Book Title: Pragnavbodhnu Shailee Swarup
Author(s): Subodhak Pustakshala Trust Mandal
Publisher: Subodhak Pustakshala Trust Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032181/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prazApaNo sAdvanuM lIsvarUpa zrI subodhaka pustakazALA TrasTa maMDaLa zrI subodhaka pustakazALA laukAparI - khaMbhAta Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarva vitarAga caraNAya namonamaH thI prajJAvabodhanuM zelIsvarUpa . ; prakAzaka : zrI subedhaka pustakazALA TrasTamaMDaLa zrI subodhaka puratakaNAbha . lokAparI khaMbhAta Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitiya AvRtti nakala H 1000 zrAvaNa vada 13 saM. 2048 26 ogaSTa 1992 prathama saMskaraNa : -nakala 500 mAha suda 5, (vasaMta paMcamI) saM. 2039 '19 jAnyu. 1983 svAdhyAya ane ciMtana hasamukhalAla a. parIkha araNa prinTarsa enDa sTezanarsa mAdhupurA, amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttinI prastAvanA "zrI prajJAvoAdhanu' zailIsvarUpa" graMtha avalAvAnuM sadbhAgya mane prApta thatAM AdyathI aMta paryaMta huM te dhyAnapUrvAMka vAMcI gayA. paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajIe prajJAvAdhanA 108 pAThenAM zI`ka ApI saMkalanA karI che. te pratyeka zIka laI temanAM ja "vacanAmRta'mAMthI te te viSayane anurUpa vacaneAne saMgrahita karIne ahI' ApavAmAM Avela che, arthAta AdithI aMta sudhI A graMthamAM kevaLa jJAnAvatAra paramakRpALudevanAM ja vacanA che. jJAnIpuruSanAM vacane AgamasvarUpa che tenI niHsa Mdeha pratIti A vacanAnA abhyAsathI siddha thAya che ane tenu vAMcana ane manana jIvane ekAMte upakArI tathA kalyANakArI thAya che. AtmAthI mumukSubhAI bhogIlAlabhAIe AMtarasphuraNAthI prazastabhAve A graMthamAM viSayane lagatA vacanonA je saMgraha karavAnA prayAsa karyAM che te prazaMsanIya ane stutya che eTaluM ja nahIM paraMtu te svapara hitArthe` che ema kahevu' vizeSa ucita lekhAze. satpuruSonAM vacane game tyAre game tyAM game teTalI vAra vAMcavAmAM Ave te paNa kyAreya lezamAtra kaMTALA AvatA nathI ke thAka vedyatA nathI. tethI ulaTuM pharI pharI vAMcanathI temAM navInatA lAge che. vizeSa kheAdhanA aciMtya lAbha saMprApta thAya che ane vacaneAnA bhAvAnuM rahasya samajAya che. pariNAme AtmAmAM pramAdabhAva jAgrata thaI jJAnI pratye zraddhA-bhakti pragaTe che ane prema Ave che. A che jJAnIpuruSanuM AzcaryakAraka mahAtmya ane temanI prazamarasabhAvathI nItaratI vANInI apUrva tA. A graMthanA avalAkana daramyAna A lakhanArane kAI evA vismayajanaka Ana MdAnubhava thayA hatA. ene aMtarazraddhA che ke je koI potAnA pUrvIkRta puNyanA uddezyathI A jJAnIpuruSanAM vacane vAMcaze ne te para bhAvathI ciMtana karaze tene nizcaya sanmAnA meSa thaze. ane kadI nahIM vedAyA haiAya evA AnaMdanI anubhUti thaze. pariNAme ujjavaLatAne pAmelo AtmA ekAMta kalyANanA mA bhaNI vaLI apUrva zreya sAdhaze e sunizcita che. "satpuruSAtu yAgakhaLa jagatanu` kalyANu kara." muMbaI tA. 14/7/67 li. saMta caraNaraja bhAgIlAla ga. zeTha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho ! sarvotkRSTa zAMta rasamaya sanmArga. ahe ! te sarvotkRSTa zAMta rasapradhAna mArganA mULa sarvajJa deva. aho ! te sarvotkRSTa zAMta rasa supratIti karAvyuM evA paramakRpALu sadgurudeva. A vizvamAM sarvakALa tame jayavaMta varte, jyavaMta va." >> zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra saMsthApita zrI subodhaka pustakazALA vibhAga-1 lAMkAparI - khaMbhAta. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-ca (tadaSI sUbo dha :- pusta6 ra LA. zrImad rAjacaMdra saMsthApita zrI subodhaka pustakazALA vibhAga-2 lakAparI - khaMbhAta, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsaMgika kathana saM. 2022 bhAdra zuklapakSa saptamI budhavAra tA. 21/9/61 saMvatsarI dine savAre svAdhyAyamAM zrI vacanAmRtamAMthI prabhumudrAnuM avalokana karatAM, patrAMka 946 prajJAvadha'nI saMkalanA zIrSakanA zikSApATho para daSTi karatAM eka vicAra spharatAM aMtaramAM AnaMda ane prasannatA vedAya karI. e vicAra te e ke prajJAbedhanA dazita karelA pratyeka zikSApAThanuM zIrSaka laI te zikSApAThamAM te zIrSakane anusaratA je bhAve, amRtasAgararUpa AkhA vacanAmRtamAMthI lakSamAM Ave te bhAve te pAThamAM darzAvavA. e pramANe saMkalita karavAne eka mAtra uddeza vacanAmRtanuM te svarUpe avalokana karavAne, vRtti temAM joDAI rahe te ja hAI svaprajanAthe ja tenuM Alekhana karavuM ema daSTi thavAthI tema AlekhavA prayatna karyo. kayAM sudhI prayatnazIla rahevAze te nizcita nahatuM paraMtu A phuraNuM te svahitA hovAthI prabhukRpA samaju chuM. AdathI aMta sudhImAM, game tyAMthI vacane ane kAvyapaMktio levAyAthI kadAca kaIne anurUpa ke yogya na lAge te svAbhAvika che. chatAM koI kSati thaI hoya te paramakRpALu prabhu pratye vinamabhAve kSama bhAve prayAcanA. >> zAMti : mAha suda 5 (vasaMtapaMcamI) saMvata-2039 saMkalanakAra : tA. 19/1/83 budhavAra saMgha sevaka khaMbhAta bhogIlAla jagajIvanadAsa zAha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % namaH zrI parama pragaTa sat zrI prajJAbedhanuM zailI svarUpa anukramaNikA zikSApATha zikSApATha naMbara 1 vAcakane preraNuM 2 jinadeva 3 nigraMtha 4 dayAnI parama dhamatA 5 sAcuM brAhmaNapaNuM 6 maMtrI Adi cAra bhAvanA 7 sa@Astrane upakAra 8 pramAdanA svarUpano vizeSa vicAra 9 caNa maneratha-bhAga pahele 10 traNa manera-bhAga bIjo , 11 traNa maratha-bhAga trIjo 12 cAra sukhazayyA 13 vyavahArika jIvanA bheda-bhAga pahelo 14 vyavahArika jIvanA bheda-bhAga bIjo 15 traNa AtmA , 16 samyaphadarzana 17 mahAtmAonI asaMgatA 18 sarvotkRSTa siddhi 10 anekAMtanI pramANutA 20 mana-bhrAMti 21 tapa 22 jJAna 23 kriyA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Ara.bha parigrahanI nivRtti upara nAnIe ApelA dhaNA bhAra 5 dAna 26 niyamitapaNuM 27 jinAgama stuti--bhAga pahelA 28 jinAgama stuti-bhAga khIjo 29 jinAgama stuti-bhAga trIjo 30 navatattvanuM sAmAnya saMkSepasvarUpa 31 sArRtrika zreya 32 33 34 mauna sadguNa dezadhama' viSe vicAra (deza virati dhama) 35 zarIra 36 punarjanma paMca mahAvrata viSe vicAra 37 38 dezamAdha 39 prazasta yAga 4 saraLapaNuM 41 nirabhimAnapaNa 42 brahmacaryAMnuM satkRiSTapaNuM 43 AjJA-bhAga paheche. 44 AjJA-bhAga bIje 45 samAdhimaraNu-bhAga pahelA 46. samAdhimaraNu-bhAga khInne 47 vaitAlIya adhyayana-bhAga pahelA 48 vaitAlAya adhyayana-bhAga khIne 49 sa`yAganuM anityapaNuM 50 mahAtmAonI anaMta samatA 51 mAthe na joI e para (cAra) udayAdi bhaga 53 jinamata nirAkaraNa-bhAga pahelA 54. jinamata nirAkaraNa-bhAga bIjo # kara 1 v 70 para varSa 1 1 88 rahe 24 27 Liang 12 105 107 110 113 116 119 sara 125 128 131 134 136 139 ira Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 148 152 155 158 161 165 168 170 173 175 179 182 184 55 mahapuruSa caritra-zrImad rAjacaMdra bhAga pahelo 56 mahApuruSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhAga bIje a7 mahatparuSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI-bhAga trIjo 58 mahapuruSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI-bhAga cotho 59 mahapuruSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI-bhAga pAMcame 60 mahapuruSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI-bhAga chaThTho. 61 mahapuruSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI-bhAga sAtame kara mahapuruSacaritra-zrImad rAjacaMdrajI-bhAga AThama 63 mahAmahanIya sthAnaka 64 tIrthaMkarapada saMprApti sthAnaka 65 mAyA 66 pariSaha jaya 67 vIratva 68 saguru stuti di9 pAMca paramapada viSe vizeSa vicAra 70 avirati 71 adhyAtma-bhAga pahelo 72 adhyAtma-bhAga bIje maMtra-bhAga pahelo 74 maMtra-bhAga bIje upa cha pada nizcaya-bhAga pahelo 76 cha pada nizcaya-bhAga bIjo 77 mekSamArganI avirAdhatA 78 sanAtana dharma 78 mahapurUSa caritra-bhAga pahele 1 thI 8 80 mahatyutha caritra-bhAga bIje 9 thI 19 81 sukSma tattapratIti 82 samiti-gupi 83 karmanA niyamo 84 mahapuruSonI anaMta vyA 85 nirAkama 18 188 191 15 18 201 210 213 218 222 227 241 244 251 25 5 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 AkAMkSA sthAnake kema vartavu... ? 87 mahapuruSa caritra-bhAga-1 88 mahatpuruSa caritra-bhAga-2 89 munidhama yAgyatA 80 91 hara pratyakSa ane parAkSa-bhAga pahelA pratyakSa ane parAkSa-bhAga bIje unmattatA-bhAga pahelA unmattatA-bhAga bIje 93 94 eka aMtamuta 95 `na stuti 26 vibhAva 97 rasAsvAda 98 99 ahiMsA ane svacchatA alpa zithilapAtho mahAdoSanA janma pAramArthika satya 100 101 102 103 hitAthI prazno-bhAga pahelo 104 hitAthI prazno-bhAga khIjo 105 hitAthI prazno-bhAga trIjo 106 hitArthA prazno-bhAga ceAtheA 107 samApti avasara-bhAga pahelo 108 samApti avasara-bhAga khIjo AtmabhAvanA jinabhAvanA 258 264 270 273 205 209 283 28: 292 296 300 313 318 322 325 331 337 347 348 353 356 359 3. p Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI A pustakamAM levAyela dareka pAThanA mathALAne anurUpa vacanAmRta pU.zrI.bhogIbhAI (pU. zrI. moTAbhAI) dvArA saMkalita karavAmAM AvavAthI mumukSu bhAIone paramAthe vicAranI preraNA mATenu` AlaMbana prApta thayuM. ane tene kAraNe A pustaka ArAdhanA mATe priya thaI paDatAM jijJAsu mumukSuonI jJAna pipAsA pUrNa karavA A khIjI AvRtti bahAra pADavAnuM zakaya banyu` che. ame te sau jIjJAsu mumukSu bhAI-baheneAnA AbhArI chIe. A pustakanI prathama AvRttimAM mubaInA NItA sAhityakAra anevivecaka mu. zrI. bhogIlAla gIradharalAla zeThazrIe prastAvanA lakhI, satpurUSanA vacAne je mAna Apyu. tenA RNu svikAra sahita ameA temanA AbhArI chIe. A khIjI AvRtti chapAvavAmAM je mumukSu bhAI-bahenA Arthika sahAyatA ApI satpuNyanA bhAgIdAra thayA che temane tathA A pustaka chApavAmAM prinTasa bhAIone je umadA sahakAra maLyA che temanA hArdika AbhAra mAnuM chu zrI sukhAdhaka pustakazALA sasthAnA TrasTIoe A bIjI AvRtti bahAra pADavA saMmatti rzAvI, sahakAra ApyA te badala sarvAM TrasTIgaNane hRdayapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. aMtamAM A pustakanA svAdhyAya dvArA sau kAI paramAthanI prApti kare tevI bhAvanA saha atra viramuM chuM. - sekreTarI zrI sudhaka pustakazALA TrasTa maMDaLa khaMbhAta Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho ! zrI satparuSanAM vacanAmRta, mudrA ane satsamAgama suSupta cetanane jAgrata karanAra, paDatI vRttine sthira rAkhanAra, darzana mAtrathI paNa nirdoSa, apUrva svabhAvane preraka, svarUpapratIti, apramatta saMyama ane pUrNa vItarAga nirvikalpa svabhAvanA kAraNabhUta, chelle agI svabhAva pragaTa karI anaMta avyAbAdha svarUpamAM sthiti karAvanAra, trikALa jyavaMta varte. ja zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janama : vavANiyA (saurASTra ) vi.saM. 1924 kArataka suda 15 dehavilaya : rAjakoTa (saurASTra) vi.saM. 1957 caitra vada 5 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSApATha : 1. vAcakane preraNA A eka syAdvAda tatvAvadha vRkSanu bIja che. A graMtha tatva pAmavAnI jijJAsA utpanna karI zake evu... emAM kaI aMze paNa daivata rahyuM che e samabhAvathI kahuM chuM. madhyasthatAthI emAM tatvajJAna ane zIla medhavAnA uddeza che. nigraMtha bhagavAne praNItelA pavitra dhama mATe je je upamA ApIe te te nyUna ja che, AtmA anaMtakALa rakhAya, te mAtra enA nirUpama dhanA abhAve, jenA eka rAmamAM ki'cIta pazu ajJAna, mAha ke asamAdhi rahI nathI te satpurUSanAM vacana ane medha mATe kaI paNa nahIM kahI zakatAM, tenAM ja vacanamAM prazasta bhAve punaH punaH prasakta thavuM e paNa ApaNu' sarvottama zreya che. vinA huM AyuSyamanA ! A jIve sarve karyuM che. eka te zu? teA ke nizcaya kahIe chIe ke satpurUSanu kahevu. vacana, tene upadeza te sAMbhaLyA nathI, athavA rUDe prakAre karI te uThAvyAM nathI. ane ene ja ame munienuM sAmAyika ( AtmasvarUpanI prApti ) kahyuM che. satsaMgamAM satna jene sAkSAtkAra che evA purUSanA vacanAnuM paricayaCna karavu. ke jemAMthI kALe karIne satnI prApti thAya che. mATe jenI (sata) prApta karavAnI dRDha mati thaI che, teNe pote kaMI ja jANatA nathI evA dRDha nizcayavALA prathama vicAra karavA ane pachI 'sat'nI prApti mATe jJAnIne zaraNe javuM, te jarUra mAganI prApti thAya. A leAka trividha tApathI AkuLa vyAkuLa che. AMjhavAnA pANIne levA doDI tRSA chipAvavA Icche che; evA dIna che. ajJAnane lIdhe svarUpanuM vismaraNa thaI javAthI bhayaMkara paribhramaNa tene prApta thayu che. samaye samaye atula kheda, javarAhika rAga, maraNAdika bhaya, viyeAgAdghika duHkhane te anubhave che; evI azaraNatAvALA A jagatane eka satpurUSa ja zaraNa che; satpurUSanI vANI vinA koI e tApa ane tRSA cheI pra.-1 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa zake nahI ema nizcaya che. mATe pharI pharI te purUSanA caraNanuM ame dhyAna karIe chIe. vItarAgane kahele parama zAMta rasamaya dharma pUrNa satya che, e nizcaya rAkha. jIvana anaadhikArIpaNane lIdhe tathA satparUSanA vega vinA samajAtuM nathI, te paNa tenA jevuM jIvane saMsAra roga maTADavAne bIjuM kaI pUrNa hitakArI auSadha nathI, evuM vAraMvAra ciMtavana karavuM. mane yatnApUrvaka vAMcaje. mArAM kahelAM tatvane hRdayamAM dhAraNa kare che. huM je je vAta kahuM te te vivekathI vicArajo, ema karaze te tame jJAna, dhyAna, nIti, viveka, saguNa ane AtmazAMti pAmI zakaze. tamArA AtmAnuM AthI hita thAya, tamane jJAna, zAMti ane AnaMda maLe, tame popakArI, dayALu, kSamAvAna, vivekI ane buddhizALI thAo evI zubha yAcanA ahaMtu bhagavAna kane karI A pATha pUrNa karUM chuM. 3 zAMti zikSApATha : 2. jinadeva jeone kevalyajJAna ane kaivalyadarzana prApta thAya che, karmanA samudAya mahegra tapapadhyAna vaDe vizAdhana karIne jeo bALI nAkhe che, jeoe caMdra ane zakhathI ujjavaLa evuM zukla dhyAna prApta karyuM che, cakravatI, rAjA ke rAjaputra chatAM jeo saMsArane ekAMta anaMta zekanuM kAraNuM mAnIne tene tyAga kare che kevaLa dayA, zAMti, kSamA, niragItva ane Atma samRddhithI trividha tApane laya kare che, saMsAramAM mukhyatA bhagavatA jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya e cAra karma bhasmIbhUta karIne jeo svasvarUpathI vihAra kare che, sarva karmanA mULane jeo bALI nAkhe che, kevaLa mehanI janita karmane tyAga karI nidrA jevI tIvra vastu ekAMta TALI jeo pAtaLA paDelAM karma rahyA sudhI uttama zIlanuM sevana kare che, vItarAgatAthI karma grISmathI akaLAtA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa pAmara prANIone paramazAMti maLavA jeo zuddha bAdhabIjane meghadhArAvANathI upadeza kare che- aDhAra dUSaNathI rahita, saccidAnaMda svarUpathI virAjamAna ane mahAudyotakara bAra guNa jeomAM pragaTe che, janma, maraNa ane anaMta saMsAra jene game che, te satadeva, nigraMtha AgamamAM kahyA che. e doSa rahita zuddha AtmasvarUpane pAmela hovAthI pUjanIya paramezvara kahevAya che. sarva dUSaNa rahita kamamalahIna, mukta nirAgI, sakaLa bhayarahita, sarvajJa, sarvadazI jinezvara bhagavAnanI bhaktithI Atmazakti prakAza pAme che. sarva karmadaLa kSaya karI anaMta jIvana, anaMta vIrya, anaMta jJAna ane anaMta darzanathI svasvarUpamaya thayA evA jinezvaranuM svarUpa AtmAnI nizcayanaye riddhi hovAthI te bhagavAnanuM smaraNa, ciMtavana, dhyAna ane bhakti e purUSArthatA Ape che. vikArathI virakta kare che, zAMti ane nirjarA Ape che. taravAra hAthamAM levAthI jema zaurya ane bhAMgathI naze utpanna thAya che, tema e guNa ciMtavanathI AtmA svasvarUpAnaMdanI zreNIe caDhato jAya che. darpaNa hAthamAM levAthI jema mukhAkRtinuM bhAna thAya che tema siddha ke jinezvara svarUpanAM ciMtavanarUpa darpaNathI AtmasvarUpanuM bhAna thAya che. jinezvara bhagavAnanI bhaktithI anupama lAbha che. enAM kAraNa mahAna che. enA upakArathI enI bhakti avazya karavI joIe. eenA purUSArthanuM smaraNa thAya ethI kalyANa thAya che. paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javuM te parAbhaktinI chevaTanI hada che. eka e ja laya rahevI te parAbhakti che. parama mahAbhyA gopAMganAo mahAtmA vAsudevanI bhaktimAM e ja prakAre rahI hatI. paramAtmAne niraMjana ane nideharUpe ciMtAye jIvane e laya AvavI vikaTa che, eTalA mATe jene paramAtmAne sAkSAtkAra thayuM che, e dehadhArI paramAtmA te parAbhaktinuM parama kAraNa che. jJAnI tIrthaMkaradevamAM lakSa thavA jainamAM paNa paMcaparameSTi maMtramAM "name arihaMtANuM" pada pachI siddhane namaskAra karyo che. . zAMti Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 3. nigraMtha | sarva prakAranA AraMbha ane parigrahathI jeo rahita thayA che, dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI jeo apratibaMdha paNe vicare che, zatru, mitra pratye je samAna daSTivALA che ane zuddha AtmadhyAnamAM jemane kALa nigamana thAya che athavA svAdhyAya dhyAnamAM je lIna che, evA jitendrIya ane jitakaSAya te nigraMtha parama sukhI che. AtmAmAM ramaNa karI rahyA che, evA nigraMtha munio paNa niSkAraNa bhagavAnanI bhaktimAM pravarte che. kAraNa ke bhagavAnanA guNo evA ja che. AtmabhAvane arthe sarva saMsAra saMvRtta karyo che jeNe arthAta sarva saMsAranI IcchA jenA pratye AvatI nirodha thaI che, evA nigraMthane-sapurUSane-terame guNasthAnake kahevA lAgyA che. satata aMtarmukha upage sthiti e ja nircathane parama dharma che. eka samaya paNa upaga bahirmukha kare nahIM e nirca thane mukhya mArga che. nirmaLa vicAradhArAnA baLavAnapaNu sahita aMtarmukha upayoga, sAtame guNasthAnake heya che. tirthaMkaranA nigraMtha-nigraMthinIo, zrAvaka ane zrAvikAo sarvane jIva ajIvanuM jJAna hatuM tethI samakita kahyuM che ema kaMI nathI. temAMnA ghaNuM jIvone mAtra sAcA aMtaraMga bhAvathI, tIrthakaranI ane temanA padezelA mArganI pratItithI paNa samakita kahyuM che. nigraMthanI ghaNI dazA kahetAM eka "AtmavAda prApta,e zabda te nigraMthane tIrthakara kahetA hatA. TIkAkAra zIlAMgAcArya te "AtmavAda prApta' zabdane artha ema kahetA hatA ke "upayoga che lakSaNa jenuM, asaMkhya pradezI saMkeca vikAsanuM bhAjana, pitAnAM karelA karmone bhekatA. vyavasthA karI dravya paryAya rU5 nityA nityAdi anaMta dharmAtmaka evA AtmAne jANanAra, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa tathArUpa asaMga nigraMthapadane abhyAsa satata vardhamAna karaje. te sanmAgane gaveSatA, pratIta karavA IcchatA, tene saMprApta karavA IcchatA evA AtmAthIjanane parama vItarAga svarUpa deva, svarUpanaiSThika nispRha nigraMtharUpa gurU, parama dayAmULa dharma vyavahAra ane parama zAMta rasa rahasya vAkayamaya sa@Astra sanmArganI saMpUrNatA thatAM sudhI parama bhakti vaDe upAsavA gyA che, je AtmAnA kalyANanAM parama kAraNe che. cAturmAsa saMbaMdhI munione vikalpa kayAMthI hoya? nirgathe kSetrane kaye cheDe bAMdhe? te cheDAne saMbaMdha nathI. nigraMtha mahAtmAonA darzana ane samAgama muktinI samyak pratIti karAve che. 3 zAMti zikSApAThaH 4. dayAnI parama dharmatA sarva dazane e upadeza, e ekAMte nahIM vizeSa; sarva prakAre jinane bedha, dayA dayA nirmaLa aviredha. jemAM koI prANInuM duHkha, ahita ke asaMtoSa rahyAM che tyAM dayA nathI, ane dayA nathI tyAM dharma nathI. ahaMtu bhagavAnanA kahelA dharma tatvathI sarva prANI abhaya thAya che. ' ApaNe dharma tatvayukta kuLamAM janma pAmyA chIe te have jema bane tema vimaLa dayAmaya vartanamAM AvavuM. vAraMvAra lakSamAM rAkhavuM ke sarva jIvanI rakSA karavI. atyaMtara dayA ciMtavavI. zrI mahAvIrasvAmIne saMgama nAme devatAe bahu ja, prANa tyAga thatAM vAra na lAge tevA pariSaha dIdhA, tyAM kevI addabhUta samatA! tyAM teoe vicAryuM ke jenAM darzana karavAthI kalyANa thAya, nAma maravAthI kalyANa thAya, tenA saMgamAM AvIne anaMta saMsAra vadhavAnuM A jIvane kAraNe thAya che ! AvI anukaMpA AvavAthI AMkhamAM AMsu AvI gayAM, kevI adbhuta samatA! pArakI dayA kevI rIte UgI nIkaLI hatI! te Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ } prajJAvAdhatu' zailI svarUpa vakhate mAharAjAe jo jarA dhakko mAryo hota tA tA tarata ja tItha "karapaNuM saMbhavata nahI; jo ke devatA tA bhAgI jAta, paNa mADunIyanA maLane mULathI nAza karyAM che, arthAta mAhune jItyA che, te meha kema kare ? sadAcAra sevavA joI e, jJAnI purUSoe dayA, satya, adattAdAna, brahmacaryuM, parigraha parimANu vagere sadAcAra kahelA che. viSaya kaSAyAdi doSa gayA vinA sAmAnya AzayavALAM yA vagere Ave nahI. to pachI UMDA AzayavALAM yA vagere kayAMthI Ave ? viSaya kaSAya sahita mekSe javAya nahIM, a'taHkaraNanI zuddhi vinA AtmajJAna thAya nahIM. bhakti e sava doSane kSaya karavAvALI che, mATe te sarvotkRSTa che. zrAvaka sarve dayALu hoya. kalyANanA mA` eka ja hoya, sA masA nahAya. aMdaranA deSo nAza thaze ane sama piraNAma Avaze teA ja kalyANa thaze. yA, satya Adi je sAdhanA che te vibhAvane tyAgavAnAM sAdhanA che. aMtara sparze tA vicArane mATe Teko maLe che. dayA, satya, adatta na levu' e Adi sadAcAra e satpurUSanI samIpa AvavAnAM sat--sAdhana che. satpurUSA je kahe che te sUtranA, siddhAMtanA paramA" che. sUtra siddhAMta to kAgaLa che. ame anubhavathI kahIe chIe, anubhavathI zaMkA maTADavAnuM kahI zakIe chIe, anubhava pragaTa dIvA che, ne sUtra kAgaLamAM lakhele dIvA che. A AtmA anAdi kALathI mithyAtvathI grahAyA che; tatva pAmate nathI, jinAjJA pALI zakatA nathI, ema ciMtavI dharmAMmAM praveza karavA te 'svadayA' : OM zAMti zikSApATha : 5. sAcu brAhmaNapaNu eka brAhmaNu daridrAvasthAthI karIne bahu pIDAtA hatA. teNe kaTALIne chevaTe devu. upAsana ii lakSmI meLavavAnA nizcaya karyAM. pote Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamedhana zailI svarUpa vidvAna hAvAthI upAsanA karavA pahelAM vicAra karyAM ke kadApi deva te koI tuSTamAna thaze; paNa pachI te AgaLa sukha kayu* mAMgavu ? tapa karI pachI mAgavAmAM kaI sUjhe nahIM, athavA nyUnAdhika sUjhe te kareluM tapa paNa niraka jAya, mATe eka vakhata AkhA dezamAM pravAsa karavA. sa'sA ranA mahespurUSAnAM dhAma, vaibhava ane sukha jovAM, ema nizcaya karI te pravAsamAM nIkaLI paDayA. bhAratanAM je je ramaNIya ane riddhimAna zaherI hatAM te joyAM. yukti-prayuktie rAjAdhirAjanAM aMtaHpura sukha ane jaimatra joyAM. zrImaMtAnA AvAsa, vahIvaTa, khAga bagIcA ane kuTuMba parivAra joyAM, paNa ethI tenuM koI rIte mana mAnyuM nahI........jyAM jue tyAM du:kha te kharU ja. kAI sthaLe sa pUrNa sukha tenA jovAmAM AvyuM nahI. have tyAre zu' mAgavu ? ema vicAratAM vicAratAM eka mahA dhanADhayanI prazaMsA sAMbhaLIne te dvArikAmAM Avye ............ zrImata sukhagRhamAM beThA hatA. teNe atithi jANIne brAhmaNane sanmAna ApyuM, kuzaLatA pUchI ane bhAjananI teone mATe yAjanA karAvI. jarAvAra javA daI dhIrajathI zeThe brAhmaNane pUchyu, ApanuM Agamana kAraNa jo mane kahevA jevu... hAya tA kahA. brAhmaNe kahyu, hamaNAM Apa kSamA rAkhe. ApanA saghaLI jAtane vaibhava, dhAma, bhAga-bagIcA ItyAdika mane dekhADavu paDaze. e joyA pachI Agamana kAraNu kahIza. zeThe enuM kaMI marUpa kAraNu jANIne kahyuM, bhale AnadapUrvaka ApanI IcchA pramANe karo,--peAte sAthe jaI mAga-magIcA, dhAma, vaibhava e saghaLuM dekhADayu........ethI te bahu sa MtuSTa thayA, enu` mana ahIM kaIka satASAyu. sukhI teA jagatamAM Aja jaNAya che ema tene lAgyuM. vipra--Apanu. A kahevu koI anubhavasiddha ane mArmika haze. meM aneka zAstro joyAM che; chatAM mamapUrvaka vicArA AvA lakSamAM levA parizrama ja lIdhe nathI. tema mane evA anubhava sarvane mATe thaI ne thayA nathI. have Apane zuM du:kha che te mane kahI, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvabodhanuM zailI svarUpa dhanADhaya-jema ApanI IcchA hoya tema kare. Apa vidvAna cho. huM vidvAnane cAhuM chuM. ApanI abhilASA heya te dhama dhyAnamAM prasakta thaI sahakuTuMba ahIM bhale rahe, ApanI upajIvikAnI saraLa yejanA jema kahe tema huM rUcipUrvaka karAvI ApuM. ahIM zAstrAdhyayana ane sat vastuno upadeza kare. mithyArapAdhinI lolupatAmAM huM dhAruM chuM ke na paDe. paMDicha--Ape ApanA anubhavanI bahu manana karavA jevI AkhyAyikA kahIM. Apa avazya kaI mahAtmA che. puNyAnubaMdhI puNyavAna jIva che, vivekI che, ApanI zakti addabhUta che. huM daridratAthI kaMTALIne je IcchA rAkhatuM hatuM te ekAMtika hatI. AvA sarva prakAranA vivekI vicAra meM karyA nahotA. A anubhava, AvI vivekazakti huM game te vidvAna chuM chatAM mArAmAM nathI ja. e huM satya ja kahuM chuM. Ape mAre mATe je pejanA darzAvI te mATe Apane bahu upakAra mAnuM chuM; ane namratApUrvaka e huM aMgIkAra karavA harSa batAvuM chuM, huMupAdhine cAhate nathI. lakSamIne phaMda upAdhi ja Ape che. ApanuM anubhavasiddha kathana mane bahu rUkyuM che. saMsAra baLAte ja che, emAM sukha nathI. Ape nirUpAdhika munisukhanI prazaMsA kahI te satya che. te sanmArga pariNAme sarvopAdhi, Adhi, vyAdhi ane sarva ajJAnabhAva rahita evA zAzvata mokSane hetu che. dhanADhaya-Apane mArI vAta rUcI ethI huM nirAbhimAnapUrvaka AnaMda pAmuM chuM. Apane mATe huM egya pejanA karIza. ema paMDitajI ApanI ane mArI sukha saMbaMdhI vAtacIta thaI prasaMgepAta te vAta carcatA jaIzuM, te para vicAra karIzuM. A vicAre Apane kahyAthI mane bahu AnaMda thaye che. Apa tevA vicArane anukULa thayA ethI vaLI AnaMdamAM vRddhi thaI che. je vivekIe A sukha saMbaMdhI vicAra karaze teo bahu tatva ane AtmazreNinI utkRSTatAne pAmaze. paropakAra, dayA, zAMti, kSamA ane Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa pavitratAnuM sevana karavuM e bahu sukhadAyaka che. nirgathatA viSe te vizeSa kahevA rUpa ja nathI. mutAtmA te anaMtasukhamaya ja che. pitA - putra! tuM je zALAmAM abhyAsa karavA jAya che te zALAne zikSaka keNa che? putra -pitAjI, eka vidvAna ane samaju brAhmaNa che. pitA - tenI vANI, cAlacalagata vigere kevAM che? putra - enAM vacana bahu madhurAM che. e keIne avivekathI belAvatA nathI ane bahu gaMbhIra che. bele che tyAre jANe mukhamAMthI phUla jhare che, tenuM apamAna karatA nathI ane amane samajaNathI zikSA Ape che. . zAMti zikSApAThaH 6 metrI Adi cAra bhAvanA nirAgI mahAtmAone namaskAra. karmagati vicitra che. niraMtara maitrI, prada, karUNA ane upekSA bhAvanA rAkhaze. maitrI eTale sarva jagatathI nirvera buddhi, prameda eTale ke IpaNa AtmAnA guNa joI harSa pAma, karUNa eTale saMsAra tApathI duHkhI AtmAnA duHkhathI anukaMpA pAmavI ane upekSA eTale nispRhabhAve jagatanA pratibaMdhane visArI AtmahitamAM AvavuM. e bhAvanAo kalyANamaya ane pAtratA ApanArI che. dhamane raste saraLa, svaccha ane sahaja che, paNa te virala AtmAo pAmyA che, pAme che ane pAmaze. matrI (sarva jagata upara nirvera buddhi) anukaMpA (temanA duHkha upara karUNA) prada (Atma guNa dekhI AnaMda) upekSA (nispRha buddhi) ethI pAtratA Avaze. vizo. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvadhanuM zailI svarUpa ekathI maitrI karIza nahIM, kara te AkhA jagatathI karaje. cethe guNasthAnake Avele purUSa pAtratA pAye gaNI zakAya. tyAM dharmadhyAnanI gauNatA che. pAMcame madhyama gauNatA che. chaThuM mukhyatA paNa madhyama che. sAtame mukhyatA che. ApaNe gRhAvAsamAM sAmAnya vidhio pAMcame utkRSTa te AvI zakIe, A sivAya bhAvanI apekSA te era ja che! e dharma dhyAnamAM cAra bhAvanAthI bhUSita thavuM saMbhave che. 1. maitrI-sarva jagatanA jIva bhaNI nivera buddhi. 2. prada-aMza mAtra paNa keIne guNa nIrakhIne romAMcita ' ullasavAM. 3. karUNa-jagata jIvanA duHkha dekhIne anukaMpita thavuM. 4. mAdhyastha ke upekSA-zuddha samadaSTinA baLavIryane vegya thavuM. cAra tenA AlaMbana che. cAra tenI rUci che. cAra tenA pAyA che. ema aneka bhede vaheMcAyeluM dharmadhyAna che. je pavana (zvAsa)ne ya kare che, te manane jaya kare che. je manane jya kare che te AtmalInatA pAme che, A kahyuM te vyavahAra mAtra che. nizcayamAM nizcaya arthanI apUrva yejanA sapurUSanA aMtaramAM zvAsane jya karatAM chatAM satparUSanI AjJAthI parahUmukhatA che, te te zvAsa jya pariNAme saMsAraja vadhAre che. zvAsane ye tyAM che ke jyAM vAsanAne jaya che. tenAM be sAdhana che, sadgurU ane satsaMga. tenI be zreNi che. paJpAsanA ane pAtratA. tenI be vardhamAnatA che, paricaya ane puNyAnubaMdhI puNyatA. saghaLAMnuM mULa AtmAnI satpAtratA che. jema bane tema jIvanA pitAnA deSa pratye lakSa karI bIjA jIva pratye nirdoSa daSTi rAkhI vartavuM ane vairAgya upazamanuM jema ArAdhanA thAya tema karavuM e prathama smaraNavA yogya vAta che. 3 zAMti Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa zikSApAThaH 7. sat zAstrane upakAra nirAgInAM vacanane pUjyabhAve mAna ApuM. zAstra vAMcuM nirAgI grantho vAMcuM. tatvane ja grahaNa karyuM. nirAgI adhyayane mukhe karUM. dharmasthA zravaNa karUM. nirmAlya adhyayana karUM nahi. jena sUtre hAla vAMcavAnI IcchA thAya te te nivRtta karavA yogya che, kAraNa ke te jaina sUtro) vAMcavA samajavAmAM vadhAre yogyapaNuM hovuM joIe, te vinA yathArtha phaLanI prApti hetI nathI, tathApi bIjA pustakonI gerahAjarI heya, te 'uttarAdhyayana" athavA "sUyagaDAMga'nuM bIjuM adhyayana vAMcaze, vicAraze. eka nayathI evI vicAraNuM paNa thaI zake che ke zA (lakhelAMnA pAnAM) upADavAM ane bhaNavAM emAM kaMI aMtara nathI, je tattva na maLyuM te. kAraNa beye be ja upADyo. paraMtu vAstavika lakSyArtha vinA tenuM nirUpayogIpaNuM thAya ema samajaNa che. jene ghera Akho lavaNa samudra che te tRSAturanI tRSA maTADavA samartha nathI paNa jene ghera eka mIThA pANInI vIraDI che, te pitAnI ane bIjA keTalAkanI tRSA maTADavA samartha che, ane jJAna daSTie jotAM mahatva tenuM ja che, te paNa bIjA naya para have daSTi karavI paDe che. ane te e ke kaI rIte paNa zAstrA. bhyAsa haze te kaI pAtra thavAnI jijJAsA thaze, ane kALe karIne pAtratA paNa maLaze ane pAtratA bIjAne paNa Apaze. eTale zAstrAbhyAsane niSedha ahIM karavAno hetu nathI, paNa mULa vastuthI dUra javAya evA. zAstrAbhyAsane te niSedha karIe te ekAMtavAdI nahIM kahevAIe. pustaka che te jJAnanA ArAdhanane arthe sarva prakAranA pitAnA mamatvabhAva rahita rakhAya teja AtmArtha che, nahIM te mahAna pratibaMdha che, te paNa vicAravA gya che. sapurUSa ane sazAstra e vyavahAra kAMI kalpita nathI. jJAna ane anubhava hoya te mokSa thAya. zama, saMvegAdi guNe utpanna thaye, athavA vairAgyavizeSa, niSpakSa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhanu' zailI svarUpa pAtatA thaye, kaSAyAdi pAtaLAM paDaye tathA kaMIpaNa prajJAvizeSathI samajyAnI ceAgyatA thaye je sadgurUgame samajavA yAgya adhyAtma graMthA, tyAM sudhI ghaNuM karI zastra jevAM che, te pAtAnI kalpanAe jema tema vAMcI lai, nirdhArI laI, tevA atabhedya thayA vinA athavA dazA pharyA vinA, vibhAva gayA vinA peAtAne viSe jJAna ka2e che ane kriyA tathA zuddha vyavahAra rahita thaI vate che, evA trIjo prakAra zuSka adhyAtmInA che. ThAma ThAma jIvane AvA caiAga khAjhe tevu rahyu che, athavA teA jJAnarahita gurU ke parigrahAdi icchaka gurU, mAtra potAnA mAna-pUjAdinI kAmanAe phatA evA jIvAne aneka prakAre avaLe raste caDAvI de che, ane ghaNuM karIne kavicat ja evuM nahI hoya. samyaktva hoya ane zAstranA mAtra e zabda jANe te paNa mokSanA kAmamAM Ave. mokSanA kAmamAM je jJAna na Ave te ajJAna. jema bane tema vItarAgazrutanuM anuprekSana (ciMtavana) vizeSa kanya che. pramAda parama ripu che; e vacana jene samyak nizcita thayuM che te purUSo kRtakRtya thatAM sudhI nirbhayapaNe vavAnuM svapna paNa IcchatA nathI. jenuM apAra mahAtmya che, evI tIrthaMkaradevanI vANInI bhakti karo. OM zAMtiH 12 zikSApATha : 8, pramAdanA svarUpanA vizeSa vicAra pramattabhAve A jIvanu` bhUMDuM karavAmAM kAMI nyUnatA rAkhI nathI, tathApi A jIvane nijahitanA upayAga nathI e ja atizaya khedakAraka che. huM A ! hAla te pramattabhAvane ullAsita vI thI mALA pADI, suzIla sahita, sazrutanu' adhyayana karI nivRttie AtmabhAvane pASajo. je purUSa sadgurUnI upAsanA vinA nija kalpanAe Atma svarUpanA nirdhAra kare te mAtra potAnA svacha MdanA uddayane veDhe che, ema vicAravu ghaTe che. je jIva satpurUSanA guNunA vicAra na kare, ane peAtAnI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAnuM zailI svarUpa kalpanAnA Azraye vate te jIva sahaja mAtramAM bhAvavRddhi utpanna kare. che, kemake amara thavAne mATe jhera pIe che. Atmika sukhanA vicAranuM kAma karyA vinA anaMta kALa duHkha bhegavavuM paDaze, ane anaMta saMsAra jamaNuM karavuM paDaze e vAta jarUranI nathI. lAgatI! matalaba A caitanya kRtrima mAnyuM che, sAcuM mAnyuM nathI. ati vicakSaNa purUSo saMsAranI sapAdhi tyAgIne aherAtra. dhamamAM sAvadhAna thAya che. paLane paNa pramAda karatA nathI. vicakSaNa purUSo ahorAtranA thaDA bhAgane paNa niraMtara dhamakartavyamAM gALe che, ane avasare avasare dharmaktavya karatA rahe che. paNa mUDha purUSa nidrA, AhAra, majazekha ane vikathA temaja raMgarAgamAM Ayu vyatIta karI. nAkhe che. enuM pariNAma teo adhogatirUpa pAme che. jema bane tema yatnA ane upagathI dhamane sAdhya kare gya che. sATha ghaDInA aherAtramAM viza ghaDI te nidrAmAM gALIe chIe, bAkInI cALIza ghaDI upAdhi, TelaTappA ane rajhaLavAmAM gALIe chIe, e karatAM e sATha ghaDInA vakhatamAMthI be cAra ghaDI vizuddha dharma kartavyane mATe upagamAM laIe te banI zake evuM che. enuM pariNAma paNa kevuM suMdara thAya! ja paLa e amUlya cIja che. cakravatI paNa eka paLa pAmavA AkhI raddhi Ape te paNa te pAmanAra nathI eka paLa vyartha khovAthI eka.: bhava hArI javA jevuM che ema tatvanI daSTie siddha che. dharmanI anAdaratA unmAda ALasa kaSAya e saghaLA pramAdanAM. lakSaNa che. pramAdane lIdhe AtmA maLeluM svarUpa bhUlI jAya che. ochA pramAda thavAne upaga e jIvane mAganA vicAramAM sthiti karAve che. ane vicAramArgamAM sthiti karAve che, e vAta karI. pharI vicArI, te prayatna tyAM viyege paNa kaI prakAre karavuM ghaTe che. e vAta bhUlavA jogya nathI. pramAda parama ripu che. ) # zAMti Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 9 traNa maratha bhAga pahelo 1. mumukSutA asAra ane kalezarUpa AraMbhaparigrahanA kAryamAM vasatAM je A jIva kaMI paNa nirbhaya ke ajAgrata rahe te ghaNAM varSane upAse vairAgya paNa niSphaLa jAya evI dazA thaI Ave che, e nitya pratye nizcaya saMbhArIne nirUpAya prasaMgamAM kaMpatA ci, na ja chUTaye pravartavuM ghaTe che. e vAtane mumukSu jIve kAye kAye, kSaNe kSaNe ane prasaMge prasaMge lakSa rAkhyA vinA mumukSutA rahevI durlabha che, ane evI dazA vedyA vinA mumukSupaNuM paNa saMbhave nahIM. mArA cittamAM mukhya vicAra hAla e vate che. saMsAra kArAgRha che, samasta leka duHkhe karI Arta che, bhayAkuLa che, rAgadeSanAM prApta phaLathI baLa che, e vicAra nizcaya rUpa ja vate che, ane jJAna prAptine kaMI aMtarAya che mATe te kArAgRharUpa saMsAra mane bhayane hetu che ane lekano prasaMga karavA yogya nathI, e ja eka bhaya vicAravAnane ghaTe che. viveka vairAgyAdi saddaguNa prApta thayA pachI jIva egya mumukSu kahevAya. mahatu bhAgyanA udaya vaDe athavA pUrvanA abhyasta yoga vaDe jIvane sAcI mumukSatA utpanna thAya che, je ati durlabha che. te sAcI mumukSatA ghaNuM karIne mahapurUSanA caraNakamalanI upAsanAthI prApta thAya che, athavA tevI mumukSatAvALA AtmAne mahapurUSanA yogathI AtmaniSTapaNuM prApta thAya che. sanAtana anaMta evA jJAnI purUSoe upAse e sanmArga prApta thAya che. sAcI mumukSatA jene prApta thaI hoya tene paNa jJAnIne samAgama ane AjJA apramatta yoga saMprApta karAve che. mukhya mekSamArgane kama A pramANe jaNAya che, vartamAnakALamAM tevA mahatparUSane yoga ati durlabha che. kemake uttama kALamAM paNa te yoganuM durlabhapaNuM hoya che ema chatAM paNa sAcI mumukSutA jene utpanna thaI haya, rAtri-divasa - AtmakalyANa thavAnuM tathArUpa ciMtana rahyA karatuM hoya, tevA purUSane tevo yoga prApta thavo sulabha che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 15 AtmAne vAraMvAra saMsAranuM svarUpa kArAgRha jevuM kSaNe kSaNe bhAsyA kare e mumukSutAnuM mukhya lakSaNa che. yogavAsiSThAdi je je graMtha te kAraNunAM piSaka che, te vicAravAmAM harakata nathI. mULa vAta te e che ke jIvane vairAgya AvatAM chatAM paNa je te atyaMta zithilapaNuM che-DhIlApaNuM che te TALatAM tene atyaMta vasamuM lAge che, ane game te prakAre paNa eja prathama TALavA gya che. dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya, ' heya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. upadezanI AkAMkSA rahyA kare che, tevI AkAMkSA mumukSu jIvane hitakArI che. jAgRtine vizeSa hetu che. jema jema jIvamAM tyAga, vairAgya ane Azraya bhaktinuM baLa vadhe che, tema tema saMpurUSanAM vacananuM apUrva ane addabhuta svarUpa bhAse che, ane baMdha nivRttinA upAya sahajamAM siddha thAya che. pratyakSa satparUSanA caraNAraviMdane yega keTalAka samaya sudhI rahe te pachI viyegamAM paNa tyAga, vairAgya ane Azraya bhaktinI dhArA baLavAna rahe che, nahi te mAThA deza, kALa, saMgAdinA vegathI sAmAnya vRttinA che tyAga, vairAgyAdinAM baLamAM vadhI zaktA nathI, athavA maMda paDI jAya che, ke sarvathA nAza karI de che. je mumukSu jIva gRhastha vyavahAramAM vartatA hoya, teNe te akhaMDa nItinuM mULa prathama AtmAmAM sthApavuM joIe. nahI te upadezAdinuM niSphaLapaNuM thAya che. dravyAdi utpanna karavA AdimAM sAMgopAMga nyAyasaMpanna rahevuM tenuM nAma nIti che, e nIti mUtAM prANa jAya evI dazA Ave tyAga, vairAgya kharA svarUpamAM pragaTe che, ane te ja jIvane sapurUSanAM vacananuM tathA AjJAdhamanuM adbhuta sAmarthya, mahAsya ane rahasya samajAya che, ane sarva vRttio nijapaNe vartavAne mAga spaSTa siddha thAya che, A vAta para vAraMvAra tamAre tathA tamArA samAgamane IcchatA hoya te mumukSuoe lakSa kartavya che. kaThaNa vAta che mATe na Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa bane e kalpanA mumukSune ahitakArI che ane choDI devA gya che. ghaNuM karIne manuSyAtmA kaIne kaI dharmamatamAM hoya che, ane tethI te dharmamata pramANe pravartavAnuM te kare che, ema mAne che, paNa enuM nAma "mumukSatA nathI. "mumukSutA te che ke sarva prakAranI mehAsaktithI mujhAI eka mekSane viSe ja yatna kare, ane "tIvra mumukSatA e che ke ananya preme mekSanA mArgamAM kSaNe kSaNe pravartavuM. "tIvra mumukSutA" viSe atre jaNAvavuM nathI, paNa mumukSutA" viSe jaNAvavuM che ke te utpanna thavAnuM lakSaNa pitAnA doSa devAmAM apakSapAtatA e che, ane tene lIdhe svacchedane nAza hoya che. svacchaMda jyAM theDI athavA ghaNI hAni pAmyuM che, tyAM teTalI badhIja gya bhUmikA thAya che. vitarAga puruSanA samAgama vinA, upAsanA vinA, A jIvane mumukSatA kema utpanna thAya? karanA phakIrI kayA dilagIrI, sadA magana mana rahenAjI," e vRtti mumukSuone adhikAdhika vardhamAna karavA jevI che. paramArtha ciMtA heya e viSaya judo che, vyavahAra ciMtAnuM vedana aMtarathI ochuM karavuM e eka mArga pAmavAnuM sAdhana che. | mumukSutAnA aMzee grahAyeluM tamAruM hRdaya parama saMtoSa Ape che. anAdi kALanuM paribhramaNa have samAptatAne pAme evI jijJAsA, e paNa eka kalyANa ja che. e kaI yathAyogya samaya AvI raheze ke jyAre Icchita vastunI prApti thaI raheze. mumukSutAnI sanmukha thavA IcchatA tame baMnene yathAyogya praNAma karuM chuM. AraMbha ane parigrahane jema jema meha maTe che, jema jema tene viSethI pitApaNAnuM abhimAna maMda pariNAmane pAme che tema tema mumatA vardhamAna thayA kare che. anaMta kALanA paricayavALuM e e abhimAna prAye ekadama nivRtta thatuM nathI. eTalA mATe tana, mana, dhanAdi je kaMI pitApaNe vartatAM hoya che, te jJAnI pratye arpaNa karavAmAM Ave che, prAye jJAnI kaMI tene grahaNa karatA nathI, paNa temAMthI pitApaNuM maTADavAnuM ja upadeze che, ane karavA gya paNa temaja Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazAvabedhanuM zailI svarUpa 17 che ke, AraMbha-parigrahane vAraMvAranA prasaMge vicArI vicArI pitAnA thatA aTakAvavAM, tyAre mumukSutA nirmaLa heya che. AraMbha parigrahane tyAga kayA kayA pratibaMdhathI jIva na karI zake, ane te pratibaMdha kyA prakAre TALI zakAya e prakAre mumukSu jIve pitAnAM cittamAM vizeSa vicAra-aMkura utpanna karI kaMI paNa tathArUpa phaLa ANavuM ghaTe, je tema karavAmAM na Ave te te jIvane mumukSutA nathI. ema prAye kahI zakAya. AraMbha parigrahane tyAga kayA prakAre thaye hoya te yathArtha kahevAya te prathama vicAra karI pachI upara kahyo te vicAra-aMkura mumukSu jIve potAnA aMtaHkaraNamAM avazya utpanna karo egya che. AtmahetubhUta evA saMga vinA sarva saMga mumukSu jIve saMkSepa karavA ghaTe che, kemake te vinA paramArtha Avirbhata tha kaThaNa che ane te kAraNe A vyavahAra dravyasaMyamarUpa sAdhutva zrI jine upadezya che. zAMti zikSApATha 10. ghaNu mane ratha bhAga bIjo samyagadaSTipaNuM - samyagadaSTi eTale bhalI daSTi. apakSapAtesArAsAra vicAravuM enuM nAma vivekadraSTi ane vivekadaSTi eTale samyagadaSTi. A emane bodhavuM tAdazya kharUM ja che. vivekadaSTi vinA kharUM kyAMthI sUjhe ane kharUM sUjhayA vinA kharUM grahaNa paNa kayAMthI thAya? mATe saghaLA prakAre samyaphaSTine upaga kare joIe. | sarvaguNAMza te samyakatva. te pavitra darzana thayA pachI game te vartana che, paraMtu tene tIvra baMdhana nathI, anaMta saMsAra nathI, soLa bhava nathI, atyaMtara duHkha nathI, zaMkAnuM nimitta nathI, aMtaraMga mohinI nathI, sat sat nirUpama, sarvottama, zukla, zItaLa, amRtamaya, darzanajJAna, samyak tirmaya, pra.