________________
પાની જાવાનો
શક્તિ પ્રાપ્ત કરી હતી. બન્ને ગુરૂભાઇઓના દેહ જુદા અને આત્મા એક હોય તેમ રહેતા હતા, અને જૈન શાસનની પ્રભાવના કરતા હતા. આર્ય મહાગિરિજી નગર બહાર રહેતા તો આર્ય સુહસ્તિજી નગરમાં રહીને ધર્મપ્રભાવના કરતા હતા.
સંઘનાયક શ્રી મહાગિરિજીએ જોયું કે સંપની ભાર આર્ય સુહન્તિજી અપૂર્વ કુશળતાથી સંભાળે છે એટલે તરત તેમણે સંકલ્પ જાહેર કર્યો કે ‘વર્તમાન કાળમાં જિનકલ્પ આચારનો વિચ્છેદ થી છે પરંતુ તેના જેવું જ જીવન જીવવાથી એટલે કે તપ, જપ, ધ્યાન આદિ સાધવાથી વિશિષ્ટ રીતે કર્મક્ષય કરવી સંભવ છે માટે હવે હું તેમ જીવીશ.'
શ્રી મહાગિરિજી ત્યાર પછી જંગલભૂમિમાં, સ્મશાનભૂમિમાં વિશેષ રહેવા માંડ્યા. તેમણે લોકસંપર્ક, માન-સન્માન તથા સુરુચિપૂર્ણ ભોજન વગેરેનો સંપૂર્ણ ત્યાગ કર્યો. આર્ય સુહસ્તિસૂરિ તેમને અત્યંત ભક્તિથી પૂજતા પણ તેમણે તેવની ભક્તિનો સ્વીકાર કરવાની પણ અનિચ્છા દર્શાવી.
કલ્પસૂત્ર સ્થવિરાવલિમાં આર્ય મહાગિરિજીના આ મુખ્ય શિષ્યોનો ઉલ્લેખ મળે છેઃ ૧. ઉત્તર, ૨. બલિસ્સહ, ૩. ધનાઢ્ય, ૪. આપ, પ. કોંટિન્સ, ૬. નાગ, ૭. નામિત્ર, ૮. ચંચળુપ્ત. આ શાસન પ્રભાવક સાધુઓ હતા. આ સાધુઓની સમય મર્યાદા ના કદાચ તેઓ શિષ્ય-પ્રશિખ પણ હોય
જિનકલ્પ સાધનાના સ્વામી, મહાપ્રભાવક આચાર્યશ્રી આર્ય મહાગિરિસૂરિજી ૭૦ વર્ષનો ગૃહસ્થપર્યાય, ૭૦ વર્ષનો દીક્ષા અને તેમાં ૩૦ વર્ષની યુગપ્રધાનપદપાઁય પામીને ૧૦૦ વર્ષનું સંપૂર્ણ આયુષ્ય પામીને દાઈ (માલન) દેશમાં આવેલા ગજેન્દ્ર પદનીર્થ ઉપર વીર નિર્વંશ સે. ૨૪૫ માં સ્વર્ગવાસ પામ્યા. (૨)
કામવિજેતા શ્રી સ્થૂલિભદ્રજીને જૈન સંઘમાં કોણ નહિ જાનું હોય ? ઉત્કૃષ્ટ પુષ્પાળી, જિનશાસનની શ્રુતપરંપરાના અંતિમ ચૌદ પૂર્વધર, નિર્મળ ચારિત્ર્યવાન શ્રી સ્થૂલિભદ્રજી મહારાજની અપ્રતિમ પ્રતિભાને પામવા માટે વિરાટ કા પણ નાના પડે તેવું
છે.
ગૌતમ ગોત્રીય શ્રી સ્થૂલિભદ્ર બ્રાહ્મણ પુત્ર હતા. મગધની રાજધાની પાટલિપુત્રના મહામંત્રી શકટાલના મોટા પુત્ર સ્થૂલિભદ્રની જન્મ સં. ૧૧૬માં થયો હતો. નાનાભાઈનું નામ શ્રીમક. એમને સાત બહેનો હતી. તેના નામ 'બર્ડસર સજ્ઝાય'માં કહ્યા મુજબ, યક્ષા, યક્ષદિશા, ભૂતા, ભૂતદિશા, સેણા, વેણા, રેશા જાણવા મળે છે. આ સાતેય બહેનો ઉત્કૃષ્ટ બુદ્ધિશાળી હતી. કોઈ એકવાર બોલે એટલે પહેલી બહેનને યાદ ી જાય, એ જ વસ્તુ તે ખોલે એટલે બીજી બહેનને અને તે મુજબ સાતમી વાર બોલાય એટલી સાતમી
તા.૧૬ જુલાઈ ૨૦૦૬
બહેનને યાદ રહી જાય. !
