Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 47

આજે કમ સે
૧૯ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
· બજાવતું, શ્રી રમણભાઈ તેનો સ્વધર્મ બજાવતા, વિમોચન સમયે તેઓએ પોતાના વક્તવ્યમાં કહ્યું – ‘એક સમયે માઈલોના માઈલો સુધી ફિલ્ડમાર્ચ કરતો હતો. આજે પીતું ચાલવું ય તોપણ મુશ્કેલી પડે છે. શ્રી રમણભાઈએ કહ્યું ‘‘વિશ્વના સૌથી ઊંચા શિખર એવરેસ્ટ પર આરોહણ કરનાર શેરપા તેનસીંગને એની પાછળની અવસ્થામાં ઘરનો ઊંમરો ઓળંગતા એવરેસ્ટ આરોહણ કરતાં પણ વધુ શ્રમ લાગતો'' શારીરિક આક્ત સ્થિતિને સુગમતાથી સ્વીકારતા, એવી સહજતા અનેકોએ શ્રી મણાભાઈમાં જોઈ છે. ગમે તેવા ઉદયભાવ ને હળવાશથી તેઓ લઈ શકતા હતા.
આદર્શની અસ્મિતાના પ્રહરી શ્રી રમણભાઈ ચાલશે, ફાવશે, વામી, ભાવશેની પતુસૂત્રીને વરેલા હતા. ક્યારેય કોઈ ફરિયાદ હોય તેવું જીવનમાં બહુ ઓછું જોવા મળ્યું હશે. ‘અધ્યાત્મસાર’ કે 'જ્ઞાનસાર'ના લેખન માટે દસ પંદર દિવસ સાયલા આશ્રમમાં રહેવાનું બને-જે કાર્ય માટે આવ્યા હોય તે જ કાર્ય કરે. પૂ. બાપુજી કહે પણ ખરા કે 'તમે તમારા બીજા કાર્યો અહીં કરી શકો. જો બીજા કાર્યો આશ્રમમાં કરે તો રમજાભાઈ શાના ! જે કાર્ય હાથમાં લે તે પૂર્ણ કર્યા પછી જ બીજું કાર્ય હાથ પર છે તેથી આદર્શસંહિતા તેઓની હતી. કાર્યની ચોક્રસાઈ પૂરેપૂરી રાખે પછી તે ક્ષેત્ર અધ્યાપકનું હોય, કે લેખનકાર્ય હોય, સમાજનું હોય કે પછી ગૃહકાર્યને લગતું હોય. તે બધામાં પ્રો. તારાબહેનનો સાથ તો હોય જ. ન્યાય, નીતિ અને પ્રામાણિકતાસભર જીવનથી તેઓ અનેકને બોધ આપ્યો છે. વાણી કરતાં જીવન જીવવાથી જે બોધ મળે છે તે ચિરંજીવી બની રહે છે. દઢ નિશ્ર્ચયારી થી મરાભાઈને આદર્શ અને ધર્મના સુસંસ્કાર માતા-પિતા પાસેથી મળ્યા હતા. જેમ ધાર્મિક અભ્યાસ થતો ગયો તેમ તેઓના જીવનમાં વૈરાગ્યપૂર્ણ પરિવર્તન આવતું ગયું. ધર્મ પરિણમે તે ધાર્મિક જ્ઞાનની શુષ્કતા અનેકમાં જોવા મળે, જ્યારે શ્રી રમણભાઈમાં ધર્મ પશ્ચિમનો દેખાય-આવી અસ્મિતાની ઝળહળતી જ્યોત સમા તેઓને નજીકથી નિહાળવા સદ્ભાગ્ય છે.
તત્ત્વજ્ઞાનની સરળતમ સ્પષ્ટતા સાથે વિચારની તીખાશ તો તેઓના સર્જનમાં હોય જ, તીખાશ અર્થાત્ સત્યનું પ્રાગટ્ય. જેનું નિરૂપણ મધુરું ભાષાી થતું હતું. પર્યુંપા વ્યાખ્યાનમાળામાં જૈનદર્શનના ભિન્નભિન્ન વિષયો પર પ્રવચન આપતાં હોય ત્યારે જૈનદર્શનના તલસ્પર્શી વિચારી સ્પષ્ટતાથી કર્યુ અને અન્ય તેને વિચારના તળ પર સ્વીકારે. જેનદર્શનની અનેકાન્ત, અપરિગ્રહ, અહિંસાની સૂક્ષ્મ વિચારાને વિશાળ પરિષદ
નિસ્પૃહી વિદ્વાન.. ડૉ. રમણભાઈ શાહ
E ડૉ. બિપીન દોશી
મુંબઈ યુનિવર્સિટીના તત્ત્વજ્ઞાન વિભાગમાં ‘જૈનોલોજી'ના કોર્સ શરૂ કરવાનું તથા 'ચર' સ્થાપવાનું કાર્ય ખૂબ જ વિકટ હતું. આ કાર્યમાં યુનિવર્સિટી સાથે કામ કરવાનું અને યુનિવર્સિટીની અનેક આંટીઘૂંટી ન સમજાય તેવી હોય. આ ઉપરાંત દરેક યુનિવર્સિટીને તેનું ખાસ છે. ture' હોય. આ માટે વિશ્વના તમામ જૈન સમાજનું પ્રતિનિધિત્વ કરવાનું હોય અને યુનિવર્સિટીમાં આ અભ્યાસક્રમ દાખલ ક૨વાની જે તક મળી તેનો વ્યવસ્થિત ઉપયોગ કરવાની હોય ત્યારે અનેક પ્રશ્નો ઊભા થાય.
