Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 66

૬૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૬
વિદ્યાર્થીવત્સલ, પ્રાધ્યાપકોના પ્રાધ્યાપક : શ્રી રમણભાઈ ચી. શાહ
પ્રા. અશ્વિન હ. મહેતા અિધ્યક્ષ-ગુજરાતી વિભાગ, મીઠીબાઈ કૉલેજ)
૧૯૭૪-૭૫ ની સાલ, મુંબઈ યુનિવર્સિટીના એમ.એ.ના ગુજરાતીના વર્ગમાં રમણાભાઈ મધ્યકાલીન જૈન સાહિત્યરચના ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજ કૃત ‘જંબુસ્વામી રાસ' ભણાવતા. આ પુસ્તકના સંપાદક તરીકે રમાભાઈનું નામ વાંચીને મુગ્ધતાથી મનમાં અહોભાવ જાગેલો. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજની સ્વહસ્ત લિખિત પ્રતને આધારે તેની વાચના આપવા ઉપરાંત રમણભાઈએ કર્તાના સમગ્ર જીવનવનનો તથા સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, અપભ્રંશ અને ગુજરાતીમાં જંબુસ્વામી વિશે લખાયેલી કૃતિઓનો પરિચય તથા હસ્તપ્રતની વિસ્તૃત અને વિશદ સમાર્લામના આપી હતી. પુસ્તક વાંચતાં તેમાં રમાભાઈની મૂળગામી અને મર્મગામી સંશોધક-સંપાદનની દષ્ટિ અને સૂઝનો પરિચય થયેલો. કેટલી ખેતભરી ઝીણવટ અને ઉદ્યમશીલતાથી તેમણે આ મધ્યકાલીન રચનાનું સંપાદન કર્યું હતું. ધૂળધોયાની ધૃતિવંત અને દૃષ્ટિમંત નિષ્ઠા વગર આયાં સુસજ્જ સંપાદનો યાંથી સંભવે ?
ન
શ્રી રમણભાઈ પાંડિત્યના કશા ભાર વગર ભણાવે; તેથી વિદ્યાર્થી સહજતા અને સરળતાથી તેમની વાતોને સાંભળે-સમજે. ભાષામાં, વક્તૃત્વમાં કે વ્યક્તિત્વમાં લગારે આડંબર જોવા ન મળે. સૌમ્યતા અને શાલીનતા એમના અવાજમાં ઝળકે; ક્યારેક વર્ષમાં હળવી રમૂજ કરી હતા, તેમાં એમની લાક્ષણિક વિનોદરસિકતા ડીકાતી. એ દિવસોમાં એમ.એ.ના વર્ગો કે.સી. કોલેજમાં લેવાતા. લેક્ચર પૂરા થાય પછી વિદ્યાર્થીઓ સાથે કૉલેજની બહાર મૈત્રીભાવે રસ્તા પર અનૌપચારિક ગોષ્ઠિ ચાલતી. દધ વિદ્યાર્થીને નામ દઈને બોલાવે. મને પત્રકારત્વમાં રસ હતો એટલે એ દિવસોમાં સ્વ. શ્રી ચન્દ્રવદન શુકલ સંપાદિત ‘વિરાટ જાશે “ સાપ્તાહિકમાં સહતંત્રીપદે કામ કરતો હતો.. શ્રી રમાભાઈ વાત માતમાં પત્રકાર તરીકેની સાંજ વર્તમાન' અખબારની તેમની કારકિર્દીની વાતો કહીને પ્રોત્સાહિત કરતા, ગુજરાતી વિભાગમાં દર વરસે તેઓ અધ્યાપક-વિદ્યાર્થી મિલન સમારંભનું આયોજન કરતા, તેમાં વરિષ્ઠ
સ્મૃતિ સુમન....ભાવવંદન
– હેમાંગિની જાઈ
'જેમ જિનશાસન રત્નત્રયી સંપન્ન છે તેમ થી મુંબઈ જૈન યુવક સં તેજસ્વી નિરાનોથી શોભાયમાન છે. પુષ્પોક શ્રીયુત પરમાનંદભાઈ કાપડિયા, ચિરકીર્દી શ્રીપુત્ત ચીમનલાલભાઈ ચકુભાઈ શાહ અને સાક્ષરવર્ય સારસ્વત શ્રીયુત રમણલાલભાઈ શાહ...યોગાનુયોગ એ છે કે દેવકૃપાએ સદ્ભાગ્યે આ ત્રણેય મહારથીઓના પ્રત્યક્ષ પરિચયમાં આવી. ત્રણેયે મને પ્રોત્સાહન આપ્યું. ત્રણેય મહાનુભાવો ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'માં પ્રકાશિત મારા લેખોના પ્રેરણાસ્રોત બની રહ્યા.'
