Book Title: Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525991/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. A. N. 1. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbal-400 001. Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 7 = aka:10 0 56 vanyuArI, 2006 0 0 Regd. No. MHT MR/SOUTH-148/2008-08 0 0 thI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra praq& QUO6I 00 prabuta jIvana pAlika1939thI 1989 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.100/-00Taka nakala rU. 10/-00 taMtrI : dhanavaMta ti, zAha (DaoN. ramaNalAla cI. zAha smaraNAMjali saMpuTa ) sAheba, sugaMdhano phuvAro kSamA karajo. pitA tarIkenI pUrI pharajo bajAvIne mAtra pitA ja na banI rahetA, ApanA kakamaLamAM A aMka tA. 16 Disembara, 2005nA badale, pA sAheba sarvadA emanA parama mitra banI rahetA eTale 5. sAhebanA mAje 16 jAnyu. 2006nA arpaNa karIe chIe.A aMkane saMyukta aMka saMtAno pa2 janmajanmAMtara AvA pitA prApta thAya evI parama kRpALu samajavA vinaMti. paramAtmAne prArthanA kare. . navembara 16 nA aMkamAM amoe jaNAvyuM hatuM ke Disembara-16 no aMka pa. pU. zrI vijaya yazodeva sUrizvarajI ramaNabhAine mobAila' zAna "DaoN. ramaNalAla zAha maraNAMjali' aMka tarIke pragaTa thayo ane sAthI bhaMDAra kahI navAje, to pa. pU. vijaya caMdrodaya surijIne sAheba zAnanA sAthe sarva pUjya muni bhagavaMto, vidvAna mahAnubhAvo ane svajanone vinaMti karmoDhAraka lAge, ane pU. munizrI jaMbuvijayajI sAhebane samanvayavAdI karela ke tA. 30-11-2005 pahelAM amane potAnA smaraNo ane bhAvo kahe, pa. pU. AcArya zrI pradyumnasUrijIne sAheba sarvatra bhadarzI jAya. khI mokale. pU. AcArya vijaya municaMdrasUrine 2. cI. zAhanA javAthI eka zraddhALu paraMtu 15 divasamAM e pAkya kaI rIte bane ? tArIkha laMbAvavAnA ane jJAnI puruSanI khoTa sAle che. upAdhyAya zrI bhuvacaMdrajI sAhebane vinaMtI patro maLatA gayA ane sAtho sAtha pratyeka divase lekho maLatA zAnArAdhaka suzrAvaka zrAvakaratna kahe, paMnyAsa pU. naMdIghoSa vijayajI rahyAM, satata, avirata. . sAhebanA zAna sabhara vaktavyanA zabdone aMtaramAM vAgoLe, pUmunizrI deza-paradezathI satata AvatA 135 lekho ane aneka patroe mA jayabhadra vijayajI ane ekI sAthenA anya muni bhagavaMto ramaNabhAIne aMkane daLadAra banAvI dIdho, sAhebanA AMtarika jIvana jevo, sAhebanA pAlItANAmAM ochA samaya mATe, maLyA eno aphasosa vyakta kare, 5. akSara jIvana jevo. muni hitavijayajI ramaNabhAIne kyAreya na maLyA hatA. mAtra akSaradehathI je vyakti guvAbhakti kare che, ene sarva prathama to potAne ja lAbha prabhAvita thaine ramaNabhAIne zAnAcAranA ArAdhaka kahe. pU. DaoN. tarulatA thAya che, potAno AMtara-bAhA vikAsa thAya che ja, paraMtu je vyakti mahAsatIjI ane anya pU. mahAsatIjIo eo sarvene pIeca.DI. mATe AvI gurAbhakti zAbdo dvArA anyo samakSa prastuta kare che tyAre e anyane ramaNabhAI dvArA prApta thayela mArgadarzana mATe potAnA hadayanA aza potAnA jIvana vikAsa mATe preraka bane che. Ama, potAnA vikAsa sAthe bhAvo ahobhAva sAthe vyakta karI ane anekone vaMdaniya evA pU. zrI anyanI sevAno paNa ene lAbha maLe che. ' rAkezabhAI jhaverI to haiyAnA umaLakAthI ramAbhAIne 'mArA sara' kahI AvI gurAbhakti karatI vakhate vyakti bhakti bhale kendrasthAne hoya, potAne prApta thayela pIeca.DI.nI padavI mATe rAmarAbhAInA mArgadarzanane parA e to nimitta mAtra che, ujAgarasto thAya che preka bhAva. e prekabhAva yaza bhAve khare! to svAmI nArAyaNa sAdhu pritamadAsa ramavAbhAI ane vyaktithI samaSTi sudhI ane AgaLa vadhatA vizva kalyArA tarapha vistare che. pU. pramukha svAmI maLyA e prasaMgane bhAvabhera yAda kare. 5. ramaNabhAI viro jema jema lekho prApta thatAM gayAM tema tema eozrInA potAnA kSetramAM Aje zikhara sthAne birAjatA DaoN. sarayubena mahetA guNonuM AkAza UghaDatuM gayuM ane vistaratuM gayuM. eTale to huM sAhebane sAhebanA mArgadarzana heThaLa pote pIeca.DI.nI upAdhi mATe adhyayana sugaMdhano phuvAro kahuM. karatA hatA tyAre potAnA ati nAjuka Arthika saMkaTamAM sAheba emane ' sAheba baDe kaMjUsa the, aMtaranA khajAnAmAMthI pote jAte guNo kADhIne kevI ane keTalI rIte Arthika rIte upayogI thayA e bhAva nikhAlasa ApaNAne kyAreya batAvyAM nathI. bhAve vyakta kare ane e ja rIte prA. bakula rAvaLane kaoNlejakALa daramiyAna sAheba sAtheno mAro paricaya lagabhaga trIseka varSathI. ane eozrInA potAne kaoNleja phI mATe sAheba je rIte upayogI thayA e citra tAdazya kare jIvanasaMginI pU tArAbena sAthe emIno sahavAsa trepana varSathI prApta tyAre to e prasaMgo vAMcatA Apa hayuM gadgad thaI jAya ane amArA vekho jema jema huM ane pU. tArAbena vAMcatA gayA, ema ame banne AtharSamAM AvA paragaja ane vidhApremI sAheba mATe mastaka namI paDe.. garakAva thatA gayA, sAhebanA ATalA badhAM sazo | amane khabare ya A 135 lekhomAMthI kyA kayA smaraNone ahIM utAravA pratyeka na paDavA dIdhI. eTale ja to tArAbahena kahe, 'tvameva bhartA na ca starazo cittane prasanna kare evA ane preraka pU. muni bhagavaMto, kuTuMbIjano, 'viprayogaH | bhavobhave tame ja mArA pati ho !' ane tArAbenanA bA mitro, prAdhyApako, sAmAjika kAryakaro, zirAvido, prakAMDa paMDito ane paNa kahe ke emane paNa bhavobhava sAheba jevA ja jamAI maLo | vidvAna sAhityakAroe ramaNabhAIne je rIte anubhavyA che, mAgyA che, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNava chavana . 16 jAnyuArI, 2006 avalokyA che, je rIte ahIM ahobhAvathI, gadgad thaine smaryA che, zikharone sparze che, vaMde che ane A aju bhAvomAM eka anokhuM saMgIta AMdolita emAM kyAMya atizayokti nathI. naya anubhava satyanuM ahIM kathana che, thAya che, je ApaNane koI anerA divya bhAva pAse laI jAya che! pariNAme ApaNane acaraja thAya evA AnaMdI, sAtvika, pAMDityathI A aMka taiyAra karavAnuM kArya kaparuM to khUba ja lAgyuM, paraMtu badhAMno bharapura5Na jJAnanA bhAra vinAnA evA suzrAvaka, RSi tulya ramaNabhAinuM sAtha ane sneha evA ke caDhANamAM zvAsa na caDhyo. na thAya che. je ApaNe hRdaya ane cittane eka saccidAnaMdanI bhomakAmAM pU. ramaNabhAInI vidAyathI pU. tArAbenanA jIvanamAM keTalo badho dorI jAya che. - ' zUnyAvakAza ane viSAda vyApyo haze enI to ApaNe kalpanA paNa na jema jema lekho vAMcatA jaie, ema ema vicAra Ave ke ramAbhAI karI zakIe. paNa ramaNabhAI javA RtaMbharA prajJAvAna vighApuruSano jemaNe keTalAM badhAM zabdo kamAyA !! saMga sevyo hoya eTale emanA jIvanamAM e prakAzapuruSanuM jJAna ane samaja preraka ane prabuddha vyaktitva, saunA svajana, vAtsalya mUrti, ArUDha. ekarasa ane ekarUpa thayAM hoya che. jema jema lekho AvatA gayA, ema huM vidvAna, zIlabhadra sArasvata, prajJAnA cetanya puMja, nispRhI vidvAna, muMjhAto gayo ane A badhA lekho pote paNa joI tapAsI jAya evI sevAmUrti, virala vevAI, apramatta yAtrika, pitAtulya, prAdhyApakonA eka avaDhava avasthAmAM meM pU. tArAbenane vinaMtI karI. AvI paristhiti prAdhyApaka, jJAnAtma paramAnaMda, parama mitra, ramaNabhAI eka vaTavRkSa, hovA chatAM, uparAMta AMkhanI zArIrika takalIpha chatAMya eo mAro vizrAma sthAna banyA. eozrIne A sahakAra mATe huM aMtarathI vaMdana karuM chuM. zAna pArakhu, zrata upAsaka, zreyArthI, zAnadAnI, utkRSTa kalyANa mitra, ATalo vizALa saMpuTa taiyAra karavA mATe mane mokaLe mane sAtha sahakAra gRhasthI saMta, karmayogI, pAradarzaka vyaktitva, karuNAmUrti, ..A ane ApanArA amArA saMghanA vaDila pramukha zrI rasikabhAI laheracaMda zAha, aneka, keTalA zirSako yAda karuM? eka ja jIvanamAM ATalA badhAM zabdo upapramukha murabbI zrI caMdrakAMta zAha, AdaraNIya maMtrIzrI nirubena ane e zabdonI sArthakatA sAthe kamAI zakAya ? paNa sAheba e pAmyA subodhabhAI zAha ane koSAdhyakSa parama mitra zrI bhUpendrabhAI zAha ane ane evuM jIvyA ! kArobArInA anya sarve AdaraNIya snehIjanonI zubha bhAvanA mArA bhAratanA eka khUNo beThelo eka musalamAnavAcaka, zakila emanA pAsaporTanI hadayamAM gaNa sthAne birAje che. pAMkhe' vAMce, patra maitrI baMdhAya, ane e jaina dharmanA pustako vAMce, eka apaMgane ' mAtra eka mahinAmAM A dIrdha saMpuTa taiyAra karavo eTale keTalI badhuM sAheba maLavA jAya ane e apaMga bhAva vibhora bane AvA to ghaNAM hRdayaMgama doDAdoDI thAya? ane amArA menejara zrI mathurAdAsa TAMka, karmacAra ane Acarya cakita smaraNo ahIM AlekhAyA che! bhAI azoka palasamakara, ane haricaMdra navAle e badhAM thAkyA vagara - vizeSa to pU. DaoN. AratIbAI mahAsatIjIe DaoN. ramaNabhAI pAse doDyA. ane mudraka zrI javAharabhAI zukalane mAthe to pahADa jerI pIeca.DI. mATe mArgadarzana mAgyuM tyAre ramaNabhAIe kevo UrdhvagAmI javAbadArI, paNa A pahADane emaNe haLavAzathI UMcakyo ane hariyA mahAbodha temane Apyo che pU. ramaNabhAI mahAsatIne kahe che, "pU. banAvyo. A sarvene kayA zabdomAM navAju ? ApaNe sarve A sarvena mahAsatIjI ! pIeca.DI.no abhyAsa layapUrvakanA svAdhyAya mATe ja che. navAjIe! lasa siddha thaI jAya pachI pIeca.DI. rU5 upAdhine bhUlI jajo.' , utAvaLane kAraNe kyAMka mudraNadoSo rahI gayA hoya to kSamA karazo, jJAnI ane sAdhakane keTalI UMcI zIkha ! zAna jyAre pUrNatAne pAme uparAMta tA. 30 DiseMbara pachI je lekho prApta thayA e lekhone A tyAre ja sarvazatA ane jIvanamukta avasthA prApta thAya. samAvI zakAyA nathI, kSamA karazo, paNa pra. jI.'no naveMbarano 'zraddhAMjali sAhebe jaina phAga' upara uttama graMthanI racanA karI che. e vAMcIne meM ane A 'smaraNAMjali' ekanI badhAM lekho ane ahIM je lekhone sthA, ke sAhebane kahyuM, 'sAheba A to DIlITanI kakSAno graMtha che.'-uttaramAM nathI ApI zakAyuM e sarve lekho have pachI pragaTa thanAra graMtha "maMgalam sAhebanuM mAtra AdarapUrvakanuM smita ! ramaNabhAI'mAM pragaTa karIzuM. je je mahAnubhAvoe je uttama bhAvothI ama " sAheba pAse besIe to jANe sugaMdha ane zItaLatAnA kuvArAno lekho mokalyA che, e sarva mahAnubhAvono AbhAra mAnI, dhanyatA anubhavI anubhava thAya. pratyeka bAjuthI sugaMdha vahe ane heMke ! hRdaya namana karuM chuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI sthApanA I. sa. 1929mAM, eTale Aje amerikA vasatA pU. ramaNabhAInA tera varasanA pautra arcitane enA zikSake pUchayuM tAro rola moDala koNa ? arcite tarata ja kahyuM, 'ma - 77 varSanI yAtrAmAM aneka mahAnubhAvo A saMgha, A patra ane grAnDa phAdhara ramaNabhAI, kAraNa ke eo 100 thI vadhu pustakonA lekhaka vyAkhyAnamALAnA sukAnI banyAM, paNa emAM saMgha sAtheno ramaNabhAino che AkhI duniyA karyA che, badhAne madada karavA haMmezA taiyAra rahe che ane sakriya saMbaMdha ane sevA 1952 thI te jIvananA aMtima zvAsa, 24 oNkTo. Aw. emanAmAM greTa sensa opha hyumara che.' nAma 2005 sudhI, eTale satata 43 varSa, 33 varSa sudhI paryuSA vyAkhyAna - ramaNabhAI ApaNA badhAMnA rola moDala banI rahe ! mALAnuM pramukha sthAna zobhAvyuM, satata 23 varSa sudhI 'prabuddha jIvananA A aMkanA eka eka smaraNo ApaNane ramaNabhAInA aneka guNa taMtrI sthAne birAjyA ane 14 varSa sudhI saMghanA pramukha sthAne rahI saMghane pAse laI jaze, ApaNA jIvanane bharyuM bharyuM banAvaze. A kuvAro Akha' ' . anerI UMcAIe dorI jaI pramukha sthAnethI svaicchika nivRtti lIdhI, paNa sugaMdha ane zItaLatA Apaze. sevA ane mArgadarzana to jIvananA aMtima zvAsa sudhI pU. ramaNabhAInI gurAbhaktino A saMpuTa ApaNA hRdayamAM aneka zubha guNone guNAkAra AvI amUlya sevAnuM rA to saMgha kyAreya cUkavI ke mUlavI nahi zake. AMdolita karaze ja evI zraddhA che. eozrI pratye A "prabuddha jIvana'nA zraddhAMjali ane smaraNAMjali aphasosa e thAya ke ApaNI sAhebanA A ke pelA guNane kema na aMko to mAtra eka buMda aMjali ja samajIe ! mahAgyA ? sAhebe potAnI saMdUka ApaNI pAse kema na kholI ? keTa A aMkanA lekhono prAraMbha pU. sAhebanA lekhathIja karIe chIe, je eozrI keTalI saravANIthI ApaNe vaMcita rahyA? aThavidyamAna hatA tyAre ja "prabuddha jIvanamAM pragaTa thayo hato. emAM potAnI amane paNa janma janmAMtare sAheba jevA guru maLajo, mitra maLajo AtmakathA nathI, paNa zabdono AtmA emAMthI jhaLahaLe che ! lekha puro vAMcatA ane e meLavavA ame tapa karIzuM ja. manamAMthI zabdo nIkaLe, "sAhebe AtmakathA kema na lakhI ?' paNa jema 'rava'ne mitra gulAba deDhiyAnA suramAM sura parovIe, ApaNA hRdayamAMthI ja ogALI dIdho hoya e zabda pAse zuM kAma jAya ? parA zabdo vaheze tyAra pachIno pU. tArAbenano lekha to advitIya che ! eka vidUSI patnI | tvameva ca... viyoganI paLa pachI kevA svastha bhAve kalama calAve che ! jIvana yAtrAnA pratyeka 1 dhanavaMta zAha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana DaoN. ramaNalAla zAha smaraNAMjali saMpuTaH anukramaNikA ++++++++++++++ ++, .......... ++ + 17 ............. + ++++ 4 anukama. lekha lekhaka pAnuM naM. 1. sAheba suMgadhano phuvAro.. DaoN. dhanavaMta zAha........... 2. mArI jIvanayAtrAnuM zabda-saMbala............... DaoN. ramaNalAla cI. zAha .... ++++1. 1 3. vimeva mata viyoga .pro. tArAbena ramaNalAla zAha. 4. paMDita varSa 'mobAIla" jJAnabhaMDAra - Do. ramaNabhAI .............5.pU. sAhitya kalAratna A. zrI vijaya yazodevasUrizvarajI ma.sA.16 5. jJAnanA marmoddhAraka ... DaoN. ramaNabhAI .. . 5.pU. A. caMdrodaya sUrizvarajI ma.sA. ...... 6. jayanuM vitarAgA: ...... .. pU. A. janakacaMdrasUri ma. sA. ......... 7. zrAvaka prophesara Do. ramaNabhAI zAha .... ...pU. munizrI buvijayajI ma.......... 8. ramaNabhAI eTale sarvatra zubha darzitA ,,,,, pU. . pradyumnasUrizvarajI ma.sA. ..... 9. guNagrAhI darAH Do. ramarAbhAI ... pU. A. vijayazavacaMdrasUri ma.sA..., 10. zrI 2. cI. zAha: eka paricaya .. ... A. vijaya municandrasUri ma.sA. .. 11. jAnArAdhaka suzrAvaka sva. ramaNabhAI , 5. upAdhyAyazrI bhuvanacaMdra ma.sA. ..., 12. vartamAna kALanA anupama sAkSara Do. ramaNabhAI pI. zAha ........................5 panyAsa naMdIghoSa vija5gaNi ma.sA...................... 13. vipula sAhityasarjaka: Do. ramAbhAI . .pU. munizrI jayabhadravijayajI ma.sA. a 14. jJAnAcAranI ArAdhanA ..... ...vuM. munizrI hita vijayajI ma.sA. ........ 15. naina nata prAMDa vidvAna................. pU. sAdhvIjI nipurazAzrIjI ................... 16. eka anokhuM vyaktitva ............... Do. tarulatAbAI mahAsatIjI 17. dhanya ituM jenuM jIvana, dhanya hatuM kavana... mArA mArgadarzaka DaoN. ramaNabhAI zAha Do. mokSaguNAzrIjI, 8. bhAvAMjalI.a maraka* 5. Do. AratIbAI mahAsatIjI .... 19. bahumukhI pratibhAsaMpanna AtmA eTale ramabhAI zAha .................. 5. DaoN. DolarabAI mahAsatIjI ....... 20. sahAyaka AnaMda laherAya .............. 6. DaoN. subodhikAbAI mahAsatIjI .. 21, mArA sa2: DaoN. ramaNabhAI zAha .. DaoN. rAkezabhAI jhaverI........ 22, sadA smaraNIya Do. ramaNabhAI cI. zAha ... DaoN. sarayubahena 2, mahetA ... 23. zrI ramaNabhAI-preraka ane prabuddha vyaktitva......... .pU. yogezabhAI ................ 24. AvA snehI ramaNabhAI haMmezA yAda raheze ........ pU. sAdhu prItamaprasAda dAsa .. 25. "prabuddha jIvana"nA prabuddha zrAvaka DaoN. ramaNabhAI .. zrI zazikAMta ke. mahetA - 26. saunA svajana ramaNabhAI ................ zrImatI lalitAbahena mahetA.... 27. zubha manovRttinuM aMgarakhu..... DaoN. ramaNabhAI zrI vikramabhAI zAha .............. 28, sadguNothI chalochala vyaktitva-Do. ramaNabhAI ................ .......... zrI mahezabhAI khokhAzI................. 29. zraddhApreka pU. ramaNabhAI ....... .zrImatI jyoti pramoda zAha .......... 30, vAtsalyamUrti ramaNabhAI sara ............. .. zrI pethala desAI ................. 31, Do. ramaNalAla cI. zAhane eka nehasabhara smaraNAMjali........ zrI bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA ........ : 32, ArUDha vidvAna Do. ramaNabhAI .. - pU. zrI kezavarAma kA. zAstrI. 33. avismaraNIya ramaNabhAI.. Do. jitendra bI. zAha... 34. kALane te zuM kahIe ?..... .. Do. nareza veda ........ 35. eka abhijAta vyaktitvano vilaya .. DaoN. rajita ema. paTela-anAmI 36. vidyApuruSanI vidAya ....... .DI. gurAvaMta zAha..... 37. sani svAdhyAyI ............... ................. .. zrI haribhAI koThArI ........ 38, 3. Do. ramaNalAla zAha : thoDAMka saMsmara ..pro. jAvaMta zekhaDIvALA ... 39, zIlabhadra sArasvata : ramaNalAla zAha .... Do. baLavaMta jAnI..... 40. zAtAdAyI dayasparza zrI kAntibhAI bI. zAha 4 2maNabhAI cI. zAha .......... Do. ramaNalAla joSI.... 42. navonmeSaNAlinI prajJAnA cetanya paMja bradharSa ................, ...mA, caMdAbena paMcAlI... 43. nispRhI vidvAna... DaoN. ramaNabhAI zAha..... ..Do. bipIna dozI ... 44. vAtsalyamUrti prabuddha AtmA : ramaNabhAI Do. gautama paTela .... 45. ramaNabhAInA vicArapradhAna nibaMdho ......... Do. nUtana jAnI............... 46, amArA vevAI tema ja parama mitra Do. ramaNabhAI cI. zAha.......... zrI rasIkabhAI jhaverabhAI zAha.. 47. amArA virala vevAI.......... zrImatI urmilAbena nagInadAsa zeTha 48, mahAmanA Do. ramaNabhAI cI. zAha.. zrI nagIna jI. zAha, 49, sevAmUrti..... DaoN. ramaNabhAI Do. ramaNIkalAla dozI. 50. sva. DaoN. ramarAbhAI cI. zAha mArA guru, mitra ane mArgadarzaka..... ...... DaoN. lokharacandra jana ........ 51. bharelo ghaDo kevo zAMta ane svastha hoya enuM uttama udAharA Do. ramaNabhaI cI. zAha hatA. zrI rohIta zAha.............. 'pa2. DaoN. ramAbhAI cI. zAhanI arAdhArI vidAya ....... . bI vasaMta nAnajI bhedA...................... 53. DaoN. ramaNabhAI eTale sAdagI, saraLatA ane samatAno sanasvaya... DaoN. kalA zAha....... 54. 'kamAla che, A tArA sara, 252.....lo...le. pro. Do. dineza ha. bhaTTa . 55. saujanyamUrti sAheba.......... mo. DaoN. devabALA saMghavI. 56. ...matta yAtrika..... Do, gulAba deDhiyA ....... 57, pro. DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhebane zraddhA-sumana ... zrI tapasvI esa, nAdI....... 58. mokSamArganA mumukSu yAtrI : zrI ramaNabhAI zAhe . DioN. pUrNimA mahetA 58. marA nona pathadarzaka ramaNabhAI .... Do. kIrtidA rameza mahetA... 60. camatkAro hajI Aje paNa bane che .. .. . ..mo. kAntA bhada , 61. zrI ramaNabhAInA sAnnidhyanA saMbhAraNA ................ DoM. chAyAbena zAha ................. 62. mArA snehasabhara vaDIla ramaNabhAI , Do. utpalA modI ..... 63. 'sara' (ramaNabhAI) sAthe jaina sAhitya samArohanA saMbhAra . Do. haMsA zAha ..... 64. vidyArthIvatsala, prAdhyApakonA prAdhyApaka zrI ramaNabhAI cI. zAha.. mAM. azvina ha. mahetA .... - 65. smRti sumana..... bhAvavaMdana ............ .hemAMginI jAI . 66. mArA parama vaMdanIya pitA.......... ... - zrI zelajA cetanabhAI zAha 67. takSma zrI gurave namaH ................................................... ..mAM. bakula rAvala ........................... 68. jAnAtmA paramAnaMda .. Do. kevina zAha .... 69, 2. cI. zAha-zIla ane sAtvikanI maheka ............. .............Do. pravINa darajI. ............. .. ...... . ..... . by : S HRAya * * **** * ** ** * * *++++++ **** * ++++++++++++ .....' Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana , , 16 jAnyuArI, 2006 vika ++ ++++ ++ ++++ +++++++++ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ 32 8 8 S S $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ ..... ka .......... @ ...... anakama lekha leikhaka pAnuM naM. 70, AdaraNIya zrI ramaNabhAIne smaraNAMjali .. zrI pravINabhAI sI. zAha ........ 71, paramamitrano jANa pAmyA yoga jo.. zrI gulAbacaMda zAha ....... **** 72, saSitulya suzrAvaka pU. ramaNabhAI .......... zrI bipIna ke. jena .. 73. DaoN. ramaNabhAI - eka vaTavRkSa ....... Do. naTubhAI (laMDana). 74. ramaNabhAI ane huM zrI olivara desAI , 75. AdaraNIya DaoN. ramaNabhAI .............. zrI ravibhAI jhaverI .. 76. jJAnI pArakhu pU. 2maNakokA .... ..... zrI sUryavadana javerI...... 77. zrI ramaNalAla cI. zAha - anaMtanI yAtrAe ...... ........mA. aruNa joSI ....... 78. zrata upAsaka janaSi ramaNabhAI. zrI guNavaMta baravALiyA.......... 79. sarva sukRtonA anumodaka manISI murabbIzrI ramaNabhAI jemanA traNeya ThAma-ThekANAM hAla ja badalAya che! prA. pratApakumAra ja, ToliyA .................. 80. saumya mUrti DaoN. ramaNalAla cI. zAha... Do. kanubhAI vrajalAla zeTha. 81, gurunuM dhyAna karatAM .. . Do. reNukA poravAla 82. smaraNAMjalI .... ... zrI sudarzanA prabodha koThArI........... 83. zrI ramaNabhAInA tapanI trijyAmAM AvanAra prabhAvita thayA vagara rahe nahi !...zrI caMdulAla selArakA .................... 84. pU. ramaNabhAI . zrI ghelubhAI nAyaka..... 85. zreyArthI AtmIya ramaNabhAI ... .zrI manu paMDita ...... . 86, jJAnadAnI DaoN. ramaNabhAI ......... zrI maheMdra zAha - dAdAjI ... 87, ramaNabhAI Urdhvagatie .. zrI praphulla rAvala 88. DaoN. ramaNabhAI eTale vidvatA ane sAdagIno suMdara samanvaya ................ ...Do. virendra pI. zAha ......... . 89, 'praba8 jIvana'nA upAsaka- "prabuddha mRtyu'nA hAmI evA 'prabuddha puruSa' ramaNabhAIne bhAvAMjalI zrI sudhA jhaverI................. 90. adhyAtma ojasathI opatA jJAnanI saumya chAyA svarUpa pa.pU. ramaNakAkA.......... zrImatI jayazrI dineza dozI ............ 91. mArA vidvAna sanmitra priya ramaNabhAI.... Do. dharmendra ma. mAstara (madhurama)..... 92. amArA ramaNabhAI ......... zrI polonI prakAza zAha .............. 93. DaoN. ramaNabhAInuM vaktavya : jIvanano eka lhAvo............. zrImatI bhAratIbahena zAha ....... 94. adano AdamI - zrI ramaNabhAI ..... zrImatI nIrubena rAvaLa ane zrI girIzabhAI paTela ... 95. pU. ramaNabhAI-preraka, vaMdanIya vyaktitva ....... zrImatI maMgalA abhayakAMta mahetA (U.K.) 96. jaina sAhityanA AtmAnubhavI sAsare............... . zrI nareza zAha, mInA zAha (U.S.A.) .... 97. utkRSTa kalyANa mitra ...... . zrI vijaya dozI (U.S.A) ............ 98. IjanyazIla sAkSara.......... .... .......... ... Do. becarabhAI paTela ........... 99, gRhasthI saMta ramaNabhAI.... zrI naTavarabhAI desAI .............. 100, eka karmayogInuM jInatattva' ... Do. hasamukha dozI ..... 101. antara mama vikasita karo... ... zrImatI gItA jena 102, kyAreya nakaramAya evI smRtinI sugaMdha ApanAra Do. ramaNabhAI .............Do. manaharabhAI sI. zAha, 103, sara : AMkha ane aMtarano visArmA... . zrI pannAlAla ke. cheDA '........ 104. kartavyo dharma saMgraha : vaDIla ramaNabhAI ma. . zrI prakAza DI. zAha .... 105. jaina zAsananA kIrti kaLaza - ramaNabhAI cI. zAha sAthenA sukhada smaraNonI jhalaka, zrI manubhAI zeTha ................. 106, bAbu pannAlAla skUlanA ame mitro ........... zrI kAMtilAla ke. vorA ...... 100 107. akhaMDa jJAnayogI ramAbhAI..... zrImatI gItA parIkha .... 100 108. racanAtmaka vikAsa sAtheno sva. ramaNabhAIno saMbaMdha.. zrI sUryakAnta parIkha 100 109, apramatta je. nitya re............, zrI pannAlAla 2. zAha . 110. mArA AjIvana vidyAguru ... zrI rameza saMghavI.. 10ra. 111, ramaNalAla : mArA sahAdhyAyI zrI nagInadAsa zeTha.... 103 112. priya mitra ramaNabhAI .. zrI ratanacaMda pI. jhaverI .............. 104 113. pAsaporTanI pAMkha'nA sarjaka. ..... zrI zakila ThAsariyA ... 104 114. duniyAse jAne vAle, jAne cale jAte hai kahAM ! zrI javAhara nA. zukla . 104 115. 5.pU. Do. zrI ramaNabhAI .... mAM. Do. kokilA hemacaMda zAha .... 105 116. jJAnanI pAMkhe uDanArA vihaMga... zrI kizora sI. pArekha.. 106 117. mArA prAtaH smaraNIya kAkAjI... - zrImatI bhAratI manISa zAha 107 118. pAradarzaka vyaktitva.... zrI khuzamAM zAha ....... 107 119, e jIvana : anya mATe jIvana saMdeza .. zrI puruSottamabhAI ane malayabhAI bAvIzI ................ 107 120. zraddhA sumana pU. ramaNabhAI sarane .. zrImatI nInA umeza gAlA... 108 121. karuNAmUrti : amArA ramaNabhAI ... zrI caMdrakAMta DI. zAha , 108 122. svajananI ciravidAya ........ .. " zrImatI nIrubahena zAha ,, 108 123, DaoN. ramaNabhAI ............ . zrImatI puSpAbahena parIkha . 109 124, saMsArI saMta .. ..... ........ zrImatI vasubahena bhANasAlI .... 109 125, pitA tulya amArA ramaNabhAI .. ************************* zrImatI mInA zAha ........ 109 126. vinamratAnI mUrti ramaNabhAI zrI zaileSa koThArI (zaila pAlanapurI). 11 127, sva. ramaNabhAIno karmacArIo sAtheno saMbaMdha............ zrI ela. ema. mahetA.. 111 128, sAhebanA yAdagIrInA zabda . ... zrI azoka palasamakara 113 RRC. MY PAPA... LET US CELEBRATE HIS LIFE ..................... Dr. Amitabh A. Shah (U.S.A.) 113 430. RESPECTED PUJYA RAMANBHAI ....... ... Smt, Minalbahen R. Shah.............. 114 Dr. Atul K. Shah (U.K.) 131. TRIBUTE TO PROFESSOR RAMANLAL C. SHAH.......... 114 , 132. A TRIBUTE TO LATE RAMANLAL C. SHAH ............ Shree Dilip V. Shah (U.S.A.) 115. 133. THIS REPORTS DEDICATED TO MY GRANDPA.................. . Archit Sheth-Shah (U.S.A.)...... , 115 138. A NEIGHBOUR'S TRIBUTE Mrs. Gomathi Shridhar... 116 135, A GREAT TEACHER ..... ...Dr. V. Balachandran ... 136. maraNa-puSpo ... vividha patro ................... " 137. yAdagAra saMbhAraNuM .. ......... zrI mahezabhAI zAha 138. DaoN. ramaNabhAInA pravacanonI sI.DI.......... 139., Do. ramaNabhAInA pustako ane pravacanonI yAdI............... ... 123 140. DaoN. ramaNabhAI zAhe sAhitya saurabha.... ......graMtha prakAzana , 124 *, 101 116 116 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana | mArI jIvanayAtrAnuM zabda-saMbala | ramaNalAla cI. zAha saMbala eTale bhAtuM. yAtrA sArI rIte karavI hoya to mANase jagyA paNa nahotI. vaLI evI tyAre prathA paNa nahotI. pustaka to supathya, surucipUrNa saMbala paNa pUratA pramANamAM sAthe rAkhavuM joIe. graMthAlayamAMthI lAvIne vAMcavAnuM hoya evo khyAla tyAre pravartato. keTalAka graMtho jIvanayAtrAmAM saMbalarUpa nIvaDe che. mArA moTAbhAI sva. vIracaMdabhAIne pustako vAMcavAno zokha hato. Aje zabdano upayoga keTalo badho vadhI gayo che ! mAnavajIvananA teo graMthAlayamAMthI pustako lAve. tenA upara huM najara nAkhato. AjhAdInI laDatanA divaso hatA. eTale moTAbhAI gAMdhIjInI vikAsamAM zabdanuM yogadAna ananya che. AraMbhamAM saMketa rUpe rahelA dhvanio kALakrame bolAtA ane zravaNagocara banatA zabdomAM AtmakathA, tathA kAkA kAlelakara, mahAdevabhAI desAI vagerenAM, rUpAMtarita thatA gayA. lipino vikAsa thayA pachI to sthaLa ane gujarAta vidyApITha ane navajIvananA prakAzano ghare laI AvatA. e divasomAM gAMdhIjInI AtmakathA satyanA prayogo' Thera Thera vaMcAtI. kALane atikramavAnI zabdanI zakti anahada vadhI gaI. gAdhIjI to samagra bhArata mATe AdarzarUpa netA hatA. huM gAMdhIjInI zabdasamUha dvArA graMtharacanAnI pravRtti TheTha prAgaitihAsika kALathI prArthanAsabhAomAM jato. emanI AtmakathAe mArA citta upara ghaNAM cAlatI AvI che. bhaviSyamAM paNa te satata cAlatI raheze. pratyeka UMDA saMskAra pAyA hatA. yugamAM keTalIye anokhI tejasvI pratibhA zabda dvArA, kRti dvArA abhivyakta thatI AvI che. evI keTalIye kRtioe keTalAyanAM zALAmAM abhyAsa daramiyAna citrakalA mAro priya viSaya rahyo hato. vargamAM citrakalAnA viSayamAM sauthI vadhu mArsa mane maLatA jIvanamAM ghaNuM moTuM parivartana ApyuM che. ane te viSayamAM mAro pahelo naMbara raheto. roja sAMje pAMca vAge meM vAMcavAnuM kyAre zarU karyuM enuM pAku smaraNa nathI, kAraNake zALA chUTyA pachI citrakalAnA amArA zikSaka zrI rAhalakara mane zALAnA AraMbhanAM varSomAM ramatagamata ane citrakalAno jeTalo zokha keTalAka vidyArthIone be kalAka citrakalAnI vizeSa tAlIma ApatA. hato teTalo vAMcanano nahoto. amArA divasomAM ane emAM paNa e vakhate muMbaI ilAkAmAM sarakAra taraphathI zALAnA vidyArthIo amArI zALAmAM homavarka jevuM khAsa nahotuM. zIkhavavAnI paddhati mATe citrakalAnI parIkSA levAtI. e parIkSA mATe amane keTalAka paNa tyAre evI hatI ke vidyArthI vargamAM ja badhI taiyArI karI le. vidyArthIone rAhalakara sara sArI rIte taiyAra karatA. sarakAra dvArA vidyArthIo keTaluM jANe che ke zIkhyA che te zikSako prazottarI dvArA citrakalA mATe levAtI elimenTarI ane inTaramiDiyeTa e baMne cakAsI letA. keTaluMka kaMThastha karavAnI paddhati paNa tyAre pracalita parIkSAomAM prathama naMbare AvI pAritoSiko meM meLavelAM. amArA hatI. zALAmAMthI chUTyA pachI ramavAnuM ja hoya evo khyAla rAhalakara saranI paNa icchA evI hatI ke meTrika pAsa karIne mAre je. bALapaNamAM tyAre amAro hato. je. skUla opha ArTamAM dAkhala thavuM ane citrakalAno DigrI kakSAno 1942 mAM Quit india nI caLavaLa zarU thaI e vakhate mArI vizeSa abhyAsa karavo. paraMtu 1942nI caLavaLa daramiyAna gAMdhIjI, uMmara14-15 varSanI hatI. sabhA-saraghasamAM bhAga levAno utsAha kAkAsAheba kAlelakara ane kizoralAla mazarUvALAnAM pustako meM vAMcyAM. mArI umara nAnI hatI ane vAMceluM badhuM samajAtuM na hatuM. kudaratI rIte ja tyAre badhA vidyArthIomAM hato. e divasomAM muMbaImAM topaNa kAkAsAheba kAlelakaranA pustako-jIvanano AnaMda', 'jIvana hAthe lakhelI ane sAiklosTAila karelI patrikAo ghera ghera saMskRti' 'jIvana vikAsa' ane 'jIvana bhAratI'nI mArA jIvana upara pahoMcADavA mATe ghaNuMkharuM nAnAM nAnAM chokarAone pasaMda karavAmAM ghaNI moTI asara thaI. kAkAsAheba kAlekaranI zailI rocaka ane AvatAM. tevuM kAma keTaloka vakhata meM paNa kareluM. bIjA mitro sAthe preraka hatI. vaLI emanuM dhyeya jIvanalakSI hatuM. ene kAraNe AjhAdInI amArA vistAramAM ane rAtane vakhate patrikAo pahoMcADI AvatA. e vakhate patrikAonuM baMDala amArA makAnamAM AvatuM. koika eka caLavaLanA e divasomAM evuM sAhitya vAMcavuM gamI jAya e svAbhAvika hatuM. vAtAvaraNamAM evI ja havA prasarelI hatI. 1942 nI caLavaLa gupta sthaLe te mUkI jatuM. tyAre e baMDala kholIne sauthI paheluM kAma daramiyAna zALAo cAreka mahinA sudhI baMdha rahelI. e divasomAM patrikA vAMcavAnuM huM karato. rojerojanA samAcAra enI aMdara phAjala samayamAM zuM karavuM e morTA prazva vidyArthIo mATe hato. huM ApavAmAM AvatA hatA. sAmAnya rIte je samAcAra chApavA upara pratibaMdha hoya evA samAcAra emAM chapAtA, koikanI dharapakaDa, mAro ghaNo samaya navAM navAM citro doravAmAM vitAvato. paraMtu te uparAMta mAro keTaloka samaya vAMcana mATe paNa vaparAto. kyAMka sabhA-saraghasa hoya ke kyAMka dhvajavaMdana thayuM hoya evA samAcAra kAkAsAhebanAM pustako vAMcavAnI zakti zALAnA vidyArthIomAM emAM ApavAmAM AvatA. e vAMcIne vAcako ghaNo romAMca anubhavatA. eTalI badhI khIlelI na hoya to paNa mArA sadbhAgye pustako huM sAthe sAthe koikanuM lakhANa paNa hoya. te ghaNuM ubodhaka ane zaurya yathAzakti samajapUrvaka vAMcI gayo hato. kadAca zALAo niyamita preraka hoya. A badhuM rojeroja vAMcavAthI amArA jevA chokarAomAM * * cAlatI hota to kAkAsAhebanAM pustako vAMcavAno avakAza ja maLyo paNa rASTrIya bhAvanAnI jAgRti AvI hatI. * . . . . na hota. A pustakoe mArA citta upara ghaNI moTI asara karI ane patrikAonA vAMcana pachI keTaleka samaye huM pustakonA vAMcana bIje varSe meTrikanA vargamAM huM Avyo tyAre mArA nirNayamAM parivartana tarapha vaLyo. pustaka kharIdIne gharamAM vasAvI zakAya eTalI tyAre AvyuM. je. je. skUla opha ArTamAM jaine citrakalAno abhyAsa mATe mArI zakti nahotI. pustako rAkhavA mATe nAnakaDAM gharamAM eTalI nathI karavo, paNa ArTasa kaoNlejamAM jaine bI. e. thavuM che evo Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 nirNaya thayo. . kRta kulavayamALA' nAmano graMtha prAkRta bhASAno eka adbhutagraMtha, meTrikanA varSa daramiyAna amArA vargazikSaka zrI amIdAsa kANakiyA che. e prAkRtamAM vAMcatAM anero AlAda anubhavyo. enI sAthe amAro gujarAtIno viSaya letA. emaNe varganI cha mAsika parIkSAmAM sAthe e graMthe jaina dharmanA sUkSma siddhAMto samajavA mATenI preraNA ane gujarAtI viSayamAM mane sauthI vadhu mArksa ApyA ane uttarapatramAM ApI ethI kavitA, navalakathA, nATakAdi lalita sAhitya taraphathI chelle evI noMdha karI ke "sAhityamAM tame rasa lezo to AgaLa jatAM ja huM jaina saiddhAMtika sAhityanA adhyayana tarapha vaLyo. tyAga, vairAgya jarUra lekhaka thaI zakazo.' emanA e abhiprAyathI huM harSavibhora thI ane upazamanAM vacanothI maheMkatA "kuvalayamALA' graMtha dvArA mArA gayo. meTrika pachI citrakalAne badale ArTsa kaoNlejamAM jaI sAhityano * jIvanamAM eka navo ughADa thayo. e graMthanuM RNa mAre mAthe ghaNuM moTuM viSaya levo evo mAro saMkalpa daDha banI gayo. Ama kAkAsAheba che. chellA traNeka dAyakAmAM jainadarzana uparAMta anya darzanonA zAstrIya kAlelakaranA "jIvana vikAsa' ane 'jIvana saMskRti e graMthoe mArA graMtho vAMcavAnI abhiruci mane je thaI che temAM 'kuvalayamALA'nuM kizora jIvanamAM dizA parivartana karAvyuM. prerakabaLa ghaNuM moTuM rahyuM che. alabatta zrI haribhadrasUri, zrI hemacaMdrAcArya, zrI yazovijayajI, zrI samayasuMdara, zrI AnaMdadhanajI, mArI vAMcavAnI pravRttino AraMbha kAkAsAhebanA ciMtanAtmaka zrI devacaMdrajI vagerenI kRtioe paNa mArA jIvanamAM A rasanuM sAhityathI thayo hato. paraMtu meTrikanA varSa daramiyAna ramaNalAla poSaNa karavAmAM mahattvanuM kArya karyuM che. desAinI be navalakathAo "divyacakSu' ane grAmalakSmI vAMcavAmAM Ama, gAMdhIjInI AtmakathA, kAkAsAhebanA jIvanalakSI graMtho, AvI. gAMdhIjInA vicAronuM emAM ghaNuM moTuM pratibiMba paDeluM hatuM. eTale e navalakathAo e jamAnAmAM ghera gheravaMcAtI hatI. ramaNalAla * ramaNalAla desAinI navalakathAo ane udyotanasUri kRta desAinI kathAzailI paNa evI AkarSaka hatI ke vAcakane chevaTa sudhI ' 'kuvalayamALA' vagerenuM mArA jIvanane ghaDavAmAM ghaNuM moTuM yogadAna jakaDI rAkhe. A be navalakathAonA vAMcana pachI kaoNlejanA varSo rahyuM che. evuM nathI ke mAtra A kRtiothI ja jIvana ghaDAya. sAmAjika, kauTuMbika, vyAvasAyika, Arthika ityAdi saMjogonusAra darekanA daramiyAna ramaNalAla desAinI badhI ja navalakathAo meM vAMcI lIdhI hatI. enI sAthe sAthe kanaiyAlAla munazI, jhaveracaMda meghANI ane * jIvanane ghaDanAra judI judI kRtio hoI zake. manuSyanAM jIvanadhyeya ne jIvanapatha upara teno ghaNo AdhAra rahe che. dhUmaketunI paNa badhI ja navalakathAo ane TUMkI vArtAonuM vAMcana rasapUrvaka thavA lAgyuM hatuM. AthI kaoNlejamAM paNa meM evo nirNaya karyo huM vyavasAye AraMbhamAM patrakAra hato. pachI kaoNlejamAM ane ke bI.e.mAM arthazAstrano viSaya na letAM gujarAtI bhASA ane yunivarsiTImAM adhyApaka thayo eTale vAMcananI pravRtti mArA jIvanamAM sAhityano viSaya levo. e pramANe bI.e. ane ema.e.mAM meM mukhya anivAryapaNe joDAyelI rahI che. vyavasAyakALanA cAra dAyakA ane viSaya gujarAtI sAhityano rAkhyo hato. nivRttikALano lagabhaga eka dAyako ema pAMca dAyakAmAM lAkho pRSThanuM vAMcana thayuM haze. (vidyArthIonA uttarapatronuM, ke pIeca.DI.nA bI. e. thayA pachI meM be varSa 'sAMja vartamAna' nAmanA dainikamAM zodhanibaMdhonuM vAMcana te judu) ATalA badhA vAMcana pachI bhUtakALa ane eka ja varSa 'janazakti' nAmanA dainikamAM patrakAra tarIke kAma upara daSTi karatAM lAge che ke jeTaluM kAmanuM ane upayogI vaMcAyuM che karyuM. sAthe sAthe ema.e.no abhyAsa paNa karyo. ema.e.mAM muMbaI - tenA karatAM binajarUrI prAsaMgika vAMcana ghaNuM vadhu thayuM che. ane temAM yunivarsiTImAM (AkhA muMbaI ilAkAmAM tyAre mAtra eka ja yunivarsiTI keTaluMka to pharajiyAta karavuM paDyuM che. hatI) gujarAtI viSayamAM prathama naMbare Avyo ane baLavaMtarAya ThAkora suvarNacaMdraka mane maLyo. ene pariNAme muMbainI senTa jheviyarsa kaoNlejamAM zabdamAM acityazakti che. vAMcana jIvanane ghaDe che e nirvivAda gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke mArI nimaNuka thaI. patrakAratvanuM hakIkata che. kharAba vAMcana mANasane bagADe che e paNa eTaluM ja kSetra choDIne adhyApananA kSetramAM huM Avyo. kAkAsAheba kAlelakare sAcuM che. potAnA jIvanaghaDatara mATe vyaktioe ane emanA koika sthaLe lakheluM haju yAda che ke mANase jIvanamAM taka maLe to vaDIloe AraMbhathI ja yogya pasaMdagI karatA rahevuM joie. je graMtha thoDoka vakhata paNa adhyApanakArya karavuM joie, kAraNake ethI enA prathama vAMcane paNa pUrA karavAnuM mana na thAya evA nisteja graMthano jIvanano abhigama vikAsazIla rahe che. adhyApaka thavAnA mArA jIvana upara bahu prabhAva paDe nahi. je graMthano potAnA jIvana upara svapnamAM e rIte kAkAsAheba kAlelakaranuM preraka baLa rahyuM hatuM. ghaNo badho prabhAva paDyo hoya te graMtha phakta eka ja vAra vAMcIne adhyApanakSetra maLatAM lekhana ane vAMcana mATe ghaNo avakAza maLyo, mANasa saMtoSa mAnI na zake. ' jeNe mArA jIvanaghaDataramAM mahattvano bhAga bhajavyo. je graMtha prathama vAMcane ja potAnuM tamAma rahasya pragaTa karI de ane . sa. 1955mAM huM pU. pura5vijayajI mahArAjanA saMparkamAM pachI ene kyAreya kazuM navuM kahevAnuM rahe nahi te graMthanuM mUlya bahu Avyo. emanI preraNAthI madhyakAlIna jaina rAsAkationo meM abhyAsa AMkI zakAya nahi. je graMtha vAraMvAra vAMcavAnuM game ane pratyeka vAMcane paNa karyo. ema.e.mAM muMbaI yunivarsiTImAM tathA "naLa damayaMtInI kazoka navo artha saMdarbha prakAze ane enI jUnI vAta paNa pratyeka kathAno vikAsa' e viSaya para zodha nibaMdha lakhI meM muMbaI navA vAMcane tAjagIsabhara lAge te graMthanI mUlyavattA ghaNI vadhAre. yunivarsiTInI pIeca.DI.nI padavI prApta karI. tyAra pachI 1963 hoya che. AvA jIvanasparzI graMtho ja vyaktitvanA ghaDataramAM ghaNuM mAM Do. harivallabha bhAyANInI bhalAmaNAthI AcArya moTuM yogadAna ApI zake. hemasAgarasUrijIe 'kulavayamALA' nAmanA prAkRta graMthanA anuvAdanuM (DaoN. prItibahena zAha-saMpAdita graMtha "pIdho kAma mane soMpyuM. be varSa e kArya cAlyuM. mahAna AcArya udyotanasUri amIrasa anubhavano mATe lakhelo lekha.) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana tvameva bhartA na ca viprayogaH D tArAbena ramaNalAla zAha saMskRtanA samartha nATakakAra bhavabhUtinA 'uttararAmacarita' nATakamAM ukhANA ko jevuM AlekhAyeluM che ke saMpUrNapaNo nirdoSa ane sagarbhA sItAne rAmanI chatAM samajyA tevuM AjJAthI lakSmaNo jaMgalamAM tyajI dIdhAM. e dAruNa duHkhanA samaye paNa jIvana haLavuM jIvI zakatA. sItAe rAma mATe A zabdo uccAryA : tame AvI rIte ? bhUyo yathA me janmAntareSu 'kathI mArI vAto tvameva bhartA na ca viprayogaH smitasahita sau vismita thazo? 'janmajanmAntaramAM tame ja mArA pati ho, ApaNo kadIye viyoga zastranI jANakArI hoya ane sAthe ahiMsAnA sUkSma tattvonI chaNAvaTa na thAva." rAma pratye sItAnuM keTaluM udAra valaNa ! tyAre mane aDhaLaka paNa karI zake ! evI temanI bahumukhI pratibhA hatI. neha, sukha ane zAMti ApanAra mArA pati DaoN. ramaNabhAine A zabdo saMbhAgye A bannenA zAnathI temane khUba lAbha thayo. lazkarI huM kahI na zake ? bAhya dRSTie e satya hakIkata che ke kharekhara viyoga tAlImane lIdhe kaDaka zistapAlana, potAnI ke pArakAnI ApattinA che. chatAM adArayapaNe temanA taraphathI hAma, huMpha ane ananya AdhArano samaya svastha rahIne, jhaDapathI vicArIne jokhama kheDIne mArga kADhavAnI anubhava mane thaI rahyo che. sUjha temanAmAM pragaTI.. samayasara ane keTalIkavAra to samaya pahelAM trepana varSanuM amAruM lagnajIvana-lIlIchama hariyALI samuM haryuMbharyuM, jhaDapathI kAma karavAnI zakti khIlI. jena dharmanA abhyAsathI vaDIlo koI gUMca ke graMthi vinAnuM, samathaLa pravAha vahetuM hatuM. vidyArthIpriya pratyeno Adara, avicalita paze, prasannacitta pariSaha sahana karavAnI adhyApaka tarIke, ena.sI.sI.nA oNphisara tarIke, samAjasevaka tarIke, zakti, jarUriyAtamaMdane madada karavAnI tatparatA, mAnavasvabhAva ke lekhaka tarIke, bhakta tarIke, sAdhaka tarIke ke bALakothI vIMTaLAyelA. ' saMyogonI UjaLI bAju jovAnI ane khAsa karIne jinatatvane samajavAnI dAdAjI tarIke, mane temanAM dareka svarUpa gayAM che. sakhaparvaka ane varAthI ane pAmavAnI temanI daSTi vIkasI. Ama bannenI jANakArIthI. kAma karavAnI temanI zakti, Arta rodra dhyAna karyA vinA guMca ukelavAnI tAlImathI temanuM vyaktitva ghaDAyuM. temanI zaktine huM bhaktibhAvathI biradAvatI rahI chuM. chellA keTalAMka varSothI ame vicAryuM ke ApaNe bannee saMsAramAM gujarAtI sAhityanA labdhapratiSThA mahAna lekhaka kanaiyAlAla munazInI rahyAM chatAM gRhastha karatAM yAtrikanI jema jIvavuM. bAhya daSTie kaMI khAsa thA gujarAtano nAthana atyaMta jANI ane mAnIta pAtra pharaka na dekhAya paraMtu AMtarika dRSTie ghaNo moTo pharaka paDe. skUla vastu maMjarI-teNo zastra ane zAstra bannemAM nipaNa patine icchatho, zastramAM choDIne sUkSma tarapha javAnI, tene pAmavAnI abhIpsA jAge, amArI e nipuNA evA viziSTa pAtra kAke zAstrano abhyAsa karyo pachI ja maMjarIe bhAvanA uttarottara daDha thatI gaI. ame AMtara bAhya parigraha ocho tenI sAthe lagna karyA. tyAre huM to bhAgyazALI chuM ke mane zastra ane karatA gayAM. ananya zraddhA sAthe amArI pacAsamI lagnatithie nAgezvara zAstra bannemAM nipuNa evA pati maLyA. adhyApanakALanI zarUAtamAM bhagavAnanA pavitra banI zaAtamAM bhagavAnanA pavitra tIrthamAM pUjA karatAM ame apUrva AnaMda anubhavyo. ena.sI.sI.nI TreIniMgamAM ramaNabhAI badhAM zastro calAvatA zIkhyA amArA lagna samaya ama thazavadAnA AsapAsa pharA phayA hatA. 50 mAM ane lephaTananTathI kena ane mejaranI padavI sadhI pahoMcyA varSe bhagavAnanI pharatI pradakSiNA karI kRtArthatA anubhavI. mArA paganI ena sI sI nI tAlIma levA jAya tyAre badhA ophisaramAM e eka ja takalIphane lIdhe e mane pUjA karavAmAM khUba madada karatA, pUjAno mahimA evA hatA ke jemaNe kadI madyapAna karyuM nahi. vaLI jaina dharmano UMDANathI samajAvatA ane mArI dharmabhAvanA daDha karatA. amArA 50 varSanA lagna abhyAsa karI, vipula lekhanakArya karI zAstranA jANakAra banyA. berarathI nimitte khuzAlI vyakta karavA mArA bhAI mahendrabhAI mahetA ane bhAbhI brigeDiyara' nAmanA temanA pustakamAM temaNe potAnA lazkarI tAlImanA AzAbahene zaMkhezvara tIrthamAM vikalAMgone khAsa karIne page apaMga lokone. anabhavo lakhyA che. e pastakana arpaNa amArAM pIjha dohitra dohitrIne judA judA sAdhano ApavAno kempa karyo. emanAM e kAryane huM amAruM karatAM emaNe lakhyuM che : parama saubhAgya gaNuM chuM.' amArA dAdAjI amArA banne vacce viziSTa prakArano maitrIbhAva hato. e pati che banIne senAnI mATe temanI AjJA pramANe mAre cAlavuM evuM bhAna kadI temaNe mane bharelI baMdUke karAvyuM nathI. sahajapaNo saharSa huM emanI icchA pramANe vartavA TevAyelI, kUca-kavAyata kevI karatA! vinA boje pravRtti karatI rahI. ghaNI mahattvanI bAbatomAM to ame eka mazInagana ne bomba dharatA! bIjAne pUchIne ja kAma karIe paNa nAnI nAnI bAbatomAM paNa ame vaLI dAdAjI to , ekabIjAnI marajI jANatAM, ekabIjAne anukULa thatAM, nAnI moTI nIta praha UThI stotra paDhatA; bhUlone hasIne mANatAM. emanI hAjarIthI vAtAvaraNa haMmezA prasanna pUjAbhakti sAthe rahetuM. huM badhI rIte temanA AdhAre jIvavA TevAI gayelI. pustakonAM ahiMsAnI vAto nAma, zabdonA artha ane joDaNI, vividha viSayonI vigata vagere mATe jinakathita siddhAMto emane pUchaparacha karatI. huM temane kahetI ke tamArI pAsethI badhuM taiyAra tathA evA evA maLe che tethI mane zabdakoSa jovAnI Teva chUTI gaI che. huM to sAva ThoTha vividha viSaye lekha lakhatA, rahIza. tyAre e kahetA ke saMyoga badhuM zIkhave che. aho A te kevuM zALA ane kaoNlejamAM vidyArthI tarIke ramaNabhAI tejasvI kArakirdI ' dharAvatA hatA. e divasomAM pharsTa kalAsa meLavavo bahu muzkela, paraMtu Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 meTrikanI parIkSAmAM 1944 mAM temaNe pharsTa kalAsa meLavyo. 1950 mAM ane 1961mAM temane pIeca.DI.nI DigrI maLI gaI. A prasaMgane lIdhe gujarAtI ane saMskRtanA viSaya sAthe ema.e.mAM prathama AvavA mATe emanI dharmazraddhA anekagaNI vadhI gaI. 1963 mAM pIeca.DI.nA temane baLavaMtarAya ThAkora suvarNacaMdraka tathA kezavalAla ha. dhruva pAritoSika mArgadarzaka tarIke temanI nimaNUMka thaI. phAgu, khaMDakAvya jevA gujarAtI prApta thayA, jheviyarsa kaoNlejamAM ema. e. ane ema.esasI.nA sAhityanA judA judA viSayo, gItA, rAmAyaNa, mahAbhArata, vidyArthIomAM prathama AvavA mATe "saMta phrAnsisa caMdraka' maLyuM. svAmInArAyaNa saMpradAya ane jaina dharmanA judA judA viSayo, caMdarAjAno ema.e.nI parIkSAmAM emanA bhASA vijJAnanA peparamAM eka paNa bhUla rAsa, jayazekharasUri vagere vividha viSayo, paranA zodhanibaMdho temaNe nahotI. temanA akSara suMdara ane lakhANa svaccha. tethI e peparanA kaDaka taiyAra karAvyA. dareka thisisanI vigato jhINavaTapUrvaka vAMcIne sudhAratA. parIkSaka prakAMDa vidvAna viSNubhAI trivedIe 94 mArksa ApyA. pachIthI khUba bhAvathI, cIvaTathI dareka vidyArthIne mArgadarzana ApatA. temaNe jyAre emanI sAthe mulAkAta thaI tyAre potAno AnaMda ane saMtoSa pahelI thisisa zrImatI sarayUbena mahetAne 'zrImadanI jIvanasiddhi' para vyakta karatAM temaNe kahyuM, "mArI jiMdagImAM meM AvuM, eka paNa bhUla karAvI. ghaNAM kaparA saMjogo vacce paNa zraddhAthI ane adamya utsAhathI vinAnuM pepara joyuM nathI! mArksa kyAM kApavA e mUMjhavaNa hatI tethI karAvI. temaNe aDhAra vidyArthIone mArgadarzana ApyuM. judA judA viSayone eka praznano eka eka ocho karI 94 mArksa meM ApyA." ramaNabhAIne kAraNe temane potAne paNa ghaNo lAbha thayo. jarUriyAta pramANe dareka jIvanamAM paNa saphaLatA maLe evA AzIrvAda paNa emaNe ApyA. pachInA viSayanuM pahelethI vAMcI letA jethI mArgadarzana ApavAmAM saraLa rahe. varSomAM ramaNabhAie potAnuM eka pustaka viSNubhAI ane temanAM patnIne pIeca.DI. mATe divasa nakkI rAkhatA. vArApharatI eka pachI eka arpaNa karyuM tyAre khuzI vyakta karatAM viSNubhAIe lakhyuM ke ame to vidyArthIo AvatA ghare jANe pIeca.DI.nA kalAsa cAlatA hoya tevuM Ajano divasa utsavanI jema manAvyo. lAge. yunivarsiTInA niyama pramANe nivRtta thayA pachI koipaNa vidyArthIne Aveza ke uzkerATa temanA svabhAvamAM nahotA. game tevI vikaTa mArgadarzana ApI na zakAya. nivRtta thayA pahelAM koie rajisTara karAvyuM paristhitimAM svasthatA jALavI zake e guNa abhyAsakALa daramiyAna hoya to te pUruM karI zake. keTalAke e rIte rajisTara karAvyuM. temaNe keLavyo. ema.e. bhaNatA hatA tyAre temaNe bahu mahenata karI eka sukhada ane yaza apAvanArI ghaTanA banI. zrI rAkezabhAI bhASAzAstranI phAila banAvI. eka vidyArthI eka be divasamAM joine jhaverIne zrImad rAjacaMdra likhita 'zrI AtmasiddhizAstra' para zodhanibaMdha ApI daIza ema kahI laI gayo. parIkSA patI tyAM sudhI teNe pAchI lakhavo hato. temanI icchA ramaNabhAinA mArgadarzana sAthe lakhavAnI ApI nahi. temAMthI taiyAra thaIne teNe parIkSA ApI. ramaNabhAIe hatI. paraMtu ramaNabhAI nivRtta hovAnA kAraNe karAvI na zake. ghaNA ciMtA karyA vinA svasthatAthI parIkSA ApI. ane pelA vidyArthI karatAM vicArane aMte, mahenatane aMte temane mArga maLyo. yunivarsiTIne arajI vadhAre mArksa laI AvyA. pachInA jIvanamAM paNa kaparI kasoTInA prasaMge karI, ramaNabhAi ja A viSaya para karAvI zake che e vAta temAM temaNe samatAbhAva rAkhatA ane kunehapUrvaka paristhiti saMbhALI letA. rajU karI. ane rajA ApavA vinaMtI karI. A badhI kAryavAhImAM lagabhaga ema.e.nI parIkSAmAM prathama AvavAne kAraNe ramaNabhAI patrakAranI doDha be varSa nIkaLI gayA, paraMtu rAkezabhAie zraddhApUrvaka mahenata cAlu nokarI choDI 1951 mAM senTa jheviyarsa kolejamAM adhyApaka tarIke rAkhI. sadbhAgye yunivarsiTIe rajA ApI. ramaNabhAIe rAkezabhAIne joDAyA. koleje 1954-55mAM amadAvAdamAM senTa jheviyarsa kaoNleja mArgadarzana ApyuM. khUba vigate cAra bhAgamAM zodhanibaMdha lakhAyo. zrI zarU karavA adhyApaka tarIke temane lona sarvisa mATe mokalyA. rAkezabhAine DigrI maLI. kAma suMdara, saMpUrNa rIte ane saMtoSapUrvaka amadAvAdamAM paMDita sukhalAlajI ane munizrI puNyavijayajI mahArAjanA pAra paDyuM. zrI rAkezabhAI jevI viziSTa vyakti sAthe kAma karavAnuM thayuM pavitra saMparkane kAraNe prAkRta, apabhraMza, jUnI gujarAtIno temaNe abhyAsa tene ramaNabhAI potAnuM sadbhAgya samajatA hatA. A zodhanibaMdhane karyo. ane pIeca.DI. mATe "naLadamayaMtInI kathAno vikAsa' viSaya kAraNa pU. rAkezabhAinA vizALa anuyAyI varga sAthe-vizALa parivAra pasaMda karyo. eka varSa tyAM rahI pAchA muMbaI AvyA. lakhavAnuM kAma zarU sAthe ghaniSTha saMbaMdha baMdhAyo. "zrImad rAjacaMdra Azrama" dharamapuramAM karyuM paraMtu kolejanA vargo, N.C.C. nI pareDa, ema.e.nA vargo, ramaNabhAI 'sara'nuM lADIluM ane mAnabharyuM saMbodhana pAmyA. itara lekhanapravRtti vagerene kAraNe e jaldI lakhI zakyA nahi. sArA chellA keTalAka varSomAM pIeca.DI. mATe jaina dharmanA viSayo levAnuM nasIbe 1960nA jUnamAM zatruMjayanI jAtrAe gayA. AdIzvara bhagavAnane valaNa vidyArthIomAM vadhyuM che. eka havA UbhI thaI che. ramaNabhAinA temaNe prArthanA karI, bAra mahinAmAM mahA nibaMdha lakhAI jAya evA hAtha nIce pIeca.DI. thayelA vidyArthIo pote pIeca.DI.nA gAIDa AzIrvAda mAgyA. muMbaI AvyA tyAre Azcaryajanaka ghaTanA banI. banyA che. gahana abhyAsa karIne bane teTaluM uttama lakhavAnA prayatno kaoNlejanA prinsipAla phAdhara DIphyujhane temaNe potAnI vAMcavAnI agavaDanI thaI rahyA che. , vAta karI. phAdhare temane rAtre moDe sudhI sTApharUmamAM besIne vAMcavAnI ramaNabhAI vidyArthIpriya adhyApaka hatA. muMbaInI jheviyarsa kolejamAM sagavaDa karI ApI. rAtre AkhI kaoNlejamAM aMdhAruM hoya. nIce mAtra vidyArthIonI adhyApaka tarIke cAhanA temaNe khUba meLavI. adhyApananA . cokIdAra hoya. sTApharUmamAM sAMje AThathI rAtre be vAgyA sudhI ekalA vyavasAyane vaphAdAra rahyA. prasannacitta, puruSArthI, premALa ane madada besIne lakhe. saDasaDATa emanI pena cAle, eka zabdano pheraphAra karavo karavAmAM tatpara evI vizeSatAne kAraNo muMbainI jheviyarsa kaoNleje na paDe. e khUba utsAhabhera kahetA ke koI adazyapaNo lakhAvI na rahyuM 1954-55 mAM amadAvAdanI jheviyarsa kaoNleja zarU karavA temane mokalyA hoya ? tevuM lAge. koI devI sahAya maLI. lakhavAnuM kAma be mahinAmAM tyAM paNa temaNe adhyApako ane vidyArthIonI sArI cAhanA meLavI. pUruM thayuM. yunivarsiTImAM cAra kopI ApavI paDe. e samaye jherokSanI tyAM eka vicitra ghaTanA banI. thoDA divasa mATe ramaNabhAI muMbai sagavaDa zarU nahotI thaI. kArbana pepara mUkI bhAra daine lakhavuM paDatuM. AvyA tyAre eka vidyArthIe TIkhaLa karavAnA hetuthI amadAvAdanA paraMtu temaNe adamya utsAhathI ane puruSArthathI e kAma paNa karyuM. temanA vartamAnapatramAM mRtyunoMdhamAM ramAbhAinA avasAnanA ane zokasabhAnA gAiDa pro. manasukhalAla jhaverI porabaMdaramAM rahetA. temane ramaNabhAInA samAcAra chapAvyA. e vAMcIne kaoNlejamAM UMDA zokanuM vAtAvaraNa chavAI kAmamAM pUrI zraddhA hatI tethI temaNe zodha nibaMdha para sahI karI ApI. gayuM. niyata samaye loko sabhAmAM AvavA lAgyA. amadAvAdanI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana jheviyarsamAM te vakhatanA ikonomiksanA prophesara ane pachInA varSomAM ramaNabhAIne temaNe yuvaka saMghamAM joDI dIdhA. e vakhatanI kArobArI gujarAtanA cIpha minisTara te pro. cImanabhAI paTelane ramaNabhAI pratye samiti eTale gAMdhI TopInuM sAmrAjya. moTA bhAganAM sabhyo e bahu sadbhAva hato. banne sArA mitro hatA. temane A ghaTanA vize zaMkA TopIvALA ane siddhAMtavAdI hatA. maNilAla mokamacaMda zAha, ratibhAI gaI. temaNe potAnA mitrane muMbaimAM tAbaDatoba phona karI ramaNabhAInA koThArI, paramAnaMdabhAI kApaDiyA, dIpacaMdabhAI saMghavI, TI. jI. zAha kSemakuzaLatAnA samAcAra meLavyA, ane e zubha hakIkata zokasabhAmAM ane caMcaLabahena, dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha, mArA pitAzrI jAhera karI. zokasabhA AnaMdasabhAmAM pheravAI gaI. e pachI badhAMnuM dIpacaMdabAI zAha, lIlAvatIbena devIdAsa, veNIbena kApaDiyA, dhyAna gayuM ke e divasa pahelI eprilano hato. prinsipAle AvI krUra jazumatIbena kApaDiyA, menAbena, cImanalAla je. zAha, DaoN. vrajalAla mazkarI karavA badala vidyArthIne Thapako Apyo. vidyArthIe kahyuM ke mAre dharamacaMda meghANI vagere. yAdI lAMbI che tethI TuMkAvuM chuM. cImanalAla moTI saMkhyAmAM lokone mUrkha banAvavA hatA. atyaMta lokapriya hoya, cakubhAI thoDA moDethI joDAyA. e vakhatanI kArobArImAM paraspara vidyArthIpriya hoya evI vyakti pasaMda karuM to loko Ave. e mATe meM kuTuMbIjano hoya tevI lAgaNI hatI. atyAre che tevI itara pravRtti bahu ramaNabhAIne pasaMda karyA. - thoDA pramANamAM hatI. chatAM potApaNAno eka anokho mAhola hato. mAtra gujarAtI ja nahi anya dharma ane jAtinA ke dezanA vidyArthIone ekabIjAnA sArA narasA prasaMge madada karatA. amArA lagna vakhate pU. paNa temanA pratye mAna hatuM. 1979mAM brAjhilamAM rIDI jAneromAM paramAnaMdabhAI ane vijayAbahene, pU. TI. jI. zAha ane caMcaLabahene PE.N. konpharansamAM bhAratanA pratinidhi tarIke ame gayAM tyAre potAnI dIkarI paraNatI hoya tevA bhAvathI bhAga lIdho. dareka jaNA lIsTamAM pro. zAhanuM nAma vAMcI sAvapAulothI eka vidyArthIno phona sukha ke du:khanA prasaMge paraspara khUba madada karatA. darekane dharapata rahetI Avyo. phonamAM avAja sAMbhaLIne kahyuM tame pro. zAha cho? meM muMbainI ke ApaNe ekalA nathI. senTa jheviyarsamAM tamArA hAtha nIce N. C. C. nI tAlIma lIdhI che. pU. cImanalAla cakubhAI ane pU. paramAnaMdabhAI koI paNa lakhANa huM tamane maLavA mAguM chuM. A sAMbhaLI amane bahu AnaMda thayo. ame taiyAra kare tyAre ramaNabhAIne vaMcAve, navI pravRtti zarU karavAnI hoya khUba bhAvathI tene maLyAM. sAvapAulomAM hoTela hilTanamAM amane utAryA. tyAre paNa temanI sAthe carcA kare. nAmAMkita, koI viziSTa ke vidvAna sAvapAulo tathA AjubAju vistAramAM pheravyA. amane ghare laI jaI vyaktine maLavA javAnuM hoya tyAre temane sAthe laI jAya. Ama, AvA kuTuMbIjano sAthe jamADyAM. ane amArI khUba mahemAnagati karI. vaDIlono sneha ramaNabhAI sahajapaNe saMpAdana karI zakyA. 1972mAM 1974 mAM isTa AphrikAmAM keniyAmAM nakuru zaheramAM derAsaranA paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA pramukha tarIke sarvAnumate te pasaMda thayA. khAta mUhUrta mATe jaina saMghe ramaNabhAIne AmaMcyA hatA. kAryakrama pUrI vyAkhyAnamALA vadhu ne vadhu lokapriya thatI gaI. A vyAkhyAnamALAmAM thayA pachI maMca parathI ramaNabhAI Utare e pahelAM ja eka habasI vidyArthI sthAna maLe tene vaktAo potAnuM gaurava samajatA. 1 : khUba premathI temane bheTI paDyo. ramaNabhAie e samAraMbhamAM potAnA saMsthA ane vyakti banne ekabIjAne upakAraka che. saMsthAmAM kAma vaktavyamAM kahyuM hatuM ke cAmaDIno raMga kALo ke goro hoI zake paNa karIne vyakti ghaDAya che tene saMsthAnuM pIThabaLa maLe che. saMsthAnA moTA cAmaDI nIce badhAnA lohIno raMga lAla che. mATe raMgabheda nAbUda karavo nAmano ene lAbha maLe che. saMsthAnA vaDIlonuM mArgadarzana maLe che. joie. e vidyArthIne AkhuM vaktavya khUba gamI gayeluM. sadnasIbe e saMsthAnAM vicArapUrvaka ane sahIyArI rIte ghaDAyelA nItiniyamono vakhate tyAM AvelA tyAMnA gavarnara paNa ramaNabhAino ullekha karI A sahAro maLe che. to bIjI bAju vyaktinA sArAM kAmathI saMsthA vadhu vAtane samarthana ApyuM. A vaktavyane kAraNe potAno umaLako darzAvavA ujjavaLa bane che. tenI nAmanA cArebAju prasare che. ramaNabhAIne ahIM te ramaNabhAine bhAvathI bheTI paDyo ane kahyuM, huM muMbainI jheviyarsa vaDIlonuM vAtsalya ane pIThabaLa maLyuM. 1982 mAM pU. cImanabhAInA kaoNlejamAM N.C.C. mAM tamAro vidyArthI hato. AvA prasaMgo ghaNA svargavAsa pachI sarvAnumate saMghanA pramukha tarIke temanI varaNI thaI. banatA. bhAratamAM ane bhAratanI bahAra temane vidyArthIono prema bahu pramukhasthAne AvyA pachI judA judA prakAre mAnavasevAnI ane khAsa maLyo che. . karIne keTalIka saMskAralakSI pravRttio zarU thaI. amAruM ghara jANe yuvaka temanAM keTalAMka vidyArthI-vidyArthinIo muMbaI ane muMbainI saMghanI nAnI oNphisa banI gayuM. ramaNabhAInA mArgadarzanathI A bahAranI kaoNlejomAM gujarAtInA adhyApaka che. ramaNabhAI muMbaI pravRttio sArI rIte thatI kAra samitinA sabhyono utsAhapUrvakano yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA adhyakSa hatA tyAre varSamAM be vAra pUro sahakAra, kAmanI saMpUrNa javAbadArI levAnI temanI tatparatA ane adhyApaka milana goThavatA. teo nivRtta thanAra adhyApakane vidAyamAna e pravRtti mATe phaMDa ekaThuM karavAnI takedArI hatI. dareka vyakti potAne ane navA adyApakane AvakAra ApatA. temAM adhyayana adhyApananA phALe AvelI pravRtti khaMtathI kare. cIvaTathI kare. A kAraNe saMsthAnI praznonI athavA sAhityane lagatA koI viSaya para carcA goThavatA. chabI vadhu ujjavaLa thatI gaI. varSo pahelAM ramAbhAIe eka navI kolejamAM navA joDAnAra temAM bhAga le tenuM khAsa dhyAna rAkhatA. pravRtti zarU karI. jemaNe videza pravAsana karyo hoya ane karavAnI zakyatA adhyApakomAM ramAbhAinA vidyArthIonI traNa peDhI hoya. eka ochI hoya tevI vyaktiomAM prophesara, patrakAra, samAjasevaka, parivAranI jema Akhoya samAraMbha utsAha ane AnaMdathI chalakAto saMgItakAra vagerene pasaMda karI paMdara paMdara vyaktionA be grupane temane ane saMpanna thato. pharI maLavAnI utsukatA sAthe prasannavadane badhAM chUTA mATe dAtAo zodhI paradezanA pravAse mokalyA hatA. e ja rIte vRddhone paDatA. yAtrA pravAse mokalavAnI yojanA paNa vicArI. keTalAka sabhyo e ja koI zubha ghaDIe paccIsa varSanI umare ramaNabhAI muMbaI jena yuvaka vakhate nANA ApavA taiyAra thayA. paraMtu sarvAnumate TharAva pasAra thAya saMghanA sabhya banyA ane thoDA varSomAM kArobArInA sabhya paNa banyA. to ja AgaLa vadhavuM tevo pramukha tarIke temano Agraha hato. jo ekAda temAM jiMdagInA aMta payaMta koI ne koI pade cAlu rahyA. pU. vyaktino virodhI sUra hoya to pravRtti AgaLa vadhAratA nahi. tethI te paramAnaMdabhAInI najara koI taravarATavALI ane siddhAMtavAdI vyaktinI pravRtti thaI nahi. temaNe zarU karelI khUba mahattvanI pravRtti te paryuSaNa zodhamAM rahe ane maLe tyAre tene saMghamAM joDI de. amArI sagAI pachI vyAkhyAnamALA daramyAna gujarAtanA pachAta grAma vistAramAMnI koIne Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - 16 jAnyuArI, 2006 koI saMsthA mATe phaMDa ekaThuM karI tene madada karavAnI hatI. A pravRttimAM vaDIlono paNa AzIrvAda sAthe sahakAra maLyo. temanI dharmazraddhA, uttarottara saphaLatA maLI. atyAra sudhImAM lagabhaga aDhI karoDa jeTalI siddhAMtaniSThA ane lekhanazakti joIne mArA sasarA ane mArA pitA rakamanuM dAna lokoe karyuM. bannee temane vepAra karavAnuM uttejana na ApyuM paraMtu adhyApana ane vividha lokopayogI ane uttama pravRttione kAraNe saMsthAnI suvAsa dharmasAhityanA lekhana mATe protsAhana ApyuM. mArA pitAzrInI prabaLa prasaravA lAgI. yuvaka saMghane kAraNe ramaNabhAIno, potAno vikAsa icchA hatI ke temanAM lakhANo dvArA paradezamAM jaina dharmano pracAra thAya. ghaNe thayo. 'prabuddha jIvana'nA agralekho nimitte sAhitya ane dharmano Aje e icchA ghaNe aMze phaLI che. mArA pitAzrI dIpacaMdabhAI muMbaI UMDo abhyAsa thayo je temanA cAritrya vikAsamAM bahu upakAraka thayo. jaina yuvaka saMghanA sakriya kAryakartA hatA ane sAta varSa sudhI saMghanA temanA lekho dIpacaMda tribhovanadAsa zAha pustaka prakAzana TrasTa'mAMthI maMtrIpade rahyA hatA. temanA svargavAsa pachI mArA mAtuzrI dhIrajabene pustaka rUpe chapAyA, pustako ane keseTo paradeza pahoMcI. temanuM mitra moTI rakama yuvaka saMghamAM ApI. saMghe te rakamamAMthI "sva. dIpacaMda vartuLa vikasatuM gayuM. saMghanA pramukhapadathI mukhya lAbha e thayo ke saMghanI tribhovanadAsa zAha pustaka prakAzana TrasTa' sthApyuM. Aje temAMthI lagabhaga dareka vyakti temane premathI, sadbhAvathI, sanmAnathI avirodhIpaNa jue ra3 pustako chapAyAM che. paradezamAM ramaNabhAinAM pustako sArI saMkhyAmAM ane mUlave che. vaDIlonA AzIrvAda ane samavayaskano prema te temanuM vaMcAya che. mArA pitAzrInuM svapna A rIte phaLyuM che. prabuddha jIvananA moTuM sadbhAgya che, moTI upalabdhi che. lekho ane tenuM saMpAdana, bIjA mAsiko, vartamAnapatro mATe jaina dharmanA saMghanA menejara zrI mathurAdAsa TAMka ane karmacArIgaNa paNa temanA lekho ane pustako lakhavAnuM kAma temaNe mAnAI rIte karyuM che. kadI pratye khUba lAgaNI rAkhe che, karmacArIonA hitane dhyAnamAM rAkhIne temAMthI dhana upajAvyuM nathI. potAnA pustakonI chUTe hAthe lahANI karI nirNaya levAnuM temanuM valaNa hatuM. yuvaka saMghamAM kAryavAhaka samiti che. saMpradAya ke gaccha bheda joyA vinA, koi paNa phIrakAnA, anya ekamatathI kAma kare che. bane teTaluM sAruM thAya tene mATe prayatno kare che. dharmanA paNa sAdhu-sAdhvIone, paMDitone, lekhakone dharmamAM rasa letI prabhune prArthanA karIe ke A rIte teno uttarottara vikAsa thato rahe, koIpaNa vyaktine temaNe hoMzathI pustako ApyAM che. upAdhyAya amArA vaDIlo pratye to AdaramAna hoya ja paraMtu koipaNa vRddhajano yazovijayajI kRta adhyAtmasAra ane jJAnasAra, jinatattva, prabhAvaka pratye ramaNabhAI mAnanI lAgaNIthI jue. mArA sAsu pU. revAbA ane sthaviro, tiviheza vaMdAmi, bhagavAna mahAvIranAM vacano, jinavacana pU. sasarA sva. cImanalAla amRtalAla zAha mATe temaNe lakhelA aMjali vagere pustakonI sAdhu-sAdhvIomAM khUba mAga che, ane temaNe bhAvapUrvaka lekho ghArAne preraNArUpa banyA che. ramaNabhAI mArAM dAdA, mArAM nAnI, A pustako mokalyAM che. ramaNabhAinA A kAryane huM amAruM ghaNuM moTuM ane mArAM mAtA-pitA pratye khUba Adara dharAvatA. mArAM mAtA-pitAnI sadbhAgya samajuM chuM. koipaNa vyakti dharmanI bAbatamAM ane potAnA mAMdagImAM temanI khUba saMbhALa lIdhI tethI mArA bA khUba prasanna thaine sukhaduHkha bAbata kaMIpaNa pUche to te pUchanAra vyaktine saMtoSa thAya te kahetA ke bhagavAnane prArthanA karuM chuM ke bhavobhava mane A jamAI maLe. rIte zAMtithI tene samajAve, thAke nahi. ramaNabhAI kahetA ke jJAnanA tyAre huM hasatAM hasatAM kahetI ke sAthe mane nahi mAgo?' kSetre udAra rahevuM, AvaDatuM hoya to kaMI gopavavuM nahi. udAra rahIe. ramaNabhAi pUNayazALI hatA. amArA bannenA kuTuMbIjanono snehAdara to jJAnAvaraNIya karmono kSaya thAya. pAmyA. amArA banne vevAIo temane parama mitra ane snehI-svajana gujarAtanA gAmaDAnA eka apaMga chokarAe gujarAtI pAThya mAne che. amerikAmAM vasatA, ghaNe dUrathI paNa amArI atyaMta premapUrvaka pustakamAM "pagarakhAMno goThavanAra' vAMcIne AnaMda darzAvato patra saMbhALa rAkhatA amArAM putra ane putravadhU ci. amitAbha ane sI. ramarAbhAine lakhyo. tene rAjI karavA 'pAsaporTanI pAMkhe'nA traNa bhAga surabhi ane ahIM amArI najIka rahetAM dIkarI ane jamAI sI. zailajA mokalyA. enA gAma bAju javAnI taka maLI tyAre potAnI sAthenA ane ci, cetanabhAI amArA A cAre saMtAno amArA mATe IzvaranA mitrone laI tene gAma jaI tene bane teTalI sahAya karI. A prasaMga AzIrvAdarUpa che. amArI najIka rahetA hovAthI zalajA ane tenA nAnA gAmamAM utsavarUpa banI rahyo. tAjetaramAM vAMkAnerathIzakIla cetanabhAIe amArI ghaNI ja saMbhALa lIdhI. mAMdagI daramiyAna nAnAthI nAmanA vidyArthIno ramaNabhAinA pAsaporTanI pAMkhanA lekhanA vakhANa moTAmAM moTI jarUriyAtanuM dhyAna rAkhyuM. ramaNabhAInA jIvananA aMrtima karato patra Avyo. tene paNa traNa bhAga mokalI ApyA. A vidyArthIe samaye zailajA temanI pAse hovAthI temane thayelA viziSTa darzananA zabdone to potAnA mitromAM A pustakone vaMcAvyA. ramaNabhAinA svargavAsanI sAMbhaLI zakI-te tenuM moTuM sadbhAgya. khabara vartamAna patramAM vAMcatA tene khUba du:kha thayuM ane teNe potAno ramaNabhAimAM vepArI kuneha ane vahIvaTI kuzaLatA hatI. dhAryuM hota zoka vyakta karato ane ramaNabhAine bhAvabharI aMjali arpato patra to eka saphaLa vepArI banI zakata. paraMtu jIvanavaheNa kaMIka vadhu zubha lakhyo. ane sAtvika kArya arthe judI dizAmAM vaLyuM. zALAnA abhyAsa daramiyAna atyaMta gahana ane gaMbhIra viSaya para lakhanAra ane zistapAlana - AjhAdInI caLavaLane kAraNe temanAmAM dezabhakti jAgI. samaya maLatAM AgrahI ramAbhAI bALako sAthe paNa muktamane ramI zake. jAta jAtanA 5. gAMdhIjI, kAkA sAheba vagerenA jIvanalakSI sAhitya ane ke, mA, jAdunI, pattAnI, dorInI, paththaranI ramato bALakone zIkhave. munazI, 2. va. desAI vagerenI navalakathAnA vAMcanathI temanI jIvanadaSTi bALamAnasarga barAbara pArakhe. ghaDAI. meTrikanI parIkSAmAM gaNita ane vijJAna parIkSAmAM ati ujjavaLa dasa varSa pahelAM amArA navA varSanA dohitra kevalyanA janmadinanI pariNAma chatAM kaoNlejamAM ArTsamAM eDamizana laI B.A. ane M.A. pArTImAM ame banne amArA cAra varSanA pautra arcitane laine amArI mAM gujarAtI ane saMskRta sAhityano abhyAsa karI saphaLa adhyApaka dIkarI zailajAne tyAM gayAM. judI judI ramato ramavA nava varSanA kevalyanA banyA. e samaya daramiyAna AcArya udyotanasUri likhita mitro joDImAM goThavAI gayA. arcita ekalo paDI gayo. ramaNabhAI kuvalayamALA'no anuvAda karatAM jenadharmanAM rahasyo jANavAnI tAlAvelI tenI mUMjhavaNa samajI gayA. UbhA thaI tenI pAse jaI tenA joDIdAra lAgI. ane te mATe puruSArtha Adaryo. adhyApana choDI vepAra karI ghaNI banI gayA. arcita khUba khuza thayo. ramata ThIka ThIka samaya sudhI cAlI vadhAre kamANI karavAnI ghaNI moTI taka chatAM temaNe te karyuM nahi. temane jAtajAtanI ramata-doDavAnI, kho devAnI, gAvAnI, DAnsa karavAnI, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 ' prabuddha jIvana sTecya thavAnI vagere ramatomAM cAra varSano pautra ane 67 varSanA dAdAjI jeTalAM bane teTalAM vadhu pustako vAMce, ane bane teTalA badhA ja muddAne utsAhathI ramyA. tyAM beThelA badhAMne jovAnI bahu majA paDI. amAre AvarI le te rIte zAstrIya avataraNo ApIne vigate lekha lakhe, samanvaya sahune mana AMkhano utsava banI rahyo. arcitanA AnaMdano to koI e temanA lakhANonuM mahattvanuM lakSaNa che. virodhI vidhAnomAM paNa pAra nahi. bALaka game teTaluM nAnuM hoya topaNA ramaNabhAI tene sAcavI avirodha pragaTe tevI rIte samanvaya karatA. keTalA badhA ane keTalA zake. amerikAmAM mAtra pAMca divasanA arcitane potAnA khoLAmAM suvADI mahattvanA viSayo para temaNe lakhyuM che te jinatattva'nA ATha bhAganI sAmAyika kare, nAnI gArgIne, hIMcake besI khaLAmAM suvADI bhaktAmara viSaya sUci ane sAMprata sahaciMtananA 14 bhAganI viSaya sUci joIe gAya. bALakone gIto gAI navarAve, khavarAve, sUvarAve. pUjA karavA tyAre ja khyAla Ave. eTalA mATe ja paradezamAM paNa abhyAsIo nAnA laI jAya. A badhI kriyAoe temanA jIvanane utsAha ane AnaMdathI nAnA jUthamAM maLe tyAre svAdhyAya arthe A pustako vAMce che. A lakhAzo bharI dIdhuM hatuM. bALako temanI pAse na hoya tyAre temanuM smaraNa karIne jena dharmanA abhyAsIo, dharmapremIo, vidvAno tema ja sAdhu samudAyamAM AnaMdane vAgoLe. khUba vaMcAya che. keTalAka sAdhu mahArAjo AvA lekhonI phAIla kare che. temanAmAM ramUjavRtti bhArobhAra hatI. temanI ramUjamAM kyAMya dveSa ke DaMkhana jo ke have badhAM lakhANo pustaka rUpe chapAyAM che. hoya, mAtra nirdoSa AnaMda hoya. pUnAmAM bharAyelI gujarAtI sAhitya pariSadamAM 'pudgala parAvarta' ane 'nigoda' jevA samajavA bahu agharA evA tenA pramukha pU.ke. kA. zAstrIno paricaya temaNe eTalo ramUjI rIte Apyo ke viSayo para temaNe lekha lakhyA. meM temane kahyuM ke bahu ochA loko A pU. ke. kA. zAstrI vize karelAM dareka vidhAnane tALIonA gaDagaDATa sAthe vAMcaze, samajaze. paraMtu ame bannee vicAra karyo ke badhA ja samajI zake AkhI pariSade mANyo. mIThI ramUja dvArA zAstrIjInA vividha uttama pAsAne tevo Agraha rAkhIe to AvA viSayo para lakhAya ja nahi. mATe agharA temaNe ucita rIte biradAvyA. e paricaya sAMbhaLIne tyAM hAjara rahelA zrI ane ochA kheDAyelA viSayo para paNa lakhavuM. tene adhikArI varga ke umAzaMkarabhAie ramaNabhAine kahyuM ke Aje tamArI sarjanazaktinuM darzana sahune jJAnapipAsu varga to vAMcaze. vaLI lakhanArane to jarUra lAbha thAya. thayuM. tyAM beThelA prasiddha hAsyalekhakoe paNa temane abhinaMdana ApyA. ola vAraMvAra manana karavAthI vicAranI spaSTatA thAya ane anya vAMcanAra iMDiyA reDiyo muMbaie ramaNabhAInuM AkhuMya vaktavya gujarAtI kAryakramamAM taraphathI vizeSa mArgadarzana maLe e ghaNo moTo lAbha che. amArA Azvarya prasArita karyuM. * vacce keTalAya lokonA phona Avyo ke ghaNA vakhatathI nigoda jevA viSaya koI paNa sabhAmAM jyAre jyAre taka maLe tyAre koI bhArekhama viSaya mATe jANavAnI jijJAsA hatI te saMtoSAI che. prakAzabhAI zAhe phona vize bolatA vakhate teo zarUAtamAM ja koI ramUja karI vAtAvaraNane karI kahyuM ke meM e lekha chavAra vAMcyo. keTalAka potAnA patramAM lakhe che jAgRta ane haLavuM banAvI detA. ramUjavRttine lIdhe bhArekhama lakhyAno . ke prabuddha jIvanano agralekha teo niyamita vAMce che. A lakhANone bhAra temane vartAto nahi ane te zAMtithI vAMcI, vicArI jhaDapathI lakhI kAraNo paradezamAM paNa prabuddha jIvana'nA grAhakanI saMkhyA vadhatI jAya zakatA. . . ' ramaNabhAIne temanA bALapaNathI dharmanA saMskAra maLyA te temaNe jaina dharmanA lekho mATe 1984 mAM temane vijayadharmasUri suvarNacaMdraka jIvananA dareka kSetre sAcavyA. adhyApanakALa daramiyAna ane jIvananA ane 2002 mAM "samadarza AcArya haribhadrasUri suvarNacaMdraka' maLyo. pachInAM varSomAM paNa adhyayana ane lekhana mATe temaNe samayano sadupayoga ramaNabhAI mahAna lekhakanI kRtino anuvAda kare tyAre e zarU karatAM karyo. teo saMpUrNapaNe svAvalaMbI hatA. lakhANa mATe pustako zodhavAnuM, pahelAM lekhakane praNAma kare, temanI stuti kare pachI lakhavAnuM cAlu kare. saMdarbho jovAnuM, lakhavAnuM badhuM kAma jAte karatA. gharanI vizALa upAdhyAya yazovijayajInI kRtino anuvAda karatAM pahelAM upAdhyAyajIne lAyabrerImAM pustakonAM nAma, lekhakonAM nAma ane viSayonI temane praNAma kare. ghaNIvAra marAbhAI kahetA ke huM jANe upAdhyAyajInA jANakArI ananya hatI. temanI samajazakti, grahaNazakti ane sAnnidhyamAM houM, temanI chatrachAyAmAM houM ane te mane preraNA ApatA smaraNazakti prazasya hatI. temanI vyavasthAzakti paNa anokhI hatI. hoya tevo anubhava mane thAya che. zrImad rAjacaMdra Azrama sA5lAnA ekalA hAthe eka sAthe cAra-pAMca kAma karI zakatA. rAiTiMga Tebala protA pU. lADakacaMdabhAI vorA-bApujInA kahevAthI upAdhyAya para prabuddha jIvananA lekhanI taiyArI, eka hIMcakA para jJAnasAranA jevA yazovijayajInI be mahAna kRtio "adhyAtmasAra' ane 'AnasAra' pustakonA anuvAdanA pAnA paDyA hoya, sophA para nizAnInI cabarakhI bannenA saMskRta zlokonA gujarAtI anuvAda ane vizeSArtha temaro atyaMta sAthe khullAM pustako hoya, bIjA hIMcakA para TapAlanA javAbo, palaMga saraLa bhASAmAM lakhyA. banne pustako sAyalA AzramamAM, anyatra ane para mUkanA kAgaLo, DAiniMga Tebala para anyatra mokalavA mATenA lekha videzomAM bahu vaMcAya che. sAdhu-sAdhvIo taraphathI tenI ghaNI mAga che. ke koI pustakanI prastAvanAnA kAgaLo paDelA hoya. pustako to lagabhaga A be kRtio ramaNabhAIe lakhelA jaina sAhityamAM ziramora samAna badhAM jarUmamAM hoya. amAruM AkhuMya ghara abhyAsakhaMDa banI jAya. agharA che. banne graMthonA lekhanane kAraNe temanuM darzana vadhu spaSTa thatuM gayuM, tAttvika viSayanA lekho paNa bahu jhaDapathI pUrA karI zakatA. 78 varSanI vikasatuM gayuM. jJAnasAra lakhatAM chelle chelle temanI tabiyata thoDI kathaLI. umaramAM ATalo badho pravAsa karavA chatAM teo AvuM vipula, sattvazIla, paraMtu tabiyatane keTaleka aMze avagaNIne pA kAma niyapUrvaka pUruM mUlyaniSTha sAhitya sarjI zakyA. te mAre mana atyaMta gaurava levA jevI karavA temaNe puruSArtha karyo. sadbhAgye "jJAnasAra' samayasara pUruM thayuM, hakIkata che.. . . . . . . . . . . : ", , chapAyuM ane temanI hAjarImAM ja tenuM vimocana thayuM ane AzramamAM . ramaNabhAI jIvanamAM bhatika siddhio karatAM AdhyAtmika siddhi vaMcAvuM paNa zarU thaI gayuM. sAruM ane utkRSTa lekhana thAya tene mATe bA mATe vadhu prayatnazIla rahyA che temanuM vizALa vAMcana ane tene kAraNe sabhAna hatA. potAnA lakhANanuM prapha jAte tapAsyA pachI pahelAM pUra sarjAyeluM sAhitya tenI sAkSI pUre che. saMyama, svasthatA, samatA, nispRhatA lakhANanI thoDI kopI karAvI A viSayanA jANakAra traNacAra vidvAnone, ane prasannatAne kAraNe temanuM citta nirmaLa rahetuM. viSayane jhaDapathI sAdhu mahArAjane ane saMskRta bhASAnA vidvAnane vAMcIne jarUrI sudhArA vicArIne lakhI zakatA. jena dharma ane tatvajJAna viSayaka lekho lakhatA mATe mokalI ApatA. darekanI sudhArelI kopI maMgAvI temAMthI potAne pahelAM, gaccha ke phIrakAnA bhedabhAva rAkhyA vinA, pUrva taiyArI rUpe anukULa sudhArA svIkArI, mULa lakhANane aMtima svarUpa ApIne Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana chapAvatA. temanA A kAryamAM pU. upAdhyAya yazovijayajI pratye Adara, bane teTaluM uttama kAma ka2vA mATenI temanI cIvaTa ane sAthe sAthe temanAM nirAbhimAnapaNAnA darzana paNa thAya che. teo potAnA pustakanA vimocana kadI karAvatA nahi, paraMtu Azrama taraphathI pragaTa thayuM hovAthI temaNe te thavA dIdhuM, A graMthI mArA mATe mUlyavAna AbhUSaNo che. sonAnA AbhUSaNo to paherIe tyAre ghasAya, jhAMkhA thAya, tUTI jAya paraMtu A pustako je vAMcaze, samajI te potAnA aMtarathI UjaLA thaze. ramaNabhAI sAdhu-sAlIjI pratye khUba mAna dharAvatAM. tema navakAramaMtranAM pada para abhyAsapUrNa zekho lakhyA che tethI sAdhu-sAdhvInA tyAga ane tapanuM mahattva te jANatA. jyAM jAya tyAM zakya hoya to e sthaLe sAdhu-sAdhvInA darzana karavA jAya. 'prabhAvaka sthaviro' nAmanA temanA pustakamAM ogaNIsamA ane vIsamA zatakanA badhA phirakAnA mahAna tejasvI sAdhu-sAdhvInAM, gAbhA ke paMthabheda zekhyA vinA, temanA vize manuM sAhitya ke mAhitIno abhyAsa karIne caritro lakhyAM. temanI zakti, sAdhanA ane vizeSatAone samajavA tene anurUpa prasaMgonuM Alekhana karyuM. A caritro vAMcIne AnaMda vyakta karatA sAdhu mahArAjanA ziSyanA patrI paja AvatA. teo lakhatA ke amArA guru vizenI paTanA tamArA lakhArAmAMthInIcI AnaMda thayo. mahAna AcArya premasUrimahArAja eka ja colapaTTo rAkhatA, phATe tyAM sudhI vApare. paNa pahelethI bIjAnI sagavaDa kare nahi. ekavAra jyAre phATI garyA tyAre kevI adbhuta rIte bIjo mo vagere hakIkata vAMcIne temanA ziSya pU. caMdrazekhara mahArAjanuM haiyuM gadgad thaI gayuM. gurunI AvI mAnA dhATe ane saMyama pAlana mATe harSa vyakta karato temano patra Avyo. 19 jAnyuArI, 2006 jatA. temanA keTalAka praznonuM nirAkaraNa temAMthI temane maLI rahetuM, ramaNabhAine maLavA patra lakhatA, ane ramaNabhAI paNa kaccha jAya tyAre temanA darzane acUka jatA. vinayathI temanI sAthe zAstranI vArtA kare, zaMkAnuM samAdhAna kare. ane dhanyatAnI lAgaNI anubhave. e ja rIte kacchamAM bIjA sthAnakavAsI sAdhuone paNa bhAvapUrvaka maho lAyajAnA sAhitya samAroha pachI pU. vinodacaMdrajI mahArAja ne maLavA gayA hatA. digaMbara sAdhumahAtmAonA paNa darzane jAya. lagabhaga varSamAM ekavAra jagadIzabhAI khokhANI ane bipInabhAI gIDA sAthe digaMbara sAdhuo ane khAsa karIne pU. vidyAsAgarajI mahArAjanA darzane jAya. digaMbara sAdhuonI dinacaryA ane khAsa karIne gocarI vahoravAnI kriyAne najare nihALe ane sArA nasIbe taka maLe to vahorAve. digaMbara sAdhuone joine bhagavAna mahAvIra A rIte vicaratA haze ema vicArI atyaMta mAnanI lAgaNI temanA pratye pradarzita kare. terApaMthI sAdhunA paNa taka maLe darzana karavAnuM cUkattA nahi. tIrthayAtrAe javuM temane baha gamatuM. anya koI kAraNe bahAragAma jAya tyAre najIkanA tIrtha acUka jaI Ave. netrayajJamAM pu DaoN. zIkAkA sAthe jAya tyAre tIrthayAtrA to goThavAI ja jAya. moTA bhAganA zvetAMbara tIrtho temaNe joyAM che. sAthe sAthe mahattvanA badhA ja dagaMbara tIrthonI paza yAtrA karI che. ane keTalAMka tIrtho 52 mAhitIpUrNa lekha lakhyA che je digaMbaro paNa bhAvathI vAMce che. sAdhvIjI mahArAjI, khAsa karIne pIeca.DI. ke koI anya lakhANa mATe temanuM mArgadarzana meLavavA AvanAra sAdhvIjI mahArAjo ane mahAsatIjIo ramaNabhAinI zAstrajJAnanI jADAkArIthI, kaDaka cAritryapAlanathI ane hRdayapUrvaka madada karavAnI bhAvanAthI prerAine 2mAMbhAine mAnanI najare jue. koika vAra ramaNabhAI mATe pitAtulya zabda paNa vApare. rAjakoTathI guru prANa phAunDezana taraphathI goMDala saMpradAyanA mahAsatIjIoe taiyAra karelI AgamagraMthonA anuvAda karatA badhAM ja pustakI sthAnakavAsIsaMhe amane mokalyAM che. e amAro kImatI khajAno che. najare paDe, vaMcAya ane roja darzana thAya e rIte ame amArA gharamAM goThavyA che. ..' vartamAna samayanA sAdhu mahAtmAonuM temane khUba vAtsalya maLyuM che. jyAre temanAM darzane jAya tyAre mAthA para, vAMsA para hAtha pheravI pU. vijayarAmacaMdrasUri mahArAja AzIrvAda ApatA. temanAM navAM vakhANanI pRcchA karatA. navA gharamAM darzanArthe mUkavA mATe bhagavAna mahAvIra svAmI ane gautamasvAmInI pratimA atyaMta prasanna mukhamudrA sAthe ApanA pU. vijayadharmasUri mahArAjane kema bhUlAya ? atyaMta bhAvabharyA svare ane AzIrvAda ApatA Iya tevI mudrAmAM 'Artho ramazabhAI' kahI pU. vijayacaMdrodayasUri mahArAja ane azokacaMdrasUri mahArAja temane AvakAratA ane temanA jaina dharmanA lekhone biradAvatA. pU. vijaya padevasUri mahArAja traMbArAthI maMtra bharAtA bharAtA temanA mastaka para hAtha pheravI vAsakSepa nAMkhatA, temane potAnA dharmamitra gaNAvatAM, temanI tabiyata mATe paNa ciMtA vyakta karatA. jorathI pITha thAbaDI vAsakSepa nAMkhanAra jaMbU vijayajI mahArAjanA mukha parano AnaMda joLI e amArA jIvanano anupama lahAvo hato. temanI sAthe paNa zAstronI ane zabdonI gahana carcA thatI. iDa2mAM pU. janakasUri mahArAja pAse jyAre jaIe tyAre dhyAnano mahimA samajAve. ramaNabhAinAM aMtima dinomAM ArAdhanAno ane samAdhimaraNano mahiyA samajAvo ane zivika khapato patra taimaro mokalyo hato. AcArya pradyumnaviya mahArAja ane AcArya zIlacaMdrasUri mahArAja jemanI pAse ane dharmagraMthonI vAcanA mATe jatA. temanI sAthe navA kayA viSaya para lakhI zakAya-tenI zakyatAo vicAratA. teo banne sAthenuM milana amArA mATe khUba preraka banyuM. yogIsama ArAdhaka, ati ugra ane AzaMAinaka saMyamanuM pAlana ka2nA2, yuvAna yogezabhAIne ramazabhAI jyAre maLe tyAre banne vaccenA vArtAlApamAM mAhitI ane jJAnano khajAno khulato bALe. tyAga ane ahIM lakhyA che teTalAM ja nAmo nIi, nAmAvali dhI lAMbI che. dhyAna vize ghaNuM jANavA maLe. banne ekabIjAne khUba mAna Ape. lakhANanA laMbANa bhaye ahIMthI ja aTakuM chuM. ramaNabhAinA AyuSyanA aMtima divasomAM yogezabhAIe kRpALudevanA vacano ane zAstravacano lakhI mokalyA hatA. kacchamAM sthAnakavAsI saMpradAyanA atyaMta custa rIte saMyamapAlana karanAra pU. rAghavajIsvAmI ane pU. mULacaMdajI svAmI zAstranA prakhara abhyAsI che. teo paNa ramabhAinA jakhAzo, pustakA dhyAnathI vAMcI zrI rAkezabhAI sAthe emane viziSTa koTino saMbaMdha hato. nAnI uMmaramAM cAbhAie je sAdhanA karI siddhi prApta karI vizALa samudAyane sAdhuo to kharA ja paNa sAdhutulya jIvana gALanAra vyaktio pratye paNa temane khUba Adara hato. sAdhusamuM jIvana vitAvatA jahorImalajI pArakhanA jJAna, dinacaryA ane Azcaryajanaka tyAga ane patharyAthI prabhAvita thaI temanA vize lekha lakhyo je vAMcIne keTalAya vAMcIe Azcarya anubhavyuM che. zrImad rAjacaMdra Azrama, sAyalAnA prarzatA pu, lAkacaMdabhAI thorA jene ame bApu kahetA, temanA jIvananA viziSTa pAsAne AvarI leto aMjali lekha temaNe lakhyo. sAyalA AzramamAM vAraMvAra javAne kAraNe tyAMnA samagra ArAdhaka parivAra sAthe amAre lAgaNI ane premano nAto baMdhAyo. pU. bApu, pU kayAA bahena-gururmayA, pU. bhAizrI, TrasTIyAthI mAMDI nAnAmAM nAnA pAyA sudhI sahue amane prematI sAthyA che, amane eTalo prema Apyo che ke ame jiMdagIbhara bhUlIe nahi. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 'prabuddha jIvana ane khAsa karIne yuvA vargane dharma mArge vALyA tenuM emane ghaNuM mUlya te UbhA rahetA nahi. tethI phakIrane maLavA UbhA rahyA nahi. hatuM. banne paraspara mAna ane lAgaNIthI ekabIjAne jue. banne eka vAra sArA dekhAtA paNa mUMjhavaNamAM UbhelA bhAine, rakhe ne tene ekabIjAnAM uttama tattvone oLakhe ane bIradAve. sAcA arthamAM banne kharAba lAge evI gaDamathala anubhavIne paNa 20 rU. ApyA. paraMtu pelA ekabIjAnAM AtmIyajana banyAM. zrI rAkezabhAie pIeca.DI.nI DigrI bhAie AbhAra mAnI laI lIdhA. ane kahyuM ke Aje ja vatanathI Avyo chuM. mATe mArgadarzana levAnuM zarU karyuM. tyArathI ramaNabhAinA jIvananA aMtima paisA vaparAI gayA che. dIkarA pAse mAMgatA saMkoca thayo. basa bhADAnA paisA divasa sudhI emaNe ane emanA Azrama parivAre amArI nAnAmAM nAnI paNa mArI pAse nathI. sAruM thayuM ke tame samayasara madada karI. AvA prasaMgo to jarUriyAtanI khUba kALajI lIdhI che. amane Azvaryajanaka mAna ane prema vAraMvAra banatA. roja amAre vastra, anAja, pustaka ke paisA vagere koine ApyA che. ame muluMDa rahevA AvyA pachI ramaNabhAinI mAMdagI daramyAna kaMIka ApavuM ja evo emano Agraha raheto. rAmarAbhAI muMbaI yunivarsiTImAMthI rAkezabhAI vAraMvAra ghare AvI khabara pUchatA ane koine mokalatA. nivRtta thayA tyAre yunivarsiTInA karmacArIonA phaMDamAM ghaNI moTI rakama ApI. temaNe aMtima divasomAM ArAdhanA mATe mane maMtro ApyA. AMtarabAhya Aje paNa karmacArIo khUba bhAvathI ane premathI temane yAda kare che. kalyANanI zubhabhAvanA sevI. A sahu mahAnubhAvoe ramaNabhAI pratye nokarone ane jarUriyAtamaMdane lagna ke mAMdagImAM, ghara levAmAM ke je maMgaLabhAvanA sevI te ramaNabhAinA moTA puNyanuM phaLa che. eDamizana phI tarIke chUTathI madada kare. Akho vakhata temanuM citta karyuM anya dharmanA sAdhu saMtomAM pU. morArIbApu, svAmInArAyaNa sAruM kAma thaI zake tenA vicAromAM magna hoya. jene madada kare tenI saMpradAyanA keTalAka sAdhumahAtmAo, himAlayanA nArAyaNa AzramanA sAthe mAnathI, sadbhAvathI varte. temanA saMparkamAM AvelA keTalAka svAmI tadrupAnaMdajI, jheviyarsa kaoNleja sAthenA saMbaMdhone kAraNe khristI vidyArthIone temaNe zALA ke kaoNlejanI phI nI rakama ApI che. sAdhu saMta ane khAsa karIne phAdhara vAlesa vagerenI sAthe aMtaraMga saMbaMdha Do. dozIkAkA sAthe netrayajJamAM jAya tyAre daradIne dhAbaLA ke cAdara baMdhAyo ane temanA AzIrvAda te pAmyA. samagrapaNe joIe to dharma Ape ane daradI ane tene sAcavanAra bannene paisA Ape. kapaDAM, sveTara tarapha vaLelA, AtmakalyANane varelA varga tarapha ramaNabhAine AdaranI vagere sAthe rAkhe. anukULatA pramANe ApatA jAya. lAgaNI aMta paryata rahI. e varge paNa temane khUba mAna ane prema ApyA. A pravRtti mAtra mAnavapUratI ja sImita na rahetA vRkSothI, pazu, lokomAM dharmano abhyAsa thAya, dharmabhAvanA vadhe ane samagrapaNe paMkhI sudhI vistarI. amArA gharanI gelerImAM AvatA sothI vadhAre jIvana kalyANakArI bane e lakSyane dhyAnamAM laine mahAvIra jena kAgaDAne roja gAMThiyA khavarAve, koI vAra moDA paDelA kAgaDA temane vidyAlayanA nejA heThaLa vividha sthaLe, moTe bhAge yAtrAnA sthaLe jaina hIMcakA para besI lakhatA jue tyAre avAja kare. moDA AvanAra mATe sAhitya samArohanuM Ayojana temaNe karyuM. jena dharmanA vividha viSayonuM DabbAmAM gAMThiyA rAkhI mUke. temanA hAthamAMthI, temane ijA na pahoMce UMDANathI vAMcana, ciMtana, manana karI khyAtanAma lekhako, ciMtako temAM e rIte gAMThiyA laine kAgaDA UDI jAya, paradezamAM hoya tyAre paNa bhAga laI potAnuM vaktavya rajU kare. temAMthI navodita lekhakone preraNA phona para pUche. mArA mitro Ave che ? bhUkhyA to nathI rahetA ne? huM ane protsAhana maLe. teo paNa dharmanA judA judA pAsAno abhyAsa temanA bhAvane jANuM tethI bhUlyA vinA kAgaDAne khavarAuM, bahArathI karI nibaMdho lakhatA-vAMcatA thAya ane e rIte vidvAnonI bhAvi peDhI ati sAmAnya dekhAtI A kriyA judA bhAvathI joIe tyAre khUba AnaMda taiyAra thAya. dharmano abhyAsa thAya to ja tenA ajavALe jIvana jIvavA thAya. jevuM bane e hetu samAroha pAchaLano hetu hato ramAbhAIe sattara jaina lekhako mATe kopIrAITa e nAmanA, haka ane Avaka ema aneka sAhitya samAroha yojyA ane uttarottara temAM yuvAnavarga utsAhathI daSTie ati mahattvanuM tattva che. paraMtu ramaNabhAie potAnA bhUtakALanA bhAga leto rahyo. ane vartamAnakALanA lakhANonA kopIrAiTanuM visarjana karyuM. kalakattAnA ramaNabhAIe muMbaI jena yuvaka saMgha saMcAlita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM eka vartamAnapatre AnI noMdha gauravabhera lIdhI che. kopIrAiTanA keTalAka khyAtanAma vyAkhyAtAone to vAraMvAra AmaMtraNa ApatA paraMtu keTalAka visarjanathI UbhA thatA bhaya sAme temane keTalAke cetavyA hatA ke tamAruM navA vyAkhyAtAone paNa taka ApatA. banI zake te rIte jaina dharmanA viSayo lakhANa thoDA pheraphAra sAthe lakhIne koI chApaze ane nAma potAnuM para vaktavya vadhu apAya te mATe prayatnazIla rahetA. pahelA vyAkhyAnane aMte mUkaze tyAre ramaNabhAie javAba Apyo ke huM to mahApuruSanI vAta ke vyAkhyAnanI mArmika ane saMkSiptamAM AlocanA karatA. vyAkhyAnano sAra AvI bhagavAnanI vANI vize lakhIza, bhale teno pracAra bIjA paNa kare. bhaya jAya evI suMdara chaNAvaTa karatA. koivAravyAkhyAtAnI kSatine paNa kunehapUrvaka je rIte vyakta thayo te pramANe keTalAka lakhANomAM evuM thayuM paNa che. sudhArI letA. ' paraMtu amarAbhAie paisA ke pratiSThA mATe lakhyuM nahotuM tethI temaNe - pU. tattvAnaMdajI mahArAje amane bahu kImatI salAha ApI hatI ke ciMtA karI nahi. khuda lakhanArane paNa kazuM kahyuM nahi. jyAre koine kaMika Apo tyAre tenI apekSA karatAM kaMIka vadhu Apo. kopIrAiTanA visarjanano sAro paDagho paDyo. zrImad rAjacaMdra jethI lenArane ghaNo AnaMda thAya. ramaNabhAine A salAha gamI gaI. Azrama, dharamapura taraphathI prakAzana thatAM pustakonA e saMsthAe roja temaNe dasa dasa rUpiyAnI noTa gaDI vALIne garIbone ApavAnuM zarUAtathI ja kopIrAITa na rAkhyA. munizrI saMtabAlajInI mahAvIra cAlu karyuM. moTI vastu koikavAra apAya. paraMtu AvAM nAnAM kAryano sAhitya prakAzana saMsthAe paNa na rAkhyA. amerikAnI prasiddha jaina amala tarata thaI zake. moTA dAnanI jAherAta karavAnuM temane gamatuM saMsthA Jaina e paNa potAnA kopIrAiTa choDyA che. nahi. rUpiyA be rUpiyAnI AzA rAkhanArane jyAre dasa rUpiyA maLe temanA graMtho-jJAnasAra, adhyAtmasAra, phAgukAvyo, jenadharma viSayaka tyAre tene apAra AnaMda thAya. dasa rUpiyA maLatAM ja keTalAka lekho vagere mATe temane D. lit. nI padavI maLe tevI te kSamatA dharAve che garIba-khAsa karIne relave sTezana paranA garIba loko tarata janajIkanI evuM maMtavya keTalAka vidvAnonuM che. paNa ramaNabhAIe te mATe kadI prayatno rekaDI ke hoTela para cA pIvA ke khAvA jAya. uttara bhAratanA eka sTezana karyA nahi. AdhyAtmika sAhitya lekhanano temano hetu laukika na hato. para eka phakIre kahyuM "Aja taka kIsIne do rUpiyA bhI nahi dIyA. Apane AyuSyanA 70 mA varSe jAherajIvananA badhA pada choDavA evo dasa dIyA. ApakA mukhakA darzana karane ko to do." paisA ApyA pachI niyaya temaNe karyo. e anusAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pramukhapada Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 choDyuM. sAthe sAthe phArbasa gujarAtI sabhA ane adhyAtma prasAraka maMDaLanuM "vaMdanIya hRdayasparza'mAM potAnA saMparkamAM AvelI vividha kSetranI vaMdanIya pramukhapada, mahAvIra jaina vidyAlayanuM maMtrIpada choDyuM. A pada mobhAvALA vyaktionAM citro che. A vyaktionI vizeSatA, temanA umadA vANI, ane mAna vadhAranAra hatA. paraMtu nakkI karyuM hatuM tethI choDyA. temanA vicAra, vartana, temanI AsapAsa vIMTaLAyelI Azcaryajanaka ghaTanAo, kasoTIe vidyArthIoe temano amRta mahotsava UjavavA AgrahapUrvaka saMmati caDelA temanA Adarzo vagerenuM Alekhana vAMcatA vividha anubhavono eka mAMgI paNa temaNe spaSTa rIte nA kahI. keTalIka nAnI nAnI bAbatono khajAno ApaNI samakSa khUle che. A pustakanA anukramamAM A viziSTa paNa jhINavaTapUrvaka vicAra kare. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI pUrNAhuti vyaktionAM nAmo vAMcatAM AnaMda thAya. kevI kevI uttama vyaktio sAthe pachI tenA pramukhanuM sanmAna karavA saMgIta ane bhojana sahitanA milananuM temane saMbaMdha baMdhAyo hato ! pustakanuM zirSaka yathArtha lAge. Ayojana thatuM. khUba AnaMda utsAhathI ujavAtuM. paraMtu pramukha tarIkenuM jaina dharmanA viSayo ane vyaktio uparAMta temaNe anya viSayonuM potAnuM sanmAna temaNe baMdha karAvIne mAtra paryuSaNanI UjavaNI tarIke ane sAhityanA vividha svarUponuM kheDANa paNa karyuM che. "berarathI ja te cAlu rAkhyuM. - brigeDiyara' mAM lazkarI TreiniMganA temanA aMgata anubhavo che. satya caMdraka-evaoNrDa ke pustaka mATenA pAritoSiko meLavavA mATe potAnI ghaTanAtmaka AtmalakSI prakAranA aMgata anubhava sAthe rekhAcitra ane yogyatA darzAvavA arajI karavI paDe te karatA nahi. teo mAnatA ke TUMkI vArtA e be sAhityasvarUpono samanvaya karavAno prayoga temaNe svAbhAvika kramamAM maLe te ja levuM-svIkAravuM. eka moTI saMsthAe lakhyuM karyo che. satya ghaTanAtmaka vastu sAthe sarjanAtmaka sAhitya-svarUpano ke evorDa mATe tamAruM nAma ame nakkI karyuM che. mAtra tamAre amAruM phorma viniyoga karavAmAM sarjakatAnA ghaNA aMzo ahIM jovA maLe che. A bharavuM paDaze ! ramaNabhAIe AbhAra mAnI phorma bharavAnI vinayapUrvaka pustakanA rekhAcitro yuvAna vargane khAsa karIne sAhasapriya yuvAna vargane nA pADI dIdhI. A valaNanI pAchaLa abhimAna nahi paraMtu game tevAM che. siddhAMta-niSThA hatI. mAgIne ke lAgavaga lagADIne kazuM meLavavuM nahi, "pAsaporTanI pAMkhe'nA traNa bhAgamAM temAM pravAsavarNana ane TUMkI vArtAnA temanI saMzodhaka dRSTi cArebAju jhINavaTathI phare. rANakapuranA jena sAhitya svarUpono samanvaya karyo che. pAsaporTanI pAMkhe' pote karelA lagabhaga derAsaramAM bhIMta paranA keTalAMka zilpomAM AlekhelAM pAtronI oLakha 70 dezonA pravAsanA svAnubhavane atyaMta rasika bhASAmAM Alekhana karyuM che. mATe mahenata kare. to orissAmAM khaMDagiri-udayagirinI guphAomAM pradeze jayavijaya'mAM ane 'oNsTreliyA'mAM sIDanImAM PE.N. kaoNnpharansamAM be hajAra varSa pahelAM lakhAyelA navakAra maMtranI lipi vAMcavAmAM temane bhAratanA pratinidhi tarIke gayA hatAM tenuM tathA osTreliyAnA vividha akhUTa rasa paDe. ane A badhuM mAtra joine aTake nahi, tenA para lekha pradezonuM varNana che. lakhI mAhitI aneka sudhI pahoMcADe. koI paNa pustaka vAMcatAM vAMcatAM temaNe AlekhelA vyakticitromAM keTaluM vaividhya che ! 'berarathI, navo vicAra, navI vigata, koI navo alaMkAra, kaMI paNa navuM jANavA brigeDiyara'mAM berara-nokarathI mAMDI sarvocca pade beThelA lazkarI jevuM Ave tyAre mane bolAvIne kahe, kAraNa rakhe ne huM e navuM jANavAthI gaNavezadhArI oNphisaranuM citrAlekhana che. 'kumAra' mAsikamAM A pravAsa vaMcita rahI jAuM. huM paNa navuM kaMIka jANuM to temane kahyuM ane temane varNana chapAyuM hatuM. vaMdanIya hRdayasparza'mAM vividha kSetranI vaMdanIya, kahevAthI keTalIka vAra mArI samajamAM navo prakAza paDato ane kaMIka vyaktiothI mAMDI prabhAvaka sthaviro'nA sAdhu mahAtmA che. 'pAsaporTanI navuM umerAtuM. Ama, ame ekabIjAne kaMika navuM ApatA rahIe ane pAMkhe' mAM traNa bhAgamAM 70 dezonI judA judA varNa ane vezanI judI AnaMda anubhavIe. judI bhASA bolatI mAnavasRSTi che. TUMkamAM beTarathI mAMDI dezanI salAmatI ramaNabhAie jIvananA dareka kSetramAM potAnuM uttamottama ApyuM che. mATe jAna kurabAna karanAra lazkarI oNksirathI mAMDI muktinI ArAdhanA temaNe vividha prakAranuM vipula sAhitya saryuM che. koi paNa vidyArthI karanAra digaMbara sAdhu mahAtmA A sRSTinAM sAcAM pAtro che. Ama teno abhyAsa karI pIeca.DI.nI DigrI meLavI zake evI kSamatAvALuM e emanA sAhityamAM vividha viSaya ane vyaktino vyApa ghaNo moTo che. sAhitya che. temaNe jinatattvanA ATha bhAgamAM jena dharmanA vividha varSo pahelAM lakhelAM 'kumAra' mAsikamAM chapAyelAM ekAMkI "zyAma viSayonI talasparzI chaNAvaTa zAstra vacanonA AdhAre karI che. raMga samIpe'mAM Adhunika jIvananA praznone gUMthI lIdhA che. jaina dharma' jinavacana'mAM AgamonA vacanonuM hindI, gujarAtI ane aMgrejI e uparAMta "tAo darzana' 'kaphyuziyasano nIti dharma, bauddha dharma' para traNa bhASAmAM bhASAMtara che. koipaNa dharma ke saMpradAyanI vyakti vinA paNa pustako lakhyA che. bauddha dharma para iMglIzamAM lakhelI Buddhism virodha vAMcI zake tevuM pustaka che, "jinavacana'nuM An Introduction' pustikA khUba prazaMsA pAmI che. AkarSaka-mukhapRSTha-bhagavAna pArzvanAthanuM sAdhanA mATenA cakrovALuM "sAMprata sahaciMtana'nA 14 bhAgamAM vividha prakAranA sAMprata praznonuM prAcIna citra tenI vizeSatA che. bhagavAna mahAvIranAM vacano'mAM ciMtana che. pravAsa, zodha-saphara, sAhitya-vivecana, saMzodhana-saMpAdana, AgamagraMthomAMthI bhagavAnanA vacano vINI sAdI saraLa bhASAmAM te dharma ane tattvajJAna vageremAM vividha viSayo yathAzakti emaNe kheDayA anurUpa Adhunika daSTAMto sAthe samajAvyA che. jaina dharma-paricaya pustikAmAM atyaMta saMkSiptamAM jainanI dharma samajaNa jena lagnavidhino pracAra thAya te mATe badhA phirakAne mAnya evI ApI che. e paricaya pustikA eTalI lokapriya thaI ke enI cha AvRtti jena lagnavidhinI pustikA paNa lakhI che. thaI. uparAMta hiMdI ane marAThI bhASAmAM enuM bhASAMtara paNa thayuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI aneka pravRttimAMthI mahattvanI be pravRtti "jaina dharma ane bhagavAna mahAvIra' para aMgrejImAM lakhelI temanI che. eka te saMghanuM mukhapatra "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke tenuM lekhana - pustikAno khUba pracAra thayo che. " ane saMpAdana. bIjI te paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI vyavasthA ane tenuM prabhAvaka sthaviro'mAM ane tiviheNa vaMdAmi'mAM samasta yuga para saMcAlana. A banne pravRttio zakti, sUjha, samaya ane samarpaNa mAMgI prabhAva pADanAra sAdhu-sAdhvI mahArAjanA ane zeTha motIzAmAM le che. motIzAnA jIvananI gauravaprada ghaTanAonuM khUba saMzodhana karI caritro "prabuddha jIvana mATe AvelA lekho vAMcavA, temAMthI pasaMda karavA, lakhyAM che. keTalAkane maThAravA, na vaMcAya tevA akSaro ukelavA, chapAyA pachI tenA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana be thI traNa vAra prUpha tapAsavA, samayasara aMka pragaTa karavo. A badhAM ghatA divasa daramyAna paNa potAnuM kAma karatAM karatAM samaya maLe sAdhanA karI sAthe sauthI mahattvanuM kAma teno agralekha lakhavo e che. A badhuM kAma, letA. jIvananA aMtima divasomAM zArIrika nabaLAI vadhatI jatI hatI. paraMtu uparAMta temAM phoTA ke kavitA na chapAya, jAhera khabara na levI, bIje citta ciMtanamagna rahetuM. traNa divasa pahelA vahelI savAre mane kahyuM ke Aje chapAyelo lekha na levo vagere saMghe dorelI A maryAdAmAM rahIne kAma ApaNe tyAM bhagavAna mahAvIrano janma thayo. emanuM e darzana eTaluM prabaLa karavuM. ramaNabhAIe 1982 thI niSThApUrvaka te karyuM. Aje prabuddha haze ke moDhA para avarNanIya AnaMda sAthe amane badhAne e vAta karI. amArA jIvana'nI ziSTa mAsikomAM gaNanA thAya che ane deza ane videzamAM sahunA haiyAmAM paNa AnaMda pragaTyo. meM temane kahyuM jaldI sArA sAjA thaI teno adhikArI varga te rasapUrvaka vAMce che. videzamAM uttarottara tenI jAva to ApaNe janmotsava karIe. tA. 21 mI zukravAre rAte temane hospiTalamAM mAMga vadhatI rahI che. dAkhala karyA. 22 mI zanivArano divasa sAro gayo. 23mIe ravivAre savAre paryuSaNa vyAkhyAnamALA mATe soLa ke aDhAra vyAkhyAtAo zodhI pU. Do. dozIkAkAne laI huM hospiTala gaI. temanA hAtha para hAtha mUkI dozIkAkA temane prasaMgocita viSaya ApavA, vyAkhyAnanA viSayo nakkI karavA, mAMgalika bolyA. sAdhucarita puruSa dozIkAkAnA mukhe mAMgalika ane AzIrvAda saMkSiptamAM vyAkhyAtAnI oLakha ApavI ane vyAkhyAnane aMte ucita sAMbhaLI temane anahada AnaMda thayo. ravivAre amArA kuTuMbanAM sabhyone moTA upasaMhAra karavo, dara varSe thoDA navA vaktA zodhavA, vyAkhyAno samayasara avAje temaNe navakAra maMtra saMbhaLAvI khUba AzIrvAda ApyA. tabiyata sudharI pUrA karavA vagere. A badhI prakriyA mahenata mAMgI le che. ramaNabhAIe hatI tethI bIje divase savAre ghare javAnI DaoNkTare rajA ApI hatI. rAtre paNa 1972 thI vyAkhyAnamALAnuM pramukhapada saMbhALyuM. badhAM varSo eka paNa emanuM citta prasanna hatuM. paroDhiye poNA cAra vAge brAhma muhUrta temaNe viziSTa divasa gerahAjara rahyA vinA saMbhALyuM. paradezathI AmaMtraNa maLatAM chatAM divya darzana karyuM, devI anubhava karyo ane samAdhipUrvaka deha choDayo. - A kAryane temaNe choDyuM nahi. A paryuSaNa nimitte vyAkhyAno thatAM kevuM sAduM, saraLa ane sArthaka jIvana jIvyA ! prasiddhi ke nAmanAnI hovAthI jaina dharmanA viSayo Ave evo prayatna satata karatA rahyA. koI khevanA nahi. AtmazlAdhA nahi, abhimAnanA koI vacano kadi kI chellA bAra mahinAthI temanI zArIrika nabaLAI vadhatI jatI hatI, bole nahi, koinuM ahita icche nahi, nispRha ane saMtoSI hatA. 2005nA okTobaranA prabuddha jIvana mAM chello lekha emaNe lakhyo. sadAya prasanna rahetA ane sahune prasanna rAkhavA mathatA. temanA saMparkamAM A banne pravRtti saphaLa rIte pAra utArI zake evI zakti temaNe DaoN. AvanAra sahu temanAM cAritryanI suvAsathI AkarSAtA. dhanavaMtabhAI zAhamAM joI. teo banne vacce saMbaMdha guru ziSyano, sAthe khAvuM-pIvuM, vAMcavuM, lakhavuM vagere rojanI mArI kriyAo rAbetA mujaba samarpaNa karI zake tevA snehI svajanano che. ramaNabhAI temane potAnA thAya che, paraMtu paLepaLa huM temane yAda karuM chuM. svajanonI snehabharI saMbhALa nAnAbhAI samajatA hatA. ' chatAM huM ekalatA anubhavuM chuM. trepana varSano amAro dIrtha sahavAsa, amane dhanavaMtabhAI kuzaLa udyogapati che paraMtu mULa to gujarAtI viSayanA ekabIjAnA AdhAre jIvavAnI Teva eTale have khUba agharuM lAge. paraMtu temanAM vacano, lakhANo, kAryo mane hiMmata Ape che. lakhANa rUpe keTalo moTo kImatI adhyApaka ane sAhityanA ArAdhaka che. temaNe kavi nhAnAlAla para zodha nibaMdha lakhI pIeca.DI.nI DIgrI prApta karI che ane kavi kalApI vAraso mArA mATe mUkatA gayA che, jenuM vAraMvAra ciMtana manana karuM topaNa vize nATya graMtha paNa lakhyo che. sAhityanuM vAMcana, lekhana, manana e jIvana samRddha bane, kaMIka mArga maLe. e jANe mane preraNA Ape che ke jIvanano emanA rasano viSaya che. vizeSataH A prakAranA mAsika calAvavA rahyo sahyo vakhata veDaphavAne badale je sAdhano che teno upayoga karI AgaLa vadhavAnuM che. ' ane vyAkhyAnamALA mATe je dhagaza, hoMza, sUjha, abhyAsaniSThA, samaya ane zaktino bhoga ApavAnI tatparatA ane vaphAdArI joie te huM jyAre samagrapaNe temanA vyaktitvane, vicArone, kAryane avalokuM chuM. tyAre mane khayAla Ave che ke kevI pavitra, prabuddha, paramArthI, puruSArthI, sIla temanAmAM jovA maLe che. temanA sArA svabhAvane lIdhe temanI sAthe baMdhAtA vyakti sAthe ATalAM varSo mane jIvavA maLyuM! mAruM e parama sadbhAgya gaNuM umadA saMbaMdho paNa temane sahAyaka nIvaDe che. chuM. IzvaranI kRpA samajuM chuM.' 2004nI vyAkhyAnamALAmAM ramAbhAI pramukhasthAne hatA tyAre potAnA lakhANomAM, vaktavyomAM muktino mahimA temaNe gAyo che, mukti temaNe keTalIka javAbadArI dhanavaMtabhAIne soMpI. 2005nI , mArge janArAne emaNe biradAvyA che. emanA hRdayamAM rahelI mokSanI abhIpsAno vyAkhyAnamALAnI saMpUrNa javAbadArI temane soMpI te temaNe saphaLatApUrvaka mane aNasAra che. chatAM paNa mArAthI emane kahevAI jAya che ke 'bhava bhava tame pAra utArI. ' ja mArA pati ho! ane sAthe sAthe temanA mATe prArthanA karuM chuM ke muktine paMthe kTobaranA prabuddha jIvana'nA aMkamAM dhanavaMtabhAIe madada karI temanI tvarita gati ho.!". ane navembarano zraddhAMjali aMka pUrI cIvaTa sAthe temaNe taiyAra karyo, adazyapa mane ema ghaNo moTo AdhAra che, huM varNavI na zakuM have ramAbhAIno smaraNAMjali' aMka pUrI lagana sAthe samayano, eTalo moTo AdhAra ! zaktino bhoga ApIne taiyAra karI rahyA che. temAM ramAbhAI pratye ' kavivara suMdaramUnI AdhyAtmika kavitAne huM mArA jIvananA saMdarbhamAM prati temano prema ane AdaranuM darzana thAya che. ramaNabhAIe bahu ucita TAMke che. rIte, veLAsara temane pasaMda karyA. dhanavaMtabhAI yuvaka saMghanA maMtrI paNa che. A javAbadArI saphaLatApUrvaka pAra utAraze ja evI mane pAyo meM bahu baDabhAgI. daDha zraddhA che. , meM to pala pala vyAha rahI, ramaNabhAI sAdhaka hatA. teo mAnatA ke lekhana, vAMcanathI jIvana | meM to pala pala blAha rahI... samRddha thAya che. sanmArganI samajaNa paNa paDe che. paraMtu jIvanamAM kharekhara bAha rahI, ekya anubhavI rahI chuM. A aikya mane paNa parama Urdhvagamana karAvanAra tattva te parama tatvanI sAdhanA che tethI teo ghaNIvAra tattva samIpe pahoMcavA preraka banaze. ' ardhI rAte ke vahelI savAre UThI Asana para sthira besIne sAdhanAmAM magna Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana paMDitavarya 'mobAIla' jJAnabhaMDAra : DaoN. ramaNabhAI I 5. pU. sAhitya kalAratna A. zrI vijaya codevasUrizvarajI ma. sA. gujarAta e rAjakartAonI dharatI hatI eTale A dharatI upara rAjakartAonuM paribaLa ThIka ThIka jAmeluM hatuM, temAM vacagALe vacalA sArA vidyApremI rAjakartAo paNa gAdI u52 AvyA. eTale gujarAtamAM vidyAno vyavasAya ekadama varSI gayI. A samaya daramyAna varSa rAjyanI gAdI upara zrIman sa2kA2 sayAjIrAva gAyakavADa AvyA. teo eka vidyApremI ane gujarAtanI dharatInA vidyAvyavasAya mATe jANItA puruSa thayA. e ja arasAmAM gujarAtamAM varSA vyavasAya zika pakSa paidA thayA. saunA puruSArthathI gujarAta zikSA kSetramAM vadhu paDatuM agraNI thayA pAmyuM. e ja arasAmAM mAro paNa zikSaka sAtheno paricaya thoDI vadhI gayo. ghaNAM zikSako mArA paricayamAM AvyA. A da2myAna khUba zAMta, zItala prakRtinA vidyArkanI pAdarAnA rahevAsI jaina dazaka tarIke zrI ramaNabhAI sI. zAha gujarAtanI dharatI upara AgaLa paDatuM sthAna pAmyA. amadAvAdanA eka bhAgamAM thoDo zaikSaNika vyavasAya paNa cAlato hato. ramaNabhAI A jagyAe mArA paricayamAM AvyA. eTaluM ja nahIM paNa jaina samAjanAM jANItA vidvAna pUjya munivarya zrI puNyavijayajI e dharatI upara bIrAjatA hatA. tethI ramaNabhAI avAranavAra tyAM AvatAM ane maLavAnuM thatuM. paMDitavarya zrI ramaNalAla sI. zAha eka vidvAna samatola svabhAvanA zika hatA. mArI sAtheno paricaya vadhyAM pachI teo mArA jevA svabhAvanA vaheNamAM AvI javA pAmyA hatA. mAro aMgata paricaya ramaNabhAI joDe vadhyo hato. eTale eka divasa ame banne beThA hatA. meM emane vAta karI sujazavelI bhAsa e grantha upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA.no che e pustakanuM bhASAMtara hatuM nahIM eTale sUjAvelI bhAsanuM saMpAdana kArya ramaNabhAIne cIMdhyuM ane te mATenI hastaprata suratanA jJAnabhaMDAramAMthI meLavI ApI. tenuM teoe suMda2 saMpAdana karyuM te joI saMtoSa thayo ane bhAImAM rahela surUcIpUrNa kAryazIlIno khyAla - Avyo. 19 jAnyuArI, 200 dhArAnuM suMdara pojana karyuM hatuM. te vakho zrI ramaNabhAI ane temanAM savardhAriNI, dharmapatnI zrI tArAbjhananonIkaTatAthI paricaya dharyA.. thavAnA mAtA-- pitAnI jema bannenI Tharela prakRti, zAMta svabhAva, jJAnanI rUcI, samAja mATe kaI karI chUTavAnI bhAvanA e badhuM joI ghaNo AnaMda thayo. huM pArjita sAmAM ane teo muMbaI eTale ramaNabhAine pAlItANA vAraMvAra AvavuM phAve tevuM nahotuM. nahIMtara temane vadhu rokI rAkhavAnI prabaLa icchA hatI. hAlanA jamAnA mujaba mobAila zabdano vadhu upayoga thAya che. amArA mAbhAI e mobAila jJAnabhaMDAra hatA. temanI pAsethI kAMI ne kAMI nAvinyasabhara vArtA jAdAvA maLatI. temanuM vAMcana vizALa ane UMcuM hatuM. jainadharma viSayaka ghaNA savAlonA javAba e tvarita ane sahaja rIte ApI zakatA. muMbaI vALakAramAM jyAre maLavA AvatAM tyAre vividha viSayanI vAto daramyAna potAnA anubhava jaNAve. anubhavonI kitAba khullI mUkI de. be temanI uMma2ne kAraNe temane vizeSa kAma na cIMdhatA, mArA prastAvanA saMgrahamAM bola lakhI ApavAnuM kahetAM temane mArI AjJA zirasAvadha karI te vAtano amala karyo. chellA be-traNa vakhata maLavA AvyA. tabiyatanI sAnukULatA nahItI jaNAtI chatAM paNa temaNe jaNAvA dIdhuM na hatuM. temanA kAryathI vAkepha rAkhatAM temane chelle be pustakanuM kArya karyu te ghaNuM uttama karyu che. upAdhyAya bhagavaMtanA granthone suMdara rIte rajU karI jJAnasevAnuM suMdara kArya karyuM che. ghaNA kAryo temanI pAse karAvavAnI IcchA hatI paraMtu kudaratanI icchA nahIM hoya tethI ja teo mArAthI dUra mulunDa jatAM rahyA eTale maLavAno eTalo yoga banyo nahIM. chelle chelle maLyA hota to mane po AnaMda thAta. bhAvibhAva. teo ATalA jaldI cAlyA jaze tevI kalpanA na hatI. temanA javAthI eka viziSTa jJAnayajJano aMta Avyo che. temaNe temanA jIvanamAM suMda2 evI zAnasevA karI ane e jJAnasevA vistare tevAM bIjAropaLA pA karatAM gayA. temanA jJAnapatha u52 tamo sau cAlI temanA jJAnayajJanA anubhavone jIvanamAM utArI navA jJAnayajJone pragaTAvI jIvana urdhvagAmI banAvo tevI zubhakAmanA sAthe. prasaMge prasaMge zrI ramaNabhAIne maLavAnuM thatuM rahyuM ane jJAnagoSThino eka anokho yajJa maMDAto. teo mArA eka dharmamitra jevA hatA. eTale jyAre jyAre maLatAM tyAre tyAre eka anokhA AnaMdanI anubhUti thatI. muMbaI, vAlakezvara, vaDodarA, amadAvAda vagere sthaLoe kArya prasaMge teo maLatA. jJAnagoSThi thatI ane kAMI navuM karavAnI, samAjane upayogI kArya karavAnI dhagaza keLavatA teoe pAlitANA jaina sAhitya maMdiramAM sAhitya temaNe jJAnavArasAne jALavI rAkhavA je bhAvanA karI che te yogya che ane zrI ramaNabhAI zAhanA sAhitya saurabha grantho jaldI pragaTa thAya tevI zubhecchA. * jJAnanA marmoddhAraka...DaoN. ramaNabhAI i 5. pU. muni vijaya caMdrodayasUri mahArAja muM. sAMtAkrujha vesTathI lI, caMdrodaya vi. vi. vi. suzrAvaka, ramaNabhAInA devagata thayAnA samAcAra aMgata patro prakAza sAMpaDato teno huM, tame ane loko sAkSI che. tathA samAcAra patrothI jANyA. eka vAra oha ! thaI gayuM. janme che te nakkI javAno' e vAta ghaNIvAra sAMbhaLI vAMcI paNa najIkanAnIkaTanA janAra pAkaTa jJAnadRSTi laIne janArA potAnA dravya maraNano zoka ke duHkhano raMja laIne nathI jatAM, paraMtu eka jJAnazikhara sara karIne navajIvana pAmyAno saMtoSa laIne jatAM hoya che. DaoN. ramaNabhAIe varSonI zAnadraSTi, zanavRtti, zAkRti dvArA je kaMI keLavyuM che tene deza-videzamAM vyAkhyAnamALAmAM pIrasyuM che, je je viSayo hAthamAM lIdhA tenA UMDANA sudhI paumI marmoddhATana karyA che, tethI je abhinava pro. rakhAbhAI hakIkate gayA nathI, temanI zAnabUba, jJAnaprIti, jJAnaramaNatA Aje paNa upasthita che, teonA jJAnayajJamAM tArAbahena paNa je rIte teonA paDachAyA banI jJAnasamidha rUpe samarpita thayAM che, te teone ApeluM jJAnatarpaNa ja gaNAya ... ? teo baMne jJAnasAdhakoe Aja dina sudhImAM je paza bhinnabhinna viSayIno khyAla ApavA puruSArtha karI zrutajJAnanuM pAna, tattvajijJAsuone karAvyuM che te cirasmaraNIya raheze. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvane jayanta: vItarAgA : [ pUjaya AcArya janakacaMdrasUri mahArAja sAheba Atama bhAvanA bhAvatA jIvalahe kevaLajJAna re, AvA prasaMge ApaNe to emano guNonuM smaraNa karIne emanAM vividha mane zrI ramaNabhAI sI. zAhanA kALadharmanA samAcAra svAdhyAyapremI kSetramAM karelAM kAryonI anumodanA prazaMsA karIne lAbhAnvita thatA rahevAnuM zrI bipInacaMdrabhAIe ApyA. - bipInacaMdrabhAI ahIM mArI pAse rokAyA hatA tyAre meM emane zrI amArA samudAyanA sAdhvIzrI kiraNa yazAzrI ma. sAhebazrIne emaNe ramaNabhAInuM mRtyu AtmalakSmapUrvaka evuM samAdhimaraNa thAya te mATe pU. pa. AtmArAmajI mahArAja sAhebanA jIvanacaritra Adi kAryone vAsakSepa ane zrImadjInA keTalAka patronA utArAvALA kAgaLo mokalyA lakSamAM laIne pIeca.DI. karavAmAM madada karI hatI. eo sUciMtaka, te temaNe bipInacaMdrabhAI pAsethI jAgRtipUrvaka sAMbhaLyA hatA te saMtoSanI sulekhaka ane jaina zAstranA sArA abhyAsI hatA. emaNo jaina sAhitya vAta che. vastutaH AtmA to ajara amara avinAzI zuddha caitanya svarUpa kSetranA nirmANakAryamAM niHsvArtha bhAve anupama sahayoga Apyo che te che. tethI te to marato ja nathI. zarIra badalAyA kare che. ' avarNanIya che. suzrAvaka prophesara DaoN. ramaNabhAI zAha 0 pUjya munizrI jaMbuvijayajI mahArAja sAheba ramaNabhAI sAthe mAre lagabhaga 25 varSathI nikaTano paricaya rahyo abhyAsI, jANakAra tathA vidvAna hovA uparAMta khUba khUba samanvayavAdI che. cArUpa tIrthamAM sAhitya samArohanI ujavaNI temaNe amArA hatA. jUnA ane navA vicAranA vargamAM e seturUpa hatA. zraddhA-zAna sAMnidhyamAM lagabhaga 18 varSa pUrve karI hatI. AgamanI vAcanA mATe ane samyapha AcaraNa emanA jIvanamAM vaNAI gayAM hatAM. emanA paNa e khAsa AvatA hatA. emanA viduSI dharmapatnI tArAbahena paNa nidhanathI gaMbhIra ciMtaka, bahuzruta, vizALa anubhavI, sakhtavayavAdI, ghaNIvAra sAthe hoya.. vidvAnanI jaina saMghamAM moTI khoTa paDI che. prabhu temanA AtmAne parama ramaNabhAInI vizeSatA e hatI ke e vividha viSayonA talasparzI zAMti Apo. ramaNabhAI eTale sarvatra zubha darzitA 1. 1 pUjaya AcArya pradhumnasUrizvarajI mahArAja sAheba zrI a zAsananI prIti jIvane saraLatA zIkhave che. AvI saraLatA teomAM vidyAnita zANapaNa paNa bharapura hatuM. vaktavya paNa muddAsara vidyAnI sAthe kevI zobhe che. te (ahaMkArane badale te AvI hatI) zrI ane Tu dha poInTa ApatAM. ramaNabhAImAM dekhAtuM hatuM. to "prabuddha jIvanamAM pahelA pAne kayAreka koIka suyogya vyaktinI zrI ramaNabhAI gayA. jIvanarekhA, to kyAreka sAMprata ghaTanAnI samAlocanA, badhA ja muddAne A saMsAre AvavAnuM ke javAnuM navuM nathI paNa AvavAnA ane javAnI AvarI letuM e lakhANa taTastha gaNAtuM hatuM. kyAMya atizayoktimAM na vacce teo kazuMka vinazvara koIkanI pAsethI meLave che temAM potAnuM sarI paDAya. kyAMya nyAya na cUkI javAya tenI takedArIpUrvakanuM e lakhANa umere che ane pachInAne mATe te keTaluM mUkI jAya che te vittanuM mUlya che. vAre vAre vAMcavuM game tevuM hoya che. ko'ka to evuM mUkI jAya che ke cala zabda saMpUrNapaNe potAnA arthane A to badhI vAta bahiraMga pravRttimAM jaNAtA samaja-vyaktitvanI sArthaka kare tevA yugamAM paNa te baLa preryA ja kare. AtmAnA avAjane thaI te sAthe ja svabhAva-vyaktitva paNa evuM ja mulAyama hatuM. temane anusarIne jIbhathI ke kalamathI je sUve, jhare, bolAya ke lakhAya te anekane koI bAhya ghaTATopathI aMjAtA kadi joyA nathI. tamajU-timiramAMthI ugArI le che. AjubAjuno pradeza jhaLAMhaLAM thaI amAre amadAvAdamAM eka upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanA rahe tevA ajavALAM te pAtharI jAya che. yugo sudhI te ajavALuM AthamatuM vyaktitva ane kRtitva viSayaka parisaMvAda (seminAra) yojavAnI vAta nathI. AvA ajavALAMno mahimA che. ' cAlatI hatI. teo mahAvIra vidyAlaya taraphathI e yojavAnA hatA. : guNa pakSapAta-guNa grAhakatA-guNAnurAgitA AvA zabdo ke temAM mAre upasthita rahevuM tevo temano Agraha hato. vAtacItamAMthI zabdaguccho zabdakozamAM sacavAyelAM maLe che. te to jaDa rUpe bhAse che ja mArI aMgata muzkelIono teo aNasAra pAmI gayA. mane eka-be paNa jyAre eka jIvaMta vyaktimAM te zabda sAkAra thayelo dIse che tyAre vAkyathI ja bojA vinAno/haLavo karI dIdho. buddhimAnanA lakSaNamAM te dIvAmAMthI bIjA dIvAne peTAvavAnuM sAmarthya jaNAya che ane tenAthI Ave che ke te nirAgrahI hoya che. dIvo pragaTe parA che, ema eka uttama paraMparA prasthApita thAya che ane te yuddha: namanAra : anAmI hoya che. buddhinuM phala anAgrahapaNuM che. te temanAmAM hatuM. ramaNabhAImAM AvA "sArka dekhAyA hatA. kasarata-vyAyAmathI khUba pachI amAre to lagabhaga dara varSe bhAvanagara, jesara, jAmanagara kasAyeluM khaDatala zarIra, dharatI upara ja cAlavAno svabhAva eTale ke ema sAteka varSa ekAda granthane anusarIne vAcanA rAkhavAno krama jArI vAstavane mAnavA-pramANavAnI Teva. jyAM kAMIpaNa sAruM dekhe rahyo. sAthe mitrone lAve. temAM gulAbacaMda karamacaMda karIne teonA te sArApaNAne AvakAryA vinA cena na paDe tevI sUci zubha darzitA mitra hatA, te grantha gata zlokanA hArdane-marmane turta pAmI jatAM evI temanAmAM hatI. buddhinI sAthe temanI saMvedanazIlatA paNa tIvra hatI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 prasaMga evo banyo ke jesaramAM bhAdaravA mahinAmAM bapore vAcanA teo pAse eka mAgaNI karavAnuM mana rahyA karatuM hatuM ke ramaNabhAI ! cAlatI hatI temAM sAdhvIjI mahArAjanuM grupa paNa zravaNa mATe AvatuM. tame mAtra pAdarAnA saMsmaraNo ApIne tamArI sAdI chatAM suMdara e sAdhvIvRndamAM amArA bA mahArAja paNa hAjara hoya. lekhanazailIno svAda cakhADIne baMdha thaI jAva te kema game ! saMpUrNa ekavAra baporanA traNeka vAgyAnA sumAre bAraNAmAMthI sUryano taDako AtmakathA Apo ne ! tame karelI abhivyakti kevI to rasALa hoya che mArA upara Avato joyo ane bA mahArAja bolyA-Avo tApa Ave ke vAcaka temAM taNAto ja jAya ane badhuM citrAtmaka rIte cakSugocara che to bAraNuM baMdha karo ne ! thayA ja kare ! tArA (eka dANo bhAtano jovAthI samagra tapelInA A vAkyanuM uccAraNa ane bAraNuM ADuM karavAnI kriyAnI vacce badhA dANAnI samaja paDe che tema) nyAye tamArA pitAjInI vAta karatAM gulAbacaMdabhAinI AMkhamAM azrubiMdu sarI paDyuM. mArI najaramAM e karatAM te samayanA pAdarAne tame tAjuM karI ApyuM. tame e badhuM AvyuM ! mAtAnA hRdayamAM chalakAtAM vAtsalyanA darzanathI e AMsu dhasI lakhatAM-lakhatAM pAchA pAdarAnA pAdaramAM jIvatAM thaI gayA hazo e AvyA evuM mane lAgyuM. AvA mitronuM vRnda teone viMTaLAIne rahetuM. kSaNoe tamArAmAM keTalo AnaMda bharyo haze e kalpanAthI paNa romAMca mitro nabhAvavAnI kaLA temane sahaja hatI. jena yuvaka saMgha jevI saMsthAne thAya che. hAlanI navI peDhIne to A badhI gayA janamanI vAta lAge tevuM saphaLa rIte calAvavAno to A kImiyo hato. e badhuM varNana hatuM. teo cokkasa nakkara kAMIka mUkI gayA che. zuM zuM mUkI gayA che teo ghaNuM badhuM lakhyuM, ghaNuM chapAvyuM paNa badho tenA upara hakka, hisso na pracchanna gupta dhanamUDInI jema dhIre-dhIre prakAzamAM Avaze. rAkhyo. vizvanA cogAnamAM khulluM mUkI dIdhuM. tArAbahena paNa teonI sAthe mAMcana saMyoga nI jema zobhatA ramaNabhAI ! tamArI akSarasaMpadA jyAM sudhI che tyAM sudhI tame hatA. daMpatI te ja sAcA che je parasparanA pUraka banI rahe che, te vAkya jIvatAM cho ane amArI vacce ja cho. ahIM caritArtha thayeluM jovA maLe che. guNagrAhI daSTA : DaoN. ramaNabhAI || pU. AcArya vijayazIlacandrasUrI mahArAja sAheba vi. suzrAvaka DaoN. ramaNabhAI zAhanuM avasAna thavAthI dhArmika mAnyatAvALA varga sAthe jIvaMta saMparka hovA chatAM jaina dharmazAsana sAhityajagatamAM tathA jaina samAjane bahu moTI khoTa paDI che. mULe jenA pratyenI temanI niSThA tathA dharmaparAyaNatA avicala ane niraMtara jaLavAI samAjamAM vidvAno bahu jUja, temAM paNa potAnA viSayanA niSNAMta hovAnuM jANavA maLe che, je khUba AnaMda tathA acaMbo janmAve che. hovA uparAMta anekavidha viSayono UMDo-gADha paricaya rAkhI jANe temanA dharma ane zAstrIya viSayonA lekho tathA graMthonuM pramANa to tevA vidvAna to ramaNabhAI jevA gaNyAgAMThyA ja. kharuM kahuM to ramaNabhAI vipula che ja. paNa te sivAyanA temanA pravAsavarNana vagere sAhityika e A prakAranA chellA jaina vidvAna che. emanA javA sAthe emanA viSayonA lakhANomAM paNa temano hakArAtmaka abhigama tathA madhyastha prakAranA vidvAnono yuga samApta thayo che, ema kahIe to temAM atyukti ke samatola valaNa sarvatra jovA maLe che. guNAgrAhaka dRSTi, sadAcAra nathI jaNAtI. ' ane susaMskArane poSe tevI prastuti-e temanAM lakhANono vizeSa gaNAya. videza janArA jena vyAkhyAtAo tathA vidvAno ghaNA haze/che. paNa ame to A cAturmAsa pachI temane amadAvAda bolAvavA ane temanuM eka nispRha, zraddhAsaMpanna ane samatola mAnasa dharAvanArA jaina pravakatA gaurava karavuM-evo kAryakrama gaMbhIratApUrvaka vicArI rahyA hatA. paNa tarIke videzomAM tema ja dezamAM paNa) zrI ramaNabhAInI pratibhA jevI eTalAmAM ja temanA avasAnanA samAcAra maLyA ! kALasattA ja baLavatI upaselI, tevI bhAgye ja koInI haze. che e vadhu ekavAra samajAyuM. ramaNabhAIno moTo guNa te temanI dharmazraddhA tathA dharmaniSThA che. emanA sadgata AtmAne zAMti maLaze tevI prArthanA. duniyA ane duniyAdArI sAthe tema ja duniyAnA vividha dharmapaMtho tema ja zrI ra. cI. zAhaH eka paricaya pU. AcArya vijaya municandrasUri mahArAja sAheba zrI ramaNalAla cI. zAhanA lekho-pustako ane sAhityika pravRttithI muMbaI cAturmAsa vakhate pharI rUbarU maLavAnuM thayuM. A vakhate mAre zrI to varSothI vAkepha hato. teo sArA vaktA che evuM paNa sAMbhaLeluM. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA dvArA lakhAyelA jaina saMskRta sAhityanI mArI gaNipadavI prasaMge emane padhAravA meM lakheluM. patrano uttara itihAsa' bhAga-1-2-3nuM punaH saMpAdana kArya cAlu hatuM. meM ApavA mATe teo haMmezAM apramatta rahetA. samayasara emanI uttara kApaDiyAnA putro vagere bAbata mAhitI mAgI. emaNe kahyuMH emanA maLI ja jAya. putro joDe mAre ghaniSTha saMbaMdha che. itihAsanA bhAgonA punaH prakAzana teono javAba Avyo ke Apa vAva cAturmAsa cho ane ame e mATenI zrI kApaDiyAnA putronI lekhita saMmati paNa zrI zAhe meLavI tarapha jAtrA karavA AvIe chIe. mokalI ApI. ' ' vi. saM. 2048 mAM vAvamAM sarva prathama emanI rUbarU mulAkAta thaI, bIjAne sahAyarUpa banavAnuM valaNa mULathI ja emanA svabhAvamAM sAthe tArAbahena ane bIjA paricito hatA. joDAyuM lAge che.' gaNipadavI prasaMge paNa teonuM pravacana sAMbhaLavA maLyuM. emanA pravAsavarNana ane jIvanacaritranA pustakomAMthI ghaNuM jANavA A pachI to lAMbo samaya patranI Avana-jAvana cAlatI rahI. maLatuM. rUbarU ane patrathI paNa emanA AgAmI pustaka viSe pUchaparacha Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana thatI. zrI 2. cI. zAha emanAM pustako amane mokalatA rahetA. jyAre prabuddha jIvana'nA aMkamAM paNa vAMcavAmAM AvyuM ke saMsthA mATenA . je paNa puchAvIe te mATe uttara paNa yathAyogya mokalatA rahetA. pravAsamAM pahelI ja vAra zrI zAha svAthyanA kAraNasara joDAI na zakyA. gayA varSe zrI kApaDiyAnA 'jene saMskRta itihAsa' bhAga-1-2-3 A pachI gujarAta samAcAra-IMTa ane ImArata' kolamamAM emanA nA vimocana prasaMge AvavA meM jaNAveluM. svAthyanA kAraNasara teo avasAna ane jIvana-kavana viSe vAMcyuM. AvI na zakyA. jo ke emano patra Avyo ke-svAthya sAruM nathI zrI 2. cI. zAhanA javAthI eka zraddhALu ane jJAnI puruSanI khoTa rahetuM eTale vAlakezvarathI muluMDa (dIkarInuM ghara najIka hovAthI) rahevA paDI gaI. Avyo chuM. vana viSe vAMcyuM. jJAnArAdhaka suzrAvaka sva. ramaNabhAI ppU. upAdhyAyazrI bhuvanacaMdra mahArAja sAheba ' suzrAvaka zAsanasevI zrI ramaNalAlabhAInA avasAnanA khabara pAchalA thoDA varSomAM 'adhyAtmasAra' ane 'jJAnasAra' jevA graMthonuM peparamAM vAMcatAM ja eka aphasosanI lAgaNI manamAM jAgelI. bALa parizIlana cAlyuM e temanI jJAnasAdhanAnuM suyogya aMtima caraNa jANe saMskAra zibira vageremAM vyasta hovAthI huM tarata patra na lakhI zakyo, banI rahyuM. "prabuddha jIvana'ne navo ghATa ApIne eka adbhuta kArya karyuM. paNa te pachI dararoja temanuM smaraNa rahyA karyuM che. tArAbena paNa ramaNabhAInA jJAnopAsanAnA kSetre ane zrAvaka vartamAna kALe je zrAvakarano jinazAsanamAM camakI rahyA che temAMnA jIvananA dharmapAlananA kSetre temanA sAthI-sahayogI banI rahyAM e vAta eka evA ramaNabhAInA aneka sadguNo kyAreya vismRta nahi thAya. temanA viyoga kALe temane khUba ja zAtAdAyaka nIvaDaze. bharapUra svAdhyAya, dIrgha jJAnopAsanA, UMDI zraddhA, suMdara madhyastha dRSTi, divaMgatanI vikAsayAtrA AgaLa vadhatI raho e ja prArthanA. vaicArika udAratA vagere temanI viziSTa lAkSaNikatAo hatI. vartamAna kALanA anupama sAkSara DaoN. ramaNabhAI cI. zAha 1 pU. paMnyAsa naMdIghoSavijayagaNi mahArAja sAheba zrI ramaNabhAI sAthe mAro paricaya bahu ja thoDA samayano che. temanuM mATe meM teone nimaMtraNa mokalyuM tyAre teonI tabiyata nAdurasta hovA nAma "navanIta-samarpaNa' (gujarAtI) tathA hindI "navanIta" chatAM AvavAnI hA pADI ane AvyA. ane temanI tabiyatane anukULa (DAIjesTa)mAM ghaNI vakhata vAMcela. khAsa to temano pravAsa anubhava Ave te mATe pArulanagara saMghanA kAryakartA zrI suprImabhAI pI. zAhane pAsaporTanI pAMkhe' lekhamALA dvArA bahu ja sahaja ane svAbhAvika tyAM rahyA ane temanI sAtheno zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapurano paricaya rIte AlekhAyela che tenA dvArA temano zabda paricaya maLela. Ama temano tAjo karyo. eTaluM ja nahi udghATana samAroha bAda baporanA parokSa paricaya hato paraMtu pratyakSa paricaya to zrI mahAvIra jaina vidyAlaya parisaMvAdamAM adhyakSatA paNa svIkArI ane parisaMvAdanuM saphaLatApUrvaka muMbaI dvArA prakAzita thanAra mArA jainadarzana vaijJAnika daSTie saMcAlana paNa karyuM. je mArA mATe kharekhara avismaraNIya prasaMga che. Jainism: Through Sciencer ne pramANita karatI vakhate amadAvAdathI te parisaMvAdamAM DaoN. jitendrabhAI bI. zAhe ApaNI sAmAyika prakriyA pAlitANAnA amArA vihAra daramyAna koTha gAme Avela tyAre thayela. upara potAnuM saMzodhana patra rajU karyuM tyAre eka ramUjabharI kathA paNa tyAra pachI kyAreka patra dvArA maLavAnuM thatuM paNa temanI tabiyatanA kahelI. to sAthe sAthe amadAvAdanI suprasiddha vijJAna saMsthA bhautikazAstra kAraNe teo bahAra bahu jatA na hovAthI rUbarU maLavAnuM thayuM nahotuM. saMzodhana prayogazALA (Physical Research Laboratory) nA vijJAnI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI taraphathI ghaNA jaina sAhitya samArohanuM DaoN. narendrabhAI bhaMDArIe rajU karela Adhunika vijJAna ane jaina darzana Ayojana karyuM hatuM ane ghaNA lokono prema saMpAdana karyo hato. aMgenA saMzodhanapatranI carcAmAM kramabaddhaparyAya, jamAlinA niyativAda prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIkenI temanI kAmagIrI bahu ja prazaMsanIya ane puruzArthanI niSphaLatA aMge spaSTIkaraNa karatAM teoe jaNAvela ke ane taTasthatApUrNa rahI hatI. sAmAnya rIte zarUAtamAM prabuddha jIvanano chavastha jIvonI apekSAe puruSArtha jarUrI che, jyAre kevaLajJAnI apekSAe ItihAsa jaina sAdhu paraMparAthI viruddha rahyo hato tethI prabuddha jIvana kramabaddha paryAya niyata cheparaMtu teTalA mAtrathI puruSArthanuM mahattva ochuM sAthe saMkaLAvavAnuM koI paNa sAdhu mATe jokhamakAraka gaNAtuM tevA thatuM nathI. e samayamAM temaNe prabuddha jIvananuM taMtrIpada svIkArI sAdhuo pratyenA chelle gaI sAla mArA AbhAmaMDaLa aMgenA pustakanI prastAvanA sadbhAva dvArA prabuddha jIvanane sAdhuomAM paNa lokapriya banAvyuM. e lakhavAnuM kahyuM to kazI ja AnAkAnI vagara temaNe te svIkAryuM. eTaluM ja temanI bahu moTI siddhi hatI. . . . . . . . nahi samayasara te lakhI mokalI. sAthe emane e pustaka eTaluM gamI gayuM mArA jenadarzana ane vijJAnanA lekhothI teo bahu prabhAvita thayela che temAMthI eka prakaraNa temaNe prabuddha jIvanamAM paNa prakAzita karyuM ane eTale temaNe koI paNa jAtanI bahu lAMbI jhaMjhaTa karyA vinA ja zrI mane lakhyuM ke ApanI rajA meLavyA vagara meM ApanA pustakamAMthI eka mahAvIra jaina vidyAlayanA TrasTImaMDaLane mArA lekha saMgrahane prakAzita prakaraNa prabuddha jIvanamAM prakAzita karyuM che. AjanA jamAnAmAM jyAre karavAnI bhalAmaNa karI. je mArA mATe pAzerAmAM pahelI pUNI jevuM hatuM. sAhityika corI (Plagiarism) sarva sAmAnya ghaTanA banI gaI che tyAre tyAra pachI pharIvAra amadAvAda-pArulanagara khAte amArI 'bhAratIya A rIte nikhAlasa ane saraLatApUrvaka Avo svIkAra karavo durlabha prAcIna sAhitya vaijJAnika rahasya zodha saMsthA' (Research Institute, lAge che. of solentific secrets from Indlan Oriental scriptures- zrI ramaNabhAI vidvAna hovAnI sAthe sAthe eka sAdhaka AtmA parA RIssiONS) nA tatkAlIna kAryAlayanA udghATana samArohamAM padhAravA hatA ane sAdhaka AtmAnuM eka mahattvanuM lakSaNa e hoya che ke teo Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 haMmezAM saraLa hoya che. zrI ramaNabhAI paNa AvA saraLa ane nirdabha hAni thAya che tema e jIva jyAM jaze tyAM te sthAnanI zobhA ja banaze. prakRtinA mahAmAnava hatA. ane te ja temanI vizeSatA hatI. AvA paraMtu ApaNA A vartamAna samAjane temanI khoTa jaldI pUrAya tema vidvAna samAjasevI nirdabha prakRtinA sAdhucarita jyAre vidAya le che lAgatuM nathI. tyAre saMskRta subhASitamAM jaNAvyA pramANe mAnasarovaramAMthI rAjahaMsa aMtamAM AvA sAdhucarita sajjana AtmA jyAM hoya tyAM sonuM kalyANa vidAya le tyAre haMsane koI hAni thatI nathI paraMtu mAnasarovarane ja karanAra thAya e ja eka zubhabhAvanA. vipula sAhityasarjaka : DaoN. ramaNabhAI * | pUjya munizrI jayabhadravijayajI ma. sA. , thoDAM varaso pahelA amArA samudAyanA sAdhuo pAlitANA AvyA. temano Adara karanAra, lekhanakAryo ane anya pravRttiomAM vyasta rahevA dazeka divasa rokAyA. A daza divasa daramyAna teoe pAlitANAnI chatAM jaina AcAronuM yathAzakya pAlana karanArA, jinapUjA karanAra jAtrA navaTuMka gheTI pAga, hastagiri vagere gayA. dazamAM divase rAtanA jevA ramaNabhAIne jotAM ja eka sAttvika AtmAne jotA hoIe tevo samaye pU. paMnyAsazrI vAcaspativijayajI ma. sAheba pAse besavA AvyA, bhAva thAya. paraMta pU. paMnyAsajI mahArAja sAhebanuM pratikramaNa bAkI hatuM tethI temane vAlakezvaramAM huM esa. pI. epArTamenTamAM ane teo rekhA bilDiMgamAM mArI pAse besavA jaNAvyuM. e be sAdhuo mArI pAse ekAda kalAka rahe. eTale kyAreka kyAreka rastAmAM amAre maLavAnuM thatuM tyAre khUba beThA. ghaNI ghaNI vAto thaI, khUba AnaMda thayo. UThatA UThatA e sAdhuo AnaMda thato. bolyAM ke ApaNe nava divasa phogaTa gumAvyA. jo ApaNe navenava divasa temanA eka pustaka "pAsaporTanI pAMkhe-bhAga 3'mAM chelle bhAratanA beThA hota to kevuM sAruM ane ramaNabhAInA pustakanI vigato jANI "khajUrAho' prakaraNamAM breka, lAITa, horna, vinAnI cAvIthI nahi paNa hota to ! keTalI mAhitI jANavA maLata! A sAMbhaLI mane manamAM be vAyara aDADIne cAlatI jIpanuM varNana ane tene calAvanAra ThIMgujI vicAra Avyo ke zrI ramaNabhAInA pustako keTalA upayogI che. najIkanAM DrAyavaranuM varNana atizaya suMdara che. eka bAju ramUja utpanna thAya, bIjI samayamAM ja meM temanAM prabhAvaka sthaviro pustaka vAMcyA hatA. pU. vaDIlo bAju garIba mANasa pratye karuNA janma. te vAMcatA vAMcatA na hasavAnI pAsethI sAMbhaLelI ane zrI ramaNabhAInAM pustakamAMthI vAMcelI vigatoe TevavALAne hasavuM AvyA sivAya rahe nahIM. mane te pUjya puruSonI mAhitIthI sabhara karyo. * mArI temanI sAthe avAranavAra mulAkAta thatI temAM prabhAvaka tyArathI meM zrI ramaNabhAInA pustakone sArI rIte vAMcavAnuM rAkhyuM sthavironA pustakanA lakhANathI-vAMcanathI prerAine temane jainettara jena ane je paNa pustaka vAMcu te pustakamAMthI dhAravA jevI bAbato dhArI sAdhu upara lakhavA mATe kaheluM. meM temane kaheluM ke tame AvA suMdara lauM, yAda rAkhI lauM.. pustako lakhyA che to jainetarone paNa khyAla Ave ke jaina na hovA chatAM - temanAM pustako vAMcavAnI khUba majA AvatI. kyAreya kaMTALo nathI paNa jainetara vyaktie sAdhupaNuM svIkArI kevAM dharmanAM suMdara kAmo karyA lAgyo. temanI lakhavAnI saraLa zailI, rasalAlitya tathA viSayane che te saune khyAla Ave ane zAsananA jaina dharmanI vizALatAno anubhava nirUpavAnI anokhI rItane kAraNe dareka prasaMgo jIvaMta lAgatA. jyAM thAya. je vastuno-viSayano rasanuM nirdezana karavuM hoya tyAM karatAM. tethI temanAM temaNe lakhela pustakomAM temanAM chellA be pustako adhyAtmasAra' pustakomAM rasarUcI jaLavAI rahetI. ane "jJAnasAra' pustako khUba ja suMdara banyA che. temaNe je zailI apanAvI temane lakhelA lagabhaga tamAme tamAma pustako huM joI gayo chuM. che te suMdara che. zloka ane tenI nIce ja gujarAtI bhASAMtara ane zabdonI yAtrA pravAsanuM pustaka hoya. svadeza-paradeza pravAsanuM pustaka hoya to samaja. jethI zlokano marma tarata samajAya. upAdhyAyajI mahArAja te vAMcatAM paNa ghaNI navI vigato jANavA maLe, tyAMnI vizeSatAo sAhebanAM granthone AvI suMdara rIte rajU karIne zrI ramaNabhAIe zreSThatama jANavA maLe ane vAMcana dvArA ApaNane ema ja lAge ke ApaNe paNa te kArya karyuM che te temanA jIvana ciraMjIvI kArya banI raheze. jagyAe jaI AvyA chIe. teo haju hota to vadhu suMdara prakAzano samAjane ApatA rahyA hota. AvA jaina samAjanI bahumukhI pratibhA dharAvatI vyakti cAlI javAthI astu . jaina samAjane na pUrI zakAya tevI khoTa paDI che. temanI nikhAlasatA, temano AtmA jyAM gayo hoya tyAM jJAna-darzanane pAme tevI zubha nirabhimAnIpaNAM, prakAMDa vidvAna hovA chatAM leza paNa vidvatAnA bhAra bhAvanA sAthe. ' vagaranAM, pU. sAdhu-sAdhvIjI pratye athAga bhaktibhAva rAkhanAra ane jJAnAcAranI ArAdhanA | pU-munizrI hitavijayajI ma.sA. Adhunika tamAma sukha-sagavaDothI bharapUra, svarga samAna suMdara hoya to enuM rUpa nirarthaka banI jAya tema ja daSTinA abhAve e jIvanabhara baMgalAmAM jo prakAzanuM eka kiraNa paNa praveza pAmI zakatuM na hoya, sarvatra athaDAya, kuTAya ane khUba duHkhI thAya. tethI Akho baMgalo ghora aMdhakAramaya hoya to evA aMdhAriyA baMgalAnI baMgalAmAM je sthAna prakAzanuM che, zarIramAM je sthAna AMkhanuM che, kiMmata koDInI thaI jAya tema ja emAM rahevA janAra athaDAya, kuTAya mAnava-jIvanamAM e sthAna jJAnanuM che.. ane khUba duHkhI thAya. - ajJAna mANasa puraya-pApa, heya-upAdeya, kartavya-akartavya Adi mANasa yuvAna hoya ane deva jevo rUpALo hoya, paNa jo e AMdhaLo kAMI jANI zakato nathI, tethI A loka-paralokamAM duHkhI thAya che ane Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 Atmahita sAdhI zakato nathI. jJAnI mANasa ja puNya-pApa Adi jANI zake che ane A loka-paraloka sudhAravA sAthe ratnatrayInI ArAdhanA dvArA zivasukha pAmI zake che. prabuddha jIvana svargastha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe potAnA samagra jIvanakALa daramiyAna zraddhApUrvaka jJAnAcAranI suMdara ArAdhanA karavA dvArA jaina kULane ane potAnA samasta jIvanane ujjavaLa banAvyuM che, zolAvdhuM che. samyagdarzana vadhu ne vadhu nirmala banavA sAthe bhavAMtaramAM paNa emanI jJAnAcAranI ArAdhanA thA5nI cAlu rahe ane teo zIghra Atmacita sAthe e ja zubhAbhilASA. bhAIzrI DaoN. ramaNabhAI ne hamAre bIca se pArthiva deha se cira bidAI se lii| parivAra meM vyakti viyoga kI vyathA sahaja hai hI kintu jinazAsana meM eka prakAMDa vidvAna tathA AgamapAThoM ke sAtha gahana tattvajJAna ke talasparzI vivecaka kI apuraNiya kSati huI hai jisakI pUrti vartamAna meM saMbhava nahIM! emanI sAtheno mAro paricaya 10/12 varasathI patra dvArA ja thayelI che. ane pratyakSa kyAreya maLyA nathI. teozrIe bhArA prakAzano (joDAkSara 'jaina jagata ke prakAMDa vidvAna sAhitya divAkara DaoN. ramaNalAla zAha' pU. sAdhvI nipuNAzrIjI mahArAja rAyapura sAMsArika saMbaMdha meM bhAI hone ke kAraNa mujhe dIkSA kI AjJA dilAne meM bhI ApakA pUrNa sahayoga rhaa| adyaparyanta Apa dvArA likhita lagabhaga sabhI graMtha posTa se prApta hotA rahA evaM una graMthoM kA svAdhyAya anavarata sAmUhika rupa se cala rahA hai / sahaja sarala bhASA meM adhyAtma ko Agama pATha se pramANita karate hue itanA vizada vivecana kiyA hai jisakA vAMcana karate karate hRdaya baDA gadgad hotA hai evaM mastiSka ahobhAva se jhuka jAtA hai| T , , Apake dvArA likhita aura saMpAdita 'jinatattva', 'adhyAtmasAra', 'vIra prabhu nA vacano', 'prabhAvakasthAviro', 'jJAnasAra' ke 'jaina dharmanA puSpaguccha 'sAMgata sahaciMtana' Adi graMtha AdhyAtmika jIvana zailI pradAna karane meM pUrNa sakSama hai sAtha hI rAsa Adi meM mahApuruSoM ke jIvana kA sajIva varNana bahuta hI rasaprada sadhI huI zailI meM kiyA hai / 'pAsaporTa nI pAMkheM' pustaka meM vaidazika jIvana zailI kA AbehUba citraNa huA hai jisameM vAlI dvipa meM manAye jAne vAle parva kI paddhati meM prAya: jainoM kI utkRSTa ArAdhanA saMvatsarI ke samakakSa kI anubhUti karAtA hai| 'prabuddha jIvana' meM tathA sAhitya sarjana ke kSetra meM ApakI bahumukhI pratibhA kA digdarzana hotA hai| niSkarSa kI bhASA meM Apa jIvana paryanta AdhyAtmikatA meM nimagna rahe / do-tIna mAha pUrva Apane likhA thA ki abhI jJAnasAra kA anuvAda cala rahA hai pazcAt jaina pAribhASika zabdakoSa taiyAra karanA hai, zAyada prAraMbha kiyA hI hogaa| bambaI ke hamAre pAMca cAturmAsa meM bhI puna: puna: ApakA Agamika mArgadarzana milatA rhaa| mahAkauzala pradeza bAlAghATa meM bhUtakAlina zibira chAtra sammelana meM ApakA preraka prabhAvika udbodhana rahA / mahAkauzala jaina zve. mUrtipUjaka saMgha ke AmaMtrita atithi rahe / dUsarI bAra rAyapura meM chAtrAoM kI zibira meM saMgha ke AmaMtraNa se Apa sapatnI padhAre the / sahaja sarala udbodhana meM prabhAvikatA thI / tIsarI bAra cAra dina kA pravAsa rahA / citrakUTa Adi sthAna paryaTana sAthI bhAI rAjendra dhIyA the taba bhI ghaMToM taka kitanI anubhava vArtA kA rasapAna karAyA jo Aja bhI smRtipaTa meM cirasthAyI hai| sAMsArika bar3e bhrAtA ke rUpa meM avazya sahaja hitaciMtaka ke rupa meM hamAre saMyamI jIvana ke bahumAna sAtha aucityapUrNa vyavahAra rahA / bRhad bhaginI parama pUjyA kusumazrIjI ma. sA. se Apane kAphI jJAna se jIvana ko bhAvita kiyA thaa| vicAra' ane 'gujarAtI lipi'nI prastAvanA lakhI ApI hatI ane mArA 2-4 lekho 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa karyA hatA. mArA pratye tema ja mArAM prakAzano pratye saMpUrNa saMbhAva dharAvatA hatA, ethI mArAM uparyukta be prakAzanonI emI suMdara prastAvanA lakhI ApI hatI. teozrInI lekhanazailI khUba rasALa hatI. pustaka hAthamAM lIdhA pachI mUkavAnuM mana na thAya. eka vAra meM patra dvArA emane pUcheluM ke tamArA nAmanA akSaro ramaNalAla 'sI' zAha lakhavA ke ramaNalAla 'cI' zAha lakhavA ? javAbamAM emaNe mane lakheluM ke aMgrejInI romana lipi anusAra 'sI' zAha lakhI zakAya. paNa mane 'cI' zAha ja pache. 21 tesro zrI ' thI' zAha (ddIrgha 4) samatA hatA. pazu 'zibhanadAsa'nA ci - zrI aMge mAre eka vidvAna sAthe thayelI carcA dvArA 'ci' (cimanalAla) sAcuM hovAnuM jANavA maLyuM hatuM. *** pAdarA nivAsI amRtalAla vanamAlIdAsa kuTumba ke gauravaputra pitA comanabhAI zAha ke kuladIpaka ci. ramaNabhAI pArthiva zarIra se hamAre madhya nahI rahe kintu Apake satsAhitya rupa virAsata hamAre sAtha hai / uktaM ca parivartinI saMsAre, mRtaH ko vA na jAyate / sajAtIyena jAtena pAti vaMza samutim / / parivartanazIla saMsAra meM janma sAtha mRtyu avinAbhAvi hai kintu janma unakA hI sArthaka hai jinake dvArA kuTumba saMgha samAja gauravAnvita hai / 'jJAna kriyAbhyAm mokSaH tattvArtha kA sUtra Apake jIvana meM caritArtha thA / Apa kahate the videza pravAsa se pUrva siddhagiri kI yAtrA kA bhAva rahatA hai| tathA vahAM viziSTa vyakti ko pradAna karane hetu prAyaH paramAtmA kI pratimA sAtha se Ate the hama pAlItANA the taba putra amitAbha kA adhyayana hetu zAyada pravAsa hogA, taba plena se bhAvanagara hokara pAlItANA tIrthayAtrA tathA hamAre darzana lAbha kA bhI khAsa nirdeza ApakA rahA / Ate aivaM pRcchA karate to Apa kahate subaha sAmAyika, pUjA pazcAta hI samAgama jaina itihAsa ke prakhara vidvAna agaracaMdajI nAhaTA Apase milane muMbaI ho sakegA / ki jainatva se aparicita ko jaisA kI pahacAna hetu saMgaThita karane meM vividhatA maine eka vakta paryuSaNa vyAkhyAnamAlA ke viSaya meM bAtacIta kI to kahA jaitatva jarurI hai, jo aneka viSayoM ke vidvAna zAsana ke pramANita vaktavya se supta cetanA ko jAgRta karane kA prayAsa hai, kintu vAstavika to jo paraMparA hai vahI evaM meM bhI samaya milate usI sthAna pahuMcatA hUM yAni saMskRti kA bhI kitanA gaurava thaa| hai ApakI eka viziSTa prakRti thI ki kabhI bhI patra sAmAnya ho yA viSayagata prazna vAle ho pratyuttara avilaMba prApta hotA thA / vIra prabhu ke vacana bhAga-1 yahAM hindI bhASA kA vimocana kumArapAlabhAI vi. zAha ke hAthoM huA thA / jinatattva bhAga-1 kA hindI bhASA meM prakAzana hone jA rahA hai| Age sabhI bhAga prakAzita ho yaha puruSArtha hai / bhAvi bhAva jJAnIgamya hai / Apa kI saMsthA se prakAzita jinavacana graMtha hameM bhI bahuta upayogI rahA tathA viziSTa vyakti bahumAna bhAva se svIkRta karate haiN| eka AdhyAtmika sAhitya kSetra kA dvAra avaruddha ho gayA / upalabdhi kA aika srota ruka gayA / anta meM Apa kI AtmA jahAM bhI pahuMcI ho vahAM ApakI sAdhanA avirAma pragatizIla rahe ! isI sadbhAvoM ke sAtha.. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 eka anokhuM vyaktitva 1 pU. DaoN. tarulatAbAI mahAsatIjI zrI ramaNabhAInuM nAma kAna para paDatAM ja eka dhIrAdAtta, gaMbhIra, yoginI zrI lalItAbAI mahAsatIjInAM svAthya arthe 90 thI lagabhaga sAMpradAyikatAnI chAMTa vihoNuM saraLa-sAlasa vyaktitva mAnasa-paTa 98 sudhI ame devalAlI hatAM. te vakhate keTalAka sahRdayI bhAvikonI para UbharI Ave...! mArA para bhAvabharI vinaMtI sAtha Agraha rahyo ke, thisisa lakhyAne teo mUrdhanya sAhityakAra to hatAM ja, paraMtu sAhitya-sevImAMthI, 20-22 varSa thaI gayA che. have pharI saMvArI-sajAvIne lakhavI tathA sAhityanA svAmI kyAre banI gayAM enI jANa paNa ApaNane thaI chapAvavI. anicchAe paNa meM lakhANa hAtha dharyuM. ATalA varSa pachI nahIM. sAhityanI kaI vidyAne teo nathI spezya ? e ja prazna che. pharI su-pratiSThita gAIDanI mane jarUra paDI ane meM zrI ramaNabhAI dharma-tattvajJAna hoya ke pravAsa-saphara hoya rekhAcitra-jIvanacaritra hoya samakSa vAta mUkI. emaNe saharSa vAta svIkArI ane kAma zarU thayuM. huM ke nibaMdha hoya, ekAMkI hoya ke pAThyasaMkSepa hoya, sAhitya vivecana 50-60 pAnA lakhuM. teo Ave. sAthe besI joIe teo ghaTatI hoya ke saMzodhana-saMpAdana hoya; teonI lekhinI pratyeka vidyAomAM sUcanA Ape. sudhArA-vadhArA karAve. pharI huM AgaLa lakhuM. pharI teo avirata cAlatI rahI. doDha-be mahine Ave. pharI pharI e ja dora cAle. Ama keTaloka vakhata jaina darzananA samartha abhyAsI ja nahIM jaina tattva-rahasyonA UMDA cAlyuM. paNa eka yA bIjA kAraNe kAma aTakI gayuM...! paraMtu A samaya mirmajJa hatAM. jaina viSayonI chaNAvaTa gahanatAthI teo karatAM. eTaluM daramyAna teono vizeSa paricaya thayo ane eka anokhA vyakti tarIke ja nahIM, bhAratanAM anya darzano tema ja vizva darzananA paNa UMDA mArA mAnasa para chApa paDI. abhyAsI tathA vivecaka rahyA. A pachI paNa avAranavAra maLavAnuM thayuM. ahIM kalpataruM adhyAtma sana 2004nA jAnyuArImAM prathama jJAnasatranuM Ayojana kalpataruM kendramAM pU. bApajInA darzane zrImatI tArAbena sAthe be-traNa vAra AvI adhyAtma kendra-miyAgAma madhya thayuM. te vakhate jaina darzanano gahana ane gayAM. ahIMnA pAvana paramANa tema ja zAMtibharyA vAtAvaraNathI teo kaThIna viSaya pugala parAvartana'nI chaNAvaTa evI to rasALa zailImAM khUba ja prabhAvita hatA. karI ke e vakhate zrotAo sAthe vidvAno paNa ApharIna pokArI uThyA. jJAnasatranA samApana adhyakSa tarIkenI suMdara kAryavAhI ahIM ja gaMbhIra viSayane saraLatAthI daSTAMto sahita samajAvavAnI sUjha to bajAvI, kAyamI yAda ahIM mUkatA gayA. teonI ja..! ' . AvA bahumukhI pratibhAnA dhA2ka zrI ramaNabhAI akSaradehe ApaNI temanI sAthenA mArA paricayanI vAta kahuM to-devalAlI vacce aneka varSo sudhI raho... (mahArASTra)mAM teo avAra-navAra AvatAM. pU. bApajI adhyAtma dhanya hatuM jenuM jIvana, dhanya hatuM kavana... mArA mArgadarzaka Do. ramaNabhAI zAha 1 pU. DaoN. mokSaguNAzrIjI pIeca.DI.nI thisisa lakhavA mATe mArA mArgadarzaka tarIke sAhityanI ajoDa sevA bajAvI... DaoN. ramaNabhAI zAha hatA. keTalAye varSothI aDIkhama UbheluM tADavRkSa mahApuruSonuM jIvana eTale guNonI khANa.. paDI jAya to ye koI ene yAda karatuM nathI, paNa sarovaramAM eka divasa guNothI chalakatA temanA jIvananuM varNana alAmatithI kevI rIte karI zakAya? UgIne bIje divase karamAI jatA kamaLane loko yAda kare che kAraNa ? vIratA, dhIratA, saraLatA, nIDaratA, nikhAlasatA, saumyatA, tADavRkSa game teTaluM UMcuM hoya paNa te pathikane chAyA nathI ApatuM. zItalatA, pravacana prabhAvakatA Adi guNothI emaNe jIvana vibhUSita jyAre kamaLa, saudarya, sukomaLatA ane suvAsitatAnA triveNI saMgama karyuM hatuM. dvArA AkarSI le che jethI tene levA sahu utsuka bane che. A saMsAranA sUkSmaprajJA, pracaMDameghA, ne akhaMDa puruSArthanA prabhAve saMskRta, prAkRta upavanamAM keTalAya jIvo janma le che ane AyuSya pUrNa thatAM vidAya apabhraMza vagere bhASAnA jJAtA hatA. thAya che, paNa te AtmAonA jIvana, kamaLanI mAphaka prazaMsanIya ane muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke ghaNAM varasa abhinaMdanIya bane che ke jeoe sva sAdhanA sAthe paramArtha kAje tana, sudhI sevA bajAvI hatI. mana, jIvana zAsanane caraNe samarpita karyA che. jemanA jIvanamAM prabuddha jIvana' mAsika dvArA paNa jana jananA hRdaya sudhI dharmajJAna arihaMtanI AjJAnuM guMjana ne mahAvIranA mArganuM maMthana che. ane guru pahoMcADavAnuM kArya karyuM... " AjJAmAM ajaba samarpaNabhAva che. AvA AtmAo jagatamAM vaMdanIya, avAranavAra yojAtA jaina sAhitya samArohanA viddha saMmelanamAM pUjanIya, smaraNIya bane che. AvA eka mahApratibhAzALI mahAna, emano sakriya phALo raheto. vidvAna, prakhara vyAkhyAtA, zAnadAtA, sAhityopAsaka suzrAvaka DaoN. vIsa tIrthakaronI kalyANaka bhUmi sametazikharamAM yojAyela saMmelanamAM ramaNalAla cI. zAha hatA. DaoN. ramaNabhAI zAha paNa padhAryA hatA ane te samaye AcArya bhagavaMta jemaNe muMbaInI mohamayI nagarImAM paNa adhyAtmarasanuM pAna karI pa. pU. kalAprabhasAgarasUrizvarajI ma.sA. sAthe mArI pIeca.DI. saMbaMdhI divyadaSTi prApta karI anekonA jIvana sudhI jJAna pahoMcADavAnuM bhagIratha carcA-vicAraNA thaI ane Do. ramaNabhAIe temAM utsAhasaha saMmati darzAvI. kArya karyuM. uttarottara jJAnamAM sadA udyamavaMta banI aMtima samaya sudhI zikharajIthI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karI muMbaI AvIne meM mArA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana mArgadarzaka DaoN. ramaNabhAI zAhanA mArgadarzana heThaLa zodha nibaMdhanuM kArya maLatAM rahelAM preraNA ane protsAhana vagara AvuM kaThIna kArya jaldI zarU karyuM. e mATe jarUrI ane upayogI evA graMtho zrI mahAvIra jaina pUrNa thAta nahIM. vidyAlaya tathA anya graMthAlayomAMthI ekatra karavAmAM emanI ghaNI taduparAMta DaoN. ramaNabhAI zAhanAM dharmapatnI pro. tArAbahena zAha sahAyatA maLI. tathA emanA mAtuzrI dhIrajabahenano paNa sAro sahakAra sAMpaDyo hato. mArA A zodhanibaMdhamAM satata cAra varSa sudhI mane mArgadarzana ApyuM. DaoN. ramaNabhAIno tathA emanA parivAranuM RNa kema bhUlAya? ' , mArA parama sadbhAgya ke viddhavardhvarya sAhityapremI jJAtA DaoN. ramaNabhAI vidvadavarya suzrAvaka ramaNabhAI zAhanI vidAyathI saMdhamAM jabarI khoTa zAha pAse abhyAsa karavAno mane sarasa avasara sAMpaDyo. teo anubhavAze. emano divya AtmA jyAM paNa hoya tyAM parama zAMtine keTakeTalI pravRttionI vacce gherAyelA hovA chatAM mane abhyAsa mATe pAme e ja prabhu prArthanA. niHspRhabhAve amUlya samaya teo ApatA rahyA hatA. emanA satata bhAvAMjali | pU. DaoN. AratIbAI mahAsatIjI hatuM ramyakArI 'ramaNa' evuM ApanuM madhUruM nAma, mArA Ph.D. nA abhyAsakALanA prAraMbhathI pUrNatA sudhInA samaya AtmabhAvamAM ramaNa karavA karyA zrutasevAnA anokhA kAma, daramyAna meM DaoN. ramaNabhAIne nikaTathI jAya che. temano pratyakSa paricaya 'tArA' saMgAthe rahI ArohaNa karyA aneka gurAsopAna, alpakAlIna hovA chatAM temanI sAthe vyatIta thayelo samaya mArA mATe prabuddhapaNe jIvI gayA, jItI lIdhA Ape indriyagrAma, kAyamanA saMbhAraNA rUpa banI gayo che. jaina sAhitya lekhane jAgRta rahyo sadA tava AtamarAma, , nitafhaM pivahUdiM ratthA saMgamuHRI (zrI uttarAdhyayana sUtra-adhya. bhAvAMjali arpIe bhAve sadA zIdhra pAmo zAzvatadhAma... 5) keTalAMka gRhastho gRhasthajIvanamAM rahIne paNa zreSTha AcAranuM pAlana "pU. mahAsatIjI !Ph.D. no abhyAsa lakSyapUrvakanA svAdhyAya mATe karatA hoya che. bhagavAna mahAvIranI uparokta suktine caritArtha karatuM ja che. lakSya siddha thaI jAya pachI Ph.D. rUpa upAdhine bhUlI jajo.'' teozrInuM jIvana sAdu, saraLa ane nispRha hatuM. teoe potAnA saraLa eka sAdhvIne A prakAranI hitazikSA ApanAra vyaktinuM gauravavaMtu vyavahArathI, ciMtanapUrvakanA lekhanathI, preraka ane rocaka vastRtva zailIthI, vyaktitva sahaja rIte jhaLakI UThe che. niSkAmabhAve anyane sahAyaka thavAnI pavitra vRttithI tathA tene anurUpa khaLakhaLa vahetI saritA sAgarane maLavA mATe niraMtara svataMtra rIte zAsana prabhAvanAnI anekavidha pravRttiothI jaina samAjamAM eka anokhuM nirapekSapaNe vahetI ja rahe che. te jyAMthI pasAra thAya te te kSetrane kaMIka ane AdaraNIya sthAna prApta karyuM hatuM. ApIne jAya che. te ja rIte saritA jevA sAdhako potAnI Atmazuddhi DaoN. ramaNabhAI tathA zrImatI tArAbena A daMpatIe samAna ruci mATe ja avirata puruSArtha karI rahyA hoya che tema chatAM temanuM astitva, ane samAna pravRttithI parasparanA sathavAre anekavidha gurAsaMpattithI temanuM virala vyaktitva samAjane kaMIka ApIne jAya che. AvA ja potAnuM jIvana samRddha banAvyuM. potAnI jJAnasaMpattino saMvibhAga karatA vyaktitvanA dhAraka DaoN. ramaNabhAIe potAnA jIvana daramyAna zrutadevanI hoya tema vividha prakAranA sAhityalekhana dvArA samAjane mahAna anudAna ArAdhanA karI, bhagavad bhAvone AtmasAt karyA. dharma koI zabdano ApyuM. jIvananA aMtima divaso sudhI aneka vAra saMbaMdhothI nivRtta viSaya nathI ke korI vidvatA ke buddhivilAsa nathI. dharma AtmAno svabhAva thaine dharmasthAnomAM ekAMta vAsa karIne svabhAvamAM sthira thavA mATe che. tethI jIvananI eka kSaNa paNa te AtmAthI judo thato nathI. je svAdhyAyano puruSArtha karyo. vyakti dharmane pAmI hoya, teno samagra AcAra dharmamaya banI jAya che. potAnA vyavasAyamAM dharmane vaNIne dharma ane vyavahAranA subhaga AvI spaSTa samajaNa teozrIe keLavI hatI. tethI ja temanA aMtaramAMthI samanvaya rU5 temanuM jIvana Adarza gRhastha jIvananA eka namUnA uparokta zabdo sarI paDyA hatA. rUpa hatuM. sAdhakajIvanane lakSyapUrvakanA svAdhyAyathI samRddha banAvavuM jarUrI che DaoN. ramaNabhAInA dehano vilaya thayo paraMtu temanuM avinAzI paraMtu te svAdhyAyajanya upAdhithI jJAnanuM ajIrNa na thAya te mATe sAvadhAna vyaktitva potAnA pUrNa zuddhinA lakSyane zIdhratama siddha kare e ja rahevuM te sAdhakanI sAdhanA che. | manokAmanA. bahumukhI pratibhAsaMpanna AtmA eTale ramaNabhAI zAha [ pU. Do. DolarabAI mahAsatIjI" ramaNabhAInA pratyakSa satsaMgano prasaMzA to mane bahu alpa duza-bAra ane saraLatA sahRdayatA ane sAtvikatA,niyamitatA ane naitikatA, vAra maLyo che tema chatAM e samaya daramyAnanI temanA vyaktitvanI chApa svAdhyAyapitA ane Atmika jAgarUkatA ananya hatA. vyAsozvAsamAM mArA manamastiSkamAM amITa rahI che. teozrInA jIvananI sANI varAyelA te jovA maLatA uttama AtmAo pratyeno temano sadbhAva, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana ahobhAva, punyAtmAonA jIvanakavanane jana jananA mana sudhI pahoMcADI, preraNAdASI banAvavAno svapuruSArtha prazaMsanIya, aniMdanIya hatI. temanAM sAhityanA pratyeka pAsAnuM talasparzI jJAna ane dhArmika graMthonA rahasyonI tAttvika ane dhArmika chaNAvaTa hRdayasparzIhatI. AdhyAtmika, bhaugolika, vaijJAnika ke tAttvika game te viSaya hoya ramaNabhAI pAsethI te tenuM avazya mArgadarzana maLe eTaluM ja nahIM tenA arthagAMbhIryane bhASAnI taralatA dvArA, sAjika saraLa banAvI e rIte samajAve ke bhAvakanA aMtaramAM ArapAra UtarI jAya. A temanA jIvananI vizeSatA hatI. Simple life and high thinking A temanA jIvanano uccattama Adarza jyAre jyAre maLyA chIe tyAre meM anubhavyo che ane emAM paNa jyAre mAruM Ph.D. nuM lakhANa taiyA2 thaI gayuM. sAhitya ane adhyAtmano samanvaya karI badhA praka2None kema goThavavA tenI avaDhavamAM ame hatA, te daramyAna jogAnujoga ramAbhAIne jetapura amArA sAdhvIratnA 19 jAnyuArI, 200 AratIbAI ma.nuM pustaka 'anaMtano AnaMda'nuM vimocana karavA dezamAM AvavAnuM nakkI thayuM. teone samAcAra mokalyA. ekAda divasa vahelA Avo to sAruM. mArA thisisanuM kAma che. amArA bhAvane svIkArI AgalA divase 2maNabhAI AvyA. musApharIno thAka chatAMya prasannatA. dezamAM jetapuranA khoDaparAnA nAnakaDA upAyanA phaLiyAmAM oTalA upara ame beThA. bAre be vAgyAthI sAMje 6 vAgyA sudhImAM eka ja beThaka ja zetaraMjI upara besI ravAbhAIe AkhA visiSThanuM vihaMgAvalokana karI badhA ja prakaraNone sahajatAthI goThavI ApyA. amArA Tenzanane haLavuM phula karI ApyuM. huM to jotI ja rahI gaI ! ATalA moTA gajAno mANasa chatAMya kyAMya ADaMbara, mAna mAtabAnI cAhanA nahi. A temanI nispRhatA sAthe dharma pratyenI prIti saMto pratyenI agAdha bhaktinI bhAvanA mArA hRdayamAM TaMkodakIrNa thaI gaI che. huM to jarUra kahIza ke kharekhara ramaNabhAI A jaganatA mAnavIomAM eka muThThI uMcerA mAnavI hatA. sahAyaka AnaMde laherAya - pU. DaoN. subodhikAbAI mahAsatIjI jamInamAM eka bIja ropAya, havA-pANInI maLe sahAya ; vaTavRkSamAM te rUpAMtarita thAya, sahAyaka AnaMde laherAya. bIja upara upakArano bhAra nAkhyA vinA, nijanA ahaM ne poSyA vinA, pratyuSakAranI apekSA vinA havA, pANI ane prakAza bIjane aMkurita banAvavAmAM sahAyaka bane che. AvI ja udAta bhAvanA meM zrI ramaNabhAImAM nihALI che. teo zrI anyanA vikAsamAM, anyanI pragatimAM preraNA ane protsAhana ApatA. navoditane to teozrI TacalI AMgaLIno Teko nahIM paNa hAthano sahAro ApatA. aneka aneka bIja mATe zrI ramaNabhAI havA, pANI ane prakAza banyA che. teo zrI aMdhakAramAM aTavAtI vyakti mATe mINabattI, muMjhAtI vyakti mATe mArgadarzaka, rUMdhAtA ghAsa mATe prANavAyu. tUTatI dIvAla mATe TekI, mAtA vyaktitva mATe dhArastaMbha ane athaDAtI nIkA mATe dIvAdAMDI banyA che. sAmenI vyaktine upakArano, madadarUpa thayAno ahesAsa paNa na thAya te rIte teo mUka bhAve satkAryo, sahAyakAryo karatA hatA. nakuMja to enI phorama DhALI thAnuM rAjI rAjI', rasathI sabhara, mahekI ghabadhApamAna phUlane mAtrane mAtra rasa hoya che. khuzbu phelAvavAmAM, phUla malakAtAM malakAtAM khuzabo phelAve che.ane khubu phelAvatAM phelAvatAM malakAtAM mukhe alavidA le che. zrI ramaNabhAI puSpanI jema khIlyA, vidvattAnI sAthe namratA, saraLatA, AThathI ane satkAryonI mahekathI sabhara vyaktitvanA svAmI banyA hatA teozrIne mAtrane mAtra!rasa' hato dharme maDhyA, pIpakAre maDhyA satkAryono pazcima prasarAvavAmAM DaoN. AratIbAI ma.nA pIeca.DI.nA gAIDa na hovA chatAM temanAM gAIDanI amuta thApI. gAIDanI paNa virodha mArgadarzibda bAMpI visisa lakhavAmAM saMpUrNa nRpa sahAyaka banyA te samacArI saMsAdhanokhA tee sAthe mAre ane huM-jhavadhaLakhAmAM thaI I. sa. 1992 mAM mArI dIzA thaI ane saMsArI kuTuMbIjanonI prazAthI 24 tIrthaMkaro tathA 12 cakravartIonA pUrvabhavI sahitanA jIvanakavanane varNavatA 'caritAnuvalI' nAmanA pustakanuM lakhANa kArya thayuM, mAro pustaka lekhAzAno A prathama ja anubhava, kArya kema thaze? lakhANa barAbara thaze ke nahIM ? tenI manamAM mUMjhavaNa rahyA kare. mane manamAM ema thayA kare ke zrI ramaNabhAI ekavA2 mAruM lakhANa vAMce to sAruM, paNa aneka kAryamAM vyasta teo mArA jevI nAnakaDI sAdhvInA lakhANane vAMcavA samaya phALavaze ke kema ? AvA aneka vicAro manamAM ghUmarAtA hatA tevA samaye yogAnuyoga teozrIne pU. AratIbAI ma.nA vAyavA mATe vaDiyA mukAme AvavAnuM thayuM. meM hiMmata karIne mArA manobhAvane teo samakSa vyakta karatAM 'caritanuvalI' pustakanA 300 peja jeTalA lakhAAne vAMcavA, sudhAravA vinaMtI karI ane mArA Azcarya vacce teoe koIparA prakAranI AnAkAnI, AzA-apekSA vinA mArI vAtano svIkAra karyo, mAtra anya kArya hAtha upara hovAthI samaya lAgaze tema jaNAvyuM. meM dhIraja dharI ane teozrIe akSarazaH mAruM lakhANa vAMcyuM, sudhAryuM, teTaluM ja nahIM 'caritAnuvalI' mATe prastAvanA pA lakhI ApI. teozrInI AvI amUlya sahAre Aje 'caritAnuvalI'nI TUMka samayamAM traNa-traNa AvRtti prakAzita thaI cUkI che. zrI. ramaNabhAI nAnAne moTA karI batAvavAmAM ja jIvananI sArthakatA samajatAhatA. mArAM jevI aneka vyaktinA sastAyaka banI teozrI AnaMda laherAyA che. apanI pragatine virala vyakti ja AnaMdapUrvaka, sukhapUrvaka joI zake che. sAmAnya vyakti, to vasaMtamAM ghAsa sukAya tema anyanI pragati joI baLatA hoya che, tyAM sahAya karavAnI to vAta ja kyAM karavI? TAMTiyAkheMca nAM yugamAM zrImAbhAI sahAyaka banI AnaMde gayA che ane temanA satkAryanI AMjA yugonA yugo paryaMta 2zA yA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana te mArA sara : DaoN. ramaNabhAI zAha I DaoN. rAkezabhAI jhaverI bhASA ane sAhitya, samAja ane dharmanA AjIvana premI ane sevaka maLavAnuM thatuM tyAre kyAreya Academic Meeting jevuM lAgatuM nahIM. dara evA AdaraNIya DaoN. zrI ramaNabhAI zAha Aje ApaNI vacce sadehe vakhate Healthy vicAra-vinimaya rUpa satsaMga ja thato. temano anAgrahI, upasthita nathI, paNa teozrInA satkAryonI suvAsa, temanA saguNonI mokaLo abhigama, koipaNa viSayamAM mArgadarzana pUruM pADavAnI temanI saurabha AgAmI dIrdhakALa paryata ApaNI sAthe ja raheze. ' kSamatA ane tatparatA tathA cIvaTAI, sUkSmatA ane ullAsapUrvakanI asAdhAraNa vidvatA sAthe Azcaryajanaka saraLatA, UMcA pada ane kAryaparAyaNatAne kAraNe temanI sAthenA vyavahAramAM haMmeza AnaMda ane adhikAra sAthe snehapUrNa vyavahAra, vaya ane zikSaNAdimAM moTA hovA anumodanano ja anubhava thato. chatAM nAnA-moTA sahu sAthe mitratA ane vinodano saMbaMdha. zIkhavatAM saraLatA, haLavAza ane vAtsalyanA AvA jIvaMta pratibiMbanI khoTa hovA chatAM zIkhavAnI vRtti, vaktA chatAM sAdhukapaNuM A ane AvA , A kone na sAle ? teozrInA dharmapatnI AdaraNIya zrImatI tArAbena aneka guNono subhaga samanvaya eTale zrI ramaNabhAinuM vyaktitva. temanI tathA kuTuMbIjanone A ciravidAyathI pragaTela kheda temanA guNonI smRtithI vinamratA ane sAdagI saune sparzI jatI hatI. samAja vyavahAramAM, ane sarvajJavItarAgapraNIta dharma-ArAdhanAnA avalaMbane zamAvavA jIvanazailImAM, bhASAmAM-badhe temaNe sAdagI apanAvI hatI. temanI nivedana che. bhASAnI sAdagI ja mane Ph.D nA Guide tarIkenI temanI pasaMdagImAM moTuM kAraNa banI rahI hatI. AdaraNIya 'sara'no AtmA vItarAgadharmanuM anusaMdhAna pAmI - zrImad rAjacaMdrajI praNIta zrI Atmasiddhi zAstrI paranA sadeva-gurunA zaraNe zIdhratAe siddhapada lahe e ja paramakRpALu zodhaprabaMdhakAryamAM zrI ramaNabhAI sara'no athAga premaparizrama samAja cirasmaraNIya raheze. Ph.D.Thesis tathA graMthasarjananA sAta varSanA graMthasaSThananA sAta varSanA A madha A kheda janaka prasaMge zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapura parivAra dIrdhakALamAM temanI vidvatA Adi guNasamRddhino mane sapere paricaya thayo potAnA lADIlA vaDIlane bhAvapUrvaka zraddhAMjali arpe che. che tathA puSkaLa lAbha paNa maLyo che. jyAre paNa lekhanAdi kArya mATe praNetA - zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapura sadAM smaraNIya DaoN. ramaNabhAI cI. zAha " DaoN. sarayubahena ra. mahetA anAdikALathI cAlyA AvatA paribhramaNamAM jIva anaMtakALa to temanA A saguNono paricaya mane jIvanamAM vAraMvAra thato rahyo ekendriyapazAmAM pasAra kare che. te pachI koI uttama puruSanA saMsargathI che, khAsa karIne mArA pIeca.DI.nA abhyAsakALa daramyAna e prasaMgo jIva trasakAyapaNuM prApta kare che. (bethI pAMca indrIya sudhInA jIvo trasakAya ane anubhava jaNAvatAM mane temanuM RNa svIkAravAno AnaMda anubhavAya kahevAya che.) trasakAya rUpe jIva vadhumAM vadhu 2000 sAgaropama kALa che. . rahe che, ane temAM saMjJI paMcendriya rUpe jIvane mAtra 900 bhava ja hoya zrI ramaNabhAI ema.e. thayA pachI seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM prophesara che temAM deva, manuSya, tiryaMca ane nArakI e cAre gatinA bhava AvI tarIke joDAyA hatA. teo pro. jhAlAsAheba tathA manasukhabhAI jhaverInA jAya che. temAM sahuthI ochA bhava jIvana manuSyanA hoya che. A gaNita sAthe gujarAtI viSaya zIkhavatA hatA. huM I. sa. 1954 nA jUnamAM samajAtAM manuSya janmanI ane temAMya rUDA manuSya janmanI durlabhatA jheviyarsa kaoNlejamAM epha.vAya.mAM dAkhala thaI, te arasAmAM temanI jAya che. AvuM saMkSIpaMcendriyapaNuM maLyA pachI jIvano mokSa na thAya kArakIrdinA varSonI zarUAta hatI, chatAM temanA vargamAM bhavAnI to 900 bhava pachI jIva asaMzI banI nIce utarI jAya che ane ghaNA vidyArthIone majA AvatI. ane viSayanuM UMDArA jANavA maLatuM. temAM kALa pachI pAchI UMce caDavAno tene lAbha maLe che. tyAM sudhI aviratapaNe noMdhanIya bAbata e hatI ke temanI pAse vidyArthIo pro. jhAlAsAheba saMsAranA duHkho jIva bhogavato ja rahe che. - ke zrI manasukhabhAInA varganA jevI ja AnaMdajanaka jANakArI mANatA AvA duHkhothI jIvane choDAvavAno ekamAtra upAya mokSa meLavavo hatA. je navodita prAdhyApaka pAse apekSA rAkhI zakAya nahi. temanI e che. AtmAne duHkhathI choDAvavA mATe, satya puruSArtha karavA mATe A kAryazaktine lIdhe temane kaoNleja taraphathI eka varSa mATe amadAvAdanI manuSyatva, (pAMca indriyanI pUrNatA, khIlelI saMjJA sahitanuM manuSyatva), seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM zIkhavavA mokalyA hatA. saddharmanuM zravaNa, saddharmanI yathArtha zraddhA ane samyaka puruSArtha e sadA te pachI teo muMbaInI kaoNlejamAM sthAyI thayA hatA. I. sa. 1956mAM upayogI ane jarUrI sAdhano che. A sarva sAdhanonI prApti thavI te meM inTaranI parIkSA pasAra karI ane gujarAtI viSaya sAthe bI.e.no jIvane mATe uttarottara durlabha vastu che. te meLavavA mATe jIvane vizeSa abhyAsa zarU karyo. bI.e.nA be varSanA abhyAsa daramyAna temanA tathA vizeSa puNyanI jarUriyAta rahe che. " kho, tArA bahenanA saMparkamAM AvavAnuM vizeSa thayuM. abhyAsanA mArgadarzana A pratyeka sAdhano DaoN. zrI ramaNabhAI zAhane upalabdha hatA, ane mATe temane maLavAnuM thatuM tyAre temanI itara pravRttio vize paNa mane teno sadupayoga paNa temane hato. te parathI ApaNane khyAla Ave ke jANavA maLatuM. manamAM vicAra thato ke ATalI badhI pravRtti teo eka temano keTalo jabaro puNyodaya hato, eTaluM ja nahi tenA zubha upayoga sAthe kevI rIte karatA haze ? paNa temAMthI pravRttimaya jIvana jIvavA dvArA keTalAM navAM puNyano saMcaya temane thayo hato; je temane bhAvimAM mATeno Adarza mArAmAM ghaDAto gayo. duHkhanA AtyaMtika viyoga prati sahajatAe laI jAya. I. sa. 1958 mAM bI.e. thayA pachI gujarAtI ane saMskRta sAthe Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI. prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 ema.e.no abhyAsa zarU karyo. dareka viSayanA niSNAta prAdhyApaka pAse chellI vAta thayA pachI cAra pAMca divase teo kaoNleja pUrI thayA zIkhavA javAnuM hovAthI roja savAre ane sAMje judI judI kaoNlejomAM pachI mane maLavA AvyA. ATalA badhA mahinA nakAmA gayA e vize javAnuM thatuM. ane A rIte mane jagatanI vizALatAno anubhava maLavA kaMI paNa Thapako ApyA vinA, badhuM bhUlIne kAma tvarAthI zarU karavA khUba lAgyo. huM abhyAsa karavA kaoNlejanI lAyabrerI-pustakAlayamAM jatI. utsAha Apyo. emanI vAtathI mArA bAne paNa khUba sAruM lAgyuM hatuM. ane ghaNIvAra DaoN. ramaNabhAI ane tArAbahenane maLI nirdoSa pravRttinI mane paNa TADhaka vaLI hatI. vAto karatI. : prabhu kRpAthI tathA ramaNabhAie ApelA utsAhathI, bIjA ja divasathI ema.e.nA varSo daramiyAna ghaNIvAra mane DaoN. ramaNabhAI pUchatAM meM khaMtapUrvaka abhyAsa karavAnuM cAlu karyuM. upalabdha graMthono abhyAsa ke, sarayubena, ema.e. thayA pachI tame pIeca.DI. karazo ? karazo to rojanA chaeka kalAka karatI gaI. ane divasanA ATheka kalAka temAM sAruM raheze.' e pratyeka vakhate huM temane javAba ApatI ke "sara, tame gALavA sudhI AgaLa vadhI. eka mahinA pachI sarane kaoNlejamAM maLI, pIeca.DI.nA gAIDa nimAzo tyAre huM tamArI pahelI vidyArthinI thaIza." temanA mArgadarzanathI sAmAnya sAMkaLiyuM taiyAra karyuM. ane sauthI paheluM tyAM sudhI AgaLa karavAno mAro vicAra nathI.' ane amAro saMvAda prakaraNa zrImad rAjacaMdranA jIvana vize lakhavA dhAryuM. ane e ja prakaraNathI ahIM aTakI jato. I. sa. 1960 mAM ema.e. pAsa thayA pachI temanI lakhavAnuM zarU karavA temaNe mane sUcavyuM. sAtheno mAro saMparka ocho thayo, mAtra be-traNa vakhata temane maLavA I. sa. 1964nA me mahinAnA aMtabhAgamAM meM lakhavAnI zarUAta temanA ghare gaI hatI, te ja hato. karI, ane lagabhaga vIseka pAnA lakhAyA pachI meM temane lakhANa tapAsavA I. sa. 1963nA okTobaramAM mane DaoN. ramaNabhAI taraphathI vinaMti karI. A vakhate mane khUba tAva Avato hato, ane vajana paNa khuzakhabara maLyA ke teo yunivarsiTImAM pIeca.DI. mATenA gAIDa ghaNuM ghaTI gayuM hatuM, tethI mane kaoNlejamAM bolAvavAne badale sara mArI nimAyA che. ane temaNe mArA AgaLanA abhyAsa vize pUchAvyuM hatuM. pAse ghare AvyA hatA. mAruM lakhANa joyuM, thoDuM vAMcyuM, ane pachI mane e vakhate huM amadAvAda hatI, vicAra karI, nirNaya laI Disembara mAsanI mIThAzathI kahyuM, "sarayubena Ane badale Ama lakho to vadhu sAruM nahi ! zarUAtamAM huM muMbaI AvI. ane DaoN. ramaNabhAIne kaoNlejamAM maLavA Ama kahI thoDAM vacano sudhArI ApyA.' ane thoDAMka sUcano karyA. temanA gayA pachI e daSTithI meM mAruM lakhANa vAMcyuM, ane mane mArA AraMbhamAM sAmAnya vAtacIta karI, meM temane pIeca.DI. karavAno upara zarama upajI. meM lakhelAM badhAM pAnAM phADI nAkhyAM. pharIthI lakhavAno mAre nirNaya jamAvyo. te mATenI thoDI samajaNa ApI temaNe jaNAvyuM ke nirNaya karyo. A lakhANa sArUM nathI.' ema Thapako ApavAne badale mane mArI nIce pAMceka vidyArthIoe pIeca.DI. karavAnuM yunivarsiTImAM ja nirNAyaka banAvI, lakhANa mATe amuka sUcano ApI navIna rIte noMdhAvI dIdhuM che. AthI noMdhaNInI bAbatamAM huM pahelI rahI zakI nahi. utsAhita karI; e temanA mAnavatAnA uttama guNAno mane apUrva lAbha e pachI ame kayA viSaya para abhyAsa karavo tenI vicAraNA para maLyo. ' AvyA. temaNe mane svataMtrapaNe viSaya nakkI karavA jaNAvyuM, ane meM bIjA divase lakhANa sAruM ane vyavasthita thAya te mATe manomana temane mukhya viSaya sUcavavA vinaMtI karI. Ama viSaya nakkI na thavAne prabhune khUba prArthanA karI, sarane mArA lakhANathI saMtoSa thAya evI kAraNe ame be divasa vicAra karI nirNaya karavA dhAryuM. meM ghera AvI mAgaNI karI, thayelA doSanI kSamA mAgI ane huM lakhavA beThI. vicAryuM ke mane zrImad rAjacaMdra mATe khUba pUjyabhAva tathA ahobhAva niyamitapaNe lakhANa tathA vAMcana vadhAratI gaI. sAthe sAthe zrI mahAvIra che, ane temanA thakI jIvananuM dhyeya maLaze ema lAge che, to temanA prabhune ane rAjaprabhune lakhANa vyavasthita tathA uttama thAya te mATe vize vyavasthita abhyAsa karuM to mane lAbha thAya. paNa A AdhyAtmika prArthanA karatI hatI. A rIte cAlIseka pAnA lakhAyA pachI sarane viSaya temane gamaze ke kema, te jANavA temanuM sUcana levA nakkI karyuM. batAvavA kaoNlejamAM gaI. be-traNa divasa pachI teo A lakhANa vize niyata samaye temane maLavA kaoNlejamAM gaI. huM viSaya mATe kaMI boluM ke jaNAvaze ema kahI AgaLanuM kArya vadhAravA mane sUcanA ApI. pUchuM te pahelAM ja temaNe mane jaNAvyuM ke, divasa pachI temano phona Avyo, ane Azvarya vyakta karyuM ke sarayubena ! tamane zrImad rAjacaMdramAM khUba rasa che, ane mane paNa 'ekAeka tamAruM lakhANa kevI rIte sudharI gayuM !' tenAthI prabhune prArthanA koI AdhyAtmika viSaya para nibaMdha lakhe tevI khUba ja icchA che, paraMtu karI kArya karavAthI kevuM suMdara phaLa nIpaje che tenI chApa mArA mana para tevA vidyArthIo maLavA durlabha che. tethI tame A viSaya para vicAra to paDI. ane kArya karavAnI rIta sAMpaDatAM mAro utsAha vadhyo. mArI paNa adhyAtmanA abhyAsanI icchA pUrI thAya." mAre to bhAvatuM'tu pachIthI mAro abhyAsa ane lakhANa vadhatAM gayAM, mAruM otaprotapaNuM ane vaide batAvyuM. jevuM tayuM. je vicAryuM hatuM te temane jaNAvyuM. AmAM temAM vadhatuM gayuM. jIvananuM dhyeya AtmAne jagatanI jaMjALamAMthI prabhuno koI uttama saMketa haze evI lAgaNI anubhavI. ame kolejamAMthI choDAvavAnuM che, e nakkI thayuM. A abhyAsa mAtra jIvana sudhAravA mATe ? sIdhA yunivarsiTI para gayA. tyAM phorma bharI "zrImad rAjacaMdra-eka che. e nirNaya pAko thayo, ane e lakSathI abhyAsa tathA lakhANa karatI abhyAsa' e viSaya pIeca.DI.nA abhyAsa mATe noMdhAvyo. gaI. lakhANa mATe mane mu. ramaNabhAInuM mArgadarzana niyamita maLatuM ' ATaluM nakkI thayA pachI temaNe mane rAjaprabhu mATe jeTalA graMtha, hatuM, paNa teo lakhArA karavAmAM aMza mAtra madada karatA na hatA. teo lakhANo Adi maLe tenA vAMcana tathA abhyAsa karI TAMcaNa karI levA kahetA ke lakhavuM e tAruM kartavya che, maThAravuM e mAruM kartavya che. Ama sUcavyuM. A samayagALAmAM mAre zArIrika, Arthika, koTuMbika, sAmAjika teo potAnA kartavyapAlanamAM khUba custa hatA, ane mane muMjhavaNa Ave Adi ghaNI muzkelIo hatI eTale i. sa. 1964nA eprila mahinA to zuM karavuM tenI samaja paDI gaI hatI, tethI tevI apekSA paNa mAre na sudhI mArAthI kaMI ja kAma thaI zakyuM na hatuM. A kALamAM mAre eka be hatI.. . : : ' . . . : vakhata DaoN. ramaNabhAI sAthe phonamAM vAta thaI hatI. tethI mArI niSkiyatA che. jyAre jyAre vacano na samajAya, zuM lakhavuM, kema lakhavuM te na sUjhe temanA lakSamAM AvI. tyAre huM zrI mahAvIra bhagavAna ane rAjaprabhune prArthanA karatI. ane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 * prabuddha jIvana mane acUka evo anubhava thato ke mane na samajAtuM sahajatAe samajAI mAruM kAma che. A prakaraNa lakhavA bAbata huM vizeSa ciMtita thatI jatI jatuM, prabhunA darzana thAya ane mArgadarzana maLI jAya. ghaNIvAra samajAtuM hatI. paNa e sUjhe tyAM sudhI, tenI pAchaLanA prakaraNo paNa lakhIne hoya, paNa lakhavA jatAM ADuMavaLuM lakhAtuM hoya evuM mahesusa thAya. vyavasthita karI lIdhAM. tyAre vizeSa prArthanA karI yogya lakhAvavA prabhune vinaMtI karatI, ane i. sa. 1965mAM mArca mahinAmAM mane khabara paDI ke meM rajIsTrezana evuM banatuM ke aDadhI rAtre mane avAja saMbhaLAya ke 'UTha, lakhavA mAMDa', Disembara mahinAmAM karAvyuM hovAthI, zarata pramANenA be varSa DisembaramAM tarata ja huM kAgaLa pena laI lakhavA besI jatI, eka pachI eka kramabaddha pUrAM thAya, ane yunivarsiTInuM satra to divALI vekezana pUruM thAya. AthI vacano lakhAtA jAya. 15-20 pAnA lakhAI jAya pachI huM sUI jatI. be varSa pUrAM karavA mATe pAMcamI TarmanI phI bharavI paDe. A bAbata sara ane savAre uThIne vAMcuM to lakhANa vyavasthita jaNAya. A rIte thayelA sAthe vAta thatAM temaNe sUcavyuM ke jo tame vadhAre mahenata karavA taiyAra ho lakhANamAM bhAgye ja zAbdika pheraphAra mane sara sUcavatA. A to ApaNe yunivarsiTIne kAgaLa lakhIe ke ame oNkTobara pahelAM Ama karatAM karatAM aDadhI thisisa pUrI thavA AvI, kAma vyavasthita thIsIsa soMpavA taiyAra chIe, amArI pAMcamI TarmaphI rada karavA kRpA rIte thatuM hatuM. sarane mArI Arthika takalIphanI jANakArI hatI, eTale karo. saranI sahAyatAthI eprilamAM yunivarsiTIne kAgaLa lakhyo, seneTanI lagabhaga 1964nA aMtima mahinAmAM temaNe mane pUchayuM ke, miTIMgamAM pasAra thayo ane jo sapTembara Akhara sudhImAM thIsIsa soMpI sarayubena ! thIsIsa TAIpa karAvavAnuM zuM karazo ?" mArA manamAM paNa daie to pAMcamI TarmanI phI bharavAnI raheze nahi. e matalabano zaratI A ja vicAra ghoLAto hato, lakhANa lagabhaga 850 pAnAnuM thAya javAba maLyo. kAgaLa maLatAM prabhunI ane saranI kRpAno anubhava thayo, evo aMdAja hato. e vakhate gujarAtI TAipIMganA eka pAnAno bhAva kAraNa ke mAre mATe eka TarmanI phI bace te agatyanuM hatuM. meM vadhAre rUA. 1.25 hato. temAM paNa TAipIsTanI bhUla thAya, pAnA pharIthI TAIpa utsAhathI kAma karavA mAMDyuM. A javAba mane julAinI zarUAtamAM karAvavA paDe to te paisA vadhArAnA thAya. Ama thisisa TAIpa karAvavAnA maLyo hato. lagabhaga rUA. 1250 gaNavA paDe; je mArI Arthika sthitine anukULa kAgaLa maLatAM meM gaNita karyuM ke thIsIsa TAipa karavA mATe rojanA nahotuM. A vAta thatAM sare sUcavyuM ke, "sarayubena ! tame TAipIMga zIkhI, 30 pAnA TAipa karavAnI gaNatarIthI eka mahino joie. tenA jAte ja TAipa karo to ghaNA paisA bacI jAya." kahyuM vAta to sAcI bAinDIMga ane golDa embosIMga mATe paMdara divasa jarUrI hatA. Ama che, paNa e vakhate TAiparAiTara rUA. 1500 nuM AvatuM hatuM. eTale e mAruM samagra lekhana kArya 1965nA julAI pahelAM pUruM thavuM joie. paNa vicAravAnuM hatuM. sare mArI muMjhavaNa kaLI lIdhI, ane mane kahyuM, julAI mAsa to zarU thaI gayo hato. ane lakhANane vyavasthita karavAnuM 'tame TAipa rAiTara kharIdI tenA para zIkhI, thisisa TAipa karI lejo. tathA maThAravAnuM kAma cAlatuM hatuM, paNa "AtmavikAsanA' prakaraNa mATe mAre amastu paNa gujarAtI TAipa rAiTara kharIdavuM che, tethI tamAruM koI ukela maLato na hato. sara tathA mArA mAtA-pitA ghaNuM protsAhana TAipa rAiTara huM kharIdI laiza. Ama ApaNA baMnenuM sacavAI jaze.' ApatAM hatAM, paNa icchita pariNAma AvatuM na hatuM. julAI mahinAno meM saharSa vAta svIkArI, potAnA ziSyanI sAnukULatA vadhAravAnI temanI aMtabhAga AvatAM mArI muMjhavaNa ciMtAnA rUpamAM palaTAI gaI. prabhune bhalamanasAI mane sparzI gaI. mitra pAsethI paMdaraso rUpiyA uchInA prArthanA to karatI hatI, paNa temAM ya saphaLatA jaNAtI na hatI. laI remiMgTana reMDanuM TAiparAiTara kharIdhuM; ane aMgrejI TAiparAiTara AvA saMjogomAM prabhu pratinI mArI ekAgratA ane prArthanA khUba bIjA mitra pAsethI thoDA vakhata mATe meLavI lIdhuM. aDhI rUpiyAnI TAipa vadhI gayAM. aMdaramAM evuM sUchyuM ke mArI prArthanA ochI paDe che, tethI zIkhavAnI pustikA lIdhI ane paMdara divasamAM, thIsIsa lakhatAM lakhatAM koI paNa pravRtti karatAM prArthanA cAlu thatI hatI. rAtre sUvAne badale baMne prakAranA TAipIMga Taca methaDathI zIkhI gaI. te pachIthI dara prArthanA karyA karatI hatI. temAM trIje divase A prakaraNa bAbata pUchavA - aThavADiye eka vakhata baMne TAiparAiTara para mahAvaro rAkhavA TAipIMga sarano phona Avyo, ane meM nirAzAthI vAta karI. temaNe vadhu puruSArtha karatI hatI. karavAnuM jaNAvI phona mUkI dIdho. mArI prArthanA khUba bhaktibhAva sAthe A samaya daramyAna divasanA lagabhaga 15 thI 16 kalAka thIsIsa cAlu ja hatI. mATe kAma karatI hatI. jarUra pramANe sara sAthe aThavADiyAmAM eka ke be te divase rAtanA ane eka bhAsa Avyo. temAM mane laMbagoLa vakhata vAta karI mArgadarzana meLavI letI hatI, ane paMdara vIsa divase tejavartuLamAM pU. kRpALudevanA jIvaMta darzana thayA. meM temane vaMdana karyA. eka vakhata kaoNlejamAM temane maLavA jatI. te vakhate navuM lakhANa tapAsavA temaNe mane pUchayuM ke, "zuM muzkelI che ?' me temane AtmavikAsa jANavA ApatI, tapAsAyeluM lakhANa maThAravA laI letI, tene vyavasthita karI, bAbatanI muzkelI jaNAvI. mane kahe, "mUrkha ! ATaluM parA samajAtuM navuM lakhANa AgaLa vadhAratI hatI. Ama mAruM kAma jhaDapathI AgaLa nathI ?' meM ajJAnatA kabula karI, ane mane satya jaNAvavA vinaMti vadhatuM hatuM. lagabhaga phebruArI 1965 mAM mAre yunivarsiTIne sinopsisa karI. mArI pAse temaNe 'vacanAmRta" mAMgyuM meM ApyuM. pachI eka pachI ApavAnI hatI, tenI taiyArI karI. eka varSavAra amuka amuka vacano jaNAvatA gayA, ane temAM kayo vikAsa sinosisamAM zrImad rAjacaMdrano AtmavikAsa' e prakaraNa sahita rahelo che te samajAvatA gayA. temanA bhAva, vANI tathA vartanamAM thato lagabhaga cauda prakaraNa thaze ema jaNAvyuM. ane yunivarsiTImAM tenI pheraphAra batAvatA gayA. chevaTe puruM thatAM AzIrvAda ApI cAlyA gayA. soMpaNI samayasara karI. zrImad rAjacaMdranA Atma vikAsanA prakaraNa mane khUba ja AnaMda tathA saMtoSa maLyA. lagabhaga traNacAra kalAka mATe mArI pAse koI jANakArI hatI nahi. ane e lakhavuM khUba jarUrI vArtAlApa cAlyo hoya tema jaNAyuM. badhuM samajAyAnA saMtoSano bhAva lAgatuM hatuM. tethI rAjaprabhunA abhyAsI hoya tevI ghaNI vyaktione anubavyo. maLI jANavA prayatna karyo, paNa kaMI tAttvika phAyado thayo nahi. A savAre sAta vAge UThI, dUdha pI, nAhIne lakhavA beThI, je je jarUrI bAbatanI muMjhavaNa sarane ghaNIvAra kahetI, paNa temano javAba raheto, pustako lAgyA te laI prabhune prArthanA karI, temanA citrapaTa nIce besIne "zodha karavI te tamAruM kAma che, ane yogya che ke nahi te vicAravuM e lakhavAnuM zarU karyuM. ekadhArA vacano lakhAvA lAgyA, jANe koI lakhAvatuM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 16 jAnyuArI, 2006 na hoya ! eTaluM ja nahi, je je avataraNo je je graMthamAMthI levAnA tamAre kamANI thAya. temanI thisisanA hajAra pAnA meM TAipa karI hatA, te te sahajatAe kramavAra maLatA gayA, ane lakhavAno vega evo ApyA, mAro kharca nIkaLI gayo. ane sarane meM TAIparAITa2 suparata adbhuta hato ke mane khUba ja Azcarya thatuM hatuM. jamavA paNa UThI nahi, karI dIdhuM. potAnA vidyArthInA jIvananI suvidhA mATe teo kevI samabhAvI ane bapore cAra vAge lakhANa pUru karyuM. zrI prabhuno khUba upakAra mAnI kALajI rAkhatA hatA, te A prasaMga parathI samajAze. jamavA beThI. ' A badhA kAryamAM mane pro. tArAbahenano sAtha paNa ghaNo maLato haju aDadhuM jamAyuM, tyAM bAraNe bela thaI, joyuM to sara. mane khUba hato. kAma hoya tyAre temanA ghare jaI kArya patAvatI. te vakhate temanA Azcarya thayuM, kAraNa ke te divase teo khUba bIjhI hatA. vinayathI temanA baMne bALako zailajA ane amitAbha nAnA hatA, temanI sAthe ramatagamata AgamananuM kAraNa pUchyuM. temaNe kahyuM, 'tame gaI kAle khUba nirAza paNa karatI. ane kuTuMbI sabhya jevo AnaMda temanI pAse meLavatI hatI. hatA eTale thoDo samaya maLatAM thoDI hiMmata ApavA Avyo chuM.' temanI 1965-66nA varSanA gujarAtI prakAzanono vivecanAtmaka ahevAla vidyArthI pratinI prIti mane sparzI gaI, manomana temane vaMdana karyA, DaoN. ramaNabhAie taiyAra karavAno hato. thisisa pUrI thaI hovAthI ane pachI saharSa temane jaNAvyuM ke A prakaraNa lakhAI gayuM che. teo ahevAlanI kopI taiyAra karavAmAM meM madada karI hatI. Ama thisisa pUrI khUba khuza thayA ane kahyuM ke have tame TAipIMga zarU karI dyo, aThavADiyAmAM thayA pachI paNa mane pravRttizIla rAkhavA sahAya karI hatI. A prakaraNa tamane tapAsI ApIza. kAraNa ke hamaNAM mAre roja savAre i. sa. 1966 nA me mahinAmAM mAro vAIva yojAyo. khUba pAMca vAge ena.sI.sI.nI pareDa levAnI che, ane tamArI pAse to TAipa jhINavaTabharI tapAsa thaI. te divase sAMje temaNe jaNAvyuM ke tamArI karavA ghaNA pAnA che. thisisa pAsa thaI gaI che, ane AtmavikAsa'nuM prakaraNa dalasukhabhAIne bIjA divasanI savArathI prabhunuM smaraNa karI TAipIMga cAlu karyuM, khUba gamyuM che. temanA riporTamAM AgaLanA prakaraNonI savigata noMdha bapore cAra vAge TAipa karatI hatI tyAre sara ghare AvyA. mAruM Azvarya lIdhA pachI lakhyuM che ke, "....paNa A badhAne TapI jAya tevuM kArya to vadhI gayuM ke temane samaya kyAMthI maLyo ? temaNe jaNAvyuM ke mane eka lekhikAe samagra vAMgmayano sUkSma abhyAsa karIne zrImanno je khUba navAI lAge tevo anubhava thayo che, te jaNAvavA Avyo chuM. mArI AdhyAtmika jIvana-vikAsa Alekhyo che, ane bhAratIya saMtonI utsukatA vadhI gaI. ' paraMparAmAM zrImannA jIvananI je ucca bhUmikA hatI, tene je rIte vyakta temaNe kahyuM, gaI kAle huM 'Atma vikAsa'nuM prakaraNa laI ghare gayo. karI che, te che. Akho nibaMdha na hota ane mAtra zrImannA A AdhyAtmika vicAryuM ke kAlathI tapAsIza. paNa jamIne uThyA pachI mane ema thayuM ke jIvananuM tAraNa lekhikAe je rIte susaMvAda rIte, lakhANomAMthI AdhAra lAva upara uparathI to joI lauM. ATha vAge vAMcavA beTho, tArAne kahyuM TAMkIne karI batAvyuM che, te ja mAtra hota to te paNa lekhikAnI saMzodhana ke daza vAge eTale mane kahe che, huM sUI jaIza. paNa vAMcavAmAM evI zaktinA pUrAvA rUpe banata ane eTalA mAtrathI paNa temane Ph.D. nI ekAgratA AvI gaI ke daza vAge tArAe mane sUvA sUcavyuM to meM upAdhine yogya TharAvata-e prakAranuM samartha rIte e prakaraNa lakhAyuM che.' agiyAra vAge kahevA jaNAvyuM. agiyAra vAge tArAe pUchyuM, "zAha, I. sa. 1967 mAM kRpALu devanI janma jayaMti AvatI hatI. e mATe have sUvuM che ne ?' savAre vahelA jAgavAnuM che.' meM javAba Apyo ke, "tuM koI upayogI graMtha prakAzita karavAnI zrI jIvanamari sarvAcana gAthA sUI jA, huM mArI meLe sUI jaIza.' rAtre eka vAge AkhuM prakaraNa tapAsIne TrasTanI icchA hatI. je icchA TrasTanA saMcAlaka zrI lAlabhAie mu. zrI pUruM karyuM, ane pachI sUto. sADA traNa ekadama tAjagI sAthe mArI meLe dalasukhabhAI pAse vyakta karI hatI. temaNe mArI thisisa mATe yogyatA UThI gayo. ATalI ochI UMdhe AvI tAjagI meM pahelI ja vAra anubhavI batAvI, tethI jIvanamarino graMtha prakAzita karavAnI paravAnagI mAgato che. tame eka beThake lakhyuM, meM eka beThake tapAsyuM. meM pUchyuM, "sara, keTalA patra Avyo. paNa meM mArA jIvanane sudhAravAnI icchAthI ja A abhyAsa sudhArA vadhArA karavAnA che ?' javAba maLyo, "eka zabdano para nahi.' karyo hato, tethI prakAzana mATe asaMmati jaNAvI. tema chatAM zrI meM prabhuno manomana khUba upakAra mAnyo, ane nakkI karyuM ke A thisisa dalasukhabhAI ane DaoN. ramaNabhAInA AgrahathI visisa "zrImI meM mArA jIvananI sudhAraNA mATe karI che, tethI A thisisa ane DIgrI jIvanasiddhi' nAme jIvanamaNi sadvAcana mALA taraphathI prasiddha thaI. prabhune ja arpaNa che. AmAM mAruM kartApaNuM kyAMya nathI. mArI pUrva vicAraNA anusAra temAMthI eka paisAnI paNa kamANI na A samaya daramyAna nakkI thaI gayuM hatuM ke mArA parIkSaka ela.DI. karavAnA bhAvathI kopIrAITa ane royalTI choDI dIdhAM hatAM. insTITayuTanA adhyakSa dalasukhabhAI mAlavariyA che. teo potAnI A pachIthI DaoN. ramaNabhAI ane tArAbahena sAtheno saMparka tathA jhINavaTabharI tapAsa mATe khUba jANItA hatA. - premasaMta jaLavAI rahyo che. ane ame ekabIjAnA jIvanathI sumAhitagAra meM utsAhathI thisisa samayasara TAIpa karI, bAinDa karAvI 1965nA rahIe chIe. jemAM teo baMnee laukika jIvanamAM, sAhitya kSetre tathA sapTembaranA aMtabhAgamAM yunivarsiTIne soMpI dIdhI. Ama ramaNabhAInA AdhyAtmika jIvanamAM je pragati karI che, te badhAne AdhAre je vidhAna hAtha nIcenA vidyArthIomAM mArI thisisa sau prathama ane sauthI TUMkA A lekhanA AraMbhamAM karela che, tene samarthana maLI rahe che. teo pAse gALAmAM apAI hatI. prabhue mArI icchA pUrI karI. ati ati durlabha evAM mAnavatA, sat dharmanuM zravaNa, zraddhA ane puruSArtha thisisanuM kAma pUruM thayA pachI sarane meM TAiparAiTara bAbata vAta che. je bhAvimAM sarva prakAranAM duHkhathI mukta karavA temane tvarAthI samartha karI. temaNe mane kahyuM, "mAre utAvaLa nathI. have thoDA samayamAM banAve, evI zrI prabhune mArI namra prArthanA che. jagatanA sahu jIvo dinezabhAinI thisisa taiyAra thavAnI che, tame tene TAipa karI Apo saMsAranA paritApothI chUTe e bhAvanA sAthe viramuM chuM. to TAipa karelA pAnA sudhAravAnI temanI mahenata bacI jAya, ane Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 * prabuddha jIvana zrI ramaNabhAI-preraka ane prabuddha vyaktitva pU. yogezabhAI zrI ramaNabhAInuM vyaktitva eka prabuddha vyaktitva hatuM. zrI teo pratyakSa che. mArA anubhava mujaba kahI zakuM ke temano jene dharma ane ramaNabhAinA paricayamAM AvavAnuM ghaNIvAra baneluM. emanA viSe zuM jainettara dharmano abhyAsa UMDo hato te huM barAbara jANuM chuM. temanA kahevuM? mane zabdo nathI maLatA. emano hasato cahero, zAMta svabhAva, mArgadarzana sAthe samAjanI ghaNI vyaktioe jaina dharmanA viSayo upara mukha upara saumyatA kyAreya bhUlI zakAya tema nathI. emaNe je jena pIeca.DI.nI DIgrI prApta karela che. emanI sAthenA saMbaMdhathI amane samAjanI sevA karI che te avarNanIya che. emanA prabuddha jIvanamAM je paNa ghaNo lAbha thayela che. temanA saraLa ane vAtsalyapUrNa vyaktitvane vidvatA ane tattvajJAna bharyA lekho AvatA te samasta jena ane jainettara lIdhe je koI vyakti temanA paricayamAM Ave to te temane kadI bhUlI samAjane khUba ja upayogI ane satyano rAha ciMdhanAra banI rahetA. zakatI nahIM. temanA avasAnathI jaina samAja ane sAhitya jagatane temanI UMDI samaja ane dharma viSayaka sAttvika lakhANa adabhUta che. paDelI khoTa kadI pUrI zakAze nahIM. bhale teo dehathI cAlyA gayA hoya paNa temanA sAhityamAM to Ajeya zrImad rAjacaMdrabhavana TrasTa, IDara AvA snehI ramaNabhAI haMmezAM yAda raheze...' Eii sAdhu prItamaprasAda dAsa dAdara svAminArAyaNa maMdiramAM pramukhasvAmI mahArAja padhAryA hatA. to eka megejhinamAM chApavA Apelo lekha bIje na Apavo evo svAmIzrInuM Agamana thAya tyAre aneka mahAnubhAvo emane maLavA, ziSTAcAra hoya che. tethI 2maNabhAIe javAbamAM lakhyuM, 'tamAro lekha darzana karavA AzIrvAda levA padhAre. khUba sAro che. tene huM cokkasa chApavAno chuM. mATe bIje chApavA na e samaye yajJapurUSa vyAkhyAnakhaMDano hala navo ja taiyAra thayo hato. mokalazo. javAba lakhavAmAM thoDI DhIla thaI che to mApha karazo.' A e samaye saMpradAyanA vidvAna haribhakta zrI harSadabhAI davenA AmaMtraNathI namratA paNa mane sparzI gaI. jena yuvaka saMghanA pramukha tathA "prabuddha Do. ramaNabhAI zAha atre darzane padhArelA. pravacana paNa kareluM. pramukha jIvana'nA taMtrI hovAthI emane nAnA moTA ghaNAM kAmakAja hoya chatAM svAmIjInuM sAnidhya hoya eTale saheje darekane emane maLavAnuM ke emanA mane javAba lakhI. namratA dAkhave e bahu moTo guNa kahevAya. ja khAsa darzana karavAnuM gheluM lAgyuM hoya. tyArabAda bhagavAna svAminArAyaNa dvizatAbdI mahotsavanA upakrame ramaNabhAIe e samaye harSadabhAI dave tathA vidvAna saMta pU. . * boTAda pAsenA sAraMgapura gAme sAhityanuM jJAnayatra yojeluM. jemAM vivekasAgara svAmIne kahI rAkheluM ke "pramukhasvAmI mahArAjane maLyA svAminArAyaNa saMta sAhitya aMge vidvAnoe potAnA pratibhAva ApelA. pachI mAre prItamaprasAda svAmIne khAsa maLavuM che.' tyAre yazavaMta zukala, raghuvIra caudharI, bhogIlAla sAMDesarA, harIndra dave e samaye mArI uMmare paNa nAnI ane AvA vidvAnono paricaya tathA ramaNabhAI zAha vagerenuM sAnnidhya mANavA maLeluM evuM yAda che. paNa ocho. tyAre lekho lakhavAnuM zIkhato hato. tethI eka lekha lakhIne emanuM pustaka pAsaporTanI pAMkhe' bhAga-1 jema jema vAMcato gayo prabuddha jIvana'mAM mokalelo. tenA anusaMdhAnamAM ramaNabhAI mane maLavA tema tema vadhu rasa paDato gayo. e bAbatamAM emanI sAthe Teliphona mAgatA hatA. temaNe mane zodhI kADhyo. pachI ekAMtamAM bolAvIne khUba lAgaNIthI dvArA vIne khaba lAgaNIthI dvArA vAtacIta thatI tyAre ghaNuM jANavAnuM maLatuM. vAta karI ke tamArA lekhamAM ATalI bAbatonI khAmI che. bahu lAMbo jaina yuvaka saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM uparAuparI be varSa lekha che. thoDo TUMkAvIne Apo to sAruM. huM jarUra chApIza." vyAkhyAna mATe temaNe AmaMtraNa pAThavyuM. vaLI kahyuM ke tamArA gayA varSanA sAcI vAta, ane ekAMtamAM kahevAnI ramaNabhAInI A rIta mane pravacanamAM majA AvI hatI. A vakhate paNa padhAro evuM AgrahabharyuM bahu sparzI gaI. temaNe khAsa bhalAmaNa karIne te lekha magAvIne chApyo. AmaMtraNa che. emanI vaktAnI oLakhANa ApavAnI rIta bahu sparzI pharI ekavAra jaina rAmAyaNanA AdhAre eka lekha "prabaddha jIvana' gaI. khAsa to vaktAnA vaktavyane anyAya na karanArI, vaktAno samaya mATe mokalyo tyAre 3-4 mahinA vItI gayA paNa koI javAba na na khAI jAya tevI rIte saheje yAda Ave che. AvA snehI ramaNabhAI maLyo. eTale ramaNabhAIne meM lakhyuM. 'tamAre lekha na chApavo hoya to haMmezAM yAda raheze. pAcho mokalazo, jethI anya megejhina mATe upayogI thaI zake." khAsa prabuddha jIvananA prabuddha zrAvaka DaoN. ramaNabhAI 1 zazikAMta ke. mahetA DaoN. ramaNabhAI mArA eka AtmIya baMdhu hatA. varSo pahelA, (prAyaH divase ja AvavAnuM thAya to AmaMtraNa svIkArI zakuM tevI namrabhAve vAta 32/33 varSa pahelA) teo saurASTra yunivarsiTImAM gujarAtImAM koI karI. teoe te rIte AmaMtraNa ApyuM. vidyArthInI DaoNkTareTa lisisano vAIvA levA Avela tyAre mAre ghare muMbaI jaina yuvaka saMghamAM pravacana mATe javuM e mArA jIvananI eka AvyA ane muMbaI jaina yuvaka saMghamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM eka anokhI ghaTanA banI hatI. meM koI divasa jAhera pravacanamAM javAnuM pravacana ApavA AvavAnuM nimaMtraNa Apela. paryuSaNa parvamAM sAmAnya vicArela ja nahIM. mArA jIvanamAM dharma pravacanonI A pahelavahelI rIte ArAdhanA mATe bahAra javAnuM mana na thAya tethI jo mane pahelA zarUAta DaoN. ramaNabhAInA AgrahathI zarU thaI. je huM koI divasa bhUlI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana zakuM nahi. satata 25 varSa sudhI A rIte paryuSaNanA pahelA divase muMbaI pravacana mATe AvavAnuM banyuM hatuM jeno saMpUrNa dhyeya DaoN. ramaNabhAIne jAya che. te divase 5. pU. AcAryazrI rAmacaMdrasUrijI rAjakoTamAM birAjamAna hatA. temane vaMdana karavA huM pUjyazrI pAse laI gayela. tyAM to jANavA maLyuM ke pUjya AcAryazrI ane temanA pitAzrI eka ja gAmanA (pAdarA) sarakhI uMmaranA, sAthe bharAtA mitro hatA. DaoN. ramaNabhAIe je bhAvapUrvaka temane vaMdana karyA tethI mane khUba prasannatA thaI ane te vakhate temanAmAM rahela zrAvakanA darzana thayA. . tyArabAda jyAre jyAre muMbaI AvavAnuM thatuM tyAre 'rekhA'mAM temane acUka maLavA jato. temanI vidvatA ane sAthe ja nirAbhimAnItAno anubhava sparzI jatI. be vAra pa. pU. jaMbuvijayajI pAse ane thoDA mitro vAMcanA levA geyala tyAre temanI medhAno khyAla Avyo. tArAbena paNa sAthe bhAvathI vAMcanAmAM joDAyela. 16 jAnyuArI, 2006 ame mahAvIra jaina vidyAlayamAM sAthe rahyAM chIe tyAre teo krarAsAhebanI nIce prAyaH gRhapati tarIke rahyAM hatAM. A vAna 1950nI sAyanI che. mahApurUSo jagata choDatAM choDatAM ApaNane kaMIka ne kaMIka saMdezo ApatA jAya che. te saMdezAne jhIlavA mATe ApaNI jeTalI pAtratA hoya teTalo ja saMdezAne grahaNa karI zakIe. tevI ja rIte-pU. ramaNabhAInA jIvanamAMthI ApaNe ghaNo ja bodha levA jevo che. saraLa ane milanasAra svabhAva, niraabhimAnIpaNuM, pada mATe nispRhIpaNuM vagere temanAmAM rahelA guNo ApaNAmAM pragaTAvavA jevA che. na ane namama no maMtra temanA jIvanamAM vaNAI gayo hato, nAnAmAM nAnA mANasonI sAthe premathI vAta kare, sAdAI ane sadAcAra vALuM jIvana, tathA citta prasannatA temanAmAM jovA maLatI. sAyalA Ave tyAre jamavAnA Tebala upara ekAda joksa kahetA ane badhAMne nirdoSa AnaMda karAvatA. svabhAve eka nirdoSa bALaka jevA hatA. nAnAM sAthe nAnAM ane moTAM sAthe moTAM thaI zakatA. temanA jIvanamAM jarA paNa pramAda jovA na kaLato. amArA sadbhAgya che ke pU. ramAbhAI tathA pU. tArAbena pustaka lakhavAnA kAma mATe sAyalA rahevA AvatAM. pU. ramaNabhAie rAta-divasa jAgIne 'adhyAtmasAra' tathA 'jAnasAra' rUpI amUlya bajAno sahune Apyo, potAnI zuddha pariAtimAMthI jJAnagaMgA vahevaDAvI amArI upara upakAra karI gayA che. mATe ame tenA za chIe. paNa saMto sAdhu-sAdhvIone jJAnanA lAbhanuM kAraNa thAya tevAM kAmo pU. ramAbAI karI gayA che. e rIte teno manuSya janma kRtArthe karyo che, saphaLa karyo che. chellA thoDA varSothI yuvaka saMgha je sevA karatI saMsthAomAM dAna Ape che temAM vIranagaranI amArI AMkhanI hospiTalane paNa teoe eka varSa saMdha taraphathI dAna Apela. tyAre mane khUba saMtoSa-AnaMda thayela. jJAnadAna e to badhA ja dAnamAM uttamadAna che. evuM dAna temaNe karyuM che. temane pU. tArAbenano sAtha ane sahakAra hovAthI pU ramAbhAI AvuM bhagIratha kArya karI zakyA. ramaNabhAI mumukSu hatA. mokSa mArganA pravAsI hatA. e niyama che ke koI vyakti mokSamArganI yAtrA karavA mAgatA hoya to tene madada ane anukULatA ApanAra hoya ja. mane je rIte pravacana mArge caDhAvyo tyAre huM haMmeza haLavI bhASAmAM kahetI ke have mane ApanI jema lakhavAnuM paNa zIkhavADo, paNa e samaya rahyo nahi. temanI zruta sevA-ghaNAM prakAzano dvArA khUba UMcAIe pahoMcelI hatI. zata zata vaMdanA. prabuddha jIvananuM taMtrIpada zobhAvyuM, dharmanA viSayamAM vizad lakhAzo taMtrIpadethI lakhyAM. saunA svajana ramaNabhAI -zrImatI lalitAbahena mahetA mAnanIya zrI cImanalAla cakubhAI zAha pachI yuvaka saMghane tathA pravacanamALAmAM temaNe pramukhapada suMda2 rIte zobhAvela che. DaoN. ramaNabhAI prabuddha jIvananA kharekhara prabuddha zrAvaka hatAM. temane temaNe jIvananA aMta sudhI jarA paNa pramAdane sevyo nathI. sadA pravattimaya rahyA. temanI prabhu pratyenI zraddhA bhakti paNa evI dRDha hatI ke zAyatA Ave tyAre acUka pUjA karavA paNa jatA. pU. ramaNabhAinA nAma tevA ja guNa temanAmAM hatA. ramaNabhAI pa2nI ramaNatAne toDI svanI ramaNatAno puruSArtha karI rahyA hatA. pU. bApujI pratye temane ananya ahobhAva hato ane pU. bApujIne paNa pU. ramAbhAI tathA pU. tArAbena pratye prema ane vAhya hatuM. AvA paMcamakALamAM AvA bhardika jemAM eka paNa avagunA zodhavo hoya to na maLe. evA pU. ramaNabhAI hatA. na je vyaktino upayoga jJAnamaya thaI gayo hoya tene bahAra upayoga hoya nahi. dA. ta. eka graMthakAre graMtha lakhavAnuM zarU karyuM. tenI patnI tene mIThA vagaranI bhojananI thALI tenI bAjumAM mUkI Ave. vacce samaya maLe tyAre bhojana karI le, paNa teno upayoga bhojana karatI vakhate temAM nahoto. eTale temane khabara nahotI paDatI ke bhojana mIThA vagaranuM che. jyAre graMtha lakhavAno pUro thayo tyAra pachI graMthakAra bhojana kare che tyAre temanA patnIne kahe che ke Aje kema bhojanamAM mIThuM nAMkhavAnuM bhUlI gayA cho ? tyAre temanI patnIe kahyuM ke huM to dararoja mIThA vagaranuM ja bhojana Apane ApatI hatI. paraMtu tamArI upayoga bhojanamAM na hato, paNa graMtha lakhavAmAM hato eTale Apane khabara na paDI ke temAM mIThuM nathI. graMtha pUro thatAM upayoga bahAra Avyo tyAre la|| gayuM ke bhojanamAM mIThuM nathI. tevI ja rIte pU. ramaNabhAIno upayoga paza lekhanamAM ja raheto kaze ? parama tattvanI prApti mATeno temano puruSArtha saphaLa thAya ane siddhatvane pAme e ja prabhu pAse prArthanA. mumukSu, zrI rAjasobhAga Azrama, sAyalA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 : prabuddha jIvana zubha manovRttinuM aMgarakhuM...Da. ramaNabhAI || vikramabhAI zAha koI ema kahe ke DaoN. ramaNabhAInA jIvananuM gaurava mAtra eka ja dIdhA pachI te AzramamAM rahetA sAdhako hoya ke kAma karato anucara. vAkyamAM samAviSTa karIne kaho to ema kahevAya ke 'guru gautama pratye DaoN. ramaNAbhAIne AzramanI pravRttio tema ja tenA praNetA ubharato athAga bhaktibhAva ke je jInezvaranI vitarAgatAmAM tanmayapaNe pa. pU. bApujI pratyeno anero prazasta bhAva vedAyo hato ke je temaNe ThalavAto gayo.' sadAye zubha manovRttinuM aMgarakhuM paherIne DaoN. pU. bApujInA dehavilaya bAda prabuddha jIvana'nI lekhamALAmAM ramaNabhAie sadAcArI, Adarza gRhastha jIvana jIvI batAvyuM. Alekhyo che. tulanAtmaka draSTi ane mAdhyastha pariNAmone keLavI teo jyAre DaoN. ramaNabhAI AkhAya jaina samAjanuM gaurava, ratna samAna hatA. potAno aMgata abhiprAya ApatA tyAre temAM mAdhuryabharyuM satya ubharAtuM. vyavahArakuzaLa DaoN. ramaNabhAi samayanI bAbatamAM haMmezAM sabhAna rahetA. temanI paripakva prauDha zailImAM kaTutA ke paraniMdA kyAreya nahotI. .' teo yogya kALe yogya kArya karI letA tema ja te kAryonuM Ayojana khUba pote vyApAra vyavasAya karI zake evA samartha hovA chatAM saMtoSI vyavasthita rIte karatA. sAkSara chatAMya khUba saumya hatA. teonI vidvatAno ramaNabhAIe AkhuMya jIvana zreSTha adhyApaka tarIke jJAnanI lahANI bhAra koine kyAreya nathI lAgyo. guNonA bhaMDAra chatAMya laghutAbhAvamAM karI zikSaNa ane sAhityanA mAdhyama vaDe potAnA mAlika vicArone jIvatA ramaNabhAI nAnA mANasane paNa khUba premathI bolAve. sAmevALI dharI samAjasevA karanAra ramaNabhAie jaina darzananA siddhAMtonI samajaNa vyaktinA nAnA guNone paNa thAbaDe, temanI upasthitimAM sarva mokaLAza sAdI saraLa gujarAtI bhASAmAM ApI ApaNA sau upara moTo upakAra anubhavatA. game tevuM taMga vAtAvaraNa hoya paNa teono ramUjI svabhAva karyo che. sIne haLavA karI detA. AvA ramaNabhAI pratye ApaNA hRdayamAM sahaja zrI rAja saubhAga Azrama-sAyalA sAtheno DaoN. ramaNabhAIno gADha prema Adara jAge. saMbaMdha rahyo. tenI zarUAta 1990mAM thaI. pU. bApujI gurudeva zrI vivekI mANasa samAja mATe divAdAMDI bane che. 70 jeTalA dezomAM lADakacaMdabhAinA svAdhyAyone zikSAmRta" purataka svarUpe pragaTa karavuM saphara karanAra DaoN. ramaNabhAInI vidvatAe mAtra teonA ja nahIM paNa hatuM jenuM prakAzanakArya DaoN. ramaNabhAInI nizrAmAM thayuM ane tyAra pachI bIjA anekanA jIvanapathane prakAzita karyA. mAnavanuM mUlya bahuzrutatAthI mAhopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja kRta adhyAtma-sAra tema ja vadhe che ema tenuM jIvana zIlathI zobhe che. phUla jema saurabhathI suvAsita jJAnasAra jevA daLadAra adhyAtmazAstrono vizeSArtha tattvaciMtaka DaoN. thAya che tema jJAna cAritrathI zobhe che. DaoN. ramaNabhAI AvA ja komaLa ramaNabhAIe bharI Apyo ane Azrama dvArA te prakAzita paNa thayA. sarvane gamatA sahunA manamAM vasI gayelA hatA. DaoN. ramaNabhAInA zubha haste thayelA aneka kAryomAM A kaLazarUpa sarvottama DaoN. ramaNabhAInA mArgadarzana heThaLa aneka saMzodhakoe alaga alaga kArya gaNI zakAya. viSayo upara mahAnibaMdha lakhI DaoNkTareTanI padavI meLavI che. Do. A traNeya pustakonA lekhana mATe teo tathA temanA dharmapatnI ramaNabhAInI khoTa AvatA aneka varSo sudhI vedAze. pAsaporTanI pAMkhe AdaraNIya pro. tArAbahena pharI pharI sAyalA AzramamAM AvIne rahetAM. nahIM paNa satkarmo ane satkAryonI pAMkhe UDI rahelA ramaNabhAinA AzramanA nivAsa daramyAna DaoN. ramaNabhAI temaja tArAbena sAthe nikaTa AtmAe cokkasapaNe navuM divya saMghAyaNa utkRSTha yogabaLane prApta karI paricaya keLavAya, ucca vicAro ane daMbha vagaranuM zutopAsanA sAthenuM jomavaMta puruSArtha AraMbhyo haze. teo tvarAe siddha avasthAne prApta pavitra jIvana, jinezvara bhagavAna pratyeno uttama pUjyabhAva, kare evI prabhu pAse abhyarthanA. temanA AtmAne triyone vaMdana karI pati-patnIno pUrakapreraka mITho sumeLa, bannenA premALa ane milanasAra satata temanuM jIvana ApaNA saune prerita karatuM rahe tevI prArthanA. vyaktitve saunI sAthe mITho saMbaMdha bAMdhI saune potAnA mitra banAvI mumukSu, zrImad rAjasobhAga Azrama-sAyalA saguNothI chalochala vyaktitva - DaoN. ramaNabhAI D maheza khokhANI AdaraNIya DaoN. zrI ramaNabhAI zAha eTale mAre mana sneha, sauhArda sAthe tatvaruci paNa hoya, jemanA haiye dharmanurAga sAthe paramakRpALudeva ane sajjanatAthI chalochala vyaktitva premALatA, namratA ane prasannatA zrImad rAjacaMdrajIno guNAnurAga paNa vaselo hoya. AvA "gAIDa' e temanI 'kharace na khUTe vAko cora na lUTe' evI saMpatti hatI. temaNe zrI ramaNabhAImAM dIThA. paraMtu tyAre ramaNabhAI muMbaI temano prathama paricaya mane thayo AjathI agiyAra varSa pahelAM pa.pU. yunivarsiTInA adhyApana vibhAgamAMthI nivRta thaI cUkyA hatA. zrI gurudeva zrI rAkezabhAIe, potAnA mAtA, pitAnI bhAvanAne mAna ramaNabhAI pU. gurudevazrInA zodhaprabaMdhanA kAryamAM mArgadarzana ApI ApI koI AdhyAtmika viSaya para pIeca.DI. karavAnuM nakkI karyuM hatuM. zake e mATe yunivarsiTI pAsethI viziSTa anumati meLavavAnA kArya ane e mATe teozrIne evA 'gAIDa' joItA hatA ke jemane bhASAsamRddhi saMbaMdhamAM zrI ramaNabhAIne vAraMvAra maLavAnuM thayuM. ane gaMbhIra, bhArekhama Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2009 teo aneka muddAo para mokaLA mane hasAvatA. temano vinoda hA nirdoSa ane nirdeza heto. vaLI e vinodanI dhAra kayAreya anyane kApatI na hatI. teo potAnA para ke temanAM patnI tArAbena para jaoNka karatA ane hAsya relAvatA, paNa mane e barAbara yAda che ke kayAre anyanA bhoge ke anyanI niMdA karIne temaNe hAsya jagAvyuM na hatuM. 'sara' vAlakezvaramAM mArA svasUranA gharanI najIka rahetA. jyAre paNa sAsare javAno prasaMga Avato ane temane acUka maLavAnuM thatuM ane tyAre paNa be kalAka pahelAM kyAreya UThavAnuM banyuM na hatuM. Avo hato temano premALa, nikhAlasa, sAlasa svabhAva. thoDAM varSa pUrve dharamapUramAM Azrama mATe 'ohanagaDha'nI jagyA levAmAM AvI tyAre ja temarI sUcana karyuM hatuM ke te sthaLanI AsapAsa AvelI jamIna paNa jo kharIdI levAmAM Ave to AzramanI anya bhAvi moTI thIjanAomAM upADI banaze. Aje mAtra 4-5 varSanA TUMkA gALAmAM AzramanA kAryakSetrano vyApa je rIte vistaryo che e jotAM ane sAthe, jamInano bhAva be-traNA gajo vadhI gayo che ane lakSamAM letA...'sara'nuM sUcana keTaluM dUraMdezIpUrNa hatuM te samajAya che. AdaraNIya sara samAjamAM mAtra bhASA ke sAhityanA kSetre ke vyaktigata stare mAtra hAsya ke premanA jore pratiSThita na hatA. temano jinazAsana pratyeno prema tathA pUjA, sAmAyika, svAdhyAyAdi Adi dharmasAdhanA pratyenuM samarpaza e parA temanA vyaktitvanuM anusarIya e ane udAtta pAyuM hatuM. pratikULa saMjogomAM temanAM anuSThAnonI niyamitatA UDIne AMkhe vaLagatI hatI. aneka guNomAM ramaNatA karI potAnuM nAma sArthaka ka2nA2 sa2 have sadehe bhale ApaNI vacce rahyA nathI. paraMtu temanA guNonI suvAsa thakI tathA temanAM vipula suziSTa sAhityasarjana thakI teo Aje, A kSaNe paNa ApaNI sAthe ja che. e guNonI vRddhi karatAM jaI Apaze temane ApaNI vacce ane ApaNI bhItara sajIvana karatAM jaIe ane e rIte e zrImad rAjacaMdrapraNIta 'zrI AtmagiDhi zAstra' para pI.eca.DI. karavAnuM pU. gurudeva dvArA nirzita thayuM ane zodhaprabaMdhanA kArya arthe 'sara' sAthe judI judI jagyAe javAnuM, evAnuM thatAM temanA nikaTAne aMjali arpIe evI zakti mATe paramakRpALudeva paramAtmAna paricayano hAhAvo maLyo. temanI sAthe hoIe tyAre samaya haMmeza drutagatie vaheto. musApharImAM kalAko kayAM nIkaLI jatA teno khyAla . heto nahIM.. jarUrI viSayo para vidvattApUrNa abhiprAya ApavAnI sAthe prArthanA. 32 prabuddha jIvana mukhAkRtivALA mAstarane badale hasamukhA, maLatAvaDA, AtmIyatA relAvatA vidvAna vaDIla amane maLyA ! prathama mulAkAtamAM vAta vAtamAM sAmevALAne potAnA karI levAnI temanI sahaja kaLAno paricaya maLyo ane e potApaNuM- e AtmIyatAnuM veMcANa pachI to kayAreya tUTayuM nahIM..... ame temane premAda2thI 'sara' kahetA. 'ame' eTale pU. gurudeva zrI rAkezabhAI sAthe bhakti, Ada2 ke snehathI joDAyelA dharmAnurAgI jIvo. 'sara' amArA prAyaH dareka moTA prasaMgamAM AyojanamAM, motsavamAM upasthita rahetA. temaNe mAtra pIeca.DI.nA zodha prabaMdhamAM ke tene graMtharUpe nirmANa karavAno mahAkAryamAM ja mArgadarzana nathI ApyuM. saMsthAnAM aneka nAnA-moTA kAryamAM temanI vidvatA bahuzrutatA, dIrdhadraSTi vyavahAra kuzaLatA vagereno bharapUra lAbha mane maLyo che. zraddhApreraka pU. ramaNabhAI tta jyoti pramoda zAha DaoN. ramaNabhAInA mArA jIvanamAM ghaNAM ghaNAM upakAra che. huM ''zrI muMbaI jaina yuvaka saMghamAM zrI ramaNabhAI sAthe tathA zrI Atmavallabha maMgala maMdira''mAM tArAbena sAthe sAmAjika sevAnA kAryomAM joDAI te pahelAM sohiyA kaoNlejamAM tArAbena amArA gujarAtI viSayanA prophezara hatAM. ane mArA pati sva. pramoda 'mahAvIra jaina vidyAlaya''mAM zrI ramaNabhAI sAthe saMkaLAyelA hatA. Ama ame baMne jaNA lagna pahelAM ja ramaNabhAI - tArAbenanA paricayamAM hatAM. sevAnA kAryamAM joDAryA pachI mane A vidvAna daMpatI taraphathI khUba ja suMda2 mArgadarzana maLatuM hatuM. / / zrI sadgurucaraNArpaNamastu || mAre ''jaina yuvaka saMgha'' tathA ''premaLa jyoti''nA kArya mATe vAraMvAra rekhA bilDiMgamAM zrI ramAbhAInA ghare javAnuM thatuM. jyAre jAuM tyAre ramaNabhAI mane jema temanI putrI zailejAne bolAvatA hoya ema atyaMta premALa - vAthabhAve mIThI AvakAra Ape. temanI pAse besavAmAM ane temanI vAto sAMbhaLavAmAM anero AnaMda maLe. AvA prakhara vidvAna chatAM keTalAM haLavAphela lAge. temanA vAzI - vartanamAM kAya kAra ke moTAIno aMza mAtra paNa na dekhAya. bhASA paNa khUba saraLa ane - mumukSu, zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapura chatAM evI sacoTa hoya ke sAMbhaLanArane gaLe UtarI jAya. mArAmAM sthAnakavAsInA saMskAra hovAthI huM derAsara darzana karavA jAuM paNa pUjAmAM mAnatI na hatI, ramAbhAIe mane khUba premathI prabhupUjAmAM zraddhA karAvI. jina pratimAnuM uttama avalaMbana levAthI ApaNA bhAvonI ghaNI ja zuddhi ane vRddhi thAya che - te eTaluM sacoTa rIte mane samajAvyuM - ke je Aje dharamapuramAM atyaMta prasannatApUrvaka pUjA kahuM anubhavuM chuM. jo ramAbhAIe mane prabhupUjanano ATalo mahimA na batAvyo hota to huM prabhunA pavitra sparzano AnaMda atyAre je anubhavuM chuM tenAthI vaMcita rahI gaI hota. mane jaina dharmanA mULa sidhdhAMto ane gUDha arcI samajAvavAmAM ane temAM mArI zraddhA draDha karAvavAmAM ramAbhAIno tho moTo phALo che - ane tenA kAko ja Aje mane manuSyajIvanamAM je mahA-mahA-mahA durlabha gaNAya te sadgurunuM zaraNa maLyuM che. ke je gurunI nizrAmAM yathArtha sAdhanA thAya to bhavabhramaNa TI jAya evo apUrva avasara prApta thayo che. tene mATe to huM zrI ramaNabhAInI atyaMta RNI chuM. . tA.1-11-1991nA divase acAnaka hArTapheIlathI mArA pati Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 , prabuddha jIvana pramodanuM ati duHkhada avasAna thayuM. te samaye mArA traNeya saMtAno AdhyAtmika mArge sAdhanAmAM AgaLa vadhI rahI chuM. Ama, mane sadgurunA sonAlI- jIgneza - cIrAga kaoNlejamAM bhaNatAM hatAM. mArA mAthe Abha zaraNa sudhI pahoMcADanArA zrI ramaNabhAIno paramArtha upakAra to mAruM tUTI paDyuM hatuM. tevA kaparI kasoTInA samaye sva. pramodanI zradhdhAMjali bhavobhavanuM bhAtu banI raheze. pote khUba kAryarata rahetA hovA chatA sabhAmAM zrI ramaNabhAIe jAheramAM kahyuM ke bahena jyoti, tAre cUDI mArA gharanA nAnA, moTA, sukha-du :khanA dareka prasaMge ramaNabhAInI cAMdalo kADhavAnA nathI. maMgaLasUtra paNa paherI rAkhaje. tAre pramodabhAI hAjarI aza.. hAjarI acUka hoya. hatA tyAre jema rahetI hatI tema ja have pachI paNa rahevuM. vyavasAyanI. zrI ramaNabhAIno deha vilaya thayo tenA 1 mahinA pahelAM tA. 20javAbadArI mAthe AvI che. to tyAM tArA mATe pramodabhAI tArI sAthe 9-05nA divase huM temane maLavA muluMDa temanA navA ghare gaI tyAre ja che ema mAnaje.... ramaNabhAInA A AzvAsane mane ghaNI ja hiMmata temanI pAse sAyalAthI pU. nalInabhAI- vikramabhAI, minaLabahena, ane zakti ApyA. ane bIje ja divase mArA mAtA-pitAnA AzIrvAda vagere beThA hatA. badhAnI sAthe khUba ja svasthatAthI teo vAto karI laIne meM ophisa saMbhALI lIdhI. ramaNabhAIe ApelI preraNA ane rahyA hatA. joke zarIre ghaNI ja azakti jatI hatI. paraMtu temaNe kahyuM hiMmatanA kAraNo ja huM saphaLatApUrvaka bijhanesa saMbhALI zakI. temAM paNa mane ramaNabhAInA jamAI cetanabhAIno ghaNo sahakAra maLyo che. pachI ke saDavuM - gaLavuM - paDavuM e to zarIrano dharma che. mATe zarIranI bahu to mArA traNeya saMtAno potAno abhyAsa pUro karIne mArI sAthe ciMtA na karavI. zarIra zarIranuM kAma kare che. ane huM mArA AnaMdamAM chuM. ophisamAM joDAtA gayA. ane Aje mArA baMne dIkarAo dhaMdhAmAM ghaNI - amane badhAne tamaNa potAnuM lakhaluM pustaka "vAraprabhunA vacanA" ja sArI rIte seTa thaI gayA che. mArA traNa saMtAnone paraNAvIne potAnA hAthe saMdezo lakhI lakhIne ApyuM. temane gRhastha jIvanamAM seTa karavAnI javAbadArI paNa huM pUrI karI zakI' AvA zAnayogI, karmayogI, bhaktiyogI, vAtsalyamUrti zrI ramaNabhAInA chuM. - atyAre ghara tathA ophisanI javAbadArImAMthI nivRtta thaIne pavitra AtmAne huM AtmabhAve koTi koTi vaMdana karuM chuM. dharamapuramAM mArA anaMta upakArI paramapUjya gurudevanI nizrAmAM huM mumukSu, zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapura vAtsalyamUrti ramaNabhAI sara D meghala desAI trideva' bilDiMgamAM meM paga mUkyo. AMkha sAme taravarato hato e khoTI paDI. jyAre huM maLI eka saumya vyaktitvane eTale ke AdaraNIya sadA prasanna cahero. dara vakhatanI jema e lAgaNI nItarato raNako hamaNAM ramaNabhAI sarane ! ahIM 'AdaraNIya' zabda eka aupacArika vizeSaNa saMbhaLAze..."are ! A koNa AvyuM? A to mArI bIjI dIkarI AvI tarIke joDAyo nathI, paNa emanI sAdAI ane saraLatA, vidvatA ane che ne !' evI AzA karanArA mArA manane mAtra sUnakAra maLyo. vinamratA joI mArA hRdayamAM je AdarabhAva jAgyo hato te thakI joDAyo daravAjAnA uMbare ja mArA paga thIjI gayAM. che. Thesis nA nimitte sara ane tArAbena sAthe judAM judAM nivRtti kSetre jemane meM satata kAryazIla joyA hatA, teo Aje koI ajabanI javAnuM thatuM. kyAreka IDara to kyAreka pAlitANA, kyAreka devalAlI to - zAMti oDhI, cira nidrAmAM poDhyA hatA. emanA mukha para saMtoSa kyAreka mahAbaLezvara. A daramyAna emanA vyaktitvanA aneka suMdara chavAyelo hato. Izvare soMpela jIvanakArya pote yathAzakti pUrNa karyAno pAsAono mane paricaya maLyo. teo vidvAna, sAttvika, dhIragaMbhIra saMtoSa. phona para emanI sAthe thayelI e chellI vAta paDaghAI.. AbhamAM chatAM hasamukhA ane vinodI hatAM. daMbhano abhAva, pAradarzaka vyaktitva vAdaLAo dUradUrathI Ave...bhegA thAya ane vikharAI jAya, jIvanamAM ane badheya ADJUST thaI javAno emano guNa mane khUba sparzI gayo. paNa Ama ja badhA bhegA thAya che ane pachI kyAMya vikharAI jAya che. eka vakhata huM IDaramAM sara ane tArAbenanI sevAmAM hatI, tyAre emanA AMkhanA AMsune huM rokI na zakI. mArA zira upara chAyA banIne rahelAM mATe tharmosamAM dUdha AvyuM hatuM. temaNo vAparI lIdhAM pachI meM saheje eka vAtsalyanA vAdaLAe Aje vidAya lIdhI hatI...koI dUranA Abha pUchayuM 'barAbara hatuM?' to hasIne bolyA, "bahu sarasa'. meM Agraha tarapha eNe gati karI hatI...teo mane haMmezA kahetA, "jIvanamAM kaMI karI thoDuM vadhu umeryuM. pAchaLathI khabara paDI ke tharmosa badalAI gayAM pakaDI na rAkhavuM. parivartana e saMsArano niyama che. ApaNe e mATe hatAM ane emane ochI sugar nA badale Double Sugar vALuM dUdha taiyAra rahevuM, nahIM to eno svIkAra karavo bahu agharo banI jAya che.' apAI gayuM hatuM. paNa amane teoe jarApaNa aNasAra na AvavA emanI vidAya svIkAravI Aje mAre mATe agharI hatI. dIdho ke emanI jarUriyAtathI sAva viparIta ja dUdha apAyuM hatuM. bIjIvAra lohInA saMbaMdhe to teo mArA koI ja na hatAM.parA lAgaNIne dhyAna rAkhajo' ema kahevAnI ke jaNAvavAnI koI uttejanA nahIM. Avela saMbaMdhe teo mArA pitA hatA ja. temanI sAthenI prathama mulAkAtamAM ja paristhitino zAMta svIkAra. na koI phariyAdanI vRtti ke na koI pheraphAranI eka potIkApaNuM lAgyuM hatuM. te vakhate parama pUjya gurudevazrI 'Atmasiddhi ceSTA...vaLI amArI bhUla enuM du:kha thatuM aTakAvavA, teoe vinoda zAstra' upara Thesis lakhI rahyA'tA. emAM emanA mArgadarzaka bahumukhI karyo..."emAM tamAro kaMI vAMka nathI...A to tame emAM khUba prema umeryo pratibhA dharAvanAra prakhara vidvAna che, ema samAcAra maLyAM. maLavAnuM eTale vadhAre gaLyuM thaI gayuM !" mana thayuM paNa Dara lAgyo. AvI vyaktio lagabhaga bhArekhama ? emanuM hRdaya eTaluM komaLa hatuM ke potAne takalIpha paDe to te sahana mijAjavALI hoya evo manamAM khyAla hato. mArI badhI ja dhAraNAo karI letAM, sAmA mANasanI lAgaNInuM sammAna rAkhatA. koInuM dilana Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006, dUbhAya evuM temanuM vartana hatuM. mane to mAnavAmAM ja nahotuM AvatuM ke nahIM...koI dabANa nahIM...koI harakhazoka nahIM. sUcana ApI vAta AvuM mAkhaNa jevuM hRdaya jenuM che, teo eka kaDaka Military Officer paNa mUkI detA. eno Agraha kyAreya na karatAM, saMsthA taraphathI thatAM rahI cUkyA che. He was a strict disciplinarian, not towards oth- nATyaprayogonI paTakathA ane saMvAdo pahelAM saranI najara taLe jatAM . ers but towards himself. ghaDiyALanA kAMTA koI vakhata time cUke temanA sUcano, mArgadarzana ane protsAhanathI e kArya vadhu dIpI uThatuM. paNa kharA, paNa teo potAno time kyAreya na cUkatAM. pote hAthamAM vaLI bhUla thaI hoya to evI kuneha ane snehathI batAvatAM ke ApaNe lIdheluM kAma niyata samaye karIne ja ApatA. game tevI kaTokaTI AvI hatAza to na thaIe paraMtu e samajI, sudhArI, bamaNAM utsAhathI AgaLa hoya ke game teTalAM teo vyasta hoya, mane nathI sAMbharatuM ke kyAreya vadhIe. temaNe potAnuM kAma postpone karyuM hoya ke tArAbenane delegate karyuM bIjo moTo guNa je meM emanAmAM joyo, te hato "upagRhana'no. hoya. sittera varSathI upara emanI umara paNa satyAvIsa varSanA yuvAnane temanA moMDhe meM kyAreya koInI niMdA nathI sAMbhaLI. evuM nahotuM ke zaramAve evo emano kAma karavAno jusso hato. mane yAda che ame sAcA-khoTAne teo pArakhI nahotA zakatA. teonI vicakSaNa dRSTimAM divALI zibira arthe pAlitANAM hatAM. Akho divasa zibiranA badhuM ja AvI jatuM. chatAM khoTAne gauNa karI sAruM pAsuM mukhya karatAM; kAryakramomAM jato ane rAtre Thesis Checking nuM kAma cAlatuM. temane ane mane paNa e ja zikhAmaNa ApatAM. AMkhanI takalIpha hovAnA kAraNe huM temane vAMcI saMbhaLAvatI ane teo teo bhale jJAnanA ArAdhaka tarIke samAjamAM pratiSThita hatAM, paNa temAM jarUrI sudhArAvadhArA karAvatAM. vAMcatA vAMcatA mane jhokAM AvI mane jo pUcho to huM kahIza ke teo bhaktinA cAhaka hatAM. game teTalAM jatAM paNa sara...ekadama jAgRta 'vAtsalyathI kahetA; "jA, tArAbenanI A kAma hoya paNa pUjAno niyama yathAvat. jinezvara bhagavAnanA stavano bAjumAM sUIjA, thAkI gaI cho. huM A bIjI meghalathI (eTale ke Mag-. emane khUba gamatAM ane mArI posa gavaDAvatAM. mane kahetAM, yazovijayajI nifying Glass thI mAruM kAma AgaLa calAvIza. phakara nahIM kara.'' ane AnaMdaghanajInA pado gAvAno kharo lahAvo levo hoya to ene Ama huM thAkatI, paNa teo na thAkatAM, na kaMTALatA. jANe potAnI mukhapATha karI pachI gAvA. ame sAthe stavana gAie ane bhAvavibhora Thesis nuM kAma karatA hoya evI cIvaTAI ane utsAha huM emanAmAM ! thaI teo mane e padomAM chupAyelo marma samajAvatAM, pAlitANAmAM jotI, ane mane emanI niHsvArthatA pratye ahobhAva jAgato. parama emanI sAthe karelI bhakti ane caityavaMdananI smRti kadI na bhUMsAya pUjya gurudevazrIne 'zrI Atmasiddhi zAstra' upa2Ph.D. karavAmAM, eka mArgadarzakanI javAbadArI svIkArI, zAnadAnanA kAryamAM teoe kaLaza evI che. 1 mUkavA samAna kArya karyuM che. kAraNake Aje e Thesis graMthanuM svarUpa mathathanA saptarazA javA A smaraNayAtrA to ghaNA pAmI koI eka be vyakti sudhI sImita na rahetAM hajAro mumukSuone ema paNa ro mamakSa ona ema che paNa maryAdAthI baMdhAyelI chuM, tethI kalama ahIM aTakAvatAM eTaluM jJAnaprakAza ApanAruM amUlya sAdhana banI rahela che. ja kahIza ke saMsAramAM keTalIka vyaktio evI chApa aMkita karI jatI saranA vyaktitvanuM eka bIjuM suMdara pADyuM hatuM temanI nirahaMkAritA, hoya che, jene kALa paNa nAmazeSa karI zakato nathI. vAtsalyamUrti jenA darzana thatAM temanI anAgrahavRttimAM teo salAha ApatA, paNa ramaNabhAI sara' e mAMhyalA eka che. pachI e salAha amalamAM mUkAI che ke nahIM e bAbata koI piMjaNa mumukSu, zrImad rAjacaMdra Azrama-dharamapura DaoN. ramaNalAla cI. zAhane eka snehasabhara smaraNAMjali bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA jaina yuvakasaMghanI AgrahabharI vinaMtine mAna ApInAdurasta tabiyata virala vyakti che. teone jyAre jyAre huM phona (javalle ja) karato tyAre hovA chatAM smaraNAMjali be vAkyomAM rajU karuM chuM. mArI ane temano kahetA ke "mArA mitra sAthe ame baMne tamAre tyAM AvavA mAgIe chIe saMbaMdha jI. ela. jaina hosTela elaphinsTana roDa para. mAro pIeca.DI.no je anukULatAe jaNAvIza be traNa vAra A vAtane teo caritArtha na abhyAsa tathA temano prathama varSa mATeno abhyAsa vakhate ame baMne karI zakyA ane 14 rAjalokamAM lAMbI ke TUMkI saphara karavA upaDI gayA. AjubAjunI rUmamAM rahetA hatA. ame keTalAMka vidyArthIo agAsI temanuM sAdagI, sauhArdapUrI, neha TapakatuM dhArmika, sAmAjika, kauTuMbika para caDhI rAtanA ardhI-ardhA kalAka tArA jotA. huM sahune tArA batAvato. Ama jIvana, dharmAnurAga, devadarzana, tIrthayAtrA, gurubhagavaMto zAsanAdhipati, . prabuddha jIvanamAM ekAdeka aMkamAM mArA pitAzrI viSe kaMIka lakhANamAM mahArAja sAtheno kevo advitIya paricaya haze ke thoDAMka ja vakhata pUrve , temane be prabhu pratimAo temanI pAsethI maLI ! mAro paNa temaNe ullekha karyo. tyArathI meM temAM lekho lakhavAnuM zarU temaNe je 150 graMtho lakhyA che temAM pratyeka pRSTha para paramocca karyuM. lagabhaga 12-18 varSa chUTaka chUTaka lekho lakhato rahyo. tenuM eka kakSAnuM jJAna ja vahevaDAvyuM che. temanI zailI vidvadabhogya hovA chatAM pustaka pragaTa karyuM. ramaNabhAIe tyAra pachI bIjA pustaka mATe sUcana paNa ADaMbara vihIna saraLa, lokabhogya rahI che. karyuM. meM kahyuM ke mArA ane tamArA baMnenA lekho chapAya to huM teyAra chuM. mArI pAse vadhu lakhavAnI zakti nathI tethI samApanamAM eTaluM jarUra temaNe zarata kabUla karI. temanI sUcanA pramANe te mATe meM eka lAkha paramAtmA pAse prArthanA rUpe jaNAvuM ke temanA puNyAnubaMdhI puNyanA ekAvana hajArano ceka Apyo. tenA paripAka rUpe amArA baMnenA lekhanuM paripAka rUpe teo jyAMthI mokSa sidhAvI zakAya tevA mahA videhAdi pustaka paNa pragaTa thaI zakyuM che. prabuddha jIvanamAM mArA 44 lekho kSetramAM janmI gaNatarInA janmomAM bhavATavino phero baMdha karI ajJAtarUpe pragaTa thaI cUkyAM che. ' . * ApaNane paNa temAM sAmela thavAnuM saubhAgya prApta karAve. vadhu lakhavAne te mATe ramaNabhAInA nirmaLa sahakAra mATe AbhAra. saMsthAnI sthiti zabdo nathI. jeTaluM lakhAya teTaluM temanA mATe ochuM che. teo eka mATe sUcanA karI te arthe saMsthAne eka lAkha rUpiyA ApyA... samartha vivecaka, sAhityarasika tattvajJAna dharAvanArA kuzaLa paMDita hatA. ramaNabhAI jaina sAhitya, tattvajJAna, kamadi siddhAntonuM sacoTa temanA AtmAne karmonA paripAka rUpe akalpa evI uccattama gati pramANa puraskAra vivecane sAdA zabdomAM lokabhogya zailImAM rajU karI maLe jethI pharI saMsAra sAgaramAM pharI pharI bhaTakavAnuM kAyama mATenuM pUruM zakavAnI advitIya kuneha tathA capaLatA dharAvanArI advitIya ekAkI thaI gayuM hoya. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 * prabuddha jIvana ArUDha vidvAna DaoN. ramaNabhAI || kezavarAma, kA. zAstrI pro. DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA avasAnanA samAcAra maLatAM bhAre paraMtu jenadarzana laie to emAM to DaoN. ramaNalAla zAha mAre mate du:kha thayuM. mArAthI batrIsa-tetrIsa varSa nAnA Do. zAha muMbaI ananya hatA. Aje eo ApaNI vaccethI khasI gayA che e noMdhavuM yunivarsiTImAM adhyApaka tarIke joDAyA tyArathI amAro saMbaMdha zarU joIe. saMkhyAbaMdha jenadarzananA graMtho ApI emaNo e viSaye nAma thayo. jaina darzananA to eo ArUDha vidvAna hatA, jenI khAtarI to amara thaI cUkyA. eono amara AtmA ahaMta caraNomAM zAzvata zAMti prabuddha jaina'nA mukhapRSTha vAMcatAM ja spaSTa thAya che. jaina samAjane enI anubhave evI bhAvanA. khoTa paDI che, paraMtu madhyakAlIna gujarAta rAsa-phAgu-bAlAvabodhonI gujarAte eka mahatvanA vivecaka gumAvyA che. mArAthI 32 varSa madhyakAlIna gujarAtI bhASAnA eo ArUDha vidvAna hatA. bIjA vidvAna nA nAnA hatA. 'prabuddha jIvana'nA aMkamAM chapAtA emanA agralekho emanI sva. pro. Do. harivallabha bhAyANI hatA, paraMtu eo jainetara madhyakAlIna vidvatAno khyAla ApI rahyA hatA. aMte eka mahattvanI vigata jarAvuM gujarAtInAM niSNAMta kahI zakAya. ke 1983mAM punAmAM "gujarAtI sAhitya pariSada'nuM adhivezana thayeluM Ameya bhASAzAstrI kahevAya evA vidvAno ApaNe tyAM gaNyAgAMThyA emAM mAro paricaya DaoN. ramaNalAlabhAIe bahu rasika ane ramUjI rIte thayAM che. temAM che noMdhapAtra evA sva. vrajalAla zAstrI, sva. narasiMharAva diveTiyA ane sva. kezava harSada dhruva e traNa ja kahI zakAya. emano Apyo hato. je sAMbhaLI tAsabhyoe emane AnaMdathI vadhAvI lIdhA. khADo pUranArA to sva. madhusUdana modI, mArA priya ziSya sva. e pachI uttarottara amAro saMbaMdha gADha thato rahyo hato. emanAM prakAzana Do, bhogIlAla sAMDesarA, sva. Do. harivallabha bhAyANI ane mArI avirata mane mokalato rahetA hatA.' gaNatarI thAya che. du:khano viSaya che ke A cAramAM huM bacyo che. ekavAra amerikAne mArA pravAsano paricaya ApavA emaNe Do. ramaNalAlabhAI madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhityamAM ananya saMdhanA sabhyo samakSa mane bolAvyo hato. eo sadagati meLave evI rahyA che. bhAvanA! avismaraNIya ramaNabhAI jitendra bI. zAha - pro. ramaNabhAI zAhanA paricayamAM nimitta banyuM prabuddha jIvana. bhAvi kAryakrama aMge paNa carcA thaI hatI. jena pAribhASika zabdakoza lagabhaga aDhI dAyakAthI paNa vadhu samayathI 'prabuddha jIvana' niyamita taiyAra karavA mATe meM temane mArA vicAro rajU karyA tyAre temaNe jaNAvyuM vAMcavAno lAbha maLato rahyo che. cImanabhAI cakubhAI taMtrI hatA tyAre hatuM ke teo paNa A aMge vicArI rahyA che. bhAratIya sAhityanuM adhyayana temanA taMtrIlekho vAMcelA che. cImanabhAI cakubhAI uttarAvasthAmAM hatA jena sAhityanA adhyayana vagara adhUruM rahI jAya tethI jena sAhityanuM tyAre prabuddha jIvana saMcAlana aMge ghaNAnA manamAM AzaMkA UbhI thaI adhyayana Avazyaka che, paNa jaina sAhityamAM AvatA pAribhASika hatI ane eka vicAra darekanA manamAM udbhavelo ke have prabuddha jIvana zabdone lIdhe ghaNA jijJAsuo mATe A sAhitya dUha banI jAya che koNa calAvaze? tyAre cImanabhAIe spaSTa vizvAsa vyakta karelo ke mATe eka pramANabhUta pAribhASika zabdakozanI AvazyakatA che. A prabuddhajIvananuM sukAna pro. ramaNabhAIne soMpyuM che ane teo prabuddha bAbate amArA vicAro samAna hatA. meM A kArya teozrIne ja karavA jIvananuM saMcAlana sucAru rIte karaze. cImanabhAIe vyakta karelo vizvAsa jaNAvyuM ane prAthamikatA ApI pUrNa karavA mATe vinaMtI karI ane temaNe zrI ramaNabhAIe zatapratizata sAco pUravAra karI batAvyo. zrI mArI vinaMtI saharSa svIkArI lIdhI. pachI to avAranavAra A bAbate ramaNabhAIe jIvananA aMta sudhI prabuddha jIvananuM taMtrIpada saMbhALyuM carcA thatI hatI. chelle jyAre asvastha thayA ane tabiyatanI maryAdAne ane saphaLatApUrvaka nibhAvyuM. AjanA yugamAM uttama lekhanakAryano vyApa kAro kArya pUrNa nahIM thAya tevo khyAla AvI gayo hato tethI thoDAM ghaTI rahyo che ane navA yuvAlekhakono dukALa paDyo che tevA samaye divasa pUrve temaNe mane patra lakhI potAnI asvastha tabiyatane kAraNe koIparA sAmayikane niyamita pragaTa karavAnuM kArya atyaMta duSkara hoya have kArya karI nahIM zake tethI javAbadArIthI mukta karI ciMtAmukta karavA che, paNa ramaNabhAIe A kArya khUba ja kuzaLatApUrvaka pUrNa karyuM hatuM. jaNAvyuM hatuM. temano patra maLatAM ja muMbaI phona para vAta karI hatI. mu. thoDAM samaya pUrve temanI sAthe phona para carcA thatI hatI tyAre temaNe tArAbena sAthe paNa vAta thaI hatI. tArAbena temanA sAcA jIvanasAthI saMtoSa vyakta karyo hato ke prabuddha jIvananuM sukAna saMbhALyA pachI eka ane pratyeka kAryamAM sahabhAgI thanAra uttama jIvanasaMginI. temaNe jaNAvyuM paNa aMka nirdhArita samayathI moDo prakAzita thayo nathI. deza-videzanA ke A kAma khUba ja mahattvanuM che ane teo zrI ramaNabhAIne badhI ja pravAse gayA hoya, yAtrAe gayA hoya ke anya kAryomAM vyasta hoya jAtano sahayoga karaze. ApaNe A kArya pUruM karavuM ja che ema kahIne topaNa prabuddha jIvananA aMkanI sAmagrI pahelAMthI ja taiyAra karI rAkhI mane ramAbhAI sAthe vAta karavA jaNAvyuM. ramaNabhAIe e samaye kahyuM hoya ane nakkI karela samaye prakAzita thAya ja. AvI temanI niyamitatA, ke have zarIra thAkyuM che, mana svastha che. manathI prasanna chuM paraMtu zarIranA cIvaTa ane khaMta hatA. ramaNabhAI je kAMI kAma svIkAratA te khUba ja sAtha vagara.kazuM ja na thaI zake. eTale have huM koIpaNa kAmano bojo javAbadArIpUrvaka nibhAvatA hatA. koI kAraNasara svIkAreluM kArya thaI levA mAgato nathI. je javAbadArI che te lekho lakhAya che have bIjI zake tema na hoya to te aMge potAnI sthiti spaSTa karatAM kyAreya nAnama navI javAbadArI laI zakAya tema nathI tethI temaNe potAnuM asAmarthya anubhavatA na hatA. , . . . darzAveluM. teo jIvananA aMta sudhI satata kAryarata rahyA, lakhatA rahyA, pAMceka varSa pahelAM surata mukAme jaina vidvAno taiyAra karavAnI eka ciMtana karatA rahyA ane pote svIkArelI javAbadArI aMge saMpUrNa sajAga yojanAnA udghATana samArohamAM ame sAthe hatA. vayovRddha paMDita zrI rahyA hatA. chabIladAsabhAInA ghare rokAyA hatA. savAranA kAryakrama pachI ame temanI rasa ane rUcinA viSayono vyApa paNa ghaNo ja moTo, sAhitya judA judA aneka viSayo para vicAra vinimaya karI rahyA hatAM tyAre to temano mukhya viSaya hato ja. paraMtu tattvaciMtana para satata cAlu ja Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 rahetuM. jenA darzananA gUDha rahasyone saraLa bhASAmAM rajU karavAnI temanI ane jijJAsuo sudhI A AnaMda vaheMcyo hato. jainasAhitya samAroha AgavI kaLA hatI. teoe chelle upAdhyAya yazovijayajInA be mahamUlAM ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA jevI be ati mahattvanI pravRtti teo graMtharatno adhyAtmasAra ane jJAnasAranA gujarAtI anuvAda ApyA. jIvananA aMta sudhI avirata karatA rahyAM, aneka navA vidvAno ane adhyAtmasAra graMtha to atyaMta kliSTa ane dArzanika vicArothI bharapUra, vaktAone teo protsAhana ApI AgaLa laI AvatA. AjanA aneka paNa temaNe A graMthano saraLa ane subodha anuvAda karI svAdhyAya rasiko vaktAo, lekhako ane saMzodhako temanI A pravRttine kAraNe jIvanamAM mATe khUba ja moTo AdhAra pUro pADyo che. tevI ja rIte jJAnasAra to ghaNAM AgaLa vadhyAM che. koInuM nabaLuM saMzodhana ke pravacana hoya to tenI jaina dharmanI gItA jevo saraLa paNa khUba ja gaMbhIra arthasabhara evA AkarI TIkA kare nahIM ane hatotsAhI thavA na de, bhUlone sudhArIne graMthano paNa anuvAda Apyo. jJAnasArano saraLa bhASAmAM anuvAda pharI pAchA AgaLa vadhe te mATe yogya mArgadarzana Ape ane pharI pAcho karI prakAzita karyo che. A be graMthonuM kAma cAlatuM hatuM tyAre meM temane AgaLa vadhavAno avasara Ape. Ama navA navA vidvAnone jIvanamAM prazna karelo ke ramAbhAI ! tame ATaluM badhuM lakhavAnuM kevI rIte karI AgaLa vadhavAnI uttama taka ApanAra ramaNabhAI kuzaLa netA hatA. zako cho? tyAre temaNe javAba Apyo hato ke roja be traNa sAmAyika ' temaNe saMpAdita-saMzodhita karela graMthonI saMkhyA ghaNI moTI che. karuM chuM. ane sAmAyikamAM svAdhyAya karuM chuM. lekhanakArya karuM chuM. ' lekhonI saMkhyA paNa ghaNI moTI che. sAMprata saha ciMtananA bhAgomAM - savAre ramAbhAIne phona karyo hoya to moTA bhAge jinAlayamAM tathA jinadarzana ciMtanamAM temanA lekho chapAyA che. lekha lakhatA pUrve pUjA karavA gayA hoya ane bapore phona karyo hoya to sAmAyikamAM pUro abhyAsa kare, nAnAmAM nAnI mAhitI ekaThI kare ane pachI saraLa hoya. jinabhakti ane zrutabhakti emanA jIvananA prANa samA hatA. bhASAmAM lokabhogya zailImAM rajU kare. AvI lekhanazailIne kAraNe teo te samaye mane zrI motIcaMda gIradharalAla kApaDiyA yAda AvI gayA. lokapriya paNa banyA hatA. temanA mArgadarzana heThaLa aneka sAdhvIjI muMbaInA ativyasta jIvanamAM ane vyasta vyavasAyamAM paNa roja mahArAjAe ane saMzodhakoe pIeca.DI.nI DigrI prApta karI che. temaNe sAmAyikamAM lekhanakArya karatA hatA tethI jaina samAjane uttama graMthonA aneka vidvAnone taiyAra karyA che. temanA mArgadarzanathI aneka saMsthAone uttama anuvAdo bheTa dharyA hatA tevI ja rIte ramaNabhAIe paNa uttama ane vyaktione lAbha thayo che. AjIvana jJAnasAdhanAnA pariNAme ciMtana ane uttama anuvAdo svAdhyAyarasikone pUrAM pADayAM che. sane 2002mAM samadarzI AcArya haribhadra suvarNacaMdraka arpaNa karavAmAM ramaNabhAIe jIvananI uttarAvasthAmAM ghaNI badhI mUccha utArI Avyo hato. suvarNacaMdraka samarpaNa samAroha amadAvAda khAte yojAya dIdhI hatI. temanI pAse ghaNo moTo graMthasaMgraha hato. A saMgrahanA hato tyAre temanA cAhakonI saMkhyA ane temanA pUjyabhAva dharAvatA pustako temaNe ja te saMgrahomAM bheTa mokalI ApyAM hatAM. lekhakone vyaktionI moTI saMkhyAmAM upasthiti rahI hatI. caMdraka khUba ja namrabhAve sahuthI moTo Azaro potAnA lekhanA ane prakAzita thayelA graMthono svIkAra karelo. A prasaMge temaNe ApeluM pravacana khUba ja mArmika ane hoya che. tenA adhikAro ane raoNyalTI jevA mAdhyamathI arthopArjana thatuM preraNAdAyI hatuM. pote karelAM kArya aMge kyAMya ahaM jaNAto na hato. hoya che. joke ghaNIvAra prakAzako lekhakaMnuM zoSaNa paNa karatA hoya che badhuM ja jANo sahajarUpe thatuM hoya tema bhAra vinA jaNAvyuM hatuM. temanAmAM paraMtu ramaNabhAIe to A badhI mAyA paNa mUkI dIdhI hatI. varSo pahelAM namratA, saujanyazIlatA ane guNagrAhItAnA guNa pUrNa rIte khIlelA temaNe kopIrAITa saMbaMdhI badhA ja hakko visarjIta karI eka moTuM Azvarya hatAM. saryuM hatuM. A temanI anAsaktavRttinuM jIvaMta daSTAMta che. teoe temanA jIvananA aneka pAsAMo che. rara, rucinA viSayono vyApa uttarAvasthAmAM potAnI tamAma kRtio paranA tamAma hakko visarjita ghaNo moTo che. eka ja lekhamAM temanA badhA ja viSayone samAvI zakAya karI eka bahu ja moTo Adarza rajU karyo che, ja nahIM. teo anekavidha pravRttithI gherAyelA hoya chatAM haMmezAM prasanna - jIvana daramyAna temaNe aneka pravRttionuM khUba suMdara rIte sukAna rahetA ane sadAya potAnA kAryamAM masta rahetA. korDa upaSlocanA saMbhALyuM hatuM. sevAnI, jJAnanI, bhaktinI ane pravAsanI pravRttiomAM ke vivAdAspada bAbatothI sadAya dUra rahetA. A pharvid guNo temanI AgavI rUci hatI, paraMtu teo A badhI pravRttiono AnaMda dharAvatA ramaNabhAI sAhityajagata, janajagata ane mitrajagatamAM potAnA parivAra sudhI sImita rAkhatA na hatA. teoe potAnA mitro avismaraNIya raheze. kALane te zuM kahIe ? | | DaoN. nareza veda (prophesara ane adhyakSa gujarAtI vibhAga-saradAra paTela yunivarsiTI vallabha vidyAnagara) pUjya murabbI zrI ramaNabhAI zAha zrI arihaMtazaraNa pAmyAnA jIvanane bhAre moTI khoTa paDI che. meM mArA sADA pAMca dAyakAnA samAcAra zrI dhanavaMtabhAI zAha dvArA TeliphonathI jANatAM huM ane mAro AyuSyamAM Avo udAtta ane umadA (Noble) mANasa joyo nathI. kuTuMbIjano atyaMta dilagIra thayAM. ghaNuM aghaTita thayuM che. thoDA samayathI mAro emanI sAtheno paricaya huM saradAra paTela yunivarsiTInA anusnAtaka emanI tabiyata barAbara rahetI na hatI e samAcAra jANyA hatA paNa gujarAtI vibhAgamAM adhyApaka tarIke joDAyo vamAra bAdano. A emane koI moTI ane gaMbhIra bImArI na hatI. eTale A samAcAra vibhAganA e vakhatanA adhyakSa murabbIzrI jazavaMta zekhaDIvALAnA teo aNadhAryA ane AghAtajanaka hatA. haju dasa-paMdara varSa teo beThA hota aMtaraMga mitra. emanA aMgrahathI teo amArA vibhAganA ane to sAruM hatuM. emanA pitAjIe to nirAmaya dIrdhAyuSya bhogavyuM hatuM yunivarsiTInA kAryo ane kAryakramo mATe AvatA. vibhAgamAM ane teo pote AhAravihAramAM ghaNA sAdA ane saMyamI hatA. koI lekacararamAMthI rIDaranA pada mATe mArI varaNI thaI tyAre teo pasaMdagI vyasana ane vaLagaNa vagaranA hatA. tema beThADuM jIva na hatA, ghaNA samitimAM tajajJa tarIke sevAo ApavA mATe AvelA. InTaravyumAM pravRttizIla hatA. eTale Ama ekAeka bane e vAta manathI svIkArI pasaMdagI samitinA anya sabhyo sAthe prasannatApUrvaka mArI varaNI karyA zakAtI na hatI. kALane te zuM kahIe ? jarIkeya na cUkyo; aNadhAryA bAda emaNo yunivarsiTInA e vakhatanA kulapatizrI ane vibhAgIyA ghAva karyo? ke ' vaDane mArI kArakirdI ujjavaLa bane evuM jaNAtAM mane zakya teTaluM emanA javAthI mAtra emanA svajano, snehIo mitrone ja nahIM, vaheluM prophesara tarIke pramozana ApavA patra lakhIne ziphArasa karelI ! kevaLa jaina samAja ane vidyAsamAjane ja nahIM ApaNA samagra sAMskRtika eTaluM ja nahIM muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAgamAM vyAkhyAna Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana ApavA mATe nimaMtyo hato. pachI muMbaI ane pAlanapura khAte emanA emaNe kayAreya karyo na hato. emanI badhI lAyakAto hovA chatAM paricita jhaverI parivAro dvArA cAlatI pratiSThita vyAkhyAnamALAomAM labdhapratiSThita gaNAtA vidvAnoe emane muMbaI yunivarsiTImAM prophesaranuM vyAkhyAno ApavA mATe mane nimaMtyo hato. tyAra bAda muMbaI jena pada na ApIne emane ane emanA vibhAgane keTalo anyAya karelo yuvaka saMghanI pratiSThita vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAno ApavA mATe ane enI rAva phariyAda, kacavATa ke aphasosa paNa emaNe kayAreya vyakta prativarSa nimaMtrita karatA rahyA hatA. teo vakhatovakhata jaina ane bauddha karyAnuM jANyuM nathI. dharmadarzana para vyAkhyAno ApavA mATe jApAna ane yuropa-amerikA jIvanamAM teo AsuroSa ane AsutoSanA mANasa na hatA; sama jatA hatA to temanA anuyAyI tarIke bhAIzrI kumArapALa desAInI ane damanA upAsaka hatA. tapa ane titikSAnA cAhaka hatA. eTale ja jema e darzanomAM taiyAra thaI vyAkhyAno mATe videzomAM javA mATe Izvaranirmita vyaSTi ane samaSTinA premI hatA. paMDanA saMtAnone to Agraha karatA rahyA hatA. evA pravAso mATenI Arthika jogavAI karI sau koI cAhe paNa pArakAM saMtAnone emaNe je rIte cAhyA, preryA, doryA ApavAnuM paNa teoe aneka vakhata kahyuM hatuM. emAM mArI kSamatA ane eto emAMnuM koI e vAta mAMDaze tyAre ja khyAlamAM Avaze. kaMI keTalIya sajjatA karatAM emanAM sneha saujanya vizeSa hatA. saMsthAonA caNatara ane ghaDataramAMya emano A vAtsalyabhAva kAma emanA vibhAgamAM vyAkhyAno mATe mane nimaMcyo hato tyAre yajamAna karato hato. gujarAta yunivarsiTInA vAIsa cAnselara pada upara mArI hoI AvakAravA jAte muMbaI senTrala relave sTezana para AvelA ane nimaNUMka thatAM ja mane zubhecchAo ane AzIrvAda ApavAnI sAthe ja mane mArA moTAbhAI ane sALAone tyAM UtaravAnI tathA rahevAnI eka sArA ane saphaLa kulapati thavA mATe mAre kaI kaI bAbato dhyAnamAM suvidhA hovAthI temane tyAM javA devAnI mArI vinaMtI chatAM potAne tyAM rAkhavI tenuM yathocita mArgadarzana paNa mane ApeluM. e arasAmAM mane ja malabArahilanA nivAsasthAne rAkhyo hato. ema karIne emaNe mane phUDa poIjhaniMga thayAnI khabara maLatAM ja jaina dharmadarzananA eka moTA potAnA AtmIya svajana tarIke gharamAM ane samAjamAM sthApyo hato. ane mahattvanI parisaMvAdamAMthI samaya kADhI mArI khabara kADhavA ane A ja to emanI vizeSatA hatI. mArI jema keTakeTalI vyaktinA ane mane sukhazAtA prabodhavA mAre baMgale AvI pahoMcI kRpAprasAdasamI saMsthAnA utkarSa ane vikAsamAM emanA varada hastano sparza haze ! devamUrti ApI gayelA! mArA kulapati kALamAM eka samaye muMbaImAM ta nAnA vidyArthI ane sAmAnya manuSyathI mAMDIne sevako, zrAvako, yojAyelAM mArAM vyAkhyAnomAM huM saMyogavazAt upasthita rahI zakuM ema zreSThIo, munio sauno nehAdara jItavAnI ane emane AtmIya na hato tyAre mAre badale avejImAM vyAkhyAno ApIne emaNe mane karavAnI zakti emanAmAM sahajarUpe hatI. adhyayana, saMcAlana, lekhana, ane Ayojakone moTI mUMjhavaNa ane muzkelImAMthI ugArI lIdhA hatA. saMzodhana, saMpAdananI vyaktigata pravRtti uparAMta sthApana, vyavasthApana, kayAMya moTAI nahIM, abhimAna nahIM, narI mamatA, nirbheLa vatsalatA. saMcAlana ane vahIvaTanI saMsthAgata pravRttio niSThA ane nisabatapUrvaka pIDha ane proDha to evA hatA ke emanI hAjarImAM koIthI ajUgatuM paraMtu niyamita ane nispRha rahIne karavAnI AvaData paNa emanAmAM vicArI-bolI ke AcarI zakAya nahI. chatAMya zizusahaja saraLatA ane ' sahajasulabha hatI. emanA javAthI keTalI badhI vyaktio ane kutUhala ane yuvA sahaja udhamasAhasa emanAmAM hatA. e kAraNe ja saMsthAonI otha gaI e to koNa jANe ? teo yAyAvara hatA. sukhALavA AvAsa nivAsa karatAM emane pravAso teo jinadharmasaMmata jIvanazailInA kevA anupAlaka hatA e emanA vadhAre priya hatA. eTale deza videzomAM emaNe keTakeTalA yAtrA pravAso nikaTanA sau jANe che paraMtu AhAra-vihAra-vyavahAra ane upacAramAM karyA ! eka zizu, eka yuvAna ane eka prauDhanA saMyukta guNo emanAmAM emanAM sAdAI, saMyama, vinaya, viveka ane nispRhatAnAM udAharaNo e vakhate pragaTatA rahetA. emanI sAthe jemaNo yAtrApravAso karyA che bIjA anekone jovA maLyA haze. japa, tapa, vrata ane vihAra uparAMta teo jo moM khole to khyAlamAM Ave ke teo vizvabharanI A laTakAMlIlA aparigravRtti kevI? potAnA jIvananuM eka dhyeya nakkI karI ene anurUpa samajavA kevA paryutsuka hatA. duniyAbharanA AvA yAtrA pravAsomAM potAnA jIvananuM prArUpa ghaDI e mujabanI jIvanacaryA goThavI nirdhArita emaNe je AnaMda ullAsa mANyA ene guMje bharI rAkhavAne badale pravAsa rIte ane mArge teo jIvyA. umaranA cokkasa tabakkAe jIvanakArya pustako lakhIne emaNe saune gulAla pahoMcADyo ! prasaMga, paristhiti, ane pravRttionA pAza ane baMdhano choDatA javAnuM nakkI karI e mujaba ghaTanA, banAva, vyakti, saMsthA sImAMthI je kAMI sora kADhavA jevo parigraha tyajatA gayA, e kAraNe ja emaNe nokarImAMthI vayocita lAgyo teo e kADhatA rahyAM. e hetuthI ja pAsaporTanI pAMkhe ane sevAnivRtti kALa Ave e pUrve ja muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI "berarathI brigeDiyara sudhI jevAM pustako karyA e pustako vidyAlayomAM vibhAganuM adhyakSapada, e nimitte maLatA lAbho ane saMsAdhano emaNe pAThyapustako to thayAM paNa navAInI vAta lokone e lAgaze ke vahelI sevAnivRtti laIne jatAM karI dIdhelAM. emanA samRddha graMthAlayamAMnA dharmAlayomAM emanI pArAyaNo beThI ! ema banyuM che emAMnI moMghI kImatI pustakone vArapharatIhAthamAM laI have mane kAMI kAmamAM AvanAra mirAtane kAraNe. rakhene emanA AvAM aneka pustako joI koI emane che." ema pUchI pUchIne dAnamAM ApI dIdhA hatA. potAnA hayAtImAM rakhaDuM philasUpha samaje. A bAhya pravAso to emanI AMtarika yAtrAnA potAnAM pustakonA kopIrAITa emaNe jatA karI dIdhA hatA. are muMbaI pUraka ane sahAyako hatA. bAhya pravAsonI samAMtare emanI AMtarayAtrA jaina yuvaka saMghanuM pramukhapada, anya aneka saMsthAnA nAnAvidha pado uparAMta cAlatI. eno paNa eka makasada hato ane e hato - sArAya vizvamAM InTaranezanala jena ceranuM adhyakSapada paNa nakkI karyA mujaba kALakrame patharAyelI virATa bhramaNAmAMthI sva-rUpa darzananI sUkSma ramaNAmAM ramamANa teo choDatA gayA hatA. nAnI nAnI Asaktio, eSaNAo ane thavAno. e yAtrAnI phalazrutirUpe emane Atmadarzana ane AtmajJAna nagaNya pralobhanomAM rAcatA manuSyonI sAmAnyatA ane pAmaratAnI keTalAM prApta thayAM e to svayaM teo ja kahI zake. paNa deva ! e joga - bAjumAM emanA vyaktitva ane cAritryanI A asAmAnyatA ane saMjoga have kevo ? varezyatA najaraaMdAja thaI zake ema nathI. : mana, vacana ane karmathI sAtvika evA A saMsArasarasA paraMtu enAthI jena dharmadarzananA teo kevA maramI hatA e to emanAM pravacano, nitAMta nirlipta evA A sAdhaka sAdhuveSa vinA paNa sAdhu-sthavirA lekho, bhASyo, vArtiko ane pustakothI, emaNe A viSayamAM keTalAka hatA. karmakSaya, kaSAya jaya ane vAsanAlayanuM emanAthI juduM bIjuM sAdhu-sAdhvIo ane vidyArthIo pAse taiyAra karAyelA zodhanibaMdho udAharaNa kyAM zodhavuM ? emanA javAno gama avazya che paNa zoka uparathI paNa khyAla Ave che. paraMtu potAnI vidvatAno daMbha ke dAkhaDo kadApi na hoya. hoya kevaLa emaNe mUkelA jIvanadarzanuM anusaraNa. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 eka abhijAta vyaktitvano viSaya D Do. raNajita ema. paTela-anAmI tA. 25-10-2005, maMgaLanI sAMje Azare sADA chanA sumAre, pra. jI. mAM je cAreka paTelo (pro. cI. na. paTela, DaoN. anAmI, prabuddha jIvana'nA sahataMtrI, mArA mitra DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe jyAre pro. jazavaMta zekhaDIvALA ne pri. DaoN. bahecarabhAI Ara. paTela) phonathI mane DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA du:khada nidhananA amaMgaLa avAranavAra lakhatA thayA tenuM zreya temanI A maitrI bhAvanAne phALe (!) samAcAra ApyA tyAre huM prathama to DaghAI gayo paNa e azubha jAya che. DaoN. zAha sAheba sarvamitra samAna hatA. varSothI huM pra. jI.'mAM samAcAra mAre mATe sAva Akasmika to nahotA kema ke ghaNA samayathI huM niyamita lakhuM chuM enuM zreya DaoN. zAha sAhebane phALe jAya che. Ama to emanI dina pratidina kathaLatI jatI prakRtithI paricita hato ja. upacAra huM AcAravicAre artho jena paNa kharo. mArA dAdAnA guru eka jainamuni mATe vaDodarAnA koI sArA DaoNkTara ke vaidyanI jarUra jaNAya to temane hatA. jenakavi malayacaMdra kRta 'siMhAsana batrIsI' upara meM zodha-prabaMdha vaDodare AvavAnuM paNa meM AgrahapUrvaka anekavAra lakheluM, pa muMbainA lakhI pIeca.DI.nI upAdhi meLavI che ne bIjA eka sArA jaina kavi DaoNkTarothI emane rAhata jevuM jaNAyeluM eTale vaDodarAno vicAra karelo udayabhAnunA vikramacaritrarAsa'nuM saMpAdana paNa karyuM che. dara mAsanI nahIM. . ' vIsamI ke bAvIsamI tArIkhe pra. jI.'no aMka Ave eTale eka beThake DaoN. ramaNabhAI amadAvAdanI senTa jheviyarsa kaoNlejamAM gujarAtInA vAMcI huM niyamita rIte mAro nikhAlasa pratibhAva darzAvato hato. A niSThAvAna prAdhyApaka hatA eka varSa mATe, te vAta to huM varSothI jANato nimitte mabalakha patravyavahAra thayelo. jaina dharmanI paribhASAnA keTalAka hato paNa amArA saMbaMdhanI ghaniSThatA thavAmAM amArA keTalAka majhiyArA zabdo saMbaMdhe vA kavio ane kAvyasaMgraho aMge huM emane pUchato te mitro kAraNabhUta hatA. 'prabuddha jIvana'mAM varSabhara sArA lekho lakhanArane satvare khAtrIpUrvaka teo Avazyaka mAhitI mokalI ApatA hatA. je sva. zrI dhIrubhAI zAhanA nAmano evorDa ApavAmAM Ave che te sva. teo eka pravAsa-vIra-balake vizva-pravAsI hatA. pAsaporTanI DI. DI. zAha ne huM bI.e. sudhI amadAvAdanI gujarAta kaoNlejamAM pAMkhe'nA emanA traNa graMthomAMthI ekane 'gujarAta sAhitya akAdamI'nuM sahAdhyAyIo hatA, je DaoN. ramaNabhAInA paNa khAsa mitra hatA. DaoN. pAritoSika maLyuM che. e traNamAMthI ekanI prastAvanA pro. cI. nA. DI. DI. zAhano evorDa ekavAra mane paNa maLela. paTele, bIjAnI meM ne trIjAnI pro. jazavaMta zekhaDIvALAe lakhI che. muMbaImAM jaina yuvaka saMgha' dvArA je je dhArmika ne sAMskArika pravRttio pro. cI.nA paTelanI prastAvanAnuM zIrSaka che "skRtinI pAMkhe', mAruM che ramaNabhAI calAvatA hatA tevI ja pravRttio amadAvAdamAM zrI dhIrubhAI "eka ramaNIya cetohara pravAsagraMtha'. A uparAMta emanA cAreka graMthonuM zAha calAvatA hatA. sva. ramaNabhAInA jIvanamAM maMgalamUrti samAna "avalokana' paNa meM karyuM che. vizvapravAsI tarIke temaNe mAnavatAnI sva. pro. cImanabhAI nAraNabhAI (pro. cI. na.paTela) paTela ne huM mane zodha mATe, vividharaMgI prajAmAM rahelA cetanyane skuTa karyuM che. 1944mAM sAthe ja ema.e. thayA. DaoN. zAha sAhebane pro. cI. nA. DaoN. zAha sAheba eka saMnniSTha saMzodhaka paNa hatA. lalita temaja paTelano prathama paricaya meM karAvelo. lalitetara sAhityamAMnuM emanuM pradAna mAtabara ne noMdhapAtra che. - "sva. cI. na. paTela' nAmanA emanA lekhamAM temaeo A hakIkatano ekAMkIsaMgraha, jIvanacaritra, rekhAcitra, saMsmaraNa, pravAsa- zodhasaphara, ullekha karelo ja che. e pachI to pro. cI. nA. paTela sArI tabiyata nibaMdha, sAhityavivecana, saMzodhana-saMpAdana, dharma- tattvajJAna, saMkSepa, nahIM hovA chatAM paNa jaina yuvaka saMgha dvArA prativarSa muMbaImAM yojAtI anuvAda, prakIrNa-zIrSaka nIcenuM lakhANa...enI saMkhyA emanA paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM pravacana ApavA paNa be-traNa vAra gayelA. AyuSa-AMkane AMbavA jAya teTalI che. pro. cI. na. paTelanI AtmakathA-"mArI vismaya-kathA' paNa kakaDe kakaDe emanA tattvajJAna-viSayaka lekhomAM mAnavatAkendrIya karmanA arthaghaTananuM pro. zAha sAhebe pra.jI.mAM pragaTa karelI eTaluM ja nahIM paNa enA sarvatra darzana thAya che. e keTalA badhA guNAnurAgI hatA ne keTalA badhA prakAzanamAM ne e AtmakathA, muMbainI esa.ena.DI.TI.nI kaoNlejamAM emanA mitro ne snehI-svajano hatA tenI pratIti temanA aneka lekhomAM ema.e.mAM pAThyapustaka tarIke niyukta thaI temAM DaoN. zAha sAhebano thAya che. mahad phALo hato. ' kriIyAniTI ne muslima dharma vaTALa-pravRttimAM mAne che. jaina dharma, pro. zAha sAhebanA bIjA be adhyApako te DaoN. bhogIlAla bauddha dharma ne hiMdu dharma enAthI mukta che. jaina dharmanI A eka umadA jayacaMdabhAI sAMDesarA - DaoN. tanasukhabhAI pI. bhaTTa. Do. sAMDesarA ne mAnavatAvAdI pravRtti mane khUba game che..prativarSa saMghanA upakrame paryuSaNa DaoN. bhaTTa-baMne ya mArA parama mitro. DaoN. sAMDesarA 1943mAM ema.e. vyAkhyAnamALA daramiyAna gujarAtanI koIpaNa mAnavasevAnuM kAma karatI thayA ne DaoN. bhaTTa ne huM sane 1944mAM. mArA A cAra mitrone pratApe dUra dUranI saMsthAone lAkhonuM dAna Arthika sahAyarUpe Ape che. pratyakSa yA parokSa rIte DaoN. ramaNabhAI zAha sAtheno mAro saMbaMdha pragADha dharmavaTALa pravRtti karavAnI nathI paNa premane sevAnI AvI sad pravRttio tharyo. vaDodarAnI ma.sa. yunivarsiTImAM jyAre DAM. sAMDesarA gujarAtI karavAnI AvazyakatA che, je jaina-saMghanI aneka zAkhAo karI rahI che. bhASA sAhitya vibhAganA adhyakSa hatA (1951 thI 1975) ne huM A bAbatamAM DaoN. zAha sAhebe mane upakRta karyo hato. rIDara' hato tyAre bI.e., ema.e.nI parIkSAnA kAmakAja aMge tathA vAta ema hatI ke ekavAra meM TI.vI. upara "maMthana' saMsthAnI menAbA pIeca.DI.nA vidyArthIono Viva' levA kAje DaoN. zAha sAheba mUka-badhira kanyA chAtrAlayanI bahenonI vividha pravRttio avAranavAra vaDodare Ave tyAre amAre nirAMte maLavAnuM thatuM. e pachI nihALI...mArI zakti anusAra meM dAna to karyuM paNa e saMsthAnAM mukhya to eka tabakko evo paNa Avyo ke pro. cI. na. paTela ne huM varSothI kAryakartA bahenane patra lakhI meM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA sAruM dAna 'pra. jI."mAM lakhatA thaI gayA. vidhinI vakratA ne vicitratA para kevI ke meLavavAnI bhalAmaNa karI. e bahenane meM zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM DaoN. zAhane amArA A cAreya mitronI avasAna-noMdha lakhavAno vAro saranAmuM ApyuM ne emanI saMsthAno, saMsthAnI nAnI-moTI pravRttiono AvyuM ! emane mATe Aje huM be zabdo lakhI rahyo chuM ! khyAla Apato ahevAla DaoN. zAha sAhebane mokalI ApavAnuM sUcavyuM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana ne A sevAbhAvI, mAnavatAvAdI saMsthAne madada karavA bhalAmaNa paNa DaoN. ramaNabhAIe mane vaDIla zubhecchaka tarIke svIkAryo, satkAryo ne karI. thoDAka samayamAM jaina-saMghanI kArobArInA keTalAka sabhyo e "prabuddha jIvanamAM varSothI lakhato karyo. teo "prabuddha jIvana'nA taMtrI saMsthAnI mulAkAta laI AvyA ne te varSe paryuSaNa-parva TANe e saMsthAne kharA paNa premanI bhASAmAM kahuM to mArA to maMtrI. mArA seMkaDo lekhonI Arthika sahAyanI apIla karI. mArI smRti pramANe lagabhaga bAvIsa phAIla emaNe apa-Tu-DeTa rAkhI. lAkhanI rakama dAna rUpe ekaThI thayelI. huM pIeca.DI. karato hato tyAre mane madaMda karavAmAM mukhya mukhya mArA saMvidane utkaTapaNe sparzI gayelI keTalIka maMgala mUrtiomAM vidhAno hatA. DaoN. bhogIlAla sAMDesarA, paMDita becaradAsa dozI, pro. huM mArA parama suhRda sva. DaoN. ramaNalAla sI. zAhano paNa samAma ruM chuM. kezavarAma kA. zAstrI ne DaoN. harivallabha bhAyANI, e pachI mAre jyAre varSo pUrve 'manISA'nA saMpAdana TANe emaNe mArA eka soneTa mATe jyAre hastapratonI jarUra paDatI tyAre tyAre huM mArA A parama suhRda Do. anumati mAMgI tyArathI amArA saMbaMdhanA zrI gaNeza maMDAyA te emanA zAha sAhebane tasdI Apato. mane madada karavAmAM teo 'evara reDI' arihaMtazaraNa pAmyA tyAM sudhI akabaMdha rahyA. rahelA. svAdhyAyamAM meM malayacaMdra kRta siMghalazI carita (i. sa. ema. e. sudhInI mArI eka tejasvinI vidyArthinIne mArI pAse 1463..racanA saMvata 1519) nuM saMpAdana karyuM tyAre zAha sAheba mane pIeca.DI. karavuM hatuM. meM ene vIra narmadanI yAda Ape evA nitothI ThIka ThIka madada karelI. emanA saMvidanA gaLathuMthInA saMskAra ja khUba prabhAvita thayelA, uddAma vicAraka, philasUpha, nirbhIka patrakAra, paropakAranA hatA enI pratIti mane aharniza thayA karatI. AvA be samAjasevaka, gadya-zailI-svAmI zrI vADIlAla motIlAla zAhano viSaya akSaranA amUlya mitra-ratnane khoIne meM zuM zuM nathI gumAvyuM? sUcavyo. zrI tribhuvanadAsa vIrajIbhAI hemANI ane DaoN. zAha sAhebanA nevuM varSa rahelA A jephane evI pAkI zraddhA hatI ke "pra. jI.'mAM Do. sAtha sahakArathI zrI sudhAbahena paMDyA pIeca.DI. thayA. emano zodhaprabaMdha zAha sAheba mArI avasAna noMdha lakhaze paNa vidhinI vakatA ne pustaka rUpe pragaTa paNa thayo. AvA zodhaprabaMdhanuM vecANa khUba ja maryAdita vicitratAnI kone gatAgama che ? be akSaranuM aNamola mitra-ratna saMkhyAmAM thAya e sAva svAbhAvika che. meM DaoN. zAha sAhebane paryuSaNanA gumAvyAno mane Aje to raMja che. puNya parve e zodha-prabaMdhanA vecANa mATe vinaMtI karI. jyAre meM jANyuM tA. 18-11-2005, zanivAranA roja DaoN. dhanavaMtabhAI zAha ke zodha prabaMdhanI lagabhaga sADA cArasothI ya vadhu nakalonuM vecANa thayuM mane phona dvArA jaNAvyuM ke hAla, sva. ramaNabhAInuM eka pustaka nAme che tyAre mArA Azcarya ne AnaMdano pAra na rahyo. 'vaMdanIya hadayasparza' je presamAM chapAI rahyuM che ke, zAha sAhebanAM pro. rA. vi. pAThaka sAhebanAM ardhAginI zrImatI hIrAbahena pAThake jIvanasaMginI DaoN. tArAbahenanA jaNAvyA pramANe mane arpaNa karyuM esa.ena.DI.TI.mAM gujarAtI bhASA-sAhityanA prAdhyApikA mATe che. A samAcAra jANI kRtajJatAbhAve mAruM hRdaya bharAI AvyuM ne AMkho arajI karelI. InTaravyane thoDAMka divasanI vAra hatI. e daramiyAna azrubhInI thaI. vayamAM to huM ThIka ThIka moTo paNa zAha sAhebanI emane eka pustakanuM saMpAdana karavAnuM bAkI hatuM. InTaravyu pahelAM e InTaraDIsIplInarI skolarazIpa' mArAthI ghaNI badhI moTI-ne chatAMye pustakanuM saMpAdana thaI jAya to emane phAyado thAya tema hato. zrImatI emanuM maraNottara prakAzana mane 'arpaNa" karavAnuM AbhijAtya dAkhavyuM. pAThake DaoN. zAha sAhebanI madada mAgI. umaLakApUrvaka emaNe madada hRdaya mAtra jANe che, karIne zrImatI pAThakanuM saMpAdananuM kArya samayasara pUrNa thayuM. prIti-yoga paraspara'...enuM A pramANa. vidhApuruSanI vidAya 1 guNavaMta zAha pati vidvAna hoya, patnI viduSI hoya ane dIkarI saMskRtamAM pravacana ramaNabhAIno mArA pratyeno pakSapAta e mATe javAbadAra gaNAya. evA kare tevI tejasvI hoya evA parivAro keTalA ? sadgata amarabhAI pakSapAtanuM bIjuM udAharaNa paNa ApI ja dauM. huM jhAjho jANIto na jarIvALA dara varSe suratamAM traNeka divasa jJAnasatra yojatA tyAre ekasAthe hato tyAre AjathI 20-25 varSa pahelAM mArA nibaMdhasaMgraha raNa to DaoN. ramaNabhAI, tArAbahena ane zailajAne maLavAnuM baneluM. te divasathI lIlAMchama'ne muMbaI yunivarsiTInA abhyAsakramamAM gujarAtI pAThyapustaka meM zailajAnuM nAma navuM nAma "saMskRtA' pADeluM. muMbaImAM jyAre paNa tarIke pasaMda karavAmAM emaNo nirNAyaka bhUmikA bhajavelI. A vAtanI paryuSaNA vyAkhyAna mATe ramAbhAI ane tArAbahenane maLavAnuM thatuM jArA ane pAchaLathI bIjA koIe karelI. emano sadbhAva paNa mukhara tyAre huM acUka pUchatoH "saMskRtA kema che ? zuM kare che ?' Ama varSo na hato. mitra dhanavaMta zAha sAva sAcuM kahe che: "ramaNabhAInA kayA sudhI cAlyuM tethI huM e tejasvI dIkarInuM mULa nAma bhUlI gayelo. bhAI guNone yAda karIe? jeTalA yAda karo eTalA ApaNe sattvazIla thatAM amitAbhano paricaya mane thayo na hato. jaie.' teo Adarza zrAvaka hatA. zrAvaka kone kahevAya ? zrAvaka te muMbaI jena yuvaka saMghanI supratiSThita vyAkhyAnamALAno ItihAsa che, jenuM moDhuM zramaNa tarapha hoya. kaMIka AvI samajaNAnA AdhAre kahI bhavya che. sad gata paramAnaMda kApaDiyA pachI sadbhata cImanabhAI zakAya ke ramAbhAI zrAvakazreSTha hatA. anekAMta sAthe joDAyelI cakubhAI zAhe enuM sukAna saMbhALeluM. mu. cImanabhAInI nizrAmAM jIvanadaSTi teo pAmyA hatA. teo sAmA pakSe raheluM navaTAMka satya eka-be pravacano karavAnuM banyuM tyAre mu. ramaNabhAInA saujanyano svIkAravA mATe sadAya utsuka rahetA. potAnAM pustakonA kopIrAITanuM paricaya thayelo. vaktA tarIke muMbaImAM jANIto thayo teno ghaNo yaza visarjana varSo pahelAM temaNe karyuM hatuM. muMbaI jena yuvaka saMghane jAya che. jIvanamAM ghaNAM pravacano ApyAM, paraMtu sana 1985mAM mAruM pustaka "mahAmAnava mahAvIra' pragaTa thayuM tyAre sauthI vadhAre pravacano mu. ramezabhAInA adhyakSapade yojAyAM ema kahI emaNo suMdara prastAvanA lakhI ApI hatI. e pustakano hiMdI anuvAda zakAya. paryuSaNA vyAkhyAnamALAnI UjaLI paraMparAmAM sauthI vadhAre vakhata paNa varSo pahelAM pragaTa thayo ane have aMgrejI anuvAda pragaTa thavAnI AmaMtraNa pAmanAra bina jena vaktA hovAno lAbha mane maLyo che. mu. taiyArImAM che. ramaNabhAInuM udAtta zrAvakapaNuM keTaluM badhuM 'zramaNamukhI' Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 16 jAnyuArI, 2006 hatuM tenI pratIti prastAvanAmAM emaNe lakhelA chellA gadyakhaMDamAM pragaTa jUnA pAdarA roDa upara rahIe. A paNa amArA mATe kevo zubha yoga ! thAya che. teoe lakhyuM: "ehika ane pAramArthika, laukika ane ramaNabhAI jevA vidyApuruSanI vidAya je zUnyAvakAza sarje teno pAralaukika jIvanane saphaLa ane sArthaka banAvavA mATe bhagavAna mahAvIre zoka karavAne badale ApaNe bhagavAna mahAvIre prabodhelA ahiMsAdharmane upadezelI dharma, varNa ane jAtinA bhedo oLaMgI, sthaLa ane kALanI jIvanamAM sthAna ApIe to kadAca zUnyAvakAza paNa sArthaka thAya ema maryAdAo vaTAvI ApaNA sudhI AvI pahoMcyo che, e ApaNuM parama bane. sneharazminI paMktio yAda karIe; sadbhAgya che.' pataMgiyuM tyAM thayuM alopa ramaNabhAInuM mULa vatana pAdara hatuM ane ame loko vaDodarAmAM zUnya gayuM raMgAI ! " sanniSTha svAdhyAyI I haribhAI koThArI prAdhyApaka ramaNabhAI zAha bahumukhI jIvana pratibhA dharAvatA hatA. chuM' evuM kahetA teo atizaya prasanna thayA ane mane AgaLa vadhavAnI teo AjIvana vidyAvyAsaMgI hatA. sAhitya, zikSaNa tema ja dharma temanA khUba khUba zubhecchAo ApI. emanI e prasanna mukhamudrA Ajeya bhUlAya lohImAM rahetA hatA ema kahIe to atizayokti na gaNAya. vibhinna evI nathI. viSayo paranuM emanuM talasparzI adhyayana, ciMtana ane saMzodhana videzamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA mATe javAnuM thAya tyAre huM acUka kAbiledAda hatuM. emane phona karato ane emanI pAsethI Avazyaka mArgadarzana meLavato. mAro emanI sAtheno prathama paricaya sana 1957-58 mAM thayo. zrI ramaNabhAI ane zrImatI tArAbena banneno mArA mATe sAtvika ane muMbaInI senTa jheviyarsa kaoNlejamAM teo prA. manasukhabhAI jhaverI joDe nirmaLa bhAva hato. mArA vikAsamAM teo haMmezAM rAjI thatAM. gujarAtI vibhAgamAM sevA ApatA hatA. kaoNlejanA prathama varSamAM emanI chellA vIseka varSamAM to teo yojanAbaddha rIte haLavA rahetA. dharmanA pAsethI kisanasiMha cAvaDAnuM 'amAsanA tArA' zIkhavA maLyuM to dvitIya gaMbhIra viSayane haLavAzathI rajU karavAnI zailI emaNo loka kalyANArtha varSamAM govardhanarAma tripAThInA "sarasvatIcaMdra'no AsvAda mANavA apanAvI lIdhI hatI. paryuSaNa vyAkhyAnamALAomAM vaktAno paricaya maLyo. ane aMte vyAkhyAnanuM samApana karavAnI emanI saMkSiptatA sau mATe vidyArthIone maLavA teo haMmezAM utsuka rahetA ane koIpaNa anukaraNIya banI rahe tevI hatI. prakAranI samasyA ke muzkelIno ukela ApavA haMmezAM tatpara rahetA. vyaktigata vikAsa, kuTuMbavAtsalya, sAmAjika javAbadArI, saMsthAgata emanI pAsethI sau vidyArthIone yathocita preraNA ane protsAhana kAryo, ciMtana, manana, saMzodhana, zikSaNakArya, pravAse AvI anekavidha maLI rahetA. 'pravRttione yathocita nyAya ApanAra mAnava mUThI UMcero ja gaNAya. muMbaInI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM prathama vakhata huM emano vidyArthI AvA saniSTha mAnavane hRdayanA praNAma ! ja sva. DaoN. ramaNalAla zAhaH thoDAMka saMsmaraNa pro. jazavaMta zekhaDIvALA Do. ramaNalAla zAha eka ati umadA puruSa hatA. mArA sanniSTha temano prathama paricaya ane lekhaka ane adhyApakanA rUpamAM thayelo. mitra hatA-premALa, bhalA, niHsvArthI, paragaju, namra, nikhAlasa, temanAM pustako ane lekho huM niyamita vAMcato. temanuM gadya mane ghaNuM vivekazIla ane madhubhASI. mArI sAthenI temanI maitrI lagabhaga gamatuM. game tevA kaThina ane gaMbhIra viSayane teo saraLa, sugama, aDatAlIsa varSa jUnI. I. sa. 1957 thI mAMDI Isa.2005 sudhI te viSada rUpamAM AlekhI zakatA. temanuM zabdabhaMDoLa vizALa ane vaividhyamaya akabaMdha jaLavAI rahelI. rUbarU maLavAnuM prasaMgapAta thatuM, paraMtu amArI hatuM. teo pAribhASika zabdonI sAthosAtha taLapadA gharagaththu zabdo saMparka patro dvArA satata cAlu raheto. patro lakhavAmAM teo bahuniyamita. paNa aucityapUrvaka yojI jANatA. viSayane anurUpa samarthaka kahevato-rUDha dareka patrano javAba acUka lakhe. temAM kAmanI bAbata vize lakhe ane prayogono viniyoga teo anAyAse karI zakatA. viSaya-artha-bhAvanA mArI kuzaLatA cAhe tathA parivAranuM bhaluM tAke. mAMdagI, pravAsa ke anya samarthaka saMskRta-prAkRta-apabhraMza-gujarAtI avataraNa-udAharaNa, koI kAraNasara patrano javAba lakhavAmAM vilaMba thAya, to pachInA patramAM tarkabaddha dalIla ane kramabaddha, vyavasthita, muddAsara rajUAtathI temanAM tema thavAnuM kAraNa darzAve ane dilagIrI vyakta kare. mArA karatAM vayamAM, lakhANa artha-bhAvapUrNa uparAMta rasaLatAM paNa banI rahetAM. adhyApaka tarIkenA anubhavamAM ane vidvatAmAM teo moTA hatA; paraMtu meM temane te mATe abhinaMdana Apato eka patra lakhelo. tenA javAbanI, temano samagra vyavahAra samavayaska mitra jevo. moTAino kazo bhAra yA mArI kazI apekSA nahotI. tema chatAM mArA patrano temaNe javAba lakhelo dekhAva nahi. ' ane mArA saujanya-sarbhAva mATe AbhAra mAnelo. mane tethI AnaMda AvA sanniSTha-premALa mitra ane nakhazIkha umadA manuSyanA sAthe Azvarya thayeluM ke Avo variSTha adhyApaka ane lekhaka kevo namra avasAnathI mane ane mArA jevA ghaNA badhAne-AghAta lAge che ane vivekazIla che ! te pachI amArI patramaitrI zarU thayelI. svAbhAvika che. cirakALanI vidAya mATenI temanI vaya nahotI. temanI paraMtu mane to temane rUbarU maLavAnI tAlAvelI lAgI hatI. te zakya khoTa jIvanamAM sadA vartAtI raheze. zI rIte bane? kezA khAsa kAraNa vinA teo muMbaI bahAra nIkaLe nahi Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 41 tethI meM (tyAre huM yunivarsiTI 'sinDikeTa'no sabhya hato ane gujarAtInI bhAva-hato, paraMtu temanI aniSTa pravRttinA teo virodhI hatA. abhyAsa-samitinA ceramena hato. yunavirsiTImAM mArI thoDI lAgavaga ame yunivarsiTInI amArI kAmagIrI patAvI sAMje rAjakoTamAM pharavA hatI.) temane saradAra paTela yunivarsiTa-vallabha vidyAnagaranI nIkaLatAM. ramaNabhAIne pharavAnuM game. mane paNa pharavAno zokha, eTale gujarAtInI abhyAsa-samitimAM ane amuka graMtha zreNInI vyavasthApaka amAruM paribhramaNa lAMbuM cAle. daramiyAna mArgamAM koI jainamaMdira ke samitimAM sabhya tarIke kaoN-opTa' karyA. tene anuSaMge teo upAzraya Ave to mane kahe: "tame thoDIvAra ahIM UbhA rahI mArI vallabhavidyAnagara AvatA thayA. ' vATa jojo. huM tIrthakara bhagavAnane vaMdanA karI AvuM." huM jena nahi, vallabhavidyAnagara Ave tyAre teo mArA gharane badale yunivarsiTInA tethI teo mane sAthe AvavAno Agraha na kare. paraMtu huM temanI sAthe gesTa hAusamAM rahevAno Agraha rAkhe. tyAM rahe, jame ane pachI mane maMdiramAM javAnI IcchA darzAvuM to teo prasannatApUrvaka mane maMdiramAM maLavA mATe mAre ghare Ave. huM temane mAre tyAM mArI sAthe, rahevA-jamavA sAthe laI jAya. teo tIrthakara bhagavAnanI mUrti sAme zraddhApUrvaka hAtha mATe vinaMtI karuM, to teo kaheH yunivarsiTInuM gesTa hAusa na hota to joDI, AMkho mIMcI, navakAramaMtra bolatA sthira UbhA rahe, mane to tamAre ghare ja Utaryo hota. jamavAnuM paNa tamArI sAthe ja rAkhata. paraMtu maMtra-prArthanA evuM kazuM AvaDe nahi tethI huM temanI paDakhe hAtha joDI jarUrI badhI sagavaDa yunivarsiTI gesTa hAusamAM maLI rahe che tethI huM mUMgo mUMgo Ubho rahuM ane temano bhAvavibhora cahero ekAgratAthI tyAM ja rahIza. Ama chatAM mArA Agrahane vazavartI teo keTalIka vAra joyA karuM. huM jhAjho zraddhALu nahi, paNa temanI gADha zraddhA joI manamAM mAre ghare jamavA AvatA. bhojana aMge temanI IcchA jANavA huM temane AnaMda ane Azcarya anubhavuM. ramaNabhAInA jIvanamAM dharmanuM adakeruM pUchuM, to teo kahetAH mane sAduM bhojana pasaMda che; roja je jamatA ho sthAna hatuM ema nahi paNa temanuM samagra jIvana dharmamaya hatuM evuM mane te ja bhojana huM karIza, paraMtu moMgherA mahemAnane evuM sAduM bhojana to haMmezAM lAgyA karatuM. vallabhavidyAnagaramAM paNa navarAza maLatAM teo pIrasAya nahi: gRhiNI temane mATe anekavidha rasoI kare ane premathI dazeka kilomITara dUra, agAsa gAma pAse Avela prakhyAta zrImad rAjacaMdra jamADe. teo temane bhAvatuM bhojana premathI jame ane gRhiNInI AzramamAM darzanArthe javAnI IcchA darzAvatA. e rIte huM temanI sAthe be rasoIkaLAnI prazaMsA paNa kare. 'sAMprata sahaciMtana'no dazamo bhAga vAra AzramamAM gayo hato. tyAM paNa meM joyeluM ke teo zrImad rAjacaMdranI temaNe pro. jazavaMta zekhaDIvALAnI sAthe zrImatI revAbahena jazavaMta chabI sAme ane tIrthakara bhagavAnanI mUrti samakSa bhAvavibhora banI zekhaDIvALAne paNa "arpaNa' karI temaNe temanA prati potAnI bhakti-ciMtana-mananamAM UMDA UtarI jatA. sneha-AdarabhAva pragaTa karyo che. ramaNabhAI pravAsavarNano sAkSAtkAraka, surekha ane rasaLatAM lakhe. amArI saradAra paTela yunivarsiTImAM gujarAtInI jagatanA tamAma khaMDo ane dezono temaNe vividha nimitte pravAsa karelo. abhyAsa-samitinI beThakamAM teo eka sabhyanI hesiyatathI acUka hAjara temanuM AvuM sarasa-AslAdaka nirUpaNa pAsaporTanI pAMkhe', rahetA. bI.e., ema.e., ema.phila.nA abhyAsakramone anurUpa pustako, pAsaporTanI pAMkhe-uttarAlekhana ane pAsaporTanI pAMkhe-bhAga-3'mAM viSayonuM teo sUcana karatA; paraMtu te mATe kazo Agraha na rAkhatA. thayuM che. mane sAhityanI jema ItihAsa-bhUgoLamAM paNa ghaNo rasa te pUrvagraha-abhigrahathI teo sarvathA para hatA.bahumatInA nirNayane teo ramanAI jANe. tethI teo temanA lekhonI oNpha prinTasa' mokalI kheladilIpUrvaka svIkArI letA. paraMtu jo emane lAge ke amuka sabhya mane vinaMtI kareH temAM kazI bhaugolika vigatanI kSati jaNAya to te tenA koI mitra yA saMbaMdhInA pustaka mATe bhalAmaNa kare che, to teo sudhArazo athavA mane tenI jANa karazo. huM lakhANamAM tadanusAra pheraphAra ceramena' tarIke mAruM dhyAna doratA ane kahetA ke sUcita pustako je te karI laIza. meM evI thoDIka kSatio temane darzAvelI. temaNe te pramANe padavI mATenA abhyAsakrama mATe anurUpa nathI eTale teno svIkAra thaI pustakonI navI AvRttimAM sudhArA karI lIdhelA, pAsaporTanI pAMkhe zake nahi. teo temane abhiprAya spaSTa rIte rajU kare; paraMtu te evI bhAga-3'nA samagra lekhonI pUrI "menyuskripTa' temaNe mane mokalelI namratA, vivekazIlatA ane tArkikatAthI rajU kare ke sau koI teno svIkAra ane jaNAveluM ke tame tene tapAsI-cakAsI jazo, ane jarUrI lAge karI le. koIne jarAya mAThuM lAge nahi evuM temanuM kauzala hatuM-evI tyAM sudhArA karazo yA pheraphAra sUcavazo. meM temanI sUcanA anusAra temanI vyaktitA hatI. keTalAka sudhArA sUcavelA. temaNe teno svIkAra karelo. mane temanI namratA, teo niSpakSa ane nyAyaparAyaNa hatA. koInI kazI khoTI lAgavagane kheladilI ane navuM zIkhavAnI tatparatAno temAM anubhava thayelo. temaNe teo kadI vaza na thatA, kyAreka ame saurASTra yunivarsiTI-rAjakoTamAM pAsaporTanI pAMkhe-bhAga 3' nI prastAvanA lakhavAno mane Agraha gujarAtInA adhyApakanI pasaMdagI mATenI tajajJa samitinA sabhyo tarIke karelo; ane meM-prastAvanA lakhavAno aNagamo chatAM-prasannatApUrvaka paNa sAthe thaI jatA. evI eka veLAe amArI sAthe trIjA tajajJa tarIke tenI prastAvanA lakhelI: eka bujhurga vidvAna nimAyelA. teo umedavAronA InTaravyu pahelAM Aje ramaNabhAI nathI tyAre temanA A badhA saMsmaraNo cittamAM ja eka umedavAranI AgrahapUrvaka bhalAmaNa karavA lAgelA. ramezabhAIne UbharAya che. te AnaMda Ape che ane avasAda paNa prere che ke--have A te ThIka nahotuM lAgyuM. temaNe tarata ja mAruM e tarapha lakSa dorI kaheluM; jo vibhUti sAthe vicAronI Apa le karavAno, aMtaraMga vAto karavAno e umedavAra adhyApaka tarIkenI pAtratA dharAvato hoya to tenI pasaMdagI ane haravA-pharavAno yoga jIvanamAM kyAreya sAMpaDavAno nathI. A jarUra karajo. paraMtu jo e pada mATenI lAyakAta na dharAvato hoya to duHkhadAyaka pratItino AghAta jIravavo ghaNo muzkela che. paraMtu teno tenI avagaNanA karazo. ramaNabhAIne e bujhurga tajajJa prati snehAdara koI upAya nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 zIlabhadra sArasvata H ramaNalAla zAha 1 DaoN. baLavaMta jAnI Do. ramaNabhAI zAhane huM 'ramaNabhAI"thI saMbodhato. ahIM ane pathadarzaka sAbita thaI che. rAjakoTamAM ema.e.mAM abhyAsa karato tyAre emanuM vyAkhyAna bhavanamAM (1) jena tattvadarzanamUlaka ane caritra nibaMdho ' yojAyeluM. emane prathama jovAno-sAMbhaLavAno e samaya I.sa.1976. , mArI daSTie "jinatattva bhAga 1 thI 8'nA pacAseka lekho jaina ema.e. pachI huM DaoN. IzvaralAla ra. davenA mArgadarzana heThaLa pIeca.DI. tattvadarzanane atyaMta adhikRta rIte samajAvatA graMtho che. jaina darzanapadavI mATe saMzodhanata thayelo. tyArathI lagabhaga varSamAM ekAda vakhata ciMtananI mahattvanI paribhASAono emaNe taMtotaMta abhyAsa karyo koIne koI vidyAkArya mATe ramaNabhAI jyAre paNa rAjakoTa AvyA jaNAya che. vividha phirakAonI mAnyatAone paNa svIkAre che. mULa hoya tyAre emane eraporTa levA javAnuM ane rAjakoTamAM emanI sAthe sUtrane zodhIne thayelAM arthaghaTanono ItihAsa paNa Ape che. vividha jaMyamalla paramAra ke upendrabhAIne ghera javAnuM mAre thatuM. muMbaI pahoMcyA graMthomAMthI prApta samajaNane mAtra mUkI devAnuM temanuM valaNa nathI paraMtu pachInA IzvarabhAIne lakhelA patramAM paNa mArI yAdI hoya, mArA aneka sAdhu bhagavaMtonI pAsethI sAMbhaLeluM zrutajJAna paNa teo prastuta sevAkAryano suMdara pratibhAva paNa hoya. khabhe tibeTano henDalUmano thelo, kare che. ema lAge che ke A paribhASAone teo bhaNyA che ane pachI. ardhI bAyanuM lAITa kalaranuM zarTa, DArka kalaranuM penTa. dhImI ane zAMta ApaNane zabdanA mAdhyamathI bhaNAve che. cAla, cazmAMnA svaccha kAcanI pAchaLathI ApaNA guNo zodhatI ane "jaina daSTie tapazcaryAmAM tapanI vibhAvanAne temaNe bhAre saraLa, vAtyalyabhAva varasAvatI daSTi. ramaNabhAInuM A vyaktitva Aja sudhI ane rasaLatI zailImAM samajAvI che. svAdhyAya', 'lAMchana', 'kAusagna', akabaMdha rahyuM. traNeka dAyakA ekadhAruM amane maLavAnuM banatuM rahyuM. "saMlekhanA', 'jAtismaraNa jJAna", "avadhijJAna' jevI paribhASAonI I.sa.1980mAM mArA lagna pachInA samaye teone rAjakoTa AvavAnuM vizada samajaNa temaNe nibaMdhanA mAdhyamathI na mUkI hota to kadAca thayeluM. mAre ghera bhojana mATenuM nimaMtraNa bhAre bhAvathI svIkAryuM. mane ne gujarAtI abhyAsIo A tattvadarzananA bhAvavizvathI aparicita raheta. UrmilAne AzIrvAda sAthe hastAkSaravALuM pustaka ApyuM. khUba nirAMte temanA nibaMdhonuM mUlya azeSa nirUpaNazailIne kAraNe paNa vizeSa che, beThelA. mAro gAmaDAno saMdarbha, dAdAjIno paricaya emane khUba gameluM. paraMparAmAM pracalita badhuM kramazaH mUkavAnuM temanuM valaNa temanA vizada, pachInAM varSomAM punaH AvelA tyAre mane kahe have pachInA amArA jaina vipula svAdhyAyanuM paricAyaka che. bhAratIya saMskRtinAM zAzvata mUlyo sAhityanA samArohamAM Avo. surata yojAvAnI che. e samaye huM ahIM kevA daDha ane tIvra rIte jaLavAI rahyA che eno paricaya paNa A bharatezvara bAhubalInI rAsakRti viSaye saMzodhana karato hato. suratanA nimitte thAya che. mULa zlokane udAhata karavA, eno anuvAda mUkavo samArohathI DaoN. dhanavaMtabhAI, pannAlAla zAha, gulAba deDhiyA e badhA ane pachI pracalita arthaghaTana bAda potAno abhiprAya paNa mUkavAnI mitro sAthe bhAre nikaTathI maitrI sadhAI. jena sAhityanA samArohamAM temanI rIta emanA aMgata vyaktitvanI samIpa ApaNane mUkI de che. lagabhaga eka dAyakA sudhI to niyamita javAtuM rahyuM. ramaNabhAInI ane deza-videzano pravAsa, samAjanuM nirIkSaNa, vipula vAMcana ane mananano DaoN. tArAbahenanI vidvattA, saMcAlana kauzalyano A kAraNe nikaTathI lAbha A nibaMdhone maLyo che. jinatattva'nI nibaMdhasRSTi, jena ciMtanaparicaya thayo. mAro jena sAhityano svAdhyAya paNa pachIthI vadhyo- tattvadarzananI samRddhi ane vyApakatAno rasaLatI zailImAM vigate paricaya vikasyo emAM ramaNabhAIno sAtha sahakAra Aja sudhI rahyo. paryuSaNa karAvatI hoIne A nibaMdho khUba mahattvanA che. jenadharma' nAmanI emanI vyAkhyAnamALA hoya, videza javAnuM hoya ke muMbaImAM kaMI saMzodhananI pustikA to khUba ja lokapriya thaI. "adhyAtma sAra' bhAga-1, 2, 3 sAmagrInA abhyAsa mATe javAnuM hoya teo prathamathI mArA raheThANanI paNa emanuM chellAM varSonuM bhAre mahattvanuM pradAna che. ane bIjI suvidhAmAM satata madadarUpa rahetA. mahAvIra jaina vidyAlayanI 'tiviheNa vaMdAmi'mAM nirUpAyelA sAdhu bhagavaMtonAM daza caritro. e badhI mulAkAto paNa hRdayamAM akabaMdha rahevAnI. ane 'prabhAvaka viro' bhAga 1 thI 5 mAM nirUpAyelA sAdhu bhagavaMtonAM bhAre premALa, bhAre khevanA rAkhavAvALA ane khUba ja cIvaTavALA. sattareka jaina munionA jIvanavRttAMta mAtra nathI paNa emanI jaina emanuM koI paNa pustaka navuM prakAzita thayuM hoya ane mane na mokalyuM paraMparAgata tapazcaryA, samAjane saddhArge vALavAnI sadAcArI banAvavA hoya evuM banyuM nathI. emanAM pustako maLe eTale nirAMte vAMcyuM na hoya mATenI saphaLa mathAmaNa ane adhyAtmabhAvanI siddhi prAptino dastAveja evuM mArA pakSe paNa banyuM nathI. e badhAM prakAzanone AdhAre kahI zake che. AvA muni mahArAjonuM viziSTa ane vividha prakAranuM pradAna A ke gujarAtI sAhityamAM teo vivecaka, saMzodhaka, saMpAdaka ane nimitte sacavAyuM ane jaina dharmasaMtonA pAvana prasaMgo ApaNI pAse pravAsavRttAmUlaka nibaMdho ane caritra nibaMdhonA racayitA tarIke jANItA udAharaNa rUpe raheze. buTerAyajI mahArAja, sAgarajI mahArAja, raheze, emanuM e kSetre pAyAnuM ane bahumUlya pradAna gaNAze. temaNe vijayadharmasUri, ajarAmara svAmI, AtmArAmajI mahArAja, jaina tattvadarzananI paribhASAne vigate samajAvatA tattvadarzanamUlaka nibaMdho munipUNyavijayajI, mRgAvatIjI, lIlAvaMtIjI, kuMdakuMdasUrijI Adi ane jaina dharmapuruSonA jIvanavRttane mUlavatA saMskRticaritronA nibaMdho sAdhu caritronA jIvananI vigato, vihAranI vigato ane emaNe karelA racyA che te ApaNe tyAM AnaMdazaMkara ane maNilAla pachInuM gujarAtI pradAnanI pramANabhUta vigatone AdhAre kareluM guNasaMkIrtana jaina tattvanuM sAhityanuM mahattvanuM pradAna gaNAze. ahIM emanA nAmanA A traNeya paricAyaka che. pAsAMno paricaya karAvavAno upakrama che. emaNo vigate racelAM jainacaritromAM hemacaMdrAcArya, zeTha motIzAha, cImanalAla cakubhAI zAha ane paramAnaMda kApaDiyAno sahavAsa upAdhyAya yazovijayajI ane zrI mohanalAlajI mahArAja paNa emanA temane jaina yuvaka saMghanI pravRttimAM judI rIte dorI gayo. temaNe joyuM ke UMDA umadA svAdhyAyanA suphaLa che. saraLa rasaLatI bhASAmAM spaSTa ane surekha samajaNa mUkavI anivArya jinatattva darzana ane jina saMto viSayaka temanuM A sAhitya temaNe che. videzamAM jaina-ajaina sau koI mATe emanI sAmagrI bhAre upayogI na racyuM hota to A bhAvavizva gujarAtI abhyAsIothI ajANyuM ane Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 43 paNa mUkyo che. aparicita ja raheta. ramaNabhAIe Ama potIkI sUjhathI prApta jJAnane prApta graMtha temanI zodhaniSThAno kharo paricaya karAve che. temaNe prAraMbhe gujarAtI nibaMdhanA mAdhyamathI mUkIne eka anokhI bhAvasRSTinuM nirmANa phAgunA svarUpa ane vikAsa rekhAno paricaya karAvIne pachI neminAtha karyuM. temanuM A AgavuM pradAna ane emanA virala vyaktitvanuM dyotaka viSayaka pacAsa phAguonuM vivecana mUlyAMkana rajU karyuM che. e pachI lAge che. . syulibhadra viSayaka phAguone e pachI vasaMta, zRMgAra, tIrtha, tIrthakaro, jainacaritra ane tattvadarzanamUlaka sAhitya mane emanA pradAnamAM vizeSa gurubhagavaMto ane vyakti-vibhUti viSayaka phAgu racanAono paricaya mahattvanuM eTale jaNAyuM che ke emAM emanI nIjI-potIkI mudrA che. mUkyo che. uparAMta adhyAtmanA vividha viSayona, vaiSNava paraMparAnA, teo dvArA ja thaI zake evuM kArya emaNe karyuM che je gujarAtI sAhitya lokakathAnA ane saMskRtamAM tathA prakIrNa rUpe prApta phAguono paricaya paraMparAmAM emanuM AgavuM pradAna banI raheze. (2) sAhitya mUlyAMkana-saMzodhana graMtho Ama, viSayanuM sUjhapUrvakanuM vibhAjana ane mUlyAMkana A phAgu viSayaka - gujarAtInA uttama adhyApakonI mAphaka temaNe vivecana-saMzodhana bRhaspraMthanI viziSTatA che. mAtra ne mAtra narI saMzodhana prakRtino kharo kSetre paNa bhAre mahattvanuM pradAna karyuM che. prAraMbhathI ja emanuM valaNa jene paricaya karAvato jaina gUrjara phAgusAhitya' graMtha gujarAtI saMzodhana sAhitya paraMparAthI abhizita karAvavAnuM rahyuM jaNAya che. "narasiMha pUrvenuM sAhityamAM AgavuM sthAna prApta karaze. gujarAtI sAhitya' nAmanI paricayapustikAmAM temaNe narasiMha pUrvenI 'jaina lagnavidhi' ane 'vIraprabhunAM vacano' paNa emanI jenajJAna jainasAhityanI samRddha paraMparAno paricaya karAvyo che. vividha paraMparAno paricaya karAvatA graMtho che. "jaina sAhitya samAroha'mAM rajU sAhityasvarUpomAM A dhArA kevI rIte vahI che eno bhAre pramANabhUta thayelA nibaMdhonA saMpAdano paNa mahattvanA che. paricaya e pustikAmAM samAviSTa che. gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana', 196ranuM graMthastha vAmaya' ane - 'paDilehA' ane 'kritikA' jevA vivecanasaMgraho paNa bahudhA "bugAkuzami'mAM arvAcIna gujarAtI sAhityanuM vivecana-mUlyAMkana che. jainasAhitya sRSTine mUlavatA lekhonAM saMcaryo che. kritikA'mAM paNa savizeSa to temaNe jaina sAhitya viSaye ja svAdhyAya ane saMzodhana to dayArAmanAM AkhyAno sivAyanA tamAma lekho jenasAhitya prastuta karyuM. muni jinavijaya, bhogIlAla sAMDesarAnI mAphaka moTebhAge saMdarbhe ja che, samayasuMdara'mAM eka mahattvanA jena sarjakanAM pradAnanuM jaina sAhitya paraMparAne ja abhyAsano viSaya banAvIne temaNe kareluM mUlyAMkana che. saMzodhana emane jaina sAhityanA adhikRta abhyAsI saMzodhakanA sthAna'naLadamayaMtInI kathAno vikAsa' e temano pIeca.DI. padavI mATe mAna apAve che, taiyAra karAyelo mahAnibaMdha emanI saMzodhana dRSTino paricAyaka che. (3) caritranibaMdho, vicArapradhAna nibaMdho ane pravAsavRttaH jainasAhitya paraMparAmAM racAyela naLadamayaMtI kathAnakanI kRtiono vizada vaMdanIya hRdayasparza' bhAga-1, 2, 3mAM saMgrahita cAlIseka jeTalA svAdhyAya ane tulanAtmaka adhyayana madhyakAlIna gujarAtI saMzodhana- caritranibaMdho bahudhA gujarAtI sAhitya kSetre pradAna karI gayelA sarjako mUlyAMkanamAM nokhI bhAta paDe che. sAmagrInuM ekatrIkaraNa, cayana ane sAthenA nikaTanA paricaya saMsmaraNone kAraNo caritranI anokhI-AgavI mUlyAMkanamAMthI eka Adarza saMzodhakanI mudrA ApaNI samakSa racAya che. kyAreka to ApaNAthI sAva aparicita vigatothI ApaNane abhizita saMzodhananibaMdha pachI e viSaye emanI saMzodhana-saMpAdana yAtrA avirata karAvatA hoI bhAre mUlyavAna che. emanuM sAhitya kSetranuM paricita vartuLa cAlu rahI. pariNAme ApaNane samayasuMdara kRta "naladavadaMtI rAsa' kevuM vyApaka che ane vaividhyapUrNa che eno paricaya ahIMthI thAya che. RSivardhanasUri kRta nalarAya davadaMtIcaritra ane vijayazekhara kRta meDama sophiyA vADiyA nimitte pI.I.ena. jevI AMtararASTrIya saMsthAno 'naladavadaMtIprabaMdha' jevAM saMzodhana-vivecanamUlaka prAcIna hastaprata paricaya maLI rahe che. hIrAbahena pAThaka, caMdravadana mahetA Adi sAthenA AdhArita saMpAdano paNa prApta thayA che. ' emanA nikaTanA pArivArika saMbaMdhono paNa paricaya maLe che. yazovijaya kRta 'jaMbusvAmIrAsa' temanuM bhAre zAstrIya ane adhikRta 'berarathI brigeDiyara'mAM ena.sI.sI. pravRttine kAraNe paricayamAM gaNI zakAya evuM saMzodhanamUlaka saMpAdana che. jene paraMparAnA khUba ja AvelA sAmAnyathI asAmAnya vyaktitvane AlekhatA caritranibaMdho sukhyAta kathAnakane AlekhatI kRtinI prAcIna hastapratone meLavIne pATha che. emAMthI eka cheDethI caritranuM vyaktitva, bIje cheDethI ramaNabhAInuM niyata karIne saMpAdita karela graMthe emanI UMDI saMzodhana nisabatano eka juduM vyaktitva pragaTe che. kaThaNa ane bhAre parizramavALI AvI paricaya karAvela che. AvA ja bIjA beeka saMzodhana-saMpAdanomAM zistabaddha tAlImanI kempanI bhAvasRSTi ApaNI samakSa tAdaza thAya guNavijaya kRta dhanAzAlibhadra copAI' ane udyotanasUri kRta che. mAnavatA, karuNA ane mUlyanA bhAva AvAM caritromAM paNa kevI 'kuvalayAmAlA'ne paNa gaNAvI zakAya. deza-videzamAMthI hastaprato rIte pragaTatA hoya che enAM dRSTAMto ApaNAM hRdayane sparzI jAya che. meLavavI, pATha niyata karavo, arthaghaTana-mUlyAMkana ane kavinuM caritra "sAMprata sahaciMtana' bhAga-1 thI 14mAM vicApradhAna nibaMdho taiyAra karavuM-A badhuM bhAre cIvaTa, khaMta ane dhIrajathI eka moTA gajAnA saMgrahita che. vividha viSaye emanuM vicArajagata keTaluM UMDArAthI vicAre saMzodhakanI hesiyatathI teo kare che. che eno paricaya karAvatA A nibaMdho viSayano kramazaH vikAsa, daSTAMta temanAM anya saMzodhanomAM samayasuMdarakata mRgAvatI caritra copAI' prasaMgonuM nirUpaNa ane rasaLatI zailIne kAraNe paNa mahattva dhAraNa kare ane jJAnasAgara tathA kSamAkalyANanI be laghu rAsakRtio paNa mahattvanI che. karacorI', kUtarAonI samasyA', "pazu paMkhIonI nikAsa', che. jene sAhitya paraMparAmAM vividha svarUpo, viSayasAmagrI kevI rIte pAzavI ramata boksiMga', "niHsaMtAnava', 'gAMDI gAya' ane 'putrabhUti' daSTigocara thAya che enI suMdara parizya atyaMta adhikRta rIte temanI jevA nibaMdhomAM emanuM je vyaktitva paDaghAya che. A nimitte samAjamAM pAsethI AvAM saMzodhanamUlaka saMpAdano. dvArA prApta thAya che. prasarela ane calaNI banI gayela vigata sAmenuM ciMtana rajU karIne ApaNA teo AjIvana saMzodhaka rahyA. chelle-chelle to tadna nivRtti pachI vicArajagatane saMskAre che. paNa jaina gUrjara phAgu sAhitya' viSayanuM saMzodhana aviratapaNe cAla samakAlIna vaizvika prazno, rAjakAraNano prabhAva ane pazcimI mUlyothI rAkhyuM. 132 jeTalA gujarAtI phAguonA temanA svAdhyAyanA suphaLarUpe dUSita samAjajIvana jevA samAjanI AMkha ughADanArA sAMprata praznone Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 paNa teo ahIM nibaMdha mATe khapamAM letA jaNAya che. sAthe-sAthe vartamAna "rAhula sAMkRtyAyana' tathA bhAratIya rASTrIya saMskRti' nAmanA emanA samayamAM Adarza udAharaNarUpa-dizAdarzanarUpa vyakti ke saMsthAne viSaya anuvAdo paNa khUba ja adhikRta manAyA che ane abhyAsIonA banAvIne lakhAyelA vicApradhAna nibaMdho temanA hakArAtmaka abhigamanuM abhyAsano viSaya banyA che. sAhitya akAdamI-dilhI ane nezanala udAharaNa che. temanA caritrAtmaka ane vicArapradhAna nibaMdho Ama buka TrasTanA Azraye temaNe kareluM A vidyAkArya paNa emanA gujarAtI nibaMdhamAM enI AgavI viSayasAmagrI ane abhivyaktinA sAhityalekhananuM eka viziSTa pAsuM che. emaNe karela sarasvatIcaMdra jevI svarUpane kAraNe cirasmaraNIya banI raheze. ' mahAnavalano saMkSepa, emano anyanA sahayogamAM saMpAdana-prakAzana nibaMdhonA sarjana uparAMta temanA pravAsamUlaka sAhityano paNa ocho yajJa paNa ApaNA abhyAsano viSaya bane e prakArano che. mahimA nathI. 'uttaradhruvanI zodha saphara' ane "evaresTanuM ArohaNa' emanAM sarjanAtmaka lakhANamAMthI pasAra thatAM emanI praziSTa ruci, bhaugolika mAhitIne AdhAre rasaprada rIte sthaLanuM Alekhana karAvatA sAhityanI vibhAvanA ane samAja sAthenI nisabatano paricaya maLe paricaya graMtho che. ahIMthI emano sthaLaviSaya UMDo abhyAsa ane varNana che. emanuM darzana ane ciMtana, saMzodhana ane vivecana tathA sarjana ane nimitte sthAnane pratyakSa karAvavAnI zailIno suMdara paricaya prApta thAya vRttalekhana ema trividha rUpanuM prakAzanakArya eka nakhazIkha bhAratIya che. "rANakapura tIrtha', "osTreliyA', 'nyUjhIlenDa' jevA graMtho paNa emano vicAra ane zIlabhadra sArasvatanI vyaktimattA pragaTAve che. ApaNe abhyAsaniSThA ane anubhava prasAdInA suphaLa che. AvA eka pUrA prAmANika ane saMniSTha vicAraka-sarjakanA samakAlIna "pradeze jaya-vijayanA', 'pAsaporTanI pAMkhe' ane pAsaporTanI hovAnuM gaurava laI zakIe evA 'ramaNabhAI'nuM vyaktitva ane vAmaya pAMkhe uttarAlekhana', 'pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3' graMtho emanA haMmezAM ApaNA AsvAda ane abhyAsano viSaya banI raheze. pravAsanibaMdhonA saMgraho che. vividha sthaLe thayelA marmapUrNa anubhavo, pUrvakulapati : hemacaMdrAcArya uttara gujarAta yunivarsiTI, pATaNa sthaLanI utkRSTa ane hRdayasparzI vigata emanI najare caDI hoya te A ceramena : ena.sI.TI.I., pazcima kSetra, bhopAla nibaMdhonI viSayasAmagrI banI rahe che. AvA badhA kAraNe meM khUba ja adhyakSa ane prAdhyApaka : gujarAtI bhASA-sAhitya bhavana, saurASTra vigate emanuM mUlyAMkana paNa karyuM che. yunivarsiTI, rAjakoTa. mo. 9426968367 zAtAdAyI hRdayasparza T kAntibhAI bI. zAha saunA AdaraNIya zrI ramaNabhAInI ciravidAyathI jANe ke vaDIla paNa jo jeno nAza pAmyA haze ne Agamo bacI gayAM haze to jainatva svajananI zItaLa chatrachAyA gumAvyAnI lAgaNI thAya che. ramaNabhAInI punaH pragaTaze. Ama jaina darzana paratvenI emanI zraddhA emanI saghaLIye sAthe AtmIyatAnA taMtu sAthe joDAyelA asaMkhya snehIo-saMbaMdhIo- pravRttiomAM pAyAgata hatI. emane mana vizeSa mahimA jaina'no nahIM, mitronI vyApaka vartuLanI paNa A ja hRdaya-saMvedanA haze. emanA "jainatva' (jinavANI-jinAjJA)no hato. vyaktitvamAM evuM koI akaLa zAtAdAyI sattva hatuM jene laIne prathama pravAsa-lekhaka ane yuni. prAdhyApaka tarIke to ghaNA samayathI paricayathI ja ramaNabhAI sone potAnA lAgavA mAMDatA. emanA ramaNabhAInA nAmathI huM paricita hato paNa sauprathama vAra emano pratyakSa sAnnidhyamAM haMmezAM hUMphALI nizcitatA anubhavAtI. paricaya thayo 1987nA navembaramAM pAlitANA khAtenA navamA jaina ramaNabhAI "A hatA... A hatA' ema kahevA jatAM saheje prazna sAhitya samArohamAM. prA. jayaMta koThArInI bhalAmaNathI A samArohamAM thAya ke ramaNabhAI zuM na hatA? : nibaMdha vAMcana mATenuM sauprathama nimaMtraNa mane maLeluM tyAM ramaNabhAIne meM sAhityasarjaka-saMzodhaka-saMpAdaka-vivecaka- jena tattvadarzananA je rIte samArohanuM saphaLa saMcAlana karatAM, gurubhagavaMto pratyeno vinaya abhyAsI - taMtrI - vizvayAtrI - yunivarsiTI-prAdhyApaka - muMbaI jaina jALavatA, saunI sAthe haLatA-bhaLatA ane suzrAvaka tarIkenI saghaLIye yuvaka saMghanA pramukha - paryuSaNa vyAkhyAnamALAthI mAMDI aneka Avazyaka kriyAo karatA joyA tenAthI huM prabhAvita thayo. emanA parisaMvAdonA kuzaLa saMyojaka - jaina sAhitya samArohanA prANa - vyaktitvamAM rahelI RjutA, nikhAlasatA, nirmaLatA ane nirADaMbaratA. pIeca.DI. karatA aneka ziSyo (ghaNA sAdhvIjI ma. sahita)nA mArgadarzaka sone acUka sparzI jatI. ramaNabhAI sonA AdarapAtra kema rahyA che te - prativarSa saMghanA upakrame sevAbhAvI saMsthAne thatA dAnArpaNa jevA sakatanA samArohanI pahelI jhalakamAM ja mane pratIta thayuM. sahabhAgI ane preraNAstrota: ramaNabhAI A badhuM to hatA ja paNa navAI A samArohamAM meM rajU karelo 'da. dezAIkata sAmAyika sUtra' nibaMdha tyAre lAge ke e ja ramaNabhAI lazkarI tAlIma laIne mejara paNa thayelA ramaNabhAIe khUba ja sarbhAvapUrvaka prabuddha jIvanamAM prakAzita karyo ane e ja ramaNabhAIe jena lagnavidhinI pustikA paNa lakhelI, Ama ane e rIte amArI vacce baMdhAyelo nAto uttarottara ghaniSTha banato teo sAhitya-zikSaNA-dharma-samAja ane mAnavasevAnAM kSetromAM AjIvana gayo. pachI to keTalAka apavAda sivAya ramaNabhAInA saMyojana heThaLa kAryapravRtta rahyA. yojAtA jaina sAhitya samArohamAM javAnuM banatuM. samArohamAM AvelA paNa A sarvanI pAchaLa emanI prajJA sthira thaI hatI jena sone ramaNabhAI svajananI jema maLe, khabaraaMtara pUche, koIne kazI tattvadarzanamAM. ramaNabhAIne meM emanA vaktavyamAM ekathI vadhu vakhata agavaDa na paDe enI kALajI rAkhe. ramaNabhAInI upasthitithI sarjAtuM A draSTAMta rajU karatA sAMbhaLyA che. teo kahetA ke jo mArI sAme be AbhAmaMDaLa saunAM dadone vIMTaLAI vaLatuM. vikalpo hoya - ekamAM badhAM Agamo naSTa thAya ne saghaLA jeno UgarI : sAhityajagata ramaNabhAIne pravAsa-lekhaka tarIke vadhAre oLakhe che, jAya evI ghaTanA bane, ane bIjAmAM badhA jeno nAza pAme ne Agama paNa emanuM pravAsasAhitya kevaLa samayAnukrame thayelA pravAsanuM varNana na bacI jAya ema bane to huM bIjo vikalpa pasaMda karuM. jo jeno UgarI rahetAM judAjudA pravAsa daramiyAna jude jude samaye ramaNabhAIe. gayA haze ne Agamo nAza pAmyAM haze to jenatva ja naSTa thaI jaze, anubhavelAM hRdayasparzI prasaMgo-ghaTanAo ke bhAtIgaLa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 . prabuddha jIvana 45 mAnavavyaktitvonA nirUpaNane laIne alaga tarI Ave che. prakRti ane evI RjutAthI kare je sAmAne jarIya vAge nahIM. saMskRti-darzananI sAthe 'manujatA'ne kendramAM rAkhavAnuM teo vIsaryA nathI. ramaNabhAI emanI vayaskatAne laIne prathama darzane gaMbhIra prabuddha jIvananA dareka aMkamAM pahelo lekha acUkapaNe ramaNabhAIno mukhativALA dekhAya, paNa vaktavyamAM ne vAtacItamAM teo atyaMta hoya ja.AgamasUtra ke sUtrakhaMDathI lekhanuM mathALuM bAMdhe ane pachI emAMnA haLavA paNa thaI zakatA. eka sAhitya samArohamAM savAranI eka beThaka dArzanika viSayanI ghaNAbadhA dharmagraMthomAMthI avataraNo TAMkIne chaNAvaTa khUba lAMbI cAlI. lagabhaga eka vAgavA Avelo. beThakanuM kare. sAMprata sadarbhamAM paNa viSayanI prastutatA tapAse. binajarUrI prastAva samApana karatAM ramaNabhAI kahe, "ApaNe game teTalI tattvacarcAo paNa nahIM, ne kazuM adhUra-UNuM na rahI jAya enI paNa takedArI. Ama karIe paNa chevaTe to ApaNe badhA cArvAkavAdIo ja. atyAre tamAruM je viSaya para kalama upADe ene saMpUrNa banAvavAnI cIvaTa rAkhe. e ja dhyAna kyAM kendrita thayuM che te huM jANuM chuM, mATe tamane vadhAre rokIza rIte prabhAvaka sthaviro, sAdhubhagavaMto ke sAdhucarita sagRhastho vize nahIM." Ama kahIne beThakanI samAptimAM emaNo saune khaDakhaDATa caritralekha lakhatAM emanA jIvananI nAnImoTI vigatono paricaya ApI hasAvelA. emanA vyaktitvane upasAvI Ape. emanA smaraNAMjali-lekho paNa mArAbhAInAM lekhana ane pravRttikSetro eTalAM vyApaka ane vaividhyapUrNa sadgata mahAnubhAvo sAthenAM saMsmaraNothI bhAvasabhara banelAM che je hatAM ke e.sarva vize lakhavAnuM to lAMbI lekhaNe ja zakya bane. ahIM e emanI lekhanapaddhatinAM suMdara udAharaNo che. mATe avakAza nathI. atyAre to mRtimAM eka ja vastu taravare che te jevuM lekhana, evuM ja vaktavya - muddAsara, kasAye viSayAMtara vinAnuM. ajAtazatru evA ramarAbhAInA vyaktitvano zAtAdAyI hadayasparza; anya vaktAonAM vaktavyo vize pratibhAva rajU karatI veLA saMkSepamAM jenI anubhUti ane pratIti saune che. suMdara chazAvaTa kare. vaktavyamAM rahelI koI kSati aMge Takora kare te paNa ramaNabhAI cI. zAha D DaoN. ramaNalAla joSI 28 Disembara, 1983no divasa. punAmAM gujarAtI sAhitya pariSadanuM emanA anubhavonuM vaividhya zailInI vividha chaTAomAM pragaTa thayuM che. 33muM adhivezana maLI rahyuM che. marAThI kavi vasaMta bApaTe dIpa pragaTAvI A pustakanI TUMkA samayamAM be-traNa AvRttio thaI che. e pAThyapustaka adhivezananuM udghATana karyuM. pariSadanA navA pramukha zrI ke. kA. zAstrIne paNa baneluM. DaoN. ramaNabhAI 1977mAM siDanImAM bharAyela InTaranezanala kAryabhAra soMpAyo. pachI thayo pramukhano paricayavidhi. paricaya ApatA konpharansamAM bhAratIya pI.I.ena.nA pratinidhi tarIke gayelA. e nimitte hatA Do. ramaNalAla zAha, temaNe evI rasALa ane hAsyamizrita zailImAM temaNe osTreliyAno pravAsa karelo enuM bayAna A pustakamAM maLe che. zAstrIjIno paricaya Apyo ke ghaNAMne thayuM ke A bakula tripAThI to pustaka mAhitIsabhara ane rocaka che. bolatA nathI ne ! hAsya-kaTAkSanI jANo koka navI ja saravAra pragaTI agAu sUcavyuM tema Do. ramaNalAla zAha madhyakAlIna sAhityanA UThI. paricaya karAvanArano para eka anokho paricaya thayo. eMzI vidvAna che. temano pIeca.DI.no viSaya hato 'naLa-damayaMtInI kathAno varSanI pariSade eMzI varSanA zAstrIjI para A kaLaza DhoLyo emAM kALanuM vikAsa'. TheTha RvedanA samayathI atyAra sudhI naLa-damayaMtInI kathA koI sUcaka parimArA pragaTa thatuM temaNe bhALyuM. te sarasa bolelA. kevA kevA svarUpe rajU thatI rahI che eno temaNe zAstrIya Dhabe khyAla Ama to DaoN. ramaNalAla zAha madhyakAlIna sAhityanA vidvAna che. Apyo che. A pustaka emanA saMgIta abhyAsanuM phaLa che. emaNe karelAM jaina dharmadarzananA paNa te virala gaNAya evA UMDA abhyAsI che, paNa keTalAMka saMpAdano paNa emanA saMzodhaka svarUpane supere pragaTa kare che. temanAmAM sarjakatAnuM jharaNuM paNa vahe ja che. 'kumAra'nA taMtrI sva. bacubhAI samaya suMdarata 'naLa-damayaMtI rAsa' emaNe hastaprato uparathI saMpAdita rAvatanI preraNAthI temaNe 1955thI 1960nA gALAmAM 'kumAra'mAM karI Apyo che. sattaramAM zatakanA A satyazIla kavinI kRti temanA nava nATikAo lakhelI. emAMnI eka nATikAnA nAma uparathI temaNe prayatna vagara sulabha na banata. A uparAMta jaMbusvAmI rAsa', 'nalarAya1966mAM "zyAma raMga samIpe" nAmano saMgraha pragaTa karelo. temaNe damayaMtI caritra', "mRgAvatI caritra copAI', "nala-damayaMtI saMbaMdha', gulAmono muktidAtA" ane "hemacaMdrAcArya' nAme caritro lakhelAM che. "dhannA zAlibhadra copAI' vagere paNa emanAM mahattvanAM saMpAdano che. paNa chellAM varSomAM pravAsavarNananA lekhaka tarIke te AgaLa AvyA. zrI ramaNabhAI, ApaNo hamaNAM ja joyuM tema vizvapravAsI che. temaNe evaresTanuM ArohaNa', 'uttara dhruvanI zodha saphara', 'pAsaporTanI pAMkhe" potAnA vivecanasaMgrahonAM zIrSako paNa duniyAnI judI judI ane 'pradeze. jaya vijayanA' e emanAM pravAsanAM pustako che. "evaresTanuM bhASAomAMthI nIpajAvyAM che. vivecanasaMgraha "paDilehA' e prAkRta AroharA'mAM evaresTanuM zikhara zodhAyuM tyAMthI zarU karIne tenasiMga bhASAno zabda che. "buMgAku-zumi' e jApAnIjha bhASAno zabda che ane hilerIe evaresTa sara karyuM tyAM sudhImAM aneka sAhasika TukaDIonA ane 'kritikA' e raziyana bhASAno. "paDilehAnuM janasattA'mAM 1979mAM puruSArthanuM bayAna maLe che. uttara dhruvanI zodha saphara' e yuropa ane avalokana karatAM meM lakheluM ke ahIM lAMbA abhyAsalekho ApavAmAM amerikAmAM uttara dhruva sudhI pahoMcavAnA je prayatno thayAM enuM romAMcaka AvyA che. samayasuMdara, enA be rAsa vize tribhuvana dIpaka prabaMdha' varNana Ape che. paraMtu pravAsavarNananA lekhaka tarIke temanI yazodAyI rUpaka kAvya vize ane "kuvalayamAlA" vagere vize UMDA abhyAsapUrvaka kRti to "pAsaporTanI pAMkhe' DaoN. ramaNalAla zAhe yuropa, AphrikA, temaNe lakhyuM che. enI vizeSatA tAravatA meM lakheluM ke "zAstrIya abhigama amerikA, raziyA, osTreliyA, vesTa InDijha, brAjhila, jApAna, sAMgopAMga abhyAsa, hakIkatonuM niHzeSa nirUparA, hakIkatomAMthI nyUjhilenDa, koriyA vagere dezono pravAsa karelo enuM rasika ane dhArmika saMyaktika abhiprAyo tAravavAnI phAvaTa, jainadharmanA pAyAnA siddhAMtonI varNana A pustakamAM maLe che. mULe e "navanIta-samarpaNa'mAM lekhamALArUpe svaccha samaja ane sahRdayatAne kAraNe paDilehA'madhyakAlIna gujarAtI AvatuM hatuM tyArathI ja lokapriya thayeluM. lekhakanI zailI citrAtmaka che. sAhitya vize to eka noMdhapAtra vivecanasaMgraha banyo che." lekhaka Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 paDilehAno artha ApatAM kahe che ke paDilehA eTale pratilekhA. bAdarAyaNa ane manasukhalAla jhaverI pAse gujarAtI bhaNyA ane paDilehAno eka artha che - vyApaka, gahana ane svataMtra dRSTithI gaurIprasAda jhAlA pAse saMskRta. 1948mAM gujarAtImAM sauthI vadhu guNa jhINavaTapUrvaka abhyAsa karavo, vAraMvAra cIvaTapUrvaka sUkSma avalokana meLavI bI.e.nI parIkSA pasAra karI. kaoNlejanI phelozipa maLI. 1950mAM karavuM. saMgrahanuM zIrSaka anvarthaka che. bagAku zumi'no artha che sAhityamAM gujarAtI ane saMskRta sAthe ema.e. thayA. gujarAtImAM prathama AvavA abhiruci'. A saMgrahamAM alaMkArazAstra aMgenA lekho uparAMta arvAcIna mATe temane ba. ka. ThAkora suvarNacaMdraka ane ke. ha. dhruva pAritoSika sAhitya vizenA lekho paNa mUkyA che. 'kritikA'mAM phAgu kAvyo brahmAnaMda maLyA.bI.e. thayA pachI thoDo samaya temaNe 'savitA", "sAMja vartamAna' svAmI kRta satI gItA" ane dayArAmanA AkhyAno aMgenA lekho che. ane 'janazakti'mAM kAma kareluM. pachI senTa jheviyarsa kaoNlejamAM adhyApaka traNe saMgrahomAM emano saMgIna abhyAsa dekhAI Ave che. ' tarIke joDAyA. ahIM te ena.sI.sI.mAM joDAyA. sakhata parizrama karI mArA saMpAdana heThaLa pragaTa thatI "gujarAta graMthakAra, zreNImAM temaNe teo lephTananTa, kepTana ane chevaTe mejaranA pade pahoMcelA. senTa jhevisarya mArI vinaMtIthI samayasuMdara vize laghugraMtha taiyAra karI Apyo. A pustaka kaoNlejamAM gujarAtInA adhyApaka tarIke temaNe vIseka varSa kAma karyuM vidvAnono Adara pAmyo che. DaoN. zAhe A uparAMta paricaya pustikAo (1957thI 1970). A gALA daramiyAna 1954-55mAM te paNa lakhI che. vividha viSayo uparanA temanA lekho graMthastha thavAnI rAha amadAvAdanI senTa jheviyarsa kaoNlejamAM lona sarvisa upara AvelA. tyAre joI rahyA che. , temane maLavAnuM banatuM. kadAca mAro e prathama paricaya. 1961mAM te DaoN. ramaNalAla zAhano janma vaDodarA jillAnA pAdarA gAmamAM pIeca.DI. thayA. 1970mAM te muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA 3jI Disembara 1926nA thayo hato. temaNe prAthamika zikSaNa pAdarAnI adhyakSa tarIke nimAyA. 1986mAM te yunivarsiTImAMthI nivRtta thayA. e sarakArI zALAmAM karyuM. agiyAra varSanI vaye te muMbaI AvyA. trA! pachI badhI vakhata teoe dharma ane sAmAjika sevAkAryane Apyo. dhoraNa sudhIno abhyAsa zeTha pharAmajI nasaravAnajI skUlamAM ane cothA DaoN. ramaNabhAI zAha atyaMta saujanyazIla, vinamra ane snehALa dhoraNathI meTrikano abhyAsa muMbaInI jANItI bAbu pannAlAla hatA. temanA ane temanAM patnI zrI tArAbahenanA Atithyano lAbha hAIskUlamAM karyo. amIdAsa kANakiyA ane Indrajita mogala jevA A lakhanArane paNa maLelo che. bIjA anekone maLyo haze. madhyakAlIna zikSako pAse abhyAsa karavAnI taka maLI. pahelAM temano vicAra citrakAra gujarAtI sAhitya ane jainadarzananA vidvAna tema ja utkRSTa koTinAM thavAno hato paNa pachI sAhitya tarapha vaLyA. 1944mAM maeNTrika thayA. pravAsavarNananAM pustako ApanAra DaoN. ramaNalAla zAhanuM gujarAtI kaoNlejanA abhyAsa mATe te senTa jheviyarsa kaoNlejamAM joDAyA. kavi sAhityamAM mahattvanuM pradAna che. navonmeSazAlinI prajJAnA caitanyajja brahmarSI - I prA. caMdAbena paMcAlI, boTAda te yutina: (siddhA: vizvanAH eka zloka lakhavo hoya, bhAvArthanuM sahaja ciMtana thAya ane lakhAI nA reSAM yaza: jAmA mAm jAya ane koIvAra zlokanuM gahana ciMtana thayA ja kare, thayA ja kare; dharmaniSThA, kartavyaniSThA, vidyAniSThA jevI aneka niSThAnA alakha pachI lakhAya, AvI teonI lekhanazailI hatI. lakhavA khAtara lakhI alagArI zrI ramaNabhAI zAha potAnI sAhityasRSTithI rasikajanonA nAnuM evuM kyAreya teonI lekhanazailImAM joyuM nathI. zabda-zabdanA hRdayamAM dhabakatAM ja raheze. teono sAhitya udyAna puSpasaurabhathI sadA artha-upAdhyAyajI kaI daSTie, zuM kahevA mAge che tenuM talasparzI surabhita ja rahevAno che. saraLatA, sahajatA, vizALatA, tejasvItA adhyayanano teonA jIvanano AnaMda hato. lakhAyA pachI AnaMdotsava ane pavitratAnA mUrtimaMta svarUpa pUjya ramaNabhAI zAhane zata zata ujavAya, AnaMdano unmeza pamAya tevuM sarjana, sarjakanuM brahmAnaMdusarovara:1 viMdanA karuM chuM. bhAratIya saMskRtinA Adarza samA dampatI DaoN. bane che. adhyAtmasAra'nA bhAvArthamAM dhArmika vizALatA, matAgrahathI zrI ramaNabhAI zAha ane pro. tArAbahena zAhane jotAM saMskRta nATyakAra mukti, upAdhyAyajInA hRdayane AlekhatI pAradarzitA bharI che. saraLa, zrI bhavabhUtinI bhAvabhASA 'gata suddu:dyo nutaM sarvasvathANuM :' sugama, sulabha daSTAntothI samajUtI ApIne sAdhAraNa vyakti paNa smarAya jAya che. vANI-vicAra ane vartananI ekarUpatAnuM darzana tejasvI tatvanA nicoDane samajI zake tevI gujarAtI bhASAnI siddhahasta kalama vyaktiomAM thAya che je zrI ramaNabhAImAM thatuM hatuM. pro. tArAbahena temanI pAse hatI. "zrI rAja-sobhAga Azrama'thI prakAzita paNa sahadharmacAriNI, sakhI, mithaH, priyazikhA rUpe sadA sAthI "adhyAtmasAra' bhAvArtha graMtha sahune mArgadarzaka rUpa banyo che. sAdhu rahyA che. bhagavanta paNa saMdarbha graMtha tarIke svIkAre che. zrI rAja-sobhAga Azrama" sAyalAmAM upAdhyAya yazovijayajI adhyAtmasAranI kArya samApti pachI "jJAnasAra' graMthano bhAvArtha mahArAjanA adhyAtmasAra' graMthanuM bhASAntara ane bhAvArthanuM saha anuvAda thAya tevI sahunI bhAvanA hatI. proDha prajJAnA pUjArI zrI bhagIrathakArya zrI ramaNabhAI karI rahyA hatA tyAre mane teozrIno prathama ramaNabhAIe svIkRti ApI. "jJAnasAra'nA lekhanakAryano prAraMbha thayo. paricaya thayo. satsava: kiM na roti puMsA-- sukhada ane AnaMdakArI batrIsa aSTaka sAthenA jJAnasAramAM saMskRta zabdanA gujarAtI bhASAmAM anubhava thayo. sAhityanA akhaMDa pUjArInI saraLatA, asmitA ane artha paNa lakhAyA. zarIranI avasthA vadhatI jatI hatI paNa jJAnanI garimA najare anubhavyA. pAradarzaka vyaktitvanA meLApa pachI saurabha upAsanAnA upAsaka zrI ramaNabhAI kAryanI pUrNatA prati haraNaphALe maMDita, nyAyapUrNa jIvanazailInI aneka sopAnapaMktiono paricaya AgaLa vadhyA. upAdhyAya yazovijayajI mahArAjajInA hRdayane saMtRpti thato gayo, thato rahyo. thAya tevo bhAvArtha A graMthamAM guMjAyo che. "zrI rAja-sobhAga Azrama'nA dharmaniSTha vyaktitva samA zrI ramaNabhAIne 'sAruM te mAruM evo Adarza prAMgaNamAM janasamUhamAM A graMthanuM vimocana thayuM tyAre zrI ramaNabhAInuM varelo hato. pratyakSa vAtacItamAM teoe kaheluM - bena ! "adhyAtmasArano svAthya sukhada na hatuM. anyanA sahAre cAlavuM paDatuM, zarIra teno dharma Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje kama se 19 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana * bajAvatuM, zrI ramaNabhAI teno svadharma bajAvatA, vimocana samaye teoe potAnA vaktavyamAM kahyuM - 'eka samaye mAIlonA mAIlo sudhI philDamArca karato hato. Aje pItuM cAlavuM ya topaNa muzkelI paDe che. zrI ramaNabhAIe kahyuM ''vizvanA sauthI UMcA zikhara evaresTa para ArohaNa karanAra zerapA tenasIMgane enI pAchaLanI avasthAmAM gharano UMmaro oLaMgatA evaresTa ArohaNa karatAM paNa vadhu zrama lAgato'' zArIrika Akta sthitine sugamatAthI svIkAratA, evI sahajatA anekoe zrI maNAbhAImAM joI che. game tevA udayabhAva ne haLavAzathI teo laI zakatA hatA. AdarzanI asmitAnA praharI zrI ramaNabhAI cAlaze, phAvaze, vAmI, bhAvazenI patusUtrIne varelA hatA. kyAreya koI phariyAda hoya tevuM jIvanamAM bahu ochuM jovA maLyuM haze. 'adhyAtmasAra' ke 'jJAnasAra'nA lekhana mATe dasa paMdara divasa sAyalA AzramamAM rahevAnuM bane-je kArya mATe AvyA hoya te ja kArya kare. pU. bApujI kahe paNa kharA ke 'tame tamArA bIjA kAryo ahIM karI zako. jo bIjA kAryo AzramamAM kare to ramajAbhAI zAnA ! je kArya hAthamAM le te pUrNa karyA pachI ja bIjuM kArya hAtha para che tethI AdarzasaMhitA teonI hatI. kAryanI cokrasAI pUrepUrI rAkhe pachI te kSetra adhyApakanuM hoya, ke lekhanakArya hoya, samAjanuM hoya ke pachI gRhakAryane lagatuM hoya. te badhAmAM pro. tArAbahenano sAtha to hoya ja. nyAya, nIti ane prAmANikatAsabhara jIvanathI teo anekane bodha Apyo che. vANI karatAM jIvana jIvavAthI je bodha maLe che te ciraMjIvI banI rahe che. daDha nizrcayArI thI marAbhAIne Adarza ane dharmanA susaMskAra mAtA-pitA pAsethI maLyA hatA. jema dhArmika abhyAsa thato gayo tema teonA jIvanamAM vairAgyapUrNa parivartana AvatuM gayuM. dharma pariName te dhArmika jJAnanI zuSkatA anekamAM jovA maLe, jyAre zrI ramaNabhAImAM dharma pazcimano dekhAya-AvI asmitAnI jhaLahaLatI jyota samA teone najIkathI nihALavA sadbhAgya che. tattvajJAnanI saraLatama spaSTatA sAthe vicAranI tIkhAza to teonA sarjanamAM hoya ja, tIkhAza arthAt satyanuM prAgaTya. jenuM nirUpaNa madhuruM bhASAI thatuM hatuM. paryuMpA vyAkhyAnamALAmAM jainadarzananA bhinnabhinna viSayo para pravacana ApatAM hoya tyAre jainadarzananA talasparzI vicArI spaSTatAthI karyu ane anya tene vicAranA taLa para svIkAre. jenadarzananI anekAnta, aparigraha, ahiMsAnI sUkSma vicArAne vizALa pariSada nispRhI vidvAna.. DaoN. ramaNabhAI zAha E DaoN. bipIna dozI muMbaI yunivarsiTInA tattvajJAna vibhAgamAM 'jainolojI'nA korsa zarU karavAnuM tathA 'cara' sthApavAnuM kArya khUba ja vikaTa hatuM. A kAryamAM yunivarsiTI sAthe kAma karavAnuM ane yunivarsiTInI aneka AMTIghUMTI na samajAya tevI hoya. A uparAMta dareka yunivarsiTIne tenuM khAsa che. ture' hoya. A mATe vizvanA tamAma jaina samAjanuM pratinidhitva karavAnuM hoya ane yunivarsiTImAM A abhyAsakrama dAkhala ka2vAnI je taka maLI teno vyavasthita upayoga karavAnI hoya tyAre aneka prazno UbhA thAya. A mATe salAha-sUcana ane vyavahArika mArgadarzananI jarUra paDe. A mArgadarzana mATe vAraMvAra DaoN. ramaNabhAine maLavAnuM thayuM. temano saraLa 47 samakSa rajU kare tyAre zrotAM vANImAM gUMcavAI na jatAM sa2LatAthI tattvane samajI sahRdayatAne anubhave. atimatimAnane samajavuM durgamya jinapravacana zrI ramaNabhAI viSayamAM goLa thaIne samajAvatA hoya tenA zrotA banavuM te paNa lahAvo gaNAya. sAcA hIrAne jema pahela pADIe tema tenI kiMmata ane sauMdarya tathA prakAza vadhato jAya tevI rIte zrI ramaNabhAInA dareka pAsAne lakSagata karatAM teonuM sAhitya sauMdarya ane manuSyatva vadhatuM jAya che. pravAsasAhitya vAMcatA jAze Apo pravAsI hoya evuM lAge, pAsaporTanI pAMkhe nA trAbhALa, nyUjhIlenDa, uttara dhruvanI zodhasara vagere avismaraNIya pravAsa graMtho che. nibaMdhomAM teo phaLyA che. jinatatva (1thI 8 bhAga), vaMdanIya hRdayasparza (nI4 bhAga), samita sahaciMtana (1thI 15 bhAga), prabhAvaka sthaviro (1thI 6 bhAga), saMzodhana saMpAdana ane anuvAda granthA. jaina dharma- gujarAtI, hindI, marAThI AvRttio aMgrejI bhASAmAM 'jinavacana' jevA graMtho upalabdha che. jIvanacaritra lakhavAnI teonI kalama para sAhityarasikajano vArI jAya che. 'prabuddha jIvana'ne prabuddha rIte prakAzita karIne jainadarzananI sImAne asImanA sudhI laI janAra zrI ramAbhAI hatA. dharma tatvajJAnamAM aMtaraMga ruci pamAya, pravAsa graMthomAM prakRtiprema, adhyApana kAryamAM Adarza adhyApaka athavA Adarza zikSaka, svajana parivAramAM dhabakatuM pitRvAtsalya, prA. tArAbahena sAthe premaaudArya. jarUratamaMda saMsthA sAthe kAmabhAva, mitrAcArImAM sAcukalo mitrabhAva, mAtA-pitA sAthe kartavyaniSTha putra, mAnI sarurSA ane sAdhu bhagavantI sAthe ArjavamAvayatA UDIne AMkhe vaLage tevA che. sAhityanA kopIrAITa choDIne te kSetranA UMcA gajAnA mAnavI tarIke zrI ramaNabhAInI sarjaka pratibhA judI tarI Ave che. zrI ramAbhAI sAhityajagatanA varSo, rAja, maharSI karatAM brahmarSI hatA. brahma svarUpI AtmatattvanA gAyaka, brahma tejanA pArakhuM, sadA jAgRta, AtmabhAvamAM jIvanAra. jJAnayajJanA yajamAna, Atmatattva upAsaka, Atma ujAgarAM jIvanAra, Atma tajA samA Atma sAkSara zrI ramAbhAI 24 oNksTabara 2009nA rAtrinA 3-50 miniTe brahmamuhUrta A dehano tyAga karI samyaka mArce sugatine pAmyAM AvA brahmarSI zrI ramAbhAI cI. zAhane namaskAra ho. svabhAva, nikhAlasa maMtavya ane jaina-dharmanA siddhAMtonI rakSA mATenI adazya IcchA mane sparza karI gaI, jaina darzana tathA sAhityano amUlya bhaMDAra emanA dimAgamAM hato ane AcaraNanI cokasAI dilamAM hatI. jyAre meM teonuM nAma `Advisory Committee' mAM sUcavyuM tyAre khUba ja namra panne kahyuM ke A kAryamAM huM salAhakAra nathI paNa prabhu mahAvIranI vAta vizvamAM pracAra-prasAra pAme te mATeno eka sAmAnya zrAvaka chuM. koI paNa jAtanA mAna-sanmAnathI 52 murabbI zrI ramaNabhAImAM mane 'arihaMta'nA darzana thatA hatA. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 vAtsalyamUrti prabuddha AtmA : ramaNabhAI | DaoN. gautama paTela mAnanIya zrI ramaNabhAIno prathama paricaya eka patrathI tharyA. muMbaimAM e savizeSa pravRtta thayA. temanuM kSetra vidyArthI maTIne vizva banyuM. temane jaina yuvaka saMgha taraphathI copATI upara yojAtI ekamAtra paryuSaNa kevaLa jainadharma ane tattvajJAnanA lekhaka kahevuM e emanI sarvatomukhI vyAkhyAnamALAmAM varSo pahelAM AmaMtraNa Apato e patra hato, patra sAhityika pravRttine avagaNavA jevuM che. gujarAtI sAhityanA sarjaka sAdo ja hato paNa emAM je sneha ane vAtsalya nItaratuM hatuM e zabdabaddha ane vivecaka tarIke temanuM pradAna ochuM nathI. bIjI bAju saMzodhana karI zakAya tema nathI. . ane saMpAdana kSetre paNa aneka kRtio teoe ApI che, to e ja varSe muMbaImAM raMgamaMca upara pahelavaheluM emanuM darzana thayuM. "sarasvatIcaMdra' jevI mahAnavalano saMkSepa ke rAhula sAMskRtyAyana jevI pachI to anekavAra temane maLavAnuM thayuM. emanA "rekhA', vAlakezvaranA anuvAda kRti paNa temaNe ApI che. gharamAM jaI cA-nAsto paNa karyAnuM yAda che. teoe 'pAsaporTanI pAMkhe' lekhaka, sarjaka, sAhityakAra, saMzodhaka, saMpAdaka vagere aneka rIte lakheluM ane mAre ane mArI patnIne sarvaprathama amerikA javAnuM thayuM "akSara'nI upAsanAmAM jIvana vyatIta karIne "a-kSara-nAza na pAme tyAre e pustaka ame ekathI vadhuvAra vAMcI gayA hatA. videzayAtrAnI tevI' kRtio teo ApI gayA che. Ama to temanuM ekAMgI darzana karyuM e abhUtapUrva mArgadarzikA samuM che. kahevAya. kAraNa teo sAhityakAra hovA uparAMta sAcA arthamAM mAnava' amAro paricaya prathama pravacana ApyuM tyArathI vadhyo. ekathI vadhu hatA. jaina dharmanA sarvajata pratyenA premanI vibhAvanAne teo jIvanamAM vAra paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM teoe mane nimaMtraNo ApyA ane jIvI gayA hatA. samatA emanA jIvanano paryAya hato ane karuNA tyAMne jena tema ja jainetara samAjamAM ane pratiSThA apAvI. mArA emano zvAsa hato. koIpaNa vyaktine e maLe tyAre vANImAM je vinaya AmaMtraNane mAna ApI nAdurasta tabiyata hovA chatAM teo saMskRta ane sneha vyakta thato hato te have kyAM jovA maLavAno che ? sAhitya akAdamInA kAryakramamAM amadAvAda paNa padhAryA hatA. emanI nivRttie to samagra sAhityajagatane ane savizeSa jaina emanI lekhana zailI abhyAsapUrNa ane prabhAvaka. e je viSayane samAjane nyAla karI dIdho hato. jIvananA pratyeka kSetramAM sahajamAM saphaLatA sparze teno talasparzI abhyAsa kare ane saMkSiptamAM sAragarbhita rIte prApta karanAra ane bahoLA varganA sneha, mAna ke satkArane pAmanAra tene rajU kare. emanA sAMprata-sahaciMtananA dareka bhAga mane zrI AvI vyakti to izvaranA Choises few 'pasaMdagI pAmanAra rAjendrabhAI dhIyA jAte AvIne pahoMcADe. A uparAMta 'adhyAtmasAra : alpajano'mAMnA eka hoya che. emanI khoTa kyAreya pUrI zakAtI nathI. saMpUrNa', 'vIra prabhunAM vacano' vagere meLavavA paNa huM bhAgyazALI AvA jIvana sArthaka karanAra AtmAne prabhu zAMti Ape ema kahevuM banyo chuM. enA karatAM jIvanamAM sarvatra dharma ane tattvajJAnane jIvI janAra e zrI ramaNabhAInuM samagra jIvana sAhitya sevAmAM vyatIta thayuM che. AtmA ApaNane zAMti Ape ema kahevuM vadhu ucita lekhAze. eka bAju saphaLa adhyApaka rahyA. bIjI bAju sevAnivRtta thayA pachI to ramaNabhAInA vicArapradhAna nibaMdho 1 DaoN. nUtana jAnI DaoN. ramaNalAla cI. zAha lekhaka che. je jUe, vicAre, vizleSaNamAM e vikRtinA nivAraNa mATe sabhAna thaI kArya karavuM e sudhAraka karma che. mUke, kaMIka navuM satya zodhavA vyAkuLa bane te ja kharA arthamAM lekhaka hoya sarjaka, sudhAraka, saMzodhaka evA pro. 2. cI. zAha sva uparAMta saMskRti che. zrI 2. cI. zAha A prakAranA lekhaka che. emaNe puSkaLa sAhitya sAthe avinAbhAve joDAyelA ja rahyA che. jaina dharmanA pIyUSa pAnathI lakhyuM che. emanA vipula sAhityamAMthI 'sAMprata sahaciMtana'nA 14 bhAga emanI daSTi keLavAI che. jaina dharma thakI ja AMtarakhojanI dizA tarapha ane 'abhiciMtanA'nuM sAhitya nirALuM che. jagata sAthe nisbata dharAvatA teo AgaLa vadhatA rahyA che ne potAnI e gatimAM sarvane parokSa rIte zrI ramaNabhAInA vicAravimarzanuM te uttama pariNAma che. sAhityika paropatA rahyA che. prakRtie karmaTha ane sAdhaka zrI 2. cI. zAhanI daSTie e nibaMdho che ke nahIM enI carcAmAM na paDatA svajAgRti pachI saMvedanAno vyApa samaSTine AvarI le che tyAre sAMpratanA samaya saMdarbhe udbhavelA koIka cokkasa sarjakIya cetanAno e niSkarSa che. A saMgrahono lekho lakhAya che. temaNe potAnA anubhavonuM pRthakkaraNa karIne potAne nibaMdha lekhomAM emanI jIvaMta avalokana dRSTino pravAha satata vaheto abhipreta jIvana satyano artha zabda dvArA loko sudhI pahoMcADyo che. e dekhAya che. atItanI vAta karavI pramANamAM saraLa hoya che jyAre sAMprata arthamAM emanI zabdasAdhanA saphaLa jIvanarItino khyAla darzAve che. samayanA samAjanuM talAvagAhI avalokana karavuM kaparuM hoya che. tema sAMprata samayanI samasyAonA nivAraNa mATenA upAyo tarIke temaNe chatAM jenI prakRti aparigrahInI che, jenuM manovalaNa anurAganI mAyAnA jena dharmanI vyApakatA darzAvI che. emaNe kadI dharmane paMpALyo nathI. pAzamAMthI mukta thavAnI dizAmAM AgaLa vadhI cUkyuM che, jenAmAM jJAna derAsaro pUrato baddha rAkhyo nathI paraMtu enA marmanI nADa pArakhI che. pAmyA pachInI taTastha buddhimattA vikasI che tevI vyakti sAMpratane paNa mATe ja spaSTatApUrvaka potAnI vAta teo rajU karI zake che. emanuM potAnI tAtvika dRSTie mUlavavA preratI hoya che. saMvedanasabhara cittataMtra mAnavajIvana saMgharSanI ghaTanAo jue che tyAre samAja, jIvAtuM jIvana ane saMskRti jyAre sAhityakRti banavA khaLabhaLI UThe che. teo vAta mAMDe che svasthatApUrvaka kaLImAMthI pAMdaDI tarapha vaLe che tyAre sarjakano jagata sAtheno saMbaMdha viziSTa mudrA dhAraNa khIlavAnI temane zraddhA che. mananA prapaMca thakI janmelI apekSAonI, karI vyakta thAya che. je dharmane jANe che, enA satyathI sabhAna che, karmanI ahamnI, asaMtoSanI duniyAne temaNe svasthatAthI joI che, anubhavI AcaraNasaMhitA ja jene mATe mahattvanI bAbata che tenI cetanA zramanI che ne enAthI vyAkuLa thayA vagara potAnA saMyamita jIvanavicArane sAthe vikasita thAya che. svayaMne saMskRtinA bhAgarUpe jovI, anubhavavI bhASAmAM vyakta karI lokone sadaSTAMta bodhanI vAto karI che. sarjakanA ane saMskRtimAM pracchannapaNe pesAro karI visarI rahelI vikRtithI cetavuM, vyaktitvanI mudrA upasAvI ApavI e nibaMdhasvarUpanI eka viziSTatA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 49 che. sAMprata sahaciMtana' ane 'abhiciMtana'nA lekho e daSTie mahatvanA emane hAtha lAgyuM nathI. mAnava svabhAva enI paristhitio, jarUriyAto, banI rahyAM che. ahIM 'abhiciMtana'nA be nibaMdho 'AturA paritAni', apekSAo, IcchAo sAthe joDAyelI bAbata che. jyAM sudhI manuSyanuM ane jAtivAda vize bhagavAna mahAvIra'nI vAta karavI che. citta samatola ne svastha hoya tyAM sudhI mAnavasvabhAvanI vikRtio AturA paritAni' nibaMdhanA AraMbhe teo bhagavAna mahAvIranA samAjane nukasAnakAraka hotI nathI, ekamekanA sahavAsamAM rahIne teo AcArAMga sUtranA adhyayana saMdarbhe nibaMdhanA zIrSakano marma samajAve svastha, nirAmaya sAmAjika jIvana jIvavAno AnaMda mANI zake che. che. temane vAta to karavI che manuSyanA caMcaLa, lobhI svabhAvanI. manuSyanI sadAcAra hoya ke durAcAra dareka kAryanI pAchaLa koI cokkasa nimitta jijJAsAnuM rUpAMtara AtaratAmAM thAya che tyAre eno vyavahAra badalAto raheluM hoya che. rAjakAraNanA ajagare AtaMkavAdano bhaya phelAvIne hoya che. tRpti, atRpti ane atitRptinI traNa avasthAne bhogavato manuSyanI zaktine geramArge vALavAnuM ghora pApakarma AdaryuM che. manuSya manathI parAvalaMbI hoya che teno khyAla emaNe AturatA' saMjJAnA rAjakAraNIonI mahatvAkAMkSAno atireka AvuM pariNAma Ave tyAre vibhinna arthaghaTano dvArA spaSTa karI Apyo che. manovizleSakanI rIte koI ekAda-be aMgata jIvanane ja nahIM samasta samAjajIvana eno emaNe judA judA mAnavavyavahAro saMdarbhe adhyana karyuM che, darzana karyuM che. bhoga bane che. je dharma samatA, baMdhutva, premano saMdezo Ape che ane A vyavahAramAM anubhavelI UNapo pratye emaNe nibaMdhomAM aMgulInirdeza visAre pADIne kaTTaravAdIonA lobhAmaNA bhASaNothI AtaMkanuM AcaraNa karyo che. teo kahe che, "bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke viSaya ane vyavasAya banato jaya che, "jAtivAda vize bhagavAna mahAvIra" lekhamAM kaSAyone kAraNe keTalAya jIvo ajJAnamaya, duHkhamaya, durbodhamaya ane pro. ramaNabhAIe sAMpratanI AtaMkavAdanI samasyAnuM dharmanA anuyaMge dInatAmaya jIvana jIve che. teo potAnI AturatAne kAraNe bIjAM avalokana karyuM che. samAjanI vyavasthA enA samayanI mAgane AdhAre prANIone paritApa upajAve che. sAcA, saMyamI puruSo koI paNa prakAranA AkArita thatI hoya che. paraMtu sattAdhIzo potAnI sattA TakAvI rAkhavA jIvane paritApa na thAya, duHkha ke kaSTa na thAya e rIte potAnA jIvanano jyAre saMkucita mAnasavALA lokone nimitta banAve che tyAre ucca nirvAha kare che." manuSyanI manuSya sAthenI apekSAonA mULamAM rahelI bhAratIya bhAvanAnuM vilopana thAya che. A satyane AlekhavA lekhake AturatAnA vibhinna prakAronI teo vigate vAta kare che. sudhAtura, bhagavAna zrI mahAvIranI vANI khapamAM lIdhI che. mahAvIrasvAmIe tRSAtura, kAmAtura, dhanAtura, yazAtura, padAtara, sajhAtura, vijayAtura, uttarAdhyayana sUtramAM varNavyavasthA vize kahyuM che. Adi prakAranA Atura manuSyonA AcaraNanI sUkSmatAne temanI daSTie kammuNA bammaNo hoI, kammuNA hoI svatiyo / nIrakhI che, parakhI che. pratyeka manuSyae pote ja potAnA mananA senApati vo muOT hAruM, sugho ho !" thavAnuM che. sAMpratamAM phelAyela asatyanA AvaraNane haTAvavA temaNe karmathI (AcaraNathI) brAhmaNa thavAya che, karmathI kSatriya thavAya che, AdhyAtmikatA ane vizleSaNa zaktino sumeLa sAdhI tarkabaddha rIte karmathI vaizya thavAya che ane karmathI zUdra thavAya che." pro. 2. cI. zAhe potAnI vAtane mUkI che. emanuM AMtarika vizva dharma ane mUlyanA kharA jaina dharmanA paripAlanamAM rahelI varNasamAnatA darzAvI sAMpratanA marmane pAmeluM hovAne kAraNe ja potAnA jIvanamAM meLavela saMvAditA jAtivAdanI samasyAnA ukela mATe mULane samajavAnI bhAvanA vyakta samaSTine paNa maLI rahe te hetuthI temaNe svakIya ciMtananI saMskAritAne karI che. manuSya potAnI kSamatA ane samajane AdhAre ja AtmaviSkAranI zabdastha karI che. teo kahe che," mAsamAM jAgelI tIvra abhilASAo, bhUmikAmAM mUkAto hoya che. keTalIka vakhata ciMtA, bhaya, krodha, IrSA, tIvra rAga ke tIvra dveSamAM pariName che. jyAre IcchA, vAsanA, abhilASA, udvega, nirAzA, AdI kaSAyone kAraNe te dharmano marma bhUle che ne khoTA AturatA ItyAdinI tIvratA, utkaTatA ke ugratA manuSyanA cittamAM karmanA baMdhanamAM baMdhAya che. dharma jIvanano sAco hArda samajAve che. dharma pravarte che tyAre enI svasthatA cAlI jAya che. sArAsArano viveka karavAnI eTale saMpradAyo ke parNonI saMkucitatA nahIM paNa AMtarakhoja pratye zakti te gumAvI bese che. e vakhate satya, nyAya, nIti, dayA vagere dorI jatI vyApakatA. A satya jyAM sudhI daSTigocara thatuM nathI tyAM sazuNo paNa tene apriya thaI paDe che. potAnuM lakSya siddha karavA mATe te sudhI kaThoratA ke nirdayatA dUra karI zakAtI nathI. nirdaya banatAM acakAto nathI." mahAvIra vArInA anuSaMge mAnava bhAratIya saMskRtinA pAyAmAM, enA ItihAsamAM, kuTuMbajIvanamAM vyavahAranuM sacoTa varNana temaNe karyuM che. pote pAmela satyane saraLa rIte premanuM satya paDeluM che. prema jema jema saMkucita banato jAya che jIvana tema anya sudhI pahoMcADayuM che. potAnI vyakticetanA ane sarjakacetanAnA tema TUMkuM, khokhaluM banatuM jAya che. saMkucitatAne kAraNe varNavyavasthAne saravALe emaNo jIvanacetanAne urdhvagAmI banAvavAnA prayatno karyA samajavAmAM manuSyae thApa khAdhI che. A darzAvatA lekhake kahyuM che, che. A graMthanA anya lekhomAM paNa lekhakanuM bhAvataMtra ane bhASAtaMtra "jIvana-vyavasthAnA mImAMsakoe manuSyanA cAra mukhya prakAro pADayA rucipUrNa rIte pamAya che. jagatanI sthitine niyaMtraNamAM lAvavAnA upAya hatA. 1) brAhmaNa, 2) kSatriya, 3) vaizya ane 4) zudra. vyavasAyane tarIke temaNe kahyuM che, "mANasa jyAM sudhI potAnI IcchAone parimita anulakSIne A prakAro pADavAmAM AvelA. te samaye eno hetu varNavyavasthA karato nathI tyAM sudhI AturatA upara te vijaya meLavI zakato nathI. dvArA jIvanavyavasthA paraspara sahakAramaya ane sukhamaya bane evo hato... IcchAono koI aMta nathI. mANase potAnI zakti, kakSA, guNavattA koI paNa navI sAmAjika vyavasthA samAja upara parANe lAdI zakAtI ane paristhiti anusAra potAnI IcchAone parimita karatAM rahevuM nathI," bhagavAna mahAvIre aDhI hajAra varSo pUrve rUDhicusta varNavyavasthA joIe. kuTuMba, samAja, rASTra ke vizvamAM zAMti-ane saMvAditA sthApavA sAme mAnavamAtranI samAnatAnA vicAro darzAvyA hatA. varNane kAraNo haze to pratyeka kakSAe AturatAM ne parimita karatAM rahevuM paDaze !" koI UMcA ke nIca banatuM nathI e satya to jaina dharmamAM varSo pUrve darzAvAyuM gaNatarIpUrvakanuM jIvana jIvavA karatAM jIvananA gaNitanuM sAcuM che tevuM sUcana karatAM lekhaka kahe che, "bhagavAna mahAvIranAM vacanomAMthI samIkaraNA mAMDatA AvaDe te anivArya che. AvuM bane to aMtaranA preraNA laI ApaNA vaiyaktika ane sAmUhika jIvanamAM parivartana ApavuM aMtarAyo ApoApa dUra thAya ne AturatAnuM zamana thAya. e ApaNI sAMskRtika niSThAnI daSTie paNa Avazyaka che." kaTTarapaMthI vizvanA rAjakAraNane lIdhe udbhavelI, mAnavajIvanane sparzatI atyaMta tatvoe potAnA hetuo pAra pADavA jAtivAdanA zastrane vAparyuM che karuNa ghaTanA te AtaMkavAdano udaya. mAnavasvabhAvanI AMTIghUMTI samajavA tyAre AjanI zikSita yuvA peDhIe potAnA zikSaNa ane tarkano viniyoga aneka vidvAnoe prayatna karyA che. phoIDa, yuga, jahona loka, erisToTala, karI svastha samAjanA nirmANa mATe kaTibaddha thavuM jarUrI che. hegala, viliyama hokiMga jevA vicArakoe mAnava manano pAra pAmavA "sAMprata sahaciMtana' ane "abhiciMtanA'mAM pragaTa thayelA zrI 2. agaNita koyaDAo mAMDyA ne ukelyA che paNa koI eka aMtima satya cI. zAhanA nibaMdho emanA aMgata sauMdaryamaya ne saMskArI manovizvano Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 khyAla Ave che. temanI pAse zabdane pAmIne enA satyanI nikaTanA vicakSaNa buddhimattAthI kasIne taTasthApUrvaka lakhyuM che. arthane abhivyakta karavAnI zakti che, potAnA jIvanakALa daramyAna mAnavajIvananA vikAsamAM dharmano phALo ghaNo moTo hoya che. avaLe temaNe puSkaLa vAMcyuM che, graMthonA marmane pacAvyA che. graMthonA vAMcana mArge jaI rahelI sAmAjikatAne savaLo mArga cIMdhavAnuM kAma temaNe ane anubhavathI lIdhela jJAnanuM satata ciMtana karyuM che. samasAmAyika sahajatAthI nibhAvI jANyuM che. bhAratIya saMskRtino ItihAsa enI samayanuM sUkSmadraSTie avalokana karyuM che. potAnAthI zakya nIvaDI zake dharmapraNAlIne lIdhe vizvabharanA AkarSaNanuM kendra banyo che. A te rIte zabdastha saMskArayAtrAnuM siMcana karyuM che. emanA ciMtanano vyApa ItihAsamAM jaina dharmanI sudIrdha paraMparAnuM paNa AgavuM sthAna che. jIvanamAM jIvanalakSI che. bhale emanAM mULiyAM jaina dharmathI raMgAyelA hoya paraMtu dharmane Avazyaka saMskAra rUpe jALavanAraDaoN. ramaNalAla cI. zAhe dharmane emanI daSTi to parama satyane pAmavAnI ne pamADavAnI rahI che. emaNe vibhAvarUpe prayojI jIvanasatyane dharmanA dRSTAMto dvArA samajAvIne je viSaya lakhavA mATe pasaMda karyo hoya te viSayane UMDANapUrvaka samajIne, ujAgara karAvI ApyuM che. amArA vevAI tema ja parama mitra DaoN. ramaNabhAI cI. zAha D ramaNIkabhAI jhaverabhAI zAha Saa che, Do. ramaNabhAI cImanalAla zAhanA bahumukhI vyaktitva viSe zrI chellA eka varSathI Do. ramaNabhAI amArA pADozamAM mulunDa rahevA AvyA. kumArapALa desAIe lakhela saujanyazIla sArasvata DaoN. ramaNalAla cI. kahetA hatA have ApaNe avAra-navAra maLI zakIzuM. paNa A samaya gALo zAha'nI talasparzIya jIvana jharamaramAM dareka mATe preraNAdAyaka ghaTanAo khUba TUMka samayano rahyo teno amane khUba aphasosa rahI gayo. AlekhAyela che. A varSe paryuSaNa parva daramyAna mArI putravadhU ci. zailajAe aThThAI I. sa. 1982 mAM mArA putra cetana sAthe DaoN. ramaNabhAInI suputrI karelI. tenA pAraNAnA kAryakrama prasaMge vahIlaceramAM besIne upasthita rahelA. zailajAnA vivAha thayA tyArathI DaoN. ramaNabhAInA nIkaTanA paricayamAM badhAM ja sagAM-saMbaMdhIo sAthe utsAhapUrvaka haLavA-maLavAno kadAca A AvavAnuM sadbhAgya mane tathA mArI patnI anasuyAne prApta thayuM. e temano chello prasaMga hato. e samaye DaoN. ramaNabhAI saMpAdita karela samaye pahelI ja mulAkAta vakhate huM paNa eka samaye muluMDanI mahAzALAmAM "jina-vacana'no Atma kalyANaka graMtha DaoN. ramaNabhAI tema ja pro. tArAbena zikSaka-upAcArya hato evI temane jANa thaI. te vakhate zikSaNapremI DaoN. taraphathI dareka mahemAnane bheTa tarIke ApavAmAM Avela. A "jina vacana' ramaNabhAIe khUba AnaMda vyakta karatAM kahyuM ke ApaNe banne zikSaNa graMthanI badhAe khUba ja prazaMsA karI ane koI kAraNavazAtu jemahemAno kAryakramamAM kSetranA hovAthI ApaNuM khUba ja jAmaze ane teoe tIrthakara bhagavAna hAjara rahI na zakelA temaNe sAmethI e graMtha melavavA vinA saMkoca mAgaNI zrI mahAvIrasAvAmInA jIvana viSenuM suMdara raMgIna phoTogrApha yukta karelI. DaoN. ramaNabhAIe darekanA hRdayane sparzI jatA AvA keTalAye graMtho pustaka amone bheTa ApyuM. je amArA navA saMbaMdhanI suMdara zarUAtanI teyAra karyA che. temaNe sAMprata sahaciMtana' pustaka mane ane mArA patnIne cira smaraNIya yAda banI gayuM. arpaNa karyuM te mArA mATe AnaMdano viSaya che. * DaoN. ramaNabhAie potAnA saMtAnone sArI keLavaNI ApI zreSTha mArA jIvana vRttAMtanuM pustaka "zrI mahilA gRha udyoga lijjata ghaDatara to karyuM ja paNa mArA pautra kevalya tema ja pautrI gArgIne paNa pApaDa' dvArA prakAzita karavAmAM AvyuM tyAre tenI prastAvanA Do. sArI keLavaNI ApI. nAnA bALako sAthe teo bALako jevA banI ramaNabhAI dvArA lakhAI che. temAM teoe lakhyuM che ke "zrI ramaNIkalAla zakatAM. tethI bALakone temanuM sAnnidhya AnaMdamaya lAgatuM. vAtavAtamAM jha. zAha' mArA vevAI che enA karatA mArA mitra vizeSa che.' DaoN. ja temane dhArmika saMskAro paNa maLI jatAM. nAnapaNamAM pAMca-sAta varSanI ramaNabhAI amArA snehALa mitra banI gayA hatAM. uMmare logasa vigere dhArmika sutro DaoN. ramaNabhAIe temane kaMThastha DaoN. ramaNabhAI udAtta, jJAnasabhara lekhanakAryamAM satata vyasta karAvyA. temanI sAthenA vArtAlApa daramyAna ramujI TUcakA to hoya ja. rahevAmAM teo AMtarika AnaMda anubhavatA. muluMDamAM jyAre paNa maLavA je bALakone ane amone paNa khaDakhaDATa hasAvI detA. DaoN. ramaNabhAI javAnuM thatuM tyAre koI ne koI mahAna graMthanA lakhANamAM rasa taraboLa dvArA bALakomAM keLavAyela ramujI svabhAva eTalo to AtmasAta thaI jazAtA. teonuM jIvana haMmeza dhyeyaniSTha rahyuM. taMdurasta jIvanakALamAM gayo hato ke Aje paNa mAro pautra ci. kevalya mane amerikAthI E-mail to 125 jeTalA nAnA moTA graMtho lakhyA. paNa have kaMIka aMze zArirIka kare che. temAM ekAda sarasa ramuja to hoya ja. - asvasthatAmAM paNa manathI nakkI karela jJAna graMthonuM lekhana adhuruM rahevuM DaoN. ramaNabhAI tema jauo. tArAbena amAre ghera avAra-navAra prasaMgopAta na joie evA viyAre potAnI nAdurasta tabiyata pratye saMpUrNa durlakSa AvatA. potAnI pravRttiomAM vyasta hovA chatAM paryuSaNa bAda tema ja divALI karI lekhanakArya cAlu ja rAkhatA. besIne lakhavuM zakya nahotuM tyAre pachI teo acUka amone maLavA AvatAM. kyAreka ame emane kahetAM ke goThaNathI vALIne be pagone Teke sUtA sUtA lakhatA rahyA. pahelAM temano ramaNabhAI ATale dUrathI amone khamAvavA na Avo ane phonathI maLI laIe A prakArano Agraha samajAto nahiM, paNa have samajamAM Ave che ke to cAle. to kahetA amone tamAre tyAM AvavAnuM khUba ja game. ame to tamAre temanA jIvana daramyAna cokkasa kAryo saMpanna karI levAnI temane utAvaLa jaNAtI tyAM AvavAnuM bahAnuM je zodhatA hoIe. tamArI sAthe bALakone paNa maLAya. haze. jIna vacanamAM bhagavAna mahAvIra svAmI gautamasvAmIne kahe chekhUba AnaMda Ave. Do. ramaNabhAImAM khuba ja saraLatA hatI, "samaya" goyam mA pamAIe' gItama samaya mAtrano pramAda karIza nahiM. A kathanane Do. ramaNabhAIe potAnA jIvanamAM caritArtha karyuM amArA muluMDanA zrI vAsupUjya jinAlayamAM nUtana pratiSThA mahotsava pa. hatuM. tethI ja chellA varSa daramyAna "jJAna sAra' jevA jJAnasabhara samRddha pU. AcArya gurU bhagavaMto azokacaMdrasUrijI, pU. somacaMdrasUrijInI pAvana graMthanuM udAtta lekhana badhI ja viparIta paristhiti vacce paNa temaNe TUMka nizrAmAM saMpanna thaI rahyo hato tyAre amone zrI sAcA deva sumatinAtha bhagavAna samayamAM saMpanna karyuM. bharAvavAno, zrI sarasvatI devInI pratiSThA tema ja jinAlayanA dvArodghATanano sAduM jIvana ane ucca vicAra emanA jIvanamAM caritArtha thayela lAbha maLyo tyAre dharmapremI DaoN. ramaNabhAI khUba ja khuza thayA, badhA prasaMgoe ApaNe joI zakIe chIe. emanA mukhe ame kyAreya koI bAbatamAM pUjAnA paheravezamAM upasthita rahI amane protsAhita karatA. kahetA ke tamane phariyAda sAMbhaLI nathI. zArirIka kaSTa bAbata paNa temaNe kyAreya phariyAda tathA tamArA kuTuMbanA sabhyone puNyAnubaMdhI puNyano anero lAbha maLyo che. vyakta karI nathI, ame temane maLavA jatAM tyAre bolI zakatA na hoya to Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana paNa lAMbo samaya AnaMdathI vAto kare. sarasa jIvana jIvyAno saMtoSa vyAna kare.so. telae karelI sevAnI prazaMsA kare. hAI ve para virolA, vividha tIrthakSetro ane te kSetronA vikAsanI preraNA karanAra gurUbhagavaMtonI vAto kare. tyAre thatuM ke AvI zArIrika paristhitimAM ApaNane maLavA AvanAra sAthe bhAgye ja ApaNe ATalI rasapUrvaka vAto karI zakIe. aMtamAM DaoN. ramaNabhAI zAhe potAnA suskRta jIvanamAM temaNe saMzodhanAtmaka vRttithI AdhyAtmika kSetra uttama sAdhanA karI tenAM AviSkAra dvArA ApaNA sarvanA pAramArthika lAbhArthe jJAnanI prabhAvanA amArA virala vevAI - UrmilA nagInadAsa zeTha 24 oNkTobara, 2005nA paroDhanA brAhma muhutaeN muluMDamAM vokArDa haoNspiTalamAM DaoN. zrI ramaNabhAI cI. zAha aMtima zvAsa laI samAdhimaya maMgala mRtyune pAmyA. eka mahAna jIvananI samApti thaI. jaina zAsananA eka panotA putrano jIvanadIpa bujhAI gayo. 17 jAnyu. 1988nA DaoN. zrI ramaNabhAI ane pro, zrImatI tArAbena amArA saMbaMdhI thayA. temanA suputra ci. amitAbha sAthe amArI putrI ci. surabhinuM sagapaNa thayuM. 21mI jAnyu.nA lagna thayA. phakta cAra ja divasamAM prasaMga karavAnI khetI chatAM amArA manamAM koI bhAra nahoto. teono khAsa Agraha hato ke lagna ekadama sAdAithI ane koipaNa jAtanA ThAThamATha vaga2 ka2vA che. sAmAjika rIta-rivAja eTale ke paherAmaNI vagere kaMI ja karavAnuM nathI. baMnenA sagA-snI maLI400 thI vadhArene AmaMtraNa ApavAnuM nahIM. lagna prasaMga baporanA ekathI pAMcanI aMdara jena vidhithI ujavAyo. jamaNavAra nahIM karAvavA mATe teoe A samaya pasaMda karyo hato. AmaMtrIta svajano ane snehIone thayuM vicAro to ghaNAnA ucca hoya che paNa amalamAM koika ja mUke che. amane haMmezA vicAra Ave che ke kayA puNyodaye ApaNane DaoN. zrI ramaNabhAI ane 1. zrImatI dArAbena jevA saMbaMdhI maLyA | DaoN. zrI ramaNabhAI pAse jyAre jaie tyAre haMmezA kaMIka navuM ja samajavAnuM maLe. temanA agAdha jJAnano paricaya ApAne thAya. teo haMmezA kahetA ane mAnatA hatA ke prabhu mahAvIranI pArTImAM vacanomAM zraddhA rAkhavI, zaMkA karavI nahIM. temanI samajAvavAnI rIta nirALI ja hatI. temanI preraNAthI amAre tyAM vahelI savAranA UThI vAMcana ane dhyAnanI zarUAta ame karI. karI, je cirasmaraNiya raheze. vidyAnAma narasya rupam adhikam pracchanna guptam dhanam vidyA bhomakarI yasaH sukhakarI, vidyA guruNAm guru / / DaoN. rajabhAI zAhe paNa zreSTha vidyA prApta karI ane temanI vidyAnA suprasAra dvArA pU. rAkezabhAI jevA mahAna gurunA paNa mArgadarzaka thaI gayA. DaoN. ramAbAI pI. zAhane amArA kuTuMbanI sanmAnapUrvaka bhAvabharI zraddhAMjali... sAdhu jevuM saMyamI ane sAdAipUrNa temanuM jIvana hatuM. saMsAramAM rahevA chatAM rAga-dveSa rahIta nirlepa jaLa-kamaLa-vata temano jIvana-kadIya na purAya tevI khoTa paDI che. vyavahAra hato. jemane yogya mAtA-pitA ane gurU maLyA hoya temane DaoN. ramAbhAI cI. zA eTale aneka sono samavAya. te hatA anekavidha vipula sAhityanA sarjaka, pAragAmI vidvAna, samartha prAdhyApaka, ziSyavatsala guru, saMzodhakonA protsAhaka mArgadarzaka, samadarzI taMtrI, adhyAtmapremI cintaka, AcAntinA ArAdhaka, ardhaparAyakA upAsaka, saMtajanonA guNAnurAgI bhakta, paryuSaNa vyAkhyAnamALA sAthe mAnavasevA karmane joDIne jJAna-krarmasamuccayanA sAdhanora mAnna cIjaka, anekavidha pravRttionA preraka-yojaka ane sarva paricitonA AtmIya sAmAnya rIte paMDitone doSadarzI samajavAmAM Ave che. paraMtu zrI ramAbhAI paMDina karavA chatAM doSadarzI hatA ja nahi. te kevaLa gujA ja hatA. temanI dRSTi racanAtmaka hatI, khaMDanAtmaka nahi. temane koInI TIkA karavI ke sAMbhaLavI bilakula pasaMda na hatI. te nirvera hatA. te sthitaprajJa hatA. te udAracetA, sattvazIla RRSitulya puNyapuruSa hatA. temI mAnavatAno mahimA karyo che, je temanA saMparkamAM AvyA te saunA je zreSTha jJAna prApta thAya tevuM temane hatuM ane DaoN. zrI ramaNabhAine to sahadharmacAriNI pro. tArAbena maLyA. jANe sonAmAM sugaMdha maLI. AvuM sadbhAgya bahu ochAne maLatuM hoya che. DaoN. zrI ramAbhAI vitatA, vidvatAnI sAthe sAthe khUba ja ramUjI temano svabhAva hato. tenuM eka udAharaNa ApuM, amo temanA ghare maLavA gayA hatA. amArI sAthe amArA nAnA pautra-pautrI hatA. eka nAnI bATalInuM DhAMkaNuM bALakothI kyAMka paDI gayuM te maLyuM nahIM. thoDA divasa pachI amArA pautranA nAme DaoN. zrI ramaNabhAIno patra Avyo ke tamArI nAnI bATalInuM DhAMkaNuM maLI gayuM che te A patra sAthe mokalAvuM chuM paNa 'bALako tame dhyAna rAkhajo ke have bATalI bhale khovAI jAya paNa A DhAMkaNuM khovAvuM jaie nahIM.' bALakI sAthe bALaka jevA thaI javAnI kalA bahu ochAmAM hoya che. bALakone zALAmAM mUkatA pahelAM ekaDo lakhavAnuM zukana ame temanA zubha haste karAvyuM. temanI sAthe vevAino saMbaMdha e to AnaMdanI vAta che ja paraMtu te amArA mitra paNa hatA. sAMprata sahaciMtanano 14 mo bhAga temaNe amane arpaNa karyo tene huM amAruM sadbhAgya samajuM chuM. 'prabuddha jIvana'mAM lakhAtA lekha ekadama sAdI ane saraLa bhASAmAM hoya je darekane samajAya. koipaNa viSaya 52 temanA lakhelA lekha vAMcIe tyAre ema thAya ke ATaluM savistara lakhAra kyAre lakhatA haze? paryuSA vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtAnA vyAkhyAnasAMbhaLavAnuM ApI cUkI gayA hoie paTTA DaoN. zrI ramAbhAInI samIkSA sAMbhaLIe to AparAne vyAkhyAnano sAra samajAya jAya tevI temanI vidvatAbharI vAzI have kyAreya sAMbhaLavA nahIM maLe, DaoN. zrI ramAbhAI vila hatA. temanI vidAyathI sau svajano, sagA, snehIo ane jaina samAjane mahAmanA DaoN. ramaNabhAI cI. zAha E nagIna jI. zAha 51 //// hRdayamAM te vasI gayA che. te sujanatA ane snehabhAvathI karyAchala bharelA hatA. koInuM paNa cukArya temanI najare caDhe to tene te avazya biradAvatA. huM zrI mahAvIra jaina vidyAlayano vidyArthI ane te paNa. amArA sa2no viSaya paNa pradhAnataH samAna, jyAre munizrI nyAyavijayajI likhita gujarAtI 'jaina darzanano mArI aMgrejI anuvAda "Jalna Philosophy And Rellylon onIyAla banArasadArsa prakAzita karyo tyAre amadAvAdamAM mArA ghare mane abhinaMdana ApavA AvyA hatA. vI, jyAre mAruM saMpAdana "Jain Theory of Multiple Facets of Reality and Truth" te ja prakAzake pragaTa karyuM tyAre paNa temaNe potAnI prasannatA patra dvArA pragaTa karI hatI. temano puNyAtmA unnati karato rahe ane temano akSaradeha saune preraNA Apato rahe e ja prArthanA. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 sevAmUrti...DaoN. ramaNabhAI DaoN. ramaNIkalAla dozI ApaNA sahunA vaDIla AdaraNIya zrI ramaNabhAI zAha ApaNA prayatnazIla rahetA. cAre bAju zAMti prasare tevo bhAva sevatA. sahu vaccethI kAyamI dUra thayA tenuM du:kha kuTuMbamAM tArAbahena tathA kuTuMbane 75 varSathI cAlatI yuvaka saMgha saMcAlita vyAkhyAnamALA jaina-jainetara hoya paNa ApaNI saMsthAo ane amArA jevI nAnI 40 saMsthAone vidvAno, sAdhu-saMto, ucca zreNinA vyAkhyAtAo saharSa AvatA. mATe paNa du:khada prasaMga banI gayo. ramaNabhAI pratye Adarane kAraNe sau koI AmaMtraNa premathI svIkAratA. amArI saMsthA ane hospiTala joDe saMbaMdha 20 varSa upara ramaNabhAI tA. 23 oNkTobare temanA svargavAsanA AgalA divase hospiTalamAM sAthe rahyo. temane maLyo. temaNe kahyuM, "mAre have lakhavAnuM pUruM karavuM chuM. jaina dharma prathama prasaMga : teo kapaDavaMja sAtarasukhAthI pAchA vaLatAM ane vize lakhANa temane atipriya hatuM. chelle pathArImAM sUtAM sUtAM paNa cakhodarA AvavA khAsa AmaMtraNa svIkAryuM te paNa khAsa takalIpha ane temaNe lakhyuM. AvA vinamra, puruSArthI, vidvAna kAyamamATe ApaNane samaya kADhIne AvyA. tyArabAda temanA vAlakezvaranA nivAsasthAne pharI choDI gayA, maLavA javAnuM thayuM. teo muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA sarva para sadabhAva rAkhI potAnA pUjA-nItiniyama badhe sAcavIne vaDA ane huM to nAnA davAkhAnAno DokTara paNa, mane maLavA bolAvyo. ja jIvyA ane saMgha, samAja ne saMsthAne doravaNI ApatA rahyA. mArI sAdI, saraLa ane nikhAlasa vAta sAMbhaLI turata saMmati ApI dukhIjanonA utkarSa karavAnuM samAjanA sukhIjano bhUlI na jAya mATe ane aMdharAhata-netrayajJamAM gujarAtamAM sahayoga apAvyo. te samayano sajAga rahyA. temano sahayoga Avyo. keTalI udAra bhAvanA, vRtti ane kAryadakSatA. saha kAryakartA sAthe premaAdarabhAva, nAnA-moTA eka che te jIvana netrayajJa prasaMge dareka jagyAe sahakAryakartAnI kAryadakSa TUkaDI laI sAme rAkhI karI dekhADavuM. khUba aMgata agavaDa veThI AvatA ja rahyA. pachI AdivAsI vistAronAM AvA paMDita dharmapremI koinI bahu sevA lIdhA vinA ja kAyama mATe dAhoda narmadA kAMThe-ke surata-vyArA, veDachA paNa acUka AvyA. AvA poDhI gayA. eka divasa agAu temane khAsa maLavAnuM haoNspiTalamAM thayu kAryamAM hRdayanA bhAva sAthe muMbaInA sadbhAvapremI aneka kuTuMbane tyAre samabhAvapUrvaka temaNe prasannatA vyakta karI. zAMtithI meM karelA darIdradarzana karAvavA AgrahapUrvaka lAve. rahevAnI, jamavAnI agavaDa . mAMgalikane sAMbhaLyuM. hoya paNa AnaMda sAthe nabhAvatA A ApaNA ramaNabhAI udAra vRtti AvI ucca AtmAne bhAvapUrvaka zraddhAMjali. koTi koTi namaskAra rAkhatA. karIne saMsthA, samAja ane parivArane navI zakti, buddhi, preraNA sadA mane temanAmAM gAMdhIvicAranuM darzana thatuM. zaherI lokone gAmaDAMnA temanA jIvanamAMthI maLe te ja bhAvanA ane prArthanA. duHkho jANavA maLe, duHkha najare jue ne duHkha dUra karavA sahAyarUpa " thAya tevI bhAvanA teo sevatA. deza paradezamAM jaina dharmano phelAvo * thAya. loko te vize vAMce, vicAre, samaje, jIvanamAM utAre te mATe sva. DaoN. ramaNabhAI cI. zAha mArA garu, mitra ane mArgadarzaka DaoN. zekharacandra jaina' sva. DaoN. ramaNabhAInuM nAma smaraNa karatAM ja 34 varSa jUno paMkAyelI hatI. A vyAkhyAnamALAmAM AMtararASTrIya ane rASTrIya kAlakhaMDa vartamAna banIne ubharI Ave che. lagabhaga 1973-74nI kakSAnA vidvAno AmaMtrita thatA. AvI vizALa ane mahatvapUrNa vAta haze, te vakhate huM bhAvanagaranI kaoNlejamAM prAdhyApaka ane zrI vyAkhyAnamALAmAM mane AmaMtraNa maLatA apAra AnaMda thayo ane mahAvIra jaina vidyAlayamAM mAnad gRhapati hato. teo vidyAlaya huM paNa lagabhaga eka mahinA sudhI mAruM vaktavya taiyAra karI, TepamAM sAthe sakriya rIte saMkaLAyelA hatA. eka vakhata teo bhAvanagara sAMbhaLI, samaya vagerenuM dhyAna rAkhI taiyAra thaIne gayo. pahelI padhAryA, vidyAlayamAM rahyA ane mAro paricaya thayo. mane paNa vakhata ATalA moTA sAkSara maMca upara prabuddha zrotAonI vacce lakhavA-vAMcavAno zokha ane teo to hatA moTA sAkSara. teoe bolavAno prathama avasara hato. thoDIka mUMjhavaNa hatI, paNa mArA lekhanakAryamAM vadhAre rUci batAvI. pahelI ja mulAkAtamAM mArA zrI ramaNabhAI zAhe paricaya ApatI vakhate evI rIte prastuta karyA upara evI chApa paDI ke teo ati nikhAlasa, saraLa prakRtinA ke koI saMkoca rahyo nahIM ane prathama vyAkhyAna ja khUba ja sArI. ane vidyAvyAsaMgI che. teoe mArI prakAzita eka-be kRtio rIte vakhANAyuM. AnaMda to e vAtano hato ke je vyAkhyAnamALAmAM joI ane mane salAha ApI ke huM je sAhityamAM vadhu ne vadhu koI vaktAne saLaMga eka-be vakhatathI vadhu bolAvatA nathI ke abhyAsa karI lekhanakArya karyuM. ane teoe mane 1974mAM muMbaI bolAvavAnI saMbhAvanA rahetI nathI temAM mane saLaMga 7-8 varSa yuvaka saMgha dvArA cAlatI pravacana mALAmAM vaktA tarIke AmaMtrita sudhI teoe AmaMtrita karyo. vAstavamAM to huM jyAre jyAre paNa karyo. yuvaka saMghanI A vyAkhyAnamALA eTale bhAratamAM sarvAdhika vyAkhyAna ApavA gayo tyAre ema mAnIne ja gayo ke huM kaMIka "prasiddha ane jJAnagaMgAne pravAhita karanAra vyAkhyAnamALA tarIke zIkhavA jaI rahyo chuM. ane murabbI ramaNabhAIno sneha ane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jAnyuArI, 2006 prabudra jIvana tArAbenanuM vAtsalya mane satata preraNA ApatA rahyA ane huM adhyayana mATe vadhAre rUci levA mAMDyo. A pravacanonA saMgraharUpe mArA trajA pustako paNa prakAzita thayo. zrI ramezabhAI zAha potAnA jJAnanI gaMgA yuropa ane amerikA khaMDamAM pravAhita karI cUkyA hatA. teo eTalA to nikhAlasa hatA ke bIjA mitro paNa jAya temAM teo AnaMdano anubhava karatA ane temanI preraNA ane sahayogathI mane 1989-90 mAM laMDana, 1992mAM pUrva AphrikA ane pachI 1994 thI satata amerikAmAM pravacana ApavAno lAbha maLato rahyo. dara varSe jyAre huM pAcho tuM tyAre marAbhAino AzIrvAda niraMtara maLe ja. meM jyAre 'tIrthaMka2vANI' mAsika patrano prAraMbha karyo ane jyAre meM ghoSaNA karI ke A patrikA jainonA saMpradAyanI saMkucitatAthI mukta raheze ane temAM hindI-gujarAtI-aMgrejI trajJeya bhASAonA lekhono samAveza ka2vAmAM Avaze tyAre teoe vartamAna yugamAM jaina patrikAonI sthiti upara carcA karI mane paristhitithI vAkepha karyo ane saphaLatAnA AzIrvAda pA ApyA. teoe kahyuM 'mArA game te lekhane tame mArI koipaNa anumati vagara prakAzita karavA svataMtra cho.' ane vAstavamAM teo A patrikAnI pragatithI, tenA lekhothI saMtuSTa rahyA ane teo pratyakSa ke po AzIrvAda svarUpe temanA sUcano ApatA rahyA. meM jyAre amadAvAdamAM 'samanvaya dhyAna sAdhanA kendra' dvArA zrI AzApurAmAM jaina ceriTebala haoNspiTalano prAraMbha karyo ane tenuM sAhitya, rUparekhA, kArya vagerenI jANa karI tyAre teoe mane AzIrvAda to ApyA paNa Arthika muzkelIo kevI naDI zake teno paNa khyAla Apyo. mane dAnavIro pAsethI dAna prApta thAya temAM temanI rUci hatI. cha-sAta varSa daramyAna meM haoNspiTazanI je pragati karI teno ahevAla vAMcIne teoe evo to saMtoSa vyakta karyo jAko emanA svajanane koI saphaLatA maLI hoya. chello- che. teonI bhAvanA hatI ke muMbaI jaina yuvaka saMgha jema dara varSe koI ne koI sevAbhAvI saMsthA mATe Arthika madada kare che tema A saMsthAne paNa che eka vakhata madada maLe ane saMsthA pagabhara thAya tevI temanI bhAvanA hatI. chelle meM jyAre temane patra lakhyo ane phona upara vAta karI. tyAre temo mane kahyuM ke tame jaina yuvaka saMghane lekho ane temanA maMtrI vagere dhyAna Apaze ane huM paNa bhalAmaNa karIza. paraMtu mArA durbhAgya Aje teo ApaNI vacce nathI paraMtu mane vizvAsa che ke teo potAnA AtmAthI jarUra mane A saphaLatAmAM sahayoga karaze. huM koIpA vidyArthIne jyAre jaina dharma ke darzanamAM pIeca.DI. mATe rajisTarDa karAvato tyAre temanI sAthe jarUra carcA karato ane mArgadarzana dhaLavato. gim potAnI vidvatAne eka bAjue rAkhIne haMmezAM sahaja jijJAsAvRttinuM ghAlana-pAlana karatA helA DoM. avalAla cI. zA nirdebhatAnA upAsaka hatA. 53 DaoN. ramAbhAI cI. zAha gujarAtI bhASA ane sAhityanA to vidvAna hatA ja paraMtu jainadarzana sAhitya, kaLA, saMskRtinA marmajJa hatA ane sauthI moTI vizeSatA to e hatI ke teo zvetAmbara mUrtipUjaka hovA chatAM kyAreya saMpradAyanI saMkucitatAmAM rahyA nathI. emaneM to eka dIrghadraSTA, lekhaka, kavi, ciMtakanI bhAvanAthI ja dharmanA siddhAMtonuM avalokana ane mUlyAMkana karyuM che. teo digambara ke zvetAmbara saMpradAyanA mahAna AcAryo, mahAna Agama kRtio ke mahAna tIrthasthAnono koipaNa bhedabhAva vagara adhyayana, darzana karatAM ane potAnA lekhomAM je-te sthAno, zAstro ane vyaktionA guonI carcA karatA. tethI teo mAtra cetAmbara mUrtipUjaka samAjamAM ja nahIM saMpUrNa jainajagatamAM AdaraNIya sthAna prApta karI zakyA hatA. hakIkate teo paMthavAdathI dUra mukta gaganamAM vihAra karatA hatA. DaoN. makAbhAIne vidyArthIo pratye apAra mamatA hatI. tethI teo jyAM sudhI mahAvIra jaina vidyAlayanA padAdhikArI rahyAM tyAM sudhI vidyArthIone vadhumAM vadhu kaMma sagavaDa maLe, teo ucca zikSaNamAM vadhu pAraMgata bane tenI ja bhAvanA rAkhatA hatA. jaina sAhitya mATe teo zrI mahAvIra jaina vidyAzcamanA tattvAvadhAnamAM daravarSe vyAkhyAnamALAnuM Aojana karatA ane mane temanuM dara vakhate sAnidhya prApta thatuM. eka saphaLa lekhaka tarIke teoe aneka pustako lakhyA che je 'jinatattva'nA nAme aneka bhAgomAM prakAzita thayA che. "pAsarpArTanI pAMkhe' teo uDhyA che to enI preraNAthI'havA ke paMkho para' lakhavAnI mane preraNA maLI che. teo hRdayanA saraLa hatA paNa zistanA AgrahI hatA. enuM kAraNa ke teo ena.sI.sI.mAM mejaranA pada sudhI kAma karI cUkyA hatA. sadbhAgye huM paNa ena.sI.sI.mAM lephTenanTa sudhI kArya karI cUkyo hato. huM to mAnuM chuM ke aneka bAbatomAM temanI pAsethI mane ghaNuM zIkhavAnuM maLyuM che tethI te mArA gurupade rahyA che. teo mane eka mitrabhAve sannAha ApatA rahyA che ane huM niraMtara pragati karuM tenA mArgadarzaka rahyA che. temanA dharmapatnI pU. tArAbahena eTalA ja vAtsalyamapI, mamatAmathI che. teonuM vAtsalya mane maLatuM ja rahyuM che. ramAbhAinI jema teo paNa mArI pragatithI saMtoSa vyakta karatA te mArA mATe amUlya nidhi jevuM che. 'bharelo ghaDo kevo zAMta ane svastha hoya enuM uttama udAharaNa DaoN. ramaNalAla cI. zAha hatA.' darzIta zAha AvA sAkSara, sAhityakAra murabbInI ciravidAyathI hakIkata temano parivAra ja nahIM temanA tamAma sAhityakAra mitro, pravacano ane sau Aje nirAdhAra banyAno anubhava kare che. temanI khoTa kyAreya pUrI thaze nahIM. teo dehathI bhale ApaNI vacce nathI paraMtu temano akSaradeha niraMtara preraNA Apaze. * uttama vaktA hovAnuM emanuM mukhya lakSaNa e hatuM ke kyAre bolavuM ane keTaluM bolavuM eno saMyama emanA vyaktitvamAM chachala hato. temanA lekho kadamAM lAMbA rahetA, temanuM vaktavya eTaluM ja tuM hetuM. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 emanI kalamane vivAda kadIya abhaDAvI zakyo nahoto. 'jinatattva' emano pustaka-paricaya che. emanA ghaNAM lekho meM 'jaina samAcAra'mAM pustakazreNImAM emaNe lakhelA lekho samatolapaNAnI sugaMdha prasarAve pragaTa karyA che. gujarAtI bhASAmAM potAnAM lakhANo uparanA kopI che. samanvaya dvArA ja kaMI paNa siddha karI zakAya evI emanI samajaNane rAiTanuM visarjana karanArA anya lekhako keTalA? emanA koipaNa sau koI be hAthe salAma karatuM hatuM. A pustakamAMthI koipaNa lekha pragaTa karavA mATe emanI anumati levI na DaoN. ramaNalAla cI. zAhane pahelI vakhata jena sAhitya samArohanA paDe, evI sagavaDa emaNe sau koine karI ApI che. kopIrAiTanuM visarjana eka kAryakramamAM maLavAnuM thayuM. emanI prajJAno paricaya pahelethI ja hato. karIne emaNe potAnI saraLa nirmohitA batAvI hatI. A vAta Aje tyAra pachI ekAda-be jAhera kAryakramomAM maLavAnuM ya thayuM paraMtu sAva kadAca sAmAnya lAgaze, paraMtu bhaviSyamAM tenI mahattA saune samajAze. alapa-jhalapa. A kAraNe jhAjho vyaktigata paricaya na thaI zakyo. potAnI hayAtI pachI, potAnA vArasadArone kopIrAiTa dvArA keTalI thoDI nikhAlasa vAta karuM to, emanA sAMnidhyamAM muMbaimAM yojAtI badhI kamANI thaI zake, e teo jANatA ja hatA. chatAM samAjane kazuMka paryuSaNa vyAkhyAnamALA vakhate, ekAda vakhata vyAkhyAna ApavAnI lAlaca ApI javAnI sahRdayatAe emane AvuM umadA kArya karavA preryA. saMsAra manamAM hatI. prayojana eTaluM ja ke mArA vyAkhyAna pachI emano pratibhAva choDanArA paNa kyAreka to A kAma nathI karI zakatA ! kevo maLe che e jANavA maLe ! emanI kasoTImAMthI pasAra thavAnuM DaoN. ramaNalAla zAhe aneka vyakticitro (caritralekhana) paNa kaMDAryA sadbhAgya mane na maLyuM eno vasavaso sadAya raheze. che. rAjakAraNa, dharma, zikSaNa, sAhitya, vijJAna, samAja vagere kSetronI gujarAtamAM dhoraNa 12 nA pAThyapustakamAM 'pagarakhAM goThavanAra' vibhUtio vize lakhavAmAM kyAMya pakSapAta na hoya ane kyAMya pUrvagraha zirSaka aMtargata emanI eka kRti lagabhaga dasa varSa sudhI vidyArthIone na hoya. jenA vize Alekhana karavAnuM hoya teno sarvAgI ane sarvagrAhI bhaNAvI. pAsaporTanI pAMkhe' pustakamAMthI levAyelI e kRti vAMA abhyAsa karIne pachI ja kalama calAvI hoya. A badhAmAM vacce pote pachI vidyArthIo mArI pAse AkhuM pustaka vAMcavAnI tatparatA vyakta kyAMya na dekhAya. potAno vaTa pADavAnuM, potAno prabhAva pADavAnuM A karatA. pravAhitA ane prAsAdikatA vacce vahetI emanI kalama kyAMya mANasane kadIya na AvaDyuM. ghaNAM evosa maLyA, ghaNAM sanmAna maLyAM, khoDaMgAtI na lAge. phekTarInA mAlikano chokaro videzamAM abhyAsa ghaNI pratiSThA maLI...chatAM ahaMkAra lezamAtra jovA na maLe ! navuM koI karIne Avelo chatAM anubhavamAM jarAya UNo na rahI jAya eTale ene pustaka pragaTa thAya eTale enI eka nakala acUka yAda karIne mokalI potAnI phekTarImAM ja sAva sAmAnya kAmakAjamAM tAlIma levA mUkelo. Ape, emanA saujanyanI bhInAzathI parokSapaNe satata bhIMjAvAnuM phekTarInI mulAkAta mATe gayelA lekhaka ane temanA saMgAthIonAM sadbhAgya maLatuM rahyuM. emanI zailI niraMtara emanA zIlane anusaratI pagarakhAM vAraMvAra te yogya jagAe goThavIne mUke che. ATalI saraLatA rahI. samAjanI pratyeka vyaktimAM AvI jAya to samAja ekapaNa bAbatamAM DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA AtmAne parama dhAmamAM parama zAMti pachAta na rahI zake. aneka lekhakoe videza-pravAso karyA che ane e maLe e mATe ApaNe kazI prArthanA karavI paDe ema nathI. AvA sarala pravAsanA anubhavonuM Alekhana paNa karyuM che. chatAM DaoN. ramaNalAla cI. ane umadA AtmAne zAMti pAmavAno adhikAra che. AghAta ane zAhe je avalokana karyuM te viziSTa che. aphasosa eTalo ja raheze ke AvuM prajJAsabhara, nirdabha vyaktitva have DaoN. ramaNalAla cI. zAhano pratyakSa paricaya mane jeTalo nathI, eTalo ApaNI vacce rahyuM nathI. DaoN. ramaNabhAI cI. zAhanI aNadhArI vidAya I vasaMta nAnajI bhedA. pU. ramaNabhAI zAha eTale sAMdagI ane tAjagIno abhuta emanI svasthatA, sabhAnatA ane samatA anumodanIya hatI. bIjAnA samanvaya, sahaja, saraLa ane nikhAlasa. ane jJAnapipAsu ane vaLI, mATe upayogamAM kema AvavuM e emanI ciMtA, kathaLatA svAsthamAM paNa jJAnadAtA ane AjIvana vidyArthI ane zikSaka. rahetI, potAnI aMdara magnatA pAMgare e mATe emane AnaMdadhana, mAro emanI sAthe chellA 25 varSano saMbaMdha hato. khAsa karIne devacaMdravijayajI, yazovijayajI ma.sA.nA bhakti-padonI cAhanA rahetI. arihaMta ArAdhaka maMDaLa dvArA dara mahine nIkaLatI yAtrA pravAsamAM, AvA samartha mahA AdhyAtmayogIonA pado AtmAnI AMtara uddha maMDaLanA yAtrikone DaoN. ramaNabhAI zAhano ghaNo ja lAbha maLyo hato. cetanAnI gatine prANa pUranArA banI rahe che. emanA pAse dharmanA pAyAnA jJAnathI laIne vizeSa UMDA Atmika jJAna DaoN. ramaNabhAI joDe svAdhyAya, vAMcana, satsaMga, tIrthayAtrA tathA mATenI sUjha ane samaja maLatI hatI. dharmanA phaLarUpe saraLatA ane sAhitya samArohamAM vageremAM avAranavAra javAnuM thatuM. emanI sAthenI nirdabhatA e emanA jIvanamAM pariNamelI hatI. . sAnidhyamAM eTaluM to avazya ApaNe anubhavI zakIye, pUrva janmonA jaina tattvajJAnanA jJAnapipAsuo mATe DaoN. ramaNabhAInI hAjarI sAdhakano AtmA A bharatakSetramAM-bhAratanI mohamayI muMbaImAM AvI ghaNI ja sahAyaka hatI. bALajIvothI mAMDIne sAdhaka AtmAo mATe ane ApaNA sahu upara aDhaLaka upakAra karIne sahaja nirlepabhAve sahune upayogamAM AvavAno abhigama avismaNIya raheze. A kALamAM potAnA AtmAnI zreSTha sAdhanA mArge AgaLa dehabaMdhana mAMthI chUTA sahakAra ane sahAyakabhAvano dukALa varatAya che, tyAre emane tyAM thayo ane sahajabhAve mRtyune temaNae AvakAryuM hatuM. lIlIvADInI ThaMDaka hatI. ApaNe sahu paramAtmAne DaoN. ramaNabhAInA AtmAnI parama kevaLajJAna chellAM ghaNA mahinAthI emanI lathaDelI ane kathaLelI tabiyatamAM paramapadanI prApti mATe parama prArthanA niraMtara karIe. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana DaoN. ramaNabhAI eTale sAdagI, saraLatA ane samatAno samanvaya 1 DaoN. kalA zAha DaoN. ramaNabhAInI vidAya eTale jaina dharma, sAhitya ane tattvajJAnanA potAnA mudA, sudhArAvadhArA sAthe TAMkI zake. mArA lakhANamAM lIlI eka mahAna ciMtakanI khoTa. ' sahIthI suMdara suDoLa akSare temaNe karelA sudhArAvALA pAnA meM Aja muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA mAjI vaDA evA sAcA dina sudhI sAcavI rAkhyA che. ramaNabhAI moTA (UDIne AMkhe vaLage vidvAna prAdhyApakanI khoTa. tevA) akSare lakhatA e emanI vizeSatA gaNAya. temanA mArgadarzanamAM vidyA prApta karI vartamAnamAM aneka viziSTa (4) aneka sUcano dvArA visisamAM aneka vidvAno, sAkSaronA pada zobhAvatA (prAdhyApako vagere) aDhaLaka vidyArthIone mATe svajana maMtavyo, viSayanA UMDANane sparzavAnI khAsa cIvaTa, sAthe sAthe evA mArgadarzakanI khoTa. vidyArthInI potAnI maulika dRSTi - A badhuM ramaNabhAI pAsethI zIkhavA A khoTa kyAreya pUrAya tevI nathI. maLyuM. A lekhamAM ramaNabhAI sAthenA yunivarsiTInA vibhAganA vaDA, DaoN. ramaNabhAI pIeca.DI.nA mArgadarzaka tarIke ananya hatA. temanI mArA pIeca.DI.nA mArgadarzaka tathA anya prasaMgomAMthI upasatI paddhatie mane paNa mArgadarzaka tarIke dizA batAvI che. ramaNabhAInI svaccha nItaryA nirmaLa nIra jevI chabI upasAvavAno mAro vidyArthInI thisisanuM lakhANa saMpUrNa pahelethI chellA pAnA sudhInuM prayatna che. pote vAMcI jatA athavA vaMcAvatA, nAnI sarakhI bhUla paNa temanI DaoN. ramaNabhAInA mArgadarzanamAM muMbaI yunivarsiTImAMthI lagabhaga najaramAMthI chaTakI zaktI nahi. vIsathI vadhAre vidyArthIoe pIeca.DI.nI DigrI prApta karI che. A yunivarsiTImAM phI bharavAthI laIne vidyArthInI maukhika parIkSA thAya vAta gauravaprada gaNI zakAya. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA Ayojita tyAM sudhI ramaNabhAI sahAya karatA. jaina samArohamAM me jaina sAhityamAM pIeca.DI. karavAno nirNaya karyo yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA e prasaMgane mArA jIvanamAM avismaraNIya gaNuM chuM. samagra vizvabharanI yunivarsiTIomAM muMbaI (bombe) yunivarsiTI mahuvAmAM jaina sAhitya samArohamAM ramaNabhAInA netRtvamAM yojAyela TocanuM sthAna Aje paNa dharAve che. anya bhASAonA vibhAganI sAthe jainasAhitya samArohamAM jaina tattvajJAna, dharma ane sAhityanA sAthe I.sa. 1970mAM gujarAtI vibhAganI sthApanA muMbaI enasAyaklopIDiyA samAna pU, agaracaMdajI nAhaTA prakhara vidvAna yunivarsiTImAM thaI. te samayanA anya prAdhyApako A gauravavaMtI khurazInI dalasukhabhAI mAlavaNiyA ane prAkRta apabhraMzana bhASAnA tathA harIphAImAM hatA. te chatAM DaoN. ramaNabhAI para gujarAtI vibhAganA sAhityanA sAkSara zrI DaoN. harivallabha bhAyANI ane DaoN. ramaNabhAI vaDA tarIkeno kaLaza DhoLAyo ane sAhebe gujarAtI vibhAgane varSo zAha, vidUSI tArAbena tathA anya vidvAnonA vaktavyonuM zrutapAna karyA sudhI jatana karIne jALavyo. yunivarsiTInA vaDA tarIke vicAratA jaNAya pachI meM jaina sAhityamAM pIeca.DI. karavAno nirNaya lIdho. A jena che ke teo yunathI laIne yunivarsiTInA aneka vibhAgonA kAryakaro sAhitya samArohamAM mAro sAcA arthamAM jaina banavAno prayatna zarU sAthe svajananI jema vartatA, pote eka vibhAganA vaDA (Da) che te thayo. I.sa. 1984mAM pIeca.DI.nI DigrI maLI tyArathI Aje 2005 pratIti koIne kyAreya thavA detA nahi. te chatAM badhAM pAse vyavasthita sudhImAM ramaNabhAInA sAnnidhyamAM mArA AMtarika vyaktitvano kAma karAvatA. teo pote seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM varSo sudhI AdhyAtmika vikAsa thayo. ena.sI.sI.mAM kAryarata rahelA hovAthI kaDaka zistanA AgrahI hoya pIeca.DI.nA mArgadarzaka tarIke mane ramaNabhAImAM rahelI zikSaka e svAbhAvika che. zistanI sAthe sAthe ramaNabhAInI yAda rAkhavA jevI tarIkenI zista, emanAmAM rahelI cIvaTa ane jarUra paDe vidyArthIne avaLA vizeSatA e hatI ke teo klAsamAM (100 thI 150 vidyArthIonA) kAna pakaDI samatAbhAve samajAvavAnA guNano sahaja paricaya thayo. DaoN. dareka vidyArthInuM nAma yAda rAkhatA ane nAmathI ja bolAvatA. (a. ramaNabhAIne huM pI.ecaDInA mArgadarzaka tarIke temanI vizeSatAone guNa bahu ochA prAdhyApakomAM jovA maLe che.) ramaNabhAIe gujarAtI yAda karuM to eka viziSTa zikSakanI chabI upase che. vibhAganI khurazI saMbhALI ane pote nivRtta thayA tyAM sudhI A vibhAganuM DaoN. ramaNabhAI pIeca.DI. karanAra vidyArthIne kahetAM. (1) pIeca.DI. gaurava vizeSa rIte vadhAryuM. karanAra vidyArthImAM zista, niyamitatA, viSayanI pasaMdagImAM kALajI, ramaNabhAI muMbaInI carcageTathI dahiMsara ane bhIvaMDI sudhInA saMzodhanakArya karavAno potAno rasa, svaccha lakhANa, viSayamAM UMDA kaoNlejonA prAdhyApakomAM "priya hatA. kAraNake teo badhAMne eka sUtre utarI maulika vicAro vyakta karavAnI zakti vagere guNo hovA joIe bAMdhI rAkhatA. dareka prAdhyApakane (siniyara ke juniyara) temanA prazno ke athavA keLavavA joIe. mUMjhavazomAM yogya mArgadarzana sAMtvanApUrvaka ApatA. gujarAtI bhASAnA . (2) ramezabhAI vidyArthI sAthe svajananI jema vartatA. niyamita rIte prAdhyApako (150) jenI rAha jotA evA adhyApaka milana varSamAM be aThavADiyAno eka divasa dareka vidyArthIne bolAvI viSayanI carcA karatA. vAra teo yojatA. satranA prAraMbhamAM snehamilanamAM navA prAdhyApakono temanI sAthenI carcAmAM thisisanA kAryanI saMpUrNa paddhati jANavA maLatI. paricaya thato ane satranA aMte yojAtA milanamAM nivRtta thatA zikSakone anya graMthonA saMdarbho kevI rIte mUkavA te samajAvatA. A badhI carcAo gauravapUrNa vidAya apAtI. daramyAna cA-pANInI sAthe sAthe haLavA TucakAo tathA paradezanA A samayagALA daramyAna kolejomAM kAryarata gujarAtI zikSakono anubhavo amane saMbhaLAvatA tyAre bhAre bhaDakhama vidvAnanI sAtha haLavI utsAha anekagaNo vadhyo hato. badhAmAM eka cokkasa prakArano snehabhAva paLo mANavA maLatI. sarjAyo hato. ramaNabhAIe potAnA samabhAvI svabhAvane kAraNe koIpaNa (3) ramaNabhAI Agraha rAkhatA ke vidyArthI potAnuM lakhANa zikSakane kyAreya nirAza nathI karyA. pote nivRtta thayA tyAre yunivarsiTInA phUlaskepanI jamaNI bAjue svaccha akSare lakhe jethI sAmenI bAjue oNphisa sTAphane gupta dAna tarIke sArI evI rakama dAna ApI, jenA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 dvArA teone lona vagere maLI zake. mUkavA mATe muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nejA heThaLa eka suMdara Ayojana A rIte ramaNabhAIe muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganI karyuM. A yojanA heThaLa potAnA kSetramAM niSNAta evA loko potAnA chabI eka svaccha ane sakrIya vibhAga tarIkenI upasAvI hatI. Arthika saMjogone kAraNe kyAreya paradeza jaI zakatA nathI teone pasaMda jaina sAhitya samArohanA yojaka, saMyojaka ane Ayojaka ' karI sponsarazIpa dvArA paradeza mokalyA. A yojanA dvArA AvI vizeSa saMskRta, prAkRta, jUnI gujarAtI ane vartamAna gujarAtI bhASAmAM vyaktione vizvanA suMdara zaikSaNika ane sAMskRtika sthaLo jovAno ane jaina sAhityanuM vipula kheDANa thayuM che. jemAM sAhityanA vidvAno, rasalo mANavAno lAbha maLe. A yojanAno lAbha meLavavAnuM sadbhAgya mane tathA sAmAnyajanone eka maMca para lAvI teno paricaya ane AsvAda paNa prApta thayuM. pIeca.DI. thayA pachI eka divasa 1985mAM karAvavAnuM bhagIratha kArya ramaNabhAI 'jena sAhitya samAroha'nA yunivarsiTImAM ramaNabhAIe mane kahyuM, "kalAbena, tamAre yuropa javAnuM Ayojana dvArA karyuM. A sAhitya samAroha muMbaI, mahuvA, pAlitANA, che." A vAkya sAMbhaLI huM to stabdha ja thaI gaI. meM mAtherAna joyuM kaccha, surata, pATaNa, pAlanapura, sumeru vagere tIrthomAM yojAtA. A nathI ane mane yuropa javAnI taka maLe e vAtane huM svapna mAnuM ke samArohamAM jaina dharma, tatvajJAna ane sAhityanA vidvattApUrNa nibaMdho camatkAra mAnuM ? nA paNa A eka hakIkata hatI. gurubhagavaMtonI nizrAmAM vaMcAtA, aneka prakAranI carcA vicAraNAo mArA kauTuMbika saMjogone lIdhe huM yuropanA pravAse javA khacakAtI thatI. sAthe sAthe uttama bhojana ane AsapAsanI paMcatIrthI yAtrAno hatI. paNa ramaNabhAInA hukamamAM naryo snehabhAva nItarato hato. meM lAbha paNa maLato. sAMjanI beThakamAM vaktAo ane zrotAone nA pADI tyAre temaNe mane kahyuM, "kalAbena duniyA jovA jevI che. ramaNabhAInI sAthe haLavI paLo mANavAnI taka maLatI tyAre ramaNabhAImAM vizvane jovAthI vyaktinI daSTi khUlI jAya che. kuTuMbanI ciMtA choDI chupAyelo hAsyakAra pragaTa thato. tatvaciMtaka ramaNabhAI TreInanI sapharamAM do, badhuM barAbara thaze, tame mukta mane yuropano pravAsa karI Avo." badhAMnI sAthe bIjA vargamAM ja saphara karatA. Ama mArA madhyamavargIya saMgharSamaya vAtAvaraNamAMthI mukta thaI anya jaina sAhitya samArohanI phalazruti e thaI ke amArA jevA sAta sabhyo sAthe yuropanA pravAsa daramyAna roma, phrAnsa, perisa, jInivA, abhyAsIone jaina sAhitya ane tatvajJAnane samajavAnI sAcI dizA svITarjhalenDa, laMDana ane lesTara vagere sthaLone narI AMkhe nIrakhyA. maLI ane e ja dizAmAM lakhavAnI preraNA maLI. mArI vyaktigata phalazruti laMDana ane lesTaramAM vasatA jenomAM ramaNabhAI pratyenA ahobhAvane rUpe mane 'gujarAta samAcAra' tathA 'muMbaI samAcAra' jevA mAtabara kAraNe amane maLelA mAna sanmAna Aje paNa sAMbhare che. yuropanA dainikomAM jaina kolama lakhavAnuM sadbhAgya prApta thayuM. e lakho pustakAkAre pravAse janAra amArAmAMthI koIneya khabara nathI ke amArA sponsara 'jJAnasAgaranAM motI' bhAga-1-2-3 rUpe pragaTa karI zakI. koNa hatA. ramaNabhAInA vyaktitvanuM A eka khAsa pAsu hatuM. ekavAra DaoN. kumArapALa desAIe mAro paricaya ApatA kahyuM hatuM, ramaNabhAInA vyaktitvamAM e emanI sAdagI UDIne AMkhe vaLage "muMbaImAM eka ramaNabhAI rUpI vaTavRkSa che jenI aneka zAkhAo vikasI tevI hatI, temanI vANI ane vartanamAM saraLatA ane samatAbhAva hatA. che, emAM Do. kalAbena, DaoN. haMsAbena, DaoN. utpalA modI vagere che." temanAmAM rahelA A vizeSa guNone lIdhe teo prAdhyApakajagatamAM, chellA pazcisa varSanA gALAmAM ramaNabhAIe aneka vidvAno vidyArthIomAM, abhyAsIomAM ane sAmAnyajanomAM atyaMta lokapriya nIpajAvyA ema kahuM to atizayokti nahi gaNAya. banI rahyA. aMtamAM eTaluM ja kahIza ke ramaNabhAI amArA sadguru hatA. aMgata avismaraNIya prasaMga upAdhyAya yazovijayajI e eka sajajhAyamAM kahyuM che, jeNe svayaM madhyama varganI muzkelIono saMgharSa karyo hato evA sazuru evA seviye, je saMyamaguNa rAtA re, ramaNabhAInA hRdayamAM madhyamavarganuM jIvana jIvatA amArA jevA loko nija sama jaga jana jANa, vIra vacanane dhyAtA re...." mATe kaMI vizeSa karavA mATenI bhAvanA jAgRta hatI. ane tene AcaraNamAM kamAla che, A tArA sara, ramaNa...lA...la..." I pro. Do. dineza ha. bhaTTa 'kamAla che, A tArA ramaNa..lA...la...!! . e samaye kadAca muMbaI yunivarsiTImAM hajI gujarAtI DipArTamenTa'no ' "jA dIkarA...have tArI thisisane vAMdho Ave ja nahIM. ane A prAraMbha thayo hato. muMbaInI sarvocca gaNAtI senTa jheviyarsa kaoNlejanA ramaNalAla zAha jevA "muMbaI yunivarsiTImAM "gAIDa' haze tyAM sudhI gujarAtI vibhAganA adhyakSa, muMbaI yunivarsiTInA anusnAtaka yunivarsiTIno gaDha sahIsalAmata che..ane rAjAbAI TAvara gauravapUrvaka DaoN. ramaNabhAI zAha saMzodhana vibhAganA "gAIDa'-mArgadarzaka nimAyA aDIkhama Ubho rahI zakaze..." hatA. AvA moTA mANasano saMparka sAdhavo e paNa mAre mATe muzkela varSo pahelAM eka AMtararASTrIya khyAti prApta gurjara nATyavid kAma hatuM. paraMtu mArA mitra pro. kAntAbena Thakkara atyAre mArAM patnI sva. caMdravadana sI. mahetAnA A zabdo Aje paNa eTalA ja sArthaka ane mane sahAyarUpa thayA. temaNe pro. DaoN. ramaNabhAine mArA viSe vAta karI. prastuta jaNAya che. mu. ramaNabhAIe khUba ja gaMbhIratAthI temane kahyuM, lagabhaga 1963-64 nI sAlanI A vAta che. tyAre huM prArthanA "mAre evI vyakti joie, je zarUAta karI aTakIna jAya, prAraMbhe samAja para AvelI lIlAvatI (kabubAI) lAlajI dayALa hAIskUlamAM zUrA na hoya..paNa eka sAdhakanI jema khUba ja niSThApUrvaka UMDANathI zikSaka tarIke adhyApanakArya karAvato hato, sAthe sAthe vijaya mitra abhyAsa karI, saMzodhana kare. pharI pharI lakhavuM paDe, vAraMvAra graMtho jovA maMDaLa' 'TIcarsa TreniMga ekAdamI', AI.ena.TI, ane 'raMgabhUmi' jevI paDe topaNa thAke nahIM, ane mAro samaya bagADe nahIM...kAraNake mAre saMsthAomAM thoDIka nATyapravRtti paNa karato hato...nATako karatA karatA bIjAM ghaNAM kAma karavAnA hoya che. anya vidyArthIone paNa samaya raMgabhUmi vize kaMIka nakkara ane ciraMjIvI kArya karavAnuM vicArato hato. ApavAno hoya che.' ' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 -ane maiM ramaNabhAIno saMparka sAdhyo. mArA manamAM je vizvo hatA te vize carcA karI, ane aMte gujarAtI paraMparAgata raMgabhUminA suvarNayuganA pAyAnA paththarasamA 'mULAMka mulANInA raMgabhUminA pradAna'-nA saMdarbhamAM saMzodhana karavAnuM vicAryuM, pro. DaoN. ramaNabhAI zAha vize ghaNuM ghaNuM sAMbhaLeluM. ..teo bahu moTA gajAnA vidvAna...gujarAtI vibhAganA prathama adhyakSa ane...'gAIDa'...ane huM to sAva sAmAnya zikSaka !' temanuM vyaktitva ja kaMIka anokhuM hatuM. pUrNapaNe zistabaddha, kaMI paNa bhUla ke apUrNatA calAvI na le tevA....kaMI paNA ADIavaLI vAto ke AtmazrAdha karyA vagara mukhya muddAnI ja sIdhI vAta karavI e temano sthAyIbhAva hato. temaNe mArA viSaya mATe anumati no ApI, paraMtu e pahelAM nATyavid sI. sI. mahetA-caMdravadana cImanalAla mahetA-ne maLI levA jaNAvyuM raMgabhUminI AchIpAtaLI pravRtti karato hato, ethI temanA vize paNa ghaNuM sAMbhaLeluM. mitro kahetAM, 'durvAsA jevo gusso che, paNa evA ja premALa paza che. raMgabhUmi temano zvAsozvAsa che"-gabharAto gabharAto hiMmata karI eka vAra temane maLyo...dhImedhIme temane badhI ja vAta karI. temanA meghadhanuSI svabhAvanI jhalaka maLI...temaNe jANe ke TeligrAphika bhASAmAM kahetA hoya tema kahyuM, 'maLato rahe...... basa, ane vadana para evo bhAva Avyo ke mane thayuM ke A 'caMdravadana'...sAheba mane javAnuM kahe che... jANo ke bhAgyo ja...!! pro. DaoN. ramaNabhAInA mArgadarzana nIce adhyayana ane svAdhyAya karato gayo. e samayanA arthAt paraMparAgata raMgabhUminA nATakomAM gIto bahu ja mahattvano bhAga bhajavatA. nATakanuM vizleSA karIne gIto para eka AkhuM prakaraNa taiyAra karavAnuM hatuM. khUba khaMtapUrvakanA abhyAsa ane prayatno pachI mAMDa mAMDa gIto maLyA to kharAM, paraMtu e kayA rAgamAM gavAyA haze te kema khabara paDe ?...... prayatno pachI e vize thoDI jANakArI maLatI gaI. pachI mArA khAsa mitra ane saMgItajJa, paMkaja malinA ziSya, rameza dANInI sahAyathI e gIto nATakanI je ghaTanA ane je je prasaMgo ane pAtro dvArA rajU thatAM te gItanAM ane anurUpa hatA ke nahIM tenI yogyatAno sAro evo abhyAsa karI mArI rIte lakhI DaoN. ramaNabhAIne ApyuM. temaNe paMdara divasa pachI maLavA kahyuM, mArca eke eka divasa jANe ke kaTokaTImAMthI pasAra thato hoya evuM lAgyuM ! mAMDa mAMDa paMdara divasa pUrA thayA. huM sAhebane maLavA gayo, lakheluM pra.karavA temane ApyuM, khUba gaMbhIra moDhuM rAkhI temaNe kaDakAIthI kahyuM. AvuM visijhamAM na cAI' 'kaikha sara, mArI kaMI bhUla thaI che ?! 'bhUla nahIM, paNa badhuM apUrNa che.' 'amUka rAganuMgIta, tame darzAvelI ghaTanA samaye rajU karI zakAya evuM kahenAra ApaNI koza ?" "paraMtu meM saMgItA pAse varAvIne, samajIne badhuM rajU karyuM che.' enI zI khAtrI ? koI "othenTika'-pramArAbhUta-mAhitI che ? ...e...to...e...to'...vadhAre bolI zakyo nahIM. prabuddha jIvana pharI lakhavuM paDaze.... -ane emaNe turata ja alamArImAMthI lagabhaga ardho Dajhana moTA moTA graMtho mArA hAthamAM mUkyA. huM to Azcaryacakita thaI gayo....mane thayuM...have huM misisa pUrI nahIM karI zakuM...ga...kAya che...I -juo A bhAratanA sarvocca saMgItazAstrIonA vividha rAo. paranA pustako che. joke emAM tame je lakhyuM che e ja che...tamArI mahenata yogya mArge che..dhanyavAda ! paNa tamAre je kaMI tame vidhAna karyAM che, tenA saMdarbhamAM A vidvAnoe je kahyuM che te rajU karI tamArA vidhAnone vizvasanIya ane othenTika' rIte mUkavAnA che...e mATe tamAre badhuM taduparAMta temaNe deza-paradezanA nATyadhUraMdharo ane nATyavidardInA graMtho paza ApyA. bharatamuninA nATyazAstrano abhyAsa karI 'nAyikA-bheda' 'rasaniSpatti' ityAdi ghaTakonI nATakonA saMdarbhamAM carcA karavAnuM jaNAvyuM. 57 huM pharI ekavAra Azcaryacakita thaI gayo ! temaNe kahyuM e badhuM khyAlamAM rAkhI, mArI rIte lakhato gayo, temane banAvo garyA. evAmAM eka divasa 'phorbasa gujarAtI sabhA'nI lAyabrerImAM besI kArya karato hato tyAM acAnaka vAvAjhoDuM AvyuM hoya ema, 'sI. sI. mahetA'--caMdravadana cImanalAla mahetA-AvI pahoMcyA ane mane dabaDAvI udhaDo lIdho ... parantu jyAre meM uparokta prasaMga temane kahyo tyAre bolI UThyA... kamAla che, tArA sara, A ramaNa...lA...la...!' senTa jheviyarsa kaoNlejamAMthI gujarAtI nATaka koI spardhA mATe rajU karavAnuM hatuM. pro. DaoN. ramAbhAie mane pUchyuM: 'tame digdarzana karI zakazo ?' e vakhate meM keTalAMka ekAMkI digdarzita karyA hatA, ethI meM turata ja 'hA' pADI. "kyuM nATaka karavAnuM che ?' meM pUchyuM. 'e tamAre nakkI karavAnuM.' huM pharI ekavAra asamaMjasamAM paDI gayo. khUba manomaMthana ane anya ekAMkIo tapAsyA pachI meM ramAbhAInuM ekAMkI temanI samakSa mUkI kratuMDa '-A nATaka karAvuM to ApanI anubhUti che ne ?! are, A to mAruM ja ekAMkI che | 'meM tamArA 'ekAMkI-saMgraha'mAMthI meLavyuM che.' 'paNa tamane koI jANItA nATyakAranuM sAcuM nATaka nathI maLatuM ?' "mane to A ja sAruM lAge che.' * ?' 'kAraNa ke emAM kaoNleja-jIvananI ja vAta che.' 'paNa mArI ja kaoNlejamAMthI mAruM ja nATaka rajU thAya e kevuM lAge ?' 'sara, mArI dRSTie to e ja sAruM lAgI...' 'jo jo hIM...' -ane ame emanA nATakanA riharsala zarU karyA. nATaka sa2sa rIte taiyAra thayuM. spardhAmAM dabadabAbherarajU thayuM ane pAritoSTika paNa maLyuM... -pAritoSika vitaraNanA samAraMbhamAM eka evo sUra nIkaLyo ke pratyeka kolejanA prAdhyApake potAnI kaoNlejanA vidyArthIonI sajjatAno khyAla rAkhI pote ja nATaka lakhavuM joie'-ane ramAbhAie ramUno varasAda varasAvI dIdho. 'sarasvatIcaMdra' navalakathA ane sAkSaravarya govardhanarAma tripAThInA pradAnanI ujavazI nimitte racAyelI sanmAna samitie 'sarasvatIcaMdra' nATaka tathA parisaMvAdanuM Ayojana karavAnuM vicAryuM. e samaye goviMda sarrayA kRta hindI philma 'saravatIcandra' khUba ja lokapriya banI hatI. samitie 'sarasvatIcandra' nATaka taiyAra karavAnuM paNa saraiyAne soMpyuM. e samaye tAjetaramAM ja ravizaMkara mahArAjanA jIvana 52 AdhArita gujarAtI philma-'mAsAinA dIvA'namo pAra karI hatI. ravizaMkara bApA badhA ja bahAravaTiyAnuM hRdayaparivartana karAvI zakyA hatA, paraMtu bAbara devA' khUba ja krUra ane jiddI hato. eka vakhate 'bhagata' kahevAno A mAAsa bhagatamAMthI bahAravaTiyo banyo hato. rAmAyaNanA racayitA vAmIki RSithI ahIM ulaTI kema racAryo hato....paraMtu kharoDA sTeTanA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 javAMmarda polIsa ophisara bhaTTasAhebe tene pakaDavAnuM bIDuM jhaDapyuM...ane soMpatA, yunivarsiTImAM hatA tyAre mArI yogyatA pramANe mane jJAnayajJamAM pakaDyo hato. polIsa ophisara bhaTTa sAhebanA patnI zAntAbena (kavi Rtvija arpavA jANe ke preraNA ApatA, ane kAma soMpatA, paraMtu kAntanA bhatrIjA) eTale ke mArA mAtuzrI e samaye saMyogovazAt teno koI bhAra ke alpAMze paNa upakArano kSaNika vicAra temanAmAM muMbaImAM ja hatA. ethI "mANasAInA dIvA'nA paTakathA lekhaka bharata kyAreya daSTigocara thato nahoto. temanI tabiyata nabaLI thatAM dhIme dave ane digdarzaka goviMda sareyA amAre tyAM, e ghaTanAnI vizeSa dhIme badhI ja pravRttio ochI karatA gayA, ane koI parama tatva sAthe vigata jANavA AvelA; Ama amAre paricaya thayelo. emaNe mane jANe ke ekAtmatA sAdhatA jatA hoya evuM satata lAgyA karatuM. "sarasvatIcaMdra'mAM buddhidhananuM pAtra bhajavavAnI ophara karI. mane to pro. DaoN. ramaNabhAIne chelle temanA mulunDanA nivAsasthAne trideva'mAM jANe bhAvatuM hatuM ne vaidhe kahyuM -jevI anubhUti thaI. tA. 12 oNkTobara, 2005 dazerAnA zubha dine maLyo tyAre hRdayano | riharsala zarU thayA. mane sAkSaravarya govardhanarAmanA dIrghasUtrI saMvAdo AnaMda vyakta karI ghaNI badhI aMtargata vAto karI. mane jANe ke atItanA bolavAnI khUba takalIpha paDatI. saMvAda yAda rAkhuM to abhinaya bhUlAya, keTalAka prasaMgo ke vyaktio vizenI spaSTatA jANe ke ApoApa thatI abhinaya ane mUvamenTamAM dhyAna rAkhavA jAuM...to saMvAdamAM locA gaI. mane e badhuM kahevA teo jANe ke ghaNAM samayathI jhaMkhatA hoya evuM thAya !!! paNa lAgyuM. mAre mATe pro. DaoN. ramaNabhAI jevI tapasvI vyakti potAnI e samaye anAyAse ja praoN. ramaNabhAIne maLavAnuM thayuM. vAto vAtomAM aMgata vyakti mAnI hRdayapUrvaka vAta kare e ja jIvananI aNamola ane meM mArI dayanIya sthiti jaNAvI ane teo khaDakhaDATa hasI paDyA. meM dhanya thaI javAya evI paLa hatI. ame chUTA paDyA tyAre temaNe mane kahyuM digdarzaka sayAjI te vAkyanA be bhAga karI, (toDIne) saMvAda cAreka moTA graMtho ApyA ane kahyuM-'kyAMka vaktavya ApavAnuM hoya ke bolavAnI salAha Ape che, paNa mane kSobha sAthe ja rahe che ke paMDita lakhavAnuM thAya tyAre bahu kAma lAgaze'-mane jANe ke mArA pIeca.DI.nA govardhanarAmanI lAkSaNikatAnuM zuM ? e to koI kALe jokhamAvI na abhyAsanA divaso yAda AvI gayA. joIe. DaoN. ramaNabhAI mArI muzkelI tarata ja samajI gayA. temaNe meM 'sara'ne kahyuM, 'AmAM tamAro oTogrApha...Apo' to kahe..mArA thoDIka yoga ane prANAyAmanI vAto karI kahyuM, pustako ja mAro oTogrApha che !' jyAre bahu lAMbu vAkya Ave tyAre tame pahelAM UMDo zvAsa sAva nAstikamAMthI amukAze Astika ane rezanala' banelA niyati lejo...pachI juo...saDasaDATa bolAze.' ke parama tattva jevuM kaMIka to che evuM varSonA anubhava, vAMcana, manana meM ghera jaI prekaTIsa karI, jAmatuM gayuM ane bIje divase riharsalamAM ane manomaMthana pachI mAnatA thayelA mArA jevA sAmAnya mANasane e vAkya saDasaDATa bolI, mArA dIkarA pamAdadhana eTale ke AjanA yogya rIte ja bheTa ApelI 'buddha'nI mUrti ane graMtho mArA jIvananI moTA gajAnA nATyakAra nimeSa desAIne lApho jhIkI dIdho ! badhA anupama ane amUlya mUDI, jaNasa banI raheze...evuM kahevAnuM mana thaI khuza thaI gayA. Ave ke-RAMANBHAI WAS NEXT TO NONE. digdarzaka goviMda sareyA, kalAkAro nimeSa desAI ane khyAtanAma emanI sAthe je kriSNAmUrti, ramaNa maharSi, maharSi araviMda ke madhara'. gopI desAI (kumuda)-badhA nirAMte maLyA tyAre camatkAranuM rahasya pUchayuM, svAmI vivekAnaMda ane vivAdAspada banelA AcArya rajanIza meM emane mArA guru ramaNabhAI vize vigate vAta karI... ozo'-koinA vize paNa carcA karavAnuM thAya to ghaNuM ghaNuM vizeSa -ane jANe ke teo bolI UThyA. jANavA maLe ja; evuM mahAna ane adanA sArasvato vize paNa kharuM. kamAla che, A tArA sara ramaNa...lA...la..." ravindranAtha TAgore kahyuM hatuM. e to badhA kSetranA niSNAta hoya evuM lAge che.' meM kahyuM... lAge mANasanI sauthI mahattvanI IcchA moTA thavAnI hoya che, sukhI thavAnI che nahIM, che ja." naha'kadAca AjanA yugamAM teo eka RSi jevuM vyaktitva dharAve che. paraMtu ramaNabhAI moTA paNa hatA ane sukhI paNa hatA. je kuNAmUrti Adhunika parivezamAM-penTa-zarTamAM ke zUTeDa-bUTeDa RSine jovA hoya *AWRENESS' nI je vAta karatA, tenA darzana temanAmAM kSaNe kSaNa to senTa jheviyarsamAM pahoMcI javuM." thatAM to 'vipazyanA' sAdhanAmAM AvatA "anitya' ane 'kSAbhaMguratA'nI AvuM anokhuM vyaktitva chatAM teo haMmezAM badhAnI sAthe badhAnA anubhUti paNa temanI sAthenA vArtAlApamAM satata upasthita rahetI. jevA thaI haLavAzathI vAto karatA. khUba tejasvI buddhimabhA hovAthI maharSi araviMdanA atimanasanA avataraNa vize paNa temanI pAse navuM kyAreka emanI ramUja keTalAkane moDI moDI samajAtI. "jaina yuvaka saMgha'nA navuM jANavA maLatuM. upakrame yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA'mAM huM avAranavAra jato. temanA khalIla jibrAnanuM eka vidhAna temaNe varSo pahelAM mane kaheluM, e samApanamAM jJAnasamRddha vakatAnA vaktavyano nIcoDa to avazya hoya ja hajI yAda che. e vidhAna cheH , paraMtu sAthe sAthe khaDakhaDATa hasAve, kyAreka AchuM smita karAvI de - cAra vastuothI manuSyanI IcchA pUrNa thaI jAya che. uttama evI ramUjo sAMbhaLavI e paNa ananya lahAvo hato. mArAsonA saMgamAM rahevAthI, sajjananI salAha levAthI, duSTa praoN. DaoN. ramaNabhAImAM tema ja temanA samagra parivAramAM eka umadA vyaktiothI dUra rahevAthI ane phakIro tathA saMto sAthe mitrabhAva jIvana jIvavA mATenA adbhuta saMskAronI maheka satata saune plAvita rAkhavAthI.'karatI hatI. pU. murabbI pro. tArAbena, priya amitAbha ane zailajAmAM kadAca ema kahevAmAM atizayokti nahIM jaNAya ke ramaNabhAI khalila tenA satata darzana thatA hatA. varSothI amerikA nivAsI hovA chatAM jibrAnanuM A vidhAna jIvatA hatA. amitAbha haju paNa nitAMta bhAratIya rahyAM che. pU. pro tArAbenanI vaMdana...ramaNabhAIne,...temanA ucca AtmAne. sophAyA kaoNlejamAM paNa nATakanuM digdarzana karavAnI sarasa taka temaNe prabhu, emanA jIvanamAMthI alpAMze paNa ApaNe pAmI zakIe evI mane ApI hatI. paryuSaNa vyAkhyAnamALA'mAM teo bannene sAMbhaLI zakti ApaNane saune arpe. dhanya thaI javAya evI anubhUti paNa thaI hatI. -e ja abhyarthanA. prabuddha jIvana'nA saMdarbhamAM vividha prakAre DaoN. ramaNabhAI mane kAma -astu Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene vAta ka 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana saujanyamUrti sAheba mo. devabALA saMghavI keLavaNInA kSetre jemanI carcAthI-pAMcamI peDhI Aje kAryazIla che ravA sAhebane yAda karatAM eka evI enekavidha pAsAvALI vyakti dRSTi samakSa Ave che ke buddhi, hRdaya ane deha ApoApa namana karI che. rUIyA kaoNlejamAMthI gujarAtI sAthe snAtaka thayA bAda I.sa.1957mAM emanI pahelI mulAkAta jheviyarsa kaoNlejanA adhyApaka tarIke thayelI. abhinaMdana ApatAM emaNe nAma daI bolAvI tyAre mane navAI lAgI hatI. paNa e paricaya, e vAtsalyasabhara smita ane vidyArthIo sAthenA saujanyasabhara vartananI pachI vadhAre ne vadhAre gADha thayela anubhava Aje lagabhaga 48 va2se paNa ekasarakho ja rahyo che. emanA saujanyano, emanA samadarzIpaNAno, emanA anekavidha pAsAnA vyaktitvamAM emaNe sAdhelA sumeLano jema jema paricaya maLato rahyo. tema tema mAro Azcaryasabhara AdarabhAva vadhato rahyo. ema. e. nA vidyArthI tarIke, pachI ema. e. nA adhyApanamAM emanA saMzikSaka tarIke ane pachI pIeca.DInA vidyArthI tarIke ane pIeca.DI.nA nibaMdhanA gAIDa ane parIkSaka banatAM emanA sahazikSaka banavAnuM saubhAgya mane maLyuM hatuM. zikSaNanA kSetre ATalA lAMbA pravAsamAM mane emanA saujanyapUrNa svabhAvanI smRti ja Aje bhAvArda karI mUke che. pIeca.DInA gAIDa tarIke emanA samaSTi saujanyI vyavahArano paricaya mArA haiyAmAM kotarAI gayI che. mArA adhyApana jIvananA uttarakALe mane pIeca.DI. karavA mATe prerI, viSayanI pasaMdagImAM khUba khUba samaya ane zaktipUrvaka sahAya karI, meM zodhanibaMdhanuM kArya zarU karyuM - be ke traNa varSamAM ja pUrNa karavAnA nizcaya sAthe ane prathama pagathiye ja eka muzkelI AvI. sAdhvIjI mokSaguNAzrIne vistAra AdinI anukULatA pachI na rahe tethI temanA muMbaI vAsa daramiyAna ja temano mahAnibaMdha pUrNa karAvavAnI pariAiti UbhI thaI. huM temane sthAne hota to 'tame ATalI taiyArI AvI paddhatie karo pachI ApaNe tamAro nibaMdha laIe.' tyAM sudhI huM sAdhvIjI mahArAjanA nibaMdha pUro karAvI dauM, ema vicArIne kahyuM hota. paraMtu emarza mane paristhiti jaNAvI ane mArI jo eTalo samaya thobhavAnI taiyArI hoya to teo sAcIjI mahArAjanuM kArya karI le ema pUchayuM, jAze ke saMmati mALI, karelA nirNayamAM pheraphAra karavAnI pUrepUrI, adhikArapUrNa sattA hovA chatAM AvuM saujanya. AvI sva para niyamana rAkhavAnI zista ane samadarzitAno virala ja kahI zakAya evo anubhava mArA harSa kotarAI gayo. pachI to mArA gAIDa tarIke e vyaktinI anekavidha guNasamRddhino bhaMDAra khUlato gayo ane mArA sAheba mATeno mAro AdarabhAva vRddhi pAmato rahyo. mArA gharanI sAme eka sadAphalI AMbAnuM jhADa che. zarada RtumAM AMbe mora Avyo che. AMbAnA jhADa para varSamAM moTA bhAge kerIo laTakatI jovA maLe che. ajANyAne A joIne kautuka thAya che. AMbo maMjarIothI maracA kare che. zaradanI prazAMta savArano uSmAbharyo taDako sonerI maMjarIo sAthe vAto kare che. pUjya ramaNabhAInuM jIvana bAramAsI vasaMta jevuM hatuM. phAzukAvyo emane gamatAM hatAM ane e phAga jIvanamAM mahekyo hato. prAthamika zALAnA amArA zikSakone ame mAdhavajI mAstara, anaMtarAya mAstara, mohanalAla mAstara e rIte 'mAsta2' tarIke oLakhatA ne bolAvatA. mAdhyamika zALAmAM mAstara zabda bhAI banIne Avyo. sonIbAI, jozIbhAI, dhanabhAI, muMbaimAM bhaLavAnuM AvyuM to bhAie saranuM rUpa lI. ThAkara sara, paMDyA sara, caugule sara, vAsa sara. ramaNabhAI mATe 'sAreba' zabda Avyo ane mAtra sAraMbolAvatA 59 jaina dharma ane sAhityanI emaNe karelI anekavidha sevAnuM mUlyAMkana karavAnI anadhikA2 ceSTA karavAnuM sAhasa na karavA IcchuM to ya saMkhyAbaMdha mahAnibaMdhonA gAIDa - parIkSaka, anekavidha viSayo paranA emanA lekhana - prakAzananA dIpaka samA emanA graMtho, 'prabuddha jIvana' ane paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA emanA lekho - vyAkhyAno, jaina sAhitya samAroha dvArA vividha sthaLe ane vividha samaya - viSaya paranA emanAM vidvattApUrNa nibaMdha - carcAone to svayaM prakAzita dIvaDAnI jema koInA aMdha nirdezanI garaja ja nathI, chatAM yAda to AvI ja jAya ne ! apramatta yAtrika ena. sI. sI. ophisara tarIke kaDaka zista pALavA - paLAvavA chatAM svabhAve - vyavhAre sahu sAthe mRdu - mamatAsabhara snehapUrNa adhikA2 ane sattAna pade haravA chatAM vinaya, viveka- namratAthI sadAya sabhara, bhAtabhAtanA vyaktio sAthe anekavidha prakAranA prasaMgomAM AvavA chatAM potAnA vyavahAramAM mRtA ane saujanyanI sadA sAcavI karanAra, satyanA AgrahI chatAM kaDavAzane TALavAmAM saphaLa rahI vila saMtulana siddha karanAra vyakti tarIkenI temanI chabI mArA smarajAparTa upase che tyAre paNa jAze mane nAtApUrvaka kahetAM saMbhaLAya che, 'devabALA, AvuM badhuM mArAmAM jonAra tamArI mArA mATeno sneha che, hakIkatamAM AvuM oTaluM huM siddha karI zakyo nathI. hajI pAAM sopAno bAkI che.' AvI satata vikAsazIla dRSTi urdhvapaMthe noMdhIne namratA -viveka - saujanya - samadarzitA ane nItimattAmAM uzapa na thAyanAra vyaktinI virala guNa: samRddhine smRti paTe aMkita thavAmAM zI vAra lAge ? zabdo uSmA paDe che mArA, sAhebano paricaya ApavAmAM zaktinI kamI lAge che mane sAheba vize kaMI jAvavAmAM-kArA mAruM mana je anubhave che te varNavavAnuM zakya nathI. 3 gulAba deDhiyA ramaNabhAI e ja nAma jJAna thAya che. sAheba zabdano artha samajAyo tyAre lAgyuM ke A saMbodhana choDavuM nathI. emano vidyArthI chuM. koI bhUla karIe, kyAMka aTavAie, kyAMka samaja sAhebanA vidyArthI banyA eTale banyA. chellAM trIseka varSathI huM na paDe, avaDhava naDe tyAre manamAM to e ja dharapata ke sAheba che ne ? pUcho eTale javAba maLe. kyAreka to smaraNathI kAma thaI jatuM. zikSakonI bAbatamAM huM zrImaMta chuM. evA gurujano maLyA che ke gUMco paDe topaNa bahu Dara nathI lAgato. aMdhArAnI gAMTha choDI zakAya che. zarada ane zikSakanI kuMDaLImAM sabharatA hoya che. samUhamAM judA tarI Ave evI ramAbhAInI UMcAI hatI. emanI bAjumAM ApaNe UbhA e to ApI paNa UMcA dekhAIe e emanI UMcAIno jAdu hato. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 'jo A jIvana pharI jIvavA maLe to ?' "navanIta samarpaNa' taraphathI A zrAvake potAnA jIvanane evI sahaja, saraLa, sIdhI lITImAM vIseka varSa pahelAM A prazna emane puchAyo hato. ramaNabhAIe jIvananI goThavyuM hatuM ke emanA bolavAmAM ke lakhavAmAM ADaMbarI zailI Ave dhanyatA anubhavatAM kahyuM hatuM, 'huM icchuM ke, navI jiMdagImAM pahelAM jevo nahi. zIla tevI zelI e emane mATe kahI zakAya. trIjI mArca 1984 pramAda na thAya, pramAdane kAraNe je keTaloka samaya nirarthaka bAbatomAM nA roja amadAvAdamAM zrI yazovijayajI jaina graMthamALA-bhAvanagaranA veDaphAI gayo hoya te pharIthI na veDaphAya. yauvanasahaja Avegone kAraNe upakrame jena sAhityanI emanI sevAo mATe suvarNacaMdraka enAyata thayo nAnI vAta mATe vadhu paDato krodha karyo hoya, phAvI gayelA khoTA mANasonI tyAre kavivara umAzaMkara jozIe kahyuM hatuM, 'teo adhyApaka, lekhaka kyAreka IrSyA karI hoya, zudra bAbato mATe kyAreka abhimAna karyuM hoya, ane kavivivecaka che, paraMtu mane sauthI vadhu sparzI gayelI bAbata to kyAreka asatya vacano bolyA hoIe, A badhAnuM punarAvartana na thAya emanI pAradarzaka saraLatA che. bhRgurAya aMjAriyA vize gujarAtImAM evuM IcchuM. ethI AgaLa vadhIne ema kahyuM ke, nyAyamukta mAgaNIne koIe sArAmAM sAro lekha lakhyo hoya to te ramaNabhAIe lakhyo che. mATe paNa krodhAdi bhAvo vyakta karyA hoya to te paNa pharIthI na karuM. cImanabhAIe 'prabuddha jIvanane dhanya karyuM. Aje ramaNabhAI e kAma lakika dRSTie saMtoSa thAya evuM kuTuMbajIvana maLyuM che. huM ema sarasa rIte calAve che.' jarUra icchuM ke, navA jIvanamAM mAtra vyavahAru jIvanane mATe upayogI ' sAhebe lakhelA caritranibaMdho vAMcatAM khyAla Ave che emane kevI evA jJAna karatAM AtmAnI sugati thAya evuM jJAna maLI raho. navA kevI dhuraMdhara vyaktio sAthe AtmIya saMbaMdha hato. guNa pramodanuM mahattva jIvanamAM mAnavatAnAM, lokasevAnAM, jIvadayAnAM, anyane sukhI karavAnAM e samajatA hatA. navuM koInI paNa pAsethI zIkhavA maLe ene grahaNa kAryomAM huM vadhu sahAyabhUta thAuM to sAruM. karavA ramaNabhAI taiyAra rahetA hatA. ughADI bArInA jIva hatA. A jIvanamAM jevuM maLyuM tevuM badhuM anya jIvanamAM na maLe to paNa eka pravAsa mANasane keTaluM badhuM zIkhave che ! sAheba to aThaMga jene prArthanA pramANe evuM icchuM ke, mukti na maLe tyAM sudhI bhavobhava pravAsI. pravAsathI emanA jIvanamAM akhaMDa utsAha, zista, mokaLAza 'bodhi' to avazya maLI ja raho.' ane udAratA jevA guNa poSAtA rahyA. A avataraNamAM sAhebanI jIvanabhAvanA sahaja rIte pragaTa thaI ghara, yunivarsiTI ane jaina yuvaka saMghamAM evA svajano ane sAthIdAro che. emaNe potAnAM kAryono je UjaLo hisAba Apyo che te jotAM maLyA ke emane kyAMya UMcA avAje bolavAno vakhata na Avyo. khUba koI paNa kahI zake ke emaNe pramAda sevyo na hato. jJAnopAsanA karavAmAM parizrama pachI sagavaDo ane anukULatAo maLI. sAhebe temano emaNe koI kasara choDI nathI. svAdhyAya karavAmAM sadAya apramatta rahyA. sadupayoga karyo. sagavaDo, sAdhano, saMbaMdho, pada, anukULatA badhAMthI zikSaka thayA ane AjIvana vidyArthI banI rahyA. samajaNabharI saraLatA samayano durvyaya na karyo. pariNAmalalitAno emane khyAla hato tethI vikasAvI. bhUmitino niyama che ke be bindune joDatI sIdhI lITI sauthI jenAthI khaTapaTa, khaTarAga, dveSa, samaya ane zaktino bagADa thAya evI ochA aMtaranI hoya che. sAhebe sIdhI lITImAM lakhyuM, sIdhI lITImAM pravRttiothI jAtane aLagI rAkhI. jIvyA eTale ghaNA mukAmone sparzI zakyA. dharma emane mATe pravacana, samAroha ke lekhana-saMzodhanano ja viSaya mahAvIra vANImAM eka mArmika sutra Ave che: "sArthaka lo ane nahoto. dharma emanA AcaraNamAM hato. nirarthaka tajI do.' A vAta emaNo gAMThe bAMdhI hatI. vivecaka pAse vaparAI vaparAIne jirNa thayelo joDaNIkoza emanA Tebala para sadAya viveka hoya che. e viveka emaNe sarjana ane jIvana banne kSetre dIpAvyo hAjara raheto. sAco zabda, sAco artha, sAcI joDaNI ane sAcuM jIvana hato. kAmanuM zuM ane nakAmuM zuM, e pArakhatAM emane AvaDyuM ane e e pasaMda karatA hatA. zabdakozanI cokasAI emane pasaMda hatI. pramANe pasaMdagI karI. AtmAnA kAmanuM zuM e emaNe pramANayuM ane 'prabuddha jIvana' mATe koI lekha mokalyo hoya to teno svIkArapatra kaSAyone pAtaLA pADavA prayatna karyo. emane mUlavanArAone sAheba eka ja zabdamAM mokalatA. lekhanA zIrSakamAMthI eka zabda laI lakhI koika bAbate DhIlA lAgyA haze kAraNake sAhebe to nyAyamukta mAgaNI detA. saMbodhana ke likhitaMganI sahI paNa nahotA karatA. posTa kArDanI mATe paNa krodhAdi bhAva vyakta na karyA hoya e banavAno saMbhava che: madhyamamAM phAunTana penathI moTA maroDadAra akSare lakhelo patra pAmI huM potAnA eka pustaka 'jinatattva'mAM sAhebe uttarAdhyayanasutramAMthI dhanya banI jatI. eka zloka TAMkyo che, jeno artha cheH "jema doro parovelI soya paDI prAdhyApako bhUlakaNA hoya e ukita sAhebane maLyA pachI khoTI javA chatAM guma thatI nathI tema jJAnarUpI sUtramAM parovAyelo AtmA paDe evI emanI smaraNazakti hatI. gujarAtI bhASAnA zikSakonA milana saMsAramAM naSTabhraSTa thato nathI." jJAnanI avirata upAsanA e emano kAryakramamAM sittera-esI zikSakone nAmathI bolAve, koNa kaI kolejamAM svabhAva hato. che te jANaze ane darekanA kuTuMbIjanonA nAma daIne khabaraaMtara pUche. Teliphona upara emanI sAthe vAta karavAno prasaMga Ave tyAre huM emanI SaSTipUrtinI ane amRta mahotsavanI ujavaNI mATe ghaNI haMmezAM vAtane TUMkamAM patAvI phona mUkavAno vicAra kare, paNa zikSaka vinaMtI karI hatI. emanI zarate Ayojana karavA kahyuM paNa hA na pADI ramaNabhAI to dareka vAtane pUrA vistArathI vigatavAra samajAve. emane te na ja pADI. nAma ane padanA mohane emaNe krame krame kSINa karI kadAca ema thatuM haze ke, eka vAtanA aneka saMdarbha hoya che. tethI koI nAkhyo hato. gerasamaja na thavI joIe. te ja pramANe koIne mAThuM na lAge e mATe sAhebanI sAthe nAnA ke moTo pravAsa karanAra, emanI sAthe kAma paNa teo pUrA jAgRta rahetA. emane khabara hatI ke mana para vAgelA karanAra, emanI pAse bhaNanAra, emane vAMcanAra, sAMbhaLanAra ane ThesanA ghA jhaTa rujhAtA nathI. emanA samayamAM jIvanAra ApaNo sI bhAgyazALI chIe. ke emanA ghare AvanAra koI pratiSThita vyakti hoya ke emano vidyArthI pUjya ramaNabhAInA bahu AyAmI vyaktitva mATe eka ja zabdamAM hoya ene vidAya ApatI vakhate sAheba liphTa sadhI vaLAvavA Ave. kahevuM hoya to ramaNabhAI zrAvaka hatA. liphTanuM bAraNuM pote kholI Ape, baMdha karI Ape ane saMbhALIne javAnI zarada Rtuno AlAda prasarI rahyo che, sAhebano eka zabdavALo sUcanA Ape. emane eka vAra paNa maLanArane AtmagauravanI lAgaNI patra Avaze. guru ziSyothI adUra hoya che. have to bhavobhava tame ja thAya evI emanA svabhAvanI garimA. guru, na viprayoga. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 200 prabuddha jIvana pro. DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhebane zraddhA-sumana 7 tapasvI esa. nAMdI AcArya hemacandranA vidvAna ziSya AcArya rAmacandramukAme samadarzI AcArya haribhadrasUri suvarNapadaka' enAyata thayo tyAre 'prabandharAr' kahevAtA. pU. zAha sAheba sauthI vadhAre graMthonA racayitA emanA pratyakSa darzana zravadhAno lAbha meM lIdho hato. zrImatI tArAbena hatA. A graMtho aneka vidyAzAkhAone samRddha karanArA che. ApazrInuM paNa tyAre upasthita hatAM. hamaNAM pU. zrI taraphathI eka graMthanI nakala likhita sAhitya mArI pahoMcanI bahAra che. ApazrI jeTalA dezomAM mane mokalavAmAM AvI e upakAra to huM kyAreya bhUlI zakIza nahi. . karyAM ane tyAMnA vidyArasikone saMtoSyA e paNa suvidita che. bArI baMdha hoya paNa tirADamAMthI sUryanAM kiraNo oraDAmAM pravezatAM hoya, tyAM AMkha rAkhIne joie to e tejorAzinA darzana thaI zake, e rIte A be prasaMgo dvArA mane pU. zrI. nA vyaktitva, vidvatAnI jhalaka prApta thaI hatI. A to pratyakSa pramANa thayuM. e uparAMta mArA guruvarya DaoN. vI. ema. kulakarNI sAheba ane jaina vidyAnA aneka dhuraMdharI dvArA parokSa rIte paNa ApazrInI pratibhAthI huM raMgAto rahyo chuM. Avana chellA zvAsa sudhI vizvapAsanA karanAra A vidvAnane namaskA2 ka2Ine vi2mIza. A mArI vAta karuM to phakta be ja vA2, mArA adhAdhi 71 varSanA AyuSyamAM, pU. zrI. nA darzana ane zravaNano lAbha mane maLyo hato. ekavAra pATaNa (u. guja.) mukAme, u. guja. yuni. (hAla AcArya zrI hemacandranuM nAma te sAthe joDAyuM che) mAM varSo pahelA 'AcArya hemacandranA nAme vidyA-sthAna (Seat) niyata thayuM tyAre eka seminAra thayo hato. jemAM upasthita rahI saMzodhana-patra vAMcavAna mane lAbha maLyo hato. bIjI vAra ApazrIne jyAre tA. 19-1-2003nA roja amadAvAda mokSamArganA mumukSu yAtrI : zrI ramaNabhAI zAha : n DaoN. pUrNimA mahetA (adhyakSa-jaina vidyA adhyayana kendra, gujarAta vidyApITha, amadAvAda) zrI ramaNabhAI cImanalAla zAha eTale zIla, saujanya, zikSarA ane saMskAranI nakhazikha saMpUrNa pratibhA ! bahu ochI vyaktiomAM jovA ane jANavA maLe evA guNothI sabha2 vyaktitva dharAvatA ramaNabhAInA avasAnanA samAcAra sAMbhaLIne duHkha thayuM..... AghAta lAgyo ! san 1995mAM solApura (mahArASTra) khAtenA eka seminAramAM emanA paricayamAM AvavAnuM sadbhAgya maLyuM hatuM. tyArabAda chelA pAMca varasathI Anta22ASTrIya jaina vidyA adhyayana kendra, amadAvAdanA IncArja tarIke emanI sAthe satata saMparkamAM AvavAnuM thayuM, varkazopa, * * parisaMvAda, parIkSA vagerenA kAro avAranavAra emane maLavAnuM thatuM ! dareka vakhate mArA mana upara emanA saujanyazIla vyaktitvanI bahu UMDI chApa paDatI hatI. Adhunika zikSAnA kSetre ucca kakSAe pahoMcyA pachI paNa paraMparAgata dhArmika saMskAronuM supere pAlana e emanA jIvananI AgavI vizeSatA hatI. zikSA, ciMtana ane manana sAthe mahAsaMpanna vyaktitva vikasAvavuM e nAnIsUnI vAta nathI. dararoja pUjA-sAmAyika, svAdhyAya kevA bhata niyamonuM suvyavasthita pAlana karanArA ramaNabhAI sahu mATe Adarza jIvana jIvI gayA ! deza ane videzamAM emaNe ziA kSetre to ThIka paNa jaina dharmanA pracAra-prasAra bAbate paNa anerI nAmanA ane siddhi meLavI hatI. emaNe prApta karelI siddhio, caMdrako, suvarNacaMdrako, pAritoSiko ke bahumAno pUratI maryAdita na hatI. samAjamAM bahumAnya sthAna arjita karavAnI sAthosAtha jIvananA aMtaraMgane adhyAtmathI raMgavAno emano prayAsa e bahu moTI saMsiddhi hatI. chellA varSonuM emanuM sarjana jema ke jJAnasAra ke adhyAtmasAranI vivecanA e varasonA emanA tatvaciMtana, svAdhyAya ane zAstrAvagAhananA paripAkarUpe sarjAyuM che. 61 potAnA lakhelA-sarjelA pustako uparanA 'kopIrAITa'' samAjane arpIne emako potAnI nisaMgatA, aliptatAne vadhAre unnata banAvI hatI. siddhi-prasiddhinA juvALa vacce taTasthatA, sAkSIbhAvanI upAsanA e AMtara jAgRti vagara zakya bane nahIM ! vyavahA2nA paribaLo vacce parA nizcayanI emanI prabaLatA kharekhara vaMdanIya ane AbhASa pedA karanArI hatI. anekavidha zaikSaNika, sAmAjika pravRttio ane javAbadArIonA vahana vacce paNa ebhale saMvAditA, saMtulana ane samatA meLavI hatI. keLavI hatI e emanI bahumUlya upalabdhi hatI. tArAbena sAthenuM emanuM varasonuM sahajIvana Adarza ane umadA dhanyo gRhasthAzramanuM jIvaMta udAharaNa banI rahyuM che. kavikulaguru kAlidAsanI unnata ane saMpUrNa jIvananI kalpanA zaizavebhyasta vidyAnA vArdhako panivRttinAma yauvane viSayeSunAm yogArnaMga tanutyajAy * ramAbhAInA jIvanamAM pUrNarUpe pratibiMbita bane che. chelA varasono emano AtmalakSI graMthono svAdhyAya parizIlana, ciMtanamAM DUbIne sAthI munivRttimAM jItavAnI sAthe sAthe AtmabhAvamAM rAtArUpa yogamAM rahIne ramAbhAIe dehano viyoga meLavyo che, zarIrano tyAga karyo che e nizcitapaNe emanI urjasvI jIvanayAtrAne sUcave che. Avo AtmA asaMdigdhapato mokSamArge ja AgaLa vadhe che evuM anubhavI zakAya ! jIvana badhA ja jIve che, mRtyu badhA ja pAme che paNa ramaNabhAI jIvanane bharapUra jIvI gayA ! ane mRtyunI AMgaLI jhAlIne sahajapaNe anaMtanI yAtrAe cAlI nIkaLyA ! khyAti ane prasiddhinI sAthe teo anekanA preraNAtra banyA hatA. dharma, zikSaNa ane sAhityanA kSetre AgaLa AvavA mAMgatA aneko mATe eo mArgadarzaka ane protsAhaka baLapUruM pADanArA AtmIya svajanazUnyAvakAza sarjAyo che e bharAvo muzkela che. jevA hatA. samAjamAM AvA zalAsaMpanna ane prajJApUrNa mArgadarzakonI jyAre kharekhara kamI che, uDDApa che tyAre ramaNabhAInI ciravidAyathI je emanA mokSamArgagAmI AtmAne anaMta anaMta vaMdana. * * * Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 mArA jJAna pathadarzaka ramaNabhAI D DaoN. kIrtidA rameza mahetA vidhAtAnA saMketa kaho ke sUcana kaho. mu. pro. ramaNabhAI zAhanA karI zakI hota ke kema enI mane zaMkA thAya che. seMTa jheviyarsa kaoNleja, dehAvasAnanA samayagALAmAM be vAra emanuM smaraNa thaI AvyuM, emanI muMbaI yunivarsiTI ane copATInuM emanuM ghara badhA mArA mATe khullA vAto vArtAlApamAM AvI. hatA ane samayanI koI pAbaMdhI nahotI. vidyArthI mATenI AvI amArA saMbaMdhI jayavaMtIbahena jeo paNa prAdhyApikA hatAM. emanA AtmIyatA-ekAgratA javalle ja jovA maLe ema che. - patinA avasAna samaye gItApATha vakhate be baheno maLI gayA jeo prA. ramaNabhAInA avasAnanA samAcAra durbhAgye mane moDA maLyA. paNa pUrva prAdhyApikA hatAM. parasparanA paricaya pachI emaNe jyAre jANyuM prArthanAsabhA cUkI gaI, paNa aMtarathI to emanI mATe paramazAMtinI ke mArA pIeca.DI.nA mArgadarzaka ramaNabhAI hatA tyAre emanA prArthanA ApameLe ja thavAnI .... sAthe sAthe vicAra paNa Ave che ke e samAcAra-khabara-aMtara pUchyA. mAro muM. ramaNabhAI sAthe ghaNA vakhatathI to dharmamaya hatA. dharmanuM adhyayana karatA hatA. karAvatA hatA ! saMrpaka nahoto rahyo. copATIthI vAlakezvaranA nivAsa parvatano ja khyAla AdhyAtmika evA e AtmAne mukti maLavAnI emAM zaMkA nathI.... hato. ghaNIvAra IcchavA chatAM vAtacIta-meLApa thaI zakato nahoto. chatAM mAnavamana che ne ?! vicAro AvatA ja rahevAnA, smRtinA paNa e divase emanI yAda AvI gaI. pAnA palaTAtA rahevAnA - pharI eka prasaMga yAda AvI jAya che. mAruM e pachI thoDA ja divasamAM ghare AvelI eka vyaktie anAyAse keTaluMka lakhANa batAvavA yunirvasiTI gayelI. acAnaka muM.ramaNabhAIe pIeca.DI.nI abhyAsapadhdhati viSe pRcchA karI.... ene meM mArA jevI asvasthatAnI phariyAda karI bAjunA khaMDamAMthI hiMdI vibhAganA vaDA mAhitI ApatA kaheluM - "khuM..ramaNabhAI zAha mArA "gAIDa' hatA DaoN. prabhAtane bolAvavA kahyuM. emanI sUcanA mujaba sAkaravALI kaoNphI mArA jevI vidyArthI bhAgye ja koIne maLe jeNe pIeca.DI. mATenA badhA pIvaDAvI. pAchaLathI khabara paDI ke DAyAbiTIsa borDara lAIna' para ja niyama-apavAdano upayoga karyo hoya, 1966 thI 1977 sudhInA hovAthI sAvacetI mATe emaNe sAkara levI ochI karI nAkhI hatI. dasa varSano dIrdhakALa jeNe thisisa pUro karatA lIdho hoya ane chatAM mAMdagIne dUra rAkhavAnA A prayAsamAM emanI sAvadhAnI mane vartAI jenA gAIDajarA paNa gusse na thayA hoya, mArgadarzaka akaLAyA na paNa Akhare manuSya mATe mRtyu janma sAthe ja janme che. deha to kSara che... hoya...!" kSaNabhaMgura che.. kharekhara, dasa varSa sudhI jo ramaNabhAInuM mArgadarzana protsAhana na paNa, chatAM ramaNabhAI amara che emanA akSara dehathI...... emanA maLyA hota to huM "madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM rAmakathAno gujarAtI sAhityane, jaina sAhityane karelA arpaNathI ! vikAsa" evo 1500 pAnAMno "rAmAyaNa" jevo zodhanibaMdha pUro 1 camatkAro hajI Aje paNa bane che! pro. kAntA bhaTTa AjanA vaijJAnika yugamAM koI anusnAtaka kakSA sudhI pahoMcelI, pU. ramaNabhAI!!! ane emaNe mArAmAM zraddhA jagADI. AzAno dIpaka yunivarsiTI stare ema. e.nA vidyArthIone bhaNAvatI tathA mahArASTra cetAvyo. atItamAMthI vartamAnamAM lAvI pratyeka paristhitino sAmano kaoNleja'nI gujarAtI vibhAganI adhyakSA jyAre kahe ke 'camatkAro hajI karavAnI preraNA ApI mu. ramaNabhAIe. ane A to mArA jIvanano Aje paNa bane che!' tyAre vAMcanAra kaMIka avanavI dvidhAmAM avazya vaLAMka. je mArA jIvanano moTo camatkAra kahI zakuM. mukAI jAya. dhIre dhIre sAhityamAM rUci keLavAtI gaI. vidyAnagaranI sAhitya huM paNa eka samaye evuM ja mAnatI ke, 'camatkAra jevuM kazuM che ja pariSadamAM' mu. ramaNabhAI ane pro. mu. tArAbahena sAthe gALelo samaya nahi' ane camatkAranI vAtone hasI kADhatI. paraMtu mArA jIvanamAM mArA jIvananuM avismaraNIya saMbhAraNuM che. banelI traNa ghaTanAoe mane draDhapaNe mAnatI karI dIdhI che ke, tamArAmAM eka vakhata "sara'ne meM kahyuM, "sara, meM evuM pepara taiyAra karyuM che sanniSTha zraddhA ane AtmivazvAsa hoya to... camatkAro Aje paNa banI emAM akho, kabIra ane AnaMdadhanajI vize lakhavAno prayatna ryo che. zake che. mArA jIvananI prathama be ghaTanAo maharSi araviMdanA poMDicerI haMmeza mujaba temaNe eka mIThuM hAsya karyuM ane 'sarasa" kahI chUTA paDayA. AzramanA saMdarbhamAM che. je ahIM prastuta gaNAze, paraMtu trIjI ghaTanA AvI mahAna hastIo vize mAruM jJAna keTaluM sImita hoya e jANavA eTale ema. e.mAM abhyAsa karatI tyAre amane gujarAtI viSaya chatAM mane protsAhita karavA, kacchamAM yojAela 'jaina sAhitya bhaNAvatA pro. DaoN. mu. ramaNabhAI sAtheno paricaya. samArohamAM AvavA nimaMtraNa ApyuM. ane meM paNa e saharSa svIkArI - saMjogavasAta pAMceka varSathI choDalo abhyAsa karI zarU karyo ane lIdhuM. jaina dharmanA prakhara vidvAno vacce thoDuMka paNa vAMcavAnI preraNA nokarI sAthe jJAnayajJa AraMbhyo. abhyAsa karatAM karatAM bAhya rIte ApIne mane AnaMda thAya evI taka ApI. AnaMdita rahetI huM aMtarathI nirAzA ane laghutAgraMthimAM pIDAtI gaI. kacchamAM ame paMcatIrthano lahAvo paNa lIdho ane mAMDavI pAse pitA pArthiva jagata choDI gayA. abhyAsa adhUro ane kuTuMbanI hajI baMdhAtA evA 'botera jInAlaya' paNa gayA. tyAMnA vAtAvaraNamAM javAbadArI mArA para. mArAthI vIsa varase nAnA bhAIne DaoNkTara eka gajabanI zAMtinI anubhUti thaI. pro. mu. tArAbahena ane pro. pU. banAvavAnI pitAnI IcchA kevI rIte pUrI thazenI vimAsa...evAmAM ramaNabhAI pUjAnA vastra dhAraNa karI jinAlayanA garbhadvAramAM prabhunA eka pharizno jANe mArI madade na AvyA hoya tema mane maLyA sAMnidhyamAM gayAM. emane pUjA karatA joI mane paNa aMdara javAnI IcchA mArA rAhabara, guru, vaDIlabaMdhu ane vahAlanI saravANI jevA thaI. mu. ramaNabhAIe zAMtithI samajAvyuM, bIjI vAra amArI sAthe Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana Avo tyAre korA vastronI eka joDI lAvajo. e kapaDA paherI kazuM ja vyakta karI . pU. 'sara' saharSa mArI e IcchA paNa pUrI karI. pachI to khAvApIvAnuM varSa haM! Izvara smaraNa mATe, pavitra vAtAvaraNa. mana varSo sudhI A krama rahyo. baLevane divase emanI rAkhaDI taiyAra ja hoya. ane sAthe vastro paNa pavitra jALave tevA, A vAta mane khUba asara ', be traNa varaso pachI pharI eka vakhata pU. ramaNabhAI ane pU. karI gaI. have jyAre paNa koIka derAsaramAM jAuM tyAre 'sara'nI vAta tArAbena sAthe dahANu pAse navuM derAsara thayuM temAM javAno lahAvo aMtaramAM guMjayA kare che. maLyo. mArAthI A vakhate pepara taiyAra nahotuM thaI zakyuM. paNa sare to jinAlayamAMthI bahAra nIkaLatI hatI tyAM pAchaLathI mu. mArI mUMjhavaNa dUra karI mane zrotA banI rahI saunuM sAMnidhya mANavA eka ramaNabhAIno avAja saMbhaLAyo "A pagathiyAMnI be bAju be cihno vadhu moko Apyo. 'sara'nA zabdomAM kahuM to - "A vakhate zrotA che te AsurI tatvonA pratIka che. bahAra nIkaLatAM enA para paga mUkIne thavAno lhAvo lejo. ghaNuM jANavA maLaze - AnaMda Avaze ane ApaNe ene kacaDIne pachI ja javuM." kevI suMdara zikhAmaNA? prabhudarzananA sAtvika sau sAthe rahevAze". ane kharekhara, e divaso mArI smaraNa maMjUSAmAM vAtAvaraNamAMthI bahAra nIkaLatAM ja AsurI tattvane kacaDI nAkhI asata kImatI khajAnAnI jema saMgrahAI gayA che. para satano vijaya anubhavavoAvI suMdara vastunI mane samaja ApI, pA, eka vakhata ociMtA sara mAre ghare AvI caDyA ane sAthe nAnakaDA tethI huM dhanya thaI gaI. zo kesamAM gautama buddhanI mUrti ! A mArI yAdagIrI! kahIne e mUrti eka vakhata meM prAgajIbhAI DosAe lakhela eka prasaMga vAMcyo. amane soMpI. Aje paNa roja dIvo karatAM mUrti sAthe jaDAyela amArA pUjAmAM besatAM emane zarIramAMthI AtmA bahAra laI javAno prayoga kuM. ramaNabhAIne paNa ArAdhI lauM chuM. mUrti sAthe jANe mane saMdeza karavAnuM mana thayuM. sAdhanA ane adhyayana dvArA e saphaLatApUrvaka bahAra ApatA gayA. - 'A nAzavaMta, pArthiva jagatathI apArthiva tarapha gati to nIkaLI gayA. zarIranI AsapAsa eka navI ja anubhUti karI rahyA karo' AvI - AdhyAtmiktAno saMdeza ApanAra mu. ramaNabhAI mArA paraMtu pharI zarIrapraveza karavA khUba mathAmaNa karavI paDI. meM 'sara'ne A mATe haMmezAM sAcA guru banI rahyA che. . vAta karI pUchayuM, AvuM kaMI bane kharuM?' ane 'sara' tarata 'hA' pADI zivAse paMthA:* kahyuM, "roja dhyAna, pUjA vagere karavAthI amuka anubhavo cokkasa thAya che. jaina dharmamAM -"bhaktAmara stotra" che, enuM zraddhApUrvakanuM vAMcana 'sara', tame kSaradehe nathI paNa chatAMe harahaMmezAM amArI sAthe ja manana nityakrame karAya to ghaNAM ghaNA anubhavo thAya che te huM khAtrIpUrvaka chA paha, cho. amane preraNA ApatA sUkSma dehe paNa tema sadA ApatA raho, e kahuM chuM.' saranI namratA evI ke, emane AvI anubhUti thaI ema na ja haze ja prArthanA. AtmA to amara ja che ne? to nitAMta tamArA AziSa amane maLatA rahe e ja abhyarthanA - kahetAM mAtra eTaluM ja kahyuM 'hA A vAta sAcI che.' saMtoSapUrvaka mArA mananuM samAdhAna karyuM. eka vakhata meM temane rAkhaDI bAMdhavAnI IcchA astu. zrI ramaNabhAInA sAnnidhyanA saMbhAraNA _ DaoN. chAyAbena zAha mArI 12 varSanI uMmarathI 58 varSa sudhInI uMmara sudhImAM jyAre jyAre judI judI jagyAe yojAtA seminAromAM temano mane khUba ja nikaTa zrI ramaNabhAInuM sAnnidhya prApta karavAnA prasaMgo banyA che tyAre dareka paricaya thayo. koIpaNa paristhitimAM saumya rahevuM, taTastha rahevuM, pairya prasaMge temanA sAnidhyamAMthI je prakAza prApta thayo ane e prakAre mArA rAkhavuM, zista jALavavI, samayanI pAbaMdhI keLavavI, bIjA pratye sahiSNutA jIvanamAM kevA ajavALA pAtharyA te A lekhamAM batAvIne e rIte bhareluM vartana-AvI temanI aneka viziSTatAo mane sparzI gaI pUjyazrIne zraddhAMjali arpIza. ane jema jema tenuM anukaraNa karatI gaI tema tema mAruM jIvana samRddha 12 varSanI hatI tyAre muMbaI jaina dhArmika zikSaNasaMghanA upakrame dara banatuM gayuM. varSe vakhtatva hariphAI yojatI. zrI ramaNabhAI mazAM nirNAyaka tarIke ramaNabhAI sAthenA AkhAya sAMnidhyamAMthI badhI ja bAbatone DhAMkI AvatA. hariphAI daramyAna te dareka muddA noTa karatAM. hariphAInuM pariNAma de evI eka mahattvanI zikSA e maLI ke haMmezAM zAstrone vaphAdAra jAhera karatA pahelA vaktAone upayogI thAya tevI mAhitInI atyaMta rahevuM. pote taMtrI hatA, vivecaka hatA, adhyApaka hatA, lekhaka hatA, sUkSma chaNAvaTa karatA. vaktAone upayogI thAya, tenuM vaktavya uttama paraMtu kyAreya eka paNa vAkya temaNe zAstra viruddha lakhyuM nathI. eTaluM ja koTinuM bane e mATenI samajaNa ApatA. e muddAo dhyAnamAM rAkhI nahi bIjAne paNa tema karatA rokatA. paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna enuM anukaraNa karavAthI mane e moTo lAbha thayo ke huM cauda varSanI hatI mArA pachInA vidvAna vaktAe dhAtI karmonA nAma bolavAmAM bhUla karI tyAre ola InDiyA levala para 'agara meM vaDA pradhAna hatA to' e to vivecana daramyAna ramaNabhAIe jarA paNa zeha-zarama rAkhyA vagara viSaya paranI vaknatva hariphAimAM prathama naMbara prApta thayo. tenuM zreya e bhUla para prakAza pADyo. vyAkhyAnamALAmAM mAro viSaya hato parokSa rIte ramaNabhAIne ja jAya che. "pratikramaNanI pavitratA.' AmAM araNika muninuM dAMta ApatA meM ame jIvananA 16varSa amerikAmAM gALyA pachI 1984 mAM bhArata pAchA ema kahayuM ke "munI pANImAM kAgaLanI hoDIthI ramavA mAMDyA'. AvyA. A badhA varSo pachI mArI karmabhUmi muMbaImAM huM lagabhaga vIsarAI ja ramaNabhAie vyAkhyAna pachInA vivecanamAM tarata mArI bhUla samajAvI gaI hatI. paraMtu bIjAne haMmeza protsAhita karIne hAtha pakaDIne UMce laI ke e samaye kAgaLanI zodha thaI ja na hatI. muni kAgaLanI hoDIthI janAra zrI ramaNabhAIe mane jaina yuvaka saMghanA upakrame paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM nahI paraMtu emanA pAtarAthI ramatA hatA. ramaNabhAInA adhyakSapaNA prathama vAra bolavAnI taka ApI. tyArathI zarU thayelI mArI saphara Aje paNa nIce jyAre vaktA banIne javAnuM hoya tyAre saMpUrNa homavarka karIne cAlu che. te badho AbhAra teozrIno ja che. sajja thaIne javuM paDe. evI dareka vaktA para chApa hatI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 eka vaktAe sarvadharmasamabhAva viSe vAta karI tyAre temanA vaknatva dharmane anurUpa thavuM paDe. temanA mATe dharmanuM svarUpa na badalAya. pa2 chaNAvaTa karatA 2maNabhAIe Takora karI ke sonAne ja sonuM kahevAya. AvA zAstrajJa, premALa adhyApaka, hitecchu, ramaNabhAI have nathI ne loDhAne loDhuM kahevuM ja paDe. badhAne sarakhuM na kahevAya, ' e mAnI nathI zakAtuM. seminAramAM temanI khurazI khAlI joI AMkhamAM amerikAmAM eka bhAIe temane pUchyuM ke dharmakriyAomAM, dhArmika pANI AvI jaze. mArA pitA sva. DaoNkezavalAla mohanalAla zAhanA sUtromAM thoDI chUTachATa laie to yuvAno dharma pratye AkarSAya. tyAre teo mitra paNa hatA. mane Aje pharIvAra pitA gumAvyA hoya tevuM ramaNabhAIe turata javAba Apyo ke DaoNkTara ke enjiniyara thavA mATe duHkha thAya che. yuvAno kevI kALI mahenata kare che ? to dharmanuM jJAna prApta karavA temane mArA snehasabhara vaDIla ramaNabhAI || DaoN. utpalA modI DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA duHkhada avasAnathI jene samAjane virala lakhyAM che ane dharma tattvajJAna para ghaNuM mUlyavAna lakhANa che. vidvAna sAhityakAranI khoTa paDI gaI. huM temane premabhAvathI 'dAdAjI' * AkhuM jIvana badhAnI sAthe khUba ja kheladilIthI ane maitrIpUrvaka A kahetI. mAro temanI sAtheno prathama paricaya bIjA jaina sAhitya samAroha jayA , samArI jIvyA. pavitra jIvana jIvI anekane satyano rAha batAvyo. dhArmika vakhate thayo. lagabhaga 27 varSa jUno paricaya, jemAM temanA svabhAva ane yAphika baMne rIte khUba khUba preraNAtmaka jIvana jIvI emanA ane lakhANa, vicAro sAthe paNa paricaya thayo. teo svabhAve saraLa, AtmAnuM zreya sAdhI gayA. zAMta, snehALa, premALa, vAcALa, spaSTavaktA, vacanasiddha, satyanA upAsaka, ni:svArtha, sevAbhAvI, udAra ane yuvAnone zaramAve evA Avaze e kALa kyAre, kaMI ye kahevAya nA ajaba utsAhI hatA. dIpaka bujhAze kyAre, samajI zakAya nA. temanA avasAnanA aThavADiyA agAu mArI sAthe phona para vAta A paMkti jIvananI kSaNabhaMguratA darzAve che. ApaNe sau jANIe karI tyAre tabiyatanI asvasthatA, pratikULatA darzAvI ke ghaNuM kAma eTale chIe ke jenuM janma che tenuM maraNa paNa nizcita che. dIpaka bujhAI gayo lakhavAnuM bAkI che paNa zarIra have sAtha nathI ApatuM. paNa bIjA aneka dIpaka prajvalita karIne cArebAju prakAza pAtharI gayA temanuM vidvatAsabhara lakhANa bahu ja AkarSita rahetuM. vAcakane haMmezAM che che. sUryanuM eka ja kiraNo pRthvI paranA kALA aMdhakArano saMpUrNapaNe nAza : "eka ja karI tAlAvelI lAgatI ane bIjA prabuddha jIvana'nA aMkamAM taMtrIlekhamAM zuM ? kare che. sUryodaya thavAnI sAthe ja avikasita kamaLa vikasita bane che. lakhyuM haze te vAMcavAnI AturatA paNa rahetI. jyAre paNa prabuddha jIvana che : sUryamukhInuM kUla khIlI UThe che tevI rIte, keTalAya ajJAna bharelA Ave to sauprathama temaNe kayA viSaya para lakhyuM che te jovAnI ane je aMdhakAramaya jIvanamAM temanAM kapAkiraNae ja AdhyAtmika jJAnano vAMcavAnI tatparatA rahetI. teo 'prabuddha jIvana' mAsikanA taMtrI hatA. * prakAza pAtharyA che. haMmezAM taMtrIlekha lakhatA. temanI pAse viSayonI koI kamI na hatI, saphaLa jIvana jIvI gayA, jANe kramabaddha badhA manamAM nakkI karelA hoya. jJAnanI maheMka, svabhAvanI sugaMdha choDI gayA. teo svabhAve jevA saraLa hatA tevA zistabaddha hatA. jene sAhitya chalakAvyuM nahIM sukhane, dekhAyuM nahIM duHkhane, samArohanuM temanuM saMcAlana saphaLa rahetuM. amane temanI sAthe vAto karavAnuM bahu gamatuM. gaMbhIra viSaya hoya ke koI samasyA hoya teo haLavethI hasatuM rAkhI mukhaDuM sadA, jIvI gayA jIvanane. tene sUlajhAvI detA. teoe zikSaNa kSetre paNa sArI nAmanA meLavI duHkhanA dariyA kheDI tame, sukhasAgaramAM tAryA amane, hatI. seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM gujarAtInA prAdhyApaka hatA. tyArabAda jIvanabhara karI mahenata Ape, preraka banyA amone. muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA paTTA hatA. temano saraLa, nikhAlasa svabhAva, uSmAbharyuM vAtsalya, bhadrikabhAva, jaina sAhitya samArohamAM AvavA lokone protsAhana ApatA, nAnA nyAyanIti ane prAmANikatA anya sadguNothI maheMkatuM jIvana sadAye. sAthe nAnA banIne majA karAvatA. temaNe mArA jevA ghaNAM lokone lakhato, preraNArUpa banI raheze. vAMcatAM, bolatAM karyo. jaina sAhitya samArohamAM pepara vAMcavA preraNAbaLa emano jIvana saMdeza hatopaNa ApatA. teo haMmezAM kahetA tame khUba vAMco, vicAro. bhale koI paNa pustakamAMthI AdhAra lo ane lakho, e bahAne tame vAMcazo ane sarvathA sahu sukhI thAo, lakhazo. teoe ghaNAMne lakhatAM karyA ane uttejana ApyuM. mArI sAthe ,samatA sahu samAcAro, haMmezAM mArA mammIne AvavAno temanA taraphathI khAsa Agraha raheta. sarvatra divyatA vyApo, mArAM mammIne sAhityamAM ghaNo rasa hato. teo kahetA utpalAnI mammI amArA saunI mammI che. utpalA to orDinarI membara che, paNa mammI sarvatra zAMti vistaro. tamAre to khAsa AvavAnuM, tamo to lAIpha membara cho. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH teo siddhahasta lekhaka hatA. ghaNA alaga alaga viSaya para pustako paramAtmA e AtmAne parama zAMti Apajo.' Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana sara' (ramaNabhAI) sAthe jaina sAhitya samAroha'nA saMbhAraNA I DaoN. haMsA zAha 'sara'nI (ramaNabhAInI) vidvattAbharI majAka ane bhAratanA vidhavidha che. tethI ja teone ApaNA jIvathI abhinna samajavA joIe. bIjAnA kSetromAM kAma karatA jaina vidvAnone maLavAnI tIvra IcchA, A banne du :khane potAnuM du:kha samajIne hiMsAthI nivRtta thaI javuM joIe. sAthe bahenapaNIono ghaNo Agraha ane mArI IcchAthI jaina sAhitya paraMparA pramANe ja jadI yoni ane adAdA gativA samArohamAM joDAvAnI lAlaca huM rokI na zakatI. kacchanA boMtera- no jIvomAM dekhAtA bhedanuM mULa adhiSThAna (arthAt upAdAna-kAraNa) eka jinAlayanAM bIjIvAranA samArohanI yAdI mArA mATe kAyama saMbhAraNA zuddha, akhaMDa, brahma che. Ama eka brahmamAMthI ja judI judI sRSTi pedA rUpa rahI che. basanI lAMbI musApharImAM, vacamAM kyAMka mukAma karIe thaI che. jyAre DhetamUlaka samAnatA pramANe judA judA svataMtra ane samAna tyAre lAMbA samayathI vidvAno sAthe beThelA 'sara'ne ame phariyAda karI aneka zuddha brahma ja aneka jIva che. vAda game te hoya paNa bIjA jIvonI amArI basamAM besADIe. sara para hasatA hasatA kahe ke, "bahenone sAthe samAnatA ke abhedanuM vAstavika saMvedana thavuM e ja ahiMsAnI kyAreya paNa nArAja na karavI, nahiM to ame kyAMyanA na rahIe." Ama bhAvanAno udgama che. hasatAM hasatAM sara amArI sAthe bese. bIjA prasaMgo jatA karI jena tarkazAstramAM 'sara'nI vidvattAno khyAla Ape evA eka vAstavika-gaMbhIra jaina paraMparAmAM AcAra ke vicArano evo koI viSaya nathI jenI prathanuM varNana Ape eTale jaina sAhityanA tera samAronA varSonI sAthe anekAnta dRSTi na joDAyelI hoya athavA e daSTi maryAdAthI svalpavarNana AvI jAya. bahAra hoya. A dRSTi dvArA ja zrutavidyA ane pramANavidyAnuM nirmANa ne poSaNa thAya che. Ama 'sara' amArI basamAM beThA. majAka-mazkarIno dora cAlatoto ne huM vacamAM TapakI paDI, 'sara!' mArA manamAM ahiMsA ane anekAnta Ama AtmavidyA uparAMta karmavidyA-baMdha ane mokSanI vAta karI saMbaMdhI hindu, bauddha ane jainanA samanvayanI bAbatamAM thoDIka guMca che. karmabaMdhanuM mULa kAraNa ajJAna-darzana-moha ke avidyA che. A ajJAnatA meM mArI dvidhA jaNAvI. sare tarata ja ahiMsA ane anekAMta daSTi dvArA dUra thavAthI karmabaMdha thato nathI ane mokSa tarapha prayANa thAya che. A - traNeyanA samanvayanI sAdI, saraLa bhASAzailImAM amane samajAvI mArI bAbatamAM AtmavAdI badhI paraMparAo ekamata che. guMcano ukela ANyo. Aje paNa e samajaNa mArA manamAM sacoTatAthI cAritravidyAmAM AtmAne 'karmabaMdhathI mukta karavo e ja udeza che. sacavAI rahI che je ApanI samakSa rajU karuM chuM. 'sara'ne smaraNAMjali rUpe karma ane AtmAno saMbaMdha anAdi che. kAraNake e saMbaMdhanI pahelI kSaNa arpaNa karuM chuM. jJAnanI sImAnI bahAra che. paNa AtmAnI sAthe karma, avidyA ke mAyAno anekAnta e eka jAtanI vicAra paddhati che. te badhI dizAothI saMbaMdha pravAharUpe anAdi che. vyaktirUpe e sAdI che, kAraNa badhA karma badhI bAjuthI taTastha rIte khullI rIte jovAnI paddhatino vikAsa jaina chUTI gayA pachI AbhAnuM zuddha svarUpa je prakaTa thAya che teno khulAso dharma apanAvyo che. anekAMta e kalpanA mAtra nathI, paNa satya siddha tattvaciMtakoe e rIte Apyo che ke AtmA svabhAve zuddhano pakSapAtI thayelI hakIkata hoI te tatvajJAna che. buddha majajhamanikAya sUtramAM potAne che, zuddhi dvArA cetanA vagere svAbhAvika guNono pUrNa vikAsa thAya vibhajyavAdI kahe che. vibhajyavAdano artha che pRththakaraNa karIne satya- pachI ajJAna, rAgadveSava. mULathI ja naSTa thAya, cAritranuM kAma vartamAna asatyanuM nirUpaNa karavuM ane satyone apanAvavA. Ama vibhajyavAdanuM jIvanamAM AvatI muzkelIone sAmya vicAra-cArathI dUra karavAM, ja bIjuM nAma anekAnta che. sAmyadRSTine paraMparA brahma kahe che, tarIke tene jaina paraMparA saMvara' kahe che. oLakhe che, e ja sAmyadaSTine jaina paraMparAe tenA (sAmyadRSTinA) lokavidyAmAM lokanA svarUpa viSe vAta karI che. jIva-cetana ane poSaka samasta AcAra vicArane brahmacarya-brabhacerAI" nAma ApI - ajIva-acetana, A banneno sahakAra te loka cetana-acetana tatvone apanAvyuM che. vicAramAM sAmyadaSTi bhAvanAne mukhya gaNI che. emAMthI jANavAno saraLa rasto e svabhAvathI judAM judAM pariNAmo pAmatA rahe. ja anekAMtadaSTi ke vibhAjyavAdano janma thayo hoya tema jaNAya che. che. saMsArakALamAM cetana para jaDa paramANuM ja vadhu prabhAva pADe che. te jo sAmano anubhava jIvanamAM AvI rIte apanAvIe ke, "jema ApaNe judA judA rUpe cetananI sAthe maLe che ane zaktione maryAdita kare che. ApaNA duHkhano anubhava karIe chIe, evI ja rIte ApaNe bIjAnA dA.ta.: AhAra saMjJA paNa jyAre cetananI zaktio je sAhajika ane du:khano anubhava karIe, to je ahiMsA siddha thAya.' AtmasamAnatAnA maulika che. tene kyAreka dizA maLe ke e jaDane mukta karI de che. Ama tAtvika vicAramAMthI ahiMsAnA AcaraNanuM samarthana karavAmAM AvyuM jaDa ane cetananA pArasparika prabhAvanuM kSetra ja loka che. e prabhAvathI che. temAMthI ja AdhyAtmika vicAra e udbhavyo ke ekanA jIvanamAM (jIvamAM) zArIrika, mAnasika vagere keTalA paNa duHkho Ave e badhAM 3 mukta thavuM te ja lokAMta che. loka viSayaka kalpanA sAMkhyayoga, purANa ane bauddha vagere paraMparAonI kalpanA sAthe aneka rIte maLatI che. karmajanya che, vAstavika nathI. zudramAM zudra vanaspati jIva paNa manuSyanI " jema kyAreka baMdhanabhakta thaI zake che. Ama uMca-nIca gati ke yoninA Ama janamata ane Izva2, zratavidyA ane pramANavidyAnI vAto tema ja sarvathA muktina-A badhAno AdhAra karma ja che. karatA karatA amAruM pahoMcavAnuM sthaLa kyAre AvI gayuM tenI khabara ja sAMkhya, yoga, bauddha vagere dvaitavAdI ahiMsA samarthaka jarUra che ane . utkrAMtinI bAbatamAM paNa teo sahamata che. paNa teo ahiMsAnuM samarthana ' "jaina sAhitya samAroha' vidvattAbharyA AnaMda-ullAsanA rahyA che. samAnatAnA siddhAMtane AdhAre nathI karatA. advaitanA siddhAMtane AdhAre tema A TUMkamAM ApeluM varNana paNa tethIya vidvattAbharyA AnaMdanuM che. terA kare che. teo kahe che ke tattvarUpe jevA tame tevA ja badhA jIva zuddha brahma- samArohanI ghaNI vAto choDI che. eka ja vAtane TUMkamAM varNavI che. eka brahma-rUpa che. jIvono ekabIjAthI je bheda dekhAya che te avidyAmUlaka AzA che ke e truTi maMtavya gaNAze. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 vidyArthIvatsala, prAdhyApakonA prAdhyApaka : zrI ramaNabhAI cI. zAha prA. azvina ha. mahetA aidhyakSa-gujarAtI vibhAga, mIThIbAI kaoNleja) 1974-75 nI sAla, muMbaI yunivarsiTInA ema.e.nA gujarAtInA vargamAM ramaNAbhAI madhyakAlIna jaina sAhityaracanA upAdhyAya yazovijayajI mahArAja kRta 'jaMbusvAmI rAsa' bhaNAvatA. A pustakanA saMpAdaka tarIke ramAbhAInuM nAma vAMcIne mugdhatAthI manamAM ahobhAva jAgelo. upAdhyAya yazovijayajI mahArAjanI svahasta likhita pratane AdhAre tenI vAcanA ApavA uparAMta ramaNabhAIe kartAnA samagra jIvanavanano tathA saMskRta, prAkRta, apabhraMza ane gujarAtImAM jaMbusvAmI vize lakhAyelI kRtiono paricaya tathA hastapratanI vistRta ane vizada samArlAmanA ApI hatI. pustaka vAMcatAM temAM ramAbhAInI mULagAmI ane marmagAmI saMzodhaka-saMpAdananI daSTi ane sUjhano paricaya thayelo. keTalI khetabharI jhINavaTa ane udyamazIlatAthI temaNe A madhyakAlIna racanAnuM saMpAdana karyuM hatuM. dhULadhoyAnI dhRtivaMta ane dRSTimaMta niSThA vagara AyAM susajja saMpAdano yAMthI saMbhave ? na zrI ramaNabhAI pAMDityanA kazA bhAra vagara bhaNAve; tethI vidyArthI sahajatA ane saraLatAthI temanI vAtone sAMbhaLe-samaje. bhASAmAM, vaktRtvamAM ke vyaktitvamAM lagAre ADaMbara jovA na maLe. saumyatA ane zAlInatA emanA avAjamAM jhaLake; kyAreka varSamAM haLavI ramUja karI hatA, temAM emanI lAkSaNika vinodarasikatA DIkAtI. e divasomAM ema.e.nA vargo ke.sI. kolejamAM levAtA. lekcara pUrA thAya pachI vidyArthIo sAthe kaoNlejanI bahAra maitrIbhAve rastA para anaupacArika goSThi cAlatI. dadha vidyArthIne nAma daIne bolAve. mane patrakAratvamAM rasa hato eTale e divasomAM sva. zrI candravadana zukala saMpAdita 'virATa jAze " sAptAhikamAM sahataMtrIpade kAma karato hato.. zrI ramAbhAI vAta mAtamAM patrakAra tarIkenI sAMja vartamAna' akhabAranI temanI kArakirdInI vAto kahIne protsAhita karatA, gujarAtI vibhAgamAM dara varase teo adhyApaka-vidyArthI milana samAraMbhanuM Ayojana karatA, temAM variSTha smRti sumana....bhAvavaMdana - hemAMginI jAI 'jema jinazAsana ratnatrayI saMpanna che tema thI muMbaI jaina yuvaka saM tejasvI nirAnothI zobhAyamAna che. puSpoka zrIyuta paramAnaMdabhAI kApaDiyA, cirakIrdI zrIputta cImanalAlabhAI cakubhAI zAha ane sAkSaravarya sArasvata zrIyuta ramaNalAlabhAI zAha...yogAnuyoga e che ke devakRpAe sadbhAgye A traNeya mahArathIonA pratyakSa paricayamAM AvI. traNeye mane protsAhana ApyuM. traNeya mahAnubhAvo 'prabuddha jIvana'mAM prakAzita mArA lekhonA preraNAsrota banI rahyA.' ...sAMbhare che, Aje, mArA udgAro mu. zrI ramaNalAlabhAInI nizrAmAM, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM mArA pravacana veLA uccArelA...zrotAmitroe AzcaryabhAva/ahobhAvathI adhyApako potAnA abhyAsa-nibaMdhanuM vAMcana karatA, sAhitya carcA thatI ane pachI sau sAthe maLIne jamatA. AvI prasannatA ane AtmIyatApreraka paraMparA temaNe sthApelI. vidyArthIo sAthenI pikanikamAM ramarAbhAI vAhUla thaI jatA ane ramUjI TUcakAo ane kAvya paMktionI rasalahANa lUMTAvatA. hajI gayA varase, borIvalInA jaina digaMbara derAsaranI sAme zatinagara sabhAgRhamAM DI jaina yuvA saMdhe' eka miTiMgamAM jaina yunivanI caritra-pustikAno lokArpaNa samAraMbha yojelI. mu. zrI pazabhAinA varad haste pustikAnuM vizvayana thayuM, mAre pravakattAnI kAmagIrI bajAvavAnI hatI. kAryakrama pUro thayA pachI temanI preka pIThathAbaDa to maLI. muMbaImAM sAMskRtika, sAhityika, zaikSaNika ane sAmAjika samAraMbhomAM chellA be dAyakAthI saMcAlaka tarIke je kAmagIrI bajAvuM chuM tene prazaMsAcanothI protsAhita karyo e chogAmAM...mogrAma pUro thayA pachI meM Agraha karyo eTale mArA ghare AvyA ane premALa vaDIlanI jema gharanA badhA sabhyone maLyA. gayA varase zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI supratiSThita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bhaktinI bhAgIrathI' vize mAruM vyAkhyAna goThavIne mArA gurujIno zrImAbhAI ane pro. DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe mane saMghano ane zrotAo-suNIjano-no RNI karyo ema lAge che. muMbaInI kaoNlejomAM adhyApana karatA gujarAtI prAdhyApakonI be peDhI sadgata zrI ramaNabhAInA hAtha nIce taiyAra thaI che. pArlAnI mIThIbAI kaoNlejamAM 25 varSothI gujarAtI bhASA-sAhityanuM adhyApanakArya karatAM, smRtizeSa thayelA guruvarya zrI ramaNabhAine nata mastake nivApAMjali ApatAM urdU zAyaranI paMktio zAMbhare che : kucha aura bhI sAMsa lene ko majabUra sA ho jAtA hUM meM, jaba Itane baDe jahAM meM insAna kI khuzyU pAtA hU~ meM... AvakArelA. - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane tenA labdhapratiSTha mukhapatra 'prabuddha jIvana'nI eka viziSTa ane vizvA paraMparA che. sAmAnyataH jAherakhabaro sAmayikanI jIvAdorI hoya che. paraMtu sAmayikanI svataMtranA, taTasthatA ane nirbhikatA jokhamAya nahIM. koI zrImaMtanI zehazaramamAM taNAvuM paDe nahIM mATe jAherakhabarIne tilAMjali ApI sAmayikanuM astitva khumArIthI TakAvI rAkhavuM e sAmayikonA itihAsamAM sImAcihnarUpa ghaTanA che. AvI bhavyodAtta paraMparA dharAvatA evaM sAttvika ciMtanAtmaka vaicArika sAhityathI opatA pra. jI. mAM mArA lekho mu. zrI cImanalAlabhAI cakubhAI zAhe svIkAryA. emanA ja tA. 7-8-1980nA hastalikhita patramAMthI avataraNo DhAMkuM 'tamArA lekho vAMcuM chuM. sArA hoya che. vicAro hoya to bhASA AvI maLe che.' emanI kakSAnA naTasya taMtrInA A zabdo jIvananI mahAmUlI mUDI che. tatpazcAt DaoN. zrI ramaNalAlabhAI zAhe mArA lekho AvakAryA to kharA apitu maThAryA paNa kharA, zrutajJAnanA A parama upAsake mArA lekhomAM khUTatI pUraka mAhitI umerI mArA lekho/vicArone samRddha karyA. e saujanyazIla sarasa sArasvata zrI ramaNabhAine kema karI visArI zakuM ? mArA AnaMda ane romAMcanI parAkASThA to tyAre anubhavI jyAre-na manamAM dhAreluM, na cittamAM ciMtaveluM ke na kadIya svapnamAM ya kalpeluM ke prabuddha jIvana jevA supratiSThita sAmarikanA suvarNa jayaMtI vizeSAMkamAM siddhahasta sArasvatonA lekhonA vacALe mAro lekha chapAze ! eka no navIsathI, uparathI vidvatA vayamAM nAnI, na kaMI vizeSa jALInI evI huM ! mArA mATe jIvananI A eka virala ghaTanA hatI. A avarNanIya AnaMda, akalpanIya romAMca ane avismaraNIya sukhada paLa zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA pramukhazrI ane prabuddha jIvananA taMtrIzrI ramAbAI zAhane AbhArI che. mahAnubhAvo sAtheno ApaNo satsaMga ghaDI be ghaDIno bhale ho, emanI sAthenA paricayanI avadhi alpa bhale kema na ho, e kSaNo attaranA pUmaDA jevI hoya che...maghamaghatI. eka biMdu mAtra paNa zAzvata smRti sumanathI sabhara sabhara ... vahunA ? natamastaka bhAvavaMdana. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 ' prabuddha jIvana To mArA parama vaMdanIya pitA I zailajA cetanabhAI zAha vAtsalyamUrti, sevAbhAvI, AnaMdI, jJAnI ane puruSArthI evA mArA tabalAMnI keLavaNI levAnI zarUAta karI. pitA pra. Do. ramaNabhAI zAha somavAra tA. 24mI okTobara jaina dharmanA viSayo laIne tenA para vyAkhyAna ApavAnI preraNA 2005nA divase, savAre brahma muhUrtamAM 78 varSanI vaye samAdhipUrvaka paNa temaNe ja mane ApI. jaina siddhAMtone khUbaja saraLa bhASAmAM arihaMtazaraNa pAmyA. - udAharaNa sAthe samajAvIne teo mAruM mArgadarzana karatA. Aje A chellA eka varSathI mArA mAtA-pitA mArI najIka muluMDamAM AvIne kSetramAM kiMciMta je huM AgaLa vadhI tenuM badhuM zreya mArA pappAne jAya vasyA hatAM. A AkhuM varSa huM temanA sAMnidhyamAM satata rahI zakI e che. pappAnI vidAyathI eka parama mArgadarzakanI khoTa mane jarUra sAlaze. mAruM sauthI moTuM sadbhAgya. pappAne pravAsano khUba ja zokha. bhAratanA badhA ja prAMto ane A chellA eka varSa daramyAna pappAnI zArIrika avasthA dhIme dhIme duniyAnA lagabhaga 70 dezono pravAsa temaNe karyo hato. ane temanA nAdurasta thatI jatI hovA chatAM mAnasika rIte teo eTalA svastha hatA pravAsa vizenAM pustako pAsaporTanI pAMkhe khUba ja lokapriya banyAM che. ke mRtyu paryata teoe lekhanakArya karyuM ane prabuddhajIvana'no agralekha potAnA judA judA pravAsa daramyAna pappA e dezonI ke jagyAnI yAdagIrI lakhyo. rUpe - tyAMnA piksara posTakArDa, slAIDa, sikkAo, kIcana, viziSTa ahIM temanI sAthenA mArAM jIvananAM keTalAMka saMsmaraNo ane mAhitI pustako amArA ane amArA bALako mATe jarUra lAvatA. varSo vItAvelI yAdagAra paLone AlekhIza. pachI paNa temanA 2000 uparanA pizcara-posTakArDanA saMgrahamAMthI mArA pitA amArA kuTuMbanA AdhArastaMbha hatA. teo mArA koI paNa pikyara e kyA dezanuM che te kahI zakatA. janmadAtA to hatA ane sAthe sAthe mArA guru-mArgadarzaka ane parama teo pahelethI ja IcchatA ke huM ane mAro bhAI esa.esa.sI. mitra hatA. sudhInA zikSaNa daramyAna AkhA bhAratano pravAsa karIe ane amArA pappA eka keLavaNIkAra hovAne kAraNe pahelethI ja ucca zikSaNanA kaoNlejakALa daramyAna duniyAnI saphara karIe, kAraNa ke teo mAnatA ke himAyatI hatA. huM ane mAro bhAI amitAbha ucca zikSaNanI sAthe pravAsa paNa eka jAtanI keLavaNI ja che. tethI ja A pravAso karakasara sAthe ramatagamatanA kSetre ane vividha kalAonA kSetramAM bALapaNathI ja karIne kevI rIte AnaMdadAyaka ane jJAnasabhara banAvI zakAya e temaNe keLavaNI meLavIe te mATe teo khUba sajAga rahetA. temaNe jAte ja amane zIkhavyuM. mArA lagna pahelA mane duniyAnA aneka dezonI musApharI amane svImiMga, sAIkaliMga, cesa, kerama, TebalaTenisa, beTaminTana karAvI. temanI sAthe pravAsa karavo e jIvanano eka lahAvo hato. , vagere ramatonI tAlIma ApI ke jemAM pote paNa niSNAta hatA ane temano eka amogha jIvanamaMtra hato- "mane badhuM bhAve, mane badhe aneka pAritoSako meLavyA hatA. sAIkaliMga zIkhavavA to teo kalAko phAve ane mane badhAnI sAthe bane." teoe A maMtra amane ane amArA sudhI amArI sAIkala pAchaLa doDatA. bALakone zIkhavADyo ane kahetAM ke jo A maMtra apanAvazo to jIvanamAM saMgIta, saMskRta ane citrakaLAnA prazikSaNa mATe zALAnA kyAreya viSAda, vikhavAda ke nirAzA nahIM Ave. abhyAsakALa daramyAna ja temaNe zikSakone khAsa ghare bolAvIne amane amArA bALakonA e lADIlA 'dAdAjI' hatA. pappAe mArA bALako keLavaNI apAvaDAvI. kavi umAzaMkara jozInA sUcanathI 5. narmadAzaMkara gArgI ane kevalyamAM paNa dharmanA saMskAronuM siMcana karyuM. bALako baMne zAstrI pAse amArA saMskRtazikSaNAnI goThavaNa karI. nAnAM hatAM tyArathI ja jaina sUtro zIkhavADatA. hiMcakA para temanI sAthe pappA pote bahu sArA citrakAra hatA. citrakaLAnI InTaramIDiyeTa besIne ramADatA - ramADatA A sUtro kaMThastha karAvatA. mArA nAnImAnI parIkSAmAM AkhA gujarAta-mahArASTramAM pote prathama naMbare uttIrNa thayA zraddhAMjali sabhAmAM gArgI pAMca varSanI vaye ane kevalya 3 varSanI vaye hatA. emano e zokha amArA baMne bhAI-bahenamAM keLavAyo. zALAnA logassa sUtra" bolyA hatA. mArA bhAInA bALako arcita ane acirA amArA dareka projekTa-varkamAM, tenA mATe mAhitI bhegI karavAmAM pappA amerikAmAM vase, chatAM jyAre jyAre temane maLavAnuM thAya tyAre pappA khUba utsAha batAvatA ane madada karatA. te mATe jAte pustako kharIdI temane sUtro zIkhavADe ane dara aThavADiye phona para tenI prekTIsa karAve. AvatA. dareka projekTanAM zIrSaka ane kavara peja (bahAranuM pRSTha) viziSTa Aje baMne bALakone zAMti, rakSAmaMtra, logassa, uvasagahara vagere sUtro ane kalAtmaka bane te mATe navIna AIDiyA (vicAro-sUcano) ApatAM kaMThastha che, ke jethI amArI kalpanAzakti ane sarjanAtmaka zakti khIle. A lADIlA dAdAjI potAnA cAreya potra-pautrIonuM manoraMjana pappAne vAMcanano khUba zokha ane e zokha emaNo amArAmAM keLavyo. paNa karatA. capATI para retImAMthI DuMgara banAvavA, goTIthI ramavuM, amAruM ghara eka pustakAlaya ja hatuM. muMbaImAM jyAM jyAM pustaka meLAo pattAnA jAdunA khela karavA, eliphanTAnI saphare javuM, heMgiMgagArDananA bharAya tyAM acUka amane laI jAya. amArA managamatAM pustako to jhADa ane phUlone oLakhavA - e badhuM dAdAjI pAse zIkhyA. jyAre kharIde paNa sAthe sAthe e divasomAM gharamAM alabhya ane amArA mATe jyAre amArA bALako pappA pAse rahetA, tyAre pappA haMmezA emanI bahu ja moMghA evA vividha enasAklopIDiyAnAM seTa kharIde ke jethI sAthe - emanI manapasaMda jagyAe ja sUtA. ame janarala noleja - sAmAnyajJAna'mAM ruci keLavIe. teo mAnatA mArA dIkarA kevalyano eka prasaMga yAda Ave che. eka vakhata pappA ke pustako kharIdavAmAM kyAreya karakasara na karavI joIe. e jJAna e ja vyAkhyAna ApatA hatA, tyAre oDiyansamAMthI kevadoDato doDato ApaNI sAcI mUDI che. - 'dAdAjI'nA nAmanI bUmo pADato maMca para jaI temanA khoLAmAM besI - pappAne saMgItano - sugama saMgItathI mAMDIne rAgarAgiNI gayo. pappAe jarA paNa vicalita thayA vagara tene premathI paMpALatA sAMbhaLavAno khUba zokha. ane tethI ja jyAre ame amArA kuTuMba- AkhuM vyAkhyAna pUruM karyuM hatuM. gRhasthImAM vyasta banyA tyAre pappAe pote amArA saMgItazikSaka pappAne A cAreya potra-pautrI pratye eTalo vAtsalyabhAva ke pravAsamAM nArAyaNa dAtAra pAse saMgIta zIkhavAnI zarUAta karI. aneka rAga hoya tyAre patra lakhe to parabIDiyA para haMmezAM bALakonA nAma saranAmuM gAtA - oLakhatA zIkhyA. 70 varSanI uMmare ramezabhAI bhojaka pAse lakhatA ke jethI teo kholIne dAdAjIno patra pahelAM vAMcI zake. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 prabuddha jIvane 16 jAnyuArI, 2006 pappA amArA paramamitra hatA. temanI pAse vinAsaMkoce, DaryA vagara, dharmanA viSayo para Alekhana karyuM hoya ke koI vyakticaritra hoya, te mokaLA mane, hRdaya kholIne vAto thaI zakatI. koI paNa muzkelI ke koI eTalA rasaprada hoya, mAhitIsabhara hoya ane khUba ja sacoTa ane paNa praznane hala karavA teo jarUra madada karatA. amArI pragati joI saraLa bhASAmAM lakhAyelA hoya ane tethI ja vaktA tarIke ane lekhaka khUba ja khuza thatA ane biradAvatA. amArA svataMtra vyaktitvanuM ghaDatara tarIke teo haMmezAM temanA zrotAjano ane vAcakavarganA hRdayamAM vasyA. thAya e mATe teo khAsa dhyAna rAkhatA ane amAro Agavo mata ane teo haMmezAM mAnatA ke lakhANa evuM hovuM joIe ke vAcakane varSo pachI, amArA navA vicArone teo apanAvatA. dhArmika vRttivALA hovA paNa e pustaka AuTaDeTeDa na lAge ane tethI adyatana mAhitI ekaThI chatAM teo kyAreya ruDhicusta nahotA. karavA teo enasAyaklopIDiyA ane InTaraneTano upayoga karatA. mArA mammI-pappAnuM dAmpatyajIvana khUba ja sukhI ane prasanna hatuM. pappA bahu ja sArA vyavasthApaka hatA. vyAkhyAnamALA hoya, jJAnasatra trepana varSano temano sahavAsa. baMne keLavaNInA kSetre kAma karatA hatA hoya, jena sAhitya samAroha hoya, jAtrA athavA pravAsa hoya ke koI ane tethI baMne ekabIjAnA preraka ane pUraka hatA. baMne vacce eTaluM samAraMbha hoya, pappA jhINavaTapUrvaka tenuM Ayojana karatA ane sAthe sAruM komyunikezana ke kalAko sudhI vAto karatA thAke nahi. gujarAtI sAthe evI keTalIya vyakti jeonA mATe pravAsa karavo durlabha hoya. sAhityanA kSetre, jena tattvaciMtananA kSetre, jena vyAkhyAnamALAmAM ke teone khAsa pravAsa karAvatA. sAmAjika sevAnA kSetramAM haMmezAM teoe sAthe kAma karyuM. pappAno svabhAva khUba AnaMdI, krodha karatA to me emane joyA ja pappAnA vaktavyomAMthI mAruM sauthI managamatuM vaktavya te pappA dvArA nathI. jyAM jAya tyAM potAnA AnaMdI svabhAvathI, majAkamazkarI ane apAto mArA mammI tArAbenano paricaya. joksathI vAtAvaraNa haLavuM banAvI de. pappAne joksa vAMcavAno ane vyAkhyAnamALAmAM mammIno paricaya ApatA kahetA ke "Aje to kahevAno khUba ja zokha. temanI 5,000 pustakonI lAIbrerImAM eka A vaktAno sarakho paricaya Apavo paDaze kAraNake ghare jaIne vibhAga jo rUnA pustakono raheto. jyAre aMtima divasomAM tArAbenanA hAthanA roTalA khAvAnA che." kyAreka ramUjamAM ema paNa hospiTalamAM hatA tyAre paNa joksanuM pustaka vAMcatA hatA ane potAnI kahetA ke, "lokone rAtre tArA dekhAya, mane to dhoLe divase tArA dekhAya zArIrika yAtanAne haLavI banAvavAno prayatna karatA hatA. tyAre temaNe che." kaheluM ke "ramaNabhAI Ina haoNspiTala, dheTa Isa dha bigesTa joka opha pappA je kaMI lekhanakArya karatAM, te chapAvatAM pahelA mammI haMmezA hIsa lAIpha" kAraNa ke pappA temanA jIvanakALa daramyAna kyAreya vAMcI jatA, TIkA-TippaNa karatAM ane sudhArA thayA pachI te chapAvavA hospiTalamAM nahotA rahyA. jatuM. pappA haMmezAM mAnatA ke gharanI vyakti ja sAcI kriTika (vivecaka) pappA bahumukhI pratibhA dharAvatA hatA. ena.sI.sI.mAM 'mejara' banI zake. hovAne kAraNe dezanI rakSA mATe rAIphala calAvatA paNa zIkhyA hatA pappAnI yAdazakti khUba ja sateja. vyaktionAM nAma, sthaLonAM ane jaina dharmanA "ahiMsAnA viSaya para vyAkhyAna ApyA hatA. nAma, pustakonAM avataraNo, zAstronI gAthAo ane sUtro emane AvA zastromAM pAraMgata e zAstronAM vizArada, namra, saraLa, premALa, kaMThastha rahetuM. varSo pachI temano vidyArthI duniyAnA koI paNa dezamAM tejasvI sAkSara pitAnI chatrachAyAmAM temanI putrI tarIke rahevAnuM mane maLe to tene oLakhIne tenA nAmathI bolAvI zakatA. emanI vizALa sadbhAgya sAMpaDyuM e mArA mATe bahu gauravanI vAta che ane e mATe lAIbrerImAM kayuM pustaka kyAM rAkhyuM che e acUka temane yAda hoya. emanI bhagavAnano khUba AbhAra mAnuM chuM. ane prabhune eja prArthanA ke AvanArA pAsenA badhAM ja pustako para emanI najara pharI gaI hoya, dareka pustakanA aneka janmomAM amAro pitA-putrIno A ja saMbaMdha rahe. lekhakanuM nAma teo jANatA hoya. aMtamAM mArI ane mArA bhAI amitAbhanI pappA mATenI bhAvAMjali pappA mArA sauthI priya lekhaka. emanA pravAsalekho hoya ke jena che.- "We were worthly born." tamai zrI gurave namaH D prAbaphula rAvala bakulabhAI, tame nizcita raho. tamArI ciMtA TaLI jaze. ghare jAo hatAM. ethI kaoNlejamAM javAnI ke bhaNavAnI to kalpanA paNa ame karatA ane tamArA bAne paNa kaho ke ciMtA na kare' A zabdo hatA mArA nahIM. vidyAguru DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA ane varSa hatuM 1949nuM. sthaLa parIkSA pachInI rajAomAM huM mAre gAma baDolI (tAlukAH IDara, hatuM seMTa jheviyarsa kaoNleja (muMbaI)no prophesarsa kaoNmanarUma. jillAH sAbarakAMThA, gujarAtI gayo hato ane cheka julAImAM kaoNlejo. have mAMDIne A zabdo pAchaLanI ghaTanAnI vAta karuM chuM. I.sa. khUlI gayA pachI muMbaI Avyo hato. bAe kahyuM hatuM, 'paga mUkavA mATe 1949mAM meM esa. esa. sI.nI parIkSA muMbaI khAte prArthanA samAja oraDI to che. tuM kyAMka nokarI zodhI leje ane mane bolAvaje'. eTale para AvelI lIlAvatI lAlajI dayALa (kabubAI) hAIskUlamAMthI hAyara huM muMbaI AvIne nokarI zodhavA mAMDyo hato. sekanDa klAsamAM pAsa karI hatI. AgaLa bhaNavAnI IcchA chatAM Arthika AvA saMjogomAM paNa bhAgye mane yArI ApI. mArA nasIbamAM paristhiti rajA Ape tema na hatI. pitAzrI karmakAMDI brAhmaNa hatA. vidyA lakhAI haze tethI amArI jJAtinA ja eka sajjana mane I.sa. 1949nI 8 oNgasTe temaNe sI. pI. TaeNka pa2 AvelA rAdhAkRSNa varajIvanadAsa saraiyA zeTha pAse laI gayA. A sajjananI IcchA hatI maMdiranI cAlImAM potAnI jIvanalIlA zivasmaraNa karatAM karatAM saMkelI ke huM bhaNuM. sareyA zeTha potAnuM prAIveTa ceriTebala TrasTa calAvatA hatA lIdhI hatI. kathA-pUjA-pATha karAvanAra brAhmaNa pitAM potAnI pAchaLa ane garIba vidyArthIone phInI madada karatA hatA. carcageTa pAse AvelA mUDImAM mane Apela vidyA ane saMskArano vAraso ja mUkI gayA hatA. Irojha sinemA najIka svastika korTamAM zeTha rahetA hatA. mArA sadbhAgye satArA (mahArASTra)nI saMskRta pAThazALAnuM AcAryapada saiddhAMtika zeThe mane kaoNlejanA prathama satranI phI rU. 125/- ApI ane kahyuM: 'have kAraNosara choDIne pachI muMbaIne temaNe karmabhUmi banAvI hatI. temanA prathama satranuM suMdara pariNAma laIne mane maLavA Avajo, pachI ja huM kalAsavAsa pachI huM ane mArI vidhavA mAtA parasparanA AdhAra banyA bIjA satranI phI ApIza.' Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 69 huM to rAjIrAjI thaI gayo. zeThane praNAma karIne mArI oraDIe mane yAda che ke ghare jaIne meM mArI bAne A badhI vAta karI tyAre gayo. bIjA divase seMTa jheviyarsa kaoNleja para gayo. eDamizana phorma teNe kahyuM hatuM, 'tuM tArA moTAbhAI jevA banelA sarane kaheje ke mArA bharyuM ane rU. 125-nI phI bharI meM prathama varSa vinayanamAM praveza lIdho. bAe AzIrvAda ApyA che ke temane khUba ja kIrti ane sanmAna meLave (A aMgenI vigatavAra mAhitI meM mArI dharama sAcavaje, beTA' nAmaka ane sarasvatIno AzIrvAda pAme.' pustikAmAM varNavI che.) tyArabAda to huM sareyA zeThane maLavA jato paNa zeThane AvavAmAM abhyAsanI laganI to mane satArAnI pAThazALA ane muMbaInI vilaMba thato hato. Akhare cheka oNgasTanA aMtamAM teo AvyA. huM kabubAI skUlathI ja hatI. ethI kaoNlejanA prathama satramAM sArA guNAMke huM temane maLyo. badhI vAta karI. ramaNabhAIno ullekha karyo tyAre zeThe kahelA uttIrNa thayo. pariNAmapatra laIne zeThane maLavA pahoMcI gayo. zabdo hajI paNa mArA kAnamAM gUMje che. temaNe kahyuM hatuM, ramaNabhAI mAro kasoTI kALa ahIMthI zarU thato hato. zeThane tyAMthI jANavA jevA guruo jyAM sudhI ApaNA dezamAM che tyAM sudhI sarasvatI prasanna maLyuM ke teo paradeza gayA che ane kyAre Avaze te nakkI nathI. huM thatI raheze. tArA sarane kaheje ke paisAnA abhAve koI vidyArthI bhaNIna muMjhAyo. kolejanuM bIjuM satra cAlu thaI gayuM hatuM. phI bharavAnI chellI zake tevA hoya to temanI ciThThI laIne mane maLe. vaLI ramaNabhAIne kaheje tArIkhane mAtra traNa divasa bAkI hatA. mane kAMI sUjhatuM na hatuM. kaoNlejamAM ke samaya kADhIne mane maLavA Ave. mane temanA pratye mAna thayuM che.' lekjharsa to bharato paNa mana azAMta hatuM. amArA gujarAtInA prAdhyApaka zeTha pAsethI phInI rakama laI, bIjA divase huM sarane maLavA gayo. me ramaNabhAInA leksaramAM paNa huM zUnyamanaska banI beTho rahyo hato. kahyuM, "sara ApaNI zarata mujaba A rakamano svIkAra karo. tame mArI phI ramaNabhAInI cakora najare mane pakaDI pADyo. lekacara pUruM thayA pachI bharI dIdhI che e traNamAMthI mane mukta karo.' sareyA zeThe kahelI vAta mane bolAvI kahyuM, "mane prophesarsa rUmamAM maLI jajo.' paNa karI. mArA to hozakoza UDI gayA. Ame ramaNabhAIno kaDapa vadhAre ramaNabhAIe pharI mArA khabhe hAtha mUkIne kahyuM, "meM tamane kayAM hato. ena.sI.sI.nA mejarapade A vyakti ethI ja to pahoMcI zakI 2NI banAvyA che ke mukta karuM? meM to mAruM kevaLa kartavya banAvyuM che. hatI. teo zista ane samayapAlananA atyaMta AgrahI hatA. huM manamAM A paisA tame ja rAkho. abhyAsa mATe anya kharcA paNa karavA paDe che. bhaya ane AzaMkA sAthe ramaNabhAIne maLavA gayo. mane temanI pAse temAM vAparajo.' besAyo ane mArA khabhe hAtha mUkI pUchayuM, "Aje mArA sekTaramAM mArA Agraha chatAM ramaNabhAIe rakama na ja lIdhI. ghare jaI meM mane tame ugni dekhAyA hatA. tamAruM dhyAna mArA sekTaramAM na hatuM. mArI bAne vAta karI to bAe turaMta kahyuM, "tuM sareyA zeThane maLIne A koI samasyA che ke zuM? mane tamAro moTobhAI gaNajo." vAta karI Ava. zeThanI rakama temane parata kara. ApaNAthI na rakhAya. tuM mArI vedanA kahevA mATe zabdone badale mArI AMkhoe ja javAba Tyuzano karIne je kamAya che temAMthI ghara cAle che. vaLI pUjA-pATha ane ApI dIdho. daDadaDa sarI paDyAM! karmakAMDa dvArA paNa thoDIghaNI Avaka to thAya ja che ne! ApaNA kyAM ramaNabhAIne thayuM haze ke ahIM prophesarsarUmamAM besIne A chokaro mojazokha ke khoTA kharcA che?' kadAya haiyuM nahIM kholI zake. eTale mane kahe, "cAlo, ApaNe lAIbrerImAM huM sareyA zeTha pAse gayo. zeTha mArI AvI prAmANiktAthI rAjI jaIe. tyAM gujarAtI vibhAgamAM besIne vAta karIe." thayA. mane kahe, 'chokarA! teM mane AvI vAta karIne vadhu rAjI karyo che. - ame baMne UbhA thayA. ramaNabhAIe mArA khabhe hAtha mUkyo. emanA tArAmAM mane eka teja dekhAya che. A rakama tuM ja rAkha. paNa tArI bAnuM A sparzamAM mane kharekhara moTAbhAInA snehano anubhava thayo hato. kahevuM mAnI tuM Avyo te ja moTI vAta che. tArI AvI vRttithI prabhAvita Aje paNa e dazya huM bhUlyo nathI. e sparza tAjo ja lAge che. thayo chuM ane kahuM chuM ke jyAM sudhI bhaNIza tyAM sudhI mArI pAsethI phI laI lAIbrerImAM jaIne meM ramaNabhAIne badhI vAta karI ane kahyuM, "sara, javI." zeThe vacana ApyuM hatuM. ema. e.nI parIkSA phI paNa ApI hatI. jo phI nahIM bharI zakuM to kaoNleja choDavI paDaze. mAro abhyAsa aTakI zeThane praNAma karI huM nIce Utaryo. ghare Avyo. bAne badhI vAta jaze. mArA jevA garIba brAhmaNaputra pAse vidyA ke DigrI ja mUDI bane karI. bAe kahyuM, "beTA! jyAM dharma ane nIti che tyAM ja IzvaranI kRpA che. tenAthI ja nokarI meLavI zakIza. meM mArA prayatno karI joyA paNa utare che eTaluM dhyAnamAM rAkhaje. vaLI bhaviSya tuM be pAMdaDe thAya to badhethI nakAra maLyo che'. tArA ramaNabhAIsaranI jema ja koIne sahAyaka thato raheje.' AvuM kahetI vakhate paNa mArAM AMsu vahyuM jatA hatA. ramaNabhAIe ramaNabhAIne A badhI vAta kahI tyAre temaNe paNa mane kahyuM, "tamArI mane dilAso Apyo ane kahyuM, "tame nizcita raho. tamArI phI bharAI bAe je kahyuM che temAM satya che. tenuM pAlana karajo.' Aje mArA vidyAgurU jaze.'' ramaNabhAI sadehe hayAta nathI paraMtu guruvaMdanA karato pelo jANIto mArA duHkhA harSAzrumAM pheravAI gayA. pachI moDhA para smita lAvIne zloka AvA guruo mATe ja kahevAyo haze ke: kahyuM, 'paNa sara, jo mArI phI tame bharavAnA ho to eka zarate huM tamArI gurubrahmA gurUviSNu vAta svIkArIza." gurudevo mahezvaraH kaI zarata?' sare pUchyuM. guruH sAkSAta parabrahma 'sareyA zeThanA AvyA pachI mane phInI je rakama zeThanA TrasTamAMthI. tamai zrI gurave namaH maLaze te huM tamane ApavA AvuM tyAre levI paDaze." me kahyuM. . AvA guru mATe to kahevuM paDe che vajAdapi kaThorAzi mRduni bakulabhAI, e vakhate joyuM jaze. hamaNAM to tame abhyAsamAM mana kusumAdapi., parovo. mAruM to sapanuM che ke tame ema.e. thaIne ApaNI ja kaoNlejamAM huM 1959-61 daramiyAna seMTa jheviyarsamAM ja pArTa-TAIma sekTara mArI jema ja lekjharara bano!! 'nimAyo tyAre mArA vidyAgurunuM sapanuM sAkAra karyAno AnaMda meM sara, tamArA AzIrvAda haze to e sapanuM paNa huM sAkAra karIne anubhavyo hato. batAvIza." punaH punaH2maNabhAIne vaMdanA karIne kahuM chuM tanme zrI gurave namaH Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 jJAnAtmA paramAnaMda' ' B DaoN. kavina zAha madhyakAlIna jaina sAhityanA prakhara abhyAsI saMzodhaka pravAsa caritra eka mAnava janmamAM ja AvI sevAnA mevA maLe che. ane ramaNabhAIe ane jainadarzananA rahasyone lokabhogya zailImAM rajU karanAra sAhityakAra emanA jIvanamAM sva ane paranA kalyANa mATe jIvana samarpaNa karyuM che. DaoN. ramaNabhAinuM avasAna eka jJAnAtmAnA avasAnanI avismaraNIya tenuM zabdomAM varNana na thAya. e to yogIonA yoganI mana: sthitinA ghaTanA che. anubhava samAna che. pravAsazokhIna zrI ramaNabhAie pAsaporTanI pAMkhenuM - sva. ramaNabhAI gujarAtI bhASA ane sAhityanA prAdhyApaka hovAnI pustakanuM sarjana karIne amerikana jIvana ane zailImAM hajAro sAhitya sAthe ena. sI. sI. oNphisaranI sevAne kAraNe jIvana ane vyavahAramAM rasika mAnavIone rasalIna karyA hatA. zista, niyamitatA ane sevAkIya guNothI saMsthAomAM mAnavatAvAdI emanI zruta bhaktinuM sonerI prakaraNano jaina sAhitya samArohanuM kAryomAM saphaLa nIvaDyA hatA. Ayojana karIne jaina sAhityanA vikAsamAM ane prati varSa paryuSaNa sva. ramaNabhAinI hRtopAsanA jaina sAhityanA itihAsanI eka vyAkhyAnamALA yojIne bhakti bhAvanAnA maMgala prabhAtathI jaina-jainetara suvarNa guNa gAthA samAna jhaLahaLatI rahI che. naLa damayaMtI rAsa vizenA dharmanA vidvAna vaktAo dvArA jJAnAmRtano rasAsvAda karAvavAnI pravRtti emanA mahAnibaMdhathI zarU thayelI emanI saMzodhana pravRttie dina pratidina e paNa sarva sAdhAraNa janatA mATe khUba ja mahattvanI vAta che emanuM vikAsa pAmIne siddhinAM sopAna sara karyA hatA. emanI caritrAtmaka pravAsa sAhitya ghara beThAM gaMgA samAna jJAna ane AnaMda dharAvatuM che. sAhityanI kRtio vizeSa noMdhapAtra hatI. mAnavIne mAnavAmAM rasa emanI sarjaka pratibhAnI lAkSaNikatA hatI ke kopIrAiTanuM visarjana che. pratyakSa jIvana jIvanAra vyakti ane tenA anukaraNIya AdaraNIya ema pustakamAM lakhatA hatA. guNo ane prasaMgonuM nirUpaNa karIne jena sAhityanA caritrAtmaka mahAvIra svAmInA hAlaraDAvALA kavirAja dipavijayanA bilImorA vikAsamAM uttama daSTAMta pUruM pADyuM che. anuvAda, dharma vizenI kRtio nagare varNavyuM 'vIranuM hAlaraDuM'thI deza videzamAM khyAti pAmelA kavi taduparAMta saMzodhana, vivecana, saMpAdana-A prakAranA sAhityanA vize saMzodhita pustakanA vimocana saM. 2054-samAraMbha bilImorAmAM prabhAvathI sadgatanA jIvanamAM samatA, sahiSNutA, saraLatA, sAdagI, vaizAkha vada 14 yojAyo hato. tyAre bilImorA saMghanAM AmaMtraNathI sahayoga ane sevA jevA guNonoM vikAsa thayo hato. emanA A guNonI teozrI atithi vizeSa tarIke padhAryA hatA. A prasaMge zruta jJAnanA samRddhi emanI vaividhyapUrNa pravRttiomAM daSTigocara thayA che. emanI upAsaka prAdhyApaka tarIke emanuM zAla ane zrIphaLa arpaNa karIne bahumAna sarjanapravRttinuM vizeSa ullekha karavA lAyaka lakSaNa, emanI jainadarzananA karavAmAM AvyuM hatuM. emaNe prasaMgocita vaktavyamAM jaina sAhityanA siddhAMto ane rahasyone vizleSaNAtmaka zailImAM rajU karIne janasAdhAraNane saMzodhana vize preraNAtmaka vicAro rajU karyA hatA. DaoN. kavina zAhanI jJAnanI lahANa karI che. saMskRta-prAkRta bhASAnA kaThina ane durbodha saMzodhana pravRttine biradAvI hatI. mArI saMzodhana pravRttinA preraNAnA graMthomAM rahelA darzana zAstranA vividha viSayomAM svayaM abhyAsa karIne stotra zAsana samrATa vijaya naMdanasUrIzvarajI mahArAja ane DaoN. rocaka zailImAM 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke taMtrIlekha lakhIne zrutajJAnanI ramaNabhAI zAha hatA. kavirAja dipa vijayajI pachI saMzodhana pravRtti apUrvabhakti karI che. zrutajJAna jainadarzananI dRSTie sva ane paranA aviratapaNe cAlu rahIne 17 pustako pragaTa thayA che. emanI zruta kalyArAmAM mahAna nimitta che. bhakti-sarjaka pratibhA mAnavatAvAdI sevAkAryo zista ane kartavya prabuddha jIvana'nA taMtrIlekha emanI RRtopAsanAnI sAthe jJAnamArganI parAyaNatAnA guNothI ciraMjIva sthAna dharAve che. bhAvi peDhIne mATe sujJa daSTi ane sarjakapratibhAnuM darzana karAve che. sva. ramaNabhAinI para A virala vyaktitva dharAvanAra jJAnAtmAnuM puNya smaraNA eka vizeSatA sAMpradAyika saMkucitatAmAMthI bahAra nIkaLIne udAramata vAdI jIvananI sArthakatA mATe eka navo ja rAha cIMdhe che. sadUgatazrIne zraddhAMjali valaNa dharAvI jaina jainetaramatanA jJAna mArganI vistAra pAmelI kSitijano ane jIvananI AcherI jhalaka anya mAnavIonA teja kiraNa banI pariSaya karAve che. muMbaithI jaina yuvaka saMghanA mAnavatAvAdI sevAkIya jIvanapaMtha ujjavaLa banAve. pravRttiomAM teozrIe anekavidha kAryonI sAthe samaya ApIne AtmAnA vividha prakAra che jJAnA-AtmA, darzanAtmA, cAritrahmA, saphaLatAnA sukAnI banavAnuM anukaraNIya kArya karyuM che. muMbaI jevA tapAtmA, dharmAtmA, aMtarAtmA, bAhiratmA che. temAM sva. ramaNabhAI ke mahAnagaramAM rahenAra vyaktio No Time jevA zabdothI kAma karavA jJAnAtmA hatA ane jJAna ramaNatAnA saMskAronuM svayaMma pAna karIne mATe dUra bhAgatA hoya tyAre A jJAnAtmA jJAna sAthe mAnavatAnA bahu moTI saMkhyAmAM lokone jJAnAtmA banAvavA mATenuM jIvana kAryomAM paNa muMbaI bahAranA AdivAsI pachAta ane upekSita pAtheya ApI gayA che. emanI amUlya bheTanuM rakSaNa samavardhana e vistAromAM maMDaLanA sevAbhAvI sabhyo sAthe kAma karatA hatAM tyAre emanI ciraMjIva smRti che. ra. cI. zAha-zIla ane sAtvikanI maheka ' ' D DaoN. pravINa darajI Do. zAha sAheba have ApaNI vacce nathI, kadAca DaoN. zAha sAheba zabdaprabhutva kharuM paNa zabdazekhI nahi. nijAnaMdI adhyApaka, nijapaMthI have ja ApaNI vacce kharekharA AvIne beThA che ! DaoN. zAha sAheba adhyApaka, tethI muMbaImAM je jUtha, vADAbaMdhI, kheMcAtANI sAhityakSetre eTale Do. ramaNalAla cI. zAha. ame kaoNlejamAM bhaNatA tyAre yunivarsiTI thAya temAM temanuM nAma kyAMya sAMbhaLavA na maLe. kaho ke ramaNabhAI kakSAe gujarAtI viSayanuM adhyayana-adhyApana kArya karanArAomAM zAha mAtra jaina ja nahotA jinatvanI sokAra mUrata hatA. ' sAhebanuM nAma AgaLa paDatuM. abhyAsu kharA paNa abhyAsa dekhADo nahi, huM yAda karuM chuM ane pAchalAM varSomAM saruM chuM to tarata eka ghaTanA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 71 - yAda Ave che. eka veLA pro. jazavaMta zekhaDIvALA, huM ane pro. DaoN. jAya. paNa pelA jaina saMskAroe temane bhItarathI saMko. jaina maharSioe teraiyA eka sAthe vidyAnA kAme maLyA hatA. gujarAtI bhASAnA aneka ane jainazAstroe temanAmAM saMyata dRSTino guNa vikasAvyo. ramaNabhAInuM adhyApako vize tyAre bhAtabhAtanI vAto nIkaLI. mArA mATe to emAMnI vyaktitva ja nahi, temano zabda paNa e rIte AvAM aneka tattvothI moTA bhAganI vAto navI hatI. huM katuhalatAthI badhuM sAMbhaLato jato paripuSTa thato rahyo. sAhitya, dharma, tattva, jIvana ema aneka vAnAMmAM hato, vacce kyAMka kyAMka acchA thAya, amukatamuka vize zaMkA-kuzaMkAne temanI gati jovAya che. paNa e badhuM chevaTe vaLa khAtuM AvIne aTake che kAraNa maLe. paNa jyAM ramaNabhAInI vAta nIkaLI tyAM tareyA sAheba te jIvananA vidhAyaka avAja upara. ane zekhaDIvALA sAheba baMneno eka ja mata. sajjana vyakti tarIkeno mAre tyAM sAmayiko to ThIka ThIka Ave che. paNa prabuddha jIvananI huM mata. baMne ramaNabhAInA mitro. pachI 'pAsaporTanI pAMkhe' vize keTalIka haMmezAM vizeSa rUpe rAha joto. khAsa to emAM temanA vistRta, mananapUrNa vAto thaI. zekhaDIvALA sAhebe sahaja rIte temAMnA hakIkata-doSo vize taMtrI lekha mATe. ramaNabhAIno e lekha jANe ke bIjA taiyAra thaI rahelA vAta kADhI. e doSonI ramaNabhAIne jANa karI hatI te paNa kahyuM ane 2 aMka sudhIno temanI pravRttiono cUkate hisAba ApI deto hoya tevuM lAge, temaNe vAraMvAra Agraha karIne mane 'prabuddha jIvanamAM lakhato e doSono ramaNabhAIe sahaja rUpe, nikhAlasatAthI svIkAra karyo hato karyo hato. prasaMgopAta huM lekha mokalato, lekha maLatAM mane te uttara rUpe te paNa temaNe kahyuM. basa, mArA mATe A kSaNa mahattvanI banI gaI. ramaNabhAI mATe je Adara ane prema hato te daDha to thayo paNa emAM patra paNa lakhe. vacce, ekAda varSa thayuM haze. temano patra Avyo. "mArA graMthomAMthI khAsso umero paNa thayo. ane pachI zekhaDIvALA sAheba ane teraiyA : zreSTha nibaMdhono saMcaya karI Apo. pArizramika vagere maLaze ja." vagere sAhebe ja mArA temanA pratyenA premabharyA pakSapAta vize ramaNabhAIne vagere. meM vaLato ja uttara ApatA lakhyuM tamAre saMmati, pArizramika kaMIka vAta karI. ramaNabhAI sAthe ema mAro parokSapaNe setu baMdhAyo. vagere vize lakhavAnuM ja na hoya. tamArA nibaMdho vAMcuM chuM ane tamArA amArA vacce pachI avAnavAra patronI Apa-le paNa thavA lAgI. patra aneka saMgrahomAMthI uttama nibaMdhono saMgraha jarUra thaI zake tema che ane dvArA ja jIvana ane sAhityanA keTalAka mAmaka sakatAnA paNa Apata e kArya mAre karavAnuM ja hoya. te pachI e vAta tyAM aTakI. traNekavAra thatI rahI. ame have parasparane mATe AtmIya hatA. temaNe paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe nimaMtraNa have huM mArI rIte ramaNabhAIne, temanA zabdane ughADavA mathato pAThaveluM. mArI doDAdoDImAM mArAthI e zakya banyuM nahotuM. teoe rahyo. temanA uttaradhruva, nyUjhIlenDa ane osTreliyA ke evA bIjA mArA abhyAsa ane vaktatva vize koIkanI pAsethI sAMbhaLyuM haze eTale pravAsomAM temanI ghumakkaDavRttino paricaya pAmyo. to 'prabuddha jIvananA temaNe te vize ThIka Agraha rAkhyo. manamAM tyAre evuM kharuM ke ekAdavAra niyamita rUpe maLatA aMko vaDe temanA sAttvika patrakAratvano anubhava AMTo mArI AvIza. paNa e zakya banyuM nahi. temanI e icchA pUrI karyo. ekeeka vastune teo bArIkAithI jotA, tenA sAra-asArano karI zakyo nathI tethI Aje eka prakAranI "gilTa' anubhavuM chuM. viveka karatA ane pachI jIvana saMdarbhe tenuM mAhAsya chatuM karatA. temanAM atyAre A lakhuM chuM tyAre temaNe mane bheTa mokalelA Dajhaneka saMgraho taMtrIlekho mAtra lakhavA khAtara lakhAyelA lekho nathI. temAM temanI mArI sAme paDyA che. e saMgraho mAtra lakhavA khAtara lakhAyelA nathI. abhyAsaniSThA to che ja paNa sAthe temanI nizcita dizA paNa vAMcI ramaNabhAInI cetanA kevA kevA pradezomAM viharatI hatI. temanI jude zakAya che. kaho ke teo taMtrI ja rahyA nathI taMtrInI sAthe saMtrI paNa jude prasaMge kevI kriyA-pratikriyAo rahetI, kaI UMcAIethI te vastune banyA che. jotA, vicAratA ke nirNaya upara AvatA-te saghaLuM emAMthI pAmI zakAya 'prabuddha jIvanamAMthI temanuM sevA samarpita vyaktitva paNa judI rIte che. mANavA maLyuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALAo hoya, gujarAta ke mahArASTranA temanI hayAtImAM ja chelle potAnA A saMgrahomAMthI judAM judAM gAmomAM vadakIya nidAna-sAravAranA kempo hoya. AkhonA lakhANane cokkasa viSaya heThaLa saMpAdita karavAnI yojanA ghaDI kADhI oparezananA kempo hoya, koI nAnakaDA pravAsanuM Ayojana hatI. ane evuM saMpAdana amuka vyakti pAse ja karAvavuM tevo temano hoya-ramaNabhAInI sakriyatA e pAchaLa tarata jaNAya. daDhAgraha hato. AvI vyaktiomAM temaNe zrI jazavaMta zekhaDIvALA ane ramaNabhAI vize ghaNuM pAchaLathI jANavA maLyuM ke teo ena.sI.sI.mAM ka, DaoN. hasu yAjJikanI sAthe mane paNa yAda karyo hato. mArA mATe ramaNabhAI taraphathI maLeluM e pramANapatra che ema huM samajuM chuM. paNa mejaranA hodA sudhI pahoMcyA hatA. bhASAnAM adhyApaka AvI temanA mATe abhyAsI, saMpAdaka, saMzodhaka, tattvaciMtaka, nibaMdhakAra, kaDAkUTamAM bhAgye ja paDe. paNa ramaNabhAI mATe e rasano viSaya hato. nATyakAra, anuvAdaka, mejara evA game teTalAM vizeSaNo yojo. e temanAmAM je khaMta, cokasAI, civaTa ane zistanA darzana thAya che tenI badhAMthI AgaLa te eka adanA AdamI hatA te bAbata mahattvanI che. pAchaLa A ena.sI.sI. hatI. sopAyelA A kAryane temaNe potIkuM temaNe potAne ghUMTyA karavAne badale potAne satata vikherI nAkhavAmAM karI batAvI potAnA jIvanaghaDataramAM paNa teno uttama viniyoga karI AnaMda lUMTyo che. cAlaze, bhAvaze ne phAvaze sUtrane jIvanAra ramaNabhAI batAvyo. ramaNabhAI ema je kArya hAthamAM le tene pUrI niSThAthI pUruM thI jyAM jAya che haMmaravALAnI sAthe bese tyAM teo tyAMnA ane karI ApatAM. temanA jevA ja thaI rahetA. AbAla-vRddha saune tethI 2. cI. zAha mATe ramaNabhAInA vyaktitvamAM jaina dharma saMskArano paNa moTo hisso bhItarano prema rahyo che. rahyo che. bhASAnA adhyApaka tarIke, ena.sI.sI.nA adhikArI tarIke kSIra dehe ramaNabhAI nathI paNa temaNe mArA paratve dAkhavelI mamatA samaja ane zista evAM vistaryA hatAM ke kazuM khoTuM sAMkhI zake nahi te to mArI dadadAbaDImAM ema ja akabaMdha raheze. ramaNabhAI zIla ane calAvI zake nahi. jarUra paDe tenI sAme laDavAnA mUDamAM paNa e AvI sAttvikanI maheka hatA. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 AdaraNIya zrI ramaNabhAIne smaraNAMjali | pravINabhAI sI. zAha eka samaya evo hato ke kalAkSetre, philmIkSetre bhAratabharamAM amuka bahumukhI pratibhAnA varNana karatAM pAnAnAM pAnAM bharAya eTalA pUjya thoDIka ja vyakti nAmAMkita-prasiddha jovA maLatI paNa jyArathI TI. vI. bhAvanA udgAro heyAmAM UbharAya che. siriyalo jovA maLI tyArathI keTakeTalA kalAkAro, saMgItakAro, teo eka ajoDa adhyApaka-prAdhyApaka hatA. viSayanI samIkSA ane nATyakalAkAro ane philmI kSetre khUNe khUNe chUpAyelI vibhUtio chaNAvaTa karavAmAM niSNAta ane satyabhASI sacoTa nIDara TIkAtmaka jAherakSetre prasiddhi pAmI che. khUNAmAM aneka kSetramAM chupAyelI vivecaka hatA. prakhara pravakatA sAthe netRtvanA guNadhArI miliTarI pratibhAone pleTaphorma maLyAnI taka maLatAM ja jhaLakI uThI. ' DisiplinamAM mAnatA. dharma tathA vijJAnanA viSayamAM gujarAtI ane jaina zAsanamAM vidvatAnA kSetre nAnI-moTI pratibhAone aMgrejImAM temaNe vizALa mananIya abhyAsapUrNa sAhityanuM sarjana kareluM vyAkhyAnamALAnA mAdhyamathI tathA seminAranA pleTaphorma upara bolAvIne che. mAnavatAnA mahArathI A mahAnubhAve aneka saMsthAnA uddhAra mATe zrI ramaNabhAIe keTalIya vidvAna vyaktione protsAhana ApI mAtabara rakamamAM anudAna ekaThuM karIne suparata kareluM che. jAherakSetramAM prasiddha karyA che, nAyakalA, kavitA, dharma, tattvajJAna, pravAsa, jaina sAhityanA I. sa. 1900 AsapAsa muMbaI biralA kendramAM paryuM paNa saMzodhano, tamAma kSetre nipuNatA meLavanAra DaoN. ramaNabhAIe potAnA vyAkhyAnamALAmAM mAtra guNavattAnA AdhAre lAgavaga ke oLakhANa jIvanakALa daramyAna saMzodhana-saMpAdana- vivecana-pravAsa vinA jyAre zrI ramaNabhAIe vAtsalabharyuM AmaMtraNathI mane be vAra kathA-jIvanacaritra, nibaMdha, ekAMkI vagere kSetre abhUtapUrva yogadAna taka ApI tyArathI svAdhyAya ane seminAranA maMDaLomAM bhAga laIne ApyuM che. mArI zakti vikasAvavAno puruSArtha jAgyo ane amerikA- . jaina zAstrakArane vaphAdAra, jinavANInA pUrepUrA abhyAsu, usUtra laMDana-keneDA-AphrikA-galphanA dezomAM svAdhyAya karavA- karAvavAno bhASaNathI sadAya sAvadhAna, jaina anuSThAnanA bhAvollAsapUrvakanA ane dharmanI prabhAvanA karavAnA mahA puNyano lAbha Aja sudhI maLato apramatta ArAdhaka, duniyAbharanA yAtrA pravAsathI meLaveluM jAta rahyo che. aMdhArAmAM amadAvAdanA khUNe paDI rahelA nAnA koDiyAmAM anubhavanuM jJAna, ane temanA aneka viSayanA sAhitya sarjanamAM tela pUrIne mArAmAM AvI zakti chupAyelI che te pArakhu jhaverI varNavAyeluM nirUpaNa, maitrI-pramoda- kAruNya ane mAdhyastha bhAvathI bharelA ramaNalAlanA dhyAnamAM AvI ane mArA jevI keTalIe pratibhAo emaNe sAcA arthamAM zrAvaka, dharmazraddhALu ane ATalI bahumukhI pratibhA hovA prajvallita karI. ATalI vAta mArA aMgata jIvanamAM temaNe karelA catAM vinamra, nikhAlasa, saraLa svabhAvI zrI ramaNabhAI jainazAsananuM upakAranI thaI. aNamola ratana hatuM. jyAre jyAre jAhera sabhAmAM-seminAramAM temaNe karelA emaNe jIvananA chellA zvAsa sudhI apramatta bhAve jIvana sAdhanA pravacanomAM-pravacano pachI karelI samIkSAmAM, kAryakramanA saMcAlana ke karIne sva. paranuM zreya karIne AtmakalyANa karyuM che. pramukhapade ke adhyakSatAnA Asana upara birAjelA joyA- YES WE MISS HIM A LOT FOR A LONG sAMbhaLyA-temanA sarvAgI vyaktitvano anubhava thayo tyAre emanI paramamitrano jANe pAmyA yoga jo... [ gulAbacaMda zAha paramamitra ramaNabhAInA nAma AgaLa "sva" joDavuM svIkArI zakAtuM AtmIyatAnI haLavAza hatI te amone sparzI gaI. pAMca varSanAM nathI, sivAya ke svano artha svajana thAya, amArA jIvanamAM sahaja AI.AI.TI, kAnapura pachI amArA bannenA putrone amerikA javAnuM parivartana lAvanAra, AvA svajananA, 40 varSanA sahavAsamAM banelA, thayuM. bannenI mAtAo, tArAbena ane kusumane amitAbha-nirmalanI AtmIya prasaMgo, prabuddha jIvananA priya vAcako samakSa rajU karuM chuM. kuzaLatAnI phIkara rahetI ane ekabIjAne AzvAsana-protsAhana ApatAM. ramaNabhAIno putra amitAbha ane mAro putra nirmala AIAITI nirmala ane amArI putravadhU AratI banne kaMThaya saMgItanI tAlIma kAnapuramAM bhaNatA hatA. vekezanamAM muMbaI AvelA tyAre eka vahelI letAM. muMbaI jaina yuvaka saMghanI vyAkhyAnamALAmAM gAvAnuM AmaMtraNa savAre ramaNabhAIno phona Avyo. "gulAbabhAI, nirmalano sAmAna teone avAranavAra ramaNabhAInAM sUcanathI maLyA karatuM. jaina stavanonI bAMdho - tene jApAna javAnuM che." huM to stabdha thaI gayo. ramaNabhAInAM pasaMdagI mATe ramaNabhAI taraphathI mArgadarzana maLatuM. bhajananAM A patnI tArAbenanA pitAzrI jApAnanI vikhyAta mITuTa prIsIzana prayogothI yuvAna daMpatImAM jaina dharma pratye jIjJezA ane ahobhAva mejhariMga InsTanTa kAM.nAM bhAratanAM ejanTa hatA. temanI phekTarImAM vadhyA. jenuM nimitta ramaNabhAI banyA. ramaNabhAI potAnAM pustakonAM tAlIma mATe kaMpanIe be yuvAnone sponsara karelA. A mATe ramaNabhAIe kavaranI raMgIna DijhAIna ane chapAvavAnuM kAma AratI je komarziyala amitAbha sAthe nirmalanI pasaMdagI karelI. jApAna pachI varlDa-ra karI ArTanI snAtaka hatI, tene soMpatA. kavara taiyAra thayA pachI AratIne, pAchA AvavAnuM hatuM. varlDa-TUramAM paNa ramaNabhAInAM mitra caMderIyA abhinaMdana ApatA ane kavaranAM DijhAInara tarIke AratInuM nAma paNa phemilIno sahakAra hato. 20 varSanI nAnI vaye, amArA eka ja saMtAnane pustakamAM chApatA. ATalI moTI taka ghara beThA maLe te jANIne amo bhAvavibhora thaI vyAkhyAnamALAmAM hara vakhate prathama vyAkhyAna rAjakoTathI padhAratA gayA. ramaNabhAInA avAjamAM maherabAnIno bhAva suddhAM nahoto. sahaja zrI zazikAMtabhAI mahetAnuM rahetuM. ramaNabhAI dvArA zazikAMtabhAI sAthe Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana muMbaI tema ja rAjakoTamAM gADha paricaya thayuM ane satsaMgano lAbha jIvanacaritro lakhIne ramaNabhAIe yuvAna vargamAM jaina dharma pratye apUrva maLyo. anurAga pedA karyo. 2500 varSathI bhagavAna mahAvIra svAmInI devalAlImAM zrImad rAjacaMdranAM maMdira sAme ramaNabhAIno baMgalo pacheDInAM pratIka sAthe, vIsamI sadInI pratikULatAo sahana karI, jaina hato tethI amane paNa tyAM baMgala levAnuM mana thayuM. eka vRddha bApAnAM tatvanI asmitA TakAvI rAkhanAra sAdhu-sAdhvInAM samudAya mATe e ja sosAyaTImAM pAMca baMgalA hatA. ramaNabhAIe temane kahyuM ke amArA ramaNabhAIne gorava hatuM. dharmanA dhuraMdhara gaNI zakAya tevA zrI mitra gulAbabhAIne baMgalo kharIdavo che to tamAro koI paNa baMgalo, jaMbuvijayajI, zrI pradyumanavijayajI maharAjasAheba jevI virala vAjabI bhAve temane Apo, bApAne thayuM ke ramaNabhAIne to kAMIpaNa vibhUtio pAse AcArAMga sUtra, uttarAdhyayana sUtra, paMcasUtra jevA Agraha che nahIM to taddana khUNAmAno temano jaladIna vecAya te baMgalo gahana viSayonI vAMcanA mATe dUranAM gAmo jevAM ke samI (viramagAma), temaNe ApI dIdho. ramaNabhAI ke amoe kharIdI pachI ekAda varSa nAnA AsaMbIyA (kaccha) jevAM ekAMta sthaLoe amane laI jatA. bAda baMgalo joyo. khUNAmAM Avela hovAthI, baMgalAno bagIco ame vAMcanamAM vikSepa na thAya ane ucca kakSA jaLavAI rahe mATe zrotAnI amArI rIte banAvI zakyA ane amAro baMgalo sosAyaTImAM ghaNo saMkhyA nAnI rAkhatA. bhArata ane bAhubaLa sivAyanA aThThANuM putroe AkarSaka banI gayo. ramaNabhAInAM nirAgrahIpaNAnuM sAruM phaLa amane temanAM pratye thayelI upekSA tarapha dhyAna doryuM tyAre pitAzrI naiSabhadeve maLyuM. trIsa varSa pahelA lIdhelA A baMgalAne kAraNe amArA jIvanane putrone saMsAranI asAratAno bodha Apyo. te saMvAda zrI jaMbuvijayajInAM paNa navo AdhyAtmika vaLAMka maLyo jene mATe amo ramaNabhAInAM RNI mukhethI atyaMta dhImA svare ardhamAgadhImAM sAMbhaLyo tyAre ramaNabhAInAM chIe. mukhAraviMda upara je vitarAgatA joI te avismaraNIya che. paMjAbanA devalAlImAM ja ramaNabhAIne baMgale eka vakhata kusumane sapharajananI eka ziSya sAthe zrI jaMbuvijayajI ma.sA. saMskRtamAM vArtAlApa karatA te chAla gaLAmAM aTakI javAthI zvAsa baMdha thaI gayo. chello zvAsa letI sAbhaLatI vakhate paNa prAcIna samayanuM vAtAvaraNa UbhuM thatuM. hoya tevI mUMjhavaNa thaI. ramaNabhAIe samayasUcakatA vAparI, kusumanI kaccha-bhujanAM 400 varSa prAcIna acalagaccha saMghanAM derAsaranuM - pITha para joradAra dhabbo mAryo ne chAla nIce utarI gaI ane kusumano dharatIkaMpa pachIno jIrNoddhAra amArA kuTuMbe karAvelo, ramaNabhAIne jIva bacI gayo. ena.sI.sI.nI tAlImane lIdhe vinamra svabhAvI vinaMti karI ke temanAM zubha haste derAsaranI nUtana dhajA caDhe. phakta ramaNabhAI jarUra paDe kaThoratAthI dhabbo paNa mArI zakatA hatA. eka covIsa kalAkanI noTisamAM temaNe AvavAnuM kabUla karyuM ane vakhata tArAbena ane ramaNabhAI devalAlIthI muMbaI TrenamAM javAnAM acalagacchAdhipati zrI guNodaya sAgara sUrinI nizrAmAM prasaMga dIpAvyo. hatAM jenuM be TIkITonuM rijharvezana teoe agAuthI karAveluM. amArA sAdhvI zrI mokSaguNozrIjInI pIeca.DI.nAM gAIDa tarIke ramaNabhAI ' : gharakAma karanArA 18 varSanAM rAmamilanane paNa muMbaI te ja divase javuM hatA. potAnI agavaDa veThIne paNa sAdhvIjInI denika samAcArImAM jarUrI hatuM paNa tahevAranI giradIne kAraNe rijharvezana nahotuM maLyuM. vikSepa na paDe te rIte paThana karAvatA. ramaNabhAI ane tArAbena potAnI be sITomAM rAmamilana sahita traNa jaina sAhitya samArohanA Ayojana mATe ramaNabhAI cIvaTapUrvaka jaNAM besI muMbaI gayAM. AvI hatI temanI niSkAma karuNA. nokara ke parizrama letA. bhAga lenAra ochI-vadhu pratibhA dharAvanAra, dareka zeThano bheda temaNe kadI rAkhyo nahoto ane potAnI avagaDa, bIjAnI vidvAnonuM samAnatApUrvaka sanmAna karatA ane jaina dharmanAM vividha viSayo sagavaDano khyAla karatA. para vadhAre UMDI zodhakhoLa karavA mArgadarzana ApatA. kaccha-mAMDavInAM citrakUTa-muMbaInAM amArA gharamAM ghara-derAsara hatuM je agAunAM sAhitya samAroha vakhate zrI visanajI lakhamazInAM netRtva heThaLa kalpasUtra mAlika, zeradalAla zrI mANekalAla cunIlAle karAveluM , paraMtu mUrti dharAvatI, pacAsa zaNagArelI baLadagADI sAthe, rathayAtrAnAM Ayojana teo potAnAM navA ghare letA gayelA. eka vakhata copATInAM derAsaramAM mATe kacchanAM loko haju ramaNabhAIne yAda kare che. rAjA kumArapALa aMjanazalAkA mATe mUrtio AvelI jemAMnI amuka mUrtio derAsaranI vakhate, hAthInI aMbADImAM hema-vyAkaraNanAM varaghoDAnI jhAMkhI thatI jarUrata karatA vadhAre hatI. ramaNabhAInAM manamAM hatuM ke gulAbabhAIne hatI. ghara-derAsara mATe mUrti joIe che tethI A takano lAbha laI temaNe chevaTe kaccha-lAyajAmAM AcArya zrI kalAprabhasAgara sUrinI nizrAmAM mahArAjasAhebane vinaMti karI ane temanI saMmati maLyAthI, vasaMtapaMcamI yojAyelA jaina sAhitya samAroha vakhate amone premathI laI gayelA 1975nAM zukanavaMtA divase, ramaNabhAI svayaM khullA page, potAnA lAyajAnAM suMdara svaccha gAmamAM. jyAM dareka rastA simenTanAM che. tyAM hAthamAM, doDha phUTa, ArasapahANanI zveta, bALa-svarUpa mukhAraviMda vaibhavazALI makAno vaccethI sAdhu-sAdhvI ane ThassedAra zrAvaka-zrAvikA dharAvatI bhagavAna zrI mahAvIra svAmInI mUrti laI amAre ghera padhAryA sAthe nIkaLelo varaghoDo prAcIna paraMparAne jIvaMta banAvato hato. meDInAM ane darzanIya mUrti tarIke amArA ghara derAsaramAM tenI sthApanA karI. molethI moranA TahukA benDavAjAnAM saMgIta sAthe sAthe purAvatA hatA. tyArathI amArA bALabaccAMomAM jaina dharma mATe navo aMkura phUTyo. kaccha-nAnIkhAkharamAM zrI bipInabhAI jainanA vADInAM baMgale amo 30 varSathI A mUrtimAM jinezvaranAM darzana sAthe ame ramaNabhAInI tripUTI baMdhu vizrAma sAthe jJAnagoSThi karatA. sahaja karuNAnAM darzana paNa karIe chIe. kusume tyAra bAda AyaMbilanI sAyalAnA zrI lADakacaMdabApAnA AzramamAM sAdhu jIvana jevI nava oLI karI jenI pUrNAhuti vakhate ramAbhAIe hasatAM hasatAM kahyuM, pavitratA jALavIne "adhyAtmasAra" ane "jJAnasAra" jevA upAdhyAya kasamabena, je vyakti AyaMbilanI nava nava oLI kare, te vyakti zrI yazovijayajInAM mahAna graMthonuM suMdara bhAvAnuvAda karIne samAja kaMdamULa kema khAI zake?" haLavAzathI karela, ATalI saraLa sUcanAnI mATe najarANuM mUkatA gayA. dhArI asara thaI ane kusume kaMdamULano AjIvana paryata tyAga karyo. Adhunika samayamAM hajAro yuvAnone jena dharmanAM mArge vALanAra zrI Ama ramarAbhAI sAthenAM sAdhAraNa prasaMgo asAdhAraNa kAma karI jatA. rAkezabhAI jevAnAM Atmasiddhi zAstra para pIeca.DI.nI thisisa lakhavA bhUtakALa tema ja vartamAnakALanAM dareka jaina phirakAnAM mahAnubhAnI mATe mArgadarzaka banIne ramaNabhAIe navI peDhInI viziSTa sevA karI. prabuddhatA tema ja lAkSaNiktA darzAvatA abhyAsapUrNa chatAM rasika thisisanAM cAra daLadAra graMtho amone bheTa ApavA ramaNabhAI amAre Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 ghera padhArelA. jaina kalAmAM mane rasa hovAthI, zrI yazovijayajI tema ja moreziyasanI TrIpa bipInabhAI jaina sahita ama tripUTI baMdhue mahArAjano kalA-saMgraha batAvavA mane pAlitaNA laI jatA. zrI sAthe karI pravAsa daramiyAna dareka sthaLa jovAno Agraha rAkhatA. divasa bipInabhAI jaina sAthe paNa pAlitANAnI yAtrA karelI. dharmazALAmAM daramyAna pravAsamAMthI samaya na maLe tethI savAre traNa vAge UThIne be jagyAnI achata hoya to sAro khaMDa amane apAvatA. paroDhiye khaMDanI traNa sAmAyika karI letA. rUmamAM jagA na hoya to khUNAmAM saMkocAIne bArImAMthI zaMtrujaya pahADanAM darzana thAya tevA khaMDane pasaMdagI ApatA, besI jatA jethI amone rAtre bAtharUma javAmAM avagaDa nA paDe. raziyAmAM bhAvanagaramAM bipInabhAI taMbolI jevA jaina vidvAna udyogapati tema zAkAhArI bhojananAM phAMphAM hatA to jene bhojananI to vAta raziyanane ja zrI manubhAI jevA samAja sevaka sAthe amone paricaya karAvatA. kevI rIte samajAvavI? moskonuM reDa (lenina) kvera ke lenina jhADanuM tArAbenanAM mAtuzrI, mAsIjI tema ja mAtAjIne haMmeza yAtrAmAM sAthe herITeTha myujhiyama mAtra ekavAra juo toya bIjA divase UbhA na thaI letA. murabbI tarIke temanI ghaNI saMbhALa rAkhatA ane sahaja ramUja paNa zako AvI hAlatamAM ramaNabhAI ghaNIvAra phakta dUdha-breDathI Akho karatA. divasa calAvI letA. raziyAnAM pahADo upara koIvAra bhaktAmara stotrano * jaina tatvajJAna vidyApIThanAM samArohamAM banArasa sAthe gayA. tyAM pATha amArI sAthe karatA ane maMtrocArano pavitra dhvani raziyAmAM badhe paNa eka vRddha prophesaranI prAcIna samayanI jhAMkhI karAvatI thisisa phelAya evI bhAvanA bhAvatA. moreziyasamAM amArA mitra zrI rAmaphalanAM chapAvavA mATe eka gRhastha taraphathI moTI rakama apAvI. banArasamAM 1400 ekaranAM phArmamAM Akho divasa khetI bAbatanA nirIkSaNa mATe amerikana InsTITyuTa opha InDiyana sTaDIjhanAM DAyarekTara DaoN. zrI pharelA. phrenca ane hindu saMskRtinAM saMgamane rasapUrvaka mANatAM ane madhusUdana DhAMkI dvArA InsTITyuTamAM rakhAyelo, lagabhaga pacAsa hajAra dariyAno lahAvo paNa letA. pravAsanI dainika noMdha lakhatA. jeTalI bhAratanAM maMdiranI slAIDano saMgraha, phUga na lAge te mATe ramaNabhAI sAthe pravAsa eTale prasannatAnI pAMkhe uDavAnuM. amane vizALa eNra-kanDizanDa lAIbrerImAM rAkhelo joyo. dareka slAIDa sAthe ekalA mUkIne temaNe to jIvana-pravAsa pUro karyo. atyAra sudhI muzkelImAM maMdiranAM sthApatyanAM enjiniyariMga DroiMgsa paNa jovA maLyA. DaoN. mArgadarzana mATe jatA to temanuM sahaja smita ja ukela banI jatuM. have DhAMkI ane DaoN. jItubhAI, je amadAvAdamAM jene risarca saMsthAo sAthe kyAM jazuM? ramaNabhAI cetana-graMtha to hatA ja. tethIya vadhu amArA mATe saMkaLAyelA che, teo banne avAranavAra muMbaI amAre ghera ramaNabAI to nigraMtha-cetanA dharAvatA. ekavIsamI sadInA Adarza zrAvaka hatA. joDe AvatA ane emanAM nigrantha sAhityanI zodhakhoLanAM amUlya vidvatAno bhAra nahIM. mAtra karuNAnI haLavAza saMyogone anukULa ke pustakonI bheTa amane ApatA. pratikULanuM lebala Ape ja nahIM. sAkSIbhAvanuM e jIvana zAzvata ja paradezanAM pravAsanI eka paNa taka ramaNabhAI cUkatA nahIM. raziyA rahevAnuM. prati Situlya suzrAvaka pUjya ramaNabhAI g bipIna ke. jaina pU. ramaNabhAI kSara dehe amArI sAthe ke amArA kuTuMba tathA ApaNA eTale rAtrInA samaye nirAMta hovAthI zAMta bhAve huM karI zakyo. sAthe have nathI e vicAra ja duHkhada Azvarya upajAve che. A pravAsa daramiyAna mAro putra ci. rAja sAthe hato. eNe kahyuM huM yuvAvayathI ja pU. ramaNabhAInA paricayamAM Avyo je chellA vIsa pappA AvuM ApaNAthI kyAre thaI zakaze? varSamAM atyaMta gADha snehathI mane saMkaLAyelo rAkhyo. emanA saumya bhAratanA keTalAye jaina tIrthomAM temanI sAthe javAno suavasara amane svabhAva, gaMbhIra dekhAtI mukhamudrA sAthe eTalI ja mIThI ramUja sAthe prApta thayo che. e vakhate tIrthono bhavya ItihAsa pUrI dhArmika samajaNa jJAnagoSThI nAnA bALaka-yuvAnathI mAMDIne prauDha vayanI vyakti joDe! sAthe amane samajAvatA, pachI e jaina zvetAMbara ke digaMbara yA hindu ke teo samajI zake tevI zailIthI vAtacIta ane temanA prazanonA saraLa bauddha tIrtha hoya. pU. ramaNabhAI mATe to pAnAMo bharIne eka pustaka ukela e ramaNabhAI ja karI zake. lakhAya topaNa ochuM paDe. emanI bAlyAvasthAthI yuvAnI ane chelle paryuSaNa vyAkhyAnamALAo to ghaNI ja yojAya che paNa e parva uttarAvasthA sudhImAM jIvananAM dareka tabakke emanI surucI ane samajaNa daramiyAna vaktAnI divasonA maMthana pachI pasaMdagI ane tenA mATeno sAthe nirdoSa AnaMda teo meLavI zakyA hatA. zrama kharekhara teo ja karI zake. eka vyAkhyAnamALA pUrI thaye phakta pAMca mAtra mane janahi mArA kuTuMbane-mArA patnI, putra, putrI, putravadhUo miniTamAM e vyAkhyAnano sArAMza khUba saraLatAthI samajAvI zake che sane temanA mATe khUba Adara ane ahobhAva hato. amArA ghare koI zrotAgaNane saMpUNa samajAI jAya. paNa maMgaLa kAryakaravuM hoya to temanI hAjarI amane preraka ane AzIrvAda ame cAra mitro emanI sAthe paradezanA pravAse gayelA, temAMya rUpa lAgatI. sahunA mATe koI paNa mUMjhavaNa prasaMge ke dharma viSayaka khAsa karIne raziyA ane InDoneziyAnA pravAsa daramiyAna tyAMnI prajA- praznanA ukela mATe to e ananya sahAyaka hatA. temanI anupasthiti saMskRti-dharma ane bIjI vividhatAo emanA sAMnidhyamAM sArI rIte mArA mATe to e na pUrAya tevI, asahya khoTa che. samajavA maLatI. che .emanA viSe ghaNuM ghaNuM lakhI zakAya tema che. AdaraNIya paradezamAM paNa zrAvakanA temanA rojanA niyamo prArthanA-sAmAyika zrI dhanavaMtabhAI ane DaoN. kumArapALabhAIe khUba ja vistArathI lakhyuM che. teo niyamita karatA enuM eka dRSTAMta ApuM. raziyAnI amArI yAtrA yAtrA chelle huM mArI namra zraddhAMjali ApatA, pU. zrI ramaNabhAIe ApaNA heta daramiyAna mArA mitra je emanA hoTela rUmanA pArTanara hatA emaNe mInA kaMtha sInA saMyoga saMbaMdhe prArabdha-AyuSya vyatIta thaye te dehasaMbaMdhano prasaMga mane jaNAvyuM ke 2maNabhAI AkhA divasano thAka chatAM A vaye rAte niyata che. chatAM janma sArthaka karyo che. je Azraya pAmIne bhAvi mAMDa be kalAka uMdhyA haze. meM kutUhalathI ramaNabhAIne kAraNa pUchayuM to evA thoDA bhave sva svarUpamAM sthiti karI zake, karaze ja, evI mArI temAe madhure javAba Apyo. be divasanA cAra sAmAyika bAkI hatA chatA che. zraddhA che. pU. ramaNabhAIne huM natamastake mArI zraddhAMjali samaNuM . . Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 : prabuddha jIvana DaoN. ramaNabhAI - eka vaTavRkSa |DaoN. naTubhAI (laMDana) murabbI zrI ramaNabhAInA acAnaka A pRthvI uparathI vidAya thavAnAM vArtAlApa thato. samAcAra sAMbhaLI AghAta ane AMcako anubhavyo. ame chellA 23 teonI A azubha vidAyathI ApanA kuTuMbane tathA "prabuddha jIvana" varSothI teonA paricayamAM hatAM. teo eka vaTavRkSa samAna jIvatI parivArane vasamuM to lAgaze ja paraMtu bhArata ane bhArata bahAra rahelA jAgatI saMsthA hatA. teonI vasamI vidAyathI bhArata tathA bhArata bahAra jaina samudAya tathA saMsthAone vaNapurAyelI khoTa mahesUsa thayA vagara rahelAM jaina samAjane na pUrAI zake tevI khoTa paDI che. teoe jaina dharma nahi rahe. tathA samAjanAM vividha pAsAono abhyAsa karyo hato. teoe samabhAva mArA patnI zrImatI bhAnubene paNa A samAcArathI ghaNo ja AghAta rAkhIne jyAM jarUra paDI che tevA pAsAone nyAya apAvavA sakSama tathA du:kha anubhavyuM che. zrI ramaNabhAIe pUrI pADelI paryuSaNA prayatna karyo che. vyAkhyAnamALAnI keseTo temanI pAse upalabdha che jenAthI teo temanA teonA lakhANothI tathA mArgadarzana heThaLa mane ghaNuM ja zIkhavAnuM dharma zikSaNamAM vRddhi karI rahyAM che. prApta thayuM che. zrI ramaNabhAIe san 1982-83mAM jaina senTara, lesTaramAM AyuSya karma pAse koInuM cAlI zakatuM nathI. paraMtu potAnA 3 mAsa mATe mAnasevAo ApelI je hajI paNa bhUlI zakAI nathI. mAnavajIvana daramyAna karelA kAryo dvArA vyakti evI suvAsa mUkato teonI dIrdhadaSTine kAraNe jenonI ekatA mATe sarjAyelA jaina, lesTara jAya che ke te suvAsa sadAbahAra banI phorama banIne vahyA ja kare che. zrI. aMge teoe amone ghaNuM protsAhana pUruM pADeluM. amAro saMparka tyAra ramaNabhAI A rIte ciraMjIvI raheze. pachI gADha banato gayo ane san 1988mAM jaina senTaranI pratiSThA zrI ramaNabhAInI maheka temanAM saMparkamAM AvelA sarva mATe vakhate hAjara rahI yogya mArgadarzana ApeluM. cirasmaraNIya banI raheze. teono AtmA jyAM hoya tyAM maheka pratiSThA pachI paNa jyAre jyAre muMbaI AvavAnuM thayuM che tyAre teonI prasarAvato ja rahe ane prabhu teonA AtmAne zAMti arpe e ja sAthe vitAvelI paLo avismaraNIya banI rahI che. teo mArI sAthe abhyarthanA. jJAnagoSThI, jena samAjanA prazno, sAhitya ane jaina ekeDemIka zikSaNa amArA vatI, jaina samAja yuropanAM TrasTIgaNa tathA sabhyo vatI aMge carcA-vicAraNA karI protsAhita karatAM. teonI sAthe muMbaI ane yu.kenI jaina saMsthAo vatI huM prabhune prArthanA karuM chuM ke teonA yunivarsITImAM cAlI rahelA jaina tatvajJAnanAM abhyAsa aMge paNa AtmAne zAMti pradAna kare. ramaNabhAI ane huM I olivara desAI sana 1958mAM mArA sasarA zrI TI.jI. zAhanuM avasAna thayuM. teo kUnathI emaNe nAsto TALyo! bAkI bAnA AgrahamAMthI chUTavuM e jaina samAjanA jANItA ane agragaNya samAjasevaka hatA. temanI smRti lagabhaga azakya ja hatuM. sAcavI rAkhavA kaMIka karavuM evI pU.bA (caMcaLabA)nI IcchA hatI. meM bApujIe judA judA lekhomAM potAnA jIvananA ghaNA prasaMgo ane mArI patnI kaMcane eka pustikA, jemAM bApujInA jIvananI rUparekhA AlekhyA hatA ane ThekaThekANe bIjI noMdho paNa karI hatI te kaMcane ane temanA pragaTa thaelA lekhomAMthI amuka pasaMda karelA lekho chapAvavA ekaThI karI rAkhI hatI paNa te badhAne samaya pramANe goThavavA ane evuM sUcana karyuM je pU. bAne gamyuM. amArAmAMthI koIne prakAzananI jarA vaccenI khUTatI kaDIo gotI sAMkaLavAnuM kArya agharuM hatuM. kaMcana potAne paNa jANakArI nahotI eTale A kAma kone soMpavuM e eka prazna thaI je khabara hoya te mAhitI ApatI paraMtu bAne pUchayA vagara kAma cAle paDayo. kaMcana ane bAe A kAma mATe ramaNabhAI upara pasaMdagI utArI. tevuM lAgatuM nahotuM tyAre bAne jUnI vAto yAda karAvI duHkha paNa teonI sAthe bA tathA kaMcanane sArA saMbaMdha hatA. teonI vidyArthI pahoMcADavuM nahotuM ! karavuM zuM? tarIkenI kArakirdI yazasvI hatI. jheviyarsa kaoNlejamAM prophesara hatA ane ramaNabhAIno evo Agraha hato ke potAnA ja hastAkSaramAM bApujInuM potAnA be pustako, evaresTanuM ArohaNa ane gulAmono muktidAtA lakhANa jayAM joDaNI athavA virAma cihnonI bhUlo hoya te sudhArI, pragaTa karI cUkyA hatA. jarUra hoya teTalI ochAmAM ochI kApakUpa karI eka svaccha presa kaoNpI. bAnuM svAthya bApujInA javA pachI kathaLyuM hatuM. kaMcane temanI sAra- taiyAra karavI. eka divasa pote nirdhAreluM lakhANa patAvI temaNe phAunTana saMbhALamAM ane amArA be mahinAnA bAbAnI saMbhALa rAkhavAmAM tema pena baMdha karI gajavAmAM mUkI. muThThI be cAra vAra ughADa baMdha karI AMgaLAne ja korTa kacerI ane vakIlonI ophisonA dhakkAmAM khUba ja vyasta rahetI ArAma Apyo. bAjumAM bA eka khurazI upara beThAM hatA. temane dhIme eTale ramaNabhAI sAthe besavuM, carcA karavI, emanI sagavaDa sAcavavI rahIne pUchayuM, "bA, A lekhamAM vAMcyuM ke tame karAMcImAM AkhI rAta e.saghaLuM kAma sadbhAgye mArA bhAge AvyuM! Ave tyAre paMkhAnI svIca kALI caudazanI rAte cokI karI hatI. tamane jarAya Dara na lAgyo ?' dabAvavAnI ane eka glAsa pANI ApavAnuM eTale patyu! pU.bAne prayatnapUrvaka samatA dhAraNa karIne beThelA bAnI AMkhamAM teja AvyuM emane nAsto pANI karAvavAnI khUba ja IcchA thAya. paraMtu pahele divase temaNo saheja dabAyelA gaMbhIra avAjamAM te prasaMganuM varNana karavA mAMDyuM. bAnu mAna rAkhavA ramaNabhAIe nAsto karyo te karyo pachI nahi. kayAreya jema jema e vAta karatA gayA tema tema avAja khulato gayo.' temaNe avAjamAM ke zabdomAM avivekano aNasAra sudhdhA jaNAya nahi ane vAta pUrI karI eTale ramaNabhAI pUchyuM ke "bA, tame AvuM kAma mAthe kayAreya pelu maLatAvaDu ane gamI jAya evuM smita dUra thAya nahi. adbhuta lo to bApujI nA na pADe ?" bA kahe "jarAya nahi. emane to koI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 prabuddha jIvana Dare to jarAya na game.' ane pachI bA bApujInI vAtoe caDayA. ramaNabhAInI samayamaryAdA kayAranI vItI gaI hatI paNa teo jarAya akaLAyA nahi. dhIrajapUrvaka ane rasapUrvaka sAMbhaLatA rahyA. ekAda savAla pUchIne vAtane potAnI managamatI dizAmAM vALI ze. bIje diva paNa e ja pramANe siphatathI ane kunehapUrvaka je jAvuM hatuM te jANI lIdhuM, bAne jarAya duHkha na thAya tevI rIte !! huM ane kaMcana chakka thaI gayAM. bApujInI jIvanakathA ramaNabhAIe sa-rasa lakhI ApI. mAnavasvabhAvanI temanI sUjha samaya joIne ame temane manomana salAma karI! meM pahelA kahyuM tema, bApujInA krAvone pustahamAM Ana na ApavuM evo mAro mata hatI. ramAbhAI ane kahe "olIvarabhAI, tamane nathI gamatA te huM jANuM chuM.'' huM sAvadha thayo. 'mane temAM kayAMya kAvya AdaraNIya DaoN. ramaNabhAI bhAI jhaverI [] prabuddha DaoN. bhAbhAIno para paricaya 'prabuddha jIvanamAM prakAzita emanA agralekho dvArA thayo hato. Agama rUpI arNavamAMthI nAnA nAnA sUbo rUpI khetIo cUMTI ghUMTI enI saraLa bhASAmAM karelI chaNAvaTa ane enI jIvana vyavahArika uparyAgitA darzAvatI rIlIdhI visarazIpa banI rahyAM che. mahAtmAonA jIvanacaritro, sAMprata pravAhanA lekho, 'pokImAna' jevA atyApunika viSaryo sAthe tattvAna ane darzananA gahana viSa paranA emanA adhokho saMha che. mArA jevA apane paNa eka-be lekha lakhavA preraNA ApI hatI ane prakAzita karyA hatAM. 16 jAnyuArI, 2006 nathI jaNAtuM'' meM kahyuM ''peluM smita emanA hoTha para ramatuM thayuM, kadAca tamArI vAtane sAcI mAnI laIe to paNa emA TI.jI. zAha to spaSTa dekhAya che.'' temanI vAtamAM tathya hatuM. ame gujarAtI bhASAnA zreSTha kAryonuM saMkalana nahotA karatA -I.jI. zAhanI smRti jALavavAno prayatna karatA hatA. AvA to aneka prasaMgo banyA.''jIvana-darpaNa'' eka suMdara pustaka banyuM. jeNe joyuM tene gamyuM, jeNe vAMcyu temaNe mhANyuM - kAvyo sahita ! aMta sudhI teo mArA mitra rahyA, tene huM mAruM sadbhAgdha mAnuM chuM. jyAre sahArAnI jarUra paDe tyAre paDakhe UbhA ja hoya, prema karavAnI ajabanI zakti hatI taiyanAmAM, jIvananA zeSa varSomAM temanA saMsmaraNo vAgoLavAnuM khUba khUba gamaze mane! ! pUjya ramAkAkA have ApaNI vacce rahyAM nathI. paraMtu emanI kRttiothI ApazI vacce vaMta che. eothI emane phALe AveluM nizikArya pUrepUrI niSThApUrvaka prAmANikapaNe nibhAvI gayAM. jIvana jIvI nahi gayAM balke jIvana jItI gayAM. prApta mana vacana kAryoane yathArtha rIte sArthaka karI gayA, sAthe sAthe agaNita vyaktione jIvana Adarza pUrva pADI jIvana jIvavAnI kaLA zIkhavI gayA. muMbaI vidyApIThanA AcArya tarIke aneka vidyArthIonA saMskAra ghaDatara karavA sAthe 'prabuddha jIvana pAThakonuM paNa ghaDatara suMdara lekhanakArya dvArA karatA gayA, te emanuM samAjane AgavuM yogadAna che. pUrva puNyodaye eozrIne saMskAra ghaDatarano nirdoSa niSpApa puNyavasAya sAMpaDyo hato te temanA ahobhAgya hatA ane parA dhanabhAgya hatAM ke emane meLavavA bhAgyazALI thayA. mAMnI pArakhu pUjya ramaNakAkA T sUryavadana javerI jaina tattvadarzananA lekho dvArA zraSaNa saMsthAne paNa 'prabuddha jIvana' prati AkarSI enA pAThaka banAvavAnuM zreya emanA phALe jAya che, ghaNA badhAM graMthonuM dohana karIne jaina tattvajJAnanuM dugdhapAna svayaM karAvatA ja rahyAM paraMtu sAthe sAthe jaina saMghanI AgavI pratibhAone khoLI kADhI e pratibhAzALI vyaktione paTTA 'prabuddha jIvana'nA mAdhyamathI prakAzamAM lAvavAnuM pUnita kArya eothI dvArA thayuM che. te eTale sudhI ke jainAcArpone paNa 'prabuddha jIvana' sAmayika mATe lekho lakhAvavA eozrI yazasvI rahyAM. chellAM 6/7 varSathI 'DI muMbaI jaina varka saMgha'nI vyAkhyAnamALAmAM pravacana ApavA mATe haMmezAM utsAhita karatA. pravacananA viSaya mATe paNa salAha ane mArgadarzana ApatA. mArA jevA anekone vyAkhyAna ApatA ka2vA mATe emanuM yogadAna ahiMnIya che. tyAga, tapasyA. ane jJAna mATe emane atyaMta Adara hato. mArA sva. pitAzrI pU. jeThAbhAI sAkaracaMda jhaverIe 1993mAM saMthAro karyo hato tyAre emane maLavA pU. tArAbena sAthe traNa mALA caDIne AvyA hatA ane jJAnagoSThI karI hatI. dravyAnuyoganA pahitI panAlAla je. gAMdhI ke jeozrI jaina tattvadarzananuM AgavuM jJAna dharAvatA hovA chatAM jaina saMghamAM sAta hatAM, eozrInA jJAnanI parakha karIne emane paNa prakAzamAM lAvavAnuM zreya e pU. ramaNakAkAnA phALe jAya che. eozrI hota nahi to paMDitazrI panAbhAinuM tattvajJAna emanI sAthe ja asta pAmyuM hota. 'traikAlika AtmavijJAna', 'svarUpa maMtra' ane 'svarUpa ezvarya yAna 'kevaLajJAna anuprekSA' jevAM graMtho meLavavA jaina saMgha bhAgyazALI thayo tenuM zreSTha prabuddha jIvana sAmayika ane enA taMtrIzrI rakhAlAla cI. zAhane che. kaMIka jJAnI mahAtmAonA gAIDa-mArgadarzaka banyA tethI jaina darzanane lagatA judA judA viSayo upara daLadAra nibaMdhagraMthI meLavavA jaina dha bhAgyazALI thayo ane te vyaktivizeSone DaoNkTareTanI upAdhi maLI emAM eomIno zikAi che. jaina yuvaka saMgha saMsthAnA mAdhyame eozrIe je paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM suMda2 Ayojana karyu ane prabuddha jIvana sAmAyikane jana jana sudhI pahoMcADavAnuM punita kArya karyuM che te avismaraNiya che. e kArya have eozrI pachI ka2nA2 hAla to koI najare caDatuM nathI. paraMtu 'bahuratnA vasuMdharA'nA nyAye emano saMtati yoga eozrInI kaMDArAyelI keDIe cAlu raheze ane cAlu rahevI joIze. bAkI to e jJAnI sukhI saMpanna chatAM nirAbhimAnI, nikhAlasa ane pITha thAbaDIne protsAhita ka2nA2 protsAhakanI khoTa to avazya sAlaze ja ! Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana zrI ramaNalAla cI. zAha-anaMtanI yAtrAe I prA. aruNa joSI pAsaporTanI pAMkhe viharavA jatA zrI ramaNabhAinI ApaNe pratIkSA vANijya sAthe saMkaLAyela komamAM UcharyA chatAM teo vittapremIne badale karatA. pravAsethI AvIne potAnA AgavA Ayojana ane AkarSaka vidyApremI banyA. deza-dezAvaramAMthI temanA jJAnano lAbha levA zailIthI ApaNane paNa pote anubhavelA AnaMdanA sahabhAgI banAvatA, jijJAsuo AvatA. pU. sAdhu-sAdhvIjI mahArAjo paNa temanI pAse paraMtu have teo anaMtanI yAtrAe upaDI gayA che. pAchA pharavAnA abhyAsa karI Ph.D. sudhInI upAdhi meLavatA. mahAzALAnI kArakirdI nathI tethI ApaNe savizeSa ciMtAmagna ane zokagrasta thayA chIe. kALanI daramyAna ghaNA tejasvI vidyArthIo temane sAMpaDyA. potAnAM saMtAnone keDIe advitIya kakSAnA zrI ramaNabhAI sAthe yatuM kiMcita samaya paNa temaNe sarasa keLavaNI ApI jIvanamAM yazasvI banAvyA, zrI pasAra karavAno ananya lAbha mane maLyo che; jene huM mAruM sadbhAgya ramaNabhAinI vidyA sAdhanA pU. bahenazrI tArAbahenanI vidvatAne kAraNe samajuM chuM. khUba ja pAMgarI. vidyAjagatamAM zobhatuM temanA jevuM daMpatI bhAgye ja mane temano prathama paricaya prathama sAhitya samAroha vakhate mahuvA jovA maLe ane ga jarAtI sAhityamAM to pAraMgata ja paNa jaina mukAme thayo. zrImatI tArAbahena sAthe temane joyA tyArathI huM temano itihAsa guNAnurAgI banyo, pachI to aneka samAroha yojAyA. temaNe dareka dareka paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA adhyakSa tarIke paNa zrI ramaNabhAI kAyama vakhate mane nimaMtraNa pAThavela ane nibaMdha-vAMcananI taka paNa Apela. yAda raheze. bhinna bhinna varganA nAmanA pAtra vidvAnone nimaMtrI paryuSaNa saMyojaka tarIke temanI vyavasthAzakti adbhuta hatI. samAroha daramyAna * daramyAna je jJAnayajJano temaNe lAbha Apyo che te bhAgye ja bhUlAze. temanI sAthe kacchanAM pAMca tIrthonAM darzana karavAnI paNa taka maLelI. zrI ramaNabhAino eka upakAra huM to kyAreya nahIM bhUluM. banyuM ema samArohanAM sthaLoe pUjya bhagavaMtonA darzanano lAbha paNa maLato ke pArzvanAtha zodha saMsthAna-vArANasInA pustaka 'sattAyana sUtratathA pU. sAdhu-sAdhvIono zrI ramaNabhAI pratyeno vAtsalyabhAva paNa madhyayana' (le. DaoN. sudarzanalAla jaina)no anuvAda karavAnI meM taiyArI jovA maLato. darzAvI. DaoN. sudarzanalAlajIe pustaka saMsthA chapAvI Apaze ema khAtarI muMbaI vizva vidyAlayanA gujarAtI bhASA bhavananA adhyakSa tarIke ApI. AthI protsAhita thaI e pAMcaso pRSThavALA pustakano gujarAtI temanuM yogadAna yazasvI rahyuM. temanI vidvatAne kAraNe vizvanI PEN, kalabanAM adhivezanomAM temane hAjara rahevAnI ane nibaMdha vAMcananI anuvAda taiyAra karI saMsthAne meM mokalI Apyo. vIsa varSa sudhI A 5 bAbatamAM kazI ja pragati thaI nahIM. meM paNa AzA choDI dIdhI. paraMtu taka sAMpaDelI. A advitIya gaNAya tevuM sadbhAgya prApta thavAne kAraNe temane vizva-paribhramaNano anekavAra lAbha maLyo. temaNe karelA pravAsonuM banyuM ema ke zrI ramaNabhAI potAnA mitra zrI bipInabhAI jaina sAthe temaNe suMdara Alekhana karI pAsaporTanI pAMkhenA traNa bhAga prakAzita e saMsthAnI mulAkAte vArANasI gayA ane tyAM temaNe mArA lakhANane karyA je vAMcavAthI vAcakane paNa saMtarpaka rIte pote pravAsa karyo hoya joyuM. dhananA abhAve prakAzana thaI zakela nathI ema jANavA maLyuM tyAre -1nA abhA evo anubhava thaI zake che. zrI ramaNabhAI A pravAsa varNanothI khUba ja e ja vakhate zrI bipInabhAI jene mAtabara rakamanuM dAna pustaka prakAzana jANItA banyA. ena.sI.sI.nA oNphisara pade rahIne paNa potAne thayelA mATe jAhera karyuM ane Ama ramaNabhAinA mitra dvArA mArA lakhANane miliTarI jIvananA anubhavo temaNe AlekhyA je paNa vAMcavA jevA che. prakAzita thavAnI taka camatkArika rIte prApta thaI. jo zrI ramaNabhAI lekhaka tarIke temanI zailI ADaMbararahita che. temanuM gadya sUkSma potAnA mitra sAthe saMsthAnI mulAkAte na gayA hota to Ajeya mAruM bAbatone paNa sarasa rIte vyakta kare che. pAsaporTanI pAMkhe'mAM temaNe lakhANa saMprakAzita hota ! A bAbate huM kAyama zrI ramaNabhAI tathA dareka prakaraNane svayaM paryApta rIte AlekhI eka navo ja abhigama emanA mitrano RNI rahIza. akhatyAra karyo ane muktaka'nI jema eka ja prakaraNa bharapUra AnaMda jaina sAhitya samArohane kAraNe mane aneka vidvAnone maLavAnI Ape e rIte nirUpIne vAcakonI abhiruci uparapakaDa jamAvI. temanA taka maLI hatI. sarvazrI agaracaMda nAhaTA, zrI joharImala, harivallabha gaMbhIra gaNI zakAya evA nibaMdhonI vAta karIe to ApaNane temanI bhAyANI, hasamukhabhAI mAlavANIyA, bhogIlAla sAMDesarA jevA mUrdhanya sarvagrAhItAno khyAla Avaze. dareka lakhANa eTaluM saMpUrNa hoya ke kyAMya vidvAnone najIkathI maLavAnI taka mAre mATe bahumUlya che. kazI kacAza lAge ja nahIM. jina-vacana', 'adhyAtmasAra', 'prabuddha zrI ramaNabhAI bahu AyAmI prakAranuM jIvana jIvI gayA. pUrva sukRtane jIvana'nA taMtrIpade lakhAyela lekho vagere temanI gahana-vidvatAnA kAraNe temane jIvanamAM suMdara tako prApta thaI. Aje teo anaMtanI paricaya Ape che. temaNe Alekhela vyakti-citro paNa eTalA ja amara yAtrAe nIkaLI cUkyA che. parama pUjya tIrthakara bhagavaMtonI kRpAno banI gayAM che. tAjetaramAM temaNe darelAM pa.pU. sva. zrI dharmasUrizvarajI temane lAbha maLe ane jIvana naukAnAM halesAM ekale hAthe saMcAlita mahArAja ke zrI sva. maphatakAkAnAM jIvanavRttAMtano A bAbatano khyAla karavAmAM pU. zrI tArAbahenane zakti prApta thAya evI zubhecchA vyakta Apaze. A lakhANomAM te te mahAnubhAvo sAthenA temanA gADha saMbaMdhane karI viramuM chuM. aMtamAM eTaluM ja ke zrI ramaNabhAI "Ane jIvyuM kahevAya? paNa joI zakAya che. AvA mahAnubhAvonA prItipAtra bananAra evo saMdezo pachInI peDhI mATe mUkatA gayA che. zrI ramaNabhAI mAnava tarIke khUba ja saraLa ane nikhAlasa hatA. vepAra Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 zruta upAsaka janakaSi ramaNabhAI I guNavaMta baravALiyA pU.ramaNabhAInI vidAyathI jainasAhitya jagatano eka tejasvI tAralo eka beThaka saMbhALavA vinaMtI karI temaNe tabiyatane kAraNe vadhu samaya vilaya pAmyo. besI zakAtuM na hovAthI beThaka to saMbhALI zakAze nahi paraMtu, hAjarI. jainasAhitya samAroha vakhate vidvatavarya ramaNabhAI sAthe keTalIka jarUra ApIza tema kahI jaNAvyuM ke jainasAhitya jJAnasatra tame prativarSa samaya gALavA maLyo, jIvananI te uttama kSaNo vAraMvAra vAgoLavAnuM yojo cho te zRMkhalA cAlu rAkho, A pravRtti mahattvanI ane jarUrI che. mana thAya tevI hatI. jinatattvonA gahana rahasyo saraLabhASAmAM samajAve mArI tabiyatane kAraNe kadAca have huM sAhitya samAroha yojI nahiM ane koIpaNa nibaMdha ke zodhapatra taiyAra karatI vakhate kevI rIte viSayanA zakuM, to A kAma tame cAlu rAkho, jyAre jyAre jarUra paDe tyAre mAruM uDANamAM javuM te salAha Ape. mArgadarzana tamane jarUra maLaze ja, mArI tamane zubhecchA che. vaLI sAhitya samAroha pachInI tIrtha yAtrAmAM ramaNabhAI sAthe je je pU.namramuni jevA samartha saMtanA tamane AzIrvAda che ane pravINabhAI, tIrtha sthaLonI yAtrA karIe tyAre te maMdiranI sthApatyakalA, jinabiMbo rasikabhAI jevA tamArI sAthe TImavarkamAM joDAyelA che mATe A pravRtti vagerenI khUba ja rasaprada vAto kahe, cAlu rAkhajo." traNa varSa pahelA ame saurASTra kesarI prANaguru jaina risarca seMTara 'ApanI zubhecchAthI A kAryamAM sAtatya jaLavAze, Ape amArA dvArA pU.namramunijI pU. bApajI, DaoN. pU. tarulatAjI Adi utsAhamAM vadhAro karI AtmavizvAsanA amRtanuM siMcana karyuM che,' meM saMtasatIjIonI nizrAmAM kalpataru sAdhanA kendra miyAgAma karajaNamAM kahyuM. pU.ramaNabhAInA e zabdothI A kArya pratye amArI zraddhA vadhI prathama jaina sAhitya jJAnasatranuM Ayojana karyuM, pacAseka jeTalA vidvAno ane navuM baLa maLyuM. Ama keTalIya vyaktione teo sadbhavRtti mATe - jainasAhityakAro upasthita hatAM. mu. zrI ramaNabhAIe samApana beThakanuM preratA hatA. adhyakSasthAna saMbhALyuM hatuM. 'pudgala parAvarta jevA ati gaMbhIra gahana 3-12-05nA tRtIya jainasAhitya jJAnasatramAM ramaNabhAI ApaNI viSaya para emanuM pravacana adbhuta hatuM. ramaNabhAIe jJAnasatranA vacce nahotA 3-12-05 mu. ramaNabhAIno 80mo janmadivasa ane samraga Ayojana mATe saMtoSa vyakta karyo hato. jJAnasatrano udghATana samAroha, A samArohamAM ame jJAnasanna - 2mAM paMdaramI oNgaSTa be hajAra pAMcanA amArA seMTara dvArA muluMDamAM rajU thayelA zodhapatro ane nibaMdhono saMgraha jJAnadhArA-2 graMtha pUjya "uvasaggahara zrata evaoNrDa'no eka kAryakrama rAkhavAmAM Avela, ame ramaNabhAInI pAvana smRtimAM temane arpaNa karyo. jJAnasatramAM upasthita temAM upasthita rahevA DaoN. ramaNabhAIne nimaMtraNa Apela thoDA divasa tArAbena 2. zAha, DaoN. dhanavaMtabhAI ti. zAha ane zailajAbenane pachI mu. ramaNabhAIno phona Avyo. mahAnubhAvonA varad haste A graMtha arpaNa karavAmAM Avyo. tamAruM nimaMtraNa maLyuM, tamArAM kAryakramamAM AvavAnuM pU.saMto jaina yuvaka saMgha vyAkhyAnamALAmAM phaMDa ekatra karI yogya saMsthAone satIjIo darzana karavAnuM ghaNuM mana che paraMtu azakti ane nabaLAI Arthika sahAya karavAnA temanA umadAkAryanI ApaNe abhivaMdanA ane ghaNAM che to huM tyAM AvI zakIza nahIM paraMtu, evaoNrDa enAyata samAroha anumodanA karIe. pUro thayA pachI vidvAno ane mahAnubhAvone laIne tame mArA ghare jarUra jemaNe aneka graMthonuM lekhana saMpAdana karI jenasAhitya samArohanA Avo, badhAne maLavAnuM mane gamaze." Ayojana dvArA, zrutajJAna saMvardhana ane zAsanasevAnuM uttama kArya karyuM jaina mahAsaMghanA pramukha zrI prArAbhAI jena konpharansanA pramukha zrI che. sAdhu saMtonA jJAnAbhyAsa kArya mATe satata tatpara evA "prabudhdha maganabhAI, Do. kumArapALa sahita daseka mahAnubhAvo ane vidvAno jIvana'nA taMtrI, suzrAvaka ane vidvAna sAhityakAra zruta upAsaka sAthe ame ramaNabhAIne ghare pahoMcyA, eka kalAka sudhI dharma ane sAhitya janaRSine bhAvAMjali. viSayaka carcA cAlI. tArAbahene badhAne AIskrIma khavarAvyo. jatAM ramaNabhAIno pavitra AtmA mahAvidehamAM visAmo laI paMcamagati jatAM meM mu. zrI ramaNabhAIne jJAnasatra-3 tA.3 ane 4 Disembare tarapha zIghAtIzIdhra prayANa kare tevI bhAvanA saha zradhdhAMjali ! ghATakopara mukAme yojavAnuM nakkI karyuM che tenI vigato sAthe jJAnasatranI sarva sukRtonA anumodaka manISI murabbIzrI ramaNabhAI jemanA traNeya ThAma-ThekANAM hAla ja badalAyA che! B prA. pratApakUmAra ja, ToliyA, beMgalora "satveSa mistrI, guNISa pramoda nI bhAvanA so koInA sukatonI ApI rahyo. tarata zrI dhanavaMtabhAIne kaoNla joDIne smaraNAMjali rUpe A anumodanA dvArA jIvanamAM vaNI lenAra ciMtaka manISI murabbIzrI thoDA-zA smRti-zabdo lakhavA beTho chuM. ramaNabhAInA dehAvasAnanA samAcAra aNadhAryA ja ane mArI hAlanI pU. paMDita sukhalAlajInI chatrachAyAmAM mAruM vidyAdhyayana gujarAta yAtrAne kAraNe hamaNAM ja moDA moDA jANavA maLyA suzrI I.sa.1956thI AcArya vinobAjI sAthenI pUrva ane dakSiNa bhAratanI vimalAtAIne maLIne amadAvAda AvatAM bahenazrI gItAbena parIkha padayAtrAo pachI AraMbhAyeluM. lagabhaga e ja arasAmAM 'prabuddha pAsethI. sahaja ja temanI AtmazAMti prArthanA ane vigata saMsmaraNonI jIvanamAM mArA lekho lakhavAnuM zarU thatAM sva. zrI paramAnaMdabhAI ane sRSTimAM khovAI javAnuM banyuM. yAtrAmAMthI beMgalora parata AvatAM 'prabuddha sva. zrI cImanalAlabhAI sAthenA saMparkamAM mu.zrI ramaNabhAIno paNa jIvana'no 11mo aMka ane zrI dhanavaMtabhAIno patra vigate badhA samAcAra preraka paricaya mane sAMpaDato gayo. e vadhato cAlyo amArA zrI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 AtmasiddhizAstra ane kalyANamaMdira-bhaktAmara stotranA rekarDaMga veLAe-rekhA bilDiMgamAM sva. zrI cImanalAlabhAI sAthenI te vakhatanI eka mulAkAtaveLAe mu.zrI ramaNabhAInuM mArgadarzana upayogI nIvaDeluM. e pachI yuvaka saMgha kAryAlaya, vividha sAhitya samArohe ane jAhera kAryakramomAM temane maLavAmAM avanavI preraNAo maLatI rahetI. A daramyAna mAruM gujarAta vidyApITha amadAvAdanuM prAdhyApakapada chaDI beMgalora AvIne vasavAnuM thatAM ane dakSiNamAM kaMpInA zrImad rAjacaMdra Azrama sAthe saMbaMdha thatAM, pratyakSa ane patravyavahAra dvArA temanI sAthe vicAravirlR vadhato rahyo. zrI ramAbhAInI guNagrAhakatA ane anumodanAnI bhAvanAnA, temanI laghutA sAthe vAraMvAra darzana thatAM ane temanI sAthe dila kholIne vicAra vinimaya karavAnuM gamatuM. A anusaMdhAnamAM teozrIe je sva. zrI agaracaMdajI nAhaTA ane sva. zrI bhaMvaralAlajI nAhaTA jevA vidvAno pAsethI jA luMane "prabuddha jIvana'mAM lekharUpe chApeluM, tenI teozrI A lakhanAra pAsethI paNa jijJAsA ane pramodabhAve saraLapaNe vicAraNA karatA. uparyukta zrImad rAjacaMdra AzramanA saMsthApaka ane A yuganA zrImad rAjacaMdra zaraNApanna, virala, vinamra ane gupta sAdhaka zrI bhadramuni (sahajAnaMdaghanajI) viSe temane bhAre jijJAsA hatI, e mATe temanI sAdhanAbhUmi kaMpInI guphAo jovA AvavAnI bhAvanA paNa hatI, paraMtu temanI vyastatAne kAraro e kadAca saMbhava banyuM na hatuM. hAlamAM thoDA ja samaya pahelAM zrI bhadramunijI ane paMDita zrI. sukhalAlajI kuMvA preraNAdAtA dvArA A lakhanAranA kArya saMpAdana thI AraMbhAyelo ane viduSI suzrI vimalAtAInI bAhyatara sarva prakAranI sahAyatA dvArA saMpanna thayelA varSonA parizrama pachI saMpAdita prakAzita thayelo amAro eka graMtha ame zrI ramaNabhAIne mokalyo. e graMtha 'saptabhASI Atmasiddhi' zrImad rAjacaMdrajInA zrI Atmasiddhi zAstranuM ja mULa gujarAtI uparAMta anya cha bhASAomAM kAvyamaya bhASAMtara. A viSaya paranA ja babbe mahAnibaMdhonA mArgadarzaka evA zrI ramaNabhAIe e vAMcIne potAnA hRdayano pratibhAvaanumodanAbhAva amane mokalyo. temanI paNa AvI saddabhAvanA pAI ame dhanya thayA. Ama temano guzayAditAno ane pramodabhAvanAno prabuddha jIvana zrIramaNAbhAino mane pahela prathama paricaya huM ela.DI.inDolo, amadAvAdamAM i. sa. 1964 mAM zodha chAtra tarIke joDAyo hato te pachI i. sa. 1965 nI sAlanA me mAsamAM teo paMDitavarya zrI dalakhabhAI mAlAiyA (DIrekTara)ne maLavA AvyA hatA tyAre zrI dalasukhabhAie mArI oLakhANa prAcIna-madhyakAlIna gujarAtImAM racAyelA 'zRMgAra maMjarI-zIlavatI rAsa' (jayavaMtasUri kRta) 52 pIeca.DI.nI DIgrI mATe mahAnibaMdha taiyAra karanAra zopachAtra tarIke karAvyo te gaNAvI zakAya.. te vakhatathI ja temaNe mane mArA zodhaka aMge mArgadarzana ApI mahAnibaMdha taiyAra karavA preraNA ApI protsAhita karyo hato. A pachI teonI mulAkAta avAranavAra thatI rahI. te samaye mArA zodhakAryamAM UMDo rasa dAkhavI mane satata mArgadarzana ApatA rahyA hatA. 'mahAvIra jaina vidyAlaya', muMbainAM upabe yojAyela prathama jaina sAhitya samArohamAM tA. 21-22 ane 23 jAnyuArI, 1977) mane AmaMtraNa ApI saMzodhana vibhAgamAM 'phAgu' kAvya aMgeno mAro 39 anyone anumodanAthI navAjavAno temano gajabano guNa anya sau koInI jema ame paNa anubhavI rahyAM. A pre2ka ane avismaraNIya ghaTanA pachInI hamaNAMnI bIjI ghaTanA che- 'lokakavigAyaka zrI duHkhAyalajI sAthenI sarvodaya-saMgIta yAtrAo viSenA mArA saMsmaraNa-lekha aMgenI, mArI bAreka videzayAtrAo-jaina dharmaprabhAvanAnI trividha yAtrAe-pIdhe vizeSa mahattvano A lekha. bhAratanI dharatInI ane lokajIvananI bharasatAnI A yAtrAonuM mAre mana moTuM mUlya hoIne meM mu.zrI ramaNabhAIne e lekha 'prabuddha jIvana'mAM chApavA vinaMti karI. temaNe turata ja utsAhita karato pratyuttara vALatAM amuka sUcano sAthe e avazya mokalI ApavA jaNAvyuM. zrI du :khAyala jevA hindI ane siIbhASI kavinI paNa sarvodathI rASTrabhAvanAnuM zrI ramaNabhAIne mahattva ane mUlya jaNAyuM e temanI vyApaka dRSTinuM paricAyaka tattva che. alabatta, temaNe mAgyA mujabano lekha mokalavAnuM mArI vyastatAmAM hajI banyuM nathI ane daramyAnamAM to temaNe vidAya paNa sthULarUpe to laI lIdhI, paraMtu sarvakoInI parizramabharI sAhityakRtione AvakAravAnI eka sahRdaya saMpAdaka tarIkenI temanI udAratA dAda mAgI le che. saumya mUrti DaoN. ramaNalAla cI. zAha gha DaoN. kanubhAI vrajalAla zeTha temanI sAthenA patra-saMsmaraNo ghaNA che, paraMtu ahIM nakALa pUratA ATalA, saMzapamAM paryApta che. e aMgata saMsmaraNothI e vizeSa mahattvanA ane sarvajana-upayogI che temanA e taMtrI lekho, ke jemAM ekabAjuthI jaina darzananAM tattvone temaNe sa2LatAthI samajAvyA karyA che ane bIjI bAjuthI aneka vyaktio ane saMsthAonI kopayogI sevApravRttione te, potAne e sAthe joDavA pUrvaka, biradAvIne AgaLa vadhArI che. temanI A baMne bAjuo tattvaciMtananI ane samAravAnI addabhuta rIte vaNAIne nadInI be dhArAonI jema samAMtara vahetI AvI che. A puNyasalilA dhArAne vahAvanArA manISI murabbIzrI ramaNabhAIne ane temAM snAna karI pAvana thanArA sau puNyAtmAone anekazaH abhinaMdana. ke zuM e paNa koI sAMketika saMyoga nathI A parivartanazIla vizvano, A manISInA nivAsanuM sthAna badalAyuM, pachI kAryAlayanuM sthAna badalAyuM ane chelluM deza-dehAMtarAnuM sthAna paNa badalAyuM ? have temane patra kaMpA phArma lakhIra, ke zoSapatra raju karavAnI taka ApI hatI. te prasaMgathI huM eka saMzodhaka tarIke jANIto thayo A bAbate huM zrI ramaNabhAIno khAsa AbhArI chuM. A pachI 'mahAvIra jaina vidyAlaya', muMbaInA upakarma yojAtA pratyeka samArohamAM mane AmaMtrI, zodhapatra raju karavAnI taka teo ApatA rahyA. ane e bahAne amAro saMparka gADha banyo. huM jyAre paNa amadAvAdathI muMbaI jato tyAre emane maLI mArA zodhArya aMge emanI sAthe carcA karI teonuM mArgadarzana meLavato rahyo. teo kazA utsAhapUrvaka mArA saMzodhanakAryamAM rasa laI yogya mArgadarzana ApatA. mArA zodhakArya aMge patra dvArA paNa enuM mArgadarzana satata maLatuM rahyuM hatuM. Ama mArA saMzodhanakAryamAM emanA mArgadarzanano noMdhanIya kAryo che. je mATe huM emano sadA AbhArI rahIza, emanA saMzodhana-adhyayananuM pratyeka pustaka teo acUka mane mokalatA jethI emanA zodhakArya aMge huM supure mAhitagAra rahyo chuM. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8o prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 emanA gurjara phAgu sAhitya'nA graMthamAM keTalIka mAhitI pUrI (bhAga-1 thI 6)', 'tAo darzana', 'AdhyAtmasAra bhAga-1-2' tathA pADanAra tarIke mAro ullekha karyo che te mArA pratyenA temanA mAna ane aMgrejImAM lakhela 'Shraman Bhagawan Mahavir & Jainism' ane premanuM sUcaka che. Jina Vachana' khUba upayogI banI zake che. emanA vipula saMzodhana-adhyayana aMge mAhitI ApavAnuM atre pravAsI-zodha-sapharanA kSetramAM emanuM AgavuM pradAna che. je te sthaLanA prastuta nathI paNa emanA saMzodhanakArya aMge aMgulinirdeza karavAno emaNe karela pravAsanuM mAtra mAhitIpUrNa varNana ja nathI paNa eka sarasa prayatna karuM chuM. nibaMdha banI rahe che. A kAraNe ke te lokomAM atyaMta lokapriya banI emanuM prAcIna-madhyakAlIna sAhitya saMzodhana anekavidha viSayo rahyuM che. pAsaporTanI pAMkhe-uttarAlekhana', "pradeze jaya-vijayanA" sAthe saMkaLAyelA che ane A pradAna mahAmUlyavAna che. noMdhapAtra che. jIvanacaritra-rekhAcitra-saMsmaraNanA viSayamAM emaNe lakhelA zrI ramaNabhAI eka saphaLa ane lokapriya patrakAra paNa hatA. "prabuddha graMthomAM 'upAdhyAya zrI yazovijayajI', hemacaMdrAcArya', 'vaMdanIya jIvana'nA taMtrI tarIke emaNe lakhelA taMtrI lekho atyaMta lokapriya hRdayasparza (bhAga-1-2)', 'prabhAvaka sthaviro (bhAga-1 thI 5)' nIvaDayA hatA. ullekhapAtra che. sAhitya-vivecana kSetramAM temaNe karela kAryamAM 'gujarAtI teo varSo sudhI muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA sAhityanuM rekhA darzana' (anya sAthe), narasiMha pUrvenuM gujarAtI tarIke hatA te daramyAna aneka vidyArthIoe emanuM mArgadarzana meLavI sAhitya', 'samayasuMdara', 'gurjara phAgu sAhitya', "nala-damayaMtInI pIeca.DI.nI upAdhi prApta karI hatI. ' kathAno vikAsa' noMdhapAtra che. jaina sAdhu-sAdhvI sAthe paNa emane sAro evo paricaya hato. ane ke prAcIna-madhyakAlIna kRtionuM hastaprata parathI karela emanuM sAdhu-sAdhvIne temaNe abhyAsa karAvyo ane emanA mArgadarzana nI zodhakArya A kSetramAM kAma karanAra vidyArthI ane vidvAna ne mUlyavAna saMzodhana kArya karI keTalAka sAdhu-sAdhvIe pIeca.DI.nI upAdhi paNa mArgadarzana pUruM pADanAra umadA udAharaNarUpa che. jemAM samayasuMdara kRta prApta karI che. nala-davadaMtI rAsa', yazovijayajI kRta 'jabUsvAmI rAsa', udyotanasUri teo svabhAve saumya ane koIne paNa upayogI thavAnI udArataH kRta 'kuvalapamALA', RSivardhana kRta 'nalarAya davadaMtI caritra', guNavinaya dharAvanArA hatA. emanA paricayamAM AvanAra hara koI vyakti emanuM phata dhannA-zAlibhadra copAI' ane jJAnasAgara kRta ane kSamA kalyANa cAhaka banI rahetI. emanI saMzodhana-adhyayananI noMdha deza tema ja kRta 'be laghurAsa kRtio' noMdhapAtra che. - videzamAM paNa levAI hatI. dharma-tattvajJAna kSetre paNa emanuM kArya saraLa bhASAmAM A viSayanI emanA avasAnathI prAcIna-madhyakAlIna sAhityanA saMzodhanasamajutI ApatuM hovAthI abhyAsIne upayogI banI zake tema che ane adhyayana kSetre na pUrI pADI zakAya evI khoTa paDI che. eka sajjana ane abhyAsIne jaina dharma-bauddha dharma Adino supere paricaya karAvanAra che. saMzodhaka tarIke te haMmezA ciraMjIvI raheze. prabhu emanA AtmAne zAMti jemAM jaina dharma" (chaThThI AvRtti), "boddha dharma' nihnavavAda', 'jinatattva arpo evI abhyarthanA. gurunuM dhyAna karatAM ziSya svayaM brahmamaya banI jAya che. 1 DaoN. reNukA je. poravAlA tasmai zrIgurave namaH / ramaNabhAInuM nAma huM AcArya buddhisAgarajI dvArA sthApita 'adhyAtma guruggA tathA vRvA svayaM zremavo bhavet ! . jJAna prasAraka maMDaLanA pramukha tarIke varSothI vAMcatI ane sAthe temanA piNDe pade tathA rupe mukto'sau nAtra saMzaya: / dvArA likhita prastAvanAo paNa. anya lekhakonI abhinava kRtiomAM viSayapraveza karAvatI temanI prastAvanAo, pratibhAva ke vivecano ghaNAM (skaMdha purANa uttara khaMDa-zrI gurugItA zlo-119, pR.35) bhAvArtha vAMcyA. te samaye huM kalpanA karatI ke AvA vidvAna lekhaka keTalA - A pramANe ananya bhAve (bhakta ane bhagavAna vacceno bhAva pratibhAzALI haze ! varNanAtmaka dhArAvAhika "pAsaporTanI pAMkhe'mAM saMbaMdha) gurunuM dhyAna karatAM karatAM ziSya svayaM brahmamaya banI jAya che. svAnubhavonuM varNana karI emAM vAcakane taraboLa karAvanAranI anubhava piMDamAM, padamAM ane rUpamAM te mukta che emAM saMdeha nathI. skaMda purANamAM mUDInuM mulyAMkana thAya kharuM ! e samaye meM manomana emane mArA zraddheya uttara khaMDamAM ziva pArvatI saMvAda rUpe AlekhAyelI zrI guru gItA gurunA guru tarIke sthApI dIdhA, kaMI keTalAye graMtho, vivecano, caritro, ananyAzraya saMdarbhe che.) nivApaMjalio, paricaya pustako vagerenI emaNe racanA karI che. jIvananA vidvatavarya DaoN. zrI ramaNabhAI zAhanA virala pratibhApUjanuM Alekhana aMtima tabakkAmAM racAyelA aNamola graMtho te zrI mahopAdhyAyajI dvArA to kadI zakya paNa bane paraMtu emanI sAthe vitAvelI AtmIya kSaNone racita jJAnasAra ane adhyAtmasAranA anuvAda ane vizeSArtha adhyAtma aMkita karavI e ati duSkara. kAraNa ? smaraNa paTa para pUra jhaDape yogI zrIyuta ramaNabhAI dvArA racita e vizeSArtho eTalA adbhUta che dhasamasatI AvatI emanI yAdo ane smRtiono avirata pravAha eTalo ke sarva graMthonI mALAmAM hirajaDita penDanTazA dedipyamAna thaI comera to vegavaMta hoya che ke jhIlatAM pahelAM ja sarI jAya. tema chatAM marajIvAne prakAza vere che. e aNamola kRtio nihALIe ke turaMta ja phuraNA thAya lAdhela amUlya motInI jema je kAMI hAtha lAgyuM tene bhAre haiye huM ahIM ke AnAthI suMdara kRti saMbhavI zake kharI ? temanA ucca koTinA AvA varNavuM chuM. aneka graMtho keTalIye pIeca.DI. ane DI.lITa jevI DigrIo pAmavA mArI emanI sAthenI oLakhANa jarA judI-e virala vibhUti sakSama che. * Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana mAre vAta emanI sAthenA paricayanI karavAnI che. paraMtu prAraMbhamAM 'emanA khAsa bhakta zrI maNIlAla pAdarAka2." ja kahyuM tema smRtipaTa para citrone pakaDuM tyAM pharI adRzya thaI jAya che. emanA pitAnuM nAma jANo cho ?' temanI ghaNI kRtionuM AsvAdana to karyuM hatuM paraMtu zraddheya guruvaryanA 'hA, emanA pitA zrI mohanalAla hImacaMda hatA.' darzana bAkI hatA. meM vadhu abhyAsa mATe DaoN. kalAbahena zAhano saMparka teo kaI aTaka (saranema) potAnA nAma pAchaLathI mUkatA hatA?' karyo. tyAM temanA mukhethI roja DaoN. ramaNabhAI zAhanA guNonuM zravaNa 'vakIla, teo zrI mohanalAla hImacaMda vakIla tarIke jANItA hatA.' karatI. abhyAsa daramyAna mane zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA upakrame ghaNuM ja suMdara.' A pramANenA kasoTI karatAM khUba jhINavaTabharyA zrI ramaNabhAinA hastaka yojAtA sAhitya samArohamAM nibaMdha vAMcana prazno paNa teo pUchatAM. bahArathI saraLa dekhAtA prazno paNa vizALa mATe AmaMtraNa maLyuM. tyAM mane karUNAmayI vAtsalyamUrti vidvatavarya zrI vAMcana ane yAdazaktinI kasoTI karI letA. ane huM parIkSAmAM uttIrNa ramaNabhAIno pratyakSa paricaya thayo. mArA vaktavyane sAco pratibhAva thaI gaI. ApI amArA sahumAM emaNe je AtmavizvAsa ane navIna cetanA jagADI jyAre teo saparivAra muluMDa rahevA AvyA tyAre temane maLavAnuM te huM kadI visarI na zakuM. emano nikhAlasa, ramUjI, milanasAra svabhAva ghaNIvAra thayuM. e nispRhI daMpatIne maLo tyAre upAzrayamAM koI amane sahune sparzI gayo. temaNe amane pramI tyA prayatnazIna no upadeza sAdhu-saMtane vaMdana karyA hoya evI ja anubhUti thAya. temanI sAthenA Apyo. adhyAtmajJAna anukavI no e gurumaMtra meM juvarA pASyi tarIke vArtAlApamAM teo dareka viSayane vigatavAra samajAve. cakravartI rAjA AtmasAta karI lIdho. khAravelanA zilAlekha viSenI vAta nIkaLatA temaNe UMDANathI rasapUrvaka mAro pIeca.DI.no abhyAsa pUrNa thavAne Are hato. mArI thisisa enI paMktiono bhAvArtha samajAvyo tathA jyAre temaNe jAte e yunivarsiTIne soMpI dIdhI hatI. mArI maukhika parIkSA mATe DaoN. ramaNabhAI zIlAlekha joyo hato tyAre enI sthiti kevI hatI ke paNa darzAvyuM. mArA parikSaka hatA. vAMcavAnI taiyArI cAlu ja hatI. mArA mArgadarzaka emane maLavA AvanArA snehIone emanA durlabha khajAnAmAMthI thoDAM DaoN. kalAbahena zAhe mane khAsa sUcanA ApI hatI, 'tame taiyArI barAbara pustako acUka bheTa svarUpe maLatAM ja hoya ane AgaMtUko ene prasAdI : karajo. DaoN. ramaNabhAI ghaNI jhINavaTathI civaTapUrvaka prazno pUchaze.' meM samajI grahaNa karI kRtArtha thatA. mAruM vAMcana pUrNa karyuM. yunivarsiTInA holamAM DaoN. zrI ramaNabhAie jANe vAtsalyasvarUpA mAtA-pitA ja muluMDane AMgaNe padhAryA hoya parikSaka tarIke keTalAka prazno pUchayA. jemAMnA eka be nIce mujaba che - evI ja lAgaNI thatI. zrI ramaNabhAInI chatrachAyA ApaNe gumAvI ' 'zrImad buddhisAgarajInA khAsa bhakta koNa hatA jANo cho ?' ema mAnavAne mana taiyAra nathI, kAraNa ke karUNAmayI, snehasabhara mAtA mAro javAba tArAbahena e khoTa pUre che. smaraNAMjali sudarzanA prabodha koThArI parama pUjya ramaNabhAI vize lakhavAnuM Ave tyAre AMkhamAMthI samAroha vakhate meM badhAne baraphagoLa khavarAvyo hato, te paNa yAda azrudhArA vahevA mAMDe. kAraNake thoDA vakhata pahelAM jyAre huM ane mArA karyuM. ane ke. lAlane jovA gayA te paNa yAda karyuM. pU. jaMbUvijayajI pati prabodha koThArI muluMDa emanA ghare maLavA gayA hatA, tyAre khUba ja mahArAja sAheba sAthe emaNe karelI eka suMdara carcA hajI mane yAda che. umaLakAbhera amane AvakAryA hatAM. ane nirAMte besIne vAto karI "pAMca jJAna sAthe pAMca kalyANaka' ne evA ghaTAvyA ke jJAnanI choLo hatI. e vakhate teo zrI AzAtanA' vize lakhI rahyA hatA. ane uchaLatI hoya tevo anubhava thAya. AzAtanA vize je bhrAmaka vAto vicArI rahyA chIe e taddana khoTuM che mAro dIkaro zreyAMsa jyAre s.s.c. thayo tyAre ame emane tyAM page ema puravAra karI batAvyuM hatuM. meM emane kahyuM ke tame svargastha vyaktino lAgavA gayAM hatAM, te vakhate kahyuM ke tAruM nAma bhagavAnanuM che eTale paricaya khUba ja uMDANathI ane tAdRzya citAra Apo cho, to emaNe tane bhagavAnanI pratimA bheTa ApuM chuM. Aje paNa e bhagavAna mArA kahyuM ke huM je vyaktine nakhazikha jANato houM, ane loko paNa ene gharamAM birAjamAna che. ' vize jANavAnI icchA dharAvatA hoya tevA loko vize lakhI tenA guNonuM tArAbena jyAre rasto oLaMgI zakatAM nahIM, tyAre e hAtha pakaDIne darzana karAvavuM mane game che. ghaNo lAMbo samaya beThAM eTale jUnI vAto sAme moTA daherAsara sudhI mUkavA AvatA. ane mane soMpIne jatAM (sAhitya samArohanI) nIkaLI. ghaNAM samArohamAM huM emanI sAthe gaI tyAre huM kahetI ke mAre to tamArA ghara sAthe bevaDo saMbaMdha che. maMDaLamAM chuM. ane emanuM sAnnidhya mane maLyuM che. vadhArAmAM jyArathI pUjya tArAbena, ane yuvaka saMghamAM ramaNabhAI sAthe. to kahetA ke Dabala lAbha 5nAlAla jagajIvana gAMdhI' mAre tyAM rahevA AvyA tyAre to lagabhaga levAnI yukti sArI che, ema kahIne hasAvatA. emaNe bhagavAnanI dararoja emanI sAthe vAto thatI, ane mane khUba ja nasIbadAra chuM ema pUjA kevI rIte karavI, ane kayo bhAva rAkhavo te vigatavAra samajAveluM. kahetA ane kahetA ke jeTaluM maLe teTaluM laI leje. ghare jJAnanI gaMgA AvI mahAna vyaktine yAda karavA te mAre mATe puNyanuM upArjana karavA AvI che. panAbhAInA pAna' ne yAda karI khAsa hasAvyA. pATaNanA jevuM lAge che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 zrI ramaNabhAInA tapanI trijyAmAM AvanAra prabhAvita thayA vagara rahe nahi ! B caMdulAla selArakA keTalIka vyaktione ApaNe vadhu vakhata ke vAraMvAra pratyakSa maLyA na hoIe paraMtu temanAM lakhANo, pravacano ane temanA vize anya snehI mitroe karelI vAto ke saMsmaraNo dvArA te vyaktino jAI ke ApAne pratyakSa paricaya thayo hoya ke ApaNe temanI samIpamAM ja, AsapAsa ja jANe upasthita hoIe tevI anubhUti thAya che. sva. zrI ramaNalAla zAhanI bAbatamAM mane Avo ja anubhava, anubhUti thayAM che. emanA pratyakSa paricayamAM AvavAnuM vAraMvAra banyuM nathI. paraMtu pahelAMnuM 'prabuddha jena' have 'prabuddha jIvana' banyuM che. tenAM vAMcana dvArA zrI ramaNalAlabhAInI naoNkaTamAM ja hoIe tevI temanI lekhinI, saraLa-ziSTa bhASA ane je kaMI joyuM, je koI vyaktine maLyA ke je koI prasaMga ke 'IvenTa'nA sArjo banyA tenuM nAbeba citrA joI-vAMcI, teo jANe ApaNI samakSa ja beThA hoya ane vAta karatA hoIe tevI lAgaNI thaI che, (phIla) (Feel) thayuM che. huM ThIka ThIka vAMcato thayo tyArathI ke te pahelAMthI mArA sva. pitAzrI bhagavAnajIbhAI 'prabuddha jaina'nA grAhaka ane vAcaka hatA. A banne zabdo eTalA mATe vAparyA ke ghaNI vakhata ke moTe bhAge-grAhaka vAcaka nathI hoto ke vAcaka grAhaka nathI hoto. ame 'jena' nahotA chatAM 'prabuddha jaina' zA mATe pitAjI magAvatA haze ? kadAca tenuM mukhya kAraNa hatuM te vakhate temAM prasiddha thatI sva. DaoN. vRjalAla dharamacaMda meghANInI satyakathAno vArtA je pAchaLathI . hemAM' nAme pragaTa thaI hatI. uparAMta pitAjInI jJAnapipAsA ane vAMcanarasa to kharAM ja. DaoN. meghANI amArA parivAra-mitra-hemilI phrenDa hovA sAthe mArAM mAtAjInA khAsa dama-roganA DaoNkTara hatA. te samayanA teo kaMIka vizeSa prakAranAM 'sonAnAM IMjekzana' ApatA jethI mArA mAtuzrIne damanA dardamAM rAhata rahetI. te vakhatanA 'prabuddha jaina'nA taMtrI hatA sva. zrI maNilAla mokamacaMda zAha, paraMtu kharuM taMtrIkAryuM to zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA karatA. temanI kalama sAta hatI ane vicAro kAMtikAraka hatA. temaNe eka vakhata temanA pitA sva. kuMvarajIbhAI kApaDiyA vize lekha lakhelo, te mArA pitAjIne khUba gamelo ane mane te khAsa vaMcAvelo. sAmAnya rIte koinA phoTA na chApatA. 'prabuddha jaina'mAM kuMvarajI bApAno phoTo paNa chapAyelo te mane Aje ATalA varSe AMkho sAme Ave che. mu. zrI paramAnaMda kApaDiyAnA avasAna pachI temanA pegaDAmAM paga pAse, temanI zAnI, vijJAna, sAmAjika-saMparka ane sevAbhAvanAvALI vyakti meLavavI muzkela hatI. paraMtu kudarate jANe te khAlI jagyA pUravA ja ramaNabhAine ghaDyA hatA. tyArathI (sane 1982thI) Aja sudhI zrI ramaNalAla zAhe temanI rIte chatAM 'prabuddha jIvana'nI kakSAne nIcI paDavA dIdhA vagara tenuM taMtrIkArya karIne eka aitihAsika kArya siddha karyuM che, eka sImAcihana mUkyuM che tema kahevuM joIe. Aje teo nathI tyAre pharI ekavAra A maryAdita sarakyulezanavALA sAmayikanI UMcI kakSA jALavavAnI javAbadArI jaina yuvA saMdhanA kAryakaro para AvI paDI che. paraMtu 'bahuratnA vasuMdharA'-jaina samAjamAM eka ekathI caDiyAtA vidyAno ane sAmAjika sevAnI bhAvanA sAthe AdhyAtmika UMcAIe pahoMcelA, jaina darzananA abhyAsIo ane jJAtAo che tethI ciMtAne sthAna nathI. sva. zrI ramAbhAIno jainadarzanano, zAstrInI ane tenA AnuSaMgI viSayono vizALa ane UMDo abhyAsa temanAM lekho ane pravacanomAM chato thAya che. keTalAye jenadarzanano viSaya laI pIeca.DI. (Ph.D.) karanAranA teo mArgadarzaka rahyA che. temanI kakSAnI jainadarzana ane AgamonA abhyAsI bIjI koI vyakti kadAca bhAgye ja maLe eTaluM badhuM kAma temaNe karyuM che. jaina yuvaka saMghanI vyAkhyAnamALAnA pramukhasthAne satata 33 varSo rahI temaNe temanI vANI, jJAna, niSThA ane sAmAjika pratiSThAno khyAla ApaNane Apyo che. temanAM jJAnano prabhAva eTalo hato ke koipaNa ucca koTInA sAdhu, saMta ke sAhityakAra-vidvAna vyAkhyAnamALA mATenA temanA nimaMtraNane pAchuM ThelI ja na zake ! A temanI varSonI tapanI trijayA hatI. temAM pravezanAra temanA saumya, karela, sAttvika tapanA tejathI prabhAvita thayA vagara rahe nahi. 'prabuddha jIvana'nA chellA eka-be aMkomAM temanI atyaMta nAdurasta tabiyata vize ullekha hato ane teo muluMDamAM temanA putrI zailajAbahenanI gharanI najIka hatA. chatAM chellI kSaNa sudhI jANe temaNe kAmane nIce na mUkI ane potAnA saMtAnamA 'prata jIvana' mATe lakhatA rahyA. aMgrejImAM kahe che tema He died in harness- kAma karatAM karatAM tenI pUrtimAM ja temaNe aMtima zvAsa lIo tema kahI zakAya. temanI asvastha tabiyatanA samAcAra vAMcI meM jaina yuvaka saMghanA maMtrI ane 'pra. jI.'nA saha taMtrI zrI dhanavaMtabhAIne phona karyo, ramaNabhAInI tabiyata vize jAryuM, mArAM karatAM ramaNabhAI pAMceka varSa moTAM haze, Azare eMsIekanI vayanA, tevo mAro aMdAja hato. manamAM bhaya paNa peTho ke jevI asvastha tabiyata ane uMmara hatI ane nabaLAI hatI--tenuM pariNAma-ane e bhaya sAco paDyo. phona karyAnA thoDA ja divasomAM ramAbhAinA avasAnanA du:khada ane AdhAtanajanaka samAcAra maLyA. A ramAbhAie yuvAnImAM senTa jheviyarsa kaoNlejamAM gujarAtInA prAdhyApaka tarIke kAma karatAM karatAM ekAMkI nATikAo lakhelI je khUba saphaLatApUrvaka bhajavAyelI parA kharI. meM mArI vidyArthI avasthAmAM jheviyarsa kaoNlejanA jUnA holamAM te joyelI paNa. temaNe pravAso karyA ane tenuM rasika ane mAhitIpUrNa varNana 'pAsaporTanI padharma' nAmanA temanA pustakamAM che, jene sarakAre pAritoSika paNa ApeluM. teo 59 nA mejara paNa hatA. 'jena yuvaka saMgha'nA pramukhasthAnethI temaNe svecchAe khasI javuM yogya gAyuM, paraMtu saunAM dabANothI 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIkenuM kArya cAlu rAkhyuM te samAjanuM sadbhAgya. chelle, 'AcArya zrI hemacaMdrAcArya smRti evaoNrDa' mATe ubhedavAra ke vyaktinI pasaMdagI karavAnI hatI. tyAre meM eka agraNI kAryakarane mAro mata namratApUrvaka jaNAvyo ke- evaoNrDa mATe zrI kAbhAI yogya vyakti che. bIjAo pA hatI ja. paraMtu siniyoriTI jotAM ane ramaNabhAInI niSThA, jJAna ane samarpaNAbhAva jotAM temane prathama pasaMda karavA joIe !* te kAryakara bhAIe 'khAnagI' rAkhavAnI zarate kahyuM ke bakAbhAI ja A pasaMdagI samitimAM mukhya che ane temaNe evaoNrDa svIkAravAnI 'nA' pADI che. bIjI eka atyaMta yogya vyaktino vicAra samiti kare che. huM e anya yogya vyakti' koza haze. te samajI zakyo hato. paraMtu opacArika rIte jAhera thAya te pahelAM 'sIkruzI' jALavavAnI hatI tethI mona rahyo. sAme AvelA mAna, evaoNrDane na svIkAravAnI sthitaprajJanA tathA te anya yuvAna vidvAnane ApavAnI vicAraNAmAM ramaNabhAInI udAta ane udAra vicArasaraNI tathA bhAvanAnAM darzana thAya che. dhanya huM che temane ! sva. cImanalAla cakubhAI zAha, sva. vADIlAla motIlAla, sva. gIradharalAla kApaDiyA, sva. vIracaMda pAnAcaMda ane sva. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA jevA mahAjanone pagale cAlanAra eka viziSTa mAnava ApaNI vaccethI cAlyo gayo te ghA sahana karavo rahyo. Izvara temanA AtmAne parama zAMti ane mokSamArga pradAna kare ane zrImatI tArAbahena, ci. zailajAbahena tathA anya svajanone A ghA sahana karavAnI zakti Ape te ja prArthanA. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana pU. ramaNabhAI || ghelubhAI nAyaka A mahAmanA mahAtmAno paricaya 1985 mAM thayo hato, te emaNe ramaNabhAIe kahyuM, 'tame bahu sAruM lakho cho, hajI paNa vigate lakhajo.' muMbaImAM ghaNAM varase maLyA pachI yAda karyuM. emaNe kahyuM, "ame tamAre muMbaInI mulAkAtanI amane zI khabara ke, e chellI mulAkAta haze. ghare AvyA hatA. cA-pANI karelAM. tyAre zrI choTubhAI paNa hAjara tyAre paNa emaNe kahyuM, 'keTalAMka pAnA thaze ?' hatA." meM kahyuM, 'hajI to sATheka pAnA thAya ema lAge che.' to pachI emaNe emanI sAthenI chellI mulAkAta vakhate emaNe kahyuM, "mane DAMgamAM kahyuM, 'nirAMte lakhajo ane pachI mane mokalI Apajo.' AvavAnuM game che. mAre tyAM AvavuM che." ame emanA A vicArane pachI to emaNe mane jaNAvyuM, zrI mathurAdAsa mAraphate lakhAvyuM ke vadhAvatAM kahyuM, "jarUra Avajo.' A vakhate, paryuSaNanA samayamAM DAMgane mATe amAre kAMIka sArI Arthika te ja vakhate bahena tArAbahene kahyuM, "tame emane AziSa Apo ke madada karavI che, tamArI jarUriyAta zI che te jaNAvajo, pachI to ame jethI eo tamAre tyAM jAnyuArImAM AvI zake." amArI jarUriyAta viSe lakhyuM. cAra mahAnubhAvoe DAMga svarAja ame kahyuM, "amArI lAyakAta hajI emane AziSa ApavAnI nathI, AzramanI mulAkAta lIdhI. DAMga svarAja AzramanA saMcAlaka tarIke mArI e to paramakRpALu paramAtmAnuM kAma." pasaMdagI thaI. pachI to dora cAlu thayo. paryuSaNanA divasomAM amane paNa thayuM kevuM? emanA avasAna pachInI prArthanAsabhAmAM kahevAyuM bolAvavAmAM AvyA, amArI sAthe svAmIjI paNa hatA. amAruM bahumAna tema, tyAM paramAtmAnA nivAse jene mahAmanA munione emanI jarUra thayuM. amArI vAto paryuSaNanI vyAkhyAnamALAmAM rajU thaI tyAre pharIthI haze, eTale temaNe temane temanI pAse 24/10 ne divase ja amane kahevAmAM AvyuM, ke pU. zrI ramaNabhAI kahe che, 'DAMga svarAja bolAvI lIdhA. AzramanA saMcAlaka ane TrasTIoe Aja sudhI ApaNA tarapha . 'paNa cAlo, deha nAzavaMta che, AtmA amara che. dehamAMthI AtmA dAna-madada mATe hAtha laMbAvyo nathI. tyAre ApaNI pharaja thAya che ke, nIkaLe che tyAre e sarvavyApI banI jAya che, eTale e vyApakapaNAmAM ApaNe ja hAtha lAMbo karavo joIe.' ApaNI pAse pUrNam idam' nI rUe ApaNI pAse Avaze, preraNA ane hAtha lAMbo thayo ! keTalo badho lAMbo thayo ?! koipaNa TrasTa ApatA raheze ema mAnIne mana manAvIe." AvI mahAna bhAvabharI madada karI nahotI. te madada zrI jaina yuvaka prArthanAsabhAmAM samayanI tANa hatI eTale tyAM ame AvA vicAro saMghanA pramukhazrIe DAMga svarAja Azramane karI. DAMga svarAja AzramanI rajU karI zakyA nahIM. eya sAruM ja thayuM. AthI amArA vicAro prabuddha pa7 varSanI kArakirdImAM AvI madada maLavAnuM zarU thayuM. AMkaDo lagabhaga jIvananA vizeSa aMkamAM pragaTa thAya eye sAruM ja che. sattara lAkha para pahoMcyo. zrI mathurAdAsa lakhe che, "pU. ramaNabhAinA i. sa. 2002nA jUna mAsanI trevIsamI tArIkhe, dharmasthAna tapathI A AMkaDo, tamArI dhAraNAnI upara, tamArI icchA upara pahoMcI puDhapaTTInAM prazAMti nilayamamAM savAre eka nAge be vAra DaMkha dIdhA. jaze. tame vIsa lAkhanI rajUAta karelI, paNa amane to AzA baMdhAI pahelI vAra pakaDyo, karaDIne chaTakyo, bIjI veLA e nAme eka puSpa che ke e rakama 21 lAkha upara pahoMcaze, e mATe ame sau prayatna karI samI bALA para humalo karyo. mane thayuM, "A DaMkhathI A bALA to marI rahyA chIe. ame je je vigato mAgIe te te ApatA rahejo." ja jaze, jyAre mane khAtarI che, mAruM manobaLa kahe che, ke huM maravAno zrI jaina yuvaka saMghanA varasonAM varaso sudhI pramukhapada zobhAvanAra nathI. bIjI vAra DaMkha mAryo, paNa ene meM choDyo nahIM. bhAvathI ene mahAmanA, mahA vidvAna, mahAtmA ramaNabhAine DAMga svarAja Azrama jaMgalamAM sahIsalAmata rIte choDI dIdho. eNe, enI rIte praNAma karIne haMmezAM yAda karato raheze. prArthanAsabhAmAM pU. bahena tArAbahenane meM vidAya lIdhI. pachI to lAMbI sAravAra cAlI. Akhare e jhera kahyuM ke, mAre ApaNA DAMga svarAja Azrama mATe pU. zrI ramaNabhAino zarIramAM pAcana thaI gayuM. ane huM ramato-jamato-pharato mArAM kAryo phoTo joIze. prArthanAsabhAmAM je phoTo hato tevo ja phoTo joIze, je karato thaI gayo. - kAyama hasato, saune hasAvata raheze. emaNe paNa kahyuM che. zrI maNinagaramAM rahetA mArA bahu jUnA vahAlA mitra zrI manubhAI caMdrakAMtabhAIe paNa kahyuM che, "ame jyAre DAMgamAM AvIzuM tyAre emano paMDite nAga-DaMkhanA mArA samAcAra jANyA tyAre emaNe mane jaNAvyuM, phoTo laI AvIzuM." 'tamAro A anubhava lakhIne mane mokalI Apo. huM ene jIvanasmRtimAM kharekhara, amane pU. ramaNabhAIe oLakhIne amArI yazagAthA gAI. pragaTa karIza." ane meM A anubhava khUba vigate lakhIne mokalyo. e ane ameya emane oLakhyA che, eTale A nAnakaDA anubhava jIvanasmRtimAM chapAyo. pU. zrI ramaNabhAIe e vAMcyo. lekhamAM--smRtilekhamAM-meM mArAM haiyAne ThAlavavA prayAsa karyo che. manubhAIne jaNAvyuM ke, "ghelubhAI viSe mAre vizeSa jANavuM che. prabuddha pU. ramaNabhAI, amArA DAMgI bhAI-bahenomAM ane amArAM jIvanamAM emAMthI kAMIka lakhavuM che. manubhAie mane pU.ramaNabhAinI AzramavAsI bhAI-bhaginI ane kAryakaromAM tame amara banIne raho A icchA viSe jaNAvyuM. zrI ramaNabhAino patra paNa Avyo. meM mArI e ja prabhu prArthanA. jIvana kahAnI lakhavAnI zarUAta karI. trIseka pAna to lakhAyAM. pU. jaya jinendra.' Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 prabuddha jIvana zreyArthI AtmIya ramaNabhAI D manu paMDita muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha ane amArA jevA aneka yuvAnonA preraNAmUrti mu. ramaNabhAInA tA. 24-10-2009nA arihaMtara thayAnA samAcAra maLatAM ghaDIbhara citta glAniyukta rahyuM. temano 17mI oNkTobare lakhela patra mane barAbara 24 mI oNkTobare maLyo, temAM lakhyuM hatuM; 'atyAra sudhInA tamArA traNa patro maLyA che. eno AbhAra ! mArI tarbhita sArI rahetI nathI, ethI javAba ne lakhavA mATe mA ko.' je divase temano patra maLyo e ja divase teo avasAna pAmyA, e rIte mArA mATe A patra temano chelluM saMbhAraNuM banI rahyo. chellA traNa-cAra mAsathI teo mArI sAthe DAMganA svarAja Azrama vize, ane tenA mukhya sevaka ghelubhAI vize mAhitI puchAvatA hatA. e mAhitI emI jaina saMghane ApI, svarAja Azrama DAMga mATe paryuSaNa parva upara mahAdAnanI jhoLI phelAvI, e AdivAsI saMsthAne pahoMcADI jIvananI 52ma saMtoSa meLavIne gayA haze. mu. ramaNabhAI eTale jiMdagIbharanA zataka, prakhara keLavaNIkAra, samAjazreyArthI ugata, racanAtmaka sAhityakAra, aneka vidyArthIo ane kuTuMbanA mArgadarzaka, zANA salAhakAra, pote pasaMda karelI saMsthAone sevA ane mArgadarzana pUruM pADatA vaphAdAra TrasTI-sevaka. teo aneka saMbaMdhIonA vaDIla-pitAtulya ane vAta karavA yogya vaDIla hatA.. amArI ane temano saMparka-saMbaMdha 1983 nA munizrI saMtabAlajInA Ama, mahAvIranagara cicImAM, munizrInI prazna puNyatithi-ni tithie paryA. e prasaMge tridivasIya saMmelana sAthe ciMcaNInA samudrakinAre temanI samAdhi khullI mUkavAno, saMtabAla sAhitya saMpuTa viozano tema ja aMtabAlajInA parama jJAnI, zraddheyu ziSya zrI dulerAya khATaliyA, potAnA guru sAtheno pramoga cAlu rahe ane temaNe preraNA ApezI saMsthAo sAthe vatsApUrNa vyavahAra cAlu rahe ne daSTie pUrNa vimalAtAInA sAMnidhyamAM bAra vratonI jAheramAM te saMkalpa lenAra hatA. A prasaMge 100-125 jeTalA munizrInA cAhako ekaThA thayA hatA. munizrInA sAhitya sAthe mAre saMbaMdha, tethI temanI prathama puNyatirSi prasaMge 'saMtabAla sAhitya saMpuTa' pracAra karyo hato. A saMpuTanI viocanavidhi temane haste thanAra hatI. tyAre jAvA maLyuM ke teo muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa parA che. prabuddha jIvananA taMtrI to kharA ja, A eka jAhera zikSaNa saMsthAnuM gauravabharyuM pada hatuM. teo zikSaNa kSetra ane dharmatIrtha baMnene zobhAvI 29 hatA. A prasaMge temaNe pustakonuM vizvacana karatAM je TaluM pravacana karyuM temAM zabdomAM kevI sajAva prAjA hoya che, ane te kevI asara kare che te jaNAvyuM. aMtabAlajInI A tobhUmimAM teo sUkSmarUpe vidyamAna che. enI pratIti karAvI. bolAtA zabdone taraMga laMbAI hoya che, paraMtu e badhA zabdo TakI zakatA nathI jyAre sahajabhAve uccArAtI saMtanI vANInuM pota TakAu harSAya che, kAraNa ke tenI pAchaLa saMtanuM cArima ane tapobaLa hIMya che. vagere. A rIte A jAhe2 kAryakramamAM eka saMtanA sAMnidhyamAM amAruM prathama milana thayuM. A sAhitya taiyA2 ka2vAmAM mAro savizeSa hisso hato, tethI aMgata rIte maLIne mane paNa dhanyavAda ApyA. A rIte pahelA 16 jAnyuArI, 200t milanamAM, pahelI najare temanI AniyatAbharI maitrI meLavavAno suavasara mane maLyo. tyArapachI meM vizvavAsasyanI javAbadArI saMbhALI eTale 'prabu jIvana'nA lakhANone khAsa karIne ramaNabhAinA lakhANone AtmIyatAbharI najare vAMcato. pU munizrInI sAmAjika pravRttiomAM, temanA kAryakSetramAM varSamAM ochAmAM ochAM be netrayajJonI muMbaI jaina yuvaka saMgha adhyApana rIte maMjUrI ApI hatI. pU. munizrInI samarpita ziSyA kuM. kAzIbahena mahetA netrayajJanI pravRttine pavitra dhArmikayajJa karatAM paNa savizeSa mahattva ApatAM, eTale netrayajJa prasaMge zrAmajano ane netrayajJanA daradIo to Ave ja, paraMtu kAzIbahena potAnAM sagAMvahAlAM, snehI mitrone bolAvI, eka jAhera loka utsavanuM svarUpa ApatAM. temAM ramAbhAI ane muMbaInA sAthIdAro AMkhanI jALavaNI ane temAM apAto sahayoga keTalI kImatI che te samajAvatA, tethI A prasaMga anAyAse loka keLavaNInuM mAdhyama banI jato. mane yAda che tyAM sudhI bhAlamAM yojAtA pratyeka 5mAM muMbaI jaina yuvaka saMghanI maMDaLI temAM ramaNabhAI netRtva karatA ane ghI rasikalAla laheracaMda temanI madadamAM hoya. - mahemAnone amadAvAda pahoMcADavAnI vyavasthA zarU zarUmAM mAre karavAnI AvatI. A gALA daramiyAna mAre temanA vadhAre niTamAM, AvavAnuM banyuM, temAM saMghanI pravRttio ane gujarAtanI racanAtmaka saMsthAo vize carcAo thatI. eka prasaMga yAda rahI gayo che. amadAvAdamAM yuni. medAnamAM jAhera pradarzana bharAyela te joIne badhAMnI javAnI icchA thaI eTale ame sIdhA pradarzanamAM gayA. tyAM khAdI-grAmodhoga sTIlamAM ThIka ThIka rokAyA. ramaNabhAI kahe, mAre eka be vastu joIe che. ane gayA. temo temanI pasaMdagInI vastuo lIdhI. meM eka baMDI joI. mane kharIdavAnI IcchA nahotI, mAtra jotI ja hato. tyAM to ramAbhAIne ja pasaMdagImAM sahayoga Apyo, ane mane raMga vagere pasaMda karIne kahevA lAgyA : 'A tamane vadhAre zobhaze, paherI juo.' paherAvI. paTTA mArA gajavAmAM paisA nahotA, mArI kharIdavAnI kalpanA paNa nahotI paNa temI AgaTha karIne baMDI kharIdI, ane enA paisA pote ja cUkavI daI mArI mUMjhavAno ukela ramAbhAIe svayaM ta karI nAkhyo. mane beDI paherAvI, upara premabharSI hatA pheravI kahevA lAgyA : 'ATalI nAnI prasAdI amArA taraphathI svIkAro.' : A prasaMgane lagabhaga vIseka varSa thaI gayA haze, paNa haju temano premabharyo mRduspaSTa ane vacano eTalAM ja tAjAM che. tyArapachI to temanA pustakono mane jArI adhikAra maLI gayo, temanAM moTA bhAganAM prakAzano mane bheTa maLatAM. huM paNa kaMIka evuM hoya.to mokalato. meM paMdareka varSa gAMdhIjInA navajIvana TrasTamAM prakAzana kSetre kAma kareluM. A saMsthAmAM gopInAM tema ja temanA sAthIonAM badhAM lekhAzA, upara kopI rAITanuM tALuM ! mane kazI vakhata raMja thato. mane jyAre saMtabAlajInA mahAvIra sAhitya prakAzananA maMtrI banavAnI taka maLI tyAre ame paNa kopI rAITano cheda uDADI dIdho. A vicAranA bIjamAM mane mu. ramaNabhAInA prakAzanomAM UghaDatAM pAnAmAM-No Copy Right Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana no saMdeza saMbhaLAvela. sAdhu-saMtone potAnA sAhitya upara svAmItvanuM prathama pAne je lekha Avato te A rIte huM vAcato. temAM vyApaka loka mamatva ochuM jovA maLe, teo to nijAnaMda arthe sarjana karatA hoya che. keLavaNInI dRSTi samAyelI rahetI. temanuM tamAma lekhana prajAjIvananI pU. saMtabAlajI emAM pUrepUrA saMmata thayA hatA ane ethI mane ghaNo zuddhi, vRddhi ane saMskAra navaracanA arthe rahetuM. emanI pravAsakathAo AnaMda thayo hato. ane saMsmaraNo Urdhvaloka bhaNI kheMcI jatAM. temanA sadguNo vizeSe paryuSaNa parva upara koI grAmINa kSetra pasaMda karI, tyAMnI saMsthAne vinamratA, vinaya ane viveke keTalA badhAnA zraddheya ane AdarapAtra muMbaI jaina yuvaka saMgha je Arthika sahayoga ane racanAtmaka dRSTinuM dAna banyA hatA emanI zraddhAMjaliothI jovA maLe che. pUruM pADe che, te eka ajoDa ane benamUna sevA che. huM mArI jIvanasmRtimAM saMghanA pUrva maMtrI cImanalAla je. zAha sAthe avAra-navAra patra tenI avAra-navAra noMdha leto, ane anya saMsthAone AnuM anukaraNa vyavahAra thato, ramaNabhAI sAthe maryAdita paNa temanuM prabuddha jIvana' karavAnI bhalAmaNa karato. e ja temano patra ! temanA lakhANomAMthI amArA jevAnuM ajJAta rIte . chellA (2005nA) paryuSaNa parvamAM temaNe DAMganA AdivAsI kSetranA ghaDatara thatuM tethI jIvanasmRti'nA je pathadarzaka vaDIlo hatA, temAM svarAja Azrama-AhavAne pasaMda karIne gujarAta-mahArASTranI prajAkIya ramaNabhAI paNa eka hatA. temanA sAhityamAMthI vicAra, vANI ane maitrIne majabUta premagAMThe bAMdhI che. temanA jIvananuM A eka amUlya vyavahAranI je triveNI sera avatI e emanA satyamaya jIvananuM eka pradAna. temAM kaMIka aMze amAre nimitta banavAnuM banyuM teno amane abhinna aMga hatuM tethI amArA jevA sevakone mATe teo sadA AtmIya AnaMda hoya ja ! rahetA ! ane AtmIya raheze. ramaNabhAInuM samagra jIvana darzana vivekapradhAna hatuM. prabuddha'jIvana'nA jJAnadAnI DaoN. ramaNabhAI T mahendra zAha-dAdAjI jIvanano uddeza mane eka Akasmika ghaTanAnA pariNAme samajAyo. Ama je svayaM zuddha che ene mArA mananI zuddhi karI jaina tattvo ane jethI mArA jIvanamAM eka vaLAMka (Turning Point) Avyo. huM ekarAra zAstromAM rahelI maMtra zaktio-varNadarzano ane vezyA dvArA parivartano karuM chuM, ke moDuM moDuM paNa mane jIvanamAM satya parakhAyuM che ane jIvatA aMge jyAre jyAre meM mArgadarzana mAgyuM tyAre e ja varamAM-ke jenA sUra ja mAnavajanmanI zreSThatA jANI eno AnaMda mANI rahyo chuM. hRdayamAMthI nIkaLatAM emane mane ApyuM che. AvI aNamola anubhUti mArA jevA sAmAnya mANasane thAya. e mArA kalara therApI aMgenA jJAnasabhara pustaka 'phAnasa'nuM vimocana mArA kaTaMbIo, svajano ane mitro mATe Azvarya svarUpa che. chatAM emanA haste karavAnuM hatuM, nakkI paNa thayuM, agAunA divase dharamapura hakIkata che ke jyAre paryuSaNa vyAkhyAnamALA aMge bhAI zaileSa koThArIe hatA ane mane phonathI jaNAvyuM ke jarAye ciMtA karatA nahi-huM samayasara emanA ghare zrI ramaNabhAI sAthe mulAkAta karAvI ane jyAre emane sIdho haoNla para pAla AvI jaIza; ane te pustakanuM lokArpaNa emanA mane raMgo ane vezyA viSe pUchyuM, tyAre mArA javAbathI emane saMtoSa haste ja thayuM-kAryakramanA phoTA Aje pharI pharI meM joyA. thayo ane pravacana aMge nAnI nAnI bAbato viSe samaja ApI ke samayasara e pharitAnA, jenA rome rome vyApelI divya zaktinAM, niraMtara kAryakrama zarU thAya mATe AgalA divase rAtre ja muMbaI AvI jajo- premapUrvaka sau sAthe aMtarathI joDAyelAM; e jJAnayogI je haMmezAM prabhunAM kAraNa huM dUra goregAma rahe mATe vyAkhyAnamALAmAM emaNe je svaramAM jJAnanuM dAna kare che, evA dAnezvarIno chello patra mane maLyo ke mAruM mAro paricaya Apyo tenA phaLasvarUpe sUkSma tattvanI ati gahana dizAmAM navuM saranAmuM noMdhI lezo'.... . ciMtana karavAnuM vicArI rahyo chuM. mAnavajIvanamAM kyAreka ne kyAreka e saMtonA caraNa kamalamAM...... navI dizA, navI taka potAnA utthAna mATe Ave ja che. ' ramaNabhAI Urdhvagatie E praphulla rAvala ramaNalAla cI. zAhano parokSa paricaya to khAsso jUno. huM avazya kaoNLata paraMtu jIva abhyAsano eTale madhyakAlIna gujarAtI kizorAvasthAthI 'kumAra'no vAcaka-cAhaka. akSare akSara vAMcuM. emAM sAhitya-vizeSa to jaina sAhityanA saMzodhana-saMpAdana bAju gati emanA ekAMkI vAMcyA hatA, je pAchaLathI "zyAma raMga samIpe' nAme thaI. eTale pelI sarjakatA thaMbhI gaI. jo ke tyArabAda emanA prasiddha thayA hatA. paraMtu pratyakSa maLavAnuM thayuM hatuM vIramagAmamAM ja jIvana-caritrAtmaka lekho ane pravAsa nibaMdhomAM sarjananA camakArA prakhyAta bhASAvida DaoN. kAntilAla ba. vyAsanA nivAsasthAne. tyAre huM avazya jovA maLyA. paraMtu jUnAM jaina sAhityamAM dila daine abhyAsa hAIskUlamAM gujarAtI bhASAno zikSaka hato. ane koIpaNa lekhakane karyo ane eno hisAba paNa Apyo. ghaNuM khoLyuM, prasiddha paNa karyuM. joI-maLI apAra AnaMda anubhavato. e bhAvAtmaka mana:sthiti hatI pharI pratyakSa maLavAnuM thayuM tyAre emanI tapaHpUta pratibhAno suvarNakALa je Aje paNa pUrNa ogALI nathI. tyAre mulAkAtathI bharyo bharyo thaI hato. muMbaInA emanA malabAra hilanA nivAsa sthAne maLavAnuM thayuM gayo hato. kevuM sAlasa vyaktitva hatuM ! tArAbahena paNa sAthe hatAM. hatuM tyAre vidvatAnA bhAra vinAnuM emanuM vyaktitva RjutAthI tejasabhara daMpatI saMskAritAthI prabhAva pADatuM hatuM. ' lAgyuM hatuM. pachI khAsso samaya pasAra thayo. huM vyavasAyamAM paDyo. vaLI koIka jaina dharmanA bhAvamaya abhyAsathI jANo peluM jinatva emanuM saMgAthI nimitte patra lakhavAnuM banyuM ane uttara sAthe pustaka paNa maLyuM. te thaI gayuM hatuM ! je sarvamAM samabhAva zodhatuM hatuM. dhIme dhIme aparigrahavRtti saMzodhananuM hatuM. emanI pratibhAnuM nokhuM pAsuM pAmyo. emanI sarjakatA pAMgarI ane ramaNabhAI saMsArI rahyA chatAM ya jitaMtranA adhikArI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 banyA. huM to emanAthI khAsso nAno, paraMtu kumAra'mAM prasiddha thatAM saMparka karyo nathI. tamArI pustikA 'bA eTale' maLI. ethI saMparka tAjo mArA jIvanacaritrAtmaka lekho emaNe vAMcyA haze, ethI jANe huM emanI thayo. bA ane bApA-baMne vize vAMcI gayo. Arthika sthiti nabaLI ja School no anugAmI na houM tevo bhAva e chupAvI zakyA nahotA. hoya tyAre kevA vasamA divaso jovAnA Ave che ane emAM bA-bApAnuM emaNe mane thoDAM pustako bheTa ApyA hatA. temAM "bauddhadharma' nAmaka khamIra kevuM rahyuM che te jovA maLyuM. kizorAvasthAmAM meM paNa nirdhanatAnA nAnI pILI pustikA hatI. temAM japAnanA yehana nayAtAno phoTogrApha divaso gujAryA che eTale vAstavikatAnI tarata pratIti thaI. abhinaMdana." hato. pAchaLathI e japAnI udyogapatinuM TUMkuM jIvanacaritra meM 'kumAra'mAM taittirI upaniSadanuM vidhAna "svAdhyAyavanANAM prativyam | lakhyuM hatuM. vAMcIne emaNe ApelA pratibhAvathI huM porasAyo hato. jANe ramaNabhAInuM jIvanasUtra hatuM. chelle jyAre emane samadarzI AcArya haribhadrasUri suvarNacaMdraka maLyo te ' pravAsa emano zokha hato. e pravAsI hatA. jevA bahAranA, tevA nimitte meM laghulekha karyo hato. tyAM emanA jIvananI abhyAsa bAju bhItaranA. emanA pravAsanibaMdhomAM kyAMka bhItaranA pravAsInuM rUpa DokiyuM darzAvI hatI. vAMcIne phona para prasannatA vyakta karI hatI. paraMtu emanI karatuM. vaya thatAM pravAsa thaMbhyo hato. paraMtu pachI kadAca thAkyA haze. vAzImAM ahaMnuM nirasana vartAyuM hatuM. vyaktivizeSa zreNInI be pustikA pravAsa vagara, tethI to 24 okTobare emaNe Adaryo lAMbo pravAsa-vaNa mokalI to vaLato javAba maLyo-"have vaMcAtuM nathI.. na mokalo to thaMbhyo ane 'tAvArtha sUtra' mujaba tavanAmUrkha chatyAtoSInatAn !' e sAruM.' paNa mArca 2001mAM meM mArI bA eTale... pustikA mokalI to Urdhvagati karIne lokanA agrabhAge pahoMcI gayA. emano pratibhAva Avo maLyo hato : " hamaNAM ghaNAM vakhatathI paraspara DaoN. ramaNabhAI eTale vidvatA ane sAdagIno suMdara samanvaya | DaoN. vIrendra pI. zAha DaoN. ramaNabhAI sAtheno mAro saMbaMdha sana 1986 thI zarU thayo tyAre varSo sudhI emane jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra "prabuddha jIvana'nuM sukAna teo muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA vaDA hatA. 1986 nI potAnI AgavI zailIthI saphaLatApUrvaka saMbhALyuM che ane emanA sAlamAM meM 24 tIrthakaronI stavanAvalI racelI ane enI prastAvanA jJAnasabhara ciMtanAtmaka agralekhoe vAcakonI jJAnapipAsA ThArI che. lakhavA mATe meM emane vinaMtI karelI. tyAre huM emane yunivarsiTInA teonuM A yogadAna ati ucca kakSAnuM rahyuM che. emanA rUmamAM maLato. jarA paNa ahamnI chAMTa vagara teoe ati deza-videzamAM jaina dharma vizenA emanA pravacano ane vArtAlApo bhAvavAhI prastAvanA lakhI ApelI ane e covIzInA vimocana prasaMge jJAnadAnanA yajJarUpe yazasvI rahyA che. paNa hAjara rahIM e vize suMdara udbodhana kareluM. teoe vizALa sAhityanuM sarjana ane saMpAdana karyuM che. jaina dharmanuM tyAra pachI teo sAtheno mAro paricaya varSe--varSe gADha banato gayo. emanuM UMDuM ane talasparzI jJAna emanA anekavidha viSayo paranA teo potAnA lekhana kAryamAM ane anya pravRttiomAM ati vyasta hovA pustakomAM patharAyeluM che. emanI bhASA emanA sAdagIbharyA vyaktitvanI chatAM jyAre paNa huM emano saMparka karato tyAre teo mArI zaMkAonuM jema ja sahaja ane saraLa hovAthI emanAM pustako vAMcanakSama, AkarSaka nirAkaraNa karatA ane mane mArgadarzana ApatA. atyaMta niHspRhI ane banyAM che. emanI A anokhI zrutabhakti viziSTa koTinI hoI A nijAnaMdI evA A sAhityasarjakane jyAre jyAre huM maLyo chuM tyAre vidvaya dharmiSTha zrutabhaktane aMtaranI bhUrI bhUrI vaMdanA ! tyAre emanI sAdagI ane saraLatA AMkhe UDIne vaLagI che. prabuddha jIvana'nA upAsaka - "prabuddha mRtyunA hAmI evA prabuddha puSa' ramaNabhAIne bhAvAMjalI p sudhA jhaverI, bhuja kAgaLa-kalama laIne kazuMka lakhavAnA uddezyathI beThI chuM ne dUradUra vANInuM varNana kare che. eka eka vAta sAMbhaLatAM pelA cInI saMtanI atitamAM khovAI jAuM chuM. lagabhaga paccIsa varSa pahelAnuM eka dazya AMkhomAMthI satata azrudhArA vahetI rahe che. eTale pelo bauddha sAdhu yAda Ave che. mAMDavInA nadIkinArA samIpa eka sabhA bharAI che. eka pUche che: A to amArI buddhanI parama karuNAnI vANI che. e sAMbhaLIne vRkSa nIce goThavelI khurazIo ane Tebalo - e vaktAono maMca ane Apa ATalA badhA plAvita thaI gayA cho, e joI mane AzcaryAnaMda sAme khurazI ane zataraMjI para zrotAo. sau ekacitte sAMbhaLI rahyA thAya che. khare ja amArA buddhanI karuNA vizvaplAvinI che. tyAre pelA che. vakutAnA zAMta, sahaja, asmalita vAkapravAhamAM sau vahI rahyA che. cInI saMta kahe cheH vatsa, A AMsu harSanAM che. teM je kahyuM e badhuM ja koIne kazeya javAnI utAvaLa nathI. vaktAnI pratibhA ane vANImAM amArA dharmamAM che. mane lAgyuM ke tuM amArA dharmanI vAta karI rahyo che ne kaMIka evuM che je lokone jakaDI rAkhe che. pacAsa-paMcAvana ke te kadAca eka bhAratIya bauddha sAdhunA mukhe amArA dharmanI vAta sAMbhaLI mane tethIya vadhu hoI zake - evI umara chatAM kasAyeluM dekhAtuM zarIra, zAMta atyaMta harSa thatAM mArI AMkho bharAI AvI... sarvadharma samanvayanuM mukhamudrA ane saraLa-sahaja zabdomAM vyakta thatuM viSayajJAna! yAda che AvuM suMdara dRSTAMta agAu sAMbhaLyuM nahotuM. sAMbhaLanAra sau zrotAo tyAM sudhI vAta hatI sarva-dharma-samanvayanI. vAta kaMIka AvI hatI : zAMta, stabdha, abhibhUta !! vaktavya pUruM thayuM pachI paNa thoDIvAra eka vAra eka navayuvAna boddha sAdhu ane eka vayovRddha cInI saMtano stabdhatA chavAI rahI ne pachI tALIonA gaDagaDATa ! ane be divasa samAgama thAya che. tyAre pelo boddha sAdhu buddhanI adbhuta upadeza- mAMDavIno jainasamAja hiloLe caDyo - ramaNabhAI karIne koI vidvAna Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana AvyA che. sAthe bIjA paNa vidvAno che. jaina dharma-darzana-ItihAsa- pravacano paNa eTalAM ja suMdara ane mArmika. banne vaccenuM sakhya sthApatya-keTakeTalA vidhavidha viSayo para keTalAM suMdara pravacano! e saune dAmpatyajIvananI UMcAI ane garimAnuM ghAtaka. vyakti tarIke laI AvanAra prAtaHsmaraNIya evA zrI ramaNabhAI sI. zAhano mAro ramaNabhAI, dampatI tarIke ramaNabhAI ane tArAbahena, parivAra tarIke e pahelo paricaya hato. mAMDavI - mArI janamabhUminA AMgaNe zrI e ane emanAM saMtAno dareka stare svayaM eka sImAcihna rUpa banI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaInA upakrame zrI ramaNabhAInI preraNArthI jatAM. ramaNabhAIno parivAra to emanA patnI ke bALako pUratAM sImita eka akhila bhAratIya jaina sAhitya samArohano. mAre to anAyAsa to nahoto, emAM ame sau paNa sAmela hatA. mane yAda Ave che - vacce mAMDavI javAnuM thayuM hatuM. AmaMtrito, mahemAno, vidvAnonI be-traNa varSa nibaMdho mokalavA chatAM huM jAte samArohamAM hAjara rahI bhojana vyavasthA mAMDavI jaina bhojanazALAnA upakrame mArA pitAzrIe zakI nahotI tyAre kacchanA hAjara rahelA ke anAyAsa maLI gayelA goThavelI eTale emanI sAthe huM acAnaka samArohamAM jaI caDI hatI koI ne koI mAraphata ramaNabhAI mane khAsa yAdI pAThavatA ane ane emaNe ja mane sUcana karyuM - mAre paNa A samArohamAM kazuMka rajU samArohamAM kema nathI AvI zakI e bAbata pRcchA karatA. akhila karavuM. kazuM navuM lakhavAno samaya to hato ja nahi. varSo pahelAM amArA bhAratIya dhoraNe thatA AvaDA moTA samArohanuM Ayojana karavuM, e orissAnA vasavATa daramyAna meM mArA kaoNleja-kALamAM eka uDiyA aMgenI Arthika ane anya sarva AnuSAMgika vyavasthAo karavI, mahAnibaMdha orissAmAM jaina dharmano gujarAtI anuvAda karelo. emAMnA samArohanuM saMcAlana karavuM, eka eka nibaMdhanuM vizleSaNa karavuM - A amuka prakaraNo alaga tAravI nibaMdha rUpe meM bIje divase enI rajUAta to mAtra jaina sAhitya samArohanI vAta thaI - A ane AvA keTakeTalA karI. orissA ke jyAM have jaina dharmanuM khAsa kazuM astitva nathI, evA kAryakramomAM vyasta evI A vyaktine mAruM nAma yAda rahe eTaluM ja nahi pradezamAM samrATa khAravelanA vakhatamAM jainadharme ItihAsa sarjyo hato vidvAnothI UbharAtA samArohamAM mArI gerahAjarInI noMdha le ane te enI vAta zrI ramaNabhAIne sparzI gaI ane Ameya "navA aMge aMgata rIte pUrachA paNa kare - A badhuM kadAca ramaNabhAI ja karI nizALiyAone "varga'mAM rasa letA karavA, e rasa emano kAyama zake. nAnAmoTA darekane mahatva ApI emane protsAhita karavA e jaLavAI rahe e mATe potAnI eTalI UMcAIethI nIcA namI emanI ramaNabhAInA netRtvanI AgavI zailI hatI. mane to be-traNa evA AMgaLI pakaDavI e to vyavasAye zikSaka' evA zrI ramaNabhAIno sahaja prasaMgo yAda che, je huM jIvanabhara nahIM bhUlI zakuM. svabhAva. e pachInA samArohamAM mane mAro nibaMdha rajU karavAnuM AmaMtraNa pahelo prasaMga mAMDavI-samArohano che. mAMDavI khAteno e samAroha zrI ramaNabhAI taraphathI maLyuM ne huM romAMcita thaI UThI. ane tyArathI trIjI-cotho ke pAMcamo hoI zake - mArA mATe e prathama samAroha hato. Aja lagabhaga paccIsa varSa thayA - huM sAhitya samArohamAM bhAga letI mArA nibaMdha-vAMcana bAda mArI pITha thAbaDatAM emaNe kaheluM: tame rahI che. nibaMdho lakhatI rahI chuM. tatvajJAna-philosophI Ameya mAro orissAmAM jaina dharma viSe lakhyuM che. bhale anuvAda hoya - abhinaMdanane priya viSaya. kaoNlejamAM paNa bI.e. daramyAna tarkazAstra (Logic) ane pAtra che. bahu ochA loko A viSe jANe che. tame have Avo tyAre darzanazAstra (Philosophy) viSayo rAkhelA tyAre sarvazrI rAdhAkRSNananuM tamAro e mahAniMbadhano anuvAda jarUra letA Avajo. bahu ochA Indian Philosophy Text tarIke hatuM. tyAre vidhavidha bhAratIya ane loko bahu ochuM A viSe jANe che ema kahenAra 2maNabhAI joke ghaNuM videzI darzanazAstro bhaNavAnuM thayeluM. jemAM jaina darzana paNa kharuM. have jANatA hatA! mArA nibaMdha vAMcana para TippaNI karatAM emaNo samrATa ATalA varSe zrI ramaNabhAInA protsAhanathI zrI jaina-darzana aMgenA khAravela ane temano jainadharma prema, karakuMDu upAjyAnuM orissAmAM nAnA-moTA pustako vAMcavAnuM zarU karyuM. ane tema tema samajAtuM gayuM ke AvelI udayagiri ane khaMDagirinI guphAomAMnI jena-mUrtio ane kinAre besIne chabachabiyAM karavAthI zaMkha-chIpalAM sivAya kazuM hAtha sthApatya viSe vAta karelI - emanA jJAnanI kSitijono tAga pAmavo nahIM lAge. eTale vAMcanano vyApa vadhyo. mArI ane mArA jevA anekanI sahelI nathI e mane tyAre ja samajAI gayeluM. tyAra pachI samArohamAM vAMcana-kSitijane vistAranAra zrI ramaNabhAInuM astitva jyAre kSitijanI bhAga letI rahI. e daramyAna traNeka prasaMga mane haMmezA yAda raheze. pele pAra sudhI vistarI cUkyuM che tyAre huM A mArA lekha dvArA temane zarUAtanA vakhatanA eka nibaMdhamAM mAruM maulika kahI zakAya evuM khAsa bhAvabhInI aMjali ApavA mAguM chuM. kaMI nahotuM. kAryakramanA samApanamAM ramaNabhAIe eka vAta karI, AvA Ama to ramaNabhAIno aMgata paricaya mane biskUla nahi, sAhitya samArohamAM yuvA peDhIne vadhu ne vadhu laI AvavAnI amArI ATaATalA varSothI samArohamAM maLatA, paraMtu e badho samaya nibaMdha- nema che. bhale, UMDuM vAMcana-manana na hoya, maulikatA na hoya, kyAreka vAMcana-zravaNa cAle. emanI aMgata bAjuone jANavAnuM kadIya banyuM mAtra utArA jevuM lAge to paNa e bahAne yuvAno jaina-dharma ane jena nahI. mAtra ekAdavAra koI vaktAe enA paricayamAM evo ullekha darzanane vAMcatA thaze. eTaluM thaze to jena-sAhityathI vimukha evI A karelo ke emanA adhyApana kALa daramyAna emaNe ena.sI.sI.nA mATe navI peDhIne pharI enA tarapha vALavAnuM puNya A samArohane phALe jaze. kaDaka lazkarI tAlIma lIdhelI te pachI cheka mejaranI padavIe pahoMcelA. ane eka vAra vAMcaze to vicAraze ne kazuMka maulika ApI zakaze. mane tyAre pahelIvAra eTalI uMmare paNa jaLavAI rahelA emanA dehasauSThavanuM lAgyuM - A zabdo koIne ya vaiyaktika rIte nahotA kahevAyA, chatAM kAraNa samajAyeluM. paraMtu emanA aMtaranA darzana to sahajapaNe emanA mane ane mArA jevAne lAgu to paDatA ja hatA. basa, te divasathI kazuMka pravacano, emano vyavahAra, emanI dinacaryA AdithI thatuM raheluM. maulika vicAravAnI, lakhavAnI mathAmaNa zarU thaI te Aja lagI cAle jainadarzananA vidvAna ja nahIM, jaina dharmanA anurAgI paNa kharA eTale che. ane tenA prAthamika pariNAmarUpe mAro "vijJAna-prayogazALAnI sAhitya samAroha daramyAna paNa haMmezanI jema e ane emanA bahAra' e nibaMdha lakhAyo ane koDAya-botera jInAlaya khAte rajU sahadharmacAriNI pU. tArAbahena - banne zrAvakocita devadarzana ane thayo - badhAne khUba gamyo. AnaMda thAya e svAbhAvika che paNa mane sevApUjA - Adi vratonuM custapaNe ane sahajapaNo pAlana kare. vANI vizeSa AnaMda e vAtano hato ke zrI ramaNabhAIe mArA e nibaMdhanI. ane cahero sadAya zAMta-saumya, kyAMya kazI khoTI utAvaLa ke bhAgadoDa bhArobhAra sarAhanA karI - enI vistRta chaNAvaTa karI ane mArA nahIM. emanA sAnidhyamAM mAtra zAMti anubhavAya. pU. tArAbahenanA prayatnothI saMtoSa pAmI mane hRdayapUrvaka abhinaMdana ApyA. meM tyAre Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 manomana mArI e nibaMdha emane ja arpaNa karyo. pachI varSo sudhI samArohamAM bhAga letI rahI. paraMtu chelle gata varSe lAyajA khAte yojAyela samAroha paNA ane haMmeza yAda raheze. ramaNabhAIne chelIvAra maLavAnuM tyAre ja thayuM. mAro viSaya hato 'hopAdhyAna ane vaikalpika cikitsA prakRtio. te divase boranI ughaDatI beThake mAro nibaMdha meM rajU karyo ne samApane zrI ramarAbhAIe enI vistRta chaNAvaTa karI hatI. harI A vakhate emanA abhinaMdananI huM adhikArI banI ane mArA mATe e gauravanI vAta hatI. paraMtu A badhuM emanA kAraNe ja zakya banyuM. e samAroha, emanI sAthenI e chellI mulAkAta, emanA e zabdo huM kadI nahi bhUluM. lAyajAmAM e thoDAka thAkelA jaNAtA hatA. chellA thoDA varSothI e samArohano bhAra koI navayuvAna upADI le evI IcchA vyakta karatA hatA. tyAra pachI gata varSe rAjakoTa khAte Ayojita jJAnasatramAM e AvavAnA hatA, paraMtu nAdurasta tabiyatane kA2Ne upasthita rahI zakyA nathI evuM jANavA maLyuM. paraMtu tyAre emanI vidAya ATalI najadIka haze evuM to kalpeluM paNa nahi. huM to A varSe paNa emanA taraphathI samArohanA AmaMtraNanI rAha jotI hatI - tyAM ekAeka emanA cira-prayANanA samAcAra 'kacchamitra' mAraphata jANavA maLyA. eka UMDA bhAyAtanI lAgaNI anubhavI - eka anApaNAno bhAva anubhavyo. mArI A taddana aMgata kahI zakAya evI lAgaNI Ama to samAroha sAthe saMkaLAyelA sarvakoInI haze ja - che ja. ramaNabhAI vagaranA jaina sAhitya samArohanI to kalpanA paNa nathI thaI zakatI. mArA zokanI prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 ke abhivyakti mATe meM tArAbenane phona karyo to emaro sAmethI mane AzvAsana ApyuM. mAre ghaNuM ghaNuM kahevuM hatuM paraMtu zabdo sAtha nahotA ApatA. tyAM to tArAbahene khuda 'prabhu jIvananA AgAmI mAraNAMjali aMka mATe ramaNabhAI viSe kazuM lakhI mokalavAnuM kahyuM ne meM zaikhavAnuM zarU karyuM. paNa zuM lakhuM ? mArI aMgata abhivyaktine meM vAcA ApI paraMtu ramAbhAI viSe to hajI ghaNuM jANAvAnuM bAkI hatuM. tyAM no 19 navembarano gujarAta samAcArano eka hAthamAM Avyo, jemAM zrI kumArapALa desAIe 'IMTa ane imArata' zIrSaka aMtargata zrI ramaNabhAInI jIvana-jhalaka peza karI che, vAMcIne emanA virATa vyaktitvanA vidhavidha pAsAM mArI najara samakSa ujAgara thayA. emanuM sAdagI ane sattvazIla jIvana, ucca jIvanamUlya, aDaga karmaniSThA, kaThora saMdharSI vacce pA potAnuM ane anyonuM jIvana khIlavI jAkAvAnI emanI kaLA ane sarvathI upara janma, jIvana ane mRtyu - e traNeyane ajavALI janArI emanI AtmacetanA e badhA viSe jANyuM, manomana vaMdana karyuM ane najara samakSa emanI UMcI, ojasvI, saujanyazIla mUrti AvIne UbhI rahI. emanA UjjavaLa vyaktitvanA AbhAmaMDaLano vyApa dehAtIta hato-che. A lakhatI veLAe lakhatI veLAe - A zo emanA AziSa aMtarIkSamAMthI mArA para varasatA hoya evo bhAsa thAya che ne AMkhomAMthI azru ApoApa kharI jAya che. 'prabuddha jIvana'nA upAsaka ne 'prabuddha mRtyu'nA hAmI evA prabuddha puruSane meM mArA gharanA ekAMta khUNe ApelI aMjali che! adhyAtmaojasathI opatA jJAnanI saumya chAyAsvarUpa pa.pU. ramaNakAkA D jayazrI dineza dozI pa. pU. ramAkAkA......... eka ujjavaLa nAma..... eka prajJAvaMta pratibhA..... eka prabudhdha jIvana...... eka nakhazIla sajjanatA.... eka prasanna astittva..... eka bahuzruta zrAvaka..... jemanA guNone zabdastha karavAnuM mAruM koI ja sAmarthya nathI. teo mArA jIvanamAM parama upakArI rahyA che. pitAnA mitra hovAnA nAte ke temanA vAsabhapUrNa sahavAsanA kArako amArI rIyatA vadhatI cAlI. Aje paNa e zonuM bharaza AMkha ane aMtarane bhIjave che ane mArI jAtane temanuM guNasaMkIrtana karyA vagara rokI nathI zakatI, jJAnamArganA pravAsI banelA A vyaktie ghaNA pustako lakhyAM che. ane chelle 'jJAnasAra' e ka daLadAra graMtha, jenA mannASTakanA 14mA zlokanA 52mArthanI eka ciMtanAtmaka jhAMkhI jANe emanA vyaktittvamAM paNa pratibiMbita thatI hatI. jJAnamagnasya yaccharma tadvaktuM naiva zakyate / nopameyaM zivAzlapainIpi sasyandanadravai / / 2 / / 6 / / ] teozrInA zabdomAM ja paramArtha samajIe to.... "jJAnamAM magna thayelAnuM je sukha che te kahI (varNavI) zakAya evuM je nathI.........'' ...........natAno AnaMda zuddha, upAdhi vinAno, akhaMDa, uttarottara vizeSa camatkRti bharelo hoya che.'' 'pUraba' bilDIMganA keTalAka rahevAsIo temanI salAha levA gayA hatA te vakhate temaNe kahyuM: devI samavasarAmAM aSTaprAtihAryanI racanA kare che, to enAthI uttama racanA A jagatamAM kaI hoI zake ? tame paNa AvA uttama bhAvothI AvI racanA karavAno prayatna karo ane uttama phaLane pAmanArA bano, teozrIne maLavA AvelA sarvenA magajamAM A vAta besI gaI. alabatta e pahelAM pa.pU. gacchAdhipati A zrI jayopasUrizvarajI mahArAjA vagere AcArya bhagavaMtonI pUrva saMmatinI mahora to jarUra hatI paNa AcArya bhagavaMtane pUchavA badhA nahIMto AvelA. jyAre pU ramAkAkAnI pAse 'pUraba' bilDIMganA pAM loko garyA ane temaNe tarkabaddha rIte amArA magajamAM A vAta mUkI. Aje to e pichavAI banI paNa gaI, bhagavAna pAchaLa lagAvI paNa dIdhI ane pa.pU. gacchAdhipati A zrI caMdrodaya surizvarajI mahArAjAnA zabdamAM kahIe to ''bIemAM hajI sudhI AvI suMdara pichavAI joI nathI." AvI bharAAMdUkamAM eka bIjo prasaMga paNa saLavaLe che ke traNA mahinA pahelAM ja zrI himmatamalajI beDAvAlAnI guNasaMkIrtanikA bahAra paDI. te pustakamAM paNa je 'guNasaMkIrtana samiti' hatI te samitine paNa pU. kAko taraphathI ghaNAM ja suMdara salAha-sUcano maLelA. taduparAMta teozrIe pote paNa prabudhdha jIvananA oNgasTa 2005nA aMkamAM zrI himmatamalajI beDAvAlAnA guzasaMkIrtanano potAno amUlya lekha paNa chApyo. kevuM guzAnurAgIpaNuM !! ApaNane badhAne khyAla che ke AvA guNAnurAganA to teoe keTalAMe lekho ApyA che. pAchaLathI pU. tArAkAkI pAsethI jANavA maLyuM ke zrI himmatamalajI guNasaMkIrtana samitine ApelA salAha - sUcano jIlaceramAM besIne ApelA ane temanA para lakhelAM lekha para pathArImAM aDadhuM besIne, aDadhuM sUtA sUtA taiyAra karelo. mAsa eka nAnI mAMdagImAM paNa bahAnuM kADhIne ArAma kare jyAre pU. kAkAe to temanI potAnI takalIphano jarA paNa khyAla Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jAnyuArI, 200 prabuddha jIvana AvavA dIdhA vagara, ekadama taro - tAjagI sAthenuM lakhANa ApyuM. are ! emaNe to temanI jiMdagInA chellA divasa sudhI A jJAnayajJa cAlu rAkhelo. mAMdagImAM paNa jJAnamagna banIne zarIrane bhUlI gayA. jJAnapradAnano jIvanayajJa chelle sudhI prajvalita ' pudgalAnaMdanI prApti mATe pApAraMbha karavA paDe che je karmabaMdhamAM pariName che ane vipAkodaya vakhate duHkha ApanArA nIvaDe che.'' ................. ''saMsAranA bhautika sukho tattvasvarUpanI draSTie duHkha ja che. vastutaH bhautika sukha e duHkhano pratikAra che.'' ''saMsAramAM zrutajJAnanA AnaMdanI ke AtmajJAnanA AnaMdanI anubhUti koIka viralA bhAgyazALIne hoya che. jemaze evo anubhava karyo che teo paNa ene zabdamAM varNavI zakatA nathI. eTale e AnaMda kevo che te jANAvA mATe jAte ja anubhava karavo paDe che. ruci, zradhdhA ane puruSArthathI evo anubhava thaI zake che...'' ane jJAnayogI evA pU. kAkAnI paNa ruci, zradhdhA ane puruSArtha AtmAnA jJAnanA pravAsarUpe ja hatA... jIvanamAM ume2vAne mATe ja hatA. A AtmajJAnanI sAthe vyavahArikatA, maitrIbhAva, paropakAravRtti paNa temanAmAM eTalAM ja hatAM, koGpaNa bAbatanI pRcchA karIe, salAha mAgIe to game tevI gaMbhIra bAbata paNa saraLatAthI-sAhajikatAthI 89 samajAve. kayAreya moTapa batAvavI nahIM ane sAmAne nAnapa ApavI nahIM evI vyavahArIka dakSatA temanAmAM hatI. haMmezAM hasatuM ja moDhuM hoya, mane to vicAra thAya ke pU. kAkA kayAreya koIne gusse thayA haze kharAM ? AvA guNasabhara eka be smaraNa tAdRzya thAya che. be varSa u52 bAbunA derAsa2 (tInabattInA derAsaramAM, jyAM pU. kAkA tathA pU. kAkI paNa roja pUjA karavA AvatAM hatAM) so varSa pUrNa thatAM hatAM tyAre, pahele mALe devAdhideva tIrthaMkara paramAtmA zrI zAmaLA pArzvanAtha bhagavAna pAchaLa cAMdInI pichavAI banAvavAno lAbha 'pUramAM epArTamenTa'nA sarve kuTuMbIjanoe lIdhelo have temAM kAkAe A savAla bahu sarasa rIte sulaTAvI dIdho. ahIM pArzvanAtha DijhAInamAM viSaya che tevI ? judAM judAM maMtavyo AmAM paraMtu pU. paramAtmA sidhdhasvarUpe birAjamAna che. paramAtmAne kevaLajJAna thayA pachI teonA punyanA rAjyo e ja emanI prabudhdhatA - e ja emanI bahuzrutatA. nirAbhimAna vidvattA ane nirbhara adhyAtmikatAnA mArge cAlanAra pU. ramAkAkA jIvanane jIvavAnI eka suMdara Adarza mUkatA gayA che. jemAMno kaMIka aMza paNa pAmI zakAya e ja bhAva sAthe temane be hAtha joDIne ahIMbhAvasaha bhAvAMjali ardhuM chuM. temanA AtmAne zata zata praNAma...... acAnaka eka savAre mArA sAhityika bALamitra kavi zrI rajanIkAnta dalAlanA phona saMdezA dvArA mArA samavayaska sahAdhyAyI sanmitra priya ramAbhAInA divaMgata thayAnI jANa thaI ne bhAre AghAtanI lAgaNImAM garakAva thaI gayo. zarUAtamAM e mAnyuM nahi, paNa sanmitra DaoN. kumAra pALa desAIe gujarAta samAcAranA emanA vibhAga IMTa ane imArata'mAM lakhelo lekha vAMcyAthI e duHkhada samAcAranI khAtrI thavA pAmI... .. lI. jaya dineza dozInA sabahumAna praNAma svIkArazojI mArA vidvAna sanmitra priya ramaNabhAI ghaDaoN. dharmendra ma. mAstara (madhurama) nahoto. daMbhano aMcaLo temaNe oDhyo nahoto. niraMtara nikhAlasatAthI e zobhatA, rAgadveSa ne kapaTathI e dUra rahetA ane je koI emanI pAse mUMjhavarA darzAve to tene mArgadarzana saharSa teo ApatA, emaNe sAhitya ane dharmanA viSayamAM ghaNAM pustako lakhyAM che. varSo sudhI anusnAtaka ema.e.nuM adhyApana karAveluM che ne pIeca.DI.nA mArgadarzaka abhyAsaka tarIkeya emaNe saphaLa rIte kAmagIrI bajAvI keTalAya vidyArthIone pIeca.DI.nI upAdhi mATenuM saphaLa rIte mArgadarzana karyuM che. AmachatAM temanAmAM e aMgeno ghamaMDa dekhAto nahoto. AvA sIdhA, sAdA ne saraLa sevAbhAvI sajjana e hatA. ane pachI bhUtakALamAM sarakI gayo. ramaNabhAI vaDodarA pAsenA pAdarAnA vatanI ane huM bharUcano vatanI chatAM amAro paricaya moTapaNe thavA pAmelo. ame baMne jyAre I.sa.1950mAM muMbaI yunivarsiTInI ema.e.nI parIkSA mukhya viSaya gujarAtIne goza viSaya saMskRta sAthe ApI tyAre ja Akasmika rIte amArI paricaya thavA pAryo. kema ke tyAre AkhA jUnA muMbaI IlAkAmAM eka ja muMbaI yunivarsiTI hatI. e AjanA samagra mahArASTra ne gujarAta rAjyane AvarI letI hatI. e vakhate meM ema.e.nuM adhyayana suratanI ema.TI.bI. kaoNlejanA anusnAtaka vargamAM sAkSara zrI DaoN. viSNuprasAda bibedIne vijayarAya vaidha tathA mo. kuMjavihArI mahetA jevA sanniSTa sArasvato pAse kareluM ne ramAbhAIe muMbaI khAte pro. manasukhalAla zarvarI ne jhALAsAheba pAse kareluM Ama chatAM, tyAre saMskRtamAM niyata thayela pustaka pazaktilaka caMpu aprApya hatuM ane te mane khAsa oLakhANa na hovA chatAM ramaNabhAIe saujanya dAkhavIne e bhASAMtara sahita mokalI ApeluM, AvI temanI ajANyAneya madadarUpa thavAnI bhAvanA hatI. evA kissAmAM bIjo koI to tejo dveSa rAkhI madada na kare, paNa emanAmAM e dUrita bhAvadharmanI jaDatA nahotI, paNa tenI jIvaMtatA jhaLahaLatI hatI. nahoto. AvA sajjana ne sahAyatattpara paragaju teo hatI, e to hatA saMsArI sAdhu chatAM kuTuMbabhAvanA utkaTa hatI. temanI prakRtinuM bIjuM mAnasa lAza te vinamratA, e hatA vidvAna jainadarzananA aThaMga abhyAsI, chatAM temanAmAM e aMge jarAma ahaMbhAva teo emanuM kAma niyamita rIte pAra pADatA. emanuM zarIra paNa kasAyeluM ne nirvyasanI emanuM jIvana. vaLI kaoNleja taraphathI kahevAmAM AmAMthI emaNe ena.sI.sI.nI tAlIma paNa zAstrIya rIte lIdhelI ne e kSetramAMya kepTana ane mejaranA uccapade te pahoMcyA hatA, enuM kAraNa e ja ke je kAma e karatA te cIvaTa ne niSThAthI karatA hatA. e ja rIte emanA hAthamAM 'prabuddha jIvana'nuM taMtrIpada soMpAyuM tyAre eneya emaNe potAnI samaLI zakti ne niSThAthI karyuM ne dIpAvyuM. emAMya emaNe niyata dhorakA jALavI rAkheluM, e mATenA lekhanI pasaMdagImAM teno taTasthanA jALavatAne koInIya zeha zaramane na maThatA. e ja kAraNathI mArA varSo jUnA mitra hovA chatAM ne mArA vatana bharUcanA raheThANe AvIne Atithya mArI gayA chatAM temarI mArA keTalAya lekho 'prabuddha vana' mATe yogya na lAgavAthI parata mokalyA hatA, AvA niSpakSa teo hatA. emanAmAM temanI sUcanAo saMkSipta rahetI. pote khuda je lakhatA ne 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa karatA te sAMgopAMga abhyAsa karIne ja akSa2 pADatAM hatA. jarAya UApa re nabhAvI letA nahi. ame ema.e.mAM sAthe vAMcatA, paNa mArAthI e vadhAre tejasvI buddhinAM ane sUkSma tIvra smaraNazakti Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 dharAvatA hovAthI 1950nI ema.e.nI parIkSAmAM gujarAtI viSayamAM emAM na karatA. sauthI vadhu guNa meLavanAra tarIke sAkSara zrI ba. ka. ThAkora suvarNacaMdraka AvA ziSTa saujanyazIla vidvAna sanmitra e hatA. emanI ciravidAya emane prApta thayelo. enuM emanAmAM jarAya abhimAna nahotuM. e hatA chatAM emanI yAda dhUpasaLInI mIThI sugaMdhanI jema cittamAM ne jIvanamAM mitabhASI ne mitavyathI. kAyama mATe ghUmarAyA karaze. e sanmitra vibhUtine vaMdana ho ne emanA patravyavahAramAM e niyamita rahetA. emane lakhelA patrano javAba AtmAne zira zAMti maLo e prArthanA. ApavA jevo hoya to tarata ja e lakhatA, paNa jarAya binajarUrI laMbANa amArA ramaNabhAI I paulomI prakAza zAha pU. ramaNabhAI eka prakharatatvaciMtaka hatA. temanA mukhamAM sarasvatIno hato. vAsa hato. samatA ane sAdagI ane saraLatA jenA jIvanA sUtra hatA. teo puSkaLa ramUjI TucakA kahetA - mane yAda che ke ame norvethI eka pU. ramaNabhAInI ciravidAyathI AkhA jaina samAjane, jaina yuvaka saMghane pustaka lAvelA. emaNe e vAMcyuM ane norve sAthe premamAM paDyA. ane amane badhAne khADo pUrAya paNa khoTa na pUrAya evI khoTa pAsaporTanI pAMkhe' pustaka vAMcatA ema ja lAge ke ApaNe e ja dezanI paDI che. saphara karI rahyA chIe. mArI dIkarInA lagna prasaMge mane cUMdaDI ane cUDI tA. 24-10-2005nA emanA dehavilayanA samAcAra IjharAyalamAM piyarethI mokale tevI rIte mokalI te kema bhUlI zakAya? AvA to keTalAya maLyA, dUra beThe emanA vicAronA vamaLamAM aTavAyA ane pU. ramaNabhAI prasaMgo AMkha AgaLa tAdrazya thAya che. sAthenI amuka ramUjI paLo yAda karIne emanA saMsmaraNo yAda karyA. pU. tArAbena amArA maMDaLamAM "zrI Atmavalla maMgala maMdiramAM mArA ahobhAgya hatA ke pU. tArAbena ane pU. ramaNabhAI mane eka amArI sAthe TrasTIgaNamAM che - pU. ramaNabhAI haMmezAM amane dareka putrI mAnatA hatA. varSothI vAlakezvara para rekhA bilDiMgamAM rahetAM ane kAryamAM protsAhita karatAM. maMDaLanI dareka pravRttimAM rasa dharAvatAM - Aje sAme ja dolataniketanamAM huM rahetI. dararoja bapore 12 vAgyAnA sumAre emano ramUjI svabhAva - mane to sukhaDI gAMThiyA bahu bhAve - e zabdo pati, patnI pUjA karavA jatAM. ramaNabhAI tArAbenano khUba khyAla mArA kAnamAM gUMje che. rAkhatA, tArAbenanA paganI takalIphanA hisAbe rasto oLagavA hAtha ame prabuddha jIvananI AturatApUrvaka rAha joIe. dareka lekhamAM pakaDIne madada karatA. ghaNIvAra huM paNa moDI jatI tyAre pUchuM ke ramaNabhAI harahaMmeza navIna viSayanI saraLa rIte chaNAvaTa karI hoya. gayA paryuSaNa kema tame dararoja A samaye! to ramUjamAM kahetA ke bhagavAna ApaNA vyAkhyAnamALAmAM emano phakta avAja sAMbhaLIne hRdaya bhAvavibhora mATe A samaye phrI hoya (giradI nA hoya) eTale temanA sAthe DAyarekTa thayela, have temanAM prabhAvazALI avAja vyAkhyAnamALAmAM sAMbhaLavA vAto karI zakAya. khUba zAMtithI ane samatApUrvaka pUjA ane caityavaMdana nahi maLe te vicAre che, gamagIna bane che. dareka vyAkhyAnano sArAMza karatA. thoDA vAkyomAM kahevo e ja emanA jJAnanI lAkSaNiktA hatI. mArI moTI putrI cI. maniSA (je Aje A duniyAmAM nathI - 6 varSa Aje pU. ramaNabhAInuM zarIra ApaNI vacce nathI paNa AtmA to pahelA mRtyu pAmI che) skUlamAM jatI. karATe bleka belTa hatI. jyAre che. emaNe ja AtmA viSe ghaNuM jJAna karAvela. emanI aMtima paLonI zIkhatI tyAre ramaNabhAI rastA para paNa karATe ekazana kare ane pUche ke vAto bena zailajA pAsethI sAMbhaLI - pote jJAnI ane RSipuruSa hatA beTA joje sAsuno sADalo karATethI nA phADatI. mazkarI karI tene khUba tethI temano AtmA to jarUrathI ane khAtrIpUrvaka kahI zakIe ke ucca sthAne ja protsAhana ApatA. nAnA sAthe nAnA thavuM evo emano svabhAva birAjamAna haze. prabhu e AtmAne parama zAMti bakSo ! . DaoN. ramaNabhAInuM vaktavya jIvanano eka lhAvo 1 bhAratIbahena zAha pU. ramaNabhAInI vidAyathI jaina samAjano eka mahAna sitAro kharI teo eka premALa, dharmazraddhALuM, uttama vicAra dharAvatA, gaMbhIra paDyo che. emanI khoTa acUka lAgaze. emano e hasato cahero, tejasvI paragaju ane jJAnanA to bhaMDAra hatA. emanuM jJAna to evuM hatuM ke mukha kyAre pAra bhulAze nahi.' duniyAnA koIpaNa viSaya para teo sahajatAthI carcA karI zakatA. jaina yuvakasaMghanI vyAkhyAnamALAmAM huM chellA 35 varSathI jAuM chuM. Apane kAMInA samajAya ne emanI pAse gayA hoIe to evI ekapaNa vyAkhyAna meM choDyuM nathI. pahelI haroLamAM ja huM besuM chuM. dareka saraLatAthI samajAvI de ke ApaNA dila dimAgamAM e chavAI jAya. varSe navA navA vaktAone judA judA viSayo ApIne ApaNI samakSa hasatAM hasatAM ghaNI agharI samasyAno ukela lAvI de. emanuM vyAkhyAna e lAvyA che. ApaNane sAMbhaLavAnI e taka maLI te badala ramaNabhAIno sAMbhaLavuM eka anupama lahAvo hato. saraLatAthI, sacoTa dAkhalAo AbhAra. teo varSa daramiyAna sArA vaktAo lAvavA khUba ja mahenata sAthe, kaDIbaddha (poInTa Tu poInTa) ane haLavI rIte apAtuM emanuM karatA. huM to eka sAmAnyagaNanI zrotA chuM. kyAreka koI vyAkhyAna na vyAkhyAna sAMbhaLavuM e eka jIvanano lahAvo hato. prabuddha jIvanamAM samajAya to paNa te vaktAnuM vaktavyane aMte saMkSipta paNa mArmika emano taMtrIlekha vAcavAnI khUba majA AvatI. enI te rAha jotI samAlocanA ApatA. AkhI vastuno nIcoDa khUba ja sarasa rIte kahetA. jyAre e patrIkA (megejhina) Ave? teo je viSaya para lakhe te khUba ja A maMca parathI mane to ghaNuM jANavA e zIkhavA maLyuM che, te badala uMDANathI, vistArapUrvaka samajAvatA. vyakti mATeno lekha hoya to enI aMta:karaNathI ramaNabhAIno AbhAra. badhI ja nAnImoTI Adato ane prasaMgo AlekhatA. eTaluM jhINavaTathI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 - prabuddha jIvana lakhatAM ke ApaNane lAge ke ApaNe to e vyaktine oLakhIye ja chIe. pravAsa daramiyAna basamAM paNa jJAna sAthe gammata karAvatA. rasto kyAM pAsaporTanI pAMkhe" pustaka vAMcatA to evuM ja lAge ke huM to pUrI kapAI jato e khabara nA paDatI. ghaNIvAra hasatAM hasatAM kahetA ke tame duniyAnI saphara karI AvI. A.... ja to emanI khUbI hatI. to rAtre AkAzamAM tArA juo cho, paNa huM to divase paNa 'tArA' ramaNabhAI sAthe karelo pravAsa e mArI jiMdagInI yAdagAra kSaNa jouM chuM. kharekhara mArA mATe tArAbena-ramaNabhAI eka Adarza ane banI gaI che. huM emanI sAthe dozIkAkAnI AMkhanI hospiTala - premALa daMpatInuM udAharaNa che. cikhodarA, ANaMdanI bAjumAM AvelI che tyAM saMsthAnI projekTano ceka tArAbena-2maNabhAI e mArA moTA dIkarAnA (ketana-preraNAnAM) ApavA sAthe gaI hatI, tyAre teo eka dIkarInI jema mArI nAnI- 11-3-1993 jena vidhi pramANee lagna karAvyAM hatAM. khUba ja moTI dareka bAbatanuM dhyAna rAkhatA. tyAMthI ame AjubAjunAM nAnA- samajaNapUrvaka vidhi karAvI hatI. te vakhate saMtAnone paNa jenadharmanI nAnA gAmaDAMnI mulAkAta lIdhI hatI. tyAM AMkhanA oparezananA kempa mahattA samajAI hatI. AvA mahAna daMpatInA AzIrvAda pAmIne emanuM rAkhyA hatA. teo dIvo pragaTAvIne kempanI zarUAta karatA. ramaNabhAI- jIvana dhanya banI gayuM che. emano A upakAra huM kadI nahIM bhUluM. tArAbena dIvo pragaTAve tyAre mane paNa bolAvIne e kAryanI sahabhAgI pU. ramaNabhAI to eka saMsArI sAdhu hatA. emanI divyadRSTi, banAvI hatI. AvuM koNa kare ? kazeka bolavAnuM hoya to tarata ja kahe - saraLatA, mahAnatA ane nikhAlasatA kyAreya nahi bhulAya. bhAratI be zabda bola tArI himmata khUlI jaze. Avo prema ane mamatA mArA emane koTi koTi vaMdana..... have kyAM maLaze.? e pravAsa to huM mArI jiMdagImAM kyAreya nahi bhUluM. prabhu emanA AtmAne cirazAMti arpe. adano AdamI - zrI ramaNabhAI D nIrubena rAvaLa ane girIzabhAI paTela muMbaI jaina yuvaka saMgha dara varSe dharatI khUMdavA nIkaLe che. nAnA nAnA che. tathA samAjanA kAryakartAonA kAryamAM kAryanA dIvaDAmAM tela pUravAnI gAmaDAmAM, kayA khUNAmAM dIvaDA TamaTame che? dIvaDAmAM tela khUTayuM che, anokhI adA. dIvaDo jalatI rAkhavo che, tene zodhavAnuM kAma A saMghano Adarza. bALako sAthuM muMbaI vyAkhyAnamALAmAM javAnuM thayuM. so saMghanA Avo bhamato saMgha eka divasa khAkhariyA TappAnA nAnakaDA hAjIpura svajanoe bALakone prema ane hUMpha pUrA pADavA. nIrubena, caMdrakAntabhAI, gAmamAM AvI pahoMcyo. nIrubena, koThArIbhAI, mInAbahena,jhaverIbhAI ramAbena, ramaNIkabhAI vagere svajanoe to bALakone temanAM ghare laI ane ramezabhAI. sAva sAdA, saraLa ane namra evA ramaNabhAI. sauprathama gayA ane sAthe bhojana paNa lIdhuM. Avo A saMgha parivArano prema mitro sAthe maMthananA daravAjAmAM pravezyA. cokIdAra sAthe vAtacIta karI, aMtariyALa gAmaDAMnA garIba vikalAMga bALakone maLyo. bALakone maMthananA kAryAlayamAM AvyA. namratAthI bolyA, "nirubenane maLavuM che," Arthika sahAya ghaNI sArI maLe te mATe ramaNabhAI e amArA bALakonI huM tyAM hAjara hatI. meM temane AvakAryA. prAthamika ziSTAcAra bAda je banAvaTo che tenuM tyAM pradarzana bharavA paNa sUcana karyuM. temanI banAvaTane tarata ja temaNe kahyuM, "A tarapha AvyA hatA ApanI saMsthA vize sAMbhaLyuM loko samakSa mUkatAM ane loka heyA sudhI emanI vedanAne pahoMcADatA, hatuM tethI thayuM Apane tathA ApanA bALakone maLIe." temanA zabdomAM bALakone biradAvatA. jenA pariNAme vyAkhyAnamALAnA tamAma varSomAM IMtejArI tathA bhAvanA pragaTatA hatA. ame saMsthA darzanamAM gayA. saMsthA sauthI zreSTha nANAMkIya sahAya maMthanane maLI. eTaluM ja nahi, bALakonI darzana khUba ja rasaprada rIte karatA jAya, bALakone maLatA te pUchatA vidAya vakhate sau svajanoe bALakone eTalo badho prema Apyo che ke hatA, "kyAMthI Avo cho! tAruM nAma zuM che? AvuM janmathI ja che ke muMbaI choDatAM bALakonI AMkho azrubhInI thaI gaI. kema? kuTuMbamAM koNa koNa? ahIM kyArathI cho? ahIM phAve che? saMgha parivAra sAthe ramaNabhAI dAna rUpe maLela ceka enAyata karavA madhuravANImAM bALakone pUchatAM jAya ane mAthe hAtha mUkatAM jAya. jANe AvyA tyAre paNa temanA sAkSara ane vidvAna patnI tArAbenane paNa potAnA svajanane maLatA nA hoya! hasatAM hasatAM ja vahAlathI vAta sAthe lAvelA. vikalAMga bALAono sAMskRtika kAryakrama nihALIne murabbI karavI, vahAlathI vAta karavAnI emanI chaTAthI sau prabhAvita thayA. zrI tArAbene paNa bALako mATe khUba ja upayogI evuM pravacana ApyuM. sAthe Avela sau mitrone paNa temanI A chaTAmAM rasa paDato hoya tema sau zrotAnI AMkhamAM AMsu AvI gayA. baMne daMpatInA hRdayamAMthI mArA sI temAM TApasI pUratAM eka eka vibhAgane, eka-eka kAryane ane bALako mATe pArAvAra sneha ane lAgaNI nItaratAM hatA. temano A vanaspatine paNa teo nihALatA jatA hatA. sAthe sAthe kudarata ane prema harahaMmeza maMthana parivAramAM jIvaMta raheze. jyAre jyAre muMbaI javAnuM bALakonA samanvayane samajAvatA hatA. bALaka ane emAMya vikalAMga thAya tyAre te haMmezAM kahetA-bahena tame vyAkhyAnamALAmAM hAjarI Apo bALakane ApaNo kevI rIte sAcavavA, temane zreSTha prema Apavo, vaLI cho, ane saune maLo cho te khUba ja game che, saMbaMdha moTI mUDI che. tene badhA ja bALako karatA vadhAre prema karavo te temanI sAthenAM saMvAda saMsthAnA bALakonA samAcAra paNa pUchatAM, bALAonA vikAsa aMge hajIe mane yAda che. temanI e mulAkAta tathA bALaprema mArA sevAyajJanI pUchaparacha karatAM ane keTalIka bALAonA nAma sAthe samAcAra pUchatAM. mahAmUlo saMdeza che. saMsthAmAMthI saue vidAya lIdhI. ane TUMka samayamAM Avo prema emanA hRdayanA UMDANano sI bALAo mATe hato, je mAnava "ja saMghamAMthI patra Avyo ke paryuSaNa vyAkhyAna mATenI 2001-02 sAla mATe udAharaNarUpa banI raheze. . mATe amoe ApanI saMsthAnI pasaMdagI karI che. A temanI dIrdhadaSTi maMthana- apaMga kanyAsevA saMkula, hAjIpura Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 pU. ramaNabhAI - preraka, vaMdanIya vyaktitva || maMgalA abhacakAMta mahetA (U.K.) jIvana pachI mRtyu to che ja, paNa DaoN. ramaNabhAI zAha jevI vyakti sAyalA AvatA. AzramavAsIo paNa emanA jJAnano lAbha letA ane to amaratva prApta karI le che. emanuM jIvana eTale eka saphaLa manuSyatva! emanuM pravacana yojAya tenI rAha jotA ! tyAMnA nokara-cAkarIno prema hajAro lokoe emanI pAsethI prema ane preraNA meLavI haze. pU. tArAbena paNa emane maLyo hato; badhA emanuM kAma karavA tatpara rahetA. ane ramaNabhAInuM umadA sahajIvana eTale vAMcana, manana, ciMtana ane pU. ramaNabhAIno pravAsazokha to gajabano hato ! moTA bhAganA lekhanathI zaNagArelAM phUlonI banelI hAramALAnI sugaMdha ! badhAM mANaso to 'holI De' karI Ave paNa zuM joyuM, jANyuM ne meLavyuM ke lagabhaga 47 varSanA temanA paricaye amArA jIvanamAM paNa sugaMdha mANyuM enI temane potAneya khabara na hoya ! ramaNabhAI to pUrA phelAvI che. 1958 thI huM ane bIjA varSe mArI bena sudhA sophiyA abhyAsI, eTale ke jyAM jAya te dezanI dareka vigato, itihAsa, kolejamAM bhaNavA AvyA tyArathI temanI sAtheno paricaya vadhatAM vadhatAM bhUgoLa, loko, temanI saMskRti, khAsiyato vagere barAbara joI, tapAse eka kuTuMbaprema rUpe pariNamyo che. nAirobI (keniyA) ke laMDana (U.K.) ane tAravaNI kare ! dareka pAsaporTanI pAMkhe'nA vAcakane Ano khyAla Ave eTale amane yAda kare ane ame hoMzehoMze emane maLavA jaIe ! Avyo haze. emanI sAthe pravAsa karavo eTale eka lahAvo ! sAhasa kyAreka amArI sAthe paNa rahe ! banne jagyAe emanA dhArmika pravacano ane AnaMda ! (U.K.) mAM mAncesTa2, leka DisTrikTa ane dhruva pradezanA yojAya eTale tyAMnA dharmapremI bhAI-bahenone e apUrva lAbha maLato. AisalenDa tema ja mArA pati abhaya sAthe norvenI tema ja bhAratamAM lesTaramAM jyAre derAsara baMdhAvyuM tyAre DaoN. naTubhAI zAhe DaoN. ramaNabhAIne zaMkhezvara ane pAlitANAnI jAtrAo amArA mATe avismaraNIya banI mArgadarzana mATe bolAvelA ane e traNeka mahinA daramyAna laMDanamAM raheze bIjA amuka dezomAM javAnI preraNA ane utsukatA amane amArA rAjacaMdra satsaMga maMDaLamAM avAranavAra padhArI, svAdhyAya karAvatA emanA pravAsalekhomAMthI maLI hatI. emanA pravAsa lekho na vAMcyA tyAre temanI sAthe dharmanA vividha prazno carcAtA, jemAMthI dharmanuM uDuM hota to ame tyAM kadAca na gayAM hota ! 'prabuddha jIvana'nA emanA jJAna sAthe dharma tarapha rUcI paNa keLavAtI ! jainadharma ane tIrthakara bhagavaMto agralekhomAM je parsanala Taca' che ethI vAMcavA bahu game che ane pratyeno gADha prema emanI vANImAMthI avirata nItarato ! AtmiyatA lAge che ! jANe ApaNI sAthe besI vAto karatA hoya ! 1992mAM teo amane sAyalA zrImad rAjacaMdranA AzramamAM maLavA amArA laMDananA satsaMgamAM "prabuddha jIvana'nA lekho, khAsa karIne AvyA hatA tyAre temane amArA zrIguru pa. pU. bApujI sAthe paricaya dharmaviSayaka lekho ghaNIvAra vaMcAya che ane jJAna sAthe AnaMda maLe che. thayo. hIrApArakhu pU. bApujI e emane zrI yazovijayajI kRta zuM lakhavuM ane zuM nahIM ? pU. ramaNabhAI sAdhu na banyA paNa adhyAtmasAra'nuM gujarAtImAM anuvAdana kArya temane soMpyuM. te temaNe sAdhanAmaya jIvana jIvI gayA ! eTale ja emanuM mRtyu paNa mahotsava ja emanuM atyaMta vyavasAyI jIvana chatAM premathI svIkAryuM ! pachI to banI gayuM ! tArAbena ane emanA parivAranA paricayathI amAruM jIvana "jJAnasAra'nuM lakhANa paNa thayuM. e batAve che ke temano jainadharma pratyeno dhanya banyuM che ane amArA samagra jIvanamAM pU. ramaNabhAInuM smaraNa prema keTalo utkRSTa hato ! banne graMthanA lakhANArthe teo muMbaInA preraNA ane utsAha ApatA raheze ! dhamAliyA, ati vyasta jIvanamAMthI nivRtti laI varSamAM traNeka vAra jaina sAhityanA abhALubhavI sAkSara D nareza zAha, mInA zAha (U.S.A.) zrI ramaNabhAIno prathama pratyakSa svAnubhava sane 1988mAM temanA khoTa sarvane sAlavAnI. amerikAnA pravAsa pravacana ane vArtAlApamAM thayela. Jain Centre jaina samAjane sva. ramaNabhAIe uttama koTInuM sAhitya-dhana arpaNa of New YearmAM temanI AgavI zailI ane talasparzI ciMtanathI amo karela che. temanI aparigrahanI bhAvanA anumodanIya che ke temanA prabhAvita thayAM je amAruM saubhAgya che. sva. ramaNabhAInuM jaina dharmanA sAhityanA copy-Right rAkhela nahi. kAraNake teo vyApArika dhoraNe pracAra ane prasAramAM amUlya yogadAna che. jaina senTaranA pAThyapustakomAM kAma notA karatA paraMtu sAkSAta sarasvatI svarUpe alaukika prasAda sarvane teoe aMtyuttama phALo ApI jaina zAsananI prabhAvanA karela che. amane ApatA hatA. "prabuddha jIvana'mAM taMtrI tarIke teonuM AgavuM sthAna prasaMge prasaMge temanuM mArgadarzana prApta thAtuM jenA ame atyaMta ANI hatuM. chIe. dharma jevA gaMbhIra viSayamAM temanI zailI suMdara, sacoTa, sarala vitarAga devanA nirUpita sat tatvanA pracAra, prasAra, pravacana ane sahaja hatI. teo jaina sAhityanA AtmAnubhavI sAkSara hatA. ane temanA deDha saMskAro ane Atmika unnati mATe teo sadA jAgRta vidyAlayathI mAMDI, sarve dhArmika pravacanomAM temanI vitarAga vANI cetana- hatA. zikSaNazibira ane dharmaciMtanamAM teonuM adbhuta yogadAna hatuM. sparzI hatI. zrI rAkezabhAI jhaverI jevA bahuzruta ane anekanA gurusthAne temanA sadgatuM AtmAne salUdeva, guru ane dharmanA Azraye satvara birAjamAna vyakti temanA vidyArthI hatA. A hakIkatanuM samarthana Ape niHzreyasa dazA saMprApta thAya tevI prabhune maMgala kAmanA. jaina senTara che ke teo keTalA jJAnI hatA. AgamanA abhyAsI hatA... ane (N.Y.) vatI amo temanA sarva kuTuMbIjano ane saMsthA pratye hArdika zAsanadevanA sevaka hatA. zAsanano marma ane arka zAstramAM che te AvA saMvedana vyakta karIe chIe.' jJAnIo samartha rIte samajAve che. AvA sva. ramaNabhAInI uNapa ane Jaln Centre - New York, U.S.A. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana utkRSTa kalyANa mitra vijaya dozI jaina sTaDI grupa opha zArloTa, sAMbhaLatA AvyA chIe. pU. zrI ramaNabhAInuM vyAkhyAna aMgenuM vivecana, zArloTa, northa kerolAinA, yu.esa.e. amArA saMghanA sarva sabhyonAM heye vaseluM che. teo jANe amArA eka amArA saMgha vatI zraddhAMjali...' khUba paricita vyakti banI gayA che. murabbI zrI ramaNabhAInAM dehavilayanAM samAcAra, amArA saMghane .. kAza AgAmI varSomAM teono avAja, temanuM vizleSaNa tathA mATe eka dharmamitra, vidvAna, vivecaka tathA jaina dharmanAM sUkSma viSayone dhArmika viSayo paranuM amUlya vivecana zuM sAMbhaLavA nahIM maLe? mana saraLa banAvI, potAnI viziSTa zailImAM samajAvanAra, eka utkRSTa jANe mAnatuM ja nathI. pUrva varSonI keseTo keTalI amUlya che tenuM sacoTa kalyANa-mitra gumAvyA barobara che. aMgata rIte, pro. ramaNabhAI mArA darzana tAdaza thaI AvyuM ! bhAvathI zrI ramaNabhAInuM sAnnidhya mANatAM st.Xavir's College mAM gujarAtI viSayanAM prAdhyApaka paNa hatA. muMbaI ja rahIzuM. teono to phakta dehathI ja vilaya thayo che ne ! jaina yuvaka saMgha dvArA pragaTa thatI vyAkhyAna mALAnI keseTo, chellA vIsela vijaya dozInAM varSothI paryaSaNa daramyAna niyamita rIte amArA saMghamAM amo sau AtmabhAve vaMdana saujanyazIla sAkSara DaoN. bahecarabhAI paTela nehI mu. prA. DaoN. ramaNabhAI zAhanA duHkhada nidhananA samAcAra bIjA koI parIkSaka hota to, amerikA jaI AvyA pachI nirAMte 'thisisa' jANI huM ghaDIka to zokasaMmUDha thaI gayo. AvA saujanyazIla, vidyAvaMta tapAse ne "vAIvA' paNa pachI le. emAM mahinAo vItI jAya, ne ane zIlavaMta vidvAnanI ciravidAya 2DAvI de evI che. amArI peDhInA pariNAma laTakatuM rahe. paNa A to zANasAheba, emaNe to samayasara murabbIo eka pachI eka vidAya thatA jAya che e duHkhada che. mu. Do. hevAla mokalAvI dIdho ane sAthe sAthe 'vAIvA' mATenI azaktino anAmIsAheba ane DaoN. madhurama sAheba e baMne murabbIonA e khAsa patra paNa lakhI dIdho eTale vaikalpika vyavasthA thaI ne satvare pariNAma mitra. e baMnene kAraNe ane saMzodhana-adhyayana ane adhyApakIya jAhera thaI zakyuM. A emanI mArgadarzaka zikSaka ane pIecaDInA parIkSaka vyavasAyane kAraNe e paNa mArA snehI murabbI mitra banI rahyA hatA. tarIkenI namUnedAra niSThA! pelI murabbI tripuTImAMthI e mahephila choDIne cAlyA gayA ethI hRdaya : emaNo adhyApaka tarIke ujjavaLa kArakirdI ghaDI. amadAvAda ane vedanAthI bharAI gayuM. AvA snehALa sajjana ane saMniSTha vidvAna muMbaInI kolejomAM adhyApaka - prAdhyApaka tarIke uttarottara pragati karI prAdhyApaka ane dArzanika abhigama dharAvatA lekhaka A yugamAM sulabha muMbaI yunivarsiTImAM prAdhyApaka - adhyakSapada zobhAvyuM. emanI sevA nathI. ethI ja to emanI ciravidAya vizeSa vasamI thaI paDe che. prazasya hatI. zikSaNajagatanAM koI dUSArA emane sparzI zakyAM nahi. emanI zaikSaNika kArakirdI ujjavaLa hatI. manasukhalAla jhaverI puruSArtha ane niSThAthI AgaLa vadhyA. mahenata karavAmAM pAchA na paDyA. jevA vidvAna vivecaka prAdhyApakanA e priya ziSya. paNa zikSaNa, sAhitya, patrakAratva, samAja ane dharma kSetre saMniSTha sevA ApatA DaoN. ramaNabhAIe vivecaka karatAMya saMzodhaka thavAnuM vizeSa pasaMda karyuM. ja rahyA. emano karmayoga ane dharmayoga AdarapAtra. dharmathI viruddha e madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA e saMmAnya saMzodhaka- vivecaka. emAMya kazuM ja karatA nahIM. e dhIra-gaMbhIra ane saujanyasabhara vyakti hatA. jaina sAhityanA to e gaNamAnya niSNAtuM. Aje jyAre madhyakAlIna ethI saunA AdarapAtra rahyA. yuvakonA Adarza banyA. emanI saphaLa sAhityanA niSNAto ane saMzodhako khAsa rahyA nathI, tyAre amArI kArakirdImAM emanAM zrImatI prA. tArAbahenano sahayoga sadhAtAM sonAmAM jevA madhyakAlIna sAhityamAM kAma karanArA mANasone emanI khoTa suMgadha bhaLI. ApaNAthI AnaMdabherI pelI kalApInI kAvyapaMkti bolI bahu sAle. huM emane mArAM "saMzodhana ane adhyayana', "AviSkAra', javAya ! prabhAva" jevAM saMzodhana lekhasaMgrahanAM pustako mokalAvuM, tyAre emano "aho, kevuM sukhI joDuM kartAe nImyuM dIse......... ane emanI mArI pITha thAbaDato premapatra avazya Ave ja. amAro nAto A saMzodhana- ciravidAyathI e prasanna, madhura ane vidvattApUrNa dAmpatya khaMDita thayuM adhyayana vivecanano hato, ane te madhura hato. emanA saMbaMdhamAM jIvananuM tenI vedanA paNa gamagIna karI mUke che. A karmavipAka nathI, paNa kALanI mAdhurya ja anubhavAya. - gati che. DaoN. ramaNabhAI DaoNkTaronA paNa DaoNkTara hatA. pIeca.DI.nA DaoN. ramaNabhAI prA. manasukhalAla jhaverInA jevA prabaLavAmIna mArgadarzaka tarIke emaNe prazasya sevA ApI che. vidyArthIne sAcuM hatA. paNa khUba abhyAsI, nikhAlasa ane saraLa madhura vaktA hatA. e mArgadarzana Ape, huMpha Ape, protsAhana Ape, apAra sahAnubhUti svastha ane samatola vidhAno kare. ugratA jarAya nahi ne namratA abhibhUta dAkhave, e uttama kAmanA AgrahI, paNa amArI jema ugra na bane. kare evI. tArAbahenanI vAgmitA AMjI nAkhe evI. ethI eka maMca emanI uSmA dajhADe nahi, bhAgyazALIne AvA "gAIDa' maLe. e uparathI beune sAMbhaLIe tyAre lAgeH anyonya kerI nyUnatA pUre anuguNa vidyArthInA phrenDa, philosophara enDa gAIDa' banI rahe. emanA ja nahi daMpatI. zuM jIvanamAM, ke zuM sAhitya-zikSaNAmAM emanuM paraspara, sahAyaka bIjAnA vidyArthIne paNa madadarUpa thAya. pIeca.DI.nA parIkSaka tarIke ane paraspara poSaka-pUraka yugma - Adarza gaNAya evuM hatuM. e ubhayanI paNa AdarapAtra. keTalAka parIkSako asahya vilaMba kare che. paNa DaoN. dIrgha sAhitya-zikSaNa-samAjasevA paNa aitihAsika rIte noMdhapAtra che. zAha sAheba khoTo vilaMba na kare ane vidyArthIne samyapha nyAya kare. mu. zrI ramaNabhAI mAnava - saMbaMdhanA snehALa sajjana hatA. vidyArthInuM pariNAma potAne kAraNe aTake ke vilaMbamAM paDe evuM na banavA amArA kahevAtA sAkSaronAM mAnavIya apalakSaNo emanAmAM na maLe. de. mArI pIeca.DI.nI vidyArthinI prA. DaoN. pratibhA zAhano mahAnibaMdha emano mAnavIya abhigama AkarSe. patrano uttara satvarene spaSTa Ape. emanI pAse parIkSaNa mATe gayo hato. emane amerikA javAnuM hatuM. pustaka bheTa mokalIe, to tenI pahoMca sAthe emanuM karyAyitavya paNa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 hoya. varSo pachI maLe toya ajANyA na bane, umaMgabhera umaLakAthI sAhityakSetre emanA saMzodhana-adhyayana vivecananA graMtho to bheTI paDe. amadAvAdamAM emanuM sanmAna hatuM. huM to chApAmAM vAMcIne gaNanApAtra che ja. paNa pravAsa sAhityamAM emanuM pradAna aitihAsika ja gayo hato. huM emanA prati jAuM tyAM to e ja dhasI AvyA ane cina jevuM banI gayuM. ApaNA prAdhAnya dezonA pravAsa graMthomAM emano A naMda bheTI paDayA! AvuM nehabharyuM milana varSo sudhI vAgoLavA 'pAsaporTanI pAMkhe' pravAsagraMtha enI sAMskRtika mAhitI ane sAhityaka cAle. teo, ajAtazatru ane sarvamitra sadagRhastha hatA. bhASAzailIne kAraNe eka sImAstaMbha jevo banI rahyo. ApaNA pravAsa "prabuddha jIvananAM taMtrI tarIkenI temanI sevA kemeya nahi visarAya.. - sAhityano Alekha enA ullekha vinA aparyApta gaNAya. ema ja rava. cImanabhAI cakubhAInA e sabaLa anugAmI banyA. dharma - jIvana mAM emanAM rekhAcitro paNa adhikRta ane sa-rasa che. - ciMtana sAthe jaina sAhitya ane sAhitya - kalA - vivecana - ' 'emaNe sAhityika, zaikSaNika, sAmAjika ne sAMskRtika sevAthI, rekhAcitrAdIne paNa mahattva ApyuM. DaoN. anAmI sAhebanI sAhityaprasAdI jIvanane ujjavaLa karyuM ane je te kSetramAM smaraNIya pradAna karyuM. jena samAjane emaNe 'prabuddha jIvana' ane 'paryuSaNa vyAkhyAnamALA' jevI to kharI ja, mArA jevA keTalAka mitrone paNa emAM lakhatA karyA. pAchA anekavidha sevA dvArA ciraMjIva pradAna karyuM ane babbe peDhIonA taMtrI tarIke paNa taTastha ne uccagrAhI, meM ekavAra sUcana karyuM ke huM jIvanaghaDataramAM phALo Apyo. sAhitya-zikSaNa kSetre paNa vidyArthIone 'uttarAdhyayana' para lakha, tA mana spaSTa kahyuM ke A varSa nA amArA adhyApakonI peDhIonA ghaDataranuM kArya karyuM. e eka saMniSTha zikSaka vidvAna munio ane sujJa jena bhAvako vizeSa adhikArI che. emaNo ane upadezaka hatA. nehALa saujanyanA svAmI hatA, vidyAvaMta ane 'prabuddha jIvanane jaina dharma - sAhitya - tattvajJAnathI vizeSa jIvanaprabodhaka zIlavaMta sAkSara hatA. jaina dharma - sAhityamAMnuM emanuM pradAna kemeya banAvyuM, ne jainetara jijJAsuone paNa rasika jIvanapAtheya pIrasyuM. nahi bhUlAya. kevo pAradarzaka ane pavitra mAnava- AtmA hatA e! e emanuM smRtismAraka banI rahyuM. emanI dharma - sAhitya sevAnuM evA nirabhimAnI, saMniSTha, sIdhA-sAdA, saumya ane saujanyazIla e mAdhyama hatuM. sAkSarane sAdara vaMdana! gRhasthI saMta ramaNabhAI 1 naTavarabhAI desAI - zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA prANasamA AdaraNIya ramaNabhAI temanA putra tathA putrInA vaktavyathI jANyuM ane teo navA navA ramUjI prakAMDa vidvAna tathA eka Adarza vyakti hatA. teo spaSTavaktA tathA TucakAo ane daSTAMtonA cAhaka hatA te jANI khUba AnaMda thayo. nikhAlasa svabhAvanA hatA. temanI sAdAI, saraLatA tathA saccAI koIne zUka vidvatA nIrasa lAge paraMtu temAM thoDI haLavI vAto tathA hAsyane paNa sparzI jAya tevI hatI. ADaMbararahita,khUba ja vAstavika daSTIvALA vaNI levAmAM Ave to janasAmAnyane temAM rasa paDe. sadgat ramaNabhAImAM ramaNabhAI temanI vidvatAno dekhAva karyA vinA khUba haLavAzathI potAnuM A khUbI hatI. maMtavya rajU karatA. varSo sudhI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM Ayojana tathA mAro temanI sAtheno aMgata paricaya khuba ja TUMko hato ane te temaNe saMcAlana pramukha tarIke karyuM. aneka vidvAna vaktAone judA judA paryuSaNa vyAkhyAna dvArA thayela. paraMtu mane temanA pratye AdarabhAva hato viSaya ApI atyaMta suMdara pravacana goThavyA ane AkhA muMbaImAM A ane mane paNa temanA taraphathI haMmezAM nizvArtha prema maLela te mAruM sadbhAgya vyAkhyAnamALA atyaMta lokapriya thaI teno pUro yaza sadgatu ramaNabhAIne hatuM. samAjamAM AvI AdarapAtra vyakti khUba jUja hoya che. ane temanI phALe jAya che. vidAya ApaNane saune vasamI lAge te svAbhAvika che. paraMtu temanI temano samagra parivAra para vidvatAne varelo che ane temanAM patnI suvAsa ane yAda haMmezAM ApaNI smRtimAM raheze. temanI sAthe taiyAra AdaraNIya tArAbena tathA temanA dIkarI zailajA paNa abhyAsI tathA thayela anya bhAIbaheno temanA batAvelA mArge AgaLa vadhaze to temanA zAnI che. : pUrayAtmAne sAcI zraddhAjaMli ApI kahevAze. sadgat ramaNabhAImAM ramUjavRtti hatI te temanI zraddhAjaMli sabhAmAM eka karmayogInuM "jinatattva' ' t DaoN. hasamukha dozI sadgata zrI cImanalAla cakubhAIne jIvanamAM meM eka ja vAra joyelA, mana, vacana, kAyAthI ahiMsAne varelA hatA. jIvanabhara meM aneka jenone teo kadAca chellI vAra rAjakoTa AvelA tyAre temanuM eka jAhera jenadharmanA sUkSmAtisUkSma kriyAkAMDo karatA joyA che. sAmAyika, vyAkhyAna yojAyeluM svargastha ramaNabhAIne kAraNe huM e sabhAmAM gayelo. pratikramaNa, pUjApATha, upavAsa vagerenI sAthe maryAdita pramANamAM tyAre cImanabhAIe gAMdhIjI vize eka sarasa vidhAna kareluM. temaNe kahyuM aparigraha vratanuM pAlana karatA nihALyA che, paNa temAMthI bhAgye ja ke gAMdhIjInA jIvanamAM mahAvIranI ahiMsA ane zrIkRSNanA karmayogano koI UMDI ne sAcI samajaNapUrvaka jainadharmane tenA yathArtha svarUpe samajI abhUtapUrva samanvaya thayelo hato. gAMdhIjI mahAvIranI jema ahiMsAnA zakatA haze. jenadharma eTalo to gahana che ane tenAM siddhAMto eTalA parama upAsaka hatA, paNa e sAthe teo zrIkRSNanI mAphaka sAcA karmayogI to jaTila che ke tenuM Akalana karavA mATe ucca buddhipratibhAnI apekSA paNa hatA. saMmAnya rIte jainadharma koIpaNa karmane bandhana gaNe che, paranta rahe che ne tevI samajaNa prApta karyA pachI tenuM AcaraNa karavAnuM kArya to gAMdhIjIe jIvanabhara ahiMsAnI sAthe anAsakta karmayoganI ucca asidhArA upara cAlavA jevuM duSkara che. ghaNA munivaryo paNa e kakSAe sAdhanA karelI. svargastha ramaNabhAI zAhanAM jIvanamAM paNa mane haMmezAM pahoMcI zakatA haze ke kema tenI zaMkA rahe che. jyAre ramaNabhAI eka Avo suyoga jovA maLelo. teo mahAvIranA parama upAsaka hatA eTale evA zrAvaka hatA je sAcA arthamAM tenA sAdhaka hatA. temanAmAM meM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana kyAreya Aveza, uzkerATa, udvega ke roSa joyA nathI. teo rAgadveSathI mukta hatA. bhAgye ja koInI TIkA niMdA karatAM meM temane sAMbhaLyA haze. potAnI kyAMka aTita TIkA thatI hoya, ane huM temanuM dhyAna doruM topaNa teo kadApi vyagra ke vyathita thatA nahi. eka prakAranI sthitaprajJanA teo keLavI zakyA hatA. jaina dharma jaine aDhAra pApasyAno ke kaSAyo gaNe che tenAthI teo dUratva sAdhI zakyA hatA. kevaLa zabdo hai vANInI saMyama nahi, manano paNa saMpamAM saMsAramAM rahIne Ama, teo koI sAcA jaina zrAvakane zobhe tevuM zIkSa saMpanna jIvana khIlavI zakyA hatA. .... parA e sAthe jainadharmanI karmabandhananI philasUphIthI lepAyA vinA zrIkakSAnA kakaMgano sumeLa paNa teo potAnA jIvanamAM sAdhI zakyA hatA. e vinA vizvanA parAbadhA dezano ullAsapUrvaka pravAsa kheDIne e vize teo ALa pravAsavarNano kevI rIte ApI zakyA hota? pravAsavarNano sAthe saMzodhano, cintanagraMtho, vivecanasaMgraho, sAhityika ane AdhyAtmika saMpAdano, mAhitIsabhara jIvanacaritro, granthastha gujarAtI sAhityanI vArmika samIkSAo, lalita nibaMdhanuM smaraNa karAve tevAM hRdayasparzI rekhAcitro kema lakhI zakyA hota ? ane ethIya vizeSa eka pa2ma zraddhALuM jaina ena.sI.sI. oNphisara banIne e vize paNa eka rasika pustaka kema AlekhI zakyA hota? aMgrejImAM jene Volumous writer kahevAya che evI pratiSThA eka sAco jaina gujarAtI sAhityamAM prApta karI zake evI ghaTanA jagata sAhityanA ItihAsamAM paNa vAraMvAra banatI hotI nathI, teo jaina hovAthI jaina sAhityanA mAtra sahabhAgI ne saMzodhaka hatA ane eTale teo phakta Sectional Scholar - amuka vargIya vidvAna hatA evuM kerAM mAranArAoe kadAca evA kSullaka kAraNosara ja temane gujarAtI sAhityanA kahevAtA pratiSThita pAritoSikothI vaMcita rAkhIne potAnI laghutA ja pragaTa karI haze ! ... paNa ethI karIne temanI bahumukhI sAhitmika pratibhAne koI AMca AvI nahi, tenI pAchaLa zrIkRSNa prabodhita karmayoganuM ja prerakabaLa rahyuM hatuM e nirvivAda che. e karmayogane pratApe ja teo varSo sudhI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA ane e saMgha dvArA prayojAtI vArSika paryuSaNa vyAkhyAnamALAonA pramukha banI rahyAM. e preraka baLathI ja teo 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke taTastha, nirbhIka ne niHsvArtha sevAo ApI zakyA. eka taMtrI tarIke teo keTalA nIDara hatA e saMbaMdhe meM mAtra vivecanagrantha anuprekSA'nI prastAvanAmAM temanA vize je kaMI lakhyuM che tenuM ahIM punarAvartana ka2vAno lobha jato karI zakato nathI. sAhitya ne vivecana saMbaMdhe ekAda anivArya lekha pragaTa karavAmAM mane je takalIpha paDatI hatI e vize spaSTatA karatAM meM mArA ukta granthamAM lakhyuM che ke : '.... AvAM vAtAvaraNa vacce prabuddha jIvana' ane tenA taMtrI DaoN. ramAbhAI zAhe mane haMmezAM sAthe Apyo che e paNa sarvazaktimAne ghaDI rAkhelI koI sukhada yojanAnuM phaLa kema na gaNavuM ? nahito, prabuddha jIvana'nuM je svarUpa che temAM huM je prakAranA lekho lakhato hato teno samAveza thavAnuM zakya nahotuM. bilakula dhArmika vRttinA ane lagabhaga ghaNAbadhA lekhako ane patrakAro sAthe sArA, mIMDA ane gADha saMbaMdhothI baMdhAyelA karyuM. rakhAbhAI mArA lekho pragaTa kare e ghaTanA ja gujarAtI sAhityanI duniyAmAM vila lAge che. potAnA lAbhAlAbhano vicAra karyA vinA ane aMgata ghaniSTa saMbaMdhonI ciMtA karyA vagara mane mukta manathI temaNe lakhavA dIdhuM evuM audArya, saujanya ane vahAla mane kyAM maLavAnAM hatAM? temanI nIDaratA, hiMmata ane lAgaNIsabharatAne dAda dIdhA vinA A prasaMge rahI zakuM e zakya ja 95 nathI. je lekho lakhavAnuM mAre mATe lagaNa anivArya hatuM te lekho pragaTa karIne temaNe mane khUba RRNI banAvyo che .....'' vagere. mArI navalakathA 'sudhArya muktimAM vinoda vijaya nArya yunivarsiTInuM ucca zikSaNa prApta karela evA eka jainamuninuM pAtra Ave che. ukta navalakathAno nAyaka sumArsa pracalita ne rUDhigata dhArmika kriyAkAMDo virodhI paNa antarathI parama Astika chatAM karmanI philasUphI paratve potAnI azraddhA vyakta kare che, tenI sAme munizrI vinoda vijaya jinatattva saMbaMdhe ke vicAronI abhivyakti kare che e mA ii cImanalAla cakabhAI ane DaoN. ramaNabhAInA e vizenA vicArono ArvibhAva che. tema meM ukta navalakapAnI prastAvanamAM svIkAryuM ja che. vinoda vijayajI sumArthane kahe che: "AtmA pote ja potAnAM sukhaduHkhano karyAM che, potAnA bhAvino svAmI che. koI anya padArtha tenuM bhAvi paDatI nathI, paDI zake nahi. naM. ra mamuLAk k va ka ) Atmana Jatvano vanyu: Atmava garbhano ripu: koI AMdhaLuM prArabdha tenuM bhAvi paDatuM nathI. jene prArabdha kahIe chIe te pUrva karma che, potAnAM ja karyo che. kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArye tigotra'mAM A ja vAta kahI che. e granthano sAtamo prakAza A ja tattva nirUpe che, jemAM jagatanA kartutvano prazna AcAryazrIe uThAvyo che. bhagavAne A jaMgatanI racanA karI che evuM jo mAnavAmAM Ave to keTalA badhA prazno upasthita thAya che ke jenA saMtoSakAraka javAba maLatA nathI. mATe jaina dharma mAne che ke A jagata anAdi-ananta che. enA koI sarjanahAra ke visarjanahAra nathI. za2I22hita 52mAtmAne e ghaTatuM paNa nathI....'' (sumArtha mukti, pR.218-19) mane lAgyuM che ke urjA zabdomAM jaina darzanano atisaMkSepamAM saMpUrNa sAra AvI jAya che. durbhAgye akalpya kriyAkAMDo ane bAhya dhArmika vidhiomAM gaLADUba evI lAkhkho zraddhALu jeno che jeo e paNa kAMtA hotA nathI ke jainadharma nirIzvaravAdI che; AtmAne ja paramAtmA mAne che. paNa sva. ramaNabhAIe AvA jaTila gahana praznane potAnI tAttvika pratibhA dvArA ati saMkSepamAM pragaTa karIne tenuM ucita samAdhAna karI batAvyuM che e jevI tevI siddhi nathI. munizrI vinodavijayanA vicAromAM sva. ramAbhAInA vicArono prabhAva to meM saMpUrNa jAgarUkatAthI mUkelo ja che, paNa lAge che ke munizrInAM vyaktitvamAM pA asaMprajJAtapa sva. ramAbhAInA vyaktitvanI amu rekhAonuM ekana mArAthI e samayanI temanI nikaTatAne kAraNe ghauM gayuM che! kemake kizorAvasthA pachI jaina dharmanA dhArmika vidhio, kriyAkAMDo, yAtrAo, pUjApATha vagerethI huM ghaNo dUra nIkaLI gayelo. jainadharma mane ghaNo ebasTrekTa lAgavA mAMDyo; vAstavika jIvanamAM na AcarI zakAya, na pAmI zakAya evo durArAdhya dIsavA lAgyo. mArAM mAtA-pitA pracalita dharmanuM rUDhigata pAlana karanArAM yuo zrAvakazrAvikA hatAM ane chatAM huM temanAthI pA dUra ne dUra jato gayuM. chatAM Aje paNa mane Azcarya thAya che ke sattAvIza ne Apakhuda svabhAvanA ne mArA pitA, jeo varSo sudhI rAjakoTanA mukhya derAsaranA pramukha hatA ane aneka sAdhu bhagavaMto sAthe AtmIya saMbaMdhothI baMdhAyelA hatA, temaNe kadApi mane A saMbaMdhe eka zabda paNa kema kahyo nahi hoya ? kadIya temaNe mane rUDhigata jaina dharmanuM pAlana karavA mATe majabUra kema nahi karyo hoya varSo pachI e ja rIte mArA jIvanamAM e ja dharmanuM, alabatta barAbara UMDANathI samajIne tenuM custa pAlana karanArA ramaNabhAI AvyA! teo vAraMvAra potAnA A saMbaMdhonA vicAro khUba saMyamapUrvaka chatAM dRDhatAthI mArI samakSa rajU karatA rahyA.... chatAM huM tenuM ..... Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 pAlana karuM, punaH e mArge huM vaLI jAu tevA prayAso temaNe kema nA yAtrAdhAmonI yAtrAe kema laI gayA? ane chatAMya e yAtrAdhAmomAM karyA? temanAM hRdayamAM mArA mATe jANe mahAvIranI apratima karuNA paNa mane mArI rIte temaNe kema vicaravA dIdho? sAmAyika, pratikramaNa, chalakAtI hoya evuM vAraMvAra meM joyuM che, ane eTale ja kadAca jarApaNa ya vana prajA vagere dhArmika prakriyAmAM teo dAca choDatA nahi. Akramaka ke hiMsaka banyA vagara temaNe mArI svataMtra vicAradhArAne avarodhI kemake temane mATe e ucca dhArmiktAnAM pratIko hatAM, paNa huM sAthe nahi, eTaluM ja nahi, tene haMmezAM vikasavA dIdhI e "prabuddha jIvana'mAM hovA chatAM mane e mATe temaNe kadApi koI nirdeza paNa nA karyo. ... pragaTa thayelA mArA lekho kahI jAya che. eka prajJAvanta vaDIla banyunI jema temaNe haMmezAM mArA vicAra-svAtaMtryanuM gaurava karyuM ane eTale ja ane zaMkhezvaramAM meM jyAre varSo pachI pUjAnAM vastro dhAraNa karIne, saMpUrNa kadAca temanA e pAvanasparzathI huM jaina dharma karmanI bahu najIka to nA svecchAe bhagavAna pArzvanAthanI pUjA-arcanA karI tyAre meM temanI jaI zakyo paranta zatruMjaya, giranAra, zaMkhezvara jemAM vizvaprasiddha jaina AMkhomAM Anandana je odha nihALyo, kazAno je sAgara chalakAto yAtrAdhAmo tarapha varSo pachI jarUra kheMcAyo. haMmezAM nAjuka kahevAtI joyo e to koI bhAgyazALInuM ja jIvana joI zake che. mArI tabiyatane barAbara saMbhALIne teo temanI joDe mane ukta attara mama vikasita karo..... gItA jaina jIvanamAM aNadhAryA AvatA vaLAMke vyakti ene taka samajIne e jJAnano aghaTita artha mArA manamAM janmI rahyo che e eo kema sAMkhI vaLAMke vaLI jAya che, AgaLa vadhe che, doDato thaI jAya che. paraMtu AvA le? zAMta citte khUba vAtsalyabharI vANIthI emaNe zIkha ane zikhAmaNa vaLAMkanI kSaNe e vicArato nathI ke A kahevAtI "taka" ane "vaLAMka ApI. . ene kevA pariNAma pAse laI jaze? gItA, ApaNe kAma karavuM-padanI AzA na rAkhavI." jIvananA AvA vaLAMke koI mArgadarzaka maLI jAya, koI lagAma "meM padanI AzA to kyAreya rAkhI na hatI, meM mArA urbodhanamAM kheMcanAra maLI jAya to, AgaLa jatAM "khAI" che ke raLiyAmaNo parvata' paNa kahyuM hatuM, paNa A to apamAnajanaka....'' che enuM spaSTa darzana thaI jAya. ApaNI bhAvanAne badhAM ja samaje evI apekSA kyAreya na rAkhavI. mArA jIvananA eka vaLAMke mane mArA pitA tulya gurupU. ramaNabhAI tAre lokazAhInI sthApanA karavI hatI, paNa e kALa pAkyo na hato, maLI gayA e mAruM sadbhAgya. 'kALane oLakhatA zIkho." adhyAtma ane sAhityanI duniyAmAM praveza karAvanAra pU. DaoN. "hA sara!" ramaNabhAI pAse jyAre ema. e. karavAno suyoga thayo tyAre khyAla "lokazAhImAM mAnavuM paNa kArya ekalAe ja karavuM. eka hakIkata Avyo ke AvA umadA vidvAna koI bhAra vagara haLavAzathI amane jyAre nakkara bane, badhAnI lAlasAo khaMkherAI jAya, thoDuM tapa thAya, maLatA ane bhaNAvatA tema ja A dizAmAM AgaLa vadhavA mATe satata A badhAnI rAha jovI. ApoApa badhI hakIkato ekaThI thaIne saMsthAno mArgadarzana ApatA. AkAra le ane ApaNe paNa kasoTImAMthI pAra utarIe." ema. e. karyA pachI "jaina patrakAritva" upara zodha prabaMdha lakhI pUjyazrInA e zabdoe mArI manovedanA upara zitaLa caMdana lepanuM pIeca.DI.nI padavI prApta karavAnI IcchA thaI. A daramiyAna 1984mAM kAma karyuM ane huM mukta thaI gaI, kalakattAmAM jene patrakAra saMgoSThinuM Ayojana thayuM jemAM meM jena huM mukta thaI gaI, mAtra tyAre ja nahi, patrakAritva para nibaMdha prastuta karyo ane tyAM ja "akhila bhArata jaina Aje paNa......... koI paNa patrakAra pariSada yojAya evuM nakkI thayuM ane e javAbadArI mane soMpAI. jAtanI saMsthA ke pada vagara bhramaNa karIne vividha rAjyomAM svAthya bhAratabharanA jaina patrakAronI mAhitI meLavatA mane satata cha varSa jAgRtinA kAryomAM vyasta rahuM chuM. huM mArA kAryono AnaMda mANuM chuM, lAgyA ane dhoLakAmAM pa.pU.A. zrI rAjendrasUrizvarajInA AzIrvAda aDhaLaka AnaMda mANuM chuM e mArA pitA sama gurujanane kAraNe.. ane zrI kumArapALabhAI vI. zAhanA sahayogathI tA.15-16-17 jUna eozrIe mAruM aMtara evuM ane eTaluM vikasita karyuM ke Aje e 1990nA AvI pariSadanuM Ayojana paNa thayuM. bhAratabharamAMthI vividha bhASA tema ja phirakAnA jaina patrakAroe bhAga lIdho. vistaratuM jAya che, jIvananI AvI paLa dhanya hoya che ane pratyeka paLe A prathama ja adhivezanamAM ame vicAra karyo ke A pariSadane anAthanyatAnA guNAkAra thatA rahe che, baMdhAraNanuM svarUpa apAvavuM joIe, eTale baMdhAraNa paNa taiyAra karyuM. Saa te mAtA anAja mRtyune to enI pharaja bajAvavAnI che. e nathI navapallavitane joto paraMtu A TharAva jevo meM prastuta karyo ke tarata ja hodA mATe paDApaDI gayA vakasatana, AvA gurUvaya ApaNane harapaLa kAnamAM ravIndranAtha ane aneka azAMtikAraka prasaMgo be divasamAM banatA gayA. TAgoranI paMktionuM guMjana karAve che :mArA sadbhAgye, mArA AmaMtraNane mAna ApI pU. ramaNabhAI paNa attara mama vikasita karo, attaratara he...! tyAM padhAryA hatA. eka guru-pitA tarIke A sarva ghaTanAo upara nirmala karo, ujjavala karo, sundara kare che..! eozrInI bArika najara... saMcAra karo sakala karma zAMta tomAra chaMda...! mane ezAMte joI, ane emanA hRdayamAM karUNAmaya vedanA pragaTI. naMdita karo, naMdita karo, naMdita karo he...! eka pitA putrI pAse Ave e rIte mArI pAse AvyA. huM mauna rahI. hA, sAMbhaLuM chuM tamArI e vANInI anuguMja ramaNabhAI! ane pharI eo paNa mauna rahyA. vAtAvaraNamAM vAtsalya ane vedanA bhaLatA rahyAM. kyAre jIvanamAM azAMta paLa Ave tyAre mArI sanmukha zAMta mane birAjI huM kAMI paNa bolavA asamartha hatI. karmanA badhAM siddhAMto mArA manane mane darzana Apazo, - mArgadarzana Apajo... DahoLI rahyAM hatAM. teo mAtra suzrAvaka ja nahi vizeSa to jJAnIjana... Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana * kyAreya na karamAya evI smRtinI sugaMdha ApanAra DaoN. ramaNabhAI I DaoN. manaharabhAI sI. zAha thoDAMka varaso agAu dhoLakAnI patrakAra pariSadamAM temanI sAtheno smaraNa thatAM temanI bhAvadhArA haju paNa mArA mATe TapakyA kare che. A eka nAnakaDo paNa adbhuta prasaMga banI gayo. nAno sarakho prasaMga mArA jIvananA 80 varSe paNa huM vAgoLuM chuM. AvA huM, mArA patnI kAntAbahena ane ramaNabhAI eka ja makAnamAM upara hatA ramaNabhAI dharmaniSTha, dharmapriya. bIjA nAnA moTA aneka prasaMgo nIce utarelAM hatAM. huM ane mArA patnI paravArIne nIce utaryA ane paNa banyA. paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM mane vaktA tarIke lAbha ApI ramaNabhAIne vAta karI, cAlo ApaNe samayasara miTiMgamAM pahoMcI 'RNAnubaMdha'nuM pravacana rAkhela. paNa Aje amAro NAnubaMdha pUro jaIe. tarata ja temane mArA patnIne pUchyuM ke DaoNkTara pUjA karI AvyA? thayo che. chatAMye pAchA maLIzuM kharA. hajI temanA AbhAmaMDaLanI AbhA mArA patnIe kahyuM : ramaNabhAI e pUjAnI joDa lAvyA che paNa pUjA mArA smaraNamAMthI jatI nathI. kharekhara AvA viSama kALamAM khUba nirmaLa, karyA vagara miTiMgamAM javA nIkaLyA che. turata ja temaNe bhArekhama avAje samatA ne saraLatAvALA AtmAne mArA koTi koTi vaMdana che. kahyuM, cAlo jaladInAhIne nIce Avo. ApaNe sAthe pUjA karavA jaIe thoDAMka varSo pahelAM pAlanapuramAM jaina sAhitya samArohamAM bhAga chIe. tamArI rAha jouM chuM. ame traNeya derAsaramAM pUjA karavA pahoMcyA. levA mATe mane AmaMtraNa maLela. tyAre mAre cauda guNasthAnaka para pravacana tyAM te vakhate mULanAyakanI pahelI pUjAnI ghInI bolI bolAI gaI ApavAnuM hatuM. temAM temaNe bIjI aneka sUcanA mane karela. te kharekhara hatI. pUjArIe pUjA karavA e bhAInuM nAma bolyA ane bolAvyA, adbhuta zAstrIya susaMgata hatI. te paNa hajI bhulAtuM nathI. tarata ja te bhAI bolI UThyA pUjA DaoN. manaharabhAI karaze. huM to chellA pAMca varSathI amadAvAdamAM ane gujarAta vidyApIThamAM temanA ekadama avAcaka thaI gayela. A bhAIne huM oLakhato nathI ne ATalI jAhera pravacanomAM khUba jhINavaTabharI Agamoucita zAstrIya vAto moTI bolI...ne mArA upara Adezano kaLaza DhoLyo. turata ja meM pUjArIne sAMbhaLIne meM khUba dhanyatA anubhavelI. mArA mArgadarzana heThaLa cAlatI | vinaMtI karI ke mArI sAthe Avela murabbI ramaNabhAI pahelAM pUjA karaze. paMDita sukhalAlajI vyAkhyAnamALAnA prasaMge aneka dhArmika ane mArmika paNa ramaNabhAIe mArI vAta svIkArI nahIM. A prasaMganI mArA mana carcAomAM pUro samaya laIne mane khUba ja prabhAvita karela, AvA nAnA para amITa chApa rahI gaI ke huM pUjA karavA jato na hato ne jogAnujoga nAnA asaMkhya vismaraNIya prasaMgonI noMdha ahIM mUkI zakAya tema nathI. pUjA karavAnuM nimitta murabbI ramaNabhAIe karyuM ane mane prathama pUjAno paNa mArA aMtaranI dhArAmAMthI pragaTa thayelI bhAvadhArA pragaTa karI viramuM lAbha Apyo. dhanya che AvA AtmAone. temaNe prabhune vaMdana karI chuM. prabhu temanA AtmAne cirazAMti arpe. chellAM keTalAMka dharmadhArAmAM pUjAnuM phaLa mane nahIM paNa ramaNabhAIne hojo evuM mAMgyuM. A vAta temanA lekho pragaTa karIne mane upakRta karyo che. ' sara; AMkha ane aMtarano visAmo | pannAlAla ke. cheDA 1962-63 nuM varSa, huM ema.e. no abhyAsa karato hato. pU. paNa, A lakhANa vadhAre sAruM che.' mane samajAyuM nahi ke, mAre porasAvuM ramaNabhAI ane tArAbahena banne mArA prophesara. e samaye emanI sAthe ke jIbha kacaravI ? "sorI sara, meM tamArA lakhANane pheravI nAkhyuM, nikaTanA paricayamAM AvavAnuM banyuM. copATInA kalyANa pArzvanAtha 'evuM nathI, balle tame badhuM ja sArI rIte AvarI lIdhuM che." mArA ahaMkAranuM jinAlayane aDIne emanuM nivAsasthAna. 1966mAM huM hyujIsa roDa rahevA sthAna have namratAe lIdhuM hatuM. AdamiyatanI A khuzaboe manane gayo. copATInA daherAsaramAM darzana karavA jAuM ne kyAreka ramaNabhAine tarabatara karI nAkhyuM. sevA-pUjA karato jouM, je bhaktibhAvathI emane pUjA karatAM joto AchuM AchuM yAda che tyAM sudhI traNeka varSa pahelAM mane phona karyo. tyAre AMkha sAme zrAvaka karatAM mejara ramaNabhAinI chabI UpasI AvatI. pannAlAla, mArI pAse ghaNAM badhAM smaraNacihno, sanmAnapatro vagere AMkha ane aMtara ba, bhaktithI prabhujInI sAme emane vaMdI UThatAM. bhegAM thayAM che. A badhuM joIne manamAM kyAreka ahaM upaje, AvI koI . saranI namratA, saraLatA, sAdagI, saujanya, udAratA, zista Adi graMthi have pedA thavI na joIe. ane tethI tamAma sanmAnapatro vagereno aneka guNo temanA saMparkamAM AvanArAoe anubhavyAM che. lagabhaga tame nikAla karI nAkhajo, huM A badhuM tamane mokaluM chuM. 35 varSa pahelAMnI vAta. sarano phona Avyo, jarmanIthI eka TAipIna eka caMdraka ke sanmAnapatraka maLe tyAre enI vAraMvAra thatI jAherAto lAvyo chuM. tamArA mATe mokaluM chuM, tamane jarUra gamaze. keTalI badhI ane phoTo denikomAM prasiddha thAya. guNagAna gavAya, phUlIne phALako moTapa hatI emanA zabdomAM. temano ziSya hovA chatAM tamane' nA thatI vyakti dharatIthI be veMta upara cAle. ahIM ? uccAranI temanI moTapa ahaMkArane jANe ogALI nAkhatI hatI. koI khevanA na hatI. sAcA AtmatattvanI zodha mATe tadana nigraMtha mananI bhItaramAM DokiyuM karuM chuM temanA saujanyano eka prasaMga yAda banI javAnI IcchA hatI, tyAgIne bhogavavAnI icchA hatI. mane yuvaka Ave che. muMbaI jene yuvaka saMgha dvArA DaoN. pIThAvAlAnuM sanmAna thavAnuM saMghanA pIDha karNadhAra sva. cImanalAla je. zAha yAda AvI gayAM. thoDAMka hatuM. sanmAnapatra mAre banAvavAnuM hatuM. saMdhamAMthI lakhANa AvI gayuM varSo pUrve emaNe paNa mane A rIte badhuM ja mokalI ApyuM hatuM. gamatAno hatuM. koNa jANe kema paNa, mane zabdomAM pheraphAra karavAnI IcchA thaI. gulAla to bhale karIe, ahIM to sarpa kAMcaLI utAre tema prazaMsAne kore. pheraphAra karIne lakhANa sarane mokalyuM, vAMcIne mane phonamAM kahyuM, "sarasa mUkI, manane chAne khUNo beThelAM ahaMnI kAMcaLI utAravAnI hatI. huM lakhyuM che, sanmAnapatra sAruM banAvajo.' mArAthI pUchAI gayuM; sara, mULa stabdha hato. lakhANamAM meM pheraphAra karyo che, koNe lakhyuM hatuM e? meM ja lakhyuM hatuM sara pAsethI AvelAM sanmAnapatro meM joyAM. vizALa kadanA eka Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 - prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 sanmAnapatrane joI ghaDIbhara aTakyo. tArAbahenane phona karyo. A vidyAlayamAMthI avAranavAra mANaso mAre tyAM Ave. kAma AgaLa vadhe, mAnapatra na kADhIe to ? pannAbhAI, tamArA sAhebane have prazastino prazno UbhAM thAya, emanI sUjhane kAraNe hAla paNa maLI jAya. koI moha nathI rahyo. aneka zaikSaNika saMsthAo, jJAtio uttIrNa vidyArthIone caMdrako 14 mI ogaSTanA huM ane prabhA pU. ramaNabhAI--tArAbahenanA Ape che. dhArmika kSetre AyaMbila vagere mATe mitio noMdhAve che, muluMDanA navA nivAsasthAne temane maLavA gayAM. mane joine sarapathArImAM dAyakAothI A pravRttio cAle che. pacAsa varSa pahelA dAtAo dvArA beThA thayA. durbaLa paDI gayelo emano deha joI manane khinnatA thaI. A saMsthAone apAyelI AvI zaratI 2kamo zuM Aje paryApta che kharI ? paristhitimAMya be-traNa ozIkAM TekavIne sUtAM sUtAMya lakhavAnuM, javAba spaSTa che; "nA". maThAravAnuM kAma cAlu hatuM. jJAnanI AvI prabhAvanA kyAM jovA maLe ? mArA manamAM ghoLAtAM A praznanI vAta meM sarane karI. sara, tame dAna ekAda kalAka emanI pAse gALyo. pAchA pharavAnI rajA lIdhI, to Apo cho, dAna ApavAno vicAra karI, saMsthAnI maMjurI pachI ene temanA saMpAdita be navA pustako zrImad yazovijayajI viracita amalamAM mUkyo tyAM sudhImAM to cAMdInA bhAva pAMcaso rUpiyA vadhI "jJAnasAra' ane "vIra prabhunA vacana' mAruM ane prabhAnuM nAma lakhI gayAM hatAM, hajIye kadAca bhAva ghaNAM vadhe tyAre saMsthA zuM karaze ? amane ApyAM. caraNasparza karI meM pustako lIdhAM. temane amArA A saMsthAonA hitamAM A viSaya para prabuddha jIvana'mAM ApazrIe eka chellAM vaMdana hatAM. Ama paNa jyAre jyAre temane maLato tyAre mAM agralekha lakhavo joIe. mArI vAta sAthe e sahamata banyA. Avo zAradAno prasAda to avazya pAmato. prazna kadAca mArA apAyelA dAna viSe Ubho paNa thAya to meM enI gayA varSe huM rAMjhaNa (sAyeTikA) ne kAraNe zArIrika rIte asvastha jogavAI karI rAkhI che. emanA javAbamAM sAcI dIrdhadarzitA hatI. mane banyo hato. ramaNabhAine A vAtanI khabara paDI. mane phona karyo, saMtoSa thayo. : pUchA karI, mane kahe; tamArA jevI vyakti bImAra paDe e na cAle, huM A viSaya aneka saMsthAone mUMjhavI rahyo che eTale jAheramAM A be-cAra divasamAM Do. pIThAvAlAne laine AvuM chuM.' sAheba, have huM viSaya carcAnI eraNa para Avavo jarUrI che. dhIre dhIre svastha thato jAuM chuM. tame mArA mATe takalIpha letA nahi. mArI pU. sara sAthenI aneka ghaTanAonuM smaraNa karuM chuM. javAba lakhI vAta svIkArya na banI. koika saMjogone kAraNe DaoN. pIThAvAlA AvI na mokalavAnI temanI cokasAI, bhUla hoya to svIkAravAnuM saujanya, zakyA, meM hAza anubhavyo. protsAhana ApIne pITha thAbaDavAnI temanI vRtti, A badhuM yAda Ave tyAra pachInA ravivAre savAranA pahoramAM DaoN. pIThAvAlA sAthe mAre che tyAre manamAM eka saMskArapuruSa sthAna le che. tyAM banne jaNA AvI pahoMcyA. amArI bilDiMgamAM AvavAnA aTapaTA AvA mahAmanA mAnavInI ciravidAyathI sAhitya ane saMskArano , rastAne kAraNe lAMbo DhoLAva caDIne banne vRddha mahAnubhAvo mAre tyAM eka khUNo rikta banI jaze. navA agralekhomAM vAcako ramaNabhAIne AvyAM e prasaMga yAda karuM chuM tyAre mArI AMkhomAM jANo pUjyabhAvanA zodhaze. vyAkhyAnamALAmAM bolAtAM temanA vidvatAbharyA zabdono varSo azruo Tapake che. kayo rANAnubaMdha haze ke, huM emanA AzIrvAdane sudhI zrotAonA manamAM paDagho paDato raheze. yogya banI rahuM chuM. RSikuLanA eka sAdhaka samA sArasvata pU. ramaNabhAI sadehe ApaNI zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI badhI ja zAkhAomAMthI yogya vacce nathI paraMtu temanA hajAro ziSyo ane cAhakomAM temaNe sIMcelA vidyArthIone potAnA mAtA-pitAnI smRtimAM suvarNa ane rajatacaMdraka saMskAro temanI karmajyotane jhaLahaLatI rAkhaze. AMkha ane aMtarathI ApavA mATe temaNe potAnI A mAtRsaMsthAne dAna ApyuM hatuM. caMdrako temanI smRtione pakhALI bhAvabharyA vaMdana karuM chuM. OM zAMti. mATe DijhAIna-DAI vagere banAvavAnA hatAM, A kAma mATe kartavyo dharma saMgraha H vaDIla ramaNabhAI . prakAza DI. zAha bhAI zrI ramaNabhAInA mRtyunA samAcAra, huM jyAre IjharAIla ApatAM ane teone paNa sAMbhaLavA eka lahAvo hato, teno yaza paNa mArI dIkarIne tyAM hato tyAre maLyAM. ramaNabhAInuM vizALa vyaktitva marAbhAIne maLe che. yogAnuyoga ramaNabhAInA bhAI pramodabhAI, prabuddha jIvananA temanA lekhothI jANavA maLe che. koIpaNa viSaya upara mArI sAthe mahAvIra jaina vidyAlaya'mAM bhaNatA hatA ane Ama temanA teo lakhatA hoya tyAre barAbara UMDANa pUrvaka viSayanI chaNAvaTa karatA. AkhA phemilI sAthe mAre sAro paricaya hato. temanA lekho ghaNIvAra be-traNa vakhata vAMcato ane temano nigoda uparano ramaNabhAI temanuM pustaka chapAya tyAre tenI prata lagabhaga mane - lekhe pAMca thI cha vAra vAMcyo haze. A lekho jyAre paNa vAMcato houM, makalatA, AvI rIte meM eka chapAvela pustaka devacaMdajI kRta, stavana tyAre ramaNabhAI bolatA hoya, temanA ja avAjamAM ane huM sAMbhaLato covIzI 'prItinI rIti' AcArya mahArAja somacaMdra vijayajI mAraphata hou tevo AbhAsa thato. chapAvela ane ramaNabhAIne mokalela: teo vAMcIne eTalA prabhAvita Ama to ramaNabhAInuM vajana ghaNuM utarI gayuM che tevA samAcAra thayA hatA ke temaNe bIjA pAMca pustako, phorena mokalavA maMgAvela. amArA vaDIla mitra zrI sI. DI. zAhe gArDanamAM ApyA hatA. mAre AvI rIte AdhyAtmika jJAnanA phelAvAmAM temano phALo vizeSa hato. tyAre 'bAlI' javAnuM hatuM ane tyAMnI eka jagyA viSe jANavuM hatuM. AvA nyAyapriya vaDIla, tatvane uDANathI jANanAra, sAdA ane teo pIlomi, mArA dharmapatnI ne dIkarI gaNatA hatA tethI phona karyo saraLa vyaktitvavALA ramaNabhAInI khoTa badhAne lAgaze. 'prabuddha tyAre nAdurasta tabiyata hovA chatA phona upara AvyA ane vyavasthita jIvana'nA have pachInA lekho vAMcatA temanI khoTa jarUra lAgaze. javAba Apyo. teoe duniyAnA ghaNA dezonI saphara karI hatI ane A prasaMge mane eka zloka yAda Ave che. tyAMnA saMsmaraNo ane kudarata viSe pAsaporTanI pAMkhe' pustakamAM lakhatA. anityAnI zarIranI vaibhavo naiva zAzvata: jena yuvaka saMghanI vyAkhyAnamALAmAM paryuSaNa daramiyAna ramarAbhAIne nitya sanihita mRtyuH kartavyo gharma saMgraha:/ sAMbhaLavA eka lahAvo hato. dareka viSayane barAbara nyAya ApatA. deha anitya che - vaibhava-paisA sAthe rahevAnuM nathI, mRtyu nizcita vyAkhyAnanuM Ayojana karavAmAM be-traNa mahinA bahu ja vyasta rahetAM che to manaSya dharmano saMgraha sivAya koI kartavya tAro mATe rahetuM ane bArIkAIthI vyAkhyAtA ane viSaya nakkI karatA. temanAM patnI nathI. tArAbena ane putrI zailajA vyAkhyAnamALAmAM avAranavAra vyAkhyAna OM zAMti zAMti zAMti Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana jaina zAsananA kIrti kaLaza-ramaNabhAI cI. zAha sAthenA sukhada smaraNonI jhalaka D manubhAI zeTha ramAbhAI eTale jena zAsanano jhaLakato sitAro prakAzanano puMja, sAhitya sarjaka, darzana cAritranA sattvazIla upAya sAhityanA svAmI deza tathA sAta samaMdara pAra paradezamAM jaina dharmanA marmabharyA pravacano dvArA zrotAone mugdha karanAra vidvAna vaktA. zUnyamAMthI sarjana karanAra janmabhUmi pAdarAnAM phakta cAra porA bhaNI pitA cImanabhAI sAthe muMbaI javuM paDyuM. ucca abhyAsa dvArA tejasvI tA2lA tarIke kaoNlejamAM Ph.D. nI DigrI sudhI pahoMcI prAdhyApaka banyA ane muMbaIne karmabhUmi banAvI siddhinA zikharo sara karyA. ane 1953mAM temanA jIvanamAM pU. tArAbahenanA pagalAM thakI banneno jIvanabAga khIlI uThyo ane prasanna dAmpatyajIvananuM pratibiMba jotA ApaNane AnaMda thAya tevuM temanuM bannenuM jIvana hatuM. muMbaI jaina yuvaka saMghanA movaDI banyA, 'prabuddha jIvana' dvArA temanI vidvatAnA darzana thAya che. `, sane 1986mAM samasta gujarAta saurASTramAMthI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA mane yuropanA pravAse mokalavA teoe jaNAvyuM tyAre mAruM mana keTaluM mukulIta banyuM haze te mane atyAre kalpanA nathI thatI. 5ramArtha, paragajupaNu ane bIjAnuM bhalu karavAnI tatparatA temanA aMtaramAM haMmezAM dhabakatI rahetI hatI, mArI sAthenA temanA sukhada smaraNonI thoDIka jhalaka AlekhuM chuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALA dvArA janahitArthe lAkhkho rU.nuM phaMDa svecchAe ApI janAra dAtAo temanI jabAnanA jAdu dvArA moTI saMkhyAmAM hatA ane Avela phaMDano keva suMdara sadupayoga karatA ke jarUriyAtavALI Ayika rIte pachAta saMsthAmAM pote mulAkAte jAya, badhI cakAsaNI kare pachI potAnI yuvaka saMghanI TukaDIne laI jaI badhuM ja samajAve ane te saMsthAne mATe Avela phaMDanI rakama sAdA samAraMbha dvArA Azare paMdara lAkhathI vadhu jevI mAtabara manI arpaNavidhi kare. mane yAda che ke AvA be prasaMgo je bannemAM huM saMkaLAyelo hato. RtharInI TI. bI. hospiTala eTale samagra gujarAtamAM ja nahIM bhAratamAM vadhu saMkhyAmAM TI. bI.nA dardIonI bhAvanagaranAM mahArAjAnA jamInanA dAnathI sarjana pAmelI saMsthA jyAM 60 uparAMta TI. bI. nA dardIonI sAravAra thatI. ramaNabhAI te saMsthA AkhI TImane rUbarU lAvI batAvI sAthe pAlitANA, zatruMjayanI yAtrA karAvI nakkI karAyuM ke te varSanA paryuMpaza vyAkhyAnamALAnuM phaMDa A saMsthAna ApavuM. huM badhuM sthaLa sAthe ja hatI. meM mu. bhatakAkAnA kahevAthI A saMsthA dekhADavAnuM kArya mAthe lIdhela. pU. ramAbhAIne khUba AnaMda thayo ane te varSanuM phaMDa Azare 17 lAkha ardhA karavAno meLAvaDo yu. muktakAkAnA adhyakSa sthAne gharI hospiTalamAM ja yojavAnuM nakkI thayuM, TI. bI. haoNspiTalanA saMcAlako zrI dulerAyabhAI, zrI gAMdhI, zrI manasukhabhAI vakIla, zrI gujazavaMtabhAI vastadarI vagere khuzI thayA ane AvA protsAhaka samAraMbhamAM pU. saMta ziromaNI morAribApu padhA2e to raMga rahI jAya ane kharekhara te mujaba suMdara meLAvaDI phaMDamAM bhegI thayelI rakama arpaNa vidhi mATe yojAyo. pU. morAribApunA rUbarU AzIrvAda maLyA. yu maphatakAkAne adhyakSasthAna svIkAryuM ane phlazruti rUpe mu. mazabhAInI icchA ekavIza lAkhano AMkaDo thAya to sAruM tema kahyuM ane meM prayatno zarU karyA ane kharekhara Izvara kRpAthI cAlu samAraMbhamAM ja khUTatuM phaMDa pUruM karI pU. morArI bApunA haste rUA. ekavIsa lAkhanI thelI saMsthAnA 9 pramukha zrI dulerAyabhAine mu. maphatakAkAnI upasthitimAM arpaNa thaI. A badhAnA mULamAM pU, ramAbhAinI dIrghadraSTI ane AgavI sUjha hatA. A ja rIte meM teone bhAvanagaranI vikalAMgonI saMsthA PR. sosAyaTI eTale parasanabena nAraNadAsa rAmajI zAha taLAjAvALA sosAyaTI phora rilipha enuM riebiliTezana opha dha DisebalDanuM sUcana karyuM. A saMsthA jUnA ceramena kAMtilAla nAraNadAsa zAha ane adhyakSa zrI dIpacaMdabhAI gArDI che ane kAryadakSa mAnad maMtrIzrI anaMtabhAI ke. zAha che ane huM sthApaka TusTI chuM. te deza ane paradezamAM tenA mAnavatAnA kAryothI prasiddha che. te saMsthAnA judA judA vibhAgo jovA ane poliyonA oparezana karAtA te haoNspiTala ane kRtrima prabhAkuTanI varkazopa dekhADI jyAM eka nahIM babbe paga ane babbe hAtha kapAyelA hoya teone navuM jIvana prApta thAya te rIte DaoN. vijaya nAyakanI rAhabarI nIce cAlatA ane kAma karatAM thayelA dardIone navapallavita joyA. ane teo tathA temanI samagra TIma khUba prabhAvita thayA ane turata ja nirNaya karyo ke te varSanuM vyAkhyAnamALAnuM phaMDa PN.R. sosAyaTI bhAvanagarane ApavuM. amane TrasTIone paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM rUbarU bolAvyA ane ame jyAre buddhIjIvIo, zreSThIo, zikSita varganA zrotAone zravaNa karatA joyA mu. ramabhAInI jabAna dvArA je saMsthAne dAna ApavAnuM hoya te saMsthAnI vigata kahevAnI temanI paddhati-samajAvavAnI kaLA ke AvaData joI AvA saMta saMsArI sAdhu jevA ramaNabhAIne vaMdana sAthe zira jhUkI gayuM ke bIjAnA bhalA mATe A pratibhAsaMpanna vidhAna dhvani keTalo zrama ve che. temanI kAmanA jAdu dvArA ane vANInA askhalita pravAha jevI bhASA dvArA janatAne mugdha karavAnI kevI tAkAta che. ke A vakhate Azare 18 lAkha jevI mAtabara rakama ekaThI thaI. bhAvanagaramAM EN.R. sosAyaTImAM A rakama arpAvidhino jyAre samAraMbha thayo te khUba ja zAnadAra banyo. mu. maphatakAkA paNa khAsa padhAryA. mu. ramAbhAI saMdhanI moTI TIma sahakAryakarI laine padhAryA, mane khAsa kahyuM ke A vakhate tenI icchA rUA. pacIza lAkha thAya to raMga rahI jAya. meM to teone mArA guru mAnyA hatA. gurunI AjJA ziSya pALavI joie ja ane temanA AzIrvAdathI meM cAlu samAraMbhamAM ja prayatno zarU karyA. sAta lAkha jevI moTI rakama thoDA samayamAM ja maryAdita vyaktio vacce thAya te AkaruM hatuM. chatAM mArI upara izvaranI moTI kRpA che, AMgaLI cIMdhdhAnuM puNya maLe che. kharekhara sArI rakama bhegI karI mAika pAse gayo. chatAM AMkaDI pUrI nahIno dharyA eTale zuM. manakAkA sAme joyuM ane khUTatI rakama mATe temanI maMjUrI maLI ane meM utsAhapUrvaka rU|. paccIza lAkha jAhera karyA, tALIonA gaDagaDhAda vacce yu. ramAbhAI ane pU. tArAbahena khUba ja khuza khuza dekhAtA hatA. AvI Ta-aDhAreka saMsthAone Aja sudhImAM rUA. aDhI karoDa jevI mAtabara rakama svecchAe Avela phaMDa dvArA arpaNa karela che. paradezamAM lesTara (laMDana) pratiSThA prasaMge paNa vyavasthAmAM agAu go hato tyAre teo sAthe sAro satsaMga thayo hato-teo koInuM hotA nathI paNa temanuM jJAna bIjAne Ape che. mane gha ghaNuM paradeza vize jANavA maLyuM hatuM. sAhityano bhaMDAra temarI janatAne camaka dharyo che. che. paradezanA pravAsa aMgenA pAsaporTanI pAMkha pustakoe paNAM rekorDa toDyA khUba jANavAno khajAno vAcakone temaNe pUro pADyo che. tenA koI pustaka mATe teNe potAnA hakka rAkhyA nathI. game te teno upayoga karI zake che. AvA umadA ane udAra dilano mahA mAnava gumAvatA ApaNane saune khUba ja duHkha thAya. paNa temane priya kAryo zarU rAkhI sAcI zraddhAMjali arpIe. parama kRpALu temanA pavitra AtmAne vizva zAMti arpe. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 prabuddha jIvana bAbu panAlAla skUlanA ame mitro i kAMtibhAI la. vorA huM ane sva. ramaNabhAI bAbu panAlAla skUlamAM eka ja klAsamAM hatA. DaoN. kumArapALa desAIe 25|bhAI mATenA okhamAM sva. mogalasara mATe je lakhyuM te vAMcI te samaya mArA abhyAsakALano najara sAme thayo. 'prabuddha jIvana'nAM ramAbhAInA lekho mane gamatA ane te mATe huM temane patra paNa lakhato. uttarAdhyAna sUtramAM mRgAputranA adhikAra aMge temane lakhelA patrano javAba lAgaNIpUrvaka Apelo. meM lakheluM ke 19942nI nAsabhAgamAM amone dezamAM mokalI ApyA. eTale tyAM eka varSa rahyA. eTale mAro abhyAsa bagaDyo. paNa tame prophesara ane tatvaciMtaka banyA ane huM vepArI banyo. tenA javAbamAM teo te samayanA skUlanA divaso ane mAstaronA nAma Aje varSo pachI yAda karI barna lakhyA. tyAra pachI teone kaoNlejamAM keTalAe prakriyo ane zikSakono paricaya thI hovA chatAM 63 varSa pahelAnI vAta zikSakonA nAmane lAgaNIpUrvaka yAda kare te temanI keTalI moTAI ane namratA che te bhUlAtI nathI. sva. ramaNabhAI sAtheno paricaya mArA vidyArthIkALathI hato. tyAre tArAbahena (emano patnI) sAthe amAre kauTumbika saMbaMdha hato. mA beunA pitA (tArAbenanA pitA zrI dIpacaMda TI. zAha, mArA pitA zrI paramAnaMda kApaDiyA) muMbaI jaina yuvaka saMghamAM sakriya kArya karatA hatA. huM ane tArAbahena eka ja varSe (judI judI kaoNlejamAMthI) bI.e. tathA ema.e. thayAM tyAM sudhI amArAM pariNAmo eka sAthe ja jANavA maLatAM. tArAbahenanA sahAyAthI ramAbhAI hatA. e baMne pro. manasukhalAla jhaverInA . khUba hoMziyAra vidyArthIo hatA. ame eka tejasvI vidyArthI tarIke ramaNabhAIne jANIe, tyAre jIvananI paccIsImAM paNa e dhIragaMbhIra vidyArthI lAgatA hatA. emanA vidyApremamAM karyAMya akhaMDa jJAnayogI ramaNabhAI E gItA parIkha sva. zrI ramaNabhAIno jyAre vicAra karIe chIe tyAre temaNe muMbaI jaina yuvaka saMghane eka navI dizAmAM vALyo ane samAjanA judI judI jAnanA vikAsanA kAryo sAthe tene joDI te bAbata mAre mana bahu ja mahattvanI che. zrI ramaNabhAIe chellAM varSomAM jaina dharmanA prAcIna graMtho 52 ciMtana karIne ghaNuM lakhyuM. te temanI vidvatAno eka mahattvano bhAga gaNI zakIe, jeo dharmanI philasUphI aMge UMDANamAM utaravAnI IcchA hoya teone mATe temanA e lakhAo mAM madadarUpa thAya tevA che. paraMtu moTAbhAganA samAjane dharmanI eka jarUrI dizA ke potAnA sukhamAMthI bIjAne pA kaMIka ApavuM te dizA tara muMbaI jaina yuvaka saMghane temaNe vALyo evuM kahevAmAM ApaNe temane yogya nyAya ApI zakIe. 6 jAnyuArI, 2006 teo ane zrImatI tArAbena avAranavAra prasaMgomAM maLatAM. ane teo muluMDa rahevA gayA ane meM tabiyatanA khabara kADhavA mATe TelIphona karyo. teoe phona para lAgaNIbharI vAto karI. AvA nikhAlasa, nirabhimAnI ane dharmapremI mANasa kAyama yAda raheze. paryuSaNa vyAkhyAnamALA e muMbaI jaina yuvaka saMghanuM dara varSe thatuM eka mahattvanuM kAma gaNAyuM che. temAM paNa temaro vividha viSayo phakta jaina dharmanA ja nahIM paNa sAmAjika ane Arthika samasyAone paNa laIne 'prabuddha jIvana' sva. 52mAnaMdabhAI kApaDiyAnA samayamAM atikrAtikArI jalada ane kaMThaka hatuM. sva. cImanabhAI cakubhAI zAhanA samayamAM rAjadvArI ane sarakArI sabhAzacanA hatI. sAthe koIvAra dharma 5ra lekha AvatA. sva. ramaNabhAI uMmaramAM teothI ati nAnA hovA chatAM temane prabuddhe jIvana' mAraphata lakhANane dharmamaya banAvyuM hatuM. temanAM jaina tatva ane jaina dharma aMgenA vicAro vAMcavA ghaNA ja gamatA hatA, teonuM lakhAza kAyama vAMcavA jevuM raheze. teo kAyama yAda raheze. prabhu temanA AtmAne parama zAMti Ape, e ja prArthanA. racanAtmaka vikAsa sAtheno sva. ramaNabhAIno saMbaMdha E sUryakAnta parIkha uchAMchaLApaNuM nahotuM ane satata vikAsa karatAM e eka sArA prophesara (DaoNkaTara) tarIke bahAra AvyA. emanuM jJAnapradAna AkhI jiMdagI cAlyuM. chellAM 24 (covIsa) varSothI teo 'prabudhdha jIvana'nA taMtrI tarIke rahyA tethI temanI sAthenA saMbaMdhanuM sAtatya jaLavAyu. temaNe eka taMtrI tarIke apratima cAhanA meLavI. emano jJAnayajJa jiMdagInA aMta sudhI cAlyo. paraMtu temanA jJAnayajJane temaNe karyayajJa sAthe joDAryo, jyAre temaNe muMbaI jaina yuvaka emane gujarAtanI racanAtmaka anya saMsthAone Arthika madada sAthe joDayo. AvI satata sarasvatI-ArAdhanA karatI vyaktine sAdara praNAma. samAja pAse tenA vidvAnonI mAraphate te viSayo mUkyAM, ane tenI eka moTI samaja UbhI karI. paraMtu paryAparA vyAkhyAnamALA daramyAna gujarAtanA vikAsa mATe kAma karatI judA judA vistAromAM hoya tevI saMsthAone zodhavI, teone Arthika madada karavA mATe paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna dAna svIkAravAnI eka navI jAtanI padhdhati temo UbhI karI ane daravarSe eka saMsthAne daza lAkhathI mAMDIne 20 lAkhanI madada paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna bhegA karelAM dAnamAMthI ApIne karI tene huM ghaNuM ja mahattva ApuM chuM. A jAtanA dAnathI dAna ApanAra lokonA dAna lenAra saMsthAo sAthe sIdhA joDANa karyA, ane eka bIjAnI oLakhAA UbhI karI eTaluM ja nahIM paNa saMghanA pratinidhione laIne te saMsthAone sthaLa para jaIne ja dAna ApyA. te to ApakA dezamAM jaDe nahIM tevI joTI che. A paraMparA muMbaI jaina yuvaka saMgha cAlu rAkhe to zrI ramaNabhAIne Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jAnyuArI, 2006 bahu sAcI aMja gaNAze tevuM mane lAge che. je saMsthAone muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI chellAM 15 varSamAM je prabuddha jIvana dAno maLyAM hoya te saMsthAonI vigato laIne tenI eka nAnI copaDI bahAra pADavI joIe tevuM mane lAge che ke jethI sva. ramAbhAIno vicAra ane netRtva te tamAmanA vikAsa pAchaLa muMbaI jaina yuvaka ma lIdhelo sakriya rasa raheze, ane te sva. ramAbhAIne yina epUiravAra karI hatI. gaNAze tema mane lAge che. temAM te samaye ramaNabhAIe je pravacano apramatta je nitya re pannAlAla ra. zAha apramatta je nitya rahe, navi harakhe navi zoke re; sAdhu sudhdhAM te AtmA, huM muM? zuM joge re ? upAdhyAya povijayajI mahArAjanI A paMktimAM amamAdI AtmAnI vAta che. ramaNabhAInuM samagra jIvana jonAra emane saheje apramatta kahI zake. sadAya apramatta rahIne marAbhAIe jIvanano ja hisAba Apyo che. emaNe jIvI jANyuM, kSonI karakasara karI ane jIvananI jhoLImAM akSaradhana bharatA gayA. mAro emanI sAtheno paricaya 1965mAM zarU thayo. temAM mArA lagna nimitte tA.25-2-1968nA yojAyela satkAra samAraMbhamAM hAjarI ApI amane AzIviMda ApyA hatA. vakhata vakhata maLavAnuM thatuM rahyuM. pratyeka vakhate emane maLatAM kaMIka navuM zIkhavA maLyuM. pahelo jaina sAhitya samAroha jAnyuArI 1977mAM muMbaImAM yojAyo. bIjo jaina sAhitya sabhArIta be, traNa ane cAra phebruArI 1979mAM amArA vatana mahuvAmAM yojAyo. e rIte paNa mAro emanI sAtheno paricaya gADha no thI. emanIsane mArI vidyAsA zrI mahAvIra jaina vidyAlaya eka ja eTale paNa paricaya vadhyo. 1984mAM paryuMSaNaparvanI vyAkhyAnamALA pachI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kamiTI ane niyaMtrita sabhyone koI suMda2 jaina dharmanuM pustaka bheTa ApavAno meM vicAra karyo. ramaNabhAIne vAta karI. emaNe kahyuM, 'anya koI pustaka ApavAne badale tamArA lekhonuM pustaka taiyAra karo.' yuvaka saMgha enuM prakAzana kare evI vyavasthA thaI. e rIte mAruM 'nirIkSaNa ane arthaghaTana' pustakanuM chaeN.sa.1986mAM prakAzana zakya banyuM, (tenA AgotarA grAhaka banIne saMgha para prakAzananA kharcano boja na Ave evI takedArI mArA cAhakoe rAkhI hatI e alaga bAbata che.) ahIM kahevAnuM tAtparya e che ke koIno paNa utkarSa thAya, potAnI sAthe kAma karanAra sahakAryakaronuM paNa sahaja rIte dhyAna rAkhavuM e emanA svabhAvamAM hatuM. je kaMI sahaja ane sa2La rIte thAya emAM emane rasa hato. saMvAda na emano sthAyIbhAva hato. ApyA hoya tene paNa AvarI levA joIe. AvI pustikA pragaTa thaze tyAre teno dAkhalo anya saMsthAo paNa leze tema mAnavAnuM kAraNa che. muMbaI jaina yuvaka saMgha e phakta jainono ja saMgha nathI, paNa udAravRtti vALAono saMgha che te vAta sva. ramaNabhAIe saMghanA pramukha tarIke '* tyArabAda 1984mAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAne pacAsa varSa pUrAM thatAM hatAM. eka noMdhapAtra ghaTanA hatI. e nimitte meM muMbaInA ane gujarAtanA vartamAnapatromAM e viSe vyAkhyAnamALA viSe lakhyuM, ane 'ardhI sadInA Are paryuSaNa vyAkhyAnamALA' nAme meM eka pustaka taiyAra karyuM, jenuM prakAzana paNa yuvaka saMgha dvArA zakya banyuM. ramaNabhAInI A vizALa dRSTi hatI, emanI sAthosAtha anyano vikAsa thAya e tarapha emanI coMpa rahetI hatI. 101 lakSya rahetuM. je zakksa thaI zake tema hoya te karavuM ane eno bhAra kyAMya vartAvA na devo e emane AvaDatuM hatuM. jIvanarasa vikasAvavAmAM emane rUci hatI. saMghanA kAryakaro ke sahAyakomAMthI jemaNe vimAnayAtrA na karI hoya temane anukULatAe e saMyoga racI ApI bIjAne thoDoka romAMcaka AnaMda apAvavAnuM emanI draSTimAM hatuM. nAnI dekhAtI vArtAmAM emanI vicAradhArAnI chApa upasatI hatI. zrI cImanalAla cakubhAI zAha jevI samartha ane khyAtanAma vyakti pachI saMghanA pramukha koNa bane e moTo prazna hato. te vakhatanA saMghanA upapramukha sva. zrI rasikabhAI jhaverIe pote pramukhapada radazana karatAM, sAme cAlIne, ramAbhAInuM hIra pArakhIne emane pramukha pada mATe Agraha karyAM. saMghane kuzaLa sukAnI maLyA. ramAbhAInA pramukhapaNA heThaLa saMve navA kIrtimAna sthApita karyA. sevAnA kSetromAM vadhu nakkara kArya karyuM. rasikabhAI jhaverIe yogya vyakti mATe yogya sthAna khAlI karIne potAnA mananI moTAI ane lokazAhInI sAcI rasama dekhADI. eka vakhata yuvAlekhikA manojJA desAIe mane jijJAsAvaza pUchyuM hatuM ke, 'ramaNalAla cI. zAha eTale teo zuM cImanalAla cakubhAInA putra ne?' meM hasIne kahyuM ke, 'e cImanalAlanA dIkarA kharA paNa cImanalAla cakubhAInA nahi. jaina yuvaka saMghamAM vaMza vArasA jevuM nathI, ke pitA pachI e pade putra Ave. ahIM to lokazAhI jIvaMta che.' saMghanA pramukha bakhyA bAda keTalA varSe ramAbhAIe ayAcaka vratanI saMkalpa karyo hato, saMsthA mATe dAna ApavA koIne zaramAvavuM nahi, koInI pAse sAme cAlIne mAgavuM nahi ane dAna ApanAra pAse koI Agraha na karavo. saMsthAo calAvanArAone khyAla hoya che ke A adharI vastu che. koI paNa saMsthA phaMDaphALA ke dAna vagara cAlI na zake. mAgavA javuM paDe. Agraha karavo paDe. paraMtu ramAbhAInI suvAsa, saMghanI pravRttionuM pariNAma, kAryakaronI niSThA e badhAne kAraNe dAna maLyAM, pravRttio thaI, vistarI; lavatI thaI. I.sa. 1987mAM IMgleMDamAM lesTaramAM navA baMdhAyelA derAsara nimitte onararI DAyarekTara tarIke temane nimaMtraza maLyuM hatuM. e nimitte emane IMgleMDa javAnuM thayuM. e daramiyAna 'prabuddha jIvana' ane papaza vyAkhyAnamALAnA AMzika AyojananI javAbadArI mAre zire AvI. e vakhate zrI yazavaMta dozIe prabuddha jIvana mATe eka lekha mokalyo hato. jemAM eka dhArmika saMpradAya vize kaDaka paNa vAjabI AlocanA hatI. amArA ghaNA jAnI IcchA hatI ke prabuddha jIvanamAM A lekha chapAya. daramiyAna ame e lekhanI pratilipi ramaNabhAIne yu.ke, mokalI ane amArA maMtavyo jaNAvyAM tyAre phona dvArA saMparka sAdhI e lekha yazavaMtabhAIne parata mokalavA emaNe sUcanA ApI. tyAra bAda e 1984mAM ATheka jaina vidvAno, sAhityakAro, kalAkAro yuropayAtrA karI zakyA. e badhAno kharca ApanAra dAtAo maLyA. te pAchaLa paNa mabhAInI preraNA kAraNarUpa hatI. sarasvatI ane lakSmI vacce saMvAda racI navanIta tAravavAnuM emanuM tekha eka AkhAolA vartamAnapatramAM chapAya ane e saMpradAyanA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 bhaktoe ghaNuM TIkAtmaka lakhI garamAgaramI karI. ramaNabhAInI e jaina yuvaka saMghanI vyAkhyAnamALAmAM emane nimaMtraNa ApavuM joItuM dIrdhadaSTi yAda Ave che jenA kAraNe yuvaka saMgha e vivAdamAMthI bacI hatuM. ane teone ja pU. tArAbenanI avejImAM tA.19-9-1993nA zakyo. " roja nimaMDyA ane temaNe "zraddhA parama durlabha" viSe sarasa vyAkhyAna mahuvAnI asmitA' pustakamAM meM zrI pravINacaMdra gamanalAla jhaverIno ApyuM hatuM. potAnA svajanone AgaLa karI TIkArUpa daSTAMta na besADavuM karasanadAsa mULajI vizeno eka lekha lIdho hato, jene kAraNe ghaNI ema ramaNabhAI mAnatA hatA. eTale emane atyAra sudhI niyaMtraNa TIkAo thaI hatI ane pustaka saLagAvavA sudhI mAmalo pahoMcyo hato. ApyuM nahIM hoya ema mAnavuM rahyuM. A pahelAM zrI zailajAbahene I.sa. sAMpradAyika ALAIno anubhava paNa thayo hato. ane ramaNabhAI pAse 1981mAM jena yuvaka saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bhagavAna mahAvIra lokamAnasane samajavAnI je sUjha hatI teno anubhava paNa yAda Avyo viSe saMskRtamAM daseka miniTa pravacana ApyuM hatuM. hato. : paryuSaNa vyAkhyAnamALA pachI e prasaMganI khuzImAM je pramukhanuM sanmAna eka dAnavIra bhAI yuvaka saMghane sArI rakamanuM dAna ApavA taiyAra karavA je prItibhojana saMghanA sabhyo mATe yojAtuM hatuM te ramaNabhAIe thayA hatA. paNa e zaratI dAna hatuM. ghaNAne lAgyuM ke svIkArI laIe baMdha karAvyuM hatuM ane potAnuM sanmAna na thAya paNa mAtra vyAkhyAnamALAnI para ramAbhAIe evA zaratI dAnano asvIkAra karI potAnI mamatA pUrNAhutino AnaMda ujavavAnuM cAlu rakhAvyuM. jarUra hoya tyAM nirlepa ane spaSTa vicAradhArAno paricaya Apyo hato. rahetAM emane AvaDatuM hatuM. jaina dharma ane karma tattvajJAnane kendramAM rAkhIne eka bRhada navalakathA saMghanI miTiMga bAda je nAsto raheto te saMsthAnA kharce nahi paNa lakhavAnI ramaNabhAInI mahecchA hatI je pUrNa na thaI. meM ghaNI vAra sabhyonA phaMDathI thAya evI prathA emaNo pADI hatI. saMsthA mATe je vAtavAtamAM A kArya mATe emane smaraNa karAvyuM hatuM. emanA pustakanI pravAso karavAnA hoya te mATe paNa sabhyo dvArA bhaMDoLa pravAsa phaMDa arpaNanI paMkti jozo to suMdara kAvyapaMkti vAMcavA maLaze. temanI pAse vakhatovakhate ekatra karatAM. saMsthA para bhAra na Ave e jovAnI A kavitva zakti paNa hatI chatAM teno alagathI upayoga nahoto karyo. emanI sUkSma dRSTi hatI, ApaNe sevA karIe chIe to svecchAe, pAMcamo jaina sAhitya samAroha mAMDavImAM yojAyo hato. tenuM saMsthA ApaNo kharca na upADe e emano vicAra hato. riporTiMga prabuddha jIvana' mATe meM karyuM hatuM. temAM ramaNabhAInA sAhitya gujarAtanA eka pravAsa vakhate vaDodarAmAM amane khabara paDI ke pa.pU. samArohanA pramukha tarIke emanA chapAyelA pravacananA AdhAre emaNe AcArya bhagavaMta rAmasUrIzvarajI ma.sA. pAsenA upAzrayamAM che. AcArya ja spaSTa TIkArUpa sAcI vAta kahI hatI. te meM noMdhI hatI. rUDhicusta bhagavaMta eTalA bImAra hatA ke koIne paNa maLavAnI chUTa na hatI. paNa mitroe eTIkA sAme baLApo kADhyo tyAre ramaNabhAIe khullA dilathI ramaNabhAInuM nAma sAMbhaLatAM AcArya bhagavaMte maLavAnI IcchA pragaTa e vAta svIkArI hatI ane mane javAbadAra mAnI pote bacI zakyA karI. ramaNabhAIe AcArya bhagavaMtane jijJAsAthI, jJAnanI sAcI hota paNa emaNe tema nahotuM karyuM. tarasathI nAnI nAnI bAbatonA prazno pUchaDyA. emane jANavAmAM rasa I.sa. 1993nI vyAkhyAnamALAmAM emanI suputrI vidUSI hato. UMDANamAM rasa hato. jJAna samRddha karavAmAM rasa hato. ' zailajAbahenane amArI zrI gujarAtI keLavaNI maMDaLa ane anya saMsthAo sAmAnyarIte hara saptAhe amAro phona dvArA saMparka thato raheto. dvArA sAyananA zrI mAnava sevA saMghanA sabhAgRhamAM yojAtA paryuSaNa paraMtu chellA ekAda varSathI teo vAlakezvarathI muluMDa rahevA gayA bAda vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtA tarIke nimaMtraNa ApeluM. nirdhArita divase saMparka rahyo nahIM, tema ja mane hRdayaroganI takalIpha thaI temAM sane emanuM sarasa vyAkhyAna thayuM. have e divasomAM pU. tArAbenane sakhata 2004mAM enjiyoplAsTI ane 2005nA sapTembara mAsamAM bAyapAsa ane satata tAva raheto hato. ane jaina yuvaka saMghanI vyAkhyAnamALAmAM sarjarI karAvavI paDI ene kAraNe emanI saMgha dvArA yojAyelI zraddhAMjalI emanuM chellA divase pravacana hatuM. paNa azakti ane nabaLAIne kAraNe sabhAmAM hAjarI paNa ApavAnuM zakya banyuM nahIM eno vasavaso rahyo. teo pravacana ApI zake e sthitimAM na hatAM. tA.16-9-1993nA taddana azakitanA kAraNe lakhavAnuM zakya rahyuM nahIM tyAre sAhebanA lADakA roja zailajAbahenanA vyAkhyAna bAda zrI cImanalAla je. zAhano mArA vidyArthI DaoN. gulAba deDhiyAe mArA nivAsasthAne AvI badhA muddAo para phona Avyo ane emanA vyAkhyAna viSe abhiprAya pUchaLyo ane noMdhI zabdAMkana karI ApyuM tyAre A lekha taiyAra thayo che te emanI yuvaka saMghanI vyAkhyAnamALAmAM vaikalpika vyavasthAmAM e pUraka vyAkhyAtA viziSTa sargazaktinuM ghAtaka che. astu. tarIke svIkArya bane ke nahIM. amAro uttara spaSTa hato. A agAu paNa mArA AjIvana vidyAguru - 1 rameza saMghavI murabbI ramaNabhAInA nAma AgaLa sva. zabda mukavAnuM mana nathI AvanArI aneka peDhIne jaina dharmanuM rahasya saraLa bhASAmAM samajAvI thatuM. kAraNa ke emane kSaradeha bhale paMcamahAbhUtomAM maLI gayo. paraMtu temanA saMskArane poSatuM raheze. temane akSaradeha Aje paNa jIvaMta che, dhabakato che, caitanyamaya che. murabbI cImanalAla cakubhAI zAha, jaina samAjanI aneka saMsthAomAM ramaNabhAI ne huM mArA AjIvana vidyAguru gaNuM chuM. teozrI seMTa khUba ja agraNI ane sakriya kAryakartA hatA. muMbaI jena yuvaka saMghanA jheviyarsa kaoNlejamAM mArA prophesara to hatA, paraMtu abhyAsa pUrNa thayA teo pramukha hatA ane 'prabuddha jIvana'nA teozrI taMtrI hatA. emanA bAda paNa paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA temanA pravacanoe ane prabuddha avasAna bAda te jagyA mATe yogya vyaktinI nimaNuMka anivArya banI jIvana'mAMnAM temanA lekhoe mArA vyaktitvanA ghaDatara ane vikAsamAM gaI hatI. te samayanA pIDha, kasAyela ane niHsvArtha sevAbhAvI siMhaphALo Apyo che. cImanabhAI je. zAha para sahunI najara hatI. paraMtu temanI pArakhu najaramAM temanuM vipula sAhitya phakta AjanI peDhIne ja nahIM, paraMtu bhaviSyamAM ramaNabhAI ja e sthAna levA sahuthI yogya vyakti hatI. cImanabhAIne Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 103 pramukhapadano lobha to hato ja nahIM, eTale temaNe zrI ramaNabhAIne temanI smRti paNa khUba teja hatI. varSo vItyA bAda teo mane muMbaI AgaLa karyA. ramaNabhAie te javAbadArI saMbhALI. eTaluM ja nahIM jaina yuvaka saMghanI vArSika sabhAmAM maLyA, paraMtu temaNe mane oLakhI paraMtu zobhAvI ane dIpAvI. ' ' lIdho. zrI cImanabhAI vyAkhyAnamALAmAM khUba ja mananIya pravacana ApatAM. teo khUba ja vidvAna ane pratiSThita vyakti hovA chatAM temanAmAM prabuddha jIvanamAM paNa temanA ciMtanamaya lakhANo AvatA. ramaNabhAIe abhimAnano chAMTa paNa na hato. darekane teo premathI bolAvatA. ghaNI paNa A paraMparA cAlu rAkhI. zrI cImanabhAIe kadI paryuSaNA vakhata teo pratiSThita mahAnubhAvo sAthe vAta karatA hoya, eTale temane vyAkhyAnamALAnuM pramukhapada nahotuM lIdhuM. te javAbadArI temaNe paMDita bolAvavAmAM mane saMkoca thato to teo sAmethI mane kema cho bhAI sukhalAlajI ane tyArabAda zrI gaurIprasAda jhAlAsAhebane soMpI hatI. pUchI mArI saMbhALa letA. mane ahIM murabbI paramANaMda kApaDiyAnI rImanalAla cakubhAIe potAnI hayAtImAM ja 1972mAM dIkarI gItAbahenanuM eka lITInuM eka kAvya yAda Ave che. pU. jhAlAsAhebanA svargavAsa pachI ramaNabhAIne paryuSaNa sUkAM parNo vana gajavatA, zAMta lIlA sadAye. - vyAkhyAnamALAnuM pramukhapada sopyuM ne temaNe jIvananA aMta sudhI zobhAvyuM. A paMkti pramANe teo sUkA paNa nahotA, ke potAnI AtmazlAdhA huM jyAre bI.e.nA chellA varSamAM hato, tyAre ja zrI ramaNabhAInA kare. teo lIlA parNa samAna hatA, jemanI hAjarI AkhA vAtAvaraNane lagna thayA hatA. amArA varganA vidAya samAraMbha sAthe ja ramaNabhAine raLiyAmaNuM ane pulakita banAve. temanA avasAna bAda paNa temanI abhinaMdana ApavAno samAroha paNa sAMkaLI levAnuM nakkI karyuM. ane smRti tAjI ane lIlIchama ja rahevAnI. zrI ramaNabhAI ane tArAbahenane temAM hAjara rahevAnuM nimaMtraNa ApyuM. temanI jIvanayAtrA to zubhamukhI ane urdhvagAmI hatI ja, paraMtu saMjogavazAt ke pachI saMkocavazAt tArAbahena hAjara rahyA nahotA. teno AtmA eTalo badho mahAna hato ke mane pUro vizvAsa ane zraddhA mArA sahAdhyAyIo zrI sureza dalAla tathA zrI jagadIza jozIe che ke temanI paralokamAtrA paNa zubhamukhI ane urdhvagAmI rahevAnI. abhinaMdananA vyaktitvanA samApana vakhate zrI suMdaramunI eka paMkti paramakRpALu paramAtmA temanA pavitra AtmAne parama zAMti Ape e TAMkI hatI. yAtrA hajo zubhamukhI tava urdhvagAmI' ane kharekhara ja prArthanA sAthe viramuM chuM. ramaNabhAinI jIvanayAtrA zubhamukhI ane urdhvagAmI ja banI rahI. ramaNalAla : mArA sahAdhyAyI nagInadAsa zeTha huM ane DaoN. ramaNabhAI ame banne zALAnA abhyAsa daramyAna vidyAlaya choDyA pachI maLavAnuM ochuM thaI gayuM hatuM. paraMtu eka pAMcamIthI meTrika sudhI eka ja vargamAM sAthe ja hatAM. ramaNalAlane ane bIjAnA samAcAra meLavavAnuM to cAlu ja rahyuM hatuM. khAsa karIne mitra mane bannene gujarAtI, saMskRta ane dhArmika viSayomAM sAro evo rasa ratanacaMda jhaverI mAraphata. hato. mu. zrI amIdAsa kANakiyA amArA gujarAtInA eka ghaNA sArA chelle varSo jatA ramaNalAlanA sAhitya kSetre khAsa karIne jaina sAhitya zikSaka hatA. ane amane bannene ghaNA utsAhI rAkhatA. ramaNalAlano kSetre emaNe je pradAna karyuM ane je mAna sanmAna ane pratiSThA emaNe 'gujarAtI'mAM rasa ghaNo UMDo hato ane TakI rahyo, jyAre mAro maMda meLavI e jANatAM jANatAM manomana AnaMdanI ane gauravanI lAgaNI paDI gayo. ramaNalAle ArTasamAM jaI potAne gamatA viSayamAM ghaNuM anubhavanuM ane jIvananA thoDAM varSo emanA sahAdhyAyI rahevAno ane prAdhAnya ane mahattA meLavyA ane huM kaoNmarsamAM jaI judI ja dizAmAM vidyAlayamAM rUma pArTanara tarIke sAthe rahevAno AnaMda khUba ja yAda vaLI gayo. Avato. skUlamAM sAthe hatA tyAre vidyArthI sahaja mastI tophAnamAM bhegA ja chellA varSomAM ramaNalAla sAyalA pU. lADakacaMdabhAInA zrImada rahetA ane dhArmika viSayanA zikSakane pajavavAmAM AgaLa rahetA. teo rAjasobhAga AzramamAM jaina dharma viSayaka lekho lakhavA AvatA tyAre svabhAve saraLa ane namra to hatA ja paNa tophAna karavAnI mArI svAbhAvika be cAra vakhata sAyalA ane be cAra vakhata surendranagarathI muMbaI jatAM pravRttimAM ADakatarI rIte Teko jarUra ApatA. TreInamAM sAthenI bartha maLatAM rAtre moDe sudhI jUnI vAto vAgoLatAM kaoNlejakALa daramyAna alaga alaga abhyAsakrama hovA chatAMya vAgoLatAM moDuM thatuM tyAre tArAbahena kahyA vagara rahI zakatA nahi ke mahAvIra jaina vidyAlayamAM ame banne rUma pArTanara hatA ane hosTelamAM bahu vAto karI-to have sUI jAva. rahetAM-jamatA-niyamonuM pAlana karavAmAM thoDA matabheda hovA chatAM ramaNabhAInI zraddhAMjali sabhAmAM emanA viSe vividha vaktAoe dostI to pAkI rahetI. ame banne TIkhaLa karavAmAM mAnatA hosTelamAM je kahyuM te sAMbhaLI-jANIne mane mArA manamAM ghaNo garva thayo ke AvI Election vageremAM bhAga levA mAgatA vidyArthIo ane emanI e vyakti mArA jIvanamAM mArA sahaja mitra rahI cUkI hatI. vidhio zAMtithI thavA daie e mATe amArI rajA levA AvatA ke ame paramAtmA temanA AtmAne cira zAMti arpe. emane koI mastI-tophAna vagara zAMtithI emanuM vaktavya rajU karavA daie. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Q 4 prabuddha jIvana priyamitra ramaNabhAI E ratanacaMda pI. jhaverI apUrva milana hatuM. zALA ane kaoNlejamAM abhyAsa daramyAna mArA mitro jUja, paNa dareka asAdhAraNa hatA. mArA eka asAdhAraNa, anokhA, advitIya mitra te DaoN. ramaNabhAI cImanalAla zAha hatA. bAbu panAlAla zALA tathA seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM mArA sahAdhyAyI hatA. sana 1941 thI 2005 sudhI amArI mitratA atUTa hatI. mane ane mArAM kuTuMbane huM gaurava che. Aje ramAbhAI ApI vacce nathI ! mArI abhyAsa pUrI karI huM vepArI kSetramAM joDA.. bhAI zikSaNamAM ucca pado prApta karatA rahyA. sana 1952 mAM akhAtrIja ne divase ramajAbhAI tArAbena zAha sAthe vivAhathI joDAyA. gujarAtI sAhitya ne jaina tattvajJAna kSetre teonuM ajoDa ane bannenuM milana Azare cAreka mAsa pahelAM koI zubha ho mArA hAthamAM sva. zrI rakhAlAla cI. zAhanuM pustaka 'pAsaporTanI pAMkhe' AvyuM, pustaka vAMcyuM ane A vacana sAthe huM temanAthI khUba prabhAvita thI. A pustakanA vAMcana sAthe ja eka mAtra patra dvArA temanI sAthe mitratAnA bIja ropANA. A bIja vaTavRkSa bane te pahelAM to zrI DaoN. ramaNalAla zrI. zA. ApaNI vADAvALI duniyAmAMthI virATa sRSTimAM viharavA mahAprasthAna karyuM. e samAcAra sau prathama prasiddha sAMdhya dainika 'akilA'mAM vAMcyAM. samAcAra khUba ja AghAtajanaka hatA. paNa prabhu/khudAnI IcchA pAse ApaNe sau lAcAra chIe. pAsaporTanI pAMkhe'nA sarjaka... D zakila hAsariyA Ama to zrI ramaNabhAI sAtheno mAro paricaya mAtra cAra patro sudhI ja simita che ane rahyo. jo gaNatarI mAMDo to mAtra cAra patronuM AdAna-pradAna thayuM. paNa A cAra patro mana u52 je amITa chApa choDIgamAM tenuM varNana karavuM muzkela che. ema kahI zakAya ke rUbarU maLavAnuM na thayuM hovA chatAM paNa temanI kalama dvArA teoe mArA para premano dhodha varasAvI dIdhI hatI. temanA bhAva ane premane haju paNa e preraNAtmaka ponuM vAMcana karI huM anubhavI zakuM chuM. . mArA hAthamAM Avela temanuM pustaka 'pAsaporTanI pAMkhe' vAMcyuM. pustaka dvArA temanI niSThA, temano siddhAMtavAdI svabhAva, tulanAtmaka dRSTi, prakhara buddhimatA, dezaprema, vizvaprema ane mAnavaprema vigereno mane anubhava tho. AnAthI prerAI koIparA jAtanA javAbanI AzA vagara zrI ramaNabhAIne temanA lakhANane biradAvato eka patra lakhyo. ane tarata ja javAbamAM anahada premanI varSA sAthe temano bhAvabhIno patra Avyo ane sAthe sAthe bheTa tarIke temaNe lakhela traNa pustako paNa AvyAM. mArA mATe A eka akalpanIya anubhava hato. temanA A badhAM ja pustako huM rasapUrvaka vAMcI gayo. alpa paricayamAM pArakAne potAnA banAvI levAnA svabhAvano paricaya thayo. temanA jJAnano vAMcana ramaNabhAI pIeca.DI. thayA. teo keTalAye mumukSo, sAdhu-sAdhvI bhagavaMtone pIeca.DI. korsa mATe zikSaNa ApatA rahyA. 'paryuSaNa vyAkhyAnamALA'mAM sana 1972 thI pramukhapada zobhAvatA rahyA. sana 1982 mAM 'prabuddha jIvana'nuM taMtrI pada temane jaina yuvaka saMpe soMpyuM ne Akhara sudhI zrIvidha parizrama karI patrane myi kakSAe mUDI pote taMtra paDhane sArthaka banAvyuM. 16 jAnyuArI, 200 prabhu I tArI sAnnidhyamAM Avelo 'ramaNabhAIno AtmA sarvavidha aone mArgadarzana Apato rahe ! e prArthanA (' dvArA khUba ja lAbha meLavyo. ane mArA mitrone paNa A pustako vaMcAvyA. pustakI badhAne khUba ja gamyAM. paNa temanA premALa svabhAvathI huM ane mArA badhA vaDIla mitro temanAthI khUba ja prabhAvita thayA. mArA mammI amInAbahena ke je dhArmika pustako sivAya kaMI vAMcanA nathI, teoe paNa zrI ramaNabhAInA pustako rasapUrvaka vAMcela hatA!! eka virATa mAAsano khUba ja saraLa ane sahaja paricaya thayo, manamAM ema pA thayuM ke jo AvA mahAna ane saraLa mANasa jo sRSTimAM vadhu pramANamAM vasatA hoya to pRthvIne svarga banatAM vAra lAgaze nahi. * tA. 17-10-2005nA roja teono patra maLyo. patra maLyo tyAre svapne paNa kalpanA nahotI ke A teono chello patra banI raheze. A pachI lagabhaga aThavADiye temanA nidhana aMgenA AghAtajanaka samAcAra vAMcyA. eka Atmiyajanane (ke jene kadI rUbarU maLI zakela nathI) gumAvyAno AvAta lAgyo. jene zabdamAM varNavI zakAya tema nathI. teo mArI samaja ane dRSTi pramANe sAcA arthamAM prabuddha jaina hatA. mahAmAnava hatA. siddhAMtaniSTha karmayogI hatA. eka saraLa ane sAhAsa lekhaka hatA. ane temanA mATe eka vizeSaNa khUba saraLatAthI ApI zakAya ke teo sAcA arthamAM AjIvana zikSaka, AjIvana vidyArthI ane saMniSTha keLavaNIkAra hatA. A mahAmAnava mArA para eka yAdagAra anubhava ane kadI paNa na visarAya tevI amITa chApa choDI gayA che. paisAnA mUlyathI AMko to mAtra traNa pustako (ke jeoe mane bheTa tarIke ApyA hatA) ane bhAvanAthI mApo to amUlya traNa pustako. sva-artha mATe to duniyAmAM badhA jIve che, paTTA paramArtha mATe vai tenuM nAma ramaNalAla zAha. prabhune, khudAne aMtaHkaraNapUrvaka prArthanA ke teonA AtmAne zAMti Ape ane temanA Atmiyajanone AvI paDela duHkha sahana karavAnI zakti Ape. duniyAse jAne vAle, jAne cale jAte haiM kahAM! maiM javAhara nA. zukla The King is dead pramANe jAherAta ka2vAmAM Ave che. Long live the king ApaNA saunAM mana, hRdaya ane lAgaNIo para je zAsana karatA briTiza sAmrAjyanA samrATanuM jyAre nidhana thAya che tyAre upara hatA te murabbI zrI ramaNabhAIe potAnI jIvanalIlA saMkelI lIdhI che, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 105 nazvara dehano tyAga karyo che ane paMcamahAbhUtamAM vilIna thaI gayA che. mArgadarzana ApyuM hatuM. aneka sAdhu-sAdhvIjIone temaNe dhArmika abhyAsa mRtyu jIvananI sauthI moTI saccAI che, eTale eno svIkAra karyA karAvyo hato. vinA chUTako nathI. kintu keTalIka judAI eTalI vasamI hoya che ke "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke temanA pahelA pAnAnA agralekhanuM ApaNe hacamacI uThIe chIe. zrI ramaNabhAInuM A jagatathI kUca karI eka alaga ja mahattva hatuM. koInI sAMbhaLelI, athavA vAMcelI athavA javuM eka evI ja dilane valovI nAkhatI saccAI che. kAlpanika vAtano temAM kadI ullekha nahoto raheto. pote je rIte koInA zrI ramaNabhAI eka adabhuta vyaktitva dharAvatA hatA, eka bahumukhI saMparkamAM AvyA hoya, temaNe je avalokana karyuM hoya, jAte anubhavyuM pratibhAnA svAmI hatA. ATalA badhA guNo eka ja vyaktimAM jovA hoya te ja vAtono, emanI viziSTa zailImAM emAM ullekha thato. ane maLe e javalle ja banatuM hoya che. kaMI hajAro, lAkhomAM kavacita koI eTale ja e lekho gujarAtI sAhityajagatamAM sImAcihnarUpa banI gayA eka AvI virala ane guNasaMpanna pratibhA jovA maLatI hoya che. ApaNuM che. dareka vastune jovAnI, pArakhavAnI, enuM mUlyAMkana karavAnI emanI e saubhAgya che ke ApaNane saune AvI advitIya, ajoDa, virala ane dRSTi alaga ja hatI. emAM prAmANiktA, taTasthatA ane nyAyabuddhi guNasaMpanna vyaktinI nIkaTatA prApta thaI. emane najIkathI oLakhavAnI, dRSTigocara thatA hatA. vaLI pUrvagraha ke dveSabhAva temanA lekhomAM kyAMya emanA paricayamAM AvavAnI, emanA lAgaNIothI chalochala UmazIla kaze jovA nahotA maLatA. hRdayanI anubhUtithI bhIMjAvAnI taka sAMpaDI. emanA pravAsa pustako khUba ja rocaka banyA che. temaNo je joyuM, zrI ramaNabhAI ane mAro paricaya bahu jhAjho nahi, 13-14 varSano jANya, avalokyuM tenuM surekha vRttAMta emAM jovA maLe che. AgaLa kahyuM ja hato. A samayagALA daramyAna temanI aneka khUbIothI huM paricita tema emanI potAnI eka viziSTa dRSTi hatI ane ene emaNe potAnI thayo. teo abhuta pAradarzitA dharAvatA hatA. dareka kAma khUba ja vizeSa rocaka zailIe pAsaporTanI pAMkhe' ane 'pAsaporTanI pAMkhacIvaTapUrvaka ane cokasAI pUrNa rIte karatA. dareka sAthe temano vyavahAra uttarAlekhana' pravAsapustakonuM sarjana karyuM. premapUrNa raheto. me temane kadI gusse thatA ke krodhavaza moTe avAje vAta zikSaNazAstrI, dharmajJAtA, sAhityakAra ane sauthI vizeSa eka karatA nathI joyA. nAnAmAM nAnA mANasa sAthe paNa teo AtmiyatApUrNa nakhazIkha sajjana, apramatta mahAmAnava ane umadA svabhAvanA svAmI vartatA. guNavattA mATe sadA Agraha rAkhatA, dareka kAma utkRSTa rIte zrI ramaNabhAI emanA hajAro cAhako, prazaMsako, vAMcakonA dilamAM thavuM joIe evuM emanuM daDhapaNe mAnavuM hatuM. varSo sudhI jIvaMta raheze e niHzaMka che. temanI aneka vizeSatAomAMnI eka vizeSatA e hatI ke teo pravAsa ane bhramaNanA zokhIna zrI ramaNabhAI ApaNane ekalA mUkI padalolupatAthI koso dUra hatA. nispRhabhAve potAne bhAge AveluM anaMtayAtrAe koI ajANyA, ajJAta pradezamAM potAno yAtrA-zokha kArya cokasAI ane cIvaTapUrvaka karatA. vAha, vAhanI koI apekSA nahi, pUro karavA UpaDI cUkyA che. ApaNe nathI jANatA kyAM! e jyAM paNa kadaradAnInI koI khevanA nahi. pote 70 varSanA thayA tyAre svecchAe hoya tyAM saMpUrNa sukhamAM, zAtAmAM rahe evI karuNAnidhAnane prArthanA che. muMbaI jena yuvaka saMghanA pramukhapadethI rAjInAmuM ApI dIdhuM tema chatAM emanA nidhanathI prAmANiktA, pAradarzitA, kartavyaniSThA ane sevA sakriya rIte tenI sAthe saMkaLAyelA rahyA ane vartamAna hoddedArone parAmarza parAyaNatAno jANe eka yuga AthamI gayo che. ApatA rahyA. thoDA mahinA pahelAM, bIjI haroLa taiyAra karavAnA jANItA zAyara ganI dahIMvAlAno eka zera che: AzayathI emaNe Do. dhanavaMtabhAI tilakarAya zAhane prabuddha jIvananI "jiMdagIno e ja sAco paDagho che ganI, eka pachI eka javAbadArI soMpavA mAMDI ane pote dhIme dhIme e bhArathI hoya nahi vyakti ane enuM nAma bolAyA kare.' haLavA thatA gayA. Long live Ramanbhai jaina dharma ane bauddha dharmanA teo aThaMga abhyAsI hatA. zikSaNazAstrI ramaNabhAI ghaNuM jIvo hovAnA nAte temaNe kaMI keTalAye zodha-vidyArthIone temanA zodhakAryamAM emane mArA bhAvapUrNa vaMdana. parama pUjya Do. zrI ramaNabhAI D prA. DaoN. kokilA hemacaMda zAha muMbaI jena yuvaka saMghanA bhUtapUrva pramukha asAdhAraNa vidvAna, prabuddha temane phALe che. jene sAhitya samArohamAM vAraMvAra temane maLavAnuM thatuM jIvana'nA taMtrI, sadgata prAdhyApaka DaoN. zrI ramaNalAla cI. zAha sAtheno tyAre vAto karavAno to avasara prApta thato ja paNa sAthe sAthe jJAnanI mAro paricaya lagabhaga sADA traNa dAyakAno. e gujarAtInA prAdhyApaka upAsanA ane saMzodhana lekho pautaiyAra thatAM gayAM. teo kahetA ke ane huM philosophInI prAdhyApaka e rIte emanI sAthe carcA-vicAraNA A nimitte jaina sAhityamAM rasa letA vidvAno avAranavAra maLe, paraspara karavAno savizeSa moko maLato rahyo. temanuM virATa ane bhavya vyaktitva carcA-vicAraNA kare ane dharma tathA tattvadarzananI pravRttine vega prApta sahune AkarSita karavA samartha hatuM. saumya, smitasabhara prabhAvazALI thAya. jena sAhitya samAroha jevI koI pravRtti hAtha dharavI joIe cahero jyAre jyAre emanA sahavAsamAM AvatA tyAre sadA preraNAdAyI evo vicAra vaheto karI temaNe amalamAM mUkyAM ane saphaLa saMcAlana rahyA. teozrInI mulAkAta daramyAna aMgata rIte emanI saraLatA, karyuM. alabatta e badhAmAM temane tArAbena zAhano to sAtha rahyo ja. AtmIyatA ane sabhAva sparzI jAya che. teozrInI zikSaNa, sAhitya 'Behind every great man, there is a woman* sAhitya samArohanI ane jaina darzana pratyenI sevAo ananya che. jenA darzana ane sAhityanA beThako zuSka nahIM rahetA haMmeza rasaprada rahetI jenI noMdha temanI sAthe vidhavidha kSetronuM emaNe kareluM kheDANa koI paNa eka vyakti dhAre to zuM vAta karatA hamaNAM chelle temanA muluMDanA nivAsasthAne maLavA gaI zuM siddhio prApta karI zake tenuM eka javalaMta udAharaNa che. tyAre paNa lIdhI. hakIkatamAM, jaina jagatamAM je jAgarUkatA jovA maLe che tenuM zreya kadAca emanA sahavAsa daramyAna thayela ghaNI ghaTanAo smRtipaTamAM che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 temAMthI be smaraNo rajU karIza. zAMti anubhavanAra temanuM jIvana preraka che. bIjo eka prasaMga yAda Ave muMbaI yunivarsiTIe mArI pIeca.DI.nA gAIDa tarIke nimaNuMka che. muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA pramukha karI tyAre temaNe mane abhinaMdana to ApyA ja paNa protsAhana ApI tarIke vyAkhyAnamALAmAM teo mane AmaMtraNa ApavA mAgatA hatA jemAM mArAmAM AtmavizvAsa jagAvyo. zraddhA vyakta karI ane AzIrvAda ApyA. prakAMDa mahAnubhavo vyAkhyAna ApatA. temaNe mane AmaMtraNa ApyuM jaina sAhityamAM saMzodhana karI zakAya eTalI aDhaLaka sAmagrI che ema zarUAtathI aMta sudhI, viSayanI pasaMdagIthI mAMDIne je mArgadarzana ApyuM kahI mArgadarzana ApyuM. yogAnuyoga mArI yunivarsiTI taraphathI te yAdagAra banI raheze. A rIte teo svataMtra ciMtana ane mUlyAMkana vidyArthinInI thisisanA parIkSaka tarIke temanI nimaNUMka thaI ane te karavA vidvAnone preratA. ane eka AptajananI jema temanA vyaktitvanAM samaye temanA vyaktitvano paricaya thayo te avismaraNIya divasa ane ane vidvatAno paricaya thayo. ane mArI pAse keTalA vidyArthIo kayA temanuM avismaraNiya vyaktitva kadI bhUlI nahIM zakAya. prinsipAla DaoN. viSaya para pIeca.DI. karI rahyA che tenI noMdha letA. temanA kahevA dhanavaMtIbena modI je mArA pIeca.DI.nA vidyArthinI hatAM temanA zabdomAM pramANe bhAratanI yunivarsiTIomAM jena cera ochI che. tattvajJAna ane kahIe to muMbaI yunivarsiTImAM mAro pIeca.DI. no mahAnibaMdha lakhIne jaina darzana viSe temanI sAthe vAto karavA maLI e sadbhAgya che. jaina ApyA bAda lAMbI pratIkSA pachI Avyo. 3-12-2000 no Viva- sAhityanA vArasAne vyavasthita ane prakAzita karI abhyAsIone Voce' no romAMcaka divasa. eka bAju harSa ane bIjI bAju thoDo phaphaDATa. protsAhita karavAno temano prayAsa saphaLa rahyo. pAsaporTanI pAMkhe DaoN. ramaNabhAI zAha parIkSaka tarIke AvavAnA hatA. temane dUrathI lekhamALA' 'navanIta'mAM prakAzita thatI ane e viSe huM temanI sAthe koIvAra sAMbhaLyA hatA, temanI vidvatAno thoDo paricaya kharo paNa carcA karatI tyAre ghaNuM jANavAnuM maLatuM. ATalA najIkathI pahelI ja vAra maLavAnuM thAya ane te vidyArthinI ane AvA AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra, dharmAnurAgI, bahumukhI parIkSakanA saMbaMdhathI. bombe yuni.nA abhimanyunA koThA jevA aneka pratibhA dharAvanAra ena.sI.sI.nA ophIsara, tattvaciMtaka, sarasvatI khaMDo vaTAvI eka karmacArI mane aMdara laI gayo. mArA mArgadarzikA DAM. putra-kyAre paNa bhUlAze nahIM. chelle hamaNAM jyAre be mahinA pahelA kokilAbena ane bIjA DaoN. Ara. sI. zAha parIkSakanI khurazIe ane temane maLavA gaI temanA muluMDanA nivAsasthAne tyAre paNa temaNe sAme parIkSArthI tarIke huM beThI. zarUAtamAM mArA mahAnibaMdha viSe, "jJAnasAra'no temaNe karela anuvAda ane bIjuM eka pustaka yAda karIne muni dharmasiMhajInA guNo vyaktitva ane sAhitya viSe, thoDA prazno ApyuM - ghara badalyuM tyAre navuM saranAmuM yAda karIne mokalyuM--ane jyora temaNe pUchyA. -keTalA kaThora parizrama pachI DaoN. kokilAbenanA mArgadarzana koI samAraMbha mATe temane mukhya mahemAna tarIke AmaMtraNa ApavA saMparka heThaLa e thisisa taiyAra thayo hato. eTale javAba ApavAmAM koI karyo tyAre jANyuM ke tabiyata sArI nathI. tyAre paNa temanI khoTa anubhavI. muzkelI na paDI. bhaya, zaMkA badhuM gAyaba ! ramaNabhAInA vyaktitvanA ' AvA saraLa vyaktitva mATe prakhyAta paMkti yAda Ave che: vAibrezanamAMthI eka prophesara, parIkSaka tarIke temane oLakhyA paNa temAM chAyA to vaDalA jevI saraLatA jovA maLI. praznonI paraMparA to cAlI. 5... pachI bhAva to nadanA sama ramaNabhAIe eTalI AtmIyatAthI, mArA lakhANa mATe AnaMda pragaTa devonA dhAma jevuM karyo. thoDA samaya pachI kosabADanA jaina sAhitya samArohamAM AvavAnuM hatuM jANe himAlaya ! AmaMtraNa paNa ApyuM. pachI to lokazAha, lokAgaccha vagere keTalIya "His life was gentle and the elements so mixed in him vAto karI. kharekhara temane maLIne lAgyuM ke teo vizeSaNanA nahIM paNa That nature might stand up kriyApadanA mAnavI che. eTale e arthamAM teo karmayogI che. And say to the whole world. Ama teo parIkSaka tarIke AvyA hatA paNa parIkSAno bhAra vidyArthI This was a man' para lAdavAne badale temanA mitra, mArgadarzaka banI khullA dile carcA Aje DaoN. ramaNabhAI ApaNI vacce upasthita nathI paraMtu temanA karI- A meLApa daramyAna temanA nityakarma ane dharma viSe carcA karatAM pratye bahumAnanI ane kRtajJatAnI lAgaNI vyakta karuM chuM, aneka samAja khUba AnaMda thayo. khUba ja niyamita zistabharyuM temanuM jIvana hatuM-kharekhara upayogI pravRttinA kartA tarIke teo haMmezA yAda raheze. teo eka muThI UMcerA mAnavI hatA. vyasta jIvanamAM paNa sAmAyikanI e pUnita smRti kadI nA bhUlAze. emane mArI bhAvabharI aMjali. jJAnanI pAMkhe UDanArA vihaMga 1 kizora sI. pArekha jIvanane sAdhanA kahenArA e spaSTatA nathI karatA ke dareka manuSya thayo. tyAre ema.e.nA vidyArthIoe judI judI kaoNlejamAM jyAM prophesara zenI sAdhanA kare che. koI saMpatti mATe puruSArtha kare che to koI kIrti joDAyelA hoya tyAM javuM paDatuM. eTale seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM temanA mATe prayatno kare che. puNyazALI jIvA AtmAnA uddhAra mATe mathe che to vargamAM javAnuM thatuM. kasaratabAjane hoya tevuM kasAyeluM zarIra, upara hasamukhuM ghaNAMne loka kalyArAmAM ja AtmAno uddhAra dekhAya che. saunI samaja, vadana ane camakatI AMkho cazmAM pAchaLathI tamane mApI le bIjA keTalAMka alaga, sauno uchera alaga ane te pramANonuM jIvana. paNa sAdhanA prophesaronI sarakhAmaNImAM saranA vargomAM rasa paDato. teo noTsa mATenuM prathama sopAna to jJAna ja. pachI kyAreka evuM paNa bane che ke paNa ApatA. paNa tethIye vizeSa varganI bahAra jIjJAsu vidyArthIne jJAna saMcayamAM ja jIvananI itizrI AvI jAya che. ApaNA gurUo mArgadarzana ApavA sadA tatpara rahetA. meM ema.e. karI lIdhuM pachI mane potAnA jJAnanI sAdhanA karatAM karatAM potAnA ziSyagaNane paNa jyAre maLyA tyAre temaNe sUcavyuM, 'kizora, tame pIeca.DI. kema nathI mokSamArganI keDI dekhADatA jAya che. karatA?' mArA kauTuMbika saMjogo evA hatA ke vikalAMga dIkarIne kAraNe ramaNabhAI sarano mAro paricaya mArA ema.e.nA abhyAsa daramyAna tyAre pIeca.DI. karavuM muzkela lAgeluM. meM A spaSTatA karI tyAre koI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 107 ja vizeSa Agraha vagara e vAta paDatI mUkI, mArI maryAdAne samajIne ramaNabhAIno bIjo paricaya te pAsaporTanI pAMkhenI lekhamALA dvArA temaNe pachI kadI sUcana na karyuM paNa jyAre maLe tyAre huM zuM vAMcuM chuM, zuM temaNe rajU karelA vizva pravAsanA anubhavo. gujarAtI sAhityamAM pravAsa lakhuM chuM temAM rasa letA. eka vakhata temanA prasiddha thayelA be pustako sAhitya ThIka ThIka lakhAyuM che ane dareka pravAsIe potAnI anubhava jaina yuvaka saMgha (prArthanA samAja) mAMthI laI AvI te upara lakhavA paNa kathA lakhI che. kadAca AnI zarUAta krAMtikArI samAja sudhAraka karasana sUcavyuM hatuM. mULajIe temanA pustaka 'iMglenDanA pravAsa'mAM karI. pachI ghaNuM pravAsa mArA ekeDemika mitro DaoN. dhanavaMtabhAI zAha ane DaoN. kalA zAha sAhitya lakhAtuM rahe che. paNa ramaNabhAInA pAsaporTanI pAMkhenA traNa temanA vizeSa paricayamAM rahyA. te rIte ja eDavokeTa sva. nemacaMda gAlA bhAga judI ja bhAta pADatAM pustaka banyAM che tethI ja vAcako ane ane goviMdajI loDAyA jena sAhitya samAroha saMdarbhamAM temanA vadhu saMpAdakanA AgrahathI temaNe A zreNI lakhavI paDI hatI. ramaNabhAI najIka hatA. temAM paNa nemacaMdabhAI je lAgaNI sabhara rIte ramaNabhAI sara mATe kahevuM hoya to teo jJAnanI pAMkhe uDanArA vihaMga hatA je sarane yAda karatA te joine thatuM ke A mitromAM jJAna pipAsA jAgRta amArA jevA aneka navA zIkhAu jJAna gagananA paMkhIone dorI jatA. karI te saMtoSavAnI saranI paddhati AgavI hatI. mArA prAtaH smaraNIya kAkAjI . 1 bhAratI manISa zAha DaoN. ramaNabhAI zAha puNyazALI hatA. Aryadeza, manuSyayoni, teo svabhAve AnaMdI ane nirdoSa tethI bALaka sAthe bALaka jevA banI nirogI zarIra, saMpUrNa Idriyo, UMcuM kULa, jaina dharma, ane temAM paNa jatA. temanAM patro/pautrIne haMmezAM kaMIka navuM ne navuM zIkhavADatA, deva gurU dharmanI zradhdhA puNyanA yoge temane maLyA hatA. samatApUrvakanuM ucca saMskAra reDatA hatA. jJAnAvaraNIya karmanA kSayo pakSama sAthe Adeya AcaraNa sAthe ja paisA, vidyA, buddhi ane samajaNa paNa puNyathI ja nAmakarma, saubhAgya nAmakarmano paNa udaya teTalo ja hato. temanA prazaMsA prApta thAya. to A badhuM puNya e AtmA sAthe laIne Avyo hato ane moTA moTA AcArya bhagavaMto paNa karatA hatA. temane maLelo manuSyabhava revAbAnI kutimAM avataryo hato. e puNyazALI AtmA te mArA kAkAjI temaNe saphaLa karyo hato. eka zrAvaka tarIke temanuM jJAna eka moTA AcArya - ramaNabhAI cImanalAla zAha. jeTaluM hatuM. satata jJAnamAM rata rahevAthI temano AtmA urdhvagAmI banyo. kAraNa ramAkAkA A stare pahoMcyA hatA ke teonA pUrvanA aneka aMtamAM eTaluM kahIza ke UMcA jJAnanA je saMskAro laIne AvyA hatA bhavonI sAdhanA hatI. tema ja temano pUrvano jJAnAvaraNIya karmano che tene temaNe jALavyA ane temAM vadhAro karIne laI gayA, amArA kuTuMbanuM layopakSama jabaradasta hato. temanuM jIvanadaLa UMcuM hatuM. teo purayAnuMbaMdhI puNya laIne AvyA hatA. teo bahuzruta vidvAna, kuzaLa vaktA, bhASA, teo che teo gaurava hatA. temanA jevA vaDIla amane maLyA te amAruM sadbhAgya sAhitya, ane jaina dharmanA UMDA abhyAsI hatA. ciMtaka hatA. temanI che. temanA sarasa pravRttimaya jIvanathI badhAne preraNA maLe ane sau koI vakRtvazailI, lekhanazailI prazasya hatI. ucca zikSaNa pAmI teo prAdhyApaka temanI jema durlabha evA manuSyabhavane saphaLa banAve. A pRthvI uparathI banI muMbaI yunirvasiTInA ucca sthAne pahoMcyA hatA. teonuM jIvana teonI vidAya thaI. teo ApaNI vacce rahyA nathI paNa temano AtmA pravRttizIla hatuM. temanuM lekhanakArya jIvanaparyaMta cAlune cAlu hatuM ane jyAM gayo hoya tyAM parama zAMtine pAme tevI prabhune prArthanA. jaina dharmanuM vAMcana game eTale mane temaNe lakhelAM badhAM pustako ApatA pAradarzaka vyaktitva B khuzmA zAha zrI saMbhavanAthajIno pUrva bhava zrI vimalavAhana mahArAjA tarIke zrI ajItanAthajI pUrva janmamAM zrI vimalavAhana mahArAjA hoI zake. darzAvela hato, jyAre amArI pAse paMDita zrI savAIlAla jAdavajI A vAta emaNe jAte phona karI jaNAvI. amArI pUchaparacha para jAte zAha, parogAmavALA saMkalita jInezvara jIvana jyota darzana'nuM eka noMdha laI, jAte lakSya ApI, jAte saMzodhana karI jAte ja phona karI khUba prakAzana che jemAM zrI ajItanAthajInA pUrva janmane zrI vimalavAhana ja saraLatAthI A vAta karI. emano Avo saraLa, sahaja, pAradarzI tarIke darzAvela che to A baMnemAM kharuM zuM ? ema amoe pUchAvela hatuM. svabhAva hRdayane sparzI jAya che tyAre evI lAgaNIno anubhava thAya che potAnI nAjuka tabiyatamAM paNa zrI ramaNabhAIe jAte parizrama uThAvI che ane te paNa phona para - eka ajANI vyaktine emane maherAta laI khUba ja alpa samayamAM e zodhI kADhyuM ke zrI saMbhavanAthajInA pUrvabhavamAM javAba Apyo. alpa saMsargamAM jo ATaluM pAmI zakI to dIdhe paricayamAM vimalavAhana nahIM paNa vizAlavAhana mahArAjA hatA. jyAre AvI hota to keTaluM pAmI zakI hota ? e jIvana H anyo mATe jIvanasaMdeza ' D puraSottamabhAI ane malayabhAI bAvIzI tejasvI udyogapatio, vepArIo, rAjakAraNIo, DokaTaro, svabhAvI mahApuruSonI vidAya cittane zokagrasta karI khAlIpo ApI enjiniyaro vagerenI khoTa bhAgye ja anubhavAya che. paraMtu jenuM jIvana jAya che. ja anyo mATe jIvanasaMdeza banI jAya tevA dharmapremI, dArzanika, saraLa amAre mana DaoN. ramaNabhAI dharmane sAcA arthamAM samajanAra ane te Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 pramANe ja jIvana jIvanAra satapuruSa hatA. avataraMza thavuM kadAca azakya nahIM hoya paNa duSkara jarUra lAge che. buddhi ane tarka banne bhArobhAra hovA chatAM teno vyApArika upayoga teonA dehAvasAnathI jJAna ane sevAnA kSetre jaina darzananA vAMcana nahIM karatA dhArmika ane vyavahArika upayoga karI samAjane haMmezAM lekhananAM kSetre ghaNI moTI khoTa paDI che. upayogI thayA ane buddhinA upayogano dAkhalo besADyo. parama kRpALu arihaMta devane e ja prArthanA ke temano AtmA cira AjanI maTiriyAlIsTa samAjavyavasthAmAM AvA puruSanuM pharI zAMti pAmI ApaNane yogya mArgadarzana Apato rahe che ke A zraddhA sumana pU. ramaNabhAI sarane' D nInA umeza gAlA elphInsTana kaoNlejamAM sara pAse M.A.no abhyAsa karatA bhaNavAno teo pustako acUka bheTamAM ApatA. temanI ApelI prasAdI amola ane arihaMta ArAdhaka maMDaLamAM sAthe yAtrA karavAno lhAvo maLyo che. temaNe ATaluM vizALa lekhanakArya, sarjana karyuM paNa keTalI nirlepatA ane tArAbena ane ramaNabhAI sara sAthe oLakhANa ghaniSTa thaI. saranA ! kyAMya koI pustaka para Copy Right nA haka nahi. 'terA tujhako agAdha jJAna, pAMDitya ane UMDI pacAvelI koThAsUjhanI sAthe temanAmAM arpaNa'nI aliptatA. vAraMvAra temane yAda karatAM natu mastaka thaI javAya ramUja karavAnI zakti, saraLatA ane nikhAlasatA hatI. teo kaThina che. aTapaTA viSayane paNa khUba ja sahajatAthI samajAvI zakatA hatA. tene chelle muluMDa emane maLI hatI tyAre 'dAna ane tenA prakAro' vize lIdhe te te viSayanuM tattva soMsaravuM gaLe UtarI jatuM. saranA sekTaramAM eTaluM sarasa samajAveluM jemAM annadAna, AzrayadAna, supAtradAna, jJAna ardhamAgadhI ke Western Philosophy bhaNatA ame ekatAna thaI jatA. dAna, e jANe vIra vANI sAMbhaLatA hovAno anubhava thAya. ame koika prophesaranA lekTara dilathI baMka karatA paNa ramaNabhAI saranA vIra vANI saranA rageragamAM vyApelI hatI. 'guru brahmA, guru viSNu'. lekTara kharA dilathI cUkyA vagara eTenDa karatA. , zloka bolatA ke sAMbhaLatA tarata najara sAme sarano cahero taravarI UThe jyAre paNa temane maLavA jatI jyAre mAyALu mArgadarzana maLatuM. che. sara tame amArI sAthe cho, chatAMya we are missing youlots. karuNAmUrti : amArA ramaNabhAI | caMdrakAMta DI. zAha murabbI zrI ramaNabhAIno mAro prathama paricaya zrI muMbaI jena yuvaka vyAkhyAnakAra viSe carcA paNa thatI. mArI dIkarInI mAMdagI vakhate savAranA saMgha mAraphata thayo. murabbI zrI ke. pI. zAhanA sUcanathI kArobArI AvIne dhArmika pado, stavano teo saMbhaLAvatA. samitimAM joDAyo. bannenI sAthe kuTuMbano nAto rahyo, teo vaMdanIya saMtapuruSa hatA. paryuSaNa vyAkhyAnamALA vakhate pachAta pradezanA Project levAnI emanI pAse jena dharmanA jJAnano khajAno hato. emane huM vaDIla tathA zarUAta, AmAM mane vadhu rasa, murabbI zrI ramaNabhAI sAthena paricaya guru tarIke mAnato, mane ghaNuM jJAna tathA mArA praznonA ukela maLatA. vadhato gayo. mane ghaNuM jANavAnuM, zIkhavAnuM maLatuM ane zrI saMdhanA samatabhAva emano khAsa guNa. badhAne samajAvIne sarvAnumate nirNaya upapramukha thavA mATe zrI ramaNabhAIno Agraha hato, eTale huM thayo. letA. AvA vaMdanIya AtmA ApaNI vacce nathI. Izvara amane soMpelI murabbI zrI ramaNabhAIne pU. tArAbena sAthe avAranavAra maLavAnuM javAbadArI pUrNa karavAnI zakti amane Ape. pU. tArAbenanuM mArgadarzana thatuM. vyAkhyAnamALAnA ATheya divasa sAthe jatA AvatAM. vyAkhyAna, haMmezAM maLatuM raheze. svargasthanA AtmAne vaMdana karuM chuM. svajananI ciravidAya D nIrubahena zAha pUjya ramaNabhAInA ciravidAyanA samAcAra sAMbhaLIne mane viSAdathI phelAvI navI ja dizA ApIne zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane gauravAnviIta bharAI gayuM. AMkho baMdha karI tyAM to phona para vAta thatI hoya tevo pU. karyuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM pramukhapada dIpAvyuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALA ramaNabhAIno avAja "bolo bolo' saMbhaLAyo. phona para vAta thAya daramyAna jena jenetara pU.ramaNabhAInA samApanathI vyAkhyAtAe ApelA tyAre pU. ramaNabhAI bolo bolothI zarUAta kare. e avAjano rAko vyAkhyAnano marma pAmatA hatA. AvA bahuzruta vidvAne jIvananA varSone Aje paNa manamAM gUMjyA kare che. emanI sAthe karelA pravAso samayane navI dizA, navo opa Apyo. temanA lakhelA dhArmika pustakone potAnI tAjagI ApatA hatA. netrayajJanI sAthe sAthe yAtrAo joDIne pravAsa ja lekhinIthI saraLatA ane samajaNa ApI je sAmAnya mANasa paNa ane yAtrAno anubhava thato hato. pravAsa daramyAna peTa bharIne hasavAnuM, samajI zake, temanA pravAsa varNano avarNanIya che. majAka karavAnI, khUba AnaMda Avato. jIvananA rahasyono upADa thato temanI daSTimAM sAmAnya mANasanuM, pratyeka jIvananuM sanmAna hatuM.' hato. pravAsanuM nakkI thAya tyAre AturatApUrvaka rAha jovAtI. emanI koInA paNA du:khamAM sahabhAgI thavA tatpara rahetA. teo nigraMtha hatA, sAthenA pravAsano AnaMda koI judo ja hato. dara vakhate phona kare. ApaNe kyAreya koIne paNa mATe phariyAdI sUra na hato. koInA paNa duHkhamAM A tArIkhe javAnuM che-Aje Ama ekAeka amAro sAtha choDIne lAMbI potAnAthI banatI zArIrika, Arthika tema ja mAnasika madada karavAnI saphare cAlI nIkaLyA-kema cAlI nIkaLyA ? tatparatA hatI. manamAM dhIme dhIme samaja pragaTavA mAMDI. pU. ramaNabhAI jevI vyaktine temanAM javAthI dharatI mAtAe eka suputra gumAvyo che. zrI muMbaI javAthI zoka na karAya. emanuM jIvana prakAzita hatuM. emanA sukaya, jena yuvaka saMgha sadAya temanuM RNI raheze. temanI khoTa sadAye sAlaze. emanA jIvananI suvAsa daze dizAomAM phelAyelI che. svadezamAM ane temanI yAda sadAye jIvaMta raheze. temaNe cAtarelA paMthe sadAye cAlaze. paradezamAM emanI suvAsa maheke che. emanuM dehAvasAna thayuM paNa keTalAyanA paramAtmAne prArthanA ! dilomAM emanI yAda jIvaMta che. je kyAreya bhulAze nahi, bhesAze nahi. paramAtmA e AtmAne cira zAMti Apajo. zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA purogAmI ghaDavaiyAoe je vAraso paramAtmA e AtmA para aDhaLaka prema varasAvajo. Apyo hato temAM temaNe karuNAnA projekTa laIne mAnavatAnI maheka Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana DaoN. ramaNabhAI 5 puSpA parIkha DaoN. ramaNabhAInA vyaktitva viSe lakhavuM hoya to mane to lAge che ke AkhuM eka pustaka lakhAya. paraMtu A eka ja aMkamAM temanA paricayamAM Avela vyaktioe lakhavAnuM eTale aMgata ane yAdagAra prasaMgo ja lakhAya. emanAmAM zuM nahotuM ema pUchIe eTale ja samajAI jAya ke teo zuM hatA. jema vedamAM kahyuM che ke parama tattvanuM koI varNana na karAya. zuM tevuM DaoN. ramaNabhAInI bAbatamAM paza che. tema chatAM kAca manamAM je ekAda be saMsmaraNo che te jaNAvuM chuM. ja sauprathama to emanA ramUjI svabhAvano paricaya ApuM. ame jyAre paNa maLIe athavA pravAse jaIe tyAre Jokes to kahetA ja ane temano Favourite Joke eka hato. 'ApaNA mAjI rASTra pramukha jhelasiMga eka vakhata koI bImArInA upacAra mATe paradeza gayA, badhI tapAsa bAda oMparezAna karAvavAnuM nakkI karyuM. niyeTaramAM badhI taiyArI karI ane DaoNkTare AvIne pUchyuM 'Are you runchy ? teoe javAba Apyo. 'No Sir,' thoDI vAra pachI pAchuM temaNe kahyuM. No sir' have saMsArI saMta D vasumatI bhaNasAlI AdaraNIya zrI ramaNabhAI cI. zAha, teonA paricayamAM AvanAra dareka vyaktine temanA asAdhAraNa vyaktitvanI zarUAtathI ja jhAMkhI thAya e anubhava ane parA thayuM. saraLa, nikhAlasa, ahamathI para, sAdagInA himAyatI, dhArmika, sAmAjika, rAjakIya koIpaNa kSetramAM UMDu jJAna dharAvanAra, vikaTa praznone sahajatAthI hala karanAra, samabhAvI samatAbhAvI, nAnA- moTA, garIba ane tavaMgara, jJAnI tema ja ajJAnI dareka sAthe sahajatAthI vartana karanAra zrI ramAbhAIe ApaNA sau vaccethI vasamI vidAya lIdhI. teozrInI khoTa kyAreya pUrAze nahi. huM ane ramaNabhAI malabAra mihamAM sAma sAmenA makAnamAM rahetA hovAthI yu. rAjAbhAI tema ja yu, tArAbahenanI aMgata paricaya vadhyo. jaina yuvaka saMghanI miTiMgamAM ke pravAsamAM kyAMya paNa javAnuM hoya no DaoNkTaranI dhIraja khUTI ane be miniTamAM jarA moTA avAje pUchyuM. 'Are you ready ?' ApaNA rASTra pramukhe paNa jorathI kahyuM; I am not ready, I am 'Zailsingh.' bIjo mAro DaoN. ramaNabhAI sAtheno yAdagAra ane vAgoLavA jevo anubhava 'navanIta samarpayAmAM jyAre teonA pAsaporTanI pAMkhe'nA lekho AvatA tyAre dara mahine navanIta samarpaNanA aMkanI huM zaha jotI ane aMka hAthamAM AvatAMnI sAthe prathama emano lekha vAMcI teone mAro pratisAda ApatI. mArA jevA eka adanA manuSyanI sAthe paNa eTalA AnaMdathI ane zAMtithI teo vAto karatA ane mane haMmezAM kahetA 'tame mArA lekhanA prathama vAcaka cho.' bhaviSyamAM paNa navanIta samarpaNa to zuM aneka jagyAe, aneka prasaMgoe ane aneka pustakomAM DaoN. ramAbhAI kAyama ApaNI sAthe ja che. prabhu temanA AbhAne cira zAMti Ape. je janme che enuM mRtyu cokkasa che. paraMtu ghaNA mAnavInI A janmathI mRtyu sudhInI jIvanayAtrA cirasmaraNIya hoya che. pU. ramaNabhAInI cirasmaraNIya jIvanayAtrA che. mArA mATe pU. bhAbhAI pitA tulya hatA. eo mane potAnI dIkarI mAnatA hatA. emanI sAthe meM ghaNAM pravAso karyA che. prAsamAM potAnA paricito sAthe mArI oLakhArA dIkarI tarIke karAvatA tethI gharamAM emanA piricato kharekhara emanI dIkarI mAnatA. emanI vidAyathI meM AdaraNIya pitA gumAvyA che, jyAre paNa koI pravAsamAM javAnuM thAya tyAre mane pUchyA vagara e pravAsamAM javA mATe mAruM nAma lakhAvI detA. emanI sAtheno pravAsa eTale zAna ane zammatano sumeLa. pravAsamAM emanI sAthe koI agavaDa 109 pitA tulya amArA ramaNabhAI ImInA zAha avazya temano phona Ave ja ke ApaNI sAthe ja jaIzuM. haMmAM temanuM AzvAsana hoya ja ke tamArA bhAI thoDA dUra rahe che AvatA thoDoka samaya lAge, marAbhAI tamAro bIjo bhAI sAme ja che, kaMIpaza nakazI ja hoya to be miniTamAM AvI pahoMcIza. teonI haiyAsUjha saune haiyAdhAraNa ApatI. AdhyAtmika kSetre jJAnanI carama sImAe pahoMcelA hovA chatAM kyAreya temanAmAM aham no anubhava thayo nathI. majAka karI AnaMda meLavavI ane anyane Apavo e temane mATe sahaja hatuM. eka saMtane anurUpa keTalAka guNo temanAmAM jovA maLatA e guNavAna ane guNagrAhI saMtasamI ramAbhAIne bhAvabharI aMjalI. eka sAcA svajana gumAvyAno kAyamI aphasosa che. na paDe. pravAsamAM A sAIonuM dhyAna rAkhe, vaDIlanI vhAlapa varasAve. vidvAna hatAM chatAMpaNa khUba ja namra kyAreya koinI niMdA na kare. badhAM sAthe sumeLa ane sarakhuM vartana. mRtyu pahelAM chellAM eka varSathI bImAra rahetA hatA tyAre haMmezAM prabhune prArthanA karatI ke pU. ramaNabhAine jaldI svastha karI de, parA mananI manamAM rahI gaI. emanI sAthe pAM prayAso karavA hatA. kAM praznonuM nikA karavuM hatuM. ghaNI badhI mAhitI meLavavI hatI, paNa Izvare e IcchA adhUrI rAkhI. kadAca mArA karatA emane enI vadhu jarUra haze. bhavobhava AvA pU. ramaNabhAI jevA vaDIla maLe e ja prArthanA. Izvara emanAM AtmAne zAMti arpe. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 vinamratAnI mUrti ramaNabhAI 1 zaileSa koThArI (zaila pAlanapurI) Azare 125 (savAso) pustakonA lekhaka, jenadharma ane jaina "mArA dharmamitra bhAI zrI zaileza koThArI vyavasAye hIrAnA vepArI philasUphInA prakAMDa vidvAna, eka sahRdaya aMgata mitra, mArgadarzaka ane che paNa emano jIva kavino che. hIrAnI parakha karatAM zabdanI camaka murabbI evA zrI ramaNabhAI cI. zAhanA duHkhada avasAna sAthe meM emane vadhu pyArI che. kAvyasUjha che. teo svabhAve udAra, mRdu ane mArA astitvano eka aMza kharI paDayo hovAnI anubhUti karI che. saMvedanazIla che eTale temane navonmeSanI phuraNA thAya e svAbhAvika mRtyune tAtvika rIte game teTaluM anivArya mAnIe to paNa che. jIvananA vanapraveza pachI emano A pahelo gajhala-saMgraha prakAzita ramaNabhAInuM avasAna mArA jevA temanA aneka mitro, zubhecchako ane thAya che emAM paNa koI saMketa rahelo haze! emanI sarjana pravRtti vadhu cAhako mATe sarva rIte duHkhada ja lAgavAnuM. priya ramaNabhAInA nAma puSTa ane vegavaMtI bane evI AzA ane zubhakAmanA che !' AgaLa svargastha zabda mUkavAnuM mana kayAreya nahIM mAne ramaNabhAInuM koIpaNa gajhalakAra mATe ramaNabhAInI kakSAnA vidvAna ATalo vyaktitva jeTaluM saraLa, suMdara ane sahaja teTaluM ja temanuM jIvanakartavya suMdara AvakAra lakhI Ape te ghaTanA jeTalI prasannatAkAraka che teTalI ja paNa eTaluM suMdara, sahaja-saraLa ane ujjavaLa hatuM. utsAhavardhaka paNa che ! ramaNabhAInA virATa vyaktitvano vicAra karuM chuM. ramaNabhAI pUrepUrA nirAbhimAnI ane vinamra hatA. temanI vinamratA tyAre thAya che ke emanAmAM zuM nahotuM? Izvare ramaNabhAIne badhuM ja mATe to mArA gajhalaguru sva. zUnya pAlanapurIno eka zera TAMkavAnI ApyuM hatuM. ramaNabhAInA patnI tArAbena, putrI zelajA ane putra lAlaca rokI zakato nathI. amitAbha-A badhAnAM mUkhe mAtA sarasvatIno vAsa che. e rIte vinamratA che vadhu mAnanI adhikArI ramaNabhAI pUrA nasIbadAra hatA. page jo kaMTako lAge to ene phUla karo" 2maNabhAI sAthenA mArA aMgata jIvana anubhavano eka lAMbo Aje paNa duniyAmAM vinamra mANaso to ghaNAM maLI Ave che paraMtu sahavAsa 1987 thI 1992nA samayagALA daramiyAna paNa racAyo hato. ramaNabhAInI vinamratA haMmezAM vadhu mAnanI adhikArI banI rahevAnI, A samayakALa daramiyAna huM tathA ramaNabhAI dara somavAre taLa muMbaInA temaNe jIvana yAtrAmAM paNa jyAM, jyAre ane jeTalAM kaMTako vAgyAM ekavIsa derAsaromAM darzana mATe sAthe jatA hatA. kyAreka pUjAnA kapaDAmAM tyAre te kaMTakone phUla banAvI devAnA sukRtyo karyA che. ramaNabhAIe to kyAreka sAdA vezamAM paNa amArI A sada-darzananI pravRti cAlu temanA samagra jIvanamAM zUnyasAhebanA ukta zeranuM akSarazaH rUpAMtara rahI ane e daramiyAna ramaNabhAInuM jainadharma ane jaina zAstro vizenuM karI batAvyuM che. jJAna paNa mane maLatuM rahyuM hatuM. ramaNabhAI sAthenA mArA aMgata ane ghaniSTa saMbaMdho ghaNAM lAMbA ramaNabhAI sAthe pravAsa karavo e paNa eka lahAvo hato. ramaNabhAI samaya rahyA hatA. aneka varSonI amArI mitratA cheka sudhI akhaMDita sAthe paMjAba, dilhI kAMgaDAtIrthanA pravAso meM kheDyAM hatA jene huM rahI hatI. A maitrInI suvAsa sadAya prasaratI raheze ja. ramaNabhAI mArA jIvananuM moTuM sadbhAgya gaNuM chuM. Ama paNa ramaNabhAI pravAsapremI sAthe aMgata saMbaMdhane kAraNe mane temanA dhIragaMbhIra, vidvatAsabhara hatA ane temanA vizvabharanA pravAsanA anubhavone AlekhatuM pustaka vyaktitvanA aneka sukhada anubhavo thayA che jenA smaraNa to "pAsaporTanI pAMkhe' vAMco to tamane avazya evI pratIti thaI Ave gaNyAMgaNAya nahIM ane vIrayAM vINAya nahIM eTalAM che. temanI sAthenI ke tame paNa AkhI duniyAnI musApharI karIne hamaNAM ja ghare AvyA cho. mArI sudIrgha maitrInA aMtaraMga anubhavomAMnA kayA anubhavanuM Alekhana pravAsanI vAta nIkaLI che to eka vAta tarata yAda Ave che. zrI karuM ane kayAM anubhavanuM na karuM te mArI samajanI dvidhA che paraMtu ramaNabhAIe "uttara dhruvanA pravAse javAnA hatA tyAre temaNe mane ane mArA hRdayamAM je jaDAI gayA che tevA keTalAMka anubhavaratno ahIM mArA dharmapatnI pratimAne (nImI) sAthe AvavAnI ophara karelI. rajU karuM chuM. ramaNabhAInI mArA pratyenI udAratAnI lAgaNInA AvA to aneka ramaNabhAI mArA jIvanamAM aneka rIte vaNAI gayA che paraMtu sau udAharaNo che." prathama vAta huM mArA sauprathama gajhalasaMgraha "jhUrato ullAsa"nA aMgata rIte hIrAnA vyavasAyamAM prAraMbhika saphaLatA bAda keTalAMka prakAzanamAM 2maNabhAI kaI rIte nimitta banyAM tenAthI karIza. zrI muMbaI varSo pachI huM Arthika bhIsamAM AvI paDyo. e samaya khUba kapara hato. jaina yuvaka saMghanI kamiTInA eka sabhya tarIke keTalAMka varSo mane AtmakSobha ane mAnahAninA aneka anubhavomAMthI huM pasAra thaI rahyo ramaNAbhAInI sAthe kAmagIrI bajAvavAnuM sadbhAgya sAMpaDyuM hatuM. e hato. barobara e ja samaye ramaNabhAIe emanuM eka pustaka mane arpaNa samaye mArA gajhala-sarjana vize paNa kamiTInA sabhyomAM avAranavAra karyuM. mane garva che ke ramaNabhAIthI meM mArA jIvananI ekapaNa vAta vAto thatI rahetI- e vakhate mArI potAnI gajhala saMgraha prakaTa karavAnI kyAreya chupAvI nahotI. mArI ujaLI bAju karatA mArI nabaLI bAju ja jarApaNa IcchA nahotI ane ema karavA jeTalI mArI Arthika, mAnasika meM ramaNabhAIne vadhu jaNAvI hatI. e samaye ramaNabhAI haMmezAM mane. taiyArI paNa nahotI paraMtu ekAeka saunA Azcarya vacce eka vakhata zIkha sAthenA be zabdo kahetAH "A badhI vastuomAMthI ApaNe have saMghanI eka beThakamAM zrI ramaNabhAIe jAherAta karI dIdhI ke AgAmI nIkaLI jaIe to sAruM" e rIte ramaNabhAI mArA duHkhanA samayanA cha mAsamAM ja zaileSano prathama gajhala-saMgraha prakaTa karavAmAM Avaze sAcA sAthI hatA. emaNe mane eka pustaka arpaNa karyuM te pachI pAlanapuramAM (jaina yuvaka saMgha karaze) e pachI to ramaNabhAInI premabharI sahAya ane ghaNAM ujaLAM gaNAtAM lokomAM ekavAra huM "hasatA" hato tenI badale mArgadarzana vacce "jhUrato ullAsa" jhaDapabhera prakaTa thayo ane A saMgraha "vasato" thaI gayo hato. ramaNabhAIe mane pustaka arpaNa karyuM te mATe zrI ramaNabhAIe "AvakAra' paNa lakhI Apyo. A pachI paMdarathI vIsa jeTalI mAtabara vyaktionA mArA upara phona AvyA AvakAra"mAM ramaNabhAIe lakhyuM hatuM ke, hatA ane sau koI mane mAnanI najare jovA lAgyA hatA. AmAM mArI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 111 lAyakAta keTalI? kharekhara to ramaNabhAI mane kaI rIte samajyAM hatAM. gauravaprada guNAnuvAda sabhA yojAI hatI. zUnya sAhebanI guNAnuvAda teno khyAla ApavA ja A anubhava ahIM rajU karyo che. mArI ane sabhA pachI ATalAM varSo bAda gata tA. 27-10-2005, guruvAranA ramaNabhAInI uMmaramAM 17 varSano pharaka hato paNa ramaNabhAI nAnA- roja pATakara holamAM yojAyelI ramaNabhAInI guNAnuvAda sabhA paNa moTA sau koI sAthe tAla milAvatA rahetA. kharekhara to ramaNabhAI eTalI ja bhavya, gauravaprada ane mAtabara hatI, mArA mATe eka mitra ane eka moTA bhAI samAna hatA. zUnyasAheba mArAM gajhalaguru hatA jyAre ramaNabhAI mArA jIvana ramaNabhAI, madattarA sAdhvIzrI mRgAvatIjInI paNa atyaMta nikaTa vyavahAranA guru hatA. mArAM banne guruonI AvI mAtabara guNAnuvAda hatA. mRgAvatIzrIjI tA. 18 julAI 1986nA roja dilhI mukAme sabhAmAM huM hAjara hato tene mAruM sannasIba mAnuM chuM. joke AvuM kALadharma pAmyAM te vakhate teo devalAlI hatA. meM temane phona karyo te sadanazIba duHkhakAraka ja banI rahevAnuM te satya huM jANuM chuM. ramAbhAInI pachI teo tathA tArAbena pahelI Trena pakaDIne muMbaI AvI pahoMcyA aMtimayAtrAmAM huM mArA jyeSTha putra anIzanA oparezanane kAraNe ane mahAvIra jaina vidyAlayamAM yojAyelI mRgAvatIzrIjInI guNAnuvAda agAuthI khabara hovA chatAM hAjara rahI zakyo nahoto teno vasavaso sabhAmAM temaNe hAjarI ApIne suMdara guNAnuvAda karyo. ramaNabhAIe mane jiMdagIbhara rahevAno. e veLAe Teliphona pUratI vAtacItamAM mAtra doDha miniTamAM aMtamAM nakhazIkha sajjana, mArA hamadarda, mArA mitra vize mArA mRgAvatIzrIjI mATe 14 vizeSaNono upayoga karyo hato. Aje ApaNane gajhalaguru janAba zUnya pAlanapurInA eka zera sAthe ja samApana karIzaH koI zabdakoSa hAthamAM pakaDAvI de to eka kalAkamAM paNa 14 ucita "jIvana arpaNa karI dIdhuM koIne eTalA mATe, maraNa Ave to ene vizeSaNo zodhI na zakIe. ramaNabhAInI A viddhatA hatI. ramaNabhAI kahI zakuM milakata parAI che" pArasamaNi hatA. teo je koIne sparze tene suvarNa banAvI detA. sAthe ja ramaNabhAIe temanuM akhUTa jJAna, vizALa anubhavaphalakanuM , mane barAbara yAda che 1987nI 23 mI mArce bhAratIya vidyA bhavana samagra amRta jagatane arpaNa karI dIdhuM che. temanI vidAyathI je khAte mArA gajhalaguru sva. zUnya pAlanapurInI eka bhavya ane atyaMta zUnyAvakAza sarjAyo che te kyAreya pUrI zakAze nahIM. - sva. ramaNabhAIno karmacArIo sAtheno saMbaMdha ela. ema. mahetA (saMghanA bhUtapUrva mernajara) sva. ramaNabhAIne saMghanA karmacArIo pratye khUba ja sahAnubhuti tAraMgA vagere tIrthomAM darzana - pUjA karavAno moko maLyo. koI koI hatI. temanA AvyA pachI karmacArIonI jiMdagI badalI nAkhI hatI. jagyAe navAM derAsaro paNa baMdhAtA hatAM. thoDA mahinA pahelAM karmacArIone bhaviSyanI ciMtAthI mukta karyA hatA. koI karmacArI sva.ramaNabhAI upara DIsA pAsenA kharaDosaNa gAmanA eka vidyArthIno saMghamAMthI chUTo thAya to temane koInI pAse hAtha lAMbo na karavo paDe. patra Avelo. 'meM 12mA dhoraNa sudhI abhyAsa karyo che. A varSe ja e vicArIne zrI. ke. pI. zAha tyAre teo saMghanA maMtrI hatA temanI abhyAsa choDyo che. pAThyapustakamAM tamArA pATha vAMcyA che. tyAra pachI sAthe maLIne pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhane maLIne khUba ja koInI pAsethI ApanuM pustaka "pAsaporTanI pAMkhe' vAMcavA maLyuM. pustaka jahemata uThAvIne ghaNAM kamiTI sabhyono aNagamo laIne karmacArI mATe vAMcyuM, khUba ja gamyuM. vAMcyA pachI jANe gharamAM rahIne AkhI duniyAnI proviDanTa phaMDa, grepyuTI, rajAno pagAra, mAMdagIno pagAra, bonasa badhuM musApharI karI hoya evo mane anubhava thayo. Apa A bAju Avo temaNae apAvyuM. teo vyAkhyAnamALAnA pramukha thayA pachI tyAre mAre gAma-mAre ghera jarUra Avazo. huM to Apane maLI zaku tema vyAkhyAnamALAno eka pagAra paNa ApavAno zarU karI dIdho hato. nathI. kAraNa huM bane page apaMga chuM.' vidyArthIe potAnA gharanuM saranAmuM koI paNa karmacArI chUTo thAya to doDhathI poNA be lAkha laIne chUTa lakhyuM hatuM. e gAma pATaNathI dUra hatuM. amArI pAse samaya nahoto. thAya. jyAre jyAre saMgha taraphathI bahAragAmano pogrAma hoya to karmacArIne rAtano vakhata hato. khUba ja pharavAnA kAraNe badhAM thAkI gayA hatAM sAthe laI javAnuM kadI bhUlatAM nahi. koI virodha kare to temano eka ja ramaNabhAI te vidyArthIne maLavAnI jhaMkhanAne rokI zakyA nahotA. huM javAba hato "AvuM temane jIvanamAM kayAre jovAnuM maLe !' saMghanA ahI sudhI Avyo chuM to mAre jarUra maLavuM joIe. e gAma kAcA raste karmacArIo tathA temanAM bALako sva. ramaNabhAInA A upakArane cAra pAMca kilomITara aMdara hatuM. jiMdagIbhara bhUlI nahi zake. amo vidyArthIne ghare pahocyAM sva.ramaNabhAInA eka praznathI sva.ramaNabhAIe eka pagaluM AgaLa vadhIne saMghanA menejara zrI pAsaporTanA pAMkhanA lekhakane te oLakhI gayo "Apa mAre tyAM !' zAMtilAla TI. zeThane rUA. 51000nI thelI apAvI hatI tema ja mane vidyArthI gaLagaLo thaI gayo. suMdara tejasvI eno cahero hato. zabdo pU.kAkAsAheba kAlelakaranA hastethI rU. 25000,nI thelI ApavAmAM tathA hAsyamAM madhuratA hatI. enI ciMtAgrasta AMkho kudarate ApelI AvI hatI. sajA mATe udAsa rIte amArI sAme mITa mAMDI rahI hatI. enI bImArI temanuM hRdaya khUba ja komaLa hatuM. bIjAnuM duHkha te joI zakatA mATe IlAja mATe carcA cAlI sva.ramaNabhAIe kahyuM "sAruM thatuM hoya to nahotA. ahI huM khUba ja sarasa emanA svabhAvano prasaMga rajU karuM chuM. je kaMI kharca thAya teno prabaMdha thaI jaze.' tA. 25-11-1993nA roja zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAhanA parivAra AvA prasaMgo khAlI hAthe pAchA na AvatAM vidyArthIne bheTa rakama taraphathI pATaNamAM netra yajJa rAkhavAmAM Avela hato. sva.ramaNabhAIne ApI. pAchA pharatAM A prasaMgane huM vicArI rahyo hato. sva. ramaNabhAI pravAsano khUba ja zokha hato. tIrthonA darzana karavAnuM teo kadI bhUlatA khUba ja thAkI gayA hatA. temanI pAse samaya paNa nahoto. koIpaNa nahi, AjubAjunA suMdara tIrthasthaLo jovA mATe zrI maphatabhAIe vyakti maLavA mATe A vAtane TALI para de. patranI Apale karI zake. meTADoranI sagavaDa karI ApI hatI. cArUpa, bhIlaDIAjI, zaMkhezvara, vidyArthIno evo kayo saMbaMdha hato? musIbata veThIne tenA ghare javAnuM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 eka patranA AdhAre. baMne ekabIjAne oLakhatA paNa nathI. ramaNabhAIne temaNe potAnA thelAmAMthI mAre je dIvaDI joItI hatI te ja dIvaDI potAnA pustakanA vAcaka tarIke oLakhe che. evA to ghaNA vAcaka che. kADhIne Tebala para mUkI. huM dIvaDIne -2maNabhAInI sAme joI ja rahyo. na gayA hota to teo gUnegAra na gaNAta. mAnavInA hRdayamAM rahelI gadgad thaI gayo. tyAre ramaNabhAIe bolelA zabdo hajI mane yAda che. karuNAnA ahIM darzana thAya che. meM joyuM che ke nAnAmAM nAnI vyaktinuM "mahetA, gamatI vastu bhale thoDI moMghI lAge paNa te choDI na devAya. ramaNabhAI dhyAna rAkhatA hatA. sAco mAnavI e ja che. je nAnAmAM pharaka keTalo lAge muMbaImAM rUA.150 mAM maLe ahIM rU. 160 mAM maLe. nAnA mAnavInA aMta:karaNa sudhI pahoce che, temanA aMta:karaNamAM pharaka phakta 10 rUpiyAno ja hoya che.paNa gamatI vastu na kharIdavAnuM vAtsalyabhAvanuM pUra ubharAtuM meM joyuM che. duHkha anekagaNuM hoya che.' amo sAthe hoIe tyAre ramaNabhAI mane ramaNabhAI sAthe mAre varSo pahelAno saMbaMdha hato. temanA nejA nIce avAranavAra kharcA mATe paisA ApatA hatA. e paNa kahetA ke vadhu varSo sudhI meM kAma karela. teo jyAre dAkhala thayA tyAre temanA sasarA joIe to mAgI lejo. zrI dIpacaMda tribhovanadAsa zAha saMghanAM maMtrI hatAM ane huM saMgha saMcAlita 2) biralA krIDA kendramAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA cAlatI hatI. thoDA ema. ema. zAha lAIbrerIno graMthapAla hato. tyArabAda teo kamiTI samaya pahelAM temanuM prasiddha thayela pustaka "pAsaporTanI pAMkhe'nI tyAM membara banyA. huM saMghanA kalArka tarIke kAma karato hato. sva. cImanalAla mAge thaI hatI. ramaNabhAInI sUcanAthI Ara. Ara. zeThanI ko mAMthI cakubhAI zAhanA avasAna pachI teo saMghanA pramukha banyA te samaye huM 100 kopI magAvI. Ara. Ara. zeThe pustakonI sAthe temaNe pahelAM saMghanA menejara tarIke kAma saMbhALato hato. vecAyelA pustakonI royalTInI rakama paNa sAthe mokalI ApI hatI. te pramukha tarIke samajo ke menejaranA nAte saMghanI pravRttinA kAraNe dara rakama rUA. traNa hajAra hatI. ramaNabhAIne meM A vAtanI jANa karI. mAse netrayajJa mATe bahAragAma javAnuM thatuM. saMghanA hoddedAro sAthe dareka temaNe A rakama na rAkhatAM sTAphane vaheMcI devAnI mane sUcanA ApI. netrayajJamAM 2maNabhAInI sUcanAthI mane sAthe laI javAmAM Avato. dara huM kaMI boluM te pahelAM temaNe mane carcA karavAnI nA pADI. temanAmAM varSe thatI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bahAragAmanI koIpaNa eka saMsthAno rahelI sTApha pratyenI lAgaNIno khyAla Avyo. projekeTa levAmAM Avato hato. paryuSaNa vyAkhyAnamALA pahelAM te saMsthAnI 3) ghaNAM varSo pahelAM bhAratIya vidyAbhavanamAM paryuSaNa mulAkAta levI jarUrI rahetI. tyAre huM paNa tenI mulAkAta levA mATe vyAkhyAnamALA cAlatI hatI. tyAre meM joyuM ke pagathiyAM caDhIne eka sAthe ja raheto. sAthe rahevAnuM mukhya kAraNa e hatuM ke e saMsthAnI apila bhAI mArI tarapha AvI rahyA hatA. temano svabhAva hato - vAtavAtamAM bhAre ja lakhavAnI rahetI. dara varSe paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI apIla kajiyo karavo - UMcA sAde bolavuM. badhAne dhamakI ApavI. dhAryuM karAvavuM. ramaNabhAInA kahevAthI huM ja lakhato hato. mArI najIka AvI ne kahe - mahetA, 'ramaNabhAI kayAM che ?' meM kahyuM. saMsthAnI mulAkAta lIdhA pachI ramaNabhAI AjubAjunA gAmaDAMonA aMdara temanuM vyAkhyAna cAle che. kayAre pUruM thaze ?' meM kahyuM 'agiyAra derAsaronI mulAkAta levAnuM bhUlatA nahi, A kAraNe gujarAtanA ke , vAgye,' ThIka huM agiyAra vAge AvuM chuM. teo cAlyA gayA. barobara saurASTra dareka gAmaDAnA derAsarono lAbha mane maLyo che. koI derAsara agiyAra vAgye e bhAI AvyA. ramaNabhAInuM vyAkhyAna paNa pUruM thaI bAkI rahyuM nahi hoya ! gayuM hatuM. huM temanI sAthe aMdara gayo. sAme ja ramaNabhAI AvatA ghaNAM varSa pahelAM jaina dharmanA prakhara vidvAna zrI zazikAMtabhAI mahetA hatA. meM ramaNabhAInuM dhyAna doryuM. 'ramaNabhAI, A bhAI tamane maLavA pAlitANAmAM zrI ramaNabhAI emanA kuTuMba sAthe gALavAnA hatA. mane mAge che.' ramaNabhAI temane oLakhatA hatA. ramaNabhAIe hasatAM hasatAM mArI patnI sAthe AmaMtraNa ApyuM hatuM. amone plenamAM laI javAmAM temane AvakAryA. potAnA svabhAva pramANe ugra rIte te bhAIe kahyuM AvyAM hatAM. ramaNabhAI A tamArI vyAkhyAnamALA huM baMdha karAvIza.' ramaNabhAIe aMgata rIte temaNe mane be sUcanAo ApI hatI. 1) jyAre jyAre je javAba Apyo te javAba phakta ramaNabhAI ja ApI zake, 'bhAI tame bahAragAma jaIe tyAre tamArI TikiTa sAthe ja levAnI 2) ApaNe paryuSaNa vyAkhyAnamALA baMdha karAvazo to huM tamAro khUba khUba AbhAra sAthe musApharI karatAM hoIe tyAre saMsthAnI vAta saMghamAM ja karavAnI, mAnIza. tame jANo cho. vyAkhyAnamALA mATe vyAkhyAtA lAvavA mATe musApharImAM nahi, ApaNe pharavA AvyA chIe. A sUcana haMmezAM meM amAre keTalI keTalI mahenata karavI paDe che. koIne tArIkha mAphaka na amalamAM mUkyuM hatuM. Ave. koIne kayAreka viSaya mAphaka na Ave. badhAMne saMbhALavA paDe emanA sahavAsathI dareka derAsaramAM javAthI mArA jIvanamAM ghaNo navAM navAM vyAkhyAtAo zodhavAnA. khUba ja mahenata uThAvavI paDe che. pheraphAra thayo hato. temanAmAM rahelA ghaNAM guNomAMthI thoDA ghaNAM guNo juo A mahetAne pUcho. tame keTalA vAgye UTho cho ? Akho sTApha meM apanAvyA hatAM. Izvara pratyenI zraddhA, gussAne pacAvI pADavo. bIjA parezAna thAya che. aThavADiyA mATe temanI kriyA paNa badalavI paDe che. pratye dayAbhAva rAkhavo. baMdha karAvazo to tamAro khUba AbhAra mAnIza. baMdha karavA mATe amane ahI mane temanA traNa prasaMgo yAda Ave che : kAraNa maLI jaze. bolo kayArathI baMdha karAvo cho ? Aje amAro citrakuTamAM netrayajJa hovAthI aThavADiyA mATe mAre javAnuM thayuM hatuM. pahelo divasa che.' e bhAI eka zabda paNa bolI zakyA nahi. gUpacUpa snAna-pUjApATha karI netrayajJamAM javuM-jamIne thoDo ArAma laI sAMje cAlatI pakaDI lIdhI. ramaNabhAInI jagyAe bIjI koI vyakti hota to bajAramAM pharavA javuM. rojano ame niyama bAMdhI lIdho hato. sAMje pharavA ahIM bolAcAlI thAta. 'tamArAthI thAya te karI lejo.' e ja javAba Ape. jaIe tyAre dekhAya, tyAMnA mANaso vaheMcavAnI vastuone oTalA AvA to meM ghaNA prasaMgo joyA che - sAMbhaLyA che. para ke koI pagathiyA para goThavIne dukAna jevuM banAvatA hoya che. sva. ramaNabhAInA AtmAne zAMti Ape tevI Izvara pAse pArthanA. rojanA niyama pramANe pharatA pharatA amo eka dukAne vastu jovA UbhA cAlatAM cAlatAM thatI saMyamanI vAto rahyA. joyA pachI temAM mane eka dIvaDI (dIvo pragaTAvA mATe) khUba have jovA nahIM maLe kadi tamAro paDachAyo gamI gaI. bhAva pUchayo. bhAva mane jarA vadhu lAgyo. bhAva mATe jarA maLuM nA maLuM vicAronA vamaLamAM rahI gayuM rakajaka karI, paNa dukAnadAre bhAva ocho karyo nahi. dukAnadAranI sAthe ane thaI gayuM moDuM AMkhone rovuM paDayuM mArI thayela vAtacIta ramaNabhAI sAMbhaLatA hato. davaDI na letAM huM maMjhila kApatAM kApatAM AgaLa vadhI gayA jarA AgaLa nIkaLI gayo. ramaNabhAIe temanI dukAne ja UbhA hatA. ujAsane aMdhAruM banAvI cAlyA gayA. pharIne amo amArA utAre AvyA. ramaNabhAI jo mArA sAme joIne tamAruM mRtyu na... kadi nahi... kadi nahi. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana sAhebanA yAdagIrInA zabda E azoka palasamakara sAheba sAthe mArI prathama oLakha tArIkha 28-02-1984 sAlamAM thaI. huM. zrI muMbaI jaina yuvaka graMthamAM nokarI mATe Avyo hato tyAre, sAhebanA pahelI vakhata gharamAM gayA pachI mane khurazI para besavAnuM kahyuM, jyAre huM khurazI upara beTho tyAre AjubAjunA pustakonA kabATa joIne mArA manamAM ema lAgyuM ke sAheba moTA vidvAna che. pachI mane khyAla AvI gayo ke sAheba lekhaka che. ane ghaNAM pustako paNa lakhyAM che. pachI sAheba sAthe mAro sAro paricaya thaI gayo, sAhebanAM manamAM kyAreka paNa eka eka nokara che ema lAgyuM nathI paSA ApaNA potAnA gharanAM sabhya che ema badhA mAnatA hatA ane atyAre paNa ema mAne che. zuM kyAreka paNa sAhebanA ghare jAuM tyAre mane pahelA sAheba be ema kahe. pachI zrI tArAbahenane bolAvIne azoka mATe cA mUka ema sAheba kahetA hatA, ATalo badho mArA mATe AkhA gharanA parivArane lAgaNI hatI. MY PAPA..... LET US CELEBRATE HIS LIFE... | Dr. Amitabh Ramanlal Shah (Son) Everyone knows Ramanbhai as a linguist, as Jain scholar, as a professor, as an NCC major, as a friend. Shailaja and I were uniquely privileged to know him as a father. A few years ago, I read a book where the tagonist spoke of his father."My father was a very complex man who led a very complex life", he said. I recall, my immediate reaction was that my father was exactly the opposite. He was a very simple man, who led an extremely simple life. I want to talk about this simple father. put me to sleep. He taught both Shailaja and me many sports and games - swimming, cycling, carom, cards, and cricket. Can you imagine Ramanbhai as a cricket bowler? He was a pretty good bowler too. He was pro-really good at doing card tricks. In high school, he also taught me tricks for algebra a skill that has stood by me even today. When Pappa went to Japan the very first time in 1968, he brought a Japanese nylon sari for Mummy - it was the first time he had bought a sari for her. It was a brown sari with blue and white flowers design. Unlike her usual nature, Mummy started wearing this sari immediately. She started wearing it for the simplest of errands going to the market or dropping us off at the school-bus stop. Many years later, he learnt that Mummy did not just wear that sari - she wore it out because she did not like it at all, but did - not want to offend him. The simple man he was, Pappa always thought that Mummy must love this sari very much and was very proud of his first sari purchase. One time Pappa and I went to Surat, he was the guest of honour for the platinum jubilee celebration of a library. When we reached the library in the morning, we figured out that it was up to the two of us and our chief host to actually clean the place and decorate it for the function. Without any qualms, he picked up the broom and swept the floor. We arranged the chairs and put up the banners. He then changed his clothes and went on to give his speech. He was not offended by this,indeed he joked that this was a highlight of his career! 113 mArA phemilI sAthe paNa sAhebane sadbhAva hato. mArA patnI ane bALako AvyAM hatAM tyAre sAhebanAM ame ghe2 gayAM hatAM. sAhebane karAhI AvaDatuM hatuM. sAhebe mArA patnI, bALakInA nAma pUchI pAkI sAhebe chokarAone AzIrvAda ApyA ane emane bheTa ApI. sAhebane traNa bALakoe kahyuM sArI rIte sAcI rIte bhaNazuM ane pAsa thazuM sArA mArkasa maLaze ema kahyuM; paNa eka sAcI vAta e che ke tyAra pachI chokarA sArA mArkasa meLavIne pAsa thAya che. eka bALaka 11mAmAM che. bIjo bALaka mAM che ane trIjo bALaka 4thImAM che. paNa e to sAhebanAM hAthanA AzIrvAda. A eka prakAranA zrI sarasvatIdevInA hAthanA AzIrvAda che ema mane lAgyA che. e eka bhAra chokarAo mATe bhagavAne mokalAvelA varadAtA hatA. mAruM sAruM bhAgya hatuM - karmacArI, muMbaI jaina yuvaka saMgha My earliest and fondest memories of my father are of sleeping in his lap while he would sit on the .swing. He would caress my hair, sing me songs and I came to know Pappa as a grandfather when Shailaja and I had our own kids. Nothing was more important to him than spending time with his grandkids, not even writing. The simple man he was, he taught them simple pleasures, like making mountains of butter, or eating oranges sitting on a swing and stuffing empty envelopes with the orange peels. We would often come back home and find the home in a complete mess, with 3 kids - yes he was a kid when with ours - rolling on the floor in laughter, simply having fun. When he visited us in US, the kids had to learn their home phone number, a necessary skill taught to kindergartners. He being the teacher he was, taught them how to memorize the number by singing the phone in different styles. There was the Lata Mangeshkar style, and there was the Classical style in Raag Malkauns. But the most hilarious one was Pappa's imitation of Michael Jackson. Needless to say, the kids memorized the number in minutes. Even today, they love to sing the number in the Dadaji style. He wrote to my children hundreds of letters, almost once a week, sometimes twice. His letters were simple, one theme, large bold letters and creative use of colored pens. He often sent them puzzles to solve Of course, he also taught them swimming and card tricks, although he was a bit too old to bowl a cricket ball. My son, Archit, when profiled in the local newspaper, was asked who his role model was. He replied: "My grandfather, because he has written over 100 books, traveled all over the world, has a great Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 918 prabuddha jIvana 96 nyul, 2006 ROSSROCESSES sense of humor, and likes to help people". From a can not miss the sign that says, "Please take only child, that was an excellent summary of Pappa's photographs and leave only footprints" to ensure the lite ! ecological balance of nature. Pappa had a similar Pappa had a passion for travel - it was a source principle for his travels: "Take the best memories and of tremendous education and inspiration for him. He experiences, and leave your goodwill behind" A simple wanted to see the whole and passed this passion on dictum from a simple man. to his children, their spouses, and grandchildren as He had a simple life, full of simple pleasures, simple well. He had visited nearly 70 countries! His motto relationships. Yet his life was full-full of achievements was that visiting a country today will be cheaper than that do not even seem mortal. Today, we should not visiting it 2 years from now. Also, one never knows it mourn Pappa's death, but rather celebrate his life. a country may remain safe to visit in the future. He wouldn't want it any other way. When you visit any National Park in the US, you RESPECTED PUJYA RAMANBHAI One of the brightest stars of the Jain Fraternity !!! Minal Rohitbhai Shah Simplicity personified is how I would describe SHAILAJA and to his grand children ARCHIT, ACHIRA. Dr. Ramanbhai. Even though he was so learned he GARGI and KAIVALYA. He maintained a perfect balwas an absolutely down to earth person. ance between spirituality and his worldly duties. He had many hidden virtues within him and one He was so meticulous in all that he did. His plancannot really count them all. But a few of them just ning was always perfect. His handwriting was very touch our hearts. clean and clear just like his heart. Even at this age The moment one thinks of humour - Pujya they were absolutely legible. Ramanbhai's name would cross our memory. On the During his lifetime his adulation for Lord Mahavir lunch table at Sayla amidst our Gurudev Param Pujya and Gautam Swami, his reverence for Param Krupalu Bapuji (Late Shri Ladakchand Manekchand Vora) or Dev Shrimad Rajchandraji and Param Pujya Bapuji even until recently with Param Pujya Bhaishree made him fly on the path of spirituality. I am sure (Nalinbhai Kothari) there was not a single day when that with the blessings of all of them his soul must Dr. Ramanbhai would not crack a joke. His smile and have reached great heights. laugh had such innocence!!! His ever smiling face His last thoughts shared with his daughter Shailaja with lovely dentures even today brings cheer to our that "I can see the sea and two separate paths-one hearts. the AATMA and other the BODY" proves that he had A loving husband is another aspect of his life which SAMADHI MARAN-a death which all pious souls I will always cherish and admire. His love, affection long for. and care for respected Taraben was one which could My koti koti vandanas to him. His ever smiling face be found on him all the time. He would think of the will always linger on in my memory. smallest things which would be of help to her. Praises With sincere respect I pay homage to him. for her were always on his lips. His daughter of the spiritual world He was a family man in totality. He has given his Shree Raj-Sobhag Ashram, Sayala. wisdom in inheritance to his children AMITABH and TRIBUTE TO PROFESSOR RAMANLAL C. SHAH DR. ATUL SHAH, U.K. Editor, Jain Spirit International Magazine, In the age of science, the Jain community needs remember my recent conversations with him, which to respond through science. Genuine scholars of Jainism were about ideas and science rather than people and are rare, individuals who are able to take an objec- politics. An editor develops a unique way of connecting tive view and relate it to the modern world. Most people with his audience. Good editors are able to undersee the tradition within sectarian boundaries and beliefs stand the questions that are being asked and anand are therefore not able to separate their personal swer them at the level where the reader is. Hence faith from the larger occan of knowledge and wis- their scholarship never becomes remote from everyday dom that is Jainism. Prof. Ramanlal Shah was one life, but a part of it and connected to it. Accompasuch exception to this, Author of nearly a hundred nied thoughout by his dedicated and intelligent wife, books, speaker, editor of Prabudha Jeevan, world Prof. Taraben, Rmanbhai was able to take his scholtraveller and above all, curious scientist. Left an in- arship and wisdom to the world, with the utmost humilit delible mark on this world. Despite his knowledge, and smplicity. May his soul rest in eternal peace - he was humble, always writing and thinkng. I vividly Om Shanti, Shanti, Shanti. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & whe 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana A TRIBUTE TO LATE RAMANLAL C. SHAH Dilip V. Shah Chairman, JAINA Pilgrimage Committee, U.S.A. Diring my visit to India in Janyary 2000, Gurudev Shri Chitrabhanuji had suggested that I meet Dr. Ramanbhai and Taraben. When I visited them at their home, they gave a warm welcome, a two hour Swadhyay and set of Books as parting gift. ding to perform during that period but he thought he will be able to make alternate arrangements. Without too many questions and without any hesitation, he said yes. Those 15 days were a rare gift to our Sangh. Yatris were always surrounding them at each opportunity and get insight into all aspects of Jainism. Ramanbhai and Taraben, did the whole yatra very energetically and stayed up late into night for swadhyay at every opportunity. Every year as I prepare for another yatra, people always asked is Ramanbhai comig with us this time? It will not be easy to answer from here on. THIS REPORT IS DEDICATED TO MY GRANDPA In January 2001, JAINA (Federation of Jain Organizations in North America) was to conduct a pilgrimage of Shri Samet Shikharji and other teerthdhams of Bihar and Uttar Pradesh. 128 Yatris from all over the USA had registered for the 15 day Yatra. On a whim I called Ramanbhai from USA and asked him they would join us for a 15 day Pilgrimage as Scholar and spiritual leader of the Yatra. He did have a wed A WORLD TRAVELER, A SUPER COOL GUY, AND A GREAT TEACHER !! Archit Sheth-Shah (Grand Son) Age-9 Years / Written for School You are about to travel through the life of a man who has traveled more than most people ever will. That man's name is Ramanlal C. Shah. He is my dad's dad. He is 74 years old. He lives in Bombay. India with my grandma. My grandpa is tall and average in weight. He always wears strriped shirts with buttons and he wears glasses for reading. His hands are wrinkly. He hardly wears ties, even when he goes for speeches. He doesn't care about fashionable clothing, like me, so he wears old clothes. His face's shape is ovalish. He has black eyes, grey hair and lines on his forehead. My grandpa was born on December 3, 1926. He was born in Padra, India, which is in West India. His parents were Chimanlal A.Shah and Reva Shah. His childhood game was marbles. He loved to fly kites. His daily chores were to fetch water from the well nearby, sweep the floor and to grind grain to make flour. He didn't earn money; he was given about a nickel's worth on holidays. His life was a lot harder then ours !. My grandpa got super good grades in school. In elementary school he didn't have to wear a uniform but in middle and high he did. He loved school. He excelled in art, writing, literature, and geography. He got to school by riding the bus. He was superb in academics but he also did very well in sports. He was on his school's Table Tennis and Carom teams. My grandpa found his wife Tara, because they went to the same college. They had two children, Shailaja and Amitabh. His favorite festival is Diwali-the festival of lights. He has not achieved what he wants-to travel to every country in the world. He likes color movies over black and white movies. His favorite vacation spot is 1980 Seagull Way, my home for short. He has a ph.D. in Jain Literature, my.religion's literature. Over 15 people have done ph.D.s under him, including a couple of monks. Some of his major achievements are that he has written over 100 books, represented India at the International Conferences on religion and vegetarianism held in 1977 (Sydney), 1979 (Rio De Janario), and 1987 (Toronto). Also, he has been a major in the NCC (National Cadet Corps). - My grandpa has a lot of unique qualities. His hobbies: are writing, drawing and traveling. He is very funny and tells a lot of jokes. He taught my sister and me how to swim and he also taught us lots of card tricks. He always feeds scraps from the table to crows. He does at least two Samaiks everyday. Samaiks are when you do Indian prayers and stay quiet for 48 minutes. My grandpa writes books at this time. He also has a vow of donating 10 rupees everyday to the homeless. That's 70 rupees a week. No. Country. .......................................................... Year First Visited **********.. 1. India..... 2. Japan 3. United States 4. Malaysia.. 5. Singapore 6. Nepal. 7. Ethiopia.. 8. Kenya. 9. Tanzania 10. Sri Lanka 11. Austria 12. Belgium........... 13. France. 14. Germany. 15. Italy. 16. Netherlands 17. Switzerland. 18. United Kingdom 19. Australia. 20. Fiji 21. Hong Kong: 22. Indonesia. 23. New Zealand 24. Philippines. 25. S.Korea. 26. Thailand 27. Argentina 28. Brazil 29. Curacao (Netherlands Antilles).. 30. Peru 31. Trinidad & Tobago 32. Russia...... 33. Mauritius. 34. Denmark ......................................................... ***************** *************** (Born) 1926 1968 ....1968 1970 1970 1971 1974 1974 1974 1976 1977 1977 1977 1977 1977 1977 1977 ...... 1977 .......................................***** 1978 1978 1978 1978 1978 115 ......... ******.............. 1978 1978 1978 1979 1979 ...... 1979 1979 ************ 1979 1980 1981 ......... 1984 ************** Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19EUR . prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 35. Canada... 1987 Childhood pargraph 36. Icelaand ..... .. 1991. Education paragraph 37. Egypt..... ...... 1997 Adulthood paragraph 38. Greece .... 1997 Unique qualities 39. Turkey ................. ... 1997 Picture (neatness) 40. Norway.. .............. 1998 Dedication page 41. United Arab Emirates ......... .......... 1999 Family tree 42. South Africa ..... 2000 Interview notes 43. Zimbabve..... ............. 2000 Overall neatness Name : Archit Total possible points : 100 Blography Grade Sheet Final Grade: 100 points Possible Polnts TEACHER'S REMARK: Beutifully done archit! I am very Points Earned proud of your spreadsheet is amaging! It's hard to beCover and title lieve your grandfather has travelled so much ! He must Appearance paragraph 10 10 have so many passport stamps ! 10 10 A Neighbour's Tribute Mrs. Gomathi Shreedhar Neighbour & HEAD Department of Chemistry, V. K. Krishna Menon College, Bhandup, Mumbai. I have known Uncle (as I called him) only for the can be so humble. On one occasion he gave me a last four months of his life where I met him for the brief discussion on Jainism. The clarity of thought first time. I was touched by the genuine warmth and and his crudition was outstanding. As a teacher myself, concern that he exuded. He and aunty went out of identified with him and aunty completely. the way to give me and my family a warm welcome. in his demise, l experience a sense of profound I felt truly overwhelmed. grief and loss, I regret that I could not interact to a In this limited interaction with him, I have been greater extent with him. I pray to the Almighty Lord impressed by many aspects of his personality. We to give his family the strength to weather the vacuum conversed in Hindi and in English. Only the truly learned that has been created. A GREAT TEACHER DR.V. BALACHANDRAN NAIR Balanair 2005@yahoo.com (RMP) He was a great man. The greatness can be felt states in India. He has also visited most of the counin his words and deeds. Even his presence was enough tries across the globe. Often he met his old students to enlighten others. The above said words comes to at far off places unexpectedly. He used to describe my mind whenever I think about him. the places he seen, the people he met name of places, For the last 2-3 years when he haded any mas- organ etc. sing slokas (mantras). He also taught me sage he used to call me. It used to be a great expe- some mantras. rience for me. He cleared all my doubts. He explained When I am going through tough times I used to everything in very simple language, be it mantras or confide in him. His presence itself give you great relief. words (language) or new technology. Rarely, did I He would listen patiently and came up with a simple see him dealing with money. It was done by others and straight solution. But it gives you total relief. for him. He was very particular that we got our fees For the last 2 months, I was not providing any in time. Whenever I refused, he insisted on taking it. Message to him. I simply sat by his bed touching his He used to keep some water near his window feet. Still he saw that I get my fees regularly. I strongly for the birds to drink. Birds were his regular visitors. feel that death came to him at his wish. One crow used to come and drink water at a par- He did not become a Rama Krishna Paramhansa ticular time. because he did not get a student like Vivekananda. He has traveled a lot. He has touched all the 2320-yul teo varSothI mArA najIkanA saMrpakamAM hatA. temanA ArAdhaka AtmAne suzrAvaka ramaNabhAInA nidhananA samAcAra jANI AghAta zAMti maLo. anubhavyo, teozrI lekhana dvArA anekanA jIvanamAM sAcA mArgadarzaka muni mRgendra vijaya banela. temaNe kareluM lekhana vagere khUba ja anumodanIya hatuM. vizeSamAM muMbaI teozrIe karela lekhana mATe "prabuddha jIvana" patra pragati sAdhe e ja zubhabhilASA. jitadarzana va.nA dharmalAbha ghATakopara-muMbaI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 sadgata zrIe gujarAtI sAhitya kSetre aneruM yogadAna Apela che. teozrIe jaina sAhitya para aneka lekho-pustako larnala che. te dvArA jaina sAhityanI pravRtine anero vega Apela che, zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA vidyArthI tarIke saMsthAnuM RNa adA karavA saMsthAnI pragatimAM tana-mana-dhanano apratima preraNAtmaka phALo Apela che. temaja saMsthA taraphathI alaga alaga sthaLe 17 jeTalA jaina sAhitya samArohanA AyojananA saphaLa saMvAhaka tarIke mahAvIra vidyAlayane dezabharamAM khyAti apAvela che. tema ja temanA pitAzrI-mAtRzrInI smRtimAM mahAvIra vidyAlayane rUA.4 lAkha jeTalI mAtabara rakamanuM dAna ApI vidyArthIone prati varSa suvarNa ane rIkha caMdraka ApavAnI yojanA banAvI. jaina sAhitya tathA mahAvIra vidyAlaya pratyenI potAnI lAgaNI vyakta karI tema ja RNa adA karela che. prabuddha jIvana dAmajI ke. cheDA zrI AtmAnaMda jaina sabhA, muMbaI mArI pUjyazrInA bahuAyAmI vyaktittvane zabdomAM kaMDArI zakAya tema nathI, chatAM thoDAM zabdomAM kahuM to pUrvathI sAhityasevA - zAsana sevA ane samAjasevAnA sAdhaka vidvAna - vidyArthI, saMsArI sAdhu ane arvAcIna RSi hatA. samatA-rUpI pAsaporTanI pAMkhe zarU thayela pUjyazrIno pravAsa mokSanagare ja pUro thaze tevI zradhdhA saha....... - DaoN. dineza parIkha (me. TrasTI) zrI Atmavallabha hospiTala, IDara dara sva zrI ramaNabhAI zAha eka bhekhadhArI mUka sevaka hatA ane umadA ane diladAra dAtA hatA. temanA taraphathI A hospiTalane avAranavAra dAnarUpe sahayoga maLyo che. temanA jIvanakALa daramyAna aneka sevAbhAvI zaikSanika ane Arogya saMsthAomAM sevAo ApI che. amArI saMsthAne dAna ApavA-apAvavA khUba ja upayogI thayA che ane saMsthAnI sevA tana, mana ane dhanathI karatA hatA. AvA tyAga mUrti samA zrI ramaNabhAI sAthe premano gharobo dharAvanAra saune glAnI thAya ja. temaNe saMpUrNapaze samatA ane zAMtine potAno jIvanamaMta banAvI samAjanA lokone chaSA Apela ane teonA bahoLA jJAnano lAbha samAjane maLela emanA jIvakALa daramyAna emanA jIvananI chAyArUpa atyaMta zAMti ane zistabadhdha hatI jarUriyAtamaMda lokone haMmezAM madadarUpa thavAnI bhAvanA haMbezAM yAda raheze. teo sAmAjika, dhArmika tema ja dIna duHkhIyAnI madade temano phALo harSAI hoya ja. A saMsthAnI teoe mulAkAta lIdhela ane A saMsthAnA sevAyajJamAM amArI paDakhe rahI amane A sevAyajJamAM teonI avAranavAra dAnarUpI rAhuti maLI che. jenuM amane gaurava che. (caMdrabhAI ema.dazI) (bika . gAMdhI) nAM mAnada maMtrI gujarAta vaDodariyA DaoN. pI. je. gaDhavI (meDikala suparinTenDanTa) ke je potA (TI.bI. hospiTala amArADha, ji.bhAvanagara) muM. zrI ramaNabhAI zAhanA duHkhada avasAnanA samAcArathI DAMga svarAja Azrama AhvAnI saMcAlana samiti TrasTImaMDaLa tathA samagra Azrama parivAra gherA du:kha ane AghAtanI lAgaNI anubhave che. samAjanA caDhAyelA varganuM kAma karatI Azrama jevI aneka saMsthAonI Arthika muzkelI mUMjhavaNa ane ciMtA teo samajyA hatA. AvI judI judI saMsthAone da2 varSe dattaka laI temane sahArUpa thavAno teo saMniSTha prayAsa karatA hatA. AvA eka sajjana vaDIla ApaNI vaccethI jatA rahyA che. tenI khoTa vastu sudhI pUrI zakAze nahIM. DAMga svarAja Azrama AhavA vatI. pAbhAI nAyaka guNavaMtabhAI parIkha saMcAlaka maMtrI karyuM kuda2te kharuM potAnuM ja aMte, ciravidAya lIdhI amArA eka saMte. jIvananI mahekane mAdamAM palaTAvI 117 gAMDAbhAI paTela ahI yAtrI cAlyo yAtrA anaMte pU. marAbhAInI vidAyathI jaina samAjane moTI khoTa paDI gaI. - * suzIlA esa. kapAsI nItinA AI. kapAsI - aravuM pravIrA koThArI - pozIya zAsa - bhAratI dilIpa zAha zrI Atmavallabha svAvalaMbana mahilA kendra, muMbaI kevI vIra nitya abhyAsa, ciMtana - manana ane lekhana, vaktRtva thakI temaNe jainajagata ane vidyAjagatane satata mArgadarzana pUruM pADayuM. sAhitya ane tattvajJAna kSetre ekaniSTha ArAdhaka evA mu. zrI ramaNabhAInA dehAvasAnathI samagra vidyAjagatane ane jaina samAjane bahu moTI kSati. pahoMcI che. zubhakA surA, amadAvAda zAra mu.zrI ramaNalAlabhAInA vyaktittvane mUlavavA mATe zabdo paNa pAMgaLA puravAra thAya. vicArone lekhinI dvArA vAcA ApavA mATe tyAM paNa maryAdA AvI jAya. kAraNa emanI bahumukhI pratibhAM emane nyAya Apavo ghaNo muzkela chatAM paNa lakhyA vinA to na ja hevAya. sahaja-saraLa svabhAva, vAdavivAdamAM utaravAnuM nahi- zAMta mudrA, kayAreya paNa avAja UMco nahi, keTakeTalA guNo varNavavA ! ATalI guNavattA dharAvatuM vyaktittva paNa ghamaMDa jarApaNa nahi. badhAM sAthenuM abhiyatAbhareluM vartana ja temane kadI pA bhUlavA nahi de. kahevAya che ke samaya jatA badhuM visarAI jAya paNa A kaheNa ramaNabhAI mATe khoTI pUravA2 thaze. kAraNa teo sadAya badhAnAM hRdayamAM smaraNarUpe jIvaMta raheze. jaina samAje eka hIro gumAvyo che. ramA vinoda mahetA muMbaI zALA ane kaoNlejamAM abhyAsa daramyAna mArA mitro jUja, paNa dareka asAdhAraNa hatA. mArA eka asAdhAraNa mitra DaoN. ramaNabhAI cImanalAla zAha bAbu pannAlAla zALA tathA seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM sahAdhyAyI hatA. sana 1941 thI 2005 sudhI amArI mitratA atUTa hatI. Aje ramaNabhAI ApaNI vacce nathI. 'paryuSaNa vyAkhyAnamALA'mAM 1972thI bhAga letA rahyA. sana 1982mAM prabuddha jIvana'nuM saMpAdana emaNe mAthe lIdhuM ne Akhara sudhI trividha parizrama karI patrane ucca kakSAe mUkI pote jIvaMta banyA. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana . 16 jAnyuArI, 2006 prabhu! tArA sAnnidhyamAM AvelA ramaNabhAIno AtmA sarvavidha AvA vidvAna ane jaina zAsananA eka saphaLa lekhaka zrI ramaNabhAInuM amone mArgadarzana Apato rahe !! e prArthanA. duHkhada avasAna thatA kuTuMbIjanone to khoTa paDe te svAbhAvika che, li. mitra, ratanacaMda pI. jhaverI paraMtu samasta jaina samAjane moTI khoTa paDela che. somacaMda petharAja eka prakhara jinadarzananA tattvaciMtaka tarIkenI chApa teonA TrasTI, ozavALa ceriTijha, jAmanagara lakhANomAMthI maLI rahetI. teonA dehavilayathI eka tattvaciMtakanI khoTa jaina ane jainetara samAjane paDI che. 'prabuddha jIvanamAM prakAzita ' temanI smRtimAM temanA samagra sAhityanA sArarUpa graMtho pragaTa karI teono taMtrIlekha huM vAraMvAra vAMcI manana karato ane temAMthI mane muMbaI jaina yuvaka saMghe eka vidvAna zreyArthI zIta guNadharmane zobhe tevI AdhyAtmika preraNA maLI rahetI. je mane svAdhyAyamAM upayogI nIvaDatI. ciraMjIva smRti sAcavavAnuM yogya ja vicAryuM. sumanabhAI zAha manu paMDita vaDodarA amadAvAda kaccha. zIla carita - sAdhu jevA AvA vidvAnanI vidAyathI eka zUnyavakAza tA. 16 navembaranuM prabuddha jIvana maLyuM. aMgrejImAM mokalelA Ubho thayo che. saMdezAo sivAyanA sarva lakhANo, zradhdhAMjalio ane zoka TharAvo mAvajI ke. sAvalA akSare akSara vAMcI gayo. ATalA badhA prAjJa puruSa, muni bhagavaMto, sAmAjika kAryakaro, sAhitya zikSaNanA kSetranI agrIma vyaktionA sanmAna ane snehane AdarapAtra banela sva. Do. ramaNalAla zAhanA mu. ramaNabhAI viSe lakhavuM eTale gAgarane sAgaramAM rAkhavA jevuM jIvana, sarjana, ciMtananA vividha pAsAMo vize je huM nahoto jANato kArya che. tevuM ghaNuM jANavA maLyuM. jaina yuvaka saMgha dvArA emaNe bhAratanA mahA mAnavono paricaya A vAMcanane aMte - pariNAme manamAM prazna thayo ke AvA mahattva karAvyo. emanA vize eka zabdamAM - lakhu to eo mahAmAnava hatA. vyaktitva ane zudhdhAtmA ane sarvene pUjya, mAnanIya mAnavI teo zI nAnubhAI rIte thayA haze ? jeo pUnarjanma ane karmaphaLamAM zradhdhA dharAve che temane gAMdhI buka senTara, tAradeva- muMbaI gaLe to A vAta turaMta UtarI jaze ke teo AgalA janmamAM apUrNa mUkI Avela te kArya karavA tenA anusaMdhAnamAM - pUruM karavA ke AgaLa ajAtazatru, nikhAlasa, sadAya hasato temano cahero bhulAya tema vadhAravA ja AvyA haze. A vizvamAM ane jIvanabhara sAhityasarjana, nathI. 'prabuddha jIvana" jaina tattvajJAnanI mIThI viraDI jevuM temaNe banAvyuM. ciMtana, zikSaNa-prazikSaNa, sAmAjika sahAnukaMpA ane premALa temanA dareka prakAranA lekho khUba ja saraLa - UMDANabharyA tathA rasaprada vyaktitvavALuM jIvana jIvIne temaNe je vadhu ne vadhu puNyanuM bhAtuM bAMdhyuM rahetA. jIvananA chellA zvAsa sudhI teo kAryarata hatA. te to hajI jagatane ApavAnuM haju bAkI rahyuM ke zuM ? zuM samajavuM te prabodha koThArI mArA jevA abudha AtmAne samajAtuM nathI. mokSa va. gahana vAto huM na sudarzana pI. koThArI samaju paraMtu evI anubhUti to avazya thAya che ke AvI mahAna muMbaI vyaktioe to vAraMvAra A jagatamAM janma laIne janasAmAnyanA jIvanane urdhvagAmI banAvavAno puruSArtha-parizrama karyA ja karavo joIze. janma dhAraNa karelA prANImAtranuM maraNa avazya hoya che. paraMtu tyAre ja jagata thoDuM vadhAre sAruM thaze. mahAmAnavonuM maraNa kabIre kahayuM che tema tuM jamyo tyAre tuM raDaco jaga bIjo vicAra e AvyuM ke - pUrva janmanI ane te janmanI adhUrI hasya. evI karaNI karake tuM jyAre ciravidAya le tyAre tuM hase ane jaga rahelI puNya-yAtrAnA vicArane bAjue mUkI, vAstavika jIvananI temanI rUe. evuM ja kaMI A prasaMge anubhavAya che. jiMdagIno vicAra karIe to temaNe jAgRta jIvananI eka eka kSaNane jJAnIjano kahe che ke dehasaMbaMdhI jeno saMbaMdha che te saMgano avazya kevI sarjanamaya, ciMtanAtmaka ane dharmamaya, AdhyAtmika banAvI - temAM viyoga che. paraMtuM prabhusmaraNa ke AzrayanA bhAve deha chaTe te sArthaka che, je temanI mahattAnuM rahasya raheluM che. A kArya, AvuM jIvana badhA nathI ramaNabhAI viSe AvuM banyuM che te preraNAdAyI che. karI zakatA. te to prabhunI divya kRpA vagara zakya nathI. . sunaMdAbena vahorA gharanA AMgaNAmAM vizALa vRkSa varSothI teno chAMyo ane mIThAM phaLa tathA Arogyamaya havA prasarAvatA UbhA hoya, teno lAbha satata laIe. chatAM te vRkSanI zAkhAo parNo ke phaLa, phUlonI ApaNe darakAra ke kALajI zrI devagurubhaktikaranAra mahAna dharmAtmA zrI DaoN. ramaNabhAInA karatA nathI, ApaNane to vRkSanA astittvano lAbha ja levAnuM sUjhe che. acAnaka avasAnathI atyaMta duHkha thayuM che. kharekhara jaina samAje eka sva. ramaNabhAI jevI vyakti AvuM eka AMgaNAnuM vizALa vRkSa mahAna hIralo gumAvyo che. emanA guNonI jeTalI anumodanA karIe teTalI ochI che.. hatuM jenI chAyAmAM anekane ArAma ane vizrAmA chAMyo ane phaLo maLyAM che. e vRkSa Aje DhaLI paDyuM che tenuM UDuM duHkha sau anubhave te nalinInA jaya jinendra svAbhAvika che. ' tamAro taMtrIlekha - prathama taMtrIlekha lekhe - samatola ane hRdaya bhAIzrI ramaNalAlabhAInA to huM lagabhaga chellA 35 varSa thayA sparzI che. ane prabuddha jIvana'nA vidvAna-samarpita. taMtrIzrIonI paricayamAM chuM ane avAranavAra temane maLavAnuM thatuM hatuM. hAramALAmAM tamArI sAmelagIrInuM mitra tarIke gauravabharyuM svAgata che Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 119 muMbaI je sau svIkAraze.DaoN. kumArapALa desAIno lekha eTalo suMdara mAhitIpUrNa sadgatazrI jayArathI vadhune vadhu aMtarmukha thatA gayA tema tema teonuM ane pUjya bhAva preraka che ke te vAraMvAra vAMcavAnuM mana thAya. evI chApa darzana vadhune vadhu spaSTa ane ujjavala thatuM gayuM. teo samyaka darzananI paDe che ke jANe DaoN. kumArapALa sva. ramaNabhAInA mAnasa-putra kema na ghaNI ja najIka hatA. je emanA tattvadarzananA pustakomAM pragaTa thatI hoya ? sahaja, saraLa, ucita bhASAlabdhithI samajAya che. samyaka mUtanI sevA eka namra sUcana karavAnuM mana thAya che sva. DaoN. ramaNabhAIno karI sAcA arthamAM yAtrI banyA che. jainazAsane eka virala sakriya mahAna smaraNAMjali' aMka prabuddha jIvananI cAlu sAIjhanAM pAnAmAM na karatA, guNAnurAgI sitAro gumAvyo che. emanI sAcI smaraNAMjali bhavapravAsI navacetana'-'udeza' jevI (DabalaDemI) sAIjhamAM athavA zreSTha rIta to maTI yAtrI banavAmAM ja che. ' tene graMtha rUpe pragaTa karavAnI che jethI gharamAM te peDhI - darapeDhI sacavAI , bAbubhAI sI. zAha rahe ane preraka vAcana pUruM pADe." valasADa Ama paNa cAlu 'pra. jIvana'nI TebaloIDa jevI sAIjha tenA aMko sAcavI rAkhavA ke bAIniMga karAvI rAkhavA mATe anukULa nathI te vize teozrI parama sAkSara to hatA ja uparAMta udAra, namra, premALa, saMgha bhaviSe vicAra kare tevI vinaMtI. AvuM amUlya vAMcana vadhu vAcako- sadAya hasamukhA ane sAcA arthamAM mAnava hatA. cAhako sudhI pahoMce ane ghara-pustakAlayamAM sacavAI rahe to Apa ANaMdajI nAnajI deDhiyA sInI lekhako va. nI - mahenata lekha lAge. sarve prati zubhabhAva sva.ramaNabhAInA kuTuMbIone hArdika AzvAsana pAThavuM chuM. Izvara 2maNabhAInA AtmAne ciraHzAMti bakSe tevI prArthanA zrI ramaNabhAI jaina samAjanA agragaNya pratibhAzALI netA hatAM caMdulAla selArakA ane amArI saMsthAnA Aptajana hatA. temanA prayatnothI ja paryuSaNa parva daramyAna jaina yuvaka saMgha muMbaI dvArA saMsthAnI vividha vikalAMgalakSI pro. ramaNabhAInA javAthI samraga samAja-sAhitya-zikSaNajagatane pravRttio mATe moTuM anudAna ekatrita karI ApavAmAM Avela .... ane jaina samAjane moTI khoTa paDI che. je pUrI zakAya tema nathI. temanAM jenA mATe saMsthA temanI RNI che. sAhasa ane sahRdayI. svabhAvathI huM khUba ja prabhAvita thayo hato. . anaMta ke. zAha gaMbhIrasiMha gohila pI. ena. Ara. sosAyaTI, bhAvanagara - bhAvanagara mArA jevI keTalIya vyaktioe jaina dharmanA ghaNA badhA zabdo ane teo parama kRpALu zrImad rAjacaMdra prabodhyA pramANenuM jIvana jIvI Terminology no paricaya ane samajaNa ramaNabhAInA vyAkhyAno, gayA. jaina samAjane na pUrI zakAya tevI khoTa paDI che. teo ni:spRha, lakhANo ane vArtAlApomAMthI meLavyA haze ! mane teonA svabhAvanI vinamra ane saraLa vibhUti hatA. ' ' ' haLavAza haMmezAM gamatI. 1. vasaMtarAya dalIcaMda zeTha caMdrAbahena eca. zAha pAlitANA muMbaI teo dharmiSTha AtmA hatA. jenadharma vizenuM temanuM jJAna vipula hatuM. "murabbI zrI DaoN. ramaNabhAI mATe lakhavuM eTale bhagavAna zrI kRSNane AcArya bhagavaMto e paMDito paNa temanI prazaMsA karatAM. eTalAja vinayI gItA samajAvavA jevuM kAma che. ane vivekI hatA. emanA javAthI samagra gujarAtane khoTa paDI che. prakhara sAhityakAra mATe zabdakozamAM pro. govindabhAI prazaMsAnA zabdo paNa ochA paDe, muMbaI hAjarI hotI nathI chatAM, hAjarA hajura cho tamo, vargavAsI ramaNabhAI mArA vaDIlabandha jevA hatA. mArA lekhone na dekhAya chatAM anubhavAya prabuddha jIvanamAM sthAna ApIne temaNe mane ghaNo traNI banAvyo che. evA pavana jevA cho tamo, ane meM teno uSmApUrvaka ullekha mArA eka pustakanI prastAvanAmAM karelo phUla kharyA phorama rahI ja che. khUba ja dhArmika vRtinAM sAcA sajjana ane ajAtazatru ramaNabhAI gIta vahyA raNakAra eka virala manuSya hatA. hariyALI dharatI karI - DaoN. hasamukha dozI hAlyA megha malahAra" " rAjakoTa zrI hIrAbhAI ela. talasANiyA muMbaI janma-mRtyu, jarAvyAdhi A badhA anaMta cakramAM to pratyeka mAnavI - sapaDAyelo ja hoya, paraMtu A cakramAMthI pasAra thatAM thatAM paNa je vyakti mu.zrI ramaNalAlabhAI jAte jIvanamAM ghaNuM kamAI gayA. emanA mAnasika samatulA sAcave ane vecArika saMvAda sAdhe to mAnavajIvana nidhanathI ApaNe - samAje ghaNuM badhuM gumAvyuM che. emaNe aMgata jIvanamAM sArthaka karyuM kahevAya. zrI ramaNabhAI e AvI vyakti hatA. kuTuMbajIvanamAM, sAmAjika kSetre, sAhitya kSetre, zikSaNa - kSetre, dhArmika : gheryabALA vorA kSetre, mahAna pradAna karIne pote pAmI gayA ane anyane pamADI gayA. muMbaI mArA jevA phakta zrotA evA nAnA bAlavidyArthIne teo vAtsalyathI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 * prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 smita ane prema sAthe AvakAratA."koI nAnuM nathI ema kahIne AgaLa ramaNabhAI potAnA lakhANomAM AgamazAstrano AdhAra laI khUba vadhavA preratA. emanI mahattA emanI sAdAImA-saraLatAmAM ja laMbANathI ne samajAvaTathI lakhatA ke je vAMcIne ApaNAM manamAM navo maLatAvaDApaNAmAM hatI." prakAza paDato. li. jazavaMta zAha temanA vicAro ne AtmA eTalA ucca hatA ke tenI UMcAI mApavAnI bAlavidyArthI, muMbaI ApaNI zakti nathI. teo temanI sarasvatI sevAthI ApaNI vacce sadAye jIvaMta raheze. zrI ramaNabhAInA cAlyA javAthI phakta gujarAtI nahI paNa bhAratIya lakSmIkAMta je. zAha tema ja jaina samAje prakhara ciMtaka- sAhityakAra - keLavaNIkAra uparAMta bhUtapUrva maMtrI surendranagara patrikA mAnavatAvAdI kharA sajjana gumAvyA che. prakAza modI gujarAtIo ane jenone emanA avasAnathI bahu moTI khoTa paDI TorenTo che. (gujarAtIo eTale gujarAtI bhASA jANanArA samagra vizvamAM vasanArA). teo vidvAna vaktA, lekhaka, saMzodhaka, dharma ArAdhaka ema sAheba mArA hRdayamAM eka vaDIla ja nahIM Aptajana samA hatA. bahumukhI vyakti dharAvatA sajjana hatA. sAhebanuM mUlyamaMDita jIvana mane sparzI gayuM hatuM. teo mArA pitAtulya emanA jIvanamAMthI ApaNane saune preraNA maLe evI mArI mArA svajana ane rAhabara hatA. ramaNabhAInI namratA ane sAdagI mArA 414 raktapittagrasto, 250 jhUpaDAMvAsI raktapittagrasto ane 270 dilane jacI gaI hatI. ane A namratA thakI temanI vidvatA dIpI UThI maMdabuddhivALA maLIne kula 934 AzramavAsIo vatIthI prabhu prArthanA. hatI. A namratA ane vidvatAe jaina samAjamAM temane AdaraNIya sthAna sureza sonI apAvyuM. ramaNabhAI jevA sAcanA mANaso have AsapAsanA samAjamAM sthApaka ane menejiMga TrasTI zodhavA javA paDe tevA jUja hoya hoya che. sahayoga kuSThayajJa TrasTa rAjendra nagara cokaDI, sAbarakAMThA jayendra ena. sacade rAjakoTa paryuSaNa prasaMga AvatA jena vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAno ane ramaNabhAIne sAMbhaLavAno lahAvo gumAvavAno aphasosa raheto hato. pU. ramaNabhAInI khoTa mane ghaNI moTI lAgI che. Izvara temanA muMbaI AvuM tyAre saMghanI ophisethI keTalIka vAra cassates leto AtmAne apUrva zAMti Ape. mArI vaya 79 che, "prabuddha jIvana nA hato ane sAMbhaLato hato. vyAkhyAnamALA daramyAna ane pachI paNa chellA aMkamAM Apano sva. ramaNabhAI parano lakhelo lekha mane khUba sevAbhAvI saMsthAone teo paryuSaNa pachI paNa Help karatA rahetA te gamyo che. ane temanA aneka guNo pharI pharI yAda Ave che. temanA paNa prabuddha jIvana'mAM jANavA maLatuM. aneka sadguNonA kAraNe mArA pitAzrI paramAnaMdabhAIne temanA mATe teonA avasAnathI jaina samAje eka mahAna Scholar ane paMDita khUba mAna hatuM. gumAvyAM che. sAmAjika saMsthAo paNa teonA javAthI hatAzA mitAbena prakAza gAMdhI anubhavaze. 'li. kiraNa epha. zeTha, sarayU ke. zeTha amArI lAMbI sAhityika yAtrAnA patha pradarzaka mu.zrI ramaNabhAInA U.S.A. arihaMtazaraNa thayAnA samAcAre amane bhAre AghAta ane zokamagna karI dIdhA che. prathama mulAkAte ja temanI namratA ane A jUtA amArA bhAIzrI kumArapALa desAInA lekha parathI jANavA maLyuM ke muM. zrI manane sparzI gaI. temanI sAdAI ane zAlInatAmAM amane eka virATa ramaNabhAInuM duHkhada avasAna thayuM che. ramaNabhAIe mane muMbaI paryuSaNa vyaktitvanuM darzana karAvyuM ane tyArathI ja mArA jena saMdarbhasAhityanA vyAkhyAnamALA mATe AmaMtraNa Apela tyAre vizeSa paricaya thayo, prabhu - zrI gaNeza maMDAyA. emanI jIvanazailIthI e bhadra puruSanA preka mArgadarzana sva. nA AtmAne cira zAMti arpe. mATe ame satata temanA sAMnidhyamAM rahI ghaNuM meLavyuM. pro. sI. vI. rAvala naMdalAla devaluka amadAvAda bhAvanagara THEY SHALL GROW NOT OLD AS WE THAT ARE LEFT GROW OLD teoe chelle navakAramaMtra tathA mahAvIra svAmInA svapnanI vAta AGE SHALL NOT WEARY THEM karatAM prANa tyAga karyo. AvA RSitulya ramaNabhAInuM mRtyu - paMDita NOR THE YEARS CONDEMN maraNa - samAdhimaraNa - thayuM che je zreSTha maraNa che. jiMdagIno sArateo AT THE GOING DOWN OF THE SUN AND IN THE MORNING pAmI gayA. AvA mahAna puruSa viSe lakhIe teTaluM ochuM che. teo WE WILL REMEMBER THEM pracaMDa sAhitya ApI gayA che. temAMthI dohana karIne bIjA graMtho taiyAra * LAURENCE BEN YOU (1869-1943) karavAnA che. je ghaNuM ja yogya che. temano AtmA amara thaI gayo jaldI amerikana lekhaka henrI milara (1891-1980)nuM eka vAkya che. jaldI mokSe padhAraze, teone mArI bhAvabharI zradhdhAMjali che. THE WORLD GOES ON BECAUSE A FEW MEN 2sikalAla nAnAlAla gAThANI IN EVERY GENERATION BELIEVE IN IT UTTERLY via ACCEPT IT UNQUESTIONINGLY; THEY UNDER WRITE IT WITH THEIR LIVES. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana 121 evI keTalIka vyaktionAM suMdara caritro zrI ramaNabhAIe ApyA vidyArthIo taraphathI khUba prema, Adara ane zraddhA meLavyAM che. te emanI sAthenA mArA alpa, apratyakSa paricayanuM mIThuM smaraNa raheze. 79 varSanuM sAttvika AyuSya bhogavanAra zrI ramaNabhAI chellA - teo ane tArAbena bhAvanagara amAre ghara AvelAM te eka ja dAyakAo daramyAna muMbaI jena yuvaka saMghanA agraNI tarIke kAryarata milana thayuM teno vasavaso paNa raheze. hatA. trevIsa varSa sudhI teo "prabuddha jIvana' sAmayikanA taMtrI rahyA, hamaNAM huM ahIM mArI putrI maMjarIbahenane ghare chuM. tyAM tamArI gujarAtI sAhitya ane jaina dharmanAM maLIne 115 thI vadhu pustakomAM noMdha sAtheno zrI dhanavaMta zAhano paripatra bhAvanagara thaIne maLyo. temanA tejasvI ane zAlIna vyaktitvano sAkSAtkAra thAya che. agAu maLelA emanA paripatranA javAbamAM zrI dhanavaMtabhAIne meM lakheluM temanA jevA mANaso have durlabha thatA jAya che. anaMtanA darabAramAM ke zrI ramaNabhAI vize huM kazuM lakhI mokalI zakuM tema nathI. e jAtanA temane cirazAMti ja prApta thAya evo vizvAsa che. "navanIta samarpaNa' lakhANo karavAnI zakti mArAmAM hota to huM jarUra hoMzathI lakhata. taraphathI A satparuSane nehAdarapUrNa zraddhAMjali. phAdhare belAge2 vizeno zrI ramaNabhAIno lekha mane khUba gamelo. -navanIta samarpaNa cikhodarAnA DaoN. dozI vizeno paNa evo gamelo. ardhI sadInI vAcanayAtrAmAM abrAhama liMkananA jIvanacaritramAMthI paNa keTaluMka chApyuM. RSikunda pU. zrI ramakhAruM ke vicAra manoyo pUrvavA paDhane je mitro chelle DaoN. praviNa mahetA mATeno lekha bahu gamyo. AvI rIte emanI the ke ava nardI jone, sA rahe hai muMvaruM samavA dehAvasAna kalame vividha vyaktione apAvelI uttama aMjalionI barobarI kare che samAcAra patre to 3 guNoM smaraNa do mAyA !TUre dina pratiH 3na tevI aMjali zrI ramaNabhAIne paNa keTalIka jarUra Apaze. tevuM kadAca To nairava taiyAM maura mRtyu para paDhe mRtyu je vAta 3nI taiyA gati guma tatkAla na bane to paNa yathAkALe evAM lakhANa ApaNane maLavAnAM. rI rahI hoLI vi 3one bhavAna mahAvIra saMvaMdhita vana TulA !3 nIvana atyAre 'smaraNAMjali aMka' bhale pragaTa thAya paNa zrI ramaNabhAIne aMjali aMtima varSo meM tiraphe ranave tAtA hai ki vetima samaye re ti zrI ApavAnuM kAma to cAlu raheze je vakhate vakhate lekhakone te mATe preraka ane sI.sI. variSTha mANDara phI tarara sI nA the se jIvanacaritramAMthI maLatI raheze. RNa kA bhugatAna guNa ke grAhaka bana kara hI kiyA jA sakatA hai ! unake mahendra meghANI nirdeza hai vINavADI. (pa) R TE ThatnI gaura aMtima zrImad rAjacaMdra amadAvAda. gIra mAhI zAstra purata pI maine paDhI re 3 re pUchuM ? 3na smaraNAMjalI ke sAtha zata zata praNAma. sadgatazrI amAre mATe vividha prasaMgo, seminAra, jJAnasatra tathA sAdara ApakA sabhAomAM eka zirachatra samA hatA. temanI kArakirdI amAre mATe dhanasukha chAjeDa preraNArUpa hatI. ane aMgata rIte amane temanA mArgadarzananI khoTa - DerI paDI che. javAhara pI. zAha The sacrifiece he gives for the family and its well being cannot be measured and valued in any worldly terms. amadAvAda The void created by his demise cannot be filled but his spirit and friendly attitude towards others and above all teoe jIvanabhara emanI pAse je kaMI jJAna hatuM te kolejanA his kind and helping nature will make us feel his presence vidyArthIone, pIeca.DI. karanArA vidyArthIone, lekho dvArA ane forever. LION VIREN GALA pustako dvArA pIrasatA ja rahyA. muMbaI jevA zaheramAM rahIne ATaluM badhuM District Governor, Mumbai lekhanakArya svastha citte teo karI zakyA te kharekhara emanI lekhanazaktino After Chimanbhai Chakubhai's death .... so many years ane anyane upayogI thavAno paricaya karAvyo. AvI vyaktione he carried on so well the responsbility as president of Jain prabhu samAjane kaMIka pradAna karavA mATe ja mokalI AvatI hoya che. Yuvak Sangh. His articles in Prabhudha Jeevan Covering ApaNe emanA paricayamAM AvI zakyA, emanA sAMnidhyamAM rahI various topics were so interesting to read. There was al ways so much of depth in all his writings. To hear him in zakyAM ethI ApaNe paNa dhanyatAno anubhava karavo joIe. Paryushan Vyakhayanmala was always an experience by haravilAsabahena itself. His knowledge of Jainism was so profound apart sarvodaya parivAra TrasTa-piMDavaLa from all this, he was a great human being, so humble and unassuming. He was indeed a vary noble soul. JASWANT B. MEHTA "pAsaporTanI pAMkhe'nA yAtrI zrI ramaNalAla zAha anaMtanI saphare . Mumbai 'pAsaporTanI pAMkhe' lekhamALA dvArA "navanIta samarpaNanA' vAcakoe A GOOD HUMAN BEING jemanI sAthe dIrghakALa sudhI vizvabharanI saphara mANI che tevA zrI ramaNalAla Meenakshi and I last met Ramanbhai and Taraben during zAhanuM tA. 24-10-2005nA roja duHkhada avasAna thayuM. the Paryushan Vyakhanmala and he did look very frail. But the nows of his demise came as a blow. I still remember vivcirapravAsI ramaNabhAI pAse pravAsa karavAnI eka daSTi hatI. teo idly Ramanbhai telling us on the first day of our B.A. Class: kahetA, "saMsmaraNo ane anubhava laI jAo, guDavila choDI jAo.' 'Friends, It is difficult to be a great scholar, but it is much more - "pAsaporTanI pAMkhe' bhAga 1-2-3 uparAMta temanI osTreliyA, nyu difficult to be a good human being. Let's strive to be at least a bit of both.'Ramanbhai himself achieved that so well He did jhIlenDa ane uttaradhruvanI sapharanAM rocaka pustako pragaTa thayAM che. ATalA become a great scholar of Jain literature and was a perfect pravAso karavA mATe keTaluM vismaya ane e anubhUtione vyakta karavAmAM gentleman. He imbibed the spirit of samata', equanimty, and had a detached attitude to life. To me, he assimilated the highkeTalI sthira buddhi joie ! est ideal of Jain philosophy, its 'navakar mantra'. His death - AjIvana adhyApaka zrI ramaNabhAI muMbaI yunivarsiTInA gujarAtInA cannot diminish in any way the great memories of my many prathama adhyakSa hatA. muMbaInA adhyApakonI be peDhI temanA hAtha nIce years of friendship with him. -Prakash Mehta taiyAra thaI. guruvri kahI zakAya tevA zrI ramaNabhAIe temanA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2006 yAdagAra saMbhAraNuM | mahezabhAI zAha tA.17mI Disembara, 1988nA roja mu.zrI ramaNabhAI, tArAbena dasa thaI gayA hatA. savAre vahelAM rANapura javuM hatuM eTale meM temane ane muMbaI jena yuvaka saMgha, muMbaInA mitro surendranagaranI saMsthAonI ArAma karavA rUmamAM javA sUcavyuM. tyAre temaNe mane premapUrvaka kahyuM : mulAkAte AvyAM hatAM vartamAna pramukha zrI rasikabhAI ane upapramukha nA, thoDI vAra tamArAM patnI ane bALako sAthe besIe, ane te ane zrI caMdrakAMtabhAI paNa sAthe hatA. ' ' tArAbene saune sAthe thoDI vAto karI. pachI pravartamAna sAmAjika temane surendranagara pahoMcatA doDheka kalAka moDuM thayuM. atyaMta vyasta paristhiti ane dharma vize paNa vAta karI. potAnAM pratyeka maMtavya teo kAryakrama chatAM zrI ramaNabhAI jarAye asvastha thayA vinA jhaDapathI taiyAra aMtyata jutAthI vyakta karatA hatA. dharma ke sAmAjika samasyAo thayA ane mAre gherathI saMsthAnI mulAkAta mATe javA nIkaLyA. vizenI temanI vAtamAM jarAya kaThoratA ke kaTTaratA meM joI nahIM. . pahelAM mAnava sevA saMghamAM gayA, tyAM jarAye utAvaLa karyA vinA jaina yuvaka saMghanI sevA-pravRtti vize temaNe kaheluM : muMbaI bahAra aMdha-badhira chAtra-chAtrAone maLyAM ane vRdhdhAzramanA aMtevAsI vRdhdha- ghaNI saMsthAo dIna-duHkhI ane ni:sahAya aMpaga-vRdhdhonuM kAma kare vRdhdhAo sAthe zAMtithI vAto karI. tyAra pachI saurASTa meDikala senTara, che. ame nAnAM gAmo ke AdivAsI vistAramAM AvuM kAma karatI bAlAzrama, lokavidyAlaya vi. saMsthAonI mulAkAta lIdhI. saMsthAonI mulAkAta laIe chIe ane temane zakya teTalI sahAya Akho divasa khUba vyasta rahyAM chatAM rAte sADA ATha vAge karIe chIe. derAsarajInA paTAMgaNamAM kAlikAcArya zrI hemacaMdrAcArya vize zrI A saMskArI daMpatI sAthe gALelo divasa ane rAte thayelI vAto ramaNabhAI ane tArAbene vidvatApUrNa ane prabhAvaka pravacano ApyAM. ane zrI ramaNabhAInuM sAtvika vyaktitva sadAya sAMbhare tevuM mAruM yAdagAra divasabharanA AvA vyasta kAryakramathI ahIM ja ThIka ThIka moDuM thaI saMbhAraNuM che. gayuM hoI rAte ja rANapura javA badale rAte sau ahIM ja rokAI gayAM. zrI ramaNabhAI ane tArAbena mArA ghera pahoMcyAM tyAre rAtanA sADA DaoN. ramaNabhAI zAhanA pravacanonI sI.DI. DaoN. ramaNabhAI zAhe 1981 thI 2004 daramiyAna zrI muMbaI jena (17) adattAdAna viramaNa yuvaka saMgha yojita vyAkhyAnamALAmAM vividha viSayo upara AvelA (18) dharmAnuSThAna pravacanonI NP3 upara pAMca c.D. ane keseTa trizalA ilekaTronika (19) vinayamUlo dhammo taiyAra karI rahyuM che. (20) mAyA-mRSAvAda viSayanI vigata : . (21) anitya bhAvanA (1) niyANuM. (22) mohanIyakarma (2) paccakhANa (23) ekatvabhAvanA (3) kAusagna (24) yogadaSTi (4) pratikramaNa (25) samaktinA prakAro (5) prabhAvanA (darzanAcAra) (26) prathama parameSTI (6) dharmadhyAna (27) namo loe savvasAhUNaM ; (7) bhaktAmara stotranuM mAhA (28) bhaktAmara stotranuM rahasya (8) logassasUtra uparanA viSayonI pAMca sI.DI.no seTa rU.400/- mAM prApta thaze. (9) bodhidurlabha bhAvanA eka eka viSayanI TepanI kiMmata rU. 30/(10) mithyAtvanuM svarUpa A sI.DI. ane keseTanA seTa maryAdita pramANamAM ja taiyAra thavAno (11) Azrava ane saMvare hovAthI, je jijJApuone e prApta karavAnI icchA hoya teozrIne rUA. (12) abhyAsakhyAna 101/-nA AgotarA grAhaka tarIkeno eDavAnsa DrAphTa/eka sAthe trizalA (13) anarthadaMDa ilekaTronikane patra lakhavA vinaMti. (14) dharmanI ArAdhanAnA vividha abhigama trizalA IlekTroniksa, 3/c, trizalA bilDiMga, khArA phuvA (15) nAmakarma sAme,122, jhaverI bajAra, muMbaI-400 002. Te. naM.22408251. (16) mRSAvAda-viramaNa pheksa : 91-22-22413572. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAnyuArI, 2006 prabuddha jIvana DaoN. ramaNalAla cI. zAhanAM pustako ekAMkIsaMgraha cha zrI yatInasUri dIkSAzatAbdI graMtha (ka yAma raMga samIpe prakIrNa jIvanacaritra-rekhAcitra-saMsmaraNa che jena dharma-paricaya pustikA | ha gulAmono muktidAtA 7 upAdhyAya zrI yazovijayajI . ra ena.sI.sI. ja hemacaMdrAcArya che zrI mohanalAlajI mahArAja ghI jena lagnavidhi ja vaMdanIya hRdayasparza, ra koTha motIzAha thI berarathI brigeDiyara ! ja prabhAvaka sthaviro, DaoN. ramaNabhAI zAhanA pravacanonI sI.DI. ( sivihephA vaMdAmi bhAga 1 thI 6 DaoN. ramaNabhAI zAhe 1981 thI 2004 daramiyAna zrI muMbaI jene ' paMDita sukhalAlajI yuvaka saMgha yajita vyAkhyAnamALAmAM vividha viSayo upara AvelA pravAsa-zodha-saphara pravacanonI NP3 upara pAMca c.D. ane keseTa trizalA ilekaTronika evaresTanuM ArohaNa uttaradhruvanI zodha-saphara taiyAra karI rahyuM che. ki rANakapura tIrtha che pradeze jaya-vijayanA ja AliyA nA pAsaporTanI pAMkhe thI pAsapaoNrTanI pAMkhe-uttarAlekhana viSayonI vigata : Ika nyUjhIlenDa 7 pAsaporTanI pAMkhe-bhAga trIne (1) niyANuM * nibaMdha (2) paccakhANA ja sAMprata sahaciMtana, bhAga 1 thI 15 ja abhiciMtanA (3) kAusagna sAhitya-vivecana (4) pratikramaNa thI gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana (anya sAthe) (5) prabhAvanA (danAcAra) Ika narasiMha pUrvenuM gujarAtI sAhitya (6) dharma dhyAna vaka baMgAkAmi hI paDilehA 9 samayasuMdara kitikA (7) bhaktAmara stotranuM mAhAtmaya 196ranuM graMthastha vAkaya che naLa-damayaMtInI kakSAno vikAsa 8 gUrjara phAgusAhitya (8) logassasUtra (9) bodhidurlabha bhAvanA saMzodhana-saMpAdana nala-davadaMtI rAsa (samayasuMdarata) (10) mithyAtvanuM svarUpa jIka jaMbusavAmI rAsa (yazovijayakRta). (11) Azrava ane saMvara kuvalayamALA (udyotanasUrikRta) (12) abhyAsakhyAna - mRgAvatIcaritra copAI (samayasuMdarakata) (13) anarthadaMDa - nala-davadaMtI prabaMdha (guNAvinayakRta) (14) dharmanI ArAdhanAnA vividha abhigama ka thAvasthAsuta riSi copAI (samayasuMdarata) (15) nAmakarma vaka nArAya-davadaMtI caritra (RSivardhanasurikRta) (16) mRSAvAda-viramara Qii dhannA-zAlibhadra copAI (guvAvinayakRta) jIka be laghu rAsakRtio (jJAnasAgarakata ane samAkabhAta) (17) adattAdAna viramaNa ghI nala-davadaMtI prabaMdha (vijayazekharakata) (18) dharmAnuSThAna dharma-tattvajJAna (19) vinAmUlo dhammo thI jena dharma (chaThThI AvRtti) ke jena dharma (hindI AvRtti) (20) mAyA-mRSAvAda chUTa jena dharma (marAThI AvRtti) ke bauddha dharma ke nihanavavAda (21) anitya bhAvanA * Shraman Bhagwan Mahavir & Jainism (22) mohanIyakarma # Budhism-An Introduction # Jina Vachana (23) ekatvabhAvanA * jinatatta, bhAga 1 thI 8 4 tAo darzana (24) yogadaSTi rIka kanDaziyasano nItidharma ke adhyAtmasAra, bhAga 1-2-7 vIra vIra prabhunAM vacano 1-2 & adhyAtmasAra-saMpUrNa (25) samaktinA prakAro ja sAnasAra (26) prathama parameSTI saMkSepa (27) namo loe savvasAhUNaM 9 sarasvatIcaMdra, bhAga 1(pAThacasaMkSepa) (28) bhaktAmara stotranuM rahasya anuvAda uparanA viSayonI pAMca sI.DI.no seTa rU. 400/- mAM prApta thaze. zaka rAhula sAMkRtyAyana (sAhitya akAdamI, dilhI) eka eka viSayanI TepanI kiMmata rU. 30/ke bhAratanI rASTrIya saMskRti (nezanala buka TrasTa, dilhI) A sI.DI. ane keseTanA seTa maryAdita pramANamAM ja taiyAra thavAno saMpAdana (anya sAthe) hovAthI, je jijJAsuone e prApta karavAnI icchA hoya teozrIne rUA. manISA ja zreSTha nibaMdhikAo che zabdaloka ja ciMtanayAtrA , nIrAjanA cha akSarA ja avagAhana ke. jIvanadarpaNa 101/-nA ogotarA grAhaka tarIkeno eDavAnsa DrAphTa ceka sAthe trizalA kavitA laharI hara samayaciMtana va tatvavicAra ane abhivaMdanA ilekaTronikane patra lakhavA vinaMti. ja mahattarA zrI pRgAvatIzrIjI trizalA IlekTroniksa, 3/c, trizalA biDiMga, khArA kuvA che jena sAhitya samAroha, guccha 1-2-3-4 sAme,122, jhaverI bajAra, muMbaI-400 002. Te. naM.22408251. * zrI vijayAnaMdasUri ravargArohaNa zatAbdI graMtha pheksa : 91-22-22413572 mobAIla : 9820059899 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prata jIvana 16 jAnyuArI, 2006 DaoN. ramaNabhAI cI. zAha sAhitya saurabha DaoN. ramaNabhAI zAhanA vipula sAhitya sarjanamAMthI cayana karI uparanA zIrSakathI nIce mujabanA che graMthonuM prakAzana karavAno zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe nirNaya karyo che. graMtha -1 sAMprata samAja darzana - saMpAdaka prA. jazavaMta zekhaDIvAlA graMtha - 2 pravAsa darzana - saMpAdaka prA. jazavaMta zekhaDIvAlA : graMtha - 3 dharma-tattvajJAna darzana - saMpAdaka DaoN. hasu yAjJika graMtha-4 caritra darzana - saMpAdaka DaoN. pravINa darajI DaoN. prasAda brahmabhaTTa graMtha-5 sAhitya darzana - saMpAdaka graMtha - 6 maMgalamUrti ramaNabhAI - saMpAdaka 1) zrImatI nIrubahena subodhabhAI zAha 2) zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha 3) zrImatI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha - saMyojaka : DaoN. dhanavaMta zAha - - - - - - - - - - DaoN. ramaNabhAInA samagra sAhityano abhyAsa karI, eozrInA vividha viSayonA lekho A graMthamAM pragaTa thaze. - - - - * * * * 2 pratyeka graMtha lagabhaga 250 thI 300 pRSThano haze. A graMtho maryAdita saMkhyAmAM pragaTa karavAnA hoI je jijJAsu mahAnubhAvone jeTalI nakala joItI hoya e sarvene joItI nakalonI vigata saMghanA saranAme phebruArInI Akhara tArIkha sudhI jaNAvavA vinaMti. * * * - - - - - che A AgotarA grAhakone mULa kiMmata upara 20 TakAnuM vaLatara ApavAnuM saMghe nakkI karela che. uparAMta poSTa ane DIlIvarI kharca paNa AgotarA grAhakone ApavAno nahi rahe. - - PUB DY NDANONG. Shul on banan BKI MUMBI JARYSanna prince Works sailles Industrial lui Dorelli anda, cole Head Byculte fi 200 037 and Published 1305, Bup Road, tog maar dan maha sim Kherad Mumbai po bosta 23426298 Edo Riwal Shah Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2006 jina-vacana sayaM sayaM pasaMsaMtA garahaMtA paraM vayaM / je u tattha viussaMti saMsAraM te viussiyA || -sUtravRtAM1, 6-2-23 jeo potAnA matanI prazaMsA kare che ane bIjAnAM vacanonI niMdA kare che ane e rIte potAnA pAMDityanuM pradarzana kare che teo saMsAramAM ja bhramaNa karatA rahe che. Those who praise their own views and condemn the words of others, only to show off thier so-called learnedness, are indeed wandering in the worldly cycle of birth and death. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina-vacana'mAMthI) Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu apana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : saMghanA mukhapatranA vikAsanI tavArIkha - muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA vyavasthApaka : jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (tA. 31-8-29 thI tA. 28-9-29) E muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA taMtrI : jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (nA. 5-10-1929 thI tA. 22-10-1932) prabuddha jaina taMtrI : caMdrakAnta vI. sutarIA (tA. 29-10-1932 thI tA. 11-3-1933) T prabuddha jaina maMtra : ratilAla DI. koThArI sahataMtrI : kezavalAla maMgaLacaMda zAha (tA. 25-3-1933 thI tA. 9-9-1933) noMdha : briTiza sarakAre jAmInagIrI mAMgI. saMghe te na ApI ane mukhapatranuM prakAzana baMdha karyuM. 7 tA jaina taMtrI : caMdrakAnta sutarIA (tA. 1-1-1934 thI tA. 16-7-1934) T taruNa jaina taMtrI : maNilAla mokamacaMda zAha (tA. 1-8-1934 thI tA. 1-5-1935) D tA jaina taMtrI : tArAcaMda koThArI (tA. 15-5-1935 thI tA. 15-7-1936) I taruNa jaina taMtrI : caMdrakAnta zrutarIA (tA. 1-8-1936 thI tA. 1-8-1937) prabuddha jaina taMtrI : maNilAla mokamacaMda zAha (tA. 1-1-1939 thI tA. 15-4-1951) (mahilAla mokamacaMda zAhanA taMtrIpada daramiyAna 'prabuddha jaina"nA saMpAdananI javAbadArI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne, tyAra pachI jaTubhAI mahetAne ane tyAra pachI pIrajalAla dhanajIbhAI zAhane anukrame soMpAI hatI - prabuddha jaina taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA (tA. 1-6-1951 thI tA. 15-4-1953) prabhu vana ('prabuddha jaina' varSa-14, aMka-1, tA. 1lI me, 1957) taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA : (tA. 1-5-1957 thI tA. 16-4-1971) ] prabuddha jIvana taMtrI : cImanalAla bhAI zAma (tA. 1-5-1971 thI tA. 1-4-1981) 4 prabuddha jIvana taMtrI : cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : DaoN. ramaNalAla cI. zAha (tA. 16-4-1981 thI tA. 16-11-1982) ] prabuddha jIvana taMtrI : DaoN. ramaNalAla cI. zAha (tA. 16-12-1982 thI tA. 16-10-2005) ] prabuddha jIvana taMtrI : DaoN. ramaNalAla cI. zAha ra, pa sahataMtrI : DaoN. dhanavaMta ti. zA (tA. 16-1-2005 thI tA. 16-10-2005) ] prabuddha jIvana taMtrI : DaoN. dhanavaMta ti. zAha (tA. 16-11-2005 thI) prabuddha jIvana : grAhaka yojanA 1 varSanuM lavAjama 3 varSanuM lavAjama 5 varSanuM lavAjama AjIvana lavAjama 3. 135 rUA. 350/ rUA. 550/ za. 2500/kanyA vidAya AjIvana lavAjama rUA. 2000/ kyAreya paNa jAxkha na levAnI 'prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze, jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to 'duhitA' ane 'dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA uMmarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rUA.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvaramAM 'prabuddha jIvana" na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. sujJeSu kiM bahunA..? -ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. -koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. menejara Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #vyu... Uyiunul VIITON yapoi IVI HITUIG INUITI UVUI/ : (1) *..punama : 0 varSa: (50) + 17 0 0 aMka: 2 0 0 tA. 16 phebruArI, 2006 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0. -- * * prabhu& QUO6i * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa vArSika lavAjama rUA. 125-00 chuTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI: dhanavaMta ti. zAha prabuddha jIvana : eka jJAna yAtrA... zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI sthApanA trIjI phebruArI 1928 mAM ja paDaze. nahi to samAjanI sAthe vyakti paNa saMDovAze ne beu adhogati muMbainA dhanajI sTrITanA eka nAnAM oraDAmAM thaI. eTale A phebruArI pAmaze." 2006 mAM saMghe 77 varSa pUrA karyA ane 78 mAM varSamAM praveza karyo. ane e ja aMkamAM motIcaMda giradharalAla kApaDiyA lakhe cheH e sthApaka utsAhI jaina yuvakone jaina samAjane navo vaLAMke laI javAnI "jenAmAM prazAntavAhitA sAthe preraNA hoya, jenAmAM vartamAna sAthe tamannA hatI. ayogya dIkSA ane bALadIkSAnI yogyatAnI carcA karavI bhUtanI ekavAkyatAM karavAnI AvaData hoya, jenuM dhyeya AtmalakSI hovA hatI, jaina samAjamAM navo pavana vaheto karavo hato. jaina dharmanA alaga sAthe samAjane kendra sthAne rAkhatuM hoya, je dravya, kSetra, kALa bhAvane alaga phirakAne ekatrita karavAM hatAM. paNa A vicAro badhAM sudhI kaI anulakSIne mArga sUcana karavAmAM praviNya dAkhavato hoya, jenAmAM rIte pahoMce ? kavi narmade varaso pahelAM dAMDiyo' patrikA zarU karI mAnava pragatinI sAcI tamannA dhamadhamatI rahI hoya te ja kharo prabuddha potAnuM dhAryuM kAma pAra pADyuM hatuM. ema A saMghanA sUtradhArone paNa jena' kahevAya ane tevo-tevo prabuddha jaina samAjane sAcI doravaNI potAnA vicArone vahetA karavA AvI patrikA zarU karavAno vicAra ApavAne sarva prakAre yogya gaNAya." Avyo ane cha mahinA pachI ja tA. 31-8-1929nA zrI muMbaI ane kAkA kAlelakare prabuddha jena'nA uparanA aMka pahelAM tA. 1jaina yuvaka saMghanA mukhapatra, "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA'nA 5-39nA je saMdezo Apyo hato, e to sarvakAlina che: nAmathI zrI gaNeza maMDAyA. prAraMbhamAM e sAptAhika, pAnAM cha, kiMmata jaina darzana' paNa evuM ja eka jIvanavyApI sArvabhauma darzana che. aDadho Ano, ane vyavasthApaka zrI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI. pachI svAduvAdanI bhUmikA upara ahiMsA ane tapanA sAdhana vaDe AkhI to "prabuddha jena'(1910-1932) nA nAmAbhidhAnathI tenI yAtrA duniyAnuM svarUpa pheravavAnI zakti ane abhilASA jaina darzanamAM che AgaLa vadhI. svAtaMtrya caLavaLa vakhate 'amara araviMda' nAme pragaTa athavA hovA joIe. vinAzanI aNI upara AvI pahoMcelA A jagatane thayela vArtA sAme briTIza saltanatanI lAla AMkha ane sarakAre rUA. jo chellI ghaDIe bacI javuM hoya to eNe svAdvAdarUpI bauddhika ahiMsA 6,000/- nA jAmIna mAgyAM, paNa prabuddha jaina' name? "lyo, A svIkAravI ja joIe. ahiMsArUpI naitika sAdhanA AcaravI ja joIe baMdha karyuM !' ane e ja patra 'tarUNa jena'nA nAme tA. 1-1-1934 ane tarUpI saMkalpa sAmarthya keLavI sAdhanAnI pUrva taiyArI karavI ja nA zarU thayuM. badhuM zAMta thatuM gayuM ane prabuddha jaina'nI yAtrA AgaLa joIe. - vadhI tA. 1-5-1939 thI, ane A 'prabuddha jaina' vaicArika sAmagrIthI A saMdezo zAstrI paMDito duniyAne na ApI zake te 'prabuddha jena' mAtabara thatuM gayuM. jevA sAmayika ApI zake." tA. 15-5-1939nA prabuddha jaina'nA aMkamAM maganabhAI kAkA kAlelakara, paMDita sukhalAlajI, kizoralAla mazarUvALA, de sAino je saMdezo maLyo hato, e AjanA saMdarbhe paNa keTalo ucita jhaveracaMda meghANI, DaoN. vRjalAla meghANI, keTakeTalAM digUjanone yAda che ! eo lakhe cheH karIe ? e yuganA sarve medhAvI prAjJajanonA vicAronA pravAho A AjanA jamAnAmAM jena koma pAse eka khAsa javAbadArI che. sAmayikamAM vahetAM thayAM. "prabuddha jaina'nI vizALatA eTalI vadhI ke jagatamAM ahiMsAno saMdezo ApanAra mahAvIra svAmInA teo anuyAyI "jaina" zabdane vadhu bhavya banAvavo joIe evAM sarva mahAnubhAvonA che. te saMdezo ApavAnuM ane jagatane teno jvalaMta pATha ApavAnuM sUcanathI 'prabuddha jaina' "prabuddha jIvana' banyuM ane jaina jainetara sarva temane zire che ema vizeSa kahI zakAya... mahAnubhAvoe A nAmane AvakAryuM, ane vadhAvyuM. gAMdhIjInuM 'AjanuM jagata ahiMsAno saMdezo jarA judI rIte mAge che. Ajano 'navajIvana' ane 'harijana baMdhu' 'prabuddha jIvana'nAM Adarza banyAM. pratyeka samAja rakSaka thavAne badale bhakSaka ja vadhAre banato jAya che. eka vyakti saptAhe, pachI pakhavADiye ane pachI pratyeka mAse "prabuddha jIvananA maMdira darzana, pUjA, pATha vigere kare che. chatAM teno vyavahAra juo to, vAcakane enI rAha jovAnI Teva paDI gaI. jANe ajANye paNa, samAjamAM te bhakSaka poSaka hoI zake che, hoya che. tA. 15-5-41nA A patranA parama snehI Aja pU. kAkA sAhebe A jamAnAmAM ahiMsA pUjakoe A sAmAjika hiMsAnuM nivAraNa zodhavuM prabuddha jaina'ne vizALa banAvavAnuM sUcana karato patra paramAnaMdabhAine lakhyo. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 phebruArI, 2006 tA. 30-4-41 AyuSyamAM viharatI haze. ' priya paramAnaMdabhAI, mAtra prabuddha jena'nI vAta kahIe to tA. 29-10-1932 thI vadhu houM chuM tyAre tamAruM prabuddha jena' jovAnI iMtejArI rahe che. tA. 9-9-1933 e eka varSa ane tA. 1-5-39 thI 1953 paNa huM to moTe bhAge rakhaDato rahyo chuM. pariNAme tamAruM chApuM niyamita e 14 varSa, ema 15 varSa, ane 'prabuddha jIvana" tA. 1-5-1953 vaMcAtuM nathI. jeTaluM joyuM che te parathI mane ghaNo saMtoSa thayo che; paNa thI Aja 2006, 53 muM varSa! Azcarya jarAya thayuM nathI. tamArI pAsethI je apekSA rakhAya che te ja saLaMga 77 varSa ane prabuddha jaina'- 'prabuddha jIvanane bara AvelI jouM chuM. dareka vastuno banne bAjuno vicAra karavo, 15+13=68, AvI dIrgha yAtrA! (mukhapRSTanA bIjA pAne samatolapaNuM jALavavuM, rASTrahitanI dRSTie ja ane samabhAvapUrvaka pUrI vigata ApI che. AMkaDAnI lIlAmAM bhUla-cUka-kSamA sAthe TIkA karavI, saMskRtinAM sArA tattvo oLakhavAM, ane pragati mATe . svIkArya.). anukULa rahevuM e tamArA svabhAvanI khAsIyata che. eno paDagho 'prabuddha koIpaNa hakIkatano itihAsa jANIe to vartamAnamAM sarjAto jainamAM paDe emAM navAI zI? bhASAnI dRSTie paNa tamArA pAlike itihAsa ApaNane rAhabara bane ane gaI kAlane kyAMka anyAya karatA saMtoSa Apyo che, jo ke chApaNInI zuddhi viSe tevuM abhinaMdana nathI ke anya bhAvathI samajavAnI gerasamaja karI na besIe. ApI zakato ! paNa mAre to evI bIjI ja phariyAda karavI che. tame chellA eka mAsa daramiyAna A saMghanI AvI 77 varSanI patrikA 'prabuddha jaina' jevA komI nAma taLe keTalA divasa sudhI rahezo ? je yAtrAno paricaya karavA badhA aMko joI vAMcI javAnuM mane sadbhAgya je hoya te rASTrIya na hoya ema huM nathI kahevA mAMgato ane jAgato prApta thayuM ane jJAnanuM vizALa AkAza mArI sAme khUlI gayuM. dhanyatAnI prabuddha jaina to zuddha rASTrIya ja hoI zake e badhuM kharUM. paNa jherI anubhUti thaI. prathama sAptAhika, pachI pAkSika ane chelle ghaNAM varSathI komIvAdanA A divasomAM ApaNe komI nAma dhAraNa karIne na ja mAsika, pratyeka aMke pahelAM cha pAnAM, pachI ATha pAnAM, 14 pAnAM, cAlavuM joIe. svAmI vivekAnaMde potAnA mAsika mATe "prabuddha 16 pAnAM kyAreka vizeSa aMkanA 86 pAnAM, to kyAreka evA vizeSa bhAratanuM nAma na rAkhyuM hota to e ja nAma sUcavata.. aMkanA 124 pAnA paNa. Ama gaNavA jaie to lagabhaga vIsa tamAruM ane tamArA pAlikanuM mukhya kArya jaina samAjane tema ja hajArathI vadhu pAnAnuM vAcana A patrikA-mukhapatre samAjane pIrasyuM AkhA gujarAtane ahiMsAnI navI daSTi ApavAnuM che ane e navI haze. "kumAra'nI jema A badhAM aMkonI paNa sI.DI. banAvavAno vicAra daSTie jIvananA badhA pAsA khIlavavAnuM che. ApaNA nyAta-jAtanA che. jethI A jJAnavardhaka sAhitya jaLavAI rahe ane bhaviSyanI prajAne khAnapAnanA ane zAdI bAhanA prazno ApaNI AgaLa che ja; paNa je A mAtabara jJAnanA khajAnAno lAbha maLe. prazro AkhI duniyA AgaLa virATa rUpe pragaTa thayA che temano ukela A vadhuM sAhitya vAMcatA evI ahobhAvI pratIti thAya ke A bhAratIya dRSTie ane ahiMsAnI Dhabe kema AvI zake ema che, e patrikA-mukhapatra jaina jagatanI keTalI amUlya sevA karI che ? jaina jovAnuM ane batAvavAnuM kAma tamAre karavAnuM che. e bhAva vyakta thAya samAjane eka vartuLamAMthI navA sAmAjika ane rASTrIya medAnamAM mUkI evuM kaMIka nAma rAkhazo to sAruM thaze. dIdho, jaina samAjanI AjanI ekatAno eNe tyAre zaMkha phUMkyo, jaina e ja bhAva vyakta karavA mATe ame amArA mAsikane 'sarvodaya' dharme Akhare to mAnavane mAnava banAvavo che. enI yAtrA prabuddha kahyuM che. tame tamArA mAsikane "sarvahita" athavA "vizva kalyANa' kahI bhAva tarapha hovI joie, enuM jIvana prabuddha bane to ja mokSagAmI zako cho. paNa AvuM bhArekhama nAma na joituM hoya to e ja matalabanuM bane. koI haLavuM nAma pasaMda karazo. mane potAne bhArekhama nAma pasaMda bekane kahyuM cheH ALL KNOWLEDGE IS MY PROVINCE. 'jJAna karavAmAM saMkoca nathI hoto. uddeza mahAna hoya to nAma paNa mahAna mAtra mAro pradeza che.' A sUtra "prabuddha jIvane' apanAvyuM. mAnava rakhAya. ghaNIvAra nAma ja ApaNane evI jAtanI dIkSA Ape che ane mananuM utthAna thAya evuM sAhitya prabuddha jIvanamAM samAya che. ApaNI pAse ucca Adarza paLAve che. taMbura jo saheja ucca svaramAM paramANaMdabhAI ane saMghanA maMtrI subodhabhAI zAha aMgrejI jJAna rAkhyo hoya to te rIte gAvuM ja paDe che. tamArA pAlikathI jo saMtoSa bhaMDAramAMthI, to nirUbahena zAha hiMdI jJAna pradezamAMthI vividha sAhitya na thayo hota to nAmaparivartananI sUcanA huM na ja karata. vAMcI eno gujarAtI anuvAda "prabuddha jIvanane Ape che. snehAdhIna kAkAnA saprema vaMdana. A patra aMgreja zAsana sAme jema jhUkyuM nahi, tema gAMdhIjInI * pU. AcAryazrI gaNa, pU. muni bhagavaMto, 5. kAkA kAlelakara, 6. hAkala paDI tyAre rASTrIya caLavaLane mAtra protsAhana ja na ApyuM paMDita sukhalAlajI ane sarve prAjJajanonA paLe paLe AzIrvAda pAmatA paNa svadezI kAgaLa upara ja e chapAya evo tyAre Agraha, paNa A sAmayikane prAraMbhanA taMtrI maNIlAla mokamacaMda zAhe lADa laDAvyA, rAkhyo. pu. paramAnaMda bhAie ene navA vicArothI sajja karyuM. zrI cImanalAla zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM sadbhAgya che ke enA mukhapatrane sarvadA cakubhAie potAnA ciMtanathI ene vizALa karyuM ane DaoN. ramaNalAla vidvAna, tattvaciMtaka, utsAhI ane mAna, saMpAdako ane taMtrIo maLatA cI. zAha jevA vidvAna mahAnubhAve jaina dharmanA tattva ane ciMtanathI rahyAM che ane bhaviSyamAM paNa mAnad maMtrI ja e sthAne birAjavAnA. ene gahana-gaMbhIra banAvyuM. A rIte zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI A sarva mahAnubhAva taMtrIzrIomAM zrI jamanAdAsa amaracaMda 3 patrikAne avalokIe to A patrikAne saLaMga 77 varSa thaI gayAM. varSa, zrI caMdrakAMta sutariyA-6 varSa, zrI tArAcaMda koThArI-1 varSa, gujarAtI ke jaina samAjanI bhAgye ja koI patrikA Aje AvA lAMbA zrI maNilAla mokamacaMda zAha-12 varSa, zrI paramANaMda kuMvarajI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jhubara, 2006 prabuddha jIvana kApaDiyA- 20 varSa, zrI cImanalAla cakubhAI zAha-11 varSa ane sAmayiko saMkelAI gayA, ane 'kumAra', 'navanIta-samarpaNa" 'akhaMDa DaoN. ramaNalAla zAha-24 varSa taMtrI sthAne rahyAM. AnaMda' 'nirIkSaka' jevA ghaNAM sAmayikonAM saMcAlako samayasara jAgyA , Ama pU. ramaNabhAInI sevA dirghakAlina. eTale TakI-jIvI gayAM. jIvanamAM jyAre jyAre koI koI ghaTanA bane che, tyAre e samaye ' "prabuddha jIvanane TakI rahevuM che. jAherakhabaranA koIpaNa sAtha vagara e ghaTanAne ApaNe dhyAnathI ciMtavatA nathI, paNa enA anusaMdhAnanI A patrikA Aje satyotera varasathI dhabakatI rahI che. e virala ghaTanA ghaTanA varaso pachI bane tyAre mana cakarAve caDhI jAya che. kyAreka na che. saMghanA sarva kAryakarone e mATe abhinaMdavA ghaTe, emanI hiMmatane samajAya evuM banI jAya che tyAre 'samajI javuM' e ja sAcI samaja ! vaMdana karavA ghaTe. prabuddha jIvana ane mArA vacce paNa Avo nAto baMdhAI gayelo. saMghanA AjIvana sabhyo, peTrano ane pU. AcArya bhagavaMto tema 1952 nI AsapAsa huM sonagaDha zrI mahAvIra jaina cAritra ratna ja pU. muni bhagavaMto ane mUrdhanya viddha4no ane saMghanA zubhecchaka kalyANa AzramamAM abhyAsa karato hato tyAre sAMje ame volIbola mahAnubhAvone A "prabuddha jIvana pratyeka mahine saprema arpaNa thAya ramIe, ane jhAMpAne bIje cheDe ArAma khurazI upara pU. kalyANacaMdrajI che ane AvakanuM sAdhane to mAtra thoDAM grAhako ja. bApA beThA hoya, nIce zetaraMjI upara dulerAya kArANI ane anya paNa meM AgaLa kahyuM tema jIvanamAM kyAreka na samajAya evI ghaTanA mahemAno beThA hoya ane kArANI sAheba bApAne dainiko vAMcI bane che. saMbhaLAve, emAM 'prabuddha jaina mukhya hoya, e aMke samayasara na Avyo "prabuddha jIvana' mATe varasanI doDha lAkhanI khoTa asahya lAgI, hoya to bApA vAre vAre badhAMne pUchI le, ane jyAre "prabuddha jena' vicAryuM ke have jo nahi jAgIe to kyAreka prabuddha jIvana' na jovAno Ave tyAre cAra pAMca divasa e aMka vaMcAya, carcA thAya, enA keTalAMka divasa Avaze. A vicArathI ja huM to dhrujI gayo ane prabuddha jIvana, aMzo AzramanA sAmayika 'samayadharma'mAM levAnI paNa pU. bApA sUcanA nIdhi' mATenA vicAre janma lIdho. paNa haju to e mATenA muddA kAga kare. tyArathI mArA manamAM 'prabuddha jIvana' vizenA kutUhala bIja ropAyAM upara AkAra laI rahyA hatA tyAM Akasmika AzIrvAda utarI AvyA. ane meM paNa na samajAya toya vAMcavAnuM zarU karyuM. pachI to e vAMcavAnI aMgrejImAM jene ApaNe Blessing in Disguise' kahIe chIe tevuM Adata paDI gaI. muMbaI AvyA pachI eka lAyabrerImAMthI zodhI kADhayuM banyuM. ane niyamita vAcana thAya, tyAre to svapneya khyAla nahi ke mArA ane 'prabuddha jIvana'nA pU. ramaNabhAI smaraNAMjali saMpUTa' aMtaramAM enA mULa ATalA UMDA utaraze ane mAro saMbaMdha prabuddha vizeSAMkanA chellAM pAne pragaTa thayelA graMthonI vigata vAMcI eka jIvana' sAthe Avo baMdhAI jaze! suzrAvake amArA pramukhazrIne Arthika sahayoga mATe phona karyo. amArA pachI to pU. ramaNabhAI sAheba sAthe paricaya thayo, sAhebe AMgaLI upapramukha sAthe ame gayAM. emaNe e graMtho mATe mAtabara dAna svIkAravA pakaDI, mane jena yuvaka saMghamAM praveza karAvyo. ghaNI badhI ghaTanAo che, amane vinaMti karI. amArA AnaMda Azvaryano to pAra nahi. paTTA enI kyAreka vAta, paNa sAheba mArA jIvanamAM na pravezyA hota, to amArA manamAM bIjAM paNa vicAro cAlI rahyAM che, e e suzrAvaka huM mAtra vepArI ke udyogapati ja raheta. hara paLe sAhebe abhyAsa, samajI gayA. amane amArI mUMjhavaNa pUchI. ame prabuddha jIvana'nA rAdhyApana ane lekhanamAM preraNA ane utsAha siMcyAM te eTale sudhI kAyamI phaMDanI vAta karI, amArA rAnaMdAzcarya emaNe A nIdhi mATe ke emAMthI huM bahAra ja nIkaLI na zakuM. bIjI mAtabara rakama amane dharI dIdhI. pU. sAhebanA pUNya amane pU. sAheba ane 'prabuddha jIvananA niyamita vAMcanane kAraNe mArI phaLyA. ceka ApatA e suzrAvake amane vinaMti karI che. ame emanuM aMdaranuM ghaDatara thatuM rahyuM. Aje e RNa cUkavavAno mane avasara maLyo nAma jAhera na karIe. ene huM mAruM sadbhAgya samajuM chuM. A samayamAM jaina zAsana pAse Aje ya bhAmAzA ane jagaDuM zAha nathI huM maNilAla mokamacaMda zAha ane paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA che ! jevo vicAraka ke nathI cImanabhAI cakubhAI zAha jevo ciMtaka ke pU. A ghaTanAne zuM kahezuM? na samajAya tyAre samajI javuM ! ane ramaNabhAI jevo jaina dharmano UMDo abhyAsI. pUrvasUrionA kalama Apa vAcaka paNa samajI' jazo evI amane zraddhA che. ane tattvanI UNapa ApaNane haMmeza lAgavAnI ja; paNa kALane zuM 'prabuddha jIvana' eka zAna yAtrA che, eka jJAna yajJa che. pUchavuM ? - gAMdhIjInA 'navajIvana' ane 'harijanabaMdhu'nA Adarzane kendramAM pU. pUrvasUrioe je siddhAMto ghaDyAM che e nItithI ja buddha rAkhIne prAraMbhAyeluM ane jAxkhanI koI paNa Avaka na svIkAravAnA jIvana' cAlaze, evuM ja sAhitya ane sattva-tattva ahIM sthAna siddhAMtane cUstapaNe vaLagI rahI nakkI karelA Adarza riddhAMtone pUrepUrA pAmaze, evuM vacana ApI mArAmAM yuvaka saMghanA sarva kArobArI 'vaphAdAra rahI Apa saunA premathI AgaLa dhapatuM A 'prabuddha jIvana' sabhyoe je vizvAsa mUkyo che emAM kharo utaravA huM pUro puruSArtha eka jJAna yAtrA che, eka jJAna yajJa che.' - karIza evI khAtrI ApI mArA saMgha sabhyono AbhAra mAnI pU. pratyeka mAnavanA hRdayamAM jagaDu zAha ane bhAmAzAM birAjamAna ramaNabhAine namana karI A taMtrI sthAnanA kAryano AraMbha karyo che. che, ApanA hRdayamAM paNa birAjamAna che, e pragaTa thAva ane A - satyotera varSanA ahevAlo jotA, pratyeka varase 'prabuddha bhAvana'ne yAtrAmAM Apa sarva sahabhAgI thAva ane A jJAna yajJAmAM Apane paNa khoTa karI che, rUA. 51thI zarU thaI Aje varase doDha lAkhanuM nukazAna samidha arpaNa karavAnI bhAvanA pragaTa, pragaTaze ja, pachI to saMgha upADe che, vahIvaTakAro yogya samaye na jAgyA eTale 'navajIvana', zAntAnukUla pavanaya zivazva paMthAH... . 'harijana baMdhu', "saMskRti', buddhi prakAza', "sAhitya' jevA mar: :2" . ! dAnavaMta zAha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - zrI morArajIbhAInA Antara sAnnidhyamAM (phebruArI e ApaNA mUrdhanya rAjanItijJa zrI morArajI desAIno preraNA aMtaranI janma mAsa. ApaNe ApaNA Adarza ane rASTrIya puruSone jaldIthI koinI preraNA te vakhate nahotI. gAMdhIjIne to maLelo paNa nahi. bhUlatA jaie chIe. Aje rAjakAraNamAM ane vahivaTI kSetre ApaNA saradArazrIne kevaLa ekavAra maLyo hato ne te paNa sudharAInI nokarI naitika mUlyonuM keTaluM badhuM avamUlyana thayuM che e ApaNe sau jANIe aMge vidhisara mulAkAta ApavA gayelo tyAre. sva. mahAdevabhAI sAthe chIe. mAro paricaya hato, paraMtu emanI sAthe A viSe carcA karI nahotI. AvA samaye A phebruArImAM ApaNAM e Adarza puruSane yAda pitAjInA mRtyu pachI kuTuMbanI je mahAna javAbadArIo mATe zire karIe to jarUra kyAMka preraNA jyoti pragaTaze. AvI hatI temAMthI ThIka aMze mukta thaI gayo hato ane have aMgata tA. 26-2-1956nAM janmabhUmi'nA taMtrI zrI mohanalAla lAbha mATe kaMI karavuM nathI, kamAvuM nathI evo manamAM nizcaya thayo mahetA sopAne zrI morArajI desAinI mulAkAta lIdhI hatI ane eo hato eTale nokarI choDavAnuM saheluM banyuM. zrI sAthe praznottarI karI hatI. e maraNa noMdha sarva prathama janmabhUmi'mAM "e vakhate satyAgrahamAM joDAvAnI koI gaNatarI nahotI, paraMtu tyAre pragaTa thaI hatI. e mulAkAta pachI e samayanA prabuddha jIvana'nA bahAra AvyA pachI vAtAvaraNamAM bhaLato gayo. koMgresamAM jaI nAma taMtrI zrI paramANaMda kuMvarajI kApaDiyAe 15 mArca 1956 mAM "prabuddha noMdhAvyuM. dhArAsaNA gayo. savinaya kAnUnabhaMganI laDatamAM jIvanamAM pragaTa karI hatI. e ja mulAkAtanA keTalAMka aMzo Aje saramukhatyAra banyo ne jelamAM gayo. Aje vicAruM chuM to ema lAge pacAsa varSa pachI "prabuddha jIvanamAM pragaTa karI e mahApuruSanA jIvana che ke AmAMnuM kaMI huM zodhavA gayo nahoto. paristhiti anusAra varyo ane Adarzane aMjali ApavAno namra prayAsa karyo che. ' hato. gAMdhIjIne to cheka jelamAMthI chUTyA pachI maLyo. e pachI paNa godharA tyAre paNa hatuM ane Aje paNa che, paNa ApaNo vikAsa kAma vinA maLavAnuM rAkhato nahi." keTalo? izvaraniSThAnuM mULa AvA Adarza rAjanItijJo ane AvA AdarzonI Aje to meM bIjo prazna karyo: "izvara pratye Apa atyAre je zraddhA uccAro ApaNane khUba jarUra che.-taMtrI) cho tenuM bIja, pragaTe rIte, kyAranuM ? e zraddhA janmavAnAM ane daDha sarakArI nokarI kema choDI ? thavAnAM koI kAraNo ApI zako ? koi vAra azraddhAnA aMdhArA AvI meM pahelo prazna pUchaDyo emanA jIvananA mahAna palaTAno prasaMga- jAya che kharA ?' "DepyuTI kalekTaranA padanuM rAjInAmuM ApI Apa satyAgrahamAM paDyA uttara maLyoH 'saMkArabIja viSe ema kahI zakAya ke pUrvajanmanI tenI pAchaLa koI prasaMga ke vyaktinI preraNA hatI? nirNaya Akasmika kaMIka mUDI haze, paraMtu pragaTa rIte vadhumAM vadhu asara mArA pitAjInI. levAyo hato? ke lAMbA samayanAM manomaMthananuM pariNAma hatuM ? teo prabhuparAyaNa ane nilepa vRttinA hatA. mane ema lAge che ke emaNe uttara ApyoH "satyamaya jIvana jIvavAnI abhilASA Aje huM A votramAM je sthitie pahoMcyo chuM te sthiti karatAM teo pahelethI ja hatI. dezabhakti paNa dilamAM kharI, paraMtu kauTuMbika saMyoga tyAre AgaLa hatA. izvara pratyenI emanI zraddhA ananya hatI. mane to aMge tenI tIvratA nahi. khAdI ghaNA samayathI paherato ne sAduM jIvana ema lAge che ke emane tyAM janmavAnuM ne emanI chAyAmAM ucharavAnuM paNa svIkAreluM. sarakArI nokara ne banavuM joie evuM manamAM hatuM. paNa izvaranI kRpAthI ja banyuM. ane te mATe amadAvAda sudharAinA adhikArI thavA mATe arajI karI saMpatti ane vipatti dArazrI te vakhate sadharAinA sakAnI hatA. paraMtu mArI nokarIne jIvananA anekAneka anubhavothI A zraddhA daDha banatI gaI che. banI zakyuM nahi. ema kahuM ke izvaradarzana-satyadarzana e ja jIvananuM aMtima dhyeya banI 'sarakArI nokarI karatAM karatAM ema thayA karatuM hatuM ke A rIte gayuM che. e vinA badhuM mithyA che, khoTuM che ema aMta:karaNathI lAge che paradezI sattAne TakAvavAmAM madadarUpa thavAnuM yogya nathI, paraMta ne buddhino paNa tene Teko che. ezraddhAno aMdhArAM koI divasa AvyAM ema kaheto ke huM pote to pramANikatAthI ne lokahitanI daSTithI nathI; emAM mAre aTavAvuM paDyuM nathI. hA, sukhaduHkhanAM mo jA. varta chuM. aMgrejo ne hiMdI amaladAro vacce je bheda rAkhavAmAM AvyAM hoya, paraMtu tyAre ya ema thAya ke Izvare mAruM kaMIka bhaluM karavA Avato hato te manamAM saLagI jato ane te kAraNe paNa nokarI mAge che, mane kaMika ApavA icche che mATe A Apatti AvI che. choDI devAnI icchA thayA karatI hatI. dezamAM rASTrabhaktino juvALa jIvananA anubhavo ne avalokanothI mane evI khAtarI thaI gaI che ke caDato hato. mane ema paNa lAgavA mAMDyuM ke briTiza sattAne dunyavI sukha ne saMpatti AMtarazaktionA vikAsamAM bAdhArUpa nIvaDe TakAvavAmAM sArA amaladAro vizeSa madadagAra thAya che, kAraNa ke che ane vipattithI ApaNA aMtaranuM teja bahAra Ave che. AvI zraddhA. emanA dvArA lokono vyAjabI asaMtoSa paNa ocho thAya che. duHkhanA divasomAM baLa ApanArI thAya che. vAstavamAM duHkha duHkha ja A vicAro AgaLa vadhatAM rAjInAmAno nirNaya thaI gayo. lAgatuM nathI.' mAnasika nirNaya ane nokarI choDavAno samaya vacce thoDuM aMtara | zraddhAnI jyota rahyuM tenuM kAraNa godharAnA banAvo aMge mArI sAme tapAsa meM pUchyuM: "A vicAronA samarthanamAM ApanA jIvanano koI sacoTa calAvavAmAM AvI hatI te hatuM. emAMthI huM chaTakavA mAgato prasaMga rajU karI zako ?' nahoto. e tapAsa veravRttithI ne huM hiMdI hovAthI calAvI hatI. emaNe kahyuM: "prasaMgo to ghaNA che. paNa zraddhAnI jyotane javalaMta enuM pariNAma AvyuM ne meM rAjInAmuM ApI dIdhuM. karanAro pahelo prasaMga pitAjInA mRtyuno. mArI vaya tyAre 15 varSanI. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 phebruArI, 2006 * prabuddha jIvana koI mAne nahi, paNa tyAre huM zarIre durbaLa ane manathI bIkaNa. hiMmatano manane vadhu rUcI gayo." ja abhAva. cAra bhAio, be baheno ane kuTuMbanI bIjI 'prazna : 'dararoja gItApATha karo cho ?' javAbadArIono bojo taddana Akasmika rIte mAre mAthe AvI paDyo. uttara : "pahelAM be vAra gItA kaMThe karelI. Aje ya ghaNuM kaThe che, mArI zaktinA pramANamAM A vipatti ghaNI moTI hatI. pitAjInI paNa te karatAM vadhu e jIvana sAthe vaNAI gaI che. niyamita pATha premALa ne zItaLa chAyAmAM ucharatAM AvAM duHkhano kadI khyAla ja karelo karato nathI, paNa teno sahavAsa rahe che. gItAno upadeza AcAranI nahi. ghaNAM duHkhono te vakhate sAmano karavo paDyo. ema kahuM jIvanano kasoTIe caDAvavAthI ja te vadhu samajAya che evI mArI pAkI khAtarI bhISaNa saMgrAma khelavo paDyo. AmAMthI zarIra, mana, AtmAnI zakti thaI che. mArA mata pramANe te AcAragraMtha che.' pedA thaI. pitAjInuM mRtyu bhayAnaka duHkharUpa hatuM te ja zaktidAtA gRhasaMsAra siddha thayuM. ochAvattA mahattvanA AvA bIjA paNa prasaMga che.' navo ja prazna karyo: 'lagnajIvana, gRhasaMsAra, bALako badhAMthI meM pUchayuM: ApanA jIvana upara aprasiddha gaNAya evA kayA sukhI cho ? koivAra e badhuM choDI devAnI icchA thaI che ? tyAga, mANasonI vizeSa asara ? mAtApitA, kuTuMbanA vaDIlo, mitro saMnyAsa vagere aMge ApanA zA khyAlo che ? vageremAM koinI asara kharI ? prasiddha vyaktiomAM koNa ?' hasIne javAba Apyo: 'jIvanadhyeyane siddha karavAmAM ghara-kuTuMba emaNe kahyuM: "pitAjInuM to meM kahyuM. izvara pratyenI zraddhA ane aMtarAyarUpa thatA hoya to te choDatAM huM acakAuM nahi, paraMtu mAnuM chuM satya pratyenI dRDhatA mane emanAmAMthI maLyAM. nirbhayatAnA guNa mATe ema ke nAsI javAmAM tyAga ke saMnyAsa nathI. saMsAranA dharmo bajAvatAM mArA dAdA-mAtAjInA pitAno AbhAra mAnavo joie. mAruM ja AtmavikAsa sAdhavo joie. ghara-kuTuMba mArA vikAsamAM vikSeparUpa DarapokapaNuM dUra karavAmAM emano hisso ghaNo moTo. ema kahI zakuM ke thayA nathI, thaze tyAre te choDI daiza." mAtApitA ane A dAdAe abhaya, satya ne izvaraniSThAnI vRttione kaThoratA-kaTutA poSaNa ApyuM. huM abhayane khUba mahattva ApuM chuM. enA vinA satya, prazra : "janasamAjanA mana upara evI asara che ke Apa pramANika, ahiMsA ke bIjA koI guNo vikasI zake nahi. e guNano pAyo izvara nirbhaya, satyavAdI ne spaSTavaktA cho, paraMtu ApanI vANI kaThora pratyenI zraddhAmAM rahelo che tema have samajuM chuM. hoya che ne temAM kaTutA paNa AvI jAya che. hamaNAM hamaNAM evI asara mitro-sAthIo jevuM mAre bahu rahyuM nathI. sArA ne mIThAM saMbaMdho vyApaka banatI jAya che ke ApanA svabhAvamAMthI A kaThoratA ne karuNAnuM aneka, paraMtu pahelethI ja mananuM valaNa evuM ke saunI sAthe samAna pramANa ghaTe che ne mRdutAnuM pramANa vadhe che. A viSe sAcI sthiti bhAva rAkhavo. mAro e prayatna Aje paNa cAlu ja che." samajAvazo ? : ' mahattvAkAMkSA saraLatAthI emaNe javAba ApyAH "satyano Agraha to prathamathI meM pUchayuM: 'ApanA jIvanamAM mahattvAkAMkSAno hisso keTalo ?' ja. koino Dara rAkhavo na joie evI paNa mAnyatA eTale je sAcuM javAba maLyo : 'jIvanamAM icchAo thaI che, paraMtu jene mahattvAkAMkSA lAge te kahuM, sAme ja kahuM. ema paNa mAnuM ke sAmo mANasa kaMika kahI zakAya evI tIvratA emAM AvI nathI. izvara pratyenI zraddhAne nabaLo ne khoTo hoya che eTale satya sahana karI zakato nathI ne ene kAraNe kaho ke daDha mAnyatAne kAraNe kaho, paNa koI sthAna ke sthiti mArAmAM kaThoratA ke kaTutA dekhAya che. paraMtu anubhava ane zodhavA javAnuM mane pasaMda paDyuM nathI. je sAme Ave te pUrI niSThAthI AtmanirIkSaNane aMte mane evI khAtrI thaI che ke jo satya mRdutAthI ne saMpUrNa zakti lagAvIne karavuM e ja manovRtti pradhAnapaNe rahI che. rajU na karI zakAya ane sAMbhaLanAranA citta upara teno jo dhakako lAge mane ema lAgyuM che ke A prakAranI manovRtti e mAro svabhAvadharma che to ApaNAmAM kaMIka khAmI che ema samajavuM joie. zI khAmI che ne tethI svadharma paNa che." tenI zodhamAM UMDA UtaratAM mane ema lAgyuM ke satya nirvikAra bhAve gItA ne AtmakathA rajU thAya to sAMbhaLanAra te pramANe varte ke na varte, paraMtu ApaNI ' pUchyuM: 'ApanA jIvana upara gaMbhIra asara karI janArA prasaMgo saccAI viSe tene zaMkA na rahe ane emAM tene kaThoratA ke kaTatAno , ne pustako viSe kahezo?' anubhava na thAya.' uttara maLyo : "nAnAmoTA prasaMgo to ghaNA che, paraMtu mananI mULa nirvikAra bhAvanAnI vyAkhyA karatAM emaNe jaNAvyuM ke, 'ApaNuM sthitimAM pheraphAra karanArA ekeya nahi, izvara pratyenI zraddhAne kAraNe ya bIjA svIkAre ja evo Agraha choDavo. abhimAna to rAkhI zakAya dareka prasaMgane vadhAvI lauM. pustakomAM gItA to kharI ja. uparAMta, ja nahi. apekSArahita banavuM ne dareka vastune ekAMgI nahi, paNa sarvAgI bApunI AtmakathA, e baMnee mArgadarzana ane preraNA ApavAmAM dRSTithI jovAnI Teva pADavI.' sArI madada karI che." satya ane priya ' prazna : "gItAnA vividha bhASya Ape vAMcyA che ? vadhumAM vadhu A praznanI carcAmAM vadhu UMDA UtaratAM emaNe kahyuM: 'ghaNIvAra asara kayA bhAganI ?' mANasa bhayathI khoTuM bole che ne bhayane kAraNe ja satyathI paNa bhaDake hasIne javAba Apyo : "mArA potAnA bhASyanI. mane ema jaNAyuM che. sAmA mANasane ApaNo bhaya na lAgavo joie. te amuka kaheze che ke gItAnA arthabhAva samajavAmAM bhASyo nahi paNa te anusAranuM amuka rIte vartaze to ApaNe nArAja thaizuM ne tene joito lAbha AcaraNa vizeSa upayogI che. tilaka mahArAjanuM bhASya vAMcato hato, nahi maLe ema tene thavuM na joIe. ApaNe bIjAthI bhaya na pAmIe paNa "zaThaM prati zAzyam'nuM samarthana AvatAM ja te choDI dIdhuM. zrI ane bIjA ApaNAthI bhaya na pAme tevI sthitie pahoMcavAno prayatna araviMdanuM vivecana vAMcyuM, paNa sauthI vadhu gamyuM gAMdhIjInuM vivecana, karavo joie. huM jAgrata rIte e prayatna karuM chuM, hajI gharSo paMtha emAM paNa ahiMsAnA samarthana karatAM anAsakti upara mukAyelo bhAra kApavAno bAkI che. paraMtu mArA svabhAvamAM je parivartana dekhAya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 kabruArI, 2006 * Arogya sthAna ?' che te A prayatnanuM phaLa haze ema mAnuM chuM. satya priya thavAnI jarUra rasa kharo.' nathI e mAnyatA badalAI gaI che. satya priya na thAya to kyAMka khAmI che ema samajI AtmanirIkSaNa karavuM joie.' prazna : 'tabIbI vidyAmAM kaI paddhatinuM vizeSa AkarSaNa ? Apa meM pUchayuM: "paNa ema na bane ke svArtha sAdhavA AvanArane satya pote kayA upacAro pasaMda karo cho ?' kaDavuM ja lAge, enI icchA na saMtoSAya eTalAthI ja emAM kaThoratA uttaraH "khAsa AkarSaNa ne vizvAsa kudaratI upacAramAM. e pachInuM jue ?' sthAna AyurvedanuM.' emaNe kahyuM: 'bahArathI game te dekhAva rAkhe ane varta paNa game te prazna : "vijJAnamAM rasa kharo ? yaMtromAM samajo ke mAthAkUTa jevuM rIte, paNa ApaNe nirvikAra bhAve satya uccAryuM hoya to enA aMtaramAM lAge ?' ApaNI saccAinI pratIti to thAya ja ema mAnuM chuM. te divase te uttara: vijJAnamAM ghaNo rasa. yaMtromAM paNa. mAro reMTiyo bagaDe dRDha bane e paNa zakya che." tyAre tene sudhAravAmAM tallIna banI jAuM." kalAmAM rasa che? naherunI viziSTatA meM navo ja prazra upAyoH "sAhitya, saMgIta, citra, zilpa, nATya, samaya maLatAM huM AgaLa vadhyo. meM pUchyuM: kAvya vagere kalAo vyakti ane samAjanA jIvanavikAsamAM hisso "zrI javAharalAla naheru rASTranA sarvocca netAnA pada mATe yogya pUrI zake ema Apa mAno cho? Apane aMgata rIte A kalAomAMthI che ne tenA pratye ApaNI vaphAdArI hovI joie ema kahevAmAM Ave vizeSa zAmAM rasa che? AmAMnuM kaMI zIkhavAnI vRtti rAkhelI ? kaMI che. Ape jenAthI prabhAvita thayA ho evA kayA guNo emanAmAM che jANo cho ? AvI pravRttionA paricayamAM raho cho ? pravRttinA ?" atirekathI ke bIjA koI kAraNe jIvanane hAni thAya ema mAno cho tarata ja uttara maLyo : "nirvera ne audArya. A guNo asAdhAraNa jAgRti ane prayatnathI prApta thAya evA che, paraMtu emanAmAM e sahaja emaNe vistArathI javAba Apyo. teno sAra Avo hato: " A che. emanI udAratA ane hRdayanI vizALatA adbhuta che. A kAraNe badhI kalAo jIvanamAM nirdoSa AnaMda pUravAmAM ne tene saMskAravAmAM emanI AsapAsamAM priyajano hovA chatAM temanAthI bhAgye ja koine - madadarUpa thAya che ema mAnuM chuM, eTale tenA vikAsamAM rasa lauM chuM. anyAya thAya che. vairavRtti emanA svabhAvamAM ja nathI. manane lAgelI paricaya mATe khAsa prayAsa karato nathI, evo umaLako Avato nathI. AghAta teo thoDI vAramAM ja visarI jAya che. emanuM buruM karanAra paraMtu zakya teTalA paricayamAM rahevAnuM bane che ne emAM rasa paNa Ave pratye paNa emanA dilamAM sahAnubhUti ja hoya che. emanA audArya che. kevaLa kalA ja nahi. badhI ja pravRtti, jene dharma pravRtti tarIke ane nirveranA ghaNA dAkhalA ApI zakAya, paraMtu atyAre te mATe oLakhIe chIe te paNa viveka vinA thAya to hAni thAya. jIvananA samaya nathI.' ucca mulyo cukAya to temAM vikRti paNa Ave. kalAkRtio temAM prazna : "zrI javAharalAla ane ApanI vacce je prema, Adara ane apavAdarUpa nathI. vizvAsa che teno pAyo kayo ? kyA AdhAre A saMbaMdha vikasyo che?" saMgIta ane lekhana uttara : "mArA taraphathI kahevAnuM hoya to meM kahelA guNothI huM . 'vizeSa rasa zAmAM te kahevuM muzkela che. saMgIta kaMika vizeSa kharuM. AkarSAyo chuM. jema jema nikaTa Avato gayo tema tema e guNonI citta upara enI asara vadhu thAya che. nokarI karato hato tyAre cAra mane vizeSa pratIti thaI gaI. emanI bAjue mAruM anumAna evuM che mahinA dilarUbA zIkhelo, paNa pachI AgaLa cAlyuM nahi. e bAju ke huM mArA abhiprAyomAM prAmANika houM chuM ane taTasthabhAve te uccAruM tIvra valaNa nathI ne bIjI pravRttiono rasa vadhAre che.' chuM ema teo mAnatA haze. vizvAsa to anubhavathI ane saMparkathI dRDha prazna : koivAra lakhavAno prayatna karelo ? vArtA lakhelI che ? thato hoya che." kAvyaracanA koivAra karI nAkhI che ?' prazna : "vinobAjI ane javAharalAlajI vacce kevo saMbaMdha che ? hasIne bolyA : "kAvya to nahi ja. e rIte huM gadya jevo chuM ! emanA vicArabheda viSe Apano zo mata che ? " lekho lakhavA prayatna karelo. vArtAno vicAra koI divasa Avyo nathI. uttara : baMneno hetu rASTranI sevAno che. svabhAvabheda kharo, paraMtu badhuM game kharuM." bheda karatAM sAmyanuM pramANa ghaNuM vadhAre che ane te tarapha ja dRSTi rahevI bhojana ane ramato joie." prazna : "bhojanamAM priya vAnagIo kaI ? svAda-asvAda viSe gAMdhIjInI daSTi ane AjanI navaracanA Apano zo abhiprAya ?' gAMdhIjIe icchA rAkhI hatI te pramANe ane te prakAre dezanI pragati * uttara : "rUce te jamuM chuM. khAsa koI vastu vizeSa bhAve che evuM thAya che ema Apa mAno cho ? atyAre rAjyataMtro je rIte cAle che te nathI, badhuM ja bhAve ne phAve te sthiti sArI. asvAda paNa mArA mate gAMdhIjInA Adarzone anurUpa che ? gAMdhIjInA gayA pachI vizALa arthamAM pramANe e ja." naitika rIte deza AgaLa vadhyo ke pAchaLa paDyo che?' prazna : krikeTa. phaTabola, hokI vagere bahAranI ramato ane pAnAM, thoDo vicAra karI emaNe kahyuM: 'huM ema mAnuM chuM ke deza pragati copATa vagere gharanI ramatomAM ruci kharI ?' karI rahyo che. gAMdhIjIne anusaravAnI saunI vRtti che. prajA paNa e ja uttara : phuTabola-hokI ramyo nathI. krikeTano zokha hato ne sAruM bane che ane rAjyakartAonA moTA bhAganI ramato, niSNAMta nahi ja. pAnAmAM brija vadhu game, hamaNAM ja mAMdo chatAM badhuM e rIte ja cAle che ema kahI zakAya tema nathI. gAMdhIjIno hato tyAre ramato hato. sTeikathI nahi. gharanI ne bahAranI ramatomAM mArga cakAI gayo che evuM huM mAnato nathI. mane to khAtarI thaI che ke Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 phebruArI, 2006 prabuddha jIvana lokataMtramAM rAjyakartAo sAcA arthamAM lokonA pratinidhi ja rahevAnA. dhIragaMbhIra svare emaNe uttara Apyo: "izvara darzana-satyadarzana, AmAM apavAda hoya, paNa lokonuM je naitika dhoraNa hoya tevuM ja tenA jIvananI zuddhi ane jJAnano vikAsa evo thavo joie ke huM kevaLa pratinidhionuM bane; kAraNa ke pasaMdagI e prakAre thAya ane loko satya ja boluM ane AcaruM, asatya, abhimAna, dveSa ane vikAramAtrathI paNa jANe-ajANe evI ja apekSA rAkhe. mAro to evo mata che ke huM mukta houM. A sthitimAM huM je boluM te satya ja hoya. eTale te rAjyataMtra sudhAravA icchanAre lokamAnasa keLavavA upara vizeSa dhyAna pramANe ja thAya. mane koI khoTo mAnI zake nahi, kalpI zake nahi." ApavuM joie. mane ema jaNAyuM che ke akhabAro ane vyaktio meM vacce kahyuM: "A sthiti to asAdhya jaNAya che.' jeTalI saraLatAthI sarakAranI TIkA kare che teTalI saraLatAthI lokonI ' emaNe tarata ja javAba Apyo: "nA, asAdhya nathI. evuM hota to TIkA karI zakatA nathI. lokapriyatA meLavavAnuM valaNa A mATe kAraNabhUta , jagatanA mahApuruSoe te sthiti prApta karavAno puruSArtha na karyA hota. che. lokazAhI mATe huM A manodazAne bhayakAraka gaNuM chuM. rAjakartAonI. mane paNa eTalI pratIti to thaI ja che ke A sthiti sAdhya che, A bhUlo avazya batAvavI joie ane nIDaratAthI TIkA paNa karavI jIvanamAM jeTalo paMtha kApI zakAya teTalo kApavo joie. jIvananuM joie, paraMtu je praznamAM loko. bhUla karatA hoya tyAM apriyatA ne sAtatya huM svIkAruM chuM. mArI dRSTie jIvana eka yAtrA che. AvI roSa vahorIne paNa te kahevuM joie. rAjyakartAonI paNa eka ja sthiti prApta karavAmAM je kaMI ADuM Ave te choDavuM joie ane je bAju jovAnuM yogya nathI. je sAruM thatuM hoya tenI paNa noMdha levI sahAyarUpa thAya te svIkAravuM joie evI kasoTI meM rAkhI che. A joie." kAraNe huM kaMI zodhavA jato nathI, ane je kartavya AvI paDe che te pUrI pradhAnonI pravRtti niSThAthI bajAvavA prayatnazIla rahuM chuM. huM jANuM chuM ke mArAmAM ghaNI meM pUchyuM : udaghATano ane anya samAraMbhomAM pradhAno tema ja khAmIo che, paraMtu sAce mAguM chuM ne aMtima dhyeya viSe spaSTa chuM - bIjA netAo Aje jeTalA pramANamAM hAjarI Ape che te Apane eTalI khAtrI to mane che ja. huM je karuM chuM te vizvAsathI karuM chuM. yogya lAge che ? vahivaTI kAmanI sarakhAmaNImAM teno upayoga vizeSa gAMdhIjInuM jIvana ane gItA mArA mATe mArgadarzaka che.' che? dezanA vividha bhAgomAM sattAsthAne beThelA mANasonI " A mulAkAta purI karIne meM jyAre vidAya lIdhI tyAre mane ema raheNIkaraNIthI Apane saMtoSa che? thayuM ke emanA khaMDamAM praveza karyo te karatAM vadhu samRddha thaine huM bahAra emaNe javAba ApyoH "samAraMbhonI vAto bahu mUMjhavanArI che. Avyo chuM. samayanA abhAve vadhu carcA thaI zakI nahi. paraMtu je kaMI mArA manamAM eTaluM nakkI che ke samAraMbhomAM javAnI pAchaLa potAnA jANavAnuM maLyuM te ghaNuM mUlyavAna che evI asara to mArA mana upara kAmanA pracArano ane lokonuM mAnasa jANavAno hetu hovo joie; rahI ja. ane emanA pratyeka uttaramAM saccAIno raNako hato evI potAnI prasiddhino ke mAnamaratabAno nahi ja. A bAbatamAM maryAdA , :ddhinI ke mAnamaratabAnI nahi ja. A bAbatamAM, bhavAdI pratIti paNa mArA hRdaye meLavI. mUkavI jarUrI che, paNa mUkavAnuM bahu ja kaThaNa che. je loko virodha kare | sopAna che te loko ja potAnA koI samAraMbha vakhate pradhAnone Agraha karavAmAM kacAza rAkhatA nathI. lAgavago paNa laI Ave che. kyAM javuM ane kyAM na javuM tenI paNa moTI mUMjhavaNa hoya che. AmAM kyAMka bhUla thaI jatI zrI cImanalAla cakubhAI zAhane haze, paraMtu heta jo sAro hoya to te vastu mane ciMtAjanaka ke virodha karavA jevI lAgatI nathI. maraNottara lejanDarI evorDa sattAsthAne beThelAonI raheNIkaraNI Adarza bhale na hoya paNa 1 jena sozyala grusa InTaranezanala pheDarezana dvArA haidarAbAda mAro evo nizcita abhiprAya che ke anya dezonI sarakhAmaNImAM ApaNe adhivezanamAM jena jagatanA agraNI cImanalAla cakubhAI zAhane tyAM ghaNI sArI sthiti che. je kaMI meM vAMcyuM, sAMbhaLyuM che ane ahIM maraNottara 'lejanDarI evorDa enAyata karavAmAM Avyo hato. AMdha vividha dezonA agraNIone maLavAnuM thAya che te uparathI huM kahI zakuM | pradezanA tatkAlIna rAjyapAla suzIlakumAra ziMdenI upasthitimAM ke ApaNe tyAM sArI sthiti che. AmAM sudhAro thayA ja karavo joie, | cImanabhAinA dohitra AziSabhAI tathA nIleza zAhe evaoNrDa paNa te mATe huM lokamata ane lokakeLavaNIne Avazyaka gaNuM chuM. huM | svIkAryo hato. A prasaMge pheDarezananA pramukha DaoN. sI. DI. zAha je abhiprAya uccAruM chuM temAM apavAdarUpa eTale ke ApaNane zarama | tathA deza-videzathI AvelA mahAnubhAvo upasthita hatA. thAya evA dAkhalA haze. bIjI bAju tenA mATe ApaNe gaurava laI | zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA zakIe evA dAkhalAo paNa che ja. samagra dRSTie vicAratAM ane pUrva pramukha ane 'prabuddha jIvananA mAnad maMtrI hatA. saMgha ane sarakhAmaNImAM ane ApaNI sthiti saMtoSajanaka lAge che." "prabuddha jIvana" pratye eozrInI ananya preraNAtmaka sevA hatI. * aMtima dhyeya - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane 'prabuddha jIvana" jena sozyala have meM sauthI agatyano ane chello prazna rajU karyo: 'Apano parama A grupsa InTaranezanala phoDarezanane zrI cImanalAla cakubhAI zAhanI saMtoSa zAmAM ? jIvananI aMtima abhilASA zI ? zuM prApta karIne AvI umadA kadara karavA mATe abhinaMdana Ape che. Apa kRtakRtyatA anubhavo ?' taMtrI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 kabruArI, 2006 uvasaggaharaM stotra-eka samIkSA aruNa zAM. joSI khUba ja prabhAvazALI A stotra vize vicAra karatAM pahelAM stotra athavA rakSaNa kare te maMtra. Ama prabhunuM nAma smaravAthI parama kalyANa eTale zuM? te jANI laIe. prApta thAya che. A stotranA racanAra bhakta kavinuM nAma che bhadrabAhuM stotra zabda saMskRta bhASAno che, te 'stu' nAmanA kriyApadamAMthI svAmI. banela zabda che. "stu'no artha stuti karavI evo thAya che. te kriyApadamAMthI A bhadrabAhu svAmI upara evI te zI Aphata AvI paDI ke temane stavana zabda paNa niSpanna thayelo che. Ama, A stotramAM stuti thayelI pArzvanAtha bhagavAnanuM zaraNuM zodhavuM paDyuM? A zaMkAnuM samAdhAna che. mAnava mAtrane jIvanamAM sukha ane duHkhanI anubhUti thayA kare che. karanArI eka kathA che je nIce mujaba che. taDako ane chAMyaDo AvyA ja kare che. sUryane paNa udaya ane astanI pratiSThAnapura nAmanA nagaramAM purohita viSNumitra ane tenI somA prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDe che. bhagavAna mahAvIrane paNa rAjavI nAmanI patnIne bhadrabAhu ane varAhamihira nAmanA be putro janmyA. sukha choDyA bAda mAnavIya, devI ane tiryaMcakRta upasargo rUpI duHkhano baMne bhAIoe aneka zAstrono abhyAsa karyo. temane yazobhadrasUrie anubhava karavo paDyo hato. gItAnA gAyaka zrIkRSNane paNa zizupAla dIkSA ApI ane baMne brAhmaNa maTI jaina banyA ane jaina zAstro bhaNavA jevA rAjAoe karelAM apamAno sahana karavAM paDyAM hatAM. mahAtmA mAMDyA. temAM varAhamihira agiyAra aMgono abhyAsa karIne aTakI. gAMdhIjInA jIvanamAM paNa duHkhadAyaka prasaMgo banatA rahyA hatA. kahevAnuM gayA. jyAre bhadrabAhue badhAM aMgono abhyAsa karI AcAryanI padavI tAtparya e che ke sukhanI tvarita gati vityA bAda du:khonI dIrgha kSaNo prApta karI. jyAre koI padavI prApta na thatAM varAhamihira dIkSAno sahune bhogavavI paDe che. duHkhanI viSama sthitine sahya banAvavA mATe tyAga karI pharIvAra brAhmaNa banyA. hara koIne potAnAthI adhika zaktizALI tattvanA AdhAranI jarUra varAhamihire jyotiSa vidyAno UMDo abhyAsa karelo. te vidyA paDe che. mAnavamAtra to apUrNAka che. pUrNAka to mAtra bhagavAna che ema vize temaNe mahAna graMtha paNa lakhelo. nagaranA rAjAne varAhamihire zrI ba. ka. ThAkore 'paMcoterame' nAmanA graMthamAM jaNAvyuM che. te rIte jaNAvyuM ke comAsAmAM ativRSTi thaze ane pote dorelA kuMDALAmAM janmadhArI mAnava potAnA karatAM sarasAI dharAvanAranuM zaraNuM zodhe bAvana paLa vajananuM mAchaluM paDaze. A samAcAra bhadrabAhune sAMbhaLavA che. "bhagavAnamAM anurakti' A be zabdonA prathama ane aMtima akSaro maLyA. temaNe rAjAne kahyuM ke mAchaluM ekAvana paLanA vajananuM haze sAthe letAM "bhakti' zabda nikhanna thAya che. potAnAthI caDiyAtA tattvanuM ane vartuLanI kinArIe paDaze. banyuM paNa ema ja, varAhamihira zaraNuM eTale ja bhakti. 'gItA'mAM bhajasva mAm zabda A ja bAbata jhaMkhavANA paDIne jaina dharmano virodha karavA lAgyA. e arasAmAM rAjAne sUcave che. sArAMza e ke bhajana athavA bhakti karanAra jyAre Izvarane tyAM putra janma thayo. tyAre varAhamihire jaNAvyuM te putra so varSa jIvaze. zaraNe jAya che tyAre ISTadevane prasanna karavA tenI prazaMsA kare che. bhadrabAhue potAnI vidyAnA prabhAvathI jaNAvyuM ke bilADInA kAraNe "khuzAmata to khudAne paNa pyArI' ema kahenArA ghaNAne ApaNe rAjAno putra eka saptAhamAM ja mRtyu pAmaze. ema ja banyuM ane pachI sAMbhaLyA che. AvI khuzAmata e ja stotra, stavanathI bharapUra to varAhamihira vadhAre kopAyamAna thayo ane mRtyu bAda vyaMtara yonimAM 'bhaktAmara', 'kalyANa maMdira', bhISma stavana, devI aparAdha kSamApana janmI pUrvabhavanuM vera levA te rAjyamAM aneka upadravo phelAvavA mAMDyo. Adi aneka stotro bhaktone izvaranuM bhajana karavAmAM upayogI thayAM rAjA ane prajAjano trAsI gayA tyAre sarvanuM kalyANa karavA mATe che e ApaNe sahu jANIe chIe. ' * bhadrabAhue A stotranI racanA karI. kahevAya che ke pahelAM A stotramAM prastuta "uvasaggahara' nAmanA stotramAM trevIzamAM tIrthakara zrI satyAvIza gAthAo hatI. kALakrame te ghaTavA lAgI ane hAla A pArzvanAtha bhagavAnane stuti dvArA ArAdhavAmAM AvyA che. hAlanA stotramAM mAtra pAMca ja gAthAomAM zrI pArzvanAtha bhagavAnane stavavAmAM : vArANasI, banArasa ke kAzI nAme jANItA nagaramAM teono AvyA che ane tenA pariNAme rAjA ane prajA badhA upadravo zAMta AvirbhAva vikrama saMvata pUrve 820 thI 720 no manAya che. temanA thatAM khUba ja sukhI thayA. Ama A stotranI racanA bAbata je kathA mAtApitAnA nAmo vAmAdevI ane azvasena che. dareka tIrthakaronI jaina paraMparAmAM maLe che te ApaNe joI. have ApaNe stotrathI paricita jema zrI pArzvanAtha kSatriya hatA ane temanAM mAtA-pitA kAzInA thaIe. rANI ane rAjA hatA. kuzasthalanI rAjakuMvarI prabhAvatI sAthe lagna upara ApaNe noMdhyuM che tema A stotranI pAMca ja gAthAo hAla thayA bAda zrI pArzvanAthe mahAbhiniSkramaNa kareluM ane dIkSA aMgIkAra upalabdha che. have ApaNe te gAthAo ane teno anuvAda joizuM. karI hatI. kevaLajJAna prApta karanAra A tIrthakara bhagavAna eka so (1) uvasaggahara pAse pAse vaMdAmi kamANa mukta varSanuM pUrNa AyuSya bhogavI sameta zikhara upara nirvANa pAmyA hatA. visara visa ninnAsaM maMgala kalyANa AvAsa...(1) 'jaina stotra saMdoha' nAmanA graMthamAM kahevAmAM AvyuM che ke zrI zabdArtha : uvasagga= mahAmArI jevA rogo, apamAno, duHkho, pArzvanAtha bhagavAnanuM nAma ja parama maMtrarUpa che, jemanuM nAma smaraNa vighno vagere pAsa = samIpamAM. pAsa = pArzvanAtha bhagavAna, vaMdAmitra sarva maMtromAM zreSTha che evA A bhagavAnanI je stotramAM bhakti thaI praNamuM chuM. kamma= karma, ghaNa= vAdaLa, mukka= mukta, viSahara= jherI sApa, hoya te stotra svayaM maMtra ja gaNAya. visa=jhera, ninnAsaM=naSTa karanAra, AvAsaM = sthAna. atre ApaNe maMtra' zabdanI vyutpatti tapAsI laIe. I. pU. AThamI anuvAda: jemanI samIpamAM vighnahartA, karma rUpI vAdaLothI mukta, sadImAM thaI gayelA yAskAcArye jaNAvyuM che ke manana karavAthI je trANa jherI sarpanuM jhera naSTa karanAra, maMgaLa kalyANanA AvAsa rUpa evA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 sunAja, 66 11 bhagavAna pArzvanAtha rahelA che evo huM (bhadrabAhu) pArzvanAtha bhagavAnane viSane harI lo evo thAya. pAsa pAsa zabdomAM yamaka alaMkAra che. A vaMdana karuM chuM. alaMkAramAM eka ja zabda be vakhata prayojAyo hoya che. eka pAsano (2) visahara kuliMgamAM, kaMThe dharii jo sayA maNuo artha samIpa thAya che ane bIjo zabda pArzvanAthano paricAyaka che. A tassa gaha roga mArI dukra jarAjaMti uvasAya....(2) gAthAmAM sarpa ane tenA jherane naSTa karavAnI vAta karavAmAM AvI che. zabdArtha : visahara=viSa dUra karanAra, kulliMga= e nAmano maMtra te mATenuM khAsa prayojana che. pArzvanAtha bhagavAnanAM mAtA vAmA devI maMta =maMtra, kaMThe= kaMThamAM, dhAreI= dhAraNa kare, sayA= sadA, maNuo= jyAre garbhavatI hatAM tyAre kRSNapakSanI rAtrIe potAnA paDakhethI mAnavI, tasmaetenA, gaha=graha, mArI= mahAmArI jevA rogo, pasAra thatA eka sapanuM joyo hato. tethI janmabAda rAjAe kumAranuM duHjarA=viSama prakAranA tAva. uva sAme aMti=zAMta thaI jAya che. nAma pArzva pADyuM. temanuM lAMchana sarpanuM che. temano sahAyaka yakSa pArzva anuvAda : je mAnavI jhera dUra karanAra viSahara ane kulliMga nAmanA ane sahAyikA yakSiNI padmAvatI hatAM. nIla varNanA cha dhanuSya UMcAI maMtrone haMmezAM gaLAmAM dhAraNa kare che tenA graha, roga, mahAmArI jevA dharAvatA pUrvabhavanI dazanI saMkhyA dharAvatA A prabhu tetrIza munionI. upadravo ane na maTe tevA asAdhya tAva vagere zAMta thaI jAya che. sAthe sameta zikhara upara nirvANa pAmyA hatA. uvasaggahara pAsa' no (3) ciThau dUra mato, tumne paNAmovi bahu phalo hoi, artha bIjI rIte joIe to A pramANe paNa thaI zake. jenI samIpamAM naraM tiriyesu vi jIvA pAvaMti na dukha dogaTya..(3) pArzvayakSa, dharaNendra ane padmAvatI je devo-vyaMtaro vagerethI karavAmAM zabdArtha : ciThau= rahe, dUra=dUra, matotramaMtra. (maMtra dUra rahe eTale Avela aneka prakAranA upasargone dUra karanArA rahelA che evA maMtranI vAta to dUra rahI), tujajha= tamane karavAmAM Avela, paNAmovi pArzvanAtha. A maMtramAM prabhune sapanuM jhera dUra karanAra kahevAmAM AvyA =praNAma athavA vaMdana paNa, bahu= aneka, phalo= phaLa, hoI= ApanAra che. prabhunI kRpA hoya to jhera paNa amRta banI jAya che. A bAbatamAM bane, nara=mAnava, tiriye su =prANIo, vi=paNa, jIvA= amRta jANI jherane pI janAra mIrAnuM dRSTAMta ApI zakAya. garbhastha jIvAtmAo, pAvaMti=pAme, dukav=duHkha, doga =dargatya athavA prabhunuM sAmIpya jhaMkhatA sarpanuM jhera dUra karavAnI pArzvanAthamAM zakti durgati athavA kharAba dazA. hoya ja e bAbata vAmAdevInA upara jaNAvela prasaMga parathI maLI rahe anuvAda : maMtranI vAta to dUra rahI, Apane karavAmAM Avela che. vaLI sarSe temane vaza hatA e bAbata to pArzvanAthanI mUrti praNAma paNa aneka phaLo ApanAra bane che. are ! mAnavI ke prANI nihALatAM ja spaSTa thaI jAya che. teo aneka upasargo rUpI vipnone jevA jIvAtmAo paNa duHkha ke kharAba dazA pAme nahIM. te dUra karanAra che evI pratIti bhakta kavine thAya che. upasargo kevA hoya (4) taha sammate laddha ciMtAmaNI kampAyavaSNahie. tenI vividhatApUrvakanI mAhitI 'uvAsagadazA'mAMthI maLI rahe che. 3. pAvaMti aviSeNa jIvA acarAmara ThANa..(4) AnaMda, kAmadeva, surAdeva, calaNIpiyA, phaMDakAlika jevA gRhasthone zabdArtha : suha=tamane, samma=saMmati, anumati, laddha=maLe, aneka prakAranA upasargo naDyA hatA paNa dhyAnamAM tallIna rahevAthI ciMtAmaNI=vicArIe evuM phaLa ApanAra maNi, kampa= kalpa, teo upasargo upara vijaya meLavI zakyA hatA. Ama prabhunI kRpA pAyava vRkSa, bhaDiyo=adhika, pAvaMti pAme che, aviSeNa = vighna maLe to niMdA, roga, bhaya vagere upasargone nAthI zakAya che. upara vagara acarAmara=ajarAmara, ThA=sthAna. jaNAvela kathA anusAra varAhamihire potAnA bIjA bhavamAM jaina anuvAda : Apa prasanna thAva athavA saMmati Apo to jIvAtmA- sAdhuo ane saMto upara vera vALavA mahAmArI jevA upadravo phelAvelA one ciMtAmaNi ke kalpavRkSathI paNa adhika phaLa Ape evuM A ajarAmara tenA nAza mATe ja A stotra racAyeluM e ApaNe joyuM. ApaNA sthAna vinA vighna maLe che, jIvanamAM paNa aneka upasargo Ave tyAre zAMtipUrvaka parama prabhunuM (5) ia saMyuo mahAyaza, bhattibbara nirbhareNa hiyaeNe dhyAna karavAthI upasargo nAza pAmaze ja evI zraddhA A gAthA vAMcavAthI tA deva ! di% bohiM bhave bhave pAsa jiNacaMda..(5) daDha thAya che. zabdArtha : saMyuo = stuti karI che. mahAyaza= jenI kIrti mahAna che dvitIya gAthAmAM ADatrIza akSaro che. ahIM kahevAmAM AvyuM che ke te. bhaktibha= bhaktithI bharapUra, nirbhareNa=gADha, hiyaeNe = zrI pArzvanAtha prabhunuM nAma japavAthI ja badhA anartho dUra thaI jAya che. hRdayathI, tA= to, deva!=he deva, saMbodhana che. dindra=dejo, Apajo, kaLiyugamAM nAmajapanuM khUba ja mAhAsya che evuM pratipAdana naDiyAdanA bo hiM= bodha, bhave bhave dareka bhavamAM, pAsa= he pArzvanAtha, pU. moTAe karela che. A maMtra zabdano yutpattigata artha eTale ke jiNacaMda=jinomAM caMdra jevA, i=Ama. manana karavAthI je trANa kare che te maMtra e ApaNe zarUAtamAM joI anuvAda: he mahAyazasvI, jinomAM caMdra samAna, pArzvanAtha deva, . gayA chIe. zrI pArzvanAtha prabhunA nAmathI adhiSThita visahara kuliMga meM A rIte gADha bhaktibhAvavALA hRdayathI ApanI stuti karI che, to nAmanA maMtrano jApa karavAthI aneka phaLa prApta thAya che ema ahIM mane dareka bhavamAM (jIvanopayogI) upadeza Apajo. kahevAmAM AvyuM che. temano jApa karavAthI grahapIDA, sAdhya ke asAdhya - A rIte zabdArtha ane bhASAMtarathI paricita thayA bAda have ApaNe rogo vagere naSTa thaI jAya che. ApaNA bhArata dezamAM nAma smaraNano pratyeka gAthA vize thoDo vadhu vicAra karIe. bahu mahimA che. sirivAlakahA, okhAharaNa vagerenA pAThathI aneka prathama gALAmAM sADatrIza akSara che. gaNanA karatI vakhate joDAkSarane prakAranI azAMtio dUra thaI jAya che. evI ApaNane zraddhA che. eka ja akSara gaNavAmAM Ave che. alaMkAranI rIte vicArIe to A navakAramaMtrathI kensara jevA roga mAnA udAharaNa paNa maLI gAthAmAM gleSa ane yamaka alaMkAranAM darzana thAya che. visahara zabda Ave che. zleSamaya che. teno eka artha viSadhara eTale ke sarpa thAya, bIjo artha tRtiya gAthAmAM ADatrIza akSaro che. A gAthAmAM maMtranI upAsanA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenAthI zakya na hoya tene sAMtvana maLI rahe che. maMtrajApa na karI karavA mATe utkaTa bhaktibhAvavALuM haiyuM jarUrI che. bAhya ADaMbaravALI sakanAra chevaTa bhagavAnane praNAma to karI ja zake. AvI sIdhI sAdI pUjAvidhi karatAM bhaktibhAva-pUrvakanuM arcana ja prabhune pyAruM che. tethI arcanavidhi paNa aneka prakAranAM phaLa ApanArI bane che, praNAma to ja kahevAya che ke bhAvapUjA meru parvata che ane aMgapUjA rAino dANo mAnavInI jema prANIone mATe paNa sugama che. mAthuM namAvatAM ke sUMDha che. caubheo dhamo, dANa tavo sIla bhA vi ema sirivAla kahAmAM UMcI karatAM prANIo ke bahu bhaNela na hoya, evA mAnavIo maMtrano kahevAmAM AvyuM che. temAM bhAvanuM mahattva dAna, tapa ke zIla karatAM jApa bhale na karI zake, mAtra vaMdana karavAthI paNa pArzvanAtha bhagavAna adhika darzAvyuM che. A gAthAmAM tIrthakara bhagavAnane mahAyazasvI ane rIjhI jAya che ane bhaktane nyAla karI de che. A rIte jeo zaMkara deva gaNavAmAM AvyA che. jiNa caMda zabda dvArA saMbodhana karavAmAM bhagavAnanI jema AzutoSa che. temane karavAmAM Avela vaMdana niSphaLa AvyuM che te paNa sahetuka che. caMdra zItalatAnuM pratIka che. sarpo jema jatAM nathI. vaMdana karanArane kyAreya duHkhano anubhava thato nathI ke zItalatA prApta karavA caMdanavRkSano Azraya le che tema pArzvanAthanuM kyAreya durgatino anubhava thato nathI. bhAgavatamAM magarathI pakaDavAmAM paNa sAmIpya jhaMkhe che. Avela hAthInA mokSanI vAta je gajendra mokSa tarIke jANItI che teno A stotranI pAMca gAthAomAM (1) vaMdana (2) maMtra (3) ullekha che. bhagavAne tene durgatimAMthI bacAvyo hato. Ama bhagavAnanuM praNAma (4) samyakatva prApti (5) upadeza prApti evA pAMca zaraNuM ananya bhAve, pUrNa samarpaNa bhAve levAthI aneka prakAranA lAbha viSayonuM Alekhana che. A gAthAomAM vallabhakara, saubhAgyakara, thAya che. - jayazeSanAzaka, viSama viSa nigrahakara Adi yaMtronuM paNa sUcana caturtha gAthAmAM pAMtrIza akSara che. A gAthAmAM ciMtAmaNi ane che. kalpavRkSano ullekha thayela che. kalpavRkSa naMdanavananuM vRkSa che ane tenI ekaMdare jotAM A stotra khUba ja kalyANakArI che. vaLI temAM stotranAM chAyAmAM besIne karavAmAM Avela saMkalpo phaLe che evI eka mAnyatA badhAM ja lakSaNa samAviSTa che. hRdayamAMthI spharela hovAthI stotramAM che. ciMtAmaNi eka ratna che. kumAyunI cariya' nAmanA kAvya graMthamAM saraLatA hoya che. kliSTa zabdo hotA nathI. vAkyaracanA tarata ja sulocanamunie mAnava jIvanane ciMtAmaNi sAthe sarakhAvyuM che. pramAdane samajAya evI hoya che. A stotramAM e rIte khUba ja saraLatA jovA kAraNe jema hAthamAMthI sarI gayela maNi jaLAzayamAMthI pAcho na maLe maLe che. pAMceya gAthAonuM smaraNa karavAthI sarva kAryonI siddhi thAya tema pramAdathI jIvana paNa naSTa thaI jAya che ane durlabha evo mAnava che. jIvananI viSamatAo dUra thAya che ane puNya, pApamaya prabhutA jIva pharIvAra maLato nathI. ahIM gAthAno artha ApatI vakhate kahevAmAM vagerenI paNa prApti thAya che. AvyuM che ke jo pArzvanAtha bhagavAna rAjI thAya, rajA Ape to ajarAmara A stotra mUrtipUjaka zvetAMbara jaina saMpradAyamAM khUba ja zraddheya sthAna maLI zake che. bhAgavatamAM bhagavAnanI kRpAthI AvuM sthAna manAyuM che. A stotrano mahimA aparaMpAra che. navakAra maMtra, saMtikara meLavanAra dhruvanuM vyAkhyAna vAMcavA jevuM che. prabhunuM samyakatva pAmavAthI stotra, tijaya pahunna stotra, namiUNa stotra, ajita zAMti stotra, durlabha evA sthAnanI prApti thAya che ema kahIne paNa A gAthA bhaktamAra stotra, kalyANa maMdira stotra ane bRhad zAMti stotra sAthe samajAvavAmAM Ave che. samyakatva pAmyA bAda samyak jJAna ane samyak uvasaggaharaM stotranI gaNanA navasmaraNamAM thAya che." cAritra prApta thatAM jIvane ratnatrayI pAmyAno lAbha thAya che ane karuNAnA bhaMDAra evA bhadrabAhue dazavaikAlika, AcArAMga, mokSapada sulabha bane che. sUtrakRtAMga vagere dasa graMtho upara niryuktio racI che. mahAmaMgalakArI paMcama gAthAmAM ADatrIza akSaro che. pArzvanAtha bhagavAnanI stuti kalpasUtranI paNa temaNe ja racanA karI che. karavAthI bhaktane jarajhaverAta, gADI, lADI ke vADI meLavavAnI tamannA A uvasaggahara stotra upara maLatI pAdapUrtinI racanA zrI vijaya nathI. tene to bhava bhava subodha meLavavAnI jhaMkhanA che. ahIM ApavAmAM dharmadhUraMdhara sUrizvarajIe karelI che. astu. jaya jinendra. Avela vigata parathI vyaMjana dvArA e jANavA maLe che ke prabhune prasanna * * * saMghane bheTa : "prabuddha jIvana nIdhi' rU. pAMca lAkha : "prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM, eka suzrAvaka taraphathI.' rUA. pAMca lAkha : "DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya saurabha'nA graMtho mATe eka suzrAvaka taraphathI. rU. eka lAkha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha smaraNAMjali saMpuTa mATe eka suzrAvaka taraphathI. rUA. eka lAkha : prA. tArAbahena ramaNalAla zAha taraphathI sva. dIpacaMda trI. zAha pustaka prakAzana phaMDa mATe. mahAnubhAva dAtAone amArA aMtaranA abhinaMdana ane dhanyavAda. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sarva sabhyo A dAtAzrIonA AbhArI che. prabuddha jIvana mATe kAyamI phaMDa mATenI saMghe prabuddha jIvana nIdhi'nA nAme sthApanA karI che. rUA. 25 lAkha ekatrita karavAno nirdhAra che. A jJAna yajJamAM Apa sau guNIjanone sahabhAgI thavA vinaMti. Apano eka eka rUpiyo uttama vicAra yAtrAne AgaLa vadhAraze, ane anekonA cittamAM e sattvazIla vicAronuM AropaNa thaze. pramukha tema ja saMghanI kAryavAhaka samitinA sarva sabhyo Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 phebruArI, 2006 prabuddha jIvana 13 jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (jaina sAhitya samAroha vakhate dhaNI vakhata meM pU. ramaNabhAine jena pAribhASika zabdakoza mATe vinaMti karelI. tyArabAda A vize ghaNI vakhata amAre carcA thatI hatI. paNa pU. sAheba ghaNA vyasta hatA eTale kAmano prAraMbha thaI zakyo nahi. paraMtu mArA manamAMthI A vAta nIkaLe nahi. thoDA divasa pahelAM snehI mitra DaoN. jitendrabhAIne meM phona upara vinaMti karI, ane kevA jogAnujoga ke pU. sAheba sAthe jitendrabhAIne paNa A vize vAta thaI hatI. zrI jitendrabhAIe mArI vinaMti tarata ja svIkArI e mATe amo emanA AbhArI chIe. havethI 'prabuddha jIvana'nA pratyeka aMke A lekhamALA pragaTa thaze. jaina pAribhASika zabdo to aneka che. A zabdono aMgrejI artha paNa pragaTa thavAthI have dAdA-dAdI potAnA pautra-pautrI-dohitra-dohitrIne aMgrejImAM paNa jaina tattva samajAvI zakaze. A pAribhASika zabdakozano e paNa eka mukhya hetu che; kAraNa ke navI peDhInuM zikSaNa mAdhyama bahudhA aMgrejI ja che. DaoN. jitendrabhAI zAha jaina dharmanA UMDA abhyAsI che. banArasamAM jaina dharmanA prakAMDa paMDita DaoN. sAgaramala jainanA mArgadarzana heThaLa eozrIe 'dvAdaza nayacakra' upara zodha prabaMdha lakhI pIeca.DI.nI padavI prApta karI che. atyAre amadAvAdanI lAlabhAI dalapatabhAI InsTiTyUTa oNpha InDolojImAM eo DirekTara tarIke potAnI sevA ApI rahyAM che. - taMtrI) ' vartamAna samayamAM dharma pratyenI bhAvanAmAM abhivRddhi thaI rahI che. dharmanA graMtho vAMcavAnI jijJAsAmAM paNa abhivRddhi thaI che. jaina dharmanA graMtho paNa adhikAdhika saMkhyAmAM chapAI rahyA che paraMtu te graMthomAM vaparAtA pAribhASika zabdono pracura mAtrAmAM upayoga thato hovAthI vAcakane te graMtho vAcavAmAM rasa paDavAne badale kaMTALo AvavA lAge che tethI tevA zabdonA arthano eka koza hovo joie e AjanA yuganI mAMga che. A aMge mu. zrI ramaNabhAI gaMbhIratAthI vicArI rahyA hatA. temanI bhAvanA eka koza taiyAra karavAnI hatI paraMtu durbhAgye te apUrNa ja rahI. have te dizAmAM ahIM prayAsa Adaryo che. vartamAnakALe pAribhASika zabdonA mAtra gujarAtI arthathI paNa cAle tema nathI have to aMgrejI artha paNa ApavA jarUrI che. tethI ahIM dvibhASI zabdakoza ApavAmAM AvI rahyo che. kramazaH zabdo tathA tenA artho ApavAno ahIM upakrama che. 2. ajIva Non sentient entity BLETLLEL Stealth adhamastikAya Media of rest abhyAkhyAna Accusation 344 Costly Clairvoyance knowledge azubha; Unauspicious asatyage Falsehood aMtarAya Obstructive 9, AkAza Space 10. AyuSya Lifespan-determining 11. Asava Inflow of karmic particles 12. irSA Jealousy 13. karma Karmic particles 14. kalaha Quarrel 15. kAma . Sensual Pleasure 16. kALa Time 17. kevaLajJAna Omniscience 18. krodha Anger 19. gati Realm of birth 20. gotra Status-determining 21. jAti, Species of birth 22. " jIve Soul (sentient entity) 23. jJAnAvaraNa Knowledge-covering 24. darzanAvaraNa Intution-covering 25. dveSa Aversion 26. dharmAstikAya Media of motion 27. nAma Body-making re anAtma tattva, nirjIva corI, mAlikanI rajA sivAya padArtha laI levo. sthiti sahAyaka tattva ALa caDAvavI, doSAropaNa, na hoya tevA doSo caDAvavA amuka maryAdA sudhInuM jJAna pApa karma jUThuM bolavuM zaktimAM bAdhArUpa karma avakAza, AkAza jIvanarekhA (AyuSya) nirdhAraka karma karmonuM AvavuM, AtmA upara karmonuM Agamana IrSyA karma, kriyA, karma pudgala jhaghaDo, laDavuM, kajiyo, kaMkAsa prema, rAga, Asakti,IcchA kALa, samaya sarvajJa, saMpUrNajJAna gusso, kopa cAra prakAranI gati deva, manuSya, tiryaMca, nAraka pada, nirdhAraka karma janmotpattinuM sthaLa AtmA, jIva jJAnane AvaranAra karma darzanane AvaranAra karma aNagamato tiraskAra gatisahAyaka tattva zarIraracanA nirdhAraka karma Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 6. 66 4 sujA, 44 28. nirjarA Shedding of the Karmic particles baMdhAyelA karmono kSaya karavo 29. paraparivAda Gossiping bIjAnA doSo bolavA, bIjAnuM vAMkuM bolavuM * 30. parigraha Possessiveness AvazyakatAthI adhikano saMgraha karavo, mAla, milkata paranI murchA, ekaThuM karavuM 31. pApa Sin : azubhakarma 32. puNya Merit zubhakarma 33. pudgala Matter aNu, paramANu 34. pazunya Backbiting cADI khAvI, cugalI karavI 35. baMdha Binding of the Karmic particles AtmA upa2 karmonuM coTavuM matijJAna Empirical Knowledge pAMca indriya ane manathI thatuM jJAna 37. matsara Enviousness irSyA 38. mada Haughtiness ahaMkAra, garva 39. mana:paryavajJAna Mind-reading knowledge manobhAva jaNAvanAra jJAna 40. mAna Pride abhimAna, ahaMkAra, garva, mada. 41, mAyA Decietfulness kapaTa, luccAI, chaLa 42. mAyAmRSAvAda Tricky Falsehood mAyApUrvaka jUThuM bolavuma, chetarapIMDI, pratAraNA 43. mithyAtvazalya Wrong belief mithyAtvadoSa 44. maithuna Carnality abrahma, kAmakriDA, viSayabhoga 45. mokSa Liberation from Karmic bondage saMpUrma karmakSaya 46. mohanIya Deluding mohamAM pADanAra karma 47. mohanIya Infatuation mUDhatA 48. rati arati Gladness-Sadness harSa ane udvega 49, rAga Attachment Asakti, joDANa, prema 50. lobha Greed adhika ekaThuM karavAnI vRtti, tRSNA, lAlasA, 51. vedanIya Sensation producing sukha-duHkha ApanAruM karma 52. zarIra Bodies zarIra 53. zubha , Auspicious puNya karma 54. zrutajJAna Articulate Knowledge zabda ke akSara AdhArita jJAna 55. saMvara Stopping the inflow of Karmic Particles karmone rokavA 56. hiMsA Violence koIpaNa prakAranA prANInI hatyA karavI te khAmaNa pahelI yAtrAmAM amane eka saMnyAsIjI maLyA. emanI pAse kAMI nahi. mAtra eka dhAbaLo ane hAthamAM mATInuM kamaMDaLa. badhAM emane hAMDIvAle bAbA kahetA. amAro saMgAtha thaI gayo. mane kahe, "svAda zemAM che, jIbhamAM ke gulAba jAMbumAM ?" mane rasa paDyo. kahyuM, "tame ja Ano javAba Apo.' teo kahe, " juo, gulAba jAMbumAM svAda hoya to te pleTamAM paDyA paDyA ja svAda Ape, ane jo jIbhamAM svAda hoya to gulAba jAMbu khAvAnI jarUra zI che ? svAda nathI mAtra jIbhamAM ke nathI mAtra gulAba jAMbumAM. paNa baMnnenA yogamAM che. evI ja rIte sArthakatA nathI mAtra jIbhamAM ke nathI mAtra gulAba jAMbumAM, paNa baMnnenA yogamAM che. evI ja rIte sArthakatA nathI mAtra zarIramAM ke nathI mAtra AtmAmAM. baMnnenA milanamAM che.' have A keTalI gaMbhIra vAta-zenI ya paNa avahelanA na karavI joie. zarIranI, ne AtmAnI to nahi ja...A vAta temaNe kevA sarasa udAharaNathI samajAvI ! [ amRtalAla vegaDa narmadA parikramaNa karatAM''navanIta samarpaNa'mAMthI sAbhAra uddata Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bruArI, 2006 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : kAryavAhaka samiti-2005-2006 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 12-11-2005nA roja tathA kAryavAhaka samitinI sabhA tA. 23-11-2005 tathA tA. 2-2-2006nA mAravADI vidyAlaya, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004 madhye maLI hatI. jemAM sane 2005-2006nA varSa mATe hoddedAro, kAryavAhaka samitinA sabhyo tathA nimaMtrita sabhyanI varaNI sarvAnumate nIce mujaba karavAmAM AvI hatI. hoddedAro ko-opTa sabhyo : zrI piyUSabhAI koThArI pramukha ' : zrI rasikalAla laheracaMda zAha zrI zaileSabhAI hiMmatalAla koThArI upapramukha : zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAkAbaLIyA maMtrIo : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha zrI nItinabhAI kAMtilAla sonAvAlA Do. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha zrI ramaNIkalAla bhogIlAla zAha sahamaMtrI : zrImatI varSAbahena rajjubhAI zAha nimaMtrita sabhyo : zrI caMdrakAMtabhAI dhuDAbhAI gAMdhI koSAdhyakSa :- zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI zrImatI reNukAbahena rAjendrabhAI javerI samitI sabhyo : zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAha pro. zrImatI tArAbahena ramaNalAla zAha zrI razmibhAI bhagavAnadAsa zAha zrI vallabhadAsa Ara. ghelANI ku. yazomatIbahena zAha ku. vasubahena bhaNazAlI zrImatI suzIlAbahena ramaNIkalAla zAha zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha zrI basaMtalAla narasiMgapurA ku. mInAbahena zAha zrI caMdrakAMta kezavalAla parIkha zrImatI puSpAbahena caMdrakAnta parIkha zrImatI kalAvatI zAMtilAla mahetA zrI gAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA zrI kAMtilAla pAnAcaMda zAha zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA zrI ramaNIkalAla Ara. salota zrI bhaMvarabhAI vAlacaMda mahetA DaoN. zrI rajubhAI ena. zAha zrImatI ramAbahena vinodabhAI mahetA zrImatI caMdrAbahena pIyUSabhAI koThArI zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA zrI nItinabhAI cImanalAla zAha zrI kiraNabhAI hIrAlAla zAha zrI lalitabhAI popaTalAla zAha zrImatI alakAbahena kiraNabhAI zAha zrI dilIpabhAI mahendrabhAI zAha zrI mahendrabhAI zAmajIbhAI gosara zrI zAntibhAI karamazIbhAI gosara 'prabuddha jIvana' aMge zrI bharatabhAI meghajIbhAI mAmaNiyA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana ane vArSika sabhyo, zubhecchako, "prabuddha jIvana'nA grAhako ane cAhako, lekhaka-mitro ane 'prabuddha jIvana' aMge vividha saMsthAonA kAryakartAone namra araja che ke 'prabuddha jIvanamAM sAmAnya rIte kAvya, vArtA ane nATaka ityAdi (1) prabuddha jIvanamAM koipaNa dhaMdhAdArI peDhI ke koipaNa levAtAM nathI. dharma, adhyAtma, tattvajJAna, sAhitya, samAja, rAjakAraNa, sAmAjika, dhArmika vagere prakAranI saMsthAonI koipaNa jAhera khabara arthazAstra, vijJAna, Adi jIvananAM vividha kSetra ane viSayo paranA lekhone A patranA dhoraNa anusAra sthAna apAya che. (Advertisement) levAmAM AvatI nathI. (2) "prabuddha jIvana'mAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sivAya anya * pragaTa thatA lekhone yogya puraskAra ApavAmAM Ave che. koI saMsthAnA kAryakramonI vigato ke samAcAra (Announcement) * lakhANa sArA akSare phUlaskepa kAgaLa upara zAhIthI eka bAju lakhAyeluM hovuM jarUrI che. asvIkRta lakhANa pAchuM mokalAtuM levAmAM AvatA nathI. nathI tethI lekhakoe lekhanI eka nakala potAnI pAse rAkhavI. (3) "prabuddha jIvanamAM saMgha' sivAyanI anya koI saMsthAonA TapAlamAM ke anya kAraNe guma thayela lekha mATe ame javAbadAra thaI gayela kAryakramonA ahevAla pragaTa karavAmAM AvatA nathI. nathI. (4) anya koI paNa saMsthAo mATenI dAnanI apIlo chApavAmAM | * viSayonuM vaividhya ane pRSThasaMkhyAnI maryAdA jALavIne lekho | AvatI nathI. , pragaTa karavAmAM Ave che. lekha kyAre pragaTa thaI zakaze te cokkasa (5) sAmAnya rIte koI paNa vyaktinI aMgata siddhionA jaNAvavAnuM muzkela che. samAcAra levAmAM AvatA nathI. (apavAdarUpa saMjogomAM kAryavAhaka * "prabuddha jIvanamAM pragaTa thatA lekhomAM rajU thatA vicAro te samiti teno nirNaya laI zake che.) lekhakonA che. "prabuddha jIvana'nA taMtrInI ke zrI muMbaI jena yuvaka (6) "prabuddha jIvanamAM ciMtanAtmaka lekho ApavAmAM Ave che; eTale saMghanI te vicAro sAthe sahamatI hovAnI javAbadArI raheze nahi. vyAkhyAno vagerenA ahevAlo lekhanA svarUpanA haze ane 'prabuddha jIvananA *lekha mokalavAthI mAMDIne vyavasthA aMgenI tamAma patravyavahAra dhoraNane anurUpa lAgaze to ja svIkArI zakAze. 