Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 216

પ્રબુર
અને કાં તો અવ્યવસ્થિત તર્ક જાળમાં કરે છે. આને બદલે તેઓને વિચાર કરવાની, વિચાર સાંભળવાની અને નિર્ણયો બાંધવાની તક આપવામાં આવે તો તેઓ કદાચ ક્રિયાકાંડની દૃષ્ટિએ નહિ, છતાં વિચા૨ અને સદાચારની દૃષ્ટિએ તો જેન બની રહેવાના.
જમાનો જ્યારે વિચારજાગૃતિ અને જ્ઞાનનું ખેડાણ માંગે ત્યારે એને યોગ્ય રીતે એ વસ્તુ પૂરી પાડવામાં જ લાભ છે. એટલે આ વ્યાખ્યાનમાળા ખરી રીતે પજુસણની જે પ્રાચીન પરંપરા ચાલે છે તેની સામયિક પુરવણી માત્ર છે. જ્યારે ચોમેર જિજ્ઞાસા, જ્ઞાન અને વિવિધ વિચારોનું વાતાવરણ ઉભું થશે, ત્યારે આચાર્ય મહારાજાઓને એ ભૂમિકામાં આવેલું સહેલું થઈ જશે, તેથી આવી વ્યાખ્યાનમાળાઓ માત્ર જિજ્ઞાસુઓને પગથીએ ચઢાવવા પુરતી જ છે.'
આજથી પાંસઠ વર્ષ પહેલાંના શબ્દો આજે પણ એ જ ચિંતન પાસે ઊભા છે.
આ વ્યાખ્યાનમાળાએ અર્ધી સદી પૂરી કર્યા પછી સંઘના પૂર્વ મંત્રી શ્રી પન્નાલાલ ૨. શાહે 'અર્ધી સદીના આરે'ની સંવર્ધિત આવૃત્તિ ખૂબ જ મહેનત અને ચીવટથી તૈયાર કરેલી અને એ ૨૦૦૧માં પ્રકાશિત થયેલી. એમની પુસ્તિકા એક કિંમતી દસ્તાવેજ જેવી છે. એમને અભિનંદન આપી એમની કાશ સ્વીકાર કરી એમની પુસ્તિકામાંની કેટલીક વિગતો અહીં પ્રસ્તુત કરું છું.
૧૯૩૧ થી ૧૯૬૦ સુધી આ વ્યાખ્યાનમાળાના પ્રમુખ સ્થાને સતત ૩૦ વર્ષ પંડિત સુખલાલજી બિરાજ્યા, ત્યાર પછી ૧૯૬૧ થી ૧૯૭૧ આ વ્યાખ્યાન માળાનું પ્રમુખ સ્થાન વિદ્વાન પ્રાધ્યાપક ગૌરીપ્રસાદ ઝાલા સાહેબે શોભાવ્યું, ત્યાર બાદ એમના જ શિષ્ય સુશ્રાવક વિદ્વજન ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ ૧૯૭૨ થી ૨૦૦૫ સુધી સતત તેત્રીશ વર્ષ આ વ્યાખ્યાનમાળાના પ્રમુખ સ્થાને બિરાજ્યા પ્રથમ બે પ્રમુખના સમયકાળમાં વિજ્ઞાન વ્યાખ્યાતાઓને શોધવાનું અને પસંદ કરવાનું ભગીચ્ય કાર્ય સંઘના પ્રાશ સમા પરમાણંદ કુંવર કપડિયાએ પાર પાડ્યું. ડૉ. રમણભાઇએ તો પ્રમુખ સ્થાન અને વક્તા આર્થાજનની બેઉ જવાબદારી સ્વીકારી અને વ્યાખ્યાનમાળાને પશ શિખરે સ્થાપી દીધી.
પ્રારંભથી અત્યાર સુદીના ચિંતક વ્યાખ્યાનકારોના નામોની સૂચિ લખવા બેસું તો પાનાના પાના ભરાય, છતાં કેટલાંક નામોનો ઉલ્લેખ કરવાની ઈચ્છા રોકી શકતો નથી.
