Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 Avazyaka kriyAnA sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga-7 pratikramaNanI vidhi ane tenA hetuo pauSadhanA sUtro, vidhi ane tenA hetuo paccakkhANanA sUtro ane tenI saMvedanAo FB
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA Avazyaka kriyAnA sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga-s * pratikramaNanI vidhi ane tenA hetuo * pauSadhanA sUtro, vidhi ane tenA hetuo * paccakkhANanA sUto ane tenI saMvedanAo : saMkalanaH prazAMtamUrti parama pUjya sAdhvIjI zrI caraNazrIjI mahArAjanA ziSyA parama pUjya viduSI sAdhvIjI zrI candrAnanAzrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjIzrI prazamitAzrIjI 'BEArsa : prakAzakaH janmArga prakAzana jene ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001.phona-pheksa: 25352072
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ : prakAzaka : sanmArga prakAzana zve. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 25352072 E-mail : sanmargprakashan@gmail.com sUtra saMvedanA - 6 978-81-87163-72-5 mUlya : 2. 60-00 nakala : 3000 prathama AvRtti : > saMparkasthAna - prAptisthAna - surataH 0 7 saralAbena kiraNabhAI - amadAvAda : sabhArtha prakAzana kAryAlaya "RSikiraNa" 12,prakRtikuMja sosAyaTI, AMbAvADI, amadAvAda-380015. phona : (0) 2216 45 21 (R) 2762 09 20 (M) 98250 07226 vAghajIbhAI bhUdarabhAI svAminArAyaNa maMdira roDa, kAlupura, amadAvAda-1. phona : (0) 2216 53 46 (M) 93270 04353 vADIlAla saMghavI 504, dharama pelesa, pArale poInTa, aThavAlAInsa, surata-395007. : phona : (O) 2211053 (R) 2425883 (M) 98251 40212, 93768 11702 mInAbena mohanabhAI saMghavI C/o. saMghavI enDa sansa, 7/4155-bI, sundara sadana, suthAra phaLIyA, galemaMDI, surata-395003 phona. 0261-2420033 = muMbaIH 7 sAkeracaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI sI vyU epArTamenTa, 7me mALa DuMgarasI roDa, vAlkezvara, muMbaI-6. phona : (ghara) 2367 6379 (M) 98200 81124 2 himAMzubhAI rAjA 6/65, gItAMjalI bilDIMga, 73/75, vAlakezvara roDa, muMbaI-6. (M)-98200 44882
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemaNe ApyuM temanA karakamalamAM...
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AbhAra ... sabhA prakAzana dvArA Ayojita ..... sUtra saMvedanA - 6 pustaka prakAzanano AMzika lAbha lenAra parivAra eka sagRhastha taraphathI surata zrImatI hIrAbena gAMgajIbhAI jAgANI - mApara. (kaccha) hAla muMbaI zrImatI IlAbena pravINabhAInA AtmazreyArthe ha. kinnarIbena, tRpti bena, kalyANIbena, bhUSaNabhAI, rInAbena zrImatI diptIbena dipakabhAI dozI zeTha zrI ramaNalAla maphatalAla zAha zrImatI nirmaLAbena bharatabhAI dalAla zrImatI mAdhavIbena gauravabhAI zAha - 4 amadAvAda muMbaI kaDA (hA. lAlabAga) muMbaI amadAvAda koImbatura Ape karelI mrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. vi. sanmArga prakAzana
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA saMbaMdhI pU.A.bha. vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI ma.no abhiprAya - nArAyaNadhAma, vi.saM. 2057, po.va.4 vinAyAdiguNopetA sA. zrI prazamitAzrIjI yoga - jijJAe pUrve rUbarU vAta karela te pachI "sUtra saMvedanA' lakhANa vAMcavA mokalela. te vihAra daramyAna AkhuM vAMcI lIdhuM. kharekhara kahuM - vAMcavAthI mArA AtmAne to jarUra AnaMda Avyo. evo AnaMda ane te vakhate pedA thayelI saMvedanAo jo kAyamI bane, kriyA vakhate satata hAjara rahe to jarUra kriyA-anuSThAna bhAvAnuSThAna banyA vinA na rahe. khUba sArI mahenata karI che. AvI saMvedanA pAMce pratikramaNamAM upayogI badhA ja sUtronI taiyArI thAya to jarUra khUba lAbhadAyI bane. yogya jIvo mATe meM jijJAne te mATe preraNA karI che. AmAM mULa tame cho - to tamane paNa jaNAvuM chuM. mArI dRSTie A sUtra saMvedanA dareka sAdhu-sAdhvIo - khAsa karIne navAe khAsa vAMcavI joIe. ratnatrayInI ArAdhanAmAM avirata ujamALa bano e ja eka zubhAbhilASA. hemabhUSaNa sU nI anuvaMdanAdi
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ CACACACACACACALALALALALALALALALALALALALALALALA = =prakAzananI veLAe... upakArI tattvo pratye AbhAra vyakta karavAno vadhu eka avasara Avyo che. teno AnaMda che. sUtrasaMvedanA lakhAya che emAM mAruM potAnuM kahevAya evuM lagabhaga kAMI nathI. kaMIka karmarAjAnI kUNI lAgaNI ke mane gaNadhara bhagavaMtonA zabdonuM rahasya samajavA maLe tevA saMyogo UbhA karyA. kaMIka vaDilo pAsethI sAMpaDelo kriyA karavAno saMskAravAraso, kaMIka mahApuruSonA samAgamathI maLatI rahetI samajaNa, kaMIka pUjyo ane sahAdhyAyIonI preraNA, kaMIka Aptajanono sahakAra, kaMIka jijJAsu abhyAsIono Agraha...! A badhI bAbatonA samanvayamAMthI sUtra saMvedanA sarjAya che. A badhAno jeTalo AbhAra mAnuM teTalo ocho. 10 varSa pUrve namaskAra mahAmaMtrathI cAlu karelI yAtrA A bhAgamAM be pratikramaNanA sUtro sudhI pahoMce che. A bhAganA pahelA vibhAgamAM pratikramaNanI vidhi tenA hetuonI vistRta noMdha sAthe ja dareka kriyAo vakhate kevI saMvedanAo hovI joIe tenI paNa jANakArI ApI che. nitya pratikramaNa karanAra sAdhaka mATe A vibhAgano abhyAsa Avazyaka nahi anivArya che. tyAra pachI pauSadhopayogI sUtro, tenA artha, tenI vidhi, te pAchaLanA kAraNo vagere sAMkaLI laI vibhAga-ra banAvavAmAM Avyo che. A vibhAga pauSadha karanAra ane upadhAna karanAra ArAdhako mATe savizeSa lAbhaprada banaze. prAMte paccakakhANanA sUtro tenA artha, tenA bhAvo, te saMbaMdhI jijJAsAo vagere sAthe trIjo vibhAga che. sUtra saMvedanA-7mAM pAMca pratikramaNanA sUtro AvarI levAze. A badhAnA mULamAM mArA dharmapitA tulya (saMsArI pakSe mArA mAmA) vardhamAna taponidhi pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA che. dharmanA saMskAronuM siMcana karI teozrIe vyAkhyAna vAcaspati tapAgacchAdhirAja bhAvAcArya bhagavaMta pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe mAro bheTo karAvyo. A suyogathI mAruM jIvana sanmArge pAMgaryuM. te pUjyanA sahRdaya sUcanathI mane mArA paramopakArI guruvaryA zatAdhika ziSyonA yogakSemakArikA paramavidUSI sA.zrI candrAnanAzrIjI ma.sA. kuzaLa mArgaciMdhaka svarUpe maLyA. upakArIonA AzirvAda ane sUcanathI lakhavAnuM zarU karyuM. phaLa tamArA hAthamAM che. mArgAnugAmI pratibhAsaMpanna sanmArgadarzaka pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjanI preraNA ane protsAhana to A kRtinuM mULa che. teozrIe samaye samaye yathArtha padArthane saraLatAthI rajU karavA aneka amUlya sUcano karI lakhANamAM saccAI ane sugamatAnA sUra pUryA che. sUtronA UMDANa sudhI pahoMcavAmAM su. zrA. zrI pravINabhAI motAno sahakAra sadA anumodanIya che. to vaLI saMpUrNa lakhANane TUMkA samayamAM joI vidhinI zuddhi jALavavA aneka sUcano karI papU. nirmaladarzanavijayajI gaNivarya ane bhASAkIya cokkasAI jALavavAmAM paM.pU. rohitAzrIjI ma.sA. nA ziSyaratna pU. sAdhvIjIzrI caMdanabALAzrIjI ma.sA. smaraNIya che. prAMte bahuzrutajanone eka prArthanA karuM ke kyAMya paNa kSati jaNAya to mane jANa karazo. vItarAga sarvajJanI AjJAviruddha kyAMya kAMIpaNa lakhAyuM hoya to "micchAmi dukkaDuM' aMtaranI eka abhilASA che ke, A sUtro vAMcI pustakane mUkI na dezo. te te bhAvone pratikramaNa vagere kriyA karatAM anubhUtino viSaya banAvI ahIM ja AtmAnaMdanI mastIne mANI paramAnaMda pAmavAno prayatna karajo. zrAvaNa suda 5 2017 parama vidUSI pa.pU. candrAnanAzrIjI ma.sAnA tA. 4-8-2011 ziSyA sA. prazamitAzrIjI zrI siddhAcala siddhakSetra I
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA bhA. 1 - prathama AvRttinA prakAzakanA haiyAnI vAtanA aMzo .. mokSamArga upara cAlavA mATe ja pU. sAdhvIjI bhagavaMte amone sUtronA artha karAvyA hatA. teozrIe sUtrArthanuM jJAna mAtra zabdathI nahotuM karAvyuM, arthanuM jJAna mAtra mAhitI mATe nahotuM ApyuM, paraMtu Avazyaka kriyA dvArA AtmAne kema nirmaLa banAvavo te zIkhaDAvavA ApyuM hatuM. teozrI haMmezA kahetA ke, A sUtrArthanA jJAna dvArA tamAre kriyA karatAM kevA bhAvo karavA, kevI saMvedanAono anubhava karavo te khAsa samajavAnuM che. temanuM lakSya haMmezA kriyAne AtmalakSI banAvavAnuM rahetuM. kriyA pUrve AtmazuddhinuM ke mokSaprAptinuM praNidhAna thAya to ja kriyA suyogya bane - ema teozrI vAraMvAra kahetA. paNa... mokSaprAptinA praNidhAnapUrvakanI kriyAo batAvavI kaI rIte, te amArI muMjhavaNano viSaya hato. muMjhavaNano ukela sAme hato, paraMtu kSayopazamanI alpatAne kAraNe mane to vadhu mUMjhavaNa thatI hatI ke, huM A arthane yAda kaI rIte rAkhuM ane ene kriyA karatA kaI rIte upasthita karuM ? tethI pU. sAdhvIjI bhagavaMtane vinaMtI karI ke, Apa A arthanuM bhAvasabhara lakhANa karI Apo to ame enuM vAraMvAra paThana-manana karI zakIe ane tenA AdhAre amAro prayatna paNa kaMIka saphaLa banI zake. kRpALu gurudeve amArI vinaMtIno svIkAra karI lakhANa taiyAra karI ApyuM. teozrIe jeTalI mahenata karI lakhANa karI ApyuM che, teTalI ke tethI adhika mahenata jo dharmakriyAmAM thAya to yatkiMcita RNamukta banI zakAya. A sivAya RNamuktino anya upAya jaNAto nathI. pratyakSathI jeTaluM maLyuM che, tenI sAme lakhANathI prApta thatuM jJAna jo ke ghaNuM alpa che, to paNa A jJAna ghaNAne sankriyAmAM upayogI nIvaDaze, tema vicArIne ja meM A lakhANa prakAzita karavAno nirNaya lIdho che. A prakAzananA mAdhyame je jJAna mane maLyuM che, te jJAna aneka tattvajijJAsuAtmA sudhI pahoMce ane teo Ano vadhu lAbha uThAve te ja aMtaranI icchA che. saralAbena kiraNabhAI zAha "RSikiraNa", 12, prakRtikuMja sosAyaTI, zreyasa skUla pAse, amadAvAda-15 phona : 26620920
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA kama viSaya . pAnA naM. ]krama viSaya pAnA naM. A vibhAga-1 |- kartavya-4-9 chabriA-gAvelsa * kartavya-4 sAmAyika 1.pratikramaNanI vidhi. tenA hetuo 3-44| kartavya-5 cauvisatyo , devasika pratikramaNanI vidhi 4 kartavya-6 vaMdana * rAIe pratikramaNanI vidhi 290 kartavya-7 pratikramaNa B vibhAga-2 * kartavya-8 kAyotsarga pauSadhopayogI sUtro 45 0 kartavya-9 paccakakhANa 48. pauSadha levAnuM sUtra 47-58 * gAthA-2 palvesu roha * kartavya-10 paDye posada, * sUtra paricaya 47 * mULa sUtra, anvaya * kartavya-11 vAii saMskRta chAyA, zabdArtha 8 * kartavya-12 zIrlDa * na bata. kartavya-13 tavo ga - kartavya-14 mAvo na 0 sAkSara-pola0 * zarIra sakkAra posahaM0 * kartavya-15 saTTAra * vaMmara potao * * kartavya-17 namuno * kartavya-17 parovAro * trAvAra potao * caubvihaM posahaM0 * kartavya-18 nayA , * gAvi zivasiM * gAthA-3 nina pUnA * tuvida riliio 0 kartavya-19ni pUgA ' * tassa bhaMte0 * kartavya-20 -zuvior * kartavya-21 guru-juga 49. mannAha jiNANe sajhAya 59-122 * kartavya-22 sAdambinAIo 1 sUtra paricaya * kartavya-23 vyavahAra * zrAvakanA 36 kartavyo * kartavya-24 -nA - pAThAntara saMbaMdhI 14 * kartavya-25 nitya-nattA gAthA-1 mana niga kaka * gAthA-4 3vasama-viveTo * kartavya-1 manadi niVIvo. * kartavya-raka savasa - kartavya-2 mirjI rada 70 | * kartavya-27 vivena - - kartavya-3 ghara mAM 7ra - kartavya-28 saMvara 101 101 103 1ON:
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 krama viSaya pAnA naM krama viSaya pAnA naM. * kartavya-29 bhASA-samaruM 100 * samyaktanI dhAraNA 171 * kartavya-30 chaLIva0 107] kSamApanA 173 * kartavya-31 khijhana 109 ] punaH pAponuM pratikramaNa 107 * kartavya-3ra verAvo 110 | para. pauSadha pAravAnuM sUtra 170-179 * kartavya-33 rana-pariNAmo 111 | * sUtra paricaya 170 * gAthA-5 saMyovari 115. * mULa sUtra-anvaya kartavya-34 saMyo i115 chAyA-zabdArtha. 171 * kartavya-35 pusthA-di 117 | * gAthA-1 sAkarano ' 17ra * kartavya-36 mAvA tirthe 119 * gAthA-2 nATAraM0 17pa 50. mAMDalA 123-129] 1. pauSadha aMtargata vidhio 180-19 * saMthArAnA jagyA pAsenA 124| c vibhAga-3 * upAzrayanA dvAra pAsenA 127 1. paccakakhANa levAnA sUtro upAzrayanI bahAra - dvAra najIka 127 * sUtra paricaya 199 * upAzrayanI bahAra - navakArasInuM paccakhANa 100 DagalAmAM 128 * porisI-sAporisInuM pa1. saMthArA - porisI 130-169 paccakakhANa 208 * sUtra paricaya purimaDha-avaDhanuM paccakakhANa 210 * mULa sUtra-anvaya ekAsaNaAdinuM paccakakhANa 212 chAyA-zabdArtha AyaMbila-nivinuM paccakhANa 218 - maMgalAcaraNa * tivihAra upavAsanuM paccakakhANa rarara * saMthArAmAM rahevAnI anujJA 137 * cauvihAra upavAsanuM paccakakhANa 223 * sAMjanA paccakakhANo. 225 * saMthArAno vidhi * pANahAra 225 * jAgavAnI vidhi 143 * cauvihAra 225 * sAgArI aNasaNa 146 * tivihAra 226 * maMgala bhAvanA * duvihAra 227 * cAra zaraNAno svIkAra -dezAvagAsika 229 * aDhAra pApasthAnakarUpa 2. * paccakakhANa pAravAnuM sUtra ra31 duSkRta tyAga 154 * ekAsaNa Adi * AtmAne anuzAsti paccakakhANa pAravAnuM sUtra 232 * sarvasaMgano tyAga 1pa9 upavAsanuM paccakhANa pAravAnuM sUtra 234 so 13ra. 13pa 148 RSaa 148 151 1pa1
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdarbha graMtha sUci pU.munizrI tattvAnaMdavijayajI ma.sA. pU. zrI haribhadrasUrijI pU. zrI bhadrabAhusvAmI pU. zrI devendrasUrijI arihaMtanA atizayo Avazyakaniryukti hAribhadrIya TIkA ozaniyukti guruvaMdana bhASya cAritra manorathamALA caityavaMdana mahAbhASya tatvArthadhigama sUtra caityavaMdana bhASya dharmasaMgraha dhyAnazataka dharmaratna prakaraNa navatatva navapada prakaraNa pU. zrI devendrasUrijI pU. zrI umAsvAtijI ma.sA. pU. zrI devendrasUrijI pU. maho. zrI mAnavijayajI pU zrI haribhadrasUrijI pU. zrI zAMtisUrijI pUrvAcArya pU. zrI yazodeva upAdhyAya pU. zrI haribhadrasUrijI pU. zrI cirAnAcArya upAdhyAya zrI yazovijaya ma.sA. paMcAzaka paMcasUtra pratikramaNa hetu garbha sajhAya pratikramaNa hetu garbha grantha paccakakhANa bhASya prabodha TIkA manAM jihANanI aprakAzita TIkA yogazAstra yogadaSTisamuccaya yogazataka yogaviMzika yatidinacaryA vizativiziSa vizeSaAvazyaka bhASya zrI devendrasUrijI zrI amaratalAla kALIdAsa zrI rAjabhANejyasUrijI pU. zrI hemacaMdrasUrijI pU. zrI haribhadrasUrijI ma.sA. pU. zrI haribhadrasUrijI pU. zrI haribhadrasurijI pU. zrI bhAvadevasUrIjI ma.sA. pU. zrI haribhadrasUrijI pU. zrI jinadAsagaNi che `r`r `r
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga stotra vRndAvRtti saMbodhasari saMgha svarUpa darzana saMbodha prakaraNa saMthArA porisI zrI uttarAdhyayana sUtra hitopadeza pU. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya pU. zrI devendrasUrijI pU. zrI ratnazekharasUrijI pU. zrI rAmacaMdrasUrizvarajI ma.sA. pU. zrI haribhadrasUrijI pU. zrI praviNabhAI mAtA pU. zrI sUdharmAsvAmI pU. zrI prabhAnaMdasUrijI graMtha viSaya sUtra krama sUtra saMvedanA -1 sAmAyikanA sUtro sUtra saMvedanA - 2 caityavaMdananA sUtro sUga saMvedanA -3 pratikramaNanA sUtro , sUtra saMvedanA -4 vaMditu sutrA sUtra saMvedanA -5 34 - 47 Ayariya uvajajhAethI sakalatIrtha sudhInA sUtro , sUtra saMvedanA - 6 pratikramaNanA hetu, pauSadhanAM sUtro, vidhi ane hetu, paccaMANanA sUtro 48-para * sUtra saMvedanA - 7 pAMca pratikramaNanA sUtro
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga-1 pratikramaNanI vidhi ane tenA hetuo krama - vigata pAnA naM. 1. devasika pratikramaNanI vidhi 2. rAIe pratikramaNanI vidhi
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita 17) sAmAyika sAmAyika levAnI kriyA paccakhANa ( pAravAnI kriyA 16) duHkhakSaya karmakSayano kAussagga 15) prAyazcittanI vizuddhino kAussagga+ devavaMdana + guruvaMdana sajhAya pratikramaNa sthApanA | saMkSipta pratikramaNa stutimaMgala paheluM Avazyaka - sAmAyika + doSonI dhAraNA 13) chaThuM Avazyaka - / paccakakhANa bIjuM Avazyaka - 2. cauvisatyo sahAyaka deva-devI pratye aucitya 7 ) trIjuM Avazyaka - vaMdana ( 11 ) pAMcamuM Avazyaka kAyotsarga cothuM Avazyaka - pratikramaNa 8 )+ doSonuM prakAzana (10) sagurunI kSamApanA vaMditu. (doSonuM pratikramaNa, bhautika kSetre kAryanI saphaLatA mATe buddhimAna mAnavI sau prathama kAryanI saphaLatAnA kAraNo vicAre che. temAM jarUrI sAdhana-sAmagrI kaI che te jANe che ane kayA krame A vastuono upayoga karavAthI kAryanI saphaLatA prApta thaze te nakkI kare
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 che. eka mAtra cA banAvavA jevI sAmAnya bAbatamAM paNa jema baheno cA mATe jarUrI cIjo ekaThI karIne krama mujaba jo teno upayoga kare to ja svAdiSTa cA banAvI zake che. tema AdhyAtmika kSetramAM paNa saphaLatA meLavavI hoya to sAdhake A kArya zA mATe karavuM? kyAre karavuM ? kaI rIte karavuM ? kayA krama mujaba karavuM ? te ja krama kema sAcavavo ? vagere jANavuM joIe, ane jANIne te mujaba anuSThAna Adi karavAno prayatna karavo joIe, to ja saMpUrNa saphaLatA maLI zake. Atmazuddhi mATe karAtI pratikramaNanI kriyA aMge paNa A vastu vicAravI jarUrI che. temAM pratikramaNa kyAre karavuM ? kayA bhAvapUrvaka karavuM ? te mATe kayA sUtrono upayoga karavo ? tenA artha zuM che ? ane te te sUtra bolatAM kaI saMvedanA thavI joIe vagere ghaNI vAto ApaNe sUtra saMvedanAnI zreNImAM joI AvyA chIe. have pratikramaNanI eka kriyA je ghaNI avAMtara kriyAo sAthe saMkaLAyelI che. te kriyAo kayA kramathI karavI ane tema karavA pAchaLa kayA hetuo kAma kare che, te samajavAnuM che. jo A krama ane tenA hetuone yAda rAkhI, pratikramaNanI saMpUrNa kriyA ekavAkyatA pUrvaka karavAmAM Ave to A kriyA koI anerA AnaMdane pragaTAvI zake che. nAnA-moTA motIonI mALAmAM jo prathama nAnAM nAnAM motI laI kramasara moTAM moTAM motIo goThavAtA jAya ane madhyamAM sauthI moTuM motI Ave to AjubAjunA nAnAM motIonI goThavaNathI moTAM motInI zobhAmAM abhivRddhi thAya che. Ama suMdara rIte goThavAyelI motInI mALA kaMThane dIpAve che. tenI jema pahelethI kramane vicArI tenA eka-eka kAraNone magajamAM sthira karI pUrNa upayogapUrvaka eka-eka kriyA karavAmAM Ave, to pratikramaNanI sarva kriyA uttarottara bhAvanI vRddhi karyA vinA rahetI nathI. AthI pratikramaNa karatAM pUrve pratikramaNanI vidhi, teno krama ane tenA kAraNone vicArI cittabhUmikAne sajja banAvavI joIe. devasika pratikramaNanI vidhi tathA hetuH 1 sAmAyika : 1. prathama sAmAyika levuM. pratikramaNa karavA utsuka banelo sAdhaka jyAM sudhI manane saMsAranI mamatA ane sarva pApavyApArothI pAchuM vALI, samatAbhAvamAM sthira karavA yatna karato nathI,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita tyAM sudhI te pApanuM samyapha prakAre Alocana karavA samartha banato nathI. taduparAMta viratino svIkAra karIne jo kriyA karavAmAM Ave to te kriyA vizeSa prakAre phaLaprada bane che. tethI pratikramaNa karanAra sAdhake sau prathama sAmAyika vrata svIkArI, pApa vyApArano tyAga karI, manane samabhAvamAM lAvavA yatna karavo joIe. kema ke, samatAsabhara cittamAM prAyazcittano bhAva sahajatAthI pragaTI zake che. sAmAyikavratano svIkAra karatAM pUrve ajJAnAdi doSone kAraNe, ekendriyathI paMcendriya sudhInA SakAya jIvonI hiMsArUpa je pApAcaraNa thayuM hoya, tenAthI AtmA upara je azubha saMskAro paDyA hoya, tenA nAza mATe sAdhaka 'iriyAvahi sUtra' bolI te sarva pApanI mAphI mAMge che. vaLI, pApanI vizeSa zuddhi mATe "tassa uttarI sUtra' bole che. te dvArA te pApanA kAraNone zodhI tenI zuddhi arthe kAyotsarga kare che. kAyotsargamAM saMpUrNa kAyAno tyAga zakya nathI mATe temAM zAstrokta keTalIka chUTa (AgAro) rAkhavA pUrvaka "annattha sUtra" bolI eka logassano kAyotsarga kare che. kAyotsarga daramyAna sAdhaka kAyAne jinamudrAmAM, vANIne maunamAM ane manane paramAtmAnA dhyAnamAM lIna kare che. temAM logassanA eka-eka pada dvArA arihaMta paramAtmAnuM ciMtana kare che. temanA niSpApa jIvanane smaraNamAM lAve che. tenA dvArA temanA pratye Adara-bahumAna bhAva pragaTAve che. A bahumAnabhAva pApakarmano nAza * karI AtmAne nirmaLa kare che. A Atmika nirmalatA sAdhakanA AnaMdano viSaya bane che, jene vyakta karavA te pragaTa logassa bole che. A rIte iryApathanuM pratikramaNa ryA pachI jIvarakSA mATe temaja AtmanirIkSaNa dvArA doSono parihAra karI guNono svIkAra karavA muhapattinA bola bolavA 1. A sAmAyika zuM che? tenI vidhi tathA bIjI vizeSa vigato sUtra saMvedanA bhAga-1mAM batAvI che. tethI jijJAsu varge tyAMthI jovI. 2. jinamudrA. cattAri aMgulAI, purao uNAI jattha pacchimao / pAyANaM usaggo, esA puNa hoi jiNamuddA / / 16 / / ___- caityavaMdana mahAbhASya / bhASya be paganI vacce AgaLanA bhAgamAM cAra AMgaLa jeTaluM ane pAchaLanA bhAgamAM tenAthI ochuM aMtara rAkhI UbhA rahevuM te jinamudrA." 3. muhapattinA bola sUtra saMvedanA bhAga-1mAMthI joI levA.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 pUrvaka muhapattinI paDilehaNA karAya che. paDilehaNA karIne gurubhagavaMta pAse sAmAyikamAM rahevAnI AjJA meLavavA mATe eka-eka khamAsamaNa pUrvaka "sAmAyika saMdisAhuM ?" ane "sAmAyika ThAuM?" nA Adeza maMgAya che. gurubhagavaMtanI rajA maLatAM, sAmAyika dvArA samabhAvane siddha karavAmAM koI aMtarAya Ubho na thAya te mATe maMgalasvarUpa eka navakAra gaNIne, gurubhagavaMta pAse karemi bhaMte sUtra' dvArA sAmAyikanI eTale ke 48 miniTa mATe sarva pApavyApAranAM tyAganI pratijJA karavAmAM Ave che. pApavyApArano tyAga karyA pachI sAmAyikamAM samabhAvanI sAdhanA mATe je svAdhyAyAdi karavAnA che, te svAdhyAyAdi sthiratApUrvaka UbhAM-UbhAM karavAnI zakti na hovAthI eka-eka khamAsamaNa daI 'besaNe saMdisAhuM ?" ane "besaNuM ThAuM?" ema be Adeza mAMgavA dvArA, gurubhagavaMta pAse besavAnI anujJA meLavAya che. chelle eka-eka khamAsamaNa daIne "sakjhAya saMdisAhuM ?" ane "sajhAya karuM?' nA Adeza dvArA sAmAyika daramyAna svAdhyAya karavAnI anujJA levAya che. 2. paccakakhANa : 1. pachI jo divasa daramyAna pANI vAparyuM hoya to muhapattinuM paDilehaNa karavuM. 2. jo AhAra vAparyo hoya to muhapattinuM paDilehaNa karyA pachI be vAra "suguru-vaMdaNa sUtra' bolIne dvAdazAvarta vaMdana karavuM. temAM bIjIvAra sUtra bolatAM "AvassiyAe pada na bolavuM. 3. tyArapachI avagrahamAM ja UbhA rahIne "IcchakArI bhagavan! pasAya karI paccakhANano Adeza dezojI' ema vinaMtI karI. gurumukhe athavA tevo yoga na hoya to svayaM yathAzakti paccakhkhANa karIne avagrahanI bahAra nIkaLavuM. paccakakhANa AhArAdinA tyAganI pratijJArUpa che. tyAgI mahAtmAonI pAse ke temanI sAkSIe A pratijJA karavAthI temAM vizeSa dRDhatA Ave che, mATe tyAgI gurubhagavaMta pAse paccakhANa karavuM joIe. paccakkhANa karatA pUrve guruno vinaya karavo anivArya che. vinaya mATe vaMdana karavuM jarUrI che ane vaMdana karatAM pUrve kAyA tathA mukhasvastrikAnuM pratilekhana Avazyaka che. AthI sau prathama muhapattinuM paDilehaNa karI, tyArabAda be vAMdarA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita devArUpa dvAdazAvarta vaMdana karI, gurubhagavaMta pAse zakti anusAra paccakkhANa karAya che. paccakkhANa karatI vakhate sAdhaka vicAre ke, 'sarva pApanuM mULa A AhAranI Akti che. AhAranI AktinA kAraNe ja hiMsAdi pApo karavA paDe che. toyaega jyAM sudhI huM zarIra sAthe saMkaLAyelo chuM, tyAM sudhI mArA mATe sarvathA AhArano tyAga karavo zakaya nathI. Ama chatAM rAtri daramyAna to kti anusAra AhArano tyAga karuM,' Ama vicArI sAdhaka covihAra vagerenuM tathA anya sarva pApanA saMkoca mATe dezAvagAsikanuM paccakkhANa kare che. jijJAsA : paccakkhANa Avazyaka chaThThuM arthAt chelluM che, topaNa sau prathama zA mATe karavAmAM Ave che ? tRpti : sUryAsta pahelAM lIdheluM paccakkhANa ja zuddha gaNAya; have jo chae AvazyakanA krama pramANe chelle paccakkhANa ka2vAmAM Ave to kALavilaMba thavAthI zuddha paccakkhANa na thaI zake, e avidhithI bacavA mATe prathama paccakkhANa grahaNa karavAmAM Ave che. 3. devavaMdana tathA guruvaMdana : 1. prathama khamAsamaNa daI, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat caityavaMdana karuM ?' ema kahI gurubhagavaMta pAse caityavaMdana karavAnI AjJA mAgavI. guru kahe 'kareha' eTale 'icchuM' kahI yogamudrAmAM caityavaMdanano prAraMbha karavo. 2. tyArapachI vaDile maMgalarUpa Adya stutirUpe 'sakalakuzalavallI' bolI bhAvavRddhinuM kAraNa bane tevuM caityavaMdana bolI, tIrthavaMdanasUtra-jaMkiMci sUtra bolavuM. 4. yogamudrA. annuNaMtari aMguli kosAgArehiM dohiM hatthehiM / piTTovari kuppari saM-ThiehiM taha jogamudda tti / / 15 / / caityavaMdana mahAbhASya / bhASya anyonyAMtarita aMgulI, eTale be hAthanI daze aMguli anyonya aMtarita karI kamaLanA DoDAne AkAre joDelA evA be hAtha tathA peTa upara koNI saMsthita (sthApI) che jenI (jeNe) evA prakAre rahevuM te yogamudrA jANavI." k -
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 . 3. pachI 'namoDaltha saM' sUtra kahI, UbhA thaIne 'arihaMtaceIANaM' sUtra tathA annattha sUtra' bolIne eka navakArano kAussagna karavo ane yathAvidhi pArI, 'namohano pATha bolI prathama thoya kahevI. anya sAdhakoe thoya sAMbhaLI kAussagga pAravo. 4. tyArapachI anukrame "logassa sUtra', 'savvaloe arihaMtaceIANaM sUtra' ane "annattha sUtra'nuM uccAraNa karI, punaH eka navakArano kAussagga karavo ane pUrvavat pArIne bIjI thoya kahevI. 5. tyArabAda "puSparavaradIvaDhe sUtra, 'suasse bhagavao karemi kAussagga' ane "annattha sUtra' bolI eka navakArano kAussagna karI, tene pUrvavat pArIne trIjI thoya kahevI. 6. te pachI 'siddhANaM buddhANaM sUtra', "veyAvaccagarANaM sUtra" ane "annatya sUtra' bolI eka navakArano kAussaga karI, tene pUrvavat pArI cothI thoya kahevI. 7. aMte yogamudrAmAM besIne "namoDaltha Na sUtra' kahevuM. Atmazuddhi mATe karAtI A kriyA atyaMta zreyakArI che. kahevAya che ke, "yaMti vaha vina' anAdi saMsAramAM bhamatAM jIve ghaNA pApakarma bAMdhyA che. A pApakarma zreyakArI kAryomAM vighno UbhA kare che. pratikramaNanI kriyA karatA koI vighna na Ave ane kriyAne saphaLa banAvI, sAdhaka Atmazuddhi karI zake te mATe ahIM maMgalAcaraNarUpa devavaMdana karavAmAM Ave che. vaLI, sAdhakanuM lakSya doSono nAza karI guNa prApta karavAnuM che. tethI jemaNe sarva doSono nAza karI AtmAnA anaMta guNo pragaTa karyA che te arihaMta paramAtmAne vaMdanA karavArUpe maMgalAcaraNa karAya che. devavaMdananI kriyA bAra vibhAgamAM vaheMcAyelI che. tenI vigatavAra samajaNa, vizeSa hetuo ane te bolatI vakhate kevI saMvedanAo anubhavavI joIe te sarva bAbato sUtra saMvedanA bhAga-ramAM savistara ApelI che. tethI ahIM tene doharAvI nathI; paraMtu jijJAsu ane pratikramaNane phaLaprada banAvavA icchatA tamAma sAdhake teno abhyAsa karI levo. TUMkamAM devavaMdananI kriyAmAM 'bhAvajina, drajina, sthApanAjina, nAmajina, "traNe bhuvananA jinabiMbo, viharamAna tIrthakaro,
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita zrutajJAna, sarvasiddhabhagavaMto, mahAvIrasvAmI ane giranAra tathA "aSTApadatIrthane vaMdana karavAmAM Ave che. vaLI, sAthe sAthe samyagdaSTidevonuM smaraNa karI temanA pratyenuM aucitya paNa adA karAya che. A rIte bAra adhikAra dvArA vaMdana karIne ati prasanna thayelo sAdhaka aMte puna: yogamudrAmAM besI pharI ekavAra 'namo'tyu NaM sUtra' dvArA tIrthaMkarane vaMdana kare che. A sarva prakAranA vaMdana karavA pAchaLa sAdhakano eka ja Azaya hoya che ke, potAnA cittane A tAraka tattvonA guNothI raMjIta karI potAnAmAM paNa kSamA, sahanazIlatA, satva Adi guNo pragaTAvavA. jenA kAraNe nAnI-moTI anukULatA ke pratikULatA vacce mana pratikramaNanI kriyAmAM cala-vicala na thAya ane sthira citte A kriyA nirvighne pUrNa thAya. guruvaMdana : 8. tyArapachI cAra khamAsamaNapUrvaka 'bhagavAnahaM sUtra' bolIne anukrame gacchAcArya, anya AcAryo, upAdhyAya ane sarvasAdhune thobhavaMdana karavuM. 9. zrAvakoe chelle 'icchakArI samasta zrAvakane vAMduM' ema kahI sarva zrAvakone mastaka namAvI vaMdana karavuM. . devavaMdana dvArA parokSa upakArI arihaMtabhagavaMta Adine praNAma karIne sAdhaka pratyakSa upakArI evA gurubhagavaMtone cAra khamAsamaNA devApUrvaka vaMdana kare che. temAM sau prathama te, gacchanAyaka AcAryabhagavaMtane athavA pote je puNya puruSanA samAgamane pAmI yogamArgamAM joDAyo che tevA potAnA paramopakArI gurubhagavaMtanA upakArane smRtipaTamAM lAvI, temanA caraNomAM mastaka jhUkAvI kRtajJabhAva vyakta karavA mATe 'bhagavAnahaM' bolI vaMdana kare che. tyArabAda gacchanA anya AcAryone, sUtrArthanuM pradAna karatAM upAdhyAya bhagavaMtone tathA mokSanI sAdhanAmAM saune sahAya karatAM sAdhubhagavaMtone temanA guNo ane upakArone yAda karato atyaMta bahumAnapUrvaka eka-eka khamAsamaNa daI anukrame AcAryahaM, upAdhyAya N ane sarvasAdhu N pado bolato temanA caraNomAM mastaka DhALI kRtajJabhAva vyakta karavA mATe vaMdana kare che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6. tyArabAda zrAvaka zrI saMghanA aMgabhUta ane potAne paNa A kriyAmAM sahAyaka bananArA sarva sAdharmiko pratye Adara, sadbhAva ane kRtajJatAno bhAva vyakta karavA mATe temane namaskAra kare che. lokamAM paNa jovA maLe che ke, rAjAdi mukhya puruSono vinaya karI kAryano prAraMbha karavAmAM Ave to kArya siddha thAya che. tema AdhyAtmika kSetre paNa Atmazuddhine pAmelA deva-gurune praNAma karIne kArya karavAthI saphaLatA maLe che. A ja hetuthI ahIM deva-gurune vaMdana karavArUpa maMgaLa kriyA karyA pachI ja pratikramaNanI mukhya kriyAno prAraMbha thAya che. 4. pratikramaNanI sthApanA - saMkSipta pratikramaNa : " tyArapachI IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad devasiapaDikkamaNe ThAuM ?" ema kahI pratikramaNanI sthApanA karavA aMge AjJA mAgavI ane gurubhagavaMta 'ThAeha' ema kahe, tyAre 'OM' kahI jamaNo hAtha caravaLA upara sthApIne tathA mastaka nIcuM namAvIne 'sabassa vi sUtra' bolavuM. sAdhanA jIvananA dareka kAryo gurune potAnI icchA jaNAvI, temanI AjJA meLavI pachI ja karavAnA che. tethI Atmazuddhine icchato sAdhaka sau prathama vinayapUrvaka gurubhagavaMtane pratikramaNa karavAnI potAnI icchA jaNAvavA Adeza mAge ane anujJA meLavI vidhipUrvaka pratikramaNanI kriyA karI pApathI pAchA vaLI AtmAne zuddha karavAnuM praNidhAna kare che. ' Atmazuddhi karavAnI ziSyanI bhAvanA jANIne, gurubhagavaMta paNa yogya ziSyanA bhAvollAsanI vRddhi mATe 'vAda' kahI anujJA Ape che. anujJA prApta thatAM AnaMdamAM Avelo ziSya "icche' kahI AjJAno svIkAra kare che. gurubhagavaMte mane pApathI pAchA pharavAnI AjJA ApI che' evo bhAva dhAraNa karI, ziSya vRkSa jema phaLonA bhArathI namI jAya che tema pApanA bhArathI namI gayo hoya tevI namra mudrA dhAraNa karI caravaLA para hAtha sthApIne mastakane nIcuM namAvIne gurubhagavaMtanA caraNomAM paDI pAponI niMdA karavA mATe bhAvapUrvaka sava vi' sUtra bole che. A sUtra pratikramaNanuM bIja che. kema ke, temAM saghaLAe pAponuM sAmAnyathI bheguM "micchA mi dukkaDa' devAya che. A sUtra bolatAM
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita 11 sAdhakanuM citta thaI gayelA pApo pratye atyaMta dhRNA ane tiraskAravALuM bane che. A tiraskArano bhAva ja pApono nAza karavA samartha bane che. kema ke, niyama evo che ke je bhAvathI pApa bAMdhyA hoya, tenAthI viruddhabhAva te pApano nAza karavA samartha bane, tethI rucipUrvaka karelA pApo te pApa pratyenI aruci, dhRNA, jugupsA ke tiraskAranA bhAvathI nAza pAme che. pratikramaNanI kriyA akhabArI ahevAla jevI che. jema akhabArI ahevAlamAM heDIMga, TUMkI samarI ane pachI vigatavAra samAcAra Ave che, tema pratikramaNamAM paNa sau prathama "sabyasta vi' sUtra dvArA ekadama TUMkamAM duSTa mana, vacana, kAyAnA samasta dioSonuM smaraNa karI micchAmi dukkaDa devAya che. tyAra pachI "icchAmi ThAmi' sUtra dvArA te ja pApone thoDA vistArathI vicAravAmAM Ave che ane aMte "vaMditu sUtra dvArA vistRta rIte pApanuM Alocana karI pratikramaNa karAya che. " jema ahevAla ApanAre vizvabharanI vigatathI mAhitagAra rahevuM paDe che. tema - pratikramaNa karanAre potAnA mana-jagatamAM cAlatA vicAro, vANInA sarva vyavahAro ane kAyAnA sarva vyApArothI mAhitagAra rahevuM paDe che ane temAM kyAM khoTuM thayuM, kayA kaSAyane AdhIna thaI doSa sevAyo, mArA vrata-niyamamAM kyAM alanA thaI vagerenI noMdha rAkhavI paDe che. to ja te sAcuM pratikramaNa karI zake che. divasabhara potAnI pravRtti pratye bedarakAra rahenAra kadI sAcuM pratikramaNa karI zakato nathI. 5. paheluM Avazyaka - sAmAyika ane doSonI dhAraNA 1. tyArapachI UbhA thaI 'karemi bhaMte' sUtra "IcchAmi ThAmi kAussagga', 'tassauttarI', tathA "annattha' sUtra bolI paMcAcAranA aticAro vicAravA mATenI gAthAovALA 'nANami sUtrano kAussagna karavo . (gAthAo na AvaDatI hoya to ATha navakArano kAussagna karavo). pratikramaNanA nAme oLakhAtI A kriyA che Avazyaka svarUpa che. A Avazyakono prAraMbha ahIMthI thAya che. tethI pratikramaNanI sthApanA karyA pachI sAdhaka Ubho thaI sAmAyika nAmanA prathama AvazyakanuM smaraNa karavA "karemi bhaMte' sUtra bole che. te dvArA huM sAmAyikamAM chuM, sAvadya kArya nahi karavAnI ane samatAnA bhAvamAM rahevAnI bhAre pratijJA che te vAtane smaraNamAM lAve che. A Avazyaka dvArA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 sUtra saMvedanA-6 sAvadya yogonI virati thatI hovAthI tenA dvArA vizeSe karIne cAritrAcAranI zuddhi thAya che. viratinuM smaraNa karyA pachI zramaNa bhagavaMtonA sarvacAritrarUpa ane zrAvakonA dezacAritrarUpa jIvanamAM divasa daramyAna kayAM kayAM skhalanAo thaI che, tenuM smaraNa karavA mATe sAdhaka 'icchAmi ThAmi' sUtra bole che. tenA beMka-eka pado dvArA te potAnI bhUlonuM samyag Alocana kare che. tyArapachI 'tassa uttarI' ane 'annattha' sUtra bolI cAritrAcAranI vizuddhi mATe kAyotsarga karAya che. jemAM zrAvako nANasminI ATha gAthAo dvArA paMcAcAramAM thayelI skhalanAone smaraNamAM lAve che. jema koI moTA mANasa sAthe vAta karavAnI hoya to tenA muddA prathamathI noMdhI levAmAM Ave che, tema gurubhagavaMta samakSa doSonI AlocanA karavA icchato sAdhaka A sUtra dvArA divasa daramyAna lAgelA sarva doSone yAda karI tene nAnA-moTAnA kramathI saMkalita karIne dhArI rAkhe che. aticAronuM saMpUrNa pratikramaNa traNa tabakkAmAM niSpanna thAya che. 1. sau prathama kayA kayA doSo lAgyA che, tenuM ciMtana karI mAnasika noMdha taiyAra karavI. 2. gurubhagavaMta samakSa te doSone pragaTa karavA. 3. doSonA saMskAronuM paNa unmUlana karavA pratikramaNa karavuM. temAM ahIM aticAranA AlocanarUpa prathama tabakko saMpanna thAya che. 7. bIjuM Avazyaka - cauvisattho : 1. kAussagga pArIne pragaTa rIte 'logassa' sUtra bolavuM. kAyotsargamAM je doSonuM Alocana karyuM hoya te doSothI pAchA pharavArUpa pratikramaNanuM kArya sugama nathI. AthI ja pratikramaNa karatA pahelA pApathI pUrNapaNe 5. zramaNa bhagavaMto ahIM nIcenI gAthA dvArA aticAronuM ciMtana kare che : 'sayaLAsana-nna-pAne, ceeN-na-sinna-hrAya-nnAre / samiDuM-mAvaLa-muttI-vitahAvarane ya agaro / /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita pAchA vaLelA covIsa tIrthaMkarone vaMdanA karavA 'logassa' sUtra bolAya che ane tenA dvArA temanA jevA saMpUrNa zuddha thavAno saMkalpa karavAmAM Ave che. 13 tIrthaMkara paramAtmAe mokSamArganA upadeza dvArA sAvadya yoganI virati kevI rIte karI zakAya e jaNAvI ApaNA upara mahAna upakAra karyo che. vaLI, vItarAgatAnI prApti e karmakSayano, bodhinI prAptino ke bodhinI zuddhino mukhya hetu che. tethI A Avazyaka dvArA temane vaMdana karatAM darzanAcAranI zuddhi vizeSa prakAre thAya che. 7. trIjuM Avazyaka -- vaMdana H 1. pachI besIne trIjA AvazyakanI muhapatti paDilehavI. 2. tyArabAda be vAra suguruvaMdana sUtra bolI, dvAdazAvarta vaMdana karavuM, temAM bIjIvAra sUtra bolatAM, 'Avasahi', na bolavuM ane avagrahathI bahAra paNa na nIkaLavuM. devanI jema gurubhagavaMta paNa pApa vyApArathI ghaNA aMze pAchA vaLelA che. vaLI, pApanI oLakha ane tenA tyAgano mArga gurubhagavaMta ja ApaNane pratyakSathI Ape che ane te pAponI AlocanA paNa gurubhagavaMta samakSa ja karavAnI hoya che. tethI pratikramaNa karavA pahelA devavaMdananI jema guruvaMdana ka2vuM paNa jarUrI che. deva ane guru vaMdananI kriyAo, sAdhakanA haiyAmAM deva ane guru pratyeno je bahumAna bhAva hoya che tene vRddhimAna kare che. tenAthI pApathI pAchA pharavAnuM sAmarthya pragaTe che, pApanA mULabhUta ahaMkArano nAza thAya che ane vinaya guNa ullasita thAya che. guNavAna pratye A vinaya ane bahumAnabhAva pratikramaNanA bhAvane pragaTAvavAnuM kAraNa bane che. AthI ja devane vaMdana karyA pachI be vAMdaNA devA pUrvaka gurune vaMdana karavAmAM Ave che. vaMdana mATe vAMdaNA sUtra bolato sAdhaka gurubhagavaMta pratye atyaMta AdaravALo thAya che. 'ao jAya' Adi pado bolI temanA pavitra caraNono sparza karatA dhanyatA anubhave che. vaLI, 'khattA me' Adi pado dvArA gurune sukhazAtA pUche che ane 'johA' ityAdi pado dvArA guru bhagavaMtanI koIpaNa rIte AzAtanA thaI gaI hoya to tenuM 'micchA mi dukkaDaM' Ape che. A rIte te guNavAna gurubhagavaMta pratyeno atyaMta bhaktibhAva pradarzita kare che. A sUtranI vidhi, vAMdaNAnA 25
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 sUtra saMvedanA-6 Avazyaka kevI rIte sAcavavA ane batrIsa doSono kevI rIte tyAga karavo te sarva vigato sUtra saMvedanA bhAga-3mAMthI jANI, tevI vidhi ane tevA bhAvapUrvaka vaMdana Avazyaka karavAno Agraha rAkhavo. A vAMdaNA dvArA guruvaMdana karyA pachI pAponuM Alocana karavAnuM che ane te guNavAna gurubhagavaMtanI nizrAmAM ka2vAnuM che, tethI bIjA vAMdaNA bAda avagrahanI bahAra nIkaLavAnuM nathI; paraMtu gurunA avagrahamAM rahIne ja pAponuM Alocana karavAnuM che. A rIte be vAMdaNA dvArA niSpanna thayela vaMdana Avazyaka dvArA pAMca mahAvrata, samiti-guptinuM pAlana, piMDavizuddhi Adi mULaguNa ane uttaraguNane dhAraNa karIne mokSamArgamAM parama yatna karanAra guNavAna gurubhagavaMtanI pratipatti (sevA) tathA vaMdana thatuM hovAthI tenA dvArA pAMce AcAronI zuddhi thAya che. 8. cothuM Avazyaka - pratikramaNa tathA guru samakSa doSonuM prakAzana : 1. tyArapachI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat devasiaM Alou' kahI divasa daramyAna lAgelA aticAronI AlocanA karavA (gurune kahevA) mATe AjJA mAgavI. 2. gurubhagavaMta 'Aloeha' kahIne AjJA Ape eTale 'icchuM' kahI AjJAno svIkAra karavo ane 'Aloemi jo me devasio aIAro kao' - sUtra bolavuM. 3. pachI 'sAta lAkha' ane 'aDhAra pApasthAnaka' bolavA. vaMdana Avazyaka dvArA guruno vinaya karyA pachI sAdhaka pratikramaNa nAmanA cothA Avazyakano prAraMbha kare che. pratikramaNanI AkhI kriyAno mukhya uddeza pApathI pAchA pharavAno che. pApa e mokSamArgamAM vighnarUpa che. pApane kAraNe ja AtmA anaMtakALathI saMsAramAM paribhramaNa kare che. saMsAranA paribhramaNathI kaMTALelo, thAkelo ane mokSanA sukhanI ja abhilASAvALo sAdhaka Ama to jANI-joIne pApa karavAnI icchA paNa rAkhato nathI. chatAM anAdinA kusaMskAro, pramAda, ajJAna AdinA kAraNe ke sahasAtkAre tenAthI pApa thaI jAya che. te pAponA nAza
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita mATe A pratikramaNa Avazyaka che. parama kRpALu paramAtmAe pApathI pAchA pharavAno zreSTha upAya AlocanA, niMdA, garhA ane pratikramaNa jaNAvela che. A ja kAraNathI kAyotsargamAM saMkalita karIne dhArI rAkhelA aticAronI AlocanA karavAnI anujJA meLavavA mATe sAdhaka 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan devavisaaM AlouM' kahI, gurubhagavaMta pAse divasa saMbaMdhI AlocanA mATenI AjJA mAMge che. 15 gurubhagavaMta paNa ziSyanI yogyatAne joI tenI bhAvanA anusAra AjJA Ape che ane ziSya paNa 'icchuM' kahI AjJAno svIkAra karI, 'icchAmi ThAmi' sUtranA mAdhyame kAyotsargamAM ciMtavelA aticArone yAda karI, samyak prakAre zarI2 namAvI, hAtha joDI, vidhi pramANe muhaMpatti ane caravaLo dhAraNa karI, pUrve (nANaMmi sUtra dvArA) mAnasika rIte noMdhamAM lIdhelA aticAro guru samakSa vistArathI Alove (kahe) che. tyAra pachI corAzIlAkha jIvAyonImAMthI koIpaNa jIvane pIDA pamADI hoya to tenI 'sAta lAkha sUtranA' mAdhyame AlocanA kare che, ane aDhAra prakAranA pApamAMthI koIpaNa prakA2nA pApanuM sevana thayuM hoya to tenI AlocanA 'pahele prANAtipAta sUtrathI kare che. guru samakSa doSonuM prakAzana karavAthI ahIM aticAronA pratikramaNano bIjo tabakko pUrNa thAya che. jema jema sAdhaka spaSTa uccAra ane arthanA vicArapUrvaka A sUtrane bolatoM jAya che tema tema teno pazcA-tApano pariNAma tIvra tIvratara thato jAya che, je pApakarmanA nAzanuM kAraNa bane che. 6 9. vaMdittu - doSonuM pratikramaNa : 1. pachI 'savvasavi.' sUtra bolI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat' kahI guru pAse prakAzita karelA pApanuM prAyazcitta mAgavuM. guru kahe 'paDikkameha' eTale "icchuM, tassa micchA mi dukkaDaM' kahI teno svIkAra karavo. 2. tyArapachI godohikAsane' besI anukrame 'namaskAramahAmaMtra', 'karemi bhaMte', 'icchAmi paDikkamiuM.' bolI 'vaMdittu' sUtra bolavuM. temAM 'tassa dhammasa kevali-pannattassa abyuTThiomi' e pada bolatAM UbhA thavuM ane avagrahanI bahAra jaIne sUtra puruM karavuM. divasa daramyAna je pApo thaI gayA hoya tenI AlocanA karIne, sAdhaka gurune 6. zramaNa bhagavaMto 'ThANe kamaNe caMkamaNe' pATha bolIne AlocanA kare che. 7. godohikA-Asana : gAya dohavA beselo govALa jema jamaNo DhIMcaNa UMco ane DAbo DhIMcaNa * thoDo nIco rAkhI paganA agrabhAgane jamIna para TekavI, banne DhIMcaNo jamInanI upara rAkhI bese che. A Asanane godohikA Asana kahevAya che. te apramattabhAvanuM poSaka che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 sUtra saMvedanA-6 vinaMtI kare che 'bhagavaMta ! adhama evA meM Aje je pApo karyA che te Apa pUjyane jaNAvyA. Apa kRpA karI mane te pApathI malina banelA mArA AtmAne zuddha karavAno upAya jaNAvo.' gurubhagavaMta ziSyanI zuddha thavAnI utkaMThA joIne tene kahe che ke, 'pApanA prAyazcittao rUpe tuM pratikramaNa kara !' gurubhagavaMtanA zabdo sAMbhaLI ziSya harSAnvita thaI temanI AjJAno svIkAra karatAM kahe che ke, 'bhagavaMta ! huM pratikramaNa ka2vAnI ApanI AjJAno svIkAra karuM chuM ane mArA pApa mithyA thAya tema icchuM chuM.' A rIte pratikramaNa karI pApanA mULa kAraNabhUta mohane parAsta ka2vAnI bhAvanAvALo sAdhaka godohikA Asane bese, kema ke, A apramattabhAvanuM poSaka Asana che, apramatta sAdhaka ja sAvadhAna banI pApanuM pratikramaNa karI zake che ane pApanA mULa kAraNabhUta zatrune oLakhI teno saMhAra karavA paNa prayatnazIla banI zake che. saMpUrNa pratikramaNanI A mukhya ane ati mahattvanI kriyA che. te saMpUrNa zuddha thAya te mATe ja AgaLa pAchaLanI kriyAno kalApa che. mATe A kriyA karatAM pUrve sau prathama mAMgalika karavA sAdhaka namaskAra mahAmaMtra' bolI paMcaparameSThine namaskAra kare che. tyArabAda pote sAmAyikamAM che tenuM smaraNa karavAnA hetuthI 'karemi bhaMte' sUtra bole che. tyArapachI sAmAnyathI pApanA pratikramaNa mATe 'icchAmi paDikkamiuM' bolI 'vaMdittu' sUtra kahe che. A dareka sUtronA eka-eka pada bolatAM tenuM lakSya eka ja hoya che ke pramAdarUpI je zatrunA kAraNe potAnA vrato malina thayA che teno samULa nAza karavo arthAt cittavRttine eTalI nirmaLa banAvI devI ke puna: pramAdane AdhIna thaI doSanuM sevana ja na thAya. bhagavAnanA vacana dvArA saMsAranI bhayAnakatA lakSyamAM AvyA pachI zrAvakanuM mana 8. prAyazcittaH 10 prakAranA prAyazcittanI vigata sUtra saMvedanA bhAga-1mAM tassa utta2I sUtramAMthI joI levI. temAM ahIM eTaluM khAsa khyAlamAM rAkhavuM ke A pratikramaNa te daza prakAranA prAyazcittamAMnuM bIjuM pratikramaNa nAmanuM prAyazcitta che. guru bhagavaMta te bIjuM prAyazcitta karavAnuM kahe che. 9. zramaNabhagavaMto ahIM 'navakAra', 'karemibhaMte', 'cattAri maMgalaM', 'icchAmi paDikkamiuM', 'iriyAvahiyaM' sUtro bolI pachI 'pagAma sijjAe' bole che. temAM 'cattAri maMgalaM' maMgalArje bolAya che. ane gamanAgamanamAM lAgelA aticAronI AlocanA karavA iriyAvahiyaM bolAya che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita 17 saMsAramAM nathI hotuM. te satata saMsAramAMthI zIdhra pAra pamADanAra saMyamarUpI jahAjane jhaMkhe che, paraMtu vartamAnamAM tevuM sAmarthya na dekhAtA saMyama mATe sattva pragaTAvavA te samyaktva mUla bAra vrata svarUpa tarApAno sahAro le che. "vaMditu" sUtra bolatAM zrAvaka paMcAcAra ane temAM paNa cAritrAcAramAM teNe svIkArelA bAravratonuM smaraNa kare che. divasa daramyAna temAM kyAM kyAM skUlanA thaI che tenI noMdha le che ane vicAre che ke, huM kevo kAyara chuM!meM saMsAra sAgarathI taravA mATe tarApA jevA nAnA nAnA vrato ja lIdhA che ane chatAM huM tene paNa aNizuddha pALI zakato nathI. dhikkAra che mane ke, lobhAdine vaza thaI meM temAM paNa doSo lagADyA. AvuM vicArI te potAnA duSkRtyonI, potAnA pramAdanI ane sevelA doSo AdinI niMdA-gaha kare che ane te doSonuM puna: sevana na thAya tevo saMkalpa karI pratikramaNa kare che. ahIM aticAronA pratikramaNano trIjo tabakko niSpanna thAya che. A rIte dhIme dhIme, upayogapUrvaka, ati sAvadhAna banI saMveganI vRddhi thAya te rIte zrAvaka jema jema vaMditu" sUtra bolato jAya che tema tema tenA haiyA parathI pApano bhAra ocho thato jAya che. lAkaDAnI bhArI ucakato majUra jema bhAra utArI haLavAzanI anubhUti kare che, tema zrAvaka paNa A sUtra dvArA guru pAse AlocanA, niMdA ane gaha karIne anerI haLavAzano anubhava kare che. haLavo thayelo zrAvaka tasya dhammassa"pada bolIne vizeSa ArAdhanA mATe ullasita thato Ubho thAya che, ane 'abhuDhiomi ArANAe bolI avagrahamAMthI bahAra nIkaLI sUtrane pUrNa kare che. 10. sugurunI kSamApanA : 3. vaMditu' kahIne be vAMdaNA devA ane pachI IcchA abhuDhio bolI' gurubhagavaMtane pAmavA. vaMditu sUtra bolIne pratikramaNa karyA pachI gurubhagavaMta pratye thayelA aparAdhanI kSamA yAcavAnI che; paraMtu kSamApanA paNa vaMdanapUrvaka ja karavI joIe, tethI prathama be vAMdaNA bolIne gurubhagavaMtane dvAdazAvarta vaMdana karIne "abhuDhio" sUtra dvArA aparAdhanI kSamA yAcavAmAM Ave che. pAMca ke adhika sAdhu bhagavaMta hoya to traNane vAMdavA joIe anyathA je jyeSTha hoya temane vAMdavA joIe. vaLI, kyAMka evuM paNa vidhAna che ke gurune prathama khamAvI anukrame sarvene khamAve. AnA dvArA gurubhagavaMta pratyenI bhakti ullasita
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 sUtra saMvedanA-6 thavAthI, temanI AzAtanAthI lAgelA pApo naSTa thaI jAya che ane guNavAna gurubhagavaMtanI pharI pharIne AzAtanA na thAya tevA pariNAma pedA thAya che. 11. pAMcamuM Avazyaka - kAyotsarga: 1. gurune khamAvIne avagraha bahAra nIkaLIne puna: be vAra 'suguru-vaMdana' sUtra bolIne dvAdazAvarta vaMdana karavuM. pachI "Ayariya-uvajhAe' sUtra bolavuM. AlocanA ane pratikramaNa prAyazcitta karavA chatAM zuddha na thayA hoya evA cAritrAcAra AdinA aticAronI zuddhi mATe sAdhaka pAMcamuM kAyotsarga Avazyaka kare che. pUrve jaNAvyuM tema vaMdana karI guru pratyeno vinaya adA karyA pachI kAyotsarga karavo joIe. e mATe pahelA be vAMdaNA devAya che. tyArapachI pUrvavatu avagrahamAMthI pAchA page bahAra nIkaLIne kaSAyonA upazama mATe "AyariyavijhAe' sUtra bolAya che. sAmAnyajana pratye thayelo kaSAya paNa saMsAravRddhinuM kAraNa bane che, to guNavAna gurubhagavaMto pratye thayelo kaSAya to mahAna anarthanI paraMparA sarjanAra che. vaLI, zAstromAM kahyuM che ke, jyAM sudhI kaSAyo utkaTa hoya tyAM sudhI cAritramAM koI sAra nathI. tyArano saMyamaparyAya paNa saMyamaparyAya svarUpe gaNanApAtra banato nathI. tethI cAritrAcAranI zuddhi karatA pahelA "Ayaria-vijhAe bolI kaSAyone upazamAvavAno prayAsa karAya che. te mATe A sUtra dvArA sau prathama guNa saMpanna AcArya, upAdhyAya tyArabAda ziSya, sAdharmika, kula, gaNa, sakala zramaNa saMgha AdinI mAphI maMgAya che. ane chelle sarva jIvo pratye thayela aparAdhane khamAvavAmAM Ave che. A rIte sAdhaka kaSAyone TALI potAnA maitrIbhAvane vRddhimAna kare che. 2. pachI 'karemi bhaMte.', "IcchAmi ThAmi kAussagga.', 'tassa uttarI." tathA 10. gurubhagavaMtane ATha kAraNe vaMdana karavAnuM zAstramAM kahyuM che. paDikkamaNe sajjhAye, kAusaggavarAha-pAhuNae / AloyaNa-saMvaraNe, uttamaThe ya vaMdaNayaM / / 1 / / pratikramaNa karatAM, sakjhAya-svAdhyAya karatAM, kAyotsarga karatAM, aparAdha khamAvatAM, prAhuNA sAdhu Ave tyAre, AlocanA letAM, paccakhANa karatAM ane aNasaNa karatI vakhate - A ATha kAraNe dvAdazAvarta vaMdana karavuM. 11. sAmanamaNuvasaMta, sAyI nasa 3DI huMtI | mannAmi icchupuSpaM va, niSphalaM tassa sAmannaM / / / cAritranA sAmAnya paryAyane AcaratA evA muninA kaSAyo jo utkaTa hoya to teno zramaNaparyAya isu (zeraDI)nA phulanI jema niSphaLa che ema huM mAnuM chuM.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita 'annatya' sUtra bolI be logassa 'desu nimmalayarA' sudhI ane na AvaDe to ATha navakArano kAussagga karavo. 19 3. kAussagga pArIne 'logassa', 'savvaloe arihaMta-ceiANaM' tathA 'annattha' sUtra bolI eka logassa 'caMdesu nimmalayarA' sudhI ane na AvaDe to cAra navakArano kAussagga karavo. 4. kAussagga pArIne 'pukkharavaradIvarDse' 'sualsa bhagavao karemi kAussagga vaMdaNa' tathA 'annattha' sUtra bolI eka logassa 'caMdesu nimmalayarA' sudhI ane na AvaDe to cAra navakArano kAussagga karavo. 5. kAussagga pArIne 'siddhANaM buddhANaM' sUtra bolavuM. jJAna-darzana-cAritrAdi guNonA vikAsa vinA kyAreya sAcA arthamAM maitrIbhAva pragaTato nathI ane pragaTelo maitrIbhAva Takato nathI. A ja kAraNathI pratikramaNa karyA pachI sAdhaka jJAnAdi guNonI zuddhi ane vRddhi mATe kAyotsarga kare che. kAyotsarga dvArA potAnA mana, vacana, kAyAnA yogone evA taiyAra kare che ke, te punaH pApa karavA prerAya ja nahi. sarva dharmAnuSThAna samatAbhAva pUrvaka karavAthI saphaLa thAya che. tathA sarva dharma kriyAnuM phaLa viziSTa samatA bhAvanI prApti che. A vAtanA smaraNa mATe sau prathama 'karemi bhaMte' sUtranuM uccAraNa karavAmAM Ave che. pratikramaNanI kriyAmAM A sUtra : 1. AdimAM, 2. pratikramaNa sUtra (vaMdittuo sUtra) kahetAM pahelAM ane 3. ahIM ema traNa vAra bolAya che. 'karemi bhaMte' sUtra bolyA pachI cAritranA aticAronI vizeSa zuddhi mATe 'icchAmi ThAmi' sUtra bolavAmAM Ave che. pachI 'tassa uttarI' sUtra dvArA cAritrAcAramAM skhalanAthI lAgelA pAponA nAza mATe kAyotsarga karavAno saMkalpa karIne, 'annattha' sUtra kahI cAritrAcAranI vizeSatA hovAne kA2Ne be logassano kAussagga karAya che. A kAussagga cAritrAcAranI vizuddhi dvArA cAritraguNanI vRddhi ane sevAyelA doSo puna: na sevAya tevI bhUmikAnuM sarjana karavA mATe karavAno che. tethI temAM logassanA sahAre jyAre tIrthaMkaronA dhyAnamAM ekAgra banAya, tyAre AtmabhAvamAM sthira rahevA svarUpa temanA zreSTha cAritrane smRtimAM lAvavA vizeSa yatna karavAno che. kema ke, covIsa tIrthaMkaronA nirmaLa cAritra pratye Adara utpanna thatAM, tevuM ja
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 sUtra saMvedanA-6 nirmaLa cAritra mAre paNa pALavuM che evo bhAva thAya che ane aticAra sevavAnA saMskAro maMda paDI jAya che. te sAthe ja vizuddha cAritra pratye utpanna thayeluM bahumAna cAritramohanIyakarmane nabaLuM pADI cAritraguNane pragaTAvavAmAM nimitta bane che. cAritrAcAranI zuddhi mATe kAyotsarga karyA pachI jJAnAcAra ane darzanAcAranI zuddhi mATe kAyotsarga ka2vAno che. temAM samyakdarzana pUrvakanuM jJAna ja samyag jJAna kahevAtuM hovAthI, jJAna karatAM darzanane gariSTha mAnI darzanAcAranI zuddhi mATe bIjo kAussagga karavAmAM Ave che. A kAyotsarga karatAM pUrve bodhinI prApti tathA vizuddhinA vizeSa kAraNa bananArA covIsa tIrthaMkaronI stutirUpe logassa bolAya che. tyArapachI darzanazuddhinA mukhya nimittabhUta sarva jinabiMbonA vaMdanAdi nimitte 'savvaloe' Adi bolIne arihaMta paramAtmAnA guNothI bhAvita thavA mATe eka logassano kAussagga karavAmAM Ave che. temAM paramAtmAnA kSAyika samyagdarzana, varabodhi tathA jagatanA sarvabhAvone yathArtha svarUpe jovAnA sAmarthyane buddhimAM upasthita karI tenA pratye ahobhAva utpanna ka2vAno che ane saMsAranA sarva bhAvone bhUlI jaI temanA dhyAnamAM lIna banavAnuM che. tIrthaMkaranA A guNonI sAthe jo tAdAtmya sadhAya to avazya mithyAtva Adi darzanamohanIyakarmono bhUkko bolAI jAya ane darzanAcAranI zuddhi sulabha bane. samyagdarzananuM kAraNa che zrutajJAna. tenI zuddhi mATe ane uttarottara vizeSa zrutajJAna pratye Adara ane bahumAnabhAva utpanna karavA mATe, 'pukhkharavaradIvarDse' 'suasa bhagavao' Adi .sUtronuM uccAraNa karavAmAM Ave che. pUrvanA kAussagganI jema A kAussaggamAM paNa logassa dvArA 24 tIrthaMkaro sAthe kAMIka tAdAtmya sAdhavA koziSa karavAmAM Ave che. jJAnAcAranI zuddhino uddeza sara karavA mATe ahIM pa2mAtmAne zrutapravAhanA mULa srota svarUpe smaraNamAM lAvavAnA che. mArgadezaka evA prabhu pratye bhaktibhAva utpanna thatAM sAdhakanA jJAnaguNane AvaranArA ke tene malina karanArA karmo nAza pAme che ane tenA pariNAme sAdhakane sAdhanA mArgano spaSTatara bodha thAya che. prabhu sarvaguNasaMpanna che ane temanA sarva doSo nAza pAmI gayA che, tethI temanA dhyAnathI ratnatrayIrUpa sarva guNo pragaTI zake che. AthI ja ratnatrayInI zuddhi ane vRddhi mATe karAtAM kAussaggamAM logassa sUtrano sahAro levAya che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita zrutajJAnanA phaLa svarUpa ratnatrayInI ArAdhanAthI jeo siddha avasthAne pAmyA che, te sarva siddhabhagavaMtone vaMdana karavAnA hetuthI tyAra pachI "siddhANaM buddhANaM' sUtra bolAya che. A sUtra bolatI vakhate huM pote paNa siddha svarUpI chuM, paraMtu kameM mArI te avasthAne AvarI (DhAMkI) dIdhI che. te karmanA AvaraNone dUra karI huM mArA siddha svarUpane kyAre pragaTa karuM, evo bhAva manamAM lAvavAno che. A sarva siddhabhagavaMtone tathA siddha svarUpane pragaTa karavAno mArga batAvanAra Asana upakArI zrI mahAvIrasvAmI paramAtmAne tathA temanAtha bhagavAnane ane cAri aTTa dasa doya' pado 'dvArA aSTApada Adi tIrthone paNa vaMdanA karavAmAM Ave che. 12. sahAyaka deva-devInuM aucityaH 1. pachI "suadevayAe karemi kAussagga' tathA "annatya sUtra' bolI eka navakArano kAussagna karavo. te pArIne puruSoe 'namoDahatuM.' kahI suadevayAnI thAya' kahevI ane strIoe "kamaladalanI stuti kahevI. dharmanI samaja zrutajJAnathI maLe che. ane zrutajJAnanI prAptimAM zrutadevI paNa 12. cattAri aTTa dasa doya (1) (48)(10+2) = 24 : aSTApada upara rahelA 24 tIrthakaronI pratimAne vaMdanA (2) (448)+(1042) = para : naMdIzvara dvIpanA tIrthamAM rahela para caityone vaMdanA (3) (8)+(10+2) = 20 : sametazikhara tIrtha upara, cattArI eTale tyAga karyo che AMtara zatruono evA 20 tIrthakarone vaMdanA athavA 20 viharamAna tIrthakarone vaMdanA (4) (8)4(1ra) = 100: cattAri = tyAga karyo che AMtara zatruone evA utkRSTa kALe pAMca mahAvidehamAM vicaratA 160tIrthakarane vaMdanA (5) (4)>(8+10). = 72 : traNa covIsInA 72 jinane vaMdanA (9) (48)x(10xra) = 240: 5 bharata + 5 airAvata nA vartamAna covisInA 240 tIrthakarone vaMdanA (7) (48) +100+2 = 170 : utkRSTa kALe aDhIdvIpamAM viharamAna 170 tIrthakarone vaMdanA (8) "cattAri' eTale anuttara, raiveyaka, vaimAnika ane jyotiSI ema 4 prakAranA devalokamAM aTTa' eTale ATha vyaMtara nikAyamAM 'dasa" eTale bhavanapatimAM ane "doya" eTale adholokamAM tathA tiryaMgu lokamAM = manuSya lokamAM zAzvata ane azAzvatA je jina pratimAjI Ama traNe lokamAM rahelI sarva jinapratimAne vaMdanA.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 sahAyaka banI zake che. mATe ratnatrayInI zuddhino kAyotsarga karyA pachI, zruta pratye AdaravALI ane zrutanI adhiSThAtrI zrutadevatAnA smaraNa mATe eka navakArano kAyotsarga karAya che. devatAnuM ArAdhana alpa yatnathI thaI zake che, mATe ahIM 8 zvAsocchavAsa pramANa kAyotsarga karavAno che. jijJAsA : zrutanI ArAdhanA mATe kAyotsarga karavo barAbara che, paraMtu vyaMtaranikAmAM rahelI mRtadevIno kAyotsarga karavo yogya kahevAya ? tRpti H zrutanA adhiSThAtrI evA sarasvatIdevI vyaMtaranikAyanA che, paraMtu temanuM smaraNa karI zrutanI ArAdhanA karavAnuM praNidhAna karavAmAM Ave to te zubha praNidhAnamAM evI kSamatA che ke, te jJAnAvaraNIya Adi karmono kSaya ke kSayopazama karAvI zrutajJAna pragaTAvI zake. vaLI, smaraNa karAyelI devI zrata mATe sAmagrInuM saMpAdana karAvavA dvArA sahAyaka paNa bane che, tethI paNa A kAyotsarga karavo yogya che. jijJAsA A kAyotsarga nIcenI kakSAnA zrAvaka-zrAvikA kare te yogya che, paNa chaThThA guNasthAnakamAM rahelA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto kare te yogya che ? - tRpti : zramaNabhagavaMto zrutadevInA smaraNArthe A kAyotsarga kare temAM koI vAMdho jaNAto nathI. je kAryamAM jenI sahAya maLe te levAmAM kAMI ayogya nathI. vaLI, mahAna zratadhara AcAryabhagavaMtoe paNa RtadevInI upAsanA tathA temanuM smaraNa karyuM che tevuM jaNAvatAM aneka zAstrapATho AvazyakanI laghuvRtti, bRhadravRtti, cUrNi-bhASya, pAkisUtra, pravacanasAroddhAra AdimAM maLe che. jema ke, zrI Avazyaka bRhavRttimAM zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe maMgalAcaraNa karatAM kahyuM che ke, jinavaromAM indra samAna evA zrI vIrajinezvarane, gurune, sAdhune ane zrutadevIne namaskAra karIne gurunA upadezathI huM AvazyakanI vRttine kahIza." paMcavastumAM paNa mRtadevatA Adino kAyotsarga karavAnuM vidhAna che. A banne graMtho suvihita ziromaNi pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA che. kadAca koInA manamAM thAya ke, teo kaMI pUrvadhara puruSa nahotA mATe temanuM kathana ke temanI karaNI kevI rIte mAnya rakhAya ? zrI vIraprabhunA nirvANa pachI 1000 varSa pUrvano (pUrvarUpa zrutano) viccheda thayo; tyArapachI papa varSa pachI zrI haribhadrasUrIzvarajI ma.sA.no kALadharma thayo. AnA AdhAre nakkI thAya che ke haribhadrasUrIzvarajI ma.sA.no kALa pUrvadhara puruSano kALa haze. tyAre jo A zrutadevIne namaskAra Adi
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita thatAM hoya to atyAre kema na thAya ? arthAt thaI zake. 2. pachI 'khittadevayAe karemi kAussagga' tathA 'annattha sUtra' bolIne, eka navakArano kAussagga karavo ane pArIne puruSoe 'jIse khitte sAhU'nI thoya bolavI ane strIoe 'yasyA: kSetra' stuti bolavI. 23 sAdhunA pAMca mahAvratamAM trIjuM adattAdAnaviramaNavrata che. tenI trIjI bhAvanA vAraMvAra kSetranI yAcanA karavAnI che. tethI zrutadevatAno kAyotsarga karyA pachI, kSetranI yAcanA saMbaMdhI bhAvanAne siddha karavA mATe kSetradevatAnA smaraNa arthe eka navakArano kAussagga karAya che. jijJAsA : zrutadevInA smaraNArthe kAyotsarga karavo to ThIka che, paraMtu kSetradevatA saMbaMdhI kAyotsarga karavo yogya che ? kema ke, te to mithyAtvI paNa hoI zake. tethI temanuM smaraNa karatAM mithyAtvano prasaMga paNa AvI zake. tRpti : je kSetramAM rahI zramaNasaMgha ArAdhanA karavAno hoya te kSetradevatAnuM smaraNa karI ArAdhanA karavAmAM Ave to prAyaH vighnanI saMbhAvanA rahetI nathI. vaLI, saMyamI AtmAo je kSetramAM rahyA hoya te kSetranI yAcanA karavI jarUrI che. A rIte ja temanuM trIjuM vrata dRDha thAya che, mATe A kAyotsarga yogya che. vaLI, temAM tenA guNanI prazaMsA na hovAthI mithyAtvanA prasaMgano prazna paNa raheto nathI. na 13. chaThThuM paccakkhANa Avazyaka : 1, pachI eka navakAra gaNI ubhaDaka besIne muhapatti paDilehavI, tathA dvAdazAvarta-vaMdana karavuM ane avagrahamAM UbhA UbhA ja 'sAmAyika, cauvIsattho, vaMdana, paDikkamaNuM, kAussagga, paccakkhANa karyuM che' ema kahevuM.. kAyotsarga dvArA potAnA mana, vacana, kAyAne jeNe zubhayogamAM pravartAvyA che tevo sAdhaka tyArapachI aMtima maMgala ka2vAnA hetuthI navakAramaMtranuM uccAraNa kare che. tyArapachI kAyAnuM pramArjana karI nIce ubhaDaka besIne paccakkhANa Avazyaka mATe bolanI vicAraNApUrvaka muhapattinI paDilehaNA kare che. A kriyA karato sAdhaka potAnA doSo pratye dveSa ane jIvo pratye dayAnA pariNAmane jvalaMta kare che. tyArabAda sadgurunA vinayapUrvaka karAyelI kriyA susaphaLa thAya che mATe paccakkhANa letAM pUrve guruvaMdanArthe be vAMdaNA le che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 sUtra saMvedanA - A vaMdana mATe be mato pravarte che. eka mata evo pravarte che ke, je kAryano prAraMbha gurubhagavaMtanI icchA ane AjJAthI karyo hoya, tenI samApti paNa vinayapUrvaka gurune jaNAvIne karavI joIe. tethI ja Avazyaka yathAyogya rIte pUrNa karyA che tema jaNAvavA mATe ahIM be vAMdaNA devAya che. bIjo mata evo che ke, A vaMdanakriyA paccakhANa Avazyaka mATe che, kema ke paccakhANa Avazyaka aMtima che. sarva AvazyakanI jema te paNa guruvinayapUrvaka ja karavuM yogya che mATe ahIM paccakhANa pUrve be vAMdaNA devAya che. kArya samAptinuM nivedana A rIte chae Avazyaka pUrNa karIne sAdhaka gurubhagavaMtane jaNAve che ke, "meM sAmAyika, cauvisatyo, vaMdana, paDikkamaNuM, kAussagga, paccakhANa karyuM che jI." AvuM nivedana karI sAdhaka pote je cha Avazyaka karavAnI pratijJA karI hatI te yathAyogya rIte saMpanna thaI che ke nahi, teno paNa yogya rIte vicAra kare. jyAM smalanA thaI hoya teno pazcAttApa kare ane jeTaluM kArya suMdara thayuM hoya teno hRdayamAM pramoda dhAraNa karIne, gurubhagavaMtane jaNAve che ke, tamArI hitazikSA ane upadezAnusAra mAruM che AvazyakarUpa pratikramaNa nirvighna pUrNa thayuM che. lokamAM paNa evo vyavahAra che ke rAjA ke koI vaDila kArya batAve to praNAma karavApUrvaka teno svIkAra karavo joIe ane kArya pUrNa thatAM praNAma karI jaNAvavuM joIe ke, meM ApanI AjJA anusAra kArya pUrNa karyuM che. te ja rIte sAdhaka gurunI AjJA mujaba chae Avazyaka pUrNa karIne jaNAve ke, "he bhagavaMta ! ApanI AjJAnusAra meM chae Avazyaka pUrNa karyA che jI.' 14. hitazikSAnI vinaMtI tathA stutimaMgala : 1. pachI IcchAmo aNusarphi ema kahI, besIne namo khamAsamaNANe, namoDahaMtu ' ityAdi bolI, purUSoe 'namoDastu vardhamAnAya' sUtranI ane strIoe saMsAra-dAvAnala'nI traNa gAthAo bolavI. paDAvazyakanI pUrNatAnuM nivedana karI ziSya kahe, 'icchAmo aNusaai' sAdhaka samaje che ke, bhale meM pApanuM pratikramaNa karyuM topaNa huM nimittavAsI chuM. nimitta maLatAM pAchuM mAruM mana pApa tarapha prerAI jaze. AvuM na bane te mATe "he bhagavaMta !