'saMghanA kAryAlayanA saranAmA para karavA vinaMti. li. maMtrIo -taMtrI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 PAGE No. 16 .: PRABUDHHA JIVAN * Regd. No. MH 7 MR /SOUTH-146 /2006-08 DATED 16, FEBRUARY, 2006 paMthe paMthe pAtheya... harirAma jozI : eka zikSaka ane purohita mANasanI e vizeSatA che ke vivazatA, tene jiMdagImAM keTakeTalAM pATha (rola) bhajavavA paDe che, tene game ke na game. izvare nirmANa karyuM hoya. che ke saMjogo evA sAMpaDe che. je pAtra bhajavavAnuM Ave temAM duHkha vadhu hoya, sukha svalpa. paraMtu te svIkArIne jIvyA vagara bIjo koI upAya vidhAtAe manuSya mATe rahevA nathI dIdho. vitelI jiMdagInA divaso yAda karuM chuM tyAre acAnaka koI ne koI pAtra, jiMdagInA koI ne koI tabakke maLeluM tenuM smaraNa thaI Ave che. ghaNIvAra Arya thAya che ke keTalAM badhAM varSo pachI A pAtranuM, smaraNa thayuM! jANe ekAeka paDadA pAchaLathI mananA raMgamaMca upara AvIne kahetuM na hoya- kema, mane bhUlI gayA? ekAda tabake huM paNa tamArA jIvanamAM hato !" . - saMsmaraNo lakhavAnuM zarU karyuM tyAre sAta dAyakA pahelAMnA mArA zALA-praveza samayanA eka zikSaka zrI harirAma mAstaranI mUrti smRtinA paDade jhabakI gaI sapheda malamalanuM dhotiyuM, vepArI mANasa pahere evAM sapheda dUdha jevAM khamIsa ane loMgakoTa, istrIbaMdha, zikSaka karatAM vyApArI jevA vadhu lAge. TopI paNa sapheda kApaDanI istrIbaMdha. kapALamAM sukkA kaMkuno cAMdalo, nAnakaDo. jIbha jarA acakAtI. A emanI chabI ke mUrti pahelavahelI joi haze mArI pAMceka varSanI umare, paNa jANe haju gaikAle teo maLyA hoya tema tAdaza dekhAya che mananI AMkho sAme. tyAre mane mArA pitAjI "nAnI gurukuLa' eTale ke prAthamika pUrvenA-(prI prAimarI) vargamAM dAkhala karAvavA laI gayelA. paraMtu, huM ekano eka putra eTale ema mane sAva ekalo mUkIne javAnuM temanuM dila cAlatuM nahotuM. tethI harirAma mAstaranA vargamAM mane temanI khurazI pAse besADyo ane mAstarane bhalAmaNa karI: gora, mArA caMdunuM dhyAna rAkhajo. thoDAM divasa tene navuM lAgaze. kadAca raDaze-paNa samajAvI-paTAvI tamArI pAse besADajo !" bhale, bhale ! tame ciMtA na karatA. be kalAka pachI AvIne laI jajo. dhIme dhIme TevAI jaze." mArA pitAzrIe mAstarane 'gora' kahyA tethI vAcakane Azvarya thatuM haze. hakIkatamAM harirAma mAstara kaMDoLiyA brAhmaNa jJAtinA ane tethI amArA soraThiyA tathA kapoLa jJAtinA 'gora' mahArAja, purohita. zrI harirAma mAstara 12 agiyArase amArA ghera 'sI' levA AvatA. tyAre koTa na paheratA. khabhe thelo rAkhatA. mArA dAdImA temane 'sIdhAnI thALI taiyAra karI Ape tyAre teo pANIno loTo mAge. temAMthI pANInI aMjali bharI thALI pharate pheravI, saMkalpa karAve, pachI potAnA thelAnA judA judA bhAgomAM loTa, cokhA, goLa, kaLazAmAM ghI, zAka vagere mUke. Aje to have koI brAhmaNa sIdhuM' levA AvatA nathI. AjanA bALakone kadAca A dazya jovA nahi maLe ! eTale ke harirAma mAstaranA A be pATha meM joyelA. ghare Ave tyAre kuTuMbanA purohita-gora" ane zALAmAM zikSaka tarIke, AvA zuddha-pavitra zikSakane tyAM saMtAna nahIM be jaNAM, pati-patnI saMtoSathI rahetAM temanuM raheThANa amArI najIka tethI amArA ghara sAthe gharobo. dAdImAnAM teo priyapAtra. dAdImAne teo vAra-tahevAranA muhurto kADhI Ape. tithi joI Ape. nAnAM-moTAM dhArmika anuSThAno karAvI Ape. A badhuM to huM pAchaLathI samajyo. pahelI vAra temanA vargamAM beTho tyAre mArA jevaDAM bALako nIce beThelAM. pAra vagarano kolAhala. mAstara zuM zIkhavADatA hatA te to huM kaMI samajato nahoto. thoDA moTA thayA pachI, keTalAMka varSo bAda gharamAM je vAta thatI hatI te parathI samajAyuM ke 'sAheba rITAyara thaze." gharamAM saMtatI nahiputra kamAIna lAve ane mA-bApa ArAmathI jIve tevo divasa to AvavAno nahoto. jIvanabhara gorapaduM karavAnuM ane zALAmAMthI maLatA penzana ke je kaMI maLyuM hoya tenA rokANa upara jIvavAnuM. paNa te jamAno soMghavArIno hato. 'jajamAno? eTale amArA jevA yajamAno-grAhako pAsethI sIdhAM' maLe, vAra-tahevAre dakSiNAbheTa maLe, tenAthI gora ane gorANInuM jIvana cAlaze ? tema vAto thatI. paNa eka divasa eka AnaMdanA samAcAra maLyA. nivRtta thayA pachI harirAma mAstara, e divasomAM jeno khUba pracAra hato te 'zabda-kasoTI ke 'zabdabhUha' bharatA. temAM temane eka vakhata moTuM inAma lAgyuM. jANe emanI 'khoTa' pUrAI gaI. teo jANe manomana kahetAM haze ke "he, bhagavAna! tuM keTalo mahAna che. saMtatIne badale A uMmare thoDI saMpatti to ApI!" tyAra pachI ame amAruM raheThANa badalyuM. huM paNa AgaLa dhoraNamAM gayo hato. teo paNa vRddha thayA haze. pachI temane joyAnuM yAda nathI. paraMtu, nATakanA raMgamaMca para eka pAtra ekAda nAnuM dazya bhajavI vidAya laI le tema teo mArA vidyArthI jIvanamAMthI vidAya thayA, paraMtu Aje acAnaka mArI smRtinA paDade jhabakI gayA. emanI kAyamI vidAyane keTalAM varSo thayAM haze ? jyAM temano AtmA hoya tyAM izvara temane parama zAMti Ape tevI manomana prArthanA karuM chuM ! mahAkavi zrI zeksapiyare sAcuM ja lakhyuM che ke ApaNe sau A jagatanI raMgabhUminA pAtro chIe ane ApaNe bhAge AveluM pAtra bhajavIne ! A jagatanI-A raMgabhUminI vidAya levAnI che ! || caMdulAla selArakA, - Printed & Published by Nirubahan S, Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dada | Konddov Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. Ana Published at 385, SVP Rd Momba-400004. Temparary Ada 33, Mohamad Minar, 14th Khetwadi Mumbal-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanvant 1. Shah karI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' I | # # zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra # # prabuddha jIvana tA. 16 mArca, 2006 - jina-vacana dharma dhammo maMgalamukkiLaM ahiMsA saMjamo tavo / devA vi taM namasaMti jassa dhamme sayA maNo / / - sarvAniva-- Religion is supremely auspicious. Non-violence, self-control and penance are its essentials. Even the gods bow down to him whose mind is always engaged in practising religion." - dharma utkRSTa maMgala che. ahiMsA, saMyama ane tapa enAM mukhya aMga che. jenuM mana haMmezA dharmamAM lAgeluM rahe che, tene to devo paNa namaskAra kare che. ' (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "nina-vana'mAMthI) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana satyeva jayate. ApaNI sarakAre A vAkyane sarakAranA Adarza vAkya ke mudrAvAkya tarIke svIkAryuM che. Apako mATe A karatAM koI vadhAre yogya pasaMdagI hoI zake nahi gAMdhIjInA jIvananuM sarvasva satyanI zodha ane satyanA prayogonuM hatuM. A vAkyanI zuddhi saMbaMdhI prazna UThelo ke chello zabda ati kharo che ke nayate kharo che ? alabatta muMDaka upaniSada jemAM A vAkya Ave che temAM nayate prayoga che, eTale e prAcIna prayoga ja svIkArAyo ane te yogya che. paNa A bhAvaprayogamAM paNa eka rahasya raheluM che. ziSTa saMskRtamAM, ane saMskRta vyAkaraNa pramANe rati rUpa ja thAya je zabda vAraMvAra vaparAya che. gujarAtImAM paNa eno artha badhA jANe che. paNa saMskRta TIkAkAro A zabdanA arthamAM eka bheda batAve che te tAki athavA dhArmika che. ti (jaya pAme che) kriyApada sakarmaka hoya tyAre teno artha koIne harAvIne vijathI thavuM evo che. 2mI vALuM naI| eTale rAma rAvane jIte che, temAM rAvAne harAvIne jItavAno artha rahelo che; paNa devInI stutiomAM a yiApada akarmaka arthamAM vaparAya che, jema ke lagnapatrikAmAM ca ada racanA 'te sindhuravadana (gaNapati) jaya pAme che.' khAtI va>saMta kavinI bhAratI (sarasvatI) jaya pAme che.' AvA prasaMge eno artha utkarSa pAme che evo thAya che. temAM koIne harAvavAno, koIne hAni pahoMcADavAno artha nathI. e arthamAM koI bIjI vyakti sAthe kazo saMbaMdha hoto nathI. uparanA upaniSadanA vAkyamAM parA mo Armaka kriyApada che ane eno artha paNa tyAM utkarSa pAmavI e ja che. alabatta navI vedI pachI saMskAra pAmelI bhASAnA vyAkaraNa pramANe zuddha che, paNa eno je uddiSTa artha che, te nayate mAM vadhAre sArI rIte pragaTa thAya che. gati e paraApavI rUpa che ane pate e AtmaparI rUpa che. ma no artha bIjAne arthe evo thAya che. gAmane no artha potA artha evo thAya che. satya ja pAma che te bIjA koIne harAvIne nahi, paNa kevaLa potAnA svabhAvathI ja utkarSa pAme che, ane e rIte e zabda AtmanepadI rUpa che temAM vArasa raheluM che. mahAtmAjI kahetA ke satyAgrahI khoTo hoya topaNa te kadI bIjAne nukasAna karatI nathI, nukasAna karato hoya topaNa potAne mAtra kare che, to sAcI hoya tyAre to tenA jevI nirdoSa, nirupadravI koI bIjo hoI zake nahi. mANasanI potAnI utkarSa satyamAM ja che. satya kharI rIte to mANasanA anubhavamAM raheluM che. tene zodhIne jIvananuM khAtara ApatA teno ane mANasano banneno utkarSa thAya che. mAnabhUtimAM satyamAM nAkheluM bIja ja Uge che phAve che phaLe che. satyanI upeAthI seveluM kArya vartha jAya che, asatyamAM nAkheluM nAza pAme che. mULa upaniSadamAM satyameva gayate kahI pachI tenI UlaTI bAju vize 7 amRtaM 'amRta-asatya jaya pAmatuM nathI' eTaluM ja kahyuM che, paNa mahAkavi geTee UlaTI bAju vize eka jagAe bahu suMdara kahyuM che. huM teno aMgrejI tarajumo mUkuM chuM. Out of falsehood nothing evolves, it on the contrary involves us. bhASAMtara karavuM agharuM che, paNa atyAre mane je sUjhe che te lakhuM chuM : 'asatyamAMthI kadI ke na UgatuM, e gUMcave ApaNane ja UlaTuM.' . rAmanArAyaNa pAThaka krama 2298 viSaya sUci kRti gAMdhI kathA : eka caitanyadhana anubhUti ASTrIyatAnA jyotipaeNranI 'bhavAnI bhADI zrI jayavIrAya sUtrano marma jaina pAribhASika zabdo gharane UMbare AvI che pAThazALA 16 mArca, 2006 varSanuM lavAjama 3 varSanuM lavAjama . 5 varSanuM lavAjama AjIvana lavAjama urjA - DaoN. dhanavaMta zAha DaoN. rAjita paTeza (nAga) padmazrI DaoN. kumArapALa desAI DaoN. jitendra bI..zAha DaoN. gulAba deDhiyA prabuddha jIvana : grAhaka yojanA bhAratamAM paradeza rUA. 125/ rU. 350/ rUA. 550/ rUA. 2500/ kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/ 9-00 vanara 3 6 12 14 16 U.S.A U.S.A26-00 U.S.A" 40-00 U.S.A. 112-00 U.S.A.100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI 'prabuddha jIvananI nIti hoI enA grAhako ane zubhecako tema ja dAtAo je A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta zi. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to 'duhitA' ane 'dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA uMmarAno e dIpaka che. lagnamAM ApI lAkho rUA.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvaramAM *prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze.. suttepu keM banA...? -ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nArma mokalazo.koI paNA mAsathI grAhaka banI zakAya che. menejara Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : (50) + 17 00 aMka: 3 0 tA. 16 mArca, 20060 * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra ne (5" .. ..... ... prazna 6046 * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa * * vArSika lavAjama rUA.125/-00 chUTaka nakala rUA. 10/-00 taMtrIH dhanavaMta ti. zAha nathI.' gAMdhI kathA : eka caitanyadhana anubhUti syAdvAda zIkhavI jina dharme saMskRtine zobhAvI, karI jAva. paNa gAMdhIjIno khoLo khuMdavAnuM sadbhAgya jemane sAMpaDyuM sUkSma thakI sUkSmatara pahoMcI, ahiMsAne samajAvI. hatuM evA A gAMdhIjInA bAbalo' pU. nArAyaNabhAI desAInA mukhe kSamA meM cAhatA sabase, meM bhI sabako karuM kSamA, gAMdhI kathAnuM satata sAta divasa roja sADA traNa kalAka, ema kula maitrI merI sabhI se ho, kisI se vaira ho nahi. lagabhaga 25 kalAka zravaNa karo tyAre gAMdhI khoLAnA vAtsalyanI aparigraha nIti rUDI, jenoe apanAvI.. ane gAMdhI jIvananI adbhUta anubhUti ApaNane thAya. zaMkaranI "gAMdhIkathA gIto'mAMthI jaTAmAMthI khaLakhaLa vahetI gaMgAno pAvana dhvani saMbhaLAya, ane gaMgA eka pAdarIe gAMdhIjIne kahyuM Izano saMdeza che ke-'lava dhAya nebara jema vikase ane vistare ema ApaNA mananA aNue aNa vikasatA ejha dhAI selpha enDa lava yora enimI." gAMdhIjIe uttara Apyo ke, anubhavAya. "mAMDI meM to mananA umaMga kerI lahANI' kahetA pU. A vAkyanA prathama bhAga sAthe huM pUrato saMmata chuM; paNa bIjA bhAga nArAyaNabhAInA kula lagabhaga paccIsa kalAkanA Acamana ane pravAsa sAthe huM jarAya saMmata nathI, kAraNa ke koIne paNa huM duzamana gaNatoja pachI ApaNo 'huM' sadaMtara badalAI gayo hoya. koI agamya caitanya ApaNI bhItara vikasI gayuM hoya. potAne kheDUta ane vaNakara tarIke oLakhAvanAra A gAMdhI aMgreja porabaMdarathI dilhIne sAMkaLatI A kathA, pratyeka paLe satyanA eraNa sattA sAme laDe, paNa mAnava tarIke pratyeka aMgrejane pUrepUro cAhe ane upara TIcAtI A kathA, eka manuSyanI 79 varSanI A jIvana kathA, zAhI lagnamAM aMgreja prinsesane pote hAthe kAMtelA sutaramAMthI pote jANe puruSArthanA mahAkAvyanuM zravaNa karatA hoie evI tarabatara jAte vaNIne khAdInuM kapaDuM banAvI e khAdInA kapaDAMno TukaDo e ane mAtabara anubhUti karAve! aMgreja prinsesane lagnamAM AzIrvAda sAthe bheTa mokale, ane e prinsesa A varasanA jAnyuArInA aMtima saptAhamAM vilepAlamAM A varaso sudhI e khAdIno TukaDo sAcavI rAkhe, ane gauravathI badhAMne gAMdhIkathA'nuM Ayojana thayuM. sarva prathama to AvA sattvazIla kAryakramanuM batAvIne kahe ke "A khAdInuM kapaDuM gAMdhIjIe mane lagnamAM bheTa Ayojana karanAra e "gAMdhI kathA (muMbaI) samanvaya samiti' ane ApeluM.' AphrikAmAM jelavAsa daramiyAna aMgreja jelarane A gAMdhIe anya agiyAra saMsthAone agaNita salAmo ! eTalI ja salAma sarva pote jAte cAmaDAmAMthI buTa banAvI bheTa ApyA, ane e aMgreje svayaMsevako, saMgItakAra ane vAdaka temaja gAyaka kalAkArone... gAMdhInA banAvelA A buTa varaso sudhI potAnI pAse sAcavI rAkhyAM "premaLa jyoti tAro dAkhavI muja jIvana paMtha ujALa'thI prAraMbhAtI paNa potAnA pagamAM paheryA nahi. A gAMdhI kathA rAmadhunathI pUrI thAya, kathAkAra nahi, AkhyAnakAra zaThaM prati zAkyam nahi paNa zaThaM prati satyamAM mAnanArA, "satya paNa nahi paNa saMpUrNa sajja. vaktA pU. nArAyaNabhAIno satata mAro dhruva tAro, satya ciMdhe mAraga mAro, satyanI TUMke TUMke karuM huM traNa-sADA traNa kalAka akhkhalita gAMdhImaya vANIpravAha, sAtho sAtha ArohaNa, satyano ja thAto jaya; bhale mAro thAto kSaya', evuM gAMdhI vizenA svaracita prasaMgocita gIto, keTalAMka paricita ane jIvanabhara jIvana jIvanAra, paLe paLa "satyanA prayogo' karanAra ane pAraMpArika bhajana-kAvyo ane e badhAM, e badhuM saMgItanA bhAvabharyA satyane ja paramezvara mAnanAra satyanA sAdhaka, satyathI kazuMye. zreSTha sUro sAthe vahetuM rahe, vahetuM jAya. zrotA gAMdhI jIvanathI bhIMjAto jagamAM nahi, satya kAje ja jIvana ovAranArA ane satyathI jIvanane jAya ane gAMdhIne bhajato thaI jAya. dhanya samajanArA, bALapaNamAM aMdhArAmAM bhaya pAmato A 'moniyo', A dharatI upara viharatA joyelA A mahA mAnavanI satya nitaratI jagata upara aneka satyo'nA ajavALA pAtharato janAra ane 'satyane kathA, ahIM mAtra gAMdhInuM ja jIvana, vizeSa kazuM nahi. kalpanAnA raMgo pAmI kSaNe kSaNe satyanI ja pUjA karanAra satyanA parama AgrahI ApaNA nahi, kalpanAnA pAtro nahi, azizuddha satyano itihAsa, zraddhA, A gAMdhI pUrNa arthamAM 'vaiSNavajana.' , aMdhazraddhA ke camatkAranI ADa vAto nahi. tANI tANIne bharelI satyano A pathika satyane mArge cAlI sAdhAraNa mANasamAMthI zero-zAyarI nahi, ke nahi aprastuta evA goThavelA zrotA raMjita mahAtmA banyo. A mahAmAnavanI AtmakathA 'satyanA prayogo' vAMco ramUjI TucakA, yuddhanI vAto to kharI paNa hiMsAnI tarapheNa nahi. jusso ke zrI nArAyaNa desAInA mahAtmA gAMdhIjInA cAra bhAgamAM vistarelAM kharo, paNa e deza dAjhano 'jossa', be pakSo kharA paNa koI zatra mAruM jIvana eja mArI vANI'nA gAMdhIjInA jIvana prasaMgomAMthI nahi, mAnava mAtra ane jIva mAtra mATe bharapUra prema. mAsamAM rahelA pasAra thAvuM ke pachI daza varSanA puruSArthabharyA saMzodhanathI barTane lakheluM tamasu pratye paNa vera nahi paNa e doSane bahAra kADhI phagAvI devAnI 750 pAnAnuM 'dakSiNa AphrikAmAM gAMdhI'nuM mahAnibaMdha jevuM pustaka zIkhapApa taNo pratikAra karo, paNa nahi pApI para sakhatI re, sarva vAMco ke pachI gAMdhI jIvana vize lakhAyelA seMkaDo pustakonuM cayana dharmo e ja paDhAve e ja gAMdhInI ukti re.' sAMje pAMcathI sADA AThano che che , Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prabuddha jIvana samaya paNa evo ke tame rojIMdA karyo ane pharajane pUrepUrA vaphAdAra rahIne pachI ja padhAro, dharmAbhimukha kharA, paza karmavimukha nahi ja. sAdhAraNapaNAmAMthI satyane mArge cAlI karmaniSThA, satya upara paramAM zraddhA, udAtta uddeza, niSkAma karma, pUrI sAdagI, mAnava mAtra ane pratyeka dharma pratye samabhAva rAkhavo. sUkSmatara ahiMsA, sAdhana zuddhi ane aparigraha bhAva. A badhAMnA AcaraNathI mANasamAMthI mahAtmA thaI zakAyAnI yAtrA eTale gAMdhIjInuM jIvana. jJAna, karma ane bhaktino eka2sa samanvaya eTale mohanadAsa karamacaMda gAMdhI, bALapaNamAM sonAnuM kaDuM coratA pitA joI gayA, paNa bALa mohane joyuM ke pitAe gusso nathI karyo, paNa pitA pote ja raDI paDayAM, A dRzyaghaTanAmAM gAMdhIne sUkSma ahiMsAnA prathama darzana thayAM. A satyano pathika jo manamAM dha bhUla karato che Iza eno sAkSI jANI prabhuthI Darato, nijathI thayela bhUlo e simAlayI mAne ne satyane TUMke TUMke ujjavaLa zikhare e caDato' jyAre pote ke anya koI bhUla kare tyAre gAMdhIne gusso Ave? hA, Ave ja to.. paNa sarva prathama potAnI rajU jeTalI ya bhUlane maja jevI gaNI jIvanabhara e gaNyA kare. AvI bhUla na thAya enI pratijJA kare ane khevanA kare ane gusso potA upara karI potAnA ja gAla upara tamAco coDI de, ane anuyAyInI bhUlamAM to potAnI keLavaNIno ja doSa jUe, ane vAre vAre e yAda kare ane yAda apAvaDAve ke satyanA upAsakathI kyAreya gaphalata na thavI joie. vyaktigata guNone sAmAjika ane rAjakIya guromAM parivartita karavAnI ja jhuMbeza A mAMthI upADe. khAparAmAM harizcaMdra nATaka joine pote ja nahi paNa badhAM ja harizcaMdra kema na thaI zake enuM ciMtana kare. gAMdhI paradeza gayA. liphaTamAM beThA ane bollA 'A to oraDIo UMce thavA mAMDI' Avo bhoLo mANasa, ane e paNa pAcho buddhizALI ane yuvAna, to anya strI pratye sUkSma AkarSaNa thaI jAya to eno 5 ekarAra karI nAkhe, koI paNa paristhitimAM mAne ApelA vacanone yAda kare ane pUrNataH pALe. AphrikAmAM kyAMya anyAya sahana na karyo, e sarva ghaTanAthI to ApaNI badhAM vidita chIe ja. paNa tyAM varasanA 105 pAunDathI kamANI vadhI, dhIkatI prekaTIza, potAnA hAtha nIce be go2A vakIlo ane sTApha rAkhe, tyAM jaMgalo lIdho, badhAMne sAthe rAkhe, sAthe jamADe, e badhAM sAtheno vyavahAra eka sAheba jevI nahi ja, parA baMdhu bhAvano samabhAva, eTale gAMdhI berisTara tarIke pUrA saphaLa ja. AphrikAmAM 20 varSanA vasavATa daramiyAna aneka kasoTI ane 'phiniza vasAhata temaja 'TolsaToya vADI' ema be AzramonI sthApanA ane jIvananA aneka proo karyAM ane karAvyA. AphrikAnI bhUmi upara emanA tapanuM ghaDatara thayuM eTale to nelsana maMDelAe kahyuM ke, 'bhArate amane berisTara gAMdhI ApyA, ane ame duniyAne mahAtmA gAMdhIjI ApyA.' 16 mArca, 2006 A mAnava, raskina, TolasToya, zrImad rAjacaMdra ane aneka pustako punaH punaH vAMce ane e sarva Adarzo akSarasaH jIvanamAM amalamAM mUke. pU. nArAyaNabhAInuM kathA vaktaktaLa vahetuM jAya ane 'kaivA' 'kevA' ane 'evA''evA' gAMdhI ApaNA citta upara upasatA jAya ! gAMdhInI kathanI ane karaNImAM koI bheda nahi. vyaktiguro, sAmAjika ane rAjakIya guNo sudhI A uccAra, vicAra ane AcArano samanvaya vikasato ane vistarato joI ApaNane acaMbo thato jAya. eziyAmAM gAMdhInA vyaktitvano vikAsa thato dekhAya, IMglAMDamAM nAgarikatAnI nAlIya pAmatA gAMdhI dekhAya, ane AAphrikAmAM to vividha sAdhanA thakI sAdhaka tarIke vikAsa pAmatA mahAtmA banatA rahetAM gAMdhInA darzana thAya. paLe paLe anAsakta yogamaya jIvana khIlatuM ane khulatuM dekhAya, tyAre lAge ke A mahA mAnava Think Globly che, paNa enA pAyAmAM Act Locay che. kSaNe kSaNe Atma nirIkSaNa karato koiTAmAMthI pataMgiyuM hatI hatI A mAsa mahA mAnava virATa AkAza banato jAya. e citradarzano pU. nArAyaNabhAinA vANI raMgathI jovA e jIvanano eka lhAvo banI jAya. anyAyano virodha karo paNa anyAyanI rIte nahi. sarva dharma pratye prema, paradharma pratye Adara, ane vidharma tarapha sahiSNutAno Adarza jIvanabhara potAnA hRdayamAM dhvanita karanAra A mahAtmA adharmano virodha karavAnuM paNa cUke nahi. na gopAla kRSNa gokhalee kahyuM hatuM ke "hajAra varSamAM na pAmyo jaya evo A gAMdhI ApaNI dharatIne ApaNane Apyo che.' gAMdhIjIe bhAratamAM AvI pharsTa kalAsamAM nahi paNa tharDa kalAsamAM sAmAnya mAnavI sAthe besI sarva prathama bhArata darzana karatAM karatAM bhAratanI garIbI ane aspRzyatA jevA aneka praznono abhyAsa karyo ane 'sUTa TAI'vALA A berisTare 'potaDI' dhAraNa karI lIdhI, jIvananA aMtima zvAsa sudhI ane jagatane kahI dIdhuM ke bhAratanI prajA bhale game teTalI garIba hoya paNa enA saMskAramAM udAratAnI kyAreya khoTa paDI nathI. gAMdhI kathAnuM jema jema zravaNa karatA jaie tema tema pU. nArAyaNAbhAInA mukhethI aneka gAMdhI rahasyo, Adarzo ane hRdayasyaMdita prasaMgo ApaNI samakSa khulatA jAya, prastuta thatA jAya. satyAgraho, dAMDIkUca, 'kvITa inDiyA', goLamejI pariSada, AjhAdInI vyUha racanA, pUnAmAM AgAkhAna mahelamAM pU. mahAdevabhAI ane pU. kasturabAnA dehavilaya samaye jela adhikArIoe AcarelI amAnuSatA, pelA mIra Alamano kisso, bhArata pAkistAnanuM vibhAjana, janAba jhINA sAthenA matabhedo, jaliyAnavAlA bAganI ghaTanAthI gAMdhIjInA hradarzanI akathya vedanA ane keTakeTalA prasaMgonuM ahIM avataraNa karIe ? * paNa be prasaMga to prakAzamAM lAvavA ja joIe. chelle bhAratanuM sUkAna vallabhabhAIne nahi paNa naherune kema soMpyuM, kAraNa ke gAMdhIjI navI sarakAranI sthiratA IcchatA hatA, ane e sthiratA kadAca guNomabhAInA svAsthyane kAraNe zakya na bane. vallabhabhAI gAMdhIjInA 'pezanTa' hatA. gAMdhIjI vallabhabhAInI nAdurIthI pUrA vAkepha hatA ane navI sarakAranI racanA pADI mAtra 13 mahinAmAM ja vakabhAIe vidAya lIdhI. Truth Force, Love Force ane Soul Force nA umadA Adarsa sAthe bhAratamAM sAbaramatI ane vardhA AzramanI sthApanA karI. satyAgrahanA ane aneka prakAranA sevAyajJanA zrIgaNeza mAMDyA, ane Atmazuddhi mATe upavAsanA tapanI sAdhanA paNa karI IzvaranI samIpa rahenArA A mahA mAnavamAM bhAratanI prajAe IzvaranA darzana karyA, ane enuM hRdaya to evuM bampa ke emanI AMkhamAM AMkha parovo eTaluM tame mana, gAMpInA thaI jAva. A cuMbakiya tattva eTale kathana ane AcAramAM mAtra pUrNa satya, ane emanA A cuMbakiya tattvathI to keTalAM moTA mAnavonI ApaNane mUDI maLI!! javAharalAla, vallabhabhAI, rAjAjI, maulAnA AjhAda ane aneko, aneko, jenA pAyA upara AjanuM bhArata sthira ane gatizIla che. 30 jAnyu, prArthanAmAM jatAM pahelAM gAMdhIjI vallabhabhAIne maLe che ane kahe che, 'bhAratane tamArA bannenI jarUra che. tame banne sAthe rahejo.' lorDa mAunTa beTanane paNa gAMdhIjIe A zabdo kahyA hatAM. 1917mAM traMbakalAla majamudAre kahyuM hatuM, 'A gAMdhIjIne hindu goLIe deze.' Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mArca, 2006 prabuddha jIvana 1947mAM gAMdhIjIe manubenane kaheluM, 'jo huM mAMdo thaIne potAnI samasyAnuM samAdhAna pAmavAnI zraddhA rAkhe che. khATalAmAM maruM to samajI lejo ke huM mahAtmA na hato, ane chApare sAta divasanA zravaNa pachI AjhAdI pachInI AjanI ApaNI caDIne kahejo ke gAMdhI mahAtmA na hatA, ane prArthanAmAM jato houM paristhiti joie to mana glAnithI bharAI jAya, ApaNe bhatika tyAre sAmethI goLI lAge, mArA moMmAMthI rAmanuM nAma nIkaLe ane samRddhi ghaNI karI, ghaNI ghaNI karI, amerikAne ane anya vikasita goLI mAranAra tarapha mArA manamAM saheja paNa kaDavAza na hoya to dezone Adarza mAnIne, paNa gAMdhIne ApaNe khoI beThA chIe, paNa kahejo ke gAMdhI Izvarano bhakta hato.' * e khovAvAno nathI enI pratIti A gAMdhI kathA. ane 30 jAnyu. 1948 nA gAMdhIjIne AvuM icchA mRtyu maLyuM! satya thoDA samaya mATe DhaMkAya che paNa kyAreya dharabAI-dabAI jatuM ' sAta divasa lagabhaga 25 kalAka mahAdevabhAInA kuLadipaka nArAyaNa nathI. desAinA mukhethI A kathAnuM zravaNa karI tame svasthAna tarapha AgaLa nArAyaNabhAInI paNa A ja vedanA che - , vadho tyAre keTalIya mananI muMjhavaNo dUra thaI gaI hoya. citte eka 'gAMdhInA sapanAnuM bhArataanerA vikAsa tarapha Daga bharyA hoya, jyAM satya ane AnaMda ApaNA Aja kaI hAlatamAM? sAthI banI gayA hoya, gAMdhIjInI ghaNI vizeSa oLakha ApaNane thaI gAMdhI kyAMka haze bhAratamAM?' gaI hoya ane gAMdhI doSo jovAvALA buddhizALIone ApavAnA A gAMdhI kathAno Azaya e koI gAMdhI bhakti nathI paNa javAbo ApaNI buddhimAM paNa taiyAra thaI gayA hoya. hajAro jojananA zrotAmAMthI gAMdhI zodhavAnuM A kathA dvArA nArAyaNabhAInuM abhiyAna kApaDane eka eka gajathI kyAM sudhI mANe rAkhIzuM? 'hatyA'ne 'vadha'nI che. nakkI ahIM kyAMya gAMdhI che. e pragaTaze ja. garimA ApIne potAnI buddhine tejasvI' gaNAvavAno A mAtra moha' AvI gAMdhI kathA bhAratanA badhAM ja vidhAna sabhyo ane ApaNA che. pUrNataH saphaLa rASTrapitAne eka kuTuMbanA pitA' tarIke niSphaLa vahivaTakArone adaba vALIne besADIne e badhAMnA kAnamAM TIpe TIpe gaNAvavA e koI buddhipratibhA nathI paNa kIrtinI AbhAsI khevanA reDavI joIe. A kathAno ekAda kaTako' paNa e badhAM AcaraNamAM mAtra che, temaja temAM pUrNa pratibhAnA sUkSmatara AkAzane na nirakhI mUke to bhAratanuM sadbhAgya !" zakavAnI maryAdA chatI thatI dekhAya che. rAmane vanavAsa javAnI AjJA Ajano yuvAna to e sAMbhaLavAno ja ane amalamAM mUkavAno karanAra dazarathanA vacanapAlaka tarIkanA guNagAna, ke sItAne vanamAM pramANika prayatna paNa karavAno. paNa rAjya vahivaTakAranI sAthosAtha javAnI AjJA karanAra rAmanA rAjA tarIkenA guNagAna sarjake mAtra dharmadhUraMdharone paNa e zravaNa karavuM eTaluM ja jarUrI che. paNa A badhAM gAvAnA na hoya, paNa e samayanI dazaratha ane rAmanA hRdayanI asaMkhya mATe ApaNane eka nahi, so nArAyaNa desAI, joize, pAkaze ja, tiNa vedanAone paNa pragaTa karavAno sarjakano kalAdharma che, ane maLaze ja. emAM ja sarjaka tathA kalAnI sArthakatA. A kathAnuM zravaNa e manoraMjana nathI, cittaraMjana paNa nathI, paNa A kathAmAM mAtra sapheda vALa vALA ja na hatA, kALA bhammara vALavALA saccidAnaMda ane zubha tarapha gati karato citta vikAsa che. yuvaka-yuvatIo paNa hatA. AjanuM yauvana Aje paNa gAMdhImAM ja -dhanavaMta zAha (zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapura, jatAM jatAM hamaNAM ja pU. tArAbahene mane samAcAra ApyAM ke, A mAsamAM A AzramamAM 'gAMdhI kathA' nuM Ayojana thayuM che. A saMsthAnA AtmAne A Ayojana mATe mArA vaMdana ane Ayojakone dhanyavAda !) khAmaLa rAma, kRSNa ane ziva e bhAratamAM pUtAnAM traNa mahAna svapna che. badhAMno paMtha alaga-alaga che. rAmanI pUrNatA maryAdita vyaktitvamAM che, kRSNanI purNatA mukta arthAt saMpUrNa vyaktitvamAM, ane zivanI asIma vyaktitvamAM. paraMtu e dareka pUrNa che. koI paNa ekanuM eka athavA anyathI vadhAre athavA ochuM pUrNa hovuM e prazna upasthita thato nathI. pUtAmAM taphAvata kevI rIte hoI zake? pUrNatAmAM phakta guNa ane prakAranuM aMtara hoya che. pratyeka vyakti potAnI pasaMdagI karI zake che athavA potAnA jIvananI koI vizeSa kSaNa sAthe saMlagna gurA athavA pUrNatA pasaMda karI zake che... gAMdhI rAmanA mahAna vaMzaja hatA. aMtima kSaNomAM emanI jIvA upara rAmanuM ja nAma hatuM. emaNe maryAdApuruSottama rAmanA bIbAmAM emanA jIvanane DhALI dezavAsIone DhaMDhoLyA. tema chatAM temanAmAM kUNAnI eka mahattama ane prabhAvazALI chApa joI zakAya che. emanAM patra ane bhASaNa. jyAre dainika ane sAptAhikamAM AvatAM hatAM tyAre ekasUtrI lAgatAM hatAM, paraMtu emanA mRtyu bAda ene saLaMga rUpe vAMcavAthI emanI nItikuzaLatA tathAcatarAIno paricaya thAya che. mathurAe dvArikAno badalo cUkavyo. dvArikAno putra jamunAkinAre mAryo gayo ane tyAM ja ene agnidAha devAyo. hajAro varSo pahelAM jamunAno putra dvArikA pAse maryo ane tyAM ja tene agnisaMskAra devAyAM. paraMtu dvArikAno A putra maryAdApuruSottama prati vadhAre abhimukha hato. potAnA jIvanane ayodhyAnA mALakhAmAM puravAmAM teo kAmayAba paNa thayAM, tema chatAM uparokta baMnenA ajAyaba ane virala saMmizraNArUpa teo hatA. ' Aje tAjA kalamamAM huM umeravA icchuM chuM ke gAMdhIjInA mRtyunA bAra varSa bAda pAMcathI upara varSathI meM dhUmrapAna karyuM nathI. huM jo ke kahI zakuM nahi ke loko sAthenI mArI ekAtmatA paNa eTalI ja UMcI rahI che. tema chatAM gAMdhIjI sAthenI vAtacItano eka aMza huM ApavA mAMguM chuM ke jethI mArAM vakhANa karatAM gAMdhIjInA mUlyano krama zo che teno khyAla Ave. emaNe kahyuM ke huM bahAdura chuM, paNa mArA sAthIdAromAM bIjAM ghaNAM vadhAre bahAdura | haze. ema to vALa paNa kyAM bahAdura nathI hoto? emaNe AgaLa calAvyuM ke mArA jUthamAM mArA karatAM vadhAre buddhizALI haze. paNa Ama to vakIla paNa buddhizALI ja hoya che. pachI e niSkarSa upara AvyA ke huM cAritryazIla' chuM; eTale ke mArAmAM cAritryanuM sAtatya che. gAMdhIjIe keTalIka vAra | lokone pahecAnavAmAM bhUla karI che. kyAreka mane lAge che ke mArA uparanA snehane kAraNe ane mArA vize pUratI mAhitI na hovAne kAraNo emanA niSkarSamAM bhUla thaI hoya, paNa emaNo kahyuM e sAcuM hoya to mane ghaNo AnaMda thAya. bahAdurI eTalI nahIM, buddhi ke vidvattA nahIM, cAritranuM sAtatya e kAyamI mAnavIya mUlya che. -rAma manohara lohiyA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana . 16 mArca, 2006 rASTrIyatAnA jyotirdharanI "bhavAnI bhAratIya D DaoN. raNajita ema. paTela (anAmI) (maharSa araviMdanA bhavAnI bhAratI' saMskRta kAvyanuM A zatAbdI varSa che, e nimitte A lekha vAcaka mahAnubhAvonA karakamaLomAM-taMtrI) hAIskUlanA mArA abhyAsakALa daramiyAna rASTranI je traNa saMskRta kAvya racanAnI eka suMdara pustikA ApIne tatsaMbaMdhe mAro vibhUtionI prabaLa asara nIce huM Avyo te vibhUti tripuTImAM pratibhAva jANavA mAMgyo. AMkhonI nabaLAI ne avasthAne kAraNe mahAtmA gAMdhI, kavivara ravIndranAtha TAgora ane araviMda ghoSano mArAthI have khAsa kaMI vaMcAtuM nathI paNa DaoN. pAThakanA sabhAvane samAveza thAya che. A traNanI ja asara thavAnuM eka bAhya kAraNa huM jIravI zakyo nahIM. ne be zabdo lakhavA taiyAra thayo. upajAti paNa hatuM. e kAraNamAM paNa amArI zikSaka-tripuTIne gaNAvI chaMdamAM, 99 saMskRta zlokomAM abhivyakta thayela zrI araviMdanI zakAya. amArA RSi jevA AcArya zrI bApubhAI gAmI maharSi rASTrIyatAnI ne rASTrabhaktinI vibhAvanAne avalokatAM pahelAM araviMdanA sArA abhyAsI ne anuyAyI jevA hatA. divALI ne ApaNe emanA vyaktitvane vikasAvanAra ne poSanAra keTalAMka unALAnI rajAomAM te niyamita poMDicerI jatA ne emanuM jIvana kauTuMbika ne dezakALanAM paribaLono paNa vicAra karIe. paNa koI mInI-yogI jevuM hatuM. bIjA amArA eka zikSaka zrI paMdaramI ogaSTae ApaNA dezanA jIvanamAM atyaMta mahattvanI popaTalAla gulAbadAsa paTela gAMdhIjInA vidyApIThanA snAtaka tArIkha che. paMdaramI ogaSTa e bhAratIya svAtaMtryano maMgala dina. hatA ane moTe bhAge gAMdhIjInAM agiyAra vratonuM pAlana karanAra paMdaramI ogaSTa e vivekAnaMdanA guru svAmI rAmakRSNa paramahaMsanI hatA. trIjA zikSaka zrI umedabhAI Ara. paTela gurudeva TAgoranI mahA-samAdhino zubha-dina. paMdaramI ogaSTa e bhaviSyamAM thanAra saMsthAnA snAtaka hatA ne saMgIta, nRtya, nATakanA khUba zokhIna mahAyogI zrI araviMdano paNa janma dina.. hatA. uparyukta traNa rASTrIya vibhUtio uparAMta svAmI DaoN. kRSNadhana pitA ane svarNalatA devI mAtAnI kUkhe I. sa. vivekAnaMdanI asara paNa ThIka ThIka hatI. A cAreyanA vyaktitvanAM 1872mAM kalakattA zaheramAM savAre 4-50 kalAke ogaSTa vyAvartaka lakSaNa jotAM temane rASTravAdI ne rASTrIyatAnA jyotirdhara mAsanI paMdaramIe bAla-araviMdano zubha janma thayo. AjathI paNa kahI zakAya. AzcaryanI vAta to e che ke e cAramAMthI traNa lagabhaga 133 varSa pahelAM. bAla araviMdanA janma TANe ApaNA ' baMgALI che ne eka gujarAtI. e cAramAMthI traNa to kizora ke dezamAM rASTravAdano janma thaI cUkyo hato. rAjA rAma mohanarAya, yuvAvasthAmAM IMgleMDamAM bhaNavA janAra che. ne vivekAnaMda to saMnyAsI IzvaracaMdra vidyAsAgara, mAIkala madhusUdana datta, baMkimacaMdra, thaIne haratAM pharatAM amerikAmAM jaI caDhyA, ne vizva dharma pariSadamAM devendranAtha, kezavacaMdra sena, rAmakRSNa paramahaMsa, vivekAnaMda, aitihAsika vyAkhyAna ApIne hiMdu dharmanI hAka vagADIne kesarI avanIndranAtha, praphullacaMdra re, jagadIzacaMdra bojha vagere samartha saMnyAsI tarIke bhaginI niveditA jevI savAI bhAratIya Arya mahAnubhAvo baMgALamAM, ane misisa enIbesaMTa, subrahmaNyam sannArIne jiMdagI bhara bhAratanI sevA karavA laI Ave che. amArA ayyara, kasturI raMgA AyaMgara, ke. TI. telaMga, mahAdeva rAnaDe, upara asara karanAra te vakhate "svarAja amAro janmasiddha haka che gopAla kRSNa gokhale, lokamAnya tilaka, svAmI dayAnaMda, lAlA ne huM laIne rahIza ja.' evuM svarAjanuM saMjIvanI sUtra ApanAra lajapatarAya, dAdAbhAI navarojajI, phirojazAha mahetA, ane lokamAnya tilaka hatA. paNa game te kAraNe pelI cAra rASTrIya AnaMdakumAra svAmI jevA vidvAna mahAnubhAvo dezanA anya vibhUtionI asara hatI tevI tilakanI na hotI. lokapriyatA ja bhAgomAM A rASTravAdane janmAvavAmAM ne poSavAmAM agatyano jo mahattAnI pArAzIzI hoya to atyAra sudhImAM tilaka ne bhAga bhajavI rahyA hatA. rASTravAdanA juvALanA AvA kALamAM gAMdhIjInI smazAna yAtrAo jevI virATa smazAna yAtrAo bhArate paNa zrI araviMdanA pitA DaoN. kRSNAdhana aMgrejo, aMgrejI bhASA, anya koInI joI nathI. ' aMgrejI raheNIkaraNIne vicArasaraNInA aThaMga upAsaka ane parama e pachI to vivekAnaMdanuM akALe avasAna thayuM. zrI araviMde AgrahI hatA. A Agrahane kAraNe kevaLa sAta varSanA araviMdane uddAma sakriya rAjakAraNane tilAMjali ApI atimanasanI aNajANa temaNe abhyAsa kAje iMgleMDa mokalyA. araviMdanA pitAjI paNa bhomamAM mahAbhiniSkramaNa karyuM. TAgore vizvamAnava vizvanIDanuM iMgleMDanA ema. DI. hatA. mAtA svarNalatA paNa viduSI Ayojana karyuM. ne mahAtmA gAMdhI 1920 pachI 1944 sudhI sAdhvI-sannArI hatAM. rAmAnaMda ceTarajIe DaoN. kuNadhanane bhAratIya bhAratanA phalaka para chavAI gayA. svarAja prApti karatAM paNa emane rASTravAdanA pitAmaha kahelA, emanAmAM emanA pitA RSi mana hiMdu muslima ekatA, aspRzyatA nivAraNa ane krAMtikArIone rAjanArAyaNa bojhanA dhArmika saMskAra utaryA hatA. araviMdanAM - ThaMDA pADavAno prazna mahattvano hato ne asahakAranI rASTravyApI mAtAnI lekhinI zakti paNa sArI hatI. laDato karatAM paNa uparyukta traNa praznonI pAchaLa emano eka pazcimanI dIkSA-zikSA pAmelA pitAe emanA traNeya putrone dAyako vItI gayo.. cauda varSa sudhI iMgleMDamAM abhyAsa karAvyo. nAnapaNathI ja zrI zrI lAlabahAdura zAstrI vidyAlayamAM tA. 30-12-04 araviMdanuM aMgrejI sAruM. prAraMbhika zikSaNa leTinamAM maLyuM. senTapola ravinA roja yojAyela pU. bApunA pa7mA nirvANa dine DaoN. skUlamAM grIka bhASAnuM zikSaNa maLyuM. Ama aMgrejI grIka ane ramaNalAla pAThake mane zrI araviMda racita bhavAnI bhAratI' nAmanI leTinamAM teo pAvaradhA thayA. sattaramAM varSe teo kembrIja vizva Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mArca, 2006 prabuddha jIvana vidyAlayamAM dAkhala thayA ane be varSamAM ja prathama vargamAM TAyapAsa vaDodarAnI rUA. 750nI nokarI choDIne baMgALa nezanala kaoNlejamAM sAthe uttIrNa thayA. 1890 mAM teo AI.sI.esa. InDiyana aMgrejInA prophesara tarIke rUpiyA doDhasonI nokarI svIkArI. sivila sarvisanI parIkSAmAM uttIrNa thayA. briTIza sarakArane emanI "yugAntara' ane vaMdemAtaram'mAM aneka viSayo para lekho lakhI ugra rAjanItinI vicArasaraNI aNagamatI hovAne kAraNe ghoDe prajA jAgRti ne dezonnatinuM kArya karyuM. zrI araviMdane te samayanA savArInA ThAlA bahAnA nIce AI.sI.esa.thI vaMcita rAkhyA. rAjakAraNamAM netAo...jevA ke phirojazAha mahetA, gokhale, rAsa cauda sAla bAda I. sa. 1893nA phebruArImAM zrI araviMda bhArata vihArI ghoSa-vagerenI vinIta nati pasaMda nahotI. kaMIka aMze te AvavA iMgleMDathI sTImaramAM nIkaLyA. paNa eka karuNa bhUlane kAraNe lokamAnya tilakanI uddAmavAdI nIti tarapha DhaLelA hatA. 1908mAM DaoN. kRSNadhana potAnA priya putra zrI araviMdanuM mukhAraviMda joI "mANikavallA bomba kesa" athavA alIpora kesa'mAM zrI zakyA nahIM. emanA benkaroe araviMda je sTImaramAM nIkaLelA te araviMdanI dharapakaDa thaI. jelamAM temane jela, jelara, polisa, sTImara DubI gaI che tevA samAcAra ApyA, A karuNa samAcArathI korTa, prativAdI jaja...badhuM ja "vasudevam sarvam' samuM bhAsyuM. pitAnuM hRdaya baMdha paDI gayuM. vastutaH zrI araviMda 'kAyeMja' nAmanI tyArabAda emanA jIvananI dizA ja badalAI gaI. e pachI emaNe bIjI sTImaramAM sahIsalAmata muMbaI utarelA. baMdha paDela 'vaMde mAtaram'ne badale aMgrejImAM karmayogIna' ane bhAratanI bhUmi para Daga mAMDatAM ja emanAmAM ApaNA prAcIna baMgALImAM "dharma' nAme aThavADika zarU karyA. vyavasthita vArasAnA saMskAra jAgRta thayA. pazcimanI asarathI te tarabatara yoga-sAdhanAnA AzayathI teo tA. 4-4-1910 nA roja hatA. paNa pUrvane sAva bhUlyA na hatA. 1893 thI 1906 sudhImAM poMDicerI cAlyA gayA. tA. 5-12-1950 nA roja temano e tera varSomAM temaNe ThIka ThIka sAdhanA karI ane bhaviSyanI dehotsarga thayo. tyAM sudhI khAssA cAra dAyakA sudhI poMDicerImAM rAjakIya ane AdhyAtmika siddhi mATenI pUrva bhUmikA taiyAra karI. Azrama sthApI temaNe pUrNa yoga sudhI vikAsa sAdhyo. pUrNayoga, 1893mAM iMgleMDathI pAchA pharIne tarata ja te vaDodarA rAjyanI divya jIvana (Divine Life), gItA (Essays on Gita), mahAkAvya nokarImAM rU. 200nA pagAre joDAyA ne 1906 mAM to emanI sAvitrI, dha phyucara poeTrI vagere temanA gorava graMtha che. ' vidvatA ne niSThAne kAraNe vaDodarA kaoNlejanA vAIsa prinsipAla zrI araviMdanI dezabhakti ane prabhu-bhaktimAM jhAjhuM aMtara na pade rU. 750nA daraje pahoMcyA. A samaya daramiyAna temaNe hotuM. patnI paranA eka patramAM teo svadezanI kalpanA A rIte baMgALI ane saMskRtano prathama vAra ja ThIka ThIka abhyAsa karyo. raju kare che. loko svadezane jaDa padArtha-beMka medAna, khetara, vana, ane veda, upaniSada, gItA, rAmAyaNa, mahAbhAratamAMthI nUtana parvata, nadI ityAdi samaje che. svadezane huM 'mA' samajuM chuM. enI prakAza ne preraNA prApta karyA. bhaviSyanA mahAyogInAM bI paNa huM bhakti karuM chuM, pUjA karuM chuM. huM jANuM chuM ke A patita jAtino ahIM naMkhAyAM. dAntanI DIvAIna komeDI ane milTananA pereDAIjha uddhAra karavAnuM baLa mArAmAM che. zArIrika baLa nahIM. talavAra losTa jevAM mahAkAvyonA gajAvALA "sAvitrI' mahAkAvyanI baMdUka laIne huM yuddha karavA jato nathI. mAruM baLa jJAnanuM che. kSAtrateja zarUAta paNa ahIM ja thaI. dezabhaktinA ne rAjakAraNanA aMkura e ja kevaLa baLa nathI. brahmateja paNa che. A teja jJAnanI upara ahIM phUTyA. pratiSThita che.' I. sa. 1901nA eprilamAM temanuM mRNAlinI devI sAthe lagna "baMkima-tilaka-dayAnaMda' nAmanA pustakamAM teo lakhe che. thayuM. I. sa. 1918 mAM InphalyueMjhAnA kAraNe mRNAlinI devInuM 'vaMde mAtaram' maMtre eka divasamAM samasta jana samAjane deza kalakattAmAM akALe avasAna thayuM. A aDhAra varSano lagnakALa e bhaktino dharma vyApaka karyo. e maMtramAM mAe potAnuM svarUpa vyakta saMsArI bhoga bhogavavAno kALa na hato. paNa sAcA arthamAM karyuM che. eka vAra mAnuM svarUpa darzana thayA bAda A rASTrane ArAma dharma-sahacAra hato. mRNAlinI devIne lakhAyelA aneka suMdara kyAMthI? cena kyAMthI? nidrA kyAMthI? jyAM sudhI mAnuM bhavana patromAM zrI araviMdanA bhAvanAzIla vyaktitvano accho citAra pUrNa na bane, temAM mAtR mUrtinI sthApanA na thAya ane mAnA jovA maLe che. eka patramAM teo lakhe che. mAro dRDha vizvAsa che ke caraNAmAM pUrNa balidAna na devAya tyAM sudhI badhuM ja vyartha. ekavAra bhagavAne je guNa, pratibhA, je ucca zikSA ane vidyA ne dhana mAnuM svarUpa pichAnyA pachI A mahAna rASTra zuM koI AtatAyI ApyuM che te sarva bhagavAnanuM ja che. parivAranA bharaNapoSaNanuM vijetAnuM gulAma rahI zake ? sane 1904-05nA gALAmAM anivArya kharca karavAno ja ApaNo adhikAra che. e pachI je zeSa lakhAyeluM temanuM 'bhavAnI bhAratI' nAmanuM saMskRta kAvya temanI vadhe te bhagavAnane caraNe samarpita karavuM ghaTe. huM kevaLa mArA ja A rASTrIya ane krAMtikArI vicAradhArAnuM saddhara nakkara kAvyAtmaka sukhavilAsa mATe kharca karuM to huM cora TharuM..A durdinamAM samasta udAharaNa che. deza mArA ghara para Azrita che. A dezamAM mArAM trIsa karoDa bhAMDuM ' ApaNe tyAM to je koI vastumAM vizeSa pramANamAM devata dekhAya, che. emAMthI moTA bhAganAM annanA abhAve marI rahyAM che ane vibhUti tattva dekhAya tenAmAM devI devatAnuM AropaNa karavAnI bIjAM keTalAMka je anya kaSTo ane vividha duHkhothI jarjarita che..ne eka prathA-praNAlikA che. mAtRdevo bhava enuM udAharaNa che. "jananI je koIka prakAre bacI gayAM che temanuM bhaluM karavuM joie.' emanA janmabhUmi svargAdapi gariyasI'mAM paNa enuM darzana thAya che. rAjakAraNamAM ne emanI dezabhaktimAM adhyAtmano saMsparza hato. 'janmabhUmimAM jananInuM darzana athavA janmabhUmi e ja jananI evI sane 1906 mAM bhakti ane dezabhaktine sakriya banAvavA eka vicAradhArA pracalita hatI. Adi zaMkarAcArye temanAM 'lalita Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 mArca, 2006 cUkIe.' paMcakam', "mInAkSI paMcaratnam', 'AnaMda laharI' ane mAtRbhUminI bhakti ApaNI nasenasamAM vahetI rahe-tenI ja pragati bhavAnyaSTakam mAM AvA bhAvanuM nirUpaNa kareluM che. "devya sAdhavAne jJAna meLavIe ane yAtrA karIe. te ja ApaNA aMtaranuM parAdhakSamApana stotrammAM (zloka-8) te gAya che. ane jIvananuM madhya biMdu bane e kharo rASTra dharma ApaNe na ja na mokSasyAkAMkSA bhava vibhava vAMchApi ca name na vijJAnApekSA zazimukhi sukhecchA pi na punaH | pRthvIne, svadezane mAtA tarIke jovAnIne bhajavAnI ApaNA atastavAM saMpAye janani janane vAta cana zAstromAM ne ApaNA raktamAM rUDha ne daDha thaI gayelo eka saMskAra mRDAnI rudrANi ziva ziva bhavAniti japataH | che. eka bhavya divya rUpaka dvArA A vAta vyakta thAya che. zakti bhakti svarUpA mata divyatAnuM stotra gAtAM zaMkarAcArya "samudra vasane devi ! parvata stana maMDale ! gAya che. he caMdramukhI mAtA !. mane mokSanI abhipsA nathI. viSNu patni ! namastubham pAda sparza kSamasva me || sAMsArika vaibhava-aizvaryanI lAlasA nathI. vijJAna ke sukhanI "samudra rUpI vastrovALI, parvato rUpI stanavALI viSNunI patnI abhilASA nathI. AthI he vatsala mAtA ! ApanI pAse eTale ke pRthvImAtA ! huM tane namaskAra karuM chuM. mArA pagathI huM tane ja mAMguM chuM ke mAruM samagra AyuSya anudina mRDAnI rudrANI ziva sparza karuM chuM. e aparAdhane mATe mane kSamA karaje." ziva bhavAnI Adi nAmonuM japana karatAM vItI jAya." bhAratanAM durgA saptazatImAM "yA devI sarva bhUteSu' kahI enI sarva anya rAjyo karatAM baMgALamAM mAtRzaktinI upAsanA-durgAnI vyApakatAno nirdeza karyo che. rASTrIyatAnA juvALa ane krAntinI sAdhanA vizeSa che. paNa bhArata mAtAnI mUrtinA mUrtikaraNa saMbaMdhe hAkala sAthe bhAratanI aneka bhASAnA kavioe paNa bhArata svAmI AnaMda lakhe che. 1904-05nI sAla. lorDa karjhane mAtAnI parAdhInatAmAMthI muktinI AkrozabharI ghoSaNA karI che. baMgALanA bhAgalA pADyA. tyAMnA gavarnara besphAIDa kulUre hiMdanA 'vaMde mAtaram'mAM kavi enI janazakti-bahulatA gAI kahe che. hiMdu musalamAnane briTIza hakumatanI aNamAnItI ne mAnItI bayarI ke bole mA tami abale ?' bhArata mAtAnI Arya saMskRtinI kahyA. AkhA hiMdanI prajA beThI thaI gaI. dezanI trIsa koTi prajAne garimAM gAtAM ravIndranAtha gAya che. kaMThethI 'vaMde mAtaram' no ghoSa uThyo. prathama bhArata udaya tava gagane triza koTi kaMTha kaladala ninAda karAve prathama sAma rava tava tapovane dvitriza koTi bhaje Ita-khara-karavAle prathama pracArita tava vana bhavane ke bole, mA ! tuM mi abale ? jJAna dharma kRtya puNyakAhinI eja divasomAM amadAvAdanA eka ajJAta DroIMga mAstare brijendralAla rAya paNa mAtRsvarUpane gAya che. mukuTa-trizULadhAriNI devInuM citra doryuM. ravi varmAnI lakSmI - tu mi to mA seI tu mi to nA seI sarasvatInI haroLanuM nAma dIdhuM: 'hiMda devI.' A citra vIjaLI cira garIyasI, dhanya Arya mA ! vege rAjA mahArAjAnA mahelomAMthI mAMDIne zahera gAma core 'AmAra deza' e dvijendralAla rAyanI Ama to baMgALanI kavitA coTe ne pAnavALAnI dukAno sudhI, kAzmIrathI kanyAkumArI sudhI che, paNa tyAM ya te tene mAtRsvarUpe gAya che. dezane khUNe khUNe phelAI gayuM. khuda kavivara TAgore paNa te para "baMga AmAra, jananI AmAra.' mugdha thaIne ayi bhuvana mana mohinI'vALuM amara gIta lakhyuMH dhAtrI AbhAra AbhAra deza." A bhArata mAtA hiMda mahAsAgaranA agAdha jaLa rAzimAMthI "baMga'ne badale bhArata mUkIe to paNa dehalI dIpakanyAye te acAnaka sIdhI aMbA durgA bhadrakALI joDe besI gaI. jIvana jyota bannene gAya che.' AmAra deza ! jevuM emaNe "AmAra janmabhUmi' kuLasvAminI banIne trIsa karoDa hiMdI vAsIone haiye jaDAI gaI. nAme dezabhaktinuM kAvya lakhyuM che. jenA aMtamAM A mAtRbhUminA dezanuM AbAla vRddha sau koI enI prIti bhaktimAM nyochAvara khoLAmAM ja maravAnI lAgaNI, bhAvanA ke vAsanA pragaTa karI che. thavA thanaganI UThyuM. gAme gAma raNa (phoja, medanI) UThyAM. 'AmAra eI deza te janma lAla, bAla, pAlanAM ane hiMdanA dAdA dAdAbhAI navarojajInAM jena eI deza jena mari." nAma AkhA dezamAM gAjI UThyAM. core cauTe gAma bhAgoLe ne A uparAMta "sarapharozI kI tamannA' vALA rAmaprasAda zALA kaoNlejomAM bhAvanAnA caru ukaLe. mavALIyA AgevAna badhA bismilla"merA vatana yahI hai' ane 'sAre jahAM se acchA'vALA AthamI gayA. svadezI, boyakoTe dezanA AvA rASTrIya mAholamAM ikabAla, "A gayA he karmayuga kucha karma karanA zIkha lo" vALA rASTrIyatAnA jyotirdharane uddAma krAMtikArI zrI araviMda "bhavAnI satyadeva 'ye bhArata varSa hamArA he' vALA mAdhava, "dazaharA aura bhAratI' jevuM rASTra bhaktinuM 99 saMskRta zlokanuM dIrgha kAvya na muharrama'vALA 'trizUla', (hameM hakake liye jInA hai aura haka hI ke lakhe to ja navAI ! baMgALanA bhAgalA ne A dIrtha saMskRta kAvyanI liye maranA ha) 'aya mAtRbhUmi tere caraNo meM ziza namAu'vALA racanA-sAla eka ja che. e dRSTie paNa enuM aitihAsika mahatva Indra ane, merI jAM na rahe merA sara na rahe, sAmAM na rahe, na ke che. varSo pUrve zrI araviMda bhAratI mAtAnA utthAna kAje kaheluM ke sAja rahe phakta hiMda merA AjhAda rahe, (merI) mAtA ke sara para ApaNe sAta samudranI parikramA karIe ane dezAMtaranuM jJAna tAja rahevALA mAdhava ane kavi khabaradAranI 'amAro dezamAMnI meLavIe te ApaNA dezanI riddhi siddhi vadhAravA mATe ja. A paMktio 'ane bharata bhUminA putro ane mAta purANa pavitra', Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mArca, 2006 prabuddha jIvana vagere kAvyomAM bhArata mAtAnI gaurava gAthA ne vyathAnuM nirUpaNa stavana karI rahyA hatA. jemanAM pAvakArI netromAMthI jJAna rUpI. thayeluM che. - kiraNo vahI rahyAM che. evA pUrNa pratApavaMtA tapasvIomAM ApaNane zrI araviMda racita bhavAnI bhAratI' saMskRta kAvya vAMcatAM saune bhAvi maharSi araviMdanI chabInuM darzana thayA to navAI nahIM. mane traNa cAra vicAra AvyA. prathama to e ke zrI araviMda aMgrejI, jJAna dvArA muktinI araviMdanI pipAsA adamya hatI. leTina, grIka, phrenca bhASAmAM kAvyo lakhI zake-e bhASAomAM to satata prakAzamAM raheto bhArata deza kavine atyAre aMdhakAramAM emanI sajjatA hatI paNa baMgALI ane saMskRta, mAtRbhASA ane gAMdhAto dekhAya che. kavi AtmalakSmI banIne e adhogatinAM saMskRti bhASA hovA chatAM e bhASAomAM emanI gati nahivat kAraNo zodhatAM jANe ke A kAvyanI zarUAta karatA hoya tema hatI. chatAM koI sArA saMskRta kavinI harIphAI karI zake evA gAI UThe che ke, 99 zloka saMskRta bhASAmAM saphaLa ane samartha rIte racyA jeno kave ! vilAsina RNa mAtRvAkya vicAra ApaNe AgaLa upara karIzuM. mane bIjuM Azcarya e vAtanuM kAlI karAla bhaja putra caDIm | thAya che ke 99 ja zloka zA mATe ? so kema nahi ? krikeTanI jema dRSTAsi vai bhArata mAtara tAM ApaNe tyAM zatakono mahimA hato. saMskRta sAhityamAM aneka natI karAtInuM brazamAjimaLe !! (30) zatako lakhAyAM che. dhAro ke somA zlokamAM keMka punarAvartana doSa he kavi ! vilAsI jana, svaira vihAra ane vilAsa tyajIne AvI jAya evI bhIti hoya to phalazruti rUpa ke bharata vAkya rUpe mAtRvANIne sAMbhaLa. kAlIne tuM bhaja. kAlI e ja caMDI che. ane somo zloka racI zakAya. "bhavAnI bhAratI'mAM vidvAna saMpAdaka bhAratamAtA rUpe te ja prakaTa thaIne AhvAna karI rahI che. A DaoN. ramaNalAla pAThake pustakanA mukhapRSTha upara bhArata mAtAno dIrdha kAvyanA zIrSakanI samajUti paNa A zlokamAM samAviSTa che. phoTo rAkhavAne badale mAtAjIno rAkhyo che. enI pAchaLano Azaya mAtRvANI sAMbhaLavA mATe kavi kone kone uddhodhe che ? kavine zatru vinAza, bhArata mukti pachI zubha saumyA kRpALu-dayALu tathA vilAsIjanane ke kavi jevA vilAsIjanane ? kavi e kalyANI svarUpA zakti rUpe, enA pratIka rUpe mAtAjIno phoTo samAjajIvana prajAjIvananAM saMvedano ane aMtaraMgane jhIlanAra rAkhyo che. A to kevaLa tarka ja che. jo ke baMgALI bhASAmAM sismogrAphIka yaMtra che. eTale kavinI javAbadArI moTI ne mukhya saMskRta tatsat zabdonuM bhAraNa ghaNuM badhuM che. e kharuM to paNa e che. bIjuM jyAre dezane karmayoganI jarUra che. tyAre kavino kalpanA baMne bhASAo upara prabhutva meLavI mAMDa batrIsa tetrIsanI vaye vilAsa ne vANI-vyabhicAra zA kAmano ? kavie to saMskRtamAM 99 zloko eka dIrgha kAvya rUpe racavAM e jevI tevI samAja-utthAnanA agradUta banIne, vaitAlika banIne senAnI siddhina gaNAya. meM upara ullekhelAM aneka rASTrabhaktinAM kAvyono tarIkeno moraco saMbhALI levo joIe. deza jyAre duHkha dAritryane prasAra jotAM enI tulanAe zrI araviMdanI vizeSatA UDIne AMkhe gulAmImAM sabaDato hoya tyAre saMdhyA uSAnA sauMdaryanAM gIta vaLage che. gAvAno, evA vAku kavi vilAsano zo artha? vilAsIjano to - have "bhavAnI bhAratI' kAvyano vicAra karatAM mane zrI mUDha che. emane emano vilAsa poSAya paNa kavie to ataMdra araviMdanA vyaktitvanAM je traNa cAra vyAvartaka lakSaNo jovA maLyAM jAgRti dAkhavI dezanA karNadhAra banavuM joIe. ka. te A (1) rASTrIyatAnA jyotirdhara zrI araviMda (2) krAMtinA vilAsina....kevaLa be zabdomAM ja araviMde AtmalakSI ne paralakSI jvALAmukhIthI dhIkatA zrI araviMda (3) bhAratanI prAcIna urbodhananI coTa sAdhI che. lAghavaguNa siddha karyo che. 'Brevity saMskRtinA uddAma udgAtA zrI araviMda (4) dezabhakti ane is the Soul of Arts'nuM A uttama udAharaNa che. adhyAtmano saMvAda, yoga sAdhatA zrI araviMda. "bhavAnI bhAratI'nA bhAratanI rahI paMcaraMgI prajA. vaividhya eno vAraso-avala zloka 34mAM kavi bhArata deza zabdanI vyutpatti A pramANe kare darajjAno, keTalA badhA dharmo ne keTalA badhA saMpradAyo, keTalI che. "bhA' eTale prakAza ane "rata" eTale temAM rahenAro-matalaba badhI bhASAo, ne keTalI badhI bolIo...A badhAno khyAla ke prakAzamAM rahenAro te bhArata deza. vizvanI prAcIna saMskRtiono rAkhI bhArata mAtA bhavAnI rUpe sarvane uddezIne kahe che. * vicAra karatAM zrI araviMdanI A vyutpatti sarvathA yathArtha che...ne ye ke trimUrti bhajathe kamIza ye cekamUrti yavanA madIyAH | emanA kavi mAnasane anurUpa paNa che. adhyAtmanA pradeze to mAtA dvaye vastanayAnuM hi sarvAnuM nidrAM vimu dhAmaye bhArata varSa ananya che ja. zloka naM. 52-53 mAM enI A zradhvam II (24) ananyatAno aNasAra A rIte jovA maLe che. himAlayanI upara "he trimUrti ziva-viSNu-brahmA vagere devonuM vajana karanArA yugothI bhAre ane UMDI tapazcaryAmAM lIna evA yogIo devInA ane ekezvaravAdI evA yavano ! mAruM AhavAna sAMbhaLo. tame (bhAratamAtA kAlInA) ramaNIya avataraNone joI prasanna thaIne badhAM mArAM saMtAno cho. ane huM tamArI mAtA chuM. tamo sarva jAgI UThIne devInuM smaraNa karavA lAgyA. himAlayanAM zikharomAM nidrA-gulAmInI dazA tyajI che.' pU. gAMdhIjI dakSiNa AphrikAthI gahana sAdhanA karatAM karatAM jemanAM zarIra himavatu-barapha thaI sadAne mATe bhArata AvyA. tyAre paNa araviMde nirdezela keTalAka gayAM hatAM evA yogIo AnaMdapUrvaka tenI stuti karI rahyA hatA. rASTrIya praznono sAmano karavo paDela che. temAM ajJAna ne garIbAI jemanAM pAvanakArI netromAMthI jJAnarUpI kiraNo vahI rahyAM che, to kharAM ja paNa mAthAnA duHkhAvA jevA traNa rASTravyApI prazno te evA pUrNa pratApavaMtA tapasvIo bala zAlinI evI pracaMDa devInuM hiMdu-muslima ekatA, aspRzyatA nivAraNa, ane krAMtikArIonA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 prabuddha jIvana prazno gaNAvI zakAya. ahIM bhavano eTale muslima birAdaro, hiMdu ane muslimane gAMdhIjI bhAratamAtAnI jamaNI DAbI AMkha kahetA. jyAre aMgrejo emanI mAnItI-aNamAnItI baiyo samajatA ! *ko meM samaH pusthiti' rUDha artha-mArA samAna anya mA pRthvI lokamAM baLavAna koNa che ? ane 'briTAnIyA rUlsa dha varlDa' kahenArA asurone duSTIne haNI nAMkho, tageDI mUko. koIpaNa jIvatA javA na joIe. o dhanyatAM duSTa itIrayani (41) -evI bhAre garjanAo paDaghAI rahI. zrI araviMde 1904-05mAM kahyuM te gAMdhIe saumya AkrozapUrvaka 'tame TaLo' (kvITa InDiyA) svarUpe 1942mAM kahyuM. zrI araviMda krAMtikArI hatA. gAMdhI rakta vihIna krAMtimAM mAnanAra hatA. sAcA rASTrapremIo mATe zrI araviMdanI bhavAnI paNa krUra rudrANi, caMDike, bhayaMkare, ugra rUpadhAriNI nathI paNa sanAtanI devI vizvajananI, aciSa vIryAM, saumyA, kRpALu-kalyANI che, te kahe che, 'remAM sadaivAtma balipravattA zUrA mahAntaH pramukho kulArthe | saumyA karAlI bhavati prajAne raktana puSTA vinihanti zarUnaH || (28) matalaba ke je rASTrapremIo potAnA hradayone bhedIne mane raktapAna karAvavA AgaLa Ave che, tatpara thAya che, evA lokonI to huM ajA-ajanmA evI AdyamAtA chuM. sAcA dezapremIo pratye huM mAruM vikarAla svarUpa tyajIne saumyarUpe darzana ApuM chuM. temanAM kArya karuM chuM. niSThura kAlI nahIM paNa vizvabharI annapUrNA chuM, zatruvinAzinI pA dezabhakta tAriNI chuM. vizvajananI chuM. zrI araviMde rAjakAraNamAM rasa levA mAMDyo tyAre be prakAranI vicArasaraNI bhAratanA rAjakAraNamAM mukhyatve pravartamAna hatI. reDikalsa-uddAmavAdI ane vinIta-orDareTa-vALa, baMgALamAM krAMtikArI uddAmavAdIo prabaLa hatA. jyAre anyatra mavALo, krAMtikArIo kavi narmadanA jussAvALA hatA-sahu calo jItavA jaMga byugalo vAge, yA homa karIne paDo phatteha che Age, vALI rItinItimAM mAnanArA jyAre mavALanI nIti dalapata zailInI hatI...'dhIre dhIre sudhArAnI sAra vALI. bhArata bhAgya vidhAtA aMgreja sa2kA2ne vinaMtIo ne arajIo karyA karo, emanI kRpA ne anugrahanI pratIkSA karyA karo ne je kaMI paristhiti che temAM jIllA ko' rAjakAraNamAM mavALanI nItivALAo upara Do pADatAM kavi 'bhavAnI bhAratI' dvArA kahe che: 16 mArca, 2006 zlokamAM jANa saMdarbhamAM bhagavAna Izu bolatA na hoya evuM lAge che. zAMtino vAto dvArA tame jArI ke AnaMdapUrvaka mRtyunuM AliMgana karI rahyA cho.. tame zuM karI rahyA cho. tenuM tamane bhAna nathI. 1 'dInA ka ane sRSTino daridrA zAnti pakhyAM gaNikAmivAndhAH / bhajanti bhoH kA purUSA vimUDhA Aligya ye modaya mRtyumeva / / niMdanIya evI zAMti ane tenI ja carcA vicAraNAmAM, tenI ja vArtAmAM lIna rahenArA netAo kevA hIna ane ghRNita che ! hai kA puruSo !napuMsako ! zAMtinI vAto dvArA tame jANI AnaMdapUrvaka mRtyunuM AliMgana karI rahyA cho. deza A rIte gulAmImAMthI mukta nahIM thAya. tatkAlIna mavALa netAonI hata vIryatA, napuMsakatA, dayanIyatAnuM uddAma bharsanApUrvaka je varNana karyuM che te surucine kaThe tevuM che. paNa sarvathA satya pA che. titikA-kRtinI hada AvI jAya eTale AvI bhASA ApoApa AvI jAya. bAkI A AvI vaMdhya kAkalUdIo kyAM sudhI karavAnA ? zrI araviMdanAM IsunI kSamA nathI, kArA ke te krAMtikArI uddAma rASTrIyatAnA puraskartA che. zloka 17 mAM to AthI ya AgaLa vadhIne teo mavALa netAone mIThAmAM pApelA cAbakhA mAre che-eno sAra joIe. malecchonI videzI zAsakonI cApalusI karIne temanA caraNAmRtanuM pAna karIne potAne vija-sAcA brAhmaNa mAnanArA evA he krA puruSa ! to A nAlezIbharI jIvanarIti choDo. tamAruM A prakAranuM jIvana to zudrothI ya anAryo karatAM ya kSudra che. tame nakanA raste jaI rahyA cho.' brAhmaNonI jema kSatriyo, vaizyone urbodhana karI je koI mAtRdrohI che temane A rIte sakriya thavA udbhayana kare che. videzI mAlanI hoLI karavA mane ApI do. zuM tame loko kAlInA kopAgnithI DaratA nathI ! tame bhAvazUnya dIna gulAmI manovRttinA zA mATe thaI gayA cho ! bhuvAnI devIne aMtaramAM bhajIne tenuM smaraNa karIne yuddhamAM jhajhUo ane svadezI vastuo, padArthonuM rakSaNa karIne mAtRbhUmine sAcI lakSmIthI saMpanna karo. A arasAmAM dezamAM ne mukhyatve baMgALamAM svadezI caLavaLa pUrozamAM cAlatI hatI. jemAM kavivara ravIndranAthe paNa jhaMpalAvyuM hatuM. TArgoranI rASTrodvAraka navalakathA ghare bAkiramAM AnuM nirUpaNA che. TAora, gAMdhIjI, zrI araviMda vageranI pAkI zraddhA hatI ke bhAratanI mukti e kevaLa bhArata pUratI ja maryAdita nahIM e hoya...bhAratanI mukti vizvanA aneka gulAma-dezonI paNa mukti haze. zloka 54-55 mAM A uMmadA ne maulika vicArane zrI araviMda sarasa rIte vyakta karyo che. teo kahe che, "huM vizAla zakti devI ! huM tane namaskAra karuM chuM, tuM ugra rUpa dhAriNI che. chatAMya kRpAvaMta che. mAtra hiMduo-bhAratIo-AryonI ja nahIM. paraMtu vizvanI sarva prajAonI tuM ja tAraNahAra che. he urjAmayI Adi devI ! tane vAraMvAra vaMdana karuM chuM, tArA baLa--sAmarthyanuM varNana karavA koNa samartha che. tAruM baLa mAnavo dvArA avarNanIya che. ke caMDa devI !tArA pallava jevA komaLa rUpALA hAthanA saMketathI tuM vizvane bhamAvI de che ane sUrya, caMdra, tArA, nakSatronA paribhramaNane aTakAvI paNa de che. he devI I tuM anaMta vIrya vatI che | (Ika 50 mAM urdhvaloka)mAMthI diva bhavya adbhuta jyoti avataraNa thAya che. jene kAraNe aolokanuM duHkha dUra thAya che. emAM bhAvino saMketa varatAya che. zloka naM. 58mAM paNa tArI parAzakti prabuddha thaIne sarve janone protsAhita karI rahI che. te Arya mAtA ! yuge yuge jyAre jyAre jarUra paDI che tyAre tyAre tuM ja pragaTa thaIne duHkhI Arya janonuM yuddhamAM rakSaNa karatI rahI che. tyAM paNa urdhvalokamAMthI ati manasamAMthI divya zaktinAM avatarono nirdeza che. mahiSAsura samA dAnavanI sAthenA bhIMDA yuddha varNano ane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bhAva, 2006 sthaLe Ave che. tyAM kavinI kalpanA mUrta sacoTa alaMkAra pracura che. tyAMnA mahAkAli maMdiramAM temane mUrtimAM svayaM kAlinuM darzana ane vIra-raudra rasa vibhUSita bane che. AnA samarthanamAM zloka thAya che. je anubhavane temaNe "bhavAnI bhAratI'mAM yogya . 57, 60, 61, 75, 77, 78 gaNAvI zakAya. kavitAnI pariprekSyamAM aMkita karyo che. e ja rIte teo vaDodarA rAjyanA UMcI kakSAnI dRSTie zloka naM. 79-80 juo- he bhavAnI adhikArI tarIke sane 1902-03mAM uttara gujarAtanA duSkALanA AjAnuM tArAM caraNo hima staMbhanI mArkeka dhavala caLakatAM zobhI sarveyara tarIke jAya che. duSkALagrasta lokomAM temane sarvabhakSI bhUkhyA rahyAM che ane emAMthI tArA zazi prabhA jevAM aMgo zobhI rahyAM vakrodaranuM darzana thAya che je temane temanA kAvyamAM pratIka rUpe lekhe che. yuddhamAM vicaraNanI gatinA kAraNe vRkSasthaLa parathI sarI paDelAM lAge che. zrI umAzaMkara jozInA vastrAmAMthI tAruM eka stana kSIrAbdhimAM uchaLatA dhavala mojAMnA bhUkhyAM janono jaTharAgni jAgaze AkAra prakAra ne prakAza jevuM suMdara lAge che. he..mA tane carma khaMDeranI bhasmakaNIna lAdhaze-e zApa jevI vArtha paMktio cakSuothI jovI, tArAM darzana karavAM e sAmAnyajano mATe saheluM karatAM, pratIkarUpe vadhAre mUrta ne arthavAhI che. zloka naM. 7-8 mAM nathI. mArI to AMkho tArI dehakAMti-prabhAthI aMjAI jAya che aMgrejonA anumASI trAsathI bhavAnI bhAratI' siMhaNa svarUpa ane tArAM aMgo parathI pAchI pharI jAya che. thAya che ne zivanA tAMDavanRtyanI je kalpanA karI che te paNa kAvyAtmaka upajAti chaMdamAM lakhAyelA A 99 saMskRta zlokonI ne aucityapUrvakanI che. sane 1905mAM banArasa khAte koMgresanuM udbodhana-chaTA ugra ane cepIlI che. lagabhaga ATheka dAyakA adhivezana bharAya che. tyAM aMgrejI vastuono bahiSkAra ne pUrve lakhAyelA eka rASTravAdI prophesara zrI jeThAlAla cImanalAla svadezIno puraskAra karavAnuM elAna Ape che. ahIM paNa jANe ke svAmInArAyaNamAM AvAM uddhodhaka saMskRta kAvyonuM mane ahIM teo enA agradUta hoya tema lAge che. bhavAnI bhAratI dezabhaktimAM smaraNa thAya che. divya cetanAnuM avataraNa ane mAnava cetanAnuM "Akhare jaya tamAro che, Daro mA(mAbhe:) e AzAvA tatkAlIna ArohaNa e caitanyavAhi niraMtara prakriyAnA bhAvi prabhavano dezanI bhIrutA jotAM laukika tema ja adhyAtma kSetre paNa preraNAdAyI aNasAra paNa A bhavAnI bhAratamAMthI vAMcI zakAya che. enA che. zrI araviMda upara gItA, kAlidAsa ane keTalAMya saMskRta nirdezana rUpe zloka 50 thI pa3 TAMkI zakAya. nATakono paNa prabhAva hato. zloka naM. 97 mAM kavi kahe che ke AjanI paristhitinA anulakSamAM e mahAna yogIne uodhI kAzI sthita bhagavAna ziva to tyAM janArano mokSa kare che paNa zakAya bhavAnI bhAratI' to jagadaddhAraka che. A kAvyanA eka zlokamAM 'tame to bhAkhyuM'tuM RSivara ! prabhA urdhvajaganI bhaviSyamAM lakhAnArA mahAkAvya "sAvitrI'no paNa ullekha che. pU. "dharA pe utArI ajaba baLa ko sakriya karI, gAMdhIjIe gItAne rUpaka darzAvatAM lakhyuM che ke saguNo rUpI pAMDavo , manuM prakRtinuM nakhazikha parivartana karuM. . ane durguNo rUpI kauravonuM sanAtana yuddha mAnavInA hRdayanA kurukSetra aNu paramANumAM ati manasa kerI dhruti bharuM. upara niraMtara cAlatuM ja hoya che. bhavAnI bhAratInI pratIkAtmakatA tame to bhAkhyuM'tuM traSivara ! prabhA e ajabanI paNa evo ja artha niSpanna kare to navAI nahIM. yuvAvaye AvuM na vyaSTinI siddhi janakula abhIpsA avanavI mAtRbhaktinuM saMskRtamAM kAvya sarjanAra kavinI pratibhA vadhu tejasvI haze zakti evI prabalAma e to gajabanI ! ne dUragAmI hatI. saMkSepamAM kahevuM hoya to ema kahI zakAya ke zrI yuroSI zakti to tRNavat ravi tAraka ja zI ! araviMda dezabhakta, kavi, rASTrIyatAnA saMdezavAhaka, mahA tamArA e deze RSivara ! badhAM tAmasa baLo. mAnavatAnA premI ane divya jIvananA sAdhaka mahAyogI hatA. mahAna badhI zakti sAthe pralaya jala zAM ! zAM ! pharI vaLyAM. senApationAM pratyakSa parAkramo karatAM pUrNayoga ne divya jIvana, hame, gAMdhI, pelA kavivara khare AMhIM janamyA sAdhanAnA A cakravartInAM parokSa parAkramo rajamAtra ochAM romAMcaka zatAbdIne aMte viparIta rIte puNya ja phaLyAM ! ke ochAM AzcaryakAraka nathI ja, nathI. A badhI ja zaktiono kasoTIne kALe asanI amArI yuti kaNI bIjarUpe aNasAra ApaNane bhavAnI bhAratamAM paNa maLe che e prabhAve kAM bALo agara ajavALo ca palaTo ochA AnaMda ne AzcaryanI vAta nathI. I XXX saMskRta bhASAthI anabhijJa vAMcako-bhAvakone DaoN. ramaNalAla 22/2, aruNodaya sosAyaTI, pAThakanA A vizada, prAsAdika anuvAdathI phAyado thaze. DaoN. pAThakane alakApurI, vaDodarA-390007. abhinaMdana, dhanyavAda. - DAMga svarAja Azrama, AhavA kavinI saMvedanAne koI paNa viSaya aspRzya nathI; aspRzya saMgha taraphathI gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna DAMga svarAja paNa ! anubhava, abhyAsa, avalokana, kalpanA ane pratibhAnA Azrama AhavA mATe ekatra thayela phALo e saMsthAne arpaNa karavAno baLe te kAcI dhAtune nijI sarjana-rasAyaNe suvarNamAM parivartita kAryakrama muMbaImAM mAravADI vidyAlaya, saradAra vI. pI. roDa, karI de che. A kAvyamAM paNa be-traNa sthaLe sarjake potAnA | muMbaI-400004. madhye zukravAra tA. 24 mI mArca, 2006nA anubhavono evo viniyoga karyo che. dAkhalA tarIke zrI araviMda |roja sAMjanA 6-15 kalAke yojavAmAM Avyo che. saune bhAvabhInuM sane 1903mAM zrI kezava gaNeza dezapAMDe sAthe karanALI jAya AmaMtraNa che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 mArca, 2006 jaina pAribhASika zabdakoza | DaoN. jitendra bI. zAha (gata aMkathI AgaLa) pa7, ekamavasthA AtmAnI kamarahita zuddha avasthA Total absence of action, Pure meditation 58. akarmabhUmi jyAM asi-masi-kRSino vyavahAra nathI. mAtra kalpavRkSa upara jIvavAnuM che tevI bhUmi Land of Inaction 59. ekaccha na kalpa/bhAgayogya na hoya tevI vastu/padArtha Unacceptable, Improper 60, akalyANa AtmAnuM ahita/nukasAna Harm, Evil 61. agAra rahevA mATenuM ghara House abode 62. aghAtI AtmAnA guNono ghAta na kare tevA karmo Non-destructive Karma 63. acita jemAM jIvana nathI te, nirjIva vastu Inanimate, without life 64, acetana jemAM cetana nathI tevI vastu, nirjIva vastu Without life 65. aNagAra ghara rahita, sAdhu, muni Without a House, Ascetic, Recluse." 66. aNazana AhArano tyAga, icchAthI samajapUrvaka upavAsa Adi tapa karavuM Fast abstention from Food | 67. atikrama pApa karavAnI icchA thavI, pApanI bhAvanA Transgreassion 68. adattAdAna pArakI vastu laI levI, corI Appropriation of non-given, accepting not given 69. adharmAstikAya sthiti sahAyaka dravya, cauda rAja loka vyApI sUkSma, atIndriya, arupIdravya je padArthane sthira rAkhavAmAM sahAyaka bane che. Medium of Rest 70, ardhagamana nIce javuM te, vajanadAra vastunuM ke bhArekarmI jIvanuM nIce javuM te Motion downwards, lower destinity 71, adhyavasAya AtmAnA pariNAma, mananA vicAro Attemt, Exertion, Determination 72. anantAnubaMdhI anaMta saMsAra vadhAre tevA kaSAyo, samyakatvano nAza karanAra, jIvanabhara rahenAra, narakagati apAvanArAM kaSAyo Infinite bonding Karma 73. anarthadaMDa prayojana vagaranI kriyA, binajarUrI pApa, jenA vinA cAle tevA pApa Unmotivated, Purposeless 74. anAcAra ayogya AcAra, durAcAra, duSTa acAra Misconduct 75. anAdi Adi rahita, prAraMbha vagaranuM Begining Less, Eternal 76. anAdi anaMta Adi ane aMta rahita Eternal 77. anumodananA prazaMsA karavI, vakhANavuM, manathI sAruM mAnavuM. Consent, Confirmation 78. anaMtakAya eka zarIramAM anaMtAjIvo eka sAthe rahe che, anaMta jIvonI eka kAyA Infinite Souls in one body 79, abhigraha niyama, mananI dhAraNA * Vow, Bond, Restraint, Resolution 80. AgAra chUTa, muzkelImAM levAtI chUTa, apavAda * Little Reduction, Concession, Permission 81. AloyaNA Alocana, ajANatA thayelA pApanA prAyazcitta mATe karAtI manovedanA Confession, Critical Self Examination 82, gaha niMdA, thayelA pApanI deva-guru samakSa niMdA karavI Censure 83. citta mane Mind, Psyche .84. dezanA paramAtmAno upadeza, vyAkhyAna, pravacana Discourse, Sermon 85. paccakakhANa tapAdi samaye, niyama levA mATe bolAtuM sUtra Vow, Bond, Restraint 86, bodhita jJAna, samyakatva, samakita Perfect Knowledge 87, micchAmidukkaDam mAruM duSkRtya mithyA thAo, mArI bhUla/pApa mithyA hojo, kSamA karazo. May my sins be Anulled 88. glezyA AtmAno kaSAyAdithI yukta yogapariNAma Karmic Stain, Aura, Colouration '89. vaiyAvacce vaDila guru, upakArI, tapasvI, rogInI sevAbhakti sAravAra Service, Nursing, Service Rendered to others without any Selfish Motive 90. vosirAvavuM tyAgavuM, choDI devuM Giving up 91. vyatikrama pApa karavA pravRtta thavuM Violation, Transgression 92. samavasaraNa tIrthaMkara paramAtmAnI dezanAnuM sthaLa Holy Assembly of Tirthankar : (vadhu AgAmI aMkamAM) 20, sudarzana sosAyaTI-2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mArca, 2006 prabuddha jIvana jayavIyarAya sUtrano marma-1 paramAtmA pAse bhavobhavanI yAcanA E padmazrI DaoN. kumArapALa desAI dharmasUtro eTale vicAra, AcAra ane adhyAtma-anubhavamAMthI tAravatu navanIta, dIryakALanI sAdhanA, tapazcaryA ane adhyAtma-anubhUtine aMte sUbo mATe che. enA mApanI sauthI moTI vizeSatA enI mArmikatA ane lAdhava che. emAM chAmAM ochA zabdomAM vadhumAM vadhu bhAva pathamAM hRdayasparTa rIte vyakta thAya che, adhyAtmanI anubhUti evI to cUMTAI cUMTAIne zabdarUpa pAnanI Iya che ke e sUtronA saMkSipta zabdo samagra vicAradhArA ke darzanano prANa banI jAya che. pratikrayAmAM AvatA 'zrIjaravIyAMya sUtra'mAM paramAtmA pAse prArthanA karavAmAM AvI che ane tethI A sUtranuM zAstrIya nAma 'prAidhAna sUtra' athavA 'prArthanA sUtra' che. pratyeka dharmamAM paramAtmAne karelI prArthanA maLe che. kyAMka paramAtmA pAse sAMsArika jIvananA bhautika sukhanI mAgaNI karavAmAM Ave che to kyAMka jIvanamAM AvelI Apattio dUra karavA mATe paramAtmAne AjIjI karavAmAM Ave che. kyAMka saMtAnaprApti, ardhaprApti ke sattAprApti mATe ArjavamI yAcanA hoya che. AmAM kavacit evuM paNa bane che ke AvI mAgaNIonI prApti ja e paramAtmAnI upAsanAnuM lakSa banI jAya che. Avo mAnavI maMdiramAM mAtra saMsAra laIne ja jato nathI, paraMtu sAMsArika vAMchanAo ane cittAnI atRptio vaIne jAya che, pariNAme mAtra saMkaTano samaya Ave. tyAre prabhunuM smaraNa karAya che. AmAM evI vikRti paNa AvI jAya ke vyakti devanI guNasamRddhi bhulIne aMgata lAbhAlAbha para dRSTi rAkhe che. pariNAme mAnavI kyAreka lamaNe hAtha daine prArabdha para AdhArita banI jAya che to kyAreka mAtra camatkAranI AzAe niSkriya ke pramAdI banI jAya che. jainadharmamAM arihaMta, siddha ke pa2mAtmA ucca bhUmikAe bi2Aje che. te anya darzananA izvaranI jema vyaktinA jIvanane bhautika lAbha ApatA nathI AthI jaina dharme paramAtmA pratye taddana sAva bhinna prArthanA karI che.-eDI paramAtmA pArka tika to zuM, hiMdu AdhyAtmika lAbhonI ebazA rAkhI nathI, paraMtu paramAtmAnA guNo joIne potAnI AMtarika zaktio vikasAvavA 52 lakSa rAkhyuM che. paramAtmAe rAga ane dveSa sujJazrI, 52 vijaya meLavyo che. mohane parAjaya Apyo che. pote paNa e rIte paramAtmAnI upAsanA dvArA roga ane taidha para vijaya meLave ane emanI pAsethI mohane parAjaya ApavAnuM sAmarthya pArma, evI bhAvanA sevavAmAM AvI che. 52mAtmA pAse evI zakti mAgavAmAM AvI che ke je zakti dvArA vyakti potAnI jAtane jItI zake. svayaMne nahIM jItanAro sarva parAbhava pAme che ane te jagatanA rAga-dveSa sAme lAcAra ane niHsahAya banI jato hoya che. enuM jIvana AsaktinI ALapaMpALa banI jAya che ane anaMta bhava sudhI enuM bhavabhramaNa cAlu rahe che. A bhavabhramaNa daramiyAna ene keTalAya evA janmamAMthI pasAra thavuM paDe che. DacakA vinAnA janmo tevA paDe che. AthI ja jainadharmamAM bhavabhramaNAnI pAtanAmAMthI mukta karavAnI paramAtmAne prArthanA karI che. bhakti sva-doSa sArkanA yuddhamAM paramAtmAno sAtha cAhe che. bahAranA zatruone haTAvA sahelA che, paNa A AMtarazatruo to mAnavInA manane evuM nacAve che ke je nAca ene mATe bhavobhavanuM nRtya banI jAya che. A sthitimAMthI kSapaka zreNI mAMDIne mohanIya karma sAmenA yuddhamAM jIta meLavanArA vItarAga paramAtmA ja sAco mArga batAvI karmacagrAmanA yuddhamAM sAdhaka paramAtmAne prArthanA kare che ke Apa mArA dharmarathanA mArgadarzaka bano. ApanA mArgadarzanathI mAre sva-jIvananA aneka doSone jItavAnA che. A mATenI prArthanA kevI hoya ane enI samakSa zI mAgaNI karavAnI hoya, e darzAvatuM 'sucIyAya sUtra' che. A sUtrano gujarAtI anuvAda A pramA che. 'he vItarAga prabhu ! tame jaya pAmo, he jagatanA guru ! tame jaya pAmo. he prabhu ! tamArA prabhAvathI mane bhavabhavamAM nIcenI vastuo prApta thajoH 13 '(1) bhavanirveda, (2) mArgAnusAritA, (3) iSTaphalanI siddhi, (4) loviruddhano tyAga, (5) gurujananI pUjA, (6) paropakAra, (7)uttama guruno yoga, (8) gurunAM vacanonuM anusaraNa, (9) jyAM prabuddha jIvana : grAhaka yojanA sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana/AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana' niyamati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. 'prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta 'prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. . A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane pojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phorma amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa `SHREE MUMBAI JAIN YUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. ApanI zubhecchA kArI Artha sarvadA raheze ja. je A zAnayAtrA mATe amane pre2ka banI eze. dhanyavAda, AbhAra. menejara Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana sudhI mAre bhavo karavA paDe tyAM sudhI akhaMDapaNe A vastuo mane Ave che. rAgadveSarahita mahApuruSa ja jagatanA sAcA guru gaNAya. teo prApta thajo. || 2 !' jagatane sAcuM jJAna Ape che, tethI emane 'parama guru' kahevAmAM Ave che. A he vItarAga deva ! joke tamArA zAstromAM niyANa bAMdhavuM' teno dRSTie juo to ahIM paramAtmAnI mahattA ane gurunI garimA pragaTa thaI niSedha karelo che. to paNa bhavobhavamAM tamArA caraNonI sevA maLe che. Ama zrI jayavIyarAya sUtranA prAraMbhe deva ane guru pratye ananya zraddhA hojo, || 3 ||' dAkhavavAmAM AvI che. "he nAtha ! tamane praNAma karavAthI mane duHkhano kSaya, karmono kSaya, A sUtranI eka anya vizeSatA e che ke emAM ArAdhake bhautika samAdhipUrvakanuM mRtyu ane samyakatvano lAbha, ATalI vastuo prApta nahIM evI mAgaNI karI che. ArAdhakanI A yAcanAmAMthI thajo. 4 /' paramAtmAnI vizeSatA pragaTa thAya che ane e dRSTie AmAM 'jaya' "sarva maMgalomAM maMgalabhUta, sarva kalyANonuM kAraNa, ane sarva zabdathI ja zarUAta karavAmAM AvI che. jenadharmamAM indriya-jayanI dharmomAM pradhAna evuM jaina zAsana sadAkALa jayavaMtuM varte che. //5TI' apAra mahattA gAvAmAM AvI che ane AvA indriyabhavonA vijetA paramAtmA pAse zenI prArthanA karazo ? enI pAse bhavobhava evA paramAtmAnA smaraNathI sUtrano prAraMbha thAya che. A sUtramAM bhavanirveda, mArgAnusAritA, iSTaphalasiddhi, lokaviruddhano tyAga, paramAtmAne ahobhAva ane AjIjIthI, ArajhU ane arajathI prArthanA gurujanonI pUjA, paropakAra, uttama guruno yoga, gurunAM vacanonuM karavAmAM AvI che. A paramAtmA vItarAga, vI-dveSa ane sarvajJa che. anusaraNa mAgavAnuM hoya ane te paNa jeTalA bhavo karavA paDe te ene mATe jagatuguru' vizeSaNa vaparAyuM che. A jagatuguru eTale ke tamAma bhavomAM e prApta thAya tema prArthavAnuM hoya. pratikramaNa sUtranuM traNa jagatanA gurune huM svIkAruM chuM. temane jagatuguru padathI satyaniSTha zrI jayavIyarAya sUtra' e mATe viziSTa che ke jemAM paramAtmA pAse tarIke paNa svIkAryA che. AvA satyavAdI paramAtmA kadI asatya bole uparanI nava vastuonI mAgaNI karavAmAM AvI che. nahIM tethI emanuM pratyeka vacana saMpUrNa satyavAdInuM vacana che. paramAtmAnI paramAtmA samakSa koI ema kahe ke he paramAtmA! parabhavamAM mane satya vANIne vahAvanArA ane kalyANakArI upadeza ApanArA evA ATaATalI vastu maLajo' to AvI mAgaNI karavI ene niyANa guru e mAtra eka ja lokanA guru nathI, badhe jagaguru che. kahevAmAM Ave che. AvuM niyANa bAMdhavAno jaina zAstromAM niSedha . ArAdhaka ahIM paramAtmAne khAtarI Ape che ke ApanA para saMpUrNa che. prazna e thAya ke Avo niSedha hovA chatAM A sUtramAM AvI mAgaNI zraddhA ane samarpaNabhAva rAkhIza. A sUtramAM bhavobhava dharmanI zA mATe karavAmAM AvI che ? ArAdhanA thAya tevo bhAva rAkhavAmAM Avyo che. jenadharmamAM nava vastunI Ano uttara e che ke parabhava mATe sAMsArika sukhonI mAgaNI bhavobhavanI prAptinI vAta sAthe bIjI cAra vastuonI prAptinI paNa karavI teno zAstroe jarUra niSedha che, kiMtu parabhavamAM dharmaprApti vAta kare che. sAdhaka mATe e paNa Avazyaka che, kAraNa ke AmAMthI je thAya tevI mAgaNIno niSedha nathI. Ama dharmanI prApti mATe ArAdhake cAra vastuo prApta thAya che te duHkhano kSaya, karmano kSaya, samAdhimaraNa mAgelI bAbato doSarUpa banatI nathI. che ane bodhibIjanI prApti che. ane A cAre bAbata dharmasAdhanA mATenAM A sUtrano prAraMbha "jayavIyarAya! jagaguru!' evA zabdothI thAya che. zreSTha kAraNo jevI che tethI ja enI paNa paramAtmA pAse mAgaNI AmAM "jaya' zabda atyaMta mArmika che. rAga ane dveSathI sarvathA para thayelA karavAmAM AvI che. (kramaza:). vItarAga paramAtmAne e icche che, eTaluM ja nahIM paNa tyAM ja rahelo che ema kahe che. vItarAgatAmAM vijaya che ane sarAgatAmAM parAjaya che. sakala 13, bI, caMdranagara sosAyaTI, karmothI mukta thavA mATe ane akathya sukhanI prApti kAje vItarAgatA jevo jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, anya koI mArga nathI. AvA vItarAga paramAtmAne AthI ja vaMdana karavAmAM amadAvAda-380007 I pratizrI, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 33, mahammadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. 1 phona: 022-23820296. - Apano vinaMti patra maLyo. - amone ApanA prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya/AjIvana grAhakane kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 5 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. ' : A sAthe ceka/DrAphTa rUA. ............... ..............ceka/DrAphTa naMbara...... ............................. tArIkha ................. I beMka .......... ..........gAma......................................no svIkArI I | nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda. 1 nAma ane saranAmuM : rAkho ... - - - - - li...... ... E N I Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,,, ; 16 mArca, 2006 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sva. dIpacaMda tribhovatadAsa zAha TrasTa-graMthazreNI pustaka prakAzana vibhAga dvArA Aja sudhI prakAzana thayelA pustakonI yAdI 1. mahAvIra vANI : saMpAdaka : DaoN. bhagavAnadAsa tivArI 2. niSnavavAda : lekhaka DaoN. ramaNalAla cI. zAha 3. jinatattva-bhAga 1 : DaoN. ramaNalAla cI. zAhe 4. jinatattva-bhAga 2 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 5. jinatattva-bhAga 3 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 6. prabhAvaka sthaviro-bhAga 1 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 7. jinatattva-bhAga 4 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 8. prabhAvaka sthaviro-bhAga 2 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 9. ApaNA tIrthaMkaro-saMpAdaka : prA. tArAbahena ramaNalAla zAha 10. prabhAvaka sthaviro-bhAga 3 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 11. jinatattva-bhAga 5 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 12. prabhAvaka sthaviro-bhAga 4 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 13. neminAtha-rAjimatI bAramAsA : saMpAdaka : haoN, zivalAla jesalapurA 14. naladavadaMtI prabaMdha vijayazekhakRta : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 15. jinatattva-bhAga 6 H DaoN. ramaNalAla cI. zAha 16. AryavajasvAmI : pro. tArAbahena ramaNalAla zAha 17. jaina dharmanA svAdhyAya-sumana : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 18. prabhAvaka sthaviro-bhAga 5 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha, 19, jinatattva-bhAga 7 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 20. prabhAvaka sthaviro-(bhAga 1 thI 5-eka graMtha) - DaoN. ramaNalAla cI. zAha 21. jinatattva-(bhAga 1 thI 5-eka graMtha) : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 22. jinatattva-bhAga 8 : DaoN. ramaNalAla cI. zAha 23. saMskRta nATakonI kathA (bhAga-1) : prabuddha jIvana prA. tArAbahena ramaNalAla zAha 24-vaMdanIya hRdayasparza (bhAga 1 thI 4) : DaoN. ramAvAla cI. zAhe 25. prabhAvaka sthaviro (bhAga 1 thI 6-eka graMtha) : DaoN. ramaNalAla cI. zAha zrI muMbaI jaita yuvaka saMgha graMtha zreNI : DaoN. ramaNalAla cI. zAha * DaoN. ramaNalAla cI. zAha abhiciMtanA gurjara kANu sAhitya jina vacana : DaoN. ramaNalAla cI. zAha pAsaporTanI pAMkha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha pAsaporTanI pAMkhe-uttarAlekhana : DaoN. ramaNalAla cI. zAMha pAsaporTanI pAMkhe-bhAga trIjo sAMprata sahaciMtana-1 thI 15 jaya zrI ma vaMdaniya hRdayasparza-1, 2, 3 vIraprabhunA vacano 1 vIraprabhunA vacano 1/2 ni viSNuza naMdAmi ardhI sadInA Are jhulato utpAsa jaina dharmanA puSpa guccha Arya vajasvAmI ciMtana tattvavicAra ane abhivaMdanA : DaoN. ramaNalAla cI. zAha :DaoN. ramaNalAla cI. zAha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha : zrI pannAlAla Ara. zAha 1 zrI dIpabhAI vI. koThArI : DaoN. bipinacaMdra hI. kApaDiyA : pro. tArAbahena 2. zAha : zrI cImanalAla cakubhAI zAha : zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane bheTa * 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDa mATe, rUA. pAMca lAkha eka suzrAvaka taraphathI * rUA. eka lAkha zrI rAjendrabhAI e. zAha taraphathI * rUA. cha lAkha kula, Aja sudhI * zrI kizora TiMbaDIyA keLavaNI ThaMDa mATe, * rUA. 50,000/- pacAsa hajAra zrI atula ke. TiMbaDiyA mahAnubhAva dAtAone amArA aMtaranA abhinaMdana ane dhanyavAda. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sarva sabhyo A dAtAzrIonA AbhArI che. 'prabuddha jIvana' mATe kAyamI phreDa mATenI saMghe 'prabuddha jIvana nidhi'nA nAme sthApanA karI che. rUA. 25 lAkha ekatrita karavAnI nirdhAra che. A jJAna yajJamAM Apa sau guNIjanone sahabhAgI thavA vinaMti. ApanI eka eka rUpiyo uttama vicAra yAtrAne AgaLa vadhAraze, ane koInA cittamAM e savAla vicAronuM AropaNa thaze. 2. prasiddhino krama 7. zuddhakanuM nAma 4. prakAzakanuM nAma rASTrIyatA saranAmuH prabuddha jIvana (kaoNrga naM. 4, rU5 naM. 8) rajisTrezana opha nyUjhapepara rUlsa 1956 anvaye 'prabuddha jIvana'nI mAlikI ane te aMgenI mAhitI, 1. prakAzana sthAna 5. taMtrI rASTrIyatA saranAmuM 6. mAlikanuM nAma ane saranAmu 15 pramukha tema ja saMghanI kAryavAhaka samitinA sarva sabhyo : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, 385, sa2dA2 vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004. kAmacalAu saranAmu : 33, mahammadI mInAra, 14mIkhetavADI, muMbaI-400 004, mAsika. dara mahinAnI 16mI tArIkhe OM ... zrImatI nirubahana suAmabhAI Dha : : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha : bhAratIya - rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400004. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha 1. bhAratIya : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004. - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400004, huM dhanavaMta tilakarAya zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara jaNAvelI vigato mArI vadhumAM vadhu jANa ane mAnyatA mujaba sAcI che. tA. 16-3-2006 I dhanavaMta tilakarAya zAha taMtrI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. NI, 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 PAGE No. 16 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Regd. No. MH / MR / SOUTH-146/ 2006-08 DATED 16, MARCH, 2006 PRABUDHHA JIVAN paMthe paMthe pAtheya... (jIvanayAtrA daramiyAna keTalAMka evAM sAttvika jIvana prasaMgo, pAtro ane zabdo maLI jAya che ke cittamAM e ciraMjIva sthAne birAjI jAya che ane jIvana sapharamAM vAre vAre smRti upara ubharavA lAge che. AvAM prasaMgo, pAtro ane zabdo ApaNA jIvananuM pAtheya banI jAya che ane jIvananI koIka kSaNe vijaLInA jhabakAra jevuM ajavALuM pAtharI ApaNI cetanAne jAgRta ane jhaMkRta karI de che, ane cittavikAsamAM e badhAM eka motInI jema parovAI jAya che. 'prabuddha jIvana'nA chellAM pRSTa para vividha bhadrAnubhAvonA AvAM anubhUtita anya-va-takhAne pratyeka mahine abhivyakata karavAno abhigama che. sarve mahAnubhAvane AvAM sattvazIla prasaMgo, pAtra, zabdo mokalavAnuM nimaMtraNa.-taMtrI!) gharane uMbare AvI che pAThazALA dareka sAmayikanI eka vizeSa pratibhA hoya che. eno khAsa vAcaka varga hoya che. amuka sAmayiko eka sAthe ghaNA viSayone sAthe laine cAle che jyAre thoDAMka evA sAmayiko hoya che je eka khAsa viSayane laine ja kArya kare che. amuka sAmayiko AgrahI ane haThIlAM hoya che, teo eka vAra ApaNA gharamAM ane manamAM praveze ke pachI javAnuM nAma na le. je sAmayikane pastImAM na kADhI zakAya te A vargamAM Ave che. AvA sAmayiko pharI pharI vAMcavA paDe che. dara vakhate kaMIka navuM maLe che. jUnI vAtano paNa navo artha maLe che. 'pAThazALA' ATha-dasa pAnAnuM 5. pU. AcArya zrI pradyumnasUri mahArAja sAheba likhita eka viziSTa sAmayika che. 'pAThazALA'nuM paheluM darzana eka jherokSa nakala rUpe thayuM hatuM. pachI kramasara aMka maLavA lAgyAM. AgaLanA aMka meLavavAnI icchA thaI. surata ramezabhAI zAhane lakhyuM, khUTatA aMkanI jherokSa mokalI ApI. 'pAThazALA'nA ekathI pistALIsa aMka sAcavavA paDe evA enA pATha che. je divase pAThazALA dhare Ave te divasanI tAjagI vadhI jAya. mana prasanna thaI UThe. pATha zIkhavA pAThazALAmAM javuM paDe paNa A to UlaTo pravAha che. pAThazALA dharmano marma laIne ApaNA bAraNe TakorA mAre che. pAThazALAnA pistALIsa aMka sAcavIne, goThavIne mUkyA to hatA paNa e badhA chUTAM chUTAM hatAM. have e pistALIsa aMka 'pAThazALA' graMtha rUpe AvyAM tyAre to AnaMda pistALIsa gaNo vadhI jAya evuM thayuM. uttama sAmayiko jyAre graMthanuM rUpa dhAraNa kare che tyAre vadhu suMdara banI rahe che. A graMtha vAcako, mudrako, vyAkhyAnakAro, lakhanArA, saMpAdako saune ThIka ThIka khapa lAge evo che. jarmanA aneka pustako chapAya che, anu pustako niHzaMka uttama ya che, vip ** dRSTie, enI bhAja, vijaya, rajUAta, Aja su ane sajAvaTa badhuM manane ThAre evuM dareka pustakanA bhAgyamAM nathI hotuM, adhUrAM vAkyo choDI pachI TapakAMnI hAra karavI..Azcarya cihno ane praznArtha cihnonA toraNa bAMdhI devAM ?! !!! binajarUrI aMgrejI vAkyo ane zabdono mAro karavo. akAvyatva chatuM thAya evI zAyarIono chaMTakAva karavo. AvA aneka doSo dhArmika pustakonuM AjanuM sarerAza prakAzana joIne tarata najare paDe. 'pAThazALA'nI vAta nokhI che. ahIM sAphasutharI svastha bhASA che. ane evI saraLa, rasika, pramANabhAnavALI bhASAno koI paryAya nathI. jema svaccha saranAmAno vikalpa nathI tema aucityathI dhabakatI bhASAno kyAM vikalpa che ? kAvyano AtmA 'aucitya'ne mAnavAmAM Avela che tema uttama pustaka tarIke pAThazALAmAM sarvAMge kazuM najare caDe te aucitya che. dharmanI vAta mAnavatAnI pAMkha laine AvI che. jIvana jIvavAnI aneka cAvIo ahIM che. sadguNone zodhI zodhIne kalAtmaka rIte, rasataraboLa kare evI kathana selAM kAma Ave che. atizayahina ke atireka ke viSayAMtara huM ka omAM jaI ? eka eka zayarana, ine rocaka banIne AvyuM che. sukhAmukha vAta jatI hoya evI rajUAta che. A jIvana jIvavA jevuM che, A jIvanamAM utkarSa zakya che, hajI sugarAjana ahIM vase che. badhethI AzA khoI besavA jevuM nathI. evI vidhAyaka vAto ahIM vAMcavA jave che. aMgata prasaMgone pUrAM tATasthya sAthe mUkyAM che. 'hu' kyAMya kaThato nathI, vAgato nathI. viveka vagara Ama thavuM zakya nathI. raMdhara ke kayA ja che, citro che, rekhAcitro che, kALo che, AsvAda che. A banne ja paraMtu kadamAM UbharAine AvatuM, saune sparzata vistaratuM rahe che. jaina sAdhu pAse dharmanI vAto to hoja e svAbhAvika che pA jena sAbunI kAha, zAnadAra, za/jAnI samaja, rasitAno A kevAM hoI zake te ahIM jovA maLe che. vAcakane eka pagathiyuM upara caDavuM paDe evuM cuMbakIya kheMcANa ahIM che. kRtaka asaMbhava dRSTAMto nathI. pratItikaratA AgalI haroLamAM beThI che. vAmajathI vihAra karI zerIsA pahoMcatAM, vihAramAM mahArAja sAhebane je saundaryanI anubhUti thaI te emaNe 'pAThazALAmAM A rIte mUkI cheH 'paNa AnaMdanI avadhi, haju kyAM AvI hatI ! khUlatAM pILAM phUlathI lacI paDelAM AvaLa joyAM ne kudaratanI karAmata para ApharIna thaI javAyuM ! A raMgo koNa pUre che ? raMgonuM vaividhya paNa kevuM ? rAInAM phUla pILAM, kareNanAM phUla paNa pILAM ane A AvaLanAM phUla paNa pILAM. pILAzamAM tara-tama bhAva joI, kudarata para, ovArI javAya che.' (pR. 271). sAdhujIvanamAM vihAra svAbhAvika hoya paNa A anubhUti ane Alekhana kevAM AhlAdaka che ! A 'pAThazALA' samajaNane mULa maMtra mAnIne cAle che. pAne pAne samajaNanI vAto che. mAnava jIvananI vividhatA, vicitratA ane viziSTatA ahIM AlekhAI che. pada-stavana, kAvya ane muktakono je rasAsvAda che te lekhakanI sajjatAne dekhADe che. tuM bahA2Aja sAhebanA lekhananI cIvaTa tevI ja saMpAda# ! ramezabhAI zAhanI saMpADhIya sUjha eMjI nA bhAra nIcuM meMI ja nada tame rasika ho e ja pAThazALAmAM praveza meLavavAnI eka mAtra zarata che. paMdara vibhAgomAM jJAna bAga khIlyo che. hitanI vAto che, ciMtananI paLo che,. dAdAnA virSanI prasAdI che, yunivarsanuM pAna para che, zrAvaka-zrAvikAonAM vananA uttamanuM Alekhana che, avA anya kare evI che, vahIvaTadAra kevo hoya te paNa ahIM jovA maLe che. zabdakathA che, citrakAro, chabIkArono meLo che. gharane uMbare Avela 'pAThazALA' graMthane uMbarethI ure sthApIe. A graMtha kabATanI nahi kALajAnI zobhA banI raheze. gulAba deDhiyA Printed & Published by Nirubahen S. Shan on behalf of Shi Mumball Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dada Konddev Cross Road, Bycuis Mumbai 400 027 And Published at 385 SVP Rd. Mumbai-400004, Temparary Add.: 35, Mohamadi Minar, teh Khotwadi. Mumbai-400004 to 23820296 Editor Dhanvanti Shan Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T * # # zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra # # prabuddha jIvana || chUTaka nakala rUA. 10/- tA. 16 me, 2006 vArSika lavAjama : rUA. 125/ 1 ' , jina-vacana dharma zravaNa soccA jANai kallANaM soccA jANai pAvagaM / ubhayaM pi jANai soccaM jaM cheyaM taM samAyare / / -vaivAniva-4-22 dharmane sAMbhaLIne manuSya kalyANakArI zuM che te jANe che. vaLI te dharmane sAMbhaLIne pApa zuM che te jANe che. Ama dharmazravaNa dvArA te baMnene jANIne je zreya hoya che tenuM teNe AcaraNa karavuM. dharma sunakara manuSya kalyANa kyA hai yaha jAnatA hai aura dharma sunakara hI pApa kyA hai vaha bhI jAnatA hai / isa taraha sunakara ye donoM jAne jAte haiM / una meM jo zreya hai usI kA vaha AcaraNa kare / After listening to the scriptures, a person knows what is good and what is sinful. Thus, knowing both these through listening to the scriptures, one should practice what is beneficial. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita nina-vagha mAMthI) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jIvana 16 me, 2006 bAmaLa bhuttA bhogA bhatA bhaccA, vitiNNA ApadAsu me / vItaddaro vItakhilo va jhAyati udaggA davikhaNA dinnA, adho pajhvabalI katA / / tato rati paramataraM na vindati / / upadvitA sIlavanto, sajhjhatA brahmacArayo / / thara thai 525 yadatthaM bhogaM iccheyya, paNDitA dharamAvasaM / jyAre koI sAdhaka koI parvata-pradezanI giri-guphAmAM nirbhaya so me attho anuppato, kataM ananutA piyaM / / ane nibaMdha thaIne samyaka rUpathI Azrita thAya che ane potAnA etaM anussaro macco, ariyadhamme Thito naro / vitarkone zAMta karI le che to enAthI vadhIne paramAnaMdanI anya koI, idheva naM pasaMsanti, pecca sagge pamodatI vi / / anubhUti hotI nathI. aMguttaranivA, 4/7/1 dhamma care sucaritaM na taM duccaritaM care / meM mArI saMpadAno svayaM upabhoga karyo ane mArA Azrito tathA dhammacArI sukhaM seti asmi loke paramhi ca / / nokaronuM bharaNapoSaNa karI temanI surakSA karI. urdhva-agra dakSiNAo mU5 13/3 dIdhI. paMcabali dIdhA (pAMca prakAranA dAna-karma karyA. meM zIlavAna, sucarita dharmanuM AcaraNa karo. durAcaraNathI baco. dharmacArI A saMyamI brahmacArIonI sevA karI, temanuM poSaNa karyuM. koI paNa loka ane paraloka baMnemAM sakhaparvaka rahe che. samajadAra gRhastha eTale to bhogasaMpadAnI kAmanA kare che. mArI dhamapada 13/3 kAmanAo pUrI thaI. meM badhAM kAma AvAM ja karyA, jenA phaLasvarUpa anamijjhatu vihareyya avyApanna cetasA / mane anutApa nathI thato. sarvo ekaggacittassa ajjhataM susamAhitaM / / Ama potAnAM satkarmonuM smaraNa karatAM karatAM sadguhastha maMguttaranivAya - 4. 3. 9, dharmendra surA AryadharmamAM sthita thAya che. te A lokamAM prazaMsita thAya che ane lobharahita cittathI vihAra karo. vaLI maryA bAda svargamAM pramudita thAya che. krodharahita cittathI vihAra karo. yadA vitakke uparundhiyatvano, smRtimAna cittathI vihAra karo. nagantare nagavivaraM smssito| adhyAtmamAM susamAhita rahIne ekAgra cittathI vihAra karI ! kuti raka che 10 viSaya sUci kartA pRSTha naMbara cApanIya saMpradAya vize AdhArabhUta graMtha DaoN. ramaNalAla cI. zAha jIvanane prabuddha banAvavA jahematazIla 'prabuddha jIvana' tetrI zrI ramaNabhAI zrI vijayakIrtisUrIzvarajI mahArAja 4 pro. viSNuprasAda 2. trivedI Do. raNajita ema. paTela "anAmI' 5. gujarAtI vizvakozanA 21mA khaMDano lokArpaNavidhi zrI mathurAdAsa TAMka zrI devacaMdrajI racita zrI supArzva jina stavana zrI sumanabhAI zAha mukti' (vyaktigata ke sAmAjika)nA hetu mATe jena tattvadarzanano abhigama : anekAntavAda, aparigraha ane ahiMsA zrI gaNapati mahetA jaina pAribhASika zabdo Do. jitendra bI.zAha tAsaLIvALA bAbA DaoN. dhanavaMta tilakarAya zAha prabuddha jIvana : grAhaka yojanA bhAratamAM ' paradeza 1 varSanuM lavAjama rU. 125/- U.S. $ 9-00 3 varSanuM lavAjama rU. 350/- U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/- U.S. $ 40-00 AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S.$ 112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000- U.S. $ 100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to "duhitA" ane "dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA uMmarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rUA.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvaramAM 'prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suSa kiM bahunA...? * ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. | menejara Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 varSa (50) + 1700 aMka: 5 0 tA. 16 me, 2006 : * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0. praDha jIvala 00 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.125/-00 chUTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI: dhanavaMta ti. zAha cApanIya saMpradAya vize AdhArabhUta graMtha I DaoN. ramaNalAla cI. zAha (haoNspiTalamAM jatAM jatAM pU. sAhebe potAnI phAIlamAMthI 'prabuddha jIvana' mATe A lekha jUdo tAravIne mUkyo hato. paraMtu sAheba pAchAM na AvyA. Akhare to vyakti akSarathI ja amara che, ane e ApaNI pAse mUlyavAna mUDInI jema che. sAheba mane haMmezAM kahetAM ke anukULatA hoya tyAre cAra-pAMca lekho lakhIne 'sTokamAM taiyAra rAkhavA, jethI koI kAma AvI paDe to chellI ghaDIe manane doDAvavuM paDe. sAheba Avo . bharapUra sToka mUkI gayo hota to ApaNane keTalo badho lAbha thAta ? nAdurasta tabiyata hovA chatAM sAheba chelle chelle to sUtAM sUtAM DhIMcaNane peTa upara rAkhIne lekho lakhatAM hatAM ! vidyA ane "pra.jI. " pratye eozrIno Avo samarpita bhAva hato. sAhebano A amUlya lekha ahIM prastuta karyo che. A saMpradAya vize jena samudAyamAM ghaNAM ajJAta haze. huM paNa emAMno eka chuM. AvI alabhya mAhitInuM darzana karAvavA mATe ApaNe sau pU. sAhebanA RNI chIe. jema jema eozrInI phAIlamAMthI lekho prApta thaze ema ahIM 'prabuddha jIvana'nA vAcako mATe prastuta karatAM rahevAno amane AnaMda thaze. pU. sAhebane namana-dha.) jainonA vizALa sAmAnya janasamUhe, are keTalAye muni bhagavaMtoe ApI zakAya. lekhake e vAta daSTi samakSa rAkhIne, taTasthatApUrvaka A paNa yApanIya' zabda nahi sAMbhaLyo hoya, to teone jainonA pApanIya graMthanuM lekhanakArya karyuM che je mATe teo abhinaMdananA adhikArI che. saMpradAya vize jANakArI kyAMthI hoya? jenomAM bhUtakALamAM yApanIya lekhake A graMtha cAra mukhya adhyAyamAM lakhyo che. prathama adhyAyamAM nAmano eka moTo saMpradAya thaI gayo ane e saMpradAya jenonA dhArmika "pApanIra' zabda kevI rIte Avyo ane enA arthanI tathA saMghanI tathA sAMskRtika vikAsamAM bahu moTuM kArya karyuM hatuM e jANavuM jeno utpattinI carcA karavAmAM AvI che. bIjA adhyAyamAM yApanIya saMghanA mATe atyaMta Avazyaka che, kAraNa ke sthUla tathA sUkSma ahiMsAne varelA gaNa tathA anvayanI vicAraNA karavAmAM AvI che. trIjA adhyAyamAM jainonA be mukhya saMpradAyo-digaMbara ane zvetAmbara vacce hajAreka yApanIya sAhityano savistara paricaya karAvavAmAM Avyo che. cothA varSathI visaMvAda cAlyo Ave che. A be saMpradAyo vacce susaMvAdI adhyAyamAM yApanIya saMghanI viziSTa mAnyatAono yathArtha khyAla sagnavaya kArya karavA mATe 'pApanIya' saMpradAyano udbhava thayo ane ApavAmAM Avyo che. e saMpradAye saikAo sudhI khuda jenomAM ja bhagavAna mahAvIre prabodhelI pApanIya saMgha IsvI sananI bIjI zatAbdIthI paMdaramI zatAbdI ahiMsAnI bhAvanAne dRDha karavAnuM saMgIna kArya karyuM hatuM. sudhI, ema saLaMga 1400 varSa sudhI vidyamAna rahyo hato. ATalA yApanIya saMpradAya vize koIka jijJAsune kyAreka jANavAnuM mana sudIrgha kALa sudhI enuM astitva TakI zakyuM enuM kAraNa enI thAya, paraMtu e mATe kazI AdhArabhUta mAhitI sulabha nahotI. DaoN. samanvayabharI udAra dRSTi hatI. A saMghe zvetAmbara ane digaMbara saMpradAya sAgaramalajI jene e viSayamAM aneka graMthonuM adhyayana karIne, vacce yojaka kaDInuM kArya karyuM hatuM. zvetAmbara ane digaMbara saMpradAya taTasthatApUrvaka sUkSma avalokana karIne A daLadAra saMzodhanagraMtha taiyAra vaccekaryo che, je jijJAsunI IcchAne have sArI rIte saMtoSI zake ema che. (5) vA pratthAra tAmara mArAmAM je 35tartha mahAvIra . DaoN. sAgaramalajIe to yApanIya saMpradAya vize eka nAnI pustikA TvhAra, vivAda A ita va 3nne varatA hai? lakhavAnuM vicAryuM hatuM, paraMtu kevA saMjogomAM, cAra varSanA parizramapUrvaka (6) vA grantharane mane avaya i ulleg kiyA hai A graMtha lakhAyo che eno rasika vRttAnta emaNo graMthamAM lekhakIya ra leTUT thI thApanI mahi sarvAzvata hai? nivedanamAM Apyo che. DaoN. sAgaramalajIne zvetAmbara paraMparAnA " (2) (7) kyA usa grantha kA sambandha una AcAryoM se hai, jo zvetAmbara AgamagraMthono abhyAsa to barAbara hato ja, paraMtu yApanAya saMpradAya jApanIjha ke parvanA dehai? vize lakhavuM hoya to baMne paraMparAnA AdhAragraMthono vyavasthita abhyAsa (8) kyA grantha meM aisA koI viziSTa ullekha hai, jisake AdhAra para hovo joIe. eTale emaNe digaMbara saMpradAyanA graMthono paNa A dRSTikoNathI pharIthI barAbara abhyAsa karI lIdho ke jethI potAne potAnA use yApanIya paraMparA se sambandhita mAnA jA sake? A lekhanakArya mATe yogya sajajatA ane adhikAra prApta thAya. AvA (e) kyA usa grantha meM kSullaka ko gRhastha na mAna kara apavAda che saMvedanazIla viSaya para lakhavA mATe lekhake potAnAM sAMpradAyika pUrvagraha IRTHIRT muni T hai? ke abhinivezane choDavAM paDe, to ja aitihAsika tathyone yogya nyAya (10) vathA 34 grantha meM hajI ya vRddha muni je pAtrAH meM 3/4 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 me, 2006 lAkara dene kA ullekha hai? yathArtha nyAya Apyo ja che, paNa vAMcakane to emAMthI bIjI aneka A niyamo jotAM jaNAze ke lekhake keTalI badhI zAstrIya, vyavasthita, bAbato vize paNa sArI jANakArI maLI rahe che. A badhAmAM sauthI tarkapUta vicAraNA karI che. acalakatva vize paNa emaNe aitihAsika mahattvanI vAta to e che ke teo kyAMya paNa sAMpradAyika abhinivezamAM ane bhaugolika saMdarbhamAM, graMtho, abhilekho, pratimAo vagereno sarI paDatA nathI. emanI samudAra mAdhyastha dRSTi emane ane emanA AdhAra ApIne talasparzI mImAMsA karI che. A graMthane gaurava apAve evI che. e badala teo ApaNA Ama DaoN. sAgaramalajIe yApanIya saMgha vize eka vizALakAya abhinaMdananA adhikArI che. * * * adhikRta graMtha Apyo che. e mATe emaNe jena ane bauddha paraMparAnA 301, trideva naM.1, bhakti mArga, keTalA badhA graMthono abhyAsa karyo che ! emaNe potAnA viSayane to muluMDa (pazcima), muMbaI-400 0980. jIvanane prabuddha banAvavA jahematazIla "prabuddha jIvana'nA taMtrI zrI ramaNabhAI I pravacana prabhAvaka pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja ramaNabhAI ghaNA samayathI mArA paricita hatA. avAranavAra maLatA. hatuM tene dharmakathAnuyoga ane caraNakaraNAnuyoganA nirUpaNane paNa sAro samaya laIne AvatA ane sAro samaya mAgatA. jJAnagoSThI samAvI vistRta karAyuM. AnA kAraNe "prabuddha jIvana"nI lokapriyatAmAM ' thatI. vAcana-svAdhyAyamAM maLelA jJAnAmRganuM AdAna-pradAna thatuM. ThIka ThIka vadhAro thayo hato. umaramAM mArA karatAM eka peDhI jeTalA moTA hoI anubhavanI ghaNI dIkSA, bALadIkSA, sAdhusaMsthA, tIrtho, mUrtipUjA, anuSThAno, vAto emanI pAse thI mane jANavA maLatI. to Agama utsava-mahotsavo, svAmivAtsalyo jevI Atmahitakara je je adhyayana-adhyApanano adhikAra zramaNa na hoI e nA AcaraNAonA ekAMgI virodhamAM zaktino apavyaya thato hato tene rahasyo-paramArtha meLavavAnI jijJAsA teo dharAvatA. e aMgenA prazno rokI ramaNabhAIe vidhAyaka kAryanA maMDana mATe taMtrI sthAnano upayoga karatA ane guru bhagavaMtonA AmnAyathI jANelI AgamavANI ame karyo. eka ja vAkyamAM kahevuM hoya to ramaNabhAIe e patrano kAyAkalpa temane pIrasatAM. teo paNa te sAMbhaLI AnaMdavibhora thaI jatA. karI batAvyo. teo pAdarAnA vatanI hatA. temanA pitAzrI cImanabhAI pU. gurudeva ramaNabhAI kAMI sAdhu-saMnyAsI na hatA. e saMsArI zrAvaka ja vyAkhyAna vAcaspati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI hatA chatAM AjanA zrAvakomAM je jJAna meLavavA pratye udAsInatA dekhAya mahArAjazrInA sAMsArika avasthAnA sahAdhyAyI hatA. pUjyazrInI che te temanAmAM na hatI. ati vRddha vaya thaI tyAM sudhI teo bhaNatA jIvananI prAraMbhika aneka ghaTanAonA teo sAkSI hatA, ghaNAM evA rahyA, navuM zIkhatA rahyA, roja vAMcatA rahyA ane niyamita lakhatA prasaMgo hatA ke jenI jANa bhAgye ja koIne hatI tenI vigato teo rahyA hatA. jANatA. temanI pAsethI jANelI te prasaMgAvalIne ramaNabhAIe mArI emaNe mAtra lekho ja lakhyA nathI paNa aneka viSayanA pustako samakSa varNavI hatI. te sAMbhaLI huM paNa khUba ja saMvedanazIla ane paNa AlekhyAM che. adhyAtmasAra ane adhyAtma upaniSada jevA bhAvavibhora banI gayo hato. nyAyAcArya nyAyavizArada pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanA - pUjyazrIno samAdhipUrNa svargavAsa thayA pachI ramaNabhAIe teonA prauDha graMthonA anuvAdo paNa temaNe karyA che, je Aje adhyayananA jIvana prasaMgone sAMkaLatuM suMdara jIvana-caritra lakhI 'prabuddha jIvana'nA graMtho banI gayAM che. taMtrIsthAnethI pragaTa karyuM tyAre ghaNAne te prasaMgo jANavA maLyA hatA. ramaNabhAI bolatAM ochuM paNa je bolatAM te bhAra daIne. emAM - ramaNabhAInA jIvanamAM ane lakhANamAM cokasAI hatI. teo je anubhava bhaLato. sAmo ya khuza thAya evuM jJAna ApatA. emanI paNa lakhatA te aMgenuM vizALa vAcana temaNe karI lIdhuM hoya, e vANI haiyAne sparzatI. zAstranA bhAvone sva jIvanamAM jIvavA-utAravA aMgenA aneka saMdarbha graMtho joI-tapAsI tenAM TAMcaNo meLavyA hoya, teo prayatnazIla che tema temanI sAthenA vArtAlApathI jaNAtuM. lekhanA pratyeka vidhAno (mudAo) zAstrAdhAra sAthe lakhAyA hoya, temano vyaktigata satata paricaya jo ke mane na hato. tenA kAraNe gahana viSaya hoya chatAM zailI saraLa hoya, vidvAna ke sAmAnya bodhavALA temanA dainaMdina jIvananI ArAdhanA, sAdhanA ke parivAra vyavahAra vAcakane samAna rIte grAhya thAya tevI rIta-bhAta hoya. Adi bAbato aMge mane khAsa jANakArI na hatI. chatAM temanI sAtheno eka samayanuM prabuddha jIvana eTale zAstrIya ane zAstrasApekSa TUMkI vArtAlApa paNa temanI AMtarika bhUmikAno aNasAra ApI jato AcAra-vicAra sAme jaMge caDeluM sAmayika, mATe ja yuvaka saMghanA hato. mukhapatra rUpe enuM sthAna gaNAtuM. enA kAraNe AcAracusta, emanI jinabiMbo ane jinamaMdiro pratyenI zraddhA, zrI siddhAcala zAstrasApekSa vicAradhArA dharAvanAra vargamAM enuM calaNa nahIMvat hatuM. girirAja Adi zAzvata-azAzvata tIrtho pratyenI bhakti, zramaNa pradhAna ramaNabhAInI jyArathI A sAmayikanA taMtrIpade varaNI thaI tyArathI caturvidha zrIsaMgha pratye samarpitatA, suvidita AcArya, upAdhyAya, emaNe dhIme dhIme chatAM makkama pagale "prabuddha jIvananA mALakhAmAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto sAtheno vinaya-viveka ane aucityabharyo dharakhama pheraphAra karyA. zraddhAtattva je Aja sudhI lagabhaga adazya hatuM vyavahAra, pistALIse Agamo ane enI paMcAMgI temaja tenA AdhAre tenI pratiSThApanA karI. lakhAyelA anekAneka graMtho pratyeno Adara, jJAnAbhyAsa, satata navuM kevaLa zuSka tarkanA badale sutarkane sthAna apAvA lAgyuM. samakAlIna bhaNavA-jANavAnI tAlAvelI, alpakaSAya, alpahAsyAdi, vRddha uMmare pravAhonI samIkSA je kevaLa buddhi prAdhAnyathI karAtI hatI tenA badale paNa bIjAne kAMIka bodha pamADavAno bhAva, sAmAyika-pratikramaNAdika zAstranA saMdarbho ane prAcIna praNAlikAone paNa lakSamAM levAnuM parama hitakArI kriyAnI rUci. A ane AvA aneka guNonA kAraNe zarU thayuM. dravyAnuyoganI pradhAnatAnA kAraNe je sImita vAcaka vartuLa teo sAmAnya zrAvaka karatAM saheje judA tarI AvatA hatA. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 me, 2006 prabuddha jIvana emanAM lakhelAM pustako prakAzita thatAM tyAre teo tenI nakala ApavA rubaru AvatA. rubaru na ja avAtuM to koI sAthe mokalatA. emAM koI truTi rahI hoya, mArgaviruddha lakhAyuM hoya to parimArjana karI ApavAnI vinaMtiSa karatA. 'prabuddha jIvana'nA aMko paNa mane kAyama maLyA kare evI tajavIja emaNe karelI. emano svargavAsa thayAnA samAcAra paNa mane to 'prabuddha jIvana'mAMthI vAMcavA maLyA. emanI dharmapatnI suzrAvikA tArAbenanI emane lekhana ane dharmadhyAnAdi kAryamAM pUrI sahAya hatI. emAM 5 lakhelA pustako, lekho, karelAM pravacano AdinI saMkhyA ane sta2 jotAM A hakIkatano svIkAra karavo ja paDe. temano AtmA jyAM hoya tyAM nizcaya-vyavahAranA samanvayAtmaka vanayAtmaka, prabhAza pratiSThita evA jinendra zAsanane pAme ane enI ujvaLa A2AdhanA dvArA zAzvata siddhisukhane pAme evI kAmanA sAthe 'prabuddha jIvana'nuM bhAvI mALakhuM zrIyuta ramaNabhAIe pAtharelA cIlAne anusarIne ja AgaLa varSa; e dvArA sakaLa saMghanuM suMdara zreya sAthe e ja abhilASA.' *** pro. viSNuprasAda ra. trivedI jJa DaoN. raNajita ema. paTela anAma sane 1947 mAM meM mArA bIjA kAvyasaMgraha 'cakravAka'nIpresa-kopI taiyA2 ka2Ine kazI paNa oLakhANa vinA enI 'prastAvanA' lakhavA pro. vi. 2. trivedI sAhebane vinaMtI karI. emano patra Avyo ke mAre 'cakravAka'nI presa kopI temane mokalI ApavI. ne thoDAka ja samayamAM emo 'cakravAka' mATe prastAvanA lakhI dIdhI. enI zarUAta A pramAI cheH 'cakravAka'nA kravi raNajitabhAI paTela (anAmI)no mane emanA kArbo dvArA ja paricaya thayo ane e parizaya sukhada che. alabatta evA paricayamAM maitrInI satatatA nathI. urmikAvyo eTale ja kSaNonI mUrtio ane chUTI chUTI kSaNonA paricayathI kavinA samagra vyaktitvano to kevaDo paricaya thavAno ! paNa e kSo sAmAnya kSazo nathI. koI kSA UMDANamAMthI AvatuM kumuda che; koI UMce UDato kalpanAtaraMga che. je kSaNomAM kavi vadhumAM vadhu ane pUrNaparNa jIvana che tenI AnaMdadASI paricya A saMgrahamAM thAya che. zrI paTelanAM kA paDelI chApa koI ciMtanIya vidyAvyAsaMginI paDe che. zrIrAjitabhAI paTele praziSTa arthalakSI zailI grahI che ane temAM ekaMdare sa2LatA, suzritA ane cArutAno yoga sAdhyo che. sAdI ghaTanA tarapha paNa bhInI kavi dRSTithI jovAnI temane Teva che. ane lAgaNInA saMkula svarAne spaSTatAe vyakta karavAnI temane AvaDa che. adyatana kavi pharI pAcho hRdayaMgama gIta gAto thayo che enI pratIti paNa zrI paTelanAM gItomAM thAya che. gujarAtI gItanuM pAraMpArika svarUpa, tenuM racanAtaMtra temaNe sAdhyuM che ane sa2La ghATamAM gaMbhIra bhAva- biMdu mUkavAnI nAnAlAlIya kalA temaNe upAsI che. nisarga sAthe tadAkAratAnI, koI bhUtakALamAM dRSTipAta karatuM yAda Ave che ke pro. trivedI sAhebanuM prathamavAra meM nAma sAMbhaLyuM mArA mitra pro. yazavaMtabhAI zukala pAsethI...sane 1937 mAM. yazavaMtabhAI, trivedI sAhebanA gAma umareThanA, eka ja jJAtinA. suratanI ema.TI.bI. kaoNlejamAM yazavaMtabhAI ma. trivedI sAhebanA priya ziSya hatA. amadAvAdano 'gujarAta samAcAra' dainika ane aThavADika 'prajAbaMdhu'mAM tyAre zrI cunIlAla vardhamAna zAha (sAhityapriya), zrI guNavaMtarAya AcArya, zrI yazavaMtabhAI zukala, zrI bhogIlAla sAMDesarA, zrI prabhAtakumAra gosvAmI ne huM nokarI karatA hatA. sane 1938 thI 1944 mAM, huM gujarAta kaoNlejamAM bhaNato hato. tyAre te kALanA traNa sArA vivecako...eka ja rAzinA. 'zrI' nI kora vikTarI...te pro. viSNuprasAda 2. trivedI, pro. vijayarAya vaidya ne pro. vizvanAtha nAla bhaTTa. A koca prophesara-vivecakonA nAmathI ne kAmathI huM thoDo paricita hato. pro. anataMrAya rAvaLanI vivecaka tarIkenI pratiSThA te kALe pelI tri-puTI jeTalI jAmelI nahIM. ane 1938 mAM, prI. rAvaLa sAhebe emano prathama huMkha mA prathama kAvya saMgraha "kAvya saMhitA'nI prastAvanA rUpe lakhyo.. parama caitanyanA, koI parama satyanA bhaNakArAnI virala pI temaNe thoDAMka suMdara gItomAM DhALI che. manuSya mAtra vAmana che, paNa tene jeTale aMze virATanI choLa aDI jAya, jeTaluM sauMdarya biMdu maLI jAya teTalI tenI kRtArthatA. zrI paTelane anaMta satya ane sauMdaryanI choLa vadhAre ane e abhilASA sAthe temanA A cakravAka' mATe temane abhinaMduM chuM.' pro. trivedI sAhebe emanA kathananA samarthanamAM keTalAMka kAvyo ne avataraNo TAMkyAM che teno prastA2bhaye ullekha karyo nathI. prathama kokila"phUjana ne pachI suoga ne sadbhAgya hoya to darzana. sane 1939 mAM pragaTa thayela emanA vivecana saMgraha 'vivecanA' e mArA manano kabajo laI lIdho. 'vivecanA' meM anekavAra vAMcyo haze. paNa kIkeza-darzana to thayuM sane 1949mAM jUnAgaDha khAte.... jyAre teo adhivezanamAM sAhitya vibhAganA pramukha tarIke varaNI pAmyA tyAre. prazAsabhara mastakanuM rakSaNa karato viziSTa prakArano pheMTo, sApArA phremanAM cazmAM, caNamAMmAMthI agamyane tAkatI vedhaka AMkho, paheravAnAM kolara dekhAya enA upara lAMbA koTanAM baTanavALAM kolara, cIpIne pahereluM jhINuM dhotiyuM, pagamAM dezI caMpala, dhatIM sAdhAraNa kadanI kAyA ne mukha paranI zAnta prasannatA...mane gamyAM. avakAza maLatAM page lAgI 'cakravAka'nI 'prastAvanA' mATe AbhAra vyakta karyo. eka vatsala vaDIla ke pitAnI jema mAre mAthe AzIrvAdA hasta mUkI baro paMpALyo. eka samaye teo goLa, kALI TI pI pI paNa mane gujarAtI sAhityanA traNa diggajonA pheMTAvALI chabIo khUba ja prabhAvaka lAgI che. kavivara nhAnAlAlanI, rASTrIya zAyara meghAIbhAinI ane madhudarzI vivecaka zrI viSNuprasAdanI. mArA pitAjI pakSa trivedI sAheba jevI pheMTo bAMdhatA-laTakato cheDo. nhAnAlAla ne maiyAbhAinA DaeNTA viziSTa prakAranA hatA-pradezabheda darzAvatA ne rUAbamAM vRddhi karatA. trivedI sAheba sAthe prathama pratyakSa paricaya sane 1949 mAM thayo tyAre peTalAdanI kaoNlejomAM hatI. sane 1950 mAM huM naDiyAdanI kaoNlejomAM garyA. tyAM jaIne prathama kAma prabodhamUrti zrI govardhanarAmanA nAmanI 'govardhana sAhityasabhAnI sthApanA karIne enA upakrame cAMnaDiyAdanA bA sAkSaro...zrI go. mA. tripAThI, abaida mArgapravAsI zrI maLizalAla dvivedI ane mastakavi bAlAzaMkara kaMthAriyAnI janma-zatAbdIo ujavI. e zatAbdIo ujavatAM pUrve gujarAtanA moTA bhAganA sAkSarone pravacano ApavA mATe AmaMtralA....jevA ke zrI kanaiyAlAla munazI, zrI ramajAtAla va. desAI, pro. viSNuprasAda trivedI, kavi suMdaram, kavi umAzaMkara joSI, kizanasiMha cAvaDA, jyotIndra dave, vizvanAtha ma. bhaTTa, vijayarAya vaidya, yazavaMta zukala, pra. esa. Ara. bhaTTa, maMjulAla majamudAra, yo~dhara mahetA, zAMtilAla ThAkara, bhogIlAla sAMDesarA vagere. A badhAM pravacano daramiyAna zrotAonI saMkhyA ochAmAM ochI pAMcasothI vadhu mAM vadhu do Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha rajIvana 16 , 26 sudhInI rahetI. ghaNIvAra 'TAuna hola" hAno paDato. trivedI sAheba nasIbadAra nahotA ja. prakAMDa vidvAna, prajJAvAna prophesara hatA paNa jene prabhAvaka vaktA kahIe pro. ba. ka. ThAkore pratibhA bIjanI mAvajata' nAme eka suMdara tevA teo nahotA. temaNe "sAhityakAra gAMdhIjI upara vidvatApUrNa lekha lakhyo che jemAM temaNe 26-27 sAlanI vaye gujarI gayelA vyAkhyAna ApeluM ne zrotAonI saMkhyA ne zistathI khUba ja prabhAvita traNa zaktizALI sAhityakAro (kalApI, malayAnila ne gajendra buca)nI thayelA. AvaDI moTI saMkhyA samakSa teo bhAgye ja bolyA haze ! A carcA karI che. zarIra saMpattinI bAbatamAM kamanazIba paNa pratibhAbIjanI pachI teo sAkSara zrI govardhanarAmanuM makAna jovA gayelA. ne vayovRddha mAvajata karavAmAM pro. trivedI sAheba jevA ko'ka ja viralA! adyatana kavi-citrakAra zrI kulacaMdabhAIne darzane paNa gayelA. naDiyAdamAM teo thiyarI pramANe jinsa ke rASTrIya AyuSyaaMka (nezanala spaina opha bhaNelA paNa govardhanarAma pratye teo kaoNlejakALathI ja prabhAvita thayelA. lAipha)nI jema kuTuMbanA AyuSyaaMkano lAbha ke geralAbha je maLyo amadAvAdanI gujarAta kolejamAM jyAre teo bhaNatA hatA tyAre hoya te paNa eka vastu cokkasa che ke trivedI sAhebe rajamAtra pramAda AcAryazrI AnaMdazaMkara dhruvanA pramukhapade temaNe "sarasvatIcaMdra' graMtha karyA sivAya, ataMdra jAgRtithI emanI nabaLI tabiyatane jALavIne upara aMgrejImAM vyAkhyAna ApeluM. emanA lekhananA meja para teo dIrghajIvana jIvyA che. emane huM anekavAra maLyo hoiza, sAhitya zrI go. mA. tripAThI ane na. bho. di.no phoTo rAkhatA. gujarAta kAryakramo aMge ane yunivarsiTInA kAmo aMge paNa meM sadeva joyuM che yunivarsiTInI zrI go. mA.tripAThI vyAkhyAnamALAnA prathama vyAkhyAtA ke koI bAbatamAM kazI ja utAvaLa nahIM....eka pagano Thora karIne tarIke temaNe sane 1960 mAM vyAkhyAno ApelAM-prabodhamUrti zrI bIjo pAya upADIejI..eTaluM ja nahIM paNa be paga eka ja pagathiyA govardhanarAma' graMthastha thayela che. upara goThavAya nahIM tyAM sudhI enDeya paga upADavAno nahIM. suratamAM naDiyAdathI zarU thayelo amAro A saMbaMdha sane 1958 mAM huM emano "maitrI' baMgalo ne amadAvAdanI 'saddha sosAyaTI'mAM paNa vaDodarAnI ma. sa. yunivarsiTImAM Avyo ne sane 1977 mAM nivRtta emano baMgalo, zrI yazavaMtabhAI zukala ne pro. anaMtarAya rAvaLa thayo tyAM sudhI...emanA avasAnakALa sudhI rahyo. mArA nivRttikALe sAhebanA paNa tyAM baMgalA. e baMneya mahAnubhAvoe mane kaheluM ke pragaTa thayela "saMbhAraNuM"mAM temaNe lakhyuM che : pro. raNajitabhAI paTelane amadAvAdanA baMgalAne dhAbe teo kevaLa eka ja vAra gayelA ne te huM naDiyAdamAM maLyo tyAre eka prasthAna vRttivALA, taravaratA, page cAlIne pagathiyAM caDhelA nahIM paNa emane khurazImAM besADIne vidyAvyAsaMgI juvAna tarIke meM oLakhelA. 19 varSa temaNe mahArAjA , dhAbe laI gayelA. Rtu game te hoya paNa gaLe maphalara to zivajInA sayAjIrAva vizva-vidyAlayamAM adhyApaka tarIke ucca kakSAnI sevA ApI ghareNAnI jema hoya ja. are game te RtumAM bI.e., ema.e.nA vargo tathA sarva sAMskRtika pravRttimAM ulaTabhera bhAga lIdho tethI teo letA hoya paNa oraDAnAM badhAM ja bArIbAraNAM baMdha karIne. emanI gujarAtamAM jANItA thayA. mo. paTela gujarAtI vibhAganA adhyakSa prakRtithI paricita vidyArthIone AmAM kazuM ja asvAbhAvika ke thayA. vidyA prApta karI ane vidyA ApI. kavitA lakhI ane kavitAnuM asAmAnya lAgatuM nahotuM. lAkho rUpiyAnI rolsa roya hoya paNa vivecana karyuM, paNa e badhAM ujjavaLa kAryamAM sauthI mahattvanuM kArya mAMhya lAkaDAM ne kolasA bharIne 'rapha roDa para "phalI' calAvavAmAM adhyApaka tarIkenuM che. anekAneka vidyArthIone preraNA ane mArgadarzana Ave to enuM AyuSya paNa AvI rahe. trivedI sAheba yaMtra ne jIvana ApavAmAM temanAM jJAna, vivekabuddhi, kavinI saMvedanazIlatA ane yaMtranuM A satya barAbara samajI gayelA ne TheTha sudhI zistabaddha rIte asAdhAraNa utsAhano viniyoga thayo che. zrI raNajitabhAI paTelamAM tenuM pAlana kareluM. adhyApakano eka Adarza huM jouM chuM.' ('saMbhAraNuM pR. 2') patra vyavahAranI bAbatamAM co kasAI ne niyamitatA to sane 1949 mAM, jUnAgaDha sAhitya pariSadamAM meM prathama vAra trivedI viSNubhAInAM ja. nUtana varSe aneka patro Ave te darekane koIka ne sAhebanuM darzana karyuM tyAre temanI uMmara 50 sAlanI hatI. koIka saMskRta, aMgrejI ke gujarAtI sUkti-subhASita sAthe sAlamubAraka (janma-4-7-1899) e pachI to teo khAssA cAreka dAyakA ne nUtana varSAbhinaMdana pAThave. vahelI take svIkArAya. pahoMca ane jIvyA. sane 1921 mAM eTale ke bAvIsa varSanI vaye teo suratanI yogya pratibhAva pAThave ja. moTe bhAge kArDa lakhe paNa jo kArDamAM paryApta ema.TI.bI. kaoNlejamAM aMgrejInA adhyApaka tarIke joDAyA. sane 1949 abhivyakti na thatI hoya to kArDa naMbara be taiyAra ja hoya. kArDanI pahelAMnI emanI kaoNlejakALanI chabIo meM joI che paNa mArA cittamAM sAdhAraNa khAlI rahelI. be bAju paNa nahInA akSare bharI de. huM mAnuM e manI zarIra saMpattinI kyAreya sArI chApa paDI nathI. chuM ke AvAM seMkaDo kArDa temaNe lakhyAM haze. e kArDamAMnA keTalAka yauvana-prauDhAvasthAnI bhedarekhAo ja jANe bhUMsAI gayelI lAge! lAghavayukta abhiprAyo sUtro banI rahe. dA. ta. "ApaNe sauMdaryanI emanAmAM meM kyAreya taravarATa joyo nathI. meM emane kyAreya sAyakala mRgayA karavAnI hoya, suMdarInI nahIM. keTalAMka pustakonA abhiprAya calAvatA joyA nathI paNa bAvIsa sAla bAda teo zikhyA ne sAyakala emaNe cAra-pAMca lITIomAM ja darzAvyA hoya paNa e prastAvanAthI upara besI, hAphakoTa, pATaluna, heTamAM sajja banI sAMjanA Tenisa paNa jhAjhuM kahI jAya. vivekanI evI pakaDa ke dharmane kAMTe na atikena ramavA jatA...koika vAra aMgrejInA prophesara ne emanA khAsa mitra alpa toLAya. lagabhaga sADA traNa dAyakAnA mArA adhyApaka tarIkenA pro. ke. ela. desAI emane lIphTa ApatA. pro. desAinA kahevA pramANe kAryane temaNe eka ja vAkyamAM toLI nAMkhelaH "zrI raNajitabhAI kaoNlejamAM je traNeka sArA Tenisa khelADIo hatA temAM trivedI sAhebanI paTelamAM huM adhyApakano eka Adarza jouM chuM." udayabhAnu viracita gaNanA thatI. trivedI sAhebe emanA eka lekhamAM kavi dalapatarAma 'vikrama caritrarAsa'nuM avasAnane kAraNe adhUruM raheluM pro. ba. ka. sAthe Tenisa ramyAnI kalpanA karI che eTale TenisanI ramatamAM teo ThAkoranuM kAma meM pUrNa karyuM ne enI eka nakala trivedI sAhebane mokalI sArA khelADI haze paNa e ramatamAM je skUrti, zarIranI lavacIkatA, to pratibhAva eka ja lITImAM. ApaNA yunivarsiTI prophesarInuM kAma bolane dhArelI jagyAe besADavAnI bAbatamAM cokkasa jajamenTa, AvuM hovuM joie. samayabhAna vagere tanamananA guNonI AvazyakatA rahe te AyuSyanAM trivedI sAhebanI cokasAinAM be dRSTAMta huM jANuM chuM. gujarAtInI trIjA dAyakAmAM haze !...paNa zarIra saMpattinI bAbatamAM to teo borDa opha sTaDIjhanI miTIMga hatI. bI.e.nI kakSAe emaNe kArbAIlanuM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 me, 2006 prabuddha jIvana hIro varzIpa' jenuM bhASAntara pro. mohanalAla pArvatIzaMkara davee santaprasAda Ara. bhaTTa ne bIjA pro. yazavaMtabhAI zukala. pro. bhaTTa karyuM che. vIrajA'-tenI bhalAmaNa karI. anya sabhyoe eno svIkAra chelle bI. DI. mahilA kaoNlejanA AcArya thayelA ne pro. zukala karyo..paNa miTIMgane aMte mane kahe "raNajitabhAI ! tamo muMbainI amadAvAdanI eca. ke. ArTsa kaoNlejanA AcArya thayelA. A baMneya ena. ema. tripAThImAM patra lakhIne jarA pUchAvI lejo ke vIrapUjA'nI AcAryone huM saphaLa adhyApako to ghaNuM ja chuM paNa sAthe sAthe keTalI nakalo emanI pAse che ? dakSiNa gujarAta yunivarsiTI (have aMgrejI-gujarAtInA prathama kakSAnA vaktAo paNa gaNuM chuM...trivedI vIra narmada yuni.) mAM ema.e.kakSAe emaNe 'bhAlaNanuM naLAkhyAna' sAhebamAM je sArA pramANamAM nahotuM te temanA A be tejasvI sad - abhyAsakramamAM rAkhyuM. bhAlaNanuM naLAkhyAna' mahArAjA sayAjIrAva ziSyomAM puratA pramANamAM hatuM. bIjA keTalAkamAM paNa haze. kuMjavihArI yunivarsiTInuM prakAzana. trivedI sAhebano mArA para tAkIdano patra mahetA ne DaoN. jayaMta paTela jevAomAM. zrI trivedI sAhebe eka Avyo...pUchAveluM...enI nakalo maLI zake ke kema ? tarata ja meM tapAsa 'bhAvanAsRSTi' sivAyanAM temanAM badhAM ja prakAzano mane bheTa ApyAM karI to prathama AvRtti khalAsa thaI gayelI. A bAbatamAM, trivedI che. vivecanA, parizIlana', "arvAcIna ciMtanAtmaka gadya', 'prabodhamUrti. sAhebane sIdho patra lakhavAne badale huM te vakhatanA vAisa cAnselara govardhanarAma', 'upAyana', "Atharyavat'..huM anekavAra vAMcI gayo DaoN. surezabhAI zeThanA sAhebane maLyo ne pro. trivedI sAhebanA patranI chuM. rasalakSI sarjanAtmaka vivecana kevuM hoya teno khyAla mane temanA vAta karI. to zeThanA sAhebe kahyuM ke tamo trivedI sAhebane lakho ke graMthomAMthI maLyo che. vivecaka ane vivecananI pratiSThA viSayaka emano jUnamAM 'bhAlaNanuM naLAkhyAna' maLI raheze. mArI rUbarUmAM ja zeThanA khyAla temanA A vidhAnamAMthI spaSTa thAya cheH "vivecaka mATe pramANam sAhebe yuni. presa menejara zrI ramaNabhAine phona karI Adeza Apyo antaHkaraNa pravRttamuda-e Adarza sthiti che. e du:sAdhya che paNa azakya ke bIjAM kAma thaMbhAvI daine paNa pro. paTela kahe, te pramANe jUnamAM nathI. lokazAstrakAvyAdi-avekSaNAtu nipuNatA teNe prathama prApta karavI zaikSaNika kArya zarU thAya te pahelAM "bhAlaNanuM naLAkhyAna' nI dvitIya joie. bhinna bhinna prajAonA granthamaNionuM parizIlana, temAMthI AvRtti pragaTa thavI joie. vI.sI.e. potAnI AgavI sattAthI bajeTa kAvyazAstrIoe tAravelA siddhAMtonuM paryeSaNa, ziSTa graMthonA svakIya pasAra karI dIdhuM ne kAma samayasara patI gayuM. vimarzanA prakAzamAM paraMparAgata prApta siddhAMtonuM zodhana e badhI trivedI sAhebanI vinamratA paNa kevI ! emano ema.e. thayelo prAthamika taiyArI mATe abhyAsIe suruci keLavavI ane daDha karavI eka vidyArthI zrI ratana mArzala, pIeca.DI. karavAnA irAdAthI emanI joie. suruci keLavAya ane aMtaHkaraNano guNa bane tyAM sudhI pAse gayo. pUchyuM: "kayA viSaya para zodha prabaMdha (thIsisa) lakhavA abhyAsI sahRdaya sAhitya viSayaka nirNayo mokupha rAkhe athavA mAMgo cho ? vidyArthIe kahyuM: "patrakAratvanA viSaya para.' ATalI badhI zodhanayogya gaNe. suruci daDha thatAM eTale ke vivecananetra UghaDatAM, vidvatA ne vyutpatti hovA chatAM paNa namrabhAve kahyuM: "emAM mArI sajjatA siddhAMtono sIdho viniyoga karavo raheze nahIM, graMthamaNione vAraMvAra nathI." Akhare vidyArthI sAthenI vizeSa carcA bAda teo zrI ratana saMbhAravA paDaze nahIM. vivecakanuM akhaMDa vyaktitva vivecana viyathI mArzalanA mArgadarzaka tarIke rahyA ne sarva prakAranuM mArgadarzana TheTha sudhI sahaja slarI AnaMdaparyAyasAyI, satyapratipAdaka ane sauSThavayukta ApyuM. nava varSane tapane aMte, trivedI sAhebano prathama pIeca.DI.no vivecanomAM pragaTa thaze....vivecakanI e dhanyatA haze, vivecananI e muMbaI yunivarsiTInA vidyArthI te DaoN. ratana mArzala. ratana mArzalano garavI pratiSThA haze." trivedI sAhebe emanA A Adarza pramANenuM cokkasa viSaya hato: 'gujarAtI patrakAratvano itihAsa'ne pro. trivedI yathAzakti vivecana emanA uparyukta graMthomAM jAgRtipUrvaka karyuM che sAhebanA cokkasa zabdo hatA: 'e emanA abhyAsano viSaya nahoto." ema huM mAnuM chuM.' naDiyAda kaoNlejano mAro eka vidyArthI zrI jayaMta pI. paTela ema.e. gujarAtI bhASA sAhityanA prathama kakSAnA vivecaka uparAMta meM emane thayA bAda zrI trivedI sAheba sAthe gujarAtI bhASA-sAhityano aMgrejI bhASAmAM kAvyo lakhanAra tarIke paNa jANyA-pichAnyA che. adhyApaka banyo ne e daramiyAna eNe kAkA sAheba kAlelakara para sane 1960mAM surata khAte ujavAyelI emanI SaSTIpUrti vakhate emanA pIecaDI.no zodha prabaMdha lakhyo. varSo pUrve eno zodha prabaMdha pragaTa varSo-purANA mitra ne sane 1946nA mArA prinsipAla ke. ela. thayo che. trivedI sAhebane jyAM sudhI saMpUrNatAno saMtoSa na thAya tyAM desAie emanAM keTalAMka aMgrejI kAvyonI chaNAvaTa karelI. gujarAtI sudhI zodhaprabodhane rajU karavAnI saMmati ja na Ape. ratana mArzalanI bhASAmAM emaNe kAvyo na lakhyAM enuM ja mane Azcarya che ! emanA mAphaka zrI jayaMta paTelane paNa DaoNkTara' banatAM pahelAM trivedI sAhebanI kavitAI gadyathI gujarAtI bhASA-sAhityano kayo rasika-bhAvaka AkarI kasoTImAMthI pasAra thavuM paDeluM. ajANyo che? kavitAne AzleSatuM emanuM gadya che. meM AgaLa kahyuM ke trivedI sAheba prabhAvaka vaktA nahotA paNa sane 1949mAM jUnAgaDhanI sAhitya pariSada vakhate adhyakSapadethI ThAvakA, dhIra-gaMbhIra, zabdezabdane toLIne rasika vArtAlApa karanAra ApelA temanA aitihAsika pravacanamAM kavitAI gadyanA namUnA ThIka prakAMDa vidvAna hatA. ApaNe sAhityanA koI vidvAna-vivecaka sAthe ThIka jovA maLe che. "huM kavine smaraNa karAvuM chuM ke'...e Akho gadya vAta karI rahyA chIe evuM ApaNane lAge ja nahIM evI emanI khaMDa "huM niSphaLa kavi chuM.'--evA emanA ekarArane khoTo Therave che. vAtacItanI zailI hatI, evo emano abhigama hato ane chatAMye A uparAMta emanAM dhyAna' ane 'prArthanA' viSayaka lakhANa paNa jayAre ApaNe emanI vidAya laie tyAre kaMka nakkara-maulika pAmyAno kavitAI che. emanA Azcaryavat' graMthamAMthI AvA to aneka dRSTAMto paritoSa thAya. emanI vidvatAnuM rajamAtra bhAraNa ApaNane lAge nahIM, maLI zake tema che. emAMnA 41 naMbaranA lekhamAM 'zIda sonI ghera lAgavA ja na de..vinaya ne vinamratA to viSNubhAinAM ja. jaie re'...e mIrAMbAinA padane puSTa karatAM lakhe che: 'A nisargamAM trivedI sAheba zarUAtanAM paMdara varSomAM aMgrejI bhASA-sAhityanA AbharaNa ane alaMkAranI kyAM khoTa che ? A viskRtikUpamAM amaketa adhyApaka rahyA ne pachInAM badhAM varSomAM gujarAtI bhASA sAhityanA salilamAM anila jevo huM-arthAt liMgadeharUpa sattva AtmA-tame mukhya prAdhyApaka rahyA. aMgrejI-gujarAtI bhASA sAhityanA emanA sAMbhaLo cho te bulabula sAMbhaLuM chuM. kahe che-"kvAITa TU' kvAI pradhAna ne yazasvI vidyArthIomAM huM benI gaNanA karuM....eka pro. sonI ghera zIda javAnuM ? ghara sAme borasallI che enA kUlanI sa' * Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana huM chuM. enI rUparacanAmAM huM chuM, e tamAre rUpe ja che. samajyuM eTalI vAra, sakkarakhoro nIce vaLI phUlanuM madhu cUse che. A uttpala arayAnIne aMboDe che. araNyAnIne juo eTale tame ja araNyAnI; ane tamAre je aMboDe anavadha sasija, mogarAnA kaMdorA ane jayAM kusumanAM jhUmakhAM; velanI veNI ne caMpAnAM kuMDaLa; sUryamukhI sAMkaLA ne pArijAtanI aMgUThIo. ahIM ! dUradUrathI saMsArano dhora saMbhaLAya che. dUra dUra tejanA anuzapaTamAM giri zikharo hokAya che. A ahIM je kokilA hRdayane palALe che. A hAlatI, cAlatI, gAtI araNyAnI. AbharaNavaMta araNyAnI pratyakSa che.' 'to, zIda saunI dhera jaIe re ? (Adharmavat, pR 15-1996). kAkAsAryae emane 'sAhityanA paheregIra' gaNAvyA che ne umAzaMkarabhAie 'vivecananI sAdhanA'mAM emanA vivecanane yathArtha rIte mUlavyuM che. mAro prayAsa kevaLa saMsmaraNAtmaka che. pratyakSa rIte huM emano vidyArthI nahahata, paNa parokSa rIte emanA partA, emanAM pustako ane emanI carcAomAMthI jIvana ane sAhityamAM ghaNuM badhuM pAmyo chuM. mAre mana, zIla ane pratAno, jemanA jIvana ane sAhityamAM madhura samanvaya thayo hoya evA madhudarzI vivecaka-adhyApakabrAhmaNa-sArasvata hatA. koipaNa prakAre emanuM RNa cUkavI zakAya ema nathI. sane 1957mAM 'triveNI'mAM 'keTalAMka arpomAM pro. trivedI sAheba mATe traNa paMktio A prakAranI cheH 'nIra-kSIra-viveke je haMsanA mugdha chuM huM te buddhi-UMDA, sadA zAnta, sva-stha viSNuprasAdane motIcAro mUkI, haMsa ! cAkho haiyA-prasAdane.' sane 1983mAM mArI sAtI kAvya saMgraha 'TA' ne mahAnubhAvone arpaNa karyo che...kavivara nhAnAlAla ane pro. trivedI sAIne 'triveNInI traNa paMktione badale 'vA'mAM be paMktio cheH nIrakSIra viveke je haMsanA mugdha chuM huM, te, pIDa--mAA, sadA zAnta-svastha viSNuprasAda..' e pachI pro. trivedI sAhebane uddezIne lakhAyeluM soneTa nAme 'pAtheya' A pramANe cheHhame je ApyuM che, bhavabhavanuM pAtheya banaze, game tevI yAtrA vikaTa paNa AhlAdaka haze. prathAne bhAvinA gama pakSamAM tAraka haze. sthaLa-kALe peluM vimala sthita sarvatra vilarsa. ahaM kendrI pUrI, madabhara dUrI AtmaratimAM, prabhAvasthA zI ! vigata vayamAM, vyartha gatimAM sthiti sthAyI kevI ? dayanIya tri-zaMku avadazA ! vi-gata sAMprata DUbyo, dhUsa2 niyati, hAraNa dazA. hame dRSTi dIdhI; ava2 jana jANI u2 vyathA, ramI kevI sRSTi ! IttarajananI thai nija kathA. ure saMveduM chuM ca2-acaranA spaMda saravA, jarDa nA caitanya anubhavI rahuM bhAva karavA. kazA puNye pAmyo raja-daDa viSe pArasamaNi | ajANyA sparze ye kanaka banatI lohanI kaNI.' *** 22/2, aruodaya sosAyaTI, palakApurI, vaDodarA-390007. 16 me, 2006 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane bheTa * prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa 5,00,000/- eka suzrAvaka taraphathI 1,00,000/- zrI rAjendrabhAI e. zAha taraphathI 25,000/- zrImatI caMcaLabena AAMdalAla trIoMna saMghavI-muMbaI 5,001/- zrI prasanabhAI ena. tIlIyA-muMbaI 5,001/- zrI bhUpendra hiMmatalAla zAha-muMbaI 5,000/- zrI vIsana nA hIrA-muMbaI 5,000/- zrI surendrakumAra cImanalAla zAha muMbaI 2,500 - zrI 2rSaza pI. daphatarI ceriTebala TrasTa-muMbaI 2,500/- zrI rasikalAla gopAla zAha-muMbaI 1,100/- zrI jazavaMta choTAlAla zAha-muMbaI 1,000/- zrI nejathI 1 vIrA-muMbaI 1,000/- zrI zailAbena caMpakalAla modI muMbaI 501/- zrI Ara. je kApaDiyA-muMbaI 251/- zrI harisiMha sI. kApaDiyA 251/- zrI rasikalAla dhIrajalAla surakhIyA muMbaI 6,54,103/- Aja sudhI prabuddha jIvana jIvata sabhya 2,500/- zrI mAMsa je, saMghavI muMbaI 2,500/- zrI vipula kalyANajI deDhiyA-muMbaI 2,500/- zrI amita che. kahetA muMbaI 2,500/-- zrI prakAzabhAI je. jhaverI-muMbaI AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane temaja anya dAtAone AvakaverAnI 80-G kalama anvaye karamukta che te aMgenuM pramANapatra ja ApavAmAM Avaze. mahAnubhAva dAtAone amArA aMtaranA abhinaMdana ane dhanyavAda. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sarva sabhyo A dAtAzrIonA AbhArI che. 'prabuddha jIvana' mATe kAyamI phaMDa mATenI saMghe 'prabuddha jIvana nIdhi'nA nAme sthApanA karI che. rUA. 25 lAkha ekatrita ka2vAno nirdhAra che. A jJAna yajJamAM Apa sau guzIjanone sahabhAgI thavA vinaMti. Apano eka eka rUpiyo uttama vicArayAtrAne AbaLa vadhAraze ane koInA cittamAM be sattvazIla vicAronuM AropaNa kao. pramukha tema ja saMghanI kAryavAhaka samitinA sarva sabhyo oNphisanA saranAmAmAM pheraphAra saMghanI hAlanI ophisa 385, amadAra hatI. pI. roDa, kAryanA samAja upara che te bilDIMga rIperIMga/navuM banAvavAnuM hoI saMghanI ophisa kAmacalAu dhoraNe bIje ThekANe laI gayAM chIe. navuM saranAmuM : mahaMmadI mInAra, dukAna naM. 73, bhopataLIya 14 mI khetavADI, muMbaI-400 004. Teliphona naMbaramAM koI pheraphAra nathI sarvane vinaMtI karavAmAM Ave che ke saMgha sAthe badho patravyavahAra havethI navA saranAme ka2vo menejara : Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 me, 2006 prabuddha jIvana gujarAtI vizvakozanA 21mA khaMDano lokArpaNavidhi mathurAdAsa TAMka gujarAta vizvakoza TrasTa ane muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA AyojIta 20 hajAra lakhANo mATe 600 lekhakonI madada levAmAM AvI che. bhavya samAraMbhamAM gujarAtI vizvakozanA 21mA khaMDanuM ane cothA temAM 7340 vijJAnanA, pa648 caritra, 10 hajAra tasavIro, 480 khaMDanA navasaMskaraNanuM lokArpaNa gujarAtanA mukhyapradhAna zrI narendra lekho ane 311 bhASAMtara karAyelA lekhono samAveza karavAmAM Avyo modInA haste thayuM hatuM. zrI ramaNIkabhAI mahetA ane zrImatI che. vizvakoza e vAstavamAM prajJAkoza che. gujarAta vizvakoza bhavanamAM suzIlAbahenane arpaNa karAyela A pustakanI prathama nakala temanA putra "dhanya gurjarI' prakalpa mATe 15 lAkha rUpiyA AzApurA grupa opha ane hIrA bajAranA AgevAna zrI aruNabhAI mahetAne ApavAmAM inDasTrInA zrI navanItabhAI zAhe ApyA che. ane muMbaInA udyogapati AvI hatI. cothA saMskaraNanI prathama nakala jaina samAjanA agraNI zrI zrI sI. ke. mahetAe paNa vizvakoza mATe rUA. 5 lAkhanuM anudAna dIpacaMdabhAI gArDIne arpaNa karavAmAM AvI hatI. Aje amane ApyuM che. bhaviSyamAM "gujarAtI vizvakoza'no itihAsa lakhAya tyAre A A kAryakramanI saha Ayojaka saMsthA muMbaI jaina yuvaka saMghanI uttama ane mahAna kAryamAM upayogI thanArAomAM muMbaI jaina yuvaka paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI pratiSThA ghaNI UMcI che. temAM vaktavya saMghano paNa ullekha thAya to AgAmI peDhI te saMtoSa ane gauravathI ApavAnuM AmaMtraNa maLe tyAre amArI chAtI gajagaja phUle che. paramAnaMda vAMcaze evI udAtta bhAvanAthI muMbaI jaina yuvaka saMgha samAraMbhanuM kApaDIyA, cImanabhAI cakubhAI zAha ane DaoN. ramaNabhAI zAha jevAM saha Ayojaka banyuM hatuM. vidvAnoe A saMsthAne pratiSThA apAvI che ema zrI kumArapALa desAIe vizvakozanA 21mA khaMDanA lokArpaNa mATe 29mI eprile nyumarIna umeryuM hatuM. lAInsa sthita pATakara haoNlamAM khAsa samArohanuM Ayojana karavAmAM A kAryakramanA mukhya atithi zrI narendra modIe jaNAvyuM hatuM ke AvyuM hatuM. vizvakoza e sAmAnya pustaka athavA graMtha nathI paNa bhAratanA bhAvine samArohanA prAraMbhamAM "saMgha'nA maMtrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe nirmANa karavAno ane ApaNI prajAne potApaNAthI paricita upasthita mahemAnonuM svAgata karatAM jaNAvyuM hatuM ke zrI dhIrubhAI karAvavAno prayAsa che. jJAnanI prAptimAM maLe e ja sAco AnaMda che. ThAkare 67 varSanI vaye A bhagIratha kAmagIrIno prAraMbha karyo hato. ApaNe gujarAtIo copaDA vAMcIe chIe ane copaDIo arthAta chellA 20 varSamAM mAMdagIonA vipna chatAM zrI dhIrUbhAIe A pustako ke graMtho vAMcatA nathI evI khoTI samaja ubhI thaI che. vAstavamAM kAmagIrI saphaLatApUrvaka AgaLa dhapAvI che. gujarAtI vizvakozonuM gujarAta AjhAdInI laDAImAM ahiMsA ane krAMti ema baMne morace sarjana e mahAna jJAna yajJa che. gujarAtI bhASA vize AvuM mahAna agresara hatuM. ahiMsAnI caLavaLanI AgevAnI mahAtmA gAMdhIjIe kArya thaI rahyuM hoya tyAre gujarAtI bhASA mATe ciMtA karavAnI koI saMbhALI hatI. jyAre krAMtikArIomAM zyAmajI kRSNa varmA mokhare hatA. jarUra nathI. hA, kALajI levI jarUrI che. AvA umadA kAryakramanA I. sa. 1857mAM thayelA baLavAne AvatA varSe 150 varSa pUrNa thAya Ayojana mATe gujarAta vizvakoza TrasTa sAthe saMkaLAvAno muMbaI je che te nimitte svAtaMtrya saMgrAmamAM ahiMsA ane krAMtinA kSetre AgevAna yuvaka saMghane AnaMda ane gaurava che. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA rahelA gujarAtanA vIrono itihAsa bahAra pADavo joie. ApaNA AyojananI sAtho sAtha chellA 21 varSamAM gujarAtanA pachAta gauravano itihAsa prakAzIta karavAno artha anyone nIcA dekhADavA vistAromAM vasatA nAgariko ane vividha saMsthAo mATe atyAra evo thato nathI. vizvakoza e ApaNA gujarAtanI AgavI oLakha sudhImAM traNa karoDa rUpiyA jeTalI mAtabara rakama ApI che ane Aje che. teno prasAra ane pracAra supere thAya e mATe pustakane DIjITala rUpa yogAnuyoga 21mA graMthanuM vimocana che, ema DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe Adhunika TekanolojInI sahAyathI ApavAmAM AvavuM joIe. umeryuM hatuM. A vizvakozanA prasAra mATe vividha sthaLoe kioska paNa mUkAvA joIe. vizvakozanA mukhya saMpAdaka ane moDAsAnI kaoNlejanA bhUtapUrva rASTranA nirmANamAM samAjanA badhAM ja vargonuM pradAna hoya che ane prAcArya zrI dhIrubhAI ThAkare chellA be dAyakAmAM AvelA vino ane mAtra rAjakAraNIonuM hotuM nathI. avarodhonI tema ja gujarAtI sAhitya jagatamAM muMbaInA pradAnanI A hakikatane anulakSIne ja gujarAtamAM dakSiNa gujarAtanI vAta vigate mAMDI hatI. zrI dhIrubhAI ThAkare jaNAvyuM hatuM ke ogasTa, vidyApIThane kavi narmada temaja uttara gujarAtanI vidyApIThane 1985mAM uttara gujarAtanA jANItA samAjasevaka zrI sAMkaLacaMda paTele hemacaMdrAcAryanuM nAma ApavAmAM AvyuM che. A kArya nANAMnA abhAve aTake nahIM e mATe nANAM meLavI ApavAnI 21 mI sadI jJAnanI sadI che. mAnavajAta have jJAnayugamAM padArpaNa javAbadArI zire lIdhI hatI ane eka varSamAM 13 lAkha rUpiyA ekaThA karI cUkI che tethI jJAnanA saMcaya ane prasAra mATe prayatno thAya e karI ApyA hatA. bAdamAM TrasTamAM pramukha tarIke zAmela thayelA. Avazyaka che ema zrI narendra modIe umeryuM hatuM. '' - udyogapati zreNIkabhAI kasturabhAIe paNa pAMca lAkha rUpiyA ApyA zrI narendra modIe haLavI zailImAM jaNAvyuM hatuM ke ApaNe bhAratIo hatA. e vakhatanA mukhya pradhAna zrI cImanabhAI paTele sarakAra taraphathI nispRhI hovAthI olimpika athavA jAgatika ramatotsavamAM sonA ke mAtabara rakama apAvI hatI, tyAra pachI zaMkarasiMha vAghelA mukhyapradhAna cAMdInA caMdrako meLavavAmAM pAchaLa rahIe chIe. paNa zataraMja e banyA. pachI temaNe A kAmagIrI mATe be karoDa rUpiyA ApyA hatA. buddhibaLanI spardhA che temAM haMmezAM ApaNe agrasera rahyA chIe. ' zrI narendra modInI vartamAna sarakAre 2700 corasa mITarano ploTa hoMgakoMganI adAlatamAM zataraMjanI ramatanA peTanTa aMge kesa cAlato vizvakoza bhavana banAvavA mATe Apyo che. je prakAre narmadA yojanA hato. temAM cIne A ramata potAnI hovAno dAvo karyo hato. teNe gujarAtanI pragatinI jIvAdorI che, e prakAre A vizvakozanI kAmagIrI 800 varSa jUnA dastAvejo paNa rajU karyA hatA. ApaNe tyAM e vakhate gujarAtIo ane gujarAta mATe saMskAra dorI che ema zrI dhIrubhAI hAlanI jema vizvakoza racavA mATenA koI prayAso thayA nahotA. ghaNI ThAkare umeryuM hatuM. mathAmaNa chatAM bhAratane peTanTanA samarthana mATe koI dastAvejo ke jANItA vidvAna kumArapALa desAIe jaNAvyuM hatuM ke vizvakozamAM jaDabesalAka dalIla sAMpaDatI nahotI. Akhare bhAratane dalIla maLI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana 16 me, 2006, korTamAM dalIla karavAmAM AvI ke hAthI, ghoDA ane uTa jovA maLatA sI.DI. banAvavAmAM Ave e Avazyaka che. ahIM upasthiti pratyeka hoya evo koI deza bhArata sivAya jagatamAM eka paNa nathI. bhAratanI vyaktie eka graMtha kharIdavo joie. dalIla kAma karI gaI ema zrI narendra modIe umeryuM hatuM. hIrA bajAranA agraNI vepArI zrI aruNabhAI mahetAe paNa jANItA sAhityakAra zrImatI dhIrubahena paTele jamAvyuM hatuM ke vizvakoza taiyAra karavAnI pravRttine biradAvI hatI. vidvAno, nANAM ane sarakAra traNeya ekaThA thayA tethI A atizaya kAryakramanuM saMcAlana DaoN. pritIbahene karyuM hatuM. jyAre AbhAravidhi mahattvanuM kAma thaI zakyuM che. A pustakanI vigatonI vebasAITa athavA zrI nitIna zukale karI hatI. zrI devacaMdrajI racita zrI supArzva jina stavana || sumanabhAI zAha manuSyagatinA ghaNAkharA sAMsArika jIvo sAmAnyapaNe sukha ane cIMdhelA mArganuM anusaraNa ane teonuM AjJApAlanarUpa zaraNuM AnaMda bhogavavAnI icchA dharAvatA hoya che ane duHkha teone gamatuM bhaktajananuM Atma-kalyANa kare che. arthAt bhaktajananuM AtmikanathI. AnuM mukhya kAraNa evuM jaNAya che ke sanAtana-sukha ane hitanuM jatana ApoApa thAya che. prabhunI ANa ke AjJA sAdhakanA sahaja-AnaMda e AtmAnA mULabhUta guNonuM pariNamana che ane jIva hRdayamaMdiramAM prasthApita thatI hovAthI teo nAtha, svAmI, ke devAdhideva jANe-ajANe tene khoLe che. rAgadveSa ane ajJAnavaza jIva sukha ane che. AnaMda bhautika saMpadA ane traNAnubaMdhanA saMbaMdhomAM khoLato hoya dravya vinA dhanavaMta: che, kAraNa ke tene potAnA daraasala svarUpanI oLakhANa hotI nathI. laukika vyavahAramAM je jIva bhautika-saMpadA ane lakSmIno vaibhava dharAvato Avo bhavAbhinaMdI jIva zAtA-azAtA ane karmano vipAka anubhavato hovAthI tene dhanavaMta mAnI mAna-pAna ApavAmAM AvatuM hoya che. paraMtu cAragatimAM bhava-bhramaNa karato rahe che. prabhune A prakAranI saMpadAno sadaMtara abhAva hovAthI stavanakAre teone je bhavyajIvane pratyakSa sazurunA nimittAvalaMbanathI Atmika- 'dravya vinA dhanavaMta' tarIke saMbodhyA che, kAraNa ke teo anaMtA jJAnAdi svarUpanI yathAtathya oLakhANa thAya che, tenI ruci avyAbAdha-sukha guNariddhinuM svAmitva ke Adhipatya dharAve che. ane sahaja-AnaMdanI bahudhA hoya che. Avo sAdhaka eka bAju prabhune kartApada kiriyA vinA : vartatA zuddha-svarUpanuM guNakaraNa kare che ane bIjI bAju potAnA doSo prabhune Atmika-saMpadArUpa paripUrNa kAryasiddhi prApta hovAthI, oLakhI, teno hRdayapUrvaka pazcAtApa karI, pharI tenuM punarAvartana na teone sAdhakapaNAnI kriyA karavAnI hotI nathI. paraMtu teonA sarva thAya evI jAgRti vartAve che. Atma-pradezomAM rahelA anaMtA guNonA sahaja pariNamananI kriyArUpa zrI supArzvanAthane niraMtara vartata avyAbAdha-sukha ane kartApaNuM ane avyAbAdha-sukha tathA sahajAnaMdanuM bhoktApaNuM niraMtara sahaja-AnaMdanuM svarUpa prastuta stavanamAM zrI devacaMdrajI prakAzita kare varte che. A hetuthI stavanakAre teone 'kartApada kiriyA vinA' tarIke che. zrI arihaMta prabhunuM zuddha-svarUpa gurUgame jANI je sAdhaka saMbodhyA che. sat-sAdhanothI upAsanA karavA kRtanizcayI thAya che te Atma- saMta ajeya anaMta : kalyANa avazya sAdhe evo prastuta stavanano hetu jaNAya che. have zrI arihaMta prabhue viSayakaSAya ane karmarUpa AMtara-zatruo stavanano gAthAvAra bhAvArtha joIe. upara javalaMta vijaya karI teno sarvadA dhvaMza karelo hovAthI teo zrI supAsa AnaMdameM..., guNa anaMtano kaMda ho, jinajI; ajaya che. prabhue zuddha Atmika-guNonI akSaya saMpadA prApta karI jJAnAnaMde pUraNa, pavitra cAritrAnaMda ho, jinajI. hovAthI teo uttama saMta ke parama AptapuruSa che. zrI supAsa AnaMdameM....1 agama agocara amara tuM, anvaye riddhi samUha ho, jinajI; stavanakAra prastuta gAthAmAM jJAna ane cAritrya guNanA pariNamanano varNa baMdha rasa pharasa vizuM, nija bhokatA guNavyuha ho, jinajI AnaMda prabhune kevo varte che te prakAzita thAya che. zrI supAsa AnaMdameM......3 he supArzvanAtha ! Apa parama AnaMdamaya cho. he prabhu! Apane 'para' dravyanA guNonA abhAvarUpa Atmika-guNonuM svarUpa prastuta kevaLa-jJAnAdi anaMta ane akSaya-guNono saghaLo samUha pragaTapaNo gAthAmAM prakAzita thayeluM jaNAya che. varte che. ApanuM kevaLa-jJAna samasta vizvanA traNe-kALanA saghaLA agama: padArthone vartamAnamAM jANavAnuM sAmarthya dharAvatuM hovAthI Apa paripUrNa prabhune prApta zuddha Atma-svarUpa buddhithI jANI ane mApI na zakAya jJAnAnaMdI cho. pavitra cAritrya-guNa thakI he prabhu ! Apa sva-svarUpamAM evuM hovAthI te "agama' che. ja niraMtara ramAtA sahajabhAve karatA hovAthI cArityAnaMda cho. agocara : saMrakSaNa viNa nAtha ho, dravya vinA dhanavaMta ho, jinajI; prabhunuM kevaLa-jJAnAdi svarUpa indriyo ane mananI sahAyatAthI kartApada kiriyA vinA, saMta ajeya anaMta ho, jinajI. jANI zakAya evuM na hovAthI te "agocara' che. zrI supAsa AnaMdameM....2 amara : zrI arihaMta prabhunuM samagra jIvana ane teone pragaTapaNe vartatA janma-jarA-maraNAdirUpa bhava-bhramaNano prabhune sadaMtara ane AzcaryakAraka guNonI upakArakatA prastuta gAthAmAM prakAzita thayelI kAyamI abhAva hovAthI teone 'amarapada varte che. jaNAya che. anvaye riddhi samUha: saMrakSaNa viNa nAtha? mULabhUta Atmika guNono saghaLo samUha prabhune pragaTapaNe niraMtara prabhu koIpaNa bhaktajananuM bAhyadRSTie saMrakSaNa ke rakhopuM karatA varte che. nathI, chatAMya sAdhaka teonI sAnnidhyamAM nirbhayatA anubhave che. prabhue varNa gaMdha 2sa karasa viNaM : Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16me, 2006 prabuddha jIvana 11 ' sparza, rasa, varNa, gaMdhAdi guNo dharAvanAra rUpI pudgala padArthonA svAdhIna che, parAdhIna nathI. pariNamanathI rahita, prabhu potAnA zuddha ane arUpI 'sva'-svarUpanA nirapacarita niravaMdra sukhaH ja kartA-bhokatA che. zrI supArzva jinanuM sukha koIpaNa prakAranA upacAra karyA sivAyanuM nija bhokatA guNa vyuha : hovAthI te nirupacarita che. AvuM sukha taMdrathI rahita che. eTale sukhamAM rUpI pIdgalika padArthonA puraNa-galanAdi svAbhAvika guNo tathA paradravyanuM mizraNa ke bheLaseLa vinAnuM nirahaMDha che. spardhAdi vizeSaguNothI rahita mAtra sva-guNonA pariNamanarUpa anya ahetuka pIna:. bhokatApaNuM prabhune varte che. arthAt kSAyika avyAbAdha-sukha ane prabhune vartatuM sukha anya koI padArtha ke dravyanA saMyoga vagaranuM, sahaja-AnaMdanA ja prabhu bhogI che. ahetuka, prabaLa ane asAdhAraNa koTinuM che. parama-puSTa ane akSayadAna aciMtanA lAbha ane bhoga ho, jinajI; bAdhA-pIDAthI rahita sukha jJAnAdi guNonA pariNamananuM che. vIryazakti aprayAsatA, zuddha svaguNa upabhoga ho, jinajI. eka pradeza tAhare avyAbAdha samAya ho, jinajI; zrI supAsa AnaMdameM....4 tasu paryAya avibhAgatA, sarvakAza na mAya ho, jinajI. prastuta gAthAmAM stavanakAre aMtarAya-karmanA saMpUrNa kSayathI prabhune zrI supAsa AnaMdame.....6 vartatI pAMca dAnAdi guNalabdhinuM svarUpa prakAzita kareluM jaNAya che. prastuta gAthAmAM stavanakAre prabhunA sukhanI vizALatA prakAzita akSayadAna: karelI jaNAya che. prabhunA anaMtA Atmika-guNo paraspara sahakArIpaNe akSayadAna he prabhu ! ApanuM avyAbAdha-sukha darekedareka Atma-pradezamAM kare che. eTale jJAna-darzanAdi guNone sahakArIbhAve niraMtara paripUrNa pragaTeluM che. AvA koIpaNa eka Atma-pradezamAM rahelA akSayadAnIpaNuM varte che. jJAnAdi guNonA pariNAmanarUpa sukhanA sUthama-aMzane lokAlokamAM aciMtanA-lAbha : rahela saghaLA AkAza pradezo upara goThavavAmAM Ave to paNa temAM sAmAnyapaNe vyavahAramAM koIpaNa kArya-pravRtti karatAM pahelAM te samAI zake tevuM nathI. he prabhu! ApanA sukha-guNanI vizALatA ke lAbhadAyaka che ke nahIM tenuM ciMtana Avazyaka gaNAya che. paraMtu prabhunA parimANa abhUta che. je je guNonA sahakArano paraspara lAbha thAya che, te sahajapaNe ciMtana ema anaMta guNano dhaNI, guNano AnaMda ho, jinajI; karyA sivAya thAya che. bhoga ramaNa AsvAda yuta, prabhu! tuM paramAnaMda ho, jinajI, ayana-bhoga: zrI supAsa AnaMdameM.....7 zrI jinezvara prati samaye koIpaNa prayatna karyA vagara anaMtA Atmika he prabhu ! upara mujaba jJAna-darzanAdi anaMta Atmika-guNo upara guNonuM sahaja pariNamana bhogave che. AvA bhogavaTAmAM prabhune ApanuM saMpUrNa Adhipatya che. AvA guNonA sahaja pariNamanathI ApasanAtana-sukha ane AnaMda niraMtara varte che. dareka guNano AnaMda judo judo bhogavo che. he prabhu ! ApanI mAtA vaguNa-upabhogaH sadeva Atmika-guNomAM varte che, tenuM ja Apane AsvAdana che. he prabhune potAnA zuddha Atmika guNonA pariNamanano bhoga vAraMvAra prabhu ! Apano kAyamI nivAsa mAtra paramAnaMdamAM ja che. thato hovAthI, te svaguNono upabhoga che. avyAbAdha ruci thaI, sAdhe avyAbAdha ho, jinajI; vIryazakti-aprayAsatA: devacaMdra pada te lahe, paramAnaMda samAdha ho, jinajI. prabhunA sarvaguNonI pravRttimAM sahAyaka vIryazakti bAhya-prayAsa vagara . zrI supAsa AnaMdameM......8 sahajapaNe skurita thAya che. eTale jJAna-darzanAdi kSAyika guNonA upara darzAvyA mujaba prabhune vartatA saghaLA guNo ane tenA pariNamanathI. upayogAnusAra vIryaguNa ApoApa sahakArIpaNe pravarte che. teone vartatuM avyAbAdha-sukha ane AnaMdane sAdhaka gurugame prathama to ekAMtika AtyaMtiko sahaja akRta svAdhIna ho, jinajI; oLakhe. sAdhakane uttarottara samajaNa pragaTe che ke jevuM paramAtmAnuM zuddha svarUpa nirupacarita nirdhandra sukha, anya ahetuka pIna ho, jinajI, che, tevuM ja tenAmAM paNa aMtargata apragaTapaNe raheluM che. AvI samajaNathI zrI supAsa AnaMda meM......5 sAdhakane avyAbAdha-sukha ane AnaMdanI prApti mATe ruci utpanna thAya che. prastuta gAthAmAM stavanakAre prabhune kevuM kSAyika ane avyAbAdha- sAdhaka sadgurunI nizrAmAM zuddha-svarUpanuM guNakaraNa kare che ane sAthe-sAthe sukha varte che, te prakAzita karyuM che. sa-sAdhanothI upAsanAmAM pravRtta thAya che. sAdhaka chevaTe devomAM caMdramAMthI ekAMtika : paNa adhika ujjavaLa siddhapada prAptino adhikArI nIvaDe che. prabhunA zuddha-guNonA pariNamanathI teone je kAyamI upasaMhAra: avyAbAdha-sukha varte che, temAM lezamAtra paNa duHkha hotuM nathI. eTale zrI supArtha prabhune vartatA Atmika-guNo ane tenuM pariNamana prabhunA sukhamAM duHkhano sadaMtara abhAva varte che, mATe AvA sukhane Ama to agama, agocara ane vacanAtIta hoya che. paraMtu jJAnIekAMtika saMbodhyuM che. bhagavaMtoe potAnI atIndriya jJAnadRSTithI tenuM svarUpa vacanaAtyaMtika: vyavahAramAM jeTaluM samAI zake teTaluM prakAzita karyuM che ane bAkInuM prabhune niraMtara vartatuM sukhathI caDhiyAtuM bIjuM sukha na hovAthI te mAtra anubhavagamya che. AvA zuddha-svarUpane AtmArthI gurUgame oLakhe AtyaMtika che. eTale tenAthI adhika mAtrAnuM sukha kyAMya nathI. to tenI prAptinI ruci pedA thAya. puruSArtha-dharmanA ArAdhanathI sAdhaka sahaja akRta svAdhIna : paNa avasara Ave avyAbAdha-sukha ane AnaMda anubhave evo heta prabhunuM Atmika-sukha sahaja ane svAbhAvika che, kAraNa ke tenI prastuta stavanano jaNAya che. prApti mATe have koI prayAsa karavAno hoto nathI. vaLI AvuM sukha "saurabha', 563, AnaMdavana sosAyaTI, anyathI utpanna karAyeluM nathI mATe amRta che. vaLI A sukha prabhune nyU sAmA roDa, vaDodarA-390 008. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana 16 me, 2006 "mukti' (vyaktigata ke sAmAjika)nA hetu mATe jaina tattvadarzanano abhigama anekAntavAda, aparigraha ane ahiMsA I gaNapati mahetA jaina tattvaciMtakoe saMpUrNa jJAna-'ekAnta' jJAnane mAnya rAkhyuM nathI; abhinivezano samAveza che. tathA asatuM jANavA chatAM tene vaLagI ekAntika abhigamone paNa mAnya rAkhyA nathI. koIka eka samaye ke rahevAno, grahI rAkhavAno durAgraha paNa Ave che. jJAnI hovAnA ghamaMDa, sthaLe prApta thayeluM jJAna 'satya'ne apUrNapaNe ja abhivyakta karI zake che abhimAnanI jemaja 'mithyAtva" paNa hiMsAnuM kAraNa banyA kare che. ema emaNe darzAvyuM che. koIka vastu ke ghaTanA vizeno prastAva apekSA jaina darzana pramANe "sAcI mukti' ahIM ja, pratyeka vyaktine mATe upalabdha sahita ja satya hoI zake. koIka vastune ApaNe "sa" ke "asat' samajIe che, ane te pote koNa che te vizenI, ane anyo koNa che te vizenI tathA te teno AdhAra kayA daSTibiMduthI ApaNe te vastunuM nirIkSaNa karIe tenA benA parasparanA saMbaMdha vizenI khoTI samajomAMthI mukti' che. uparyukta upara rAkhe che. dRSTibiMdune jaina paraMparAmAM "naya' kahyuM che ane teno 'mithyAtva'nI samajanuM mahattva A ja prakAre che. potAnA ke paraMparAgata vicAro emanA syAdvAda sAthe sIdho saMbaMdha che. eno artha evo che ke koI paNa ane saMvedano "samaja' "jJAna" upara AvaraNa bane che. ane tene kAraNe te prastAva rajU karatA samaye tenI sAthe 'cAt' joDavAnI AvazyakatA che; asa, moha, mithyAtva ane hiMsAmAM pariName che. eTale ke "hoI zake', "kadAcit' athavA to "eka daSTie -evA prakAro. have 'kaSAya"nI vAta mAnavInA aneka Avegone (PASSIONS) pariNAme koI paNa vastunuM satya ApaNe eka ja samaye ekapakSI jovAnuM jaina darzanamAM "kaSAya' kahyA che. (kaSAyano zabdArtha hAni pahoMcADavI, nathI, paraMtu anekapakSI, "anekAntika' jovAnuM Avazyaka bane che. jene IjA karavI, nAza karavo, mArI nAMkhavuM, evo thAya che). krodha, ahaMkAra, paraMparAmAM Ane ja "anekAntavAda' kahyo che. abhimAna, kuniSThA (anyane chetaravAnI vRtti) ane lobha e mukhya vyaktigata saMbaMdhomAM temaja bhinnabhinna mAnava samAjonA saMbaMdhamAM kaSAyo lekhAya che. A kaSAyo anyane hAni pahoMcADe te pUrve vyaktine udbhavatI hiMsA'nuM pRthakkaraNa karavAmAM Ave to samajAya evuM che ke potAne hAnikartA hoya che e jaina darzananI mahattvanI zikSA che. mana ane enuM udbhavasthAna "mAruM satya e ja satya che ane huM ene baLapUrvaka dehano ati nikaTano ane sUkSma saMbaMdha jena darzanamAM nirUpAyo che. anyonA upara bhArapUrvaka besADIza' A prakArano mahAgraha che. AnA AthI mananI mukti e ja sAcI mukti che ema jainadarzana kahe che tyAre anusaMdhAnamAM jaina paraMparA mAnava samAjane ekAntikavAdanI hiMsAmAMthI e mAtra naitika upadeza banI raheto nathI; ane jyAre e "saMyama' mukta kare che. jenI syAdvAda ane anekAntavAda jJAna-saMpAdana kriyAno (nigraha)no muktinA mArga tarIke nirdeza kare che tyAre e bhItijanaka (EPISTEMOLOGY)no mAtra tarkasiddhAnta nathI. e prakAre mArgadarzana ke UrdhvagAmI tattvadarzana banatuM nathI, kharuM jotAM e sarva ghaNI veLA enI prastuti thAya che te ayogya che. jaina abhigamane gaMbhIra sabhya jIvana-mArgane kAje prathama pagathiyuM darzAve che-vyaktigata temaja sApekSa sajJAna (samyakajJAna) tarIke samajavA joie ane ema samajIe samaSTigata. vyakti ke samAja vinAzano mArga pasaMda kare to ja A to mAnavI bhaya ane hiMsAmAMthI mukti meLavI zake che ke jenI vicAraka pagathiyAne e avagaNe. mAnavI zodha kare che. e vAta spaSTa che ke ApaNA vyaktigata temaja "sAcI samajo zI che ane satya zuM che te prazno vyaktinA aMgata saMbaMdhomAM sAmAjika saMbaMdhonI saraLatA mATe A be baLo-bhaya ane hiMsAmAMthI tathA sarva sAmAjika saMbaMdhomAM upasthita thAya che. koIpaNa karma vize athavA be muktino ja Azaya che. A kAraNasara anekAntavAda e ahiMsAnuM vyaktio vacamAMnA saMbaMdha ke be rASTro vaccenA saMbaMdhanI kakSA vizenA nirNayanuM mahattvanuM aMga che-eTale ke hiMsA na karavI te. vyaktigata ke sAmAjika avalaMbana e che ke te mAnava-mUlyane vRddhigata kare che athavA tene guNavAna kare hiMsA 'mana'mAMthI Uge che. vyakti jyAre potAnA mana dvArA ke potAnA che ke tethI viruddha tene hAni kare che, vinAza kare che, hiMsA kare che. "parigraha saMvedana dvArA anyanA satyane samajavAne mATe dvAra baMdha karI de che tyAre athavA laI levAnI vRtti ja aMte hAni kare che mATe te "asa" che ane te ja te hiMsAne mATenI prathamanI bhUmikAno prAraMbha kare che, kAraNa ke te vyakti potAne temaja anyone kAje hiMsAtmaka che. lobhamAM paNa parigrahavRtti ja che. je vastu AMzika satya che tene avicArIpaNe saMpUrNa satya tarIke vaLagI uparyukta bhUmikAmAM ja jaina-darzane mAnavInI samakSa "muktinA hetu rahe che. kharuM jotAM e rIte te vyaktinuM satya asatya banI jAya che. A mATe anekAntavAda, aparigraha ane ahiMsA dharyA che. emanA avalaMbane prakAre potAnA abhigamane vaLagI rahevAnI sarva kriyA "parigraha' che; ja "mukti' sAdhI zakAya. ane "parigraha'nuM pariNAma ja "hiMsA che. A kAraNasara ja jaina paraMparA avalaMbana noMdha: aparigraha' upara bhAra mUke che, eTale ke "nahi vaLagavuM', "nahi grahaNa A adhyayana-lekha zrI caturvedI badrinAthanA THE ROOTS OF karavuM'. aparigrahanA abhigama dvArA ja anyanA satyane samajavA, VIOLENCE' aMgrejI lekhonA avalaMbane lakhAyo che. e lekho dha svIkAravAne mATe khullA rahevAnuM, teyAra rahevAnuM banI zake. TAImsa opha InDiyAmAM cha eka varSo agAu prakaTa thayA hatA. rasaprada Ama khullA' rahevAnuM sAmAnyapaNe bhayajanaka lAge che. kAraNa ke vAta e che ke zrI caturvedIe jena-darzananA abhigamo sAthe veda-vyAsanA enAthI ApaNe TevAyelAM nathI, ane je abhigamathI ApaNe TevAyelAM ati vikhyAta 'mahAbhArata' sAthe tathA vedAnta (upaniSado) sAthe sAmya chIe tenAthI ja ApaNe ApaNane surakSita mAnIe chIe. paraMtu aMtamAM paNa darzAvyuM hatuM. (1) "mahAbhAratamAM paNa "satya'nA darzanane mATe A surakSita-bhAvanA bhramajanaka nIvaDe che, kAraNa ke emAM satyanI sApekSa abhigamano Azraya che. "satya"nA tera vaizeSiko darzAvyA pachI avagaNanA che. jaina paraMparAnI dRSTi ApaNane ema zIkhave che ke satyanA paNa emAM kahevAyuM che ke satyanA vaizeSikone maryAdA nathI. (2) sarva pAsAMo samajavAne mATe sadA "khullA rahevAmAM ja zreSTha rakSaNa upaniSadomAM neti neti' vidhAnano paNa A prakArano artha che ke mAtra samAyeluM che. ATaluM ja nahi, mAtra ATaluM ja nahi." (3) upaniSado paNa satyane jaina paraMparA paNa satyane DhAMkI detA AvaraNane samajAve che, tathA DhAMkI detA AvaraNanI vAta kare che. IzAvAsya upaniSadaH satyanuM mukha mAnava-mananA svarUpanuM ane mAnavInA vartananuM UMDANathI pRthakkaraNa hiraNyamaya pAtrathI DhaMkAyeluM che. meM A sAmyane ahIM alaga darzAvavAnuM kare che. jena paraMparAmAM (asatnA) khoTI samAjanAM aneka'UgamasthAno pasaMda karyuM che. * * * darzAvyA che, temAMthI be ati mahattvanAM lakhyAM che, te 'mithyAtva' ane 401, urvazI, 16, besanTa roDa, kaSAya' che. "mithyAtva'mAM asat mAnyatAne sAcI mAnavAnA zAMtAkrujha (pazcima), muMbaI400 054. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 me, 2006 prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) 130. paraThavavuM pheMkavuM, nAMkhavuM tyAga karanA, pheMkanA - Giving up 131. pariSaha karmanI nirjarA arthe svecchAe * nirjarA ti svaicchA Affliction bhogavavAnA karmo : bhoganevAle karma 132. posaha zrAvaka upAzrayamAM sAdhunI jema zrAva JpAzraya meM sAdhu vIymans vow like monk rahevAnuM vrata taraha rahane kA vrata 133, prANAtipAta jIvahiMsA, hiMsA, jIvono ghAta karavo nIva hiMsA, hiMsA, nIvo ST SAta violation 134, mAsakhamaNa eka mahinAnA saLaMga upavAsanuM tapa paNa mahine te 35vAsa vI vAta one month fasting 135. mUlaguNa cAritranAM pAMca mahAvrata Adi mULaguNa vAritra che pAMva mahAta kara mUnAna basic restrains/Virtues 136. mRSAvAda asatya bolavuM asatya bolanA False word, utterance, untraism 137. laghunIti laghuzaMkA, mUtratyAga laghuzaMkA, mUtratyAga Indination, Uninate 138. vaDInIti guruzaMkA, maLatyAga. guruzaMkA, malatyAga defecation, clear motion , 139 vigaI vikArajanaka ghI vagere khAdya padArtha vivAra paivA varanevAle thI gApikvArtha Stimulating, Rich Food 140. viratI virakti, vairAgya virakti, vairAgya abstinance 141. virAdhanA bhaMga karavo bhaMga karanA violation 142. vyavahAra naya vyavahArika dRSTibiMduthI thato vicAra vyavahArika draSTi viMdu che vivAra Practical Stand Point 143. vyAkhyAna pravacana 144. zAtAgAravA sukhanuM abhimAna sukha kA abhimAna Pride of Happiness, 145. sajhAya svAdhyAya svAdhyAya Self study 146 samiti upayogapUrvaka pravRtti karavI, upayogapUrvaka pravRtti karanA, samyak pravRtti samyak pravRtti carefulness, comportment 147. sarvaviratI pApakarmano saMpUrNapaNe tyAga, pApa karma kA sarvathA tyAga abstinance 148, sAmAcArI samyaka AcaraNa samyak AcaraNa Right conduct 149. saMvigna pAkSika molAbhilASI susAdhuvargano 53 karanAra mokSAbhilASI suzAdhravarNa kA pksspaatii| partison ship with detachment 150. saMvega vairAgya, mokSanI abhilASA vairAgya, mokSa kI abhilASA Detachment, non-attachment 151 saMdhya asaMkhya asaMkhya Innumerable 152, aMzana bhojana bhojana Food, Articles of Food 153. sI satsaMga satsaMga The association or Company of Pious men 154. sarvavyApI sarvavyApI sarvavyApI pravacana prabuddha jIvana : grAhaka vinaMti sujJazrI, sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTranI AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana' niyamati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthi kaII rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta 'prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukuLa lAge eno ullekha karI A phorma amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa 'SHREE MUMBAI JAINYUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja "prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa'mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra judu ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra. Dmenejara Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - 16 me, 2006 155. sarvatmanI 156. sarva 157zAha 158, mAruM saMpUrNapaNe sarvajJa, kevalI, saMpUrNa jJAtA zvAsa AkAza, avakAza, sampUrNarUpeNa sarvajJa kevalI, sampUrNajJAtA zvAsa AkAza, avakAza zuddhanaya, nizcayanaya zoka, duHkha 159, zuddhanI 160. zo 16 1, zraddhAna 162. zrAva 163. zIta 164. zIlA 165, rInya zudvanaya, nizcayanaya zoka, duHkha zraddhA zrAvakadharma, gRhastha dharma zItala, ThaMDu zIla, cAritra zalya, kAMTo zrAvakadharma, gRhasthadharma zIta, zItala, ThaNDA zIla, cAritra zalya, kAMTA Ubquitous Totally Omniscient, The all knowing Breath Space gives location and accomodation to all other substance Pure Point of View Sorrow, grief Belief The wory of the lay devotee Cold Supplemenary vows Sting; That which injuries is a thorn sting Agent, Doer Pathetic Waist Pungent Morsels of food Cray Effect, Casuality Daturn, Cause Embodiment corporeals Strenth of body Bodily Suffering Mortification Nucleus1 Wrath Order Moment illusive scriptyral knowledge odour, smell. That by which one is calld (kramaza:) 166. vartA ka, karanAra kartA, karanevAlA karaNa 167. varuNa karuNa, duHkhI karuNa, duHkhI 168. vari kaTi, kamara kaTi, kamara 169. vaTuM kaDavuM kaDuA 170, veta koLiyo kavala 171, vApota kAbaracitaruM kApota 172. vArya kArya 173, 2 kAraNa kAraNa 174. #Aya kAya, zarIra kAyA, zarIra 175. yuvata zarIrabaLa, zarIrazakti zarIrazakti 176, vAyateza zarIranI pIDA zarIra kI zakti 177, kendra kendra 178. zopa kopa, gusso kopa, gussA 179, #ma krama 180. kSaNa kSaNa, paLa kSaNa 181. zuzrutajJAna mithyAzruta mithyAzruta 182,dha gaMdha 183, joka gotra gotra (20, sudarzana sosAyaTI-2, nAraNapurA, amadAvAda-380013.), kArya krama gaMdha I pratizrI, 1 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 33, mahammadI minAra, 14 mI khetavADI, 1 e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. J phona : 022-23820296, do Apano vinaMti patra maLyo. amone ApanA prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya/AjIvana grAhaka kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. ' 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. A sAthe ceka/DrAphTa rUA................ ............cekaDrAphTa naMbara..................... ............ tArIkha ............. I beMka .. ..zAkhI *.....gAma......... ...................no svIkArI | nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda 1. nAma ane saranAmuM : ......... Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 me, 2006 prabuddha jIvana paMtha paMthe pAtheya....(anusaMdhAna pRSTha chellAthI AgaLa) lIdhAM, thoDA bhInA to hatA, hAthamAM bagala thelo ane poTalIo temaja bhInA zarIre bAbA UbhA thayA, bagala thelAmAMthI eka dhotiyuM kADhyuM, kharbha koTa mUkyo. baTa paheryA ane A badhA asabAba sAthe bAbA saMgIta enAthI zarIra lUchyuM ane pachI e ja dhotiyuM paherI, bhInuM dhotiyuM dhoIne zALAnI pAchaLanA lIMbaDAnA oTalA upara badhuM mUkI banne kapaDAM pAchA tyAM kUvAnI pALI upara gAMTha bAMdhI sukavavA mUkyuM. sUkavyA. oTalo sApha karyo ane sAphAne pahoLo karI pAtharyo, mAthe bagala * bAbA nIce utaryA. bagala thelAmAMthI khamIza kADhyuM, AkhI bAMyanuM thelAnuM ozikuM ane bAbA eka ja paLamAM ghasaghasATa UMdhI gayA. nizcita, khamIza paheryuM. bAbA pAse be joDI ja kapaDAM haze. bAbAe cAre dizA tarapha zAMta, svastha ! A emanI vAmakukSI ane bIjo ghaMTa vAgatA huM paNa abhyAsa joyuM, paDachAyo joyo, ane eka dizA tarapha mukha karI beThA, kadAca e pUrva kakSamAM gayo. dizA haze, AMkho baMdha karI mauna! doDha kalAka amAro abhyAsa-vAMcavAno samaya. pachI 3 thI 5 ame huM Ubho thayo. bAbA pAse gayo, bAbAe AMkha kholI, mArI sAme chaTTA. paNa A doDha kalAka daramiyAna meM to manamAM bAbAne ja vAMcyA hatA. joyuM. e AMkhomAM Thapako ane vAtsalyanA guNAkAro hatA. mauna amArI huM tarata ja pahoMcyo bAbA pAse mArI phAunTana pena laine mAruM nAma banne pAse hatuM. kotarAvavA. bAbAe bagala thelAmAMthI eka pustikA kADhI ane saMskRtamAM zloko atyAre bAbA e ja sthaLe garama lAkaDA pAse besI AzramanA rAga sAthe dhImA svare gAvA lAgyA. dazeka miniTa A kriyA cAlI pustikA karmacArIonI pena upara nAma kotarI rahyAM hatA. eka nAma kotaratA bAbAne baMdha karI. pustikAne namana karI pAchI bagala thelAmAM mUkI. lagabhaga pAMca miniTa lAge. e gaNatarIe bAbA rojanA sAta-ATha meM pUchyuM, 'bAbA ye kaunasI kitAba che ?' rUpiyAnI rojI meLavI letA haze, pistAlIza varSa pahelAM rojanA sAta-ATha 'beTe bhagavad gItA hai, tumane paDhAI meM kRSNa bhagavAna kA nAma to sUnA rU.nI kiMmata hatI. hogA, ye vahI bhagavAna ke vacana hai, basa saba kucha paDho, sabhI meM hameM gItAke karmacArIonuM kAma pUruM karI vidyArthIonI pena upara nAma kotaravAnuM vacana kA hI darzana hogA. isameM accha jIvana ane kA saba tarIkA hai. jaba jaba zarU karyuM. bAbA nAma kotaratA jAya ane vidyArthIo sAthe vAta karatA paDho, naI naI bAteM nikalatI jAyegI, jaise Isa kUve meM se roja nayA nayA pAnI karatA AtmIyatA keLavI be-traNa zikhAmaNanA zabdo kahe, kyAreka koI nikalatA hI hai, aura hame jIvana detA he'- bAbA upadezAtmaka zailImAM nahi paNa vArtAnI mAMDaNI paNa kare. eka pitA bALakane samajAve evI rIte bolyA. pAMca vAgyA bAbA kahe: "calo kalakI roTI bhagavAnane dedI, aba carle," ane tyAre to huM kAMI samajyo na hato. paNa Aje e zabda goThavIne mArA emaNe agni ThAryo, namana karyuM. badho asabAba zarIra upara goThavyo. sAphAmAM mana upara upasAvuM chuM tyAre ghaNuM badhuM samajAya che. tAsaLI mUkI sapheda keza upara sapheda sApho goThavyo, bagala thelo bagalamAM laTakAvyo, bAbA uDyA, mane ema ke bhojana zALA pAsenA sadAvrata gRha pAse jaI pachI upara koTa paheryo, koTanA be khabhA upara lazkaranA sainiko pahere evA be loTa-mIThAnuM sadAvrata leze. bAbA-vaTemArgu mATe loTa-cokhA-mIThAnuM sadAvrata, phlepa hatA, enA baTana kholI be bAju poTalIvALA khesa laTakAvI be baTana baMdha mahemAno mATe bhoja zALAmAM bhojana ane pU. muni bhagavaMto mATe AcAra niyama karyA jethI be bAjUnA khesa sarakI na jAya. buTa paheryA, hAthamAM daMDa lIdho ane Daga pramANe AhAra--pANInI vyavasthA e amArA AzramanI vyavasthA hatI, ane e mAMDyAM. tyAM amArA eka vidyArthIe vinaMti karI, "bAbA Aja hamAre sAtha badhAM temaja vidyArthIo mATe dhana ekaThuM karavA pU. kalyANaMcaMdrajI bApA potAnA rahiye, Apase bahota bAteM sunanI hai, Apa jo kahAniyAM kahete ho, usameM kAphalA sAthe pUrA dezamAM pharI vaLe, ane muMbaImAM to zreSThivarya maNilAla meghajI bahota majhA AtI hai." thobhaNane baMgale to divaso sudhI dAna prApti mATe sthira thaI jAya, ane badhuM pAra bAbA hasyA, bALakonA mAthA upara hetathI hAtha pheravatA bolyA, "beTA, paNa paDe. Aje to e badhI javAbadArI AzramanA ja bhUtapUrva vidyArthIoe hama to calate bhale, ruke to roga laga jAve, aura cale to cakamaka aura upADI laI saMsthAne ujaLI karI che. 1 camaka mile, bahetA pAnI hI acchA rahetA hai.' paNa bAbA sadAvrata gRha pAse na gayA. kUvA pAse eka khUNo zodhyo. bAbAe hAthamAM daMDa lIdhuM. AjubAjuthI traNa paththaro ane IMTa zodhI culo banAvyo. sUkA pAna-DALakhAM A vAkyane Aje yAda karuM chuM ane keTalA badhA artho sAme Ave che ! zodhI bhegAM karyA. spaSTatA karavAnI zI jarUra? suzeSa kiM bahunA? 'have sAMbhaLo A parivrAjakanI caryAH amArA kArANI sAheba kahetA jene badhuM bhAve ane badhe phAve, e . bAbAe kuvA pAse jaI pharI DolathI pANI kADhyuM, potAnA dhotiyAnA jagatamAM badhe phAve, duHkha enAthI dUra bhAge.. cheDAthI gALIne pANI tAMbAnA loTAmAM bharyuM. loTA sAthe nIce AvyA. bAbAe phlepa vALo koTa paheryo hato. enuM vismaya mArA manamAM mAthA upara paherelo sApho eka tarapha paDyo hato e kholyo, emAMthI saLavaLe. meM pUchI nAMkhyuM, "bAbA pahele Apa kyA karate the ?' moTI, mAthAnA AkAranI ja to, tAsaLI kADhI, sAphA nIce A tAsaLI 'beTA bIta gaI jo bIta gaI, tuma saba bhI kala kI mata soco, Aja mAthAnuM rakSaNa paNa kare, ane jarUriyAtanuM e vAsaNa sacavAI paNa rahe. e kI hI soco, vartamAna hI saba kucha hai, use hI vaphAdAra raho.' bAbAe tAsaLI cattI karI, poTalImAMthI loTa kADhayo, tAsaLImAM pANI-loTa nAkhyA, thoDo zvAsa aMdara lIdho, kSaNanA mauna pachI bolyA, "meM kyA karatA thA, loTano piMDa banAvyo. calo peTAvyo, be hAthathI eka moTo roTalo ghaDyo. kahA thA. vo agara meM nahi kahuMgo to tame becena hoge, aura kucha galata pachI e ja tAsaLIne UMdhI karI cUlA upara mUkI, tAsaLI tAvaDI banI gaI, bhI socoge to kahuM ke pahele meM jelameM thA...' enA upara roTalo maLyo, zempo, roTalAne pacheDInA eka khUNA upara ame badhAM caDyAM. bApa re A koI pahelAM DAku haze ? jelamAMthI bhAgIne mUkyo. pharI tAsaLIne cattI karI, cUlA upara mUkI, have tAsaLI tapelI pharato haze? emanA eka ja vAkyamAM amArA mananA samIkaraNo badalAI gayAM. banI, emAM reDyuM pANI. bagala thelAmAMthI dUdhIno eka kaTako kADhyo, amArA mananA bhAvo bAbA samajI gayA ane khaDakhaDATa hasIne bolyA. aDadhI bacAvelI dUdhI haze. dUdhInI chAla kADhI ane e chAlane 'prabhu prabhu" "hA meM gvAliyara kI jalameM thA, magara kadI banake nahi vahAM meM jelara' thA..." bolatA agnine samarpita karI. dUdhI samArI sIdhI pelI tapelI banelI ane bAbAe daMDa upADyo, paga upADyA. kahe, "beTA hameM bhUla jAnA, tAsaLInA ukaLatA pANImAM nAkhI, dUdhI caDavA dIdhI, thoDI vAre emanI magara.hamArI bAteM bhUlanA mata." vividha poTalImAMthI mIThuM, dhANAjIruM ane haLadara kADhI zAkamAM nAkhyA. kedIo sAthe rahI emaNe keTalAM badhAMnA jIvanane najIkathI joyuM haze ? thoDIvAramAM dUdhInuM bApheluM zAka taiyAra! kapaDAMthI garama tAsaLI nIce utArI. jIvananA keTalAM badhAma marmo e pAmI gayA haze ! cUlAmAM pANI chAMTI cUlAne ThArI praNAma karyA, ane basa, eka moTo emane sAco zrAvaka kahuM? sAco vaiSNavajana kahuM? jIvanane pAmelo roTalo ane bApheluM pANInA rasAvALuM dUdhInuM zAka! ArAmathI svastha citte marmI kaI? khAdha tAsaLImAM thoDuM pANI nAMkhyuM ane e pANI pI gayA. cokhkhA pANIthI potAnA asabAba sAthe AgaLa vadhatA e ekala vihArIne jato huM tAsaLI sApha karI, pANI cUlAnI IMTa-paththara upara nAMkhyuM. A badhI vastune animeSa nayane joI rahyo.. namana karyA, pachI e Tharela paththara-IMTone upADI bhIMta pAsenA eka khUNAmAM mArA mATe e kSaNo zAzvata banI gaI. mUjyAM, jagyA pUrI rIte sApha karI bAbA UThathI. Aje pistAlIza varSa pachI paNa e aparigrahI, karma ane kartavyaniSTha nAna karavAthI mAMDIne A badhI kriyAmAM bAbAne lagabhaga poNo kalAka mama bAbA nathI bhUlAyA-emanI vAto nathI bhUlAI. paNa sAcA sAdhujanane ja lAgyo haze, kAraNa ke e samaye amAre svAdhyAyamAM javA mATeno pahelo che. nA pArakhavAnI mArI pAraMpArika daSTi jarUra badalAI gaI che dhanavaMta ghaMTa vAgyo hato. epha-76, vinasa epArTamenTa, varalI sI phesa (sAutha). bAbA UbhA thayA. kUvA pAse jaI potAnuM dhoyeluM khamIza ane dhotiyuM muMbaI-400 018 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 * Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2006-08 PAGE No. 16 PRABUDHHA JIVAN DATEL 16, MAY, 2006 paMthe paMthe pAtheya... tAsaLIvALA bAbA amAruM sonagaDha Azrama pAlitANAthI lagabhaga 25 kilomiTara dUra, bhAvanagara-rAjakoTathI pAlitANA jatAM pAdavihArI ke vAhanavihArI mATe visAmo sthAna, eTale AzramamAM pU. muni bhagavaMto, pU. sAdhvIgaNa, cha'rI pALatA saMdhanA zrAvaka-zrAvikA vagerenA darzana-vicArono amane lAbha to maLe ja, uparAMta amArA pU. kalyANacaMdrajI bApA rASTrIya caLavaLanA puraskata, prakhara vaktA, sAhitya ane dharmanA UMDA abhyAsI, sAthosAtha AyurvedAcArya eTale eozrI sAthe, temaja amArA supranTenDenTa prakhyAta sAhityakAra dulerAya kArANI sAthe jJAnagoSTi karavA ane upacAra karAvavA rASTrIya ane sAmAjika kAryakaro, vidvAna paMDito, sAhityakAro ane rAjavI kuTuMbo paNa padhAre. A badhAMnI sevAmAM amArA AzramanA menejara pUrNa zrAvaka evA zrI harajIvanabhAI hasatA mukhe upasthita hoya ja. sAdhu-sAdhvInI vaiyAvacamAM eo purA utsAhI, e sarvenI pUrI sagavaDa eo zrI sAcave. vahelI savAre muni bhagavaMto vihAra karavAnA hoya to e sarvenA sAmAna uMcakavA mATe, vihAramAM sAtha ApavA mANasonI paNa vyavasthA karI Ape. AvI rIte AzramamAM padhAratA ghaNo mahAnubhAvonA caritra mArA manamAM Aje ya avismaraNIya bhAve sthita ane sthira che. Aje ya e badhAM jyAre araNA para upasI Ave che tyAre preraNA ApatA rahe che. Aje emAMnA eka pAtranI vAta karavI che. bIjAnI vaLI kyAreka, e tAsaLIvALA bAbAnuM pAtra-e smaraNa adbhuta che. jIvana pAtheyanuM patha darzaka | ravivAranI ziyALAnI savAra hatI. dara ravivAre amAre sarve chAtroe pUjA karavAnI ja. pUjA karIne huM derAsaranA pagathiyA utarI rahyo hato, tyAM oTalA upara ja amArA AzramavAsI vidyArthIonuM paMdara-vIsanuM ToLuM joyuM. kutUhalathI meM ToLAnI vacce najara karI. lagabhaga 60nI uMmarano eka khaDatala mANasa ToLAnI vacce hato. vidyArthIo sAthe vAto karato jAya ane potAno vyavasAya karato jAya. phAunTana pena upara nAma kotarI ApavAno eno vyavasAya, mahenatANuM mAtra paisA deza. bAjumAM garama lAkaDuM hatuM. e lAkaDAnI garamI upara phAunTana penane saheja aDADe, eTale e bhAga narama paDe ane tarata ja e jagyA upara nAma kotarI enA upara sonerI jarI bhabharAvI de. suvarNaraMgI, evuM camakatuM ApaNuM nAma teyAra! zarIrane tapAvyA ane ogALyA vagara ke narama thayA vagara Aje aneka vyaktione potAnuM nAma camakAvavAnI eSaNA mATe je tana-mananI doDAdoDI karatA jouM chuM tyAre mane e bAbAnI A prakriyA yAda AvI jAya che. ApaNuM mana kyAreka kyAMnuM kyAM pahoMcI jaI potAno kevo khorAka vAgoLI letuM hoya che! huM paNa vidyArthIgRhamAM jaI mArI phAunTana pena laI Avyo. dAnavIrone nAzavaMta evI potAnA nAmanI takatI mukAvavAno Agraha hoya to mArA jevA bALa manane kalama upara nAma lakhAvavAnI IcchA na thAya? AzramanA oraDe oraDe AvI takatI ame joI hatI, tyAre thatuM ke A caMpakabhAI, A saMtokabena, koNa haze? AvA to ghaNAM ekanAma dhArI haze, e badhAmAM A koNa ? paNa javAdo e badhI carcAne... phAunTana pena laI huM pahoMcyo bAbA pAse. bAbA kahe, 'nahi beTA, aba dopahara ke bAda, hamArI rojIkA kAma abhi khatama, aba ye rojI dilavAne vAle ora roTI ke liye vakta nikAle," ane potAnI pAsenA tAMbAnA loTAmAMthI pANI laI agni upara chAMTyu, agnine zAMta thatI joI agnine kRtajJa bhAve praNAma karyA ane ThaMDA paDelA lAkaDAMne khuNAmAM mUkI, jagyA sApha pharI, potAnA ojAro eka poTalImAM bAMdhI, potAnA bagala thelAmAM mukI UbhA thayA. | bAbAnuM e vyaktitva, e vyaktitvanI eke eka rekhA Aje tAdRzya thAya che. cha phUTa UMco deha, gauravarNa, zvetakezadhArI tejasvI sukhamudrA, cAMdanInA tejane paNa zaramAve evA rajataraMgI ghaTTa vALano jaththo, enA upara sapheda raMgadhArI svaccha sApho, kapALe koI dharmanuM nizAna nahi, kolaravALuM sapheda khamIza, upara kALA raMgano koTa, eka khabhe bagala thelo, bIjA khabhe khesa-pacheDI ane e pacheDIne cheDe nAnI-moTI laTakatI poTalIo, kachoTo bAMdheluM dhotiyuM, pagamAM majabUta cAmaDAMnA buTa ane hAthamAM moTo daMDa. bAbA UbhA thayA, jANe eka tejasvI tapasvI ApaNI sAme Ubho hoya ema lAge. ApaNe aMjAI ja jaIe, paNa emanA mukha upara AMjI nAkhavAno koI bhAva nahi. motI verAtA jAya evuM smita mAtra tyAre huM esa.esa.sI.mAM hato. animeSa AMkhe huM emane joI rahyo. mAtra potAnA zarIra upara ja samAya eTalo potAno asabAba laI e cAlyA. cAre tarapha daSTi karI. mane pUchyuM, "beTA yahAM kahIMnAna karane ke liye pAnI kA phUvA che?* 'liye, mere sAtha." ane derAsaranI bAjumAM ja kUvo hato tyAM huM emane dorI gayo. ' emaNe kUvo joyo, baLada dvArA kosathI phUvAmAMthI pANI kADhI bAjunI moTI kuMDImAM ThalavAine bheguM thatuM hatuM. bAbAe e badhuM joyuM. potAnA buTa-phoTa kADhI bAju para mUkyAM, sAthe bagala thelo vagere paNa. kUvA pAse UbhA rahyA, kAMIka zodhatA hoya tema, ane kUvA pAsenI Dola ane Dolane bAMdheluM doraDuM joyAM, tarata ja Dolane dorI ane garagaDIthI aMdara nAMkhI pAchI kheMcyuM. meM kahyuM, "bAbA Apa kyoM takalIpha lete hai, ye pAnI jo nikAlA che, vahI istamAla kijiye." bAbAe uttara Apyo: do belane kuve meM se pAnI nikAlA che, ye Apa sabake liye hai, ye pAnI kA istemAla karanA merA koI haka nahi, esA meM karuM to corI to hai hI, ora bela ke prati hiMsA bhI to ha! ora binA vajaha hama bela ke karajadAra bane ?jaba ki pAnI nikAlane ke liye hama meM zakti che, aura aisA karane se hamAre zarIra ko vyAyAma milegA, jo svAdhya ke liye bhI acchA che.' tyAre A zabdonI sUkSatA huM samajI zakyo na hato, paNa cittataMtramAM kotarAI gayelA e zabdo jyAre Aje mana upara upasI Ave che tyAre ghaNAM badhAM artho ane dhvani AMdolita thaI jAya che. "aba tuma jAva beTa, jAkara tuma paDhAI karo, jisake liye tumahAre mAtA-pitAne yahAM bhejA che." huM avApha banI gayo, mAre javuM na hatuM. paNa emanI vANImAM je pitRbhAva hato e mane sparzI gayo, ane meM Daga mAMDyA. paNa bAbAnA vacano ane vartana mArA upara chavAI gayAM hatAM, anusaMdhAna toDavAnuM mana thatuM na hatuM. huM tyAMthI nIkaLIne derAsaranA bIjA oTalA pAse beTho, jayAMthI huM bAbAne barobara joI zakuM. bAbAe khamIsa kAcuM, pANImAM boLyuM. bagala thelAmAMthI lAvela sAbuthI e dhoyuM ane kuvAnI pALa upara sukavI be bAMyo aMdara bahAra karI kUvAnA kAMThAnI jALI sAthe gAMThavALI pharI pANI kADhyuM, Dola bharI, ThaMDA pANIe nAna karavAnuM zarU karyuM. bhAratanI badhI nadIone namana karatA jAya ane tAMbrava deha para pANI reDatAM reDatAM be hAthathI zarIrane dhotAM jAya. (vadhu mATe juo pAchaLa) Printed & Published by Nirubahen S, Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhel Printing Works, $312A Byculla Service Industrial Estate, Dadajl Konddev/Cross Road, Byculla, Mumbal 400 027. And Published at 385, SVP Rd. Mumba 3400004. Temparary Add. :33, Mohamadi Minari4th Khetwadi. Mumbal 400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanvant T. Shah Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #ka # # zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra ra ra % prabuddha jIvana 1 chUTaka nakala rUA. 10/- tA. 16 juna, 2006 vArSika lavAjama rUA. 125/ jina-vacana jANatA ajANatA haNo nahi jAvaMti loe pANA tasa aduva thAvarA / / taM jANamajANaM vA na haNe na vi ghAyae / / ' -vaijJAti-4-21 Knowingly or unknowingly one should not kill animate or inanimate living beings in this world and should not cause them to be killed by others either. isa loka meM jitane bhI trasa aura sthAvara jIva hai una kA jAne-anajAne meM sAdhaka hanana na kare aura na rANa | ' - ' , ' :. A lokamAM jeTalA trasa jIvo ane sthAvara jIvo che, tene sAdhaka jANatAM ke ajANatAM haNe nahi ke bIjA pAse haNAve nahi. ' - (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "bina-vana' mAMthI) | I ------------------------ Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' eka kaThiyAro. savAranA kuhADI laIne jhUMpaDImAMthI nIkaLe ciMtita mukhe kaThiyAro bolyo. ane dUra nadI pAranA jaMgalamAM jaIne lAkaDAM kApI, lAkaDAno bhAro mAthe mUkI nadInI A | 'e ja to mukelI che. dareka samasyA enA pAra Ave. bajAramAM lAkaDAM vece, je paisA maLe uparAMta pote nahi pahoMce to namAyA chokarAMno ukela sAthe ja janmatI hoya che, paNa ApaNe ene emAMthI e divasanuM anAja laIne jhUMpaDImAM Ave. jIva keTalo becena thaI jaze ? : zodhavAno prayatna ja nathI karatA. samasyAnA bacelAM thoDAM lAkaDAMthI cUlo saLagAvIne rAMdhe AvI ciMtAmAM kaThiyAro kinAre besI rahyo. biMdumAMthI saheja bahAra nIkaLIe to e maLe ane potAnA baccAne khavaDAvI pote khAya ane pANI utare nahi. nadI pAra karavAnI ciMtAmAM e AvatI kAlanI ciMtA Izvarane soMpI nirAMte badhAM nirAza vadane besI rahyo. kalAko vityA, sAMja "mane nathI samajAtuM, have Apa ja samajAvo.' bhagavAnanI bhakti karatAM karatAM niMdarane khoLe paDavA AvI. | vyathita avAje kaThiyAro bolyo. potAnI jAtane samarpa che. jaMgalamAMthI eka vanavihArI sAdhu tyAMthI 'tAre nadI pAra karavI che ne? eka divasa, rojanA niyama pramANe nadIne pasAra thatAM hatAM. emaNe kinAre beThelA "hA." pele pAra lAkaDAM kApavA, kaho ke e divasanI kaThiyArAne ciMtAgrasta mudrAmAM joyo. kaThiyArA 'ane e paNa tArA A lAkaDAM sAthe ja ne? rojI meLavavA jaMgalamAM e vRddha kaThiyAro gayo. pAse AvyA. khUba ja premathI ciMtAnuM kAraNa pUchayuM. 'hA...hA..' Atura kaThiyAro bolyo. dhoma dhakhatA taDake lAkaDAM kApyAM, paraseve rebajheba, kaThiyArAe potAnI vedanA kahI. - "jo; A lAkaDAMno bhAro choDI nAkha. " sAdhu puruSArthanuM attara pUrA zarIra upara chavAI gayuM. vanavihArI sAdhu thoDuM hasyA ane kaThiyArAne | bolyA. kaThiyAro AthathI, thoDA gussAthI sAdhu lAkaDAMno bhAro bAMdhyo, mAthe mUkyo ane Avyo mAthe hAtha mUkI bolyAM: - sAme joI rahyo. nadI kinAre nadI pAra karavA. "beTA tuM khoTo muMjhAya che, tArI samasyAno 'lAkaDA chUTA karIne pachI lAkaDAM bAMdhavAnI ke savAre Avyo tyAre to A nadI rojanI jema ukela tArI pAse ja che !" | che e moTI dorI che ne...." sUkI bha&hatI, paNa atyAre nadI chalochala ! upara "mArI pAse ?..mArI pAse ukela hoya to meM "hA...hA..!" vAsamAM varasAda Avyo hato. eTale nadI be kAMThe eno upayoga karI mArI jhUMpaDImAM mArA baccA "basa e dorI ane chUTA lAkaDAM eka eka tarabatara hatI. paNa kaThiyAro to parasevA ane pAse na pahoMcI gayo houM ?" bhegA karI eno banAvI de tarApo... ane tarApa parezAnIthI tarabatara hato. have sAme kinAre kema 'paNa te samasyAnI ciMtAmAM ja atyAra saMdhI , upara besI nadI pAra karI nAkha..' javuM?lAkaDAM vecAze nahi to anAja nahi Ave, rokAI rahyo; samasyAne eka tarapha rAkhI ukela sAdhu potAne raste..kaThiyAro nadI pAra karI ane anAja nahi Ave to chokarAM khAze zuM? zodhavAnI tarapha vicAra karyo?" sAdhu e khUba ! potAne raste. viSaya sUci krama kirtA pRSTha naMbara nUtana jinAlayo DaoN dhanavaMta tilakarAya zAha jina dharmanI prAcInatA ane vikAsa sva. nemacaMda gAlA ke samasyAo DaoN. raNajita ema. paTela 'anAmI' eka sAMja ane huM Do. gulAba deDhiyA : sAdhya, sAdhaka, sAdhanA, sAdhana ane siddhi na sva. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI dazavaikAlika sUtrakAra, cauda pUrvadha2 zrI zayyabhavasUrijI mahArAja papU. munizrI vAtsalyadIpa * zrI ajItazAMtimAM chaMdonuM vaividhya DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA (8) hariyALI krAMti DaoN. kavina zAha (9) jena pAribhASika zabdo * Dojitendra bI.zAha (10) patana ane punarutthAna ? AcArya zrI pUrNacaMdra sUrIzvarajI mahArAja prabuddha jIvana : grAhaka yojanA bhAratamAM paradeza 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/- U.S. $ 9-00 3 varSanuM lavAjama rU. 350/- U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama rU. 550 - Uts.40-00 . AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S. $ 112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/- U.S. $ 100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze ( . gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to duhitAane 'dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo dharanA umarAno e dIpaka da: | lagnamAM ApaNe lAkho rUA.noM kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvara 'prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suzeSa ki bahunA....? * ceka "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. | | menejara Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 17 00 aMka: 6. tA. 16 juna, 20060 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 prabuddha 68CM - prabaddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSao vArSika lavAjama rU. 125/-00 chUTaka nakala rU. 10/-00 taMtrI : dhanavaMta ti. zAha nUtana jinAlayo hamaNAM menI 24 mIe ApaNI saMsthAnI kArobArI samitinA 'che', mATe viSada carcA jarUrI che. eka sabhya zrI dilIpabhAI zAha ane temanA parivAra dvArA nirmita A viSada carcAno ahIM avakAza nathI, paNa aMgulinirdeza karI zrI lonAvalA nagare zrI munisuvrata svAmI zikharabaMdhI jinAlayanA thoDA mudA vicAravA jarUrI che. aMjanazalAkA pratiSThA mahotsavamAM sahabhAgI thavAnuM bhAvabharyuM kharcanI vAtamAM to, je gharane AMgaNe je prasaMga hoya tyAM utsavanuM AmaMtraNa maLatA tyAM upasthita thavA mArA dharmapatnI, uparAMta bahenazrI vAtAvaraNa to racAya ja, manuSya utsava priya che, ane AvA utsavo bhAratIbena bhagubhAI zAha ane ApaNI saMsthAnA upapramukha zrI ane prasaMga anyane mATe preraNAdAyI paNa bane che. paraMtu atinI gati caMdrakAMtabhAI zAha sAthe ame lonAvalA pahoMcyAM. nathI ane emAM matino to pUro lopa thaI jAya che. utsava jyAre lonAvalAmAM kudaratI sAnidhya ane TekarIo temaja baMgalAonI vaibhavanuM pradarzana banI jAya to; tyAre jAgRta zrAvake evA pradarzananI hAramALa vacce A suMdara nAnA kalAtmaka sthApatyathI zobhatA upekSA ane TIkA paNa jarUra karavI joIe. paraMtu koI dharmasthAnakanA jinAlayanA darzana karatA anerA AnaMdano amane sarvene anubhava nirmANane utArI pADavAnI jarUra nathI ja. thayo. pU. AcArya bhagavaMto ane pU. muni bhagavaMtonI maMgaLavANI prazna e che ke zuM Aje ApaNane zikSaNa saMsthA ane hospiTalonI uparAMta bhakti-saMgItanuM zravaNa karavAno anero lhAvo paNa prApta ja jarUra che? vyakti ane samAjane A be saMsthAo ja AgaLa laI thayo. samagra vAtAvaraNamAM bhAvanI bhavyatAnI sAtho sAtha bhakti ane jaze? vivekanA triveNI saMgamamAM AtmA ane mana bhInA bhInA thatA zikSaNa saMsthAonA bhraSTAcAra ane enA vepArIkaraNanI bhAvavibhora thayAnI anubhUti thaI. AvA zubha nirmANa mATe zrI hakIkatamAM UMDA UtarIe to ApaNuM mana duHkhothI bharAI jAya. dilIpabhAInA samagra parivArane ame manomana aMtaranA abhinaMdana ApaNane evI zikSaNa saMsthAnI jarUra che je Arthika rIte saddhara na ApyAM. hoya evA samAjanAM bALakone potAnA paDakhAmAM samAvI le, je bapore bhojana pachI ame maMDapanI bahAra AvI amArI gADImAM zikSaNa saMsthA atyAdhunika che, lAkho rUpiyAnI phI laIne adyatana besavA jatA hatA tyAM maMdirathI thoDe ja dUra 30-40 varSanI uMmaranA zikSaNa je zrImaMtanA bALakone maLe che evuM ja zikSaNa AvA Arthika be-traNa zrAvakone vAto karatA sAMbhaLyA. emanA e zabdo mArA kAne rIte nabaLAM evA samAjanA bALakone paNa tyAM maLavuM joIe ane paDatA mane Azcarya thayuM ane manane glAni sparzI gaI. e e paNa dAnanI bhAvanAnA ahesAsa vagara, ane jaina saMskAro sAthe. zrAvakabaMdhaonA vicAronI thoDI carcA karavAno ahIM mAro abhigama A dizAmAM ApaNe vadhu jAgRta thavAnI jarUra che. maMdiranA nirmANanI jarUra che, ane AvA jJAna maMdiranA nirmANanI paNa eTalI ja jarUra eka bhAI bolyA, 'have A yugamAM AvA navA jaina maMdira che. paraMtu 'badale' nahi, 'sAtha sAtha." bAMdhavAnI ane AvA kharcA karavAnI zI jarUra che? AjanA samayamAM haoNspiTalonI vAta karIe to ApaNane elopathika haoNspiTalonA jaina maMdiro to ThekaThekANe ghaNAM che ja, have to samAjane zikSaNa saMsthA ja nirmANa karavAno vicAra Ave che, jemAM hiMsaka davA ane sAdhanono ane haoNspiTalonI vizeSa jarUra che.' upayoga thato hoya. have necaropathI, homiyopathI ane Ayurveda ApaNA navazrImaMto ane kahevAtA bauddhikomAM viSayanA UMDANamAM haoNspiTalonA nirmANa karavAno paNa vicAra karavo jarUrI che, jemAM pahoMcyA vagara AvI carcA karavAnI Aje jANo 'phezana" thaI gaI che. jaina dharmanA ahiMsAnA vicArane pUrI puSTi maLe. A varganA AvA vicAradoSa mATe e vargane doSita mAnavAnI jarUra mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM che ke "DaoNkTaronI ane haoNspiTalonI saMkhyA nathI, temaja emanA vicAranI avahelanA paNa na karI zakAya, paraMtu vadhAratA rahevuM paDe e ApaNI saMskRtinI pragatinI nizAnI tattvanA UMDANamAM UtarI vicAramaMthanamAM pravezavuM paNa eTaluM ja jarUrI nathI...zarIranI saMpUrNa taMdurastIno AdhAra mAnasika svAstha che. ane ' mAnasika svAsthano AdhAra svaccha nirmaLa hRdaya che." je paraMparA che e paraMparAnuM khaMDana karavuM e krAMti nathI. je krAMtimAM A mAnasika svAthya ane svaccha nirmaLa hRdaya prApta thaze vicArakAnti nathI, jemAM navasarjana nathI ene krAMti na ja kahevAya. jinAlayomAM gUMjatA bhaktinAda ane dharma sthAnakomAMthI saMtamukhe AnI jarUra nathI' ane 'have AnI jarUra che emAM 'nathI' ane vahetI jJAna gaMgAmAMthI. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 juna, 2006 purogAmI hatA. teo paNa avatAra gaNAyA che.' hatA ane emano sAmAjika saMbaMdha bahu najIkano hato. ema ja kahI have vAmana avatAra zvedamAM spaSTa rIte avatAronI gaNatarImAM zakAya ke jANe eka ja parivAranA aneka sabhyo atyAre paNa jovAmAM paMdaramo gaNAyo che. te uparathI phalita thAya che ke, je RcAnI racanA Ave che tema judI judI mAnyatAo dharAvatA hatA. (upAsakadazAMga emano ullekha kare che te samayanA krama pramANe AgaLa thaI gayelAM A. 8, ityAdi) hovA joie, ane vaLI RSabhadeva vAmanAvatAranA paNa pUrvagAmI nigraMtha saMpradAyanI aneka bAbatonuM buddha tathA emanA samakAlIna hatA tethI ghaNAM jUnA samayamAM thaI gayelA hovA joIe. ziSyoe najare joyA jevuM varNana karyuM che-bhale pachI e varNana prAsaMgika svAmI karmAnaMde potAnA vaidika sAhityanA UMDA abhyAsa parathI hoya ke khaMDananI dRSTithI karavAmAM AvyuM hoya.(makjhimanikAya su. sAbita karyuM che ke RSabha pRthvI para dharmanA prathama sthApaka hatA. I. sa. 14, 56, dIrghanikAsa su. 29, 33). pahelAnAM keTalAMka saikAo pUrvanA darzAvavAmAM AvelA sUtrAtmaka eTalA mATe bauddha piTakoTamAM maLatA nirgatha saMpradAyanA AcArapurAvAo A dRSTibiMdune pUrepUruM samarthana Ape che. vicArane lagatA nirdezo aitihAsika dRSTie khUba mahattvanA che. ApaNe (kalpasUtra-prastAvanA) bauddha phirakAmAM AvatA nirgatha saMpradAya saMbaMdhI nirdezonI, khuda nigraMtha mohana-jo-DeromAM yogIo sivAya bIjI na hoya evI nagna pravacanarUpe upalabdha Agamika sAhityamAMnA nirdezonI sAthe zabda AkRtio zodhI kADhavAmAM AvI che ane digaMbara avasthA e jaina ane bhAvanI dRSTie sarakhAmaNI karIe chIe, tyAre emAM saMdeha zramaNanuM eka lakSaNa che. RSabhaprabhu pote nagna svarUpe vicaratA. temanI nathI raheto ke baMne nirdezo pramANabhUta che-bhale pachI banne bAjue pratimAo paNa nagna svarUpe darzAvAya che. - vAdI-prativAdIno bhAva rahyo hoya. jevI bauddha piTakonI racanA ane mathurAnA zilpazAstranA karjhana saMgrahAlayamAM I. sa. pUrve bIjA saMkalanonI sthiti che lagabhaga evI ja sthiti prAcIna nigraMtha saikAnI kAryotsarga AsanavALI jaina RSabhadevanI zilA parathI UbhI AgamonI che. cAra pratimAo jovA maLe che. - buddha thoDo samaya paNa kema na hoya, pArzvanAthanI nigraMtha paraMparAmAM buddha sAhityamAM nigraMtha jJAtaputra (mahAvIra) ane temanI mahattA jIvana vitAvyuM hatuM. buddhe potAno mArga zarU karatAM pahelAM eka pachI viSe ullekha Ave che. majhima nikAya (PT.S. II.P rAya)mAM nigraMtha eka je paMthono tyAga karyo temAM eka nigraMtha paMtha paNa hato. nigraMtha sAdhuo buddhane kahe che ke temanA mAlika nAtapura sarva jJAnanA jJAtA paraMparAmAM buddha tapazcaryA paNa karI. buddha tapasyAnuM varNana ane vigato hatA. ApI hatI, te nigraMtha paraMparA ane jainazAstro sAthe susaMgata che. A , prAcIna kALamAM zramaNa paraMparAnI badhI zAkhA-prazAkhAomAM guru tapasyA pApiTiyaka nigraMtha paraMparAmAM ja zakya hoI zake, kAraNa ke ke tyAgI vargane mATe sAmAnyapaNe A zabdo vaparAtA zramaNa, bhikSu, buddha, mahAvIra prabhuthI moTA hatA ane A tapasyA samaye bhagavAna anagAra, yati, sAdhu, tapasvI, parivrAjaka, ahaMta, jina, tIrthakara mahAvIrano janma paNa nahoto thayo. A paraMparA kapilavastu buddhanI vagere. bauddha ane AjIvaka saMpradAyonI jema jaina saMpradAya paNa potAnA janmabhUmi, rAjagIrI, kAzI vigeremAM vidyamAna hatI. guruvarga mATe A ja zabdono upayoga karato Avyo che. Ama chatAM sAranAtha e kAzIno hisso che. sAranAthathI ja buddha dharmacakra eka zabdaprayoga evo che ke jeno upayoga jaina saMpradAya potAnA pravartanano prAraMbha karyo. vaLI kAzI e tIrthaMkara pArzvanAthanI tapobhUmi samagra itihAsakALamAM pahelethI te atyAra sudhI, potAnA guruvaryane ane janmabhUmi che. mATe karato rahyo che. e zabda cheH jyAM buddhe potAnA ziSyo sAthe potAnA pUrvajIvananuM varNana karatAM, '' nijAMtha) P (AcArAMga: 1, 3, 1, 108) bIjI koI aneka prakAranI tapasyAonI nirarthakatA kahI batAvI hatI, tyAM emaNe paraMparAmAM guruvarya mATe 'natha' zabda pracalita ke rUDha thayela jovA nigraMtha-tapasyAno paNa ullekha karyo hato. mahAvIraprabhuthI moTI nathI maLato. A kAraNe ja jainazAstrane 'nAthapathavA' arthAt umaranA buddha gRhatyAga karI tapasvI mArgano svIkAra karI, e samayamAM 'nithayvana' kahevAmAM Ave che. (bhagavatI 9-6-383) pracalita bIjA paMthonI jema buddhe nigraMtha-tapasyAnuM AcaraNa karyuM Agamakathita nirjhanya saMpradAyanI sAthe bauddha piTakono jeTalo hatuM ane emaNe karelI tapasyAnA varNanamAM hUbahU nigraMtha-tapasyAnuM ane jevo sIdho saMbaMdha che. eTalo ane evo saMbaMdha vaidika ane svarUpa AvI jAya che. e tapasyA pArvApatyika paraMparA sivAya bIjI paurANika sAhityano nathI. enA kAraNo che. koI nigraMtha paraMparAnI na hoI zake ane te jena AgamomAM varNavelI jaina dharma ane bauddha dharma. baMne zramaNa saMpradAya-paraMparA che tethI nigraMtha-tapasyAo sAthe akSarazaH maLatI Ave che. emanI vacce bhrAtRbhAva jevo saMbaMdha che. A to uparathI nigraMtha paraMparAnI tapasyA aMge aitihAsika bauddha dharmanA sthApaka gautamabuddha ane nigraMtha dharmanA aMtima puraskartA dRSTie eTaluM siddha thaI zake ke ochAmAM ochuM pArzvanAthanA samayathI jJAtaputra mahAvIra, banne samakAlIna hatA. eTaluM ja nahIM paNa emaNe to nigraMtha paraMparA tapapradhAna hatI; ane tapa taraphanA valaNane mahAvIre samAna arthAt eka ja kSetramAM jIvana vItAvyuM hatuM. bannenuM pravRttinuM vadhAre vega Apyo hato. potAnA jIvana dvArA e paraMparAmAM zuddhi dhAma kevaLa ja pradeza nahIM, balka eka ja zahera, eka ja mahollo ane ane vikAsanuM tattva bhale dAkhala karyuM hota, paNa pahelAMthI cAlI AvatI eka ja kuTuMba paNa hatuM. pAvRtyika nigraMtha paraMparAmAM tapamArgane navesarathI dAkhala nathI - bauddha zAstromAM ullekha che ke nigraMthoe rAjagRhImAM tapazcaryA karyo, enI sAbitI bIjI rIte paNa maLI rahe che. karI hatI. mahAvIranA nigraMtha saMghanuM A mukhya kSetra hatuM. mahAvIprabhunI bauddha piTakomAM aneka sthaLe nikAMDanI sAthe 'tapasvI', vIrSatapasvI' sAdhanA ane pravacanonuM A ja kSetra hatuM. jevAM vizeSaNo jovA maLe che. A pramANe keTalAMya bauddha sUtromAM bannenA anuyAyIo paNa arasaparasa haLatA-maLatA ane rAjagRhI vagare sthAnomAM tapasyA karatA nigraMthanuM varNana, temaja khuda potapotAnA pUjya puruSonA upadezo ane AcAro saMbaMdhI mitrabhAve tathAgata buddhe karelI nigraMtha tapasyAnI samAlocanA maLe che. ke pratispardhIbhAve carcA karatA, eTaluM ja nahIM paNa paraMtu aneka (majhimanikAyaH su. 56 ane 14) anuyAyIo evA paNa hatA jeo koI ekanA anuyAyI hatA ane sAdhanA vakhate buddhanI sAthe je bIjA pAMca bhikSuo hatA teo pachIthI bIjAnA anuyAyI thayA. bannenA anuyAyIo paDozI ke kuTuMbI buddhano tyAga karIne sAranAtha-isipattanamAM ja rahIne tapasyA karatA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 prabuddha jIvana hatA. te pAMca bhikSuo nigraMtha paraMparAnA anugAmI hoya to navAI icchAonuM zodhana kare e ISTa che; paNa eno samULago nAza karavo nahIM. e na to zakya che ke na to ISTa che. pravartaka dharma pramANe pratyeka vyaktine AthI phalita thAya che ke jJAtaputra mahAvIra agAu paNa nigraMtha mATe gRhasthAzrama jarUrI che; enuM ullaMghana karIne koI vikAsa nathI paraMparAnuM svarUpa tapapradhAna ja hatuM. (majhimanikAya su. 26 e. karI zakato. kausAMbI kRta buddhacaritaH gujarAtI). prAcIna vaidika Aryo, jeo maMtra ane brAhmaNarUpa vedabhAgane ja prA. harmana jekobI kahe che: "mane mArI zraddhA bhArapUrvaka jaNAvavA mAnatA hatA e badhAya pravartaka dharmanA anuyAyI che. AgaLa jatAM do ke bIjI sarva paddhatio karatAM jaina dharma e maulika, taddana nirALI vaidika darzanomAM 'mImAMsA darzana'ne nAme je karmakAMDI darzana prasiddha ane svataMtra paddhati che, ane tethI te prAcIna bhAratamAM pravartamAna thayuM e pravartaka dharmanuM jIvaMta rUpa che. tAttvika vicArasaraNI ane dhArmika jIvananA adhyayana mATe khUba ja vaidika AryonA Agamana samaye paNa nivartaka dharma eka yA bIje agatyanI che.' rUpe pracalita hato. prAraMbhamAM A be dharmasaMsthAo vacce sAro evo nivartaka dharma : saMgharSa thayo paraMtu nivartaka dharmanA anugAmIonI tapasyA, dhyAnapaddhati nivartaka dharma jaina saMskRtinuM hArda che. AtmA che. je dharma nivRtti ane asaMgacaryA-anAsakta AcaraNano je prabhAva janasamUha para ApavAvALo, punarjanmanAM cakrano nAza karavAvALo hoya athavA e dhIme dhIme vadhato jato eNe pravartaka dharmanA keTalAMka anuyAyIone nivRttinA sAdhanarUpe je dharmano prAdurbhAva, vikAsa ane pracAra thayo paNa potAnA tarapha AkarSA ane nirtaka dharmanI saMsthAonI anekarUpe hoya te nivartaka dharma. pravartaka dharmanA sAdhAraNarUpa je brahmacarya ane gRhasthAzrama, ema be atyAre duniyAmAM jeTalA dharmo jIvita che tene mukhyatve traNa Azramo mAnavAmAM AvatA hatA tene sthAne dharmanA puraskartAoe vibhAgamAM vaheMcI zakAya. pahelAM vAnaprastha sahita traNa ane pAchaLathI saMnyAsa sahita cAra 1. prathama vibhAga ke je vartamAna janmano vicAra kare che. Azramone jIvanamAM sthAna ApyuM. 2. bIjo e ke je vartamAna janma uparAMta janmAMtarano paNa vicAra nivartaka dharmanI aneka saMsthAonA vadhatA jatA lokavyApI prabhAvane kare che. kAraNe pravartakadharmAnuyogI brAhmaNo eTale sudhI mAnavA lAgyA ke 3. trIjo e vibhAga ke je janmajanmAMtara uparAMta enA nAza ke gRhasthAzrama sevyA vagara paNa, sIdhe sAdhA brahmacaryAzramamAMthI ja pravajyA ucchedano paNa vicAra kare che. svIkArI zakAya ane e mArga paNa nyAyayukta che. A rIte jIvanamAM aneka saMpradAyomAM eka nivartakadharmI saMpradAya evo prAcIna hato pravartaka dharmano je samanvaya sthira thayo enuM phaLa ApaNe dArzanika ke je bhagavAna mahAvIrathI ghaNI zatAbdio pahelAthI potAnA viziSTa sAhitya ane prajAjIvanamAM Aje paNa joIe chIe. Dhabe potAno vikAsa karyo jato hato. e ja saMpradAyamAM prathama RSabhadeva, pravartaka dharmanA anuyAyIo brAhmaNonA vaMzajo tattvajJa draSio paNa neminAtha ane, pArzvanAtha Adi thaI cUkyA hatA. samaye samaye e nivartaka dharmane pUrepUro apanAvI cUkyA hatA. emaNe potAnA ciMtana ane saMpradAya mATe yati, bhikSu, anagAra, zramaNa vagere jevAM nAmo vaparAtAM jIvana dvArA nivartaka dharmanuM mahattva pragaTa karyuM. Ama chatAM emaNe potAnA hatAM. paNa jyAre mahAvIra e saMpradAyanA netA-sUtradhAra banyA, tyAre paitRka saMpattirUpa pravartaka dharma ane tenA sAdhAraNarUpa vedonA prAmANyane mAnya e saMpradAya nigraMthanA nAmathI prasiddha thayo. jo ke nivartaka dharmAnuyAyI rAkhyuM. nyAya-vaizeSika darzananA AghadaSTA AvA ja tattvajJa RSio hatA. paMthomAM UMcI AdhyAtmika bhUmikAe pahoMcelA vyaktine mATe "jina" nivartaka dharmanA koI koI puraskartA evA paNa thayA ke jemaNe tapa, dhyAna ane zabda sAdhAraNarUpe vaparAto hato chatAM paNa bhagavAna mahAvIranA AtmasAkSAtkAramAM bAdhaka kriyAkAMDano AtyaMtika virodha karyo, paNa e samayamAM ane emanA pachI keTalAMka vakhata sudhI paNa mahAvIranA kriyAkAMDanI AdhArabhUta zrutiono sarvathA virodha na karyo. evI vyaktiomAM anuyAyI sAdhu ke gRhasthavarga mATe jaina' (jinanA anuyAyI) nAmano sAMkhyadarzananA AdipuruSa kapila vagere RSi hatA. e kAraNe ja upayoga nahoto thato. Aje jenasaMjJAthI mahAvIre poSela saMpradAyanA sAMkhya-yogadarzana mULamAM pravartaka dharmanuM virodhI hovA chatAM aMte vaidika tyAgI, gRhastha badhA ja anuyAyIono je bodha thAya che ene mATe darzanomAM samAI gayuM. pahelAM 'nigUMthaane 'samaNovAsaga' jevA zabdono upayoga thato samanvayanI AvI prakriyA saikAo sudhI cAlatI rahI. mahAvIra hato. ane buddhanA samayamAM pravartaka ane nivartaka dharma vacce prabaLa virodhano vyakti samasta sAmAjika ane dhArmika pharajothI baMdhAyela che ema vaMToLa uThayo, jenI sAbitI jena-boddha sAhitya temaja samakAlIna nivartaka dharma nathI mAnato. enI mAnyatA pramANe vyaktine mATe mukhya brAhmaNa sAhityamAM maLe che. tathAgata buddha evA pakva vicAraka ane kartavya eka ja che ke jema bane tema Atma sAkSAtkArano ane evAM dRDha hatA ke emaNe potAnA nivartaka dharmamAM pravartaka dharmanA AdhArarUpa avarodha Ubho karanArI icchAono nAza karavAno prayatna karavo. maMtavyo ane zAstrone koI rIte Azraya nahIM Apyo. bhagavAna pravartaka dharmano uddeza samAjavyavasthAnI sAthosAtha janmAMtarane mahAvIra to nivartakadharmI ja hatA. tethI ApaNe joIe chIe ke sudhAravo e che, nahi ke janmAMtarano uccheda karavo. pravartaka dharma pramANe pahelAMthI atyAra sudhI jaina ane bauddha saMpradAyamAM aneka vedAnuyAyI dharma, artha ane kAma e traNa puruSArtha che. emAM mokSa puruSArthanI koI brAhmaNo dIkSita thayA, to paNa emaNe jaina ane bauddha vAMgmayamAM kalpanA nathI. vedanuM prAmANya sthApana karavAno na to koI prayatna karyo ke na to '' pravartaka dharma samAjagAmI hato. eTale ke dareka vyakti samAjamAM brAhmaNapaMthe mAnya rAkhela koI yajJayAgAdi karmakAMDane mAnya rAkhyo. rahIne ja, je sAmAjika pharaja aihika jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI rivartaka dharmanAM maMtavya ane AcAra : hoya, ane je dhArmika pharajo pAralaukika jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI hajAro varSo sudhI agAuthI dhIme dhIme nivartaka dharmanAM hoya enuM pAlana kare. dareka vyakti janmathI ja RSiRNa eTale aMga-pratyaMgarUpe je aneka maMtavyo ane AcArono mahAvIra-buddhanA vidyAadhyayana vagere, pitRNa eTale saMtAnotpatti vagere ane samaya sudhI vikAsa thaI cUkyo hato te saMkSepamAM che : devaRNa eTale yajJayAga vagere baMdhanothI baMdhAyelI hoya che. vyakti 1, Atmazuddhi ja jIvanano mukhya uddeza che : nahIM ke ehika ke parapotAnI sAmAjika ane dhArmika pharajonuM pAlana karI potAnI tuccha lakika koI paNa padanuM mahattva. : Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16juna, 2006 2. A uddezanI pUrtimAM bAdhaka evA AdhyAtmika moha, avidhA vividha yonimAM janma dhAraNa kare che. mAnavabhava ja uttama che, kAraNa ke ane temAMthI janmela tRSNAno samULago uccheda karavo. manuSya gatimAM ja mokSaprAptinI saMbhAvanA che. 3. A mATe AdhyAtmika jJAna prApta karavuM ane enA dvArA samagra vaidika-hiMdu dharmanI badhI zAkhAomAM, jainadarzana, bauddhadarzana badhA jIvanavyavahArane tRSNArahita banAvavo ane sAruM zArIrika, ja punarjanmamAM mAne che. mokSa athavA nirvANano paNa svIkAra kare che. mAnasika, vAcika vividha tapasyAonuM tathA judA judA prakAranA cArvAka sivAya AtmAnA astitva sudhI sarva dharmomAM ekavAkyatA dhyAna-yogamArganuM anusaraNa ane traNa, cAra ke pAMca mahAvratonuM che. ethI ja bhAratIya saMskRtimAM karma, punarjanma, mokSanA vicAro AjIvana pAlana. khUba UMDe sudhI gUMthAyelAM che. AdhyAtmika anubhava dharAvatA koI paNa mANase koI paNa AtmAnuM zAzvata svarUpa bhavAMtaraNanA siddhAMtano mULabhUta AdhAra bhASAmAM kahela AdhyAtmika varNanavALAM vacanone ja pramANarUpa che. mAnavAM, nahIM ke IzvarakRta ke aparuSeya manAtA koI khAsa bhAratIya darzanazAstromAM (1) punarjanma (2) enuM kAraNa (3) bhASAmAM racAyela graMthone. punarjanma grahaNa karanAra koI tattva (4) sAdhana vizeSa dvArA punarjanmanAM 5. lAyakAta ane gurupadanI eka mAtra kasoTI jIvananI AdhyAtmika kAraNono nAza. A prameyone sAkSAtkAranAM viSayo mAnavAmAM AvyA zuddhine gaNavI; nahIM ke janmasiddha varNavizeSa. A dRSTie strI che. ane zudra suddhAno dharmAdhikAra eTalo ja che, eTalo eka brAhmaNa karmono AtyaMtika-saMpUrNa kSaya, te ja mokSa. "AtmA' che, te nitya ane kSatriya puruSano. che', te kartA nijakarma, 'che bhoktA', vaLI mokSa che, mokSa upAya sudharma. ma-mAMsa vagereno dhArmika ane sAmAjika jIvanamAM niSedha. -zrImad rAjacaMdra A temaja AnAM jevA lakSaNo je pravartaka dharmanA AcAro ane jJAna vinA seMkaDo bhave paNa mukti nathI. vicArothI judAM paDatAM hatAM, te dezamAM mULa ghAlI cUkyA hatAM. -zaMkarAcArya ane divase divase vadhu ne vadhu jora pakaDatAM jatAM hatAM. jJAnIno deha upArjana karelAM evA pUrvakarma nivRtta karavA mATe : jaina paraMparA sAMkhyayoga, mImAMsA vagere paraMparAonI jema lokane ane anyanI anukaMpA arthe hoya che. pravAharUpe anAdi ane anaMta mAne che, e paurANika ke vaizeSika zarIram dharmasya vatuM sAdhanam matanI jema enAM utpatti ane vinAza nathI mAnatI, tethI jaina -saMta tulasIdAsa paraMparAmAM kartA-saMhartA rUpe Izvara jevI svataMtra vyakti vizeSanuM koI zarIra dharmanI sAdhanA-ArAdhanA mATenuM sAdhana che. sthAna ja nathI, jena siddhAMta anusAra pratyeka jIva potapotAnI sRSTino jene dehAdimAM aNa jeTalI paNa Asakti che, te mANasa bhale ne pote ja kartA che. tAttvika dRSTie pratyeka jIvamAM IzvarapaNuM prayatnasAdhya badhA zAstro jANato hoya, chatAM mukta thaI zakato nathI. hovAthI harakoI yogya sAdhaka sAdhanAthI prApta karI zake che. -kuMdakuMdAcArya jagatano sarjaka koI Izvara nathI. temaja karmaphaLa ApavAvALo paNa Asaktino lopa thatAM ja janma-maraNanuM cakra thaMbhI jAya che. koI Izvara nathI. -saMta tiruvalluvara. A jaina darzanamAM karmanA siddhAMtane vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM caturgatibhavasaMbhramaNa jAtijarAmaNa rogazokAzca / che. karmanI yaMtraNA coksa ane nirvivAda temaja nirapavAda che. kulayonijIvamArgaNA-sthAnAni jIvasya no santiH / / manuSyane karma karavAnI, na karavAnI pUrNa svataMtratA ApavAmAM AvelI zuddha AtmAmAM caturgatirUpa bhavabhramaNa, janma, jarA, maraNa, roga, che. zubha kare ke azubha. karmAnusAra zubha ke azubha phaLa bhogavavA paNa zoka tathA kuLa, yoni, jIvasthAna ane mArgaNAsthAna nathI hotAM. svataMtra che. emAM koI trIjuM tattva dAkhala karI zakatuM nathI. kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna, jenazAstromAM mukhya ATha karmaprakRti ane prabhede 158 kahIe kevaLajJAna, te deha chatAM nirvANa karmaprakRtiono nirdeza che. AtmavAdI badhI paraMparAomAM punarjanmanA -zrImad rAjacaMdra kAraNarUpa karmatatvano svIkAra karavAmAM Avyo che. ane ahiMsA: janmajanmAMtaramAM sAthe janAra bhautika zarIrarUpa dravyakramano paNa svIkAra jaina darzananI to prakRti ja ahiMsA che. ahiMsA sarvopari sadgaNa karavAmAM Avyo che. che. bIjAM vrata tene poSavA mATe che. rAga, dveSa, ajJAna, mukhya karmanI graMtha pAMca mahAvratoH thAya nivRtti jehathI, te mokSano paMtha. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigrahamAM ahiMsAne zrImad rAjacaMdra , prathama mUkyuM che. karmavAda anusAra vartamAnanuM nirmANa bhUtane AdhAre ane bhaviSyanuM gAMdhIjI kahetA: ahiMsA vinA satyanI zodha asaMbhava che. pAMca nirmANa vartamAnane AdhAre thAya che. mahAvrato aMgIkAra karyA vinA satyanI zodhanA prayogamAM na paDavuM karma traNe kALane sparze che. vadhAre sAruM thAya. gItAmAM zrIkRSaNe spaSTa kahyuM cheH zauryanI AkharI hadanuM bIjuM nAma ahiMsA che. hiMsA e kAyaranuM na kartutvaM na karmANi, lokasya sRjati prabhuH chelluM AzrayasthAna che. tamAma krUratA nabaLAImAMthI nIpaje che. 7 vanasaMyo, svamAvarta pravartata 1 (a. 5. zloka 14) mAnavI prakRtithI dayAvAna che. ahiMsA sahaja che. hiMsA keLavavI prabhu lokane sarjato nathI. te kartA nathI. temaja lokasarjana tenuM paDe che. sarva jIva, prANIo jIvasattAe samAna che. mAtra vikAsanI kAma nathI. vaLI te karmanA phaLano saMyojaka paNa nathI paraMtu dareka vastu dRSTie bheda che. koI prANInI hiMsA to na karavI, paNa hiMsAmAMthI potapotAnA svabhAva pramANe varte che. ugAravo e mAnavInI pharaja che. vastu sahAvo dhammo . jainadharme khUba daDhatAthI mAMsAhArano sarvathA niSedha karyo che. anna karmanuM baMdhana che tyAM sudhI janma-maraNa che. karmAnusAra AtmA tevuM mana.' Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 prabuddha jIvana saMta tiruvalluvare ahiMsAne satyathI caDiyAtI gaNI che. ahiMsA upara eTalo badho bhAra dIdho che ke jene lIdhe kadaramAM kaTTara virodhI sarva AzrayonuM hArda che. sarva zAstronuM rahasya che, sarva guNono ane saMpradAyane paNa kaMI ne kaMI preraNA maLatI ja rahI che. sarva vratono nIcoDa che. rAmAnujanano viziSTAdvaita, e upaniSadanI bhUmikA upara Ubho parasparopagraho jIvAnAm H arthAt simabAyosIsa. dareka jIva thayelo anekAMtavAda ja che. sRSTimAM ekameka para nirbhara che. mAtmavat sarva bhUteSu: badhA ApaNA aMdha-hastI nyAyano dAkhalo pracalita che. cha aMdha mANasoe hAthIne jevA ja che. jo ApaNane pIDA, hiMsA na gamatI hoya, to bIjAne sparza karyo jeNo pagane sparza ryo, tene thAMbhalA jevo lAgyo. pUMchaDIne - pIDA ApI ke hiMsA kema karI zakAya.' sparza karanArane sApa jevo lAgyo vagere. ahiMsA paramodharma. I could be mistaken lokamAnya tilaka kahetA : gujarAta vagere prAMtomAM prANI rakSA ane You may be right nirmAsa bhojanano je Agraha che, te jaina paraMparAno ja prabhAva che." e saraLa sUtra che. anekAntadaSTi: samatvanI saMskRti : AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAnta. anekAnta jaina mithyAtvA'viratiH api ca kaSAyA yogAzca AsravA bhavanti / ciMtananI AgavI dena che. saMyama-virAga-darzana-yogAbhAvazca saMvarakaH / / jaina vicArasaraNIno eka maulika siddhAMta e che ke dareka tathya, mithyAtvAsavAdvAraM rudhyate samyakatvadRDhakapATena / vidhAna ke vastuno vicAra vadhAremAM vadhAre pAsAM ane vadhAremAM vadhAre hiMsAdidvArANi api dRDhavrataparidadyai; rudhyante / / angles-daSTibiMduothI karavo, temaja vivAdAspada viSayamAM potAnA - mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e karmabaMdhanA-AsavanA sAva virodhI pakSanA abhiprAyane paNa eTalI ja sahajatA, sahAnubhUti kAraNo che. samyakatva, virati, vairAgya ane yogarahitatA e saMvaranA ane taTasthatAthI samajavAno prayatna karavo. pUrvagraha vinA nikhAlasapaNe hetuo che. vicAravuM ane saravALe samanvayarUpe ja jIvanavyavahArano nirNaya-pheMsalo mithyAtva, AsavadvAra samyakatvarUpa daDha kamADathI baMdha thAya che, ane karavo. Ama to A siddhAMta badhAya vicArokanAM jIvanamAM eka yA hiMsA Adi AsavadvAro vratarUpI majabUta pATiyAthI DhaMkAya che. bIje rUpe kAryAnvita rahe ja che, enA sivAya prANajIvana na to vyavasthita banI zake che. na to zAMti meLavI zake che. chatAM jena tejakiraNa, navarojI hIla roDa naM. 5, vicArakoe e siddhAMtanI eTalI vizad carcA karI che, ane enA DarabI sinemA sAme, DoMgarI, muMbaI-400 009. samasyAo 1 DaoN. raNajita paTela (anAmI) huM daza bAra varSano hato tyAre pitAjI ghaDiyA bolAve, palAkhAM koNa dUdhathI ujjavala ? koNa madirAthI mAto ? ' pUche ne dayArAma-premI dAdA samasyAo pUche. UThAM eTale sADA traNa. koNa teja ravi thakI, koNa sAkarathI gaLI ? amArA korsamAM UThAM nahotA. paNa pitAjI sADA traNanA ghaDiyA zAmaLa kahe uttara lakhe, to te pahoMce raLI. bole-zikhave. Aje to koIne UThAM bhaNAvavAno zo artha thAya che A badhA praznonA uttara cheHte ApaNe samajIe chIe. avanithI moTuM nIra, aNuthI lobhI nAno, dAdAe zikhavelI be samasyAo hajI mane yAda cheH pavanathI paheluM mana, viveka devIthI dAno, (1) pILo paNa popaTa nahIM, kALo nahIM paNa kAga, caMdrathI nirmaLa nIra, krodha agnithI tAto, pAMkho paNa paMkhI nahIM, Dase paNa nahIM nAga. dUdhathI ujaLo jaza, amala madirAthI mAto. (2) cAle che paNa caraNa nahIM, uDe paNa nahIM pAMkha, teja ravithI netranuM, garaja sAkarathI gaLI, ' lAkhe sAyo nava rahe, sahu ko dekhe AMkha.. kirata lahera dariyA thakI, zAmaLa kahe TALI nava TaLI.' prathama samasyAno artha "bhamaro' ne bIjAno dhUmADo'. tyAre to AmAM tarka-kalpanA ane samajazakti baMnene avakAza che. saMskRta zuM, Aje paNa mane e samasyAonuM AgavuM AkarSaNa che. jevI samRddha ne paryAyapradhAna bhASAmAM AvI samasyAo moTA pramANamAM padyavArtAonA anokhA kasabI kavi zAmaLanI samasyAo enI jovA maLe che. ApaNe keTalAMka dAMta joIe. vArtAonuM eka noMdhapAtra lakSaNa che. eno artha ema nathI ke enA vRkSAgravAsI na ca pakSIrAjapurogAmIonI vArtAomAM samasyAono samAveza nahoto thato, trinetradhArI na ca zaMkaroDayam | paNa zAmaLe lokavArtAnA A aMgane viziSTa rIte khIlavyuM che ane vagnasUdhArI na ca siddhayogI emAM gaNita-gammata, zabdacAturya, ukhANAM, paurANika ullekho vagere jala ca bibhratra ghaTo na meLaH || bhinna bhinna rucivALAone game tevI samasyAo AvI jAya che. e matalaba ke vRkSa upara nivAsa kare che chatAM e garuDa nathI, tene traNa jamAnAmAM A samasyAoe paNa ThIka ThIka AkarSaNa jamAvyuM haze ! netra che chatAM e bhagavAna zaMkara nathI, tvacA-cAmaDI e ja jenuM vastra samasyAo dvArA ke saMktimUlaka chappAo dvArA manane ane hRdayane che chatAM e siddhayogI nathI, udaramAM pANI che chatAM e ghaDo nathI ke kase, vinoda pUro pADe ane vadhu saMskArI banAve evAM tattvo zAmaLanI vAdaLa paNa nathI. bolo e koNa haze? vRkSAgravAsI, trinetradhArI, padyavArtAomAM jhAjhAM che. namUnArUpe eka samasyA-chappo joIe. tva4sadhArI sudhI to kalpanAne avakAza che paNa jaluM ca'...udaramAM prazno cheH pANInI vAta AvI eTale 'nALiyera' manamAM mUrta thaI gayuM. kavacituM koNa pRthvIthI prauDha ? koNa aNuthI nAno ? kavio samasyAno uttara praznamAM ja garbhita rIte mUkI detA hoya che. koNa pavanathI pahela ? koNa devIthI dAno ? saMskRta sAhityamAM keTalIka evI samasyAo maLatI hoya che jemAM koNa induthI vimala ? koNa agnithI tAto ? bharapUra vinoda hoya che, je saMvAdapradhAna hoya che ne jemAM nAyaka Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana 16 juna, 2006 karatAM nAyikA vadhu catura ne cabarAka hoya che. jagatanAM mAtApitA tINAsyo na tu sAyakastahi ye jAnanti te paMDitAH || evAM zaMkara-pArvatIno A vinodapradhAna saMvAda-samasyA sAMbhaLo. ApaNI pAsethI badhuM jhUMTavI le chatAM e corono samUha nathI; rAkSasa che bhagavAna zaMkara ekavAra rAtre moDA ghera padhAre che. daravAjo chatAM e lohInuM bhakSaNa karanAra nathI. sApa che chatAM daramAM raheto nathI, khaTakhaTAve che eTale pArvatI pUche che karUM ?' tuM koNa che? bhagavAna AkhI rAta Ama tema bhaTake che chatAM e bhUta paNa nathI, aMtardhAna thavAmAM javAba Ape cheH "zUlI'. have zUlInA be artha thAya che-zUlI eTale kuzaLa che chatAM e siddhapuruSa nathI; jhaDapathI gati karanAra che chatAM e pavana trizULadhArI ane bhUlI eTale zULanA rogathI pIDAto. pArvatI nathI, jenuM mukha tIkSNa che chatAM e bANa nathI. A jagatamAM A samasyAno trizULadhArI zaMkara samaje che paNa zULano roga hoya to mRgaye bhiSa4' ukela je jANe che te loko ja paMDita gaNAya che. vaidya pAse jA, ahIM zuM kAma Avyo ? arthano Avo goTALo TALavA alaMkArazAstramAM ekanuM nAma apavruti alaMkAra che, jemAM vastunA zaMkara kahe che. "nIlakaMThaH priyeDaham'. bhagavAna kahe che : "huM nIlakaMTha asala dharmane chUpAvIne bIjA dharmano Aropa karavAmAM Ave che. pro. rA. vi. chuM.' have nIlakaMThanA be artha thAya. jeno kaMTha nIlaraMgano che te ane pAThaka-kavi 'zeSa'nuM eka kAvya che jenuM zirSaka cheH 'thAkyA AvaDyuM bairIthI?" nIlakaMTha eTale mora. pArvatI jANI bUjhIne bIjo artha laI kahe che tuM e apavuti alaMkAranuM suMdara dRSTAMta che. kavi yuvAvasthAmAM sarvathA kahyAgarI nIlakaMTha hoya to 'kekAnekAM kuru !'...'kekArava kara vAru!' bhagavAna evI smRtine abhinaMde che paNa vRddhAvasthAmAM have e dAda detI nathI e mATe kahe che: "huM pazupati chuM.' pazupati dviarthI che...eka artha-pazuonuM rajapUrvaka upAlaMbha Ape che. AkhA kAvyanI mAMDaNI ane vikAsa evo che ke pAlana karanArane bIjo artha 'Akhalo'. bIjA arthanA saMdarbhamAM pArvatI. koIpaNa vAMcakane lAge ke kavi A hRdaya baLatarA bairIthI trAsIne ThAlave kahe cheH AkhalAne to zIMgaDAM hoya neMba dRSTa viSANe" "tArAM zIMgaDAM che...zIrSaka paNa e bhAvanuM: 'thAkyA, AvaDyuM bairIthI?' che.paNa uttara cheH to dekhAtAM nathI.' bhagavAna kahe cheH sthANurmugdha" "he mugdha ! huM 'nahIM, nahIM, mArI smRtine kahuM', vRddhAvasthAmAM kSINa thayelI smRtinA guNa sthANu-thAMbhalo chuM.' sthANuM ziva vAcaka zabda che paNa pArvatI kahe dharmonuM AropaNa patnI para karyuM che. A alaMkAramAM cAturthapUrNa samasyA-vinoda che: thAMbhalo to bole nahIM. 'na vadati taru." zaMkara kahe cheH "zivAyAH" garbhita che. kavi "zeSa'nA jevo A zlokano bhAva ne artha mANoH zivA eTale pArvatI pati.. ne bIjo artha ziyALa. bIjo artha laI "yA pANigrahalAlitA susaralA tanvI suvaMzodhanavA pArvatI kahe cheH "ziyALa hoya to jaMgalamAM jatuM gaurI sparzasukhAvaha guNavatI nitye manohAriNI ! rahe'...gacchAraNya'.. Ama ziva-pArvatI saMvAdamAM bhagavAna zaMkara sA kenApi hatA tayA virahito ganta zaktoDamyaham prativacajaDa' sAbita thayA....javAba ApavAmAM nApAsa thayA...paNa re bhikSa tava kAminI nahi nahi prANapriyA maSTikA / puruSa-kavi ema kaMI mUchonuM pANI javA de...eTale bhagavAna zivanI jene (yaSTikA-lAkaDIne) hAtha vaDe lAlana karavAmAM Ave che je prazasti karatAM aMte kahe cheH- "pAta vandracUDaH' evA zaMkara, jenA ghaNI suMvALI che, je pAtaLI che, je sArA vAMsamAMthI janmI che, je mastaka para candra che te tamAruM rakSaNa karo. guNavALI che, je haMmezAM manane AnaMda ApanArI che, tene (lAkaDIne) Akho zloka A pramANe che: koI corI gayuM. enA vagara huM (bhikSuka) cAlI zakavAne azakta chuM. "karUM, zUlI, mRgaya bhiSarja, nIlakaMThaH priyeThaham kavi pUche che...zuM evI tArI patnI gaI? to te che, patnI nahIM paNa kekA ekAM kuru, pazupartinaiba daSTa viSANe ! prANathI paNa vadhAre priya evI mArI yaSTikA gaI! sthANurmugdha, na vadati taru rjIviteza zivAyAH lagabhaga dareka bhASAnA sAhityamAMthI AvI samasyAo-pahelIo gacchAraNya, prativaca jaDaH pAtu vizcandracUDaH || maLI Ave. sarvane rasa paDe evI A sAdAmAM sAdI samasyA juo:bhagavAna ziva ne pArvatI vaccenA saMvAda jevI samasyApradhAna saMvAda bAbA ! bAbA ! satyabhAmAM ane kRSNa vacce A pramANe cheH bAjAra meM jAnAH 'aMgulyA kaH kapATa praharati kuTile mAdhavo, kiM vasantaH ekameM cAra cIjha lAnA. no cakrI, kulAlo, na tu dharaNidharaH kiM dvijilvaH phaNIndraH | khAne kA mAvA, pIne kA zarabata, nA huM dhorA hima, kimata khagapatiH no hariH, kiM kapIndraH bacco kA khilaunA aura bakarI kA cArA. ityevaM satyabhAmAM prativacana jitaH pAtu vakrapANiH || A samasyA-pahelIno uttara cheH tarabUca. satyabhAmA pUche che: "AMgaLIothI koNa kamADa khakhaDAve che? amIra khusaromAM AvI samasyAo-pahelIo asaMkhya maLe che. kRSNa kahe che, te kuTila, "mAdhava chuM'. satyabhAmA mAdhavano bIjo be-traNa namUnA joIe:artha vasaMta, samaje che. kRSNa kahe che huM vasaMta nathI paNa sudarzana cakradhArI zyAma barana dAMta aneka, chuM. cakrIno bIjo artha cAkaDo pheravanAra kuMbhAra. satyabhAmA samaje che, lacakata jese nArI, kRSNa kahe che: "huM dharaNIne dhAraNa karanAra chuM.' satyabhAmA dharaNIdhara donoM hAtha se khusaro khIMce eTale ke dharatIne pITha para dhAraNa karanAra zeSanAga samaje che. eTale aura kahe - ArI... pUche cheH "zuM te be jIbhavALo zeSanAga che?' kRSNa kahe che-"nA, huM samasyAmAM uttara paNa garbhita che.."ArI' eTale karavata. zeSanAga nathI, paNa kAliyanAganuM mardana karanAra kRSNa chuM.' satyabhAmA nArI se - nara bhaI aura zyAma barana bhaI soya garuDa samaje che. kRSNa kahe cheH "huM hari chuM'. harino artha moTo vAnara galI galI kUkata phire koI lo koI lo loya. thAya...kapi...eTale hari..vAnara AvI rIte satyabhAmAne sAmo javAba uttara che koyalA-kolasA. ApavAmAM parAjita thayA...evA bhagavAna kRSNa jenA hastamAM artha pragaTa karI denAra zabdavALI A samasyA juo - sudarzana-cakra che...te tamAruM rakSaNa karo. dhUma ghumalA laheMgA pahine : have, "ye jAnanti te paMDitA...A samasyAno ukela je jANe che te eka pAMva se rahe khaDI paMDita-pAMDityanI kasoTI karanAro A zloka vAMca:- , ATha hAtha hai usa nArI ke sarvasvAparo na taskaragaNo rakSo na raktAzanaH surata usakI lage parI. , sarpo nava bilezaryo khilanizAcArI na bhUtoDapica || saba koI usakI cAha kare che antardhAnapaTuna siddhapuruSo nAyAzugo mArutaH musalamAna hiMdU chatrI', ' Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 prabuddha jIvana khusarUne yaha kahI pahelI dilameM apane soca jarI. uttara che chatrI. jemAM artha pragaTa karanAra zabda na hoya ne UMcI kavitAnA namUnArUpa A samasyA-bina bUjhI pahelI juo - eka thAla motI se bharA, sabake sira para UMdhA dharA; cAroM ora vaha thAlI phire, motI usase eka na gire." sAco uttara che "AkAza.' sugarInA mALA-viSayaka, amIra khusaronI A pahelI sAthe, samasyA-viSayaka A lekha pUro karIeH acaraja baMgalA eka banAyA, upara nIMva, tale ghara chAyA; bAMsa na ballI baMdhana dhane, kaha khusaro ghara kese bane." eTale to sugarI-sugRhI' kahevAya che. pakSIjagatanI e prathama kakSAnI bilDara-enjiniyara' che. * * * 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-390007. eka sAMja ane huM E gulAba deDhiyA raMgecaMge varSAvAsa pUro thayo. gurumahArAje vihAra Adaryo. ame mUkavAnI che. bArIkamAM bArIka vAta noMdhAvavAnI che. taLiyAjhATaka emane vaLAvavA cAlyA. apAsaro, zerI, coka ane bajAra vaTAvyAM. hisAba rajU karavAno che. gAmanA pAdare pahoMcyA. gurujI UbhA rahyA. dharmazikhAmaNanA be zabda aMdhAruM AgaLa AgaLa AvI rahyuM che. pratikramaNa karanArAM koI kahyA ane pachI kahyuM, "have pAchA vaLo.' ame cAlatA ja rahyA. koIne sarakhAM na joI zake evo aMdhAra AvI Ubho che. jema ApaNe taLAva AvyuM, nadI AvI, sImADe pahoMcyA. gurujIe kahyuM, 'have pANInA dharAmAM DUbakI detI vakhate be-traNa mitro eka...be...ane to pAchA vaLo.' ame to cAlatA ja rahyA. sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karyuM. traNa...bolI bhUsako mArIe. DUbakI detAM ja pANImAM badhA ekalA. gAmanI sIma pUrI thavA AvI. be vATa kUTatI hatI. eka gADAvATa tema pratikramaNamAM besela pAse pAse toya aMdarathI ekalA. bIjI pagadaMDI. guru mahArAje kahyuM, 'have to pAchA vaLo." pratikramaNanA ghUMTelA zabdo mane gherI vaLe che. vAyu, pANI, jamIna, basa, tyAre TayUba lAITa thaI. guru mahArAja kyAMthI pAchA vaLavAnuM devatA, jhADapAna, kIDI, karoLiyo, ghAsa, bIjathI mAMDIne coryAsI kahe che? bajAra, gAma, pAdara, sIma ke nadI pAsethI? e to pApathI lAkha jIvayonino koI paNa jIvane dubhavyo hoya tenI mAphI mAMguM pAchA vaLavAnuM kahe che. ame gurujInA paga jhAlI lIdhA. chuM. kSamAno A bhAva haiyAne TADhaka pahoMcADe che. A zabda manane badhA AgaLa cAlavAnI vAta kare che tyAre pAchA vaLavAno koI prasanna karI de che. havAnI laherakhI jevI zAtA sparze che. jema gadheDAnI sUra kADhe te sUra nokho hoya che. kautuka bharelo hoya che. pITha parathI chalakAM Utare tema mana parathI bhAra Utarato jAya che. saMjA TANuM che. upAzrayanA AMgaNAnI aMdara pagathiyAM para beTho chAtI parathI boja utare che. kasakasIne bAMdhelI gAMTho chUTe che. mAMyalIpA chuM. upAzrayamAM ghaNI baheno paDikamaNuM kare che. jemAM mArAM bA ane mokaLAza thAya che. pAchalI dADhamAM variyALInI chotarI bharAI hoya ne dAdI paNa che. herAna karatI rahe, nIkaLe tyAre chuTakAro thAya evAM chotarAM ne photarI zerImAM chokarAo ramata rame che. ramatano avAja ahIM saMbhaLAya nIkaLatAM jAya che. che. gADA kheDU baLadane DacakArato jAya che. khAlI gADAno khaDaDaDa AbhamAM tArA maraka maraka thAya che. tArAM bole che. aMdhArA raMga avAja Ave che. gAmamAM sAda pADanAra moTA avAje bole che, "kAle ghUMTe che. aMdara ajavALAM Ava-jAva kare che. bahAranA avAja bahAra amAsanI pAMkhI pALajo. baLada, majUra, mANasa saune virAma...' rahI jAya che. kUtarAo bhasIne sAda pADanArano virodha kare che. sAMje nizALiyA nizALethI pAchA phare, gAyo dhaNamAMthI pAchI thoDI vAramAM badhA avAjomAMthI vATa karato maMdiranI jhAlarano phare, paMkhI mALA bhaNI pAchA vaLe, kheDUta, majUra gAma bhaNI pAchA avAja saMbhaLAya che. ghaMTanAda saMbhaLAya che. paMkhIo kalaravanI thApaNa vaLe, sUraja astAcaLe vaLe, phUlo potAnI tarapha pAchAM phare, tema A jhADane soMpI rahyA che. divasabharanI vAtono hisAba kalaravamAM jAmyo manane pAchuM vALavAnuM che. e to rUpALAM joIne dhatUrAnA phaLa jevAM che. vahelI savAre paMkhIo e TahukA jhADa pAsethI pAchA mAgaze. kAmomAM mAM nAkhe che. DiThe rUpALAM paNa aMdara vakhavALAM evAM karamothI Aje paryAvaraNanI vAto cAre bAju khUba cAle che. e paryAvaraNane A cheDo phADavA pratikramaNa che. pratikramaNe sUjhapUrvaka jhIlyo che. paryAvaraNanA saMtulanamAM ApaNo jAye potAnA ghara jevuM koI sukha nathI. pArakAM ghara, pArakI thApaNa, ajANya je khalela UbhI karIe chIe tenuM ahIM anAvaraNa thAya che. pArakAnI IcchA, aramAna, pArakuM saghaLuM choDI potAnAmAM rahevAnuM divasa UgyAthI AthamyA lagI je bhUlo karI, jyAM jyAM cUkyA che. bahAra doDI javAnI, haDI kADhavAnI Adata janmAntarothI che. moMmAM koI paNa jIvane pajavyo, duHkha dIdhuM, hasI kADhyo. hAlatAM cAlatAM, koLiyo ne doDavuM bahAra. have e choDI gharamAM adaba palAMThI vALIne khAtAMpItAM, bolatAM sAMbhaLatAM, besatAM UThatAM, je kaMI pApa karyA besavAnuM che. TharIThAma thavAnuM che. avAvaru o2DA aMdara che. jALAM tenI kharA dilathI mAphI mAgavAnI che. micchAmI dukkaDam karavAnuM che. aMdara pADavAnA che. labAcA aMdara che. rajoTAyelI tAMbAnI helane pApa mithyA karavAnI arajI karavAnI che ane bIjI vAra bhUla nahi AMbalI ane khATI chAzathI mAMjIne camakatI karavAnI che. thAya tenI kALajI rAkhavA paDane kahevAnuM che. * upAzrayanAM moTAM khullAM bArIbAraNAM mokaLAzabharyA che. aMdhAruM ApaNuM mana ! manane zuM kahevuM ? mana e to aTakacALo paNa ane zAMti ekarUpa thayAM che. pratikramaNano pratyeka zabda vadhu nikaTa che. akkalavALo chokaro che. e mAne evo nathI. mana e to sAMkaLA upAzrayathI ghara sudhI javAmAM aMdhAruM bAdhaka nahi thAya. zerIomAM moDhAvALo kaLaziyo che. e kaLaziyAne mAMjavA aMdara hAtha to na kyAMka dIvA TamaTamatA haze ane pagane mATe gharano rasto kyAM ajANyo pahoMce e mATe to vAMsano mUcho vAparavo paDe. A mananI saMkulatAne aNakheDyo che ! * * * mAMjavA pratikramaNanI jarUra che. 14/326, samudra darzana, DI. ena. nagara, potAno hisAba potAnI jAtane ja ApavAno che. khullI kitAba je.pI.roDa, aMdherI (vesTa), muMbaI-400 058. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 juna, 2006 sAdhya, sAdhaka, sAdhanA, sAdhana ane siddhi T ciMtaka : sva. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI je meLavavA IcchayuM che te phaLa che, pariNAma che ane te 'sAdhya che. pragaTIkaraNanI AtmavikAsa prakriyArUpe vicArIe. phaLa-pariNAmano Icchuka che te sAdhyanI prAptino cAhaka ane icchuka AtmAmAM pracchannapaNe (garbhita) sattAgata rahela parama zuddha evo "sAdhaka" che. jenA vaDe sAdhaka sAdhyanI prApti karI zake che te AtmasvarUpa je potAnuM potApaNuM-svatva che tene potAmAMthI ja pote sAdhakane sAdhyanI prAptimAM sahAyaka AlaMbana rUpa sAmagrI saraMjAma nikhAravuM, khilavavuM, pragaTa karavuM te 'sAdhya' che. che te 'sAdhana' che. sAdhyane satata lakSyamAM rAkhI, suyogya sAdhano vaDe have je "sAdhya che te sAdhya evAM paramAtmAnuM svarUpa je potAnuM sAdhaka, sAdhyanI prApti aMgenI je kAMI suyogya pravRtti kare che te potAmAM raheluM potApaNuM-svatva che tene sArI rIte samajI levuM joIe. 'sAdhanA" che. AtmA enA zuddha parama AtmasvarUpamAM eTale pote potAnA mULa sAdhana vaDe sAdhyanI prAptinI sAdhanA karatAM karatAM, upara uparanI maulika zuddha svarUpamAM In PurestForm mAM pote nitya che, avinAzI bhUmikAe caDhatAM caDhatAM, sAdhano ghaTatAM jAya, sAdhanA jora pakaDatI che, pUrNa che, sthira che, AvaraNarahita nirAvaraNa che, akriya che, jAya, sAdhakanI zuddhi thatI jAya ane aMte sAdhaka sAdhyathI abheda thaI kalaMkarahita niSkalaMka niraMjana che, kamarahita niSkarmI che. vikalparahita jaI sAdhano rahita sAdhanAtIta thaI jAya te siddhi' che, je siddhapadanI nirvikalpa che, vItarAga anaMtadarzana (kevaLadarzana-sarvadarzItA), prApti che. e aMtima prApti thatAM pachI kAMI karavAnuM, kAMI thavAnuM, anaMtajJAna (kevaLajJAna-sarvajJatA), anaMtavIrya (sarva zaktimAna), kAMI banavAnuM, kAMI IcchavAnuM rahetuM nathI paNa mAtra hovApaNuM che. anaMtasukha (sarva sukha)no svAmI che. Doing, Becoming TaLI jAya che ane Being hovApaNuM je zeSa zuddha have je thavuM che te potAmAM hovuM joIe. potAmAM hoya nahi to potApaNuM che te rahI jAya che. potAmAthI pragaTe nahi. potApaNuM bahAra bajAramAM vecAtI maLatI eka sAMsArika vyavahArika udAharaNathI A prakriyAne samajavA prayatna jaNasa nathI. vartamAna avasthAmAM jIvAtA jIvanamAM paNa pratyeka jIvanI karIzuM. mAMgaNI pUrNatA, nityatA, sthiratA, zuddhatA, svAdhInatA, sarvoccatA eka zilpakAra che jene paramAtmAnI suMdara manaharaNI pratimA ane paramasukha AnaMdanI ja che. banAvavAnI IcchA che. paramAtmAnI suMdara manaharaNI pratimAnuM sarjana bajAramAM kharIdI karavA jaie ane mATaluM ke kapaDuM kharIdavAnuM e zilpakAranuM lakSya eTale "sAdhya' che. e sAdhya evI hoya temAM paNa te phATeluM, tUTeluM, chidrovALuM, DAghADUghIvALuM, phikyuM paramAtma-pratimAno icchuka cAhaka zilpakAra 'sAdhaka" che. boduM nahi hoya evuM rUparaMga suMdara, tANevANe pUrepUruM AkheAkhuM sAdhya paramAtmapratimA jemAMthI banAvavAnI che e suyogya pUrNa, TakAu ane suMdara majAnuM manane sukha ApanAruM ja pasaMda paDe che. ArasapahANa, hathoDo, chINI, kAnasa, camaka caLakATa lAvavA mATenI jIvanamAM jo jIvane pasaMdagInI chUTa hoya to te zuddhaPure, saMpUrNa polIzanI sAmagrI, zilpakAranA potAnA hAtha Adi je kAMI che ke Perfect, zAzvata Permanent, svAdhIna Personal, ane sarvocca jenAthI suMdara manaharaNI paramAtmapratimAnuM sarjana thavAnuM che te badhuMya Paramount ja Icche che. sAdhakane sAdhya prApti karAvI ApanAra 'sAdhana' che. Aja batAve che ke jIva paramAtmasvarUpane jANato hoya ke nahi jANato sAdhya che, sAdhano che, sAdhaka che paNa jo sAdhakane je sarjana karavAnuM hoya; paramAtmAne mAnato Astika hoya ke paramAtmAne nahi mAnato nAritaka che te sAdhyanA svarUpanI samajaNa nathI, samajaNa (jJAna) che paNa jo hoya; jANe ajANe paNa jIva je icche che-mAMge che-cAhe che, te to enA sarjananI taDapana nathI, ane samajaNa, taDapana, (cAinA) hovA chatAM potAnAM aMtaragata rahelAM paramAtma svarUpane ja cAhe che. jo sarjanane anusAraNI pravRtti nathI, to pachI sAdhyanI prApti nathI. jIvAtuM mAnavajIvana tapAsIzuM to jaNAze ke mAnavanI je mAMga Ama sAdhyano nirNaya karI, sAdhyanA svarUpane sArI rIte samajI laI, che te ja tenuM svarUpa che. Aja sUcave che ke AtmAnuM parama zuddha sAdhya svarUpane satata lakSyamAM rAkhI sAdhyaprAptine suyogya sAdhana sAmagrI AtmasvarUpa potAmAM ja dharabAyeluM (daTAyeluM-chUpAyeluM) paDyuM che. e saraMjAma upalabdha karI e sAdhano vaDe sAdhaka zilpakAra sAdhya evI potAmAM ja apragaTa raheluM che tethI ja te pragaTa karI zakAya che. potAnuM paramAtmapratimAnuM sarjana karavAnI je pravRtti kare che te 'sAdhanA' che. ja potAmAM khovAyeluM, chupAyeluM, daTAyeluM paDyuM che te pAchuM maLI have ArasapahANa ke jemAMthI paramAtmapratimAnuM nirmANa karavAnuM Ave che te prAptanI prApti che. A mAyAno khela che ke pote ja potAne che temAM satata avirata paramAtmAnuM darzana karatAM karatAM, sAdhanone potAmAMthI pAmavAno che. paNa sAdhya tulya gaNI e sAdhano prati paNa Adara bahumAnanA bhAva ethI ja eka kavi kahe che... rAkhI atyaMta cAhanAthI bhaktibhAvapUrvaka hathoDI, chINAnA sAdhano jharaNuM zodhe nIrane, dIpake zodhe teja; vaDe paramAtma sivAyanuM je aparamAtmatva che tenuM nivAraNa karI jIva zodhe brahmane, e mAyAnA khela..kaMdarpa. ArasapahANamAM je paramAtmasvarUpanuM darzana karyuM che tene zeSa rahevA sAdhya zuM che te jANyuM ane e sAdhyanuM svarUpa kevuM che te paNa daI ene ghasI, mAMjI, caLakAvI paramAtma svarUpe upasAve, pragaTAve samajAyuM. have prazna e udbhave che ke je jAyuM, je samajAyuM tenI che te sAdhaka evAM zilpakAranuM suMdara manaharaNI paramAtmapratimAnuM cAhanA, meLavavAnI IcchA che ke nahi ? jo have e joItuM ja hoya, nirmANa-sarjana e enI siddhi che. pachI sAdhakanA sAdhana chUTI jAya enI cAhanA ane icchA hoya to e je svarUpa che tenAthI virUddha che, sAdhanA pUrI thaI jAya che ane sAdhaka sAdhanarahita thaI sAdhanAtIta viparIta che enAthI chUTA paDavuM joIe-judA thavuM joIe. thayelo sAdhya evI svanirmita, svasarjIta paramAtmapratimAthI abheda svarUpa avinAzI che ane tethI cAha ane mAMga paNa avinAzInI thaI jAya che. potAnA svasarjIta nirmANathI gadgadita thaI tarUpa thaI che paNa vinAzI evAM kAyAdimAMthI avinAzItAnI mAMga karIe chIe. jAya che. Ama mAMga to sAcI che paNa samaja ane mAnyatA viparIta che tethI have A prakriyAne AtmAnI svayaMnI svayaMmAMthI paramAtmA svarUpe pravRtti avaLI thAya che. jIvanI A avaLacaMDAI, UMdhAI che. khoTA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 prabuddha jIvana mArgethI khoTAmAMthI kharuM sAcuM meLavavA mathIe chIe. Ajano jIvano viparyAsa che. mAnyatA badalAya, dRSTi badalAya to viparyAsa jAya. viparyAsa TaLavo te AtmavikAsanA paMthe pahelI mukti che je 'viparyAsa mukti' che. viparyAsamukti thAya eTale avaLI dRSTi thAya che jethI darzana sAcuM sudarzana thAya che je samyagdarzana che kAraNa ke dRSTi samyagdaSTi thaI che. darzana sAcuM che tethI samajaNa (jJAna) sAcI che eTale sAco mArga dekhAya che ane jAya che. Ama viparyAsamuktithI darzana samyag banyuM eTale jJAna samyag thayuM. A vipasamukti AtmavikAsanI mULa pAryo che je samyagdarzana nAmanuM cothuM gusthAnaka che. darzana sAcuM hoya, jJAna sAcuM hoya eTale e sAcA vartana rUpe caritArtha thAya eTale ke dRzyamAna thAya. sAcA mArge prayANa thAya. khoTAno moha jAya ane sAcAno moha thAya. je ugatuM hatuM te vara ulaTAIne sulaTuM thAya. aprazasta rAga jAya ane prazasta rAga thAya. pachI AgaLa upara sadaMtara moDe jAya eTale 'mohamukti' thAya. AtmavikAsanA tabakke A bIjI mukti mukti che. A vItarAgatA che je 12muM gujasthAnaka che. ahIM A tabakke vItarAgatA to AvI tethI jJAna avikArI banyuM paNa te sarvanuM jJAna evI sarvazatA nathI tevuM alpajJAna evuM avikArI matijJAna ja rahyuM. paramAtmA pUrNa jJAna sarvajJatAnA siMdhu ane paramAtmAnI nirvikalpatAnI sAme bAramA guNaThANe rahela chadmastha vItarAga bhagavAnanuM jJAna biMdu sama alpa hovAthI ane vikalpanI vidyamAnatA hovAthI ene AtmavikAsanA paMthe ajJAAna tarIke oLakhAvyuM. mahamukti thatAM ja 'ajJAna-vikalpa mukti" thAya che te Atma vikAsamAM trIjA tabakkAnI trIjI mukti che. A trIjI zakti thatAM vItarAga banelI sarvadarzI, sarvajJa, nirvikalpa banI teramA gujajasthAna padArpaNa kare che. aMtima cothA tabakkAmAM siddhAvasthAnI paramapada siddhapade AruDha thavAM pUrve caudamA guNasthAnake sarva yoga vyApArano sarvathA nirodha karI. Atmapradezo vacce rahela avakAza (khAlI jagyA)nuM nirmUlana karI, Atmapradezone ghaniSTa karI paramasthiratAne prApta karI AnaMdaghana banI kAyAnA baMdhanamAMthI chUTI niraMjana, nirAkAra, nirAlaMba, nirapekSa, nirAvaraNa evo avasthA avinAzItA ane pradeza sthiratvatAnI prApti kare che te ca2ma, 52ma evI zuddhavaranA siddhAvasthA che, je 'pradezamukti' che. Ama AtmAnA paramAtmatvanA pragaTIkaraNanA mahattvanA A cAra mAIlasTona che. (1) viSamAMsamukti (2) mohamukti (3) ajJAna-vikalpa mukti ane (4) pradezAmukti je che cothA, bAramAM, teramA ane caudamA sujANyAna dvArA siparTa thatuM Ao. 52mAtma svarUpa pragaTIkaraNa e ahIM sAdhya che je sAdhaka AtmAnI paranI parAdhInatAmAMthI muktirUpa 52 viyuktatA che ane svanI svAdhInatArUpa sva saMyuktatA che. bhedarUpa che teno bheda karI je abhedarUpa che tenAthI abheda thavAya che. AtmA je potAnA potApaNArUpa paramAtmatva pragaTIkaraNano cAhaka ane Icchuka che te pote sAdhaka che. sAdhaka evAM AtmAne sAdhya evAM paramAtmasvarUpathI abheda thayAM, tadarUpa thavA mATe je sAdhana che tene karaNa kahevAya che. je karaNa AtmAne upara uThAve che te upakaraNa kahevAya che. viratidharanA cAritrapAlananA kAmamAM AvanArA patnI, rajoharaNa, caravaLo, khAsana, pothI-graMtha-zAstro Adi che, temaja jemaNe potAnuM 52mAtma svarUpa pragaTa karyuM che evAM pragaTa paramAtmadeva ane temanA 13 cAhaka ane vAhaka evAM guru bhagavaMto paNa mArgadarzaka AlaMbanarUpa cetanAne jAgRta karanAra caitanya sAdhana che. saMsAra vadhAranArA avanati karanArA je karaNa (sAdhana) che te badhAM adhikaraNa che. A badhAM bahAranA para sAdhana cha. jyAre je AjIvana potAnI sAthe ne sAthe che te mana, vacana, kAyA e svasAdhana che jene karaNa kahevAya che. darzanaparyAga, zAnIpAga je aMdaranuM AMtarika sAdhana che te aMtaHkaraNa kahevAya che. upakaraNa sAdhakane adhikarAthI bacAvI AtmAnuM utthAna kare che, karI ane aMtaHkaraNanI zuddhimAM sahAyabhUta thAya che. upakaraNa chUTI jatAM hoya che, karaNanI rAkha thatI hoya che, ane aMtaHkaraNanuM 52mAtma svarUpamAM pariNamana thatuM hoya che. jema jema AtmAno vikAsa thato jAya che, utthAna thatuM jAya che tema tema upakaraNa ochA thatAM jAya che, sAdhanA ghaniSTa thatI jaI jo2 pakaDatI jAya che ane aMte sAdhyathI abheda banelo sAdhaka-siddha thatAM sarva sAdhanathI ane sAdhanAthI atIta thaI jAya che. sAdhyano nirNaya thI tenuM nAma nitya che. ane sAdhyanI siddhi mATe suyogya sAdhano vaDe karAtI dharmakriyA, dharmapravRtti e sAdhanA che je vyavahAra che. mATe sAdhake sAdhanAmAM nizcaya (sAdhya svarUparTane kyAreya bhUlo nahi ane siddhi prApti pahelAM sAdhana choDavA nahi ane sAdhano vaDe karavAno sAdhanA vyavahAra cUkavo nahi. A mATe sAdhyanuM svarUpa pahelAM TocathI siddhanA svarUpathI zarUAta karI TheTha nIce sudhI samajI laI sAdhanAno prAraMbha nIcethI taLeTIthI karI sAdhanA dvArA upara zikhare pahoMcI sAdhdhathI abheda thavAnuM che. chatAM sAdhanAne sAthe mAnI levAnI bhUla karavI nI ane bhUmikAe pahoMcyA pahelAM sAdhyane sAdhana banAvavAnI utAvaLa karavI nahi. sAyanuM svarUpa je samajyA che tene sAdhake sAdhanAmAM utAravAnuM che, jethI sAdhyathI abheda thavAya. sApa anupta cAra che. (1) anaMtadarzana (2) anaMta jJAna (3) anaMta vIrya ane (4) anaMta sukha. cAra kaSAya krodha, mAna, mAyA, lobhanI anaMtAnubaMdhI, apratyAkhAnI, pratyAkhAnI ane saMjavalana prakAranI kaSAya cokaDIno nAza karI niAya banAvanArI ane sAdhya catunI prApti karAvI ApanAra cAra sAdhanA catuSka che. / (1) dravya, kSetra, kALa ane bhAva. e saMyoga catuSka che. II (1) nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. e AlaMbana catuSka che. m (1) dAna (2) zIla (3) tapa ane bhAva. e tyAga dharma catuSka che. IV (1) dharma (2) artha (3) kAma ane mokSa e puruSArtha catuSka che. dravya, kSetra, kALa, bhAva rUpa sAdhanA catuSkathI, nAma sthApanA dravyabhAva rUpa sAdhanA catuSkathI deva gurunuM AlaMbana laIne dAna, zIla, tapa, bhAva rUpa sAdhanA catuSkathI dharma ArAdhanA karatAM karatAM dharma puruSArthathI mokSa puruSArthamAM pravezI puruSatvarUpa sAdhya catuSkanI prApti ka2vAnI che, e to ja gaLe jo dharma karatAM karatAM dharma pAmyAnA caMdrakarUpa maLatAM artha ane kAmamAM nahi phasAtA tene oLaMgI jaI mokSa pamAya. deza ane kALanA baMdhanathI chUTAya ane dravya jIvathI bhAvAtmaka thavAya. sahu koI sva rUpa (svarUpane samaje, sva bhAva (svabhAva)ne samaje ane sAdhanA karI virUpa, vibhAvathI chUTI svarUpa svabhAvathI abheda thAya evI abhyarthanA ! *** saMkalana : sUryavadana ThAkoradAsa javerI 51-e, jarU epArTamenTa, zaMkara lena, kAMdivalI (vesTa), muMbaI-400 067. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana 16juna, 2006 dazavaikAlika sUtrakAra, cauda pUrvadhara zrI zayyabhavasUrijI mahArAja 5 5, pU. munizrI vAtsalyadIpa janme brAhmaNa, karme mahAna jainAcArya zrI zakhaMbhavasUrIzvarajI mULa rAjagRhInA hatA.. vatsa gotramAM janmelA Arya zayyabhava samartha vidvAna, vedanA jJAtA, anuSThAnonA jANakAra ane mahApaMDita hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIranI paraMparAnA trIjA pATavI, prathama yugapradhAna, cauda pUrvI AcAryazrI prabhavasvAmI 94mAM varSe AcArya pade prasthApita thaIne sarvatra jaina zAsananI prabhAvanA karatA vikArI rahyA hatA. kiMtu temanA manamAM satata ciMtA hatI ke pote jaina zAsananI pUrA kone soMpe ? e samaye temaNe joyuM ke, rAjagRhImAM thatta karAvI rahelA zrI bhavane pratibodha karavo joIe. emaNe be munione samajAvIne pajJanA sthaLe mokalyA. yajJa sthaLe jaina munionuM apamAna karavAmAM AvyuM paNa tenAthI vicalita thayA vinA e zramaNI bolyAH 5 chuM, A ga yuM jJAyate param / / -aho, e kevI kaSTanI vAta che ke koI tattva jANatuM na nathI ! A vAkTa cinagArI banI gayuM. Arya zaUbhave A zabdo sAMbhaLyA ne vicAramAM DUbyA ke, huM tattva jANato nathI ? A jaina sAdhuo hatA. teo asatya na bole ! jo huM je karuM chuM temAM tattva nathI, to tattva kyAM che ? e khullI talavAra sAthe potAnA adhyApaka pAse pahoMcyA. emaNe trADa nAMkhIne kahyuM ke, 'paMDitajI, je tattva che, je satya che, te kaho." je paMDita gabharAIne kahyuM ke, pannavedInI nIce khodake, tenI nIcethI je maLe te satya haze !' saMyamanA tapa ane japa ane jJAnanA AkarAM caDhANa caDatA teo paNa caudapUrvanA pAragAmI thayA. zrI prabhavasvAmIjIe temane, vi. saM. pUrve 397mAM AcArya padArUka karyAM. haMmezAM dIkSA laI le ! manake dIkSA lIdhI. paMDita zayyabhave dIkSA grahI tyAre temanA patnI garbhavatI hatA. paMDita zAMbhare dIkSA lIdhI jANIne te strI duHkhI hatI. lokone thayuM ke zayyabhava krUra che, AvuM na karAya ! strIo garbha vize pUchatI ke 'kaMI che ?' tyAre te kahetI: 'mayAM' (kaMIka che !) zrI zAibhavasUrIyAra sarvazAstronI jema, hastarekhAnA paNa jJAnI hatA. ema manamunino brAhma joIne jANyuM ke AnuM AyuSya to cha ja mahinAnuM bAkI che ! ane A bALamuni, zAstronA abhyAsa vinA de choDI de te kema cAle ? ane, cha mahinAmAM cauda pUrva te zI rIte bhaNaze ? bALakano janma thayo tyAre tenuM saue nAma pADyuM, manaka. manaka ATha varSano thayo tyAre, pitA vize jANavAnI jijJAsAthI mAtAnI saMmati vinA cAlI nIkaLyo ane caMpAnagarI pahoMcyo. zrI zayyabhavasUrijI tyAM hatA. te bALakanI vAta parathI jANI gayA ke A to potAno saMsArI putra che ane temane zodhavA Avyo che ! emaNe bALakane snehathI potAnI pAse saMbhALI lIdho ne sAco ne kahyuM ke ne zasthaMbhava potAnI jevA ja dekhAya che ! yathAsamaye jarUra maLaze, tuM emaNe caudapUrvamAMthI saMkalana karIne zrI dazavaikAlika cUbanI racanA karI. zrI manamunine tenuM adhyayana karAvyuM. A sUtramAM sarva zAstrInI sAra hato. paMDite kahyuM tema paMDita zayyabhale karyuM. yajJavedInI nIcethI ratnamaya karelA che. dazavaikAlika sUtranI sAthai saMyukta vaktA ane vivittacarcA zrI zAMtinAtha prabhunI pratimA nathI ! nAmanI cUlikAo paNa che. A baMne cUlikAo saMyamamAM pramAdI munione sthira karavA mATe AlaMbanarUpa che. A baMne cUlikAo pAchaLathI urSAI hoya tema jaNAya che, kema ke; zrI zayyabhavasUrie zrI dazavaikAlika sUtramAM daza adhyayana ja racelA che. paMDita zayyabhava yajJano bhAra koIne soMpIne kSaNanA ya vilaMba vinA, satyanI prApti mATe nIkaLI paDyA. e pahoMcyA AcArya zrI prabhavasvAmIjI pAse. zrI prabhavasvAmIjIe temane jaina dharmanuM tattvajJAna samajAvyuM. e samajyA ke koIpaNa dharmanuM mULa dayA che ane dayAthI ja AtmakalyANa thAya che. zaththuMbhave tatkSaNa temanI pAse dIkSA grahaNa karI. (1) pariziSTa parva, sarga 3nI noMdha mujaba, azvino vApUrvA zrutatAra muram / tuvara pUna: punaH paraMtunA-arthAt, saMpUrNa caudapUrva ke dazapUrvanA jJAtA, viziSTa kAraNathI pUrvomAMthI viziSTa sArane uddhRta kare che. dazavaikAlika sUtramAM yunivananI sthiratA mATe AcArapAlananuM zreSTha jJAna samAyeluM che. temAM daza adhyayana che ane temAM Adarza muni jIvana kevuM ucca koTinuM hoya, ane te kevI rIte mokSadA banI rahe che tenuM svarUpadarzana karAvavAmAM AvyuM che. A sUtra pratyeka munio mATe upayogI puravAra thayuM che. zrI bhadrabAhusvAmIjInI niryukti anusAra, A sUtranuM cothuM adhyayana, AtmapravAda pUrvamAMthI, pAMcamuM adhyayana karmapravAha pUrvamAMthI, sAtamuM adhyayana satyapravAha pUrvamAMthI ane bAkInA adhyayano navama pratyAkhyAna pUrvanI trIjI vastumAMthI uSkRta te samaye zrI zambaMbhavasUrijInA netromAM AMsu AvyA. temanA vIra nirvAza aM. 64nuM varSa cAlatuM hatuM. khaMbhava 28 varSanI paTTaziSya zrI dharmAbhadrasUrijI vidvaLa banI gayA tyAre pahelIvAra yauvanavayamAM hatA. rasasparaphoTa karatA zrIzaZbhavasUrie kahyuM ke, 'manaka muni mA saMsArI putra hato.' manaka munie teno abhyAsa karyo, artha samI dharmatattva pAmyA. yathAsamaye teo kALadharma pAmyA. 'haiM ?' sau sAdhuoe kahyuM, 'amane pahelA jANa kema na karI, gurudeva !' zrI zakhaMbhavasUrijIe kahyuM, '2 vinita zo, jo meM A pUrve temane saune A vAta jaNAvI hota to tame tenuM vadhAre dhyAna rAkhata, manakamuni adhyayana karI ne AtmakalyANa sAdhI na zakata mATe meM jANa na karI !' sau sAdhuo te kalyANa bhAvanAne praNamI rahyA. zrI. manamuninA zreyArthe racAyeluM 'zrI dazavaikAlika sUtra' saMdhanI vinaMtIthI zaZbhavasUrijIe visarjana na karyuM. A sUtra Arje paNa che ane sAdhu-sAdhvIo teno maMgaLapATha kare che. pariziSTa parva anusAra, dIkSAgrahaNa samaye zrI manakamuni ATha varSanA hatA te mujaba vInivA saM. 72 gaNIe to, AcArya zrI prabhavasvAmIno svargavAsa vIranizi saM. 75mAM thI hato eTale Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 prabuddha jIvana manakamuninI dIkSA, svargagamana ane dazavaikAlika sUtranI racanAnA vIranirvANa saM. 98mAM svargavAsa pAmyA. jaina zAsanamAM sarva prathama samaye zrI prabhavasvAmI vidyamAna hatA, tema mAnI zakAya. teo pUrvamAMthI zrutasAranuM saMkalana karanAra banyA. zrI zakhaMbhavasUrizvarajI, jaina zAsananA prabhAvaka ane yugapradhAna * * * AcArya mahArAja hatA. 28mAM varSe dIkSA grahIne 39mAM varSe AcArya jaina upAzraya, 7 rUpa mAdhurI sosAyaTI, saMghavInA padArUDha thayA. 34 varSanuM kula saMyamI jIvana jIvIne 62 varSanI vaye relve krosIMga pAse, nAraNapurA, amadAvAda-380 013. zrI ajitazAMtimAM chaMdonuM vaividhya - 1 bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA jaina dharmamAM saMskRta ane prAkRtAdi bhASAomAM racAyeluM sAhitya dhArA vahetI joI nAnA traNa varSanA (jazavaMte) bALake rUdananuM kAraNa vipula vaividhya dharAve che. temAM padya ane gadya baMnemAM khUba khUba sAhitya pUchyuM. mAe kahyuM ke mAre vrata che ke bhaktAmarano pATha karyA pachI kazuM racAyeluM che. te sAhityamAMthI prastuta lekhamAM maryAdA bAMdhI navasmaraNa paNa khAvuM ke pIvuM. traNa varSano nAno bALaka jeNe te sAMbhaLI kaMThastha jenuM paThana niyamita rIte karanAro eka varga che jenuM paThana dararoja be karyA-te tene kahe che ke huM boluM chuM te tuM sAMbhaLa. bALake bhaktAmaranA vAra dhArmika vRtti dharAvanAro varga kare che. A baMnemAM 44-44 44 zloko bolI mAtAne pAraNuM karAvyuM, kemake dararoja mAnI sAthe ekasarakhAM zloko che, baMne eka ja chaMdamAM vasaMtatilakAmAM racAyelAM te 44 zloko pratidina sAMbhaLatA te kaMThastha karyA hatA. che. baMnenA kartA suprasiddha kavio mAnatuMga sUrIzvara tathA kumudacaMdra prastuta lekhamAM vividha chaMdomAM racAyela ajItazAMtimAM AvelAM chaMdo (siddhasena divAkara) che. vaLI bhaktAmaranI 12 thI 20 (9) gAthAo viSe jaNAvuM te pUrve eka ramUjI ghaTanA jaNAvuM. saMvatsarI pratikramaNamAM sUrimaMtragarbhita che. jo kazuM na bane to nava gAthAo gaNavAthI apUrva ajItazAMti, sAta lAkha ane aDhAra pApasthAnako bolavA mATe ghI bolAtuM sukha ane zAnti prApta thAya che.' - je vadhAra bole tene lAbha maLato. eka bhAI je mArI bAjumAM hatA teo ajitazAMtimAM amuka viziSTa apracalita chaMdo upalabdha thAya che suMdara kaMThe ajItazAMti bole paNa temAM AvatAM A chaMdo paNa sAthe sAthe jeno prayoga khAsa thato nathI ane te rIte eka viziSTa bhAta pADe che. bole. meM temane kahyuM ke A to chaMdonA nAmo che. zlokonA bhAga nathI. temane chaMdazAstramAM vividha prakAranA chaMdo viSe mAhitI upalabdha thAya che. mArA kathana para vizvAsa na thavAthI mane kahyuM ke rAmavijayajI gacchAdhipatine jaina temaja jainetara kavio, muni bhagavaMtoe paNa chaMdazAstrano viziSTa huM pUchAvuM chuM. pratyuttara AvatA teNe mane kahyuM ke tamo sAcA cho. pAThazALAmAM abhyAsa karyo hoya che. chaMdazAstrIya eka graMthanuM saMpAdana vilsana paNa kevuM ajJAna pravartatuM hoya che! kaoNlejanA khyAtanAma prophesara velaNakare karyuM che je bhaMDArakara risarca ATalI carcA pachI ajItazAMtimAM vividha chaMdo viSe TUMkamAM InsTiTyUTe prakAzita karyuM che, jemAM A chaMdo viSayaka mAhitI che ke jaNAvuM - nahIM te huM jANato nathI. 1944 thI 46mAM temanA mArgadarzana nIce aparAMtikA 34, kusumamAlA 15, khinija caya 17, gAhA 2, be ja varSamAM meM sola Ina dhI Tveda para thisisa dvArA pIeca.DI.nI 36, 37-40; khittayaM 24, 25, cilehA 13, cittakakharA 27, DIgrI meLavI. te daramyAna rAtri bhojanano tyAga hovAthI viziSTa dIvayaM 26, bhAsuraya 30, bhujaMga paririMga aM 16, nArAyuo 14, rIte meM muMbaI sthita mahAvIra jaina vidyAlayanI zAkhA je elphInsTana 18, 31, naMdisarya 29, mAgahiA 4, 6, raNamAlA 23, roDa para AvelI che temAM rahI abhyAsa karyo hato. te daramyAna mArI rAsAladhAo 10, rAsAnaMdi aya 12, vANavAsiA 33, vijuM paDozamAM jogAnujoga ramaNabhAI cI. zAha ArTsa vibhAgamAM prathama vilasie 21, veDhao 9, 11, 22, laliaya 18, 32, silogo varSo daramyAna sAthe rahyA hatA te A ramaNabhAI atyAre jaina dharmanA 3, saMgaya yaM 8, sumuhaM 8. khyAtanAma suprasiddha dArzanika viSayonA labdhapratiSThita abhyAsI, A pramANenI upara jaNAvelI mAhitIno AdhAra 'zrI navasmaraNa vidvAna, sarvazaMkAdinuM suspaSTa rIte vivecana tathA mArgadarzana karAvI stotrAdi ArAdhanA'nA kartA-saMpAdaka pU. AcArya deva zrI zake tevA suprasiddha, nAmAMkita, saraLa, svasthatApUrvaka abhyAsa karAvI vijayajayAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanA kartAnA prastuta pustakamAM pRSTha zake tevA vidvAnanI kalamamAMthI 44 varSo prabuddha jIvanamAM nisvArtha 15-25 mAM upalabdha thaI zake che. sevA bajAvI graMtho tathA lekho dvArA jaina samAjanI ananya nisvArtha vikramAditya rAjAnA samayamAM siddhasena divAkara je mane kalyANa maMdiranI chellI gAthAmAM kumudacaMdra tarIke oLakhAvyA che te navasmaraNanA baMne smaraNa bhaktAmara tathA kalyANa maMdiramAM je eka mahAna, vidvAna, prabhAvaka AcArya hatA. baMne 7 ane 8 prasiddha anukrame 7mA ane 8mA smaraNo che. baMne smaraNo advitIya che. baMnemAM stotro che. chatAM paNa bhaktAmaranuM paThana, adhyayana, ArAdhanAdi, 44-44 zloko vasaMta tilakAmAM che. baMnenA kartAe AzcaryakArI pUjA paNa kema vadhAre thAya che. baMne stotro 'uktAvasaMtatilakA ghaTanAo karI che. maMdiramAM pratimA para paga caDhAvavAnI ghaTanAthI tabhajAjagaugaH" vasaMta tilakA chaMdamAM lipibaddha karAyelAM che. baMnemAM rAjAe mAnatuMgane keda karI 44 lokhaMDanI sAMkaLothI bAMdhyo. mAnatuMge chello zloka anya chaMdamAM che. bhaktAmaranA eka eka zloka dvArA 44mA zloke 44-44 sAMkaLo kalyANamaMdira nava smaraNomAM 8muM smaraNa che. aSTa karmono kSaya toDI AzcaryakArI ghaTanAthI saune camatkata karI dIdhAM. tevI rIte thatAM kevaLajJAna prApta thAya che. zuM kalyANa maMdira 8muM stotra 8 karmono bhaktAmara viSe kahevAya che ke saubhAgyadevI mAtA 44 zloko bolyA upazama, kSayopazama ke kSaya karI zake tevI abhilASApUrvaka zuM tenuM pachI moMmAM kazuM savAre nAMkhatA. eka vakhata aNadhAryo vaNathobhya paThana-pAdana yogya gaNAvI zakAya ne? varasAda traNa traNa divasa paDyo. mAtAne traNa upavAsa thayA. cothA nAnA jazavaMte bhaktAmaranA 44 zloko bolI mAtAne saharSa pAraNuM divase paNa nAnA bALaka sAthe derAsara gayelI mAtAnI AMkhamAM azrunI karAvyuM. zrI hIravijayasUrinA samudAyamAM emanA ziSyo-praziSyomAMthI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 juna, 2006 eka evA ja jyotirdharano udaya thayo ke jemaNe zrI haribhadrasUri ane adhyAtma mataparIkSA, adhyAtmasAra, adhyAtmopaniSada, jena tarkabhASA, zrI hemacaMdrAcAryanI yAda apAve evuM bhagIratha kArya karyuM. te mahAna drAaizaka-dvAtrizikA, nayopadezAdi nyAya preraka graMtho, jJAnasAra, vibhUti te upAdhyAya zrI yazovijayajI che. temane laghuharibhadrasUri, pratimAzataka, uparAMta stutio, stavano, dharmaparIkSA, jJAnArNavAdi dvitIya hemacaMdrAcArya, smarita zrutakevalI, kurcAlIzArada, mahAna tArkika, kRtio gujarAtI, saMskRta, prAcIna gujarAtI vagere bhASAmAM racI che. vAcakavarya, upAdhyAyajI tarIke suprasiddha che. vAdavivAdamAM pAraMgate temaNe potAnA samayanA dharma ane tattvajJAna viSayamAM upalabdha eka vakhate evI zarata paMDito AgaLa mUkI ke "oSThasthAnIya' vyaMjana badhI ja kRtino abhyAsa karyo hato tethI emanA jeTalI buddhimattA, vagara vAcIta karavI, paMDito hArI gayA. temaNe te karI batAvyuM ane bahuzrutatA, sarjanapratibhA tyAra pachInA traNa saikAmAM jovA maLI nathI. paMDito khisayANA paDI gayA. teo sahasrAdhyAnI paNa hatA. temaNe tethI teo sAhityAdi kSetre camakatA virala tAralA hatA. zrIpAla rAjAnAM rAsamAM guru-ziSyanI joDIe te pUro karyo. * * * zrI yazovijayajIe navya nyAya, vyAkaraNa, sAhitya, alaMkAra, chaMda, 509, maMju mahAla, pAlI hIla, kAvya, tarka, Agama, naya, pramANa, yoga, adhyAtma, tattvajJAna, AcAra, vAMdarA (vesTa), muMbaI-400 050 "hariyALI krAnti" LI DaoN. kavina zAha 84 lAkha jIvAyonimAM paribhramaNa karato AtmA pUrvajanmanA rakSA ane upayogapUrvaka jJAnAcAranuM pAlana thAya to jIvana sAce ja mahAna puNyodaye mAnavajanma meLave che. manuSya janma prApta thayA pachI hariyALI krAnti tarapha AgaLa vadhe che. zuM karavuM joie te aMge tIrthakara bhagavaMte kevaLajJAna prApta thayA pachI darzanAcAra e bIjuM sopAna che. mithyAtva ane anya deva-devIonI bhavyAtmAone uddhodhana karIne mokSanA zAzvata sukha pAmavA mATe upAsanAne badale vItarAga kathita deva-guru ane dharmanI ja avicala rAjamArga darzAvyo che. janma ane mRtyu vacceno AyuSya karmane AdhIna zraddhApUrvaka upAsanA karavI joIe. AvuM samakita e mokSa nagaranA kALa te mAnava jIvana che. janma thayo, moTA thayA, abhyAsa karyo, bIja-pAyA samAna che. bhautika sukhanI AzAthI mithyAtvanI upAsanA lagna karyA, saMsAra vadhAryo, vRddhAvasthAnI parAdhInatA ane rogagrasta dUra karIne karmAdhIna sthiti pratye ciMtana karavuM joIe. darzanAcAranA dazA AvI. AyuSya pUrNa thayuM punaH jIva anya gatimAM gayo. A to pAlanathI cAritranI prApti thatAM AtmA eka kadama AgaLa vadhIne anekavAra banyuM ane banaze! zA mATe A badhuM thAya che? temAMthI ghaNAM bhava bhramaNane ladhutama banAvI zake che. eTale darzanAcAranuM pAlana mukta thavAno upAya to che ne ? to tenuM anusaraNa e narabhavanI mukhya gaNAya che. jJAna ane darzana pachI trIjuM sopAna cAritra che. saphaLatA che. sarvavirati dharma-dIkSA aMgIkAra karIne sAdhanA karavI te cAritrAcAra. A jIve manuSya janmamAM bhautika siddhio dvArA padgalika nAzavaMta mukhyatve to pAMcavrata pAMca samiti ane traNa gupti, dazayatI dharma ane sukha anekavAra meLavyuM hatuM paNa koI saMtoSa thayo nathI. A samRddhi 22 pariSaho sana karavA e sarvavirati dharma muktino rAmabANa upAya mAtra je te bhava pUratI ja che. paNa sAcuM zAzvata sukha to avinAzI che che. sarvaviratino yoga na thAya to dezavirati dvArA 12 vrata aMgIkAra ane AtmAne ajara-amara pada prApta karAve che. karIne hariyALI krAntinA mArge pahoMcI zakAya che. tapa dharmanI ArAdhanA mAnava janmanI durlabhatA jANIne AtmAe jo koI puruSArtha e cothuM sopAna che. 12 prakAranA tapamAM atyaMtara tapa ane karavAno hoya to AtmAnI hariyALI prApta karavA mATe tIrthakara bhagavaMte bAhyatAno samAveza thAya che. zmanI nirjarA mATe tapa samAna anya je mArga batAvyo che tenuM anusaraNa karavuM joIe. koI dharma nathI. eTale tapAcAranuM pAlana paNa cAritrane nirmaLa karavAmAM AtmAnA jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya guNano vikAsa abhUtapUrva sahayoga Ape che. tIrthakara bhagavaMtano AtmA paNa ghora eTale hariyALI krAnti ke jenAthI zAzvata sukhanA mArgamAM prayANa tapasyA karIne kevaLajJAna meLave che e vAta sau koI jANe che. thAya che. 45 Agama graMthomAM 11 aMga sUtro che temAM prathama AcArAMga anAdikALathI AtmAne vaLagelAM karmonA samUhano nAza karavA sUtra che. eTale tattvanI vAta jANyA pachI te mArge puruSArtha karavo tapAcAranuM pAlana jarUrI che. vIryAcAra e pAMcamuM sopAna che. zarIra joIe. mAtra vicArathI koI zreya sadhAtuM nathI. vicAra ane AcArano taMdurasta hoya to pachI zarIranI zakti cAra prakAranA AcAramAM samanvaya sadhAya to AtmAnuM kalyANa thAya. upayogamAM levI joIe. khAI-pIne bhoga bhogavavAthI AtmAnuM tattvArtha sUtramAM zrI umAsvAti svAmIe jJAna kriyAmAM mokSaH sUtra zuM sadhAvAnuM che? jyAre paMcAcAranA pAlanamAM zaktino sadupayoga rahyuM che tenA pAyAmAM AcAra ane vicArano saMdarbha rahelo che. jJAna AtmAnI hariyALI krAnti mATe saphaLatA apAve che. sAcA arthamAM eTale sajJAna ke jJAnathI AtmA bhavabhramaNamAMthI mukti meLave. hariyALI krAnti e AtmAnI Urdhvagatino mArga che je uparokta pAMca vyavahArajJAna ke bhotikazAna mAtra A janma pUratuM ja upayogI che te sopAnathI siddha thaI zake che. mAnavajanma pUrNa thAya tyAra pahelAM A saMsAravRddhi ane pApanAM poTalAM bAMdhavAnuM kArya kare che jyAre satjJAna sopAna dvArA jeTalI krAnti thaI zake teTalI karI levI ane bhavAMtaramAM karmanI nirjarA karIne AtmasvarUpa darzanamAM nimitta bane che eTale A pAMca sopAnanA saMskArano prAdurbhAva thatAM sAta-ATha bhavamAM AtmAnA jJAnaguNanA vikAsa e hariyALI krAntinuM prathama sopAna krAntinuM eka ane akhaMDa-zAzvata mokSa phaLa maLyA vagara rahe ja nahi. che. jo A vAta AtmasAt thAya to pachI muktinuM sAmrAjya meLavavAno * * * mArga sahaja sAdhya bane che. jJAnanI prApti, jJAnInuM bahumAna, jJAnanuM 103-sI, bilDIMga, jIvana jyota epArTamenTa, rakSaNa, saMvardhana ane tenI AzAtanAthI dUra rahevuM, tenAM sAdhanonI vakhArIyA baMdara roDa, bIlImorA-391 231. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) 184. utkaTuka Asanastha avasthA Asanastha avasthA Sitting posture 185. utkarSaNa upara pheMkavuM U~ce pheMkanA Up-traction 186, utkRSTa uttama, zreSTha, sahuthI vadhu uttama, zreSTha, saba se jyAdA Maximum, Best 187. utpAda utpatti utpatti Origination, Origin 188. utsarpiNI caDato kALa pragatizIla samaya Progressivehalf cycle, Hyperserpen tine aecon, Ascending cycle of time 189. uSaNayoni uSNatAmAM utpanna thanAra garmI meM janma pAnA Water bodies of Hot regions, 190. uSNasparza, garama sparza garma sparza Hot touch 191. kSamA kSamA, mApha karavuM kSamA, mAphI denA Forbearance, forgiveness 19 2. chA chUpuM, chUpAyela, gUDha chIpA huA, DhaMkA huA Lapse, Cover 193. chavstha karmayukta juva karma sahita jIva non-omniscient 194. chaLa chaLa, kapaTa ThagavuM, khoTAM kAraNo chala, kapaTa, ThaganA, galata kAraNa Fallacions reasining 19pa. chAyA chAyA, paDachAyA chAyA, praticchAyA Shadow, Image 196. TIkA TIka, vivecana, vyAkhyA TIkA, vivecana, vyAkhyA commentary 197, tiryakuloka tirachoM loka, madhyaloka ticrchAloka, madhyaloka Middle Universe 198. tIrtha tIrtha, pravacana, kinAro, tIrthaM, pravacana, kinArA tirth, ford, way, landing place 199, tIrthakSetra pavitra sthaLa pavitra sthala Holy places of pilgrimage 200. tIrthakara ' tIrthakara, dharma saMsthApaka tIrthakara,dharma saMsthApaka Enlightened, ford-builders 201, tyAga tyAga, choDavuM tyAga, choDa denA Renunciation 202, tyAgI tyAga karanAra, choDI denAra tyAga karanevAlA, choDa dene vAlA Renouncer, Renonced 203, triIndriya traNa Indriya (sparza, rasa, ghANa) vALA jIvo 204, triratna traNa ratna, samyakadarzana, tInaratna, samyakdarzana Three Lewels, Samyak samyakajJAna, samyak caritra samyakjJAna, samyakcAritra Darshan, Jnana, Charitra " 205. trividha tIna prakAra Three types, Tri-typed 206. pRthvI pRthvI. Earth 207, pRthvIkAyika pRthvIkAyika, pRthavI jenI kAya che pRthvI thi, pRthvI thI nisat Earth-bodied. ' tevA jIvo kAyA hai vaise jIva 208. pRthvIkaya pRthvIkAya pRthvIkAya Earth-Body 209, pratimA : zrAvakanI 11 pratimA, zrAvaka zrAvaka ko 11 pratijJA zrAvaka Laymen's renunciation stage, jIvananI uttama ArAdhanAnI jIvana kI uttama ArAdhanA kI / model stage vibhinna 1 1 avasthAo 11 avasthA (kramaza:) 20, sudarzana sosAyaTI-2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. pRthvI prabuddha jIvana : grAhaka vinaMti sujJazrI, sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana/AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana" niyamati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. "prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phomI amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa 'SHREE MUMBAI JAINYUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja 'prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa'mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra. Dmenejara Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 juna, 2006 patana ane punarutthAna T AcArya zrI pUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja A duniyAmAM patananAM pagathiyAM aneka che ane e pagathiyethI paDavAnA mATe paDavAnI zakyatA ora vadhI jAya che. sAthe-sAthe enuM A patana mATInA prakAro ya aneka che. bAhya dRSTithI patanakriyA samAna dekhAtI hovA chatAM DhephA jevuM hovAthI pANImAM paDatAM ja e pravAha sAthe ghasaDAI jAya che, ane patana-patanamAM phera hoI zake che. ApaNe joIe chIe ke, daDo ya patana pApanA kalaNamAM vadhu jhUMpI jAya che.. pAme che ane mATIno piMDa paNa patana pAme che. patanakriyA svarUpa vartamAnakALa daDo paDe che, chatAM pAcho caDe paNa che, kAraNa ke mATInA DhephAnI jema e banneno eka sarakho lAgato hovA chatAM bannenAM bhaviSyakALa alaga-alaga bhAre nathI hoto, paNa havAnI jema e halako hoya che. AryanI vRtti-pravRtti hoya che. daDo je vegathI patana pAmyo hoya che, enA karatA savAyA-vegathI AvI hoya che. dekhItI dRSTithI e paDato eTale ke pApa karato jaNAya, chatAM pAcho punarUtthAna paNa pAmato hoya che. jyAre mATInA piMDa mATe AvuM kyAreka daDAnI jema vadhu UMce javA mATe ene pApa-pravRtti karavI paDatI hoya punarUtthAna saMbhavita ja nathI. e piMDa paDatAnI sAthe ja kaNakaNamAM verAI e saMbhavita hoI zake che. kema ke enuM haiyuM pApa rasathI bhAre nathI hotuM, paNa jaIne evI rIte vinAza pAmI jAya che ke, ene punarUtthAnanuM svakhaya lAdhI dharmanA rasathI havAnI jema haLavuM hoya che. ethI enI vRttimAM pApano praveza na zake ! na thavAthI e punaH punarUtthAnanI paLa gotIne purayanA pagathiye jhaDapabhera A duniyAmAM keTalAka jIvo 'karame zUrA e dhamma zUrAnI kahevatane caDavA maMDI paDato hoya che.. caritArtha karatA jovA maLe che, to keTalAkanAM jIvanamAM 'kame zUrA-pApe mATIno piMDa paDe che ane paDatAMnI sAthe ja e mATImAM maLI jAya zUrAnI kahevata sArthaka thatI anubhavAya che. A be jAtanA jIvonuM che, kAraNa ke enAmAM daDA jevI haLavAza nathI, paNa patthara jevuM svarUpa-darzana karAvatAM eka subhASita kahe che ke, Aryano svabhAva bhArekhamapaNuM enA aNue aNumAM ekarasa banI gayuM hoya che. daDA jevo hoya che. e kadAca patana pAme to ya punarUtthAna enA mATe anAryanI vRtti pravRtti AvI ja hoya che. adharmanA rasathI enuM heyuM asaMbhavita na gaNAya, jyAre anAryano svabhAva mATInA DhephA jevo chalochala bhareluM hovAthI lapasaNI jagA na maLe to AvI jagA gatIne hoya che. ethI pApanA pagathiyethI e evI rIte gabaDato hoya che, ya paDavAmAM ene majA AvatI hovAthI dIvo laIne kUve paDavAnI' dIvo laIne e evI rIte kUve paDato hoya che ke, enA mATe punarUtthAnanI kahevata e caritArtha karato hoya che ane patanamAMthI pAchA pharavAnuM koI saMbhAvanA rahetI nathI. ethI DhephAnI jema paDatAMnI sAthe ja e svapna to dUra rahyuM paNa patanamAMthI mahApatana bhaNI doTa mUkavAnI kaNakaNamAM vibhAjita thaIne vinAzanA vAyarAmAM vikherAI jAya che. pravRttinA panAre pahelA enA mATe punarUtthAnanI saMbhAvanA thoDA ghaNA pAponA pravAhathI be kAMThe vahetI saMsAranI A saritAmAM patana samaya pUratI to azakya ja banI jAya che. pAmavuM ke gabaDI paDavuM e koI asaMbhavita ke navAI pAmavA jevI saMsAramAM rahenArane thoDA-ghaNA pApa to karavo ja paDavAnA. paNa AryanI vAta nathI ! navAI to to ja pAmI zakAya ke paDelo e mANasa punaH adAne ApaNo AtmasAt karI laIe to patana pachI punarUtthAna ApaNA Ubho thavA purUSArtha na kare ! bhUla thavI e kAMI eTalI badhI zocanIya mATe asaMbhavita na bane !' A mATe daDAnuM daSTAMta harapaLe najara samakSa bAbata nathI. paNa e bhUlane kabUlavI nahi, e bhUlamAMthI bodhapATha rAkhIe. "saMsAramAM rahevuM. ane vaLI pApathI DaravuM ?'- A anAryanI laIne pharI paDI na javAya evI sAvacetI sAthe prayANane AgaLa dhapAvavuM avaLI cAla che. AvI bolacAlanA tAbe thaIzuM to pApanA pAtALanA nahi, A to jarUra ati zocanIya ghaTanA gaNAya, taLiye paTakAI ja javuM paDaze. zikharane sara karavAnuM pachI svapna ya kAdava-kIcaDathI bharapUra saMsAranI A saritAmAM Arya-mAnava khUba ja nahi lAdhe. AvI durghaTanAno bhoga na banavuM hoya, to mATInA piMDanA sAvadhAnIthI AgaLa vadhato hoya che, chatAM kadAya e paDI jAya, to enuM patanane bhUlIe nahi patana daDA jevuM banatuM hoya che. ethI e pAcho Ubho thaIne cAlavA mAMDe che. c/o, jitendra Drelarsa, 100 bhaMDArI sTrITa, jyAre anArya to bephikarAIthI cAlavAnI tAsIra dharAvato hovAthI enaSTha goLa devaLa, muMbaI-400 004. I pratizrI, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 33, mahammadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. 1 phona : 022-23820296. 1 Apano vinaMti patra maLyo. amone ApanA "prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya AjIvana grAhaka/kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. 1 A sAthe ceka/DrAphTa rUA. ......... ...............ceka/DrAphTa naMbara........... ............... tArIkha ... * ........... zAkhA ....... ..............gAma ....... ..................no svIkArI ! - nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda. nAma ane saranAmuM : .. 1 beMka . I Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 juna, 2006 jaina AcAya darzana caritra darzana sAhitya darzana zruta upAsaka DaoN. ramaNalAla cI. DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAkhiya saurabha DaoN. ramAlAla zAhanA vipula sAhitya sarjanamAMthI cayana karI uparanA zIrSakathI nIce mujaba sAta graMthonuM prakAzana karavAnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe nirNaya karyo che jeno prakAzana samAraMbha muMbaImAM yojAze. graMtha -1 sAMprata samAja darzana -graMtha -2 "pravAsa darzana graMtha -3 jaina dharma darzana graMtha -4 5 graMtha -6 graMtha -7 zAha prabuddha jIvana saMpA. - saMpAdaka - saMpAdaka - saMpAdaka saMpAdaka saMpAdaka " mukhya saMpAdaka saha saMpAdaka saMyojaka : DaoN. dhanavaMta zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane bheTa prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa 5,00,000/- eka suzrAvaka taraphathI 1,00,000 zrI rAjendrabhAI e. zAha taraphathI 25,000/- zrImatI caMcardhana AdikAla trIbhavana saMghavI muMbaI prA. jazavaMta zekhaDIvAlA prA. jazavaMta zekhaDIvAlA DaoN. has thAnika DaoN. jitendra bI zAha DaoN. pravINa darajI DaoN. prasAda brahmabhaTTa 11,000/- zrI ema. ela. mahA-muMbaI 5,001/- zrI prasanabhAI ena. taulIyA-muMbaI 5,001/- zrI bhUpendra hiMmatalAla zAha-muMbaI 5,000/- zrI vIsanajI nA braza-muMbaI 5,000/- zrI surendrakumAra cImanalAla zAha-muMbaI 2,500/- zrI rameza pI. daphatarI ceriTebala TrasTa-muMbaI 2,500/- zrI rasikalAla gopAlajI zAha-muMbaI 2,500/- zrI jayAbena IndubhAI vorA-muMbaI 2,000/- zrI ke. sI. zAhamuMbaI 1,100/- zrI jAvaMta choTAlAla zAha-muMbaI 1,100/- zrI vanalIlA naTavaralAla mahetA-muMbaI ... 1,001/- zrI gaNapatI sI. mahetA-muMbaI 1,000/- zrI nairAzI ravajI vIrA-muMbaI 1,000/-- zrI IlAbena caMpakalAla modI muMbaI 1,000/- zrI prakAza esa. dozI-muMbaI 101/- zrI Ara. je. kApaDiyA-muMbaI h prA. kAMti paTela (1) zrImatI nIrubahena subodhabhAI zAha (2) zrImatI iMdhAbIna pravINabhAI zA (3) zrImatI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha DaoN. ramaNabhAInA samagra sAhityano abhyAsa karI, eozrInA vividha viSayonA lekho A graMthomAM pragaTa thaze. pratyeka graMtha lagabhaga 350 thI 400 pRSThano haze. A graMtho maryAdita saMkhyAmAM pragaTa karavAnA hoI je jijJAsu mahAnubhAvone jeTalI nakla joItI hoya e sarvene joItI nonI vigata saMdhanA saranAme juna-2006nI Akhara tArIkha sudhI jaNAvavA vinaMti. A AgotarA grAhakone mULa kiMmata upara 20 TakAnuM vaLatara ApavAnuM saMdhe nakkI karela che. uparAMta posTa ane livarI kharca paNa AgotarA grAhakone ApavAno nahi rahe. 19 251/- zrI harisiMha sI. kApaDiya 251/- zrI rasikalAla dhIrajalAla turakhIyA-muMbaI. 6,72,706- Aja sudhI prabuddha jIvaMta jIvaMta sabhya 2,5002- zrI dimAM che. saMdhathI-muMbaI 2,500/- zrI vipula kalyAAjI deDhiyA-muMbaI 2,500/- zrI amita je. mahetA-muMbaI 2,500/- zrI prakAzabhAI je. jhaverI-muMbaI 2,500/- zrI harSA kendra zAha-amarAvatI-mahArASTra 2,500/- zrI jayaMtIlAla jIvaNalAla zeTha-ba AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane temaja anya dAtAone AvakaverAnI 80-G kalama anvaye karamukta che te aMgenuM pramANapatra ju. ApavAmAM Avaze. mahAnubhAva dAtAone amArA aMtaranA abhinaMdana ane dhanyavAda. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sarva sabhyo A dAtAzrIonA AbhArI che. 'prabuddha jIvana' mATe kAyamI phaMDa mATenI saMghe 'prabuddha jIvana nIdhi'nA nAme sthApanA karI che. rUA. 25 lAkha ekatrita karavAno nidhi che. A jJAna yekSamAM Apa sau guNIjanone sahabhAgI thavA vinaM ApanI eka eka rUpiyo uttama vicArayAtrAne AgaLa vadhAraze ane koInA cittamAM e sattvaka vicAronuM AropaNa karo. pramukha tema ja saMghanI kAryavAhaka samitinA sarva sabhyo. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R:N. 1. 6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 i Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 .. Regd. No. MH / MR / SOUTH-146/2006-08 PAGE No. 20 PRABUDHHA JIVAN | DATED 16, JUNE, 2006 paMthe paMthe pAtheya... [ (jIvanayAtrA daramiyAna keTalAMka evAM sAtvika jIvana prasaMgo, pAtro ane zabdo maLI jAya che ke cittamAM e ciraMjIva sthAne birAjI jAya che ane ? - sapharamAM vAre vAre smRti upara ubharavA lAge che. AvAM prasaMgo, pAtro ane zabdo ApaNA jIvananuM pAtheya banI jAya che ane jIvananI koIka kSaNe vijo. jhabakAra jevuM ajavALuM pAtharI ApaNI cetanAne jAgRta ane jhaMkRta karI de che, ane cittavikAsamAM e badhAM eka motInI jema parovAI jAya che. ', "prabuddha jIvana'nA chellAM pRSTa upara vividha mahAnubhAvonA AvAM anubhUtita satya-sanva-tattvane pratyeka mahine abhivyakta karavAno abhigama che. sarva mahAnubhAvone AvAM sattvazIla prasaMgo, pAtro, zabdo mokalavAnuM nimaMtraNa.-taMtrI.) zreSThIno dharma saMpatti-samRddhi sarjana e ja karma lagabhaga pacIsa varSa pahelAMno eka bodhadAyaka aNamola prasaMga yAda Ave che. caturmAsamAM parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI rAmacaMdrasUrI ma.sA. muMbaImAM nepiyana sI roDa upara AvelA derAsara pAse birAjatA hatA. be-traNa comAsA niSphaLa gayA hatA. pUjya ma.sA.nA AvAhara muMbaInA jaina samAje lAkho rUpiyAnA dAnathI temanI joLI chalakAvI dIdhI hatI jenA sadupayogathI hajAro mANaso ane prANIone jIvatada:maLyuM hatuM. 'mArA eka vaDIla sadgRhastha zrI bAbukAkA zropha roja emanA darzane jatA. eka divase mane ma.sA.nA darzana karavA ane AzIrvAda levA laI gayA. sAMjano samaya hato. thoDAM moDA paDyAM eTale lagabhaga aMdhArU paNa thaI gayuM hatuM. ma.sA. AkhA divasanA parizraNa bAda ArAma karatA hatA. kAkAne thayuM pUchI joIe, moDuM to thayuM ja che, anukULa na hoya to AvatI kAle AvIzuM. eka bhAI aMdarathI pUchIne AvyA. ma.sA.e kahyuM ke jarUrathI Ave jethI ame aMdara gayA. pUjya bAlukAkAe mArI oLakhANa ApI. te vakhate huM benka opha baroDAmAM janarala menejara tarIke RNa-keDiTa vibhAga saMbhALato hato. thoDIvAra sAme joyA pachI ma.sA. bolyA "benkara eTale zreSThI. huM tamane jena zAstro anusAra zreSThIno dharma zuM che te samajAvuM. jota jotAmAM lagabhaga 60-70 bhakto AgaLa pAchaLa rgoThavAI gayA. ma.sA.no vANI pravAha madhura jharaNAnI mAphaka vaheto gayo. zreSThInuM parama kartavya saMpatti nirmANa karavAnuM che. buddhi pratibhA ane sAhasathI navA dhaMdhA-udyoga, vepAra-vANijya ane khetIvADI vikasAvavA joie jethI samAja-rASTranI samRddhi vaDe ane zaktizALI bane. A eka bhagIratha kArya che jemAM pUrI zakti lagAvI, zraddhA ane premathI joDAI javuM e zreSThIobenkarono parama dharma che. benko pAse aDhaLada dhana saMpatti che, te rASTranI che ane tenA vikAsa mATe vAparavI joie. navA dhaMdhA rojagAro UbhA karavAmAM ara" banI madada karavI joie. bIjA dezomAM benkoe A prakAranuM kArya karyuM hoya temAMthI bodhapATha laI rASTranA jhaDapI vikAsamAM bhAgIdAra banaH joIe. bIjI paNa eTalI ja mahattvanI vAta. dhana saMpatti kevaLa potAnA svArtha ke sattA saMtoSavA kyAreya na vAparavA. e adharma kahevAya. dhana-saMpatti pavitra gaMgAnI mAphaka vahetA rahevA joie jethI aneka loko teno lAbha laI zake-rojI roTI kamAI zake. samAja ke rASTranI . jyAre hAkala paDe tyAre paLano paNa vicAra karyA vinA zreSThIoe moTA moTA bhaMDAra samarpita karyA che. bhAmAzAno dAkhalo lo, vastupAla-tejapAke jagaDuzAne yoda karo. dukALa paDe tyAre aneka zreSThIoe potAnA bhaMDAra khUllA mukyAnA aneka dAkhalAo che. A vAto kevaLa bhUtakALanAM ja che tevuM nathI. Aje paNa AvA zreSThIo che. mahAtmA gAMdhInI hAkala paDatAM zreSThIvaryA jevA ke ghanazyAmadAsa biralA, kasturabhAI lAlabhAi jamanAlAla bajAja ane je.Ara.DI. tAtA potAnAM badhA ja sAmarthya sAthe bApunA-rASTranA paDakhe UbhA rahyAM hatAM. ApaNA zAstronI zA pramANe ane itihAsamAMthI zreSThIvaryonA dRSTAMto dhyAnamAM rAkhI, zreSThIo ane benkaro potAnuM niSThAthI kArya kare to samAja-rASTranI mAM sevA karI gaNAze. tamane mArA AzIrvAda ApuM chuM ane zreSThIno dharma tamArA kAryamAM utArazo evI apekSA rAkhuM chuM. ' ghaDIbhara to huM AvAka banI gayo. kaMI paNa bolI na zakyo. ma.sA.nA vinamra bhAve darzana karI kAkA sAthe ghare pAcho Avyo. para, ma.sA.nA zabdo mArA kAnamAM guMjyA ja karyA. ma.sA.no e mahAna saMdeza meM mArI DAyarImAM lakhI lIdho ane nirNaya karyo ke mArI zakti eka saMjogo anusAra A divya saMdezanuM parama kartavya tarIke mArA kAryamAM pAlana karIza. huM | DaoN. e. sI. zAha sI-12, loyaDasa gArDana, ApA sAheba marAThe mArga, prabhAdevI, muMbaI-400 02 5. -pUrva adhyakSa, beMka oNpha baroDa inted Published by Nirubahen S. Shah on behaltiot Shri Mumbali Jain Yuvak Sanghang antara lahedat 385) SVP RTS 1312/A Byculla Service Industrial Estate, Dadal Konddev Cross Road, Bycula, Mumbal-400'0272 And Published at: 385; SVP Ray Mumbal:400004. Temparary Add: 33. Mohamad Minar, 14th Khetwadi. Mumbai 400004, Tel.: 23820296. Editor: Dhanvant T Sha Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { *** zrI muMbaI jaina yuvaka saMghatuM mAsika mukhapatra *** prabuddha jIvana , chUTaka nakala rUA. 10/ tA. 16 julAI, 2006 vArSika lavAjama rUA. 125/- 1 T . jina-vacana - guNa-avaguNa guNehiM sAhU aguNehiM 5 sAhU geNhAhi sAhUguNa muMca ' sAhU / ' viyANiyA appagamappaeNaM jo rAgadosehiM samo sa pujjo / ' . - sarvachAtava-1(3)-11) guNothI sAdhu thavAya che ane avaguNothI asAdhu thavAya che, mATe | sAdhu-guNone (sAdhutAne) grahaNa karI ane asAdhuguNono (asAdhutAno) tyAga karo. AtmAne AtmA vaDe jANIne je rAga tathA veSamAM samabhAva dhAraNa kare che te pUjanIya bane che. guNoM se sAdhu hotA hai aura AguNoM se asAdhu / isa lie sAdhu-guNoM ko (sAdhutA ko) grahaNa karo aura asAdhu-guNoM (asAdhutA) kA tyAga karo / AtmA ko AtmA se jAna kara jo rAga aura dveSa meM samabhAva dhAraNa karatA hai, vaha pUjanIya ho Fi hai A Person becomes a monk by virtues and a non-monk by vices. Therefore, develop all the virtues and be free from all the vices. Know your Iself through the Self. He who maintains equanimity in all the matters of attachment and hatred becomes worthy of respect. . . ' ' ' (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana' mAMthI) , I - - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prabaddha jIvaMta 6 julAI 2006 mArI AMkha paranI trIjI zastrakriyA vakhate PHP12o AMcako ApatAM jaNAvyuM ke, "huM tyAre tanAvano abhAva hato. chatAM paNa Izvara gAyatrI maMtra bolato hato." smaraNa cAlatuM hatuM. oparezana thiyeTaramAM agAdha Azcarya sAthe IslAma dharmI DaoNkTara-narso-sarjarInAM sAdhanono Acho AstikatA. e baMne cheDAno cheda uDato hato, gAyatrI maMtranuM raTaNa kare ! zastrakriyA vakhate avAja kAne paDato hato. * sarjanane maLavAnuM thayuM tyAre temaNe kahyuM. ahIMdharma-vidharmanA bhedonI divAla nAmazeSa : tyAM acAnaka manuSya svarano gaNagaNATa ke tamArI AMkhanI sarjarI vakhate huM pahelIvAra thaI gaI hatI. A dezanA dharma samanvayanA : sAMbhaLyo. mane lAgyuM ke sarjana kazIka prArthanA saMga manodazAmAM hato, kAraNa ke eka maLa uparathI dekhAya che tenA karatAM ghaNAM UMDA , karI rahyA hatA, paramatatvane, sarjana-vijJAnI lekhakanI AMkha para sarjarI karavAnI hatI. che. potAnA dardInA kalyANa mATe bhagavAnane e IslAma dharmI sarjanane meM pUchavuM ke 'I bhagavatIkumAra zarmA araja jArI rahyo hato. vijJAna ane , "Ape kaI prArthanA karelI .?? temaNe mane pRSTha kramAMka (4) sarjata-sUci * * kartA " AmaNe keTalAM ahiMsaka ? * DaoN. dhanavaMta tilakarAya zAha (2) mAMsAhAra, DaoN. raNajita ema. paTela "anAmI" kIrtimAM taravAnuM hoya, DUbavAnuM nahi ! * * zrI madrukacaMda ratilAla zAha gulAbadAsa brokaraH saMbaMdhanI sugaMdha , - pa. pU. munizrI vAtsalyadIpa devacaMdrajI raciMta zrI paprabhu jina stavana - zrI sumanabhAI zAha sAgara moTo ke kUva moTo?-daSTi doSa ane doSa daSTi, AcArya zrI pUrNacaMdra sUrIzvarajI mahArAja (7) jinakalpanA sAdhaka, daza pUrvadhara zrI Arya mahAgiri mahArAja- pa. pU. munizrI vAtsalyadIpa kAmavijetA aMtima daza pUrvadhara zrI sthUlibhadra mahArAja - pa. pU. munizrI vAtsalyadIpa (8) jena pAribhASika zabdo - Do. jitendra bI.zAha (9) mANasAI mahekI UThI ! zrI manasukhalAla upAdhyAya - prabuddha jIvana : grAhaka yojanA " bhAratamAM ' 'paradeza - , , , 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/- ' U.S. $ 9-00 3 varSanuM lavAjama : rU. 350 - U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama rU. 550/- U.S. $ 40-00. AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S. $ 112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/- U.S. $ 100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane | jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to "duhitA' ane "dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA uMmarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rU.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to 'kariyAvaramAM 'prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suSa kiM bahunA...? * ceka "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che... .... * AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. " Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 60671 i varSa (50) 1 1 0 0 eka che. 0i tA. 16 julAI, 2006 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 3 ) prabuddha 6046 hato . prabaddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa - vArSika lavAjama rUA. 125/-00 chUTaka nakala rU. 10/ tetrI dhanavaMta ti. zAha ApaNe keTalAM ahiMsaka ? Do. ema. ema. bhamagarA, A pArasI vidvAna vartamAna samayanA mahAvIra bhagavAnanuM nAma AvI cikitsA paddhati, jeno pAyo kudaratI upacAro mATenA adhikArI rAhabara ane niSThAvAna prAkRtika ja hiMsAmAM che, tenI sAthe kema karI laI zakAya, e mArA jevA mATe cikitsaka che. hamaNAM ja emanI be pustikA "ahiMsaka samAje vicAravA haMmezA kutUhala temaja AghAtano viSaya rahyo che. jevuM (ogasTa 2003, ane bIjI AvRtti pAMca mahinA pachI ja elopethIka davAo roganA cinho dabAvI devA mATe jANItI phebruArI 2004) ane bIjI pustikA "ahiMsA paramo dharma !' che. elopathInuM A 'turaMta-lAbha vartAvo' e ja mukhya plasa poInTa -"aparigraha paramo dharma', (oNgasTa-2005) vAMcavAno mane lAbha che, paraMtu dardanuM damana thAya, to damanamAM hiMsA hoya ja. maLyo, ane bIjI pustikAnA zIrSakamAM vaparAyelA (!) cinTa mane davAo bajAramAM Ave te pahelAM prANIo para tenA seMkaDo vicAratA karI mUkyo. A pustaka mArI najare moDuM paDyuM eno kheda akhatarA karavAmAM Ave che. to che ja, parauM vizeSa kheda to e mATe che ke A banne pustikAo koI paNa jaina DaoNkTara potAnA AtmAnA avAjane dabAvI dIdhA vize kyAMya vivecana paNa vAMcavAmAM nathI AvyuM, lagabhaga koI vinA elopethIka prekaTIsa karI zake ja nahi. jena patrikAomAM paNa A pustikAonI vizeSa noMdha levAI hoya cAMdInA kahevAtAM varakha banAvavAmAM moTA DhoranA AMtaraDAMnI evuM jaNAyuM nathI. cAmaDInA paDanI vacce dhAtunAM patarAM TIpavAmAM Ave che, tyAre e pArasI prajA bhAratamAM AvI, anya paradezI prajAnI jema ApaNA varakha bane che, chatAM evI varakha lagADelI miThAI jeno Aroge che upara rAja karavAno vicAra to e prajAe na ja karyo, paNa ApaNI te yogya nathI ja. saMskRtimAM bhaLI jaI ApaNI pravRttiomAM dareka kSetre vizeSa yogadAna hADakAMnA jIleTInamAMthI banatI kemyulono vaparAza, sarjarI karyA ApyuM che. A vigatonA UMDANamAM jaIe to be graMtho paNa ochAM pachI TAMkA mAravAmAM Avato doro bilADI athavA anya prANIonA paDe eTaluM vizeSa pradAna A prajAnuM bhAratIya samAjamAM che, emAMya AMtaraDAmAMthI bane che. hRdayano vAlava kyAreka DukkaramAMthI meLavAyo gujarAtamAM to vizeSa. hoya che. uparanI banne pustikAo vAMcatA vicAra Ave ke A pArasI Aje to jaina samAjamAM je ahiMsA dekhAya che te phakta kAyaranI vidvAna AcAramAM sAcA arthamAM jaina che. eozrIne jaina tattvonI ahiMsA hoya evuM lAge che. ahiMsaka samAjamAM Darapoka dardInI 'vAsTa ciMtA che. ApaNI ahiMsA ane aparigrahanA siddhAMtonI sukSmatAne mejorITI che. potAne hRdaya humalo thAya ane mRtyu pAme te nApasaMda A pArasI vidvAna khUba UMDANathI samajyA che. ghaTanAnA Darane kAraNe ja lagabhaga Akho samAja be-ro kaToka vizeSa prastAvanA na karatA, sarva prathama have pustikAnA keTalAMka koronarI bAyapAsa sarjarI, yA hiMsaka-prayogo, prANIonI cIraphADa vicArone emanA ja zabdomAM ahIM prastuta karuM chuM, pachI yathAzakti karIne zodhAyelI davAo, iMjekzano, ityAdino sahAro laI jIvI mati enI thoDI carcA karavAno prayatna karIzuM. rahyo che. emane koNa kaheze ke A sarjarI ke A davAo para AdhAra DaoN. bhImagarA sAheba lakhe cheH rAkhavo e potAnA ja mAnelA dharmanI virUddha vAta che? AvI rIte, ahiMsAnA dRSTikoNathI vicAravAmAM Ave to elopethIka adhArmika jIvana jIvavA karatAM saMthAro karavo zuM khoTo ? cikitsA paddhati sauthI vadhu hiMsaka paddhati che. eka mAnava-dehadhArI mahAvIranA paga taLe bIjo mahAvIra kIDI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ja zo to haka jIvAta che prabuddha jIvana jIvI zakAya che. pachI chI tA. 18 julAI 2008 dehadhArI chuMdAya na jAya tenI phikara A karuNAmUrti mahAmAnavane jaina dharma e mAtra dharma nathI. e eka saMpUrNa jIvana zailI che. rahetI! mAnava jIvana e rIte jIvAya to ene koI 'ArTa opha livIMga'nI mAnavIne jIvADavA mATe anya prANIonuM balidAna ApavuM e ke koI anya nizALamAM javAnI jarUra nathI. A jaina dharmanI virUddhanI vAta che. hospiTalamAM dAna ApanAranI bhAvanA to anyane upayogI jAtane kyAM sudhI chetaraze? sAcce ApaNe ahiMsaka chIe? : thaI mAnava jIva bacAvavAnI ja che. sahetuka hiMsAnI nahi. paraMtu bhUkaMpa ke sunAmI jevI ghaTanAnI AgotarI jANa pazu-pakSI ane emanA keTalAMka satyoe ApaNane avazya vicAratA karI dIdhAM che. jaLacara prANI temaja AdivAsIone thaI jAya che to ApaNA Arogya kSetre jyAM hiMsaka davAo ane sAdhano vaparAya che evI kahevAtA buddhijIvIo ane susaMskRta mAnavIne enI AgotarI saMsthAone tIrthakara bhagavAnanuM nAma ApavuM yogya che? AvI jANa kema nathI thatI? jagatanA vikAsazIla dezonI ikonomI sudharI saMsthAone ahiMsaka samAja dAna Ape e samAja potAnA dharmanA che, emAM samRddhi thaI che, paNa IkolojI-paryAvaraNanuM zuM? e siddhAMtonI ja hiMsA nathI karI rahyo ? vAstavamAM elopathInI davA ApaNe keTalI bagADI che? keTalAM ane kevA praduSaNamAM ApaNe ke roga upAyanI je paddhati zodhAI che e eka vaijJAnika prayogothI jIvIe chIe? viSAkta davAne kAraNe ApaNe rogo tarapha dhakelAI zodhAyelA satyo che. emAM 'jIvo jIvasya jIvanam'nuM satya che. rahyA chIe. ' , anyonA jIvanane bacAvavA mATe thatA prANI prayogone hiMsA kahevI trIsa varSa pahelAM audyogika pradUSaNa rASTrabharamAM 5.76 lAkha Tana ke mAnava jIvana mATenuM e badhAMnuM samarpaNa kahevuM? elopathI ke hatuM, te 2004mAM 24 lAkha Tana aMdAjAyuM che. ArogyanA bhoge ja koI paNa pathI'mAM zakti che to emAM maryAdA paNa che. kudaratI nahi, AyanA bhoge paNa, ApaNe dhanavAna banatA hoIe to evI saMpatti upacAranI jyAM sImA pUrI thAya che tyAM elopathInI madada levI ja je moTI vipatti lAvatI hoya tenI pAchaLanI doTa zuM khapanI?! je saMpadAne paDe che. paraMtu eno upayoga karatI vakhate enI pAchaLa rahelA kAraNe vipadA AvatI hoya te sAcA arthamAM saMpadA kahevAya kharI? 'paheluM "hiMsA'nA tattva mATe ApaNe sabhAna rahevuM to joIe ja. sukha te jAte naryA e so TakA sAcI kahevatano Aja sudhI duniyAnA koI jena dAnavIra samAje DaoN. bhImagarAnA "satya" upara ciMtana karavuM samaju samAje asvIkAra karyo nathI. jarUrI to che ja. uparAMta e paNa satya che ke A dAnavIra samAja have heltha Ijha veltha. taMdurastI sAthe manadurastI haMmezA joDAyelI ja Ayurveda ane kudaratI upacAra kendro tarapha paNa potAnA dAnano pravAha hoya che. sarvAgI svAcya vinA to saMpadA, sAhebI, vaibhava bhogavI vaheto karI rahyo che. ane dezanA khUNe khUNe navA kudaratI upacAra zakatA ja nathI, e vAtano raMja asAdhya zArIrika-mAnasika kendro khulI rahyAM che.hamaNAM ja amane kacchanA khAroI gAmamAM navA yAtanAomAM phasAyelA ghaNAM kuberapatio moDe moDe karatA hoya che khulelA kudaratI upacAra kendra jovAnI taka maLI ane ame prasanna te ApaNe jANIe ja chIe. e lokonA karoDo rUpiyA paNa gumAveluM thayAM. Arogya pAchuM meLavavAmAM kAma AvatA nathI. svAcya paheluM sukha paraMtu kheda sAthe kahevuM paDe che ke AmAMnA ghaNAM kudaratI upacAra che e bAbata sabuddhi ke sanmati e lokone lAdhe te pahelAM ja kendro gAMdhIjInA siddhAMtathI ghaNAM dUra thaI gayAM che. ghaNAM to phAIva saMpatti pAchaLanI AMdhaLI doDamAM e dhanasukhalAloe manasukha ane sTAra ArAma kendro jevA banI gayA che. garIba ke madhyama vargano tanasukha sAva gumAvI dIdhAM hoya che! emAM praveza azakya che. emAM elopathI ke homIyopathI sivAya upabhoga' nahi, phakta "upayoga' GREED nahi phakta NEED- badhI ja "pathI'onI sagavaDatA hoya che, e A lakhanArano jAta BASE jIvana zailI ApaNo jIvana maMtra banI rahe ane e prakAranI anubhava che. AvA kendronuM vepArIkaraNa thaI rahyuM hoya ema lAge. gAMdhIvAdI jIvana zailI ApaNe apanAvIne jIvanamAM sAdagI ane che. saMpUrNa kudaratI upacAra kendro keTalA? A dizAmAM prAkRtika saMtoSane sthAna ApIe, to ja aparigraha sAthe sAruM ahiMsaka cikitsako gaMbhIra vicAraNA nahi kare, ke koI evA niyamo nahi jIvana jIvI zakAya, nahi to sAco ahiMsA-dharma paLAya ja nahi." banAve to, 'grAhakonI sagavaDa mATe AvA kendromAM eka vibhAga AvA ghaNAM sUkSma satyo ApaNI samakSa mUkI DaoN. bhamagarA jena elopathIno paNa pravezI jaze ane kudaratI upacArano 'AtmA' dinacaryAnI, jenonA uNodarI vratanI, ane khAna-pAna paddhatinI zodhyo nahi jaDe. bhArobhAra prazaMsA kare che. jenonI AhAra vyavasthAmAM pUrNa svAthyanuM 'paraMta jaina dharmanA siddhAMtone ApaNe pUrepUrA vaphAdAra rahevuM pUrepuruM vijJAna che. uparAMta DaoN. bhImagarA to je vicAra siddhAMto hoya to pratyeka jene kudaratI upacAra paddhati apanAvavI paDaze, ane mATe tyAM sudhI pramANa Ape che ke "jaina dharmanA ciMtanamAM je dAnavIroe paNa AvA kendronI anumodanA karavI joIze, emAM ja anekAMtavAda thA cArvAda apanAvavAnuM kahyuM che, te apanAvavAthI pUrNa ahiMsAno bhAva che. paNa ghaNAM dardIone hRdaya-roga ke kensaramAMthI mukti maLI che.' DaoN. bhamagarAe ApaNA derAsaramAM ane mIThAIo upara vaparAtA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1 julAI 2006 roja potAnI prabuva jIvane jAya . vAta para sonA-cAMdInA varakhamAM rahelA hiMsA tattvane ApaNI samakSa mUkyuM haju jAgatA nathI ? che. A vize anya sthaLethI mAhitI prApta karI to jANavA maLyuM Do. bhamagarAnI uparanI be pustikA vAMcatA ApaNA AtmAmAMthI avazya avAja UThe ke ApaNe keTalA ahiMsaka chIe ? keTalA eka kilo varakhanuM utpAdana karavA mATe 12,500-bAra hajAra aparigrahI chIe? pAMcaso jIvonI hatyA thAya che.-"varakhane TIpavA mATe je kumaLuM jo ke eozrIe jaNAvelI sUkSmatama ahiMsAnuM AcaraNa A cAmaDuM vaparAya che'-bhAratamAM aMdAje vIsa hajArathI vadhu jaina derAsaro yugamAM keTaluM zakya e prazna to che ja, ane vepAra temaja tabibi kSetre che, temAM roja traNa grAma lekhe vArSika eka kilo varakha vaparAya che. sUkSma hiMsAnA vAtAvaraNamAM Ajano samAja eTalo badho AgaLa eTale vIsa hajAra kilo varakha banAvavA 25 karoDa jIvonI hiMsA nIkaLI gayo che ke A lAcArIno-pazvAttApa kyAM karavo ? ApaNane thAya che. InTaraneTa para gugala DoTa koma sarca inzanamAM mAtra varakh koIe na vA? paraMtu e bhAvano ahesAsa hovo e paNa khUba sarca Apo, ane A veba sAITa jUo, ApaNA rueA pokArI jarUrI che. e lAcArI ApaNane ciMtananI kSaNa Apaze, ane emAMthI UThaze ane pazcAtApanA sAgaramAM ApaNe dhakelAI jaIzuM. (mAhitI karmabaMdha na thAya evo bhAva pazcAttApa to jarUra pragaTaze. zrI dilIpa bhagubhAI zAhanA paripatramAMthI) ahastAni sahastAnAm padAni catuSpadAm | uparAMta ArogyanI dRSTie joie to AvA varakhamAM cAMdI phalyuni tatra mahatAm jIvo jIvasya jIvanam II ochI, paNa anya dhAtu elyuminiyama, tAMbu, kromiyama, nikala - zrImad bhAgavad , prathama skaMda, adhyAya 1, zloka-46 ane sIsuMno paNa samAveza karAya che. je hRdaya, temaja yakRta vagere A pustikAo vAMcIne A pArasI vidvAnane savAI jene kahevAnI zarIranA aMgone hAnI pahoMcADe che. ApaNane jarUra IcchA thAya. AvA cAMdInA varakhanA upayoganA niSedha mATe kema ApaNe TdhanavaMta zAha mAMsAhAra | DaoN. raNajita ema. paTela (anAmI) AjathI paMcotera varSo pUrve, keDInI 'sarva vidyAlayamAM amArA dezI rahe dabAI, jone benAM zarIra bhAI ! eka vijJAna zikSaka-zrI DAhyAbhAI haragoviMdadAsa jAnI karIne hatA. pelo pAMca hAtha pUro, pUro pAMcaseMne.". e bI.e. jI. hatA ne 'savyasAcI'nA takhallusathI lekho lakhatA bApu lakhe cheH "A badhAnI mArA para pUrI asara thaI. huM pIgaLyo. hatA. 'dAyake daza varSa", "vAsIdAmAM sAMbeluM, 'RNamukti' ane mAMsAhAra sArI vastu che, tethI baLavAna ne hiMmatavAna thaiza, deza "The Romance of the Cow- emanAM prasiddha thayelAM pustako che. Akho mAMsAhAra kare to aMgrejone harAvI zakAya, ema huM mAnato ekavAra aMgrejI dhoraNa pAMcamAmAM, "ApaNo AhAra' upara bolatAM thayo ! jANye-ajANye satyanA sevaka to hatA ja ne mAMsAhAra karatAM temaNe IMDAM khAvAnI bhArapUrvaka bhalAmaNa karI ne vidyAlaya tathA mAtApitAne chetaravAnuM thaze e jJAna paNa kharuM. chatAMye baLavAna, AzramamAM je UhApoha thayo che. emanI nokarI jokhamamAM AvI hiMmatavAna thaI, aMgrejone harAvI, hiMdustAnane svataMtra karavuM hatuM : paDe evI paristhiti sarjAyelI. ane Aje? hiMsaka-ahiMsaka, eTale sudhArAnI dhagazamAM mAMsAhAra to karyo paNa saMvedanA evI nirjIva-sajIva ke brAhmaNiyA IMDAnI vAta javA do, keTalAMka loko sUkSma ne nAjuka ke-"mArI A rAtri bahu vasamI gaI. UMgha na Ave, bhAtabhAtanAM caTAkedAra mAMsAhAra karavAmAM gaurava samaje che | amArA ' kema jANe zarIramAM bakaruM jIvatuM hoya ne rudana karatuM hoya ema bIjA eka vijJAna-zikSaka baMgALI hatA...vaya haze svapnAmAM lAge." chatAMye mAMsavALA padArtho "dADhe vaLagyA" ne e cAlIseka-macchI-bhAta khAvA TevAyelA paNa ekalA hatA, Azramane arasAmAM pAMca chavAra mAMsAhAra karyo. tA. 27-7-1929nA rasoDe jamatA, mAtra dALabhAta ja! dine pU. bApunAM punita pagalAM amArI saMsthAmAM paDyAM ne pAMceka pU. bApune evA mitro maLyAM. ke kuTumbamAM pAkA veSNava saMskAra kalAkanA rokANa daramiyAna traNeka sabhAone saMbodhI jemAMnI bemAM chatAM ye mAMsAhAra karyo. emAM uttejana maLyuM kavi narmadanI eka huM hAjara hato...tyAre mane pU. bApunI A vAta ja yAda Ave ke kavitAne kAraNe. te divasomAM nizALomAM kavi narmadanuM A kAvya jyAre dezamAM mAMsAhAra karavAnI AvazyakatA nahotI tyAre uparyukta gavAtuM : be kAraNone lIdhe karyo ne IMglenDamAM bhaNavA gayA tyAre badhI ja ' "aMgrejo rAjya kare, dezI rahe dabAI, agavaDo veThIne paNa mAMsAhArano tyAga karyo. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana : ATha daza varSa sudhImAM, dAdA-dAdInI vAtomAM, 'mANasa gaMdhAya, mANasa khAu'-rAkSasonI vAto sAMbhaLelI. aMgrejI bIjA-trIjA dhoraNamAM amAre repIDa rIDIMgamAM ratipatirAma paMDyAnI 'laghu rAmAyaNa' ne 'ladhu mahAbhArata' pAThyapustako hatAM.temAM tapa karatA RSione khAIne rAkSasoe karelA hADakAMnA moTA DhagalAnI vAto AvatI tyAre mANasanA mAMsAhAra (kenIbAlijhama)nI kalpanA ja nahIM ! sAcuM kahuM to 8 8 sAlamAM meM kevaLa eka jajazane mAMsAhAra karatAM pratyakSa joyo che. sane 1932mAM sAbaramatI senTrala jelamAM-choTA sarkalamAMphAMsIkholImA-zrI manohana guptAne, tyAre mane ulaTInI asara thayelI. mArA zrImatIne to pAkA moTA lAla TameTAmAM paNa mAMsano piMDa dekhAto. ene TameTA khAtI karavA mATe mAre bhAre puruSArtha karavo paDe ! mAMsAhAra karatA mArA sArAmAM sArA mitro pratye mane kadApi umaLako Avya. nathI. A mArI maryAdA gaNAya. bhalI lAgI, sAro vyavahAra rakhAya paNa hRdayanA umaLakAnI to vAta ja judI! kRSisaMskRtino vikAsa nahIM thayo hoya ne jIvavA mATe kevaLa zikAra ne mAMsAhAra ja vikalpa rahyo haze tyAre e paristhiti sahya gaNAI haze; paNa jyAre dhana dhAnya ne phaLo jIvana jIvavA mATe pUratA pramANamAM upalabdha thayAM haze ne chatAMye mAMsAhAra ne pazuhiMsA pravartamAna hoya enuM kAraNa zuM ? amuka komo mATe to mAMsa-madirA jANI ke jIvananI sAmAnya AhAra hoya evI paristhiti samAjamAM jovA maLe che. Aje ekavIsamI sadImAM to moTA zaheromAM 'Ta-DrInka kalo' nIkaLI che jemAM vAziyA, brAhmaNa-paTelo paNa mAMsa madirAnI jayAphata kazA paNa saMkoca vinA uDAve che! ne emAM adyatanatAnI aNusA kare che! pU. bApue jyAre mAMsAhAra karyo tyAre sAmAjika-dhArmika paristhiti kevI hatI? teo lakhe cheH 'gAMthI kuTuMba vaiSNava saMpradAyanuM mAtA-pitA ati custa gaNAtAM. vaLI gujarAtamAM jaina saMpradAyanuM huM khaLa. enI asara dareka sthaLe, dareka pravRttimAM jovAmAM Ave eTale mAMsAhArano je virodha, je tiraskAra gujarAtamAM ane zrAvakomAM ne vaiSNavomAM jovAmAM Ave che tevo hiMdustAnamAM ke AkhA jagatamAM, bIje kyAMya jovAmAM nahIM Ave. A mArA saMskAra,' tA. 16 julAI 2006 Agamana thatAM abhyAsamAMthI mukti ne atithi-satkAra mATe vAcharaDAnA balidAnanI vAta Ave che. vAlmikI rAmAyaNamAM sItA karazanuM mAMsa pakAvI rAma lamazane jamADe che. RSio paNa mAMsAhArathI mukta nahotA. AvI paristhitimAMthI ApaNA puSpAALI ne prabhAvaMta pUrvajoe hiMdane ane khAsa karIne gujarAtane hiMsA ne mAMsAhAramAMthI mukti apAvI e rAjA bhagIratha karatAMya moTo puruSArtha gaNAya-gaNAvo joIe. AkhI duniyA jyAre mAMsAhAra karatI hoya tyAre hiMdustAna ne temAMye gujarAta moTe bhAge mAMsAhArathI mukta rahe ene huM duniyAnI moTAmAM moTI ajAyabI gaNDuM chuM. keTakeTalA varSonA keTakeTalA mahApururSonA puruSArthane pratApe A siddhi prApta thaI haze ? A jevI tevI siddhi na gaNAya. bu ta-mahAvIranA kALamAM gho ne ghomAM thatI haMsAnuM mAbaLa hatuM. comAM homAtAM pazuonuM mAMsa 'prasAda' banI jatuM! pakSonI A mahA viDaMbanA, mahA pratAraNA hatI. bhavabhUtinA 'uttara rAmacarita'mAM, AzramamAM RSi-atithinuM zrI saMbhadAsagati vAcaka-viracita 'vasudeva-hiMDIno racanAkALa nizcita nathI paNa AMtarabAhya prabhAone AdhAre ane 'Avazyaka cUrNa'mAM traNa traNa vAra maLato 'vasudeva-hiMDI'no ullekha isavI 300 nI AsapAsa tenI racanAnI uttara maryAdA sthApita kare che paNa graMthanI atyaMta prAcIna bhASA, te karatAMye jUno racanAkALa sUcave che, e vasudeva-hiMDI'mAM, 'bAlacandrA laMbhaka'mAM mAMsabhakSaNa viSe carcA Ave che; temAM citragati, rAjA sumitrane mAMsa khAvAnA phAyadA gaNAvatAM kahe cheH 'nirAmiSa AhAra karatAM tamArA zarIrane hAni thaze ane tethI dharma, artha ane kAmanI hAni thaze.' dalIlone aMte rAjA sumitre muzkelIthI mAMsa khAvAnuM to svIkAryuM paNa prANIvadhane kAraNe ghaNuM pApa upArjana karIne nAraka, tiryaMca ane halakA manuSyomAM karkaza evAM zArIrika ane mAnasika durbI varga anubadra dhaNAM janma-maraNa anubhavano te rAjA apArtha pudgala parivata sudhI saMsAramAM, bho. mAMsabhakSAnI citramatinI dalIla, caudaso sAjha bAda, bhinna kAraNone lIdhe pU. bApunI bAbatamAM sAcI paDI! 'bAlacandrAzaMbhaka'mAMnI citrakRti ne sumatinI dalIlomAMsabhakSaNa viSayaka jANavA jevI che. citramati rAjA sumitrane kahe cheH 'he deva ! meM pIrAgama-rasoInA zAstrano abhyAsa karyo che; to mArI e parizrama have saphaLa thAo. tamArAM baLa ane tejanI vRddhi mATe mAMsanI vAnIonA prakAra huM banAvIza. AzA Apo.' eTI sumitre kahyuM : 'citramati! prAvadha vaDe huM mArA prANanuM pAlana nahi karuM. tAruM bolavuM sAruM nathI. ' eTale te kahevA lAgyo H 'je pote hI-hasAve athavA anumodana Ape te pApano anubhava kare che, eTale tamAre vicAra karavAnI nathI. je bIjAne boluM mAMsa vecAtuM laIne khAya tene zo doSa che ?' rAjA bolyoH 'svAdiSTa ane soyA mAMsanI icchA rAkhato kharIdanAra vadhamAM anumati Ape che. ghAtako padma jyAM mAMsa khavAtuM hoya tyAM dUra sudhI parA mAMsa laI jaIne vece che. abhakSya evA kUtarAM, gadheDA, kAgaDA vagerene teo mAratA nathI. kharIdanArAo ghaNAM che ema jANIne davanAM prANIone teo chAnAM rAkhI mUke che ane mUlya maLe tyAre te ja kSaNe temano nAza kare che. ema hoya to pachI anumati ma na gaNAya ?" citramani boH phaLa cittavALo je anAsaktapaNe khAya che tene vadhathI thato doSa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haNI jalAI 2006 saMbhavato nathI. eTale rAjAe kahyuM: 'mAMsa bhakSaNamAM vadhanI anumati nAkhe." brAhmaNano dIkaro thaIne haoNTela-resTorAMmAM cA pItAM zarama hovAthI doSa che ja, bhaMDArane dezAntaramAM laI javAnI buddhithI hAthane, nathI AvatI?' Aje to mArI pAse eTalA badhA kissA che ke pIDA na thAya evuM nathI. e ja pramANe poThiyAne pIDA na thAya to jemane mAMsAhAra karatAM paNa zarama ke saMkocanI lAgaNI thatI nathI. bhaMDAra dezAttaramAM laI jaI zakAya? tevI ja rIte mAMsa ghaNuM ane traNeka dAyakA pUrvenI mArI kAma karanArI ghare sAsu-sasarA jANo sIMdhuM maLe ane prANIono vadha paNa na thAya e vastu saMbhavita nahIM evI siphatathI mAMsAhAra karavA hoTelomAM jatI. mArA eka nathI." pachI citramatie kahyuM: 'jo bIjAe mArelAnuM mAMsa khAvAmAM mitranI putravadhU, ma.sa. yunivarsiTInI homa sAyansanI grejyueTa, prazasta cittavALAne paNa doSa lAge to te ja pramANe jeo zaMkha, AjathI aDhI dAyakA pUrve, sAsu sasarAnI jANa bahAra anekavAra motI, dAMta, pIchAM, patroNa vagereno upabhoga kare che teo paNa nona-veja mATe jatI. eka prophesara-dampatI. brAhmaNa patine mAMsAhArIonA sarakhA thaze-gaNAze." rAjAe kahyuM: 'teo sarakhA mAMsAhArano casako, patnIne napharata, veja-nona veja mATe chAzavAre na thAya. temAM taphAvata che-te vastuo (zaMkha, motI, dAMta Adi) saMgharSa thAya. bIjA eka dampatIe to eka ja gharamAM be rasoDAM karelAM. ghaNAM puruSonI paraMparAthI paNa prApta thAya che, taiyAra maLe che te paNa sane 1943mAM amo pAMceka mitro ema.e.nI sAthe sAthe aneka kAraNathI utpanna thayela hoya che ane ghaNAM kALa sudhI teno elaela.bI. paNa karatA hatA. elaela.bI.nI parIkSA muMbaI ApavA. upabhoga thaI zake che. potAnI meLe maraNa pAmelAM prANIonAM gayA tyAre amAro eka mitra jItAlIno zrI ismAila paTela paNa (zarIranI e vastuono) paNa upayoga thaI zake che. mAMsanI bAbatamAM hato. parIkSA patyA bAda ekavAra te amone muMbaInI koI hoTelamAM to ghAtaka hoya che te ja vecanAra hoya che. rasalolupa manuSya hoya to laI gayo. nAstApANI karAvyAM. badhuM patyA bAda mane kahe te pote vadha kare athavA tenI anumati Ape emAM rAga e kAraNa "anAmIjI! nAsto kevo lAgyo? meM kahyuM: "sarasa'. e kahe: 'paNa che-e taphAvata che. madha pADanAra ne vanane dava lagADanAra manuSya tame zuM khAdhuM enI khabara che?' meM kahyuM: "nA'. to kahe: "e vAnagI paNa nirdoSa thAya, kemake temanI madha ekaThuM karavAnI icchA hoya che, macchInI hatI." ismAilanA kAkA, sane 1942nI caLavaLa vakhate ane nahIM ke mRga, sarpa, kIra vagereno vadha karavAnI. mATe vadhanA amadAvAdamAM DI.esa.pI. hatA. aMtarathI rASTravAdI hatA. ismAila kAraNarUpa vadhane ja TALavo, jema maraNathI DaranArAe maraNanA kAraNane paNa AcAra vicAre lagabhaga hiMdu jevo hato. enA moTA bhAganA ja TALavuM. jemake koI rAjAno svAdiSTa phaLavALo AMbo hato. tethI mitro hiMduo hatA, paNa koNa jANe majAka karavA teNe amane teNe ghoSaNA karAvI ke je koI AMbAe ApyA vagaranuM phaLa coraze aMdhArAmAM rAkhI macchInI vAnagI khavaDAvI dIdhI! bakaruM gAMdhIjInA tene zarIra-daMDa karavAmAM Avaze. te sAMbhaLIne loko te phaLanuM grahaNa peTamAM beM beM karatuM hatuM, macchI cha dAyakA bAda paNa mArA peTamAM athavA darzana paNa dUrathI TALatA hatA. te ja pramANe prANIvadhanA saravarATa kare che !' bhIrue baMdha ane vadhanA heturUpa hovAthI prANIvadhano dUrathI tyAga chellAM keTalAMka varSothI AhAranI bAbatamAM ApaNe bedarakAra, karavo. mAMsanA lAlacuo vaDe vadha karAtAM prANIonI bAbatamAM bejavAbadAra ne pramAdI banyA chIe. poSaka, pauSTika ne pathya AhArane jeo pote anumati Ape teo pUrvakRtyane kAraNe te prakAranuM maraNa badale jIbhane caTAkedAra lAge evA phAsTa phUDa, InsTanTa kuDa, pAme che; je vadha karanArAo ane anumati ApanArAo hoya che paMjAbI-cAyanIjha-iTAliyana vAnagIo pAchaLa mUDha banyA chIe. - teo paNa potAnA duSkRtyanuM phaLa anubhavaze." peTa ane prakRtine pUchIne khavAtuM nathI, paNa hADakAM vinAnI navaTAMkanI. mAMsAhAranI vAta nIkaLI che tyAre mane sane 1940 no eka jIbhanuM, lAlana pAlana karavAmAM Ave che. mAMsAhAramAM keTalAkane kisso yAda Ave che. zrI rajanI. vasAvaDA, zrI jayadeva zukala, zrI proTInanA darzana thatAM hoya che. keTalAka rasalolupIne enI harihara trivedIne huM tyAre amadAvAdanI gujarAta kaoNlejamAM bI.e.mAM poSakazakti karatAM enA masAlAnI misAlamAM majhA AvatI lAge bharAtA hatA. rIsesamAM eka resTorAMmAM cA pIvA gayA. eka Tebala che. je loko bhUMDane kAdavamAM kharaDAtAM ne maLavA ArogatAM jue upara mAMDa goThavAyA hoIzuM tyAM to amArAmAMthI zrI jayadeva zukala temane enuM mAMsa khAvAmAM kaI ruci ne kayo rasa che te samajAtuM nathI.. ekadama tvarAthI khurazImAMthI uThI Tebala nIce Azaro lIdho. amane are ! mAMsAhArIo jo ekavAra katalakhAne jaIne vadherAtAM traNene Azvarya thayuM. ardhI miniTa pachI teo khurazImAM goThavAyA. prANIonI vedanA jue to jindagIbhara mAMsa sAme jovAnuM bhUlI A ramata'nuM ame rahasya pUchyuM to kaheH 'ApaNe A Tebala upara jAya. A praznano javAba ApoH "tame mAMsAhAra karo cho ? to goThavAyA tyAre mArA gAmanA eka oLakhItA bhAI kAunTara upara katalakhanA para jaI koI pazunI jAte katala karavA tamo taiyAra thazo? bIla ApavA UbhA hatA. bhUlecUke jo e mane joI jAya ne ghare javAba 'nA' mAM haze. nArI jIvananI cAra bhUmikA bhajavavA sarjAI jaIne mArA pitAjIne vAta kahe to pitAjI mArI okhAtuM bagADI che. '.' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 karAra karavAmAM lI re . "bhojayeSu mAtA, zayaneSu raMbhA, akabara ilAhAbAdIno zayara yAda karavo rahyoH kAryeSu maMtrI, karaNeSu dAsI." "dUdha to DabbakA haya, tAlIma haya sarakAra kI, " bhale e raMbhA, maMtrI ke dAsI na bane paNa bhojyeSu mAtA bane, tIphala meM bU Aye kese, mAbApa ke akalAta kI?' *** AhAra, poSaNa ne saMyamanI bAbatamAM sajAga bane to gRhajIvananA 22/2, aruNodaya sosAyaTI, ghaNA prazno ukalI jAya; bAkI atyAranI paristhiti cAlu rahI to alakApurI, vaDodarA-390007, , kIrtimAM taravAnuM hoya, DUbavAnuM nahi! I malUkacaMda ratilAla zAha ApaNI bhAratIya saMskRtimAM jIvanamAM cAra puruSArtha batAvyA hota.' rAmakRSNa paramahaMse lakhyuM che ke, "kaMcana, kAminI ane kIrti...e cheH dharma, artha, kAma ane mokSa. dharmanA pAyA upara mokSanA lakSe artha traNenI vAsanA uparano vijaya uttarottara kaThina che. aMgrejImAM paNa ane kAma sAdhavAnA hoya che. temAM jIvanamAM kaMcana, kAminI ane subhASita che ke Desire of glorious is the last garment that kIrti ApaNAM saMsAramAM sAme Ave che. te badhAmAMthI ApaNe pasAra even Wise Men just off, eTale ke jJAnI puruSanI chellI icchAthaI javAnuM hoya che. chelluM vastra-e kIrtinI kAmanA hoya che je chellI chUTe che. Ama mANasa pacAsanI uMmara vaTAve eTale "ekAvana'mAM tene praveza kIrti-vAsanA jItavI ghaNI duSkara che. ane ethI enI madhalALamAM thatAM 50 thI 60 nI umaranA gALAmAM teno vAnaprasthAzrama zarU karela kAryakartA pote vadhAre moTo thavA sAthI kAryakartAne khoTI thAya che. eTale te vanamAM jAya ke nahi paraMtu ghara sAtheno tenI khaTapaTothI pachADIne sevAne badale kusevA karI nAkhe che. A evuM svArthasaMbaMdha chUTato jaI potAnI jAtane vyApaka banAvato te vartana che ke jemAM eka lAIna-lITI pote vadhu "moTI' che e sAbita samAjasevAmAM niHsvArthapaNe joDAya che. A rIte 50 nI AgaLanI karavuM hoya to pote vadhu ane vadhu A rIte lAIna kheMcIne, eTale vayajUthamAMthI ApaNo kAryakartavarga Ave che, ke je kaMcana ane ke sadgaNo vadhArIne moTA thavuM joIe; tenA badale potAnI moTAI kAminImAMthI jeTale aMze paravAryo hoya teTale aMze samAjasevAmAM ke saguNa vadhAravAne badale, bIjAnI lAIna kApI (zakya teTalI vadhu sArI pragati karI zake che, ane e rIte e sevAnA phaLa rUpe tene bhUsI) nAkhI eTale ke tenAM para khoTAM doSAropaNa niMdA vigere yapAkIrti ke sanmAna maLe che. karIne, e rIte potAnI lAIna moTI karyA vinA paNa potAne moTo samAja ke keTalIka sAmAjika saMsthAo badhe pagAra ApI zake TharAve che. kAryakartAomAM cAlatI A khaTapaTo e A rIte kIrtidevIne nahi; paraMtu potAnA kAryakartAnuM sanmAna karI zake. bIjI bAju pote ja varavAnI jahematano itihAsa che. - kAryakartAne paNa kaMcana, kAminI ane pachI kIrti AkarSatI hoya che. ApaNI sAmAjika saMsthAomAM ke anyatra cAlatI yaza, mAna ke je maLI rahetAM sevAkAryamAM teno utsAha vadhato rahe che. jema duSTa hodAnI AvI khaTapaTo joIne kavi kahe che ke "tuti ke kIrtirUpI A kAryono apayaza koineya na game tema sevAkAryano suyaza sahune sukanyA muzkelIthI ja vedI zakAya evA kanyAkALane te pasAra karI praya hoya che. jema sIDI upara caDavA upayogI che paraMtu caDI gayA rahI che ! kAraNa ke sajjano, saMto kIrtirUpI kanyAne pasaMda nathI pachI teno khapa nathI. tema kAryakartAne paNa yazakIrti rUpI sIDI upayogI karatA ane kIrti mATe khoTI khaTapaTo karanAra asaMto-durjanone kIrti che, paraMtu Akhare to tene paNa sIDInI jema choDavAnI che. eTale ke potAnA vara tarIke pasaMda nathI karI zakatI ! A rIte bicArI kIrti kaMcana, kAminI ane chevaTe kIrti paNa meLavIne pachI temAMthI paNa dIrdhakALathI asahya kuMvArApaNuM vedI rahI che ! A rahyo te zloka... mukta thavAnuM hoya che. sevAnuM sanmAna che; potAnuM nathI ema samajanAra, apa kurnivAra stutivacA vati mAram | netA ke kAryakartA kIrtinI jhaMkhanAthI paNa mukta thatA jAya che. to rote sADI ta: ta vatte || kAryakartAe kIrtimAM taratA chatAM, tene velakama (Wel come) to ApaNe sadeva yAda rAkhIe ke kIrtimAM taravAnuM hoya, DUbavAnuM kahevA chatAM, tenAMthI alipta-vItarAga-rahetAM zikhavAnuM che. bAkI nahi! yaza, kIrti, mAna (nI kAmanA) moTA moTA saMta-satIne paNa kyAM bI 8, vardhamAna kRpA sosAyaTI, choDe chezrImad rAjacaMdre kahyuM che ke, "mAna na hota to ahIM ja mokSa solA roDa, amadAvAda-38006 1. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - karAba ? jA ke dalAI 2006 : praNava pAvara , zrI gulAbadAsa brokara : saMbaMdhanI sugaMdha . pU. munizrI vAtsalyadIpa | (pU. gulAbadAsabhAI gujarAtI navalikA kSetre UjaLuM nAma, janme jena paNa sarva dharmanA abhyAsI ciMtaka, prabuddha jIvana'nA niyamita vAcaka, zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI sarva pravRttionA protsAhaka ane gaI kAla temaja AjanA sarva kAryakaronA mitra ane murabbI nehI, eTale meM eozrI vizenA zraddhAMjali lekhano AraMbha karyo, tyAM ja pa. pU. munizrI vAtsalyadIpano lekha prApta thatAM e lekha ja ahIM prastuta karIe chIe. gujarAtI sAhityamAM padya kSetre temaja gadya kSetre sarjaka joDalI che, jemake suMdaram-umAzaMkara, munazI-dhUmaketu, tema cunIlAla maDiyA ane gulAbadAsa brokara bannenI kalAtmaka ane ciMtanAtmaka navalikA vAMcIe eTale ApaNane raziyAno cekhova, amerikAno o henDI ane phrAnsano mopAsA yAda AvI jAya. mAro pU. brokara sAhebano aMgata paricaya, eka ja vinaMtimAM amArI siDanhAma kaoNlejanA sAhitya maMDaLamAM vyAkhyAna ApavAnuM hoMze hoMze svIkAryuM, evuM ja anya kAryakramo mATe. aMgata rIte mane eozrIno aDhaLaka prema ane protsAhana to maLyA che ja, paraMtu 1975nI AsapAsa, ame kolejamAM kalApI janma zatAbdI ujavI tyAre "kalApI darzana' pustaka mATe eozrI pAse huM lekha levA gayo tyAre eozrIe mArAmAM 'rAjavI kavi kalApI' nATaka lakhavAnuM bIja ropyuM. e evI te parama zraddhAthI royuM ke pacIsa varasa pachI e nATaka lakhI zakyo. Aje natuM mastake eozrI pratyenuM A RNa vyakta karI eozrInA akSara ane AtmAne vaMdanA karuM chuM. -dhanavaMta) - umadA vyaktitva, snehALa svabhAva ane prasanna mana dharAvatA gujarAtI teo patra paNa lakhatA ane anukULatAe maLavA paNa AvatA. jyAre bhASAnA uttama vArtA lekhaka zrI gulAbadAsa brokara tA. 10-6-06nA paNa maLe tyAre vAto khUba thAya. jIvananI ane sAhityanI vAto avasAna pAmyAnuM jANyuM tyArathI manamAM viSAda gherI vaLyo che. varSonA hoya. gujarAtI bhASAnA teo sarvocca vArtA sarjaka hatAM tevo koI paricayanI sugaMdha have jIvanabhara mANavAnI che. bhAra te samaye lAge nahi. huM je lakhuM te jue, vAMce ane pachI kyAMka saM. 1976/77 mAM ame godharA cAturmAsa hatA tyAre mAro kazuMka khUTatuM lAge to ema kahe ke-"A ahIM je lakhyuM che ne tenI pahelo nAnakaDo vArtA saMgraha 'jhAkaLa banyuM motI'nI eka nakala jagyAe AvuM vAkya hoya vadhu jAme, nahi?' A namratA mane hRdayathI temane mokalelI. thoDAMka divasamAM vArtAonI prazaMsA karato patra, bhIMjave. ekavAra emaNe kaheluM: "vArtAmAM haMmezAM satata TUMkA vAkyothI AvI pahoMcyo. e patra saMbaMdha to vikasya ane ame saM. 1980mAM vArtA suMdara bane tevuM nathI hotuM. jarUrI kathana ane jarUrI arthaniSpannatA vilepArle (vesTa) muMbaImAM cAturmAsa rahyA. cAturmAsa pravezanA bIjA mATe TUMkA vAkyo barAbara nathI.' A vidhAna pratyeka ugatA bhASAkarmI ja divase tyAMnAM saMghanA kAryakara zrI rasikabhAI zAha sAthe huM, temane mATe sacoTa gAvuM joIe. jaNAvyA vinA, temanA ghare pahoMcyo ane rasikabhAie mAro paricaya 'janmabhUmi'mAM budhapUrtimAM zrI harIndrabhAI davee mArI vArtAo kahyo ke "muni vAtsalyadIpajI' che. te samaye gulAbadAsabhAI mane prakAzita karavA mAMDI temAMthI te samaye ja mAro eka vArtAsaMgraha thoDIka vAra joyA kare ane pachI kahe: 'tame to sAva nAnA cho, huM bahAra paDyo: 'raNathI jharaNa.' pahelI AvRttinI prastAvanA to zrI to uMmaralAyaka dhArato hato.' harIndra davee ja lakhI. e pustakanI bIjI AvRtti tarata ja thaI tyAre meM kahyuM; "huM bahu DAhI DAhI vAto lakhato hato mATe tame ema enI prastAvanA zrI gulAbadAsabhAie uSmApUrvaka lakhI ApI. e mAnatA hazo." ' ' vArtAonuM mArmika avalokana emaNa jevuM karyuM te pachI, aneka e khilakhilATa hasI paDyA-je mAtra zrI brokara ja hasI zake. vidvAnoe samIkSA lakhI che chatAM, bIjA koie karyuM nathI. te samaye - pratyakSa paricayano e prAraMbha daDha thato gayo. cAturmAsa daramiyAna teo muMbaI samAcAra'mAM gayA varSe, rahyAM varSo' nAme ravivArIya yojAtA tamAma prasaMgomAM temane AmaMtraNa pahoMcatuM ane uSmAbhera kolama lakhatA, temAM, "raNathI jharaNa' vize be lekho paNa temaNe AvatA. zrI ghelAbhAI karamacaMda jaina upAzrayanA jinAlayamAM pU. lakhyA hatA. yoganiSTha zrImad buddhisAgarasUrijI ma.nuM virATa tailacitranuM emanA ghare javAnuM thatuM tyAre temanA dharmapatnI zrI sumanabahena anAvaraNa bhUtapUrva pradhAnamaMtrI zrI morArajI desAInA haste karavAmAM paNa maLatA. beThI daDInuM zarIra ane vayovRddha chatAM umaMgathI mahemAno AvyuM tyAre zrI gulAbadAsabhAIe atyaMta lAgaNIpUrvaka pravacana sAcavavA gharamAM doDAdoDa karatA hoya. ochuM bole ane saMskArasaMpanna , vyaktitva. muMbaInA amArA vihAra samayamAM temano saMparka satata rahyo hato.. marIna DrAIvanA cAturmAsa daramiyAna meM mAruM ekamAtra stavana ! Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavA lakheluM. zrI gulAbadAsabhAIne batAvyuM tyAre temaNe temAM zAbdika pheraphAra karI ApIne kahyuM: ''Ama lakhAya!' pachI hasI paDyA. e prasanna hAsya kadI bhUlAtuM nathI. e vAtanA thoDAMka samaya pachI maLyA to pUcheH peluM stavana pachI kyAMya pragaTa thayuM ke nahi ?' meM kahyuMH "nA. hajI mokaDyuM nathI, saMkoca thAya che.' zrI brokara hasI paDyA. e stavana pachI to, 'dazA zrImALI'mAM DaoN. jayaMta a. mahetAnI noMdha sAthe prakaTa thayuM hatuM. muMbaI jaina yuvaka saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM keTalAka varSo sudhI pravacana ApavA mAre javAnuM thayuM hatuM. zrI gulAbadAsabhAI A vAta jAko ane khUba khuza thAya. 'janmabhUmi'mAM mArI vArtAo niyamita pragaTa thavA mAMDI tyAre to teo atyaMta prasanna. jyAre maLe tyAre khuzI prakaTa kare. zrI gulAbadAsa brokara gujarAtI bhASAnA sarvocca vAna lekhaka hatA te kadI bhUlAze nahi. temanI vArtAo meM khUba vAMcI che ane temanI pAsethI sAMbhaLI paNa che. temanI vArtAonI bhAratanIlagabhaga tamAma bhASAomAM anuvAda thayo che ane aneka videzI bhASAomAM paNa temanI vArtAo anuvAda pAmI che. mAnavajIvananI ane mAnavamanano dharmasparza e vArtAonA kendramAM che ane vArtAne vArtA tA. 16 julAi 2006 rUpe ja kahI daIne khasI javAnuM temaNe svIkAryuM tethI e vArtAo savizeSa lokapriya banI gaI. videzamAMthI je vArtAo temane gamI te ahIMnI havAmAM temaNe DhALI hatI ane teno eka saMgraha 'parabhomanA puSpo' pragaTa paNa thayo hato. zrI brokara saujanyazIla to hatAM ja, dhArmika paNa hatA. teo pU. mArA gurudeva, A.ma. zrI durlabhasAgarasUrijI ane amArA sau pratye ahaMbhAva sevatA. ekavAra teo amadAvAda para temanA putrIne laIne maLavA AvyA hatA. AdhyAtmika vikAsanuM mukhya sAdhana pracalita thAvAArika bhASA che, je aneka zabdonI banelI hoya che. eka ja zabda prasaMgopAta aneka arthamAM vaparAtA hoya che. AdhyAtmika kSetre eka ja zabdanA vividha arthane 'nikSepa' ke 'nyAsa' kahevAmAM Ave che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e nikSepanA cAra muMkhya vibhAga che. AvI rIte koipaNa vastu, tattva, padArtha, viSaya vagere mATenI tAttvika vicAraNA aneka dRSTibiMdu ke apekSAthI karavAmAM Ave che, jene AdhyAtmika kSetre 'natha' kahevAmAM Ave che. dRSTibiMdu ke apekSA aneka prakAranI hoya che, paraMtu saraLatA thavA arthe tenuM sAta vibhAgamAM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che, jemake naMga-zabda-saMgraha-evaMbhUta ityAdi napa. A paripekSyamAM 'bhakti' ke 'darzana' zabdano artha cAra nirNapa pramANe nIcenuM arthaghaTana karI zakAya. nAma-nikSepa : sAdhakane bhagavAnanA nAma-smaraNa mAraphata thatuM teonA audayika jIvana-vRttAMtanuM bhagavat-smaraNa, jene nAma-nikSepa kahI zakAya. sthApanA nikSepa : zrI jinezvaranuM prabhu-mUrtimAM sAdhakane thatuM zrI gulAbadAsabhAInA aneka patro ane smaraNo mArI pAse che. sajjanano saMga bhaLe teno AnaMda hoya che ane sajjananI vidAya manamAM viSAda paNa pretI hoya che. paraMtu Aja to che saMsArano avazyabhAvI niyama, je kadI tUTavAno nathI. zrI gulAbadAsabhAI tamai to vidAya thayA paNa tame kareluM gujarAtI bhASAmAM akSaradAna, avicaLa raheza. tene ame kadIya amArAthI dUra thavA nahi daie, *** jaina upAzraya, 7 rUpa mAdhurI sosAyaTI,saMdhavInA relve kaoNMsIMga pAse, nANApurA, amadAvAda-380014, zrI devacaMdrajI racita zrI padmaprabhu jina stavana 7 sumanabhAI zAha nimaMtra-darzana athavA zrI arihaMta prabhunI dhyAnastha pratibhAjImAM teo sAyakasanmukha sAkSAta birAjamAna che evA AropA bhAvane sthApanA-nikSepa kahI zakAya. dravya-nikSepa : mULa vastunI pUrvarUpa avasthA ke uttararUpa avasthAnI pratikRti vartamAnamAM ja che, evI mAnyatAthI thatI bhakti ane muzakaze. covIsa tIrthaMkara bhagavaMto (je vartamAnamAM siddhagati pAmelA che) athavA AvatI covIsImAM dhanAra tIrthaMkara vartamAnamAM ja che evuM mAnI sAdhakathI thatuM ina, bhakti ke guNagAna. bhAga-nirNaya : ariona eTale vartamAna-kALamAM sadehe tIrthaMkara prabhu, je avasthA vartamAnamAM che e padanuM AdhakathI thatuM gujAkA. dA. ta. mahAvideha kSetramAM sardake vizvamAna tIrthaMkara zrI sImaMdharasvAmInI bhakti ke guNaka2Na, zrI devacaMdrajI mahArAje prastuta vanamAM vividha nadha-nikSepa,dezI prabhunI dhyAnastha pratimAjInA darzanathI teonI puSTa- nimittakAraNatAnuM mAhAtmya pracalita udAharaNo ApI prakAzita karyuM che. have avanano gAyAvAra bhAvA joIe. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 julAI 2006 prabuddha jIvana 11 zrI padmaprabha jina guNAnidhi re lAla,jagatAraka jagadIza:-vAlesara jAgRta thAya che ane tene Atma-ramaNatA tathA zUlapAna varte che. jina upakAra kI jo re lAla,bhAviSThana siddhi jaLIyA 3-kesara.... 1 Ama upAdAna-kAraNatA kAryarUpe pariNamatA sAdhakane zrI padma prabhujIne pravartamAna kevaLa jJAna-darzanAdi Atmika-Atmika-guNono AvirbhAva thAya che. bIje vRkSa anaMtatA re lAla, pasare bhujala yoga re; vAlesara tima muja Atama saMpadA re bhAla, pragaTe prabhu saMga re, vAlesara... 3 guNono saghaLo samUha evo adbhuta che ke teozrI samasta jagatanA padArtha ke dravyanuM bikAlika pariNamana vartamAnamAM joI-jANI zakavAnuM sAmarthya dharAve che. zrI padmaprabhu pote bhavasamudramAMthI tarelA che ane bhavyajIvone tA2vAnI kSamatA dharAvanAra hovAthI teo taraNa-tAraNa che. zrI padmaprabhu potAnI anaMta-guNonI vizuddhi vaDe samasta jagatanA sAcA Izvara che, jethI teone jagadIza tarIke stavanakAre saMbodhyA che. zrI padmaprabhunI AvI ajoDa upakArakatA ke nimitta-kAratA AdhAra laI bhAvikajana thANu sAdhanI mAraphata upAsanAthI muktimArga pAmavAno adhikArI nIvaDI zake che. tuja irisa muja vAla ho re lAla, darizA zuddha pavitta re; vAlesara, darisaNa zabda naye kare re lAla, saMgaTha evaM bhUta re. vAlesara...2 dareka bIjamAM aneka vRkSo utpanna karavAnI aMtargata zakti ke sattA rahelI che. paraMtu khAvI zaktine kAryAnvita thavA mATe yogya bhUmi, pANInuM siMcana ane suyogya vAtAvaraNanI AvazyakatA jarUrI che. eTale mAtra sattA ke upAdAna ekaluM hoya to kArya-siddhi thatI nathI, paraMtu tene pragaTa karavA puSTa-nimittanI paza jarUriyAta rahelI che. A udAharaNano AdhAra laI ja tAttvika vicAraNA karavAmAM Ave tI evuM tAtparya nIkLa ke dareka bhabhavamAM jJAna-darzanAdi kAyamI gurdA sattAmAM rahelA che, paraMtu te bahudhA AvarA yukta ke DhaMkAyelA hoya che. AvA curNAne nirAvaraza thavA mATe sAdhakane puranimittAvalaMbananI AvazyakatA hoya che. AvI nirmitta-kArAtA zrI jinadarzanamAM rahelI che, je stavanakAra prastuta gAthAmAM prakAzita kare che. zrI arihaMta paramAtmAnuM nirmala ane pavitra darzana thatAM sAdhaka bhAllAsa vyakta kare che ke 'he prabhu! ApanI dhyAnastha mukhamudrAnuM darzana karatAM mane ApanA pratye bhakti udbhavI che, jethI Apa mane atyaMta priya cho. Apa ja mArA nAtha, svAmI ke zuddhAtmA cho.. prastuta gAthAmAM stavanakAre zrI jina-pratimAjInA darzanathI sAdhakane je nimitta-kAraNatA ane upakArakatAno amUlya lAbha maLyo che, tenuM varNana naya-nikSepathI karyuM che. amuka arpakSAe zrI jina-pratimAmAM arihaMta ane siddhapaNuM aMtargata raheluM che, mATe te muktimArganuM pradhAna nimitta-kAraNa che. athavA prabhu-mUrtinA zudvAvalaMbanathI sAdhaka mukti-sukhano adhikArI thaI zake che. vividha dRSTibiMdu, apekSA ke nathathI zrI jina-darzanathI sAdhakanuM AtmakalyA kevI rIte thaI zake te nIce mujaba jaNAya che. 1. zrI jina-pratimAjInI sanmukha jatAM ja sAdhakathI manavacana-kAyAthI thatuM darzana-vaMdana tathA prabhunuM nAma-smaraNa. 2. zrI jina--darzanathI sAdhaka prabhunA saghaLA kevaLajJAna-darzanAdi AtmikaguNo oLakhe ane evA ja guNo potAnI sattAmAM apragaTapaze rahelA che te gurugameM jAze. 3. zrI jina-darzanathI sAdhake potAnA AtmAnI sanmukha thatAM. tene rUci pedA thAya che ke 'huM paNa kyAre prabhu jevA zuddha-svarUpane pAmIza ?' 4. zrI jina-pratimAjInA dvAvalaMbanathI sAdhakane upAdAna zakti, samyak jJAna-darzanAdi ke Atmika guzInA prAgaTyano prAraMbha thAya che. 5. zrI jina-darzananI nimittatAthI sAdhakanI upAdAna-kArazatA jagata jaMtu kAraja ruci re lAla, sAthe udaya bhANa re; vAlesa2 cidAnaMda suvilAsatA re lAla, vAdhe jinavara jhANa re, vAlesara...4 puSTa-nimittanI upakArakatAnuM bIjuM udAharaNa ApatAM vanakAra prastuta gAthAmAM jaNAve che ke jagatanA ghaNAkharA jIvo potAnI vividha sAMsArika kArya-pravRtti, sAdhanA, upAsanA, bhakti ityAdi sUryanA prakAzanI sahAyatAthI karatA hoya che. jIvane kArya karavAnI aMtargata ruci hovA chatAMya sUryodayanuM nimitta maLavAthI tenI pravRtti saphLa nIpaje che. AvI ja rIte zrI jinezvaranA darzanAvalaMbana ke nimittAvalaMbanathI sAdhakane jJAna-prakAza thatAM te prabhunI bhakti, guzaMkA, dhyAnAdimAM pravRtta thAya che. AvI puruSArtha-preraka pravRttithI sAdhakane sahajAnaMda ane sanAtana-sukhanI vRddhi prabhu-darzana ane dhyAnAdithI thAya che. labdhi siddhi maMtrAbhare re bAja, upaje sAdhaka saMga re; vAlesara sahaja AdhyAtama tattvatA re lAla, pragaTe tattvI raMga re, vAlesara...5 cokkasa prakAranI labdhi ane siddhi mATe ApaNA prAcIna maharSioe racelI aneka maMtra-taMtra-yaMtranI vidyAo hAlamAM paNa maLI Ave che. maMtra eTale nizcita kAryasiddhi mATe amuka ja prakAranA akSaronA saMyojano mAraphata lipibaddha karAtuM dhvani-svarUpa. viziSTa prakAranA maMtronA cokkasa artha mahApururSIe potAnA atIndriya dAna-daSTithI jo I-jANI-anubhavyA maMtra-taMtra-sAdhanAdinI vidhi joke amuka prAcIna bhASAmAM upalabdha hovA chatAMya vartamAna kALamAM bahudhA siddhi prApta thaI zakatI nathI hoya che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ja kAma karI zake paNa javAnA ja tA: 16 julAI 2006 evo ghaNAMne anubhava che. AnuM mukhya kAraNa e jaNAya che ke atyaMta che ane bIjI bAju potAnI ajJAnadazAmAM thayelA doSo oLakhI tenuM gopanIya vidhimAM koI mahattvanI kaDIo gupta rAkhavAmAM AvelI prAyazcitta thAya che ane pharI AvA doSo na thAya te mujabano jAgRtipUrvakano hoya che. jANakAra sadguru suyogya pAtra joIne ja atyaMta mahattvanI vyavahAra thAya che. , vidyAo ApatA hoya che. kayA maMtranA jApa kevA zuddha-uccAraNathI taMbhana indriya yogano re lAla, raktavarNa guNarAya re; vAlesara karavA (vAcika), ke mAtra hoTha phaphaDAvI upAMzu jApa karavA ke "devacaMdra' vRMde stavyo re lAla, Apa avarNa akAya re. vAlesara...5 mAnasa-jApa karavA vagere mATe sujANa sadgurunuM mArgadarzana jarUrI yogIrAja AnaMdaghanajI zrI naminAtha jina stavanamAM jaNAve che che. uparAMta AvI pravRtti kevI AMtarika bhAvanA sahita karavI te ke: mATe yathAyogya salAha-sUcano koI uttara-sAdhakanA nimitta ke "jina svarUpa thaI jina ArAdhe, te sahIM jinavara hove reH saMsargathI thAya to kAryasiddha saphaLa nIpaje. bhaMgI IlikAne caTakAve, te bhaMgI jaga jove re.' uparanA udAharaNanI mAphaka AtmArthI sAdhakane AdhyAtmika vikAsa eTale indriyo jItI laI. je jitendriya sAdhaka jaDa-cetanano sAdhavA mATe ke potAnA sattAgata upAdAna-zaktinA pragaTikaraNa yathAtathya bheda pAmI zrI jinezvara prabhunI upAsanAmAM nimagna mATe parama-gurI zrI jinezvara prabhunI nimitta-kAraNatA ane thAya che, te avasara AvyuM paramAtmA jevA ja vizuddha upakAratA anivArya che. AnuM mukhya kAraNa e jaNAya che ke zrI AtmikaguNonI prApti kare che. athavA aMtara-AtmadazAmAM rahI jinezvarane pragaTapaNe vizuddha-dazA varte che, tenuM ja lakSya sAdhakane je sAdhaka paramAtmAnI parAbhakti kare che tene jJAna-darzanAdi hoya che. athavA prabhunI kAryasiddhi sAdhakane nimitta-kAraNarUpa nIpaje guNona. AvirbhAva thAya che. che. Ama zrI jinezvaranuM uttara sAdhakarUpe nimittAvalaMbana sAdhaka sAmAnyapaNe mana-vacana-kAyAdirUpa 'yoga'no kaMpana-vyApAra ke mATe hitAvaha che. parizcaMdana vyavahAra hoya che, paraMtu tenuM staMbhana karanAra mukti-sAdhaka loha dhAtu kAMcana have re lAla, pArasa pharasana pAma re; vAlesara yogIne raktavarNanI upamA apAya che. zrI padyaprabhunI audayika kAyAno pragaTe AdhyAtma dazAre lAla, vyakta guNaguNAgrAma re. vAlesara...6 varNa lAla ke rAto che. ane AvA zarIranI kAMti ke pratibhA sAdhakanI yathAyogya saMskAra pAmelI loha dhAtune jo pArasamaNino sparza Indriyo ane yogano staMbhana maMtra nIvaDe che. yogIo padyaprabhunA pragaTa thAya to te suvarNamaya nIpaje che evI laukika mAnyatA pravarte che. AtmikaguNonA bAnAdimAM nimagna thatA hovAthI teonA yoga'nI stavanakAra cothuM udAharaNa ApatAM prastuta gAthAmAM jaNAve che ke je sthiratA ke staMbhana thAya che. Ama padhdhabhunA nirmala darzanathI sAdhakane AtmArthI sAdhakane zrI jina-darzanano saMsarga thAya che athavA vItarAga asmalita dhyAna ane tattvaramaNatA thAya che. vartamAna-kALamAM zrI praNIta dharma-darzananA mahimAnA yathArtha svarUpanI oLakha gurUgame paprabhujIno nivAsa siddhagatimAM hovAthI teo varNa ane dehathI rahita thAya che te adhyAtmadazA sAdhavAmAM saphaLa nIvaDe che. bIjI rIte joIe che. je sAdhakano aMtima hetu paMcamagati pAmavAno che jyAM varNAdi zarIra to sAdhaka jina-prabhune pragaTa AtmikaguNonI sAdhanA ke guNa hotAM nathI) tene zrI padmaprabhunuM zudvAvalaMbana upakArI che, mATe svanakAre karaNamAM pravRtta thatAM tenA paNa guNo vyakta thavA mAMDe che. chevaTe prabhunA jJAnAdi guNonI bhaktipUrvaka stavanA karelI che. *** sAdhakane zrI jina-darzanathI jJAna-darzanAdi guNono AvirbhAva thAya "saurabha', 563, AnaMdavana sosAyaTI, sAmA roDa, vaDodarA-390 008. Atmasiddhi kAraja bhaNI re lAla, sahaja niyAmaka hetu re; vAlesara AbhAra nAmAdika jinarAjanAre lAla, bhavasAyara mAMhe setu re. vAlesara...7 jJAnadAna je sAdhakano aMtima hetu Atma-siddhino che ke dAvAnaLarUpa saMsAramAMthI mukti pAmavAno che, tene zrI padmaprabhu jevA samartha eprila-29 nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane gujarAta svAmInuM zaraNuM hitAvaha che. Avo sAdhaka arihaMta prabhunA vizvakoza TrasTanA saMyukta upakrame gujarAtI vizvakozanA 21 mA nAma-smaraNAdithI zarUAta karI uttarottara bhAva-nikSepamAM praveza graMtha vimocana prasaMge saMghanA kAryakara zrI pravINabhAI ke. zAha kare che. sAdhaka prabhune pragaTapaNe vartatA jJAnAdi guNonuM guNagrAma taraphathI rUA. 11,850/- nI kiMmatanA vizvakoza graMthanA 21 graMthono seTa saMghane bheTa maLyo che. A uparAMta zrI pravINabhAIe karatAM saMsAra-samudrane hemakhema pAra kare che. mATe stavanakAre zrI jinaprabhunI cAra seTa anya saMsthAone paNa bheTa ApyA che. AvA uttama nimitta-kArAtAne bhavasamudramAM setu samAna saMbodhI che. zrI jJAnadAna mATe dAtAno AbhAra ane abhinaMdana. jina-darzananA nimittathI eka bAju sAdhakane prabhunuM guNAkaraNa thAya Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara moTo ke kUvo moTo ?-daSTi doSa ane doSa daSTi || AcArya zrI pUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja sAgaranI pAse aDhaLaka pANI che, enI apekSAe kUvA pAsenuM mIThAM pANI jevI mAnavI paDe, je lagabhaga ghaNAnI tarasa maTADavAmAM pANI to koI gaNanAmAM na AvI zake. A saMdarbhamAM sAgara moTo nimitta banatI rahe. gAya ane kuvo choTo gaNAya. paNa jyAre tRSA miTAvavAnI zrImaMto jo potAnI zrImaMtAInA pramANamAM upakAra karatA hota, apekSAne AgaLa karIe tyAre kuvAne moTo mAnavo paDe ane sAgarane to to kadAca sAgaranAM jaLane mIThAza dhAraNa karavAnI pharaja paDI ! choTo mAnyA vinA cAle ja nahi. kema ke sAgara moTo chatAM tarasa Aje madhyama mArAsa garIbanI vahAre dhAya che ethI ja to chIpAvI zakato nathI, mATe ene moTo kaI rIte mAnI zakAya ? bhUkhyAjanono jaTharAgni bhabhUkI uThato nathI ane zrImaMtonA mahela ane kuvo choTo hovA chatAM harahaMmeza tarasa chIpAvavAnuM upakArI khAkha banatAM bacI jAya che. kArya karI zake che, pachI ene choTo mAnatA jIva kaI rIte cAle ? dharmakSetranI ja vAta vicArIe zrImaMto kadAca aneka saMsthAonAM ethI eka evo niyama bAMdhI zakAya ke, je upakAra karI zake e saMsthApaka banI zakatA haze, A daSTie zrImaMto kadAca dAnavIra paNa moTo, bhale pachI kUvAnI jema e choTo dekhAto hoya, tema ja je jAya, paraMtu vicAravAno muddo e che ke saMsthApaka banavA karatAM upakAra karavAmAM samartha na hoya, e choTo. bhale ne pachI e sAgaranI vyavasthApaka banavAmAM vadhu bhoga Apavo jarUrI hoya che. eka jema moTo gaNAto hoya! maMdira-upAzrayanI mAtra saMsthApanA ja thaI jAya, e pUratuM nathI. A duniyAmAM saMpattithI samRddha ghA zrImaMto sAgara jevA hoya emAM ArAdhanA karavA dvArA enA vyavasthApako hovA paNa eTalA che. tema ja saMpattithI ochA samRddha gaNAtA madhyama varganA ghaNA ja jarUrI che. nahi to A nirmANa mAtra zobhAnA gAMThiyA jevAM ja mANaso kavA jevA hoya che. ethI je upakAra A kUvA dvArA thato banI rahe ! Aje zrImaMto kadAca dharmadhAmonA saMsthApaka banavAnuM hoya che, evo sAgara dvArA prAyaH thato nathI. A ja vAtane eka puya lAvyA haze, paNa ArAdhaka banavA dvArA enA vyavasthApaka subhASite evI suMdara rIte raju karI che ke, jevo upakAra moTA gaNAtA banavAnuM saubhAgya to prAyaH madhyama varganA bhAge ane bhAle ja zrImaMtothI zakya nathI banato, evo upakAra nAnA gAtA madhyama aMkita thatuM jovA maLatuM hoya che. varganA mANaso dvArA suzakya hoya che. sAgara koInI tarasa maTADI parama pUjanIya caturvidha saMghanI bhakti-vaiyAvaccano jeTalo lAbha zakato nathI ane kUvo koInI tarasa chIpAvyA vinA lagabhaga raheto madhyamavargano mAnavI hoMze-hoMze leto hoya che, eTalo lAbha nathI ! zrImaMtanA bhAgyamAM lakhAyelo haze ke kema? e vicAra-preraka gaMbhIra vartamAna vizvanuM eka avalokana karIe, to ya jaNAI Avaze savAla che, zrImaMto kadAca moTA AMkaDAnuM dAna karIne prabhu-pratimAnA ke, zrImaMta varga potAnI pAse rahelI samRddhinA pramANamAM jeTalo pratiSThApaka ke upAzrayanA udghATaka banI zakatA haze, parA nityapUjA upakAra kare che, enA pramANamAM madhyama varga dvArA thato upakAra to ane AvazyakanI nitya-ArAdhanAno mahAna lAbha to lagabhaga ghaNo moTo ane ghaNo mahAna hovAnI pUrepUrI zakyatA che. AmAM madhyama vargane ja maLato hoya che. kAra tarIke dilanI garIbI-amIrI ja gaNAvI zakAya. zrImaMto zrImaMtonA dAnane vakhoDavA mATenI ke badhI ja zrImaMtAIne lagabhaga potAnAmAM ja masta hoya che, ethI garIbono vicAra emanA sAgaranI khArAzanA khAte khatavavA mATenI A vicAraNA nathI. thoDA dilane dravita karI zakato nathI. jyAre madhyama vargano mAnavI ghaNA zrImaMto evA jarUra che, jemanI zrImaMtAinA mIThAM-jaLa ThIka sAmAnya-varganA duHkhanI kalpanA karI zakato hovAthI enA dilamAM ThIka upakAra karI rahyA che. bAkI moTo bhAga to A subhASitanI karUNA jAgavAno ThIka ThIka avakAza rahe che. zrImaMto lagabhaga bahu upamAne ja maLato Avato jAya, to e navAI pAmavA jevuM nahi 'bahu to zrImaMtone ja bhIDamAM bherU thavA AgaLa AvatA hoya che. ja gaNAya! " . . sAva garIbane to emanA AMgaNe paDachAyo pADavAno ya adhikAra (2) nathI hoto. Ama dolatanI vAta bAju para mUkIe ane dilanI eka paNa AMkhanA abhAvana dharanuM aMdhatva ane lAkho AMkhonA dilAvarIne AgaLa karIe, to AjanA moTA bhAganA zrImaMtonI sadbhAvanA gharanuM sateja ane sArvatrika daSTinuM astittva : eka ja zrImaMtAine khArA pANI jevI gaNavI paDe, je tarasa maTADI na zake mAnavanA dehamAM AvuM vicitra ane pAchuM viparIta astitva ghaTI ane ghaNA kharA madhyama-mANasonI madhyama-paristhitine kUvAnAM zake kharuM ? ApaNo anubhava nA pADe che ke, eka ja mAnavanI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyAmAM AvA be virodhano sumeLa kadI na hoya, e kAM to sAva kema ke AvuM aMdhatva ane AvI sateja-dRSTi ApaNA potAnA aMdha hoya, ethI lAkho AMkhonuM astitva enAmAM asaMbhavita ja jIvananIya eka tAsIra che. ApaNA potAnA doSa ApaNI najare gaNAya ane jo enI pAse lAkho AMkho hoya, to aMdhatva enAmAM caDatA ja nathI, bhale e pahADa jevaDA moTA hoya ! ane pArakAnA sAva ja azakya gaNAya. doSane ApaNI najara pakaDI pADyA vinA rahetI nathI, bhale e ApaNaA sau koIno anubhava Avo hovA chatAM eka subhASita paramANu jevA sUkSma hoya ! svanA doSa jovA aMdha ane pArakAnA A anubhavanI uparavaTa jaIne ya evA eka satyanuM darzana karAvatAM doSa jovA sahasrAkSa (hajArI AMkhavALA) banI jatA ApaNe kahe che ke, lagabhaga loko potAnA doSanuM darzana karavAmAM AMdhaLA guNadarzananI vAta AvatAM ja pAchI karavaTa badalI laIne, svanA che ane pArakAnA doSo jovA mATe emanI pAse ekAda ja nahi, guNa jevA hajAra AMkhavALA banI jaIe chIe ane paranA lAkha lAkha AMkha che. guNadarzananI paLe aMdhatva vahorI letA hoIe chIe. Ama ApaNI A satyanA darzanane ApaNe amAnya karI zakIe ema nathI ja. AMkhamAM aMdhatva ane avalokanatva eka ajabagajabanI saMtAkUkaDInI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane bheTa 1,000/- zrI prakAza esa. dozI-muMbaI 501/- zrI Ara. je kApaDiyA-muMbaI * prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa - 500/- zrI esa. ke. deDhiyA- muMbaI 5,00,000/- eka suzrAvaka taraphathI 1,00,000/- zrI rAjendrabhAI e. zAha taraphathI 500/- zrI mItA pI. gAMdhI-muMbaI 251/- zrI harisiMha sI. kApaDiyA 50,000/- zrI manasukhalAla ela. vAsA 25,000/- zrImatI caMcaLabena ANaMdalAla trIbhovana 251/- zrI rasikalAla dhIrajalAla turakhIyA-muMbaI saMghavI-muMbaI - 7,40206 11,000/- zrI esa. ela. bheDA-muMbaI *prabuddha jIvana jIvana sabhya 5,001/- zrI prasanabhAI ena. tolIyA-muMbaI 2,500/- zrI himAMzu je. saMghavI-muMbaI 5,001/- zrI bhUpendra hiMmatalAla zAha-muMbaI 2,500/- zrI vipula kalyANajI deDhiyA- muMbaI 5,000/- zrI vasanajI na. vorA-muMbaI 2,500/- zrI amita je. mahetA-muMbaI 2,500/- zrI prakAzabhAI je. jhaverI-muMbaI 5,000/- zrI surendrakumAra cImanalAla zAha-muMbaI , 2,500/- zrI harSa hemendra zAha-amarAvatI-mahArASTra 5,000/- zrI ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa-muMbaI 2,500/- zrI jayaMtIlAla jIvaNalAla zeTha-muMbaI 2,500/- zrI rameza pI. daphatarI ceriTebala TrasTa-muMbaI AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane temaja anya dAtAone 2,500/- zrI rasikalAla gopAlajI zAha-muMbaI AvakaverAnI 80-G kalama anvaye karamukta che te aMgenuM pramANapatra 2,500/- zrI jayAbena IndubhAI vorA--muMbaI judu ApavAmAM Avaze. mahAnubhAva dAtAone amArA aMtaranA 2,500/- zrI rasikalAla cImanalAla caudharI-muMbaI . abhinaMdana ane dhanyavAda. zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA sarva 2,500/- zrI vallabha bhaNazAlI-muMbaI sabhyo A dAtAzrIonA AbhArI che. | 2,500/- zrI DI. vI. esa. sI. ceriTebala TrasTa- muMbaI prabuddha jIvana mATe kAyamI phaMDa mATenI saMghe prabuddha jIvana 2,000/- zrI ke. sI. zAha-muMbaI nIdhi'nA nAme sthApanA karI che. rUA. 25 lAkha ekatrita karavAno 2,000/- zrI ema. bI. vorA-muMbaI nirdhAra che. A jJAna yajJamAM Apa sa guNIjanone sahabhAgI 2,000/- zrI dAmANI dalIcaMda bhaNazAlI-muMbaI thavA vinaMti. 1,100/- zrI jazavaMta choTAlAla zAha-muMbaI Apano eka eka rUpiyo uttama vicArayAtrAne AgaLa vadhAraze 1,100/- zrI vanalIlA naTavaralAla mahetA- muMbaI ane koInA cittamAM e sattvazIla vicAronuM AropaNa karaze. 1,001/- zrI gaNapatI sI. mahetA-muMbaI - pramukha 1,000/- zrI nAzI ravajI vIrA-muMbaI tema ja saMghanI kAryavAhaka samitinA sarva sabhyo 1,000/- zrI IlAbena caMpakalAla modI-muMbaI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 julAi lAI 2008 ramata ramI raheluM jaNAya che. A dRSTinA mAdhyame paranA guNadoSanuM je darzana thaze, e lagabhaga jenuM aMdhatva ane avalokana- AvuM binapAyAdAra-hoya, e sAcuM haze. have svanA guNadoSa jovA mATe ApaNe paranA guNadoSa mAnava svaparanA guNadoSanA viSayamAM je abhiprAya Ape, enI jovA je dRSTino upayoga karatA AvyA chIe, e dRSTino upayoga para pachI madAra paNa kaI rIte bAMdhI zakAya ! ethI potAnA guNa karavo joIe. paranA moTA guNa nAnA ane nAnA doSa ApaNane ane pArakA doSa aMge e je virATatA varNave, enI para bharoso na moTA jaNAya che. A dRSTithI joIzuM, to moTo paNa svaguNa nAno rakhAya, tema ja potAnA doSa ane pArakA guNa aMge e je sUkSmatA ane nAno paNa svadoSa ApaNane moTo jaNAze. Ama A navI darzAve e ya sAcI na mAnI levAya. lagabhaga nAnA hovA chatA daSTine amalI banAvavAthI svaguNa para moTAI anubhavavAnuM mana svaguNa ane paradoSane mAnava moTA mAnato-manAvato hoya che. nahi thAya ane svadoSa DaMkhyA vinA nahi rahe ! Ano bIjo lAbha tema ja moTA hovA chatAM svadoSa ane paraguNane e sAva ja nAnA e thaze ke paraguNAnI prazaMsAne ApaNe apanAvI zakIzuM, jethI paranA mAnato--manAvato hoya che. A to ApaNA saunA svAnubhavanI doSane dhikkAravAno rasa moLo paDI jaze. vAta che. pra Ama, ApaNAmAM A rItano dRSTidoSa ane A rItanI doSadRSTi ApaNI anAdinI avaLI cAla jyAre AvI che, tyAre e prazna anAdithI rahela che. AmAM AmUlacUla parivartana ANIne upara thAya che ke, to pachI svaparanA guNadoSa tarapha mANase kevI AMkhe mujabano dRSTiguNa pAmavA uparAMta pUrva sUcita guNadRSTi meLavavI jovuM joIe ? AnA javAbamAM nIceno vikalpa darzAvI zakAya hoya ane svaparanA guNadoSanA sAcA darzaka banavuM hoya to A -svanA guNa-doSane ApaNe je dRSTithI grahaNa karatA hoIe, subhASitanA saMdezanI suvarNa-saLI vaDe saMto-dIdhA A aMjanane e ja dRSTithI paranA guNa-doSane grahaNa karavA joIe. svanA guNa AMkhamAM AMjavuM ja rahyuM. ApaNane nAnA hoya to ya moTA, ane doSa moTA hoya to ya nAnA * * * lAge che. ethI A dRSTithI paranA guNa-doSa joIzuM, to e guNa C/o, jitendra kvelarsa, 100 bhaMDArI sTrITa, nAnA haze to ya moTA ane doSa moTA haze, to ya nAnA jaNAze. goLa devaLa, muMbaI-400 004. jinakalpanA sAdhaka, dazapUrvadhara zrI Arya mahAgirijI mahArAja kAmavijetA, aMtima dazapUrvadhara zrI sthalibhadrajI mahArAja E pa. pU. munizrI vAtsalyadIpa AcArya zrI sthUlibhadrajInA ziSya Arya mahAgirijI 100 varSanuM ne ? mahAgirijIe 30 varSanI bharayuvAnavaye AcArya zrI sudIrgha AyuSya dharAvanAra parama saMyamI, prakhara jJAnI ane niraticAra sthUlibhadrajI pAse dIkSA grahaNa karI. vIra nirvANa saM. 175nuM e tyAganA pAlaka hatA. varSa hatuM. teo guruvaryanA sAMnidhyamAM 40 varSa rahIne 11 aMgo AcArya zrI smRlibhadrajInI paraMparAne temaNe yazasvI rIte AgaLa dhapAvI hatI. ane 10pUrvanuM viziSTa jJAna pAmyA. zrI dhUlibhadrajInA svargagamana zrI skUlibhadrajI AcArya zrI saMbhUtivijayajInA ziSya hatA ane zrI bhadrabAhu pachI teo vIra nirvANa saM. 215 thI 245 sudhI 30 varSa paryata svAmIjInA uttarAdhikArI hatA. Arya mahAgirijIe te mahAna vAraso potAnA yuga pradhAnapade rahyA. jIvanamAM caritArtha karyo hato. AcArya zrI mahAgirijInA laghu gurubaMdhu hatA- Arya prAyaH vIranirvANa saMvata 145mAM janmelA ane elApatya gotrIya suhastisUrijI. teo paNa jJAnI, tyAgI ane saMyamI AcAryapravara Arya mahAgirijI brAhmaNa hatA. temanuM bALapaNa, pariziSTa parva hatA. zrI suhastisUrijI paNa sAdhvI pakSAnA chatra taLe ghaDAyA hatA, Adi graMthamAM jaNAvyuM che te mujaMba, mahAna sAdhvI AryA yakSAnI AthI teo paNa Arya suhastijI nAme vikhyAta che. ema kahI zakAya zILI ane saMskArI chAyAmAM vaDAyuM hatuM ane te sAdhvInA puNya ' ke mahAna sAdhvI yakSAe jaina zAsanane be mahAna AcAryonI bheTa smaraNAmAM ja zrI mahAgirinA nAma pUrve 'Arya' joDavAmAM AvyuM che. dharI hatI ! Aya thakSAnA mArgadarzana heThaLa zrI mahAgirijInI sarvatomukhI Arya suhastijIe potAnA vaDila gurubaMdhu zrI mahAgirijI pAse - pratibhA khIlI uThI hatI. tyAgI sAdhvI to tyAgano paMtha ja zIkhave 11 aMgo ane 10 pUrvonuM jJAna saMpAdana karIne viziSTa pravacana Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakti prApta karI hatI. banne gurUbhAionA deha judA ane AtmA bahenane yAda rahI jAya ! eka hoya tema rahetA hatA, ane jena zAsananI prabhAvanA karatA zakaTAla vicakSaNa maMtrIzvara hatA. rAjakhaTapaTonI tIvratAnA lIdhe hatA. Arya mahAgirijI nagara bahAra rahetA to Arya suhastijI magadhane surakSita rAkhavA mATe temaNe nAnA putra zrImaka pAse sAmethI nagaramAM rahIne dharmaprabhAvanA karatA hatA. potAnI hatyA karAvI ane mota mAMgI lIdhuM ! saMghanAyaka zrI mahAgirijIe joyuM ke saMghano bhAra Arya suhastijI e samaye yUlibhadra kozAne tyAM vasatA hatA. kozA saMsAranI apUrva kuzaLatAthI saMbhALe che eTale tarata temaNe saMkalpa jAhera karyo zreSTha sauMdaryavatI nArI hatI. sthUlibhadra ane kozA zreSTha sAMsArika ke vartamAna kALamAM jinakalpa AcArano viccheda thayo che paraMtu tenA sukho mAratA hatA tyAM magadhanA rAjasevake AvIne sthUlibhadrane jevuM ja jIvana jIvavAthI eTale ke tapa, japa, dhyAna Adi sAdhavAthI mahArAjA yAda kare che tema kahyuM. viziSTa rIte karmakSaya karavo saMbhava che mATe have huM tema jIvIza." sthUlibhadrane rAjAe maMtrI banavAnuM ijana ApyuM. zrI mahAgirijI tyAra pachI jaMgalabhUmimAM, smazAnabhUmimAM vizeSa sthUlibhadrae pitAnA mRtyunuM kAraNa jANyuM, rAjaramatonuM vizva rahevA mAMDyA. temaNe lokasaMparka, mAna-sanmAna tathA surucipUrNa jANyuM ane manamAM vairAgya AvI gayo. bhojana vagereno saMpUrNa tyAga karyo. Arya suhastisUri temane atyaMta te samaye AcAryazrI saMbhUtivijayajI sthUlibhadrane maLyA. sthUlibhadrane bhaktithI pUjatA paNa temaNe tevI bhaktino svIkAra karavAnI paNa temanI pAse vIranirvANa saM. 146mAM dIkSA grahaNa karI. 30 varSanI anicchA darzAvI. bharayuvAna vaye saMyamanA tapa, japa zarU karyA. mahAjJAnI AcAryazrI kalpasUtra sthavirAvalimAM Arya mahAgirijInA ATha mukhya saMbhUtivijayajI pAse temaNe 11 aMga sudhIno zrutAbhyAsa karyo. bAramuM ziSyono ullekha maLe cheH 1. uttara, 2. balissaha, 3. dhanAya, 4. dRSTivAda caudapUrvadhara ane mahApuNyazALI AcArya zrI bhadrabAhuvAmIjI ADhaya, 5. koTinya, 6. nAga, 7. nAgamitra, 8. rohagupta. A pAse bhaNyA. cauda pUrvemAM 10 pUrva arthasahita ane 4 pUrva mULathI zrI zAsana prabhAvaka sAdhuo hatA. A sAdhuonI samaya maryAdA jotA sthUlibhadrajI vidyAgurU zrI bhadrabAhu svAmI pAse bhaNyA. jaina zAsananA kadAca teo ziSya-praziSya paNa hoya. Ama aMtima cauda pUrvadhara zrI sthUlibhadrajI gaNAya che. zrI bhadrabAhuvAmI jinakalpa sAdhanAnA svAmI, mahAprabhAvaka AcAryazrI Arya pAsethI temaNe zIkhelA pAThanA samaye zrI bhadrabAhusvAmIjIe vAcanAo mahAgirisUrijI 30 varSano gRhasthaparyAya, 70 varSanI dIkSA paryAya ja ApI hoI, vIra nirvANa saM. 160nI AsapAsa A sarve mahattvapUrNa ane temAM 30 varSano yugapradhAnapadaparyAya pAmIne 100 varSanuM vAcanAo thaI tema gaNI zakAya. saMpUrNa AyuSya pAmIne dazArNa (mAlana) dezamAM AvelA gajendra sthUlibhadra kozAnA tyAMthI nIkaLyA pachI kozA vihvaLa banI padatIrtha upara vIra nirvANa saM. 245 mAM svargavAsa pAmyA. gaI. gurvAzAthI sthUlibhadra tene tyAM cAturmAsa rahyA paNa jaLamAM (2) kamaLanI jema ! e vairAgyavAsita yunivaranA saMgamAM kozA paNa kAmavijetA zrI cUlibhadrajIne jaina saMghamAM koNa nahi jANatuM pratibodha pAmI, sthUlibhadra munie teno paNa uddhAra karyo. hoya ? utkRSTa puNyazALI, jinazAsananI zrutaparaMparAnA aMtima AvA jJAnI ane saMyamI munizrI sthUlibhadrajI vIra nirvANa ni. cauda pUrvadhara, nirmaLa cAritryavAna zrI sthUlibhadrajI mahArAjanI saM. 160 mAM AcArya banyA. temane Arya mahAgiri, Arya suhasti apratima pratibhAne pAmavA mATe virATa kAvyo paNa nAnA paDe tevuM jevA pratibhAvaMta ziSyo paNa sAMpayA. che. jIvananA aMta samaye vaibhAragiri para temaNe 15 dinanuM aNazaNa. gautama gotrIya zrI sthUlibhadra brAhmaNa putra hatA. magadhanI karyuM ane vIra nirvANa saM. 215 mAM kALadharma pAmyA. temanA vilayathI rAjadhAnI pATaliputranA mahAmaMtrI zakaTAlanA moTA putra sthUlibhadranI sAthe ja aMtima cAra pUrvo paNa vilaya pAmyA. janma saM. 116mAM thayo hato. nAnAbhAInuM nAma zrImaka. emane pUrvAcAryoe jemane "maMgala' svarUpa kahyA che evA jina zAsananA sAta baheno hatI. tenA nAma "bharoMsara sajhAya'mAM kahyA mujaba, mahAna prabhAvaka AcArya zrI sthUlibhadrajI kadIya bhUlAze nahIM. yakSA, yadinnA, bhUtA, bhUtadinA, seu, ve, rezA jANavA maLe che. A sAteya baheno utkRSTa buddhizALI hatI. koI ekavAra bole jaina upAzraya, 7 rUpa mAdhurI sosAyaTI, eTale pahelI bahenane yAda rahI jAya, e ja vastu te bole eTale saMghavInA relve krosIMga pAse, nAraNapurA, ! bIjI bahenane ane te mujaba sAtamI vAra bolAya eTalI sAtamI amadAvAda-380 013. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 16 julAI 200 ramata ramI raheluM jaNAya che. A dRSTinA mAdhyame paranA guNadoSanuM je darzana thaze, e lagabhaga jenuM aMdhatva ane avalokanatva AvuM binapAyAdAra-hoya, e sAcuM haze. have svanA guNadoSa jovA mATe ApaNe paranA guNadoSa mAnava svaparanA guNadoSanA viSayamAM je abhiprAya Ape, enI jovA je dRSTino upayoga karatA AvyA chIe, e dRSTino upayoga para pachI madAra paNa kaI rIte bAMdhI zakAya ! ethI potAnA guNa karavo joIe. paranA moTA guNa nAnA ane nAnA doSa ApaNane ane pArakA doSa aMge e je virATatA varNave, enI para bharoso na moTA jaNAya che. A dRSTithI joIzuM, to moTo paNa svaguNa nAno rakhAya, tema ja potAnA doSa ane pArakA guNa aMge e je sUkSmatA ane nAno paNa svadoSa ApaNane moTo jaNAze. Ama A navI darzAve e ya sAcI na mAnI levAya. lagabhaga nAnA hovA chatA dRSTine amalI banAvavAthI svaguNa para moTAI anubhavavAnuM mana svaguNa ane paradoSane mAnava moTA mAnato-manAvato hoya che. nahi thAya ane svadoSa DaMkhyA vinA nahi rahe ! Ano bIjo lAbha tema ja moTA hovA chatAM svadoSa ane paraguNane e sAva ja nAnA e thaze ke paraguNanI prazaMsAne ApaNe apanAvI zakIzuM, jethI paranA mAnato-manAvato hoya che. A to ApaNA saunA svAnubhavanI doSane dhikkAravAno rasa moLo paDI jaze. vAta che. Ama, ApaNAmAM A rItano daSTidoSa ane A rItanI doMSadaSTi ApaNI anAdinI avaLI cAla jyAre AvI che, tyAre e prazna anAdithI rahela che. AmAM AmUlacUla parivartana ANIne upara thAya che ke, to pachI svaparanA guNadoSa tarapha mANase kevI AMkhe mujabano dRSTiguNa pAmavA uparAMta pUrva sUcita guNadRSTi meLavavI. jovuM joIe ? AnA javAbamAM nIceno vikalpa darzAvI zakAya hoya ane svaparanA guNadoSanA sAcA darzaka banavuM hoya to A -svanA guNa-doSane ApaNe je dRSTithI grahaNa karatA hoIe, subhASitanA saMdezanI suvarNa-saLI vaDe saMto-dIdhA A aMjanane e ja dRSTithI paranA guNa-doSane grahaNa karavA joIe. svanA guNa AMkhamAM AMjavuM ja rahyuM. ApaNane nAnA hoya to ya moTA, ane doSa moTA hoya to ya nAnA lAge che. ethI A dRSTithI paranA guNa-doSa joIzuM, to e guNa clo, jitendra kvelarsa, 100 bhaMDArI sTrITa, nAnA haze to ya moTA ane doSa moTA haze, to ya nAnA jaNAze. goLa devaLa, muMbaI-400 004. jinakalpanA sAdhaka, dazapUrvadhara zrI Arya mahAgirijI mahArAja kAmavijetA, aMtima dazapUrvadhara zrI sthUlibhadrajI mahArAja pa. pU. munizrI vAtsalyadIpa AcArya zrI dhUlibhadrajInA ziSya Arya mahAgirijI 100 varSanuM ne ? mahAgirijIe 30 varSanI bharayuvAnavaye AcArya zrI sudIrgha AyuSya dharAvanAra parama saMyamI, prakhara jJAnI ane niraticAra yUlibhadrajI pAse dIkSA grahaNa karI. vIra nirvANa saM. 175nuM e tyAganA pAlaka hatA. varSa hatuM. teo guruvaryanA sAMnidhyamAM 40 varSa rahIne 11 aMgo AcArya zrI kRlibhadrajInI paraMparAne temaNe yazasvIrIte AgaLa dhapAvI hatI. ane 10pUrvanuM viziSTa jJAna pAmyA. zrI TyUlibhadrajInA svargagamana zrI skUlibhadrajI AcArya zrI saMbhUtivijayajInA ziSya hatA ane zrI bhadrabAhu pachI teo vIra nirvANa saM. 215 thI 245 sudhI 30 varSa paryata svAmIjInA uttarAdhikArI hatA. Arya mahAgirijIe te mahAna vAraso potAnA yuga pradhAnapade rahyA. jIvanamAM caritArtha karyo hato. AcArya zrI mahAgirijInA laghu gurubaM dhu hatA-Arya prAyaH vIranirvANa saMvata 145mAM janmelA ane elApatya gotrIya suhastisUrijI. teo paNa jJAnI, tyAgI ane saMyamI AcAryapravara Arya mahAgirijI brAhmaNa hatA. temanuM bALapaNa, pariziSTa parva hatA. zrI suhastisUrijI paNa sAdhvI yakSAnA chatra taLe ghaDAyA hatA, Adi graMthamAM jaNAvyuM che te mujaba, mahAna sAdhvI AryA yakSAnI AthI teo paNa Arya suhastijI nAme vikhyAta che. ema kahI zakAya zILI ane saMskArI chAyAmAM vaDAyuM hatuM ane te sAdhvInA puya ke mahAna sAdhvI yakSAe jena zAsanane be mahAna AcAryonI bheTa smaraNamAM ja zrI mahAgirinA nAma pUrve 'A' joDavAmAM AvyuM che. dharI hatI ! Aya yakSAnA mArgadarzana heThaLa zrI mahAgirijInI sarvatomukhI Arya suhastijIe potAnA vaDila gurubaMdhu zrI mahAgirijI pAse pratibhA khIlI uThI hatI. tyAgI sAdhvI to tyAgano paMtha ja zIkhave 11 aMgo ane 10 pUrvonuM jJAna saMpAdana karIne viziSTa pravacana Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnI jAvAno zakti prApta karI hatI. banne gurUbhAionA deha judA ane AtmA eka hoya tema rahetA hatA, ane jaina zAsananI prabhAvanA karatA hatA. Arya mahAgirijI nagara bahAra rahetA to Arya suhastijI nagaramAM rahIne dharmaprabhAvanA karatA hatA. saMghanAyaka zrI mahAgirijIe joyuM ke saMpanI bhAra Arya suhantijI apUrva kuzaLatAthI saMbhALe che eTale tarata temaNe saMkalpa jAhera karyo ke 'vartamAna kALamAM jinakalpa AcArano viccheda thI che paraMtu tenA jevuM ja jIvana jIvavAthI eTale ke tapa, japa, dhyAna Adi sAdhavAthI viziSTa rIte karmakSaya karavI saMbhava che mATe have huM tema jIvIza.' zrI mahAgirijI tyAra pachI jaMgalabhUmimAM, smazAnabhUmimAM vizeSa rahevA mAMDyA. temaNe lokasaMparka, mAna-sanmAna tathA surucipUrNa bhojana vagereno saMpUrNa tyAga karyo. Arya suhastisUri temane atyaMta bhaktithI pUjatA paNa temaNe tevanI bhaktino svIkAra karavAnI paNa anicchA darzAvI. kalpasUtra sthavirAvalimAM Arya mahAgirijInA A mukhya ziSyono ullekha maLe cheH 1. uttara, 2. balissaha, 3. dhanADhya, 4. Apa, pa. koMTinsa, 6. nAga, 7. nAmitra, 8. caMcaLupta. A zAsana prabhAvaka sAdhuo hatA. A sAdhuonI samaya maryAdA nA kadAca teo ziSya-prazikha paNa hoya jinakalpa sAdhanAnA svAmI, mahAprabhAvaka AcAryazrI Arya mahAgirisUrijI 70 varSano gRhasthaparyAya, 70 varSano dIkSA ane temAM 30 varSanI yugapradhAnapadapA~ya pAmIne 100 varSanuM saMpUrNa AyuSya pAmIne dAI (mAlana) dezamAM AvelA gajendra padanIrtha upara vIra nirvaMza se. 245 mAM svargavAsa pAmyA. (2) kAmavijetA zrI sthUlibhadrajIne jaina saMghamAM koNa nahi jAnuM hoya ? utkRSTa puSpALI, jinazAsananI zrutaparaMparAnA aMtima cauda pUrvadhara, nirmaLa cAritryavAna zrI sthUlibhadrajI mahArAjanI apratima pratibhAne pAmavA mATe virATa kA paNa nAnA paDe tevuM che. gautama gotrIya zrI sthUlibhadra brAhmaNa putra hatA. magadhanI rAjadhAnI pATaliputranA mahAmaMtrI zakaTAlanA moTA putra sthUlibhadranI janma saM. 116mAM thayo hato. nAnAbhAInuM nAma zrImaka. emane sAta baheno hatI. tenA nAma 'barDasara sajjhAya'mAM kahyA mujaba, yakSA, yakSadizA, bhUtA, bhUtadizA, seNA, veNA, rezA jANavA maLe che. A sAteya baheno utkRSTa buddhizALI hatI. koI ekavAra bole eTale pahelI bahenane yAda ii jAya, e ja vastu te khole eTale bIjI bahenane ane te mujaba sAtamI vAra bolAya eTalI sAtamI tA.16 julAI 2006 bahenane yAda rahI jAya. ! zakaTAla vicakSaNa maMtrIzvara hatA. rAjakhaTapaTonI tIvratAnA lIdha magadhane surakSita rAkhavA mATe temaNe nAnA putra zrImaka pAse sAmethI potAnI hatyA karAvI ane mota mAMgI lIdhuM ! e samaye sthUlibhadra kozAne tyAM vasatA hatA. kozA saMsAranI zreSTha sauMdaryavatI nArI hatI. sthUlibhadra ane kozA zreSTha sAMsArika sukhI mArAtA hatA tyAM magadhanA rAjasevake AvIne sthUlibhadrane mahArAjA yAda kare che tema kahyuM. sthUlibhadrane rAjAe maMtrI banavAnuM ijana ApyuM. sthUlibhadrae pitAnA mRtyunuM kAraNa jANyuM, rAjaramatonuM vizva jANyuM ane manamAM vairAgya AvI gayo.. te samaye AcAryazrI saMbhUtivijayajI sthUlibhadrane maLyA. sthUlibhadrane temanI pAse vIranirvANa sa. 146mAM dIkSA grahaNa karI. 30 1rSanI bharayuvAna varSa saMyamanAM tapa, jaya zarU karyA. mahAjJAnI AcAryazrI saMbhUtivijayajI pAse temaNe 11 ega sudhIno zrutAbhyAsa karyo. bAramuM dRSTivAda caudapUrvara ane mahApuNyazALI AcArya zrI bhadrabAhusvAmIjI pAse bhaNyA. cauda pUrvamAM 17 pUrva arthasahita ane 4 pUrva mULathI zrI sUlibhadra vidyAgurU zrI bhadrabAhu svAmI pAse bhaNyA. jaina zAsananA Ama aMtima cauda pUrvadhara zrI sthUlibhadrajI gaNAya che. zrI bhadrabAhusvAmI pAsethI temaNe zIkhelA pAThanA samaye zrI bhadrabAhusvAmIjIe vAcanAo ja ApI hoI, vIra nirdeza se. 160 nI AsapAsa A sarve mahattvapUrNa vAcanA thaI tema gaNI zakAya. sthUlibhadra kozAnA tyAMthI nIkaLyA pachI kozA vighna banI gaI. guvaMjJAthI sthUlibhadra tene tyAM cAturmAsa rahyA paNa jaLamAM kamaLanI jema ! e vairAgyavAsita munivaranA saMgamAM kozA paNa pratibaMdha pAmI, sthUlibhadra munie teno paNa uddhAra karyo. AvA jJAnI ane saMyamI munizrI sthUlibhadra vIra nirvANa ni. saM. 160 mAM AcArya banyA. temane Arya mahAgiri, Arya suhasti jevA pratibhAvaMta ziSyo paNa sAMpaDyA. jIvananA aMta samaye vaibhAragiri 52 temaNe 15 dinanuM aNuzaNa karyuM ane vIra nirvANa saM. 215 mAM kALadharma pAmyA. temanA vilayathI sAthe ja aMtima cAra pUryo paNa vilaya pAmyA. pUrvAcAryoe jemane 'eMgala' svarUpa kahyA che evA jina zAsananA mahAna prabhAvaka AcArya zrI sthUlibhadrajI kadIya bhUlAze nahIM. *** jena upAzraya, 7 rUpa mAdhurI sosAyaTI, saMpathInA relve krosIMga pAse, nArapurA, amadAvAda-380013. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) 210. pratimAna niyata sUkSma mApa niyata sUkSma mApa standard small measures 211. pravRtti pravRtti, kArya pravRtti, kArya Activity, Trend 212. yati yati, sAdhu yati, sAdhu Semiascetic 213. yathAkalpa AcAra anusAra AcAra ke anusAra As per practice 214 mata * mata, siddhAnta, vAda mata, siddhAnta, vAra Doctrine, View, ism 215 mati mati, buddhi mati, buddhi Instinct, Inteliect 216 mAtrA mAtrI, pramANa mAtrA, pramA Limit, Measure 217 mAtsarya IrSyA, adekhAI irSyA Jealousy, Envy 218 mauna mauna Silence 219 mAyA mAyA, kapaTa, bhrama mAyA, 5, prama Deceit, Illusion 220 medhAvI medhAvI, buddhizALI kuzAgra buddhi pAvI, kuddhimAna Saint, Intelligent 221 zleccha pleccha, anArya mleccha, anArya Non-aryan, Non-cultured - 222 mokSa mokSa, mukti, karmarahita avasthA mokSa, guru mahita avasthA Salvation 223 mRdu mRdu, narama, namra mRdu, namra Soft : 224 mUDha, mUDha, ajJAnI, mUrkha mUuM, ajJAnI Ignorant, Idiot 225 mudrA mudrA, hAthathI banatI mudrA, hAtha Adise bananevAlI Posture yoganI AkRti yoga kI AkRti vizeSa 226 mukta karmathI sarvathA rahita karmase sarvathA rahita Released, Salvared 227 mukti muktAvasthA, mokSa muktAvasthA, mokSa Liberation, Salvation mIna prabuddha jIvana : grAhaka vinaMti sujJazrI, sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana/AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana' niyamati maLatuM haze.. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta "prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phormanI. amane parata karavA vinaMti. Apano cekaDrAphTa SHREE MUMBAI JAINYUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. ' AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra. temaja "prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa'mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra. Tmenejara } Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka, sAjIka tA. 18 julAI 2008 228 mULavrata mukhyavrata mulavata, mukhyavrata Basic vows, Fundamental Bows 229 mumukSu mukta thavAnI icchA muktahone kI icchAvAlA sAdhaka Salvation, desiring rAkhanAra sAdhaka 230 muni muni, sAdhu, saMyamI muni, sAdhu, saMyamI Monk, Mendicant, Ascetic 231 mUrchA mUccha, parigraha, Asakti : mUcchA, parigraha, Asakti Delusion, Attachment 232 nabha nabha, AkAza nabha, AkAza Sky, Space 233 nagna nagna, vastrarahita nagna, vastrarahita Naked 234 namaH. namana, namaskAra, vaMdana namana, namaskAra, vaMdana Bow, Salutation 235 namostu namaskAra, vaMdana namaskAra, vaMdana Bow, Salutations to thee 236 nAstika nAstika, atIndriya padArthamAM nAritaka, atIndriya padArthoM meM | Atheist azraddhA rAkhanAra azraddhA rakhanevAlA - 237 nikSepa nikSepa, nyAsa karavo,sthApanA karavI nikSepa, cAra varSanA, sthApanA varanI Instalation, Positing 238 nyAsa sthApanA karavI sthApanA karanA Installation 239 nIla nIlavAdaLI. Blue 240 nIla lesthA nIla vezyA , nauta nezyA Blue Aura 241 nirAkAra AkAra rahita AkAra rahita Formless, indefinite 242 nitya nitya, haMmezA, sadAkALa nitya, sadAkAla Permanent, Constant, eternal 243 nityatva nityapaNuM nityatva, nityatA Permanent, Externality 244 nityavAda padArthane nitya mAnanAra siddhAnta pavArtha vo nitya mAnanevAnA siddhAMta Eternalism : 245 nyAyadarzana nyAya siddhAnta - cAya siddhAnta' Nyaya Philosophy 246 paramANu paramANa, padArthano atyaMta nAno pavArtha vA atyaMta choTA Atom, Ultimate Particle avibhAjya aMza avibhAjya aMza 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. , (kramazaH) nIla I pratizrI, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 33, mahammadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. 1 phona : 022-23820296. . Apano vinaMti patra maLyo. ' amone ApanA prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya/AjIvana grAhaka kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. | A sAthe ceka/DrAphTa rUA. ceka/DrAphTa naMbara........... ....tArIkha .................. beMka ............................ ......................zAkhA.... .... .................gAma......... ...................no svIkArI nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda. I nAma ane saranAmuM : ......... * li.. ....... ... - Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dopi Eid-CITIES Ettsupp essessed inconsibiotechg&heignkuMecondarocroceering Sii nA dANA nADI thI. zIlDa mA sAhitya sariTA za0 0 vAvonI sIDI, jI karI che pIjhIzILI aibhi che AIFii DIlanida than heTa cheeo jaya cAvIra haE0 ragAma FirdA zahAdIkAhAnAlIkA dvArI sAdAI kare che. amukued eii vIfka zA mA thI ka ha che . ! rIta C (KH , DI, sAvali ke pI ( Dad, zardeza: I ii che DaoN. zaradUSAMDorA heta karI che ke, para , cctii liEAI chINavI . te jANI:kIlI , , , gvI zo thI HITSLa lAIka reva " , DAmara . . e zu karavu phI thI. . . . . zIla ghI judI GS , * 3 0 Topticistics Ergo perHADEEMELDDogs Esicacy Ceil: apELDLL KBC18 Cyc2t31781 DECES LIBE: 1: 1pa: 3 Ret: Ek E G 13 che , paNa A huM * harI InAmo che. hAla pAla : che, virA rthanA / che hItA chaisIdho, zika InAyA saMri no , ddhio zaL ahatuM : huM saMgrahAlAja daranA jaahA voDInA, che. oi siddhiA che ?!sIrA kya) che; che. rastA upUI " eBgAdI pachI i ii che, sikiAzatA , uM, 'ati 4:56 , che. pANI, ghA zrIvAhI rAMNAko thAka A $25 para ! hAIvALA, pALatA thI, - saMyo kIMda hakIrahuM - THRuM chuM dIThaUSlAhavANita { :bhAIe paNa vidhipaviNa kI } pdakAlIsI lo. * Cuius exman S ATA koI madirAnuM pratIkSA : yAredra ! ! DhaThaSAra biAi u 25tpADI, I, IMDAra na hovA kyAre rAhI (G) 59 zANAi pUNya (3) para cakkAmAM kAraka chepANInA ghA jhINA rIti) juaukgA huMkA prAhI migrAha, kSaNo. kiMI sarako u56 % % rarIed fo. lo rAka kesa srarakAraH 24 tana :Ne che.!! 06 96 white :{;w: rak]. . . J) dvArA- dvItI vAha., DAsa daio n of cy: cracticuticacognition uuuuuuuuuulatitionerateginnoun SECOGS LLS LSLY IDELH0gB[[[][][][][]LESCHESE. na kA : Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ob win rivisitar el Nawspaper tor indha Na R. :608757 | Licence to post without prepayment No South:9/2006-08 Posted at Pattika Channel sorting office Mumbal-400 0015 Regd. Na MHMR / SOUTH-1467 2008:08* rAyaDo : ete karI * / his fast jIFIEJ; para na hI te rIy: Y'S = 0 ] [ mA ! ) vezIne ahino hato. unALAnA divaso hatA.' Fi mAM karInA mANI kIDI nAkhe evA e unALAmAM vaDodarA re paMthe paMthe pAtheya.. to eka sAthe badhAya bolI padhavanI javA(vaDodarA serala jela)mAM AjIvana nI phI, ekasamajAvALo jarA bolI UThayo. sAbIta || dAone maLavAnuM thayuM. Ama to ame mANI chIe. amArAdilI che ane te lAyajhana ophisara zrI dilIpa pa yAna mANasAI mahekI uThI NasAI mahakAulThA. sAmAnya mANahanI jema jIvatA hatA rahetA Ayojana hatuM. senTrala jelanA pI elaranI AjIvana kArI nI pola utA saMsAra mAratA hatA paNa eka kALa paDImAM) mA anumati maLI hatI. rasoDAno havAlo saMbhALa tamArI A amArAthI bhayaMkara guno thaI gayo. pakaDAI gayo. e che lIma pADo AjIvana kedIe kAcI kerInuM pApa-korA nathI karatuM? Ama to badhAya eka cAya korTe AjIvana-janamaTIpa ApI. basa mi zarabata ApyuM. pIdhuM. pachI mane eka sarabharA prayA bIjI rIte aneka prakAranI tana mana dhananI karelA karmano badalo A dharatI para sIma maLI rahI che saMbhALanAra kedInI sAthe jelanA judA judA khaMDo corI karatA hoya che. chI sAte corI ane che kAra jovAnI vyavasthA thaI gaI. rasoDAthI zarUAta karI. pakaDAya e sajA pAme. paraMtu e pacIsa jaNAnI vAha bhAI vAha ! tamane badhAye mArA mate. che dizA kAraNe peTa ja badhI upAdhio saje che. e rasoDanI 'mahenata-karmA pratyenI lagana ane AcaraNA ane pahADamArI eka vAta Aja so svIkArI evI mArI dina sadara vyavasthA kedIokhA vagerenI mAhitI zistamAM saMyamano abhiSeka najare joyoTA namra vinaMti karI che dilipameLavI eka pachI eka kheDa joto gayo AjIvana manomana huM emane namI pacI nathI . bIlI so ekI sAthe bolI UThyA. e A kedIodareka khaDamAM soMpAyeluM potapotAnuM kAma e badhAe temanI sAthe maLIne cA pIvAnuM Aje tame mane mahemAna na gaNo AjanI nikA ThkaratA hatA emAM jarAya ALasa nahi je pramANe). AmaMtraNa ApyuM che. emanI saMge joDAyo, eka tamArA sInI cAno kharaca huM AvuM chuM. tamArI ... sucanA thaI pote amArI teo kArya karatI Adi e hato ke eka mahemAna banIche emanA sAthe vAtacIta karavAnI jIvananI kaDavImIThI rIte karatA hatAeka khaMDamAM bUTa-caMpala banatA hatA. khAssA svajana jevI banI gaI hatI teo jelamAM hatA te vAta jANavAno tamArI sIsI rItabhAta. . e majabuta e vakhatanA mukhIne me e bUTa ke huM jela bahAra hato paraMtu mAnava mananI gahanatA cAlacalarA jArAvAno khArI jevA muMbaIvALAne maLI do paNa capala aSane maLe ke nahi ema pUchayuM ane teno sakhejavI bahAaparI che, chatAMyAe pacIsAno kevI rIte maLe? | prArthanA karI kAkI kAkI, vADakI javAbanA hatI kAraNa teoe bahArathI meLelA Agraha mAre mana eka ArAmolIsameyo hato. rie pacIsa jaNAno pabiyo bolI UThyo, 'are . tiopharamAro jelanA niyama pramANe potAnuM karma kAma cA ApanArane pUchayuM : ApA cA ApI , sAhaba tame mAnaso, AMgapara AvelA to bajAvavAnuM hatuM to A cho to jelamA AgAmata maLatI pone? atithinA pothI paNa kema levAmAM mATe A i nI bIjAmAM joyuM to zataraMja banatI hatI. eNe javAba Apone sA badanamAM be vAra cA to amArA kharace tame paNa amArI saMga cApI | ". sataca6) lApAzAne tArA. tyAM paNa pelA kedIo maLe eka savAranA ekabapora pachI saMdhAe eka TesaDo lyo 03 mAM eka be TesaDo lyo... THI ripotapotAnA kAryamAM rata hatA. teonI AgatA kapanA ATha AnA jarUra ApavA paDe. jI e pacIsa javAno samUha-enI saMdhAbhAvanA vAgatA mArI sAthenI vAta karavAnI paddhati ane A loko ATha AnA koTethI meM pUchavuM che. emanI mArI pratyenI lAgaNI-atithi pratyenI jIgaI. tochaDAIno saMpUrNa abhAvane bharI. ke sA'ba Ape judA judA khaDamAM judAM judA emanI bhAvanA ane khAsa karIne emanI so konI vANIno saMyama rahaye gamI jAya tevo potAne udyogo karatA kedIone joyAne amAre saMdhAye mAre paisA nahiM ApavAnI makkamatA joI pI. [ NI RE | capalA kArya mAM nA bhUsta pAneliyanagamatI rAja soMpAyeluM kAma karavuM paDe. mavA mATe ane kalabalI gayo mArA eto emanA mAne temane nI tarajA jo Ihaye Adi jarUra UbharAya. zA mATe samaya hojhala maLe paNa jamavAnA rUpiyA karyAe pacIsa jaNAnA mukha upara taravaratI zI | ET sIjhana mAlikInA-udyoganuM sthaLa hatuM. nahi ApavAnA nAnA ApavA ja paDI ero anero na Aje vIsa varasathI mArA aMtaranI mAM sika tyAM rasI Tebala banya) vagere banatA joyA. vigata samajAvI jo ke, thara karI vasI gayo che ane meM hasate moTe cAno che || sArI kAmakAjane e kedIo mAhera banI gayA parA bhAI dareka jaNo ATha AnA Ape kevI cAlo moTe pAyo tyAra pachI e pacIsa jAe to, nA hatA tyAM badhuM kAma vyavasthita ane yogyatAmaya rIte? e vAta tame mane na kahI. ma vigata mAgI thayAnoTisaMDo mArapI) 15. IIT TET 1 TET mota che ke sAba, ame sadhAya Akho mAM kAma karIe ane e jApa Akhare gunegAra eka mAnavI hatI. tyArapachI AgaLanAM khaMDamAM pahoMo evAmAM ane sAMje amArA karelA kAmo upara amane che. mAnavasabhara lAgaNI ane nehA emanA aMtare A baporanA aDhIthI traNAno gALo hato eTale e mahenatANuM maLe. amane rokaDa rakamane maLe. amArA ghase che. eTale sajA bhogavatA bhogavatA SE badhAyakedIo mATe garama cAnI kIkI laI be nAma sAme amArI dararojanI rakama janma thAya. pacAtApano pArasa emanI vArI karI emanI kedIo tyAM AvI pahoMcyA. koThI jelanA e khaMDanI emAMthI mahinAmAse amArI bhegI thayelI gunAnI DApa dhoI rahyo hato. |i . mukavAmAM AvI ane lagabhaga 25na rakamamAMthI e laI levAthI pelAe to majAnI guno karanAra jaNAno na karanAra karI de dIono samUha tarata potAnuM kAma thaMbhAvI cAnI vAta karI rahI enAthI Akhare paramAtmAnuM sarjana che. janamAkedamAM rahelA koThI hatI tyAM vyarvasthita rIte ubhA rahI gayA. balabhAI, yAra tame mahenata karo, thAIkamANI kamatI jelamAM gunAkhorI nAnI moTI Ama to baporanI cAnI Teva hoya. eTale cA karo pasA jamA thA. vAha bhAI vAha! tame so mANasAIne mahekAvI rahyA hatA , pI . 1 upara tenA para meLavavAnI tAlAvelI kone na mahenatanI kamAI zivA pIvo cho eno mane AnaMda mAnavInI bhASAsAthI ja Akhare jamosamAjamAM aaiN hoya paNa epalImAM javAnI zistamAM beryAya che. ekatanI vAnagImAM svAda kevo i parasevo pADInAne dhotI rahI che emanA kALA karatonI kALArA bhALI nahi. meLavelA paisAnI cAno svAda bahu ja mITho hoya che. te ni Na manasukhalAla upAdhyAya mArA te virA- DI , mAmalo S , lAieill SinhkomA Ji kAkA no 1 CiviArA: 1 II, on AN : ://in/t.18't fiDA lAje 45 I/) ts - cra' ; (Eche ne ]] [vi;] ]la i khilben\lt link TIS!!! ; , , iw, hil | R. SAAD . karIma, ka rADIkepa YNI VIGoriti; teli TWITTrinhoso ny di ...!ii baty prohit this fill it is . ..' -EL, G IRL khI kauEST Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ----- I | * * * zrI mubaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra *** prabuddha jIvana chUTaka nakala rU!. 10/ tA. 16 ogasTa, 2006 vArSika lavAjama rUA. 125/ I jina-vacana kaThora vANI muhattadukkhA hu havaMti kaMTayA aomayA te vi tao suuddharA / vAyAduruttANi duruddharANi verANubaMdhINi mahanbhayANi / / | (sarvAni. 6 (3) - 11) lokhaMDano kAMTo be ghaDI duHkha Ape che ane te zarIramAMthI sahelAIthI kADhI zakAya che, paraMta kaThora vANIrUpI kAMTo sahelAIthI kADhI zakAto nathI. te veranI paraMparA vadhAre che ane mahAbhayAnaka hoya che. lohe kA kAMTA alpa kAla taka du:kha-dAyI hotA hai aura vaha zarIra se sahajatayA nikAlA jA sakatA hai / lekina durvacanarUpI kAMTA sahajatayA nahIM nikAlA jA sakatA / vaha vaira kI paraMparA ko bar3hAtA hai aura mahAbhayAnaka hotA hai / When a sharp iron nail pricks the body, it can be easily removed; the pain does not last for a long time; but when a sharp nail in the form of hurtful words pricks, it cannot be easily removed; it creates enmity and generate. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "bina-vairana'mAMthI) | I - I - Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | prabuddha jIvana nA hAtha mAM tA. 16 ogasTa 2006 AzramanA zarUAtanA divasonI vAta che. maMDI paDe che. have ApaNuM kAma sevA levAnuM tyAM svAmI satyadeva AvyA. dezanI AjhAdI - sAyamana | nahI sevA karavAnuM che. ApaNe loko jevI mATe bApu je kArya karI rahyA hatA, te joI sevA karavA mAMgIe chIe tevI sevA teo teo khUba prasanna thayA. eka divasa svAmIjI tamArAM A bhagavAMne lIdhe tamArI pAsethI bApu pAse jaI kahevA lAgyA, "huM ApanA saMnyAsa mAnasika vastu che " nahIM le. ulTA tamArI sevA karavA doDaze. AzramamAM dAkhala thavA mAguM chuM.' temaNe kahyuM: 'e to kema bane ? huM saMnyAsI tyAre je vasaMta sevA karavAnAM ApaNAM bApu kahe, 'bahu sAruM. Azrama tamArA chuM ne' saMkalpanI ADe Ave, tene kema rAkhIe? jevAne mATe ja che, paNa AzramamAM dAkhalA bApu e kahyuM: 'huM saMnyAsa choDavAnuM nathI saMnyAsa mAnasika vastu che. saMkalpanI bAbata - thAo eTale Apane A bhagavAM kapaDAM kaheto. mAruM zuM kahevuM che te barAbara samajI che, bAhya poSAka sAthe teno zo saMbaMdha ? utAravA paDaze.' lo." bhagavAM choDavAthI saMnyAsa ocho ja chUTe , A sAMbhaLIne svAmI satyadevajIne ghaNo pachI bApue emane zAMtithI samajAvyuM, che ?' * AghAta lAgyo. gusse thayA paNa bApa AgaLa "ApaNA dezamAM bhagavAM kapaDAM jotAM ja kAkA kAlelakara potAnuM dusArUpa batAvI zakyA nahotA. loko te oDhanAranI bhakti ane sevA karavA sarjana-sUci krama kRti kartA pRSTha kramAMka (1) paryuSaNa vyAkhyAnamALA eka avirata jJAnayAtrA DaoN. dhanavaMta tilakarAya zAha (2) vizvamaitrInuM parva kumArapALa desAI (3) aDhAramo jene sAhitya samAroha (4) mithyAtvanuM svarUpa Do. kavina zAha (5) zA mATe mokSa meLavavAno ? - ciMtaka sva. zrI panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI (6) jaina pAribhASika zabdo 'DaoN. jitendra bI.zAha (9) eka ahiMsA-daSTA varSo DaoN. ema. bI. bhamagarA prabuddha jIvana : grAhaka yojanA. bhAratamAM paradeza 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/- U.S. $ 9-00 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/- U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/- U.S. $. 40-00 AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S. $ 112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/- U.S. $ 100.00 kyAreya paNa jAXkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI, zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to "duhitA' ane dehalI dIpaka che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA uMmarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rU.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvaramAM prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suzeSa ke bahunA..? * ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. | menejara Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 60671 mA tArA na deg deg deg zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.125/-00 chuTaka nakala rU. 10/ : tenI dAnata ti, zAha paryuSaNa vyAkhyAnamALA : eka avirata jJAnayAtrA - 1931mAM prAraMbhAyelI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI A paryuSaNa ' zIrSakathI pragaTa thayelA emanA e lekhanA keTalAMka zabdomAM pravezIe, vyAkhyAnamALA, A varSe paMcoteramAM varSamAM praveza kare che. vacce emanA ja zabdomAM - 1933, 34, 35 ane 42 mAM koI kAraNosara A vyAkhyAmALAnuM A vyAkhyAnamALAnA uddeza viSe kaMIka khulAso karavo yogya Ayojana thaI zakyuM na hatuM, e hakIkatane dhyAnamAM laIe to, e che. A vyAkhyAnamALAno uddeza gurupada meLavavAno agara to koInuM " cAra varSane bAda karatA, A varSanI vyAkhyAnamALAno A maNako vAstavika gurupada naSTa karavAno nathI. e ja rIte Ano uddeza pUjA 71 mo thayo.. ' , ' pratiSThA meLavavAno agara arthaprAptino paNa nathI. je loko zraddhALu 1929mAM saMghanI sthApanA thaI tyAre AvI koI vaicArika pravRtti che ane Adara bhaktithI pajusaNanI cAlatI paraMparAmAM rasa le che thAya evo nirNaya saMghanA tyAranA sthApaka mahAnubhAvoe karyo hato temane kriyAkAMDathI athavA to vyAkhyAna zravaNamAMthI choDAvavAno ja, paraMtu nakkara kAra apAyo 1931mAM. . paNa A vyAkhyAnamALAno uddeza nathI. tyAre Ano uddeza zo che e - vaicArika samAje A pravRttine AvakArI eTaluM ja nahi, A prazna to rahe ja che. vyAkhyAnamALAnI preraNA laI dara varase bhAratanA anya pradezomAM Aje vizva sAthenA saMbaMdhanI daSTie, rASTrIya dRSTie ane samAja AvI vyAkhyAnamALAnuM Ayojana thavA lAgyuM ane Aje to ekalA temaja kuTuMbanI daSTie keTalAya prazno ubhA thayA che ane ubhA thatA. muMbaImAM ja aneka vyAkhyAnamALAnuM Ayojana thaI rahyuM che, je jAya che ane e prazno cheka ja asthAne nathI; dhArmika saMbaMdha vinAnA prazaMsanIya ane abhinaMdanIya che. e paNa nathI. eTale tenI vyavahArU daSTie ane dhArmika dRSTie carcA koI vicAramAM sattva ane tattva hoya to ja e TakI zake ane karavI prApta thAya che. jaina dharma paNa pahelAM paDosI dharmano abhyAsa gati karI zake. eTale Avo uttama vicAra ke kalpanA jemane AvI keLavI pachI ja vizvadharmI thavAnI zakyatA darzAve che. AkhuM ja jIvana evA mahAnubhAvane ApaNe sarva prathama vaMdana karIe. badhA praznone lagatA samayAnukuLa ane satarka khulAsA mAge che. e mahAnubhAva che DhaSipuruSa prakAMDa paMDita, prajJAcakSu paMDita A mATe vicArajAgRti joIe. vividha jAtanuM vAMcana ane manana ' sukhalAlajI. joIe. nirNaya zakti joIe. A prazno taruNa ane vRddha vargamAM sau prathama 1930 mAM AvI vyAkhyAnamALAnuM Ayojana Aje carcAI rahyA che. hAIskUla ane kolejanA taruNA vidyArthIo, eozrInI preraNAthI amadAvAdamAM thayuM. tyAra pachI 1931 mAM vakIlo, DaoNkTaro, prophesaro ane bIjA keLavAyelA lokonA mAnasamAM A vyAkhyAnamALAno zubhAraMbha muMbaImAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha jyAre ane tyAre prazno ubhA thAya che. ghaNA kharA to AvA praznonuM dvArA thayo. . . nA nirAkaraNa dhArmika ane potAnI paraMparAnI dRSTie karavA mAMge che. * vyAkhyAnamALAnI vadhu vigatomAM jatAM pahelAM sarva prathama A vaLI AvA vicAra-premImAM keTalAMka varga evo che ke tene cAlu vyAkhyAnamALAne daza varSa pUrAM thayAM pachI paMDita sukhalAlajInA pajusaNanI paraMparAmAM rasa nathI. eTale te AvA puNya divasomAM . 1940mAM "prabuddha jena"mAM "paryuSaNa vyAkhyAnamALA zA mATe maLela vakhatano upayoga kAM to gapagoLAmAM ane kAM to rakhaDapaTTImAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabura ane kAM to avyavasthita tarka jALamAM kare che. Ane badale teone vicAra karavAnI, vicAra sAMbhaLavAnI ane nirNayo bAMdhavAnI taka ApavAmAM Ave to teo kadAca kriyAkAMDanI dRSTie nahi, chatAM vicA2 ane sadAcAranI dRSTie to jena banI rahevAnA. jamAno jyAre vicArajAgRti ane jJAnanuM kheDANa mAMge tyAre ene yogya rIte e vastu pUrI pADavAmAM ja lAbha che. eTale A vyAkhyAnamALA kharI rIte pajusaNanI je prAcIna paraMparA cAle che tenI sAmayika puravaNI mAtra che. jyAre comera jijJAsA, jJAna ane vividha vicAronuM vAtAvaraNa ubhuM thaze, tyAre AcArya mahArAjAone e bhUmikAmAM AveluM saheluM thaI jaze, tethI AvI vyAkhyAnamALAo mAtra jijJAsuone pagathIe caDhAvavA puratI ja che.' AjathI pAMsaTha varSa pahelAMnA zabdo Aje paNa e ja ciMtana pAse UbhA che. A vyAkhyAnamALAe ardhI sadI pUrI karyA pachI saMghanA pUrva maMtrI zrI pannAlAla 2. zAhe 'ardhI sadInA Are'nI saMvardhita AvRtti khUba ja mahenata ane cIvaTathI taiyAra karelI ane e 2001mAM prakAzita thayelI. emanI pustikA eka kiMmatI dastAveja jevI che. emane abhinaMdana ApI emanI kAza svIkAra karI emanI pustikAmAMnI keTalIka vigato ahIM prastuta karuM chuM. 1931 thI 1960 sudhI A vyAkhyAnamALAnA pramukha sthAne satata 30 varSa paMDita sukhalAlajI birAjyA, tyAra pachI 1961 thI 1971 A vyAkhyAna mALAnuM pramukha sthAna vidvAna prAdhyApaka gaurIprasAda jhAlA sAhebe zobhAvyuM, tyAra bAda emanA ja ziSya suzrAvaka vidvajana DaoN. ramaNalAla cI. zAha 1972 thI 2005 sudhI satata tetrIza varSa A vyAkhyAnamALAnA pramukha sthAne birAjyA prathama be pramukhanA samayakALamAM vijJAna vyAkhyAtAone zodhavAnuM ane pasaMda karavAnuM bhagIcya kArya saMghanA prAza samA paramANaMda kuMvara kapaDiyAe pAra pADyuM. DaoN. ramaNabhAie to pramukha sthAna ane vaktA ArthAjananI beu javAbadArI svIkArI ane vyAkhyAnamALAne paza zikhare sthApI dIdhI. prAraMbhathI atyAra sudInA ciMtaka vyAkhyAnakAronA nAmonI sUci lakhavA besuM to pAnAnA pAnA bharAya, chatAM keTalAMka nAmono ullekha karavAnI IcchA rokI zakato nathI. paMDita sukhalAlajI, kAkA kAlelakara, kanaiyAlAla mArgakazA munazI, DaoN. jagadIzacaMdra jaina, saralAdevI sArAbhAI, svAmI akhaMDha AnaMda, motIlAla kApaDiyA, morArajI desAI, DaoN. uSA mahetA, paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA, haribhAI koThArI, pU. morArIbApu, svAmI AnaMda, jinavijayajI, jhaveracaMda meghANI, mahAsatI ujjavaLakumArI, kizoralAla mazarUvALA, kedAranAtha, ba. ke. ThAkora, umAzaMkara joSI, bhadaMta AnaMda kauzalyAyana, molavI mabula jIvana tA. 16 ogasTa 2006 ahamada, DaoN. bhogIlAla sAMDesarA, puruSottama mAvalaMka2, jayotIndra dave, vimalAtAI, munizrI saMtabAlajI, pAMDaruMga zAstrI, jayaprakAza nArAyaNa, ucharaMgarAya Dhebara, vijayAlakSmI paMDita, gurudayAla mallika, svAmI raMganAthanaMdajI, prA. rustamajI, DaoN. e25 jahAMgIra, nyAyamUrti hidAyatullA, madhara TeresA, phAdhara vAlesa, caM. cI. mahetA, vijaya marcanTa, munizrI pUNyavijayajI, bhaTTAkara cArukIrti, DaoN. hukamIcaMda bhArI, nArANabhAI mahAdevabhAI desAI, darzaka, DaoN. sureza jI, agaracaMdra nAhaTA. DaoN. kumArapALa desAI, saMghanA bIjA prANasamA mahAnubhAva zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA kula 44 vyAkhyAnono ane DaoN. ramAlAla cI. zAhanA lagabhaga 40 vyAkhyAnono lAbha A vyAkhyAnamALAne maLyo, 1959mAM mAtra strI vyAkhyAtAoe ja vyAkhyAna ApyuM, A rIte 16 strI vyAkhyAtAono eka sAthe lAbha maLyo. strIvyAkhyAtAomAM mRNAlInI desAIe 23 vyAkhyAno ApyA, tyAra pachI saMkhyAnI dRSTie vadhu strI vyAkhyAnakAramAM mA. tArAbena 2 zAhanuM sthAna che. 1981mAM ku. zailajAe saMskRtamAM vyAkhyAna ApyuM. 1957mAM eka ja viSaya ahiMsAnI vikAsazIlatA' upara dAdA dhamadhikArIe cha vyAkhyAno ApyA. Aja sudhI lagabhaga 500 thI vadhu vyAkhyAtAoe lagabhaga 1000 thI vadhu vyAkhyAna A vyAkhyAnamALAmAM ApyAM. 1961mAM muMbaI jaina yuvaka saMghe jabalapuranA eka darzana zAstranA prAdhyApakane A vyAkhyAnamALAmAM padhAravAnuM nimaMtraNa ApyuM ane te AcArya rajanIza. A rIte AcArya rajanIzanA muMbaI pravezanuM nimitte A vyAkhyAnamALA che enI noMdha letAM gaurava anubhavAya che. DaoN. ramaNalAla zAhe pramukha sthAne AvI vyAkhyAnamALAmAM be navI ghaTanAno umero karyo, 1983mAM sau prathama digaMbara AcArya zrI saMbhava sAgarajIne vyAkhyAnamALAmAM padhArI vyAkhyAna ApavA vinaMti karI, tyArabAda anya saMpradAyanA jaina sAdhu-sAdhvIo paNa A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAnakAra tarIke padhAryA. 1985mAM mAmAMdhane karuNAno eka vicAra Avyo. gujarAtanA pachAta vistAramAM aneka evI uttama sAmAjika saMsthAo che je dhananA abhAvane kAraNe potAnI pravRtti sthira karI zakatI nathI ane AgaLa vadhI zakatI nathI. uparAMta AvI saMsthAnA kAryakaro eTalAM niSThAvAna ane siddhAMtaniSTha hodha che ke saMrakAra ke anya sthaLe dAnanI vinaMti karavAmAM saMkoca anubhavatA hoMdha che. ramaNabhAIne vicAra Avyo ke paryuSaNa parva daramiyAna jJAna upArjana sAthe AvI saMsthA mATe dAnanI Tahela nAMkhavI jethI zrImaMtonI sAthosAtha madhyamavarga paNa yathAzakti dAna ApI potAnI karuNAnI bhAvanAne saMtoSI zake ane sAsAthe AvI saMsthAne Arthika rIte Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke prabuddha che itA, 16 ogasTa 2006 upayogI paNa thaI zakAya. A hetu mATe ramaNabhAI saMghanI kArobArI A phalazruti ane saphaLatA. samitinA sabhyo sAthe e saMsthAnI mulAkAta letA ane khUba jaina-jainetara tamAma vargane sparze evA viSayonI pasaMdagIne jhINavaTapUrvaka tapAsa karI saMsthAnI yogyatAnI khAtarI karI AvI kAraNe ane sarva dharma samabhAvanA ciMtanane kendramAM rAkhavAne kAraNe saMsthA mATe zrotAone dAnanI vinaMtI karAtI ane je rakama ekaThI jainetara varga paNa A vyAkhyAnamALA pratye AkarSAyo. thAya e rakama ApavA dAtAo ane saMghanA sabhyo sAthe e saMsthAne paMDita sukhalAlajIe A paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI kalpanA karI koIpaNa jAtanI zarata vagara dAna ApavA jatA. sarva prathama dharamapura tyAre prAraMbhamAM ja jaNAvyuM hatuM ke A vyAkhyAnamALA jainonA paryuSaNa AdivAsI vistAra kendrane 1985mAM rU. 2,80,000/-nI rakama parva daramiyAna yojAtI hoI jaina dharmanA viSayono samAveza thavo apAI ane Aja sudhI 21 saMsthAone kula lagabhaga traNa karoDa joIe jethI jaina ciMtana prajA samakSa pracAra bhAve nahi paNa jJAna rUpiyA jeTalI rakama A vyAkhyAnamALAnA mAdhyamathI pahoMcI che. prasAraNa bhAve prastuta karI zakAya. A varase saMghanI kArobArInA sabhyoe kacchanA vAgaDa vistAranI A Adarzane kendramAM rAkhI A vyAkhyAnamALAmAM anya dharmanI grAma svarAja saMgha nIlapara ane sarahadanA pachAta vistAra khaDIranI sAthosAtha jaina dharmanA tattva ciMtananA viSayanI pasaMdagI karavAmAM mulAkAta lIdhI, ane bhAratane chevADe vasatI A prajAne zikSaNa Ave che ane vyAkhyAtAo paNa jaina jainetara banne vargamAMthI padhAre ane saMskAra ApavAnuM kArya karatA kAryakaro ane emanI zikSaNa che. paddhati joI Azcarya ane prasannatAno ahesAsa karyo, jANe kolasAne vyAkhyAtAnI pasaMdagI mATe ramaNabhAIe eka vizeSa vicArane UjaLAM karavAnI tapazALA ! A varase A 22mI saMsthA mATe Tahela kendramAM rAkhyo. dara varSe prasiddha vyAkhyAtAonI sAthosAtha navA nAMkhavAnuM nakkI karyuM che. abhyAsI vyAkhyAtAone paNa nimaMtraNa ApavuM jethI samAjane navA - sI. pI. TenkanA hIrAbAgamAM prAraMbhAyelI A vyAkhyAnamALA vyAkhyAtAo paNa prApta thAya. ramaNabhAInA A Adarzane kAraNe jema jema zrotAonI saMkhyA vadhatI gaI tema tema, kAMdAvADI kacchI samAjane ghaNAM vyAkhyAtAo maLyA che ane Aje e badhAM prasiddhi dazAzrImALI vaNika vADI, AnaMda bhuvana, bhAMgavADI thiyeTara, sthAne birAjyA che. mahAvIra jaina vidyAlaya, bhAratIya vidyAbhavana, phrenca brIja bleneTakI eka samaya evo hato ke zrotAothI sabhAgRha chalakAI jatuM, hola, biralA kriDA kendra, pATIdAra vADI ane Aje pATakara holamAM bahAra klojha sarakITa TI.vI. mUkavuM paDatuM, paNa Aje e paristhiti sthira che. ' nathI. moDha varga kALane arpaNa thato jAya che ane anya manoraMjana vyAkhyAnamALA jema jema pragati karatI gaI; sAthosAtha moMghavArI mAdhyamo temaja aMgrejI mAdhyamone kAraNe thoDo yuvAvarga ja AvI vadhatA kharcA paNa vadhyA, Arthika saMkaDAmaNa vadhI gaI. paraMtu koI vyAkhyAnamALAo tarapha pagalAM bhare che. A ciMtanAtmaka vAstavikatA paNa pravRttimAM zubha tatva hoya, sArvajanika kalyANa maMgaLa bhAva to kharI ja. hoya to kyAMka ne kyAMkathI sahAya maLI ja jAya che. A vyAkhyAna- "kAla', 'Aja" ane "kAla'nA samanvayathI 'Aja'ne "dharma' mALAnI pravRttithI prabhAvita thaI 1982mAM sevaMtIlAla kAMtilAla samanvaya dvArA jIvatA zikhavADe evA ciMtana-vicAranI apekSA TrasTanA pratinidhi zrI jayaMtIlAla pI. zAhe e TrasTamAMthI mAtabara sAthe jijJAsu zrotA varga AvI vyAkhyAnamALA tarapha Daga mAMDato rakama ApI saMghane ciMtAmukta karyo. tyAra pachI paNa dara varase moMghavArI hoya che. vadhe ema khoTa vadhe, ema pratyeka varSe, ne Aja sudhI, A TrasTa saMghane samAjane gati-pragati karAvavA mATe dhanavAnanI jarUra pachI paDe ciMtAmukta karato rahyo che. prasiddhinA vartuLathI sadAya bahAra rahenAra che. prathama jarUra che vicAravAnanI. sarva prathama to dharmane enA vyApaka A TrasTa ane e parivArane ApaNe abhinaMdIe. ' arthamAM samajavo, ane vartamAna jIvananI vAstavikatAmAM "dharma'nI vyApakapaNe jIvanane sparze evA viSayonI talasparzI chaNAvaTa e "samajane praveza Apavo, ane pachI AgaLanI jIvana yAtrAno kare, vividha viSayo ane enI vyApakatAne sparzI e viSayone pUro nakazo taiyAra thaI zake evuM ciMtana pAtheya AvI vyAkhyAnamALA nyAya Ape ane sarjanAtmaka ciMtana temaja vicAra jAgRti, vicAra pIrase emAM ja vANI sArthakya che. prarivartana ane vicAra preraka ciMtana prastuta kare evA vidvAna AvI vyAkhyAnamALA mAtra jijJAsA poSaka nathI, rUDhibhaMjaka nathI, vyAkhyAtAone kAraNe A vyAkhyAnamALAnI UMcI pratiSThAM sthApita manoraMjaka ke cittaraMjaka paNa nathI, paNa citta vikAsa karAvanAra vyAsa thaI. A vyAkhyAnamALAmAM vaktavya ApavuM ane vyAkhyAnamALAmAM pITha uparathI vahetI e jJAnagaMgA che.. zrotA tarIke javuM e banne eka mobhArUpa banI gayuM. vyAkhyAnamALAnI ' UdhanavaMta zAha Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakhara jIvana vizvamaitrInuM parva 7 kumArapALa desAI paryuSaNa parvanI ArAdhanA ane AtmazuddhinI yAtrAnuM zikhara che saMvatsari parva. paryuSaNa parvanA divaso e AMtarakhojanA divaso che. bahirmukha mAnavI satata bAhyajagatamAM bhramaNa karato rahe che. bAhya jagata jovuM sa2La hoya che, kAraNake ene mATe najara hoya to cAle, dRSTinI kazI jarUra nathI. iMdriyonuM mukha paNa bAhyajagata prati vizeSa rahetuM hoya che. Ave samaye AdhyAtmika saMketa ApatuM paryuSaNaparva e AtmanirIkSAnuM parva che. vyavahAramAM aneka jIvone dubhavavAnuM bane che. emanA pratye anyAya, anAdara ke aparAdha thaI jAya che. ve2, virodha ke vaimanasya janme che. A badhAno vicAra karIne e bhUlabharelA mArgethI pAchA vaLavAnI vAta che. emanI kSamA mAgavI, emanI sAtheno ghera ane virodha tyajI devo, eTaluM ja nahIM paNa emanI sAthe maMtrIbhAva keLavavo e kSamApanAno taMtu che. A zamAM mAtra mAnavasaMbaMdhI pUrI sImita nathI, kiMtu samasta jagatane AvarI le che. vaLI AvI kSamA mAganAra te ArAdhaka che. kSamApanAthI pApamaya vicAro ane azuddha AcAro nAza pArme che ane karmanI pATI cokhkhI thAya che, AthI ja kSamApanA Atmazuddhi dvArA AtmasvarAjya Ape , che. ApaNe jANIe chIe ke jIvanamAM pade pade bhUla thavAno saMbhava che. dhana mATe, sattA mATe, mAna mATe ke kAMcana mATe, kaleza ane kaMkAsa thAya che. mAnavI bhUla kare, kaleza kare, kalaha kare, paNa jo tenuM haiyuM zrAvaNI vAdaLa jevuM karo, ane tapanI garamI lAgaze to te mAnI zitala jalavarSA karI. tA. 16 ogasTa 2006 paryuSaNa parvamAM ApaNe je kSamAnI vAta karIe chIe te to hRdayanI vyApakatAmAMthI, guNonI saMskRtimAMthI ane viyAnI upazAMtatAmAMthI pragaTelI hovI joIe. saMskRtamAM 'kSamA'no eka artha 'pRthvI' che. A pRthvI para raheto mAnavI e pRthvIne khode che, khUba UMDe jaIne khArA race che. A badhuM hovA chatAM pRthvI sahana kare che. pRthvI e sahanazIlatAnuM pratIka gaNAya che. kSamA eTale sahanazIlatA. kSamAno bIjo artha che zakti ane ethI ja kSamA vIrasya bhUSaNam' ema kahevAyuM che. kSamAno trIjo artha che nirNaya thavuM, eTale ke preSigAMTha choDavI, kSa eTale gAMTha ane mA~ eTale naSTa karavuM. AjanA jIvanamAM ghaNI gAMTha che. pitA-putra vacce matabheda che, guru-ziSya vacce kalA che. pati-patnI vacce gerasamaja che, mitra mitra vacce mArAmArI che. zeTha ane noka2nAM dila dubhAyelAM che. paDozI sAthe vaDhave2 che. najIkanA sAthe neha tUTyo che. Ave samaye bhAMgelA haiyAne sAMdhavAnuM kAma kSamA kare che. kyAMka madanI gAMTha che to kayAMka veranI gAMTha che. zeDImAM jyAM gAMTha hoya che tyAM rasa hoto nathI, AthI ja vyakti-vyakti vaccenA saMbaMdho zaka ane nirasa banI gayA che. tene jIvaMta karavAno kSamApanAno maMtramAM kSamA mAgavI ane ApavI--ema baMne bhASA samAyelA che. koInI kSamA mAgatAM pahelAM mAnavIne ahaMkAranA zikhara parathI nIce utaravuM paDe che. je mAgatAM moTAI ke nAnAI naDe nahIM enuM nAma ja micchA mi dukkaDam, mana, vacana ane kAyAthI karatA, karAvatA ane anumodanA jAze-ajANe thayelA doSonIupAya che kSamA. jaina dharmanA bIjAthI trevIsamAM tIrthaMkara sudhInA mAphI mAgavAnI hoya che. A samaye zikSita ke nirakSara, garIba ke tavaMgara, guru ke ziSya evo koI bheda raheto nathI. AvA kazAya rmadano vicAra karyA vinA vyaktie pote ja sArmathI kSamA mAgI levI joie. AvI kSamA jIvanano AnaMda ane tapanI vasaMta bane che. vasaMtanuM Agamana thatAM kudarata jema soLe kaLAe khIlI UThe, e ja rIte je sAdhaka svajIvanamAM kSamAne sthAna Ape che tenA jIvanamAM AtmAnA guNonI vasaMta mArI UThe che. samayagALAnuM mAnavInuM vanapramANamAM saraLa hatuM, bhUla thAya eTale kSamAM mAgI letA, paNa AjanuM jIvana jaTila banyuM che. mANasa pote azAMta che, ane jagatane azAMta kare che. kAjaLanI koTaDI jevo kyAMka saMsAra cAle che. jANatAM mada, mAna, kAma, krodha thaI jAya. ajANatAMya thaI jAya. kAyAthI na thAya to vacanathI thAya. vacanathI na thAya to manathI thaI jAya. mAtra zabdoccAra karIne ke patrikA lakhIne vyavahAramAM kSamA mAgavAmAM Ave, to te dravyakSamAM gaNAya, paraMtu e kSamAbhAva thAya to e bhAvakSamA gaNAya. je je jIvo sAthe ve2 baMdhAyA hoya tenI kSamA mAgavI ane punaH evI bhUla na thAya evo bhAva rAkhavo tene bhAvakSamA kahe che. jainadarzana kahe che ke samyak dRSTi AtmA bhAvakSamApanA karI zake che. ajJAnI jIva bhAva kSamApanA karI zakato nathI, AthI ja khamavuM ane khamAvavuM, upazamavuM ne upazamAvavuM e cAritrano sAra gaNAya che. asatu mAnIe ane sat nIkaLe. sat vaLI asat kare. AMkha jue kaMI ane nIkaLe kaMI, vATe ane ghATe viSayavRttio verAyelI che, tyAre kSamApanAnuM parva e vizvamaitrInuM parva che. traNa lokanA jIvone abhaya bakSanAruM parva che. kSamA e dharmaanuSThAnano mApadaMDa che. dharmanA anuSThAna keTale aMze AtmasAta thAya che teno tALI mAvRttinA vikAsa parathI maLI zake. kSamAne dharmabhAvanAnuM beromITara kahevAya. kSamA na hoya to badhAM vrata, japa, tapa, dhyAna, anuSThAna saphaLa thatAM nathI. vaLI kSamA e AtmAno guNa che, je krodha ane kaSAyathI vikRta Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA : che : "g i nI tA 16 garara 2006 buddha jIvanathAya che. jema pANI svabhAve zItaLa che paNa agnino saMyoga thatAM A traNa prakAranI kSamA mizrAdaSTi jIvane paNa thaI zake che. paraMtu uSNa thAya che. Ama uSNatA e jaLano svabhAva nathI, paraMtu eno bAkInI be kSamA samyakadarzananI prApti vinA zakya nathI. ane A vibhAva che. agnino saMparka dUra thatAM ja e jaLa potAnI svAbhAvika . be kSamA che vacana kSamA ane dharma kSamA. vacanakSamAmAM paramAtmAnA zItaLatA prApta karI leze. pANIne zItaLatA mATe koI anya sAdhananI vacano smarIne zrAvaka kSamA Apato hoya che. jinezvaranI AjJA e jarUra paDatI nathI, kAraNake e eno svAbhAvika guNa che. e ja rIte ja sAco jIvanapaMtha darzAvanArI che. e AjJA pramANe jIvavuM e ja kSamAM AtmAno sthAyI guNa che. ene mATe anya koI bAhya sAmagrInI parama ane carama kartavya che. AvuM samajanArI vyakti krodha jagADe jarUra nathI, paNa pANImAM uSNatA Ave che e rIte AtmAna tevA saMjogomAM paNa vicAraze ke krodha karavo nahIM tevI jinaAjJA svAbhAvika guNa kSamA krodha, kaSAyanA udayathI vikRta thaI jAya che, che tethI AvA pratikULa saMyogomAM paNa kSamA rAkhavI. A rIte paNa e vikRti svAbhAvika hotI nathI. agninA saMparkanA abhAvamAM paramAtmAnI tAraka vANIne pariNAme kSamA Ape che. ane te che jaLanI utA zAMta thaI jAya che, e ja rIte krodha, kaSAyanA abhAvamAM vacana kSamA. vikAra zAMta thaI jAya che ane sAdhaka nijabhAva rUpamAM pariName che, sAdhanAnA prAraMbhe vyakti prayatnapUrvaka ke judA judA ane enA AtmasvabhAvathI sukha prApta kare che. potAnA svabhAvamAMthI upAyo ajamAvIne krodhane jItavAno prayAsa karatI hoya che. paraMtu calita thaIne parabhAva athavA vibhAvane prApta kare che, tyAre e samaya jatA kSamA e vyaktino svabhAva banavI joIe. pahelA kSamA duHkhI thAya che. krodha e AtmAno svabhAva nathI, paraMtu anya padArthanA rAkhavA mATe e prayatnazIla hoya, pachI ene mATe kSamA anAyAsa saMyogathI utpanna thayelo vibhAva che ane tethI ja e AtmAne ane sAhajika banI jAya. vicAra ane bhAvanA dvArA kSamA enA ahitakAraka che. krodha jevI koI hAnikA2ka vastu nathI ane kSamA AtmAmAM pariName che ane tene pariNAme koIpaNa viparIta jevI koI guNakAraka bAbata nathI. krodha mAtra A lokamAM ja nahIM, paristhitimAM eno AtmA prasannatA ja pragaTAvato raheze. A prakAranI paralokamAM paNa durgati apAve che. AthI ja kSamA vize kahyuM che- samAne dharmakSamA kahe che. micchA mi dukkaDam' kahIe tyAre vacanakSamA uttama khama tilloyaha sArI, uttama khama jakhkhodahitArI, ane tethI paNa AgaLa dharmakSamA pAmavAno saMkalpa karIe. uttama khama ramaNattaya dhArI, uttama khama duggaIduhahArI. ' navA varSanI kumakuma patrikAo ane lagnapatrikAo to (uttama kSamA traNe lokamAM sArarUpa che. janmamaraNarUpa saMsArasamudrane kaMkAvaTInAM kaMkuthI lakhAya che; paNa kSamApanAnI kaMkotarIo to dilanA tAranArI che. ratnatrayane prApta karAvanArI che tathA durgatine haraNa lohIthI ane hRdayanAM AMsuthI lakhAvI joIe. ane te paNa kharA karanArI che.) dothIne! kharA verIne! kharA aparAdhIne! zAstragraMthoe kSamApanAnA pAMca prakAra darzAvyA che. prathama prakAra 13-bI, caMdranagara sosAyaTI, - che upakArakSamAM. kyAreka upakArane kAraNe vyakti kSamAvRtti dhAraNa jaMyabhikhu mArga, karato hoya che. kSamAnuM kAraNa e hoya che ke jo e krodha kare to sAmI pAlaDI, amadAvAda-380007. vyakti pAsethI prApta thatAM upakAro aTakI jAya. AjIvikA mATe nokara zeThano gusso sahana kare ke nokarI mATe potAnA adhikArIno saMghanAM prakAzano Thapako sahana kare tene upakAra kSamA kahe che. saMgha taraphathI nIcenAM pustako prakAzita karavAmAM AvyAM che : kSamAno bIjo prakAra che aparAdhakSamA. sAmI vyaktie kiMmata rUA. aparAdha-apakAra karyo hoya ane tema chatAM ene kSamA ApavI paDe. I(1) pAsaporTanI pAMkhe-3 ramaNalAla cI. zAha 200-00 koI zaktizALI ke sattAzALIe durvartana karyuM hoya to nirbaLa ene . e siddha che. (2) gUrjara phAgusAhitya * 100-00 enA aparAdhanI kSamA ApI deze. Ama apakAra karanArI vyakti ! (3) vIra prabhunAM vacano - 100-00 (4) sAMprata sahaciMtana bhAga-15 " 80-00 sattA, saMpatti ke sAmarthyavAna hoya tyAre bhayane kAraNe ene kSamA I(5) jina tatva bhAga-8 : * pa0.00 ApavAmAM Ave tenuM nAma che a5kA2 kSamA. ' ' I) ApaNA tIrthakaro tArAbahena 2. zAha 100-00 kSamAno trIjo prakAra che vipAka kSamA, krodhanAM kaDavAM phaLa ApaNe ' T(7) jaina dharmanAM DaoN.bipinacaMdra hI. kApaDiyA ane joyA hoya, enAthI kuTuMbamAM saLagelI kaMkAsanI hoLI nihALI | puSpaguccha DaoN. ramaNalAla cI. zAha ', 100-00 hoya tyAre koI krodhanuM kAraNa maLe, paraMtu krodhanA pariNAma jANanArI (8). saMskRta nATakonI vyakti sAvaceta banI jAya ane krodha karavAne badale kSamA kare. Ane | kathA bhAga 1 pro. tArAbahena 2. zAha 100-00 vipAka kSamA kahevAmAM Ave che. huM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabudya jIvana zrI mahAvIra jaina vidhAlaya Ayojita aDhAramo jaina sAhitya samAroha sthaLa : bhAvanagara, tA. 7-8-9 sapTembara 2006 vAra : gurUvAra, zukravAra, zanivAra jaina sAhitya samArohanA praNetA mAnanIya DaoN. ramAlAla cI.. zAhanA smaraNArthe, sadgata zrImatI hIrAlakSmIbena navanItalAla zAhanA parivAranA saujanyathI uparokta samArohanuM Ayojana thayuM che. A samAroha pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya pradyumnasUrizvarajI ma.sA.nI nizrAmAM yojAze. kAryakramanI vigata udghATana beThaka gurUvAra tA. 7-9-2006; samaya : bapore 3-00 kalAke udghATaka ane pramukha H jaina zilpa ane itihAsanA ArUDha vidvAna praoN. madhusudana DhAMkI, A beThaka DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA smaraNArthe samarpita. vividha vidvAno DhaoN. ramaNalAla cI. zAhanA vyaktitva ane sAhitya vize potAnuM vidvatApUrNa vaktavya prastuta karaze. beThaka-1 zukravAra tA. 8-9-2006 samaya : savAre 9-30 thI bapore 1-00 kalAke pramukha DaoN. jitendrabhAI bI. zAha; viSaya : jaina yoga. prAraMbhamAM pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya pradyumnasUrizvarajInA mukhe Agama vAcanA. A beThaka daramiyAna 'jaina yoga' upara vividha vidvAna mahAnuMbhAvo potAnA zodha nibaMdha prastuta karaze. tA. 16 ogasTa 2006 beka-ra zukravAra tA. 8-9-2006; samaya : bapore 3-00 thI 6-00 kalAke pramukha : padmazrI DaoN. kumArapALa desAI; viSaya : jaina patrakAritva A beThaka daramiyAna 'jaina patrakAritva' upara vividha vijJAna mahAnubhAvo potAnA zodha nibaMdha prastuta karaze. beThaka-3 zanivAra tA. 9-9-2006; samaya : savAre 9-30 thI bapore 1-00 kalAke pramukha H prA. tArAbahena 2 zAha; viSaya H prakirNa nibaMdho A beThaka daramiyAna vividha vidvAno vividha viSayo upara potAnA zodha nibaMdho prastuta karaze. samApana beThaka zanivAra tA. 9-9-2006; samaya : bapore 3--00 thI 6-00 kalAke A beThakamAM daramiyAna kI beThakonI samIkSA yajamAna sanmAna. badhI ja beThakonuM saMcAlana DaoN. dhanavaMta ti. zAha karaze. nibaMdha prastuta karanAra vidvAna lekhakone potAnA sthaLethI bhAvanagara AvavA-javAnuM relve athavA basanuM bhADuM ApavAmAM Avaze. nibaMdha prastuta na karanAra jijJAsu mahAnubhAvone paNa A samArohamAM padhAravAnuM AmaMtraNa che. lekhako tema ja jijJAsuo mATe tA. 7 sapTembarathI 10 sapTembara sudhI rahevA-jamavAnI vyavasthA sadta hIrAlIbena navanIta thAla zAha parivAra taraphathI karavAmAM AvI che. lekhako ane jijJAsujanone vinaMtI ke potAnA nAma tA. 25-8-2006 sudhImAM zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, ogaSTa krAMti mArga, muMbaI-400 036, ona naM. 23864417 (zrI kanubhAI sI. zAha) tema ja zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, taLAjA roDa, hIla DrAIva, bhAvanagara-2, zrI araviMdabhAI saMghavI-0278-2563969-2570221 ne lekhita athavA phonathI jaNAve jethI utArAnI yogya vyavasthA thaI zake. bhAvanaga2 padhAryA pachI uttArAnI vigata mATe upara jaNAvela zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI bhAvanagara zAkhAno saMparka karavo. DaoN. dhanavaMta zAha : saMyojaka (zrI mahAvIra jaina vidyAlaya vatI) Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 ogasTa 2006 jainadarzanamAM moDha prApta karavA mATe samakita dhAraNa karIne mithyAtvano sarvathA tyAga karavAnI pAyAnI siddhAMta che. AtmA samakita pAme eTale karmavA bhavabhramA kare to anya jIvAtmAonI tulanAmAM mokSaprAptinI lAyakAta hovAthI vahelA mokSagatine pAme che. samakita ane mithyAtva paraspara virodhI zabda che. samakita vize to jaina samAjamAM jANakArI hoya te svAbhAvika che paNa tenI sAthe samakitane nirmaLa karavA, TakAvI rAkhavA mATe mithyAtvano tyAga karavo ja paDe. 'mansa jiNANuM'nI sajjhAyamAM 'micche paraharaha dharaha sammata zabda proga thayo che temAM mithyAtvano tyAga ane samakitane dhA2Na ka2vA mATe zrAvaka zrAvikAne upadeza vacana tarIke svAdhyAya rUpe ciMtana-manana ane aMte AcaraNa karavA mATe pratipAdana thayuM. che. mithyAtvanA svarUpa ane A tekhamAM bhavyAtmAonA upakArane mATe keTalIka mAhitI ApavAmAM AvI che. vastunA svarUpane viparIta rIte samajavuM ke zAstramAM je rIte jaNAvyuM hoya tenAthI viruddha mAnavuM te mithyAtva che. Avo jJAnano bhAva e paNa mithyAtva che. mithyAtva e mahAbhayaMkara pApa che. aDhAra pApasthAnaka' vize daivisa-rAI-pI' comAsI ane saMvatsarI pratikramaNamAM AlocanA karavAmAM Ave che temAM 18 zuM pApathAnaka mithyAtva zakya che. teno artha e che ke kudeva, kruguru ane kudharmanI RSi rAkhavI. teno manamAM DaMkha rahe te zakya che. zakya e AMtarika manaHsthiti che. ane te pApakarmanA baMdharUpa che. A zAne kAo AtmA karmothI lepAya che. eTale A pApasthAnakano tyAga karavo, anya koie tenuM sevana karyuM hoya to tenI anumodanA eTale samarthana karavuM nahi ane anya vyaktine tenA sevana karavA mATe preraNA ApavI nahi. pratikramaNamAM AAcanA karatAM o pATha bolAya che paNa tenuM hArda samajAya to sAcuM prAyazcitta thAya che. che. adeve deva buddhiryA, guru dhIra muroca vA / adharme dharma buddhi, mithyAtva tad viparyayAt // prabuddhe jIvana mithyAtvanuM svarUpa i DaoN. kavina zAha devanA burjhA jemanAmAM na hoya temAM devapajJAnI buddhi karavI, gurunA guNo na hoya chatAM gurupAnI bhAvanA rAkhavI ane adharma vize dharmapaNAnI buddhi rAkhavI te satyathI viparIta hovAthI mithyAtva na midhyAtva samaM zarta midhyAtva samaM viSam / na midhyAtva samI rogo na midhyAtva samaM tam // A jagatamAM zatruo ghaNAM che paNa mithyAtva jevI anya koI zatru nathI. viSa vividha prakAranuM hoya che paNa mithyAtva jevuM bIjuM koI viSa nathI. roga aneka prakAranA hoya che temAM mithyAtva jevI bIjo koI roga nathI. aMdhakAra aneka prakArano che paNa mithyAtva jevo anya koI aMdhakAra nathI. mithyAtva eTale jainadarzananA tattvajJAnamAM aAhA. zrI samA sUttamAM mithyAtva vize jaNAvyuM che ke hA ! kheda che ke sugatino mArga nahi jANavAthI mUDhamati bhayAnaka bhavarUpI mora vanamAM lAMbA samaya sudhI bhamato rahyo. ga.. 67 je jIva mithyAtvathI grasta thAya che tenI daSTi viparIta thaI jAya che. jevI rIte jvaragrasta manuSyane mITho rasa paNa gamato nathI tevI rIte miDadRSTi jIvane dharma gamato nathI. gA. 68. tIvra kaSAyukta banI mithyAdaSTi jIva zarIra ane jIvana eka mAne che. e badhiAtmA che. gA 69. tattva vicAra pramANe je nathI cAlatI tenAthI moTI mithyAdaSTi bIjo koNa hoI zake? e bIjAne zaMkAzIla banAvI potAnA mithyAtvano vadhAro kare che. gA. 70. mithyAtvanA uparokta vicArane anulakSIne tenA keTalA prakAra che tenI mAhitIthI A vize vadhu spaSTatA thAya tema che. mithyAtvanA traNa prakAra : 1. anAdi-anaMta--eTale ke abhaththa AtmAne mithyAtva anAdi kALanuM che je kadI dUra thatuM nathI. 2. anAdi-sAMta. jAti bhavya sivAyanA bhavya AtmAne mithyAtva anadikALanuM hoya che. paNa teno aMta Ave che. 3. Adi sAMta je bhavyAtmA samakita pAmIne mithyAtva paNa pAmelA che temanA mithyAtvano aMta AvavAno che. cAra prakAranuM mithyAtva-1. prarUpaNA-jinabhASita vacanathI viparIta dezanA-pratipAdana karavuM. 2. pravartana laukika ane lokottara mithyAtvanI karaNI kare, 3. pariNAya. manamAM jUThI haThavAda rAkhe ane kevalIbhASita navatattvArthamAM azraddhA rAkhe. 4. pradeza-AbhAnI sAthe sattAmAM elA mohanIya karmanI sAta prakRti. pAMca prakAranuM mithyAtva-1. abhigRhIka. pote grahaNa karelA adharmane choDe ja nahIM. 2. anabhigRhIka sarva dharmone sarakhA mAnavA. 3. abhinivezika. khoTuM jANavA chatAM khAna-pAna~mAna Adi pAmavAnI lAlasAne kAraNe mithyAtvano tyAga kare nahi. 4. zoSika. sarvajJanA vacanamAM satya ke asatyanI zaMkA rAkhavI. 5. anAzika. azI jIvone anupayogapaNe varte che te. ajANapaNAne kAraNe samajAya nahi-pRthvIkAyAdi jIvone A mithyAtva hoya che. mithyAtvanA cha prakAra : 1. laukika devagata-rAgI-dveSI kudevane deva tarIke mAnavA. 2. laukika gurU gata-aneka AraMbha samAraMbhathI yukta saMsAranA saMzIone guru tarIke mAnavA. 3. loka dharmagata-mithyAttvanAM parvo, hoLI, baLeva, grahaNa, dazerA, divAso vagere parvone lokottara buDhithI mAne ane ujave. 4. lokottara devata-vItarAga devane A loka ane paralokanA paudgalika sukhanI apekSAthI mAnavA. 5. lokottara gurugata kaMcana ane kAminInA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 ogasTa 2006 svarUpa jANIne jIvAtmAe samakita prApti, rakSaNa ane saMvardhana mATe puruSArtha Adaravo joIe. muhapattinA 50 bolamAM mithyAtvazalyano ullekha che. mithyAtva e mohanIya karmanI eka prakRti che. mithyAtva e durgaMdha che. samakita e sugaMdha che. aSTaprakArI pUjAmAM dUdha pUjAnA duhAmAM mithyAtva gaMdha dUra TaLe" zabdaprayogathI paNa mithyAtvano saMdarbha prApta thAya che. mithyAtvano tyAga thAya to ja AtmA samakita pAmIne bhava bhramaNanI maryAdA ochI karI mokSa mArganI najIka pahoMcI zake che. vyavahArajIvanamAM ane dharmanA AcaraNamAM mithyAtvanA tyAgapUrvaka AtmalakSI ArAdhanA karavI e A svarUpa jANyAnuM amRta phaLa che. 103-2sI bilDiMga, jIvana jyota epArTamenTa, *** vakhArIyA baMdara roDa,bIlImorA-396 321. zA mATe mokSa meLavavAno? 10 tyAgI, paMca mahAvratadhArI guru bhagavaMtane Ihaloka ane paralokanI sukhanI IcchAthI AhAra-pANI-vastra pAtra ApI bhakti kare. 6. lokottara dharmagata-sarvajJa paramAtmAe pratipAdana karelo dAna-zI-tapa ane bhAvanAdi dharma paudgalika sukhanI apekSAthI karavI. oLI, AThama, caudaza anya tapa Aloka ane paralokanA mATe ArAdhanA karavI. sukha mithyAtvanA 10 prakAra paNa che. 1. adharmane dharma mAnavo. 2. dharmane adharma mAnavo. 3. unmArgane mArga mAnavo, 4. mArgane unmArga mAnavo. 5. asAdhune sAdhu mAnavA. 6. sAdhune asAdhu mAnavA. 7. ajIvane jIva mAnavI. 8. jIvane ajIva mAnavo. 9. amuktane mukta mAnavA. 10. muktane amukta mAnavA. A rIte mithyAtvanuM ciMtaka sva. zrI panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI zA mATe ApaNe mAnave mokSa meLavavA mathavuM ? badhAM ja Aryadharmo kahe che ke A manuSyajIvana meLavIne mAnava khoLiyA dvArA, A ati masi kRSinA vyavahAranI karmabhUmi ke je martyaloka kahevAya che te martyalokanA bajAramAM AvI, uccatamamAM uccattama jo koI cIja meLavavA jevI hoya to te mokSa ja che, je ahIM sivAya bIje kazethI maLato nathI. ApaNe dezATana karIe tyAre paradezathI vatanamAM pAchA pharatA, te te sthaLanI nAmI, vakhaNAtI cIja laI AvatA hoie chIe. udAharaNa tarIke amerikA janAra vyakti pAchA vaLatAM tyAMthI chellAmAM chelluM zodhAyela, leTesTa moDelanuM kaoNmpyuTara, lepaTopa, mobAIla henDaseTa, kenDI lAITa veITa DijiTala vIDio kemerA AdilaI AvavA Icchuka hoya che ane te mATe prayatnazIla thAya che. amerikA jaIne DhelAM, popakorna, vephara jevI kSullaka cIjo koI lAvatuM nathI. evuM karanAra to murkha ziromaNi ja kare ! ema bhavabhramaNAmAM janma-maraNanA coryAsInA DezamAM, mAnavabhava pAmIne cAreya gatimAM ekamAtra ahIM ja maLato, matyulokanI sarvottama cIja je mokSa che, te ja ahIMthI laI jaIe to ahIM AvavuM sArthaka Thare. yogIrAja AnaMdaghanajI mahArAjA gAya che. jaza sUno bAtAM, paiDI mile to merI pherI Ta niraMjana nAtha mohe kaise mileMga paraMtu durbhAgya e che ke sarvottamanI sarvottamatA samajAI nathI ane haju haiye vasI nathI. tethI ja to jIvane uparyukta prazna udbhave che. puNyodaye jIvane jIvanamAM saghaLI sAnukULatA maLI che. svastha, suMdara, nirogI zarIra maLyuM che, hAthamAM hAtha milAvI cAlanArI suMdara bhAyano sathavAro maLyo che, sAnukULa AzAMkita putrapautrAdino parivAra maLyo che, jIvana jIvavA ane mANavA mATe jarUrI manapasaMda vipula bhAMgopAMganI sAmagrI maLI che. Ama 1. jAte naryAnuM paheluM sukha, 2. koThIe jAranuM bIjuM 5, 3. suMdara bhAryAnuM trIjuM sukha, 4. sAnukULa AjJAMkita parivAranuM cothuM sukha ane kaLaza rUpe 5. AbarUdAra hovAnuM pAMcamuM pratiSThAnuM sukha paNa maLyuM che. pUrAM pAMca pAMca sukha maLyAM pachI e maLelAM sukhane lAta mArI mokSa zA mATe meLavavo ? je hAthamAM che tene ArogavAne badale je nathI tene mATe zuM karavA phAMphA mAravA? Avo prazna udabhave te svAbhAvika che. prazna sarasa che. A ya praznanuM samAdhAna paNa jAtane prazna pUchIne jAta sAthe prAmANikapaNe vicAraNA karI AMtara saMzodhana karIzuM to vicAravaMtane samAdhAna avazya thaze ja. mokSa ja meLavavA jevI che, balke jIvanI jANI ajANe je mArga (Demand) che te mokSanI ja che. dhana-duHkha mukti vicAraNA : baMdhana hoya to, muktino ke TakArAno prazna udabhave. zuM baMdhana che ? baMdhAyelo hoya to baMdhana kema dekhAtA nathI? kharI vAta che. baMdhana dekhAtuM nathI. huM badhuM dhana dekhAya evAM hoya che ke pachI adazya snehanA taMtuno snehabaMdhana paza hoya che? zuM patnI, putraUtrAdi parivAra, mAtApitA, bhAIbona, snehI, saMbaMdhI, svajana, mitrAdinI mAyAnA, mamatanA, parigrahanA baMdhana nathI? baMdhana dekhAtA nathI to cAlo baMdhananI vAta bAjue rAkhIe. paraMtu jIvane jIvanamAM kyAMka ne kyAMka, kyAreya kazAkanuM, koI ne koI duHkha zuM nathI anubhavAtuM ? vicArIzuM to jaNAze ke duHkha che ane duHkhanuM vedana paNa che. have duHkhanuM kAraNa (mULa) tapAsIzuM. duHkhanA mULamAM bhUla, doSa jaNAze. ApaNo sAmAjika nAgarika vyavahAra paNa evo che ke je bhUla kare, aparAdha kare to te baMdIkhAnAmAM jAya ane baMdhananuM duHkha anubhave. duHkhano ane baMdhanano avinAbhAvi saMbaMdha che. dukha hoya tyAM baMdhana hoya ane baMdhana hoya tyAM duHkha hoya, baMdhana bhI nahi dekhAtuM hoya paNa dukha che te duHkhanuM hovApaNuM ja baMdhana sUcave che. baMdhanamAM parAdhInatA che ane parAdhInatA koIne Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 bAgasTa 2006 gamatI nathI. tema duHkha paNa koIne huM gamatuM nathI. jIva mAtra jema parAdhInatAthI mukta thavA icche che, tema duHkhathI paNa mukta thavA icche che. duHkhano sarvathA nAza eTale baMdhanano sarvathA nAza. e ja na mukti che. bahAranA vastu ane vyaktinA baMdhano to choDavA dhArIe choDI zakAya ema che ane e chUTI paNa jatAM hoya che. paraMtu zarIra jIve pote dhAraNa karyuM che, e to jIvanuM potAnuM najIkamAM najIkanuM ane moTAmAM moTuM baMdhana che. e zarIrane keTakeTaluM khavaDAvyuM-pIvaDAvyuM, paherAvyuM-oDhADyuM, saMvAryuM-sajAvyuM ! zarIra ja moTAmAM moTuM kedakhAnuM, piMjara, baMdhana che. zarIra dhAraNa karavAmAM paNa janmanuM, garbhAzayamAM rahevAnuM ane temAMthI bahAra paDavAnuM, kevuM kAraNuM duHkha hoya che ! zarIramAM e rahe paNa roganuM, sAjuM sAruM svaratha rAkhavAnuM ane vRddhAvasthAnuM duHkha, tema aMte ene choDI jatAM maraNanuM duHkha. zarIra choDI daie ane pharI pAchuM zarIra dhAraNa ja na karavuM paDe evI ajanmA, azarIrI avasthAnI prApti ja sarvathA baMdhana (duHkha) mukti che. zarIra e muktiprApti mATe maLeluM sAdhana che, jene azarIrI banavA mATe prayojAya to te yoga bane che. anyathA bhogavilAsanuM sAdhana banAve to AbhAno bhoga levAya che eTale ke AtmabhAva nAza thAya che. ApaNe sahu jANIe chIe ke je hAtha mAravA mATe ugAmI zakAya che, te ja hAthathI sevA karI zAtA paNa pahoMcADI zakAya che ane be hAtha joDI, mastaka namAvI praNAma karavA dvArA abhivAdana karI sAmAnuM bahumAna paNa karI zakAya che. deza ja duHkharUpa che, e saMbaMdhamAM saMta kabIrajI paNa lakhe che... prabuddha jIvana sura muni aura devatA sAta dIpa navakhaMDa, kahe kabIra saba bhogI, de dharekA daMDa deDa dhare kA daMDa kI bhogavate saba koya, zAnI bhogave jJAnarsa, aLAnI bhogave roya duHkhathI mukti to sahu koI vAMche che, kemake duHkha koIne gamatuM nathI. duHkhathI mukti meLavavA IcchanAre pApa eTale ke bhUla je doSa che, te doSathI mukta thavuM jarUrI che. je chUTavA mATe jIve che te baMdhanamAM AvatI nathI. Ama baMdhana kahetAM duHkhathI sarvathA phUTavA mATe mokSa meLavavAno che, je sahu koI jIva Icche che. prApta sukha ane vAMchita sukhaviSayaka vicAraNA . duHkha to vikRti che. ane duHkha koI Icche nahi te svAbhAvika che. paraMtu sukha to jIvanuM svarUpa che. sukha e to jIvanI potAnI mAMga (Derund) che. sahu koI sukha Icche che, mATe sukhanI bAbatamAM to sukhathI mukta thavAnuM vicAravAnuM nathI, paNa e je sukha vartamAnamAM maLyuM che te, pUruM maLyuM che ke ochuM, adhUruM maLyuM che ? zuddha maLyuM che ke bheLaseLiyuM azuddha maLyuM che? svamAlikInuM svAdhIna maLyuM che ke parAdhIna maLyuM che ? avikArI avinAzI maLyuM che ke vikArI vinAzI maLyuM che? sarvottama maLyuM che ke pachI madhya, jayanya prakAranuM maLyuM. che ? enI prAmANika vicAraNA karavAnI che. 11 saMpUrNa ke apUrNa? je sukha vartamAne maLyuM che te ochuM adhUruM maLyuM che ke pUrNa? apUrNa maLyuM che. badhebadhuM sukha nathI maLyuM. tethI to haju bIjuM je nathI maLyuM te ane maLyuM che temAMya vadhu ane vadhu maLe evuM mAgyA karIe chIe. jIva svarUpathI pUrNa svarUpa che tethI enI mAga pUrNatAnI saMpUrNatAnI Porfect nI che. bajAramAM kharIdIe jaIe tyAre [ zIrka, phATela tUTeluM zAlIbhadrajIe paNa mAthe dhaNI tarIke zreNika mahArAjAne jANyA to enuM dhaNIpaNuM choDI AtmasvAtaMtrya-AtmanirbharatAne pAmavA paramAtmA mahAvIra bhagavAnanuM svAmItva svecchAe svIkAryuM. bhAMgyuM, phUTyuM hoya tene nakArIe chIe. jIvane AkheAkhuM ane pUrepUruM joItuM hoya che. chAMdogya upaniSada kahe che... yo ke bhUSA tatsukha, nAthe sukhamasti bhUrgava sukha, bhUmA veva vijijJAsitavya ita || pUrNatAmAM (anaMtatAmAM) ja sAcuM sukha che; anyatAmAM (sAntatAmAM) sukha nathI. anaMtatAmAM--pUrNatAmAM ja sukha che mATe bhUmA (anaMta)ne jANavAnI ja sAdhanAM karavI joIe. pUrNimA tapanuM Ayojana pUrNa karavA mATe che. jIva svarUpathI pUrNa che mATe enI pUrNatAnI mAga e potAnA ja svarUpanI mAga che. zuddha ke azuddha ? je kAMI IcchIe te cokhkhuM caNAka, DAghADUghI vagaranuM, bheLaseLa vagaranuM zuddha-Pure mAgIe chIe te svAbhAvika ja che. kemake jIva pote enA maulika svarUpe zuddha che. je asala che, mULa che, svaccha che tene pALIe chIe ane nakalI, banAvaTI, bheLaseLiyuM, saDeluM, bagaDeluM, vikArI che tene nakArIe chIe. svarUpathI zuddha che tethI zuddhatAnI mAga e nija svarUpanI mAga che. ' jIva te svAdhIna ke parAdhIna ? jIve pote ja potAnI jAtane prazna karavAno che ane vicAra karavAno che ke je kAMI zarIrathI laIne badhuM prApta thayuM che temAM huM svAdhIna chuM ke parAdhIna chuM ? vicAra karatAM vicAravaMtane jaNAze ke je kAMI maLyuM che ane e maLelAmAM je sukha vartAya che, saghaLuM 52mAMthI maLatuM sukha che. paramAM parane AdhIna rahI jIvAtuM jIvana e gulAmI kahevAya ke svataMtratA? 'paramAM parAdhInatA ja hoya ane svamAM svAdhInatA ja hoya !' kahevata paNa che ne ke Apa mUA vinA svarge javAya nahi. aMgrejonA zAsanakALamAM salAmatI hatI. khAdhepIdhe sukhI hatAM. chatAM paNa gulAmI kaThatI hatI. mAthe koI dhaNI, mAlika bIjo koI che ke jenI munasaphI upara ApaNuM jIvana nirbhara hatuM. tethI ja to kurabAnIo ApIne aMgrejonA pArataMtryane haThAvIne svAtaMtrya meLavyuM. jJAnIo ke ... 