...સાંભરે છે, આજે, મારા ઉદ્ગારો મુ. શ્રી રમણલાલભાઈની નિશ્રામાં, શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ આયોજિત પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં મારા પ્રવચન વેળા ઉચ્ચારેલા...શ્રોતામિત્રોએ આશ્ચર્યભાવ/અહોભાવથી
અધ્યાપકો પોતાના અભ્યાસ-નિબંધનું વાંચન કરતા, સાહિત્ય ચર્ચા થતી અને પછી સૌ સાથે મળીને જમતા. આવી પ્રસન્નતા અને આત્મીયતાપ્રેરક પરંપરા તેમણે સ્થાપેલી. વિદ્યાર્થીઓ સાથેની પિકનિકમાં રમરાભાઈ વાહૂલ થઈ જતા અને રમૂજી ટૂચકાઓ અને કાવ્ય પંક્તિઓની રસલહાણ લૂંટાવતા.
હજી ગયા વરસે, બોરીવલીના જૈન દિગંબર દેરાસરની સામે શતિનગર સભાગૃહમાં ડી જૈન યુવા સંધે' એક મિટિંગમાં જૈન યુનિવની ચરિત્ર-પુસ્તિકાનો લોકાર્પણ સમારંભ યોજેલી. મુ. શ્રી પશભાઇના વરદ્ હસ્તે પુસ્તિકાનું વિશ્વયન થયું, મારે પ્રવકત્તાની કામગીરી બજાવવાની હતી. કાર્યક્રમ પૂરો થયા પછી તેમની પ્રેક પીઠથાબડ તો મળી. મુંબઈમાં સાંસ્કૃતિક, સાહિત્યિક, શૈક્ષણિક અને સામાજિક સમારંભોમાં છેલ્લા બે દાયકાથી સંચાલક તરીકે જે કામગીરી બજાવું છું તેને પ્રશંસાચનોથી પ્રોત્સાહિત કર્યો એ છોગામાં...મોગ્રામ પૂરો થયા પછી મેં આગ્રહ કર્યો એટલે મારા ઘરે આવ્યા અને પ્રેમાળ વડીલની જેમ ઘરના બધા સભ્યોને મળ્યા. ગયા વરસે શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની સુપ્રતિષ્ઠિત પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં ભક્તિની ભાગીરથી' વિશે મારું વ્યાખ્યાન ગોઠવીને મારા ગુરુજીનો શ્રીમાભાઈ અને પ્રો. ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહે મને સંઘનો અને શ્રોતાઓ-સુણીજનો-નો ઋણી કર્યો એમ લાગે છે. મુંબઈની કૉલેજોમાં અધ્યાપન કરતા ગુજરાતી પ્રાધ્યાપકોની બે પેઢી સદ્ગત શ્રી રમણભાઈના હાથ નીચે તૈયાર થઈ છે. પાર્લાની મીઠીબાઈ કૉલેજમાં ૨૫ વર્ષોથી ગુજરાતી ભાષા-સાહિત્યનું અધ્યાપનકાર્ય કરતાં, સ્મૃતિશેષ થયેલા ગુરુવર્ય શ્રી રમણભાઇને નત મસ્તકે નિવાપાંજલિ આપતાં ઉર્દૂ શાયરની પંક્તિઓ શાંભરે છે : કુછ ઔર ભી સાંસ લેને કો મજબૂર સા હો જાતા હૂં મેં, જબ ઈતને બડે જહાં મેં ઇન્સાન કી ખુશ્યૂ પાતા હૂઁ મેં...