પંડિત સુખલાલજી, કાકા કાલેલકર, કનૈયાલાલ માર્ગકશા મુનશી, ડૉ. જગદીશચંદ્ર જૈન, સરલાદેવી સારાભાઈ, સ્વામી અખંઢ આનંદ, મોતીલાલ કાપડિયા, મોરારજી દેસાઈ, ડૉ. ઉષા મહેતા, પંડિત દલસુખભાઈ માલવણિયા, હરિભાઈ કોઠારી, પૂ. મોરારીબાપુ, સ્વામી આનંદ, જિનવિજયજી, ઝવેરચંદ મેઘાણી, મહાસતી ઉજ્જવળકુમારી, કિશોરલાલ મશરૂવાળા, કેદારનાથ, બ. કે. ઠાકોર, ઉમાશંકર જોષી, ભદંત આનંદ કૌશલ્યાયન, મોલવી મબુલ
જીવન
તા. ૧૬ ઓગસ્ટ ૨૦૦૬ અહમદ, ડૉ. ભોગીલાલ સાંડેસરા, પુરુષોત્તમ માવલંક૨, જયોતીન્દ્ર દવે, વિમલાતાઈ, મુનિશ્રી સંતબાલજી, પાંડરુંગ શાસ્ત્રી, જયપ્રકાશ નારાયણ, ઉછરંગરાય ઢેબર, વિજયાલક્ષ્મી પંડિત, ગુરુદયાલ મલ્લિક, સ્વામી રંગનાથનંદજી, પ્રા. રુસ્તમજી, ડૉ. એ૨૫ જહાંગીર, ન્યાયમૂર્તિ હિદાયતુલ્લા, મધર ટેરેસા, ફાધર વાલેસ, ચં. ચી. મહેતા, વિજય મર્ચન્ટ, મુનિશ્રી પૂણ્યવિજયજી, ભટ્ટાકર ચારુકીર્તિ, ડૉ. હુકમીચંદ ભારી, નારાણભાઈ મહાદેવભાઈ દેસાઈ, દર્શક, ડૉ. સુરેશ જી, અગરચંદ્ર નાહટા. ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ,
સંઘના બીજા પ્રાણસમા મહાનુભાવ શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહના કુલ ૪૪ વ્યાખ્યાનોનો અને ડૉ. રમાલાલ ચી. શાહના લગભગ ૪૦ વ્યાખ્યાનોનો લાભ આ વ્યાખ્યાનમાળાને મળ્યો,
૧૯૫૯માં માત્ર સ્ત્રી વ્યાખ્યાતાઓએ જ વ્યાખ્યાન આપ્યું, આ રીતે ૧૬ સ્ત્રી વ્યાખ્યાતાઓનો એક સાથે લાભ મળ્યો.
સ્ત્રીવ્યાખ્યાતાઓમાં મૃણાલીની દેસાઈએ ૨૩ વ્યાખ્યાનો આપ્યા, ત્યાર પછી સંખ્યાની દૃષ્ટિએ વધુ સ્ત્રી વ્યાખ્યાનકારમાં મા. તારાબેન ૨ શાહનું સ્થાન છે. ૧૯૮૧માં કુ. શૈલજાએ સંસ્કૃતમાં વ્યાખ્યાન આપ્યું. ૧૯૫૭માં એક જ વિષય અહિંસાની વિકાસશીલતા' ઉપર દાદા ધમધિકારીએ છ વ્યાખ્યાનો આપ્યા. આજ સુધી લગભગ ૫૦૦ થી વધુ વ્યાખ્યાતાઓએ લગભગ ૧૦૦૦ થી વધુ વ્યાખ્યાન આ વ્યાખ્યાનમાળામાં આપ્યાં.
૧૯૬૧માં મુંબઈ જૈન યુવક સંઘે જબલપુરના એક દર્શન શાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપકને આ વ્યાખ્યાનમાળામાં પધારવાનું નિમંત્રણ આપ્યું અને તે આચાર્ય રજનીશ. આ રીતે આચાર્ય રજનીશના મુંબઈ પ્રવેશનું નિમિત્તે આ વ્યાખ્યાનમાળા છે એની નોંધ લેતાં ગૌરવ અનુભવાય
છે.
ડૉ. રમણલાલ શાહે પ્રમુખ સ્થાને આવી વ્યાખ્યાનમાળામાં બે નવી ઘટનાનો ઉમેરો કર્યો, ૧૯૮૩માં સૌ પ્રથમ દિગંબર આચાર્ય શ્રી સંભવ સાગરજીને વ્યાખ્યાનમાળામાં પધારી વ્યાખ્યાન આપવા વિનંતિ કરી, ત્યારબાદ અન્ય સંપ્રદાયના જૈન સાધુ-સાધ્વીઓ પણ આ વ્યાખ્યાનમાળામાં વ્યાખ્યાનકાર તરીકે પધાર્યા.
૧૯૮૫માં મામાંધને કરુણાનો એક વિચાર આવ્યો. ગુજરાતના પછાત વિસ્તારમાં અનેક એવી ઉત્તમ સામાજિક સંસ્થાઓ છે જે ધનના અભાવને કારણે પોતાની પ્રવૃત્તિ સ્થિર કરી શકતી નથી અને આગળ વધી શકતી નથી. ઉપરાંત આવી સંસ્થાના કાર્યકરો એટલાં નિષ્ઠાવાન અને સિદ્ધાંતનિષ્ઠ હોધ છે કે સંરકાર કે અન્ય સ્થળે દાનની વિનંતિ કરવામાં સંકોચ અનુભવતા હોંધ છે. રમણભાઈને વિચાર આવ્યો કે પર્યુષણ પર્વ દરમિયાન જ્ઞાન ઉપાર્જન સાથે આવી સંસ્થા માટે દાનની ટહેલ નાંખવી જેથી શ્રીમંતોની સાથોસાથ મધ્યમવર્ગ પણ યથાશક્તિ દાન આપી પોતાની કરુણાની ભાવનાને સંતોષી શકે અને સાસાથે આવી સંસ્થાને આર્થિક રીતે