Prabuddha Jivan 2006 Year 17 Ank 01 to 12 - Ank 04 is not available

SR No.: 525991
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 318
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 165

૧૬ મે, ૨૦૦૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
ગુજરાતી વિશ્વકોશના ૨૧મા ખંડનો લોકાર્પણવિધિ
મથુરાદાસ ટાંક ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ અને મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા આયોજીત ૨૦ હજાર લખાણો માટે ૬૦૦ લેખકોની મદદ લેવામાં આવી છે. ભવ્ય સમારંભમાં ગુજરાતી વિશ્વકોશના ૨૧મા ખંડનું અને ચોથા તેમાં ૭૩૪૦ વિજ્ઞાનના, પ૬૪૮ ચરિત્ર, ૧૦ હજાર તસવીરો, ૪૮૦ ખંડના નવસંસ્કરણનું લોકાર્પણ ગુજરાતના મુખ્યપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર લેખો અને ૩૧૧ ભાષાંતર કરાયેલા લેખોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો મોદીના હસ્તે થયું હતું. શ્રી રમણીકભાઈ મહેતા અને શ્રીમતી છે. વિશ્વકોશ એ વાસ્તવમાં પ્રજ્ઞાકોશ છે. ગુજરાત વિશ્વકોશ ભવનમાં સુશીલાબહેનને અર્પણ કરાયેલ આ પુસ્તકની પ્રથમ નકલ તેમના પુત્ર “ધન્ય ગુર્જરી' પ્રકલ્પ માટે ૧૫ લાખ રૂપિયા આશાપુરા ગ્રુપ ઓફ અને હીરા બજારના આગેવાન શ્રી અરુણભાઈ મહેતાને આપવામાં ઇન્ડસ્ટ્રીના શ્રી નવનીતભાઈ શાહે આપ્યા છે. અને મુંબઈના ઉદ્યોગપતિ આવી હતી. ચોથા સંસ્કરણની પ્રથમ નકલ જૈન સમાજના અગ્રણી શ્રી શ્રી સી. કે. મહેતાએ પણ વિશ્વકોશ માટે રૂા. ૫ લાખનું અનુદાન દીપચંદભાઈ ગાર્ડીને અર્પણ કરવામાં આવી હતી.
આજે અમને આપ્યું છે. ભવિષ્યમાં “ગુજરાતી વિશ્વકોશ'નો ઇતિહાસ લખાય ત્યારે આ આ કાર્યક્રમની સહ આયોજક સંસ્થા મુંબઈ જૈન યુવક સંઘની ઉત્તમ અને મહાન કાર્યમાં ઉપયોગી થનારાઓમાં મુંબઈ જૈન યુવક પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાની પ્રતિષ્ઠા ઘણી ઊંચી છે. તેમાં વક્તવ્ય સંઘનો પણ ઉલ્લેખ થાય તો આગામી પેઢી તે સંતોષ અને ગૌરવથી આપવાનું આમંત્રણ મળે ત્યારે અમારી છાતી ગજગજ ફૂલે છે. પરમાનંદ વાંચશે એવી ઉદાત્ત ભાવનાથી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ સમારંભનું કાપડીયા, ચીમનભાઈ ચકુભાઈ શાહ અને ડૉ. રમણભાઈ શાહ જેવાં સહ આયોજક બન્યું હતું.
વિદ્વાનોએ આ સંસ્થાને પ્રતિષ્ઠા અપાવી છે એમ શ્રી કુમારપાળ દેસાઈએ વિશ્વકોશના ૨૧મા ખંડના લોકાર્પણ માટે ૨૯મી એપ્રિલે ન્યુમરીન ઉમેર્યું હતું. લાઈન્સ સ્થિત પાટકર હૉલમાં ખાસ સમારોહનું આયોજન કરવામાં આ કાર્યક્રમના મુખ્ય અતિથિ શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ જણાવ્યું હતું કે આવ્યું હતું.
