Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 283

તા. ૧૬ નવેમ્બર, ૨૦૦૬
પ્રબુદ્ધ
છોડી શુભ વિચાર કર. પછી તત્ત્વોનો વિચાર કર. તત્ત્વોનો વિચાર કર્યા પછી, તેનું જાણપણું થયા પછી તેનું ચિંતવન કર. ચિંતવન કરતાં કરતાં મનને તત્ત્વ ચિંતનની એગ્રતાની તાલીમ આપવી. એકાગ્રતાની શરૂઆત એક સેકન્ડથી ભલે થાય, પરંતુ એકાગ્રતાને કેળવવી અને બરાબર ઉપયોગ રાખવો કે મારા મનની એકાવ્રતા કેટલી ટકે છે.
આમ મનની એકાગ્રતાની ટેવ પડે અને તે એકાગ્રતામાં જોજે કે કેટલી સમાધિ અને કેટલો આનંદ અનુભવાય છે. આવીમનની સમાધિ પ્રાપ્ત થયા પછી મનની એકાગ્રતા અર્થાત ઉપયોગની પૂરી એકાગ્રતા આવતાં, નિર્વિકલ્પ સમાધિનો અનુભવ થશે.
આંખ ખોલીને જોયું તો મારી સાથે વાત કરનાર કોઈ નથી. અને મેં આ બધી વાર્તા કોની સાથે કરી? હું સુતી નથી, બેઠી છું એટલે સ્વપ્ન નથી, પરંતુ કોઈ દિવ્ય પુરુષનો, મહાન પુરુષનો અવાજ છે. આમ તો થયું. પણ ફરી વિચાર આવ્યો કે બોલનાર મને દેખાય કેમ નહીં કરી મનથી સમાધાન કર્યું કે હું જીવ મહાન પુરુષના દર્શન ક૨વા માટે મહાન બનવું જોઈશે. માટે આવા વિચારોમાં રોકાઈને સોનેરી સમય ન શુમાવતા તેના કહેવા પ્રમાણે પ્રયોગની શરૂઆત કરી છે.
વંદન શ્રીમંધર ભગવાનને, તેમનું સદેહે બિરાજે છે એવું સ્મરણ, સાધક દશાની સિદ્ધિને પામેલાનું સ્મરણ કરવાથી, આપણને સાધનામાં પ્રેરણા રૂપે પ્રકાશ અને પરમાણુ મળે છે. માટે પરમાણુની માગણી કરવી, કારણ કે જેનું સ્મરણ કરીએ તેના પરમાણુ મળે તેવો એક નિયમ છે.
ધ્યાનમાં પ્રવેશ અને પ્રગતિ અર્થે બે અંગો અતિ મહત્ત્વના છે. સમત્વની કેળવણી અને ચિત્તની એકાગ્રતા અથવા સાક્ષી ભાવ.
મુક્તિમાર્ગના પ્રવાસીએ સમગ્ર જગતના પ્રાણીઓ પ્રત્યે આત્મીયતાનો ભાવ વિકસાવવો કે આત્મતૃષ્યવૃત્તિ કેળવવી આવશ્યક છે. પોતાના સંપર્કમાં આવતા જાવોમાં વિલસી રહેલ ચૈતન્ય અંશને જ જોવાની દૃષ્ટિ કેળવાઈ હોય તો આ સુલભ બને.
ચૈતન્ય અંશને જોવાની દ્રષ્ટિ ખુલતા, જગતમાં બનતી વિચિત્ર ઘટનાઓથી કે પોતાના સંપર્કમાં આવતી વ્યક્તિઓની ગમે તેવી વિશ્વક્ષા ચિત્ત વૃત્તિ કે પ્રવૃત્તિથી સાધકના ચિત્તમાં ક્ષોભ ઉત્પન્ન થતો નથી.
ભોગ પ્રવૃત્તિ અતિ નિયંત્રિત હોય અને અન્યની સારી માઠી પ્રવૃત્તિ પ્રત્યે ઉદાસીનતા પણ કેળવાઈ ગઈ હોય તે છતાં અનિશ્ચિત ભાવિની ભીતિ સાધકના ચિત્તમાંથી હડી.ની તૈય તો ભાવિનો વિચાર તેના ચિતને ક્ષુબ્ધ રાખશે. નિજના શુદ્ધ ચૈતન્ય તરફ દૃષ્ટિ ગઈ જ નહીં હોય અને દેહમાં જ 'હું' બુદ્ધિ રહી તો હંમેશાં ધારતી રહેવાની જ. ધ્યાનનું પણ ધ્યાન કરો.
ધ્યાન પરમાત્મા સાથે જોડાય તો આધ્યાત્મિક થશે. ભૌતિક સાથે, જોડાય તો વૈજ્ઞાનિક થશે. અને વિકલ્પની સાથે જોડાય તો માનસિક થશે. કર્મ અને ધ્યાન બંને શક્તિ છે. આપણે ચૈતસિક શક્તિઓથી
HTT
જીવન
પર છીએ. આ ભિન્નતા પણ અનુભવાવી જોઈએ.