-2 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prajJAvAdhanu' zailI svarUpa cirakALa AnaMdanI prApti, adbhUta satsvarUpa dazitAnI balihArI che! AtmasiddhimAM traNa prakAranAM samakita udezyAM che : (1) Ama purUSanA vacananI pratIti rUpa. AjJAnI apUrva rUci rUpa, svacchaMda nirAdhaSaNe Asa purUSanI bhakti rUpa, e prathama samakti kahyuM che. (2) paramAnI spaSTa anubhavAMze pratIti te samakitanA bIjo prakAra kahyo che. (3) nivi`pa paramA anubhava e samakitanA trIjo prakAra kahyo che. paheluM sakita khIjA samakatanuM kAraNa che. bIjuM samakti trIjA samakitanuM kAraNa che. traNe samakita vItarAga purUSa mAnya karyAM che. traNe samakita upAsavA yeAgya che, satkAra karavA yAgya che; bhakti karavA yAgya che. kevaLajJAna UpajavAnA chellA samaya sudhI satpurUSanAM vacananu avalakhana vItarAge kahyuM che; arthAta khAramA kSINumeha guNasthAnaka paMta zrutajJAnathI AtmAnA anubhavane niLa karatAM karatAM te nimaLatA sa'pUrNatA pAmye 'kevaLajJAna'utpanna thAya che. te utpanna thavAnA prathama samaya sudhI satpurUSe upadezele mAga AdhArabhUta che, ema kahyuM che te niHsaMdeha satya che. satyanuM jJAna thayA pachI mithyA pravRtti na TaLe ema ane nahIM, kemake jeTale aMze satyanuM jJAna thAya teTale aMze mithyAbhAva pravRtti maTe, evA jinanA nizcaya che. kadI pU` prArabdhathI bAhya pravRttinA udaya vatA hAya tA paNa mithyA pravRttimAM tAdAtmya thAya nahI', e jJAnanuM lakSaNa che. ane nitya pratye mithyA pravRtti parikSINa thAya eja satyajJAnanI pratItinuM phaLa che. mithyA pravRtti kai paNa TaLe nahi', te satyanuM jJAna paNa saMbhave nahI je jIvane samyaktva utpanna thAya, tene sa prakAranI sa'sArI kriyA te ja samaye na hoya evA kaI niyama nathI. samyaktva utpanna Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa thavA pachI saMsArI kiyA rasarahitapaNe thavI saMbhave che. ghaNuM karI evI kaI paNa kiyA te jIvanI hatI nathI ke jethI paramArthane viSe bhrAMti thAya ane jyAM sudhI paramArthane viSe brAMti thAya nahIM tyAM sudhI bIjI kriyAthI samyakatvane bAdha thAya nahIM eTale aMze bhAva pratibaMdha na hoya teTale aMze ja samyakdaSTipaNuM te jIvane heya che. anaMtAnubaMdhI kedha, mAna, mAyA, lebha, samyakatva sivAya gayA saMbhave nahI. ema je kahevAya che te yathArtha che.... paramArtha mAganuM lakSaNa e che ke aparamArthane bhajatAM jIva badhA prakAre kAyara thayA kare, sukhe athavA duHkhe. duHkhamAM kAyarapaNuM kadApi bIjA nuM paNa saMbhave che, paNa saMsArasukhanI prAptimAM paNa kAyarapaNuM paramArthamAgI purUSane hoya che. tevuM nirasapaNuM jIvana paramArthajJAne athavA paramArthajJAnI purUSanA nizcaye thavuM sabhave che, bIjA prakAre thavuM saMbhavatuM nathI. paramArthAne aparamArtharUpa e A saMsAra jANa pachI te pratye tIvra evo krodha, mAna, mAyA ke lobha keNa kare? ke kyAMthI thAya? saMsArane viSe bhrAMti paNe jANeluM sukha te paramArtha jJAne bhrAMtija bhAse che, ane jene brAMti bhAsI che tene pachI tenuM mahAbhya zuM lAge? evI mahAmyadaSTi paramArthajJAnI purUSanA nizcayavALA jIvane hoya che, tenuM kAraNa paNa eja che......je vastunuM mahAsya daSTimAMthI gayuM te vastune arthe atyaMta kaleza thatuM nathI. jema che tema nija svarUpa saMpUrNa prakAze tyAM sudhI nija svarUpanA nididhyAsanamAM sthira rahevAne jJAnI purUSanAM vacane AdhArabhUta che, ema parama purUSa zrI tIrthakare kahyuM che, te satya che. bArame guNa sthAnake vartatA AtmAne nididhyAsanarUpa dhyAnamAM zrutajJAna eTale mukhya evAM jJAnInAM vacanane Azaya tyAM AdhArabhUta che, evuM pramANa jinamAgane viSe vAraMvAra kahyuM che. bAdhabIjanI prApti thaye, nirvANamAganI yathArtha pratIti thaye paNa te mArgamAM yathAsthita sthiti thavAne arthe jJAnI purUSane Azraya mukhya sAdhana che ane te TheTha pUrNa dazA thatAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa sudhI che, nahIM te jIvane patita thavAne bhaya che, ema mAnyuM che, te pachI pitAnI meLe anAdithI brAMta evA jIvane saddagurUnA ga vinA nijasvarUpanuM bhAna thavuM azakya che, emAM saMzaya kema heyara nijasvarUpane daDha nizcaya vate che tevA purUSane pratyakSa jagadravyavahAra vAraMvAra cUkavI de evA prasaMga prApta karAve che. te pachI tethI nyUna dazAmAM cUkI javAya emAM Azcarya zuM che? pitAnA vicAranA baLe karI. satsaMga-sat zAstrane AdhAra na hoya tevA prasaMgamAM A jagavyavahAra vizeSa baLa kare che, ane tyAre vAraMvAra zrI gurUnuM mahAgya ane AzrayanuM svarUpa tathA sArthakapaNuM atyaMta apakSa satya dekhAya che...... janma, jarA, maraNadi duHkhe karI samasta saMsAra azaraNa che. sarva prakAre jeNe te saMsAranI AsthA tajI te ja AtmasvabhAvane pAmyA che, ane nirbhaya thayA che. vicAra vinA te sthiti jIvane prApta thaI zakatI nathI, ane saMganA mohe parAdhIna evA A jIvane vicAra prApta the durlabha che. anaMtakALathI je jJAna bhavahetuM thatuM hatuM te jJAnane eka samaya mAtramAM jAtyAMtara karI jeNe bhavanivRitta rUpa karyuM te kalyANamUti samyakdarzanane namaskAra. jagatanA abhiprAya pratye joIne jIva padArthane bedha pAmyA che. jJAnIne abhiprAya pratye joIne pAmyuM nathI. je jIva jJAnInA abhiprAyathI baMdha pAmyo che te jIvane samyakudarzana thAya che. vicAravAnane deha chUTavA saMbaMdhI harSaviSAda ghaTe nahIM. AtmA pariNAmanuM vibhAvapaNuM te ja hAni ane te ja mukhya maraNa che. svabhAva sanmukhatA tathA tenI daDha IcchA paNa te harSa viSAdane TALe che. zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mAgane sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI ane deha, strI, putrAdi kaI paNa mArAM, nathI. zuddha caitanya svarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM. emA AtmabhAvanA karatAM rAgadveSane kSaya thAya. anaMtavAra dehane arthe AtmA gALe che. je deha AtmAne. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 21 athe gaLAze te dehe AtmavicAra janma pAmavA gya jANuM, sarva dehAthanI kalpanA cheDI daI eka mAtra AtmArthamAM ja tene upayoga kare e mumukSu jIvane avazya nizcaya joIe. jema bhagavAna jine nirUpaNa karyuM che temaja sarva padArthanuM svarUpa che. bhagavAna jine upadezele AtmAne samAdhimAga zrI gurUnA anugrahathI jANa, parama prayatnathI upAsanA kare, samakitane kharekharUM vicAre te navame samaye kevaLajJAna thAya; nahIM te eka bhavamAM kevaLajJAna thAya, chevaTe paMdarame bhave kevalajJAna thAya ja. mATe samakita sarvotkRSTa che. prazna-vyavahAramAM cothA gaNasthAnake kyA kayA vyavahAra lAgu paDe? zuddha vyavahAra ke bIjA kharA? uttara :-bIjA badhAya lAgu paDe. udayathI zubhAzubha vyavahAra che; ane pariNatie zuddha vyavahAra che. samaktinAM mULa bAra vataH-sthULa prANAtipAta, sthULa mRSAvAda Adi. badhA sthaLa kahI jJAnIe AtmAne era ja mAga samajAvyuM che. vrata be prakAranAM che- (1) samakita vagara bAhyavrata che. (2) samakti sahita aMtaradrata che. samakita sahita bAra vratane paramArtha samajAya te lAbha thAya. AtmAmAM rAgadveSa gaye jJAna pragaTe. game tyAM beThAM ne game te sthitimAM mekSa thAya, paNa rAga dveSa jAya te. mithyAtva ne ahaMkAra gayA vagara rAjapATa cheDe, jhADanI mAphaka sukAI jAya, paNa mekSa thAya nahIM. mithyAtva gayA pachI sau sAdhana saphaLa thAya, ATalA mATe samyagudarzana zreSTha che. aMdarathI chUTe tyAre bahArathI chUTe, aMdarathI chUTayA vagara bahArathI chUTe nahIM. ekaluM bahArathI cheDe temAM kAma thAya nahIM. AtmasAdhana vagara kalyANa thatuM nathI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa samakitIne mithyAtvanI tarata khabara paDe tevuM che. samakitInI ane mithyAtvanI vANu ghaDIe ghaDIe judI paDe che. jJAnInI vANI eka ja dhArI, pUrvApara maLatI Ave. aMtaraMga gAMTha maTe tyAre ja samyakatva thAya. roga jANe reganI davA jANe, carI jANe, pathya jANe ane te pramANe upAya kare te roga maTe. roga jANyA vagara ajJAnI je upAya kare tethI roga vadhe, pacya pALe ne davA kare nahIM, te rega kema maTe? na maTe. Ate ge kAMI ne davA kAMI! zAstra te jJAna kahevAya nahIM. jJAna te mAMhIMthI gAMTha maTe tyAre ja kahevAya. tapa saMyamAdi mATe satapurUSanAM vacana sAMbhaLavAnuM batAvyuM che. sAcuM samajAI tenI asthA thaI teja samyaktva che. jene kharA khoTAnI kiMmata thaI che, te bheda jene maTe che tene samyakatva prApta thAya. satpurUSanAM vacananuM AsthA sahita zravaNuM manana kare te samyakatva Ave. te AvyA pachI vrata paccakhANa Ave, tyAra pachI pAMcamuM guNasthAnaka prApta thAya. samakita thayuM hoya te dehAtmabuddhi mATe, ke alpabodha, madhyamabodha, vizeSabodha, je hoya te pramANe pachI dehAtma buddhi maTe. prazna-samyakatva zAthI pragaTe? uttara -AtmAne yathArthe lakSa thAya tethI. samyaktvanA be prakAra che. (1) vyavahAra ane (2) paramArtha. saddagurUnAM vacananuM sAMbhaLavuM, te vacane vicAra kare, tenI pratIti karavI te "vyavahAra samyaktva AtmAnI oLakhANa thAya te paramArtha samyakatva. sAta prakRti kSaya thAya tyAre samyakatva pragaTe. >> zAMti ( zikSApATha: 11. traNa maratha bhAga trIjo muktapaNuM - sahaja svarUpe jIvanI sthiti thavI tene zrI vItarAga mikSa kahe che. sahaja svarUpathI jIva rahita nathI, paNa te sahaja svarUpanuM mAtra Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa bhAna jIvane nathI. je thavuM teja sahaja svarUpe sthiti che. sarvavibhAvathI udAsIna ane atyaMta zuddha nijaparyAyane sahajapaNe AtmA bhaje, tene zrI jine tIvajJAna dazA kahI che. je dazA AvyA vinA keIpaNa jIva baMdhanamukta thAya nahIM, e siddhAMta zrI jine pratipAdana karyo che je akhaMDa satya che. kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa vate jJAna, ' kahIye kevaLa jJAna te, deha chatAM nirvANa. sarva AbhAsa rahita AtmasvabhAvanuM jyAM akhaMDa eTale kayAre paNa khaMDita na thAya, maMda na thAya, nAza na pAme evuM jJAna vate tene kevaLajJAna kahIe chIe. je kevaLajJAna pAmyAthI utkRSTa jIvanmukta dazArUpa nirvANa deha chatAM ja atre anubhavAya che. citta ghaNuM karIne vanamAM rahe che, AtmA te prAye muktasvarUpa lAge che. vItarAgapaNuM vizeSa che. veThanI peThe pravRtti karIe chIe, bIjAne anusaravAnuM paNa rAkhIe chIe, jagatathI bahu udAsa thaI gayA chIe. vastIthI kaMTALI gayA chIe. dazA keIne jaNAvI zakatA nathI. jaNavIe te satsaMga nathI, manane jema dhArIe tema vALI zakIe chIe eTale pravRttimAM rahI zakyA chIe. kaI prakArathI rAgapUrvaka pravRtti thatI nahIM hoya evI dazA che, ema rahe che. leparicaya gamatuM nathI, jagatamAM sAtuM nathI karelAM karma nirbharavAnuM che eTale upAya nathI. hAla te ame atrapaNe vatIe chIe. eTale kaI prakAranI jJAnavArtA paNa jaNAvI zakAtI nathI, paNa mokSa te kevaLa amane nikaTapaNe vate che, e te niHzaMka vArtA che. amArUM je citta te AtmA sivAya anya sthaLe pratibaddhatA pAmatuM nathI, kSaNa paNa anyabhAvane viSe sthira thatuM nathI. svarUpane viSe sthira rahe che. evuM je amArUM AzcaryakAraka svarUpa te hAla te kayAMya kahyuM jatuM nathI. ghaNAM mAsa vItyAthI tamane lakhI saMtoSa mAnIe chIe. AtmApaNe kevaLa ujAgara avasthA vate, arthAt AtmA pitAnA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvoAdhana zailI svarUpa svarUpane viSe kevaLa jAgRta hAya tyAre tene kevaLajJAna varte che, ema kahevuM yAgya che, evA zrI tIrthaMkaranA Azaya che. AtmA jyAre atyaMta zuddha jJAnasthiti bhaje tenuM nAma 'kevaLajJAna' mukhyapaNe che, sarva prakAranA rAgadveSanA abhAva thaye atyaMta zuddha jJAnasthiti pragaTavA yogya che, te sthitimAM je kAMI jANI zakAya te kevaLajJAna' che; ane te sa Mdeha yAgya nathI. AtmAne viSethI sa prakAranA anya adhyAsa TaLI sphaTikanI peThe AtmA atyaMta zuddhatA bhaje te kevaLajJAna' che, ane jagata jJAnapaNe vAraMvAra tene jinAgamamAM kahyuM che, te mahAtmyathI karI bAhyaSTi jIvA purUSAmAM pravate te hetu che. A je deha maLyA te pUrve koI vAra maLyA nahAtA, bhaviSyakALe prApta thavA nathI. dhanyarUpa-kRtArUpa evA je ame tene viSe A upAdhioga joI leAkamAtra bhUle emAM Azcarya nathI ane pUrva jo satpurUSanu oLakhANa paDayuM nathI, to te AvA yAganA kAraNathI che. 24 jIvane svasvarUpa jANyA sivAya chUTako nathI, tyAM sudhI yathAcaiAgya samAdhI nathI. te jANavA mATe utpanna thavA yAgya mumukSutA ane jJAnInu oLakhANu e che, jJAnIne je yathAyAgyapaNe oLakhe che te jJAnI thAya che. krame karI jJAnI thAya che. svarUpa sahumAM che. jJAnInAM caraNasevana vinA anatakALa sudhI paNa prApta na thAya evu. vikaTa paNa che. AtmasaMyamane sa`bhArIe chIe. yathArUpa vItarAgatAnI pUrNatA icchIe chIe. eja zrI bodhasvarUpanA yathAyAgya. deha chatAM manuSya pUrNa` vItarAga thaI zake evA amArA nizcaLa anubhava che. kAraNa ke ame paNa nizcaya te ja sthiti pAmavAnA chIe, ema amAza AtmA akhaMDapaNe kahe che ane emaja che, jarUra ema ja che. pU vItarAganI caraNaraja niraMtara mastake hA ema rahyA kare che. atyaMta vikaTa evu* vItarAgatva atyaMta Azcaya kAraka che tathApi te sthiti prApta thAya che, sadehe prApta thAya che, e nizcaya che. prApta karavAne pUrNa cegya che, ema nizcaya che. sadehe tema thayA vinA amane udAsInatA maTe ema jaNAtu nathI ane tema vu... saMbhivata Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa che. jarUra ema ja che. kaI paNa mahApuNyane be jIva eAsarIne tathA tevA mithyA upadezanA pravartanathI pitAnuM bedhabaLa AvaraNane pAmyuM che, ema jANuM tene viSe sAvadhAna thaI nirAvaraNa thavAne vicAra karaze tyAre te upadeza karatA bIjAne preratAM, Agrahe kahetAM aTakaze. vadhAre zuM kahIe? eka akSara bolatAM atizaya atizaya evI preraNue paNa vANuM mauna. paNane prApta thaze ane te manapaNuM prApta thayA pahelAM jIvane eka akSara satya bolAya ema banavuM azakya che, A vAta koI paNa prakAre traNe kALane viSe saMdehapAtra nathI. | tIrtha kare paNa ema ja kahyuM che ane te tenA AgamamAM paNa hAla che ema jANavAmAM che. kadApi Agamane vize ema kahevAyelo artha hita nahIM te paNa upara jaNAvyA che te zabdo Agama ja che, jinAgama ja che. rAgadveSa ane ajJAna e traNe kAraNathI rahitapaNe e zabdo pragaTa lekha paNuM pAmyA che, mATe sevanIya che. carama zarIrIpaNuM jANIe ke A kALamAM nathI, tathApi azarIrI bhAvapaNe Atmasthiti che, te te bhAvaneye caramazarIrIpaNuM nahIM, paNa siddhapaNuM che ane te azarIrIbhAva A kALane viSe nathI ema atre kahIe te A kALamAM ame pite nathI ema kahevA tulya che, vizeSa zuM kahIe? svarUpanuM ciMtana karavuM te paramArtha dRSTivAna purUSone gauNatAthI svarUpanuM ciMtavana che je bhagavAna ahaMnuM svarUpa dravya, guNa ane paryAyathI jANe te pitAnA AtmAnuM svarUpa jANe ane tene nizcaya karIne meha nAza pAme. je svarUpa jijJAsu purUSa che, te pUrNa zuddha svarUpane pAmyA che evA bhagavAnanA svarUpamAM pitAnI vRtti tanmaya kare che, jethI pitAnI svarUpadazA jAgRta thatI jAya che ane sarvotkRSTa yathAkhyAta cAritrane prApta thAya che. jevuM bhagavAnanuM svarUpa che tevuM ja zuddha nayanI daSTIthI AtmAnuM svarUpa che. A AtmA ane Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa siddha bhagavAnanA svarUpamAM aupAdhika bheda che. svAbhAvika svarUpathI joIe te AtmA siddha bhagavAnanI tulya ja che. siddha bhagavAnanuM svarUpa nirAvaraNa che, ane vartamAnamAM A AtmAnuM svarUpa AvaraNa sahita che, ane e ja bheda che. vastutAe bheda nathI. te AvaraNa kSINa thavAthI AtmAnuM svAbhAvika siddha svarUpa pragaTe che. ane jyAM sudhI tevuM svabhAvika siddha svarUpe pragaTayuM nathI tyAM sudhI svabhAvika zuddha svarUpane pAmyA che evA siddha bhagavAnanI upAsanA kartavya che, temaja ahaMta bhagavAnanI upAsanA paNa kartavya che, kemake te bhagavAna sagI siddha che. sagarUpa prArabdhane laIne teo dehadhArI che, paNa te bhagavAna svarUpasamavasthita che. siddha bhagavAna ane temanAM jJAnamAM, darzanamAM, cAritramAM ke vIryamAM kaMI paNa bheda nathI eTale ahaMtu bhagavAnanI upAsanAthI paNa A AtmA svarUpalayane pAmI zake che. cittanI dazA caitanyamaya rahyA kare che.....je rasa jagatanuM jIvana che, te rasane anubhava thavA pachI hari pratye atizaya laya thaI che. ane tenuM pariNAma ema Avaze ke jyAM je rUpe IcchIe teve rUpe hari...........Avaze, evo bhaviSyakALa IzvarecchAne lIdhe lakhe che. eka purANapurUSa ane purANapurUSanI premasaMpatti vinA amane kaMI gamatuM nathI amane kaI padArthamAM rUcimAtra rahI nathI; kaMI prApta karavAnI IcchA thatI nathI. ame dehadhArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe, amAre zuM karavAnuM che te keIthI kaLAya tevuM nathI; ame badhAya padArthathI udAsa thaI javAthI game tema vatIe chIe......amArAthI vimukha jagatamAM kaI mAnyuM nathI; amArAthI sanmukha evA satsaMgI nahIM maLatAM kheda rahe che, saMpatti pUrNa che eTale saMpattinI IcchA nathI; prabhunI parama kRpA che. amane keIthI bhinnabhAva rahyo nathI, kaI viSe doSa buddhi AvatI nathI, muni viSe amane keI halako vicAra nathI; paNa harinI prApti na thAya evI pravRttimAM teo paDayA che, ekaluM bIjajJAna ja temanuM kalyANa kare evI emanI ane bIjA ghaNA mumukSuonI dazA nathI. "siddhAMta jJAna Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zelI svarUpa sAthe joIe. e siddhAMta jJAna amArA hRdayane viSe Avarita rUpe paDyuM che. hariicchA je pragaTa thavA devAnI haze te thaze. amAre deza hari che, jAta hari che, kALa hari che, deha hari che, rUpa hari che, nAma hari che, dizA hari che, sarva hari che. ame ke jenuM mana prAye krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lebhathI, hAsyathI, ratithI, aratithI, bhayathI, zekathI, jugupsAthI ke zabdAdika viSayethI apratibaMdha jevuM che, kuTuMbathI, dhanathI, putrathI, vaibhavathI, strIthI ke dehathI mukta jevuM che, te manane paNa satsaMgane viSe baMdhanamAM rAkhavuM bahu bahu rahyA kare che, tema chatAM ame ane tame hAla pratyakSapaNe te viyegamAM rahyA karIe chIe. e paNa pUrva nibaMdhanane koI moTA prabaMdha udayamAM hovAnuM saMbhAvya kAraNa che. je purUSanuM durlabhapaNuM cothA kALane viSe hatuM tevA purUSane joga A kALamAM thAya ema thayuM che, tathApi paramArtha saMbaMdhI ciMtA jIne atyaMta kSINa thaI gaI che. eTale te purUSanuM eALakhANa thavuM atyaMta vikaTa che. jIvane viSe koIpaNa prakAre atyaMta duHkhanI nivRttine upAya e je sarvottama paramArtha te saMbaMdhI vRtti kaMI paNa vardhamAnapaNAne prApta thAya te ja tene satparUSanuM oLakhANa thAya che. nahIM te thatuM nathI. te vRtti sajIvana thAya ane koIpaNa ane ghaNuM jene paramArtha saMbaMdhI je mAge te prApta thAya tevI anukaMpA akhaMDapaNe rahyA kare che. je te purUSanA svarUpane jANe che, tene svAbhAvika atyaMta zuddha evuM AtmasvarUpa pragaTe che. e pragaTa thavAnuM kAraNa te purUSa jANuM sarva prakAranI saMsArakAmanA parityAgI-asaMsAra-parityAgarUpa karI zuddha bhaktie te purUSa svarUpa vicAravA yogya che. AtmA saccidAnaMda Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvadhanuM zailI svarUpa jJAnApekSAe sarvavyApaka, saccidAnaMda e huM AtmA eka chuM ema vicAravuM, dhyAvavuM, nirmaLa, atyaMta nirmaLa, parama zuddha caitanyaghana pragaTa AtmasvarUpa che. sarvane bAda karatAM karatAM je abAdhya anubhava rahe che te AtmA che. je sarvane jANe che te AtmA che. je sarvabhAvane prakAze che te AtmA che. upagamaya AtmA che. avyAbAdha samAdhisvarUpa AtmA che. AtmA che, AtmA atyaMta " pragaTa che, kemake svasavedana pragaTa anubhavamAM che. te AtmA nitya che. anutpanna ane amilanasvarUpa hevAthI brAMtipaNe parabhAvane kartA che. tenA phaLane bhakatA che. bhAna thaye svabhAva pariNAmI che. sarvathA svabhAva pariNAma te mekSa che. sadgurU, satsaMga, sazAstra, savicAra ane saMyamAdi tenAM sAdhana che. AtmAnA astitvathI mAMDI nirvANa sudhInAM pada sAcAM che. atyaMta sAcAM che kemake pragaTa anubhavamAM Ave che. brAMtipaNe AtmA parabhAvane kartA hovAthI zubhAzubha kAmanI utpatti thAya che. karma saphaLa hovAthI te zubhAzubha karma AtmA bhagave che. utkRSTa zubhathI utkRSTa azubha sudhInA sarva nyunAdhika paryAya bhegavivArUpa kSetra avazya che. - nija svabhAvajJAnamAM kevaLa upage tanmayAkAra, sahajasvabhAve nivikalpapaNe AtmA pariName te kevaLajJAna che. tathArUpa pratItipaNe pariName te samyaktva che. niraMtara te pratIti varyA kare te kSAyika samyakatva kahIe chIe. kavacit maMda, kavacit tIvra, kavacit visarjana, kavacit smaraNa rUpa ema pratIti rahe tene kSaye pazama samyakatva kahIe chIe. te pratItine sattAgata AvaraNa udaya AvyAM nathI tyAM sudhI upazama Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raha prajJAbedhanuM zailI svarUpa samyakatva kahIe chIe. AtmAne AvaraNa udaya Ave tyAre te pratItithI paDI jAya tene sAsvAdana samyakatva kahIe chIe. atyaMta pratIti thavAnA yugamAM sattAgata alpa pudgalanuM vedavuM jyAM rahyuM che tene vedaka samyakRtva kahIe chIe. tathArUpa pratIti thaye anyabhAva saMbaMdhI ahaMmamatvAdi harSa, zAka kame karI kSaya thAya. manarUpa yugamAM tAratamyasahita je kaI cAritra, ArAdhe te siddhi pAme che, ane je svarUpasthiratA bhaje te svabhAvasthiti pAme che. niraMtara svarUpalAbha, svarUpAkAra upaganuM pariNamana e Adi. svabhAva aMtarAya kamanA kSaye pragaTe che. kevaLa svabhAva pariNAmI jJAna, te kevaLajJAna che.......kevaLajJAna che. AtmA vinayI thaI saraLa ane laghutvabhAva pAmI sadaiva saMpurUSanA caraNakamaLa prati rahyo te je mahAtmAone namaskAra karyA che te mahAtmAonI je jAtinI riddhi che, te jAtinI riddhi saMprApta karI zakAya. paramAtmAne dhyAvavAthI paramAtmA thavAya che. paNa te dhyAna AtmA sapurUSanA caraNakamaLanI vinayopAsanA vinA prApta karI zakate. nathI. e nigraMtha bhagavAnanuM sarvotkRSTa vacanAmRta che. , AtmAne anaMta bhramaNAthI svarUpamaya pavitra zreNimAM ANu e kevuM nirUpama sukha che te kahyuM kahevAtuM nathI, lakhyuM lakhAtuM nathI ane mane vicAryuM vicArAtuM nathI. anya saMbaMdhI je tAdAmyapaNuM bhAsyuM che, te tAdAmyapaNuM nivRtta thAya te sahaja svabhAve AtmA mukta ja che, ema zrI kaSabhAdi. anaMta jJAnI purUSe kahI gayA che, yAvat tathA rupamAM samAyA che. jJAnI purUSane samaye samaye anaMtA saMyama pariNAma vardhamAna thAya che, ema sarva karyuM che, te satya che. te saMyama vicAranI tINa, pariNatithI, brahmarasa pratye sthirapaNuthI utpanna thAya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prastAvadhanuM zailI svarUpa he mumukSu! vItarAga para vAraMvAra vicAra karavA gya che, upAsanA gya che, dhyAna karavA gya che. 3 zAMti karavA zikSApATha : 12, cAra mukhazacyA jene mRtyunI sAthe mitratA hoya, athavA je mRtyuthI bhAgI chUTI zake ema haya, athavA huM nahIM ja maruM ema jene nizcaya hoya, te bhale sukhe sUe. jagata jyAM sUe che tyAM jJAnI jAge che, jJAnI jAge che tyAM jagata sUe che. jagata jAge che tyAM jJAnI sUe che, ema zrI kRSNa kahe che. vairi saba mArike nizcita heI sUte hai. sapurUSa viduranA kahyA pramANe Aje evuM kRtya karaje ke rAtre sukhe suvAya. deha chUTe che te paryAya chUTe che, paNa AtmA AtmAkAre akhaMDa -UbhuM rahe che, pitAnuM kAMI jatuM nathI; je jAya che te pitAnuM nathI ema pratyakSa jJAna thAya nahIM tyAM sudhI mRtyune bhaya lAge che. sUtAM pahelAM aDhAra pApasthAnaka, dvAdaza vrata doSa ane sarva jIvane kSamAvI, paMca parameSThI maMtranuM smaraNa karI, mahAzAMtithI samAdhi bhAve zayana karavuM. AyuSyanuM pramANa ApaNe jANyuM nathI. bAlAvasthA asamajamAM vyatIta thaI; mAne ke 46 varSanuM AyuSya haze, athavA vRddhatA dekhI zakIzuM eTaluM AyuSya haze, paNa temAM zithila dazA sivAya bIjuM kaMI joI zakIzuM nahIM. have mAtra eka yuvAvasthA rahI. temAM je mehanIya baLavattaratA na ghaTI te sukhathI nidrA Avaze nahI, nIrogI rahevAze nahI, mAThA saMkalpa-vikalpa TaLaze nahIM ane ThAma ThAma AthaDavuM paDaze, ane te paNa riddhi haze te thaze, nahIM te prathama tenuM prayatna karavuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 prajJAbedhanuM zailI svarUpa paDaze. te IcchA pramANe maLI na maLI te eka bAju rahI, paraMtu vakhate peTa pUratI maLavI durlabha che. tenI ja ciMtAmAM, tenAja vikalpamAM ane te meLavIne sukha bhegavIzuM e ja saMkalpamAM, mAtra duHkha sivAya bIju kaMI dekhI zakIzuM nahIM. e vayamAM keI kAryamAM pravRtti karatAM phAvyA te ekadama AMkha tIrachI thaI jaze. na phAvyA te lokane bhedaane pitAne niSphaLa kheda bahu duHkha Apaze. pratyeka vakhata mRtyunA bhayavALe, reganA bhayavALe, AjIvikAnA bhaya vALA.........emaja pratyeka sAdhana mATe anubhava thaze. kema ke vikrame TUMkAmAM kahevAnuM ke sukhane samaya have karyo kahe ? e sarva prakAranI bAhya mahenata vinA anuttara aMtaraMga vicAraNAthI je viveka thaye teja ApaNane bIjI daSTi karAvI sarva kALane mATe sukhI kare che. eTale kahyuM zuM? te ke vadhAre jIvAyuM te paNa sukhI, ochuM chavAyuM te paNa sukhI, pAchaLa janmavuM hoya te paNa sukhI, na janmavuM hoya te paNa sukhI. he jIva! tuM bramA mA, tane hita kahuM chuM, aMtaramAM sukha che; bahAra zodhavAthI maLaze nahIM. aMtaranuM sukha aMtaranI samazreNImAM che, sthiti thavA mATe bAhya padArthonuM vismaraNa kara, Azcarya bhUla. # zAMti zikSApATha: 13. vyavahArika jIvonA bheda bhAga pahelo A saMsAramAM anAdi kALanA mithyAtvanA udayathI aceta thayelA jIva, jinendra-sarvajJa vItarAganA prarUpaNa karelA satyArtha dharmane prApta nahIM thaI cAre gatine viSe bhramaNa kare che. saMsAramAM kamarUpa daDha baMdhanamAM baMdhAI parAdhIna thaI traNa sthAvaramAM niraMtara ghora duHkha bhegavate vAraMvAra janma maraNa kare che. je je karmanA udaya AvI rasa de che, tenA udayamAM pitAne dhAraNa karI ajJAnI jIva pitAnAM svarUpane choDI navAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvabodhinuM zailI svarUpa navAM karmanA baMdhana kare che. karmanA baMdhane AdhIna thayela prANIne evI keI duHkhanI jAti bAkI nathI rahI ke je teNe nathI bhegavI. badhAM duHkhe anaMtAnaMtavAra bhegavI anaMtAnaMtakALa vyatIta thaI gaye. evI rIte anaMta parivartana A saMsAramAM A jIvane thayAM che. evuM kaI pudgala A saMsAramAM nathI rahyuM ke je jIve zarIra rUpe, AhAra rUpe grahaNa nathI karela. anaMta jAtinAM anaMta pudgalanAM zarIradhArI AhArarUpa (jana-pAna) karela che. traNase tetAlIsa ghanarajaju pramANa lekamAM evo keI eka paNa pradeza nathI ke jyAM saMsArI jIve anaMtAnaMta janma maraNa nathI karelAM. utsapiNI avasarpiNI kALane e eka paNa samaya bAkI nathI rahyo ke je samayamAM A jIva anaMtIvAra nathI jo ane nathI mUo. naraka, tiryaca, manuSya ane deva e cAre paryAmAM Ave jaghanya AyuSyathI laI utkRSTa AyuSya paryata samasta AyuSyanA pramANa dhAraNa karI anaMtavAra janma dharela che. eka adiza anuttara vimAnamAM te nathI upaje kAraNa ke e caude vimAnamAM samyakdaSTi vinA anyane utpAda nathI. samyakdaSTine saMsArabhramaNa nathI. karmanI sthitibaMdhanA sthAna tathA sthitibaMdhane kAraNe asaM. khyAta lekapramANu kaSAyAdhyavasAyasthAna, tene kAraNe asaMkhyAta lekapramANa anubhAga baMdhAdhyavasAyasthAna tathA jagata zreNInA saMkhyAtamA bhAga jeTalA gasthAne mane e kaI bhAga bAkI nathI rahyo ke je saMsArI jIvane nathI thaye. eka samyakdarzana, jJAna, cAritranA gabhAva nathI thayA. anya samasta bhAva saMsAramAM anaMtAnaMtavAra thayA che. jinendranA vacananA avalaMbana rahita purUSane mithyAjJAnanA prabhAvathI viparIta buddhi anAdinI thaI rahI che, tethI samyapha mAgane nahIM grahaNa karatAM saMsArarUpa vanamAM nAza thaI jIva nigodamAM jaI paDe che. kevI che nigoda? jemAMthI anaMtAnaMta kALa thAya te paNa nIkaLavuM ghaNuM muzkela che. kadAcita pRthvIkAyamAM, jaLakAyamAM, agnikAyamAM, pavanakAyamAM, pratyeka vanaspatikAyamAM, sAdhAraNa vanaspatikAyamAM lagabhaga samasta Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa jJAnane nAza thavAthI jaDarUpa thaI eka sparza Idriya dvArA karmanA udayane AdhIna thaI Atmazakti rahita jihavA, nAsikA, netra, karNAdika iMdriya rahita thaI duHkhamAM dIrghakALa vyatIta kare che ane beIdriya, triIdriya caturidiyarUpa, vikalatraya jIva, AtmajJAna rahita kevaLa rasanAdika IdriAnA viSayanI ghaNuM tRSNanA mAryA uchaLI uchaLI viSayane arthe paDI paDI mare che. asaMkhyAta kALa vikalatrayamAM rahI pAchAM ekendriyamAM pharI pharI vAraMvAra kUvA paranA reMTanA ghaDAnI peThe navA navA deha dhAraNa karatAM karatAM cAre gatimAM niraMtara janma, maraNa, bhukha, tarasa, rega, viyega, saMtApa bhegavI paribhramaNa anaMtakALa sudhI kare che, enuM nAma saMsAra che. # zAMti zikSApATha: 14. vyavahArika jIvanA bheda. bhAga bIjo jema ukaLelA AMdhaNumAM cekhA sarva tarapha pharate chatAM eDavAI jAya che, tema saMsArI jIva karmathI taptAyamAna thaI paribhramaNa kare che. AkAzamAM uDatAM pakSIne bIjuM pakSI mAre che. jaLamAM vicaratA macchAdikane bIjA macchAdika mAre che. sthaLamAM vicaratA manuSya pazu Adikane sthaLacArI siMha, vAgha, sapa vagere duSTa, tiryaMca tathA bhIla, malecha, cera, lUMTArA, mahAnirdaya manuSya mAre che. A saMsAramAM badhAM sthanamAM niraMtara bhayarUpa thaI niraMtara duHkhamaya paribhramaNa kare che. jema zikArInA upadvavathI bhayabhIta thayela che tuM phADI beThelA ajagaranA moDhAmAM bIla jANI praveza kare che, tema ajJAnI jIva bhUkha, tarasa, kAma, kepa vagere tathA IdriyenA viSayenI tRSNanA AtapathI saMtApita thaI viSayAdika rU5 ajAsnA mukhamAM praveza kare che. viSayakaSAyamAM praveza ka te saMsArarUpa ajagaranuM moTuM che. emAM praveza karI potAnA jJAna, kAna, sukha, sattA ibhAva prANane nAza karI, nidamAM acetana tulya thaI anaMtavAra janmamaraNa karatAM anaMtAnaMta kALa vyatIta kare che, tyAM AtmA pra.-3 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prajJAvabodhinuM zailI svarUpa abhAva tulya che. jJAnAdikane abhAva thaye tyAre nAza paNa tha. nigadamAM akSarane anaMtame bhAga jJAna che, te sarvase joyela che. trasaparyAyamAM jeTalA duHkhanA prakAra che te te duHkha anaMtavAra bhegave che. evI kaI duHkhanI jAti bAkI nathI rahI je A jIva saMsAramAM nathI pAmyo. A saMsAramAM A jIva anaMta paryAya duHkhamaya pAme che tyAre ke ekavAra Idriyajanita sukhanA paryAya pAme che. te viSayenA AtApa sahita bhaya, zaMkA, saMyukta alpakALa pAme, pachI anaMta paryAya duHkhanA pachI kaI eka paryAya iMdriyajanita sukhane kadAcita prApta thAya che. have caturgatinuM kAMIka svarUpa paramAgama anusAra ciMtavana karIe chIe. narakanI sapta pRthvI che. temAM ogaNapacAsa bhUmikA che. te bhUmi kAmAM cerAsI lAkha bila che, tene naraka kahIe chIe. tenI vajImaya bhUmi bhIMtanI mAphaka chajela che. keTalAka bila asaMkhyAta jana lAMbA pahelA che, keTalAka saMkhyAta jana lAMbA pahelA che. te eka eka bilanI chata viSe nArakInA utpattinAM sthAna che. te UMTanA mukhanA AkAra AdivALA sAMkaDA maDhAvALAM ane UMdhe mAthe che. temAM nArakI jIve upajI nIce mAthuM ane upara pagathI AvI vagnimaya pRthvImAM paDI jema jerathI paDI daDI pAchI uchaLe che tema (nArakI) pRthvI para paDI uchaLatAM leTatAM phare che ! kevI che narakanI bhUmi! asaMkhyAta vichInA sparzane lIdhe upajatI vedanAthI asaMkhyAta gaNI adhika vedanA karavAvALI che. uparanI cAra pRthvInAM cAlIza lAkha bila ane paMcama pRthvInAM be lAkha bila ema beMtAlIza lAkha bilamAM te kevaLa AtApa, agninI uSNa vedanA che te narakanI uSNutA jaNAvavAne mATe ahIM ke padArtha dekhavAmAM, jANavAmAM AvatuM nathI ke jenI sazatA kahI jAya te paNa bhagavAnanA AgamamAM evuM anumAna uSNatAnuM karAvela che, ke lAkha jana pramANa moTA loDhAnA goLA cheDIe te te narakabhUmine nahIM pahoMcatAM, paheMcatAM pahelAM narakakSetranI uSNatAthI karI rasarUpa thaI vahI jAya che. avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM, sUkSama nigadamAMthI AgaLa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvaSedhanuM zailI svarUpa kuTAtA piTAtA; karmInI akAma nirA karato du:kha bhogavI te akAma nirAnA yAge jIva pAMcendriya manuSyapaNuM pAme che, ane tethI prAye te manuSyapaNAmAM mukhyatve phUDakapaTa, mAyA, murchA, mamatva, kalaha, vaMcanA, kaSAya pariNati AdI rahela che. sakAma nirApUrvaka maLela manuSyadeha vizeSa sakAma nirjarA karAvI, Atmatattvane pamADe che. 35 zAtAvenIya, azAtA vedanIya veDhatAM zubhAzubha karmAMnAM phaLa bhAgavavA A sa MsAravanamAM jIva cAra gatimAM bhamyA kare che. e cAra gati khacIta jANuvI joI e. 1. narakagati 2. tiya cagati 3. manuSyagati 4. devagati. A cAre gatimAM manuSyagati sauthI zreSTha ane durlabha che. AtmAnuM paramahita mAkSa e gatithI pamAya che e manuSyagatimAM paNa keTalAMya duHkha ane AtmasAdhanamAM aMtarAye che....... adhruva ane azAzveta saMsAramAM aneka prakAranAM duHkha che, huM evI zuM karaNI karU ke je karaNIthI karI durgati prati na jAuM ? OM zAMti zikSApATha : 15, traNa AtmA (1) ahirAtmA (2) aMtarAtmA (3) paramAtmA 1. ahirAtmA H- bahirAtmAmAMthI aMtarAtmA thayA pachI paramAtmapazu prApta thavu. joIe. dUdha ne pANI judAM che tema satpurUSanA Azraye, pratItie deha ane AtmA judA che ema bhAna thAya, aMtaramAM peAtAnA AtmAnubhavarUpe jema dUdha ne pANI judAM thAya tema deha ane AtmA judA lAge tyAre paramAtmapaNu' prApta thAya. jene AtmAnA vicArarUpI dhyAna che, satat nira Mtara dhyAna che, AtmA jene svapnamAM paNa judA ja bhAse, DhAI vakhata jene AtmAnI brAMti thAya ja nahIM tene ja paramAtmapaNuM thAya. ghaNAM jIvAmAM kaIka kharA mumukSu, jijJAsu jovAmAM Ave che; bAkI to traNa prakAranA jIvA jovAmAM Ave che. je bAhya dRSTivALA che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prajJAbedhanuM zailI svarUpa (1) kriyA karavI nahIM, kriyAthI devagati prApta thAya, bIjuM kaI prApta thatuM nathI; jethI cAra gati rajhaLavAnu maTe te kharUM ema kahI sadAcaraNa puNyanA hetu jANa karatAM nathI ane pApanAM kAraNe sevatAM. aTakatAM nathI. A prakAranA chAe kAMI karavuM ja nahIM ane moTI. meTI vAta karavI eTaluM ja che. A jIvane "ajJAnavAdI tarIke mukI zakAya. laukika kAraNomAM adhika harSa viSAda mumukSu jIva kare nahIM. (2) ekAMta kriyA karavI tethI ja kalyANa thaze evuM mAnanArAo sAva vyavahAramAM kalyANa mAnI kadAgraha mukatA nathI. AvA ene "kriyAvAdI" athavA kiyAjaDa gaNavA. kriyAjaDane AtmAne lakSa heya nahIM. (3) amane AtmajJAna che, AtmAne bhrAMti heya ja nahIM, AtmA kartAya nathI ane bhakatAya nathI, mATe kAMI nathI. AvuM bolanArAe zuSka adhyAtmI pilA jJAnI thaI besI anAcAra sevatA aTake nahIM. AvA traNa prakAranAM jIve hAlamAM jovAmAM Ave che, jIve je kAMI karavAnuM che te AtmAnA upakAra athe karavAnuM che te vAta teo bhulI gayA che. hAlamAM corAsIthI so gaccha thaI gayA che. te badhAmAM kadAgraho. thaI gayA che, chatAM teo badhAM kahe che ke "jena dharmamAM ame ja chIe. jaina dharma amAro che. 2. aMtarAtmA:- sAcA purUSa maLe ne teo je kalyANane mArga batAve te ja pramANe jIva vate te avazya kalyANa thAya. sapurUSanI AjJA pALavI teja kalyANa, mArga vicAravAnane pUchavo, sapurUSanAM Azraye sArAM AcaraNa karavAM, beTI buddhi sahune herAna kartA che pApanI kartA che mamatva hoya tyAM ja mithyAtva. zrAvaka sarve dayALu heya. kalyANano mArga eka ja heya. so basa na hoya. aMdaranA doSo nAza thaze, ane samapariNAma Avaze teja kalyANa thaze. vicAravAne bIjAM AlaMbane mukI daI, AtmAnA purUSArthane ye thAya tevuM AlaMbana levuM. karmabaMdhananuM AlaMbana levuM nahIM. AtmAmAM pariNAma pAme te anuprekSA. aMtarmukha daSTi je purUSanI thaI che, te purUSane paNa satata Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa jAgRti rUpa bhalAmaNa zrI vItarAge kahI che, kemake anaMta kALanA adhyAsavALA padArthone saMga che, te kaMI paNa daSTine AkarSe e bhaya rAkhavA yogya che. AvI bhUmikAmAM A prakAre bhalAmaNa ghaTe che. ema che te pachI vicAra dazA jenI che evA mumukSu jIve satata jAgRti rAkhavI ghaTe ema kahevAmAM na AvyuM hoya, tepaNa spaSTa samajI zakAya ema che ke mumukSu jIve che je prakAre paraadhyAsa thavA yogya padArthodine tyAga thAya, te te prakAre avazya karavo ghaTe. jo ke AraMbha parigrahane tyAga e sthULa dekhAya che tathApi aMtarmukhavRttine hetu hevAthI vAraMvAra tene tyAga upade che. je prakAre baMdhanathI chuTAya te prakAre pravartavuM e hitakArI kArya che. bAhya paricayane vicArI vicArIne nivRtta kara e chUTavAne eka prakAra che. jIva A vAta jeTalI vicAraze teTale jJAnI purUSane mAga samajavAne samaya samIpa prApta thaze. je je prakAre para dravya (vastu) nAM kAryanuM saMkSepa paNuM thAya, nijadoSa jevAne daDha lakSa rahe, ane satsamAgama, sAsane viSe vardhamAna pariNatie paramabhakti vatya kare te prakAranI AtmatA karyA jatAM, tathA jJAnInAM vacanene vicAra karavAthI dazA vizeSatA pAmatAM yathArtha samAdhine yogya thAya, e lakSa rAkhaze, ema kahyuM hatuM ' aMtarlakSavat hAla je vRtti vatI dekhAya che te upakArI che, ane te vRtti krame karI paramArthanA yathArthapaNumAM vizeSa upakArabhUta thAya che........ AtmahetubhUta evA saMga vinA sarvasaMga mumukSu jIve saMkSepa karavA ghaTe che. kemake te vinA paramArtha Avita tha kaThaNa che, ane te kAraNe A vyavahAra dravyasaMyamarUpa sAdhutva zrI jine upadeyuM che zubhecchA, vicAra, jJAna e Adi sarva bhUmikAne viSe sarva saMga parityAga baLavAna upakArI che, ema jANIne jJAnI purUSoe "ANagAratva nirUpaNa karyuM che. yadyapi paramArthathI sarva saMga parityAga yathArtha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prajJAvabodhinuM zailI svarUpa baMdha thaye prApta thavA gya che, ema jANatAM chatAM paNa satsaMgamAM nitya nivAsa thAya, te tevo samaya prApta thavA gya che, ema jANI sAmAnya rIte bAhya sarvasaMga parityAga jJAnI purUSoe upade che, ke je nivRttine vege zubhecchAvAna evo jIva saddagurU, sapurUSa ane sazAstranI yathAyogya upAsanA karI yathArtha bodha pAme. be abhiniveza ADA AvI UbhA rahetA hovAthI jIva mithyAtvane tyAga karI zakyuM nathI te A pramANe - laukika ane zAstriya'; krame karIne satsamAgama yoge jIva je te abhiniveza cheDe te "mithyAtvane tyAga thAya che, ema vAraMvAra jJAnI purUSoe zAstrAdi dvArAe upadezya chatAM jIva te choDavA pratye upekSita zA mATe thAya che? te vAta vicAravA gya che. zraddhA jJAna lahyAM che te paNa, je navi jAya pamA (pramAda)re, vadhyatarU upama te pAme, saMyama ThANa je nAye re. gAye re gAye, bhale vIra jagatagurU gAye. sarva duHkhanuM mULa saMga (saMbaMdha che. ema jJAnavaMta evA tIrthakaree kahyuM che. samasta jJAnI purUSoe ema dIThuM che. je saMga be prakAre mukhyapaNe kahyo cheH "aMtarsabaMdhIya ane "bAhyasaMbaMdhIya." aMtasaMgane vicAra thavAne AtmAne bAhyasaMgane aparicaya kartavya che, je aparicayanI saparamArtha IcchA jJAnI purUSae paNa karI che. asaMga evuM AtmasvarUpa satsaMgane yoge sauthI sulabhapaNe jaNavA yogya che, emAM saMzaya nathI, satsaMganuM mahAmya sarva jJAnIpuruSoe atizaya karI kahyuM che, te yathArtha che. emAM vicAravAnane kaI rIte vikalpa thavA gya nathI. - keIka jIva satsamAgamanA vegathI, sahaja zubha karmanA udayathI, tathA5 kaMI saMskAra pAmIne jJAnI ke vItarAgane yathAzakti oLakhI zake; tathApi kharekharuM oLakhANa te daDha mumukSutA pragaTaye, tathArUpa satsamAgamathI prApta thayela upadezane avadhAraNa karyuM, aMtarAtmavRtti pariName, jIva jJAnI ke vItarAgane oLakhI zake. