabanto'pi, zItamAtamAritAH / zuSyanti himapAtena, // 113 // kumudAlivanAni ca // 7|| evaM bidhe himattau te, tRtIya pahare divaH / bhikSAM bhojanamAdhAya, nyavarttanta tataH purAt / / 8 / / amISAM cAyamAcArazvaramA yatra pauruSI / avagAheta tatraiva, stheyaM pratimayA sthiraiH // 9 // pRthagRthagupAyAtA, teSAM jAtA svabhAvataH / vaibhArAdiguhAdvAre, tena tatraiva saMsthitaH // 10 // purodyAne dvitIyasya, tadArAdaparasya ca / caturthasya purAbhyarNe, tatra tatra ca te sthitAH // 11 // teSu yo'driguhAsannaH, sannaH zItena so'dhikam / vapuSA veSamAno'pi, nirvepathumanAH sa nA / / 12 / / sahamAno mahAzItaM, jAtaM parvatavAtataH / mAnaze po'bhavadyAme, yAminyAH pUrva eva saH // 13 // udyAnastho dvitIye codyAnAsannastRtIyake / turyasturye'lpaM hi zItaM, puropAnte puroSmaNA // 14 // foll sarve'pi nityaparvANaH, suparvANazca te'bhavan / sAdhubhistairyathA soDhaM, soDhavyamaparaistathA // 15 // athoSNaparISaha:- garIyasyasti nagarI, tagarA nagarAjitA / arhanmitrAbhidhastatrAgamacca munipuMgavaH // 1 // tena dezanayA dasabodho dattAbhidho daNik / bratamAdatta dattAkhyabhArhannayaputrayuk // 2 / / arhannayamahAkaSTasahanAyaM vidannapi / anniyaM sutaM premNA, na taM bhramayate / pitA // 3 // puSNAti premadRSTyA'tizayAt taM dasatisthitam / tadvAMchitaM purobhojye, pazcAdbhojye ca yacchati // 4 // kimeSa na samartho'pi, bhikSAM bhrAmyati zaikSakaH / ityaprItibhRto'pyanye procurnAprIti bhItitaH // 5 // datte divaM gate'nyecurdadhAra kSullakaH, zucam / dvitrANi A dAsarANyannamAnIyAnIya bhojitaH // 6 // athAbatArito bhikSAkRte'nyamuninA saha / vADhaM tadA nidAghazca, vartate'rttikaro nRNAm // 7 // cApa prApyApi nistejAH, satejAzca vRSaM carat / ravirAkhyAti zastrebhyaH, zreyaH zreyaskaraM param / / 8 // rasAnAM zoSaNe zUraH, sandhyAsandhAnavAniva / / Ifoll aMgAdapyaMginAM svedacchadmanA''kRSya zoSayet / / 9 / / marSitvA vahmaNo dharSe, nirdhanaH svajano yathA / tApanirvApaNaM yatra, kurute rohaNadrumaH // 10 // 10 // 113 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyA zrI evaMvidha nidA'sI, sukubhAzzarIraka- pavamAnazca tApena, verUdmamadho'pi ca // 11 // zarIreNa mukhenaiva, manasA sa tRSAkula: 1 dhiSNye ipneDa Jd vAtAyanacchAyAmanapAyAmupAgamat // 12 // tatrasthaM taM ca vAtAya, bAtAyanamadhidhitA / priyA dhanADhyavaNijaH, prekSata propitapriyA // 13 // hanyaH zrIpradya- sukumArazarIraM tamuddAmanavayauvanam / samIkSya sAbhilASA sA, preSyAM preSya samAhavayat // 14 // samAyAtaH sa mAyAtaH, proSitapriyayA tayA / nmIyavRttau / pRSTaH kiM yAcase? tena, proce bhikSAmiti sphuTam // 15 // sA dadhyau yena kAya~ syAd, gRhNIyAdAmiSeNa tam / yataH kRtyamakRtyaM vA, kuryAdAmiSayantritaH // 16 // vicintyeti samutthAya, cAnIya gRhamadhyataH / cittapramodakAstasya, modakA dadire tayA // 17 // nirIkSya snigdhayA // 114 // dRSTyA, proktazceti sa duSkaram / kiM tvayA vratamagrAhi ?, sa prAha sukhahetave ||18|| tayA proce mayA sAda', bhogAn bhuMkSvAnuraktayA / iyaM kaSTakriyA kasmAt, kaThinAGgajanocitA? // 19 // pravrajyAmapi kuryAstvamato bayasi pazcime / akAla iva siddhAntAdhyAyaH sA nAdhunocitA // 20 // uSNabhagnastayetyuktaH, sa sudhAsitayA girA | khidyamAno vrate sadyaH, pratyapadyata tadvacaH // 21 // taduNI ca surUpA ca, vidagdhA saspRhApi ca / caturasyApi no kasya, dhairyadhvaMsAya jAyate ? // 22 / / dRSTA harati yA cittaM, citralepyAzyamagyapi / nArI narANAM sA hanta, kimucyeta sacetanA? // 23 / / bhogAnatha sa bhuJAnastayA bhAvAnuraktayA / gataM kAla na jAnAti, dogundaka ibAmaraH // 24 // itaH pratIkSyamANo 'pi, tamavIkSya vratI ciram / upAzrayamupAyAtaH, kathayAmAsa tadguroH // 25 // guruNA'pi hi sarvatra, sAdhUna preSya gaveSitaH / na tu dRSToM'bhavattathyaM, pure'nazyatkumArakaH // 26 // yatinI tasya mAtA'tha, sutodantamajAnatI / atimohena vaikalyaM, prApa tApavatI hRdi // 27 // hA-2 jahannayAhannayeti, vilApakalitA'tha sA / parito bAlajAlena, veSTitAM bhraSTaceSTitA // 28 // upahAsaparairduSTairanukampAparaiH paraiH / vIkSyamANA * trike'bhrAmyaccatuSke catvare'pi ca / / 29 // yaM yaM pazyati taM taM ca, sudatI paripRcchati / arhannayastvayA kvApi, kiM mahAtman ! nirIkSitaH ? // 30 // ApatantaM ca sahasA, nijena tanujanmanA | samAnakyasaM prekSyAhannayo'sItyabhASyata // 31 // dRSTyau ca pramadaM nAyaM, syAdato viSasAda ca / / / iti tasyAH sutAnveSe, vyatIyaviSayAH samAH // 32 // AInlayaM sutaM sile, dadhatI dadhatI zubham / aIlayavazasmAra-sApasmAravazA'bhavat Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI smItibhApibhiH // 36 // malinaM talinaM jINaM, vibhrANAM ca zucA sivIm / dhUlIdhUsarasarvAgAM, vIkSya tAM sa vyacintayat // 37 // ahA pravrajyA ahamadhanyo'smyakRtyakRtyavidhAyaka: / ambA duHkhArNave svaM ca, bhave pAtakyapAyatam / / 38 / / kiMca citte jinasyAjJA, caritraM ca mamadRzam / zrIpradyu- asamaMjasamIdRga hI, visaMvadati dUrataH / / 39 / bhavabhUmIbhRtaH sAkSAdgavAkSAdavatIrya saH / AjagAma samAM bhUmimadhyakSAM samatAmiva // 40 // nmIyavRttI jananyAH sajjananyAyAnnipapAta ca pAdayoH / sagadgadamidaM cAha, bASpaplutavilocanaH // 41 // mAtaH! pAtakinAM dhuryo'nAryo'smi kulapAMzana: 10 jananyA // 115 // mAturaSyartikartA ca, kuputro'rhannayastava // 42 // prekSyopalabdhacaitanyA, putramAzvastamAnasA / abhUbAlakajAlaM ca, dUratastadapAsarat // 43 // akaSTayA'nayA pRSTaH, putro mAturanAturaH / yathA tathA kathAM svasya, kathayAmAsa saprathAm // 44 / / ambA sambodhya taM prAha, gRhANa tvaM punarbatam / kSatatatayA vatsa ! bhavameva bhramiSyasi // 45 // sa prAha pApakahimasahaH saMyamArjane / paraM karomyanazanaM, nAzanaM pApakarmaNAm / / 46 / / ambA 4 prAha bhavatvevaM, mA tvaM bhUtvA tvasaMyamI / tucchena bhogasaukhyena, bhUri duHkhaM samAjaya // 47 // kiMsvidvahniprabezo'pi, varaM na vratabhaMjanam / varaM mRtyuH rol suzIlasya, duHzIlasya na jIvitam / / 48 / / hitvA sarvasa sAvA, kRtaduSkRtanindanaH / kSamayitvA ca sattvAni, catuHzaraNamAzritaH // 49 // / 18 saMtyajya sakalaM saMge, smaran paMcanamaskriyAm / sarvAhAraparIhAravizuddhadhyAnavAnayam // 50 // sthitvA zilAyAM taptAyAM, pAdapopagamena ca / zikSaNAd vyalIyatoSNena, mRdulo nabanItaSat // 51 // vizeSakam // jagAma tridazaM dhAma, yathA pazcAt sa soDhavAn / uSNaH sahyastathA dhanyairanyairapi parISahaH / / 52 // " zItakAle zItaM uSNakAle uSNaM varSAsu dezamazakasambhava iti tatparISahadRSTAntaH,- AsIccampAdhirAjasya, jitazatrunarezituH / sutaH zramaNabhadrAkhyo, yuvarAjo mahAmanAH // 1|| guroH zrIdharmaghoSasyAntike dharma nizamya saH / nirbiNNakAmabhogaH san, parivrajyAmupAdade // 2 // sazrutazca sasattvazcaikatvayogyo gurorgirA / ekAkitvavihArasya, pratimAM pratipannavAn // 3 // anyedyuH zaradAyeSu, yatrAstamitavAsakRt / aTavyAmatyayan satvaM, dadhat pratimayA sthitaH // 4 // sa tatra mazakaiH khAdyamAnaH pravakhedanaH / na pramArjayati smaitAnanyato na jagAma ca // 5 // dadhyau cedaM kiyad duHkhamito'nantaguNaM yataH / narakeSu parAyattairasahyamapi sahyate // 6 // tathAhi pherurUpaistaikacitrakarUpibhiH / AkSepya Mol bhakSitasnAyu, bhakSyaMte rudhirokSitAH // 7 // zvarUpaiH kAlarUpaizca, nArakA bhayavihvalAH / khaMDazaH pravilupyante, satataM zabalAdibhiH / / 8 / lo) // 115 6 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA0 - vRnau 6 // kAkagRdhAhirUpaizva, lohatuNDairvalAnvitaiH / vinikRSTAkSijihnAtrA, viceSTate mahItale // 9 // prANopakramaNaighariduHkhaivaMvidhairapi / AyuSyakSapite | naiva, mriyante duHkhabhAginaH // 10 // zarIramanyajjIvo'nya, IdarzI' matimAdadhat / chindvi dehe mamatvaM tvaM, jIva ! dukhakaraM param // 11 // iti dhyAyannayaM samyak sa sehe taM parIpaham / nizyasyAmeva tatpItazoNito divamAsadat // 12 // itthaM maharSibhiH mahyamathAcelaparIsahaH / dezAdyaistudyamAno'pi na celaM prArthayenmuniH // 13 // uktaM ca paMcamiH sthAnairAdyantyajinanAthayoH / acalatvaM varaM tatra, prAgalyA pratyupekSaNA // 14 // rUpaM vizvAsapAtraM ca tapazcAnumataM bhavet / lAghavaM ca vinA bhAraM bhUrizcendriyanigrahaH // 15 // yadatpacelakatvaM tu, taddhi dhammaMhitaM matam / agnyAdyArambhaviratestat saMyamaphalaM yataH // 16 // athAladuSTAntaH pure dazapure somadevo nAma dvijo'bhavat / tatpatnI rudrasAMmAkhyA, sAmAkhyA svazIlataH ||1|| surakSitaguNaH putro'bhUttayorAryarakSitaH / prathamo'thAparo'phalguvacanaH phalgurakSitaH // 2 // yajjAnAti pitA tatra tadadhyaSTAryarakSitaH / tadudhvaM punaradhyetuM, pATalIputramabhyagAt // 3 // tatrAdhItya sudhIvidyAsthAnAnyeSa caturdaza / punardazapuraM prApa, dizAdarzakavizrutaH // 4 // ma rAjaviMditaH svaM tdraajnye| 'jJApayadAgamam / athocchritapatAkaM tannRpaH puramacIkarat // 5 // sadyaH saMmukhabhAgatya taM satkRtya ca gauravAt / tasya dvijana-nAgrasyApahAraM zAsane dadau ||6|| stutivratairiva stUyamAno'tha sa ghanairjanaiH / sindhuraskandhamAhya, nijaM sadanamAsadat ||3|| tatrApi tasya bAhyAbhyantarA cAsti sabhA varA / ubhe api hi kalyANavedikAkalazAyate ||8|| ma bAhyasaMsadAsIno, janasyArtha pratIcchati / vayasyAn svajanAMzcApi tatrA' prayAtAn nirIkSate // 9 // tasya bhUjAnivatpUjAM janAH parijano vyadhAt / catuSpadASTApadAdyairgRhaM tasya ca pUritam // 10 // sa dadhyau dRzyate nAmvA, madhyeNyaM gatastathA / nanAma mAtaraM proce, tayA ca svAgataM suta / // 11 // udAsInAbhiva prekSya, jananIM sa punarjagI / mAtaH ! kiM nAbhavattuSTiH ?, tuSTe'pi nagare'tra vaH // 12 // caturdazamahAvidyAsthAnAdhyayanato mayA / vismApitaM puraM sarva, rAjarAjasabhAnvitam // 13 // ambA prAha kathaM putra !, mama tuSTiH prajAyatAm ? / yadadhItaM tvayA taddhi, sattvasaGghAtaghAtakam ||14|| bhavo bhavati dIrgho'smAt tasmAttuSyAmyahaM katham ? / dRSTivAdaM paThitvA kiM bhavAnasti samAgataH ? // 15 // sa dadhyau sa kiyAn bhAvI, tat paThAmyenamapyaham / yathA tuSyati mAtA me, toSitena janena kim ? // 16 // dhyAtvetyuvAca kRtrAmba !, dRSTivAdaH sa paThyate ? / sA prAha paramA zrAddhI, zrIjinendrasya acale somadevaH // 116 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zAmane // 17 // apyeSa dRSTivAdAkhyAkSarArthaM dhyAtavAniti / dRSTivAdo hi dRSTInA, vAdastannAma sundaram // 18 // adhyApayati ceNO kazcittadadhyAye tamapyaham / dRSTibAdaM kRte'smiMzca, jananyapi ca tuSyati // 19 // dhyAtveti so'bravIdamba !, dRSTivAdavidaH kva te? / soce oli nosaliputrAkhyAcAryAH mantIkSudhAmni naH // 20 // sa prAha kalye'dhyeSye'haM, mAtarmA tadbhavotsukA 1 uktveti nizcayaM tasthI, tannAmArthamanusmeran // 21 // prAtaH sa prasthitastasya, piturmitraM ca vADavaH / hyo na dRSTastataH prekSe, bhrAtRvyamiti zuddhadhIH // 22 // navekSuyaSTIH sampUrNAH, khaNDaM ca dazamaM kreN| vibhradeya samAyAti, jiyAti pAryarapitaH / .23 // yugmam // sammukhaH so'vadat kastvaM ?, sa provAcAryarakSitaH / pitRvyaH svAgata pRSTdA, prAha tvaM dRSTumAgamam // 24 // paro'vAdIdahaM kAyacintAyAM yAmi tattvayA / samarpaNIyA me mAtuH, spaSTamevekSuyaSTayaH // 25 // kathyaM / mAtuH mayA dRSTo, bahiryAnAryarakSitaH / pUrva dRSTazca tenAhamityuktaH sa tathA vyadhAt / / 26 / / tuSTA'tha jananI dadhyau, sutasya zakunaH zubhaH / nava pUrvANi khaNDaM ca, dazamasya grahISyati // 27 // ajJatvAttanayo dadhyAvaGgAnyadhyApanAni vA / ahaM (nava) tasya grahISyAmi, dazamaM sakalaM na tu // 28 // dhyAyannitIkSuvATaukaH pArve'gAdAryarakSitaH / punardadhyau ca vidhyajJo, grAmyavadyAmyahaM katham ? // 29 // tatko'pi zrAvako'bhyetu, yAmi tena samaM yathA / vicintyeti bahirbhAge, tasthau tasyaukasaH sudhIH // 30 // tadA ca DhaDDaro nAma, zrAddhastatra samAgataH / naiSadhikItrikaM kRtvA, Troll sAdhubhyo vandanaM dadau // 31 // prAjJatvAt tatkRtaM tenAnucakre bandanAdinA / zrAddhAvandanato jJAtaM, sUribhiH zrAvako navaH // 32 // pRSTazca taiH kuto dharmAgamaH ? so'tha yathAtatham / kathayAmAsa sUrINAM, zrAddhasyAsyaiva mUlataH // 33 // AkhyaMzca sAdhavaH zrAddhImudrasomAsuto hyayam / yaH kalye sindhuraskandhArUDhaH prAvizat pure / / 34|| kimetaditisUryukte, sa vRttAntaM nijaM jagau / dRSTivAdaM tadadhyetuM, yuSmadantikamAga(3000)taH ||35|| AcAryAH procurasmAkaM, dIkSayA sa prapaThyate / pAThyate paripATyA ca, sa prAhevaM bhavatviti // 36 // kiMvatra syAnna me dIkSA, sAnurAgo / yato nRpaH / sarvo janazca te tena, balAdapi nayaMti mAm // 37 // tamAdAya tato'nyatra, yayustosalisUrayaH / zaikSanispheTikA seyaM, prathamA prathitA'jani // 38 // ayamekAdazAMgAni, zIghrameva papATha ca / yAvA~zca dRSTivAdo'bhUttatra tAvantamAditaH // 39 // dazapUrvI tadA vrajasvAmIti svagurogirA | tatra gacchannayaM madhye'vaMti saMtiSThate sma ca // 40 // tatra zrIbhadraguptAkhyasthaviropAntamAgatam / dhanyo'si kRtakRtyo'sItyazlAghaMta ca te'nagham / / 4 / / kiJca saMlikhitAMgo'smi, na me niryApako'sti tu / bhava niryApakastattvaM, prapede sa tatheti tat // 42 // AryaH prAnte sa taiH se // 117 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 163 proce, zrIvavasvAminA samam / mA vAtsIstvamadhIyethAH, sthitaH pRthagupAzraye // 43 / / samaM vasati yastena, basatyAM vAsare'pi vA / ekatra vasate ace pravrajyA0 Toli nena, samaM tenodvasatyasau // 44 // tacca pratizrutaM tena, sUrI surasada:zrite / vajrasvAmisamIpe'gAdasthAcca pRthagAzraye // 45 // pazyanti sma ca te zrIpradyu- svapnaM, kSIrapUrNaH patadgrahaH / madIyo'tithinA'pAyi, kiyadapyuddhRtaM payaH // 46 // prAtaryatInAmAraNyAtaM, tad vyAkhyAte'nyathA'nyathA / paramArtha nIyavRttI FO na jAnItetyuktvA proce tato guruH // 47 // adya pratyeSakaH prItaH, kazcidapyAgamiSyati / sAvazeSaM zrutaM mattaH, so'pramattaH paThipyati // 48 // prAtaH samAgatazcAryarakSitaH praNataH prabhum / pRSTamtaistvaM kutaH ? prAha, prabhostosaliputrataH // 49 // kimAryarakSitaH ? prokto, guTaNA praNataH 21 1118 // punaH / prAhaivaM gugurapyAha, sAdhu svAgatamasti te ? ||50|| kca sthito'si sa covAca, bahiH sUristhAvadat / bahiH sthitaiH kimadhyetuM, zakyate ? tvaM na vesi kim ? // 51 // sa prAha sthavirazrImadbhagaunihazitaH ! ahaM dhanvaM sahiridatano'haM hi bahiH sthitaH // 52 // vajrasvAmyupayuktaH / san, prAha yuktamidaM vacaH / niSkAraNaM bhaNantyeva, na hi te svahitecchavaH // 53 / / pRthagAvasathastho'yamathAdhyetuM pravRttavAn / acirAdapi pUrvANi, navAdhIte sma zuddhadhIH // 54|| prArabdhe dazame pUrve, zrIvanasya nidezataH / sUkSmANi yamakAkhyAni, caturvizatimAdade // 55 // itazca pitarau tasya, 4 khedamedasvimAnasau / iti sandizato dhvAntaghAte dhvAMtAya nau bhavAn / / 56 // tathA'pyasminnanAyAte, preSitaH phagurakSitaH / provAca pravajiSyanti, sarvANi bhavadAgamAt / / 57 // apratIte sa ca prAha, satyaM cet tvaM parivraja / so'tha prabajito'dhyetuM, zrutaM prAvartata kramAt / / 58 // itazcAtIva nirbiNNo, yamakezcAryarakSitaH / Uce dazamapUrvasya, kiyaccheSaM ? gururjagau / / 59 // zeSau samudrasvarNadrI, gRhItau bindusarSapau / viSaNNaH so'vadat pAraM, nAsya gantuM kSamo'smyaham // 60 // bhrAtA me'styAgato yAmi, tadahaM gururabravIt / athAdhISvAdhISva punarapyapRcchad gurunayam // 61 // gururdadhyau vyavacchedaH, pUrvasyAsya bhaviSyati / mayyevetyupayogena, mattvA taM prAhiNot punaH // 63 / / gatvA dazapure nyuundshpuuaaryrkssitH|11 prAbrAjayajjananyAdIn, svajanAnakhilAnapi // 64 // pitA'pi taiH saha snehAdAste mudrAM tu lAti na / vakti putrIsnuSAdInAM, puro vivasanastrape // 65 // AcAryairbahuzaH proktaH, so'vadat pravajAmyaham / sikayugmakuNDikAchanopAnayajJopavItavAn // 66 // bhavatvevamiti procya, pitA prabAjitazra nai / savasvacchatrapayANAmajasakAmagAvala dhAramA bhailo'tyApAsaNDakohAdilobhApata mati vAle sapanA navatta B FROM Ge Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSayatyarbhakA api / Uce ca putracchatreNAlamevaM te vadaMtyatha // 70 // uNe hyupari kartavyaH, kalpa evaM bhavanviti / kiJca kuNDikayA maMzAbhUmA jyA0 Troll mAtreNa gamyate // 71 // ko binA'pyupavItaM no, na veda brAhmaNAniha ? / tenetthaM teSu mukteSu, punarbAlA babhASire // 71 // marvAn bandAmahe mukavA, pradya- kaTipaTTakadhAriNam / sa suSTaH prAha bandadhvaM, mA'mA pitRpitAmahai: // 73 // vandiSyante hi mAmanye, na tyajAmi kaTIpaTam / anyadA'nazanI yavRttI / kazcit, muniH paJcatvamAsadat // 74 // mumocayiSavastasmAt, kaTIpaTTa tu sUrayaH / mRtasya bahane sAdhUnaparAn samaketayan / / 75 / / tAnudyatAMzca te procuridaM bahuphalaM khalu / kathaM svajanabargo na, tvasmAt prApnotu nirjarAm // 76 // vayameva vahAmo yat, yUyaM sarve'pi jalpatha 1 vRddhA'vAdIt 119 // " kathaM putra !, nirjarA'tra bahubhavat ? // 77 / / sUrayaH procire bAda, kimatra kila bhaNyate ? / somadevo'vadattarhi, nirjarArthI vahAmyaham // 78 // mUgyaH prAhuratra myuupasargA nisargataH / laganti ceTarUpANi, sahase cettato vaha // 79 // yadA naivAdhisahase, tato'smAkaM na mundaram / syAditthaM taM sthirIkRtyAkSiptaH mAdhustadA sa taiH / / 80 // puratA brajatAM teSAM, saMyatyaH pRSThataH sthitAH / pUrvasaGketitAstvarbhAstatkaTIpaTTamAkRSan // 8 // hiyA so'tha zabaM muJcalUna nyairmuDana mA zatam / anyena ca puro bhutvA'grapUro'sya nyabadhyata / / 82 // prekSante mAM snuSA pRSThe, iti sApatrapo'pi saH / uttasthAbupasargo'yamiti bADhaM viSoDhavAn // 83 / / tathaiva cAgate prAhuH, sUrayastAta ! kiM tvidam ? / sa prAha putra ! so'yaM dAga upadrava upasthitaH // 84 // samaMbhramaM ca te procuH, samAnayata sATakam / sa prAha sATakenAlaM, draSTavyaM dRSTameva hi // 85 // colapaTTaka evAstu, itthaM colapaTTakam / grAhitastena pUrva na, soDhA soDhA tvacelatA // 86 // athAratiparIpahe'rhaddattakathAnikA, sA'pi durlabhabodhitvaprastAve uktA // strIparISahe sthUlabhadrakathA, sA agre bhaNiSyati // atha - caryAparISahe zrIsaMgamasthaviradRSTAntaH, sa ca dvicatvAriMzaddoSeSu dhAtrIpiNDe uktaH // naiSedhikIpariSahe dRSTAntaH hastinApuravAstavyaH, kurudattasutAbhidhaH / ibhyaputro'grahIddIkSAM, saMvignaH sthavirAntike // 1 // sa cAdhItazrutaH paMcaprakAratulanAkSamaH / ekAkitvavihArasya, pratimA pratyapadyata / / 2 / / anyadA tasya sAketanagarasyAvidUrataH / gacchato'sto ravirjaje, sthitaH pratimayA'tha saH // 3 // catvare tiSThatastasya, hRvA grAmAtkutazcana / gAvastasya mamIpena, taskarairninyire'nyataH // 4 // mAgeM vimArgayonto'tha, sameyuAharAkarAH / sandigdhe'tha dvaye sAdhudRSTaH pRSTazca tairayam // 4 // bhagavAnna babhASe sa, tataH pradveSabhAribhiH / tacchIrSe vidadhe pAlirmadA svasugaterikha // 6 // narakAgnipariploSasatyaMkArA 119 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zayyAyAM bhrAtarau ga. ivAtmanaH / aMgArAH prajvalanto'sya, nyastAH zirasi taiH krudhA |7|| kRtveti te yayuH pApA, munistu zamanistuSaH / duHsahaM sahamAnastaM, dadhyAvadhyAmadhIriti / / 8 / / amI ziro'dhirUDhAnAM, karmaNAM kRtakarmaNAm / dAhAyAgniM vimucanto, mama sAhAyyakAriNaH // 9 // madIye caraNe karma, sthitaM jADyasamudbhavam / vipAdikAmivAMgAraistApayanto hitA hyamI // 10 // dahato dahanenaite, karmagulma madIyakam / cikitsakA ivAtuccha, pUjyA iti vicintaya // 11 // dIpyamAneSTikApAko, yasyAgre himazItala: 1 so'pi soDhastvayA jIva !, purA narakapAvakaH // 12 // mAgaropamasaMkhyAtaM, kAlaM duHkhAni sAsahi / muhUrttamAtre duHkhe tat, mA jIva ! klIbatAM kRthAH // 13 // cintayannityayaM nityabhAvanApAvanAtmakaH / dhyAnAgnidagdhakarmedhAH, paramaM padamAsadat // 14 // atha zayyAparISahodAharaNam- vatsanIvRtti kauzAmbyAM, yajJadattadvijanmanaH / somadattasomadevAbhidhAvAtmabhuvAvubhau // 1 // nirviNNakAmabhogau tau, somabhUtiH muneH puraH / vrataM jagahatuH kAlAdabhUtAM ca bahuzrutau // 2 // anyadA svajanAn draSTumAgatau tau mhaamunii| gatabantAvavantyAM stastayora pitarau tadA // 3 // pibanti viSaye tatra, brAhmaNo'pi parizrutam / avijJAtasvarUpatvAdagRhItAM ca tAM munI // 4 // RjutvAcca nipItAyAM, ra lApau tadArtitaH / dadhyatuH kRtamAvAbhyAM, dhigetadasamaMjasam // 5 // pratyAkhyAnaM tato yuktaM, bhaktasyeti vicintya IOto / taTe taTinyAH kasyAt, kASTAnAmupari sthitau / / 6 / / pAdapopagamaM tatra, yatinoH zritayostayoH / akAlavarSaNenAzu, nadIpUra: 10 samAgataH ||7|| kASThAstau ca saddhyAnakASThArUDhau ca to munI / hRtau pUreNa dUreNa, nItau yAvan mahArNavam // 8 // laharIpreraNaM purAnItakASThAbhighAtanAm / yAdobhipresanaM cApi, sahete to samAhitau // 9 // asahyaM to viSayeti, tathA zayyAparISaham / PAY svargatAvitthamaparaiH, sahAyyAparISahaH // 10 // OM athAkrozaparISadRSTAntaH, tathAhi kSapakaH kazcidvikarmavrazcanodyataH / guNAvarjitayA devatayA nityaM praNamyato // 1 // ucyate ca tvayA Mof kAryaH, kAryasya kathanAnmayi / prasAdaH sarvadA dattAvasAdaH sarvakarmaNAm // 2 // aparedhuH sa kenApi, zapto mithyAdRzA dRzA / rakttayA vIkSamASpastaM, so'pi pratyazapanmuniH / / 3 / / tenAtha hantumArabdho ?, muniH pratijadhAna tam / kSutkSAmakukSiH sthUlena, pareNa bhuvi pAtitaH // 4 // tADitazca mukhe kSipta, rajo'sya ca rajasvinA / gate'smin sa munistvAgAn, mandaM mandamupAzraye // 5 // devatApi divAnte sA, taM CE 120 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vanditamapAgamata / pritazca sa munirmonaM, tathA devatayoditaH / / 6 / / aparAddhaM mayA kiM nu, dharmalAbho'pi yanna me / ma prAha na tvayA cakra, driyA kiJcinmadapakAriNaH // 7 // mA'vAdIdyuvayoH kiJcinnopalebhe mayA'ntaram / zApa'pi ghAtamApe'pi, yato'bhUtAmubhI mamI // 8 // apakA dhIpradyu- thAvaddadevI, sAdhvyayaM preraNA tava / katheyaM vyatirekeNAnbaya mAlAkRdarjunaH // 9|| tathA hi nagare gajagRhe'syArAmiko'rjunaH / skandamAtaba sIyavRttI saubhAgyAt, skandazrImi tapriyA // 10 // bahIH purasya tasyAmtyarjunasya kuladevatA / yakSo mudgarapANyAkhyo'rjunodyAnabanAdhvani // 11 // // 121 // skandavIranyadA bhartubhaktaM dattvA'vacitya ca / puSpANi mudgarapANiprAmAdAtikamAgamat // 12 // natra durlalitaH paDbhiH, puNeH mA nirIkSitA fio samAhUtA mamAyAtA, gRhItA gRhiNIkRtA // 13 // yakSamya puratasteSAM, vamatAM ca tayA mamam / tadbhartA'bhyati yakSAcAnityArcAkRta tadA 'rjunaH // 14 // tAM bIkSya ca tayA prAca, sAnAkAraH golpayaH / jitinAtha masUrI ?, dadhyuramyA idaM priyam // 15 // bhUyaH sambhUya teH 0 SaDbhirapi baddho'rjunamtataH / yakSamyAtha pade addhvA, bhajaMte tAM tadagrataH / / 16 // mkandazrIrabhyavaskandasthiteda kapaTAd jagau / parAyatA ra tvadAyattA'pyahaM nAtha ! karomi kim ? // 17 // sa nirdambhaH sadaMbhA tAM, bilapantI nizamya ca / dadhyA yakSamahaM nityaM, kusumaH pUjayAmyamum | // 18 // tathApyasyAmavasthAyAmevaM paribhavaM labha / yadahaM tadbhAvAnnAsti, yakSo'dhyakSo'nyathA katham // 19 // karmabaddhamya meM jIvamyavAgre'pi matiH priyA / matto'nyarbhujyate mAntaHkaraNaH karaNarivaH // 20 // yugmam // evaM vicintayatyasmin, yakSo'lakSyo'parnaraiH / aGgIkRta kRpastamya, 4 praviveza zarIrake // 21 // aTiti voTayinvA'ya, bandhanaM dhAvitaH krudhA / jagnAha mudgaraM loha, mahasrapannamambhRtam // 22 // AviSTo gevarmA zInaM, sarvAn, duSTAMstayA mamam jaghAna jaghAnasaktAna, ghanaghAtena tAnatha / / 23 / / SaN narAn kAmakopAdyAn, durganiM mbI ca matamI / nighnatA-'sya puraH ke'pi, pare nAmthuryaterikha / / 24 / / strIlatAmasamAnAM, nRkSoNijAnA kSayaDkaraH / tasyAgubahabo'pyevaM, vAmagaH kAmarA iva // 25 / / na nirgacchanti loko'pi, tAvadAjagRhAbdahiH / strImaptamAnAM no nRNAM, yAbadAkarNito vadhaH // 26 // nadA ca bhagavAntatra, zrIvIraH mamavAmarat / niryAti nagagat ko'pi, na tu nantumanA api // 27 // zreSThI mudarzano nAma, jinendradarzanAdyataH nizcinto yabhaviSyattve, pracacAla vivandiSuH // 28 // vilokyArjunakastaM ca, samugiritamudgaraH / adhAvata baghAyAsya, krodhasambodhadurddharaH // 29 // mo P'pyasiddhanirgranthadharmANAM zaraNaMzritaH / Uce jagadguraH zrImAn, mahAvIga gatirmama ||30|| amyAM ca mama balAyAM, pramAdo yadi jAyate / Tal 121 // Boos Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaya AkAza, na: AhArApadhidAhAya, vimuSTa trividhena tat // 31 / / pratyArakhyAya ca sAkAra, namaskAra vicintayan / kAyotsarmaNa tamthI ma, chAmya iva tIrthakata // 3 // taptapeyAmibataM ca, paritaH sa parivaman / akSamA nirnimapaNa, taM nirakSata cakSupA / / 33 / / atha mudgaramAdAya, yakSa