Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 40

40 16 જાન્યુઆરી, 2006 હતું તેની પ્રતીતિ પ્રસ્તાવનામાં એમણે લખેલા છેલ્લા ગદ્યખંડમાં પ્રગટ જૂના પાદરા રોડ ઉપર રહીએ. આ પણ અમારા માટે કેવો શુભ યોગ ! થાય છે. તેઓએ લખ્યું: “એહિક અને પારમાર્થિક, લૌકિક અને રમણભાઈ જેવા વિદ્યાપુરુષની વિદાય જે શૂન્યાવકાશ સર્જે તેનો પારલૌકિક જીવનને સફળ અને સાર્થક બનાવવા માટે ભગવાન મહાવીરે શોક કરવાને બદલે આપણે ભગવાન મહાવીરે પ્રબોધેલા અહિંસાધર્મને ઉપદેશેલી ધર્મ, વર્ણ અને જાતિના ભેદો ઓળંગી, સ્થળ અને કાળની જીવનમાં સ્થાન આપીએ તો કદાચ શૂન્યાવકાશ પણ સાર્થક થાય એમ મર્યાદાઓ વટાવી આપણા સુધી આવી પહોંચ્યો છે, એ આપણું પરમ બને. સ્નેહરશ્મિની પંક્તિઓ યાદ કરીએ; સદ્ભાગ્ય છે.' પતંગિયું ત્યાં થયું અલોપ રમણભાઈનું મૂળ વતન પાદર હતું અને અમે લોકો વડોદરામાં શૂન્ય ગયું રંગાઈ ! " સન્નિષ્ઠ સ્વાધ્યાયી I હરિભાઈ કોઠારી પ્રાધ્યાપક રમણભાઈ શાહ બહુમુખી જીવન પ્રતિભા ધરાવતા હતા. છું' એવું કહેતા તેઓ અતિશય પ્રસન્ન થયા અને મને આગળ વધવાની તેઓ આજીવન વિદ્યાવ્યાસંગી હતા. સાહિત્ય, શિક્ષણ તેમ જ ધર્મ તેમના ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ આપી. એમની એ પ્રસન્ન મુખમુદ્રા આજેય ભૂલાય લોહીમાં રહેતા હતા એમ કહીએ તો અતિશયોક્તિ ન ગણાય. વિભિન્ન એવી નથી. વિષયો પરનું એમનું તલસ્પર્શી અધ્યયન, ચિંતન અને સંશોધન વિદેશમાં પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા માટે જવાનું થાય ત્યારે હું અચૂક કાબિલેદાદ હતું. એમને ફોન કરતો અને એમની પાસેથી આવશ્યક માર્ગદર્શન મેળવતો. મારો એમની સાથેનો પ્રથમ પરિચય સન 1957-58 માં થયો. શ્રી રમણભાઈ અને શ્રીમતી તારાબેન બન્નેનો મારા માટે સાત્વિક અને મુંબઈની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કૉલેજમાં તેઓ પ્રા. મનસુખભાઈ ઝવેરી જોડે નિર્મળ ભાવ હતો. મારા વિકાસમાં તેઓ હંમેશાં રાજી થતાં. ગુજરાતી વિભાગમાં સેવા આપતા હતા. કૉલેજના પ્રથમ વર્ષમાં એમની છેલ્લા વીસેક વર્ષમાં તો તેઓ યોજનાબદ્ધ રીતે હળવા રહેતા. ધર્મના પાસેથી કિસનસિંહ ચાવડાનું ‘અમાસના તારા' શીખવા મળ્યું તો દ્વિતીય ગંભીર વિષયને હળવાશથી રજૂ કરવાની શૈલી એમણો લોક કલ્યાણાર્થ વર્ષમાં ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠીના “સરસ્વતીચંદ્ર'નો આસ્વાદ માણવા અપનાવી લીધી હતી. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાઓમાં વક્તાનો પરિચય મળ્યો. અને અંતે વ્યાખ્યાનનું સમાપન કરવાની એમની સંક્ષિપ્તતા સૌ માટે વિદ્યાર્થીઓને મળવા તેઓ હંમેશાં ઉત્સુક રહેતા અને કોઈપણ અનુકરણીય બની રહે તેવી હતી. પ્રકારની સમસ્યા કે મુશ્કેલીનો ઉકેલ આપવા હંમેશાં તત્પર રહેતા. વ્યક્તિગત વિકાસ, કુટુંબવાત્સલ્ય, સામાજિક જવાબદારી, સંસ્થાગત એમની પાસેથી સૌ વિદ્યાર્થીઓને યથોચિત પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહન કાર્યો, ચિંતન, મનન, સંશોધન, શિક્ષણકાર્ય, પ્રવાસે આવી અનેકવિધ મળી રહેતા. 