________________
-
જ શો તો હક જીવાત છે પ્રબુદ્ધ જીવન જીવી શકાય છે. પછી છી તા. ૧૮ જુલાઈ ૨૦૦૮ દેહધારી છુંદાય ન જાય તેની ફિકર આ કરુણામૂર્તિ મહામાનવને જૈન ધર્મ એ માત્ર ધર્મ નથી. એ એક સંપૂર્ણ જીવન શૈલી છે. રહેતી!
માનવ જીવન એ રીતે જીવાય તો એને કોઈ ‘આર્ટ ઓફ લિવીંગ'ની માનવીને જીવાડવા માટે અન્ય પ્રાણીઓનું બલિદાન આપવું એ કે કોઈ અન્ય નિશાળમાં જવાની જરૂર નથી. આ જૈન ધર્મની વિરૂદ્ધની વાત છે.
હોસ્પિટલમાં દાન આપનારની ભાવના તો અન્યને ઉપયોગી જાતને ક્યાં સુધી છેતરશે? સાચ્ચે આપણે અહિંસક છીએ? : થઈ માનવ જીવ બચાવવાની જ છે. સહેતુક હિંસાની નહિ. પરંતુ
ભૂકંપ કે સુનામી જેવી ઘટનાની આગોતરી જાણ પશુ-પક્ષી અને એમના કેટલાંક સત્યોએ આપણને અવશ્ય વિચારતા કરી દીધાં છે. જળચર પ્રાણી તેમજ આદિવાસીઓને થઈ જાય છે તો આપણા આરોગ્ય ક્ષેત્રે જ્યાં હિંસક દવાઓ અને સાધનો વપરાય છે એવી કહેવાતા બુદ્ધિજીવીઓ અને સુસંસ્કૃત માનવીને એની આગોતરી સંસ્થાઓને તીર્થકર ભગવાનનું નામ આપવું યોગ્ય છે? આવી જાણ કેમ નથી થતી? જગતના વિકાસશીલ દેશોની ઇકોનોમી સુધરી સંસ્થાઓને અહિંસક સમાજ દાન આપે એ સમાજ પોતાના ધર્મના છે, એમાં સમૃદ્ધિ થઈ છે, પણ ઈકોલોજી-પર્યાવરણનું શું? એ સિદ્ધાંતોની જ હિંસા નથી કરી રહ્યો ? વાસ્તવમાં એલોપથીની દવા આપણે કેટલી બગાડી છે? કેટલાં અને કેવા પ્રદુષણમાં આપણે કે રોગ ઉપાયની જે પદ્ધતિ શોધાઈ છે એ એક વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગોથી જીવીએ છીએ? વિષાક્ત દવાને કારણે આપણે રોગો તરફ ધકેલાઈ શોધાયેલા સત્યો છે. એમાં ‘જીવો જીવસ્ય જીવનમ્'નું સત્ય છે. રહ્યા છીએ.
' , અન્યોના જીવનને બચાવવા માટે થતા પ્રાણી પ્રયોગોને હિંસા કહેવી ત્રીસ વર્ષ પહેલાં ઔદ્યોગિક પ્રદૂષણ રાષ્ટ્રભરમાં ૫.૭૬ લાખ ટન કે માનવ જીવન માટેનું એ બધાંનું સમર્પણ કહેવું? એલોપથી કે હતું, તે ૨૦૦૪માં ૨૪ લાખ ટન અંદાજાયું છે. આરોગ્યના ભોગે જ કોઈ પણ પથી’માં શક્તિ છે તો એમાં મર્યાદા પણ છે. કુદરતી નહિ, આયના ભોગે પણ, આપણે ધનવાન બનતા હોઈએ તો એવી સંપત્તિ ઉપચારની જ્યાં સીમા પૂરી થાય છે ત્યાં એલોપથીની મદદ લેવી જ જે મોટી વિપત્તિ લાવતી હોય તેની પાછળની દોટ શું ખપની?! જે સંપદાને પડે છે. પરંતુ એનો ઉપયોગ કરતી વખતે એની પાછળ રહેલા કારણે વિપદા આવતી હોય તે સાચા અર્થમાં સંપદા કહેવાય ખરી? 'પહેલું “હિંસા'ના તત્ત્વ માટે આપણે સભાન રહેવું તો જોઈએ જ. સુખ તે જાતે નર્યા એ સો ટકા સાચી કહેવતનો આજ સુધી દુનિયાના કોઈ જેન દાનવીર સમાજે ડૉ. ભીમગરાના “સત્ય” ઉપર ચિંતન કરવું સમજુ સમાજે અસ્વીકાર કર્યો નથી.