pratigate sati / papAtArjunakaH kSoNI, kSaNAnnirdoSapAtravat // 34 // utthitastamapRcchacca, kartha kathama sthitaH ? / kRtaM ki ki mayAvasthA, kA ca? mataM nitya / / 3 / / prAcca vyatikaraM taM ca, tamyAcakSe sudarzanaH / zrutvA hA hA'smyahaM pApa, iti vairAgyabhAgamat // 36 // apRcchaccArjuna: 23 ca tvaM, prasthitA'syaparo'vadat / vandituM mvAminaM so'pi, mamaM tena gatastataH // 37 // natvA jinaM tadAkhyAtaM, dharma thunvA ca taM naman / uvAca bhagavan ! zuddhiH, kiM mamApi prajAyate? // 38 // bhagavAnAha tapasA, pApaM bicchetyate tava / sakalaM kaladhautamya, malaH kila yathA'gninA 1 // 39|| zrutveti vratamAdAya, dAyAda iva sa prabhoH / tatraiva vyahararAjagRhe karmakSayodyataH / / 40 // vairI svajanahantA'mI, mAmauSThavakAraNam / nindyamAno jananevaM, mahAtmA mahate sma maH // 41 // rajyamAno rajaHpujaiH, kuTyamAnazca yaSTibhiH / libhirdalyamAno'pi, maha daha ma nispRhaH // 42 // dadhyo ca saMvagabhAve, lagnaM karmapradIpanam / mabha vidhyApayantyete, rajamA mAdhu mAdhu tat / / 43|| kuvalyAmiva varananyAM meM, tanI karmaphalAnamI / yaSTipAteladhUkartu, pAtayantu pacelimAn // 44 // utpattyA hasataH karmasaraTAn jJAnabhAskaram / sadAvRttisthitAn lopTenannu / kiM mama nazyati ? // 45 // amI jAgulikA gAlijAGgulImantrajApataH / karmanAgakulAnyaSTa, nAzayanti dhanAdibalAt // 46 // ete'WSTAdazadhA pApasthAnavRzcikajAtijam / Akrozamantrarnijato, hitA me kilbipaM vipam // 47 // nityaM ca paNNAsannArImaptamAn nighnatA tvyaa| re jIva ! maptatattvIca, nihatA nihatAtmanA // 48 // yattatra jIvo'jIvazcApyAzravaH maMbarastathA / nirjarA bandhamAkSau ca, SaNNataH strI ca saptamI // 49 // parAyattatayA nityaM, tattadvandhaM vidhAyinaH / prAyazcittaM bhaveditthaM, sahasva nibhRtastataH // 50 // evaM vicintayanneSa, vizeSadhyAnasaGgataH / || sarvakarmakSayAt prApa niSpApaH paramaM padam // 51 // ityAkrozaparISahaH / atha badhaparISahodAharaNaM, tathAhi-zrAvastIsvAmino'stIha, jitazasrostatUrahaH / dhAriNyAM saptatatvajJaH, kumAraH skandakAbhidhaH // 1 // paNa paradAsyazAvAsyA vasA daNDakibhUbhRtA / pariNItA vinItA'sti, kumbhakArakaTe pure // 2 // daNDakerAjJayA rAjJaH, sacivastasya pAlakaH / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA pradyuyavRttI 123 // zanamAmyAne'nyadA vAkyaM, dhammapi dvijA'vadat / pAlako bAlakA'bhApi, skandakana manISiNA // 5 // pikAlo jina daya, taduktApardhaga garI / jinapraNIte dhA, ca, bisaMvAdaH satAM kutaH ? // 6 // tattvatra yaM pratiSThAya, kRtaH sadyA niguttaraH / kumAramaMpa vAgamAtrASTrave gRhamanma: Amkandakastu bhavAravADataro'sau vAlasAlata' zrImulate mamAyAte. yodhapaJcazIyuttaH / / 8 / / jagrAha modato dIkSA, mUritve ca pratiSThitaH / kumbhakArakaTaM gantuM, papraccha prabhumanyadA // 9 // yugmam / / prabhuH prANAntikaM prAhopasarga tatra so'bravIt / AgadhakAH? prabhuH proce, tvAM vinA:rAdhakAH pare // 10 // jJAte'pi saparivAro, bhavitavyAnubhAvataH / jagAma skandakAcAryaH, kumbhakArakaTe pure // 11 // jJAtvA skandakamAyAta, pAlakaH svahitainaraiH / yativAsocitodyAneSvAyudhAni nyadhApayat // 12 // samAyAtaM mamAkarNya, skandakaM daNDakirtRpaH / praNantumAgamad dvedhA, purandarayazoyutaH // 13 // vanditvA sAdaraM bhaktyA, tasmAccAkarNya dezanAm / stuvan, pugantarAyAto, vijJaptastena pApmanA // 14 // nApekSyaH / mevakabhaktaiH, svasvAmI vyasane patan / sarvanAzocitasyAsya, tena vijJapyase prabhoH / / 15 / / skandaka: saipa te rAjyaM, jighukSuH samupAgataH / sahasrayodhibhiH paJcazatyA pASaNDibhivRtaH // 16 // sa skandake samArUDhamatsaracchannasatyadRk / pratyAyituM nRpaM tatrodyAne zastrANyadarzayat // 17 // tad dRSTavA daNDakI roSAddaNDAyeSAM tamAdizat / pAlakaH svecchayA yantre, so'pipattAstilAniva // 18 // sarve niSpIlya karmANi, pIlyamAne'Ggake'tha te / antakRtkevalIbhAvamApyAguH paramaM padam // 19 // atha bAlamuneH kAle, pAlakaM skandako'bravIt / mAM piSTbA prathamaM vAlametaM piNDi tataH param // 20 // pAlako bAlake sAdhu, taM yantre prathama nyadhAt / sa kRtArAdhanAghyAnasandhAno nivRtiM yayau // 21 // skandakaH pIDyamAnastu, nidAnaM kRtavAniti / bhUyAsaM dezabhUpAlapAlakaploSahetave // 22 // dharmadhvajaM ca raktAttaM, bhujabhrAntyA tadIyakam / nabhasA zakunI nItvA, tatyAjAntaHpuropari // 23 // purandarayazAdevI, pratyabhijJAya taM punaH 1 uvAca kimidaM ? jJAtvA, kaJcukyUce ca tattathA // 24 // | kAtizvapacaM sAdhau, durvacaM kimidaM tvayA ? / vihitaM daNDake ! devI, krudheti nRpati jagau // 25 // karmacaNDAlatA cakre, pracaNDA daNDake ! tvayA / yadvAkyenedRzI dhik taM, dvijAtiM cAdha mAdhamam // 26 // ninye zAsanadevyA'sau, badantIti nRpAntikAt / brataM zrIsuvratasvAmisamIpe / ca samAdade // 27 // skandako'gnikumAreSUtpadyAbhyetya virodhataH / sarASTra daNDakaM dagdhvA, daNDakAraNyamAtanot // 28 // atha yAbdhAparISahadRSTAntaH, tathAhi dvArakAdAhe, sAte yAdavakSaye | viSNuloka gate viSNau, siddhArthasurabodhitaH // 1 // zrImanne // 123 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ To dhu tau Sti yAJcAmAM baladevaH | misamAdiSTadhAraNazramaNAntike / AttadIkSo balaH zailazRGgasthastapyate tapaH // 2 // yugmam / saptamamamikAdyAH sa pratimAH pratipannavAn / tAsAM svarUpaM vijJeyamitthamAgamabhASitam ||3|| prathame saptake datirekaikA'zanapAnayoH // dvitIye dve syurevaM ca saptame sapta saptake // 4 // evame konapaJcAzaddinairbhikSAzatena ca / SaNNavatyadhikena syAdarAddhA'sau yathAvidhi // 5 // syAdaSTASTamikA'pyevaM catuHSaSTyA tu vAmaraiH / ekAzItyA dinairevaM bhavenavanavamyapi || 6 || tRNahArakASTahAravanacchid dbhyo'nnapAnakam / so'rddhamAsAdayo mAsAt prApya pAraNakaM vyadhAt ||7|| tRNakASThAdihArebhyastapaH kASThAjuSaM ca tam / divyarUpaM parijJAyAkSubhyan sImAntapArthivAH // 8 // dadhyuzca kurute kopa, tapo | 'smAkamuparyayam / kaSTaM karoti rAjyecchrustattaM vidhvaMsayAmahe // 9 // sannaddhabaddhakavacA, vividhAyudhapANayaH / anekavAhanArUDhAste | zrIrAmamupAgaman // 107 // tataH siddhArthadevena, rAmarSicaraNAntikaM / mahAvikarAlavadanA, mahA bhairavadarzanAH // 11 // kSodayantaH kSitiM kAlAyasAGkuzakhairnakhaiH / muktaskandhasaTAH siMhavyUhAstatra vinirmitAH // 12 // yugmam // mRgendrAn vIkSya marcendraH stutvA natvA balaM munim / sthAnaM nijaM nivRtyAgurnusiMhAkhyAM tvavApa saH // 13 // tasya sAmyajuSo dhyAnarateH svAdhyAyasaMjupaH / zAntAH snehaM vyadhurnityaM zatravo'pi hi | jantavaH || 14 || kecidbhadrakatAM bhejuH zrAvakatvaM ca kecana / keciccAnazanaM kecicchiSyavatparyupAsate // 15 // eko mRgaH punarjAtismaraH saMva gavAMstataH / yatra yatra muniryAti, tatra tatrAnuyAti saH // 16 // anyadA baladevarSirmAsapAraNakAraNAt / prAvizatpuri bhikSArthI, dadRze caikayA striyA // 17 // sA''lokya kAmapAlarSi, kAmamUrttiviDambakam / jagAma kAmabANAnAM, nikAmamapi vedhyatAm // 18 // nirUpayantI tadrUpamasau kUpataTasthitA / kuMbhakaNThabhramAt kSIrakaNThakaNThe guNaM nyadhAt // 19 // adRDhIkRtapAzAyAM tasyAM so'ntikamAgamat / tAM saMbodhya nijaM rUpaM, nindan vyAvRtya nirgataH ||20|| niriyAyA'nyadA cAradAnugrahaNahetave / rathakAraparIvAraH pAtheyAdiyugAyayau // 21 // tadAdezyA narAH | pAravadhyAH sitaparazvadhaiH / paraH zatAMstarucchinnAnarddhacchinAMzca cakrire // 22 // balarSirapi bhikSArthI, teSu bhojyodyateSu tu / pAraNAyAgamat pRSThe, sAraGgo'pi samAgamat ||23|| nirIkSya balamAyAtaM rathakAro vyacintayat / aho puNyodayo me yadatArId dyutadurmarau // 24 // aho mahAnupazamossyAho rUpamaho mahaH / tat kRtArtho'smyahaM bhikSAkRte yadayamAgamat // 25 // akasmAdAgatAyAsmai, madIyasukRtaiH kRtI | prAsubhikSApradAnena, karomi svaM vikalmaSam ||26|| dhyAtveti mUrddhani karI, kirITIkRtya bhAvataH / praNanAma mahInyastajAnumastaka hastakaH // 124 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhitaH // 32 AI hu nijAmatirmanye jajJe tadAdyapi // 34 // iti sahArA mo'pi, papAta pavipAta dRSTI, dRSTibhyAM tena sammadAt / arddhacchinnastagustAvanmatA pAtA // 37 // prabhAvaH ko // 27|| annapAne samAdAya, samudeSa samutthitaH / te caturkI vizuddhe te, vijJAya muniragrahIt // 28 // tena dAnaphalenaiSa rathakRt sukRtkrmii| vrajyA0 babandha devalokAyuH, pAtradAne'lpaka hi tat // 29 // mRgo'pi bhaktinirgacchadbASpaplAvitalocanaH / tAbubhAvapi nidhyAyannadhyAyaditi pradya- zuddhadhIH // 30 // dhanyAtmA dhanyamUrddhanyo, munirepa mahAmanAH / apravezamayo yasya, nagare'bhigrahagrahaH // 31 // evaMvidhamahApAtrapradAnaphalabhAjanamya yadattau / banacchidapi dhanyo'yaM, yeneSa pratilabhitaH // 32 dunijadudharatAta pazutAM gataH surako'pi kuraGgo'smi, dvidhA dAnAkSamatvataH // 33 // 44tAvubhAbapi yad dRSTI, dRSTibhyAM tena sammadAt / viziSTadRSTistajjAtirmanye jajJe tadAdyapi // 34 // iti sadhyAnasandhAnasAvadhAnamanaH spRzaH / 44 manti trayo'pi te yAvadatra yogabhRto mithaH // 35 // arddhacchinnastastAvanmatA pritaadditH| teSAmupari sadyo'pi, papAta pavipAtavat // 36 // trayo'pi paMcatAM prApya, tridive paMcame ca te / vimAne jajJire padmottarAH padmottarAbhidhe / / 37 // prabhAvaH ko'pi bhAvasya, spRzyamAnasya pazyataH / dAtRsAdhusamAnadyAM, mRgAyApi dadau gatim // 38 // dAtRgrAhakamelApo'guNyapuNyo mahAdbhutaH / yasyAvasyAyatAmAtrAdapi yatra suparvatA // 39 // kakSe kakSIkRto duSpasaho yAjJAparISahaH / tathA naiva yathA zrImannamandire mandiregateH // 40 // yathA thIbalabhadreNa, balabhadreNa sAdhunA / yAJcAparISahaH SoDastathA sadyaH parerapi // 41 // / adhAlAbhaparISahodAharaNam, - kRSNasya daNDaNApatnyA, daNDhaNo nAmataH sutaH / buddho dezanayA zrImannemeH sa vratamagrahIt // 1 // OM dvArikAMtaH sa ca bhrAmyan, bhikSAM na prApa kRtracit / ye cAnye'pi samaM tena, munayo yAnti te tathA // 2 // zrInemirmunibhiH pRSTaH, prabho ! kiM | iNdvaNo muniH / ziSyo vaH kRSNasUnuzca, nagaryAbhRddhibhAjyapi // 3|| bhrAbhyanna labhate bhikSAmapyeSa sakalaM dinam / haMti labdhi pareSAM ca, tatra kiM nAtha ! kAraNam ? // 4 // prabhuH prAhAdhimagadhaM, grAme'bhUddhAnyapUrake / pure parAsaro nAma, dvijo rAjani bhogavAn // 5 // kSetrANi mApateOvidyAgrAmINairvApayannayam / yAmayugme samete'pi, bhakte'muMcanna kheTakAn // 6 // bhuttRDbhrAntainaraiH paMcazatyA tadviguNavRSaH / kSetre pratyekamekaikA, sItAmayamakarSayat // 1 // so'tha mRtvA bhavaM bhrAntvA, DhaNDhaNo nAmato'bhavat / taccAntarAyakarmAsya, sampratyudayamAgatam // 8 // zrutvetyayaM na 11 bhokSye'haM, paralazyetyabhigraham / gRhItvA pAlayAmAsa, duSyAlamapi sAttvikaH // 9|| gadAbhRdanyadA'pRcchannAtha duSkarakArakaH 1 kaH sAdhuSu vizeSaNa ?, tataH zrInebhirabravIt // 10 // duSkaraM kurvate sarve, vizeSAd DhaNDhaNo muniH / bahoH kAlAdyato'lAbhaparISahasahaH sa hi // 11 // prabhuM natvA vizan // 125 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akAme haMDhaga: viSNuH, purIM DhaNDhaNamaikSata / gajAduttIrya tasmai ca, sAdhace mAdhavo'namat // 12 // tadvIkSyako vaNig dadhyo, dhanyA'yaM viSNunA nataH / tadgRhe ma pravrajyA gatamtena, modakaiH pratilAbhitaH // 13 // papraccha sa prabhu natvA, kSINaM tat karma kiM prabho! prabhaH prAha harelabdhirasI lazcirna te mana ! 12113 zrIpradya- pratijJAtArthasmaro'sau, saMmRgan mudu modakAn / pASThApAyetu zukladhyAno balamAsadat // 15 // kRtapuNyakapuvasya, jalakAntamaNiyathA / tathA nmIyavRttI mssya kevalaM prAdurabhUnmodakamadane // 16 // prabhuM pradakSiNIkRtya, tato DhaNDhaNakevalI / upAvizat muraH pUjyamAnaH kevaliparpadi // 17 // N126 // atha rogaparISahadRSTAntaH, mathurAyAM purA puryA jitazatrurabhUnnRpaH / nAmnA kAlA'dhyakAlAMgI, paNyastrI tatra tiSThati // 1 // rUpeNApratirUpA sA, bIkSya vizvaMbharAbhujA / avarodhe parikSiptA, ratnaM yatnaM yadAhati / / 2 / / tasyAM ca tanayo jajJe, jitazatrumahIbhujaH / kAlAvarayAMgajatvena, sa khyAtaH kAlavezikaH, // 3 // tasya svasA svasAmarthyaprabhAvahatazatruNA / mudgalapurezona, vyUDhA'sti hatazatruNA / / 4 // sa cAnyedyuH kumAratve, zrutvA gomAyuvAsitam / apRcchannijakAn pattIn, yat keSAM zrUyate svaraH ? // 5 // tairUce'mI vanyajIvAH, pheravA vihitAravAH / kumAraH prAha baddhyaikaM, mamAnayata kautukI // 6 // te gatvA pAtayitvA ca, pAzike dhauravAsinam / samAnIyArpayAmAsurAjJA mAnyA yadIzituH [ // 7 // sa taM nihanti yaSTyAdyaiH, khikhIti sa ca kUjati 1 kumArasya svareNAsya, jAyate mahatI ratiH // 8 // hanyamAno'munA kroSTA, sa krozati yathA yathA / kumAro mArayannetaM, pradRSyati tathA tathA // 9 // anyadA hanyamAno'yaM, tudyamAno'graghAtataH / mRtvA'bhUd vyantaraH kroSTA'kAmarnijarayA tayA // 10 // anyadA sthavirAcArya, mathurAyAmupAgate / dvidhApi tyaktamAraH sa, kumAraH prAvajat sudhIH // 11 // kramAdekatvavIhArapratimApatipatnakaH / mudgazailapure'gacchattatra yatrAsti sA svasA / / 12 // arthorogazca tasyAbhUdbAlatvAdapi kucchakRt / tatrAyAtastadA bAda, pIDitaH sahasA tu saH // 13 // vijJA vijJAya tajjAmirarzojadalamizritAm / bhikSA dattavatI so'dhikaraNaM tadvicintan // 14 // To rogapIDauSadharvIDodAsInyAdazanAdi saH / pratyAkhyAti ema tadveda, zrRgAlaH vyantaraH sa tu // 15 // sa zivAmazivAyAsya, baddhAM bAlakamIlitahamA vidhArya karvana bIbIni khAiti sama prasIdati // 36 hatazatrupastasyAsannasajjAtamAzritaH / rakSapAyopasagaNiAM, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazatrunApAra niviSTa navRttI bhiH kali yAvalAyAti zrInyapi tadvijJaH gayA gaMgArIpaTaH / / 20 / / jyA MAY atha taNaspRzaMparISahaH, zrAvastInagInAthajanazanRpAtmajaH / bhadronlamanmatibhaMdrA, nAmAni kriyayA'pi ca / / 1 / / gAMupadA ta pradyu- gurupAdAnta, dAnnena manamA'ntritaH / niviSTa IdRzaM dhammopadezaM mamRNoHzruNAn / / 2 / / manuSya durlabhaM manyA, maMtyajya viSayAdikam / gannA Pal vidhIyatAM dharme, yAvannAyAti vArddhakam / / 3 / bhvAdInAM marvadhAtUnAmante'dhItAzcurAdayaH / tadanta yadadantAstadahA dAIkavaizamam // 4 // balibhiH kalitaM bhAti, madirA kAle san : amara jAme kavastikaM jarAmA rasAt // 5 // zrutveti laghukammaipa, vratamAdAya sadguroH / Ioj adhIte sma zrutaM sarvamajJAsInnikhilAH kriyAH // 6 // kAlenaikatvavIhArapratimA pratyapadyata 1 diharannanyadA kvApi, vig2ajye ma mamAgamat |10|| heriko'yamitibhrAntyA, vidhRto nRpapUraSaiH / pRSTaH kastvaM ? spazatve ca, niyuktaH kena vA vada ? // 11 // bhagavAneSa no kiciMdabhASata upA tataH / anAryeravicAryeva, sa duSaiirvibhASitaH // 12 // tataH kSAreNa takSitvA, veSTayitvA kuzaiH sitaiH / amucyata sa taiH / pApairaviSahmavyathAkaraiH // 13 // vilikhyamAnamAMso'pi, kushailohkushairiv / vedanAmadhisehe'sau, dehe dadhyau tathedRzam // 14 // pradIptAMgArapUrNeSu, vajakuNDeSvasandhiSu / kUjantaH karuNaM ke'pi, dahyante nArakAgninA // 15 // agnibhItAH pradhAvanto, gatvA vaitaraNI nadIm / zItatoyAmimAM jJAtvA, kSArAMbhasi patanti te // 16 // kSAradagdhazarIrAzca, bhayavegosthitAH punaH / asipatravanaM yAnti, chAyAyAM kRtabuddhayaH // 17 // zaktiyaSTiprAzakuntaiH, khaDgatomarapaTTizaiH / chidyante kRpaNAstatra, patabhirvAtakampitaiH // 18 // ahaM paravazo bAda, bahuzo'pi hi vedanAH / 44 Id soDhavAnnaM punabhiH, svavazasya tadastu me // 19 // uktaM cAzAzvate kAya, vijJAte jinazAsane / karmaNyavazyavedye ca, lAmo duHkhe pratikSaNam // 20 // prANAntiko'pi tenaiSa, tRNasparzaparISahaH / yathA soDhastathA sahyaH, zramaNaisparairapi // 21 // | atha malapariSadaH- campApuryA sunandAkhyaH, paramaH zrAvako'bhavat / krayANakAni sarvANi, suprApANyasya yApaNe / / 1 // helayA'pi dadAtyeSa, meSajAcaM yathocitam / saktuprabhRtika cApi, munibhyaH prAzukaM sudhIH // 2 // atto bhISme'nyadA prISme, kSaratasvedamalAvilAH / susAghavaH samAjagmurbheSajAya tadApaNe // 3 // amalAnA manasyeSA, malagandhaH sa gAtrajaH / tadIyasurabhidravyamaNyabhibhUya pravRddhavAn // 4 // nyastakastUrikaH / zIrSa, sa ca candanacardhitaH / kRto gandhena nAmAyA nAzAsu prasAriNa ta yatva citte'sauM, munayo'nunayaspRzaH / sundaraM syAnmalaM 127 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA zrIpradyu mIyavRtta // 128 // | gAtrAdudvartyottArayanti cet || 6 || taccintitamanAlocya lekhyazeSo vadhuta saH / tataH prabhRtaH sukhabhAgabhUt // 7 // tatazcyutazca | kauzAmbyAmibhyaputratayA'bhavat / nirviNNkAmabhogo'tha dhammaM zrutvA''dade vratam // 8 // taMtra karmmaNyudArNe ca durgaM durgandhamApa saH / yatra yatra vrajatyeSa, tatra tatropahAsitA // 9 // bhaNitaH sAdhumiH so'tha mA nirgaccha pratizrayAt / yataH zAsanamAlinyaM, gopanIyaM prayatnataH // 10 // nityaM durgandhakAyo'yaM, kAyotsarga' vyadhAttataH / aMgabhogena tatkarmmamamabhaMge samudyataH // 11 // karmmaNyudIrNe jIrNe'sau devatA'vanatAMSTrikaH / cakre de vatayA divyagandhasambandhabandhuraH ||12|| sugandhinikhiladravyagandhanyatkArakArakaH / kASThAmupAgataH kAyo, devastasyAdhyavAsayat // 13 // sugandhatve'pi durgandharItyA vAcyaM jane gataH / sundare'sundare vApi syAt sarvatrAtigarhitA || 14 || kAyotsargavatastasya punardevatadarzanAt / duSThusuSThuvihInatvAdgandhaH svAbhAviko'bhavat // 15 // nAghisehe yathA tena purA malaparISahaH / sAdhunA nAdhunA tadvadvidheyaM vidhibaMdinA // 16 // atha satkArapuraskAraparISahaH- mathurAyAM purA puryAmindradattaH purohitaH / svaprAsAdagavAkSasya, AyAntaM munimIkSate // 1 // tasminnadhaH samete'sau lambamAnaM padaM vyadhAt / amuSya mastakeM nyastaH syAdityAkUtaduSTadhIH ||2|| zreSThinA sa tathA dRSTaH, zrAvaNa ca kenacit / amarpaNaH sa sAgAraH, saMgaraM vidadhAviti // 3 // yadi tena padazcakre, vakreNa manasA munI chedanIyastato'vazyaM mayA gatadayAtmanA // 4 // | mArgayatyanvahaM tasya, chidramunmudraroSadhIH / bhUtaH kRtAtmarakSasyevAsya tallabhate na tu // 5 // anyadA vizadAcAryapadAnnatvA''khyadeSa tat / tairUce sahyate hyeSa duHsaho'pi parIpahaH || 6 || sa prAha vidadhe seyaM, pratijJA nirdayA gayA / sUrayaH prAhuradhunA, kimokasyasya varttate ? ||7|| sa | jagAdAjJAnasiMdhurodhaso'sya purodhasaH / prAsAdo'sti navo bhAvI tatpravezamahotsavaH // 8 // bhojanAya janAdhIzamayamAmantrayiSyati / samagraparivAreNa sahitaM pUjayiSyati ||9|| AcAryA jagadustarhi prAsAde pravizannRpaH / tarhi tvayA dhRteH natvA, vidhAtavyo'tidUrataH // 17 // | prAsAdo'yaM patatyuccairitivAcyaM nRpAgrataH / tadA'haM pAtayiSyAmi, prAsAdaM hRdyavidyayA // 11 // tathA bhUte'khile'pyarthe zreSThinA bhaNito nRpaH / yanmArayitumArabdhA, yUyametena pApmanA // 12 // kupitastasya bhUpAlaH, zrAvakasya tamApayat / tenAsya caraNau baddhvA cendrakIle pravezitaH // 13 // pazvAdayomayaM kRttvA, chitvA cainaM dayAmayaH / purohitamatho bhUtadayaH zreSThI vyasarjayat // 14 // sAdhunA sAdhu evaiSa, viSoDhavyaH pariSahaH / na tu zrAvakavatkAryamakAryamidamIdRzam // 15 // satkAra zreSThI 1283 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI .:. 5 atha prajAparISahaH, dharAbAmapurazasya, vairisiMhasya nandanau / abhUtAM muramundaryA, kAlakazca maramvanI // 1 // kAlako'nyadyuThadyAne, vAhakaliM pravrajyA gato guroH / guNAkArAbhidhAd buddhaH, prAvAjIdanujAyutaH // 2 // zatasaGkhyA naga nAryastAvanu prAbrajannatha ! kAlakaH svapada nyaami| zrIpradyu gugubhibhirguNaH // 3 // pravartinItve tamaniralantyAnamAraman / zrIrAma kamAnamaryAH, mAdhusAvImamanvitAH / / 4 // gardabhillo'nyadA nmIyavRnau vantIpatirvIkSya sarasvatIm / balAdantaHpure nyAsthat, ko biveko hi kAminAm ? // 5 // tammin bodhavacaH sUraH, saGghasya ca vRthA'bhavat / 44 pArauM bandhubaTuvat, kSINAyupi jAyuvat / / 6 / / athonmattakadeSeNa, bhramanniti lalApa saH / gardabhillo yadi nRpastata: syAt kimataH param ? ||jaa bhikSe'haM yadi zUnye vA, vasAmi kimataH param ? | matvati bAdhito'mAnya budhyata nRpAdhamaH 118 // zrutveti kRpitaH mUriH, - mammArAgamabhASitam / saGghAdikArye yaccakrisainyamapyaMtayenmuniH // 9 // dhyAtveti zakakUlegAt, mAmantAstatra zAkhayaH / nRpaH zAmbAnuzAkhistu, kIrtyate dezabhApayA ||10||shaavimekN ca mantrAdyaistasthurAvaya' sUrayaH / kSurikAprAbhRtastatrAnyadA dUtaH mamAgamat // 11 // zAkhi: zyAmAnanaH pRSTaH, mUribhiH prAha naH prabhuH / kruddhaH preSayane zastrI, tayA chedyaM nijaM ziraH // 12 // kRpANikAyAmatamyA, 10 SaNNabatyaGkavIkSaNAt / manye paNNavateH sAmantAnAM kruddho dharAdhipaH // 13 // sarve'pi guptamAbAya, mUribhista'tha melitAH / tarIbhiH ra sindhumuttIrya, murASTrAyAM mamAyayuH // 14 // varSAgatre tadAyAte, gateH pratyUhakAriNi / vidhAya paNNavatyA'zaH, surASTraM te'vasthire // 15 // gurvAdiSTaizca zaradi, taira ce nAsti zAmbalam / gurazcUrNena mauvarNamiSTikApAkamAdadhe // 16 // zambalAd balavantA'pi, mAlavaM lAtumicchavaH / citraM gugugig2a''masta, gurvAjJA hi balIyamI // 17 // gardabhilla: mamanyo'pi, samatastaimahAbalaH / bhagnaH pravizya puryasthAdetAM guradhire ca te // 18 // athASTamIdina durge, zUnya pRSTaH zakairguruH / Acayo gardabhI vidyAmadyAyaM sAdhayiSyati // 19 // tadravadhavaNAcchatrusainyaM syAnmUcchitaM yathA 4 Hel ! gavyUtaiH parataH sarva, zibiraM tannivezyatAm // 20 // aSTottaraM zataM zabdavedhinaH santu me'ntike / tathA kRte'tha taiH sUggiditaiH zabdavedhibhiH No. M // 21 // tasyAH pramAritaM vakraM, tUNIMcakra kSaNAdapi / hataprabhAvA naSTA'tha, vidyA'vadhAtmanastataH // 22 // yugmam // mUryAjJayA tataH puryA, pradizyAinAyita: zakaH / baddhvA pAzaimtato gardabhillo guepadAntike // 23 // sa tainuce tavAnyAyataroH puSpamidaM nanu / phalaM tvanyabhave bhAvi, 10 dhoga narakavedanAH // 24 // taddharma pratipadyasvAdhanA'pi jina bhApitam / ityukne'vAgasI dvadhA, cakre nirviSayaH sa taiH // 25|| mitraM zAkhiM nara-2 TA ||129 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jyA0 pradyunavRttI 30 // ndratve, sAmantatve parAnapi / sUrayaH sthApayAmAsurnijAM jAmiM ca saMyame // 26 // atha bhRgupure rAjA, yuvarAjazva tiSThataH / valamitrabhAnumitrAbhidho jAmisutA guroH // 27 // pradhAnaM preSya te sUrimAnAyya prAjyamAnataH / pravezya cakratuzcetyotsavaM jitazatakratU // 28 // suto nRpasvasurbhAnuzriyo dharmma gurormukhAt / balabhAnuH samAkarNya, dakSo dIkSAmupAdade // 29 // bhaktaM vIkSya nRpaM kruddhaH purodhA vivadanmudhA / niruttarIkRtA bhUpaM, kaitavAdityabhASata // 30 // vandyapAdapadAkrAntirmahAdopaprapoSiNI / nRpo'tha tadgirA mUDho'neSaNAM nagare vyadhAt // 31 // evaM nirIkSya ca ghanAgame'pi sa dhanAgama | mahArASTrakirITAme, pratiSThAnapure'gamat // 32 // zAlivAhanabhUSena, mahaddhardhyA sa pravezitaH / vijJaptazva sasaM ghena, paSThayAM paryuSaNAvidhau // 33 // yato lokAnuvRttyA'nendrotsavaH paMcamIdine / sUrayaH procire paryuSaNA nAtyeti paMcamIm ||34|| jinA gaNezAstacchiSyA, paMcAzatke dine yathA / purA paryuSitAstadvad, guravo nastathA vayam ||35|| caturthyAmastviti prokte nRpeNa guravo jaguH 1 astu proktaM hi siddhAnte, parivAstavyamArataH || 36 || svacchandAnanyadA ziSyAn projdaya zayyAtarAgrataH / AkhyAya sAgaracandraM praziSyaM sUrayo yayuH // 37 // tena cAbhyutthitA vyAkhyAkSaNe te'jJAtavRttavat / tasthustatpRSTatadvyAkhyAcArutAprathanodyataH // 38 // atha zayyAtarAd jJAtvA, munayo'pi samAyayuH / gurUnakSamayan bADhamapunaHkaraNena ca // 39 // jJAtvA sAgaracandro'pi, DrIbharAnatakandharaH / tasthau bASpajalaiH pAdA, prabhoH prakSAlayanniva // 40 // utthApya vAlukAprasthArdramRddRSTAntadarzanAt / taM sambodhyAvadan jJAne tvaM garva mA kRthA vRthA // 41 // yathA rikto bhaveprasthaH, sthAne sthAne virecanAt / sthAne 2 bilaganAdyathA ca syAnmRdalpikA // 42 // tathA gaNezapUrvibhyo vatsa ! hIno'smyahaM kramAt / asmattaste gurustasmAt tvaM ca hInatarastathA // 43 // prajJAparISahaH so'yaM, vatsa ! sAstatastvayA / ityuktaH sa gurorvAcaM, tatheti pratyapadyata // 44 // zakro'nyadA nigodAnAM, vyAkhyAM sImandharaprabhoH / zrutvA papraccha bharate, vyAkhyAtyevaMvidhaM hi kaH ? // 45 // vijJAya kAlakAcArya, | vipraveSaH samAgataH / tadvyAkhyAna zrutestuSTaH papracchAyurnijaM vRSA // 46 // sUriH zrutena vijJAya, zakro'sIti jagAda tam / hRSTaH so'tha nijaM rUpaM, prakAkSyaivaM tamastavIt ||47|| jaya pravacanAghAra !, jaya saMsAratAraka ! | jaya sImandharasvAmistuta ! zrImannamo'stu te // 48 // stutvezAya sacadeva gatAdeiva rAtrimi tat kSamAzramaNAdivat // 49 // SaTasthAnapatitAM matvA zrutakevalino'pi