________________
'પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૬
શ્રુત ઉપાસક જનકષિ રમણભાઈ
I ગુણવંત બરવાળિયા પૂ.રમણભાઈની વિદાયથી જૈનસાહિત્ય જગતનો એક તેજસ્વી તારલો એક બેઠક સંભાળવા વિનંતી કરી તેમણે તબિયતને કારણે વધુ સમય વિલય પામ્યો.
બેસી શકાતું ન હોવાથી બેઠક તો સંભાળી શકાશે નહિ પરંતુ, હાજરી. જૈનસાહિત્ય સમારોહ વખતે વિદ્વતવર્ય રમણભાઈ સાથે કેટલીક જરૂર આપીશ તેમ કહી જણાવ્યું કે જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર તમે પ્રતિવર્ષ સમય ગાળવા મળ્યો, જીવનની તે ઉત્તમ ક્ષણો વારંવાર વાગોળવાનું યોજો છો તે શૃંખલા ચાલુ રાખો, આ પ્રવૃત્તિ મહત્ત્વની અને જરૂરી છે. મન થાય તેવી હતી. જિનતત્ત્વોના ગહન રહસ્યો સરળભાષામાં સમજાવે મારી તબિયતને કારણે કદાચ હવે હું સાહિત્ય સમારોહ યોજી નહિં અને કોઈપણ નિબંધ કે શોધપત્ર તૈયાર કરતી વખતે કેવી રીતે વિષયના શકું, તો આ કામ તમે ચાલુ રાખો, જ્યારે જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે મારું ઉડાણમાં જવું તે સલાહ આપે.
માર્ગદર્શન તમને જરૂર મળશે જ, મારી તમને શુભેચ્છા છે. વળી સાહિત્ય સમારોહ પછીની તીર્થ યાત્રામાં રમણભાઈ સાથે જે જે પૂ.નમ્રમુનિ જેવા સમર્થ સંતના તમને આશીર્વાદ છે અને પ્રવીણભાઈ, તીર્થ સ્થળોની યાત્રા કરીએ ત્યારે તે મંદિરની સ્થાપત્યકલા, જિનબિંબો રસિકભાઈ જેવા તમારી સાથે ટીમવર્કમાં જોડાયેલા છે માટે આ પ્રવૃત્તિ વગેરેની ખૂબ જ રસપ્રદ વાતો કહે,
ચાલુ રાખજો.” ત્રણ વર્ષ પહેલા અમે સૌરાષ્ટ્ર કેસરી પ્રાણગુરુ જૈન રિસર્ચ સેંટર ‘આપની શુભેચ્છાથી આ કાર્યમાં સાતત્ય જળવાશે, આપે અમારા દ્વારા પૂ.નમ્રમુનિજી પૂ. બાપજી, ડૉ. પૂ. તરુલતાજી આદિ ઉત્સાહમાં વધારો કરી આત્મવિશ્વાસના અમૃતનું સિંચન કર્યું છે,’ મેં સંતસતીજીઓની નિશ્રામાં કલ્પતરુ સાધના કેન્દ્ર મિયાગામ કરજણમાં કહ્યું. પૂ.રમણભાઈના એ શબ્દોથી આ કાર્ય પ્રત્યે અમારી શ્રદ્ધા વધી પ્રથમ જૈન સાહિત્ય જ્ઞાનસત્રનું આયોજન કર્યું, પચાસેક જેટલા વિદ્વાનો અને નવું બળ મળ્યું. આમ કેટલીય વ્યક્તિઓને તેઓ સદ્ભવૃત્તિ માટે - જૈનસાહિત્યકારો ઉપસ્થિત હતાં. મુ. શ્રી રમણભાઈએ સમાપન બેઠકનું પ્રેરતા હતા. અધ્યક્ષસ્થાન સંભાળ્યું હતું. ‘પુદ્ગલ પરાવર્ત જેવા અતિ ગંભીર ગહન ૩-૧૨-૦૫ના તૃતીય જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્રમાં રમણભાઈ આપણી વિષય પર એમનું પ્રવચન અદ્ભુત હતું. રમણભાઈએ જ્ઞાનસત્રના વચ્ચે નહોતા ૩-૧૨-૦૫ મુ. રમણભાઈનો ૮૦મો જન્મદિવસ અને સમ્રગ આયોજન માટે સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો.
જ્ઞાનસત્રનો ઉદ્ઘાટન સમારોહ, આ સમારોહમાં અમે જ્ઞાનસન્ન - ૨માં પંદરમી ઑગષ્ટ બે હજાર પાંચના અમારા સેંટર દ્વારા મુલુંડમાં રજૂ થયેલા શોધપત્રો અને નિબંધોનો સંગ્રહ જ્ઞાનધારા-૨ ગ્રંથ પૂજ્ય “ઉવસગ્ગહર શ્રત એવૉર્ડ'નો એક કાર્યક્રમ રાખવામાં આવેલ, અમે રમણભાઈની પાવન સ્મૃતિમાં તેમને અર્પણ કર્યો. જ્ઞાનસત્રમાં ઉપસ્થિત તેમાં ઉપસ્થિત રહેવા ડૉ. રમણભાઈને નિમંત્રણ આપેલ થોડા દિવસ તારાબેન ૨. શાહ, ડૉ. ધનવંતભાઈ તિ. શાહ અને શૈલજાબેનને પછી મુ. રમણભાઈનો ફોન આવ્યો.