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita 25 Apa mane zikhAmaNa Apo, jethI huM vizeSa sAvadha banuM. pApanuM pratikramaNa karIne ApanI kRpAthI kAMIka zuddha thayo chuM. paraMtu punaH punaH A pApamAM na paTakAu te mATe kRpA karIne bhagavaMta ! Apa mane hitazikSA Apo !' Ama vinaMtI karI sAdhaka gurunI hitazikSA sAMbhaLavA bese. A aMge zrI oghaniyuktigraMthamAM kahyuM che ke, che Avazyaka pUrNa karI ArAdhaka AtmAnuzAsti mATe aMtarmuhUrta kALa mAMDalImAM ja besI rahe. gurubhagavaMta tyAre divasa daramyAna pote zAstravAMcana ane ciMtana karIne je tattva prApta karyuM hoya te tattva tathA apUrva sAmAcArI ziSyane jaNAve ane mokSecchu ziSya tene dattacitta banI sAMbhaLe. . lokamAM jema zubha kAryathI thayelo AnaMda gIta-nRtyAdi dvArA vyakta karAya che. tema pratikramaNanI A kriyAnI nirvine samAptinA AnaMdane vyakta karavAnA hetuthI A kriyA batAvavA dvArA jemaNe ApaNI upara asIma upakAra karyo che te vardhamAnasvAmInI vardhamAna svare stavanA karavAmAM Ave che. temAM sau prathama gurubhagavaMta eka gAthA ekalA bole che ane ziSyavarga temano vinaya karavA mauna besI rahe che. tyArapachI sau maLIne traNa gAthA bole che. ahIM puruSo "namoDahetu siddhA..." bolI namoDastu vardhamAnAya" stotra bole che. ' 2. pachI 'namoDaltha saM' sUtra bolI stavana kahevuM. 3. pachI "varakanaka' bolI pUrvanI jema "bhagavAnAM.' Adi bolavApUrvaka cAra A khamAsamaNA ApavA. 4. pachI zrAvaka-zrAvikAo jamaNo hAtha caravaLA upara sthApI 'aDhAIjesa' sUtra bole. pratikramaNa pUrNa karyA bAda mahA maMgaLakArI A kriyA jenI kRpAthI nirvibe pUrNa thaI che, te deva ane gurune sAdhaka punaH vAMde che. A vaMdanA mATe ja "namohandu chuM' sUtra bolI, madhura svare, gaMbhIra avAje, ekAgramane, pUrvapuruSa viracita stavana gAIne te vitarAgabhAvane abhimukha thavA yatna kare che. tyArabAda gurubhagavaMtane vaMdana karavA mATe sAdhaka punaH "bhagavAnae' Adi bolI cAra khamAsamaNa daI, gurubhagavaMtone vaMdanA kare che. A rIte deva-gurunA 13. stavana ochAmAM ochI pAMca gAthAonuM hovuM joIe ane zakya hoya tyAM sudhI pUrvAcAryanI kRti gAvI joIe.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 sUtra saMvedanA upakArane yAda karI temane vaMdanA karI, sAdhaka kaMIka aMze kRtArthatAno anubhava kare che. gurune vaMdanA karatA punaH "aDhAIjesu' bolI dravya ane bhAvathI saMyama jIvanano nirvAha karatA aDhIdvipamAM rahelA sarva sAdhubhagavaMtone vaMdana kare che. jijJAsA devavaMdana tathA guruvaMdana dvArA prAraMbhamAM maMgala karela to punaH maMgala karavAnuM zuM prayojana ? tRptiH prAraMbhamAM A kriyAnI nirvine samApti thAya te mATe maMgaLa kareluM ane aMte pratikramaNathI pragaTela zubhabhAva cirakALa TakI rahe te mATe maMgaLe karAya che athavA sarva dharmAnuSThAnanI saphaLatA devagurunI bhaktithI che. Adi ane aMtamAM karela deva ane gurunI vaMdanArUpa bhakti sarva kriyA sAthe saMkaLAyelI che mATe aMtamAM paNa devagurunI vaMdanA karavAmAM Ave che. 15. prAyazcittanI vizuddhino kAussagna ? 1. pachI UbhA thaI "icchAkAreNa saMdisaha bhagavat desisa pAyacchita visohaNae kAussaguM karuM ?" ema bolI kAussagnanI AjJA mAgavI, te maLe eTale "Icche' kahI teno svIkAra karI "devasia-pAyaricchavisohaNae karemi kAussagga' tathA annatya bolI cAra logassa ane na AvaDe to soLa navakArano kAussagna karavo ane te pArIne pragaTa logassa' sUtra bolavuM. pratikramaNarUpa prAyazcitta dvArA Atmazuddhi karI hovA chatAM, anAdi kusaMskAronA kAraNe paNa kayAMya azuddhi rahI gaI hoya to tenI zuddhine icchato sAdhaka punaH prAyazcittanI vizeSa zuddhi mATe kAyotsarga kare che. temAM logassanA eka-eka padonA mAdhyame pratikramaNanA phaLarUpa paramazuddha avasthAne pAmelA covIse tIrthakaronuM dhyAna kare che ane te dvArA potAnA AtmAne paNa zuddhinI dizAmAM AgaLa vadhAravA prayatna kare che. A zuddhinI dizAmAM AgaLa jatAM pragaTelA AnaMdane vyakta karavA pragaTa logassa bolAya che. sajhAya : 1. pachI eka khamAsamaNa ApavA dvArA vaMdana karIne. IcchAkAreNa saMsiha bhagavat sakjhAya saMdisAhuM ?" ema kahI sakjhAyano Adeza mAgavo. te maLe eTale "Icche' kahI punaH khamAsamaNa daIne "IcchAkAreNa saMdisaha
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNanI vidhi-hetuo sahita bhagavat sajhAya karuM ?" ema kahI sakjhAya karavAnI IcchA pragaTa karavI. anujJA maLe eTale "Icche' kahI besIne, eka navakAra gaNIne sAya kahevI. te pUrNa thaye chate punaH eka navakAra gaNavo. jemanA vacananA AdhAre pratikramaNa jevI kriyA karI pote Atmazuddhi karI zakayo che tevA mahApuruSonA vacanone vAgoLavA ane temanA jIvanacaritrone smaraNamAM lAvavA ja AvazyakarUpa pratikramaNa karyA pachI sAdhaka svAdhyAya kare che. te svAdhyAyanI zreyakArI kriyAmAM koI vighna na Ave te mATe maMgalArthe eka navakAra gaNIne svAdhyAyano zubhAraMbha kare. sAdhue utsarga mArge to mAMDalImAM besI prathama porisi pUrNa thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavAno che. tenA pratikarUpe vartamAnamAM Adeza laIne mahApuruSonA jIvanacaritro tathA saMyamAdi guNonA guNagAnarUpa sakjhAya bolAya che. te sAMbhaLatAM sAdhakano saMyama pAlanano utsAha vadhe che. varSollAsa pragaTe che. zubha bhAva vRddhi pAme che. A sakjhAya eka vyakti bole che ane bIjA sahu sAvadhAna thaIne sAMbhaLe che. sajhAyanA aMte maMgala mATe navakAra maMtra bolAya che. 16. du:kha tathA karmanA kSayArthe kAussagna : 1. pachI UbhA thaIne eka khamAsamaNa daI, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! dukha-phakhaya-kamma-phakhaya-nimitte kAussagna karuM ema kahI AjJA mAgavI, maLe eTale "Icche' kahI, duphakha-phakhaya-kamma-phakhaya-nimitta karemi kAussagga' kahIne, "annattha' sUtra bolI saMpUrNa cAra logassa ane na AvaDe to 16 navakArano kAussagna karavo. 2. te pArIne "namoDahaMta' kahI 'laghuzAMti' sUtra bolavuM. je anya sAdhakoe kAussagnamAM ja sAMbhaLavuM. 3. pachI kAussagga pArI pragaTa "logassa kahevo. 4. tyArapachI eka khamAsamaNa daIne avidhi AzAtanA aMge "micchA mi dukkaDa' kahevuM. aticAramAM jaNAvyuM che ke, "karmakSayanimitte logassa dasa-vIsano kAussagga kIdho nahi' A vacanathI samajI zakAya evuM che ke, sAdhu ane zrAvakoe duHkhakSaya ane karmakSaya mATe kAyotsarga avazya karavo joIe ane na kare to aticAra lAge AvA aticArathI bacavA mATe pratikramaNanA aMte karmakSaya nimitte jaghanyathI cAra
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 sUtra saMvedanA-6 logassano kAussagga karavAmAM Ave che. kAyotsarga pArIne, upasargAdinA nivAraNa mATe laghu zAMti stotra bolAya che. A laghuzAMti stotra saMghamAM phelAyelA mArI marakInA upadravane zamAvavA mATe zrI mAnadeva sUrIzvarajI mahArAje racyuM hatuM. te pachI saMghanI zAMti arthe teno pATha niraMtara cAlu rAkhavA tene pratikramaNa sAthe joDI devAmAM AvyuM che. zAMti bolAyA pachI pratikramaNa pUrNa karyAno AnaMda vyakta karavA pragaTa logassa bolAya che. vidhimArganuM sevana karavAnI bhAvanA hovA chatAM chadmasthatAne kAraNe jANatAM ke ajANatA koI avidhi ke AzAtanAdi doSo sevAyA hoya tenuM aMtamAM micchA mi dukkaDaM ApavuM joIe. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA kahe che ke, chellA 'micchA mi dukkaDaM' vinA chadmasthanuM koI paNa dharmAnuSThAna zuddha thatuM nathI. mATe pratikramaNanA aMtamAM sAdhaka 'micchA mi dukkaDaM' Ape. 17. sAmAyika pAravAnI vidhi : 1. khamAsamaNa daI, 'iriyAvahi', 'tassa uttarI,' tathA 'annattha' kahI eka logassano kAussagga karavo ane pArIne pragaTa 'logassa' sUtra bolavuM. 2. pachI 'caukkasAya' sUtra, 'namohyu gaM', 'jAvaMti, ceAI', 'khamAsamaNa', 'jAvaMta ke vi sAhU', 'namoDarhat', tathA 'uvasaggaharaM' stotra bolI 'jaya vIyarAya' sUtra bolavuM. 3. pachI muhapattinuM paDilehaNa karI sAmAyika pAravuM. zrAvake paNa sAdhunI jema eka ahorAtrimAM sAta caityavaMdana karavAnA che. temAMnuM chelluM caityavaMdana vAstavamAM rAtrie sUtA pahelA karavAnuM che. te rahI na jAya te mATe zrAvako sAmAyika pAratAM 'caukkasAya' thI 'jayavIyarAya' sudhI bolIne caityavaMdana kare che. A caityavaMdana karyA pachInI sarva kriyA sAmAyika pAravAnI vidhi mujaba che. te saMbaMdhI hetuo, tenI saMvedanAo vagere sarva vigato sUtra saMvedanA bhAga-1mAM savistara jaNAvelI che. te tyAMthI jANI levI.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi - hetuo sahita devasia pratikramaNano krama tathA tenA kAraNonI vicAraNA karyA bAda, have rAtri pratikramaNano krama tathA tenA kAraNonI vicAraNA karIe. nidrA e pramAda che. pramAdane puSTa karavAthI Aloka ane paralokanA kArya bagaDe che. AvuM jANato zrAvaka pramAdane dU2 ka2vAnI bhAvanAvALo hoya che. tethI te zArIrika zramane dUra karavA pUratI alpa nidrA ja kare che ane rAtrinA chellA praharamAM svayaM jAgI jAya che. koIkavAra zramAdine kAraNe ATalo vahelo na jAgI zake topaNa brahmamuhUrtamAM avazya UThe. UThavA chatAM jo UMgha na UDe to te nAsikA baMdha karI, zvAsa rokI pUrNa jAgRta thAya. UThIne namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa kare. koI jIvo jAgI na jAya te rIte maMdasvare, maMdagatie laghuzaMkA Adi kArya patAvI rAtri daramyAna pramAdanA kAraNe AtmA AdinuM bhAna bhulAI gayuM hoya to tenI smRti tAjI karavA vicAre, 'huM koNa chuM ? kyAMthI Avyo chuM ? kyAM javAno chuM ? meM kayAM vrata-niyamo svIkAryA che ? vrata-niyamane anusAra mArA kayAM kartavyo che, temAMthI meM kayAM kartavyo karyA che ? kayA bAkI che ? mArAmAM kayA doSo che ? bIjAne mArAmAM kayA doSo dekhAya che ? jANavA chatAM huM kayA doSono tyAga karI zakato nathI ? Aje kaI tithi che? vagere vicAraNArUpe dharmajAgarikA kare. A rIte dharmajAgarikA karavAthI potAnA doSonuM darzana thAya che. doSa dekhAya eTale tene TALavAno zubha saMkalpa thAya che ane tadanusAra yatna karatAM doSo TaLavA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 sUtra saMvedanA-6 - lAge che ane guNanI dizAmAM AgaLa vadhI zakAya che. A rIte dharmajAgarikA na karavAmAM Ave to A badhA lAbhothI vaMcita rahevAya che. Ama potAnA zuddhasvarUpanI smRti tAjI karIne sAdhaka rAtri daramyAna sevAyelA doSone dUra karavA savAranA pahoramAM rAtrika pratikramaNa kare che. 1. sAmAyika : 1. prathama sAmAyika levuM. sAmAyika levAnI vidhi, temAM AvatAM sUtranA artha, te vakhate karavA yogya saMvedanA tathA tenA kAraNonuM savistara vivaraNa sUtra saMvedanA bhAga-1 mAMthI samajI levuM 2. kusvapna - duHsvapna nimitte kAussagga: 1. sAmAyika lIdhA pachI khamAsamaNa daIne IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! kusumiNa-dusumiNa uThThAvaNiya rAIsa - pAyacchitta - virohaNae kAussagna karuM ?' kahI kAussagna karavAnI AjJA mAMgavI, te maLyathI 'icche' kahI kusumiNa - dusumiNa - uThThAvaNiya rAIsa - pAyacchiA - visohaNaEUR karemi kAussagga', "annattha' sUtra bolI cAra logassano kAusagga karavo. (rAtrimAM jo kAma-bhogAdikanA ku:svapna AvyAM hoya to sAgaravara gaMbhIrA' sudhI nahIMtara 'caMdesu nimmalayarA' sudhIno kAussagna karavo) ane na AvaDe to 16 navakArano kAusagga karavo. 2. pArIne pragaTa logassa kahevo. A kAussagga kusvapna AdithI baMdhAyelA pApanI zuddhi mATe karavAno che. kharAba svapno be prakAranA che : kusvapna ane duHsvapna. temAM rAgAdimaya svapna ke jemAM abrahmanuM sevana karyu hoya ke strI Adine rAgathI joI hoya to te kusvapna kahevAya che. vaLI, je svapna dveSAdi bhAvanuM sUcaka hoya ke AhAra, bhaya Adi saMbaMdhI hoya tene duHsvapna kahevAya che. kusvapna ke dusvapna te aMdara paDelA kusaMskAro ke AtmAnA malina bhAvanuM sUcaka che. AtmA upara anAdikALathI AhAra, bhaya, maithuna ane parigrahanA kusaMskAro paDelA che. jyAre sAdhakane svapna Adi dvArA AtmA upara paDelA A saMskAronuM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi - hetuo sahita 31 bhAna thAya che, tyAre tene khatama karavA te kAyotsarga jevI viziSTa kriyAno sahAro le che. kAyotsarganA kALa daramyAna saMpUrNa kusaMskAronuM jeNe umUlana karyuM che, tevA arihaMta paramAtmAnuM dhyAna kare che. te dvArA paramAtmA pratyenA bhakti ane bahumAna bhAvanI vRddhi kare che ane paramAtma-avasthAne pAmavAnA aramAno seve che. A rIte zubhabhAvapUrvaka kAyotsarga karavAthI AtmA upara paDelA kusaMskAro dhIme dhIme nAza pAmatAM jAya che ane AtmA pavitratAnI dizAmAM AgaLa vadhe che. jijJAsAH kusvapna ke dusvapnathI thayela pApa rAtri pratikramaNathI nAza pAmI zake che. to tenA mATe alaga kAyotsarga zA mATe karavAno ? tRptiH rAIpratikramaNa karatAM A pApano nAza thaI zake che. topaNa svapnanA ghana saMskArone nAbUda karavA ja pratikramaNathI alaga eTale pratikramaNa karavA pUrve ja pApanI zuddhi mATe A kAyotsarga karAya che. jijJAsA : kusvapna ane duHsvapna saMbaMdhI kAyotsarganA pramANamAM pharaka kema che ? tRptiH aMbrahmanA sevana Adi rUpa je kusvapna hoya che tenA saMskAro dRDha hoya che. A saMskArono nAza karavA 108 zvAsocchavAsa pramANa kAyotsarga karAya che. dveSAdi bhAvathI AvelA dusvapnonA saMskAro eTalA malina ke tIvra na hovAne kAraNe tenA saMskAro nAza karavA 100 zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karAya che. jijJAsA : zvAsocchavAsa eTale zuM ? kAyotsargamAM zvAsocchavAsanuM nirIkSaNa karavAnuM che ke gaNavAnA che ? tRptiH zvAsocchavAsa zabda pAribhASika che. zAstramAM pathasamAM 3sIsI' ema kahevA dvArA eka pada bolatAM je samaya thAya tene zvAsocchavAsa kahela che. tethI kAyotsargamAM zvAsocchavAsa jovAnA ke gaNavAnA nathI, paraMtu eTalA pada pramANa kAyotsarga karavAno che. logassa sUtranI gAthAo AryA chandramAM che. tenI eka gAthAmAM 4 pAda hoya che. tethI saMpUrNa sUtranI 7 gAthAnA 28 pAda thAya. 'pAsamAM usAsA' pramANe jo 108 zvAsozvAsa pramANa kAyotsarga karavAno hoya to sAgaravaragaMbhIrA sudhI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 sUtra saMvedanA-6 * cAra vAra logassa bolavAthI 27 4 4 = 108 ane duHsvapna AvyuM hoya to caMdesu nimmalayarA sudhI 4 vAra logassa bolavAthI 25 x 4 = 100 zvAsocchavAsa pramANa kAyotsarga thAya che. Ama kusvapna AvyuM hoya to sAga2vara gaMbhIrA sudhInA cAra logassano kAyotsarga karAya che ane dusvapna AvyuM hoya to caMdesa nimmalayarA sudhInA cAra logassano kAyotsarga karAya che. vartamAna rUDhi mujaba to koIpaNa svapna AvyuM hoya ke na AvyuM hoya to paNa cAra logassano kAyotsarga karAya che. kAyotsargamAM je Atmika zuddhi prApta thAya che te sAdhaka mATe AnaMdano viSaya che, mATe sAdhaka kAyotsarga pUrNa karI te AnaMda vyakta karavA pragaTa logassa bole che. 3. caityavaMdanAdi : 1. pachI khamAsamaNa daIne 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! caityavaMdana karuM ?' ema kahI caityavaMddana karavAnI AjJA mAgI, te maLyethI 'icchuM' kahI yogumudrAmAM besI 'jagaciMtAmaNi', 'z2akici', 'namottha gaM', 'jAvaMti ceiAiM', bolI eka khamAsamaNa daIne 'jAvaMta kevi sAhUM', 'namo'rhat', 'uvasaggaharaM' tathA 'jaya vIyarAya' sUtro bolIne caityavaMdana karavuM 2. pachI 'bhagavAnahaM' sUtra bolatAM anukrame, gacchAcArya, AcArya, upAdhyAya ane sAdhune cAra khamAsamaNa ApI thobhavaMdana karavuM. kAyotsarga karyA pachI sAdhaka pUrvamAM jaNAvyuM tema maMgalAcaraNa mATe devavaMdana ane guruvaMdana kare che. devavaMdana mATe te yogamudrAmAM besI jagaciMtAmaNinuM caityavaMdana kare che. tenA dvArA aSTApada Adi tIrthone, utkRSTakALe vicaratA 170 jinane, 9 karoDa kevaLIbhagavaMtone, 9 hajAra karoDa sAdhubhagavaMtone, vartamAnamAM viharatA 20 viha2mAnone, 2 karoDa kevaLIbhagavaMtone 2 hajAra karoDa sAdhu bhagavaMtone tathA aneka tIrtho ane zAzvatI pratimAone vaMdanA karI bhAvavibhora bane che. tyArapachI jayavIyarAya sudhInA sUtro bolavA dvArA madhyama caityavaMdana karIne arihaMta pratyenA bhaktibhAvane vRddhimAna kare che. tyAra pachI bhagavAnahaM Adi kahI 4 khamAsamaNapUrvaka gurubhagavaMtane vaMdanA kare che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi hetuo sahita - 33 4. sajjhAya (svAdhyAya) : 1. pachI khamAsamaNa daIne 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat sajjhAya saMdisAhuM ?' kahI svAdhyAya saMbaMdhI AjJA mAgavAnI che. te maLyA pachI 'icchuM' kahI eka khamAsamaNa daIne 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat sajjhAya karuM ?' ema kahI sajjhAya karavAnI AjJA mAgavI. ane anujJA prApta thAya eTale svAdhyAya mudrAmAM besIne eka navakAra gaNI, 'bharahesara'nI sajjhAya bolavI ane upara eka navakAra gaNavo. sAdhaka brahma muhUrtamAM UThe paNa pratikramaNano utsarga samaya sAcavavA te pratikramaNanI zarUAta yathAyogya samaye ja kare, tethI UThIne devavaMdana ane guruvaMdana karyA pachI pratikramaNano samaya thAya tyAM sudhI te svAdhyAya kare. A ja kAraNathI daivasika pratikramaNamAM sajjhAya pAchaLathI ka2vAmAM Ave che, jyAre ahIM prAraMbhamAM ka2vAmAM Ave che. svAdhyAyanA eka aMgarUpe ahIM 'bharahesara' sUtra bolAya che. tenA arthanI vicAraNApUrvaka dhIrajathI A sUtra bolatAM, tenA eka-eka pado dvArA mahApuruSo ane mahAsatIonuM smaraNa karavAnuM che. temanuM smaraNa karatAM temanA jIvana caritro ane saMkaTanA samayamAM paNa temaNe zIlAdi dharmanuM je rIte jatana karyuM che te vizeSa prakAre khyAlamAM Ave che. jenAthI sAdhakane potAnA jIvanamAM paNa A guNonA vikAsa mATe zuM karavuM joIe tenuM suMdara mArgadarzana maLI rahe che. AthI ja pramoda bhAvanI vRddhi dvArA guNavikAsa ka2vA A sUtra savAre bolAya che. A sUtrano svAdhyAya karyA bAda pratikramaNano samaya jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI sAdhaka iSTadevanuM dhyAna-jApa ke anya zAstronA svAdhyAya dvArA potAnA AtmAne guNanI dizAmAM AgaLa vadhAravA yatna kare. 5. rAI pratikramaNanI sthApanA : 1. pachI 'icchakAra suharAI sukha tapa.' sUtra bolI, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! rAIa paDikkamaNe ThAuM' ema kahI pratikramaNa sthApanA karavAnI AjJA mAgavI ane te maLatAM 'icchuM' kahI jamaNo hAtha caravaLA upara sthApIne 'savvassa vi rAia' sUtra bolavuM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 sUtra saMvedanA-6 2. pachI 'namo'tyu gaM' sUtra bolavuM. 'sarva kAryanI siddhi guru vinaya upara AdhArita che.' mATe svAdhyAyAdi dvArA pavitra aMtaHkaraNavALo sAdhaka samaya thatAM icchakAra sUtra bolI gurunI sukhazAtA pRcchA karI, guru pratyenA vinayabhAvane vRddhimAna karIne, rAtri saMbaMdhI jANatA ajANatA thayelA pAponI zuddhi arthe rAtrika pratikramaNano prAraMbha karavA guru bhagavaMta pAse AjJA mAge che. AjJA maLatAM ziSya devasiJa pratikramaNanI vidhimAM jaNAvyuM tevI vidhi ane tevA bhAva sahita 'savvasavi' sUtra bolIne; mana-vacanakAyAthI thayelA pApone yAda karI te upara tIvra jugupsAbhAva pedA kare che. jethI rAtri saMbaMdhI thayelA pAponI zuddhi thaI zake. pratikramaNa karatA pUrve joke devavaMdana dvArA maMgala karela, paraMtu svAdhyAya karavAmAM kALa vilaMba thayo hovAthI ahIM punaH maMgala karavA laghu caityavaMdanarUpa zakrastava (namo'tyu NuM) bolavAmAM Ave che. te dvArA paramAtmAnI prAraMbhathI mAMDI aMtimabhava sudhInI guNavikAsanI sarva avasthA najara samakSa lAvI prabhu pratyeno AdarabhAva vRddhimAna karAya che. jo citta AvA zubha bhAvathI vAsita thaI jAya to pratikramaNanI kriyAmAM AvanAra bAhya ane aMtaraMga vighnano nAza thaI zake che. 6. paheluM Avazyaka sAmAyika : 1. pachI UbhA thaI 'karemi bhaMte' sUtra bolavuM. tyAra bAda cha Avazyakano prAraMbha karato sAdhaka UrjA thaI hAtha joDI mAthuM namAvI sAmAyika AvazyakanA smaraNArthe pUrve jaNAveluM bhAvapUrvaka 'karemibhaMte' sUtra bole che. 7. AcArazuddhi mATe kAyotsarga ane bIjuM Avazyaka - cauvisattho : 1. pachI 'icchAmi ThAmi', 'tassa uttarI' ane 'annattha' sUtro bolI eka logassa 'caMdesu nimmalayarA' sudhI ane na AvaDe to cAra navakArano kAussagga karavo. 2. pArIne bIjA Avazyaka svarUpe pragaTa logassa kahevo.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi - hetuo sahita 35 3. pachI savaloe arihaMta-ceIANaM' ane "annattha' bolI punaH eka logassa "caMdesu nimmalayarA' sudhI ane na AvaDe to cAra navakArano kAussagna karavo. 4. pArIne puphakharavaradIvaDha', 'suasse bhagavao.... vaMdaNavariAe.' tathA "annattha' sUtro bolI "nANami' sUtrano kAyotsarga karavo. te sUtra na AvaDatuM hoya to ATha navakArano kAussagna karavo. 5. pArIne "siddhANaM buddhANaM' bolavuM. samatAbhAvanuM smaraNa karyA pachI sAdhaka jJAna, darzana ane cAritranA AcAronI zuddhi dvArA te te guNonI vRddhi arthe traNa kAyotsarga kare che. temAM prathama cAritrAcAranI zuddhi mATe icchAmi ThAmi sUtra dvArA potAnAthI rAtrimAM kayAM kayAM doSonuM sevana thayuM tenI vicAraNA kare che ane kAussagnamAM arihaMtanA dhyAna dvArA cAritramohanIya karmano nAza karI cAritraguNanI vRddhi kare che. jijJAsA : devasika pratikramaNamAM cAritrAcAranI zuddhi mATe be logassano kAussagna karavAmAM Ave che ane ahIM eka ja logassano kAusagga kema ? tRpti divasa karatAM rAtrimAM pravRtti ochI hovAne kAraNe rAtrimAM alpa doSa lAgavAno saMbhava che. tethI ahIM prAyazcittanuM pramANa alpa che. Avo khulAso pratikramaNa hetugarbha vidhi graMthamAM jovA maLe che. kAyotsarga pArI pragaTa logassa bole che. te dvArA punaH cAritrAdi guNomAM parama nimittabhUta covIseya tIrthakaranI stavanA-kIrtana karAya che. AthI A logassanuM uccAraNa te ja cauvisattho nAmanuM bIjuM Avazyaka che. tyAra pachI sarva jinabiMbonA vaMdana Adi nimitte kAussagna karavAno saMkalpa karIne darzanAcAranI zuddhi arthe eka logassano kAyotsarga karavAmAM Ave che. A banne kAyotsargamAM logassanA sahAre kevI rIte dhyAna karavAnuM che te devasika pratikramaNanI vidhimAMthI joI levuM. bIjo kAyotsarga pArI zrata pratye bhaktibhAva ullasita karavA mATe 'puphakharavaradI" ane "suasa bhagavao' sUtra bolAya che; ane te pachI jJAnAcAranI zuddhi mATe kAyotsarga karAya che. temAM "nANami sUtra' dvArA saMpUrNa
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 sUtra saMvedanA-6 rAtri daramyAna potAne je doSo lAgyA hoya tenuM smaraNa karI sAdhaka tene dhArI rAkhe che. jijJAsA : pahelA kAussaggamAM aticAronuM ciMtana na karatAM, trIjA kAussaggamAM aticAranuM ciMtana zA mATe karavAmAM Ave che ? tRpti : pahelo kAussagga karatI vakhate kadAca thoDI nidrAno saMbhava hoya to aticAronI noMdha sArI rIte nathI laI zakAtI, tethI aticAronuM sArI rIte ciMtana ka2vA trIjA kAussaggamAM aticAronuM ciMtanaM karAya che. . kAyotsarga pA2I anaMtA siddhone smaraNamAM lAvI, AvI zuddha avasthA mane kyAre prApta thAya tevI bhAvanA bhAvavA mATe 'siddhANaM buddhANaM' sUtra bolAya che. 8. trIjuM Avazyaka - vaMdana : 1. pachI ubhaDaka besIne trIjA AvazyakanI muhapattI paDilehavI ane UbhA thaI suguruvaMdana sUtra bolI be vAMdaNA devA. AcArazuddhinA traNa kAyotsarga karyA pachI gurusamakSa dhArI rAkhelA aticAronI-doSonI AlocanA-prakAzanA karavAnI che. A AlocanA guru bhagavaMtanA vinayapUrvaka karavI joIe. te vinaya pradarzita ka2vA mATe muhapattinuM paDilehaNa karavA dvArA AtmAnuM ane kAyAnuM pratilekhana karI, gurubhagavaMtane be vAMdaNA apAya che. A rIte vaMdana karatAM sAdhaka gurubhagavaMtanA caraNasparza karIne AnaMdano anubhava kare che. 9. cothuM Avazyaka - pratikramaNa : 1. pachI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! rAIaM AlouM' ema kahI pAponI AlocanA karavAnI AjJA mAgavI ane te maLyethI 'icchuM' kahI 'Aloemi jo me rAIo aIAro' sUtra bolavuM. 2. pachI 'sAta lAkha ane aDhAra pApasthAnaka' bolI 'savvasTa vikarAIa' bolI gurubhagavaMta pAse pApazuddhino upAya mAgatA 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan !' bolavuM, guru kahe 'paDikkameha' tyAre 'icchuM, tassa micchA mi dukkaDaM' kahI teno svIkAra karavo.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi - hetuo sahita 37 3. pachI godohikAsane besIne 'navakAra', 'karemi bhaMte' 'icchAmi paDikkamiuM jo me rAIo' bolIne 'vaMdittu' sUtra bolavuM. temAM 'abyuTrio mi' pada kahetAM UbhA thaI javuM ane sUtra puruM karavuM. A rIte pAponuM prakAzana karatAM, thaI gayelA pApo pratye ane pApI evI potAnI jAta pratye, dhRNA ane tiraskAra bhAva pragaTa thAya che, jenAthI ghaNA pApakarmo nAza pAme che ane AtmA nirmala bane che, prApta thayelI A nirmalatA pratikramaNa Avazyakane saphaLa karavAmAM sahAyaka bane che. saMsAranA svarUpane samajI tenAthI virakta banelo sAdhaka, paramAtmAnA vacananA paramArthane samajI te pramANe ja jIvana jIvavA prayatna kare che. topaNa anAdikALathI dRDha thaI gayelA azubha saMskAro, anAbhoga, sahasAtkAra ane ajJAna vagere doSone kAraNe pApa thavAnI saMbhAvanA rahe che. A pApathI pAcho vaLI punaH pApa na thAya tevI cittabhUmikAne taiyAra karavA sAdhaka pratikramaNa Avazyakano prAraMbha kare che. A AvazyakanA vizeSa bhAvo sUtra saMvedanA bhAga4 tathA daivasika pratikramaNanI vidhimAMthI samajI levA. 10. guru kSamApanA : 1. pachI dvAdazAvartavaMdana karavuM ane avagrahamAM UbhA rahIne Adeza mAgI 'abhuTThio' sUtra bolI gurune khamAvavA. tyAra pachI vizeSa prakAre guNavAna gurubhagavaMtanI AzAtanAno tyAga karavAnA uddezathI be vAMdaNA devApUrvaka hRdayamAM guru bhagavaMta pratye atyaMta vinayabhAvane pedA karI 'abhuDhio' sUtra bolAya che. 11. pAMcamuM Avazyaka - kAyotsarga : 1. pachI punaH dvAdazAvarta vaMdana karIne avagrahamAMthI bahAra nIkaLIne14 'Ayariya uvajjhAe' sUtra bolavuM. 14. koIka mata pramANe 'je me keI kasAyA' bolatAM avagrahamAMthI bahAra nIkaLavAnuM che to vaLI anya mata pramANe AkhuM Ayariya uvajjhAe sUtra bolIne avagrahamAMthI bahAra nIkaLavuM joIe.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. sUtra saMvedanA-6 2. pachI 'karemi bhaMte', 'icchAmi ThAmi', 'tassa uttarI' ane annatya bolI tapaciMtavaNIno kAussagga karavo, te na AvaDe to soLa navakArano kAyotsarga karavo. pratikramaNa karavA chatAM paNa je azuddhio rahI gaI hoya tene kAyotsarga dvArA dUra karavAnI che. tethI sAdhaka have kAyotsarga Avazyakano prAraMbha kare che. te karatAM pUrve gurubhagavaMtanA vinaya mATe be vAMdaNA Ape che. te dvArA guru bhaktithI bhAvita thaIne sAdhaka 'Ayariya uvajjhAe' sUtra bolI AcArya upAdhyAyathI mAMDIne sarva jIvarAzine punaH khamAve che. tyAra pachI pApanA tyAganI pratijJAne doharAvI cittane samabhAvamAM sthira karavA 'karemi bhaMte' ane aticAronuM puna: smaraNa karavA 'icchAmi ThAmi' sUtra bolAya che. trIjA Avazyaka mATenI muhapattinA paDilehaNathI mAMDI ahIM sudhInI kriyAnA vizeSa kAraNo ApaNe daivasika pratikramaNanA hetuomAM je rIte varNavyA che te rIte ahIM paNa vicAravAM. jijJAsA : pUrvamAM cAritrAcAra AdinI zuddhi arthe kAyotsarga karyo hovA chatAM ahIM pharI kAyotsarga zA mATe ? tRpti : pUrvamAM jJAna, darzana, cAritrAcAranI zuddhi mATe kAyotsarga karyo hato. chatAM paNa temAM rahelI azuddhinuM vizeSa pramArjana tapathI thAya che, mATe puna: tapaciMtavanarUpa A kAyotsarga karavAmAM Ave che. jIvano svabhAva AhAra ka2vAno nathI. chatAM AhAra saMjJAne AdhIna thayelo jIva janmatAM ja AhAra le che. A AhArathI ja zarIra bane che ane temAMthI indriya ane mana bane che. A zarIra, indriyo ane mana dvArA ja jIvo pApakarma bAMdhe che. tethI karmabaMdhane aTakAvavA tenA mULamAM rahelI AhAra saMjJAne nAthavI jarUrI che. je tapa dvArA zakya che mATe sAdhaka A kAyotsarga dvArA utkRSTa tapa karavAnI bhAvanA karI yathAzakti tapa karavAno saMkalpa kare che. tapanuM ciMtana karatI vakhate pahelA manomana jAtane prazna karavo ke, "he
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi - hetuo sahita 39 jIva ! paramAtmA mahAvIra svAmIe utkRSTa tapa cha mahinAno karyo to tuM te karIza ?" uttara svarUpe vicAravuM ke, bhAvanA che, zakti nathI, pariNAma nathI, pachI 5 divasa nyUna cha mAsI tapa karIza ? bhAvanA che, zakti nathI, pariNAma nathI te rIte AgaLa 10 jUna, 15 jUna, 20 jUna, 25 jUna cha mAsI tapa karIza. ema dareka vakhate bhAvanA che, zakti nathI, pariNAma nathI ema ciMtavavuM. pachI 5 mAsI tapa karIza ? 5 jUna, 10 jUna, 15 jUna, 20 jUna, 25 jUna pachI 4 mAsI e pramANe utaratA traNa mAsI, be mAsI yAvat 1 mAsI tapa karIza ? bhAvanA che, zakti nathI. pariNAma nathI ema ciMtavavuM. pachI 1 jUna mAsI tapa karIza ? bhAvanA che, zakti nathI. pariNAma nathI e pramANe 2 nyUna, 3 jUna yAvatuM, 13 jUna pachI 34 bhakta karIza, 3ra bhakta, 30 bhakta yAvat aThThama, chaThTha, cautthabhakta, upavAsa, AyaMbila, nIvI, ekAsaNuM, biyAsaNuM, avaDha, purimuDha, sADha porisI, porisI, navakArazI sudhI ciMtavavuM. je tapa karelo hoya, paNa Aje karavAno na hoya tyAMthI bhAvanA che, zakti che, pariNAma nathI ema ciMtavavuM ? ane je tapa Aje karavAno hoya tyAM bhAvanA che, zakti che, pariNAma che15 ema ciMtavavuM. pachI kAussagga pAravo. 15. tapa ciMtavana kAussagnanI anya paddhati A pramANe che : "zrI vIrabhagavAne cha mAsano * utkRSTa tapa karyo hato. he jIva! tuM te tapa karIza? manamAM jAtane Avo prazna pUchI utara ciMtavavo ke tevI zakti nathI ane pariNAma nathI. pachI anukrame eka eka upavAsa ocho karIne vicAra karavo. ema karatAM pAMca mAsa sudhI AvavuM. pachI eka eka mAsa ocho karIne vicAra karavo ane eka mAsa sudhI AvavuM, pachI eka dina uNa mAsakhamaNa ema tera divasa nyUna sudhI eTale sattara upavAsano vicAra karavo. (athavA pachI 29 upavAsa karIza ? 28 upavAsa karIza ? ema eka upavAsa ghaTADatAM 17 upavAsa karIza ? tyAM sudhIno uttara ciMtavavo) pachI he cetana ! tuM 34 bhakta (16 upavAsa) karIza? 32 bhakta karIza? 30 bhakta karIza? ema be-be bhakta ochA karatA cothabhakta (upavAsa) sudhI vicAra karavo. ane tevI zakti paNa na hoya to anukrame AyaMbila, nivI, ekAsaNa, biyAsaNa, avarRDha, parimuDha, sADUDhaporisI, porisI, navakArasI sudhIno vicAra karavo. temAM jyAM sudhI karavAnI zakti hoya eTale ke te tapa karI joyo hoya teTaluM paccakhANa eka sAthe lIdhuM hoya) tyArathI ema vicAra karavo ke, "zakti che, paNa pariNAma nathI' pachI tyAMthI ghaTatAM ghaTatAM je paccakakhANa karavuM hoya, tyAM AvIne aTakavuM ane zakti paNa che ane pariNAma paNa che' e pramANe vicAra karI manamAM nizcaya dhAraNa karIne kAussagga
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 sUtra saMvedanA-6 A rIte tapaciMtavana karatAM jene na AvaDe tene sadgurubhagavaMta pAse samajavA yatna karavo ane tyAM sudhI tapaciMtavananA badale soLa navakArano kAussagna karavo. A rIte upayogapUrvaka vicAraNA karavAthI tapa pratye ruci pragaTe che. tenAthI tapamAM aMtarAya karanArA karmano nAza thAya che ane tapa guNa pratye jIvano ullAsa vRddhimAna thAya che. kAyotsargamAM karAyelA zubha dhyAnathI citta arihaMta paramAtmAnA upakAra pratye ati AdaravALuM bane che. prabhue A tapano mArga na batAvyo hota to A saMjJAonA pApathI kyAreya aTakI zakayo na hota. AvI vicAraNAthI AnaMdamAM Avelo sAdhaka kAyotsarga pArI punaH harSa vyakta karavA covIza bhagavAnanuM nAmakIrtana karavA logassa sUtra bole che. . 12. chaThuM Avazyaka - paccakhANa : 1. pachI besIne chaThThA AvazyakanI muhapattI paDilehavI ane dvAdazAvarta vaMdana karavuM tathA avagrahamAM rahIne ja sakalatIrthavaMdanA' sUtra bolavuM. 2. pachI paccakhANano Adeza laI yathAzakti paccakhANa karI. devasika pratikramaNanI jema sAmAyika, causityo, vaMdaNa. paDikkamaNa, kAussagga, paccakkhANa karyuM che jI' ema kahI Avazyaka saMbhAravA. (temAM paccakkhANa karyu hoya to karyuM che jI ! kahevuM ane dhAryuM hoya to dhAryuM che jI ! kahevuM.) tyAra pachI kAyotsargamAM nirNata karelA tapanuM paccakakhANa gurubhagavaMta pAse karavAnuM che. te guruvinayapUrvaka karavuM yogya che mATe muhapattinuM pratilekhana karI, be vAMdaNA daI gurubhagavaMtanA pavitra mukhe uccArAtA zabdonI dhAraNA karato sAdhaka mananA pUrNa upayogapUrvaka paccakakhANa kare che. jo ke hAlamAM AnA pachI "sakalatIrtha sUtra dvArA sarva tIrthone ane aDhI dvIpamAM rahelA sarva pAravo. A rIte tapaciMtavanano kAussagna karavAnI rIto pracalita che. dareka sAdhake gurugamathI te jANIne potAnI sAmAcArI - paraMparA anusAra kAussagna karavo.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi hetuo sahita sAdhubhagavaMtone vaMdanA ka2vAmAM Ave che ane tyAra pachI paccakkhANa karavAmAM Ave che. enuM kAraNa evuM hoI zake ke, paccakkhANanI pavitra kriyA karatA pUrve guruvaMdananI jema devavaMdana svarUpa tIrthavaMdana karavAthI vizeSa zaktino saMcaya thAya che, tethI gItArtha gurubhagavaMtoe AvI goThavaNa karI haze. chatAM tenuM vizeSa kA2Na vidvAno vicAre... 41 paccakkhANa Avazyaka pUrNa karyA pachI, gurubhagavaMtanI AjJAthI Avazyaka (pratikramaNa) karanAro zrAvaka 'me ApanI AjJAthI A pramANe pratikramaNa karyuM che' ema gurune jaNAvavA mATe 'sAmAyika, cavisattho, vaMdaNa, paDikkamaNa, kAussagga, paccakkhANa karyuM che jI' ema kahI cha AvazyakanI pUrNatA guru bhagavaMtane jaNAve che. 13. maMgaLastuti : 1. pachI 'icchAmo aNusarphiM' ema kahI, besIne 'namo khamAsamaNANaM', 'namo'rhata0' ityAdi kahI 'vizAla locana' bolavuM. strIoe 'saMsAra dAvAnala'nI traNa gAMthA bolavI. pratikramaNanI kriyA pUrNa karyA pachI zrAvaka potAnA saMsAranA kAryomAM ane sAdhubhagavaMto saMyamanA anya yogomAM joDAya che. A kAryo karatAM pramAdAdine kAraNe punaH doSonuM sevana na thaI jAya tevI jAgRti rAkhavA mATe zuM karavuM joIe ? evI potAnI jijJAsA saMtoSavA te gurubhagavaMta pAse 'huM anuzAsti icchuM chuM' ema kahevA dvArA hitazikSAnI mAgaNI kare che. tyAra pachI chaye Avazyaka pUrAM thayAno harSa jaNAvavA mATe ati maMda svare bhAIo vizAlalocanadalaM ane baheno saMsA2dAvAnI traNa gAthA bole. jijJAsA : daivasika pratikramaNamAM A ucca svare bolavAnuM hatuM. ahIM maMda svare bolavAnuM kAraNa zuM ? tRpti H rAtrimAM moTethI bolavAthI garoLI vagere hiMsaka prANIo jAgRta thaIne hiMsAdi pApa kare, mATe koInA paNa pApanuM nimitta pote na banI jAya te uddezathI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 sUtra saMvedanA-6 AkhuM pratikramaNa to ekadama maMda svare bolAya che, paraMtu A sUtra paNa maMda svare ja bolavAmAM Ave che. 14. devavaMdana : 1. pachI 'namo'tyu gaM' kahI UbhA thaI, 'arihaMtaceIANaM' 'annattha' kahI eka navakArano kAussagga karI, pArI, 'namo'rhat.' kahI 'kallANakaMda' thoyanI pahelI gAthA bolavI. pachI daivasika pratikramaNamAM batAvelI vidhi pramANe cothI thoya sudhInA krama mujaba devavaMdana karavuM. 2. pachI besIne namo'tyu NaM sUtra bolavuM. 3. pachI cAra khamAsamaNa pUrvaka 'bhagavAnahaM' Adi sUtra bolatAM gacchAcArya Adi cArane thobhavaMdana karavuM. 4. pachI jamaNo hAtha caravaLA upara sthApI 'aDhAIjjasu' sUtra bolavuM. tyArabAda pratikramaNamAM thayelA zubhabhAvone sthira karavA aMtima maMgala svarUpa cAra thoyanuM devavaMdana jema daivasika pratikramaNamAM prAraMbhamAM karyuM hatuM te ja rIte maMgala mATe karAya che. jijJAsA : daivasika pratikramaNamAM A devavaMdana prAraMbhamAM ane ahIM aMte kema ? tRpti : jo ke A devavaMdana mAMgalika mATe che topaNa A devavaMdana kALathI pratibaddha che eTale ke, trikALa devavaMdanamAM A devavaMdana prAbhAtika kALanuM hovAthI te rAIe pratikramaNanA aMtamAM prabhAtanA samaye karAya che. A rIte maMgaLa arthe devavaMdana karyA pachI cAra khamAsamaNa devApUrvaka gurubhagavaMtone vaMdanA karAya che. ahIM eTaluM khAsa khyAlamAM rAkhavuM ke zramaNabhagavaMto tathA pauSadhavratavAna zrAvako A khamAsamaNa devA pUrve be khamAsamaNa daI bahuvela saMdisAhu ?' ane 'bahuvela karazuMjI' nA Adeza mAMge che. tenuM kAraNa e che ke, munie tathA pauSadhavAna zrAvake sarvakArya gurubhagavaMtane pUchIne ja karavAnA che. AkhA divasamAM zvAsa levo mUkavo, AMkhanI pAMpaNa halAvavI ityAdi nAnA nAnA bahuvAra karavA paDatAM kAryomAM vAraMvAra pUchavAnuM azakaya hovAthI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrika pratikramaNanI vidhi - hetuo sahita teo be khamAsamaNa daIne bahuvelanA Adeza dvArA te te laghukArya saMbaMdhI zrI guru mahArAjanI anumati meLavI rAkhe che. tyArabAda zrAvako aDhI dvIpamAM rahelA sarva sAdhubhagavaMtone vaMdana karavA 'aThThAIjjesu' sUtra bole che. te paNa maMgalArthe ja bolAya che. 43 15. zrI sImaMdharasvAmInuM tathA zrI siddhAcalajInuM caityavaMdana : 1. pachI zrI sImaMdharasvAmInA duhA bolI eka pachI eka traNa khamAsamaNa daIne zrI sImaMdharasvAmInuM caivaMdana, 'jaMkiMci', 'namoDasthu NaM', 'jAvaMti ceiAi', 'jAvaMta ke vi sAhu', zrI sImaMdharasvAmInuM stavana, 'jayavIyarAya' bolI UbhA thaI 'arihaMtaceIANaM', 'annattha' bolI eka navakArano kAussagga karI zrI sImaMdharasvAmInI thoya kahevI. 2. pachI te ja rIte zrI siddhAcalajInuM caityavaMdana karavuM. temA duhA, caityavaMdana, stavana ane thoya zrI siddhAcalajInA kahevA. vartamAnamAM sAmAcArI pramANe paraMparAthI (sAmAyikano be ghaDIno kALa pUrNa karavA mATe) vizeSa mAMgalika arthe sImaMdhara svAmInuM ane zatruMjayanuM caityavaMdana karavAmAM Ave che. 17. sAmAyika pAravuM : 1. pachI sAmAyika pAravAnI vidhi pramANe sAmAyika pAravuM. Ano hetu pUrvamAM jaNAvyo che. pratikramaNanI A kriyA te koI jaDa kriyA nathI ke mAtra kAyAnI kavAyata paNa nathI. A to zreSTha yoga sAdhanA che. viziSTa AdhyAtmika kriyA che. hA ! te mATe mana, vacana, kAyAnA sahakAranI jarUra avazya paDe che, paraMtu teno paNa upayoga yathA tathA nathI karavAno; bhagavAnanA vacana anusAre ka2vAno che. zAstramAM jaNAvyA anusAra cokkasa Asana ke mudrAmAM kAyAne sthira karavAthI, gaNadhara racita sUtronI saMpadAdi jALavavAthI ane manane artha ciMtanamAM ekAgra karavAthI azubha bhAvamAM jatA mana-vacana-kAyAno nirodha
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 thAya che, zubhabhAvo sahaja pragaTe che, tenAthI AMtarika pariNAma nirmala bane che, pariNAme A kriyAthI AtmA potAnA nirvikArI sahaja sukhane pAmI zake che. mATe A kriyA jaDa nahi paraMtu cetanavaMtI che. tenAthI vartamAnamAM paNa AtmAne viziSTa phAyadA thAya che. paNa... A kriyAne bhagavAne je rIte karavAnuM kahyuM che te rIte karavAmAM Ave to A phAyadA jarUra thAya che. bAkI vicAryA vinA gADarIyA pravAhanI jema A kriyA karavAthI koI vizeSa phAyado thaI zakato nathI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 1. 2. 3. 4. 5. 6. vibhAga - 2 pauSadhopayogI sUtro vigata pauSagha levAnuM sUtra mannaha jiNANaMnI sajjhAya mAMDalAM saMthArA-porisI pauSadha pAravAnuM sUtra pauSadha aMtargata vidhio pAnA naM. 47 59 123 130 170 29
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha levAnuM sUtra sUtra paricaya : A sUtra dvArA pauSadhanI pratijJA karavAmAM Ave che. tethI A sUtranuM nAma polaEsutta' ke "pauSadha levAnuM sUtra" che, zrAvakane sarvavirati svIkAravAnI tIvra abhilASA hoya che. potAnI abhilASA kAMIka aMze paNa sAkAra thAya ane sAdhujIvana ke samatAmaya jIvananI pote keLavaNI prApta karI zake te umadA uddezathI A sUtra dvArA zrAvaka pauSadhavratano svIkAra kare che. pauSadha e zrAvakanA bAra vratomAMnuM agIyAramuM ane cAra zikSAvratomAMnuM trIjuM zikSAvrata che. saMyama-jIvananI zikSA prApta karavA mATe zrAvaka potAnI agIyAra pratimAmAMthI cothI pauSadha pratimA svIkAre tyAre athavA parvatithie ke anukULa saMyogo jaNAya tyAre pauSadha svIkAre tyAre, A sUtranA AdhAre te pauSadhanI pratijJA sAthe cAra pratijJAo kare che ane "karemi bhaMte ! sAmAIe" dvArA maryAdita kALa mATe samabhAvamAM rahevAnI pratijJA kare che. pratijJA karatI vakhate sAdhaka manomana saMkalpa kare che ke, "have mArI mana-vacana-kAyAnI sarva pravRttio samabhAvamAM rahevAnI mArI pratijJAne anurUpa ja haze." A sUtra dvArA je pratijJA levAya che te lagabhaga karemi bhaMte sUtra bolI levAtI pratijJA jevI che. taphAvata eTalo che ke, ahIM "sAmAInA sthAne "posahaM" zabda vaparAya che ane te pauSadha AhAra, zarIrasatkAra, brahmacarya ane saMsAranA vyApArano dezathI ke sarvathI tyAga karavArUpa cAra prakAre levAya che. joke sAmAyikanI pratijJA karanAra sAdhaka samabhAvamAM rahevAno yatna karato hoya che. tethI te A cAra kriyA na ja kare. Ama chatAM sAmAyikamAM A rIte bheda pADI pratijJA nathI levAtI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 sUtra saMvedanA-6 jyAre pauSadhamAM samayanI maryAdA lAMbI hovAthI AvA bheda pADI pratijJA levAtI haze tema lAge che athavA pUrvakALamAM A cAre prakAranA pauSadha alaga alaga paNa levAtA hatA tethI pauSadhanI pratijJAno Avo pATha haze. vartamAnamAM to A cAre pauSadha sAthe ja levAya che ane temAM paNa AhArapauSadha sivAyanA traNe pauSadha to sarvathI ja levAya che. vaLI, atyAre to pauSadhamAM susthita thaI zakAya, te mATe gItArtha gurubhagavaMtoe sAmAyikapUrvaka ja koIpaNa pauSadha karavAnuM vidhAna karyuM che. - pauSadhanI pratijJAne samajavA mATe sau prathama pauSadha zuM che te samajavuM paDe. A sUtramAM pauSadhanI pratijJA, pauSadhanA prakAro, pauSadhanI maryAdA, pauSadhanuM paccakhANa keTalA koTinuM che vagere bAbato jaNAvI che. teno mULa pATha AvazyakasUtranA prathama adhyayanamAM AvelA karemi bhaMte sUtra parathI yojAyelo che ane atre prastuta karelI arthanI saMkalanAno AdhAra dharmasaMgraha vagere granyo che, teno vistRta artha sUtra saMvedanA bhAga-1 mAM karemi bhaMte sUtramAM karela che. tethI abhyAsue tyAMthI paNa jovA bhalAmaNa. mULa sUtraH karemi bhaMte ! posahaM, AhAra-posahaM desao savvao, . zarIra-sakkAra-posahaM savvao, baMbhacera posahaM savvao, avvAvAra-posahaM savvao, cauvvihaM posahaM ThAmi jAva divasaM (jAva ahorataM) pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi, na kAravemi / tassa bhaMte ! paDikkamAmi, niMdAmi, garihAmi, appANaM vosirAmi / / anvaya sahita saMskRta chAyA : bhadanta ! pauSadhaM karomi mahAra-pauSadhaM zataH sarvata:, zarIra-satkAra-pauSadhaM sarvataH,
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha levAnuM sUtra 49 brahmacarya pauSadhaM sarvataH avyApAra pauSadhaM sarvataH caturvidhe pauSadhe tiSThAmi / yAvad divasaM (yAvad ahorAtraM) paryupAse, dvividhaM trividhena, manasA vAcA kAyena na karomi, na kArayAmi / tasya bhadanta ! pratikrAmAmi, nindAmi, garhe AtmAnam vyutsRjAmi / / zabdArtha : he pUjya ! huM pauSadha karuM chuM temAM "AhAra pauSadha' dezathI ke sarvathI karuM chuM. zarIra satkAra pauSadha sarvathI karuM chuM. brahmacarya pauSadha sarvathI karuM chuM ane avyApAra pauSadha paNa sarvathI karuM chuM. A rIte cAra prakAranA pauSadhamAM sthira thAuM chuM. divasa ke ahorAtra paryata huM pratijJAne evuM tyAM sudhI mana vacana ane kAyA vaDe sAvadya pravRtti karIza nahi ke karAvIza nahi. he bhagavaMta ! atyAra sudhI te prakAranI je kAMI azubha pravRtti thaI hoya tenAthI huM nivRtta thAuM chuM. te azubha pravRttione huM khoTI gaNuM chuM (etenI niMdA karuM chuM.) te bAbatano ApanI samakSa spaSTa ekarAra karuM chuM (= tenI gaha karuM chuM.)*ane have azubha pravRtti karanAra mArA AtmAno huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha mi bhaMte ! posa6 - he bhagavana! pauSadha karuM chuM. pauSadhanI pratijJAno svIkAra karatI vakhate sAdhaka sau prathama manta zabda dvArA gurubhagavaMtane saMbodhI jaNAve che ke, "he bhagavaMta ! huM pauSadhavrata grahaNa karuM chuM. AvA saMbodhanathI sAdhakamAM gurubhagavaMta pratye parataMtratAno pariNAma pragaTe che ane pragaTelo hoya to daDha thAya che. AvuM kahevA dvArA sAdhaka sUcita kare che ke, "he bhagavAna ! have Apa kahezo te pramANe ja pauSadha karavA huM kaTibaddha banyo chuM." 'bhanta" zabda jema gurubhagavaMtanuM saMbodhana che tema paramAtmAnuM ane potAnA zuddha AtmAnuM paNa saMbodhana che.' pauSadha' zabdanI vyutpattine AzrayIne vicAraNA karIe to bhavarogane dUra karanAruM prakRSTa auSadha eTale pauSadha ane yogazAstra Adi graMthonA zabdothI - 1. matte nA vividha artho mATe sUtra saMvedanA bhAga-1 mAM karemi bhaMte sUtra jovuM.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 sUtra saMvedanA-6 vicArIe to "je kriyA dharmanI puSTi kare tene pauSadha kahevAya che. temAM dharma eTale svabhAva, tethI jJAna darzana, cAritra, kSamA, namratA, saMtoSa, samatA Adimaya je AtmAno svabhAva che, te ja vAstavamAM dharma che. AvA AtmasvabhAvanuM je poSaNa kare tene pauSadha kahevAya che. A jJAnAdi guNarUpa AtmAno svabhAva ja sukhamaya-AnaMdamaya che. tene pragaTa karavAnuM sAdhana dharma che. sAdhaka dharmanA mArge jeTalo AgaLa vadhe che teTalA aMzamAM te A sukhanuM saMvedana karI zake che. Ama chatAM anAdikALathI mitranI jema sAthe rahenArI indriyo potAne anukuLa ke pratikuLa viSayo maLatAM manane caMcaLa banAvI de che. pariNAme te potIkuM ane svAdhIna evuM AtmAnuM sukha bhUlI, parAdhIna evA bAhya viSayothI sukha meLavavAnI vyartha mahenata karI, karmano baMdha karI du:khanuM bhAjana bane che. ' A anarthathI bacavA ja prabhue zrAvaka mATe A pauSadhavratanuM vidhAna karyuM che. A vratane svIkArI zrAvaka AvA nimittothI para thaI, svAdhyAya Adi zubhAnuSThAnono sahAro laI AtmabhAvamAM TharavA sArI rIte yatna kare che. AtmA bhAvamAM TharavAnA yatnarUpa A pauSadha vratane pauSadhopavAsa+ vrata paNa kahevAya che. gurubhagavaMta gAmamAM hoya to zrAvaka temanI pAse jaIne A vratano svIkAra kare che. te na hoya to jinamaMdiranA raMgamaMDapamAM athavA gharamAM rahelI pauSadhazALAmAM paNa pauSadhano svIkAra kare che. te pUrve sAdhaka zarIra uparanA alaMkAro, puSpo Adino tyAga kare che ane pauSadhane yogya sAmagrIo (dhotI, khesa, kaTAsaNuM, caravaLo, muhapatti, kaMdoro, kAmaLI, saMthArIyuM, uttarapaTTo, daMDAsana, mAtrA mATenI kuMDI, pramArjana mATenI pUMjaNI) ekaThI kare che. kuMDI tathA mAtra Adi paraThavavAnI jagyA prathamathI ja joI rAkhe che, jethI pachI jIva virAdhanAno prazna na Ave. A vrata svIkAravA pAchaLa zrAvakano mukhya uddeza munibhagavaMta jevuM jIvana jIvI temanA jevI kSamAdiguNapradhAna cittavRttinuM nirmANa karavAno che. AthI 2. puSTi itte dharmasya ti poSava: | 3. vatyusaMhAvo thamo. 4. upa = najIkamAM, vAsa = vasavuM. AtmAnI pAse vasavuM tene upavAsa kahevAya che. tethI upavAsa sAthe karela pauSadhane to pauSadhopavAsa kahevAya che paraMtu upavAsa na karyo hoya to paNa pauSadhane pauSadhopavAsavrata kahI zakAya che. - yogazAstra gA. 85, dharmasaMgraha gA-39, dharmabindu
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha levAnuM sUtra ja zrAvaka paNa pauSadhanA kALa daramyAna pauSadhanA upakaraNo sivAya anya vastuo pratye nirapekSa rahevA yatna kare che. ane temAM jarUrI sAmagrIno paNa jayaNApUrvaka upayoga kare che. 51 pauSadha svIkAryA pachI pUrve jaNAvyuM tema zrAvaka gurune parataMtra banI dareka kAryo gurubhagavaMtanI AjJA anusAra kare. pauSadhanA kALa daramyAna kyAMya pramAda Adi na poSAya ane potAnA lakSya sAthenuM joDANa akabaMdha rahe te mATe zrAvaka satata zAstrane vAMcavAmAM, bhaNavAmAM, tenuM punarAvartana karavAmAM lIna rahe athavA sAdhuonA jIvana tathA, temanA AcAra-vicAra joI ciMtana kare ke, 'sAce, huM to maMdabhAgI chuM ke AvuM suMdara sAdhujIvana svIkArI zakato nathI. kyAre mArAmAM saMyama svIkAravAnuM sAmarthya Avaze ? kharekhara A sAdhuo dhanya che. kRtakRtya che - pUjya che.' AvA ciMtanapUrvaka jo pauSadha svIkAravAmAM Ave ane svIkAryA pachI tenI pratyeka kriyA, pratyeka AcAra zAstrokta rIte, arthanA anusaMdhAnapUrvaka ane satsAdhu jevI nirmaLa, nirlepa ane ni:spRha vRtti keLavavAnA lakSyane anurUpa karavAmAM Ave to avazya pauSadhamAM zrAvaka sAdhu jevA sukhano AMzika anubhava karI zake. pauSadhanA 1, AhAratyAga 2. zarIra satkArano tyAga 3. brahmacarya ane 4. kuvyApArano tyAga : ema cAra prakAra che. te pratyekanA pAchA dezathI ane sarvathI ema babbe prakAro paDe che. have kramasara te darekanI pratijJA darzAve che. AhAra-pota, dezo-satvo - (temAM huM) AhArapauSadha dezathI ke sarvathI (karuM chuM.) AhAra cAra prakArano hoya che : azana, pAna, khAdima ane svAdima A cAre prakAranA AhArano AkhA divasa ane rAtri mATe saMpUrNa tyAgarUpa covihAra upavAsa karavo; tene sarvathI AhAra-tyAga-pauSadha kahevAya che. to vaLI pANI sivAyanA traNa AhAranA tyAgarUpa tivihAra upavAsa karavo, kAcI ke pAkI vigaInA tyAgarUpa nivi athavA sarva vigaIonA tyAgarUpa AyaMbila karavuM, athavA to eka vakhatathI vadhAre vAra jamavuM nahi evA niyamarUpa ekAsaNa karavuM, tene dezathI AhAra-tyAga-pauSadha kahyo che. vartamAnakALamAM pauSadhanI pratijJAnI sAthe ja sAmAyikanI pratijJA paNa 5. zrAvakane jevo pauSadha karavo hoya tevI te dhAraNA kare che. 6. azana eTale roTalI, dALa bhAta, miThAI Adi AhAra, pAna eTale pANI, khAdima eTale phaLa, zeraDI vagere ane svAdima eTale elacI, sopArI Adi mukhavAsa -
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ para sUtra saMvedanA-6 svIkArAya che. tethI atyAre pUrvAcAryonI paraMparAthI sAmAcArIno bheda hovAne kAraNe mAtra AhAra pauSadha ja dezathI ke sarvathI ema ubhaya svarUpe svIkArAya che. kAraNa ke niravagha (acitta) AhAra vAparavAthI sAmAyikamAM bAdha Avato nathI. bAkInA traNeya pauSadho dezathI svIkArAya to prAya: sAmAyikanI pratijJAno virodha thAya. kAraNa ke, sAmAyikamAM sarva pApa vyApAranA tyAganuM paccakhANa karavAmAM Ave che ane jo dezathI bAkInA traNa pauSadha svIkArAya to teTalA pramANamAM pApa vyApAranI chUTa rahe che. jijJAsA jo acitta-niravadya AhAranI jema niravadya cIjothI zarIra satkAra karavAmAM Ave to pApavyApArano prazna kyAMthI Ave ? tRpti H vAta sAcI che temAM hiMsAkRta pApavyApAra nathI; paraMtu tema karavAmAM lobha, rAga AdinuM nimitta to banAya ja che mATe sAmAyikamAM te sarveno niSedha che. AhAra mATe to dezathI paNa chUTa (anujJA) ApavAnuM kAraNa e che ke, AhAra vinA zaktinA abhAve pauSadhadhArI zrAvaka sArI rIte kriyAo nahIM karI zake. tethI sAdhunI jema nirbaLa zrAvaka paNa anya kriyAomAM sAruM vIrya phoravI zake te mATe tene AhAranI anumati ApI che. je zrAvaka dezathI AhArapauSadha svIkAre che te paNa vartamAnakALamAM mukhyapaNe purimuDha, tivihAra upavAsa, AyaMbila, nivi ke ekAsaNuM ja kare che. temAM besaNA Adino vyavahAra nathI. vaLI, sAdhu jema acitta AhAra ja kare tema zrAvaka acitta ja vApare; paraMtu tenA mATe banAveluM hoya to paNa pauSadhavratavALo zrAvaka te laI zake che.' pauSadha karanAra zrAvaka samaje che ke, "AhAra karavo te mAro dharma nathI. AtmAno svabhAva aNAhArIbhAva che. topaNa jyAM sudhI zarIrane TakAvavA mATe AhAra AdinI jarUra paDe, tyAre jarUrI anna-pANI letAM kyAMya AhAra saMjJAne sthAna na maLe te mATe mAre sAvadha rahevAnI jarUra che, A sAvadhAnIpUrvaka ekavAra AhAra levAnI jarUra paDe tyAre dezathI AhArapauSadha karanAra zrAvaka gurubhagavaMtanI samakSa paccakhkhANa pArI, bhAIo potAnA vastronuM parivartana karI, makAnathI nIkaLatAM "Avasahi' kahI, iryAsamiti pALato potAnA ghare athavA jyAM jamavAnuM hoya tyAM jAya. tyAM pahoMcatA "jayaNA maMgala' bole ane jyAre yajamAna padhAro kahe tyAre gharamAM praveza kare tyAM sudhI rastAmAM je koI virAdhanA 7. dharmasaMgraha, nizItha bhASya - di8 Tv to muMne - naM ra di te DasamAgo vi muMne.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa3 pauSadha levAnuM sUtra thaI hoya tenuM Alocana karI, iriyAvahI pratikramaNa karI, gamaNAgamaNe AlovI, kAjo laI jagyA tathA potAnA aMgone pUMjI pramAjI kaTAsaNA upara bese. tyArapachI jamavAnA vAsaNonuM paDilehaNa kare ane bhojana pIrasAya tyAre navakAra maMtranuM smaraNa karI, mAre zuM paccakhkhANa che ? zeno tyAga che? AhAra zA mATe karuM chuM ? vagerenI vicAraNA karI bhojana kare. sAdhunI jema pauSadhadhArI zrAvaka paNa AhAra pratyenI Asaktino tyAga karI mAtra zarIra nirvAha mATe ja AhAra grahaNa kare. jamatI vakhate te mukhathI susavATA ke anya koI avAja na kare, sabaDakA na le, capacapa jIvAno ke hoThano avAja na kare, jamavAmAM utAvaLa ke ati vilaMba na kare, eMThA moDhe bole nahi, jamatAM chAMTo ke annano dANo DhoLAya nahIM tenI kALajI rAkhe, mana-vacana ane kAyaguptithI gupta rahe. zarIrano nirvAha paNa thAya ane uNodarI Adi tapa paNa jaLavAya teTalo ja AhAra kare; paraMtu pauSadhanA anya yogo sadAya ke pramAdAdhIna thaI javAya tevo ati snehALa ke ati mAtrAmAM AhAra na le tathA keLA ke lIMbu sahita koIpaNa lIlotarIno upayoga na kare ane chelle thALI Adine dhoI tathA lUchIne atyaMta svaccha karI, acitta jaLathI mukha vagerenI zuddhi karI, navakAramaMtranuM smaraNa karI, tivihAra Adi paccakhkhANa karIne UThe. vaMdittAsUtranI cUrNimAM dezathI AhArapauSadha daramyAna AhAra grahaNa karavAnI A vidhi batAvI che. AhAratyAganI pratijJA karato zrAvaka saMkalpa kare ke, "he bhagavaMta ! Aje huM akAhArI pada prApta karavA ane anAdikALathI mane pIDA upajAvatI AhAra saMjJAne toDavA zakaya teTalo AhArano tyAga karuM chuM. zakti na pahoMce ane ekavAra mATe AhAra levo paDaze tyAre paNa huM dhyAna rAkhIza ke AhAra karatAM kyAMya mArI tenA pratyenI Asakti ke zarIra pratyenI mamatA yojAI na jAya. paraMtu eka mAtra saMyamabhAvanI puSTi karavAnuM mAruM lakSya jIvaMta rahe. he prabhu ! mAro A saMkalyane saphaLa karavAnuM baLa Apajo." zarIra-savAra-posahaM savyo - (huM) sarvathI zarIrasatkAratyAgapauSadha (svIkAruM chuM). zarIrane paMpALavA ke tene sajAvavA je je kriyA karAya te sarvane zarIra satkAra kahevAya che. tethI snAna karavuM, telAdinuM mardana karavuM, vilepana karavuM, vastra
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 sUtra saMvedanA-6 alaMkArathI za2I2ne suzobhita karavuM, vALa oLavA, hAtha-paga dhovA, attaraparphyuma AdithI zarIrane sugaMdhita karavuM, krIma-tela Adino upayoga karavo, pIThI coLavI, meMdI ke anya koI raMgo lagAvavA vagere sarve kriyAo zarI2satkAra svarUpa che. teno sarvathA tyAga karavo te 'zarIrasatkArapauSadha' che. pauSadha karanAra sAdhaka samaje che ke, AtmA cetanavaMto che, zarIra jaDa che. banne ekabIjAthI bhinna che chatAM anAdikALathI jIvane evo bhrama thaI gayo che ke, "huM ja zarIra chuM." tethI te AtmAnA hita pratye bedarakAra banI mAtra zarIrane anukULatA kevI rIte maLe, tene sukha kevI rIte upaje enI ciMtAmAM vyasta rahe che. zarIra nazvara che, azucinuM sthAna che tethI tene sAcavavAnI saghaLI mahenata lagabhaga niSphaLa jAya che. kadAca thoDI kSaNo zarI2 sAjuM ke sAruM lAge, paNa te pachI to te pAchuM potAnA svabhAva pramANe azucimaya banI ja jAya che. pauSadha karanAra sAdhaka A tattvane sArI rIte jANato hoya che. chatAM zarIra pratyenI mamatAne kAraNe te tenI sukhaciMtAthI sarvadA mukta thaI zakato nathI; potAnI A zarIra pratyenI mamatAne toDavA ja zrAvaka pauSadha daramyAna zarIrano satkAra karavAno tyAga karI dehanI mamatA ane dehAdhyAsane (huM zarIra chuM evI buddhine) toDavA prayatna kare che. jyAre AMzika paNa dehAdhyAsa TaLe che, tyAre ja sAdhaka Atmika saMpattino kAMIka anubhava karI svabhAvanuM sukha pAmavA mahenata karI zake che. pUrve AhArapauSadhanI jema zarIrasatkArapauSadha paNa dezathI ane sarvathI ema be prakAre thatAM hatA. temAM zarIra satkAramAM amuka chUTa rAkhI bAkIno tyAga ka2vo, tene dezathI zarIra satkAratyAga-pauSadha kahevAya ane sarvathA sarva prakAranA zarIrasatkArane tajavo tene sarvathI zarIrasatkAratyAga pauSadha kahevAya che. vartamAnamAM to A pauSadha sarvathI ja svIkArAya che. zarIrasatkArane tyAgavAnI pratijJA karato zrAvaka saMkalpa kare ke, "he bhagavaMta ! AjanA divasamAM huM zarIranI koI ALapaMpALa nahi karuM. zarIranI anya koI kriyA karavI paDaze topaNa tenI mamatAne mAravA karIza; paraMtu zarIra pratyeno sneha vathI jAya tevuM huM kAMI nahi karuM, prabhu ! mAro saMkalpa saphaLa thAya tevuM baLa Apajo" jijJAsA : pauSadha uccaratA pahelA to zarIra satkArano tyAga nathI hoto to tyAre zrAvaka snAna karI pachI pauSadha uccarI zake ?