hi / prajAmAM kAlakaH Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athAjAnaparISahaH- tathA jiAhanavIkUmavAminI hI mahodarI / tinI ratalAyArakaH, zrutavAnathutaH paraH // 2 // zunavAra suntA pravajyA prAptaH, ziSyaiH sUtrAlipsubhiH / vizrAma labhate naitra, dineSvapi nibhAsvapi // 2 // apazrutaH punaH svara, sveggaratipIvaraH / vAsare ca rajanyAM ca zrIpradya- zayAnaH sukhamedhate // 3 // nidrAvidrANadRk sUrirdaghyA dunimanyadA / bhrAtA me puNyavAneSa, 'bhuktvA zete sukhana yaH / / 4 / / mandapuNyaraya ma nidrA'bakAzA mIyavattau nAsti nizyapi / iti pradveSato'badhnAd jJAnAvaraNakarma saH / / 5 / / tattAdRzamanAlocya, devabhUyaM jagAma ca / ihaiva bharatakSetre, so'bhUdAbhIradehabhUH / 13 // 6 // gautane pariNItamga, tamga jaje ca dArikA / kanyakA dhanyakAyA''sId, AsIt rUpavatI punaH // 7 // sa caikadA samaM putryA, bhRtaM 5 // 1316 Troli ghRtaghaTairanaH / AdAya nagare'cAlIdi, ghRtavikrayakAmyayA // 8 // pare'pi tatsutArUpanirUpaNasamIhayA / AbhIradArakAce luqhtavikrayakaitavAt // 9 // zakaTe sve ca sArathyajuSastasyA mukhadyutim / manAMsyanAMsyapi draSTumutpathenaiva tasthire // 10 // teSAmanAMsi bhagnAni, | na manAMsi punastataH / sA tairazakaTAM proktA, sa cApyazakaTApitA // 11 // punaH punaH sadaiveSu, vyAharatsu mahAdhvanim / prApa vairAgyamAbhIraH, 10] parAbhIraparAbhavAt // 12 // pariNAyya sa tAM tasyai, gRhasAraM pradAya ca / pUrvAbhyAsavazAddIkSA, dIkSApannaH samAdade // 13 // tena yogabhRtA'dhIte, cottarAdhyayanatraye / tat prAcyamapratikrAntaM, karmodIrNamajIrNavat // 14 // turyamadhyayanaM tasya, paThato'pyanavasthiteH / nApatatpadamapyekaM, puNyahInasya basviva // 15 // AcAmAmladvaye jAte, surayaH procire ca tam / turyamadhyayanaM tenujAnAmo'tha vayaM vada // 16 // sa prAha kiidRsho|| yogo'dhyayanasyAsya dizyatAm / te procuryAvadAyAti, naiva tAvattapaH param // 17 // sattvavRttiH sa ityUce'nujJayApUryate mama ! yAbadAyAti me M tAvadAcAmAmlAni saMtu me // 18 // tattapaH kurvatastasya, dvAdazAbdA gatAstataH / jJAnAvaraNaM tat karma, tatkSaNaM kSayamApa ca // 19 // turye / tasyAgate'dhyAye, vikarmANi ca nirgate / satyaM vaco'bhavadvaidyasyAgamo roganirgamaH // 20 // zrutaM zeSaM sukhenaiva, tenAdhItamato budhAH ! / sahantA foll tadvadajJAnaparISahamupAgatam // 21 // 1 atha vipakSe dRSTAntaH- babhUva pATalIputre, nando nAma narAdhipaH / mantryastha zakaDAlAkhyastasya lakSmIbatI priyA // 1 // / sthUlabhadrastayorAyaH, suto'nyaH zrIyakAbhidhaH / tatra vezyA'sti kozeti, kozaH smaranarezituH // 2 // dvAdazAbdI sthUlabhadrastadgRhe'sthAt / sukhaikadhIH / zrIyakastvaMgarakSatvaM, nandarAjasya nirmame / / 3 // abhUdvararucistatra, vAdI lAkSaNikaH kaviH / so'STottarazatenAstaunnityaMta // 13 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAne jyA0 pradyupavRttI 32 // zlokainavai pam // 4 // mithyAdRgiti taM maMtrI, na prAzaMsad dvijaM kvacit / prAbhRteH sevituM mantripatnImeSa pracakrame // 5 // sa tayA dRSTayA pRSTaH / kAryamAcaSTa ziSTadhIH / tvatpatirnRpaterane, kavitAM me prazaMsatu // 6 // tayoktaH sacivo'vocanna mithyAdRgvacaH stube / tayoktaM sAgraha mete, kaH sthalabhaTaH paNa sIvAkye parAimukhaH ? |7|| anyadA paThatastasya, mantryUce sAdhu bhASitam / nRpastato'smai dInArazatamapTottaraM dadau / / 811 nityadAne nRpaM maMtrI, proca ko'yamasavayayaH ? / nRpaH prAha stutaste'sau, purA'smAbhiH kRto natu / / 9 / / maMtrI prAha stutaM sUktaM, mayA'yaM na kaviH stutaH 1 etasya paThitaM vAkyaM, yatpaThantyapi bAlikAH / / 10 // yakSA'tha yakSadinnA ca, bhUtAya bhUtidAsakA sA baMdhA daNApa, saptAsana, mantriputrikAH ||11 // sakRduktaM vacA jyeSThA'grahIdanyA yathAkramam / tAzcIpAvezayanmaMtrI, sarvA jaba nikAntare // 12 // Uce barasuciH zlokAnnRpasyAgre svayaMkRtAn / anUcire yathAjyeSThaM, tAstAn saptApi bAlikAH // 13 // dvAraM nyavArayattasya, nRpo varamucistataH 1 nyAsthadyantreNa dInAragranthi tripathagAjale // 14|| ayaM prAgamtavIdagaMgAM, yantreNa granthimagrahIt / janAdhyakSaM jano'vocat, kave dUra na kiMcana // 15 // rAjA tanmantriNe 0 'thAkhyamaMtryUce bIkSyatAM prge| maMtrI svapuMsA dakSeNa, tadgranthiM svakare'karot // 16 // kaviH stotumagAdgaMgAM, nRpo'pi saha mantriNA / prIto | baciga~gAM, kRtavistaramastavIt / / 17 // stutyante tasya yantreNa, na dInArAH kare'patan / na pANisparzanenApi, hInamrAsyastato'bhavat // 18 // 101 mantryUce'nyAyinI gaMgA, na nyastamapi te'rpayet / tanyAyena mayA te svamAtametad gRhANa tat // 19 // kavirnupajanAdhyakSa, maMtriNeti laghukRtaH / nRpaH prAha tvayA chadmAsya jJAtaM sAdhu mantripa ! // 20 // nRpaH savismayo vezmanyagAnmaMtrI jano'pi ca / maMtridAsImathAmAda, vijo| vitApAcarat // 21 // prItAM ca tAM sa papraccha, pratyahaM maMtriceSTitam / ceTaghAha zrAvakodvAhe, nRpAyAstrAdi sajyate // 22 // mantryuccheduzucistacca, jJAtvA varamuciH kaviH / sukhAdikApradAnena, DimbharUpANyapAThayat / / 24 // na vetti loko yadayaM, zakaDAlaH kariSyati / vyApAdya naMdaM tadrAjye, zrIyakaM sthApayiSyati // 25 // paThatAM DimmarUpANAM, sarvatrApIdRzaM vacaH / janazrutyA samAkarNya, nRpazcitte vyacintayat // 26 // bAlakA yacca bhASante, yacca jalpanti yoSitaH / utpAdikI ca yA bhASA, sA bhavatyanyathA na hi // 27 // dhyAtvetyApto naro rAjJA, preSito maMtrimandireM / AgatyAkhyannRpamityAbhUSaNAstrAdi sajyate // 28 // ruSTo'tha maMtriNe bhUpaH, praNAme'bhUt parAGmukhaH / maMtrI zrIyakamekAnte, prAha! ruSTo nRpo'dhikam // 29 // tataH kulakSayo mA bhUditi tvaM madvaSaH kuru / nabhato mama rAjAnaM, vatsa ! cchedyaM tvaza ziraH // 30 // prabhorabhakto * // 132 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 vaSyo naH, pitA'pIti tato vadeH / zrIyakaH prAha tAtedRk, mlecchoDapIcchati karma kim ? // 31 // mantryAha pitRhatyAyA, mA bhapAtratsa ! jyA. yaviSam / mukhe tAlapuTaM kRtvA, tato naMsyAmyahaM nRpam // 32 // bodhito janakainaivaM, mvIcakraM ca cakAra ca / rAjJA'pi kimidaM cakre ?, pradyu- svAmizatruhaMto'vadat / / 33 / / kRtau dehiko vAturvizuddha: thIyakastataH / vijJA vijJapayAMcakra, marvavyApAradaM nRpam // 34 // majjyeSTaH mthUlabhadrA-4 yavRttau 'sti, kozAvezyAniketane / tamAkArya nRpaH kAryametattamme jagAda ca / / 35 / / paryAlocya bidhAmyAmi, sthUlabhadro'vadannadaH / rAjAlAcayituM 133 // pi, so'zokavanikAntare // 36 // mo'dhyAyacca niyogazrIH, zAkinIvacchannaMkSiNI / bhoga naramya kamyApi, na nijA jAtu jAyate // 37 // 4 al AtmarakSAkaraM maMtra, maMtrI vibhradapi cchalAt / vinAzito'nayAtrArthe, tAta paba nidarzanam / / 38 // na zarIraM dhanaM kSetraM, na kalatrANi nA mutA: foli / tasya citte sukhAya syuryaH syAdamyA vaze naraH // 39 // manikAmimAM hitvA, yAzriyamaha zrathe / yadRzA mA'pi | muktizrIrananyazrImanorathaiH / / 40 / / iti dhyAtvA ca kRtvA ca, ma locaM paMcamuSTikam / rajohagNabhRdrannakambalaprAnnatibhiH / / 41 // prAvRttya kambalIratnaM, mabhAM gatvA''ha bhUpatim / AlocitaM mayedaM te, dharmalAmaH pravarddhatAm / / 42 / / paMcabhiH kulakam / / niHsRte'mminnRpA'dhyAyat, kiM kozAvezma yAtyayam / kSaNaM gavAkSadattAkSastamaikSiSTa kSamApatti // 43 // koNAgRhavyatikrAntamakAntasamatAzrayaM / vIkSya yAtaM kSamAkAntaM, kSamAkAntaH ziro'dhunAt // 44 // zrutakaMvalisambhUtavijayAcAryamannidhau / vrataM sAmAyikoccArapUrvakaM ma mamAdada ||45 // mudrAmatha mahInAthaH, zrIyakasya kare'karot / sa bandhusnehataH kozAsadane yAti sarvadA // 46 // sthUlabhadraviyogAttAmanyadA tAmocata / deva ! kiM kriyate marvamidaM vaciwdhAt // 47 // etena nAzitastAta !, sthUlabhadraH pravAmitaH 1 tadvairapAraM gacchAmi, deva ! cet tvaM prasIdasi // 48 // kathaM viti tayA 44 prokte, zrIyakaH prAha ma dvijaH / tvajjAmikAmuko madyaM, pAyyate yadi tadvAram / / 49 // tayaitat pratipannaM ca, kAritaM ca javAdapi / nityaM pibatyayaM madya, jJApitaM ceti maMtriNaH // 50 // zakaDAlAtyaye vipraH, prAvizadrAjasaMsadi / sa kavitvaguNAnnityaM, pUjyate ca sabhAjanaiH // 51 // No smaratnRpo'nyadA maMtriguNAnAM zrIyakaM rahaH / jagAda zakaDAlaM yanna zrImAlA vineti nu // 52 // kalitApi sabhA madbhiH mabhA me vigataprabhA / rahitA zakaDAlena, zazineva nizIthinI // 53 // nRpaH sAzro'vadannityaM, vyajJapi zrIyakena maH / mvAmin ! vazucizcakre, 12 madyapastaddhi tAdRzam // 54 // rAjA proktaM pibatyeSa, ki madyaM ? zrIyako'vadat / prage'gre devapAdAnAmadaH prakaTayiSyati // 55 / / prabhAte'dhimamaM Hit // 133 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA zrIpradyunIyavRttI // 134 // | maMtriguptazikSitamAlikaH / sarveSAmabjamekaikamadAdvararuceH punaH // 56 // unmAdyanmadanaphalabhodavyAptodaraM kre| sarve'bjaM mvaM samAjaghuH, prazazaMsuzca saurabham // 57 // yugmam || dvijo'pi hi nijAMbhojagaMdhaM taccUrNagarbhitam / ucchvAsenAgrahIdrAtripItaM madyaM bavAma ca // 58 // sabhAyA nirgato lokairdhikkRto hakkitazva saH / prAyazcitte papI taptaM trapu prApa ca paMcatAm // 59 // zrIyakaH pitRrvairasya, pAragAmI cirAdatha / saccakre | maMtribhirnAtha prajAnarthibAndhavaH // 60 // sthUlabhadrastu saMbhUtAcAryakramamupAsayan / adhItastatra sUtrArthI dustapaM tapate tapaH // 61 // varSAsvabhigrahAnitthaM, jagRhuryatayastrayaH / jopitA smazvaturmAsa, kAyotsargajuSo vayam // 62 // ekaH siMhaguhAdvAre, dRgvipAhibile'paraH / tRtIyaH kUpamaNDUkAsane sthAsyAma ityalam ||63 // teSAM vijJAya sAmarthyamanujJAM guravo daduH / sthUlabhadrA'tha jagrAhAbhigrahaM dugrahaM paraiH // 64 // kozAvezyAzraye citrazAlAyAM SaDrasAzitaH / sthAtA varSAH kSamaM matvA tvajJAsIttatra taM guruH // 65 // tato natvA'tha sarve'pi yayuH sthAnaM | yathocitam / kozAbhyutthAya nAthastvaM, kiM karomItyuvAca ca // 66 // sthUlabhadro'vadad dharmmalAbhaste'stu mamArpyatAm / citrazAlAM caturmAsI, nivAsAyApayacca sA // 67 // tatrAsthAdeSa kozA tu, dadhyau bhagno vratAdayam / sameto mAmiti dhyAtvA parasaistamabhojayat // 68 // tataH sA | sphArazRGgArasArAsArAvabhUSaNA / sthirA sthirAzayaM taM tu dRSTavA dharmecchureva sA // 69 // nanAma kAmamutsRjya, bhAvapAvanamAnasA | 'nirnaSTakAmanAkoTI pravezA prAptapotikA // 70 // sA natAGgI tatto bhaktayA, rarAjAsya muneH puraH / patitA kuNThatAM prApya, smarAstrAslirivAbanau // 71 // sthUlabhadrAnna manye'nyaM, vezyAvazamihAparam / gurordharmmamapi prApyAnIyAsyai yaH samArpayat // 72 // kAmo dipayapaJcAsyaH, kaTAkSo dRgviSaH phaNI / kUpaH strIsannidhistena tattrayaM tatra yantritam // 73 // zrAvikA sA na zizrAya, nRpAdiSTAt paraM naram / babhUva ca vivekAzvamandurA sundarA kramAt // 74 // nirvyUDhAbhigrahAzvAguste gurUn yatayastrayaH / proktAstaiH svAgataM yo'sti sadA duSkarakArakAH ! // 75 // AyAntaM sthUlabhadraM tvabhyutthAya gururAlapat / sAttvika ! svAgataM te duSkaraduSkarakAraka ! ||76 || sApatrAstrayo'pyete, munayo'tha mitho'vadan / AmaMtraNaM guroratra, mantriputratvakAraNam // 77 // yadyevaM SaDrasAhAraH, kRtaduSkaraduSkaraH / pratipatsyAmahe varSA tare tadvayamIdRzam // 78 // | aSTAmAsImatIyuste'tha guroH purato'grahIt / prAvRSi sthUlabhadrAbhigrahaM siMhaguhAmuniH // 79 // tatkAryAkSamamAcAryA, vicAryAtha tamabhyadhuH / abhigrahagraho'yaM te, prAgvRttasyApi nigrahaH // 8 // itthaM guruniSiddho'pi tatrAgAd vezyayA punaH / eSa zrIsthUlabhadreNa, spardhAvAnityalakSyata // - // 134 // jJAna sthUlabhadraH Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do AR81 // kozA tAM paramAhAmorjAyatyA svayaM punaH / paryupAsI rama bakrandanAgitaggaggA gi // 8 // sthUlabhadra momAya napAna pravrajyA tapasvinam / naraH karabhamaprAdhya, dAmayadrAmamaM yataH ||83 // mmagarthamarthayantaM taM, mAca mA ninAM vayam / ma pAha gRganetrarthaH, kva meM zrIpradyu- paNa kharavipANavata ? // 8 // nirvedayiTametaM mA. pAha yadranakambalam / datte nepAla bhUpAlo'pUrvasAdhAstamAnaya // 85 // akAle'pi cacAlAyaM. nmIyavRttI nepAlAya tapodhanaH / pake nimagnahRt paGke, maan padbhirna kautukam // 86 // kRtArthe calita mAdhau, pathi caurapataH zukaH / nagAda lakSametIti, vIkSita nAsita kiJcana // 87 // yathArthe kathite mukte munI punaH prAha, lakSaM yAtIti kIgkaH / vyAvRtya puSTaH so'pyAkhyadvaMzastha // 135 // ratnakambalam ||88 // yathArthe kathite muktaH, kozAya taM dadau ca saH / praNAlapaDke niHzaGkamAnasA sA'kSipacca tam / / 89 // muniH prAhaH mahAmUlyaH, kiM paGke'kSepi kambala: ? / sA prAha svavrataM mUDha !, pake maJjana zAcasi // 90 // so'tha tasyA girA buddhaH, groca mAdhcammi bodhitaH / gurukalpe ! gurUnnatvA''locayerduSkRtaM nijam // 11 // kozA jagAda yaccakre, mayA brahmasthayA'pi vaH / AzAtanA prabodhAya, kSamyatA sA kSamApate ! // 92|| icchAmIti vadannatvA, gurUNAmantike'tanot / tapAMsi vividhAnyeSu, vihitAlocanaH punaH // 93 / / dattA rAjJA'nyadA kozA, rathine sA'bhajacca tam / sthUlabhadraguNairbhadraM, stuvantI tatpuraH sadA // 94|| gRhodyAne svavijJAnaM, sa tasya zayanasthitaH / adarzayadiSu nyasyAmalumbyo mathatA zaraiH // 95 // anupuGkhArpitaio'dhazcakAra karagocaram / vRntaM chitvA'rddhacandreNAkRSyatAM svakare'karot / / 96 // yugmam // kozA'tha sArSape rAjau, nyasya sUcI sumAvRtAm / nanata na ca viddhA'Gge, dhruvaprasavasarSapA / / 97 // rathI tRSTo'vadakozAM, kAnte ! kiM te dade ? vada / sA'vadajjAtisiddhe vA'bhyAsasiddhe ca nAdbhutam // 98 // aNDajAH puSkare yadvaccaranti ca ramanti ca / sumeSu vartanaM tadvatsiddhaM no kintu tRSTikRt // 99 // svabhyaste duSkaraM kiM syAdanabhyaste hi duSkaram / yatpurAbhuktabhogo'sthAt, sthUlabhadro'kSatavrataH // 100 / / sthUlabhadraM vinA'nyasya, sarvasya bhramyate manaH / saptadhAtoH kaNikkeva, strIsamAsatticirbhiTAt // 101 // bhojyaM ca SaDsa pUrvakrIDitA'haM ca sannidhau / 10 citrazAlAnivAsazcaikaikaM kena visarate? // 102 // stutvA zrIsthUlabhadraM taM, kaH stuyAdaparaM naram / kazcinnipIya pIyUSaM, kAJjikaM kiM samIhate hai ? ||103 // rathI prAha tvayA ko'yaM, sthUlabhadro'nuvarNyate / sA'vadannandabhUnetRmantrIduzakaDAlanaH // 104 // rathI prAhAsya dAso'smi, 0 tAdRzastAdRzazca yaH / athAyamanayA'bodhi, kathayantyA jinoditam // 105 // tayA''khyAte svaniyame, rathI citte camatkRtaH / bhadradhIH 8 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA 0 zrIpradhu nIyavRttI // 136 // 1 sthUlabhadraM so'nvagAttatkathita 106 sthUlabhadra bhagavAn kute cividhaM tapaH / zAstravismRtikRcvAbhUd, durbhikSaM dvAdazAdikam | // 107 // vIte'smin militaH saGghaH, pATalIputrapattanaM / ekAdazAGgI sampUrNA, jajJe pUrvagataM na tu // 108 // dvI munI prAhiNAtmastadi bhadrabAhave / so'jJApayanmahAprANadhyAnyahaM nAgamakSamaH // 109 // saGghAdiSTau munI cAnyau, gatvA taM sUrimUcatuH / saMprAdezaM na yaH kuryAdaNDaH ko'sya vidhIyate ? // 110 // saMghabAhyaH kriyetAsI, suryukte tau tamUcatuH / tarhi taddaNDayogyo'si murice'tha zuddhadhIH // 111 // pramadya madyaH zrIsaMghaH prahiNAMta munIniha / tebhyo'haM vAcanAM dAsyAmyekAM bhikSAta AgataH // 112 // dvitIyAM kAlavelAyAM tRtIyAM ca vahirbhuvi / turyA vikAlavelAyAM, timrazvAvazyakakSaNe // 113 // itthaM zrIsaMghakAryaM ca matkAryaM ca prametsyati / ityAgatyAdite tAbhyAM sUrivAkyaM samAdizan // 114 // zrImaMghaH sthUlabhadrAdi, prajJAlaM zatapaJcakam / tepAM ca vAcanAH sapta, dideza zrutakebalI // 115 // paMcabhiH kulakam // vAcanAnyatayA | tvanye, sthUlabhadraM vinA yayuH / sa proktaH sUriNA dhyAnaM, pUrNaprAyamivAsti me // 116 // ityuktaH susthiraH pUrNadhyAnanAM bhadrabAhutaH / dvivastUnAni pUrvANi papATha daza sa kramAt // 117 // bhaginyaH sthUlabhadrasyAbhyetya natvA guruM jaguH / kva jyeSThAryo ? gurutvAkhyadano'pavarake'sti saH // 118 // sa tA nirIkSya haryakSarUpo'sthAt tAH punargurum / prApurmatvApayogena, guruH prAhAsti no hariH // 119 // gatA vavandire skUlama yakSA jagAda ca / bhagavan ! sArdhamasmAbhiH zrIyako'dhyAzrito vratam // 120 // sa tu tIvrakSudhaH paryuSaNAparvaNi madgirA / yAmAdipratyAkhyAne nopavAsaM kRtavAnalam // 121 // rAtrau divaM gate tatra mAdhuhiMmotthakhedayuk / saMghenAvAci nAvaM te, jinAkhyAte dhRtirmama // 122 // kAyotsarge sthite saMghe, sImandharajinAntake / ninye zAsanadevyA'haM nirdoSA bhASitA'rhatA // 123 // cUlikAyugalaM svAmidattaM saMghasya cArpayam 5 ityuditvA yayuH sAdhvyaH svAzrayaM saparicchadAH || 124 || vAcanArthamathAyAtaM, sthUlabhadraM gururjagau / na yogyo'sIti sa svAgo, vratAdAnAd | vyacintayat // 125 // asmRtau taM guruH prAhaH, saMghAnAM ( kRtvA'ghaM) tvaM na manyase / so'yaM punaH smaraNataH pallagno'kSamayad gurum // 126 // sarvathApi niSiddho yaH pravaH saMghamasajjayat / tadabhyarthanayA'bhyetya, saMghaH sUrimabhASata // 127 // zrutakevalyatha prAha, vikAro'syApi yatkila / tadanye vikariSyanti tasmAdeva na ziSyate // 128 // saMghenoktaH punaH sthUlabhadramityanvazAd guruH / na tvayA zepapUrvANAM kAryaM kvApi prakAzanam // 129 // sthUlabhadrastataH sarvapUrvabhRt sUritAyutaH / AgataH pATalIputraM mitrAvAsaM ca saMghayuk // 130 // jJAne sthUlabhadraH // 136 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatpRSTA prAha mitreSTA, bhartA yAto vaNijyayA / tadgRhaM ca purA cAra, jIrNazIrNa tadA'sti tu // 131 // stambhasyaikamya cAdhastAta, pravrajyA0 pUrvairAste nidhiH kRtaH / taM ca jJAnena jAnAti, sthUlabhadro gaNAdhipaH / / 132 // sa tatastamitaH stambhaM, hastaM kRtvA jagAda tAm / samagrasyApi zrIpradyu saMghasya, pazyataH zRNvatastathA // 133 // idamIdRk ca tattAdRk, pazya kIdRgajAyata? / iti mitragRhAyAtaH, sthUlabhadrastadA'vadat // 134 // sA mIyavattau ca sarvajano'nyatha, dadhyau yadbhagavAnayam / jIrNazIrNagRhaM vIkSyAnityatAM kathayatyalam // 135 // kathitaistithibhistasminnAyAte'kathayacca sA / *AyAtaH sthUlabhadro'bhUd, gRhe saMghayutastava / / 136 // sa prAha bhaNitaM kiJcinna kiJciditi sA'vadat / stambhasyAbhimukhaM hastaM, darzayannityayaM 44 // 137 // foll jagau // 137 / / idamIdRk ca tattAdRk, pazya kIdRgajAyata ? / sudhIH sa dadhyau sadbuddhiceSTitaM tasya ceSTitam // 138 // idamIdRga nidhiprAyaM, 4 yattAdRga bhramaNaM vyadhAt / pazya kIdRgabhUnmanye, dhanaM stambhe'sti kiMcana // 139|| dhyAtveti sa khanannApa, stambhAdho ratnasambhRtam nidhiM satpAtradAnAdyaiH, saphalaM vidadhe ca tam / / 140 // itthaM na sthUlabhadreNa, soDho jJAnaparISahaH / tathA tathA'parairnaiva, vidheyaM zuddhasUribhiH // 14 // aho mohasya mAhAtmya, zrutakebalino'pi yat / dRSTAnto vyatirekeNAjani jJAnaparISahe // 142 // anvayenaiSa dRSTAMtaH, soDhavye striipriisshe| vyatirekeNa dRSTAnta, punAnagalImahe // 143 // atha samyaktavaparISahaH, vatseSvatucchazaktyAdayaH, AryASADho gaNAdhipaH / bahuzruto'sti bhavyAnAmudyataH prativodhane // 1 // yo yaH kAlaM karotyatra, taM taM niryApayatyayam / vakti cainaM suparvatve, darzanaM deyameva me // 2 // itthaM niryApitAH prAjyA divaH kazcittu nAgamat / / tairanyadAdarAdiSTaH, svaziSyo'pyevamarthitaH // 3 // mUristatrApyanAyAte, dadhyo kAsti bhavaH paraH ? / yatko'pi nAgatastasmAdbhogebhyo vaJcito 10 mudhA // 4 // iti mithyAtvamApanno, liMgamA brato'bhavat / tyaktvA gacchaM vrataM tyaktumanAH sa pracacAla ca // 5 // ziSyadevo'vadhermatvA, tAn O/ bodhayitumAgataH / cakre saMvasathe divyanaTaprekSAvikuvarNam // 6 // tatprekSamANaH SaNmAsI, gurastRSNAM kSudhaM zramam / devAnubhAvAnnAjJAsIdatha tAM lion saMjahAra saH // 7 // aTavyAM gacchato'thAsya, parIkSArtha suro vyadhAt / SaNNAM jIvanikAyAnAM, nAmnA bAlAnalaMkRtAn // 8 // teSvAcaM pRthvIkAyasaMjhaM prekSya vyacintayat / gRhItvA''bharaNAnyasya, bhuMje bhogAn yathAraci // 9 // sa yAcito'pyalaGkAramadadadvidhRto gale / so-M 'vadaccharaNAyAtamaTavyAM pAhi mAM prabho ! // 10 // vidhuraM yo'valambetoddharedApadgataM tathA / rakSecca zaraNAyAtaM, tribhistairbhUSitA hi bhUH // 11 // -:. 5 = Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 0 tanmuJca mAmiti proktaH, sa galAbalanonmukhaH / dArakeNa punaH proce, zrRNu tvaM matkathAM tataH // 12 // yathA jJAtaM punaH kuryAH, pravrajyA0 zrRNomItItarodite / dArakaH kathayAmAsa, kathAmavitathAmiti / / 13 / / kulAlaH kazcidAkrAntastaTyA'dhastAt vananmRdam / kimetaditi lokena, ArvAdhA zrIpradya- pRSTaH ? prAce ca dInavAk // 14 // dade yayA baliM bhikSA, svajanAn poSaye yathA / sA mAmAkramate pRthvI, jAtaM zaraNatA bhayam // 15 // nmIyavRttau zaraNArthini mayyevaM, praharasyatha sUriNA / bAlAtipaNDito'sIti, vadatA'grAhi bhUpaNam // 16 // pratigrahe ca takSiptamathApkAyo dvitIyakaH / / 3 bhayAtaH kathayatyasya, kathAmitthaM yathAtathAm // 17 // kazcittAlAcaro mAthApAThakaH kathakastathA / jAhanavImuttagna dUra, payaHpUraNa nIyata 1122 // 138 // / taM nirIkSyAvadallokazcitrAkhyAnaM bahuzrutam / svarvApI bahate tvAM tat, paTha kiJcit subhASitam // 19 // sa prAha yena bIjAnA, janirjIvanti karSakAH / tasya madhye vipadye'haM, jAtaM zaraNato bhayam // 20 // tasyApi bhUSaNAnyeSa, jagAhAtha tRtIyakaH / tejaskAyAkhyayo bAla, | AkhyAtyAkhyAnikAmiti // 21 // agnihotRkRtaH kasyApyAgAraM dahano dahan / lokapRSTaH sa covAca, tAlamAhatya pANinA // 22 // divA rAtrI ca yamahaM tarpaye madhusarpiSA / tena dagdhaM mamAgAraM, jAtaM zaraNato bhayam // 23 // tasyApi hi gRhItaSu, bhUpaNeSu caturthakaH / vAyukAyAbhidhA HO bAlo'kathayacca kathAmiti // 24 // yuvA ko'pi mahAprANaH, pratyaMgaM byAnapauDetaH / vRddhavatkaMpragAtraH san, pRSTo mitraNa kenacit // 25 // prAktvaM 10 vegagato zakto'dhunA yaSTikaro'si yat / zanaiH zanairvajasi yat ko vyAdhistava mitra ! tat ? // 26 // sa provAca nidAdhe'pi, yaH sukho bAti 11 mAtaH / tena me bhajyate gAtraM, jAtaM zaraNato bhayam // 27 // bhUSaNeSu gRhIteSu, tato'pyAgAcca paJcamaH ! kathAmAkhyAti so'pyevaM, sUrisambodhanAvidhau // 28 // ekatra vRkSe kvApyasti, nIDanIDanivAsinAm / teSAM ca tatra jAtAni, zizurUpANi kAlataH // 29 // athodgatA latA vRkSAntike veSTati taM ca sA / upariSTAdvilagnA'tha, babhUva phalabhAjanam // 30 // tatastadanusAreNa, tatrArUDho bhujaMgamaH / helayA nizi To rUpANi, bhakSayAmAsa pakSiNAm // 31 // tairapyuktamayo pUrva, zAkhinyadhyuSitaM sukham / mUlAdabhyutthitA vallI, jAtaM zaraNato bhayam // 32om tasyApi hi gRhIteSu, bhUSaNevaNAvatA / trasakAyAbhidhaH SaSThastathaivAkathayat kathAm // 33 // ekasminnagare kvApi, paracakreNa rodhite / mAtajAstadahibhAgAH pravizanti purAntare // 34 // antrnivaasibhilokairtisyinte ca te bahiH / bahistha paracakreNa, gRhyate kazcidAha ca | ACa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 // AjyAtyapagaM kathAm / pure kvApi nRpaH stenaH, purodhAH praNidhiH punaH // 37 // tAvubhApi sarvamya, harataH parataH madA / parijJAya janAca, jyA0 paThati smeti sasmitaH // 38 // yatra rAjA svayaM stenA, herikazca purohitaH / vanaM bhajata ha paurA !, nAtaM zagaNanA bhayam ||39 // nathA W'pyamucyamAnA'yaM, kathayatyaparAM kathAm / varNajyachena kenApi, khAnitaM pravaraM saraH / / 40 // pAlI devakulaM tamyAgamamtena ca gapitaH / vRttau prabartitastato yajJaH, pazumAraNalakSaNaH // 41 // iti pravRttiM tAM kRtvA, sadvijanmA'nyajanmani / babhUva cchagalatvenAdhyAnavazato mRtaH // // tathaiva tanayAstamya, pazudhAtamanvaM sadA / marasyAM tatra kurvanti, gujikaM vilokatA // 43 // carantaM taM pitRcaraM, te-'pazyan pazumanyadA / makhaM fol cikIrpayo mUlyaM, dattvA naipugRhe ca tam // 44|| jAtismara: sarastIre, nIyamAno makhAvanau / chagalaH sa galanyastarajjurvedevaco'vadat / / 45 // ayaM cAnAgatazcApi, gatau mama bhavAviti / dvau dvAviti vadatyeSa, manye prAkRtabhASayA // 46 // bADhasvareNa zocan sa, jJAninA muninA zrutaH 10 tasya tasya mutAnAM ca, prabodhAyetyabhASata // 47 // svayaM saMropitA vRkSAH, khAnitaM ca svayaM saraH / svayaM pravartito yajJaH, kiM va de basta ! bhASase ? // 48 // zrutveti maMzrito jopamepa meSaH sapadyapi | dvijena ca muniH pRSTaH kimayaM maunamAthitaH ! // 49 // tamuvAca munistAtastabaiSa pratyayo'tra kaH ? / dvijenokte muniH prAha, kathayiSyatyayaM svayam // 50 // anena bhavatA cApi, nyasto yo'sti nidhigRha / pRSTastamaipa bastaste, padAbhyAM darzayiSyati // 51 // dvijaH mo'tha pitRcaraM, pazuM darzitasevadhim / amucat sa munerbhaktaM, pratyAcakSya dibaM yayau // 52 // ityArAmasaroyajJapazudhAtAdi kurvataH / pazutve zaraNaM tasyAzaraNaM samajAyata // 53 // aye'tipaNDito'sIti, sa buvan zramaNabruvaH / kRkATikAM moTayitumArebhe so'tha taM jagI // 54 // bAlavRddhAndhapaMgustrImunInAM zramaNazritAm / dInAnAM ca vadho M bhUripAevyApavidhAyakaH // 55 // taM bAlamativAcAlaM, badanniti nihatya tam AdAya bhUSaNAnyasyApyanyataH so'calaccalaH // 56 // dadhyau devo Ifol 'sya caraNapariNAmA gato dhuvam / tatparIkSe'dhunA samyagdarzanaM nAstivA'sti vA ? // 57 // dhyAtveti gurviNI sAdhvImasAdhvImayamAdadhau / bhUSitAM maMDitAM cApi, vIkSya tAM so'bravIditi // 58 // sarvAgaMbhUSite'zIle, dhUpite pAparupite / jainamAlinyakAritve ! duSTazaikSyA MossgatA kutaH ? 