ચિત્ત ક્યાં ક્યાં જાય છે એવી સાક્ષીત્વની ભૂમિકારૂપ નકશો, ભૂગોળ ખ્યાલમાં આવ્યા પછી નિરોધની પ્રક્રિયા સધાશે.
શ્રદ્ધા આધાર બને છે બીજાના અનુભવના આધારે અને શ્રદ્ધા શખર બને છે પોતાના અનુભવના આધારે બર્નમાં માન્યતા તો હોય જ છે.
સત્ય શબ્દમાં નહીં સ્વમાં છે. કોઈ તંત્રથી બંધાવું નહીં, સર્વ તંત્રથી મુક્ત થાવ.
‘હું”, “હું” માં સમાઈ ગયો.
શ્વાસ માટે ; પ્રથમ દિવસે અભ્યાસ કરવા માટે આઠ સેકન્ડ શ્વાસ લેવામાં અને આઠ સેકન્ડ (નિષ્ઠા) શ્વાસ છોડવામાં લગાવે એટલે એક મિનિટમાં કુલ ચાર શ્વાસોશ્વાસ થાય.
આમ કરવાથી એવું લાગશે કે અંદર કોઈ જાગી રહ્યું છે, જાગી ગયું છે. સ્મરણમાં નહિ અનુકરણમાં આવે એવી ભાવના ભાવું છું. પણ શરીરમાં અહં બુદ્ધિ કરી તે ભૂલ જાનીને પણ ક્ષમ્ય નથી. . સમાધિ એટલે ધ્યાનની ઉચ્ચ દશા. આ વાતથી એવું સમજવાનું છે કે ાનાવસ્થામાં ધ્યાન, ધ્યેય અને ધ્યાતા એ ત્રીય જુદા જુદા લાગે છે, પરંતુ સમાધિમાં માત્ર ભૈય જ શેષ રહે છે. અર્થાત્ ધ્યાન, ધ્યાતા ને ધ્યેય એકરૂપ થઈ જાય છે ને લાગે છે.
ધ્યાનમાં ઉપ૨ોક્ત ત્રણેયનું ભાન રહે છે. પણ સમાધિમાં ફક્ત ધ્યેયનું જ ભાન રહે છે.
સર્વ સિદ્ધિનું મૂળ કારણ સમ્યક્દર્શન છે અને સમ્યક્દર્શનનું મૂળ કારણા તત્ત્વનિર્ણય છે. તેથી જ જ્ઞાનીઓએ તત્ત્વનિર્ણય કરવાનું સૂચન કર્યું છે. જે જીવ ગુરુનો ઉપદેશ મળવા છતાં તત્ત્વનિર્ણય નથી કરતી અને વિષય ક્યાયના કાર્યોમાં જ મગ્ન રહે છે તેને અર્ધાગિ નિષ્પાદૃષ્ટિ કર્યો છે. મેળવેલ માહિતીને જો આત્માનુભવનું સાધન ન બનાવાય તો તે જાણકારી પુસ્તકીયું જ્ઞાન ગણાશે. જાકાવાનું ગુરુ કે શાસ્ત્રો પાસેથી પરંતુ જોવાનું પોતામાં છે.
કે જેમાં રોગાદિ થયા છે તે ‘હું' નથી પણ તેને જાણવાવાળો ‘હું’ છું, તે ન તો ઘરડો થી ન તેનું મરણ થયું. અર્થાત્ હું તો જાણવાવાળો છું અને અવસ્થાઓ તો શરીરની થાય છે એમ નિર્ણય થયો.
અંદર પરમાત્મા બેઠી છે. તેની સાક્ષીએ પોતાના ભાવોનો સ્વીકાર કરો. સ્વીકાર એ બહુ મોટી વાત છે. પહેલા મનોમન સ્વીકાર કરતા શીખવું, મનોમન સ્વીકાર કરશું તો બીજાની સામે સ્વીકાર થશે ને અભિમાન ઓગાળશે.
જો તમારી સાધક ષ્ટિ હશે અને અંદર દષ્ટિ કશો તો સ્ટેઈજ પર મોહનીયની કોઈ ને કોઈ એક પ્રકૃતિ ભાગ ભજવતી હશે. કો ભોળિયો છે તેથી સ્ટેઈજ પર જલ્દી આવે છે. બીજા ત્રણ કષાઓ (માન, માયા, લોભ) પાકા છે. તેથી તે પડદા પાછળ રહે છે અને ક્રોધને આગળ કરે છે.
બીજાને સુધારવાની તારો અધિકાર કેટલો ? તારી જાત માટે નું જે ધારે તે કરી શકે એમ છે. અધિકારવૃત્તિ તારા પર રાખ બીજા માટે