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha levAnuM sUtra papa tRptiH nA. kAraNa ke, mULa mArge pauSadha sUryodaya pUrve ja levAno hoya che ane snAna sUryodaya pUrve na thaI zake ane vaLI, snAna karatAM zarIranI mamatA toDavAnuM lakSya jaLavAtuM nathI. savAranA snAna karavAthI dehane paMpALavAnI vRtti poSAya ja che. mATe snAna karI pauSadha na levAya. viMmara-pasadaM satra - (huM) sarvathI brahmacarya pauSadha karuM chuM.) AhArasaMjJAnI jema anAdikALathI jIvane viSayone bhogavavAnI icchArUpa maithuna saMjJA paNa vyathita kare che. mukhyapaNe maithunanI icchA vijAtIya sAthe bhoga bhogavavAnI icchArUpa hoya che. tethI vyavahAranayathI vijAtIya sAthe saMbhoganA tyAgarUpa brahmacarya pauSadha che. jyAre nizcayanayathI to koIpaNa para padArthane bhogavavAnI icchA maithunasaMjJArUpa ja che. tethI nizcaya nayanA mate to pAMca indriyonA viSayo tarapha doDatA manane pAchuM vALI tene AtmabhAvamAM sthira karavAnA prayatnane brahmacarya kahevAya che. A pauSadhanuM pAlana karatAM sAdhake evA saMskAro pADavAnA che ke pauSadha sivAyanA kALamAM paNa viSayo bhogavavAnI icchA ja na thAya. te mATe tene pauSadha daramyAna AtmA mATe viSayo keTalA nukazAnakAraka che tenuM satata ciMtana karavuM joIe. AvA ciMtanathI ja viSayonA saMpUrNa tyAgavALuM saMyamajIvana sulabha banaze ane tene pALavAnuM sattva paNa keLavAze. jyAM zarIrane sajAvavAnI vRtti ke pravRtti hoya tyAM brahmacaryamAM kAMIka khAmI che. kAraNa ke prAya: karIne zarIrane sajAvavAnI vRttinI pAchaLa koIkanA AkarSaNanuM kendra banavAnI icchA kAma karatI hoya che. AvI icchA lagabhaga maithunasaMjJAnuM phaLa hoya che. AthI ja A pauSadhanuM nirdoSa pAlana karavA zrAvake paNa brahmacaryanI navA vADonuM pAlana karavAnI sAthe zarIra satkArano paNa tyAga karavo joIe. pUrve jyAre sAmAyikanI pratijJA vagara paNa pauSadhano svIkAra thato hato tyAre divase ja maithunano tyAga karavo ke rAtrimAM eka yA bethI vadhAre vAra strI sevanano tyAga karavo; tene dezathI brahmacarya pauSadha kahevAto ane eka pUrNa rAtri-divasa sudhI saMpUrNa brahmacarya pALavuM tene sarvathI brahmacarya pauSadha kahevAto atyAre to sarvathI ja brahmacarya pauSadha svIkArAya che. brahmacaryanI pratijJA uccaratA zrAvaka saMkalpa kare che ke, 8. traNa varyakti ta trIve.brahmacaryanI vizeSa noMdha mATe sUtra saMvedanA bhAga-1 mAM paMciMdiya sUtra tathA bhAga-4 mAM vaMditu sUtranI gAthA 15 mAM cothA vratanI samajaNa jovI.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 sUtra saMvedanA-6 'he bhagavaMta ! huM AjanA divaksamAM maithuna kriyAno to sarvathA tyAga karuM chuM. vijAtIya sAthenA saMbaMdhano to huM tyAga karIza ja paNa sAthe sAthe koIpaNa prakAranA viSayomAM mAruM mana na jAya tevo paNa khyAla rAkhavA prayatna karIza. AjanA divase huM Ape batAvelI zubha kriyAomAM evI rIte pravRtta rahIza ke mane viSayothI vikti ane AtmabhAvamAM ti prApta thAya.' avAvAra-posaduM satvo - (huM) sarvathI avyApAra pauSadha (karuM chuM.) avyApAra eTale na-vyApAra, paraMtu ahIM vyApAra na karavo eTale vyApArano sarvathA tyAga karavo tevo artha nathI karavAno; paraMtu ahIM vyApAra na karavo eTale kutsita, kharAba, pApa baMdhAve tevA vyApAranA tyAgane darzAvavA mATe 'na' avyaya vaparAyo che. tethI azubha, hiMsAmaya ke pApamaya pravRttinA tyAgarUpa je pauSadha te 'avyApAra pauSadha.' AtmAnuM zuddha svarUpa bAhya kriyAthI saMpUrNapaNe mukta avasthArUpa che tethI tenI prAptinA upAyarUpe je paNa anuSThAna karAya te akriyabhAva pAmavA karavuM joIe. anAdikALathI vyApAra karavA ja TevAyelo sAdhaka eka dhaDAke sarvathA kriyAthI mukta thaI zakato nathI. tethI ja paramAtmAe tene prAraMbhamAM azubha kriyAothI mukta thaI zubha kriyAone apanAvavArUpa pauSadhano vikalpa sUcavyo che. tene saphaLa karavA sAdhake pauSadha daramyAna potAnA lakSyane anurUpa manavacana-kAyAthI saMsAranA sarva pApamaya vyavahArone tajavA joIe. avyApAra pauSadhanI pratijJAM karatAM zrAvaka saMkalpa kare che ke, *AjanA divasamAM huM mana-vacana-kAyAthI 28 paikI koIpaNa pApa sevAya tevo vyavahAra nahIM karuM. mArI pratijJAmAM koI doSa na lAge te mATe huM svajano sAthe rAgAdi utpanna thAya tevI rIte bolIza nahIM, ghara ke dhaMdhA saMbaMdhI koI vicAra karIza nahIM, te saMbaMdhI koIne koI Adeza ApIza nahIM. Aje huM atyaMta sAvaceta banI dhyAna rAkhIza ke saMsAranI vRddhi thAya tevuM koI vartana mArAthI na thAya.' avyApAra pauSadhamAM amuka = koI eka athavA vadhAre kuvyApArane tajavo 9. na vyApAraH avyApAraH tannimittaM pauSadhaH avyApArapauSadhaH .
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha levAnuM sUtra te dezathI avyApAra pauSadha che tathA khetI, vyApAra, dhaMdho, nokarI, gharanA kAmakAja, gADI calAvavI, TI.vI, reDIyo ityAdi sarva sAvadya vyApAronA tyAganuM paccakkhANa karavuM tene sarvathI kuvyApAra varjana pauSadha kahevAya che. ghaDaviduM-posahaM tAmi - (huM) cAra prakAranA pauSadhamAM sthira thAuM chuM. 57 upara jaNAvyA te cAre prakAranA pauSadhanA bhAvamAM 2hevA huM prayatna karuM chuM. jeno meM tyAga karyo che tevo koI bhAva mane sparzI na jAya ane jemAM rahevAno saMkalpa karyo che temAM kyAMya pramAda na thaI jAya te mATe huM sAvadha banuM chuM. pauSadhanA prakAro ane pratijJA jaNAvyA bAda have zrAvaka te pratijJA keTalA samaya mATe le che te jaNAve che - jAva divasa (jAvasesadivasarattaM / jAva ahorattaM ) pajjuvAsAmi divasa sudhI (rAtri paryaMta | ahorAtri sudhI = divasa ane rAta sudhI) huM pratijJAnuM sevana karIza. - pauSadhanI pratijJA karyA pachI zrAvaka tenI kALa maryAdAno saMkalpa karatAM nakkI kare che ke huM divasabhara eTale ke sUryodayathI mAMDI sUryAsta sudhI athavA AjanA sUryAstathI AvatI kAlanA sUryodaya sudhI athavA ahorAtra mATe eTale ke AjanA sUryodayathI prAraMbhI AvatIkAlanA sUryodaya sudhI huM pratijJAnuM akhaMDa pAlana karIza. have A pratijJA keTalA bhAMgAthI svIkArya che te jaNAve che duvihaM tiviheNaM, maNeNaM, vAyAe kAeNaM na karemi, na kAravemi mana, vacana ane kAyArUpa traNa prakAranA yogathI huM be prakAre (AhAra, zarIrasatkAra, abrahma ane pApa vyApAra) karIza nahIM ane karAvIza nahIM. - ATalA padono vistRta artha sUtra saMvedanA-1nA karemi bhaMte sUtramAM jaNAvelo che tethI atre tenuM punarAvartana karyuM nathI. sAmAnyathI Ano artha eTalo che ke pApa ka2vAnA mana vacana ane kAyArUpa je traNa sAdhano che te sAdhanothI jenI pratijJA karI che te vastuonuM sevana karIza nahIM ane anya pAse karAvIza nahIM. zrAvakane anumodanAnuM` paccakkhANa hotuM nathI. tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi - he bhagavanta ! tenuM eTale ke atyAra sudhInA bhUtakALamAM je AhAra, zarIrasatkAra, 10. AnI vizeSa samajaNa mATe vaMdittu sUtra gAthA-3nI pAdanoMdha 3 tathA karemi bhaMte sUtra jovuM.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 sUtra saMvedanA-6 maithuna, kuvyApAranuM sevana karyuM hatuM tenuM huM pratikramaNa karuM chuM. tenI niMdA ane gartA karuM chuM ane te pApa vyApAra karanArA mArA AtmaparyAyano tyAga karuM chuM. A sUtranI zarUAtamAM zrAvake gurubhagavaMtane saMbodhIne saMkalpa karyo hato ke huM AjanA divasa-rAtri mATe pauSadhano svIkAra karuM chuM. have sUtranA aMtamAM puna: gurubhagavaMtane saMbodhIne bhUtakALanA pApathI pAchA pharavAnuM ane vartamAnamAM vibhAvamAM jaI pApa karavAmAM pravRtta thanAra Atma paryAyano tyAga karavAnuM nivedana karAya che. gurubhagavaMtanA pavitra mukhe A sUtranuM zravaNa karatAM ke svayaM tenuM uccAraNa karatA sAdhake vicAravuM joIe ke, Ajano divasa kevo ghanya che ke, Aje huM saMpUrNa divasa niSpAya jIvana jIvI zakIza. AhArAdi saMjJAone toDavA yatna karI huM mArI bahimurkhatAno tyAga karI aMtarmukha banI zakIza. zarIra satkArano tyAga karI huM zarIra pratye ni:spRha thavA yatna karI zakIza, abrahmano tyAga karI, huM brahmasvarUpamAM lIna thavA mahenata karIza. saMsAranA sarva vyApArano tyAga karI, AtmasAghaka svAdhyAya Adi anuSThAnane apramattabhAve ArAdhI zakIza. te dvArA mArI jAtanuM huM nirIkSaNa karIza. kayA kaSAyanuM mArA AtmA upara varcasva che te vicArIza. he nAtha ! mArI bhAvanA che ke Aje mArA cittamAM koI vyakti ke paristhiti mATe phariyAda na hovI joIe, koI pApapravRtti karavAnI icchA na rahevI joIe, mArA manamAM koI pratye dveSa ke gusso to na ja hovo joIe, paNa kyAMya rAga ke rati paNa na rahevA joIe, Apa evI kRpA varasAvajo, he prabhu ! mane evuM baLa dejo ke jethI huM Aje mArA sukhazIlIyA svabhAvane choDI dareka jIvo pratye karuNA ghAraNa karI jayA praghAna jIvana jIvuM. he paramakRpALu ! jo Ape AvuM suMdara anuSThAna na batAvyuM hota to saMyama jIvanamAM sukha che, AhANAdi vinA ya AtmAno AnaMda mANI zakAya che teno mane khyAla paNa na Avata. vibho ! Apano moTo upakAra che ke mane pauSaghano A mArga batAvyuM. have Apa ja evuM sattva pragaTAvo ke huM enuM aNIzuddha pAlana karI zakuM"
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mannata jihANa-sajhAya" sUtra paricaya : siddhAMtanAM rahasyo sau koI sArI rIte samajI zake te mATe mahApuruSoe vividha viSayonA varNanavALI; saMskRta, prAkRta ane gujarAtI bhASAmAM aneka sakjhAyo racI che. AvI ja eka sakjhAya eTale A "mannata jiNANaM sUtra." temAM zrAvakanAM kRtyonuM sacoTa varNana kareluM che, tethI tenuM bIjuM nAma "sa- nizva-vizve-sajjAro' arthAt 'zrAveza-nitya-kRtya-svAdhyAya' che. 'jinavacanAnusAra mokSamArganI sAdhanA karatAM sAdhako mukhyapaNe traNa vibhAgamAM vaheMcAyelAM che. temAM zrAvakapaNAnI bhUmikA dvitIya sthAne Ave che. A zrAvako vividha ruci ane pariNati dharAvatAM hoya che. chatAM dareka potapotAnI ruci anusAra ArAdhanA karI, mokSamArgane sAdhI zake te mATe sajhAyakAre Agama graMthonuM parizIlana karI zrAvakanAM mukhya 39 kartavyo A sakjhAyamAM varNavyAM che. temAMnAM keTalAMka kRtyo pratikSaNa hRdayamAM dhAraNa karavAM jevAM che, jyAre keTalAMka kAryo 1. prathama sAdhu bIjo vara zrAvaka, trIjo saMvega pAkhIjI; e traNe ziva mAraga kahIe, jihAM che pravacana sAkhIjI ll81|| " - mahAmahopAdhyAyajIkRta savAso gAthAnuM stavana 2. pratikSaNa hadayamAM rAkhavA jevAM kRtyo H (1) jinanI AjJA mAnavI, (2) mithyAtvano tyAga karavo, (3) samyaktvano svIkAra, (17) paropakAra, (18) jayaNA, (23) vyavahAranI zuddhi, (29) upazama, (27) viveka, (28) saMvara, (29) bhASAsamiti, (30) cha jIvanI - karuNA, (32) indriyonuM damana, (34) saMgha upara bahumAna.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ GO sUtra saMvedanA-6 divasamAM ochAmAM ochA ekavAra karavA jevAM che, to keTalAMka varSamAM kama se kama ekavAra to karavAM ja joIe tevAM che. A eka eka kRtya upara UMDI anuprekSA karavAmAM Ave to sakjhAyakAranI sUjha upara haiyuM ovArI jAya tema che. temaNe keTalAMka kartavyo zrAvakanI vRttimAM parivartana lAvavA darzAvyA che, to keTalAMka kRtyo pravRttimAM parivartana lAvavA darzAvyAM che, lagabhaga dareka kRtyo dvArA temaNe svahitanI sAthe sAthe parahita paNa sAMkaLI lIdhuM che. vaLI, kaLAnA rasane poSI sva-paranA manane vikRta karI je kliSTa karmo bAMdhyAM hoya, tenAthI chUTavA teozrIe kaLAone bhakti mArge vALI tenA dvArA sva-paranA vairAgya Adi guNonI vRddhi karavAnI samajaNa paNa ApI che. A sarvemAM koIka kRtyo dhananI mUccha utAravAnA auSadharUpe darzAvyAM che, to koIka kRtyo indriyonA tophAnone niyaMtrita karavAnA sacoTa upAyarUpa varNavyAM che. svacchaMdatApUrvaka vartatAM mana, vacana, kAyAnA yoge ja A AkhA saMsAranuM sarjana thayuM che, tenuM visarjana karavA mATe zrAvake A traNe yogone kayAM joDavA ? kaI vRtti ke pravRttimAM sAmela karavAM ? tenuM sacoTa ane suMdara mArgadarzana A nAnakaDI sajhAyamAMthI maLe che. zrAvakanAM 33 kartavyo: chatrIsa kRtyonI vigatavAra vicAraNA karIe to spaSTa samajAya tevuM che ke, ajJAnamAM athaDAtA jIvonI eka kuTeva hoya che ke, svecchAe viharavuM athavA potAne jenA pratye prema hoya tenI IcchAnusAra vartavuM. A kuTevane dUra karavA sUtrakAre sauthI paheluM kArya jaNAvyuM, 'tame jinanI AjJA mAno." gADha mithyAtvanA kALamAM jIva kyAreya jina ke jinanI AjJAne samajI paNa zakato nathI to pALI to kevI rIte zake ? mATe bIjuM kRtya darzAvyuM, ' mithyAtvano tyAga karo." roja karavAnA kRtyoH (4 thI 9) cha Avazyaka, (11) dAna, (12) zIla, (13) tapa, (14) bhAva, (15) svAdhyAya, (17) namaskAra, (19) jinapUjA, (20) jinastuti, (21) guru stuti, (22) sAdharmika vAtsalya (31) dhArmikajanano saMsarga, (33) cAritrano pariNAma, (35) pustaka lekhana. kyAreka karavA jevA ke vArSika kartavyo: (10) parvatithie pauSadha karavo (24) rathayAtrA (25) tIrthayAtrA, (39) tIrthaprabhAvanA.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' samyagdarzanarUpI zreSTha dIpakanA prakAza vinA aMtaranA UMDANamAM paDelI mithyA mAnyatAo ane mithyA bhramaNAo oLakhAtI nathI. ane tenI oLakha vinA, bhavabhramaNanA kAraNabhUta mithyAtva nAmano AtmAno doSa nAbUda paNa thato nathI. tethI zrAvako mATe trIjuM kartavya darzAvyuM 'samyagdarzanane dhAraNa karo'. 71 A samyagadarzanarUpa guNa prApta karavo paNa kaThina che ane prApta thayA pachI TakAvavo to tethIya kaThina che. aprApta A guNane pAmavA ane pAmelAne vadhu nirmaLa karavA sAmAyikAdi cha Avazyaka kartavyo ka2vAnI zrAvakane satata jarUra che. AthI tyArapachI sAmAyikAdi 'cha AvazyakamAM pratidivasa udyamazIla raho' tema jaNAvyuM che. saMyamanI tIvra abhilASA jene che. te ja sAcA arthamAM zrAvaka che. saMyamanI bhAvanAne vadhu jvalaMta banAvavA ja dezamuM kartavya aSTamI, caturdazI Adi 'parva tithimAM pauSadha karo' tema varNavyuM che. AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha saMjJAnI kanaDagata jIvane janmajAta hoya che. A cAre saMjJAne nAthavA dAnAdi cAra dharmonuM pAlana karavA jaNAvyuM che. dAnadharmathI parigraha saMjJA u52, zIladharmathI maithuna saMjJA upara, tapadharmathI AhAra saMjJA upara ane bhAvadharmathI bhaya saMjJA upara jIta meLavI zakAya che. sarva dharmanuM AdhArasthAna zAstrajJAna che. zAstrajJAna pAMca prakAranA svAdhyAyathI prApta thAya che mATe paMdaramAM kRtya tarIke 'svAdhyAya' no nirdeza karyo che. svAdhyAya mATenuM sarva zreSTha sUtra navakAramaMtra che. caudapUrvanA mahAjJAnI hoya ke, sAmAnya jIvo hoya, sarva paNa aMtima samaye mahAprabhAvaka ane maMgaLakArI evA A maMtranuM smaraNa karI samAdhimaraNane pAme che. AthI 'navakAra maMtrano tame vidhivat jApa karo.' tema kahI zrAvakane potAnA soLamAM kartavyanuM smaraNa karAvyuM che. 'svArthavRtti' AtmAnI barabAdI kare che. to parArthavRtti AtmAnI AbAdI kare che. malina evI svArthavRttithI mukta thavA ja sajjhAyakAre sattaramuM kartavya 'paropakAra' darzAvyuM che. sAco paropakAra paNa tyAre ja thaI zake ke jyAre jIvamAtra potAnA samAna lAge. tethI mArAthI eka paNa jIvane pIDA na thAya tenI sAvadhAnIpUrvaka 'Atmavat sarvabhUteSu' nI bhAvanAne jAgRta rAkhavA zrAvake sarva kArya karatAM 'jayaNA'no bhAva sadA hRdayamAM rAkhavAno che. A ja kAraNathI zrAvakanuM aDhAramuM kartavya 'jayaNA' jaNAvyuM che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 paropakAra guNane pragaTAvavA, tene daDha karavA, tenI vRddhi karavA ke tenI parAkASThAe pahoMcavA mATe jagata upara sauthI moTo upakAra karanAra anaMtaguNanA nidhAna evA zrI arihaMta paramAtmAnI trikALa pUjA karavAnuM ogaNIsamuM kartavya ane temanA guNonI stavanA karavAnuM vIsamuM kartavya darzAvyuM che. A be kartavya guNavAnanA guNo pratye Adara pragaTAvavAmAM sahAyaka banI guNaprAptinI dizAmAM AgaLa vadhAre che. phara arihaMtanI oLakha ApavAnuM mahAna kArya vartamAnamAM sadguru bhagavaMto kare che, mATe gurubhagavaMtanA upakAronuM smaraNa karavA 'guruguNastuti' nAmanuM ekavIsamuM kRtya varNavyuM che. samaju zrAvakone paNa snehI-svajanano rAga parezAna. kare che. tenAthI bacavA sajjhAyakAre 'sAdharmikavAtsalya' nAmanuM bAvIsamuM kartavya jaNAvI rAganI dizA ane dazA badalAvI sarva du:khanA mULa samAna rAgathI mukta thavAno upAya darzAvyo che. parigrahadhArI zrAvakane aneka loko sAthe Apa-lenA vyavahAro karavAnA thatA hoya che. temAM jo zrAvaka zuddhi jALave to te prItipAtra banI ghaNAne dharmAbhimukha banAvI zake che ane jo vyavahAramAM gaDabaDa kare to tenA kAraNe aneka lokone dharmapratye dveSa bhAva utpanna thavAnuM nimitta ApI pote durlabha bodhi banI jAya. AvuM na thAya te mATe trevIsamuM 'vyavahArazuddhi' nAmanuM kartavya jaNAvyuM che. mAnavInuM mana utsava priya hoya che. utsavane ujavavA te potAnA tana, mana ane dhanano durvyaya karI ghaNAM pApakarma bAMdhe che. A pApakarmane puNyakarmamAM rUpAMtara ka2vA ane anekane bodhinI prApti karAvavA covIsamuM 'rathayAtrA' nAmanuM kRtya varNavyuM che. anaMtakALanI saMsArayAtrAno aMta ANavA ane ha2vA-pharavAnI khoTI icchAone nAthavA 'tIrthayAtrA' nAmanuM paccIsamuM kartavya jaNAvyuM che. te dvArA zrAvakane saMsArasAgara taravAno uttama mArga darzAvyo che. upazama, viveka ane saMvara e traNa dharmanA AdhArastaMbha che. tenA upara ja aneka anuSThAnanI imArato caNAya che. mATe chavvIsa, satyAvIsa ane aThyAvIsamA kArya tarIke 'upazama-viveka-saMvara'ne sthAna ApavAmAM AvyuM che. zastrathI paDelA ghA haju rUjhAI zake che; paraMtu vANInA ghA hRdayavedhaka banI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' anekanAM duHkhanuM kAraNa banI jAya che. AvI dravya-bhAvahiMsAthI bacavA zrAvaka mATe 'bhASAsamiti' nAmanuM ogaNatrIsamuM kartavya varNavyuM che. 63 zrAvakanuM jIvana ja evuM che ke, temAM icchavA chatAM paNa sthAvarajIvonI jIvahiMsA rokI zakAtI nathI. topaNa jIvo pratye dayAbhAvane jALavI rAkhavA ja 'cha jIva karuNA' nAmanuM trIsamuM kRtya darzAvyuM che. ni:saMgI banavAnI icchAvALo zrAvaka paNa jyAM sudhI saMga vinA calAvI na zake tyAM sudhI kusaMgathI tenuM ahita na thAya te mATe tene 'dhArmikajanano saMsarga karavAnI' sonerI salAha ekatrIsamA kRtya tarIke ApavAmAM AvI che. indriyone bahekAve tevAM aneka nimitto zrAvakane prApta thAya che. A nimittone AdhIna banI kyAre paNa zrAvaka potAnAM dharmanI ke kuLanI maryAdA cUkI na jAya te mATe prathamathI ja indriyone aMkuzamAM rAkhavA 'karaNadamo' nAmanuM batrIsamuM kartavya jaNAvyuM che. saMsAranAM kAryo karatAM cAritrano bhAva kyAreka nabaLo paDavA saMbhava che. A bhAva nabaLo to na paDe; paraMtu vadhu tIvra bane te mATe 'uttama saMyamajIvana mane kyAre maLaze' evI bhAvanA bhAvavArUpa tetrIsamuM kRtya 'caraNapariNAma' nAmanuM jaNAvyuM che. duniyAnA raMge raMgAIne zrAvaka nAmanA, kIrti Adi pAchaLa ghelo na bane ane teno guNavAno pratye AdarabhAva jaLavAI rahe te mATe caturvidha zrIsaMgha pratye ati Adara, bahumAna dhAraNa karavo jarUrI che, mATe cotrIsamuM kArya 'saMgha upara bahumAna' nAmanuM jaNAvyuM che. maLelI zakti, saMpatti ane buddhinA sadnaya mATe tathA pravacananI paraMparA avicchinna jaLavAI rahe te mATe pAMtrIsamuM kartavya 'pustakalekhana' nAmanuM varNavyuM che. je tIrthanA prabhAvathI anaMta AtmAo tarI gayA che, te tIrthanI prabhAvanA thAya, tenI jayapatAkA digaMtamAM laherAya, ane aneka loko A tIrtha tarapha AkarSAya, A hetuthI 'tIrthaprabhAvanA' nAmanuM aMtima ane zreSTha kRtya jaNAvyuM che. A rIte zrAvakonAM 36 kartavyo jaNAvyAM pachI sajjhAyakAre khAsa jaNAvyuM che ke, 'A dareka kartavya kaI rIte karavAM, temAM kaI vidhi jALavavI ane dareka kAryanuM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-7 lakSya sAthe kaI rIte joDANa karavuM vagere sarva vigato sadguru pAsethI jANIne guru bhagavaMta je prakAre je bhAvathI ka2vAnuM kahe tema ja jo A kartavyo thAya to jarUra tamAruM Atmahita sAdhI zakAya.' ema kahevA dvArA temaNe sarva kAryo sadgurune parataMtra rahI, temanA mArgadarzana ane AjJAnusAra ja karavAnAM che, paNa svataMtra rIte karavAnAM nathI tema spaSTa jaNAvI dIdhuM che. 74 pAThAntara saMbaMdhI : A sUtranAM keTalAMka sthAno mATe zuddha pATha nakkI karavo muzkela hato. pahelI gAthAno pracalita pATha che : mannaha jiNANamANaM, micchaM pariharaha dharaha sammataM / Invida - AvAmi, sanmutto hopha pavivarsa / / / / temAM jo mannadda pATha sAco hoya to pAchaLa lagnutto opha pATha yogya na kahevAya. kema ke, mannadda nuM saMskRta thAya manyadhvam tethI AjJArtha prayogAnusAra teno artha thAya 'tame mAno'; ane kannutto dopha nuM saMskRta thAya thato mati teno artha thAya 'ughamavaMta che.' tethI eTaluM to spaSTa hatuM ke, pracalita pAThamAM kAM to mannaha, parittaraha, ghara6 no AjJArtha pATha azuddha hovo joIe kAM to annutto topha no vartamAna prayoga azuddha hovo joIe. kALanI eka vAkyatA jALavI pUrvApara saMgati karavI hoya to mannarU Adi ane kannutto sropha pATha hovo joIe ane kAM to manna ane gukhtunno hodda pATha hovo joIe. A viSayamAM 5. pU. jaMbUvijaya ma.sA.e temanA dvArA saMpAdita yogazAstra, pratanI prastAvanAmAM pAda noMdha tarIke suMdara khulAso Apyo che, temaNe jaNAvyuM che ke, pa. pU. A. zrI haribhadrasUriviracita saMbodhaprakaraNamAM zrAvakadharma adhikAramAM A gAthAo maLe che ane tyAM pATha che : mannai jiNANamANaM, micchaM pariharai dharai sammattaM / InviTTha-AvAmi, unmutto hopha pavivarsa / / / / A pAThathI pUrvAparanI saMgati cokkasa thatI hatI, tethI mane paNa te mujaba pATha
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bhannaha bhigAeM - sabhyAya' zuddha karavo yogya lAgyo. chatAM jyAre zrI rAjamANikyasUrikRta A sajjhAyanI eka prAcIna TIkA ane tenI hastaprato joI to mannada ane manyadhvam pATha maLyA tethI aMte 'mannaha' no prayasita pATha tema 4 rahevA dIgho che bhane ujjutto hoi nA badale prabodhaTIkAkAranI jema unnuttA hodda karI sarva kartavyanuM vivecana karatAM AjJArtha pramANe artha karyo che. A viSayamAM vicAra-vimarza karI je yogya lAge te jaNAvavA vizeSajJone mArI namra vinaMtI che. A sUtrano upayoga zrAvako mAMgalika pratikramaNa karatAM sajjhAyanA sthAne hure che. bhUNa sUtra : mannaha jiNANamANaM, micchaM pariharaha dharaha sammattaM / chavviha- Avassayammi, ujjuttA hoha* paidivasaM // 1 // pavvesu posahavayaM, dANaM sIlaM tavo a bhAvo a / sajjhAya-namukkAro, parovayAro a jayaNA a / / 2 / / * jiNa-pUA jiNa thuNaNaM, guru-thua sAhammiANa vacchalaM / vavahArassa ya suddhI, raha- jattA tittha - jattA ya / // 3 // uvasama-vivega-saMvara, bhAsA samiI chajjIva- karuNA ya / dhammia-jaNa - saMsaggo, karaNa-damo caraNa - pariNAmo ||4 | B saMghovari bahumANo, putthaya - lihaNaM pabhAvaNA titthe / saDDANa kimeaM, niccaM suguruvaeseNaM / / 5 / / * prayasita pATha 'ujjutto hor3a ' pa
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ uka sUtra saMvedanA-6 gAthA: mannaha jiNANamANaM, micchaM pariharaha dharaha sammattaM / chabbiha-Avassayammi, ujjuttA hoha paidivasaM / / 1 / / anvaya sahita saMskRta chAyA : jinAnAm AjJAM manyadhvaM, mithyAtvaM pariharata, samyaktvaM dharataH / SaDvidhAvazyake pratidivasaM udyuktA bhavata / / 1 / / gAthArtha : jinezvaronI AjJA mAno, mithyAtva pariharo, samyaktva dhAraNa karo, cha prakAranA AvazyakamAM pratidina pravRtta raho. vizeSArtha : dharmanuM mULa jinavacana che. tethI hitecchu sajhAyakAra sau prathama zrAvakone jinAjJA svarUpa jinavacanane mAnavAnI preraNA kare che. ' che. manada nimA - jinezvara paramAtmAnI AjJA mAno. rAgAdi zatruone jItI, kevaLajJAna prApta karI, jemaNe svayaM AtmAnuM anaMtu sukha prApta karyuM che, jeozrIe anaMtA AtmAone te pAramArthika sukha pAmavAno mArga batAvyo che, temane jinezvara paramAtmA kahevAya che ane teonAM vacanane jinezvaranI AjJA kahevAya che. jinavacanasvarUpa A jinAjJA jagatanA sarva padArthono vAstavika bodha karAve che. A vizvanuM svarUpa kevuM che, temAM keTalA padArtho che, te sarveno svabhAva kevo che, jIvo keTalA ane kevA prakAranA che vagere sarva bAbatonuM AtmA mATe hitakara bane tevuM varNana jinavacananA saMgrahabhUta jainazAstromAM jovA maLe che. 1. AjJA zabdanI vyAkhyA A pramANe thAya che. 'A - sAmastyenAnantadharmaviziSTatayA jJAyante avabudhyante jIvAdayaH padArthA yena sA AjJA' eTale samastapaNe anaMta dharmonI viziSTatApUrvaka jIvAdi padArtho jenA vaDe jaNAya, te AjJA che arthAt jInezvara bhagavaMte prarUpelA vidhi-niSedhasvarUpa mArgane jaNAvatA zAstro-zAstranA eka-eka vacano te bhagavAnanI AjJA che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannata jiNANuM-sajjAya' jIvanuM vAstavika svarUpa AnaMdamaya che. AvA sukhamaya svarUpavALo jIva paNa vartamAnamAM du:khI kema che ? tenAM duHkhanAM kAraNo kyA che ? A kAraNone dUra karavAno upAya zuM che ? tenuM sacoTa mArgadarzana jinavacana Ape che. tethI parama sukha pAmavAno ke AtmAnA vAstavika svarUpane pragaTa karavAno eka mAtra upAya jinAjJA che. bhUtakALamAM nitya jinAjJApUrvaka cAlanArA anaMtA jIvo sukhI thayA che ane tenI upekSA karanArA anaMta du:khI thayA che. jinAjJAnI AvI upakAritAne varNavatAM kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe vItarAgastotramAM dharmano sAra jaNAvatAM kahyuM che ke; AjJAnI ArAdhanAthI zivasukhanI prApti thAya che ane AjJAnI virAdhanAthI saMsAranAM aneka duHkho prApta thAya che. AthI ja vItarAga sarvajJanI AjJAnusAra eka nAnuM paNa anuSThAna karavAmAM Ave to te mahAna phaLadAyaka nIvaDe che ane AjJAnI virAdhanA karI kareluM moTuM anuSThAna paNa phaLadAyaka banatuM nathI. AjJAnI ArAdhanApUrvaka nitya navakArazI karanArA kuragaDu muni kevaLajJAna pAmI zakyA. AjJA pratyenA bahumAnathI mAtra eka divasanuM cAritra pALanAra puMDarIka muni saMsArano uccheda karI cheka mokSa sudhI pahoMcI zakyA. to vaLI, AjJAnI upekSA karI mAsakSamaNanA pAraNe mAsakSamaNa karanArA kUlavAlaka muni saMsAranA pherA pharatA rahyA. tapa, japa, svAdhyAya, dhyAna, cAritra vagere sarve anuSThAno AjJAnusAra karavAmAM Ave to ja mokSa ApavA samartha bane che, tethI ja sAdhake pratyeka kArya AjJAnusAra karavAno Agraha rAkhavo joIe. kyAMya AjJAnI upekSA na thaI jAya tenI kALajI rAkhavI joIe. sarva anuSThAna karatAM ke jIvananI pratyeka paLa para jinAjJAnuM niyaMtraNa rahe, jinAjJA ja mana-vacana-kAyAnI sarva pravRttionuM saMcAlana kare te mATe sAdhanAno prAraMbha karatAM pahelA cittamAM AjJAnuM mahattva prasthApita karavuM ati Avazyaka ane anivArya che. te mATe sUripuraMdara AcAryabhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe satata prayatnapUrvaka AjJAnI hitakAritA, tenI kuzaLatA, vyApakatA 2 nAjJAIDaraddhA varaddhA 2 zivAya ra mavAya re ! - vItarAgastotra 19-4
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA AdinuM dhyAna karavA jaNAvyuM che. A rIte AjJAnI upAdeyatAthI citta vAsita banaze to dareka anuSThAna karatAM AjJA pramANe vartavAnuM dhyAna raheze. sAdhanAkSetramAM jinAjJAnA AvA mahattvane lakSamAM rAkhI karuNAsabhara sakjhAyakAra maharSi hitecchu zrAvakone jaNAve che ke, "he zrAvako ! tamAre sukhI thavuM hoya to sau prathama tame jinAjJAne anusaro. tenA upara bahumAna bhAva dhAraNa karo. jinAjJAne tamArA hRdayanuM AbhUSaNa banAvo. bhAlanuM tilaka banAvo. kAnanuM kuMDaLa banAvo. jinAjJAthI viparIta lokonI vAta para dhyAna na Apo, temanI salAha levAnuM baMdha karI do, tamAruM mana jinAjJAnuM ullaMghana karavAnuM kahe to te na sAMbhaLo. tamAre kAMI paNa karavuM hoya to te aMge sau prathama tamArI bhUmikAno vicAra karo. A bhUmikAmAM mArA prabhunI AjJA mujaba mAre zuM karavA yogya che ane zuM karavA yogya nathI te vicAro. prabhue je karavAnI "nA" kahI che temAnuM chuM keTaluM choDI zakuM chuM ane je karavAnuM kahyuM che temAnuM chuM keTaluM karuM chuM tenuM ciMtana karo. prabhunI AjJA pratye mArI zraddhA keTalI che ? mAruM koI kathana temanA vacanathI viparIta to nathI ne ? zAstramAM te kArya mATenA vidhi-vidhAno zuM che ane te kArya karatAM zenAthI sAvadha rahevA jaNAvyuM che te sarva bAbato para pUratuM dhyAna Apo ! Aja sudhInA tamArA anubhavathI have to tamane svayaM spaSTa thaI gayuM haze ke, bhautika padArtho dvArA kyAreya koI sukhI thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahi. temAMthI prApta thatI rati e mAtra sukhano bhrama che AthI ja tamAre have kSaNika bhautika sukhanI jarUra nathI paNa tamAre to have pAramArthika ane nitya Take evuM sukha joIe che. A sukha AtmAmAM che. bahAra nathI. bAhya padArthomAMthI te maLatuM nathI ke bAhya 3. sunipuNAmanAdinidhanAM bhUtahitAM bhUtabhAvanAmanAm / amitAmajitAM mahA* mahAnubhAvAM mahAviSayAm / / 45 / / dhyAyet niravadyAM jinAnAmAjJAM jagatpradIpAnAm anipuNajanadurjeyAM naya-bhaGga-pramANa-gamagahanAm / / 46 / / - dhyAnazataka atyaMta kuzaLa, zAzvata, jIvone hitakArI, anekAMtanA bodhasvarUpa, amUlya, aparimita, koInAthI na jItI zakAya tevI, mahAna arthavALI, zreSTha sAmarthyavALI, saghaLAya dravyAdinA viSayavALI, niSpApa, maMdabuddhivALA loko mATe durNoya, naya-bhaMgapramANa-gama vaDe gahana evI jagatanA lokonA saMzayarUpI aMdhakArane nAza karavA mATe dIpaka samAna jinezvara paramAtmAnI AjJAnuM dhyAna karavuM joIe.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ "manaha jiNANuM-sajhAya" indriyothI te jANI paNa zakAtuM nathI, A sukhane jANavA ke mANavA kevaLajJAnAdi viziSTa jJAna joIe, je jinezvara paramAtmA pAse hoya che. tethI sarvajJa bhagavaMta je pramANe kahe te pramANe karavAthI ja cirakAlIna sAcuM sukha maLI zake tema che. mATe tame jo sAcA sukhane pAmavA icchatA ho to sarva kArya prabhu AjJA anusAra ja karavAno Agraha rAkho. jinAjJA zrAvakane aneka bAbatonuM mArgadarzana Ape che. jemake, kyAM rahevuM ? konI sAthe saMbaMdha rAkhavA ? konI sAthe kevo vyavahAra karavo ? kevo vyApAra karavo? kuTuMbanuM paripAlana kevI rIte karavuM ? ghara kevuM rAkhavuM ? AhAra levo levo? keTalo levo ? kyAre levo ? vastrAdi kevAM rAkhavAM ? vagere sarva bAbatanuM saMpUrNa mArgadarzana prabhue ApyuM che. mAtra mArgadarzana nahi prabhu svayaM paNa te ja mArge cAlI sukhI thayA che. tethI have tamAre paNa sAcuM sukha mANavuM hoya ane duHkhanI gartAmAM na paDavuM hoya to tame jinezvara paramAtmAnI AjJA mAno. jinAjJA eka bhomiyAnI jema tamArI sAthe rahI tamane cheka mokSa sudhI pahoMcADaze. zarata eTalI ke tamAro nitya jIvana vyavahAra jinAjJA pramANeno hovo joIe. jinezvaranI AjJAno vicAra karatAM eTaluM khAsa yAda rAkhavuM ke, prabhunI AjJA anekAntasvarUpa che, temAM kyAMya ekAMta nathI. Ama chatAM kayA saMjogomAM zuM karavA yogya che, tenI vAto sarvajJa paramAtmAe cokkasa karI che. A sarva vAtone gurugamathI jANI, tene anusAra pravRtti karavAno Agraha rAkhavo; paNa svecchAcArathI dUra rahevuM. prabhunI AjJA mAnavI to duSkara che paNa te samajavI paNa duSkara che, kema ke, zAstra ghaNAM che ane buddhi thoDI che. vaLI zAstramAM kyAMka utsarganI vAta karI che to kyAMka apavAdanI vAta che, kyAMka nizcayane prAdhAnya ApyuM che to kyAMka vyavahArane prAdhAnya ApyuM che. AvA bhinna-bhinna dRSTikoNavALA zAstranA tAtparya sudhI pahoMcavuM kevI rIte ? ane tenA AdhAre cAlavuM paNa kevI rIte ? zAstrAbhyAsanA prAraMbhakALamAM AvA aneka prazno udbhavI zake che; paraMtu gItArthanI nizrAmAM zAstrAbhyAsa karavAthI A darekanA sukhada ukelo paNa maLI zake che. karmanA udayathI mAno ke tevA gItArtha sadguruno bheTo na thAya ane zAstra bhaNavAnI taka na maLe to paNa jo sAdhakanA haiyAmAM sadA evo bhAva ramato hoya ke, "kyAre mane prabhuno mArga samajAve tevA gurubhagavaMtano bheTo thaze ? kyAre huM temanI pAse prabhunI AjJA samajIza?" to te uttamabhAvanA baLe sAdhakamAM evo kSayopazama
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-7 pragaTe che ke, kadAca zabdothI prabhunI AjJA na maLe topaNa AjJAnA hArda sudhI pahoMcI, te AtmakalyANanI dizAmAM avazya AgaLa vadhI zakaze. 2. micche parittaraha - mithyAtvano tyAga karo. mithyAtvamohanIyakarmanA udayathI pragaTato AtmAno eka pariNAma te mithyAtva che. A mithyAtvano pariNAma Atmahitane anulakSIne khoTAne sAcuM ane sAcAne khoTuM manAve che. Atmahitane anulakSIne je jevuM che tevuM mAnavA deto nathI. duHkhakAraka hiMsAdi pApone kartavyamAM khapAve che ane sukhakAraka kSamAdi guNonI upekSA karAve che. A mithyAtvanA kAraNe buddhimAM utpanna thatAM viparyAsa (viparItatA)thI sva-52no viveka cukAI jAya che. karaNIya-akaraNIyano bheda bhulAI jAya che. hita-ahitanI vAto visarAI jAya che. 70 4 A mithyAtva paLepaLa parezAna karanAra tIvra rAgadveSanA pariNAmano paricaya karAve tevA sudeva-sugarU ane sudharmathI paNa vegaLA rAkhe che ane A rAgAdinA pariNAmane poSanAra kudeva, kuguru ane kudharmanI pAchaLa doDAve che. kyAreka vaLI sudeva, suguru, sudharmano bheTo thAya to AtmakalyANa nimitte temanI upAsanA thavAne badale mithyAtvanA kAraNe bhautika AzaMsAthI ke kuLAdinI maryAdAthI ja temanI upAsanA thAya che. Ama, kudevAdimAM sudevAdinI buddhi karavI te laukika mithyAtva che ane sudevAdine yathA-tathA mAnavA, bhautika AsaMzAthI pUjavA vagere lokottara mithyAtva che. mithyAtvanA zaraNe janAra vyakti potAnA premI pAtronI icchA ane mArgadarzanane anusarI alpakAlIna ane parAdhIna sukha khAtara potAnA mahAmUlyavAna jIvanane hoDamAM mUkI de che. Ama karavAmAM te bhagavAnanAM vacanonI avagaNanA kare che pariNAme te vacanothI prApta thatAM sAcA, zAzvata ane svAdhIna sukhathI vaMcita ja rahI jAya che. zrAvaka AvI bhUlathI bacI zake te mATe ja sajjhAyakAra maharSi Atmahitecchu 4. mithyAtva : 'mithyA' eTale - khoTuM ane 'tva' - e bhAvasUcaka pratyaya che. eTale khoTApaNuMkhoTI mAnyatA te mithyAtva che. adeve devabuddhiryA, gurudhIragurau ca yA / adharme dharmabuddhizca, mithyAtvaM tadviparyAt / / yogazAstra 2-3 deva ke kudevamAM devanI buddhi ka2vI, aguru ke kugurumAM gurunI buddhi rAkhavI athavA adharmamAM dharmano bhrama karavo te mithyAtva che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannAha jiNANuM-sajhAya" zrAvakane kahe che, "tame mithyAtvane oLakho. tenA bheda prabhedane jANo. temAMthI kayA bhedavALuM mithyAtva tamone naDe che te vicAro. anAdikAlIna A doSa sahelAIthI samajAya tevo nathI mATe tene samajavA sadaguru pAse jAva. temanI pAse jaI vinayapUrvaka zAstra abhyAsa karo. zAstranA A mithyAtvane samajAvavA zAstrakAroe bhinna-bhinna dRSTikoNathI tenA pAMca vibhAgo pADyA che te A pramANe1. Abhigrahika mithyAtva - "meM mAnyuM te ja sAcuM, meM mAnelA deva-guru ane dharma ja satya che, bIjA badhA khoTA che, tevo atyaMta Agraha rAkhavo te Abhigrahika mithyAtva che. 2. anAbhigrahika mithyAtva - jemAM Agraha koI nathI, paraMtu koI prakArano viveka paNa nathI. sAcuM-khoTuM jANavAnI bhAvanA paNa nathI. mAtra deva tarIke gaNAtA sarva deva te bhagavAna che. sAmAnyathI bAhya saMsArano tyAga karanArA sarva sAdhu te guru che ane dayAdAnanI vAto jemAM Ave tevA sarva dharma sArA che. AvuM mAnanArA lokadRSTithI sArA che paNa tattvadRSTithI khoTA che. kema ke, jenAthI sAmAnya bhautika sukha maLavAnuM che, tevI suvarNa jevI vastu paNa parIkSA vinA levAthI mANasa ThagAya che to jenAthI lokottara sukha prApta thavAnuM che tevA deva-guru ane dharmane parIkSA karyA vinA kaI rIte svIkArI zakAya ? mATe A mithyAtva paNa tyAjya che. Ama chatAM AvA jIvane jo suguruno bheTo thaI jAya to tenA mATe sudharavAno avasara cokkasa che. 3. Abhinivezika mithyAtveH abhiniveza eTale durAgraha-kadAgraha. satya samajavA chatAM mAnAdi kaSAyonI tIvratAnA kAraNe satyano svIkAra ane asatyano InkAra na karavo, te Abhinivezika mithyAtva che. kyAreka ajJAnathI ke guru vagerenA vizvAsathI koI asatya vAta satyarUpe svIkArAI jAya te bane. paraMtu satya svIkAravAnI ane asatyane choDavAnI jenI vRtti che evA kadAgraha vinAnA jIvone A mithyAtva ghaTatuM nathI. 4. sAMzayika mithyAtvaH tattvanA viSayamAM zaMkAzIla rahevuM, te sAMzayika mithyAtva che. AtmAdi tattvo pratyakSa dekhAtA nathI to haze ke kema ? AvI zaMkAnA kAraNe jIva mokSa mArge pravRtti karI zakato nathI ane kadAca kare to temAM utsAhita thaI zakato nathI. mATe buddhisaMpanna AtmAe yogya guru pAse jaI AvI koIpaNa zaMkA hoya to tenuM samAdhAna meLavI jIvAdi tattvanA viSayamAM daDha zraddhAvAna banavuM joIe. 5. anAbhogika mithyAtvaH vicAra vihInapaNuM, upayoga-zUnyapaNuM. tattvanA viSayamAM kAMI | vicAravuM ja nahi te anAbhogika mithyAtva che. viziSTa jJAna vagaranA ekendriyathI paMcendriya sudhInA asaMjJI jIvomAM to A mithyAtva che ja. paraMtu saMjJI paMcendriya jIvomAM paNa jeo tattvanA viSayamAM kAMI vicAratAM ja nathI, gatAnugatika dharmakriyA kare rAkhe che tevA jIvomAM paNa A mithyAtvanI saMbhAvanA che. A sarva prakAranA mithyAtvane kADhavA mokSecchu jIvoe satata AtmAdi tattvo zuM che ? Atmazuddhi kaI rIte thaI zake vagere AtmopakAraka sarva vAtone vicAravI joIe ane tattvano nirNaya karI pachI pravRtti karavI joIe.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA adhyayana dvArA tamArI khoTI mAnyatA ane kusaMskArone oLakhI tenuM umUlana karavA yatna karo. A kusaMskAro dUra nahi thAya, to tame bhagavAnanA vacanane vAstavika rIte kyAreya paNa samajI nahi zako ane svIkArI paNa nahi zako. bhagavAnanAM vacanane svIkAryA vinA bAhya rIte tame game teTalo tapa-tyAga-dAnAdi dharma karazo topaNa tamArA AtmAnuM kalyANa thaI zakaze nahi. bhagavAnanAM kalyANakArI vacanAmRtanuM amIpAna tamAre karavuM hoya, AtmAnA eke eka pradezamAM tene prasthApita karI AtmAne ajara-amara banAvavo hoya, sukhasabhara banAvavo hoya, to sau prathama tame AtmAmAM rahelI mithyAtvarU5 malinatAne dUra karo. te mATe kuguru pAse javAnuM baMdha karo. temanI vAto sAMbhaLavAnuM choDI do. eTaluM ja nahi, mithyAtvanuM poSaNa kare tevA kumitrono paNa tyAga karo, kumata prerita sAhitya vAMcavAnuM baMdha karo kema ke, kuguruo, kumitro ane kuzAstro tamArA para prabhAva pADyA vinA nahi rahe ane tenAthI paDelA kusaMskArone kAraNe tamAruM mana khoTA vikalpo-vicAronA ravADe caDhaze.. vaLI, kalyANamitrone zodhI kADho. temanI sAthe tattvanI carcA karI tattvano nirNaya karo. A badhuM thaze to ja mithyAtva moLuM paDaze, buddhi nirmaLa thaze ane jinavacana samajavAnI zakti pragaTaze. nahitara mithyAtvarUpI malinatA tamArA AtmAne kyAreya zuddha, svastha nahi thavA de." rU. gharada samatta - "samyaktva dhAraNa karo: mithyAtvamohanIyakarmanA kSaya, kSayopazama ane upazamathI pragaTa thato AtmAno eka zuddha pariNAma, te samyagdarzana che. Atmahitane lakSyamAM rAkhIne je jevuM che tevuM mAnavuM-tevuM svIkAravuM te samyagdarzana. A pariNAma prabhu vacanamAM zraddhA pragaTAve che. tattvabhUta arthamAM ruci pragaTAve che. tathA sudevamAM ja devanI buddhi, sugurumAM ja gurunI buddhi ane sudharmamAM ja dharmanI buddhi utpanna kare che. 5. vAcakavara pU. umAsvAtIjI mahArAja sAhebe tattvArthasUtramAM samyakatvano artha karatAM jaNAvyuM che ke, "tattvArthazraddhAne savarNanam jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava-saMvara-nirjarA-baMdha ane mokSa A nava tattva pratyenI tIvra zraddhA-"jIvAdi tattvone bhagavAne je prakAre kahyA che te te prakAre ja che tevI ruci ke zraddhAne samyagdarzana kahevAya che. yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / dharme ca dharmadhIH zuddhA, samyaktvamidamucyate / / : - yogazAstra 2-2
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' mohAdhIna AtmA jagatanA sarvabhAvo samyak prakAre kyAreya paNa joI zakato nathI. mohathI para thayelA sarvajJa prabhu ja jaDa ke cetana padArtho je svarUpe che te svarUpe yathArtha joI zake che. AthI ja bhagavAne jIvAdi padArthone je prakAre varNavyA che te prakAre tenA upara zraddhA karavI tenuM nAma samyaktva che. samyagdarzana mokSano mahAna upAya che, sukhanuM prAraMbha sthAna che, dharmano pAyo che. A samyagdarzana prApta thayA vinA pALeluM cAritra, bAhyadRSTie karelI dharmArAdhanA ke navapUrva sudhInuM jJAna paNa niSphaLa manAyuM che. kadAca tene pAmavAnI bhAvanAthI uparokta kriyA karI hoya to te haju paNa saphaLa banI zake. vaLI, samyaktvanA lakSya vinA keLavelA kSamA, namratA, gaMbhIratA, saMtoSa Adi aneka guNo thoDI mAnasika zAMti ke mananuM sukha ApI zake che; paraMtu Atmika AnaMda ke AtmAnuM hita karI zakatA nathI. samyag darzana prApta karyA vinA sarva dharma ekaDA vinAnAM mIMDA jevo che. tenAthI vizeSa koI phAyado thato nathI. AthI samyagdarzana sarvaguNomAM zi2mo2 sthAne che. 73 duniyAnI zreSTha bhautika sagavaDo, apAra ane akhaMDa saMpattinA bhaMDAro, cakvartInuM pada ke indrapaNuM Adi maLavuM saheluM che; paraMtu samyaktvanI prApti ati durlabha che. karuNAsabhara zAstrakAroe A mUrdhanya guNane prApta karavA mATe dharma pratyeno dRDha rAga Adi aneka upAyo darzAvyA che. dareka sAdhaka jo samyagdarzananA adhikArInA A guNone jIvanamAM vaNI levA prayatna kare to te avazya samyaktva pAmI zake. 6. savvannupaNIesuM tattesu ruI havijja sammattaM / micchattaheuvirahA suhAyapariNAmarUvaM taM / / 15 / / - hitopadeza sarvajJa prabhue kahelA tattvomAM ruci hovI te, mithyAtvanA hetunA virahamAM pragaTato AtmA mATe sukhaprada evo pariNAma 'samyaktva' che. 7. samyagdarzananI prAptinA 13 upAyo. dadhammarAyarattA kammesu aniMdiesu ya pasattA / vasaNesu asaMkhuddhA kutitthiriddhIsu vi amuddhA / / 12 / / akkhudAya akiviNA adurArAhA adINavittIya / hiyamiyapiyabhAsillA saMtoSaparA amAillA / / 13 / / dhammapaDikUlakulagaNajaNavayanivajaNayasayaNA / jaNasammayAya purisA sammatta' higAriNo huMti / / 14 / / - hitopadeza
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 sUtra saMvedanA-6 Atmika utthAnanA pAyA samAna samyaktvanI AvazyakatAne lakSamAM rAkhI sajjhAyakAra maharSi suptecchu zrAvakone kahe che ke, "sAdhanAno prAraMbha karatAM pahelAM tame samyaktvane dhAraNa karo. tene pragaTAvavA jIva, ajIva Adi tattvonI prabhu vacananA AdhAre vicAraNA karo. tenA guNadharmo kevA che te jANo. prabhue kahyuM che, 'jIva ane jaDa banne svarUpathI taddana bhinna che. koI jaDa padArtha jIvane kyAreya sukhaduHkha ApI zakatA nathI. sukha ane duHkha to jIvanI mAnyatA ke, kalpanAnA AdhAre thatA bhAvo che.' A vAta upara vizvAsa mUko, Agama ane yuktinA sahAre tenA upara dRDha zraddhA keLavo. AvI zraddhA pragaTaze to tamArAmAM viveka pragaTaze, pariNAme tame koIpaNa vastu, vyakti ke, vAtAvaraNa sAthe joDAzo tyAre paNa tame tamArA Atmahitane vicArI zakazo. dareka padArthane jovA mATe prabhue anekAntanI eka advitIya dRSTi ApI che. tenAthI AtmAne ke, jagatane jozo to jagatanI narI nazvaratA tamArI naja2 sAme Avaze, pachI tamane samajAze ke saMsAranA koI padArtho zAzvata nathI. te nitya badalAyA kare che ane nAza pAmI jAya che. vaLI temAMthI koI ApaNuM rakSaNa karI zake tema nathI. A rIte paudgalika padArthonI ke, saMbaMdhonI nazvaratA, azaraNatA Adino khyAla Avaze to te te padArtho tevA svarUpe ja AMkha sAme Avaze. AnA kAraNe te padArthomAM rAga-dveSa thaze nahi. AvI vicAraNAthI rAga-dveSa, gamA-aNagamAnA bhAvathI 52 2hI tamo sarvatra samatA, mAdhyasthya, Adi bhAvone dhIme dhIme prApta karI zakazo. A bhAvonA kAraNe tame vartamAnamAM paNa sukha anubhavI zakazo ane bhaviSyane paNa ujALI zakazo. vaLI, jIvAdi padArthonuM ciMtana karatAM karatAM jo tamArAmAM samyagdarzanano bhAva pragaTaze to AtmA, puNya, pApa, paraloka AdinI azraddhA nAza pAmaze ane tenA pratyenI zraddhArUpa AstikatA nAmano guNa pragaTaze. pariNAme tamane tamArA ane anyanA AtmAne duHkhathI bacAvavAnA pariNAmarUpa anukaMpAno (dayA-karuNAno) 1-6DhapaNe dharmarAgamAM raMgAyelA, 2-aniMdita evA kAryomAM Asakta thayelA, 3-ApattiomAM zAMta citte rahenArA, 4-mithyAdarzanonA camatkAra ke prabhAva joIne mohita na thanArA, 5-gaMbhIra aMta:karaNavALA, 6-akRpaNa eTale udAratA dharAvanArA, 7-vALyA vaLe tevA (prajJApanIya), 8-dInatA na karanArA, 9-hitakArI, priya ane jarUra pUratuM ja bolanArA, 10-saMtoSI, 11-mAyArahita, 12-dharmane pratikULa bane evA kula, gaNa, deza, rAjA, mAtA-pitA ane svajanothI DaghAI na janArA (acaLa) ane 13-lokapriya (janamAnya) evA tera guNovALA jIvo samyaktva meLavavAnA adhikArI che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannAha jiNANuM-sajjAya" 7pa bhAva sAcA arthamAM jAgRta thaze. dayAno pariNAma prApta thatAM, je saMsAra sva-paranI hiMsA vinA cAlato ja nathI, te saMsArathI bhAgI chUTavArUpa nirvedano bhAva jAgRta thaze. tenAthI jyAM saMpUrNa hiMsA vinA, koIne duHkha ApyA vinA anaMtakAla sudhI rahI zakAya che tevA zivasukhanI laganarUpa saMvegano bhAva utpanna thaze ane A zivasukha meLavavA tenA upAyarUpa samabhAva tamArA mATe sahaja banaze." samyakatva pragaTAvavAnI icchA dharAvanAre eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke samyaktva vrata ucarI levA mAtrathI ke vicAryA vinA mAtra laukika hetuthI sudeva-sugurusudharmane svIkArI levAthI paNa samyagdarzana guNa pragaTato nathI. tene pragaTAvavA mATe to haiyAno DhALa badalavo paDaze, mAnyatAone jaDamULathI parivartana karavuM paDaze, A ja mArA uddhAraka chaeN evI buddhithI devane, gurune ane dharmane svIkAravA paDaze, temanA vacano upara avihaDa zraddhA keLavavI paDaze ane zaMkA, kAMkSA Adi doSothI dUra rahevuM paDaze. 4-2. chatri-visphaSi 3juttA (to) hoda () parivarsa - tame sAmAyikAdi cha prakAranA AvazyakamAM pratidivasa udyamavaMta thAo. avazya karavA yogya je kArya che tene Avazyaka kahevAya che. tenA cha prakAra che. (1) sAmAyika (2) cauvisatthI (3) vaMdana (4) pratikramaNa (5) kAyotsarga (9) paccakhANa. 4. sAmAyika: je kriyAthI samatAno lAbha thAya tene sAmAyika kahevAya che. A sAmAyika sarvaviratirU5 ane dezaviratirUpa ema be prakAranuM che. A baMne prakAranuM sAmAyika samatAdi bhAvo prApta karAvI AtmAne cheka mokSa sudhI pahoMcADI zake che. sAmAyikanA mAhAbhyanuM varNana kevali bhagavaMto sivAya koI karI zake tema nathI ane jyAM sudhI karmanI laghutA na thAya tyAM sudhI "sAmAyika'nuM anuSThAna samajAya tevuM paNa nathI. kadAca samajAya to paNa tenA bhAva sudhI pahoMcavuM to ati kaparuM che. A ja kAraNathI sAyakAra maharSi mokSecchu zrAvakone bodha ApatAM kahe che ke, 8. AvazyakanI samaja sUtra saMvedanA bhAga-4 mAM bhUmikA tathA gAthA naM. 41mAM maLaze sAmAyikanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhAga-1 "karemibhaMte sUtra' temaja sUtra saMvedanA bhAga-4 vaMditta sUtranuM zuM vrata.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 jo tamAre sAcuM sukha mANavuM hoya, parama AnaMdanI anubhUti karavI hoya to tamo 48 miniTanA A nAnA anuSThAna dvArA samabhAvamAM rahevA prayatna karo. jyAre jyAre tamArA saMyogo anukULa jaNAya tyAre pramAdano tyAga karI, sadguru samIpe jaI sAmAyika svIkAro. teno svIkAra karI tenA pAlana mATe pUro yatna karo to tame pApa pravRttithI bacI AMzika paNa samabhAvane pAmI zakazo. pariNAme avazya tamAruM kalyANa thaze mATe haMmezA sAmAyika karavA udyamavaMta bano." 5. cauvisatyoH sarva sukhaprAptinuM mULa tIrthaMkara paramAtmA che. temaNe ciMdhelA mArge cAlyA vinA A jagatamAM koI jIva sukhI thaI zakato nathI. jagatamAM je kAMI sukha ane zAMti dekhAya che tenuM mULa kAraNa arihaMta paramAtmA che. dareka utsarpiNI ane avasarpiNImAM AvA covIsa tIrthaMkaro thAya che. A covIsa tIrthaMkaranI stavanAne caturvizati10 stava' kahevAya che. covIsa paramAtmAoe Atmazuddhino suMdaramAM suMdara mArga batAvyo che. potAnA sahaja sukhamaya svarUpane pAmavAno A mArga temaNe mAtra batAvyo ja nathI paNa svayaM ArAdhyo paNa che. AvA paramakRpALu paramAtmAnI stavanA karavAthI dirzananI vizuddhi thAya che ane sukhamaya svarUpanI prAptimAM bAdhaka bane tevA rAgAdi doSo nAza pAme che. AthI ja sUtrakAra maharSi samabhAvechu zrAvakone kahe che ke, "tame cauvisatyo nAmanA bIjA Avazyakane karavA paNa pratidivasa yatna karo. bhagavAnanA nAmanuM bhAvapUrvaka smaraNa karo, temanA guNonuM kIrtana karo, pratyeka pravRtti karatAM temanA vacananuM AlaMbana lo. temanA jIvananA eka-eka prasaMgone smRtipaTa para aMkita karo. tIrthakarono aucityasabhara jIvanavyavahAra kayAMya paNa na bhUlo. temanAmAM 9. jaina zAsanamAM kALanuM viziSTa gaNita darzAveluM che. temAM eka palyopama eTale eka yojana lAMbA, pahoLA, UMDA khADAne jyAre yugalika navajAta zizunA vALanA ATha vAra sAta-sAta TukaDA karI, pharI te eka eka TukaDAnAM asaMkhya TukaDA karI, te vALathI bharavAmAM Ave ane so varSe eka vALano TUkaDo kADhavAmAM Ave, to keTalA varSomAM te khADo khAlI thAya teTalA varSono samaya. eTale eka adhdhA palyopama ane AvA 10 koTAkoTI (10,00,0001) palyopama eTale eka sAgaropama ane 10 koTAkoTI sAgaropama eTale eka utsarpiNI ane 10 koTAkoTI sAgaropama eTale eka avasarpiNI. eka utsarpiNI + eka avasarpiNI maLatA eka kALacakra bane che. 10. caturvizatistavanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhAga-1 "logassa sUtra'
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ manaha jiNANuM-sajhAya' 77 rahelA audAryAdi guNo pratye atyaMta AdarabhAva rAkho. Ama karazo to ja tame teozrInA kRpApAtra banI sarvazreSTha samatAbhAvane prApta karI zakazo." 6. vaMdana: arihaMtanI gerahAjarImAM zAsana calAvavAnuM kArya gurubhagavaMto kare che. teo svayaM mokSamArganI sAdhanA kare che. temaja yogyAtmAone upadeza Adi dvArA sAdhanA karAve che. AvA paMcamahAvratadhArI tathA paMcAcArapAlaka gurubhagavaMta pratye Adara ane bahumAna bhAva vyakta karavAnI kriyAne vaMdana kahevAya che. zrI viraprabhue potAnI aMtima dezanAmAM kahyuM che ke, guNavAna evA guru bhagavaMtane vaMdanA karavAthI nIcagotrakarma nAza pAme che, uccagotrakarmano baMdha thAya che, sarvajana mATe spRhApAtra bane tevuM saubhAgya prApta thAya che, koI tenI AjJAne utthApe nahi tevuM puNya baMdhAya che. ane sarvane anukULa banIne rahevA svarUpa dAkSiNya guNa pragaTe che.1A A uparAMta mAnabhaMga, vinaya guNanI prApti Adi aneka moTA lAbha thAya che. * AthI ja sUtrakAra maharSi Avo lAbha icchatAM zrAvakone kahe che ke, "tamo dararoja "vaMdana' nAmanI Avazyaka kriyA karavA utsAhI bano, gurubhagavaMtanA niHspRhatA Adi guNo pratye haiyAno bhaktibhAva dhAraNa karI temanAM caraNomAM jhUkI jAva. nirdoSa ane uttama anna, vastra, pAMtra ke vasati Adi dvArA temanA saMyama jIvanano satkAra karo. uttama dravyothI temanuM pUjana karo. temanA zrI mukhe dharmazAstranuM zravaNa karo. teozrI jyAre paNa sanmukha Ave tyAre UbhA thAva, jAya tyAre vaLAvavA jAva. te pUjyone avasare Asana pradAna karo. temanA saMyama sAdhaka dehanI zuzruSA karo. temanA zArIrika thAkane dUra karavA vizrAmaNA karo. Ama aneka prakAre temanI bhakti karavA tatpara raho. A rIte temano Adara karazo to temanA guNo pratyenuM kheMcANa vadhaze ane anAdikAlIna doSano pakSapAta nAbUda thaze. pariNAme eka divasa tame paNa temanA jevA guNasaMpanna banI zakazo" 11. vaMdananI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhAga-3 'vAMdaNA sUtra." 11A. uttarAdhyayana sUtra 29/10 12. vaMdanathI thatAM lAbha - iha chaJca guNAviNaovayAra mANAibhaMga gurupUA / titthayarANa ya ANA suadhammArAhaNA kiriyA / / vaMdana karavAthI : 1. vinayanuM pAlana 2. mAnAdi kaSAyano nAza 3. gurunI pUjA 4. tIrthaMkaranI AjJAnuM Asevana 5. zratadharmanI ArAdhanA 6. mokSamArganI kriyA thAya che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 sUtra saMvedanA-6 7. pratikramaNa : 'pApathI pAchA pharavAnI kriyA' athavA 'pApathI malina thayelA AtmAne zuddha karavAnI kriyAne' "pratikramaNa13" kahevAya che. pratikramaNa karavAthI vratamAM chidro utpanna kare tevA aticAronA sevanathI aTakI javAya che. aticArothI aTakavAne kA2Ne Azravano nirodha thAya che. Azrava aTakavAthI cAritranI zuddhi thAya che. pariNAme sAdhaka aSTapravacana mAtA prati upayogavALo bane che. samiti-guptimAM upayoga rAkhavAnA pariNAme bhavAMtaramAM paNa cAritrano viyoga thato nathI. Ama pratikramaNanA phaLasvarUpe sAdhaka suMdara saMyamayoga pALavAnA praNidhAnavALo banI saMyamamArgamAM vicare che.13A melA vastra upara jema raMga caDhato nathI tema pApathI malina banelA AtmA upara dharmano raMga caDhato nathI ane dharmanA raMgathI raMgAyA vinA karmanAM paDala bhedAtA . nathI. tethI sAdhake haMmezA pratikramaNAdi dvArA AtmAnI malinatAne dUra karavA mahenata karavI joIe. AthI ja karmakSayecchu zrAvakone sUtrakAra maharSi kahe che ke, "pratikramaNa nAmanA cothA Avazyaka mATe tame pratidina yatna karo. te mATe jIvanamAM thatAM nAnAmAM nAnA pApanI noMdha lo. te pApa pratye tIvra aNagamo pragaTAvo. du:khada haiye, pazcAttApapUrNa bhAve 'micchAmi dukkaDaM' Adi zabdano prayoga karI te pApano jaDamULathI nAza karavA yatna karo. rAtri ane divasa saMbaMdhI thayelAM sarva pApanA nAza mATe pUrva puruSoe sUcavelA daivasika ane rAtrika pratikramaNane pUrNa samajI tene bhAvapUrvaka karo. jethI svapnamAM paNa pApanA saMskAro jAgRta na thAya. kadAca pApanA udayathI saMsAramAM rahevuM paDe, puna: pApa karavuM paDe topaNa tevA kaThora pariNAmathI to na ja thAya tevuM citta niSpanna karo." ahIM eTaluM dhyAna rAkhavuM ke saMmUrcchima jIvanI jema zUnyamanaskatA ke anyamanaskatAthI pratikramaNanI kriyA karavAthI kusaMskArono nAza thato nathI. paraMtu pratikramaNa sUtronA eka eka zabdonI UMDI AlocanA karatAM karatAM svadoSanuM darzana thAya ane temAMthI pAchA vaLavAnuM satva pragaTe evI rIte jo pratikramaNa karavAmAM Ave to pApa ane pApa karavAnA saMskAro nAza pAmI zake che. 13. pratikramaNanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhAga-4 'vaMdittu sUtra.' 13A. uttarAdhyayana sUtra - 29/11