59 // soce saSipamAtrANi, parAcchidrANi vIkSase / Atmano bilbamAtrANi pazyannapi na pazyasi // 60 // zramaNaH saMyato (lo) brahmacArI tulyAzmakAMcanaH / baihAriko'si jyeSThArya !, tava kinnu patadgrahe ? // 61 // ityuktaH sa tayA hINo, yAti yAvat kilAgrataH / 883 // 139 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tAbada vaikriyamAgacchata, kaTakaM bIkSate sma ca // 62 // tad dUreNa vajan gajJo, yatiH mo'bhimukho'bhavat / dvIpAduttIrya ca nataH, proktazcAdya darzana vrajyA sumaMgalam // 63 / / aho me bhAgadheyAni, yad dRSTo'si munIzvara ! / tataH prAzukapAtheyagraheNAnugRhANa mAm // 6411 sa naivecchati vaktyanyaM, AryApADhaH pradyu- nAdya pAraNakaM mama / pazyatvAbharaNAnyeSa, bhAjanasthAni mA kila // 65 // balAdapi nRdevezastatpatadgrahamagrahIt / apazyattatra putrANAM, 4 yavattau sarvANyAbharaNAnyatha // 66 // kupito bhRkuTi kRtvA, provAcAnAryakAryakRt / he kSatavrata me putrAH, kRpAtra ! nihatAstvayA // 67 // tannAmAbharaNAnyetAnyatastvaM kutra yAsyasi ? / kAMdizIko na kiMcicca, yAvajjalpatyanahadhIH // 68 // tAvadevaH ma saMhRtya, svamAyAmakhilAmapi 140 // | prakaTIbhUya ca prAha, taM sambodhanapUrvakam // 69 / / asau na yujyate tatrabhavatAM bhavatAntidaH / evaMvidhaH parINAmaH, zuddhasidvAntadhAriNAma 3 // 70 // mama cAgamanaM nAbhUt, svarloke svargiNo yataH / gataM kAlaM na jAnanti, pramAdabhaganirbhagaH // 71 // divyena prekSaNIyamya, kSaNe | nAkSiptamAnasaH / UrdhvasthAnena SaNmAsAn, sthito yadbhagavAnapi ! 72 // anyacca bhagavanto'pi, jAyante svayameva hi saMkrAntadivyapremANo, viSayAsaktamAnasaH / / 73 / / asamAptasvakartavyA, anadhInanRkAryakAH / nRlokamazubhaM naida, yadAyAnti sudhAzanAH // 74 // yugmam // zrutva (IO tyAcAryavaryo'yamAryASADho birAgavAn / svanindituM samArebhe, mArebheNa hato hRdi 75 // hRtaM vRttaM hRtaM jJAnaM, hRtaM dhaiya~ hatA dhRtiH / itaH // puraSakAraste, hatA nirlajjatA tava ||76|| hataM ca tava dhRSTatvaM, duSTaceSTitaceSTita ! / jJAte'pi jinavAkye yaditthaM duzceSTa ! ceSTase // 77|| yugmam // kiM re jIva ! tridoSI tvamatha dhatUrito'si kim ? kiMvA'bhavyasamAno'si, yadevaM bhraSTabhAvanaH // 78 // jAnannapi tathA bhraSTaM, laghUbhUto jane'khile / sampratyapi tapaHkarma, karmakSayakaraM kura // 79 // dhyAtvetyUce tavecchAmo'nuziSTiM suSThu zikSaNam / sa devamabhinanyeti, sUriH svasthAnamAgamat // 80 / / natvA devo'tha taM bhaktyA, devalokaM gatastataH / AlocitapratikrAntaH, sUriviharate'nyataH / / 81 // nAdhisoDho yathA tena, prAgdarzanaparISahaH / na tathA sAdhubhiH kArya, sahanIyastu sarvadA // 82 // jJAnAjJAne jJAnAvara lAbho'ntarAyamabhisarati / darzanamohe darzanapariSaho bhavati vijJeyaH // 1 // AkrozAratinArInaiSedhikyo'pyacelatAyAJcAH / satkArapuraskArazcaritramohe tvime sapta // 2 // vaidye paMca kSudhAyAH syuH, zayyA caryA malo vadhaH / tRNasparzazca rogazcaikAdazaite'tra karmaNi // 3 // atha gAthAcaturthapAdArthaH 'taheva uvasamma dibvAI'ti tathaiveti pUrvApekSayA, na kevalaM parISahAH sahyAH, upasargA api divyAdayaH // 140 // o too Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI na mahyAH, te ca caturdA-devatamAnuSatarazcAdhyAtmikabhedAt tatra devatamAnupopamargeSu bhagavAn vIra evAdAharaNaM, AdhyAtmikaM ca 0 vrijyA0 sanatkumAracakrimuniH, tairazcApamarge tu cilAtIputradRSTAntaH, tathAhi-kSitipratiSThe'haniMdAM, yajJa devadvijo'tanAt / jitaH ziSyo bhavejjenuH, zrIpradyu- pratijJA sviti kurvatA // 1 // kSullakana ma kanApi, bAda jitvA bratIkRtaH / uktaH zAsanadevyA ca, jAnathaddhAnavAnabhUn // 2 // yugmam // 14 pIyavRttI vastrAMgayormalaM niMdan, ma vrataM mamalaM vyadhAt / tatpriyA tvatra nAmuMcad gagaM dRgiva matryathA // 3 // kArmaNaM pAraNe dAtmA, tazA tdrshaarthinii| 44 hanti raktA viraktA vAMganA zRGgikavatlibat // 4 // sa tena kSIyamANAMgo, vipadya tridazo'bhavat / naduHkhAnavatA'nAlAMcanA mApi gatA // 11 // divam // 5 // jIvo'tha yajJadattasya, vyutvA rAjagRhe pure / mutazcilAtyA: mArthezadhanadAgyAstato'ni // 6 // yajJadevapriyAjIvacyutvA paMcAMgajAnujA / bhadrAyA dhanahinyAH, muMmumati suzAn // 7 // gugAmA jAdA dAma vyadhAddhanaH / anyAyinaM parijJAya, gaTAttaM o nigvAmat / / 8 // gataH siMhaguhAM pallI, tatpallIzaM ca maMzritaH / pallIze nAmazeSa sa, pannIzasnamkanaH kRtaH // 9 // mAdyadrajagatiH siMhamadhyA paMce ol pucogbhRt / cittato nAttaratyasyATavI mA suMmumApi ca // 10 // ma svAnAha dhanA nAma, dhanI gajagRha pure / mujAtampA tabhyAsti, zrIzca putrI ca muMsumA // 11 // zrIrastu bhavatAM marvA, tadIyA muMsumA tu meM / vyavasthAyeti le peturanddharAtre dhanAlaye // 12 // samaM ca paMcabhiH purdhana maMkucya / tasthuSi / AttavinaiH mamaM cAraH, so'gAdAdAya muMsumAm // 13 // prAhArakSAn dhano'rtho vaH, putrI meM vyAhagavidhau / taiH mamaM sAyudhaiH putraH, paMcabhizcAcaladdhanaH // 14|| vIkSyAnupadamAyAtAMstAn stenAmyaknalAyakAH / nezustallotramAdAya, vyAvRnaM purarakSakaiH / / 15 / / calAteyo dahana kanyAmatrANaH prAvizadvanam / tAmAnatuM dhanaM taM cAnvAgAt mamutapaMcakaH // 16 // dhane'cchinat samIpasthe, sa pApa: muMmumAziraH / prasthitastadvahaMzcAmAdudgatomupadAmiva // 17 // pazyan ma tanmukhaM yAbhyaM, dizaM yamamamA'gamat / dhanaH putryAH saputro'pi, dRgbhiraba jalaM dadI ifou18 // zramAkArkatApakSuttRSNApaMcahutAzanIm / ma mahan duHmahAM nindana, vidhi mvagRhamAgamat // 19 // samacitaH ma vairAgyAt, zrImahAvIrasannidhau / dhanastapAMdhanA bhUtvA, tapamnAtvA dibaM yayA // 20 // pApakASTho gatakApTAmaTabImaparo bajat / maumumaM hastavinyastaM, HO mastakaM mAtrakaM dharan // 21 // kAyAnmargasthitaM vIkSya, muni madyapabadvacaH (pAdapabad dhuvN)| Uce kathaya dhammaeNme, no cecchettA'mmi te ziraH // 22 // yugmam || boghayogyaM murnimatvAvAca taM krUramAyadaH / kAryaH zamA vivekazca, maMvarazca mumukSuNAM // 23 // gate munau padatrayyAH, mo-18 86080 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratrajyA0 zrIpradyumIyavRttI // 142 // 'rthamitthaM vyabhAvayat / krodhazAntyA zamaH zastraM krodhamUlaM tyajAmi tan ||24|| viveko heyAnena, heyaM ca strIziMga dyadaH / thaH sarve ndriyamaMkrAMcaH, maMbaraH sa prakIrtitaH // 25 // dhyAtvaivaM hRdi hitvA ca suMsumAyAM manaH zivaH / kAyotsargasthito dhyAyaMzcinnAtistatpadatrayam // 26 // aragandhAcca tadgAtre, praviSTAH kITikAH padaiH / tatkammaiva zistaM cakhAdurmadhyagAH palam ||2|| pIlikAbhiH pIlikAbhistasyAGgAnitakRtAt / citraM niSkampato'yAzu yatpapAta vahI rajaH ||28|| tathApi sthiracitto'yamadviSTaH kITikAH prati / mAhrahogatrayugmena, gIrvANapadamAsadat // 29 // iti SaSThagAthArthaH // atha saptamagAthayA pravrajyAsvarUpaM kathayati - laddhAvaladdhavittI sIlaMgANaM ca taha sahassAI / aTThAraseva ya sayaM voDhavyA ANupubbIe // 7 // (9) labdhaM cApalabdhaM ca labdhApalabdhe tAbhyAM vRttiH prANadhAraNaM yasya sa labdhApalavdhavRttiH, sAdhurbhavatIti zeSaH, yaduktaM "labhyate labhyate sAdhu, mAdhu caiva na labhyate / alabdhaM tapaso vRddhirlabdhaM tu dehadhAraNA // 1 // tathA zIlAMgAnAM mahasrANi aSTAdaza boDhavyAnyeva AnupUrvyA krameNetyarthaH, sa cAyaM kramaH kSAntyAdidharmmadazakaM dazabhiH pRvyAdyajIvaparyanteH / guNitaM jAyeta zataM paJcaguNaM paJcabhiH karaNaiH // 1 // atha ca sahasradvitayaM, saMjJAbhizvatasRbhistataH paTU te yogatrikeNa te pada (mahasrAH ) badhavAtAnumatibhiraSTadaza // 2 // etatsaMvAdi gAthAcatuSkam-ta haNei saye sAhU maNasA AhAramantaparihINAM / soiMdriyasaMvaraNa puDhavijie khaMtisaMpanno // 1 // khaMtI ya maddavajjaba musI tava saMjaya boddhavve / bhacvaM moyaM AkiMcaNaM ca vaMbhaM ca jaidhammo // 2 // ityatatsaMbareNa aSTAdaza zIlAMgasahasrANi sAdhunA durvahAnIti gAthArthaH / itthaM paJcamahAvratAnyarajanI bhojyaM mamatvojjhanaM nirdoSANana mAtRkASTakatapodravyAdikAbhigrahAH / mAnAdipratimAH kacoddhRtimahIsvApopasargakSamAH, zIlAMgodvahanaM parIpapariSvaMgazca turye gatam // 1 // ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / pravrajyAyAH svarUpe'dastuya~ dvAramapUrayat // 1 // atha paJcamaM dvAraM pravajyAduSkaratvaM paJcabhirgAthAbhinaivabhirUpamAnaiH prarUpayati, tadyathA - tariSavvo ya samuTTo bAhAhiM imo mhllkllolo| nIsAyavAluyAe cAveyavdo sayA kavalo // (10 ) | 4 pravrajyA svarUpaM cilAtI putrajJAtaM // 142 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamiyara nisiyaggaravaggadhArAhi appamatteNaM / pAyavA ya sahela huyavahajAlAvalI sayayaM // 9 // (11) pravrajyA gaMgA paDisoeNaM toliyabyo tulAi suraselo / jaiyavvaM taha pagAgiNAni bhImAridudruvalaM // 10 // (12) zrIpradyu zahAvehahiNipiyanAdivilaksapagattaliyA / vidheyacA'vassaM ubasamgaparIsahe jeuM // 11 // (13) nmIyavRttI tathA,-tihuyaNajayappaDAgA agahiyapuvA taheva gahiyabvA / iya evamAi sAhUNa dukkarA hoi pabannA // 12 // (14) // 143 // ayaM pravajyAvidhiH samudraH mahAkallAlasaMkulo bAhubhyAM taraNIyaH, yathA sa tarItuM suduSkarastathA pravrajyAvidhirapi, tathA niHsvAdavAlukAyAH kabalaH sadA carvaNIyaH, yathA sa muduSkarastathA pravrajyAvidhiriti gAthArthaH // tathA-caMkramitavyaM-atizayena calanIya, kva Mil?- nisitAgratIkSNakhaDgadhArAyAM, kathaMbhUtena ?- apramattena sAdhuneti gamyam, pAtavyA ca sahelaM-malIla hutavahajvAlAvalI satataM, yathA nisitA'sidhArAcaMkramaNaM jvalanajvAlAmAlApAnaM ca duSkaraM tathA pravrajyA'pIti gAthArtha: / / gaMgA pratithotasA tAryeti zeSaH, lo, tolanIyastulayA mekaH, jetavyaM tathA ekAkinA asahAyena bhImAriduSTabalaM, yathA etAni trINi duSkarANi tathA pravrajyAbidhirapIti gAthArthaH // gaghAvedhArthaM vinirmatA cAso lakSamArgaputrikA ca vedhyA avazya-asaMzayaM upasargaparISahAn pUrvoktAn jitvA abhibhUya / atrArthe / surendradatto bahiraMgo'pyudAharaNam, nRtvadurlabhatAprastAve dazadRSTAntAntare dRSTAntaH yaH pUrvamukSiptaH sa sAmpratamatra prastAve bhaNyate, tathAhi indradattAbhidho bhUpo'bhUt purendrapure pure / tasya dvAviMzatiH putrAH, santi devISu bhUriSu // 1 // asti tasya narendrasya, patnI sacivaputryapi / pANigrahakSaNe tena, dRSTA sA nAnyadA punaH // 2 // ekadA tAmRtusnAtAmapazyatkazyapIpatiH / apRcchacca samIpasthaM, dvAHsthaM kasyeyamaMganA ? // 311 so'badadeva ! devIyaM, tavaivAmAtyanandanA / tayA sImandharo'dhIzo, nizAbhakAmuvAsa ca // 4 // sA'ya sambhUtagarbhA''khyat, jJAtvA pra(maMtriNa) madahetutAm / so'bhijJAnakRte bhUpollApAdyaM patrake'likhat // 5 // pitrA prapAlyamAnA sA, sUte sma samaye sutam / catvAri dAsarUpANi, tatra jAtAni cAhani // 6 // mAtAmaho mahAmAtyo, dvAdazAhe vidhAnataH / surendradatta ityAkhyAM, dauhitrasya pradattavAn // 7 // agristu parvatazcaiva, bahalI sAgaro'pi ca / caturNA dAsarUpANAmiti nAmAni jajJire 18 // taM cASTavArpika mantrI, kalAcAryamupAnayat / savelaM grAhayAmAsa, TA943 kramAd dvAsaptatiM kalAH // 9 // kalAgrahaNakAle taM, karakramamidAgrahIta / karSanti dAsarUpANi, pAtayanti muhurmuhuH // 10 // ekatAnamanAstAni, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tRNavadgaNayannayam / murvivArya kalAcAryAdAdade sakalAH kalAH // 11 // ye ca dvAviMzati sati (sI) sutAH sarve saheva tu / upAdhyAyaM ca taM 4 pravrajyA pravrajyA0 cAtikhalIkurvanti te khalAH // 12 // grAhyamANA: kalAjAlaM, kalAcArya zapaMti te / yaSTibhirmuSTibhirvApi, pratyuta tADayaMti ca // 13 // yadi duSkaratvazrIpradya- tAMzca kalAcAryaH, kadAcidapi tAr3ayet / tato nijanijAMbAnA, kathayanti sagadgadam // 14|| tanmAtaraH kalAcArya, vadanyAhaMsi kiM sutAn ? dvAraM nmIyavRttI yato na sulabhAH putrAstena te naiva zikSitAH // 15 // itazca mathurApuryA', jitazatrunarezvaraH / tasyAsti nirvRtimi, duhitA mahitA satAm sarendradattaH 4 // 16 // tAM ca prAbhava gaM prekSya, jagAda jagatApatiH / yastubhyaM rocate bhartA, vatse ! vRNu namicchayA // 16 // soca vidhyati rAdhAM yaH, sa me bhartA // 1444 bhivaviti / rAjyaM tasmai ca dAtavyaM, tAtenAtaH paraM hi kim ? ||17|| bahuputraM nizabhyendradRttamindrapure pure / mA prApya piturAdeza, sAmagrIsahitA'gamat // 18 // AtmAnamanyabhUpebhyaH, pravaraM mAnayannayam / bahuputratayA rAjJo, dUtairAkArayat parAn // 19 // mahAvibhutyA bhUpeSu, 01 mamAyAtepu teSu tu / puramindrapurAdhIza, utpatAkamakArayat // 20 // bahiH purasya vaipulyaM, vipulAyA vilokayan / maNDapaM kAzyAMcave'teka chacchAyasamucchritam / / 21 / / uparyupari cakraM ca, cakrANyaSTAkSa ekake | nyasya pAJcAlikA teSAmupari nyAsi cordhvagA // 22 // indradattanRpastatra, dvAviMzatyA sutaiH saha / agAt samagrAlakArakalitA sukumAryapi // 23|| saptapaJcApu, pratimApratimA nRpAH / tatra taccitravIkSArthamupAvikSan / vicakSaNAH // 24 // indradatto'tha sAnandaM, jyeSTaM zrImAlanAmakam / uvAca tanayaM putra !, biddhvA vAme'kSiNa putrikAm // 25 / / gRhANa rAjya sarvArthasArthasArthakatAspadam / nivRttiM rAjaputrIM ca, sarvanivRtimandiram // 26 // mAlite nRpamAlAbhiH, zrImAlI tatra maNDape / nAbhUdapi dhanurdhatuM, kSamaH prAgakRtazramaH // 27 // kathaMcidanyathA cApalatAprathamasaGgame / asAtviko'pi kampAdyaiH, sa sAttvika ibAbhavat // 28 // kulAlacakravaccakrASTakaM savyApasavyataH / samaM bhramat samudrIkSya, kiMkartavyajaDo'jani // 29 // dhRSTattvenAtha sandhAya, yatra tatra vrajatviti / dhyAtvA'muJcadamu cakre, sa zrImAlI zilImukham // 30 // sa cotplutya patannasya, ziraspada ivAvadat / idRk patatu vijJAnaM, yattavaiva hi mastake // 31 // aho zrImAlino dhancakauzalaM ceti bhASibhiH / saha vijJairavijJaizca, jajJe prahasanaM tadA // 32 // zeSANAmapyazeSANAmamISAmekaviMzateH / [O eka ve trINi cakrANyullaGghaya bhagnAH zilImukhAH // 33 // athAdhRtibhRtaM dhAtrIdharva sacivapuGgavaH / abhyadhAdadhRtiM deva !, kiM dadhAsi mudhA hadi KR? // 34 // apradhAnIkRto'smyetairnRpokte sacivo'vadat / surendradattanAmAsti, dauhitro me sutaH sa te // 35 // rAdhAvedhavidhAne sa, prabhaviSNuH Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prabho ! dhubam / rAjJo'smRtau dinAcaM sa, patrasthitamadarzayat // 36 / / kca sa kba sa iti prokta, nRpeNAdarzi mantriNA / parigbhya dRr3ha vrajyA0 doAmabhyadhAyi nRpeNa saH // 37 // vatsASTadalacakrANi, bhittvA vAmekSiputrikAm / viddhvA rAjyaM ca putrIM ca, nivRti prAptumarmAziSa ? // 38 // pradyu- surendradatta Ize'haM, tAtapAdaprasAdataH / iti procca viracyAtha, sthAnaM dhanurupAdade // 39 // taM dhUlidhUsaraM vIkSya, kucelaM dAmakaryutam / kumArAH yavRttI spaSTazrRGgArAzcakurvakroSTikAM mithaH / / 40 // te svaM durmedhaso vedhyavedhasandhAsu durvidhAH / maha taM vismaranti sma, janaiH parajanairapi // 41 // sa tvapazyannanutrasyastailakuNDe tadantaram / Urdhva sandhAnamAdhAya, rAdhAvedhAya tasthivAn // 42 // tAni taM dAmarUpANi, sthitAni parito'pi hi / / 145 // AkarSanti sma taM tveSa, tRNavattAnyamanyata // 43 // kRSTAmI dvau ca nistriMzau, pakSayonubhayorubhau / zIrSa tavAparAdhena, cchetsyAva iti cocatuH // 44 // upAdhyAyo'pyupAntasthastasmai bhayamadarzayat / tvAmevamantayiSyAmo, yadi bedhyaM na vidhyami // 45 // dvAviMzatiH kumArAzca, rAdhA maipA'pi vidhyatu / iti vaMThabadullaMThavacanavinayanti tam / / 66i jAnita va junAgazca, tAnapyagaNayannayam / ekatAnamanA lakSya, eva nikSiptavIkSaNaH // 47 // apTAnAmapi cakrANAM, vijJo bijJAya cAntaram / avidhyat putrikAM vAmanetre putro volaghuH / / 48 // yugmam / / mAdhu sAdhviti lokena, palAdhitaH sa ca nivRttim / rAjyaM ca prApya pitrAdInapyadho vidadhe guNaH // 49 // antaraGgA kathA seyamasyA upanayastvayam / jJeyamindrapuraM so'yamindrajAlanibho bhavaH // 50 // indradatto'tra bhUnetA, manobhAvaH prakIrtitaH / indreNa dhAtmanA dattaH, sa syAdanvartha eva tat 51 // anyAnyavastubAMchAkhyadevyA baddho'sya santi ca / tAsAM dvAviMzatiH putrA, vijJAtavyAH parIpahAH // 52 // mantrI puNyAbhidho'styasya, A tasya putrI ca sanmatiH / dRSTA sopayatA kintu, bhave bhAvena nAnyadA // 53 // zuciH sA caikadA tena, vivekatAHsthato nijA / jJAtA 14 palyupabhuktA cApannasattvA babhUva sA ||54|| Akhyat pitre sa patre ca, likhati sma dinAdikam / bhAvamya saMgaH manmatyA, yatpuNyena prakAzyate // 55 // surendradattavattasyAH, suvicAraH suto'jani / kaSAyAH sahajAstasya, jajJire dAsarUpavat // 56 // suvicAraH kalAcAryasyAgamasyAppitaH / sa ca / gRhaNan kalAH kaSAyA~zca, na kiMcidapi manyate // 57 // te tu dvAviMzatistaM pAgamaM ca prati baiMriNaH / kalApAtraM kathaM na syurityAzaMsAkRtaH sadA / / 58 // jJeyA siddhizilA kiMca, mathurA'tha narezvaraH / jitazatrurjinastasmAdgatA nirvRtidArikA // 59 // sA ca prauDhA ra parivrajyA, rAdhAvedhakRto bhavet / rAjyaM ca paramAndasundaraM paramaM sukham / / 60 // yathA varSati parjanyastandulAnupacAravAk / tathA dazavidhA // 14 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradhumIyavRttI // 146 // dharmmastaddheturnivRtirmatA // 61 // bhavet sA ca manobhAvapure zrImajjinAzayA / yadA yAti manobhAvoM, muditaH syAttadA kila // 62 // parAnapi parINAma bhUpAnAhUya tatra saH / prakarSasthAnamaMceSu nivezayati taddine // 63 // vipulo maNDapastatra cittasthairyAbhidho'bhavat / jAtAvekavacazcAkSe, karmmacakrASTakaM matam ||64|| pravrajyA putrikA sAmAvilocanam / viredhayo vidhyati kazcana // 65 // sama parISahaistatra, manobhAve samAgate / tatra nirvRtiyAgAddazabhirdharmmalakSaNA // 66 // kSudhAparIbahAdyo dharmmamAdAtumakSamaH / zakhatprahito yena, yatra tatra vrajejjanaH // 67 // bhavet prahAsapAtraM ca kSudhitaH puruSo nRNAm / evaMvidhaH kathaM yogyo, dIkSAsamatayorbhavet ? // 68 // prajJAsamyaktvarUpau tu jJAnadarzanabhAvataH / dvayorvedhyasya ca cchidraM labhete kiMcana kvacit || 69 // manobhAvanarendro'thAdhicittamadhRtiM dadhat / puNyena mantriNA proktaH, kiM deva ! kuruSe'dhRtim // 70 // yatA'sti mama dauhitrastrayoviMzaH sutastava / utpannaH sumateH kukSI, rAdhAvedhavidhikSamaH // 71 // puNyonmIlitasaMketa, suvicAraM sutaM nRpaH / AnAnyAliMgya ca proceM, vatsa ! vatmIti duSkaram // 72 // tAtapAdaprasAdena, sarva vedmi vadanniti / sandhAyAjihmagaM cittaM dharmmabhedavratotkare // 73 // upadravatsu kSudreSu kaSAyeSu caturSvapi / udyannistriMzayoM rAgadve| SayormUlaMghAtinoH // 74 // bhayadarzanasiddhAnte trasyatsvaskhaliteSvapi / parISaheSu colluNThavacanairvighnayatsvapi // 75 // snehakuNDamadhaH pazyannUSva saMdhAnamAdadhat / vijJAya vivaraM dRSTyA, cASTAnAmapi karmmaNAm // 76 || pravrajyAputrikAM sAmAyike vAme ca locane / ajihmagena manasA, | vidhyadadhyAmabhAvabhRt // 77 // paJcabhiH kulakam // suvicAraH sa lokena, zlAghitaH prApya nirvRtim / rAjyaM cApi sadAnandaM vizvaM vizvaM | vyadhAdadhaH // 78 // yathA sudurbhidaM cakrASTakaM tadvat sudurlabham / nRjanma bhidyato'pyAdyamaparaM tu na labhyate // 79 // iti gAthArthaH // tribhuvanajayapatAkA agRhItapUrvA gRhItavyaiva, trijagajjayinaM kAmaM jitavataH sAdhoH satyaiva sA iti, evamAdibhirupamAnaiH sAdhunA | duSkarA bhavati pravrajyA, tathApi nirvAhaNIyeti gAthArthaH // ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / pravrajyAviSamatvena, paJcamadvAramatyagAt // 1 // atha SaSThaM dvAraM dharmaphaladarzanAkhyaM gAthAdvayenAha niyamo sAmavasavakho jigehi patnatto / narasUrasa 5 pravrajyA duSkaratvaMdvAraM surendradattaH Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naramukhasurasukhAni-rAjyasAmrAjyadevatvadevAdhipatitvasukhAnyAnupaMgikANi jine gbovattAni, dRSTAntamAha - virbhAvAnApAna kRpyA : / / pravrajyA0 palAlamiva, kRSihi kaNanimittaM kriyate, palAlaM tvAnuGgikaM syAditi gAthArthaH // avArtha vAha bhavana vihitacatudarzapUrvalakSabAhyAbhyanta ratapazcaraNa: zrIbharata cakrI dRSTAntaH, tathA hi-aSTApadAdrI nirvANa, yugAdijagaNituH / mIyavRttI MS pRthivyAmullasacchralokabharato bharato'patat / / 1 / / sarvasahApatau tasmin, drAk tasmAt patite tadA / bhaje sarva mahA kampaM, ni:sahA yuktamada tat / / 2 / / mahIMdracetanasyAtaH, gokarthi vibheditum / kaNThe lagitvA zakreNa, pUccakre vIkSavarjitam / / 3 / / tataH sacetanazcakrI, zrutvA zakrasya // 147 // pUtkRtam / gurorvAkyamiva cchAtro'nugamya prAlagattataH // 4 // ahameva kathaM nAtha !, mukto mukti yiyAmatA / azaraNye bhavAraNya, kAguNyAmbudhinA tvayA ? // 5 // lokaH sarvo'pi zUnyo'yaM, mohanidrAstacetanaH / tamasA grasyate bADhaM, svAminaM tvA zivaM vinA // 7 // caturdazaguNasthAnamatikramya gataM tvayA / na caturdaza raktvAni, sAmprataM prINayanti mAm / / 8 // vilapanniti zakreNa, bodhitI bharatAdhipaH / sutaH kiM tasya tAtasya, tvAdRzaH kAtaro bhavet ? // 9 // taM prabodhyeti mutrAmA, cAragozIpadAbhiH / AnAyitaH surAn preSya, pUrvAdyAzAsvatha kramAt / / 10 / / vRttAM vibhoH zarIrasya, vyathAmikSvAkujanminAm / caturazrAM citAmanyamunInAM ca vyadhApayat // 11 // yugmam / / sugastAni zarIrANi, snapayitvA vilipya ca / zibikAbhiH samAnIyAkSipastAsu citAsu ca / / 12 / / tataH prajvAlayAmAsuragnimagnikumArakAH / citA vidhyApitA kAle'nalpairmeSakumArakaiH / / 13 // Urdhva daMSTrAdvayaM zakresAnau dakSiNavAmagam / AdAtAM tadadhaHsthaM tu, krameNa camaro baliH // 14 // de vairasthicayo bahinaH, zrAvakairbhasma kaizcana | jagRhe'jani pAvitryaM, tataH pAvakabhasmanoH // 15 // devaizcitAtrayasthAne, ratnastUpanayaM kRtam / 4 svAmyaGgakRtyaM zakreNa, cakre'nyeSAM tu nAkibhiH // 16 // kRtvA nandIzvare yAtrA, svasvasvarvAsamAgataH / daMSTrAM mANavakastambhe, pUjanAya nyabIvizat | // 17 // cakrI vardhakimAropya, saMskArAbhyarNabhUtale / caturgavyUtivistAraM, trigajyUtisamucchrayam // 18 // caityaM siMhaniSadyAkhyaM, sarvaratnazilAmayam rol / meracUlAmivAnIya, nivezitamakArayat // 19 // yugmam // cakre nijanijoccattvavarNalakSaNalakSitAH / caturviMzatitIrthezapratimAstasya cAntare 0 // 20 // mUrtIstadane bandhUnAM, navAgranavaterapi / pratyeka tvakarot mUrti, svasatkAM tadupAsikAm // 21 // rakSArtha bahuzo yantraprayogAMstatra tenire| cakre dussaMcaro daNDaralenollikhya dantakAn / / 22 / / nirmAnuSapracAro'sI, parvatastena sarvataH 1 cakre'STamekhalAyuktaH, kIyete'STApadastataH // 148 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 dharma. phaladvAre pradyu zrI // 23 // yugmam / / tAsAmapratimAnAM ca, pratimAnAM narAdhipaH / snAnapUjAH stutIH kRtvA, vinItA nagarImagAt // 24 // tatrApi prabhupAdAnAM, cajyA saMsmarana zokavihabalaH / amAtyaiH pratibodhyaiSu, svakRtyeSu pravartitaH // 25 // svAmimokSadinAtpaJcapUrvalakSImalakSayat / yAntI nimeSavannaipa, viSvaggocaragocaraH // 26 // anyadA vihitasnAno, haricandanacarcitaH / devadUSyANyadUSyANi, vamAno basanAnyasau // 27 // vibhrANo mukuTa bharatacakrI tyavattau mUrdhni, karNayoH kuNDaladvayam / aveyakaM ca grIbAyAmaGgade bAhuraGgade // 28 // aMgulIvaMgulIyAni, muktAhAraM ca vakSasi 1 caraNadvitaye yogyacaraNAbharaNAni tu // 29 // zrInAbheyakulAbdhIndusanAbhimRganAbhijAm / vibhracchirasi tAmbUlamAsye paJcasugandhikam // 30 // catuHSaSTyA 148 // Iral sahasraizca, subhadrAdibhirAvRtaH / preyasIbhiH smarakSmApadvArAbalagakairiba // 31 // nijadhIbharatazcakrI, bharataH zakrasannibhaH / ratnAdarzagRhe gatvA: 'tmAdarza samalokata // 32 // SaDbhiH kulakam // itazca nizcayopAttapakhijyena bAhunA / yA tapa:zrIH samArAddhA, pUrvalakSAzcaturdaza / / 33 // ekAnte caikadA saivAbhyetya zrIkevalizriyA / abhilApAtiduHkhinyA, sutayeva nijA prasUH / / 34|| mAtastadA mayA'jJAyi, maGgaM tvaM janayiSyasi / bhave'traiva mamAnena, bareNa saha bAhunA // 35 // saudadAtaratAzitaijanA sarapitaiH : gAI vaddhAnurAgaM mAM, tadA veti bhavatyapi // 36 // 10 devayogAt paraM nAbhuttadA me tena saMgamaH / sarvArthasiddhiM samprAptastavApyajani dUrataH // 37 // gRhiNIrahitaM tatra, taM zrutvA zrutavAkyataH 10 tasmila tyaktavatyasmi, rAgaM dUragatA'pi hi // 38 // adhunA sa priyaH prApsastIrthakRtputratAmapi / abhadrAbhiH mubhadrAbhiH, strIbhirvilAvyate'dhikam // 39 // vizvAlokasvabhAvAyAH, pazyantyA api me puraH / mattiyoM bhujyate'nyAbhinArIbhiH kiM karomyaham ? // 40] svaduHkhaM tadidaM mAtastavAgre kathitaM mayA / yathA tathApi taM nAthaM, mama melaya helayA // 41 // tapaHzrIH prAha kiM vatse !, karomi ? gRhabhedataH / vinaSTaM hi tadA 4 kAryametaj jJAtaM mayA svayam // 42 // parasya milite hyAtmajane kArya vinazyati / kASThamkhaNDe kuThAreNa, ghaTTite chidyate drumaH // 43 // madIyaparivArAntaryadabhyantaramAnuSam / sAdhUpakArakaM sAdhuvaiyAvRttyAkhyamasti yat // 44 // militvA tena viSayAbhilASasya puraskRtAH / viSayA moharATputrarAgarAjasya maMtriNaH // 45 // tatastairviSaya reSa, vaiyAvRtyAdvijRmbhate / aparAparanAriNAmAnItaH karagocaram / / 4 / / etairvimohitau dAnazIlAkhyau tu mamAgrajau / na mAM mamAnujaM bhAvamupalakSayate hyayam // 47 // tadvatse ! grAmamadhye na, pravezo'pi hi labhyate / yatra dezavratAnAM tu, dvayaM prakSipyate katham ? / / 48 // sundaraM tvekamevAsti, carite'syAdhunAtane / yadeSa svakRtiM kRtvA, zrAvakAnityapAThayat // 148 // aE Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyA. // 49 // jito bhavAn vaddhate bhImtammAnmA huna mA hana / vigaNatAyA me mAthyAH, prabaMzo'stIti yat khalu // 50 // kadAcidetadvAreNa, mAmeSa saparicchadAm / makuTumbAM ca sanmAnya, vidhAsyati tamitam // 51 // kevala zrIstataH prAha, sahiSNu hamasmi yat / iyatkAladilambamya, bADhamutkaNThitA priya // 12 // anantA matpriyA bhUtA, bhavanto bhAvino'pi ca / yathA'yaM na tathA kazciccirapTo mama cetami // 53 / / mamAgrato / vRttau gRhItvA ca, kAmitaH kAminIjanaiH / aparestad gRhItvA'haM, kAmaye dataH / // tasamma ! nilivasya, kAryasyAsya kRte makhIm / nijAta digagatAM channadUtInve tvaM niyojaya // 55 militAyAM hi mayyeSa, pagaH svImnyakSyati kSaNAt / mayA''zliSTA binA siddhi, nAnyayA ramate 4 | naraH // 6 // tatastaSaHthiyA''diSTA, tatra kArye vigaganA / uvAca yujyate praSTumatrArthe bhavitavyatAm / / 57|| mA'gAdvirAgatA''hUtA, bhASitA ca tapaHzriyA / marva kAryakSamA nAnyA, kA'pyasti tvAdRzI makhI // 58 // kaMvala zrIbahAH kAlAt, kurate bharate ratim / mAM vinA 'pyanayoryogaM, tattvaM ghaTTayadurghaTam / / 59|| pratyUce mA tapaHthi ! tvaM, niHspRhANAM ziromaNiH / tvayA'diSTaM karomyepA, nadadyaiva kSaNAdapi / / 60 // ahaM tatraiva yAnyammi, pRSTaM preNyA birAgatA / tUrNa pUrNa vijAnIhi, kevalathImanoratham / / 61 // itthaM kRtapratijA sA, ttraagaadbhvitvytaa| e ratnAdarzAntare mUrti, cakriNaH pazyatA nijAm / / 62 // sa pazyanmukure mUrti, pratyabimbyata nizcalaH / kAyotsargasthitazchanmasthatve zrInAbhibhUriva 63 // mUrti sa pazyannAdaNe, pazyati sma kanInikAm / anUmikAM tadA''yAtabhavitavyatayA kRtAm / / 64 / / vicchAyAM prekSya tAmanyAMgulIbhyo'pyayamUrmikAm / aMgulIvigalacchokamamatvena mahAmucat // 65 // nRkorTIra: svakoTI, mvazIrSAdudatArayat / zige dhiruDhacakrivabhAraM cimivAddhRtam // 66 // kuNDalacchamanA karNayugalAccakravartinA / cATUni cATukArANAmiva dUraM vitenire // 67 // kaNTabhUSAzcamUM mohI, muMcannayamazomata / premamUtamubhadrAdibAhupAzAnibAyatAn ||18|| keyUkaMkaNazreNI(jayodUgyannayam / dAnAvale: casUryAlosvalepadvayamivAtyajat // 69 // vigagatAzritaH mo'tha, hAramajhAMcakAra ca / vakSamA marvasaMsargaparihAramivAcagn // 70 // itthaM vimuktamA gAbharaNo bharatezvaraH / phalgu tadrahitaM kAyaM, gatacchAyamalokayat // 7 // tato virAgatAcAntasvAntaH zAntamatiH ma tu ! jAtavegA bhavAvAsaM, maMveganetyabhAvayat // 72 // deho du:mahagandho'yaM, dvidinI dvidalAnnavat / adhivAsyAdhivAsyAMccernogayogyA vidhIyate // 7310) duSTavyApAradhUmena, vahnineba vinAzatA / dehI dehena ko vA'smin, dehe na ca vahuvyathAm // 74 // zrInAbheyabhavenApi, bhave gRddhimatA mayA / kRte / 149 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa rIrakasyAsya kiM na kiM duSkRtaM kRtama ? ||74 // pizunena zunanaca, magapaM bhavatA mayA / bittiAH sahitAcAgaH, sAdaga api dUrataH / / 76 nirvAhaka payA amAnamAnamaMkrodhayAdhaM mAyA''mayAditaM / lAbhAndhaM viSayagrastaM, dhig dhig mAmadhamAdhamam / / 77 // itthaM vigagatAdutIbAkyaMgagalya mammadAta zrIpaya pakSapakaNinizreNyA, kavalazrIstamApinaSat / / 78 // zakreNAgatya ma prAce, dravyaliMgagraha kara / tato vande tatazcakre, salocaM paMcamuSTikam zrI mIyavanI 19 // devatAsthApayanmudrAM, tataH zakreNa vandita: / rAjJAM dazasahasrayA ca, tadanu vratamAdarda / / 8011 bhavyalokaprabodhyeSa, pUrvalakSa vihatya ca 11 bajavAsI jagAmASTApadaM yAto, mokSa bharatake valI // 81 / / etadeva vyatire keNopadizati-yata: zrIbharata cakriNA'pTApade ||150 // Inil yathAvarNapramANa rAttacaturvizatijinapratimAsthApanavihitaduritAbamAda: siMhaniSadyAnAmAdaH kAritaH, tatra ca yathAktabiMbAni sthASitAni, prAgbhave ca mA vaiyAbRtyapUjA kRtA, durddharaM ca vrataM dhRtaM, yamya tvateSAM caturNA madhye na kimapi gyAt tamya manuSyajanmavyarthatye gAthAmAha bhavaNaM jiNassa na kayaM na ya biMba neva pUiyA sAhU / duddharavayaM na dhariyaM jammo parihArio tehiM // 14 // (16) bhananaM ninAya naM, na dilaM ca pUjitAH sAdhavA, durddharaM vrataM na dhRtaM, manuSyajanma tena labdhaM hAritameveti / ityasyAM vivRtau fo zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / dharmaphaladarzanAkhyaM, paThaM dvAramapUryata // 1 // athAnvayavyatirakAbhyAM zIlanirvAhakebhyaH paMcabhirgAthAbhiH zlAghate - muNivUDho sIlabharo visayapasattA taraMti no voDhuM / kiM kariNo pallANaM uboDhuM rAsaho tarai // 15 // (17) No manyantaM mAdhumAmAcArImiti munayaH taiyU~DhaH zIlabharo'STAdazasahasrazIlAMgabhAraH pUrvapraNItaH yata eva viSayaprasaktAH- zabdAdiSu di prakarSaNa saMsargadato na voDhuM taranti-zaknuvanti 'zakezcayattaratIrapArahaH' iti prAkRtattvAt, vyatirekadRSTAntamAha-kiM kariNaH paryANaM bhArarUpaM / udvoDhuM rAsabhaH zaknoti ?, api tu na, muktipuraparidharUparAgAdibhUjArgalAbhaMgamahAgajaprAyamahAmunivyUDhaM zIlaparyANaM 100 rAsamaprAyayatyAbhyAsaiH kathaM voDhuM zakyata iti bhAvaH, cidrUpasya vayaHsthasya, zIlamatyadbhute yadi / citraM na tocidrUpavirUpajariNAM tu kim / W? // 1 // rUpavanto vayaH sthAzca, vizvavyAmohakAriNaH / strIsaMgairarthabhaMgaizca, na ye bhinnA namAmi tAn // 2 // atrArthe zrIvabrasvAmidRSTAntaH, ma tathAhi-avantIviSaye tumbavanAkhye sanivezane / dhaniputro dhanagirinAmnA''ste dhArmikaH sudhIH // 1 // pitarau yatra yaMtrAsya, kRte kanyAM // 15 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyA0 yavRttI yayAcatuH / tatra tatra vratecchu svaM, kanyApitroH zasaMsa saH // 2 // sunandA dhanapAlebhyakanyA''ha pitarau nijI / binA dharnAgari nAnyA / mAnyo mama baro'varaH // 3 / / vratecchave'pi tasmai sA, pitRbhyAM pradade tataH / bheje dhanagiristAM cAnyadA karmaniyogataH // 4 // zrIdamAmAniko depradyu- vastasyAH kukSAvavAtarat / matvA cApannasattvAM tAmUce dhanagiriH sudhIH // 5 // yatrAryasamitI nAma, bhrAtA pravajitastava / grahISyAmi vrataM tasmAdahaM siMhagirogeH // 6 / / idamuktvA ca muktvA ca, tAM sagarbhAmasau kRtii| vratamAdAya nirmAyastapastepe sudustapam // 7 // sunandA sudine'suta, sutaM / tasyAH sakhIjanaH / pratijAgaraNAyAtastamevaM bAlamAlapat // 8 // agrahISyattapasyA te, tAtastAta ! na cetpurA / abhaviSyattataH kIdRga, batsa ! Toll janmotsavastava ? // 9 // tadAkarNya sa bAlo'pi, sasaMjJaH karmalAghavatvAt / jAtajAtismRtizcaicchattAtasya pathi pAnthatAm // 4 // ambA vilakSatAM netuM, dannasthAdaharnizam / sadolAMdolanobhizcaTuzcitradarNanaiH // 10 // andA utA tena, smatijAnena saMjJinA / nandanena nirAnandA, sunandA 10 vidadhe'dhikam // 12 // anyadA dhanagiryAryasamitAdibhirAvRtaH / AcAryasiMhagiryAkhyastatrAgAt sannivezane // 13 // dhanagiryAryasamitI, 10] vicArya zakunaM guruH prAhAcittA sacittA vA, bhikSA grAhyA'dya he munI ! // 14 // sunandAsadanAyAtau, janI tasyA sakhIjanaiH / vIkSya proktA sunandeti, munaye ! sUnurarpyatAm // 15 // tenAtyudvijitA sA ca, dobhyA'mutpATya bAlakam / muni dhanagiri prAha, gRhANAmu nijAMgajam // 16 // 1 smaran guruvacaH so'mUmUce kurvatra sAkSiNaH / pazcAttApavatI pazcAdbAlaM na labhase zubhe ! // 17 // sunandA sAkSiNaH kRtvA, nirviSNA tanayaM dadau / nyastazca pAtrabandhe'sau, viratazcAnurodanAt / / 18 // pitaraM virataM prApya, virato rodanAdasau / munihastagato yuktaM, bAlo maunamavApa saH // 19 // sunandAmandirAdetAvupetau muditau munii| gururdhanagiri vIkSya, bhAritaM cAbhyadhAvata // 20 // bAlasya balino bhArAdbhajyamAnabhujAnmuneH 44 pAtrabandhaM kare cakre, bAlaM vajramiti buvan / / 21 / / gurUvalakSadRg vIkSyaM, taM sulakSaNalakSitam / uvAca zAsanasyAyaM, bAlo bhAvI prabhAvakaH Tol // 22 // ahaM siMhagiriH siMhapotenAnena jAgratA / satyAbhidhA bhaviSyAmi, vAdidviradamardAinA // 23 // nararalamidaM yatlarakSyamevamudIrya saH / AryANAmarpayAmAsa, bAlaM pAlayituM guruH // 24 // AryAH zayyAtarINAM tamArpayaMstAzca mAtRvat / svApatyanirvizeSaM taM, mudA bAlamapAlayan 10 // 25 // AkrIDayannadhuzcAGke'svapayannapyamaNDayan / apIpyan prastukAn nityaM, stanyastanyaM-stanandhayam // 26 // bAlakaH sa ca nIhArAhArAdiSu 11 sacetanaH / na kiMcid duHkhakRttAsAM, cakre vakretarAzayaH // 27 // taM bAlaM nAlapadyA ca, vyAkulA yatra vAsare / taM mene sA vRthA sAdhvI, yathA SSC:80865 Bad // 15 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI M 'vazyakavarjitam / / 28 / / pratyupekSAnirIkSAdi, prAzukAnnAzane'pi ca / arbhANi zikSayantepa, sAdhvIvargamamAdayat // 29 // zayyAtarI manandAya, nika pravrajyA yAvantya nArpayat mutam / mA'pyanyanArImAmAnyaM, jighRkSustabhapAlayat // 30 // athaiyudharnagiryAdyAstatra baje vivArSike / sunandA'jani prazaMsA zrIpradyu- sAnandA, mutA''dAnakRtAzayA // 31 // mUnuM sunandA sAdhubhyo, yayAce na daduzce te / loko'vAdIdamuM bAda, nRpo nirvAhayiSyati // 32 // sunandA eNa pIyavRttI svajaneyuktopAvikSadvAmapakSataH / nRpasya dakSiNe pakSe, saGghabhaTTArakaH punaH // 33 // bhApIttaraM dvayojJAtvA, vabhASe nRpatistataH / yenAhUtaH 14 pAtastataH / yanAhUtaH bajragvAmI samAyAti, tasya stAdeSa bAlaka: // 34 / / ayaM pakSadvayenApi, nirNayo manyate sma ca / Uce ca prathama putramAkArayatu kaH puna: ? // 35 // 44 strIpakSAH pracire bAlaH, mAdhubhizcirasaGgataH / tatpUrva putramAtaiva, tadAhvAne nidizyatAm // 36 // sabhyaH paramamityukte, sunandA nyasya tatpuraH 31 khelanAni mabhojyAni, nAnArUpANyuvAca sA // 37 // vatmaitat pUrvagAtmAdAya) mamotsaGgamurIkura / tvaM me mAtA pitA davaH, zarIra jIvitaM guraH // 38 // mAturduSpratikAratvaM, vidannapi na bheditaH / yastasyAzcaTubhiH matyo, vajro nAmnA hRdApi tat // 39 // sa bAlo'cintayat ou saGgha, mahimAnaM dadAmyaham / pariNAmasukhaM duHkhaM, mAturbhAvi vratAttvadaH / / 40 / / dhyAyannityeSa tanmAtuH, khAdyavelanakAdikam / dRSTyA'pi nAspRzabhaktadveSI bhaktamivAkhilam ||41 // nunno rAjJA dhanagiristathyAmudagiradgiram / vratecchustattvaviccettvaM, tadrajoharaNaM bhaja // 42 // kirAddhanagireH zIghrametya dharmadhvaja lalau / cAritrazrInivAsaikazubhrAMbhojanibhaM zizuH // 43 // tadrajoharaNaM reje, bAlasyAsya karAmbuje / tanmAnasanivAsitvAnnavyamAnasavAsivat // 44 // sunandA'thanirAnandA'dhyAyanme bAndhavo dhabaH / sutazca pratino'bhUvat, mamApyetaddhi yujyate // 45 // sunandA hRdi kRtvaivaM, nijaM sadanamAsadat / AjagmurvaGmAdAyopAzrayaM vatino'pi te // 46 / / stanyaM stanaMdhayo'pyeSa, papau naiva vrtecchyaa| tadAcAryaiH parivrAjya, vatinIbhyaH samarpitaH / / 47 // anusUnu sunandApi, sAnandA vratamAdade / ekAdazAGgI vajrastu, jagrAhAmukhazrutAm // 48 // tinyupAzrayAdaSTavArSika: sa maharSibhiH / svopAzratya samAnIto, vinIto nItivedimiH // 49 // pratyavantyanyadA vajraguravazcelurantarA / meghe varSati yakSasyAzraye'sthuH saparicchadAH // 50 // vayasyAH prAgbhave devA, jRmmakAH sattvamIkSitum / banasya vANijIbhUyAgatya / isarInanyamavayana gavardiyAdavajana bano, bhikSArtha sadvitIyaka vavale vibhyadapalAyAdalyakAdapi viSupaH // 52 // punaskAritoM vaDo, 888988 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradhumIyavRttI // 153 // catvA tAmai hiroH // 54 // tairevAsantrito devairvajro ghRtavaraiH paraiH pUrvavadvidyayA''kAzagAminyA mahitazva taiH // 55 // padAnusAriprajJAvAn, sthirIcakre munirjavAt / aGgAnyekAdazApyeSa kiJcitpUrvagatAdapi // 56 // munirvRddheH paThetyukte, zaktivyaktimanAzrayat / zuzrAvAnyAnadhIyAnAn kurvan giNagiNasvaram // 57 // barhirguruSu bhikSArthaM gateSvapi ca sAdhuSu / vasatau vajra ekAkI, sannivezyAtha veSTikAH // 58 // ziSyAlInAmivaitAsAM svayaM gururiva sthitaH / prArebhe vAcanAM dAtuM svayamaMgagatAzritAm ||59 // yugmam || gurusto vAcatAvAcaM, zrutvA'dhyAyat kimAgatAH / bhikSAM kRtvA mahAprajJAH, svAdhyAyaiH pAlayanti mAm ? ||60 // vibhAvya vajrasyaikasya, svaraM muditamAnasaH / dadhyau dhanyo hyayaM gaccho, bAlo yatredRzazrutaH // 61 // kSobho mA bhUdamuSyeti cakAra dvAramAzritaH / gururgurutarArAvarucirnaiSedhikIvacaH ||62 // vajro guroH svaraM zrutvA nyasya sthAneSu veSTikAH / etyAdAya gurordaNDaM, padareNuM mamArjja saH // 63 // gurvaidhirajasA bhAle, sa kRtAlepataH zizuH / gurukramau kramajJo'yaM prakSAlyAmbho'bhyavandata // 64 // gururjJApayituM sAdhuM matvA'sya pratibhAprabhAm / nizyUce divasAn dvitrAn yAmo grAmAntaraM vayam ||65 || vAcanAgrAhiNaH prAhuvacanAM kaH pradAsyati ? / vajrastacca gurUproktaM tattatheti prapedire // 66 // prAtargate gurau grAmaM, munayo | vinayojjvalAH / guruvanyasya taM tasmAdAdadustatra vAcanAm // 67 // taM bAlamapi tatkAlamatiM sandehabhedane / gurorapi guruprItyA dadRzuste sudarzanAH ||68 || sUrayo'tha samAyAtAH, papRcchurvAcanAsukham / te'pyUcurvAcanAcAryo, vajra evAstu naH sadA ||69 // zrutazeSamazeSaM ca, gururvajramapAThayat / udagrAhayadapyenaM, tathAGgopAGgasaMbhavam // 70 // dRSTivAdo guroryAvastiAvantaM tamazikSayat / puraM dazapuraM jagmuH, sarvajJAH sUrayo'nyadA // 71 // te vajramUcurvatsa ! tvaM sadgurorbhadraguptataH / dazapUrvabhUto'vantyAM dazapUrvamadhISva tat // 72 // sa gurvAjJAM dadhacchIrSe, yatiyugmayuto yayau / rajanyAmuJjayinyAzca nagaryA nyavasad bahiH // 73 // bhadragupto guruH ziSyAn brUte svapne navo'tithiH / patadgrahaM payaHpUrNa', pItvA tuptaH kSaNAdabhUt // 74 // dazapUrvIgrahI tAvat ko'pyadyAtithireSyati / diSTyA na mayi vicchedo, dazapUrvyA bhaviSyati // 75 // mudA sUrau vadatyevaM vajro naiSedhikIM vadan / viveza vasatiM pazcAt prathamaM tu gurormanaH // 76 // praNaman pAdayorvajraH karAbhyAM guruNA''dade / AzliSya | bhASito jJAtvA''kRtyA vajro hyayaM sudhIH // 77 // kaccit sukhavihAraste ? guruH kuzalavAMstava ? / kibhavantyA vihArasya kAraNaM vajra ! paNDita ! ||78 // vajraH prAhAkhilaM bhavyamasti pUjyaprasAdataH / adhyetuM dazapUrvI tu, pUjyAn gurvAjJayA''gamam // 79 // prabho ! prasIda tanmahyaM, // 153 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka zrIzapUSAprapAta UNa dazaparvIpradAnataH / tenetyukte guryatnAttasmai tAM pratyapAdayat // 8 // bhadraguptAjJayA vajro'gacchadazapuraM prati / tatra siMhagiriH puryAmanujJAM cAsya vrata brajyA0 nirmame // 81 // pUrvAnujJotsave sUripade ca jRmbhakAmaraiH / prAgjanmamitrarvajrasya, mahA~zcakre mahotsavaH // 82 // tataH siMhagiriH svarga, gRhItAnazanA nirbAhadvAra ripradyu gamat / zrIvajramunirAjastu, vijahAra mahItale // 83 // munipaJcazatIyukto, yatra yatrAgamadvibhuH / zrIvajastatra tatrAbhUanastadguNaraJjitaH zrIvaja yivRttI 84 // itazca pATalIputra, ghanAkhyAnanaH sutA / kanyA'sti zukmiNI nAma, rUpeNAnyeva gukmiNI // 85 // dhanasya yAnazAlAyAM, sthitAH l daSTAntaH 44 sAdhvyo guNastabam / vajrasyAhanizaM tenuH, puNyAhaM yad gurustutiH // 86 // tadguNazreNimAkarNya, rUkmiNI bajrarAgiNI / Uce nizcayataH 154 // zrImAn, baja eva patirmama ||87 / / sAdhvyastAmavadan mugdhe !, niSphalo'yaM grahastava / sA prAhAhaM tadAdezavazA sthAsyAmi saMyame 1188 // iti l nizcayataH kanyA, sA na cakra varAntaram / zrIvajro'pi samAgacchat pATalIputrapattanam / / 89 // vijJAya vajramAyAMtaM, sammukho'gAnmahIpatiH / sarvAnnRpastataH (samAn) prekSya, papracchateSu ko guraH ? // 90 // munayaH prAhurasmAsu, nakSatreSviva kAntimAn / rAjeva rAjate rAjan !, yo'sau vajro guruH sa naH // 11 // zrIvajaM pratyabhijJAya, vavande'mandasammadaH / alIkamanalIkatvaM, netuM natyA gurornRpaH / / 92 // puropAntabananchAya, zraye M vajramunIzvaraH / sthitvA cakAra saMsArakle zanAzAya dezanAm // 93 // bajrasya gopaterudyaddenAdyutidIpitAH / jigyire vimalAlokA, PR lokAH kokA ivonmadAH / / 94 // zrIbadezanAprAnte, yayuH sthAne nRpAdayaH / nRpo nijapriyAM prAha, zrIvo'dya nato mayA // 95 // tad yUyamapi vandadhvaM, gatvA bajramunIzvaram / natAstAstaM prabhuM rAjAdezadviguNasammadAH // 96 // rukmiNI pitaraM prAha, tAta ! maccintitaH priyaH / / sameto dehi tasmai mAM, yAbadyAti na so'nyataH // 97 // tadAkarNya dhanaH putrI, puraskRtya dhanaiH saha / ninye kanyAM sa vajrAya, pradAtuM saralAzayaH la // 98 // zrIvajraH prAgdine cakre, virUpa ica dezanAm / guNAnurUpaM no rUpaM, guroriti jano'vadat // 99 // dvitIye'hni prabhu rilabdhiH4 svarUpamAsthitaH / sme rasvarNAmbujAsIno, vidadhe dezanAM punaH // 10 // kalye vibhurvirUpo'bhUta, purakSobhabhayAd dhruvam / idaM tu sahaja rUpamiti prIto jano'vadat // 1.1 // kanyAdAnonmukho baje, dhano-obInna dezanAm / dezanAnte ca mugdho'yaM, vacamevaM vyajijapat // 102 // tvada kAranAmetA bAsinadrA meM sutAm / dhanakoTI padAsye syAH pANimocanaparvaNiH // 173) bana pAra TT pariNA svINA va dUragAH / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA zrIpradyumIyavRttI // 155 // sAdarA / / 105 // sapalyArAdhanA'viSTA, dukmiNI gaNinIgirA / pranudhya vAkyabhaGgI tAmaGgIcakre guruditAm // 106 // vajrojyaM tavatattvAcI, nayAM dhana girAvabhUt / cATummikAyAM rukmiNyAM yo bhrAtrApi na yantritaH // 107 // rukmiNIdRSTikoTIbhiH svarNakoTIbhirAyayam / na lubdho / labdhimAn yaH zrovajrAyAsmai namAnamaH // 108 // iti vyAsArthaH // atha dvitIyagAthAmAha annaha sA pavvajjA vajjiyasAvajjajogakaraNijjA annaha pamAyabahulo jIvo vinaDeDa appANaM // anyathA sA pravrajyA varttate varjitasAvadyavyApAraiH karaNIyA, ye sapApavyApAraparihAriNastaiH kriyate pravrajyA, nAnyairiti bhAvaH, anyathA pramAdabahula, pramAdena - kaSAyavikathArUpeNa bahulo-veSTitaH ko'sau ? jIvaH prANI AtmAnaM vinaTayati-vigopayati, AsatAM vacanazarIravyApArAH kaSAyapragalbhamanomAtravyApArakaSAyavanto'pi narakagatyupArjanAyogyA bhavantItyatrArthe zrIprasannacandrarAjarSidRSTAntastathAhi | ekadA bhavapAthodhipotaH potanapattane / zrIvIro bhavyarAjIvavAsaraH samavAsarat // 1 // prasannacandro nistandro, narendro dharmmakarmmasu / Ayayau zrImahAvIraM, vandituM saparicchadaH // 2 // sa zrutvA zrutipIyUSadezIyAM dezanAM vibhoH / putraM bAlamapi nyasya, svarAjye vratamAdade ||3|| samaM / samaMtataH svAmipAdaizca vicarannayam / kAlenAlpena rAjarSirdakSaH zikSAmalakSayat // 4 // tena rAjarSiNA sArddhamaparairapi sAdhubhiH / svAmI rAjagRhaM prApaH pApadrumasamIraNaH ||5|| taM jJAtvA cAlitAmAtyazreNikaH zreNiko nRpaH / vandanAya jagadudbhartuzcalitaH kalito mudA // 6 // | Agacchan rAjamArge ca rAjA rAjannijazriyA / prasannacandraM rAjarSi, kAyotsargasthamaikSata ||7|| sthitaM padA tamekena, bhujenodvakRtena ca / | sUryanyastadRzaM dRSTA'vAtaradvandituM dvipAt // 8 // dakSaH pradakSiNIkRtya, sthiracittaM praNamya ca / jAtaromodgamazreNiH, zreNiko hRdyacintayat // 9 // ayaM sthitaH padaikena, yiyAsuriva nirvRtim / Urdhvasthena bhujenAsyA, datte vA dakSiNaM karam // 10 // manye tIvrakare baddhasparddhastIvrataraM tapaH / tapyate'sau parityajya, rAjyaM rAjarSiruttamaH // 11 // dhanyo'yaM virataH sarvasAvadyAdudyato vrate / viratiM kAkamAMse'pi kartu nAhaM punaH sahaH ||12|| dhyAyanniti dharAdhIzaH, sravadadhuvilocanaH / punaH praNamya taM prApa, zrImadvIrakramau nRpaH // 12 // tristAn pradakSiNIkRtya, praNipatyopavizya ca / papraccha svAminaM maulinyastahastAgrakuDmalaH || 14 || prabho ! prasannacandrarSirabhyavandi yadA mayA / tadA vipadya sadyaH kI, // 155 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI gatimAsAdayedayam ? // 15 // saptamI narakakSoNImityukte svAbhinA nRpaH / anAkarNitakaM kRtvA, kSaNe'pRcchat punaH prabhum / / 16 / / adhunA kA Na 7 vrata pravrajyA gatiM gantA ?, sa maharSirjinendunA / sarvArthasiddhimityukte, punarvyajJapayannRpaH / / 17 // dvidhA vyAkaraNaM hetoH, kuto gatividhau muneH ? 