Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 222

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૬
સ્વરૂપ જાણીને જીવાત્માએ સમકિત પ્રાપ્તિ, રક્ષણ અને સંવર્ધન માટે પુરુષાર્થ આદરવો જોઈએ. મુહપત્તિના ૫૦ બોલમાં મિથ્યાત્વશલ્યનો ઉલ્લેખ છે. મિથ્યાત્વ એ મોહનીય કર્મની એક પ્રકૃતિ છે. મિથ્યાત્વ એ દુર્ગંધ છે. સમકિત એ સુગંધ છે. અષ્ટપ્રકારી પૂજામાં દૂધ પૂજાના દુહામાં મિથ્યાત્વ ગંધ દૂર ટળે” શબ્દપ્રયોગથી પણ મિથ્યાત્વનો સંદર્ભ પ્રાપ્ત થાય છે. મિથ્યાત્વનો ત્યાગ થાય તો જ આત્મા સમકિત પામીને ભવ ભ્રમણની મર્યાદા ઓછી કરી મોક્ષ માર્ગની નજીક પહોંચી શકે છે. વ્યવહારજીવનમાં અને ધર્મના આચરણમાં મિથ્યાત્વના ત્યાગપૂર્વક આત્મલક્ષી આરાધના કરવી એ આ સ્વરૂપ જાણ્યાનું અમૃત ફળ છે. ૧૦૩–૨સી બિલ્ડિંગ, જીવન જ્યોત એપાર્ટમેન્ટ, *** વખારીયા બંદર રોડ,બીલીમોરા-૩૯૬ ૩૨૧. શા માટે મોક્ષ મેળવવાનો?
૧૦
ત્યાગી, પંચ મહાવ્રતધારી ગુરુ ભગવંતને ઈહલોક અને પરલોકની સુખની ઈચ્છાથી આહાર-પાણી-વસ્ત્ર પાત્ર આપી ભક્તિ કરે. ૬. લોકોત્તર ધર્મગત-સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ પ્રતિપાદન કરેલો દાન-શી-તપ અને ભાવનાદિ ધર્મ પૌદ્ગલિક સુખની અપેક્ષાથી કરવી. ઓળી, આઠમ, ચૌદશ અન્ય તપ આલોક અને પરલોકના માટે આરાધના કરવી.
સુખ
મિથ્યાત્વના ૧૦ પ્રકાર પણ છે. ૧. અધર્મને ધર્મ માનવો. ૨. ધર્મને અધર્મ માનવો. ૩. ઉન્માર્ગને માર્ગ માનવો, ૪. માર્ગને ઉન્માર્ગ માનવો. ૫. અસાધુને સાધુ માનવા. ૬. સાધુને અસાધુ માનવા. ૭. અજીવને જીવ માનવી. ૮. જીવને અજીવ માનવો. ૯. અમુક્તને મુક્ત માનવા. ૧૦. મુક્તને અમુક્ત માનવા. આ રીતે મિથ્યાત્વનું
ચિંતક સ્વ. શ્રી પનાલાલ જગજીવનદાસ ગાંધી
શા માટે આપણે માનવે મોક્ષ મેળવવા મથવું ? બધાં જ આર્યધર્મો કહે છે કે આ મનુષ્યજીવન મેળવીને માનવ ખોળિયા દ્વારા, આ અતિ મસિ કૃષિના વ્યવહારની કર્મભૂમિ કે જે મર્ત્યલોક કહેવાય છે તે મર્ત્યલોકના બજારમાં આવી, ઉચ્ચતમમાં ઉચ્ચત્તમ જો કોઈ ચીજ મેળવવા જેવી હોય તો તે મોક્ષ જ છે, જે અહીં સિવાય બીજે કશેથી મળતો નથી.
આપણે દેશાટન કરીએ ત્યારે પરદેશથી વતનમાં પાછા ફરતા, તે તે સ્થળની નામી, વખણાતી ચીજ લઈ આવતા હોઇએ છીએ. ઉદાહરણ તરીકે અમેરિકા જનાર વ્યક્તિ પાછા વળતાં ત્યાંથી છેલ્લામાં છેલ્લું શોધાયેલ, લેટેસ્ટ મોડેલનું કૉમ્પ્યુટર, લેપટોપ, મોબાઈલ હેન્ડસેટ, કેન્ડી લાઈટ વેઈટ ડિજિટલ વીડિઓ કેમેરા આદિલઈ આવવા ઈચ્છુક હોય છે અને તે માટે પ્રયત્નશીલ થાય છે. અમેરિકા જઈને ઢેલાં, પોપકોર્ન, વેફર જેવી ક્ષુલ્લક ચીજો કોઈ લાવતું નથી. એવું કરનાર તો મુર્ખ શિરોમણિ જ કરે !