વિશ્વકોશ એ સામાન્ય પુસ્તક અથવા ગ્રંથ નથી પણ ભારતના ભાવિને સમારોહના પ્રારંભમાં “સંઘ'ના મંત્રી ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહે નિર્માણ કરવાનો અને આપણી પ્રજાને પોતાપણાથી પરિચિત ઉપસ્થિત મહેમાનોનું સ્વાગત કરતાં જણાવ્યું હતું કે શ્રી ધીરુભાઈ કરાવવાનો પ્રયાસ છે. જ્ઞાનની પ્રાપ્તિમાં મળે એ જ સાચો આનંદ છે. ઠાકરે ૬૭ વર્ષની વયે આ ભગીરથ કામગીરીનો પ્રારંભ કર્યો હતો. આપણે ગુજરાતીઓ ચોપડા વાંચીએ છીએ અને ચોપડીઓ અર્થાત છેલ્લા ૨૦ વર્ષમાં માંદગીઓના વિપ્ન છતાં શ્રી ધીરૂભાઈએ આ પુસ્તકો કે ગ્રંથો વાંચતા નથી એવી ખોટી સમજ ઉભી થઈ છે. વાસ્તવમાં કામગીરી સફળતાપૂર્વક આગળ ધપાવી છે. ગુજરાતી વિશ્વકોશોનું ગુજરાત આઝાદીની લડાઈમાં અહિંસા અને ક્રાંતિ એમ બંને મોરચે સર્જન એ મહાન જ્ઞાન યજ્ઞ છે. ગુજરાતી ભાષા વિશે આવું મહાન અગ્રેસર હતું. અહિંસાની ચળવળની આગેવાની મહાત્મા ગાંધીજીએ કાર્ય થઈ રહ્યું હોય ત્યારે ગુજરાતી ભાષા માટે ચિંતા કરવાની કોઈ સંભાળી હતી. જ્યારે ક્રાંતિકારીઓમાં શ્યામજી કૃષ્ણ વર્મા મોખરે હતા. જરૂર નથી. હા, કાળજી લેવી જરૂરી છે. આવા ઉમદા કાર્યક્રમના ઈ. સ. ૧૮૫૭માં થયેલા બળવાને આવતા વર્ષે ૧૫૦ વર્ષ પૂર્ણ થાય આયોજન માટે ગુજરાત વિશ્વકોશ ટ્રસ્ટ સાથે સંકળાવાનો મુંબઈ જે છે તે નિમિત્તે સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં અહિંસા અને ક્રાંતિના ક્ષેત્રે આગેવાન યુવક સંઘને આનંદ અને ગૌરવ છે. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના રહેલા ગુજરાતના વીરોનો ઇતિહાસ બહાર પાડવો જોઇએ. આપણા આયોજનની સાથો સાથ છેલ્લા ૨૧ વર્ષમાં ગુજરાતના પછાત ગૌરવનો ઇતિહાસ પ્રકાશીત કરવાનો અર્થ અન્યોને નીચા દેખાડવા વિસ્તારોમાં વસતા નાગરિકો અને વિવિધ સંસ્થાઓ માટે અત્યાર એવો થતો નથી. વિશ્વકોશ એ આપણા ગુજરાતની આગવી ઓળખ સુધીમાં ત્રણ કરોડ રૂપિયા જેટલી માતબર રકમ આપી છે અને આજે છે. તેનો પ્રસાર અને પ્રચાર સુપેરે થાય એ માટે પુસ્તકને ડીજીટલ રૂપ યોગાનુયોગ ૨૧મા ગ્રંથનું વિમોચન છે, એમ ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહે આધુનિક ટેકનોલોજીની સહાયથી આપવામાં આવવું જોઈએ. ઉમેર્યું હતું. આ