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' 79 8. kAyotsarga : mana, vacana, kAyAne zubha vyApAramAM sthApana karavAnI kriyAne kAyotsarga14 kahevAya che. pratikramaNa karavA chatAM rahI gayelI azuddhi ke azubha saMskArono nAza A kAyotsargathI thAya che. kAyotsarganA abhyAsathI jIva bhUtakALanA ane vartamAnakALanA prAyazcittane yogya aparAdhothI malina banelA AtmAne zuddha kare che. vizuddha prAyazcittane kAraNe hRdaya svastha thAya che. ane kAyotsarga karanAra dharmadhyAna ane zukladhyAnamAM lIna banI sukhanI paraMparAne prApta karato vicare che. dharmadhyAna ane zukladhyAna dvArA kSapakazreNI mAMDI ghanaghAtI karmono nAza paNa karI zake che.14A A ja kAraNathI sUtrakAra maharSi karmanAzane icchatA zrAvakone kahe che. "tame kAyotsarga nAmanA Avazyaka mATe pratidina prayatna karo. te mATe caMcaLa manane sthira karI, tene arihaMtanA dhyAnamAM lIna banAvo. niSprayojana vANInA vyavahArathI aTakI mauna rAkho. asthira kAyAne sthira karavA koIka cokkasa Asana dhAraNa karo. A mATe zAstramAM jaNAvelI kAyotsarganI vidhi anusAra vividha prakAranA kAyotsargane vAraMvAra karo. to ja dehAdhyAsa tUTaze tathA mana, vacana upara niyaMtraNa Avaze. pariNAme navAM karmano baMdha aTakaze, jUnA karmanI nirjarA thaze ane bIjA paNa ghaNA lAbha thaI zakaze." 9. paccakkhANa H AtmakalyANamAM vighnarUpa bane tevI khAvA, pIvA AdinI niraMtara pravartatI icchAone rokavA ke niyaMtraNamAM lAvavA je saMkalpa ke pratijJA karavAmAM Ave che tene paccakkhANa15 kahevAya che. anAdi kALathI AhAra saMjJAne AdhIna thayelA manane nAthavAnuM kArya paccakkhANa kare che. mATe sAdhake AtmahitamAM bAdhaka sarva vastuonuM paccakkhANa avazya karavuM joIe. tethI ja sajjhAyakAra maharSi Atmahitecchu sAdhakane kahe che ke, "he zrAvako ! tame vividha prakAranA paccakkhANo karo. eka kSaNa paNa paccakkhANa vinA na raho. jyAM sudhI sarva pApa pravRttinA paccakkhANa na karI zako, tyAM sudhI 'muTThisahiaM' jevAM 14. kAyotsarganI vizeSa samaja mATe juo sUtra saMvedanA bhAga-1 'annattha sUtra' tathA sUtra saMvedanA bhAga-3 'nANammi sUtra.' 14A. uttarAdhyayana sUtra - 29/12 15. paccakkhANanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhA-4 vaMdittu sUtra
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA nAnAM paccakhkhANo karI AtmAne pApa pravRttithI bacAvo kema ke, pratijJA vinA pApapravRttithI aTakavuM zakya banatuM nathI. vaLI pravRtti thAya ke na thAya topaNa vicArAtmaka jAgRta manamAM ke suSupta manamAM jyAM sudhI AhArAdinI icchAo pravarte che, tyAM sudhI te karmabaMdha karAvyA vinA nathI rahetI. AthI ja tamAre pramAdano tyAga karI, sarva keLavI, mana ane indriyone niyaMtraNamAM laI paccakhkhANa dvArA evo dRDha saMkalpa karavo joIe ke, aMtaranA UMDANamAMthI paNa AtmahitamAM avarodhaka hoya evA kusaMskAro dUra thAya." ahIM eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke, chae Avazyaka zrAvake mAtra dravyathI nahi. paraMtu bhAvapUrvaka, vidhi Adi jALavIne karavA joIe. gAthA: pavvesu posahavayaM, dANaM sIlaM tavo abhAvo a / salphA-nakucAro, parovacAro nayA pAro anvaya sahita saMskRta chAyA parvasu pauSadhavrataM, dAnaM zIlaM tapazca bhAvazca / svAdhyAya-namaskAraH, paropakArazca yatanA ca / / 2 / / gAthArtha parvomAM pauSadhavrata, dAna, zIla, tapa ane bhAvanA; svAdhyAya, namaskAra, paropakAra ane jayaNA (zrAvakajIvananAM AvAM kartavyo nitya sadgurunA upadezathI sevavAM joIe.) vizeSArtha : 20. pabresa posahavayaM: parva divasomAM pauSadhavrata dhAraNa karo. sarva prakAranA pApavyApArano tyAga karI dharmanA poSaNa mATe cAra prahara ke ATha prahara mATe sAmAyikapUrvakanuM je anuSThAna karAya che, tene pauSadhavrata kahevAya che. sAco zrAvaka sadA saMpUrNa viratimaya jIvana jIvavA jhaMkhato hoya che, paraMtu sattvanA abhAve ke saMyogAdinI pratikULatAne kAraNe te sadA mATe sAmAyika che, 16. pauSadhavratanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhA-4 vaMdituM sUtra agIyAramuM vrata tathA A ja bhAgamAM ApelI pauSadhanI vidhi Adi
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ "manaha jiNANuM-sajhAya" pauSadhavrata svIkArI zakato nathI. Ama chatAM potAnI bhAvanAne sAkAra karavA jo te parvatithie paNa pauSadha svIkAre, to tenA cAritramAM vidgabhUta bananArA karmano kSaya thAya ane tene saMyamajIvananI AMzika tAlIma maLe che. AthI ja sakjhAyakAra maharSi saMyama abhilASa zrAvakone kahe che ke, "tame nitya pauSadha na svIkArI zako to paNa tame parvatithie to avazya pauSadhavratano svIkAra karo. pauSadhamAM dezathI ke, sarvathI AhArano tyAga karI, tame tamArA aNAhArI svabhAvanuM smaraNa karo. zarIrasatkArano sarvathA tyAga karI, potAnA zarIra pratyeno moha ane sauMdaryanA AkarSaNano tyAga karI Atmarata banavA prayatna karo. sarva prakAranA sAMsArika vyavahArano tyAga karI, svAdhyAya, dhyAna AdimAM lIna thAo ane maithunano sarvathA tyAga karI, tame nirmaLa brahmacaryanA pAlana dvArA zuddha brahma sudhI pahoMcavA yatna karo. A rIte yatna karazo to eka divasa jarUra tame tamArA zuddha svarUpa sudhI pahoMcI zakazo. vaLI pauSadha vrata sAthe svIkArelI sAmAyikanI pratijJAnuM pAlana karavA tame samabhAvamAM rahevA prayatnazIla bano ane samiti-gupti svarUpa aSTa-pravacana mAtAnuM paNa vizeSa sAvadhAnIpUrvaka pAlana . karo ke, jethI tamArA mATe bhAvapUrNa saMyama jIvana sulabha bane" ahIM eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke pauSadha eka mahAna anuSThAna che. tene mAtra dekhAdekhI ane lokaniMdAnA bhayathI na karavo tema ja "karIza to prabhAvanA maLaze, aneka lokono saMparka thaze, navuM navuM jovA jANavA maLaze...' vagere malina bhAvothI gatAnugatikapaNe paNa na karavo; paraMtu eka mAtra "saMyamabhAvanAne puSTa karI, zIdhra AtmakalyANa sAdhuM,' evI zubha bhAvanAthI pauSadha karI tenuM aNizuddha pAlana karavAno Agraha rAkhavo. 22. tA : dAna Apo. sva ke parane upakAra karavA mATe potAnI mAlikInI vastu anyane ApavI tenuM nAma dAna che. AvA dAnanA abhayadAna, jJAnadAna, supAtradAna Adi ghaNA prakAro che. temAM parigrahanA paMkathI (kIcaDathI) kharaDAyelA zrAvako mATe supAtradAna vadhu mahattvanuM che. puNyayoge je dhanAdi saMpatti maLI hoya, tenuM yogya sthAnamAM vitaraNa karavAthI dhananI mUrchA eTale ke dhana pratyenI Asakti ane mamatvabhAva 17. manudIrtha svAsthatisa rAnam II7-34nA - tattvArtha supAtradAnanI vidhi mATe juo sUtrasaMvedanA bhA-4 bAramuM vrata
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 ghaTe che. svArthI ane saMkucitavRtti upara moTo prahAra thAya che ane udAratAdi guNono vikAsa thAya che. taduparAMta dAna dvArA aneka jIvone dharmanA mArgamAM joDI bodhibIjanuM vAvetara karI zakAya che. vaLI dAna karavAthI jainazAsananI viziSTa prabhAvanA thAya che. AthI ja svayaM tIrthaMkara paramAtmA paNa saMyama jIvanano svIkAra karavA pUrve eka varSa sudhI (rojanA 1 karoDane ATha lAkha sonaiyA x 390 divasa =) 3,88,80,00,000 (traNa abaja, akyAzI karoDa, eMzI lAkha) sonaiyAnuM dAna Ape che. A rIte dAnadharma sva-para hitakAraka ane upakAraka hovAthI cAreya prakAranA dharmamAM tenuM prathama sthAna che. tenA dvArA evuM prakaSTa puNya baMdhAya che ke, icchA hoya ke na hoya topaNa deva, devendra, cakravartI ke zAlibhadra jevI samRddhi sahaja prApta thAya che. vaLI A samRddhi anAsakta bhAve bhogavI, avasare sahajatAthI teno tyAga paNa karI zakAya che. tethI ja bhAvapUrvakanA dAnathI sAdhaka paraMparAe cheka mokSanA mahAnaMdane pAmI zake che. * A sarva bAbatone lakSamAM rAkhI sUtrakAra maharSi kalyANecchu zrAvakane kahe che, "tame zakti anusAra dAna karo. puNyanA udayathI prApta thayelI saMpattino sAta kSetramAM sadupayoga karo. te mATe supAtrane zodho. sAdhu-sAdhvI jevAM supAtra maLatAM zuddha AhAra, vastra, pAtra, vasati vagerenuM pradAna karo. zrAvaka-zrAvikAnI bhakti karo. dAnane yogya koIpaNa pAtra dekhAya tyAM ApavAnuM bhUlo nahi. "hA" eTaluM dhyAna rAkhavuM ke, tame kareluM dAna sAmI vyaktinA ahitanuM ke adharmanuM kAraNa na bane, jemake, sAdhune dAna Apo tyAre tenuM saMyamajIvana puSTa thAya tevuM zuddha dAna Apo paNa rAgAdine AdhIna thaI tenA saMyamajIvanane dUSita kare evuM niSkAraNa azuddha dAna kyAreya na Apo. supAtradAnanI jema anukaMpA dAnano avasara Ave tyAre paNa tamArI zakti anusAra dAna karavAnuM tame na cUkazo. dina, anAtha, garIbane madada karo. mUMgA jIvonA pAlana poSaNa mATe paNa satata sajAga raho. AhAra, vastra, pAtrAdi dvArA koIne sahAya karo tyAre paNa te te vyaktio dharmAbhimukha kaI rIte bane teno vicAra karI te prakAre dAna karavAnuM rAkhajo. dukALa paDyo hoya, bhUkaMpa thayo hoya, pANInI Aphata AvI hoya ke, anya 18. sAtakSetra - jinamaMdira, jinapratimA, jinAgama, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' koIpaNa kudaratI honArato AvI paDI hoya tyAre tame, ucita dAna ApavAnI taka cUkI na jazo. AvI paristhitimAM dAna karavAthI aneka jIvo jainazAsana tarapha AkarSAya che, teone paramAtmA pratye bahumAna pragaTe che, suyogya jIvone bodhinI paNa prApti thaI jAya che. Ama dAnadharma dvArA anekanA AtmahitamAM nimitta banI, svaAtmAnuM kalyANa sunizcita karI zakAya che; mATe tame dAna karavAmAM pravRtta raho" ahIM eTaluM dhyAna rAkhavuM ke, svaprazaMsA mATe, mAnanI vRddhi mATe ke mAruM nAma Avaze vagere malinabhAvothI dAna na karavuM paraMtu mAtra dhananI mUrchA dUra karI AtmakalyANa karavAnI bhAvanAthI ja dAna karavuM. 22. sItyuM - zIla pALo, brahmacaryanuM pAlana karo. zIla zabdano artha thAya che svabhAva athavA sat AcaraNa; chatAM vyavahAramAM zIla zabda ziyaLa eTale brahmacarya arthamAM pracalita che. viSaya-kaSAyanA kalaNamAM khUMpelA AtmA mATe sarvathA brahmacaryanuM pAlana ghaNuM kaparuM che. A kaparA kAryane siddha karavA mATe ja tIvra rAgAdibhAvane AdhIna thaI strI, puruSanA mithunathI karAtI kuceSTAno mana-vacana-kAyAthI sarvathA tyAga karavo te brahmacaryavrata che. AvA prakAranA brahmacaryavratanuM sarvathA pAlana ja zreSTha che to paNa je zrAvako tenuM sarvathA pAlana karI zakatA nathI tevA zrAvaka-zrAvikAo mATe svadArAsaMtoSa ane parastrIgamanaviramaNa vrata che. zIlanuM aNizuddha pAlana karanAranI sevAmAM devatAo paNa hajarAhajUra rahetA hoya che. A ja kAraNathI sajjhAyakAra maharSi mokSArthI zrAvakone kahe che ke, "tame jIvanamAM vyabhicArane sthAna na Apo. zIlavratanuM pAlana karo. A vratanA akhaMDita pAlana mATe tamo tamArI potAnI strImAM saMtoSa mAno. parvatithi, kalyANakanA divaso, zAzvatI oLI vagerenA divasomAM teno paNa tyAga karI brahmacarya vratanuM pAlana karo. A vratane aNizuddha pALavA vijAtIya sAthe ekAMtamAM vAta na karo. AMkha sAthe AMkha milAvIne vAta na karo. koInI paNa sAthe vikAro vadhe tevI vAta ke ceSTA na karo, tevAM citro upara najara na mAMDo, sva-para vikAranuM kAraNa bane tevI veSabhUSA, nATaka sInemA, AhAra, azlIla pustakonuM vAMcana vagereno tyAga karo. TUMkamAM brahmacaryanI naveya19 vADanuM pAlana karo to ja tame A 19. navavADanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA bhA-4 vaMdittu sUtra cothuM vrata
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA zIlavratane pALI zakazo. bolavA, cAlavA, khAvA-pIvAmAM jo tame cUkI jazo to A vrata malina banyA vinA nahi rahe. mATe mana-vacana-kAyAthI vratanI nirmaLatAne TakAvavA uparokta sarva bAbatone khAsa dhyAnamAM lo. navavADa pUrvaka suMdara zIladharmanuM jo pAlana karazo to sItA, aMjanA, damayaMtI Adi mahAsatInI jema tame paNa A bhavamAM yaza-kIrtine pAmI bhavanI paraMparAne sudhArI mokSa sudhI pahoMcI zakazo." A viSayamAM dhyAnamAM rAkhavuM ke, zarIra sAruM rAkhavA ke Aloka-paralokanuM sukha pAmavA zIla pALavAnuM nathI, paraMtu viSaya-kaSAyanI vRttionuM zamana karI sattvanI vRddhi karI AtmabhAva sudhI pahoMcavA zIlanuM pAlana karavAnuM che. A 20. dharmaratnaprakaraNa vagere graMthomAM nIce mujaba zIlapAlanamAM upayogI bAbato varNavI che. 1. gAyataniSeva - Ayatana eTale sthAna ane nisevana eTale sevavuM.zrAvake evA sthAnamAM rahevuM joIe ke, jyAM rahevAthI dharmabhAvanI vRddhi thAya.audAryAdi guNono vikAsa thAya. tethI jyAM jinamaMdira, upAzraya vagere dharmasthAnonajIkamAM hoya, AjubAjumAM sAdharmikono vasavATa hoya, tevA sthAnamAM zrAvake rahevuM joIe. AvA sthAnamAM rahevAthI sadguru bhagavaMtono tathA sAdharmikono satata sahavAsa rahe che. jenA pariNAme doSanAza ane guNavRddhinuM kAraNa bane tevA dharmazAstranuM zravaNa tathA dhArmika carcAonA sahabhAgI banAya che. AnA uparathI e paNa khAsa samajavuM ke, jyAM jinamaMdira Adi najIkamAM na hoya, pADozI varga suyogya na hoya, tyAM zrAvake vasavuM na joIe ke, jethI potAnA susaMskArone AMca na Ave ane kyAre paNa kusaMskAronA bhoga banI na javAya. 2. gRhapravezavarnanam - anivArya kAraNa sivAya zrAvake pArakA gharamAM kyAreya ekalAe praveza karavo nahi. kema ke, temAM ghaNA anarthonI saMbhAvanA rahe che. 3. anumaTaveSa - jotAM ja lajjA thAya, vikRtabhAva pedA thAya, zarIranA aMganuM spaSTa darzana thAya tevA pAtaLA, TUMkA vastrAdi paridhAna karavA te ubhaTa veSa che. AvA veSanuM paridhAna zrAvaka mATe yogya nathI. zrAvake to potAnA kuLa ane vaibhavane chAje tevA, dareka prakAre maryAdAnuM pUrNa pAlana thAya tevA sAdA, sughaDa vastra, alaMkAranuM paridhAna karavuM joIe. jenAthI sva-para koInI rAgAdinI mAtrA vadhe nahi ane potAnA tarapha koIne khoTuM AkarSaNa thAya nahi. 4. savaIRvanivarnanam - je vacano dvArA sva-para koIne vikAra utpanna thAya tevI vANI zrAvake kyAreya na uccAravI. 5. vAskrIDAparavarnanam - ajJAnI jIvo je pravRtti kare che teno tyAga karavo joIe. bAla eTale ajJAnI jIvo je nirarthaka hasavAnI, bolavAnI, nAcavA-kUdavAnI ke khAvApIvAnI pravRtti kare che, tevI pravRtti zrAvake kyAreya na karavI joIe. vartamAnamAM jAhera
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. tavo a - 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' tapa karo. tapanI21 vyAkhyA karatAM mahAmahopAdhyAyazrIjIe jaNAvyuM che ke, "IcchArodhe saMvarI, pariNati samatA yoge re, tapa tehI ja AtamA, varte nijaguNa bhoge re..." 85 tapano mukhya artha che icchAno rodha. anucita icchAone niyaMtraNamAM rAkhIne samatA bhAvamAM cittane joDavuM tenuM ja nAma tapa che. icchA ja sarvaduHkhanuM mULa che. icchA ja mamatAdi duSTabhAvanuM kAraNa che. manamAM niraMkuza vadhatI jatI icchAo ja Atmazuddhi mATe avarodhaka bane che. mATe Atmika sukhane icchatA sAdhake AhArAdimAM niraMtara pravartatI icchAne aMkuzamAM levA cha prakAranA bAhya ane cha prakAranA atyaMtara tapamAM21 pravRtta thavuM joIe. zAstrakAre batAvelA bAra prakAranA tapathI icchAo ane dareka prakArnA kaSAyo niyaMtrita thAya che. kAyAnI zithilatA dUra thAya che ane citta saMklezamukta bane che. kahevAya che ke, tapasA nirjharA tapathI pUrvasaMcita karmanI nirjarA thAya che. temaja tapathI puNyano baMdha thAya che. tapathI labdhio prApta thAya che. tapathI saMvara thAya che ane tapa dvArA riddhi-siddhi samRddhinI sAthe cheka mukti sudhI pahoMcI zakAya che. AthI ja sUtrakAra maharSi karmakSayecchu zrAvakone kahe che, "tamo anazana Adi bAhyatapano svIkAra karo, tenAthI tamArI indriyo kAbUmAM Avaze, tamArI icchAo aMkuzamAM raheze ane pariNAme tame AtmabhAvamAM sthira thaI zakazo. bAhyatapanI jema prAyazcita Adi atyaMtara tapa mATe paNa prayatna karo. A tapa vizeSa prakAre AtmonnatimAM upakAraka bane tevo che. zuddha bhAve prAyazcitta karatAM mRgAvatIjI Adi kSapakazreNI mAMDI kevaLajJAna pAmI gayA. mokSamAM javA, saue atyaMtara tapa to acUka karavo ja paDe che, mATe tamo sau paNa A tapa mATe savizeSa prayatna karo." prasaMgomAM strI-puruSo sAthe maLI nAce-kUde che, khila-khilATa hase che, UbhA-UbhA khAyapIe che ke nirarthaka gappA mAre che, Avo vyavahAra zrAvaka mATe ucita nathI. 6. madhuranItyA jAryasAdhanam - madhura vANIthI kArya sAdhavuM. kyAreya koInI sAthe kArya levuM paDe tyAre mIThI vANIthI kArya levuM. AvezamAM AvI ugra svare kyAreya koInI sAthe vyavahAra na karavo, jenAthI koIne aprIti thAya. 21. bAra prakAranA tapa mATe juo sUtra saMvedanA bhAga-3 nAmi sUtra
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 sUtra saMvedanA-6 4. bhAvo Ja - bhAvadharma karo. bhAvano artha che manano zubha pariNAma arthAt kalyANakArI vicAra. koIpaNa kriyA karatAM bhagavAnanA vacanAnusAra manane pravartAvavuM eTale ke, bhagavAne darzAvelA bhAvothI manane vAsita karavuM te bhAvadharma che. dAna-zIla-tapa ane bhAva A cAre prakAranA dharmamAM bhAvadharmanuM ati mahattva che. kema ke, bhAvapUrvakanA ja dAnAdi dharmo phaLadAyI bane che. zubha bhAva vinA karelA dAnAdi dharmo kyAreya sadgatinI paraMparA dvArA siddhigatine pradAna karI zakatA nathI. A ja kAraNathI sajjhAyakAra maharSi zubhabhAvecchu zrAvakone kahe che, "tame zAstra vacana anusAre haMmezA anityAdi bAra bhAvanAnuM bhAvana karo. te dvArA saMsAranA rAgane toDI manane vairAgyanA bhAvathI bharI do. maitrIbhAvathI manane evuM taraboLa karo ke AkhuM jagata tamone mitra lAge, pramoda bhAvathI manane evuM bhAvita karo ke adhika guNavAnane joI pradveSa, IrSyA ke asUyA jevA azubha bhAva to na ja thAya; paraMtu temanA guNone joI mana AnaMdathI jhUmI UThe. karuNAbhAvathI hRdayane evuM bhIMjavI do ke du:khI AtmAne joI hRdaya dravI UThe. mAdhyasthyathI cittane evuM vAsita karI do ke so vAra kahevA chatAM na sudharI zake tevA ziSya ke, putrAdi pratye paNa krodha na thAya paNa udAsInabhAva ke upekSAbhAvathI haiyuM svastha rahe." ,, ahIM e paNa khAsa khyAlamAM rAkhavuM ke prabhunI suMdara pratimA ke sArI AMgI joI thato AnaMda ke Dhola nagArAM vakhate pragaTato ullAsa te bhAvadharma nathI, paraMtu te te anuSThAna dvArA vItarAgatA pratye pragaTelo Adara ane rAgAdi pratye pragaTato anAdara athavA te te kriyAmAM prabhuAjJA mujaba vartavAno bhAva te bhAvadharma che. zreSTha koTino bhAvadharma dharmadhyAna ane zukladhyAnanI dazAmAM Ave che. dAna, zIla, tapa ane bhAva A cAreya dharma anAdi bhavabhramaNanA kAraNabhUta cAra saMjJAne toDavAnuM kArya kare che. dAnadharma parigrahasaMjJA upara prahAra kare che. zIladharma maithunasaMjJAne nabaLI pADe che. tapadharma AhA2saMjJAne khokharI kare che. bhAvadharma bhayasaMjJAthI chUTakAro meLavI Ape che. A cAreya dharmamAM mamatvanA tyAganI vAta saMkaLAyelI che. tethI mamatvanI alpatA ke mamatvanA viSayanI dUravartItAnA AdhAre paNa dAnAdi dharmano Avo viziSTa krama goThavAyelo che. dhana e apekSAe sAdhakathI dUravartI vastu che, tethI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannata jiNAzaM-sajhAya" tenA pratyenI mamatA-Asaktine choDAvanAro dAnadharma prathama che, kema ke, te karavo sahelo che. manamAM pravartatI viSayonI AsaktimAMthI mukti meLavavI e dhanane choDavA karatAM kAMIka agharI che, tethI viSayonI kanaDagatathI choDAvanAra zIladharma bIjA krame Ave che. zarIra pratyenuM mamatva atyaMta gADha hoya che. huM ane zarIra jUdAM chIe evI prAya: samajaNa ke pratIti paNa nathI hotI, tethI teno rAga toDavo haju vadhAre kaparo che. mATe zarIranI mamatAne toDAvanAra tapadharma trIjA krame rAkhyo che. ghaNIvAra yogI puruSo dhana, kuTuMba, viSayo ke zarIra AdinI AsaktithI mukta thaI jAya che; paraMtu potAnI mAnyatAno rAga toDavo-daSTirAga dUra karavo yogI puruSo mATe paNa ati ati kaparo che, tethI A kArya karanAra bhAvadharma cothA ane utkRSTa sthAne che. 21. saTTAya - svAdhyAya karo. AtmabhAvanuM jenAthI adhyayana thAya arthAt jenA sahAre sAdhaka potAnA svabhAvane jANI-mANI ke pAmI zake tevAM zAstravacanone sAMbhaLavAM, viSayane vizeSa spaSTa karavA jijJAsA vRttithI prazno pUchavA, vAraMvAra te vacanonuM punarAvartana karavuM, zAstranA eka-eka vacana upara UMDI anuprekSA karavI ane tenA dvArA prApta thayelA tattvanI arthAtu dharmanI kathA karavI : A rIte vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathArUpa pAMca prakArano svAdhyAya che. A pAMce prakArano svAdhyAya karavAthI jJAnAvaraNIyakarmano nAza thAya che ane AtmAmAM jJAnano prakAza pragaTe che, A jJAna dvArA sAdhaka upara uparanI kakSAno sAdhanAmArga joI te mArge AgaLa vadhI AtmAnaMda pAmI zake che. A ja kAraNathI sakjhAyakAra maharSi tattvaSNu zrAvakone kahe che, "tame svAdhyAya karo. te mATe zAstrajJa pAse jAo. vinaya ane bahumAnapUrvaka temanA mukhe zAstranuM zravaNa karo. zravaNa karelAM padone kaMThastha karo, tyAra bAda temanI pAsethI tenA arthanuM jJAna meLavo. prApta thayelA sUtra ane arthanuM vAraMvAra punarAvartana karatAM raho. sUtrArthathI prApta thayelA vizeSa artho upara UMDuM ciMtana karo. tenA eka-eka pada upara UMDI anuprekSA karo. A rIte karatAM tamone adbhuta AnaMda prApta thaze. Aja sudhI tamane je sukhano anubhava nathI thayo tevA svAdhIna sukhano anubhava thaze, pachI sAMsArika saghaLAM sukho tamane asAra lAgaze. temAM parAdhInatAnuM ane rAgAdithI . thatI aneka prakAranI pIDAnuM bhAna thaze. A pIDAthI mukta thavA kayA samaye zuM karavuM
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-3 tenuM uttama mArgadarzana tamane svAdhyAyathI maLaze. dhIrajapUrvaka A mArge cAlatAM tamo vartamAnamAM paNa jarUra AMzika AtmAnaMda mANI zakazo. tenAthI uttarottara tamAro utsAha vadhaze ane tame sAdhanAmArge vegapUrvaka pragati karI AtmAnA anaMtasukhanA bhoktA banI zakazo. svAdhyAyanA AvA uttama lAbhane jANI, he zrAvaka ! pramAdane tyajo ane svAdhyAyamAM rata raho." 26. namuvArI - namaskAra karo, navakAramaMtrano jApa karo. guNonA bhaMDAra paMca parameSThIne athavA guNavAna koIpaNa AtmAne namavuM, temanA pratye Adara ke ahobhAva pradarzita karavo te namaskAra che. navakAramaMtranA jApa dvArA paMca parameSThIne suMdara rIte namaskAra thaI zake che; mATe zrAvake ochAmAM ochuM traNe saMdhyAe A navakAramaMtranA jApa karI, te dvArA guNavAna evA arihaMta AdinA smaraNa sAthe temane namaskAra Adi karavA joIe, kema ke, vAraMvAra A rIte namaskArAdi karavAthI guNavAna AtmAo ane temanA guNo pratye prIti pragaTe che. temanA pratyenA Adara ane bahumAna bhAvanI vRddhi thAya che. te sAthe ja doSavAna AtmA tathA doSo pratyeno lagAva ghaTato jAya che ane pariNAme doSo TaLe che ane guNarAzi prApta thAya che. A ja kAraNathI paramapaMtheccha zrAvakone sakjhAyakAra kahe che ke, "tame namaskAra karo. prabhAtanA samaye, pUrva dizAmAM padmAsana jevA zreSTha AsanamAM tamArI kAyAne sthira karo. navakAramaMtranA eka-eka padanuM manamAM smaraNa karatAM arihaMtAdi paMca parameSThIne hRdayasiMhAsane sthApita karo. manomana temane namaskAra karo. cokkasa saMkhyAmAM namaskAramaMtranuM smaraNa karavA hAthanI AMgaLIono ke, kalpita evAM kamaLa Adino Azraya lo. te zakya na bane to sUtaranI, ratnanI ke paravALA vagerenI banelI mALAne hAthamAM lo. tene hRdaya sAme rAkho. aMgUThA upara ekaeka pAro rAkhI eka-eka navakAramaMtra gaNo. A rIte karavAthI mananI ekAgratA prApta thaze ane sahajatAthI arihaMtAdinA dhyAnamAM lIna banI zakazo. eTaluM dhyAna rAkhavuM ke, navakAramaMtranA jApane hRdayasparzI banAvavA mATe tenA uccAraNa ane tenA artha AdinuM jJAna tathA jApa karavAnI vidhino bodha hovo ati Avazyaka che. A maMtra evo che ke, zraddhApUrvaka teno jApa thAya to bAhya atyaMtara sarva vighno TaLI jAya che; paraMtu jyAre namaskAramahAmaMtranA eka eka padanuM talasparzI jJAna hoya, paMca parameSThInA guNothI citta AnaMdita thayuM hoya,
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' temanA svarUpanuM vAraMvAra ciMtana manana karyuM hoya to jApa karatAM te guNavAna AtmAo ApoApa cittamAM upasthita thaI jaze ane sahajatAthI temanA pratye Adara ane sanmAna pragaTaze. 89 A sivAya paNa bhojana, zayana, Agamana, nirgamana Adi samagra pravRtti karatAM namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa ka2vAnuM cUkazo nahi. avasare gharanA vaDIlone paNa vinayapUrvaka namaskAra karavA khAsa khyAla rAkhazo. sAdharmika maLatAM turaMta praNAma karajo. A rIte karazo to ja tamArA mAnAdi doSo dUra thaze. namratAdi guNo pragaTaze ane sAcA arthamAM zAstravacana pariNAma pAmI zakaze." paropakAra (karo.) 17. parovayAro a 'para' eTale bIjA upara ane 'uvayAro' eTale upakAra. anya upara karelo upakAra te paropakAra che. potAnA svArthane bAju upara mUkI bIjA mATe kAMIka karavuM, koIpaNa rIte anyane madada karavI, temane sahAyaka banavuM ke, temanuM bhaluM thAya tevI koIpaNa pravRtti karavI te paropakAra kahevAya che. A paropakAra be prakAranA hoya che. (1) bAhya sAmagrI dvArA bAhya duHkha dUra karavAM ke, bAhya rIte koInuM bhaluM thAya tema ka2vuM te 'dravyaparopakAra' che ane (2) AMtarika duHkhone dUra karavAno ke AMtarika bhAvomAM vRddhi karavAno prayatna karavo te 'bhAvaparopakAra' che. bhUkhyAne bhojana ApavuM, tarasyAne pANI ApavuM, nirvastrane vastra ApavuM, nirAzrayane Azraya Apavo, zAstra abhyAsanI IcchAvALAne te mATe jarUrI sAmagrI pUrI pADavI, rogI mATe cikitsAnI vyavasthA karavI ke, karAvavI vagere koIpaNa prakAre bAhya rIte koIne sahAyaka thavuM, madada ka2vI te 'dravyaparopakAra che.' bIjAnA zubha bhAvamAM, guNavRddhimAM, dharmamAM sahAyaka thavuM. sAmI vyakti dharmanuM mahatva samaje, sukha duHkhanAM vAstavika kAraNo samaje, karmasiddhAMtanuM jJAna meLavI duHkha ane durgatithI chUTakAro meLave, te mATe svayaM prayatna karavo ke, saddaguru dvArA tevo prayatna karAvavo athavA tenA AtmAnuM hita thAya tevuM kAMI paNa karavuM te 'bhAvaparopakAra 22 che. dravya ane bhAva paropakAramAMthI jainazAsane bhAvaparopakAranuM mahattva UMcuM AMkyuM che. A ja kAraNathI zrAvaka jyAre koIne anna, vastrAdinuM dAna kare tyAre paNa tenA manamAM to e ja bhAvanA hovI joIe ke, 'A rIte paNa huM sAmI 22. bhAva upakAra : mAvuvayAro sanmattanALavaraLesu naminha saMvaLa / bhAva upakAra = samyaktva, jJAna ane cAritramAM bIjA jIvone je sthApavA, te temanA uparano bhAvaupakAra che.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 sUtra saMvedanA-6 vyaktine dharmAbhimukha banAvuM, kema ke, bhautika svarUpe huM tene game teTaluM ApIza topaNa tene potAnA karmAnusAra ja maLavAnuM che ane bahArathI annAdi ApavA chatAM te jIva jyAM sudhI viSaya kaSAyanI AsaktithI mukta thaze nahi, icchAo upara aMkuza mUkaze nahi tyAM sudhI vAstavamAM te sukhI thaze nahi; mATe A rIte tenAM bAhya duHkho TALI, tene dhIme dhIme dharmAbhimukha banAvavA yatna karuM. jo te dharmAbhimukha banI te mArge pravRtta thaze to tenA anaMtakALanA duHkha TaLI jaze ane te anaMta sukhano svAmI banI jaze." A rIte sAdhakano dravyopakAra paNa bhAvopakAra garbhita ja hoya che. kema ke, te samaje che ke, bhAvaparopakAranA lakSya vinAnA dravya paropakAranI koI vizeSa kiMmata nathI, ni:svArtha bhAve sva-paranA kalyANa mATe jeo bhAvaupakArapradhAna dravyaupakAra kare che temane sahajatAthI Atmika AnaMdano anubhava thAya che. AvA paropakArathI svArtha ane saMkucita vRtti upara aMkuza Ave che. hRdaya vizALa bane che. udAratA guNa khIle che ane bIjAnuM hita karavAnI uttama bhAvanA dvArA anekane mokSamArga sudhI pahoMcADavAmAM nimitta banAya che. jenA pariNAme potAno mokSamArga paNa sulabha ane niSkaTaka bane che. A ja kAraNathI sakjhAyakAra maharSi mokSecchu zrAvakone kahe che ke, "jeno A bhavamAM mokSa nizcita che, tevA tIrthakara bhagavaMto paNa dIkSA letAM pahelAM eka varSa sudhI sAMvatsarika mahAdAna Ape che ane te dvArA jagatanA jIvonuM dravya dAridraya TALavA prayatna kare che. saMyamajIvana svIkArI kevaLajJAna prApta karyA pachI paNa jagatanA jIvo saMsArasAgara tarI zake te mATe paramAtmA tIrthanI sthApanA kare che ane jIvana paryata dezanA ApI jagatanA jIvo upara 'bhAvopakAra' kare che. tIrthaMkara paramAtmA paNa jo A rIte dravyopakAra ane bhAvopakAra mATe yatna karatA hoya to jenI mukti haju nizcita nathI tevA tamAre to muktine sulabha banAvavA dravya ane bhAva paropakAra karavA sadA tatpara rahevuM joIe. prApta thayela paropakAra karavAnI taka kyAreya jatI na karavI joIe. roja roja paropakAra karavAnAM nimitto zodhatA rahevuM joIe. tame paropakAranI taka zodhazo to tamane avazya tene yogya kArya maLI jaze. te dvArA tame AnaMda mANI zakazo ane sAthe ja tamane agaNita guNo paNa prApta thaze. sUrIpuraMdara pa.pU. haribhadrasUri mahArAje to tyAM sudhI kahyuM che ke, "paropakAra eka evo guNa che je zrata, zIla, samAdhinuM ane jene kADhavo ati kaparo che tevA kugrahanA tyAganuM kadI niSphaLa na jAya tevuM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannata jiNANa-sakjhAya' avadhya bIja che."23 jyAM sudhI tamArAmAM paropakAra karavAnI vRtti nahi Ave tyAM sudhI tame jIva mAtrane tamArA samAna nahi joI zako ane pariNAme paramasukhanA sAMdhana svarUpa samatA tamane prApta nahi thAya. ahIM eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke, paropakAra karatAM kyAreya koI apekSA na rAkhavI. ghaNIvAra evuM bane ke, tame jenI upara upakAra karyo haze, te avasara Ave tamArI niMdA paNa kare ane tamAro tiraskAra paNa kare, tyAre tame tamArA paropakArane yAda na karazo ke, tene vakhoDazo paNa nahIM. haMmezA ni:svArthabhAve paropakAra karavAnuM cAluM rAkhajo. 28. gayaUT ga - (yatanA) kALajI ke sAvadhAnI rAkhavI. koIpaNa kArya karatAM binajarUrI eka paNa jIvanI hiMsA na thaI jAya tenI kALajI rAkhavI tene jayaNA kahevAya che. temAM koInA paNa dravyaprANane hAni nA pahoMce tenuM dhyAna rAkhavuM te dravyajayaNA che ane koIne bhAvaprANane hAni na pahoMce tenuM dhyAna rAkhavuM te bhAvajayaNA che. jayaNApUrvaka pravRtti karavAthI ja ahiMsAno pariNAma udbhave che, mATe A jayaNA dharmanI mAtA che. svIkArelA vratAdinuM pAlana jayaNAthI thAya che, mATe jayaNA dharmanI pAlaNI che. anazanAdi tapanI vRddhi paNa jayaNAthI thAya che, vaLI jayaNAthI potAne tathA anyane paNa sukha thAya che mATe te ekAMte sukhane ApanArI che. A ja kAraNathI sakjhAyakAra maharSi dayAvAna zrAvakone kahe che "tamo jayaNAdharmanuM pAlana karo. pANI vAparavuM paDe tyAre paNa temAM rahelA trasa jIvonI hiMsA na thaI jAya te mATe pANI gALIne vAparo. lAkaDAM, gesa, cUlo vagere joIpUMjIne vAparo, anAja vAparo tyAre cALI, joI pachI teno upayoga karo. zAkabhAjI sudhAravAM paDe tyAre trasa jIvonI hiMsA na thAya tenI kALajI rAkho. ghI 23. taDapanivezIstana, yuvatto muktivAhinAm | yuvata: puna: zrute, zole, samaya 2 mahAtmanAm II88|| bIjaM cAsya paraM siddhamavandhyaM sarvayoginAm parArthakaraNaM yena, parizuddhamato'tra ca / / 89 / / - zrI yogasamuccaya: 24 nayA ya dhamanI , nayaTI dhammasa pAchaLanI veva | tavavuMkarI gayam, ita sudAvI gayaUT T67TI - saMbodhasattari
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-7 tela vagerenAM vAsaNa khullAM na rAkho koI paNa cIja-vastu game tyAM na pheMko. nIce joIne cAlo ane koInAmAM rAgAdi bhAvo jAge ke tenI vRddhi thAya, tevuM na bolo ke, tevI pravRtti paNa na karo. TUMkamAM, sarva pravRtti karatAM koIpaNa jIvanA dravyaprANa ke bhAvaprANanI nAhaka virAdhanA na thaI jAya tenI kALajI rAkho." gAthA : ni-pUJa khiLa-thunaLa, guru-yuga sAhasmiJALa varNa / vavahAramsa ya suddhI, rahe-khannA nitya-khA ya ||rU|| anvaya sahita saMskRta chAyA : 92 nina-pUnA bina-stavana, guru-stavaH sAmiALAM vAtsalyam / vyavahArasya ca zuddhi:, ratha-yAtrA tIrtha-yAtrA 6 / / 2 / / gAthArtha : jinapUjA, jinastuti, gurustuti, sAdharmikavAtsalya; vyavahAranI zuddhi, rathayAtrA ane tIrthayAtrA (zrAvakanAM AvAM kRtyo haMmezA guruupadezathI sevavAM joIe) vizeSArtha : 6. nivU - jinanI eTale ke bhagavAna zrI jinendranI pUjA ke bhakti karo. ApaNA upara parama upakAra karanAra paramAtmAnI uttama dravyo ane uttama bhAvothI vividha prakAre pUjA-bhakti karavI te jinapUjA che. zrAvaka aviratidhara che. te Indriya ane pudgalanA sahAre ja AnaMda-pramoda mANavA TevAyelo che. pudgalanA AlaMbana vinAnuM AtmAnuM sukha mANavAnI kakSA sudhI te pahoMcyo nathI. A kakSAmAM rahelA sAdhaka mATe ja zAstramAM prabhu pUjAnuM vidhAna che. uttama dravyo ane zubhabhAvathI paramAtmAnI pUjA karavAthI prabhu pratye prazasta rAga pragaTe che, ane aprazasta evo saMsAra pratyeno rAga dhIre dhIre ghaTato jAya che. sAthe ja
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' vairAgyAdi bhAvo vRddhi pAme che. jenA pariNAme aMdaranI duniyAnuM avalokana karatAM karatAM sAdhaka AMtarika sukhano anubhava karI zake che. 93 vItarAga pratye prIti bAMdhavA ja sajjhAyakAra maharSi jinAnurAgI zrAvakane kahe che ke, "saMprati mahArAjA ke, kumArapALa rAjAe to pRthvItaLane jinamaMdirathI maMDita karavAno suprayAsa karI, jIvanane saphaLa karyuM hatuM. tame paNa tamArA vaibhava anusAra suvarNa, rajata ke saMgemaramara jevAM zreSTha dravyothI suMdara jinamaMdira ane jinapratimAonuM nirmANa karo. pratiSThA-aMjanazalAkAnA mahotsavapUrvaka temAM paramAtmabhAvanuM sthApana karo. jinasvarUpa banelA te biMbanAM trikALa darzana karo. traNalokanA nAthanI sthApanAnI paNa pUjA karavA maLe che e tamAruM parama saubhAgya che, tema mAnI vidhipUrvaka tenI trikALa pUjA karo. prabhAte zuddha vastra paridhAna karI vAsakSepa, dhUpa, dIpAdithI pUjA karo. madhyAhnakALe zAstrIya maryAdA mujaba parimita jaLathI snAna karI, uttama vastra ane alaMkArathI sajja thaI gaurava ane ADaMbarapUrvaka25 jinamaMdire jAo. svazakti anusAra caMdana, kesara, kasturI, paMcavarNI sugaMdhI puSpo, kapUra, agara, dhUpAdi uttamamAM uttama dravyothI prabhunI vizeSa prakAre bhakti karo. sAyaMkALe paNa punaH dhUpa-dIpa-gIta ane vAjiMtrothI prabhu pUjA karo. Aja sudhI tame zreSTha vastunA AdAnapradAna dvArA ja prItinI vRddhi karavA TevAyelA cho. prItipAtra vyaktione bheTa sogAdo ApI, tame mAtra paraspara rAganI vRddhi karo cho ane tenA dvArA karma bAMdho cho. AnA karatAM vItarAgane uttama dravyo arpaNa karo, uttama dravyothI temanI bhakti karI vItarAga pratyenA rAganI vRddhi karo. vadhato jato A prabhu prema, A bhaktibhAva tamane sAMsArika ane bhautika sukha sAdhanonA mohamAMthI mukti apAvI eka divasa tamane paNa vItarAga banAvI deze. ahIM e khAsa dhyAna rAkhavuM ke, A jinapUjAnuM anuSThAna puNyAnubaMdhI puNya upArjana karAvanAruM anuSThAna che. temAM vidhi sAcavavAno pUro yatna karavo. AvuM uttama anuSThAna karatI veLAe temAM kyAMya cUka na thaI jAya, ajayaNA na thaI jAya ke koIpaNa khAmI na rahI jAya tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM. guru pAse jaI vaMdana Adi karI zrAddhavidhi, dharmasaMgraha Adi dharmagraMthomAMthI pUjAnI vidhi samajI te mujaba ja pUjA karavAno Agraha rAkhavo. 25. ahIM ADaMbara zabdano artha daMbha ke Pretention nathI karavAno paNa ADaMbarapUrvaka eTale sajI dhajIne.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja sUtra saMvedanA 20. ni-zupAi - jinanI stuti (stavana) karo. prabhunA sadbhuta guNonuM varNana karavuM, te jinanI stavanA che. bhAvavAhI zabdonA sahAre prabhu sAthe saMbaMdha bAMdhavAnA, prIti pragaTAvavAnA ke, prabhumAM ekAgra thavAnA prayatnane "jina-stavanA' kahevAya che. A stavanA pUrvapuruSaracita arthagaMbhIra stuti, stavana ke stotrothI vizeSa prakAre karI zakAya che. temAM mukhyatayA prabhunA guNonuM varNana hoya che, to kyAreka vaLI temAM potAnAmAM rahelA doSonI AlocanA ane niMdA karI che te doSothI potAne ugAravAnI prabhune prArthanA paNa karAya che. AvA stavananA mAdhyama dvArA sAdhaka sahelAIthI prabhu sAthe tAdAsya sAdhI zake che. zrI uttarAdhyayana AgamamAM to kahyuM che ke, paramakRpALu paramAtmA jevA anaMtAnaMta guNonA svAmInA guNonuM gAna karatAM karatAM sAdhaka zreSTha kakSAnA samyagdarzanane prApta kare che. AvI bodhinI prAptithI sAdhaka karmano ane krame karIne saMsArano nAza kare tevI uttama jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanA karI zake che ane mokSe na jAya tyAM sudhI raiveyaka ane anuttaramAM utpanna thAya che.. A ja kAraNathI sUtrakAra maharSi prabhupremapipAsuM zrAvakane kahe che ke, "tamo jinastavanA karo. te mATe tamArA AMtarika bhAvone vyakta kare tevAM stuti ke stavanano sahAro lo. khUba maMda svare, madhura kaMThe, layabaddha rIte, koIne aMtarAya na thAya tema dhIre-dhIre eka-eka zabdane sparzI tenuM gAna karo. A rIte stavana gAvAthI tame prabhunA guNomAM lIna banI zakazo, bAhya duniyAne bhUlI alaukika AMtarika duniyAnuM tame avalokana karI zakazo. te dvArA kAMIka aMze paNa Atmika sukhano AnaMda mANI zakazo. AthI ja tamo prasaMgocita jinastavanA karavAnuM kyAreya cUkazo nahi." 22. puru-zujha - gurunI stuti karo. eka laukika kavie kahyuM che ke, guru-goviMda dou khaDe, kisako lAgU pAya / balihArI guru ApakI, jo goviMda diyo dikhAya / / / guru bhagavaMtanA sadbhUta guNonI stavanA karavI tenuM nAma gurustuti kahevAya che. prabhune oLakhAvavAnuM kArya gurubhagavaMto kare che ane dharma samajAvavAnuM kArya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' 95 paNa gurubhagavaMto kare che. tethI eka apekSAe teo ApaNA nikaTanA ane vadhu upakArI che. koIpaNa upakArInA guNagAna karavAthI kRtajJatA guNano vikAsa thAya che ane temAMya cAritrasaMpanna guNavAna gurubhagavaMtanI stavanA karavAthI to cAritramohanIya karmano paNa nAza thAya che. saMyamajIvana sulabha bane che. A ja kAraNathI sajjhAyakAra maharSi guNAnurAgI zrAvakane kahe che ke, "tame paramAtmAnI jema gurunI paNa stavanA karo. jyAre jyAre avasara maLe tyAre gurunA sadbhUta guNonI stutinuM gAna karo. vartamAnamAM, khAsa karIne guruvaMdananA avasare, vyAkhyAna zravaNanA samaye tathA pratikramaNa karyA pachI guruguNastuti karavAnI prathA jovA maLe che. A sivAya paNa jyAre yogya samaya dekhAya tyAre vivekapUrvaka potAnA bhAvollAsanI vRddhi thAya, gurunA guNa pratye Adara ane bahumAnabhAva vadhe te prakAre temanA guNonuM stavana, kIrtana ke kathA karavAnuM kyAreya cUkazo nahi. A rIte gurunA guNonI stavanA karazo to tamArAmAM paNa guNavRddhi thaze." 22. sAinimALa vacchaThThuM - sAdharmikanuM vAtsalya karo. . 26 tulya dharmanuM AcaraNa karanArane sAdharmika kahevAya che. zrAvako mATe temanA samAna zrAvakadharmanuM AcaraNa karanAra anya zrAvaka ane zrAvikAo sAdharmika che. AvA sAdharmika pratye ni:svArtha prema ke, lAgaNI rAkhavI tene 'sAdharmikavAtsalya' kahevAya che. A jagatamAM sagA, snehI ke svajano maLavAM sahelAM che; paraMtu sAdharmiko maLavA atyaMta dohyalAM che. mahApuNyano udaya hoya to ja AvA sAdharmikano bheTo thAya che, temanI sevA-bhakti ka2vAnI bhAvanA jAge che, temanA pratye akhUTa vAtsalya jAMge che. bhAvapUrvaka sAdharmikanI bhakti karavAthI zrI saMbhavanAtha bhagavAnanI jema tIrthaMkaranAmakarmano baMdha paNa jIva karI zake che. A ja kAraNathI sUtrakAramaharSi arihaMta pada prApta karavA utsuka zrAvakone kahe che, "tame sAdharmikanuM vAtsalya karo. temanA guNo pratye Adara-bahumAna keLavo. temanA pratyenI prIti daDha karavA pratyeka prasaMge temane yAda karo. avasara zodhI temane svagRhe padhAravAnuM AmaMtraNa Apo. teo padhAre tyAre temanuM svAgata karavA 26. kSamAnena dharme caratIti sAmi: sarakhA dharma vaDe cAle te sAdharmika
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 sUtra saMvedanA-6 dhUpasaLInI se2o dvArA gharane suvAsita karo. dIpakanI rozanIthI ghara rozana karo. cokamAM raMgoLI pUrAvo. tamArA AMgaNe padhArelA sAdharmikanA paga dUdha ane pANIthI pakhALo. temane besavA kiMmatI Asano bIchAvo. cAMdI vagere zreSTha vastuthI banelA bAjoTha DhaLAvo. hIrA-mANeka jaDelA rajata ke suvarNanA thALa mUkAvo. atyaMta bhAvapUrvaka uttama vAnagIothI temanI bhakti karo. bhojana bAda kumakumanuM tilaka karI mUlyavAna vastra ke alaMkAra vagerenI paherAmaNI karo. A rIte sAdharmikanI bhakti karazo to puNyAnubaMdhI puNyanuM upArjana karI TUMka samayamAM tame paNa uttama dharma ArAdhI mokSanA mahAsukhane mANI zakazo." pUrvanA koI pApakarmanAM udaye bAhya dRSTie koIka sAdharmika duHkhI ke daridrI avasthAmAM hoya to paNa AMtarika guNavaibhavathI teo mahA zrImaMta ja che. AvA sAdharmikane jyAre sahAya karavAnI taka maLe tyAre kyAreya temane bicArA ke bApaDA na mAnazo. samAjamAM kyAMya temanuM nIcuM dekhAya tevuM vartana kyAreya na karazo; paraMtu temanuM gaurava jaLavAI rahe te rIte temanI bhakti karajo. temanI bhakti karavAmAM tamAruM saubhAgya mAnajo, tamArA dhananI sArthakatA paNa temAM ja che tema vicArajo. bhaktine yogya pAtramAM kyAreya anukaMpAno bhAva thaze ke, 'Amane bicArAne ame nahi ApIe to koNa Apaze' Avo dayAno pariNAma pragaTaze to mahAna karmano baMdha thaze. AthI sAdharmikane AvI anukaMpAnI buddhithI kyAreya dAna na karazo. pUrvakALamAM evA zrAvako hatA je gAmamAM navo sAdharmika Ave to tene potAnA ghare jamavA laI jAya ane eka suvarNanI IMTanI paherAmaNI karI, TUMka samayamAM tene potAnI samAna saMpattivALA banAvI detA hatA. jijJAsA : bhagavAnanA zAsanamAM sAmAnya rIte to saMbaMdha bAMdhavAnI ke, premane (lAgaNIne) vadhA2vAnI manAI karI che to ahIM sAdharmika sAtheno saMbaMdha ke prema rAkhavAnI vAta kema karI ? tRpti : kAMTo jema kAMTAthI ja nIkaLe che, tema aprazasta rAgAdi kaSAyo paNa prazasta rAgAdi kaSAyathI ja TaLe che. sagA, snehI ke svajano pratyenA rAgane ghaTADavAno ane aMte sarva rAgathI mukta thavAno A ja parama upAya che. guNavAna AtmAono rAga kyAreya rAgane vadhArato nathI, balke rAgane toDAvavAnA aneka mArgo dekhADI rAgane zAMta karavAnuM kAma kare che. AthI ja ApaNuM hita joIne parama kRpALu paramAtmAe amuka bhUmikAnI vyakti mATe to deva-guru-dharma ane sAdharmika pratye rAga karavA sUcavyuM che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' 97 23. vavahArassa ya suddhI vyavahAranI zuddhi jALavavI. koIpaNa vastunI levaDa-devaDanI kriyAne 'vyavahAra' kahevAya che. zrAvakanI evI bhAvanA hoya che ke, mAro koI vyavahAra evo na hovo joIe ke jethI mArA devaguru-dharmanI niMdA thAya. vyavahAra jo nyAya-nIti jALavI saMpUrNa prAmANikatApUrvaka ka2vAmAM Ave to vyavahAranI zuddhi jaLavAya che. vyavahAranI zuddhi dharmanuM mULa hovA sAthe dharmaprabhAvanAnuM kAraNa paNa banI zake che. 4 AthI ja sUtrakAra maharSi dharmaparAyaNa zrAvakone kahe che ke, "tame jyAM sudhI saMsAramAM cho tyAM sudhI tamAre aneka prakAranA vyavahAro karavA paDaze. vyApAra paNa karavo paDaze; paraMtu yAda rAkhajo A kArya karatAM kyAMya vyavahAramAM, dhana ke anya koI vastunI levaDa-devaDamAM; lobhAdine vaza thaI anyAya ke anItine sthAna na ApatA. tame nyAya-nIti ane prAmANikatApUrvaka vyavahAra karajo. koIpaNa prakArano vyavahAra karatAM koIne tamArA taraphathI asaMtoSa na thAya tenuM dhyAna rAkhajo. jenI je vastu je prakAre jeTalA samaya mATe lIdhI hoya tenI te vastu te prakAre teTalA ja samayamAM pAchI ApavAnuM kyAreya bhUlatA nahi. mAlanI le-veca karavAmAM paNa kyAMya bheLaseLa karatA nahi. vizvAsapUrvaka koIe tamAre tyAM thApaNa mUkI hoya to temAM koI pheraphAra karyA vinA pAchI Apajo. dIkarA-dIkarInI levaDa devaDamAM paNa kyAMya koIno vizvAsaghAta thAya tema na karatAM. TUMkamAM bolavA-cAlavAmAM, levA-devAmAM, khAvA-pIvAmAM, 5he2vA-oDhavAmAM jyAM jenI sAthe je vyavahAra karavo yogya hoya te rIte tame naitikatA jALavajo. kema ke, A rIte karavAthI ja ekabIjAnI samAdhi jaLavAI rahe che. yogya vyavahAra na karavAthI sva-para saunI samAdhi jokhamAya che. mATe jo tame saunI samAdhine IcchatA ho to tamAre mAtra dhArmika vyavahAro ja nahi paraMtu saMsAranA sarva vyavahAro suyogya rIte karavA joIe. AvuM karavAthI ja tame tamArA manane svastha ane sthira rAkhI dharma mArge AgaLa vadhArI zakazo ane anyane paNa dharma pratye ahobhAva pragaTAvavA dvArA dharma pamADavAmAM nimitta banI zakazo. dharmI gaNAtA evA tamAro vyavahAra jo sAro nahi hoya to tamArA nimitte ghaNA loko dharmanI niMdA ka2ze ane bodhidurlabha banaze. AthI tamAre to dareka sthaLe vyavahAra ekadama cokhkho rAkhavo joIe. kRpaNatA, lajjA ke rAgAdi bhAvamAM taNAI kyAMya vyavahAra bagADavo nahi."
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 sUtra saMvedanA 24. rada-nattA - rathayAtrA prabhunI pratimAthI yukta rathane vividha mArgo upara pheravavo te rathayAtrA che. suvarNa rajata ke kASTanA banAvelA rathane; motInI, puSponI ke anya koI zreSTha sAmagrIthI zaNagArI uttama vastro ane alaMkArothI zobhatA zrAvaka-zrAvikAo ratna jaDita alaMkAro AdithI dedIpyamAna banelI prabhupratimAne laIne rathamAM besavuM. rathanI be bAjuethI prabhune cAmara vIMjhavA, vaibhavazALI bhaktivaMta zrAvakoe te rathanA sArathI banavuM, prabhunA rathanI AgaLa indradhvajA, aSTamaMgaLa, maMgaLavAjiMtro, gaganabhedI nagArAM, gIta-nRtyanI maMDaLIo tathA suMdara zaNagArelA ane pUjAnI vividha sAmagrIthI bharelA gADAo rAkhavA. rathanI pAchaLa mAMgalika gIto gAtI ane hAthamAM rAmaNa dIvo laIne cAlatI sohAgaNa nArI rAkhavI. aMtamAM dIna-duHkhI anAtha jIvone anukaMpA dAna karavAnI vyavasthA rAkhavI. A rIte suMdara ane prabhAvaka goThavaNa karIne zreSThI-zrImaMto potAnA hAthe athavA hAthI, baLada ke azvanI joDIthI te rathane kheMcI nagaranA vividha mArgo upara pherave te rathayAtrA che. mAnavInuM mana utsavapriya hoya che. saMsAramAM aneka utsavo ujavI te ghaNAM karmo bAMdhe che. A karmabaMdhathI chUTavA zrAvakoe vAraMvAra rathayAtrA jevA utsavo yojavA joIe. te na banI zake to uttama zrAvakoe varSamAM ekAdavAra to zAsananI prabhAvanAnuM aMga bane tevI rathayAtrA avazya kADhavI joIe. kema ke, rathayAtrA puNyAnubaMdhI puNya bAMdhavAno ane azubha karmanA baMdhanothI mukta thavAno amogha upAya che. AthI ja sakjhAyakAra maharSi mokSecchu zrAvakone kahe che ke, "tame varSamAM ochAmAM ochI ekvAra to rathayAtrA karAvo. kadAca ekalA A kArya na karI zako to saMgha sAthe maLIne paNa AvA uttama anuSThAnanuM Ayojana karo. zAstrIya maryAdA mujaba ane udAratApUrvaka jo AvI rathayAtrAonuM tame Ayojana karazo to tenA bAhya sauMdaryathI ghaNA bALajIvo tenI tarapha AkarSAze. AkarSAyelA jIvone kyAreka jaina dharma ane jinezvara viSe jANavAnI IcchA thaze. AvI jijJAsA tene jainadharmanA jANakAra gurubhagavaMto ke sujJa zrAvako sudhI pahoMcADaze. jenA pariNAme tenAmAM anaMtakAlanuM vAstavika sukha ApanAra jina ane jinezvaranA dharma pratye Adara ane bahumAna bhAvasvarUpa bodhibIjanuM vAvetara thaze. keTalAka laghukarmI AtmAo to AvI rathayAtrAnA darzanathI paNa samyagadarzana Adi pAmI zakaze AthI potAnuM tathA anyanuM kalyANa icchatA tamAre AvI rathayAtrAnuM Ayojana avazya karavuM joIe."
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' Arya suhastisUri mahArAjAnI nizrAmAM 'jIvitasvAmI' prabhunI rathayAtrA nIkaLI hatI. A rathayAtrA~nA darzanathI jAtismaraNane pAmela 'saMpratirAjA' zAsana prabhAvaka mahAzrAvaka banyA hatA. A rIte ghaNA loko AvI rathayAtrAthI dharma mArgamAM AgaLa vadhI zake che mATe RddhisaMpanna zrAvake varSamAM ekavAra to rathayAtrA avazya kADhavI ja joIe. 99 ghaNA ajJAnI loko rathayAtrAnI zobhAne dhanano dhUmADo ke khoTo ADaMbara mAne che. A temanuM naryuM ajJAna che. kema ke, AnA karatAM ghaNo vadhAre dhanano dhUmADo Aje lagnotsavamAM, pArTIomAM, janma divasanI ujavaNImAM ke mojamajA zokha ane mahephIlo pAchaLa thaI rahyo che. temAM je paNa dhana kharcAya che te raMga-rAganI vRddhi karI Atmika saMpattinA nAzanuM kAraNa bane che. jyAre rathayAtrA koI vikAra to utpanna nathI karatI paNa sAthe ja pApano nAza ane puNyano baMdha karAvI paraMparAe mokSa sudhI pahoMcADI zake che. koI vaLI evI mAnyatA dharAve che ke, AvA kharcA ka2vA karatAM to hospITala ke zALAo baMdhAvavAmAM dhananI sArthakatA che. dIrghadraSTinA abhAve ja jIvo AvI mithyA mAnyatA dharAve che. hospITalamAM sAravAra meLavI rahelo vyakti paNa puNya hoya to ja sAjo thAya che. vaLI, sAjo ane nirogI thayA pachI te puna: pApa karavAmAM lAgI jAya che. skUla ke kolejamAM jaIne vyavahArika jJAna meLavI zakAya che; paraMtu teTalA mAtrathI dhana maLaze ja evuM nathI hotuM. bhaNelAne paNa dhanAdi puNya hoya to ja maLe che. vivekanA abhAve jIva te dhanAdine potAnI sukha sagavaDatAnuM kAraNa mAnI bese che. hakIkatamAM hospITalathI maLeluM svAsthya ke skUlathI maLeluM bhaNatara, te banne A bhava ke 52 bhavanA vAstavika sukhanuM kAraNa to nathI ja banatA. vaLI, paraMparAe to temAM karelo kharco saMsAra vRddhi karAvI jIvane du:khI ja kare che. jyAre uttama rathayAtrA to vartamAnamAM hitakArI mArga sudhI pahoMcavAnuM uttama AlaMbana bane che ane paraMparAe to te anaMtakALanuM Atmika sukha ApavA paNa samartha bane che. tethI temAM karelo vyaya nirvivAde sarvyaya ja che. vaLI, rathayAtrA sAthe je anukaMpAdAnanI vyavasthA hoya che. te dAna, du:khI, garIba, anAthane vastra-bhojana AdinI sAmagrI ApI temanA dravya duHkhane paNa haLavuM kare che. 2. tistya-nattA ya tIrthayAtrA karavI joIe. tAre tene tIrtha kahevAya che. tenA be prakAra che. (1) jaMgamatIrtha, (2) sthAvaratIrtha. -
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 sUtra saMvedanA-7 sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto jaMgamatIrtha che ane tIrthaMkaronI kalyANaka bhUmio, zatruMjaya, giranAra, Abu vagere sthAvaratIrtha che. ahIM vizeSa prakAre sthAvaratIrthanI yAtrAne zrAvakanA eka kartavya svarUpe jaNAvyuM che. pavitra paramANu yukta tIrthabhUminI sparzanAthI AMtarika zubha saMvedano sahaja rIte uThe che. vaLI nayanaramya, prAcIna pratimAnA darzanathI mana praphullita thatAM puNyAnubaMdhI puNyano saMcaya thAya che. AvI pratimAonA sahAre paramAtmA sAthe tAdAtmyabhAva sAdhI zakAya che. vaLI aneka sAdharmiko tathA sadgurubhagavaMtono samAgama thAya che. temanAM darzana, vaMdana ane paricaya dharmabhAvanI vRddhi kare che. vidhipUrvaka tIrthayAtrA karanArane AvA to aneka phAyadA thAya che. A ja kAraNathI sUtrakAra maharSi saMsAra sAgara taravAnI icchA dharAvatA zrAvakane kahe che ke, "duniyAmAM paribhramaNa karI tame ghaNAM karma upArjita karyA che. jyAM tyAM pharI, navuM navuM joI, tame tamArA AtmA upara aneka kusaMskAro pADyA che. A karma ane kusaMskArothI mukta thavA tamo tIrthayAtrA avazya karo. te tIrthayAtrA paNa jayaNA pUrvaka page cAlI cha'ri pALavA pUrvaka karo. te daramyAna paramAtmAnA guNonuM gAna-ciMtana-manana-dhyAna karI haiyAne bhAvita karo. teTalA divasa sAMsArika pravRttiothI mukta thaI jAva. mokaLA mane sahajatAthI prabhu sAthe tAdAtmya sAdhI zakAze. cha-2I pALavApUrvaka jazo tyAre rastAmAM anya je tIrtho Ave tene paNa bhAvapUrvaka juhAro. vaLI, yAtrA mATe ekalA na jatAM tamo tamArA snehI, svajano, sAdharmiko ke saMghane sAthe laIne jAo. gharethI nIkaLI tIrthayAtrA sudhInI sarva kriyA svaicchAnusArI nahi paNa zAstrAnusArI karo. tyAM gayA pachI paNa vizeSa prakAre pUjA, bhAvanA, dhyAna Adi kriyAmAM ekAgra banI prabhu sAthe tanmaya banI javA yatna karo." prabhu sAthe tamo jeTalA aMze tanmaya banazo teTalA aMze tamo Atmika AnaMda mANI zakazo. viSaya-kaSAyanA vikAro zamAvI tame upazamabhAvanA sukhane anubhavI zakazo. doSo ane durguNothI dUra rahI tame sadguNone pragaTAvI zakazo. A ja tIrthayAtrAnuM sAcuM phaLa che, AvuM phaLa tamane to ja maLaze jo tame prabhu AjJA anusAra tIrthayAtrA karazo. jeo prabhunI AjJAne bAju upara mUkI mAtra haravApharavA ke mojamajA karavA tIrtha sthAne jAya che, tyAM gayA.pachI bhakSyAbhakSyano ke peya-apeyano viveka rAkhatA nathI, kartavya-akartavyane samajatA nathI, hAsya,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannata jiNANa-sajhAya' 101 mazkarI karatAM reDIyo ke vaoNkamena jevAM manoraMjananAM sAdhano sAthe laI pagamAM jUtAM paherI tIrthasthAne jAya che, teo tIrthanI ghora AzAtanA kare che. zAstramAM kahyuM che ke, anya sthAnamAM kareluM pApa tIrthasthAnamAM nAza pAme che, paraMtu tIrthasthAnamAM kareluM pApa vajalepa jevuM thAya che, eTale te karma eTaluM majabUta baMdhAya che ke, jenAthI mukti meLavavI asaMbhavita jevI banI jAya che. AthI tIrthasthAnamAM gayA pachI koIpaNa prakAranuM pApa na thaI jAya te mATe khAsa sAvadha ane sajAga rahevuM joIe ane tamArI tIrthayAtrA doDAdoDIvALI, vidhinI upekSAvALI, paryaTanamAM na palaTAI jAya tenuM dhyAna rAkhavuM anivArya che. gAthA : uvasama - vivega - saMvara, bhAsA-samiI chajjIva-karuNA ya / dhammiajaNa-saMsaggo, karaNa-damo caraNa-pariNAmo / / 4 / / anvaye sahita saMskRta chAyA : 35ma-vive-saMvarI, mAvA-samiti: padgIva-rupa ghA dharma-nana-saMkSa, -ma: vara[-pariNama:.4 gAthArtha upazama, viveka, saMvara, bhASAsamiti ane cha javanikAyanI karuNA; dhArmikajanano saMsarga, indriyanuM damana, cAritrano pariNAma (AvA zrAvakanAM kRtyo haMmezA guru upadezathI sevavAM joIe.) I4 vizeSArtha : . 26. 3vasa - kaSAyo zAMta karavA. krodhAdi cAra kaSAyo ane hAsyAdi nava nokaSAyo ja saMsArarUpI vRkSanuM mULa che. nimitta maLatAM ke nimitta vinA A kaSAyo pragaTe che ane aneka prakAranI muzkelIo-muMjhavaNo ane kyAreka moTI honArato paNa sarje che. zAstrAbhyAsa, zubha ciMtana ane tattvanI vicAraNA dvArA A kaSAyone zAMta karavA, udayamAM 27. "acasthAne kRtaM pApaM tIrthasthAne vinazyati, tIrthasthAne taM pApaM vajhUMpo paviSyati "
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 sUtra saMvedanA-6 AvatA aTakAvavA ke, udayamAM AvelAne niSphaLa karavA tene upazamabhAva kahevAya che. A upazamabhAvanuM sukha te ja vAstavika sukha che, te ja sAco AnaMda che. prApta thaelA AMzika paNa upazamabhAvanA kAraNe ja sAdhaka vartamAnamAM paNa sarva avasthAmAM sukhI rahI zake che. A ja kAraNathI sajjhAyakAra maharSi vAstavika sukhane IcchatA zrAvakane kahe che ke, "sau prathama tame kaSAyone zAMta karo. tene udayamAM AvatAM aTakAvo. tenA kusaMskArone nAbUda karo. jethI game tevAM nimitto vacce paNa tame svastha rahI sukhI thaI zako ane tamArI sAthe rahenAra paNa sukhI thaI zake. jo kaSAyono upazama nahi karo to nAnuM paNa nimitta maLatAM tame ukaLI UThazo. kaSAyane AdhIna banI tame ya du:khI thazo ane bIjAne paNa du:khI karI karmabaMdhanA bhAgIdAra banazo. kaSAyothI bacavA manane satata samajAvo ke, 'je kAMI khoTuM thAya che. te mArA karmanA kAraNe che. bhUtakALamAM bhUla karI meM ja AvAM karma bAMdhyAM hatAM. te ja Aje vartamAnamAM udayamAM AvyAM che eTale A sarva goThavaNa mArI ja che, koI mane mAna Ape ke koI mAruM apamAna kare, koI mArI sAthe sAro vyavahAra kare ke kharAba vyavahAra kare, temAM vAMka te vyaktino nathI. vAMka mArAM karmano che. mATe mAre apamAna karanAra ke pratikULa vartana karanAra sAmI vyakti upara gusso karavA karatAM mArAM karma upara gusso karavo joIe. karma karatAM paNa je doSanA kAraNe meM karma bAMdhyAM che te doSa upara roSa karavo ati uttama che. je koI sukha-sagavaDa ke sanmAna Adi maLe che te paNa pUrvabhavamAM karelA satkAryanuM phaLa che. deva-gurunI AjJA pALavAnuM pariNAma che. karmano sukhada khela kyAre khatama thaze te paNa kahI zakAya tema nathI. mATe A sukha ke sagavaDatAmAM leza paNa rAga-rita ke ke mAnAdi bhAvo karavA jevA nathI. kyAMka jo deva-gurunI kRpAthI maLela sukhasAhyabImAM mAna karyuM to puna: navAM karmo baMdhAze ane punaH duHkhI thavuM paDaze.' AvuM vicArI anukULatAmAM na rAga karavo ke na AnaMdamAM AvI javuM ane pratikULatAmAM na dveSa karavo ke na duHkhI thavuM, paraMtu sarvatra upazama dhArI prasanna rahevuM. na kaSAyonI jema nokaSAyo paNa ISTa aniSTa vastu ke vyaktino saMyoga thatAM rati-atirUpe udayamAM AvI zake che. A nokaSAyanA bhAvane paNa aTakAvavA tamo pahelethI sajAga rahejo. tamArA manane pahelethI samajAvIne rAkhajo ke 'A jagatamAM koI vastu ke vyakti vAstavamAM sArI paNa nathI ke kharAba paNa nathI.'