મહાનુભાવોના વરદ્ હસ્તે આ ગ્રંથ અર્પણ કરવામાં આવ્યો. તમારું નિમંત્રણ મળ્યું, તમારાં કાર્યક્રમમાં આવવાનું પૂ.સંતો જૈન યુવક સંઘ વ્યાખ્યાનમાળામાં ફંડ એકત્ર કરી યોગ્ય સંસ્થાઓને સતીજીઓ દર્શન કરવાનું ઘણું મન છે પરંતુ અશક્તિ અને નબળાઈ આર્થિક સહાય કરવાના તેમના ઉમદાકાર્યની આપણે અભિવંદના અને ઘણાં છે તો હું ત્યાં આવી શકીશ નહીં પરંતુ, એવૉર્ડ એનાયત સમારોહ અનુમોદના કરીએ. પૂરો થયા પછી વિદ્વાનો અને મહાનુભાવોને લઈને તમે મારા ઘરે જરૂર જેમણે અનેક ગ્રંથોનું લેખન સંપાદન કરી જેનસાહિત્ય સમારોહના આવો, બધાને મળવાનું મને ગમશે.”
આયોજન દ્વારા, શ્રુતજ્ઞાન સંવર્ધન અને શાસનસેવાનું ઉત્તમ કાર્ય કર્યું જૈન મહાસંઘના પ્રમુખ શ્રી પ્રારાભાઈ જેન કોન્ફરન્સના પ્રમુખ શ્રી છે. સાધુ સંતોના જ્ઞાનાભ્યાસ કાર્ય માટે સતત તત્પર એવા “પ્રબુધ્ધ મગનભાઈ, ડો. કુમારપાળ સહિત દસેક મહાનુભાવો અને વિદ્વાનો જીવન'ના તંત્રી, સુશ્રાવક અને વિદ્વાન સાહિત્યકાર શ્રુત ઉપાસક સાથે અમે રમણભાઈને ઘરે પહોંચ્યા, એક કલાક સુધી ધર્મ અને સાહિત્ય જનઋષિને ભાવાંજલિ. વિષયક ચર્ચા ચાલી. તારાબહેને બધાને આઈસ્ક્રીમ ખવરાવ્યો. જતાં રમણભાઈનો પવિત્ર આત્મા મહાવિદેહમાં વિસામો લઈ પંચમગતિ જતાં મેં મુ. શ્રી રમણભાઈને જ્ઞાનસત્ર-૩ તા.૩ અને ૪ ડિસેમ્બરે તરફ શીઘાતીશીધ્ર પ્રયાણ કરે તેવી ભાવના સહ શ્રધ્ધાંજલિ ! ઘાટકોપર મુકામે યોજવાનું નક્કી કર્યું છે તેની વિગતો સાથે જ્ઞાનસત્રની
સર્વ સુકૃતોના અનુમોદક મનીષી મુરબ્બીશ્રી રમણભાઈ જેમના
ત્રણેય ઠામ-ઠેકાણાં હાલ જ બદલાયા છે!
B પ્રા. પ્રતાપકૂમાર જ, ટોલિયા, બેંગલોર “સત્વેષ મિસ્ત્રી, ગુણીષ પ્રમોદ ની ભાવના સો કોઈના સુકતોની આપી રહ્યો. તરત શ્રી ધનવંતભાઈને કૉલ જોડીને સ્મરણાંજલિ રૂપે આ અનુમોદના દ્વારા જીવનમાં વણી લેનાર ચિંતક મનીષી મુરબ્બીશ્રી થોડા-શા સ્મૃતિ-શબ્દો લખવા બેઠો છું. રમણભાઈના દેહાવસાનના સમાચાર અણધાર્યા જ અને મારી હાલની પૂ. પંડિત સુખલાલજીની છત્રછાયામાં મારું વિદ્યાધ્યયન ગુજરાત યાત્રાને કારણે હમણાં જ મોડા મોડા જાણવા મળ્યા સુશ્રી ઈ.સ.૧૯૫૬થી આચાર્ય વિનોબાજી સાથેની પૂર્વ અને દક્ષિણ ભારતની વિમલાતાઈને મળીને અમદાવાદ આવતાં બહેનશ્રી ગીતાબેન પરીખ પદયાત્રાઓ પછી આરંભાયેલું. લગભગ એ જ અરસામાં ‘પ્રબુદ્ધ પાસેથી. સહજ જ તેમની આત્મશાંતિ પ્રાર્થના અને વિગત સંસ્મરણોની જીવનમાં મારા લેખો લખવાનું શરૂ થતાં સ્વ. શ્રી પરમાનંદભાઈ અને સૃષ્ટિમાં ખોવાઈ જવાનું બન્યું. યાત્રામાંથી બેંગલોર પરત આવતાં ‘પ્રબુદ્ધ સ્વ. શ્રી ચીમનલાલભાઈ સાથેના સંપર્કમાં મુ.શ્રી રમણભાઈનો પણ જીવન’નો ૧૧મો અંક અને શ્રી ધનવંતભાઈનો પત્ર વિગતે બધા સમાચાર પ્રેરક પરિચય મને સાંપડતો ગયો. એ વધતો ચાલ્યો અમારા શ્રી