'પ્રવૃત્તિઓને યથોચિત ન્યાય આપનાર માનવ મૂઠી ઊંચેરો જ ગણાય. મુંબઈની પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં પ્રથમ વખત હું એમનો વિદ્યાર્થી આવા સનિષ્ઠ માનવને હૃદયના પ્રણામ ! જ સ્વ. ડૉ. રમણલાલ શાહઃ થોડાંક સંસ્મરણ પ્રો. જશવંત શેખડીવાળા ડો. રમણલાલ શાહ એક અતિ ઉમદા પુરુષ હતા. મારા સન્નિષ્ઠ તેમનો પ્રથમ પરિચય અને લેખક અને અધ્યાપકના રૂપમાં થયેલો. મિત્ર હતા-પ્રેમાળ, ભલા, નિઃસ્વાર્થી, પરગજુ, નમ્ર, નિખાલસ, તેમનાં પુસ્તકો અને લેખો હું નિયમિત વાંચતો. તેમનું ગદ્ય મને ઘણું વિવેકશીલ અને મધુભાષી. મારી સાથેની તેમની મૈત્રી લગભગ ગમતું. ગમે તેવા કઠિન અને ગંભીર વિષયને તેઓ સરળ, સુગમ, અડતાલીસ વર્ષ જૂની. ઈ. સ. 1957 થી માંડી ઈસ.૨૦૦૫ સુધી તે વિષદ રૂપમાં આલેખી શકતા. તેમનું શબ્દભંડોળ વિશાળ અને વૈવિધ્યમય અકબંધ જળવાઈ રહેલી. રૂબરૂ મળવાનું પ્રસંગપાત થતું, પરંતુ અમારી હતું. તેઓ પારિભાષિક શબ્દોની સાથોસાથ તળપદા ઘરગથ્થુ શબ્દો સંપર્ક પત્રો દ્વારા સતત ચાલુ રહેતો. પત્રો લખવામાં તેઓ બહુનિયમિત. પણ ઔચિત્યપૂર્વક યોજી જાણતા. વિષયને અનુરૂપ સમર્થક કહેવતો-રૂઢ દરેક પત્રનો જવાબ અચૂક લખે. તેમાં કામની બાબત વિશે લખે અને પ્રયોગોનો વિનિયોગ તેઓ અનાયાસે કરી શકતા. વિષય-અર્થ-ભાવના મારી કુશળતા ચાહે તથા પરિવારનું ભલું તાકે. માંદગી, પ્રવાસ કે અન્ય સમર્થક સંસ્કૃત-પ્રાકૃત-અપભ્રંશ-ગુજરાતી અવતરણ-ઉદાહરણ, કોઈ કારણસર પત્રનો જવાબ લખવામાં વિલંબ થાય, તો પછીના પત્રમાં તર્કબદ્ધ દલીલ અને ક્રમબદ્ધ, વ્યવસ્થિત, મુદ્દાસર રજૂઆતથી તેમનાં તેમ થવાનું કારણ દર્શાવે અને દિલગીરી વ્યક્ત કરે. મારા કરતાં વયમાં, લખાણ અર્થ-ભાવપૂર્ણ ઉપરાંત રસળતાં પણ બની રહેતાં. અધ્યાપક તરીકેના અનુભવમાં અને વિદ્વતામાં તેઓ મોટા હતા; પરંતુ મેં તેમને તે માટે અભિનંદન આપતો એક પત્ર લખેલો. તેના જવાબની, તેમનો સમગ્ર વ્યવહાર સમવયસ્ક મિત્ર જેવો. મોટાઇનો કશો ભાર યા મારી કશી અપેક્ષા નહોતી. તેમ છતાં મારા પત્રનો તેમણે જવાબ લખેલો દેખાવ નહિ. ' અને મારા સૌજન્ય-સર્ભાવ માટે આભાર માનેલો. મને તેથી આનંદ આવા સન્નિષ્ઠ-પ્રેમાળ મિત્ર અને નખશીખ ઉમદા મનુષ્યના સાથે આશ્વર્ય થયેલું કે આવો વરિષ્ઠ અધ્યાપક અને લેખક કેવો નમ્ર અવસાનથી મને અને મારા જેવા ઘણા બધાને-આઘાત લાગે છે અને વિવેકશીલ છે ! તે પછી અમારી પત્રમૈત્રી શરૂ થયેલી. સ્વાભાવિક છે. ચિરકાળની વિદાય માટેની તેમની વય નહોતી. તેમની પરંતુ મને તો તેમને રૂબરૂ મળવાની તાલાવેલી લાગી હતી. તે શક્ય ખોટ જીવનમાં સદા વર્તાતી રહેશે. શી રીતે બને? કેશા ખાસ કારણ વિના તેઓ મુંબઈ બહાર નીકળે નહિ