________________
૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૬
પ્રબુદ્ધ જીવને
જયન્ત: વીતરાગા :
[ પૂજય આચાર્ય જનકચંદ્રસૂરિ મહારાજ સાહેબ આતમ ભાવના ભાવતા જીવલહે કેવળજ્ઞાન રે,
આવા પ્રસંગે આપણે તો એમનો ગુણોનું સ્મરણ કરીને એમનાં વિવિધ મને શ્રી રમણભાઈ સી. શાહના કાળધર્મના સમાચાર સ્વાધ્યાયપ્રેમી ક્ષેત્રમાં કરેલાં કાર્યોની અનુમોદના પ્રશંસા કરીને લાભાન્વિત થતા રહેવાનું શ્રી બિપીનચંદ્રભાઈએ આપ્યા. - બિપીનચંદ્રભાઈ અહીં મારી પાસે રોકાયા હતા ત્યારે મેં એમને શ્રી અમારા સમુદાયના સાધ્વીશ્રી કિરણ યશાશ્રી મ. સાહેબશ્રીને એમણે રમણભાઈનું મૃત્યુ આત્મલક્ષ્મપૂર્વક એવું સમાધિમરણ થાય તે માટે પૂ. પ. આત્મારામજી મહારાજ સાહેબના જીવનચરિત્ર આદિ કાર્યોને વાસક્ષેપ અને શ્રીમદ્જીના કેટલાક પત્રોના ઉતારાવાળા કાગળો મોકલ્યા લક્ષમાં લઈને પીએચ.ડી. કરવામાં મદદ કરી હતી. એઓ સૂચિંતક, તે તેમણે બિપીનચંદ્રભાઈ પાસેથી જાગૃતિપૂર્વક સાંભળ્યા હતા તે સંતોષની સુલેખક અને જૈન શાસ્ત્રના સારા અભ્યાસી હતા. એમણો જૈન સાહિત્ય વાત છે. વસ્તુતઃ આત્મા તો અજર અમર અવિનાશી શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપ ક્ષેત્રના નિર્માણકાર્યમાં નિઃસ્વાર્થ ભાવે અનુપમ સહયોગ આપ્યો છે તે છે. તેથી તે તો મરતો જ નથી. શરીર બદલાયા કરે છે. ' અવર્ણનીય છે.
સુશ્રાવક પ્રોફેસર ડૉ. રમણભાઈ શાહ
0 પૂજ્ય મુનિશ્રી જંબુવિજયજી મહારાજ સાહેબ રમણભાઈ સાથે મારે લગભગ ૨૫ વર્ષથી નિકટનો પરિચય રહ્યો અભ્યાસી, જાણકાર તથા વિદ્વાન હોવા ઉપરાંત ખૂબ ખૂબ સમન્વયવાદી છે. ચારૂપ તીર્થમાં સાહિત્ય સમારોહની ઉજવણી તેમણે અમારા હતા. જૂના અને નવા વિચારના વર્ગમાં એ સેતુરૂપ હતા. શ્રદ્ધા-શાન સાંનિધ્યમાં લગભગ ૧૮ વર્ષ પૂર્વે કરી હતી. આગમની વાચના માટે અને સમ્યફ આચરણ એમના જીવનમાં વણાઈ ગયાં હતાં. એમના પણ એ ખાસ આવતા હતા. એમના વિદુષી ધર્મપત્ની તારાબહેન પણ નિધનથી ગંભીર ચિંતક, બહુશ્રુત, વિશાળ અનુભવી, સખ્તવયવાદી, ઘણીવાર સાથે હોય..
વિદ્વાનની જૈન સંઘમાં મોટી ખોટ પડી છે. પ્રભુ તેમના આત્માને પરમ રમણભાઈની વિશેષતા એ હતી કે એ વિવિધ વિષયોના તલસ્પર્શી શાંતિ આપો.
રમણભાઈ એટલે સર્વત્ર શુભ દર્શિતા
1. 1 પૂજય આચાર્ય પ્રધુમ્નસૂરિશ્વરજી મહારાજ સાહેબ શ્રી અ શાસનની પ્રીતિ જીવને સરળતા શીખવે છે. આવી સરળતા તેઓમાં વિદ્યાનિત શાણપણ પણ ભરપુર હતું. વક્તવ્ય પણ મુદ્દાસર વિદ્યાની સાથે કેવી શોભે છે. તે (અહંકારને બદલે તે આવી હતી) શ્રી અને ટુ ધ પોઈન્ટ આપતાં. રમણભાઈમાં દેખાતું હતું.
તો “પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પહેલા પાને કયારેક કોઈક સુયોગ્ય વ્યક્તિની શ્રી રમણભાઈ ગયા.