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mannata jiNANaM-sajhAya" 103 je vastu ke vyakti mane sArI lAge che, te ja bIjAne kharAba lAge che. Aje je vastu mane game che te thoDI kSaNo pachI mane potAne paNa gamatI nathI. Aje je vyakti pratye mane prema ubharAI rahyo che te ja vyakti mATe mane vahema paNa thaI zake che. A jagatamAM vAstavamAM kAMI sAruM nathI ne kAMI kharAba nathI. sAruM-kharAba to mAtra mananI kalpanA che. AvI kalpanAo karI nAhaka rati-aratinA bhAvathI mAre zA mATe pIDAvuM, A rItanI vicAraNA karI tamo bhaya, harSa, zoka, jugupsA vagere nokaSAyone aTakAvavA yatna karazo to tame upazama bhAvano AnaMda mANI zakazo. A rIte manane samajAvI sadA upazamano AnaMda mANavo e zrAvakanuM mahattvanuM kartavya che." Aje samaju samAjamAM krodhAdi kaSAyothI dUra rahevAnI ghaNI vAto cAle che. aneka rIte lokone Tenzana mukta jIvana jIvavAnA pATha bhaNAvAya che; paNa te kaSAyAdine alpa karavAnA pATha pAchaLano hetu eka ja hoya che zAMtithI sArI rIte sAMsArika sukha bhogavI zakAya. kaSAyanI je alpatA bhautika sukha meLavavA ja rakhAtI hoya te kaSAyanI alpatA kyAre paNa AtmakalyANa karI zakatI nathI. tethI zrAvakanuM lakSya to AtmAnI zuddhi mATe ja upazama bhAva rAkhavAnuM hoya che. vaLI, zrAvaka to samaje che ke, prabhue sarva prakAranA kaSAyone du:khanA kAraNa kahyA che, tethI te mAtra krodhane ghaTADavAthI Atmika unnati thAya tevuM nathI mAnato, tenA mATe to rAga, dveSa mAna-mAyA paNa krodha jeTalAM ja kharAba che. tethI vartamAnanI havA pramANe mAtra krodhane zamAvavA yatna karI aTakI na javuM. krodhanI jema rAga ane mAnAdine paNa zamAvavA satata prayatnazIla rahevuM. ane khAsa lakSyamAM rAkhavuM ke kaSAyono upazama saMsAramAM zAMtithI jIvI zakAya, eka-bIjA sAthe snehabharyuM vAtAvaraNa jALavI, sukhapUrvaka bhoga bhogavI zakAya tevA lakSyathI nathI karavAno; paraMtu Atmika AnaMda mANavA karavAno che. ra7. viveka - viveka karavo. yogya ane ayogya vacceno taphAvata samajavo e viveka che. viveka karavo eTale vibhAga karavo, juduM pADavuM, alaga karavuM, bheda karavo, anyonya dharmane pRthapha karI vastusvarUpano nizcaya karavo. sAcA-khoTAno, sArA-narasAno ke tattva-atattvano vibhAga karI temAMthI sAcuM, sAruM, hitakArI ane tattvabhUta vastune svIkAravAnI ane anyano tyAga karavAnI kSamatA e vivekabuddhi che. haMsa jema potAnI cAMca dvArA dUdha ane pANIne judAM karI temAMthI pANIne tyajI dUdhane
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 sUtra saMvedanAAroge che tema vivekapUrvakanI buddhinA baLe zrAvake jagatavartI sarvabhAvomAMthI AtmA mATe upakArI, hitakArI ane sukhakArI bhAvone judA karI, tene svIkAravA joIe ane ahitakArI, anupakArI ke, duHkhakArI bhAvono tyAga karavo joIe. vivekaguNane keLavavAmAM Ave to bhautika kSetre to saphaLatA maLe che, paraMtu AtmAnuM anaMta sukha paNa vivekathI ja prApta thAya che. vivekanA abhAvamAM sarvatra asaphaLatA ane anaMtA duHkhanuM bhAjana thavuM paDe che. vaLI, jaDa ane cetana, zarIra ane AtmA jevA abhedabhAve anubhavAtAM padArthono viveka karyA vinA sAdhanAnAM uttuMga zikharo sara karI zakAtA nathI. A ja kAraNathI bhaviSyamAM sukhaprAptinI icchA dharAvatA zrAvakone sakjhAyakAra kahe che ke, "tamo vivekapUrvaka sarva pravRtti karo. koIpaNa kArya karatAM pahelAM tame kaI bhUmikA dharAvo cho ? tamArA guru koNa che? tamAro dharma kayo che? tamAruM kuLa kayuM che? tamAruM lakSya zuM che ? jaina tarIke tamArA mATe bhakSya zuM? abhakSya zuM? peya zuM ? apeya zuM? kartavya zuM-akartavya zuM ? ucita zuM-anucita zuM? te sarvano vicAra karI je ucita hoya te ja Acaro ane je anucita hoya teno tyAga karo. A viveka mAtra bAhya vyavahAramAM nahi, paraMtu aMtaraMga bhAvomAM khAsa keLavo. tame jene potAnAM mAno cho te putra-parivAra ke, dhana-saMpatti saMbaMdhI paNa vicAro ke, vAstavamAM te tamArAM che ? nitya che ke anitya che ? "karmanA kAraNe thayelA A saMbaMdho potAnA paNa nathI ane nitya paNa nathI'. jJAnI bhagavaMtoe kahelI A vAtane vivekapUrvaka vicArI svIkAro. mAtra bAhya saMbaMdhomAM nahiparaMtu je zarIramAM tame abheda buddhi dhAraNa karI che, zarIra ja huM chuM tema mAnI beThA cho tyAM paNa vicAro, A zarIra te huM chuM ke A zarIrathI bhinna AtmA te huM chuM? A aMge zAMtithI vicArazo, to jarUra khyAla Avaze ke, maratI vakhate jene mUkIne javAnuM che ane pAchaLathI svajano jene smazAne jaI bALavAnA ja che, te zarIra e huM nathI, huM tenAthI bhinna chuM. A rIte sarvatra vivekapUrvaka vicAraNA karazo to tamArA kaSAyo para saMyama rAkhI zakazo, upazamabhAva tamane prApta thaze ane jarUra eka divasa tame AtmakalyANanA mArge AgaLa vadhI zakazo." ahIM eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke, zrAvake AtmAne kendramAM rAkhI potAnI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ manaha jiNANa-sakjhAya" 105 vivekabuddhi keLavavAnI che, paraMtu loko zene sAruM kahe che, indriyone zuM anukULa Ave che ke, potAnAM mAna-pAna Adi paudgalika samIkaraNonA AdhAre sArAkhoTAno viveka karavAno nathI. 28, saMvara - saMvarabhAva dhAraNa karo - AvatAM karmane aTakAvo. je vicAra ke AMtarika bhAvathI karmo AvatA aTakI jAya tene saMvara kahevAya che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoganA kAraNe jIvamAM jJAnAvaraNIya Adi sAta karmono Azrava (Agamana) satata cAlu rahe che. samyagdarzana Adi guNo dvArA te karmonA Azravane aTakAvavo te saMvara bhAva che. saMpUrNa saMsAranuM sarjana AzravathI thAya che ane tenuM visarjana saMvarathI thAya che. jema nAvamAM eka kANuM paDI jAya to temAMthI pANI aMdara pravezI nAvane DUbADI de che ane te ja kANuM jo pUrI devAmAM Ave to nAva samudrathI pAra UtArI de che, tema saMvarabhAva dvArA jo AvatAM karmone aTakAvavAmAM Ave to sAdhaka saMsAra sAgaranI pele pAra pahoMcI jAya che ane saMvarabhAva vinA jIva icche ke na icche to paNa tene satata karmanA vipAkathI saMsAramAM duHkhanI paraMparA prApta thayA ja kare che. AthI ja sakjhAyakAra maharSi bhavabhIru zrAvakone kahe che ke, "tame Azravane aTakAvo, saMvarabhAvane dhAraNa karo. Azravane rUMdhavA tenA kAraNo oLakho. karmanA AgamanamAM mukhya kAraNo che. indriyo, kaSAyo, avrata, mana, vacana, kAyAnA yogo ane vividha prakAranI kriyAo. AzravanAM A sarva kAraNone paramakRpALu paramAtmAe sarvathA heya tarIke varNavyAM che. A vacana upara dRDha zraddhA keLavI tenA sevanathI dUra raho. uparAMta jene paramAtmAe atyaMta upAdeya kahyo che tevA saMvaranuM sevana karo. Azravane aTakAvavA prathama to prabhunAM vacanothI vAsita banI mana-vacanakAyAnI pravRttio ane indriyone kAbUmAM lo. azubha sthAnamAMthI tene vALI, zubhasthAnamAM pravartAvo. te mATe samiti-guptinuM pAlana karo. kSudhA-tRSA, zItauSNa Adi bAvIsa prakAranA pariSahone sAmethI UbhA karI tene zAMta bhAve saharSa sahana karo. kSamA, namratA, saralatA, saMtoSa Adi daza prakAranA yatidharmane svIkArI tathA cittane anitya, azaraNa Adi bAra bhAvanAothI bhAvita karI tame kadAgraha ane kaSAyonI kanaDagatathI jAtane mukta karo. badhuM ja jItavuM saheluM che paNa manane jItavuM agharuM che. saMsAramAM rahevuM ane cittavRttine kaSAyonI kAlimAthI malina na thavA devI e mINanA dAMte loDhAnA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 sUtra saMvedanA-6 caNA cAvavA karatAM paNa agharuM kArya che. pUjya AnaMdaghanajI mahArAja eTale ja to kahe che ke, "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM." jyAM sudhI mana ane indriyo upara niyaMtraNa nahi hoya tyAM sudhI tenAM tophAno cAlu ja raheze ane pariNAme karmanuM Agamana paNa aTakaze nahi. tethI ja tene niyaMtraNamAM lAvavA ja bhagavAne vrataniyamano suMdara mArga ciMdhyo che. zrAvakanAM bAra prakAranA vrato svIkArI jo tame tenuM aDagatAthI pAlana karazo to vacana ane kAyAnA niyaMtraNathI mana paNa niyaMtraNamAM AvI jaze ane karmano Azrava karAve tevI aneka prakAranI mana, vacana ane kAyAnI kriyAothI tame ApoApa aTakI saMvabhAva sAdhI zakazo. samiti-gupti, pariSaho, yatidharma, bhAvanA ane cAritrasvarUpa saMvarano A mArga, sAcA sukhano mArga che. A mArge AgaLa vadhatAM tamArA jIvanamAMthI pApa pravRttio ghaTatI jaze ane bhAvanAothI bhAvita mana karmodayano sahaja svIkAra karI prasanna rahI zakaze. A mArge AgaLa vadhatAM tamArA jIvananI dazA ane dizA badalAI jaze. pariNAme tamo saMyamanA mArge paNa AgaLa vadhI zakazo. tenA dvArA koIka dhanya kSaNe tame mana-vacana-kAyAnA sarva vyApAromAMthI mukti meLavI sarva saMvarabhAvano svIkAra karI mokSano mahA AnaMda mANI zakazo." ra. bhASA-sami - bolavAmAM sAvadhAnI (vANI para niyaMtraNa) vANIno binajarUrI ane ayogya vaparAza na karavo ane jarUra paDe tyAre jinAjJAnusAra hita-mita ane pathya bhASA bolavI, te bhASAsamiti che. AMkha, kAna Adi sarva Indriya eka eka ja kArya kare che. jyAre jIbha be kArya kare che, khAvAnuM ane bolavAnuM. jIbha jyAM-tyAM rasa Ubho karAvI peTa bagADe che ane je te bolI bIjA sAtheno vyavahAra bagADe che. AthI ja sUtrakAra maharSi hitecchu zrAvakone jaNAve che ke, "tamo bhASA upara khUba saMyama rAkho. bolatAM pahelAM so vAra vicAra karo. potAnI vANI dvArA kyAMya koI jIvane duHkha na pahoMce te mATe khAsa sAvadha raho. jarUra vinA bolo ja nahi ane bolavAnI jarUra paDe to hita-mita ane pathya ja bolo. A rIte vicArIne vANIno upayoga karazo to tamArA saMbaMdho kyAMya bagaDaze nahi.tame paNa zAMti ane samAdhithI jIvI zakazo ane tamArI sAthe saMparkamAM AvanAra varga paNa zAMti ane samAdhipUrNa jIvana jIvI zakaze. vaLI aneka lokone tamArA pratye prIti jAgaze.premathI AkarSAyelAM pAtrone tamo dharmAbhimukha paNa karI zakazo mATe bhASAsamiMti jarUra keLavo." A samitinuM pAlana na thAya ane zrAvaka game tema bole to ghaNA nukazAna thAya
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannAha jiNANuM-sajhAya" 107 che. vivekapUrvaka vAta karavAnI aNaAvaDatanA kAraNe sarva kSetramAM aneka anartho sarjAya che. raMgamAM bhaMga paDe che. ghaNAMnAM komaLa hRdaya ghavAya che ane kahevAya che ke, 'talavAranA ghA rujhAya che, paNa vANInA ghA rUjhAtA nathI mATe game tevA saMyogamAM dharmI AtmAe bolavAmAM khUba sAvadhAnI rAkhavI joIe. bhASA samitinI jema anya samiti ane gupti mATe paNa zrAvake yatna to jarUra karavAno che ane tenuM yathAyogya pAlana paNa karavAnuM che; paraMtu bIjI samiti ke gupti pUrNa na pALI zakAya topaNa bhASAsamiti mATe to khAsa yatna karavo joIe. ahIM eTaluM dhyAna rAkhavuM ke, zrAvake bhASAsamitinuM pAlana sva-paranA kalyANa mATe ja karavAnuM che; paraMtu bIjAne sAruM lAge ke, saMbaMdho jaLavAI rahe te mATe nathI karavAnuM. rU0. chabbIva- ya - cha-kAyanA jIvo pratye karuNA rAkho. A jagatamAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane trasakAya ema che prakAranA jIvo che. A sarva jIvo ApaNA jevA ja che. ApaNane jema duHkha nathI gamatuM tema A jIvone paNa duHkha nathI gamatuM. AthI ja zrAvake haMmezA evo bhAva rAkhavo joIe ke, "A sarva jIvone mArAthI koIpaNa prakAre pIDA na thAya, temanI nirarthaka hiMsA na thAya, temanA duHkhamAM huM nimitta na bane ane zakti hoya to temane sarva prakAranAM duHkhomAMthI mukta karuM." hRdayamAM rahelo AvA prakArano bhAva te "karuNA" che. vartamAnamAM potAnI jIvanazailI sAvadya hovA chatAM paNa zrAvakanI bhAvanA to saMpUrNapaNe niravadya jIvana jIvavAnI ja hoya che. AthI ja te sarva jIvo pratye dayA-karuNAno bhAva rAkhe che. karuNAno bhAva eTale ja bIjAne duHkhathI mukta karavAnI abhilASA. A uttama bhAva bIjAne to sukha Ape ja che paNa potAne paNa sukha, zAMti ane samAdhinI prApti karAve che. A prakArano zubha bhAva puNyAnubaMdhI puNyano baMdha karAvI sAdhakane cheka mokSa sudhI pahoMcADI zake che. AthI ja sakjhAyakArazrI sukhethru zrAvakane kahe che ke, "tame dayALu bano, dareka jIvanA jIvatvane juo. temanA sukha-duHkhanI saMvedanAono vicAra karo. tamArA hRdayane karuNAsabhara banAvo. paramopakArI tIrthaMkara paramAtmAnI karUNAno to koI pAra nathI. Aje jagatanA je koI jIvo kAMIka sukhanI anubhUti karI zake che te temanI karaNAno prabhAva che. tame kadAca temanA jevI apAra karuNA na pravartAvI zako topaNa zakaya prayatna chae prakAranA jIvo pratye dayAbhAva keLavajo, bIjAnA duHkhe du:khI ane sukhe sukhI rahejo. niSkAraNa koInI kyAre paNa hiMsA na thaI jAya tenI khUba ja kALajI rAkhajo. dareka jIvone potAnuM jIvatara vahAluM hoya che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 sUtra saMvedanA- tame tenI jIvavAnI abhilASAnI ADe na AvatA. tamArA zokha ane sagavaDatAnAM kAlpanika sukho khAtara nirdayapaNe anya jIvone raheMsI na nAMkhazo. saMsAramAM cho, kadAca anivAryapaNe saprayojana tamAre hiMsA karavI paDe topaNa hRdayamAM kaMpa rAkhajo. hiMsAmaya kAryo karatAM paNa jo haiyuM dhrujI uThatuM haze to tamo jarUra kliSTa karmabaMdhathI bacI zakazo. satata evuM vicArajo ke, saMpUrNa ahiMsAmaya jIvana jIvI zakAya tevo prabhue prabodhela saMyamano mArga che; chatAM paNa ni:sattva evo huM kSaNe kSaNe hiMsA karavI paDe tevA saMsAramAM rahyo chuM. ATha varSanI vaye ja jo meM saMyamajIvane svIkAryuM hota to A niraparAdhI jIvonI hiMsA karavAthI bacI gayo hota. kyAre evo dhanya divasa Avaze ke huM saMyama jIvana svIkArI sarva jIvone abhayadAna ApI zakIza. saMyama jIvana jyAM sudhI na svIkArI zakuM tyAM sudhI bane teTalI hiMsAthI bacavA mArA jIvanane khUba yatanA parAyaNa banAvuM. mArI raheNI-karaNIne jayaNApradhAna banAvuM. kadAca mAre hiMsA karavI paDe to paNa dayAnA pariNAmane jIvaMta rAkhavA prayatna karuM. mArA bolavA cAlavAthI ke, anya koIpaNa ceSTAthI koI jIvane duHkha na thAya te mATe satata sAvadhAnI rAkhuM. mAtra dravya hiMsA ja nahi; paraMtu koInI bhAvahiMsAmAM paNa nimitta na banI javAya tenI kALajI rAkhuM. mArA kAraNe koI jIva rAga-dveSa ke krodhAdithI pIDAya nahi tenuM dhyAna rAkhuM. sAmarthyanA abhAve huM sarva jIvonI dravya dayA na pALI zake, to paNa teonI bhAvadayA to satata ciMtavuM ja. mAtra anyanI bhAvadayA rAkhuM tema nahi, paraMtu mAro AtmA paNa koI rAgAdi bhAvothI na pIDAya, kaSAya janya saMklezothI duHkhI na thAya ane pudgalano saMgI banI bhavanI paraMparAnuM sarjana na kare te mATe satata jAgRta rahuM." jijJAsA: ahIM "sarva jIvonI karUNA" na lakhatAM "cha jIva karuNA" zA mATe lakhyuM ? tRptiH jainadharmanI sUkSmatA ane vyApakatAno paricaya karAvavA sakjhAyakAre sarva jIvonI karuNA'na lakhatAM "cha jIvanI karuNA' evuM lakhyuM che. jainadharmanI sUkSma samajane nahi varelA jagatanA ghaNA dharmo pRthvI, pANI, agni ke vAyune jIvasvarUpe svIkAratA nathI. teo kyAreka pRthvI, pANI AdimAM jIvo rahe che tema mAne che, paNa te svayaM ja jIva che tevuM teo mAnatA nathI. pariNAme teo pANI, vanaspati vagereno amaryAdita upayoga karI jIvonI hiMsA kare che. AvA dharmo temanA anuyAyIone sUkSma hiMsAthI bacAvI zakatA nathI. sajhAyakAre "cha jIva karuNA' pada mUkI pRthvI, pANI Adi paNa jIva che. temanAmAM ati maMda kakSAnI cetanA hovAne kAraNe temanAmAM sukha-duHkhanI lAgaNI ke, halana-calananI kriyA bhale spaSTa dekhAtI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannata jiNANa-sakjhAya", 109 nathI, topaNa zAstramAM A sarva sajIva ja che te siddha karavA bIjA aneka lakSaNo jaNAvyAM che. A zAstrono abhyAsa karI tarkabaddha rIte A sarve paNa jIva che tevuM samajavAnI prajJA-na khIle tyAM sudhI zrAvake bhagavAnanA vacana pratye zraddhA rAkhI, tene jIva svarUpe svIkAravA joIe ane tenA upara dayAno bhAva jIvaMta rAkhavo joIe. duniyAmAM mANasa jyAre mANasanI ja hatyA karatAM khacakAto nathI tyAre jainadharma sAdhakane jIva mAtrane potAnA samAna mAnI tenA pratye karuNAbhAva dhAraNa karavAno saMdeza ApI sAdhakamAM haiyAnI vizALatA pragaTAve che. jijJAsA: pUrve zrAvakanA aDhAramAM kartavya tarIke "jayaNA' darzAvI che. jayaNAmAM karuNAno samAveza thaI zake che, chatAM ahIM "karuNA' ne judA kartavya tarIke kema gaNAvavAmAM AvI ? . tRpti jIvone duHkhathI bacAvavAnI AMtarika abhilASA te karuNA ke dayAsvarUpa che to dareka kArya karatAM nirarthaka hiMsAdi na thaI jAya tenI kALajI rAkhavI te jayaNA che. karuNA e aMtaraMga bhAva che ane A uttama bhAvapUrvaka jIvone duHkha na pahoMce tevI sAvadhAnI rAkhI pravRtti karavI te jayaNA che. temaja vaLI jayaNApradhAna jIvanavyavahAra dayAnA pariNAma vinA sAnubaMdha lAbhadAyaka nathI banato to aMdarano karuNAno bhAva paNa bAhya jayaNA vinA Takato nathI. A ja kAraNathI jayaNA darzAvyA pachI paNa "karuNA'nuM kartavya bhinna darzAvyuM haze tevuM lAge che. rU thambina-saMso - dhArmikajanano paricaya dharma jene game che, yathAzakti je dharma kare che, dharma dvArA jeo guNasamRddhinA svAmI banyA che tevA sajjana puruSo dhArmikajana kahevAya che; paraMtu jaina kuLamAM janmavA mAtrathI dharmI banAtuM nathI. sAcA dharmI AtmA sAtheno sahavAsa, paricaya ke temanI sAthenA vyavahArane "dhArmikajanasaMsarga' kahevAya che. vyavahAramAM evuM kahevAya che ke, "saMga tevo raMga' jeno saMga karIe teno raMga ApaNane lAge che. jenI sAthe vadhu rahevAnuM ane tenA vyavahAra ane vartananI chAMTa ApaNA vyavahAra AdimAM vartAvA lAge che. tethI jo dharma parAyaNa vyakti sAthe vadhu rahevAnuM bane to dharmano raMga lAge che. dAna, zIla, tapa Adi dharma karavAno utsAha jAge che. saguNane khIlavavAnI satreraNA maLe che. vaLI dharmInI TakorathI ahitathI nivartana ane hitamAM pravartana thAya che. svAbhAvika rIte ja guNo pratye AkarSaNa
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 sUtra saMvedanA-6 ane doSo pratye dveSa bhAva jAge che. vairAgya Adi bhAvanI vRddhi thAya che ane AgaLa jatAM kyAreka samRddha saMsAra choDavAnI bhAvanA paNa jAge che. A sarva lAbhone lakSamAM rAkhIne sajjhAyakAra maharSi dharmecchu zrAvakaneM kahe che ke, "jyAM sudhI tame sarvathA saMga vinA jIvI na zako tyAM sudhI tamAre koIno saMga to karavo ja paDaze ane koInI sAthe vyavahAra paNa karavo paDaze. jo tame Atmika hitane IcchatA ho, to adharmInA saMgane choDI dharmIno saMga karo. jyAM aneka dharmapremIo vasatA hoya tevA sthAnamAM ja tamAruM nivAsasthAna rAkho. vyApAra ke vyavahAra paNa tame dharmInI sAthe ja karavAno Agraha rAkho. kyAMya javuM - AvavuM paDe to paNa dharmIno sAtha pasaMda karo. saMsAramAM beThelA tamAre kyAMya Arthika ke mAnasika, sAmAjika ke kauTumbika, koIpaNa prazno UbhA thAya to tene sulajhAvA tame dharmAtmAnI salAha lejo. temanI zikhAmaNa sAMbhaLajo. temaNe do2velA raste cAlajo kema ke, teo dIrghadraSTithI tamArA bhavobhavanA . hitanI ciMtA karI niHsvArtha bhAve tamane salAha Apaze. A ja kAraNathI dhArmikajanano saMsarga sadA rAkho. dharmI eTale mAtra jainakuLamAM janmelA nahi paNa guNasamRddha sajjano samajavA, temAM paNa saMtapuruSo maLI jAya to to temano satsaMga karavAnuM kyAreya na cUkazo. A satsaMga ja tamane parama zreyane mArge AgaLa vadhAraze. ghaNIvAra paudgalika lAbha mATe paNa loko dharmIno saMsarga karatAM hoya che paNa zrAvake haMmezA dhyAna rAkhavuM ke, dhArmika janano saMsarga sAMsArika sAnukULatA mATe nathI karavAno; paraMtu tenA sahAre Atmahita sadhAya te mATe ka2vAno che. rU2. 26mo - indriyonuM damana karo eTale ke indriyone niyaMtraNamAM lo. karaNa eTale sAdhana. cAmaDI, jIbha, nAka, AMkha ane kAna : e pAMca indriyo jJAna prAptinuM sAdhana che, mATe tene 'karaNa' paNa kahevAya che. A indriyone jyAM tyAM jatI aTakAvI tene kAbUmAM rAkhavI, te 'karaNadamana' nAmanuM zrAvakanuM kartavya che. niraMkuzapaNe pravartatI A indriyo capaLa ghoDA jevI che. lagAma vinAno azva jema tenA upara savAra thayela vyaktine jaMgalamAM nirarthaka bhamADe che, tema aMkuza vinAnI indriyo paNa sAdhakane durgatinI gartAmAM gabaDAve che. zAstrakAro to tyAM sudhI kahe che ke, "A indriyorUpI dhUtArAno eka kSaNa paNa vizvAsa karavA jevo nathI. jo tenA upara vizvAsa mUkazo ke tenA kahyA mujaba tame
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mannAha jiNANuM-sajjAya' 111 vartazo to yAda rAkhajo ke jyAM eka kSaNa paNa karoDa varSa jevI lAge tevI naraka ane nigodamAM tame pahoMcI jazo." indriyonI parAdhInatAnA kAraNe ja sArA sajjana mANaso paNa deva-gurunI AjJAne paga nIce kacaDI nAMkhe che. mAtA-pitAnAM vacanonI avahelanA kare che. sArA mitronI zIkhanI upekSA kare che ane potAnA kuLanI maryAdAnuM ullaMghana vagere aneka doSo sevI jIvanane barabAda karI nAMkhe che. sakjhAyakAra maharSi A ja kAraNathI vairAgyabhInA hRdayavALA zrAvakone kahe che, "tamo indriyonI paravazatAthI thatAM nukazAnane najaramAM rAkhI tene niyaMtraNamAM levA prayatna karo. pAMce indriyonA anukULa-pratikULa viSayo kevA che? tene bhogavavAthI zuM phaLa maLaze ? te prApta karavA, bhogavavA ke tene sAcavavA bIjA keTalA jIvonA sukhano bhoga levAya che? anyanA sukhano bhoga to dUra rahyo paNa sAthe ApaNo AtmA paNa keTalo duHkhI thAya che ? A sarve bAbatone tame UMDANathI vicArI indriyonA Avegane aTakAvo. jyAM sudhI te na aTake tyAM sudhI tene sArA sthAnamAM joDatA raho. Aja sudhI indriyo jema kahe tema tame cAlatA hatA. have teno upayoga karatAM pahelAM zAstravacananuM smaraNa karo. tenA anusAre indriyone calAvavA yatna karo. vrata-niyama rUpa doraDAthI tene niyaMtraNamAM laI rAgAdi utpanna kare tevA suMvALA sparzathI, miSTa bhojana ArogavAthI, sugaMdhI padArthone suMghavAthI, vikArI rUpone jovAthI ke sUrIluM saMgIta sAMbhaLavAthI tene dUra rAkho. indriyonuM niyaMtraNa karazo to ja kaSAyonuM zamana thaze. kaSAyo zAMta thaze to ja manane jItI zakazo, mana jItAze to ja tene tame AMtara jagata tarapha vALI AtmabhAvamAM sthira karI zakazo. AtmabhAvamAM sthira thayeluM mana ja bhaviSyamAM tamane AtmAnA AnaMda sudhI pahoMcADI zakaze." AthI AtmAnaMdane mANavA IcchatA tamAre saue prathama IndriyonuM damana karavuM ati jarUrI che. rU3. ghara-pariNAmo - "cAritra' levAnI bhAvanA rAkho eTale saMyama jIvana svIkAravAnI abhilASA rAkho. vara' eTale cAritra ane pariNAma' eTale bhAva. tethI cAritramohanIyakarmanA kSaya, kSayopazama ke upazamathI pragaTa thayelo AtmAno zuddha bhAva te cAritrano pariNAma che athavA to cAritra prApta karavAnA bhAvane paNa caraNa pariNAma kahevAya. sarva saMgano tyAga karI sarvaviratino svIkAra karI, sAdhanA karatAM karatAM
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 sUtra saMvedanA sAdhaka jyAre chaTTA-sAtamA guNasthAnakane sparze che, tyAre tene prathama jaNAvyo tevo zuddha AtmabhAva svarUpa caraNapariNAma prApta thAya che, te cAritrano pariNAma vartamAnamAM paNa sukha Ape che ane bhaviSyamAM to te mokSanA mahAsukha sudhI laI jAya che. Ama chatAM AraMbha-samAraMbhamAM khUMpelA zrAvaka mATe vartamAnamAM A bhAva sudhI pahoMcavuM prAya: azakya hoya che. AthI ja te haMmezA "saMyama kahI mile sasanehI pyArA' jevI kaDIo dvArA saMyama meLavavAnI satata bhAvanA rAkhato hoya che. saMyama levAnA tenA A talasATane paNa caraNa pariNAma kahevAya che. anaMta saMsAranuM paribhramaNa karatAM jIve deva-devendra ke, cakravartIpaNAnAM bhautika sukho to anaMtIvAra meLavyA che; paraMtu A sarva sukho nazvara, kAlpanika ane parAdhIna hatA. tethI jIvane tenAthI kyAre tRpti thaI nathI. jyAre aMtaramAM pragaTelA cAritranA pariNAmathI prApta thatuM sukha svAdhIna che, vAstavika che ane pariNAme anaMtakALa sudhI Take evA mokSasukhanuM avadhya kAraNa bane tevuM che. saMyamajIvananuM AvuM sukha cAra gatimAMthI mAtra manuSyapaNAmAM ja maLe che. AthI ja manuSya janma durlabha manAya che. zrAvaka AvA saMyamanA sukhane jhaMkhato hoya che; paraMtu cAritramohanIyakarmano udaya tenI A jhaMkhanA pUrI thavA deto nathI. roja roja zrAvaka jo saMyamanI bhAvanA bhAve to e bhAvanA ja tenA cAritra mohanIya karmane nabaLAM pADe che. AthI ja sakjhAyakAra maharSi saMyamasukhanA pipAsu zrAvakane kahe che ke, 'tame satata saMyama jIvana svIkAravAnI bhAvanA rAkho. te mATe sAmAyikAdi cAre zikSAvratonuM bhAvapUrvaka pAlana karo. haMmezA sAdhunI sAmAcArI sAMbhaLo. tamArA ane sAdhunA vyavahAro vaccenA bhedane samajavA prayatna karo. eka paNa jIvanI hiMsA vinA cAlatI temanI AhAra-vihAranI vyavasthA, rAgAdi bhAvothI bacavA mATe zAstrAjJA mujabanI temanI vihAra caryA, jJAna-darzanacAritranI vRddhi mATe bhagavAne batAvelI gurukuLanI maryAdA, temAM vAcanApRcchanA Adi svAdhyAya dvArA prApta thato AnaMda, vaiyAvacca AdithI prApta thatI AtmAnI mastI, ane samagra sAdhvAcAra dvArA prApta thato prazama sukhano AsvAda.. vagere saMyamajIvananI vizeSatAone sUkSma buddhithI nihALaze, vicara to karo ke jyAM tamAruM saMsAranuM parAdhIna jIvana ane kyAM saMyamajIvananI svAdhInatA. saMsAramAM jIvavA mATe jarUriyAtano pAra nathI ane to ya sukhanuM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' nAma nathI. jyAre saMyamamAM jarUriyAta ati alpa ane to ya du:khanuM nAma nahi. saMsAramAM potAnA gaNAtA ghaNA, chatAM praznano pA2 nahi, jyAre saMyamIne potAnuM koI nahi, chatAM koI prazna nahi. he zrAvako ! zuM tamane AvuM sukhacena bharyuM nizcita jIvana pasaMda nathI ? 113 AvuM saMyama jIvana pAmavuM hoya, tenA pratyenI tamArI ruci tIvra tIvratara banAvavI hoya to tame satata ke kama se kama roja rAte sUtI vakhate evI bhAvanA bhAvo ke, * kyAre evo dhanya divasa Avaze ke jyAre huM A pApamaya saMsArano tyAga karI, pavitra evA saMyamajIvanano svIkAra karIza ! * kyAre A hiMsApradhAna jIvanane choDI huM ahiMsApradhAna aNagAra jIvananA zaNagAra sajIza ! * kyAre huM paNa sAdhuonI jema baporanA samaye AnaMdapUrvaka garamIne sahana karatAM gocarI mATe jaIza. bhamaro jema phUlane takalIpha ApyA vinA bhojana le che tema huM paNa kyAre ghera-ghera pharIne koIne takalIpha na paDe tevI rIte ane koI jIvane pIDA na thAya tevo nirdoSa AhAra grahaNa karI, saMyamanI sAdhanA karIza ! * kyAre evuM banaze ke huM mitrono saMga choDI kalyANamitra samAna guruno Azraya karI, temanI caraNarajane sparzI temanA zrImukhe yogano abhyAsa karIza !. * kyAre mArA jIvanamAM sAdhuo jevI jAgRti (sajAgatA) Avaze ke, jyAre huM paNa aSTa pravacanamAtAnA sAnnidhyamAM mArA pratyeka vyavahArane sva-para hitakAraka banAvIza. * kyAre viyoga sAthe saMkaLAyelA saMyogamAM thatAM sukhano bhrama choDI, huM sarva saMgathI para banI jinazAsananA sAcA sAdhunI jema asaMgI avasthAnuM sukha mANIza. kyAre zarIrane mAro parama zatru mAnI huM. sarva prakAranA zarIra satkArano tyAga karI, jIrNa vastro paherI, ThaMDI-garamI, bhUkha-tarasa Adi pariSahone karmanirjarAnAM sAdhana mAnI saharSa svIkArIza. * kyAre 'A sAruM-A khoTuM, A game-A na game, A mAruM-A parAyuM'
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 sUtra saMvedanA evA avAstavika bhAvothI para thaI tRNa ke maNi, sonuM ke mATInuM DhekuM, zatru ke mitra, anukULatA ke pratikULatA, sukha ke duHkha sarva pratye samAna buddhi keLavI, huM paNa sAdhuonI jema samatAnuM sukha bhogavIza. * kyAre huM paNa gajasukumAla, avaMtIsukumAla Adi mahAmunionI jema smazAnamAM kAussagga dhyAne sthira thaI AtmabhAvamAM ramIza." . rAtrinI nirava zAMtimAM svastha manathI AvI bhAvanAo dvArA uttama saMyamajIvananuM dhyAna karazo to eka divasa tamArA karmo nAza pAmaze ane tamo paNa saMyamanA svAdhIna sukhano AsvAda laI zakazo. A rIte saMyamanI upAdeyatAthI haiyAne vAsita karazo tyAre kadAca pAcho mohano uchALo Avaze ke mohAdhIna svajanano inkAra thaze tyAre tamAruM mana nabaLuM paDI jaze. mana para mAThA vicAro savAra thaze. evuM thaze ke, "mAruM zarIra nabaLuM che, mArI pAse manobaLa nathI, buddhi nathI, sattvanI khAmI che. dIkSA laIne huM sArI rIte pALI nahi zakuM to ? zarIrano sAtha nahi maLe to ? . guru bhagavaMta ke grupa sAthe meLa nahi maLe to ? vaLI deza-kALa paNa yogya nathI mATe dIkSA levA jevI kharI paNa A bhavamAM mArA mATe zakya nathI.' tame AvA nabaLA vicAro karI mohane tAbe na thatAM, sAtvika banajo. hakIkatamAM AvA ja zarIrathI, A ja manobaLathI ane ATalA ja sattvathI paNa jo tame saMyama jIvanano svIkAra karazo to ghaNI karmanirjarA sAdhI zakazo. sAthe sAthe evo puNyabaMdha paNa thaze ke, bhaviSyamAM niraticAra saMyama pALI zakAya tevuM manobaLa ane zarIrabaLa maLaze. te mATe yogya hoya evA deza ane kALa paNa maLaze ane zreSTha kakSAnA guruno paNa bheTo thaze. tethI daDha saMkalpa karajo ke, saMyama A bhavamAM ja ane bane teTaluM vaheluM ja levuM che; parabhavamAM ke vRddhAvasthAmAM nahi. tame A rIte satata saMyamanA bhAvamAM ramazo to saMsAramAM rahevA chatAM paNa ane pApa pravRtti karavA chatAM paNa, tamArA anubaMdha zubha baMdhAze ane aneka puNyAtmAonI jema tame paNa sadgatinI prApti thAya tevuM puNya bAMdhI, eka divasa vAstavika cAritrano pariNAma prApta karI, nirmohI banI, sadA mATe mohanA baMdhano toDI, mokSanA nirTandra sukhane mANI zakazo. tethI te zrAvako ! saMyamajIvana to svIkArazo tyAre kharuM, paNa atyArathI sadA tenA bhAvamAM ramatA rahejo.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mannaha jiNANuM-sajjhAya' gAthA : tittve saMghovari bahumANo, putthaya - lihaNaM pabhAvaNA titthe / saDDANa kiccameaM, niccaM suguruvaeseNaM / / 5 / / anvaya sahita saMskRta chAyA : 115 saGghopari bahumAnaH, pustaka lekhanaM prabhAvanA tIrthe / tat zraddhAnAM nRtyam, nityaM sunurUpavezena (sevadhyum) | / / gAthArtha : saMgha pratye bahumAna, pustakne lekhana, tIrthanI prabhAvanA: A zrAvakanAM kRtyo haMmezA guru upadezathI (sevavAM joIe.) vizeSArtha : rU4. saMyovara vahumALo - saMgha pratye bahumAna rAkho. zabdakoSamAM saMghano artha samUha che. paraMtu A sUtranA pariprekSyamAM arihaMta paramAtmAnI AjJAne zirasAvaMgha karatAM, AzA khAtara prANa nyochAvara karatAM, AjJAne ja sarvasva mAnatA, yathAzakti AjJAne ArAdhatAM, jJAna-darzana-cAritranI sarva kriyAo AjJAnusAra ja karavAno Agraha rAkhatAM jana-samudAyane 'saMgha' kahevAya che.. prabhunA zrImukhe tripadI prApta thatAM prAraMbhAyelI kalyANakArI zrutadhArAno AdhAra zrIsaMgha che. khuda tIrthaMkara paramAtmA paNa zrIsaMghane namaskAra kare che. A zrI saMgha sakaLa vizvanuM kalyANa karavAnI bhAvanAvALo che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya Adi uttama puruSa ratnonI khANa che. zrAvaka mATe zrIsaMdhano pratyeka sabhya AdaraNIya che, pachI te nAno hoya ke moTo, zrImaMta hoya ke daridrI, guNasamRddha hoya ke guNahIna hoya paNa te prabhunA saMghano sadasya che; tethI bhaktipAtra che, mAnanIya che, vaMdanIya che, pUjanIya che. zrAvakane saMghane joI manamAM evA bhAva jAge ke, "A caturvidha saMghanA caraNanI raja paNa mArA mATe to pavitra che, temanI sevA ka2vA maLe te to mAruM parama saubhAgya che." saMgha pratye Avo Adara, bahumAnano bhAva eTale ja 'saMghovara bahumAna' nAmanuM A kartavya.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 sUtra saMvedanA-6 zrIsaMgha uparano A bhAva sarva guNomAM zreSTha guNa che. guNAnurAgane keLavavAnuM uttama AlaMbana che. A eka guNa paNa mithyAtva Adi doSone dUra karI, samyagdarzana Adi guNone pragaTa karIne, yAvatu tIrthaMkara nAmakarmano baMdha karAvI tIrthaMkara paNa banAvI zake che. AthI ja sajjhAyakAra maharSi guNAnurAgI zrAvakone kahe che ke, "tamo jinAjJAnusAra cAlanAra zrIsaMgha pratye ati AdarabharI najarathI juo. saMghanA nAnAmAM nAnA sabhya pratye bahumAna dhAraNa karo. temanI ArAdhanA joI harSita thAo. zrIsaMghanAM kyAMya darzana karavA paNa maLe to umaLakAthI tenA darzana karavA jAo. saMghanA nAnakaDA bALakane prabhunI aMgaracanA karatAM juo ke pAThazALAmAM bhaNatAM juo, pratikamaNa karatAM juo ke, kAlIghelI bhASAmAM stavana gAtAM juo to tene protsAhana Apo, tene bheTI paDo, temanA pratye snehabhAva dhAraNa karo. yuvAnInA uMbare UbhelA saMghanA sadasyonA sadAcAro joI ati pramudita thAo. bhara yuvAnImAM brahmacarya vratanuM pAlana karatAM zrAvaka-zrAvikAne joI tamAruM hRdaya bhIMjavI do. haryA bharyA saMsArano tyAga karI AjIvana prabhu AjJA anusAra jIvana jIvanArA sAdhu-sAdhvIne joI mana ane mastaka jhUkAvI do. TUMkamAM prabhunI AjJAnusAra nAnA-moTA koIpaNa anuSThAna karanAra pratyeka vyakti pratye ahobhAva rAkhI, AnaMdanI lAgaNI anubhavo. zrIsaMgha pratyenA AdaranI potAnAmAM vRddhi karavA tathA ADoza pADozane paNa saMgha pratyenuM bahumAna utpanna karAvavA, avasare vaibhava ane ADaMbarapUrvakanA mahotsava sAthe zrIsaMghane tamArA AMgaNe padhAravAnuM AmaMtraNa Apo, dUdhathI temanA paga pakhALo, tilaka karo, uttama dravyathI temanI bhakti karo. zrIsaMghanA pratyeka sadasya ArAdhanAmAM ujamALa rahe tenI kALajI rAkho, teo sAdhanA kSetre uttarottara unnati kare tevAM anuSThAnonuM Ayojana karo, sAdharmikone ArAdhanA thaI zake tevAM jinamaMdiro, pauSadhazALAo, pAThazALA vagerenuM nirmANa karo ke, tenA dainika saMcAlanamAM tamArI tana, mana, dhananI zaktinuM yogadAna Apo. saMghano koIpaNa sabhya zArIrika ke Arthika pIDAthI vyathita hoya to yogya upacAro karo ke karAvo ane khUba vAtsalya tathA lAgaNI sAthe bhaktipUrvaka tenI vyathA dUra karo. tamArI dRSTine nirmaLa karI saMghanI guNa saMpatti nihALo ane saMghanA eka paNa vyakti pratye kyAreya dveSa, aprIti, abhakti, IrSyA ke asUyAnA bhAvo sparze nahi tenI kALajI rAkho.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ "manaha jiNANuM-sajhAya" 117 zrIsaMghanI bhUlecUke paNa AzAtanA na thaI jAya tenuM dhyAna rAkho. zAstramAM Thera Thera jaNAvyuM che ke saMghanI AzAtanAno bhAva paNa mahAanarthakArI che, durlabhabodhi banAvanAra che. sagaracakravartInA putroe ghaNA bhavo pUrve kyAreka ekAda nabaLA vicAra dvArA saMghanI AzAtanA karela, tenA pariNAme aneka bhavo sudhI temanuM mRtyu bagaDayuM hatuM. A ja kAraNathI saMghanI AzAtanA to na ja karo. paNa Adara pragaTe evo prayatna karo... rUpa - putyaya-pi - pustako lakhAvo. ajJAnanA aMdhArAmAM athaDAtA likALanA jIvo mATe sarvajJa arihaMtanAM vacano ahitanA mArgethI ugArI hitanA mArge caDhAvanAra bhomiyA samAna che. sarvajJa bhagavaMtanAM vacano temanI gerahAjarImAM paNa temanI garaja sAre che. A hitakArI jinavacanono jemAM saMgraha thayo che, je kAgaLa ke patra upara jinavacano kaMDArAyAM che tene ahIM pustaka tarIke jaNAvyA che. jinavacanono bodha karAvanAra pustakone sva-para hitArthe svayaM lakhavAM ke lakhAvavAM, te pustakalekhana svarUpa zrAvakanuM eka kartavya che. arihaMto jyAre svayaM vicaratA hatA ke tIvra medhAvI gItArtha gurubhagavaMto jyAre hAjara hatA tyAre pustako lakhAvavAnI jarUra nahotI rahetI. paraMparAthI prApta thayelAM prabhuvacanone guru bhagavaMta svayaM suyogya ziSyone saMbhaLAvatA ane vinayavaMta vineyo (ziSyo) tenuM avadhAraNa karI letAM tene smaraNamAM rAkhI letA). A rIte mAtra paThana ane zravaNa dvArA prabhu vacananI avicchinna paraMparA cAlu rahetI hatI. kALakrame prabhu zAsanane pAmelA suziSyonI paNa buddhi, smRti, saMghayaNa baLa (zArIrika baLa) vagere ghaTavA lAgyAM. jenA kAraNe prabhunAM vacanonuM vismaraNa thavA lAgyuM. AthI ciMtita banelA gItArtha guru bhagavaMto bhegA thayA ane zrutavArasAne TakAvavA zuM karavuM joIe teno vimarza karyo. pariNAme teoe cira TakAu tADapatra Adi upara jinavacanone AlekhavAnuM nakkI karyuM. tyArathI zruta pustakArUDha thayuM ane Aja sudhI jJAnI mahApuruSonA sahAre A paraMparA jIvaMta rahI che. jenA lIdhe Aje paNa ApaNane samRddha evo zrutavAraso prApta thaI rahyo che. jJAnaprAptinA sAdhanasvarUpa pustako jaina zAsananI eka amUlya saMpatti che. tene TakAvavAmAM aneka avarodho AvyA kare che. kyAreka jainadharmanA vairI-zatru
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 sUtra saMvedanA-6 mogala rAjAoe tathA aMgrejoe lazkaranI rasoI karavAmAM ke tApaNA tarIke graMthonA graMtho bALI nAMkhyA, to yationA kALamAM vaLI ghaNA graMtho vecAI paradeza cAlyA gayA. kALakrame keTalAya ya graMtho kudaratI ApattionA bhoge nAza pAmyA. ghaNA graMtho to kAgaLa ke tADapatranI umara thatAM naSTa thayA, to ghaNA vaLI UdhaI Adino bhoga banyA. Ama chatAM paNa aneka zAsana bhakta sAdhu-sAdhvI ane zratopAsaka zrAvakonI mahenata ane sUjhanA kAraNe ApaNA koIka puNyodayathI Aje paNa aneka graMtho bacyA che. kALanA prabhAvane khamI, TakI rahelA graMthonA AdhAre Aje paNa jainazAsana jhaLahaLatuM che. teno sAdhanAmArga Aje paNa jIvaMta che. kalyANa mArganA yAtrIone joItuM mArgadarzana Aje paNa A graMtho pUruM pADe che. bhoganI AgamAMthI bacAvI yoga ane adhyAtmanA AnaMdane mANavAno mArga Aje paNa A zAstro cIMdhI rahyA che. AvA graMthonA lekhanamAM tana, mana ane dhananI zakti vAparavAthI jJAnAvaraNIya karmano kSaya thAya che ane teTalo samaya savicAramAM pasAra thAya che. vaLI tenAthI ja zubha saMskAronuM siMcana thAya che. A saMskArothI bhaviSya ujaLuM bane che. vaLI, bhavAMtaramAM jaDapaNuM, mUMgApaNuM, AMdhaLApaNuM, baherApaNuM, buddhihInapaNuM prApta thatuM nathI.28 graMtha lekhananA A lAbhane jANatA sajhAyakAra maharSi lAbhecchu zrAvakane kahe che ke, "pUrvanA zrAvakoe karoDonI saMpattino saccaya karI zrutavArasAne TakAvanAra AgamagraMtho svayaM lakhyA ane lakhAvyA paNa che. lalliga zrAvaka jevA zrutabhaktanI viziSTa vyavasthAne kAraNe pa.pU haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA 1444 graMthonI racanA karI zakyA hatA. paramAtuzrI kumArapALa mahArAjAe daivI sahAyathI kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mATe tADapatra AdinI goThavaNa karI hatI. jenA kAraNe teozrI 3,50,00,000 zloka pramANa sAhityanuM sarjana karI zakyA. AvA aneka zratopAsakonI bhaktinA kAraNe ja Aje ApaNane prabhunA preraka vacano maLI zakyA che. AvA nAmI-anAmI aneka zrAvakoe arpela suvidhAone kAraNe A saMpatti tamArA sudhI pahoMcI che, tene bhaviSyanI peDhI sudhI pahoMcADavAnI pharaja have tamArI che. tamArI A pharajane adA karavA tamo svayaM ciraTakAu kAgaLa upara zAstro lakho, tADapatro upara tene kaMDAro, tamo ekalA hAthe A kArya na karI zako to sAruM lakhanArA 28. ra te nara kurnatimAkuvanti, na mUktA naiva narvavat | na cAndhatAM buddhivihInatAM ca, ye lekhayantIha jinasya vAkyam / /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ manaha jiNANuM-sajhAya" 119 lahiyAonI sahAya lo. zuddha vastra paridhAna karI, dhUpa-dIpa AdithI vAtAvaraNane pavitra banAvI tame uttama graMthonuM Alekhana karo ane karAvo. lakhAtA graMthomAM koI azuddhi na rahI jAya te mATe gItArtha gurubhagavaMtanI sahAya lo. graMthonI aneka nakalo taiyAra karAvo. tene pANI, agni, UdhaI vagerethI surakSita sthAnamAM sAvacetIpUrvaka rakhAvo. dara varSe tenI sArasaMbhALa lo. aneka jJAnabhaMDAro taiyAra karAvo. A jJAnavArasAne tame khaMtapUrvaka TakAvazo to ja zAsana Takaze, to ja tamArA ane anyanA bhAvaprANonI rakSA thaze. A graMthono svAdhyAya karI, tene jIvanamAM utAravAthI to aneka lAbho thaze; paraMtu kadAca tamArI pAse graMthone bhaNavA jeTalo samaya ane zakti na hoya topaNa jo tame zAstrAjJA mujaba zAstralekhana karavAkarAvavAmAM tamArI zakti vAparazo to te paNa tamArA jJAnAvaraNIya karmono nAza karAvI tamone kyAreka samyapha jJAna prApta karAvaze." rU. 5mAvata tirthe - tIrthane viSe prabhAvanA athavA tIrthanI prabhAvanA tAre tene tIrtha kahevAya. AkhA jagatane tAravAnI, sukhI karavAnI zakti bhagavAnanA pravacanamAM che ane bhagavAnanuM pravacana caturvidha zrI saMghamAM jaLavAyeluM che mATe pravacana ane zrIsaMgha te tIrtha che ane prakarSavALI bhAvanA ke uttama bhAva te prabhAvanA che. je kriyA dvArA lokone tAraka tIrtha pratye Adara thAya, tenA pratyeno bahumAna bhAva vRddhi pAme ke AkarSaNa UbhuM thAya tevI kriyAne tIrtha prabhAvanA kahevAya che. zrAvaka upara je tIrthe svayaM upakAra karyo che te tIrtha pratye aneka lokono Adara vadhe te mATe zrAvake tana, mana ane dhananI zaktino sadupayoga karI, zAsana prabhAvanAnA aneka kAryo karavAM joIe. Ama karavAthI potAne prApta thayeluM samyagudarzana vadhu nirmaLa thAya che. vaLI aneka jIvone paNa bodhi bIjanI prAptimAM nimitta banAya che. pariNAme bhavAMtaramAM potAne paNa jinadharmanI prApti ane bodhi sulabha bane che. sajhAyakAra maharSi AthI ja hitecchu zrAvakone A sakjhAyanuM chelluM kartavya sUcave che ke, "he zrAvako tame Aje je kAMI sukha ke zAMtino anubhava karI rahyA cho, te paramAtmAe sthApelA tIrthano prabhAva che. bhaviSyamAM paNa tame sadgatinI paraMparA sarjI anaMtasukha pAmI zakazo te jainazAsanarUpI tIrthane kAraNe ja. tethI A tIrthano tamArA upara nAno-sUno upakAra nathI. A RNane cUkavavA ane bhavobhava AvA tIrthanI prApti thAya te mATe tamo tIrthaprabhAvanAnAM uttama kAryo karo.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 sutra saMvedanA- , prabhAvaka evA gurubhagavaMto to potAnA upadeza dvArA ane sAmAnya sAdhu ke, sAdhvIjI bhagavaMto potAnA AcAra dvArA jevI tIrthanI prabhAvanA karI zake che tevI zAsana prabhAvanA to tame nathI karI zakavAnA. paraMtu puNya yoge tamane je buddhi, zakti ke saMpatti maLI che, teno yathAzakti sadupayoga karI, bhagavAnanI AjJAnusAra tame evAM anuSThAna karo ke jenAthI tIrthanI prabhAvanA thAya. suMdara kalAtmaka jinamaMdiranuM nirmANa karAvo. tenI bAMdhaNI, kotaraNI evI karAvo ke jenA darzanArthe aneka loko Ave. AvanAranI AMkha ane aMtara TharI jAya tevI prabhu pratimA bharAvo. pratiSThAno mahotsava maMDAvo. zreSTha saMgIta, vividha vAjIMtro, uttama dravyothI prabhunI sevA-bhakti evI karo, jenA kAraNe aneka loko tyAM AkarSAIne Ave AkarSAIne AvelA lokomAM yogya vyaktio paramAtmAnA vacananA rAgI banaze, vividha anuSThAnomAM potAnuM vIrya phoravaze ane krame karI AtmakalyANa sAdhI zakaze. prasaMge prabhAvanAo tathA anukaMpAdAnAdinI evI vyavasthA karo ke jainetaro paNa jainadharmanI prazaMsA kare. A sivAya paNa saMgha, ujamaNA, gurubhagavaMtanA praveza, padavI pradAna, dIkSA AdinA avasare vividha mahotsavo maMDAvo. temAM manamohaka sAja saMgIta na uparAMta anukaMpA dAna dvArA paNa zAsananI zobhAmAM abhivRddhi karo. parva prasaMge vaibhava ane ADaMbarapUrvaka uttama vastro ane alaMkArothI sajja banI daherAsara jAo. AvA AvA aneka prasaMgonuM Ayojana karI ane temAM bhagavAnanI AjJA, jayaNA, viveka ane udAratAne prAdhAnya ApI tIrthanI uttama prabhAvanA karo. tIrthaprabhAvanAnA koIpaNa kArya karatAM dhIratA, gaMbhIratA, udAratA, viveka Adi guNonI khAsa jarUra raheze. jo udAratA Adi guNapUrvaka A kArya karavAmAM Avaze to temAM sAmela thayela sabhyo, kAma karavA AvelA majUro tathA prasaMgane mANavA AvelA sajjano sau koIno dharma pratye Adara vadhI jaze, saunA mukhamAMthI evA zabdo sarI paDaze ke, jaino jevuM koI na karI zake. AvI bhakti karanAranA deva-guru kevA haze? teoe A zeThIyAone zuM zIkhavyuM haze ? ke A loko pANInI jema paiso vApare che ! ane teonI namratA kevI che ke, ApaNA jevA majUrone paNa potAnA mA-bApa ke bhAInI jema sAcave che. viveka ane udAratA guNa keLavyA vinA jo tame AvA kArya karazo to kyAreka tIrthaprabhAvanAnA badale tIrthanI AzAtanA ke apabhrAjanA (niMdA ke apamAna)
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ manaha jiNANa-sakjhAya" 121 thavAno saMbhava che, je sva-paranA bodhibIjano nAza karanAra thaze. mATe AvuM na thAya te mATe ati sAvadha rahevAnI jarUra che. saMsAramAM rahelA zrAvako paNa AtmavikAsa sAdhI zake te mATe chatrIsa kartavyo jaNAvyAM pachI have te kartavyo kaI rIte karavA joIe te jaNAve che. safAna vine, ni supurvAsevi - zrAvakonAM A kartavyo haMmezA sadgurunA upadezathI (karo.) bhoganA kaLaNamAM khUMpelA zrAvako paNa bhogamArgano tyAga karI yogamArganI ArAdhanA karI zake te mATe parama hitecchu sajhAyakArazrIe zrAvakane A chatrIsa kartavyo darzAvyAM; paraMtu A kartavyonA pUrNa phaLa mATe gurunuM mArgadarzana ati Avazyaka che. tethI teo sarva kartavyone lAgu paDe tevI zIkha ApatAM prAnta jaNAve che ke, "he zrAvako ! tame A chatrIsa kartavyo karavA mATe udyamazIla bano paNa te tamArI IcchAnusAra na karatAM, haMmezA sadguru bhagavaMtanA mArgadarzana anusAra ja karavAno tame Agraha rAkhajo." koIpaNa kartavyo karatAM pahelAM tame, vidhinuM jJAna ApI zake tevA sadguru bhagavaMtanI zodha karo, vinayapUrvaka temanI pAse jAo, A eka-eka kartavyo zAstrAnusAre kaI rIte karavAM joIe tenI saMpUrNa mAhitI meLavo, teo pAsethI pratyeka anuSThAnano samaye, te mATe joItI sAmagrI, temAM karavAnI vidhi, jALavavAnI jayaNA ane te anuSThAna mATenA bhAvonuM jJAna meLavo; A badhuM jANIne ja haMmezAM A kartavyo karavAnuM rAkho, to ja A anuSThAno tamone vartamAnamAM sukha ApI zAzvata sukha sudhI pahoMcADI zakaze. paNa jo A vastu dhyAnamAM nahi rAkho ane gatAnugatika rIte kartavyo karazo, ke tamArI IcchA pramANe karazo ke jenI tenI salAha mujaba vartazo to A kahevAtAM dharmakArya paNa tamane mokSanA mahAsukha sudhI nahi pahoMcADI zake. tethI haMmezA eTaluM yAda rAkho ke, sarva dharmakArya duniyA kahe tema karavAnAM nathI, paraMtu sadgurunA upadeza pramANe ja karavAnAM che. temAM ja tamAruM hita che ane temAM ja tamAruM tathA sarvanuM kalyANa che. jijJAsAH ahIM guru zabda na mUkatAM suguru zabda kema lakhyo ane keTalAMka kAryo avasare karavA yogya che chatAM nitya zabda lakhavAnI jarUra zuM che ? tRpti H sva-para AtmahitanI ciMtA karanArA, pApabhIru ane gItArtha evA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-6 sadguru bhagavaMto ja dharmadezanAnA adhikArI che. teo niHsvArtha bhAve bhagavAne jevuM kahyuM che, zAstramAM je pramANe lakhyuM che te pramANe bolI zake che. jemane potAno koI svArtha sAdhavo hoya che tevA kuguruo zAstra anusAra bolatAM nathI. teo to mAtra lokaraMjana mATe mAruM kArya kema sare teTaluM ja dhyAna rAkhe che mATe AvA gurunA vacanAnusAra A kartavyo ka2vAnAM nathI. te jaNAvavA mATe ja ahIM mAtra guru na kahetAM suguru zabda mUkyo che. 122 vaLI, A kAryo kyAreka, sadgurunA upadezAnusAra ane kyAreka potAnI IcchAnusA2 ka2vAnAM che tema nathI; paNa haMmezA sadgurunA upadezAnusAra ja karavAnAM che, tema jaNAvavA mATe ahIM nitya zabdano prayoga karyo che. tethI 'nitya' zabdano anvaya 'ka2vA yogya' sAthe nathI ka2vAno paraMtu sadgurunA upadeza sAthe karavAno che. tethI A chatrIse kartavyo nitya sadgurunA upadeza anusAra karavAM joIe.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMgalAM sUtra paricaya : A sUtra pauSadhadhArI zrAvaka tathA sAdhu bhagavaMta "spaMDila bhUminuM paDilehaNa karyuM che tevuM guru bhagavaMtane jaNAvavA devasika pratikramaNa pahelAM saMdhyA samaye bole che. tethI A sUtrane "spaMDila paDilehaNA sUtra paNa kahevAya che. sUrya asta thayA pachI gamana-gamana karavAmAM ghaNI jIva virAdhanA thavAnI saMbhAvanA hoya che. AthI pauSadhadhArI zrAvaka-zrAvikAo tathA saMyamI mahAtmAo sUryAsta pachI vasatinI bahAra avara-javara karatA nathI. Ama chatAM saMyamI AtmAone paNa zarIranI hAjato naDe che. teo jo maLa-mUtra AdinI zaMkA thayA pachI teno nikAla na kare to AtmavirAdhanA ke saMyama virAdhanA thavAnI zakyatA rahe che, AthI satrimAM vaDInIti (maLa) ke laghunIti (mUtra) paraThavavA mATe te pratikramaNa pUrve so (100) DagalA sudhImAM zuddha nirjIva spaMDila bhUminuM nirIkSaNa karI rAkhe che eTale trasa jIvo, bIja, vanaspatI, rAphaDA, dara, chUTA lIlA pAMdaDA vagere na hoya tevI mala-mUtranuM visarjana karavA yogya zuddha bhUmine joI rAkhe che; ane te bhUmimAM koI jIvAdi nathI tenI cokasAI karIne teo A vAta gurubhagavaMtane jaNAve che. A sUtrano upayoga tenA mATe ja thAya che. gurubhagavaMtane aMDilabhUmi saMbaMdhI nivedana karavA sAdhaka sau prathama
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 sUtra saMvahana-5 iriyAvatinuM pratikramaNa kare. tyArapachI "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! aMDila paDilehuM?" ema kahI guru pAse atyaMta vinayapUrvaka anujJA mAMge che, "he bhagavaMta! mane AjJA Apo to huM rAtrImAM maLa-mUtranA visarjana mATe meM je zuddha jagyAonI tapAsa karI rAkhI che te Apane jaNAvuM ?' guru kahe "paDileha' arthAt te je jagyAo joI che te mane jaNAva. gurumukhe anujJA prApta thatAM sAdhaka "icchuM' kahI mAMDalAMno pATha bole. bhUNa sUtra: (1) prathama saMthArAnI jagyA pAse nIce pramANe che mAMDalAM karavAM. 1. | AghADe | Asanne | uccAre | pAsavaNe. | aNahiyAse 2. | AghADe | Asanne pAsavaNe | aNahiyAse. 3. | AghADe | majhe / uccAre aNahiyAse 4. | AghADe | majhe 'pAsavaNe aNahiyAse 5. | AghADe | dUre / uccAre pAsavaNe aNahiyAse 6. | AghADe | dUre pAsavaNe | aNahiyAse saMskRta chAyA: prasravaNe | anabhyAse prasravaNe anabhyAse prasravaNe anabhyAse 1. | AgADhe | Asanne | uccAre 2. AgADhe Asanne 3. AgADhe madhye | uccAre 4. | AgADhe madhye dUre uccAre 6. | AgADhe prasravaNe anabhyAse AgADhe prasravaNe . anabhyAse prasravaNe anabhyAse
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya artha : AghADe (gaDha) - - Asanne (trAsanne) majjhe (madhya) dUre (ra) uccA (udhvAre) pAsaNe (prasavaLe) aLadiyAse - (anabhyAse - anaSkAsao) = ahiyAse (abhyAse - adhyAsa) aNAghADe (anADhe ) vizeSArtha : pahelA cha mAMDalAMno A pATha bolI sAdhu-sAdhvI ke pauSadhavratadhArI zrAvakazrAvikAo gurubhagavaMtane jaNAve che ke, rAtrimAM jo vaDInIti ane laghunItinI evI zaMkA thAya ke sahana thaI zake tema na ja hoya athavA sahana karavA jatAM ArdradhyAna thAya tevuM hoya; ke vaLI, maLa-mUtrane rokavAnA kA2Ne zarIramAM vizeSa rogAdi thavAnI saMbhAvanA hoya to tyAre huM maLa-mUtranA nikAla mATe saMthArAnI najIkanI traNa jagyAno upayoga karIza. temAM prathama najIkanI jagyAno upayoga karIza. tyAM kIDI Adino upadrava thayo haze to huM tenAthI saheja dUra rahelI madhyama bhUmino upayoga karIza ane jo bIjI jagyAmAM paNa upadrava thayo haze to huM tenAthI paNa thoDI dUra rahelI jagyA (paNa je saMthArAnI pAse haze) teno upayoga karIza. - - = = agADha kAraNe, zarIramAM koI roga thayo hoya, vasatinI bahAra rAjA, cora, zikArI pazuo vagereno bhaya hoya athavA saMyamano nAza thAya tevA koIpaNa kAraNo hoya te vakhate; ekadama najIkamAM; = mAMDalAM = madhyamAM, saMthArAthI saheja dUra; dUra, saMthArAnI thoDe vadhu dUra; = vaDI nItinA prasaMge /malanuM visarjana ka2vAnA samaye; = laghu nItinA prasaMge / mUtra visarjana karavAnA samaye; sahana na thaI zakatAM; sahana thaI zakatAM; khAsa koI muzkelI na hoya tyAre; = 125 = =
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 mULa sUtra : (2) bIjA cha mAMDalAM upAzrayanA dvAra pAsenI traNa bhUmi viSayaka 7. AghADe Asane uccAre ahiyAse 8. AghADe Asanne ahiyAse 9. AghADe majjhe ahiyA 10. AghADe majjhe ahiMyAse 11. AghADe dUre ahiyAse 12. AghADe dUre ahiyAse saMskRta chAyA : 7. Aga 8. AgADhe 9. AgADhe 10. AgA 11. AgADhe 12. AgADhe sUtra saMvenA-5 Asanne Asanne madhye madhye dUre dUre uccAre uccAre uccAre uccAre uccA pAsavaNe pAsavaNe pAsavaNe pAsavaNe pAsavaNe pAsavaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe abhyA prasravaNe abhyAse prasravaNe abhyAse abhyAse abhyAse abhyAse vizeSArtha : A cha mAMDalAM dvArA paNa sAdhaka gurubhagavaMtane nivedana kare che ke, pUrvanI jema jo koI agADha kAraNa haze; paraMtu sahana thaI zake tema haze to saMthArAnI najIkanI bhUmino upayoga nahi karatAM; huM vasatinI bahAra nIkaLavAnA daravAjA pAsenI traNa bhUmino upayoga karIza. temAM paNa pUrvavat pahelA daravAjA pAse aMdaranI bhUmino upayoga karIza. tyAM jIvonI virAdhanA Adi thavAno saMbhava haze to daravAjA pAsenI ekadama najIkanI bhUmi choDI thoDI dUravartI madhya bhUmino upayoga karIza. tyAM paNa jo jIvotpatti Adi haze to tenAthI paNa dUra rahelI jagyAno huM upayoga karIza.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDalAM 127 bhUNa sUtra : (3) trIjA cha mAMDalA upAzrayanA dvAranI bahAra, paNa upAzrayanI najIkanI traNa bhUmio saMbaMdhI | 13. | aNAghADe | Asanne | uccAre / pAsavaNe | aNahiyAse 14. aNAghADe | Asatre | pAsavaNe | aNahiyAse | 15. | aNAghADe majjhe uccAre pAsavaNe aNahiyAse | 16. | aNAghADe | majhe pAsavaNe | aNahiyAse | 17. | aNAghADe | dUre. uccAre / pAsavaNe | aNahiyAse | 18. | aNAghADe | dUre pAsavaNe | ___ aNahiyAse saMskRta chayA : . / 13.| anAgADhe | Asanne | . uccAre | 14. anAgADhe - Asanne | 15. anAgADhe uccAre 16. anAgADhe | madhye 17. anAgADhe | dUre / uccAre | 18. anAgADhe | re / - prasravaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe madhye anabhyAse anabhyAse anabhyAse anabhyAse anabhyAse anabhyAse / | prasravaNe / prasravaNe / vizeSArtha : A cha mAMDalAmAM sAdhaka gurubhagavaMtane kahe che ke, koI khAsa muzkelIno samaya nahi hoya tyAre eTale ke vasatinI bahAra rAjAno upadrava vagere koI takalIpha nahi hoya tyAre sahana nahi thaI zake evuM haze to rAtrimAM upAzrayanA daravAjAnI bahAra paNa upAzrayanI najIkamAM sthita bhUmino upayoga karIza. temAM pUrvavatuM prathama to najIkanI bhUmino upayoga karIza, tyAM jIvotpatti vizeSa haze to madhyanI bhUmino upayoga karIza ane jo te paNa yogya nahi hoya to dUranI bhUmino upayoga karIza.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 bhUNa sUtra : (4) cothA 7 mAMDalAM upAzrayanI bahAra 100 DagalAmAM rahelI traNa bhUmio saMbaMdhI uccAre 19. aNAghADe 20. aNAghADe 21. aNAghADe 22. aNAghADe 23. aNAghADe 24. aNAghADe saMskRta chAyA : 19. anAgA 20. anAgADhe 21. anAgADhe 22. | AnagADhe 23. anAgADhe 24. anAgADhe sUtra saMbedhanA-5 Asane Asane majjhe majjhe dUre dUre Asanne Asanne madhye madhye dUre dUre uccAre uccAre uccAre uccAre uccA pAsavaNe pAsava pAsavaNe mAMDalAMno pATha bolatAM sAdhaka vicA2e ke, pAsava pAsavaNe pAsavaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe prasravaNe ahiyAse ahiyAse 'ahiyAse ahiyA ahiyA ahiyAse abhyAse abhyAse abhyAse abhyAse abhyAse abhyAse vizeSArtha : cothA mAMDalAmAM jaNAve che ke koI khAsa kAraNa nahi hoya ane maLamUtranI zaMkA paNa thoDI sahana thaI zake tevI haze to upAzrayanI bahAra 100 DagalAnI aMdara pUrve joI rAkhelI traNa bhUmiono paraThavavA mATe upayoga karIza. temAM prathama najIkanI bhUmino upayoga karIza. te upadrava yukta haze to madhyanI bhUmino upayoga karIza ane te paNa paraThavavA mATe ucita nahi hoya to dUranI jagyAno upayoga karIza. "rAtrinA samayamAM jyAre jamIna upara ane vAtAvaraNamAM
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDalAM 129 pracura pramANamAM jIvAtyatti thaI jAya che tyAre eka pagaluM paNa mAMDavuM ucita nathI. paraMtu mAruM zarIra audArika che. tenI hAjato TALavI anivArya che. tethI A mATe meM pratilekhana Adi karI yogya sthAno nakkI karI rAkhyA che. jethI rAtrimAM huM jayapUrvaka te sthAnomAM pATaSThAna karI zakuM. Ama karavAthI jIvo pratyenI mArI kaTu jIvaMta raheze ane saMyamanA bhAvanI uttarottara vRddhi karatAM karatAM huM AtmakalyANa sAdhI zakIza."
