________________
૧૦૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૬ પ્રમાણે જ જીવન જીવનાર સતપુરુષ હતા.
અવતરંશ થવું કદાચ અશક્ય નહીં હોય પણ દુષ્કર જરૂર લાગે છે. બુદ્ધિ અને તર્ક બન્ને ભારોભાર હોવા છતાં તેનો વ્યાપારિક ઉપયોગ તેઓના દેહાવસાનથી જ્ઞાન અને સેવાના ક્ષેત્રે જૈન દર્શનના વાંચન નહીં કરતા ધાર્મિક અને વ્યવહારિક ઉપયોગ કરી સમાજને હંમેશાં લેખનનાં ક્ષેત્રે ઘણી મોટી ખોટ પડી છે. ઉપયોગી થયા અને બુદ્ધિના ઉપયોગનો દાખલો બેસાડ્યો. પરમ કૃપાળુ અરિહંત દેવને એ જ પ્રાર્થના કે તેમનો આત્મા ચિર
આજની મટિરિયાલીસ્ટ સમાજવ્યવસ્થામાં આવા પુરુષનું ફરી શાંતિ પામી આપણને યોગ્ય માર્ગદર્શન આપતો રહે છે કે આ
શ્રદ્ધા સુમન પૂ. રમણભાઈ સરને’
D નીના ઉમેશ ગાલા એલ્ફીન્સ્ટન કૉલેજમાં સર પાસે M.A.નો અભ્યાસ કરતા ભણવાનો તેઓ પુસ્તકો અચૂક ભેટમાં આપતા. તેમની આપેલી પ્રસાદી અમોલ અને અરિહંત આરાધક મંડળમાં સાથે યાત્રા કરવાનો લ્હાવો મળ્યો છે. તેમણે આટલું વિશાળ લેખનકાર્ય, સર્જન કર્યું પણ કેટલી નિર્લેપતા અને તારાબેન અને રમણભાઈ સર સાથે ઓળખાણ ઘનિષ્ટ થઈ. સરના ! ક્યાંય કોઈ પુસ્તક પર Copy Right ના હક નહિ. 'તેરા તુઝકો અગાધ જ્ઞાન, પાંડિત્ય અને ઊંડી પચાવેલી કોઠાસૂઝની સાથે તેમનામાં અર્પણ'ની અલિપ્તતા. વારંવાર તેમને યાદ કરતાં નતુ મસ્તક થઈ જવાય રમૂજ કરવાની શક્તિ, સરળતા અને નિખાલસતા હતી. તેઓ કઠિન છે. અટપટા વિષયને પણ ખૂબ જ સહજતાથી સમજાવી શકતા હતા. તેને છેલ્લે મુલુંડ એમને મળી હતી ત્યારે ‘દાન અને તેના પ્રકારો' વિશે લીધે તે તે વિષયનું તત્ત્વ સોંસરવું ગળે ઊતરી જતું. સરના સેક્ટરમાં એટલું સરસ સમજાવેલું જેમાં અન્નદાન, આશ્રયદાન, સુપાત્રદાન, જ્ઞાન અર્ધમાગધી કે Western Philosophy ભણતા અમે એકતાન થઈ જતા. દાન, એ જાણે વીર વાણી સાંભળતા હોવાનો અનુભવ થાય. અમે કોઇક પ્રોફેસરના લેક્ટર દિલથી બંક કરતા પણ રમણભાઈ સરના વીર વાણી સરના રગેરગમાં વ્યાપેલી હતી. ‘ગુરુ બ્રહ્મા, ગુરુ વિષ્ણુ'. લેક્ટર ખરા દિલથી ચૂક્યા વગર એટેન્ડ કરતા. ,
શ્લોક બોલતા કે સાંભળતા તરત નજર સામે સરનો ચહેરો તરવરી ઊઠે જ્યારે પણ તેમને મળવા જતી જ્યારે માયાળુ માર્ગદર્શન મળતું. છે. સર તમે અમારી સાથે છો, છતાંય we are missing youlots.
કરુણામૂર્તિ : અમારા રમણભાઈ
| ચંદ્રકાંત ડી. શાહ મુરબ્બી શ્રી રમણભાઈનો મારો પ્રથમ પરિચય શ્રી મુંબઈ જેન યુવક વ્યાખ્યાનકાર વિષે ચર્ચા પણ થતી. મારી દીકરીની માંદગી વખતે સવારના સંઘ મારફત થયો. મુરબ્બી શ્રી કે. પી. શાહના સૂચનથી કારોબારી આવીને ધાર્મિક પદો, સ્તવનો તેઓ સંભળાવતા. સમિતિમાં જોડાયો.