જીવનરેખા, તો ક્યારેક સાંપ્રત ઘટનાની સમાલોચના, બધા જ મુદ્દાને આ સંસારે આવવાનું કે જવાનું નવું નથી પણ આવવાના અને જવાની આવરી લેતું એ લખાણ તટસ્થ ગણાતું હતું. ક્યાંય અતિશયોક્તિમાં ન વચ્ચે તેઓ કશુંક વિનશ્વર કોઈકની પાસેથી મેળવે છે તેમાં પોતાનું સરી પડાય. ક્યાંય ન્યાય ન ચૂકી જવાય તેની તકેદારીપૂર્વકનું એ લખાણ ઉમેરે છે અને પછીનાને માટે તે કેટલું મૂકી જાય છે તે વિત્તનું મૂલ્ય છે. વારે વારે વાંચવું ગમે તેવું હોય છે. કો'ક તો એવું મૂકી જાય છે કે ચલ શબ્દ સંપૂર્ણપણે પોતાના અર્થને આ તો બધી વાત બહિરંગ પ્રવૃત્તિમાં જણાતા સમજ-વ્યક્તિત્વની સાર્થક કરે તેવા યુગમાં પણ તે બળ પ્રેર્યા જ કરે. આત્માના અવાજને થઈ તે સાથે જ સ્વભાવ-વ્યક્તિત્વ પણ એવું જ મુલાયમ હતું. તેમને અનુસરીને જીભથી કે કલમથી જે સૂવે, ઝરે, બોલાય કે લખાય તે અનેકને કોઈ બાહ્ય ઘટાટોપથી અંજાતા કદિ જોયા નથી. તમજૂ-તિમિરમાંથી ઉગારી લે છે. આજુબાજુનો પ્રદેશ ઝળાંહળાં થઈ અમારે અમદાવાદમાં એક ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજના રહે તેવા અજવાળાં તે પાથરી જાય છે. યુગો સુધી તે અજવાળું આથમતું વ્યક્તિત્વ અને કૃતિત્વ વિષયક પરિસંવાદ (સેમિનાર) યોજવાની વાત નથી. આવા અજવાળાંનો મહિમા છે. '
ચાલતી હતી. તેઓ મહાવીર વિદ્યાલય તરફથી એ યોજવાના હતા. : ગુણ પક્ષપાત-ગુણ ગ્રાહકતા-ગુણાનુરાગિતા આવા શબ્દો કે તેમાં મારે ઉપસ્થિત રહેવું તેવો તેમનો આગ્રહ હતો. વાતચીતમાંથી શબ્દગુચ્છો શબ્દકોશમાં સચવાયેલાં મળે છે. તે તો જડ રૂપે ભાસે છે જ મારી અંગત મુશ્કેલીઓનો તેઓ અણસાર પામી ગયા. મને એક-બે પણ જ્યારે એક જીવંત વ્યક્તિમાં તે શબ્દ સાકાર થયેલો દીસે છે ત્યારે વાક્યથી જ બોજા વિનાનો/હળવો કરી દીધો. બુદ્ધિમાનના લક્ષણમાં તે દીવામાંથી બીજા દીવાને પેટાવવાનું સામર્થ્ય જણાય છે અને તેનાથી આવે છે કે તે નિરાગ્રહી હોય છે. દીવો પ્રગટે પરા છે, એમ એક ઉત્તમ પરંપરા પ્રસ્થાપિત થાય છે અને તે યુદ્ધ: નમનાર : અનામી હોય છે.
બુદ્ધિનું ફલ અનાગ્રહપણું છે. તે તેમનામાં હતું. રમણભાઈમાં આવા “સાર્ક દેખાયા હતા. કસરત-વ્યાયામથી ખૂબ પછી અમારે તો લગભગ દર વર્ષે ભાવનગર, જેસર, જામનગર કસાયેલું ખડતલ શરીર, ધરતી ઉપર જ ચાલવાનો સ્વભાવ એટલે કે એમ સાતેક વર્ષ એકાદ ગ્રન્થને અનુસરીને વાચના રાખવાનો ક્રમ જારી વાસ્તવને માનવા-પ્રમાણવાની ટેવ. જ્યાં કાંઈપણ સારું દેખે રહ્યો. સાથે મિત્રોને લાવે. તેમાં ગુલાબચંદ કરમચંદ કરીને તેઓના તે સારાપણાને આવકાર્યા વિના ચેન ન પડે તેવી સૂચિ શુભ દર્શિતા મિત્ર હતા, તે ગ્રન્થ ગત શ્લોકના હાર્દને-મર્મને તુર્ત પામી જતાં એવી તેમનામાં હતી.
બુદ્ધિની સાથે તેમની સંવેદનશીલતા પણ તીવ્ર હતી.