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra sUtra paricaya: rAtrinA prathama praharamAM svAdhyAyanI kriyA pUrI karyA pachI zramita thayelo sAdhaka potAnA zramane dUra karavA rAtrinA bIjA praharamAM saMthAravAnI kriyA kare che. sAmAnya sAdhu mATe A prahara "saMthAro-porisI" eTale ke "sUvA mATeno prahara tarIke oLakhAya che. A samayamAM sUtA pahelA A sUtra bolavAmAM Ave che. tethI tene paNa upacArathI "saMthArA-porisI" athavA "saMstAra-pauruSa' kahevAya che. nidrAnA kALamAM paNa kyAMya pramAdana poSAI jAya ke koI kusaMskAro jAgRta na thaI jAya te mATe A sUtranA eka eka zabdo bolI sAdhu sAvadhAna bane che. rAtre sUtA pahelA mumukSuoe potAnA cittane kevI bhAvanAothI, kevA adhyavasAyothI bhAvita karavuM joIe tenuM bahu suMdara ane sparzI jAya tevuM varNana A sUtramAM karyuM che. bhale A sUtra mAtra rAtrimAM bolavAnuM sUtra hoya, topaNa tenA bhAvothI cittane pratipaLa bhAvita rAkhavA jevuM che. kAraNa ke, mRtyu kyAre AvI jAya te koIne khabara nathI. citta jo A sUtronA bhAvothI raMgAyeluM hoya to mRtyunI mahAvedanAmAM paNa sahajatAthI samAdhi sAdhI zakAya che. A sUtra bolatAM pahelA sAdhaka khamAsamaNa ApI "bahu paDipunnA porisi' kahI, IriyAvahI pratikramaNa karI zuddha thAya che. tyArapachI porisInI kriyAnA bhAvo potAnA cittamAM nirvibe sthApita karavA mATe khamAsamaNa ApI, icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM ! bahu paDipunA porisi rAIya saMthArae kAmi kahI, guru "ThAeha' kahe tyAre "icche" kahI "caukkasAya" sUtra, namoDatyu thI jayavIyarAya sudhInA sUtro bolI caityavaMdana karavA pUrvaka maMgala kare che. tyArabAda khamAsamaNa ApI "icchA saMthArA vidhi bhaNavA muhapatti paDilehuM"
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra evo Adeza mAMgI, guru 'paDileveha' kahe tyAre 'iccha' kahI muhapattinuM paDilehaNa karI sAdhaka bAhya aMgo sAthe potAnA aMtaraMga bhAvonI paNa zuddhi kare che. te pachI 'nisIhi' zabdanuM traNa vAra uccAraNa karI 'saMthArA-porisI'nI kriyAno prAraMbha kare che, 'nisIhi' zabda mananI koIpaNa prakAranI azAMtine TALI, cittane A kriyA karavA jAgRta banAve che. tyArapachI gautamAdi mahAmunione namaskAra karavArUpa maMgalAcaraNa karIne, 'namaskAra mahAmaMtra' ane 'karemi bhaMte' dvArA paMca parameSThine namaskAra karavApUrvaka sAdhaka potAnI pratijJAne yAda karI, AtmAne samabhAvamAM lAvavA yatna kare che. ATalI pUrva taiyArI karyA pachI A sUtranI pahelI gAthA dvArA sAdhaka gurubhagavaMta pAse saMthA2vAnI AjJA mAMgI bIjI gAthAmAM tenI vidhinuM smaraNa kare che. 131 zAstrakAroe sAdhakanI khUba kALajI lIdhI che. saMthArAmAM sUtA kyAMya ajayaNAne kA2Ne jIvahiMsA na thaI jAya te mATe kevI rIte sUvuM ane paDakhuM pheravatA paNa kevI rIte pramArjanA karavI tathA sUtA pachI kAya-ciMtA (laghunIti) vagere mATe UThavuM paDe to nidrAthI saMpUrNa mukta thavA mATe zuM karavuM joIe te trIjI gAthAmAM jaNAvyuM che. AyuSya kyAre puruM thaI jAya ane kyAre mRtyu AvI jAya te atyaMta anizcita hovAthI, samAdhimaya mRtyune icchatA sAdhake roja rAtre sUtA pUrve sAgArI anazana svIkArI deha Adino tyAga karavo joIe, jeno nirdeza cothI gAthAmAM che. A jagatamAM cAra zreSTha maMgala che. te cAra ja jagatanA uttama tattva che ane te cAranuM zaraNa huM svIkAruM chuM tevuM pAMcamIthI sAtamI gAthAmAM jaNAvyuM che. AThamI ane navamI gAthAmAM aDhAra pApasthAnakano nirdeza karI dasamI gAthAmAM tenA tyAganuM paccakkhANa jaNAvyuM che. vaLI, kyAMya mamatAnA pariNAma na rahI jAya te mATe agIyAramI ane bAramI gAthA dvArA AtmAne ekatva, anyatva Adi bhAvanAothI bhAvita ka2vA mATenI zikhAmaNa ApI che. teramI gAthA dvArA saMbaMdhonI anarthakAritAthI cittane bhAvita karIne sAdhake sarva saMgano tyAga karavo joIe tema jaNAvyuM che. caudamI gAthAmAM pote kevA prakAranuM samyaktva dhAraNa karyuM che tenuM smaraNa karAvavAmAM AvyuM che ane paMdaramI tathA soLamI gAthAmAM sarva jIvo sAthe kSamApanA karavA jaNAvela che. sUtranA aMte sattaramI gAthA dvArA sAdhake mAnasika, vAcika tathA kAyika duSkRtonI niMdA karI AlocanA karI kaI rIte zuddha thavAnuM che te jaNAvyuM che. Ama saMthAravAnI anujJA mATenuM A sUtra hovA chatAM temAM samAdhimaya mRtyu mATe jarUrI vividha viSayo paNa vaNI levAyA che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 sUtra saMvedanA-5 A AkhuM sUtra saLaMga kyAMya jovA maLatuM nathI, paraMtu A badhI gAthAo chUTaka chUTaka rIte dharmasaMgrahamAM (uddhata karelI yatidinacaryAnI gAthAo rUpe), oghaniyuktimAM tathA Avazyaka sUtranA pratikramaNa adhyayanamAM mULasUtra tarIke jovA maLe che. bhUNa sUtra: 'nisIhi, nisIhi, nisIhi' namo khamAsamaNANaM goyamAINaM mahAmuNINaM / / .. uparokta pATha, navakAra tathA karemibhaMte - eTaluM traNa vAra kahI, pachI nIceno pATha bolavo. _ (gAhA) aNujANaha jiTThajjA* ! aNujANaha parama-guru ! guru-guNa-rayaNehiM maMDiya-sarIrA ! / 'bahu-paDipuNNA porisI, rAiMya-saMthArae ThAmi' / / 1 / / (gAhA) - aNujANaha saMthAraM, bAhuvahANeNa vAma-pAseNaM / kukkuDi-pAya-pasAraNa, ataraMta pamajjae bhUmiM / / 2 / / saMkoia saMDAsA, uvvaTaite a kAya-paDilehA / davvAI-uvaogaM, UsAsa-nirUMbhaNAloe / / 3 / / jai me hujja pamAo, imassa dehassimAi rayaNIe / AhAramuvahi-dehaM, savvaM tiviheNa vosiriaM / / 4 / / cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevalipanatto dhammo maMgalaM / / 5 / / cattAri loguttamA, arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamAH sAhU loguttamA, kevali-panatto dhammo loguttamo / / 6 / / *. prayalita 418 'jiTThijjA' cha; paraMtu pramoghaTImA 'jiTThajjA' 5 / 4 cha bhane 'jyeSThAryA' mevI saMskRta chayAno viyA2 420i 'jiTThajjA' 5 / 6 abhane yogya mAga cha tethI te rAjyo cha.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra cattAri saraNaM pavajjAmi, arihaMte saraNaM pavajjAmi, / siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevalipattaM dhammaM saraNaM pavajjAmi // 7 // pANAivAyamaliaM, corikkaM mehuNaM daviNa-mucchaM / kohaM mANaM mAyaM, lobhaM pijjaM tahA dosaM / / 8 / / kalahaM abbhakkhANaM, pesunaM rai - arai- samAuttaM / para parivAyaM mAyA - mosaM micchatta sallaM ca / / 9 / / vosirisu ImAI mukkha - magga-saMsagga- vigghabhUAI / duggai - nibaMdhaNAI, aTThArasa pAva - ThANAI / / 10 / / go'haM natthi me koI, nAhamannassa kassai / evaM adINa - maNaso, appANamaNusAsai / / 11 / / ego me sAsao appA, nANa- daMsaNa-saMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjoga lakkhaNA / / 12 / / saMjoga - mUlA jIveNa, pattA dukkha - paraMparA / tamhA saMjoga - saMbaMdha, savvaM tiviheNa vosiriaM / / 13 / / arihaMto maha devo, jAvajjIvaM susAhuNo guruNo / jiNa pannattaM tattaM, ia sammattaM mae gahiaM / / 14 / / * - khamia khamAvia, mai khamaha savvaha jIvanikAya / siddhaha sAkha AloyaNaha, mujjhaha vaira na bhAva / / 15 / / savve jIvA kamma - vasa, caudaha rAja bhamaMta / te me savva khamAviA, mujjhavi teha khamaMta / / 16 / / 133 jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAeNa bhAsiaM pAvaM / jaM jaM kAraNa kayaM, micchA mi dukkaDaM tassa / / 17 / / 6. ahIM caudamI gAthA traNa vAra kahevI pachI traNa navakAra gaNavA pachI chellI traNa gAthA kahevI.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 sUtra saMvedanA-6, mULa gAthAH nisIhi, nisIhi, nisIhi anvaya sahita saMskRta chAyA : naiSedhikI, naiSedhikI, naiSedhikI zabdArtha: tyAga karuM chuM, tyAga karuM chuM, tyAga karuM chuM vizeSArtha : 'nisIhi' e niSedhane sUcavanAro jainazAstrano pAribhASika zabda che. sAmAnyathI sAdhaka A zabda bolI pApa vyApArano tyAga kare che ane vizeSathI vicArIe to A zabda bolI. sAdhaka AgaLanI kriyAmAM dRDha upayogapUrvaka pravartavAno saMkalpa kare che. pauSadhadhArI zrAvaka ke sAdhu Ama to sAmAyikamAM ja hovAthI temane pApa vyApArano tyAga ja hoya che, chatAM paNa porisI bhaNAvavAnI kriyA daramyAna ke nidrAmAM pramAda Adi koI aniSTa pravRttio mana para savAra na thaI jAya te mATe teo A zabdo dvArA punaH pApa pravRttiono tyAga kare che. vyavahArathI hiMsA, jUTha, corI Adine pApa-pravRttio kahevAya che, jyAre nizcayathI vicArIe to mokSane pratikULa bane tevA sarva bhAvo pApa che. tethI AvA zabdoccAra dvArA sAdhaka zuddha Atma-svarUpane pragaTAvavAmAM bAdhaka bane tevI mana-vacana-kAyAnI sarva ceSTAone aTakAvIne AtmasvarUpane pragaTAvavAmAM anukULa hoya tevA pariNAmone jAgRta karavAno saMkalpa kare che. anAdikALanA kusaMskAro sahaja rIte kAryAnvita hovAthI tene aTakAvavA mATe maMdabhAve jo A saMkalpa thAya to e phaLaprada nathI banato, tethI daDha saMkalpa karavA mATe sAdhaka A zabdonuM uccAraNa traNa vAra kare che ane te dvArA apramattapaNe AgaLanI kriyA karavAnA potAnA praNidhAnane sabaLa banAve che. 1. 'nirIdi' zabdano vizeSa artha sUtrasaMvedanA-1mAM khamAsamaNa sUtra tathA sUtrasaMvedanA - 3 mAM vAMdaNA sUtramAMthI joI zakAze.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra A zabdo uccAratAM sAdhaka vicAre che ke, "mAre have sarva anya pravRttiono tyAga che. have pachInI kriyA huM mana-vacana-kAyAne AtmabhAvamAM sthira rAkhavA karavAno chuM, tethI have atyaMta apramatta banI, mArA aMgopAMgane saMvRta banAvIne, upayogapUrvaka, lakSyanuM anusaMghAna karIne anAbhoga ke sahasAtkArathI paNa koI skhalanA ke aticAra na lAgI jAya, mAruM mana svabhAvane choDI parabhAvamAM ramavA na mAMDe tevuM dhyAna rAkhIne huM kriyA karIza." 1. maMgalAcaraNa : 135 mULa gAthA H namo khamAsamaNANaM goyamAINaM mahAmuNINaM (namaskAra mahAmaMtra tathA remi bhaMte sahita nisIhi pUrvakanA A pAThanuM uccA2Na traNa vA2 ka2vAnuM che.) anvaya sahita saMskRta chAyA : kSamAzramaNebhyaH gautamAdibhyaH mahAmunibhyaH namaH zabdArtha : kSamAzramaNa gautamAdi mahAmunione namaskAra ho. vizeSArtha : zrI gautama mahArAjA anaMtalabdhinidhAna ane aneka guNonA bhaMDAra hatA. temano vinaya ane temanI yogamArganI apramattatA adbhuta hatI. cAra jJAnanA dhaNI hovA chatAM paNa teo bALabhAve prabhunI dezanA sAMbhaLatA. kevaLajJAnanI prApti mATeno temano talasATa adamya hato. temanI pATaparaMparAmAM ane anyatra paNa temanA jevA aneka mahAna kSamAzramaNo thaI gayA. A mahAtmAo jIvanabhara 2. kSamAzramaNano vizeSa artha sUtrasaMvedanA-1 mAM icchAmi khamAsamaNo sUtramAMthI jovo.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 sUtra saMvedanA . potAnA krodhAdi doSono nAza karI kSamA Adi guNone pragaTa karavA prayatnazIla rahetA hatA. AvA mahAmunione namaskAra karI sAdhaka porisInI zarUAta kare che. sAdhaka jANe che ke moha e mAro parama zatru che ane tenA nAzanuM kArya ati kaparuM che. zrIgautama mahArAjA Adi mahAmunioe sattvapUrvaka A zatrunA nAza mATe jIvanabhara prayatna karyo hato ane temAM saphaLatA paNa meLavI hatI. mohavijetA A mahApuruSonuM smaraNa, vaMdana ke namana temanA pratye Adara satkAra ane ahobhAva pragaTa kare che. pragaTelo A zubhabhAva azubhabhAvone aTakAvI, mohanAza mATenuM satva pragaTAve che. Ama mahAmunione namaskAra karavAthI kaparA kAmane siddha karavAno kSayopazama pragaTe che, te mATenI zakti khIle che ane kAryasiddhi hAthavagI banI jAya che. pariNAme sAdhaka pote paNa moharUpI zatrunA nAza mATe sakSama bane che. tethI ja porisInI zarUAta mahAmunione namaskAra karIne karAya che. A zabdo bolatAM sAdhaka, zrI gautama mahArAjA Adi mahAmunione smRtipaTa para sthApita kare che ane be hAtha joDI mastaka namAvatAM vicAra kare che ke, "A mahApuruSonA jevuM saMpUrNa nirdoSa jIvana jIvavAnI to mArI zakti nathI, topaNa A maharSionA caNAmAM mAthuM namAvI prArthanA karuM chuM ke mArI A rAtri to zubhabhAva ane zubhadhyAnamAM pasAra thAya tevuM baLa Apajo" namaskAra mahAmaMtrI tathA "karemi bhaMte' traNa vAra "nisIhi'nuM uccAraNa karIne atyaMta sAvadhAna ane sajAga banelo sAdhaka tyArapachI maMgalAdi mATe gautamAdi kSamAzramaNone vaMdana karavA sAthe namaskAra mahAmaMtra" ane karemi bhaMte" sUtra paNa traNa vakhata bole che. temAM namaskAra mahAmaMtra dvArA paMca parameSThinA svarUpane sArI rIte buddhimAM sthira karavAthI temanA jJAnAdi guNo tathA temanuM parama sukha manamAM ramyA kare che. tenA pratye viziSTa pUjyabhAva utpanna thAya che ane tevA guNone pragaTa karavAnI ruci tIvratara bane che. Ahatya, siddhatvanI smRti tAjI thatA cittamAM apUrva bhAvo pedA 3. namaskAra zabdanA artha mATe sUtrasaMvedanA-1mAMthI 'namaskAra mahAmaMtra tathA sUtrasaMvedanA ramAMthI namoDathuNaM sUtra jovuM.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 saMthArA - porisI sUtra thAya che. A bhAvone kAraNe saMsAranA bhAvothI para rahe - alipta rahe tevuM mAnasa taiyAra thAya che. AvuM mAnasa ja mohanAzanuM uttama sAdhana bane che. karemi bhaMte' sUtranuM uccAraNa karavAthI sAdhake pUrve lIdhelI samabhAvamAM rahevAnI ane sAvadya (pApamaya) pravRttionA tyAganI pratijJA smRtipaTamAM tAjI thAya che ane tenA samyapha pAlanano yatna daDha bane che. zrI gautama mahArAjA Adi apramatta sAdhuone tathA paMca parameSThine karelA namaskAranA ane samabhAvanI pratijJAnA A pavitra bhAvone mAnasapaTa para vadhu sArI rIte aMkita karavA sAdhaka tene traNa vAra doharAve che. phaLasvarUpe tenAmAM evA saMskAra paDe che ke, porisInI kriyA uparAMta nidrAmAM paNa saMyama ke samabhAvane anukULa citta akabaMdha rahe che; paNa pramAdane vaza banI nAza nathI pAmatuM. 2. saMthArAmAM rahevAnI anujJA? " maMgalAcaraNa karyA pachI, sAdhaka guNavAna guru pAse saMthArAmAM rahevAnI anujJA mAge che. mULa gAthAH aNujANaha jiTThajjA ! .. gaNunAda parama-guru ! gu-guja-yohiM maMdiya-sarIrAI vahu-vipuuvir uorilI, rapha-saMthAra, kami' iArA anvaya sahita saMskRta chAyAH jyeSThAryAH ! anujAnIta guru-guNa-ratnaiH maNDitazarIrAH paramaguravaH ! anujAnIta bahu-pratipUrNA pauruSI, rAtrikasaMstArake tiSThAmi / / 1 / / zabdArtha: he jyeSTha Arya ! anujJA Apo. moTA guNaratnothI vibhUSita dehavALA he paramaguru! (prathama) pauruSI sArI rIte paripUrNa thaI che, have rAtrinA saMthArAne viSe sthira thavAnI anujJA Apo. 1
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 sUtra saMvedanA-6 vizeSArtha : guNavAnane parataMtra banI temanI AjJA pramANe vartavuM, e yogamArganA vikAsa mATenI prAraMbhika AvazyaktA che. tethI ja "he jyeSTha Arya ! - AvuM saMbodhana karI yogamArganI sAdhanA karavA icchato sAdhaka zarIrano zrama dUra karI, yogamArgamAM cAlavAnI zakti ekaThI karavA guru pAse rAtrimAM saMthAravAnI anujJA mAge che. anujJA mAgatI vakhate ziSya ke pauSadhavratadhArI zrAvaka guru pratyenA bahumAnabhAvane vizeSa rIte ullasita karavA temanA guNonuM smaraNa kare che. kSamA Adi guNo uparAMta yogya ziSyanuM anuzAsana karavuM e guruno vizeSa guNa che. AvA anuzAsakatA Adi guNorUpI ranothI suzobhita zarIravALA guru ja paramaguru arthAtuM zreSThaguru che. vaDila sAdhune moTA guNarUpI ratnothI zobhatA zarIravALA paramaguru tarIke saMbodhIne sAdhaka pharIvAra anujJA mAMgI temane parataMtra rahevAnI potAnI uttama bhAvanAne dRDha banAve che. bahupaDipuNNA porisI : porisI prAkRta zabda che. je saMskRta pauruSI zabda parathI banyo che. pUrvakALamAM puruSanI potAnA dehapramANa chAyA paDe teTalA kALamAnane porisI kahevAtI hatI atyAranI bhASA pramANe eka pauruSI eTale eka prahara. divasanA ke rAtrinA samayanA cAra sarakhA bhAga karavAmAM Ave to te pratyeka bhAgane eka paurUSI = eka prahara kahevAya che. 4. maryane pAmya ti mArya. - jenI pAsethI jJAna prApta thAya te Arya kahevAya athavA sArAt pApagya: pya yAta: 4 mArca - kArat eTale dUra; pApakarmathI je dUra thayo che te Arya, jena zAstronI bhASAmAM vaDIlone, vRddhone, jJAnavRddhone, mahA guNavAna sAdhuone Arya kahevAya che. tathA jyeSTha eTale moTA, tethI ahIM yeSTha AryathI vaDIla sAdhuo samajavAnA che. 5. puruSa pramANam gacA: sA poSI - puruSa (pramANa chAyA) jemAM pramANa che te pauruSI. pUrvanA samayamAM divasa keTalo pasAra thayo teno nirNaya karavA mATe ghaDiyALo nahotI. tyAre puruSanA paDachAyAnuM pramANa joI nakkI karAtuM ke keTalo samaya thayo haze. temAM jyAre paDachAyo puruSanA potAnA deha pramANa hoya teTalA kALane pauruSI kahevAya che. divasa ane rAtrinuM pramANa dareka RtumAM temaja dareka dezamAM juduM juduM hovAthI Rtu ane deza pramANe porisInuM pramANa juduM juduM hoya che. tethI kalAka-miniTamAM porisInuM cokkasa pramANa nakkI na karI zakAya.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 139 zAstramAM je praharamAM je kArya karavAnA hoya te pramANe judA judA praharane judA judA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. jema ke divasano pahelo prahara te "sUtrapauruSI', bIjo prahara te artha pauruSI' vagere. tema rAtrino bIjo prahara te "saMthArA pauruSI' rAtrinA pahelA praharamAM svAdhyAya karavAno che, bIjA praharamAM sAmAnya sAdhune zrama dUra karavA nidrA levAnuM ane prauDha sAdhue dhyAna karavAnuM vidhAna che. trIjA praharamAM nidrAthI mukta thaI, cothA praharamAM saue puna: svAdhyAyamAM joDAvAnuM che. A vidhAnane lakSyamAM rAkhIne zramaNabhagavaMto tathA pauSadhadhArI zrAvako rAtrino prathama prahara svAdhyAyamAM, dhyAnamAM ke gurubhagavaMtanI vizrAmaNA AdimAM pasAra kare che. A kArya karatAM jyAre zramano anubhava thAya ane vizrAma karyA vinA AgaLanA kArya sArI rIte saMpanna thAya tema nathI evuM lAge tyAre sAdhaka gurubhagavaMta pAse jaIne vinayapUrvaka jaNAve ke, "he yeSTha Arya ! prathama porisIno samaya lagabhaga pUrNa thayo che. Apa jo anujJA Apo to huM have rAtri saMthAro karuM ?' sAdhue ke pauSadhadhArI zrAvake samabhAvanI vRddhi thAya te mATe yatna karavAno che ane sAvacetI pUrvaka pramAdane sadaMtara TALavAno che. tethI jo sAdhubhagavaMta zarIranA sukha mATe ke sUvAmAM majhA AvatI hovAthI sUvAno vicAra kare che, te mATe AjJA mAMgavA jAya to te ayogya che. tema karavAthI temano sAmAyikano pariNAma nAza pAmI jAya che; paraMtu jyAre ema lAge ke jarUrI ArAma karavAthI ke nidrA levAthI uttaranA saMyamayogomAM baLavattara yatna thaI zakaze tyAre ja teo guNavAna guru pAse sUvAnI (saMthAravAnI) anujJA mAge. ane ziSyanI nidrA tenA saMyamavRddhinuM kAraNa banaze evuM jyAre jaNAya tyAre gurubhagavaMta paNa ziSyane nidrA levAnI anujJA Ape. 6. tame parisI sAthe, viThya jJAIi fNayAyak ! taiyAe bhikkhAyariyaM puNo cautthIe sajjhAyaM / / / - zrI rAdhyayanasUtra ra6-1ra 7. sthavira prauDha ane gItArtha sAdhuo to bIjA praharamAM paNa sUtro tathA arthanuM ciMtana kare che. 8. paDhamaM risI sannArya, virya jJALa thAya ! taiyAe niddamukkhaM tu, cautthI bhujjo vi sajjhAyaM / / 43 / / - zrIuttarAdhyayanasUtra 26
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 sUtra saMvedanA-6 3. saMthArAno vidhi : avataraNikA : guru pAsethI saMthArAmAM besavAnI anujJA meLavyA pachI ziSya vaLI pAchI saMthArAmAM sUvAnI anujJA mAge che. gAthA : aNujANa saMthAraM, bAhuvahANeNa vAma-pAseNaM / buddhi-pAva-pasAraLa, atarata makhkhaNa bhUmi rA saMkoia saMDAsA, uvvaTTaMte a kAya - paDilehA / anvaya sahita saMskRta chAyA : anujAnIta saMstAraM, bAhUpadhAnena vAma-pArzvena / kurkuTI-pAda-prasAraNe azaknuvan pramArjayed bhUmim / / 2 / / saMkucya saMdazau udvartamAnaH ca kAyaM pratilikhet / zabdArtha : (meM Apa pAsethI pUrve jANyuM che ke,) hAthano takiyo banAvI sAdhu DAbe paDakhe sUI jAya. sUtI vakhate te kukaDInI jema AkAzamAM paga lAMbA karIne sUve. jo UMce paga lAMbA na rAkhI zake to bhUmine = saMthArAne pramArjIne temAM be paga mUke. jo paga lAMbA karyA pachI saMkocavA paDe to DhIMcaNa pUMjIne saMkoce ane jo paDakhuM pheravavuM paDe to zarIranuM pramArjana kare. (A saMthArAnI vidhi che. huM tenuM pAlana karavA prayatna karIza.) 9. 'saMthAro' zabda aMtima saMlekhanA yAvajjIva anazana mATe paNa vaparAya che tethI ahIM rAtrino saMthAro ema kahI spaSTatA karI che. sAdhu ke pauSadhadhArI zrAvakanuM jIvana jayaNA pradhAna hoya che mATe teo rUnI ke Danalopa vagerenI gAdIno upayoga karatA nathI. teo sUvA mATe 2', hAtha lAMbA ane 11, hAtha pahoLA evA UnanA eka viziSTa Asanano upayoga kare che. A UnanA Asanane saMthAro kahevAya che. 10. 'kukkuDipAyapasAraNaM' tti yathA kukkuTI pAdAvAkAze prathamaM prasArayati evaM sAdhunA'pyAkAze pA prathamamazakanuvatA prasAraNIyau zrI oghaniryuktiH droNAcAryavRttiH saMstAraka vidhi
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 141 vizeSArtha : guNavAna guru pAse saMthArAmAM rahevAnI AjJA mAMgyA pachI ziSya puna: saMthArAmAM sUvAnI paNa AjJA mAge che. sAmAnyathI vicArIe to sUvAnI kriyA e pramAda che. Ama chatAM sAdhunI A kriyA apramAda bhAvanI poSaka hovAthI te pramAdarUpa banatI nathI. divasabhara apramattapaNe jJAna, dhyAna, vaiyAvacca AdinA kAryo karatAM karatAM sAdhu jyAre thAkI jAya che, tyAre potAnA thAkane dUra karI bIjA divase vadhu sArI rIte ArAdhanA karI zakAya te mATe ja sAdhu nidrAno sahAro le che. tethI sAdhunI nidrA pramAda banatI nathI paraMtu te paNa eka yogasAdhanA tarIke oLakhAya che. A nidrAsvarUpa yogasAdhanA paNa bIjA sarva kAryonI jema gurvAjJAthI zAstrokta vidhipUrvaka karavAmAM Ave to ja te apramattatAnuM kAraNa bane che. AvuM jANatA ziSyAdi sUvAnI kriyA karatAM pUrve paNa gurunI AjJA prApta kare che. anujJA meLavyA pachI mahAmunio kevI rIte sUI jAya tenI smRti tAjI karavA sUvAnI vidhinuM uccAraNa kare che. AvI vidhinuM smaraNa karatAM te manomana saMkalpa kare che ke mAre saMyamanI maryAdA pramANe saMyamanI vRddhi thAya te rIte ja ArAma karavo che, paNa mArA saMyamane bAdha Ave evuM kAMI karavuM nathI. mahAmunio saMthArAmAM besavAnI AjJA meLavIne, kukaDInI jema be paga AkAzamAM UMce lAMbA karIne suve; ema karatAM thAke tyAre saMthArA uparanI bhUmine pramArjIne DAbA paDakhe, hAthanuM ozIkuM karIne vidhipUrvaka pagane saMthArAmAM lAMbA kare." nidrA levAnI vidhi jANyA pachI te ja prakAre nidrA levAno saMkalpa to ghaNA kare paNa saMkalpane anusaravAnuM kArya to koI ati sattvazALI mahApuruSa ja karI jema kUkaDI pahelA pagane AkAza tarapha rAkhe che e pramANe sAdhuo paNa AkAza tarapha paga rAkhe. ema rAkhavAmAM asamartha - azakta hoya tyAre bhUmine pUMjIne pagane rAkhe eTale ke vidhipUrvaka paga lAMbA kare. 11. tAjha saMthAra, putti verditi tiji vAro navakAraM sAmaia-muccAria vAmapAseNaM / / 351 / / uvahANIkayabAhU, AkuMcia kukkaDi vva do pAe / ataraMtA supamajia, bhUmiM vihigA pasAraMti / / 360 / / - yatidinacaryA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 sUtra saMvedanA-6 zake. tethI ja zAstrakAra AgaLa kahe che ke, gatAMta12 vamana bhUmi arthAt jo A rIte sUvA samartha na ho to saMthArA uparanI bhUminuM jayaNApUrvaka pramArjana karI vidhipUrvaka paga lAMbA karavA joIe. vaLI, sAdhake sUtI vakhate paNa saMyamanI ghAtaka evI jIvirAdhanA ane AtmavirAdhanAthI bacavAnuM che. tethI sUtA pachI paNa jo pagane puna: saMkocavA13 hoya to saMDAsA14 eTale ke sAthaLanA sAMdhAone (DhIMcaNone) pramArjIne pachI ja paga vALavA. jethI tyAM rahelA koI jIvanI virAdhanAM na thaI jAya. nidrA letA sAdhaka mATe ALoTavuM to ayogya ja che, paNa kyAreka kAyAnuM paDakhuM pheravyA vagara cAle evuM ja na hoya, paDakhuM15 pheravIne sUI javAthI ja zarIrane pUrato ArAma maLe tema hoya ane te ArAma thaI jAya to ja saMyamane yogya zArIrika-mAnasika zakti ekaThI thaI zake tema hoya; tyAre sAdhune paDakhuM pheravavAnI chUTa che. tyAre paNa sAdhue jayaNAno pariNAma jIvaMta rAkhavA kAyAnuM paDilehaNa karI pachI ja paDakhuM pheravavuM joIe. saMthAravAnI vidhi darzAvatA A pado uccAratA sAdhakanuM haiyuM paramakRpALu paramAtmA para ovArI jAya che. tene thAya che ke, "aho ! mane kyAMya pramAda na nI jAya te mATe prabhue keTalI kALajI lIghI che. kharekhara A rIte sUvAthI huM atyaMta saMstArakaM cArohan sAmAyikaM vAratrayamAkRSya aNujANahetyAdi bhaNati, anujAnIta saMstArakaM, punazca bAhUpadhAnena vAmapArzvena ca svapiti, kukkuTivadAkAze pAdau prasAraNIyau 'ataranta' tti AkAze pAdaprasAraNAzaktastu bhuvaM pramRjya pAdau sthApayati / dharmasaMgraha 12. ataraMto' tti yadA AkAze vyavasthitAbhyAM pAdAbhyAM na zaknoti sthAtuM tadA pamajjae bhUmi tti bhuvaM' pramRjya pAdau sthApayati / - zrI oghaniryuktiH droNAcAryavRttiH 13. 'saMkoia' ityAdi, yadA punaH saGkocayati pAdau tadA saMdaMzamurusandhiM pramRjya saGkocayati, udvartayaMzca kAyaM pramArjayati, ayaM svapato vidhiH / - dharmasaMgrahavRttI 14. saMDAsA no artha sandhiH karyo hovAthI ahIM DhIMcaNa grahaNa karI zakAya. 15. rrAnamepAAvanyapArzvamavanam daMte - eTale eka paDakhethI bIjA paDakhe thavAmAM - dharmasaMgrahavR
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra - nidrAdhIna paNa nahIM banuM ane chatAM pA zarIrane pUrato ArAma maLI javAthI huM UThIne puna: yogamArganI sAdhanA karavA susajja banI zakIza." 4. jAgavAnI vidhi : avataraNikA : have sUtA pachI mAtra Adi karavA mATe UThavuM paDe to zuM karavuM te jaNAve che. gAthA : vvAd-vonuM, sAsa-nimaLAoNAkA 143 saMskRta chAyA H dravyA-i3payomAM, ucchvAsa-nirubdhanam Acho rU| zabdArtha (he bhagavaMta ! vaLI, meM Apa pAsethI ja jANyuM che ke, jo kAya-ciMtA mATe UThavuM paDe to nidrAnuM nivAraNa karavA mATe) dravya, kSetra; kALa ane bhAvanI vicAraNA karavI. (tema chatAM nidrA na UDe to be AMgaLI vaDe nAka dabAvI) zvAsane rokavo ane pachI prakAzavALA dvAra sAme jovuM. (A rAtrimAM kAraNavazAt UThavAno vidhi che.) IIII vizeSArtha : nidrA daramyAna` smRti ane vicAravAnI kSamatA thoDI ghaTI jAya che. tethI rAtre UThavuM paDe to UMghamAM'ne UMghamAM koI saMyamaghAtaka ke AtmaghAtaka pravRtti na thaI jAya tenI paNa sAdhake sAvadhAnI rAkhavI joIe. AthI ja zAstrakAra maharSioe koI kAraNasara zarIranI koI hAjata TALavA rAtre UThavuM paDe to ardha nidrAmAM koI pravRtti na thaI jAya te mATe nidrA dUra karavAnI vidhi paNa batAvI che. vADuM-vaonuM - dravyAdinA upayogane kare
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 sUtra saMvedanA-6 mAtra AdinI zaMkA thatAM jyAre AMkha UghaDI jAya tyAre sau prathama dravyAdino upayoga mUke. dravya Adi eTale dravya, kSetra, kALa ane bhAva. teno upayoga mUkavo eTale A cAre saMbaMdhI vicAraNA karavI. dravyathI sAdhaka vicA2e ke, 'huM koNa chuM ?' huM sAdhu chuM ke gRhastha chuM ? jo pote sAdhu hoya ke pauSadhavratadhArI zrAvaka hoya to viratidharanI maryAdA pramANe daMDAsana AdinA upayogapUrvaka pUMjI-pramArjI pachI ja. mAre pravRtti karavAnI che evI jAgRti AvI jAya. AvI jAgRti AvavAthI sAdhaka potAnA vratonI maryAdApUrvaka mAtra Adi karavA jAya. jethI saMyamanI virAdhanA na thAya. kSetrathI sAdhaka vicAre ke, 'huM kyAM chuM ?' arthAt huM uparanA mALe chuM ke nIceM chuM ke anyatra chuM ?' jethI taMdrAvasthAmAM ke aMdhArAnA kAraNe bhIMta Adi sAthe athaDAvavAnI ke uparathI nIce paDI javAnI saMbhAvanA ochI thaI jAya. kALathI sAdhaka vicAre ke, A rAtri che ke divasa ? jo rAtri hoya to daMDAsananA upayogapUrvaka cAlavAnuM che evI jAgRti Ave ane sAdhaka saMyama virAdhanAthI bacI jAya. vaLI, rAtri keTalI vyatIta thaI che te nakkI karI sAdhaka UThIne mAre zuM karavAnuM che teno paNa nirNaya kare che. bhAvathI sAdhaka vicAre ke, huM mAtra AdithI atyaMta pIDita chuM ke nahIM ? jo atyaMta pIDita hoya to najIkanA sthAnamAM mAtra Adi jAya, nahIMtara dUranA sthAnamAM jAya. 16 A rIte dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI vicAraNA karIne nidrA UDI gayA pachI ja sAdhu mAtra Adi mATe javA paga upADe. jo kadAca AvA ciMtana pachI paNa taMdrAvasthA hoI UMghanI kAMIka asara hoya to sAdhaka saMyamanI jayaNA na pALI zake. tethI te nidrA UDADavA puna: prayatna kare. 16. sAMjanA pratikramaNa pUrve ja sAdhu ke pauSadhadhArI zrAvaka mAtra Adi mATe judI judI nirjIva bhUmio joI nirNaya karI AvyA hoya ke rAtre kyAM javuM.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 145 nimAoNa? zvAsa rokIne jue dravyAdinA ciMtanathI paNa nidrA na jAya to sAdhaka be AMgaLI vaDe nAsikAne pakaDI zvAsane roke. A rIte ni:zvAsano virodha karavAthI zvAsa levAnI prakriyA aTakI javAne kAraNe nidrA tarata UDI jAya che. jyAre nidrA UDI jAya tyAre sAdhaka bahAra nIkaLavAnA dvArane jue ane bahAra sudhI pramArjanA karato karato mAtra Adi mATe jAya. mAtru Adi karIne vosirAvIne pAcho saMthArA pAse AvI 'iriyAvahi' pratikramaNa kare, pachI ochAmAM ochI traNa gAthAono svAdhyAya karIne ja punaH suve. A pado bolatAM sAdhaka vicAre ke, kAsAgara paramAtmAe amArI keTalI ciMtA karI che. mAtra mokSamArga batAvyo che tevuM nathI, paraMtu A mArga kaI rIte cAlavuM, mArge cAlatAM zramita thaI javAya to zuM karavuM, zrama utAravA nidrAdhIna thayA bAda zArIrika kAraNosara UThavuM paDe to zuM karavuM tenI keTalI kALajI lIdhI che. jaNAvavA yogya jaNAvavAmAM teozrIe kAMI bAkI rAkhyuM nathI. have mAre mArI svacchandavRttino tyAga karI pratyeka kArya temanI AjJA mujaba ja karavAno saMkalpa karavo che, to ja mAruM kalyANa thaze." 17. ahIM pracalita pATha slInipAtro che paNa oghaniryukti, dharmasaMgraha ityAdi graMthomAM TLasAnimAtra evo pATha che. vicAratA jo ke evuM lAge ke UMgha UDADavA mATe zvAsane rokavAno che. tethI pAThamAM pheraphAra karyo nathI.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 sUtra saMvedanA-6 5. sAgArI anazana: avataraNikA: have rAtrimAM kadAca mRtyu AvI jAya to samAdhimRtyu maLe te mATe sAdhaka sUvA pUrve kevuM anazana svIkAre che te jaNAve che. gAthA: jai me hujja pamAo, imassa dehassimAi rayaNIe / AhAramuvahi-dehaM, savvaM tiviheNa vosiriaM / / 4 / / anvaya sahita saMskRta chAyAH yadi me asya dehasya asyAM rajanyAm pramAdaH (nAzam) bhavet . (tardi) AhAram 3pa-duM, sarva trivadhena vyutkRSTam III zabdArtha : jo mArA A dehanuM A rAtrimAM ja maraNa thAya to (muM) AhAra, upAdhi ane deha Adi sarvane mana-vacana-kAyAthI vosirAvyAM che. llll vizeSArtha : mRtyuno samaya e saMpUrNa sAdhanAjIvananI parIkSAno samaya che ane sAdhanAnI saphaLatA samAdhimaya mRtyumAM che; paraMtu A parIkSAno kALa kyAre AvIne Ubho rahe te koIne khabara paDatI nathI. tethI sAdhaka satata mRtyu mATe sAvadhAna rahe che. maraNa samaye sAdhake AhAra, zarIra Adi sarva vastuono tyAga karI anazana svIkAravuM joIe; AvuM zAstramAM vidhAna che. divasa daramyAna jo mRtyu AvI jAya to sAdhaka zubhabhAvothI bhAvita thaI, anazana svIkArI mRtyu sudhArI zake paNa jo rAtrimAM suSupta avasthAmAM maraNa Ave to sAvadha rahevuM kaparuM bane che. eka tarapha dehanI asahya pIDA ane bIjI tarapha janmyA tyArathI jenI sAthe rAganA gADha saMbaMdho baMdhAyA hoya te deha, parivAra, vaibhava Adine choDIne javAno bhaya. tenA pratyenI lAgaNIo aMtima ghaDImAM sAdhakanA manane vihvaLa karI mUke che. tethI acAnaka 18. A gAthAmAM 'punAmo pramaH' e zabda che teno A saMdarbhamAM "maraNa' evo artha karavAno che.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 saMthArA - porisI sUtra AvelA mRtyumAM paNa mamatA AdinA bhAvothI citta glAna ke plAna na bane ane samAdhi jALavI sadgati prApta karI zakAya te mATe nidrAdhIna thatAM pahelA sAdhaka A gAthA bolI sAdhaka sAgArI anazana svIkAre che. sAgArI eTale AgAra sahita ane AgAra eTale chUTa. AgAra sahitanA anazanane sAgArI anazana kahevAya che. AvA anazanamAM thoDI chUTa rAkhavAmAM Ave che, tethI AvA anazanano svIkAra karatI vakhate sAdhaka evo saMkalpa kare che ke, "jo rAtrimAM mAruM mRtyu thAya to mAre AhAra-zarIraupadhino sarvathA tyAga ane jo mRtyu na Ave to (badhI chUTa) tyAga nahi. Avo saMkalpa karI sAdhaka sarva prakAranA aMtaraMga ane bAhya parigrahamAMthI mukta thavAno prayatna kare che. * Ama to saMyamajIvanane svIkAratI vakhate sAdhaka sarva parigrahano tyAga kare ja che; paraMtu zarIrano tyAga zakya na hovAthI te zarIrano tyAga karI zakato nathI. zarIra sAthe saMkaLAyelo hovAnA kAraNe tene AhAra mATe pAtra ane lajjAsaMyama mATe vastrAdi rAkhavA paDe che. rAkhelI A cIjomAM mamatA na thAya te mATe te satata sAvadhAna rahe che. Ama chatAM anAdi kusaMskArone kAraNe tyAM mamatva thavAnI saMbhAvanA rahe che. mRtyu samaye jo AvA saMyamasAdhaka upakaraNo pratye paNa mamatA rahI jAya to samAdhi jokhamAya che. AthI ja sAdhaka roja rAtre saMyama sAdhaka dehaAhAra ane upadhino tyAga karavA sAgArI anazana svIkAre che. AvuM anazana svIkAravAthI citta paugalika bhAvothI para thaI sahelAIthI AtmadhyAnamAM lIna banI zake che. A gAthA bolato sAdhaka deha, vastra, pAtra Adi sarva ne smaraNamAM lAve ane bhAvathI tenI sAtheno paNa saMbaMdha toDavA vicAre ke, "A rAtrimAM ja jo mAruM mRtyu thaI jAya to A sarva cIjono mATe mana-vacana-kAyAthI tyAga che. manathI A mArA che tevuM huM have nahi mAnuM - te saMbaMdhI vacana-prayoga paNa nahi kahuM ane tenA rakSAnI ALa-paMpALathI paNa huM mukta thAuM chuM. A rIte zarIra upAdhi vagerenI mamatAne toDavA huM yatna karuM chuM." 19. anazana ane tenA prakAronI vizeSa jANakArI sUtra saMvedanA-3mAM nANamei sUtramAMthI jANI zakAze.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 sUtra saMvedanA-6 7. maMgala bhAvanA : avataraNikA : sAgArI anazana svIkArI cittane zubha bhAvathI vAsita karavA sAdhaka maMgala bhAvanA bhAve che. gAthA : cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM kevalipannattoM dhammo maMgalaM / / 5 / / anvaye sahita saMskRta chAyAH catvAri maGgalAni / arhantaH maGgalam / siddhAH maGgalam / sAdhavaH maGgalam / vajhi-prajJata: : ma m II TI. zabdArtha : cAra padArtho maMgala che : (1) arihaMto aMgela che (2) siddho maMgala che. (3) sAdhuo maMgala che ane (4) kevalIbhagavaMte batAvelo dharma maMgala che. saMpA vizeSArtha : A jagatamAM maMgala karanArI cIjo cAra che. jenAthI AtmAnuM hita thAya, AtmA mATe sukha ane kalyANanI paraMparA sarjAya tathA AtmA mATe ahitakArI bhAvono jenAthI nAza thAya tene maMgala0 kahevAya che. A jagatamAM cAra padArtho sarva zreSTha maMgalarUpa che : 1. arihaMtabhagavaMto 2. siddhabhagavaMto 3. sAdhubhagavaMto 4. kevaLajJAnI bhagavaMte prarUpelo dharma. A cAra tattvo ahitakArI rAgAdi bhAvothI AtmAne dUra rAkhe che ane nijAnaMdanI mastI mANavAmAM parama AlaMbanabhUta bane che, mATe A cArane ja 20. maMgala zabdanA vizeSa artho sUtra-saMvedanA-1 mAM navakAra maMtranA arthamAM jovA.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 149 paramArthathI maMgala kahevAya che. jagatanA anya koI tattvomAM AvI kSamatA nathI. A cAra maMgalakArI tattvomAM prathama sthAne rahelA zrI arihaMta paramAtmA traNe lokanA jIvonuM durgatinA bhayathI rakSaNa karatAM hovAthI traNa lokanA nAtha che. jagatanA sarvazreSTha puNyanA svAmI che. rAga-dveSa-moha rUpI zatruono eTale Asakti-aprIti ane ajJAnano temaNe nAza karyo che. kevaLajJAnAdi saMpattivALA che. jagatanA jIvone mokSa ApanArA hovAthI teo aciMtaciMtAmaNI samAna che. saMsArarUpI samudrane taravA mATenuM uttama jahAja che. utkRSTa puNyodayarUpe tIrthakara padavI pAmI anaMtA jIvone Atmazuddhino-Atmikasukhano rAha ciMdhI rahyA che. siddhabhagavaMto sAdhanA karI siddhagatine pAmyA che. karmarajano sarvathA nAza karI saMpUrNa zuddha banyA che. zarIrAdi sarva baMdhanone tyajI nirbadha banyA che. sarvasaMgathI rahita thayA che. janma-jarA-mRtyuno temaNe nAza karyo che. kevaLajJAna ane darzanathI yukta che. siddhipuranA nivAsI che. kRtakRtya che ane anaMtakALa sudhI anupama Atmika sukhane bhogavanArA che. - sAdhubhagavaMto A siddhadazAne pAmavA satata yatna karI rahyA che. te mATe ja samiti-guptimaya jIvana jIve che. aDhAra hajAra zIlAMgavALA saMyamaratha para ArUDha thaI mokSamArgamAM AgaLa vadhI rahyA che. prazAMta ane gaMbhIra cittavRttithI zobhe che. sarvathA pApa-vyApArane choDI sadA paMcAcAranA pAlanamAM magna rahe che. dravya ane bhAva paropakAra karavAmAM nirata hoya che. kamaLanI jema nirlepa hoya che. dhyAna ane adhyayananA saMgathI satata vizuddha thatAM bhAvothI temanuM aMtara dIpatuM hoya che. kevaLIbhagavaMte prarUpelo zrutadharma ane cAritradharma paramasukhane pamADanAra che. AtmAnaMdane bhaNAvanAra che. sura-asura ane manuSyothI pUjAyelo che. moharUpI aMdhakArane nAza karavAmAM sUrya jevo che. rAga-dveSarUpI viSa utAravAno parama maMtra che. sakaLa kalyANanuM nimitta che. karmavanane bALavAmAM agni jevo che. siddhabhAvano sAdhaka che. A cAre mahA maMgalakArI tattvonA AvA svarUpanuM jeo ciMtana-manana-bhAvana ke tenuM dhyAna kare che teone duHkhakAraka rAgAdi doSo nAza pAme che ane tatkALa sukhane ApanArA kSamAdi guNo pragaTa thAya che. pragaTelA A guNo dvArA uttarottara Atmika vikAsa sAdhI teo cheka paramAnaMdarUpa mokSa sudhI pahoMcI zake che. jyAM sudhI mokSamAM na pahoMcI zakAya tyAM sudhI A arihaMtAdinA dhyAnAdithI baMdhAyelA puNyathI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 sUtra saMvedanA-6 te icche ke na icche topaNa zreSTha koTinI bhautika sukha-samRddhi paNa prApta kare che. A rIte arihaMtAdinA dhyAnathI bhautika ane AdhyAtmika banne prakAranuM sukha sAdhI zakAya che. tethI paramArthathI jagatamAM A cAra tattvo ja duHkha TALI sukha ApavA samartha che ane mATe ja A cAra tattvo ja maMgaLa che; anya kAMI nahi ane koI nahi. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, - "A jagatamAM maMgalabhUta bane evI cIjo to ghaNI che; paraMtu te sarve parama sukha sudhI pahoMcADe tevI nathI. du:kha vinAnuM saMpUrNa sukha ApavAnI tAkAta to eka mAtra arihaMta Adi cAramAM ja che. parama puNyodaye mane AvI zreSTha cIjo prApta thaI che. have huM pramAdano tyAga karI A zreSTha cAra cIjonI ArAdhanA karI ane sukhane prApta karavA prayatnazIla banI jAuM." avataraNikA : have arihaMtAdi cAra maMgalabhUta kema che te jaNAve che. gAthA : cattAri loguttamA, arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA; sAhU loguttamA, kevalipannatto dhammo loguttamo / / 6 / / avaya sahita saMskRta chAyA catvAraH lokottamAH / arhantaH lokottamAH / siddhAH lokottamAH / sAdhava: DhokottamaH | tri-prajJata: dha sTottama: TddA zabdArtha : cAra padArtho lokottama che : (1) arihaMto lokamAM uttama che (2) siddho lokamAM uttama che (3) sAdhuo lokamAM uttama che ane (4) sarvajJa dvArA prarUpAyelo dharma lokamAM uttama che. vizeSArtha : arihaMtAdi cAra lokamAM uttama che. "loka" zabda dravyaloka ane bhAvaloka banne arthamAM vaparAya che. dravyalokamAM sarva jIvono samAveza thAya che ane bhAvalokamAM
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 151 audayika Adi pAMce bhAvono samAveza thAya che. zrI arihaMta sarva jIvomAM zreSTha hovAthI dravyalokamAM uttama che. vaLI tIrthaMkara nAmakarmanA udayarUpe zreSTha kakSAno audayika bhAva tathA anaMta jJAnAdi svarUpe zreSTha kakSAno kSAyika bhAva paNa temanAmAM varte che. tethI audayikabhAva ane kSAyikabhAvarUpI bhAvalokamAM paNa teo uttamottama che. siddhaparamAtmAmAM anaMte jJAna, avyAbAdha sukha, arUpIpaNuM Adi zreSTha kakSAnA sAyika bhAva varte che. tenI apekSAe teo bhAvalokamAM uttama che. sAdhu bhagavaMto samyagdarzana, samyagujJAna ane samyakucAritrane AzrayIne uttama virya phoravatA hovAne kAraNe kSAyopathamikabhAvane AzrayIne lokottama che. sarvajJa vItarAga paramAtmAe prarUpelo "zratadharma" ke "cAritradharma' svayaM utkRSTa kSAyopathamika ke kSAyikabhAvarUpa hovAthI, te paNa bhAvalokamAM uttama che. AvI uttamatAne kAraNe ja arihaMta Adi Atmahita sAdhavAnuM parama sAdhana bane che ane mATe ja teo maMgala kahevAya che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "jagatanI uttamottama vastuo mane maLI che. ciMtAmaNi ratna paNa je na ApI zake tevuM atakALanuM svAdhIna paramasukha A cAra ApI zake che. A lokottama tattvone pAmIne mATe paNa uttama evuM AtmAnuM sAmrAjya prApta karUM che." 7. cAra zaraNAno svIkAra : avataraNikA : je uttama hoya te ja zaraNa. karavA yogya che mATe have sAdhaka lokottama tattvonuM zaraNa svIkAre che. gAthA: cattAri saraNaM pavajjAmi, arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevalipannattaM dhamma saraNaM pavajjAmi / / 7 / /
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 sUtra saMvedanA-6 anvaya sahita saMskRta chAyA catvAri zaraNAni prapadye / arhatAm zaraNaM prapadye / siddhAnAm zaraNaM prapadye / sAdhUnAm zaraNaM prapadye / kevaliprajJaptasya dharmasya zaraNaM prapadye / / 7 / / zabdArtha : (saMsAranA bhayathI bacavA mATe) huM cAranuM zaraNa svIkAruM chuM (1) arihaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM (2) siddhonuM zaraNa svIkAruM chuM. (3) sAdhuonuM zaraNa svIkAruM chuM (4) kevaLIprarUpita dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM. vizeSArtha : zaraNa eTale Azraya, rakSaNa prApta karavAnuM sthAna. arihaMtAdi cAra lokottama puruSo svayaM surakSita che. jagatanA jIvone jeno bhaya che tevA mRtyu Adi koI bhAvono bhaya temane nathI. teo svayaM nirbhaya hovAthI vAstavamAM teo ja anyane zaraNa ApavA samartha che. mATe temanuM ja zaraNa svIkAravA yogya che. arthAt ApattimAMthI pAra utaravA, du:khothI rakSaNa meLavavA teono ja Azraya svIkAravA yogya che. temanA ja caraNe jIvana samarpita karavA yogya che. lokottara evA A zaraNyane nahi samajatA jagatanA jIvo upara jyAre Apatti Ave che, tyAre teo bicArA ajJAnanA kAraNe mAne che ke, putra, parivAra, mitra ke dhanAdithI Apatti TaLI jaze. AvuM mAnI teo parivAra Adi pAsethI rakSaNanI apekSA rAkhe che. temanI A mAnyatA vAstavika nathI. kemake, puNyodaya vinA A cIjo maLatI nathI ane puNyodayathI kyAreka maLI jAya topaNa avasare kAma lAge ja, rakSaNa Ape ja evo paNa niyama nathI. kadAca rakSaNa, sukha, vagere Ape topaNa e sukha kAlpanika ane kSaNika ja hoya che. teo kyAreya saMpUrNa AMtarika vyathAne dUra karI AtmAnA Atmattika AnaMdane ApI zakatA nathI. AtmAne sukha-zAMti pradAna karavAnI tAkAta dhana, vaibhava, parivAra Adi bAhya cIjomAM nathI, paNa eka mAtra AtmAnA saMtoSa Adi sadgaNomAM che. arihaMtAdimAM A guNonI parAkASTA hoya che. tethI temanuM teM svarUpe dhyAna karavAthI sadgaNonI prAptimAM bAdhaka karmo nAza pAme che ane sahajatAthI sadguNo pragaTa thAya che. guNo prApta thatAM ja duHkha ApanArA doSo ApoApa vilIna thaI jAya che. jenA pariNAme sAdhakanA cittanI vyagratA dUra thAya che ane sAdhaka
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra - Atmika sukha-zAMtino anubhava kare che. A Atmika sukha-zAMtinI anubhUti te ja vAstavamAM AtmAnI rakSA1 che. AvI rakSAnuM sAmarthya jagatamAM mAtrane mAtra arihaMtAdimAM ja che. tethI ja zAstrakAroe vAraMvAra kahyuM che ke rakSA meLavavAnuM - zaraNa svIkAravAnuM arihaMta AdithI adhika sAruM koI sthAna nathI. 153 arihaMtanA dhyAnathI jema Atmika zAMtirUpa rakSaNa prApta thAya che, tema tenAthI pragaTelo zubha bhAva Apatti ApanArA kukarmono nAza karAvI, bAhya rIte Apattine TALI sukha-saMpattinI prApti paNa karAvI zake che. 21. jema namaskAra mahAmaMtranA smaraNathI zrImati satIne parezAna karavA tenA patie ghaDAmAM mUkelo sApa phUlanI mALA banI gaI'tI. mahAsatI sItAdevInI agniparIkSA mATe taiyAra karAvelo agnikuMDa arihaMtAdinA dhyAnathI manohara sarovara banI gayuM hatuM. amarakumAra tathA sudarzana zeThanI Apattio TaLI gaI hatI. AvA aneka dRSTAMto zAstromAM varNavelA che. tethI aMtaraMga sukha-zAMtinI prApti uparAMta bAhya rIte paNa Apattine TALavA mATe arihaMtAdinuM zaraNa ja zreSTha che. koIkavAra karma baLavAna hoya to bAhya rIte Apatti kadAca na paNa TaLe. Ama chatAM arihaMtAdinA dhyAnathI utpanna thayelo zubhabhAva sAdhakanA manane vihvaLa karI zakato nathI; paraMtu karmanA humalA sAme svasthatApUrvaka aDaga UbhA rahevAnuM sattva khIlave che. pariNAme karmodayathI AvelI Apatti karmanirjarA karAvI jAya che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, 66 'Aja sudhI huM ghaTTAne zaraNe gayo paNa mane kyAMya zAMti nA maLI, kyAMyathI sAcA arthamAM mArI rakSA na thaI ke sadAkALa mATenuM sukha mane kyAreya prApta nathI thayuM, AthI ja he arihaMtabhagavaMto ! huM Apane zo Avyo chuM. prabhu ! Apa mAruM rakSA karajo." rakSA ceha tatsvabhAvatayA evAbhidhyAnataH kliSTakarmavigamena zAntiH yogazatakavRttau / / arihaMtAdinA svarUpane jANIne temanuM dhyAna karI saMsArano anubaMdha calAve tevA mithyAtva Adi karmano nAza karIne cittanI zAnti prApta karavI eTale ja rakSA prApta karavI. AthI ja arihaMtAdinA svarUpane jANI temanA pratyenA bahumAna pUrvaka temane cittamAM upasthita ka2vA eTale ja temanuM zaraNa svIkAravuM.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 sUtra saMvedanA - G 8. aDhAra pApasthAnaka rUpa duSkRtano tyAga : avataraNikA : arihaMtAdinuM zaraNa svIkAryA pachI pApanA saMskArone jaDamULathI nAza karavA have sAdhaka dareka pApone smaraNamAM lAvI teno tyAga kare che. gAthA : pANAivAyamaliaM, corikkaM mehuNaM daviNa-mucchaM / kohaM mANaM mAyaM, lobhaM pijjaM tahA dosaM // 8 // kalahaM abbhakkhANaM, pesunnaM rai - arai- samAuttaM / para parivAyaM mAyA - mosaM micchatta sallaM ca / / 9 / / vosirisu* imAiM mukkha - maMgga - saMsagga- vigghabhUAI / duggai - nibaMdhaNAI, aTThArasa pAva - ThANAI / / 10 / / anvaya sahita saMskRta chAyA : prANAtipAtam alIkaM, caurya, maithunaM draviNa mUrchAm / krodhaM mAnaM mAyAM, lobhaM prema tathA dveSam / / 8 / / kalaham abhyAkhyAnaM paizunyaM rati- arati -samAyuktaM / para-parivAdaM mAyA-mRSAM mithyAtva - zalyaM ca / / 9 / / vyutsRja imAni mokSamArga-saMsarga-vighnabhUtAni / durgati-nibandhanAni aSTAdaza pApasthAnAni / / 10 / / zabdArtha : prAzAtipAta, bhRSAvAha, yorI, bhaithuna, dravya paranI bhUrcchA (parigraha), Dodha, bhAna, bhAyA, bola, rAga, dveSa, usAha, salyAkhyAna (khAja khapavu), paizunya (yADI yugalI 42vI), rati (gabho), arati (khaeAgamo ), 52 - parivAha (nidhA-avavAha ) * vosirasu pAThAMtara pe| bhaNe che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 155 mAyA-mRSAvAda ane mithyAtvazalya, mokSamArganI prAptimAM vidhdhabhUta ane durgatinA kAraNarUpa A aDhAra pApasthAnakono (he AtmAnuM) tyAga kara. l8-1all vizeSArtha : anazananI ArAdhanAmAM AgaLa vadhato sAdhaka cAranuM zaraNa svIkArI manane vizeSa zuddha karavA pote karelA pApone smaraNamAM lAvI tenI niMdA kare che. sAmAnyathI vicArIe to azubha karmone arthAt duHkha ApanArA karmone pApakarmo kahevAya che; paNa ahIM e azubha karmabaMdhamAM nimitta bane tevI kriyAone aDhAra pApasthAnaka tarIke oLakhAvI che. pApa karavA jevuM nathI; evuM jANavA chatAM mohanIyakarmanA udayathI ane bhavabhavAMtaranA kusaMskArothI sAdhakamAM paNa ghaNIvAra koIka nabaLuM nimitta maLatAM pApa karavAnI vRtti pedA thaI jAya che ane kyAreka pApanI pravRtti paNa thaI jAya che. jo ke porisI bhaNAvI rahelA pauSadhadhArI zrAvake ke sAdhue pahelethI ja pApa pravRttiono tyAga karyo hoya che. chatAM paNa A traNa gAthAo bolI sAdhaka punaH eka eka pApone vizeSa prakAre smRtimAM lAvIne tenA pratye atyaMta tiraskAra bhAva pragaTa kare che. A badhI pravRttio tuccha che, niMdanIya che evuM vicAratAM vicAratAM sAdhakamAM te pravRttio pratye gADha aruci pedA thAya che. pariNAme tenAmAM pApa sthAnakanA bhAvothI viruddha bhAvo sahaja vilase che ane niSpApa cittavRtti pedA karavAno aMtaraMga prayatna cAlu thaI jAya che. AvA prayatnanA pariNAme nidrAmAM paNa pApa karavAnI manovRtti UThatI nathI. jo Avo prayatna na karavAmAM Ave to anAdikALanA kusaMskArothI abhibhUta thaI saMyamane malina kare tevI vRttio utpanna thavAnI saMbhAvanA ghaNI vadhI jAya che. AvuM na bane te mATe ja sAdhaka saMkSepathI pApasthAnakonI anarthakAritA yAda karI tene vosirAve che. hiMsAdi aDhAre pApasthAnakothI22 azubha karmabaMdha thAya che. tenAthI durgatinI paMraparA sarjAya che ane mokSamArgathI jIva dUra haDaselAI jAya che. tethI sarva pApasthAnako sadaMtara tyajavA yogya che. Ama chatAM A aDhAre pApano bApa mithyAtvazalya che. mithyAtvathI aMdha banelo jIva ghaNA pApone pApa tarIke oLakhato paNa nathI. AthI jyAM sudhI mithyAtvanuM jora hoya tyAM sudhI jIvane rAga' Adi pApa che - mArA du:khanuM kAraNa che evuM lAgatuM paNa nathI. jyAre 22. aDhAra pApasthAnakanI vizeSa samaja mATe juo sUtra-saMvedanA bhAga-3
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 sUtra saMvedanA-6 mithyAtva nabaLuM paDe che, tyAre jIvane rAga eka Atmika roga tarIke dekhAya che. mithyAtvanI maMdatA thayA pachI hiMsAnI jema rAgAdi sarva pApasthAnako sukhamAM bAdhaka che, durgatinA kAraNa che evI buddhi utpanna thAya che. AthI ja aDhAre pApasthAnakone tyAga karavAnI icchAvALA sAdhake sau prathama gurune parataMtra banI mithyAtvano tyAga karavA prayatna karavo joIe. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "aNasamajamAM mArA mAnelA sukhane meLavavA Aje sudhI A sarva pApone meM majethI sevyA che, aneka pAse sevaDAvyA che ane tenI anumodanA paTTA karI che. prabhukRpAthI Aje mane A pApo pAyarUpe samajAyA che. meM mArI zakti anusAra teno tyAga paNa karyo che, topaNa pramAdane AdhIna banI Aje paNa kyAreka A pAponA sevana dvArA meM mArA saMyamajIvanane malina karyuM che. pApI evA mArA A AtmAnI huM niMdA karuM chuM, garhA karuM chuM ane te pApane jaDamULathI nAza karavA yatna karuM chuM." 66 9. AtmAne anuzAsti H pApa na ka2vAno dRDha saMkalpa karyA pachI have sAdhaka AtmAne zikhAmaNa Ape che. gAthA : ego'haM natthi me koI, nAhamannassa kassai / evaM adINamaNaso, appANamaNusAsai / / 11 / / chyo ne sAlo appA, nALa-vaMsa-saMnuo / sesA me vAdirA mAvA, satve saMnona-vavA / / / / anvaya sahita saMskRta chAyA : ekaH aham na asti me kaH api na aham anyasya kasyacit / : me zAzvataH AtmA, jJAna-varNana-saMyuta:| zeSAH me bAhyAH bhAvAH, sarve saMyoga- lakSaNA '' vam avInamanA:, AtmAnam anuzAsti / / 1 - 22 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 157 zabdArtha : 'huM ekalo chuM, mAruM koI nathI ane huM paNa koIno nathI' jJAna-darzanathI yukta eka mAro AtmA zAzvata che, bAkI badhA saMyogathI utpanna thayelA bahirbhAvo (nAzavaMta) che.' A rIte sAdhaka adIna-manathI AtmAne samajAve. 11-12 vizeSArtha : pApano tyAga karyA pachI paNa sAdhakane jo potAnA svarUpanI smRti na rahe to te parapadArthone potAnA mAnI tene mATe aneka pApo karyA kare che. AvuM na bane te mATe A be gAthA dvArA sAdhaka potAnA svarUpanuM smaraNa tAjuM kare che. sva-svarUpanA anusaMdhAna mATe karAtI A vicAraNA paNa te bhAMgI paDelA ke ekalA paDI gayelA dIna ke hatAza lokonI jema nathI karato; paraMtu adInabhAve ane prasanna citte svarUpanuM anusaMdhAna thAya te rIte kare che. te mATe te zAstrano AdhAra laI vicAre che ke, "huM ekalo chuM, mAruM koI nathI. huM paNa anya koIno nathI. huM ekalo chuM eTale huM eka mAtra AtmA chuM.-sukha mAro svabhAva che. AnaMda mAruM svarUpa che. huM sukha ke AnaMdanA piMDarUpa chuM. AnA sivAya jagatamAM mAruM koI nathI. huM je zarIranI sAthe saMkaLAyelo dekhAuM chuM te zarIra paNa huM nathI ke te mAruM paNa nathI. je svajana - parivArane huM mArA mAnuM chuM te paNa mArA nathI. mitra, sagA, snehI, dhana, saMpatti vaibhava Adi kAMIpaNa mAruM nathI. huM AmAMnuM kAMIpaNa lIdhA vagara parabhavamAMthI ekalo Avyo chuM ane parabhavamAM ekalo javAno chuM. A koIpaNa vastumAMthI mane sukha maLavAnuM nathI ke A koIpaNa vastu mArA du:khane haLavuM karI zakavAnI nathI. Ama chatAM ajJAnane kAraNe mane evuM lAge che ke koIka mArI pAse haze to mane sukha ApI zakaze mArA du:khane dUra karI zakaze. mArI A mAnyatA taddana khoTI che. mane sukha-du:kha mArA karmathI ja maLe che. te karmane huM ekalo ja bAMdhuM chuM ane karmanuM phaLa paNa huM ekalo ja bhogavuM chuM.' huM jema ekalo chuM ane mAruM koI nathI tema huM koIno nathI. huM koIno pitA nathI ke koIno putra nathI, koIno svAmI nathI ke koIno snehI nathI. A badhA to mAtra vyavahAranA saMbaMdho che. karma pUrA thatAM te saMbaMdho pUrA thaI jaze ane karmakRta navA saMbaMdho UbhA karavA zAzvata evo huM kyAMka cAlyo jaIza.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 sUtra saMvedanA-6 mRtyuthI A zarIrano nAza thaze paNa mAro nAza nahIM thAya. huM agnithI baLavAno nathI, pANIthI DUbavAno nathI ke astrathI huM chedAvAno nathI. rogathI mane koI nukazAna thavAnuM nathI ke bhogathI mane koI phAyado thavAno nathI. huM to kALanA takhtA para sthira Asana jamAvI beTho chuM. anaMtakALamAM evo samaya kyAreya nathI AvavAno ke jyAre huM nahIM houM. saMsAranI koIpaNa tAkAta mArA asaMkhya pradezamAMthI eka paNa pradezane Ama ke tema karI zakavAnI nathI. to pachI mane ciMtA zenI ? jeno nAza thavAno che te zarIra ke saMpatti mArA nathI. mAre tenI sAthe koI levA devA nathI. tenA nAzathI mane koI pharaka paDavAno nathI. huM to zuddha jJAna-darzana-cAritranI asIma saMpattino mAlika chuM. je vastu jevI hoya tevI ja tene samajavI e mAro jJAna nAmano dharma che. samajAyelI vastumAM 'A Ama ja che'-evI zraddhA karavI te mAro darzana nAmano svabhAva che ane te sAcI samajaNa ane zraddhApUrvaka ja pravartavuM e mAro cAritra nAmano guNa che. TUMkamAM A jJAna-darzana-cAritra sivAya mAruM kAMI nathI. te sivAyanuM badhuM parAyuM che. jJAna-darzana-cAritra Adi guNo sivAya zarIra, dhana, saMpatti, ghara, parivAra ityAdi sarva saMyoganA kAraNe sarjAyelA bAhya bhAvo che. mArA potAnA nathI, parAyA che. vaLI niyamA viyogamAM pariName che, tethI A sarva bhAvo, saMbaMdho vagere nazvara che. Aje che kAle nAza pAmI jaze." A rIte vicAraNA karavAthI sAdhaka sarva prakAranA saMbaMdhathI potAnA manane mukta rAkhI sarva saMgathI para banI jJAnAdi svarUpa potAnA AtmAmAM sthira thaI zake che. AtmabhAvamAM sthira thayelo sAdhaka uttarottara pragati karato sadgatinI paraMparA dvArA siddhigatine paNa prApta karI zake che. A zlokamAM je 'vILamaLo' zabda mUkyo che, te ati mahatvano che kema ke, A saMsAramAM jIvone jyAre droha, vizvAsaghAta ke tiraskArano anubhava thAya che tyAre paNa te dIna banI vAraMvAra evuM ja vicAre che ke bole che ke, 'nAhakanA huM koIne mArA mAnuM chuM. kharekhara mAruM koI nathI huM paNa koIno nathI...' AvI tenI vicAraNA ArttadhyAnanI pedAza hoya che. A vicAro tene pIDA upajAve che, sukhathI dUra rAkhe che, tenA AdhyAtmika vikAsamAM avarodha Ubho kare che. jyAre adInabhAvathI-prazAMta citte karelI A ja vicAraNA sAdhakamAM sattva utpanna kare che, tenI parAdhIna banavAnI vRtti nAza pAme che. pariNAme sAdhaka Atmika AnaMda tarapha AgaLa vadhatAM vadhatAM cheka parama sukha sudhI pahoMcI zake che. tethI svabhAvamAM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra ramaNatA ka2vA icchatA dareka sAdhake satata AvI vicAraNAo dvArA parabhAvamAMthI sukha maLaze tevo bhrama kADhavAM ane dehAdhyAsa toDavA yatna karavo joIe. 10. sarva saMgano tyAga : avataraNikA : deha, svajana, vaibhava Adi bAhyabhAvo che evuM jAtane samajAvyA pachI paNa kyAMka evo paNa bhrama beTho hoya che ke, 'bhale A bhAvo bAhya ane nAzavaMta che; topaNa te mane sukha to Ape ja che.' Avo bhrama kADhavA sAdhaka puna: potAnuM anuzAsana kare che. 159 gAthA : saMnona-mUlyA nIveLa, pattA TuHvavu-paramparA | tamhA saMjogasaMbaMdhaM, savvaM tiviheNa vosiriaM / / 13 / / anvaya sahita saMskRta chAyA H saMyoga-mUtjhA nIvena, prAptI 3:va-paramparA | tasmAt saMyoga-sambandham, sarvaM trividhena zabdArtha : mArA jIve saMyoganA kAraNe ja duHkhanI paraMparA prApta karI che, tethI e sarva saMyoga-saMbaMdhane meM mana-vacana-kAyAthI vosirAvyA che. vizeSArtha : jIve je je duHkhanI paraMparA prApta karI che, tenuM mULa kAraNa ekamAtra saMyoga ja che. saMsAramAM paribhramaNa karatAM jIva aneka prakAranA saMbaMdhomAM joDAya che. temAMnA keTalAka karmanA kAraNe sahaja utpanna thayA hoya che, to keTalAka potAnI vRttione poSavA, jIve svayaM UbhA karyA hoya che, mohane vaza paDelo jIva A saMbaMdhomAM mUMjhAI, saMbaMdhita vyaktio ke vastuone potAnI mAnavAnI mUrkhatA kare che. AvI mUrkhatAthI te viveka khoI, aneka anucita pApapravRttiomAM joDAI, kliSTa karma bAMdhI, du:kha ane durgatinI hAramALAnuM sarjana kare che. anAdikALathI saMyoganA kAraNe sarjAtI rahetI du:khanI vaNathaMbhI vaNajhAra vyutkRSTam ||rU||
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 sUtra saMvedanA-6 Aje paNa cAlu che. temAM paNa saMyoga jeTalo gADha, teTalI viyogamAM du:khanI mAtrA vadhu tIvra. vaLI, jyAM sudhI viyoga na thAya tyAM sudhI paNa saMyoga ke saMbaMdhane sAcavavAnI ciMtA, satata tenI vRddhi thAya ane temAM koI hAni na thAya teno prayatna, saMbaMdhita vyaktinI lAgaNIne jALavavA aneka prakAranI ceSTAo karavI.... vagere aneka prakAranA zArIrika ane mAnasika du:kho to jIvane veThavA ja paDe che. Ama saMbaMdhone jALavavAmAM to jIva vyathA, vyagratA, utsuktA Adino bhoga bane ja che; paNa vidhavidha prayatno karavA chatAM jyAre puNyano sAtha na maLe ane saMbaMdhomAM tIrADa paDe tyAre to bhalabhalA bhaDavIro paNa bhAMgI paDe che. AthI ja "saMyoga mAtra duHkhanuM kAraNa che' evI jJAnInI vAta darekanA anubhavano viSaya hoya che. Ama chatAM mohAdhInatAnA kAraNe jIvane evuM lAge che ke koIkano sAtha haze to sukha maLaze, pariNAme te satata koIka ne koIkano saMga jhaMkhyA kare che. evI ja rIte ene je vastu, vyakti ke vAtAvaraNane aniSTa mAnI lIdhA hoya, je tene pratikULa hoya tene dUra karavA te mathyA kare che. hakIkatamAM anukULanA saMyogathI ke pratikULanA viyogathI je sukhano anubhava thAya che te eka bhrAmaka anubhava hoya che. anukULane meLavavAmAM ane pratikULane dUra karavAnA vicAro ke tenI saphaLatA te ArtadhyAna che. tenAthI karmabaMdha thAya che kusaMskAro gADha bane che. sukha to kalpanAno viSaya che. teno AdhAra mAtra ApaNuM citta che. jyAre ApaNe evI kalpanA karIe chIe ke A vastuthI mane sukha maLaze tyAre tenAthI sukha upaje che ane kalpanA badalAya tyAre te ja vastu du:khakara lAge che. tethI spaSTa che ke sukha-du:kha bAhyamAM nathI, ApaNA mananI ja pedAza che. paramakRpALu paramAtmAnA vacanonA ciMtanathI jIvane jyAre samajAya che ke, "saMyoga ane saMbaMdho ja sarva duHkhanuM mULa che" tyAre te tenAthI mukta thavA prayatna kare che. zarUAtamAM te udAratAno guNa keLavI dAna dvArA dhana-vaibhava Adi dUravartI cIjonA mamatvano tyAga kare che. tyArapachI tapa-tyAga-svAdhyAya Adi dvArA saMsAramAM rahevA chatAM zarIra-svajana pratyenA rAgakata saMbaMdhone toDavA prayatna kare che. jyAre prabhue batAvelA AvA vividha upAyo dvArA vairAgya daDha thAya ane sAMyogika sukhathI chUTavA mana ekadama taiyAra thaI jAya tyAre te sarvaviratino-saMyamano paNa svIkAra kare che. sarvaviratine svIkArI gurunI AjJA mujaba tapa-japa-svAdhyAya Adi kriyAo
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 161 dvArA te bAhya ane aMtaraMga saMyogothI chUTavAno satata yatna kare che. temAM paNa rAtre suSupta avasthAmAM paNa kyAMya koInI paNa sAthe saMbaMdhamAM joDAvavAnA saMskAro jAgRta na thaI jAya ane uttarottara vadhu ne vadhu asaMgI banI zakAya mATe te porisInI kriyA karatA A gAthA dvArA sarva prakAranA saMyogo ane saMbaMdhone vosirAvI de che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, he bhagavaMta ! Aja sudhI saMgamAM sukha che tevuM mArI buddhimAM beThuM hatuM. tenAM kAraNe aneka saMbaMdho bAMdhI huM du:khI thayo chuM. vibho ! ApanI kRpAthI have samajAyuM che ke, saMganA kAraNe ja saghaLA du:khe che. tethI ja sAMsArika saMbaMdho choDI meM viratinI vATa pakaDI che. A vATe cAlavA nAchUTake saMyamasAghaka zarIra, vastra, pAtra Adi haju paNa sAthe rAkhavA paDyA che. kyAreka tenI ane jUnA saMbaMdhonI mamatA mane haju paNa naDI jAya che. he prabhu ! have A badhA saMgathI paNa mukta thavuM che. zIdhrA asaMgadazAnA AnaMdane mANavo che. Apa kRpA karI mane sarva baMghanothI choDAvI nibaMdhadazAnuM sukha dekhADo. mArI A prArthanAne satvare svIkAro." * 11. samyaktanI dhAraNA : avataraNikA : AtmAne zikhAmaNa ApyA pachI have pote svIkArelA samyagdarzana guNane vizeSa nirmaLa karavA prayatna kare che. gAthA: arihaMto maha devo, jAvajjIvaM susAhuNo guruNo / jiNa-pannattaM tattaM, ia sammattaM mae gahi / / 14 / / anvaya sahita saMskRta chAyAH arhan mama devaH, yAvajjIvaM susAdhavaH guravaH / jina-prajJaptaM tattvam, iti samyaktvaM mayA gRhItam / / 14 / /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 sUtra saMvedanA-6, zabdArtha : huM jIvuM tyAM sudhI arihaMta mArA deva che, susAdhu mArA guru che ane jinezvara paramAtmAe je kaheluM che te tattva che. AvuM samyakta meM grahaNa karyu che II14ll vizeSArtha: anaMta du:khanI paraMparA svarUpa bhavasAgarathI pAra utaravA mATe samyagdarzana, samyajJAna ane sammacAritrarUpa ratnatrayI ati Avazyaka che. temAM paNa sauthI mahattvano guNa samyagdarzana che, kAraNa ke tenA yoge ja jJAna ane cAritra samyagu bane che. nizcayathI vicArIe to je vastu jevI hoya tene tevI ja mAnavI te samyagdarzana che. arthAt AtmA mATe je duHkhakara hoya tene duHkhakara mAnavuM ane je sukhakara hoya tene sukhakara mAnavuM tene samyagdarzana kahevAya. vyavahAranayathI vicArIe to AvI zraddhA ke ruci utpanna kare tevA sudeva-suguru ane sudharmano svIkAra karavo te samyagdarzana che. A gAthA dvArA sAdhaka vyavahAra mAnya samyagdarzanano ekavAra puna: svIkAra karI potAnI zraddhAne majabUta karavA prayatna kare che. jethI rAtre nidrAmAM ke kadAca mRtyu AvI jAya to tyAre paNa samyakatvano pariNAma AtmAmAM jIvaMta rahe. samyakatva svIkAravA sAdhaka manamAM daDha nizcaya kare che ke, duniyAmAM devo to ghaNA che; paraMtu rAga-dveSane AdhIna thayelA teo svayaM je vAstavika sukha sudhI pahoMcyA nathI, to teo mane kevI rIte vAstavika sukha sudhI pahoMcADI zake ? jyAre arihaMta paramAtmA to saMpUrNapaNe rAga-dveSathI mukta che, tethI teo svayaM parama sukhane varelA che ane mane paNa paramasukhano mArga batAve che. AthI arihaMta paramAtmA ja mArA deva che, mArA ArAdhya che. temanI bhakti ja mane sAcA sukha sudhI pahoMcADI zakaze. zrI arihaMta paramAtmAnI gerahAjarImAM, temaNe batAvelA yogamArganI zuddha prarUpaNA karanAra ane tene vizuddha rIte AdaranAra evA paMcamahAvratadhArI susAdhu ja sAcA arthamAM mArA guru che. AvA gurubhagavaMtanA caraNe huM mArA jIvanane samarpita karuM chuM. AjathI huM nakkI karuM chuM ke have mArI pratyeka pravRtti temanA vacana pramANe ja thaze. AjathI huM temane parataMtra banIne ja mAruM jIvana jIvaMvA mAMgu chuM. A rIte sadgurunI zreSTha bhakti dvArA ja mArAmAM paNa saMyama, sattva Adi guNo pragaTaze ane mArA mATe AtmazuddhinI sAdhanA sarala banaze. tethI susAdhu bhagavaMto 23 - nirati majJAnam ti : ane gRti (3patizati) dharma rUti guruH |
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra ja yAvajjIva24 mATe mArA guru che. vaLI zrI jinezva2 pa2mAtmAe je kahyuM che te ja tattva che. te ja yathArtha che. te ja mArA sukhanuM kAraNa che. te ja mArA kalyANano upAya che, mATe zrI arihaMta paramAtmAe prarUpelA mArgane ja huM dharma tarIke svIkAruM chuM. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, - 12. kSamApanA : 24 " Aja sughI mithyAtvane AdhIna thaI sAMsArika sukha ApanArA ane camatkAra batAvanArA rAgI devane meM deva tarIke svIkAryA hatA, kyAreka vItarAgane nAmathI deva mAnyA topA temane bhautika sukhanI kAmanAthI pUjyA. Ama karI meM mArA bhavabhramaNAne vadhAryu che. have he arihaMta prabhu ! huM Apane ja mArA deva tarIke svIkAruM chuM. - kugurune panAre paDI Aja sudhI huM sukhanI prApti mATe sanmArgane choDI unmArge cAlyo chuM, paraMtu AjathI jIvana paryaMta sadguDha bhagavaMto ! huM Apane ja guru tarIke svIkAruM chuM. sudeva-suguruno svIkAra karI huM mithyAmatano paNa tyAga karuM chuM ane zrI jinezrvara paramAtmAe prarUpelA tattvano dharma tarIke svIkAra karuM chuM. he bhagavaMta ! A rIte meM samyaktvano svIkAra karyo che. Aje huM puna: ekavAra tenA aNNIzuddha pAlana mATe kaTibaddha banuM chuM. he prabhu ! te mATenuM sattva pradAna karavA kRpA karo." 163 avataraNikA : have sarva jIvo sAthe jANatA ke ajANatA je veranA anubaMdha paDyA hoya tene toDavA mATe sAdhaka kSamApanA kare che. gAthA H khami khamAvia mai, khamaha savvaha jIvanikAya / siddhaha sAkha AloyaNa, mujjhaha na vairabhAva / / 15 / / Ama to cheka mokSe na pahoMcAya tyAM sudhI A pariNAma jIvaMta rAkhavAno che chatAM AyuSya pUrNa thatAM vratabhaMga na thAya te mATe ja yAvajjIva sudhInI ja pratijJA karAya che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 sUtra saMvedanA-6 savve jIvA kammavasa, caudaha rAja bhamaMta / te me savva khamAviA, mujjha vi teha khamaMta / / 16 / / anvaya sahita saMskRta chAyAH sarve ! jIva-nikAyAH ! siddhAnAm sAkSye AlocanA (kRtvA) mama na vairabhAvaH / kSAntvA kSamayitvA mayi kSamata / / 15 / / sarve jIvAH karmavazAt, caturdarzarajjau bhrAmyantaH / mayA te sarve kSAmitAH, mama api te kSAmyantu / / 16 / / zabdArtha : he sarva jIvasamUha ! siddhabhagavaMtanI sAkSIe AlocanA karIne huM kahuM chuM ke, mane (koInI sAthe) vairabhAva nathI, (tamane) khamIne (= kSamA ApIne eTale ke tamArA aparAdhone mApha karIne, tathA tamane) khamAvIne (= mArA aparAdhonI tamArI pAse mAphI mAgIne) (huM tamane vinaMtI karuM chuM, tame paNa mArI upara kSamA karo. (huM jANuM chuM ke, sarve jIvo karmane vaza thaMIne caudarAjalokamAM bhame che. (verabhAvathI mukta thaIne) meM te sarvane khamAvyA che (bhAvanA rAkhuM chuM ke, mane paNa teo khamAve. /15-16 athavA he sarva jIvanikAyo ! (kiga = kSattvi) tamane saune mApha karyA pachI ane (umavitra = kSayatva) tame sau mane mApha karajo evI tamane saune vinaMtI karyA pachI paNa mAre hajI eTalI mAgaNI UbhI rAkhavI paDe che ke, bhaviSyamAM paNa tame sau) (maDuM umada = ya kSamata) mArA pratye kSamAzIla rahejo kAraNa ke, huM jyAM sudhI saMsAramAM chuM tyAM sudhI mArA taraphathI tamane Dagalene pagale veThavAnuM Avaze.) siddhabhagavaMtanI sAkSIe AlocanA karIne (huM kahuM chuM ke,) mane koInI sAthe) vairabhAva nathI. (huM jANuM chuM ke,) cauda rAjalokamAM bhamatA sarve jIvo karmane vaza che. (vaira bhAvathI mukta thaIne) meM te sarvane khamAvyA che (eTale ke, temanA dareka aparAdhane huM bhUlI gayo chuM ane huM evI bhAvanA rAkhuM chuM ke, teo paNa mane khamAve (eTale ke, mArA aparAdhane bhUlI jAya).