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhanuM zailI svarUpa ghaNuM karIne satpurUSanA vacane AdhyAtmizAstra paNa AtmajJAnanA hetu thAya che, kemake paramA` AtmA zAstramAM vA nathI, satpuruSamAM varte che. mumukSue jo koI satpuruSanA Azraya prApta thayA hAya teA prAye jJAnanI yAcanA karavI na ghaTe, mAtra tathArupa vairAgya upazamAdi prApta karavAnA upAya karavA ghaTe. te ceAgya prakAre siddha thaye jJAnInA upadeza sulabhapaNe pariName che, ane yathA vicAra tathA jJAnanA hetu thAya che. 39 3. paramAtmAH- satsvarupane abhedarUpe ananya bhaktie namaskAra. nirAbAdhapaNe jenI manovRtti vahyA kare che, saMkalpa-vikalpanI maMdatA jene thaI che, pa'viSayathI virakta muddhinA aMkurA jene phUTayA che, kalezanA kAraNa jeNe nimU`La karyAM che; anekAMta dRSTiyukta ekAMta daSTine je sevyA kare che; jenI mAtra eka zuddha vRttija che te pratApI puruSa jayavAna va; ApaNe tevA thavAnA prayatna karavo joIe. te jina vadha mAnAdi satpuruSo kevA mahAna manAyI hatA ! tene mauna rahevu -amauna rahevuM ane sulabha hatuM; tene sa anukULa pratikULa divasa sarakhA hatA; tene lAbha-hAni sarakhI hatI; tenA krama mAtra AtmasamatAthe hatA. kevu. Azcaya kAraka ke eka kalpanAnA jaya eka kalpe thavA durlabha, tevI temaNe anaMta kalpanAe kalpanA ana'tamA bhAge zamAvI dIdhI ! trileAkanA nAtha vaza thayA che jene evA chatAM paNa evI koI aTapaTI dazAthI vate che ke jenu' sAmAnya manuSyane oLakhANu thavu dubha che, evA satpuruSane ame phrI phrI stavIe chIe. eka samaya paNu asagapaNAthI rahevu. e trileAkane vaza karavA karatAM paNa vikaTa kAya che; tevA asagapaNAthI trikALa je rahyA che evA satpuruSanAM aMtaHkaraNa te joI ame paramAzcaya pAmI namIe chIe. aMtaraMga mAhagranthI jenI gaI te paramAtmA che. dhamaja nAM asthi ane dhamaja jenI miMjA che, dhaja jenu leAhI che, dhaja jenu AmiSa che, dharmaja jenI tvacA che, dharmaja jenI indriyA che, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prajJAbedhanuM zailI svarupa dharmaja jenuM karma che, dharmaja jenuM calana che, dharmaja jenuM besavuM che, dharmaja jenuM UThavuM che, dharmaja jenuM UbhuM rahevuM che, dharmaja jenuM zayana che, dharmaja jenI jAgRti che, dharmaja jene AhAra che, dharma ja jene vihAra che, dharmaja jeno nihAra (!) che, dharmaja jene vikalpa che, dharmaja jene saMka95 che, dharmaja jenuM sarvasva che, evA puruSanI prApti durlabha che, ane te manuSya dehe paramAtmA che. e dazAne zuM ApaNe nathI IcchatA? IcchIe chIe, tathApi pramAda ane asatsaMga ADe temAM daSTi nathI detA. zabdAdi pAMca viSayanI prAptinI IcchAe karI jenAM citta atyaMta vyAkuLapaNe vate che evA jInuM jyAM vizeSapaNe dekhAvuM che, e je kALa te A duSama kaLiyuga nAmane kALa che. tene viSe vihvaLapaNuM jene paramArthane viSe nathI thayuM, citta vikSepa pAmyuM nathI, saMge karI pravartana bheda pAmyuM nathI, bIjI prItinA prasaMge jenuM citta AvRtta thayuM nathI, bIjAM je kAraNe tene viSe jene vizvAsa vartate nathI, e je koI hoya te te A kALane viSe bIje zrI rAma che. tathApi joIne sakheda Azcarya varte che ke e guNenA keI aze saMpanna paNa alpajI daSTigocara thatA nathI. jenI mokSa sivAya keIpaNa vastunI IcchA ke pRhA nahetI ane akhaMDa svarUpamAM ramaNatA thavAthI mokSanI IcchA paNa nivRtta thaI che, tene he nAtha? tuM tuSTamAna thaIne paNa bIjuM zuM ApavAne hate? he kRpALu! tArA abheda svarUpamAMja mAre nivAsa che tyAM have te levA devAnI paNa kaDAkUTathI chuTA thayA chIe ane e ja amAre paramAnaMda che. vartamAne vidyamAna vIrane bhUlI jaI bhUtakALanI bhramaNAmAM vIrane zodhavA mATe athaDAtA jene zrI mahAvIranuM darzana kyAMthI thAya? e duSamakALanA durbhAgI che? bhUtakALanI bhramaNAne choDIne vartamAne vidyamAna evA mahAvIrane zaraNe Ave eTale tamArUM zreyaja che. saMsAranA tApathI trAsa pAmelA ane karmabaMdhanathI mukta thavA icchatA paramArtha premI jijJAsu jenI trividha tApagnine zAMta karavAne Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamedha zailI svarUpa 41 ame amRtasAgara chIe. mumukSu jIvAnu` kalyANa karavAne mATe ame pavRkSa ja chIe. vadhAre zuM kahevu ? A viSama kALamAM paramazAMtinA dhAmarUpa ame bIjA zrI rAma athavA zrI mahAvIra ja chIe, kemake ame paramAtmasvarUpa thayA chIe. je dehadhArI sa ajJAna ane sa kaSAya rahita thayA che, te dehadhArI mahAtmAne trikALa paramabhaktithI namaskAra ho ! namaskAra ho ! te mahAtmA vate che te dehane, bumine, gharane, mAne, AsanAdi savane namaskAra hA! namaskAra ho !! zikSApATha : 16. samyagra daIna cauda guNasthAnakanA nAma : 1 mithyAtva guNasthAnaka 2 sAsvAdana guNasthAnaka 3 mizra guNasthAnaka 4 avirati samyakSa zAMti guNasthAnaka 5dezavirati guNasthAnaka 6 pramatta saMyuta guNasthAnaka 7 apramatta sayata guNasthAnaka 8 apUrvakaraNa guNusthAnaka 9 anivRttimAdara guNasthAnaka 10 sUkSma sAMparAya guNasthAnaka 11 upazAMta mAha guNasthAnaka 12 kSINamAha guNasthAnaka 13 sayAgI kevaLI guNasthAnaka 14 ayAgI kevaLI guNasthAnaka prazna :-samyaktva zAthI pragaTe? uttara H-AtmAne yathA lakSa thAya tethI. samyaktvanA be prakAra cheH (1) vyavahAra ane (ra) paramA sadgurUnAM vacanAnu sAMbhaLavu, te vacanenA vicAra karavA, tenI pratIti karavI te vyavahAra samyaktva. AtmAnI oLakhANa thAya te paramArtha samyaktva' sAta prakRti Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa kSaya thAya tyAre samyaktva pragaTe. anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya, mithyAtva mehanIya, mizra mehanIya, samati mehanIya e sAta kSaya thAya tyAre samyaktva pragaTe. unmAgane mokSamArga mAne ane mokSamArgane unmArga mAne te 'mithyAtva mohanIya. unmArgathI mekSa thAya nahIM, mATe mArga bIje have joIe evo je bhAva te mizra mehanIya." AtmA A haze? tevuM jJAna thAya te "samyaktva mohanIya." AtmA A che? e nizcayabhAva te "samyakatva." jJAna be prakAranAM che-eka bIjabhUtajJAna ane bIju vRkSabhUta jJAna. pratItie baMne sarakhAM che, temAM bheda nathI. vRkSabhUta jJAna kevaLa nirAvaraNa thAya tyAre teja bhave mokSa thAya ane bIjabhUta jJAna thAya tyAre chevaTe paMdara bhave mokSa thAya. prazna :-samyakRtva kema jaNAya? uttara :-mAMhIthI dazA phare tyAre samyaktvanI khabara enI meLe pitAne paDe. sadeva eTale rAgadveSa ane ajJAna jenAM kSaya thayAM che te. saddagurU koNa kahevAya? mithyAtva graMthI jenI chedAI che te. saddagurU eTale nigraMtha. satudharma eTale jJAnI purUSae badhe dharma. A traNe tatva yathArtha rIte jANe tyAre samyakatva thayuM gaNAya. cethe guNasthAnake graMthibheda thAya. agiyAramethI paDe che tene *upazama samyaktva kahevAya. lebhA cAritrane pADanAra che. jethe guNasthAnake upazama ane kSAyika bane heya. upazama eTale sattAmAM AvaraNanuM rahevuM. kalyANanAM kharekharAM kAraNe jIvane dhAryAmAM nathI. je zAstro vRttine saMkSepe nahIM, vRttine saMkoce nahIM paraMtu vadhAre, tevA zAstromAM nyAya kyAMthI hoya? samaktiI eTale mithyAtva mukta, kevaLajJAnI eTale cAritrAvaraNathI saMpUrNapaNe mukta ane siddha eTale dehAdithI saMpUrNa paNe mukta. "jJAna" eTale AtmA yathAtathya jANa te. "dazana eTale AtmAnI yathArtha pratIti thavI te. "cAritra' eTale AtmA sthira thAya che. pavitra Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 prajAvabedhanuM zailI svarUpa purUnI kRpAchI eja samyakdarzana che. samakita AvyA vagara keIne sahaja samAdhi thAya nahIM. samakita thavAthI saheje samAdhi thAya. samakti thavAthI saheje Asakta bhAva maTI jAya, bAkI Asakta bhAvane amasthI nA kahevAthI baMdha rahe nahIM. satparUSanA vacana pramANe tenI AjJA pramANe te tene samakita aMze thayuM. bIjI badhA prakAranI kalpanAo mUkI, pratyakSa satparUSanI. AjJAe vacana sAMbhaLavAM, tenI sAcI zraddhA karavI, te AtmAmAM pariNamAvavAM, te samati thAya. AtmApaNe kevaLa ujAgara avasthA vate arthAt AtmA pitAnA svarUpane viSe kevaLa jAgRta hoya tyAre tene kevaLajJAna vate che ema kahevuM yogya che, e zrI tIrthakarane Azaya che . "AtmA je padArthane tIrthakare kahyuM che, teja padArthanI teja svarUpe pratIti thAya, teja pariNAme AtmA sAkSAt bhAse tyAre tene paramArtha samyakatva che, evo zrI tIrthakarano abhiprAya che. evuM svarUpa jene bhAsyuM che tevA purUSane viSe niSkAma zraddhA che jene te purUSane bIjarUci samyaktva che. tevA purUSanI (abAdhAe niSkAma bhakti abAdhAo prApta thAya, evA guNo je jIvamAM hoya te jIva mArgAnusArI hoya ema jina kahe che. mata darzana Agraha tajI, vate gurU lakSa lahe zuddha samakita che, jemAM bheda na pakSa. | # zAMti zikSApATha : 17. mahAtmAonI asaMgatA parama yogI evA zrI SabhadevAdi purUSe paNa je dehane rAkhI zakayA nathI, te dehamAM eka vizeSapaNuM rahyuM che te e ke, tene saMbaMdha vate tyAM sudhImAM jIve asaMgapaNuM, nirmohapaNuM karI laI abAdhya Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa anubhava svarUpa evuM nijasvarUpa jANI, bIjA sarvabhAva pratyethI vyAvRta (chUTA) thavuM ke jethI pharI janmamaraNane phere na rahe. te deha cheDatI vakhate jeTalA aMze asaMgapaNuM, nirmohapaNuM, yathArtha samarasapaNuM rahe che teTaluM ekSapada najIka che. ema parama jJAnI purUSane nizcaya che. A dehe karavA yogya kArya te eka ja che ke kaI pratye rAga athavA kaI pratye kiMcitmAtra dveSa na rahe. sarvatra samadazA vate. eja kalyANane mukhya nizcaya che. jIvane dehane saMbaMdha e ja rIte che, tema chatAM paNa anAdithI te dehane tyAgatAM jIva kheda pAmyA kare che. ane temAM daDha mehathI ekapaNunI peThe vate che, janma maraNadi saMsAranuM mukhya bIja eja che. zrI sebhAge tevA dehane tyAgatAM moTA munione durlabha evI nizcala asaMgatAthI nija upagamaya dazA rAkhIne apUrva hita karyuM che emAM saMzaya nathI. A kSetre A kALamAM zrI bhAga jevA viralA purUSa maLe ema amane vAraMvAra bhAse che. dhIrajathI savee kheda zamAvavo, ane temanA adbhUta guNone ane upakArI vacanane Azraya kare egya che. zrI sabhAga mumukSuoe vismaraNa karavA yogya nathI. zrI sebhAganI saraLatA, paramArtha saMbaMdhI nizcaya, mumukSu pratye upakAratA Adi guNo vAraMvAra vicAravA gya che. liMgadehajanya jJAnamAM upAdhine lIdhe yatkiMcita phera thaye jaNAye, pavitrAtmA jUThAbhAI uparanI tithie paNa divase svargavAsI thayAnA Aje khabara maLyA. e pAvana AtmAnA guNonuM zuM smaraNa karavuM? jyAM vismRtine avakAza nathI tyAM smRti thaI gaNAya ja kema? enuM laukika nAmaja dehadhArI dAkhala satya hatuM, e AtmadazArUpe khare vairAgya hate. mithyAvAsanA jenI bahu kSINa thaI hatI, vItarAgane parama rAgI hate, saMsArane parama jugusita hatuM, bhaktinuM prAdhAnya jenAM aMtaramAM sadAya prakAzita hatuM, samyakubhAvathI vedanIya karma vedavAnI jenI adbhuta samatA hatI, mehanIya karmanuM prabaLa jenAM aMtaramAM bahu zUnya thayuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 45 hatuM, mumukSutA jenAmAM uttama prakAre dIpI nIkaLI hatI, e e. jUThAbhAIne pavitrAtmA Aje jagatane, A bhAgane tyAga karIne. cAlyA gaye. A sahacArIothI mukta thayo. dharmanA pUrNAhUlAdamAM, AyuSya aciMtuM pUrNa karyuM. arere! evA dharmAtmAnuM TUMkuM jIvana. A kALamAM hoya e kaMI vadhAre AzcaryakAraka nathI. evA pavitrAtmAnI. A kALamAM kayAMthI sthiti hoya? bIjA saMgIonA evA bhAgya kayAMthI. hoya ke AvA pavitrAtmAnAM darzanano lAbha adhika kALa temane thAya ? mekSamArgane de evuM je samyakatva jenAM aMtaramAM prakAzya hatuM, evA pavitrAtmA jUThAbhAIne namaskAra ho namaskAra he ! evAM ratnanuM lAMbu jIvana paraMtu kALane poSAtuM nathI. dhamecchakane e. ananya sahAyaka mAyAdevIne hevA devo yegya na lAge. - A AtmAne A jIvanane rAhasmika vizrAma kALanI prabaLa dRSTie. kheMcI lIdhe. jJAnadaSTithI zekane avakAza nathI manAte, tathApi tenA uttamottama guNe tema karavAnI AjJA kare che, bahu smaraNa thAya che, vadhAre nathI lakhI zakate. satyaparAyaNanA smaraNathe bane te eka zikSAgraMtha lakhavA vicAruM chuM. - ci. caMdunA svargavAsanA khabara vAMcI kheda thaye. je je prANIo, deha dhAraNa kare che, te te prANIo te dehane tyAga kare che, ema ApaNane pratyakSa anubhava siddha dekhAya che, tema chatAM ApaNuM citta te dehanuM anityapaNuM vicArI nitya padArthanA mArgane viSe cAlatuM nathI e zocanIya vAtane vAraMvAra vicAra karo yegya che. manane dhIraja ApI. udAsI nivRtta kaye chUTako che. dIlagIrI na karatAM dhIrajathI te duHkha sahana karavuM eja ApaNe dharma che. A deha jyAre tyAre emaja tyAgavAne che, e vAta smaraNamAM AvyA kare che, ane saMsAra prati vairAgya vizeSa rahyA kare che. pUrva karmane anusarI je kaMIpaNa sukha dukha prApta thAya te samAna bhAvathI vedavuM e jJAnInI zikhAmaNa sAMbharI AvI che, te lakhI che. mAyAnI, racanA gahana che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa he jIva! tAre viSe kaMIpaNa A saMsArane viSe udayAdi bhAve paNa mUcha vartatI heya te te tyAga kara, tyAga kara. te mUInuM kAMI phaLa nathI, saMsAramAM kyAreya paNa zaraNatvAdipaNuM prApta thayuM nathI, ane avicArapaNa vinA te saMsArane viSe moha thavA yogya nathI. je moha anaMta janma maraNane ane pratyakSa khedane hetu che. duHkha ane kalezanuM bIja che, tene zAMta kara, tene kSaya kara. he jIva, e vinA bIje kaI hitakArI upAya nathI, e vagere bhAvitmatAthI vairAgyane zuddha ane nizcala kare che. je kaI jIva yathArtha vicArathI jue che, tene Aja prakAre bhAse che...hitakArIpaNuM mAtra asaMga vicAra vinA keI anya upAya nathI ema vicArI, te kheda yathAzakti vicArathI, jJAnI purUnA vacanAmRtathI, tathA sAdhu purUSanA AzrayasamAgamAdithI ane viratIthI upazAMta kare eja kartavya che. mahataguNaniSTa sthavira Arya zrI DuMgara jayeSTha sudI 3 semavAranI rAtrIe nava vAgye samAdhi sahita dehamukta thayA. Arya tribhuvane a5samayamAM zAMtavRttithI dehatsarga karyAne khabara zruta thayA. suzIla mumukSue anya sthAna grahaNa karyuM. Arya tribhuvane dehotsarga karyAnA khabara tamane maLyA, tethI kheda thaye te yathArtha che. AvA kALamAM Arya tribhuvana jevA mumukSuo virala che. dinapratidina zAMta avasthAe karI tene AtmA svarUpa-lakSita thatuM hatuM. karmatatvane sUkSmapaNe vicArI, nididhyAsana karI AtmAne tadanuyAyI pariNatine nirodha thAya e tene mukhya lakSa hate. vizeSa AyuSya hota te te mumukSu cAritramohane kSINa karavA pratye avazya pravartata. jeTalI saMsArane viSe sAra pariNati manAya teTalI AtmajJAnanI nyUnatA zrI tIrthakare kahI che. >> zAMti Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha: 18. sarvotkRSTa sidhdhi sarvotkRSTa zuddhi tyAM sarvotkRSTa siddhi." dehathI bhinna svapara prakAzaka parama tisvarUpa e A AtmA, temAM nimagna thAo. he Aryajane ! aMtamukha thaI sthira thaI te AtmAmAM ja raho te anaMta apAra AnaMda anubhavazo. sarva jagatanA jIvo kaMIne kaMI meLavIne sukha prApta karavA Icche che, moTo cakravatI rAjA te paNa vadhatA vaibhava parigrahanA saMkalpamAM prayatnavAna che, ane meLavavAmAM sukha mAne che, paNa ahe! jJAnIoe te tethI viparIta ja sukhane mAga nirNata karyo ke kiMcit mAtra paNa grahavuM eja sukhane nAza che. viSayathI jenI Idriye Arta che, tene zItaLa evuM Atmasukha, Atmatatva kyAMthI pratItimAM Ave? parama dharmarUpa caMdra pratye rAhu je parigraha tethI have huM virAma pAmavAne ja IcchuM chuM. amAre parigrahane zuM karavo che? kazuM prayojana nathI. sarvotkRSTa zuddhi tyAM sarvotkRSTa siddhi" he Aryajane ! A parama vAkyane AtmApaNe tame anubhava kare. sarva dravyathI, sarva kSetrathI, sarvakALathI ane sarva bhAvathI je sarva prakAre apratibaMdha thaI nijasvarUpamAM sthita thayA te parama purUSone namaskAra. jene kaMI priya nathI, jene kaMI apriya nathI, jene kaI zatru nathI, jene kaI mitra nathI, jene mAna-apamAna, lAbha-alAbha, harSa- zeka, janma-mRtyu Adi ThaMdrane abhAva thaI je zuddha caitanya svarUpane viSe sthiti pAmyA che, pAme che ane pAmaze temanuM ati utkRSTa parAkrama sAnaMdAzcarya upajAve che. deha pratye jevo vastrane saMbaMdha che, tevo AtmA pratye jeNe dehane saMbaMdha yathAtathya dITho che, myAna pratye taravArane jevo saMbaMdha che tevo deha pratye jeNe AtmAne saMbaMdha dITho che, abaddha spaSTa AtmA jeNe anubhavyuM che, te mahapurUSone jIvana ane maraNa bane samAna che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prajJAvadhanuM zailI svarUpa je aciMtya dravyanI zuddha citi svarUpa kAMti parama pragaTa thaI aciMtya kare che, te aciMtya dravya sahaja svAbhAvika nijasvarUpa che evo nizcaya je parama kRpALu satparUpe prakA tene apAra upakAra che. caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi veta thaI jAya che. paNa kaMI caMdra bhUmirUpa keI kALe tema thatuM nathI, ema samasta vizvane prakAzaka e A AtmA te kyAre paNa vizvarUpa thatuM nathI, sadA sarvadA maitanya rUpaja rahe che, vizvamAM jIva abhedatA mAne che eja bhrAMti che. jema AkAzamAM vizvane praveza nathI. sarva bhAvanI vAsanAthI AkAza rahita ja che, tema samyakruSTi purUSa pratyakSa sarvathI bhinna, sava, anya paryAyathI rahita ja AtmA dIThe che. jenI utpatti keI paNa anya dravyathI thatI nathI tevA AtmAne nAza paNa kyAMthI hoya? ajJAnathI ane svasvarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI bhrAMti che, teja bhrAMti nivRtta karI zuddha rautanya nija anubhava pramANa svarUpamAM parama jAgRta thaI jJAnI sadAya nirbhaya che. eja svarUpanA lakSathI sarva jIva pratye sAmyabhAva utpanna thAya che. sarva paradravyathI vRtti vyAvRtta karI AtmA akaleza samAdhine pAme che. parama sukhasvarUpa, paramotkRSTa zAMta, zuddha caitanyasvarUpa samAdhine sarvakALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jene te puruSone namaskAra. sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha maitanya svarUpa, paramotkRSTa, aciMtya sukhasvarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM, tyAM vikSepa che? vikalpa ze? bhaya che? kheda che? bIjI avasthA zI? huM mAtra nivikalpa zuddha zuddha prakRSTa zuddha parama zAMta cautanya chuM. huM mAtra nivikalpa chuM. huM nija svarUpamaya upayoga karuM chuM. tanmaya thAuM chuM. amane te ema lAge che ke A jagata pratye amAre parama udAsIna bhAva vate che, te sAva senAnuM thAya te paNa amane tRNavata Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 prajJAvabheAdhatu zailI svarUpa che; ane paramAtmAnI vibhUti rUpe amArU bhaktidhAma che. aviSamapaNe jyAM AtmadhyAna vate che, evA je 'zrI rAyacaMdra' te pratye pharI pharI namaskAra karI............. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zikSApATha : 19, anekAMtanI pramANutA A eka rayAdvAda tatvAvAdha vRkSanuM khIja che. A graMtha tatva pAmavAnI jijJAsA utpanna karI zake evuM emAM kaI aMze paNa daivata rahyu che e samabhAvathI kahu chuM. eka pATha vAMcI gayA pachI aghaDI te para vicAra karI aMtaHkaraNane pUchyuM ke zu' tAtpa maLyuM ? te tAtpa mAMthI heya, jJeya ane upAdeya zuM che? ema karavAthI AkhA graMtha samajI zakAze, hRdaya kamaLa thaze; vicAra zakti khIlaze ane jaina tatvapara rUDI zraddhA thaze. A graMtha kai paThana karavA rUpa nathI. manana vA rUpa che. dazavaikAlika sUtramAM kathana che ke jeNe jIvAjIvanA bhAva nathI jANyA te aNudha saMyamamAM sthira kema rahI zakaze ? e vacanAmRtanuM tAtparya ema che ke tame AtmA anAtmAnA svarUpane jANA, e jANuvAnI paripUrNa AvazyakatA che. AtmA anAtmAnuM satya svarUpa nigraMtha pravacanamAMthI prApta thaI zake che; aneka matAmAM e e tatvo viSe vicArA darzAvyA che te yathArtha nathI. mahA prajJAvaMta AcAyoe karelAM vivecana sahita prakArAMtare kahelAM mukhya nava tatvane vivekamuddhithI je jJeya kare che, te satpurUSa AtmasvarUpane oLakhI zake che. syAdvAda zailI anupama ane anaMta bhedabhAvathI bharelI che; e zailIne paripUrNa tA sajJa ane sa`dazI' ja jANI zake; chatAM eenAM vacanAmRtAnusAra Agama upayogathI yathAmati nava tatvanuM svarUpa jANuv pra.-4 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhatu zailI svarUpa avazyanuM che. e nava tatva priya zraddhAbhAve jANavAthI parama viveka buddhi, zuddha samyaktva ane prabhAvika AtmajJAnane uDDaya thAya che. nava tatvamAM leAkAleAkanuM sa pUrNa svarUpa AvI jAya che je pramANe jenI buddhinI gati che, te pramANe teo tatvajJAna saMbadhI dRSTi pahoMcADe che; ane bhAvAnusAra teonA AtmAnI ujjavaLatA thAya che te vaDe karIne teo AtmajJAnanA nirmaLa rasa anubhave che. jenuM tatvajJAna uttama ane sUkSma che. temaja suzIlayukta je tatvajJAnane seve che te purUSa mahadbhAgI che. 50 tatvane kAIka ja jANe che; jANyA karatAM AjhI zaMkA karanArA adhadagdho paNa che; jANIne ahuMpada karanArA paNa che; paraMtu jANIne tatvanA kAMTAmAM tALanArA koI viralA ja che. 'paraspara AmnAyathI kevaLa, manaH pava ane paramAdhijJAna viccheda gayAM, dRSTivAda viccheda gayuM, siddhAMtanA ghaNA bhAga viccheda gayA; mAtra thoDA rahelA bhAga para sAmAnya samajaNuthI zakA karavI yogya nathI. je zaMkA thAya te vizeSa jANanArane pUchavI; tyAMthI manamAnatA uttara na maLe te paNu jinavacananI zraddhA caLavicaLa karavI nahIM. anekAMta zailInA svarUpane viralA jANe che. ApaNe ApaNAM AtmAnA sAka athe matabhedamAM paDavu' nahI. uttama ane zAMta munine samAgama, vimaLa AcAra, viveka, dayA, kSamA enuM sevana karavuM. mahAvIra tI ne arthe mane te vivekI edha kAraNa sahita Apavo. tuccha buddhithI za Mkita thavu'nahI', emAM ApaNu' parama maMgaLa che, e visarjana karavu nahIM. vedAMta che te zuddhanaya AbhAsI che. zuddhanaya AbhAsamatavALA nizcayanaya' sivAya bIjA nayane eTale vyavahAranaya'ne grahaNa karatA nathI. jina anekAMtika che, arthAt te syAdvAdI che. sarvajJa bhagavAne leAkAleAkanA sapUrNa bhAva jANyA ane joyA. tenA upadeza bhavya leAkAne karyAM. bhagavAne anaMta jJAna vaDe karIne leAkAleAkanAM svarUpa viSenA anaMta bheda jANyA hatA, para`tu sAmAnya mAnavI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhanuM zailI svarUpa . 51 ene upadezathI zreNie caDhavA mukhya dekhAtA nava padAtha teoe darzAvyA. ethI leAkAlekanA sabhAvanA emAM samAveza AvI jAya che. nigraMtha pravacananA je je sUkSma khAdha che, te tatvanI dRSTIe navatatvamAM samAI jAya che; temaja saghaLA dhamamatAnA sUkSma vicAra e navatatva vijJAnanA eka dezamAM AvI jAya che. AtmAnI je anaMta zaktio DhaMkAI rahI che tene prakAzita karavA at bhagavAnanA pavitra dha che. e anaMta tyAre praphullita thaI zake ke jyAre nava tatva vijJAnamAM pArAvAra jJAnI thAya. sUkSma dvAdazAMgI jJAna paNa e nava tatvasvarUpa jJAnane sahAyarUpa che. bhinna bhinna prakAre e navatatva svarUpajJAnane khAdha kare che; ethI A niHzaMka mAnavA ceAgya che ke nava tatva anaMtabhAva bhede jANyA te sana ane sadazI thayA. zakti koI paNa bIjAe dha kriyAne nAme je tamArA sahavAsI (zrAvakAdika) kriyA karatA hAya tene niSedhaze nahIM. hAla jeNe upAdhirUpa icchA aMgIkAra karI che, te puruSane koIpaNa prakAre pragaTa karazeA nahI. mAtra koI deDha jijJAsu hoya tA tenA lakSa mAga bhaNI vaLe evI ceDA zabdomAM dhakathA karazeA. (te paNa jo te icchA rAkhatA hoya te) bAkI hAla tA tame sa` pAtapAtAnA saphaLapaNA athe mithyA dharmavAsanAonA, viSayAdikanI priyatAnA, pratiba`dhanA tyAga karatAM zIkhajo, OM zAMti zikSApATha : 20. mana-zrAMti manaja sarvopAdhinI janmadAtA bhUmikA che. manaja baMdha ane mokSanu kAraNa che. mana ja sa`saMsAranI mAhinIrUpa che. e vaza thatAM AtmasvarUpane pAmavuM lezamAtra du"bha nathI. mana varDa IMdriyAnI lolupatA che. bhAjana, vAjiMtra, sugaMdhI, strInu' nirIkSaNu, suMdara vilepana e saghaLuM manaja mAge che. e meAhinI ADe te dhane saMbhAravA paNa detuM nathI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa saMbhAryA pachI sAvadhAna thavA detuM nathI. sAvadhAna thayA pachI patitatA karavAmAM pravRtta, lAgu thAya che. emAM nathI phAvatuM tyAre sAvadhAnImAM kaMI nyUnatA pahoMcADe che. jeo e nyUnatA paNa na pAmatAM aDaga rahIne mana jIte che te sarva siddhine pAme che. mana akasmAta keIkathI ja jItI zakAya che. nahIM te gRhasthAzrame abhyAsathI karIne ja jItAya che. e abhyAsa nirgathatAmAM bahu thaI zake chechatAM sAmAnya paricaya karavA mAMgIe te tene mukhya mArga A che ke, te je ducchiA kare tene bhUlI javI, tema karavuM nahIM, te jyAre zabda sparzAdi vilAsa che tyAre ApavA nahIM. TUMkAmAM ApaNe tethI dorAvuM nahIM paNa ApaNe ene daravuM, ane doravuM te paNa mekSa mArgamAM. jiteMdriyatA vinA sarva prakAranI upAdhi ubhI ja rahI che. tyAge na tyAgyA je thAya che, leka lajajAe tene sevavo paDe che, mATe abhyAsa karIne paNa manane chatIne svAdhInatAmAM laI avazya Atmahita karavuM. aghaTita kRtya thayAM heya te zaramAIne mana, vacana, kAyAnA vegathI te na karavAnI pratijJA le. kaI paNa prakAre pite kaMI manamAM saMkacyuM hoya ke AvI dazAmAM AvIe athavA AvA prakAranuM dhyAna karIe te samyakatvanI prApti thAya, te te saMkalpeluM prAye jJAnInuM svarUpa samajAye cheTuM che, ema jaNAya che. baMne jaNa vicAra karI vastune pharI pharIne samaje, manathI karela nizcaya sAkSAt nizcaya mAnaze nahi. jJAnIthI thayelo nizcaya jANIne pravartavAmAM kalyANa che. kaI paNa prakAranI paramArtha saMbaMdhe manathI karelA saMkalpa pramANe IcchA karavI nahIM; arthAta kaMI paNa prakAranA divya teja yukta padArtho ityAdi dekhAvA vagerenI icchA, manakalpita dhyAnAdi e sarva saMkalpanI jema bane tema nivRtti karavI. manane laIne A badhuM che evo je atyAra sudhI thayela Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa nirNaya lakhe, te sAmAnya prakAre te yathAtathya che, tathApi "mana" tene laIne" ane "A badhuM ane tene nirNaya evA je cAra bhAga e vAkayanA thAya che, te ghaNA kALanA badhe jema che tema samajAya ema jANIe chIe. jene te samajAya che tene mana vaza vate che vate che e vAta nizcayarUpa che, tathApi na vartatuM hoya te paNa te AtmasvarUpane viSe ja vate che. e mana vaza thavAne uttara upara lakhe che, te sarvathI mukhya evo lakhe che. je vAkya lakhavAmAM AvyAM che te ghaNAM prakAre vicAravAne yogya che. je IzvarecchA haze te thaze. mAtra manuSyane prayatna karavAnuM sarajeluM che, ane tethIja pitAnA prArabdhamAM hoya te maLI raheze. mATe manamAM saMkalpa vikalpa karavA nahIM. brAMtigatapaNe sukhasvarUpa bhAse che evA A saMsArI prasaMga ane prakAramAM jyAM sudhI jIvane vahAlapa vate che tyAM sudhI jIvane pitAnuM svarUpa bhAsavuM asaMbhavita che, ane satsaMganuM mahAtmya paNa tathArUpaNe bhAsyamAna thavuM asaMbhavita che, jyAM sudhI te saMsAragata vhAlapa asaMsAragata vahAlapane prApta na thAya tyAM sudhI khacIta karI apramattapaNe vAraMvAra purUSArthane svIkAra egya che. A vAta traNe kALane viSe avisaMvAda jANI niSkAmapaNe lakhI che. koI koI duHkhanA prasaMgamAM tevuM thaI Ave che, ane tene lIdhe vairAgya paNa rahe che, paNa jIvanuM kharuM kalyANa ane sukha te ema jaNAya che ke te badhuM kaMTALAnuM kAraNa ApaNuM upArjana kareluM prArabdha che, je bhagavyA vinA nivRtta thAya nahIM, ane te samatAe karI bhegavavuM che, mATe manane kaMTALo jema bane tema zamAvavA ane upArjana karyA na hoya evAM kama bhogavavAmAM Ave nahIM ema jANe bIjA koInA pratye doSa karyAnI vRtti jema bane tema zamAvI samatAe vartavuM e gya lAge che, ane eja jIvane kartavya che. vyavasthita mana e sarva zucinuM kAraNa che. bAhya malAdika rahita Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvabodhanuM zailI svarUpa tana ane zuddha, spaSTa vANu e zuci che. manane vaza karyuM teNe jagatane vaza karyuM. alpa AhAra, alpavihAra, alpa nidrA, niyamita vAcA, niyamita kAyA ane anukULa sthAna e manane vaza karavAnAM uttama sAdhane che. 3zAMti zikSApAThaH 21. tapa je je vakhate tapazcaryA karavI te te vakhate svacchedathI na karavI, ahaMkArathI na karavI, lekene lIdhe na karavI. jIve je kAMI karavuM te svacchedana karavuM. huM DAhyo chuM evuM mAna rAkhavuM te kayA bhavane mATe? "huM DAhyo nathI evuM samajyA te mekSe gayA che. mukhyamAM mukhya vikta svaccheda che. jene durAgraha chedaye te lekene paNa priya thAya che. jJAnanI pratyeka AjJA kalyANakArI che. mATe temAM nyunAdhika ke moTA nAnAnI kalpanA karavI nahI, temaja te vAtane Agraha karI jhaghaDo kara nahIM, jJAnI kahe te ja kalyANane hetu che ema samajAya te svaccheda maTe, Aja yathArtha jJAnI che mATe te kahe te ja pramANe karavuM. bIjA keI vikalpa karavA nahIM. jema eka varasAdathI ghaNI vanaspati UgI nIkaLe che, tema jJAnInI eka paNa AjJA ArAdhatAM ghaNA guNe pragaTe che. | tIrthakare upavAsa karavAnI AjJA ApI che te mAtra indriyane vaza karavA mATe, ekalA upavAsa karavAthI Indriye vaza thatI nathI, paNa upayoga heya te, vicAra sahita thAya te vaza thAya che. jema lakSa vagaranuM bANa nakAmuM jAya che. tema upayoga vinAne upavAsa AtmAthe thatuM nathI. laukika ane alaukika evA be bhAva che. laukikathI saMsAra ane alaukikathI mekSa. rUDhie kAMI kalyANa nathI. AtmA baddha vicArane pAmyA vinA kalyANuM thAya nahIM. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa sAcA upAya jIva zedhatuM nathI. jJAnI purUSanAM vacana sAMbhaLe te pratIti nathI. "mAre lebha mUkave che, krodha mAnAdi mUkavAM che." evI bIjabhUta lAgaNI thAya ne mUke te deSa TaLI jaI anukrame bIjajJAna pragaTe. bAhya Indriye vaza karI hoya te satpuruSanA Azra yathI aMtarlakSa thaI zake. A kAraNathI bAhya Idriye vaza karavI te zreSTha che. bAhya Indriye vaza heya ane satparUSane Azraya na hoya te laukika bhAvamAM javAno saMbhava rahe. sapurUSo kaMI saduanuSThAnane tyAga karAvatA nathI, paNa je tene Agraha thaye hoya che te Agraha dUra karAvavA tene ekavAra tyAga karAve che; Agraha maTayA pachI pAchuM tene te grahaNa karavAnuM kahe che. sAmAyika mananA ghoDA doDatA aTakAvavA sArU prarUpela che. eTale je kriyA karavAthI aneka phaLa thAya te kiyA kSArthe nahIM. aneka kriyAnuM phaLa eka mekSa te hevuM joIe. AtmAnA aMze pragaTa thavA mATe kiyA varNavI che, je kriyAonuM te phaLa na thayuM te te sarva kriyA saMsAranA hetuo che, tyAga upara haMmezAM lakSa rAkhe. tyAga meLo rAkhe nahIM, zrAvake traNa maratha ciMtavavA. satya mArgane ArAdhana karavA mATe mAyAthI dUra rahevuM. managupti, vacanagupti ane kAyagupti e traNa tapanAM peTAM jenadarzane pADayAM che te paNa kharAM che, Ama karavAthI upajatA saghaLA vikAro zAMta thatAM thatAM kALe karIne laya thaI jAya che. tethI karIne baMdhAtI karma jALa aTakI paDe che, vairAgya sahita dharma paNa pALI zakAya che ane aMte e mahAna sukhaprada nIvaDe che. je! ene A siddhAMta paNa ke utkRSTa che. dvAdaza prakAranAM tapa vaDe karIne karmaene bALIne bhasmIbhUta karI nAMkhIe, tenuM nAma nirjarA bhAvanA kahevAya che. - bAhyatA:- 1 anazana, atyaMtaratapa:- prAyazcita 2 udarI, 3 vRtti saMkSepa, vaiyAvaca vinaya, Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvabodhanuM zailI svarUpa 4 rasa parityAga, zAstrapaThana 5 kAyakaleza dhyAna ane 6 saMsInatA, kAyetsarga se upavAsa kare, paNa jyAM sudhI mAMhIthI kharekharA doSa jAya nahIM tyAM sudhI phaLa thAya nahIM. zrAvaka kene kahevAya? jene saMtoSa A heya; kaSAya pAtaLA paDayA heya mAMhIthI guNa AvyA heya; sAce saMga maLyo hoya tene zrAvaka kahevA. AvA jIvane bedha lAge, te badhuM valaNa pharI jAya, dazA pharI jAya. sAce saMga maLe te puNyane jega che. tapanuM abhimAna kema ghaTe? tyAga kare tene upaga rAkhavAthI "mane A abhimAna kema thAya che? ema roja vicAratAM vicAratAM abhimAna meLuM paDaze. prazna-trata niyama karavAM ke nahIM? uttara :-vrata niyama karavAnA che. tenI sAthe kayiA , kaMkAsa, karI cheyA ane gharamAM mArApaNuM karavuM nahIM. uMcI dazAe javA mATe vrata niyama karavAM. | zALA vize mAnAra to "AjJAnuM ArAdhana e ja dharma ane AjJAnuM ArAdhana eja tapa." (AcArAMga sUtra) AkAza vANuM tapa kare, tapa kare; zuddha caitanyanuM dhyAna kare zuddha caitanyanuM dhyAna karo. parama purUSane abhimata evA atyaMtara ane bAhya banne saMyamane ullAsita bhaktie namaskAra. mumukSuoe koI padArtha vinA cAle nahI evuM rAkhavuM nahIM. # zAMti Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamedhanu' zailI svarUpa 57 zikSApATha : 22. jJAna je vaDe vastunu svarUpa jANIe te jJAna. jJAnanI zI AvazyaktA che? te viSe prathama vicAra karIe. A caturdeza rajavAtmaka leAkamAM, catutimAM anAddikALathI sama sthitimAM A AtmAnuM pa Tana che. meSAnumeSa paNa sukhane jyAM bhAva nathI evA naraka nigeAdAdika sthAnaka A AtmAe bahu mahe DhALa vAravAra sevana karyAM che, asahya du:khAne punaH punaH ane kahA tA ana tIvAra sahana karyAM che. e utApathI nira'tara tapatA AtmA mAtra ravaka vipAkathI paTana kare che. paryaTananuM kAraNu anaMta du:khada jJAnAvaraNIyAdi karyAM che, je vaDe karIne AtmA svasvarUpane pAmI zakatA nathI; ane viSayArdika mAhaba dhanane svasvarUpa mAnI rahyo che. e saghaLAnuM pariNAma mAtra upara kahyuM te ja che ke anaMta du:kha anaMta bhAve karIne sahevu, game teTaluM apriya, game teTaluM duHkhadAyaka ane game teTaluM raudra chatAM je duHkha anaMta kALathI ana tIvAra sahana karavuM paDayuM; te duHkha mAtra sahyuM te ajJAnAdika kathI; e ajJAnAdika TALavA mATe jJAnanI paripUrNa AvazyaktA che. e jJAnanA bheda anaMta che; paNa sAmAnya STi samajI zake eTalA mATe thaIne sarvaijJa bhagavAne mukhya pAMca bheTTha kahyAM che te jema che tema kahu chuM. prathama mati, dvitIya zruta, tRtIya avadhi, caturtha mana:paryaMtra ane pAMcamu saMpUrNa svarUpa kevaLa. enA pratibheda che, tenI vaLI atI'driya svarUpe anaMta bhagajALa che. jANavA rUpa padArtha te jIva ane ajIva che. jANavAnAM sAdhana : bhagavAnanI AjJA ane tenuM zuddha svarUpa yathAtathya jANavuM. svayaM kAika ja jANe che. nahI. tA nigratha jJAnI gurU jaNAvI zake, nirAgI jJAtA sarvottama che. eTalA mATe zraddhAnu khIja rApanAra ke tene poSanAra gurU e sAdhana rUpa che; e sAdhanArdikane mATe saMsAranI nivRtti eTale zama, dama, brahmacaryAdika anya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prajJAvadhanuM zailI svarUpa sAdhana che. e sAdhana prApta karavAnI vATa kahIe te paNa cAle. vItarAganA eka siddhAMtika zabda parathI jJAnAvaraNayane bahu kSaye pazama thaze ema huM vivekathI kahuM chuM. bhAva apratibaddhatAthI niraMtara vicare che evA jJAnI purUSanAM caraNAraviMda, te pratye acaLa prema thayA vinA ane samyak pratIti AvyA vinA sasvarUpanI prApti thatI nathI, ane AbethI avazya te mumukSu jenAM caraNAraviMda teNe sevyAM che, tenI dazAne pAme che. A mAga sarva jJAnIoe seve che, seve che ane sevaze. jJAna prApti ethI amane thaI hatI, vartamAne eja mArgathI thAya che, ane anAgata kALe paNa jJAna prAptine eja mArga che. sarva zAstrone bodha lakSa jevA jatAM eja che. ane je koI paNa prANI chUTavA Icche che teNe akhaMDa vRttithI eja mArgane ArAdha. e mArga ArAdhyA vinA jIve anAdi kALathI paribhramaNa karyuM che. jyAM sudhI jIvane svachaMda rUpI aMdhatva che, tyAM sudhI e mArganuM darzana thatuM nathI. (aMdhatva TaLavA mATe) jIve e mArgane vicAra kare; daDha mokSecchA karavI, e vicAramAM apramatta rahevuM, te mAnI prAptI thaI aMdhatva TaLe che e niHzaMka mAnajo anAdIkALathI jIva avaLe mArge cAle che, jo ke teNe japa, tapa, zAstrAdhyayana vagere anaMtavAra karyuM che, tathApi je kaMIpaNa avazya karavA gya hatuM te teNe karyuM nathI, je ke ame prathama ja jaNAvyuM che. sUyagaDAMga sUtramAM 2SabhadevajI bhagavAne jyAM aThThANuM putrone upadezyA che. mokSamArge caDhAvyA che tyAM eja upadeza karyo cheH he AyuSyamane A jIve sarve karyuM che. eka A vinA, te zuM? te ke nizcaya kahIe chIe ke purUSanuM kaheluM vacana, tene upadeza te sAMbhaLyA nathI, athavA rUDe prakAre karI te uThAvyAM nathI. ane ene ja ame munionuM sAmAyika (Atma svarUpanI prApti) kahyuM che? - sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne upadeza che ke jagata AkhAnuM jeNe darzana karyuM che, evA mahAvIra bhagavAna teNe Ama amane kahyuM che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhanuM zailI svarUpa 59 gurUne AdhIna thaI vatA evA anaMta purUSa mAga pAmIne mekSa prApta thayA. eka A sthaLe nahI. paNa sava sthaLe ane sa` zAstramAM e ja vAta kahevAnA lakSa che. ANAya dhammo ANAe tavA AjJAnuM ArAdhana eja dhama ane AjJAnuM ArAdhana eja tapa. sa sthaLe eja mATA purUSaneA kahevAnA lakSa che, e lakSa jIvane samajAyA nathI. tenA kAraNamAM sathI pradhAna evuM kAraNa svacchaMda che ane jeNe svaccha Mdane maMda karyAM che, evA puruSane pratibaddhatA (leAka saMbaMdhI adhana, svajana kuTuMba baMdhana, dehAbhimAnarUpa baMdhana, saMkalpa vikalparUpa madhana ) e badhana TaLavAnA sarvottama upAya je kaMI che te A uparathI tame vicAre. ane e vicAratAM amane je kaMI yAgya lAge te pUchajo. ane e mAge jo kaMI yAgyatA lAvaze| te upazama game tyAMthI paNa maLaze. upazama maLe ane jenI AjJAnuM ArAdhana karIe evA purUSanA khAja rAkho. bAkI khIjA badhA sAdhana pachI karavAM saiAgya che. A sivAya khInne kAI meAkSamAga vicAratAM lAgaze nahIM. (vikalpathI) lAge tA jaNAvazeA ke je kaI yeAgya hAya te jaNAvAya. jJAna' eTale AtmAne yathAtathya jANavA te. 'dana' eTale AtmAnI yathAtathya pratIti te. cAritra' eTale AtmA sthira thAya te. je tIrthaMkare jJAnanu phaLa virati kahyuM che, te tItharane atyaMta zaktie namaskAra hA ! duSamakALanu pramaLa rAjya vate che, te paNa aDaga nizrcayathI. satpurUSanI AjJAmAM vruttinu' anusa`dhAna karI je purUSA anupta vIyathI samyajJAna, darzana, cAritrane upAsavA Icche che, tene parama zAMtinA mArga hajI paNa prApta thavA ceAgya che. OM zAMti Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa zikSApATha : ra3. kiyA vyAvahArika prajanamAM paNa upagapUrvaka vivekI rahevAnI sat-pratijJA mAnI AjanA divasamAM vartaje. 2. zuddha saccidAnaMda, karUNAmaya paramezvaranI bhakti e AjanAM tArAM satkRtyanuM jIvana che. tAruM, tArA kuTuMbanuM, mitranuM, putranuM, patnInuM, mAtA-pitAnuM, gurunuM, vidvAnanuM, sapurUSanuM, yathAzakti hita, sanmAna, vinaya, lAbhanuM kartavya thayuM hoya te AjanA divasanI te sugaMdhI che. 4. bahumAna, namrabhAva, vizuddha aMtaHkaraNathI paramAtmAnA guNa saMbaMdhI ciMtavana, zravaNa, manana, kIrtana, pUjA, arcA e jJAnI purUSoe vakhANyAM che, mATe Ajane divasa zobhAvaje. 5. saddaguNathI karIne je tamArA upara jagatane prazasta meha haze te he bAI! tamane huM vaMdana karuM chuM. jene ghera A divasa kaleza vagarane, svacchatAthI, zaucatAthI, saMpathI, saMteSathI, saumyatAthI, snehathI, sabhyatAthI, sukhathI jaze tene ghera pavitratAne vAsa che. 7. vacana zAMta, madhura, kamaLa, satya ane zauca balavAnI sAmAnya pratijJA laI AjanA divasamAM praveza karaje. 8. game teTalo parataMtra che te paNa manathI pavitratAne vismaraNa karyA vagara Ajano divasa ramaNIya karaje. sarva saMpurUSe eka ja vATethI taryA che ane te vATe vAstavika AtmajJAna ane tenI anucAriNI dehasthitiparyata sakriyA ke rAgadveSa ane meha vagaranI dazA thavAthI te tatva temane prApta thayuM hoya ema mAruM AdhIna mata che. paNa haLave haLave mane temanA pratikramaNa sUtra ityAdika pustako vAMcavA maLyAM, temAM bahu vinayapUrvaka sarva jagata jIvathI mitratA IcchI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa che tethI mArI prIti temAM paNa thaI ane pelAmAM paNa rahI. haLave haLave A prasaMga vaLe. bAhyabhAve jagatamAM varno ane aMtaraMgamAM ekAMta zItalIbhUtanilepa raho e ja mAnyatA ane bedhana che. eka sapurUSane rAjI karavAmAM, tenI sarva icchAne prazaMsavAmAM te ja satya mAnavAmAM AkhI jIMdagI gaI te utkRSTamAM utkRSTa paMdara bhave avazya mekSe jaIza. je je tamArI abhilASAo che tene samyapha prakAre niyamamAM ANe ane phaLIbhUta thAya tevuM prayatna kare, e mArI IcchA che. zeca na kare, yegya thaI raheze. sasaMga zodhe. satyarUSanI bhakti kare. zrI jine sahastragame kriyAo ane sahaagame upadeza e eka ja mArga ApavA mATe kahyAM che ane te mArgane athe te kriyAo ane upadeze grahaNa thAya te saphaLa che ane e mAgane bhUlI jaI te kiyAe ane upadeze grahaNa thAya te sau niSphaLa che. kriyA e karma, upaga e dharma, pariNAma e baMdha, bhrama e. mithyAtva, brahma te AtmA ane zaMkA eja zalya che. zekane saMbhAra nahIM, A uttama vastu jJAnIoe mane ApI. | game te kiyA, japa, tapa ke zAstravAMcana karIne paNa eka ja kArya siddha karavAnuM che, te e ke jagatanI vismRti karavI ane satanAma caraNamAM rahevuM ane e eka ja lakSa upara pravRtti karavAthI jIvane pitAne zuM karavuM yaMgya che ane zuM karavuM agya che, te samajAya che, samajAtuM jAya che. e lakSa AgaLa thayA vinA japa, tapa, dhyAna ke dAna keInI yathAgya siddhi nathI, ane tyAM sudhI dhyAnAdika nahIM jevAM kAmanA che. mATe emAMthI je je sAdhane thaI zaktAM hoya te. badhAM eka lakSa thavAne arthe karavAM ke je lakSa ame upara jaNAvyuM che. japatapAdika kaMI niSedhavA yogya nathI, tathApi te badhAM eka lakSane athe che. ane e lakSa vinA jIvane samyakatva siddhi thatI nathI. vadhAre zuM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhanu' zailI svarUpa kahIe? upara jaNAvyuM che teTaluM ja samajavAne mATe saghaLAM zAstro pratipAdita thayAM che. dharma dhyAna lakSyAthI thAya e ja AtmahitanA rastA che. 62 cittanA sakalpa vipathI rahita thavu e mahAvIranA mArga che. alipta bhAvamAM rahevuM e vivekInu kartavya che. jenuM apAra mahAtmya che, evI tI karadevanI vANInI bhakti karo. OM zAnti zikSApATha : 24, AraMbha parigrahanI nivRtti upara jJAnIe ApelA ghaNA bhAra jJAnIpurUSoe vAra vAra AraMbha parigrahanA tyAganuM utkRSTapaNu kahyuM che, ane pharI pharI te tyAganA upadeza karyAM che, ane ghaNuM karI pote paNa ema varyAM che; mATe mumukSu purUSane avazya karI tenI saMkSepa vRtti joI e, emAM saMdeha nathI. Arabha parigrahanA tyAga kayA kayA pratibaMdhathI jIva na karI zake, ane te pratibaMdha kayA prakAre TALI zakAya e prakAre mumukSu jIve potAnA cittamAM vizeSa vicAra-aMkura utpanna karI kaMIpaNa tathArUpa phaLa ANavuM ghaTe, jo tema karavAmAM na Ave te te jIvane mumukSutA nathI, ema prAye kahI zakAya. Ara'bha parigrahanA tyAga kayA prakAre thayeA hAya tA yathAtha kahevAya te prathama vicAra karI pachI upara kahyo te vicAra-a'kura mumukSu jIve peAtAnA aMtaHkaraNamAM avazya utpanna karavA yAgya che. gRhAdi pravRttinA ceAge upayAga vizeSa calAyamAna rahevA yAgya che, ema jANIne paramapurUSa sasaMga parityAganA upadeza karatA hatA. utkRSTa sa`pattinAM ThekANAM je cakravartyAdi pada te sa" anitya dekhIne vicAravAna purUSo tene cheDIne cAlI nIkaLyA che; athavA prAra Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamAdhavu zailI svarUpa }a uAye vAsa thayA tA paNu atipaNe ane udAsInapaNe tene prArauAya samajIne varyAM che; ane tyAgane lakSa rAkhyA che. AraMbha ane parigrahanA jema jema mAha maTe che, jema jema tene viSethI pAtApaNAnuM abhimAna maMda pariNAmane pAme che, tema tema mumukSutA vardhamAna thayA kare che. anaMtakALanA paricayavALuM e abhimAna prAye ekadama nivRtta thatu nathI. teTalA mATe tana, mana, dhanAdi je kaI pAtApaNe vatatAM hAya che, te jJAnI pratye arpaNa karavAmAM Ave che; prAye jJAnI kaMI tene grahaNa karatA nathI, paNa temAMthI potApaNuM maTADavAnu ja upadeze che. ane karavA yeAgya paNu temaja che ke, AraMbha-parigrahane vAravAranA prasaMge vicArI vicArI peAtAnAM thatAM aTakAvavAM, tyAre mumukSutA nima La hAya che. je prANIne parigrahanI maryAdA nathI, te prANI sukhI nathI; tene je maLyuM te ochuM che kAraNa jeTaluM maLatuM jAya teTalAthI vizeSa prApta karavA tenI icchA thAya che. parigrahanI prabaLatAmAM je kaI maLyu hAya tenuM sukha te bhAgavAtuM nathI paraMtu hAya te paNa vakhate jAya che; parigrahathI niraMtara caLavicaLa pariNAma ane pApabhAvanA rahe che; aka smAta yAgathI evI pApa bhAvanAmAM AyuSya pUrNa thAya te bahudhA adheAgatinuM kAraNa thaI paDe. kevaLa parigraha tA munizvare tyAgI zake; paNa gRhastho enI amuka maryAdA karI zake... jeNe enI TUMkI maryAdA karI nahIM. te baheALA duHkhanA bhAgI thayA che. zrI ThANAMga sUtramAM AraMbha ane parigrahanuM baLa jaNAvI pachI tethI nivavuM ceAgya che evA upadeza thavA A bhAve dvibhagI kahI che. 1. jIvane matijJAnAvaraNIya kayAM sudhI hoya? jyAM sudhI AraMbha ane parigraha hoya tyAM sudhI. 