1 svAmI nivahi zrIpradyu- jagAda taccittavRtte do gaterayam // 18 // kathaM nviti nRpeNokte, yuktiM svAmI samAdizat / tadA tvadAgame'grasthI, pattI sumukhadurmukhau // 19 // zrI prasannaH nIyavRttI mithyAdRzI nirIkSyainaM, dhyAnasthaM prAhaturmithaH / sumukhastatra cAvocadanyo'yaM puNyavAnayam // 20 // tapasyatastapastIvamasya manye mahAtmanaH / candrarSiH naiva svargo'pavargo vA, dUre dUrIkRtakudhaH // 21 // durmukhaH prAha pApIyAnayamagrAhyanAmakaH / adraSTavyamukho'zravyacaritrazca vipazcitAm // 22 // ayaM 44 // 156 // prasannacandro'hitulyaH svAsu prajAsvalam / nyasya bAlaM sutaM rAjye'daH pASaNDamamaNDayat // 23 // zampAsamyAta bhImena, sa campAsvAminA'dhunA / dadhivAhanarAjena, gajyAdutthApayiSyate // 24 // antaHpurapurandhyazcAmuSya zuSyabalA balAt / viTairviDambayiSyante, dhanaM dhAnyaM grahISyate // 25 // sacivairapi caitasya, vaipakSaM pakSamAzritaH / upekSyataM bhokSArasau . kSIrakaNhaka: // 26 // tadAkarNya yateH karNataptatrapusamaM bacaH / samAdhirAdhinA tasya, nizcalo'pi calo'bhavat // 27 // saMkalpavazataH pazyan, vipakSa svapuraH sthitam / yoddhuM pravavRtte krodhAd, uddhabodho virodhimiH // 28 // sAkSAdvipakSakakSAzuzukSaNistatra sa kSaNe / vandito bhavatA bhUpayogyo'bhUt saptamAvaneH // 29 // adhunA tu dhunAnena, yodhinaH svavirodhinaH / nirastreNa zirastrANagrahaNAyAhitaH karaH // 30 // kRtalocaziraHsparzaprabuddhaH svaM tasthitam / sa jAtismaraNeneva, sasmAra ca nininda ca // 31 // kva me g2ajyaM parityajya, svAmipArve vratAdaraH ? / kva cApadhyAnasandhAnAt, karmabandho'tivAdaraH ? // 32 // hRdAvAlasthito dharmadhyAnazAkhI mamAnayA / manovyApArasantatyA, vAtyayeva prapAtyate // 33 // ityameSa pratikrAntaH, kSamAkAntaH prazAntadhIH / sarvArthasiddhiyogyo'bhUd, dvidhA'sau vyAkRtastataH // 34 // prabhuvAkyasya saMvAde, sati dadhvAna dundubhiH / tadA mudA''hato devairapRcchannRpatiH Foll prabhum / / 35 / / kimetannAtha ! nAthazca, prAha zreNika ! kevalam / jajJe prasannacandradevAH kurvanti tanmaham // 36 // tatazca zreNiko dadhyau, mana eva nibandhanam / prasannamaprasannaM ca, zivasya ca bhavasya ca // 37 // iti prasannacandrasya, zrutvA dRSTAntamadbhutam / manasA'pi na karttavyaH, kaSAyaH | kaSado yataH / / 38|| apramAdavataiva marvathA bhAvyamiti gAthArthaH / / athainamevArtha tRtIyagAthayA vizinaSTianlaha so paramattho annaha loyANa ciTThiyaM iNhi / annecciya daMta gayavarANa cAvaMti annehi // 17 // (19) // 15 // DOCO.:0 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI anyathA sa paramArthaH pravrajyAvidhAnarUpaH, anyathA cAdhunA lokAnAM ceSTitaM-vilasitaM idAnI, kiMca-AstAmidAnI aivrajyA0 dayugInAnAmasmAdRzalokAnAM, yat tadApi zrIvIrajagadguruziSyatve'pi ekana caraNena sthito'pyUz2abAhurAtApayannapi antarmuhurtabhAvikejIpradya- valajJAno'pi manovyApArapAravazyAd durgatiyogyaH prasannacandro'jani, amumevArthamarthAntaranyAsena draDhayati-'annacciye' tyAdi, anya evaM yavRttau dantA gajavarANAM yuddhAdividhurAvasthAsahAyAH prakAzavizadAzca, yattu carvaNIyaM vastu tadanyaireva mukhamadhyasthaiH kuSNa (zai)zcarvayanti iti gAthArthaH / / / atha turyagAthayA amumevArtha vyanakti___ vaMsI suheNa chijnaI kaDDhijjai dukkaraM kuDaMgAo / paJcajjA suhagahiyA sIlabharo duvvaho hoi // 18 // (20) ___vaMzI-vaMzajAlikA sukhena chidyate, yacca kuDaGgAn mithomilatI zAkhA gahanAt kRSyate tad duSkaraM iti, prathama dRSTAntamupanyasya dArTAntikaM yojayati-pravrajyA sukhagrAhyA-sukhenApi gRhyate, zIlabhara: aSTAdazasahasrazIlAMgabhAro durvaho bhavati, sa hi dhanyairebohyate, na satvaghanyairiti gAthArthaH / / kimiti durvaha iti paMcamagAthayA kathayati vujjhanti nAma bhArA tecciya vujhaMti vIsamaMtehiM / sIlabharo voDhayo jAvajjIba avIsAmo // 19 // (21) O UmaMte nAmetyAsoktau AmantraNe bA, bhArAH, te cciyazabdasya vyavahitasambandhAt udyante vizrAmyadbhiva, zIlabharo hi mahAdurbaho iboDhavyo bhavati iha jIvitAbadhi, vizrAmarahito nirantaramityarthaH / atrArthe sahyagirisiddhavativarasya kathA, tathAhi sahyazailasyopatyakAnityamaNDanam / samasti koMkaNaM nAma, nagaraM nagarAjitam // 1 // tasya svAmI nRpaH sahyazaile dhAnyAni bhUrizaH / Arohayati vAhIkairato rohayate'pi ca // 2 // sukhAsanasamArUDho'nyadA bhUmIpatirgirim / ArohannAyato'pazyadvAhIkAn bhArabhAritAn // 3 // bhUribhArabharAkrAntAMstAnirIkSya narAdhipaH / vyatarad varamudbhUtasadbhUtakaruNAmayam // 4 // mArgo devo mayA'pyeSAM, kasyApyemiH kadApi na / vareNa tena te'bhUvannatIva pramadaspRzaH / / 5 // itazca sindhudezIyaH, kazcidyativaraH paraH / viSayerbAdhito bAda, pravrajyAbhAramatyajat // 6 // sa zuddhahRdayatvena, kRtyakRtyamidaM vidan / dadhyau svaM damayAmyuccaiAravAhanakarmabhiH // 7 // yanmahAmohamAhAtmyAt, tapasA saMyamena ca / nAtmA P 57 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAntaH zrI dAnto'pareNApi, bhAreNa damayAmi tam // 8 // yat satyaM damya Atmaiva, yadAtmA saipa durdamaH / dAnto hyAtmA sukhI nityamiha loke para'pi ca mayaryAta pravrajyA0 // 9 // dhyAtveti dhyAnacitto'yaM, madhyebAhIkamaNDalam / sthito'tibhAravAhIti, tatra jajJe mahattaraH // 10 // mahAbhAramamuddhAramamarthaH ma zrIpradyu- mahokSavat / jane zena janenApi, gauravAt samadRzyata // 11 // upatyakAmupetyApi, mahAbhAre'vatArita / nmIyavRttI nyatkarotyanyavAhIkAnadhirUDhAnadhityakAm // 12 // bhArodvAhakSame tasminnapare bhAravAhinaH / divAkara divAbhItA, iba vibhrati matmaram // 13 // // 1585 gaNikatvena vaimukhyaM, prAyaH sumanasAmapi / pazya mAlAprasUnAni, vimukhAni zucInyapi // 14 // kartuM kimapyazaktAste, matsaracchugtiA api / Irol pAtrasya zAkinIvAsthuzchalAnveSaNatatparAH // 15 // so'nyadA zailamArohannAyantaM yatimaikSata / sadA'pi dasamanyaizcAdatta mArga ca tasya maH 16 // taizchalAnveSibhiH prApya, tacchalaM bhUbhujo'grataH / vijJaptaM deva ! datto'pi, baro'nena vilopitaH // 17|| sa AhUya mahIzena, bhASitaH prAha / o sAhasI / yaddevena varo datto'smAkaM bhArabhRtAM kila // 18 // tato yadyasamarthatvAdyo mayA bhAra ujjhitaH / taM yo vahati nityaM kiM, mArgastamya na dIyate ? // 19 // athocurapare bhAravAhinaH krodhavAhinaH / nAbhUttena samutkSitaM, tRNamAtramapi prabho ! // 20 // tenAtha pRthvInAthena, pRSTenara kathito bhRzam / bhAro'STAdazazIlAMgasahasrANAM sudurvahaH // 21 // ata eva samUhyante, vizrAyadbhiH pare bharAH / voDhavyaH zIlabhArastu, yAvajjIvamavizramaH // 22 // zrutveti jAtasaMvegAstenaiva saha kecana / vrataM jagRhire'nye tu, gRhiMdharma jinoditam // 23 // matvati sAdhunA zIlabhara eva sudurvahaH / apramattena voDhavyaH, soDhavyazca prayatnataH // 24 // ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRto / vratanirvAhaNAdvAraM, saptamaM paryapUryata 25 / / atha 'klASA nirvAhakatRSdhi'tyaSTamadvAramArabhyataM, tacca gAthAtrayeNAha tA tuMgo merugirI mayaraharo tAva hoi duttAro / tA visamA kajjagaI jAva na dhIrA pavati // 22 // tA vitthiNaM gayaNaM tAvacciya jalahiNo ya gaMbhIrA / guruNo kulAyalA tAva jAva ne dhIrehiM tollaMti // 23 // ducciya hu~tiM gaIo sAhasavaMtANa dhIrapurisANaM / balahatthI rAyasirI ahava pavajjA sayA mherA // 24 // tAvattuMgaH- uccastaro lakSayojanapramANatvAnmeragiriH, makaradhvajo makarAkaraH samudrastAvad dustaro bhavati, vAvadviSamA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyaMgaliyAMbIyaH, prata, yathA dhIgaNAM nAnyavara gurgama payAgazirAgana' 11114 vidhA prathayA jyApi dhIgaNAM sukati bhAvArthaH / viSamA nAyagatiratAvAvanna dhIgaH, prAnta' ityatraepa eva pradhAna, yatA garbhavAsthApi prakAra gathiyo rakSitA bhavati, aMgavIravat, tasya kathA tathAr-puro'bhavadvagaNarayAM, nAmnA sambAdhano nRpaH / rAjyo bayogi puSINA khataula sahasrANyasya jire // 1 // aputre'gutra vA'mutra, prApte suddhA purI paraiH / lokaH sarvo'pi zokenAkulo'tivyAkulo'bhavat / / 2 / / babhUvAntaHpuraMta zokAturaM ca sacivAH punaH / kiMkartavyajar3A jAtAstrAtA ko'pi na. kasyacit // 3 // satyevaM nRpateH patnImantavalI vibhAvayan / sacivaH4 | zucidhIrenA, rAjye tatra nyavezayat // 4 // tadgarbhazca tadAkarNya, parAnIkaM samAgatam / sarvaparyAptiparyAptaH, saMjJI paMcendriyo'pi ca // 5 // svapradezAna OM bahiSkRtvA, svayamantaHsthito'pi saH / vIryavaikriyalabdhibhyAM, gRhItAcittapudgalaH // 6 // hastyazvarathapAdAtasampAtakalitAM camUm / vikurvitvA 0 parAnIkenAmA sagrAmamAtanot / / 7 / / vismitAste parAnIkarAjAno nIrapUravat / vyutsRjya vaikriyAnIkaM, dUrAd dUrataraM yayuH // 8 // 10) purIlokairvicAryAtha, tat sarva devatAkRtam / tasyAGgavIra ityAkhyA'GgasthavIratvataH kRtA // 9 // sa vikramasamAkrAntavikrAntAkhilazAtrayaH / strIzca kanyAzca rAjyaM ca, papau garbhagato'pi hi // 10 // na caitadatyantAsambhAvyamiti zaktivyaM, yaduktaM paJcamAMge-jIde NaM bhaMte ! gambhagae samANe neraiesu uvavajjijjA ?, goyamA ! atthegaie upavajjijjA0, se keNadveNaM ?, goyamA ! se NaM sannI paMciMdie savvAhiM pajjattIhi pajjattae veubiyalaDIe parANIyaM AgayaM socyA nisamma paese nicchubhai, veubiyaMsamugdhAeNaM samohaNai, cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMgAmaM saMgAmei, se gaM jIve atyakAmae rajjakAmae bhogakAmae kAmakAmae atthakaMkhie rajjakaMkhie bhogakaMkhie kAmakaMkhie atthapivAsA (si)e rajapivAsAe bhogapivAsAe kAmapivAsAe taccitte tammaNe tallese tadanavasie tadabhavasANe taTThobautte tadappiyakaraNe Tic tabmAvaNAbhASie easiNaM aMtaraMsi kAlaM karei neraiesu uvavajjaI' tti, bhagavatyaMge prathamazatake saptamoddezake // kathamanena garbhasbhenApyevaM vivadhati ? sadeva dhIratvaM dvitIyagApayA vizeSayati tAvadeva gaganaM vistIrNa yAvad dhIrairlollaMdhyate, tAvat samudrasyApAratA yAvaddhIraiH nollaMdhyate, tAvacca guravaH kulAcalAH yAvanna . dhIrestolyanta iti / kiMca To 159 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradyumIyavRttau // 160 // dve eva gatI dvAvaiva mArgoM sAhasavatAM sattvavatAM dhIrapuruSANAM buddhimannarANAM valahatthI - kamalahastA rAjyazrIH athavA pravrajyA, lakSmIrhi kamalahastA bhavati, pravrajyA tu vikasvarA kamalA mokSalakSmI ISTe yasyAH sA tathA aparA hi lakSmIH vikasvarA'pi saMkucitA, AtmanAze vA lakSmInAze vA anavasthitattvaM tasyAH, mokSalakSmIH sadA smerA pravrajyA'to bhavatIti // atrArthe helApahastitacanisampadaH | sanatkumArAdayaH pUrvoktA eva dRSTAntA jJeyAH / ityasyA~ vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / nirvAhakartuzlAghAkhyASTamA dvAH samapUryata // 1 atha mohatarucchedAcaM navamaM dvAramArabhyate aguruo mohatara aNAddabhavabhAvaNAvigayamUlo / dukkhaM ummUlijjai acyantaM appamatehiM // 25 // atigururmohataruranAdibhavabhAvanA-saMsArasaMskAraH sa eva vigataM jJAtaM prakhyAtaM mUlaM yasya sa tathA duHkhaM yathA bhavati evamunmUlyate atyaMtamapramattaiH- madyAdipramAdapaJcakarahitairiti yadavocamahaM- "anAditarasaMsArasaMskAradRDhamUlabhRt / rAgadveSadvayIzAkhaH, kaSAyapratizAkhakaH // 1 // viSayacchadanacchanno, duHkhapuSpaizca puSpitaH / mohadrumaH phalatyeSa, phalena narakena tu // 2 // sa cApramattairunmUlyata iti // 25 // atrArthe 'pramattatAyAM aga'dattarAjaputro dRSTAntastathAhi - asti zaGkhapuraM nAma puraM zaGkhasamujjavalaiH / caityaijrjyotsnI nizA yatra, nizAkarakarairiva // 1 // tatra dattadaraH zatruvarge satsu kRtAdaraH / nAmnA'pi sundaraH kSmApaH, sundaraca guNairapi // 2 // alasA gamane tasyAnalasA dharmmakarmaNi / sulasA mahiSI svarNakalazobhapayodharA // 3 // kAle sukhamaye yAti, paMcagocaragocare / tanayo'gaDadatto'bhUttayordattorusaMmadaH ||4|| kramAt pravarddhamAno'yaM, sparddhamAno manobhuvA // samagraviSayakrIDAbhavanaM prApa yauvanam // 5 // bAlyAdapi sudurdAntaH, kiM punaH sakhibhiryutaH / babhUva vizvadAhAya, dahanaH pavanairiva // 6 // samAnadAnazaGkazca niHzUkaH zukalAzvavat / durvinItazca na kadAcana tyajati pAtakAn ||7|| mAMsAsI madyapo dyUtavezyAvyasanalAlasaH / paranArI riraMsuzca bhramati bhramataH | pure // 8 // samAgatyAnyadA paureragaurairmukharAgataH / tad duSTaceSTitaM tathyamakathyata nRpAgrataH ||9|| tejasvI bahinavad dIpazikhAmAtro hi pUjyate / pradIpane tu vidhyApyaH payasA rajasA'nei saH // 10 // tadA'karNyamathAkarNya, nRpaH putre'pi niSkRpaH / bhRkuTi prakaTIkurvannatyartha ca samIpagAn // 11 // are puraH kumArasya, kathyatAM gaccha dUrataH / madIyaviSayAd daMDyo, madIyAn viSayAn tyaja // 12 // bahuprajaH prajAmekAmevaM taM 8 mohatarU cchedaH agaDadattaH // 160 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradyunmIyavRttau 161 // | nRpatistyajan / tyajedekaM kulasyArthe iti satyaM vyadhAdvacaH // 13 // taM ca vyatikaraM matvA kumAraH sAramAzrayan / amarpaNamanAH khaDgamatraH ( pracalitastataH // 14 // tyaktvA girisaridgrAmapurAdyaM pitRdezajam ( brajan ) / pUtAM surasaridvArAM prApa vArANasImasau ||15|| gaMgAgre yatra pArzvasya kAyakAntyAyanInibhaiH / taddezanAsarasvatyAM triveNIsaMgamo'bhavat // 16 // tatra bhramannayaM puryAmaparyAyaghRtazramaH / dadhyau vandhyaM nRjanmApi, | mamAbhUnniSphalatvataH ||17|| mayA''tmavairiNA mitradveSavairijanazritA / nikhilo vairitAM nIto, janaH parijano'pi ca // 18 // kalAsamIraNaM svasya, kalAcArya labhe yadi / tatprAglagnarajaH puJjamadhunA'pi dhunomyaham // 19 // iti vairAgyato dhyAyantayaM citte nayaM dadhat / purazvaran 'kalApAtraM, bahuzAstraM sa ekSata // 20 // apRcchacca naraM kaMcid, vRddhaM ko'yaM mahApumAn ? / kIdRkkIdRkkalApAtraM, kiMnAmA ? kiM paThatyayam ? ||21|| sa prAhaiSa kalAcArya:, kalAsu sakalAsvapi / nAmnA pavanacaNDazca pracaNDaH prativAdiSu ||22|| zikSante nRpateH putrAH, | zastrazAstrakalAdikam / zrutveti tatsamIpe'sau jagAma ca nanAma ca // 23 // upaviSTazva pRSTazca kutastvamitti ? tena saH / ekAnte kathayAmAsa, 'vRttAntaM nikhilaM nijam // 24 // kalAcAryeNa sa prAktaH, zikSAtra tvaM sthitaH kalAH / idaM tu gopyaM vaktavyaM, nAparasya paraM tvayA // 25 // Adeza iti tenokte, kalAcAryo nRpAtmajaiH / samaM tena ca dhAmAgAt, palyagre bhrAtRjaM jagI // 26 // tena sA praNatA putrasyeva snAnAzanAdinA / vAtsalyaM vidadhe tasmai, sudhIrvasvAdikaM dadau ||27|| Uce ca syandanAzvAdi, madIyaM bhavanaM dhanam / sarvameva tavAyattaM yathecchaM batsa ! gRhyatAm // 28 // sa santuSTamanAH krUrAdhyavasAyaparAGmukhaH / tasyeva sadane tasthau, zikSamANaH kalAvalim ||29|| gurau vinayavAn vizvajanAnandapradAyakaH / sa kAle| nAlpakenApi, jagrAha sakalAH kalAH // 30 // sa vijJAtakalo'pyevaM bhavanodyAnagaM sadA / tadekAyatacittaH sanna muMcati parizramam // 31 // udyAnasyAntike, tasya pradhAnazreSThino gRham / asti tuMgaM gavAkSeNa, vIkSamANamivAkhilam ||32|| tatrAsti zreSThinaH putrI, nAmnA 'madanamaMjarI | sAkSAnmadanavRkSasya, maMjarIvAtisaurabhA // 33 // svAvAsazikharArUDhA, sA tadAlokanodyatA / phalaM dalaM dalaM puSpaM nityaM kSipati taM prati // 34 // sa kalArasikastAM na, bAlAmAlApayatyapi / nekSate ca gurorbhItyA, vidyAlobhAcca bhUpabhUH // 35 // sA'nyadA taM kalAsaktaM, | manobhUkRtamAnasA / jaghAnAzokagucchenAtucchenAnaMgadhanvanA ||36|| bAlA vilokitA tena sA tadA sAttadA dRzoH / pallavAbhakarA cchannatanUH kiMkillapallavaiH // 37 // dadhyau ca kimaso devI ?, kiM nAgastrI ? ramA kimu ? / pRcchAmyenAmatho keyaM ? kimartha vA'tra tiSThati ? // 38 // I T // 161 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TO dhyAtvetyuvAca bAle ! tvaM, kAsi ? kasyApi vallabhA ? / mAM kalAgrahaNAsaktaM, kRtaH kSobhayasi kSaNe ? // 39 // sA vikasvaranetrAgyA, proca'haM 8 mohataka grA0 dheSThinaH sutA / ihaiva pariNItA'smi, nAmnA madanamaMjarI // 40 // yataH prabhRti dRSTo'mi, viSamAyudhavigrahaH / tataH prabhRti jAto meM cchedaH viSamAyadhavigrahaH // 41 // tAvadeva sukhaM yAyApi niyani: IPL viniteko duHkheSvAtmA niyojyate // 42 // barAkA'yaM janaH4 agaDadattaH prAcyaiH, preryamANaH svakarmabhiH / sa durlabhajanapremamahAmbhodhA nimajjati // 43 // bhavAntaramaNI ramyaramanIjanavallabhaH / na resyate yadi mayA, mayA taduparasyate // 44 // zrutveti dhyAtavAneSa, dazAvasthA hi kAminAm / cintA ca saMgamecchA ca, nizvAmAzcajvarastataH // 45 // dAho dahefoll 'zucizvAnne, mUrchA'thonmAda eva ca / navamyAM prANasandeha, dazamyAM mucyate'zubhiH / / 46 / / prApyati prANasandeha, tadiyaM birahe mama / sa vicintyeti tAmUce, sudhAmadhurayA girA // 47|| rAjJaH zrIsundarasyAhaM, sundaraH svAkhyayApi hi / sundaryagaDadattAkhyaH, prathamaH prathitaH sutaH / // 48|| kalA grahItumAyAtaH, kalAcAryasya sannidhau / tvAM gRhItvA gamiSyAmi, pravAsadivase punaH // 49 // ityuktvA~ tA samAzvAsya, Mor tadrUpaguNaraJjitaH / bhuvanaM bhavanodyAnAdAyAtastAM dadhaddhRdi // 50 // anyadA rAjaputro'yaM, rAjamArgamadhi vajan / azvAdhirUDhaH zuzrAva, bahulaM tumulaM pure // 51 // dadhyau kiM kSubhito'mbhodhilito jvalanaH kimu ? / kiM prApta ripusainyaM vA !, taDiddaNDa: papAta kim ? // 52 // iti / 1 cintayattA taina, sahasA mahasA'dbhutaH / balAdunmUlitAlAno, mahAmAtrasamujjhitaH // 53 / / mArayan gocarAyAtAn, zuNDAdaNDena helayA / sAkSAdyama ivAgacchan, tenaiko dadRze gajaH // 54 // pAtayan parito'pyaTTagRhadevakulAdikam / pracaNDaH sa kSaNAdeva, kumArasya puro'bhavat // 55 // prAkArAdisthito lokaH, kumAraM vyAjahAra tam / karimArgAdapasarApasareti mahAravaiH // 56 / / kumArasturagaM hitvA, gajamAkArayat kRtI / pIluH kAla iba kruddho'nvadhAvata ca taM prati // 57|| sindhurasya puraH so'tha, nyastavAnuttarIyakam / krudhA'ndhazca madAndhazca, vidhyati sma sa tol tanmuhuH // 58 // kumAraH pRSThabhAge taM, prAharad dRDhamuSThinA / balI tatra bhramaMzcakrabhrameNa tamakhedayat // 59 // sucira khedayitvA taM, vazIkRtya ca iol bhRtyavataH / kumAro gajamArohadArohakaziromaNiH // 6 // tadvIkSya kauzalaM bhUSaH, saudhasatamabhUmimaH / papraccha vetriNaM ko'yaM, bAlo'bAlo niji dezamA nezI somasosatayA tyaaH| koNApatirupeNa hunakadarpadarzaka samAdeSa kalAvAsadanai vIkSyate Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ka pravrajyA " zrI pradyumIyavRtI 163 // kulAdikam // 6 // tuSTI nRpa pratIkSa pratyAkArayataH / kumAramayagAlAnaM yakha nAgaM dAgat // 655 || paMcAMga praNAmana, praNAma, durmhaabhuj| parirabhya dRDhaM dorbhyAmAsa na nivezitaH // 66 // taM ca tAmbUladAnAdyaiH paripUjya narazvaH / nidhyAyannenamadhyAyadUttamaH puruSa yam // 67 // dhamrmmo mUlaM sukhAtA yo vyavasAyaH zriyAM punaH / daNoM mUlaM vinAzAnAM guNAnAM vinayaH punaH // 68 // citraM yathA mayUrapu, yathA haMsapu sadgatiH / yathA gandhazca padyeSu kuleSu vinayastathA // 69 // dhyAtveti parituSTena, kuzalaM ca zarIra / kalAsu kauzalaM cApi tasya pRSTaM mahIbhujA || 70 // nRpaM yAvanna lajjAtmA sa kiMcidapi jalpati / tAvadAkhyadupAdhyAyaH, sarvatra nipuNAM yam // 71 // paraM satsvapi lajjata, | svaguNeSu manISiNaH / itarAstu na mAMtyaGge'lIkayA'pi prazaMsayA || 72 // itthaM kumAvRttena, muditaM medinIpatau / samAgatya namazcakuH, paurAH prAbhRtasambhRtAH // 73 // mudA tadrupadAvastu, kumArAyArpayannRpaH / punarnatyA ca te rAjJe, vijJA vyajJapayanniti ||74 || alIkAmalakAmRddhyA, kurvatI devapUstava / daridramandirAtulyA, vidadhe parimoSiNA // 75 // kSitikSitA talArakSaM, proce'dastvayi satyapi / muSyate nagaraM sarva, paritaH paribhoSibhiH // 76 // divasA de !, bahumAn / taskaraM vIkSamANasya, na sa kvApi tu vIkSyate // 77 // kumareNAtha vijJapto, nRpo mamAdiza prabho !! yathaikAgArikaM sadyo, labhe'haM sulabhetaram // 78 // saptadinyA'pyalabdhe'smin saptArcciSi vizAmyaham / rAjJA'tha vidadhe AjJA, sattvavAn sAdhayehitam // 79 // natvA narapatiM madyadyUtavezyAsuduHsahaH / maThakAMdavikAvAsodyAnadevakulAdiSu // 80 // ekAgArikameko 'yaM vIkSamANo divAnizam / babhrAma SaT dinAzcetthaM gatAstasya nirarthakAH // 81 // saptame'tha dine dadhyau, tamAdAya mRgekSaNAm / yAmi dezAntaraM kintu ?, yadvA naitaddhi saGgatam // 82 // nirvAha: pratipanne hi, paramaM puruSavratam / tatra lute hyayaM nArI, tannArIM kAmaye katham ! // 83 // pratipansya nirvAhaM sarvathA vidadhAmi tat / dhyAtveti nizcito'gacchadaparANhe purAdbahiH // 84 // abAlasya rasAlasya, chAyAyAM | yAvadasti saH / parivrAT tAvadAyAtastatraikastasya cAgrataH // 85 // sa taM nirIkSyaM raktAkSaM raudraM karkazakuntalam / dIrghajaGgha karikarAkAraM cAyaM vyacintayat // 86 // zarIralakSaNairetairamuM manye malimlucam / paTustu kapaTe veSaM parivrAjAmayaM dadhe // 287 // iti dhyAyanyaM tena sambabhASe kuto bhavAn ? / kena kAryeNa vA cintAcAntasvAnta ivekSyase ? // 88 // ISannatvA kumAreNa, bhAvajJena sa bhASitaH / dAridryaveidrutaH zUnyacittaH puryA bhramAmyaham // 89 // paraH prAha chitadyadya, dAridryaM tava putraka ! / kumAraH procivAnevaM, stAttvatpAdaprasAdataH // 90 // athaitat 268 // 163 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradyu - mIyavRttI // 164 // kUTasAkSitvaM mA bhUme karmasAkSiNaH / dhyAtvetIva jagaddIpo dvIpAntaramupAgamat // 91 // tamasi prasRte dUrAttamasivyagrahastakam / agrasthitaM tadAdezAt, kumAro'pyanujagmivAn // 92 // sa tasya pazyataH khAtraM, zrIvatsAkRti dattavAn / Acakapa dha peTAyaM vastu sovagRhAdiva // 13 // kumAraM tatra muktvaiSa, prAgjalpitadaridranRn / AnIya nyasya peTAdyaM tacchIrNe zeSamAdade // 94 // svena bhUpabhuvA vApi sarva'pi niraguH purAt / / dadhyoM kumAro hanmyenaM, chalaghAtastu nocitaH // 95 // pazyAmi ca kRte kasya, muSNAti ? muSitaM kriyat ? kva cAsya bhavanaM dhyAyannityayaM dasyumanvagAt // 96 // iti sarvAn purodyAnamAgatAn dasyurabravIt / vizramyate kiyadapi rajanI mahatI yataH // 97 // tasya prokte kumAraNAnumate tatra tau sthitau / vAhIkAstu pare suptAH sarve vizvastamAnasAH // 98 // tAvubhAvapi sAzaMkau, dvayorvRkSasya pakSayoH / alIkanidrayA suptau prajihIrSu parasparam // 99 // kumArastu kareM kRtvA karavAlaM pare tarau / vimucya srastaraM tasthAvapramatto munIndravat // 100 // dasyuH parAnnihatyAtha, kumAraM yAvadIkSate / tAvadetya kumAreNa sa proce kRSTariSTinA // 101 // chalaghAtinnare ! pApa ! purasarvasvataskara: 1 na bhavasyadhunetyuktvA, kRttau taccaraNI kSaNAt // 102 // kujaMgayuga so'tha kuttana va drumaH / pRthivyAM patitaH prAha kumAraM sphAravikramam // 103 // ahaM bhujaMgamo nAma, prakhyAtaH parimoSiSu / gRhaM mama zmazAne'sti, svasA vIramatIti ca // 104 // nyagrodhamUle gatvA tvaM, vyAharestAM yathA zanaiH / dvAramudghATayatyAzu sA yadyApi kumArikA // 105 // tasyAH karaM gRhItvA tvaM sarvasvaM me kare kuTu / pazcAttatra sukhaM tiSThergaccheva nagare kvacit // 106 // tenetyuktastamAzvasya, khaDgamAdAya tasya ca / gatastatra kRte zabde, sA dvAramudaghATat // 107 // dadhyau kumArastAM dIkSya, bAlA'sau smarasevadhiH / sApi papraccha ko'si tvaM ? kimarthamiha cAgataH ? // 108 // tenAtha kathite kRtvA, dUnA''pyAkArasaMvRtim / nivezya cAsane prAha, sarvasvaM jIvitaM ca te // 109 // atra vAsagRhe talpe, tvaM vizrAmya sulocana ! | ahaM taba kRte gatvA''nayAmi tu vilepanam // 110 // uktveti nirgateyaM drAk, tasyAM dadhyau nRpAtmajaH / nItermUlamavizvAso vizeSeNAbalAjane // 111 // yallobho'lIkatA moDhyamazaucaM sAhasaM chlm| nistRzatvaM ca nArINAM sapta doSAH svabhAvajAH // 112 // guNapremaprajAmAnavapurdraviNayovanaiH / durgrahaM mahilAcetaH, kathaMcana nigRhyate | // 113 // kAmArttaH kAminInAM straM, yo hyarpayati pUruSaH / patatyayamasaMdehaM dustare duHkhasAgare // 114 // dhyAtveti zayyAmRtsRjya yAvattasthau sa dustaH / tAvattatra tathA muktA, papAta sahasA zilA // 115 // sovAca sodara hatyA, madIyaM kva nu yAsyasi ? / zrutveti dhRtvA kezeSu, tAmUce 8 mAhata canda agaDadanaH // 164 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sundarAMgabhUH // 116 // AH pApe ! mAM nihantuM kaH, zakranoti? matizAlinAm / jAgarti paraSaSThyA yaH, svaSaSThayAM kiM zayIta saH? // 117|| uktveti bAlA bAleSu, dhRtvA tAM tadvirAgavAn / AbhyadrAje hatacaurastatavasA nApyasau punaH // 118 // prAtaH pAtAlagelaM tadarzitaM nRpateH zrIpradyu- puraH / sa ca yadyasya tatasparNayA prakurivatmAraH 111 // namo'zAgadattAyAdatta svamiva locanam 1 sutA kamalesanAkhyA, kamalAmiva mIyavRttI jaMgamAm // 12 // zataM gajAnAM grAmANAmazvAnAM pAdacAriNAm / kozasya ca krabheNeSa, sarva dazaguNaM dadau // 121 // itthaM sa labdharAjyo'pi, yazaHprasaravAnapi / alIkaM manyate sarva', vinA madanamaMjarIm / / 122 // nAvallajjA ca mAnazca, dharmabuddhizca jAyate / dviSo yAvadivekasya na | laganti zarAH smarAt // 123 / / iti smarArdite tasminnekA nArI samAgatA / dattAsanopaviSTA ca, pRSTA''gamanakAraNam / / 124|| soce madanamaMjaryA, taveti samadizyata / mAM vipralambhamUrkhAlAM, siMca saMgamavAriNA // 125 / / kiMca zrutvA gajakrIDA, vadhaM ca parimopiNaH 183 JIO duSTanArIparItyAga, bhUpaterapi pUjanam / / 126 / / sAdhuvAdaM ca lokena, kriyamANaM pade pade / vismRtA sA tvadIyAzAbandhAddhati jIvitam 1127|| yugmam / / zrutveti tasyai tAmbUlaM, dattvA rakhakarakuDmalAt / tAmAha nipuNe ! vAcyA, sA tvayA motsukA sma bhUH // 128 // prastAva prApya sarva hi, vidhAsyAmi susundaram / ityukvA vyasRjattA sa, tayA pAzvAsitA parA ||129 // anyadA vAhikArUDhA, yayuratattAtapuruSAH / pRSTAzca kuzalaM pitrorAnanAzru vimuMcatA / / 130 // te prAhu: kuzalaM pitrordunoti virahastava / yadi tvaM naiSi sapadi, tatayoH prANasaMzayaH // 131|| nizamya samyagityeSa, nRpaM vijJapya cAdarAt / AdAya tanayAM tasya, tadattamucitaM tathA // 132 // nidezya zibiraM sarva,nagaryA bahireva hi / svayaM sthitaH purImadhye, rathenaikena bhUpabhUH 1133 // yAbhinyAH prathame yAme, saMgamAdUtikA'ntike / praiSyanena nijaH preSyaH, sa gatvA''nyat prayANakam / / 134 // tayA madanamaryAH , kathite sA'calattataH / romAMcitatanuH sakhyA, sahitA ca sudakSayA // 135 // tAmAropya kumAraNa, Toll rathe prerya turaMgamAn / sainye cAgamya tatkAle, prayANaM kAritaM, javAt / / 136 // niraMtaraprayANaizvolaMdhya dezaM narezituH / jagAmAraNyamadhye'sau of tadA cAgAd dhanAgamaH // 137 // tadA ca kaTake tasya, bhillaghATI samApatat / tayA ca sahasA bhagnaM, kumArasya balaM balI // 138 // rathenaikena 3 [10/ palyA ca, yuto rAjasutaH sthitaH / eka eva mahebhAnAM, yUthe paMcAnano yathA // 139 // tanmArgaNAvalIbhinnaM, bhagnaM bhillabalaM kSaNAt / bhillAdhipo huDhauke'tha, kumAreNa samaM raNe // 140 // anyo'nya prakSipantau tau, kSipantau ca zarotkaram / ciraM madhyasthabhAvena, jayalakSmyA TA // 165 // Boss: Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bilokitau // 14 // dadhyAvagaDadatto'tha vipakSa prekSya durjayam / balenApi cchalenApi, nihantavyA hi zatravaH // 142 / / dhyAtveti sAvadhAnA- 7 apramattatve vijyA bhUta, proce madanamaMjarIm / vihitakArazrRMgAropaviza tvaM magAmA 14 // tathA bar3e yA tasyAH , aizA rUpamanuttamam / hataH pUrva' sa agaidattaH pIpadI mAreNa, kamAreNAna patriNA // 144|| sa pRthvyAM patitaH prAha, nAhamasmi tvayA''hataH / mAreNa mArite cakre. bhavatA matamAraNama // 146 // pIyavRttau ityuktvA'smin yazaH zeSe, kumAro yAbadIkSate / tAvatko'pi kuto'pyasti, naiva daivaprapaMcataH / / 146 / / ekenaiva rathenAtha, samullaMghya sa kAnanam prApa gokulamekaM ca, cAragokulasaMkulam // 147 // hI narau gokulAdetya, kumAramidamUcatuH / kutastvaM ? kutra yAtA? sa, proce zaMkhapure gamI 5166 // prA TO148 // yadi tvaM saprasAdastadArAmapi saha tvayA / tatrAyAva iti prokte, tAbhyAM so'vadadaumiti // 149 // saMyojayannatha proce, tAbhyAmadhveSa durgamaH | cauro duryodhano nAma, yadA''ste sAnvayAbhidhaH // 150|| matebho dRgviSaH soM, vyAghrazvAsti sudAruNaH / anye'pi zvApadAH o rAstadanyenAvanA baja ||151 // kumAraH prAha mA bhaiSTa, naye zaMkhapure sukhAt / zrutveti