બન્નેની સાથે કુટુંબનો નાતો રહ્યો, તેઓ વંદનીય સંતપુરુષ હતા. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા વખતે પછાત પ્રદેશના Project લેવાની એમની પાસે જેન ધર્મના જ્ઞાનનો ખજાનો હતો. એમને હું વડીલ તથા શરૂઆત, આમાં મને વધુ રસ, મુરબ્બી શ્રી રમણભાઈ સાથેન પરિચય ગુરુ તરીકે માનતો, મને ઘણું જ્ઞાન તથા મારા પ્રશ્નોના ઉકેલ મળતા. વધતો ગયો. મને ઘણું જાણવાનું, શીખવાનું મળતું અને શ્રી સંધના સમતભાવ એમનો ખાસ ગુણ. બધાને સમજાવીને સર્વાનુમતે નિર્ણય ઉપપ્રમુખ થવા માટે શ્રી રમણભાઈનો આગ્રહ હતો, એટલે હું થયો. લેતા. આવા વંદનીય આત્મા આપણી વચ્ચે નથી. ઈશ્વર અમને સોંપેલી
મુરબ્બી શ્રી રમણભાઈને પૂ. તારાબેન સાથે અવારનવાર મળવાનું જવાબદારી પૂર્ણ કરવાની શક્તિ અમને આપે. પૂ. તારાબેનનું માર્ગદર્શન થતું. વ્યાખ્યાનમાળાના આઠેય દિવસ સાથે જતા આવતાં. વ્યાખ્યાન, હંમેશાં મળતું રહેશે. સ્વર્ગસ્થના આત્માને વંદન કરું છું.
સ્વજનની ચિરવિદાય
D નીરુબહેન શાહ
પૂજ્ય રમણભાઈના ચિરવિદાયના સમાચાર સાંભળીને મને વિષાદથી ફેલાવી નવી જ દિશા આપીને શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘને ગૌરવાન્વિીત ભરાઈ ગયું. આંખો બંધ કરી ત્યાં તો ફોન પર વાત થતી હોય તેવો પૂ. કર્યું. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાનું પ્રમુખપદ દીપાવ્યું. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા રમણભાઈનો અવાજ “બોલો બોલો’ સંભળાયો. ફોન પર વાત થાય દરમ્યાન જેન જેનેતર પૂ.રમણભાઈના સમાપનથી વ્યાખ્યાતાએ આપેલા ત્યારે પૂ. રમણભાઈ બોલો બોલોથી શરૂઆત કરે. એ અવાજનો રાકો વ્યાખ્યાનનો મર્મ પામતા હતા. આવા બહુશ્રુત વિદ્વાને જીવનના વર્ષોને આજે પણ મનમાં ગૂંજ્યા કરે છે. એમની સાથે કરેલા પ્રવાસો સમયને નવી દિશા, નવો ઓપ આપ્યો. તેમના લખેલા ધાર્મિક પુસ્તકોને પોતાની તાજગી આપતા હતા. નેત્રયજ્ઞની સાથે સાથે યાત્રાઓ જોડીને પ્રવાસ જ લેખિનીથી સરળતા અને સમજણ આપી જે સામાન્ય માણસ પણ અને યાત્રાનો અનુભવ થતો હતો. પ્રવાસ દરમ્યાન પેટ ભરીને હસવાનું, સમજી શકે, તેમના પ્રવાસ વર્ણનો અવર્ણનીય છે. મજાક કરવાની, ખૂબ આનંદ આવતો. જીવનના રહસ્યોનો ઉપાડ થતો તેમની દષ્ટિમાં સામાન્ય માણસનું, પ્રત્યેક જીવનનું સન્માન હતું.' હતો. પ્રવાસનું નક્કી થાય ત્યારે આતુરતાપૂર્વક રાહ જોવાતી. એમની કોઈના પણા દુ:ખમાં સહભાગી થવા તત્પર રહેતા. તેઓ નિગ્રંથ હતા, સાથેના પ્રવાસનો આનંદ કોઈ જુદો જ હતો. દર વખતે ફોન કરે. આપણે ક્યારેય કોઈને પણ માટે ફરિયાદી સૂર ન હતો. કોઈના પણ દુઃખમાં આ તારીખે જવાનું છે-આજે આમ એકાએક અમારો સાથ છોડીને લાંબી પોતાનાથી બનતી શારીરિક, આર્થિક તેમ જ માનસિક મદદ કરવાની સફરે ચાલી નીકળ્યા-કેમ ચાલી નીકળ્યા ?
તત્પરતા હતી. મનમાં ધીમે ધીમે સમજ પ્રગટવા માંડી. પૂ. રમણભાઈ જેવી વ્યક્તિને તેમનાં જવાથી ધરતી માતાએ એક સુપુત્ર ગુમાવ્યો છે. શ્રી મુંબઈ જવાથી શોક ન કરાય. એમનું જીવન પ્રકાશિત હતું. એમના સુકય, જેન યુવક સંઘ સદાય તેમનું ઋણી રહેશે. તેમની ખોટ સદાયે સાલશે. એમના જીવનની સુવાસ દશે દિશાઓમાં ફેલાયેલી છે. સ્વદેશમાં અને તેમની યાદ સદાયે જીવંત રહેશે. તેમણે ચાતરેલા પંથે સદાયે ચાલશે. પરદેશમાં એમની સુવાસ મહેકે છે. એમનું દેહાવસાન થયું પણ કેટલાયના પરમાત્માને પ્રાર્થના ! દિલોમાં એમની યાદ જીવંત છે. જે ક્યારેય ભુલાશે નહિ, ભેસાશે નહિ. પરમાત્મા એ આત્માને ચિર શાંતિ આપજો.
શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘના પુરોગામી ઘડવૈયાઓએ જે વારસો પરમાત્મા એ આત્મા પર અઢળક પ્રેમ વરસાવજો. આપ્યો હતો તેમાં તેમણે કરુણાના પ્રોજેક્ટ લઈને માનવતાની મહેક