2. jIvane zrutajJAnAvaraNIya karyAM sudhI hAya ? jyAM sudhI Arabha ane parigraha hoya tyAM sudhI. jIvane adhijJAnAvaraNIya kayAM sudhI heAya ? jyAM sudhI AraMbha ane parigraha hoya tyAM sudhI. 3. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 4. prajJAvAdhana zailI svarUpa jIvane manaHpavajJAnAvaraNIya kayAM sudhI hoya ? jyAM sudhI AraMbha ane parigraha hoya tyAM sudhI. 5. jIvane kevaLajJAnAvaraNIya kAM sudhI hAya ? jyAM sudhI Ara'bha ane parigraha hAya tyAM sudhI. ema kahI daOnAdi bheda jaNAvI sattaravAra te ne te vAta jaNAvI che ke, te AvaraNA tyAM sudhI hAya ke jyAM sudhI AraMbha ane parigraha hoya. AvuM AraMbha parigrahanu khaLa jaNAvI phI arthAttarUpe pAchuM tenuM tyAM ja kathana karyu che. 1. jIvane matijJAna kayAre upaje ? AraMbha parigrahathI nitye. 2. jIvane zrutajJAna kyAre upaje ? AraMbha parigrahathI nivatyuM. 3. jIvane avadhijJAna kayAre upaje ? AraMbha parigrahathI nitye. 4. jIvane manaHpa`vajJAna kayAre upaje ? AraMbha parigrahathI nitye. 5. jIvane kevaLajJAna kayAre upaje ? AraMbha parigrahathI nivatyuM. ema sattara prakAra pharIthI kahI AraMbha parigrahanI nivRttinuM phaLa jyAM devaTe kevaLajJAna che tyAM sudhI lIdhuM che. ane pravRttinu phaLa kevaLa jJAna sudhInAM AvaraNanA hetupaNe kahI tenuM atyaMta khaLavAnapaNuM kahI jIvane tethI nivRtta thavAnA ja upadeza karyAM che. krI karIne jJAnIpurUSAnAM vacana e upadezanA ja nizcaya karavAnI jIvane preraNA karavA cchei che; tathApi anAdi asatsa`gathI utpanna thayelI evI duSTa icchAdi bhAvamAM mUDha thayelA evA jIva pratibhUtA nathI; ane te bhAveAnI nivRtti karyA vinA zreya Icche che ke jenA sa`bhava kyAre paNa thaI zakayA nathI, vamAnamAM thatA nathI ane vi SyamAM thaze nahI. parama dharmAMrUpa caMdra pratye rAhu jevA parigraha tethI huM virAma pAmavAne ja icchu chuM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabAdhatu zailI svarUpa amAre parigrahane zuM karavA che? kazuM prayeAjana nathI. pra.-5 pa sarvotkRSTa zuddhi tyAM sarvotkRSTa siddhi huM AjanA ! A paramavAkayanA AtmApaNe tame anubhava kare. zAMti zikSApATha : 25. dAna AtmAnI mahattA tA satya vacana, dayA, kSamA, paropakAra ane samatAmAM rahI che. lakSmI ityAdi te ka`mahattA che. ema chatAM lakSmIthI zANA purUSA dAna che, uttama vidyAzALAo sthApI paraduHkhabhajana thAya che....kuTuMbavaDe karIne amuka samudAyanuM hitakAma kare che. putra vaDe tene saMsArabhAra ApI pote dha'mA'mAM praveza kare che, adhikArathI DahApaNu vaDe AcaraNa karI rAjA prajA ba Mnenu hita karI dhamanItinA prakAza kare che. ema karavAthI keTalIka kharI mahattA pamAya che; chatAM e mahattA cAsa nathI. maraNu bhaya mAthe rahyo che. dhAraNA dharI rahe che. yAjelI yAjanA ke viveka vakhate hRdayamAMthI jatA rahe evI saMsAra mAhinI che; ethI ApaNe ema ni:saMzaya samajavu. ke satyavacana, dayA, kSamA, brahmacaya ane samatA jevI AtmamahattA koI sthaLe nathI. zuddha paMcamahAvratadhArI bhikSuke je riddhi ane mahattA meLavI che te brahmadatta jevA cakravatI e lakSmI, kuTuMba, putra ke adhikArathI meLavI nathI, ema mArU' mAnavuM che. bhAkhyuM bhASaNamAM bhagavAna, dharma na bIjo dayA samAna; abhayadAna sAthe saMtoSa, dyo prANIne daLavA doSa. satya zILa ne saghaLAM dAna, yA hAine rahyAM pramANu, dayA nahI' tA e nahI eka, vinA sUrya kiraNa nahI. dekha. tatvarUpathI e oLakhe, te jana pahoMce zAzvata sukhe; zAMtinAtha bhagavAna prasiddha, rAjacaMdra karUNAe siddha Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prajJAvadhanuM zailI svarUpa je jIvo bAAkiyA (eTale dAnAdi) ane zuddha vyavahAra kiyAne utthApavAmAM mekSa mAga samaje che, te ja zAstronA koI eka vacanane aNasamajaNu bhAve grahaNa karIne samaje che. dAnAdi kiyA je koI ahaMkArAdithI, nidAna buddhithI ke jyAM tevI kriyA na saMbhave evA chaThThA guNasthAnAdi sthAne kare che te saMsArano hetu che ema zAstrone mULa Azaya che; paNa samULagI dAnAdi kiyA utthApavAne zAstrone hetu nathI, te mAtra potAnI mati kalpanAthI niSedhe che. temaja vyavahAra be prakAranA che, eka paramArtha mULahetu vyavahAra ane bIje vyavahArarUpa vyavahAra. pUrve A jIve anaMtI vAra karyA chatAM AtmArtha tho nahI' ema zAmAM vALe che, te vAkya grahaNa karI sacoDe vyavahAra utthApanArA pite samajyA evuM mAne che paNa zAstrakAre te tevuM kazuM kahyuM nathI, je vyavahAra paramArtha hetu mULa vyavahAra nathI, ane mAtra vyavahAra hetu vyavahAra che, tenA durAgrahane zArakAre niSedhya che abhayadAna - e sarvotkRSTa dAna che. enA jevuM ekake dAna nathI. A siddhAMta prathama mArA aMtaHkaraNe manana karavA mAMDe. ahe! A ene siddhAMta kevo nirmaLa ane pavitra che! keIpaNa prANI bhUtane pADavAmAM mahA pApa che. e vAta mane hADohADa utarI gaI gaI te pAchI hajAra janmAMtare paNa na casake tevI! Ama vicAra paNa A ke kadApi punarjanma nahIM hoya ema ghaDIbhara mAnIe te paNa karelI hiMsAnuM kiMcita phaLa paNa A janmamAM maLe che kharUM ja nahIM te AvI tArI viparIta dazA kayAMthI hota? mATe e satya pavitra ane ahiM. sAyakta jaina dharmanA jeTalA siddhAMnta tArAthI manana thaI zake teTalA kara ane tArA jIvanI zAMti Iccha. enA saghaLA siddhAMte jJAna daSTie avaloktA ane sUkSma buddhie vicAratAM kharA ja che. jema abhayadAna saMbaMdhIne tene anupama siddhAnta A vakhate tane tArA A anubhavathI are lAgyuM tema tenA bIjA siddhAMte paNa sUkSmatAthI manana karatAM kharA ja lAgaze. emAM kAMI nyUnAdhika nathI ja. saghaLA dharmamAM dayA saMbaMdhI thaDe thaDe bedha che khare, paraMtu emAM te je te jena ja Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 67 che. harakoI prakAre paNa jhINA jaMtuone bacAva karavo, tene kaI prakAre paNa duHkha na ApavuM evA jainanA prabaLa ane pavitra siddhAMtothI bIje kaye dharma vadhAre sAco hate? te eka pachI eka aneka dharmo lIdhA mUkyA, paraMtu tAre hAtha jaina dharma Ave ja nahIM. re! kayAMthI Ave? tArA aDhaLaka puNyanA udaya sivAya kayAMthI Ave ? thanArUM thayuM paraMtu have tArA aMtaHkaraNamAM daDha kara ke e ja dharma khare che. e ja dharma pavitra che ane have enA bIjA siddhAMte avalokana kara sarva dharma karatAM jaina dharma utkRSTa dayA praNIta che, dayAnuM sthApana jema temAM karavAmAM AvyuM che tevuM bIjA koImAM nathI. "mArI e zabda ja "mArI nAkhavAnI sajjaDa chApa tIrthakaree AtmAmAM mArI che. e jagAe upadezanA vacane paNa AtmAmAM sarvotkRSTa asara kare che, zrI jinanI chAtImAM jIvahiMsAnA paramANu ja na hoya evo ahiMsA dharma zrI jinane che, jenAmAM dayA na hoya te jina na hoya. jenane hAthe khUna thavAnA banAvo kadApi banaze nahIM. jena hoya te asatya bele nahIM. OM zAMtiH zikSApATha 26. niyamitapaNuM niyamathI kareluM kAma tvarAthI thAya che. dhArelI siddhi Ape che AnaMdanA kAraNarUpa thaI paDe che. , saghaLuM kartavya niyamita ja rAkhavuM. gayelI eka paLa paNa pAchI maLatI nathI, ane te amUlya che. te pachI AkhI AyuSya sthiti ! epaLane hina upayoga te eka amUlya kaustubha chevA karatAM paNa vizeSa hAnikAraka che, te tevI sATha paLanI eka ghaDIne hIna upaga karavAthI keTalI hAni thavI joIe ? Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa emaja eka dina, eka pakSa, eka mAsa, eka varSa ane anukrame AkhI AyuSya sthitine hIna upaga e keTalI hAni ane keTalA azreyanuM kAraNa thAya e vicAra zukala hRdayathI tarata AvI zakaze. sukha ane AnaMda e sarva prANu, sarva jIva, sarva satya ane sarva jatune niraMtara priya che. chatAM duHkha ane AnaMda bhegave che enuM zuM kAraNa hevuM joIe? ajJAna ane te vaDe jiMdagIne hIna upaga. hIna upayoga thatuM aTakAvavAno pratyeka prANanI IcchA hovI joIe. paraMtu kyA sAdhana vaDe? - ati vicakSaNa purUSa saMsAranI sarvopAdhi tyAgIne aherAtra dhamamAM sAvadhAna thAya che.... paLane paNa pramAda karatA nathI. vicakSaNa purUSa ahorAtranA cheDA bhAgane paNa niraMtara dharma kartavyamAM gALe che, ane avasare avasare dhamakartavya karatA rahe che. paNa mUTha purUSa nidrA, AhAra, mAjazekha ane vikathA temaja raMga rAgamAM Ayu vyatIta karI nAMkhe che. enuM pariNAma teo adhagati rUpa pAme che. paLa e amUlya cIja che. cakavatI paNa eka paLa pAmavA AkhI riddhi Ape te paNa te pAmanAra nathI. eka paLa vyartha chevAthI eka bhava hArI javA jevuM che ema tatvanI daSTie siddha che. vakhata amUlya che, e vAta vicArI AjanA divasanI 2,16,000 vipaLane upayoga karaje. Aje je paLe tuM mArI kathA manana kare che te ja tAruM AyuSya samajI savRttimAM darAje. vyavahArane niyama rAkhaje ane navarAze saMsAranI nivRtti zodhaje. ochAmAM ocho paNa ardha prahara dharmaktavya ane vidyAsaMpattimAM grAhya karaje. jiMdagI TUMkI che ane jaMjALa lAMbI che, mATe jaMjALa TUMkI kara te sukha rUpe jiMdagI lAMbI lAgaze. navarAzane divasa hoya te AgaLa kahelI svataMtratA pramANe cAlaje. upAdhinA yegane lIdhe zAvAMcana je na thaI zakatuM hoya te hamaNAM te rahevA devuM. paraMtu upAdhithI thoDo paNa nityaprati avakAza Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 69 laI cittavRttine sthira thAya evI nivRttimAM besavAnuM bahu avazya che. ane upAdhimAM paNa nivRttine lakSa rAkhavAnuM smaraNa rAkhaje. eTale vakhata AyuSyane teTale ja vakhata jIva upAdhine rAkhe te manuSyatvanuM saphaLa thavuM kayAre saMbhave? manuSyatvanA saphaLapaNa mATe jIvavuM e ja kalyANakAraka che, e nizcaya kara joIe. ane saphaLapaNA mATe je je sAdhananI prApti karavI yogya che, te prApta karavA nitya prati nivRtti meLavavI joIe, nivRttinA abhyAsa vinA jIvanI pravRtti na TaLe e pratyakSa samajAya tevI vAta che. nitya niyamamAM tamane ane badhA bhAIone hamaNuM te eTaluM ja jaNAvuM chuM ke je je vATethI anaMtakALathI grahAyelA Agrahane, pitApaNane ane asatsaMgano nAza thAya che te vATe vRtti lAvavI, e ja ciMtana rAkhavAthI ane parabhavane daDha vizvAsa rAkhavAthI keTaleka aMze temAM jaya pamAze. saphaLa thayelA vakhatane mATe AnaMda mAne ane Ajano divasa paNa saphaLa kare. niSphaLa thayelA divasane mATe pazcAtApa karI niSphaLatA vismRta kare. kSaNa kSaNa jatAM anaMtakALa vyatIta thayA chatAM siddhi thaI nahIM. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIryathI abheda evA AtmAne eka paLa paNa vicAra kare. AraMbha ane parigraha parathI vRtti maLI pADavAnuM ane salhAanA paricayamAM rUci karavAnuM prathama kaThaNa paDe che, kema ke jIvane anAdi prakRtibhAva tethI judo che, te paNa jeNe tema karavAne nizcaya karyo che, te tema karI zakyA che, mATe vizeSa utsAha rAkhI te pravRtti kartavya che. sarva mumukSuoe A vAtane nizcaya ane nitya niyama karavo ghaTe che. pramAda ane aniyamitapaNuM TALavuM ghaTe che. niyamitapaNe nitya sagraMthanuM vAMcana tathA manana rAkhavuM yegya che. % zAMti Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 prajJAvabheAdhanu' zailI svarUpa zikSApAz : 27, jinAgama stuti bhAga pahelA graMthAraMbha prasaMga raMga bharavA, koDe karUM kAmanA, Adhu dha malama haravA, che anyathA kAmanA; bhAbhu mekSa sumedha dharmI dhananA, joDe kathuM kAmanA, emAM tatva vicAra satva sukhannA, prere| prabhu kAmanA. * nAbhinaMdana nAtha, vizvavana vijJAnI, bhavabaMdhananA kuMda, karaNu khaMDana sukhadAnI; graMtha patha AvaData, khaMta preraka bhagavaMtA, akhaDita arihaMta, taMta hAraka jayavaMtA; zrI maraNu haraNu tAraNa taraNa, vizvoddhAraNa agha hare, te RSabhadeva parameza pada, rAyacaMda vaMdana kare. * dha tattva jo pUchyuM... mane, tA saMbhaLAvu' snehe tane je siddhAMta sakaLanA sAra, sa` mAnya sahune hitakAra * zubha bhAva vaDe mana zuddha karA, navakAra mahApadane samarI, nahi eha samAna sumaMtra kaheA, bhajIne bhagavaMta bhava'ta lahe. viSayarUpa akurathI, TaLe jJAna ne dhyAna; leza madirA pAnathI, chAke jayama ajJAna. * vacanAmRta vItarAganA, parama zAMta rasa mULa; auSadha je bhava rAganA, kAyarane pratikULa. te trizalA tanaye mana ciMtavI, jJAna, viveka vicAra vadhArU'; nitya vizeSa karI nava tattvanA, uttama edha aneka uccArU Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa saMzaya bIja Uge nahIM aMdara, je jinanAM kathane avadhArUM, rAjaya, sadA muja e ja mane ratha, dhAra, thaze apavarga utArUM. huM keNa chuM? kyAMthI thaye? zuM svarUpa che mAruM kharuM? kenA saMbaMdhe vaLagaNa che? rAkhuM ke e pariharUM? enA vicAra viveka pUrvaka, zAMta bhAve je karyA, te sarva Atmika jJAnanAM, siddhAMta tatve anubhavyAM. te prApta karavA vacana kenuM, satya kevaLa mAnavuM. nirdoSa naranuM kathana mAne, "teNe jeNe anubhavyuM. re! Atma tAre! Atma tAre ! zIdhra ene oLakhe, sarvAtmamAM samadraSTi gho, A vacanane hadaye lakhe. e para chava vicAra kare te tene nava tatvane, tattvajJAnane saMpUrNa bedha maLI jAya ema che. emAM tatvajJAna saMpUrNa samAveza pAme che. zAMtipUvarka vivekathI vicAravuM joIe. kAvya, sAhitya ke saMgIta Adi kaLA je AtmAthe na hoya te kalpita che. kalpita eTale nirarthaka, sArthaka nahIM te. jIvanI kalpanA mAtra. bhakti prajanarUpa ke AtmAthe na hoya te badhuM kalipata janma kavitA bIDI te pahoMcI che. temAM AlApikA tarIkenA bhedamAM tamAruM nAma batAvyuM che ane kavitA karavAmAM je kAMI vicApa joIe te batAvavAno vicAra rAkhe che. kavitA ThIka che. kavitA kavitAthe ArAdhavA gya nathI, saMsArArthe ArAdhavA yogya nathI; bhagavad bhajanAthe Atma kalyANArthe je tenuM prajana thAya te jIvane te guNanI pazamatAnuM phaLa che. je vidyAthI upazama guNa pragaTa nahI, viveka AvyuM nahIM, ke samAdhi thaI nahIM te vidyAne viSe rUDA Ave Agraha karavA yogya nathI. anaMta anaMta bhAva bhedathI bhalI bhalI, anaMta anata naya viSe vyAkhyAnI che Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prajJAvadhanuM zailI svarUpa sakala jagata hita kAriNI hAriNI meha, - tAriNI bhavAbdhi mekSa cAriNI pramANa che. upamA ApyAnI jene tamA rAkhavI te vyartha ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che; aha! rAjacaMdra, bALa khyAla nathI pAmatA eka jinezvara taNuM vANI, jANa teNe jANuM che. tapAdhyAne ravi rUpa thAya, e sAdhine sema rahI sahAya, mahAna te maMgaLa paMkti pAme, Ave pachI te budhanA praNAme 1. nigraMtha jJAtA gurU siddhi dAtA kAM te svayaM zukra prapUrNa khyAtA; triga tyAM kevaLa maMda pAme, svarUpa sidhe vicarI virAme. zAMtiH zikSApATha 28. jinAgama rastuti-bhAga bIje "sukhakI sahelI he, akelI udAsInatA adhyAtmanI jananI te udAsInatA.. laghuvayathI addabhuta thaye, tatvajJAnane bedha e ja sUcave ema ke gati Agatima zedha? 1 je saMskAra thavo ghaTe, ati abhyAse kAMya vinA parizrama te the, bhavazaMkA zI tyAMya? 2 jema jema mati alpatA, ane meha udyota, . tema tema bhava kanA, apAtra aMtara ta. 3 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaka prastAvadhanuM zailI svarUpa karI kalpanA daDha kare, nAnA nAsti vicAra, paNa asti te sUcave, e ja khare nirdhAra. 4 A bhava vaNu bhava che nahIM, eja tarka anukULa vicAratAM pAmI gayA, Atma dharmanuM mULa. 5 zuM karavAthI pite sukhI? zuM karavAthI pote duHkhI? pote zuM? kayAMthI che Apa? ene mAge zIdhra javApa. jyAM zaMkA tyAM gaNa saMtApa, jJAna tahAM zaMkA nahIM sthApa; prabhu bhakti tyAM uttama jJAna, prabhu meLavavA gurU bhagavAna. gurU oLakhavA ghaTa vairAgya, te upajavA pUvita bhAgya, tema nahIM te kaMI satsaMga, tema nahIM te kaMI duHkharaMga. je gAyo te saghaLe eka, sakaLa dazane e ja viveka samajAvyAnI zailI karI, syAdvAda samajaNa paNa kharI. jahAM rAga ane vaLI cheSa, tahAM sarvadA mAne kaleza, udAsInatAne jyAM vAsa, sakaLa duHkhane che tyAM nAza. bhinna bhinna mata dekhIe, bheda daSTine eha; eka tattvanA mULamAM, vyAkhyA mAne teha. 1. teha tatvarUpa vRkSanuM, Atmadharma che mULa, svabhAvanI siddhi kare, dharma teja anukULa 2. prathama Atmasiddhi thavA karIe jJAna vicAra, anubhavI gurUne sevIe, budhajanane nirdhAra. 3. kSaNa kSaNa je asthiratA, ane vibhAvika moha te jenAmAMthI gayA, te anubhavI guru ya. 4 bAhya tema atyaMtare, graMtha grathignahi heya; parama purUSa tene kahe, saraLa: daSTithI joya. 5. bAhya parigraha graMthi che, atyaMtara mithyAtva, svabhAvathI pratikULatA, e Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa binA nayana pAve nahIM, binA nayanakI bAta; seve saddagurUke carana, se pAve sAkSAtbUjhI cahata je pyAsake, hai bUjhanI rIta; pAve nahI gurUgama binA, ehI anAdi sthita. ehi nahi hai kalpanA, ehI nahi vibhaMga; kaI nara paMcama kALameM, dekhI vastu abhaMga. nahi de tuM upadezakuM, prathama lehi upadeza sabase nyArA agama hai, ve jJAnIkA deza. japa, tapa, aura tratAdi saba, tahAM lagI jama rUpa, jahAM lagI nahIM saMtakI pAI kRpA anupa. pAyAkI e bAta hai, nija chaMdana ke cheDa, piche lAga sapurUSake, te saba baMdhana te. he prabhu, he prabhu, zuM kahuM, dInAnAtha dayALa; huM te doSa anaMtanuM, bhAjana chuM karUNALa. 1. zuddha bhAva mujamAM nathI; nathI sarva tuja rUpa, nathI laghutA ke dInatA, zuM kahuM paramasvarUpa? 2. ahaMbhAvathI rahita nahi, svadharma saMcaya nahIM, nathI nivRtti nirmaLapANe, anya dharmanI kAMI 12 ema anaMta prakArathI, sAdhana rahita huMya, nahIM eka saguNa paNa, mukha batAvuM zuMya 13. kevaLa karaNa mUrti che, dInabaMdhu dinanAtha, pApI parama anAtha chuM, he prabhucha hAtha. 14 anaMta kALathI AthaDa, vinA bhAna bhagavA; sevyA nahi gurU saMtane, mUkayuM nahi abhimAna. 15 prabhu prabhu ya lAgI nahIM, paDyo na saddagurU pAya; dIThA nahiM nija doSa te, tarI e koNa upAya? 18 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa paDI pI tuja pada paMkaje, pharI pharI mAMgu eja sazurU saMta svarUpa tuja, e daDhatA karI deja 20 guru zAMti zikSApATha 29 jinAgama stuti-bhAga trIjo saba zAstranake naya dhArI hiye, mata maMDana khaMDana bheda liye, vaha sAdhana bAra anaMta kiye, tadapi kaccha hAtha haju na pace, aba karyo ne bicArata hai manase, kachu aura rahA una sAdhanase? bina sadUgurU keya na bheda lahe, mukha Agala hai kaha bAta kahe? karUnA hama pAvata hai tumakI, vaha bAta rahI sugurU gamakI, palameM pragaTe mukha Agalase jaba saddagurU ane suprema base, tanase, manase, dhanasuM, sabase, gurUdevakI Ana svaAtma base, taba kAraja siddha bane apane, rasa amRta pAvahI prema ghane. vaha satya sudhA darasAvahiMge, caturAMgula hai damase milo, rasadeva niraMjana kepivahI, gahi jaga juga juga se jIvahI. para prema pravAha baDhe prabhuseM; saba Agama bheda sukara base vaha kevala ke bIja glAni kahe, nijake anubhava batalAI diye. jaDabhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva kaI kaI palaTe nahIM, chaDI Apa savabhAva. 1 hoya tene nAza nahIM, nahIM te nahIM hoya; eka samaya te sau samaya, bheda avasthA che. 10 e hAya pUrva bhaNela nava paNa jIvane jANyuM nahIM; te sarva te ajJAna lAgyuM, sAkSI che Agama ahIM; Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa e pUrva sarva kayAM vizeSa, jIva karavA nimaLe; jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLo. zAstro vizeSa sahita paNa che, jANiyuM nijarUpane kAM teha Azraya karajo, bhAvathI sAcA mane. te jJAna tene bhAkhiyuM, je sammati Adi sthaLe; jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLo. ATha samiti jANIe je, jJAnInA paramArthathI; te jJAna bhAkhyuM tehane, anusAra te kSArthathI. nija kalpanAthI keTI zAstro mAtra manane AmaLe; jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLe. kartA mATe te chUTe karma, e che mahAbhajanane marma je tuM jIva te kartA hari, je tuM ziva te vastu kharI; tuM cho jIva ne tuM cho nAtha; ema kahI ane jhaTakyA hAtha jaDa ne rautanya bane dravyane svabhAva bhinna, supratItapaNe banne jene samajAya che, svarUpa cetana nija, jaDa che saMbaMdha mAtra, athavA te ya paNa para dravyamAMya che. e anubhavane prakAza ullAsita thaye, jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che. kAyAnI visArI mAyA, svarUpe zamAyA evA, nigrathane paMtha bhava aMtane upAya che. deha jIva ekarUpe bhAse che ajJAna vaDe, kSiAnI pravRtti paNa tethI tema thAya che, jIvanI utpatti ane rega, zeka, duHkha, mRtyu, dehane svabhAva jIva padamAM jaNAya che. e je anAdi ekarUpane mithyAtva bhAva, ": Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhatu zailI svarUpa jJAnInAM vacana vaDe bhAse jaDa caitanyanA mane dravya nija tija, karI jo jo vacananI tulanA re, mAtra kahevu' paramAratha hetuthI re, che. dehAdithI bhinna AtmA re, ema jANe sadgurU upadezathI re, ema deva jinade bhAkhiyu* re, bhavya janAnA hitane kAraNe re, paMtha parama padma khAdhyA, anusarI kahIzuM, te parama pada kAraNa, mULa praName eka svabhAve, cetana jaDa bhAveza: tevI aMtara AsthA, jIva ajIva viSe te, vicAra vastu vizeSe, krUra thaya jAya che; svabhAva bhinna, rUpe sthita thAya che. pragaTa 77 jojo zeAdhIne jina siddhAMta. mULa. koI pAme mumukSu vAta. mULara upayAgI sattA avinAza. mULa, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa06 meAkSamAraganuM zuddha svarUpa. mULa. saMkSepe kahyuM svarUpa. mULa011 jeha pramANe parama vItarAge; praNamIne te prabhu bhakti rAge. 1. samyak da na jJAna caraNa pUrNa; zuddha samAdhi tyAM paripU. ra avaleAkayA che muniMdra so; pragaTathai da na kahyuM che tatvajJa. 3. nave tattvanA samAveza thAya; bhinna prAdhyA mahAna munirAya. 8 * apUrva avasara evo kyAre Avaze? kayAre thaIzu. mAhyAMtara nigraMtho; sa sabadhatu khaMdhana tIkSNa chedIne, vicarazu. kava mahatpurUSane patha je apU. 1 mAha svayaMbhu ramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jyAM kSINu meha guNasthAna jo; aMta samaya tyAM pUrNa svarUpa vItarAga thaI, pragaTAvu" nija kevaLajJAna nizvana jo. apU, 14 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbodhanuM zailI svarUpa eha paramapada prAptinuM kayuM sthAna meM, gajA vagara ne hAla mane ratha rUpa je; te paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, prabhu AjJAe thAzuM teja svarUpa che. apUrva 21 dhanya divasa A ahe, jAgIre zAMti apUrva re, daza varSe re dhArA ulasI, maTA udayakamane garva che. dhanya. 1 yathA hetu je cittane, satya dharmane uddhAra re. thaze avazya A dehathI, ema thaye niradhAra re. dhanya0 5 avazya kamane bhega che, bhegava avazeSa re, tethI deha ekaja dhArIne, jAzuM svarUpa svadeza re. dhanya 8 Apa ApakuM bhUla gayA, Inase kayA aMdhera; samara samara aba hasata hai, nahi bhUleMge phera. ehi nahIM te kalpanA, ehI nahIM vibhaMga; jaba jAeMge AtmA, taba lAgeMge raMga. jina pravacana durgamyatA, thAke ati matimAna avalaMbana zrI saddagurU, sugama ane sukha khANa sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dina rAta rahe te dhyAna mahIM, parazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jaya te. # zAMti zikSApAThaH 30. navatatvanuM sAmAnya sakSepa svarUpa je jIva eTale caitanyanuM svarUpa jANa nathIajIva eTale je jaDanuM svarUpa jANatA nathI, ke te bannenA tattvane jANatA nathI te sAdhu saMyamanI vAta kayAMthI jANe? - je zaitanyanuM svarUpa jANe, je jaDanuM svarUpa jANe, tema ja te baMnenuM svarUpa jANe, te sAdhu saMyamanuM svarUpa jANe. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanu' zailI svarUpa jyAre jIva ane ajIva e mannene jANe, tyAre sarva jIvanI bahu prakAre gati-Agatine jANe, jyAre sarva jIvanI bahu prakAre gati Agatine jANe, tyAre ja puNya, pApa, madha ane mekSane jANe. jyAre puNya, pApa, aMdha ane meAkSane jANe tyAre ja manuSya saMbadhI ane deva saMbaMdhI bhAganI icchAthI nivRtta thAya. jyAre deva ane mAnava samadhI bhAgathI nivRtta thAya tyAre sarva prakAranA khAhya ane abhya Mtara sayeAganA tyAga karI zake. jyAre mAhyAbhyaMtara saMyoganA tyAga kare tyAre dravyabhAva muMDa thaine muninI dIkSA le. jyAre muDa thaine muninI dIkSA le tyAre utkRSTa savarane prApta kare; ane uttama dharmanA anubhava kare. jyAre utkRSTa saMvaranI prApti kare ane uttama dha`maya thAya tyAre karUpa raja amedhi, kaluSa, e rUpe jIvane milana karI rahI che tene khaMkhere. abhedhi, kaluSathI utpanna thayelI ka`rajane kha'khere tyAre sarva jJAnI thAya ane sa` danavALA thAya. G jyAre sajJAna ane sadananI prApti thAya tyAre nirAgI thaI ne te kevaLI lAkAlekanuM svarUpa jANe. nirAgI thaI ne vaLI jyAre leAkAlAkanu svarUpa jANe tyAre pachI mana, vacana, kAyAnA yAgane nirudhIne zailezI avasthAne prApta thAya--siddhi pratye jAya. jaina mA viveka-peAtAnA samAdhAnane arthe yathAzaktie jaina mAne jANyA che. tenA sa MkSepe kaI paNa viveka karu chuM. te jaina mA je paTTAnu hovApaNu che tene hAvApaNe ane nathI tene nahI. heAvApaNe mAne che. jene hevApaNu che te e prakAre che ema kahe cheH jIva ane ajIva e padArtha spaSTa bhinna che. koI koInA svabhAva tyAgI zake tevA svarUpe nathI. ajIva rUpI ane arUpI be prakAre che. jIva anaMtA che, pratyeke pratyeka jIva darzanAdi lakSaNe jIva eLakhAya che. pratyeka : traNe kALa judA che. jJAna jIva Asa khyAta pradezane Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvaSedhanuM zailI svarUpa avagAhIne rahe che. sakoca vikAsanuM bhAjana che. anAdithI kama grAhaka che. tathArUpa svarUpa jANyAthI pratItimAM ANyAthI sthira pariNAma thaye te karmInI nivRtti thAya che. svarUpe jIva NugaMdha, rasa, sparza rahita che. ajara amara zAzvata vastu che. 8. nava tatvanuM kALabhede je purUSo gurUgamyatAthI zravaNu, manana ane nirdidhyAsanapUrvaka jJAna kahe che, te satpurUSo mahApuNyazALI temaja dhanyavAdane pAtra che, pratyeka sujJa purUSone mArA vinayabhAva bhUSita eja Adha che ke nava tatvane svabuddhi anusAra yathA jANavAM. mahAvIra bhagavAnanA zAsanamAM bahu matamatAMtara paDI gayA che, tenuM mukhya A eka kAraNa paNa che ke tatvajJAna bhaNIthI upAsaka varganuM lakSa gayuM. mAtra kriyAbhAva para rAcatA rahyA. jenuM piraNAma STigocara che. vamAna zeAdhamAM AvelI pRthvInI vasati lagabhaga doDha (hAla traNa) amajanI gaNAI che. temAM sa gacchanI maLIne jaina prajA mAtra vIsa lAkhanI che, e prajA te zramaNApAsaka che. emAMthI huM dhArUM chuM ke navatatvane pAnarUpe be hajAra purUSo paNa mAMDa jANatA haze; manana ane vicArapUrNAMka tA AMgaLIne Terave gaNI zakIe teTalA purUSo paNa naDI' haze. jyAre AvI patita sthiti tatvajJAna saMbadhI thaI gaI che tyAre ja matamatAMtara vadhI paDayA che. eka laukika kathana che ke so zANe eka mata' tema aneka tatva vicAraka purUSonA matamAM bhinnatA mahudhA AvatI nathI. e navatatva vicAra saMbadhI pratyeka munione mArI vijJapti che ke viveka ane gurUgamyatAthI enuM jJAna vizeSa vRddhimAna karavu. ethI teonAM pavitra paMcamahAvrata dRDha thaze; jinezvaranAM vacanAmRtanA anupama AnaMdanI prasAdI maLaze, munitva AcAra pALavAmAM saraLa thaI paDaze; jJAna ane kriyA vizuddha rahevAthI samyaktvanA utkraya thaze; pariNAme bhavAMta thaI jaze. je je zramaNeApAsaka navatatva paThanarUpe paNa jANatA nathI teoe avazya jANavAM. jANyA pachI mahe manana karavAM. samajAya teTalA gabhIra Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanu' zailI svarUpa Azaya gurUgamyatAthI sadbhAve karIne samajavA. AtmajJAna ethI uvaLatA pAmaze ane yama niyamArdikanuM pAlana thaze. sa MkSepamAM sa prakAranI siddhi, pavitratA, mahAzIla, nirmaLa, UMDA ane ga bhIra vicAra, svaccha vairAgyanI bheTa e tatvajJAnathI maLe che. OM zAMti 81 zikSApATha : 31. -sAtrika thaya A jagatItaLa para aneka prakArathI dhamanA mata paDelA che. tevA matabheda anAdi kALathI che, e nyAya siddha che, paNa e matabhedo kaI kaI rUpAMtara pAmyA jAya che, e samadhI keTalAka vicAra karIe. keTalAka paraspara maLatA ane keTalAka paraspara viruddha che; keTalAka kevaLa nAstikanA pAtharelA paNa che, keTalAka sAmAnya nItine dhama kahe che, keTalAka jJAnane ja dharma kahe che. keTalAka ajJAna e dha mata kahe che, keTalAka bhaktine kahe che, keTalAka kriyAne kahe che, keTalAka vinayane kahe che ane keTalAka zarIra sAcavavuM ene dha`mata kahe che. e dharmasthApakoe ema Adha karyAM jaNAya che ke ame je kahIe chIe te sanavANIrUpa ane satya che bAkInA saghaLA mateA asatya ane kutarkavAdI che. paraspara tethI te matavAdioe yAgya ke ayeAgya khaMDana karyu che. vedAMtanA upadezaka Aja khAdhe che; sAMkhyane paNa Aja khAdha che; buddhane paNa Aja medha che; nyAyamatavALAnA paNa Aja bAdha che; vaizeSikanA Aja khAdha che, zaktipathInA Aja khAya che, vaiSNuvAdikanA Aja bAdha che; islAmIno Aja badha che; ane krAIsTano Aja khAdha che ke A amArUM kathana tamane sa` siddhi Apaze. tyAre ApaNe have ze| vicAra karavA ?.... ema anyAnyanA vizadhAbhAsa vicA rathI thoDIvAra aTakavu paDe che. te paNa te saMbaMdhI yathAmati huM kaI khulAsA karu chuM. e khulAsA satya ane madhyastha bhAvanAnA che. ekAM 34.-5 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa tika ke matAMtika nathI pakSapAtI ke avivekI nathI paNa uttama ane vicAravA jevuM che. dekhAve e sAmAnya lAgaze, paraMtu sUkSama vicArathI bahu bhedavA lAgaze, ATaluM te tamAre satya mAnavuM ke game te eka dharma A sRSTi para saMpUrNa satyatA dharAve che........ je eka darzana pUrNa ane satya na hoya te bIjA dharma matane apUrNa ane asatya kaI pramANathI kahI zakAya nahIM. e mATe thaIne ja eka darzana pUrNa ane satya che tenA tatva pramANathI bIjA matenI apUrNatA ane ekAMtikatA joIe. jinezvaranAM kahelAM dharmatatvathI koIpaNa prANIne leza kheda utpanna thatuM nathI. sarva AtmAnI rakSA ane sarvAtma zaktine prakAza emAM rahyo che. e bhedo vAMcavAthI, samajavAthI ane te para ati ati sUkSma vicAra karavAthI Atmazakti prakAza pAmI jaina darzananI sarvajJatAnI, sarvotkRSTapaNAnI hA kahevarAve che. bahu mananathI sarvadharmamata jANI lIdhA pachI tulanA karanArane A kathana avazya siddha thaze. e sarvajJa darzananA mULa tatva ane bIjA matanA mULa tatva viSe ahIM vizeSa kahI zakAya teTalI jagyA nathI. je vivekIo A sukha (tatva) saMbaMdhI vicAra karaze teo bahu tatva ane AtmazreNInI utkRSTatAne pAmaze. emAM kahelAM alpAraMbhI, nirAraMbhI ane sarva mukta lakSaNe lakSapUrvaka manana karavA jevAM che. jema bane tema alpAraMbhI thaI samabhAvathI janasamudAyanA hita bhaNI vaLavuM. paropakAra, dayA, zAMti, kSamA ane pavitratAnuM sevana karavuM e bahu sukhadAyaka che. nircathatA viSe te vizeSa kahevA rUpaja nathI. muktAtmA te anaMta sukhamaya ja che. OM zAMti. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa ( zikSApAThaH 32. saguNa 1. zama, saMvega, niveda, AsthA ane anukaMpA ItyAdika sadguNothI yegyatA meLavavI ane kaI veLA mahAtmAnA yoge te dharma maLI raheze. satsaMga, sanzAstra ane sadvrata e uttama sAdhana che. 2. je vaDe vairAgyanI vRddhi thAya te vAMcana vizeSa karIne rAkhavuM; matamatAMtarane tyAga kare; ane jethI mata matAMtaranI vRddhi thAya tevuM vAMcana levuM nahIM. asalaMgAdikamAM rUci utpanna thatI maTavAne vicAra vAraMvAra kara che. 3. game tevA tuccha viSayamAM praveza chatAM ujajvaLa AtmAone svataH vega vairAgyamAM jhaMpalAvuM e che. bAhya dRSTithI jyAM sudhI ujajavaLa AtmAo saMsAranA mAyika prapaMcamAM darzana de che tyAM sudhI te kathananI siddhatA kavacita durlabha che, te paNa sUkama daSTithI avalokana karatAM e kathananuM pramANa kevaLa sulabha che e nisaMzaya che. 4. AjanA divasamAM ATalI vastune bAdha na aNAya teja vAstavika vicakSaNatA gaNAya? (1) AregyatA (2) mahattA (3) pavitratA (4) pharaja 5. bahumAna, namrabhAva, vizuddha aMta:karaNathI paramAtmAnA guNa saMbaMdhI ciMtavana, zravaNa, manana, kIrtana, pUjA, arcA e jJAnI purUSoe vakhANyAM che, mATe Ajano divasa zubhAvaje. 6krodhAdika bhAva A leka paralokamAM A jIvanA ghAtaka che. A jIvane kaSAyanI maMdatA A lekamAM hajAro vidananI nAza karanArI parama zaraNarUpa che, ane paralokamAM naraka tiryaMca gatithI rakSA kare che. maMda kaSAyInuM devalekamAM tathA uttama manuSya jAtimAM upajavuM thAya che. 7. A AtmAe saMsAra samudramAM paryaTana karatAM karatAM sarva bhava kIdhA che. e saMsArI jaMjIrathI huM kayAre chuTIza? e saMsAra mAre nathI huM mekSamayI chuM. ema ciMtavavuM te trIjI saMsAra bhAvanA. 8. pite vicakSaNatAthI vatI strI putrane vinayI ane dhamI kare Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 prajJAbedhanuM zailI svarUpa che. satparUSane samAgama ane teone bedha dhAraNa kare che. 9. vinaya e uttama vazIkaraNa che. uttarAdhyayanamAM bhagavAne vinayane dharmanuM mULa kahI varNavyA che. gurUne, munine, vidvAnane, mAtApitAne, ane pitAthI vaDAne vinaya kara e ApaNuM uttamatAnuM kAraNa che. 10. mamatvane tyAga kare. gupta tapa karavuM. nirlobhatA rAkhavI. saraLa citta rAkhavuM. samati zuddha rAkhavuM. mAyA rahita vartavuM. pitAnA doSa samabhAvapUrvaka TALavA. 11. je avasare je prApta thAya tene viSe saMteSamAM rahevuM, e he rAma! satparUne kahele sanAtana dharma che, ema viziSTa kahetA hatA. 12. rAkhyuM kaMI rahetuM nathI, mUkayuM kaMI jatuM nathI. e paramArtha vicArI keI pratye hInatA bhajavI ke vizeSatA dAkhavavI e gya nathI. 13. saMsAranI jhALa joI ciMtA bhajaze nahIM, ciMtAmAM samatA rahe te te AtmaciMtana jevI che. 14. je IzvarecchA haze te thaze. mAtra manuSyane prayatna karavAnuM sarajevuM che, ane tethI ja potAnA prArabdhamAM hoya te maLI raheze. mATe manamAM saMkalpa-vikalpa karavA nahIM. 15. jema AtmabaLa apramAdI thAya tema satsaMga, sadvAMcanane prasaMga nitya pratye karavA gya che. tene viSe pramAda kartavya nathI, avazya ema kartavya nathI. 16. rAga, dveSa ane ajJAnane AtyaMtika abhAva karI je sahaja zuddha AtmasvarUpamAM sthita thayA te svarUpa amAruM smaraNa, dhyAna ane pAmavA gya sthAna che. 17. jema bane tema vItarAga zrutanuM anuprekSana (ciMtavana) vizeSa kartavya che. pramAda parama ripu che. e vacana jene samyaka nizcita thayuM che te purUSe kRtakRtya thatA sudhI nirbhayapaNe vartavAnuM svapna paNa IcchatA nathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 18. satparUSane ega tathA satsamAgama maLa bahu kaThaNa che, emAM saMzaya nathI. grISma RtunA tApathI tapAyamAna thayelA prANIne zItaLa vRkSanI chAyAnI peThe mumukSu jIvane saMpurUSane ga tathA satya mAgama upakArI che, sarva zAstromAM te vega maLa durlabha kahyo che. 3 zAMti zikSApAThaH 33. deza dharma vize vicAra. deza virati dharma) te paMcaviSayAdi sAdhananI nivRtti sarvathA karavAnuM jIvanuM baLa na cAlatuM hoya tyAre, krame krame, deze deze tene tyAga kare ghaTe. parigraha tathA bhegepaganA padArthane alpa paricaca kara ghaTe. anukrame te deSa meLA paDe ane Azrayabhakti daDha thAya; tathA jJAnInAM vacananuM AtmAmAM pariNAma thaI tIvrajJAnadazA pragaTI jIvanmukta thAya. jIva koIka vAra AvI vAtane vicAra kare, tethI anAdi abhyAsanuM baLa ghaTavuM kaThaNa paDe, paNa dina dina pratye, prasaMge prasaMge, tathA pravRtti pravRttie pharI pharI vicAra kare, te anAdi abhyAsanuM baLa ghaTI, apUrva abhyAsanI siddhi thaI sulabha e AzrayabhaktimArga siddhi thAya. janma, jarA, maraNAdi duHkhe karI samasta saMsAra azaraNa che, sarva prakAre jeNe te saMsAranI AsthA tajI teja AtmasvabhAvane pAmyA che, ane nirbhaya thayA che. vicAra vinA te sthiti jIvane prApta thaI zakatI nathI, ane saMganA mohe parAdhIna evA A jIvane vicAra prApta tha durlabha che. AraMbha parigrahanuM a5tva karavAthI asat prasaMganuM baLa ghaTe che satsaMganA AzrayathI asatsaMganuM baLa ghaTe che. asatsaMganuM baLa ghaTavAthI AtmavicAra thavAne avakAza prApta thAya che, AtmavicAra thavAthI AtmajJAna thAya che ane AtmajJAnathI nijasvabhAva svarUpa, sarva kaleza ane sarva duHkhathI rahita e mekSa thAya che, e vAta kevaLa satya che. je kaI Atmaga bane te A manuSyapaNAnuM mUlya kaI rIte Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa na thaI zake tevuM che. prAye manuSyadeha vinA Atmaga banate nathI ema jANI, atyaMta nizcaya karI, Aja dehamAM Atmajaga utpanna kare ghaTe. vicAranI nirmaLatAe karI je A jIva anya paricayathI pAchA vaLe te sahajamAM hamaNAM ja tene Atmaga pragaTe. asatsaMga prasaMgane gherA vizeSa che, ane A jIva tethI anAdikALane hIna satva thaye hevAthI tethI avakAza prApta karavA athavA tenI nivRtti karavA jema bane tema satsaMgane Azraya kare te kaI rIte purUSArtha yaMgya thaI vicAradazAne pAme. svasvarUpane viSe sthiti tene "paramAthe saMyama kahyo che. te saMyamane kAraNabhUta evAM anya nimittonA grahaNane "vyavahAra saMyama' kahyo che. kaI jJAnapurUe te saMyamane paNa niSedha karyo nathI. paramArthanI upekSA (lakSavagara) e je vyavahAra saMyamamAMja paramArtha saMyamanI mAnyatA rAkhe tene vyavahAra saMyamane, tene abhiniveza TALavA niSedha karyo che. paNa vyavahAra saMyamamAM kaMI paNa paramArthanI nimittatA nathI ema jJAnI purUSoe kahyuM nathI. paramArthanA kAraNabhUta evA "vyavahAra saMyamane paNa "paramArtha saMyama kahyo che. jeNe potAnA upajIvikA jeTalAM sAdhana mAtra alpAraMbhathI rAkhyAM che, zuddha eka patnIvrata, saMtoSa, parAtmAnI rakSA, yama, niyama, paropakAra, alparAga, alpa dravyamAyA ane satya temaja zAstrAdhyayana rAkhyuM che, je purUSone seve che, jeNe nircathatAne maratha rAkhe che, bahu prakAre karIne saMsArathI je tyAgI le che, jenA vairAgya ane viveka utkRSTa che, te pavitratAmAM sukhapUrvaka kALa nirgamana kare che. prazna - vyavahAra zuddhi kema thaI zake? uttara - vyavahAra zuddhinI AvazyakatA ApanA lakSamAM haze, chatAM viSayanI prAraMbhatA mATe avazya gaNuM darzAvavuM gya che ke A lokamAM sukhanuM kAraNa ane paralokamAM sukhanuM kAraNa je saMsAra pravRttithI thAya tenuM nAma vyavahArazuddhi. sukhanA sarva jijJAsu che vyavahAra zuddhithI jyAre sukha che tyAre tenI AvazyaktA paNa niHzaMka che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 1. jene dharma saMbaMdhI kaMIpaNa bedha thaye che, ane raLavAnI jene jarUra nathI, teNe upAdhi karI raLavA prayatna na karavuM joIe. 2. jene dharma saMbadhI baMdha thaye che, chatAM sthitinuM dukha hoya te banatI upAdhI karIne raLavA teNe prayatna karavuM joIe. (sarvasaMga parityAgI thavAnI jenI jIjJAsA che tene A niyamathI saMbaMdha nathI.) 