bahavazveluH, samaM tena ca sArthikAH // 152 / / tadA hai kazcijjaTI bhasmoddhUlitaH zUlamudvahan / praticAkasaMyuktaH, kare bibhrat karaNDikAm // 153 // mahAvratI prazastaH sa, sametya nRpanandanam / Uce zaMkhapure tIrthe, darzanArthamupaimyaham / / 154 // dattAH santi kiyanto'pi, dInArA mama dhArmikaiH / tAnnidhehi rathe yena, bajAmo nirbhayaM vayam // 155 // bahUditveti sa dravyanakulaM kulapAMzanaH / kumArAyArpayAmAsa, pravarA dadadA''ziSaH // 156 // gAyannRtyan jantujAti, gatyA rAvaizca hAsayan / kathAzca kathayanneSa, pathi sArthamaraMjayat // 157 / / tasmiMstapasviveSe'pi, vyazvasInna nRpAtmajaH ! aprerayat turaMgAMzca, gahane ca samAgamat // 158|| tapasvipAMzanaH so'tha, sArthikAnityabhASata / adyAtithyaM kariSyAmi, sarveSAM bhavatAmaham // 159 // varSArAtre sthito trAha, gokule bahugokule / atrAyAn madhya etasyAraNyasyAsannameva tat // 160 // evaM nimantrya zIghra sa, gatvA''gacchat sa mazkarI / dadhidugdhaghRtAdInAM, pUrNairbhANDairmahattaraiH / / 161 // kumAro'nena vijJapto, madhurairvacanaistadA / adyAsmAkaM kRpAlo ! tvaM, kartumarhasi vAMchItam / 162 / / uktaM tataH kumAreNa, ziro me vyathate bhRzam / anyacca vatinAmannaM, na me'zenApi kalpate // 163 // bhaNitAH sArthikAH sarve, kumAre NAkSisaMjJayA / yadanenAndhaM AnItaM, na tadbhojyaM kadApi vaH // 164 // avamatya kumAraM taM, bubhujuH saurthikAH samam / bhuktamAtrA vinaSTAste, EX bhuvi peturacetanAH // 165 / / jJAtvA tAn sArthikAn sarvAn, viSannAn zarasaMcayam / muMcana vratI kumArasya adhAya tamadyataSAMARINARY 56 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kumArI neta, baMgadidA garam / ardhata deNa hanavAnimaM marmaspRzA tataH // 167 // mayAM papAta dasyuH sa, jIvazeSA'bravIdidam / pravrajyA malimluco yo durjeyo, duryodhano'hameba saH // 168|| cittena raJjito'haM te, dRSTvA nirbhIkacittatAm / savikramA mahAbhAga !, zRNvakaM vacanaM zrIpradyu- mama // 169 // ahaM jIvitazeSo'smi, tvadIyena patattriNA / paraM prasanno yad ghAto, vairiNo'pi prazasyate // 170 // kathayAmi hita vAkyaM, tatvaM nmIyavRttau samabaMdhAraya / kuryAstathaiva yad dRSTo, mayA satvavatAM paraH // 17 // vAmenAsya gireH sindhudvayAntardevamaMdiram / astyasya pazcime bhAge, 8 sajjitA talinA zilA ||172shaa to prerya-bAmato bhUmigRhe kArya pravezanam / jayazrInAma palyasti, tatra me navayauvanA // 173 // dravyaM ca bahu // 16 // tat sarva, kurvIthAH nijahastagam / tvayA kASThAni deyAni, madIye jIvite gate // 174 / / evaM vadannayaM dasyuH, sahasA prApa paMcatAm / kumAro me-10 layitvA'sya, dArUNi dahanaM dadau / / 175 / / gato rathamathAruhya, tadAkhyAtapramANataH / zilAmudghATya zabdaM sa, vidadhe dasyuyoSitaH // 176 // dvidhApi ramaNIyA sA, samAgatya tamAlapat / kokilAmadhurAlApaM, yadehi gehamadhyataH // 177 // tadrUpaM prekSamANo'sau, sAnandaM nRpanandanaH / ito madanamaMjaryA'pahastenAstalajjayA // 178 // Uce ca tvatkRte bandhuH, pitA mAtA sakhIjanaH / mayA'tyAji gRha tattvamanyAsakto'si nistrapaH / / 179 // tacchrutvA dhanamujjhitvA, rathamAruhya cAgrataH / gacchannatucchadhIbhillAnnazyataH pazyati sma saH // 180 // sAzaMko'tha dizaH pazyannapazyan madavAraNam / zubhavarNa' mahAkAya, tarubhaMgaprabhaMjanam / / 181 // taM vIkSya sahasodvignAM, citte madanamaMjarIm / sambodhyottArya ca rathAcdhacAla kalabhaM prati // 182 // uttarIye puro nyaste,, sindhure vedhadAyini / kumAraH kuzalaH zikSAvazenenaM daze vyadhAt / / 183 // suciraM khedayitvA taM, bhayabhItaM vimucya ca ! rathArUDho'grato vyAghra, vyAttavaktraM vyalokata // 184 // rathaM hitvA bhujaM vAma, paTena pariveSTitam / mukhe tasya (kSiikA) paretaM taM, kRpANyA niSkRpo vyadhAt // 185 / / puro vrajannatha zyAma, phaNAmaNyugrabhAsuram / so'pazyad dRgviSaM sarpa, dUrAdapi of parAGmukham // 186 // dRgbandha mukhabandhaM ca, vidhAya so'navadyayA / vidyayA khedayitvA taM, tyaktvA 'cAcaladagrataH // 187 / / itthamullaMghya kAntAraM, kAntAraMjanakovidaH / jitazaMkhapuraM kIA, sa zaMkhapuramAsadat / / 188 // tamAyAtaM nRpo mattvA, punarjAtamivAMgajam / pratyujjagAma taM caiSa, nanAma luThadaMgaNaH // 189 // tadA pallIpatitrastaM, kumArasyAkhilaM balam / apareNa pathA puryA, tatsevAyAmivAgamat // 190 // atha sarvasahAdhIzastaduccairgopuraM puram / maMcAtimaMcakalitaM, kArayAmAsa tatkSaNAt // 191 // prAvezayadathI hastiskandhArUDhaM mahAmahAt / nRpora In ||167 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA0 pradyu yavRttI 2688 naravimAnasthavadhUtayayutaM sutam // 192 // bhojanAntaraM pRSTaH sarvavRttAntamaMgajaH 1 Akhyat pitre khidAharSabhayavismayadAyakam // 193 // anyA mAninImAnamlAni kRnmalayAnilaH / prAvartata vasantartuH kartumunmAdinaM janam // 194 // gate'tha mundare rAjJyudyAne surabhisundare / tamanvagAt samagro'pi janaH parijanastathA // 195 // kumAro'pi muhRdvargasahitaH priyayA'nvitaH / nirIkSyamANaH paurIbhiragAdudyAnamudyataH // 196 // mAropamaH kumAro'tha, ratipratimayA tayA / samaM madanamaMjaryA'ramatArAmamadhyamaH || 197 // sthitvA ciraM vinodena, kumumAvacayAnvitaH / kumAraH suciraM sthitvA, yAvankila caliSyati // 198 // tAvadAzIviSeNaiSA, daSTA madanamaMjarI / daSTA daSTeti jalpantI, patyutsaMge papAta sA // 199 // yAvanmantrAdibhistasyAH, pratikAraM karotyayam / vipameNa viSeNaipA, tAvajjajJe vicetanA // 200 // kumAro mUrcchito labdhacetano vilalApa ca / svAM saMvRtya svayaM cityAmazUnyAmakarodatha || 201 // tatra priyatamAM kSiptvA svaM ca prakSeptumudyataH / sandhukSApya tvamau yAvajjvalanaM jvalayiSyati // 202 // tAvat khecarayugmaM drAk, tatrAgAdgaganAdhvanA / apRcchacca kuto hetoH svaM kSipasyAzuzukSaNau ? // 203 // sa prAha preyasIyaM / 1 me, prANAste prathamaM gatAH / kuNapo'smi ca taddhInaH, saMgataM jvalanaM tataH // 204 // tvatpriyAM jIvayAmIti, procya kheTayugena sA / abhimantraya jala | siktA, nidrAkSaya ivAbudhat // 205 // susaMvRttazarIrA'tha kimetaditivAdInI / sumuttasthau kSaNAdeva, kumArasya mudA mamam // 206 // vidyAdharayuge tasyetyupakRtya gate sati / tasmin sa sapriyaH pratyAsannadevakule'gamat // 207 // Anaye vahnimanAya yAvattAvadiha tvayA / stheyaM procyeti tAM yAvat, vahnimAdAtumeti saH // 208 // tAvaddevakule'pazyadudyotaM vismayAvaham / Agatena ca sA proce, mayodyoto'tra dIkSitaH | // 209 // soce nijakarasthAgnerjvalitasya samIraNAt / saMkrAnto bhavatodyotaH priyaM ! dRSTo bhaviSyati // 210 // tadA khaDgaM samarpyasau, mahInihitajAnukaH / dhIro dhamatyayaM yAvaddhanaMjayamadhomukhaH // 211 // tAvatkarAgratastasyAH karavAlaM mahItale / papAta niSparIvAraM sa papraccha ca tAmRjuH // 212 // sA prAha manasA mohAt, papAtAsirmamAgrataH / prajvAlaya jvalanaM tatra, gamitA rajanI ca sA // 213 // prAtaH svabhavanaM gatvA, dampatI muditAvimau / kathayAmAsaturvRttaM vRttAntaM khedaharSadam // 214 // ubhayorapi sampannasamagrahitayostayoH / yayau sukhamayaH kAlaH, paMcagocaracaryayA // 215 // vAhakelyAM gato'nyedyurazvenApahRto vane / taM vimucya bhramannekaM, jinavezma vyalokayat // 216 // tatra sAhasagatyAkhyaM, cAraNazramaNAdhipam / bahubhiH zramarNaiyuktamupayuktaM sadAgame // 217 // dhiSNyezamiva dhiSNyeSu, maNiSviva ca kaustubham / drumeSviva ca kalpadru, // 168 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 81 muniSvenaM dadarza maH // 218 // yugmam / / gatvA natvA ca labdhAzIrUpAvikSat tadantike / papracchAyasaraM vIkSya, caivaM vinayavAsanaH // 219 // prabho ! pravrajyA 3 ke'mI narAH paMca, rUpayauvanazAlinaH / vairAgyamArgamApanAH, svato dIkSAM jighRkSavaH ? // 220 // caturjJAnadharaH mo'tha, provAca munipuMgavaH / / zrIpradyu- atrAsti nagarI pallI, bhillIhallIsakairyutA / / 221 // bhillabhartA bhunaktyetAM, dharaNIdharanAmakaH / sasainyazca tadA tasya, nmIyavattau pallyAmAgAnnRpAtmajaH // 222 // bhillAdhIzena tatsainye, nAzite tAvubhAvapi / yuyudhyete ciraM tena, svajAyA'tha puraskRtA / / 223 // pazyaMstAMzca zarAdhIzaH, kumAreNa sa mAritaH / sapriye ca gate tasmin, paMcaite bhillabAndhavAH // 224 // vairaniryAtanAhetoranvagurataM sthAdhvanA / gataiH zaMkhapura 14 dRSTaH, kumAraH parivArayuk / / 225 / / vIkSamANA api cchidraM, labhante tasya te natu / dRSTaH ma cAnyadodyAne, jAyAmAtraparicchadaH // 226 // [10] cintayatsu badhopAya, teSu daSTA'hinA priyA / mRteti svaM tayA sArddha, yAvat kSipati so'nale // 227 // vidyAdharayugenetya, tAvat svasthIkRtA 0 ca sA / pratyAsanne devakule, muktvA tAM so'gnaye gataH // 228|| pracchannAstatra paMcApi, santi labdhacchalA amI / bhrAtRghAtakaghAtArtha', A labdhAvasaratoSiNaH // 229 / / amISAM ca kaniSThena, pradIpazciragopitaH / prakAzito'ya sA vIkSya, taM tasmin nanvarajyata // 230 // Uce ca bhava me bhartA, sa prAhecchAmyahaM nanu / paraM jAnAti te bhartA, yadi tanme na jIvitam / / 231 // soce'haM nihaniSyAmi, tvatpratyakSa nija patim / tato nirbApito dIpaH, ma sametazca bahinyuk // 232 / / uvAca ca mayodyoto, dRSTaH soce tvayA priya ! svakarasthaM jvaladvakyudyoto dRSTo bhaviSyati // 233 // khaDgaM tasyAH sama]Sa, yAvajjvAlayate'nalam / tAvadAkRSya sA tasya, kaNThe ghAtamamuMcata // 234 // kRpANamapahastyaiSa, Ma kRpAlustamavaMcayat / nijAMgajAnAmAkhyAya, tattAdRk caritaM svayam // 235 // etadvilasitaM bIkSya, nirapekSaM sudAguNam / ete mamAntike hI paMcApyAgurverAgyasaMgatAH / / 236 // Akaryeti svakaM vRttaM, sambhrAnto bhUpabhUhRdi / dadhyAvaho mahelAnAM, caritramatidAruNam / / 237 // Trol viSavyAghAhizArdUlazarabhArkajarakSasAm / helayA''bhirmahelAbhizcaritaM tvaritaM jitam / / 238 // tadaho adhamatvaM me, yadasyAH kAraNAnmayA / 10 apakIrtirIcakre, kulaM ca malinIkRtam / / 239 // tAvat sphurati vairAgyaM, lajjA zIlaM kulaM yazaH / damo guramyaH zaMkA ca, yAvanna svIvazo naraH / / 240 // dRSTanaSTAkhile dravye, sukhduHkhsmaakule| drAk saMyogaviyogADhye, saMsAre hi sukhaM kutaH ? // 241 // ityAdi bhAvayanneSa, paraM 0 ra saMvegamAgamat / natvA''ha bhagavannetaccaritaM nikhilaM mama // 242 // etadbandhunihantA'hamudvigno bhavabAsataH / taddIkSAyAH pradAnenAnagrahaH Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyatAM mayi // 243 // guraNA dIkSitazceSa, zrAmaNyaM paryapAlayat / kramAt karmakSayaM kRtvA, nirvANaM ca gamiSyati // 244 // apramanA 10 dharma | gaDadatto, yathA'yaM sukhabhAgabhUt / bhAvatA yata yastaballabhante paramaM padam / / 245 / / itthaM sundarabhUpanandanamunergehasthitivyatastaMna / sta-1 sarvagvaM nabhaginyavaJcanaphalAM matvA ratimAsthitAm // 246 // bodhasyAvasare tu bhAvata imAM premAvanaddhapriyAM, mohadrucchidurAM mahAvrataphalAM kaH syAt / / pramatto muniH ? // 247 / / ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH kRtau / mohakSitigahocchedA, navamI dvArapUryata // 248 // atha dazamaM dharmasarvasvadezanAkhyaM dvAramArabhyate, - khaNabhaMgare asAre maNayabhave abbhapaDalasAricche / sAraM ittiyamittaM jaM kIrai sohaNo dhammo // 26 // kSaNabhaMgure zUlaviSaviSadharavizUcikAnalazastravAtapittazleSmodrekasannipAtAdibhiH ata eva cAsAre-tuSamuSTikalye manujatve mAnuSyabhave, aupamyamAha-abhrapaTalasadRkSe, yathA'bhrapaTalaM kuto'pyAyAtaM kvApi ca gataM ceti na jJAyate tathA chadmasthena manujatvamapIti bhAvaH, sArametAvanmAtraM yat kriyate zobhano dharma:- sarvaviratirUpa eva, etAvatA prakAreNa manuSyabhavAsAratvaM saddharmakaraNaM ca badatA OM sakalaprakaraNArthanirvAho'pyupanyasta iti matimabhirvicArya / / iha kecinmahAtmAnaH samyak parijJAtasarvajJAgamAH svayaMviditatattvAH / Mo] saddharmasthiramAnasAH paraM jIvaM: aviditaparamArthatayA dharme'sthiramapi sthiraM kurvati, atrArthe abhayakumAro maMtrI dRSTAntaH, tathAhi - asthiro'pi sthiro dharme, jIvaH kAryo mahAtmabhiH / yathA'bhayakumAreNa, svabuddhyA kASThabhArikaH // 1 // purA pure rAjagRhe, zrIzreNikanRpAMgajaH / nAmnA'bhayakumAro'bhUt, sunandAkukSisambhavaH // 2 // paMcAMgabhUSaNaM rAjakArya samyaktvamudvahan / jajJe dvAdazasaMkhyeSu, bhUpAleSu vratiSviva // 3 // 11 buddhIzvatasro dharmasya, bhidA iva vivarddhayan / yaH prApa paramAM kASThA, maMtritvazrAvakatvayoH // 4 // gaNabhRtpaMcamaH paMcamahAvratabhRdanyadA / sudhAra samavAsArSIt maharSINAM zataiH zritaH // 5 // ninaMsavastamAbaddhazreNikAH zreNikAdayaH / samAjagmurjanAstasmAddezanAM cApi zuzruvuH // 6 // ghanAgamAttataH svAdu, saMgharaM vinipIya te / gatatRSNA nijanija, vezmAguzcAtakA iva ||7|| ko'pyudigno'nyadA kASThabhArAkarmabharAdiva / / sya prabho pArne prAvajakASThabhArika // 4 // bhikSAvArthamahatyasminnupahAsarUlanI jAgaH virAmI mAnIsahimazaktvA'rAzIda / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI yA0 ghu vRttau - 1 // so'vadat / sUyubane kAraNe prAtaH stheyagucatveti cAgamat // 11 // ralakoTItrayaM kozAt prAtaH kRSTvA canusa vimucyA ghoSayatnAnyAgatyAdatta he janAH ! // 12 // taccAkarNyAyayurlokAstAnUce'bhayamaMtrirAT / jalAgnistrIvarjako yastasya syAdattamacayaH |||13|| UcurjanAstrayaM tyuktamidaM kaH syAt prabhuH ? prabho / vimukte ca traye'mutra, ko yatnAM ratnasaMgrahe ? || 18 || maMtryUce tattrayatyAgAdratnakoTItrayatyajaH / kASThabhArikasAdhostadupahAsaM vidhatta kim ? // 15 // mantrI nyAnmuniM ratnatrayakoTIM ninAya tAm / naicchat tAM tattrayatyAgI, dharme jAtastvasau sthiraH // 16 // samAruhya munirniSThAkASThAyAM kASThabhArikaH / jagAma sadAM dhAma, kramAllabdhaM paraM padam // 17 // kiMca kecijjinendrasya, darzanAtlabdhadarzanAH / syustaduktastato dharmmaH, sAra eko nRjanmani // 1 // kariNaH kalikuNDo'bhUtkukkuTAt kukkuTezvaraH / kathyate'tastayorAkhyA, sAvadhAnairnizamyatAm // 2 // uttamAMgasamAMgAkhyadeze'sti kSitiyoSitaH / campA campakamAleva, purI | paurAlimAlitA || 3 || rAti dvikarakaNDu, karakaNDurmahIpatiH / loko nAlokate yatrAtaMkamAtaMkahAriNi // 4 // tasyAH puro nadUre cAstyaTavI sphuTavItabhRt / nAmnA kAdambarI kAdambarI zvApadasammade ||5|| tasyAM balirivAstyuccaiH kalirnAmnA mahIdharaH / | saphalaguphalastomairarthisArtha kRtArthayan // 6 // upatyakAyAM tasyAsti, svAmRtasvAdutAmadAt / adhaH kRtasudhAkuNDaM, kuNDaM nAma sarovaram // 7 // tatrAste hastinIyUthanAthaH prathitavikramaH / nAmnA mahIdharo hastI, mahIdhara iva sthiraH // 8 // chadmastho'pi hi nizchadmA'nyadA pArzvajinezvaraH / kalikuNDasadezasthapradeze vyaharadvibhuH || 9 || yatrAstamitavAsI sa, kAyotsargeNa tasthivAn / AtmanaH saMjJayA janma, jAnudaghnamivAdizan // 10 // so'tha yUthAdhipastatra, prabhuM prekSya tathA sthitam / jAtajAtismRtizcitte'cintayat prAgbhavaM nijam // 11 // videheSu pure hemaMdhara ityAhvayo] 'bhavam / lokasya kelipAtratvAdvAmano'haM manoharaH || 12|| tathAbhUtaM ca mAM bhUtAbhibhUtamiva bAlakAH / vibhASante yuvAnazva, viTAzvopahasantyalam ||13|| itthaM ca hasyamAnasya trAsyamAnasya sarvataH / mUrkhasya me mumUrSA'bhUdativairAgyatastataH ||14|| zAkhino namrazAkhasya zAkhAyAM svaM vibandhayan / zrAddhena supratiSThena, dRSTaH pRSTazva kAraNam // 15 // mayA yathAtathaitasya kathite sa jagAda mAm / vAmanaH karmmaNA tvaM tad, ucchettuM vAmanaM kuru // 16 // kathaM nviti mayA prokte sa prAha na hi sAhasam / karmmavAmanatopAyaH, kintu sode // 171 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradhumIyavRttI // 172 // samyaktvanizvayaH // 17 // tadehi suguroH pArzve jidhukSurvratamasmyaham / tvamAzrayasva samyaktvaM cAritramahamAzraye ||18|| mayA gatvA'tha samyaktvamevaMrUpamupAdade / arhan devo guduH sAdhurdharmmastaduditastathA // 19 // tatprapAlyAnazanyante, nidAnaM va vyadhAmaham / uccairbhUyA samityAyaM ! mRttvA'bhavamibho bane // 20 // chadmasthajinaliMgaM prAgguruNeti niveditam / bhavo'yaM dUSito'pyuccairdarzanAdasya bhUSitaH // 21 // sarasaH sarasairasya, surasaiH pUjayAmyamum / dhyAtvetyayaM vyadhAddbhAvapuraH sindhurastathA // 22 // prapAtya prAcyasamyaktva mante 'nazanamAgI / suvizuddhAntaraprauDhavyantaratvamavApa ca // 23 // idamadbhutamudbhUtaM caritaM karakaNDunA / zrutvA''yAtena no dRSTaH, svAmiMstvaM tadazAMcayat // 24 // eko'pi hastinastasya, hastaH, zasto jinArcayA / ubhAvapi tamograstau, haratau me tadabhAvataH // 25 // vizvAghAtakaro vizvabhUSaNaM cintitapradaH / svAmI jagAma hI ratnamajAgrata ivAgrataH // 26 // svAmino'nekapasyAsya prasAdo yadanekape / tadyuktaM yattu mAmekaM na pAti sma tadadbhutam // 27 // iti svaM zocatastasya, dharaNendraprasAdataH / navahastapramANA'bhUt, purataH pratimA prabhoH // 28 // tato jaya jayetyuccaiH stuvaMstAmanaman nRpaH // caityaM ca kArayAMcakre tatra tasyAH pramANataH // 29 // sa nityamarcAmarcAyAstrisaMdhyaM kurute tribhiH / prakAraiH puSpanaivedyaistrikAlaprekSaNakSaNaiH ||30|| kalikuNDAbhidhaM tIrtha, prasiddhiM nayati sma saH / tatra ca vyantaro hastI, sthero'dhiSThAtRbhAvabhAk // 31 // tatra bhaktikare loke, | pratyayAn vividhAn vyadhAt / navayantryAdiyantrANi, maMtrANyapi ca naikazaH // 32 // SaDdharmmasiddhidAnAya sa cakre vyantarastathA / grAmavAsI jano grAmAbhilASenocyate yathA // 33 // kalikuNDanivAsitvAt kalikuNDo jinastathA / tIrtha zrIkalikuNDAkhyaM, karakaNDuprakAzitam // 34 // majavyantarasAnnidhyAjjAyate sarvasiddhidam / ityadaH kalikuNDasya, caritaM gaditaM vibhoH ||35|| kukkuTezvarasambandho'dhunA procyate-pArzvaprabhuH purA kAyotsarge rAjapure sthitaH / tatrAsti hastisvI (ratnI) yezvarakSmApatirIzvaraH // 1 // vAhakelyAM gatastasya, bandI bhANo'rjunAbhidhaH / prabhuM prekSya stutiM cakre, sadbhUtaguNakIrttanaiH // 2 // devAyaM devadevo'zvasenasya nRpateH sutaH / cyavanotpattidIkSAbhiH sUtatrijagatIH ||3|| zrutveti nAgAduttINoM, natvA'thAlokayan vibhum / mUcchatthito nRpaH pRSTo mantriNA prAgbhavAna jagI // 4 // cArudattaH purA bhUtvA'tha vasantapure'bhavam | purohitasuto nAstA, dattaH kuSTAdvirogavAn // 5 // guhAyAM nipatanaM dRSTa vidyA'nyamavagArirasAyanam // vA ci | kalikRNDapArthaH Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paJcadazauSadhIH // 7 // taduktaM tattathA kurvannanyadA caityamAgamat / dRSTaH puSkalinAmnA'haM, zrAvakeNa naman jinam ||8|| so'pRcchacca muni mozAlinaM guNasAgaram / caitye'syAgamane doSaH, kuNThino'sya bhavennavA ? // 9 // muniruce'sya ko dopo, durato namato jinam ? / adyApi zrIpradyu cAsya karmAsti, kukkuTutvabhavapadam / / 10|| tadakarNyamathAkarNya, hRdi khedamahaM dadhat / vodhitaH punarapyevaM, guruNA kaguNAvatA // 11 // tadA mIyavAsI nadImA nuni bAlikAzano mRtaH / bhAvI tvamIzvaro nAma, gajA rAjapurIzvaraH ||12|| tRSTo'hamidamAkarNya, tat sarvamanubhUya ca / tato 44'dhunA vibhuM vIkSya, jAtismaraNamApnuvam // 13 // maMtriNaH kathayitvetthamIzvaro jagadIzvaram / natvA gatvA'tha saMgItamavigItaM vyadhApayat // 14 // // 173 // In vibhau tu bihate tatra, sa prAsAdamakArayat / vimbamapratibimbaM ca, samprItaH pratyatiSThiyat // 15 // yatkukkuTavareNAyamIzvareNa tathA kRtaH / tataH khyAtamabhUttIrtha', kukkuTezvarasaMjJayA / / 16 / / kukkuTezvaratIrthasya, nirmANAt karmaNAM kSaye / kramAdbhAbIzvaro bhUmIzvaraH siddhipurIzvaraH 10 // 17 // iti zrIkalikuNDAgkhyakukkuTezvaratIrthayoH / anudhyAnodbhava dharma, kurmaH pradyumnasUrayaH // 18 // ityasyAM vivRtau zrImatpradyumnasya kaveH ra kRtau / apUri dazamaM dvAraM, dharmasarvasvadezanA // 17 // zrIdevAnandaziSyazrIkanakaprabhaziSyakaH / samarAdityasaMkSepakartA vRttimimAM vyadhAt // 1 // bAdIndradevasUrevaMze zrImadanacandraguruziSyaH / prathamAdarze'darzayadenAM munidevamunidevaH / / 2 / / zrIpravrajyAvidhAnaprakaraNatilakasyAsya vRttiM vidhAya, prApta kiJcinmayA yat mukRtamakRtakalA rayogazuddhyA vizuddham / tenAyaM bhavyaloko bhavatu bhavabhavabhrAntizItopazAntau, dharme jainendradharme dizadalavizadasvAntavRttipravRttiH // 3 // | kiJca-AkiJcanyabatApi yAcakajano yena svatulyaH kRtaH, kAraNyaM vividhopasargajanake'pyuktyai--ve durjane / ekenAyakhilA parIpahacamUH sA'pi dravAd drAvitA, zrIsiddhArthanarendranandanajino'vyAta: sa vIrasvidhA // 4 // zrImadvIrajinendrasya, vibudhAnAM sadAspadam / sudhAyAH sadhA zrIsudhA'bhUdgaNAdhipaH // 5 // anambUkRtavAgjambUstasya ziSyaH prazasyadhIH / nAnyo 'smAnmuktikAminyA, kAmito'sminnanehAsa // 6 // jambUkathAprabaMdhairyaH, steno nyAyena saMyataH / mo'bhUttatprabhavaH pUrvaprabhavaH zrutakevalI // 7 // zayyambhavo bhavodanvattAraNe taraNInibhaH 182 dazavaikAlikagranthaM, nirgrantho'pi vyadhAdatha // 8 // yazobhadra vitanvAnaM, yazobhadraM vibhuM stubhaH / karmasaMgrAmanAbhyAM, sambhUtavijayaM tathA // 9 // zrIbhadrabAhapAdebhyo, namo yairvihitA hitA / AvazyakAdigranthAnAM, niyuktiyuktisaMgatA // 10 // namaH zrIsthUlabhadrAya, yA gA_sthye vrate'pi Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca / nijaddharyA barddhayan kAmaM, kAmaM kozApriyAhRdi // 11 // zrutakevalibhiH paDibhamnaH sadAcaraNagyim / nAmnyasnipakSA jenI bAka, 10 prazasni 11 bhramarIbAbhramayad bhuvi // 12 // dazapUrvabhRtAmAdyA, jayatyAryamahAgiriH / yamyonnatignulavayA'nyaiH saccaraNacArgibhaH // 13 // zrImuhamnI muhastIva, jinag2ajasya zAmane / citraM tvanena bhUpAlo, nijadvAri niyantritaH // 14 // zrImusthitagaNAdhIzaH, svanAmasadRzaM janam / zrImAn supratibuddhazca, cakraturdezanAvazAt // 15 // atha gaNa : koTikanAmako'bhUtaMjambimahatyudayAdritulyaH / yatraindradatto ravirAvig2amIbhavyAmdhujanmapratibodhakartA // 16 // ziSyaH mihagirimtasya, zrIrohaNagiriprabhuH / yatra bajrAkare bajra, iva vA'bhavadvibhuH // 17 // foll vajramvAmI navA vajro, brahmASTAdazakANabhRt / mukmiNyarmikayA naiba, yaH kathaMcinniyaMtritaH // 18 // uddAmadhAmavayadhAma babhUva nAma, zrIvajramana al iti tasya vineyaratnam / yaccandramukhyamAbhAMvarakSabhAbhRnmaulivadApa basatiM dugvAparUNAm // 19 // nAgendracandranivRtividyAdharamaMjakAzca 10] catvAraH / ziSyAstasyAbhUvan maryAdAyAM nadInAlAH // 20 // maMjJAkapAyavikathAnarakAdikAyubaMddhArtagaidrabhavabhadacayaM niSaSTum / ya dravyakarmacaradharmakathAnuyogAste jajJire kila caturmitamUrtibhAjaH // 20 // thIvajramanadRDhamUlakRtapratiSThazchAyAM sadA vidadhAtyatiramyakapAm / puNairida pramRmaraH surabhiryazobhizcandrAkhyayA vijayavAnayamamti gaccha: // 21 // tatra zrItalabATamandiramahAgajAlukasyAgrato, vAdaMga mapratipakSamakSatatamaM kurvan sadasyaH samam / saMjAtaikapadaH samabhihitaH pradyumnamUriH prabhuH, mUryo'yaM jayatAjaDe'pi gucimadyannAmavimyaM mayi / 4 // 22 // tasmAdgateSvatha ca bhUriSu sUgSui zrIcandraprabhaH prabhurabhUd guNaralabhUmiH / jihvAGkuzIbhirAnizaM kavibhiH khanAdbhiH, prAptAni tAni na yataH pariniSTitAni // 23 // paTTe tasya dhanezvaraH prabhurabhUccAritralakSmIpuNA (sumA) kalpo'nalpavikalparamyavihRtiH zuddhAhRtiH prAcyavat / zrImatpApula (bhUmi) vittasamayUpuryA tu devI (vyAH purA) devIbhUtagumpradattamiva yo manvaM phalADhyaM vyadhAt // 24 // tenAhitaM patanato fol, viratAprabodhaM, vakti svayaM hi samayUpurapaTTadevI / kiM mahe manujabodhavidhau vayaM tu, zrImaddhanezvaragurorgarimANamasya / / 25 / / zipyAstasyAtha 10 catvArastattvArabdhasucetasaH / zrIvIrazAnti ra devendra 3devapUkhyisurayaH4 // 26 / / zrIzAntisUrirnijazAntavAkyAmRtena tatkAlajanAnapuSyat / 10 vaMzeSu teSAM mumanastvamadyApyastIti citraM hRdi kasya na syAt ? // 27 // jJAnena rUpeNa ca devabhadrastato gaNAdhIzvaradevabhadraH / zrutAmRtaM pItamanantamantaHsabhaM zubhaM yaH zubhamujjagAra // 28 // haste pustakamasti zastamudayatpadmazca dharmadhvajaH, kIttirghoSavatI sadApi vizadA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradyunmIyavRttI // 175 // yasyAkSamAlA prabhoH / devAnanda gururjayatpayamitaH puruSavRdbhAratI zabdAnAmanuzAsanaM taduditaM nyAyena sArasvatam ||29|| ziSyAstasyAbhUvannAdyo ratnaprabhAbhidhaH sUriH / paramAnandaH sUriH sUriH kanakaprabhagtadanu ||30|| atulyazalyatrayavatrayastaM cAritrabhUbhartukare virejuH / virAdhanAgauravadaNDazalyatrikANi bhettuM samakAlameva // 31 // Adyastu vidyamAneSu zrIdevAnandasUriSu / jagAma sadAM dhAma, tadbodhana cikIriva // 32 // bhUyAdepa vizeSato'pi paramAnandapradAnodyataH sUrniSThikazekharaH sa paramAnandaH prabhuH prANinAm / yasya zrIjayasiMhasUrirajani khyAto vineyAgraNIH, siddhAntArthavicArasArasaraNiH sarvopakArakSamaH ||33|| vande zrIkanakaprabhasya samatAM | yannAmavarNatrayI, paurastyA viparItavAdyapi nijaM rUpaM na muMcatyalam / kiM copazrutiniHzrito'pyaratidaH kArye zubhe sarvadA, madhyasthatvamupAgamaddamanidhau yasminnakAro'pyasau ||34|| ziSyaH zrIkanakaprabhasya sukaviH zrIbAlacandrAnujo, jyAyAn zrIjayasiMhataH pratibhayA | zrIvastupAlastutaH / vizvAlhAdanaThakkurAnvayagurUrmmatyA satAM sammataH, sUrINAM sukavitvazodhanavidhau pradyumnasUriH prabhuH // 35 // lekhane zodhane sajjo, sudinI varSeye RSivANArNavairmitA (?) 