આ માટે સલાહ-સૂચન અને વ્યવહારિક માર્ગદર્શનની જરૂર પડે. આ માર્ગદર્શન માટે વારંવાર ડૉ. રમણભાઇને મળવાનું થયું. તેમનો સરળ
૪૭
સમક્ષ રજૂ કરે ત્યારે શ્રોતાં વાણીમાં ગૂંચવાઈ ન જતાં સ૨ળતાથી તત્ત્વને સમજી સહૃદયતાને અનુભવે. અતિમતિમાનને સમજવું દુર્ગમ્ય જિનપ્રવચન શ્રી રમણભાઈ વિષયમાં ગોળ થઈને સમજાવતા હોય તેના શ્રોતા બનવું તે પણ લહાવો ગણાય.
સાચા હીરાને જેમ પહેલ પાડીએ તેમ તેની કિંમત અને સૌંદર્ય તથા પ્રકાશ વધતો જાય તેવી રીતે શ્રી રમણભાઈના દરેક પાસાને લક્ષગત કરતાં તેઓનું સાહિત્ય સૌંદર્ય અને મનુષ્યત્વ વધતું જાય છે. પ્રવાસસાહિત્ય વાંચતા જાશે આપો પ્રવાસી હોય એવું લાગે, પાસપોર્ટની પાંખે ના ત્રાભાળ, ન્યૂઝીલેન્ડ, ઉત્તર ધ્રુવની શોધસર વગેરે અવિસ્મરણીય પ્રવાસ ગ્રંથો છે. નિબંધોમાં તેઓ ફળ્યા છે. જિનતત્વ (૧થી ૮ ભાગ), વંદનીય હૃદયસ્પર્શ (ની૪ ભાગ), સમિત સહચિંતન (૧થી ૧૫ ભાગ), પ્રભાવક સ્થવિરો (૧થી ૬ ભાગ), સંશોધન સંપાદન અને અનુવાદ ગ્રન્થા. જૈન ધર્મ- ગુજરાતી, હિન્દી, મરાઠી આવૃત્તિઓ અંગ્રેજી ભાષામાં 'જિનવચન' જેવા ગ્રંથો ઉપલબ્ધ છે. જીવનચરિત્ર લખવાની તેઓની કલમ પર સાહિત્યરસિકજનો વારી જાય છે. ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ને પ્રબુદ્ધ રીતે પ્રકાશિત કરીને જૈનદર્શનની સીમાને અસીમના સુધી લઈ જનાર શ્રી રમાભાઈ હતા. ધર્મ તત્વજ્ઞાનમાં અંતરંગ રુચિ પમાય, પ્રવાસ ગ્રંથોમાં પ્રકૃતિપ્રેમ, અધ્યાપન કાર્યમાં આદર્શ અધ્યાપક અથવા આદર્શ શિક્ષક, સ્વજન પરિવારમાં ધબકતું પિતૃવાત્સલ્ય, પ્રા. તારાબહેન સાથે પ્રેમઔદાર્ય. જરૂરતમંદ સંસ્થા સાથે કામભાવ, મિત્રાચારીમાં સાચુકલો મિત્રભાવ, માતા-પિતા સાથે કર્તવ્યનિષ્ઠ પુત્ર, માની સરુર્ષા અને સાધુ ભગવન્તી સાથે આર્જવમાવયતા ઊડીને આંખે વળગે તેવા છે. સાહિત્યના કોપીરાઈટ છોડીને તે ક્ષેત્રના ઊંચા ગજાના માનવી તરીકે શ્રી રમણભાઈની સર્જક પ્રતિભા જુદી તરી આવે છે.
શ્રી રમાભાઈ સાહિત્યજગતના વર્ષો, રાજ, મહર્ષી કરતાં બ્રહ્મર્ષી હતા. બ્રહ્મ સ્વરૂપી આત્મતત્ત્વના ગાયક, બ્રહ્મ તેજના પારખું, સદા જાગૃત, આત્મભાવમાં જીવનાર. જ્ઞાનયજ્ઞના યજમાન, આત્મતત્ત્વ ઉપાસક, આત્મ ઉજાગરાં જીવનાર, આત્મ તજા સમા આત્મ સાક્ષર શ્રી રમાભાઈ ૨૪ ઑક્સ્ટબર ૨૦૦૯ના રાત્રિના ૩-૫૦ મિનિટે બ્રહ્મમુહૂર્ત આ દેહનો ત્યાગ કરી સમ્યક માર્ચે સુગતિને પામ્યાં આવા બ્રહ્મર્ષી શ્રી રમાભાઈ ચી. શાહને નમસ્કાર હો.
સ્વભાવ, નિખાલસ મંતવ્ય અને જૈન-ધર્મના સિદ્ધાંતોની રક્ષા માટેની અદશ્ય ઈચ્છા મને સ્પર્શ કરી ગઈ, જૈન દર્શન તથા સાહિત્યનો અમૂલ્ય ભંડાર એમના દિમાગમાં હતો અને આચરણની ચોકસાઈ દિલમાં હતી.
જ્યારે મેં તેઓનું નામ `Advisory Committee' માં સૂચવ્યું ત્યારે ખૂબ જ નમ્ર પન્ને કહ્યું કે આ કાર્યમાં હું સલાહકાર નથી પણ પ્રભુ મહાવીરની વાત વિશ્વમાં પ્રચાર–પ્રસાર પામે તે માટેનો એક સામાન્ય શ્રાવક છું. કોઈ પણ જાતના માન-સન્માનથી ૫૨ મુરબ્બી શ્રી રમણભાઈમાં મને ‘અરિહંત‘ના દર્શન થતા હતા.