'sarva paravazaM duHkha, sarvamAtmavazaM sukham' paramArtha dRSTithI, parapadArthanA saMyogathI je kAMI vaidana thAya, te AtmAnuM vikRta svarUpa che, mATe te duHkharUpa che. jyAre 525dArthanA saMyogathI nirapekSa AtmapariNAmanuM saMvedana te sUka che. e sva vaDe svamAMthI meLavAtuM ane sva vaDe svamAM ja bhogavAtuM svane AdhIna evuM svAdhIna svarRkha che, je Atmikasukha che. mATe ja jJAnIoe Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 ogasTa 2006 sUtra ApyuM..."svamAM vasa, parathI khasa." AlatuphAlatu koine gamatuM nathI ane khapatuM nathI. zeThane tyAM kAma maryalokamAM to ApaNane prApta thayela sukhamAM parAdhInatA che karanAra vANotarane zeTha banAve. upAdhyAyajI vinayavijayajI paNa , paNa devalokamAM devane prApta thayela sukhamAM to svAdhInatA che, kemake stavanA karatAM prArthe che ke... tyAM to icchA thatAM ja icchApUrti thAya tevI sAnukULatAnuM sukha che. dAna dIyatA 2 kosIra kIsI, Apo padavI re Apa. to paNa tyAM tene duHkharUpa gaNAvyuM ane devone paNa muktisukhanA siddhArathanA re naMdana. utsuka kahyAM. zuM kAraNa ? kAraNake tyAM icchA hovI ane icchA thavI jJAnavimalajI paNa prabhunI udAratA pratye ahobhAva vyakta kare tene ja duHkharUpa gaNAvyuM. vicAravaMta jJAnI to icchAnA mULamAM abhAva che ke.. jue che, je atRptatA sUcave che ane te atRptatA ja to duHkharUpa che. lIlA lahere de nija padavI, tuma sama nahi ko tyAgI. akhiyA IcchA ja na hovI ane IcchA ja na thavI te nirIhitAnuM, vItarAgatAnuM, harakhana. saMtRptatAnuM, AtmatRptatAnuM evuM pUrNakAmanuM pUsukha che, e chaye dravyamAM jIva sarvocca che tethI jIvanI sarvoccatAnI mAga e IcchAmuktinuM eTale ke mohamuktinuM evuM svAdhInatAnuM sAcuM sukha to vAstavika jIvanI potAnA svarUpane pAmavAnI mAga che. che. eTaluM ja nahi paNa te devalokanuM divyasukha devagatinA puNyodayane A vicAraNAthI vicAravaMtane nirNaya thaze ke jIva svarUpathI, AnaMda AdhIna evuM parAdhIna sukha che ke je devagatinuM puNya kSINa thatAM svarUpI che tethI e sukha Icche che. vaLI te anaMta sukhano svAmI chInavAI janAruM che. eTale ja to zrImad devacaMdrajI mahArAjA paNa pUrNAtmA evo paramAtmA hovAthI pUrNa sukhane vAMche che..niraMjana zrI RSabhajina stavanAmAM gAya che... nirAvaraNa zuddhAtmA hovAthI zuddha sukhane icche che. nirAlaMbI nirapekSa prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe ei; svAdhIna hovAthI svAdhIna sukhane mAge che. akSaya, ajarAmara parama puruSathI rAgatA, ekatvatA ho dAkhI guNa geha. avikArI avinAzI evo zAzvata AtmA hovAthI zAzvata sukhane RSabha jigaMdazuM prItaDI. zodhe che. paDadravyamAM Atma (jIva) dravya sarvocca hovAthI sarvoccatA svarUpathI svAdhIna evo jIva potAnA svAdhIna svarUpane ja cAhe cAhe che. Ama jIva je potAnuM nija-svarUpa sukha che te sukhane icche che-mAge che ane te evuM sukha mAge che ke je saMpUrNa, zuddha, svAdhIna, avikArI avinAzI ke vikArI vinAzI? koI jIva maraNane zAzvata ane sarvocca eTale aMgrejImAM kahIe to Perfect, Pure, Icchato nathI. sahu koI jIvavA Icche che tethI to jIva kahevAya che. Personal, Permanent ane Paramount sukhane mAge che. amRta eTale ke amaraNa arthAtu amarane ja ApaNe sahu koI icchIe jIvane mAgavAthI maLatuM hoya ane pasaMdagInI chUTa hoya to ene chIe ane mAgIe chIe. ApaNI prArthanA che ke.... "mRtyormA amRta AvuM ja sukha joie che, jenI jhalaka jagatanA rojabarojanA jIvAtA gamaya' mahA mRtyumAMthI amRta samIpe nAtha tuM laI jA." kharIdI karatAMya jIvananI mAgamAM joI zakAya che. jIvanI mAga ja jIvanA mULa maulika vastunA TakAupaNAne khyAlamAM rAkhIe chIe. bAkI to Aja sudhImAM svarUpano nirdeza kare che.' bhavobhava meLavI meLavIne maLelAMne melI melI mUkI)ne motanA have je "sva" rUpa che te para'mAMthI eTale ke bahArathI kema karIne mukhamAM dhakelAyAM chIe. athavA to kyAreya ApaNe rahyAM paNa meLaveluM maLe? "sva"nuM eTale ke potAnuM to potAmAM ja hoya ne! mATe ene badhuM gumAvI dIdhuM. ApaNe evuM icchIe chIe ke evuM meLavIe ke potAmAMthI ja nikhAravuM (bahAra lAvavuM) rahyuM! evAM potAmAMthI pachI AgaLa kAMI meLavavAnuM bAkI rahe nahi ane meLaveluM kadIya maLatAM potAnA sukhane Atmika ke AdhyAtmika sukha kahela che. e ja cAlI na jAya ke pachI ene choDIne ApaNane cAlatA thavuM paDe nahi. sukha to mokSasukha che, je ajANatAmAM paNa mAgIe chIe. mAga to prabhu sanmukha AlekhAtA akSatanA svastikamAM jJAnIoe evI sAcI che paNa bhUla eTalI ja che ke e kyAMthI maLe te jANatA nathI garbhita mAgaNI gUMthI che ke akSata, akSaya, akSara, ajarAmara, ane jyAMthI (pudgalamAMthI) maLe ema nathI tyAMthI mAgIe chIe. avinAzI evAM mArAM "sva" "asti'thI "huM eka thAuM.' ApaNA khoTI jagAethI mAgIe chIe tethI atRpta ja rahIe chIe ane jevAM ajJAnIo mATe jJAnIoe kevuM suMdara abhuta Ayojana sukhI thavAne badale duHkhInA duHkhI ja rahIe chIe. thAkIe chIe karyuM che. ApaNe jANatA nathI eTale karatAM hovA chatAM tenI kiMmata ane hatAza thaIe chIe. nathI. pUrvAcAryonA sAMketika AyojananA saMketanA rahasyane pAmIe, A Atmika akSaya mokSasukha to sahaja, svAbhAvika, apratipakSI, ene DIkoDa (Decode) karIe to vArI jaie! apUrva, aparAdhIna, advaita evuM nidaM nirmaLa sukha che. e lAbhasarvocca ke sAmAnya? ApaNane sahu koine bIjAthI caDhiyAtA geralAbha, jaya-parAjaya, puNya-pApa, harSa-zoka, rati-arati, thavuM che ane caDhiyAtA ane UMcA dekhAvuM che. sahune sarvoparI thavuM naphA-nukasAna, sAnukULatA-pratikULatA, zAtA-azAtA, che. ane sarvazreSTha sAbita thayuM che. enI ja hoDa lAgI che, tethI sukha-duHkhanA haita eTale ke baMdhathI para che. che tyAM kaMda (yuddha) che adhika ane adhika, sArAmAM sAruM uttamottama (Exclusive- ane azAMti che. advaitatA-nikaMdratA che tyAM prazAMtatA che. Paramount) meLavavAnI merAthona doDa macI che. sAmAnya ke mahAmahopAdhyAyajI paNa gAya che ke.... Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma tA. 16 ogasTa 2006 bhaktavatsala prabhu karuNAsAgara, caraNa zaraNa sukhadAI, jaza kahe dhyAna prabhukA dhyAvata, ajaraamara pada pAI, baMdha sakala mITa jAI...sakhIrI Aja AnaMda kI ghaDI AI, AvuM zaMkha je mAgIe chIe te mukti maLe to ja prApta thAya ema che. mATe ja Apa e mAganI pUrti ane mokSa meLavavAno che. je meLavyA pachI meLavavAnuM, IcchavAnuM, mAgavAnuM, banavAnuM, thavAnuM, karavAnuM kAMI rahe nahi evI kArya kA2NanI paraMparAnI zRMkhalAno aMta ANanArI e kRtakRtyatA che. e ja sAcI zeThAI che ane sAcuM dhI (mAlikapaNuM che. ApaNI A mAgane ApaNA rojabarojanA jIvanavyavahArathI vicArIzuM to te suspaSTa thaze. dUdhapAka ke zrIkhaMDa eka camacI mAtra cAkhavA pUrjA Ape to ApaNuM sukha adhUruM apUrNa. dUdhapAka ke zrIkhaMDa DhoLI nAkhe ane cATavAnuM kahe ke pachI ArAoTa thA siMgoDAnA loTa mizrita Ape to te vikArI thayela nahi game. dUdhapAka-zrIkhaMDa hAthamAM Ape ke pachI kalaI vagaranA vAsaNamAM Ape, je rUpAMtaramAM phATI jAya ke bagaDI jAya tevI vinADI nahi game. kaMdoI hAthamAM rAkhI banA paNa Ape nahi tevo parAdhIna nahi game. vaLI raMge rUpe sugaMdhe rUcikara evo mevAmasAlAthI bharapUra sarvocca prakAranA dUdhapAka-zrIkhaMDane icchIzuM. prabuddha jIvana paraNavAlAyaka thayelo paraNavA utsuka muratiyAne kANI-kUbaDI, lUlI-pAMgaLI kanyA nahi khaze. ene to raMge rUpe pUrI pAMce indriyothI paripUrNa sarvAMga sAbUta kanyA ja pasaMda Avaze. kAcI kuMvArI aboTa kanyA ja joie. potAnI ja paIne e evuM dhaNIpaNuM svIkAranArI pativratA, paDachAyAnI jema sadAya sAtha nibhAvanArI ardhAMganA banIrahenArI ane maLI zakatI hoya to vizvasuMdarInA ja sapanA hoya che. (strIo kuMbhArane tyAM mATaluM kharIdavA jAya che tyAM pA TakorAbaMdha AkhuM, pANI bharatA tUTI na janAruM, barobara pakAveluM raMgerUpe suMdara paripUrNa joine le che. tema kApaDiyAne tyAMthI kapaDuM paNa DAghaDUtha vagaranuM, sakI na jAya evuM, tArko vAze pUrNa, raMga rUpe nayanaramya mulAyama ane TakAu joine kharIde che.) 13 mAnanAra, na samajanAra ke na svIkAranI mAga jo tapAsIzuM to jaNAze ke jANe ke ajANe jIva mAtranI mAga to mokSanI ja che, paramAtma tattvanI ja che. kevuM Azcarya che nahi ? pote jIvana jIvato hoya ane na mAne enuM ja nAma ajJAna! Ama vartamAnakALe je kAMI sukha maLyuM che te saMpUrNa, zuddha, svAdhIna, zAzvata, sarvocca evuM vAMchita sukha maLyuM nathI. je kAMI kahevAtuM sukha maLyuM che e sukhanI pUrvamAM paNa duHkha che ane e sukhanI pachI paNa duHkha che, tema sukhanI sAthe paNa duHkha che. jJAnI kahe che... 'arthAnAm arjune duHkham arjitAnAm ca rakSaNe 1 Arya duHkham ye duHkhane pigarthAna duHkhabhAjanamAM II zrImadajI paNa kahe che... nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda, zrI game tyAMthI bhale e divya zaktimAna jethI, jaMjarethI nIkaLe; 52 vastumAM nahi mUMjhavo, enI dayA mujane rahI; e tyAgavA siddhAMta ke pazcAta duHkha te sukha nahIM. vartamAne prApta ubhaya karmajanita sukha ke duHkha karmAdhIna che. puNyodaye sukha che ane pApodaye duHkha che. duHkha Ave nahi ema icchIe chIe. ane sukha jAya nahi ema icchIe chIe. paraMtu duHkhanuM ke sukhanuM AvavuM, rahevuM ke javuM karmAdhIna hovAthI temAM parAdhInatA che. jJAnIe duHkha ane sukhanI vyAkhyA karI che ke na iccho to ya Ave tenuM nAma duHkha ane na iccho topaNa cAlI jAya tenuM nAma sukha. muSa upaniSadamAM be pakSInI kathAnA mAdhyamathI sukha-duHkha eTale ke puNya-pApathI muktinI prakriyA sarasa rIte samajAvI che. sanAtana sAkhyanI gAMThathI joDAyelAM suMdara pIMchAMvALAM be pakSIo eka ja vRkSa para vAsa karI rahyAM che. eka pakSI vRkSanI nikhAra zAkhA upara vAsa karI vRkSa (jIvana)nA kaDavA-mIThAM (pApa-puNya) phaLano rasAsvAda le che. e ja vRkSAnI uccattama zAkhAe vasatu paMkhI pote potAmAM ja nimagna che. phaLanA rasAsvAda ke phaLanA AkarSaNathI e nirlepa rahe che. e pote potAmAM AtmatRpta ane AtmasaMtuSTa rahe che. Ama saMsAranA viparIta kSetre paNa jIvanI je cAha che temAM paNa enA pracchannapade rahelA maulika svarUpanI ja chAyA vartAtI hoya che. ApaNI bhItara che te ja ApaNe bahAra mAgIe chIe. jIvanI mAMga jIvanuM svarUpa che. manuSyane manuSyamAM, IzvaramAM ke bIjAM kazAkamAM pUrNatAno Adarza joito hoya che. svarUpathI jIva saccidAnaMda svarUpa che. tethI te sat ane AnaMdathI vikhUTI paDelo vid (AtmA), sat` A mAnava AtmAnuM citra che. mAnavI, jIvananAM sArAM narasAM phaLa cAkhe che. e mAyAvI suvarNamRganI mRgayA kare che. potAnI indriyonI, jIvananAM mithyAbhimAnonI mRgayA kare che. sonerI svapno jotAM jotAM bhAna thAya che ke A badhuM asAra che-mithyA che. chatAM e mAyAjALamAMthI kema chaTakavuM tenI jANa nathI. A ja to jIvano saMsAra che. chatAMya darekanA jIvanamAM sonerI kSaNo Ave che. gherAmAM gherA zokanI vacce, are AnaMdInI vacce paNa, evI kSaNo Ave che ane AnaMdane zodhe che. mAnavajIvana keTaluM kSaNika che ane satyajyAre sUryaprakAzane DhAMkatA vAdaLono eka bhAga haTI jAya che ane svarUpa keTaluM bhavya ane sanAtana che ? e vikane mATe sanAtanano ApaNI potAnI prakRti ane parathI para thaI vamAM sthita rahyAM kare tyAga karavo, e zuM zreyaskara che ? vicAravaMte vicAravuM rahyuM. chatAM ApaNane jANe ke, kazAka dUranA tattvanI jhAMkhI thAya che, je IndriyonA jIvanathI 52 che, jIvananI parIcikAothI para che, jIvananA harSa zokathI para che, prakRtithI para che, ihalI kramAMnA ane jIva mAtra jIvana jIve che. enA jIvanathI enI mAga nakkI thAya che. mokSane na mAnanAra ane na samajanAra tathA 5ramAtmAne na Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na . sara jArI to che. jema ke te tenA nA che. jemAM ja prabuddha jIvana tA. 16 ogasTa 2006 paralokamAMnA ApaNA sukhanI.kalpanAthI para che, suvarNanI, kIrtinI, hetathI para thaI, IndriyonI gulAmIthI mukta thaI, Indriyo para savAra nAmanI ke bhAvinI badhI prAsathI para che, nimnatara zAkhAe rahela thaIne IndriyothI para javAnI sAdhanA kare che. pariNAma svarUpa pakSI eTale ke manuSya A jhAMkhI thatAM eka kSaNa thaMbhe che ane uccattama atIndriya divyasukhanI prApti kare che. jyAre sAmAnya staranA loko zAkhAe sthita bIjA pakSIne jue che ke je dhIragaMbhIra che, mIThAM ke indriyonA gulAma hoya che eTale ke indriyo emanA upara hAvI kaDavA koI phaLa e khAtuM nathI paNa pote potAmAM nimagna che. nimnatara (savAra) thayela hovAthI Indriyajanita anubhava sudhInI sAMkaDI sImita zAkhAe rahela paMkhIne A jhAMkhI thavA chatAM ene vIsarI jaine e anubhUtimAM ja rAce che. kahyuM che ke mane e saMgItanA taMtuvAdya jevuM pharI pAchA jIvananAM mIThAM kaDavA phaLa ArogavA lAge che. keTaloka che ke jenA tAra yogya mAtrAmAM barobara khecAyelo haze to ja te kALa gaye pharI vAra paNa jhAMkhI thAya che ane nIcalI DALe raheluM pakSI sAruM saMgIta pedA karI zakaze. eka pachI eka ghA paDatAM upalI DALe rahela pakSInI najIka ane najIka vartamAnadazA : jIvanI vartamAnadazA jaDa sApekSa eTale ke karma sarakatuM jAya che. emAMya sadbhAgye jo AkarA ghA paDyA to e sApekSa che. e nathI to zuddha caitanyAvasthA ke nathI to pUrI jaDa (ajIva) potAnA sAthI samIpa vadhAre vegathI sarake che. uccattama zAkhAe avasthA. jIva ane ajIva arthAt caitanya ane jaDa bhegAM thavAthI vasato sAthI eno parama mitra che. balka enuM jIvana che. jema jema trIjI karmayukta saMsArI avasthA pedA thaI che. nimnatara zAkhA vAsita pakSI, uccatama zAkhA vAsita potAnA ja jIva mAtrane prazna vedanano che. azAtAnuM du:khavedana joituM nathI sAthI pakSI samIpa AvatuM jAya che tema tema e anubhave che ke te ane zAtAnuM sukhavedana joie che. vedanA che te mAtra jIvane ja che uccatama zAkhA sthita pakSInA prakAzathI potAnA pIMchAM camakI rahyAM ane tethI vedanano je prazna che te jIvano potAno che. pudagala jaDa che che. e jema jema uccattama sthita pakSInI nikaTa thato jAya che tema tema ane te vedanavihIna hovAthI pudgala (Da)ne koI vedanano prazna enAmAM parivartana AvatuM jAya che ane ahesAsa thAya che ke jANe nathI. e to jIvasahita hoya to sacita ane jIva rahita hoya to pote ogaLI rahyuM che ane aMte sAva adazya thaI gayuM che. vAstavika acita pudgala skaMdha tarIke oLakhAya che. be bhegAM bhaLyAM che ane rIte to nimnattara zAkhAsthita pakSInuM astitva ja nahotuM. e to ekameka thayo che paNa ekarUpa ke tadrupa nathI thayA. A paristhitimAM mAtra pelAM uccatama sthita pakSInuM pratibiMba hatuM, je halatAM pAMdaDAmAM jaDa saMge jo cetana jaDa thaI jaI zakato hota to cetana, jaDa thaI jaI dhIragaMbhIra sthira (dhruva) beThuM hatuM. badho mahimA e dhruva rahela uparanA duHkhamukta thaI zakyo hota ane sukhaprAptino prazna Ubho raheta pakSIno ja hato. pachI e nirbhaya saMpUrNapaNe AtmatRpta ane prazAMta nahi kAraNake jaDane vedana nathI. jaDa cetanane ane cetana jaDane nimitta bane che. ' nemittika bhAve asara pahoMcADe che paNa jAtyAMtara eTale ke dravyAMtara. A AkhIya prakriyA nIcenA anAtmabhAvamAMthI uparanA thatuM nathI, mATe ja have jIve pote ja jaDathI chUTavAno ane duHkhamukta AtmabhAvamAM jaIne arthAta payapApanA zubhAzubha bhAvamAMthI thavAno prazna ukelavAno rahe che. Ama jaDathI eTale ke karmathI bhakta zuddhabhAvamAM jaI vizuddhine potAmAM rahela potAnA ja paramapada thavA mATe jIve mokSa meLavavAno che. (dhruvatattva)ne pragaTa karavAnI sAdhanA prakriyA che. rAme (AtmAe-cetane) rAvaNa (anAtma-acetana) sAthe yuddha A prakriyA tyAre ja thaI zake ke jyAre vyavahAraDAhyAoe kahelAM karI potAnI sItA (cetanA-AtmabhAva)ne mukta karI. kaMI keTalAMya saMsAranA uparyukta pAMceya sukhothI uparanA jJAnIoe prabodhelA kaSTa veThIne, kaMI keTakeTalI sAmagrI ane jIvonA jIvananA bhoge chaThThA sukhane pAme che.. "kharo sukhI teke je pUrvokta pAMceya sukhane rAme potAnI sItAne mukta karAvI. ekamAtra sItAne mukta karavA mAne asAra." A pAMceya sukhane asAra samajanAro ja e AvavA rAme ATaATalo bhoga Apyo. kAraNa zuM? kAraNake rAvaNanI baMdI javAnA svabhAvavALA sukhanA AvavAthI phalAze nahi ane javAthI banyA chatAM paNa sItAM koI dhAkadhamakI ke pralobhanane vaza paDI jaI - karamAze nahi e ja e sakhane choDI zakaze ane saMsAranA baMdhanathI rAvaNanI na thaI jatAM rAmanI ja rahI. sItAnA satItvanA rakSaNa mATe chUTI zakaze. yuddha khelAyuM. e mAtra sItA mATe ja khelAyeluM yuddha nahotuM. paNa cakravartI bharata mahArAjAne e pAMceya sukha parAkASTAnA maLyAM samasta strI jAtinA satItvanI rakSA mATenuM, rAkSaso (vAsanA rAkSaso). hatAM, chatAM ya e pAMceya sukha asAra che evI samyagu mAnyatA have sAmenuM yuddha hatuM. satInA satItvanI to rAme rakSA karI paNa sAthe dRDha thayelI hatI. tethI ja rojeroja enI asAratAnI yAdI thayAM kare sAthe pAchuM e satItvanI agniparIkSA laIne jagatanA cokamAM 'evI vyavasthA karI hatI. enA ja pariNAme e cakravartIpaNAmAM jagajAhera karyuM ke satInuM satItva akabaMdha che ane zaMkAthI para che. - gRhasthAvAsamAM kevaLajJAna pragaTa karI jIvanamuktAvasthAne pAmI parama e ja pramANe cetananI cetanA jaDanA saMge jaDa thaI jatI nathI sukhadAyI paramAnaMdI paramapadane pAmyA. tethI ja cetane jaDa evA pudgala ke je eno virodhI (viruddha guNadharma - sAdhu paNa sukha mATe ja udyamazIla che. eo duHkha nathI veThatAM. dharAvanAra) ari (zatru) sAme yuddha karI cetanAne mukta karAvI arihaMta eo to duHkhane paNa karmanirjarAnuM nimitta gaNI, ene sukharUpa banavAnuM che. Ama mAyAvI svarNamRganI tRSNAmAM apahRta thayelI lekhe che. sAdhu bhagavaMto to sukhaduHkha, zubhAzubha zAtAazAtA ubhaya cetanAne choDAvI, cetanathI ekarUpa-drupa banAvavA mATe mokSa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1 ja A meLavavAno che. AvatA kanakapASANane bhaThThImAM tapAvI, ogALI azuddhio dUra vaLI jaDa evAM kArma pudgalonuM pariNamana eTale ke karmabaMdhana karI kanakane pASANathI chUTuM pADIne ja kanakano' kanaka eTale ke suvarNa evI rIte thatuM nathI ke badhAMyane badhAMya kArpaNa pugalo eka sAthe, tarIke upabhoga thaI zake che. Ama jenI sAthe joDAyA chIe tenA eka samaye, eka sarakhA rUpe phaLe ane sarvane sarvakALa sukhamaya jevAM banI zakAtuM nathI ane ApaNAthI te enI meLe chUTuM paDI. samasthitimAM rAkhe. pratyeka jIvanA bhAva judA judA hoya che ane eka javAnuM nathI, to pachI have enAthI chUTA paDyA sivAya ane ApaNane ja jIvanA paNa bhAva pratyeka samaye judA judA hoya che. jIvanA bhAvanI potAne ApaNA potApaNAmAM lAvyA vinA koI ja Aro vAro AvI vicitratAne kAraNe kAzmaNa pudgalonuM phaLa paNa vicitra hoya (chUTakAro) nathI. manuSyayoni karmayoni che. mokSaprAptino karmapuruSArtha : che. "kamaNAm gahanAm gati.' karmanI gati vicitra che. A mokSapuraSArtha karmabhUminA saMgni paMcendriya manuSyapaNAmAM ja thaI zakato vicitratAnuM pariNAma ja vaividhya che. arthAt viSamatA che. svarUpathI hoya che. bIje mokSa puruSArtha zakya nathI. mATe ja karmabhUmimAM saMzi samasvarUpI evAM jIvo A karma vicitratAnA kAraNe vizvamasvarUpI paMcendriya manuSyapaNAne pAmelA ApaNe ahIM ja thaI zakatA mokSa' thayAM che. jIva, jIva vacce bheda paDI gayA che. jIvanA 563 bhedamAM paraSArthathI ApaNe karma mukta thavA mola puruSArtha karavAno che. mULamAM judA judA jIvonA judA judA karmo che. A vedanA eka vyakti, bIjI vyaktine maLatAM prathama to pRcchA: have eka asa kalpanA karIe ke uparyukta vaividhya ane karatI hoya che ke... "kema cho ?', 'majAmAM to cho ne? AnaMdamAM to vicitratAthI trasta asahAya jIva jaDa evAM pudgalane vinaMti kare che cho ne? sArA naravA to cho ne ?' jIva mAtra niraMtara sukhane jhaMkhe che ' arthAt sukhane ja zodhe che. kAraNa jIvanuM maulika svarUpa AnaMda che. - "huM to tArAthI chUTI zakavA azakta chuM mATe vinaMti karuM chuM ke jIva saccidAnaMda eTale sat, cida ane AnaMda svarUpa che. emAM ci have tame ja mane sahAya karo ane tame badhAMya pugalo eka sAthe, kahetAM jJAna eTale AtmA rahyo che paNa te enA satpaNA arthAt eka samaye tamArA A skaMdha svarUpane choDI tamArA mULa svataMtra kArpaNa avinAzItA (niyatA) ane AnaMda (zAzvata-advaita sukha)thI vikhUTo vargaNArUpa paramANu svarUpamAM AvI jAo, jethI huM ja nahi paNa paDI gayo che, eTale jJAna je nitya ane AnaMdasvarUpI hovuM joie amo saghaLAMya jIvo amArA mULa zuddha caitanya svarUpane pAmI zakIe!' . te anitya ane sukhaduHkharUpa thaI javAthI, e jJAna niraMtara nityatA, jIvanI AvI vinaMti sAkAra thavI zakya nathI. kAraNake kama rUpe nirAmayatA, nirAkulatA ne AnaMdane zodhe che. Ama mokSa meLavavAno pariNAmela badhAMya kAmaNavargaNArUpa pugala paramANuonuM yugapad che kemake e jIvAtmAnuM potAnuM ja potAmAM dharabAyeluM, pracchannapaNe niraNa zakya nathI. kemake karma rUpe baMdhAyelAM kArmaNa vargaNArUpa raheluM apragaTa svarUpa che, je jIvanI jaDa pudgalasaMgenI , pudagalonuM nirjarA (kharavApaNuM) kramika ja hoya che. vaLI nirjaraNanI azaddhAvasthAmAM paNa enA astitvanI jhAMkhI karAve che. UMDA utarIne sAthosAtha navA navA pudgalonuM pariNAmana paNa satata cAlu ja hoya ApaNe jIvanavyavahArane tapAsIzuM to buddhimaMtane enA astitvano ahesAsa thaze. Ama jIva jaDa pudgalanA saMge jaDa thaine vedanArahita banI zakato AtmAnI guNazakti anaMta che. e anaMta guNAtmaka che. AtmA nathI ane bIjI bAju badhAM jaDa pudgala paramANuo enA aMdha anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta sukha ane anaMtavIrya ema anaMta svarUpane choDI mULa kAryaNasvarUpa (pudgala paramANu svarUpa)ne yugapad catakamaya hovAthI chasthAvasthAmAM paNa enI icchAno koI aMta pAmatA nathI. A saMjogomAM jIve pote ja vaiyaktika prayatna karI ja nathI. eka pachI eka evI anaMta icchAo jIvane udbhavatI ja jaDa pudgalathI chUTavAnA mATe mokSa meLavavAno che. rahe che. ene koI Raw Material- kAcA mAlanA puravaThAnI - zrImadjI paNa kahe che ke je AkhI sRSTi satvazIlane sevatI hoya, jarUra paDatI nathI. niyamita AyuSya hoya, nirogI zarIra hoya, acaLa premI premadA AtmA enA maulika svarUpamAM sva-para prakAzaka jJAnamaya che, hoya, AjJAMkita anucara hoya, kuLadIpaka putra hoya, jIvanaparyata parNa che. avinAzI che ane sarvocca che. to enI sAme jIva enI bAlyAvasthA hoya, AtmatattvanuM ciMtana hoya to huM mokSane Icchato chabI avasthAmAM paNa jANanAro ane jaNAvanAro che ane enI nathI, A je icchayuM che te koI kALamAM thavAnuM nathI mATe huM to mAga sarvatra, sarvadA pUrNatAnI, niyatAnI, sarvoparitAnI che. mokSane ja icchuM chuM. 5ramAtmAnA kevaLajJAnamAM sarva kSetranA sarva dravyo enA sarva bhAva je jaDa pudagalanI sAthe joDAyA chIe-baMdhAyA chIe tenA eTale ke sarva guNa ane paryAya sahita eka samaya mAtramAM jaNAya guNadharmo ApaNA jIvasvarUpanA guNadharmothI viruddha che. pudgala rU5 che. arthAt sarva Seya sarvajJanA jJAnaprakAzamAM jhaLake che. pratibiMbita (varNa), rasa, gaMdha ane sparzayukta rUpI evuM parivartanazIla ane thAya che. Ama sarvajJanA jJAnane dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA koI paribhramaNazIla eTale ke rUparUpAMtarane pAmanAruM anitya che ane baMdhana rahetA nathI. jIvane enI pUrNatAmAM pUrNapaNe sarvajJa thayethI je kSetrakSetrAMtaratAne pAmanAruM asthira che. ethI viparIta jIvadarzana, che te, alpajJa chadmastha hote chate paNa AMzika jhalakarUpe ene maLelAM . jJAna, sukha, vIryayukta nitya ane sthira arUpI che. khANamAMthI maLI manamAM jovAmAM Ave che. eka samaya mAtramAM mana kSetranA baMdhana Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 16 toDIne muMbaIthI surata, amadAvAda, dhrAMgadhrA, laMDana, nyUyorka, mahAvidehakSetra, devalokanA devavimAno sudhI manathI jaI AvI zake tema jIvane eka dravyanI vicAraNAmAMthI bIjA tatvanI vicAraNAmAM viSayAMtara karavAmAM koI vAra lAgatI nathI. tevI ja rIte manane A saMvata 2062 3 I. sa. 2006nA eprilanA vartamAnakALamAMthI briTizakALa, mogalakALa, mauryakALa, mahAvIrasvAmIjI, AdinAtha prabhu sudhInA bhUtakALamAM DokiyuM karavAmAM kALavilaMba hoto nathI. e ja pramAda jIvana prApta dIrghakAlikI saMjJA zaktithI Aloka, poka, paralIka AdinI bhAvinI dIrghakAlikI vicAraNA thaI zakatI hoya che. vaLI zAMta beTheluM mana nimitta maLatAM ja palakArAmAM zAMtabhAvathI khasI raudrasvarUpa dhAraNa karI zakatuM hoya che. mana je AtmAno aMza che enI AMzika zakti jo AvI agAdha hoya to che pachI pUrNa evAM paramAtmasvarUpanI zakti pUrNa-anaMta hoya emAM Azcarya pAmavA jevuM nathI, paNa saMkalpa karavAnI jarUra che ke adhyakSa evI huM sarvajJa banuM ane mArA aMzane enA pUrNa svarUpamAM vikasita karyuM. Ama aMzamAMthI pUrNa thavA mATe mokSa meLavavAno che. AtmAnuM AvuM ekameva advitIya adabhuta paramAtmapaNuM je potAnI mAlikIno maulika Atmavaibhava arthAt sanAtana Atma ezvarya che, je potAmAM huM apragaTa paDela che, tene bhrAnta dunyavI nAra aizvaryano tyAga karI prakAzamAM lAvavuM te buddhizALInuM kartavya che. e to ApaNI ja potAnI mAlikInI cIja che je ApaNe pote ja koIpaNa bhoge meLavIne ja rahevuM joie? saMsAramAM to ApaNe abhAvano bhAva karavA mathIe chIe. ane pAchA abhAvamAM ja rahIe chIe. karmajanita avasthAmAM je sattAmAM rahela prArabdha karma che teno udaya thatAM e karmano bhogavaTo karI ene khapAvIe chIe. A nathI, che, nathInI svapnAvasthA jevI prakriyA che. svapnapUrvenI avasthAmAM svapna hatuM nahi, svapnAvasthAmAM svapnasRSTi je che te pAchI jAgRtAvasthAmAM AvatA rahetI nathI. pUrve je hatuM nahi, pachI je enAra nathI tenuM vacagALAnA vartamAnamAM hovApaNuM e na hovApaNA barobara che. badhIya sAMsArika avasthA mohanidrAmAM paDelA saMsArInI mohadazA eTale ke svapnadazA che. ethI viparIta adhyAtmakSetre to sAdhakAtmAne bhAvano ja bhAva karI potAnA AtmabhAva evAM svabhAvamAM sAdi-anaMta sthita thavAnuM hoya che. e to che, che, chenI ujjAgara thavAnI prakriyA che. A to je ApaNuM ja hatuM ane ApaNA ja gharamAM daTAyeluM, chupAyeluM, gupta raheluM hatuM te ghaTAyelAne khodI kADhI prakAzamAM lAvavAnuM che ane ane anubhUtimAM lAvavAnuM che. A ApaNI, ApaNApaNAmAM potApaNAmAM AvavAnI prakriyA che.' ApaNA AptapuruSoe ApaNane je sAdhanA catuSko, anaMta catuSkanI prApti mATe ApavAnI kRpA karI che, te viSe vicArIzuM to jaNAze ke e sAdhanA catuSkonA kaLazamAM bhAvathI bhAvamAM eTale ke svabhAvamAM javAnI sAdhanAno ja nirdeza che. e sAdhanA catu no che... (1) dravya kSetra-kALa-bhAva. tA. 16 ogasTa 2006 - (2) dAna-zasa-tapa-bhAva. (3) nAma-sthApanA-dravya-bhAva. (4) dharma-artha-kAma-mokSa. (je sva bhAvasvarUpa che) anukULa dravya-kSetra-kALanA saMdhone meLavIne ke pachI pUrvakarma anusAra maLelAM dravya kSetra-kALanA saMyogone sAdhanAmAM anukULa banAvI sAdhyane anurUpa bhAva bhAvatAM bhAvatAM bhAvamAM eTale ke svabhAvamAM javAnuM che, arthAt mokSa pAmavAno che. pariNAme deza (kSetra) ane kALanA baMdhanathI mukta thavAya ane dravya je bhAvasvarUpa che te bhAva eTale ke guNaparyAyathI dravya abheda thAya. phaLasvarUpa kSetra dravyamAM samAI jAya ane kALa bhAvamAM samAI jAya. dAna-zIla-tapanA tyAgadharmathI hita pudagalona; dAna dvArA tyAga karIne, agRhita pudgalonI icchA ane kAmanAno, zauladharmanA pAlana dvArA viSayasevana ane abrahmanA sevanathI dUra rahevArUpa, tyAga karIne, tapa eTale talapa kahetAM icchAno nirodha karavA rUpa icchAnirodha tapathI AhArasaMzA toDI azarIrI, ahI, anAmI arUpI banavA aNNAhArIpadane eTale ke svabhAvane pAmavAno che. arthAt pudagalayukta evAM ApaNe pudagalamukta banavAnuM che. prApta saMyogomAM jinokta cAra prakAranA tyAgadharmanI pAlanA mATe jinezvara bhagavaMtanA nAma, sthApanA, dravya, bhagavadabhAvanuM AlaMbana laIne paramabhAva evAM svabhAvamAM AvavAnuM che, uparyukta dharmArAdhanA karatAM karatAM eTale ke dharmapuruSArtha karatAM vacamAM AvatA artha ane paDAva evAM mokSanA aMtima mukAme pahoMcavAnuM che ane anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtavIrya, anaMtasukhane pAmavAnuM che, jyAM kaLazamAM anaMtarkha che te paNa bhAvasvarUpa che. A mATe parama duHkhI ApaNAM jevAM paramAtmasvarUpa saMsArI jIvInI sevA karavArUpa krarmIMganI pAMkha ane paramasukhI evAM paramAtmAnI bhaktirUpe bhaktiyoganI pAMkha, prazAzaktithI pasArI sAdhanAnA vihaMgama mArge uDDayana karI motane AMbavAno che. duniyA AkhI pharIe paNa ghare AvIe tyAre TharIe ! duniyA AkhImAM karavA chatAM ghara bhUlAtuM nathI. tema cauda rAjalokarUpa brahmAMDa AkhAmAM rakhaDIe chatAM AtmA-Atmaghara bhUlAtuM nathI. paribhramaNa ane parivartanano aMta ANI ApaNe ghare jaie to TharIe, te mATe paNa mokSa meLavavAno che. paradeza bahu pharyAM. paradezamAM ApaNuM koNa ? have to ApaNe deza cAlIe! ApaNe sahu koI sarvathA sarvadA duHkhathI mukta thaI vAMchIta saMpUrNa zuddha, svAdhIna, zAzvata, sarvocca sukhane prApta karI ApanA mAlika saccidAnaMda svarUpamAM ramIe! joke e prapti A kArya A kSetramAM zakya nathI. paraMtu ene meLavI ApanAra samyaktva je vartamAnakALe A kSetramAM maLI zake ema che, te to ApaNI sahu meLavIe ja evI abhyarthanA! *** saMkalana : sUryavadana ThAkoradAsa jhaverI 501-e, jADe epArTamenTa, zaMkara lena, kAMdivalI (vesTa),muMbaI-67. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 AMgasTa, 2006 247. ju 248. jagati 249. RSi 50. puddagala 251. pRthvI 252 pRthvIkAya. 253. praNidhAna 254. pratyakSa 255. pratyutpa 256. pramA 257. pramANa sujJazrI, prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) sarala saraLa saraLa, sIdhuM gamana RSi, saMta, RddhivaMta saMta ajIva padArtha, paramANu " pRthvI, jagata pRthvIkAya dhyAna, ekAgratA, tallInatA, Indriya manajanya jJAna, sAkSAt jJAna tarata utpanna mati vALo, zIghrabuddhi pramA, jJAna, pramANathI utpanna thayeluM jJAna pramA-jJAnane utpanna karanAra pratyakSAdi, sAdhdhane sAdhanAra 258. pramANabhAsa mithyA pramANa, pramANano AbhAsa 259. pramAtA jJAtA, pramANa dvArA jJAna prAptakaranAra sarala-sIdhA gamana RSi, saMta saMta ajIva padArtha, paramANu pRthvI, jagata pRthvIkAya dhyAna, ekAgratA, lInatA Straight, Linear, Plain Straight motion Saint with miraculous Power Matter, Mattergy Earth Earth body Reflective meditation manInya jJAna, AyAt Anabirect perception, jJAna zaudhabuddhi, turaMta Rtvatra mativALA pramA, jJAna, pramALa che utpanna jJAna pramA, jJAna ko utpanna karane vAle pratyakSAdi, sAdhya ko siddha karane vAta. mithyApramALa, pramAA aa AmAsa jJAtA pramALa che dvArA jJAna prApta karanevAlA prabuddha jIvana : grAhaka vinaMti Perceptual, cognition Instantaneous Determination Organ of knowledge, Instrument of valid cognition 17 Pseudo-organ of knowledge validity knower, subjet of knowledge sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana' niyati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. 'prabuddha vana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta 'prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jazAdhela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phorma amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa `SHREE MUMBAI JAIN YUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja 'prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa'mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMganuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra menejara Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bika jIvana 260. pramiti jJAna, yathArtha jJAna jJAna, yathAryajJAna , Authenic knowledge 26 1, prameya ' pramAM yogya padArtha pramA yogya padArtha Object of knowledge 262. pramoda AnaMda, khuzI " Ananda, khuzI Gladness, joy, pleasure : 263. pravacana upadeza, paramAtmAnI vANI Agama, 3padeza, paramAtmA zrI vALI, gAma, sermons, scriptures, zAsana ' zAsana teachings 264. pravacana bhakti zAsanabhakti, zrutabhakti zAsanabhakti, zrRtabhakti Scriptural devotion - 265. pravajyA dIkSA, sarvasvano tyAga, saMyama rIkSA, sarvasva | tyAT, saMyama .. Ordination, Renunciation, Initiation - 266prathama zAMta, samatAyukta , zAMta, samatAyukta Spiritual Calmaess - 267, prANa prANa prA ' Bio-energy, vital airs, * 268. prAmANya pramANabhUta jJAna pramANabhUta jJAna . Validity 269. rati mas ueleTrel Brie Hifcrcnreif #ufa pric Pleasure in sense, activity, liking '270. ratnatraya samyak darzana, jJAna, cAritra rUpI sagavara, jJAna, vAritra svarUpI Three Jewels, Gem-trio. traNa mokSaprApaka tattvo tIna mokSaprApta karanevAle tattva 271, rukSa lukhya Coarse, Rough Negatively Charged 272. ruci ruci, zraddhA va, zraddhA Predilection, Belief - 273. ja rogI Illness 274. rUDha. paraMparAvAdI, kaTTaravAdI paraMparAvAtI vArathI : Traditional, conventional . . 275. rU5 rUpa, svarUpa, raMga, sauMdarya, suMdaratA rUpa, svarupa, , sau, surata | Colour Form, sensual Object, Body aggregale, Quality, Beauty 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (kramazaH) rogI ; . ------------------ pratizrI, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 33, mahammadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. phona : 022-23820296. I Apano vinaMti patra maLyo. amone ApanA prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya/AjIvana grAhakane kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. A sAthe ceka/DrAphTa rUA.............. .............. ceka/DrAphTa naMbara.......... ........................... tArIkha ... beMka... .....................zAkhA........ ........no svIkArI nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda. nAma ane saranAmuM : ... li. = *************************** = = Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1 6 ogasTa 2006) te ABA SjIka prabuddha jIvana che ke paryuSaNa vyAkhyAnamALA - 2006 ' Arthika sahayoga : sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa zrI muMbaI jena yuvaka saMgha taraphathI somavAra, tA. 21-8-2006 thI guruvAra tA. 28-8-2006 sudhI ema ATha divasanI * vyAkhyAnasabhAo, pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, muMbaI- 400 020 madhye yojavAmAM AvI che. A ATheya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM : pramukhasthAna DaoN. dhanavaMta TI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-15 ane 9-30 thI 10-15 ema roja be * vyAkhyAna raheze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che : divasa tArIkha vyAkhyAtAnuM nAma viSaya - somavAra 21-8-2006 Do. prIti zAha jaina dharmanI kriyAomAM vijJAna pUjya nArAyaNabhAI desAI hiMsAnI AMdhI vacce ahiMsAno dIvo * maMgaLavAra 22-8-2006 DaoN. kalA zAha AtmA pa.pU. zrI pulaka sAgarajI mahArAja bhagavAna mahAvIra ane temanuM ciMtana : budhavAra 23-8-2006 zrImatI-zailajA cetanabhAI zAha asteya vrata pU. niraMjana ramaNalAla zAstrI umareThavALA sarva dharmomAM karmono samanvaya : gurUvAra 24-8-2006 prA. caMdrikAbahena vI. paMcAlI bheda vijJAnathI Atma siddhi DaoN. rAkezabhAI jhaverI dharma pravRtti lakSyArthe karavI zukravAra25-8-2006 DaoN. abhaya dozI jaina dharma ane paryAvaraNa prA. tArAbahena 2. zAha aSTa pratihArya : zanivAra 26-8-2006 zrI bI. eca. AMTiyA jarathostI dharmanI mahattA zrI kundanabhAI vyAsa Adhunika miDiyA ane zabda dharma : ravivAra 27-8-2006 zrI bhAgyeza jahA dharma ane AdhunikatA DaoN. guNavaMta zAha hiMsAthI gherAyelI ahiMsA : somavAra 28-8-2006 DaoN. nalinI maDagAMvakara abhaMga - DaoN. nareza veda kSamApanAH jaina dharma ane anya dharmomAM vyAkhyAnanI zarUAtamAM dararoja savAre 7-30 thI 8-25 prArthanA ane bhajano raheze. te rajU karaze anukrame (1)kumAra gautama kAmata, : : (2) zrI zaileza mahetA,(3) zrImatI zarmilA zAha, (4) zrI nitina sonAvAlA, (5) zrImatI caMdrAbahena koThArI, (6) zrI nirmaLa zAha, (7) : - zrImati alakA zAha ane (8) kumArI gAyatrI kAmata. 15mI oNgasTa biralA mAtuzrI savAre 9-30 vAge bhajanika-zrImatI alakA zAha A vyAkhyAnano lAbha levA saMghanA sarva zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che caMdrakAnta dIpacaMda zAha rasikalAla laheracaMda zAha nirubena esa. zAha upapramukha pramukha maMtrI bhUpendra DI. javerI varSAbahena rajubhAI zAha koSAdhyakSa sahamaMtrI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 free to 4 Regd. With Registrar of Newspapers for india No. R.N.I.6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 . Regd. No. MH / MR / SOUTH-146/2006-08 PAGE No. 20 PRABUDHHA JIVAN DATED 16, AUGUST, 2006 trevIsa varSa pahelAMnI vAta che, jyAre mane TIpAM nAMkhyA vinA ja vitI gayA. te daramyAna pahelI vAra AMkhamAM jhAMkhapa vartAI; thoDe paMthe paMthe pAtheya... eka veLA phona para eka nehI jena bena sAthe dUranI vyaktio ane vastuo paNa dhUMdhaLI, anya saMdarbhamAM vAtacIta karatAM meM pelAM aspaSTa jaNAvA lAgI. marIna DrAIva para eka ahiMsA-daSTo varSo TIpAMnI ane prANIo para akhatarA najIka ja rahetA AMkhanA DaoNkTara sAheba | DaoN. ema. bI. bhamagarA karIne-"vivisekzana' dvArA-tenI zodha azoka zrophane batAvyuM; emaNe thayAnI vAta karI. A bene "jenolojI'mAM motiyAbiMdunuM nidAna karyuM, ane oparezana tethI traNa mahinA pahelAM (eprila 2006). Ph.D. karela che, ane AyurvedamAM paNa sArI karAvavAnI salAha ApI. paraMtu cazamA emanI klinIkamAM pahoMcI gayo. tapAsamAM jANakArI dharAve che. meDikala risarca paheravA mAtrathI ja dUranAM dadhyo, mANasa, motiyAbiMdu to banne AMkhamAM jaNAyuM ja leboreTarIjhamAM prANIo para AcaravAmAM vagere sApha dekhAtAM hovAne kAraNe meM uparAMta jhAmara (zlokomA) paNa jaNAyuM/ vatI hiMsAthI e supere paricita che. zastrakriyA na karAvI. zropha sAheba pAse tyAra koThArI sAhebe amuka TIpAM lakhI ApyAM, DokTarI saMzodhanamAM pravartatI vyApaka hiMsA pachI aneka veLA AMkho tapAsAvelI. mAruM je roja niyamita nAkhavAnAM hatAM; traNa pratye jene samAjamAM je udAsInatA ane mana vAMcI laIne emaNe dareka veLA kahyuM hatuM saptAha pachI oparezana mATe AvavAnuM nakkI upekSA sevAya che te aMge aphasosa jAhera ke motiyAmAM koI kudaratI upacAra, karAyuM. bIje divase eka premALa mitre Agraha karatAM A bene jevedhaka TIkA karIne AjIvana homiyopethIka ke Ayurvedika TIpAM kAragata karyo ke emanAM bhANeja paNa cakSu roga yAda rahI jAya evI hatIH "na jANe keTalAM lAgatAM nathI. prema paraMtu bhArapUrvaka e mane niSNAta hatAM temane paNa mAre AMkho prANIone ApaNe aMdhApo ApatAM hoIzuM, A bAbata cetavatA rahetA. varSo vItatAM batAvavI. e DaoNkTara bena niSito phakta eka mAnavIne aMdhApAthI bacAvavA gayAM; gopANI sAhebathI cazmA meLavatA agaravAla, jeo hindujA hospiTalamAM sevA kAje ! na jANe keTalA jIvonA prANanI rahI, be dAyakA Ama ne Ama vitAvyA. Ape che, temaNe paNa pAkI tapAsane aMte Ahuti ApaNe ApatAM hoIzuM, eka gata varSa peTanAM alasara jevI bhAre kulinabhAinA sUcanone ja 100 TakA mAnavInA 'hArTa-pheilyora'ne aTakAvI tene pIDAdAyaka mAMdagI cAra-pAMca mahinA sudhI anumodana ApyuM, ane oparezana karAvavA 'hArTa-saksesa apAvavA kAje !' ' ghara karI gaI. gesTroskopI karAvyA vinA ja sivAya koI cAro na hato evuM bhArapUrvaka A hRdayasparzI Takora mAre mATe paryApta meM A takalIphanuM nidAna helIkobekTara kahyuM. hatI; avaDhaNamAM rahevAnuM mAre koI kAraNa pAIlorI' kareluM. nirdoSa AhAra, vanaspati pharamAvavAmAM AvelI davAnI nAnakaDI nahotuM. nirNaya levAI gayo te dinathI : 'nathI oSadha, homIopethIka goLIo uparAMta zIzI kharIdI e kholavA pahelAM enAM TIpAM nAkhavAM! nathI sarjarI karAvavI !' daSTi peTa para taDako, mATI, pANI-potAM vagere kAraTanamAMthI nIkaLelAM ati-lAMbAM maLI gaI che e surata-nivAsI vahana kudaratI upacAro karatA rahetAM tathA kapola mAhitIpatraka tarapha mAruM dhyAna gayuM. gAMdhInI kRpAthI ! AMtaHcanA seneTorIaranA niSNAta ekyuprezarIsTonI kALajIpUrvaka e patrikAno abhyAsa karatAM motiyAbiMdunI vagara charIe sarjarI thaI TrITamenTa thakI emAMthI paNa mukti maLI, paraMtu jaNAyuM ke A TIpAMnAM ghaNA badhA akhatarAo gaI che. tyAra pachI AMkhanI jhAMkhapa thoDI vadhI hoya udara, gInIpIsa, sasalAM ane vAnaro para evuM lAgyuM. AdhyAtmika vRttinA cahyuroga karAyA hatA! prANIo para kuratAbharyA 19, ravi sosAyaTI, rAyavuDa, niSNAta Do. kulina koThArI pAse AMkha prayogo karIne zodhAyelI davA huM kaI rIte lonAvalA-410 401. tapAsAvavAno Agraha aneka mitrono rahyo, vAparI zakuM tenI muMjhavaNamAM be-traNa divasa (mahArASTra) Printed & Published by Nirubahen s. Shah on behalf of Shri Mumbal Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhrt Printing Works, 3127 A,Byculla Service Industrial Estate, Dada)| Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbai 400 027. And Published at 385, SVP Rd, Mumbai 400004. Temparary Add $33. Mohamadi Minar, 14th Khotwadi. Mumbai-400004. Tel 23820296. Editor: Dhanwant Shah Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HESA MAA ARKAR HARASTRAMATIPATI WAN ASTa HEARTRENISTERRAIMERIMENTALE 2006. S javo na S bhASA jo bhASA saMyaMdAkintu bhavana hI dI jo satya aura asatya ke mizraNavAlI ho jo asatyA ho aura jo bhASA buddhoM dvArA vajya ho / vaisI bhASA prajJAvAna sAdhaka na bole / ra hat is true hut not worth speakind, is a mixture of I truth and untruth is untrue and that has been apoved by the emp Poved by the enlightened persons l e sirga ferming Mia Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para che. ha taka ja tA. 19 sapTembara, 2006 : hA che A A ja TER T te vakhate huM agiyAreka varasano hoIza tAraka I paNa huM karuM, boluM athavA vicAruM tyAre eka divasa huM rastA parathI pasAra thato hato 8. strI nI . di mArI AMkha sAme savAla khaDo thaI jAya che. che evAmAM eka phakIrabAbA sAmethI Avyo ke mArI mAne A gamaze ke nahi ? to temaNe mane ucakI lIdho ane mArI AMkha mAM A zIkhAmaNathI huM ghaNA doSamAMthI bacI Apa bhalAvIne mArI gayo chuM mAne hamezA najara sAme rAkhavAnI 1manI mema karAya temaNe mane onlIyA nA rAjA temane Teva paDI gaI che tethI kaMI paNa aniSTa , Eii ane e ja pramANa nihALIne pAcho nIca savAla pUche che mArA mane A gamo vicArato, bolatA ke karatA mane saMkocAya amo Apa e paNa roja vorA karI che eTaluM kahInI phakIra bAbo cAlyA gayA. e Ave che ane e kuvicAra, kuvacana ke karmanA no pachI kIrabAbAbAo bI eka pachI emanAreya jo yA nathI. paNa doSomAMthI bacI jAuM chuM. A vAta lAkhazo yAda rAkhaje cAre kaI paNa emanI zIkhAmaNa mArA dilamAM jaDAI gaI ane A sa para bAla vire tyAre tArA dilane ekA che tyArImAM eka TI paDI gaI che ke te che paDI jAya che ane sarjana-sUci DI sAhityakalAnA AcArya vijaya yazodeva sarovara AvatA tapAsa bAda lAve mana thI nA che 1 Do. guNavaMta zAha ill(8)oramAbhAI zAhanA sAta graMtho ane vyAkhyAna sIDIno lokArpaNavidhi saMpannara zrI ketana jAnI pa) ramaNalAla vI zAha sAhitya sorabha prathama komana samArabha eka anya dayA prI kAnti paTela | thiI )i haLavI paLomAM mAga karI pro. kAntiA paTela ) . kAma karavAnI che). jo pAribhASika zabdo ke rAjita paTela (anA rIta Do. jitendra bI.zAha (2) grAma svarAja saMdha mIlapara (kaccha) Arthika sahAya karavAmATe nodhAyela rakamanI yAdI banI sapa mATe Arthika sApamAM noMdhAyela rakama Abu jIvana sAthe prabhu ghaTanA nA karI zako E 5 AjIvana sabhyo tathA anya phaMDomAM noMdhAyela rakamanI yAdo tA. (8) bhUkhyAM janono jaTharAgni A karI che ke jo Do. panaveta zAha baMgALa che , prabuddha jIvana grAhaka yojanA che. jo A ke e, BSanuM lavAjama 14 is: 0:00 ra5 ki U.S. S 9-00 A maUS 26-00 eka 5 vana lavAjamAM sonI ke nI joDI AjIvana lavAjama to | 12-00 karo. pa ra ja to mATe '. cA kepiAvara AjIvana lavAjama rUA. ra000/- U.S.S 1 00 00 ' kyAreya paNa jAXkha na levAnI prabaDha jIvane nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A satvazIla sAmayikane jIvata rAkhI pAko ucha varSanI avirata sevA che muMbai ma yuvAno mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvo to gujarAtI bhASAnI kAma mI vikI gopunita putrI to duhitA ane dahalI dIpaka che, eTale banne dizA ane baMne gharane ajavALe. evo paranA uMmarAno e dIpaka che lagnamAM lAkhorAno kharca karIe chIe lAkhonI kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe patrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvaramAM praba jIvana polIse putrInA jIvanamAM sadAya jIvaMta ro rokavA no samaya biheno e ceka zrI muMbaI jena yuvaka saMdha nA nAme mokalazo. koI paNa mosaMthI grAhaka banI zakAya che , kaverAnI kriya evA phakta che ane pramANapatra ke, da ka * AjIvana grAhake levA jama bharanArane e Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/ : (50) = 1700 aM prabhuTTu jIva prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 7 7 vArSika lavAjama rUA.125/- chUTaka nakala rUA. 10/ satata 11) taMtrI dhanavaMta si. zAha : sAhitya kalAratna AcArya vijaya yazodeva sUrIzvarajI mahArAja sAheba bahumukhI pratibhAvaMtanuM bahumUlya lekhana kArya E DaoN. ramaNalAla cI. zAha gurusthAne birAjamAna, pU. AcArya zrI vijaya yazodeva sUrIzvarajI ma.sA.nA vitarAga parivAramAM 44 sAdhu bhagavaMtomAM 6 AcArya bhagavaMto ane 2 1 5 pU. sAdhvIzrIjI, padmAvatI mAtAnA parama bhakta A medhAvI AcAryazrIe vartamAna kALamAM aneka jaina graMthonI racanA karI. jaina kaLA ane sthApatya ane jaina zAsana kSetre eozrInuM amUlya pradAna che. AvA A mahAtmA vize zraddhAMjali zabdo lakhavA mATe huM khUba ja vAmana chuM, zabdonI mAMDaNI karatAM ja kAlidAsanA radhuvaMzano zloka yAda AvI jAya che. (gujarAtanA DabhoI gAme tA. 7- 1 - 1916mAM (vi. saM. 1972, poSa suda 2nA) pitA nAthAlAla vIracaMdanA parivAramAM mAtA rAdhikAbenanA kukhe saMsArI nAma jIvanalAla nAmathI janma dhAraNa karanAra budhavAra tA. 30-8-2006nA bapore 2-58nA 92 varSanI dIrdha vaye pa. pU. AcArya zrI vijaya yazodeva sUrIzvarajI mahArAja sAhebe dehatyAga karyo. kALadharma pAmyA. 7 tA. 16sapTembara, 2006 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 7 dIkSA bhAva to eozrIne ATha varSanI UMmare ja pragaTa thayo hato, paraMtu dIkSAno yoga prApta thayo vi. saM. 1989 vaizAkha, sudI 3, kadaMbagiri pAlitANAmAM, ane vaDI dIkSA vi. saM. 1989, jeTha vada 1 1, mahuvA (saurASTra)mAM, dIkSA kALa, je pravartamAna yugamAM bhAgye ja koI AcAryazrIno haze. 1 2 sUryapramavo vaMzaH vava ca attva viSayA mati: / 17 varSanI uMmare. eTale 75 varSano atidIrghatitIjuM: pustara mohAt Dupenazmi sAram / / -ghuvaMza : mahAkavi kAlIdAsa artha : A sUryavaMza kyAM ane alpabuddhivALo huM kyAM ? huM to mohavaza thaine duSkara evA sAgarane nAnakaDI hoDIthI taravAnI IcchA rAkhIne beTho chuM. mArAthI AvI ceSTA kaI rIte thAya ? Aje pU. ramaNabhAInuM smaraNa thAya che ane eozrInI khoTa vizeSa lAge che. Aje eo ApaNA vacce hota to pU. AcAryazrI vize sudIrgha ane hRdayasparzIlekha ApaNane prApta thayo hota anee ATalA sudIrgha dIkSA kALa daramiyAna eozrI sAhityakalA ratna (vi: saM 2026-muMbaI), sAhitya samrATa (vi. saM. 2051-muMbaI) ane rASTra saMta (vi. saM. 2051-muMbaI)nA birudathI navAjAyA. 5. pU. zrI mohanasUrIzvarajI ma.sA.nA haste dIkSA prApta thaI. yuga divAkara AcArya bhagavaMta 5. pU. zrI vijayadharmasUrIzvarajI eozrInA pUjyazrInA bhakto ane 'prabuddha jIvana'nA vAcako dhanya thaI gayA hota. paraMtu pU. ramaNabhAInuM sAhitya sarjana vizALa che, zodhatA zodhatA pUjyazrI vizeno ramaNabhAIe lakhelo lekha maLI gayo. pU. AcArya vijaya yazodeva sUrIzvarajIe aneka graMthonuM sarjana karyuM tyAre e graMthomAM eozrIe prastAvanAo lakhI hatI, tema ja anya vidvAna sarjakonA sarjana graMthane eozrInI prastAvanAono lAbha maLyo hato. A sarve prastAvanAono 819 pAnAno 82 prastAvanAno graMtha 2006mAM ja prakAzita thayo tyAre e graMthamAM pU. ramaNabhAIe e prastAvanAo upara prastAvanA eka-be varSa pahelAM lakhI hatI. e lekha ahIM prastuta karatA gaurava anubhavuM chuM. pUjyazrI sAthe mAro paNa lagabhaga cAlIseka varSathI saMparka. mane nikaTa besADIne sAhitya kalA vizenI ghaNI vAto karI hatI. e pavitra smaraNo mArA AtmAmAM avismaraNiya rIte cira sthAI raheze e mArA jIvananI dhanya paLo hatI. e mahAtmAne sASTAMga daMDavat praNAma karI pU. ramaNabhAIne vaMdana karI A lekha Apa sarvenA kara kamaLamAM mUkatA AnaMda anubhavuM chuM -dhanavaMta) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI yadevasUrIzvarajI mahArAja sAhaba (pUrvanAma munizrI dharmAvijaya)nA 'prastAvanA saMgraha' nAmanA A graMthaziromaNine AvakAratAM huM atyaMta harSa anubhavuM chuM. pUjya AcArya mahArAjazrIe potAnA dIrgha jIvanakALa daramiyAna lakhelI bhinna bhinna graMthonI sitterathI vadhu prastAvanAono A saMgraha che. AThaso pAnAMno A daLadAra graMtha rUparaMgAdi kaleva2nI daSTie nUtana che, paNa emAM ApavAmAM AvelI sAmagrI jUnI paNa mUlyavAna ane sAcavavA jevI che. kALa vItatAM A graMthanuM kartava jUnuM thaze paNa emAM ApelI sattvazIla sAmagrI to navA jevI ja ane mUlyavAna raheze. pUjya AcArya bhagavaMte A pustakanI saMkSipta prastAvanA lakhavAnuM mane kahyuM te gamyuM che te eTalA mATe ke emano pahelavahelo paricaya mane prastAvanAnA nimitte ja thayo hato. upAdhyAya zrI yonijayanA 'jaMbusvAmI rAsa'nA mArA saMpAdana mATe vi. saM. 1917 (i. sa.1961)mAM emarza purIvacana lakhI ApyuM hatuM. e varSomAM mahArAjazrIe 'upAdhyAya zrI yazovijaya smRtigraMtha taiyAra karyo hato ane zrI yazovijayajInI kRtionuM saMpAdana-prakAzana teo katA ane karAvatA hatAM. vastutaH 'jaMbusvAmI rAsa'nuM saMpAdana kArya emanI bhalAmaNathI ja sUratanA zeTha nagInabhAI maMchubhAI sAhityodvAra phaMDa taraphathI mane soMpavAmAM AvyuM hatuM ane te mATe pUjya upAdhyAya mahArAje svahaste lakhelI 'jaMbusvAmI rAsa'nI hastaprata emaNe mane maimavI ApI hatI. tA. 16sapTembara, 2006 tattvajJAnanA kSetre, bhASAsAhityanA kSetre emanA gurU bhagavaMtoe emane praveza karAvyo. ethI saMskRta, prAkRta bhASA, vyAkaraNa, koza ityAdimAM emaNe prabhutva meLavyuM. pa. pU. zrI mohanasUrIzvarajI mahArAje emane dhRta saMgrahaNInI gAthAo kaMThastha karavAnI che rakA karI hatI. AgamonA abhyAsa uparAMta pUrvAcAryonA samartha graMthonuM adhyayana paNa emaNe karyuM che. jaina itihAsa ane bhASAvijJAnanA teo abhyAsI che. jUnI jaina devanAgarI lipimAM lakhAyelI hastaprato teo saraLatAthI vAMcI zake che. zilpakalA ane citrakalAmAM emanuM prabhutva, emanI mAlika sUjha atyaMta prazaMsApAtra che. Ama bAhya kalAonA teo jema marmajJa che tema emanI AMtarika sAdhanA paNa UMDI che. maMtravijJAna, yaMtrasAdhanA, dhyAna, ityAdinA teo mAtra abhyAsI janahi, ArAdhaka che. mAtA zrI padmAvatInA teo parama bhakta, parama kRpApAtra che. Ama pUjya AcArya bhagavaMtanI pratibhA anokhI che. Aje 88 varSanI uMmare paNa temanI sAdhanA cAlu ja che. A graMthamAM pahelI prastAvanA I. sa. 1939nI che ane chellI prastAvanA i. sa. 2000nI che. ekasaTha varSanA gALAmAM, potAnA saMkhyAbaMdha svataMtra graMthonA lekhana-prakAzananI sAkhe, prastAvanAonuM ATaluM badhuM vipula lekhanakArya thaI zakyuM e potAnA ArAya devIo--mAtA sarasvatI devI ane mAtA padmAvatI devInI kRpA vagara na thaI zake. jIvananI uttarAvasthAmAM zaktio jyAre kSINa thavA lAge tyAre to Azcarya thAya ke ATaluM badhuM lekhanakArya pote karyuM haze ! Aje evuM lakhavuM hoya to na lakhAya. pUjya AcArya bhagavaMte bAlyavayamAM dIkSA lIdhI tyArathI ja emanA guru bhagavaMto pa. pU. zrI mohanasUrIzvarajI, pa. pU. zrI pratApasUrIzvarajI ane pa. pU. zrI dharmasUrIzvarajInI satata kRpA maLatI rahI hatI. ethI ja emanI bahumukhI pratibhAnuM bIjjavala rahetara thayuM hatuM. pU. mahArAjazrInI pratibhA bahumukhI che. emanI bahuzrutatAnAM darzana jema emanA saMrdhAmAM nihALI zakAya che tema emanI prastAvanAomAM paNa nihALI zakAya che. emano jIva kavinI sarjakano che ane pratibhA vidvAna tattvajJa samIkSakanI che. dIkSA lIdhI te pUrve bAlyAvasthAmAM teo acchA nRtyakAra hatA ane jinamaMdiramAM rAtribhAvanAmAM sarasa nRtya karatA. vividha vAjiMtro vagADatAM emane AvaDatuM. rAga-rAgiNInA-zAstrIya saMgItanA teo jANakAra che. dIkSA pUrve ane pazcAt stavanAdi kAvyakRtionI emaNe racanA karI che. emI nATako-saMvAdo lakhyA che ane bhajavyA che. dIkSA pachI pujya mahArAjazrIe nAnI vaye dIkSA lIdhI hatI ane prAraMbhathI ja emane tattvajJAnanA gahana viSayomAM rUci pragaTa thaI hatI ane te samajavA mATenI bauddhika tIkSNatA paNa emanAmAM hatI. eTale emanuM lekhanakArya eTaluM vaheluM zarU thaI gayuM hatuM. vaLI teo potAnA guru bhagavaMtone lekhanakArya-svAdhyAyAdimAM sahAya karatA rahyA hatA; graMthomAMthI saMdarbho meLavI ApavA, nakala karavI ityAdi kArya teo karatA. eTale ja cha-sAta dAyakA pahelAMnA koI koI graMthomAM 'vidvAna bhAlamuni povijaya' evo ullekha jovA maLe che. e samayanA bhAvanagaranA khyAtanAma zrAvaka lekhaka ane zAstrajJa zrI kuMvarajI ANaMdajI emanI pratibhAthI AkarSAyA hatA ane emaNe paNa potAnA koIka graMthomAM 'bAlamuni' mATe prazaMsAnA udgAra kADhavA che. Ama nAnI uMmarathI ja mArAjazrInI eka siddhahasta lekhaka tarIke jaina-jainetara sAhityajagatamAM khyAti prasarI gaI hatI. eTale keTalAye lekhako potAnA graMthanI prastAvanA mahArAjazrI pAse lakhAvavA jhaMkhe e svAbhAvika che. prastAvanAo vividha prakAranI hoya che ane te paNa lekhake pote potAnA graMtha mATe lakhelI athavA lekhake bIjA pAse lakhAvelI hoya che. prAstAvika nivedana, AzIrvacana ityAdi prakAranI saMkSipta prastAvanAo ghaNI vAra mAtra aupacArikatA pUratI ja hoya che. jijJAsu vAcaka evI prastAvanA na vAMce to paNa ene khAsa kazuM gumAvavAnuM hotuM nathI keTalAka graMthonI abhyAsapUrNa mAhitIsabhara prastAvanA lekhake ke saMpAdake pote lakhelI hoya che. athavA e viSayanA samartha vidvAna pAse upodghAtarUpe lakhAvelI hoya che. evI vistRta prastAvanA navo prakAza pADanArI, graMthane samajavA mATe cAvIrUpa hoya che. AMgla lekhake barnArDa zoe potAnAM nATakonI prastAvanA pote ja lakhI che. kyAreka to nATaka karatAM prastAvanA moTI banI che, jANe mAthA karatAM pAghaDI moTI. paraMtu e prastAvanA vAMcyA pachI emanAM nATakonuM rahasyodghATana vadhu suMdara thAya che. keTalIka AvI prastAvanAo mULa kRti vAMcatAM pahelAM vAMcavA jevI hoya che. keTalIka Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 prastAvanA pachIthI vAMcavA jevIoya che ane keTalIka viziSTa kRtinI viziSTa prastAvanA to pahelAM ane pachI ema be vAra vAMcavA jevI hoya che. AvI prastAvanAo pUraka, kaika ane prakAzaka hoya che. koikane prazna thAya ke jo prastAvanA vAMcavI anivArya ja hoya to te judI ApavAne badale mULa kRtimAM ja kema umerI devAtI nathI? enuM kAraNa e che ke baMnenAM svarUpa ane Azaya bhinnabhinna hoya che. pU. mahArAjazrInI A prastAvanAomAM apAra vaividhya jovA maLe che. keTalIka prastAvanA potAnA ja graMtha mATe lakhAyelI che, to keTalIka anyanA graMtha mATe lakhAyelI che; keTalIka sudIrtha che to keTalIka saMkSipta che. anyanA graMtha mATe prastAvanA lakhavAnuM kAma nAjuka ane avuM che. vaLI e mATe potAnI sajjatA hovI paNa jarUrI che. pU. mahArAjazrImAM ApAne evI sajjatA ane yogyatA ema baMne jovA maLo. prabuddha jIvana dhIraja, kheta ane cIvaTa e pU. mahArAjazrInI prakRtinAM mukhya lakSaNo che. utAvaLe kAcuM kAma karavAmAM teo mAnatA nathI. e rIte emano AzAvAda jabaro che. kudarate paNa emanI e bhAvanAne mAna ApyuM che. Azare paMcAvana varSanI uMmare emane harpisano roga thayo. ane te mastakanA bhAgamAM nIkaLyo hato. evI emanI cittazakti upara kaMIka asara thaI. pariNAme kAma karavAno utsAha pahelAM jevI na rahe, to paNa A traNa dAyakAthI adhika samayamAM lekhana-saMzodhananuM je saMgIna kArya emaNe karyuM che te Azcaryamugdha karI de evuM che. A prastAvanAomAM jhIAvaTa ane cokasAI e mahArAjazrInA lakhANanA be mahattvanAM lakSaNo tarata najare paDe evAM che. emano ApelI pAdaTIpAM te te viSaya para keTalI badhI prakAza pAthare che che! potAnI evI talasparzI jAAkArI sivAya ATalI badhI pAdaTIpo ApI zakAya nahi. keTalIka vigato hoya nAnI, paNa aitihAsika dRSTie enuM mUlya bahu moTuM hoya che. pu. mahArAjazrInI lekhana zailInI eka lAkSaNikatA e che ke lakhANamAM vacce vacce peTAzIrSako ApavAM, epI vAcakane saraLatA rahe che. kyAreka vAcakanuM dhyAna kheMcavA mATe jarUrI muddo paNa peTA zIrSaka rUpe ApavAmAM Avyo che. AvA peTAzIrSakI lekhakane pakSe pA bahu upayogI nIvaDe che, kAraNa ke ethI koI mahattvano muddo rahI jatI nathI. vaLI A prastAvanAomAM pU. mahArAjazrIe potAnA aMgata anubhavonI vAto paNa jarUra lAgI tyAM vaNI lIdhI che. AvI vAto bhaviSyanA itihAsakAra mATe, tALo meLavavAmAM bahu upayogI thaI paDe evI hoya che. A prastAvanAomAM lekhanakALanI dRSTie sauthI pahelI, sauthI moTI ane saumAM samartha prastAvanA te 'bRhatsecaRRNI'nI che. evuM ja sAmarthya 'RSimaMDala stotra', 'siddhacakra', 'uvasaggahara stotra', 'pratimA', 'navakAramaMtra' ityAdi viSayonIprastAvanAomAM paNa jovA maLe che. pU. mahArAjazrInAM A yazasvI kAryonI jema anya kSetranuM evuM ja yazasvI kArya te bhagavAna mahAvIranAM citrasaMpuTanuM kArya che. A graMthamAM enIlekhanasAmagrImAM to jhINavaTabharI dRSTinI sAthe citrakalA mATenI emanI sUkSma sUjhanI paNa pratIti thAya che. A citrAmAM je nAnImoTI vigato che te zAstrIya AdhArayukta che ane citro paNa mohara, cittAkarSaka thayAM che. AvAM citrono saMpuTa jena sAhityakalAnA itihAsamAM pahelI ja vAra emanAM hAthe thayuM ane cArebAjuthI, deza-paradezathI ene atyaMta suMdara AvakAra maLyo che te eTale sudhI bIjA keTalAke potAnA citrasaMpuTamAM, koIpaNa RNasvIkAra vinA, AmAMnA keTalAMka citrono beTho upoga karyo che ke thoDA pheraphAra sAthe nakala karI che. have to kaoNmpyuTara AvatAM keTalIdhe patrikAo, kelenDaro ityAdimAM emaNe taiyAra karAvelAM A citrono ja paraMparAe upayoga cAlu thaI gayo che. jaina samAjanI kalAdaSTine saMmArjavAmAM pU. mahArAjazrInuM yogadAna ghaNuM moTuM rahyuM che. jema citrakalAmAM tema zilpakalAmAM, mUrtividhAnamAM pA emaNe zAstrIya AdhAra sAthe navaprasthAno karyAM che ane jaina mUrtilAne vadhu ramannIya ane prabhAvaka banAvI che. muMbaImAM vAlakezvaramAM bAbu amIcaMdanA derAsaramAM mAtAjI zrI padmAvatI devInI pratimA eno utkRSTa namUno che. saMzodhana-saMpAdananA kSetra pU. mahArAjazrInuM eka mahattvanuM yogadAna te upAdhyAya zrI yazovijayajInI aprakAzita kRtione vidyarbhAgya prastAvanA sAthe prakAzita karavAnuM che. upAdhyAyajI mahArAjanA jIvana ane kavanano prabhAva emanA lekhanakArya upa2 gharo badhI rahyo che e A prastAvanAo vAMcatAM tarata jA.. kAlacakra jema jema pharatuM jAya tema tema vartamAna sAhitya jUnuM thatuM jAya, bhulAtuM jAya ane navuM navuM sAhitya prakAzamAM AvatuM jAya. pAMca-sAta dAyakAmAM to keTalAye graMtho jUnA ane jarjarita thaI jAya che. e graMtho sAthe enI kiMmatI prastAvanA paNa kAlagrasta ke durlabha banI jAya che. eTalA mATe ja evA graMthomAMnI upayogI sAmagrInuM punaHprakAzana thAya to bhAvi peDhIne ethI lAbha thAya. lekhakane potAne paNa e sadyasaMdarbha tarIke kAma lAge che. eTalA mATe ja pU. mahArAjazrInA A 'prastAvanA saMgraha'nI upagitA rahevAnI AvuM bhagIratha kArya ekale hAthe thAya nahi. emAM vaLI pU. mahArAjazrI keTalAMka varSathI azakta che. eTale ja ATalA badhA graMthomAMthI prastAvanAnuM lakhANa juduM tAravavuM, presakopI taiyAra karavI, prUpha vAMcavAM ityAdi kaThina kArya karavA mATe pa. pU. zrI vAcaspatijI mahArAja, pa. pU. zrI jayabhadravijayajI mahArAja tathA sAdhvI zrI puNyazAzrIjI tathA teonA ziSyA pa. pU. sAdhvIjI zrI punita yazAzrIjIe dhaNo ja parizrama uThAvyo che. teo sarve khUba dhanyavAdane pAtra che. ja 5. pU. AcArya bhagavaMta zrI paztadeva sUrImAMrajI mahArAja sAhebano prastAvanA-saMgraha' nAmanI A graMtha anekane mATe preraNArUpa ane mArgadarzaka banI raheze e nirNaya che. *** Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na , , , , tA. 16 sapTembara 2006 dharma pravRtti lakSArthe karavI || DaoN. rAkezabhAI jhaverI zuddha svarUpanI vicAraNA e ja muktino mArga che. jinamata nizcaya-vyavahAra ubhaya saMmilita mata che. nizcaya ane A dalIlanuM samAdhAna A pramANe che-jaina darzanamAM bhAvadharmanI vyavahAra jinamatanA satyanA sikkAnI be bAjuo che. jinamatanI prApti bahu ja durlabha batAvI che. anaMta kALathI AtmA eka gatimAMthI nizcaya ane vyavahAranI vAto mAMthI-satyanA sikkAnI be bIjI gatimAM AthaDI rahyo che, tenuM kAraNa che bhAvadharmanI prAptino bAjuomAMthI-eka ja mAnya karavI ane bIjIne sAva vakhoDI nAkhavI abhAva. A bhAvadharma samyagdarzana, dezavirati, sarvavirati Adi te yogya nathI. mokSamArge jema ekalo vyavahAra na cAle, tema ekalo svarUpa che. ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA yogya che ke samyakatva nizcaya paNa na cAle. nizcayanA lakSa sAthe jIva bhUmikAnusAra Adi pariNAmasvarUpa che, pravRttisvarUpa nathI. jeo jinapUjA, vyavahAranuM pAlana kare to te svarUpamAM prasthApita thAya. guruvaMdana, vrata, paccakkhANa Adi karaNI karI potAne samyakatvI, - kriyAnI nirarthakatA batAvavA mATe ekAMta nizcayavAdIo evI dezaviratidhara ke sarvaviratidhara mAne che, temanI mAnyatA khoTI cheH dalIla kare che ke jIve bhavabhramaNa karatAM anaMtA oghA lIdhA ane kAraNake jinapUjAdi karaNI svayaM samyakatvAdi svarUpa nathI, paraMtu anaMtI muhapattio paDilehI. jo e badhAM oghA ane muhapattiono samyakatvAdine lAvanArI ke TakAvanArI karaNI che. bhAvadharmane pAmavA Dhagalo karavAmAM Ave to meruparvata jevaDo moTo Dhaga thAya. anaMtI mATe ke pAmelA hoya to te TakAvI rAkhavA mATe dharmAnuSThAnonI vAra sAdhu thayo, anaMtI vAra AcAryapada para paNa ArUDha thayo, AvazyakatA rahe che. ekAMta nizcayavAdI kahe che ke samyakatva, sAdhuveSanI dharmakriyAonA kAraNe anaMtI vAra navamAM caiveyakamAM dezavirati, sarvaviratirUpa dharma pAmavA mATe mAtra AtmAnA zuddha devI sukho bhogavI Avyo; paraMtu teno mokSa thayo nahIM. pratikramaNAdi svarUpanI vicAraNA ja karavI joIe. dharmakriyAo karavAnI kaMI kriyAo to teNe anaMtI vAra karI chatAM paNa teno nikhAra thayo AvazyakatA che ja nahIM. temanuM mAnavuM che ke kriyA karyA vinA bhAvanI nahIM, mATe dharmakriyAo AtmAnA anaMta jJAnAdi guNo pragaTAvavAmAM prApti saMbhave che, tethI teo kriyAno niSedha kare che; paNa jinamatamAM lezamAtra sahAyaka nathI. kriyAnI AvazyakatAno asaMdigdha svIkAra karavAmAM Avyo che. - jo dharmakriyAo mokSaprAptimAM sahAyaka thatI hoya to abhavya jaina darzanamAM dharmakriyAnA dravya ane bhAva evA be bheda pADyA jIvo paNa e kriyAo anaMtI vAra kare che. chatAM temane mokSaprApti che. temAM dravyakriyAne bhArakriyAmAM kAraNabhUta gaNavAmAM Ave che. * kema thatI nathI? pratikramaNAdi nahIM karanAra marudevI mAtA Adi Ano artha ema nathI ke jeTalI drakriyAo hoya te badhI bhAvakriyAmAM ekamAtra AtmAnI zuddha vicAraNAthI tarI gayA che ane saMkhyA, kAraNabhUta hoya che. svarUpanA lazke, jinAjJA anusAra thatI dravyakriyA asaMkhyAta ane anaMta bhava sudhI karmakriyA karanArA abhavya jIvo ja bhAvakriyAmAM kAraNabhUta bane che. AvI dravyakriyAone zAstromAM hajI paNa saMsAramAM AthaDI rahyA che. Ano phalitArtha e che ke pradhAnabhUta dravyakriyA kahI che. jyAM svarUpanuM lakSa na hoya, mokSanI dharmakriyAnA abhAvamAM jIvo mukti pAmyA che ane dharmakriyA karavA IcchA na hoya tevI drakriyA bhAvakriyAmAM kAraNabhUta banI zakatI chatAM haju sudhI anaMtA jIvo mokSe gayA nathI. ethI nizcita thAya che nathI. aihika sukhanA pralobhanathI, narakAdinA bhayathI, lokasaMjJAe, ke dharmakriyA AtmAnA zuddha svarUpane prApta karavAmAM lezamAtra paNa oghasaMjJAe thatI AvI dravyakriyAone apradhAnabhUta dravyakriyA kAraNa nathI. jema taMtu (tAMtaNA)nA abhAvamAM ghaTa bane che ane kahevAya che. taMtenA sadbhAvamAM paNa ghaTa banI zakato nathI, tethI ghaTa mATe taMtu acaramAvarta kALamAM pravartamAna jIvane jinezvaradeva pratye sAcuM kAraNa nathI; tema dharmakriyAnA sadbhAvamAM Atmasiddhi na thAya to bahumAna AvatuM nathI ane te jIvane saMsAranI abhilASA paNa tIvra dharmakriyAne muktinuM kAraNa kahevAya nahIM. Aja sudhI je je AtmAo hoya che, tethI acaramAvarta kALamAM thatI dravyakriyA bhAvakriyAmAM mokSe gayA, vartamAnamAM jaI rahyA che ane bhaviSyamAM jaze; te sarvamAMthI kAraNabhUta banatI nathI. acaramAvarta kALamAM rahelA jIvane saMsAranuM eka paNa evo AtmA nathI ke jeNe potAnA zuddha svarUpanI vicAraNA sukha ja sadA priya hoya che. aihika sukha vinAnA mokSanI vAta paNa na karI hoya. mokSe janAra dareka jIve AtmAnA zuddha svarUpanI tene sAMbhaLavI gamatI nathI. dharmakriyAo karavAthI saMsAranAM sukho vicAraNAthI mukti prApta karI che, vartamAnamAM paNa tema ja prApta kare prApta thAya che ane paralokamAM svargAdi sukhono vaibhava prApta thAya che che ane bhaviSyamAM paNa zuddhAtmAnI vicAraNAthI ja prApta karaze. evI vAta sAMbhaLIne te dharmakriyAo karavA taiyAra thaI jAya che. Avo ethI siddha thAya che ke dharmakriyAo muktino mArga nathI, paNa AtmAnA jIva sAdhupaNAnuM kaSTa paNa veThI levA sajja thAya che. duHkhathI chUTavAnA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 ja prabuddha jIvana ane sAMsArika sukhane pAmavAnA lakSathI karAyelI AvI sAdhukriyAo nahIM bane ane mAvo paNa nahIM thAya! pUrve dUdhapAkanuM lakSa rAkhyA mokSapadanI prApti karAvatI nathI. svarUpanA lakSa vinAnI e anaMtI vinA phakta dUdha halAvavAthI mAvo thaI gayo hato. mAtra e khUTatuM zubha kriyAo devagatinA sukhano anubhava karAvIne paNa saMsAramAM lakSa ja umerI devuM joIe, jethI dUdhapAka prApta thAya. emAM dUdha ja rakhaDAve che. svarUpa pAmavAnI tIvra jhaMkhanA sahita dharmakriyA thAya halAvavAnI kriyAno niSedha karavo anucita che. vo ja te bhAvadharmanuM kAraNa bane che. tethI ema phalita thAya che ke mAtra ekAMta nizcayavAdIne tapa-tyAga pratye abhAva hovAthI be-cAra bAhya kriyAthI tarAya nahi, taravA mATe mokSanuM-zuddha svarUpanuM lakSa zAstrokta dRSTAMto TAMkIne potAne na gamatI kriyAonI, hovuM Avazyaka che. drakriyA e bahiraMga dharma che ane tenI saphaLatA tapa-tyAganI pravRttione nirarthaka batAve che. jo ke zAstromAM marudevI aMtaraMga Azaya upara avalaMbe che. jo aMtaraMga lakSa mokSaprAptinuM na mAtA AdinAM dRSTAMto apavAdarUpe jaNAvyAM che, paraMtu enuM avalaMbana hoya to mAtra bahiraMga kriyAthI mokSa prApta thAya nahIM. laI dharmakriyAonuM khaMDana karanAra jIvanI samajaNa mithyA che. koI . bhavacakramAM A jIve anaMta vAra kriyAo karI chatAM te taryo nahIM. mANasane ukaraDAmAMthI motI maLI jAya, tethI ema niyama na bAMdhI teno artha ema nathI karavAno ke kriyA nirarthaka che. sAcA lakSya vinA zakAya ke motI joItuM hoya teNe ukaraDo pheMdavo joIe; temAM koI karelI kriyAnuM mokSArthe niSphaLapaNuM che ema samajavAnuM che. sArI vastuno jIva utsargamArgane badale apavAdamArge mokSa pAmyo hoya to tenuM paNa jo yogya rIte upayoga na thAya to tenAthI lAbha thato nathI avalaMbana laIne ke tene niyama gaNIne koI rAjamArga choDI keDImArge ane keTalIka vAra lAbha thavAne badale nukasAna thAya che, paNa tethI cAle ane tenAmAM tenI yogyatA na hoya to te tenA gaMtavya sthAne kaMI ema nathI kahevAtuM ke sArI vastu dvArA nukasAna thayuM che. jema ke pahoMcI zake nahIM. vaLI, jeo apavAdamArge mokSa pAmyA hoya che, ghI zarIrane lAbhakArI che-puSTi Ape che, paNa ene so vAra phINIne temano lakSa to utsarga-mArgano ja hoya che ane tethI ja temano jo khAvAmAM Ave to jIva marI jAya; tethI kaMI ghIthI maraNa thAya che mArga unmArga na banatAM mokSamArga bane che. . ema kahevAtuM nathI. ghI khAnAre samajavuM joIe ke so vAra phINeluM cakravartI bharata, rAjarSi pRthvIcaMdra, zreSThIputra guNasAgara vagerene ghI jhera banI jAya che ane e rIte jhera baneluM te ghI prANaghAtaka bane gRhatyAga vinA ja kevaLajJAna prApta thayuM hatuM e vAta saMpUrNa rIte che, mATe ghI jhera na banI jAya enI kALajI rAkhavI joIe. e ja zAstrIya che, chatAM evuM to kadAcit ane koIkane ja bane. AkhI rIte dharmakriyAo amRta samAna ja che, paraMtu saMsAralakSe Acarela avasarpiNImAM evAM udAharaNa keTalAM? eTale e mArga rAjamArga dharmakriyAo jherarUpa-viSAnuSThAnarUpa bane che ane tevI kriyAothI na gaNAya. vaLI, uparokta dRSTAMtomAM koine paNa tapa-tyAganI AtmAno nisvAra thato nathI. bhAvanAno abhAva na hato, teo sarva gRhavAsanA bhogavilAsathI mUThathI pakaDavAnI talavArane jo koI dhAravALI jagyAethI pakaDe pIDA anubhavatA hatA ane sarvasaMgaparityAganI bhAvanAvALA hatA. to tINa dhArathI tenA AMgaLA kapAya, paNa temAM talavArano doSa anaMtA AtmAo bAhyAbhyatara saMgatyAgarUpa viratinA nathI, pakaDanArano doSa che; tema saMsAranI abhilASAthI karAyelI rAjamArgethI pasAra thaIne mokSapada pAmyA che. jyAre AMgaLInA veDhe dharmakriyAothI mokSaprApti na thAya temAM doSa dharma-kriyAno nathI,' gaNI zakAya teTalA jUja AtmAo bAhya saMga tyAgyA vinA, paraMtu teno avaLo upayoga karanAra vyaktino che. abhavya jIvo rAgabhAvane TALIne muktipada pAmyA che; ane anaMtAnaMta AtmAo anaMta dharmakriyAo karIne paNa mokSa pAmatA nathI, tethI dharmakriyAo dharmazravaNa karIne paNa bAhya saMga na tyAgavAnA kAraNe rAgabhAva nirarthaka che ema kahevuM khoTuM che; paraMtu saMsArabhAve thayelI TALI na zakyA ane tethI teo saMsAramAM rakhaDe che. kevaLI bhagavaMtonI dharmakriyAothI mokSaprApti nathI ema kahevuM yogya che. kriyAo jinAjJA najara sAme A paristhiti hovAthI temaNe muktinA mArga tarIke anusAra svarUpalakSe thAya to te avazya mokSaphaLa Ape che. bAhyAbhyatara saMgatyAgarUpa viratimArgane-pratijJApUrvaka karelA sAva abhavya jIvane svarUpanuM lakSa kyAre paNa baMdhAtuM nathI, tethI lakSa vyApAranA tyAgane rAjamArga kahyo che. ' vagaranI tenI kriyA niSphaLa nIvaDe che. dUdhapAkanA lakSa vinA jo kaMdoI rAjarSi prasannacaMdra sAdhuveSa chatAM sAtamI narakanA daLiyAM lIdhAM, dUdha halAvyA kare to mAvo banI jAya, tema mokSanA lakSa vinA jo te rAjarSine bIjI ja paLe kevaLajJAna zAthI thayuM e vAta pratye lakSa jIva aneka dharmakriyAo kare to devalokarUpa mAvo prApta thAya che, ApavAnI jarUra che. mAthethI mugaTa upADavA mATe mastake hAtha pheravyo paNa mokSarUpa dUdhapAka prApta thato nathI. jo kaMdoI ema kahe ke ane te ja vakhate kezalocavALA mAthAno sparza thayo, pazcAtApa thayo, dUdhapAkanA lakSanA abhAve dUdhapAka prApta thayo nahIM, tethI have mAtra zukaladhyAnanI zreNIe caDhayA ane kevaLajJAna pragayuM. rAjAnA veSamAM dUdhapAkano lakSa rAkhIza ane halAvavAnI kriyA nahIM karuM to zuM hota to loca kareluM mAthuM na hota ane tethI temane sAco lakSa paNa dUdhapAka banaze ? dUdhapAkanuM mAtra lakSa karavAthI to kadI dUdhapAka paNa na Avata ane kevaLajJAna paNa pragaTa na thAta. Ama, bAhya tyAga Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jIvana che tA. 16 sapTembara 2006 bhAvazuddhimAM sahAyaka nIvaDe che, tethI bAhya tyAga Avazyaka che. ApatAM, saMsAramAM rahIne taravAnI vAto teo kare che ! bhale aneka - vastusthiti Ama hovA chatAM keTalAka bhAgaruci jIvaDAo ema jIvo jhera khAIne maryA, paNa be-pAMca to bacyA che-ema khoTI kahe che ke bAhya saMga tyAgyA vinA paNa bharata vagere muktipada pAmyA rIte dAkhalo laIne koI jhera khAvA taiyAra thAya che? tethI AtmArthI che, mATe mahAvratapratijJArUpa sarvavirati ke aNuvratapratijJArUpa jIve to dRDha nizcaya karavo ke svarUpalakSe dharmakriyAo karavI-tapa, dezaviratinI zI jarUra che? saMsAramAM rahIne paNa jo rAgano nAza tyAga, saMyamAdi svarUpalakSe karavAM e jinAjJA che. (kramaza:) thaI zake che to tema ja kema na karavuM?' AvA abhiprAyo aMtaramAM * * * paDelI bhogalAlasAnA kAraNe ja uccAravAmAM Ave che. aneka bAhya . (zrI muMbaI jene yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa saMgIomAMthI be-pAMcane mukti maLI. bAkInA badhA DUbI gayA, vyAkhyAnamALAmAM tA. 24-8-2006nA ApeluM pravacana) chatAM e be-pAMcano-e bhavyAtmAono dAkhalo laIne,pAtratA 802, maMju epArTamenTa, nArAyaNa dAbholakara roDa, vinAnA aneka jIvo DUbI gayA ane aneka DUbe che e tarapha lakSa na muMbaI-400 006. hiMsAthI gherAyelI ahiMsA. D DaoN. guNavaMta zAha AjanI duniyA AtaMkavAdanA jvALAmukhInA jaDabA para beThelI tarapha, bikamiMga taraphathI bIIMga tarapha, mana taraphathI mAMhyalA tarapha, che. loko vAtavAtamAM kahe che ke hiMsAnA AvA bhayAnaka mAholamAM paradharma taraphathI svadharma tarapha ane sthaLa taraphathI sUkSma tarapha pAchA mahAvIra ane gAMdhIjIe prabodhelI ahiMsA aprastuta bakavAsa jevI vaLavAnuM che. sAdhutA Akhare zuM che? sAdhutA eTale manuSyatAno che. tarkanI dRSTie A vAta bilakula TakI zake tema nathI. aMdhAruM mahotsava. sAdhutA eTale manuSyatAnA keka paranuM bhavya AisiMga! pragADha hoya tyAre koI prakAzano mahimA kare, to te aprastuta gaNAya? e sAdhutA smitavihoNI na hoI zake. manuSyanI bhItara Ugelo ajJAnathI chalakAtA samAjamAM koI jJAnanI AvazyakatA para bhAra AnaMdabhava smita dvArA pragaTa thAya che. smitavihoNA sAdhuthI bacavA mUke to te bakavAsa gaNAya? bhraSTAcArathI khadabadatA rAjakAraNamAM jevuM che. manuSyanuM sahaja smita jaLavAya tevo samAja racavAmAM maLelI koI zANo AdamI sAdhanazuddhinuM mahattva samajAve to te aprastuta niSphaLatAnA vikarALa kolAhalane loko yuddha kahe che. azAMtithI gaNAya? nirakSara loko samakSa koI akSarajJAna jarUrI che evI vAta trAselI duniyAmAM zAMtinI vAta aprastuta hoI zake? vijayAlakSmI kare, to te aprastuta bakavAsa gaNAya ? hiMsAnI bolabAlA vadhI paMDita kahe cheH "zAMti mATe jeTalo parasevo pADIzuM teTaluM lohI paDe tyAre ahiMsAnI vAta sauthI vadhAre prastuta gaNAya. gaMdakI vadhI yuddhamAM ochuM reDAze." paDe tyAre svacchatAno Agraha tarkayukta gaNAvo joIe. Aje ahiMsA cAre tarapha AtaMka phelAvatI hiMsAthI gherAyelI che. jaina paraMparA taraphathI duniyAne suMdara zabda maLyo: "pratikramaNa', tame koI jaina AtaMkavAdInI kalpanA karI zako cho? jaina paraMparA pratikramaNa eTale pAchA pharavuM. bauddha paraMparAmAM pratikramaNa eTale to ahiMsAne parama dharma mAne che. jo samagra vizvamAM mahAvIra kabUlAta. manuSya satata potAnA asala "sva" tarapha pAchA pharavAnuM bhagavAnano saMdeza pahoMcI jAya to ahiMsAnuM paryAvaraNa racAya. je che. pUjya ravizaMkara mahArAja kahetA ke moDhuM pheravavAnI jarUra che. dezamAM ahiMsAnuM paryAvaraNa hoya tyAM putra potAnA pitAne agnidAha mIrAMe bhajanamAM gAyuM: "ulaTa bhaI more nayananakI." aMgrejImAM Ape che. je dezamAM hiMsAnI bolabAlA hoya tyAM pitA potAnA ene grAnDa riTaniMga (bhavya punarAgamana) kahI zakAya. saMta amitAbha putrane agnidAha Ape che. mahAna vijJAnI AInsTAIna hiMsAnA - kahe che keH "jIvananuM lakSya mahAvIranA bhakta banavAnuM nathI, paraMtu kalcaramAM poSaNa pAmatI lazkarazAhI aMge zuM kahe? kAna saravA mahAvIra banavAnuM che.' mANase kyAMthI pAchA pharavAnuM che? nAnakanA karIne AInsTAInanA zabdo sAMbhaLoH "je loko saMgItanA tAla praznamAM javAba maLe che: "jUThe jagameM dila lalacA kara asala vatana para mArca kare che, emane bhUlamAM magaja ApI devAmAM AvyuM hoya kyoM choDa diyA?' pratikramaNa eTale ApaNA asala vatana bhaNI che. emane mATe to karoDarajaju ja pUratI che. dezabhakti, yuddhakauzalya, pAchA vaLavAnI sAdhanA. ' akkala vinA chUTatI goLIonI ramajhaTa-A badhuM mAnavIya saMskRti mANase satata vibhAva taraphathI svabhAva tarapha, dehabhAva taraphathI mATe ghora apamAna gaNAya. A badhuM mane to eTaluM kheMce che ke jo AtmabhAva tarapha, mahorA taraphathI caherA tarapha, janatva taraphathI jinava mAre koI divasa AvuM karavAnuM Ave to tema karavAne badale mArAM tarapha, vyaktitva taraphathI astitva tarapha, manuSyatva taraphathI mahAvIratva cIMtharAM UDI jAya e huM vadhAre pasaMda karuM. huM evuM spaSTa mAnuM chuM ke Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara 2006 - karI sana yuddhamAM jeno paNa jAna levAmAM Ave te eka prakAranuM khUna ja che.' dUra hoya che. AInsTAInanI vAtamAM tathya hovA chatAM ApaNane e tathyanI derAsaramAM baMdinI banelI ahiMsAne have bajAranA cokamAM prazaMsA karavAno koI adhikAra nathI. AtaMkavAdano sAmano ApaNe Asanastha karavI paDaze. ApaNane moMghAMdATa ane atyAdhunika baoNmbara ahiMsAthI karI zakIe ? ahiMsA ane kAyaratA vacce koI meLa na vimAno kema joIe che? jemanA para varSothI baoNmbamAro thaI rahyo * hoI zake. A bAbate mahAvIra ane gAMdhI pUrepUrA spaSTa che. vAghanI che te nirdoSa loko zuM jUnAM baoNmbara vimAnothI kaMTALI gayA che? sAme UbhelI bakarI tharathara kAMpI zake, ahiMsA na pALI zake. potAnA siddhAMto mATe laDavuM, e potAnA siddhAMto pramANe jIvavA ahiMsAnI pUrvazarata abhaya che. bhagavAna mahAvIre meghakumArane upadeza karatAM vadhu saheluM che. nirvIrya kAyaratAno pradeza vaTAvyA vinA ApaNe Apyo tyAre eka vAta para bhAra mUkyo hatoH abhaya vinAnI ahiMsA, ahiMsAnI upAsanA na karI zakIe. ema karavuM e to chalanA gaNAze. e ahiMsA nathI. gAMdhIjIe paNa kAyaratA ane hiMsA vaccenI bhagavAna mahAvIranI ahiMsA abhayasiddhinA choDa para UgelA divya pasaMdagImAM hiMsAne kAyaratA karatAM sArI gaNAvelI. kRSNa gItAnA puSpa jevI hatI. teo sAme cAlIne (daSTi paDe toya jhera caDe tevA) soLamA adhyAyamAM devI saMpattinA prathama lakSaNa tarIke abhayano mahimA caMDakauzika nAga pAse pahoMcI gayA. ApaNI tathAkathita ahiMsAnA karyo che. je ahiMsAmAM vIratva nathI hotuM te ahiMsAmAM koI teja pAyAmAM kAyaratA rahelI che. AvI sagavaDiyA ahiMsA bhagavAna nathI hotuM. kAyaratAnI kUkhe janmelI ahiMsA AtaMkavAdano sAmano mahAvIrane mAnya nathI. jo mUMgA pazupakSIo bolI zakatA hota to na karI zake. koI paNa AtaMkavAdI para tame kadI kAyaratAno AkSepa emaNe mAnavajAtane AtaMkavAdI janajAti tarIke okhaLAvI hota.' nahIM mUkI zako. mRtyuno bhaya vaLoTI gayA vinA koI AdamI katalakhAnAMnI dIvAlo pAradarzaka hota to mAMsAhAranuM pramANa khAtuM mAnavabaoNmba banavA taiyAra na thaI zake. AtaMkavAdano cahero Aje ghaTI gayuM hota. jIvananI nAnI nAnI bAbatomAM Aje pratikramaNanI duniyAne thatharAve che. gheTAMonA samAja tarapha varuo jhaTa AkarSAya jarUra che. ApaNe saue ApaNA asala "sva' tarapha pAchA pharavAnuM che. kAyaratAne kAraNe bhayathI thatharatI prajA kadIpaNa ahiMsAno jayaghoSa che. AjanI badhI pIDA atikramaNamAMthI pedA thayelI che. atikramaNa na karI zake. mahAvIre ke gAMdhIe ahiMsAno svIkAra abhayasiddhinA choDIne pratikramaNa tarapha vaLavuM e ja taraNopAya che. zikhara para UbhA rahIne karyo hato. ApaNI vAta judI che. dukAnanA nobela pAritoSika vijetA (1926) erisTAIDa brIDa kahe gallA para beThelo vepArI grAhakane chetare tyAre hiMsA Acarato hoya cheH "je pena vaDe zAMtikarAra lakhavAmAM Ave che, te pena e ja dhAtunI che. pANIne gALI gALIne pInAro bijhanesamena lohI gALyA vinA banelI hoya che, je dhAtunI baMdUka banelI hoya che.* * * * pIe che. AcArya mahAprajJa vAraMvAra kahetA rahyA che ke, "aparigrahanI tA. 27-8-2006nA paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApeluM pravacana upAsanA karyA vinA ahiMsAnI upAsanA zakya nathI." kyAreka Tahuko -vinAyaka sosAyaTI, dukAnanA gallA para beThelo. gallAda' krUra gaNAtA jallAda jeTalo ja pAdarA roDa, vaDodarA-3900010. . ' , DaoN. ramaNabhAI zAhanA sAta graMtho ane vyAkhyAna sI.DI.no lokArpaNa vidhi saMpanna : - D ketana jAnI jaina dharmanA prakAMDa paMDita, prabuddha jIvananA pUrva maMtrI, vizva- saMpAdita "caritra darzana', DaoN. prasAda brahmabhaTTa saMpAdita sAhitya pravAsI ane sAhityakAra DaoN. ramaNabhAI zAhanA vizALa sAhitya darzana' tema ja prA. jazavaMta zekhaDIvALA saMpAdita "pravAsadarzana' ane sarjanamAMthI cUMTelA lekhono saMgraha dharAvatA sAta graMtho tema ja "sAMprata samAjadarzana'nuM lokArpaNa karavAmAM AvyuM hatuM. 'zrata eozrInA atyAra sudhInA pravacanonI sI.DI.nA lokArpaNa mATe upAsaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha' pustakanuM saMpAdana prA. kAMti paTele muMbaI jaina yuvaka saMghe 15mI ogasTe jaina samAjanA zreSThI ane nIrubahena zAha, uSAbahena zAha ane puSpAbahena parIkhanI madadathI dAnavIra zrI dIpacaMda gArDanA adhyakSapade eka samAroha yojyo hato. karyuM che. A samAraMbhamAM DaoN. ramaNalAla zAhanI bahumukhI pratibhAnuM svAtaMtryadinanI 2jA ane varasAdanA mAhola chatAM biralA mAtuzrI darzana karAvatI TUMkI philma darzAvavAmAM AvI hatI. ' sabhAgRha khIcokhIca bharAI gayo hato. ' adhyakSasthAnethI zrI dIpacaMda gArDIe jaNAvyuM hatuM ke AjanA A samArohamAM DaoN. hasu yAjJika saMpAdita jaina dharma darzana', Do. bhotikavAdanA yugamAM DaoN. ramaNabhAI zAha jevA guNavAna guru jitendra bI. zAha saMpAdita jena AcAra darzana', DaoN. pravINa darajI bhAgyavAna ziSyone ja maLe. vartamAna samayamAM je vyakti udyogomAM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha khUba ja nANAM raLe ane jeno zera khUba ja jhaDapathI vecAya e moTo mAsa gazAya che. bhautikavAdanA jamAnAmAM jJAnanI sAthe dharmanA saMskAra Ape evA Adarza guru maLavA khUba ja agharI vAta che. pratyeka saphaLa mAAsanI pAchaLa strI hoya che. te prakAre tArAbahena haMmezA DaoN. ramaNabhAInI paDakhe rahyAM che ane sAtha-sahakAra Apyo che. DaoN. ramaNabhAI ane pro. tArAbahena ekamekane pUraka banI rahyA hatA. padmazrI DaoN. kumArapALa desAie jaNAvyuM hatuM ke jyAre jJAna, zIla ane prAne zrAvaka banavAnuM mana thAya tyAre te pRthvI upara DaoN ramaNabhAInA rUpamAM avatare che. AjanA taka jhaDapI levAnA jamAnAmAM DaoN. ramaNabhAIe potAnA badhAM pustakonA kopIrAITa jatA karyA e bAbata temanI mahAnatA darzAve che. ochAmAM ochA parigrahanI bhAvanA dharAvatA DaoN. ramAbhAInA sAta graMthonuM nAma sAhitya saurabhane badale sAhityasAdhanA rAkhavAnuM ucita lekhAta. tenuM kAraNa temAM bhASA nahIM bhAva che ane AtmAnA sAcukalA avAjano raNakAra che. temanA pustako sAdhaka sAthenA saMvAda jevA lAge. dharamapuranA rAjacaMdra AzramanA DaoN. rAkeza jhaverIe jaNAvyuM hatuM. ke DaoN. ramAbhAImAM bharapura vidvatA sAthe Azcaryajanaka saraLatA hatI. sArA vaktAnI sAthe teo sArA zrotA hatA. teo Adara mAMgatA nahotA paNa ApoApa maLato hato. teo jinezvaranA pUjaka hatA ane teo u52 mA sarasvatInI kRpA hatI. teo vidyArthIo 52 potAnA maMtavyo lAdatA nahIM paNa prazno karatA hatA ane prayogo sUcavatA hatA cittavRtti ane hAjarajavAbInA guNo teomAM hatA. samAraMbha ane graMthonA saMyojaka ane 'saMgha'nA maMtrI temaja 'prabuddha jIvana'nA maMtrI DaoN. dhanavaMta zAhe jaNAvyuM hatuM ke DaoN. ramAbhAI ziSyomAM zraddhA janmAvatA hatA. mArA kaoNlejakALamAM teo bhASA zAstranuM cothuM pepa2 bhaNAvatA hatA. te viSaya agharI gaNAtI paraMtu teo vidyArthIomAM te zIkhavA mATenI zraha ane AtmavizvAsa pedA karatA hatA. A samAraMbhamAM ApaNe DaoN. ramAbhAI nimitte zabdapUjA ane guNabhakti ka2vA ekatrita thayAM chIe. temanA cUMTelA lekhono saMgraha pragaTa karavA temanI hayAtImAM prayatna thayo paNa tenA mATe temaze khUba mathAmaNa pachI saMmati ApI hatI.. potAnA pustakonA kopIrAITano hakka samagra vAMcakono che evo nirNaya paNa DaoN. ramAbhAInI mahAna guNa darzAve che. jJAnanI sAthasAthe jJAnamaya jIvana paNa atizaya mahattvanuM che. jIvana tA. 16 sapTembara 2006 lokonuM kAma DaoN. ramaNabhAIe khUba ja cIvaTapUrvaka pUrNa karyuM hatuM. jaina tattvanA vidvAna DaoN. sAgaramala jaine jaNAvyuM hatuM ke DaoN. ramaNabhAIe jaina dharma ane sAhityanI sevA karI che. teo Aje sthULa dehe nathI pachA akSaradehe hayAta che. teo haMmezAM potAnI eTale ke 'sva'nI zodhamAM rahyA. 'huM koNa chuM ?' e pracano uttara tamarza jaina dharmanI philasUphI vaDe zodhavAno prayatna karyo. ApaDA badhA bahirmukha chIe. vyaktine mAnanArA thazo hoya che paNa tene jAganArA ochA hoya che. DaoN. ramaNabhAInA jIvanathI samAja lAbhAnvIta thayuM che. jANItA udyogapati suzrAvaka zrI sI. ke. mahetAe kahyuM ke 'AyaMbila oInuM ujavaNuM karavA TANe mahArAja sAhebe mane jJAnIonI sevA karavAno Adeza Apyo hato. DaoN. ramaNabhAIne maLyI nathI paNa temanA pustako vAMcyA che. temane rUbarU maLI na zakAyuM teno mane raMja che.' sAyalA sthita rAjacaMdra AzramanA zrI nalinabhAI koThArIe jaNAvyuM hatuM ke DaoN. ramAbhAI zAhanuM 'jJAnasAra' graMthanuM kArya zrAvaka mATe upakAra samAna che. A graMthomAM pU. yazovijayajI mahArAjanA jaina tattva darzanano nicoDa Ave che. tenA lagabhaga 1200 jeTalA 'saMgha'nA pramukha zrI rasikabhAI zAhe jaNAvyuM hatuM ke rAjA mAtra svadeze pUjAya che paNa DaoN. ramAbhAI jevAM vidvAno sarvatra pUjAya che. oLakha mATe evuM kahI zakAya ke teo vaDodarA pAsenA pAdarA gAme janmyA hatA paNa vAstavamAM DaoN. ramAbhAInA pravAsavarzanoe lokone pharatA karyA che ema kahevAmAM atizayokti nahI lekhAya. 'saMgha'nA upapramukha zrI caMdrakAMtabhAI zAhe saMsthAnIpravRttionI mAhitI ApatAM jaNAvyuM hatuM ke paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA mAdhyamathI atyAra sudhImAM gujarAtanA aMtariyALa vistAromAM kAryarata saMsthAone Azare trA karoDa rUpiyA ApavAmAM AvyA che. cAlu varSe kacchamAMnI grAma svarAja saMsthA para pasaMdagI utAravAmAM AvI che. saMsthA jarUriyAtamaMdone anAja vitaraNa, ziSyavRtti ane tabIbI sahAya jevI pravRttio calAve che. DaoN. ramaNabhAIne sadeva madadarUpa thayelA temanA patnI ane RSipatnI tulya prA. tArAbahenane 'saMgha' taraphathI pannAlAla cheDAe sanmAnapatra arpaza karyuM hatuM, DaoN. dhanavaMta zAhe kahyuM hatuM ke A mAtra sanmAna nathI paNa Adarza dAMpatyanuM pUjana che. zrI sI. ke. mahetA taraphathI A pustakonA prakAzana temaja anya jJAna pravRtti mATe 11 lAkha rUpiyA jevI mAtabara rakamanuM dAna prApta thayuM hatuM. kAryakramanuM saMcAlana DaoN. dhanavaMta zAha ane zailajAbahena zAhe karyuM hatuM. amerikAmAM rahetA DaoN. ramaNabhAInA pautra Arcita zAhe potAnA dAdA DaoN. ramAbhAInA saMsmarazo rajU karyA hatA. sArta graMtho ane pravacanonI sI.DI.nuM eka sAthe, eka ja paLe, 800 netrayajJo dvArA aDhI lAkha lokone dRSTi prApta karAvavAmAM sahAyarUpa thanArA DaoN. ramaNIkalAla dozIe jaNAvyuM hatuM ke DaoN.ATha mahAnubhAvonA varad haste prakAzana thayuM e 'paNa' kharekhara ja ramaNabhAI sthULa dezasvarUpe Aje ApaNI vacce hayAta nathI paNa temanA vicAro ane akSaradehe teo ApaNI vacce che. ' bhavyAtita' hatI! A dRzya eka dhanya kSaNa hatI ! prakAzana samAraMbhanA divase ja A graMthonA 350 seTa jijJAsuoe kharIdyA, A paNa jaina jagatanI eka virala ghaTanA banI rahI. A mATe e sarve jijJAsuo ane zrotAo abhinaMdananA adhikArI che. *** Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara 2006 DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya saurabha-graMtha prakAzana samAraMbha eka dhanya dezya I pro. kAnti paTela priya dhanavaMtabhAI ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sarve sabhyo, pU. ramaNabhAIe potAnA anugAmI tarIke tamArI varaNI karI emAM namaste-micchAmi dukkaDam jarUra koI devI saMketa haze. tamArI kSamatAne temaNe pUrepUrI jANI meM tamane kAryakrama pachI jaNAvyuM hatuM tema pustaka prakAzana samAraMbha ane pramANI lIdhI hatI. vizenA mArA pratibhAvo dIrgha patra rUpe lakhI mokalavA che. uparokta saMvatsarI nimitte tamArI tathA sahu snehIjanonI mana, vacana kAryakramamAM koI ne koI viziSTatA hatI je mane sparzI gaI. A ane kAyAthI kSamApanA cAhuM chuM. vize meM mitromAM vAta paNa karI. vaLI lAgyuM ke vadhAre lokoe A A patra lakhavAnuM prayojana te svAtaMtryadine, tame sarvee yojelA kAryakramanI saphaLatA vize jANavuM joie. DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya saurabha'nA sAta graMtho ane meM pUjya tArA bahenane paNa lakhyuM che ke, "15 ogasTa-2006 eozrInA pravacanonI sIDIno prakAzana samAraMbha che. A sAta nA kAryakramane tamAma rIte saphaLa ane advitIya kahI zakAya. koI graMthomAMthI eka graMthanA saMpAdaka tarIke tame mane paNa A samAraMbhamAM pustaka prakAzananA samArohamAM meM Avo mAhola tathA zrotAonI hAjara rahevA nehabharyuM nimaMtraNa ApyuM hatuM. paMdaramI ogasTanA temaja vaktAonI AvI niSThA nathI joI. pU. ramaNabhAI pratyeno roja savAre nava vAgye, nyU marIna lAInsa sthita biralA mAtuzrI AdarabhAva tathA snehabhAva tyAM chalakAto hato." sabhAgRhamAM pahoMcavAnuM mane agharuM lAgyuM hatuM. te divase TrAphika tamane yogya lAge to A sAtheno patra "prabuddha jIvana'mAM chApazo. ocho hovA chatAM kAra raste kAMdivalIthI carcageTa pahoMcatA pUro tamo sahu kuzaLa hazo. astu eka kalAka lAgyo hato. mArA jevA to aneka dUra dUranA parAmAMthI kAntibhAInA sneha pustaka vimocananA e kAryakramamAM AvyA haze. dhanavaMtabhAI, muMbaImAM pustaka vimocananA kAryakramanI kaMI navAI kAMdivalI, muMbaI nathI. chellA varSomAM e eka sAmAnya vAta banI che. pratyeka saptAha tA. 29-8-2006 koI ne koI pustakanuM vimocana thatuM ja rahe che. agAu lekhakopriya zrI dhanavaMtabhAI tathA prakAzako e vAtane eTaluM mahattva nahotA ApatA. pustaka potAnA zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA sarve sabhyo, sattva thakI ja prasthApita thAya evo dRDha vizvAsa ubhaya pakSe pravartato A divasonI tamArI vyastatAne dhyAnamAM laIne huM tamane phona hato. Aje paristhiti badalAI gaI che. mAdhyamonA prabaLa varcasva karI khelala nathI pahoMcADavA mAgato. paryuSaNanA divasomAM koI tathA gaLAkApa spardhAnA A yugamAM grAhako sudhI pahoMcavA mATe paNa jaina dharmopAsanA ane AtmokSitinI vRtti-pravRttimAM vyasta prabaLa puruSArtha karavo paDe che. cIjavastunA utpAdana sAthe enA hoya che. parvomAM sarvopari A parva sarvanA kSemakalyANanI prArthanAnuM vecANa-vitaraNa mATe vividha tarakIbo kAme lagADavI paDe che. pustako parva che. Atmazodha ane AtmazuddhinA saMkalpanuM parva che. tame tamArI paNa tenAthI bAkAta nathI rahyAM. prakAzana nimitte nAnA moTA vividha dinacaryAno adhika hisso A puNyasmRtimAM gALo. bAkIno vakhata prakAranA kAryakramo nAnA moTA sabhAgRhomAM yojAtA rahe che. vadhu jaina paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA vicAra ane AyojanamAM. zrI muMbaI zrotAone AkarSavA mATe Star Attraction tarIke koI kahevAtI jaina yuvaka saMgha taraphathI chellA paMcotera varSathI sAtatyapUrvaka yojAtI mahAna hastIne nimaMtravAmAM Ave che. vadhumAM vimocana bAda gItaA vyAkhyAnamALA e kharekhara to eka anokho jJAnayajJa che. tame saMgItano, nATayAtmaka rajUAtano tathA evA vidhavidha kAryakramo sarve A virala jJAnayajJanA yajamAna banIne anyone zruta upAsanA yojavAmAM Ave che. A badhAMnI savaLI asara pustakonA vecANa tarapha pratibaddha karatA rahyA cho. prabuddha jIvana'nA chellA aMkamAM tame para thatI haze ke nahi e carcAno viSaya che. lokapriya vaktAne A vyAkhyAnamALAno rasika ane romAMcaka itihAsa ApIne enA sAMbhaLavA tathA gIta-saMgIta-nATyakRtine mANavA AvelA sattva tathA tattvano khyAla karAvyo che. A adbhuta, anupama sAMskRtika zrotAomAMthI kharekharA pustakapremIo keTalA eno hisAba lagAvavo dharoharanuM vahana karavAnuM tamAre mAthe AvyuM che. yogya rIte ja tamArI muzkela che. tema chatAM Ayojakone pakSe A prakAranA samAraMbho pasaMdagI thaI che. prabuddha jIvana ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA baMne pracAra-prasAra mATe anivArya banI rahe che. vadhumAM teno kharca tamArA thakI vadhAre dIptimAna thaze e vize bemata hoI ja na zake. lekhaka-prakAzaka nahIM paNa trIjI trAhita vyakti uThAvatI hoya che. X X X Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI 12 I. T F S S << prabuddha jIvana mI tA. 16 sapTembara 2006 A pramANe dAma ApIne nAma kamAI levA tatpara zubhecchakonI kyAreya kAryakramanI zarUAta tame nimaMtraNapatramAM lakhyA mujaba barAbara khoTa nathI hotI. A badhI tarakIbo racIne tathA moTI jAherAto sADA nave karI. raMgamaMcanI sucAru sajAvaTa dhyAna kheMce tevI hatI. chapAvIne paNa zrotAo sabhAgRha chalakAvI de evuM kavacita ja bane vacce gAyakavRMda mATe jagyA rAkhIne baMne bAjue UbhA karelA che. ane tema thAya to paNa pustakonA vecANa para tenI avaLI asara poDiyamano upayoga tame ane bahena zailajA zAha aucityapUrvaka paDI hoya, evuM paNa jovAmAM AvatuM nathI. alabatta, AmAM apavAda karatA rahyA. svAtaMtryadina hovAthI kAryakramanI zarUAta rASTragItathI hoI zake. che.' thAya e yathAyogya gaNAya. te pachI alakAbena zAhe temanA sAthIo - dhanavaMtabhAI, pustakonA lokArpaNanA A kAryakramo vize atre joDe rajU karelA prArthanA-bhajano bhAva ane saMvedanA jagADavA sakSama lakhavAnuM prayojana e ja ke zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano uparokta hatA. temAM paNa chelle temaNe rajU karelI karasana mANekanI racanA kAryakrama sAmAnya rIte muMbaImAM temaja anyatra e prakAranA yojAtA "jIvana aMjali thAjo " e jANe, jemanA mAnamAM A samAraMbha yojAyo. kAryakramothI sAva alaga hato. koI eka lekhakanA sAta graMtho eka hato te pU. ramaNabhAInA sArthaka jIvanano paDagho pADatI hatI. sAthe prakAzita thatA hoya e eka javalle ja jovA maLe tevI ghaTanA prArthanA-bhajano dvArA ucita vAtAvaraNa racAyuM. paNa jene kharekhara che. vadhumAM e pustako prakAzita karanAra koI dhaMdhAdArI prakAzana saMsthA take of kahI zakAya, jenA thakI zrotAo-prekSako viSayanA hArdamAM nahIM paNa eka sAmAjika saMsthA hoya. eka nahIM paNa aneka jJAnIo, praveze te hatI DaoN. rAkezabhAI jhaverInI preraNAthI zrImad rAjacaMdra vidvAno ane sAmAjika kAryakaro vagere A prakAzana samAraMbhamAM Azrama-dharamapura dvArA taiyAra thayelI. sva. ramaNabhAI vizenI mahemAna tarIke padhAryA hatA. kAryakramane AraMbhe paMdaramI oNgasTa dastAvejI philma. "DaoN. ramaNalAla cI. zAha vyakti ane zabda", e hoI rASTragIta jana gaNa mana pachI prArthanArUpe bhakti-saMgIta rajU zIrSakathI taiyAra thayelI A philma dRzya-zrAvya kaLAno kasa kADhIne thayuM hatuM. sva. ramaNabhAI zAhanA jIvana-kavana vize eka suMdara banAvelI hatI. A philma taiyAra karanArAoe kyAMya potAnA nAma philma paNa rajU thaI hatI. tema chatAM dRzya-zrAvyanuM evuM koI AkarSaNa jaNAvyA nahotA, temanuM kAma ja bolatuM hatuM. adyatana upakarNonahotuM jenA thakI zrotAonI amuka hAjarInI dharapata rAkhI zakAya. Tekanika tathA kalAdaSTino ucita upayoga karIne temAM dhAryuM nizAna bIjuM, A kAryakrama nimaMtrito mATe ja hato. chApAMomAM tenI koI siddha thatuM anubhavAtuM hatuM. alpa sAmagrI chatAM philma banAvanArAoe jAherAto chApI nahotI. vahelA te pahelo'nA dhoraNe nimaMtraNapatro ramaNabhAInA meghadhanuSI vyaktitvane paradA para sAkAra karI batAvyuM vaheMcavAmAM AvyA nahotA. tame to zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA hatuM. ramaNabhAInA bhAtIgaLa jIvananI vividhatA tathA sauMdaryamayatAne sabhyo tathA "prabuddha jIvana'nA grAhako tathA vAcako tathA anya sAta raMgonA rUpaka dvArA A philmamAM jIvaMta banAvavAmAM AvI hatI. zubhecchakone nimaMtraNapatro mokalAvyA haze, bIjuM A kAryakrama jAhera philmanI sarjakatAne lIdhe ja upasthita zrotAvuMda temanA priya rajAne divase sAMje nahIM paNa savAre rAkhyo hato. sAmAnya rIte ramaNabhAIne najIkathI jANI zakyA hatA.' vadhAre zrotAonI apekSAe A prakAranA kAryakramo zanivAre moDI pustaka vimocananI vidhi mATe tenI sAthe saMkaLAyelI vyaktione sAMje, jANItA sabhAgRhomAM yojAtA hoya che. mATe maMcavyavasthA karavA paDado thoDo vakhata baMdha rakhAyo, paNa te huM gharethI nIkaLyo tyAre evI apekSA sAthe nIkaLyo ke mAMDa vakhate pArzvabhUmAMthI ramaNabhAInA paryuSaNa parva nimitte apAyelA baso-traNasonI hAjarI haze. vidvadvarya sva. ramaNabhAInA vidvatApUrNa vaktavyanI sI.DI. mUkIne ramaNabhAInA zabdono lAbha apAyo. sAta prakAzanomAM rasa lenArA keTalA? graMtho ane pravacanonI sI.DI.nA lokArpaNa mATe bahu ja ucita rIte dhanavaMtabhAI, nava vAgye biralA mAtuzrI sabhAgRha para pahoMcyA tame ramaNabhAInA mArgadarzana heThaLa taiyAra thayelA pI.ecaDI.nA sauthI tyAre bahAra lagAvelA kAunTaro para ramaNabhAInA pustako jovA- pahelAM ane sauthI chellA be vidyArthIo DaoN. sarayubahena mahetA ane levA-orDara ApavA mATe paDApaDI karatA pustapremIone joI koI DaoN. rAkezabhAI jhaverI-jena samAjanI atyaMta sanmAnIya ane samartha svapna joto houM evuM lAgyuM. mAre temanAM pustako para eka najara vyaktione pasaMda karI tame badhAMe samAraMbhane vizeSa gauravaprada nAMkhavI hatI, paNa je rIte tyAM te jovA mATe (bhAIo ochA ane banAvyo. potAnA vidyAgurunA graMthanuM ziSyo lokArpaNa kare e baheno vadhAre) utsuka vyaktio hAjara hatI te joI meM nakkI karyuM ke anokhI AnaMdaprada ghaTanA che. DaoN. sAgaramala jena, banArasa kAryakramane aMte huM pustako joiza. paNa kharekhara to tyAre paNa te yunivarsiTInA nivRtta kulapati ane badhAM ja saMpradAyane sanmAnIya zakya nahi banyuM. doDha vAgye jyAre kAryakrama pUro thayo tyAre bhojanano . ane ane ka pU. sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikAnA guru, vakhata thayo hovA chatAM rasika zrotAo pustakonI kharIdImAM vyasta AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra vidyApuruSa che. e ja rIte padmazrInI hatA! ' upAdhi prApta karI samasta gujarAtane gaurava apAvanAra deza-videzamAM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 vyAkhyAno dvArA jaina dharmano prasAra karanAra padmazrI DaoN. kumArapALa zrotA svecchAthI potAnA AdaraNIya ramaNabhAIne bhAvAMjali ApavA desAI, sAcA vaiSNava ane zrAvakajana karuNAnA kSetre abhUtapUrva kArya Avyo hato. ghaNAM badhAM zrotAo bahAragAmathI paNa AvyAM hatAM. karanAra AMkhanA DaoN. pU. ramaNIkalAla dozI, jaina samAjamAM dAnanA saMkhyAbaMdha pustako lakhIne saMkhyAbaMdha kAryakramo yojanArAomAMthI ane karuNAnA kSetre dAnanI gaMgA vahAvanAra pU. dIpacaMdabhAI gArDa koI paNa jo A samAraMbhamAM upasthita rahyuM hota to te joI-jANI ane suzrAvaka sI. ke. mahetA sAheba ane dharma kSetre sAdhaka, sAyalA zakyuM hota ke lekhaka ane bhAvakano hRdayagata saMbaMdha che. koI lekhaka zrImad rAjacaMdra AzramanA pU. bhAIzrI nalinabhAI koThArI, temaja vAcakanA dilamAM vasI gayo hoya to tene mATe kaMI paNa veThavA taiyAra che ramaNabhAI mATe aMtaranI lAgaNI vahAvanAra sAdhu mahAnubhAvo hoya che. tene koI pralobhananI jarUra paDatI nathI. padhAryA. A sarva mahAnubhAvone maMca upara eka sAthe jovA e eka pU.ramaNabhAIe zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA pramukha tarIke tathA paryuSaNa lahAvo hato. uparAMta dAdAjI ramaNabhAInA hAlasoyA pautra ci. vyAkhyAnamALAnA pramukha tathA "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke dAyakAothI aciMte to potAnA vaktavyathI sarvane abhibhUta karI dIdhA. pUrNa samarpita tathA dRSTisaMpanna netRtva svIkArIne purogAmIonI paraMparA ramaNabhAInA sAta pustakonA vimocana mATe sAta vyaktio tathA apekSAone anurUpa vAtAvaraNa racyuM hatuM tenuM suphaLa 15 ogasTanA pasaMda karAI hatI, A sAta mahAnubhAvone ucita rIte ja dhanavaMtabhAI uparokta kAryakramamAM joI zakAtuM hatuM. anyathA vyasta ahIMupasthita tamAma tame "saptarSi' tarIke oLakhAvyA hatA. temAM saMta mahAtmA tathA bhAI-baheno tattva ane sattva pratyenI potAnI prIti tathA pratibaddhatA vidvaaryo tathA zreSThIo paNa hatA. sva. ramaNabhAInA vyaktitva pragaTa karavA AvyA hatA. eTale ke sattvazIla vAMcana pratyenI temanI niSThA tathA kRtitvane najIkathI jANanArI A vyaktioe potapotAnA temAM jovA maLatI hatI. rasa ane rucine keLavAtA varSo lAge che. prabuddha vaktavyo thakI potAno te mATeno adhikAra siddha karyo hato. tamAme jIvana ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA thakI tame badhAMe tamAro eka vAcakavarga tamAma vaktAoe pramANabhAna jALavIne prasaMgocita suMdara vaktavyo teyAra karyo che. sAmAjika tathA dhArmika saMsthAo to ThIka ApaNI prakAzana ApyA. darekanA vaktavyanuM kendra hatuM, ramaNabhAI. sabhAmAM upasthita saMsthAo tathA sAhityika saMsthAo paNa tema karI zakI nathI. tamAma lokone sva. ramaNabhAIno pratyakSa tathA parokSa paricaya hato viparita paribaLonI vacce anokho jJAnayajJa yojI tame sarvee ja. rothI ja teo A kAryakramamAM padhAryA hatA. tema chatAM pratyeka prajvalita karelI jyota haMmezAM dIptimAna raheze e vAtamAM lagIre vaktAe je kaMI vAto kahI te dvArA paricita ramaNabhAInuM koI ne zaMkA nathI. koI ajANyuM pAsuM UghaDatuM hatuM, je dvArA temanA sabha2vyaktitvano tamArI tathA sahunI kSemakuzaLatAnI prArthanA sAthe. sahune khyAla AvI zake. kAnti paTelanA sAdara praNAma A mahAnubhAvoe ramaNabhAInA saptaraMgI vyaktitvamAMthI koI ne koI raMga pragaTa karI Apyo. dhanavaMtabhAI, tame A vaktAonA 304, madhuvana, mahAtmA gAMdhI roDa, kAlA hanumAna vaktavyo dhvanimudrita karyA ja haze jeno lAbha 'prabuddha jIvana'nA vAcako maMdira pAse, kAMdivalI (pazcima), muMbaI--400 067. tathA ramaNabhAInA cAhakone kyAreka to maLaze ja. huM atre pratyeka vaktAnA vaktavyano sAra ApavAnI ceSTAmAM nathI paDato. ATaluM saMghanAM prakAzano moTuM Ayojana hoya tathA ATalA badhAM bolanArAo hoya tyAre saMgha taraphathI nIcenAM pustako prakAzita karavAmAM AvyAM che : chelle samayanI tANa varatAya e paNa svAbhAvika che. tethI chevaTanA (1) pAsaporTanI pAMkhe-3 ramaNalAla cI. zAha rUA. 200-00 (2) gUrjara phAgusAhitya rUA. 100-00 vaktAone samaya ocho maLyo tathA pU. tArAbena zAhane bolavAno (3) vIprabhunAM vacano rU. 100-00 ja avakAza na maLyoM e vAta khaTake evI che. tema chatAM samagra (4) sAMprata sahaciMtana bhAga-15 " rUA. 80-00 kAryakramano vicAra-vibhAva tathA tenuM Ayojana so TakA saphaLa rahyA I(5) jina tatva bhAga-8 " rU. 50-00 e vAtamAM koI asaMmata nahIM thAya. (6) ApaNA tIrtha karo tArAbahena 2. zAha rU. 100-00 tame mane sTeja upara besADyo hato tethI huM spaSTapaNe joI zakyo (7) jaina dharmanAM DaoN.bipinacaMdra hI. kApaDiyA ane ke sabhAgRbhanI koI khurazI khAlI nahotI ane ghaNA bhAIbahenone puSpaguccha DaoN. ramaNalAla cI. zAha rU. 100-00 UbhA UbhA kAryakrama nihALavo paDyo hato. ane badhA ja zrotAo |k) sata nATikI chevaTa sudhI beThA rahyA hatA. eTale ke sADA navathI doDha, cAra kalAka * kathA bhAga 1 pro. tArAbahena 2. zAha rUA. 100-00 (9) DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya saurabha-graMtha temaNI kAryakramanI majA mANI hatI. meM ahIM 'majA mANI hatI' | 1 thI 7 . zabdono prayoga jANI joine karyo che. kAraNa ahIM upasthiti pratyeka rUA. 1850-00 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA ja (ra) jIvana na tA. 1 sapTembara, 2006 haLavI paLomAM..." || DaoN. raNajita paTela thoDAka divasa pahelAM mArA vAMcavAmAM eka aMgrejI pustaka AvyuM. pustakanuM nAma cheH 'Thousand days with Rajaji'. lekhakanuM A ghaTanA carotaranA be gAmanA paTelonI che. eka gAmanA nAma cokkasa khabara nathI paNa esa.ke. benarajI jevuM che je rAjAjI sukhI gharano paTela yuvaka meTrIkamAM bhaNe. AjathI ardhI sadI pUrve, jyAre svataMtra bhAratanA gavarnara janarala hatA tyAranA temanA miliTarI aMgrejI sAtamA dhoraNane meTrIka kahetA. ane bIjA gAmanI sukhI sekreTarI hatA. A pustakamAM eka evo prasaMga Ave che ke je vAMcIne gharanI paTela dIkarI paNa meTrIkamAM bhaNe. dIkarInA bApane pelo mane baMne pakSa mATe ahobhAva ne aDhaLaka AnaMda thayo. meTrIkamAM bhaNato chokaro khUba gamI gayelo-dIkarInA bApe ene prasaMga evo che ke gavarnara janarala sAhebano rasAlo eka jamAI banAvavA khUba prayatna karyA paNa chokarAno bApa dAda na de. samAraMbhamAM jaI rahyo hato. vacce relve phATaka Ave. gADI AvavAnI dIkarInA bApe eka evo nusno ajamAvyo ke ApaNI kalpanAmAM samaya hato eTale phATaka para je karmacArInI pharaja hatI teNe relve na Ave. dIkarInA bApanA eka khAsa snehI yunivarsiTImAM sIniyara phATaka baMdha karI dIdhela. gavarnara janarala sAhebane samayanI kaTokaTI lekjharara ne meTrIkanI parIkSAmAM amuka viSayamAM pepara seTara ane heDa hatI eTale emanA sekreTarIe phATaka paranA kramacArIne phATaka kholI moDareTara paNa. tyAre badhA viSayanA adhyakSo ane moDareTarone parIkSA devAnuM kahyuM. karmacArIe spaSTa kahI dIdhuM ke gADI chUTI gaI che, mArAthI cAle ne pariNAma ApI devAya tyAM sudhI pUnAmAM rahevuM paDatuM. dIkarInA phATaka kholI zakAze nahIM. sekreTarIe ghaNo badho Agraha karyo paNa bApanA bhAibaMdha bhAre khaTapaTiyA ne vagadAra paNa. emaNe be-traNa phATakano jhAMpo na khUlyo te na ja khUlyo. gADI pasAra thaI gaI viSayanA cIpha moDareTaro sAthe gADha saMbaMdha keLavyo ne e lokone eTale jhAMpo khUlI gayo. gavarnara janarala rAjAjI A karmacArInI vizvAsamAM lai evuM nakkI karyuM ke meTrIkanI parIkSAmAM besanAra pelA pharaja niSThA, kartavyaniSThA para eTalA badhA prasanna thayA ke je te khAtAne chokarAne eka-be sAla sudhI nApAsa karavo jethI e chokarAnuM ' ene pramozana' ApavAnI khAsa bhalAmaNa karI. avamUlyana thAya ane lagna mATe saMmati Ape. A kevaDo moTo Avo ja bIjo kisso jahona kenetha gAlabrIthano vAMcavAmAM guno gaNAya ane a-mAnavIya vyavahAra paNa... chokaro tejasvI hato Avyo. gAlabrItha yu.esa. embeseDara hatA. vaDA pradhAna paNa ene be vAra niSphaLatA maLI eTale eNe bhaNavAnuM ja mAMDI javAharalAlanA aMgata mitra hatA. bhAratanA zubhecchaka hatA. vizvanA vALyuM ane Akhare nona-meTrIka chokarA sAthe pelI meTrIka pAsa chokarI mAMTA arthazAstrI hatA. sane 1991mAM bhArate emane raMgecaMge paraNI gaI. padmavibhUSaNano evorDa ApI sanmAnyA hatA. A kisso banyo Avo ja eka bIjo kisso. be chokarIo eka ja chokarAne tyAre amerikAnA pramukha liMDana jahonsana hatA.' cAhe. bemAMnI eka cabarAka chokarI parIkSakanuM saranAmuM meLavI gAlabrItha ArAma karatA hatA. emanI sekreTarIne kaDaka sUcanA dhRSTatApUrvaka ene ghare pahoMcI gaI ane parIkSakane naphphaTAithI kahyuM, ApavAmAM AvelI ke koino paNa phona Ave to mane jagADazo "tamo A naMbaravALI chokarIne nApAsa karI to tamo mAgo teTalI nahIM. tAkaDe banyuM evuM ke presiDenTa sAhebane koI bAbatamAM rakama ApuM." gAlabrIthanI salAhanI jarUra jaNAI eTale phona karyo. sekreTarIe prathama to parIkSakane e chokarIne dhamakAvIne kADhI mUkavAno vicAra jaNAvyuM ke sAheba ArAma pharamAve che. presiDenTe kahyuM ke huM amerikAno Avyo paNa pachI A koyaDAnuM rahasya jANavA emaNe siktathI e presiDenTa khUda bolI rahyo chuM. sekreTarIe kahyuM: 'misTara presiDenTa | chokarIne kahyuM: 'loko pAsa karAvavA mATe sAcI khoTI bhalAmaNo work for him, not for you.' A DyUTI, kartavyapAlana, A laine Ave che jyAre tuM amuka naMbaravALI chokarIne nApAsa lokazAhI.. karAvavAnI bhalAmaNa laine kema AvI che ?' to kahe : "mArA karatAM, gAlabrItha sAheba UDyA eTale presiDenTa sAhebe bIjI vAta eka chokaro, mArI bahenapaNIne vadhu prema kare che jo Ama ne Ama karavAne badale AnaMdavibhora banI Ama kahyuM: "Tell that woman, cAle to kaoNlejamAM e loko vadhu najIka Ave ne huM rahI jAuM ene I want her here in the White House. "A kartavyaniSThA ne badale jo mArI bahenapaNI (?) nApAsa thAya to kaoNlejamAM AvI na A kadaradAnI. rASTrIya cAritryano A yakSa-prazna che. kartavyanI AvI zake ne huM e chokarAne mAro banAvI zakuM.' parIkSake Avo vizvAsaghAta bhAvanA ApaNAmAM kyAre Avaze? karavA badala ene dhamakAvIne kADhI mUkI. A baMne ghaTanAo so TakA Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 naka prabuddha jIvana nahIM paNa savAso TakA sAcI che. daza bAra divasamAM huM to sAjo thaI gayo paNa e vAtane mAMDa eka 3). mAsa vityo haze tyAM sAMjanA bAtharUmamAM jatAM teo gabaDI paDyA, A kisso sane 1953no che jyAre huM naDiyAdanI sI. bI. nasa tUTI gaI ne mAMDa pAMca-daza miniTamAM prANa paMkheruM UDI gayuM. paTela ArTasa InsTITyuTa ane je.je.kaoNleja opha sAyansamAM emanI zokasabhA sUrajabA holamAM rAkhelI. mAre bolavAnuM thayuM. gujarAtIno prophesarane adhyakSa hato. bI.e.nA eka paTela vidyArthIe mAruM prathama vAkya hatuM: 'vidhinI kevI krUra vakratA che ke kAkA mArI eka peparamAM je te viSayane lagatuM lakhavAne badale tatkAlIna pracalita zokasabhAmAM bolanAra hatA, tene badale mAre emanI zokasabhAmAM sinemAnAM lagabhaga vIseka gIto lakhelAM ! ne uttaravahIne aMte bolavuM paDe che." parIkSakane kRpAdRSTi dAkhavavAnI yAcanA karelI. uttaravahIo tapAsI (5) rahyA bAda meM e birAdarane bolAvIne enI teja smaraNazakti mATe A amArA rAvajIkAkA e paNa adbhuta "kerekTarache. najIkanA dhanyavAda ApyA, kema ke e badhAM gIto nakhazikha zuddha hatAM paNa meM ke dUranA-koine paNa tyAM avasAna thAya eTale rAvajIkAkA tyAM jyAre ene pUchayuM ke gujarAtI sAhityanA itihAsane badale te pahoMcI javAnA ne tattvajJAnanI suphiyANI bhASAmAM AzvAsana sinemAnAM A gIto kema lakhyAM che ? to eNe traNa kAraNo ApavAnAH juo bhailA ! A saMsAra asAra che. pANInA parapoTA kahyAM...prathama, meM vAMcyuM ja nathI, bIjuM, keTalAka parIkSako zuM lakhyuM che jevuM jIvana kSaNabhaMgura che. deha mare che, AtmA to amara che. sAcI te jotA nathI paNa keTaluM lAMbu lakhyuM che te joine guNa mUke che te vAta to e che ke A maryajIvana ja vikRti che. jIvAtmAnI sAcI trIjuM mAre upAdhi laine zuM karavAnuM ? Ame ya huM AphrikA janAra chuM prakRti to mRtyu ja che. vikRtino zoka hoya, prakRtino to harSa hovo tyAM amAro dhaMdho che. enA bIjA kAraNamAM kaIMka tathya hatuM. eka joie. AtmA paramAtmAmAM vilIna thaI gayo enA jevuM rUDuM zuM ? yunivarsiTImAM, elaela.bI.nI parIkSA mATenA jyurITyuDansanA vagere vagere. peparamAM parIkSArthIe viSayane badale zeksapiyaranA maracanTa opha thoDAka samaya bAda rAvajIkAkAnAM zAradAbena gayAM !ne rAvajIkAkAnA venisa nATakano ploTa Alekhelo ne chatAMya e praznamAM ene sArA saMyamanA badhA ja baMdha tUTI gayA. nAnA bALakanI jema poke poke raDe. je mArksa maLelA ! lokone rAvajI kAkAnA AzvAsanano avasara sAMpaDelo te badhA ja rAvajIkAkAnA zabdomAM AzvAsana Ape paNa rAvajIkAkAnI poko baMdha na eka moTI enjiniyarIMga kaMpanInA janarala menejara sAheba mArA thAya. koike kahyuM paNa kharuM ke rAvajIkAkAtamo amane AzvAsana ApanAra parama mitra. Ama to vayamAM mArAthI paMdara varSa moTA. vayamAM ne ne Aje tamArI A dazA !' to rAvajIkAkA kaheH "bhailA ! e vakhate to padamAM moTA-paNa mArI sAthe samovaDiyAno vyavahAra rAkhe. huM 60 tArI gharavALI marI gaI hatI. mArI zAradA to akhovana hatI..paNa Aje varSe nivRtta thayo, teo paMcotera varSe, ekavAra mAre ghare AvIne to zAradA jatAM, huM lUMTAI gayo, pAyamAla thaI gayo....mArA para AkhuM kahe: 'alyA anAmI ! ApaNe baMneya rITAyara thayA. tuM to tArI AkAza tUTI paDyuM che ! DozInuM DAcuM joineya dA'DA kADhIza, paNa mArA dA'DA kemanA jaze ? mArA e mitra mAMDa pistAlIse vidhura thayelA ne dIkarAnI vahu mArA eka adhikArI mitranuM vajana pramANamAM khUba ochuM! mAtra sArI rIte sAcavatI hatI. paNa AkhI jindagI dararoja bAra-paMdara 102 kIlo ! ekavAra teo mAre ghare padhArelA. emane joIne mArA kalAka kAma karyuM hoya te AvI paDelI nivRttimAM zuM kare ? meM majAkamAM pitAjI kahe: arere. A dehane ucakatA e jIvane keTaluM badhuM kaSTa kahyuM: 'jo DozInuM DAcuM joine ja dA'DA jatA hoya to huM tamAre mATe paDatuM haze ?' A mArA adhikArI mitra ekavAra emane sAsare gayelA. evI kaIka goThavaNa karuM. heja uzkerAI jaIne kahe: 'alyA ! A sTezanethI utarI ghoDAgADI karavA gayA. ghoDAgADIvALAne pUchayuMH uMmare tuM mane gadheDe besADavA mAge che ? dhoLAmAM dhULa nAkhavI che . "AvavuM che dAMDiyA bajAra?' prathama to ghoDAgADIvALo emanI pracaMDa ?' pachI meM kahyuM: 'jo samaya na jato hoya to gItA vAMco." gItAnuM dehayaSTine joi ja rahyo. pachI kahe: 'Avo sAheba ! mAro A ghoDo nAma sAMbhaLatAM ja kaheH "mela devatA hArI gItAmAM. mane e dIThI tamane joI na jAya e rIte cUpakIthI chAnAmAnA aMdara besI jAva." gamatI nathI.' meM kahyuM: 'kAkA ! gItA jevA pavitra dharmagraMtha mATe amArA gAmamAM eka pArasI sajjana dInazA. e vaLI A AvuM na bolAya.!' eTale e zAnta rahyA. ' adhikArIthI raja mAtra utare evA nahIM. AgagADImAM emane ADA ekavAra huM gaMbhIra rIte mAMdo paDyo. menejara sAheba mane jovA karIne besADo to bese. moTaramAM emane besavAnuM thAya to svecchApUrvaka AvyA. emanI ramujI prakRti pramANe kaheH "alyA anAmI ! have to e be TIkITa kapAve. dInazA amArA gAmano bhImasena. koIpaNa tuM javAno. hArI zokasabhA paNa thavAnI. mAre emAM kaIka bolavuM jADiyAne dInazA' kahevAno. jADiyAnuM upanAma dInazA! raDatA paDavAnuM. eka kAma kara, mAre zuM bolavuM te lakhI ApIne pachI jA." bALakane mAtA kahe: "sUI jA nahIMtara hamaNAM dInazA Avaze.' A Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 adhikArI mitra ane dInazAne huM sArI peThe oLakhuM. dInazA nathI, 102 kIlovALA adhikArI mitra 100nA thaze julAI-15 tArIkhe meM khAsa e joyuM che ke moTAbhAganA jADiyA, vinodI hoya che. zuM strI ke zuM puruSa. vajanane vinoda sAthe joDavA jAuM to jyotIndra dave mane khoTo pADe. prabuddha jIvana (7) mArA nAnA dIkarAne ene sAsarI javAnuM hatuM-mahesANA. sANA...jyAMnA loko badhA ja zANA hoya che ! dIkaro enI bega taiyAra karato hato eTale dIkarAnAM lakSaNa jANanArI mAtAe sahaja pUchyuM: 'beTA! saMbhArI karIne badhAM ja kapaDAM lIdhAM ne ?' dIkaro karyuM: 'bAti mane kada nAno kIkI samaje che te AvI nAkhI devA jevI bAbatomAM sUcanA Ape che ? badhuM ja o.ke. che. jarApaNa ciMtA karatI nahIM.' dIkarI sAsarI bhego thaI gayo. nAna karyA bAda keMvAnI jarUra paDI. bega phaMphoLI to temAMthI veMdhA ke pATalunane badale be kriyA nIkaLyA. leMghAnAM nADAM joI 'nhAno kIko' bharamAyo! ahIM snAna karyA bAda enI mA caNiyA mATe kabATa phaMphoLe. nAkhI devA jevI najIvI bAbato paNa keTalIkavAra kevI ramujI, kaphoDI sthiti sarje che tenuM A jIvatuM jAgatuM dRSTAMta che. (e) mArA be mitro vALa kapAvavA (hera kaTa) mATe gayA. te samaye 'hera kaTa'no dara rUpiyA pAMcano hato. eka mitranA vALa 'normala' hatA jyAre bIjA mitranA vALa e-normala'-khAsso baraDo DhaMkAya evaDA moTA hatAne gADhA paNa. normala vALavALA mitrane to khurazImAM besADI dIdhA ne kezakartanakalAnuM kAma zarU karI dIdhuM paNa pelA 'ebanormala'vALA bhAIne kArIgare kahyuM: 'tamArA vALano ne kharcano 'esTImeTa" kaDhAvavI paDaze. 'esTImeTa ? zeno esTImeTa ?" uzkerAIne teo bolyA eTale kArIgare kahyuM : 'Ama to amAro reTa rUpiyA pAMca ja che paNa tamArA hera kaTanA rUpiyA paccIsa paDaze.' normala karatAM pAMca ghaNo vadhAre bhAva! ghare AvIne temaNe mitra pAse 'normala' karAvI dIdhA ne pachI pAMca rUpiyAmAM kapAvI AvyA. (9) tA. 16 sapTembara, 2006 braza para prayoga karyo ne daMtamaMjana zarU karyuM to moMmAMthI sAbunuM cIza nIkaLyuM. prophesara cAvaDAne kahe: *kisanasiMhajI! tamAre tyAM dAMta mATenI TyUbamAMthI sAbunuM phIza kema nIkaLe che ?' cAvaDAe pratyakSa padArthapATha ApI temane satyanuM abhijJAna karAvyuM ! (10) mArA eka mitra porabaMdaranI mahilA kaoNlejamAM saMskRtanA adhyApaka ne saMskRtanA sArA kavi paNa. emanI dIkarI amArI ma. sA yunivarsiTImAM samAjazAstranI adhyApikA. prophesara sAhebe jindagIbhara AvaLa bAvaLa ne lIMbaDAnAM dAtaNa ja karelAM. kAMgaDI gurukuLamAM rahIne bhaNelA, kadI TuthapesTano upayoga karelo nahIM. ekavAra teo vaDodare AvyA. vaDodarAnA zrI kisanasiMha cAvaDAnA jaMgale uttarelA. savAre 'Tuthabraza' mATe mAgaNI karI to bhAI cAvaDAe emane bAtharUmamAM be TyUba hatI te batAvI. jindagImAM pahelIvA2 'TyUba' joI eTale vAMcyA vinA emaNe to hajAmata mATenI TyUbano huM kAMI A porabaMdavALA prophesara karatAM raja mAtra kama nathI. amArI ma. sa. yuni.mAM yunivarsiTI grAnTa kamizananA keTalAka adhikArIo AvelA. emanA mAnamAM moTo bhojana samAraMbha rAkhelI. je te vibhAgonA adhyakSone AmaMtraNa hatuM, gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke mAre javAnuM hatuM. nATya-saMgIta phekalTInA Ina pro. caMdravadana marmAtAnI pAse huM beThelo. thALIomAM aneka vastuo hatI. emAM eka vATakImAM kaika pravAhI hatuM. jamatAM jamatAM huM mahetA sAbanI thALImAM ne paDIsInI thALImAM joyA karuM ke e loko pelA pravAhIvALI vATakImAM hAtha nAkhe che ke nahIM! jakhI rahyA bAda meM mahetA sAhebane pUchyuM: 'caMdravadanabhAI, ApaNI pALImAM eka vATakI evI hatI jemAM kaiMka pravAhI hatuM! tamoe eno to upayoga karyo ja nahIM?' mane kaheH 'he mUrakhanA jAma! e khAdyapeya hatuM ja nahIM. e to lIMbunuM pANI hatuM. vItelavALA cIkaNA hAthane svaccha karavA mATenuM.' mArI mUrkhAI 52 mahetA sAheba je hasyA che ! emanI sAthe hasavAmAM huM paNa bhaLelo. jJAnane sImA hoya che, ajJAna asIma hoya che. (11) ekavAra poSa mahinAnI ThaMDImAM taskaroe amArI sosAyaTImAM evI AtaMka macAvyo ke savAra paDatAM nI sAta ATha baMgalAmAM bUmAbUma thaI gaI, lIlAbahena kahe 'mArA sasarAno sonAno baTanavALo rezamI jhabhbho gI' to zAMtA bahena kahe mArI bAtharUmamAMnI badhI ja DhIlI guma thaI gaI.' to tArAbahena kaheH 'zate nava vAge nokare vAsaNo sApha karIne laoNbImAM mUkelAM temAnuM ekeya na maLe.' to kusumabahena kaheH 'amAruM phaTaphaTiyu na maLe' to kamubahena kaheH 'rAtre daza vAge thAkelA pAkelA mArA dIkarA dukAnethI AvelA ne divasabharano rUpiyA 7200/-no vakaro thayelo. e ghelI Tebala para mUkelI. saLIyAnI karAmatathI taskaro e taphaDAvI gayA.' meM tapAsa karI to khAdInA mArA be jhabhbhA khITIethI gUma 1 paNa pachI cokaDImAM AvIne joyuM to pheMdAyelI sthitimAM te paDelA dIThA. sonAnAM baTana khAdInA jhabhbhAmAM kyAMthI hoya ? ne gajavAmAM parazurA paNa na maLe, amArI pANInI TAMkI bAju joyuM to lugaDAMnI khAssI moTI poTalI hatI. be divasa mAlikanI rAha joI-koI na AvyuM eTale garIbone ApI dIdhAM. 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-7. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16oNgasTa 2006 276. rUpasada 277. sakaSAya 287. samAdhi bharaze 288. samyak kriyA 289. samyak cAritra 290. samyak jJAna 291. samyaka darzana prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) svarupa kA mada / ahaMkAra. kaSAya yukta, kaSAya sahita icchApUrvaka sajIva AhAra sajIva jIva yukta satva, padArtha 278. sakAma 279. sacitaahAra sajIva AhAra 280. sacitta,sajIva 281. sattva 282. sadA mukta 283, samakAlIna 224. samaSTi 285. samyak 286. samAdhi sujJazrI. rUpamadano mada, rUpano ahaMkAra kaSAya yukta, kaSAya sahita icchApUrvaka sajIva, jIvayukta sat para, padArtha haMmezA mukta, siddha samakALe thayela rAgadveSa rahita abhigama sAcuM, satya mananI zAMta avasthA samatApUrvaka mRtya sAcI dizA samyak AvaraNa tAttvika jJAna, sAcuM jJAna sabhya zraddhA, rUci sadA mukta, siddha samAnakAla meM hu rAgadveza rahita abhigama satya mana kI zAMta avasthA/mana kI parAkASThA samatApUrvaka mRtyu satyakriyA samyak AcaraNa tAttvika jJAna, satvajJAna samyak zraddhA, ruci prabuddha jIvana : 17 Beauty Puff With passions, Passioned Voluntary, motivated Green/raw vegetable, food Living matter, Vegetable life Animate matter Ever free from bondage Co-eval, Contemporary Dining together Trance, absolute/determinate equanimity Rational, Right, True Ecstasy, Trance, absolute, meditation Death whiele in meditation. Righteous activity Right Conduct Right knowledge Right Faith, Right view, inclination, insight grAhaka vinaMti sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana/AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana' niyamati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. 'prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta 'prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phorma amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa 'S IREE MUMBAI JAIN YUVAK SANGIT nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja 'prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa'mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra ja ApavAmAM Avaze. ApanI icchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI ezo. dhanyavAda, AbhAra, Imenejara Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 292. samyak dRSTi 293. sallekhanA 294. sAkArajJAna 295. sAgAradharma 296. sAdhaka 297. sAdhakattama 298. sAdhana/liMga hetu, kAraNa 299. sAdhanA sAdhanA samyakta samakita, samyak darzana IcchAmRtyu, saMbhAro, ana 303. sAdhu 304. sAdhya 305. sAdhvI vikalpa mukta jJAna, savikalpajJAna zrAvaka dharma, gRhastha AcAra sAdhanA karanAra 300. sAdhAraNaguNa sAdhAraNa guNa, sAmAnya guNa 301. sAdhAraNa vanaspati aneka jIvavALI vanaspati 306. sAmAcAra 307, sAmAcArI 308. sAmAnya 302. sAdhAraNa zarIra aneka jIvonuM eka zarIra sAdhu, muni, tyAgI, saMta siddha karavA yogya sAdhvI sAdhu, sAdhvInA AcAra sAdhu, sAdhvInA AcAra sAmAnya mukhya kAraNa, sAdhana pratizrI, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 33, mahammadI minA2, 14 mI khetavADI, I e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. phona : 022-23820296. li........ prabuddha jIvana sabhyatva, samati, samyak darzana icchA mRtyu, saMdhArA, aNazana ...................... ..zAkhA nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti dhanyavAda. nAma ane saranAmuM : mukhya karaNa hetu, kAraNa sAdhanA 20, suni sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013, vilpa yuvata jJAna, savitva jJAna * Determinate Knowledge zrAvaka dharma, gRhastha AcAra sAdhanA karanevAlA Householders religion Aspirant, Practitioner Most effective sAdhAraNa guNa, sAmAnya guNa aneka jIva ko dhAraNa karane vAlI vanaspati aneka jIvoM kA eka zarIra sAdhu, muni, tyAnI, saMta siddha karane yogya Ave... sAra-mAththI- vAra sAdhu-sAdhvI AcAra sAmAnya tA. 16 sapTembara, 2006 Right faithed Holy tdeath, voluntary dath, ritual death by gradual fasting. gAma Prabands, reason, Causem device Practices (for Spiritual development) ApanI vinaMti patra maLyo. amone Apano 'prabuddha vana'nA vArSika'trivArSika paMcavarSIya AjIvana grAhaka kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 'prabuddha jIvana *nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. A sAthe ceka/DrAphTa rU. ..ceka/DrAphTa naMbara................... middle term, Instrument General Common body Common plant, General Plant General Property, Common Property Monk, Mendicant, ascetic Conclusion, Prabandum Nun, Female Saints Ascetic Conduct Monastic conduct/discipline Generak quaity, Universal, Universal entity (kramazaH) nArI ..no svIkA2I Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itA. 16 sapTembara, 2006 nI eka ja prabuddha jIvane potAnI 1 lA grAma svarAja saMgha-nIlapara, kaccha (Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamanI cAdI) saMghanA upakrame paryuSaNa vyAkhyAnamALA-2006 daramiyAna grAma svarAja Azrama-nIlapara-kacchane Arthika sahAya karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke Azare ogaNIsa lAkhathI vadhu mAtabara rakama noMdhAI che. e mATe dAtAonA ame RNI chIe. yAdI nIce mujaba che. 1,00,000 zrI bipinacaMdra kAnajIbhAI jaina 11,111 sva. rAkeza khuzAlacaMda gaDAnA 9,000 zrI caMdrakAMtabhAI dhuDAbhAI gAMdhI 1,00,000 zrI pIyUSabhAI zAMtilAla smaraNArthe haste zrI khuzAlacaMda 9,000 zrI yazomatIbahena zAha , koThArI ane zrImatI caMdrAbahena 'sojapAra gaDA 9,000 zrI ramaNikalAla bhogIlAla zAha koThArI 11,000 zrI zarmIbena pravINabhAI bhaNazAlI 9,000 zrI diptI nitinabhAI sonAvAlA 1,00,000 zrI ke. ena. zAha ceriTebala 11,000 me. cheDA kvelsa * 9,000 zrI dilIpabhAI virendrabhAI TrasTa haste: zrI kAMtilAla haste zrI pannAlAlabhAI cheDA kAkAbaLiyA parivAra nAraNadAsa zAha * 11,000 zrI taralAbena jayaMtabhAI cheDA 9,000 zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA parivAra 51,.000 zrI kAkulAla chaganalAla mahetA (prinsa plAsTIka) 9,000 zrI rAjIva nagInadAsa padamazI zeTha 51,000 me. amara sansa (brIca kenDI) 11,000 me. kAnti karamazI enDa ku. 9,000 zrI mAtuzrI pAnacIbAI khImajI pAsa haste zrI zAmajIbhAI vorA * velyuarsa prA. lI. * haste jhaverabena je. ke. zAha 51,000 me. navanIta prakAzana 11,000 zrI abhiSeka anisa koThArI 9,000 zrI gulAbabhAI karamacaMda zAha haste zrI DuMgarazIbhAI gAlA 11,000 zrI dostI TrasTa haste zrI kizanabhAI 9,000 zrI ThAkoralAla kezavalAla mahetA TrasTa 50,000 me. enkara InDasTrIjha haste goraDiyA 9,000 me. navA plAsTa InDasTrIjha prA. lI. sarva zrI dAmajIbhAI ane 10,000 zrI zazikAMta maNilAla mahetA - haste zrI mahezabhAI zropha jAdhavajIbhAI 10,000 zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha 9,000 me. vIspara InDasTrIjha 51,000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 10,000 zrI pravINabhAI azvina mahetA haste zrI surezabhAI cokasI 51,000 me. konavesTa pablika ceriTebala 10,000 zrI AzitA enDa kAMtilAla 9,000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa TrasTa kezavalAla zeTha ceriTI TrasTa 6,000 zrI gAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA : 5i1,000 zrI mAtuzrI ratanabAI ceriTI TrasTa 10,000 sva. eravaDa horamasajI pestanajI , phemilI ceriTebala TrasTa 51,000 zrI kaMcanabena parIkha AMTIA ane misIsa dInAmAI 6,000 zrI tArAbena mohanalAla zAha 51,000 zrI pravINabhAI zAMtilAla horamasajI AMTIA TrasTa haste zrI ceriTebala TrasTa haste zrI puSpAbena koThArI bI.eca. AMTIA parIkha 30,000 zrI pravINabhAI ane uSAbena , 9,000 pro. tArAbena ramaNalAla zAha 6,000 zrI aruNAbena ajitabhAI cokasI 9,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha tathA ' 6,000 zrI sucIta azvina dozI 30,000 zrImatI jayAbahena gIrajAzaMkara zrImatI rasIlAbahena rasikalAla 6,000 zrI prakAzabhAI DI. zAha zeTha TrasTa zAha 6,000 zrI mahetA baheno 25,000 eka AtmArtha 9,000 zrI caMdrakAMtabhAI dIpacaMda zAha 6,000 zrI taruNAbena vipinabhAI zAha 25,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 9,000 DaoN. dhanavaMtabhAI tilakarAya zAha 6,000 zrI dhIrajalAla ema. ajamerA 25,000 me. joTarIka InphomeTIka prA. li. 9,000 zrI nIrubahena subodhabhAI zAha 6,000 zrI dipAlI saMjayabhAI mahetA 21,000 zrI kAzIbena saMgharAjakA ane 9,000 zrI varSAbahena ane DaoN. rAjubhAI 6,000 zrI pravINabhAI ke. zAha * DAhIbena modI phAunDezana ena. zAha 6,000 zrI guNavaMtabhAI pI. zAha 15,000 zrI dipIkAbahena paMkajabhAI zAha 9,000 sva. jyotsanA bhUpendra javerInA 6,000 zrI razmibhAI pI. zAha 15,000 zrI bhaNazAlI TrasTa te smaraNArthe haste zrI bhUpendra - 6,000 rU. bhAnubahena hasamukhalAla zAhanA 12,000 zrI kezarabahena hIrajIbhAI DAhyAbhAI javerI smaraNArthe haste zrI hasamukhabhAI jI. zAha zAha-bhUja, kaccha 9,000 zrI dilIpa mahendrabhAI zAha 6,000 zrI eka bhAI . 11,250 zrI pramodacaMdra somacaMda zAha 9,000 zrI kusumabahene narendrabhAI bhAu 6,000 zrI dhanezabhAI rasikalAla zAha parivAra 9,000 zrI ramAbena jayasukhalAla vorA (kolasAvALA). * zAha Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COUTURIERAT 20 6,000 zrI puSpAbahena bharADAnI 6,000 zrI maNibena goviMdajI hIrajI hariyA phAunDezana 6,000 zrI ratilAla odhavajI gohila eraTebala TrasTa lAbhA 6,000 zrI sAkarabena premajI ceriTebala TrasTa 51. zrI aMjana gavAtA 5,000 zrI bAbubhAI caMpakalAla tolATa 5,000 zrI nirmaLAbena bAbubhAI talATa 5,000 zrI vinodabhAI je. mahetA 5,000 zrI pAnabAI zIba 5.07 zrI prodhabhAI koThArI 5,000 zrI sAIzAbena ke. mahetA 5,000 zrI maMjulAbena Ara. zAha 5,000 zrI devAMgabhAI goka 5,000 zrI jayaMtIlAla cunIlAla 5,000 zrIzailAbena parIkha 5,000 zrI devarabena jesaMga robhiyA 5,000 zrI vIra nAnIma 5,000 eka bhAI taraphathI 5,000 zrI mA 5. zA 5,000 zrI rAjeza ema. gaDA prabuddha jIvana 3,000 zrI jayavaMtIbena jo2mala mahetA 3,000 zrIrAjezabhAI nenazIbhAI vIrA 3,000 zrI ramezacaMdra je. zAha 3,000 DaoN. ke. ke. zAha haste-zrI jayaMtIlAla ke. zAha 3,100 sva. ramAbena je. zAhanA smaraNArthe haste: zrI jayaMtIlAla epha, zAha 3,001 sva. lIlAbena nagInadAsa zAhanA maraNArthe haste zrI vinodabhAI 3,001 zrI rAjezabhAI puMjAlAla cokasI 3,000 zrI vasubena sI bhaNazAlI 3,000 zrI kalAvatIbahena zAMtilAla mahetA 3,000 zrI ke. pI. zAha 3,000 5. trizalA IlekaTronIksa 3,000 zrI alakAbena kiraNabhAI zAha 3,000 zrI khetasI nathubhAI zA . 3,000 zrI vIramatI khetazI zAha 3,000 zrI maNibena vIjapAra nIsara 3,000 zrI vIjapAra sAmata nIsara 3,000 zrI subhAI parivAra - 3,000 zrI caMdrakAMta khaMDeriyA 3,000 DaoN. bInA cokasI 3,000 zrI vijayabhAI ke, zAha 3,000 zrI vasaMtalAla nAgaradAsa saMghavI 3,000 zrI aMbAlAla eca. jaina 3,000 zrI niraMjana haragovanadAsa bhaNazAlI 3,000 zrI maniSA dhIrena bhaNazAlI 3,000 zrI rasIlAbena javerI 3,3 2. gulAbadAsa enDa kuTuM. 3,000 zrI minAkSI vasaMtalAla saMghavI 36000 me. phrenDalI prinTarsa hastI zrI bharatabhAI mAmAyA 3,000 zrI vanalIlA mukuMdabhAI vorA 3,000 zrI bhagavatIbena pI. sonAvAlA 3,000 zrI madhubana talasANIyA 3,000 zrI praviNabhAI je. zAha 3,000 sva. jazumatIbena hasamukhalAla kuvADiyAnA smaraNArthe hasteH DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 1 koLiyAvALA 3,000 zrI khetazI khemajI nAgaDA 3,000 zrI paMkajabhAI prItamalAla zAha 3,000 zrI je. sI. saMdhavI ane yu. je. saMthathI ceriTebala TrasTa 3,000 zrI rITAbena zAha tA. 16 sapTembara, 2006 3,000 zrI sujAtA jayeza gAMdhI 3,000 zrI nilAbena caMdrakAMtabhAI zAha 3,000 me. eca. DI. InDasTrIjha 3,000 zrI ajItabhAI Ara. cokasI 3,000 sva. gaMgAbena hIrajIbhAI bhadrezAnA maraNArthe 3,300 zrI zAradAbena bAbubhAI zAha 3,000 zrI pradIpabhAI zAha 3,000 zrI sarojabena DI. ghATaliyA 3.001 zrI bhAratIbena bhupendrabhAI zAha 3,000 zrI sAdhanA TrasTa 3,000 sva. caMdanabena kAMtilAla pArekhanA maraNArthe hasteH AkAra ArTsa 3,000 zrI sarojInI zAha ceriTebala TrasTa 3,000 zrI rasikalAla choTAlAla zAha hasteH zarada rasikalAla zAha 5,000 zrI kAnajI korazI ceriTebala TrasTa 4,000 zrI premajI zIvajI 4,000 zrI hemalatAbena premajIbhAI 3,500 me. amola phAInAnsIala sa2vIsIsa prA. lI. 3,000 zrI rAbena eca. kuMvADiyA 3,500 zrI bhAIcaMda memanA periTebala TrasTa 3,000 DaoN.hasamukhalAla cImanalAla kuMvADiyA haste zrI jazavaMta bI. mahetA 3,100 zrI ketana je. zAha 3,000 DaoN. hemaMta eca. kuMvADiyA 3,000 zrI lInAbena zAha 3,000 zrI nabhAI bAla 32000 zrI caMdulAla gAMgajI phremavAlA 3,000 zrI pAvalovA sunila zAha 3,000 zrI kezavalAla kilAcaMda ceriTebala TrasTa 3,000 me. avanI InTaraprAijha 3,000 zAha baLavaMtarAya harIlAla - 3,000 sva. sarasvatIbena rasikalAla zAhanA smaraNArthe zrI zaradabhAI rasikalAla zAha 3,000 sva. bAbubhAI choTAlAla zAhanA smaraNArthe zrI haMsAbena bAbubhAI zAha 3,000 sva. bhogIlAla sukhalAla zAhanA smaraNArthe zrI latAbena zaradabhAI zAha 3,000 me. ramaNIkalAla esa. gosaliyA enDa rU. 3,000 zrI maNIbena dharamazI zAha 3,000 zrI bAbubhAI cunIlAla cokasI- amadAvAda 3,000 zrI unnatI leDIjha kalaba 3,000 zrI surajabena manApa 3,000 zrI caMdrakumAra gaNapatalAla jhaverI 3,000 zrI dhavalabhAI rAmAbhAI mahetA 3,000 zrI harSAbena bharatabhAI DagalI 3,000 zrI mahendrabhAI amRtalAla zAha 3,000 zrI premakumArI devacaMda dhAlA 3,000 zrI ramaNIkalAla umedacaMda zAha 3,000 zrI maMjulA ramaNIkalAla zAha 3,000 zrI vinodacaMdra harilAla mahetA 3,000 zrI karizmA sAgara parIkha 3,000 zrI rUcita puIna zAha 3,000 zrI mahezabhAI ke. mahetA 3,000 sva. narmadAbena ema. zeThanA smaraNArthe haste: zeTha bradharsa 300 zrI keyura zA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 3,000 1, je. ke. sAunDezana 3,000 zrI vanalIlA naTulAla mahetA 3,000 zrI narendrabhAI kAMtilAla zAha 3,000 zrI zAha rAyacaMda korazI 3,000 zrI vaDA urmadacaMda bhacaradAsa gembala TrasTa 3,000 zrI arcanAbena ke. zAha 3,000 zrI javalabena rAmacaMda zAha 3,000 me. jatina enTaraprAIjha 3,000 zrI vI. navIna haste: vinayacaMdra umedacaMdra zAha 3,000 zrI jItendra dasoMDI 3,000 zrI eka bhAI taraphathI 3,000 zrI bena taraphathI 3,000 zrI eka bena ta2phathI 3,000 zrI eka bhAI taraphathI 3,000 zrI kAMtilAla zarada ke. zeTha 3,000 zrI kAMtilAla e. zAha 3,000 zrI vINAbena javAharabhAI koraDiyA 3,000 zrI mInAbena ema. zAha 3,000 zrI caMcalabena AnaMdalAla saghavI 3,000 zrI nInAda zAha 3,000 zrI yatIna zAha 3,000 zrI mAtuzrI maMjulAbena nemacaMda cheDAnA smaraNArthe haste tarUNa udaya aA nemacaMda cheDA 3,000 zrI khImajI zIvajI rAmaNIyA 3,000 zrI pratimA cakravartI 1,25,000 zrI dIpacaMdabhAI gADI (DaoN. ramaNabhAI cI. zAha graMtha prakAzana) prabuddha jIvana 3,000 zrI eka bhAI taraphathI 3,000 zrI kunAla mahendrabhAI saMghavI 3,000 zrI eka bhAI ta2phathI 3,000 sva. mahendrabhAI rasikalAla zAha kolasAvALA 1,25,000 zrI dIpacaMdabhAI gArDI (janarala sa) 11,000 zrI mAtuzrI ratanabAI ceriTI TrasTa 6,000 zrI zAha parivAra 5,000 zrI tArAbahena ramaNalAla zAha 3,000 zrI navinacaMdra nAnAlAla jhaverI 3,000 zrI saurabha parIkha 3,000 zrI urmiza e. zAha 3,000 zrI eka bhAI taraphathI 3,000 DaoN. dhIrendrakumAra varajIvanadAsa zAha 3,000 DaoN. praviNAbena dhIrendrakumAra zAha 3,000 zrI ke. enDa jI. Ara. mAlade ceriTebala TrasTa 3,000 zrI bhUpatarAya jIvaNalAla zeTha 3,000 zrI zAMtilAla kA. dozInA smaraNArthe haste zrI prakAzabhAI zAM. dozI 7.00 thI savAbena zAnilAla kvInA karA meM haste zrI prakArAbhAI za. dozI 2,500 zrI saMjaya sureza mahetA 2,001 zrI Ara. e. saMghavI 2,000 zrI saMjayabhAI zAha 2,000 me. kepsa InTaranezanala 2,000 zrI jayAbena ke. vIrA 1,500 zrI Azvina nagInadAsa dozI 1,000 zrI hasamubhAI bha. zAzva 1,006 zrI bhUpendrabhAI eca. zAha 1,000 eka bhAI taraphathI 1,000 zrI samIra satIzabhAI dozI 3,000 zrI saMtokabA jeThAlAla desAI 1,000 zrI munAbena kizorakAMta zAha 1,000 zrI maniSA vaMdana zAha 1,000 zrI zaileSakumAra kALa 1,001 zrI vAlajI DuMgarazI ghAlA 1,000 zrI upendra eca. zeTha 1,000 zrI uSA ramezabhAI jhaverI 2,741 eka hajA2thI ochI rakamano saravALo 3,000 zrI aMjalI pArekha 3,000 sva. sonaka paraMzabhAI codharI 3,000 zrI tuSAra mukeza rAThoDa 3,000 zrI bhAratI gajendra kapAsI 3,000 zrI bhAratIbena hemaMtabhAI majhumadAra 3,000 zrI puSpAbena vI. ghAlA 3,000 DaoN. amulabhAI zAha 3,000 zrI sonala pArekha ceriTebala TrasTa 3,000 zrI nInA ena. zAha 3,000 zrI jazavaMtI pravINacaMdra vorA ubala TrasTa 3,000 zrI indubena enDa harakizana udANI TrasTa saMgha mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI vadhatAM jatAM kharca ane ghaTatAM jatAM vyAjanA darane kAraNe saMghane potAnA vahIvaTI kharcane pahoMcI vaLavA mATe Arthika sahAyanI AvazyakatA UbhI thaI che, te mATe dAtAone paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna apIla karavAmAM AvatA khUba ja sAro pratisAda maLyo che. e mATe sarva dAtAonA ame RRNI chIe. yAdI nIce mujaba che. 5,000 21 3,000 zrI dinezabhAI zAMtilAla zAha 3,000 zrI dhanarAjabhAI zAha 3,000 zrI rAjulabena zAha 3,000 zrI jayaMtIlAla jIvaNalAla zeTha HUF zrI rasikalAla laheracaMda zAha tathA zrImatI rasIlAbahena rasikalAla zAha 5,000 zrI caMdrakAMtabhAI dIpacaMda zAha 5,000 DaoN. dhanavaMtabhAI tilakarAya zAha 5,000 zrI nImona subodhabhAI zAha 5,000 sva. jyotsanA bhUpendra jIrInA smaraNArthe haste zrI bhUpendrabhAI kALAbhAI javerI 5,000 zrI caMdrakAMtabhAI dhuDAbhAI gAMdhI 5,000 zrI yazomatIbahena zAha 5,000 zrI ramAbahena jayasukhabhAI vorA 5,000 zrI ramaNIkalAla bhogIlAla zAha 5,000 zrI kusumana narendrabhAI bhAI 6,000 gAMgajIbhAI popaTalAka rokriyA phemilI ceriTebala TrasTa zrI dilIpabhAI mahedrabhAI zAha 1,000 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. 5,000 zrI vaMdanAbena razmibhAI zAha 5,000 zrI ke. ema. sonAvAlA ceriTebala TrasTa 5,000 zrI bAbubhAI caMpakalAla tolaTa 5,000 zrI zAMtIlAla maMgaLajI mahetA 5,000 zrI kusumabena javerI 5,000 zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha 1 5,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 5,000 zrI zailAbena parIkha DaoN. 3,500 zrI muktAbena lAbhubhAI saMghavI 3,000 zrI tArAbena mohanalAla zAha ceriTebala TrasTa haste puSpAbena parIkha 300 sva. jazumatIbena hasamukhalAla kuMvADiyAnA smArthe haste baMtabhAI ema. kuMvADiyA 3,000 zrI e. Ara. cokasI 3,000 zrI rasIlAbena pArekha 3,000 me. novA plAsTIka prA. li. haste: zrI mahezabhAI zropha 3,000 zrI eka bena 3,000 zrI eka bhAI prabuddha jIvana 3,000 zrI AzitA enDa zrI kAMtilAla kezavalAla zeTha ceriTebala TrasTa 3,000 zrI kAMti karamasI enDa kuAM. velyuersa prA. li. 2,503 zrI ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa 2,000 zrI vasubena sI. bhaNazAlI 2,000 zrI phrenDalI TAipaseTa2 2,000 zrI kalAvatIbena zAMtilAla mahetA 2,000 zarmIbena pracakAbhAI bhAzAnI 2,000 zrI uSAbena pravINabhAI zAha 2,000 zrI kumudabena e. paTavA 2,000 zrI bhagavatIbena sI. sonAvAlA 2,000 zrI prakAzabhAI DI. zAha 2,000 zrI urmilAbena nagInadAsa zeTha 2,000 me. je. ke. phAunDezana 2,000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 6, 107 zrI premakumAra devacaMda gAlA prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa 7,40,206 jAnyuArI 2006 thI jUna 2006 sudhI AvelI rakama tA. 1-7-2006 thI tA. 15-9-2006 sudhImAM Avela rakamanI yAdI 1,00,000 zrI bipinacaMdra kAnajIbhAI jaina-muMbaI 51,000 zrI kAkulAla chaganalAla mahetA,muMbaI 11,000 zrI je.esa.paTela-muMbaI 5,001 zrI jyoti TrasTa-muMbaI 5000 zrI rasikalAla TI. mahetA-muMbaI zrI bAbubhAI sI. tolATa-muMbaI 3,000 zrI varSAbahena ke. desAI (zAha)-muMbaI zrI kusumabahena narendrabhAI bhAu-muMbaI zrI prabodhabhAI esa. zAha-muMbaI 5000 2,500 1,800 1,000 zrI lAlajI devarAja depA2 gosarANI ceriTebala TrasTa-jAmanagara 1,000 zrI vINAbena javAha2bhAI koraDiyA 501 500 eka sahasya zrI zIvajI muLajI zAha-muMbaI 500 500 9,28,508 2500 2500 2500 2000 tA. 16 sapTembara, 2006 1,001 sva. vijayAbena ane sva. rlabhajIbhAI parIkhanA mArye haste: zrI ramezabhAI parIkha 1,000 zrI caMdrakAMta bI. narasiMgapurA 1,000 zrI nitinabhAI kAMtilAla sonAvAlA 1,000 me. trizalA ilekaTroniksa 1,000 zrI azvinabhAI nagInadAsa dozI 1,000 zrI zAradAbena bAbulAla zAha 1,000 zrI vINAbena javAharabhAI kaoNriyA 1,000 zrI. ramIlAbena mahAsukhabhAI zAma 1,000 zrI kezavalAla kilAcaMda ceriTebala TrasTa 1,000 zrI ThAkoralAla kezavalAla mahetA TrasTa 1,000 zrI rasikalAla ena. vorA 1,000 zrI jayaMtIlAla cunIlAma 1,000 zrI mInAbena kiraNa gAMdhI 1,000 zrI mineza zAha parivAra 3252 eka hajArathI ochAno saravALo *** zrI praviNA sau. thaDiyALI-muMbaI zrI zAMtilAla saMghavI, amadAvAda kula phALo prabuddha jIvana AjIvana sabhya zrI ke. Ara. modI-muMbaI zrI jayaMtIbhAI epha. zAha-muMbaI zrI sonala nagarazeTha-muMbaI zrI bAbubhAI ke. zAha-valasADa (zrImatI saMgItA ke. zAha-putrI mATe) zrI kizora TiMbaDiyA keLavaNI phaMDa - 11,000 zrI atula ke. TiMbaDiyA 5,000 zrI jyotakumAra zAha 5,000 zrI maMjulAbahena DI. zAha zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa 51,000 zrI uSAbahena pravINabhAI zAha 11,000 zrI atula ke. TiMbaDiyA zrI premaLa jyoti kAyamI phaMDa 25,000 zrI pIyuSabhAI zAMtilAla koThArI ane zrImatI caMdAbahena koThArI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 pragaTa thaI cUkyAM che DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya saurabha graMtha 1 thI 7 tathA pravacanotI sI. DI. graMtha 5-1 graMtha-2 graMtha-3 graMtha-4 graMtha-pa graMtha-9 graMtha-7 prabuddha jIvana zIrSaka jaina dharma darzana jaina AcAra darzana caritra dani sAhitya darzana pravAsa darzana sAMprata samAja darzana zveta upAsaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha 1 seTa (7 pustako)nI kiMmata J graMthanuM rAhata dare vecANa 01 pustaka lenArane 20% ochA bhAve maLaze. 7 1 seTa (7.pustako) tenArane 30% ochA bhAve maLaze. 10 seTathI vadhu pustako lenArane 40% ochA bhAve maLaze. 50 seTathI vadhu pustako lenArane 50% ochA bhAve maLaze. kiMmata rUA. 2200 2402 2202 320 260/ 270/ 320/ 1850 15 oNgasTa- 2006nA uparokta graMthanA prakAzana samAraMbhamAM 350 seTa jijJAsuoe kharIdhyA che. e sarveno AbhAra ane abhinaMdana. have mAtra 150 seTha ja amArI pAse upalabdha che. jijJAsuone lAbha levA vinaMtI. GET trizalA ilekTroniksa dvArA nirmita DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA 28 pravacanonI sI.DI. rUA. 400 (zrImad rAjacaMdra Azrama dharamapuramAM ApelA pravacano sAthe ) 1 menejara 23 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 mitathI kahyuM, te Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 0010 Regd. No. MH / MR / SOUTH-146/2006-08 PAGE No. 24 PRABUDHHA JIVAN DE DATED 16, SEPTEMBER 2006 carcageTa sTezananA bI roDa upara, siDanahAma - cAla tArA bistarA-poTalAM taiyAra karIe.. kaoNlejanI sAme muMbaI yunivarsiTInI | paMthe paMthe pAtheya...! majAka-mazkarI vadhyA. paNa bhIma svastha hato. InTaranezanala haoNsTela. grejyueTa pachInA bhArata savAranA krodhanI eka rekhA paNa enA mukha upara - temaja paradezanA vidyArthIo mATe abhyAsa mATe bhUkhyAM jatoto jaTharAgni jovA { jovA na maLe. . rahevAnuM e sthaLa. pUrepUrA gAMdhavAdI ane Adarza - ATha vAgyA..upara pAMcame mALe oNphisa. : prAdhyApaka arthazAstranA vizvavikhyAta tajajJa evA sAta vAge teyAra thAya. bhImanI skUlano samaya: ame badhAM bahAra UbhA UbhA bhImanI mazkarImAM DaoN. DI. TI. lAkaDAvALA amArA rekTara. dhImuM sADA sAtano. tyAra eka rUpiyo pacIsa paisAmAM mazagula, paNa bhItarathI vedanA. zuM thaze? bhIma bole, ochuM bole, ane bole tyAre smita sAthe amane bharapeTa nAsto maLe, AgalI rAtano kyAM jaze? ApaNe zuM karI zakIzuM? . haLavethI marmALu bole. upavAsa hoya to peTa saMtoSakAraka rIte bharAI | bhIma aMdara gayo. DaoN. lAkaDAvALAe bhImane ; - samAja zAstramAM ema.e.no abhyAsa karato jAya eTalo. amAro bhIma e paMktino!! AvakAryo. tuTelI pleTanA TukaDA batAvyA. "A kAzmIrano eka tejasvI vidyArthI, nAma bhIma eka savAre bhIme mArA rUmano daravAjo tAruM parAkrama che?' bhIme kAMI uttara na Adhyo mAM zAna, (sanmotrA. ame ene bhIma kAzamIrA kahetA, khakhaDAvyo kahe ke mane kupana Apa. meM kahyuM, "zuM zikSA karuM?' DaoN lAkaDavALAM bolyA. bhIma maMcastha thayelA mArA nATakano e digdarzaka eTale "UMghamAM chuM, tuM jA, huM nIce ApI daIza." e. anuttara | mArI sAthe nIkaTatA vadhu. hiMdI bhASI paNa bIjA vidyArthI pAse gayo, kAraNa ke ene khabara | UbhA thatAM thatAM DaoN. lAkaDAvALAe e ja gujarAtI bhASAno pUro jANakAra. Aje to e hatI ke nIce kenTinavALo vadhu paDato kaDaka hato. smitathI kahyuM, keneDAmAM Telivijhana kSetramAM AMtararASTriya e kapana udhAra rAkhe ja nahi. 'niyama eTale 'Yes, Mr. Bhim Sonmotra, I know | khyAti prApta che. niyama'no e durAgrahI. bhImane bIjA vidyArthI what is Hunger...' ane vAMkA hoThe umeryuM, | vicAradhArA enI sAmyavAda tarapha vizeSa. pAsethI paNa kupana na maLI. AgalI rAtanI bhUkha, "But Rule is Rule' ane tarata ja DAM , dalIlomAM ene koI na pahoMce. ame ene kahIe skUle javAnuM moDuM thAya, magaja phATaphATa thayuM. e lAkaDAvALA oNphisanI bahAra nIkaLI bAjumAM ke tuM kalAkAra karatA kalekTara ke vakIla thaIza to nIce Avyo ane kenTinavALAne vinaMti sAthe potAnA gharamAM jatAM rahyAM. jhaLakI UThIza.. kahyuM: 'jo mArI pAse mAtra basanA ja paisA che, | aMdara bhIma, bahAra ame.... ke amArI pADozamAM vikhyAta dhArAzAstrI huM moDo pahocIza to mAro pagAra kapAI jaze,. vAtAvaraNamAM stabdhatA. rajanI paTela rahe. eka vakhata emane tyAM moTI mane nAsto Apa, kupana kAle savAre ApI daiza." ! bhIma bahAra Avyo. enI AMkhamAM koI pArTI yojAI, emAM abhinetrI nUtana ane DaoN. pelo kahenA, niyama eTale niyama.." ane pazcAtApa na hato. na kaLI zakAya evI vedanAnI 'cArI jevA aneka mahAnubhAvo padhArelA. pArTI bhImanuM raudra svarUpa!!"bhUkhyA janono jaTharAgni rekhAo hatI. maMthana hatuM. azabda carcA pUrI thaI ane badhAMe mUDa'mAM rastA upara dhamAla jAgaze'..evuM enuM svarUpa. kAunTara pAse gayo. ciMtanonA vamaLo hato. e potAnI rUmamAM gayo. karI. tyAre parIkSAnA divaso. ApaNA bhImano khAlI pleTono Dhagalo paDyo hato. kenTina menane DhagalAbaMdha pustako potAnI begamAM bharyA, rUma e tarapha. enuM magaja phaTakyuM ane laI Avyo marAya nahi eTalI sensa to hatI, eTale ene ke daravAjo baMdha karyo. ' polIsane. koInI tamA na rAkhe evo e. bhASA dvArA je kahevuM hatuM te gussAmAM kahyuM ane savAre ame badhAM UThyA. nAstA mATe kenTina | | bhImano hAtha haMmezAM taMgImAM rahe. e kharcALa pelI pleTono Dhagalo UMcakyo ane josathI badhI tarapha javA mATe paga upaDatA na hatA. dAdarAnI to hato ja nahi, paNa AvakanuM eka mAtra sAdhana, leTo jamIna upara pachADI. badhI pleTonA cUrecUrA sAme ja noTisa borDa hatuM. amArI dhrujatI AMkho muMbaInI copATI uparanI marInA moDarna skUlamAM thaI gayA. kAunTara upara keLAMnI thokaDI paDI noTisa borDa upara sthira thaI, zuM lakhyuM hatuM? nokarI kare te ja. savAre 7 thI 12, pachI bapore hatI emAMthI cAra-pAMca keLAM laI e ja raudra, bhImane be varSa mATe hosTelamAM | kaoNleja ane sAMje Itara pravRtti. muMbaI Avyo tyAre svarUpe bahAra nIkaLI jaI basa pakaDI lIdhI. rahevA-jamavA mATe phrI zIpa maLI hatI. | zarUAtamAM haoNsTelamAM eDamIzana maLatA moDuM thayuM. haoNsTelamAM to ho hA macI gaI kenTinamena . Yes I know what is Hunger...and - eTale pUrA be aThavADiyA dariyA kinArAnA bAMkaDA doDyo DaoN. lAkaDAvALA sAheba pAse, kariyAdo now rule has been ruled out. Hence. forth canteen Boy will not insist for ' upara sUto hato. thaI, ane tarata ja noTisa borDa upara sUcanA ! L e u coupon before taking brakefast, lunch skUlanA pagAramAMthI ene hosTelanI khAvA mUkAI, "Aje rAtre ATha vAge bhIma rekTara DaoN. 'nitina rahevAnI phI, hAtha kharca, kapaDAM ane lAkaDAvALAne maLe. ' ' ' | DaoN. dhanavaMta zAha yunivarsiTInI phI bharavAnI..' bapore bhIma Avyo. ame badhAMe kahyuM, A amArI hosTelamAM savAre cA-nAsto poNA noTisa jo. tAro sAmyavAda kAme nahi lAge. * epha/76, vinasa epArTamenTa, , varalI sI.phesa, muMbaI-400018. Perted & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbal Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312 Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai 400 027.And Published at 385, SVP Rd: Mumbai 400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi: Mumbai-400004. Tel: 23820296. Editor: Dhanwant C. Shah kAme.... ' " "" """" """ """"o Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * zrI mubaI jaina yuvaka saMghatuM mAsika mukhapatra * * * prabuddha jIvana * ! chuTaka nakala rUA. 10/- tA. 16 oNkTobara, 2006 vArSika lavAjama rUA. 125/- I jina-vacana tyAgI vatthagaMdhamalaMkAraM itthIo sayaNANi ya / / acchaMdA je na bhuMjaMti na se cAi tti vuccai / / -savevAti-2-2. | , jeo vastra, sugaMdhI padArtho, alaMkAro, strI tathA zayanaAsanAdino upabhoga saMjogavazAt karI zakatA nathI teo tyAgI kahevAtA nathI. vastra, gaMdha, alaMkAra, strI aura zayana-AsanoM kA upabhoga, jo saMjoga ke kAraNa nahIM karatA vaha tyAgI nahIM kahalAtA / He who is not able to enjoy clothes, cosmetics, ornaments, women and beds, because the circumstances do not permit him, is not called a renouncer. DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "nina-vana mAMthI). Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara che ane pachI prabuddha jIvana tA. 16 sapTembara, 2006) cIna dezanA tattvaciMtaka kanphayuTyuzana bahu mArmika javAba Apyo. temaNe kahyuM ke AzramamAM aneka chAtro abhyAsa karavA 1. INayanI arthAt tArA praznano javAba tArA hAthamAM AvatA. Azrama choDIne jatI vakhate teo che. tuM dhArIza to pakSI jIvatuM raheze, tuM gurune eka aMtima prazna pUchatA, jenuM yathocita dhArIza to marI jaze.) samAdhAna guru karI Ape, evI tyAMnI uparokta kathA khUba ja mArmika temaja paraMparA hatI. jIvavuM che, ke mareluM che ?' sUcaka che. kanphayuse Apelo javAba eka vidyArthI khUba ja hoMziyAra ane saMbhavita baMne javAbo khoTA paDavAnI sArvatrika temaja sanAtana che. ApaNane capaLa hato. zakyatA eNe potAnA hAthamAM rAkhI. guru muMjhavatA badhA ja prazno no javAba ApaNA teNe gurujIne gUMcavavAnuM nakkI karyuM samajI gayA ke jo huM pakSIne jIvatuM kahIza hAthamAM ja che. tethI ja to ApaNA aMtima prazna pUchavA jatI vakhate teNe eka to e dabAvIne mArI nAkhaze ane jo mareluM RSimunioe savAranAM UThatAveMta ja kara pakSIne potAnA be hAthanI vacce pakaDyuM kahIza to hAtha khullo karIne uDADI mUkaze. darzana (hasta darzana) karavAno saune Adeza teno prazna hato, 'mArA hAthamAMnuM pakSI guru paNa Akhare guru ja hatA. emaNe Apyo che. sarjata-sUci - krama kRti kartA pRSTha kramAMka (1) nUtana varSAbhinaMdana DaoN. dhanavaMta zAha (2) dharma pravRtti lakSArthe karavI DaoN. rAkezabhAI jhaverI (3) Adhunika mIDiyA ane zabdadharma zrI kundana vyAsa . (4) sarva dharmomAM karmono samanvaya brahmarSiratna pU. zrI niraMjanazAstrI umareThavALA 14 (5) jaina pAribhASika zabdo Do. jitendra bI.zAha (6) mana ane anna zrImatI gItA jaina 3 da = & & prabuddha jIvana : grAhaka yojanA bhAratamAM paradeza 1 varSanuM lavAjama rU. 125/- U.S. $ 9-00 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/- U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/- U.S. $ 40-00 AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S. $ 112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/- U.S. $ 100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to duhitA' ane 'dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA uMmarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rUA.no kharca karIe chIe, lAkhAnA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to kariyAvaramAM 'prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suSu kiM bahunA..? * ceka "zrI muMbaI jena yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. - menejara Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 60671 * * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 prabuddha 6046 00 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA. 125/- 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 (taMtrI : dhanavaMta ti, zAha nUtana varSAbhinaMdana prabuddha jIvana'nA jijJAsu bhAvakone zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha A smaraNa maMtrano jApa karI nUtana varSanA prathama divase gautama agaNita zubhecchA pAThave che. zubha saMga ane zubha vAcana dvArA svAmInA rAsanuM zravaNa-vAMcana ane kArataka suda pAMcame jJAnapUjA ApanuM jIvana prabuddha bano, ane Apane traDhataMbharA prajJA prApta thAva karavI e zruta AjJA che. evI parama tattvane amArI prArthanA! - satsava priyA rahag manuSyA: mAnavIne utsava priya che. utsavo na tA. 22-10-2006nA dIpAvalInA divase vIra saMvata hoya to jIvana rasa vihIna banI jAya. utsavanA divasomAM eka 2532 vidAya leze ane 2533nAM nUtana prabhAtanuM paheluM sUrya vAtAvaraNa racAya che. AnaMda ane bhakti, zraddhA ane AzA ullAsa kiraNa pragaTaze. ane utsAha. A badhAMthI tana-manamAM navI navI UrjAnuM prAgaTya IsanI sAlathI jaino pa26 varSa AgaLa che. A pramANe ja vikrama thAya che. saMvata 2062 vidAya leze ane vikrama saMvata 2063nuM prabhAta pacAseka varSa pahelAM ja najara karo. dazerAne divase kAgadIne tyAM ugaze. ahIM paNa hiMdujano IsuthI 56 varSa AgaLa che. ApaNAmAMthI joItA hisAba-vahi-copaDAnI vigata lakhAvavA javAnuM, dhana keTalAne yAda haze A vIra ane vikrama saMvata? terasane divase gAdI pAtharI peDhIne kaMkuthI pUjavAnuM, mAthe TopI paherI sarva prathama ApaNe to ApaNI navI peDhIne A be saMvata, vIra khUba ja AdarapUrvaka kAgadIne tyAMthI lAla kapaDAMmAM poDhAvIne e saMvata ane vikrama saMvatane yAda karAvIe, A be saMvato yAda rAkhe copaDA laI AvavA. copaDA koNa levA jAya e paNa nakkI thAya, je evI zIkha ApIe, nahi to aMgrejI mAdhyamathI zikSaNa pAmelA copaDA laI Ave ene bakSIsa apAya. pachI A cIpaDAM lakSmI mA ApaNA saMtAno pacAsa varSa pachI to A banne saMvatone yAda ja nahi pAse mUkAya. basa A divasathI vepAra lagabhaga nahivatuM. gharamAM tAvaDI karaze ane ApaNI saMskRti ane dharma khovAtA jaze. cUle na caDe, mAtra ghArI-ghugharA, maThiyA, lApasI vagere miSThAnanuM Aso vada amAsa dIpAvalino divasa eTale bhagavAna mahAvIra ja bhojana, te cheka bhAI bIja sudhI. kALI caudase gharamAM dahIMvaDA nirvANa dina. A divase rAtre bAra vAgyA pahelAM... khAsa thAya. kakaLATane gharanI bahAra kADhI vartuLa karIne mUkavA javAya, zrI mahAvIra svAmI sarvajJAya namaH kakaLATa-kaMkAsane kADhIe evuM nahi, ene AdarapUrvaka bahAra mUkavA ane rAtre barobara bAra vAge... * javAno ! gharamAM sAphaMsUphI ane tAMbA, pittaLa ane kAMsAnA vAsaNo zrI mahAvIra svAmI pAraMgatAya namaH cakacakIta karI gharamAM hArabaMdha goThavAya, AMgaNe koDiyAnA dIvA A smaraNa maMtrano jApa karavo Avazyaka che. mukAya ane sAthiyA raMgoLInI kalAtmaka racanA thAya. ane e adhikAra bhagavAna mahAvIra svAmInA nirvANa pachI vahelI savAre gautama to gharanI lakSmIno ja.. svAmIne kevaLajJAna prApta thayuM. eTale nUtana varSanA paroDhe : divALIne divase copaDA pUjananuM dazya evuM ramaNiya ke AkhA zrI gautama svAmI gaNadharAya namaH varasa daramiyAna smaraNamAM rahe, jIvanabhara smaraNamAM rahe. ArAdhya zrI gautama svAmI sarvajJAya namaH devo-devImA, mA lakSmI, ema vividha chabIonI hAramALa goThavAya, Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjApo mUkAya, DhagalA baMdha copaDAM mUkAya, e kaMkuvarNA copaDAmAM, ApaNe zvAsa khAvA thoDuM thobhIe to kyAMka kyAreka aTakavAnuM mana "kuberano bhaMDAra bharAjo, gautama svAmInI labdhi hajo..' vagere thaze ane navA vaLAMke javAnI IcchA jarUra thaze ja. ghaNuM ghaNuM lakhAya. eka sAthe kuTuMbIjano ane peDhInA kAryakaro A nUtana varSanA prathama divase to ApaNA vitelA divasone yAda badhuM lakhavA bese, aMdara sAthiyA thAya. zrI...zrI 11..nI hAramALA karIe. ApaNI bhUlonuM punarAvartana na thAya eno saMkalpa karIe. lakhAya, pachI e khullAM copaDAM ArAdhya de ane mA lakSmI pAse AnaMdanI paLo yAda karIe. enI sugaMdhamAM guNAkAro thAya evI mukAya, emAM kaMku, gulAla, sopArI, pAna, pUjApo badhuM ghaNuM badhuM paramAtmAne prArthanA karIe. je je azubha ane vedanAmaya thayuM che bhabharAvAya. basa, A dazya ja adbhuta !! AratI thAya, ane ene paNa kALanI IcchA samajI samatA bhAva keLavIe. abajopati zeTha paNa A divase pUjA karAvanAra brAhmaNa-mahArAjane vedanAbharyA bhUtakALane ApaNe bhUMsI zakatA nathI ja. to ene page lAgI AzIrvAda prApta kare. pachI to eka bIjAne page lAgavAnI bhUlI javAnI prajJA keLavIe e ja jIvana vikAsa che. bhautika vikAsanI paraMparA zarU thAya. bhAva, namratA, AnaMda ane utsAhanuM koI aneruM kSaNabhaMguratA nakkI che ja, paNa AMtarika vikAsanI cetanA to zAzvata dazya racAya! che. RtaMbharA prajJA tarapha gati A AMtarika vikAsa ja ApaNane have kaoNpyuTara AvI gayuM. hisAbI varSa divALInI jagyAe mArca karAvaze. thayuM, eTale A badhuM keTaluM sacavAyuM? keTaluM sacavAze ? ApanuM navuM varSa aneka AMtarika siddhiothI bharyuMbharyuM bano thoDuM AgaLa cAlIe. nava varSamAM prabhAte zukananuM mIThuM, capaTI evI zubhecchA pAThavI tattvaciMtaka thoronA zabdo sAthe ApanA mIThuM, e sabarasane vecavA AMgaNe mIThuM lyo' kaheto "koI Ave. aMtaramAM birAjamAna AtmAne nata mastake praNAma karuM chuM. savAranA sUryodaya pahelAM sahakuTuMbe mAMgalika sAMbhaLavA javAnuM pachI thoDI vastuothI saMtuSTa rahevuM, vaibhava phezanane badale suMdaratA gharamAM mevA-mIThAInI thALI taiyAra thAya, gharanA divAna khaMDamAM e ane sughaDatA pasaMda karavI; sanmAnane jhaMkhavAne badale (mAnane) yogya goThavAya ane Avana-jAvana cAlu thAya. "pelo' kema na Avyo? ane pAtra banavuM, ane saMpattivAna nahi paNa samRddha banavuM. sakhata ciMtA kare, manamAM mAThuM paNa lagADe. kuTuMbanA sauthI nAnA varganuM to parizrama (UMDo abhyAsa) karavo. zAMta citte vicAravuM, mRdu rIte. AvI ja bane. aneka gharomAM vaDilone page lAgavA javAnuM, eno vAta karavI, nikhAlasapaNe vartavuM, tArAo, paMkhIo, bALako ane e krama to rAtri sudhI cAle. vicAre ke jaldI moTA thaI jaIe eTale sAdhujanonAM hRdayagAna khullA dilathI sAMbhaLavA; badhuM AnaMdathI A doDAdoDI maTe !! vaDIlo navI noTo maMgAvI rAkhe ane praNAlikA khamI levuM, hiMmatathI karavuM; avasaranI rAha jovI. TUMkamAM sAmAnyatAmAM 'pramANe rakama apAya, nAnA-moTA pAse apekSA rAkhe che. e apekSAmAM aNakathI ane abhAnapaNe rahelI AdhyAtmikatAne prakaTavA devI,-A * denAra-lenArane anero AnaMda!! - mArI jIvanabhAvanA che.' karmacArI gaNane paNa bakSIsa maLyAno vizeSa AnaMda. dhanavaMta zAha saMyukta kuTuMbanA A ajaba gajabanA saMskAra ane saMskRti! ghaNuM badhuM dazyamAna thAya che ane ghaNuM badhuM lakhI zakAya. e utsava saMghanAM prakAzano ane utsAhano A to eka mAtra aMza !! have to A divasomAM lagabhaga badhAM bahAragAma. pahelAM to saMgha taraphathI nIcenAM pustako prakAzita karavAmAM AvyAM che : T(1) pAsaporTanI pAMkhe-3 ramaNalAla cI. zAha rUA. 200-00 divALIe badhAM bhegA thAya ja. kuTuMba meLo racAya! - T(2) gUrjara phAgusAhitya rU. 100-00 zuM e badhuM sAruM na hatuM ? to pachI ApaNe kema e badhuM bhUlavA (3) vIprabhunAM vacano " rU. 100-00 lAgyA chIe? (4) sAMprata sahaciMtana bhAga-15 " rUA. 80-00 kaoNpyuTara ke Adhunika upakaraNone A mATe doSa devAnI jarAya |(5) jina tatva bhAga-8 " rU. 50-00 jarUra nathI. ApaNI A paraMparA, A saMskAra, A saMskRtinuM jatana (6) ApaNA tIrthakaro. tArAbahena 2. zAha rUA. 100-00 karavAnI A upakaraNoe kyAM nA pADI che? e badhAM to emAM [(7) jaina dharmanAM DaoN. bipinacaMdra hI. kApaDiyA ane puSpaguccha DaoN. ramaNalAla cI. zAha rUA. 100-00 upayogI thAya evAM che. (8) saMskRta nATakonI - vAstavamAM to ApaNA jIvananI doDa A mATe javAbadAra che. kathA bhAga 1 pro. tArAbahena 2. zAha rUA. 100-00 ' ApaNe kayA 'sakha'nI pAchaLa doDAdoDa karIe chIe ? ane kayA (9) DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya sarabha-graMtha "sukhane bhoge ? "sukha'nI ApaNI vyAkhyA ja sagavaDatA' mATe T. 1 thI 7. rUA. 1850-00) che, "vadhu sagavaDatA mATe che. AbhAsI kIrti-jaza' mATe che ! Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 okTobara 2006 di rI che kAraNa ka ka phI niyama ja kAma tA. 16 okTobara, 2006 ) prabuddha jIvana vitA dharma pravRtti lakSArthe karavI DaoN. rAkezabhAI jhaverI ' (2 : AgaLanA aMkathI AgaLa) dharmakriyAnA sadbhAvamAM Atmasiddhi na thAya to dharmakriyAne muktinuM jinamata nizcaya-vyavahAra ubhaya saMmilita mata che. nizcaya ane kAraNa kahevAya nahIM. Aja sudhI je je AtmAo mokSe gayA, vyavahAra jinamatanA satyanA sikkAnI be bAjuo che. jinamatanI vartamAnamAM jaI rahyA che ane bhaviSyamAM jaze; te sarvamAMthI eka nizcaya ane vyavahAranI-satyanA sikkAnI be bAjuomAMthI-eka paNa evo AtmA nathI ke jeNe potAnA zuddha svarUpanI vicAraNA na ja mAnya karavI ane bIjIne sAva vakhoDI nAkhavI te yogya nathI. karI hoya. mokSe janAra dareka jIve AtmAnA zuddha svarUpanI vicAraNAthI mokSamArge jema ekalo vyavahAra na cAle, tema ekalo nizcaya paNa na ja mukti prApta karI che, vartamAnamAM paNa tema ja prApta kare che ane cAle. nizcayanA lakSa sAthe jIva bhUmikAnusAra vyavahAranuM pAlana bhaviSyamAM paNa zuddhAtmAnI vicAraNAthI ja prApta karaze. ethI siddha kare to te svarUpamAM prasthApita thAya. ' thAya che ke dharmakriyAo muktino mArga nathI, paNa AtmAnA zuddha nizcayanaya e pramANano aMzamAtra hovA chatAM, nizcayanayanAM svarUpanI vicAraNA e ja muktino mArga che. vacanone ekAMte pakaDavAmAM Ave ane vyavahAranayanAM maMtavyono A dalIlanuM samAdhAna A pramANe che- jaina darzanamAM bhAvadharmanI niSedha karavAmAM Ave to jinamatathI viruddha mAnyatA pravartana ane prApti bahu ja durlabha batAvI che. anaMta kALathI AtmA eka gatimAMthI prarUpaNA thAya che. A tathyane samajavuM atyaMta Avazyaka hovAthI bIjI gatimAM AthaDI rahyo che, tenuM kAraNa che bhAvadharmanI prAptino ekAMta nizcayavAdInI keTalIka mAnyatA ane jinamata dvArA tenuM abhAva. A bhAvadharma samyagdarzana, dezavirati, sarvavirati Adi samAdhAna ahIM saMkSepamAM joIe svarUpa che. ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA yogya che ke samyaktva (1) kriyAnI nirarthakatA batAvavA mATe ekAMta nizcayavAdIo Adi pariNAmasvarUpa che, pravRtti svarUpa nathI. jeo jinapUjA, evI dalIla kare che ke jIve bhavabhramaNa karatAM anaMtA oghA lIdhA guruvaMdana, vrata, paccakakhANa Adi karaNI karI potAne samyakatvI, ane anaMtI muhapattio paDilehI. jo e badhAM oghA ane dezaviratidhara ke sarvaviratidhara mAne che, temanI mAnyatA khoTI che; muhapattiono Dhagalo karavAmAM Ave to meruparvata jevaDo moTo Dhaga kAraNake jinapUjAdi karaNI svayaM samyakatvAdi svarUpa nathI, paraMtu thAya. anaMtI vAra sAdhu thayo, anaMtI vAra AcAryapada para paNa samyakatAdine lAvanArI ke TakAvanArI karaNI che. bhAvadharmane pAmavA ArUDha thayo.- sAdhuveSanI dharmakriyAonA kAraNe anaMtI vAra navamA mATe ke pAmelA hoya to te TakAvI rAkhavA mATe dharmAnuSThAnonI raiveyakamAM devI sukho bhogavI Avyo; paraMtu teno mokSa thayo nahIM. AvazyakatA rahe che. ekAMta nizcayavAdI kahe che ke samyakatva, pratikramaNAdi kriyAo to teNe anaMtI vAra karI chatAM paNa teno dezavirati, sarvaviratirUpa dharma pAmavA mATe mAtra AtmAnA zuddha nistAra thayo nahIM, mATe dharmakriyAo AtmAnA anaMta jJAnAdi guNo svarUpanI vicAraNA ja karavI joIe. dharmakriyAo karavAnI kaMI pragaTAvavAmAM lezamAtra sahAyaka nathI. AvazyakatA che ja nahIM. temanuM mAnavuM che ke kriyA karyA vinA bhAvanI jo dharmakriyAo mokSaprAptimAM sahAyaka thatI hoya to abhavya prApti saMbhave che, tethI teo kriyAno niSedha kare che; paNa jinamatamAM jIvo paNa e kriyAo anaMtI vAra kare che, chatAM temane mokSaprApti kriyAnI AvazyakatAno asaMdigdha svIkAra karavAmAM Avyo che. kema thatI nathI? pratikramaNAdi nahIM karanAra marudevI mAtA Adi jaina darzanamAM dharmakriyAnA dravya ane bhAva evA be bheda pAyA ekamAtra AtmAnI zuddha vicAraNAthI tarI gayA che ane saMkhyAta, che, temAM dravyakriyAne bhArakriyAmAM kAraNabhUta gaNavAmAM Ave che. asaMkhyAta ane anaMta bhava sudhI dharmakriyA karanArA abhavya jIvo Ano artha ema nathI ke jeTalI drakriyAo hoya te badhI bhAvakriyAmAM hajI paNa saMsAramAM AthaDI rahyA che. Ano phalitArtha e che ke kAraNabhUta hoya che. svarUpanA lakSa, jinAjJA anusAra thatI dravyakriyA dharmakriyAnA abhAvamAM jIvo mukti pAmyA che ane dharmakriyA karavA ja bhAvakriyAmAM kAraNabhUta bane che. AvI drakriyAone zAstromAM chatAM haju sudhI anaMtA jIvo mokSe gayA nathI. ethI nizcita thAya che. pradhAnabhUta dravyakriyA kahI che. jyAM svarUpanuM lakSa na hoya, mokSanI ke dharmakriyA AtmAnA zuddha svarUpane prApta karavAmAM lezamAtra paNa icchA na hoya tevI dravyakriyA bhAvakriyAmAM kAraNabhUta banI zakatI kAraNa nathI. jema taMtu (tAMtaNAnA) abhAvamAM ghaTa bane che ane nathI. aihika sukhanA pralobhanathI, narakAdinA bhayathI, lokasaMjJAe, taMtunA sadbhAvamAM paNa ghaTa banI zakato nathI, tethI ghaTa mATe taMtu odhasaMjJAe thatI AvI dravyakriyAone apradhAnabhUta dravya kriyA kAraNa nathI; tama dharma-kriyAnA abhAvamAM Atmasiddhi thAya tathA kahevAya che.' Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAja na zaka rAjA rAmanAra che A rIte prabuddha jIvana jIve chetA. 16 okTobara, 2006 ko, kAra acaramAvarta kALamAM pravartamAna jIvane jinezvaradeva pratye sAcuM anusAra svarUpalakSe thAya to te avazya mokSaphaLa Ape che. bahumAna AvatuM nathI ane te jIvane saMsAranI abhilASA paNa tIvra abhavya jIvane svarUpanuM lakSa kyAre paNa baMdhAtuM nathI, tethI lakSa. hoya che, tethI acaramAvarta kALamAM thatI dravyakriyA bhAvakriyAmAM vagaranI tenI kriyA niSphaLa nIvaDe che. dUdhapAkanA lakSa vinA jo kaMdoI kAraNabhUta banatI nathI. acaramAvarta kALamAM rahelA jIvane saMsAranuM dUdha halAvyA kare to mAvo banI jAya, tema mokSanA lakSa vinA jo. sukha ja sadA priya hoya che. aihika sukha vinAnA mokSanI vAta paNa jIva aneka dharmakriyAo kare to devalokarUpa mAvo prApta thAya che, tene sAMbhaLavI gamatI nathI. dharmakriyAo karavAthI saMsAranAM sukho paNa mokSarUpa dUdhapAka prApta thato nathI. jo kaMdoI ema kahe ke prApta thAya che ane paralokamAM svargAdi sukhono vaibhava prApta thAya dUdhapAkanA lakSanA abhAve dUdhapAka prApta thayo nahIM, tethI have mAtra che evI vAta sAMbhaLIne te dharmakriyAo karavA taiyAra thaI jAya che. dUdhapAkano lakSa rAkhIza ane halAvavAnI kriyA nahIM karuM to zuM Avo jIva sAdhupaNAnuM kaSTa paNa veThI levA sajja thAya che. duHkhathI dUdhapAka banaze ? dUdhapAkanuM mAtra lakSa karavAthI to kadI dUdhapAka paNa chUTavAnA ane sAMsArika sukhane pAmavAnA lakSathI karAyelI nahIM bane ane mAvo paNa nahIM thAya ! pUrve dUdhapAkanuM lakSa rAkhyA sAdhu kriyAo mokSapadanI prApti karAvatI nathI. svarUpanA lakSa vinAnI vinA phakta dUdha halAvavAthI mAvo thaI gayo hato. mAtra e khUTatuM e anaMtI zubha kriyAo deva gatinA sukhano anubhava karAvIne lakSa ja umerI devuM joIe, jethI dUdhapAka prApta thAya. emAM dUdha paNa saMsAramAM ja rakhaDAve che. svarUpa pAmavAnI tIvra jhaMkhanA sahita halAvavAnI kriyAno niSedha karavo anucita che. dharmakriyA thAya to ja te bhAvadharmanuM kAraNa bane che. tethI ema phalita ekAMta nizcayavAdIne tapa-tyAga pratye abhAva hovAthI be-cAra thAya che ke mAtra bAhya kriyAthI tarAya nahi, taravA mATe mokSanuM-zuddha zAstrokta dRSTAMto TAMkIne potAne na gamatI kriyAonI, svarUpanuM lakSa hovuM Avazyaka che. dravyakriyA e bahiraMga dharma che ane tapa-tyAganI pravRttione nirarthaka batAve che. joke zAstromAM marudevI tenI saphaLatA aMtaraMga Azaya upara avalaMbe che. jo aMtaraMga lakSa mAtA AdinAM dRSTAMto apavAdarUpe jaNAvyAM che, paraMtu enuM avalaMbana mokSaprAptinuM na hoya to mAtra bahiraMga mokSa prApta thAya nahIM. laI dharmakriyAonuM khaMDana karanAra jIvanI samajaNa mithyA che. koI - bhavacakramAM A jIve anaMta vAra kriyAo karI chatAM te taryo nahIM. mANasane ukaraDAmAMthI motI maLI jAya, tethI ema niyama na bAMdhI teno artha ema nathI karavAno ke kriyA nirarthaka che. sAcA lakSya vinA zakAya ke motI joItuM hoya teNe ukaraDo pheMdavo joIe; tema koI karelI kriyAnuM mokSArthe niSphaLapaNuM che ema samajavAnuM che. sArI vastuno jIva utsargamArgane badale apavAdamArge mokSa pAmyo hoya to tenuM paNa jo yogya rIte upayoga na thAya to tenAthI lAbha thato nathI avalaMbana laIne ke niyama gaNIne koI rAjamArga choDI keDImArge ane keTalIka vAra lAbha thavAne badale nukasAna thAya che. paNa tethI cAle ane tenAmAM tenI yogyatA na hoya to te tenA gaMtavya sthAne kaMI ema nathI kahevAtuM ke sArI vastu dvArA nukasAna thayuM che. jema ke pahoMcI zake nahIM. vaLI, jeo apavAdamArga mokSa pAmyA hoya che ghI zarIrane lAbhakArI che-puSTi Ape che, paNa ene so vAra phINIne temano lakSa to utsarga-mArgano ja hoya che ane tethI ja temano jo khAvAmAM Ave to jIva marI jAya tethI kaMI ghIthI maraNa thAya che mArga unmArga na banatAM mokSamArga bane che. ema kahevAtuM nathI. ghI khAnAre samajavuM joIe ke so vAra phINeluM cakravartI bharata, rAjarSi pRthvIcaMdra, zreSThIputra guNasAgara vagerene ghI jhera banI jAya che ane e rIte jhera baneluM te dhI prANaghAtaka bane gRhatyAga vinA ja kevaLajJAna prApta thayuM hatuM e vAta saMpUrNa rIte che. mATe ghI jhera na banI jAya enI kALajI rAkhavI joIe. e ja zAstrIya che, chatAM evuM to kadAcit ane koIkane ja bane. AkhI - rIte dharmakriyAo amRta samAna ja che. paraMtu saMsAralakSe Acarela avasarpiNImAM evAM udAharaNa keTalAM? eTale e mArga rAjamArga dharmakriyAo jherarUpa-viSAnuSThAnarUpa bane che ane tevI kriyAothI na gaNAya. vaLI, uparokta dRSTAMtomAM koIne paNa tapa-tyAganI AtmAno nikhAra thato nathI. bhAvanAno abhAva na hato, teo sarva gRhavAsanA bhogavilAsathI mUThathI pakaDavAnI talavArane jo koI dhAravAlI jagyAethI pakaDe pIDA anubhavatA hatA ane sarvasaMgaparityAganI bhAvanAvALA hatA. to tIkSNa dhArathI tenA AMgaLA kapAya, paNa temAM talavArano doSa anaMtA AtmAo bAhyAbhyatara saMgatyAgarUpa viratinA nathI, pakaDanArano doSa che; tema saMsAranI abhilASAthI karAyelI rAjamArgethI pasAra thaine mokSapada pAmyA che, jyAre AMgaLInA veDhe dharmakriyAothI mokSaprApti na thAya temAM doSa dharma-kriyAno nathI, gaNI zakAya teTalA jUja AtmAo bAhyA saMga tyAgyA vinA, paraMtu teno avaLo upayoga karanAra vyaktino che. abhavya jIvo rAgabhAvane TALIne muktipada pAmyA che; ane anaMtAnaMta AtmAo anaMta dharmakriyAo karIne paNa mokSa pAmatA nathI, tethI dharmakriyAo dharmazravaNa karIne paNa bAhya saMga na tyAgavAnA kAraNe rAgabhAva nirarthaka che ema kahevuM khoTuM che; paraMtu saMsArabhAve thayelI TALI na zakyA ane tethI teo saMsAramAM rakhaDe che. kevaLI bagavaMtonI dharmakriyAothI mokSaprApti nathI tema kahevuM yogya che. kriyAo jinAjJA najara sAme A paristhiti hovAthI temaNe muktinA mArga tarIke Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. 19 okTobara, 2006 : A prabuddha jIvana zake ke bAhyAbhaMtara saMgatyAgarUpa viratimArgane-pratijJApUrvaka karelA sAvadya tapa, zIla, saMyama, pUjA, bhakti, sevA Adi sarva dhArmika kriyAo vyApAranA tyAgane rAjamArga kahyo che. - tajavA yogya che. rAjarSi prasannacaMdra sAdhuveSa chatAM sAtamI narakanA daLiyAM lIdhAM, AtmAnA traNa bhAva che. zuddha bhAva, zubha bhAva ane azubha te rAjarSine bIjI ja paLe kevaLajJAna zAthI thayuM e vAta pratye lakSa bhAva. pahelo bhAva upAdeya che ane pachInA be bhAva heya che. pahelo ApavAnI jarUra che. mAthethI mugaTa upADavA mATe mastake hAtha pheravyo bhAva e AtmAnI svAbhAvika sthiti che ane bAkInA be bhAva ane te ja vakhate kezalocavALA mAthAno sparza thayo, pazcAtApa thayo, AtmAnI vaibhAvika sthiti che. pitA, putra, parivAra Adi uparano zukaladhyAnanI zreNIe caDhayA ane kevaLajJAna pragayuM. rAjAnA veSamAM rAga te azubha rAga che ane deva, guru uparano rAga tema ja mahAvrata hota to loca kareluM mAthuM na hota ane tethI temane sAco lakSa paNa Adi dharma uparano rAga te zubha rAga che. azubha rAga jema AtmAne na Avata ane kevaLajJAna paNa pragaTa na thAta. Ama, bAhya tyAga nukasAna karanAra che, tema zubha rAga paNa AtmA mATe jherasvarUpa che. bhAvazuddhimAM sahAyaka nIvaDe che. tethI bAhya tyAga Avazyaka che. jema azubha rAga AtmAnA zuddha svarUpa pragaTAvavAmAM lezamAtra paNa vastusthiti Ama hovA chatAM keTalAka bhAgaruci jIvaDAo ema sahAyaka nathI, tema zubha rAga paNa AtmAnA zuddha kahe che ke bAhya saMga tyAgyA vinA paNa bharata vagere muktipada pAmyA svarUpane-pragaTAvavAmAM lezamAtra paNa sahAyaka nathI. bhogAdi kriyAthI che, mATe mahAvratapratijJArUpa sarvavirati ke aNuvratapratijJArUpa thatA azubha bhAvathI jema koI AtmalAbha nathI thato, tema devapUjA dezaviratinI zI jarUra che? saMsAramAM rahIne paNa jo rAgano nAza AdithI thatA zubha bhAvathI paNa koI AtmalAbha nathI thato. jeo thaI zake che to tema ja kema na karavuM? AvA abhiprAyo aMtaramAM ema mAne che ke deva, guru ane dharma uparano rAga e AtmAnA paDelI bhogalAlasAnA kAraNe ja uccAravAmAM Ave che. aneka bAhya anaMta jJAnAdi guNo pragaTa karavAmAM kAraNabhUta che teo saMgIomAMthI be-pAMcane mukti maLI, bAkInA badhA DUbI gayA, mahAmithyAtvI che ane AtmAnA saccidAnaMdasvarUpanI avagaNanA chatAM e be-pAMcano-e bhavyAtmAono dAkhalo laIne, pAtratA karanArA che. jeo AtmaprApti arthe zubha rAgamAM joDAvA deva-gurunuM vinAnA aneka jIvo DUbI gayA ane aneka DUbe che e tarapha lakSa na avalaMbana le che, teo bhUla kare che; kAraNake deva-guru pratyenA zubha ApatAM, saMsAramAM rahIne taravAnI vAto teo kare che ! bhale aneka rAgathI AtmAnuM svarUpa pragaTe evuM mAnavuM e ja bhayaMkara mithyAtva jIvo jhera khAIne maryA, paNa be-pAMca to bacyA che-ema khoTI rIte che, mATe devapUjA Adi zubha kriyAo karavA yogya nathI ema temanuM dAkhalo laIne koI jhera khAvA taiyAra thAya che? tethI AtmArthI jIve kahevuM che. to daDha nizcaya karavo ke svarUpalakSe dharmakriyAo karavI-tapa, tyAga, A dalIlano uttara A pramANe che--jinapUjA, guruvaMdana, saMyamAdi svarUpalakSe karavAM e jinAjJA che. upAdhyAya zrI yazovijayajI pratikramaNAdi puNyabaMdhanAM kAraNa che e vAta nisaMdeha che. pUjA, . mahArAja kahe che upavAsa, vratAdi je zubha kriyA che tenAthI zubha pariNAma utpanna carita bhaNi bahulokamAMjI, bharatAdikanAM jeha; thAya che ane puNyakarma nIpaje che. zubhAzubha vikArarahita je zuddha lope zubha vyavahAranejI, bodhi haNe nija teha. pariNAma che, tenAthI ja saMvara-nirjarA thAya che. zubha kriyAo bahu dala dIse jIvanAMjI, vyavahAre zivayoga; puNyabaMdhanuM kAraNa hovA chatAM paNa e kriyAo AtmAnI chIMDI tAke pAdharojI, choDI paMtha ayoga." vibhAvadazAne TALavAmAM sahAyaka nathI ema kahevuM yogya nathI. (2) ekAMta nizcayavAdIo evI dalIla paNa kare che ke zubha manuSyadehano yoga, deva-guru-zAstrano yoga vagere vibhAvadazAne kriyAo zubha bhAvanI janetA che ane zubha bhAva hoya che, eTale TALavAmAM sahAyaka che ane te yoga dharmakriyAthI upArjana thayelAM zubha kriyAo paNa hoya che. puNyanA kAraNe maLe che. jinapUjA, sAmAyika, pratikramaNAdi zubha kriyAothI zubha bhAva jJAnIoe mAtra puNyabaMdhanA hetue thatI dharmakriyAne saMsAravardhaka utpanna thAya che ane e zubha bhAva AtmaguNone pragaTa karavAmAM gaNI che; jyAre AtmalakSe thatI dharmakriyAothI je zubha bhAva thAya lezamAtra paNa sahAyaka nathI, tenAthI AtmAnI vibhAvadazA lezamAtra che, tenAthI baMdhAtuM puNyAnubaMdhI puNya saMsAravardhaka nathI thatuM, paraMtu paNa TaLI zakatI nathI. te mAtra baMdhanuM ja kAraNa bane che. zubha bhAvanA te vibhAvadazA TALavAmAM sahAyaka thAya che. svarUpanA lakSe jinAjJA kAraNe puNyabaMdha thAya che. ane te puNyabaMdha jIvane saMsAramAM rajhaLAve anusAra thatI dharmakriyAothI baMdhAtuM puNyAnubaMdhI puNya eraMDiyA che. puNyabaMdha paNa pApabaMdhanI mAphaka heya che, mATe puNyabaMdhamAM jevuM che. peTamAM khUba maLa bAjI gayo hoya te kADhavA mATe eraMDiyuM kAraNabhUta evI dAnAdi saghaLI kriyAo choDavA yogya che. je kriyAo pIvAmAM Ave che. jo koI ema salAha Ape ke peTamAM ATalo karmabaMdhanuM kAraNa che te AtmahitakArI kevI rIte hoI zake? japa, kacaro to bharyo che emAM navo kyAM nAkho cho? to jema salAha Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana ApanArI te mANasa murkha Thare che, tema puNyAnubaMdhI puNyane sarvathA phreMca kahevuM te ayathArtha che. peTanA tamAma kacarAne kADhavAnuM sAmarthya eraMDiyAmAM che ane e eraMDiyAne kADhavA mATe nA koI dranI jarUra paDatI nathI, te to svayaMmeva nIkaLI jAya che. maLa nIkaLI gayA pachI jema eraMDiyuM ApoApa nIkaLI jAya che, tema svarUpanA lake thatI dharmakriyAothI utpanna thatuM puNya, pApanA nAzamAM sahAyaka thAya che ane jyAre pApa sarvAMze kSaya pAme che tyAre puNya paNa palAyana thaI jAya che. alabatta, mAtra puchyabaMdhano ja lakSa hovo, puSpathI ja ja kRtakRtyatA mAnavI e avazya mithyAtva che. puNyabaMdhanA hAke thatI dharmakriyAo ne vizvakriyA che ane pApAnubaMdhI puNyanuM kAraNa thatuM hovAthI te heya che. svarUpajale thatI dharmakriyAothI baMdhAtuM puNyAnubaMdhI puruSa vibhAvadazA TALavAmAM sahAyaka thAya che. tethI ja zAstromAM Thera Thera puNyabaMdhanI icchAno nAza karavAnuM kahyuM che, kaze paNa pApakarmanA nArAnI jema puSpane nAza karavAnuM kahyuM nathI. yadyapi jaina darzanamAM puNya ane pApa ubhayanA yathI muktinI prApti che ema kahyuM che, tathApi e khyAlamAM rAkhavuM khUba ja agatyanuM ja che ke kAryanA siddhikALamAM je vastu haiya gAya che, te vastu kAryanA sAdhakakALamAM niyamAM dhyeya ja hoya evuM ekAMte nathI. jema koI mArAsane kAMTo vAgyo hoya tyAre tene kADhavA mATe sAyanI AvazyakatA so che. joke jema kAMTo taiya che, tema kAMTI nIkaLI gayA pachI sau paNa kaeNSa ja che. e ja rIte zraddhAnamAM to ema ja rAkhavuM ke puSpa paNa heya ja che. pAparUpI kAMTo jyAM sudhI AtmAmAM bhoMkAyelo che tyAM sudhI puNyarUpI soyanI jarUra paDe che, tethI zubha kriyAo zubha bhAvanuM kAraNa hovAthI karmabaMdhanuM kAraNa che ema kahI teno sarvathA niSedha karavA yogya nathI. zubha kriyAo azubha bhAvanI nivRtti ane zuddha bhAvanI prAptimAM sahAyaka hovAthI teno niSedha ka2vA yogya nathI. zuddhopayogamAM sthita nathI thavAtuM tyAM sudhI svarUpamAM avicaLa sthiratAnuM lakSa rAkhI zubha sthiAo karavAnI che. kriyAone yAra prakAramAM vibhAjita karI zakAya che 1) azubha Asravane Azrita evI bhogAbhilASA sahita tathA bhogAdimAM ramAtArUpa azubha kiyA. 2) zubha AsravanI aMtargata bhogAbhilASA sahita zubha kriyA 3) zubha AsavanI aMtargata bhogAbhilASAthI nirapekSa kevaLa svarUpazAMtinI abhilASA sahitanI zubha kriyA. tA. 16 okTobara 2006 nIMta azAMtirUpa che. tyAM bhogAbhilASAnI sAthe bhogavavAnI pattAnuM spaSTa vaidana hoya che. te sarvathA hoya che. bIjI kriSAmAM bhogAbhilASA saMbaMdhI rAga-dveSAdi che, tethI te paNa taiya che. trIja kriyAmAM bhaugAbhilASAno tema ja bhoganI vyagratAno abhAva che. te kriyA mokSAbhilASA sahita thatI hovAthI ane AtmaprAptimAM sahAyaka thatI hovAthI karthacita upAya che. jo ke te puNyabaMdhanuM kAraNa hovAthI kathaMcit heya paNa che. cothI kriyAmAM sarvathA zAMti che. te pUrNa zAMtirUpa hovAthI pUrNapaze upAdeya che. te koI paNa prakAre AsavarUpa nathI, paNa saMva-nirjarArUpa che, tethI te sarvathA upAdeya che. jyAM sudhI A kriyA nathI thatI, arthAt zuddha bhAvanI prApti nathI thatI, tyAM sudhI trIjA prakAranI kriyA, arthAt svarUpalaka zubha kriyAo karavI prIjanabhUta che. 4) sAkSAt zAMtinA vedana sahita svarUpatanmayatArUpa zuddha kriyA. pahelI kriyAne azubha ke pApa kahevAmAM Ave che. bIjI kriyAne pApAnubaMdhI puNyarUpa zubha kriyA kahevAmAM Ave che. trIjI kriyAne puNyAnubaMdhI puNyarUpa zubha kriyA kahevAmAM Ave che. cothI kriyA zuddha che. A cAra kriyAomAMthI mokSamArganI dRSTie kaI kriyA hitAvaha che tenuM mUlyAMkana karavuM Avazyaka che. prathamanI pApakriyA ahIM eka vAta spaSTa che ke azubha bhAva tIvra thAya che ane zubha bhAva naMda thAya che, tethI te banne heya che. zubha bhAvane paNa kAyanI kathAmAM ja mUkavAmAM Ave che. bhale te rAgane prazasta vizeSaNa lagADavAmAM Ave to paNa te kaSAyanI kakSAmAM ja Ave che. pittaLane prazasta vizeSajA lagADIne tene 'prazasta pittaLa' ema kahevAmAM Ave tethI kAMI te suvarNanI jAtamAM to na ja Ave. tema zubha bhAvanA na rAgane prazasta vizeSarA lagADavAmAM Ave to tethI kAMI te akaSAthI zuddha bhAvanI jAtamAM nathI AvI jato, zubha bhAva pA kaSAya ja che ane tethI te heya ja che. jo zubha bhAvane upAdeya mAnavAmAM Ave to kabAya karavAnuM ja dvAna rahe, mATe zuddha bhAvanI prApti na thAya tyAM sudhI azubha bhAva TALI zubha bhAvano puruSArtha karavo joIe ane zraddhAnamAM to zubha bhAvane phreMca ja mAnavo joIe. zubha bhAvathI paNa AgaLa vadhIne kaSAya vagarano zuddha caitanyabhAva pragaTa karavo joIe. , koI jIva azubha bhAva choDIne bhAva kare to jJAnIpuruSo tene tema karavAnI nA nathI kahetA. azubha TALIne zubhamAM aTakI rahevAnI, temAM ja saMtoSAI javAnI teo nA kahe che. keTalAka jIvo azubha bhAvane heya jANe che ane zubha bhAvane upAdeya mAnI temAM aTakI rahe che; paraMtu enAthI AtmakalyANa nathI thatuM, dharma nathI thato. te deva gatino mArga che, mokSano mArga nathI. tethI mokSamArge prayANa karavA mATe jIve azubhane TALI zubhamAM aTakavuM na joIe, paraMtu zubhane paNa TALI ja zuddha bhAva pragaTAvavo joInme. sAdhaka avasthAnI prathama bhUmikAmAM zuddha svarUpanA lakSe AraMbhAtI dharmakriyAothI azubha bhAva TaLe che ane te jIva zubha bhAvamAM Ave che. mokSamArganI sAcI samajaNa hovAthI te zubha bhAvamAM kRtakRtyatA mAnato nathI, paNa zuddha bhAvamAM sthira thavAnA puruSArthamAM ja lAgelo rahe che. tene kakSAnusAra zubha bhAva thAya ja che. sAdhakadazAmAM bhUmikA anusAra zubha bhAvo AvyA vinA rahetA nathI, paNa temAM te saMtoSAI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI tA. 16 okTobara 2006 006 nA na prabuddha jIvana para thI vIsa TI jato nathI ane AgaLa vadhI zuddha bhAva pragaTAve che. sudhI upara batAvelA savikalpa sAmAyikanA guNo teNe barAbara pALavA sAdhakane zraddhAnamAM zubha ane azubha banne bhAva heya hoya che. jarUrI che. e guNamAMthI eka paNa guNa jo na pALe to te ane mAtra zuddha bhAva ja upAdeya hoya che, chatAM paNa te zubha bhAvamAM sAdhupaNAmAMthI bhraSTa thAya che ane tene punaH cAritramAM sthApana kAraNabhUta evI dharmakriyAono kyAre paNa niSedha karato nathI. te karavAmAM Ave che. jANe che ke jo zubha bhAvanA kAraNarUpa dharmakriyAo nahIM karuM to zuddha vaLI, e ja graMthamAM bIjA sthaLe AcAryazrI kuMdakuMdadeva pharamAve che bhAva to prApta nahIM thAya, kiMtu zubha bhAva paNa prApta nahIM thAya; ke nirvikalpa samAdhi prApta karavAnI icchAvALA sAdhuo eka vAra kevaLa azubha bhAvamAM ja ramamANa rahevAze. UNodarI, prAsuka ane nirdoSa AhAra karavo. te AhAra paNa divase, zuddhopayoganI sAkSAt prApti thaI nathI evo jIva jo rasagRddhi vagarano madhu-mAMsAdi abhakSya padArtho vinAno hovo zubhopayogarUpa vyavahAra choDI de ane azubhopayogamAM ja svacchede joIe. ' pravarte, to te naraka-nigodAdi gatine prApta thaI saMsAramAM ja bhramaNa (2. juo : ejana, gAthA 229 kare. mATe zubha kriyAono niSedha na karavo joIe. zuddhopayoganI 'vaMtu bha maNipuwnovara ! prApti mATe zubha kriyAonuM yathAyogya sevana karavuM jarUrI che. 22UT fmavaraaA drivI rasAveeA madhuH 1') mokSa-mArganI sAdhanA mATe vrata, zIla, saMyama, dayA, japa, tapa, AcAryazrI kuMdakuMdadeve 'samayasAra' graMthamAM zuddha nayanI apekSAe pUjana AdinuM avalaMbana Avazyaka che. upAdhyAya zrI yazovijayajI deha ane AtmAne bhinna samajAvyA che, paraMtu teo ja pravacanasAra'mAM mahArAja lakhe che munipaNAmAM saMyama AcaraNanI keTalI jarUriyAta che te paNa samajAve avara kahe pUjAdika ThAme, puNyabaMdha che zubha pariNAme; che. adaMtadhAvana ke ekabhakta jevI kriyAone zubha bhAvanI ke dehanI dharma ihAM koI navi dIse, jima vratapariNAme cita hase. kriyA tarIke jaNAvI anAcaraNIya kahetA nathI. teo bAhya AcAranA nizvayadharma na teNe jANyo, je zailezI aMte vakhANyo; kaDaka pAlana upara paNa ghaNo bhAra mUke che. dharma adharma taNo kSayakArI, zivasukha de je bhavajalatArI. - AcAryazrI jo lakhavA dhArata to lakhI zakata ke munie eka vAra tasa sAdhana tuM je je dekhe, nija nija guNaThANAne lekhe; nirdoSa, mAsuka eSaNIya vAparavuM evo koI niyama jarUrI nathI, teha dharama vyavahAra jANo, kAraja kAraNa eka pramANo.' ' kema ke deha ane AtmA e AtyaMtika bhinna vastu che. rUpa, rasa, gaMdha, ' (upAdhyAya zrI yazovijayajI racita 'savAso gAthAnuM stavana', sparza vagere dehanA guNo che, jyAre anaMta jJAna, anaMta darzana, DhALa 10, kaDI 105-107). anaMta sukha, anaMta vIrya vagere AtmAnA guNo che. khAvuM e dehano AcAryazrI kuMdakuMdadeva pravacanasAra' graMthamAM saMyamanA mULa guNonuM dharma che. aNAhArIpaNuM e AtmAno dharma che. zarIranA dharmo jyAre . pratipAdana karatAM kahe che ke pAMca mahAvrata, pAMca samiti, pAMca AtmAnA dharmo nathI thatA ane AtmAnA dharmo zarIranA dharmo nathI indriyano nirodha, kezano loca, cha Avazyaka, digaMbara avasthA, thatA, to pachI eka vAra ja khAvuM evo Agraha zA mATe? deha aneka nAnarahita rahevuM, bhUmi upara zayana karavuM, dAMta sApha nahIM karavA, vAra khAya emAM AtmAno aNAhArI dharma jarA paNa nAza pAmato UbhA UbhA bhojana karavuM ane eka vAra bhojana karavuM; zramaNanA nathI. jaDa jaDanI kriyA kare che. cetana to alipta che. deha AtmAthI A 28 mULa guNo vItarAgadeve kahelA che. A guNomAM pramAdI para che, deha koI paNa kriyA karato hoya temAM AtmA e kriyA potAnI bananAra muninA saMyamano cheda karavo ane punaH tene saMyamamAM sthApana mAne ja zA mATe ? khAvAnI kriyA to munino deha kare che, AtmA karavo.' nathI karato; pachI munino AtmA khAvAnI kriyAne potAnI mAne ja 1. juo : AcAryazrI kuMdakuMdadevakRta, 'pravacanasAra', gAthA zA mATe ? AvuM kAMI nahIM lakhatAM muni mATe bAhya AcArano bhAra 208, 209 mUkyo che ane eka paNa AcAramAM jo pramAda kare to cAritrathI 'vadasamididiyarodho locAvassayamacelamaNhANaM / bhraSTa thAya che ema batAvyuM che. e ja sUcave che ke svarUpalakSe bAhya khidisayaNamadaMtavaNaM ThidibhoyaNamegabhattaM ca / / AcAra, kriyA vagere karavI te jJAnIone sakhata che. adhika AhArathI ede khalu mUlaguNA samaNANaM jiNavarehiMpaNNAttA / ke rasavALo AhAra levAthI vikAra utpanna thAya che ane tethI kAmAdi tesu pamatto samaNo chedovaTThAvago hodi / / vAsanAo janme che. jenA pariNAme AtmAnuM krame karIne patana thAya 'pravacanasAra'nI uparokta gAthAnI TIkAmAM AcAryazrI che. cittavRtti caitanyamAM sthira na thatAM viSayomAM doDavA lAge che. amRtacaMdradeva pharamAve che ke yadyapi AtmA zuddha nirvikalpa evA mATe zubha kriyAo karavI Avazyaka che. AcAryazrI kuMdakuMdadevanAM sAmAyikano arthI hoya, chatAM e sAmAyika jyAM sudhI na Ave tyAM tathA upAdhyAya zrI yazovijayajInAM uparokta kathanothI spaSTa thAya Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 che ke nizcayapUrvakano vyavahAra pALavo e AtmArthInuM kartavya che. ekAMta nizcayavAdInuM mAnavuM ema che ke zubha kriyAthI puNyabaMdha thAya che, je saMsAramAM jIvane rajhaLAve che. temane eTaluM ja pUchavuM rahyuM ke eka dravya bIjA dravyanuM kAMI karI zakatuM ja nathI ema ja jo te mAnato hoya to kaI ja te rIte kahI zake ke dharmakriyA puNya baMdhAve che ane puNya jIvane saMsAramAM rajhaLAve che. zuM jaDa evuM puNya caitana evA AtmAne rajhaLAvI zake ? jaDa evuM AkAza jema AtmAthI AtyaMtika ane ekAMtika bhinna hovAthI cetanadravyane rajhaLAvI zakatuM nathI, tevI rIte puNya paNa cetana-dravyathI bhinna hovAthI tene kaI rIte rajhaLAvI zake ? prabhupta jIvana tA. 16 AMkTobara 2006 kriyAono upadeza kare che. nikSyanA baLapUrvaka zubha kriyAonI abhyAsa karatAM pariNAmo sudhare che. nizcayadraSTipUrvakano sadvyavahAra sevatAM, krame karIne bhAvazudvi thatAM mokSanI prApti thAya che, tethI zAnIo pariNAmonI zuddhi mATe zubha kriyAono upadeza kare che. *** (zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNo vyAkhyAnamALAmAM tA. 24-8-2006nA ApeluM pravacana) 802, maMju epArTamenTa, nArAyaNa dAbholakara roDa, muMbaI-400 006, (3) ekAMta nizcayavAdI evI dalIla paNa kare che ke bhAva ja jIvonA baMdha-mokSanuM kAraNa che to pachI zarIra dvArA thatI bAhya kriyAonI zI AvazyakatA che? bhAva zuddha rAkhavAno ja prayatna karavI, bAhya kriyAonI AvazyakatA nathI. bhAva zuddha rAkhavAno ja udyama karavo joIe, kriyAo karavAthI koI lAbha nathI. temanA mata pramArgo khAvA-pIvAmAM bhaNyAno viveka ke dharmakriyAonI kaMI jarUra nathI. mAtra bhAva zuddha rAkhavAnI jarUra che. A dalIlano uttara pramANe che-bhAva baMdha-mokSanuM kArA hovAthI bhAvazuddhine mokSanuM adha kAraNa mAnavAmAM virodha che ja nahIM. paraMtu bhAvazuddhi kAMI ekAeka prApta thaI jatI nathI. anAdi kALanA viparIta abhyAsanA kAraNe je azubha saMskAro aMkita thayelA che te ApoApa ane sahelAIthI nirmULa thatA nathI. tene nirmULa karavAno abhyAsa atyaMta jarUrI che. te mATe manane zubha kriyAmAM joDavuM ghaTe che. manane zubha kriyAmAM joDavAthI be kArya thAya che-azubha bhAvamAMthI nivRtti ane zubha bhAvamAM pravRtti. azubha saMskAronuM poSaNa na thAya ane zubha saMskAronuM ropaNa thAya te mATe zubha kriyA khUba upakArI nIvaDe che. vAraMvAra azubha nimittothI dUra evAno tathA zubha nimiomAM evAno abhyAsa karavAthI bhAvazuddhi thAya che, mATe zubhakriyAtmaka vyavahAra atyaMta Avazyaka che. homiyopathInA DaoNkTara dardanA ilAja mATe mIThI sAkaranI gADI jevI davA Ape che. homiyopathImAM davAo eTale judA judA prakAranAM te TicI dardIne sIdhAM ApI zakAya nahIM. eTalA mATe tene jhIlanAra koI mAdhyamanI jarUra paDe che. e mAdhyama te ja sAkaranIgoLI sAkaranI goLI Tikcarane jhIle che. ahIM mUlya to TiMkcaranuM ja che. sAkaranI goLI to mAtra eka mAdhyama che, paNa enA vinA mUlyavAna Tikcara graho thaI zake tema nathI. e daSTie sAkaranI goLInuM paNa mUlya jarA paNa ochuM nathI. Ama mukhyatAnI draSTie Tikcara mUlyavAna che, jyAre mAdhyamanI draSTie sAkara mUlyavAna che. tevI rIte mukhyatAnI dRSTie bhAvazuddhi mUlyavAna che, jyAre mAdhyamanI dRSTie zubha kriyAo mUlyavAna che. bhAvazuddhinI ja pradhAnatA che, paraMtu te arthe zubha kriyAo Avazyaka che. jJAnIo pariNAmonI zuddhi mATe zubha grAma svarAja saMgha-nIlapara, kaccha noMdhAyela vadhu rakamonI yAdI 19,48,420/- AgaLanI rakamano saravALo 11,000/- zrI bhogIlAla laheracaMda kAzana 10,000/- zrI kezavajI rUpI zAha temanA dharmapatnI sva. muktAbena zAhanA smArthe 9,000/- Indubahena umedabhAI dozI 3,100/- zrI je. ke. zaTha enDa phrenDasa 3,000/- zrI nitina ema. jhaverI-kalakattA 3,000/- zrI sAkarabena premajI gAlA 3,000/- zrI bhAnubena ramezabhAI mahetA 3,000/- zrI bInAbahena anilakumAra mahetA 3,000/- zrI jhalakIna rAkezabhAI zAha 3,000/- me. mahAvIra olDa pepa2 mArTa haste-zrI ramezabhAI ema. nIsAra 3,000/- zrI vIrala araviMda dharamazI lukhI 3,000/- zrI ojasa araviMda dharamazI lakhI 2,000/- zrI nathanA hitendra kurI 20,07,420/- Aja sudhI kula prabuddhajIvana nIdhi phaMDa 928508/- AgaLanI rakamano saravALo 10,000/- zrI kalAvatI hasamukhalAla vorA ceriTebala TrasTa| 3850/- kula Aja sudhI prabuddhajIvana AjIvana sabhya 2,500/- pro. jazavaMtabhAI zekhaDIvALA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha AjIvana sabhya 5,004 zrI ravIndra maNilAla saMghavI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na itA 1 8 okTobara 2006 nI che prabuddha jIvana che . Adhunika mIDiyA ane zabdadharma I zrI kundana vyAsa bhAratIya patrakAratva Aje saMkramaNakALamAM che. patrakAra tribheTe AtmaparIkSaNa karavAno samaya che. bajA2vAdamAM spardhA hoya ane Ubho che ema kahI zakAya. globalAIjhezananA A yugamAM mArkeTa Arthika rIte TakI rahevAno paDakAra paNa hoya. pariNAme sTiMga phorsIjhanI bolabAlA che. bajA2vAde bAkInA tamAma oNparezana zarU thayAM, paNa patrakAre mAkhInI jema ukaraDA-gaMdakI vAda-samAjavAda-sAmyavAdane zikasta ApI che. A bajAravAda para ja besavAne badale madhamAkhInI jema phUla para besIne jarUra jaNAya mUDIvAdanuM eka zastra che. bajAravAdane kAraNe spardhA-gaLAkApa spardhA tyAM ane tyAre DaMkha mAravAnI pharaja bajAvavAnI che-akhabArI thaI rahI che. TeknaoNlaoNjInA kSetramAM saMdezAvyavahAramAM ajabanI krAnti AjhAdI-phrIDama oNpha dha presanI carcA ane vivAda jUnAM thaI gayAM AvI che ane teno sauthI vadhu lAbha maLyo che samAcAra kSetrane. A che. hakIkatamAM only fair press can be freepress. koI kAyado lAbha je sauthI vadhu meLave te bajA2vAdanA jaMgamAM jIte tevI sthiti ane baMdhAraNA AjhAdInI geranTI ApI zake nahIM. sAcI geranTI to akhabAra-mIDiyAnI pratiSThA ane vizvasanIyatA che. Aje samAcAra meLavavAnAM mAdhyama ghaNAM che, paNa mukhyatve prinTa Aje TIvInI caeNnalomAM sTiMga oparezano'nI bolabAlA ane IlekaTronika mIDiyA che. zabda lakhAya che ane vaMcAya che. che-tehalakA pachI duryodhana ane duHzAsanonI enTrI thAya che. zAsana IlekaTronika mIDiyAmAM bolAya che, saMbhaLAya che ane vaMcAya paNa ane samAjanAM dUSaNo pakaDavA mATe AvAM oNparezano AvakArya che. samAcAra mAdhyamanA A vyApa ane vikAsathI samAjane lAbha che. cheka 1887mAM eka mahilA patrakAra nelI blAe pAgala hovAno paNa thAya che ane nukasAna paNa. vizeSa karIne atyAra sudhI svataMtra abhinaya karIne nyU yorkanA pAgalakhAnAmAM praveza meLavI tyAMnI akhabArane-patrakArane lokazAhInA cothA staMbhanI upamA ApavAmAM durdazA para prakAza pADyo. pariNAme kAnUnI sudhArA thayA. zikAgomAM AvatI hatI. anya traNa staMbhonI dazA ane ApaNA dezanI avadazA cUMTaNI-matadAnanI gerarItio ughADI pADavA mATe chupAvezamAM kAma ApaNe jANIe chIe. cothA staMbha-samAcAranA zabdanI dazA kevI karanArA riporTarane pulinjhara pAritoSika maLyuM. Ama samAjanA hita che? patrakAra teno dharma kevI rIte bajAve che ? hakIkatamAM samAjamAM khAtara 'guptacara' athavA 'jAsUsa'nI jema kAma thAya te icchanIya je sArvatrika patana thaI rahyuM che tenI asara patrakAratva para paDe te che, paNa AmAM AcArasaMhitAnAM traNa zarato-niyamo pALavA svAbhAvika che ane A TekanaoNlaoNjInA vikAsa sAthe nItimattAnuM joIe. AvAM oNparezana samAjanA sIdhA hitamAM hoya. bIjuM, dhovANa thatuM jAya che. A mATe mukhyatve 'bajAravAda' javAbadAra che. koInA vyaktigata khAnagI jIvanamAM dakhala karyAthI saMbaMdhita vyaktine bajAravAdanI asara heThaLa akhabAro vecANa vadhAravA mATe ane nukasAna thAya tenA karatAM samAjane vadhu lAbha thavo joIe ane trIjuM, ilekaTraoNnika mIDiyA emanA darzakonI saMkhyA vadhAravA mATe je spardhA saraLatAthI mAhitI maLI zakatI hoya tyAM AvAM jAsUsI oNparezanano karI rahyAM che temAM satyane jhAjhuM mahattva ApavAnI ciMtA rahetI nathI. Azaro levo joIe nahIM. , samAcArane badale manoraMjana kendramAM rahe che. eka samaya hato jyAre tAjetaramAM jasTisa pAThaka-riporTa-naTavarasiMha aMgeno-TIvI samAcAra vAMcIne loko gAmanA corecauTe carcA karatA. zAsaka vargathI para prathama prakAzita thayo ane vaDA pradhAnanI salAmatImAM moTAM gAbaDAM mAMDIne samAjanI gatividhi ane kAmagIrI-javAbadArInI carcA thatI. hovAnI vAta paNa TIvI cenale jAhera karI. AnI sAme vAMdho laI lokazAhImAM lokonuM yogadAna-AvI rIte bhAgIdArI hatI. loko zakAya nahIM, paNa A spardhAnA yugamAM khAnagI oNpareTaronI madada deza ane duniyAnI bAbatothI mAhitagAra hatA. Aje prinTa ane laIne AuTasorsiga thAya che tyAre sAvadhAnI rAkhavI ilekaTronika mIDiyAmAM sanasanATI ane manoraMjana mukhya che ane joIe-kAraNake AvI meLavAyelI mAhitIno durupayoga paNa thaI teTalA aMze ApaNA samAjanI navI peDhInI lokazAhImAM zake che. bhAgIdArInI TakAvArI ghaTatI jAya che. amerikAmAM bhale Ama cAlatuM ilekaTronika mIDiyA ane prinTa mIDiyA vacce spardhA thaI rahI che hoya, bhAratamAM ApaNe cetI javAnI jarUra che. mAdhyamono prathama ane temAM samAcAranA atireka thAya che. rAhula mahAjanano kesa keTalA dharma che-sabako khabara de-aura sabakI khabara le. divasa cAlyo? ane patrakAro jANe tabIbI kSetranA niSNAta hoya paNa Aje khabara ApanArAM mAdhyamonI 'khabara' levAno samaya te rIte vizleSaNa karatA hoya tyAre zuM kahevuM? keTalAMka varSa pahelAM che. Aje mIDiyA potAno dharma cUke che tyAre amArA mATe AgrAmAM muzarapha-vAjapeyajInI zikhara maMtraNA cAlatI hatI tyAre Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 . . . prabuddha jIvana tA. 16 okTobara 2006 che - TIvI riporTara raste cAlatA koI paNa mANasane pakaDIne pUche-Apako paNa IlekaTronika mIDiyA aMgenA-broDakAsTiMga sarvisIjha kyA lagatA hai--aMdara kyA ho rahA he?--tyAre zuM kahevuM?, regyulezana bila aMge moTo vivAda ane virodha thayo che. ane A saMdarbhamAM 24 kalAkanI nyUsa cenalo jarUrI che ke kema te prasAra mAdhyamonI tAkAta ane prabhAvanI e hakIkata parathI pratIti savAla UThe che. samAcAramAM bhAratanA vividha pradezone AvarI levAya thavA pAme che ke temane cothI jAgIra tarIke oLakhavAmAM Ave che. te jarUrI che. paNa 24 kalAka dIvA bALavA mATe paracUraNa manoraMjana anya traNa sarakAra, nyAyataMtra ane vahIvaTI taMtra che. "mAdhyama" zabdano pIrasavuM paDe che. AnI asara akhabAro para paNa paDI che ane tethI artha traNe rastaMbha ane sAmAnya prajAne "joDanArI kaDI'no thAya che. ja evI TIkA thaI rahI che ke sinemAnI jema akhabArone paNa U/A mAhitI mAdhyama ane lokataMtra ekabIjA para nirbhara che. svataMtra reTiMga ApavAM joIe. prasAra mAdhyamonI gerahAjarImAM lokataMtra jIvita rahI nahIM zake. e spardhAne kAraNe Aje akhabAro samAcAra ApavAne badale ja pramANe lokataMtranA TekA vinA prasAra mAdhyamanuM astitva paNa samAcAra vecI paNa rahyAM che ! gharavakharI-plAsTikanI bAladIthI mAMDIne saMbhavita nathI, paraMtu yAda rahe ke anya traNa staMbhothI viparIta, moTarakAranI ophara thAya che-phelAvA vadhAravA mATe, laMDana prasAra mAdhyama mahad aMze niyamonI beDIthI mukta che ane tethI phAInAnziyala TAImyuM to tenA vAcakone "etihAsika samAja pratye temanI javAbadArI anekagaNI vadhI jAya che. bhArata-tAjamahAla sahitanA pravAsanI oNphara karI hatI! 300 prasAra mAdhyamo ane temanI bhUmikA mahada aMze vivAdanuM kendra pAunDa bacAvavAnI oNphara, A uparathI khyAla Avaze ke spardhA kevI banI rahyAM che. prasAra mAdhyamonI ekaniSThatA ane aucitya aMge cAle che ! vAdavivAda zarU thayo che. Aje samAcAra jANavAnI utkaMThA, je kaMI bhUtakALamAM-kaTokaTInI sthiti vakhate akhabAro para sensarazipa navuM jaNAya tene zodhI kADhavAnI lAlasA vadhI rahI che. tethI vibhinna lAdavAmAM AvI hatI. rAjIva gAMdhI paNa AvI ja sattA meLavavA prasAra mAdhyamo arthAt akhabAro, Telivijhana samAcAra cenalo ane mAgatA hatA, paNa pracaMDa virodha Uyo hato. atyAre be bAbatano InTaraneTanI vebasAITo vacce gaLAkApa spardhA sarjAI che. AmAM vivAda zarU thayo cheH eka, to mAhitI meLavavAno adhikAra rAITa TU InTaraneTanI vebasAITo vizvabharamAM samAcAra prasArita karavAmAM sauthI Inpharmezana ane bIjo vivAda che-ilekaTronika mIDiyA para aMkuza vadhu jhaDapI che. ati jhaDape, vadhumAM vadhu ane lokone coMkAvanArA mUkavAnA prastAvano. mAhitI meLavavAno adhikAra janatAne apAyA samAcAra ApavAnI spardhA anekavAra satyane bhoge thAya che, jethI pachI temAM kApa mukAyo. sarakArI phAIlomAM je noTiMga-noMdha hoya prasAra mAdhyamonI vizvasanIyatA ghaTI che. prasAra mAdhyamonI tenI mAhitI nahIM apAya. zA mATe ? kharI mAhitI to AvI noMdhamAM AdhArazIlA vizvasanIyatA che, paraMtu kamanasIbe hAla te dAva para ja hoya che. bhUtakALamAM-poMDicerI lAIsansanuM kaubhAMDa lokasabhAmAM lAgI che. khUba cagyuM hatuM. lalita nArAyaNa mizra indirAjInI kaeNbineTamAM jeo evuM mAne che ke naitikatA ane patrakAratvane ekabIjA sAthe vyApAra pradhAna hatA. morArajIbhAI vipakSI netA hatA. emaNe kazI nisabata nathI, teo evuM jANIne Azcarya thavA nahIM pAme che, satyAgraha para UtaravAnI dhamakI ApI tyAre spIkaranI cembaramAM tAjetaramAM amerikAmAM hAtha dharAyelA zailapa sarvekSaNamAM pratisAda baMdhabAraNe phAIlo batAvavAmAM AvI hatI. have mAhitInA ApanArAoe evuM maMtavya darzAvyuM hatuM ke vyavasAyI prAmANikatAne adhikAramAMthI "noMdha' zA mATe bAkAta rakhAya? A vivAda gaMbhIra lAgevaLage che tyAM sudhI Telivijhana ane akhabAronA saMvAdadAtAo banyo che. A abAdhita adhikAra janatAnA hAthamAM ApyA pachI moTara mikenikothI mAtra eka zreNI nIce che. 21 vyavasAyanI yAdImAM sarakAre pAradarzaka rahevuM ja paDaze. narsone vyavasAyI prAmANikatAnI gaNatarIe TocanuM sthAna maLyuM, bIjo vivAda che-TIvInA paDadA para aMkuza mUkavAno. tyArabAdanA kramamAM zikSako, cikitsako ane lazkarI adhikArIo sinemA-philma mATe sensara borDa che, paNa TIvInI caeNnalo manaphAve hatA. patrakArone krama to bahu pAchaLa hato. vizvasanIyatAnI tevA progrAma batAve che. amerikAmAM ziSTAcAra-DisansI-no lopa gaNatarIe teo mAtra vijJApana vizvanA loko tathA kAra selsamenothI thAya, bhaMga thAya tenA para aMkuza mUkatA kharaDAne pramukhe maMjUrI ApI bahetara jaNAyA. che. briTanamAM jaMka phUDanI jAherakhabaro rAtre nava vAgyA pachI apAya mAdhyamonI vAstavika bhUmikA prajAne mAhitI pahoMcADavAnI, che-TIvI cenalo para jAherakhabaronuM pramANa eka kalAkamAM mAtra keLavavAnI ane dizA arpavAnI ane jAgrata karavAnI che, paraMtu have 10 thI 12 miniTanuM hoya che. ApaNe tyAM have TIvI para ziSTAcArano lAMbA arasAthI manoraMjanane prasAra mAdhyamonA dhyAnanuM kendra tathA lopa thAya nahIM te mATe pagalAM levAI rahyAM che. mahattvanI kAmagIrInuM svarUpa mAnavAmAM AvI rahyuM che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM tA. 16 sapTembara, 2006 no cte ja pANI che. tAjAmAM tAjA samAcAra jANavAnI sadA aMtavihoNI tarasane AraenaAInA ahevAla anusAra tamAma prakAranAM akhabAra chIpAvavA akhabAronI sAthosAtha 24 kalAkanI nyUsa cenalo paNa tathA samakAlIna sAmayikonI saMkhyA 51 hajAra 960 che. A medAnamAM che. ane AvI pacAsathI vadhu caeNnala katAramAM UbhI che. tamAmano kula phelAvo 11 karoDa bAvana lAkha che. temAM sauthI vadhu bhAratamAM nyUsa caeNnalonI bharamAra che, paraMtu bhAratIya prekSako tenI vAcaka hindI akhabAro ane sAmayikonA che, jemanI saMkhyA 4 sAthe keTalA pramANamAM saMkaLAyelA che? bIbIsI varlDa dvArA karAyelA karoDa 70 lAkha che. aMgrejI akhabArono vAcaka varga be karoDa 31 eka abhyAsa anusAra bhAratIya prekSako mAtra jANakArI meLavavA lAkha che. jyAre malayAlama akhabAronA vAcakonI saMkhyA 72 lAkha khAtara samAcAra sAMbhaLe che ane mAtra 32 TakA loko ja samAcAramAM che. AmAMthI 64.19 TakA vAcaka laghu ane madhyama akhabAronA che, vadhu ruci dharAve che. mAtra 11 TakA loko temanA mATe prAsaMgika hoya jyAre 35.8 TakA moTAM akhabAro vAMce che. evA ja samAcAra sAMbhaLe che. daza TakA loko samAcAra cenalo pratye bhASAnA AdhAre vicArIe to 101 bhASA ane bolImAM udAsInatA dAkhave che. samAcAra cenala sAMbhaLanArAomAM 70 TakA akhabAro pragaTa thatAM hatAM. temAM aMgrejInI sAthe 18 prAdezika puruSo hoya che. bhASA che, jyAre anya bhASAnAM 82 akhabAra paNa che. temAM amuka videzI mAdhyamo sAthe karAra ane temanI sAthe ikviTI videzI bhASAo paNa sAmela che. hindI bhASAnAM akhabAra ane bhAgIdArInI pravRtti paNa vadhI rahI che. bezaka, A vaizvika pravRtti che sAmayikanI saMkhyA sauthI vadhu 21 hajAra che. jyAre marAThI ane urdU ane tene aTakAvI nahIM zakAya, paraMtu bhAratIya prasAra mAdhyamoe pratyekanI 2 100 che, jyAre gujarAtInI 2200, tamiLanI haMmezAM sajAga rahevuM paDaze ane evI takedArI rAkhavI paDaze ke 2100, kannaDanI 1816, malayAlamanI 1500 ane telugunI vaizvikIkaraNanI vedI para rASTrIya hitone bali caDhAvAya nahIM. ApaNe 1300 che. evuM bhUlavuM na joIe ke irAka para AkramaNanA samaye amerikana vAcako ane prekSako prasAra mAdhyama vize potAnuM maMtavya badale te cenaloe rASTrIya hitone sarvocca mahattva ApyuM. teo potAnI pUrve prasAra mAdhyamoe vizvasanIyatA ane javAbadArI vadhAravI paDaze. vyavasAyI mAnasikatA mATe kukhyAta che, paraMtu te samaye temaNe vijJApana samAcAra bahetara rIte rajU karAya e mahattvanuM che, paraMtu teno AdhAra vaDe thatI kamANI suddhAMnI paravA karI nahIM. AnuM nAnuM udAharaNa vizvasanIyatA hovI joIe. nAnI musApharI mATe nAnA mArga ane samAcAra buleTino vacce vijJApana mATe breka ApavAnI prathAne dareka kAma mATe TUMko dRSTikoNa ThIka hoI zake, paraMtu lAMbI maMjila tyajavAno che. A daSTikoNanI bhAratIya mAdhyamo sAthe tulanA karo, sudhI pahoMcavA mATe prasAra mAdhyame Adara hAMsala karavo paDaze. - jemaNe samAcAra prasAraNanI vacce raMgIna manoraMjaka vyavasAyI breka bhAratamAM prasAra mAdhyamo mATe A kasoTIno samaya che. vahIvaTI " ApavAmAM koI saMkoca anubhavyo nahIM. bhale pachI samAcAra kAragila taMtra, vidhAnamaMDaLo tathA nyAyataMtranI sAthosAtha prajA ane sAmAjika yuddhanA hoya ke gujarAtanA bhUkaMpanA athavA sunAmInI tabAhInA. mUlyo pratye kartavyaniSTha patrakAratvanI AvazyakatA che. vyaktigata vItelA yugamAM patrakAratvano mULa siddhAMta hato ke "tadhya pAvana ane rAjanaitika hito khAtara thaI rahelA patrakAratvathI tenI che ane TippaNa svataMtra che', paraMtu prasAra mAdhyamomAM A vAta have vizvasanIyatA ghaTI che, je zubha saMketa nathI. * * * mahattva nathI dharAvatI. have jamAno 'Telivijhana yuddha' , "paDadA para zrI kundana vyAsa, 'janma bhUmi', ghoghA sTrITa-phorTa, muMbaI. ramakhANa' ane 'jIvaMta AtaMkavAdI humalAno che, temAM akhabAro zrI muMbaI jena yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. pAchaLa paDI jAya che. 26-8-2006nA prastuta kareluM pravacana. patrakAratvanI evI javAbadArI che ke rASTrane majabUta karavAmAM te "prabuddha jIvana'nA madada kare. sAmAjika nyAyane protsAhita karavA ane baMdhAraNanA grAhako-vAcakone vinaMti uddezono amala karavAnI sAthosAtha samAnatA, sthiratA ane zAMti, pragati tathA sukhAkArIno saMdeza samAjanA loko sudhI pahoMcato kare. (1) "prabuddha jIvana' nA vahIvaTI kAraNo mATe zrI muMbaI jaina mIDiyA eka madhyasthanI bhUmikA nibhAve che. kaI mAhitI prajA mATe yuvaka saMghanA kAryAlayane nAme alaga patra lakhavA vinaMti. Avazyaka athavA binaAvazyaka che, mAhetI ane samAcAra ApavAnA (2) "prabuddha jIvananI vAcana sAmagrI mATe taMtrIne saMbodhIne nirNayanI sAthe te prajAne keLavIne, prerita karIne manoraMjananI alaga patra lakhavo. sAthosAtha samAja-kalyANanA samAcArothI prajAne vAkepha karAvI eka patramAM banne spaSTatA sAthe na pUchAvavA vinaMti. potAnI javAbadArI nibhAve che. -menejara Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1 okTobara, 2006 sarva dharmomAM karmono samanvaya D vyAkhyAtA : bahArSiratna pU. zrI niraMjanazAstrI umareThavALA parabrahma paramAtmAthI chUTo paDelo teno aMza tenuM nAma AtmA. laIne nAbhi sudhI 36 lakSaNa che. zarIranAM aMgonI dRSTie (1) A AtmA karmanA yogathI zarIramAM praveze che ane zarIra sAthe mAnA chatra, (2) kamaLa, (3) rathathI laIne mo2 sudhInAM lakSaNo che. udarathI te jagatamAM Ave che jene janma thavo kahevAya che. janmanI nAyaka nAyikAonAM zarIranAM lakSaNa cAra-nAyikAo (1) sAthe ja eka mRtyu zabda paNa joDAyelo che. A ghaTamALa AryAvartanA padminI, (2) hastInI, (3) citriNI ane zaMkhinI. nAyakomAM (1) traSimuniothI ajANa nathI. Aje vidyArthIone kayA viSayanuM jJAna nAyaka, (2) upanAyaka, (3) lalita, (4) dhIra lalita, (5) dhIroDUta kaI umare ApavuM e carcAno viSaya che. jyAre ApaNA susaMskRta vagere lakSaNo che. pUrvajo e dareka viSayanuM jJAna manovaijJAnika dRSTie vizleSaNapUrvaka keTalAka loko pANI mAge to dUdha hAjara thAya ane keTalAkane pANI vAtavAtamAM ane saraLatAthI te jJAna ApyuM hatuM. maharSi kapile to joIe to tene mATe paNa rAha jovI paDe. A paNa karmanAM phaLa che. potAnI mAtA devahuti sAthe jJAnagoSThI AdarI tyAre gujarAtanA suSTino koI sampradAya evo nathI je karmane ane karmanA phaLane AjanA siddhapuranA sarasvatIne kAMThe anekavidha zAstra carcA karatAM na mAnato hoya. jIvAtmA jagatamAM Ave che tyArathI sthiti-mAtA-pitAnA-pati- mAtra eka nAstika mata ema kahe che kepatnInA zAstrokta samAgama garbhAdhAna thavuM tyAMthI janma sudhInI ' "trayo vedasya kartAra: dhUrtAH bhAMDAH nizAcarAH" ane aurasa bALakanA janma sudhInI sthitinuM susaMskRta varNana batAvyuM koI ema kahe che ke "RNe kRtvA dhRtaM pibeta bhasmI bhUtasya dehasya punarAgamana kutaH' koI ema kahe che "mAtRyoni' parityajya mAtA pitAnA mAdhyamathI jagatamAM Avato jIva bALaka nAmanI vihata sarvayoniSa'. saMjJA prApta kare che. bALaka strI athavA purUSa jAtinuM hoya che. Avo paNa eka vicAra karanAra varga che. nAnA bALakanA svajano ema icche che ke A bALaka sukhI thAya. sRSTimAM ISTadevane prApta karavAnAM traNa sAdhana che-traNa mArga jIvAtmA sukhane AnaMda mAne che. ApaNe sAdhanamAM sukha boLIe che. (1) karma, (2) jJAna ane (3) bhakti-jagatano koI paNa chIe paraMtu sAdhanathI maLatA sukhanI maryAdAo hoya che te maryAdAthI sampradAya evo nathI je karmamAM mAnato na hoya-pachI te (1) sanAtana AgaLanuM sukha sAdhana na ApI zake. kyAreka sAdhano sukhane badale vaidika sampradAya, (2) jena sampradAya, (3) bauddha sampradAya, (4) duHkha paNa ApI jAya che. jema keH vijaLI barAbara upayoga Ape to Isuno sampradAya ane (5) IslAma lAITa, paMkho, phrIjha, TIvI, kapaDAM dhovAnuM voziMga mazInanuM sukha sampradAya te che jenI pAse dArzanika siddhAMto che. mArga-paMtha te Ave paNa jo karanTa lIka thAya- zorTa sarakITa thAya to te sAdhana che jeNe jyAMthI je sAruM lAgyuM te svIkAryuM ane AcaraNamAM mUkyuM. jIvaleNa paNa banI zake, sukhada ne badale duHkhada bane. jema ke kabIra, dAdu, sAMIbAbA vagere. jagatamAM A ja karma che. janma lenAra bALakanA zarIrane joIe sanAtana sampradAya mULa eka ja pachI temAMthI judA judA to koInuM zarIra ati suMdara to koInuM zarIra mAtra suMdara, to koInuM mata-siddhAnto aneka mahApuruSoe ApyA jema ke - AdyagurU zrI zarIra kadarUpuM lAge, Ama kema? e ka ja mAtA pitAnA zaMkarAcAryajI, prativAdI zrI rAmAnujAcAryajI, zrI nimbArkAcAryajI, saMtAnone-bhAI bahenone joIe to zarIranI-saundaryanI- zrI madvAcAryajI ane AcAryonI gaNanAmAM chellA AcArya sanAtana svabhAvanI ane zIlanI viSamatAo jovA maLe che. zuM paramAtmAne sampradAyamAM zrI vallabhAcAryajI thayA. temanA vedAnta matone (1) tyAM zarIranirmANanA sAdhanamAM koI kamI che? koI vastu-padArtha kevalAdvaita, (2) viziSTAdvaita, (3) vaitavAda, (4) acinya ochAM che? bhedabhedavAda ane (5) zuddhAdvaita brahmavAda, AvAM nAma ApyAM che. nahi-je jIvAtmA potAnA pUrvajanmanuM kevuM bhAthuM laIne Avyo karma karyuM to phaLa maLavuM ja joIe. jene AjanI paribhASAmAM che tevuM tenuM zarIra che. nyAya kahI zakAya. aSTAvakra RSi teno purAvo. mAtA sujAtA ane pitA kahoDa vAlmIki rAmAyaNamAM eka prasaMga cheH traSino e putra. aSTAvakra gItA ApanAra, bhAratIya vedAntamAM rAmane tyAM nityanuM kAma nitya thatuM, penDIMgamAM kaMI nahi. rAme aSTAvakra gItAnuM ghaNuM moTuM gaurava che. eka divasa pUchyuM, lakSmaNa Aje koI mulAkAtI-lakSmaNe:- prabhu zAstramAM batrIsa lakSaNo puruSa zreSTha mAnyo che. gItAjImAM eka kUtaro maLavA Icche che. Azcarya sAthe rAme tene bolAvyo, kAraNa adveSTAH sarva bhUtAnAM, maitraHkaruNa evaca' kahyA che. jaina zAstromAM pUchyuM, kema Avyo che. kUtaro-nyAya mATe, rAma : kyAM anyAya guNanI dRSTie (1) nakha, (2) hAtha, (3) paga ane (4) jIbhathI thayo? kUtaro : sarayUnA kAMThe eka RSie mane mAryo. rAme traSine Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA :: kAkA kAlA pAkAraka tA. 1 6 okTobara, 2006 darabAramAM bolAvyA-vAta pUchI. RSi : huM snAna karI pUjAnuM jaLa naherujI nahi mAnelA ane pariNAma dara varSe ApaNe joIe chIe.) laine jato hato. A kUtaro bAjumAM cAlato hato. mane zaMkA thaI ke karuNA rAkho prabhu sAruM phaLa Apaze. aDakaze to mAre pharI snAna karavuM paDaze. AthI mAryo. rAmeH zaMkA (1) prayAgarAja-alhAbAdamAM sUryakAnta tripAThIjI-nirAlAjI mAtrathI mAryo? AnI sajA bhogavavI paDaze. RSiH sajA Apo. duHkhI mANasane raste joyo, gharamAM lAvyA-khavaDAvyuM. rokaDa rakama rAme te kUtarAne kahyuM tuM sajA Apa. AnAkAnI pachI kUtarAe kahyuM ApI vidAya karyo. mane Aje A kAmano ati AnaMda che. ke A RSine koI maThanA mahaMta banAvo. rAme pUchyuM A te kevo (2) rASTrapati zrI rAjendrabAbue DrAIvarane gADI laIne mokalyo nyAya, kUtarAe kahyuM, pUrvAvatAra huM eka moTA maThano mahaMta hato- to nirAlAjIe kahyuM, mane rASTrapatinuM kAma nathI temane mAruM kAma khUba sevA thatI. meM mAruM kalyANa na sAdhyuM. ziSyo sevakonuM kalyANa hoya to mAre ghera maLavA AvI zake che-koI kavi kahe che:kyAMthI thAya? huM bIjA janmamAM kUtaro thayo chuM. A RSi paNa mArI kArya karanArane paravA hoya zI aMjAmanI? jema bane ane temane paNa koI mAre. roja upavana seMkaDo phUlo khilAvI jAya che!' bIjo prasaMga cheH jena matamAM-jena sampradAyamAM karmanA avAntara bheda-jIva dvArA eka vakhata kALapuruSa brAhmaNanuM rUpa laIne rAmajIne vinaMti karavA karma thAya che. Avyo. brAhmaNe kahyuM, rAma mAre ApanI sAthe ekAntamAM thoDI vAta A jIva maulika svarUpa B ane jIva vikRta svarUpa. jIvAtmA zuddha karavI che. vinaMti eTalI ke ApaNe je oraDAmAM vAta karIe teno che. paraMtu te karmANuothI dabAyelo che. jIva arUpa chatAM (1) daravAjo ApaNe baMdha rAkhavAno ane jo koI tene kholIne aMdara AyuSyakarma, (2) nAmakarma, (3) gatithI, (4) zarIrathI ane (5) Ave to tene dehAMta daMDa Apavo. jAti maLavAthI te rUpavALo thayelo che. anAyAse durvAsAjI padhAryAlakSmaNe kahyuM ke, eka carcA cAle aMtarAya karmane kAraNe (lIdhe) kupAtA, daridratA, parAdhInatA che e thaI jAya eTale paheluM kAma ApanI mulAkAta karAvI dauM. ane durbalatAne lIdhe jIvAtmAnA anaMta guNo dabAI gayA che. durvAsA na mAnyA. ayodhyA bALavAnI dhamakI ApI. lakSmaNe viveka -avAntara karmabhedanI oLakhANa tenA 8 bheda che. jema kevAparyo ke ayodhyA baLe te karatAM huM baLIza. daravAjo kholyo, aMdara (1) jJAnAvaraNa- (A) matijJAna, (B) zrutajJAna vagere. praveza karyo to sAmethI rAma ane kALapuruSa-brAhmaNa vAta patAvIne (2) darzanAvaraNa cAra bheda cheH (A) cakSudarzanAvaraNa (2) AvatA hatA. brAhmaNe kahyuM, "rAmajI ApaNI zarata pramANe Apa acakSudarzanAvaraNa (C) avadhidarzanAvaraNa ane (4) kevala lakSmaNane sajA Apajo. gusso karI rAme lakSmaNane Thapako Apyo. darzanAvaraNa. rAjasabhAmAM kesa Avyo. (3) mohanIya-be bheda che. (1) darzana mohanIya, (2) caritra - be pakSo thayA. eka pakSe kahyuM ke lakSmaNe mAtra aupacArika guno mohanIya. *'karyo che tethI sajA na thavI joIe. bIjo pakSa kaheto ke guno guno (4) aMtarAyakarma-tenA pAMca bheda che-(1) dAnAMtarAya, (2) ja che mATe nakkI thayelI zarata pramANe sajA thavI ja joIe. lAbhAMtarAya, (3) bhogAMtarAya, (4) upabhogantarAya ane (5) vaziSTa maharSie nyAya Apyo ke lakSmaNane sajA thavI ja joIe vIryAntarAya. ane sajA rAjA rAme ja ApavI joIe. sabhAmAM rAme duHkha sAthe (5) vedanIya-be bheda (1) zAtA vedanIya, (2) azAtA vedanIya lakSmaNane dehAMta daMDanI sajA ApI. lakSmaNa rAjI thayA. sarayUmAM (6) AyuSya-cAra bheda jIvanI sAthe cITakI rahenAruM karma che. jaIne vilina thayA. (7) gotrakamabe bheda che (1) ucca gotra, (2) nIca gotra. rAjA dazaratha ane zravaNanA prasaMgathI zrIrAmanA viyogamAM mRtyu (8) nAmakarmathavuM. karmanA anya bhedamAM-(1) ghAtakarma ane bIjuM (2) aghAtI karma. rAmanA vanavAsa vakhate sItA kahe che-mane khabara che ke mArA lekSAkarmanA cha bheda che :prArabdhamAM vanavAsa che. nAnapaNamAM meM eka vakhata A vAta sAMbhaLI (1) kRSNa, (2) nIla, (3) kApota, (4) tejo, (5) pavA ane che. karmaphaLa bhogavI levA do nahi to AgaLa bhogavavuM paDaze. (6) zukala (tenI vyAkhyA A pramANe che.) anadhikAranuM kaMI levuM nahiM, jema ke-(1) kRSNalezyA-phaLa mATe vRkSane mULamAMthI chedavuM. I. sa. 1919mAM vizvavikhyAta enjiniyara sa2 zrI ema. (2) nIlalezyA-jema ke dA. ta. moTI DALIno cheda. vizvezvaraiyA amerikA zikAgomAM hatA. amerikAnA prasiddha ArkiTeka (3) kApotalezyA-nAnI DALIno cheda. zrI nikolasa temane so DaoNlaranI phI nakkI karI eka kAma ApyuM. | (4) tejolezyA-vRkSa uparathI gucchAno cheda kAma thaI gayuM- kavaramAM 150 DaoNlara hatA. temAMthI zrI vizvezvaraiyAe (5) padmavezyA-vRkSa uparathI phaLane cUMTavuM. 