જરૂરી તો છે જ. ઉપરાંત એ પણ સત્ય છે કે આ દાનવીર સમાજ હવે હેલ્થ ઈઝ વેલ્થ. તંદુરસ્તી સાથે મનદુરસ્તી હંમેશા જોડાયેલી જ આયુર્વેદ અને કુદરતી ઉપચાર કેન્દ્રો તરફ પણ પોતાના દાનનો પ્રવાહ હોય છે. સર્વાગી સ્વાચ્ય વિના તો સંપદા, સાહેબી, વૈભવ ભોગવી વહેતો કરી રહ્યો છે. અને દેશના ખૂણે ખૂણે નવા કુદરતી ઉપચાર શકતા જ નથી, એ વાતનો રંજ અસાધ્ય શારીરિક-માનસિક કેન્દ્રો ખુલી રહ્યાં છે.હમણાં જ અમને કચ્છના ખારોઈ ગામમાં નવા યાતનાઓમાં ફસાયેલા ઘણાં કુબેરપતિઓ મોડે મોડે કરતા હોય છે ખુલેલા કુદરતી ઉપચાર કેન્દ્ર જોવાની તક મળી અને અમે પ્રસન્ન તે આપણે જાણીએ જ છીએ. એ લોકોના કરોડો રૂપિયા પણ ગુમાવેલું થયાં. આરોગ્ય પાછું મેળવવામાં કામ આવતા નથી. સ્વાચ્ય પહેલું સુખ પરંતુ ખેદ સાથે કહેવું પડે છે કે આમાંના ઘણાં કુદરતી ઉપચાર છે એ બાબત સબુદ્ધિ કે સન્મતિ એ લોકોને લાધે તે પહેલાં જ કેન્દ્રો ગાંધીજીના સિદ્ધાંતથી ઘણાં દૂર થઈ ગયાં છે. ઘણાં તો ફાઈવ સંપત્તિ પાછળની આંધળી દોડમાં એ ધનસુખલાલોએ મનસુખ અને સ્ટાર આરામ કેન્દ્રો જેવા બની ગયા છે. ગરીબ કે મધ્યમ વર્ગનો તનસુખ સાવ ગુમાવી દીધાં હોય છે!
એમાં પ્રવેશ અશક્ય છે. એમાં એલોપથી કે હોમીયોપથી સિવાય ઉપભોગ' નહિ, ફક્ત “ઉપયોગ’ GREED નહિ ફક્ત NEED- બધી જ “પથી'ઓની સગવડતા હોય છે, એ આ લખનારનો જાત BASE જીવન શૈલી આપણો જીવન મંત્ર બની રહે અને એ પ્રકારની અનુભવ છે. આવા કેન્દ્રોનું વેપારીકરણ થઈ રહ્યું હોય એમ લાગે. ગાંધીવાદી જીવન શૈલી આપણે અપનાવીને જીવનમાં સાદગી અને છે. સંપૂર્ણ કુદરતી ઉપચાર કેન્દ્રો કેટલા? આ દિશામાં પ્રાકૃતિક સંતોષને સ્થાન આપીએ, તો જ અપરિગ્રહ સાથે સારું અહિંસક ચિકિત્સકો ગંભીર વિચારણા નહિ કરે, કે કોઈ એવા નિયમો નહિ જીવન જીવી શકાય, નહિ તો સાચો અહિંસા-ધર્મ પળાય જ નહિ.” બનાવે તો, ‘ગ્રાહકોની સગવડ માટે આવા કેન્દ્રોમાં એક વિભાગ
આવા ઘણાં સૂક્ષ્મ સત્યો આપણી સમક્ષ મૂકી ડૉ. ભમગરા જેન એલોપથીનો પણ પ્રવેશી જશે અને કુદરતી ઉપચારનો ‘આત્મા’ દિનચર્યાની, જેનોના ઉણોદરી વ્રતની, અને ખાન-પાન પદ્ધતિની શોધ્યો નહિ જડે. ભારોભાર પ્રશંસા કરે છે. જેનોની આહાર વ્યવસ્થામાં પૂર્ણ સ્વાથ્યનું 'પરંત જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતોને આપણે પૂરેપૂરા વફાદાર રહેવું પૂરેપુરું વિજ્ઞાન છે. ઉપરાંત ડૉ. ભીમગરા તો જે વિચાર સિદ્ધાંતો હોય તો પ્રત્યેક જેને કુદરતી ઉપચાર પદ્ધતિ અપનાવવી પડશે, અને માટે ત્યાં સુધી પ્રમાણ આપે છે કે “જૈન ધર્મના ચિંતનમાં જે દાનવીરોએ પણ આવા કેન્દ્રોની અનુમોદના કરવી જોઈશે, એમાં જ અનેકાંતવાદ થા ચાર્વાદ અપનાવવાનું કહ્યું છે, તે અપનાવવાથી પૂર્ણ અહિંસાનો ભાવ છે. પણ ઘણાં દર્દીઓને હૃદય-રોગ કે કેન્સરમાંથી મુક્તિ મળી છે.' ડૉ. ભમગરાએ આપણા દેરાસરમાં અને મીઠાઈઓ ઉપર વપરાતા