વિશ્વકોશના પ્રસાર માટે વિવિધ સ્થળોએ કિઓસ્ક પણ મૂકાવા જોઈએ. વિશ્વકોશના મુખ્ય સંપાદક અને મોડાસાની કૉલેજના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રના નિર્માણમાં સમાજના બધાં જ વર્ગોનું પ્રદાન હોય છે અને પ્રાચાર્ય શ્રી ધીરુભાઈ ઠાકરે છેલ્લા બે દાયકામાં આવેલા વિનો અને માત્ર રાજકારણીઓનું હોતું નથી. અવરોધોની તેમ જ ગુજરાતી સાહિત્ય જગતમાં મુંબઈના પ્રદાનની આ હકિકતને અનુલક્ષીને જ ગુજરાતમાં દક્ષિણ ગુજરાતની વાત વિગતે માંડી હતી. શ્રી ધીરુભાઈ ઠાકરે જણાવ્યું હતું કે ઓગસ્ટ, વિદ્યાપીઠને કવિ નર્મદ તેમજ ઉત્તર ગુજરાતની વિદ્યાપીઠને ૧૯૮૫માં ઉત્તર ગુજરાતના જાણીતા સમાજસેવક શ્રી સાંકળચંદ પટેલે હેમચંદ્રાચાર્યનું નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ કાર્ય નાણાંના અભાવે અટકે નહીં એ માટે નાણાં મેળવી આપવાની ૨૧ મી સદી જ્ઞાનની સદી છે. માનવજાત હવે જ્ઞાનયુગમાં પદાર્પણ જવાબદારી શિરે લીધી હતી અને એક વર્ષમાં ૧૩ લાખ રૂપિયા એકઠા કરી ચૂકી છે તેથી જ્ઞાનના સંચય અને પ્રસાર માટે પ્રયત્નો થાય એ કરી આપ્યા હતા. બાદમાં ટ્રસ્ટમાં પ્રમુખ તરીકે શામેલ થયેલા. આવશ્યક છે એમ શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ઉમેર્યું હતું. '' - ઉદ્યોગપતિ શ્રેણીકભાઈ કસ્તુરભાઈએ પણ પાંચ લાખ રૂપિયા આપ્યા શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ હળવી શૈલીમાં જણાવ્યું હતું કે આપણે ભારતીઓ હતા. એ વખતના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી ચીમનભાઈ પટેલે સરકાર તરફથી નિસ્પૃહી હોવાથી ઓલિમ્પિક અથવા જાગતિક રમતોત્સવમાં સોના કે માતબર રકમ અપાવી હતી, ત્યાર પછી શંકરસિંહ વાઘેલા મુખ્યપ્રધાન ચાંદીના ચંદ્રકો મેળવવામાં પાછળ રહીએ છીએ. પણ શતરંજ એ બન્યા. પછી તેમણે આ કામગીરી માટે બે કરોડ રૂપિયા આપ્યા હતા. બુદ્ધિબળની સ્પર્ધા છે તેમાં હંમેશાં આપણે અગ્રસેર રહ્યા છીએ. ' શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની વર્તમાન સરકારે ૨૭૦૦ ચોરસ મીટરનો પ્લોટ હોંગકોંગની અદાલતમાં શતરંજની રમતના પેટન્ટ અંગે કેસ ચાલતો વિશ્વકોશ ભવન બનાવવા માટે આપ્યો છે. જે પ્રકારે નર્મદા યોજના હતો. તેમાં ચીને આ રમત પોતાની હોવાનો દાવો કર્યો હતો. તેણે ગુજરાતની પ્રગતિની જીવાદોરી છે, એ પ્રકારે આ વિશ્વકોશની કામગીરી ૮૦૦ વર્ષ જૂના દસ્તાવેજો પણ રજૂ કર્યા હતા. આપણે ત્યાં એ વખતે ગુજરાતીઓ અને ગુજરાત માટે સંસ્કાર દોરી છે એમ શ્રી ધીરુભાઈ હાલની જેમ વિશ્વકોશ રચવા માટેના કોઈ પ્રયાસો થયા નહોતા. ઘણી ઠાકરે ઉમેર્યું હતું.
મથામણ છતાં ભારતને પેટન્ટના સમર્થન માટે કોઈ દસ્તાવેજો કે જાણીતા વિદ્વાન કુમારપાળ દેસાઈએ જણાવ્યું હતું કે વિશ્વકોશમાં જડબેસલાક દલીલ સાંપડતી નહોતી. આખરે ભારતને દલીલ મળી.