________________
Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 60671
મા
તારા
ન
° ° ° શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર • •
પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ : ૫૦ વર્ષ૦૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ.૧૨૫/-૦૦ છુટક નકલ રૂ. ૧૦/
: તેની દાનત તિ, શાહ
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા : એક અવિરત જ્ઞાનયાત્રા - ૧૯૩૧માં પ્રારંભાયેલી શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘની આ પર્યુષણ ' શીર્ષકથી પ્રગટ થયેલા એમના એ લેખના કેટલાંક શબ્દોમાં પ્રવેશીએ, વ્યાખ્યાનમાળા, આ વર્ષે પંચોતેરમાં વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. વચ્ચે એમના જ શબ્દોમાં - ૧૯૩૩, ૩૪, ૩૫ અને ૪૨ માં કોઈ કારણોસર આ વ્યાખ્યામાળાનું આ વ્યાખ્યાનમાળાના ઉદ્દેશ વિષે કંઈક ખુલાસો કરવો યોગ્ય આયોજન થઈ શક્યું ન હતું, એ હકીકતને ધ્યાનમાં લઈએ તો, એ છે. આ વ્યાખ્યાનમાળાનો ઉદ્દેશ ગુરુપદ મેળવવાનો અગર તો કોઈનું " ચાર વર્ષને બાદ કરતા, આ વર્ષની વ્યાખ્યાનમાળાનો આ મણકો વાસ્તવિક ગુરુપદ નષ્ટ કરવાનો નથી. એ જ રીતે આનો ઉદ્દેશ પૂજા ૭૧ મો થયો.. ' , '
પ્રતિષ્ઠા મેળવવાનો અગર અર્થપ્રાપ્તિનો પણ નથી. જે લોકો શ્રદ્ધાળુ ૧૯૨૯માં સંઘની સ્થાપના થઈ ત્યારે આવી કોઈ વૈચારિક પ્રવૃત્તિ છે અને આદર ભક્તિથી પજુસણની ચાલતી પરંપરામાં રસ લે છે થાય એવો નિર્ણય સંઘના ત્યારના સ્થાપક મહાનુભાવોએ કર્યો હતો તેમને ક્રિયાકાંડથી અથવા તો વ્યાખ્યાન શ્રવણમાંથી છોડાવવાનો જ, પરંતુ નક્કર કાર અપાયો ૧૯૩૧માં. .
પણ આ વ્યાખ્યાનમાળાનો ઉદ્દેશ નથી. ત્યારે આનો ઉદ્દેશ શો છે એ - વૈચારિક સમાજે આ પ્રવૃત્તિને આવકારી એટલું જ નહિ, આ પ્રશ્ન તો રહે જ છે. વ્યાખ્યાનમાળાની પ્રેરણા લઈ દર વરસે ભારતના અન્ય પ્રદેશોમાં આજે વિશ્વ સાથેના સંબંધની દષ્ટિએ, રાષ્ટ્રીય દૃષ્ટિએ અને સમાજ આવી વ્યાખ્યાનમાળાનું આયોજન થવા લાગ્યું અને આજે તો એકલા તેમજ કુટુંબની દષ્ટિએ કેટલાય પ્રશ્નો ઉભા થયા છે અને ઉભા થતા. મુંબઈમાં જ અનેક વ્યાખ્યાનમાળાનું આયોજન થઈ રહ્યું છે, જે જાય છે અને એ પ્રશ્નો છેક જ અસ્થાને નથી; ધાર્મિક સંબંધ વિનાના પ્રશંસનીય અને અભિનંદનીય છે.
એ પણ નથી. એટલે તેની વ્યવહારૂ દષ્ટિએ અને ધાર્મિક દૃષ્ટિએ ચર્ચા કોઈ વિચારમાં સત્ત્વ અને તત્ત્વ હોય તો જ એ ટકી શકે અને કરવી પ્રાપ્ત થાય છે. જૈન ધર્મ પણ પહેલાં પડોસી ધર્મનો અભ્યાસ ગતિ કરી શકે. એટલે આવો ઉત્તમ વિચાર કે કલ્પના જેમને આવી કેળવી પછી જ વિશ્વધર્મી થવાની શક્યતા દર્શાવે છે. આખું જ જીવન એવા મહાનુભાવને આપણે સર્વ પ્રથમ વંદન કરીએ.
બધા પ્રશ્નોને લગતા સમયાનુકુળ અને સતર્ક ખુલાસા માગે છે. એ મહાનુભાવ છે ઢષિપુરુષ પ્રકાંડ પંડિત, પ્રજ્ઞાચક્ષુ પંડિત આ માટે વિચારજાગૃતિ જોઈએ. વિવિધ જાતનું વાંચન અને મનન ' સુખલાલજી.
જોઈએ. નિર્ણય શક્તિ જોઈએ. આ પ્રશ્નો તરુણ અને વૃદ્ધ વર્ગમાં સૌ પ્રથમ ૧૯૩૦ માં આવી વ્યાખ્યાનમાળાનું આયોજન આજે ચર્ચાઈ રહ્યા છે. હાઈસ્કૂલ અને કોલેજના તરુણા વિદ્યાર્થીઓ, એઓશ્રીની પ્રેરણાથી અમદાવાદમાં થયું. ત્યાર પછી ૧૯૩૧ માં વકીલો, ડૉક્ટરો, પ્રોફેસરો અને બીજા કેળવાયેલા લોકોના માનસમાં આ વ્યાખ્યાનમાળાનો શુભારંભ મુંબઈમાં શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ જ્યારે અને ત્યારે પ્રશ્નો ઉભા થાય છે. ઘણા ખરા તો આવા પ્રશ્નોનું દ્વારા થયો. .
.
ના નિરાકરણ ધાર્મિક અને પોતાની પરંપરાની દૃષ્ટિએ કરવા માંગે છે. * વ્યાખ્યાનમાળાની વધુ વિગતોમાં જતાં પહેલાં સર્વ પ્રથમ આ વળી આવા વિચાર-પ્રેમીમાં કેટલાંક વર્ગ એવો છે કે તેને ચાલુ વ્યાખ્યાનમાળાને દશ વર્ષ પૂરાં થયાં પછી પંડિત સુખલાલજીના પજુસણની પરંપરામાં રસ નથી. એટલે તે આવા પુણ્ય દિવસોમાં . ૧૯૪૦માં “પ્રબુદ્ધ જેન”માં “પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા શા માટે મળેલ વખતનો ઉપયોગ કાં તો ગપગોળામાં અને કાં તો રખડપટ્ટીમાં