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra - 165 vizeSArtha : sarva jIvo sukhane icche che. duHkha koIne gamatuM nathI; paraMtu saMsAramAM koIne duHkha ApyA vinA prAya: sukha maLatuM nathI, potAnA sukha khAtara jIva anaMtA jIvone du:kha Ape che. te jene duHkhI kare che e jIvone tenA pratye dveSa utpanna thAya che ane vaira baMdhAya che. vairabhAvanA kAraNe te jIvo paNa evo saMkalpa kare che ke, mArAmAM zakti Ave to huM paNa Ane pUro karI nAMkhuM. bhaviSyamAM zakti Ave tyAre teo pUrvabhavanA potAnA vairIne mAre che tyAre puna: te maranAra jIvane dveSa bhAva thAya che. A rIte arsa-parasa vairabhAvanI paraMparA cAlu rahe che. AvA vairabhAvane toDavA mATe ja sAdhaka sau prathama saghaLA jIvone temanA aparAdhanI kSamA ApatA kahe che ke, 'he jIvo ! je thAya che te mArA karmathI ja thAya che, chatAM ajJAnavaza jyAre jyAre mArI saMpattinA vinAzamAM ke mArA zarIrane koIka prakAre hAnI pahoMcADavAmAM tame nimitta banyA hatA tyAre meM tamane aparAdhI mAnI tamArI upara dveSa karyo hato. paramAtmAnI kRpAthI Aje mane vAstavikatA samajAI che. huM jANuM chuM ke, vAstavamAM aparAdhI mArA karmo ane mArA doSo hatA. dveSa mAre mArA karmo ane doSo u52 ka2vAno hato chatAM tamArA upara meM je dveSa karyo te khoTo hato. AjathI huM tamArA aparAdhane taddana bhUlI jAuM chuM. huM tamane sadaMtara mApha karuM chuM. bIjAnA aparAdhone mApha karyA pachI sAdhaka pote karelA aparAdhone kAraNe koIpaNa jIvane je dveSa utpanna thayo hoya tene zAMta karavA saMsAravartI jIvone uddezIne kahe che ke, 'Aja sudhI meM mArA sukha khAtara tamane ghaNo ghaNo trAsa Apyo che, tamane mRtyunA mukhamAM dhakelyA che. tamane azaraNa dazAmAM mUkI dIdhA che... kyAreka anukULatA meLavavAnA lobhamAM to kyAreka vaLI ahaMkAra ane AvezamAM meM tamArI sAthe atyaMta ayogya AcaraNa karyuM che. Aje meM karelA te ahitakara ane pIDAka2 AcaraNa, vacana tathA vicAra badala mane zarama Ave che. te prasaMgo yAda AvatAM Aje mAruM mana kSobha pAme che. e AcaraNa ke vacanathI tamane kevuM duHkha thayuM haze, tamArA manane kevI Thesa pahoMcI haze te badhuM; Aje prabhunI kRpAthI jyAre mAruM mana Aveza ane AkrozathI mukta banyuM che tyAre jema nItaryA jaLamAM nIce rahelI vastu spaSTa dekhAya tema mane spaSTa dekhAya che. mArI bhUla mane samajAya che. te vakhate krodhanA AvegabharyA AvezamAM mArAthI je kAMI thaI gayuM te badala pazcAttApa anubhavuM chuM. tame mane mArA te vartana, vANI ane vyavahAra badala mApha
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 sUtra saMvedanA-6 karajo, tamArAthI paNa AvuM kAMI thayuM hoya to meM tamane pUrve ja mApha karyA che. A rIte sarva jIvone khamI (kSamA ApIne) ane khamAvIne (kSamA mAMgIne) sAdhaka sarva jIvone vinaMtI kare che ke, 'tame paNa udAratA rAkhI mokaLA manathI mane jarUra mApha karajo, to ja mane zAMti thaze. huM jANuM chuM ke, mAro aparAdha jarApaNa mAphIne yogya nathI; paraMtu ApaNe krodhane vairanuM svarUpa ApIne ApaNuM bhaviSya bagADavuM nathI. tethI pharI pharI tamane vinaMtI karuM chuM ke pUrvanI du:khadAyaka bInAone bilakula bhUlI jazo ane mane te badala mApha karazo. ApaNe pUrvanI kaDavAza bhUlIne ekabIjAnA mitra banavuM che, sneha ane huMphabharyA saMbaMdho jALavI, ApaNe AtmIya svajananI jema bhaviSyamAM jIvavuM che. tethI bhUtakALanA mArA vartanane bhUlI mane kSamA arpajo." A rIte sva-paranA vaira bhAvane zAMta karavA paraspara kSamApanA karyA pachI sAdhaka sarva jIvone potAnA zubha bhAvo upara vizvAsa thAya te mATe kahe che ke, "kevaLajJAna dvArA sarva jIvonA manogata bhAvone joI rahelA siddha paramAtmAnI sAkSIe huM kahuM chuM ke, have mane tamArA koI pratye vairabhAva nathI. tamane sarvane huM mArA mitra jevA mAnuM chuM. huM samajuM chuM sarva jIvo karmane vaza che. karmanI paravazatAnA kAraNe ja teo anucita kAryo kare che. pariNAme teo kyAMya TharIne ThAme besI zakatA nathI, paraMtu aneka prakAranA duHkhone bhogavatA cauda rAjalokamAM bhamyA kare che. jo jIvo karmane vaza na hota to potAnA jJAnAdine choDI ajJAnamAM zuM kAma athaDAta ? sukha potAnI pAse hovA chatAM te sukha meLavavA bIjAne du:khI zuM kAma karata ? pote jenAthI duHkhI thavAnA hoya tevA krodhAdi kaSAyone sthAna kema Apata? tethI samajI zakAya evuM che ke, jIva svayaM akArya nathI karato karma ja tene karAve che. A ayogya kAryo thayA temAM te jIvono koI guno nathI; vAMka karmano che. prabhunI kRpAthI Aje mane A saccAI samajAI che. have mane vizvAsa che ke, tamAro koI aparAdha ja nathI. have smRti kozamAMthI meM tamArA badhA aparAdhone bhUMsI nAMkhyA che. tame paNa jarUra e pramANe karazo." A be gAthAo bolatAM sAdhaka jagatanA sarva jIvone potAnI smRtimAM lAve, anaMtakALathI saMsAramAM bhaTakatAM pote temanA kayA kayA aparAdho karyA che tene yAda kare, duHkhAddha hRdaye te aparAdhonI mAphI mAge, siddha paramAtmAne sAkSI rAkhI ekarAra kare ke,
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA porisI sUtra "have mAre koI sAthe vairabhAva nathI kema ke, huM jANuM chuM ke, mArI jema A sarve jIvo karmane vaza che. karmane vaza thaI rAgadveSanI jALamAM sapaDAI mAro koI aparAgha karI bese to temAM temano koI vAMka nathI. mArA potAnA karmano ja vAMka che. tethI huM puna: puna: bahu bhArapUrvaka kahuM chuM ke, meM sarvane khamAvyA che, mane koInA pratye durbhAva nathI. huM icchuM chuM ke, tame paNa mane pIDA ApI je pApa bAMdhyA che te pApa tamane bhogavavA na paDe mATe tamane vinaMtI karuM chuM ke, tame paNa mArI pAse kSamA mAMgI mArA pratyenA vairabhAvane bhUlI mane mitra tarIke svIkArI lo." jijJAsA : zuM A rIte kSamApanA karavAthI eka-bIjA pratyenA vairabhAvano nAza thaI zake ? - 167 tRpti : A rIte kSamApanA karavAthI sAmI vyaktimAMthI dveSa nIkaLI ja jAya tevo ekAMte niyama nathI; paraMtu potAnA hRdayamAM pravartato anya jIvo pratyeno dveSabhAva to jarUra nIkaLI zake che. uparAMta te zubha bhAva dvArA evA saMskAro paDe che ke, bhaviSyamAM kadAca sAmI vyakti dveSabhAvapUrvaka vartana kare topaNa guNasena ke marubhUtinI jema ApaNe samatA bhAva jALavI zakIe. vaLI, kyAreka jo ApaNA manamAM utpanna thayelo zubha bhAva sAmI vyakti sudhI pahoMce ane jo te vyakti yogya hoya to te paNa potAnA haiyAmAMthI dveSa kADhI zake che. ane kadAca AvuM kAMI na thAya, topaNa cittamAM je Avo zubha adhyavasAya pragaTe che tenAthI sAdhaka svayaM to avazya Atmika sukhano anubhava kare che. 13. puna: pApanuM pratikramaNa : avataraNikA : anekavAra pApanuM prAyazcitta karyA pachI paNa jene saMtoSa nathI evo sAdhaka punaH porisInA aMtamAM sAmAnyathI sarva pApanuM 'micchA mi dukkaDaM' detA kahe che. gAthA H naM na maLeLa vAM, khaM khaM vAvALu (vALa) mAsiga pAvuM / jaM jaM kAraNa kayaM, micchA mi dukkaDaM tassa / / 17 / /
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 sUtra saMvedanA-6 anvaya sahita saMskRta chAyA : yad yad manasA baddhaM, yad yad vAcA bhASitaM / yat yat kAyena kRtaM pApam, mithyA me duSkRtaM tasya / / 17 / / zabdArtha : mana vaDe (muM) je je (pApa karma) bAMdhyuM hoya, vacana vaDe (muM) je je anucita(pApamaya - sAvagha) bolyuM hoya ane kAyA vaDe (muM) je je (duSkata) karyuM hoya, tenuM micchA mi dukkaDaM. vizeSArtha : mana, vacana ane kAyAno dareka vyApAra karmabaMdhanuM kAraNa bane che, mATe sAdhake sAdhanA karI A traNe yogono sarvathA nirodha karavo joIe ane jyAM sudhI te zakya na bane tyAM sudhI tene zubhasthAnamAM joDI pApabaMdha ane kusaMskArothI bacavA prayatna karavo joIe. kaSAyonI AdhInatA ane viSayonI AsaktinA kAraNe sAdhaka paNa kyAreka nabaLo paDI, A traNe mUlyavAna yogo uparano potAno kAbU gumAvI bese che. jenAthI te pApabaMdha thAya tevI pravRttino bhoga bane che. AthI ja azubha vicArothI ke vacana ane kAyAnI azubha pravRttiothI je karmabaMdha thayo hoya te mithyA thAo tevI bhAvanA bhAvI, sAdhaka saMthArA-porisInI A chellI gAthA dvArA te azubha pravRttio pratye tiraskAra utpanna karavA "micchA mi dukkaDuM Ape che. manathI karelA duSkRtyone yAda karatAM te vicAre che, "mahApuNyanA udayathI mane mAnavanuM mana maLyuM che. A mana dvArA huM dhArata to cheka mokSa sudhI pahoMcI zakata, paraMtu na karavA yogya vicAro karI, meM teno durupayoga karyo che. viSayonI AsaktithI meM satata viSayonA saMkalpa-vikalpo karyA che. Arta ane raudra dhyAnane vaza paDI meM aneka kukarmo bAMdhyA che. manathI karelA te sarva duSkRtyone smaraNamAM lAvI huM tenuM micchA mi dukkaDa' ApuM chuM vacananA duSpayogathI baMdhAyela karmothI mukta thavA sAdhaka vicAre che, "vANI dvArA ghaNAnuM bhaluM karavAnI kSamatA hovA chatAM ajJAnane AdhIna banI meM kaTu vANI dvArA ghaNAnA haiyA viMdhI nAMkhyA che. karkaza vANIno upayoga karI huM ghaNAnA krodhamAM
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMthArA - porisI sUtra 169 nimitta banyo chuM. mIThA madhurA ane mAyAvI vacano dvArA huM aneka mATe rAganuM kAraNa banyo chuM. vadhu paDatA vacano bolI meM ghaNAne dubhavyA che. vANI dvArA cADI, cugalI, vikathA Adi aneka pApo karI meM niSkAraNa ghaNAM karmo bAMdhyA che. A sarva pApone yAda karI huM tenuM " micchA mi dukkaDa' ApuM chuM" kAyAthI karelAM pApa pratye jugupsA pedA karatAM te vicAre che, "mane zarIra paNa evuM maLyuM che ke, saMyama AdinI sAdhanA karI huM sarva karma khapAvI siddhigati sudhI pahoMcI zakuM, paraMtu meM A kAyAno paNa durupayoga karyo che. ajayaNAthI tene pravartAvI aneka prakAranI hiMsA karI che. viSayasukha bhogavavA A kAyA dvArA ghaNA tuccha jIvono kaccaraghANa vALyo che. keTalAyanA jIvanamAM Aga cAMpI che. A sarva kAyAthI karelA kukarmone yAda karI tenuM "micchA mi dukkaDa' ApuM chuM." Ama A gAthA bolatAM zrAvaka mana, vacana ane kAyAthI karelA sarva pApone yAda karI aMta:karaNapUrvaka tenI mAphI mAge che ane bhaviSyamAM pharI AvA pApo na thaI jAya te mATe sAvadhAna bane che. A sUtra dvArA sAdhake kramaza: lokottama cAranuM zaraNa svIkArI, pApano tyAga karI, AtmAnuM anuzAsana karyuM. tyArabAda samyaktano svIkAra karIne sarva jIvonI kSamApanA karI. aMte A gAthA dvArA pAponI AlocanA karavAthI sAdhakano AtmA zalya rahita paNa bane che. AvI rIte ArAdhanA karavAthI sAdhaka kadAca rAtrimAM maraNa pAme topaNa tenI sadgati thAya che. porisI bhaNAvatI vakhate bolAtI A gAthAomAM sAdhake jIvananA aMta samaye je je karavAnuM che te badhuM yogya rIte darzAveluM che. A gAthAonuM ciMtana-manana karavAthI jIvananA daSTibiMdumAM ane roja-barojanI pravRttimAM moTuM parivartana thavAnI zakyatAo ghaNI vadhI jAya che. jenAthI sAdhanAmArga upara bahirmukha dazAmAMthI aMtarmukha banavAnI haraNaphALa bharAya che. tethI adhyAtmasAdhanA karavAnI icchAvALA dareka sAdhake A lakSyapUrvaka A AkhuM sUtra bolavuM joIe.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha pAravAnuM sUtrA sUtra paricaya: pauSadha mAratI vakhate A sUtrano upayoga thato hovAthI tenuM nAma "pasahapAraNasUtra' che. pauSadha vrata pUrNa thatAM A sUtranA mAdhyame jemane akhaMDa pauSadhavratanuM pAlana karyuM che tevA aneka mahApuruSone zrAvaka yAda kare che, temanA akhaMDita vratane smaraNamAM lAve che ane pote svIkAreluM vrata keTalI khAmIvALuM ane doSa sabhara hatuM teno vicAra kare che. vartamAnamAM thaelI bhUlono pazcAttApa kare che ane bhaviSya mATe saMkalpa kare che ke, "jo mArAmAM satva pragaTe to AnaMda, kAmadevanI jema huM paNa sarva saMgano tyAga karIne saMsAranA sarva bhAvothI nirlepa thavA suvizuddha pauSadhavratano svIkAra karuM." A sUtra be vibhAgamAM vaheMcAyeluM che : prathamanI be gAthA prAkRtamAM che ane temAM akhaMDita vratanuM pAlana karanAra sAgaracaMdra vagere zrAvakonuM smaraNa karAvI temanI prazaMsA karI che. sUtrano aMtima vibhAga gujarAtI bhASAmAM che ane temAM zrAvakane pauSadhamAM kayA doSo lAge che te jaNAvI tenuM micchA mi dukkaDa ApavAmAM AvyuM che. sAruM paNa anuSThAna vidhipUrvaka karAya to phaLadAyaka bane che. te vAta lakSyamAM rAkhIne zrAvake A pauSadhanuM anuSThAna paNa vidhipUrvaka grahaNa karavuM joIe ane vidhipUrvaka pAravuM joIe. tema chatAM zaratacUkathI, pramAdathI ke bekALajI AdithI koI bhUlacUka thaI hoya to A sUtra bolI sAdhaka teno pazcAttApa vyakta kare che.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha pAravAnuM sUtra 171 171 mULa sUtra: sAgaracaMdo kAmo, caMdavaDiso sudaMsaNo dhanno / jesiM posahapaDimA, akhaMDiyA jIviaMte vi. / / 1 / / dhannA salAhaNijjA, sulasA ANaMda-kAmadevA ya / jAsa pasaMsai bhayavaM, daDhavvayataM mahAvIro / / 2 / / posaha vidhie lIdho. vidhie pAryo, vidhi karatAM je koI avidhi duo hoya te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. posahanA aDhAra doSamAMhi je koI doSa lAgyo hoya te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. anvaya ane saMskRta chAyA sahita zabdArtha : jesiM posahapaDimA jIviaMte vi akhaMDiyA / yeSAM poSadhapratimA jIvitAnte api akhaNDitA / jemanI pauSadhanI pratimA jIvananA aMta sudhI akhaMDita rahI. sAgaracaMdo kAmo, caMdavaDiso sudaMsaNo dhanno / sAgaracandraH kAmaH, candrAvataMsaH sudarzanaH dhanyaH / (te) sAgaracaMdra rAjarSi, kAmadeva, caMdrAvatuMsaka rAjA, sudarzana zeTha dhanya che. jAsa daDhavvayataM bhayavaM mahAvIro pasaMsai / yeSAM dRDhavratatvaM bhagavAna mahAvIraH prazaMsati / jemanI vatanI daDhatAne bhagavAna mahAvIre vakhANI che. sulasA ANaMda-kAmadevA ya dhannA salAhaNijjA / sulasA Ananda - kAmadevau ca dhanyAH zlAghanIyAH / (te) sulasA, ANaMda ane kAmadeva dhanya che, zlAghanIya (prazaMsanIya) che. (sUtrano bAkIno bhAga gujarAtI ja che)
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 sUtra saMvedanA-6. vizeSArtha : sAvajo - zrI sAgaracandra rAjarSika sAgaracandra rAjarSi kRSNanA bhAI baladevanA pautra hatA. kamalAmelA nAmanI ati rUpavAna kanyA sAthe lagna karI teo apAra bhautika sukha bhogavI rahyA hatA. ekavAra teo zrI neminAthaprabhunI dezanA sAMbhaLavA gayA. prabhunI vANI sAMbhaLatAM ja teone bhautika sukhanI kSaNabhaMguratA ane anarthakAritAnuM bhAna thayuM ane saMsAra pratye vairAgya thayo. te sAthe ja temane saMsAranA rAga bharyA saMbaMdhothI mukta thaI saMyamajIvana svIkAravAnI bhAvanA jAgI. jAtanirIkSaNa karatAM temane lAgyuM ke mAruM sattva ane mArI zakti saMyama svIkAravA mATe samartha nathI, tethI temaNe bhavasamudrane taravA mATenA jahAja samAna sarvavirati svIkAravAne badale nAnA tarApa samAna dezavirati svIkArI samavasaraNamAM ja bAravrata dhAraNa karyA. ekavAra temaNe zrAvakanA bAravratamAMnA pauSadhavratano svIkAra karyo. pauSadhamAM AtmakalyANanI tIvra bhAvanAthI teoe smazAnamAM kAyotsarga dhyAnamAM rahevAno nirNaya karyo. kyAM rAjamahela ane kyAM smazAna ! duniyAnA kahevAtA zUravIro. paNa jyAM potAnA manane sthira na rAkhI zake tevA sthAnamAM sAgaracaMdrajIe nirbhaya banI sattvabhera manane kAyotsargadhyAnamAM sthira karyuM. A ja samaye temano pUrvano virI nabhasena tyAM Avyo. ekAnta sthaLe sAdhanAmAM sthira zrI sAgaracaMdrajIne joI nabhasenane thayuM ke "vairanI vasulAta karavAno A yogya moko che potAnI kubuddhi anusAra teNe eka ghaDAno kAMTho sAgaracaMdrajInAM mAthe mUkI, temAM aMgArA bharyA. sAgaracaMdrajInuM mAthuM to bhaDabhaDa baLavA lAgyuM. sAgaracaMdrajI kSatrIyakuLanA zUravIra hatA. teo dhAre to eka kSaNamAM nabhasenane pUro karI zake tema hatA; paraMtu teo pauSadhamAM che evuM temanA dhyAnamAM hatuM, tethI teo spaSTa jANatA hatA ke verIne kAMI paNa karavAmAM mArI sAmAyikanI pratijJAno bhaMga thaze. tethI teoe samatA bhAve upasargane sahana karyo, paNa vratane UNI AMca paNa AvavA dIdhI nahi. aMgArAnI AgathI mAthAnI naso baLatI hatI, chatAM mana-vacana-kAyAthI teo jarApaNa calita na thayA. A rIte potAnA vratamAM atyaMta daDha rahI teo marIne deva thayA. pauSadha mAratI vakhate sAgaracaMdrajIne yAda karI zrAvake vicAravuM joIe ke, "ghanya che sAgacaMdrajIne ! ghanya che temanI vIratA ane
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha pAravAnuM sUtra 173 daDhatA ! prAchAno tyAga karyo paNa vratano tyAga na karyo ane dhIkkAra che mArI jAtane ke thoDIka pratikULatA Avato meM vatanuM yogya khalana na karyuM. eka mAkhI ke macchara paNa zarIra para beThuM tyAM to zarIranI mamatAne kAraNe meM temane pIDA pamADI che. meM samatAno bhAva gumAvI dIdho che. Aje sAgaracaMdrajIne yAda karI saMkalpa karuM chuM ke, bhaviSyamAM AvA nAnA nAnA doSathI bacI zuddha vrata pALavA mATe yatna karIza." jAno - zrI kAmadeva zrAvaka bhagavAna mahAvIranA eka lAkha ogaNasATha hajAra zrAvakomAMnA mukhya dasa zrAvakamAM kAmadeva zrAvakanI gaNanA thAya che. teozrI vrata pAlanamAM atidaDha hatA. pahelI ja vAra prabhu varanI dezanA sAMbhaLI teoe bAra vrato dhAraNa karyA hatA. apAra saMpattinA mAlika evA teoe te ja samaye parigrahanI maryAdA karI hatI. dina-pratidina potAnA parigrahane ghaTADI teo saMsArathI alipta rahI dharmAnuSThAnamAM rata rahetA hatA. chevaTe teoe zrAvakanI agiyAra pratimAone vidhipUrvaka grahaNa karI hatI. , temAM ekavAra teoe pauSadhazALAmAM pauSadhapratimA svIkArelI. tyAre eka kutuhalapriya deve temanA upara aneka jAtanA anukULa-pratikULa upasargo karyA; paraMtu kAmadeva zrAvakanuM mana parvatanI jema aDaga rahyuM. AtmasAdhanA karavA icchatA zrAvako paNa potAnA manane kevuM sthira rAkhI zake che tenuM A benamUna daSTAMta che. pauSadha pAratI vakhate AvA dRDha vratadhArI zrAvakane yAda karI zrAvaka vicAre ke, "kyAre huM pAcho AvA mahAna zrAvakonI jema daDhatAthI pratijJA vahana karI Atmika guNone vikasAvIza. kAmadeva zrAvakanI jema pauSaghavratano svIkAra karI saMsAranA bhAvothI vadhune vadhu nirlepa kyAre banIza. aMtaraMga - bahaTaMga parigrahothI mukta banI sarvavirati grahaNa karavA huM jyAre sajja banIza." vaMkiMto - zrI caMdrAvatesa rAjA : caMdrAvatesa rAjAe pauSadhano svIkAra karI evo abhigraha karyo hato ke jyAM sudhI dIvo baLe tyAM sudhI kAussagna karavo. dAsIne temanA A abhigrahanI khabara nahotI, tethI jyAre dIvo bujhAvavA lAgyo tyAre teNe "aMdhAruM thaze to rAjAnA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 sUtra saMvedanA dhyAnamAM khalela paDaze. evo vicAra karI dIvAmAM tela purya. e rIte pharI paNa jyAre jyAre dIvAmAM tela khUTavA AvyuM tyAre dAsIe tela pUryA karyuM. pariNAme rAjA AkhI rAta kAussagnadhyAnamAM UbhA rahyA ane prabhAta thatAM kAyotsarga pAryo; paraMtu te vakhate AkhI rAta paga jakaDAI javAthI jamIna para DhaLI paDyA ane maraNa pAmyA. vratanI daDhatAnA prabhAve teo marIne deva thayA. A pada bolatAM zrAvaka vicAre ke, "ghanya che AvA rAjAone, ghanya che temanI vIratA ane sthiratAne ke AvI sthitimAM paNa adhIrA ke utAvaLA thayA vinA potAno samatAbhAva jALavI zakyA. manamAM koI pratye leza paNa roSabhAva ghArA na karyo ke potAnI pratijJAmAM kyAMya paNa apavAdane sthAna na ApyuM. AvuM sattva ke ghIraja to mArAmAM nathI to paNa A mahAtmAone yAda karI sattva ane dhIraja keLavavA huM yatna karIza?" suvaMsaLI - sudarzana zeTha sudarzana zeTha eka ati uttama zrAvaka hatA. temane manoramA nAmanI patnI hatI. eka vakhata temanA mitranI strI kapilAe temanI pAse viSaya bhoga bhogavavAnI mAMgaNI karI paNa zeThe calita thayA vinA kahyuM ke, "to napuMsaka chuM'. koIka prasaMge zeThanA cha putro joI kapilAne khyAla Avyo ke pote chetarANI che. tyAre kapilAe zeThane pATha bhaNAvavA rAjarANI abhayAne caDhAvI. abhayA rANIe nakkI karyuM ke huM sudarzana zeThane avazya vaza karIza. ekavAra sudarzana zeTha pauSadhavrata dhAraNa karI kAussagga dhyAnamAM lIna hatA, tyAre temane rAjamahelamAM upADI jaI, abhayA rANIe ghaNI ghaNI kAmuka ceSTAo karIne temane calAyamAna karavA prayatna karyo. saphaLa na thatAM dhamakIo ApI; paNa zeTha dhyAnamAM sthira rahyA. chevaTe teNIe kapaTa karI potAnI AbarU levA AvanAra zeThane pakaDavA bUmarANa macAvI dIdhI. rAjasUlaTo zeThane pakaDIne laI gayA. ghaNIvAra pUchavA chatAM paNa sudarzana zeThe abhayAnI bhUla che evuM na kahyuM. kAraNa ke, teonI dRDha mAnyatA hatI ke koIkanA bhoge mAre mArI jAtane bacAvavI nathI. chelle zIlabhaMga karavAnA Aropasara rAjAe temane zULInI sajA karI. jyAre temane zULI para caDhAvavA laI javAmAM AvyA, tyAre temanA patnI manoramA kAussagga dhyAnamAM rahyA ane temanA zIlanA prabhAve zAsanadeve zULIne
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha pAravAnuM sUtra siMhAsanamAM pheravI nAMkhyuM. zeThanA ziyaLano mahimA gavAyo ane zeTha-zeThANI banne uttarottara sAdhanA karI mokSe sIdhAvyA. 175 A dRSTAMta jotA lAge che ke vratanuM pAlana karavA eka nahi aneka guNonI jarU2 paDe che. mAtra satva nahi, sAthe viveka, audArya, gAMbhIrya, dhairya vigere aneka guNo hoya to ja vratanuM aNIzuddha pAlana karI aneka jIvone dharmAbhimukha banAvI zakAya che. pauSadhavrata pAratI vakhate A pada bolatAM zrAvaka vicAre ke, "dhanya che AvA zrAvakone ke jeo vratanuM akhaMDa pAlana karavA AbarU ke prANanI paNa paravA karatA nathI ane huM nazvara evA zarIra AdinI mamatAthI paLavAramAM vratane malina banAvI dauM chuM. AvA mahApuruSone smaraNamAM lAvI lIdhelA vratomAM mAlinca na thAya te mATeno saMkalpa karuM chuM." dhanno jesiM posaha paMDimA, akhaMDiA jIviaMte vi - dhanya che ke jeonI pauSadhapratimA jIvananA aMta sudhI akhaMDita rahI. teo sAgaracaMdra rAjarSi, kAmadeva zrAvaka, caMdrAvataMsaka rAjA, sudarzana zeTha Adi vIra zrAvakone dhanya che. temane aMtaranA ahobhAva pUrvaka namana ho, kAraNa ke 48 miniTa mATe paNa je pratimAnuM suvizuddha pAlana agharuM bane che te pratijJA temaNe jIvananA aMta sudhI akhaMDita rIte pALI. A daDhapratijJa zrAvakone pratijJAno nirvAha karatAM aneka Aphato AvI, devonA upasarga AvyA; are ! jIvamAtrane je atyaMta priya hoya che tevA prANone choDavAno paNa avasara Avyo, chatAM A zrAvako vIranA saMtAna hatA. temane prANa karatAM pratijJA vadhAre vahAlI hatI. tethI maraNAMta upasargo vacce paNa temaNe potAnI pratijJAmAM UNI AMca AvavA dIdhI nahi, jIvana karatAM paNa dharmane vadhu mahattva ApanArA A mahApuruSonuM caritra pratijJApAlanano eka adakero Adarza pUro pADe che. saMga dazAmAM jIvanArA paNa asaMgadazAnA kevA arthI haze te vicAramAtrathI temanA caraNomAM mastaka jhUkI jAya che. dhannA salAhaNijjA sulasA ANaMda kAmadevA ya / jAsa pasaMsaI bhayavaM daDhavvayattaM mahAvIro / / bhagavAna mahAvIre jemanA vratanI dRDhatAne vakhANI che, te sulasA ANaMda ane kAmadeva vagere dhanya ane prazaMsanIya che. 1
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 sUtra saMvedanA-6 sulasA : sulasA zrAvikAne khuda prabhuvIre dharmalAbha pAThavelo. sulasA tenA samyaktvanI daDhatA mATe prasiddha che. ekavAra hariegameSI deva eka sAdhuno veSa dhAraNa karI sulasAnI parIkSA karavA AvyA ane lAkha sonAmahoranA mUlyavALA lakSapAka telanI mAMgaNI karI. tulasA atyaMta khuza thaI lakSapAka telano zIzo lAvI paNa tyAM ja te phUTI gayo ema eka pachI eka cAra zIzAo phUTI gayA, chatAM nigraMtha sAdhuo pratye sulatAne aNagamo na thayo ke tenA manamAM saheja paNa glAni na thaI. enI atithisaMvibhAga karavAnI bhAvanAmAM jarAya pharaka na paDyo. vaLI, ekavAra parama zrAvaka banelo aMbaDa parivrAjaka caMpApurImAM prabhuvIrane vaMdana karI rAjagRhI Avato hato. tyAre prabhue sulatAne "dharmalAbha" kahevarAvyo. aMbaDane vicAra Avyo ke prabhu jene dharmalAbha kahevaDAve te strI kevI haze ? tethI teNe brahmA, viSNu, maheza ane pacIsamAM tIrthaMkaranAM rUpo sAkSAt banAvyA, chatAMye sulasAnI arihaMtadeva paranI aTala zraddhAmAM jarApaNa pheraphAra na thayo. aMbaDane khAtrI thaI ke, kharekhara A daDha samyaktvavALI zrAvikA che. aMta samaye ArAdhanA karIne sulasA svargamAM gaI ane tyAMthI cyavane AvatI covIzImAM nirmama nAme tIrthaMkara thaI mokSamAM jaze. e nirmama tIrthakaranA jIvanI vratanI dRDhatAne praNAma karI zrAvake paNa bhAvanA bhAvavI joIe ke tenAmAM paNa evI dRDhatA Ave. AnaMda ane kAmadeva - AnaMda zrAvaka paNa kAmadevanI jema prabhunA mukhya dasa zrAvakomAM gaNanA pAtra eka zrAvaka hatA. ati samRddhimAna AnaMda zrAvake prabhu pAse bAra vrata grahaNa karyA pachI bAhya parigrahane to ati sImita banAvI ja dIdho hato paNa sAthe sAthe teoe aMtara parigraha svarUpa mamatAne paNa ghaNI ghaTADI dIdhI hatI. upAsakadazAMga nAmanA Agama sUtramAM AnaMda zrAvakanI uttama manobhAvanA pradarzita karatAM jaNAvyuM che ke, aNuvrato ane guNavrato pALatAM, doSa vageremAMthI viramatAM, judA judA tyAganA niyamo anusaratAM ane pauSadha upavAsathI AtmAne barAbara keLavatAM AnaMda zramaNopAsakanAM 14 varSa vyatIta thayAM. paMdaramAM varSamAM ekavAra madhyarAtrie jAgaraNa karI te dharma-ciMtana karavA beThA hatAM. tevAmAM temane vicAra Avyo ke "A gAmamAM ghaNA loko mane pUchI pUchIne kArya kare che. huM temano ane mArA kuTuMbano salAhakAra chuM - Apattiono eka AdhAra chuM. have mAre A
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha pAravAnuM sUtra 177 badhAthI nivRtta thaI mAtra AtmasAdhanAmAM sthira thavuM che. tethI kAle huM mArA badhA kuTuMbIone bhojana mATe nimaMtraNa ApI bhegAM karuM ane temanI samakSa mArA moTA putrane A badho bhAra soMpI dauM. tyArapachI huM saunI rajA laI kollAkaparAmAM AvelI mArI pauSadhazALAne joI-tapAsI tyAM ja pauSadhamAM rahI bhagavAna mahAvIre prarUpelA dharmamArgane anusaruM." AnaMda zrAvakane ghara, kuTuMba ane grAmajanono sahavAsa sAdhanA mATe vikSeparUpa banato hato, tethI temane potAno vicAra putrane jaNAvyo ane putrae paNa teno svIkAra karyo. sagA saMbaMdhIonI vacce temaNe jaNAvyuM ke, "he devAnupriyo ! huM mArA putrane kuTuMbano bhAra soMpu chuM. mATe havethI koI mane kazI bAbatamAM pUchazo nahi. tema ja mArI salAha mAgazo nahi, vaLI have pachI kauTuMbika prasaMgomAM kyAMya mArI gaNatrI karazo nahi ane mArA mATe khAna-pAna vagere kAMI taiyAra karAvazo nahi." AvI vAta karI AnaMda zrAvaka sarva prakAranA saMgathI alipta thaI asaMgadazAnI sAdhanA karavA tatpara banyA hatA. ' kAmadeva zrAvake paNa jyAre eka rAtrimAM ghora upasarga sahana karyA tyAre khuda prabhu vIre potAnA sAdhuo samakSa temanI prazaMsA karatAM jaNAvyuM hatuM ke, tame to pariSada ane upasargo sahana karavA A veSa grahaNa karyo che jyAre eka rAtrimAM kAmadeve keTalA pariSado ane upasargo sahana karyA che. tenA kAraNe temane avadhi jJAna utpanna thayuM che, gRhastha tarIke paNa asaMgI banavAno A virala koTino prayatna atyaMta anumodanIya che. A pada bolatA AnaMda zrAvakane smRtimAM lAvI temane praNAma karatAM zrAvaka vicAre ke, AnaMda zrAvakanI jema mane paNa dareka prakAranA saMgathI chUTavAnI bhAveno kyAre jAgaze jyAre huM nivRtta ane nirlepa banI parama ni:spRha banavA tarapha pagamaMDANa karIza." sulasA, AnaMda, kAmadeva jevAonuM jIvana pratyeka zrAvaka mATe mArgadarzaka bane e A sUtrano mukhya hetu che. tethI je bhArapUrvaka kahevAmAM AvyuM che ke jeonI pratijJA saMbaMdhI daDhatA khuda prabhue vakhANI che te dhanya che, prazaMsanIya che, AdaraNIya che. AvuM bolatAM zrAvakane sahaja ja potAnA lakSyanuM smaraNa thaI jAya che ane tadanurUpa vIrya paNa ullasita thaI jAya che.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 sUtra saMvedanA-6 posaha vidhie lIdho, vidhie pAryo, vidhi karatAM je kAMIavidhi huo hoya, te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. posahanA aDhAra doSamAMhi je koI doSa lAgyo hoya te savi hu mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. poSadhamAM je paNa kAMI bhUla thaI hoya, pramAdAdi doSone kAraNe ke ajJAnatAnA kAraNe koI avidhi thaI hoya to te duSkRtanuM micchA mi dukkaDaM ApatAM zrAvake manomana tevI bhUla puna: na thAya te mATeno saMkalpa karavAno che. pauSadhane lagatA mukhya aDhAra doSo nIce pramANe che 1. pauSadhamAM virati vinAnA bIjA zrAvake lAvelo AhAra ke pANI vAparavAM. 2. pauSadhamAM sarasa AhAra levo. 3. uttarapAraNA (pauSadhanA AgalA divase) vakhate vividha prakAranI sAmagrI vAparavI. 4. pauSadha nimitte eTale ke kAle pauSadha che mATe Aje zarIra sajja karI lauM evuM vicArI deha-vibhUSA karavI. 5. pauSadha nimitte vastra dhovarAvavAM. 6. pauSadha karavAno che evuM vicArI AbhUSaNo ghaDAvavAM tema ja pauSadhamAM te dhAraNa karavA. upadhAna karavA jatAM ke paryuSaNa daramyAna pauSadha ka2vA jatI vakhate A doSa lAgavAnI ghaNI saMbhAvanA rahe che. 7. pauSadha nimitte vastro raMgAvavAM. 8. pauSadha daramyAna zarIra parathI mela utAravo. 9. pauSadhamAM akALe zayana karavuM ke nidrA levI. pauSadhamAM rAtanA bIjA prahare saMthArA-porisI bhaNAvIne nidrA levI yogya kahevAya paraMtu te sivAya divase ke rAtrinA pahelA prahare nidrA levI yogya na kahevAya mATe tema karavAmAM doSa lAge che. 10. pauSadhamAM strI saMbaMdhI sArI ke khoTI kathA karavI. . 11. pauSadhamAM sArA ke kharAba AhAra saMbaMdhI kathA karavI. 12. pauSadhamAM sArI ke kharAba rAjanIti saMbaMdhI rAjakathA ke yuddhakathA karavI.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadha pAravAnuM sUtra 13. pauSadhamAM deza kathA karavI. 14. pauSadhamAM pUMjyA-paDilehyA vinA laghunIti ke vaDInIti paraThavavI 15. pauSadhamAM koInI niMdA karavI. 179 16. pauSadhamAM jemaNe pauSadha nathI lIdho evAM mAtA, pitA, putra, bhAI, strI vagere saMbaMdhIo sAthe vAtacIto karavI. 17. pauSadhamAM cora saMbaMdhI vArtA karavI. 18. pauSadhamAM strIonAM aMgopAMgane rAgAdi bharI vikRta dRSTithI ekITase jovAM. pauSadha pAratI vakhate zrAvake potAnI AkhI dinacaryAne buddhimAM upasthita karIne ane A aDhAra doSomAMthI koI doSa lAgyo che ke nahI, tenI tapAsa karavI joIe. jo kyAMya paNa evuM lAge ke, mArI AvI pravRttithI huM doSano bhAgI banyo chuM, to te doSa pratyenI haiyAmAM jugupsA pedA karavI joIe. pUrvanA zrAvakonA niraticAra vratapAlanane yAda karI jAta pratye dhIkkArano bhAva utpanna karavo joIe ane jAtane upAlaMbha detA vicAravuM joIe ke ni:satva evA meM thoDIka anukULatA mATe ke mAtra thoDA lokomAM sArA dekhAvA mATe prabhunA vacanane Thesa pahoMcADI. meM svIqArelI pratijJAne malina banAvI che. A meM yogya nathI karyuM. AnAthI meM mAruM ja ahita karyuM che. A pada bolatAM pauSadha vratadhArI zrAvaka vicAre ke, "saMyamajIvanano svAda mANavA mATe ja meM Aje pauSaghavratano svIkAra karyo hato. A vrata svIkArI tene sArI rIte pALavAnI ja icchA hatI, chatAM pramAdAdi doSone kAraNe huM tene sAMgopAMga pALI zakato nathI. nAnA nAnA nimitto maLatAM meM A vratane malina karyuM che. kaSAyane AdhIna thaI meM temAM doSo lagADyA che. A ja kAraNe A vratathI prApta thatAM Atmika AnaMdane huM mANI zakato nathI. bhagavaMta ! A sarva aparAdhonI huM natamastake kSamA yAcuM chuM ane prAMte AnaMda-kAmadeva Adi zrAvakone yAda karI puna: temanA jevA niticAra vrata pAlana mATe saMkalpa karuM chuM" zrAvakoe saMyamajIvananI taiyA2I ka2vA mATe lIdhelA eka pauSadhavratane A rIte pAravAno che ane te sAthe ja bhaviSyamAM aneka uttarottara vizuddha thaI zake tevA pauSadha mATenI cittavRttinuM nirmANa karavAnuM che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo pauSadha ATha praharano ane cAra praharano ema be rIte laI zakAya che. cAra praharano pauSadha divasano athavA rAtrino hoya che. jeNe ATha praharano pauSadha karavo hoya athavA divasano cAra praharano pauSadha karavo hoya teNe savAre sUryodaya pahelAM pauSadha levo joIe. dareka pauSadhamAM baMne TAIma pratikramaNa ane tapamAM ochAmAM ochuM ekAsaNuM Avazyaka che. sAMjanA pauSadha levo hoya topaNa ochAmAM ocho ekAsaNAno tapa jarUrI che. savAre pratikramaNa karIne sAmAyika pAryA pachI pauSadha laI zakAya che tathA pauSadha laIne paNa pratikramaNa karI zakAya, paNa sUryodaya pahelAM pauSadha levAI jAya tema karavuM. tenI vidhi A pramANe che - 1. pauSadha levAnI vidhi : 1. sau prathama gurunI hAjarI hoya to teonA sthApanAcArya samakSa ane na hoya to potAnI pAse sthApanAcAryajI hoya to tenI sAme athavA pustaka AdimAM navakAra-paMcidiyathI AcAryanI sthApanA karI, tenI samakSa khamAsamaNa daI guru-bhagavaMtanI AjJA laI pApanI zuddhi mATe IriyAvahiyaM karavA. 2. pApathI zuddha thayA pachI sthApanAcAryane khamAsamaNa ApIne gurubhagavaMta pAse "IcchakAreNa saMdisaha bhagavan! posaha muhapati paDilehuM ?" evo Adeza mAMgI, guru paDileheha' kahe tyAre temanI AzAno saharSa svIkAra karatAM icche' kahI, muhapattinuM paDilehaNa karavuM.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo sAmAyikAdinI vidhimAM jaNAvyuM che tema muhapattinuM paDilehaNa karatAM bAhya rIte aMgonuM paDilehaNa karavAnuM che ane 50 bolonA ciMtana dvArA potAnA aMtaraMga bhAvonuM nirIkSaNa karavAnuM che. 181 3. tyArapachI eka khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! posaha saMdisAhu ?' ema kahI, pauSadha saMbaMdhI kAMI kahevAnI AjJA mAMgavI. ziSyanA A zabdo sAMbhaLI, jo yogya samaya Adi hoya to guru 'saMdisAveha' kahI tene AjJA Ape che, je sAMbhaLI AnaMdamAM Avelo ziSya 'iccha' kahI AjJAno svIkAra kare. 4. tyArapachI eka khamAsamaNa ApI gurubhagavaMta pAse AjJA mAMgatA kahevuM 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! posaha ThAuM ?' arthAt he bhagavaMta ! icchAe karIne mane pauSadhamAM rahevAnI AjJA Apo. guru tene anuzA ApatAM kahe 'ThAeha'. ziSya 'iccha' kahI teno svIkAra kare. 5. tyArapachI maMgala mATe UbhA UbhA eka navakAra gaNI, 'icchakArI bhagavan ! pasAya karI posaha daMDaka uccarAvojI' AvI vinaMtI karI zrAvaka gurubhagavaMtane kahe che, he bhagavaMta icchAe karI Apa mane pauSadhavrata aMgIkAra karavA mATeno AlAvo saMbhaLAvazojI. 6. tyArabAda ziSyanA A zabdo sAMbhaLI gurubhagavaMta 'karemi bhaMte posahaM' moTethI bole. gurubhagavaMta na hoya to zrAvaka koI vaDila viratidhara pAse pratijJA uccarAve ane te paNa na hoya to svayaM posaha daMDaka sUtra uccare. 'karemi bhaMte'nA pAThamAM savAre, divasano pauSadha uccaravo hoya to jAva divasaM bolavuM. savAre, divasa-rAtano pauSadha sAthe uccaravo hoya to jAva ahorataM bolavuM. sAMje uccaratI vakhate jAva sesadivasaranaM; evo pATha bolavo. vartamAnamAM cAre prakArano pauSadha sAmAyika pUrvaka ja svIkAra karAya che mATe tyArapachI zrAvaka sAmAyika svIkAre che. 7. eka khamAsamaNa ApI, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika muhapatti paDilehuM' e pramANenAM Adeza mAMgI, anujJA maLatAM 'icchuM' kahI teno svIkAra karavo. pachI muhapatti paDilehIne khamAsamaNa daI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sAmAyika saMdisAhuM ?' evo Adeza mAMgI, gurubhagavaMta 'saMdisAveha' kahe tyAre 'iccha' kahI gurvAzAno svIkAra karavo. pachI puna:
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 sUtra saMvedanA-6 khamAsamaNa ApIne 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! sAmAyika ThAuM?" evo Adeza mAMgI, gurubhagavaMta ThAeha' kahe tyAre Icche' kahI teno svIkAra karavo. te pachI be hAtha joDI, navakAra gaNI IcchakArI bhagavad ! pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAvojI' evuM kahI sAmAyikanI pratijJA karAvavA gurubhagavaMtane vinaMtI karavI. zrAvakanI vinaMtIno svIkAra karI gurubhagavaMta 'karemi bhaMte sAmAIe'no pATha bole, (temAM "jAva niyama pajvAsAmine badale 'jAva posahaM pajvAsAmi' kahe). pachI khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! besaNuM ! saMdisA ?' evo Adeza mAMgavo. guru kahe "saMdisAve tyAre icche' kahI teno svIkAra karavo. te pachI khamAsamaNa daI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! besaNuM ThAu?' kahI guru mukhe 'ThAeha' ema anujJA maLatAM Icche' kahI teno svIkAra karavo. pachI khamAsamaNa daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sakjhAya saMdisAhuM ?" guru kahe "saMdisAha'; teno Icche' kahI svIkAra karavo. A kriyAnA chellA AdezarUpe icchAkAreNa saMdisaha bhagavad sajhAya karuM kahevuM, temAM paNa anujJAno sUra pUratAM gurubhagavaMta kareha' kahe tyAre pUrvanI jema Icche' kahI teno svIkAra karavo ane chelle mAMgalikarUpe (athavA svAdhyAyanA pratikarUpe) traNa navakAra gaNavA. sAmAyika e samabhAvamAM rahevAnI pratijJA che. A pratijJA karatAM sAdhake saMkalpa karavo joIe ke, "pauSadhanI maryAdAmAM chuM tyAM sudhI have huM gamatAaNagamatA viSayomAM rAga-dveSane AdhIna nahi thAu, kyAMya pramAda karIza nahi, mAnAdithI manane AkuLa-vyAkuLa nahi thavA dauM, sarva pravRtti AtmabhAvamAM sthira thavAnA lakSyapUrvaka karIza, mana, vacana ke kAyAthI koIpaNa pApanI pravRtti nahi karuM ane bhagavad vacanAnusAra mArI kAyA, mAruM mana ane mAruM vacana pravarte te mATe sajAga ane sAvadhAna rahIza." 8. tyArapachI rAIe pratikramaNa na karyuM hoya to karavuM ane kalyANa kaMdanI thoya bolavA pUrvaka cAra thoyanuM devavaMdana karyA pachI, cAra khamAsamaNa ApatA pahelA khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! bahuvela saMdisAhu ?' no Adeza mAMgavo. guru saMdisAha' kahe tyAre 'icche' kahI teno svIkAra karI, pharI khamAsamaNa daI IcchAkAraNa saMdisaha bhagavad ! bahuvela karazuM evo Adeza mAMgavo. guru kareha' kahI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo 183 anujJA Ape tyAre pUrvavat "Icche' kahI teno svIkAra karavo. ane pachI turaMta paDilehaNanA Adeza mAgavA. pauSadha lIdhA pachI jo rAIa pratikramaNa karAya to temAM sAta lAkha ane "aDhAra pApasthAnaka'ne badale "gamaNAgamaNe sUtra bolavuM. jyAM jyAM "karemi bhaMte sUtra Ave temAM "jAva niyama'ne badale "jAva posahaM bolavuM. pauSadhanI sarva kriyA guru AjJAne AdhIna thaI karavAnI hoya che. tethI sAdhake nAnAmAM nAnuM kArya paNa gurune pUchIne ja karavuM joIe; paraMtu zvAsa levA-mUkavA jevI vAraMvAra thatI kriyA aMge vAraMvAra pUchI zakAtuM nathI. tethI AvI kriyA aMge bahuvela'nA Adeza dvArA prathamathI ja guru bhagavaMtanI AjJA meLavI levAya che. 2. paDilehaNanI vidhi : sAmAyika sAthe pauSadhavratano svIkAra karanAra sAdhaka, AtmAnA ahiMsakabhAvane pragaTa karavA prayatna kare che. te mATe pauSadhamAM je paNa vastuono upayoga karavAno che te vastra, pAtra, vasati vagerenI pratilekhanA kare che eTale ke; temAM koI jIva-jaMtu che ke nahi ? tenI tapAsa kare che. tapAsa karatAM koIpaNa jIva jaNAya to jayaNApUrvaka tene koI pIDA na thAya te rIte yogya sthAne mUkI Ave. sAdhaka jo gharethI vastra AdinI pratilekhanA karIne Avyo hoya to te sivAyanI vastuonuM tathA vasatinuM pratilekhana kare. A kriyA paNa gurvAjJApUrvaka karavAnI che, 1. sau prathama iriyAvahI paDikkamI eka khamAsamaNa ApI "IcchAkAraNa saMdisaha bhagavat paDilehaNa karuM ?' evo Adeza mAgavo ane guru kahe 'kareha' tyAre icche" kahI gurvAzAno svIkAra karavo. anujJA maLatAM sAdhaka sau prathama muhapattinuM paDilehaNa kare, tyArapachI caravaLo, kaTAsaNuM; ane bhAIo, dhotiyuM, khesa ema, pAMca vastuonuM paDilehaNa kare. (baheno temaNe paherelA kapaDAnuM pahelA uparanA ane pachI nIcenA ema krama jALavIne paDilehaNa kare.) bhAIoe muhapatti 50 bolathI, caravaLo 10 bolathI, kaTAsaNuM 25 bolathI, sUtarano kaMdoro 10 bolathI ane dhoti vagerenuM 25 bolathI paDilehaNa karavuM joIe.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 sUtra saMvedanA-6 . . paDilehaNanI vidhi e jayaNA pALavA mATenI uttama vidhi che tethI A vidhi karavA pUrve zrAvake 'nAtmavat sarvabhUteSu'nI bhAvanAthI bhAvita thavuM joIe. jIva mAtra jyAre potAnA samAna jaNAya tyAre ApoApa te jIvone koIpaNa prakAranI pIDA na thAya tevI ja rIte pravRtti karavAnI sAvadhAnI AvI jAya che. paDilehaNanI kriyA AvI karuNAnA bhAvapUrvaka karavI joIe; paraMtu vastrane Ama-tema pheravI paDilehaNa karyAno saMtoSa na mAnavo. 2. pratilekhana karanAre yAda rAkhavuM ke, bhAIoe kaMdoro bAMdhyA pachI tathA benoe nADuM bAMdhyA pachI pharI IriyAvahI paDikkamI, khamAsamaNa ApI, IcchakArI bhagavat ! pasAya karI paDilehaNA paDilehAvojI' evo Adeza mAgI, gurubhagavaMta paDileheha' kahe tyAre. 'icche' kahI teno svIkAra karI, vaDila, brahmacaryavratadhArI, glAna ke bAla AdinI bhakti karavA mATe teonA vastra ke upadhinuM paDilehaNa karI ApavuM. pauSadhavrata svIkAranAra sAdhakamAM paropakAra karavAnI vRtti savizeSa hoya che, A guNanI vRddhi mATe tathA anya guNavAnanI bhakti karavA dvArA potAnAmAM te guNonI ruci tIvra banAvavA mATe sAdhaka anya pauSadhavratadhArIonuM paDilehaNa kare che. 3. tyArapachI khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! upadhi muhapati paDilehuM ?" kahI, guru jyAre paDilehehe' kahI anujJA Ape tyAre "Icche' kahI teno svIkAra karI muhapati paDilehavI. 4. pachI khamAsamaNa ApI IcchAkAreNa saMsiha bhagavat ! upadhi saMdisA ?' kahI guru "saMdisAha' kahe tyAre Icche' kahI pharI eka khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! upadhi paDilehuM?' no Adeza mAMgavo. guru paDileheha' kahI anujJA Ape tyAre "Icche' kahI teno svIkAra karavo ane te pachI pUrve paDilehatAM bAkI rahela uttarAsana, mAtaruM karavA javAnuM vastra, kAmaLI ane rAtri-posaha karavo hoya to saMthArA vagere rapa-rapa bolathI paDilehavAM. 5. pachI daMDAsaNa yAcI IriyAvahI pakkimIne daMDAsana paDilehI, jeTalI vasati (jagyA) vAparavI hoya teTalI jagyAmAM daMDAsanathI kALajIpUrvaka kAjo levo (daMDAsanathI vasatino kacaro levo) ane sUpa-paMjaNI dvArA
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo - 185 tene sUpaDImAM bhego karavo, temAM koI jIva-jaMtu ke kalevara che ke nahi te dhyAnathI joI yogya sthAne "aNajANaha jassagraho' kahIne bhego karelo kAjo paraThavavo. paraThavyA pachI traNa vAra "vosire kahevuM. kAjo levAnI A kriyA paNa jayaNAnA pariNAmane javalaMta banAvanArI kriyA che haLavA hAthe, suMvALI dazIvALA daMDAsanathI jIvarakSAnA pariNAmapUrvaka kAjo levAmAM Ave to ghaNA karmanI nirjarA thAya che. eka jagyAe to tyAM sudhI kahyuM che, "kAjo kADhI mokSamAM jAzuM..." AthI sAdhake khUba upayogIpUrvaka kAjo levo. 6. pachI, mULa sthAnake AvIne iriyAvahI paDikkamI, nIce mujaba gamaNAgamaNe kahevuM. gamaNAgamaNe sUtra: IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhaMDamattaniSNavaNA samiti, pAriSThApanikAsamiti, managupti vacanagupti, kAyagupti e pAMca samiti traNa gupti e aSTa pravacanamAtA zrAvaka taNe dharme sAmAyika-posaha lIdhe rUDI pare pAlI nahi khaMDanA virAdhanA thaI hoya te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDa. 3. devavaMdana tathA sajhAyanI vidhi : paDilehaNa karI kAjo vosirAvyA pachI anaMta upakArI zrI arihaMta paramAtmA AdinA guNone manamAM upasthita karI maMgala mATe tathA tevA guNonI prApti arthe 12 adhikAravALuM devavaMdana karavuM. devavaMdananI vidhi, tenA hetuo tathA bhAvo sUtra saMvedanA-2 mAM ApelA che. te tyAMthI samajI levA. devavaMdana karyA pachI zrAvake paramAtmAnA vacanothI haiyAne bhAvita karavA svAdhyAya karavAno che. tethI jevuM devavaMdana pUruM thAya eTale 1. eka khamAsamaNa ApI, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sakjhAya karuM ?" guru 'kareha' kahe tyAre "Icche' kahI eka navakAra bolI "mabraha jiNANaM'nI sakjhAya kahevI. 2. ATalI kriyA thaI gayA pachI, khamAsamaNa daI caravaLA upara hAtha sthApI
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 sUtra saMvedanA-6 'vidhi karatAM je koI avidhi huo hoya, te savi hu mana vacana kAyAe karI micchA mi dukkaDaM.' kahevuM. pauSadha laIne, sajjhAya karyA pachI sUryodayathI be kalAka ane covIza miniTa eTale cha ghaDI sudhI svAdhyAya ka2vo tyArapachI porisI bhaNAvavI. 4. savAranI porisI bhaNAvavAnI vidhi : pauSadhavratadhArI zrAvaka svabhAvamAM sthira thavA mATe mahApuruSonA vacanano sahAro le che. temAM sau prathama teo sUtra porisImAM sAmAnya arthanI vicAraNA pUrvaka zrutAbhyAsa kare che. zuddha uccAra pUrvaka sUtranA eka eka zabdane kaMThastha karavA yatna kare che. gaNadharabhagavaMto tathA mahApuruSonA vaMcAyelA zAstronA abhyAsathI potAnAmAM eka zubha bhAvano srota utpanna thAya che. AtmA upara zubha saMskAronuM AdhAna thAya che ane aneka prakAranA karmamalano nAza thAya che. A rIte lagabhaga cha ghaDIno samaya eTale (6 X 24) 144 miniTa pUrNa thAya tyAre zrAvaka 1. eka khamAsamaNa ApIne gurubhagavaMtane jaNAve che ke, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! bahu paDipunnA porisI' (bhagavaMta ! pahelo prahara moTA bhAge pUrNa thayo che.) guru 'tahatti' (te pramANe che) kahe tyAre icchuM na kahevuM. 2. pachI eka khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! iriyAvahiyaM paDikkamAmi ?" - evo Adeza mAgI guru 'paDikkameha' kahe tyAre 'Iccha' kahI teno svIkAra karI iriyAvahinuM pratikramaNa karavuM. 3. tyAra pachI khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat paDilehaNa karuM' evo Adeza mAMgI, guru 'paDileheha' kahe eTale 'icchuM' kahI muhapattinuM paDilehaNa karavuM. 5. rAIa muhapattinI vidhi : sUtraporisI pUrNa karyA bAda arthaporisIno prAraMbha karavAno che. artha bhaNAvavAno adhikAra gItArtha gurubhagavaMtano che. temanI pAsethI jJAna meLavavA pUrve vinaya jALavavA temane dvAdazAvarta vaMdana eTale ke, utkRSTa vaMdana karavuM joIe temAM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo 187 1. sau prathama khamAsamaNa ApI gurubhagavaMtanI AjJA laI iriyAvahiyaMnuM pratikramaNa karavuM. 2. pachI khamAsamaNa ApI "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! rAIa muhapatti paDilehuM ?" - he bhagavaMta ! Apa ApanI icchAthI mane rAtri saMbaMdhI pApanuM pratikramaNa karavA mATe muhapattinuM pratilekhana karavAnI AjJA Apo. guru 'paDileheha' kahe tyAre 'icche' kahI muhapattinuM paDilehaNa karavuM. 3. tyArapachI gurubhagavaMtanA tapa-saMyama Adi sAdhanA saMbaMdhI pRcchA karavA tathA temanA pratye thayela avinaya vagere bhUlonI mAphI mAMgavA vAMdaNA sUtra dvArA bAra-Avarta pUrvaka gurubhagavaMtane be vAMdaNA ApavA. 4. tyArapachI rAtrinA pAponI AlocanA karavA mATenI AjJA mAMgavA 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavat rAIe AlouM ?' evo Adeza mAgI, guru 'Aloeha' kahe tyAre 'icche Aloemi jo me rAIo aIAro....' e sUtra bolavuM. 5. pachI "sabyasavi rAia duaiitie, duklAsisa, duciTria; IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad !' kahI aTakavuM, guru paDikkameha' kahe eTale icche tassa micchA mi dukkaDa' kahevuM. 6. pachI padastha hoya to punaH be vAMdaNA ApavA 7. pachI, IcchakAra kahI, (padastha hoya to khamAsamaNa ApI) abhuDhiokhAmavo pachI be vAMdaNA ApavAM. tyAra pachI 'icchakArI bhagavan! pasAya karI paccakhANano Adeza dezojI' evI vinaMtI karI gurumukhe yathAzakti paccakhANa karavuM aMte punaH eka khamAsamaNa ApavuM ane sukha zAtA pRcchA karavI. pauSadhamAM kALa veLAnA devavaMdana karyA pachI AhAra vAparavAnI vidhine anusarI purimaThanuM paccakhANa karavAno mukhya vidhi che. 6. darzana karavA javAnI vidhi : zrAvaka zuddha svarUpane pAmavAnI jhaMkhanAvALo hoya che. AthI pauSadhadhArI zrAvake zuddha svarUpane pAmelA paramAtmAnI stavanA karavA iryAsamitinA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 sUtra saMvedanA-6 pAlanapUrvaka jinamaMdire javuM joIe. te mATe pauSadhazALAnI bahAra nIkaLatAM "Avasahi" kahevuM ane jinamaMdiramAM pravezatAM nisIhi' kahevuM. jevA paramAtmAnA darzana thAya tevo ja zrAvaka ahobhAvathI jhUkI jAya ane aMjalibaddha namaskAra karatAM "namo jiNANa" kahe. tyArapachI anAdinA bhavabhramaNane TALavA ane jJAnAdi guNone pAmavA paramAtmAne traNa pradakSiNA Ape. pachI bhAIo prabhunA jamaNe paDakhe ane eno prabhunA DAbA paDakhe jagyAnI pramArjanA karI UbhA rahe. tyArabAda prabhunA guNone varNavatI, potAnI niMdA karatI ke prArthanA karatI 1 thI 108 stutio bolavI. A rIte hRdayane prabhunA guNothI raMjIta karavA - prabhu sAthe tanmaya banavA yatna karavo. tyArapachI iriyAvahiyaM pratikramaNa karI, khamAsamaNa ApI icchAkAraNa saMdisaha bhagavan! gamaNAgamaNe AlouM?" kahI guru bhagavaMta "Aloe" ema Adeza Ape eTale "icche" kahI gamaNAgamaNe AlovavuM. tyArapachI bAra adhikAra pUrvakanuM devavaMdana karavuM. jenI vidhi, bhAvo tathA saMvedanAo sutra saMvedanA-ramAM Apela che. devavaMdana karyA pachI viratidharmane svIkAravA prabhu sAkSIe paccakhANa karavuM. . 7. mAtaruM karavAnI tathA spaMDila jevAnI vidhi pauSadhavratadhArI zrAvake maLa-mUtranuM visarjana paNa jyAM-tyAM ke jema-tema nathI karavAnuM. koI jIvane pIDA na thAya, koInI aprIti AdinuM kAraNa na banAya tathA dharmanI niMdA na thAya tevA lakSmapUrvaka yogya sthAne yogya rIte karavAnuM che. tethI ArAdhanA karatAM jyAre zarIranI koI hAjata naDe tyAre zrAvake pahelA kAmaLI kALa' thayo che ke nahi teno vicAra karavo ane kAmaLIno samaya thayo hoya 1. kAmaLIno kALa: kA. su. 15 thI phA. su. 14 sudhI sUryodayathI 90 miniTa sudhI, sUryAsta pahelAM 99 miniTathI. phA. su. 15 thI aSADha su. 14 sudhI-sUryodayathI 48 miniTa sudhI, sUryAsta pahelAM 48 miniTathI. aSADha su. 15 thI kA. su. 14 sudhI-sUryodayathI 2 kalAka 24 miniTa sudhI, sUryAsta pahelAM 2 kalAka 24 miniTathI.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo to kAmaLI oDhI mAtrAdinI jyAM vyavasthA hoya tyAM javuM. tyAM jIvo che ke nahi tenI tapAsa mATe te jagyAMne cakSuthI jovI ane jIvonI rakSA mATe vATakAnuM pUMjaNIthI pramArjana karyA pachI temAM mAtaruM karavuM. 189 mAtaruM karyA pachI kuMDIne hAthamAM laI tene paraThavavA javuM. paraThavatAM pUrve nirjIva tathA jyAM koInI dRSTi Adi na paDatI hoya tevI jagyAe jaI kuMDI hAthamAMthI nIce mUkavI. je jagyA upara maLa-mUtranuM visarjana karavAnuM che, te jagyAno mAlika hAjara hoya to pratyakSarUpe tenI rajA levI ane pratyakSapaNe koI dekhAtuM na hoya to 'aNujANaha jasuggaho' = 'jenI jagyA hoya te mane AjJA Apo' evuM kahI, haLavA hAthe chuTuM chuTuM mAtru e rIte paraThavavuM ke thoDA samayamAM te sUkAI jAya. paraThavyA bAda teno tyAga karavA traNavAra 'vosire vosire vosire' kahevuM. tyArapachI 'nisIhi' sAmAcArInuM pAlana karavA mATe tathA mAtaruM paraThavavA AdimAM kyAMya avidhi thaI hoya to tenA tyAga mATe 'nisIhi' bolI upAzrayamAM praveza karavo. praveza karyA pachI mAtrAnI kuMDI tenA yogya sthAne mUkI azuddha hAthane acitta pANIthI zuddha karI sthApanAcArya pAse AvI iriyAvahiyaM karI gamaNAgamaNe AlovavA. te daramyAna samiti-guptinA pAlanamAM kyAM cUkAyuM che te yAda karI tenuM 'micchA mi dukkaDaM' ApavuM. sthaMDila javA mATe paNa loTo vagere jaLapAtra laIne nirjIva ane loka na jotA hoya tevI sthaMDila bhUmie javuM. tyAM besatAM pUrve 'aNujANaha jasugaho'ne UThyA pachI 'vosire vosire' traNa vAra kahevuM. pachI pauSadhazALAe AvI (azuci lAgI hoya to) hAtha-paganuM prakSAlana karI vastra badalI sthApanAcArya sAme iriyAvahiyaM karI gamaNAgamaNe AlovavA.. 8. paccakkhANa pAravAnI vidhi : 1. prathama iriyAvahi paDikkamavA pachI jagaciMtAmaNi caityavaMdanathI jaya vIyarAya sudhI kahevuM.. 2. pachI khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya karuM ?' no Adeza mAMgI, guru 'kareha' kahe tyAre eka navakAra kahI mannaha jiNANuM0 nI sajjhAya kahevI, te pachI khamAsamaNa ApI Adeza mAgI muhapatti paDilehavI, pachI khamA ApI, 'icchA paccakkhANa pAruM ?'
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 sUtra saMvedanA-6 guru kahe 'puLaravi jAyo'-tyAre yathAzakti, kahI khamA ApI, icchA. paccakkhANa pAryuM ? guru kahe 'AyAro na motavyo' tyAre tahatti, ema kahI, mUThIvALI jamaNo hAtha kaTAsaNA ke caravaLA upara mUkI eka navakAra gaNI. je paccakkhANa karyuM hoya te paccakkhANa pAravuM. paccakkhANa pAratI vakhatanA bhAvo Adi paccakkhANa pAravAnA sUtro sAthe Apela che. svAdhyAyAdi dvArA zubhabhAvamAM vadhu sthira rahI zakAya te mATe zaktisaMpanna zrAvaka pauSadhamAM zakya hoya to cauvihAra upavAsa kare. je zrAvakanI tevI zakti na hoya, te zrAvakane jyAre kSudhA-tRSA Adi kAraNothI mArA svAdhyAya AdimAM vidhAta thaze tevuM jaNAya tyAre te parimuddha jeTalo samaya thatAM pote nakkI karela paccakkhANane pAravAnI kriyA kare ane pachI AhAra Adi mATe jAya. tenI vidhi A pramANe che. 9. AhAra vidhi : 1. kALaveLAnA (baporanA) devavaMdana karIne paccakkhANa pAryA pachI, gurunI AjJA laIne, traNavAra Avasahi kahI pauSadhazALAmAMthI nIkaLI iryAsamitinuM pAlana karatAM karatAM jyAM vAparavAnuM hoya tyAM javuM ane tyAM praveza karatAM 'jayaNA maMgaLa' bolavuM, 2. tyAM sthApanAcArya sthApI iriyAvahiyaM paDikkamI so hAtha upara javAyuM hoya to gamaNAgamaNe kahevuM. 3. tyAra pachI pATalA, vAsaNa, bhUmi vagerenI pratilekhanA tathA pramArjanA karavI. 4. vastra parivartana karIne caravaLo jamaNI bAjue mUkI, muhapatti keDe rAkhI, navakAra gaNI AhAra karavo. sAdhake AhAra mAtra saMyamane TakAvavA pUrato karavAno che tethI temAM kyAMya rAga-dveSa na thaI jAya ke anya koI doSa na lAgI jAya tenI khUba kALajI rAkhavI. AhAra karatAM mauna jALavavuM, jethI jJAnAvaraNIya karma na baMdhAya. je cIjo pIrasI hoya te mATe yajamAna 'vAparo' kahe pachI ja vAparavI, sacitta na vAparavuM, bacakArA na bolAvavA, sUrasUra ke capacapa avAja na karavo. vAparatAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo 191 dANA nIce na paDe teno khyAla rAkhavo. jamatAM utAvaLa paNa na karavI ane bahu vAra paNa na karavI. jarA paNa eMThuM mUkavuM nahi, thALI dhoIne pANI pI javuM ane tyArabAda potAnA rUmAlathI thALI Adine ekadama korA karI levA jethI temAM saMmUrchAima jIvanI utpatti na thAya. vAparI lIdhA pachI thALI lUchavAnA kapaDAne pANIthI ke soDA Adi dvArA svaccha karavuM. 5. vAparIne UThatAM tivihAranuM paccakhANa karavuM ane navakAra gaNIne UThavuM. pachI kAjo laI paraThavI pauSadhazALAe javuM ane tyAM traNavAra nizIhi kahI praveza karavo. 6. AhAra karIne pauSadhazALAmAM AvyA pachI iriyAvahiyaM karI, so DagalAthI upara hoya to gamaNAgamaNe AlovI, jagaciMtAmaNinuM caityavaMdana jayavIyarAya sudhI karavuM. 7. pANI pIvuM hoya tyAre yAcIne lAveluM acitta pANI kaTAsaNA upara besIne pIvuM ane pIdheluM vAsaNa lUchI ekadama koruM karIne mUkavuM. 10. sAMjanI paDilehaNanI vidhi : baporanuM vAparIne AvyA pachI pauSadhavratadhArI zrAvakoe pramAdano tyAga karI svAdhyAya karavo joIe. jJAna pAMcama, mauna ekAdazI, comAzI caudasa Adi moTAM parvanA divaso hoya to deva vAMdavA, tyArapachI gurumahArAja sthApanAcAryanuM paDilehaNa karI le te pachI nIce jaNAvelI vidhi pramANe sAMjanA paDilehaNa karavA. 1. prathama khamA ApI "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! bahupaDiyuvA porisI' kahI, guru 'tahati' kahe tyAre eka khamAsamaNa ApI "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavat ! IriyAvahiyaM paDikkamAmi ?" guru "paDikkameha' kahe tyAre 'Icche' kahI, IriyAvahI paDikkamavA. pachI khamAsamaNa ApI, 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! gamaNAgamaNe AlouM ?" no Adeza mAMgI guru "Aloeha' kahe pachI Iccha, kahI gamaNAgamaNe AlovavA. 2. pachI khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan!' paDilehaNa karuM ?' evuM gurune pUchI, guru 'paDileha kahe tyAre "Icche' kahI khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! posahazAlA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 sUtra saMvedanA-6 pramAjuM ?' no Adeza mAMgI guru kahe 'pramArjo' tyAre 'Iccha' kahIne upavAsavALAe muhapatti, kaTAsaNuM ne caravaLo paDilehavAM ane vAparyuM hoya teNe ane sAMje pauSadha lIdho hoya temaNe kaMdoro, dhotiyuM sahita pAMca vAnAM paDilehavAM. (benoe pahelA nIcenA kapaDAnuM paDilehaNa karI nADuM bAMdhI IriyAvahI karI pachI uparanA kapaDA paDilehavA ane pachI upadhi paDilehaNanA Adeza levA) vAparyuM na hoya tevA sAdhake muhapatti, caravalo kaTAsaNAnuM paDilehaNa karyA pachI sIdhA upadhi paDilehaNanA AgaLanA Adeza mAMgavA. 3. pachI pAMca vAnAM karanAre IriyAvahI karavI ane pachI khamAsamaNa ApI 'icchakArI bhagavan ! pasAya karI paDilehaNA paDilehAvojI' evo Adeza mAgI, guru 'paDileheha' kahe tyAMre vaDilanA vastronuM paDilehaNa karavuM. 4. pachI khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! upadhi muhapatti paDilehuM ?' ema kahevuM ane guru 'paDileheha' kahe tyAre 'IcchuM', kahI muhapatti paDilehIne khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya karuM ?' no Adeza mAMgavo; guru kahe 'kareha' tyAre IcchuM, kahI navakAra gaNIne mannaha jiNANaMnI sajjhAya puruSoe ubhaDaka page besIne ane bahenoe UbhA UbhA kahevI. 5. pachI vAparyuM hoya to vAMdaNAM ApIne, 'icchakArI bhagavan ! pasAya karI paccakkhANano Adeza dezojI' kahI pANahAranuM paccakkhANa karavuM. tivihAra upavAsanuM paccakkhANa lIdhuM hoya ane pANI na pIdhuM hoya to A vakhate cauvihAra upavAsanuM paccakkhANa karavuM. jeNe vAparyuM na hoya teNe vAMdaNA ApavAnA nathI hotA teoe sAya karI 'icchakArI bhagavAn ! pasAya karI paccakkhANano Adeza dezojI' kahI sIdhuM paccakkhANa karavuM. 6. pachI khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! upadhi saMdisAhuM ?' kahevuM, guru jyAre 'saMdisaha' kahe tyAre 'IcchuM' kahI khamAsamaNa ApI 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! upadhi paDilehuM ?" kahevuM ane guru kahe 'paDileheha' tyAre 'Iccha' kahI prathama kAmaLI paDilehavI pachI bAkInA tamAma vastro ubhaDaka page besI paDilehavA tyAra pachI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo 193 daMDAsaNa paDilehI, IriyAvahI paDikkamI, kAjo laI, pachI iriyAvahi karI gamaNAgamaNe AlovavA. devavaMdana karavA. sAMje pauSadha le teNe avazya daherAsaramAM caityavaMdana karavuM. sAMje na thAya to savAre pauSadha pAratA pUrve karavuM. 11. rAtri pauSadhadhArI mATe mAMDalAnI vidhi : jemaNe savAre ATha praharano pauSadha uccaryo hoya athavA jemaNe sAMje rAtri pauSadha uccaryo hoya temaNe sAMjanA devavaMdana karyA pachI ane pratikramaNa karatAM pahelAM kuMDala (kAnamAM bharAvavAnuM rU)na lIdhAM hoya to laIne kAne bharAvI sAcavI rAkhavAM tathA daMDAsaNa, rAte upayogamAM levA mATe cUnAvALuM acitta pANI, krUDI, pUMjaNI ane jarUra paDe tema hoya to loTo vagere vastuo yAcIne rAkhavI. tyArapachI caMDila-mAtA mATenI bhUmio joI te saMbaMdhI gurune jANa karavI, jene mAMDalAnI vidhi kahevAya che. te A pramANe che. 1. eka khamAsaNa ApI IriyAvahiyaMnuM pratikramaNa karavuM. 2. tyArapachI khamAsamaNa ApI "icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! dizi pramANuM ?" no Adeza mAMgavo, guru pramAja' kahI anujJA Ape tyAra pachI khamAsamaNa ApI bhAIo 'IcchAkAreNa saMdisaha bhagavat spaMDila paDilehuM ? (beno-spaMDila zuddhi karazuMjI) evo Adeza mAMgI guru 'paDileheha' kahe tyAre 24 mAMDalA karavA (te sUtra, vidhi ane bhAva mAMDalAmAM ApelA che) 12. devasika pratikramaNa : sAMje pratikramaNa karatI vakhate sAta lAkha ane aDhAra pApasthAnakane badale gamaNAgamaNano pATha kahevo ane karemi bhaMtemAM "jAva niyama" Ave tyAM jAva posahaM bolavuM. 13. pauSadha pAravAnI vidhiH jemaNe mAtra divasano pauSadha karyo hoya teoe devasika pratikramaNanA zAMti pachInA logassathI pauSadha pAravAnI vidhi karavI. temAM 1. sau prathama yAcelAM daMDAsaNa, kUMDI, pANI vagere sAmAyika vagaranA chUTA zrAvakane bhaLAvI devAM. pachI IriyAvahiyaM karI, caukkasAya. namoDayUNaM,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 sUtra saMvedanA jAvaMti, khamA, jAvaMta. namoDahaMta uvasaggaharaM jayavIyarAya pUrA kahI pachI. 2. pachI khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavanmuhapatti - paDilehuM?" guru paDileheha' kahe pachI "icche" kahI muhapatinuM paDilehaNa karavuM. 3. pachI, khamAsamaNa ApI icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! posaha pAruM ?' ema kahI guru jyAre puNaravi kAyavo' (A pauSadhe pharI pAcho karavA jevo che) kahe tyAre guruvacanano "yathAzakti' (mArI zakti pramANe cokkasa A AcAranuM pAlana karIza) ema kahI, svIkAra karavo. 4. Ama chatAM pauSadhamAM rahevAnI zakti na hoya to eka khamAsamaNa ApI "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavanposaha pAryo' evuM gurune jaNAvavuM ane jyAre guru kahe "AyAro na morabo' (A AcAra choDavA jevo nathI) tyAre 'tahatti (Apa kaho cho te sAcuM ja che) ema kahI guruvacanano Adara karavo. 5. tyArapachI caravaLA upara hatheLI sthApI eka navakAra bolI "sAgaracaMdo' kahevuM 6. pachI sAmAyika pAravAnI vidhi pramANe sAmAyika pAravuM. 14. saMthAravAnI vidhi : rAtri pauSadha karavAvALA sAdhake pratikramaNa pachI eka pahora sudhI svAdhyAya karyA pachI saMthAravA (sUvA) pahelA saMthArA porisI bhaNAvavAnI hoya che. tenI vidhi, bhAva, hetuo vagere saMthArAporisa sUtramAMthI jANI levA. tyAra pachI daMDAsaNathI saMthAravAnI jagyA pUMjI UnanuM saMthAriyuM pAtharI tenA upara sUtarano uttarapaTTo pAtharavo, muhapatti keDe bharAvI kAnamAM rU bharAvavuM jethI kAnamAM koI jIva-jaMtu pesI na jAya ane tenI virAdhanA na thAya. tyArapachI DAbe paDakhe hAthanuM ozIkuM karIne banI zake to aMga saMkocIne saMthAravuM, aMdhArAmAM kyAMya paNa cAlavuM hoya to daMDAsaNathI pUMjIne ja cAlavuM mAtra ujehIvALA mArgamAM daMDAsaNano upayoga na karavo. 15. prAtaH kriyA: saMthAryA pachI savAre brahmamuhurtamAM navakAranA smaraNapUrvaka jAgavuM. huM koNa chuM vagere ciMtavavuM mAtarAnI bAdhA TALI rAI pratikramaNa karavuM. pratikramaNa pachI savAranA paDilehaNanI vidhi pramANe paDilehaNa karI, kAjo laI, tene vosirAvI,
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhanI vidhio ane tenA kAraNo devavaMdana sajjhAya karI, yAcelI vastuo chUTA zrAvakane bhaLAvI, pauSadha pAravAnI vidhi pramANe pauSadha pAravo. 16. pauSadhamAM AlocanA kyAre Ave : (1) ekAsaNuM ke AyaMbila karIne uThyA pachI ulaTI thAya to. (2) anna eThuM mUkavAmAM Ave, thALI dhoIne na pIvAya athavA lUchavAmAM na Ave to. (3) niSiddha AhAra (sacitta, lIlotarI vagere)nuM bhakSaNa thAya to. bhojana samaye vastu banAvaDAve athavA garama karAve to. (4) paccakkhANa pAravuM bhUlI javAya to. (5) bhojana karyA pachI caityavaMdana karavuM rahI jAya to. (6) daherAsara javuM bhUlI javAya to. 195 (7) deva vAMdavA bhUlI javAya to. (8) rAtre vaDInIti karavA javuM paDe to. (9) rAtre saMthArAporisi bhaNAvyA sivAya sUI jAya, ane porisi bhaNAvavAnI rahI jAya to. (10) muhapatti bhUlI jAya ne so DagalAM upara bahAra jAya to. (11) muhapatti ke kaTAsaNuM khoI nAMkhe to. (12) mAkhI, mAMkaDa, ju vigere jIvono potAnA hAthe ghAta thAya to. (13) paDilehaNa karyA vinAnuM vastra ke pAtra vApare to. (14) muhapatti ke caravaLAnI ADa paDe to. (15) moDhAmAMthI dANo nIkaLe to. (16) rAtre kAnamAM kuMDaLa nAkhavuM rahI jAya to ane nAMkheluM kuMDala khovAya jAya to. (17) navakAravALI gaNatAM paDI jAya to. (18) sthApanAjI paDI jAya to. (19) purUSano strIne ane strIno purUSane saMghaTTo thAya to. (20) kAnamAMthI jIvanuM kalevara nIkaLe to. (21) paDilehaNa karatAM bole to. (22) navakAravALI gaNatAM bole to. (23) eMThe moDhe bole to. (24) tiryaMcano saMghaTTo thAya to.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 sUtra saMvedanA-6 (25) ekendriya (sacitta vanaspati, anAja, dANA)no saMghaTTo thAya to. (26) divase nidrA le to. (27) dIvAnI, IlekTrIka ke vIjaLI AdinI ujehi (prakAza) lAge to. (28) kAmaLI kALamAM kALI oDyA vagara agAsI ke khullI jagyAmAM jAya to. (29) varSAdikanA chAMTA lAge to. (30) vADAmAM svaDila (vaDInIti) jAya to. (31) beThA beThA paDikkamaNuM kare to. (32) beThA beThA khamAsamaNa de to. (33) ughADe mukhe bole to. anya vigato gurugamathI samajavI. A uparAMta pauSadha ane temAM lAgatAM aticAro saMbaMdhI vizeSa jANakArI mATe sUtra saMvedanA-4mAMthI vaMditu sUtranI gAthA-29nuM vivecana khAsa vAMcavuM. uparokta AlocanA sthAno saMbaMdhI sAvacetI rAkhavA uparAMta pauSadha karanAre nIcenI bAbatonuM khAsa dhyAna rAkhavuM : * 100 DagalA bahArathI AvIne ke jIMDala-mAnuM paraThavIne AvIne avazya iri gamaNA karavA. * cAturmAsamAM bapore kALaveLAno kAjo levo. muhapattino bolavA samaye upayoga rAkhavo. * cAlatAM cAlatAM vAto na karavI * sUvAmAM saMthArA uttarapaTTAthI vadhu na vAparavuM. vAparyuM hoya to AlocanA levI rAtre kuMDala avazya nAMkhavA. nAMkhavA bhUlAI jAya athavA khovAI jAya to AlocanA levI. * devavaMdana pratidina cAra karavA. jinAlayanuM devavaMdana alagathI karavAthI cAre devavaMdana thAya. pIvAnuM pANI vastuta: yAcIne jAte lAvavuM lAvatA pUrve mATalA-glAsa vagere tamAmanuM paDilehaNa karavuM. zakyata: pauSadha daramyAna eka paNa kArya avirativALA pAse na karAvavA. pauSadhanA aDhAra doSa (pAnA naM. 178-179 parathI) ane sAmAyikanA batrIza doSa (sUtra saMvedanA-1 mAMthI) samajI levA.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga - 3 paccakhANanA sUtro krama vigata pAnA naM. 203 1. paccakakhANa levAnA sUtro 2. paccakhANa pAravAnA sUtro 2:1
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro sUtra paricaya : pratyeka sAdhakanuM eka ja lakSya hoya che - svabhAvamAM rahevuM ane tenA AnaMdane mANavo. aNAhArI bhAva te AtmAno svabhAva che ane AhAra karavo te AtmAno vibhAva che. Ama chatAM jyAM sudhI sAdhaka svabhAvastha thato nathI tyAM sudhI mokSa sAdhanAmAM sahAyaka zarIrane TakAvavA mATe tene AhAra-pANI vagerenI jarUra paDe che. jarUrI evA paNa AhArAdine letA sAdhaka jo sAvadhAna na rahe to anAdikAlIne AhArasaMjJA puSTa thAya che ane puSTa thayelI te saMjJA bhavobhava sudhI hada vinAnI honArata sarje che. tethI dareka sAdhake AhArasaMjJAne toDavA yathAzakti paccakakhANa karavuM joIe. AhArAdinA tyAganI pratijJA karavI tenuM nAma "paccakakhANa'; temAM mAtra dravyathI AhArAdino tyAga karavo te dravya paccakakhANa che ane dravyathI jeno tyAga karyo hoya te AhArAdi pratyenI Asakti toDavI te athavA thatI Asaktine toDavAno yatna karavo te bhAva paccakhANa che. paccakakhANa dvArA pharI pharI AhAranA ja vicAromAM aTavAtAM manane niyaMtraNamAM laIne AhAra pratyenI Asaktine toDavA yatna karAya che. te yatnathI AhArasaMjJAnA anAdikAlIna saMskAro nabaLA paDe che ane tatkRta Azrava (karmanuM AvavuM) aTake che. AthI ja zAstromAM paccakhANane vrata, niyama, abhigraha, viramaNa, virati vagere uparAMta saMvarabhAva, AzrayadvArano nirodha, nivRtti vagere zabdothI paNa oLakhAvavAmAM Ave che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 sUtra saMvedanA-6 AhAra pratyenI Asakti toDavAnA zubha saMkalpapUrvaka kareluM nAnuM paNa paccakkhANa vIrA sALavI vagerenI jema suMdara phaLa Ape che. vIrA sALavIe eka vAra prabhu neminAthanI dezanA sAMbhaLI, dezanA sAMbhaLatAM ja temane AhArasaMjJA khaTakI; paraMtu AhArAdi to zuM; teone lAgyuM ke madirA jevI tuccha vastu paNa choDavAnuM potAnuM sAmarthya nathI; eTale chelle teoe mAtra eTaluM paccakkhANa karyuM ke, kapaDAnA cheDe vALelI gAMTha choDuM nahi tyAM sudhI mAre madirA pIvI nahi. maraNAMta upasargo vacce paNa vIrA sALavIe A sAMketika paccakkhANanuM makkamatAthI pAlana karyuM. phaLasvarUpe teo svarganI samRddhi pAmyA ane paraMparAe siddhigatine pAmaze. AvuM adbhuta phaLa AhA2saMjJAne toDavAnA zubha bhAvapUrvaka karela nAnA paNa paccakkhANathI maLe; paraMtu AvA zubha bhAva vinA mAtra kulAcArathI, lokasaMjJAthI ke gatAnugatikapaNe lAMbuM vicAryA vinA jeo paccakkhANa kare che; teone koI moTo lAbha thaI zakato nathI. AthI ja,zAstramAM varNavyuM che ke, tAmalI tApasanA 60,000 varSanA tapa karatAM paNa samyagdaSTinuM navakArazInuM paccakkhANa caDhI jAya. kAraNa ke, samyagdarzanane varelA mahAtmAmAM ke samyagdarzananI najIkanA bhAvamAM rahelA mahAtmAmAM ja AhAra pratyenI Asakti toDavAnA zubhabhAvanI saMbhAvanA che. gADha mithyAtvanA udayavALA jIvo AvuM paccakkhANa to nathI karatAM; paraMtu te aMge aneka kutarko kare che ke, pratijJA to manomana eka nizcaya karavAthI paNa thaI zake, te mATe gurvAda pAse jaI AvA zabdo bolI pratijJA levAnI zuM jarU2 che? vaLI, paccakkhANa karyA bAda bhAMgI jAya to pApa lAge enA karatAM niyama vinA tyAga karavAthI puNyabaMdha to thavAno ja che; to pachI paccakkhANano Agraha zA mATe rAkhavo ? bharatacakravartI, marudevA mAtA vagere keTalA ya jIvo koIpaNa prakAranA paccakkhANa vinA ja mokSamAM gayA che to paccakkhANa ka2vAnI zuM jarUra che ?... AvA AvA aneka kutarko karanAre ke sAMbhaLanAre vicAravuM joIe ke, mAnavInuM mana khUba DhIluM che. vaLI, anAdikALanA saMskAro paNa evA che ke nimitta maLatAM manane nabaLuM pADI de. niyama na karyo hoya ane koI khAvA-pIvA saMbaMdhI Agraha kare to mana cala-vicala thaI jAya che ane kyAreka to akaraNIya thaI jAya che - abhakSya Adi khavAI paNa jAya che. AvuM na thAya te mATe arihaMta, siddha, sAdhu, deva ane potAno AtmA: A pAMcanI sAkSIe athavA upalakSaNathI guru, vaDIla ke sAdharmika AdinI sAkSIe paccakkhANa karavuM joIe. AvuM karavAthI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakkhANanAM sUtro kyAreka nimittonI asara thatAM mana nabaLuM paDyuM hoya to paNa loka-lAje makkama thavAya che. vaLI, vratapAlanamAM jeo aDaga che, tevA mahApuruSonA mukhe pratijJA karavAthI tapAlana mATenuM vIrya ullasita thAya che. 201 uparAMta yAda rAkhavuM joIe ke, je kSaNe koIpaNa anucita kAryathI aTakavAnA zubha saMkalpathI paccakkhANa ka2Aya che, te ja kSaNathI AtmAmAM zubha bhAvano srota cAlu thaI jAya che ane A zubhabhAvathI paccakkhANa ka2nA2ne satata zubhakarmanopuNyakarmano baMdha cAlu rahe che; paraMtu paccakkhANa na karanAra to AvA puNyabaMdhathI vaMcita ja rahe che. vaLI, paccakkhANa bhAMgI jaze to evA DarathI jeo paccakkhANa karatAM khacakAya che teone zAstrakAra kahe che ke, paccakkhANa karIne tene pALavAnI bhAvanA hovA chatAM kyAreka ajANatA paccakkhANa bhAMgI jAya, to evuM pApa nathI baMdhAtuM ke jevuM pApa paccakkhANa na karanAra satata bAMdhyA kare che.1 bharatamahArAjA ane marudevA mAtA paccakkhANa vinA mokSamAM gayA te vAta sAcI che; paraMtu bharatamahArAjAe chellA bhavamAM ja paccakkhANa Adi kriyAo . nahotI karI, paNa te pUrvanA bhavamAM to teozrIe vAraMvAra paccakUkhANa karI ghora tapa karyo hato. mAtA marudedhAne cokkasa kyAreya paccakkhANa Adi viratinI kriyAono Azraya lIdhA vinA kevaLajJAnR thayuM hatuM paraMtu te eka accheruM hatuM. eTale ke paccakkhANa vinA koI mokSe pahoMcI jAya te javalle ja bane che. jyAre vrata-niyamanuM pAlana karI mokSamAM gayAnA dAkhalA ghaNA jovA maLe che. mATe nabaLA mananA mAnavIone to paccakkhANa laI tenuM pAlana karavuM te ja hitAvaha che. paccakkhANane saMpUrNa rIte samajavA tenA artha sAthe tenA prakAro, tenI vidhi, 1 ...mavihiyA vamatraM, asUcavavAM maLati savvarlR / pAyacchinna khannA, ad guruchyuM ! hubaM / / (nIvAnuzAsane-6) yogaviMzikA gAthA-15 vRttau 'avidhithI ka2vA karatAM na karavuM sAruM' ('paccakkhANamAM doSa lagADavA karatAM paccakkhANa na karavuM sAruM') - evA vacanane sarvajJa prabhu utsUtra kahe che. kAraNa ke, nahi karanArane moTuM prAyazcitta kahyuM che, jyAre (avidhithI paNa) karanArane nAnuM prAyazcitta batAvyuM che. 2 paMcavastu gAtA 924 thI 929
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 sUtra saMvedanA-6 tenA bhAMgA, tenI zuddhi, temAM AvatA AgAro, tenA phaLa vagereno paNa bodha prApta karavo joIe.3 zAstramAM paccakkhANanA dasa prakAro batAvyA che. temAM je addhA paccakkhANa che te kALa sAthe saMkaLAyela che. A paccakkhANa nitya upayogI hovAthI ahIM mAtra tenI ja carcA che. aA paccakkhANomAM keTalAka paccakkhANa vigaI tyAga sAthe saMkaLAyelA che; jema ke nivi AdinuM paccakkhANa. to vaLI, keTalAka paccakkhANa divasamAM amukavAra ja AhAra levA saMbaMdhI hoya che. Ama, saMjJAne toDavAnA vidha vidha upAyorUpe zAstramAM vidha vidha paccakkhANo darzAvyA che. nAnAmAM nAnA paccakkhANanuM phaLa aparaMpAra che. vaMkacUla, dhammila Adi zAstrokta ghaNA dRSTAMto tenAM sAkSI che; paraMtu yAda rAkhavuM ke paccakkhANa saphaLa tyAre ja thAya ke jyAre te paccakkhANabhASya Adi graMthomAM jaNAvelI paccakkhANanI cha prakAranI zuddhio jALavIne bhAvapUrvaka karAyuM hoya. te zuddhio A prakAre che : 1. jJAnazuddhi 2. zraddhAzuddhi 3. vinayazuddhi paccakkhANa karanArane te saMbaMdhI jJAna hovuM joIe. 'mArA pa2mAtmAe batAveluM A paccakkhANa mArA AtmakalyANanuM sAdhana che' - tevI zraddhA hovI joIe. * gurubhagavaMtane vaMdana karI, be hAtha joDI, natamastake UbhA rahI, gurubhagavaMtanI AjJA mAMgI, vinayapUrvaka paccakkhANa ka2vuM joIe. 4. anubhASaNazuddhi - gurubhagavaMta jyAre paccakkhANa Ape tyAre pote paNa upayogapUrvaka maMdasvare sAthe sAthe paccakkhANamAM AvatA zabdo uccAravA joIe. athavA guru jyAre paccakkhAI' kahe tyAre 3. A sarva vigatone vistArathI samajavA mATe paccakkhANa bhASyano gurugamathI-abhyAsa karavo joIe. 4. anAgata, atikrAnta, koTisahita, niyatrita, anAgAra, sAgAra, niravazeSa, pariNAma kRta, saMketa, 10addhA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. anupAlanazuddhi 6. bhAvazuddhi paccakkhANanAM sUtro 'paccakkhAmi' ane 'vosiraI' kahe tyAre 'vosirAmi' kahevuM joIe. 203 ApattinA samayamAM paNa paccakkhANane sthira citte pALavuM joIe eka mAtra karmanirjarAnA hetuthI paccakkhANa karavuM joIe, paNa rAga, dveSAdi, kaSAyane AdhIna thaI ke mAna-sanmAna ke prabhAvanA Adi rUpa AlokanI icchAthI tathA svarganI prApti thAya te rUpa paralokanI icchAthI na ka2vuM joIe. - AvatAM karmone aTakAvavA eTale ke Azrava dvArono rodha karavo e paccakkhANanuM sarvavidita phaLa che. A uparAMta paccakrRkhANa karavAthI tyAgavRtti khIle che ane bhogavRttino - anAdikALathI cittamAM pravartatI tRSNAno cheda thAya che. upazama pragaTe che. cAritradharma vikase che. jUnA karmano nAza thAya che ane paraMparAe apUrvakaraNa Adi dvArA jIva cheka kevaLajJAna pAmI, mokSanA mahAna AnaMdane mANe che. A paccakkhANanA sUtro para zrI bhadrabAhusvAmIe niryukti racI che ane tenA u52 zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe cUrNi paNa racI che. zrI devendrasUri dvArA lakhAyela paccakkhANabhASya, zrI somasuMdarasUri racita avasUri ane zrI jJAnavimalasUri racita TIkA A viSayanI ghaNI samaja Ape che. paccakkhANa saMbaMdhI vizeSa jANavAnI IcchAvALAe gurugamathI A sarvano abhyAsa karavo joIe. mULa sUtra : 5. pote kare to padmavasvAmi bolavuM. ema sarvatra jANavuM. 6. pote kare to vosirAmi bolavuM. ema sarvatra jANavuM. 1 - namukkArasahiaM muTThisahiaM uggae sUre, namukkArasahiaM muTThisahiaM pacakkhAI / paracakkhAmi caDavvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM, anatyaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM' vosiraI/vosirAmi / /
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 saMskRta chAyA sUtra saMvedanA-6 1 - namaskArasahitaM muSTisahitam ugate sUrya namaskArasahitaM muSTisahitaM pratyAkhyAti / pratyAkhyAmi / caturvidham api AhAram-mazanaM, pAna, svAmi (vAgha), svAmi (svAdyam) anyatra anAmomena sahasAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/vyutsRjAmi / zabdArtha : (1) navakArasahita mUThIsahita sUryodayathI be ghaDI sudhI 'namaskArasahita mUThIsahita' paccakkhANa kare che. (huM paccakkhANa karuM chuM.) (te mATe sUryodayathI be ghaDIno samaya pasAra thayA pachI jyAM sudhI huM navakAra gaNI, mUThIvALI choDuM nahi tyAM sudhI) azana-pAna-khAdimasvAdima e cAra prakAranA AhArano (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) mahattarAkAra, (4) sarvasamAdhipratyayAkAra e AgAro (chUTa) rAkhI tyAga kare che (huM tyAga karuM chuM). vizeSArtha : 35 sUre namuvArasahiyaM-muddhisaddigaM - sUryodayathI be ghaDI sudhI mUThIvALIne navakAra gaNIne paccakkhANa na pAruM tyAM sudhI sAdhunI jema zrAvakane moTA bhAge rAtribhojanano tyAga hoya che. rAtri pUrNa thatAM, tenI e pratijJA paNa pUrNa thAya che ane tene pharI AhAra karavAnI chUTa thAya che. AhA2saMjJA tene AhA2 ka2vA prere che. Ama chatAM te samaje che ke mAro svabhAva to aNAhArI che; paNa huM karmanA udayathI zarIra sAthe saMkaLAyelo chuM. zarIra AhAra vinA Take tema nathI, ane A zarIra vinA mokSanI sAdhanA zakya nathI, tethI zarIrane TakAvavA pUratAM AhAra-pANI ApavA jarUrI che; paraMtu AhAra-pANI letAM tenI mamatA na naDI jAya ke tenI Asakti atizayita na thaI jAya te mATe AhAra AdimAM vividha niyaMtraNo karavA paNa ati jarUrI che. AvI samajaNapUrvaka zrAvaka yathAzakti AyaMbila Adi paccakkhANa karavA vicAre che. tevI zakti na hoya to jeTalA samaya sudhI AhAra vinA cAle evuM hoya teTalA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhkhANanAM sUtro 205 samaya sudhI AhAranA vikalpothI mukta rahevA te sUryodayathI 2 prahara, 1/, prahara ityAdi sudhI AhAra na levo tevI pratijJA kare che. evI paNa zarIranI zakti na hoya to chelle "sUryodaya pachI be ghaDI sudhI mAre AhAra-pANI na levA' - tevuM paccakkhANa kare che. jene navakArazInuM paccakhANa kahevAya che. navakArazInuM paccakhANa addhA eTale kALa sAthe saMkaLAyeluM paccakhANa kahevAya che. te mudisahie Adi saMketa paccakmANa sAthe karavAmAM Ave che. temAM paccakkhANano samaya pUrNa thAya tyAre eka Asane besI mUThI vALI traNa navakAra gaNI tene pALavAmAM Ave che. paravApha /paSyAmi paccakakhANa kare che / huM paccakakhANa karuM chuM. AtmAnuM jenAthI ahita thAya tevA aniSTa kAryono arihaMtAdinI sAkSIe je niSedha karAya che arthAta A kArya huM nahi karuM tevo je saMkalpa karAya che, tene paccakakhANa kahevAya che. paccakkANa karavuM eTale tyAga karavAnI pratijJA karavI; te saMskRta pratyAdhyAna zabdanuM prAkRtasvarUpa che. teno artha karatAM zAstramAM jaNAvyuM che ke, * mana-vacana-kAyA vaDe kaMI paNa aniSTano jenAthI pratiSedha thAya che te pratyAkhyAna che. * koIpaNa vastunuM pratikUla bhAvathI maryAdApUrvaka kathana karavuM te pratyAkhyAna. * pratiSedhanuM AkhyAna (kathana) karavuM te pratyAkhyAna. * aviratine pratikULa ane viratibhAvane anukULa evuM kathana te pratyAkhyAna che. TUMkamAM aviratinA bhAvathI aTakIne viratibhAvane sanmukha thavAno yatna te paccakhANa che. trida ji mArA mavi pApa zArU sArU - azana, pAna, khAdima ane svAdima e cAre prakAranA AhArane 7. pratyAhyAna : prati + mA + dhyAna, prati ane mA upasarga pUrvakano 'hya' dhAtu che. dhyA dhAtuno artha kathana karavuM thAya che. tethI pratyAkhyAna eTale maryAdApUrvaka pratikULapaNe kathana karavuM evo thAya che. arthAt AtmAnuM ahita karanArA kAryono vacanaprayoga dvArA tyAga karavo tenuM nAma paccakmANa'
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 sUtra saMvedanA-6 bhUkhanI Agane zamAve tene AhAra kahevAya che. zAstrakAroe tenA cAra bhedo darzAvyA che. 1. azana - kSudhAnuM zamana kare tevA bhAta, kaThoLa, roTalA, roTalI, pUrI, zAka, dUdha dahIM, ghI Adi padArtho azana kahevAya che. 2. pAnaka kUvA, taLAva vagerenA pANI, chAzanI Aza, java-cokhA AdinuM dhovana Adi pIvA yogya pANIne pAna kahevAya che. 3. khAdima - bhUMjelAM dhAnyo, pauMA, zeraDIno rasa, kerI, keLA Adi phaLo, cAroLI, badAma, drAkSa vagere sUko mevo vagere ke je khAvAthI bhUkha pUrNa zAMta na thAya topaNa kAMIka saMtoSa thAya tevI vastuo khAdimamAM gaNAya che. 4. svAdima - sUMTha, marI, jIruM, jAyaphaLa, jAvaMtrI, sopArI, hiMgASTaka jevI svAda levA yogya vastuone svAdima kahevAya che. annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM svvsmaahivattiyArenaM vosirapha / vosirAmi - anAbhogathI, sahasAtkArathI, mahattarAkArathI ane sarvasamAdhinuM kAraNa AvI paDavAthI (kAMI khavAI jAya ke khAvuM paDe to tenI chUTa rAkhI cAre prakAranA AhArano) tyAga kare che/huM tyAga karuM chuM. svIkArelA paccakkhANanuM akhaMDa rIte pAlana thaI zake, te mATe zAstramAM pratijJA letAM pUrve amuka chUTa rAkhavAnuM vidhAna karela che. jene zAstrIya bhASAmAM AgAra kahevAya che. bhASya Adi graMthomAM AvA kula 22 AgArono ullekha che. temAM navakArazInA paccakrRkhANanA be AgAra tathA mukrisahiaM paccakkhANanA te be 8. prANone upakAra kare te pAna athavA pIyate rUti pAna je pIvAya te pAna 7. 22 AgAronA nAma nIce pramANe che. te darekanI samajaNa je te paccakkhANa sAthe che. (1) annatthaNAbhogeNaM, (2) sahasAgAreNaM, (3) mahattarAgAreNaM, (4) savvasamAhivattiyAgAreNaM, (5) pacchannakAleNaM, (6) disAmoheNaM, (7) sAhuvayaNeNaM, (8) levAleveNaM, (9) gihatthasaMsaTTeNaM, (10) uktittavivegeNaM, (11) paDuccamakkhieNaM, (12) pAriDhAvaNiyAgAreNaM, (13) sAgAriyAgAreNaM, (14) AuTaNapasAreNaM, (15) guruabduDhDhANeNaM, (16) colapaTTAgAreNaM, (17) leveNa vA, (18) aleveNa vA, (19) accheNa vA, (20) bahuleveNa vA, (21) sasittheNa vA, (22) asittheNa vA.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhkhANanAM sUtro 207 mI keTalA| * * uparAMta anya be AgAra hoya che. tethI A paccakkhANamAM kula 4 AgAro10 che. annattha/anyatra = nIce darzAvela 4 AgAro sivAya mAre paccakakhANa che. 1. anAbhogeNaM - Abhoga eTale vicAra ane anAbhoga eTale vicAryA vagara eTale atyaMta vismRti thavI, bhUlI javuM, "mAre A paccakhANa che' - tevuM matidoSathI ke bhramathI bhUlAI javAnA kAraNe tyAga karelI vastu moDhAmAM mUkAI jAya, khavAI jAya to A AgAranA kAraNe paccakhANano bhaMga thato nathI. paraMtu yAda AvatAM punaH teno tyAga karavo ati jarUrI che. "ekavAra bhUla thaI mATe paccakakhANa bhAMgyuM che evuM mAnI vAraMvAra AhAra levAya to to paccakkhANa bhAMgyuM ja gaNAya. 10. kayA paccakjhANamAM kayA AgAro Avaze tenI noMdha nIce pramANe che : AgAra yaMtra , paccakakhANa kyA AgAmAM AgAra | 1 navakArazI, 2 anna saha0 ( 2 porisI anna saha pacchanna disAi sAhu savya 3 sADhaporisI 6 pUrvarvat kA | 4purima 7 pUrvavat ka+mahattarAgAreNa 5 avaTuM 7 pUrvavatuM ka+mahattarAgAreNaM 6 ekAsaNa. anna saha0 sAgAri, AuTaguru pAriDhA maha0 sabao| " " " | 8 ekalaThANuM AuTa vinA ekAzananI jema 9 vigaI anna saha levA. gihatya, uSmitta, paDuccA pAriDhA maha0 sava 10nIvi vigaInI jema 11 AyaMbila paDucco vinA vigaInI jema 12 upavAsa anna saha pAriDhA maha0 sava 13 pANasmA | 6 lave, alave acche bahule sasintha asilya. 14 divasacarimA bhavacarimaM . dezAvagAsika anna saha0 maha0 savya 15 abhigrahamuThisahita Adi| 4 |" * * 13 prAvaraNa (vastra) | | anna saha0 colapaTTAgA maha0 sava 6 To To [7 biyAsaNa
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 sUtra saMvedanA-6 2. sahasAgAreNaM - ekadama acAnaka akasmAtathI kaMI thaI jAya tene sahasA thayeluM kahevAya. AvuM kArya jANI joIne nathI thatuM. dAkhalA tarIke chAza vagere banAvatAM chAMTo UDI acAnaka mukhamAM paDI jAya athavA cAlatAM cAlatAM acAnaka varasAdanuM biMdu mukhamAM jAya to te sahasA = acAnaka gayuM kahevAya. AvuM thavAthI pratijJA bhAMgI na jAya te mATe pratijJA letA pahelA ja A AgAra rAkhavAmAM Ave che. uparokta be AgAra namukkArasiMha paccakkhANanA che tathA nimnokta be AgAro mukrisahi paccakkhANanA che. 3. mahattarAgAreNaM ; paccakkhANathI thatI nirjarAnI apekSAe jemAM mahattara = ghaNI moTI nirjarA thatI hoya tevuM saMghanuM, caityanuM athavA glAna muni AdinuM koI moTuM kArya AvI paDyuM hoya ane e kArya bIjAthI thaI zake tevuM na hoya ane potAnAthI AhAra lIdhA vinA thaI zake tema na hoya to paccakkhANano kALa pUrNa thayA pahelA paccakkhANa pALI levAya to paNa paccakkhANano bhaMga na gaNAya te mATe A AgAra che. 4. savvasamAhivattiyAgAreNaM : tIvra zULa, atizaya vedanA AdithI ArttaraudradhyAna thavAno saMbhava che ane tevA durdhyAnathI durgatinI saMbhAvanA paNa vadhI jAya che. tethI durdhyAna aTakAvavA, samaya pahelA paccakkhANa pArI auSadhi Adi levAya to paNa paccakkhANano bhaMga na gaNAya te mATe A AgAra che. Ama, A paccakkhANamAM sAdhaka uparokta cAra (2+2)AgArapUrvaka cAre prakAranA AhArano nakkI karelA samaya sudhI tyAga kare che. mULa sUtra H 2 porisI, sA porisI 1 uggae sUre, namukkArasahiaM porisiM sAporisiM 11 muTThisahiaM pakkhA paccakkhAmi uggae sUre, cauvvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM, annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' pacchannakAleNaM disAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM' vosira / vosirAmi / / 11. porisI ke sA4porisImAMthI jenuM pratyAkhyAna karavuM hoya te ahIM bolavuM.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 209 saMskRta chAyA ? 2 poSI, sAruSI udgate sUrya namaskArasahitaM pauruSI sArdhapauruSI muSTisahitaM prtyaakhyaati/prtyaakhyaami| krate sUrye caturvidha AhAram - aza, , vadi (I), vAlama () anyatra anAbhogena sahasAkAreNa pracchannakAlena digmohena sAdhuvacanena mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjti/vyutsRjaami| zabdArtha : (2) porisI ane sADhaporisI sUryodayathI eka pahora (ke doDha pahora) sudhI namaskArasahita, mUThI sahita paccakhANa kare che | huM paccakhANa karuM chuM. tethI samaya thayA pachI jyAM sudhI huM mUThIvALIne traNa navakAra na gaNuM tyAM sudhI) cAra prakAranA AhArano eTale azana, pAna, khAdima ane svAdimano 1. anAbhoga. 2. sahasAkAra. 3. pracchannakAla. 4. digboha. 5. sAdhuvacana. 6. mahattarAkAra. 7. sarvasamAdhipratyayAkAra. e AgAro-pUrvaka tyAga kare che | huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : potAnI zaktino vicAra karatAM sAMdhakane jyAre jaNAya ke, "eka prahara athavA doDha prahara sudhI huM AhAra na karuM to mArA tana-manane kyAMya vAMdho AvavAno nathI. kyAMya mArI ArAdhanAmAM avarodha thavAno nathI, tyAre sAdhaka sUryodaya pachI porasI ke sADhaporisInuM paccakhANa kare che. te samaya daramyAna sAdhaka AhAra saMbaMdhI icchA na thAya tenI kALajI rAkhI AhArasaMjJAne nAthavA prayatna kare che. ' A paccakakhANa paNa pahelA paccakakhANa jevuM che, mAtra temAM tyAga karavAnI samayanI maryAdA vadhAre che. A pratijJAmAM porisInuM paccakhANa karyuM hoya to sUryodayathI eka prahara sudhI ane sADhaporisInuM paccakhANa karyuM hoya to doDha (11/) prahara sudhI cAre AhArano tyAga karAya che. A rIte samaya maryAdA vadhI hovAnA kAraNe ahIM navakArazInA paccakakhANa saMbaMdhI anAbhoga, sahasAkAra, mahattarAkAra ane sarvasamAdhipratyayAkAra uparAMta nIce darzAvelA bIjA 3 AgAro (chUTa) paNa rakhAya che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 sUtra saMvedanA-6 5. pacchannakAleNuM : varasAda, dhULa, dhUmmasa, vAvAjhoDuM vagere koIpaNa kAraNasara sUrya DhaMkAI javAthI jo samayanI khabara na paDe ane tethI anumAnathI samaya pahelA paccakakhANa paLAI jAya topaNa paccakhANano bhaMga nathI. vartamAnamAM paNa ghaDIyALo nizcita samayevALI ja hoya evo ekAnta nathI. jovAmAM paNa kyAreka kalAka jevI bhUla thaI javAno saMbhava che. tethI A AgAra atyAre paNa sArthaka che. 6. disAmoheNuM pravAsa AdimAM dizAno bhrama thavAthI eTale pUrvane pazcima dizA Adi mAnIne, tadanusAra paccakhANano samaya thaI gayo che evuM mAnI paccakhANa pArI levAya; topaNa pratijJAmAM A AgAra hovAthI paccakkhANano bhaMga thato nathI. 7. sAhuvayaNeNaM vyAkhyAna AdimAM jyAre sUtraporisI pUrI thatAM porisI bhaNAvavA mATe sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto "ugvADA porisI" athavA "bahupaDiputrA porisI" bolI porisI bhaNAve tyAre te vacana sAMbhaLIne koIne evo bhrama thAya ke poriTInuM paccakhkhANa AvI gayuM. AvA sAdhuvacanathI paNa kadAca paccakmANa vaheluM parAI jAya to A AgAra rAkhyo hovAne kAraNe paccakakhANano bhaMga nathI thato. A badhA AgAramAM samajI levuM joIe ke AvI koIpaNa gerasamajathI paccakhkhANa pALI levAya; paraMtu pAchaLathI khabara paDe ke bhUla thaI che, to vAparatAM aTakI javuM joIe; to paccakkhANano bhaMga na gaNAya; paraMtu jo khabara paDyA pachI paNa vAparavAnuM cAlu rakhAya to paccakakhANano bhaMga thayo kahevAya. mULa sUtra : 3 purimaDDa, avaDDa sUre uggae, purimaTuM avaTuM muTThisahi paJcakkhAi / pcckkhaami| cauvihaM pi AhAraM-asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM mahattarAgAreNaM sarvasaMmarivattiyAre volipha / vosirAzi che .