3. upajIvana sukhe cAlI zake tevuM chatAM jenuM mana lakSmIne mATe bahu jhAvAM nAkhatuM hoya teNe prathama tenI vRddhi karavAnuM kAraNa pitAne pUchavuM. te uttaramAM je popakAra sivAya kaMI paNa pratikULa bhAga AvatuM hoya, kiMvA pAriNamika lAbhane hAni pahoMcyA sivAya kaMIpaNa AvatuM hoya te manane saMtoSI levuM, tema chatAM na vaLI zake tema hoya te amuka maryAdAmAM AvavuM. te maryAdA sukhanuM kAraNa thAya tevI thavI joIe. . pariNAme ArtadhyAna dhyAvAnI jarUra paDe. tema karIne besavAthI raLavuM sAruM che. 5. jenuM sArI rIte upajIvana cAle che, teNe keIpaNa prakAranA anA cArathI lakSmI meLavavI na joIe. manane jethI sukha hatuM nathI tethI kAyAne ke vacanane na hoya, anAcArathI mana sukhI thatuM nathI. A svataH anubhava thAya tevuM kahevuM che. 6. na cAlatAM upajIvana mATe kaMI paNa alpa anAcAra (asatya ane sahaja mAyA) seva paDe te mahAzacathI seva, prAyazcita. dhyAnamAM rAkhavuM. eka bhavanA cheDA sukha mATe anaMta bhavanuM anaMta duHkha nahI vadhAravAnuM prayatna satyarU kare che. dIkSA levA vAraMvAra IcchA thatI hoya te paNa hAla te vRtti samAveza karavI, ane kalyANa zuM? ane te kema heya? tenI vAraMvAra vicAraNA ane gaSaNuM karavI. e prakAramAM anaMta kALa thayAM bhUla thatI AvI che. mATe atyaMta vicAre pagaluM bharavuM yogya che. krodhAdi aneka prakAranA doSe parikSINa pAmI gayAthI, saMsAra tyAgarUpa dIkSA gya che, athavA te kaI mahatparUSanA ge yathA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamAdhavuM zailI svarUpa 4 prasaMge tema karavu ceAgya che. te sivAya bIjA prakAre dIkSAnu dhAraNa karavuM te saphaLapaNAne prApta thatuM nathI; ane jIva tevI khIjA prakAranI bhrAMtie grasta (dIkSA rUpa) thaI apUrva evA kalyANane cUke che; athavA tA tethI vizeSa atarAya paDe evA joga upArjana kare che. matAgraha viSe buddhine udAsIna karavI yogya che, pAtAnA hita rUpa jANI ke samajIne Ara'bha parigraha sevavA ceAgya nathI, ane A paramAtha vAraMvAra vicArI sadmathanu vAMcana, zravaNa, mananAdi karavAM yAgya che. OM zAMti zikSApATha : 34, mauna maunapaNuM e bhajavA yAgya mAga che. sAmAnya jIvAthI sAva maunapaNe rahevAya nahI, ne rahe te aMtaranI kalpanA maTe nahI', ane jyAM sudhI kalpanA hoya tyAM sudhI tene mATe rastA kADhavA ja joI e. eTale pachI lakhIne kalpanA bahAra kADhe, paramArtha kAmamAM khelavuM, vyavahAra kAmamAM pratyeAjana vagara lavArI karavI nahIM. jyAM kaDAkUTa thatI hoya tyAMthI dUra rahevuM. vRtti ochI karavI. vANInuM saMyamana zreyarUpa che, tathApi vyavahAranA saMbaMdha evA prakAranA vate che ke, kevaLa tevuM saMyamana rAjye prasaMgamAM AvatA jIvAne kalezanA hetu thAya; mATe bahu karI saprayAjana sivAyamAM sayamana rAkhavuM thAya, te tenuM pariNAma koI prakAre zreyarUpa thavuM saMbhave che. paramA mauna' e nAmanuM eka kama hAlamAM uDDayamAM paNa te che, tethI ghaNA prakAranI maunatA paNa aMgIkRta karI che; arthAta paramA saMbaMdhI vAtacIta karavAnuM ghaNuM karIne rAkhavAmAM AvatuM nathI, tevA udayakALa che. kavacita sAdhAraNa mAga saMbaMdhI vAtacIta karavAmAM Ave che; nahIM te e viSayamAM vANI vaDe, temaja paricaya vaDe mAnyatA ane zUnyatA grahaNa karavAmAM AvI che....Apa game tenAthI paNa mArA samAgama thayA pachI evA prakAranI vAtamAM gUMthAe e meM ceAgya mAnyuM nathI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvabedhanuM zailI svarUpa 89 ....ane niSphaLapaNe siddhapada sudhIne upadeza jIva anaMtavAra karI cUkyuM che. te upara jaNAvyuM che te prakAra vicAryA vinA karI cUka che, vicArIne yathArtha -vicAra karIne-karI cUkyo nathI. jema pUrve jIve yathArtha vicAra vinA tema karyuM che, temaja te dazA (yathArtha vicAra dazA) vinA vartamAne tema kare che. pitAnA bedhanuM baLa jIvane bhAnamAM Avaze nahIM tyAM sudhI have pachI paNa te varyA karaze, keIpaNa mahApuNyane ge jIva osarIne tathA tevA mithyA-upadezanA pravartanathI pitAnuM badhabaLa AvaraNane pAmyuM che, ema jANuM, tene viSe sAvadhAna thaI nirAvaraNa thavAne vicAra karaze tyAre te upadeza karatAM, bIjAne preratAM, Agrahe kahetAM aTakaze. vadhAre zuM kahIe? eka akSara belatAM atizaya atizaya evI preraNAe paNa vANI maunapaNAne prApta thaze ane te maunapaNuM prApta thayA pahelAM jIvane eka akSara satya belAya ema banavuM azakya che, A vAta keIpaNa prakAre traNe kALane viSe saMdeha pAtra nathI. koIne kAMI dveSathI kahevAI javAya te pazcAtApa ghaNe karaje, ane kSamApanA mAgaje pachIthI tema karaze nahIM. navarAzanA vakhatamAM nakAmI phUTa ane niMdA kare che te karatAM te vakhata jJAna dhyAnamAM le te kevuM gaNAya? keIe tane kaDavuM kathana kahyuM heya te vakhatamAM sahanazIlatA-nirUpayegI paNa. kaleza samaya mauna rahuM. aTaLa anubhava svarUpa AtmA sarva dravyathI, pratyakSa judo bhAsa tyAMthI mukta dazA vate che. te purUSa mauna thAya che, te purUSa apratibaddha thAya che. te purUSa asaMga thAya che, te purUSa nirvikalpa thAya che ane te puruSa mukta thAya che. zAMti zikSApATha : 35. zarIra yathArtha joIe te zarIra eja vedanAnI mUrti che. samaye samaye Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa jIva te dvArAe vedanA ja vede che. mAnasika azAtAnuM mukhyapaNuM chatAM te sUphama samyak daSTivAnane jaNAya che. zArIrika azAtAnuM mukhyapaNuM sthULa daSTivAnane paNa jaNAya che. je vedanA pUrve sudaDha baMdhathI jIve baMdhana karI che, te vedanA udaya saMprApta thatAM Indra, caMdra, nAgendra ke jinendra paNa revAne samartha nathI. tene udaya jIve vedavo ja joIe. ajJAna daSTi jIvo khedathI vede te tethI te vedanA vadhI jatI nathI ke jAtI rahetI nathI. tene udaya jIve vedavoja joIe) satya daSTivAna jIvo zAMtabhAve vede te tethI te vedanA vadhI jatI nathI, ane navIna baMdhane hetu thatI nathI. pUrvanI baLavAna nirjarA thAya che. AtmAthIne eja kartavya che. deha ke che? retInA ghara je. masANanI maDhI je. parvatanI guphAnI mAphaka dehamAM aMdhAruM che. cAmaDIne lIdhe deha uparathI rUpALo lAge che. deha avaguNanI eAraDI, mAyA ane melane rahevAnuM ThekANuM che. dehamAM prema rAkhavAthI jIva rakhaDe che. te deha anitya che. badaphelanI khANa che. temAM meha rAkhavAthI jIva cAre gatimAM rajhaLe che. kevA rajhaLe che? ghANanA baLadanI mAphaka. AMkhe pATA bAMdhe che. tene cAlavAnA mArgamAM saMkaDAI rahevuM paDe che : lAkaDIne mAra khAya che, cArebAju pharyA karavuM paDe che, chUTavAnuM mana thAya paNa chUTI zakAya nahIM, bhUkhyA tarasyAnuM kahevAya nahIM, zvAsozvAsa nirAMte levAya nahIM, tenI peThe jIva parAdhIna che. je saMsAramAM prIti kare che te AvA prakAranuM duHkha sahana kare che. eka nAkane mATe, mAruM nAka rahe te sArUM evI kalpanAne lIdhe pitAnuM zUravIrapaNuM dekhADavA laDAImAM utare che, nAkanI te rAkha thavAnI che. eka tarUNa sukumArane rememe lAlacoLa sUyA ghacavAthI je asahya vedanA upaje che te karatAM ATha guNa vedanA garbhasthAnamAM jIva jayAre rahe che tyAre pAme che. maLamUtra lehI parUmAM lagabhaga nava mahinA ahorAtra mUrchAgata sthitimAM vedanA bhegavI bhegavIne janma pAme che, janma samaye garbhasthAnanI vedanAthI anaMtaguNI vedanA utpanna Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvadhanuM zailI svarUpa thAya che. tyArapachI bAlAvasthA pamAya che. maLa, mUtra, dhULa ane nagnAvasthAmAM aNasamajaNathI rajhaLI, raDIne te bAlAvasthA pUrNa thAya che ane yuvAvasthA Ave che. dhana upArjana karavA mATe nAnA prakAranA pApamAM paDavuM paDe che. jyAMthI utpanna thaye che tyAM eTale viSaya vikAramAM vRtti jAya che. unmAda, ALasa, abhimAna, niMdya daSTi, saMga, viyega ema ghaTamALamAM yuvAvaya cAlI jAya che, tyAM vRddhAvasthA Ave che, zarIra kaMpe che, mukhe lALa jhare che, tvacA para karecalI paDI jAya che. suMghavuM, sAMbhaLavuM ane dekhavuM e zaktio kevaLa maMda thaI jAya che, keza dhavaLa thaI kharavA maMDe che. cAlavAnI AyA rahetI nathI, hAthamAM lAkaDI laI lathaDiyA khAtA cAlavuM paDe che. kAM te jIvana paryata khATale paDayA rahevuM paDe che. zvAsa, khAMsI ityAdika rega AvIne vaLage che, ane thoDA kALamAM kALa AvIne kaLiye karI jAya che. A dehamAMthI jIva cAlI nIkaLe che. kAyA hatI na hatI thaI jAya che. maraNa samaye keTalI badhI vedanA che? caturgatinA duHkhamAM je manuSyadeha zreSTha temAM paNa keTalAM duHkha rahyAM che ! tema chatAM upara jaNAvyA pramANe anukrame kALa Ave che ema nathI. game te vakhate te AvIne laI jAya che. mATe. ja pramAda vinA vicakSaNa purUSa AtmakalyANane ArAdhe che. zArIrika vedanAne dehane dhama jANuM ane bAMdhelAM evA karmonuM phaLa jANa samyapha prakAre ahiyAsavA gya che...vyAdhi rahita zarIra hoya tevA samayamAM jIve che tenAthI pitAnuM judApaNuM jANI, tenuM anityAdi svarUpa (vicArI) jANuM te pratyethI moha-mamatvAdi tyAgyAM heya te te moTuM zreya che, tathApi tema na banyuM hoya te kaMIpaNa vyAdhi utpanna thaye tevI bhAvanA bhAvatAM jIvane nizcaLa evuM ghaNuM karI kamabaMdhana. thatuM nathI, ane mahAvyAdhinA utpatti kALe te dehanuM mamatva jIve jarUra tyAgI jJAnIpurUSanA mArganI vicAraNAe vartavuM e rUDe upAya che. ke dehanuM tevuM mamatva tyAgavuM ke ochuM karavuM e duSkara vAta. che, tathApi jene tema karavA nizcaya che te vahele maDe phaLIbhUta thAya che. zarIra konuM che? mohanuM che. mATe asaMga bhAvanA rAkhavI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa rogya che. A zarIra apavitra che. maLamUtranI khANa che, rega jarAnuM nivAsa dhAma che, e zarIrathI huM tyAre chuM; ema ciMtavavuM te chaThThI azuci bhAvanA. ........ane kevaLajJAna pAmyA pachI (siddha thayA pahelAM deha te tene teja rahe che, te pachI te dehamAMthI te mahAtmAoe zuM kADhI nAkhyuM te samajIne kADhI nAkhavAnuM karavAnuM che. temAM Dara zAne? vAdavivAda ke matabheda zAne? mAtra zAMtapaNe te ja upAsavA yogya che. # zAMtI zikSApAThaH 36. punarjanma punarjanma che -jarUra che e mATe bahu anubhavathI hA kahevAmAM acaLa chuM, e vAkya pUrvabhavanA keI jeganuM smaraNa thatI vakhate siddha thayeluM lakhyuM che. jene, punarjanmAdi bhAva karyA che, te padArthane kaI prakAre jANIne te vAkya lakhyuM che. A kALamAM punarjanmane nizcaya AtmA zA vaDe, kevA prakAre ane kaI zreNamAM karI zake e saMbaMdhI kaMI mArAthI samajAyuM che te je ApanI AjJA hoya te ApanI samIpa mUkIza. 'punarjanma che te yegathI, zAsathI ane sahaja rUpe aneka sapurUSane siddha thayela che. A kALamAM e viSe aneka purUSane niHzaMktA nathI thatI tenAM kAraNe mAtra sAtvikatAnI nyUnatA, trividha tApanI mUInA, zrI gokuLacaritramAM Ape darzAvelI nirjanAvasthA, tenI khAmI, satsaMga vinAne vAsa, svamAna ane ayathArtha daSTi e che. pharI e viSe vizeSa Apane anukULatA haze te darzAvIza. AthI mane AtmajajavaLatAne parama lAbha che, tethI Apane anukULa thaze ja....haLave haLave huM dhAruM chuM ke te ApanI pAse saraLarUpe mUkI zakIza. "punarjanma saMbaMdhI mArA vicAra darzAvavA Ape sUcavyuM te Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbodhanuM zailI svarUpa mATe ahIM prasaMga pUratuM saMkSepa mAtra darzAvuM chuM. - (a) mArUM keTalAka nirNaya parathI Ama mAnavuM thayuM che ke, A kALamAM paNa koI kaI mahAtmAo gata bhavane jAti smaraNa-jJAna vaDe jANI zake che, je jANavuM kalpita nahIM paNa samyak hoya che. utkRSTa sapTega-jJAnayoga ane satsaMgathI paNa e jJAna prApta thAya che. eTale zuM ke bhUtabhava pratyakSAnubhavarUpa thAya che. jyAM sudhI bhUtabhava anubhavagamya na thAya tyAM sudhI bhaviSya kALanuM dharmaprayatna zaMkAsaha AtmA karyA kare che, ane zaMkAsaha prayatana te yogya siddhi ApatuM nathI. | (A) "punarjanma che" ATaluM parAkSe-pratyakSe niHzaMkatva je purUSane prApta thayuM nathI, te puruSane AtmajJAna prApta thayuM hoya ema zAstra zailI kahetI nathI. punarjanmane mATe zrutajJAnathI meLavela Azaya mane je anubhavagamya thayuM che te kaMIka ahI darzAvI jauM chuM. | sarva jIvane apriya chatAM je duHkhane anubhava kare paDe che, te duHkha sakAraNa hovuM joIe. e bhUmithI mukhya karIne vicAravAnanI vicArazreNuM udaya pAme che. ane te parathI anukrame AtmA karma, paraleka mokSa Adi bhAvenuM svarUpa siddha thayuM hoya ema jaNAya che. vartamAnamAM je pitAnuM vidyamAnapaNuM che, te bhUtakALane viSe paNa tenuM vidyamAnapaNuM hevuM joIe ane bhaviSyamAM paNa temaja hevuM jiIe. A prakAranA vicArane Azraya mumukSu jIvane kartavya che. kaI paNa vastunuM pUrvapazcAta hevApaNuM na hoya, te madhyamAM tenuM havApaNuM na hoya evo anubhava vicAratAM thAya che. vastunI kevaLa utpatti athavA kevaLa nAza nathI, sarvakALa tenuM havApaNuM che, rUpAMtara pariNAma thayA kare che, vastutA pharatI nathI, e zrI jinane abhimata che. te vicAravA yogya che, jema jema cittanuM zuddhipaNuM ane sthiratva hoya che tematema jJAnInAM vacanene vicAra yathA gya thaI zake che. sarvajJAnanuM phaLa paNa AtmasthiratA thavI eja che. ema vItarAga purUSae kahyuM che, te atyaMta satya che. rujha zAMti Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 prajJAvabodhatu zailI svarUpa zikSApAThe : 37, pAMcamahAvrata viSe vicAra sa prakAranA AraMbha ane parigrahathI jeo rahita thayA che, dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI je apratima dhapaNe vicare che, zatru-mitra pratye je samAna dRSTivALA che, ane zuddha AtmadhyAnamAM jemanA kALa ni mana thAya che athavA svAdhyAya ghyAnamAM je lIna che, evA jitendriya ane jitakaSAya te nithA parama sukhI che. zuddha aMtaHkaraNa sahita dharmAMdhyAnArdika vyApAre te prazasta thayA, jine drazAsana tatvaparAyaNa thayA, jJAne karI, AtmacAritre karI, samyakatve karI, tape karI, pratyeka mahAvratanI pAMca bhAvanA ema pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanAe karI ane nama LatAe karI te anupama vibhUSita thayA. samyak prakArathI ghaNAM varSoM sudhI AtmacAritra parasevIne eka mAsanuM anazana karIne te mahAjJAnI yuvarAja mRgAputra pradhAna meAkSagatie paravaryAM. savirati karI che evA munine sava virati karatI vakhatanA prasa'gamAM H 'savvaM pANAIvAyaM paccakkhAmi savvaM adinnAdANaM paccakkhAmi, savva musAvAya paccakakhAmi, savvaM mehuNaM paccakkhAmi savvaM pariggahaM paccakkhAmi A uddezanA vacana uccAravAnA kahyAM che arthAt 1 'sava prANAtipAtathI huM nivatu" chuM": 2 'sava" prakAranA mRSAvAdathI huM nivastu che; 3 'sarva prakAranA adattAdAnathI huM nivatu" chuM; 4 'sarva prakAranA maithunathI huM nivatu chu" ane 5 'sa" prakAranA parigrahathI huM nava chuM. (sa" prakAranA rAtri bhAjanathI tathA khIjAM tevAM tevAM kAraNAthI nivatuM chuM ema te sAthe ghaNA tyAganA kAraNeA jANavAM) ema je vacane kahyAM che te, sarvAMvirati bhUmikAnA lakSaNe kahyAM che. tathApi te pAMca mahAvratamAM cAramahAvrata maithuna tyAga sivAyamAM bhagavAne pAchI bIjI AjJA karI che, ke je AjJA pratyakSa tA mahAvratane bAdhakArI lAge paNa jJAnadRSTIthI jAtAM tA rakSaNakArI che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 1 "sarva prakAranA prANAtipAtathI nivaDuM chuM; evAM paccakhANa chatAM nadI utaravA jevA prANAtipAtarUpa prasaMganI AjJA karavI paDI che; je AjJA leka samudAyane vizeSa samAgama karI sAdhu ArAdhaze te paMca mahAvrata nirmULa thavAno vakhata Avaze evuM jANuM nadInuM utaravuM bhagavAne kahyuM che. te prANAtipAta pratyakSa chatAM pAMca mahAvratanI rakSAnA amUlya heturUpa hovAthI prANAtipAtanI nivRttipa che, kAraNa ke pAMca mahAvratanI rakSAne hetu evuM che kAraNa ke prANAtipAtanI nivRttine paNa hetu ja che. prANAtipAta chatAM aprANAtipAta rUpa ema nadInA uttaranavAnI AjJA thAya che, tathApi "sarva prakAranA prANAtipAtathI nivatu chuM" e vAkyane te kAraNathI ekavAra AMcake Ave che, je AMcako pharIthI vicAra karatAM te tenI vizeSa daDhatA mATe jaNAya che. temaja bIjA trita mATe che..."parigrahanI sarvathA nivRtti karuM chuM evuM vrata chatAM vastra, pAtra, pustakane saMbaMdha jovAmAM Ave che, te aMgIkAra karavAmAM Ave che. te parigrahanI sarvathA nivRttinA kAraNane kaI prakAre rakSaNarUpa hevAthI kahyAM che. ane tethI pariNAme aparigraharUpa hoya che, mUccha rahitapaNe nitya AtmadazA vadhavAne mATe pustakane aMgIkAra kahyo che, zarIra saMgha caNanuM A kALanuM hInapaNuM dekhI, cittasthiti prathama samAdhAna rahevA arthe vastra pAtrAdinuM grahaNa kahyuM che, arthAta Atmahita dIThuM te parigraha rAkhavAnuM kahyuM che, prANAtipAta kiyA pravartana kahyuM che, paNa bhAvane AkAra phera che. parigraha buddhithI ke prANAtipAta buddhithI emAMnuM koIpaNa karavAnuM kyAre paNa bhagavAne kahyuM nathI. pAMca mahAvrata sarvathA nivRttirUpa, bhagavAne jyAM bodhyAM tyAM paNa bIjA jIvanA hitArthe kahyAM che, ane temAM tene tyAga jevo dekhAva denAra e apavAda paNa AtmahitArthe kahyo che. arthAta ekapariNAmarUpa hevAthI tyAga karelI kriyA grahaNa karAvI che. maithuna tyAgamAM je apavAda nathI tene hetu e che ke rAgadveSa vinA tene bhaMga thaI zake nahIM ane rAgadveSa che te AtmAne ahitakArI che che jethI temAM koI apavAda bhagavAne kahyo nathI. nadInuM utaravuM, rAga Sa vinA paNa thaI zake, pustakAdinuM grahaNa paNa tema thaI zake paNa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 prajJAvAdhatu zailI svarUpa maithuna sevana tema na thaI zake mATe bhagavAne anapavAda vrata kahyuM che; ane khIjAmAM apavAda AtmahitArthe kahyAM che. Ama hAvAthI jinAgama jema jIvanuM, saMyamanuM, rakSaNa thAya tema kahevAne arthe che. patra lakhavAnuM samAcArAdi kahevAnuM ja nisiddha karyu che, te paNa eja hetue che. leAka samAgama vadhe, prIti-aprItinAM kAraNeA vadhe, zrI AdinAM paricayamAM AvavAnA hetu thAya, saMyama DhIleA thAya, te te prakAranA parigraha vinA kAraNe aMgIkRta thAya evA sAnnipAtika anaMta kAraNeA dekhI patrAdinA niSedha karyAM che, tathApi te paNa apavAda sahita che. anA bhumimAM vicaravAnI 'bRhatkalpa'mAM nA kahI che ane tyAM kSetramadA karI che, paNa jJAna, darzana, saMyamanA hetue tyAM vicaravAnI paNa hA kahI che; teja atha uparathI ema jaNAya che ke koI jJAnI purUSanuM dUra rahevu thatuM hAya, temaneA samAgama thavA muzkela hoya, ane patra samAcAra sivAya khIjo koI upAya na heAya teA pachI Atmahita sivAya khIjA sarva prakAranI buddhinA tyAgaka rI, tevA jJAnIpurUSanI AjJAe ke koI mumukSu satsaMgInI sAmAnya AjJAe tema karavAne jinAgamathI niSedha thatA nathI ema jaNAya che. prANAtipAtAdi pAMca mahAvrata che te sa tyAganAM che, arthAt sa prakAranA prANAtipAtathI nivartavuM, sa prakAranA mRSAvAdathI nivavuM e pramANe pAMca mahAvrata sAdhune hAya che ane e AjJAe vate tyAre te muninA saMpradAyamAM vate che, ema bhagavAne kahyuM che. asaMgapaNu eTale AtmA sivAyanA saMga prasaMgamAM paDavuM nahIM, saMsAranA saMgInA saMgamAM vAtacitAdi prasaMga ziSyAdi karavAnA kAraNe rAkhavA nahIM, ziSyAdi karavA sAthe gRhavAsI veSavALAne pheravavA nahIM, dIkSA le teA tArU kalyANa thaze evA vAkaya tIrthaMkaradeva kahetA nahAtA. tenA hetu eka e paNa hato ke ema kahevuM e paNa tenA abhiprAya utpanna thavA pahelAM tene dIkSA ApavI che, te kalyANu nathI........ pustaka che te jJAnanA ArAdhanane artha sarva prakAranA potAnA mamatvabhAva rahita rakhAya tAja AtmA che nahI' tA mahAna pratibadha che. A Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhanuM zailI svarUpa kSetra ApaNu che, ane te je vicAra karavAmAM Ave 87 kSetra jALavavA cAturmAsa tyAM rahevA mATe che te kSetra pratimadha che. OM zAMti zikSApATha : 38. dezamAdha edha e prakArathI jJAnIpurUSAe karyAM che. ekatA 'siddhAMta modha' ane anne te siddhAMta odha thavAne kAraNabhUta evA upadeza khodha.' jo upadeza odha jIvane aMtaHkaraNamAM sthitimAna thayA na hoya te siddhAMtakhokhkhu mAtra tene zravaNa thAya te bhale paNa pariNAma thaI zake nahI... .......padA nA niNaeNyane pAmavA jIvane aMtarAyarUpa tenI anAdi viparyAsa bhAvane pAmelI evI buddhi che, ke je vyaktapaNe ke avyaktapaNe viparyAsapaNe paTTA svarUpane nirdhArI le che, te viparyAsamuddhinu khaLa ghaTavA yathAvat vastusvarUpa jANavAne viSe praveza thavA, jIvane vairAgya ane upazama sAdhana kahyAM che. ane evAM je je sAdhanA jIvane saMsArabhaya dRDha karAve che te te sAdhanA saMbaMdhI je upadeza kahyo che te 'upadeza odha' che. A ThekANe evA bheda utpanna thAya ke 'upadezodha' karatAM siddhAMtodhanuM mukhyapaNuM jaNAya che, kemake upadezodha paNa tene ja athe che, tA pachI siddhAMtaLonu ja prathamathI avagAhana karyuM" hoya te jIvane prathamathI ja unnatinA hetu che, A prakAre jo vicAra udbhave te te viparIta che, kemake sidhdhAMtamodhane janma upadeza khodhathI thAya che. jene vairAgya upazama saMbaMdhI upadezabodha thayA nathI, tene buddhinu viparyAsapaNuM varyAM kare che, ane jyAM sudhI buddhinuM viparyAsapaNuM hoya tyAM sudhI sidhdhAMtanu' vicAravu' paNa viSaYasapaNe thavuMja sabhave che......ane jeNe te viparyAsa buddhi vizeSapaNe kSINu karI che evA jIvane vizeSapaNe siddhAMtanuM avagAhana thAya. 31-9 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa gRhakuTuMba parigrahAdibhAvane viSe je ahaMtA mamatA che ane tenI prApti aprApti prasaMgamAM je rAga dveSa kaSAya che, teja "viparyAsabuddhi che, ane ahaMtA, mamatA tathA kaSAya jyAM vairAgya upazama udbhave che tyAM maMda paDe che, anukrame nAza pAmavA gya thAya che. gRha kuTuMbAdi bhAvane viSe anAsakta buddhi thavI te vairAgya che. ane tenI prApti aprApti nimite utpanna thate e je kaSAya kaleza tenuM maMda thavuM te "upazama che. eTale te be guNa viparyAsabuddhine paryAyAMtara karI sabuddhi kare che, ane te buddhi jIvAjIvAdi padArthanI vyavasthA jethI jaNAya che evA siddhAMtanI vicAraNA karavA yogya thAya che kemake cakSune paTaLAdi aMtarAya maTavAthI jema padArtha yathAvat dekhAya che, tema ahaMtAdi paTaLanuM maMdapaNuM thavAthI jIvane jJAnI puruSe kahelA evA siddhAMtabhAva, AtmabhAva vicArakSakSae dekhAya che. jyAM vairAgya ane upazama baLavAna che, tyAM viveka baLavAnapaNe hoya che. vairAgya upazama baLavAna na hoya tyAM viveka baLavAna hoya nahIM athavA yathAvat viveka hAya nahIM. sahaja Atma svarUpa che evuM kevaLajJAna te paNa prathama mehanIya karmanA kSayAMtare pragaTe che. ane te vAtathI upara jaNAvyo che te siddhAMta spaSTa samajI zakAze. zAstramAM je jJAna pragaTa karyuM che te jJAna be prakAramAM vicAravA yogya che. eka prakAra "upadezane ane bIjo prakAra "siddhAMtane che. janmamaraNAdi kalezavALA A saMsArane tyAga ghaTe che, anitya padArthamAM vivekIne rUcI karavI hoya nahIM, mAtApitA, svajanAdika sarvane svArtharUpa saMbaMdha hovA chatAM A jIva te jALane Azraya karyA kare che, eja tene aviveka che. pratyakSa rIte trividha tAparUpa A saMsAra jaNAtAM chatAM mUrkha e jIva temAM ja vizrAMti Icche che. parigraha, AraMbha ane saMga e sau anarthanA hetu che, e Adi je zikSA che te upadezajJAna che. viSama ane bhayaMkara A saMsAranuM svarUpa joI tenI nivRtti viSe amane bodha thaye. je bodha vaDe jIvamAM zAMti AvI, samAdhi Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvadhanuM zailI svarUpa dazA thaI te bodha A jagatamAM koI anaMta puNyane jIvane prApta thAya che ema mahAtmA purUSo pharI pharI kahI gayA che, A duSamakALane viSe aMdhakAra pragaTI bodhanA mArgane AvaraNa prApta thayA jevuM thayuM che, te kALamAM amane dehaga banyuM, te kaI rIte kheda thAya che, tathApi paramArthathI te kheda paNa samAdhAna rAkhyA karyo che, paNa te dehagamAM kaI kaI vakhata keI mumukSu pratye vakhate lekamArgane pratikAra pharI pharI kahevAnuM thAya che, je jegamane jega tamArA ane zrI devakaraNajI saMbaMdhamAM saheje banyuM che, paNa tethI tame amAruM kahevu mAnya kare evA Agraha mATe kaMIpaNa nathI kahevAnuM thatuM; mAtra hitakArI jANI te vAtane Agraha thayo hoya che ke thAya che, eTale lakSa rahe te saMganuM phaLa kaI rIte thavuM saMbhave che. tIrthakara vAraMvAra nIce kahyo che te upadeza karatA hatA - "he che! tame bUjho! samyak prakAre bUjhe. manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM durlabha che, ane cAre gatine viSe bhaya che, ema jANe. ajJAnathI saviveka pAmavo durlabha che, ema samaje. Akhe leka ekAMta dukhe karI baLe che, ema jANe ane "sarvajIva' potapotAnA kAme karI viparyAsapaNuM anubhave che tene vicAra kare. (sUyagaDAMga adhyayana muM. 11) 3 zAMti zikSApAThaH 39 prazasta ga satsaMga e moTAmAM meTuM sAdhana che. purUSanI zraddhA vinA chUTake nathI. satsaMganI vRddhi karaze. kSaNabhaMgura duniyAmAM sapurUSane samAgama e ja amUlya ane anupama lAbha che. satsaMga zodhe. purUSanI bhakti kare. AtmajJAna ane sajajanasaMgata rAkhavAM. sadA pUjanIka koNa? vItarAga deva, susAdhu ane sudhama. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 0 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa vivekabuddhithI saghaLuM AcaraNa karavuM. sarva duHkhathI mukta thavAne abhiprAya jene thaye heya te purUSa AtmAne gaSa, ane AtmA gaSo hoya teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanane Agraha apradhAna karI, satsaMgane gaSavo; temaja upAsavo.. satsaMganI upAsanA karavI hoya teNe saMsArane upAsavAne AtmabhAva sarvathA tyAgavo. pitAnA sarva abhiprAyane tyAga karI pitAnI sarva zaktie te satsaMganI AjJAne upAsavI, tIrthakara ema kahe che ke je kaI te. AjJA upAse che, te avazya satsaMgane upAse che. ema je satsaMgane upAse che te avazya AtmAne upAse che, ane AtmAne upAsanAra sarva duHkhathI mukta thAya che. (dvAdazAMgInuM saLaMga sUtra) koIpaNa prakAre saddagurUne (ga) zedha kare. zedha karIne tenA pratye tana, mana, vacana ane AtmAthI arpaNa buddhi karavI; tenI ja AjJAnuM sarva prakAre niHzaMkatAthI ArAdhana karavuM, ane teja sarva mAyika vAsanAne abhAva thaze ema samajavuM. nirgatha bhagavAne praNatelA pavitra dharma mATe je je upamA ApIe te te nyUnaja che. AtmA anaMtakALa rakhaDaye te mAtra enA nirUpama dharmanA abhAve. jenA eka remamAM kiMcit paNa ajJAna, meha ke asamAdhi rahI nathI te satparUSanAM vacana ane bodha mATe kaMI paNa nahIM kahI zakatAM, tenAM ja vacanamAM prazastabhAve punaH punaH prasakata thavuM e paNa ApaNuM sarvottama zreya che. prazasta purUSanI bhakti kare, tenuM smaraNa kare; guNa ciMtavana kare. abhedadazA AvyA vinA je prANI A jagatanI racanA jevA Icche che te baMdhAya che. evI dazA AvavA mATe e prANIe te racanAnA kAraNe pratye prIti karavI; ane potAnI ahaMrUpa bhrAMtine parityAga karavo, sarva prakAre karIne e racanAnA upabheganI IcchA tyAgavI yogya che. ane ema thavA mATe satparUSanA zaraNa jevuM ekake auSadha nathI, A nizcaya vArtA bicArAM mehAMdha prANuo nahIM jANIne traNe tApathI baLatA joI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 prajJAbedhanuM zailI svarUpa parama karUNuM Ave che. he nAtha ! tuM anugraha karI ene tArI gatimAM bhakti Apa, e udgAra nIkaLe che. jagatamAM nirAgItva, vinayatA ane satparUSanI AjJA e nahIM maLavAthI A atmA anAdikALathI rakhaDe, paNa nirUpAyatA thaI te thaI, have ApaNe purUSArtha karavo ucita che. jaya thAo! sadvartana, sadgatha ane satsamAgamamAM pramAda kartavya nathI. jagatamAM sat-paramAtmAnI bhakti-sataguru-satsaMga sat zAstrAdhyayana, samyaphaSTipaNuM ane satyAga e keI kALe prApta thayAM nathI. thayAM hatA te AvI dazA heta nahIM, paNa jAgyA tyAMthI prabhAta. ema rUDA puruSone bodha dhyAnamAM vinayapUrvaka AgrahI te vastu mATe prayatna karavuM e ja anaMta bhavanI niSphaLatAnuM eka bhave saphaLa thavuM mane samajAya che. saddagurunA upadeza vinA ane jIvanI satpAtratA vinA ema thavuM aTakyuM che. tenI prApti karIne saMsAratApathI atyaMta tapAyamAna AtmAne zItaLa kare e ja kRtakRtyatA che. e prajanamAM tamAruM citta AkarSAyuM e sarvottama bhAgyane aMza che. AzIrvacana che ke temAM tame phaLIbhUta thAo. dharma" e vastu bahu gupta rahI che. te bAhya saMzodhanathI maLavAnI nathI. apUrva aMtarasaMzodhanathI te prApta thAya che. te aMtara saMzAdhana keIka mahAbhAgya sadgurU anugraha pAme che. jIva pitAnI kalpanAthI kape ke dhyAnathI kalyANa thAya ke samAdhithI ke vegathI ke AvA AvA prakArathI, paNa tethI jIvanuM kaMI kalyANa thAya nahIM. jIvanuM kalyANa thavuM te jJAnI purUSanA lakSamAM heya che, ane te paramasatsaMge karI samajI zakAya che, mATe (bIjA) tevA vikalpa karavA mUkI devA. satsaMganuM eTale satparUSanuM oLakhANa thaye paNa te yuga niraMtara rahetuM na hoya te satsaMgathI prApta thayuM che e je upadeza te pratyakSa satparUSa tulya jANI vicAra tathA ArAdha ke je ArAdhanAthI jIvane apUrva evuM samyakatva utpanna thAya che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu' zailI svarUpa avazya A jIve prathama savA~ sAdhanane gauNu jANI nirvANune mukhya hetu evA satsaMgaja sarvopa NapaNe upAsavA yAgya che; ke jethI sarva sAdhana sulabha thAya che, evA amArA AtmasAkSAtkAra che. 102 A jIva atyaMta mAyAnA AvaraNe dizAmUDha thayA che, ane te cAge karI tenI paramAdaSTi utkraya prakAzatI nathI; aparamA"ne viSe paramAnA daDhAgraha thayA che, ane tethI khAdha prApta thavAnA yAge paNa temAM bedha praveza thAya evA bhAva kuratA nathI, e Adi jIvanI viSama dazA kahI, prabhu pratye dInatva kahyuM che ke he nAtha ! have mArI koI gati (mA) mane dekhAtI nathI, kema ke sarvasva lUMTAyA jevA yAga meM karyAM che, ane sahaja aizvaya chatAM, prayatna karyuM te, te aizvaryAMthI viparIta evA ja mA` me Acaryo che; te te yAgathI mArI nivRttinA sarvottama sadupAya evA je sadgurU pratyenA zaraNabhAva te utpanna thAya evI kRpA kara. sa` prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nibha yapaNAne, ni:khedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthaMkara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe. koIpaNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yAgya nathI. avicAra ane ajJAna e sarvAM kalezanu, meAhanuM ane mAThI gatinu kAraNa che, sadvicAra ane AtmajJAna e AtmagatinuM kAraNa che, tenA prathama sAkSAt upAya jJAnI purUSanI AjJAne vicAravI eja jaNAya che. satzAstranA paricaya niyamapUrvaka nira Mtara karavA yAgya che. eka bIjAnA samAgamamAM AvatAM AtmA vArtA kanya che. OM zAMti zikSApATha : 40. saralapaNu vizALabuddhi, madhyasthatA, saraLatA ane jitendriyapaNuM ATalA guNA je AtmAmAM hAya te tattva pAmavAnuM uttama pAtra che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 107 | saraLatA e dhamanuM bIjasvarUpa che. prajJAe karI saraLatA sevAI hoya te Ajane divasa sarvottama che, zrI bhAganI saraLatA, paramArtha saMbaMdhI nicaya vAraMvAra smRtimAM AvyA kare che. cittanuM saraLapaNuM, vairAgya ane "sa" prApta hovAnI jijJAsA e prApta thavAM parama durlabha che, ane tenI prAptine viSe parama kAraNarUpa e "satsaMgate prApta the e te parama parama durlabha che. meTerA purUSoe A kALane kaThaNa kALa kahyo che, tenuM mukhya kAraNa te e che ke "satsaMga ne jaga thave jIvane bahu kaThaNa che, ane ema hovAthI kALane paNa kaThaNa kahyo che. mAyAmaya agnithI caude rAjaka prajavalita che. te mAyAmAM jIvanI buddhi rAcI rahI che, ane tethI jIva paNa e trividha tApa-agnithI banyA kare che; tene parama kArUNyamUtine bedha eja parama zItaLa jaLa che, tathApi jIvane cAre bAjuthI apUrNa puNyane lIdhe tenI prApti hevI durlabha thaI paDI che. paNa eja vastunI ciMtanA rAkhavI. "sa" ne viSe prIti, "sata rUpa saMtane viSe parama bhakti, tenA mArganI jijJAsA, eja niraMtara saMbhAravA gya che. te smaraNa rahevAmAM upayogI evAM vairAgyAdika caritravALAM pustaka ane vairAgI saraLa cittavALA manuSyane saMga ane pitAnI citta zuddhi e sArAM kAraNe che. eja meLavavA raTaNa rAkhavuM kalyANakAraka che. atra samAdhi che. satsaMganuM sevana je niraMtarapaNe I che, evA mumukSu jIvane jyAM sudhI te jegane viraha rahe tyAM. sudhI daDha bhAve te bhAvanA IcchI, pratyeka kArya karatAM vicArathI vatI, pitAne viSe laghupaNuM mAnya karI, pitAnA jovAmAM Ave te deSa pratye nivRtti IcchI, saraLapaNe varyA karavuM, ane je kAryo karI te bhAvanAnI unnati thAya evI jJAnavArtA ke jJAnalekha ke graMthanuM kaMI kaMI vicAravuM rAkhavuM te yogya che, prazna :- tyAre jaina dharma' dezanI adhogati thAya e badha kare che ke unnati thAya e? (mahIpatarAma) Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamedhanu' zailI svarUpa uttara H- * bhAI, huM kabula karUM chuM ke jaina dharma" jethI dezanI unnati thAya evAM sAdhanAnA medha kare che. AvI sUkSmatAthI vivekapUrvaka meM vicAra karyAM na hatA. amane tA nAnapaNamAM pAdarInI zALAmAM zIkhatAM saMskAra thayelA, tethI vagara vicAre ame kahI dIdhuM. lakhI mAryuM. mahIpatarAme saraLatAthI kabula karyuM. satya zodhanamAM saraLatAnI jarUra che. satyane mA~ levA vivekapUrvaka mamamAM utaravu' joI e. zrI AtmArAmajI sarala hatA. kaI dharmAMdAjha haeNtI. kha'Dana-ma'DanamAM na utaryAM hAta tA sArA upakAra karI zakata. temanA ziSya samudAyamAM kaMIka saralatA rahI che. koI koI sanyAsIo vadhAre sarala jovAmAM Ave che. 104 zrAvakapaNuM ke sAdhupaNuM kula saMpradAyamAM nahIM, AtmAmAM joI e. maMda viSaya ne saraLatA, sahu AjJA suvicAra; karuNA kAmaLatAdi guNu, prathama bhUmikA dhAra. jJAnIpurUSanAM vacanane sAMbhaLyA pachI strInuM sajIvana zarIra ajIvanapaNe bhAsyA vinA rahe nahI'. kharekhara pRthvInA vikAra dhanAdi saMpatti bhAsyA vinA rahe nahI. jJAnIpurUSa sivAya tene AtmA bIje kayAMya kSaNabhara sthAryo thavAne viSe icche nahI. e Adi vacanA te pUrve jJAnI puruSA mArgAnusArI purUSane bAdhatA hatA. je jANIne, sAMbhaLIne te saraLa jIvA AtmAne viSe avadhAratA hatA. vadhAre zu lakhIe ? jeTalI potAnI zakti hAya te savA~ zaktithI eka lakSa rAkhIne, laukika abhinivezane sakSepa karIne kaMIpaNa apU nirAvaraNupaNuM dekhAtuM nathI mATe samajaNunu` mAtra abhimAna che ema jIvane samajAvIne, je prakAre jIva nAna, dana, cAritrane vize satata jAgrata thAya teja karavAmAM vRtti eDavI, ane rAtridivasa teja ci'tAmAM pravavuM eja vicAravAna jIvavu kanya che. ane tene mATe satsaMga, satzAstra ane saraLatA Adi niguNA upakArabhUta che. ema vicArIne Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 prastAvadhanuM zailya svarUpa tene Azraya kare egya che. A kALane viSe ane temAM paNa hamaNuM lagabhaganA seMkaDAthI manuSyanI paramArtha vRtti bahu zANapaNane pAmI che, ane e vAta pratyakSa che. sahajAnaMdasvAmInA vakhata sudhI manuSyomAM je saraLavRtti hatI te ane AjanI saraLavRtti emAM meTe taphAvata thaI gayela che. # zAMtI zikSApAThaH 41. nirabhimAnapaNuM zrI devakaraNajIne vyAkhyAna karavAnuM rahe che, tethI ahaMbhAvAdine bhaya rahe che te saMbhavita che. jeNe jeNe sadagurune viSe tathA temanI dazAne viSe vizeSapaNuM dIThuM che, tene tene ghaNuM karIne ahaMbhAva tathA rUpa prasaMga jevA prasaMgamAM udaya thatuM nathI athavA tarata samAya che. te ahaMbhAvane je AgaLathI jhera jevo pratIta karyo hoya te pUrvApara tene saMbaMdha ocho thAya. kaMIka aMtaramAM cAturyAdi bhAve mIThAza sUkSma pariNatie paNa rAkhI heya, te te pUrvApara vizeSatA pAme che, paNa jhera ja che, nizcaya jhera ja che, pragaTa kALakTa jhera che, emAM kaI rIte saMzaya nathI, ane saMzaya thAya te te saMzaya mAna nathI, te saMzayane ajJAnaja jANavuM che, evI tIvra khArAza karI mUkI heya, te te ahaM-bhAva ghaNuM karI baLa karI zaka nathI. vakhate te ahaMbhAvane rokavAthI nirahaMbhavatA thaI tene pAcho ahaMbhAva thaI AvavAnuM bane che, te paNa AgaLa jhera, jhera ane jhera mAnI rAkhI vartAyuM hoya te AtmArthane bAdha na thAya tathArUpa mAna AtmaguNanuM avazya ghAtaka che. bAhubaLIjImAM aneka guNasamuha vidyamAna chatAM nAnA aThThANuM bhAine vaMdana karavAmAM pitAnuM laghupaNuM thaze mATe atreja dhyAnamAM rokAvuM yogya che ema rAkhI eka varSa sudhI nirAhArapaNe aneka guNa samaye AtmadhyAnamAM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prajJAbedhanuM zailI svarUpa rahyA te paNa AtmajJAna thayuM nahIM. bAkI bIjI badhI rItanI yogyatA chatAM eka e mAnanA kAraNathI te jJAna aTakayuM hatuM. jyAre zrI. RSabhadeve prerelI evI brAhmI ane suMdarI satIe tene te deSa nivedana. karyo ane te deSanuM bhAna tene thayuM tathA te deSanI upekSA karI asA. ratva jANyuM tyAre kevaLajJAna thayuM. te mAnaja ane cAra ghanaghAtI. kamanuM mULa thaI varyuM hatuM. vaLI bAra bAra mahInA sudhI nirAhArapaNe eka lakSe, eka Asane, Atma vicAramAM rahenAra evA purUSane eTalA. mAne tevI bAre mahinAnI dazA saphaLa thavA na dIdhI, arthAta te dazAthI. mAna na samajAyuM ane jyAre sadagurU evA zrI RSabhadeve te mAna che ema preryuM tyAre muhurtamAM te mAna vyatIta thayuM; e paNa saddagurUnuM ja mahAmya darzAvyuM che. mAnAdika zatru mahA, nija Ide na marAya, jAtAM saddagurU zaraNamAM, alpa prayAse jAya. mAna ane pUjA sakArAdine lebha e Adi mahAzatru che, te pitAnA DahApaNe cAlatAM nAza pAme nahIM ane saddagurUnA zaraNamAM jatAM sahaja prayatnamAM jAya. - vRtti Adi saMkSepa abhimAnapUrvaka thatuM hoya te paNa karavA ghaTe. vizeSatA eTalI ke te abhimAna para niraMtara kheda rAkha. tema bane te keme karIne vRtti Adine saMkSepa thAya, ane te saMbaMdhI abhimAna paNa saMkSepa thAya. nirdabhapaNe, nirahaMkArapaNe ane niSkAmapaNe je sadvrata kare che te dekhIne ADozI pADozI ane bIjA lokone te paNa te aMgIkAra karavAnuM bhAna thAya che. je kaMI savrata karavAM te lekene dekhADavA athe nahIM paNa mAtra potAnA hitane arthe karavAM. nirdabhapaNe thavAthI lokomAM tenI asara tarata thAya che. bhakti e sarvotkRSTa mArga che. bhaktithI ahaMkAra maTe, svaccheda TaLe ane sIdhA mArge cAlyuM javAya, anya vikalpa maTe, Ave e bhaktimArga zreSTha che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa cauda pUrva dhArI agiyAramethI pAchA paDe che tenuM kAraNa pramAda che, pramAdanA kAraNathI te ema jANe ke have mane guNa pragaTo" AvA abhimAnathI pahele guNasthAnake jaI paDe che, ane anaMta kALanuM bhramaNa karavuM paDe che. mATe jIve avazya jAgrata rahevuM, kAraNa ke vRttionuM prAbalya evuM che ke te hareka prakAre chetare che. A kAraNathI vRttione. upazama karavA karatAM kSaya karavI; eTale pharIthI uddabhave nahIM. daDha nizcaya kara ke vRttio bahAra jatI kSaya karI aMtaravRtti karavI, avazya e. ja jJAnI purUSanI AjJA che. ApaNe viSe kaI guNa prakaTa hoya ane te mATe je kaI mANasa ApaNI stuti kare, ane je tethI ApaNe AtmA ahaMkAra lAve te te pAcho haTe. pitAnA AtmAne niMde nahI, atyaMtara doSa vicAre nahIM te jIva laukika bhAvamAM cAlyo jAya. paNa je pitAnA deSa jue, pitAnA AtmAne niMde, ahaMbhAva rahitapaNuM vicAre te sapurUSanA AzrayathI AtmalakSa thAya. mAga pAmavAmAM anaMta aMtarAye. che. temAM vaLI meM A karyuM, meM A kevuM sarasa kayuM? evA prakAranuM abhimAna che. meM kAMI karyuM ja nathI evI daSTi mUkavAthI te abhimAna dUra thAya. jIva ahaMkAra rAkhe che, asata vacano bole che, brAnti rAkhe che, tenuM tene lagAre bhAna nathI. e bhAna thayA vinA niveDo AvavAne. nathI. huM jANuM chuM" evuM abhimAna te rautanyanuM azuddhapaNuM. | # zAMti zikSApAThaH 42, brahmacaryanuM sarvotkRSTapaNuM jema bane tema AjanA divasa saMbaMdhI svapatnI saMbaMdhI paNa viSayAsakta e che raheje, Atmika ane zArIrika zaktinI divyatAnuM te mULa che, e jJAnIonuM anubhavasiddha vacana che. ' Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa jJAnIne jJAnadaSTithI, aMtaradaSTithI joyA pachI strI jeIne rAga utpanna thAya nahIM, kAraNa ke jJAnInuM svarUpa viSaya sukha kalpanAthI juduM che, anaMta sukha jANyuM hoya tene rAga thAya nahIM ane jene rAga thAya nahIM teNe ja jJAnIne joyA, ane teNe ja jJAnInAM darzana karyA. pachI strInuM sajIvana zarIra ajIvanapaNe bhAsyA vinA rahe nahIM, kAraNa ke jJAnInAM vacane yathArtha rIte sAcAM jANyAM che. jJAnInI samIpa deha ane AtmA judAM pRthaka pRthaka jANyA che tene deha bAda karI AtmA bhinna bhinna bhAse; ane tethI strInA zarIra ane AtmA judAM bhAse che. teNe strInuM zarIra mAMsa, mATI, hADakAM AdinuM pUtaLuM jANyuM che eTale tyAM rAga utpanna thatuM nathI. AkhA zarIranuM baLa, nIce uparanuM bane kamara upara che. jenI kamara bhAMgI gaI che tenuM badhuM baLa gayuM. viSayAdi jIvanI tRSNA che. saMsArarUpI zarIranuM baLa A viSayAdi rUpa keDa kamara upara che, jJAnI purUSane baMdha lAgavAthI viSayAdirUpa keDane bhaMga thAya che. arthAt viSayAdinuM tucchapaNuM lAge che ane te prakAre saMsAranuM baLa ghaTe che, arthAt jJAnI purUSanA badhamAM AvuM sAmarthya che. nIrakhIne navayauvanA, leza na viSaya nidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna. spaSTa prItithI saMsAra karavAnI IcchA thatI hoya te samajavuM ke jJAnI purUSane joyA nathI. je prakAre prathama saMsAramAM rasa sahita vartate hoya te prakAre jJAnIne vega thayA pachI te nahIM eja jJAnInuM svarUpa. jJAnInI AjJAe vartatA evA bhadrika mumukSu jIvane "brahmacarya pALavuM eTale strI AdikanA prasaMgamAM na javuM evI AjJA gurUe karI hoya te te vacana para dRDha vizvAsa karI te te sthAnake na jAya, tyAre jene mAtra AdhyAtmika zAstrAdika vAMcI mumukSutA thaI hoya tene ema ahaMkAra rahyA kare ke "emAM te zuM jItavuM che? AvI ghelachAnA kAraNathI te -tevA strIAdikanA prasaMgamAM jAya............jJAnInI AjJA pramANe bALo bheLe jIva te vate, eTale te bIjA vikalpa nahIM karatAM tevA prasaMgamAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa 109: na ja jAya. A prakAre je jIvane "A sthAnake javuM yogya nathI evAM je jJAnInAM vacane tene daDha vizvAsa che te brahmacarya vratamAM rahI zake che, arthAt te A akAryamAM pravRtta na thAya. tyAre jJAnInA AjJAMkti nathI evA mAtra AdhyAtmika zAstro vAMcI thayelA mumukSuo ahaMkAramAM pharyA kare, ane mAnyA kare ke emAM te zuM jItavuM che? AvI mAnyatAne laIne A jIva paDI jAya che, ane AgaLa vadhI zake nahIM. A kSetra che te nivRttivALuM che, paNa jene nivRtti thaI hoya tene tema che. tema, kharA jJAnI che te sivAyane te abrahmacarya vaza na thavAya ema kahevA mAtra che. "mehanIya'nuM svarUpa A jIve vAraMvAra atyaMta vicAravA jevuM che. mehinIe mahAmunIzvarane paNa paLamAM tenA pAzamAM phasAvI atyaMta riddhi siddhithI vimukta karI dIdhA che, zAzvata sukha chInavI (laI) kSaNabhaMguratAmAM lalacAvI rakhaDAvyA che. je jIvane mohanIya karmarUpI kaSAyane tyAga kara hoya, te tene ekadama tyAga karavA dhAraze tyAre karI zakAze tevo vizvAsa upara rahI tene kame