એમ ભવભ્રમણામાં જન્મ-મરણના ચોર્યાસીના ડેશમાં, માનવભવ પામીને ચારેય ગતિમાં એકમાત્ર અહીં જ મળતો, મત્યુલોકની સર્વોત્તમ ચીજ જે મોક્ષ છે, તે જ અહીંથી લઈ જઈએ તો અહીં આવવું સાર્થક ઠરે. યોગીરાજ આનંદઘનજી મહારાજા ગાય છે.
જશ સૂનો બાતાં, પૈડી મિલે તો મેરી ફેરી ટ નિરંજન નાથ મોહે કૈસે મિલેંગ
પરંતુ દુર્ભાગ્ય એ છે કે સર્વોત્તમની સર્વોત્તમતા સમજાઈ નથી અને હજુ હૈયે વસી નથી. તેથી જ તો જીવને ઉપર્યુક્ત પ્રશ્ન ઉદ્ભવે
છે.
પુણ્યોદયે જીવને જીવનમાં સઘળી સાનુકૂળતા મળી છે. સ્વસ્થ, સુંદર, નિરોગી શરીર મળ્યું છે, હાથમાં હાથ મિલાવી ચાલનારી સુંદર ભાયનો સથવારો મળ્યો છે, સાનુકૂળ આશાંકિત પુત્રપૌત્રાદિનો પરિવાર મળ્યો છે, જીવન જીવવા અને માણવા માટે જરૂરી મનપસંદ વિપુલ ભાંગોપાંગની સામગ્રી મળી છે. આમ ૧.
જાતે નર્યાનું પહેલું સુખ, ૨. કોઠીએ જારનું બીજું ૫, ૩. સુંદર ભાર્યાનું ત્રીજું સુખ, ૪. સાનુકૂળ આજ્ઞાંકિત પરિવારનું ચોથું સુખ અને કળશ રૂપે ૫. આબરૂદાર હોવાનું પાંચમું પ્રતિષ્ઠાનું સુખ પણ મળ્યું છે. પૂરાં પાંચ પાંચ સુખ મળ્યાં પછી એ મળેલાં સુખને લાત મારી મોક્ષ શા માટે મેળવવો ? જે હાથમાં છે તેને આરોગવાને બદલે જે નથી તેને માટે શું કરવા ફાંફા મારવા?
આવો પ્રશ્ન ઉદભવે તે સ્વાભાવિક છે. પ્રશ્ન સરસ છે. આ ય પ્રશ્નનું સમાધાન પણ જાતને પ્રશ્ન પૂછીને જાત સાથે પ્રામાણિકપણે વિચારણા કરી આંતર સંશોધન કરીશું તો વિચારવંતને સમાધાન અવશ્ય થશે જ. મોક્ષ જ મેળવવા જેવી છે, બલ્કે જીવની જાણી અજાણે જે માર્ગ (Demand) છે તે મોક્ષની જ છે. ધન-દુઃખ મુક્તિ વિચારણા :
બંધન હોય તો, મુક્તિનો કે ટકારાનો પ્રશ્ન ઉદભવે. શું બંધન છે ? બંધાયેલો હોય તો બંધન કેમ દેખાતા નથી? ખરી વાત છે. બંધન દેખાતું નથી. હું બધું ધન દેખાય એવાં હોય છે કે પછી અદશ્ય સ્નેહના તંતુનો સ્નેહબંધન પશ હોય છે? શું પત્ની, પુત્રÚત્રાદિ પરિવાર, માતાપિતા, ભાઈબોન, સ્નેહી, સંબંધી, સ્વજન, મિત્રાદિની માયાના, મમતના, પરિગ્રહના બંધન નથી? બંધન દેખાતા નથી તો ચાલો બંધનની વાત બાજુએ રાખીએ. પરંતુ જીવને જીવનમાં ક્યાંક ને ક્યાંક, ક્યારેય કશાકનું, કોઈ ને કોઈ દુઃખ શું નથી અનુભવાતું ? વિચારીશું તો જણાશે કે દુઃખ છે અને દુઃખનું વેદન પણ છે. હવે દુઃખનું કારણ (મૂળ) તપાસીશું. દુઃખના મૂળમાં ભૂલ, દોષ જણાશે. આપણો સામાજિક નાગરિક વ્યવહાર પણ એવો છે કે જે ભૂલ કરે, અપરાધ કરે તો તે બંદીખાનામાં જાય અને બંધનનું દુઃખ અનુભવે. દુઃખનો અને બંધનનો અવિનાભાવિ સંબંધ છે. દુખ હોય ત્યાં બંધન હોય અને બંધન હોય ત્યાં દુઃખ હોય, બંધન ભી નહિ દેખાતું હોય પણ દુખ છે તે દુઃખનું હોવાપણું જ બંધન સૂચવે છે. બંધનમાં પરાધીનતા છે અને પરાધીનતા કોઈને