શકટાલ વિચક્ષણ મંત્રીશ્વર હતા. રાજખટપટોની તીવ્રતાના લીધ મગધને સુરક્ષિત રાખવા માટે તેમણે નાના પુત્ર શ્રીમક પાસે સામેથી પોતાની હત્યા કરાવી અને મોત માંગી લીધું !
એ સમયે સ્થૂલિભદ્ર કોશાને ત્યાં વસતા હતા. કોશા સંસારની શ્રેષ્ઠ સૌંદર્યવતી નારી હતી. સ્થૂલિભદ્ર અને કોશા શ્રેષ્ઠ સાંસારિક સુખી મારાતા હતા ત્યાં મગધના રાજસેવકે આવીને સ્થૂલિભદ્રને મહારાજા યાદ કરે છે તેમ કહ્યું.
સ્થૂલિભદ્રને રાજાએ મંત્રી બનવાનું ઇજન આપ્યું. સ્થૂલિભદ્રએ પિતાના મૃત્યુનું કારણ જાણ્યું, રાજરમતોનું વિશ્વ જાણ્યું અને મનમાં વૈરાગ્ય આવી ગયો..
તે સમયે આચાર્યશ્રી સંભૂતિવિજયજી સ્થૂલિભદ્રને મળ્યા. સ્થૂલિભદ્રને તેમની પાસે વીરનિર્વાણ સ. ૧૪૬માં દીક્ષા ગ્રહણ કરી. ૩૦ ૧ર્ષની ભરયુવાન વર્ષ સંયમનાં તપ, જય શરૂ કર્યા. મહાજ્ઞાની આચાર્યશ્રી સંભૂતિવિજયજી પાસે તેમણે ૧૧ એગ સુધીનો શ્રુતાભ્યાસ કર્યો. બારમું દૃષ્ટિવાદ ચૌદપૂર્વર અને મહાપુણ્યશાળી આચાર્ય શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજી પાસે ભણ્યા. ચૌદ પૂર્વમાં ૧૭ પૂર્વ અર્થસહિત અને ૪ પૂર્વ મૂળથી શ્રી સૂલિભદ્ર વિદ્યાગુરૂ શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામી પાસે ભણ્યા. જૈન શાસનના આમ અંતિમ ચૌદ પૂર્વધર શ્રી સ્થૂલિભદ્રજી ગણાય છે. શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામી પાસેથી તેમણે શીખેલા પાઠના સમયે શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજીએ વાચનાઓ જ આપી હોઈ, વીર નિર્દેશ સે. ૧૬૦ ની આસપાસ આ સર્વે મહત્ત્વપૂર્ણ વાચના થઈ તેમ ગણી શકાય.
સ્થૂલિભદ્ર કોશાના ત્યાંથી નીકળ્યા પછી કોશા વિઘ્ન બની ગઈ. ગુવંજ્ઞાથી સ્થૂલિભદ્ર તેને ત્યાં ચાતુર્માસ રહ્યા પણ જળમાં કમળની જેમ ! એ વૈરાગ્યવાસિત મુનિવરના સંગમાં કોશા પણ પ્રતિબંધ પામી, સ્થૂલિભદ્ર મુનિએ તેનો પણ ઉદ્ધાર કર્યો.
આવા જ્ઞાની અને સંયમી મુનિશ્રી સ્થૂલિભદ્ર વીર નિર્વાણ નિ. સં. ૧૬૦ માં આચાર્ય બન્યા. તેમને આર્ય મહાગિરિ, આર્ય સુહસ્તિ જેવા પ્રતિભાવંત શિષ્યો પણ સાંપડ્યા.
જીવનના અંત સમયે વૈભારગિરિ ૫૨ તેમણે ૧૫ દિનનું અણુશણ કર્યું અને વીર નિર્વાણ સં. ૨૧૫ માં કાળધર્મ પામ્યા. તેમના વિલયથી સાથે જ અંતિમ ચાર પૂર્યો પણ વિલય પામ્યા.
પૂર્વાચાર્યોએ જેમને 'એંગલ' સ્વરૂપ કહ્યા છે એવા જિન શાસનના મહાન પ્રભાવક આચાર્ય શ્રી સ્થૂલિભદ્રજી કદીય ભૂલાશે નહીં. ***
જેન ઉપાશ્રય, ૭ રૂપ માધુરી સોસાયટી, સંપથીના રેલ્વે ક્રોસીંગ પાસે, નારપુરા, અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૩.