આવકારેલા.
-
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ અને તેના લબ્ધપ્રતિષ્ઠ મુખપત્ર 'પ્રબુદ્ધ જીવન'ની એક વિશિષ્ટ અને વિશ્વા પરંપરા છે. સામાન્યતઃ જાહેરખબરો સામયિકની જીવાદોરી હોય છે. પરંતુ સામયિકની સ્વતંત્રના, તટસ્થતા અને નિર્ભિકતા જોખમાય નહીં. કોઈ શ્રીમંતની શેહશરમમાં તણાવું પડે નહીં માટે જાહેરખબરીને તિલાંજલિ આપી સામયિકનું અસ્તિત્વ ખુમારીથી ટકાવી રાખવું એ સામયિકોના ઇતિહાસમાં સીમાચિહ્નરૂપ ઘટના છે.
આવી ભવ્યોદાત્ત પરંપરા ધરાવતા એવં સાત્ત્વિક ચિંતનાત્મક વૈચારિક સાહિત્યથી ઓપતા પ્ર. જી. માં મારા લેખો મુ. શ્રી ચીમનલાલભાઈ ચકુભાઈ શાહે સ્વીકાર્યા. એમના જ તા. ૭-૮-૧૯૮૦ના હસ્તલિખિત
પત્રમાંથી અવતરણો ઢાંકું
‘તમારા લેખો વાંચું છું. સારા હોય છે. વિચારો હોય તો ભાષા આવી મળે છે.' એમની કક્ષાના નટસ્ય તંત્રીના આ શબ્દો જીવનની મહામૂલી મૂડી છે. તત્પશ્ચાત્ ડૉ. શ્રી રમણલાલભાઈ શાહે મારા લેખો આવકાર્યા તો ખરા અપિતુ મઠાર્યા પણ ખરા, શ્રુતજ્ઞાનના આ પરમ ઉપાસકે મારા લેખોમાં ખૂટતી પૂરક માહિતી ઉમેરી મારા લેખો/વિચારોને સમૃદ્ધ કર્યા. એ સૌજન્યશીલ સરસ સારસ્વત શ્રી રમણભાઇને કેમ કરી વિસારી શકું ?
મારા આનંદ અને રોમાંચની પરાકાષ્ઠા તો ત્યારે અનુભવી જ્યારે–ન મનમાં ધારેલું, ન ચિત્તમાં ચિંતવેલું કે ન કદીય સ્વપ્નમાં ય કલ્પેલું કે પ્રબુદ્ધ જીવન જેવા સુપ્રતિષ્ઠિત સામરિકના સુવર્ણ જયંતી વિશેષાંકમાં સિદ્ધહસ્ત સારસ્વતોના લેખોના વચાળે મારો લેખ છપાશે ! એક નો નવીસથી, ઉપરથી વિદ્વતા વયમાં નાની, ન કંઈ વિશેષ જાળીની એવી હું ! મારા માટે જીવનની આ એક વિરલ ઘટના હતી.
આ અવર્ણનીય આનંદ, અકલ્પનીય રોમાંચ અને અવિસ્મરણીય સુખદ પળ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધના પ્રમુખશ્રી અને પ્રબુદ્ધ જીવનના તંત્રીશ્રી રમાબાઈ શાહને આભારી છે.
મહાનુભાવો સાથેનો આપણો સત્સંગ ઘડી બે ઘડીનો ભલે હો, એમની સાથેના પરિચયની અવધિ અલ્પ ભલે કેમ ન હો, એ ક્ષણો અત્તરના પૂમડા જેવી હોય છે...મઘમઘતી. એક બિંદુ માત્ર પણ શાશ્વત સ્મૃતિ સુમનથી સભર સભર ... વહુના ? નતમસ્તક ભાવવંદન.