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhkhANanAM sUtro 211 saMskRta chAyAH . 3 pUrvArdham, aparArdham / udgate sUrya, pUrvArdham, aparArdham muSTisahitaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi / caturvidhamapi AhAram - azanaM, pAnaM, khAdimaM (gha), svAdimaM (dyam) anyatra anAbhoMgena sahasAkAreNa pracchannakAlena digmohena sAdhuvacanena mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/ vyanAmi ! zabdArtha : (3) purimaSTha, avaDha sUryodayathI pUrvArdha eTale be pahora sudhI athavA aparAdha eTale traNa pahora sudhI (namaskArasahita) mUThI sahita paccakkhANa kare che | huM paccakakhANa karuM chuM. (tethI samaya thayA pachI jyAM sudhI huM mUThIvALIne traNa navakAra na gaNuM tyAM sudhI) cAre prakAranA AhArano eTale azana, pAna, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga (2) sahasAkAra. (3) pracchannakAla. (4) dimoha. (5) sAdhuvacana. (6) mahattarAkAra. (7) sarvasamAdhipratyayAkAra; e AgAra-pUrvaka tyAga kare che | huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : pUrvanA paccakhANanI jema ahIM paNa mAtra kALa maryAdAno pharaka che. sUryodayathI mAMDIne be prahara jeTalo samaya divasano pUrvArdha kahevAya che tyAM sudhI cAre AhArano tyAga karavo e purimaTha (pUrvArdha)nuM paccakmANa kahevAya. avaDha eTale aparAdha arthAt divasano madhyAhna pachIno bhAga, sUryodayathI laIne traNa prahara sudhI cAre AhAranA tyAganI pratijJA avaDhanA paccakakhANamAM karAya che. navakArazI AdinuM paccakhANa letAM sAdhaka vicAre ke, "AhAra levo te mAro svabhAva nathI, toya UThaDyo tyArathI AhArasaMzA mane parezAna karI, AhAranI icchAo UbhI karyA ja kare che. A icchAo upara aMkuza mUkavA ja meM
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 sUtra saMvedanA-5 mArI zaktino vicAra karI navakArazI AdinuM paccakhANA karyuM che. prabhu ! mAruM A vrata aNizuddha pALI zakuM ane AhArasaMsAne toDavA huM samartha bane tevI zakti arpaje bhUNa sUtra: 4 egAsaNa, biyAsaNa, egalaThANa / .. uggae sUre, namukkArasahiaM, porisiM, sADporisiM, muTThisahiaM paJcakkhAi/ pcckkhaami| uggae sUre caubvihaM pi AhAraM-asaNaM pANaM khAimaM sAimaM, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM' pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM' mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM / vigaIo paJcakkhAi/paccakkhAmi / annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' levAleveNaM gihatthasaMsadveNaM' ukkhittavivegeNaM' paDumakkhieNaM' pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM egAsaNaM12 biyAsaNaM, egalaThANaM paJcakkhAi/paccakkhAmi tivihaM13 pi (caubvihaM pi) AhAraM asaNaM (pANaM) khAimaM sAimaM, anatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM sAgAriAgAreNaM AuMTaNapasAreNaM guruabbhuTThANeNaM' pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM pANassa leveNa vA aleveNa' vA accheNa vA bahuleveNa vA sasittheNa vA asittheNa vA vosirai/ vosirAmi / 4 ekAsanaM, dvayazanaM, ekalasthAnam udgate sUrye, namaskAra-sahitaM pauruSIM sArdhapauruSIM muSTisahitaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi / udgate sUrye caturvidhamapi AhAraM-azanaM, pAnaM, khAdimaM (dyaM), svAdimaM (dyam) 12. biyAsaj pratyAjyAna 42 Doya to maha liyAsajalaj. bhane ''muM pratyAdhyAna 42j DAya to bhegamai' bola. 13. maDI viDaM pi' mevo bole to 4bhyA 5chI pAe bhane svAhima (svAdha) vAparI 275ya. (A vyavahAra hAla pracalita nathI) tivihAranuM pratyAkhyAna kare to jamyA pachI pANI vAparI zakAya.ane cauvihAranuM pratyAkhyAna kare to "cauvihaM pi'pATha bole ane jamyA pachI cAre AhArano tyAga kare. jamyA pachI paNa je pratyAkhyAna (egAsaNa vagere) kareluM hoya te pramANe divasacarima covihAra, tivihAra ke duvihAranuM pratyAkhyAna yathAsaMbhava levuM.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakkhANanAM sUtro anyatra anAbhogena sahasAkAreNa pracchannakAlena digmohana sAdhuvacanena mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa, vikRtIH pratyAkhyAti /pratyAkhyAmi anyatra anAbhogena sahasAkAreNa lepAlepena gRhasthasaMsRSTena utkSiptavivekena pratItyamrakSitena pAriSThApanikAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa; ekAzanaM dvayazanaM ekalasthAnam pratyAkhyAti / pratyAkhyAmi trividhamapi AhAram-azanaM khAdimaM(dyaM) svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa sAgArikAkAreNa AkuJcanaprasAraNena guru abhyutthAnena pAriSThApanikAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa pAnasya lepena vA alepena vA acchena vA bahulepena vA sasikyena vA asikyena vA vyutsRjati / vyutsugAmi | zabdArtha : 213 (4) egAsaNa, biyAsaNa ane egalaThANa sUryodayathI eka pahora ke doDha pahora sudhI namaskArasahita mUThIsahita paccakkhANa kare che/huM paccakkhANa karuM chuM. (tethI samaya thayA pachI jyAM sudhI huM mUThIvALIne traNa navakAra na gaNuM tyAM sudhI cAre prakAranA AhArano eTale azana, pAna, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga. (2) sahasAkAra. (3) pracchannakAla. (4) digmoha. (5) sAdhuvacana. (6) mahattarAkAra. (7) sarvasamAdhipratyayAkAra. (e AgAropUrvaka tyAga kare che/huM tyAga karuM chuM.) (tathA) vigaIonuM paccakkhANa kare che/karuM chuM. temAM (1) anAbhoga. (2) sahasAkAra. (3) lepAlepa. (4) gRhasthasaMsRSTa. (5) utsiptaviveka. (6) pratItyaprakSita (7) pAriSThApanikAkAra (8) mahattarAkAra. (9) sarvasamAdhi-pratyayAkAra (e AgAro pUrvaka vigaIono tyAga kare che/huM tyAga karuM chuM.) ekAzananuM paccakkhANa kare che/huM paccakkhANa karuM chuM ane temAM traNe prakA2nA AhArano eTale azana, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga. (2) sahasAkAra. (3) sAgArikAkAra (4) AkuMcana-prasAraNa (5) gurvabhyutthAna (6) pAriSThApanikAkAra. (7) mahattarAkAra. (8) sarvasamAdhipratyayAkAra ane pANInA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 sUtra saMvedanA-6 (1) lepa (2) alepa (3) accha (4) bahulepa (5) sasikya () asintha e (8+6) cauda AgArIpUrvaka tyAga kare che huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : navakArasI, porasI Adi paccakakhANo samayanI maryAdA sAthe saMbaMdhita che. tethI teno samaya pUrNa thatAM AhAra levAnI chUTa thAya che. Ama chatAM vAraMvAra AhAra levAnI kuTevane aMkuzamAM lAvavA sAdhaka A paccakakhANonI sAthe ekAsaNa-biyAsaNa ke ekalaThANAnuM paccakhANa kare che. te eka vArathI adhika bhojana nahi karavAno niyama eTale ekAsananuM paccakakhANa ane jemAM be vArathI adhika nahi jamavAno niyama karAya te biyAsaNanuM paccakakhANa kahevAya che. je paccakkhANamAM jamatI vakhate jamaNA hAtha ane mukha sivAya bIjAM badhAM aMgopAMgo sthira rAkhavAnA hoya che te paccakhANane ekalaThANAnuM paccakhANa kahevAya che. A paccakhANo letA pahelA navakArazI porisI AdinuM paccakhANa paNa karavAmAM Ave che. dareka paccakakhANanI jema A paccakhANo dvArA paNa sAdhaka AhArasaMjJAne nabaLI pADavA yatna kare che. AthI ja te ekAsaNa AdimAM bane teTalI ochI vAnagIo vApare che. temAM paNa vigaIono tyAga kare che. acitta jaLano upayoga kare che ane samayanI maryAdAmAM AhAranI kriyA pUrNa kare che. AvuM karavAthI vAraMvAra khAvAnI, moDhAmAM kAMIka nAMkhavAnI, je te vastuno svAda levAnI kuTevono nAza thAya che. mana aMkuzamAM rahe che. samaya bace che. vAraMvAra, vadhu ane vigaIvALuM khAvAthI thatAM rogano bhoga nathI banatuM... vagere aneka phAyadAo thAya che. sAdhaka mahA vigaInA tyAga sAthe cha bhakSya vigaIomAMthI14 paNa potAnI zakti anusAra tyAganI bhAvanAvALo hoya che. AthI A paccakakhANomAM porasI AdinI sAthe vigaIonuM paNa paccakhANa karAya che. temAM sAdhubhagavaMtone potAnI mATe banAvelo AhAra cAlato nathI tethI temanI mATe khAsa pAMca AgAro 14. vigaI eTale vikRti - manamAM je vikAra utpanna kare tene vigaI kahevAya che. te ka che : dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, kaDAvigai.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANanAM sUtro 215 che; paraMtu paccakakhANanA pAThanI akhaMDatA jALavavA mATe zrAvaka-zrAvikA paNa te AgAro pUrvaka ja A paccakakhANa le che. Ama, A paccakhANamAM samayanI maryAdArUpe porisInuM ane vigaInuM paccakhANa lIdhA pachI ekAsaNA AdinuM paccakhANa levAya che. ekAzana Adi karanArane acitta jaLa ja vAparavAnuM hoya che te mATe temAM acita pANIne lagatA cha vizeSa AgAro sahita pratijJA karAya che. A paccakhANamAM porisInA 7, vigaInA 9, ekAsaNA ane bisAyaNanA 8 tathA sacitta pANI saMbaMdhI huM ema kula 30 AgArono ullekha karAya che. vigaInA 9 AgAromAM anAbhoga, sahasAkAra, mahattarAkAra ane sarvasamAdhi pratyayAkAra e 4 AgArono bodha to pUrvanA paccakakhANomAM AvI gayo che. te uparAMta sAdhu-sAdhvI mATe je pAMca AgAro rakhAya che. te A pramANe che : 8. levaleNuM : AyaMbilanA paccakakhANamAM na kalpe tevI vastuo, vigaI, zAka vagerethI bhojana karavAnuM pAtra kharaDAya te lepa ane evI akathya vastuthI kharaDAyelA vAsaNane mAtra hAtha vagerethI jevuM-tevuM sApha karavuM (pUrNa sApha na karavuM) te alepa; AvA kharaDAyelA bhAjanathI ke hAtha vagerethI sAmAnya sApha karelA bhAjana dvArA (ajANapaNe) vigaI Adino aMza vAparavAmAM Ave, topaNa A AgArathI paccakhANa na bhAMge. ' 9. gihatyasaMsasaTTaNa : AhAra ApanArA gRhasthanI camacI vagere vAsaNo vigaI vagere akathya vastuthI kharaDAyelA hoya ane tenAthI te sAdhune vahorAve to te akathya aMzathI mizra AhAra khAvA chatAM akathya vastuno svAda spaSTa na samajAya to te vAparatAM A AgAra rAkhyo hovAne kAraNe paccakhANano bhaMga thato nathI. . ' 10. ukhitavivegeNaM sUkA roTalA vagere upara pahelA goLa vagere pIMDavigaI mUkI hoya paNa pAchaLathI tene (ukhita =) upADI laI (vivikta =) alaga karavAmAM Ave to tevA roTalA Adine paNa AyaMbilamAM vAparatAM sAdhune paccakakhANano bhaMga thato nathI. 11. paDumakhieNe ? roTalI vagerene kumaLIsuMvALI banAvavA nIdhimAM na kalpe evA ghI Adi vigaino hAtha dai masaLavAmAM Ave to tevI alpa
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 sUtra saMvedanA-6 lepavALI roTalI vagerenA bhojanathI paccakkhANano bhaMga na thAya te mATe A AgAra rakhAya che. 12. pAriTThAvaNiyAgAreNaM15 : vidhipUrvaka 42 doSa rahita vahorI lAvelo AhAra hoya ane anya munioe vidhipUrvaka vAparatAM te vadhyo hoya to te AhAra paraThavavA yogya gaNAya; paraMtu te vadhelA AhArane paraThavatAM aneka doSa lAgaze ema mAnIne gurubhagavaMta upavAsa tathA ekAsaNa Adi paccakkhANavALA munine ekAzana karI lIdhA bAda paNa te AhAra vAparavAnI AjJA kare to munine pharIthI vAparatAM paNa upavAsa ke ekAzaNAdi paccakkhANano bhaMga na gaNAya, te mATe A AgArano ullekha che. 13. sAgAriAgAreNaM : enuM saMskRta rUpa 'sArija AAreLa' thAya che. ahIM 'AgAra' eTale ghara ane sAgarika eTale gharavALI = gRhastha, gRhastha saMbadhI chUTano AgAra te sAgArikAkAra che. gRhasthanA dekhatAM bhojana ka2vuM te sAdhuono AcAra nathI. sAdhu jyAM bhojana karato hoya tyAM gRhastha Ave ane tarata pAcho javAno hoya to teTalI vAra rAha jue; paNa te vadhu rokAvAno hoya to teTalo samaya besI rahevAthI svAdhyAya vagere ArAdhanAmAM khalela pahoMce mATe tyAMthI bIje sthAne jaIne bhojana kare. te prasaMge A AgArathI sAdhune ekAsaNa paccakkhANano bhaMga na thAya. 14. AuTaNapasAreNaM : eka Asane besI na zakAya tyAre hAtha paga saMkocavAmAM ke pasAravAmAM paNa ekAzanano bhaMga nathI tema A AgAra sUcave che. 15. guruamuDhANeNaM : ekAzaNa Adi karatI vakhate guru ke koI Dila prApUrNaka sAdhu padhAre to temano vinaya sAcavavA mATe UbhA thavuM joIe16 AvuM karavAmAM paNa paccakkhANa bhAMgI na jAya te mATe A AgAra che. pAsa - pANI saMbaMdhI ekAsaNa AdinA paccakkhANamAM AhAra eka ja vAra levAya che; paraMtu porisI AdinuM paccakkhANa pAryA bAda acitta pANI anekavAra vAparI zakAya 15. AgAra naM 8-9-10-11-12 mAtra sAdhu-sAdhvI bhagavaMta mATe che chatAM sUtrano pATha akhaMDita rAkhavA sau koI tene bole che. 16. A AgAramAM mAtra UbhA thavAnI chUTa che - cAlIne sAme javAnI nahi.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakmANanAM sUtro 217 che. traNa ukALAthI ukaLeluM zuddha jaLa acitta hoya che. te sivAya anya rIte paNa pANI acitta thAya che. tethI ahIM te saMbaMdhI nIce pramANe 6 AgAro che. 16. leveNa vAH jo kadAca zuddha (prAsuka-acitta) pANI na maLe to osAmaNanuM, athavA khAdima ke svAdimano aMza ke rajakaNo mizrita hoya to, tevuM lepakRta pANI levAmAM paNa paccakakhANano bhaMga thato nathI. e sUcavavA A AgArano ullekha che. 17. aleveNa vA : zuddha acitta pANI na maLe tyAre kAraNosara sovIra-kAMjI (chAzanI Aza) vagere alepakata pANI pIvAthI paNa paccakakhANano bhaMga na thAya te mATe A AgAra che. 18. accheNa vA ke traNa ukALAvALuM sarvathA acitta pANI pIvAthI paccakhANano bhaMga thato nathI. ema jaNAvavA A AgAra che. 19. bahuleveNa vAH talanuM athavA bhAtanuM dhovaNa vagerene gaDulajaLa athavA bahulajaLa kahevAya che. te pIvAthI paccakkhANano bhaMga na thAya te kAraNathI A AgAra rAkhavAmAM Ave che. 20. sasitthaNa vAH siphatha eTale dhAnyano dANo, tenA vALuM osAmaNa pIvAthI paccakakhANano bhaMga na gaNAya. te uparAMta talAdinA dhovaNamAM paNa teno nahi raMdhAyelo dANo rahI jAya to tevuM pANI levAmAM paNa paccakhANano bhaMga thato nathI.. 21. asitthaNa vA? : sasitya jaLane (dANAvALuM dhovaNanuM pANI) jo gALavAmAM Ave to ene asitva jaLa kahevAya. AvuM pANI pIvAthI paNa paccakhANano bhaMga na thAya te kAraNathI A AgAra rAkhavAmAM Ave che. sAdhu bhagavaMtone AdhAkarmI pANIno doSa na lAge te mATe pUrvamAM A che (13-21) AgAro rakhAtA hatA; paraMtu vartamAnamAM traNa ukALe ukALeluM zuddha jaLa ja pANImAM kahyuM che. Ama chatAM paccakhANano pATha akhaMDa rAkhavA atyAre paNa A AgAro rakhAya che. ekAsaNa AdinuM paccakhANa karato sAdhaka vicAre ke, "viratigharmano kevo prabhAva che ! huM jyAM nAnAmAM nAnI 17. dareka AgAra pachI Avato "vA' kAra cha AgAromAM pratipakSI babe AgAronI samAnatA darzAve che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 sUtra saMvedanA-5 vitino svIkAra karuM chuM tyAM to mAruM mana kAbUmAM AvI jAya che. pazunI jema jyAM-tyAM ane je-te cIjone AroganAra huM A vratane svIkArI ekAdavAra AhAra laI mArA manane saMtoSa ApI zakuM chuM, AhAra saMbaMdhI satata cAlatI icchAone sahajatAthI zamAvI zakuM chuM. A batho prabhAva paccakkhANano che. prabhu ! vAraMvAra khAvA pyyjaae| bhATenuM sattva pragaTAvareM. zizuddha pAlananuM baLa Apaje ane te dvArA AtmAne zuddha karI zakuM tevA AzIrvAda arpaje" mULa sUtra 5 AyaMbila, nivvigaya. uggae sUre, namukkArasahiaM, porisiM, sAiporisiM muTThisahiaM paJcakkhA / paccakkhAmi / uggae sUre, caDavvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM, 7 AyaMbilaM / nivi-vigaIo paMcakkhAi / paccakkhAmi / annatthaNAbhoge sahasAgAreNaM' levAleveNaM gihatthasaMsaTTeNaM' ukkhittavivegeNaM paDumakkhiNaM 18 pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM, ' egAsaNaM paJcakkhAi/paccakkhAmi - tivihaM pi AhAraM asaNaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM' sAgAriyAgAreNaM AuMTaNapasAreNa guruabbhuTThANeNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM pANassa leveNa' vA aleveNa" vA accheNa" vA bahuleveNa vA sasittheNa vA asittheNa vA vosirai / vosirAmi / 18. A AgAra AyaMbilamAM nathI hoto paNa nivinA paccakkhANamAM A AgAra rajAya che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 219 saMskRta chAya: . udgate sUrye, namaskArasahitaM pauruSIM sArdhapauruSI muSTisahitaM prtyaakhyaati/prtyaakhyaami| udgate sUrye caturvidhamapi AhAraM-azanaM, pAnaM, khAdimaM (j), svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa pracchannakAlena digmohena sAdhuvacanena mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAraNa, __ AcAmAmlaM nivivikRtIH pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi anyatra anAbhogena sahasAkAreNa lepAlepena . gRhasthasaMsRSTena utkSipta-vivekena pratItyamrakSitena pAriSThApanikAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa; ekAzanaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi trividhamapi AhAram-azanaM, khAdimaM (j), svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa sAgArikAkAreNa AkuJcanaprasAraNena guruabhyutthAnena pAriSThApanikAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa pAnasya lepena vA alepena vA acchena vA bahulepena vA sasikthena vA asikthena vA vyutsRjati/ vyutsRjAmi / zArtha : . (5) mAyanita ane vi sUryodayathI eka pahora ke (doDha pahora) sudhI namaskArasahita mUThI sahita paccakhANa kare che/huM paccakakhANa karuM chuM. (tethI samaya thaye chate jyAM sudhI huM mUThIvALIne traNa navakAra na gaNuM tyAM sudhI) cAre prakAranA AhArano eTale sazana, pAna, .mi. ane svAminI (1) manAmI, (2) sasAra, (3) pracchanna-51, (4) himoDa, (5) sAdhu-vayana, (7) bhutt2|7|2, (7) sarvasamAdhi-pratyAyAkAre. e AgAro-pUrvaka tyAga kare che | huM tyAga karuM chuM. mAyaMbila, nivina (1) anAmo, (2) sasa.2, (3) pAd5, (4) gRhastha-saMsRSTa, (5) utkSiptavive, (7) pratItyAkSita (7) pAriThApani.112, (8) bhatta22, () sarvasabhASipratyayA // 2. bhe na1 maa||2-puurv 5thy35|4| kare che te huM paccakhANa karuM chuM. ekAzananuM paccakhANa kare che huM paccakhANa karuM chuM ane temAM traNa prakAranA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 sUtra saMvedanA-6 AhArano eTale azana, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) sAgArikAkAra, (4) AkuMcana-prasAraNa, (5) gurvavyutthAna, (6) pAriSThApanikAkAra, (7) mahArAkAra, (8) sarvasamAdhipratyayAkAra. tathA pANI saMbaMdhI che AgAro:- (9) lepa, (10) alepa, (11) accha, (12) bahupa, (13) sasikya ane (14) asikya. e AgAro-pUrvaka tyAga kare che te huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : ghI, dUdha vagere vigaIvALuM bhojana jIbhane gamI jAya tevuM svAdiSTa hoya che. pracura rasavALuM AvuM bhojana sahaja rIte bhUkhathI adhika mAtrAmAM levAI jAya che. te manane vikArI banAve che. tanamAM jaDatA lAve che ane pariNAme AvA bhojanathI sAdhakanI sAdhanA sIdAya che. vigaIo mATe zAstrakAroe jaNAvyuM che ke, durgatithI bhaya pAmelo sAdhu jo vigaIvALuM bhojana le to durgatine pAme che. kAraNa ke, vikRti utpanna karavI ane bhogavanArane baLAtkAre durgatimAM laI javo e vigaIno svabhAva che.19 vigaIno Avo svabhAva hovAthI mokSamArganI sAdhanA karavA IcchatA sAdhake manane vikArI banAvanAra vigaIono saMpUrNa tyAga karavo joIe ane AyaMbila Adi tapamAM joDAvavuM joIe.. Agamano abhyAsa karatAM sAdhako mATe to vigaIono tyAga karI AyaMbila ke nivinuM paccakhANa karavuM pharajIyAta che. kema ke, vigaIonA tyAgane kAraNe mananI pavitratA jaLavAya che. pariNAme zAstranA rahasyo zIdhra samajAya che. AgamanA bhAvo hRdayane sparzI zake che. AtmA tenAthI bhAvita thaI zake che. phaLasvarUpe je je jJAna prApta thAya che te mAtra zAbdabodharUpe na rahetA kriyAnvita bane che. AvA AdhyAtmika phAyadA uparAMta vigaI vagaranuM bhojana levAthI zarIra paNa haLavuM rahe che. haLavA zarIre yogamArganI ArAdhanA, kriyA Adi skUrtithI thaI zake che. AthI ja sAdhake vigaIno tyAga karavA sadA prayatnazIla rahevuM joIe. 19. vAruM vAmIno, viA no na sArdU I vigaI vigaI-sahAvA, vigaI vigaI balA neI / / 40 / / - paccakakhANa bhASya
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 221 vigaIono tyAga karavA mATe zAstramAM AyaMbila tathA navinA paccakakhANo darzAvyA che. temAM - (A) je paccakhANamAM vigaI, vanaspati ane svAdiSTa masAlAnA saMpUrNa tyAgapUrvaka eka Asane besI eka ja TaMka AhAra levAya che. tene zAstrIya paribhASAmAM "AyaMbila' kahevAya che. (B) bIjuM nivinuM paccakhANa hoya che. te be prakAranuM che : 1. jemAM vigaIono saMpUrNa tyAga hoya che; paNa haLadara, maracu, jIruM, ajamo vagere masAlAnI ane valoNAnI chAzanI jemAM chUTa hoya che, tene lUkhkhI nIvi kahevAya che. 2. bIjA prakAranI nIlimAM pakava vigaIo laI zakAya che, eTale nIviyAtA ghI, dUdha Adi A nIlimAM cAle che. upadhAna-joga AdimAM AvI nIvi karAya che. A paccakakhANono mukhya uddeza manamAM vikAro utpanna karanArI vigaIonI Asaktine toDavAno che ane temAM levAto nirasa AhAra te uddezane siddha karI vizeSa prakAre rasanA upara niyaMtraNa lAve che. A paccakhANo letAM sAdhaka vicAre ke, "mArA tana-mananI vikRtinuM mULa kA vigaIo che Ane panAre paDI meM Aja sudhI ghaNuM gumAvyuM che. prabhu ! tArA zAsanane pAmI Aje A vAta samajAI che ane tethI ja sarva vigaIonA tyAganuM meM Aje paccakhANa karyuM che. A paccakhANA dvArA mArA tana-manane nirvikArI banAvavA che. te bhagaveta ! evuM baLa Apajo ke huM AjIvana vigaIono tyAga karI saMpUrNa nirvikArI bhAvane pAmI zakuM."
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 sUtra saMvahanA-5 bhUNa sUtra: (6) tivihAra abbhattaTuM sUre uggae abbhattaTuM20 paccakkhAi/paccakkhAmi / tivihaM pi AhAraM-asaNaM khAimaM sAimaM, annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' pAriTThAvANiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM, pANahAra porisiM sADDaporisiM muTThisahiaMpaccakkhAi/paccakkhAmi / annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM pANassa leveNa vA aleveNa vA accheNa vA bahuleveNa" vA sasittheNa" vA asittheNa vA vosirai/vosirAmi / saMskRta chAyA : (6) trividhAhAra abhaktArtham ugate sUrye, abhaktArthaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi / trividhamapi AhAram-azanaM, khAdimaM (j), svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa pAriSThApanikAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa / .. pAnIyAhAraM pauruSI sArdhapauruSI muSTisahitaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi; anyatra anAbhogena sahasAkAreNa pracchannakAlena digmohena sAdhuvacanena mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa pAnasya lepena vA alepena vA acchena vA bahulepena vA sasikthena vA asikthena vA vyutsRjati/vyutsRjAmi / .. 20. 35pAsa 42-2ne mAga bhane 57 // hivase ||s hoya to maha 'cautthabhatta' meko 56 sevAno cha. upavAsavANAne 'chaTThabhattaM' bhane tra! 35pAsavANAne 'aTThamabhatta' evo pATha levAno che. e rIte dareka upavAse bamaNA baLe bhakta vadhArIne pATha bolAvano cha. sebha 3 yA2 64vAse 'dasabhattaM' bhane pAMya 64vAse 'duvAlasabhattaM' vagaire. AbhA porisI Adi jyAM sudhInuM pratyAkhyAna karavuM hoya tyAM sudhI pANInA AhAranuM paNa pratyAkhyAna karavAnuM hoya che, eTale tyAM sudhI cAre AhArano tyAga samajavvAno che ane pratyAkhyAna pAryA pachI pANInA AhAranI chUTa che ema samajavAnuM che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 223 zabdArtha : () tivihAra upavAsa (sUryodayathI mAMDIne bIjA divasanA) sUryodaya sudhI upavAsanuM paccakakhANa kare che huM paccakakhANa karuM chuM. temAM traNa prakAranA AhArano eTale pANI sivAya azana, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) pAriSThApanikAkAra, (4) mahattarAkAra ane (5) sarvasamAdhipratyayAkAra; e AgAro-pUrvaka tyAga kare che / huM tyAga karuM chuM. pANIrUpa - AhAranuM eka pahora (ke doDha pahora) sudhI namaskAra-sahita, mUThI-sahita (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) pracchannakAla, (4) digmoha, (5) sAdhuvacana, (6) mahattarAkAra, (7) sarvasamAdhipratyayAkAra. (tathA) pANInA (AgAro) (8) lepa, (9) alepa, (10) accha, (11) bahulepa, (12) sasintha ane (13) asikya e AgArIpUrvaka paccakhANa kare che huM paccakakhANa karuM chuM. mULa sUtra: . (7) vastradAra matta sUre uggae abbhattaTuM paJcakkhAi/paccakkhAmi / caubvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM anatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM' pAriTThAvaNiyAgAreNaM' mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM' vosirai/ vosirAmi. saMskRta chAyA (7) caturvivAdAra-mArtha udgate sUrya, abhaktArthaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi / caturvidhamapi AhAram-azanaM, pAnaM, khAdimaM (gha), svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa pAriSThApanikAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/vyutsRjAmi /
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 sUtra saMvedanA zabdArtha : (7) cauvihAra upavAsa (sUryodayathI mAMDIne bIjA divasanA) sUryodaya sudhI upavAsanuM paccakhANa kare che | huM paccakkhANa karuM chuM. temAM cAra prakAranA AhArano eTale azana, pAna, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) pAriSThApanikAkAra, (4) mahattarAkAra ane (5) sarvasamAdhipratyayAkAra; e AgArIpUrvaka tyAga kare che te huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : je paccakakhANamAM cAre prakAranA AhArano tyAga karavAmAM Ave che tene covihAra upavAsa kahevAya che ane jemAM pANI sivAyanA traNa prakAranA AhArano tyAga karavAmAM Ave che tene tivihAra upavAsa kahevAya che. banne prakAranA upavAsamAM bhojanano saMpUrNa tyAga karavAmAM Ave che. bhojananI icchA AhArasaMjJAne kAraNe thAya che. bhAvapUrvaka upavAsanuM paccakhANa karavAthI satata thatI AhAranI icchAne sAdhaka aTakAvI zake che ane AtmabhAvamAM sthira thavA yatna karI zake che. AthI ja "upa' eTale AtmAnI najIka ane 'vAsa' eTale vasavuM. vAstavamAM AtmAnI najIka vasavAnI kriyAne upavAsa kahevAya che. upavAsanI A pratijJAno bhaMga na thAya te mATe temAM anAbhogAdi pAMca prakAranI chUTa rAkhavAmAM Ave che. eka upavAsathI adhika upavAsanuM sAthe paccakhANa karavuM hoya to alpattaanA badale chaThTha-alpattaruM, aThThama-alpattaruM vagere zabda vaparAya che. A paccakkhANa letAM sAdhaka vicAre ke, "Ajano divasa ghanya che. AhAranI khaTapaTa Aje mArI chUTI che. jenA kAraNe mAruM mana ane tana svastha che, A svastha mane AtmasAdhanAmAM lIna bane tevI zakti prabhu mane Apaje." 21. zAstrIya bhASAmAM upavAsane 'mammaruM kahevAya che. tenI saMskRti chAyA 'mavAnuM thAya che. tethI jemAM pa = bhojana karavAnuM prayojana nathI tene alpattadR athavA upavAsa kahevAya.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 225 sAMjanA paccakakhANo bhUNa sUtra: . (8) pANahAra pANahAra divasacarimaM paJcakkhAi/paccakkhAmi / annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' mahattarAgAreNaM' savvasamAhivattiyAgAreNaM' vosirai/vosirAmi / saMskRta chAyA: (8) pAnIyAhAram pAnIyAhAraM divasacarimaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi / anyatra anAbhogena sahasAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/ vyutsRjAmi / . . . . . zArtha : (8) 2 divasanA zeSa bhAgathI saMpUrNa rAtriparyanta pANI-AhArano (1) anAbhoga, (2) saDaAut2, (3) mhtt2|7|2 mane (4) srvsmssiprtyyaa|2 me 2||2||pUrvaka tyAga kare che ke huM tyAga karuM chuM. bhUNa sUtra: ... ... (9) caubihAra. divasacarimaM paccakkhAi/paccakkhAmi / cauvihaM pi AhAra-asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirai/vosirAmi / 22. AyuSyano it all 4Gl4()2nu pthy55|| 42 hoya to 'divasa-carimaM' ne pahale 'bhava-carimaM' posaj.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 saMskRta chAyA : sUtra saMvedhanA-5 (9) caturvidhAhAram divasacarimaM pratyAkhyAti / pratyAkhyAmi / caturvidhamapi AhAram - azanaM, pAnaM, khAdimaM (dyaM,) svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/vyutsRjAmi / zabdArtha : (9) tha vihAra divasanA zeSabhAgathI saMpUrNa rAtriparyantanuM paccakkhANa kare che./huM paccakkhANa karuM chuM. temAM cAre prakAranA AhArano eTale azana, pAna, khAdima ane svAdimano (1) khanAloga, (2) sahasADAra, ( 3 ) bhar3attarADAra ane (4) srvsmaadhipratyayAkAra; e AgAropUrvaka tyAga kare che / huM tyAga karuM chuM. bhUNa sUtra : (10) tivihAra. divasacarimaM paJcakkhAi /paccakkhAmi / tivihaM pi AhAraM asaNaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM' mahattarAgAreNa savvasamAhivattiyAgAreNaM' vosirai/vosirAmi / saMskRta chAyA : (10) trividhAhAram divasacarimaM pratyAkhyAti / pratyAkhyAmi / trividhamapi AhAram-azanaM, khAdimaM (dyaM), svAdimaM (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/vyutsRjAmi / zabdArtha : (10) tivihAra divasanA zeSa bhAgathI saMpUrNa rAtriparyantanuM paccakkhANa kare che./huM paccakkhANa
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 227 karuM chuM. temAM traNa prakAranA AhArano eTale azana, khAdima ane svAdimano (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) mahattarAkAra ane (4) sarvasamAdhipratyayAkAra. e AgArIpUrvaka tyAga kare che te huM tyAga karuM chuM. mULa sUtra: (22) vidAra. divasacarimaM paJcakkhAi/paccakkhAmi / duvihaM pi AhAraM-asaNaM khAimaM annatthaNAbhogeNaM' sahasAgAreNaM' mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirai/vosirAmi / saMskRta chAyA ? (11) dvividhAhAram divasacarimaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi dvividhamapi AhAram-azanaM, khAdima (dyam) anyatra anAbhogena sahasAkAreNa mahattarAgAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/ vyutsunAmAM zabdArtha : (11) duvihAra divasanA zeSa bhAgathI saMpUrNa rAtriparyantanuM paccakhANa kare che huM paccakakhANa karuM chuM. temAM banne prakAranA AhArano eTale azana ane khAdimano (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) mahattarAkAra ane (4) sarvasamAdhipratyayAkAra; e AgArIpUrvaka tyAga kare che / huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : rAtribhojana mahApApa che. rAtre khAvuM e mAMsabhakSaNa karavA barAbara ane rAtre pIvuM e rudhira pIvA barAbara manAyuM che. rAtribhojana narakanuM dvAra che. jainetara zAstramAM paNa rAtribhojanane sarva pApathI adhika pApa kahyuM che. AthI ja zaktisaMpanna sAdhaka sUryAsta thatAM cAre AhArano tyAga kare che.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 sUtra saMvedanA-6 sUryAsta vakhate levAmAM AvatA A paccakkhANone divasacarimaM paccakkhANo paNa kahevAya che. divasacarimaM eTale divasano chello bhAga, te samaye je paccakkhANa karAya tene divasacarimaM paccakkhANa kahevAya. te paccakkhANamAM 1. je sAdhake upavAsa karI pANInI chUTa rAkhI hoya athavA jeNe ekAsaNa AdimAM vAparyA pachI tivihAranuM paccakkhANa karIne mAtra pANInI chUTa rAkhI hoya te sAMjanA pANIrUpa AhArano tyAga ka2vA pANahAranuM paccakkhANa kare che. 2. je sAdhake divasa daramyAna cAre AhAranI chUTa rAkhI hoya te rAtrimAM cAre AhArano tyAga karavA cauvihAranuM paccakkhANa kare che. 3. ekAsaNa, AyaMbila vigeremAM AhAra karIne UThyA pachI tathA sAMje je sAdhakamAM zArIrika ke anya kAraNosara cAre AhArano tyAga karavAnuM sattva na hoya te pANInI chUTa rAkhI, anya traNa AhArano tyAga karavA tivihAranuM paccakkhANa kare che. 4. jeo vaLI rogAdinA kAraNe auSadhAdi vagara rAtri pasAra nathI karI zakatA, chatAM rAtribhojanano to tyAga ja karavAnI bhAvanA vALA che, teo auSadha, pAna chUTa rAkhI, azana ane khAdimarUpa be AhArano tyAga karavA duvihAranuM paccakkhANa kare che. na A rIte saMdhyAkALe vividha paccakkhANo karI sAdhaka rAtri daramyAna AhAra AdinI icchA parezAna na kare ane navo karmabaMdha na thAya tenI kALajI rAkhe che. vaLI, rAtre paNa AhA2saMjJAnA saMskAro manane malina na kare te mATe mahenata kare che. jeo AvI mahenata kare che temanuM ja paccakkhANa bhAvapUrvakanuM paccakkhANa kahevAya che, ane paccakkhANanA vAstavika phaLane paNa tevA sAdhako ja prApta karI zake che. bAkI vicAryA vinA samUrcchimanI jema paccakkhANa karanAra sAdhako A phaLane prApta karI zakatA nathI. saMdhyAkALe paccakkhANa karatAM sAdhaka vicAre ke, "khAvA-pIvAnI khaTapaTathI huM divasabhara to aTakI zakyo nathI; paraMtu rAtribhojananA mahApApathI to mAre aTakavuM ja che. eka rAtri paNa huM khAghA-pIghA vagara vitAvIza to anekajIvone huM abhayadAna ApI zakIza. prabho ! ApanI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANanAM sUtro 229 kRpAthI mATe rAtrimAM to khAvA-pIvAnI pravRtti mAtra nahi, paNa tenA vicArothI paNa mukta rahevuM che. ane evA saMskAra AghAna karavA che ke bhaviSyamAM paNa mArI rAtre khAvA-pIvAnI vRtti zamI jAya." mULa sUtra: (2) resAvAsiya. desAvagAsiyaM uvabhogaM paribhogaM pazzakkhAi/paccakkhAmi / 20 annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirapha/aosirakhiA * saMskRta chAyA ? (22) rezavizi dezAvakAzikam upabhogaM paribhogaM pratyAkhyAti/pratyAkhyAmi / anyatra anAbhogena sahasAkAreNa mahattarAkAreNa sarvasamAdhipratyayAkAreNa vyutsRjati/vyutsRjAmi / zabdArtha : " (12) dazAvakAzika dezathI saMkSepa karelI upabhoga ane paribhoganI vastuonuM paccakhANa kare che, huM paccakkhANa karuM chuM ane teno (1) anAbhoga, (2) sahasAkAra, (3) mahattarAkAra ane (4) sarvasamAdhipratyayAkAre. e AgAro-pUrvaka tyAga kare che te huM tyAga karuM chuM. vizeSArtha : bAhya vastuothI mane sukha maLaze' - evA bhramathI jIvo aneka prakAranI cIjono bhoga ane upabhoga (upabhoga-paribhoga) kare che. temAM AhAra, vilepana, 20. A pratyAkhyAna cauda niyamo dhAranAre levAnuM che, paNa temAM mAtra dizA dhAranAre '31mo ripo' e pATha bolavAno hoto nathI.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 sUtra saMvedanA-6 puSpamALA vagere je mAtra eka ja vAra bhogavI zakAya, tene upabhoga (bhoga) kahevAya che; jyAre strI, AbhUSaNa, vastra, ghara vagere je vAraMvAra bhogavI zakAya tene paribhoga (upabhoga) kahevAya che. dezAvagAsika1 upabhoga-paribhoganuM paccakkhANa svIkArI sAdhaka potAnA upabhoga-paribhogane niyaMtrita kare che. duniyAbharanI vastu pratyenA AkarSaNane toDavA te amuka cIja-vastuthI vadhAre na vAparavI tevo niyama kare che. A paccakkhANa savAra-sAMja banne TAIma karAya che. temAM savAre paccakkhANa' karI sAdhaka divasa daramyAna amuka pramANathI adhika vastu na vAparavI tevo niyama kare che. sAmAnyathI te 14 ane 9 niyamo dhAre che. sAMje sAdhaka potAnA niyamanuM smaraNa karI, temAM vadhu saMkoca karavA rAtrino prAraMbha thatAM puna: A vrata svIkAre che. AvuM paccakkhANa karI sAdhaka te te vastunA tyAga sAthe tenA pratyenI Asaktine toDavAno to yatna kare ja che; paraMtu sAthe sAthe je vastuno tene tyAga na karyo hoya te vastunA vaparAza, saMgraha AdimAM paNa niyaMtraNa lAvavA yatna kare che. vaLI, 'A karavA jevuM nathI' evuM vicArI je vastuno upabhoga ka2vo paDe che, temAM paNa vadhu paDatAM rAgAdi bhAvo na thaI jAya te mATe sAvadhAna rahe che. dezAvagAsikanuM paccakkhANa svIkAratAM sAdhaka vicA2e ke, "bAhya vastuno upabhoga-ribhoga karavo te mAro svabhAva nathI Ama chatAM vitine AdhIna thaI, viSayone vaza banelo huM sadA bAhya vastunA bhoga-upabhogane icchuM chuM. mArI A icchAone nAthavA meM Aje A vrata svIkAryuM che. prabhu ! evI zakti Apaje ke A vratane akhaMDita pALI, huM zIghra anicchArUpa mokSa sughI pahoMcI zakuM" 21. dezAvakAzika vratanI vigato sUtra saMvedanA-4mAM 11 mA vratamAM Apela che te tyAMthI jANI levA bhalAmaNa.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakkhANa pAravAnA sUtro sUtra paricaya : AhAra saMjJAne toDavAnA bhAvathI sAdhaka navakArazI AdinuM paccakkhANa kare che. paccakkhANanI samaya maryAdA pUrI thayA pachI sAdhakane jyAre lAge ke have AhAra-pANI lIdhA vinA huM AgaLa yogya rIte sAdhanA nahi karI zakuM athavA to anAdikAlIna kusaMskAronA kA2Ne AhArAnI IcchA punaH satAvavA lAge tyAre te paccakkhANa pAravAnI eka viziSTa kriyA kare che. 1. sau prathama te zuddhi mATe iriyAvahiyaMnuM pratikramaNa kare che. 2. tyArapachI, gurubhagavaMta pAse Adeza mAMgI; maMgala mATe aNAhArIbhAvane atyaMta abhimukha banelA arihaMta bhagavaMto, kevalI bhagavaMto tathA sAdhubhagavaMto Adine praNAma karavA jagaciMtAmaNi sUtrathI jayavIyarAya sudhInA sUtro bolI caityavaMdana kare che. 3. tyArapachI AhArasaMzAne AdhIna na thavAnA potAnA zubha bhAvane TakAvI rAkhavA sAdhaka gurubhagavaMtane eka khamAsamaNa ApI, 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! sajjhAya karuM ?' no Adeza mAMgI, gurunI AjJA meLavI svAdhyAyamAM sthira thavA yatna kare che. svAdhyAyanA pratIkarUpe zrAvaka navakAra kahI 'mannaha jiNANaM'nI sajjhAya kahe che. jemAM te potAnA kartavyanuM smaraNa kare che. zramaNa bhagavaMto 'dhammo maMgalamukkiDaM' Adi 5 gAthAo bolI potAnI jIvanavRttinuM smaraNa kare che.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 sUtra saMvedanA-6 4. svAdhyAya karyA pachI paNa AhArAdi vinA potAnA pariNAmomAM sthiratA nahi Ave evuM jaNAtA sAdhaka paccakakhANa pALavAnI taiyArI kare che. te mATe sAdhaka khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! muhapatti paDilehuM ?'no Adeza mAMge che. gurunI anujJA maLatAM te muhapattinuM paDilehaNa kare che. jemAM bAhya aMgonuM paDilehaNa karatAM te sudaDha rIte potAnA aMtaraMga bhAvonI paNa tapAsa kare che. te 5. pachI khamAsamaNa ApI 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! paccazmANa pAruM ?" eTale ke he bhagavaMta ! ApanI AjJA hoya to huM paccakakhANa pAruM? - Avo Adeza mAMge, gurubhagavaMta tyAre kahe, "puNaravi vAyavyo' - pharIthI paNa AvuM paccakhANa karavA yogya che. A sAMbhaLI ziSya kahe 'yathAzakti' arthAt ApanI vAta yogya che mArI zakti haze to huM jarUra te pramANe karIza. jyAre sAdhakane lAge ke, have mArI mana-vacana-kAyAnI zakti nathI tyAre te pharI khamAsamaNa ApI kahe ke, "IcchAkAreNa saMsiha bhagavan! paccakhANa pAyuM.' arthAt bhagavaMta ! have paccakhANa pAruM chuM tyAre guru bhagavaMta kahe ke 'mAyAro namuttavyo' A AcAra mUkavA yogya nathI. A zabda sAMbhaLI sAdhaka kahe "tatta' arthAtu bhagavaMta ! Apa kaho cho te barAbara che, avasare paccadmANa karavAnuM jarUra yAda rAkhIza.' 6. 'tahati' kahIne sAdhaka jamaNo hAtha kaTAsaNI ke caravalA (ghA) para mUThIvALI mUke ane eka navakAra gaNI je paccakkhANa karyuM hoya, te pramANe sUtra bolI paccadmANa pAre. mUla sUtra: 1. navakArasIthI AyaMbila sudhInAM daza paccakakhANa pAravAnuM sUtra. 'uggae sUre namukkArasahi porisiM sADhaporisiM sUre uggae purimaDDa avaDa(gaMThisahiaM) muTThisahiyaM paccakkhANa karyu caubihAraH 1. daza prakAranA paccakakhANa pAravA mATeno A saMyukta pATha che, tethI je paccakhANa pAravuM hoya tene ja yAda karI tenA nAmanuM ja uccAraNa karavuM jemake - "pAsanuM varyu tivihAra" A prakAre vividha pratyAkhyAno pAravAmAM Ave che. 2. paccakakhANa pAravAnuM sUtra bolIne pachI bhojana pahelAMnA samaye aviratimAM na jAya te mATe AdimAM saMketa paccakakhANa karAya che. - dharmasaMgraha bhASAMtara bhAga-1 pR. 259
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANa pAravAnA sUtro 233 AyaMbila, nibbI, egalaThANa, egAsaNa, biyAsaNa, paccakkhANa karyu tivihAra; paccakkhANa phAsiaM, pAliaM, sohiaM, tiriaM, kiTTi ArAhiaM jaM ca na ArAhi tassa micchA mi dukkaDaM / / saMskRta chAyA : udgate sUrya namaskArasahitaM pauruSIM, sArdhapauruSIM, pUrvAdharma, apArdham, (granthisahitam) muSTi sahitaM paccakkhANa kRtaM caturvidham api AhAram / AcAmAmlam, nirvikRtikam, ekasthAnam, ekAzanam, dvayazanam paccakkhANa kRtaM trividhAhAraM paccakkhANa sparzitam, pAlitaM, zodhitaM, tIritaM, kIrtitaM, ArAdhitaM yacca nArAdhitam tasya mithyA me duSkRtam / zabdArtha: sUrya ugyA pachI be ghaDI porasI-ekaprahara, sADha porasI-doDha (11) prahara, purimuDha-divasanA prathama ardha bhAga tathA avaDha-divasanA chellA ardhabhAganA ardhabhAga sudhI mUThIvALI navakAra na gaNuM tyAM sudhI" meM cAre AhAranA tyAganuM paccakhANa karyuM hatuM tathA AyaMbila nivI ekalaThANuM, ekAsaNa, biyAsaNAnuM paccakkhANa meM traNa prakAranA AhAranA tyAga pUrvaka karyuM hatuM, karelA A paccakakhANane meM spezya che, pALyuM che, zobhAvyuM che, pAryuM che, vAraMvAra yAda karyuM che, (A rIte meM paccakakhANane) ArAdhyuM che. (A zuddhionuM dhyAna rAkhavA chatAM) je na ArAdhyuM hoya te saMbaMdhI mAruM duSkRta (pApa) nAza pAmo. : " 3. pratyAkhyAnano avasthAna kAla ochAmAM ocho be ghaDI sudhIno hoya che. 4. "mUThI sahita' nAmanuM pratyAkhyAna jyAre pAravuM hoya tyAre eka Asane besIne hAthanI mUThI vALIne eka athavA traNa vAra navakAramaMtrano pATha bolavAmAM Ave che. 5. "aMbila, nIrasala, duSpAya, dhAtuzoSaNa. kAmaba, maMgala, zIta' e AyaMbilanA ekArthI zabdo che. temAM lUkhuM-sUkuM bhojana jamavAnuM hoya che. 6. A pratyAkhyAnamAM ghI vagere cha vigai-vikRtiono tyAga karavAmAM Ave che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 mUla sUtra H sUtra saMvedanA-6 2. tivihAra upavAsanuM paccakkhANa pAravAnuM-sUtra. sUre uggae abbhattaThThe paccakkhANa kartuM tivihAra; porisiM sADaporisiM purimuDDa avaDDa muTThisahiaM paccakkhANa kartuM pANahAraH paccakkhANa phAsiaM pAliaM sohiaM tiriaM kiTTiaM ArAhiaM jaM ca na ArAhiaM tassa micchA mi tutuM. saMskRta chAyA : udgate sUrye abhaktArtham pratyAkhyAnam kRtaM trividhAhAraM; pauruSa, sArdhapauruSI, pUrvArdham, aparArdham, muSTIsahitaM pratyAkhyAnam kRtaM pANIyAhAraM; pratyAkhyAnam sparzitaM, pAlitaM zodhitaM, tIritaM, kIrtitaM, ArAdhitaM; yacca nArAdhitaM tasya mithyA me duSkRtam / zabdArtha : sUryodayathI prAraMbhI meM traNa prakAranA AhAranuM paccakkhANa karyu hatuM; temAM porasI, sADhaporasI, purimudgha, avajhu sudhI mUThIvALI traNa navakAra na gaNuM tyAM sudhI pANIrUpa AhArano paNa meM tyAga karyo hato; A paccakkhANane meM sparzva che, pALyuM che, zobhAvyuM che, pAryuM che, vAraMvAra yAda karyuM che, (A rIte meM paccakkhANane) ArAdhyuM che, (A zuddhionuM dhyAna rAkhavA chatAM) meM je (zuddhine) na ArAdhI hoya te saMbaMdhI mAruM duSkRta (pApa) nAza pAmo. vizeSArtha : karmanA Azravane baMdha ka2vo e paccakkhANano mukhya Azaya che. A Azaya tyAre siddha thAya ke, jyAre paccakkhANa cha zuddhipUrvaka karAyuM hoya. jyAre paccakkhANanI samaya maryAdA pUrNa thAya tyAre sAdhaka A zuddhione yAda karI te mujaba paccakkhANanI ArAdhanA thaI che tevuM jaNAve che ane temAM je paNa koI skhalanA thaI hoya tenuM 'micchA mi dukkaDaM' Ape che. sau prathama te jaNAve che ke, 'meM sUryodayathI mAMDIne navakArazI AdinA samaya sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga karyo hato ane sAthe sAthe ekAsaNA AdinA
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANa pAravAnA sUtro 235 paccakjhANamAM traNa prakAranA AhArano tyAga karyo hato. A paccakkANa meM nIce jaNAvelI che zuddhipUrvaka ArAdhyuM che. 1. pati - meM A paccakhANa sUryodaya pUrve grahaNa karyu hatuM. grahaNa karatA meM paccakhANanA eka eka zabdo arthanI vicAraNA sAthe upayoga pUrvaka sAMbhaLyA hatA. tene anusAra pAlana karavAno daDha saMkalpa paNa karyo hato, A rIte mane paccakakhANano bhAva sparyo che. 2. pA0i - paccakhANano svIkAra karyA pachI punaH punaH meM tenuM smaraNa karyuM che. mAtra smaraNa nahi; paraMtu AhAra saMjJAne toDavAno je mAro uddeza hato te uddezane anusAra paccakakhANanA samaya sudhI meM yatna paNa karyo che. A rIte meM paccakakhANanuM pAlana karyuM che. 3. sodira - paccakhANa paravA pUrve meM mArA pUjyavarganI AhArAdithI bhakti karI che. tathA Azritajanone AhAra Adi maLyA ke nahi tenI sArasaMbhALa paNa lIdhI che A rIte meM mArA paccakhANane zobhAvyuM che. (aucityanA pAlanathI vrata zobhe che). (sAdhu paNa jyAre potAnA mATe lAvela AhAramAMthI guvaMdivarganI bhakti karI pachI zeSa rahelA AhAra dvArA ja potAno nirvAha kare tyAre teNe potAnA paccakakhANane zobhAvyuM kahevAya). 4. tiriH - paccakhANano samaya pUrNa thatAM adhIrA thaI meM turaMta ja paccakakhANa pAryuM nathI, paraMtu paccakakhANano samaya pUro thayA pachI paNa meM dhIraja rAkhI samaya pasAra karyo hato. A rIte meM paccakhANa pAryuM che 5. vidii - bhojana karatAM pUrve paNa "meM amuka paccakakhANa karyuM che ane te have yogya rIte pUrNa thayuM che te vAtanuM barAbara smaraNa-kIrtana karI pachI ja bhojana karIza. tevuM smaraNa karIne meM mAruM paccakakhANa vAraMvAra yAda karyu che. 6. sArahi - uparanI sarva zuddhipUrvaka meM paccakhANa ArAdhyuM che, A rIte ArAdhI meM prabhu AjJAnuM yogya pAlana karyuM che. mArI AhArasaMjJAne toDavA yatna karyo che. karmanA Azravane aTakAvavA saghana prayAsa karyo che. A rIte meM paccakhANanI ArAdhanA karI che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 sUtra saMvedanA-6 ra ra gAradiyuM tarasa micchA mi . ane upara jaNAvyA pramANe jo cha zuddhipUrvaka paccakhANa na ArAdhyuM hoya to te saMbaMdhI mAruM duSkRta mithyA thAo. chelle sAdhaka jaNAve che ke, "he bhagavaMta meM chae zuddhio jALavavA prayatna karyo che; paraMtu mArAthI te zuddhio sArI rIte jaLavAI na hoya. pramAdane vaza thaI kaSAyone AdhIna thaI, mArAthI kyAMka kacAza rahI hoya, mana-vacana kAyAthI kyAMka doSonuM Asevana thayuM hoya to, he bhagavaMta ! A meM khoTuM karyuM che. tenI ApanI samakSa niMdA karuM chuM, gaI karuM chuM ane mArA A pApa mithyA thAo tevI bhAvanA bhAvuM chuM.' A rIte paccakhANa pAravAnI kriyA te ja sAdhaka karI zake jene upayoga pUrvaka paccakakhANa lIdhuM hoya ane vidhivatuM tenuM pAlana karyuM hoya. bAkI gatAnugatika rIte ke upayoga vinA paccakakhANa karanAra sAdhaka sAcA arthamAM paccakakhANa leto paNa nathI ane tene pUrNa paNa karato nathI. AvA lokone paccakkhANanuM phaLa paNa maLatuM nathI.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ auSadhanA jJAna mAtrathI roga nAza nathI pAmato paraMtu auSadhanuM sevana paNa Avazyaka hoya che. tema jJAna mAtrathI pariNati palaTAtI nathI paNa gaNadhara bhagavaMtoe banAvelA sUtranA mAdhyame jJAnAnusAra thatI kriyA ja mokSane anukULa pariNati keLavavAno sacoTa upAya bane che. te sUtro zabdomAM hoya che ane zabdo akSaronA banelA hoya che. akSaramAM anaMta zakti rahelI hoya che. paNa tene ApaNe jagADavAnI hoya che ane te jagADavA mATe ApaNe sUtromAM prANa pUravA paDe che. A prANa phUMkavAnI kriyA eTale sUtranuM saMvedana. sUtranuM jyAre ApaNane saMvedana thAya che, tyAre sUtra sajIvana banI jAya che ane tyAra pachI temAMthI anargaLa zakti bahAra paDe che je ApaNAmAM rahelAM anaMtA karmono kSaya karavA mATe eka yajJa samAna banI rahe che. anaMta gama paryAyathI yukta A sUtronA arthanuM saMkalana karavuM eTale eka phuladAnamAM phulo goThavIne bAgano paricaya ApavA jevI vAta che. AthI ja sUtronA sarva arthane samajAvavAnuM bhagIratha kArya to pUrvanA mahAbuddhimAna anubhavI puruSo ja karI zake. to paNa svapariNatine nirmaLa banAvavAnA uddezathI zaru karela A lakhANamAM AjanA sAmAnya bauddha jIvo kriyA karatAM yAda karI zake teTalo artha saMkalita che. sUtrArtha viSayaka lakhAyela A pustaka navalakathAnI jema vAMcavAnuM pustaka nathI ke nathI abhyAsa karavAnuM mAdhyama, paraMtu pariNatine palaTAvavAnA prayAsanA kaThina mArgano eka dIvo che.... Sarmarg - 079-25352072