1257 // 36 // yugmam // prAgvATAnvayaniSkuTe bakulavaddvibhran | mahAzAkhitAM sarvAzAsu vyacIcarad bakuladevAkhyo yazaH saurabhIm / sunustasya kumArasiMha iti ca dvedhApi lakSmIpatestasmAddhandha (iti prasiddhamahimA prAcIkazad dhInidhiH // 37 // dhandhaH // muniprabhoH zrIkanakaprabhasya, paTTaprabhuM prArthayate sma vRttyai / pitRprabhusvAnujapuNyahe- ' toralekhayatpustakapaMcakaM ca // 38 // gopateH uco rAjJo yAvat sarpati bhUtale / vedikA payaso vApi, vRttistAvat prasarpatu // 39 // granthAgra | 4500 // saMvat 1983 vikramAbde pauSazuklapaMcamyAM zukravAsare prAgvATavaMze ratnapurInivAsirAmalAlAtmajena RSabhacandreNa puNyapattane'lekhi || zubhaM bhavatu // zrI // iti samAptaM pravrajyAvidhAnakulakaM saTIkam // 175 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 manuSyatva durlabhatAdvAraM pratyA0 zrIpradhu // atha pravrajyAvidhAnaprakaraNaM sAvacUrNikaM prArabhyate // nmIyavRttI // 176 karaNe :kiyA, -durlabhatvaM manuSyatve1, bodherduSprApatA tataH2 / pravrajyAyA dugapatvaM 3, natsvarUpaprakAzanam 4 // 1 // 4 tasyA viSamatA''NyAnaM 5, dharmagya phaladarzanam 6 / vratanirvAhakatvaM ca 7, zlAghA nirvAhakartupu 8 // 2 // mohabhittinuhocchedo 9, dharmasarvasvadezanA 10 / dharmaprakaraNe'muSmin dazadvAravivecanam // 3 // asya prakaraNasya mahArthasyApi mUtreNa svalpatvAt manasaiveSTadevatAM 4 namaskRtyAdyagAthayA paramapadasaukhyamukhyanibaMdhanamanuSyatvasyaiva durlabhatAmAha saMsAra visamasAyarabhavajalapaDiANa saMsaraMtANaM / jIvANa kahavi jaha hoi jANapataMva maNuattaM // 1 // saMsAra eva viSamaH pAtaprAptAvapi dustaratvAt sAgaraH samudraH tatrAparAparajanmajale patitAnAM paribhramatAM jIvAnAM kathamapi mahatA kaSTena yAnapAtramiva manuSyatvaM yadi bhavati, yatastatra saMsArasamudre mahAbhISmadurdinaprabalA viSayAH, kuvAtapreritA velA ivAdhigehaMti navanavA manorathAH, mahAyAdasa ivocchati saMyogaviyogAH, jalAcchAditaparvata iva makaradhvajaH, AvartA iva dustarAH kaSAyAH, nAgadaMtA ivotkaTA ra rAgadveSAH, mahormaya iva duHkhaparaMparAH, aurvAnala ivApathyAnna, netraballIva skhalanaheturmamatA, nakracakramiva kuvilalpajAlaM, mahAmatsyA iva vyAdhayaH, etaiH sarveH potabhaMgahetubhiH saMsArasAgarI viSamo'sti // 1 // atha bodhiduSprApatA pravrajyAduNApatvaM ca evaM he dvAre gAthApUrvArdhottarArdhAbhyAmAha - tatyavi bohI jiNadesiaMmi dhammami nikkalaMkami / pabbajjApariNAmo sukayappunnassa jai hoi // 2!! tatrApi-manuSyatve prApte'pi AryadazazubhajAtisakalendriyapATabajIvitavyasvamanovAsanAsAdhusAmagrIsAdhusannidhidharmathavaNeSu satsvapi // 176 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ So bAdhidurlabheti gamyaM, kutranyAha- "jiNademiyaMmi'tti vijitarAgadveSAdibhistIrthakaraiH prarUpite durgatinipatajjaMtujAtasamuddharaNasamarthe sakalamalakalaMkabikale ca, atha tatra-bAdhiprAptAvapi pravajyApariNAmastu sukRtapuNyamyaiva prANino yadi stAtahi syAditi gAthArthaH / atra bodhidvAre RSabhadevacaritraM, durlabhabAdhitvaM ca udAyinRpamArakArhadRttaddaSTAMtI, pravajyAdudhApatvaM ca mAlipratyApTanadRSTAMtA jJeyAH // 2 // sA puNa duSpariallA purisANa sayA vivegarahiANaM / voDhabbAI jamhA paMceva mahabbayavayAI // 3 // rAIbhoaNaviraI nimmamattaM sae'vi dehaMbhi / piMDo uggamauppAyaNesaNAe sayA suddho // 4 // iriAipaMcasamiIhiM tIhiM guttIhiM tavavihANaMmi ! niccujjuto amamo akiMcaNo guNasayAvAso // 5 // mAsAiA u paDimA aNegaruvA abhiggahA bahave / dave khittANugayA kAle bhAve a boddhabbA // 6 // jAvajjIvamamajjaNamaNavarayaM bhUmisayaNamudi / kesuddharaNaM ca tahA nippaDikammattaNamapuvaM // 7 // gurukulavAso ya sayA khuhApivAsAiA u soDavA / bAvIsaM ca parIsaha taheva uvasaga divAI // 8 // seti pUrvagAthotarArddhakathitA pravrajyA duSparipAlyA, atra hetumAha - paMca mahAvatAnyeva vratAni, na tvaNuvratAni, trasasthAvarasUkSmabAdarajaMtujAnaparitrANavidhAnarUpamAdyaM vrataM, krodhalobhabhayahAsyairapyasatyAbhASaNarUpaM dvitIyaM, anyAdattAlpabahusthUlANusacittAcittavarjanarUpaM MO tRtIyaM, divyaudArikakAmatrividhatrividhaparityAgarUpaM turya vrataM, sthUlasUkSmAlpabahusacittAcittaparigrahaparityAgarUpaM paMcamaM vrataM, evaMrUpANi fol bratAni nirvivekarjanaiH kathamUdyate ? iti dvitIyagAthoktA pravrajyA duSkaratA'tra samarthitA // rAtribhojane biratiH nirodhaH kAryaH, nanu No rajanIbhojanaviratirdezaviratAnAmapyasti tatvajyAyAM ko vizeSaH ?, ucyate, pradrajitasya hi caturbhagaproktasyApi nizAbhojanasya niSedharbha / P tadyathA-rAtrau gRhItaM rAtrau bhuMkte ? dibA gRhItaM gatrI bhuMkte / iti dvau bhaMgau supratipAdyau gatrI gRhItaM divA bhuMkte, ayaM bhaMgo gatrI rapiMDagrahaNAnadhikAgatparihAryaH 3. divA gRhItaM divA bhukte, ityasmin divA. gRhIte rAtrau ca paryuSite dvitIyadinaparibhoge'yaM bhavati, sAdhUnAM sannidhiparihAgat 4. iti caturbhagaproktA niHzeSA api nirvivekAnAM duSkarAH / nirmamatvaM svadehe'pi, AstAM :08 // 177 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dhanakanakakalatraputramitrAdike, idamapi nirdivekAnAM duSkaraM, tathA piMDo-bhikSArUpaH, saca ugamadoSAH 16 utpAdanAdopAH 16 epaNAdoSAH pavajyA pravrajyA 10 evaM dvicatvAriMzaddoSavarjito grAhya iti zeSaH / etAvatA dvicatvAriMzaddopAH sUcitAH, AdhAkarmaNi zAlikUradRSTAMnaH, parabhAvakrItedapAlatA zrIpradyu- maMgukathA, prAmitye yatibhAganyuddhAritatailadRSTAMtaH parivartite paNigdvayabhaginIdRSTAMtaH, mAlApahRte daMpatIdRSTAMtau, Acchedye gopakathA, nmIyavRttI anisRSTe dvAtriMzanmitrakathA, dhAtrIpiMDe saMgamasthavirakathA, dUtItve zayyAtarIputrIkathA, nimitte zravaNakathA, krodhAdI ghetrarakSapakAdikathA, nayanAMjanAdau caMdraguptabhojanAMtarbhojikSullakadvayakathA, yoge AryasamitAcAryakathA, chardite madhubiMdudRSTAMtaH / evaMvidhaH sAdhurbhavatIti, yogya // 178 // Trol iti gamyate // 4 // IyaryAdipaMcasamitibhistisRbhirguptipalakSitaH, guNAnAM mUlottaraguNarUpANAM sadAvAmo bhavati, tapovidhAne bAhyAbhyaMtararUpe nityamucukto nirmamo'kiMcanazca / tapaHphale ca vasudevaprAcyabhavadRSTAMtaH, nanu naMdiSeNabhave bhikSAcarakulotpannasyApi varNajyeSThatvaM, vasudevatve ca ol yaduvaMzotpattyA prAdhAnyamanyatrApi zrUyate, tadatyaMtahInakulo'pi kazcana tasminneva bhave devAnAmapi pUjyo dvijanmanAmapi mAnyaH kathyaH / evaMvidhavikalpadalanAya mAtaMgadArakaharikezibalarSeH kathA, tapovidhAnamapi kSamAsamAyuktaM muktiphaladaM, tacca gajasukumAladRSTAMtena jJeyam / // 5 // mAsikyAdayaH pratimA abhigrahavizeSAH sAdhUnAM dvAdaza syuH tAzca sAdhuH paripUrNadazapUrvadharo jaghanyato navavastunyadhItI viziSTasaMhananayukto mahAsattvo vyutsRSTadeho jinakalpivadupasargasaho'lepakRtabhojI gurvanujJayA gacchAniSkramya pratipadyate, sasa cAdyapratimAyAmannapAnayorekaikAM dattiM mAsaM yAvad gRhNAti, evaM caikaikamAsavRddhyA ekaikadattivRddhyA ca saptamyAM sapta mAsAn / yAvadannapAnayoH pratyeka sapta dattIgRhaNAti, tatastitraH pratimAH sasa rAtrikyo bhavaMti, tatrAdyAyAM caturthabhaktaiH / pAraNadinavihitAcAmAmlairapAnakaiH pratipadyamAno grAmAdbahirttAnazayaH pArzvastho niSaNNo vA niSprakaMpo divyAdInupasargAn sahate, Thiol dvitIyApi saptarAtrikyeba, navaraM uskaTikAsanI lagaDazAyI vA, lagaDe vanakASThaM tadvat ziraH pAdau ca bhUmau lagayati, na tu foll kaTItaTamityarthaH dehAyattasthAno vA tiSThati, tRtIyA'dhyevaM, navaraM vIrAsanI vA godohAsanI bA kubjAmravadvA tiSThati iti, tisraH Sahiriend banasamakAmAniyA mAyA sAkArA mahArAtrikI tasyA grAmAdabarhirnagagavAhiyA sthita pralaMbitapANirepAnakaSaSThabhaktaM pratipayale ekAdazI ahorAtrikI tasmI grAmAtarhirnarAgAIbahina Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 179 // sthAna niSThanIti dvAdaza pranimAH mAdhunA kAcAM anekampA abhigrahA bahavaH kAyAM iti preSaH, abhigrahaSu zrInIgdaSTAMnaH / yAvajjIvamamaJjanam asnAnaM, uddiSTamiti dvitIyapadagataM catuSvapi padeSu yAjyane, yaduvataM- ' kRte snAne kSaNaM zaucaM rAgamAnau ca zrIpradyu- cetasi / strIjanaprArthanIyatvaM, bahmacaryasya dUSaNam // 1 // dhAto jalasthajIdAnAmanyasattvavibAdhanam / kSIrakSAlanamaMgAre,44 mIyavRttI In ivAjAnaM prakAzanam // 2 // asnAne tu na doSAste, matveti munipuMgavaiH / bajya snAnaM tataH siddhivaghUsaMgamasaMspRhaH // 3 // " nathA anavarataM bhRmizayanamudiSTa, natu patyakAdizayanaM, apUrva viziSTamityarthaH, niSpratikarmatvaM, tatra niSpratikarmatve ca zrIsanatkumAracakrabartikathA / / sadA gurukulabAse hi smAraNAvAraNApreraNAdayo bhavaMti, atraiTa ziAyaH maMti, nato cinagopi vizeSa eba, atra vinayaviSaye AryacaMdanApravartinImRgAvatIsAdhvIdRSTAMtaH, kSudhAparISahe hastimitradRSTAMtaH 1, tRTaparISahe kSullakadRSTAMta: 2, zIte zrIbhadrabAhuziSyasAdhucatuSTayadRSTAMtaH 3, uSNe'rhannakaH 4 daMzamazake zramaNabhadraH 5, acele somadevadvijaH 6, aratI arhaddattaH 7, striyAM sthUlabhadraH 8, paryAyAM saMgamasthaviraH 9, naiSedhikyAM kurudattaH 10, zayyAyAM somadattasomadevau 11, Akroze vyatirekAnvayayoH kSapakArjunamAlikau 121 vaghe skaMdakaziSyAH 13, yAJcAyAM baladevaH 14, alAbhe DhaMDhaNakumAraH 15, rome kAlavaizikaH 16, tRNasparza bhadraH fol 17, male sunaMdaH 18, satkArapuraskAre vyatirekAnvayayoH zrAvakasAdhukathA 19, pUjAyAM kAlikAcAryaziSyasAgaracaMdrasUrikathA 20, jJAne sUriziSyabhrAtRkyathA 21za darzana ASADhabhUtisUrikathA 22, 'tathaiveti pUrvApakSayA, na kevalaM parISahAH, upasargA api divyAdagaH sahyAH, OM 10 te ca caturdhA-daivatamAnuSatarazcAdhyAtmikabhedAt tatra daivamAnuSopasargeSu bhagavAn vIra evodAhRttiH, tairazreSu cilAtIputraH, AdhyAtmikeSu || 4 sanatkumAramuniH / / 8 / / atha navamagAthayA pravrajyAyAH svarUpaM kathayati - laddhAbalakhavittI sIlaMgANaM ca taha shssaaii| aTThAraseva sahasAI voDabA ANupubIe // 9 // o labdhaM bahumAnapUrva apalabdha-apamAnapUrva tAbhyAM vRttiH- prANadhAraNaM yasya sa labdhApalabdhavRttiH, sAdhurbhavatIti zeSaH, AnupUrvyA krameNe / tyarthaH, sa cAyaM - kSAtyAdidharmadazakaM dAbhiH pRththyAdyajIvaparyataiH / guNitaM jAyeta zataM paMcaguNaM paMcabhiH karaNaiH // 1 // atha ca sahasadvitayaM 88 179 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 10 saMjAbhizcatasRbhiratataH paDbhiH / yogatrikaraSTAdaza badhaghAtAnumatibhiH sarveH // 2 // 9 // atha paMcamaM dvAraM, 6 dharma pravrajyA0 tariabyo ya samudo bAhAhiM imo mahallakallolo / nIsAyabAluAe cAveyabbo sayA kavalo // 10 // phaladvAraM zrIpradyu caMkamiabba nisiaggakhaggadhArAi appamatteNaM / pAyabbA ya sahelaM huavahajAlAvalI sayayaM // 11 // nmIyavRttI gaMgApaDisoeNaM toleabbo tulAi suraselo / jaiavvaM puNa egAgiNAvi bhImAriduvabalaM // 12 // // 180 // raahaavehvinnimmiacktttthialkhmmmputtliaa| vidheanca avassaM uvasaggaparIsahe jeuM // 13 // tihuaNajayappaDAgA aggahaNijjA tahAvi gahibhabvA / ia evamAi sAhUNa dukkarA hoi pabajjA // 14 // pravajyAyA duSkaratvaM paMcabhirgAthAbhirnavabhirUpamAnaiH prarUpayati tadyathA-bAhubhyAM samudrastaraNIyaH, yathA samudro bAhubhyAM tarItuM / suduSkarastathA pravajyAvidhirapi, tathA sadA niHsvAdavAlukAyA: kavalazcarvaNIyo, yathA sa duSkarastathA pravajyAbidhirapItyarthaH // 10 // caMkramitavyaM-atizayena calanIya nizitAnakhaDgadhArAyAM, kathaMbhUtena ?- apramattena, sAdhuneti gamnyaM, pAtavyA ca sahelaM, lIlayetyarthaH, hutavahajvAlAvalI satataM niraMtaraM // 11 // gaMgA nadI pratiyotasA tIryetyarthaH, tulayA ca surazailo-mestolanIyaH / punarekAkinApi bhImAriduSTabalaM jayitavyaM // 12 // rAdhAvedhArtha * vinirmitA cAsau cakrasthitA-lakSyamArgasthA putrikA vedhyA, avazyaM niHsaMzayaM, upamargaparISahAn jitvA abhibhUya, atrArthe suredradatto bahiraMge'pyudAharaNam / / 13 / / tribhuvanajayapatAkA agrahaNIyApi-grahItuM duSkarA'pi * grahaNIyavaM, trijagajjayinaM kAmaM jitavatA sAdhunA trijagajitamevetyarthaH ityAdibhirupamAnaiH pradrajyA duSkarA bhavati, tathApi nirvAhaNIyetyarthaH / Ifo ||14|| atha SaSTha dvAra dharmaphaladarzanAkhyaM gAthAdvayenAha jiNadhammo mukkhaphalo sAsayasukkho jiNehiM pannatto / narasurasuhAI aNusaMgiAI iha kisi palAlaba // 15 // bhuvaNaM jiNassa na kayaM na ya biMbaM nAvi pUiA sAhU / duddharavayaM na dhari jammo parihArio teNa // 16 // jinadharmaH pravrajyArUpo mokSaphalo-mokSarUpaphaladAyako'stIti zeSaH, sa zAzvatasaukhyahetutvAt zAzvatasaukhyaH, tathA jinaiHvItarAgaiH 10 // 1 C Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA0 zrIpradhumIyavRttI / / 181 // prajJaptaH pratipAditaH te hi taM jinadharmamavadan vadaMti vadiSyaMti ca narasurasukhAni rAjyasAmrAjyadevatvadevAdhipatitvasukhAni tvAnuSaMgikANI prAsaMgikAni, jitairevoktAni dRSTAMtamAha vibhaktilopAt kRpI palAlamiva kRSirhi dhAnyanimittaM kriyate, palAlaM tRNaM tu prAsaMgikaM syAditi gAthArtha:, atrArthe pUrva bAhumunibhavaM vihitacattudezapUrvalakSavAhyAbhyaMtaratapazcaraNa zrIbharatacakradRSTAMtaH // 15 // etadeva vyatirekeNa darzayati yataH zrIbharata cakriNA'STApade yathAvarNapramANaratnamayacaturviMzatijinapratimAsthApana purassaraM duraMtaduritAva sAdaH siMhaniSadyAbhidhaH, prAsAdaH kAritaH, tatra yathoktabiMbAni ca sthApitAni, prAgbhavaM sAdhubhAve ca mAdhUnAM vaiyAvRttyAdipUjA kRtA, durdharaM vrataM dhRtaM paraM yenaiteSAM caturNA madhye na kimapi kRtaM syAttena mAnuSyajanma parihAritaM, tasya manuSyajanma vyarthaM gatamityarthaH // 16 // athAnvayavyatire kAbhyAM paMcabhirgAthAbhiH pravrajyAM zlAghate - muNibUDho sIlabharo visayapabhattA taraMti no voDhuM / kariNo pallANaM kiM ubavoDhuM rAsaho tarai ? // 17 // annaha sA pavvajjA vajjiasAvajjajogakaraNijjA / annaha pamAyabahulo jIvo binaDei appANaM // 18 // anna so paDimattho annaha loANa ciTThiyaM iNTiM / annicciya daMtA gayavarANa cAvaMti annehiM // 19 // vaMsia muheNa chijjai kaDhijjai dukkaraM kuDaMgAu / pavvajjA suhagahiA sIlabharo dubbaho hoi // 20 // bUti nAma bhArA te cia bRhati vIsamaMtehi / sIlabharo voDhavvo jAvajjIvaM avasAmo // 21 // manyate sAdhusAmAcArImiti munayaH tairvyUDhaH zIlabharaH aSTAdazazIlAMgasahastrabhAraH pUrvapraNItaH, ata eva viSayaprasaktAH zabdAdiSu | prakarSeNa saMsargavaMto janAstaM pravrajyAbhAra boDhuM na zaknuvaMti 'zakezvayataratIrapArA:' iti prAkRtatvAt, vyatirekadRSTAMtamAha- kiM kariNaH paryANamuDhoDhuM rAsabhaH zaknoti ? netyarthaH tathA muktipurapariSarUparAgAdibhujArgalAbhaMgagaja prAya mahAmunivyUDhaM zIlaparyANaM sasabhaprAyamunyAbhAsaiH kathaM voDhuM zakyate ? iti bhAvaH / atrArthe zrIvajrasvAmidRSTAMtaH // 17 // atha tadeva dvitIyagAthayA''ha - anyathA varjitasAvadyayoga:- pApavyApAraparihAribhireva sA pravrajyA kriyate nAnyeriti bhAva:, anyathA pramAdabahula: ' pramAdena vipayavikathAdirUpeNa // 181 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaphala zrI bahalA-beSTitaH, ko'sau ? jIva:- prANI AtmAnaM binaTayati-vigApati, AsatAM bAkAyathyApArakapAyabaMtaH, manAmAtrakaSAyavato'pi US pravrajyAnarakagatyupArjanayogyA bhavaMtIti / atrArthe zrIprasannacaMdrarAjarSidRSTAMtaH // 18 // athainamevArya tRtIyagAthayA viziSTi-anyathA ma pratimArtha: zrIpradha- anyathA cAdhunA lokAnAM ceSTitaM-bilasitaM idAnIm-aidaMyugInAnAM, AratAmasmAdRzAM lokAnAM yat, tadapi zrIvIraziSyatve'pi, ekena 4 nmIyavRttau caraNena sthito'pi, UrdhvabAhurAtApayannapi manovyApAravazAd durgatiyogyaH prasannacaMdro'jani, amumabArthamarthA taranyAsena draDhayati 83 'annicciya' ityAdi gajavarANAM hi anye evaM daMtA yuddhAdI cidhurAvasthAyAM sahAyAH, prakAzaviNadAzca dRzyaMte, yattu carvaNIya vastu tadanyaireva // 18 // lol mukhamadhyasthaiH kRzairda taizcarvayaMti // 19 // atha caturthyA gAthayA'mumebArtha vyanakti-vaMzI-vaMzajAlikA mukhena chidyate, yacca kuDaMgAta-mithomilitazAkhAgahanAt kRSyate tad duSkara, evaM prathama dRSTAMtamupanyasyAtha dAhratikaM yojayati-pravrajyA sukhagrAhyA-mukhenApi - gRhyate, paramaSTAdazasahasrazIlAMgabhAge durvaho bhavati, kiMtu sa hi dhanyairevodyate, natvanyairiti mAthArthaH // 20 // kimiti durvaha iti paMcamyA gAthayA kathayati-udyaMte, nApnetyAptoktau AmaMtraNe vA, bhArAH, tacciyatti ciyazabdasyAvadhAraNArthasya vyavahitasaMbaMdhAt te uyaMte vizrAmyabhireva, zIlabhAro hi mahAdurvaho voDhavyo yAvajjIva-jIvitAvadhi avizrAmo-vithAmarahito, niraMtaramityarthaH, atrArthe 10 sahyagiribratadharasya kathA // 21 // atha zlAghA nirvAhakartRSu' ityaSTamaM dvAraM gAthAtrayeNAha tA tuMgo merugirI mayaraharo tAva hoi duttAro / tA visamA kajjagaI jAva na dhIrA pavajjati // 22 // I tA vicchinnaM gayaNaM tAvaccia' jalahiNo a gaMbhIrA / tA guruA kulaselA dhIrehiM na jA tulijjati // 23 // ducciajae gaIo sAhasavaMtANa huMti purisANaM / ghillahalakamalahatthA rAyasirI ahava pabanA // 24 // yathA dhIrANAM nAtyuccaH surazikharI, na ca payArAzeH pAro dustara eva, teSAM yathA kimapi kArya vipamaM na, tathA dhIrANAM pravrajyA'pi sudhAraiveti bhAvArthaH, viSamakAryagatistAvadyAvanna dhIrAH pratipadyate, ityatra pauruSasyaiva prAdhAnyaM, yato garbhAvAsasthito'pi rAjyazriyo DJ ramitA bhavatyaMgavIravat, tasyAtra dRSTAMtaH // 22 // tadeva dIratvaM dvitIyagAthayA vizeSayati tAvadvistIrNa' gaganaM tAvad jaladhayo'pi gaMbhIrAH tAvacca guravaH kulazailA: yAvaddhIrairna tolyaMte, iti gAthArthaH // 23 // kiMca jagati dvAdeva mArgoM sAhasikAnAM puruSANAM bhavataH, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vrajyA 0 zrIpradyunayavRttI // 183 // vikasvarakamalahastA rAjyalakSmIH, lakSmIrhi kamalahastA, pravrajyA tu vikasya kamalayutA modhalakSmIrUpeva, ataH pravajyA sadakSa smaMga bhavati, atrArthe hi helayA'pahastitasusaMpadaH sanatkumArAdayaH pUrvoktA evaM dRSTAMta jJeyAH // atha mohatarucchedAkhyaM dvAramAha aguruo mohatara annaaibhvbhaavnnaavigymuulo| dukkhaM jammUlijjai acvaMtaM appamatehiM // 25 // anAdibhavabhAvanA-saMskAra:, sa eva vigataM jJAtaM nizcitaM mUlaM jJAnibhiryasya saH evaMvidho'tiguTurmoharUpI vRkSAM duHkhaM yathA syAttathAnmUlyate, kaiH ? atyaMtaM madA ( dyA ) dipramAdapaMcakarahitairiti yaduktaM- "anAditarasaMsArabhAvanAdRDhamUlavAn / rAgadveSa "prayAzAstraH kaSAyapratizAkhakaH ||1|| viSayacchadanacchanno duHkhapuSpauSapuSpitaH / mohadrumaH phalatyeSa, phalena narakeNa tu // 2 // " ma cApramatairunmUlyate, atrArthe 'gaDadattarAjaputrakathA ||25|| atha dazamaM dharmasarvasvadezanAkhyaM dvAramAkhyAyate - khaNabhaMgure sarIre maNuabhave abmpddlsaaricche| sAraM ittiamittaM kIrai jaM sohaNI dhammo // 26 // kSaNabhaMgure-zUlavipavisUcikAviSadharAnalazastrAvAtapittazleSmAMdrekasannipAtAdibhiH zIghraM vinazvare, ata evAsAratuSamuSTikalpe | manujatve mAnuSabhave, aupamyamAha - abhrapaTalasadRze yathA'bhrapaTalaM kuto'pyAgataM kvApi yAti ceti na jJAyate tathA chadmasthairmanujatvamiti bhAva:, ataH zobhano dharmaH sarvaviratirUpo yat kriyate tAvanmAtrameva sAraH, etAvatA prakaraNakAreNa manuSyabhavAsAratvaM dharmasya sAratvaM ca | vadatA sakalaprakaraNArthanirvAho'pyupanyasta iti matimadbhirvicArya ' , iha kecid jJAtaparamArthA dharme sthiracittA anyaM jIvaM dharme sthiramapi sthiraM kurva ti, annAbhayakumAramaMtriNA yathA svabuddhayA kASThabhArikaH ||26|| zeSA gAthAzvAnyakartRkA dRzyante // iti pravrajyAvidhAnAvacUrNiH samAptA // zeSA gAthAzvamA:- pUti je jigiMde vayAiM dhAraMti suddhasammattA / sAhUNa dinnadANA na hu te maraNAu vIhaMti // 27 // tavaniyameNa ya mukkho dANeNa ya huMti uttamA bhogA / devaccaNeNa rajjaM aNasaNamaraNeNa iMdattaM // 28 // kAle supattadANaM sammattavisuddhabohilAbhaM ca / aMte samAhimaraNaM abhabdajIvA na pAvaMti ||29|| adhireNa biro samaleNa nimmalo paravaseNa sAhINo / deheNa jai vihijjai dhammo tA kiM na pajjasaM ? ||30|| jA dabbe hoi maI mahavA taruNIsu svavaMtIsu / sA jai jiNavaradhamme // 183 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pravrajyA 0 zrIpradyumIyavRttI // 184 // karayalamajjhadviA siddhI ||31|| jiNasAsaNassa sAro caudasapuvvANa jo samuddhAro / jassa maNe navakAro saMsAro tassa kiM kuNai ? // 32 // iha pavvajjAvihANapagaraNaM sammattaM // iti cirantanAcAryavihitaM pravrajyAvidhAnakulakaM zrImatpradyumnasuravarasUtritayA vRttyA tadavagbhAvyAcAryaracitayA avacUrSyA ca yojitaM samAptam / iti vRttyavacUrNidvayayutaM pravrajyAvidhAnakulakam / // samAptam // // 1.84 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 185 // // atha pravrajyAvidhAnakulakam // tvaM dhanyo'si mahAtman ! yenAsau pAramezvarI dIkSA / labdhA samprati yadasAvatiduSprApA''game'bhihitA // 1 // tathAhipaJcendriyatvanRtvA kulakamA bhane sadsaMgazravaNa-zraddhAsu ca sarvaviratiH syAt ||2|| tadimAM cintAmaNikAmadhenukalpadrumopamAM labdhvA / dIkSAM kSaNamapi kAryo na hi pramAdastvayA tasyAm // 3 // grahaNA''sevanazikSA-viSaye yatitavyamaviratamidAnIm / dharmatarumUlako vinaye'bhiratirvidhAtavyA // 4 // paJcamahAvataralA ni nityamevAnuzIlanIyAni / pavidha jIvanikAyoM, hi rakSaNIyaH svajIvavat ( iva) // 5 // vAkyaM mRSA na vAcyaM parapIDAhetuka ca sAvadham / nevAdattaM stokamapi vastu parakIyamAdeyam // 6 // caraNIyaM brahmavrata manadhaM zrIsthUlabhadramunineva / mUrcchAparigraho'pi ca parihAryo'nekadopanidhiH ||7|| varjya ca caturbhaGgayapi, sarvadA rAtribhojanaM sarvam / vijJAnArAdhanayoryatitavyaM caraNakaraNAnAm ||8|| dazavidhadazadhAsAmA cAryAH kAryastathAssdaraH paramaH / saccakravAlasAmA cArI cAharnizaM sevyA ||9|| aSTAvapyArAdhyA, mAtara iva mAtaraH pravacanasya | zIlAGgAnAmaSTAdazasAhastrI ca voDhavyA // 10 // kAryA ca piNDazayyA karpaTayAtrAdivipayiNI zuddhiH / grAmakulasvajanAdiSu, pariharaNIyaM mamatvaM ca // 11 // guNavRddhimUlahetu-gurukulavAso na jAtu moktavyaH / kartavyA dravyAdi prativaddhA'bhigrahajighRkSA // 12 // vikRtityAgaH SaSThA-STamAdikaSTaM tapazca caraNIyam / jeyA parIpahacamU mahopasargAzca soDhavyAH // 13 // aniyatavAsI bhikSATanaM ca talikopabhogaparihAraH / zItAtapadaMzAdyA hitapIDAviSahaNaM kAryam // 14 // snAna vilepanabhUpA dyabhilASazvetamA'pi no kAryaH / bhUmau 1 1182411 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 18 // zrI zayanaklezo, luMcanamapi duSkara sahyam // 15 / / pratimAbhyAmaH kAyotmagoM nAnAvidhAsanavidhAnam / ityAdiranekavidhaH, kAyaklezA pravrajyApravrajyA0 fol vidhAtavyaH // 16 // zAntikSamaizca bhAvyaM, krodhAhaGkAranikRtilobhAzca / zatraba iva nigrAhyA, damanIyaH karaNahanicayaH // 17 // vidhAnadhIpradhu8 anyacca gharetiSThe-dAsIta tathA zayIta bhuJjIta / bhASeta zAntacitaH, sadeva kila yatanayA mAdhuH // 18 // mAnApamAlAbhA kulakam nmIyavRttI lAbheSvavikAramAnasaibhAvyam / soDhavyA durjanabacana-kaNTakAhitamahApIDA // 19 // daNDatritayaM zalya-trayaM ca vikathA svaparaparivAdaH / RddhimmasAtagaurava-madaviSayA dUratastyAjyAH // 20 // kiM bahunA paizAcika-mAkhyAnaM kulavadhUkayAM zrutvA / nityaM saMyamayogai-rdhAyazvAtmA'kSaNika eva // 21 // etatsamudranagaNaM, bAhubhyAM thotami pratizrotaH / gamanaM sikatAkavala-sya carvaNaM zikhizikhApAnam // 22 // merostulayA tolana-midaM tu nizi nizitakhaDgadhArAyAm / caMkramaNaM zatrubale, yuddha kAkinacaitat LO23 // grAhyA ca jayapatAkA, rAdhAvedhaM vidhAya nanvepA 1 ityAdibhigupamAnaiH, suduSkarA bhavati jinadIkSA // 24 // athaveyaM pravrajyA, CJ sUduSkarA bhavati kAtarana gaNAm / vIrANAM mokSasukhA-bhilApiNAM hanta sukaraiva // 25 // aparaM ca sarvamapi dharmakRtyamiha bhAvataH kRtaM saphalam / syAditi bhAvavizudhdhyA, paripAlyA'sau sadA bhadraiH // 26 // iti dIkSAvidhimenaM, yo bhavyajanaH karoti bhAvena / sa * bhavetparamAnandaH, suriH sajJAnacAritraH // 27 // atha tasminneva bhave, bhavAntare vA manuSyasaMbaddhe / hatvA mohaM lakSvA, ca kevalaM zivapadaM labhate // 28 // iti pradrajyAvidhAna samAptam / / 186 //