50 Dolara pAchA ApyA. (6) zukalezyA-vRkSa uparathI nIce paDelAM phaLa khAvAM. (pAMca nadIonI cenalanI yojanA temaNe batAvI hatI paNa eka Teka hovo joie ke mAruM mAthuM darekane na name, yogyane ja Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja , , , 1 6 e vo to prabuddha jIvana mAM tA. 16 okTobara, 2006 name. mArA ArAdhya ISTadevane-gurudevane ja name. jhaghaDo thayo. samAdhAna na thayuM, rAjA pAse phariyAda gaI. rAjAe jema tulasIdAsajI-tulasI mastaka taba na Apa mane darzana kahyuM, bannemAMthI koI dAvo rajU na karI zakyA. rAjAe nyAya ApatAM Apo. dhanuSya bANa lIyo hAtha. jema mIrAMbAI-mAro to giridhara kahyuM ke je vadhAre dhana Ape te laI jAya. bITa zarU thaI. eka hajAra gopAla-sAsarAnI paraMparAmAM zaktinI upAsanA hatI paNa mIrAMe TAMka, be hajAra, traNa hajAra TAMka upara jagaDuzAnA munie kharIdyo. kahyuM ke-'vinA giridhara deva ne namaye.' nAvamAM-vahANamAM mUkIne bhadresara lAvyA. zeThane vAta karI. zeThe jaina itihAsamAM : zAbAzI ApI, zabda pahelo dhana pachI. pATaNa nareza jayasiMhanA kALamAM pATaNanA ati vicakSaNa mahA eka divasa eka munivara bhikSA levA AvyA. paththarapArakhI cAlyA amAtya zAnta mahetA hatA. tejodveSIoe jayasiMhanI kAnabhaMbheraNI gayA. jagaDuzAhe toDAvyo to aMdarathI kIMmatI ratno nIkaLyAM. nyAla. karI, ane Ameya moTAonA kAna khullAM hoya ane AMkho baMdha thaI gayAM. te dhanathI vi. saM. 1315, 1316 ane 1317mAM hoya che. pariNAme eka divasa pATaNanI rAjyasabhAmAM zAnta, suzIla, duSkALa vakhate TheraThera anAjanA koThAro kholAvyA hatA. satyaritrazIla rAjyanA abhyadayane varelA sanniSTha samarpita mahA mINano vyApAra-mINanI iMTamAM sonAnI iMTo nIkaLI teno paNa amAtya zAnta mahetAnuM rAjA jayasiMha dvArA apamAna thayuM. samAjanA zreyamAM sevA dvArA sada upayoga karyo hato. teo rAjya choDI svamAnapUrvaka ujjaina gayA. mAlava narezane khabara karmasRSTinA dareka sampradAyamAMmaLI temane-mahetAne rAjyasabhAmAM bolAvyA. mahetAjI sabhAmAM gayA che. prabhu prAptinA 3 sAdhana : paNa mAlavanarezane mAthuM na namAvyuM. rAjAne Azcarya thayuM. mastaka na namAvavAnuM bhakti, jJAna ane karma. traNe ekabIjAnA pUraka che. eka sAdhananI kAraNa mahetAjIe kahyuM ke-mAlavanareza mAruM mastaka to ISTadevanA caraNomAM, pradhAnatA hoya tyAre bIjAM be gauNa bane. mArA gurudeva mahAprabhAvaka zrI devasUrIjI ane suvihita munionA caraNamAM (1) jJAna mATe -jJAnaniSThA premathI ja name. mAlavanarezane paNa khyAla AvI gayo ke A vyakti sAce ja nahi jJAnena sadazaM pavitra mihA vidyate | gItAjI sanmAnita che. jJAnAgniH sarva karmANi bhasmasAt karu te rjuna ! pATaNamAM jayasiMhane pastAvo thayo. potAnI bhUla samajAI. rAjA janaka sarvajJatA /. sevakone ujjaina mokalyA. mahA amAtyane sasanmAna pATaNa pAchA (2) bhakti mATe bhaktiniSThA laI Avo. sevakoe ujjaina AvI vinaMti karatA "vItarAga bhaya bhaktimAna me priyo naraH || yo mad bhaktaH samepriyaH || krodha' A mahA amAtya zrI zAnta mahetAjI mAlavanarezanI saMmati bhaja sevAyAM-kRSNa praNAmi na puna rbhavAya prabhu: prasIdati || laI pATaNa pAchA AvavA nIkaLyA. (3) karma mATe : -karmaniSThA karma; satkarma, duSkarma mArgamAM tabiyata bagaDI. auSadhopacAra na phaLyo ane AhaDamAM zrI satkarmanA phaLa rUpe zAnta mahetA arihaMtazaraNa thayA. samAcAra jANI rAjA raDI paDyA. te taM bhukatA svarga lokaM vizAla, bauddha matamAM karmano mahimA che. teo sarva kSaNika kSaNika kahe che kSINe puNya matye loke dizatti ||. ane temanA mate prati kSaNa AtmA badalAto rahe che. aMgulImala na : hi kazcitta kSaNamapi jatu tiSThatya karma kRta // jevA hiMsaka mANasane paNa ahiMsAmAM lAvI mUke che. -karma manamAM AkAra le pachI mUrta kriyA bane che. IsunA mateH -akarmaNyatA jIvanA svabhAvamAM nathI. mArI pAse Avo, huM tamane mukta karIza. juDAsa jevo atyaMta karmanA prakAra : vizvasanIya ziSya ane sevaka aMtima samayamAM isuno vizvAsaghAta (1) kAyena (2) vAcA (3) manasA (4) Indriye (5) budhyA kare che. ane vadhastaMbha upara che tyAre prabhune kahe che ke prabhu temane (6) AtmanA (7) prakRteH (8) svabhAvAtuM mApha karajo, kAraNa te jANatA ja nathI ke teo zuM kare che. karmAkarmane micchAmi dukkaDam A rIte samajIne tene mulave che. mithyA me duSkRtam | jaina sampradAya iti zam karmanA phaLane bhAgyanuM nAma paNa svIkAre che. kaccha bhadresaranA maherabAM ho ke bulAlo mujhe jaba tuma cAho, | vizvavikhyAta zAha sodAgara.. zeThazrI jagaDu zAha-vyApAra- 1 me gujarA huA vakta nahi jo jA ke A na sakuM. vahANavaTuM, eka vakhata harImaja dvipa pahoMcavAnuM hatuM. munimajI * * * mAlasAmAnanA vahANa laIne pahoMcyA. vakhAra bhADe rAkhI. bAjumAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. ja siMhala dvipanA zrI samarazeThanI vakhAra, te temanA munima saMbhALe. 23-8-2006nA prastuta kareluM pravacana, banneno vyApAra suMdara cAlato. lAbhadAyI hato. 1, devakRpA, 1le mALe, sITI beMkanI sAme, bannenI vakhAranI vacce eka moTo paththara banne pakSa vAparatA teno esa. vI. roDa, borIvalI (pazcima), muMbaI- 400 092 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 okTobara, 2006 prabuddha darabAramAM bolAvyA-vAta pUchI. RSi : huM snAna karI pUjAnuM jaLa laine jato hato. A kUtarI bAjumAM cAlato hato, mane zaMkA thaI ke aDakaze to mAre pharI snAna karavuM paDaze. AthI mAryo. rAmeH zaMkA mAtrathI mAryo ? AnI sajA bhogavavI paDI. RSiH sajA ApI. rAdhe te kUtarAne kahyuM tuM sajA Apa. AnAkAnI pachI kUtarAe kahyuM ke A RSine koI maThanA mahaMta banAvo. rAme pUchyuM A te kevo nyAya. kUtarAe kahyuM, pUrvAvatAra huM eka moTA maThanA mahaMta hatokhUba sevA thatI. meM mAruM kacAza na sAdhyuM. ziSyo sevakonuM kyAya kyAMthI thAya ? huM bIjAM janmamAM kUtaro thayo chuM. A RSi paNa mArI jema bane ane temane paNa koI mAre. bIjo prasaMga cheH eka vakhata kALapuruSa brAhmAnuM rUpa laIne rAmajIne vinaMti karavA Avyo. brAhmaNe kahyuM, rAma mAre ApanI sAthe ekAMtamAM thoDI vAta karavI che. vinaMti eTalI ke ApaNI je oraDAmAM vAta karIe teno daravAjo ApaNI baMdha rAkhavAno ane jo koI tene kholIne dara Ave to tene dehAMta daMDa ApI. Re anAyAse durvAsAjI padhAryA lakSmaNe kahyuM ke, eka carcA cAle che e thaI jAya eTale paheluM kAma ApanI mulAkAta karAvI dauM vijhA na mAnyA. dhakkA bALavAnI dhamakI ApI. lakSmI viveka vAparyo ke adhadhyA baLe te karatAM huM bhaLIza. daravAjo khollo, aMdara praveza karyo to sAmethI rAma ane kALapuruSa brAhmaNa vAta patAvIne AvatA hatA. brAhmI kahyuM, 'rAmajI ApaNI zarata pramANe Apa lakSmaNane sajA Apajo. gusso karI rAme lakSmaNane pako Apyo. rAjasabhAmAM kesa Avyo. be po thayA. eka pakSe kahyuM ke lakSmI mAtra aupacArika guno karyo che tethI sajA na thavI joIe. bIjo pakSa kaheto ke guno guno ja che mATe nakkI thayelI zarata pramANe sajA thavI ja joIe. ziSTa maharSie nyAya Apyo ke samarAne sajA thavI ja joIe ane sajA rAjA rAme ja ApavI joIe. sabhAmAM 2Ame duHkha sAthe lakSmaNane dehAMta daMDanI sajA ApI. lakSmaNa rAjI thayA. sarayUmAM jaIne vilina thayA. rAjA dazaratha ane zravaNanA prasaMgathI zrIrAmanA viyogamAM mRtyu thavuM. rAmanA vanavAsa vakhate sItA kahe che-mane khabara che ke mArA prArabdhamAM vanavAsa che. nAnapaNamAM meM eka vakhata A vAta sAMbhaLI che. karmaphaLa bhogavI levA do nahi to AgaLa bhogavavuM paDaze. anadhikAranuM kaMI levuM nahiM. I. sa. 1919mAM vizvavikhyAta enjiniyara sara zrI ema. vigovAya. amerikA zikAgomAM hatA. amerikAnA prasiddha ArkiTe zrI nikolasa temane so DaoNlaranI phI nakkI karI eka kAma ApyuM. kAma thaI gayuM-varamAM 150 DaoNlara hatA. temAMthI zrIvikAyAe 50 Dolara pAchA ApyA. (pAMca nadIonI cenalanI yojanA temaneM batAvI hatI pA jIvana 15 naherujI nahi mAnelA ane pariNAma dara varSe ApI joIe chIe.) karuzA rAkho prabhu sAruM phaLa Apaze. (1)prayAgarAja-azAbAdamAM suryakAnta tripAThIjI nirAlAjI duHkhI mANasane raste joyI, dharamAM lAvyA-khavaDAvyuM. rokaDa rakama ApI vidAya karyo. mane Aje A kAmanI ati AnaMda che. (2) rASTrapati zrI rAjendrabAbue DrAIvarane gADI laIne mokalyo to nirAzAne kahyuM, mane rASTrapatinuM kAma nathI temane mAruM kAma to mAruM baira maLavA AvI zake che-koI kavi kahe cheHkArya karanArane paravA hoya TI ejAmanI? roja upavana seMkaDo phUlo khilAvI jAya che ! jaina manamAM-jaina zradAyamAM karmanA avAjAra bheda-jIva dvArA karma thAya che. A jIva maulika svarUpa B ane jIva vikRta svarUpa jIvAtmA zuddha che. paraMtu te karmALuothI dabAyelo che. jIva arUpa chatAM (1) AyuSyakarma, (2) nAmakarma, (3) tithI, (4) zarIrathI ane (5) jAti maLavAthI te rUpavALo thayelo che. ane aMtarAya karmane kAraNe (lIdhe) kRpAtA, daridratA, parAdhInatA durbalatAne lIdhe jIvAtmAnA anaMta zuzo dabAI gayA che. -avAntara karmabhedanI oLakhANa tenA 8 bheda che, jema ke(1) jJAnAvaraNa- (A) matijJAna, (B) zrutajJAna vagere. (2) darzanAvaraNa cAra bheda cheH (A) cakSudarzanAvaraNa (2) asudarzanAvaraNa (C) avadhidarzanAvaraNa ane (4) kevala darzanAyA. (3) mohanIya be bheda che. (1) darzana mohanIya, (2) caritra mAnIya (4) aMtarAyakarma-tenA pAMca bheda che-(1) dAnAMtarAya, (2) lAbhotarAya, (3) bhogatarAya, (4) u5bhazattarAya ane (5) vIryanAya. (5) vedanIya-be bheda (1) zAtA vedanIya, (2) adAtA vedanIya (6) AyuSya-cAra bheda jIvanI sAthe cITakI rahenAruM karma che. (7) gotrakarSa-be bheda che (1) ucca gotra, (2) nIca gotra (8) nAmakarma karmanA anya bhedamAM-(1) ghAtIkarma ane bIjuM (2) aghAtIkarma. vezyAkarmanA cha bheda che : (1) kRSNa, (2) nIla, (3) kApota, (4) tejo, (5) padma ane (6) zukala (tenI vyAkhyA A pramANe che.) jema ke-(1) kukAryazyA-phaLa mATe vRkSane mULamAMthI chedavuM. (2) nIloyA-jema ke dA. ta. moTI DALIno cheda (3) kApItIzyA-nAnI DALIno chaMda. (4) te jolezyA-vRkSa uparathI gucchAno cheda (5) padmalezyA-vRkSa uparathI phaLane cUMTavuM. (6) zukalalezyA-vRkSa u52thI nIce paDelAM phaLa khAvAM. eka Teka hovI joie ke mAruM mAthuM darekane na name. yogyane ja Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 0 pote ja kare che ja tA. 16 okTobara, 2006 narma. mArA ArAdhya ISTadevane-gurudevane ja name. jhaghaDo thayo. samAdhAna na thayuM, rAjA pAse phariyAda gaI. rAjAe jema tulasIdAsajI-tulasI mastaka taba name Apa mane darzana kahyuM, bannemAMthI koI dAvo rajU na karI zakyA. rAjAe nyAya ApatAM Apo. dhanuSya bANa lIyo hAtha. jema mIrAMbAI-mAro to giridhara kahyuM ke je vadhAre dhana Ape te laI jAya. bITa zarU thaI. eka hajAra gopAla-sAsarAnI paraMparAmAM zaktinI upAsanA hatI paNa mIrAMe TAMka, be hajAra, traNa hajAra TAMka upara jagaDuzAnA munie kharIdyo. kahyuM ke- vinA giridharaM devaM ne namaste.' ' nAvamAM-vahANamAM mUkIne bhadresara lAvyA. zeThane vAta karI. zeThe jaina itihAsamAM : zAbAzI ApI, zabda pahelo dhana pachI. pATaNa nareza jayasiMhanA kALamAM pATaNanA ati vicakSaNa mahA eka divasa eka munivara bhikSA levA AvyA. paththara pArakhI cAlyA amAtya zAnta mahetA hatA. te joSIoe jayasiMhanI kAnabhaMbheraNI gayA. jagaDuzAhe toDAvyo to aMdarathI kImatI ratno nIkaLyAM. nyAla karI, ane Ameya moTAonA kAna khullAM hoya ane AMkho baMdha thaI gayAM. te dhanathI vi. saM. 1315, 1316 ane 1317mAM hoya che. pariNAme eka divasa pATaNanI rAjyasabhAmAM zAnta, suzIla, duSkALa vakhate TheraThera anAjanA koThAro kholAvyA hatA. satyaritrazIla rAjyanA abhyadayane varelA sanniSTha samarpita mahA mINano vyApAra-mINanI iMTamAM sonAnI iMTo nIkaLI teno paNa amAtya zAnta mahetAnuM rAjA jayasiMha dvArA apamAna thayuM. samAjanA zreyamAM sevA dvArA sada upayoga karyo hato. teo rAjya choDI svamAnapUrvaka ujjaina gayA. mAlava narezane khabara karmasRSTinA dareka sampradAyamAM- maLI temane-mahetAne rAjyasabhAmAM bolAvyA. mahetAjI sabhAmAM gayA . prabhu prAptinA 3 sAdhana : paNa mAlavanarezane mAthuM na namAvyuM. rAjAne Azcarya thayuM. mastaka namAvavAnuM bhakti, jJAna ane karma. traNe ekabIjAnA pUraka che. eka sAdhananI kAraNa mahetAjIe kahyuM ke-mAlavanareza mAruM mastaka to ISTadevanA caraNomAM pradhAnatA hoya tyAre bIjAM be gauNa bane. mArA gurudeva mahAprabhAvaka zrIdevasUrIjI ane suvihita munionA caraNamAM (1) jJAna mATe jJAnaniSThA premathI ja name. mAlavanarezane paNa khyAla AvI gayo ke A vyakti sAce ja nahi jJAnena sadaze pavitra miha vidyate | gItAjI sanmAnita che. jJAnAgniH sarva karmANi bhasmasAt karu te juna / pATaNamAM jayasiMhane pastAvo thayo. potAnI bhUla samajAI. rAjA janaka sarvajJatA / sevakone ujjaina mokalyA. mahA amAtyane sasanmAna pATaNa pAchA (2) bhakti mATe -bhaktiniSThA laI Avo. sevakoe ujjaina AvI vinaMti karatA "vItarAga bhaya bhaktimAna me priyo naraH || yo mad bhaktaH samepriyaH | ' krodha' A mahA amAtya zrI zAnta mahetAjI mAlavanarezanI saMmati bhaja sevAyAM-kRSNa praNAmi na puna rbhavAya prabhu: prasIdati ! laI pATaNa pAchA AvavA nIkaLyA. ' (3) karma mATe : -karmaniSThA karma; satkarma, duSkarma mArgamAM tabiyata bagaDI, auSadhopacAra na phaLyo ane AhaDamAM zrI satkarmanA phaLa rUpe zAnta mahetA arihaMtazaraNa thayA. samAcAra jANI rAjA raDI paDyA. te te bhukatA svarga loka vizAla, bauddha matamAM karmano mahimA che. teo sarva kSaNika kSaNika kahe che kSINe puNya pratye loke dizatti | ane temanA mate prati kSaNa AtmA badalAto rahe che. aMgulImala na: hi kazcitta kSaNamapi jAtu tiSThatya karma kRta // jevA hiMsaka mANasane paNa ahiMsAmAM lAvI mUke che. -karma manamAM AkAra le pachI mUrta kriyA bane che. IsunA mateH -akarmaNyatA jIvanA svabhAvamAM nathI. mArI pAse Avo, huM tamane mukta karIza. juDAsa jevo atyaMta karmanA prakAra : vizvasanIya ziSya ane sevaka aMtima samayamAM isuno vizvAsaghAta (1) kArena (2) vAcA (3) manasA (4) Indriye (5) budhyA kare che. ane vadhastaMbha upara che tyAre prabhune kahe che ke prabhu temane (6) AtmanA (7) prakRteH (8) svabhAvAt mApha karajo, kAraNa te jANatA ja nathI ke teo zuM kare che. karmAkarmane micchAmi dukkaDam A rIte samajIne tene mulave che. mithyA me duSkRtam | jaina sampradAya iti zam karmanA phaLane bhAgyanuM nAma paNa svIkAre che. kaccha bhadresaranA maherabAM ho ke bulAlo mujhe jaba tuma cAho, vizvavikhyAta zAha sodAgara. zeThazrI jagaDu zAha-vyApAra- me gujarA huA vakta nahi jo jA ke A na sakuM. vahANavaTuM, eka vakhata harImaja dvipa pahoMcavAnuM hatuM. munimajI | * * * * mAlasAmAnanA vahANa laIne pahoMcyA. vakhAra bhADe rAkhI. bAjumAM zrI muMbaI jena yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. ja siMhala dvipanA zrI samarazeThanI vakhAra, te temanA munima saMbhALe. 23-8-2006nA prastuta kareluM pravacana. banneno vyApAra suMdara cAlato. lAbhadAyI hato. 1, devakRpA, 1le mALe, sITI beMkanI sAme, bannenI vakhAranI vacce eka moTo paththara banne pakSa vAparatA teno esa. vI. roDa, borIvalI (pazcima), muMbaI-400 092 P Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 okTobara 2006 - sAdIkA jaina pAribhASika zabdakoza Do. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) 309 akaSAya jenAmAM krodha, mAna, mAyA, lobhAdi kaSAya nana meM zodha, mAna, mAyA, nakha ddhi thAya Devoid of passion. na hoya te, agiyAramA Adi AgaLanA na hove, cArarve mAra mA tujasthAnavAne. guNasthAnavALA. 310 akAmanirjarA parAdhInapaNe athavA dekhAdekhIthI ahitakara parAdhInatA athavA AtAnu titA se Refraining from pravRttino ke AhArAdino tyAga, samaja vagara hitara pravRtti yA mAhArI tyA'I, evil acts out of karavAmAM AvatA tapa-tyAgAdi. samArahita vi nAnevAle tapa-tyalif6. compulsion, 311 akAlamRtyu aparvatanIya AyuSyavALA jIvanuM zastra Adi maparvatanIya AyuSyavALe, nava vA zastrAH Untimely death, koI nimittathI nipajatuM mRtyu. koI bhI nimitta se huA mRtyu. 312 AlimagAhI vilaMbathI jANatA avagrahAdi matijJAna, vinavu che nAnanevAle, mavapraNAHi matijJAna, Aksipra grasping, matijJAnano eka prakAra. matijJAna kA eka prakAra. Those that cog zine it slowly, 313 agArI aNuvratadhArI guhastha, zrAvaka, ahiMsAdi magvratadhArI gRhastha, zAvavA, hisAvi vatI Householder, Who vratone saMpUrNapaNe svIkAravA samartha na hoya zo saMpUrNa rUpe svIAra varane meM asamartha stands associated chatAM tyAgavRttivALo hoya tevo alpAMze hote huM tyAvRttivAnA anveza vratadhArI with a house, vratadhArI zrAvaka, - zrAve. 314 agurulaghu (nAmakarma) jenA udayathI zarIra guru ke ladhu pariNAma na nisa 30 hai napu : maiM parigata na Neither heay nor pAmatA aguruladhurUpe pariName te nAmakarma. hojara hatapuruSa maeNrita hovaisA nAmavarSa light-a quality of namakarm. 315 aMga (zrata) tIrthakaro dvArA prakAzita jJAnane emanA parama tIrthakaro dvArA paviSTa jJAna vo 3no parama Twelve basic scri zrutajJAnanI sAkSAt ziSya gaNadharoe grahaNa kUtarAnI sAkSAta ziM TUTdharone prada vAra ptural texts. prabuddha jIvana : grAhaka vinaMti sujJazrI, sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana niyamati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. ' prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta prabuddha jIvana nIdhi 'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phormanI: amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa 'SHREE MUMBAI JAIN YUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja "prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa'mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra. menejara Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI che ke, rAjAnA prabuddha jIvana ne tA16 okTobara, 2006 karI, e jJAnane tAdrazAMgI rUpe dvAdazI ke rupa mUtraviddhaviyA re, sUTabaddha karyuM te aMgaAgama, gavAra 'I 1 gaMgAki. vartamAnakALe prasiddha AcArAMgAdi 11 aMga Agamo. 316 aMgapraviSTa (Rta) gaNadhara dvArA sU nabaddha karelA | Tbaro [tra hA huM fen TTU Scriptural texts cludes in AcArAMgAdi AgamagraMtho, mAvA2 bAmatha. the class of Anga texts. 317 aMgabAhya. samayanA doSathI buddhi, baLa ane samaya veroi re guddhi, navuM gIyuSya Scriptural texts excluded AyuSya ghaTatAM joI sarvasAdhAraNanA GET A gift of TG a from the class of anga hita mATe aMgAgamamAMthI bhinna bhinna sarvasAdhAraNa ve hita be traNa texts. viSayo upara gaNadhara pachInA zuddha aMgaAgama meM se bhinna bhinna viSayoM para buddhi AcAryoe je zAstro ra te gaNadharoM ke bAda, zuddha buddhi AcAryoM jenA racayitA gaNadhara sivAya anya ke dvArA racita zAstragraMtha, gaNadhara AcAryo hoya te. bhagavaMto ke atirikta anya AcAryoM dvArA racita zAstragraMtha. 318 aMgopAMga (nAmakarma) zarIragata aMgo ane upAMgonuM zarIra ta saM parva rUpo jhenimitta The karma which causes nimitta nAmakarma te aMgopAMga nAmakarma aMgopAMgapAmakarma. the having of the bodily nAmakarma. parts and sub parts. 319 acakudarzana netra sivAya bIjI koIpaNa Indriya netra tiraNa anya risI mIndriya That cognition of someathavA manathI thato sAmAnya bodha. athavA mana re harnivAnA sAmAnya voya. thing merely generic which is had through a non-visual sense organs. 320 acakSudarzanAvaraNa netra sivAya anya Indriyo ane manathI netra ke atAvI ca driyo re The act of preventing nor thatA sAmAnya bodhane aTakAvanArUM karma, mane honevAne sAmAnya noMdha mal perception by sense darzanAvaraNIya karmanI eka prakRti. 'vA A9/ nevAnA varga/ organs except by eyes. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. nAvarIya ra la va pravRti. (kramaza:) pratizrI, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 33, mahamadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. phona : 022-23820296. | Apano vinaMti patra maLyo. amone ApanA prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya AjIvana grAhaka kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. A sAthe ceka/DrAphTa rUA............. ................ceka/DrAphTa naMbara............. tArIkha........ ...............zAkhA. ................................gAma............................................no svIkArI ! nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda. nAma ane saranAmuM : 1 beka ......mamamamamamama ' la.................. ........* Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 sapTembara, 2006 prabuddha jIva jAya chekoI paNa varga sivAya. mane ema ke e badhAM ojhalamAM avataraze. rasIyAnA tana-mananI cokhAI A anusaMdhAna puSTa chellAthI cAlu. ma rahetA haze, paNa..thoDIvAre aMdarathI pIrasavA kyAM tame tapAsavAnA cho ? e bIDI pIne mATe strI varga Avyo. emanA bA, patnI, kaNaka bAMdhaze ane zAka sudhAraze. enA lIlAdharabhAI ane pU. bApAnA kampAunDara putrI !!! mane Azcarya thayuM, ahIM pIrasanAra manano pagArano asaMtoSa ke aMgata duHkha jevA kAnAbhAI, Ama pAMca jaNa nIkaLI nokara nahIM ? paNa, A bhojanamAM avazya pravezaze.bhojana paDIe. kyAM javAnuM che e nakkI na hoya. jamatA jamatA emanI patnI bA panIbA amRta to ja bane, jo emAM rasoI karatI AzramanA daravAjethI bahAra nIkaLIe eTale e roTalo-kaDhI kaI rIte banAvyAM, kema vakhate vAtsalya ane premabhAva bhaLe to-ane pU. bApA sUcana kare, ema gADI vaLe. ghaDyAM, vagere vagere rasoInI jhINI jhINI e parivArajano sivAya bIje kyAM ubhave ? A pravAsa daramyAna, bhAvanagara nareza zrI vAto karI, ethI jANI zakAyuM ke A rasoI basa, pU. bApAnI A zikhAmaNa pachI amArA kuNakumArajIne emanA khetaramAM meM TrekTara to gharanA badhAM strI sabhyoe maLIne ja gharanA strI sabhyo ja rasoI banAve, ane calAvatA joyAM che. vallabhIpura ThAkorane banAvI che-mArA mATe to A bIjuM moTuM pIrase paNa jAte, ane kyAreka sAthe jamavuM vidyArthIo sAthe volIbola ramatAM joyAM che, Azcarya ! huM pU. kArANI sAhebanI bAjumAM hoya, to Tebala upara tapelA mUkIne, badhAM keTalAMkanI sAliyANAnI rakamanI vedanA paNa beTho hato. meM dhIre rahIne pUchayuM, 'ahIM paNa samUha bhojana karIe. A yojanAthI amArA sAMbhaLI che. eka nAnakaDA ThAkorane to 'sAliyANuM ochuM maLatuM lAge che, eTale; gharanA sarve prasanna che." sAliyANAmAM mAsika rU. 64 maLatA paNa A rAjavI strIoe hAthe rasoI karavI paDe "ane rasoImAM lAge keTalo samaya? mAtra saMbhaLyAM, emanI e vedanmanI vAto to pharI che, bahu duHkha thAya nahi?' kalAka-doDha kalAka!' maMgaLasiMhajInA kyAreka.. mArI A gusapusano aNasAro maMgaLa-patnIe TApasI pUrI Ama ja eka vakhata ame lAThI jaI caDyA. siMhajI ane emanA patnIne AvI gayo. 'Ama to doDha kalAka tame TApaTIpamAM ja amArA pahoMcavAnI khabara AgaLathI pU. e saMvedanazIla kalAkAra mArA mananA bhAvane veDapho ne ? enA karatAM A sarasa!' maMgaLabApA kyAreya na Ape. sAcA arthamAM pAmI gayA. pAchA e gauravabharyA rAjavI siMhajIe ema kahIne haLavAza verI dIdhI. atithinI jema ame pahoMcI jaIe ane kuMvara! eTale mArA manamAM A vAtane laIne A pachI pU. bApA sAthe ghaNAM rajavADAmAM badhAMne AzcaryamAM mUkI daIe, paNa e vidAya thAu to emane mATe ane emane jamavAnuM mane sadbhAgya prApta thayuM hatuM, ane ociMtA javAthI e badhAnA moM upara je rAjavI kuTuMba mATe sAruM na kahevAya. kAraNa ke ghaNI jagyAe lagabhaga A yojanA joI. AnaMdanI jhalako joI che, emAM saurASTranI meM mAnI lIdhuM hatuM e A rAjavI kuTuMbanI emAMya vallabhIpura ThAkorane tyAM ArogelI Atithya bhAvanAnA, paroNAgatanA parama vAstavikatA na hatI. - mATInA ThAmamAM banAvelI khIcaDI ane strI darzana meM karyA che.' (Aje to 'epoInTamenTa' kumAra maMgaLa siMhajIe pU. bApAne kahyuM, sabhyoe kamaMDaLathI pIraseluM ghI to hajIya vagara maLavA javuM eTale aziSTAcAra!) "bApA, tamArI zikhAmaNa amArA gharanAM jIbha para maghamaghe che. 'ame lAThI pahoMcyAM, lagabhaga savAre nava badhAM strI sabhyo e mAnI che, ane amane mane khyAla che, amArA AzramamAM pU. vAgye. tarata ja lAThI ThAkoranA bhatrIjA ane eno AnaMda paNa che.' bApA svayaMpAkano eka divasa yojatA. te AMtararASTrIya vikhyAta citrakAra kumA2 tarata ja pU. bApA bolyA: "sarasa.." divase AzramanA badhAM karmacArIone rajAmaMgaLasiMhajI amAruM Atithya karavA doDI mane thayuM zI zikhAmaNa ? mArAthI acAnaka, Akho Azrama amAre sApha karavAno ane AvyAM, pachI to ThAkora sAheba, ane kavi ajANatA ja pUchAI gayuM. "bApA, zI rasoI paNa amArA badhAMe ja banAvavAnI. kalApI, ane bIjI ghaNI badhI vAto thatI zikhAmaNa ?' mane thayuM ke aviveka to thaI e divasanI ame kAcI-pAkI banAvelI rahI kalApIjInuM ghara, beThaka, pustako-badhuM gayo che paNa zuM thAya? (kizora vayanI rasoI, anya divasoe rasoyAe banAvelA joyuM, traNa prakAranAM mahela banAvelA, ekamAM adhiratA, jijJAsA AgaLa lAcAra!) pakavAna karatA mIThI lAgatI. e mIThAza-e pravezo to mauryayuga lAge, bIjAmAM mogala tarata ja maMgaLasiMhajIe vAta ane taka AnaMda Aje ya anubhavAya che. A yojanA yuga ane trIjo adyatana, aMgrejI Dhabano. pakaDIne kahyuM-"pU. bApA cAreka varSa pahelAM pAchaLa pU. bApAne A ja siddhAMta zIkhahave to A badhuM kyAM gayuM e to lAThI- ahIM padhAryA tyAre eozrIe amArA strI vavAnI IcchA haze ne !' vAsIo ja jANe" (rAjakIya netA hoya to sabhyone kaheluM. tame badhI sAhebI bhogavo, A Akho prasaMga ja svayaM spaSTa hoI huM smArako banIne sacavAya! A to kavi !) paNa rasoI to nokarI pAse na karAvo. jAte zuM vadhu caMcupAta kare ? asta ! 'baporanA samaye ame badhAM jamavA beThAM. rasoI karo. emAM AnaMda parovo. anna amRta ' I gItA jaina pU. bApA paNa amArI sAthe ja bese. bAjoTha thaI jaze. loTane masaLatA, tamArA AMgaNA- 12, hIrA bhavana, kuNAla jaina coka, vI. pI. - maMDAI. rAjavI dharanAM badhAM sabhyo beThAM: strI mAMthI prema vahe che e paNa bhojanamAM umerAze, roDa, muluMDa (vesTa), muMbaI-400 080. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMthe paMthe pAtheya... mata ane anna Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 * Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 PAGE No. 20 PRABUDHHA JIVAN DATED 16, OCTOBER, 200622 dara mahine ame, jUnA jogI jevA, mitro mAnuM chuM. AthI ja vahelI rasoI karI lauM. acUka maLIe. varSono sAtha-saMbaMdha hovA ane have to laMca samaye garama khorAka che chatAM sau potapotAnAM vyavasAyamAM ane maLe evA keTalAye upakaraNo maLe che. hAM, kAmamAM khUba vyasta hovAthI maLavAnI . pAchuM jamIne bahAra javAnuM hoya ne !" tAlAvelI hovA chatAM maLI nahotuM zakAtuM. huM to mArI vAta karatI rahI, ane amArA AthI AvI sI-milananI vyavasthA nakkI mitra DaoN. dhanavaMta zAha atItamAM sarakI karI lIdhI hatI, jethI so eka sAthe maLI (yuvAna putra kuNAlanI smRtimAM 'kuNAla gayA...ane emaNe je prasaMga kahyo te jANe caitanya vRkSa' e zIrSakathI potAnI eka vyakti zakIe, bhojana karIe, potapotAnAM tAdRzya banI rahyo. "prabuddha jIvana'nA vAMcaka saMsthAne paiDA upara doDAvatA svayaM svastha anubhavonI vaheMcaNI karIe ane eka mitrone paNa A prasaMganI saccAI sparzaze mahinA mATe pAtheya' prApta karI laIe. | bano' ane 'vizva maitrIno dhvaja daMDa laI mAnIne emanA ja zabdomAM rajU karu chuM. AvA ja eka divasanAM milananI vAta... putravatuM dIpaka sAthe bhAratanA tera rAjyonA sonagaDha jaina AzramamAM huM abhyAsa alaka malakanI vAto thaI rahI hatI. tyAM ja nAnA-moTA gAmaDAM ane zaheramAM mAtra skUTara karato hato tyAre be vekezanamAMthI eka, eka sakhI bolI-mane saMbodhIne-thoDAM upara pravAsa karI gItA jene jelanA kedIo, divALInA vekezanamAM huM mArA ghare javAnuM mazkarInAM, upahAsanAM svare ja to! 'Ane | jaina sAdhvIjIo, kizora-kizorIo) TALato hato, ane AzramamAM ja raheto hato savAre 7 vAgye phona karIe to bena bA, temaja apaMga ane vRddhone niHzulka jethI itara sAhityanuM vAMcana thaI zake tema rasoDAmAM mazagula hoya. savAra savAramAM yogAbhyAsa ane kudaratI upacAranI tAlIma ja abhyAsanI paNa pUrva taiyArI thaI zake. A rasoI karavAnI zuM jarUra? 'breka phAsTa'nA ane jJAna ApyuM che ane jana sAmAnya sudhI uparAMta mukhya lAlaca rahetI AzramanA - samaye rasoI karIne laMca' vakhate ThaMDuM khAvuM?! A jJAnane vaheMcyuM che. adhiSThAtA pa.pU. munirAjazrI kalyANacaMdrajI thoDI baporanI rasoI moDI kare to kema?' . AvA yoga ane kudaratI upacAranA bApA ane amArA suprinTenDenTa pU. dulerAya enI vAta enI rIte sAcI hatI. paNa, niSNAta A gItAbenane meM phona upara "paMthe | kArANInI sevA-satsaMgano lAbha! huM paNa mArI rIte sAcI hoI meM kahyuM, jo | paMthe pAtheya' mATe potAnA pravAsa daramiyAna A divaso daramiyAna pU. kalyANacaMdrajI tAre koI kAmakAja-vyavasAya nathI. phakta ! kedIo temaja anyo sAthe thayelAM mAnavatAnI bApA saurASTranA rAjavI gharonI mulAkAta rasoI karI eka vAgye AvatA patine | heka jevA satya anubhavo-prasaMgo lakhI levAno kAryakrama acUka banAve, ane jamADavAnA-uparAMta uparanuM badhuM kAma karavA mokalavA vinaMti karI to pahelA ja prasaMga ma AzramamAM huM eka mAtra vidyArthI rajA daramyAna mATe be be nokaro, eTale tuM agiyAra vAgye | kahelo te ja emaNe mane mokalI Apyo ! e rahyo hovAthI mane paNa sAthe laI le. rasoI kare to paNa cAle-mArI paristhiti ahIM pragaTa karatAM mane avaDhava-saMkoca thayo, A rAjavI gharonI mulAkAtano hetu e judI che. ATha vAgatAM ja phona zarU thAya. e meM emane mArI mUMjhavaNa kahI to mITho gusso| sarveno saMparka karavo, emane satsaMgano lAbha uparAMta nava vAgyAthI koI maLavA Ave, | karatAM phona upara mane kahyuM, "paMthe paMthe pAtheya"| Apavo, ane potAnA Ayurveda jJAnathI e - athavA patrottara vagerenuM kAma hoya. AvA || zIrSaka to mAruM che; tame mArI saMmati vagara sarvene temaja e gAmanA anyone upayogI vakhate svAbhAvikapaNe mana azAMta, to | e laI lIdhuM eTale AvI 'mUMjhavaNa'nI zikSA| thavuM eTaluM ja, koipaNa prakAranuM dAna Azrama kyAreka asvastha to kyAreka cIDa, gussAmAM tamane karuM chuM." mATe eo A mulAkAta vakhate na ja paNa hoya, ke tANayukta hoya, athavA aneka emanI vAta to sAcI, A zIrSakathI| 'svIkAre." kAryonI yogya vaheMcaNInAM vicAromAM hoya- | eo varasothI deniko ane sAmayikomAM (hata ane kAmanI seLabheLa nahIM ne ! huM AvA manathI rasoI karavAnuM pasaMda na karuM. | lekho-prasaMgo lakhe che. cAlo, mane to traNa| jJAnI, vidvAna vyaktio pramANabhAna ane Avo khorAka mAnavIne svasthatA na ApI | lAbha thayo. A nimitte emanI saMmati paNa viveka maryAdAno keTalo udAtta khyAla rAkhe !) zake-e jhera samAna banavA lAge. jeTalA maLI gaI, mAro bhAra paNa haLavo thaI gayo "A hetuthI pU. kalyANacaMdrajI bApA, pU. pramANamAM mana asvastha hoya eTalA ane pra. jI.nA vAcako pAse eka prasaMga| dulerAya kArANI, huM, gADInA DrAIvara zrI pramANamAM rasoInI pauSTikatA ghaTe evuM huM | pahoMcyo. -dha.) (vadhu mATe juo pAnuM 19) Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbal Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/ A. Byculla Service Industrial Estate, Dadaj Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbal-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbal400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwad). Mumbal-400004.Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant C. Shah. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** zrI mubaI jeta yuvaka saMghatuM mAsika mukhapatra * * * prabuddha jIvana I chuTaka nakala rUA. 10/- tA. 16 navembara, 2006 vArSika lavAjama rUA. 125/ jina-vacana bhogono tyAga je ya kaMte pie bhoe laddhe vippiTThi kuvvaI / sAhINe cayaI bhoe se hu cAi tti vuccaI / / -narvAstiva- 2-3 ! sarasa ane priya bhogo upalabdha hovA chatAM tenA taraphathI je pITha pheravI le che ane svAdhInatApUrvaka bhogono tyAga kare che te ja tyAgI kahevAya che. manohara aura priya bhoga upalabdha hone para bhI jo unakI ora se pITha phera letA hai aura svAdhInatApUrvaka bhogoM ko chor3atA hai vahI tyAgI varunAtA hai | He, who has turned his back on all the available pleasing and dear objects of enjoyment and has voluntarily renounced them is a true renouncer. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "bina-vana'mAMthI). I * Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 navembara, 2006mAM sAyamana eka zeThanA gharamAM ghaNA varSothI eka bAI paDavuM paDe te mATe zeTha bAraNethI ja pAchA nokara kAma karatI hatI ane kuTuMbanA sabhya pharI gayA-nokara bAIne aNasAra paNa na jevI banI gaI hatI. bAI vizvAsapAtra ane Ave eTalI siktathI. prAmANika gaNAtI hatI. gharanAM so enA pAchaLathI potAnA mitrane A vAta karatAM vizvAse ghara khulluM mUkIne bahAra jatA lAcArInI samaja zeThe kaheluM keTalI moTI lAcArI AvI paDI acakAtA nahi. ekavAra Ama gharanAM badhAM haze tyAre evI prAmANika bAIne corI bahAra gayAM hatAM ne A bAI gharamAM ekalI khIssAmAMthI paisA kADhatI hatI. zeThane thayuM karavAnI dAnata thaI haze ! enI eka evI ja hatI. zeTha e divase peDhIethI thoDA vahelA ke bAI jo potAne joI jAze to ene nAnI sarakhI bhUla mATe enA AkhA jIvana ghare AvyA. paNa gharamAM pravezatAM zeThe joyuM AghAta lAgaze. pote paNa enA khoLAmAM para kAMI DAgha paDavA devAya?!!* ke bAI emanI khIMTIe laTakatA janA koTanA ucharIne moTA thayelA evI bAIne bhoMThAna * * * sarjana-sUci pRSTha kramAMka (1) adhyAtma paLe...' - prazatvamAMthI pragaTelI sva AtmAnubhUti Do. dhanavaMta zAha (2) zIla prajJAno samanvaya DaoN. raNajita paTela (anAmI) (3) zrImadbhA mumukSuomAM AjasudhI kema koI sarvasaMga parityAgI nahi?' zrI malakacaMda ratilAla zAha (4) jarathostI dharmanA mULabhUta siddhAMto zrI bI. eca. AMTiyA (5) saloko kAvya-racanAno paricaya DaoN. kavina zAha (6) ADhAramo jaina sAhitya samAroha DaoN. kalAbena zAha (7) jaina pAribhASika zabdo DaoN. jitendra bI. zAha (8) mANasAI bhIMjavI rahI che... (paMthe paMthe pAtheya...) zrI manasukhalAla upAdhyAya prabuddha jIvana : grAhaka yojanA bhAratamAM paradeza 1 varSanuM lavAjama rU125/- U.S. 9-00 , 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/- U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/- U.S. $ 40-00 AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S. $112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/- U.S. $ 100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze | to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to duhitA' ane "dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA umarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rUA.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to ! kariyAvaramAM 'prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suSa kiM bahunA...? - ceka zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. |menejara Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Reglstrar of Newspaper for India No.RNI 6067/ - varSa : (50) + 17 0 0 aMka: 117 7 tA. 16navembara, 2006 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra che prabhuddha jIvana prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 77 vArSika lavAjama rUA.125/- 70 chUTaka nakala rUA. 10/- 77 taMtrI dhanavaMta ti. zAha yasa, cA ke kAnana 'adhyAtma paLe..' prajJatvamAMthI pragaTelI sva AtmAnubhUti dazeka mAsa pahelAM vaDodarA javAnuM thayuM, tyAre manamAM daDha nirNaya karyo hato ke A vakhate to pU. AryA DaoN. tarUlatAbAI mahAsatIjInA darzanArthe javuM ja ane jJAna goSTi karavI, nIkaLatA pahelAM mitra guNavaMta baravALiyAne phona karI badhI vigata pUchI lIdhI. pU. tarUlatAzrIjIno paricaya mane bhAI baravALiyAe ja lagabhaga pacIseka varSa pahelAM karAvyo hato. tyAre pU. AryAzrI tarUlatAzrI AnaMda ghanajI, kabIra, banArasIdAsa ane zrImad rAjacaMdra upara zodhanibaMdha lakhI rahyAM hatAM, je mArA rasano viSaya. amAruM maLavAnuM nimitta A jJAna yAtrA. pachI to eozrI muMbaI, beMgalora, madrAsa ke IgatapurI jyAM jyAM hoya tyAM darzane javAnuM thatuM ane mane emanA jJAnano amUlya lAbha maLato. khUba ja parizramapUrvaka ane UMDA saMzodhanathI eozrIe e mahAnibaMdha lakhyo che. ane eozrIne pIeca.DI.nI upAdhi prApta thaI che, paNa jyAre jyAre e graMtha chapAvIne pragaTa karavAno Agraha karuM tyAre mAro Agraha eozrIne 'upAdhi' lAge. prApti thayA pachI 'prApta'thI aLagA thaI javuM e ja sAcA sAdhakanI bhUmikA che. have haMmezAM huM mitra baravALiyAne e jJAna graMthanA prakAzana mATe Agraha karyA karuM chuM; jethI jaina samAja e jJAnathI lAbhAnvita thAya. lagabhaga DhaLatI bapore kalpataru adhyAtma kendra-mIyAgAma, karajaNa pahoMcyo. Azcarya ane AnaMdanA bhAva tathA mIThA ThapakA sAthe AryA pU. tarUlatA mahAsatIjIe mane AvakAryo ane ame jJAna goSTi AraMbhI. meM pU. bApajI lalitAbAI mahAsatIjInA darzananI IcchA vyakta karI tyAM ja taLapadI kAThiyAvADI dhvanimAM pAchaLathI vahAla bharyo Tahuko saMbhaLAyo, 'oho! Aje ghaNAM divase bhUlyA paDyA koMI !!' pU. bApajInA A upAlaMbhanA zabdo mArA mATe to AtmIyatAno amUlya upahAra hato. UbhA thaI meM eozrIne vaMdanA karI ane emanI sAme joI ja rahyo, joI ja rahyo! mArA Azcaryane eo kaLI gayA, samatA ane vhAlathI kahyuM : 'zarIra che, cAlyA kare, jeTalI zarIranI vedanA bhogavo eTalo karmano jaththo ocho thAya. ane amAre to zarIranA A 'bahAra'nA sAthe laDavAnuM ane 'aMda2'nA sAthe paNa laDavAnuM! bahAranA mATe to bahArathI davA maLe. aMda2nI 'davA' to aMdarathI ja prApta karavAnI!' eozrInA samatA bhAvane huM manomana koTi koTi vaMdana karato rahyo. mArA mananA aneka AzcaryonuM samAdhAna thAya evuM eozrI IcchatA hatA ane Arya pU. tarUlatAzrIne eozrInA vacanonuM pustaka adhyAtma paLe...' mane ApavA kahyuM. (pU. lalitAbAI mahAsatIjI-pU. bApajInA amRta mahotsava prasaMge kalpatarU sAdhanA kendra-muMbaI dvArA 2004mAM prakAzita graMtha) pUjyazrIe e graMtha mane Apyo ane aupacArika vAto karI. sAdhaka bInAbahenanA hAthe bhAvapUrvaka bhojana laI Atmabhojana mATe AryA DaoN. tarUlatAbAI mahAsatIjI saMpAdita e amUlya graMtha 'adhyAtma paLe...' sAthe meM vidAya lIdhI. pravAsa daramiyAna graMtha vAMcavAnI adamya IcchA thaI, pAnA pheravato gayo. jema jema zabdo-vAkyo pasAra thatAM gayAM tema tema tejasvI AMtara mananA darzana thatAM gayA. graMthane nirAMte vAMcavAno nirNaya karyo. ane avakAze dhIre dhIre e vAcana yAtrA karatAM karatAM varasa pasAra thaI gayuM, graMtha vAcananA pradezamAMthI bahAra AvatAM jaNAyuM ke mArA AMtara manamAM keTalA badhAM parivartano thaI gayA che ? keTalI badhI samasyAonuM mane samAdhAna sAMpaDyuM che ! A viduSI satI ratnA bA. bra. adhyAtmayoginI, sAdhakonA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja . tenA prabuddha jIvana che, tA. 19 navembara, 2006 zraddhApAtra gaNIdevI jeo saurASTra kesarI pu. prANalAlajI mahArAja levo ? ane viduSI mahAsatI motIbAInA ziSyA ane jemanI pratyeka paLa "adhyAtmanI paLe...' graMtha pAMca bhAgamAM vaheMcAyelo che. dhyAna, ja adhyAtma paLa che, evA A pU. lalitAbAI mahAsatIjI goMDala vAMcaNI, ciMtana, kAvya ane patra vibhAga. gacchanuM amola ratna che. sAdhvI samAjanuM gaurava che. pU. bApajIe A badhuM lakhANa koI vyavasthita AyojanathI nathI sattara varSanI yuvAna vaye ja mahAsatIjI pU. motIbAInA saMsargathI lakhyuM, jyAre jyAre samaya maLyo tyAre mauna ane dhyAnanI mudrA manamAM vairAgya bhAva jAgyo. dIkSA saMmati mATe aneka kauTuMbika avasthA svIkArI lIdhI ane tyAre je kAgaLa hAthavago lAgyo emAM aMtarAyo AvyAM. emAM eka aMtarAya to saMpradAya bhedano Avo vicAra TapakAvI lIdho, ane e badhI cabarakhIo game tyAM mUkI paNa A aMtarAyane paNa eozrIe potAnI buddhinI tejasvItAthI dIdhI ! eTale ahIM je vicAro, je ciMtana che e saMpUrNa sva mahAta karyo. AtmAnubhUti che, eTale ja e ApaNA AtmAne sparzI jAya che. je eozrInA pitAzrI tribhovanabhAI dozInI paraMparA lIMbaDI pragayuM che e satya che, mAtra satya che. samAdhAnakArI ane AnaMdamUlaka saMpradAyanI ane eozrIne dIkSA grahaNa karavI hatI goMDala saMpradAyamAM. satya che. lIMbaDInA saMghe anumatI na ApI tyAre eozrIe koI baLavo na ApaNe tyAM yoga upara to thokabaMdha lakhAyuM che paraMtu dhyAna karyo. paNa lIMbaDI saMghane vinamra bhAve eTaluM ja kahyuM ke, 'bhale Apa upara eTaluM badhuM lakhAyuM nathI, kAraNa ke dhyAna e graMthonA parizilanI sarve mArA vaDIla ane hitecchuo cho, eTale ApanI AjJA huM nahi nipaja nathI, AtmAnubhavanuM e jharaNuM che, kaho ke sUryodayanuM e uthApuM paNa mArI eka zarata che je Ape svIkAravI paDaze. zarata e ke prathama kiraNa che. koI adazya avAjanuM avataraNa che. guhyatama Apa lIbaDI saMpradAyavALA kAyado karo ke tamArI dIkarI havethI goMDala anubhUtino AviSkAra che. saMpradAyamAM devI nahi ane goMDala saMpradAyanI dIkarI levI nahi. Apane ciMtana ane patra vibhAga to ApaNane pU. bApajI sAthe AtmIya A maMjUra hoya to mane ApanI AjJA maMjUra." saMvAda karAvI ApaNA aneka praznonuM ApoApa samAdhAna karAvI eozrInA A uttarathI pU. nInacaMdrajI mahArAja ati prasanna de che. thayA ane goMDala saMpradAyamAM dIkSA levAnI saMmati ane AzIrvAda AMtara sAdhanA, zAstrono abhyAsa, karmagraMtha 1-4 no anuvAda, ApyA ane vairAgya-jJAnanI vikaTa ane bhavya yAtrAno prAraMbha thayo. patra lekhana, yuvAno ane sAdhako mATe zibiro, vihAramAM kannaDa pU. lalitAbAI mahAsatIjI pU. bApajInA jIvana vize ghaNuM ghaNuM ane tamila bhASAno abhyAsa, ziSyAone yunivarsiTInuM zikSaNa | lakhavuM che, lakhI zakAya, paNa atyAre ahIM avakAza nathI. paNa ane e mATenuM mArgadarzana ApavuM ane anukULatA karI ApavI eozrInA bAhya-AMtara jIvananuM jIvanacaritra lakhavAnA bhAva to ane e sarvene ema.e. temaja pIeca.DI.nI upAdhi sudhI pahoMcADavAnuM jAgyA che ja. kALanI jevI IcchA! DaoN. tarulatAbAI ane DaoN. jazubAI protsAhana, sAdhvI jIvananA niyamonuM pUrNataH pAlana ane mahAsatIjI sAMbhaLo cho ne? pachI bhalene pU. bApajI ApaNane zrAvaka-zrAvikAone dharmAnurAga tarapha gati karAvI e sarvenA praznonuM Thapako ApatA kahe ke samAdhAna, A badhuM ja karatAM karatAM avakAza maLatA dhyAnastha avasthA "tame lokoe A zuM mAMDyuM che? ...ApaNI pAse keTalA badhAMnA prApta karI je spaMdano prApta thayA e ahIM ApaNA mATe ujAgara karI jIvana caritro che? keTalAM vAMcyA ne keTalAM jIvanamAM vidvAna saMpAdake zravaNanI kAvaDanI jema ApaNI pAse A graMtha dvArA UtAryA?...samAjanA keTalA paisA bagADavAnA?...AvuM badhuM thaze pahoMcADyA che, e mATe viduSI saMpAdikAne vaMdana karI traNa svIkAra to mAruM bhaluM keTaluM?..mane lAge che mAruM to ahita ja thaI rahyuM sAthe emAMnA keTalAMka aMzo vINI vINIne ApanI pAse ahIM prastuta che...je mAna kaSAyane mATe varSothI vicArI rahyAM chIe, yathAzakti karuM chuM. * prayatna karI rahyAM chIe te haju masa detuM nathI, tyAM tene poSaNa pU. bApajInA vacano:ApavAnI prakriyA kema karAya? huM kAMI vitarAga nathI ke mane kAMI "ApaNI haju yoganI pravRtti che. yoganI sAdhanA pUrI thayA thAya ja nahi...' (A graMthamAM pragaTa thayelA pU. bApajInA patramAMthI) pachI ekalo upayoga kAma karaze. huM sthira chuM, mane zAnti anubhavAya saMtAno to vaDIlo pAse lADa karI dhAryuM karAve ja ne? prema ane che, mane AnaMda Ave che. rogano bheda jJAnIjana kyAM nathI samajatA? ane uttamane pAmyA A mananI samAdhi ane AtmAnI samAdhi prApta karavA mATe pachI e uttamane janahitArthe vaheMcavuM, e pratyekanI pharaja banI rahe mArgAnusArInA pAMtrIsa guNothI yukta pAtra joIze. tevuM pAtra che. traNa cUkavavAno e avasara che. mitro baravALiyA A graMtha mATe nirvikalpa samAdhine anubhave che. nirvikalpa samAdhi vagara AtmAno yathArtha lakhe che ke jemane eozrIno pratyakSa yoga nathI sAMpaDyo anubhava thAya nahIM, svAnubhava vagara samakita nathI ane samakita teo mATe A graMtha pathadarzaka banI raheze...' A rIte samAjane uttama vagara mokSa nathI. mATe samakita prApta karavI ja joIe. jIvanacaritra ApIne pathadarzakanA zubha karmano lhAvo zA mATe na pelA vikalpone TALavA saMkalpa kara. eTale ke azubha vicArone Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 navembara, 2006 prabuddha choDI zubha vicAra kara. pachI tattvono vicAra kara. tattvono vicAra karyA pachI, tenuM jANapaNuM thayA pachI tenuM ciMtavana kara. ciMtavana karatAM karatAM manane tattva ciMtananI egratAnI tAlIma ApavI. ekAgratAnI zarUAta eka sekanDathI bhale thAya, paraMtu ekAgratAne keLavavI ane barAbara upayoga rAkhavo ke mArA mananI ekAvratA keTalI Take che. Ama mananI ekAgratAnI Teva paDe ane te ekAgratAmAM joje ke keTalI samAdhi ane keTalo AnaMda anubhavAya che. AvImananI samAdhi prApta thayA pachI mananI ekAgratA arthAta upayoganI pUrI ekAgratA AvatAM, nirvikalpa samAdhino anubhava thaze. AMkha kholIne joyuM to mArI sAthe vAta karanAra koI nathI. ane meM A badhI vArtA konI sAthe karI? huM sutI nathI, beThI chuM eTale svapna nathI, paraMtu koI divya puruSano, mahAna puruSano avAja che. Ama to thayuM. paNa pharI vicAra Avyo ke bolanAra mane dekhAya kema nahIM karI manathI samAdhAna karyuM ke huM jIva mahAna puruSanA darzana ka2vA mATe mahAna banavuM joIze. mATe AvA vicAromAM rokAIne sonerI samaya na zumAvatA tenA kahevA pramANe prayoganI zarUAta karI che. vaMdana zrImaMdhara bhagavAnane, temanuM sadehe birAje che evuM smaraNa, sAdhaka dazAnI siddhine pAmelAnuM smaraNa karavAthI, ApaNane sAdhanAmAM preraNA rUpe prakAza ane paramANu maLe che. mATe paramANunI mAgaNI karavI, kAraNa ke jenuM smaraNa karIe tenA paramANu maLe tevo eka niyama che. dhyAnamAM praveza ane pragati arthe be aMgo ati mahattvanA che. samatvanI keLavaNI ane cittanI ekAgratA athavA sAkSI bhAva. muktimArganA pravAsIe samagra jagatanA prANIo pratye AtmIyatAno bhAva vikasAvavo ke AtmatRSyavRtti keLavavI Avazyaka che. potAnA saMparkamAM AvatA jAvomAM vilasI rahela caitanya aMzane ja jovAnI dRSTi keLavAI hoya to A sulabha bane. caitanya aMzane jovAnI draSTi khulatA, jagatamAM banatI vicitra ghaTanAothI ke potAnA saMparkamAM AvatI vyaktionI game tevI vizvakSA citta vRtti ke pravRttithI sAdhakanA cittamAM kSobha utpanna thato nathI. bhoga pravRtti ati niyaMtrita hoya ane anyanI sArI mAThI pravRtti pratye udAsInatA paNa keLavAI gaI hoya te chatAM anizcita bhAvinI bhIti sAdhakanA cittamAMthI haDI.nI taiya to bhAvino vicAra tenA citane kSubdha rAkhaze. nijanA zuddha caitanya tarapha dRSTi gaI ja nahIM hoya ane dehamAM ja 'huM' buddhi rahI to haMmezAM dhAratI rahevAnI ja. dhyAnanuM paNa dhyAna karo. dhyAna paramAtmA sAthe joDAya to AdhyAtmika thaze. bhautika sAthe, joDAya to vaijJAnika thaze. ane vikalpanI sAthe joDAya to mAnasika thaze. karma ane dhyAna baMne zakti che. ApaNe caitasika zaktiothI HTT jIvana para chIe. A bhinnatA paNa anubhavAvI joIe. citta kyAM kyAM jAya che evI sAkSItvanI bhUmikArUpa nakazo, bhUgoLa khyAlamAM AvyA pachI nirodhanI prakriyA sadhAze. zraddhA AdhAra bane che bIjAnA anubhavanA AdhAre ane zraddhA zakhara bane che potAnA anubhavanA AdhAre barnamAM mAnyatA to hoya ja che. satya zabdamAM nahIM svamAM che. koI taMtrathI baMdhAvuM nahIM, sarva taMtrathI mukta thAva. 'huM", "huM" mAM samAI gayo. zvAsa mATe ; prathama divase abhyAsa karavA mATe ATha sekanDa zvAsa levAmAM ane ATha sekanDa (niSThA) zvAsa choDavAmAM lagAve eTale eka miniTamAM kula cAra zvAsozvAsa thAya. Ama karavAthI evuM lAgaze ke aMdara koI jAgI rahyuM che, jAgI gayuM che. smaraNamAM nahi anukaraNamAM Ave evI bhAvanA bhAvuM chuM. paNa zarIramAM ahaM buddhi karI te bhUla jAnIne paNa kSamya nathI. . samAdhi eTale dhyAnanI ucca dazA. A vAtathI evuM samajavAnuM che ke AnAvasthAmAM dhyAna, dhyeya ane dhyAtA e trIya judA judA lAge che, paraMtu samAdhimAM mAtra bhaiya ja zeSa rahe che. arthAt dhyAna, dhyAtA ne dhyeya ekarUpa thaI jAya che ne lAge che. dhyAnamAM upa2okta traNeyanuM bhAna rahe che. paNa samAdhimAM phakta dhyeyanuM ja bhAna rahe che. sarva siddhinuM mULa kAraNa samyakdarzana che ane samyakdarzananuM mULa kAraNA tattvanirNaya che. tethI ja jJAnIoe tattvanirNaya karavAnuM sUcana karyuM che. je jIva guruno upadeza maLavA chatAM tattvanirNaya nathI karatI ane viSaya kyAyanA kAryomAM ja magna rahe che tene ardhAgi niSpAdRSTi karyo che. meLavela mAhitIne jo AtmAnubhavanuM sAdhana na banAvAya to te jANakArI pustakIyuM jJAna gaNAze. jAkAvAnuM guru ke zAstro pAsethI paraMtu jovAnuM potAmAM che. ke jemAM rogAdi thayA che te 'huM' nathI paNa tene jANavAvALo 'huM' chuM, te na to gharaDo thI na tenuM maraNa thayuM. arthAt huM to jANavAvALo chuM ane avasthAo to zarIranI thAya che ema nirNaya thayo. aMdara paramAtmA beThI che. tenI sAkSIe potAnA bhAvono svIkAra karo. svIkAra e bahu moTI vAta che. pahelA manomana svIkAra karatA zIkhavuM, manomana svIkAra karazuM to bIjAnI sAme svIkAra thaze ne abhimAna ogALaze. jo tamArI sAdhaka STi haze ane aMdara daSTi kazo to sTeIja para mohanIyanI koI ne koI eka prakRti bhAga bhajavatI haze. ko bhoLiyo che tethI sTeIja para jaldI Ave che. bIjA traNa kaSAo (mAna, mAyA, lobha) pAkA che. tethI te paDadA pAchaLa rahe che ane krodhane AgaLa kare che. bIjAne sudhAravAnI tAro adhikAra keTalo ? tArI jAta mATe nuM je dhAre te karI zake ema che. adhikAravRtti tArA para rAkha bIjA mATe Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che rIte kAma karIne prabuddha jIvana zake tA. 16 navembara, 2006 adhikAravRtti na ja joIe, e hoya to te khoTuM che. bIjAnI ciMtA ajJAnI udayamAM aphasosa kare tyAre navA karma bAMdhe. bImArI karatI tuM ema ne ema cAlI jaIza. arasaparasa anukULa thavAya to jevuM koI upakArI nathI. vedanIyano tIvra udaya hoya tyAre mohanIyano ja premathI rahevAya. udaya gauNa banI jAya che. ApaNo jhAjhIvAra nahI 24 kalAkamAM 24 vakhata to AtmAne puNyanA yogathI jJAnI maLe, puNyano udaya tamane sat puruSanA yAda karo. AtmA che eTaluM yAda karo toya ghaNI vAta che. ATalA khoLAmAM besADI de che. varasa pANImAM gayA ema lAge e sArAmAM sAruM lakSaNa che. je udayamAM AvyuM che te kSaya thavA mATe ja AvyuM che. tethI udaya potAnA doSone dUra karavA mATeno upAya e che ke tenA pratipakSI vakhate jJAnIne AnaMda thAya che. te vicAre che ke ATalA karmo ochA saNone zodhI kADhavA, pachI nirNayAtmaka vicAra karI, zraddhA ane thayA. je khatama ja thaI rahyuM che temAM rahevuM zuM? AnaMda manAvo. AgrahapUrvaka te saNane jIvanamAM pragaTa karavA, te pramANe vartana mahApuraSo eTalA mATe AnaMdamAM rahe che. ApaNe du:khI du:khI thaI karavuM. AthI vicArabaLa vadhe che, te paNa eka mahAna tapazcaryA che. rahyAM chIe. teo khuza-khuza. jIvana AkhuM AdatathI baneluM che. mananI aMdara lobha rahe vadhAre bIjAnA doSo pratye sahiSNu ane svanA doSI pratye jAgRti hoya khAvAno, e ApaNA ekAsaNAnA mArka kApI nAMkhe che. mAInasa tevo jIva haMmezAM samAdhibhAvamAM rahe che. jhAjhA maLe. khabara paDe to sudhAro karI zakIe, e ApaNA hAthanI bhAvanI ja kiMmata che. ane bhAva ja mokSa Ape che. dAna denAra vAta che. tapa karIe ane e vakhate AsaktinuM nirIkSaNa na thAya to upara lenAra upakAra kare che, kAraNa ke tamAre je vAvavuM che, tenuM te te tapa na kahevAya. jANIe chatAM na chUTe, e jJAna nathI. khetara che. kharAba vicAra Ave ke tarata ja manane kaho arara! A vicAra jhaghaDo karIne pachI dhyAnamAM bese to dhyAna kevuM thAya? mATe vyavahAra mane zobhe? bahAra javAnuM hoya tyAre kharAba kapaDA paheryA hoya to ujaLo rAkho. vicAro cho ke A nahIM zobhe, bIjA zuM vicAraze? to AmAM paNa mAro udaya thayo che mATe gusso aMdara Avyo che. ane temAM je e ja daSTi keLavo. vacano bahAra Avaze te saLagatA kolasA jevA nIkaLaze, eTale vastu khovAya ne zodhavI e barAbara che, paNa du:kha thAya to hamaNAM to nathI ja bolavuM. paNa te gussAne joyA karo, to udaya samajavuM ke e vastuno moha che, rAga che. zAMta thaI jaze ane bIjA agnithI bacI jaze.' potAnA ahaMne ogALavA mATe anyanA guNone jovA, AnAmAM karmo mAre ja bhogavavAnA che. pachI Aja bhogavuM ke kAla bhogavuM, A guNa che, AnAmAM A guNa che. te mArAmAM nathI to aha zenI zakti hoya to atyAre ja bhogavI lyo. jethI vyAja na caDe. kare? ApaNe ApaNA ahaMkArane oLakhI zakatA nathI ane eTale kaI jAtanA vicAro kaI rIte zame te sAdhakane khyAla hovo joIe. ja ApaNe ema kahIe chIe ke mArAmAM zuM evI vizeSatA che ke huM adhyAtma vikAsanI aMdara yathApravRttikaraNa bahu jarUrI che. anubhUti ahaMkAra karuM? kharekhara to mArAmAM ahaMkAra to che paNa tene huM samaye guru paNa na joIe. nimitta mATe gurunI jarUra che. jevo pakaDI zakatI nathI. anubhUtimAMthI bahAra Ave ne pAchuM tarata gurunuM zaraNa jarUrI che. koI vyakti pratye rAga thAya che, paNa anukULatAnA kAraNe ja koI gRhasthI mahAna sAdhaka che. jo enA pratye bhakti na jAge thAya che. kAraNa ke te vyakti pAse ApaNI apekSA pUrI thAya che. jo to temAM paNa sAdhutAno aham ADo Ave che. bhale ene vaMdana-pUjA te apekSA pUrI na kare to ApaNo rAga tUTavA mAMDe che. nathI karavI paNa mananI aMdara to ahobhAva Avavo ja joIe. jIva je karmo bhogave che te potAnA ja karelA che. karmono udaya enuM mahattva vadhArI zakIe nahIM, e veSanuM abhimAna che. sAdhupaNAnuM eTale gunAnI zikSA. ApaNe ApaNA gunAnI zikSA bhogavatA gorava ne abhimAna judI cIja che. ApaNAmAM ghaNA khoTA abhimAna hoIe tyAre koI ApaNA bhAva pUche, khabara le, sevA kare, sahayoga che. "da te teonI sajjanatA che, nahIM to gunegArane madada koNa kare ? bhakti karyA pachI ke bhakti cAlu hoya tyAre je AnaMda Ave che eka vAta zIkhI jAva. dareka sthiti, paristhitine udayarUpa jANI tene paNa sAkSIbhAve juo. AnaMdanA uchALAmAM kartA buddhi na rAkho. lo. sthiti pUrI thatAM jatI raheze. mAro svabhAva rasa levAno nathI. koIpaNa prasaMga bane tyAre tarata ja na vicAravuM, na bolavuM. phakta ApaNA hRdayane pavitra ane sApha nahIM karIe. rAga-dveSavALuM be miniTa mauna ane be DagalA pAchaLa jaI khAmoza thaI vicAravuM haze to vItarAgI prabhu kema padhAraze ? vItarAga jevA prabhune padhAravA buddhi, mana, upayogane chUTA pADavAnI jarUra che. mATe vItarAgI hRdaya teyAra karavuM paDaze. bIjAnI TIkA karavAthI eno durguNa ApaNAmAM AvI jAya. jIvanamAM je kAMI thAya che te vakhate kAryane na juo. kAraNa sudhI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 navembara, 2006 jAva. AnAthI kliSTatA ochI thaze. jIva zarIra choDIne jAya che, paNa vRtti laIne ja jAya che. he jIva! tuM koInA sukhanA bhoge sukha ke sattA IcchIza nahIM. koInA svArthanA bhoge sagavaDa ke mAna poSaNAnI IcchA karIza nahIM. prabudgha jIvana A AMkha uMcI uThe che to gusso dekhAya che. nirachI bane to luccAI batAvI jAya che. nIcI DhaLe to lajjA banI jAya che. komaLa bane to dayA batAvI jAya che. ne sthira bane to dhyAna lAgI jAya che. khullI rahe to duniyA dekhatI cAle che. arpa khullI e to dhyAna mudrA pekhatI Ave che. baMdha thaI jAya to nidrAmAM poDhelI lAge che. AMkhanI camaka, cAlAkInuM darzana karAve che. AMkhanI lAlAza kaSAyanuM darzana karAve che. AMkhanI phIkAza ne pILAza roganuM darzana karAve che. AMkhanI jhAMkhapa zokanuM darzana karAve che. sarva vastu, vyakti ane vAsanA, viSaya, vRttio, IcchAo vigere badhuM ja anitya che H tenA upara moha ke prema karavA lAyaka che je well ja AtmA mohIna bane ne deha ezaArAmI na bane, e ja sAdhanAno hetu che. deha te huM nathI ane mArI nathI. e vAta satata upayogamAM rAkhavI: sAmI vyaktinuM mana evuM pravAhIM nathI ke ApaNI pasaMdagInA DhAMcAmAM goThavAI jAya. be vyakti kevI che, enA AdhAre saMbaMdha baMdhAto ke tuTato nathI. paraMtu be vyakti ekabIjAne kevI maLe che enA AdhAre saMbaMdha baMdhAya che ane tUTe che. bhUtakALane najara sAme rAkhyA karazo to jhaghaDA umA raheze, bhaviSyane najara sAme rAkhazo to jarUra samAdhAna karavAnuM mana thaze. hai prabhu! meM jagatane jeTalo prema karyo, eTalo ja prema ja meM tAre mATe karyo hota, to mAruM kAma thaI jAta. jagata mATe je karyuM temAM meM mArA mohathI karyuM. rAgathI karyuM sarva zakti samaya veDaphI nAMkhyo. tenA karatAM tArAmAM mArI sarva rAkti ja vAparI hota to mAruM kAma thaI jAta. he bhagavAna! utthAna Ape to divA jevuM Apaje ane patana thAya to vAdaLA jevuM ke upara jatAM ke nIce jatAM koInuM kalyANa thAya tema karaje. eka draSTithI jotA ema lAga che ke sAdhaka kyAreya sukhI na hoya. tenA aMtaramAM kAyama vRttio, vicAro ne karmo sAthenuM yuddha cAlu ja hoya. sAdhakanuM jIvana yuddhanA sainika jevuM ja hoya che. te vRtti ane prakRti sAthe laDato ja prIya che. pahelI sAdhanA e che ke tuM tane oLakha, pA oLakhavAnI kozISa kara. ApaNe jo ApAne oLakhavAnI khUba khUba kozISa kacyuM to ghaNA TAIme paNA A dhokhAne oratA ochA thaze. tuM ja tane nathI oLakhato enuM zuM? eno orato koI di karyo che ? jIvanuM 99 vA2 dhAryuM thayuM hoya ane eka vAra na thAya, to 99 vAra je thayuM hoya te nahIM, paNa ekavAra je nathI thayuM te yAda rahe che, ane teno ja khaTako rahe che. kAraNa ke temAM potAnuM mAna ghavANuM hoya che. poSaNa karatAM paNa jyAM thA paDyo hoya tyAM vedanA hoya. jyAM vedanA hoya tyAM citta vadhAre Take che ane tenuM smaraNa vadhAre rahe che. jema sarva daitika saMghoga ane anya paristhiti caMcaLa che, tema manuSyanA manobhAvI paNa sthira nathI hoI zakatA; eTale ja saMbaMdhamAM nirADa paDe che, kathaLe che, tUTe che. te nathI koInA tanamAMthI nIkaLatA prANane rokI zakatI ke nathI koInA badalAtA manobhAvane rokI zakato. padmazrI DaoN. kumArapALa desAI gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukha sthAne gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukha prA. bakula tripAThInA acAnaka avasAnathI khAlI paDelA A sarvocca sthAne pariSadanI madhyastha samitie padmazrI DaoN. kumArapALa desAIne sarva saMmatithI birAjAvyA che. prakhara vijJAna, jaina dharmanA UMDA ayyAsI, maMtramugdha vaktA, ane kuzaLa vahivaTakartA DaoN. kumArapALathI deza-videzano samagra jaina samAja paricita ane temano cAhaka che. gujarAtI sAhityanI A sarvogya saMsthAnA pramukhasthAna mATe madhyastha samitie AvA dRSTA vidvAnane pramukhasthAne birAjAvyA e mATe e samitine abhinaMdana. gujarAtI sAhitya pariSadanA jaLA bhaviSyanA A eMdhANa che. DaoN. kumArapALa desAIne zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane 'pra, jI.' abhinaMdana pAThavI zubhecchA vyakta kare che. -taMtrI Aja bhale e satyano svIkAra na kare, AgaLa jatA karo. samayanA sathavAre choDI do. jyAre eno AtmA yogyatAne prApta ka2ze tyAre ApoApa satya svIkAro. ke 'mokSa mUlama guru kRpA' gurunI kRpA e mokSanuM mULa che. vinaya e dharmanuM mULa che. viveka e kAryanuM mULa che ane zraddhA e siddhinuM mULa che, tyAre avinaya ne aviveka jIvananA mULa che. avinIta ane avidhI na to jIvananI moja mANI zake ke na bIjane mArAvA de, H Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana eka mANasa garaja svArtha vigere kAraNothI, namratA- saraLatAprema-nirdoSatA--sevA vigere je guNo batAve temAM, ane je sahaja prAkRtika athavA samajA-sAdhanAthI je guNo pragaTa thAya, te bannemAM ghaNo ja pharaka hoya che, ane e pharaka saMga prasaMge pAMgare ane parakhAya. ApaNe jyAre sva-doSa darzana karatuM, tyAre pahelAM to skula ja pakaDI. bhale skula pakaDAya to paNa tene pakaDatAM zIkhavuM, gussAne zabda dvArA ke kAyA dvArA dabAvyA vagara, manathI ja tene kADhavAnI kaLA joIe na kyAya Ave che tenI manamAM azAnti che. paNa te vacanamAM to ja Avavo joie. jyAre bahu gusso Ave tyAre gussAne kaho, ke tAre mane bALavo hoya to bALI nAkha paNa huM tane vacana dvArA pragaTa nahIM ja karuM. jJAnIo game tevA udayamAM akaLAtA nathI, tenuM kAraNa e che ke teone AtmAnuM ane karmonuM bannenuM jJAna hoya che. paraMtu takalIpha e vAtanI che ke ajJAnI jIva udayagata karmone bhogave che tenA karatAM bAMdhe vadhAre, jenA kAraNe jIvano Aro nathI Avato ne saMsAra cakramAM pharyA ja kare che. kArAmAM samatAno, sahana zaktino abhAva ane ArtadhyAnano prabhAva. AvA kAraNonI to hAramALa cAlyA ja kare che. eTale baMdha ane hRdayanI geIna paNa joDAyelI ja rahe che. AvuM aMtara nirIkSaNa thatuM rahe to bhaviSyamAM kyAreka utthAnanI AzA rAkhI zakAya. ApaNI vRtti ane bhAvone ja ApaNe jotA zIkhI jaIe te paNa eka sAdhanA ja che. kAraNa ke tethI jAvanI jAgRti vadhe che. potAnAmAM keTalI khAmIo che; teno khyAla AvatA puruSArtha paNa keTalo ka2vI bAkI che, te paNa khyAla AvI jAya jo ke cetanA traNa prakAranI che. karma cetanA, karmaphala cetanA ane jJAna cetanA. A traNeya cetanAne oLakhI, nirakhI ane pachI jJAna cetanAmAM lIna thavAya to kharekhara dharma dhyAna jIvane prApta thayuM gaNAya. eka A paNa siddhAMta yAda rAkhavo, ke je karma udayamAM Ave che te ya thavA mATe ja Ave che. paraMtu jIva te samaye samatAnA abhAve karyo bhogave tenA karatA paNa kyAreka navA karmo vadhAre bAMdhI leto hoya che. mATe ja jJAnIo navA baMdhathI cetatA rahevA upadeza Ape che. uttamA adhyAtma ciMtA, moha ciMtAya madhyamA, adhamA kAma ciMtAya, para ciMtA adhamAdhama. jIve karelA karmo tene koI paNa sthitimAM bhogavavA ja paDe che. tenuM jJAna to che ja, ane rahe. jJAna ghaNuM ja hovA chatAM jIvanI sahana rAnti maryAdita hoya che ane moDha ALadharma vigere amaryAdita hoya che. hRdaya e na jove ke A zAnI che ke ajJAnI ? udaya zraddhA ke samajAnI khetara rAkhe nahIM, jo ema hota to mahAvIra svAmIne karmo udayamAM Avata ja nahIM. temanI pAse cAra jJAna hatA ane teo tIrthaMkara thavAnAM hatAM, paNa karamane koInI zarama nathI tA. 16 navembara 2006 AvatI. IrSAnI Agane jJAnarUpI pANIthI zAMta karI daIe to ja kaMIka Atma samAdhi prApta karI zakaze. bAkI to ghaNI saMvatsarI gaI ane ghaNI hajIya jaze paNa kAma kAMI na thaze. jema A hRdayamAM rAga-prema ane lAgaNInA taraMgo UbhA thAya che tema tenuM poSaNa na thAya tyAre te ja bhAva DaMkhanuM, IrSAnuM rUpa dhAraNa kare che. jIvAtmAe anAdithI Aja sudhI udaya AvelA karmone bhogavyA nathI ema to kahI zakAya tevuM nathI, chatAM karmono aMta Avyo nathI tenuM kAraNa e che ke jeTaluM bhogavyA teTalA ke tenAthI paNa vadhAre bAMdhI lIdhA che. zrImadjIe lakhyuM che ke tuM navA karmo bAMdhavAnA baMdha karI de, junAnI ciMtA na kara, mArA upara choDI de. jJAnIone A vAta barAbara samajANI hoya che, eTale ja duHkhane badale AnaMda hoya che te ema samaje che ane mAne che ke jeTalA duSamAM Ave che eTalA sattAnA sTokamAMthI ochA thAya che ane huM karmonA karajathI mukta thAva chuM. te haLavAza anubhave che. AvA jJAnInI jJAnanI vAto so TakA vicArazuM tyAre mAMDa temAMthI amuka TakA AcaraNamAM mUkI zakIzuM. eTale vicAravuM-pAvanA bhAvavavI ne prArthanA karavI. AmAM nirAza ke hatAza thavAnI jarUra nathI. koIka vAta vicAravA chatAM na thAya, IcchavA chatAM na thAya. udayanI dhArA ane jJAnanI dhArA alaga hoya che te vAta bhUlavI joIe nahIM. uparanA vacano to mAtra thoDuM Acamana che. pUro graMtha vAMcIe tyAre pU. bApajIe sarjananI e kSaNono anubhava je sthAna upara birAjIne karyo haze e sthAnanA paramANuno ApaNane parokSa anubhava thayA vinA raheto nathI. ahIM cUMTAyeluM ane pachI ghaTTa thayeluM satya che. AMtara manane khodatA je zodhAyuM tenuM pragaTIkaraNa che. 5. lalitAbAI mahAsatIjI bApajInI nA 'ciMtana dhArA' ane vidvAna saMpAdaka ApyuM DaoN. tarUlattAbAI mahAsatIjInI bhaktidhArA'no ahIM pavitra samanvaya che. A 'adhyAtmanI paLe...' graMthanuM je Acamana ka2ze e sarvanI pratyeka paLa ciraMjIva hRdayastha banI raheze ja. je je paLoe A graMthamAM prastuta thayelA ciMtanano janma thayo, e sarve paLone sarva prathama praNAma, e pavitra sthAna ane sthaLane namana, ane jenA dvArA A ciMtana ApAne prApta thayuM e sarjaka pu. bApajIna pa to 'aneka zaH praNipAta H" e paramANuono sarvane anubhava thAya ane e sarve vAcakanA AMtaramananI satya AnaMda yAtrAno prAraMbha ane pragati thAva evI mahAkAlane prArthanA. IdhanavaMta zAha Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 tA. 16 navembara 2006 zIla-prajJAno samanvaya | DaoN. raNajita ema. paTela (nAma) tA. 24 okTobara-2006nA DaoN. pU. ramaNabhAInI prathama puNyatithi. eka varSa pANInI jema vahI gayuM. pU. sAhebane ApaNe vividha kAryothI satata smaraNamAM sthira karyA ane eo sthira ja rahe evuM eozrInuM prajJAvaMta ane zilavaMta jIvana hatuM. zrI muMbaI jena yuvaka saMgha ane 'prabuddha jIvana' eozrInuM smaraNa karI, nitya AzIrvAda ane preraNAnI vinaMti karI eozrIne vaMdana kare che.A nimitte eozrInA aMtaraMga parama AtmIya mitra pU. zrI rarNajitabhAI ema. paTela-(anAmI) nA A zabdo ApanI samasra prastuta karatA hRdaya pulakita thAya che ane paramAtmAno upakAra mAnIe chIe ke AvA kRta prajJAvAna, zIlavaMtA zruta puruSano sahavAsa amane prApta thayo...dha.. lagabhaga sADA traNa dAyakAnI zikSaNakSetranI mArI kAmagIrI pro. phiroja kAvasajI dAvara, pro. umAzaMkara joSI, pro. cI. nA. paTela bAda, traNeka dAyakAnI nivRttimAM mane satata pravRtta rAkhanAra traNa vagere. sva. DaoN. ramaNabhAIno huM A yAdImAM samAsa karuM chuM. prajJA ziSTa-prakhyAta sAmayikonA mArA taMtrI-mitro te sva.DaoN. ramaNabhAI ane zIlano samanvaya e suvarNamAM sugaMdha bhaLyA jevo yoga che. e cI. zAha, (taMtrI: "prabuddha jIvana") sva. DaoN. dilAvarasiMhajI jADejA virala yoga che eTale enuM mahattva paNa ghaNuM moTuM che. vidhAtAnA (taMtrI: "akhaMDa AnaMda') ane sva. DaoN. ramaNalAla jeThAlAla joSI dAna karatAM jIvanabharanI kaparI sAdhanAnuM e suphaLa che. tapa, tyAga, (taMtrIH "uddeza'). Do. ramaNalAla joSI to cha dAyakA pUrvenA mArA titikSA vinA e siddha thatuM nathI. tejasvI vidyArthI. A traNeya mitro zaktimAM mArAthI moTA paNa uttarAdhyayanamAM kahyuM che :vayamAM to ThIka ThIka nAnA, e traNeyanA aNadhAryA uparAuparI "nANeNa ya jANaI bhAve daMsaNaNa ya saddha che ! avasAnane huM mArA AyuSyanA ItihAsanuM eka karuNamAM karuNa caritteNa na gihAI taveNa parisujjaI ! prakaraNa samajuM chuM. A traNeya sAtheno mAro saMbaMdha ardhI-sadI purANo matalaba ke manuSya jJAnathI padArtha jANe che, darzanathI tenA upara paNa pragADhamAM pragADha AtmIyatA sadhAI te to sva. DaoN. ramaNabhAI zraddhA rAkhe che, cAritrathI nigraha kare che ane tapathI parizuddha thAya zAha sAthe. emanuM maraNottara prakAzana-vaMdanIya hRdayasparza' mane che. AvA jJAna-darzana- cAritra ne tapa sva. ramaNabhAInAM ThIka ThIka arpaNa" karyuM che temAM mane A AtmIyatAnuM darzana thAya che. pramANamAM hatAM. vicAra, vANI ne vyavahAranI ekavAkyatA paNa mArA dIrdhAyuSya daramiyAna huM seMkaDo nahIM paNa hajAro adbhuta. emaNe jamAvelI guDavIla' paramAnaMda pragaTAve evI. jIvana sajjanonA saMsargamAM Avyo chuM. emAMnA keTalAka to khullI kitAba jevuM ne vyavahAra-jIvananA copaDA badhA cokhA. prajJA-pratibhAnI guNasaMpadAmAM avvala darajjAnA hoya paNa zIlanI emaNe vAvelAM satkarmanAM bIja kALanI kaThaNa bhUmimAM paNa koLyA bAbatamAM sAva zithila hoya. emAMnA keTalAMka to "Ivila jIniyasa' vinA rahenAra nathI. paNa hoya! keTalAka zIlanI bAbatamAM niSkalaka hoya paNa prajJAnI (uttarAdhyayana'nI amogha vANI pramANeHbAbatamAM pramANamAM maMda hoya, mArI prakRti tejasvI prajJA ne zithila nANuM ca daMsaNuM ceva caritta ca tavo tahAM ! zIla karatAM zuddha zIla ane maMda prajJAne vadhu pasaMda kare ! prajJA ane eya magnamaNuppattA jIvA gaThThati songaI | zIlanA samanvayanI to vAta ja nirALI! AvI keTalIka viziSTa jJAna, darzana cAritra ane tapanA mArgane anusaranArA jIvonI vyaktionA saMsargamAM AvavAnuM mane sadabhAgya prApta thayuM che temAMnA suMgati thAya che. sva. ramaNabhAInI sugati kAje svapna paNa zaMkA * * * keTalAkano nAmollekha karuM to pro. vi.2. trivedI, pro. a.ma. rAvaLa, savA zakAya tema nathI. * 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-7, gujarAtI vizvakoza "prabuddha jIvana'nA vidvAna lekhakone vinaMti saMghanA saMnniSTha kAryakara zrI pravINabhAI zAha taraphathI vizvakoza | navA sarjana-ciMtanane protsAhana maLe e hetuthI je lekho anyatra TrasTa prakAzita "gujarAtI vizvakoza'nA 21 graMthono seTa saMghane pragaTa thaI gayA hoya e lekhone khAsa apavAda sivAya 'pra.jI.'mAM bheTa maLyo che. A graMtho saMghanA kAryAlayamAM prApta che. je | pharI pragaTa na karavAno siddhAMta prAraMbhathI ja svIkArAyo che. eTale jijJAsuone e graMtho vAMcavA mATe laI javA hoya teozrIe anyatra pragaTa thayelA lekho 'pra. jI." mATe na mokalavA sarva vidvAnone kAryAlayano saMparka karavA vinaMti. - menejara amArI namra vinaMti che. - taMtrI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadbhA mumukSuomAM AjasudhI kema koI "sarvasaMga parityAgI nahi ?' I zrI malukacaMda ratilAla zAha zrImad rAjacaMdrajIe 'asaMga' dazA ke "sarvasaMga parityAga' sAdhya bhaktonI A sAthe eka bhUla e thaI ke teo bAhyathI munivezadhArI karavA apIla karatA nIcenA jevA aneka tattvavidhAno temanA graMthamAM paNa aMtaraMgamAM rAgadveSa janita kaSAyovALA zithila munigaNa pratye rajU karyA che. vinayaguNa cukIne temanI avahelanA karatA thaI gayA. Ama banavAnuM (1) sarvazAstro kevaLa asaMga thavA arthe kahyA che. eka kAraNa evuM paNa hatuM ke AvA munigaNa AtmajJAnI paNa (2) yauvanano sarvasaMga parityAga mahata phaLane ApanAro che. gRhasthavezI hovAthI rAjacaMdrajI pratye anAdarabhAva vyakta karatA hatA. (3) jyAM jyAM jIva mArApaNuM kare che tyAM tyAM tenI bhUla che, te ahIM e noMdha jarUrI che ke zrImadjInA jIvanakALa daramyAna munigaNe TALavA sAru sakaLa zAstro kahyA che. zrImadjInI avahelanA karelI paNa temanA dehotsarga pachI zrImadjInI (4) aNu mAtra paradravya pratye rAga varte che tyAM sudhI svIkAra vRtti "mahAna vibhUti' tarIkenI yaza, kIrti dina pratidina vistaratI ja nathI ja. jaIne temanA bhakto vadhatA ja gayA che ane munigaNa paNa temanI (5) huM eka chuM, asaMga chuM, sarva para bhAvathI rahita chuM. TIkAne sthAne, temane "AtmajJAnI puruSa samajI vinamrabhAve temane savAla e thAya che ke zrImadjInI AvI vAraMvAranI zIkha chatAM ati ati Adara apato thayo che. Aje to ema lAge che ke bhAvimAM temanA bhakto ke anurAgIomAMthI AjasudhImAM koI sarvasaMga paNa zrImad vadhu vistaratA jaIne, e rIte akSaya kIrtine prApta karaze. parityAgI-asaMga nigraMtha muni thayAnuM koI udAharaNa kema jovA jo ke khUda zrImade to potAnA graMthamAM kIrtine potAnI viSTA jevI, maLatuM nathI? tuccha gaNI che. evAne ja "akSaya kIrti prApta thAya ne! tethI tenAM Ano khulAso samajatA pUrve AnuSaMgika vistRta vicAraNA karavI pratyAghAtarUpe zrImanA bhakto paNa evA zithila muni jagata pratye jarUrI che. vaMdanAdino apUrato vinaya karatAM thaI gayA. tethI UlaTuM gRhastha sarvaprathama 'sarvasaMga parityAga' ke "asaMga' zabdanI vyAkhyA ke paNa zrImanA graMthano svAdhyAya karAvanAra mumukSu vyaktine khUba artha samajI laIe. AvI asaMga ke sarvasaMga parityAgavALI vyakti bhaktipUrvaka vaMdanA-bahumAna karatA thaI gayA je Aje paNa cAlu bAhya rIte paNa paMca mahAvratadhArI munivezamAM hoya ane AMtarika che. rIte paNa mahAvratanA AcAra sAthe vItarAga dazAvALI, sthitaprajJa, Ama zrImanA anuyAyIonI vyavahArika bhUla e thaI ke gRhasthavezI nirmohI, niHspRha jIvana jIvanArI hoya. Ama banne aMtarabAhya zrIma pUjya gaNI zake paNa munivezadhArI pratye pujyabhAva to ThIka paNa dazA thaye tene sarvasaMga parityAgI kahI zakAya. ochAmAM ochuM AvI vaMdanAdino yathArtha viveka paNa temaNe choDI dIdho. banne prakAranI tyAgazreNI mATe jIvane bahumAna varte tyAre ja AvI zrImannA anurAgIe potAnA paramaguru zrImanI zIkha mujaba sarvasaMga parityAga dazA pragaTAvavA puruSArthI banI zake. jo bemAMthI "sarvasaMga parityAga'vALuM jIvana banAvavA aMtaraMga tyAga uparAMta koI eka dazA mATe AdarabhAva na hoya to sarvasaMga bAhyatyAgavALI muni dikSA-munivezamAM-paNa AvavuM joIe. to parityAgI-asaMga-na ja banI zakAya e spaSTa che. bIjI bAju teo munio-zramaNa saMsthA tarapha pUrato Adara paNa na jemaNe A sarvasaMga parityAganI vAraMvAra zIkha ApI che tevA darzAvI zakatA hoya to munidikSA le konI pAse? khuda zrImadjInA jIvanamAM gRhastha dazAnA udayane kAraNe (Asaktine Ama zrImapaMthI mATe bAhya dikSAno-munivezadhArI banavAno kAraNe nahi) "sarvasaMga parityAga' banI zakelo nahIM. Ama chatAM daravAjo ja baMdha thaI jAya che. tethI e "sarvasaMga parityAga'nI kakSAmAM TUMka samayamAM ja-36nI uMmare sarvasaMga parityAga karavAno daDha saMkalpa kevI rIte AvI zake? temaNe karelo. paraMtu aphasosa! AyuSya baLa ochuM paDavuM, tetrIzanI AthI zrImannA anurAgIomAMthI AjasudhI koI sarvasaMga vaye ja temanuM dehAvasAna thaI gayuM. parityAgI banyAnI ghaTanA banI nathI ane e bhUla nahi sudhare tyAM joke jIvanamAM aMtara-bAhya banne tyAga jarUrI che paraMtu temAM sudhI e zakya ja nahi bane ema lAge che. chatAM apavAdarUpe paNa jIvanA aMtaraMga tyAganuM ja mukhyapaNuM che. AvuM samajI zakanAra koI virala zrImad bhakta bhAvimAM "sarvasaMga parityAgI' banIne, mumukSuo, zrImadbhA gRhasthavezane lakSamAM nahi letA, temanI aMtaraMga zrImanI "asaMga'nI banavAnI zIkhane, saMpUrNa AtmasAta karIne, tyAga dazAne pradAna karIne, zrImadjIne tirthaMkaranI kakSAnI vibhUti AcAramAM amalI banAve evI zAsana devane prArthanA karIe! tarIke joIne, temane ja potAnA sadaguru tarIke hRdayamAM sthApIne temanA pUjArI banelA ane AjasudhI tema banatuM rahyuM che. 38, vardhamAna kupA sosAyaTI, ahIM sudhI to badhuM barAbara hatuM paNa apavAdo bAda karatAM zrImad solA roDa, amadAvAda-380061 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI rIta. A ja kAraNa ( tA. 19 navembara 2006 mAM prabuddha jIvana jIvI zakAya tenI jarathostI dharmanA mULabhUta siddhAMto | zrI bI. eca. AMTiyA (1) duniyAno sauthI jUno dharma (6000 varSa jUno) (E) jarathostI dharmanI bIjI khUbI e che ke mAnavIne duniyAmAM rAjyo ane zahero nAza thayA. rAjakIya vicAro badalAyA. rahIne duniyAne AbAda banAvavA kahe che ane eka bALakane saMskRtio nAza pAmI. paNa dharmanA siddhAMto Aja sudhI TakyA che. nAnapaNathI enI pharajo je bajAvavAnI che tenI keLavaNI Ape che. mahAna vidvAna Victor Hugo nA kahevA pramANe jarathostI dharmanA dA. ta. eka bALakane enA mA-bApa ane zikSako taraphanI pharajo prabhAva bIjA dharmo para paDyA. (Judaism & Christainity). para bhAra mukAvavAmAM Ave che ane mAnavI moTo thAya tyAre e jarathostI zabdano artha-sonerI prakAza ke sonerI tArA thAya. pharajo cAragaNI vadhI jAya che. e pharajo enI kuTuMba tarapha, ghaNI jarathostI dharmae enA jamAnA ane pachInA AvanArA jamAnAmAM badhI enA chokarAo tarapha, enA zeTha tarapha ane samAja tarapha hoya AdhyAtmika prakAza phelAvyo. che. tethI vaMdIdAde kahyuM che ke je mAnavI potAnI pharajo nahIM bajAve te (2) jarathosta sAhebanA siddhAMto pharajano cora gaNavAmAM Avaze. jarathostI kuTuMbI jIvana pasaMda kare. jarathosta sAhebanA siddhAMto temaNe racelA gAthAmAMthI maLe che. che ke tethI dAdAra horamajada jarathosta sAhebane kahe che ke huM kuMvArA jema hiMdubhAIonuM dhArmika pustaka gItA che. te pramANe jarathostI karatAM bALabaccAMvALAne vadhu pasaMda karuM chuM. mATe gAthA che (jarathostI dharma pramANe duniyA ane duniyAnI dareka vastu (A) jarathosta sAheba janmyA tyAre loko jAdu ane mugAdevInI pragati kare che. jarathostI dharma pramANe duniyAnI pragatinA cha tabakkA pUjA karatA hatA. tethI jarathosta sAhebe mAthAmAM zIkhavyuM ke phakta che ane chellA tabakke mAnavI Ave che tenI pahelAM jhADa-pAna, eka ja khudAmAM mAnavuM. ane enuM nAma pADavuM ahurA majadA eTale prANI, dharatI, pANI, AkAza ane pragatinA tabakkAmAM mAnavI DahApaNanA sUtradhAra. jarathostI dharma pramANe duniyAne calAvanAra, chevaTe Ave che. mAnavI potAnI akkala hoMziyArIthI bAkInA pAMca nibhAvanAra, pAlanahAra, rakSaNa karanAra ane teno nAza karanAra tattvonI sArI rIte vyavasthA karI zake che. jarathostI dharmanA siddhAMta paNa khudA che. jarathostI dharma pramANe khudA badhuM jANe che. ane teo pramANe duniyA pragati tarapha AgaLa vadhe che. badhe hAjara che. eka khudAmAM mAnavuM e jarathostI dharmano pahelo (G) jarathostI dharma kahe che ke duniyAmAM be zaktio che. (bhalI siddhAMta che. ane burI). spenatA ane aMgre meinyu e be zaktio vacce haMmezAM (B) bIjo ane agatyano siddhAMta e azoI che. azoI eTale jhagaDA cAlyA kare che. ane AkharamAM mAnavInI bhalI zakti ja bUrI phakta pavitra ja nahIM paNa saccAI, saMyama ane InsApha che. je azoInuM zakti para vijaya meLavI, sArA kAryo karI aMte duniyA ane potAnA pAlana kare che te khudAne pahoMce che. AtmAnuM kalyANa kare che. dA. ta.20mI sadImAM mAnavIoe TelIphona, (C) jarathostI dharma mahenata ane majUrIne ghaNuM vajana Ape che. Fax, Computer ane InternetnI zodha karI jethI duniyA eka nAnA jarathosta sAhebanA vakhatanA IrAnIonI kaphoDI sthiti joIne sakhata gAmaDA jevI thaI gaI che ane caMdra para pahoMcyA jevI adbhuta siddhio mahenatathI jIvana jIvavuM jarUrI banyuM. ane tethI jarathostI dharma paNa meLavI. je kAmanA 200 thI 300 varSa pahelA mahinAo khetIvADI ane mahenatane jarUrI gaNe che. vaMdIdAda (3-30-31) lAgatAM hatAM te mAtra eka miniTamAM thavA lAgyAM. evI mahAna jarathosta sAheba savAla pUche che ke, jarathostI dharma kema khIle che? siddhio mAnavIe 20mI sadImAM prApta karI paNa enI sAthe bUrI eno javAba e che ke je khetI kare che te azonuM pAlana kare che. zaktinuM paNa saMzodhana thayuM ane ekabIjAne harAvavAnI ane thoDA (D) jarathostI dharmanA siddhAMto pramANe dareka mAnavInuM bhaviSya kalAkamAM duniyAno nAza thAya evI burI zaktinI paNa zodha thaI. enA kAryo para racAya che. sukha ke duHkha mAnavInA vicAro, vacano duniyA bhalAI ane burAIthI bharelI che. 3000 varSa pahelAno ane kAryo para AdhAra rAkhe che ane e AdhAre mAnavIne maLe che. jarathostI dharma kahe che ke tame tamArI pharaja samajo ane tamane je TUMkamAM jarathostI dharmanuM zikSaNa che ke tame jevuM vAvazo tevuM laNazo. vyAjabI lAge te apanAvajo. bhalAIno rasto apanAvaze tenuM A siddhAMtane dhyAnamAM rAkhI, jarathostI dharma dareka mAnavIne mahAna potAnuM ane bIjAM saunuM bhaluM thaze. ane te vaikuMTha pAmaze. ane jo ane samAjane upayogI kAma karatA zIkhave che. bhalAne bhaluM, burAne burAI tarapha jazo to naraka pAmazo. jarathosta sAhebe gAthAmAM A bu. be zakhta upara vAta karI che. ane emanA pachInA dharmo dA. ta. IsAI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArA vALarAjA ane jayuDA dharma apanAvI che. ke kapaDA dhotA na hatA. e ja rIte cepIrogathI dUra rahevAnA kAyadAo (3) eka saMpUrNa netika dharma che : vaMdIdAdamAM hajAro varSa pahelA lakhyA che ke eka mANasanAM maraNa jarathostI dharma mAnavIne naitika rIte jIvatA zIkhave che. jarathostI pazcAta pAMca kalAkamAM enA zarIramAMthI rogo bahAra Ave che. ane dharma mAnavIne pavitra ane paropakArI banavA mATe zIkhave che ke jethI tethI marelA mANasanA zarIrane jo hAtha lagADe to snAna karavuM joIe. e pragati pAme; ane duniyAmAM pavitra banavA jarathostI dharma traNa A ja siddhAMta vIsamI sadImAM paNa apanAvyo che ke je mAnavI mukhya zikhAmaNo Ape che. hu:khata, hu:khata, huvaratA-sArA vicAro, pILIyonA dezamAMthI Ave che, jevA ke AphrikAnA dezamAMthI Ave sArA vacano ane sArA kAryo. jarathostI dharma mananI zakti para che ane enI pAse pramANa paNa nahIM hoya to 9 divasa judo rAkhavAmAM khAsa bhAra mUke che; kAraNa ke mananA vazathI mAnavI enI jIMdagInuM Ave che. jarathostI dharma azoI paracAyo che. tenI mahattvatA nIcenI koI paNa zikhara kabaje karI zake che. mana enA vicArothI baherAta ke lITIomAMthI mAluma paDaze. dojakha pAme che. vaMdIdAda eTale burAInI sAmeno kAyado che. 20mI jo tamArA jIvanamAM saccAI haze, to tamArI vartaNUka sArI sadInA koIpaNa saMskRti pAmelA dezanA kAyadAmAM je lakheluM che te banaze. jarathostI dharmanA 3000 varSa jUnA vaMdIdAdamAM kaheluM che. jemake jo tamArI vartaNUka sArI haze to tamArA gharamAM salAhasaMpa vadhaze. khUna, corI, mAlanuM vajana karavAmAM goTALo, khoTA vacano ApavA, jo tamArA gharamAM salAhasaMpa haze to dezamAM zista Avaze ane koInI badagoI karavI, lAMca levI, kAmadAronA pagAra nahIMgukavavA, jo tamArA dezamAM zista haze to vizvamAM zAMti Avaze! jUThuM bolavuM, koInA paisA khAI javA, geraahevAla karavo athavA tathAstu! * * * saMsthAnA paisA geravyAjabI rIte vAparavA. A badhI vAto vaMdIdAdamAM (zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa noMdhAyela che. vyAkhyAnamALAnA tA. ra6-8-2006 Apela pravacana) dharmanI najare nIce jaNAvelA karmo paNa eka guno che. dA. ta. 72, oziyana cuM, , Dumayane roDa, eka berI potAnA dhaNIne tarachoDe athavA eka bApa potAnI kolAbA-muMbaI-400 005. olAdane potAnA chokarA tarIke kabula nahIM rAkhe athavA eka rAjA potAnI raiyata para pharatA batAve, lAlaca, adekhAI, rAkhe-A rIte ceka arpaNa samAraMbha jotA vaMdIdAda eka saMpUrNa nitika kAyado che. vadhumAM jarathostI dharma grAma svarAja saMgha-sonaTekarI nIlapara (kaccha) prANI para dayA rAkhavA zIkhave che. ane kUtarAone bhUkhyA rAkhavA saMgha dvArA gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna uparanI saMsthA ke mAravA e guno che. A rIte society for prevention to | mATe ekatrita thayelA Azare rUA. vIsa lAkhano ceka e saMsthAne AnimalsnA dhyeyone A dharme 3000 varSa pUrve apanAvyA che. arpaNa karavA saMghanA kAryakaro tema ja anya dAtA ane zubhecchako (4) jarathosta eka paryAvaraNanA himAyatI: tA. 12 jAnyu. 2007nA e saMsthAe yojela samAraMbhamAM 20mI sadImAM grAma paMcAyata ke pazcimanA dezo paryAvaraNa ane | upasthita raheze. pradUSaNa para bhAra mUke che; tyAre ApaNA pUjya payagambara jarathosta ! muMbaIthI guruvAra tA. 11-1-2007 nA ravAnA thaI kaccha sAheba 3000 varSa pUrve kudaratI tattvo jevAM ke pANI, havA, AkAzane sAmakhiyALI sTezane utarI uparanI saMsthAmAM tA. sAcavI rAkhavA ane tene mAna sAthe pUjavAnuM zIkhavyuM che. grIkanA | 12-1-2007nA sarve upasthita rahyAM pachI cAra divasanA kaccha philasupho jevA ke hIro dosa, sTole, pazugarade lakhyuM che ke darzana'nA kAryakramanuM Ayojana karela che. kacchathI tA. jarathostIo sUraja, AkAza, pANI, jamIna, havA ane agninI 15-1-2007nA ravAnA thaI maMgaLavAra tA. ArAdhanA karatA hatA ane pANImAM nahAtA na hatA, thUkatA nahatA | 16-1-2007nA savAre muMbaI pahoMcAze. prabuddha jIvana'nA grAhako-vAcakone vinaMti A pravAsamAM sarvene svakharca AvavAnuM raheze. (1) prabuddha jIvana' nA vahIvaTI kAraNo mATe zrI muMbaI jena yuvaka | | je zubhecchakoe A pravAsamAM joDAvavuM hoya eozrIne potAnuM saMghanA kAryAlayane nAme alaga patra lakhavA vinaMti. nAma saMghane tA. 25-11-2006 pahelAM saMghanI oNphisamAM (2) 'prabuddha jIvananI vAcana sAmagrI mATe taMtrIne saMbodhIne alaga ! jaNAvavA vinaMti. jethI TikiTanI vyavasthA karI zakAya. patra lakhavo. eka patramAM banne spaSTatA sAthe na pUchAvavA vinaMti. -menejara -menejara, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( tA. 16 navembara, 2006 roja prabuddha jIvana ka ra, Da1 3 . . . * saloko kAvya-racanAno paricaya Do. kavina zAha saMskRta bhASAnA zloka zabda uparathI che. phAguveli, vivAhalo jevI kAvya kRtio apabhraMza zabda "saloko' racAyo che. loko jaina sAhityamAM loko prakAranI caritrAtmaka nirUpaNavALI che. tenI eTale cAra caraNanI laghu kAvya racanA. saMskRta racanAo 18mI sadIthI prApta thAya che. sarakhAmaNImAM lokonI racanA paNa bhASAmAM anupa chaMda e zloka racanAnA lokonuM viSaya vastu paraMparAgata eTale jaina caritrAtmaka che paNa prasaMgonuM varNana nathI. dRSTAMta rU5 che. prAcIna sAhityano prAraMbha dharmanA tIrtha karo, mahApuruSo, tIrtho, mitAkSarI ullekha thayo che. jaina sAhityamAM zloka racanAthI thayo che. vAlmIkine rAmAyaNa sAdhucarita, durguNa tyAga karavA mATenA vyaktilakSI kRtio caritrAtmaka che ane mA niSAda..zlokathI prAraMbha thayuM che. saloko upadezAtmaka saloko racAyA che. tIrthakara jIvana jIvyAnuM satya darzana karAvIne vAcakone eTale vyaktinI prazaMsA karatI kAvya racanA. viSaya lokomAM AdinAtha saloko, pArzvanAtha ananya preraNA Ape che. temAM abhivyaktinI viziSTatA rahelI che. saloko kavi dolata,kavi gopAla, kavi vijAta dhArmika AcAra saMhitA mAtra Adarzo ja dharmagraMthomAM 'puNya zloka' zabda prayoga thayelo vimalanA, RSabhadevanA salokokavi jinaharSa, nathI paNa dharma purUSArthathI Adarzo siddha thaI jovA maLe che. zAMtinAtha saloko maNivijaya, nemanAthanA zake che ema A prakAranI kRtiomAMthI puSpa anovA no rInA pukha sno yudhiSThira, saloko kavi jinaharSa, udayaratna, vijAta niSkarSa prApta thAya che. pu, zno vaikI pussovo janAda vimala, devacaMda, motI mAlu vagerenA prApta anne dRSTAMtarUpe salokonI vigatavAra A zlokamAM pazya zloka tarIke prazaMsanIya thAya che. tIrtha mahimA gAtA loko aSTApada mAhitI nIce pramANe che : naLarAjA, yudhiSThira. sItA ane janArdanano loko kavi vijAta vimala, kesariyAjI ro kavi devacaMdranA nemanAthanA lokonI ullekha thayo che. salokakavi uttamacaMda, zaMkhezvarakA saloko racanA 82 gAthAmAM thaI che. A racanA saM. saloko e kAvya racanA che eTale kAvya kavi udayaratna ane kavi devavijaya, 1900nI che. temAM nemanAtha bhagavAnano racanAnA mAdhyamathI prazaMsA karavI guNagAna siddhAcalanA saloko saMghavI prabhajI-bhramara caritrAtmaka ullekha kendra sthAne che. gAvAM evo artha paNa rahelo che. sno- vijaya, jesalamera caDhatI dasA ro loko salokonI racanA madhyakAlIna kAvya snolo- ati-A saMdarbhathI uparokta ajJAtakavi, guru mahimA gAtA lokomAM paraMparAnusAra sarasvatI, guru ane devanI mAhitI jANavA maLe che. pAcaMdrasUri saloko kavi e dArAja, vaMdanAthI karIne vastu nirdeza karavAmAM Ave vAlmIki rAmAyaNa vize kahevAya che ke vijayalakSmIsUri saloko kavi niNaMdasAgara, che. udAharaNa joie toshlok: zlokatvamA gataH / / hIravijayasUri saloko kavi vidyAdharanA prApta sarasvatI mAtA huM tuma pAya lAguM, zloka viSe sAmAjika saMdarbha paNa thAya che. vyakti vizeSa salokomAM bhArata- devaguru tANI AjJA mAMguM, vicAravA jevo che. lagna prasaMge varakanyA bAhubalI salokoudayaratna, meghakumAranA loko jivADye tuM besaje AI, pakSamAM sAma-sAmI bolAtI paMktio mATe kavi mahAnaMdana, zAlibhadra salaka RSi vANI taNuM tuM karaje savAI. 1ii saloko zabda prayoga thAya che. vimala prabaMdha khoDAdAsa, udayaratnanA maLe che. meghakumAra A salokomAM lagnanA prasaMganuM kAvyamAM kavie lAvaNya samaye A praNAlikAno selakA- kavi mahAnedana, vimala maMtrI vaividhyasabhara ane AkarSaka nirUpaNa thayuM che. ullekha karyo che. apakIrti-avayavanA arthamAM te ja saloko-kavi vijAta vimalanA prApta thAya temAM zRMgAra rasanI sthiti bhAvavAhI banI paNa "saloko' zabda prayoga karavAmAM Ave I che. prakI salokomAM vivekavilAsa saloko rahe che. vezabhUSA, AbhUSaNo, kemakumArane che. vimala maMjhIra laDananA mAM rahe AvI , kavi davacada, sarasvatIro saloko krodha, mAna, lagna karavA mATe rANI satyabhAmAnI pahoMce che tyAre zloko gAvAmAM Ave che mA mAyA, lobhanA saloko sakjhAya saMgrahamAMthI pralobhanayukta vANI vagere salokonI eTale vivAha vidhinA eka bhAga rUpe prApta thAya che. uparokta salokonI kRtio kAvyakRtinA AbhUSaNa rUpa sthAna dharAve che. salokono upayoga thAya che. jene samAjamAM uparathI A prakAranI kAvya kRtio jaina nemakumArane jalakrIDA dvArA paraNavAnI. lagna prasaMge nemajInA loko gAvAno sA sAhityanI vividhatA darzAve che. IcchA jAgRta karavA mATe lakSmIjI, rivAja hato. Aje A rivAja lupta thaI gayo madhyakAlIna jaina sAhityamAM rAsa, prabaMdha, satyabhAmA, rUkSmaNI vagere rANIo ekatra Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 roja nI thaIne lalacAve che. kavinA zabdo che. cAlo paTarANI sahave sAje, cAlo devariyA nhAvAne kAje, jaLakrIDA karatAM bolyA rUkSmaNI, devarIyA paraNo chabIlI rANI. ||20 prabuddha jIvana ane mane to tA. 16navembara, 2006 nArI paraNavI ramata nathI. sAthe vivAha karI lagnanI taiyArI karavAmAM kAyara puruSanuM nathI e kAma, AvI. vAparavA joIe jhAjherI dAma, Il32aa pIThI coLe ne mAninI gAya, dhavaLa maMgaLa ati varatAyA, kavie vastrAbhUSaNanI mAhitI ApatAM tarIyAM toraNa bAMdhyAM che bahAra, nIce pramANe jaNAvyuM che. maLI gAya che sohAgaNa nAra. 44 vAMDhA nava rahIe devara nagInA, " lAvo derANI raMganA bhInA, nArI vinA to duHkha che dhATuM, koNa rAkhaze bAra ughADuM. mArI paraNyA vinA to kema ja cAle, karI laTako gharamAM koNa mAle cUlo kuMka tho pANIne gaLazo, velA moDA to bhojana karazo. sAra2|| vAsaNa upara to nahi Ave teja koNa pAtharaze tamArI seja prabhAte lukho khAkharo khAzo, devatA levA sAMjare thazo. T24// moTAnA chorUM nAnethI varIyA, mAruM kahyuM to mAno devarIyA, tyAre satabhAmA bolyAM tyAM vANa sAMbhaLo devarIyA catura sujANa. T26lii jhAMjhara nupUra ne jhINI javamALA, A salokomAM paraMparAgata rIte aNaghaTa vIchuA dhATe rUpALA, madhyakAlIna zailIne anurUpa nemakumAranA paga pAMne jhAjhI ghugharIo joie. lagnanI jAnanuM varNana thayuM che. pazuonA hoTe sAMkaLe ghugharA joie. T33|| pokArathI nemakumAra ratha pAcho vALIne giranAra jAya che tenuM nirUpaNa karIne sonA cuDalo ghugharAno ghATa rAjulanA vilApano prasaMga paNa sthAna pAmyo chellA aMguThI arisA ThATha, che; eTale bhautika vivAhamAMthI AdhyAtmika ghugharI poMcI ne vAMka sonerI, vivAhanuM nirUpaNa karIne A saloko vastu caMdana sUDInI zobhA bharI. [34 || ane kaLAnI dRSTie uttama racanA thaI che. mahAjananI preraNAthI loko racyA che. bAMTa cuMdaDIo kasabI sohie, kavinA zabdo che. dazarA divALI paheravA joIe, mahAjananA bhAva thakI meM dIdhA. moghAM mUlanAM kamaLAM kahevAya, vAMcI saloko sAro jaza lIdho, evaDuM nemathI pUruM kema thAya. 38nA racanA samaya viSe joIe to saMvata ogaNIsa zrAvaNa mAsa kavie samakAlIna samAjanI praNAli- vadi pAMcamano divasa khAsa." kAnusAra A mAhitI ApI che. jemakumArano vAra zukra ne coghaDiyuM sAruM vaibhava to atre je sUcI ApI che tethI vadhumAM prasanna thayuM manaDuM mArUM. vadhu ApavA mATe zakti saMpanna che. kavi devacaMda racita A loko udAharaNa batrIsa hajA2 nArI che jene rUpe atre noMdha karI che. madhyakAlIna padya ekano pADa caDaze tehane 2canAo moTe bhAge eka yA bIjI rIte mATe hRdayathI phIkara TALo, caritrAtmaka che. kAvya prakAranI daSTie judI kAkAjI kerU ghara ajavALo. [41]. hovA chatAM tenA aMtargata caritrAtmaka aMzo spaSTapaNe nihALI zakAya che. caritramAM evuM sAMbhaLI ne tyAM hasiyA, satyano aMza kendra sthAne che ane jIvana bhAbhInA bola hRdayamAM vasiyA, jIvyAno ane narabhava saphaLa karyAnuM sAkSAt tyAM to kRSNane dIdhI vadhAI daSTAMta che. * * * nize paraNazo tamAro bhAI, - 103-sI, bilDIMga, jIvana jyota epArTamenTa, nemakumAranuM 'smita' lagnanI saMmati vakhArIyA baMdara roDa, jANIne ugrasena rAjAnI rAjakuMvarI rAjimatI bIlImorA-396 321. bhAbhIno bharozo nAzIne jAze, paraNyA vinA koNa potAnI thAze, paherI oDhIne AMgaNe karaze, jhAjhAM vAnAM to tamane karaze. ra7TT nemakumArane paraNavA mATe pralobhana yukta vacanonI sAthe rAdhArANI te saMbaMdhamAM keTalAka vicAro darzAve che tenuM udAharaNa joie to tyAre rAdhikA AgherA AvI, bolyAM vacana to moDhuM malakAvI. zI zI vAto re karo cho sakhI, Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( tA. 11 navembara, 2006 no parIpa prabuddha jIvana jIvI che. 1 5 ke aDhAramo jaina sAhitya samAroha | | DaoN. kalA zAha jaina sAhitya samAroha eTale DaoN. ramaNabhAI zAhanuM svapna. saujanya prApta thayA. teoe zarU karela eka sAhitya ane sAMskRtika paraMparA. jaina sAhitya patravyavahAra zarU thayA, vidvAnonA nAmo AvyA, TikiTo buka samArohanuM Ayojana karavA mATe DaoN. ramaNabhAI zAha pAse keTalAMka thaI gaI ane tA. 6ThThI sapTembara 2006nA roja anaMta caudazanA uddezo hatA. tahevAranA divase muMbaInA vidvAno TrAphikanI ciMtA karatAM karatAM prathama ane spaSTa uddeza e hato ke jaina dharma, sAhitya ane samaya karatAM vahelAM bAndrA sTezane pahoMcyAM ane saphara zarU thaI. tattvajJAnanA saMzodhananA kAryane vega maLe. te uparAMta abhyAsIone TreIne muMbaInI sarahada choDIna choDI tyAM to megharAjAnI maherabAnI protsAhana ApavAno uddeza paNa che ja. videzomAM jaina sAhityano varasavA lAgI. muzaLadhAra helI vacce TreIna vahelI savAre 6-15 pracAra, prasAra thAya, saMzodhana ane tulanAtmaka abhyAsa vadhe, jJAnanI vAge amadAvAda sTezana pahoMcI ane nakkI karyA mujaba prItibena upAsanA ane dharma tathA tattvadarzananI pravRttine vega maLe tathA jaina pAsethI garamAgarama phAphaDA-jalebI lIdhA ane savAre sADA sAta sAhitya samArohane AMtara-bhAratIya ane AMtararASTrIya stare vAge navakArazI thayA bAda badhAM vidvAno-mitro ekabIjAnA mUkavAno abhigama che. jena jainetara vidvAno paraspara vicAra-vinimaya sAnnidhyamAM cA ane phAphaDA-jalebInI lijjata mANatAM mANatAM kare ane jaina sAhityane navA abhigamo prApta thAya. lokomAM jaina ane aMtAkSarIno AnaMda anubhavatA bapore sADA bAra vAge sAhitya mATe abhirUci vadhe ane pUrvasUrioe racelA graMthonA bhAvanagara pahoMcyA. svAdhyAya thAya. jaina sAhitya samArohanI pravRtti svayaMpaNe vikasita 7mI sapTembare vidvAnonA Atithya satkAra mATe AvelA yajamAno pravRtti che. badhAMne gADImAM besADI utAre lAvyA. nakkI karyA mujaba badhAM DaoN. ramaNabhAI zAhe zarU karelI trIsa varSathI cAlI AvatI A thoDIvAramAM taiyAra thaI baporanuM svAdiSTa bhojana karI thoDoka ArAma paraMparAmAM eka vadhu maNako parovAyo. karyA bAda bhAvanagaranA (vAtAnukUlita) mahAvIra oNDiToriyamamAM jaina sAhitya samArohanuM Ayojana zrI mahAvIra jaina vidyAlaya pahoMcyA. ane aDhAramA jaina sAhitya samArohanI prathama beThaka je muMbaI dvArA thAya che. trIsa varSa daramyAna muMbaI, kaccha, pAlitANA, 5. pU. DaoN. ramaNabhAIne samarpita hatI teno prAraMbha thayo. pATaNa, pAlanapura, surata, sonagaDha, khaMbhAta, sameta zikharajI saMgItanA madhura sUro gUMjyA. atithi vidvAnoe beThako grahaNa vageremAM vividha sthaLoe jaina sAhitya samAroha AyojAyA che. karI. vidvAno ane yajamAnoe sTeja para Asana grahaNa karyA. A varSe eTale ke I. sa. 2006nA sapTembara mahinAnI tA. 7, samArohanA udghATana samAraMbhanI prathama beThakamAM yajamAna zrI 8 ane 9nA roja gujarAta-saurASTranI sAMskRtika nagarI bhAvanagara navanItalAla zAhe saunuM svAgata karyuM. narendrabhAIe sarva atithione mukAme A samAroha yojAya.. puSpaguccha arpaNa karyA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya vatI zrI tenI bhUmikA A pramANe che: 5.pU. DaoN. ramaNabhAIno svargavAsa himaMtabhAI gAMdhIe saunuM svAgata karyuM. thayo ane temanA ziSyo DaoN. kalAbena, DaoN. haMsAbena, DaoN. utpalA udghATana beThakanA adhyakSa DaoN. baLavaMta jAnI tathA anya vidvAnoe modI vageree vicAra karyo ke paramaguru DaoN. ramaNabhAInA smaraNArthe maMgaLadIpa prakaTAvyo. ane samagra sAhitya samArohanA saMcAlaka DaoN. jaina sAhitya samArohanuM Ayojana thatuM rahe to temane sAcA arthamAM dhanavaMtabhAI zAhe saMcAradAra potAnA hAthamAM lIdho. adhyakSazrI tathA zraddhAMjali ApI zakAya. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI samakSa anya vaktAomAM DaoN. baLavaMta jAnI, DaoN. kumArapALa desAI, pU. vicAra pragaTa karyo. mahAvIra jaina vidyAlayamAM miTiMga maLI ane tArAbena, DaoN. kalAbena zAha tathA DaoN. haMsAbenano paricaya karAvyo. cakro gatimAna thayA ane yojanA sAkAra thaI ane DaoN. dhanavaMtabhAI samAraMbhanA atithivizeSa tarIke padhArela bhAvanagaranA kalekTara zAhane jaina sAhitya samArohanuM sukAna soMpAyuM. sAhebe potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM ke vartamAna samayamAM yuvAno jaina sAhitya samArohanA praNetA pUjya DaoN. ramaNabhAI zAhanA vAMcatA thAya ane saMskAro prApta kare e bahu jarUrI che. sAhitya smaraNArthe aDhAramo jaina sAhitya samAroha bhAvanagara mukAme yojavAnuM AjanA pariprekSyamAM racAvuM joIe. jena sAhitya prajAnA hRdaya sudhI nakkI thayuM. ane tenA Ayojana arthe zrImatI hIrAlakSmI navanItalAla pahoMce evI racanAo thavI joIe. zubhecchAo vyakta karI zAha parivAra (AzApurA grupa opha InDasTrIjha)nuM Atithya ane samArohanA Ayojako ane sponsara zrI navanItabhAIne abhinaMdana Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16navembara, 2006 re ApyA hatA. jaina sAhitya samArohanI A beThakanA cAra vaktAo hatA-1. mAnanIya zrI navanItabhAI zAhe potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM padmazrI DaoN. kumArapALa desAI-"svajana ane sAhityakAra 2maNabhAI', hatuM ke bhAvanagaravAsIo mATe A jaina sAhitya samAroha eka 2. DaoN. kalAbena zAha-"gurujana ramaNabhAI', 3, DaoN. haMsAbena utsava che. temaNe bhAvanagarano saMkSipta itihAsa ApI keLavaNInA zAha-"gurujana 2maNabhAI', 4.pU. tArAbena zAha-"pati ramaNabhAI". kSetre bhAvanagaranI viziSTa vyaktiono paricaya Apyo hato. te A beThaka DaoN. ramaNabhAI zAhane zraddhAMjali ApavA mATenI beThaka uparAMta temaNe jaNAvyuM ke vartamAna yugamAM cotarapha hiMsAnuM sAmrAjya hatI.. phelAyuM che tyAre jaina sAhityakAronI javAbadArI vadhI che ane jaina sau prathama DaoN. kumArapALa desAIe DaoN. ramaNabhAIne zraddhAMjali sAhitya ane dharmanA vidvAnone jaina tattvadarzanano pracAra-prasAra ApatAM kahyuM hatuM ke ramaNabhAI haMmezAM praNAma karavA yogya hatA. karavAno anurodha karyo hato. ramaNabhAInuM smaraNa smRtidAyaka che. DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe potAnA prAsaMgika vaktavyamAM jaNAvyuM ke DaoN. kumArapALabhAIe A prasaMge motIcaMda gIradharalAla tathA A samAroha AcArya bhagavaMta pa. pU. pradyumnasUrizvarajI mahArAja anya bhAvanagara nivAsIoe jeNe mahAvIra jaina vidyAlayanI sevA sAhebanI nizrAmAM yojAI rahyo che te ApaNuM saunuM sadbhAgya che. karI che temane yAda karyA hatAM. sva.manubhAI zeThane hanumAna sAthe pAlitANA mukAme pa. pU. sAhitya kalAratna AcArya vijaya sarakhAvyA hatA. yazodevasUrizvarajI mahArAjanI nizrAmAM pAMcamo jaina sAhitya temaNe kahyuM ke ramaNabhAInI sAhityika pratibhAne sauprathama yazodeva samAroha yojAyo hato te vAtanuM smaraNa karI. pa. pU. vijaya graMthamALAe pArakhI hatI. I. sa. 1984mAM dharmasUrizcaMdra suvarNacaMdraka' yazodevasUrizvarajI mahArAja kALadharma pAmyA temane zraddhAMjali ApI Apyo hato tenuM smaraNa karyuM hatuM. ramaNabhAInI vizeSatA batAvatAM hatI ane saue be miniTa mauna pALyuM hatuM. kahyuM ke ramaNabhAIe "amArA jevA vidvAnono uchera karyo che. tyAra bAda DaoN. dhanavaMta zAhe A jaina sAhitya samArohanI bhUmikA ramaNabhAIe dareka kSetre potAnI zrAvaka tarIke eka chApa UbhI karI samajAvatAM kahyuM hatuM ke A samArohanI viziSTatA e che ke dareka hatI. jIvananI pArAvAra muzkelIo, kaoNleja ane kauTuMbika jIvananI jagyAethI AmaMtraNa maLI ja jAya che. kaccha ane bhAvanagara be javAbadArIo vacce temaNe rAta-rAtanA jAgIne pI.eca.DI.nuM kArya sthaLonuM AmaMtraNa hatuM. paraMtu pote bhAvanagaranA vatanI hovAthI karyuM hatuM. teo sAmAyika kare, pUjA kare, derAsara jAya, Ama A saMskAranagarImAM yojAya e sadbhAgya gaNAya. navanItabhAI zrAvakapaNuM emanA jIvanamAM sAdyata jovA maLe che.' tathA zrI mahAvIra jaina vidyAlayano sahakAra tathA AyojananI taiyArI ramaNabhAInI pravAsakathAo vize jaNAvatAM kumArapALabhAIe prApta thatA sAthe sAthe manubhAI zeThanuM manobaLa prApta thayuM tethI A kahyuM ke ramaNabhAI pahelAM badhI bhaugolika mAhitI meLave, noMdha kare samAroha bhAvanagaramAM AyojI zakyA. sva. manubhAI zeThanA ane tyArabAda prasaMgonuM hRdayasparzI Alekhana kare. jyAre anya loko AtmAne zraddhAMjali ApI hatI. pU. tArAbena, DaoN. jItubhAI, DaoN. paradezanI prazaMsA kare ane ApaNAM dezanI khAmIo batAve tyAre kumArapALabhAI tathA DaoN. baLavaMtabhAI jAnIne AvakAra Apyo hato ramaNabhAI ApaNAM deza vize kahetAM jema tyAM sAruM che tema ahIM ane DaoN. baLavaMta jAnIne samAraMbhanI beThakanuM pramukhapada svIkAravA paNa ghaNuM badhuM sAruM che.-vAtsalya, paragajupaNuM, sahiSNutA vagere vinaMtI karI hatI. DaoN. baLavaMtabhAI jAnIno paricaya karAvatAM temaNe guNo bIje jovA maLatA nathI. kumArapALabhAIe vizeSamAM kahyuM ke temanI sAthenI maitrIno paricaya karAvyo. uttara gujarAta (pATaNa) ramaNabhAInA pravAsagraMthone gujarAtI sAhityamAM sthAna maLavuM yunivarsiTIne kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya nAma apAvavA mATe joIe." upakulapati tarIke DaoN. baLavaMta jAnIe athAga mahenata karI hatI te bhAratIya darzanomAM ramaNabhAInuM jinatattva' ajoDa pustaka che. vAtanuM smaraNa karyuM hatuM. A pustakamAM temaNe svaccha darzana rajU karyuM che. ramaNabhAInA sAhityanuM I. sa. 1977 pahelAM jaina sAhityano eka vibhAga gujarAtI UMDuM avagAhana thavuM joIe." sAhitya pariSadamAM raheto hato te baMdha thayo tethI DaoN. ramaNabhAIe ramaNabhAInI samatAnI dRSTi sarasa hatI. 2maNabhAI sahaja maLe jaina sAhitya samAroha zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA nejA heThaLa tene ja svIkAratA, teo kyAreya koIpaNa vastunI pAchaLa doDatA yojavAnuM nakkI karyuM. DaoN. ramaNabhAIe cAlu karela jena sAhitya nahi, temaNe 1974mAM AphrikAmAM jaIne jaina dharmanI vAto tyAMnA samArohanI phalazruti e che ke aneka vidvAno teyAra thayA. jene lokone samajAvI. tyAre teo ati prasanna thayA. laMDanamAM paNa dalIlo sAhityano vadhu ne vadhu abhyAsa thavA lAgyo ane zikSita vargamAM karanArane teo zAMtithI samajAvatA. jena sAhitya pratyenI abhirUci vadhavA lAgI. (vadhu have pachI) Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che to 19 navembara, 2006 zake jIva che. 321 ayoryavrata The vow of non-theft. 3 22 anazana a complete giving up of che te ja prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza rDo. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) Hilas-l4241-1011 2012 sei Hifsto on an f aat levuM, parAyI vastu mAlikanI luI patra na rane #1 vrata, saMmati vagara na levAnuM vrata.: parA vastu mAhni vI saMpatti ke binA na lene kA vrata. maryAdita samaya mATe athavA maryAdita samaya vitA athavA jIvananA aMta sudhI sarve jIvana ve aMta tava samI kavara prakAranA AhArano tyAga karavo nAhAra | tyA'saranA, te anazana. temAM paheluM irika putre pravara vo rivA parva ane bIjuM yAvakathika kahevAya kure kAra jo yAvaMthala | nA hai. zAstramAM varNita tamAma prakAranA zAstra je vaLata samI bAra ve aticAra-doSo irAdApUrvaka tivAra-to vAvApUrvavA ane vakratAthI sevavAmAM Ave to evaM vakratA se sevana kiyA jAya te vratanA khaMDanarUpa hoI to ve vrata ke khaMDana svarUpa hone anAcAra che. ke kAraNa use anAcAra kahA nAtA hai. - Ada22hita, sAmAyika vratano A dita, sAmavizva vrata zaT aticAra-sAmAyikamAM utsAha ativAra ko-sAmAyika meM che. 3 23 anAcAra misconduct , 324 anAdara feeling of disregard H I prabuddha jIvana ? grAhaka vinaMti sujJazrI, sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA peTranaAjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane 'prabuddha jIvana' niyamati maLatuM haze.| ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane Arthika |rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta prabuddha jIvana nIdhi'nA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phorma amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa 'SHREE MUMBAI JAIN YUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja "prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa"mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra judu ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra. menejara : Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 325 anAdi 326 anukaMpA 327 adbhuta 328 annapAna nirodha 329 apravicAra 330 aprApyakArI I pratizrI, 1 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha jIvana kA hrasAda ja gamA, sAmAjika jo samaya hore para bhI pravRtta na honA yA avidhi se pravRtti karanA. da khAna ane pUrvaoNnTipraarNbh ajJAta ho vaha anAdi. du:chImALI yuddha pUra ane nI phchA, vyA, zA. gattva, ama yojanA, duHkhI prANIonuM duHkha dUra karavAnI iMqA, dayA, karu. asatya, asanuM kahevuM te, asat ciMtavavuM, asat bolavuM, asatvana, amad dhana, asat AcaravuM Adi. AcaraNa. ahiMsA vratanI aticAra, ahiMsA vrata paNa matiyA poLa, denying food and drink koInA khAnapAnamAM aTakAyata....sI. plAna-pAna meM monAri karavI te. meM) phAvaTa DAlanI. vaiSayi sulabhoga se tti one immune from sexual enjoyment prabuddha na rAkhavo, arthAta vakhata thayA chatAM pravRtta na thavuM athavA jema tema pravRtti karavI. jainA kALanI pUrvoTa--zarUAta jANI na zakAya te anAdi. vaiSamika sukhabhogathI rahita, kAmalAlasA rahita. 20, darzana sosAyaTI, 3, nAraNapurA, amadAvAda-380013. li........ 33, mahamadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. |phona : 022-23820296. ApanI vinaMti patra maLyo. tA. 16 navembara, 2006 nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda. nAma ane saranAmuM : contact kAmalAlasA se rahita. ThA vidhI sAthe saMyukta thayA kada vivo che mAya cAra active-without coming in che gy vagara ja tenuM grahaNa thAya te. jaina nI 13 rotA ra darzanamAM netra ane mana enTarsanI nava mana kAvyaprAkArI manAyA che. dUradUrI mAne r che. phUla rahe rahelAM vRkSa, parvata Adine netra F parvata Adi ko netra-cakSu grahaNa kare che. tema ja mana sadU-prA rate haiM. aura mana sudUravartI vartI vastunuM paNa ciMtana kare che. pAvaiM / ciMtana ratA hai. That without a beginnlig compassion gAma. The vow of non theftcompassion to speak what is fulse or improper amone ApanA 'prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya/AjIvana grAhaka/kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 'prabuddha jIvana nIdhi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. A sAthe ceka DrAphTa rU. ..ceka/DrAphTa naMbara.............. ............zIkhI. . tArIkha . (kramaza:) *********.. .................nosvIkArI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA16 navembara, 2006 . . che. prabuddha jIvana G Atmasiddhi zAstrA (AjathI 110 varSa pahelAM vikrama saMvata 1952nA Aso vada ekamanI apUrva evI zubha paLomAM mAtra doDha be kalAkanI avadhimAM ja paramavaMdanIya pa.pU. zrImad rAjacaMdranA svAtmAnubhava ane zAstronA cayana thakI sarva dharma mAnya ane sarvopakAraka tema ja samagra jIvonA uddhAra arthe pa. pU. paMDita sukhalAlajIe jene 'AtmopaniSad' kahyuM che evuM ane cauda pUrvonA sAra jevuM, jenA zravaNa mAtrathI pUNyabaMdha prApta thAya, evuM 142 gAthAnuM A "Atmasiddhi zAstranuM gaMgA sama pAvana jharaNuM e mahAmAnavanA AtmAmAMthI pragaTyuM. jemAM zabdAMDabara ke vAngavilAsa nathI paNa saraLa sUtrAtya zailIthI je ope che, jijJAsune satya ane samAdhAna pAse laI jatuM evuM A 'Atmasiddhi zAstra' gujarAtI bhASAno himAlaya che, amara kRti che. gIrvANa girA gujarAtI bhASA A 142 gAthAnA dIrgha kAvyathI parama dhanya banI che. A apUrva kRti vize sAdhaka DaoN. rAkezabhAI jhaverI tema ja anya sAdhaka mahAmAnavoe UMDuM ane sUkSma ciMtana karyuM che. eTale e vize ahIM lakhavAno abhigam nathI ke nathI adhikAra. gujarAtI bhASAnI A amara kRtine anya cha bhASAmAM, saMskRta, hindI, marAThI, baMgALI, kannaDa ane aMgrejImAM adhikArI viddhavarjana pAse avataraNa karAvavI ane UMDA adhyayana sAthe enuM pustaka rUpe pragaTa karavuM e eka bhagIratha kArya che. Avo anupama puruSArtha vidvAna sAdhaka prA. pratApabhAI ToliyA ane emanA dharmapatnI sumitrAbena ToliyAe karyo ane pariNAme sana 2001 mAM vardhamAna bhAratI InTara nezanala phAunDezana-beMgalora dvArA prakAzita 200 pAnAMno dhyAnArSaka "saptabhASI Atmasiddhi' graMtha jaina samAjane prApta thayo. gujarAtI bhASA ane jainazAsananI A daMpatInI A ajoDa sevA che! abhinaMdana! vartamAna samayamAM ApaNA saMtAnonI zikSaNa bhASA bahudhA aMgrejI che. gujarAtI bhASA bhuMsAze to nahi ja, paNa bhUlAtI to jAya che. A vAstavikatA che! eTale A peDhImAM jaina dharmanA saMskAro ane ciMtanane jIvaMta ane dhabakatA rAkhavA haze to ApaNA sAhityane vahelI take aMgrejI bhASAmAM DhALavuM paDaze ja. A vicArane kendramAM rAkhI 'Atmasiddhi zAstranI anukrame keTalIka gAthAo dara mahine e "saptabhASI Atmasiddhi'mAMthI saMpAdakonA RNa svIkAra sAthe 'prabuddha jIvana"nA jijJAsu vAcako samakSa prastuta karavAno abhigama sevyo che. Apa gujarAtI bhASAmAM A gAthA vAMco, ciMtana karo ane navI peDhIne aMgrejImAM samajAvo e sabhyarthanA. ahIM mULa gujarAtI gAthA sAthe saMskRta, hindI ane aMgrejI anuvAdo ApyAM che, jenuM samazlokI bhASAMtarapU. vidvAna sAdhaka mahAnubhAvo anukrame paMDita becaradAsa dozI, yo. yu. zrI sahajAnaMdadhanajI ane bra. govardhanadAsajIe karyuM che. e sarvene namana... dha.). je svarUpa samajayA vinA, pAmyo, duHkha anaMta, vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa, samajAvyuM te pada namuM-zrI sadgurU bhagavaMta. 1 vicAravA AtmArthIne, bhAkhyo anna agoya. 2. saMskRta yatsvarupamavijJAya prAptaM duHkhmnntkm| saMskRta vartamAne kalau prAyo mokSamArgasya lupttaa| tatpadaM jJApitaM yena tasmai sadgurave namaH / / 1 / / so'traatobhaassytespssttmaatmaarthiinaaNvicaarnne||2|| hindI maMgala: hindI pati : jo svarupa samajhe binA, pAyodaHkha anaMta / isa kAle isa kSetra meM, luptaprAya ziva-rAha / samajhAyotatpada namU, zrIsadguru bhagavaMta / / 1 / / samajha hetu AtmArthI ko, kahU~ agopya 31 As real self I never knew, pravITTa 12 To : So suffered I eternal pain; tacit in this degrading Age, who knowsI bow to Him my master true, Salvation-way, mostly unknown; Who preached and broke eternal For seekers true, this Gospel shows, chain. 1 Unhidden as their fingers own. 2 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAmA ' web devel. Byri Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 * Regd. No. MH / MR / SOUTH-146/2006-08 PAGE NO. 20 PRABUDHHA JIVAN DATED 16, NOVEMBER, 2006 1965nI sAla. mArI sauthI nAnI bahena mAgI moTI bhUla karI che. paNa have thAya zuM? ci. nirmaLAnA lagna nakkI karyA tathA sAthe sAthe | paMthe paMthe pAtheya... chatAMya meM samajAvyuM: "murabbI, mAre to rUpiyA mArA putra ci. rAjezanA yajJopavita saMskAranuM 1000/- lAkha rUpiyAnI garaja sAraze.' Ayojana paNa karyuM. bhalA bhAI hajI paNa tame aMdhArAmAM gothAM mArA mAtA pitA hayAta hatAM. pitA chellA , - mANasAI bhIjavI rahI che. khAo cho. rUpiyA 1000/-thI kaMI nahi vaLe.' ogaNIsa varasathI pathArIvaza hatA. emaNe 42 emaNe jarA bhAre avAjamAM kahyuM. 1SagatA anubhavavAnA vyaktie kharekhara mane jIvanamAM navI draSTinA meM kahyuM: 'murabbI bIjethI paNa thoDI vyavasthA putra, ba bahanA darzana karAvyo. mArA aMtaranA AMgaNe e smaraNa karI laIza.' ema kahI huM Ubho thayo ane emaNe to paraNAvI dIdhI hatI. gharano vyavahAra mAre Aja paNa akabaMdha che. e smaraNe mArA aMtaranA mAnapUrvaka mAro hAtha pakaDI pAcho besADayo. saMbhALavo paDato hato. zikSaka tarIkenI nokarI arIsAne sadAya svaccha rAkhyo che! ' huM beTho. emaNe mane samajAvyuM: "sAheba karato eTale dezamAM mAtA pitAne dara mahine sva. suMdarajIbhAI kAriyA-lohANA-sArA rUpiyA to mAre tamane ApavAnA che. eTale e 3.400 jeTalI rakama mokalAvavI paDatI. eTale vepArI emanI pI zakelAne tathA emanA mATe ciMtA karazo nahi. mArI daSTie ATalA mAre Tayuzanano sahAro levo paDato hato. sArA putra surendrane huM ghera bhaNAvato. suMdarajIbhAInA rUpiyA ochA paDaze.' teo UbhA thayA. mane sArA kuTuMbomAM khAnagI Tayuzana dvArA mArI putrono mArI pratyeno ananya bhAva, mAre rUpiyA 1500/- ApyA ane pachI teo Avakane ane AvelA kharcane pahoMcI vaLato. bahenonA lagna mATe rUpiyA mAgavAnI vAta kema haLavethI bolyA: paNa jyAre jyAre gharamAM koI paNa sAro karavI ? manamAM maMthana the hA, TidhA pAra "juo, huM kyAMya lagnamAM jato nathI. tamAre mATho prasaMga Ave tyAre kharcanI mAtrA vadhI vagaranI. mAno ke mAgaNI karIe ne nA pADe to? vagaranI. mAno ke mAgaNI karIe ne nA pADe to? tyAM hAja tyAM hAjarI nahi ApuM. A rUpiyA 1500/paDatI. e mATe UchInA rUpiyA laIne avasarone lagnanI tithi-tArIkha najIka AvI rahI rAkho. ane jarUra paDe to mArA moTA dIkarA ATopavA paDatA. Ama muMbaIno kharca ane mArA hatI. chevaTe meM nizcaya karyo ane eka divasa zrI ne mArA hatI, chevaTe meM nizcaya karyo ane eka divasa zrI harilAla harilAlane ke mane jaNAvajo. lagnane divase lagna lAThIno (kavi kalApInuM gAma) kharca paNa suMdarajIbhAIne hayuM kholIne mArI vAta karI ane sthaLe huM vadhAre rUpiyA mArI sAthe rAkhIza ane nIkaLato. devuM nahotuM. mArA cAra saMtAnomAM meM rUpiyA 1000/- nI mAgaNI karI. e tamane maLIza, koI paNa jAtanI ciMtA na karazo. traNanA abhyAsano kharca paNa mArA upara hato. samayanA hajAra rUpiyA Aje lAkhanI pANa lagnamAM ke janoInA avasaramAM kacAza rAkhazo. chatAMya gharamAM kyAMya amane koIne Arthika gaNAya. meM haLavekathI Tyuzana pUruM karyA pachI nahi, huM beTho chuM. vaLI mane rUpiyA pAchA UNapa naDI nahotI. hA, avasara Ave tyAre emanI sAthe DaratA DaratA vAta karI. ApavAnI bAbatane manamAM dharazo nahi. prasaMga kharcane pahoMcI vaLavA mAnasika paritApa vadhI | murabbI, meM mArI bahenanA lagna nakkI karyA sArI rIte pAra pADajo. ane jyAM jyAM mArI paDato. che ane ekAda mahinAmAM thaI jaze. sAthe sAthe jarUra hoya tyAM huM tamArI paDakhe Ubho rahIza." mArA pitAjI harilAlabhAI jIvanabhara davA mArA moTA putranI janoI paNa rAkhI che. A5 ane 2 2davA mArA moTA putranI janoI paNa rAkhI che. Apa ane zrI suMdarajIbhAIe mAre khabhe hAtha mUkIne che ane rUA. 1000- ApauM ane mArA mane anokhuM pIThabaLa pUruM pADavuM. hatA. chatAMya emaNe kadIya koInI sAme hAtha TyuzananA pagAramAMthI kApI lejo." ane e rUpiyA 1500- e amArA lAMbo karyo na hato, amane bacapaNamAM eTale sAruM niyANI-dIkarInA lagana lIdhA che. avasarane avanavI rIte maMgaLa banAvI dIdho. bhAI-bahenone ucheravAmAM kacAza rAkhI na tamAre rUA. 1000- joIe che. sAheba, sAcuM mANasAInA maMdira caNAtA nathI. hatI. emanI e bhAvanAne meM paNa mArA kahuM tamane bahu samajaNa nathI.' AcaraNamAM guMthI lIdhI hatI. hAtha lAMbI mANasAI to mananI-AtamanI-haiyAnI meM pachI nAkhyuM: "zAnI samajaNa kaho cho karavo-UchInA rUpiyA levA ane sAmenI garavAI che ! zrI suMdarajIbhAInI mANasAI murabbI?' vyaktine na apAya tyAre je nIcAjoNuM thAya emaNe pUchayuM : "dIkarI ke bahenanA lagna Aja paNa amane nehathI bhIMjavI rahI che ! ethI to mota sAruM kahevAya'paNa mArA jIvanamAM hajAra rUpiyAmAM thAya kharAM?' - TmanasukhalAla upAdhyAya evI paLa kyAreya AvI na hatI. sAdAIthI karavAnA che.' meM namratAthI utta2 13-e, AzIrvAda, ploTa naM. 3pa3-bI-14, bahena nirmaLAnA (Aja svargastha che) lagna Ayo. vallabhabAga roDa, (ekasTenzana), levAI gayA. Tayuzana karato te vAlIone vAta "sAheba, game teTalI sAdAI rAkho to paNa,.. sAIbAbA maMdiranI sAmenI galI, karI ane emAMnA keTalAke harSabhera AkhA dIkarInA lagnamAM rUpiyA hajArato caTaNI gaNAya.' ghATakopara (pUrva), muMbaI-400077. varasanI rakama ApI paNa kharI. paNa eka mane manamAM thayuM ke meM emanI pAse rUpiyA phona naM. : (ghara) 25069125 * * * Printed & Published by Nirubahen S, Shah on behalf of Shd Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312 A Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbal-400 027. And Published at 385, SVP Rd, Mumbai 100004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004, Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I - | * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghatuM mAsika mukhapatra * * * ! prabuddha jIvana . ! chUTaka nakala rUA. 10/- tA. 16 Disembara, 2006 vArSika lavAjama rUA. 125/ jina-vacana nirgastha munio savve jIvA vi icchaMti jIviuMna marijjiuM / tamhA pANivahaM ghoraM niggaMthA vajjayaMti NaM / / - vaivAti-1-10 | sarva jIvo jIvavA icche che. koI jIvane maravuM gamatuM nathI. eTalA mATe nirjhanya munio bhayaMkara prANIvadhano parityAga kare che. sabhI jIva jInA cAhate haiM, maranA nahIM / isa. lie nirgrantha muni ghora prANIvadha kA parityAga karate All living beings desire to live... Nobody likes to die. Therefore selfrestraining persons refrain from the great sin of killing living beings. T DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina-vana'mAMthI). Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6 Disembara, 2006no AAyamana , , nathI . . sArAM sArAM pustako vasAvato raheje, dareka zramika sAthe sanmAnathI vartaje. nAnA - dareka bAbatamAM uttamatAno Agraha hoya to paNa. rAkhaje, tenI kiMmata cUkavavA taiyAra raheje. bIjAnI saphaLatA mATe utsAha, sanmAnathI - taMdurastI ene meLe jaLavAI rahevAnI che - preraNA varta. bhale najIvuM hoya. ema na mAnato. - lokonI sArapa le je-jAtamAM parivartanamAM evI rIte jIvaje ke tArA bALako jyAre satata saMdara nIrakhaje. e nAnuM phUla paNa ' AMka ocho, . paNa ImAnadArIno, niSThAno ane hoI zake. bIjAne parivartanamAM ke vadhu ne pramANikatAno vicAra kare tyAre e tane je thoDuMka paNa tArAthI thAya te karaje. ghasAI kavo. , sAMbhare. " jaje, kaTAI na jato kyAre mUMgA rahevuM, kyAre bolavuM teno jeksana brAuna hAra ke jItamAM kheladilI batAvaje. khyAla rAkhaje. (anu. mahendra meghANI) prazaMsA jAheramAM, TIkA khAnagImAM. gaMdakI sAme jaMga mAMDaje. sarjana-sUci kartA pRSTha kramAMka (1) mANasa mATe badhuM che, paNa mANasa mATe mANasa kyAM? DaoN. dhanavaMta zAha dhRtarASTra DaoN. raNajita paTela (anAmI) viknatva kaLA, zrI pannAlAla ke cheDA zrI cidAnaMda racita 'avadhU nirapakSa viralA koI " zrI sumanabhAI ema. zAha (5), jina dharmanI prAcInatA ane vikAsa zrI jazavaMta mahetA aDhAramo jaina sAhitya samAroha Do. kalAbena zAha jaina pAribhASika zabdo DaoN. jitendra bI.zAha paisA karatAM AzIrvAdanI tAkAta UMcI che , zrI manasukhalAla upAdhyAya, (2) (3) (5) prabuddha jIvana : grAhaka yojanA bhAratamAM paradeza 1 varSanuM lavAjama rU. 125/- U.S. $ 9-00 3 varSanuM lavAjama rU. 350/- U.S. $ 26-00 5 varSanuM lavAjama - rUA. 550/- U.S. $ 40-00 AjIvana lavAjama rU. 2500/- U.S. $ 112-00 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/- U.S. $ 100-00 kyAreya paNa jAxkha na levAnI prabuddha jIvana'nI nIti hoI enA grAhako ane zubhecchako tema ja dAtAo ja A sattvazIla, sAmayikane jIvaMta rAkhI zakaze. (77 varSanI avirata sevA che muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatronI) gujarAtI bhASAnA sAmayiko jIvaze, to ja gujarAtI bhASA ane gujarAtI saMskAra saMskRti jIvaMta raheze. jaina dharma ane sarva dharmanA ciMtano AvA sAmayikothI ja vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA hRdayamAM ropAtA jaze. punita putrI to duhitA" ane "dehalI dIpaka' che; eTale banne dizA ane banne gharane ajavALe evo gharanA umarAno e dIpaka che. lagnamAM ApaNe lAkho rU.no kharca karIe chIe, lAkhonA kariyAvara ane gharanA saMskAra sAthe putrIne vidAya ApIe chIe to | kariyAvaramAM "prabuddha jIvana' na ApI zakIe ? putrInA jIvanamAM e sadAya jIvaMta raheze. pathadarzaka banaze. suzeSa kiM bahunA..? * ceka "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo. koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * AjIvana grAhaka lavAjama bharanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamukta che evuM pramANapatra judu ApavAmAM Avaze. 1 menejara Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/ A varSa (50) + 17 aMka, 12 tA. 1 Disembara, 2006 * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra ka o 3 0 UGE JAG 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa0 0 vArSika lavAjama rU.125/-00 chUTaka nakala rUA. 10-00 ke jo tamI dAnavaMta ti, zAha mANasa mATe badhuM che, paNa mANasa mATe mANasa kyAM? hamaNAM paMdareka divasa mATe bhaitika rIte samRddha deza amerikA to be-pAMca varSa mATe che. kAle sattA upara e nahi hoya tyAre potAnuM javAnuM thayuM. e dharatI upara paga mUkatAM ja e dezanI cakI javAya kAma kaDhAvavA e badhAM amArI pAse ja AvavAnA !' bhAratamAM mata. evI samRddhi najare dekhAI. basa e deza eka mAnava dehanuM ja sarjana meLavavA lebara kaoNrTa che; paNa haDatAla ane ochA utpAdanane kAraNe nathI karI zakyo; acaraja pamADe evuM badhuM ja eNe saryuM che. A mAlikone thatA nukasAna mATe khAsa kaoNrTa che? AvA aneka kAraNo badhuM joIne tarata ja ApaNA deza sAthe sarakhAmaNI karavAnuM mana thaI ApaNI samakSa mUkI de che. to bIjI bAju aneka malTInezanala jAya. ApaNI pAse buddhibaLa ane puruSArthabaLa kyAM nathI? chatAM kaMpanIone bhAratamAM khUba ja moTuM mArkeTa dekhAyuM che. ane ahIM AjhAdInA sAITha varSa pachI paNa jIvana jarUriyAtanI cIjo mATe dhAmA nAkhavA mAMDI che. A vAstavikatA khUba ja UMDuM saMzodhana paNa ApaNA dezanA khUNAno mANasa valakhAM mAre che! bhAratamAM mAMgI le che. ApaNe kyAMka Arthika parataMtratAnI beDImAM jakaDAI keTalA dhaniko kyA naMbare che enA AMkaDA chapAya che. zerabajAranA rahyAM nathI ne ? UMcA jatA InDeksathI ApaNe porasAIeM chIe paNa garIbI ke je yuvA buddhidhana tyAM jAya che, e sarvee potAnI pragatino bekArI keTalI ochI thaI enA niyamita AMkaDA miDiyA mitro chApe grApha paNa taiyAra karI rAkhyo hoya che, tyAM javuM, bhaNavuM, kamAvavuM, che? upalabdha paNa che? bhaugolika AjhAdI to AvI paNa aMgrejo pahelAM grInakArDa ane pachI nAgarikatva prApta karavuM, bhAratamAMnAM. je vahIvaTI ane zaikSaNika mALakhuM mUkI gayA emAM ApaNe keTalo potAnA parivArajanone potAnI kamANIno hisso niyamita mokalatA maulika pheraphAra karyo? rahevuM, A rIte parizramika huMDiyAmaNano AMka dara varSe vadhato ja paradeza jatAM buddhidhanano dara varase vadhAro thato jAya che. tyAMnA jAya che. ane vadhI rahelA AvA huMDiyAmaNathI ApaNA rAjakIya thoDAMka yuvAna bauddhikone meM AnuM kAraNa pUchavuM? eka ja uttara : arthazAstrIo khuzakhuzAla che! A eka tabakko pUro thAya eTale amane bhAratamAM taka nathI maLatI, emArI kadara nathI thatI." be cAra eka pachI eka kuTuMbIjanone tyAM bolAvavA ane sthira karavA athavA moTA udyogapatine pUchyuM, "bhAratamAM udyoga kema sthApatA nathI?' tyAMnA badhA lAbho laI uttara avasthAmAM bhAratanI bhUmi upara AvI eka ja ane sAco uttara : "bhAratanA vahIvaTI bhraSTAcArathI ame nirAMte jIvavuM, maravuM. zarIrika rIte paradezamAM rahevuM; bhAvanAtmaka thAkyAM chIe. InspekTara rAjamAM amArA puruSArthanI kamANI dhovAI. ane Arthika rIte potAnA vatanane vaphAdAra rahevuM. potAnA vatananA jAya che, mukhyamaMtrIono kAphalo amArI bhArata pratyenI lAgaNIne saMskAra ane saMskRtinuM A kuTuMbo je rIte jatana kare che e joIne chaMcheDe che. bhAvanAmAM dhakele che. paNa pachI aMte to bhraSTAcArI, to ApaNuM hRdaya e sarve pratye mAnathI jhUkI jAya. tyAM maMdira che. vahIvaTakArone havAle ja amane choDI de che. have to A vahIvaTakAro satsaMga che. pAThazALA che. potAnA saMtAnone bhAratIya saMskAra ane paNA rAjyanetAone gAMThatA nathI. rokaDuM parakhAvI de che ke A badhAM bhAratIya bhASA ApavA mATenI khAsa paddhati ane kAryakramo che. A Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja rIte teno e che ke prabuddha jIvana nI tA. 16 Disembara 2009 badhuM che te chatAMya jhUrApo dekhAyo ja. samajaze ke tame koI phaMDaphALA mATe AvyA cho; eTale tamane e eka kuTuMbamAM javAnuM thayuM. enI bAra varSanI putrIne meM pUchyuM : TALaze ! mAro evo koI Azaya na hato eTale e icchA upara meM tame gharamAM koNa koNa?' amerikana aMgrejI dhvanimAM kahe: 'mI, paDado pADI dIdho! moma, DeDI ane ripha." pUchyuM : "rika tAro bhAI ?' to kahe : "no ahIM bALaka janme, thoDuM moTuM thAya eTale pAraMparika rivAjo no. mAruM TeDI bera (kapaDAnuM ramakaDuM)." ane eNe mane DhagalAbaMdha ane saMskAromAM dhakelI devuM, Adata banI jAya eTalI hade e badhAM TeDI bera batAvyA, judI judI mudrAnA TeDI bera?! paradezamAM A TeDI vicArone mULamAM jaDI devAnAM! pachI e peDhI potAnA svataMtra vicAro beira no udyoga gajabano che !! dareka sToramAM jAta jAtanA A TeDI kyAre karavAnI? svaciMtana ke Atma anubhUtino avakAza ja kyAM? bera maLe, tyAM sudhI ke bALaka je AkAranA mAge te AkAranAM e e mATe manobhUmi ja kyAM? AvI paristhitinuM nirmANa have to khAlI ramakaDAmAM tamArI sAme ja sTapha-3-bharI de. managamatuM saMgIta ahIM paNa thaI cUkyuM che. parizrama ane puruSArthane bhoge saMskAra, bharI de. hRdayanA AkAranuM eka pratIka tamArI sAme ja aMdara mUke. sAdhanA ane bhaktinA raMge yuvA dhanane keTalI hade raMgI nAkhyuM che enuM nAmakaraNa paNa karAve; tarata ja enuM bartha sarTiphikeTa paNa ApI eno vicAra karavo rahyo. de. ane bALaka rAjI rAjI!! basa pachI bALaka enI sAthe vAto kare laoNsa enjalisamAM jaina maMdira joyuM. e sthAnakamAM niSThAthI ane jIvaMta mAnI e nirjiva ramakaDAM sAthe ramyA ja kare, vAto kare!! potAnI sevA ApI rahelA mAnad kAryakaronuM nirIkSaNa karatAM e potAnI javAbadArI na vadhAravAnI takedArI rAkhatA daMpatI potAnA sarve pratye mana namyuM. e sarve vAstavamAM khUba ja moTI hasti, paNa AnaMda mATe eka ja saMtAna kare; paNa e saMtAnanA mananI vedanA ahIM je bhAvathI kArya karI rahyAM hatA e Azcaryajanaka! pAMca varSano samajavAno vicAra ja nahi?! eka bALaka pUjAnAM kapaDAM paherI pitAnI AMgaLIe Avyo, jina mAtra amerikA ja nahi, paNa anya dezomAM jyAre jyAre javAnuM pratimAnI pUjA karI, e dazya to aMtara ane AMkhone ThAre evuM. A thayuM che tyAre eka nirIkSaNa tAravyuM che. eka-be ke pAMca dAyakA pahelAM sthAne bhaviSyamAM eMzI karoDano kharca bhavya jinAlayanuM nirmANa thaze je vicAro-rivAjo laIne e badhAM bhAratathI gayAM hatAM; je sAmAjika tyAre e kevuM bhavyAtita haze! e maMgaLa ghaDI ati divya haze. tyAM ja ane mAnasikatA hatI e to e badhAe tyAMnI tyAM ane evI ja jaina sAhitya ane keseTothI chalochala bharelI lAyabrerI joI, mana rAkhI che!! eka parivArane meM pUchyuM: 'tamane badhAMne leTesTa gADI, AnaMdavibhora banI gayuM. pravezadvAra pAse ja so varSa jUnuM lAsa phezana, upakaraNo, vaijJAnika siddhi-A badhuM khabara che; paNa leTesTa vegAsathI prApta kareluM ati suMdara nakazIkAmavALuM lAkaDAnuM jina thoTa'nI khabara che?' mArA A praznano uttara mane kyAMthI na maLyo. maMdira joyuM ane cittataMtra hacamacI gayuM! A maMdira vize kyAreka tyAM badhAM paradezIo eka cakkaramAM phasAyA che; kema paisA kamAvavA? saMzodhanAtmaka vigata lakhavAno bhAva che. savAre sAtathI sAMje sAta sudhI satata majurI karavI, samaya maLe tyAre eDisanamAM DhosA ane bheLa paNa khAdhA. bahena hinA sAthe eka kyAM zuM "phrI maLe che ane keTaluM DiskAunTa maLe che emAM ja vyasta bapore tyAMnI pablika lAyabrerImAM gayo. bhAratanA ane tyAMnA rahevuM.roja asalAmatInI ciMtA sAthe nokarIe javuM, kaI paLe gujarAtI vartamAna patro ane sAmayiko vAMcyA. pustako chUMdatAM muMbaInokarImAMthI pANiguM maLI jAya e kahevAya nahi, basa kAmanuM rijhalTa amadAvAdamAM pAMceka varSathI zodhato hato e mAruM priya pustaka Apo. satata TenzanamAM pati-patnI ane parivAra kAma karo. kAraNa "yogavaziSTa' uparanI TIkAnA be sAmayiko maLI gayA!! mAro ke haptA samayasara cUkavavAnA che. tyAM tamane badhuM ja udhAra maLI jAya. badho thAka utarI gayo. kaDakaDatI ThaMDImAM garamAvo AvI gayo! pachI cUkavavA mATe doDo ja doDo! kreDiTa kArDa ane udhAranI gajabanI ekaramAM patharAyelI holIvuDa nagarI joI. mAnava ane mAyAjALa! have ahIM paNa paradezI beMkoe pagapesAro karyo che. prANIonA adUbhuta parAkramo joyA. vijJAnano camatkAra ane bhavya cetavA jevuM kharuM! deza ane saMskAra-saMskRti yAda Ave eTale bhautika samRddhi ! bhAratamAMthI paMDito, pUjArIo, kalAkAro ane e badhAMne Dolara indranagarI jevA adbhuta lAsa vegAsanA kesinomAM pharatAM pharatAM ApI bolAvI levA; basa AgaLa maulika vicAravAno ke vAMcavAno 60 varSanA vRddhane ane 80 varSanI vRddhAne jude jude khUNe besI samaya ja kyAM? ekalA ekalA kalAko sudhI jugAra ramatA joyA! . huM je parivAramAM utaryo hato e mArA nAnAbhAIne kahyuM : DisTansa, Dolara ane DAyavarsanA e dezamAM mAnavI mATe bhautika thoDo samaya che to ahIM ApaNe keTalAMkane maLIe to ?' to eNe badhuM che. mAtra mAnavI mATe huMphALo mAnavI nathI ! kahyuM tamane paricita hoya ene ja maLo, bIjAne maLavA jazo to e * 1 dhanavaMta zAha Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16 Disembara 2006 dhRtarASTra gha DaoN. raNajita ema. paTela (anAmI) Azare daza bAra sAlano hato tyAre amArA gAmamAM (DabhoDA-ji. gAMdhInagara) huM rAmalIlA jovA gayelo, e vAtane Aje lagabhaga sityotera varSa thayuM. mahAbhAratano vIra abhimanyu uttarAne paraNyo che ne yuddhamAM javA tatpara tharyA che tyAre mAtA ene rAkhaDI bAMdhe che... ! 'mAtA subhadrA bAMdhe vIrane ammara rAkhaDI re' evuM gIta gavAya che pA yuddhabhUmimAM prasthAna karatA vIra patine enI patnI uttarA A pramAI kahe cheH 'mane mArIne ra5DA khela, mAcajA hai.' Aje lagabhaga nevuM varSe mULa mahAbhArata vAMcuM chuM ne emAM guru droNAcArye racelA sAIThAM bhedIne dhanurdhArI arjunano e mahArathI putra kaurava senAne titarabhitara karI nAkhe che, ratha, gaja, pAyadaLane trAhimAma pIkArya che evA samAcAra saMjaya jyAre aMdha AjA dhRtarASTrane saMbhaLAve che tyAre dhRtarASTra kahe cheH apI bhavati meM citta kriyA tathA ca saMjaya | mama putrasya yat rsanAM saubhadraH samavArathatuM II (droNa-39/1) ja he saMjaya! mArA putra duryodhananI moTI senAne vIra bALaka subhadrA kumAra abhimanyue chinnabhinna karI dIdhI e samAcAra sAMbhaLI mAruM hradaya lajjA ane AnaMdathI dvidhA bhAvamAM paDI jAya che. zuM mahAkavinI anubhUti ne abhivyakti che ! A eka ja zlokamAM tra che citrone uThAva maLyo che. eka to duryodhananI virATa senA, bIjuM 'bAlArAjA'nuM adbhuta parAkrama ne trIjuM mahArAjA dhRtarASTranuM mULabhUta ne thArya vyaktitva-nirUpaNa. ArSaya 'mAmakAH'nA mAyA AvaraNamAM dviaMdha dhRtarASTra sArAsArano viveka yogya samaye karI zakato nathI ne kuLa vinAzanA kAraNarUpa bane che; paza A eka ja zlokamAM enA cittano rUSI bhAva je rIte nirUpAyo che temAM traNa vastuo jovA maLe che.eka to duryodhananI titarabitara thatI senAthI e lajjA bhAva anubhave che...AvaDI moTI senA ! ne chatAM ke AvI e ne karuNa sthiti ! bIjuM, AnaMdathI enuM aMtara harakhAya che. kAraNa ke bhale abhimanyu duryodhananI senAne chinnabhinna karI nAkhe paNa Akhare vIra abhimanyu paNa che to kuruvaMzano bALa mahArathI ne! e vAte ! enuM gaurava poSAya che ne trIjuM bhale e aMdha rahyo paNa sIdhI rIte yuddhamAM bhAga laI zakato nathI paNa che to sAco vIra zatriya... eTale e vIra abhimanyunA kSAtravaTanI nirapekSa bhAve kadara kare che ne che-ne sahajabhAve bolI javAya cheH 'mAruM hRdaya lajjA ane AnaMdathI vidhAbhAvamAM paDI jAya che.' che Avo ja bIjo eka prasaMga, Adi parvanA saMbhava parvamAM Ave che jyAM guru droNAcArye kaurava, pAMDava kumAronI astra zastra-parIkSAkauzalano samAraMbha yojyo che ne samAraMbhanA viziSTa prekSako samakSa guru droNAcArye emanA kaurava pAMDava ziSyono paricaya Ape che. kuntAmAtAnA traNa putrano paricaya ApatAM guru droNAcArya arjuna saMbaMdhe ko cheH 'A kuMtIno tejasvI putra che, e eno vaceTa dIkarI che. e devarAja IMdranuM saMtAna che.' eSa putro mahedrazya. e kuruvaMzano rakSaka che. astravidhAmAM e sarvathI zreSTha che. dharmAtmA ne zolavAnomAM paNa e zreSTha che. zIla ne jJAnano e sarvottama nidhi che. zIlazAna nidhi paraH' drozanA A zabdo sAMbhaLI, dIe tumula dhvani dvArA potAno aDhaLaka AnaMda vyakta karyo tyAre 'kuntyAH prasavasaMyuktae klinapurIkabhavat' AvI vAta sAMbhaLIne kuntAnA stanomAMthI mAtRtvanI abhiSikta rUpe dUdha ane AMkhomAMthI snehAzru vahevA vALyAM ! e dugdha mizrita AMsuothI kuntIdevInA 11Hsthala bhIMjAI gayA. prekSako-darzakonI A sabhAmAM aMdha mahArAjA vRttarASTra pA che. guru droNAcAryanA arjuna viSayaka A abhiprAya paratve dhRtarASTrano zo pratibhAva che te joIeH vidUrane te kahe cheH dhanyotsyanuMgRhIto'smi rakSito'smi mahAmate / pRthAraNa samudbhUtasidhdhiH pANDava vibhiH / / he mahAmati vidura! kuntIrUpI araNithI pragaTa thayela A traNa pAMDavarUpI agnithI huM dhanya thaI gayo. A traNa dvArA huM sarvathA anugrahIta ne surakSita chuM. mAmakAHno mAyAvaraNathI yukta dhRtarASTrane jANe ke divyacakSu prApta thayo hoya evI A ukti lAgatI nathI ? kuntIrUpI arAithI pAMDhavarUpI agninI utpattithI mAla pUratA no dhRtarASTra dhanyatA anubhave che, potAnI jAtane anugrahIta samaje che paNa bhAvimAM e che surakSita rahevAnA che ke kema te to mahAbhArata vAMcanAra sau koI jArI che. agninA A pratIkane ApaNe traNavAra anubhavIe chIe. ekanI khAMDavavana dahana prasaMLe, bIjuM thAyAgraha ane prasaMge ne trIje, pura ketranA yuddhamAM...ke agni dAvAnaLa banI kaurava-pAMDava pakSe mAMDa darzakane jIvatA rAkhI sarvabhakSI banI jAya che. Ameya agni e krodha ne veranuM pratIka che. e pAvaka paNa che ne dAhaka parA. kRSNanI sahAyathI arjuna, indranA sakriya virodha chatAM khAMDavavana darzana to kare che pA jIvanane aMte arjunanI mAtA kuntI ja vanadevamAM ja bhasmIbhUta thaI jAya che e Irony ot Fata keTalI to karuza che ! ane kuntAe traNa pAMDavarUpI agni pragaTAvyA emaNe kevAM parAkrama karyA te koNa nathI jAkAtuM ? ne eka mAtra vidura sivAya badhA ja kauravo mAne che ke pAMDava kuntA sameta lAkSAgRhamAM khalAsa thaI gayA che. ajJAta brAhmaNa veze teo eka cakA nagarImAM kuMbhArane pare rahe che. tyAMthI teo pAMcAla nagarI jAya che. draupadI svayaMvaramAM drupadarAjAnI svayaMvaranI zarato pUrNa karIne arjuna draupadIne pAme che. drupadarAjAnI maitrI dRDha kare che. svayaMvaramAMthI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana nirAza thaIne karNa, duryodhana vagere hastinApura pAchA phare che. ajJAta brAhmaNarUpe kuMbhArane ghare rahelA pAMDavo ja che ne teo svayaMvaramAM saphaLa thayA che evuM abhijJAna kauravone thAya che eTale duryodhana, karNa vagere pAMDavonA vinAzano vicAra karavA dhRtarASTra pAse Ave che. svayaMvaramAM zuM thayuM tenI dhRtarASTrane khabara nathI. duryodhana-karNa khabara Ape te pahelAM vidure dhRtarASTrane kahyuMH 'mahArAja! ApaNuM ahobhAgya che ke ko2vavaMzanI vRddhi-abhivRddhi thaI rahI che. varSanta iti vismita 1 viduranI uktimAM be artha che. eka to pAMDavI lAkSAgRhamAM maryA nathI ne bIjuM patnI rUpe teo draupadIne pAmyA che. e arthamAM kauravavaMzanI vRddhi, paNa dhUrtarAja dhRtarASTra samajyo ke svayaMvaramAM duryodhana vijayI thayo che eTale be vAra dhanyabhAgya ! dhanyabhAgya ! bolyo ne te duryodhana-kardInI upasthitimAM. e pachI vidura nija bhavane jAya che. jatAM jatAM svayaMvaramAM karavAno nahIM paNa pAMDavono vijaya thayo che evo ghaTasphoTa kare che. toya be vAra 'dhanya bhAgya ! dhanya bhAgya !' bole che. viduranA gayA bAda duryodhana ne karNa, dhRtarASTrane udhaDA le che ke tame kevo baphATa karyo che tyAre e pUrvarAja kahe che H e to meM, vidurajI mAro asala manobhAva jANI na jAya eTalA mATe kRtaka vyavahAra karelo; bAkI tamArI yojanAmAM mAro sAtha-sahakAra raheze.' vidurajI samakSa jyAre dhRtarASTra ahIMbhAgya ! ahIMbhAgya ! bolyA tyAre vidurajIe dhRtarASTrane karaDAkImAM kahyuMH mahArAja ! so so varSa taka tamArI buddhi AvI ja rI' nityaM bhavatu te buddhi rekhA rAjata samAH| dhRtarASTranuM caritra sapATa (phleTa) nathI, rAunDa-saMkula che...parivartanazIla che...nahIMtara duryodhana-karNa samakSa ema na boleH 'vivekatuM nAhamicchAmi tvAkAraM vidura prati 1" "beTA! huM mArI AkRtithI viduranA mana para mArA asalI bhAvI pragaTa karavA mAgato nahoto. abhimanyu ne kuntAnI prazasti karanAro A che dhRtarASTra ! duryodhana durmati ne duSTa che paNa enI durmati ne duSTatA saraLa ne pAradarzaka che jyAre dhRtarASTra kuTIla, saMkula ne mIMDho che. Adi parvamAM (1: 110-111) vyAsajIe kaurava-pADonA mukhya mukhya mahArathIone sApanna rUpaka dvArA nirUpyA che. temAM e sarvanAM vyaktitvanAM vyAvartaka lakSazo moTe bhAge vyakta thayAM cheH 5-169 Disembara 2006 traNa vRttio kAma kare che. eka to duSTa-durmati duryodhana pratye vadhu paDato aMdha putra-prema, bIjuM, upara uparathI pAMDu ne pAMDavo pratye kRtaka samabhAva paNa aMdarakhAnethI AkhuM rAjya paDAvI levAnI gupta supta lipsA ne trIjI yojanA pramANe ipsita parijJAma na Ave to saghaLo doSa niyatine copaDe jamA karI-karAvI devAnI prArabdhavAdI manovRtti. AvI vyaktine 'mUrkha' zI rIte kahI zakAya? mane lAge che ke dhRtarASTra jo janmAMndha na hota to e paNa kauravapakSe rahI, bhaSmanI jema pAMDavo viruddha yuddhamAM bhAga leta. bhIma-droNa artha-dAsa hovAne kAraNe, dhRtarASTra 'sagA lohIne kAraze. mane lAge che ke samagra mAnava jAtimAM vyakta ke avyakta rUpe kyAMka ne kyAMka A dhRtarASTra-vRtti rahelI ja che. 'duryodhana eka krodhamaya mahAvRkSa che; tenuM thaDa karNa che. zAkhA-samUha zakuni che. duHzAsana paripuSTa puSpa ane phaLa che ane mUrkha rAjA dhRtarASTra tenuM mULa che.' enI tulanA-virodhamAMH 'yuddhiSThira eka dharmamaya mahAvRkSa che; tenuM thaDa arjuna che, zAkhA-samUha bhImasena che, mADInA be putro paripuSTa puSpa ane phaLa che, ane kRSNarUpI brahma ane brAhmaNo tenuM mULa che.' vyAsajI dhRtarASTrane 'mUrkha' ane duryodhana rUpI krodhamaya mahAvRkSanuM mULa kahe che paNa mane vyAsajIno pUrvArdha ciMtya lAge che, uttarArdha sarvathA satya. dhRtarASTra mUrkha nathI paNa pUrva che. enAmAM eka sAthe kuru-pAMDavo ne yAdavono anukrame vinAza thAya che be vyasanone kAraNe...eka dyutakrIDA ne bIjuM maMdirA pAna. yudhiSThira jevA dharmarAja, ekavAra nahIM pA babbevAra dyutakrIDAmAM parAjita thAya che ne vanavAsa veThavo paDe che. dyutakrIDAmAM dharmarAja dhanadolata ke rAjya ja dAvamAM nathI lagAvatA paTTA satnI dropadIne hIDamAM hArI jAya che, tyAre hada thAya che. prathama dhutakrIDA vakhate, bhISma, koza, vidurane kahe che ke bhale ramatA...ArthonI e ramata che ne sAmethI AmaMtraNa rUpI paDakAra Ave eno a-svIkAra karavo e sAcA kSatriyane mATe nAnama samAna che, ane jo ghutakrIDA vakhate kaiMka anyAya thaze to ApaNe chIe ne matalaba ke prathama zrutakIDAnA mULamAM dhUrta dhRtarASTra ja che. dyutakrIDA khelAya che tyAre e ja vAraMvAra pUche cheH 'meM ! koza hAryuM ke koza jItyuM ? tyAre enI kutUhalabharI pRcchAmAM kauravo jIte ne pAMDavo hAre...evo artha-dhvani spaSTa rUpe saMbhaLAya che. dyutakrIDA khelanamAM kapaTa niSNAMta zakunine kAraNe babbevAra pAMDavo hArI jAya che. vanavAsa veThavI paDe che. draupadInuM bharI sabhAmAM apamAna thAya che tyAre bIjA pAMDavI dharmarAjanI jema mauna rahe che paNa saghanyu vRodara-bhIma-pratijJA kare che...so e so kauravone mArI nAkhavAnI ne duHzAsananuM rakta pIvAnI... tyAre koInAthI na bIto dhRtarASTra kevala bhImathI DarI jAya che...e svayaM saMjayane kahe cheH 'jAgarSi zatrayaH sarvA dIrghAyuSyacca niHzvAsana | bhIto vRkodarAnlR tAta siMhAt pazurivAparaH / / (udyogaparva-51/3) he saMjaya siMhathI bhayabhIta thayelAM pazuonI jema bhaumathI bhayabhIta thayelo huM rAtabhara UnA lAMbA zvAsa laI jAgato patnI rahuM chuM. dhRtarASTrano A bhaya bhIme sAco pADyo, pratijJA pALIne. vivekazakti hovA chatAM, aMdha putraprema ne rAjasattAnA lobhane kAraNe te bhISma-drauNa-viduranI salAhane avagaNIne mUDha ne vivekahIna banI jAya che. ane jyAre jyAre parAbhava veThavI paDe che ne potAnA pAsA pobAra paDatA nathI tyAre tyAre e devane doSa de che, potAnA duSkarmane nahIM. vidura jyAre dyutakrIDAno virodha kare che tyAre dhRtarASTra kahe cheH 'vidura! deve A dyutakrIDAnuM nirmANa karyuM che...ethI Apaze Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApyuM hatuM. lA pAMDavA che? to khera ra006 Do. ma ne gokha prabu hAivene rIte thI 7 kazuM ja karI zakIe nahIM. dhutakrIDAnI niMdA karavAnI paNa AvazyakatA gAMdhArI : tamAro dharma. nathI kAraNa ke huM A bAbatamAM devane ja balavAna samajuM chuM. enI dhRtarASTra dharma tane zuM ApavAno che?...hAya, priye! dharmane vaza samaja ne mAnyatA pramANe je kaMI aniSTa thAya che te deva-baLe ja thaIne cUtamAM baMdhAyelA pAMDavonuM lUMTAI gayeluM rAjya meM ekavAra thAya che ane jyAre kArya potAnI dhAraNA pramANe thAya tyAre yazane pAchuM ApyuM hatuM, paNa bIjI ja kSaNe pitR sneha mArA kAnamAM so so enA copaDAmAM jamA pakSe mUke che !. bhISma-droNa-vidurane pakSe rahI vAra guMjana karavA lAgyo. "are ! A zuM karyuM? eka vakhate dharma ane eNe jo zarUAtathI ja duryodhanane aMkuzamAM rAkhyo hota to kaurava- adharmanI be hoDI upara paga rAkhIne koI bacatuM nathI...dhUtanI pAMDava vinAzaka mahAbhArata thayuM ja na hota. kuTuMba kaleza TALavA e chalanAthI meM temane pAMDavone) lAMbA vanavAse mokalyA. hAya dharma! jyAre pAMDavone ardha rAjya ApI khAMDavaprasthamAM mokale che tyAre hAya re svabhAva-baLa, saMsArano marma koNa samaje ema che?' to A eno viveka jovA maLe che...vaLI e jyAre divyadaSTi dvArA bhagavAna che dhRtarASTra! dharma-adharma huM jANuM chuM paNa dharmamAM pravRtta thaI zakato kRSNanuM mAhAtma jANe che tyAre paNa ApaNane dhRtarASTra mATe mAna nathI, adharmathI nivRtta rahI zakato nathI ema jyAre duryodhana kahe che thAya che paNa duryodhanane koIpaNa upAye samajAvavAmAM niSphaLa jAya tyAre enAmAM paNa bApanA guNa vArasAmAM utaryA che. vanavAsa jatAM che tyAre enI dayA Ave che. duryodhanano pAMDava dveSa to spaSTa ne dropadI satI gAMdhArIne maLavA Ave che tyAre AzvAsana rUpe ughADo che jyAre dhRtarASTrano gopita ne parokSa che. duryodhanane sukhazAMti asahAyavANI uccAre cheHne kuTuMbaprema karatAM kSatriyocita sattA ne vijayamAM rasa che. gAMdhArI dhULamAM roLAyelI suvarNalatA! o mArI dIkarI! o - mahAbhAratamAMthI vastu laIne kavivara ravIndra TAgore 'gAMdhArIne mArI rAhagrasta caMdralekhA! ekavAra mAthuM UMcuM kara, mArA bola Avedana' nAme padya-rUpaka lakhyuM che. jemAMthI dhRtarASTra-gAMdhArIne sAMbhaLaH-je tArI avamAnanA karI che tenuM apamAna jagatamAM duryodhananI vicAra zailI jovA-jANavA maLe che. kAyama raheze, tenuM kalaMka akSaya banaze. kAyaratAne hAthe thayelI satInI dhRtarASTra : are durAzaya, tAruM abhISTa siddha thayuM ke? lAMchanArUpI tArA apamAnano rAzi jagatanI badhI kulAMganAoe duryodhanaH huM jaya pAmyo chuM. vaheMcI lIdho che, jA, beTA!' - dhRtarASTra H have sukhI thayo ne ? kuruvaMzIya sabhAmAM jyAre ekavAra rAjasvalA draupadIne kheMcI duryodhana : huM vijayI thayo chuM. lAvavAmAM Ave che tyAre dhRtarASTra maMda-duSTa-buddhiduryodhanano phiTakAra dhRtarASTraH he durmati! akhaMDa rAjya jItyA chatAM paNa tane sukha kare che ne sAMtvanA detAM dropadIne kahe cheHkyAM che? | 'vara vRNISya pAMcAli mato yada bhivAcchasi | duryodhana H mahArAja, meM sukha ikyuM nahotuM, jaya, jaya ja Ikyo vadhUnAM hi viziSTa me - dharmaparamA satI ! hato ane Aje huM vijayI thayo chuM, zudra sukhathI kSatriyanI sudhA . (sabhAparva-71/27) zamatI nathI.... " vahu draupadI! tuM mArI sarva kulavadhUomAM sarvazreSTha ane dharmaparAyaNa - ' dhRtarASTra kapaTa dhRtathI jItIne tuM tene jaya kahe che, lajjAhIna, satI che, tArI IcchA hoya te varadAna mAga. ahaMkArI! droNa parvamAM, mohavaza duryodhana, kRSNa-arjunanI mahattAne pichAnI duryodhana : pitA, jenuM je baLa te tenuM astra, yuddhamAM te teno zakyA nathI ema kahI e benI stuti karatAM kahe che - AdhAra. yuddhanuM to ekamAtra lakSma jayalAbha hoya che. arjunaH kezavasyAtmA kRSNodhyAtmA kirITinaH | A dalIlamAM te saMjaya-vidura bhISma pitAmahane dUra kADhI mUkavA kahe arjune vijayo nityaM kRSNa kIrtiSa zAzvatI II che tyAre - mahAbhArata yuddhanI samApti bAda, yuddhiSThiranA rAjyazAsanamAM dhRtarASTraH hAya, abhimAnI vatsa! mitronAM sukaThora niMdAvacano thoDAMka varSo hastinApuramAM vitAvI aMte kuntA-sameta vanamAM jaI sAMbhaLIne mAro pitRsneha lagAre ocho thayo hota to to kalyANa bhagavadbhaktimAM potAnuM jIvana vyatIta kare che. thAta. mArAmAM eTalo badho sneha che ke meM adharmamAM sAtha Apyo che, vAMka ekalA dhRtarASTrano ja zA mATe kADhavo? mahAbhAratanAM moTA huM jJAna khoI beTho chuM, tAro sarvanAza karavA beTho chuM. satI gAMdhArI bhAganAM mukhya pAtro paNa kyAMka ne kyAMka dharmasUta thayAM ja che. paNa jyAre dhRtarASTrane duryodhanano tyAga karavA kahe che tyAre dhRtarASTra duryodhana to vinipAtanA mULamAM che ja paNa bhIkha, droNa, gAMdhArI kahe cheH te paNa kyAM saMpUrNa dharmiSTha che? are ! kuntI, vidura jevAM ucca dhRtarASTra H he gAMdhArI! he rAjamAtA ! A prArthanA dAruNa nItimattAvALAM pAtro paNa A jhaMjhAvAtamAM roLAI gayAM. che....dharmanuM laMghana karanArane dharma sajA karaze, huM pitA chuM. AvAM badhAM ucca kakSAnAM pAtronA karUNa vinipAta mATe pro. gAMdhArIH garbhabhAra-jarjaritA huM mAtA nathI? viSNuprasAda trivedInI vicArasaraNI jANavA jevI che. teonA mate dhRtarASTra teno tyAga karuM to pachI rAkhuM zuM? A karuNatA amuka vyaktionI ja nathI, paNa sAmudAyika mAnavanI, Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAjika mAnavanI che. sAmUhika vyutkAttimAM vyaktinAM sukhaduHkhano vizeSa to lakSyArthathI vicAratA karI mUke che. dhRtarASTrane paNa e rIte kazo ja hisAba nathI. vyaktione to kevaLa kartavya karyAno saMtoSa samajavAnI sajjatA keLavavI joIe. maLe to maLe. sAmudAyika saMgharSamAM kevaLa dharma ane kevaLa adharma, gadyamAM vistRta oLakha karyA bAda, padyamAM saMkSipta oLakha karavI kevaLa satya ane kevaLa asatya sAmasAmAM AvatAM nathI. asatya, hoya to: anyAya ane pApanA pratyAghAto sAme pakSe paNa asatya, anyAya janmAdha ne putra-premAndha beuH ane pApa rUpe ochevatte aMze pragaTe che. vaLI eka vyakti dharmasthira kuTuMbanA kalezanuM mULa tuMja. ane dhRtavrata hoya paNa temanA sAthIonuM zuM? eka adhama buddhinA AcArya, vidurajI-bhISma-bodha pApe AkhuM vahANa DUbe. ApaNe sAmUhika ekama tarIke vartIe to grahI, na pAmyo ka-pUtara saveLa vyaktinAM jaya-parAjayanI ke sukhaduHkhanI gaNatarI niravakAza che. ethI ja sarajavuM kurukSetra bhISaNa. parAjayamAM paNa vyaktinuM jIvana-sAphalya hoya, vijayamAM paNa parokSa rUpe prIta pAMDu-putra, vyaktinI viphalatA hoya. pratyakSa rUpe kurukuLa-preraka, judI judI vyaktionAM sukhaduHkhane badale lokasaMgrahanI dRSTithI nA koIno tAraka, sarva mAraka. joIe to kadAca etihAsika utthAnonuM rahasya jaDe kharuM, paNa temAMya vivekanI vAta, vicAravAmAM TUMkA kALanI dRSTithI nahIM cAle. samagra sarjananI sahetukatA jANyA sadeva re! devanuM bhUta dhUchyuM! vinA A rahasya jANavuM zakya nathI. ane e sAru vizvaniyatAnI na buddhi ke karmanI vAta kendramAM hastI ane tenA kalyANamaya niyamanamAM gADha zraddhA anivArya che! niti so niyatinuM ja mAnavuM, mahAkAvyamAM ke koI paNa svataMtra, molika sAhityakRtimAM sarjaka nivRtti-pravRtti, adharma-dharma spaSTapaNe potAnAM iMgito spaSTa karato nathI. enI pAse evI apekSA pramANI nA hai Rta-rIti-karma. rakhAya paNa nahIM. sarjaka koyaDo ukelato hoto nathI, sahRdaya bhAvakone *** bhinnabhinna daSTibiMduo tarapha abhimukha kare che ne vArtha karatAM 222, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-390007. pragaTa thaI cUkyAM che DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAhitya saurabha graMtha 1 thI 7 tathA pravacanonI sI. DI. zIrSaka kiMmata rUA. graMtha-1 jaina dharma darzana 220/graMtha-2 jaina AcAra darzana 240/graMtha-3 caritra darzana 220/graMtha-4 sAhitya darzana 320/graMtha-5 pravAsa darzana 26-' graMtha-6 sAMprata samAja darzana 270graMtha-7 zrata upAsaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha 320/1 seTa (7 pustako)nI kiMmata 1850/ ta dare vecANa 0 1 pustaka lenArane 20% ochA bhAve maLaze. 0 10 seTathI vadhu pustako lenArane 40% ochA bhAve maLaze. 0 1 seTa (7 pustako) lenArane 30% ochA bhAve maLaze. * 50 seTathI vadhu pustako lenArane 50% ochA bhAve maLaze. 15 oNgasTa-2006nA uparokta graMthanA prakAzana samAraMbhamAM 350 seTa jijJAsuoe kharIdhyA che. e sarveno AbhAra ane abhinaMdana. have mAtra 150 seTa ja amArI pAse upalabdha che. jijJAsuone lAbha levA vinaMtI. trizalA ilekTroniksa dvArA nirmita DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA 28 pravacanonI sI.DI. rU. 400 (zrImad rAjacaMdra Azrama dharamapuramAM ApelA pravacano sAthe.) . . menejara graMtha Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 16 Disembara 2006 mudra jIvana vaktRtva kaLA D pannAlAla ke. cheDA vaktRtva kaLA e varadAna che. ghaNAM jaNa IMcchatAM hoya che ke, sabhA ane bahoLA samUhanI samakSa potAnA vicAro vyakta kare. bahu ocha mANaso A IcchA pUrNa karI zakatAM hoya che. moTA bhAganI vyaktio pote je jANatAM hoya che te vicArIne pUrNapaNe abhivyakta karavAmAM niSphaLa jatAM hoya che. jANavuM ane pote je jADAtAM hoya tene zreSTha rIte abhivyakta karavuM e banne judI judI vAta che. pravacana, vyAkhyAna yA bhASaNa ApavuM e eka kalA che. A kalA, sAdhanA-abhyAsa ane sAtatya mAMge che. abhyAsathI koIpaNa kArya thA kalAmAM nipurAtA vadhe che, emAM nikhAra Ave che. vatRtva kaLA vacana zakti para AdhArita che. bhagavAna mahAvIra dvArA prarUpita triyogamAM eka vacana poLa che. zreSTha vaktA banavA mATe keTalIka mahatvanI vAta samajI levI joIe. sArA vaktAone dhyAnapUrvaka sAMbhaLavA : je vyaktio potAnI vaktRtva kaLAno vikAsa karavA IcchatI hoya temaNe sArA pravacanakAro-vaktAone AraMbhathI aMta sudhI dhyAnapUrvaka sAMbhaLavA joIe. vaktavyano AraMbha, viSaya vastunuM pratipAdana, zabdo ke vAkyono caDhAva-utAra, caherAnA hAvabhAva, khAsa karIne zrotAonA samUhane AvarI letI STi vagere aneka vigato dhyAnathI sAMbhaLIne grahaNa karavA yogya hoya che. AvI samartha vyaktione mAtra sAMbhaLavA khAtara nahi paNa dilacaspI laIne gaMbhIratApUrvaka sAMbhaLe, tene Adarza mAnI tenuM anukaraNa karI pote paNa e sthitie pA~ce tevo daDha nizcaya kare to e vyakti potAnI vartRtva zaktine jarUra eka navo AyAma ApI zake. asarakAraka saMbodhana : koIpaNa pravacana ke bhASaNanI zarUAta sAmAnya rIte saMbodhanathI thatI hoya che. ghaNIvAra maMgaLAcaraNathI eno AraMbha thato hoya che. maMgaLAcarakALI thatAM saMbodhanano eka viziSTha prabhAva paDe che. saMbodhana evuM hovuM joIe ke, vaktA potAnI sAme beThelAM judI judI kakSAnA prekSakonA manane jakaDI le, sahunA mAnasapaTa para chavAI jAya. zikAgonI vizvadharma pariSadamAM svAmI vivekAnaMde khUba ja AtmIya gaNAya evAM sanmAnajanaka udbodhana sAthe potAnA vaktavyano prAraMbha karyo hato e dAMta atyaMta suprasiddha che. viSayanI saMpUrNa jANakArI : vaktA je viSaya para bolavA Icche te viSayanI pUrepUrI jANakArI enI pAse hovI joIe. bolavA IcatAM muddAnI TAMcaNa eka cabarakhImAM lakhI vaktA potAnI najara sAme rAkhe to viSayAMtara thavAnI zakyatA ghaTI jAya che. ghaNI vakhata AvI. taiyArInA abhAvamAM viSayAMtara thAya. gADI ADe pATe uttarI jAya ane lakSyAMka tarapha javAne do je kharekhara bolavAnuM che te cUkI jAya tyAre vaktavya asaMbaMdha banI jAya. AvAM ketuvidhina raktavyathI zrotAo aMdaroaMdara vArtA zarU kare. emano rasa uDI jAya ane chevaTe zrotAo vaktAne niSphaLa gayAnuM pramAApatra Ape. sAmAjika samAraMbhomAM AvI ghaTanAothI ghaNIvAra vaktA hAsyAspada banI jatAM hoya che. prabhAvazIla vaktavya : vastRtva kaLAmAM A eka atyaMta agatyano muddo che. bolAyelo pratyeka zabda bolanAranI prANazakti, tenI vacanazaktinuM eka aMgabhUta pramAA che. A zakti vadhu ne vadhu urjAvAna ane prabhAvazALI bane te mATenI pahelI zarata che sadAcAra AcArazUnya vyaktinA vicAra ke vacanamAM prabhAva nathI hotI. naiSThika AcaraNa ane anubhavonI koTImAMthI pAra utaranAra vyakti jyAre potAnuM vaktavya Ape tyAre tenuM vacana, pravacana banI jAya che. zIla tevI zailI ema kahIe tevI rIte AvI prabhAvaka vyaktionuM kathana tenA vyaktitvanuM darpA banI jAya che. AvI vacana zAktinI vikAsa, ciMtana-manana ane monanI sAdhanA dvArA thato hoya che. dharmanI mULabhUta sAdhanA sAthe joDAyelI A eka gahana viSaya che. bhASA samiti ane vacana guptinA anupAlanathI vacana yoganI zakti prApta thAya che. saMto ane mahApuruSonI sAdhAraNa vArtA paNa asAdhAraNa banI temanA anubhavamAM AvanAranI AtmonamAM navI UrjA ane prANazakti pUrva che. zabda sAmarthya : samartha vyAkhyAtA mATe zabda sAmarthyano guNa hovo jarUrI che. zabda bhaMDoLa, zabdane yogya ThekANe vyakta karavAnuM kauzalya, bhASAnuM jJAna vagere guNo dvArA vaktA zrotAo 52 chavAI jAya. koIpaNa AyAsa vinA sphurita thatAM zabdo sAmenI vyakti 52 UMDI asara pADe che. alabatta, eka vAtano khyAla hovI joIe ke sAMbhaLanAra zrotA varganI grahaNa zakti kevI che. AmajanatA samakSa bolatI veLAe pAMDityapUrNa zabda pravAha asarakAraka banavAne badale mAtra zabdono vyAyAma banI jAya che. ghaNIvAra ekasUtratAne kAraNe kAryakrama zuSkatAne pAme che. AvA samaye vidvAna lekhako ane mahApuSThanI uktio, sUtro ke viSayane anurUpa kavinI kAvya paMktio viSaya pravAha sAthe joDAI jAya to vaktavya vizeSa rasapUrNa ane sahAyaka banI zake che. evI ja rIte udAharaNo, rUpI, dAMta ke ghaTanA prasaMge pA pravacanano prabhAva banI zake che. A badhuM ja viSayanA samarthanamAM vivekapUrNa rIte thavuM ghaTe. punarukti vaktavyakaLAno doSa che. vaktavyanA AraMbhe je vicAra rajU karavAmAM Avyo Iya tenA rasaprada pravAhamAM jyAre zrotAo Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkara taNAI jAya tyAre kadAca viSaya para bhAra mUkavA punarukita thAya to vyApAra kare. jarUra prazaMsApAtra bane anyathA e vaktAnI truTimAM gaNAI jAya. prabhAvazALI samApana : zrotAonI AMkha sAthe AMkha parovIne bolanAra anubhavI vaktAe, asarakAraka saMbodhananI jema vaktavyanuM samApana paNa agatyanuM sAme beThelI vyaktionA caherAnA hAvabhAva joIne ja samajI javuM joIe che. niyata samayamAM kendrita thayelAM viSaya paranI vAta pUrNa karI enI ke, prekSako tenA vaktavyamAM lIna che ke kaMTALyAM che. ghaNIvAra evuM bane che ke samApti karavI e paNa eka kaLA che. samApananI eka zarata che ke, kuzaLa vaktA zabda zaktinA sAmarthya prekSakonI vAha vAha meLave tyAre vidvAna prAraMbhathI karelAM samagra viSayanuM Alekhana khaMDita na rahetAM pUrNapaNe vaktA emAM niSphaLatA pAmatAM hoya che. vAtAvaraNane samajavAnI kuzaLatA khIlelAM kamaLanI jema vikasIta banI zrotAonI lAgaNInA taMtuo AmAM moTo bhAga bhajave che. sAthe evI rIte joDAI javuM joIe ke samayanA pravAhanI sAthe adhyayana : zrotAonA caherA para utkaMThA ane AnaMdanI lahera chavAI jAya. kazaLa vaktA mATe adhyayanazIlatA hovI anivArya che. svAdhyAya AraMbhanI layabaddhatA vaktavyanA Aroha avarohanI sAthe sahaja rIte ke adhyayana dvArA anubhava ane jJAnanI mAtrA vadhe che. adhyayanazIla vilaya pAmavI joIe. vyakti koI paNa samaye, koI paNa viSaya para bolI zake che. abhyAsu ghaNIvAra vaktA potAnA vaktavyanA samarthanamAM dRSTAMto ane vyakti potAnI tarkabuddhi dvArA viSayanI cArekora pharI vaLe che. vicAro rajU kare paNa samayasara ene sameTI na zake eTale vaktavya vastRtvanA anya guNo dharAvato vaktA potAnA vAdbhavAhamAM sAmenI adhUruM lAge. saptAha sudhI cAlatI kathAo ke cAturmAsamAM kathAkAro vyakti para adabhUta vazIkaraNa karI zake che. Ama adhyayana, tarkasaMgata ke saMto dharmasabhAmAM pravacana ApatAM judI judI ADakathAone guMthI viktavyanI AdhArazilA banI rahe che. dhIre dhIre niyata, viSaya tarapha AgaLa vadhI kathAnI pUrNAhUti e AtmavizvAsa : viSayanA marmane khUba kuzaLatApUrvaka rajU karI pravacanane sameTI letAM viSayano UMDo abhyAsa hoya, jANakArI hoya, zabdonuM sAmarthya hoya che. AvI sabhAomAM zrotAonA bhaktibhAva ane lAgaNIne hoya paNa, nAnA moTA samUhamAM bolavA mATe AtmavizvAsa na hoya kAraNe vaktatvakaLAnI badhI ja zarato anivArya nathI hotI. ' to sAme beThelAM zrotAone joI paga kaMpavA mAMDe, zabdo bhUlAI lAgaNI abhivyakta karavAmAM vaktAno avAja ghaNIvAra jAya, haiye hoya paNa hoThe na caDe tyAre geMge pheMpheM thatAM vaktAnI asarakAraka bane che. kyAreka viddhatA sAthe madhura avAjano meLa na muMjhavaNa zrotAo pArakhI jAya. AvA samaye sAmAjika prasiddhi hoya tema chatAM zrotAo vaktAnA avAja karatAM vaktavyamAM rahelAM dharAvatA vaktAnI hAlata paNa kaphoDI banI jAya. ghaNIvAra UMDANane jue che. alabatta, reDiyo ke TIvI jevA mAdhyamo ane AtmavizvAsa dharAvatI vyakti vaknatva zaktinA anya guNone AdhAre muzAyarA ke saMgIta saMdhyA jevA kAryakramomAM avAjanI mAdakatA dvArA medAna mArI jAya, tenI DaMphAsone paNa sAmenI vyakti sAcI mAnI pravakatA nabaLI kSaNone sudhArI le che; emAMya jyAre pravakatA, madhura le. manoraMjananI sabhAomAM hAkoTA pADatAM ne dekAro detAM AvA avAjanI sAthe viSayanuM UMDuM jJAna ane samayocita hAvabhAva dharAvatAM kuzaLa vaktAo bahudhA vyavasAyika prasiddhi meLavI letAM hoya che. hoya tyAre kAryakramanI saphaLatA para cAra cAMda lAgI jatAM hoya che. samayano viveka : te vyaktitvanA vikAsa mATe AvI vaknatva kaLA khUba ja agatyanI AjanA zaherI vAtAvaraNamAM jyAM pratyeka vyaktine samayano che. prabhAvazALI vaktAnuM vaktavya, kalama ane vANI talavAranI dhArathI. abhAva hoya, samayanI pAbaMdI hoya, eka ja sabhAmAM ghaNAM badhAM ye vizeSa tIkSNa banI AmajanatAnA haiyAmAM soMsaravI pravezI jAya vaktA bolavAnA hoya tyAre hoMziyAra vaktA viSayane sparzIne bole, tyAre ghaNIvAra sAmAjika ane rAjakIya krAMtionA bIja jAye vAta phaMTAI na jAya tenI kALajI le, saMbodhanathI mAMDI samApana ajANyuM vavAI jatAM hoya che. vAgmitA ane sarasvatInuM A milana sudhImAM tene maLelAM nirdhArita samayamAM potAnI vAta ke vicArane javalle ja prApta thatuM hoya che. lAghavatAthI rajU kare. layabaddhatA jALave ane ochAmAM ochA zabdomAM vastRtva kaLA e sAdhanA che. kyAM, kyAre, keTaluM ane kaI rIte potAnI vAta rajU kare e vaktA asarakAraka banI zake che. bolavuM enuM jJAna jene che tenuM vaktavya preraka, prANavAna ane zrotAomAM gaNagaNATa thato hoya, loko sabhAgRhamAM AvajAva prabhAvazALI bane. mahAkavi daMDInA zabdomAM kahIe to "vANI e kare, kAraNa vinA tALIo paDe tyAre vaktavyanuM aucitya khoravAI to jyota che, tenAthI jJAtimAMthI ajJAtamAM jaI zakAya che, vANI na jatuM jaNAya. sujJa vaktAo AvA samayane pArakhI, potAnuM vaktavya hoya to badhe ja aMdhAruM hoya. parA, pazyati, madhyama ane vaikharI TUMkAvI nAkhe che eTaluM ja nahi, viSayanA upasaMhAramAM camatkRti evA vANInA cAre ya rUpane AtmasAta karI, prabhAvapUrNa rIte rajU ANe to pharI zrotAo sajAga banIne e ja vaktavyane jarUra mANI karI zake te ja sAco vaktA. zake. TUMkamAM prakhara vaktA potAnA viSayanuM anusaMdhAna jALavI zabdano cheDA kvelarI mATe, 4042, dhanajI sTrITa, muMbaI-400 003. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cidAnaMdajI racita "avadhU nirapakSa viralA koI 1 sumanabhAI ema. zAha pravartamAna duSamakALamAM vItarAga bhagavaMta praNIta sAdhupaNuM karatAM muktimArganA adhikArI nIvaDe che. AMtara-bAhyadazAmAM dharAvanAra mahAtmAnI achata vartAya che. jeone niMdA nRti zravaNa suNIne, harSa zoka navi ANe; syAdvAda ragerage varte che, jeo pakSapAta rahita che ane jeonA te jagameM jogIsara pUrA, nitya caDhate guNaThANe. mana-vacana-kAyAdi yoga mAtra saMyamanA hetuthI varte che, evA - avadhU nirapakSa viralA koI...3 sAdhupuruSanI dazA kevI hovI ghaTe athavA teomAM kevA guNo pragaTapaNe koI bhaktajana satvarupa ke jJAnI puruSanI prazaMsA ke stuti kare varte teno sAmAnya paricaya prastuta padanA racayitA zrI cidAnaMdajIe to tenAthI sAdhupuruSane koIpaNa prakArano harSa ke AvI vyakti paratve prakAzita karela che. have padano gAthAvAra bhAvArtha joIe. rAga thato nathI. evI ja rIte koI virodhI maMtavya dharAvanAra vyakti avadhu nirapakSa viralA koI, dekhA jaga sahu joI. avadhU sAdhupuruSanI niMdA kare to te aMge teone zoka ke dveSa thato nathI. samarasa bhAva bhalA citta jAke, thApa uthApana hoI; TUMkamAM laukika mAnyatA mujaba harSa ke zokanA prasaMgo vakhate sanduruSa avinAzI ke ghara kI bAteM, jAnege narasoI. ke jJAnI puruSa tene udayakarmanA saMjogo gaNI teno rAgadveSa rahita avadhu nirapakSa viralA koI...1 samatAbhAve nikAla kare che athavA temAM udAsInatA seve che. vartamAna kALamAM niHspRhI ane pakSapAta rahita sAdhupuruSa jagatamAM sAdhupuruSanI AMtara-bAhya dazAmAM AvI nirapekSa vartanA hovAthI jaDavA ati durlabha jaNAya che. athavA koI avadhUta ane nirALA teone navAM karmabaMdha thatAM nathI ane udayakarma saMvarapUrvaka nirjare che. saMtapuruSa virala hoya che. AvA sapuruSanuM aMtaraMga samatArasathI jJAnI puruSanI AMtarika vartana to mAtra potAnA zuddha jJAna-darzanAdi bharapUra hoya che. teonI cittavRttio zuddha upayogamaya ane dhyeyalakSI Atmika svarUpamAM je varte che. AvI dazA pAmelA satpaSa sAcA hoya che. teo potAnA dRSTirbidu ke maMtavyanA maMDanamAM ke anya arthamAM yogIzvara kahI zakAya kAraNa ke teo guNazreNimAM uttarottara matanA khaMDanamAM paDatA nathI. AvA puruSo madhyastha bhAve rahe che ane caDhatA pariNAmo pAme che. AvA sAdhupuruSa potAnuM ane anyanuM tarka-vitarkathI aLagA rahe che. teo pratikULa saMjogo ke anupayogI AtmakalyANa sAdhI zake che. prasaMgomAM taTasthatA jALavI rAkhe che. AvA jJAnI puruSa paramAtmAnA caMdra samAna saumyatA jAkI, sAyara jema gaMbhIra; zuddha svarUpane yathArthapaNe jANI zake che, ane teonA saMparkamAM AvatA apramatta bhAraMDapare nitya, sura girisama zucidhIrA. bhavyajanonA AtmakalyANamAM upayogI nIvaDe che. je AtmArthIne. avadhU nirapakSa viralA koI...4 AvA satparuSano meLApa thAya che, tene sahajapaNe zraddhA utpanna AtmasvabhAvanI sthiratArUpa cAritryadharmamAM pramAdarahita thAya che. pravartamAnanuM yathArtha sAdhupaNuM kevuM hovuM ghaTe tenuM varNana prastuta gAthAmAM rAyaraMkameM bheda na jAne, kanaka upala sama lekhe; thayela che, je nIce mujaba che. nArI nAgaNI ko nahIM paricaya, to ziva maMdira dekhe. saumyatA : caMdrathI paNa adhika ujjavaLatA, nirmaLatA ane avadhU nirapakSa viralA koI..2 zItaLatA. AvA sAdhunA sAnnidhyamAM AvatA bhaktajano parama jJAnIpuruSa potAnA saMsargamAM AvatA saghaLA bhaktajano pratye zAMtino anubhava thAya che. bhedabhAva rahita hitopadeza Ape che, athavA teonA sAnnidhyamAM apramattatA : bhAraMDa pakSI jema pramAdarahita, nitya pravRttimaya, AvatA sarvajano pratye sarakhI karuNAdRSTi rAkhI AtmakalyANamAM rahe che evI rIte satpuruSa manuSyagatinA avataraNane sArthaka karavA upayogI nIvaDe che. rAjA ke raMka athavA tavaMgara ke garIba vacce dhyeyalakSI pravRtti kare che, jethI te AtmakalyANa sAdhI zake.. jJAnIpuruSa bhedabhAva rAkhatA nathI. tema ja sonuM ke pattharane samAna gaMbhIratA: jema sAgara dhIragaMbhIra hoya che ane saghaLuM potAnI lekhave che eTale suvarNane joI lalacAtA nathI ke sAmAnya gaNAtI aMdara samAvI de che evI rIte satyaruSa pratikuLa paristhitimAM paNa vastuo pratye teone tiraskAra hoto nathI. satyaruSo viSayAsakti dhIratA rAkhI calAyamAna thatA nathI. ke vikAra karanArI vyaktiono paricaya TALe che. athavA saMjogavazAt suragirisama jema meruparvata pavitra, zAzvata ane aDola hoya viSaya-vikAra karanArI vyaktiono paricaya TALI zakAya nahIM to che evI rIte sAdhupuruSa potAnA dhyeyamAM ke sAdhyadRSTimAM acaLa satyaruSa teo pratye adveSapaNe udAsIna bhAve rahe che. AvA satparuSo hoya che (anukULa ke pratikULa paristhitimAM), ke jJAnIpuruSa AtmAnA anusAzanamAM rahI saMyamI jIvana vyatIta zucI dhIre: sAcA sAdhupuruSa potAne je AtmAnubhava varte che Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA AdhAre teonA sAnidhyamAM AvanAra anya bhavyajIvone che. evI rIte jJAnI puruSa ke satparuSa game tevI viSama paristhitimAM hitazikSA ke bodha Ape che, je kalyANakArI nIvaDe che. paNa jaLakamaLavat rahI lepAyamAna thatA nathI. eTale teo nirmaLa paMkaja nAma dharAya paMkahyuM, rahata kamaLa jima nyArA; ane nirdoSadazAne pAmelA hoya che ane vyavahAramAM azuddhatA phelAyelI cidAnaMda izyA jana uttama, so sAhiba kA pyArA. hovA chatAMya teo nirlepabhAve saMyamayAtrA nirvahe che. AvA sAdhupuruSa avadhU nirapakSa viralA koI...5 ja paramAtmadazAne pAmavAnA adhikArI nIvaDe che ane teo AtmArthI - cidAnaMdajI prastuta gAthAmAM jJAnI puruSa ke satparuSanI nirmaLatA bhavyajanonA AtmakalyANamAM upayogI nIvaDe che. kevI hovI ghaTe tenuM sAmAnya dRSTAMta Ape che. *** kamaLanuM phUla taLAvamAM kAdava-kIcaDamAMthI UgI pANInI sapATI pa63, AnaMdavana sosAyaTI, upara khIle che. kamaLanuM phUla pANImAM rahevA chatAM pANIthI aLaguM rahe nyU sAmA roDa,vaDodarA-390 001 jina dharmanI prAcInatA ane vikAsa - I jazavaMta mahetA sva. zrI nemacaMda gAlA likhIta "jinadharmanI prAcInatA ane custa rIte zAkAhAra apanAvyo che, jyAre bauddha dharmamAM zAkAhArI vikAsa" lekhamAM (prabuddha jIvana tA. 16 juna 2006nA aMkamAM) lokonI saMkhyA bahu ja jUja che.). teonA mata mujaba bauddha dharmanA bauddha dharma ane gautama buddhano ullekha karyo che. lekhamAM gautama buddhane anuyAyIo zAkAhArI hatA, paNa dharmapracAra mATe thAIleMDa, zrIlaMkA, mahAvIra prabhuthI uMmaramAM moTA hovAno ullekha karyo che ane gautama jApAna vagere dezomAM, ke jyAM mAMsAhAra khorAkanuM mahattvanuM aMga buddhe karela tapasyA vakhate mahAvIra svAmIno janma paNa nahoto thayo hatuM tyAM jIvahiMsA na thAya te dRSTie marelAM prANIonuM mAMsa tema jaNAvyuM che. hakIkatamAM mahAvIra svAmIno janma gautama buddha khAvAnI chUTa ApI hatI. paNa vakhata jatAM A badhuM bhUlAI gayuM karatAM 36 varSa pahelAM thayo hato. mahAvIra svAmI I. sa. pUrve 599mAM ane loko jIvatA prANInI hiMsA pharIthI moTe pAye karatAM thaI gayA. janmyA hatA ane I. sa. pUrve pa27mAM nirvANa pAmyAM hatAM, jyAre ItihAsamAM bhagavAna pArzvanAthano ullekha maLe che, paNa pArzvanAtha gautama buddha I. sa. pUrve 563mAM janmyA hatA ane I. sa. pUrve pUrvenA tIrthakaronI koI cokkasa tArIkho prApta nathI thatI. hakIkatamAM 483mAM nirvANa pAmyA hatA. eTale ke gautama buddhanA janma vakhate rAmAyaNa tathA mahAbhAratanI koI cokkasa tArIkho prApta nathI thatI, mahAvIra svAmInI uMmara 36 varSanI hatI ane mahAvIra svAmInA ethI bhagavAna neminAtha jeno ullekha mahAbhAratamAM che tenI cokkasa nirvANa vakhate gautama buddhanI umara 43 varSanI hatI. tArIkha prApta thatI nathI. sva. zrI ramaNabhAI zAhano bauddha dharmano paNa ghaNo UMDo abhyAsa zrI kailAsacaMda jene, jeo jaina itihAsanA jANItA abhyAsI hato. mAre temanI sAthe thayelA vArtAlApamAM jyAre bhagavAna buddha che, temaNe temanA pustakamAM bhagavAna mahAvIranA samaya viSe ane bhagavAna mahAvIranuM milana thayuM hatuM ke nahIM te viSe carcA thaI aMgrejImAM pustaka lakhela che. temanA mate bauddha dharmanA sAhityamAM hatI tyAre temanuM mAnavuM hatuM ke bhagavAna buddha zarUAtamAM bhagavAna bhagavAna mahAvIra svAmI ane bhagavAna pArzvanAthano ullekha che. mahAvIrane maLavA Atura hatA. gautama buddhe paNa saMsArano tyAga pArzvanAtha I. sa. pUrve 9mI sadImAM janmyA hatA. hakIkatamAM temanA karyA pachI AkarI tapasyA karI hatI paNa pAchaLathI temanA vicAromAM pustakamAM jaNAvyA mujaba bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna parivartana AvyuM ane teone madhyama mArga vadhAre yogya lAgyo pArzvanAthanA anuyAyIomAM zarUAtamAM gharSaNa paNa thayeluM pAchaLathI ane tyAre teoe mahAvIra svAmIne maLavAno vicAra paDato mUkyo. baMnne paMtho vacce samajutI sadhAI ema kahevAya che. niHzaMka rIte jaina dharma ane bauddha dharmamAM ghaNuM sAmya che. jaina dharmamAM A pustakamAMthI extract rajU karuM chuM. ahiMsA upara vadhAre bhAra mUkavAmAM Avyo che, jyAre bauddha dharmamAM "The existence of Parsva's order in Mahavira's time is karUNAne prAdhAnya ApyuM che. hakIkatamAM banneno samanvaya jarUrI che. proved by the reported disputes between the followers of Parsva and those of Mahavira. The followers of Parsva bannene ekabIjAnA puska kahI zakAya, bhagavAna mahAvIra ane gautama who did not fully recognize Mahavira as their spiritual guide, buddhanI karmabhUmi bihAra ane tenI AsapAsano vistAra hato. existed during Mahavira's life-time. A sort of compromise was effected between the two sections of the Jaina Church.' jIvadayAno upadeza bauddha dharmamAM paNa che. bauddha dharmamAM vyApaka "LORD MAHAVIR & HIS TIMES - ' (Lala S. L. Jain RemAMsAhAra viSe paNa mAre sva. zrI ramaNabhAI sAthe carcA thaI hatI. search Series) (beya dharmanA upadezamAM ghaNuM sAmya hovA chatAM AhAramAM jaina dharmamAM bI-145/146, mittala TAvara, narImAna poInTa, muMbaI-400021. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramo jaina sAhitya samAroha D DaoN. kalA zAha (2) (gatAMkathI cAlu) dRSTikoNa rAkhe tema jaNAvatA. teo zikSaka tarIke zista ane vRddhAvasthAmAM mANaso aneka prakAranI phariyAdo karatA jovA maLe niyamitatAnA AgrahI hatA. ramaNabhAInI zikSaka tarIkenI vizeSatA che. paNa ramaNabhAInI khUbI e hatI ke teo ena.sI.sI.nA mejara e hatI ke teo varganA dareke dareka (150) vidyArthIone nAmathI ja hatA. tethI teo vIsa-paccIsa mAIla sahelAIthI cAlatA. bolAvatA. A vAta temanI tIvra yAdazaktinI pratIti karAve che. kumArapALabhAIe ramaNabhAI ane tArAbenane zIva-pArvatI sAthe ramaNabhAI mAtra zikSaka ke mArgadarzaka na rahetA amArA svajana banI sarakhAvyA hatA. rahetA. teo zaikSaNika ane kauTuMbika prasaMgomAM hAjarI ApI amAruM ramaNabhAIe potAnA pustakonA kopIrAITa samarpita karI dIdhA gaurava vadhAratAM. ramaNabhAI potAnA samanvayakArI svabhAvane kAraNe hatA te temanI vizeSatA gaNAya. ramaNabhAInA manamAM keTalIka vAtonuM muMbaI yunivarsiTInA jUnI ane navI peDhInA zikSakone eka sUtre bAMdhI satata duHkha hatuM ane te e ke jena samAjanA paMDitoe jaina banI kAma rAkhatA. ramaNabhAInA vyaktitvano khAsa guNa temano saMyamaguNa hato. karavuM joIe. zaheromAM saMzodhana kendro hovA joIe. jyAM jaina dharmanA temanI vANImAM, paheravezamAM ane karaNImAM kyAMya kyAreya ADaMbara badhAM pustako maLatAM hoya. jaina pustakonuM pradarzana thavuM joIe. ane jovA maLyo nathI. sarvatra saMyama ane sAdagInI pratIti teo karAvatA. jo ApaNe sau ATaluM karI zakIe to ramaNabhAIne sAcI zraddhAMjali ramaNabhAI sAthenI chellI mulAkAtane yAda karatA kalAbene kahyuM ke ApI gaNAya. muluMDanA ghera emane maLavA gaI tyAre emaNo potAnI bImArIno DaoN. kalAbene ramaNabhAI sAthenA vidyArthI tarIkenA saMsmaraNone jarA sarakho paNa ahesAsa thavA dIdho nahi. amArI sAthe doDheka kalAka yAda karatAM kahyuM hatuM ke "mAruM sadbhAgya che ke mArI vaikharI vANIno vAto karI. ane jyAre temaNe amane pustako bheTa ApyA te samayanuM sadupayoga amArA paramaguru DaoN. ramaNabhAInA saMsmaraNone yAda karavA temanuM nirAbhimAnI vyakti citra A paLe paNa tAdRzya thAya che. mATe karavAno che. sAhitya samArohanI preraNAmUrti DaoN. ramaNabhAI zAha Aje paNa guru brahmA, guru viSNu, gurU devo mahezvarA akSaradehe ApaNI saunI vacce che. gurujana tarIke-eka anokhA ane guru sAkSAt para brahma, tasma zrI guruve namaH adakA zikSaka-mAnava tarIke teo sadAkALa jIvaMta raheze. saMta kabIranA zabdomAM kahuM to DaoN. ramaNabhAI zAhe muMbaI yunivarsiTImAM lagabhaga 19 guru goviMda dono khaDe kAko lAguM pAya vidyArthIone pIeca.DI. karAvI che. tethI DaoN. kalAbena zAhe potAnA balihArI guru ApakI goviMda diyo batAya. gurujana DaoN. ramaNabhAI zAhanA nAmanI eka skolarazipanuM, jena DaoN. ramaNabhAI mATe uparanA zabdo taddana sAcA paDyA hatA. teo sAhityamAM saMzodhana kArya mATe, Ayojana karavAno prastAva A beThakamAM amArA mATe mAtra pIeca.DI.nA mArgadarzaka gAIDa ja na hatA. temaNe rajU karyo hato je badhAMe tALIonA gaDagaDATa vacce vadhAvI lIdho mArA jevA keTalAMya vidyArthIone jaina dharmanuM, dharmanA AcaraNanuM jJAna hato. ane bhAna karAvyuM hatuM. prA. pU. tArAbene potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM ke je rIte eka bhAratIya saMskRtimAM guru mAhAtya vize aneka graMtho lakhAyA che. dIvAmAMthI bIjo dIvo pragaTe che ane bIjAmAMthI trIjo dIvo pragaTe che ane jaina dharmamAM guru paraMparAnuM anokhuM mahattva che. prabhu mahAvIra e ja rIte aneka dIvAo pragaTatA jAya che paNa tethI pahelA dIvAnuM ane gautama svAmIthI zarU karIne Aja dina sudhI A paraMparA cAlu mahattva jarAya ochuM thatuM nathI. dIvAo jJAnanA pratIka che. ahIM paNa rahI che. jene sAhityanI moTA bhAganI kRtiomAM gurunuM, pATaparaMparAnuM ApaNe jJAnano dIpaka pragaTAvyo che. ramaNabhAIe prathama jaina sAhitya ane gaccha vagerenuM Alekhana jovA maLe che. DaoN. ramaNabhAI ema. samAroha zarU karyo pachI e samAroha cAlatA ja rahyA ane Aje aDhAramo e.nA vargamAM madhyakAlIna jaina kRtio rasa paDe evI rIte bhaNAvatA. sAhitya samAroha ramaNabhAIne samarpita che e AnaMda ane saMtoSanI pIeca.DI.nA saMzodhanakArya vakhate ramaNabhAInA sahaja, saraLa, taTastha vAta che. tathA vidvatApUrNa vyaktitvano paricaya maLyo. uparAMta A prasaMge kalAbene potAnA pati vize jAheramAM bolavuM e strIone mATe muzkela ramaNabhAInI pI.eca.DI.nA mArgadarzaka tarIkenI vizeSatAo batAvI hoya che. paraMtu huM ramaNabhAI vize-mArA pati vize bolyA ja karuM chuM. hatI. mArgadarzaka tarIke vidyArthI pAse teo maulika dRSTikoNa tathA ghaNuM kahI zakAya ema paNa che. ane bolavAnI-kahevAnI zakti paNa sakhata mahenatanI apekSA rAkhatA. teo viSayanI chaNAvaTa suvyavasthita che. ghaNuM kahevAyuM che ane ghaNuM kahevAnuM che. ramaNabhAI mahAvIra jaina rIte karatA. vidyArthI potAnA lakhANamAM khaMDanAtmaka nahi paNa maMDanAtmaka vidyAlaya sAthe saMkaLAyelA hatA. Agama samitinA sabhya hatA. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArAbene vadhumAM kahyuM ke mAre puruSArtha karavo che. mArAmAM puruSArtha pAsAo potapotAnA nibaMdhomAM abhyAsapUrNa rIte rajU karyA hatA. te karavAnI zakti paNa che. mAre utkarSa karavo che. harivarane mAre yAda nIce pramANe che: rAkhavA joie. hari jevA mArA vara ramaNabhAI zAha-emano AdhAra "jaina yoga-AdhyAtmika vikAsakrama' harapaLa mane maLe che. koI adazya tatva mane madada kare che. ramaNabhAInI DaoN. haMsAbena zAha vizeSatAone yAda karatA tArAbene kahyuM ke-ramaNabhAI jIvananI amUlya DaoN. haMsAbene A viSayanA potAnA nibaMdhamAM jaNAvyuM ke bhAratanA paLone kyAreya gumAvatA nahi. teo mAnatA ke nAnA moTA sanmAno yogamunioe yogasAdhanA dvArA aMrtadaSTi mATe ane sarvAtabhAvi levA nahi ane bahu vaktavyo karavA nahi. jyAre ghaNAM kAma karavAnA unmeSa mATe apekSita baLa prApta karyuM hatuM. yoganuM bIjuM nAma adhyAtma hoya tyAre keTalAMka cokkasa kAmo karavA ane bIjA keTalAMka kAmo mArga athavA adhyAtma vidyA che. choDI devA. pote A rIte jIvananuM ghaDatara karyuM. vedAMtamAM AdhyAtmika batAvatAM yogasUtra, bhASA yogavasiSThano ullekha jemane jaina dharma samajavo hoya temane ramaNabhAIe lakhela pustako karIne jaNAvyuM ke yoga sUtra bhASyamAM cittanI pAMca avasthAo tathA vAMcavA. ramaNabhAIno sauthI moTo guNa samatAguNa hato. bIjuM koI yogavasiSThamAM sAta avasthAo batAvavAmAM AvI che ane jJAnanI sAta AgaLa vadhe e jANI teo bahu khuza thatA. mANasa prasannacitta hoya te avasthAo samajAvI che. haThayoga vizenA suprasiddha graMtho jevA ke haThayoga, ghaNuM lakhI zake. ramaNabhAIe ghaNuM lakhyuM. ramaNabhAIne yAtrAno ghaNo pradipikA, zivasaMhitA, ghareMDasaMhitA, gorakSazataka vagereno ullekha karI temAM zokha hato. temaNe bAhya yAtrAo-pravAso ghaNI karI ane AMtarayAtrA bAhya yogonuM pracUra mAtrAmAM varNana che te jaNAvyuM hatuM. paNa karI. jIvanamAM eka paLa paNa temaNe vyartha javA dIdhI nathI. tethI ja bauddha darzanamAM AdhyAtmika vikAsanI vAta karatAM temaNe teo AgaLa vadhI zakyA. teo sadehe atyAre nathI paNa mane harapaLe sthaviravAdanI cha avasthAo ane mahAyAna anusAra daza avasthAo temanI pratIti thAya che. ghaNI vAto manamAM ghoLAyA kare tyAre koIka samajAvI hatI. buddha praNita AdhyAtmika vikAsamAM ekAgratAnI sAthe madada karI rahyuM che evuM mane lAgyA kare che. sAthe aham mamatvano tyAga kahyo che. bauddhoe haThayogano niSedha karyo ramaNabhAIe ghaNuM badhuM choDavuM paNa jaina sAhitya samAroha ane che. vyAkhyAnamALA choDyA nahi. AjIvaka darzanamAM AdhyAtmika vikAsa samajAvatA AjIvaka tArAbenanA vaktavyamAM pati ramaNabhAI pratyeno AdarabhAva saMsthAnA saMsthApaka gozAlake batAvelA mAnava vikAsa mATenA ATha bhaktibhAva rUpe prakaTa thayo hato. bhedo "aSTa puruSa bhomiyA"no ullekha karyo hato. DaoN. haMsAbena zAhe ramaNabhAI sAthenA jaina sAhitya samAroha samaye jaina darzanamAM AdhyAtmika vikAsa samajAvatAM temaNe kahyuM ke varSo ramaNabhAIe potAne keTalA protsAhita karyA e smaraNo yAda karI pU. sudhI mauna dhAraNa karIne AtmaciMtana dvArA prabhu mahAvIre yogAbhyAsamAM ramaNabhAI pratye bhAva vaMdanA karI hatI.A prasaMge Do. kalAbena zAha jIvana vItAvyuM temanA ziSyoe paNa e ja mArga apanAvyo. ane DaoN. haMsAbena zAha saMpAdita zrI mahAvIra jaina vidyAlaya prakAzita jaina AgamamAM yogano artha samajAvatAM temaNe kahyuM ke "yogano be pustako "jaina sAhitya samAroha-guccha-6' (17 mA jaina sAhitya artha dhyAna' che. niryukti, tattvArtha sUtra, dhyAnazataka vageremAM dhyAnanuM samArohamAM prApta thayelA saMzodhana lekho) ane 1 thI 10 jaina sAhitya varNana che. AcArya haribhadrasUrie batAvela yoga mArgano ullekha paNa samArohanA ahevAlo'-e be pustakanuM lokArpaNa adhyakSa zrI baLavaMta temaNe karyo. A haribhadrasUrie tatkAlIna paristhiti ane lokarUci jAnInA varad haste thayuM hatuM. anusAra navI paribhASA ApIne jaina sAhityamAM navA yugano prAraMbha DaoN. baLavaMtabhAI jAnIe adhyakSapadethI jena kathA sAhityanI karyo. temaNe 'yogadRSTi samuccayaane "dhogapirzikA'mAM AdhyAtmika vizeSatAo vize vaktavya ApyuM hatuM. aMtamAM DaoN. ramaNabhAI zAhane vikAsanuM Alekhana karyuM che. hemacaMdrAcArya kRta yogazAstra'mAM pataMjali samarpita beThakanI pUrNAhuti karavAmAM AvI hatI. kRta ATha yoganuM vistRta varNana karavAmAM AvyuM che. upAdhyAya tA. 8 mI sapTembara yazovijayajIe "adhyAtmasAra" ane "adhyAtmopaniSada"mAM saTIka prathama beThaka batrIsa batrAsiyA yoga samajAvyA che. anya dharmonA matonI jema bIjA divase eTale ke tA. 8mI sapTembare savAranI sADA nava jaina matamAM vikAsanI judI judI avasthAo-cauda adhyAtma avasthAo, vAgyAnI beThaka pa. pU. AcArya pradhumnasUrizvarajInI cauda guNasthAnaka ne nAme prasiddha tenuM varNana ApyuM che. nizrAmAM-upAzrayamAM maLI hatI. gurudeve gaMbhIra ane saraLa zailImAM aMtamAM temaNe jaNAvyuM ke badhAM ja darzanono vicAra karatAM jaNAya Agama vAcanA karI zrotAone Agama viSaya mAhitI ApI hatI. che ke aMtima sAdhya zAzvata sukha nathI. muktimAM zAzvata sukha che ane te A beThakanA adhyakSapadethI vidvAna DaoN. jItubhAI zAhe "jaina yoga'no duHkhanI AtyaMtika nivRtti dvArA ja zakya che. mokSa maLavAthI duHkhanI savistara paricaya temanI zAMta-saraLa ane vidvatapUrNa bAnImAM rajU AtyaMtika nivRtti thAya che. karyo hato. anya vidvAnoe jaina dRSTie yoga' e viSayanA vividha Ama temaNe anya dharmo sAthe tulanA karI jaina dharmanA cauda Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 Disembara, 2009 guNasthAnakane AdhyAtmika vikAsano krama samajAvyo. jaina darzanamAM yogavidyAra' DaoN. utpalA modI yoga zabda prAcIna kALathI vaparAya che. mana, vacana ane kAyAnI pravRttine jIvanA yoga rUpe oLakhavAmAM Ave che. mana, vacana ane kAyAnA yogano nirodha ane zubha prazasta mana, vacana, kAya yoganuM pravartana anivAryA pataMjali cittavRttinA nirodha ne yoga kahe che. upAdhyAya yazovijayajIe kliSTa cittavRttiono nirodha banAvyo che. jaina darzanamAM Agama sAhityamAM anaMta zakti saMpaLa mAnyo che. anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta sukha ane anaMta zakti-A cAre anaMta AtmAmAM samAyelA che. jyAM sudhI AtmAmAM ekAgratA na Ave tyAM sudhI svasvarUpanuM jJAna thatuM nathI. Atmajyoti pragaTa karavA mATe mana, vacana ane kAyAnA yogamAM ekarUpatA ekAgratA ane sthiratA lAvavAnI AvazyakatA samajAvI hatI. AdhyAtmika sAdhanAmAM yogasAdhanAnuM mahattvanuM sthAna ane prathama sthAna che 'yoga' zabdanI vyutpatti ApI yoganA anya artho tathA pataMjali haribhadrasUri vagerenA yogaviSaya maMtavyo rajU karyA hatA. jaina darzanamAM yoganI vAta karatAM temaNe kahyuM hatuM ke jaina darzane 'trividha yoga' kahyo che. zuddha zraddhA, zuddha jJAna ane zuddha kriyAnI sAdhanA dvArA mokSa prApti thAya che. A trividha yogane ratnatrayI ane mokSamArga kahevAya che. manane vikAromAMthI haThAvI Atma svarUpamAM sthita thavuM te yoga. AgamomAM mana, vacana ane kAyAnA yogane zarIrayoga kahevAya che. jaina paraMparAmAM ogane sthAne 'saMvara' zabda vaparAyo che. 'sava' jaina paraMparAnI pAribhASika zabda che. yogano AdhyAtmika artha samajAvatAM temaNe bhagavAna mahAvIre ane pArzvanAthe Azravane zekavAna vAta kahI che te ane pataMjalie 'caMcaLacittavRtti'ne rokavAnI vAta karI che teno ullekha karyo. AtmAnuM zubha yogamAM pariNamana thavuM te Azrava che. AzravanA be prakAra-sa jAya ane akaSAya Azraya. bannemAM karmano pravAha jarUra Ave che paNa baMdha sakaSAya yoganA AzravathI thAya che. AAva athavA cittavRttino nirvAdha eTale AtmAne vikAra rahita banAvavo. je sAdhanAthI AtmAno paramAtmA sAthe saMyoga thAya te yoga sAdhanA che ane jenuM temAM varNana thayuM che te yogazAstra kahevAya che. camatkAro athavA bhautikaprApti mATe yogasAdhana na karavI joie. jIvana 'yoga' zabda 'dhyAna'nA arthamAM prayukta thayo che te jaNAvyuM. AgamomAM dhyAnanuM lakSamA tenA bhedo-praryo ane AlaMbananuM varjhana ApavAmAM A che. jaina sAdhuonA dainika kramamAM pAMca yama niyama yoga tathA aSTa pravacana mAtra eTale mAtrupti, vacanagupti ane kAgRti tathA pAMca samiti dvArA zuddha dharmano samudrabhAva samajAvyo che. tattvArtha sUtra ane dhyAnazataka jevA graMthono ullekha karyo che. veda, upaniSada, zabdhi vagere darzanoe tattvajJAna sAthe mokSaprApti mATenA sApana tarIke yogano nirdeza karyo che. anya darzanakArIe pataMjaline sanmAnya gaNyA che. gItAmAM bhakti, karma ane jJAna yogano mahimA batAvyo che. haTha yoganI zAkhA kevI rIte astitvamAM AvI tenuM varNana lekhake karyuM che. yogaviSayaka graMthomAM 'pAtaMjala yogasUtra' eka viziSTa graMtha che. temAM cAra pAda ane 195 sUtro che. A graMtha upara vyAsabhASya ane vAcaspati mizra kRta TIkA maLe che. . jaina darzana sAthe 'yogadarzana'no vicAra karIe to temAM ghaNuM sAmya che. Izvara tattva vizenuM kathana jaina darzana saMmata 'kaivalI' tattva sAthe pa maLatuM Ave che. vaidika sAhityamAM 'yogavasiSTha' jevA graMthI kaThoLane agrAhya garo che. to jaina yoga sAhityamAM haThayogane sthAna ja nathI. ja upAdhyAya vijayajIe 'pAtaMjala yogo' parIvRttine 27 sUtronA be kAryo karyAM che. 1. jena ane sAMkhya darzana vacceno bheda spaSTa karyo che. 2. A be darzano vacce-jyAM mAtra paribhASAno ja bheda che tyAM temaNe samanvaya karyo che. che jyAre kemacaMdrAcArya yogazAstramAM prANAyama nipogI mAne che. zubhacaMdranA 'jJAnArNava'mAM prANAyamanuM nirUpaNa 100 zlokomAM upAdhyAya yazovijayajIe potAnA graMthomAM 'pAtaMjala yogasUtra'mAMnA keTalAMka muddAo para batrIsIo racI che. AcArya haribhadrasUrie 'pAtaMjala yoga darzana'mAMthI ATha yogAMganuM varNana potAnA yoga viSayaka graMthamAM ATha bhUmikAomAM DhALuM che ane tene cauda gurAsthAnaka sAthe sAMkaLI lIdhI che. jaina darzanamAM dhyAnayoga DaoN. kavina zAha jaina tattvajJAna ane jaina darzana tathA jaina sAhityanADA abhyAsI kavina zAhe potAnA nibaMdhamAM yogaviSayaka muddAone UMDA ane vistArapUrvaka svasthita rIte rajU karyAM che. sauprathama yoganI vividha vyAkhyAo ApI temaNe kahyuM ke-yoga eTale AtmAne moza sAthe joDavAnI vizeSa prakAranI prakriyA.' yoga eTale AtmalakSI dharmapravRtti.' kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArye kahyuM che 'yoga e mokSa prAptinuM mULabhUta sAdhana che.' jaina darzanamAM mana, vacana ane kAyAnI eka vAkyatAne 'yoga'DaoN. kahevAmAM Ave che. jaina darzanamAM yogA praNAlikAno AdhAra kevaLa AMtarika vikAsa para che. bahAranA sAdhanone te zoza svarUpa mAne che. jaina darzana cittavRttino nirodha karIne mituM nathI paraMtu cittavRttinA mULabhUta kArono nAza karI AtmasvarUpanI pUrNatAe pahoMcavAnuM kahe che. AMtarika vikAsamAM upayogI na hoya tene jaina darzana mAnya rAkhatuM nathI. jaina dRSTie yogamAM kevaLa AtmakalyANa ja abhiSTa che. jena goLa paraMparA ane pAtaMjala yogasUtra eka aitihAsika pariprekSamAM DaoN. javAhara pI. zAha A nibaMdhamAM lekhake 'yoga' zabdanI vyAkhyA ApI jenAgomAM yoganA prakAro-jJAnayoga, bhaktiyoga, karmayoga ane darzana, cAritra ane dhyAnayoga tathA maMtrayoga ane Thayoga vagere che. dhyAnayoga eTale cittanI ekAgratA. jagatanA bAhya padArthomAMthI manane pAchuM vALIne AtmA sAthe tenuM joDANa karavuM eTale bA... Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacaMdrAcArya upAdhyAya yazovijayajI vagerenA yogaviSayaka vicAro avadhU AnaMdadhanajI, upAdhyAya yazovijayajI, devacaMdrajI, cidAnaMdajI jaNAvIne tenI pariyukta mATe jena kathAomAMthI marUdevI mAtA, daDha vagereno ullekha karyo che. praharI ane cilAnI putra vagerenA dRSTAMto lekhake ApyA che. jena yoga prAcIna AgamagraMthomAM dhyAna-anuprekSA sAdhana vizenA saMdarbho vasaMtabhAI khokhANI : prApta thAya che. lekhake dhyAnanA cAra prakAro zrI samaNa suttanA daSTAMto vartamAna samayamAM pazcimI jagatamAM yoga taraphanuM AkarSaNa vadhatuM jAya che. dvArA darzAvyA che. anuprekSA e dhyAnanI eka prakriyA che. bAra bhautika saMpattithI trasta banelo mAnava Aje zAMtinI zodhamAM bhaTakI rahyo che. anuprekSAonuM ane pratyAkhyAna, pratikramaNa, AlocanA tathA samAdhinuM yogaviSayaka bhrAmaka mAnyatAono ullekha karIne lekhaka kahe che yogamArga e vAraMvAra ciMtana manana karatAM rahevuM 'kAyotsarga' e dhyAnanI viziSTa bhAratIya paraMparAnuM mahattvanuM darzana che. yoga saMsAra virakti ane mokSaprAptinA yogika sthiti che.yoganI mudrAomAM kAyotsarganI mudrAono samAveza paMtha che. ahIM lekhake mukhya dArzaniko pataMjali, hemacaMdrAcArya, haribhadra, zubhecaMdra thayo che. tIrthakara bhagavaMto paNa potAnI sAdhanAmAM teno upayoga vagereno ullekha karI jaina paraMparAmAM saMvara tema ja nirjarAnuM svarUpa te yoga che karIne nirvANapadane pAmyo. AtmAne janma, jarA ane mRtyunA ema samajAvyuM che. viSacakramAMthI mukti meLavavA mATe yogasAdhanA Avazyaka che. upAdhyAya yazovijayajIe Apela yoganI saMkalita saMkSepa ane yogasAdhanA karavAnA sthAna vize yogazAstramAM kahyuM che ke yogIe arthapUrNa vyAkhyA ApIne mokSanA lakSa mATe karela koIpaNa dhArmika tIrthaMkaranI dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANanI bhUmimAM besIne dhyAna kriyAne yoga gaNI zakAya ema lekhaka jaNAve che. karavuM joIe. sAdhaka lAMbA samaya sudhI cittane svastha rAkhI samAdhimAM jaina paraMparAmAM mAnasika, vAcika ane kAyAnI pravRttione yoga rahI zake te Asana yogya Asana jANavuM. ' kahevAmAM Ave che. lekhake dhyAnanA cAra prakAra Arta, raudra, dharma ane zukala dhyAna vize nija svarUpanI prApti eTale "Atmisiddhi'. jena yogamAM asaMkhya vistArapUrvaka samajaNa ApI che. bhedo ane prakAro tathA bhUmikAo varNavyA che. te mATe cauda guNasthAnaka arvAcIna kALanA yoganA sAdhaka tarIke yoganiSTha AcArya cetanAnA udhvarohaNano kramika vikAsa sAMkaLI levAmAM Avyo che. buddhisAgarajI, pa. pU. kalApUrNasUri, A. kesarasUri, zrImad rAjacaMdra, (vadhu AvatA aMke) vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA somavAra (6) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. tA. 8-1-2007nA roja sAMjanA 6-00 kalAke mAravADI upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM | vidyAlaya hAIskUla, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004 jaNAvavAnuM ke saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA oNDiTa khAte maLaze je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. thayelA hisAbo saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 1(1) gata vArSika sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI. 1-2007 thI tA. 5-1-2007 sudhInA divasomAM baporanA 3 (2). gata varSa 2005-06nA saMgha tema ja zrI maNilAla thI 6 sudhImAM saMghanA kAryAlayamAM koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA karI zakaze. koIne A sAmAnya sabhAmAM hisAbo aMge prazna pUchavAnI vRttAMta tathA oNDiTeDa thayelA hisAbo maMjUra karavA. IcchA hoya to vArSika sAmAnya sabhAnA be divasa agAu lekhita (3) sane 2006-07 nI sAla mATe saMghanA padAdhikArIo * mokalavA teone vinaMtI. tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. je sabhyone DiTa karelA hisAbonI nakala joie to temanI (4) sane 2006-07nI sAla mATe saMgha temaja zrI maNilAla lA Ilekhita arajI matAM nakala mokalavAmAM Avaze. vArSika sAmAnya - mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. aMdAjI bajeTane maMjUrI ApavI. kAryAlayanuM navuM saranAmuM : nirubahena esa. zAha (5) sane 2006-07 nI sAla mATe saMgha tema ja vAcanAlaya 33, mahamadA mAnAra, bhA 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, ' DaoN. dhanavaMta TI. zAha ane pustakAlayanA oNDiTarsanI nimaNUka karavI tathA 14 mI khetavADI, A.B.C. maMtrIo TrAnsaporTanI bAjumAM, vAcanAlaya-pustakAlayanI bhAvi pravRttio aMge vicAraNA karI nirNaya karavo. muMbaI-400004. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la = " R 331 ajJAna jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha (gatAMkathI AgaLa) mithyASTinA mati, zrute ane jaththAkUda jI mati, zrata ra Falsecongnition, Mati, Shruta and avadhi these avadhi e traNo jJAnAtmaka paryAyo madha je tIna jJAnAtmaka paryAya three are the form of false ajJAna svarUpa che. ajJAna svarupa hai| cognition-tchnically called saMsArAbhimukha AtmAonuM jJAna saMsAramaFG AtmA jJAna ajanta. game teTaluM vizALa ane spaSTa hovA ghaTe jillA vizAta 6 kaI hau the congnition belonging to the person directed towards chatAM te samabhAvanuM poSaka na hovAthI phIra bhI vaha samabhAva ja poSa na a wordly life, who so ever jeTalA parimANamAM sAMsArika vAsanAnuM extensive and lucid it might hone se jitane parimANa meM sAMsArika poSaka hoya che eTalA parimANamAM be from the worldly vAsanAoM kA poSaka ho utane / standpoint, is to be called ajJAna kahevAya che. m ara m ajnana precisely to the ejJAna traNa prakAranA che. mati ajJAna, extent it tends to buttress zruta ajJAna, vibhaMga ajJAna ajJAna tIna prakAra ke haiM-mati ajJAna, not the sense of impartially zruta ajJAna, vibhaMga ajJAna. but the worldly cravings. viziSTa zAstra jJAnanA abhAvamAM viziSTa jJAna ke abhAva meM mAtmA ignorance Not to feel arrognat at one's AtmA avamAnanA na rAkhavI. zI avamAnanA naravanA (svIvAra special knowledge of scriptural (svIkArela dharmamArgamAM TakI rahevA zu dhamAna meM sthira rahene tects and not to despise ane karmabaMdhanone khaMkherI nAMkhavA hetu rva zarSa vaMdhano na vane oneself when not in possession of such mATe je je sthiti samabhAvapUrvaka hetu no go sthiti samAvapUrvavA EG S TRIC 94199909 knowledge-that is called sahana karavI ghaTe te pariSaha satI nA 3 riSada varta parisaha related to jnana or kahevAya.). knowledge (alternatively, parisaha related to ajanta or 332 ajJAna (pariSaha) - prabuddha jIvana : grAhaka vinaMti sujJazrI, sAdara praNAma, ApazrI zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA peTrana AjIvana sabhya athavA sabhya ke zubhecchaka cho. Apane prabuddha jIvana' niyamati maLatuM haze. ApanA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI chIe. 'prabuddha jIvana'nA phebruArI 2006nA aMkamAM A sAmayikanA ujjavaLa ItihAsanI jhalaka darzAvI hatI ane A sAmayikane ArthikI rIte sakSama karavA grAhaka yojanA prastuta karI hatI, je A aMkamAM paNa pragaTa karI che. uparAMta "prabuddha jIvana nIdhinA zIrSaka nIce kAyamI phaMDa mATe samAja samakSa vinaMti paNa karI che. A jJAnayajJamAM ame jaNAvela koI paNa yojanAmAM Apa sahabhAgI thAva evI amArI vinaMti che. A mATe, Apa pAchaLa chApeluM phorma bharI, pAnA naMbara 2 para darzAvelI je Apane yojanA anukULa lAge eno ullekha karI A phorma amane parata karavA vinaMti. Apano ceka/DrAphTa 'SHREE MUMBAI JAIN YUVAK SANGH' nA nAme mokalavA vinaMti. AjIvana grAhaka lavAjama bharanAra temaja "prabuddha jIvana nIdhi kAyamI phaMDa"mAM phALo ApanArane AvakaverAnI kalama 80-G anvaye karamukta che, te aMgenuM pramANapatra juduM ApavAmAM Avaze. ApanI zubhecchA amArI sAthe sarvadA raheze ja. je A jJAnayAtrA mATe amane preraka banI raheze. dhanyavAda, AbhAra. | menejara Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 aNuvrata 334 aticAra alpAMze virati te aNuvrata, je gRhastha ahiMsA Adi trone saMpUrNaparI svIkAravA samartha na hoya ane chatAM tyAgavRttivALo hoya, te gRhastha maryAdAmAM cIne potAnI tyAgavRtti pramANe e vrato alpAMze svIkAre che. AvA vratonuM apAMnI svIkAravuM te aNuvrata. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013, huM pratizrI, I zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - meM alpAMza virate ko aNuvrata kahate ke e daraba deza Adhi vrato jo sampUrNa 45 se strIbAne sarvanAgiti kalA do vada gRhastha maLavA meM rahara ke panI vRtti anusAra Adima Adi vratoM kA alpAMza svIkAra karatA hai / aise vratoM ke alpAMza kI svIkRti aNukta kahalAtI hai| je jAtanI bhUlothI koIpaNa nisa prajA ja Topa se svIkRta muLa svIkArelo guNa malina thAya ane malina hotA hai aura dhIre dhIre muLI dhIre dhIre hrAsa pAmI cAlyo jAyo nai varanevAnA poSa ativAra navI bhUlo-skhalano-dorSAne kahalAtA hai, jisakA asAvadhAnI atigAra kahevAya, je bhUla-doSa na maLe te to sa asAmAnI sevApa tene aticAra kahevAya. aticAra kahate hai / 33, mahamadI minAra, 14 mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004, phona : 022-23820296. | / A sAthe ceka DuTa rUA. li.. beMka............. .zAkhA. nIcenA saranAme rasIda mokalavA vinaMti. dhanyavAda, nAma ane saranAmuM H ........... Apano vinaMti patra maLyo. amone ApanA 'prabuddha jIvana'nA vArSika/trivArSika/paMcavarSIya AjIvana grAhaka kanyA kariyAvara grAhaka thavAnI IcchA che. 'prabuddha jIvana nIpi' kAyamI phaMDamAM anudAna ApavAnI amArI bhAvanA che. .ceka/DrAphTa naMbara....... -~ ignorance. So as to remain steady in the path of religiosdity that has been adopted and so as to annihilate the accumulated karmic bondages whatever contigencies are to be put up with a sense of equanimitythose are called parisaha. Parital rennunciation or monir-scale vow. ...gAma.. a failure of conduct (kramaza:) tArIkha ............no svIkArI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasiddhi zAstra (bhogaNanA saMkuthI bhAgaja) (3) koI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSka jJAnamAM koI; mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI. 3 saMskRta kecitkriyAjaDA jAtA: kecid jJAnajaDA janAH / manvate mokSamArga taM dRSTvA'nukampate manaH / / 3 / / hindI kaI kriyAjaDa ho rahe, zuSkajJAnI kitaneka 1 mokSamArga ke nAma pai, karuNA upajata dekha / 13 / / aMgrejI Some follow rites forgetting self, Some learned fools believe freedom; Mislead are both, none knows the self, Merciful state, I feel for them. 3 (4) aMdha mokSa che apanA bhASe vAzI bhAMDI; varte mohAvezamAM, zuSkajJAnI te AMhI. 5 saMskRta 'kalpitaubandha-mokSaustaH' iti vAgyasya kevlm| caritaM mohanApUrNaM te'tra jJAnajaDA janAH / / 5 / / hindI 'baMdha mokSa hai kalpanA, ' kathanI kathane sUra / karaNI mohaveza maya, zuSkajJAnI ve kUra ||5|| aMgrejI No bondage, freedom new or old, The other preach, in words, the soul; Attachement all in acts behold, So word-wise they get not the goal. 5 (7) tyAga, virAga na cittamAM, thAya na tene jJAna; kharaDe tyAga virAgabhAM, to bhUse nibhAna saMskRta yasya citte na tyAgAdi na hi sa jJAnavAn bhavet / ye tu tyAgAdisaMsaktA nijatAM vismaranti te / / 7 / / hindI tyAga virAga na citta meM, hota na tAko jJAna / aTake tyAga virAga meM, so bhI bhUle bhAna / / 7 / / aMgrejI And if the heart contains no merits, The real knowledge cannot shine;" If only satisfied, with merits, They prove the block to knowledge fine.7 (4) bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI; jJAnabhArga niSedhatA, te DiyADa . 4. saMskRta bAhyakriyAsamAsaktA vivekavikalA narAH / jJAnamArga niSedhantaste'tra kriyAjaDA matAH / / 4 / / hindI bAhya- kriyA meM gagana haiM, aMtarbheda na leza / jJAna-mArga ThukarAte haiM, yahI kriyAjaDa kleza / / 4 / / / The first are stuck in outward deeds, With heart unturned, they save and serve; But prohibit they knowledge-seeds, Believing old as gold preserve. 4 (6) aMgrejI vairAgyAdi saphaLa to, jo saha AtamajJAna; tema ja AtamajJAnanI, prAptitaNAM nidAna. 6 saMskRta vairAgyAdi tadA'vandhyaM yadyAtmajJAnayogayuk / tathaiva hetustaccaiva vivekajJAnaprAptaye / / 6 / / vairAgyAdi saphala taba, jo saha AtamajJAna / - athavA AtamajJAna kI prApti hetu paradhAna |16 11 aMgrejI Unattachment and all fruitful, hindI If you have knowledge of the soul; Of self-knowledge they are the tool, The real knowledge is the goal. 6 (8) jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. 8 saMskRta hindI yad yatra vartate yogyaM tad jJeyaM tatra yogataH / tat tathaiva samAcaryametadAtmArthilakSaNam / / 8 / / jahAM jahAM jo yogya hai, Atma-jJAna tyAgAdi / sAdhanapUrti pravartanA, AtmArthI apramAdi / / 8 / / aMgrejI Whatever, wherever is fit, The seeker understands and acts; Without this virtue, count unfit, For seekership of the facts. 8 (prA. pratApakumAra ToliyA ane sumitrA ToliyA saMpAdita 'saptabhASI Atmasiddhi'mAMthI) Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 * Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2006-08 PAGE No: 20 ALE PRABUDHHA JIVAN DATED 16, DECEMBER, 2006 paMthe paMthe pAtheya... | mArI bahena nirmaLA ghanazyAma trivedI rAjakoTa karI zakazo nahi." jaMkzana pAse rahe. aThavADiyuM rokAvA mATe gayA hatA. huM kaMIka kahevA jato hato tyAM jADejAbhAIe mArI sAthe mArI patnI jyoti paNa kharI. ame mane cUpa rahevAnI saMjJA karI ane amArI saphArI vicAryuM ke jUnAgaDha pharI AvIe. rAjakoTathI basa paisA karatAM AzIrvAdanI basa haLave haLave giranA jaMgalamAM siMhadarzana mATe jAya athavA TeksI paNa jAya. ame banevIne pUchayuM hAlatI thaI. jo e AvatA hoya to. ene oNphisamAM kAma hatuM. tAkAta UMcI che! yogya sthAnake saphArI UbhI rahI. ame pahelAM eTale emaNe nA pADI. UtarI gayA. badhAya darzako pote potAnI rIte huM, mArI bahena ane mArI patnI bIje divase vaLyuM. ame traNeye pharIthI rAjakoTa javAno vicAra jaine bapore nIkaLI gayA. e pahelAM mArA jamAI karI lIdho. jADejAbhAIe amane traNeyane bAjumAM jitendrakumAra TI. paMDyAe Ara.epha. o.nI pAse paNa saphArInA cAlaka DrAIvare mArI pAse AvyA. bolAvyA. 'juo bhAI, baheno gabharAzo nahi. junAgaDha ke sAsaNagIra mATe gesTa hAusamAM rahevA rahevA aNa TikiTa Aphisa upara amArA rakajhaka, ApaNe tyAM mANahane mANaha oLakhI zakato nathI. eNe TikiTa Aphisa upara amArI rakajhaka, ApaNe tya mATe tyAMnA phoresTa oNphisara upara cIThThI lIdhI. eNe kAlAvAlA, vinaMti tathA amArA oziyALA- nahitara AvuM nA bane ane cAlo mAra hAusa saMbhALatA saiyadabhAI upacIThThI ApI. ponI bhAre aNI bAjumAM UbhA rahI najara tamane sAcosAca giranA siMhadarzana najIkathI manamAM dharapata kharI ke sAsaNa-gIramAM rahevAnI nihALyo hato. na karAvIza. pachI tame nirAMte pharajo, tame saphArImAM TIranA Dine pratyakSa 'bhAI, ciMtA na karo. A saphArI UbhI che temAM nahi Avo tyAM sudhI saphArI upaDaze nahi." nihALavAno ananya lahAvo maLaze, ame rAjakoTathI adera besI jAo, huM ja adara baThalAna siMhadarIna ane ame cAreya jaNA upaDyA, daseka miniTa bapore nIkaLI gayA.. ' mATe laI javAno chuM.' goLamaToLa cahero-rUAbadAra cAlyA hoIzuM, tyAM sAme siMha-vanarAjanuM kuTuM doDha be kalAkanI musApharI karI ame sIdhA AMkho, moTI bharAvadAra mUcha, majabUta bAMdho, goro nirAMte amane jotuM beThuM rahyuM. ane pachI lagabhaga sAsaNagIra pahoMcyA. basa sTenDathI UtarI gesTa vAna, AMkho upara camA-jAjaramAna vyakti lAgI. cha vAgyA sudhImAM badhAya saphArImAM besI gayA, ane hAusa para pahoMcyA.. 'bhAI, tamArI lAgaNI mATe AbhAra. paNa vagara paNa aMdara pahelAMnI jema UbhA rahetA goThavAI gesTa hAusamAM oNphisamAM saiyadabhAIne TikiTa ame saphArImAM besIe e sAruM na kahevAya.' jitubhAInI ciThThI batAvI. paNa saiyadabhAIe kaTANuM meM namratAthI ene vAta karI. pharIthI je jagyAthI saphArI UpaDI hatI tyAM ja moDhe karI amane cokhkhI nA pADI. baporanA 4- 'tamane ahI koIe dAda na ApI. mane thayuM huM AvI gaI ane ame UtarI gayA beThelAM 30 kalAkano samaya hato. ame traNoya ajANyA. A ja tamane laI jAu to? eTale meM tamane kahyuM che. vikharAI gayA. jADejAbhAI amArI pAse AvyA. vikharAI gayA ja mA kyAM javuM enI vimAsaNa. saiyadabhAIne kAlAvAlA bhAIe hasatA cahere vAta karI. meM rUpiyA 100/-nI noTa emanA saMtAno mATe kayAM paNa te TasanA masa na thayA. emaNe amane kahyuM: 'nA, bhai nA, nakAmAM tamane amArA aMge kaMIka laI javA ApavA mAMDI. jADejAbhAI bI. Aje sarakArI bhAIo AvavAnA che. rAta' sAMbhaLavuM paDe...' meM kahyuM. UThyAH "tame mArA me'mAna cho. me'mAna pAse saraH rokAvAnA che mATe have vyavasthA nahi thaI zake." ke kAThiyAvADI eka paiso na le, vaLI tame bA" amArA traNeyanA moDhA vilAI gayA, ajANI huM samajI gayo chuM. have tame besI jAo saphArImAM. bhUmi, koInuM mArgadarzana nahi; paNa pachI ame mana bAjumAM ke vacce UbhA rahejo. kyAMya besazo nahi.' Apo. kAraNa paisAne manAvI bAjumAM giranA siMhadarzana mATe upaDatI | 'bhAI ame Dakho thAya tenAthI DarIe chIe.' tAkAta ghaNI UMcI che. enI tole kaMI nA ka saphArImAM je pAMca kalAke upaDavAnI hatI tenI TikiTa "are, bhaDa jevo A jADejA tamArI paDakhe che zake.' ema kahI e tyAMthI saDasaDATa cAlyA ' . mATe vicAra karyo. pachI mUMjhAvAnI zI jarUra che?" ame to aMtara bharIne jADejAbhAIne manora, TikiTa bArIe pahoMcI meM traNa TikiTanI mAMgaNI 4 nA kinI mAMgaNI meM AnAkAnI cAlu rAkhI. mArI bahene ane namI paDyA. bhAMgyAno bheru ane bhUlelAno bhomi: karI. TikiTa ApanAre nanaiyo bhaNyo. pAMca vAgyAnI patnIe jADejAbhAIne samajAvyA. paNa kSatriya bane e jaNa jarUra saune aMtare kAyamanuM Asat chellI sakArI che te bharAI gaI che. UbhA UbhA lohAmakkamatA anA atare jaDAyelA ane abhaNa jamAve che. sAco khAnadAna ane khadAra koNa? gesa saphArImAM ame jaIza ane beThelA musApharone koI chevaTe kahyuM: 'juo, have tame saphArI besavAnI nA hAusanA saiyadabhAI-sakArInI TikiTa ApanAra paNa prakAranI hADamArI nahi bhogavavI paDe evI De evI pADI to temanuM mArA sama che. huM paNa A sAtha pachI amane vinA mUlya saphArImAM besADI siMhadarzana pADo to tamane mArA sama che. huM paNa A sAthe pachI e AiA paNa sarakArI kArobAra rahelI tamArI bena ane patnIno bhAI chuM. have mAruM karAvanAra jADejAbhAI? sarakArI mANasa, sakArI mijAja tathA tochaDAI veza thApazo mA !" vIsa varasa pahelAno avasara to amArA bharapUra vyavahAra e divase meM mArI jiMdagImAM pahelI ane ame saphArImAM aMdara dAkhala thayA ane traNeyanA haiye Asana jamAvIne beTho che. jo ke mArI vAra mANyo. amArA traNeyanA aMtara to valovAI jADejA bhAI DrAIvaranI jagyAe beThA. paNa aMdara bahena nirmaLAno to svargavAsa paNa thaI gayo che. gayA hatA. mArI zrImatI ane bahena pelA TikiTa beThelA badhAya kALo kakaLATa karatA, amane minasukhalAla upAdhyAya ApanAra bhAIne ame muMbaIthI AvyA chIe ane DarAvatA-UtarI jAo, ema bUma mAratA rahyA tyAM pharIthI avAze ke nahi e badhI vAta jaNAvI, paNa jADejAbhAIe potAnI beThakanI pAchaLa kAcanI 13-e, AzIvada, ploTa naM. 353-bI, 15, saskArI mazinarImAM mANasAI nathI ema huM nathI DokAbArI kholIne kahyuM: "mArA me 'mAna che. valabhabAga roDa, (eksaTenyAna), sAMIbAbA maMdiranI kaheto paNa gesTa hAusamAM jagyA na maLI. uparAMta siMhadarzana karavuM hoya to memAnane jAkAro deza sAmenI galI, ghATakopara (pUrva), muMbaI-400077. saphArI dvArA giranA siMhadarzana para paNa pANI pharI ' to huM A basa calAvIza nahiM ane tame siMhadarzana phona : (ghara) 25069125. Pinted BiPublished by Mirubahen's shahon behalf of Ski Mumbai Jain Yuvak Sanghana Pinted at Falkhipaund Works, 3121 Byculler Service Industrial Estate Dada Kohade CrossRdByculla, Mumba460 027 And Published at 685.SVPREMOM 400004:Temparary Add a 33, Mohamaai Minar, 14th Khetwadi MumbaF-480004. Tel 523020286. Editor Dhanwantit Shah