tyAga karavAne abhyAsa nathI karate, te ekadama tyAga karavAne prasaMga Avye mehanIya karmanA baLa AgaLa TakI zakato nathI, kAraNa kamarUpa zatrune dhIre dhIre nibaLa karyA vinA kADhI mUkavAne te ekadama asamartha bane che. AtmAnA nibaLapaNane laIne tenA upara mehanuM baLavAnapaNuM che. tenuM jora ochuM karavAne AtmA prayatna kare, te ekI vakhate tenA upara jya meLavavAnI dhAraNAmAM te ThagAya che. jyAM sudhI havRtti laDavA sAmI nathI AvI tyAM sudhI mehavaza AtmA pitAnuM baLavAnapaNuM dhAre che, paraMtu tevI kaTIne prasaMga Avye AtmAne potAnuM kAyarapaNuM samajAya che, mATe jema bane tema pAMca indriyanA viSaya moLA karavA, temAM mukhyatve upastha iMdriya amalamAM lAvavI; ema anukrame, bIjI IdriyenA viSayo. IdriyanA viSayarUpI kSetranI be tasu jamIna chatavAne AtmA asamarthapaNuM batAve che ane AkhI pRthvI jItavAmAM samarthapaNuM dhAre che, e kevuM AzcaryarUpa che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa mahA sauMdaryathI bharelI devAMganAnA kIDA vilAsa nirIkSaNa karatAM chatAM jenA aMtaHkaraNamAM kAmathI vizeSa vizeSa virAga chUTe che tene dhanya che, tene trikALa namaskAra che. anaMta jJAnIoe jenuM prAyazcita kahyuM nathI, jenA tyAgane ekAMta abhiprAya ApyuM che e je kAma tethI je mujhAyA nathI te ja para mAtmA che. je jJAnathI kAma nAza pAme te jJAnane atyaMta bhaktie namaskAra ho. >> zAMti zikSApAThaH 43. AjJA bhA. 1 le sApa gharama, kALA talo AjJAnuM ArAdhana eja dharma ane AjJAnuM ArAdhana eja tapa | (AcArAMga sUtra) sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne upadeza che ke jagata AkhAnuM jeNe darzana karyuM che, evA mahAvIra bhagavAna, teNe Ama amane kahyuM che - gurUne AdhIna thaI vatatA evA anaMta purUSa mAga pAmIne mekSa prApta thayA. mu-paNe rahevuM paDe che evA jijJAsu jIvane be meTAM baMdhana che, eka svaccheda ane bIjuM pratibaMdha. svaccheda TALavAnI IcchA jenI che, teNe jJAnInI AjJA ArAdhavI joIe, -ane pratibaMdha TALavAnI IcchA jenI che teNe sarva saMgathI tyAgI thavuM joIe. Ama na thAya te baMdhanane nAza thato nathI. svaccheda jene chedA che tene je pratibaMdha che, te avasara prApta thaye nAza pAme che, ATalI zikSA samaraNa karavA rUpa che. vyAkhyAna karavuM paDe te karavuM, paNa A kartavyanI haja mArI gyatA nathI ane A mane pratibaMdha che, ema samajatAM jatAM udAsIna bhAve Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 111 karavuM. na karavA mATe jeTalA sAmAne rUcikara ane yogya prayatna thAya teTalA karavA, ane tema chatAMya jyAre karavuM paDe te upara pramANe udAsIna bhAva samajIne karavuM- daDha nizcaya kare ke vRttio bahAra jatI kSaya karI aMtaravRtti karavI, avazya eja jJAnInI AjJA che. AjJAmAMja ektAna thayA vinA paramArthanA mArganI prApti bahu ja asulabha che. ekatAna thavuM paNa bahuja asulabha che. ene mATe tame zuM upAya karaze? athavA dhAryo che? adhika zuM? atyAre ATaluMya ghaNuM che. dharmakathA lakhavA viSe jaNAvyuM te te dhArmika kathA mukhya karIne te satsaMgane viSe ja rahI che. duSamakALapaNe vartatA A kALane viSe satsaMganuM mahAbhya paNa jIvanA khyAlamAM AvatuM nathI. kalyANanA mArganA sAdhana kayAM hoya te ghaNuM ghaNuM kiyAdi karanAra evA jIvane paNa khabara heya tema jaNAtuM nathI. tyAgavA gya evA svacchedAdi kAraNe tene viSe te jIva rUcipUrvaka pravatI rahyA che. jenuM ArAdhana karavuM ghaTe che evA AtmasvarUpa sapurUSe viSe kAMte vimukhapaNuM ane kAM te avizvAsapaNuM vate che. ane tevA | asatsaMgIonA sahavAsamAM kaI kaI mumukSuone paNa rahyA karavuM paDe che. te duHkhImAMnA tame ane muni Adi paNa kaI kaI aMze gaNavA yogya che. asatsaMga ane svecchAe vatana na thAya athavA tene jema na anusarAya tema pravartanathI aMtavRtti rAkhavAno vicAra rAkhyA ja kare e sugama sAdhana che. | dharmadhyAna lakSyArthathI thAya eja Atmahitane raste che. cittanA saMkalpa vikalpathI rahita thavuM e mahAvIrane mArga che. alipta bhAvamAM rahevuM e vivekInuM kartavya che. dharmamAM prasakata rahe eja pharI pharI bhalAmaNa. satyaparAyaNanA mArganuM sevana karIzuM te jarUra sukhI thaIzuM, pAra pAmIzuM, ema huM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa dhArUM chuM. game te kriyA, japa, tapa ke zAstravacana karIne paNa ekaja kArya siddha karavAnuM che, te e ke jagatanI vismRti karavI ane sanA caraNamAM rahevuM, ane e ekaja lakSa upara pravRtti karavAthI jIvane pitAne zuM karavuM egya che, ane zuM karavuM agya che te samajAya che, samajAtuM jAya che. e lakSa AgaLa thayA vinA japa, tapa, dhyAna ke dAna keInI yathAgya siddhi nathI, ane tyAM sudhI dhyAnAdika nahIM jevA kAmanA che. mATe emAMthI je je sAdhane thaI zakatAM hoya te badhAM eka lakSa thavAne arthe karavAM ke je lakSa ame upara jaNAvyuM che. japatapAdika kAMI niSedhavA gya nathI, tathApi te te badhAM eka lakSane arthe che. ane e lakSa vinA jIvane samyakatva siddhi thatI nathI, vadhAre zuM kahIe? upara jaNAvyuM che teTaluM ja samajavAne mATe saghaLAM zAstro pratipAdita thayAM che. sAcA purUSa maLe, ne teo je kalyANane mArga batAve teja pramANe jIva vate te avazya kalyANa thAya. purUSanI AjJA pALavI te ja kalyANa. mArga vicAravAnane pUchave. satparUSanA Azraye sArAM AcaraNe karavAM, beTI buddhi saune herAnai che. mamatva hoya tyAMja mithyAtva. zrAvaka sarve dayALu heya. kalyANane mArga eka ja heya, se basa na heya. aMdaranA doSa nAza thaze, ane samapariNAma Avaze teja kalyANa thaze. matabhedane chede teja sAcA purUSa. samapariNAmane raste caDhAve teja sAce saMga. vicAravAnane mArgane bheda nathI. jIva ahaMkAra rAkhe che, asat vacane bole che, brAnti rAkhe che, tenuM tene lagAre bhAna nathI. e bhAna thayA vinA niveDo AvavAne nathI. vyavahAra jene paramArtha che tevA AtmajJAnInI AjJAe vatye AtmA lakSagata thAya, kalyANa thAya. ja zAMti Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 113 prastAvadhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 44. AnA bhAga 2 vacanAvalI 1. jIva pitAne bhUlI gayA che, ane tethI sat sukhane tene viyega che, ema sarva dharma sammata kahyuM che. 2. pitAne bhUlI gayArUpa ajJAna, jJAna maLavAthI nAza thAya che, ema niHzaMka mAnavuM. 3. jJAnanI prApti jJAnI pAsethI thavI joIe, e svAbhAvika samajAya che, chatAM jIva lekalajajAdi kAraNothI ajJAnIne Azraya cheDate nathI, eja anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM mULa che. 4. jJAnanI prApti jeNe IcchavI, teNe jJAnInI IcchAe vartavuM ema jinAgamAdi sarva zAstra kahe che. pitAnI IrachAe pravartatAM anAdi kALathI rakhaDe. 5. jyAM sudhI pratyakSa jJAnInI IcchAe, eTale AjJAe nahIM vartAya, tyAM sudhI ajJAnanI nivRtti thavI saMbhavatI nathI. 6. jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te karI zake ke je eka niSThAe tana, mana, dhananI Asaktine tyAga karI tenI bhaktimAM joDAya. 7. jo ke jJAnI bhakti IcchatA nathI, paraMtu mekSAbhilASIne te karyA vinA upadeza pariNumate nathI, ane manana tathA nididhyAsanAdine hetu thatuM nathI mATe mumukSue jJAnInI bhakti avazya kartavya che ema satparUe kahyuM che. pAThAntara-jo ke jJAnI bhakita IcchatA nathI paraMtu mokSAbhilASIne te karyA vinA mokSanI prApti thatI nathI. A anAdikALanuM gupta tatva saMtanA hRdayamAM rahyuM te pAne caDhAvyuM che. 8. AmAM kahelI vAta sarva zAstrane mAnya che. 9. 2SabhadevajIe aThThANuM putrone tvarAthI mikSa thavAne ja upadeza karyo hate. 10. parikSita rAjAne zukadevajue eja upadeza karyo che. pra. 8 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 11. anaMtakALa sudhI jIva nijaIde cAlI parizrama kare te paNa pote pitAthI jJAna pAme nahIM, paraMtu jJAnInI AjJAne ArAdhaka aMta muhUrtamAM paNa kevaLajJAna pAme. 12. zAstramAM kahelI AjJAe pakSa che ane te jIvane adhikArI thavA mATe kahI che; mekSa thavA mATe pratyakSa jJAnInI AjJA ArAdhavI joIe. 13. A jJAnamArganI zreNI kahI, e pAmyA vinA bIjA mArgathI mokSa nathI. 14. e gupta tatvane je ArAdhe che, te pratyakSa amRtane pAmI abhaya thAya che. | Iti zivama maNine melelI vacanAvalImAM ApanI prasannatAthI amArI prasanatAne urojananI prApti thaI saMtano adbhuta mAga emAM prakA che. je maNi (jIva) ekaja vRttie e vAkane ArAdhaze ane teja purUSanI AjJAmAM lIna raheze, te anaMtakALathI prApta thayeluM paribhramaNa maTI jaze. mAyAne moha maNi (jIva) vizeSa rAkhe che, ke je mArga maLavAmAM meTo pratibaMdha gaNAya che. mATe evI vRttio haLave haLave ochI karavA maNine mArI vinaMti che. he jIva!have tAre satyarUSanI AjJA nizcaya upAsavA yogya che. sapurUSanI AjJAmAM vartavAne jene daDha nizcaya vate che ane je te nizcayane ArAdhe che tene ja jJAna samyapha pariNAmI thAya che, e vAta AtmAthI jIve avazya lakSamAM rAkhavA gya che. ame je A vacana lakhyAM che, tenA sarva jJAnI purUSo sAkSI che. bIjA munione paNa je je prakAre vairAgya, upazama ane vivekanI vRddhi thAya che te prakAre zrI lallujI tathA zrI devakaraNajIe yathAzakti saMbhaLAvavuM tathA pravartAvavuM ghaTe che, temaja anya jIve paNa AtmArtha sanmukha thAya ane jJAnI purUSanI AjJAnA nizcayane pAme tathA virakta Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu zailI svarUpa 115 pariNAmane pAme, rasAdinI lubdhatA mALI pADe e Adi prakAre eka AtmAthe upadeza kartavya che. ana'tavAra dehane artha AtmA gALyA che, je deha AtmAne arthe gaLAze te dehe AtmavicAra janma pAmavA ceAgya jANI, sava dehAnI kalpanA cheDI daI, eka mAtra AtmAmAMja tenA upayAga karavA, evA mumukSu jIvane avazya nizcaya joI e. je je sAdhana A jIve pUrva kALe karyAM che te te sAdhana jJAnIpurUSanI AjJAthI thayAM jaNAtAM nathI, e vAta aMdezA rahita lAge che. jo ema thayu' hAta tA jIvane saMsAra paribhramaNa hAya nahI.. jJAnIpurUSanI AjJA che te bhavamAM javAne ADA pratibaMdha jevI che, kAraNa jene AtmA sivAya khIjo koI artha nathI, ane AtmA paNa sAdhI prArabdhavazAt jenA deha che evA jJAnIpurUSanI AjJA te phakta AtmAmAM ja sAmA jIvane prere che. ane A jIve te pUrvakALe kaI AtmA jANyA nathI; ulaTo AtmA vismaraNapaNe cAlyA AvyA che. te peAtAnI kalpanA karI sAdhana kare tethI AtmA na thAya. ane UlaTu* AtmA sAdhu chuM evuM duSTa abhimAna utpanna thAya, ke je jIvane sa'sAranA mukhya hetu che. je vAta svapne paNa AvatI nathI te jIva mAtra amastI kalpanAthI sAkSAtkAra jevI gaNe tA tethI kalyANa na thaI thake, tema A jIva pUrva kALathI aMdha cAlyA AvatAM chatAM peAtAnI kalpanAe AtmA mAne te temAM saphaLapaNuM na hoya e sAva samajI zakAya evA prakAra che eTale ema tA jaNAya che ke jIvanAM pUrvakALanAM badhAM mAThAM sAdhana kalpita sAdhana maTavA apUrvajJAna sivAya bIjo koI upAya nathI, ane te apUva vicAra vinA utpanna thavA saMbhava nathI ane te apU vicAra, apUrva purUSanA ArAdhana vinA bIjA kayA prakAre jIvane prApta thAya e vicAratAM ema ja siddhAMta thAya che ke jJAnIpurUSanI AjJAnu ArAdhana e siddhapadmanA sa` zreSTha upAya che, ane e vAta jyAre jIvathI manAya che tyArathI ja khIjA doSanu` upazamavuM nivavuM zarU thAya che. jene tamArA pratye tamane paramArthInI koI prakAre kaMI paNa prApti Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11} prajJAvAnu zailI svarUpa thAo e hetu sivAya bIjI spRhA nathI, evA huM te A sthaLe spaSTa jaNAvavA icchuiM chuM; ane te e ke upara jaNAvelA doSo je viSe haju tamane prema vate che, huM jANuM chuM" huM samaju chu" e deSa ghaNIvAra vavAmAM pravarte che; asAra evA parigrahArdikane viSe paNa mahattAnI IcchA rahe che, e vagere je dASA te dhyAna, jJAna, e sarvenuM kAraNu je jJAnI purUSa ane tenI AjJAne anusaravu' tene ADA Ave che. mATe jema ane tema AtmavRtti karI tene ochA karavAnuM prayatna karavuM. ane laukika bhAvanAnA pratima'dhathI udAsa thavuM e ja kalyANakAraka che, ema jANIe chIe. OM zAMti zikSApATha : : 45. samAdhimaraNa bhAga 1 lA sa'sArarUpI kuTuMbane ghera ApaNA AtmA parANA dAkhala che. jIvatAM marAya teA pharI na maravu' paDe evu` maraNa IcchavA yAgya che. tenA tuM meSa pAma ke jenAthI samAdhi maraNanI prApti thAya. eka vAra jo samAdhi maraNa thayu thru savakALanA samAdhi maraNa TaLaze. zArIrika vedanAne dehanA dharma jANI ane khAMdhelAM evAM karyAMnu phaLa jANI samyak prakAre ahiMyAsavA yAgya che, ghaNIvAra zArIrika vedanAnu aLa vizeSa va`tuM hAya che tyAre upara je kahyo che te samyak prakAra rUDA jIvAne paNa sthira rahevA kaThaNa thAya che; tathApi hRdayane viSe vAraMvAra te vAtanA vicAra karatAM ane AtmAne nitya, achedya, abhedya, jarA, maraNAdi dhathI rahita bhAvatAM vicAratAM keTalIka rIte te samyak prakArano nizcaya Ave che. meTA purUSoe ahiMyAselA evA upasa tathA pariSaddhanA prasaMgAnI jIvamAM smRti karI, te viSe temanA rahelA akhaMDa nizcaya te pharI pharI hRdayamAM sthira karavA yeAgya jANavAthI jIvane tesamyak pariNAma Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 117 phaLIbhUta thAya che, ane vedanA, vedanAnA kSayakALe nivRtta thaye pharI te vedanA keI karmonuM kAraNa thatI nathI. vyAdhi rahita zarIra hoya tevA samayamAM jIve che tenAthI pitAnuM judApaNuM jANuM, tenuM anityAdi svarUpa jANI, te pratyethI meha-mamatvAdi tyAgyAM hoya, te te meTuM zreya che, tathApi tema na banyuM hoya te kaMI paNa vyAdhi utpanna thaye tevI bhAvanA bhAvatAM jIvane nizcaLa evuM ghaNuM karI kamabaMdhana thatuM nathI, ane mahAvyAdhinA utpatti kALe te dehanuM mamatva jIve jarUra tyAgI jJAnI purUSanA mArganI vicAraNAe vartavuM e rUDe upAya che. jo ke dehanuM tevuM mamatva tyAgavuM ke ochuM karavuM e mahA duSkara vAta che, tathApi jene tema karavA nizcaya che te vahele moDe phaLIbhUta thAya che. jJAnInA mArgane vicAra karatAM jaNAya che ke koIpaNa prakAre mUcchapAtra A deha nathI, tene duHkhe zecavA gya A AtmA nathI. A AtmAne Atma-ajJAne zecavuM e sivAya bIjA ze tene ghaTate nathI. pragaTa evA yamane samIpa dekhatAM chatAM jene dehane viSe mUrchA nathI vartatI te purUSane namaskAra che. e ja vAta ciMtavI rAkhavI amane tamane pratyekane ghaTe che. deha te AtmA nathI, AtmA te deha nathI. ghaDAne jonAra jema ghaDAdithI bhinna che, tema dehane jenAra, jANanAra e AtmA te dehathI bhinna che, arthAta deha nathI. vicAra karatAM e vAta pragaTa anubhava siddha thAya che, te pachI e bhinna dehanA tenA svAbhAvika kSayavRddhi rUpAdi pariNAma joI harSazekavAna thavuM kaI rIte ghaTatuM nathI, ane amane tamane te nirdhAra kare, rAkha ghaTe che ane e jJAnInA mArgane mukhya vani che. zrI tIrthakarAdie pharI pharI ne upadeza kahyo che, paNa jIva dizAmUDha rahevA Icche che tyAM upAya pravartI zake nahIM. pharI pharI ThekI ThekIne kahyuM che ke eka A jIva samaje te sahaja mikSa che, nahIM te anaMta upAye paNa nathI. ane te samajavuM paNa kaMI vikaTa nathI, kema ke jIvanuM sahaja je svarUpa che te ja mAtra samajavuM che, ane te kAMI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa bIjAnA svarUpanI vAta nathI ke vakhate te ropave ke na jaNAve. tethI samajavI na bane. pitAthI pite gupta rahevAnuM zI rIte banAvAyegya che? paNa svapna dazAmAM jema na banavA yogya evuM pitAnuM mRtyu paNa jIva jue che, tema ajJAnadazArUpa svapnarUpa yege A jIva potAne, pitAnA nahIM evAM bIjAM dravyane viSe svapaNe mAne che, ane eja mAnyatA te saMsAra che. te ja ajJAna che, narakAdi gatine hetu te ja che. te ja janma che, maraNa che, ane te ja deha che, dehanA vikAra che, te ja putra, te ja pitA, te ja zatra, te ja mitrAdibhAva kalpanAnA hetu che ane tenI nivRtti thaI tyAM saheja mokSa che. ane eja nivRttine arthe satsaMga, sapuruSAdi sAdhana kahyAM che. ane te sAdhana paNa jIva je potAnA purUSArthane temAM gepavyA sivAya pravartAve te ja siddha che. vadhAre zuM kahIe? ATale ja saMkSepa jIvamAM pariNAma pAme te te sarva vrata, yama, niyama, japa, yAtrA, bhakti, zAstrajJAna Adi karI chUTa emAM kaMI saMzaya nathI. jenI utpatti keIpaNa anya dravyathI thatI nathI, evA AtmAne nAza paNa kayAMthI hoya? ajJAnathI ane svasvarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI brAMti che. te ja bhrAMti nivRtta karI zuddha caitanya nija anubhava pramANa svarUpamAM parama jAgrata thaI jJAnI sadAya nirbhaya che. eja svarUpanA lakSathI sarva jIva pratye sAmyabhAva utpanna thAya che. sava paradravyathI vRtti vyAvRtta karI AtmA aleza samAdhine pAme che. huM zarIra nathI paNa tethI bhinna e jJAyaka AtmA chuM, tema nitya zAzvata chuM. A vedanA mAtra pUrvakamanI che, paNa mAruM svarUpa nAza karavAne te samartha nathI, mATe mAre khedakartavya ja nathI, ema AtmAthInuM anuprekSaNa hoya. 3 zAMti Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa 119 zikSApAThaH 46. samAdhimaraNa bhAga raje durlabha e manuSyadeha paNa pUrve anaMtavAra prApta thayA chatAM kaMIpaNa saphaLapaNuM thayuM nahIM, paNa A manuSyadehane kRtArthatA che ke je manuSyadehe A jIve jJAnI purUSane oLakhyA, tathA te mahAbhAgyane Azraya karyo. je purUSanA Azraye aneka prakAranA mithyA AgrahAdinI maMdatA thaI te purUSane Azraye A deha chUTe e ja sArthaka che. janma jarA maraNadine nAza karavAvALuM AtmajJAna jemane viSe vate che, te purUSane Azrayaja jIvane janma jarA maraNadine nAza karI zake, kemake te yathAsaMbhava upAya che. saMga saMbadhe A deha pratye A jIvane je prArabdha haze te vyatIta thaye te dehane prasaMga nivRtta thaze. tene game tyAre viyega nizcaye che, paNa AzrayapUrvaka deha chUTe eja janma sArthaka che, ke je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA ceDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare. zrI saddagurUe kahyo che evA nigraMtha mAgane sadAya Azraya rahe. huM dehAda svarUpa nathI, ane deha, strI putrAdi keIpaNa mArAM nathI, zuddha autanyasvarUpa avinAzI e huM AtmA chuM ema AtmabhAvanA karatAM rAga dveSane kSaya thAya. jJAnIoe mAneluM che ke A deha potAne nathI; te rahevAne paNa nathI, jyAre tyAre paNa tene viyega thavAnuM che, e bheda vijJAnane laIne haMmezAM nagArAM vAgatAM hoya tevI rIte tenA kAne paDe che, ane ajJAnInA kAna baherA hoya che eTale te jANu nathI. jJAnI deha javAne che ema samajI tene viyega thAya temAM kheda karatA nathI paNa jevI rIte keInI vastu lIdhI hoya ne tene pAchI ApavI paDe tema dehane ullAsathI pAchI sepe che, arthAta dehamAM pariNamatA nathI. deha ane AtmAne bheda pADave te bhedajJAna. jJAnIne te jApa che, te jApathI deha ane AtmA judA paDI zake che. te bhedavijJAna thavA mATe mahAtmAoe sakaLa zAso Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prajJAbedhanuM zailI svarUpa racyAM che... pudgala dravyanI darakAra rAkhavAmAM Ave te paNa te jyAre tyAre cAryuM javAnuM che, ane je pitAnuM nathI te pitAnuM thavAnuM nathI, mATe lAcAra thaI dIna banavuM te zA kAmanuM? - samasta saMsArI jIve karmavazAt zAtA-azAtAne udaya anubha vyAja kare che. jemAM mukhyapaNe te azAtAneja udaya anubhavAya che. kavacit athavA keIka deha saMyogamAM zAtAne udaya adhika anubhavAte jaNAya che, paNa vastutAe tyAM paNa aMtaradAha baLyAja karatA hoya che. pUrNa jJAnI paNa je azAtAnuM varNana karI zakavA yogya vacanaga dharAvatA nathI, tevI anaMta anaMta azAtA A jIve bhegavI che, ane je haja tenAM kAraNene nAza karavAmAM na Ave te bhegavavI paDe e sunizcita che, ema jANI vicAravAnuM uttama purUSo te aMtaradAharUpa zAtA ane bAhyAtyaMtara saMkaleza agnirUpe prajavalita evI azAtAne AtyaMtika viga karavAne mArga gaSavA tatpara thayA, ane te sanmArga gaveSI, pratIta karI, tene yathAyegyapaNe ArAdhI avyAbAdha sukhasvarUpa evA AtmAnA sahaja zuddha svabhAvarUpa paramapadamAM lIna thayA. zAtA azAtAne udaya ke anubhava prApta thavAnAM mULa kAraNene gaveSatA evA te mahat purUSane evI vilakSaNa sAnaMdAzcaryaka vRtti udbhavatI ke zAtA karatAM azAtAne udaya saMprApta thaye ane temAM paNa tIvrapaNe te udaya saMprApta thaye temanuM vIrya vizeSapaNe jAgrata thatuM, ullAsa pAmatuM, ane te samaye kalyANakArI adhikapaNe samajAte. keTalAka kAraNa vizeSane mege vyavahAra daSTithI grahaNa karavA 5 auSadhAdi AtmamaryAdAmAM rahI grahaNa karatA, paraMtu mukhyapaNe te parama upazamane ja sarvotkRSTa auSadharUpe upAsatA. - upayoga lakSaNe sanAtana saMkurita evA AtmAne dehathI, tejasa ane kAmaNa zarIrathI paNa bhinna avalakavAnI daSTi sAdhya karI, te maitanyAtmaka svabhAva AtmA niraMtara vedaka svabhAvavALa hovAthI abaMdha dazAne saMprApta na thAya tyAM sudhI zAtA azAtA rUpa anubhava vedyA vinA rahevAne nathI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamAdhatu zailI svarUpa 121 ema nizcaya karI, je zubhAzubha pariNAma dhArAnI pariNati vaDe te zAtA azAtAnA saMbaMdha kare che te dhArA pratye udAsIna thaI, dehArdithI bhinna ane svarUpa maryAdAmAM rahelA te AtmAmAM je calasvabhAva rUpa pariNAma dhArA che tenA AtyaMtika viyAga karavAnA sanmA` grahaNa karI, parama zuddha caitanyasvabhAvarUpa prakAzamaya te AtmA kayAgathI sakalaMka piraNAma darzAve che tethI uparAma thaI, jema upamita thavAya, te upayAgamAM ane te svarUpamAM sthira thavAya, acala thavAya te ja lakSa, te ja bhAvanA, te ja ci'tavanA ane te ja sahaja pariNAmarUpa svabhAva karavA yAgya che. mahAtmAonI vAravAra e ja zikSA che. te sanmAne gaveSatA, pratIta karavA IcchatA, tene saMprApta karavA cchitA, evA AtmAthI janane parama vItarAgasvarUpa devasvarUpa naiSThika nispRha nigraMtharUpa gurU, paramakrayAmULa dha`vyavahAra ane parama zAMtarasa rahesyamaya vAkayamaya satzAstra, sanmAnI saMpUrNatA thatAM sudhI parama bhakti vaDe upAsavA ceAgya che, je AtmAnA kalyANanA parama kAraNeA che. te zrImat anaMta catuSTayasthita bhagavatanA ane te jayavaMta dhanA Azraya sadaiva ka bya che. jene khIju kaMI sAmarthya nathI evA aNudha ane azakta manuSyA paNa te AzrayanA khaLathI parama sukhahetu evAM addabhuta phaLane pAmyA che, pAme che ane pAmaze. mATe nizcaya ane Azraya ja nya che, adhIrajathI kheda bya nathI. cittamAM dehADhi bhayane vikSepa paNa karavA ceAgya nathI. dehArdi saba'dhI je purUSo haSa viSAda karatA nathI te purUSA pUrNa dvAdazAMgane saMkSepamAM samajyA che, ema samajo. eja STi bya che. huM dharma pAmyA nathI, huM dharmAM kema pAmIza ? e Adi kheda nahI' karatAM vItarAga purUSonA dharmI je daiAda sabaMdhIthI haSa viSAdavRtti dura karI AtmA asaMga-zuddha-caitanya svarUpa che, evI vRttinA nizcaya ane Azraya grahaNa karI teja vRttinuM baLa rAkhavuM, ane maMda vRtti thAya tyAM vItarAga purUSonI dazAnuM smaraNa karavuM, te adbhuta caritra para dRSTi prerIne vRttine apramatta karavI, e sugama ane sarvotkRSTa upakArakAraka tathA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 prastAvadhanuM zailI svarUpa kalyANasvarUpa che. je purUe vastra jema zarIrathI juduM che, ema AtmAthI zarIra juduM che ema dIThuM che, te purUSe dhanya che. A parama tatva che tene mane sadAya nizcaya rahe e yathArtha svarUpa mArA hRdayane viSe prakAza kare; ane janma maraNAdi baMdhanathI atyaMta nivRtti thAo! nivRtti thAo !! Atama bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re." >> zAMti zikSApATha 47. vaitAlIya adhyayana bhAga 1lo jemAM pRthyAdikano vicAra vistArathI karyo che evAM vacane karatAM vaitAlIya adhyayana jevAM vacane vairAgyanI vRddhi kare che, ane bIjAM matabhedavALAM prANIne paNa temAM arUci thatI nathI. dhammo maMgala mukkiTha, ahiMsA sajamA tavA; devA vitanama sati, jassa dhamme syaamnno| emAM sarva vidhi samAI jAya che. daza vaikAlikamAM pahelI gAthA. adhuve asAsaya mi, saMsAra mi dukhkhapaurAe, kiA nAma duza rAkhaM, jeoriAM Tura chinnA "adbhava ane azAzvata saMsAramAM aneka prakAranAM duHkha che, huM evI zuM karazuM karuM ke je karaNIthI karI durgati prati na jAuM? saMsAramAM ekAMta ane je anaMta bharapura tApa che te tApa traNa prakAranA che. Adhi, vyAdhi ane upAdhi. ethI mukta thavA mATe pratyeka tattvajJAnIo kahetA AvyA che. saMsAratyAga, zama, dama, dayA, zAMti, kSamA, dhRti, aprabhutva, gurUjanane vinaya, viveka, nispRhatA, brahmacarya, samyaktva ane jJAna enuM sevana karavuM. krodha, lobha, mAna, mAyA, anurAga, aNurAga, viSaya, hiMsA, zeka, ajJAna, mithyAtva e saghaLAMne tyAga kara. Ama Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa sarva darzanane sAra che. nIcenAM be caraNamAM e sAra samAveza pAmI jAya che. prabhu bhaje, nIti saje, paraTho paropakAra." sUtra kRtAMga, dvitIyAMganA prathama zrutaskaMdhanA chaThThA adhyayananI cevasamI gAthAnA trIjA caraNamAM kahyuM che ke _ 'nivvANaseTThA jaha savvadhammA.' badhAya dharmamAM muktine zreSTha kahI che. sArAMze mukti eTale saMsAranA zekathI mukta thavuM te. pariNAmamAM jJAnadarzanAdika anupama vastuo prApta karavI. jemAM parama sukha ane paramAnaMdano akhaMDa nivAsa che, janma maraNanI viTaMbanAne abhAva che, zekane ne duHkhane kSaya che...................eja mATe vairAgya jaLanuM AvazyakapaNuM niHsaMzaya Thare che, ane e ja mATe vitarAganAM vacanamAM anurakta thavuM ucita che. nidAna ethI viSayarUpa viSane janma nathI. pariNAme e ja muktinuM kAraNa che. e vItarAga sarvajJanA vacanane vivekabuddhithI zravaNa, manana ane nididhyAsana karI he mAnavI! AtmAne ujajavaLa kara. bhIsaNa narayagaIe, tiriyagaIe kudevamaNuyagaIeH pattosi tivva duHkha, bhAvahi jiNabhAvaNA jiiv.|| bhayaMkara naraka gatimAM, tiryaMcagatimAM ane mAThI deva tathA manuSya gatimAM he jIva! tutIvra duHkhane pAme, mATe have te jinabhAvanA (jina bhagavAna je parama zAMtarase pariNamI svarUpastha thayA te parama zAMta svarUpa ciMtavanA) bhAva-ciMtava ke jethI tevAM anaMta duHkhane AtyaMtika viyega thaI parama avyAbAdha sukha saMpatti saMprApta thAya. 3 zAMtiH zAMtiH zAMtiH AzA eka mekSa kI heya, bIjI duvidhA navi citta koya; dhyAna ga jANe te jIva, je bhavaduHkhathI Darata sadIva. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhanu` zailI svarUpa 124 mekSa sivAyanI sarva prakAranI AzA jeNe tyAgI che; ane saMsAranA bhayaCkara du:khathI nira'tara je kape che; tevA AtmAne dhyAna karavA yAgya jANavA. merA merA mata kare, terA nahi hai kAya; cidAnaMda parivAra kA, melA huM dina daya. cidAnaMdajI peAtAnA AtmAne upadeze che ke 2 jIva! mArU mArUM nahIM kara; tArU koI nathI, huM cidAnaMda ! parivAranA meLa e divasanA che. kiM bahuNA iha jaha jaha, rAgA dosA lahu bilijjati, taha taha paryATThiavva, esA ANA jirNidANama | (upadeza rahasya-yazeAvijayajI) keTaluka hIe ? jema jema thAya te te prakAre pravartAvu e ja A rAga dveSanA nAza vizeSa karI AjJA jinezvaradevanI che. saMbujjahA jaMta mANusata, daThaThu bhaya bAliseNa ala bho gata duHkhkhe jarieva lAe. sa kkammaNA viSpariyAsuveI / (sUgayaDAMga-adhyayana 7 muM 11) tIrthaMkara vAravAra nIce kahyo che, te upadeza karatA hatA : he jIvA! tame khU, samyak-prakAre mUtro. manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM du`bha che, ane cAre gatine viSe bhaya che, ema jANA. ajJAnathI viveka pAmavA durlabha che; ema samajo. AkhA leAka ekAMta duHkhe karI maLe che, ema jANeA; ane 'sajIva' pAtapAtAnA krame karI viparyAsapaNuM anubhave che, tenA vicAra karo.' "ahA leAke! saMsArarUpI samudra anaMta ane apAra che. enA pAra pAmavA purUSAnA upayoga karo! upayoga karo !! OM zAMti Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125. prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApAThaH 48. vaitAlIya adhyayana bhAga 2 je prathama zrutaskaMdha dvitIya "vaitAlIya adhyayana gAthA 31-32. sUyagaDAMga sUtramAM RSabhadevajI bhagavAne jyAM aThThANuM putrane upadezyA che, kSamAge caDhAvyA che tyAM eja upadeza karyo che? he AyuSyamane! A jIve sarve karyuM che. eka A vinA, te zuM? te ke nizcaya kahIe chIe ke purUSanuM kaheluM vacana, tene upadeza te sAMbhaLyAM nathI, athavA rUDe prakAre karIne uThAvyAM nathI. ane ene ja ame munionuM sAmAyika (Atma svarUpanI prApti) kahyuM che. kaI paNa prakAre saddagurUne zodha kare, zedha karIne tenA pratye tana, mana, vacana ane AtmAthI arpaNabuddhi karavI; tenI ja AjJAnuM sava prakAre nizaMkatAthI ArAdhana karavuM, ane te ja sarva mAyika vAsanAne abhAva thaze ema samajavuM. anAdikALanAM paribhramaNamAM anaMtavAra zAstrazravaNa, anaMtavAra vidyAbhyAsa, anaMtavAra jinarikSA, anaMtavAra AcAryapaNuM prApta thayuM che. mAtra "sat maLyA nathI, sat' sUryuM nathI, ane "sa" zradhyuM nathI ane e maLe, e suNe ane e zradhyeja chUTavAnI vArtAne AtmAthI bhaNakAra thaze. mekSane mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che. mArgane pAmelo mArga pamADaze. be akSaramAM mAga rahyo che, ane anAdikALathI eTaluM badhuM karyA chatAM zA mATe prApta thayuM nathI te vicAre. je je IcchAo temAM jaNAvI che, te kalyANakAraka ja cheparaMtu. e IcchAnI sarva prakAranI phuraNa te sAcA purUSanA caraNakamaLanI sevAmAM rahI che. ane ghaNA prakAre satsaMgamAM rahI che. A niHzaMka. vAkaya sarva anaMtajJAnIoe sammata kareluM Apane jaNAvyuM che. paribhramaNa karate jIva anAdikALathI atyArasudhImAM apUvane. pAmyo nathI. je pAme che te badhuM pUrvAnupUrva che. e saghaLAMnI vAsanAne tyAga karavAne abhyAsa karaze. daDha premathI ane paramellAsathI e abhyAsa jayavaMta thaze, ane te kALe karIne mahApurUSanA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa cage apUrvanI prApti karAvaze. sarva prakAranI kriyAne, yegane, japane, tapane ane te sivAyanA prakArane lakSa e rAkhaje ke AtmAne cheDavA mATe save che; baMdhanane mATe nathI. jethI baMdhana thAya e badhAM (kiyAthI karIne saghaLAM bhegAdika parvata) tyAgavA yogya che. "te mATe UbhA kara joDI, jinavara AgaLa kahIe re, samaya caraNa sevA zuddha deje, jema AnaMdaghana lahIe re. -muni zrI AnaMdaghanajI. vyAsa bhagavAna vade che ke icchA dveSa vihInena sarvatra samacetasA / bhagavad bhakti yuktena, prAptA bhAgavati gati : // zrImad bhAgavata skaMdha 3, adhyAya 24, leka 47 IcchA ane dveSa vagara, sarva ThekANe samadiSTathI jonAra evA purUSe bhagavAnanI bhaktithI yukta thaI bhAgavatI gatine pAmyA, arthAt nirvANa pAmyA. Apa juo, e vacanamAM keTale badhe paramArtha temaNe zamAvya che? "guNo rAju vattA' gurUnI AjJAe pravartavuM. gurUnI AjJAe cAlatAM anaMtA jI sIjhayA che, sIjhe che ane sIjhaze. ye jANai arihate, davva guNa paja vehiMya; . so jANaha niya appA, moho khalu jAI tassa laya. ! je bhagavAna ahaMnuM svarUpa dravya, guNa ane paryAyathI jANe, te pitAnA AtmAnuM svarUpa jANe ane tene nizcaya karIne meha nAza pAme. bhagavAnanA svarUpanuM ciMtana karavuM te paramArtha daSTivAna purUSane gauNatAthI svarUpanuM ja ciMtavana che. jevuM siddha bhagavAnanuM AtmasvarUpa che, tevuM sarva jIvonuM AtmasvarUpa che, te mATe bhavya esiddhatvane viSe rUci karavI. je te purUSanA svarUpane jANe che tene ravAbhAvika atyaMta zuddha evuM AtmasvarUpa pragaTe che. e pragaTa thavAnuM kAraNa te purUSa jANI sarva prakAranI saMsArakAmanA parityAgI asaMsAraparityAgarUpa karI, zuddha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 127 bhaktie te purUSasvarUpa vicAravA yogya che. te puruSathI prApta thayelI evI tenI AtmapaddhatisUcaka bhASA temAM akSepaka thayuM che vicArajJAna jenuM e purUSa, te AtmakalyANane artha te purUSa jANa, te zruta (zravaNa) dharmamAM mana (AtmA) dhAraNa (te rUpe pariNAma) kare che. te pariNAma kevuM karavA gya che?te daSTAMta mana mahilAnuM re, vhAlA upare, bIjAM kAma karaMta, ApI samartha karyuM che....te purUSa dvArA zravaNa prApta thayuM che je dharma temAM sava bIjA je padArtha pratye prema rahyo che, tethI udAsIna thaI eka lakSapaNe, eka dhyAnapaNe, ekalayapaNe, eka smaraNapaNe, eka zreNapaNe, eka upagapaNe, eka pariNAmapaNe sarva vRttimAM rahelo je kAmya prema te maTADI, zrutadharmarUpa karavAne upadeza karyo che, e kAmya premathI anaMtaguNa viziSTa e zruta pratye prema karavo ghaTe che. ega jANai se savvaM jANaI', je sadhaM jANai e ega jaannii| -AcArAMga sUtra ekane jANe teNe sarva jANyuM, jeNe sarva jANyuM teNe ekane jANya. A vacanAmRta ema upadeza che ke eka AtmA, jyAre jANavA mATe prayatna karaze, tyAre sarva jANavAnuM prayatna thaze, ane savajANyAnuM prayatna eka AtmAne jANavAne mATe che. te paNa vicitra jagatanuM svarUpa jeNe jANyuM nathI te AtmAne jANatA nathI. name jiNANuM jida bhavANuM. jenI pratyakSa dazA ja bedharUpa che, te maharUSane dhanya che. namo durdhAra rAgAdi, vairi dhAra nidhAriNe / ____ahate yoginAthAya, mahAvIrAya tAyine // zrI hemacaMdrAcArya "gazAstranI racanA karatAM maMgalAcaraNamAM vitarAga sarvajJa arihaMta bhegInAtha mahAvIrane stutirUpe namaskAra kare che. vArtA vArI na zakAya, vAravA bahu bahu muzkela evA rAga dveSa, ajJAnarUpI zatrunA samuhane jeNe vAryA, jItyA, je sarvajJa vItarAga thayA, kI pratyakSa 63 vairi dhAra mAthi Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa vItarAga sarvajJa thatAM je ahaMta pUjavAyegya thayA ane vItarAga ahaMta thatAM mekSa athe pravartana che jenuM evA judA judA yogIonA jenAtha thayA; netA thayA; ane ema nAtha thatAM je jagatanA nAtha, tAta, trAtA thayA; evA je mahAvIra tene namaskAra che. ahIM sadevanA apAya apagama atizaya, vacana atizaya ane pUjA atizaya sUcavyA A maMgala stutimAM samagra gazAstra ne sAra samAvI dIdhuM che, sadevanuM nirUpaNa karyuM che. samagra vastusvarUpa, tatvajJAna samAvI dIdhuM che. ukelanAra khajaka joIe. # zAMti zikSApAThaH 49 saganuM anityapaNuM vidyuta lakSmI prabhutA pataMga, AyuSya te te jaLanA taraMga, puraMdarI cApa anaMga raMga, zuM rAcIe tyAM kSaNane prasaMga. vizeSArtha :- lakSamI vIjaLI jevI che. vIjaLIne jhabakAre jema thaIne olavAI jAya che, tema lakSamI AvIne cAlI jAya che. adhikAra pataMganA raMga je che. pataMga raMga jema cAra divasanI caTakI che, tema adhikAra mAtra thaDe kALa rahI hAthamAMthI jatuM rahe che. AyuSya pANInA mojAM jevuM che. pANIne hileALo Avyo ke gaye tema janma pAmyA ane eka dehamAM rahyA ke na rahyA tyAM bIjA dehamAM javuM paDe che. kAmaga AkAzamAM utpanna thatAM IdranA dhanuSya jevA che. jema IndradhanuSya varSAkALamAM thaIne kSaNavAramAM laya thaI jAya che, tema yauvanamAM kAmanA vikAra phaLIbhUta thaI jArAvayamAM jatAM rahe che, TUMkAmAM he jIva! e saghaLI vastuone saMbaMdha kSaNabhara che, emAM prema baMdhananI sAMkaLe baMdhAIne zuM rAcavuM? tAtparya e saghaLAM capaLa ane vinAzI che, tuM Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 prajJAbedhanuM zailI svarUpa akhaMDa ane avinAzI che, mATe tArA jevI nitya vastune prApta kara ! je AtmAe saMsAranA mAyika sukhane ke avadarzanane zaraNarUpa mAne te adhogati pAme, temaja sadaiva anAtha rahe. mAyika sukhanI sarva prakAranI vAMchA game tyAre paNa cheDayA vinA chUTake tha nathI, te jyArathI e vAkya zravaNa karyuM tyArathI ja te kramane abhyAsa kare gya ja che ema samajavuM. keTalAka lakSamIthI karIne mahattA maLe che ema mAne che, keTalAka mahAna phaTabathI mahattA maLe che ema mAne che keTalAka putra vaDe karIne mahattA maLe che ema mAne che, keTalAka adhikArathI mahattA maLe che ema mAne che, paNuM e emanuM mAnavuM vivekathI jotAM mithyA che. emAM jemAM mahattA TharAve che temAM mahattA nathI, paNa laghutA che. lakSamIthI saMsAramAM khAnapAna, mAna, anucaro para AjJA, vaibhava e saghaLuM maLe che ane e mahattA che ema tame mAnatA haze, paNa eTalethI ene mahattA mAnavI joItI nathI. lakSmI aneka pApa vaDe karIne pedA thAya che. AvyA pachI abhimAna, bebhAnatA ane mUDhatA Ape che. kuTuMba samudAyanI mahattA meLavavA mATe tenuM pAlanapoSaNa karavuM paDe che. ApaNe upAdhithI pApa karI enuM udara bharavuM paDe che. putrathI karIne kaMI zAzvata nAma rahetuM nathI. ene mATe thaIne paNa aneka prakAranAM pApa ane upAdhi veThavI paDe che, chatAM ethI ApaNuM maMgaLa zuM thAya che? adhikArathI parataMtratA ke amalamada ane ethI julama, anIti, lAMca temaja anyAya kare paDe che ke thAya che, kaho tyAre emAM mahattA zAnI thAya che? mAtra pApajanya karmanI. pApI kama vaDe karI AtmAnI nIce gati thAya che, nIca gati che tyAM mahattA nathI paNa laghutA che. je prANune parigrahanI maryAdA nathI, te prANa sukhI nathI. tene je maLyuM che te ochuM che kAraNa jeTaluM maLatuM jAya teTalAthI vizeSa prApta karavA tenI IcchA thAya che.........dharma saMbaMdhI keTaluMka jJAna chatAM dhamanI daDhatA chatAM paNa parigrahanA pAzamAM paDele purUSa keIkaja chUTI zake che; vRtti emAMja laTakI rahe che paraMtu e vRtti keI kALe sukhapra.-9 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 prajJAvakheAdhanuM zailI svarUpa dAyaka ke AtmahitaiSI thaI nathI. jeNe enI TukI maryAdA karI nahIM te maheALA du:khanA bhAgI thayA che............parigraha e pApanuM mULa che; pApanA pitA che; anya ekAdazavratane mahAdoSa de evA enA svabhAva che, e mATe thaI ne AtmahitaiSIe jema bane tema tenA tyAga karI maryAdApUrNAMka vana karavu". Apa jo dhAratA ho ke devApAsanathI lakSmI prApta karavI. te te jo puNya na hAya tA koI kALe maLanAra nathI. puNyathI lakSmI pAmI mahAra'bha, kapaTa ane mAna pramukha vadhAravAM te mahA pApanA kAraNa che; pApa narakamAM nAMkhe che, pApathI AtmA, pAmelA manuSyadeha eLe gumAvI de che, eka tA jANe puNyane khAi javAM; khAkI vaLI pApanuM adhana karavuM; lakSmInI ane te vaDe AkhA saMsAranI upAdhi bhAgavavI te huM dhAruM chuM ke vivekI AtmAne mAnya na hoya. meM je kAraNathI lakSmI upAna karI hatI, te kAraNa meM AgaLa Apane jaNAvyuM hatuM, jema ApanI icchA hAya tema kare. pratyeke pratyeka padArthanA atyaMta viveka karI A jIvane tenAthI vyAvRtta karavA ema nigra^tha kahe che. jagatanA jeTalA padArtho che, temAMthI cakSuridriya vaDe je dRzyamAna thAya che tenA vicAra karatAM A jIvathI te para che athavA te A jIvanA te nathI eTaluM ja nahI. paNa tenA tarapha rAgAdi bhAva thAya teA tethI teja duHkharUpa nIvaDe che, mATe tenAthI vyAvRtta karavA nigraMtha kahe che. sava karatAM jemAM adhika sneha rahyA kare che evI A kAyA te rAga, jarAdithI svAtmAneja duHkharUpa thai paDe che; te| pachI tenAthI dUra evAM dhanAdithI jIvane tathArUpa sukhavRtti thAya ema mAnatAM vicAravAnanI buddhi jarUra kSeAla pAmavI joIe, ane koI bIjA vicAramAM javI joI e; evA jJAnIpurUSAe nirNaya karyo che; te yathAtathya che. OM zAMti Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvadhanuM zailI svarUpa 131 zikSApATha 50. mahAtmAonI anaMta samatA "ghauM pustAna " -- he putra! jema tane sukha thAya tema kare." ema mAtA pitAe anujJA ApI. anujJA maLyA pachI mamatva bhAva chedIne jema mahAnAga kaMcuka tyAgI cAlyA jAya che, tema te mRgAputra saMsAra tyAgI saMyama dharmamAM-sAvadhAna thayA. vastrane dhUNI jema raja khaMkherI nAkhIe tema te saghaLA prapaMca tyAgIne dIkSA levAne mATe nIkaLI paDayA. kaMcana, kAminI, mitra, putra, jJAti ane sagA saMbaMdhInA pari. tyAgI thayA. pavitra pAMca mahAvrata yukta thayA. mamatva rahita thayA; niraMhakArI thayA, strI AdikanA saMga rahita thayA. sarvAtmabhUtamAM ene samAna bhAva thaye. AhArajaLa prApta thAo ke na thAo, sukha upaje ke duHkha, jIvitavya che ke maraNa che, keI stuti kare ke keI niMdA karo, kaI mAna do ke koI apamAna de. te saghaLAM para te samabhAvI thayA. riddhi, rasa ane sukha e trigAravanA ahaMpadathI te vIrakta thayA. manadaMDa, vacanadaMDa ane tanadaMDa nivartAvyA. cAra kaSAyathI vimukta thayA. mAyA zalya, nidAna zalya, tathA mithyAtva zalya e trizalyathI te virAgI thayA, sapta mahAbhayathI te abhaya thayA. hAsya ane zekathI nivatya. nidAna rahita thayA. rAga dveSarUpI baMdhanathI chUTI gayA, vAMchA rahita thayA; sarva prakAranA vilAsathI rahita thayA. karavAlathI kaI kApe ane keI caMdana vilepana kare te para samabhAvI thayA, pApa AvavAnAM saghaLAM dvAra teNe rUMdhyA. zuddha aMtaHkaraNa sahita dharmadhyAnAdika vyApAre te prazasta thayA. jiteMdra zAsana tatvaparAyaNa thayA, jJAne karI, AtmacAritre karI, samyakatve karI, tape karI, pratyeka mahAvratanI pAMca bhAvanA ema pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanAe karI ane nirmaLatAe karI te anupama vibhUSita thayA. samyak prakArathI ghaNuM varSa sudhI AtmacAritra parisevIne eka 'mAsanuM anazana karIne te mahAjJAnI yuvarAja mRgAputra pradhAna mokSagatie paravaryA. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 prajJAbedhanuM zailI svarUpa kuMDarIkanA mukhapaTI ItyAdi sAjane grahaNa karIne puMDarIke nizcaya karyo ke mAre maharSi gurU kane javuM; ane tyAra pachI ja anna jaLa grahaNa karavAM, aNuvANe caraNe paravaratAM pagamAM kaMkara kaMTaka khUMcavAthI lehInI dhArAo cAlI te paNa te uttama dhyAne samatA bhAve rahyo, ethI e mahAnubhAva puMDarIka cavIne samartha sarvArthasiddha vimAne tetrIza sAgarepamanA atyuga AyuSya deva rUpe upaje. AzravathI zI kuMDarikanI duHkha dazA ane samparathI zI puMDarikanI sukha dazA !! gajasukumArane zedha karate karate e semala smazAnamAM jyAM mahA muni gajasukumAra ekAgra vizuddha bhAvathI kAryotsargamAM che tyAM AvI pahae, kemaLa gajasukumAranA mAthA para cIkaNI mATInI vADa karI ane aMdara dhakhadhakhatA aMgArA bharyA. IMdhana pUryuM eTale mahAtApa thaye. ethI gajasukumArane kemaLa deha baLavA mAMDyo eTale te semala jAte rahyo, e veLA gajasukumAranA asahya duHkhamAM kahevuM paNa zuM hoya? paraMtu tyAre te samabhAva pariNAmamAM rahyA, kiMcit kodha ke dveSa enAM hRdayamAM janma pAmyuM nahIM, pitAnA AtmAne sthitisthApaka karIne bedha dIdhe ke je ! tuM enI putrIne paraNya heta te e kanyAdAnamAM tane pAghaDI Apata... ene bahu upakAra thaye ke e pAghaDI badala eNe mokSanI pAghaDI baMdhAvI. evA vizuddha pariNAmathI aDaga rahI samabhAvathI te asahya vedanA sahIne sarvajJa sarvadazI thaI anaMta jIvana sukhane pAmyA. kevI anupama kSamA ane kevuM tenuM suMdara pariNAma ! tatvajJAnIonAM vacana che ke, AtmA mAtra svasadubhAvamAM Ave joIe, ane te AvyuM te mekSa hatheLImAM ja che. gajasukumAranI nAmAMkita kSamA ke vizuddha baMdha kare che. atyAre e vagere emanA pakSanA lekanA je vicAro mAre mATe pravarte che, te mane dhyAnamAM smRta chepaNa vismRta karavA e ja zreyaskara che. tame nirbhaya raheje, mAre mATe kaI kaMI kahe te sAMbhaLI mauna raheje, teone mATe kaMI zeka-haNa karaze nahIM. je purUSa para tamAre prazasta rAga che, tenA ISTadeva paramAtmA jina mahAdra pArzvanAthA-- Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamAdhatu zailI svarUpa 133 dikanuM smaraNa rAkhajo ane jema bane tema nirmAhI thaI mukta dazAne iccho, jIvitavya ke jIvana pUrNa'tA saMbadhI kaMi saM5-vikalpa karazeA nahIM, upayAga zuddha karavA A jagatanA sakalpa-vikalpane bhUlI jo; pArzvanAthArdika yAgIzvaranI dazAnI smRti karajo; ane teja abhilASA rAkhyA rahejo, eja tamane punaH punaH AzIrvAdapUrNAMka mArI zikSA che. A alpajJa AtmA paNa te padanA abhilASI ane te purUSanAM caraNu kamaLamAM tallIna thayelA phrInaziSya che, tamane tevI zraddhAnI ja zikSA de che. vIra svAmInuM kheAdheluM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sa svarUpa yathAtathya che, e bhUlazo nahIM. tenI zikSAnI koIpaNa prakAre virAdhanA thaI hAya, te mATe pazcAtApa karo. A kALanI apekSAe mana, vacana, kAyA ane AtmabhAve tenA khALAmAM aNu karA, eja mokSanA mAga che. jagatanA saghaLA darzananI-matanI zraddhAne bhUlI jajo. jaina saMbaMdhI sa` khyAla bhUlI jajo. mAtra te satpurUSonA adbhuta, yAgasphurita caritramAMja upayAgane preraze. A tamArA mAnelA 'murakhkhI' mATe koIpaNa prakAre haSa zAka karaze! nahI; tenI IcchA mAtra sa`kalpa-vikalpathI rahita thavAnI ja che; tene ane A vicitra jagatane kaMI lAgatuM-vaLagatu` ke levA devA nathI. jagatamAMthI je paramANu pUrva kALe bheLAM karyAM che te haLave haLave tene ApI daI RNa mukta thavu, eja tenI sadA saupayAgI, vahAlI, zreSTha ane parama jijJAsA che, bAkI tene kaMI AvaDatuM nathI; te khIjuM kaMI kacchitA nathI; pUrva kanA AdhAre tenuM saghaLuM vicaravuM che; ema samajI parama satAja rAkhajo, A vAta gupta rAkho. kema ApaNe mAnIe chIe athavA kema vartIe chIe te jagatane dekhADavAnI jarUra nathI. paNa AtmAne ATaluM ja pUchavAnI jarUra che ke jo muktine Icche che to saMkalpa vikalpa, rAga dveSane mUka ane te mUkavAmAM tane kaI khAdhA hoya to te kahe. te tenI meLe mAnI jaze ane te tenI meLe mUkI deze. jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavu eja mAro dhama che; ane te Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa tamane atyAre badhI jauM chuM. paraspara maLIzuM tyAre have tamane kaMI paNa Atmatva sAdhanA batAvAze te batAvIza. bAkI dharma meM upara kahyo te ja te, ane teja upaga rAkhaje. upaga eja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra sapurUSanAM caraNakamaLa che te paNa kahI jauM chuM. AtmabhAvamAM saghaLuM rAkhaje, dharma dhyAnamAM ugaga rAkhaje; jagatanA kaI paNa padArtha, sagAM, kuTuMba, mitrane kaMI harSa-zeka kare gya ja nathI. parama zAMtipadane IcchIe eja ApaNe sarva sammata dharma che ane eja IcchAmAM ne IcchAmAM te maLI jaze, mATe nizciMta rahe. huM kaI gacchamAM nathI, paNa AtmAmAM chuM, e bhUlaze nahIM. AtmabhAvanI vRddhi kare; ane dehabhAvane ghaTADeje. OM zAMti zikSApATha pa1. mAthe na joIe mAthe rAjA vate che, eTalA vAkyanA IhApoha (vicAra)thI garbha zrImaMta evA zrI zALIbhadra te kALathI strI Adi paricayane tyAgavArUpa prAraMbha bhajatA havA. nitya pratye ekeka strIne tyAgI anukrame batrIsa strIone tyAgavA Icche che e batrIsa divasa sudhIne kALapAradhIne bharUso zrI zALIbhadra kare che e meTuM Azcarya che ema zrI dhanAbhadrathI svAbhAvika vairAgya vacana udUbhava thatA havA. "tame ema kahe che te che ke mane mAnya che, tathApi te prakAre Apa paNa tyAgavAne durlabha che evA sahaja vacana te dhanAbhadra pratye zALIbhadranI bahena ane te dhanAbhadranI patnI kahetI hatI. je sAMbhaLI keI prakAranA citta kaleza pariNamavyA vagara te zrI dhanAbhadra teja samaye tyAgane bhajatA havA, ane zrI zALIbhadra pratye kahetA hatA ke tame zA vicAre kALanA vizvAsane bhaje che? te zravaNa karI jenuM citta AtmA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 135 rUpa che evA te zrI zALIbhadra ane dhanAbhadra jANe koI divase kaI pitAnuM karyuM nathI" evA prakArathI gRhAdi tyAga karI cAlyA jatA havA. AvA purUSanA vairAgyane sAMbhaLyA chatAM A jIva ghaNuM varSanA Agrahe kALane vizvAsa kare che, te kiyA baLe karate haze? te vicArI jevA gya che. je je kALe je je prArabdha udaya Ave te te vedana karavuM e jJAnI purUSanuM sanAtana AcaraNa che, ane te ja AcaraNa amane udayapaNe vate che, arthAt je saMsAramAM saneha rahyo nathI, te saMsAranA kAryanI pravRttine udaya che, ane te udaya anukrame vedanA thayA kare che. e udayanA kramamAM kaI paNa prakAranI hAni-vRddhi karavAnI IcchA utpanna thatI nathI; ame ema jANIe chIe ke jJAnI purUSanuM paNa te sanAtana AcaraNa che, tathApi jemAM saneha rahyo nathI, athavA sneha rAkhavAnI IcchA nivRtti thaI che, athavA nivRtta thavA AvI che, tevA A saMsAramAM kAryapaNe-kAraNapaNe pravatavAnI IcchA rahI nathI tenAthI nivRttapaNuM ja AtmAne viSe vate che, tema chatAM paNa tenA aneka prakAranA saMga-prasaMgamAM pravartavuM paDe evuM pUrve koI prArabdha upArjana karyuM che, je sama pariNAme vedana karIe chIe. je kaMI upAdhi karAya che te kaMI "svapaNane kAraNe karavAmAM AvatI nathI; tema karAtI nathI, je kAraNe karAya che, te kAraNa anukrame veThavA gya evuM prArabdha karma che. je kaMI udaya Ave te avisaMvAda pariNAme vedavuM evuM je jJAnInuM bedhana che te amAre viSe nizcaLa che, eTale te prakAre vehIe chIe; tathApi IcchA te ema rahe che ke alpa kALane viSe, eka samayane viSe, je te udaya asattAne pAmato hoya te. ame A badhAmAMthI uThI cAlyA jaIe, eTalI AtmAne mekaLAza vate che. sarva prakAranA kartavyane viSe udAsIna evA amArAthI kaMI thaI zatuM hoya te te eka ja thaI zake che ke pUrvopArjitanuM samatApaNe vedana karavuM. ane je kaMI karAya che te tene AdhAre karAya che ema vate che. leka vyApaka evA aMdhakArane viSe svae karI prakAzita evA jJAnI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa purUSa ja yathAtathya dekhe che. lekanI zabdAdi kAmanA pratye dekhatAM chatAM udAsIna rahI je mAtra spaSTapaNe pitAne dekhe che, evA jJAnIne namaskAra karIe chIe, ane jJAne saMkurita evA AtmabhAvane atyAre ATaluM lakhI taTastha karIe chIe. ....paNa mekSa te kevaLa amane nikaTapaNe vate che, e te niHzaMka vArtA che. amAruM je citta te AtmA sivAya anya sthaLe pratibaddhatA pAmatuM nathI. kSaNa paNa anya bhAvane viSe sthira thatuM nathI; svarUpane viSe sthira rahe che. evuM je amAruM AzcaryakAraka svarUpa te hAla te kayAMya kahyuM jatuM nathI. IzvarecchA hoya ane temane amArUM je kaMI svarupa che te temanA hadayane viSe ceDA vakhatamAM Ave te bhale ane amAre viSe pUjya buddhi thAya te bhale, nahIM te upara jaNAvyA prakAre rahevuM have te banavuM bhayaMkara lAge che. he paramakRpALudeva janma, jarA, maraNadi sarva duHkhene atyaMta kSaya karanAre e vItarAga purUSane mULa mAga Apa zrImade anaMta kRpA karI mane Ape, te anaMta upakArane prati upakAra vALavA huM sarvathA asamartha chuM. vaLI Apa zrImat kaMIpaNa levAne sarvathA nispRha che, jethI huM mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI ApanA caraNAravindamAM namaskAra karuM chuM. ApanI parama bhakti ane vItarAga purUSanA mULadhamanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgrata rahe eTaluM mAguM chuM te saphaLa thAo. 3 zAMtiH zAMtiH zAMtiH zikSApAThaH para. (cAra) udayAdi bhaMga Atma sAdhana dravya--huM eka chuM, asaMga chuM, sava parabhAvathI mukta chuM. kSetra-asaMkhyAta pradezAtmaka nija avagAhanA pramANuM chuM. kALa-ajara, amara, zAzvata chuM. svaparyAya pariNAmI samayAtmaka chuM. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvoAdhanuM zailI svarUpa 137 bhAva--zuddha caitanyamAtra nirvikalpa dRSTA chuM. saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra krodha, mAna, mAyA, leAbhanI cAkaDIrUpa kaSAya che, tenuM svarUpa paNa samajavA yAgya che. temAM paNa anaMtAnubaMdhI je kaSAya che te ana'ta saMsAra rakhaDAvanAra che. te kaSAya kSaya thavAnA krama sAmAnya rIte krodha, mAna, mAyA, lAbha e pramANe che, ane tenA udaya thavAneA krama sAmAnya rIte mAna, leAbha, mAyA, krodha e pramANe che. A kaSAyanA asaMkhyAta bheTTa che. jevA AkAramAM kaSAya tevA AkAramAM saMsAra paribhramaNane mATe kabaMdha jIva pADe che. kaSAyamAM moTAmAM maTA baMdha anaMtAnubaMdhI kaSAyanA che. je aMta hUta mAM cAlIza koDAkeDi sAgarApamane baMdha pADe che, te anaMtAnubaMdhInuM svarUpa paNa jabarajasta che; te evI rIte ke mithyAtva mAharUpI eka rAjAne kharAkhara jALavaNIthI sainyanA madhyabhAgamAM rAkhI krodha, mAna, mAyA, leAbha e cAra tenI rakSA kare che, ane je vakhate jenI jarUra paDe che. te vakhate te vagara elAvyA mithyAtva mehanI sevA bajAvavA maDI paDe che, A uparAMtanA kaSAyarUpa khIjo piravAra che; te kaSAyanA AgaLanA bhAgamAM rahI mithyAtva mAhanI cAkI bhare che, paraMtu e bIjA saghaLA cAkIyAtA nahIM jevA kaSAyanuM kAma kare che. rakhaDapATa karAvanAra kaSAya che, ane te kaSAyamAM paNa anaMtAnubaMdhInA kaSAyanA cAra yeddhAe bahu mArI nAkhe che. A cAra cAddhAe madhyethI krodhanA svabhAva khIjA traNa karatAM kAMIka bhALeA mAlama paDe che; kAraNake tenuM svarUpa sava karatAM vahelu jaNAI zake che. e pramANe jyAre jenuM svarUpa vaheluM jaNAya tyAre tenI sAthe laDAI karavAmAM kroSInI khAtarI thayethI laDavAnI hiMmata thAya che. ghanaghAtI evAM cAra krama mADunIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, ane aMtarAya, je AtmAnA guNane AvaranArAM che, te eka prakAre kSaya karavAM sahelAM paNa che. vedanIyAdi kama je ghanaghAtI nathI tA paNa te eka prakAre khapAvavAM AkarAM che. te evI rIte ke vedanIyAdi kanA uddaya prApta thAya te khapAvavA sArUM bhAgavavAM joIe, te na bhAgavavAM evI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 prajJAbedhanuM zailI svarUpa IcchA thAya te paNa tyAM te kAma AvatI nathI; bhegavavAM ja joIe, ane jJAnAvaraNIyane udaya hoya te yatna karavAthI kSaya thAya che. udAharaNa tarIke eka glaeNka je jJAnAvaraNIyanA udayathI yAda rahetuM na hoya te be, cAra, ATha, seLa, batrIsa, cesaTha, se arthAt vadhAre vAra dekhavAthI jJAnAvaraNIyane pazama athavA kSaya thaI yAda rahe che, arthAt baLavAna thavAthI te teja bhavamAM amuka aMze khapAvI zakAya che. temaja darzanAvaraNaya karmanA saMbaMdhamAM samajavuM, mehanIya karma je mahA jorAvara tema bheLuM paNa che, te tarata khapAvI zakAya che. jema tenI AvaNI, vega AvavAmAM jambara che, tema te jaldIthI khasI paNa zake che. mehanIya karmane baMdha tIvra hoya che, te paNa te pradezabaMdha na hovAthI tarata khapAvI zakAya che. nAma, AyuSyAdi karma, jene pradezabaMdha hoya che te kevaLajJAna utpanna thayA pachI paNa cheDA sudhI bhegavavAM paDe che jyAre mehanIyAdi cAra karma te pahelAM kSaya thAya che. upadezanA cAra mukhya prakAra che - (1) dravyAnuga (2) caraNAnuM yega (3) gaNitAnuga (4) dharmakathAnuyega. (1) lekane viSe rahelAM dravya, tenAM svarUpa, tenA guNa, dharma, hetu, ahetu, paryAyAdi anaMta anaMta prakAre che tenuM jemAM varNana che te dravyAnuyega.' (2) A dravyAnuyeganuM svarUpa samajAyA pachI kema cAlavuM te saMbaMdhInuM varNana te "caraNAnuga". (3) dravyAnuga tathA caraNAnugathI tenI gaNatarInuM pramANa tathA lekane viSe rahelA padArtha, bhAve, kSetra, kALAdinI gaNatarInA pramANanI je vAta te "gaNitAnuga. (4) sapurUSanAM dharmacaritranI kathAo ke jene dhaDo laI jIvane paDatAM avalaMbanakArI thaI pariName te "dharmakathAnuga." karmaprakRti, tenA je sUkSmamAM sUkSmabhAva, tenAM baMdha udaya udIraNA, saMkramaNa, sattA ane kSayabhAva je batAvavAmAM AvyAM che (varNavavAmAM Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvazeAdhatu zailI svarUpa AvyAM che) te parama sAmarthya vinA varNavI zakAya nahIM. A vaNuvanAra jIvakeTinA purUSa nahIM; paraMtu IzvaraGeTinA purUSa joI e, evI supratIti thAya che. OM zAMti 139 zikSApATha : 53. jinamata nirAkaraNa bhAga 1 lA sanAtana Atmadharma te zAMta thavu, virAma pAmavu' te che, AkhI dvAdazAMgInA sAra paNa te ja che. te SaTTanamAM samAya che, ane te SaDUdana jainamAM samAya che. jaina dharmanA Azaya, digambara temaja zvetAmbara AcAryAnA Azaya, ne dvAdazAMgInA Azaya mAtra AtmAnA sanAtana dhama pamADavAnA che, ane teja sArarUpa che. A vAtamAM koI prakAre jJAnIonA vikalpa nathI. teja traNe kALanA jJAnIonuM kahevuM che, hatuM ane thaze; paNa te. nathI samajAtu eja meATI AMTI che. bhaMgALamAM paDavuM nahI. mAtra AtmAnI zAMtinA vicAra karavA ghaTe che. jina ane jaina zabdanA artha : ghaTa ghaTa aMtara jina khase, ghaTa ghaTa aMtara jaina; mata madirAke pAnase' matavArA samadre ... -samayasAra. ye dana eka jaina darzanamAM samAya che. temAM paNa jaina eka dRna che. bauddha-kSaNikavAdI paryAyarUpe sat che. vedAMta-sanAtana, dravyarUpe sata che. cArvAka-nirIkSaravAdI jyAM sudhI AtmAnI pratIti thaI nathI tyAM sudhI tene oLakhavArUpe sat che. vItarAganAM vacanA viSayanuM virecana karAvanArAM che. jaina e AtmAnuM svarUpa che. te svarUpa (dha) ne pravartAvanAra paNa manuSya hatA, jema ke vartImAna avasa`NIkALamAM RSabhAsade purUSA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 prajJAbedhanuM zailI svarUpa te dharma pravartAvanAra hatA. buddhAdika purUSe paNa te te dharmanA pravartAvanAra jANavA. AthI karI kaMI anAdi Atmadharmane vicAra nahote ema nahotuM. "ati e padathI mAMDIne AtmAthe sarvabhAva vicAravA gya che, temAM je svasvarUpa prAptinA hetu che, te mukhyapaNe vicAravA yogya che, ane te vicAra mATe anya padArthanA vicAranI paNa apekSA rahe che. te athe te paNa vicAravA gya che. eka bIjAM darzanane meTe bheda jovAmAM Ave che, te sarvanI tulanA karI amuka darzana sAcuM che, e nirdhAra badhA mumukSuthI the duSkara che, kemake te tulanA karavAnI kSapazama zakti keka jIvane hoya che. vaLI eka darzana sarvIze satya ane bIjA darzana sarjAze asatya ema vicAramAM siddha thAya, te bIjA darzananI pravRtti karanAranI dazA Adi vicAravA gya che, kemake vairAgya upazama jenAM baLavAna che, teNe kevaLa asatyanuM nirUpaNa kema karyuM hoya? e Adi vicAravA gya che, paNa sarva jIvathI A vicAra the durlabha che, ane te vicAra karyakArI paNa che, karavA yogya che, paNa te kaI mahAmyavAnane thavA gya che, tyAre bAkI je mekSanA Icchuka jIve che teNe te saMbaMdhI zuM karavuM ghaTe? te paNa vicAravA yogya che. | sarva prakAranAM sarvAga samAdhAna vinA sarva karmathI mukta thavuM azakaya che, e vicAra amArA cittamAM rahe che, ane sarva prakAranuM samAdhAna thavA mATe anaMtakALa purUSArtha kare paDatuM hoya te ghaNuM karI keI jIva mukta thaI zake nahIM, tethI ema jaNAya che ke alpakALamAM te sarva prakAranAM samAdhAnanA upAya hevA yogya che, jethI mumukSu jIvane nirAzAnuM kAraNa paNa nathI. | amArA cittane viSe vAraMvAra ema Ave che ane ema pariNAma sthira rahyA kare che ke je AtmakalyANane nirdhAra zrI vardhamAna svAmIe ke zrI RSabhAdie karyo che, te nirdhAra bIjA saMpradAyane viSe nathI. vedAMtAdi darzanane lakSa AtmajJAna bhaNI ane saMpUrNa mokSa pratye jate jovAmAM Ave che, paNa tene yathAgya nirdhAra saMpUrNapaNe temAM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhanu' zailI svarUpa 141 jaNAtA nathI, aMze jaNAya che, ane kaI kaI te paNa paryAyaphera dekhAya che. jo ke vedAMtane viSe ThAma ThAma AtmacaryAM ja vivecI che. tathipa te caryAM spaSTapaNe aviruddha che, ema haju sudhI lAgI zakatuM nathI. ema paNa bane ke vicAranA kAI udaya bhennuthI vedAMtanA Azaya khIje svarUpe samajavAmAM AvatA hAya ane tethI virAdha bhAsatA hoya, evI AzakA paNa pharI pharI cittamAM karavAmAM AvI che, vizeSa vizeSa AtmavIya pariNumAvIne tene avidha jovA mATe vicAra karyA karela che, tathApi ema jaNAya che ke vedAMta je prakAre AtmasvarUpa kahe che, te prakAre sathA vedAMta avirAdhapaNuM pAmI zakatuM nathI. kema ke te kahe che te ja pramANe AtmasvarUpa nathI; koI temAM mATe bheda jovAmAM Ave che; ane te te prakAre sAMkhyAdi danAne viSe paNa bheda jovAmAM Ave che. eka mAtra zrI jine kahyuM che te AtmasvarUpa vizeSa vizeSa avirAdhI jovAmAM Ave che. ane te prakAre veDhavAmAM Ave che; sapUrNa paNe avirodhI jinanuM kahevuM AtmasvarUpa hAvA ceAgya che, ema bhAse che. sa'pUrNapaNe avarodhI ja che, ema kahevAmAM nathI Avatu' tenA hetu mAtra eTale ja che ke, sapUrNa paNe Atma avasthA pragaTI nathI. jethI je avasthA apragaTa che; te avasthAnu anumAna vamAnamAM karIe chIe jethI te anumAna para atyaMta bhAra na devA ceAgya gaNI vizeSa vizeSa avirodhI che. ema jaNAvyuM che; saMpUNaeN avirAdhI hAvA ceAgya che ema lAge che. saMpUrNa AtmasvarUpa koIpaNa purUSane viSe pragaTavu' joI e, evA AtmAne viSe nizcaya pratItibhAva Ave che, ane te kevA purUSane viSe pragaTavu` joI e, ema vicAra karatAM jina jevA purUSane pragaTavuM joI e, ema spaSTa lAge che. koI ne paNa A sRSTi maDaLane viSe AtmasvarUpa saMpUrNa pragaTavA yeAgya hAya to zrI va mAnasvAmIne viSe prathama pragaTavA yAgya lAge che, athavA te dazAnA purUSone viSe sauthI prathama sa'pU` AtmasvarUpa. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanu` zailI svarUpa sa karatAM vItarAganA vacanane saMpUrNa pratItinuM sthAna kahevuM ghaTe che, kema ke jayAM rAgAdi doSanA saMpUrNa kSaya hoya tyAM saMpUrNa jJAna svabhAva pragaTavA yAgya niyama ghaTe che. zrI jinanesa karatAM utkRSTa vItarAgatA sabhave che; pratyakSa temanAM vacananuM pramANa che mATe. 142 je koI puruSane jeTale aMze vItarAgatA sabhave che, teTale aMze te puruSanuM vAkaya mAnyatA yeAgya che. sAMkhyAdi daIne baMdha mekSanI je je vyAkhyA upadezI che, tethI baLavAna pramANu siddha vyAkhyA zrI jina vItarAge kahI che, ema jANuM chuM. vedAMtAdimAM AtmasvarUpanI je vicAraNA kahI che, te vicAraNA karatAM zrI jinAgamamAM je AtmasvarUpanI vicAraNA kahI che temAM bheda paDe che. saM vicAraNAnuM phaLa AtmAnuM saheja svabhAve pariNAma thavuM e ja che, sa`pUrNa rAga dveSanA kSaya vinA saMpUrNa AtmajJAna pragaTe nahI eve| nizcaya zrI jine kahyo che te, vedAMtAdi karatAM khaLavAna pramANabhUta che. je vicAravAnA duHkhanuM yathA mULa kAraNu vicAravA UThayA, temAM paNa koIka ja tenuM yathArthI samAdhAna pamyiA ane ghaNA yathA samAdhAna nahIM pAmatAM chatAM matibhyAmAhAdi kAraNathI yathArtha samAdhAna pAmyA chIe ema mAnavA lAgyA ane te pramANe upadeza karavA lAgyA ane ghaNA loko tene anusaravA paNa lAgyA. jagatamAM judA judA dharmomata jovAmAM Ave che tenI utpattinuM mULa kAraNa eja che. vItarAga zrutanA parama rahasyane prApta thayelA asaMga ane parama karUNAzIla mahAtmAnA yAga prApta thavA atizaya kaThaNa che. mahad bhAgyAyanA yAgathI ja te yAga prApta thAya che emAM saMzaya nathI. je upAyA darzAvyA te samyak dana, samyak jJAna ane samyak cAritra athavA te traNenuM eka nAma 'samyak meAkSa, OM zAMti Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 prajJAbodhanuM zailI svarUpa ( zikSApAThaH 54 jinamata nirAkaraNa bhAga 2 jo samyakdarzana, samyakUjJAna ane samyapha cAritramAM samyaka darzananI mukhyatA ghaNe sthaLe te vItarAgee kahI che, je ke samyak jJAnathI ja samyakdarzananuM paNa oLakhANa thAya che, te paNa samyakdarzananI prApti vagaranuM jJAna saMsAra eTale duHkhanA heturUpe hovAthI sammadarzananuM mukhyapaNuM grahaNa karyuM che. jema jema samyakrazana zuddha thatuM jAya che tema tema samyapha cAritra pratye vIrya ulasatu jAya che, ane krame karIne samyaka cAritranI prApti thavAne vakhata Ave che, jethI AtmAmAM sthira svabhAva siddha thatuM jAya che, ane keme karIne pUrNa sthira svabhAva pragaTe che ane AtmA nija padamAM lIna thaI sarva karmakalaMkathI rahita thavAthI eka zuddha AtmasvabhAva rUpa mekSamAM parama avyAbAdha sukhanA anubhava samudramAM sthita thAya che, samyak darzananI prAptithI jema jJAna samyaka svabhAvane pAme che e samyakdarzanane parama upakAra che tema samyakdarzana krame karI zuddha thatuM jaI pUrNa sthira svabhAva samyaka cAritrane prApta thAya tene athe samyakajJAnanA baLanI tene kharekharI AvazyaktA che. te samyakajJAna prAptine upAya vItarAgadyuta ane te zruta tapadeSTA mahAtmA che. tahA rughANa samaNANa te zramaNa mahAtmAonAM pravRtti lakSaNa parama purUSe A pramANe kahyAM che. atyaMtara dazAnA cinha te mahAtmAonAM pravRtti lakSaNathI nirNata karI zakAya, je ke pravRtti lakSaNa karatAM atyaMtara dazA viSene nizcaya anya paNa nIkaLe che. keI eka zuddha vRttimAna mumukSune tevI atyaMtara dazAnI parIkSA Ave che. evA mahAtmAonA samAgama ane vinayanI zI jarUra? game te purUSa hoya paNa sArI rIte zAstra vAMcI saMbhaLAve tevA purUSathI jIva kalyANane yathArtha mAga zA mATe na pAmI zake ? evI AzaMkAnuM samAdhAna karavAmAM Ave che. evA mahAtmA purUSane vega bahu bahu Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 prajJAvamedhana zailI svarUpa durlabha che. sArA dezakALamAM paNa evA mahAtmAonA yoga durlabha che. te AvA du:khamukhya kALamAM tema hAya emAM kaI kahevuM rahetu nathI. yadyapi tevA mahAtmA purUSanA kavacit yAga ane che, te paNa zuddha vRttimAna mumukSu hoya to te apUrva guNane tevA muhUta mAtranA samAgamamAM prApta karI zake che. jevA mahAtmA purUSanA vacana pratApathI muhUta mAtramAM cakravatIe potAnuM rAjapATa choDI bhayaM vanamAM tapazcaryA karavAne cAlI nIkaLatA hatA, tevA mahAtmA purUSanA yAgathI apUrva guNu kema prApta na thAya ? nitya temanA samAgamamAM AjJAdhInapaNe vavuM joI e. ane te mATe bAhyAbhyatara parigrahAdi tyAga ja yAgya che. jeesa thA tevA tyAga karavAne samartha nathI, temaNe A pramANe deza tyAga pUka karavuM yAgya che. tenuM svarUpa A pramANe upadezyuM che : te mahAtmApurUSanA guNAtizayapaNAthI, samyakcaraNathI, paramajJAnathI, paramazAMtithI, paramanivRttithI, mumukSu jIvanI azubha vRttie parAvartana thaI zubha svabhAvane pAmI svarUpa pratye vaLatI jAya che. apAtra zrotAne dravyAnuyAgAdvi bhAva upadezavAthI nAstikAdi bhAvA utpanna thavAnA vakhata Ave che. athavA zuSkajJAnI thavAnA vakhata Ave che. sa` duHkhanA kSaya karanArA eka parama sadupAya, saMjIvane hitakArI, sa` duHkhanA kSayanA eka AtyaMtika upAya, parama sadupAyarUpa vItarAga dana che. tenI pratItithI, tenA anukaraNathI, tenI AjJAnA parama avalaMbana vaDe jIva bhavasAgara tarI jAya che. samavAyAMga sUtramAM kahyu che ke: AtmA zu'! kama zu? tenA kartA koNa ? tenuM upAdAna koNa? nimitta koNa ? tenI sthiti keTalI ? kartA zA vaDe ? zuM parimANumAM te bAMdhI zake? e Adi bhAvAnuM svarUpa jevu... nigra tha siddhAMtamAM spaSTa, sUkSma ane saMkalanApUrNAMka che tevu koI paNa danamAM nathI. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 145 jena mArga viveka pitAnA samAdhAnane arthe yathAzaktie jenamArgane jANe che, tene saMkSepe kaMIpaNa viveka karUM chuM - te jaina mArga je padArthanuM hevApaNuM che tene hevApaNe ane nathI tene nahIM tevApaNe mAne che. jene hevApaNuM che te be prakAre che ema kahe che. jIva ane ajIva e padArtha spaSTa bhinna che. kaI kaIne svabhAva tyAgI zake tevA svarUpe nathI. ajIva rUpI ane arUpI be prakAre che. jIva anaMtA che. pratyeke pratyeka jIva traNe kALa judA che, jJAna darzanAdi lakSaNe jIva oLakhAya che. pratyeka jIva asaMkhyAta pradezane avagAhIne rahe che. saMkeca vikAsanuM bhAjana che. anAdithI karma grAhaka che. tathArUpa svarUpa jANyAthI pratItimAM ANyAthI, sthira pariNAma thaye te karmanI nivRtti thAya che. svarUpe jIva, varNa, gaMdha, rasa, spaza" rahita che. ajara amara zAzvata vastu che. zrI kaSabhadevathI zrI mahAvIra paryata vartamAna bharatakSetranA covIza tIrthakarenA parama upakArane vAraMvAra saMbhAruM chuM. zrImAna vardhamAna jina vartamAnakALanA carama tIrthaMkaradevanI zikSAthI hAla mokSamArganuM astitva vate che e temanA upakArane suvihita purUSe vAraMvAra Azcaryamaya dekhe che. kALanA dRSathI apAra zrutasAgarane ghaNe bhAga nisajana thatuM gaye ane biMdu mAtra athavA alpamAtra vartamAnamAM vidyamAna che. ghaNuM sthaLa visarjana thavAthI, ghaNuM sthaLamAM sthaLa nirUpaNa rahyuM hovAthI nigraMtha bhagavAnanA te zrutane pUrNa lAbha vartamAna manuSyone A kSetre prApta thatuM nathI. ghaNA matamatAMtarAdi utpanna thavAne hetu paNa eja che, ane tethI ja nirmaLa AtmatatvanA abhyAsI mahAtmAonI alpatA thaI. zrata a5 rahyAM chatAM, matamatAMtara ghaNuM chatAM, samAdhAnanAM keTalAMka sAdhane parAkSa chatAM, mahAtmA purUSanuM kavacitatva chatAM he Aryajane ! pra-10 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa samyakdarzana zrutanuM rahasya e paramapadane paMtha AtmAnubhavanA hetu, samyaphacAritra ane vizuddha AtmadhyAna Aje paNa vidyamAna che e parama harSanuM kAraNa che. vartamAnakALanuM nAma duSama kALa che. tethI dukhe karIne ghaNAM aMtarAyathI, pratikuLatAthI, sAdhananuM durlabhapaNuM hevAthI mekSamArganI prApti thAya che, paNa vartamAnamAM mokSamArgane vicacheda che, ema ciMtavavuM joItuM nathI. 3 namaH | zrImad parama gurUtaNa, sanmAge rahu sthita, ati vinayI ne saraLa thaI miTAvI svacchaMdanI rIta. mRgajaLa sama sukho thakI, tRpta thayAM nahIM prANa; tarI javA saMsArane, nika najara kare nAtha. 2 caMdana samazI zItaLatA, nathI aMtara saMtApa; dravatAM para duHkhe sadA, mahA bhAgya che Apa. 3 "jJAnInI akaLa dazA" saMgamAM rahyA chatAM, trikALa je asaMga che, trileAkI nAtha' vaza thayA, chatAMya garva nA dhare, " haNa e mahA mehane, abhaya thaIne phare, dazA "akaLa jJAnInI, mUrakhajana zuM kaLe? va. 213 parathI. ahe! A saMsAre, amRta rasane zrota vahate unA keI urane, karUNa jaLathI e bhIMjavate; tRSine nitye, prabhu vayaNamAMhI jhIlavate; dITho meM puchyuM zuM? "zuka hRdayanA bhAva dravate zAMtiH zAMtiH zAMtiH kare kRpALu zAMtiH prabhu rAjacaMdrajina, vacana hara mama brAMti. >> zAMti Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanedhanuM zailI svarUpa 147 zikSApAThaH 55 mahapurUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA. 1 lo samuccaya vaya carcA - saMvata 1924nA kAtika zudi 15 ravie mAre janma levAthI Aje (kArataka suda 15, 1946) mane sAmAnya gaNatarIthI bAvIsa varSa pUrAM thayAM. bAvIsa varSanI a5vayamAM meM aneka raMga AtmA saMbaMdhamAM, vacana saMbaMdhamAM, tana saMbaMdhamAM ane dhana saMbaMdhamAM dIThA che. nAnA prakAranI sRSTi racanA, nAnA prakAranA saMsArI majAM, anaMta duHkhanuM mULa, e badhAMne aneka prakAre mane anubhava thayuM che. samartha tatvajJAnIoe ane samartha nAstikoe je vicAra karyA che te jAtinAM aneka vicAre te a5 vayamAM meM karelA che. mahAna cakravatIe karelA tRSNAnA vicAra ane eka nispRhI mahAtmAe karelA niHspRhAnA vicAra meM karyA che. amaratvanI siddhi ane kSaNikatvanI siddhi khUba vicArI che. alpavayamAM mahatuM vicAre karI nAkhyA che. mahatva vicitratAnI prApti thaI che. e saghaLuM bahu gaMbhIrabhAvathI Aje huM daSTi daI jouM chuM te prathamanI mArI ugatI vicAra zreNa, AtmadazA ane Ajane AkAza pAtALanuM aMtara che; tene cheDe ane Ane cheDe kaI kALe jANe maLyA maLe tema nathI, paNa zeca karaze ke eTalI badhI vicitratAnuM keI sthaLe lekhana-citrana karyuM che ke kaMI nahIM? te tyAM eTaluM ja kahI zakIza ke lekhana-citrana saghaLuM smRtinA citrapaTamAM che. bAkI patra-lekhinIne samAgama karI jagatamAM darzAvavAnuM prayatna karyuM nathI. yadi huM ema samajI zakuM chuM ke te vayacaryA janasamUhane bahu upayogI punaH punaH manana karavA yogya, ane pariNAme teo bhaNIthI mane zreyanI prApti thAya tevI che. paNa mArI smRtie te parizrama levAnI mane cAkhI nA kahI hatI, eTale nirUpAyatAthI kSamA IcchI lauM chuM. pariNAmika vicArathI te smRtinI IcchAne dabAvI teja smRtine samajAvI te vayacaryA dhIre dhIre banaze te dhavaLa-patra para mUkIza, te paNa samuccaya vayacaryA saMbhArI jauM chuM. - Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa sAta varSa sudhI ekAMta bALa vayanI ramata gamata sevI hatI, eTaluM mane te veLA mATe smRtimAM che ke vicitra kalpanA-kalpanAnuM svarUpa ke hetu samajyA vagara mArA AtmAmAM thayA karatI hatI. ramatagamatamAM paNa vijaya meLavavAnI ane rAjezvara jevI ucI padavI meLavavAnI parama jijJAsA hatI. vastra paheravAnI, svaccha rAkhavAnI, khAvA pIvAnI, sUvA besavAnI, badhI videhI dazA hatI. chatAM hADa garIba hatuM. e dazA bahu sAMbhare che. atyAranuM vivekI jJAna te vayamAM heta te mane mekSa mATe jhAjhI jijJAsA raheta nahIM, evI niraparAdhI dazA hovAthI punaH punaH te sAMbhare che.............pATha mAtra zikSaka vaMcAve teja veLA vAMcI tene bhAvArtha kahI ja. e bhaNunI nizcitatA. hatI. te veLA prIti-saraLa vAtsalyatA-mArAmAM bahu hatI; sarvathI ekatva Icchate : sarvamAM bhrAtRbhAva heya te ja sukha e mane svAbhAvika AvaDyuM hatuM. lokemAM kaIpaNa prakAranI judAIne aMkure jete ke mArUM aMtaHkaraNa raDI paDatuM....abhyAsa eTalI tvarAthI karI zakya hatuM ke je mANase mane prathama pustakane bedha devA zarU karyo hate tene ja gujarAtI keLavaNuM ThIka pAmIne teja cepaDIne pAcho meM bedha karyo hate........A mArI tera varSanI vayanI carcA che.....chatAM koIne meM e che adhike bhAva kahyo nathI, ke kaIne meM ochuM adhikuM tenI dIdhuM nathI e mane cekasa sAMbhare che. che zAMti zikSApAThaH 56. mahatparUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA. 2 je te purUSa namana karavA gya che kIrtana karavA yogya che, paramapreme guNagrAma karavA yogya che, pharI pharI viziSTa Atma pariNAme dhyAvana karavA cogya che, ke je purUSane dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI keIpaNa prakAranuM pratibaddhapaNuM vartatuM nathI. nAnI vaye mArgane uddhAra karavA saMbaMdhI jijJAsA vartatI hatI, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhatu zailI svarUpa 149 tyAra pachI jJAnadazA Ave krame karIne te upazama jevI thaI; paNa koI koI leAkeA paricayamAM AvelA temane keTalIka vizeSatA bhAsavAthI kaMIka mULamArga para lakSa AvelA, ane A bAju to seMkaDA athavA hajAro mANasA prasaMgamAM AvelA, jemAMthI kaMIka samajaNuvALA tathA upadezaka pratye AsthAvALA evA sAeka mANasa nIkaLe, e uparathI ema jovAmAM AvyuM ke leAkA taravAnA kAmI vizeSa che, paNa temane tevA ceAga khAtA nathI. je kharekhara upadezaka purUSanA cAga ane teA ghaNA jIva mULamAM pAme tevu che; ane dayA AdinA vizeSa udyota thAya tevuM che. ema dekhAvAthI kaMIka cittamAM (ema) Ave che ke A kA koI kare te ghaNuM sArU', paNa dRSTi karatAM tevA purUSa dhyAnamAM AvatA nathI. eTale kaIka lakhanAra pratye ja dRSTi Ave che, paNa lakhanArane janmathI lakSa evA che ke e jevu... ekake jokhamavALuM padma nathI, ane pAtAnI te kA'nI yathAyeAgyatA jyAM sudhI na thate tyAM sudhI tenI cchiA mAtra pazu na karavI, ane ghaNuM karIne haju sudhI tema vavAmAM AvyuM che. mAnuM kaMI paNa svarUpa kaIka ne samajAvyu` che, tathApi koI ne eka vrata paccakhANa Apyu. nathI. athavA tame mArA ziSya che, ane ame gurU chIe evA ghaNuM karIne prakAra dazi`ta thayA nathI. kahe. vAnA hetu evA che ke sarvIsa'ga parityAga thaye te kAya'nI pravRtti saheja svabhAve udayamAM Ave teA karavI evI mAtra kalpanA che. tenA kharekhara Agraha nathI, mAtra anukaMpAdi tathA jJAna prabhAva varte che tethI kayAreka te vRtti uThe che. athavA alpAMze agamAM te vRtti che, tathApi te svavaza che. ame dhArIe chIe tema saMsaga parityAgAdi thAya te hajAro mANasa mULa mAne pAme, ane hajAro mANusa te sanmAne ArAdhI satine pAme ema amArAthI thavu saMbhave che, amArA saMgamAM tyAga karavAne ghaNA jIvAne vRtti thAya evA agamAM tyAga che. he nAtha ! kAM dharmAMnnati karavA rUpa IcchA sahejapaNe samAveza pAme tema thAo; kAM tA te IcchA avazya kArUpa thAo. avazya kArUpa thavI bahu duSkara dekhAya che; kema ke alpa alpa vAtamAM matabheda bahu Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 prajJAbedhanuM zailI svarUpa che, ane tenAM mULa ghaNAM uMDA gayelAM che, mULamArgathI loke lAkhe gAu dUra che. eTaluM ja nahIM paNa mULamArganI jijJAsA temane utpanna karAvavI hoya, te paNa ghaNuM kALane paricaya thaye paNa thavI kaThaNa paDe evI temanI durAgrahAdithI jaDa pradhAna dazA vate che. unnatinAM sAdhanonI smRti karUM chuM - bAdhabIjanuM svarUpa nirUpaNa mULa mAga pramANe ThAma ThAma thAya, ThAma ThAma matabhedathI kaMIja kalyANa nathI e vAta phelAya, pratyakSa saddagurUnI AjJAe dharma che ema vAta lakSamAM Ave, dravyAnuga-Atma vidyA prakAza thAya, tyAga vairAgyanA vizeSapaNAthI sAdhuo vicare, nava tatva prakAza, sAdhu dharma prakAza, zrAvaka dhama prakAza, sabhUta padArtho vicAra, bAra vratanI ghaNAM jIvane prApita. daDha vizvAsathI mAnaje ke A-ne vyavahAranuM baMdhana udaya kALamAM na hatA te tamane ane bIjA keTalAka manuSyane apUrva hitane ApanAra thAta. pravRtti che te tene mATe kaMI asamatA nathI, paraMtu nivRtti hota te bIjA AtmAone mArga maLavAnuM kAraNa thAta. haju tene vilaMba haze. paMcamakALanI paNa pravRtti che. A bhave mokSe jAya evAM manuSyane saMbhava paNa ocho che, ItyAdi kAraNothI emaja thayuM haze. te te mATe kaMI kheda nathI. tamane badhAne khullI kalamathI jaNAvI devAnI IcchA thatAM jaNAvuM chuM ke haju sudhI meM tamane mAganA marmane (eka aMbAlAla sivAya) keI aMza jaNAvyuM nathI, ane je mAga pAmyA vinA kaI rIte jIvane chUTake the keI kALe saMbhavita nathI, te mArga je tamArI gyatA haze te ApavAnI samarthatAvALA purUSa bIje tamAre zodho nahIM paDe. emAM kaI rItanI pitAnI stuti karI nathI. A AtmAne AvuM lakhavAnuM yaMgya lAgatuM nathI chatAM lakhyuM che. ame ke jenuM mana prAye krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lebhathI, hasyathI, ratithI, aratithI, bhayathI, zekathI, jugupsAthI ke zabdAdika viSayathI apratibaMdha jevuM che; kuTuMbathI, dhanathI, putrathI, vaibhavathI, strIthI ke dehathI mukta jevuM che, te manane paNa satsaMgane viSe baMdhana rAkhavuM bahu bahu rahyA kare che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 prastAvadhanuM zailI svarUpa keIpaNa jAtanA amArA Atmika baMdhanane laIne ame saMsAramAM rahyA nathI. strI je che tenAthI pUrve baMdhAyeluM bhegakama nivRtta karyuM che. kuTuMba che tenuM pUvenuM kareluM karaja ApI nivRtta thavA arthe rahyA chIe. revAzaMkara che tenuM amArA pratye je kAMI mAMgaNuM che te ApavAne athe rahyA chIe. te sivAyanA je je kaMI prasaMga che te tenI aMdara samAI jAya che. tamane athe, dhanane athe, bhegane athe, sukhane athe, svArthane arthe ke koI jAtanA Atmika baMdhanathI ame saMsAramAM rahyA nathI. A je aMtaraMgane bheda te je jIvane nikaTapaNe mekSa vIte na heya te jIva kema samajI zake? duHkhanA bhayathI paNa saMsAramAM rahevuM rAkhyuM che ema nathI. mAna-apamAnane te kaMI bheda che te nivRtta thaI gaye che. IzvarecchA hoya ane temane amAruM je kaMI svarUpa che te temanA hRdayane viSe ceDA vakhatamAM Ave te bhale ane amAre viSe pUjaya buddhi thAya te bhale nahIM te upara jaNAvyA prakAre rahevuM have to banavuM bhayaMkara lAge che. jene tamArA pratye, tamane paramArthanI kaI prakAre kaMI paNa prApti thAe e hetu sivAya bIjI spRhA nathI e huM te A sthaLe spaSTa jaNAvavA IcchuM chuM, ane te e ke upara jaNAvelA je viSe haju tamane prema vate che. huM jANuM chuM" "huM samajuM chuM" e deSa ghaNIvAra vartavAmAM pravarte che, asAra evA parigrahAdikane viSe paNa mahattAnI IcchA rahe che, e vagere je deze te dhyAna jJAna e sarvenuM kAraNa je jJAnI purUSa ane tenI AjJAne anusaravuM tene ADA Ave che, mATe jema bane tema AtmavRtti karI tene ochA karavAnuM prayatna karavuM ane laukika bhAvanAnA pratibaMdhathI udAsa thavuM eja kalyANakAraka che ema jANIe chIe. Akho divasa nivRttinA yoge kALa nahIM jAya tyAM sudhI sukha rahe nahIM, evI amArI sthiti che, "AtmA, AtmA" tene vicAra jJAnI purUSanI smRti, tenA mahAbhyanI kathAvArtA, te pratye atyaMta bhakti, temanA anaavakAza AtmacAritra pratye meha, e amane haju AkarSyA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 prajJAvamAdhatu zailI svarUpa kare che, ane te kALa bhajIe chIe-pUrva kALamAM je je jJAnIpuruSanA prasaMgo vyatIta thayA che te kALa dhanya che; te kSetra atyaMta dhanya che; te zravaNune, zravaNanA phktane, ane temAM bhakti bhAvavALA jIvAne trikALa daMDavat che, te AtmasvarUpamAM bhakti, ciMtana, AtmavyAkhyAnI jJAnI purUSanI vANI athavA jJAnInAM zAstro ke mArgAnusArI jJAnI purUSanA siddhAMta, tenI apUrva tAne praNAma ati bhaktie karIe chIe. OM zAMti zikSApATha : 57 mahatpurUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA, 3 jo sarvAM dravyathI, sakSetrathI, sa kALathI, ane sa` bhAvathI je sarva prakAre apratibadha thaI nijasvarUpamAM sthita thayA te parama purUSone namaskAra. amAre viSe vA parama vairAgya vyavahArane viSe kayAreya mana maLavA detA nathI, ane vyavahAranA pratibadha to AkhA divasa rAkhave paDe che. hAla teA uddaya ema sthitimAM varte che tethI sa'bhava thAya che ke te paNa sukhanA hetu che. ame te pAMca mAsa thayAM jagata, Izvara ane anya bhAva esane viSe udAsInapaNe vIe chIe, tathApi te vArtA tamane gAMbhIyapaNe rahI jaNAvI nathI. tame je prakAre IzvarAdi viSe zraddhAzIla che tema vartavuM tamane kalyANa rUpa che, amane te kAI jAtanA bhedabhAva nahIM utpanna thatA heAvAthI sa ja jALarUpa vate che, eTale IMzvarAdi sametamAM udAsapaNuM vate` che. AvuM je amArUM lakhavu te vAMcI koI prakAre sa Mdehane viSe paDavAne yeAgya tame nathI. hAla te ame atrapaNe vatI e chIe, eTale koI prakAranI jJAna vArtA paNa jaNAvI zakAtI nathI, paNa meAkSa to kevaLa amane nikaTapaNe vate che, e te niHzaMka vArtA che. amArUM je citta te AtmA sivAya anya sthaLe pratiadvaitA pAmatu nathI, kSaNa paNa anya bhAvane viSe sthira thatuM nathI; Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvodhanuM zailI svarUpa 153 svarUpane viSe sthira rahe che. evuM je amArUM AzcaryakAraka svarUpa te hAla te kayAMya kahyuM jatuM nathI; ghaNA mAsa vItyAthI tamane lakhI sa MtASa mAnIe chIe. jo ke amArUM citta netra jevu che; netrane viSe khIjA avayavanI peThe eka rajakaNa paNa sahana thaI zake nahIM, bIjA avayava rUpa anya citta che, amane vate che evu... je citta te netrarUpa che, tene viSe vANInu uThavuM, samajAvavuM, A karavuM, athavA A na karavuM, evI vicAraNA karavI te mAMDa mAMDa bane che; ghaNI kriyA tA zUnyapaNAnI peThe vate che; AvI sthiti chatAM upAdhi joga tA maLavAnapaNe ArAdhIe chIe, e vedavuM vikaTa AchuM lAgatuM nathI, kAraNa ke AMkhanI pAse jamInanI retI upa DAvavAnuM kArya thavArUpa thAya che te jema duHkhe atyaMta duHkhe thavu' vikaTa che, tema cittane upAdhi te pariNAmarUpa thavA barAbara che. sugamapaNe sthita citta hAvAthI vedanAne samyak prakAre vede che, akhaMDa samAdhipaNe vede che. A vAta lakhavAnA Azaya te ema che je AvAM utkRSTa vairAgyane viSe AvA upAdhi joga veDhavAnA je prasaMga che, tene kevA gaNavA ? ane A badhuM zA arthe karavAmAM Ave che? jANutAM chatAM te mUkI kema devAmAM AvatA nathI ? e badhu vicAravA yAgya che. bIjI tA ka MI spRhA nathI, koI prArabdharUpa spRhA paNa nathI. sattArUpa koI pUrve` upArjita karelI upAdhi rUpa spRhA te anukrame saMvedana karavI che. eka satsaMga-tamarUpa satsaMganI spRhA vate che, rUci mAtra samAdhAna pAmI che. e Azcarya rUpa vAta karyAM kahevI ? Azca thAya che. A je deha manyeA te pUrve koIvAra maLyA nahotA, bhaviSyakALe prApta thavA nathI, dhanyarUpa-kRtA rUpa evA je ame tene viSe A upAdhijoga joI leAkamAtra bhUle emAM Azcaya nathI, ane pUrve jo satpurUSanu eLakhANa paDayu nathI, te te AvA yAganAM kAraNathI che. vadhAre lakhavuM sUjhatuM nathI, A deha ane te prathamanA bAdhabIja hetuvALA deha, temAM thayelu. vedana, te meAkSa kArya' upayeAgI che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 prasAdhanuM zailI svarUpa caitanyane niraMtara avicchinna anubhava priya che, e ja joIe che. bIjI kaMI spRhA rahetI nathI. rahetI hoya te paNa rAkhavA IcchA nathI. eka "tuM hI "tuM hI" e ja yathArtha vahetI pravAhanA joIe che. adhika zuM kahevuM? lakhyuM lakhAya tema nathI, kaNye kathAya tema nathI. jJAne mAtra gamya che. kAM te zreNIo zreNIe samajAya tevuM che. bAkI te avyaktatAja che, mATe je nispRha dazAnuM ja rahyuM che, te maLe A kalpita bhUlI gaye chUTake che. aho ! anaMtabhavanA paryaTanamAM kaI satparUSanA pratApe A dazA pAmelA evA A dehadhArIne tame Icche che, tenI pAsethI dharma che " che ane te te haju kaI AzcaryakAraka upAdhimAM paDe che ! nivRtta hata te bahu upayogI thaI paData. vAruM ! tamane tene mATe ATalI badhI zraddhA rahe che tenuM kaMI mULa kAraNa hastagata thayuM che? enA para rAkhela zraddhA, ene kahele dharma anubhavyuM anarthakAraka te nahIM lAge? arthAta haju tenI pUrNa kaTI karaje, ane ema karavAmAM te rAjI che tenI sAthe tamane yegyatAnuM kAraNa che. ane kadApi pUrvApara paNa niHzaMka zraddhA ja raheze. ema heya te temaja rAkhavAmAM kalyANa che ema spaSTa kahI devuM Aje vAjabI lAgatAM kahI dIdhuM che. AjanA patranI bhASA ghaNuM ja grAmIka vAparI che. tathApi tene uddeza eka paramArtha ja che. - A kSetramAM A kALe A dehadhArIne janma the yogya nahote. jo ke sarva kSetre janmavAnI teNe IcchA rUdhI ja che, tathApi thayelA janma mATe zoka darzAvavA A rUdana vAkaya lakhyuM che. keIpaNa prakAre videhI dazA vagaranuM, yathAgya jIvanamukta dazA vagaranuM, yathAyogya nigraMtha dazA vagaranuM, kSaNa ekanuM jIvana paNa bhALavuM jIvana sulabha lAgatuM nathI te pachI bAkI raheluM adhika AyuSya kema jaze e viTaMbanA AbhecchAnI che.......eka para rAga ane eka para dveSa evI sthiti eka remamAM paNa tene priya nathI. adhika zuM kahevuM? paranA paramArtha sivAyane dehaja gamatuM nathI te? AtmakalyANamAM pravRtti karaze. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 prajJAbedhanuM zailI svarUpa - citta ghaNuM karIne vanamAM rahe che, AtmA te mATe mukta svarUpa lAge che. vItarAgapAzuM vizeSa che. veThanI peThe pravRtti karIe chIe. bIjAne anusaravAnuM paNa rAkhIe chIe. jagatathI bahu udAsa thaI gayA chIe. vastIthI kaMTALI gayA chIe. dazA keIne jaNAvI zakatA nathI. jaNavIe te satsaMga nathI. manane jema dhArIe tema vALI zakIe chIe eTale pravRttimAM rahI zakayA chIe...leka paricaya gamatuM nathI. jagatamAM sAtuM nathI. >> zAMti zikSApATha 58 mahapurUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA. 4 jJAnanA AtmAne avakIe chIe ane tema thaIe chIe. jagata kAMI levAne mATe pravRtti kare che, A pravRtti devAne mATe thatI haze ema lAge che. keI evA prakArane udaya che ke, apUrva vItarAgatA chatAM vepAra saMbaMdhI kaMIka pravartana karI zakIe chIe, temaja bIjAM paNa khAvA pIvA. vagerenAM pravartana mAMDa mAMDa karI zakIe chIe. mana kayAMya virAma pAmatuM nathI, ghaNuM karIne atra keIne samAgama IcchatuM nathI, kaMI lakhI zakAtuM nathI. vadhAre paramArtha vAkya vaTavA IcchA thatI nathI. keIe pUchelA. praznone uttara jANatAM chatAM lakhI zakatA nathI, cittane paNa jhAjhe saMga nathI. AtmA AtmabhAve vate che. samaye samaye anaMta guNa viziSTa AtmabhAva vadhatuM hoya evI dazA rahe che, je ghaNuM karIne kaLavA devAmAM AvatI nathI, athavA kaLI zake tevA prasaMga nathI. AtmAne viSe sahaja smaraNe prApta thayeluM jJAna zrI vardhamAnane viSe hatuM ema jaNAya che. pUrNa vItarAga je bAda te amane sahaje sAMbharI Ave che, eTale. ja tamane ane gesaliyAne lakhyuM hatuM ke tame padArthane samaje. bIje. kaI tema lakhavAmAM hetu nahe. AtmasaMyamane saMbhArIe chIe. yathA- pa vItarAgatAnI pUrNatA IcchIe chIe. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 prajJAbedhanuM zailI svarUpa ghaNuM ghaNuM jJAnI purU thaI gayA che. temAM amArI je upAdhi prasaMga ane citta sthiti udAsIna, ati udAsIna, tevA ghaNuM karIne pramANamAM ceDA thayA che. upAdhi prasaMgane lIdhe AtmA saMbaMdhI je vicAra te akhaMDapaNe thaI zaktA nathI, athavA gauNapaNe thayA kare che, tema thavAthI ghaNo kALa prapaMca viSe rahevuM paDe che ane temAM te atyaMta udAsa pariNAma thaI gayela hovAthI kSaNavAra paNa citta TakI zakatuM nathI, jethI jJAnIe sarvasaMga parityAga karI apratibaddhapaNe vicare che. "sarva saMga' zabdane lakSyArtha e che ke akhaMDapaNe AtmadhyAna ke bedha mukhyapaNe na rakhAvI zake e saMga. A ame TUMkAmAM lakhyuM che ane te prakArane bAhyathI, aMtarathI bhajyA karIe chIe. deha chatAM manuSya pUrNa vItarAga thaI zake e amAre nizcala anubhava che. kAraNake ame paNa nizcaya teja sthiti pAmavAnA chIe, ema amAre AtmA akhaMDapaNe kahe che ane ema ja che, jarUra ema ja che. pUrNa vItarAganIca raNaraja niraMtara mastake ho, ema rahyA kare che. atyaMta vikaTa evuM vItarAgatva atyaMta AcaryakAraka che; tathApi te sthiti prApta thAya che, sadehe prApta thAya che, e nizcaya che. prApta karavAne pUrNa gya che, ema nizcaya che. sadehe tema thayA vinA amane udAsInatA mATe ema jaNAtuM nathI, ane tema thavuM saMbhavita che, jarUra ema ja che. amane je nirvikalpa nAmanI samAdhi che, te te AtmAnI svarUpa pariNati vartatI hevAne lIdhe che. AtmAnA svarUpa saMbaMdhI te prAye nirvikalpapaNuM ja rahevAnuM amane saMbhavita che, kAraNa ke anya bhAvane viSe mukhyapaNe amArI pravRtti ja nathI. baMdha mekSanI yathArtha - vyavasthA je dazanane viSe yathArtha paNe kahevAmAM AvI che te darzana nikaTa muktapaNAnuM kAraNa che ane e yathArtha vyavasthA kahevAne jegya je koI ame vizeSapaNe mAnatA hoIe te te zrI tIrthaMkara deva che. ane e je zrI tIrthaMkaradevane aMtara Azaya te prAye mukhyapaNe atyAre keIne viSe A kSetre hoya te te ame haizuM ema amane daDha karIne bhAse Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhatu zailI svarUpa 157 che. kAraNa ke je amArU anubhava jJAna tenuM phaLa vItarAgapaNu che; ane vItarAganu kahevu. je zrutajJAna te paNa teja piraNAmanuM kAraNa lAge che; mATe ame tenA anuyAyI kharekharA chIe, sAcA chIe. vana ane ghara e banne koi prakAre amane samAna che; tathApi vanamAM pU vItarAga bhAvane arthe rahevuM vadhAre rUcikara lAge che, sukhanI icchA nathI paNu vItarAgapaNAnI icchA che. jagatanA kalyANane artha purUSArtha karavA viSe lakhyuM teA te purUSA karavAnI IcchA koI prakAre rahe paNa che, tathApi udayane anusarIne cAlavu' e AtmAnI sahaja dazA thai che, ane tevA udayakALa hAla samIpamAM jaNAtA nathI; te te uderI ANavAnuM ane evI dazA amArI nathI. ceAtaram upAdhinI jvAlA prajvalatI haiAya te prasaMgamAM samAdhi rahevI e parama duSkara che. ane e vAta teA parama jJAnI vinA thavI vikaTa che. amane paNa Azcaya thaI Ave che, tathApi ema prAye varyAM ja kare che, evA anubhava che. AtmabhAva yathA jene samajAya che, nizcala rahe che, tene e samAdhi prApta heAya che. samyagdarzananu mukhya lakSaNa vItarAgatA jANIe chIe; ane tevA anubhava che. karavA pratye vRtti nathI. athavA eka kSaNa paNa jene karavuM bhAsatuM nathI, karavAthI utpanna thatAM phaLa pratye jenI udAsInatA che, evA koI Ama purUSa tathArUpa prArabdha yAgathI parigraha sayAgAdimAM vatA dekhAtA hAya, ane jema icchaka purUSa pravRtti kare, udyama kare, tevA kA sahita pravamAna jovAmAM AvatA hAya te tevA purUSane viSe jJAnadazA che, ema zI rIte jANI zakAya ? eTale te purUSa Apta (paramA arthe pratIti karavA yAgya) che, athavA jJAnI che, ema kayA lakSaNe eLakhI zakAya ? kadApi koI mumukSune khIjA koI purUSanA satsaMgayogathI ema jANavAmAM Avyu. te te oLakhANamAM bhrAMti paDe tevA vyavahAra te satpurUSa viSe pratyakSa dekhAya che, te brAMti nivRtta thavA mATe mumukSu. jIve tevA purUSane kevA prakArathI oLakhavA ghaTe ke jethI tevA vyavahAramAM vatA paNa jJAnalakSaNapaNuM tenA lakSamAM rahe. OM zAMti Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha 59 mahapurUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA.5 me jene koIpaNa pratye rAga, dveSa rahyA nathI, te mahAtmAne vAraMvAra namaskAra. jevI daSTi A AtmA pratye che, tevI daSTi jagatanA sarva AtmAne viSe che. je neha A AtmA pratye che, te sneha sarva AtmA pratye vate che. jevI A AtmAnI sahajAnaMda sthiti IcchIe chIe, tevI ja sarva AtmA pratye IcchIe chIe. je je A AtmA mATe IcchIe chIe, te te sarva AtmA mATe icchIe chIe. je A deha pratye bhAva rAkhIe chIe te ja sarva deha pratye bhAva rAkhIe chIe, je sarva deha pratye vartavAne prakAra rAkhIe chIe, te ja A deha pratye prakAra vate che. A dehamAM vizeSa buddhi ane bIjA deha pratye viSama buddhi ghaNuM karIne kayAreya thaI zakatI nathI. je strI Adine svapaNe saMbaMdha gaNAya che, te strI Adi pratye je kaMI snehAdika che, athavA samatA che, tevA ja prAye sarva pratye varte che. AtmArUpapaNanAM kAryo mAtra pravartana hevAthI jagatanA sarva padArtha pratye jema udAsInatA vate che, tema svapaNe gaNAtA zrI Adi padArtho pratye va che. prArabdha prabaMdhe strI Adi pratye je kaMI udaya hoya tethI vizeSa vartana ghaNuM karIne AtmAthI thatI nathI. kadApi karUNAthI kaMI tevI vizeSa vartana thatI hoya te tevI te ja kSaNe tevA udaya pratibaddha AtmAo pratye vate che. athavA sarva jagata pratye vate che, ke pratye kaMI vizeSa karavuM nahIM ke nyUna karavuM nahIM, ane karavuM te tevuM ekadhArAnuM vartana sarva jagata pratye karavuM. evuM jJAna AtmAne ghaNuM kALa thayA daDha che, nizcaya svarUpa che. keI sthaLe nyUnapaNuM ke vizeSapaNuM, ke kaMI tevI sama viSama ceSTAe vartavuM dekhAtuM hoya te jarUra te Atmasthitie, Atmabuddhie thatuM nathI ema lAge che. pUrva prabaMdhI prArabdhanA ge kaMI tevuM udaya bhAvapaNe thatuM hoya te tene viSe paNa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 159 samatA che. keI pratye ochApaNuM, adhikapaNuM kaMI paNa AtmAne rucatuM nathI, tyAM pachI bIjI avasthAne vikalpa havA yogya nathI; ame tamane zuM kahIe? saMkSepamAM lakhyuM che. sauthI abhinna bhAvanA che, jeTalI yogyatA jenI vate che, te pratye teTalI abhinna bhAvanI skUti thAya che kavacita karUNA buddhithI vizeSa skUti thAya che, paNa viSamapaNAthI ke viSaya, parigrahAdi kAraNa pratyayathI te pratye vartavAne kaMI AtmAmAM saMkalpa jaNAtuM nathI. avikalparUpa sthiti che. vizeSa zuM kahIe? amAre kaMI amAruM nathI ke bIjAnuM nathI, ke bIjuM nathI; jema che tema che. jema sthiti AtmAnI che, tevI sthiti che, sarva prakAranI vartanA niSkapaTapaNAthI udayanI che, sama viSamatA nathI. sahajAnaMda sthiti che. jyAM tema hoya tyAM anya padArthamAM Asakta buddhi ghaTe nahIM, hAya nahI. amArI dazA hAlamAM kevI vate che te jANavAnI ApanI IcchA rahe che, paNa jevI vigatathI joIe tevI vigatathI lakhI zakAya nahIM eTale vAraMvAra lakhI nathI. atre TUMkAmAM lakhIe chIe. eka purANa purUSa ane purANa purUSanI prema saMpatti vinA amane kaMI gamatuM nathI; amane kaI padArthamAM rUci mAtra rahI nathI, kaMI prApta karavAnI IcchA thatI nathI, vyavahAra kema cAle che enuM bhAna nathI, jagata zuM sthitimAM che tenI smRti rahetI nathI, keI zatrumitramAM bhedabhAva rahyo nathI; koNa zatru che ane keNa mitra che, enI khabara rakhAtI nathI, ame dehadhArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe, amAre zuM karavAnuM che te keIthI kaLAya tevuM nathI, ame badhAya padArthathI udAsa thaI javAthI game tema vatIe chIe, vrata niyamane kaMI niyama rAkhyo nathI, jAta bhAtane kaMI prasaMga nathI; amArAthI vimukha jagatamAM kaI mAnyuM nathI, amArAthI sanmukha evA satsaMgI nahIM maLatAM kheda rahe che, saMpatti pUrNa che eTale saMpattinI icchA nathI; zabdAdika viSaye anubhavyA smRtimAM AvyAthI, athavA IzvarecchAthI tenI IcchA rahI nathI, pitAnI IcchAe theDI ja pravRtti Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 prajJAbedhanuM zailI svarUpa karavAmAM Ave che. jema harie chela kama dore tema derAIe chIe, hRdaya prAye zUnya jevuM thaI gayuM che, pAMca iMdriye zUnyapaNe pravartavA rUpa ja rahe che, naya pramANa vagere zAstra bheda sAMbharatAM nathI. kaMI vAMcatAM citta sthira rahetuM nathI; khAvAnI, pIvAnI, besavAnI, sUvAnI, cAlavAnI ane bolavAnI vRttio pitAnI IcchA pramANe vate che; mana pitAne svAdhIna che ke kema enuM yathAyogya bhAna rahyuM nathI. Ama sarva prakAre vicitra evI udAsInatA AvavAthI game tema vartAya che. eka prakAre te ghelachA kaMIka chUpI rAkhIe chIe ane jeTalI chUpI rakhAya che, teTalI hAni che. yogya vatIe chIe ke agya ene kaMI hisAba rAkhe nathI. Adi purUSane viSe akhaMDa prema sivAya bIjA mekSAdika padArtho mAMnI AkAMkSAne bhaMga thaI gaye che; ATaluM badhuM chatAM manamAnatI udAsInatA nathI ema mAnIe chIe, akhaMDa prema khumArI jevI pravahavI joIe tevI pravahatI nathI, ema jANIe chIe. Ama karavAthI te akhaMDa khumArI pravahe ema nicaLapaNe jANIe chIe. paNa tema karavAmAM kALa kAraNabhUta thaI paDe che, ane e sarvene deSa amane che ke harine che, e cokkasa nirNaya karI zakAtuM nathI. eTalI badhI udAsInatA chatAM vepAra karIe chIe. laIe chIe, daIe chIe, vAMcIe chIe, jALavIe chIe, ane kheda pAmIe chIe. vaLI hasIe chIe-jenuM ThekANuM nathI evI amArI dazA che, ane tenuM kAraNa mAtra harinI sukhada icchA jyAM sudhI mAnI nathI tyAM sudhI kheda maTe nathI. amArI dazA maMda gyane hAla lAbha kare tevI nathI, ame evI jaMjALa hAla IcchatA nathI, rAkhI nathI, ane teo badhAne kema vahIvaTa cAle che, enuM smaraNa nathI. tema chatAM amane e badhAnI anukaMpA AvyA kare che, temanAthI athavA prANI mAtrathI, manathI bhinna bhAva rAkhe nathI, ane rAkhe rahe tema nathI.dazAnuM TUMkuM varNana vAMcIne, Apane uttara lakhAyA na hoya te mATe kSamA ApavAnI vijJApanA karuM chuM. prabhunI parama kRpA che. amane keIthI bhinna bhAva rahyo nathI, kaI viSe deSa buddhi AvatI nathI, muni viSe amane kaI halake Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabheAdhatu zailI svarUpa 161 vicAra nathI; paNa harinI prApti na thAya evI pravRttimAM te paDayA che. ekalu khIjajJAna ja temanuM kalyANa kare evI emanI ane bIjA ghaNA mumukSuenI dazA nathI. siddhAMtajJAna' sAthe joI e. e 'siddhAMtajJAna' amArA hRdayane viSe Avarita rUpe paDayuM che, hari IcchA jo pragaTa thavA devAnI haze tA thaze. amAre deza hari che, jAta hari che, kALa hari che, deha hari che, rUpa hari che, nAma hari che; dizA hari che, sa hira che. ane tema chatAM Ama vahIvaTamAM chIe, e enI IcchAnu kAraNa che. patra lakhatAM lakhatAM athavA kaMI kahetAM kahetAM vAraMvAra cittanI apravRtti thAya che, ane kalpitanuM AvyuM badhu mahAtmya zu? kahevuM zuM ? jANavuM zuM? zravaNa karavuM zuM ? pravRtti zI? e Adi vikSepathI cittanI temAM apravRtti thAya che; ane paramA` sabadhI kahetAM lakhatAM tethI bIjA prakAranA vikSepanI utpatti thAya che, je vikSepamAM mukhya A tIvra pravRttinA nirodha vinA temAM, paramAtha kathana paNa apravRtti hAla zreyabhUta lAge che. A kAraNa viSe AgaLa eka patra savigata lakhyuM che, eTale vizeSa lakhavA jevuM. atre nathI, mAtra cittamAM atre vizeSa smRti thavAthI lakhyu che. OM zAMti zikSApATha: 60 mahapurUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA, 6 zrI vItarAgane parama zaktie namaskAra. eka AtmaSariNatI sivAyanA khIjA je viSayA tene viSe citta avyavasthitapaNe varte che; ane tevuM avyavasthitapaNu lAka vyavahArathI pratikuLa hAvAthI lAkavyavahAra bhajavA gamatA nathI, ane tajavA anate pra. 11 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 prajJAvabheAdhanuM zailI svarUpa nathI, e vedanA ghaNuM karIne divasanA AkhA bhAgamAM vedavAmAM AvyA kare che, khAvAne viSe, pIvAne viSe, khelavAne viSe, zayanane viSe, ke lakhavAne viSe ke khIjA' vyavahArika kAryane viSe jevA joie tevA bhAnathI pravartAtuM nathI ane te prasa Mge rahyA hovAthI AtmapariNatine svataMtra pragaTapaNe anusaravAmAM vipatti AvyA kare che; ane te viSenuM kSaNe kSaNe duHkha rahyA kare che; acalita AtmarUpe rahevAnI sthitimAM ja cittecchA (rahyA kare che) rahe che, ane upara jaNAvyA prasaMgeAnI Apattine lIdhe keTaleAka te sthitinA viyAga rahyA kare che, ane te viyeAga mAtra parecchAthI rahyo che, svecchAnA kAraNathI rahyo nathI; e eka gabhIra vedanA kSaNe kSaNe thayA kare che. Aja lavane viSe; ane thADAja vakhata pahelAM vyavahArane viSe paNa smRti tIvra hatI. te smRti have vyavahArane viSe kavacit ja, madapaNe pravate che. thADAja vakhata pahelAM, eTale thADAM varSo pahelAM vANI ghaNuM kheAlI zakatI, vakatApaNe kuzaLatAthI pravatI zakatI, te have maMdapaNe avyavasthAthI pravate che. gheADAM vaSa pahelAM, thADA vakhata pahelAM lekhana zakti ati ugra hatI; Aje zu' lakhavuM te sUjhatAM sUjhatAM divasanA divasa vyatIta thaI jAya che; ane pachI paNa je kaMI lakhAya che te, IccheluM athavA yAgya vyavasthAvALuM lakhAtu nathI; arthAt eka AtmapariNAma sivAya sa` bIjA parINAmane viSe udAsInapaNu vate che; ane je kai karAya che te jevA joie tevA bhAnanA sekramA azathI paNa nathI thatuM. jema tema ane je te karAya che. lakhavAnI pravRtti karatAM vANInI pravRtti kaIka ThIka cheH jethI kaI Apane pUchavAnI icchA hAya; jANavAnI IcchA hAya tenA viSe samAgame kahI zakAze. AtmA sauthI atyaMta pratyakSa che, evA parama purUSe karelA nizcaya te paNa atyaMta pratyakSa che. je kaMI upAdhi karAya che, te kaI 'svapaNAne' kAraNe karavAmAM AvatI nathI, tema karAtI nathI. je kAraNe karAya che, te kAraNu anu Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 163 kime davA gya evuM prArabdha karma che. je kaMI udaya Ave te avisaMvAda pariNAme vedavuM evuM je jJAnInuM bedhana che te amAre viSe nizcaLa che, eTale te prakAre vedIe chIe, tathApi IcchA te ema rahe che ke alpakALane viSe, eka samayane viSe, je te udaya asattAne pAmate hoya te ame A badhAmAMthI UThI cAlyA jaIe; eTalI AtmAne mokaLAza vate che. tathApi "nidrAkALa, bhejanakALa tathA amuka chUTaka kALa sivAya upAdhine prasaMga rahyA kare che, ane kaMI bhinnAMtara thatuM nathI, te paNa AtmAga kaI prasaMge paNa apradhAnapaNuM bhajate javAmAM Ave che, ane te prasaMge mRtyunA zekathI atyaMta adhika zeka thAya che, ema niHsaMdeha che, ema hovAthI ane gRhastha pratyayI prArabdha jyAM sudhI udayamAM vate tyAM sudhImAM sarvathA ayAcakapaNane bhajatuM citta rahevAmAM jJAnI purUSane mArga rahetuM hovAthI A upAdhi bhajIe chIe. je te mArganI upekSA karIe te paNa jJAnIne virodhIe nahIM ema che, chatAM upekSA thaI zakatI nathI. je upekSA karIe te gRhasthapaNuM paNa vanavAsIpaNe bhajAya e Akare vairAgya vate che. amane ema AvI jAya che ke ame, je apratibaddhapaNe rahI zakIe ema chIe, chatAM saMsAranA bAhya prasaMgane, aMtara prasaMgane, kuTuMbAdi snehane bhajavA IcchatA nathI, te tama jevA mAgecchAvAnane te bhajavAne atyaMta trAsa ahorAtra kema nathI chUTate? ke jene pratibaddhapaNurUpa bhayaMkara yamanuM sahacArIpaNuM vate che. sarva prakAranA kartavyane viSe udAsIna evA amArAthI kaMI thaI zakatuM hoya te te eka ja thaI zake che ke pUrvopArjitanuM samatApaNe vedana karavuM ane je kaMI karAya che te tenA AdhAre karAya che, ema vate che. lokavyApaka evA aMdhakArane viSe svae karI prakAzita evA jJAnI purUSaja yathAta dekhe che. lokanI zabdAdika kAmanA pratye dekhatAM chatAM udAsIna rahI je mAtra spaSTapaNe pitAne dekhe che, evA jJAnIne Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa namaskAra karIe chIe, ane jJAna kurita evA AtmabhAvane atyAre ATaluM lakhI taTastha karIe chIe. zabdAdi pAMca viSayanI prAptinI IcchAe karI jenAM citta atyaMta vyAkuLapaNe varte che evA jInuM jyAM vizeSapaNe dekhAvuM che, e je kALa te A "duSama kaLiyuga nAmane kALa che, tene viSe vihavaLapaNuM jene paramArthane viSe nathI thayuM, citta vikSepa pAmyuM nathI, saMge karI pravartanabheda pAmyuM nathI, bIjI prItinA prasaMge jenuM cita AvRtta thayuM nathI, bIjA je kAraNe tene viSe jene vizvAsa vartate nathI e je kaI heya te te A kALane viSe 'bIjo zrI. rAma che. tathApi joIne sakheda Azcarya vate che ke e guNonA keI aMze saMpanna paNa alpa cha daSTigocara thatA nathI. nidrA sivAyane bAkIne je vakhata temAMthI ekAda klAka sivAya bAkIne vakhata mana, vacana, kAyAthI upAdhine jege vate che. upAya nathI, eTale samyaka pariNatie saMvedana karavuM yaMgya che. moTA Azcarya pamADanArAM evAM jaLa, vAyu, caMdra, sUrya, agni Adi padArthonA je guNo te sAmAnya prakAre paNa jema jIvonI daSTimAM AvatA nathI, ane pitAnuM je nAnuM ghara athavA je kaMI cIjo tene viSe koI jAtanuM jANe AzcaryakAraka svarUpa dekhI ahatva vate che, e joI ema thAya che ke lokone daSTi-bhrama anAdikALane maTa nathI. jethI maTe e je upAya; tene viSe jIvanuM alpa paNa jJAna pravartatuM nathI, ane tenuM oLakhANa thaye paNa svecchAe vartavAnI je buddhi te vAraMvAra udaya pAme che; ema ghaNuM jIvenI sthiti joI A leka anaMta kALa rahevAne che, ema jANe. jJAnI purUSanI avajJA belavI tathA tevA prakAranA prasaMgamAM ujamALa thavuM, e jIvanuM anaMta saMsAra vadhavAnuM kAraNa che, ema tIrthakara kahe che. te purUSanA guNagrAma karavA, te prasaMgamAM ujamALa thavuM, ane tenI AjJAmAM saraLa pariNAme parama upagadaSTie vartavuM, e anaMta Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvadhanuM zailI svarUpa 165 saMsArane nAza karanAruM tIrthakara kahe che, ane te vA jinAgamane viSe che. ghaNA che te vA zravaNa karatA haze, tathApi prathama vAkayane saphaLa ane bIjA vAkyane aphaLa ema jIve anaMtavAra karyuM che. tevA pariNAmamAM AvatAM tene vakhata lAgatuM nathI. kAraNa ke anAdI kALathI meha nAmane madirA tenA "AtmAmAM pariNAma pAmyo che, mATe vAraMvAra vicArI tevA tevA prasaMgamAM yathAzakti, yathAbaLa vaye upara dazita karyA che je prakAra te prakAre vartavuM gya che. kaI pragaTa kAraNane avalaMbI, vicArI, parokSa cAlyA AvatA sarvajJa purUSane mAtra samyaphadaSTipaNe paNa oLakhAya che tenuM mahatva phaLa che, ane tema na hoya te sarvajJane sarvajJa kahevAnuM kaMI AtmA saMbaMdhI phaLa nathI ema anubhavamAM Ave che. 3 zAMti zikSApATha 61 mahapurUSa caritra-zrImada rAjacaMdrajI bhA. 7 "nispRhI mahAtmAone abheda bhAve namaskAra rAga, dveSa ane ajJAnane AtyaMtika abhAva karI je sahaja zuddha Atma svarUpamAM sthita thayA te svarUpa amArUM smaraNa, dhyAna ane pAmavA egya sthAna che. eTaluM ja zedhAya te badhuM pAmaze; khacIta ema ja che. mane cekasa anubhava che. satya kahu chuM, yathArtha kahuM chuM, nizaMka mAne e svarUpa mATe sahaja sahaja koI sthaLe lakhI vaLyuM che. kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa vate jJAna, kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa. zuddha buddha caitanya ghana, svaya ti sukha dhAma; bIju kahIe keTaluM? kara vicAra te pAma. nizcaya sarve jJAnIne, AvI atra samAya; dharI maunatA ema kahI, sahaja samAdhimAMya. je kaI meTA purUSa thayA che teo prathamathI svasvarUpa (nija Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 prajJAvadhanuM zailI svarUpa zakti) samajI zakatA hatA. ane bhAvI mahat kAryanAM bIjane prathamathI avyaktapaNe vAvyA rahetA hatA athavA svAcaraNa avirodha jevuM rAkhatA hatA. huM asaMga zuddha cetana chuM. vacanAtIta nivikalpa ekAMta zuddha anubhavasvarUpa chuM. huM parama zuddha, akhaMDa cil dhAtu chuM. acit dhAtunA saMgarasane A AbhAsa te juo! Azcaryavat , AzcaryarUpa ghaTanA che. kaMIpaNa anya vikalpane avakAza nathI. sthiti paNa ema ja che. parAnugraha paramakArUNya vRtti karatAM paNa prathama caitanya jina pratimA thA. caitanya jina pratimA thA. te kALa che? te viSe nirvikalpa thA. te kSetra ga che? gaveSa. tevuM parAkrama che? apramatta zUravIra thA. teTaluM AyuSya baLa che? zuM lakhavuM? zuM kahevuM? aMtamukha upayoga karIne je. >> zAMtiH zAMtiH zAMtiH tuccha pAmara purUSe virAdhaka vRttinA dhaNa agra bhAge vate che. kiMcit satya bahAra AvatAM paNa temane prANaghAta tulya duHkha lAgatuM heya ema dekhAya che. tyAre tame zA mATe te dhama uddhAra Icche che? parama kArUNya svabhAvathI te sadharma pratyenI parama bhaktithI. huM kevaLa zuddha caitanya svarUpa sahaja nija anubhava svarUpa chuM. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 167 vyavahAradaSTithI mAtra A vacanane vaktA chuM. paramArthathI te mAtra te vacanathI vyaMjita mULa artharUpa chuM. huM kevaLajJAna svarUpa chuM. ema samyaka pratIta thAya che. tema thavAnA hetuo supratIta che, sarva Indriyone saMyama karI, sarva paradravyathI nijasvarUpa vyAvRtta karI yegane acala karI, upagathI upayoganI ekatA karavAthI kevaLajJAna thAya. huM eka chuM, asaMga chuM, sarva paramabhAvathI mukta chuM. asaMkhyAta pradezAtmaka nija avagAhanA pramANa chuM. ajanma, ajara, amara zAzvata chuM. svaparyAya pariNAmI samayAtmaka chuM. zuddha caitanyasvarUpa mAtra nirvikalpa daSTA chuM. zuddha maitanya, zuddha caitanya, zuddha nautanya. sabhAvanI pratIti-samyagdarzana. zuddhAtma pada. tapa kare, tapa kare, zuddha caitanyanuM dhyAna kare, zuddha rauta nuM dhyAna kare. sava parabhAva ane vibhAvathI vyAvRtta, nija svabhAvanA bhAna sahita avadhuvatu videhIvata jinakalpavat vicaratA purUSa bhagavAnanA svarUpanuM dhyAna karIe chIe. (sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvane sarva prakAre jANanAra. rAgadveSAdi sarva vibhAva jeNe kSINa karyA che te Izvara) te pada manuSyadehene viSe saMprApta thavA devA yogya che. saMpUrNa vItarAga thAya, te saMpUrNa sarvajJa thAya. saMpUrNa vItarAga thaI zakAya evA hetuo supratIta thAya che. huM ema jANuM chuM ke anaMtakALathI aprAptavat evuM AtmasvarUpa kevaLajJAna-kevaLa darzanasvarupe aMtarmuhUrtamAM utpanna karyuM che, te pachI varSa cha mAsa kALamAM ATale A vyavahAra kema nivRtta nahIM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 prajJAvamAdhanu' zailI svarUpa thaI zake ? mAtra jAgRtinA upayAgAMtarathI tenI sthiti che, ane te upayAganAM maLane nitya vicAryethI alpakALamAM te vyavahAra nivRtta thaI zakavA ceAgya che. te paNa tenI kevA prakAre nivRtti karavI, e hajI vizeSapaNe mAre vicAravuM ghaTe che ema mAnuM chuM, kema ke vIryane viSe kaMI paNu maMda dazA vate` che te ma dazAnA hetu ze? udayakhaLe prApta thayA evA paricaya mAtra paricaya, ema kahevAmAM kaMI khAdha che? te paricayane viSe vizeSa aruci rahe che, te chatAM te paricaya karavA rahyo che, te paricayanA doSa kahI zakAya nahIM, paNa nija doSa kahI zakAya. aruci hAvAthI IcchArUpa doSa nahIM kahetAM uDDayarupa doSa kahyo che. A kALamAM mAru' janmavu mAnu' te duHkhadAyaka che, ane mAnu tA sukhadAyaka paNa che. OM zAMti zikSApATha : : 62 mahatpurUSa caritra-zrImad rAjacaMdrajI bhA. 8 meA je mahAtmAe asa Mga caitanyamAM lIna thayA, thAya che ane thaze tene namaskAra. hu khIje mahAvIra chuM, ema mane Atmikazakti vaDe jaNAyuM che. mArA graha daza vidvAnAe maLI paramezvara grahe TharAvyA che. satya kahuM chuM ke huM sajJa samAna sthitimAM chuM. vairAgyamAM jIlu chuM. duniyA matabhedanA baMdhanathI tatva pAmI zakI nathI. satya sukha ane satya AnaMda te AmAM nathI. te sthApana thavA eka kharA dhama calAvavA mATe AtmAe jhaMpalAvyu` che. je dhama pravartAvIza ja. mahAvIre tenA samayamAM mArA dhama keTalAka aze cAlatA karyAM hatA. have tevA purUSonA mArgane grahaNa karI zreSTha dharmAM sthApana karIza. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhatu zailI svarUpa 169 sa" prakArathI huM. sajJa samAna atyAre thaI cUkayA chuM, ema kahuM to cAle. mUkIe chIe. patramAM darzAvavAnA che. saghaLuM tyAgInA ya. sRSTi sa apekSAe amara thaze? koI apekSAe huM ema kahu chuM ke sRSTi mArA hAthathI cAlI heta tA bahu vivekI dhAraNathI paramAnadamAM virAjamAna hota. huM saccidAnaMda . paramAtmA chuM. jenI meAkSa sivAya koI paNa vastunI jue teA kharA ! sRSTine kevA rUpamAM vadhAre zuM jaNAvu ? rUbarUmAM lAkhA vicAra sAruM ja thaze...vAtane sAgararupa thaI rakSA Apazo. IcchA ke spRhA nahAtI ane akhaMDa svarUpamAM ramaNutA thavAthI meAkSanI icchA paNa nivRtta thaI che, tene huM nAtha! tuM tuSTamAna thaI ne paNa bIjuM zuM ApavAnA hatA ? he kRpALu tArA abheda svarUpamAM ja mArA nivAsa che tyAM have te levA devAnI paNu kaDAkUTathI chUTA thayA chIe ane eja amAro paramAna che. kalyANanA mArgane ane paramArtha svarUpane yathArtha rIte nahIM samajanArA ajJAnI jIvA pAtAnI mati kalpanAthI meAkSamAne kalpI, vividha upAyAmAM pravartana karatAM chatAM meAkSa pAmavAne badale saMsAra paribhramaNa karatA jANI niSkAraNa karuNAzIla evuM amAruM hRdaya raDe che. vartImAne vidyamAna vIrane bhUlI jaI, bhUtakALanI bhramaNAmAM vIrane zodhavA mATe athaDAtA jIvAne zrI mahAvIranuM dana kayAMthI thAya ? A ! duSamakALanA durbhAgI jIvA! bhUtakALanI bhramaNAne choDIne mAne vidyamAna evA mahAvIrane zaraNe AvA eTale tamArUM zreya ja che. saMsAranA tApathI trAsa pAmelA aneka baMdhanathI mukta thavA cchitA paramAtha premI jijJAsu jIvAnI trividha tApAgnine zAMta karavAne ame amRtasAgara chIe. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 prajJAbedhanuM zailI svarUpa mumukSu jIvanuM kalyANa karavAne mATe ame kalpavRkSa ja chIe. vadhAre zuM kahevuM? A viSama kALamAM parama zAMtinA dhAma rUpa ame bIjA zrI rAma athavA zrI mahAvIra ja chIe, kemake ame paramAtmasvarUpa thayA chIe. A aMtara anubhava paramAtmapaNAnI mAnyatAnA abhimAnathI uddabhavele lakhyuM nathI, paNa karmabaMdhanathI duHkhI thatA jagatanA jIvonI parama kArUNyavRtti thavAthI temanuM kalyANa karavAnI tathA temane uddhAra karavAnI niSkAraNa karUNuM eja A hRdaya citAra pradazIta karavAnI preraNa 3 zrI mahAvIra (aMgata) he paramakRpALu deva ! janma, jarA, maraNAdi sarva duHkhene atyaMta kSaya karanAre e vItarAga purUSane mULamA Apa zrImade anaMta kRpA karI mane Ape, te anaMta upakArane prati upakAra vALavA huM sarvathA asamartha chuM. vaLI Apa zrImat kaMI paNa levAne sarvathA nispRha che; jethI huM mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI ApanAM caraNaravindamAM namaskAra karuM . ApanI paramabhakti ane vItarAga purUSanA mULadharmanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgRta rahe eTaluM mAguM chuM te saphaLa thAo. 3 zAMtiH zAMtiH zAMtiH pratyakSa saguru prAptine, gaNe parama upakAra; traNe yaMga ekatvathI, vate AjJAdhAra. zikSApATha 63 mahAmohanIya sthAnaka upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtamukha avaletAM, vilaya thatAM nahi vAra. mehanIyanuM svarUpa A jIve vAraMvAra atyaMta vicAravA jevuM che. mehinIe mahAmunIzvarane paNa paLamAM tenA pAzamAM phasAvI atyaMta riddhisiddhithI vimukta karI dIdhA che, zAzvata sukha chInavI kSaNabhaMguratAmAM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prajJAbedhanuM zailI svarUpa lalacAvI rakhaDAvyA che. dvAdaza avirati, SaDasa kaSAya, nava nekaSAya, paMca mithyAtva ane paMcadaza ga e saghaLAM maLI sattAvana AzravadvAra eTale pApane praveza karavAnAM pranALa che. daSTAMta -mahAvidehamAM vizALa puMDarikiNa nagarInA rAjya siMhAsana para puMDarika ane kuMDarika be bhAI e sthira hatA. eka veLA mahA tattvavijJAnI munirAja vihAra karatAM tyAM AvyA. muninA vairAgya vacanAmRtathI kuMDarika dIkSAnurakta thaye. ane ghera AvyA pachI puMDarikane rAja sepI cAritra aMgIkRta karyuM. sarasa nirasa AhAra karatAM thoDA kALe te rogagrasta thaye; tethI te cAritra pariNAme bhaMga thaye. puMDarikiNI mahAnagIrInI azekavADImAM AvIne eNe e mukhapaTI vRkSe vaLagADI mUkyAM, niraMtara te pariciMtavana karavA mAMDaye ke puMDarika mane rAja Apaze ke nahi Ape? vanarakSake kuMDarikane oLakhe, teNe jaIne puMDarikane vidita karyuM ke, Akula vyAkula thate tamAre bhAI azeka-- bAgamAM rahyo che, puMDarike AvI kuMDarikanA manebhAva joyA; ane tene cAritrathI olate joI keTaleka upadeza ApI pachI rAja seMpI daIne ghera Ave. kuMDarikanI AjJAne sAmaMta ke maMtrI koI avalaMbana na karatAM, te sahastra varSa pravajyA pALI patita thaye te mATe tene dhikkAratA hatA. kuMDarike rAjyamAM AvyA pachI ati AhAra karyo. rAtrie ethI karIne te bahu pIDA ane vamana thayuM, abhAvathI pAse koI AvyuM nahI, ethI tenA manamAM pracaMDa bhAva Avyo. teNe nizcaya. karyo ke A daradathI mane je zAMti thAya te pachI prabhAte e saghaLAMne. huM joI laIza. evA mahA durgAnathI marIne sAtamI narake te apaya... ThaNa pAthaDe tetrIza sAgarepamane AyuSya anaMta duHkhamAM jaI upa.. kevAM viparIta AzradvAra !! je sukha bhayavALAM che te sukha nathI paNa duHkha che. je vastu prApta karavAmAM mahAtApa che, je vastu bhegavavAmAM ethI paNa vizeSa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 prajJAvAdhanu' zailI svarUpa * tApa rahyAM che; temaja pariNAme mahAtApa, anaMta zoka, ane anaMta bhaya che; te vastunuM sukha te mAtra nAmanuM sukha che; vA nathI ja. Ama hAvAthI tenI anuraktatA vivekI karatAM nathI. saMsAranA pratyeka sukha vaDe virAjita rAjezvara chatAM paNu, satya tattvajJAnanI prasAdi prApta thavAthI, tenA tyAga karIne cegamAM paramAnaMda mAnI satya manAvIratAthI anya pAmara AtmAone bhatRhira upadeze che keH bhAgamAM rAganA bhaya che; kuLane paDavAneA bhaya che; lakSmImAM rAjAnA bhaya che; mAnamAM dvInatAne bhaya che; khaLamAM zatrunA bhaya che; rUpathI srIne bhaya che; zAstramAM vAdanA bhaya che; guNamAM khaLanA bhaya che; ane kAyA para kALanA bhaya che; ema sa vastu bhayavALI che; mAtra eka vairAgya ja abhaya che !!' je prANIne parigrahanI maryAdA nathI, te prANI sukhI nathI. tene je maLyuM te ochuM che kAraNa jeTalu maLatu jAya teTalAthI vizeSa prApta karavA tenI IcchA thAya che, parigrahanI prabaLatAmAM je kaI maLyuM hAya tenuM sukha te bhAgavavAtuM nathI paraMtu heAya te paNa vakhate jAya che. parigrahathI nira`tara caLavicaLa pariNAma ane pApabhAvanA rahe che; akasmAta yeAgathI evI pApa bhAvanAmAM AyuSya pUrNa thAya te bahudhA adheAgatinuM kAraNa thaI paDe. .......tyAre caratna mUDyuM; azva, gaja ane sa sainya sahita suSuma nAmanA te cakravatI khUDayo; pApa bhAvanAmAM ne pApa bhAvanAmAM marIne te anaMta duHkhathI bharelI sAtamI tamatama prabhA narakane viSe jaI ne paDayo. jue ! cha khaMDanuM Adhipatya to bhAgavavuM rahyuM paraMtu akasmAta ane bhayakara rIte parigrahanI prItithI e cakravatInuM mRtyu thayuM teA pachI khIjAne mATe te kahevuM ja zuM ? parigraha e pApanuM mULa che; pApanA pitA che, anya ekAdaza vratane mahAdoSa de evA enA svabhAva che. e mATe thaI ne AtmahitaiSIe jema bane tema tenA tyAga karI maryAdApUrNAMka vartana karavuM. te dazA zAthI avarAI ? ane te dazA vamAna kema na thaI? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17che - prajJAbedhanuM zailI svarUpa lakanA prasaMgathI, mAnecchAthI, ajAgRtapaNAthI, strI Adi pariSahane jaya na karavAthI. trIsa mahAmahanIyanAM sthAnaka tIrthakare kahyAM che te sAcAM che. anaMtA jJAnI purUSae jenuM prAyazcita kahyuM nathI, jenA tyAgane ekAMta abhiprAya Ape che e je kAma tethI je mUMjhAyA nathI, teja paramAtmA che 3 zAMti zikSApATha 64 tIrthakarapada saMprApti sthAnaka vaktA thaI eka paNa jIvane yathArtha mArga pamADavAthI tIrthakara gotra baMdhAya che ane tethI UlaTuM karavAthI mahAmahanIya karma baMdhAya che. - yathArtha svarUpa samajyA vinA athavA pote je bele che te paramAthe yathArtha che ke kema te jANyA vinA, samajyA vinA, je vaktA thAya che te anaMta saMsArane vadhAre che. mATe jyAM sudhI A samajavAnI. zakti thAya nahIM tyAM sudhI mauna rahevuM sAruM che. joke hamaNAM ja tame sarvane mAge caDhAvIe paNa bhAjananA pramANamAM vastu mukAya che. nahIM te jema halakA vAsaNamAM bhAre vastu mUkvAthI vAsaNune nAza thAya, tema thAya. pazama pramANe samajI zakAya che. tamAre kaI prakAre DaravA jevuM nathI; kAraNa ke tamAre mAthe amArA jevA che, te have tamArA puruSArthane AdhIna che. je tame purUSArtha karazo te mokSa dUra nathI. mokSa prApta karyo te badhA mahAtmA prathama ApaNu jevA manuSya hatA; ane kevaLajJAna pAmyA pachI paNa (siddha thayAM pahelAM) deha te tene teja rahe che te pachI have te dehamAMthI te mahAtmAoe zuM kADhI nAkhyuM te samajIne kADhI nAkhavAnuM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "174 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa karavAnuM che. temAM Dara zAne? vAda-vivAda ke matabheda zAne? mAtra zAMtapaNe teja upAsavA yogya che. tIrthakarAdine gRhasthAzramamAM vartatA chatAM gADha" athavA "avagaDha samyaktva hoya che. gADha athavA "avagADha ekaja kahevAya. "kevaLIne "paramAvagaDha samyakatva hoya che. (AtmAnA) guNAtizayamAM ja camatkAra che. sarvotkRSTa zAMta svabhAva karavAthI paraspara vairavALAM prANIo pitAne vairabhAva choDI daI zAnta thaI bese che, e zrI tIrthakarane atizaya che. zArsTakartA kahe che ke anyabhAve ame, tame ane devAdhi deva suddhAMe pUrva bhAvyAM che, ane tethI kAma saryuM nathI, eTalA mATe jinabhAva bhAvavAnI jarUra che. je jinabhAva zAMta che, AtmAne dharma che, ane te bhAgyethI ja mukti thAya che. bAramA guNasthAnaka sudhI jJAnIne Azraya levAne chejJAnInI AjJAe vartavAnuM che. anaMtakALathI jIva rakhaDe che, chatAM tene mekSa thaye nahIM, jyAre jJAnIe eka aMtamuhUrtamAM muktapaNuM batAvyuM che ! jIva jJAnInI AjJA pramANe zAMtapaNAmAM vicare te aMtamuhUrtamAM mukta thAya che. amArI AjJAe vartatAM je pApa lAge te ame amAre zira oDhI laIe chIe; kAraNa ke jema rastA para kAMTA paDyA hoya te keIne vAgaze ema jANe mArge cAlatAM tyAMthI upADI laI keIne jyAM na lAge tevI bIjI ekAMta jagAe kaI mUke te kaMI teNe rAjyane gune karyo kahevAya nahIM tema rAjA tene daMDa kare nahIM; tema mokSane zAMta mArga batAvatAM pApa kema saMbhave? jJAnInI AjJAe cAlatAM jJAnI gurUe kriyAAzrayI yegyatAnusAra keIne kAMI batAvyuM hoya ane koIne kAMI batAvyuM hoya tethI mekSa (zAMti)ne mArga aTakatuM nathI. tIrthakara je samajyA ane pAmyA te...A kALamAM na samajI zake athavA na pAmI zake tevuM kaMI ja nathI. A nirNaya ghaNAya vakhata Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbodhanuM zailI svarUpa 175 thayAM karI rAkhe che. jo ke tIrthakara thavA IcchA nathI paraMtu tIrthakare karyA pramANe karavA IcchA che, eTalI badhI unmattatA AvI gaI che. tene zamAvavAnI zakti paNa AvI gaI che, paNa cAhIne zamAvavAnI IcchA rAkhI nathI. daza pUrva dhArI ItyAdikanI AjJAnuM ArAdhana karavAnI mahAvIra devanI zikSA viSe Ape jaNAvyuM te kharuM che. eNe te ghaNuM kahyuM hatuM paNa rahyuM che thoDuM ane prakAzaka purUSa gRhasthAvAsamAM che. bAkInA guphAmAM che. kaI kaI jANe che paNa teTaluM gabaLa nathI. chevaTanuM svarUpa samajAyAmAM, anubhavAyAmAM alpa paNa nyUnatA rahI nathI. jema che tema sarva prakAre samajAyuM che. sarva prakArane eka deza bAda karatAM bAkI sarva anubhavAyuM che. eka deza samajAyA vinA rahyo nathI. paraMtu vega (mana, vacana, kAyA)thI asaMga thavA vanavAsanI AvazyaktA che ane ema thaye e deza anubhavAze. arthAta temAMja rahevAze, paripUrNa kAlekajJAna utpanna thaze ane e utpanna karavAnI AkAMkSA rahI nathI, chatAM utpanna kema thaze? e vaLI AzcaryakAraka che! pari. pUrNa svarUpajJAna te utpanna thayuM ja che ane e samAdhimAMthI nIkaLI kaleka darzana pratye javuM kema banaze? (kaMI) muktiye nathI joItI ane jenanuM kevaLajJAneya je purUSane nathI joItuM, te purUSane paramezvara have kayuM pada Apaze ? e kaMI ApanA vicAramAM Ave che? "yathA hetu je cittane, satya dhama uddhAra re, thaze avazya A dehathI, ema thayo niradhAra re" dhanya re. 3 zAMti zikSApAThaH 65 mAyA satsaMga thAya tyAre mAyA vegaLI rahe che ane satsaMgane vega maTa ke pAchI taiyAra ne taiyAra UbhI che. mATe bAhya upAdhi ochI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa karavI. tethI satsaMga vizeSa thAya che. A kAraNathI bAhya tyAga zreSTha che. bAhya tyAgamAM jJAnane duHkha nathI, ajJAnIne duHkha che. samAdhi karavA sArU sadAcaraNa sevavAnAM che. beTA raMga te kheTA raMga che. sAce raMga sadA rahe che. jJAnIne maLyA pachI deha chUTI gayo. (deha dhAraNa karavAnuM na rahe, ema samajavuM. jJAnInAM vacane prathama kaDavAM vAge che, paNa pachI jaNAya che ke jJAnI purUSa saMsAranAM anaMta duHkhe maTADe che. jema osaDa kaDavuM che, patha ghaNA vakhatane vega maTADe che tema. tyAga upara hamezAM lakSa rAkhe. tyAga meLe rAkhe nahIM. zrAvake traNa moratha ciMtavavA. satyamArgane ArAdhanA karavA mATe mAyAthI dUra rahevuM. tyAga karyA ja kare. mAyA kevI rIte bhUlave che te para daSTAMta koI eka saMnyAsI haze te ema kahyA kare ke huM mAyAne garavA dauM ja nahIM" "nagna thaIne vicarIza tyAre mAyAe kahyuM ke huM tArI AgaLane AgaLa cAlIza." "jaMgalamAM ekale vicarIza! ema saMnyAsIe kahyuM tyAre mAyA kahe ke huM sAmI thaIza. saMnyAsI pachI jaMgalamAM rahetA ane kAMkarA ke retI beu sarakhAM che ema kahI retI para sUtA, pachI mAyAne kahyuM ke tuM kayAM che?" mAyAe jANyuM ke Ane garva bahu caDhaye che eTale kahyuM ke "mAre AvavAnuM zuM kAma che? mAro moTo putra ahaMkAra tArI hajUramAM mUkele hate." mAyA A rIte chetare che. mATe jJAnI kahe che ke huM badhAthI nyAro chuM." sarvathA tyAgI thaye chuM, avadhuta chuM, nagna chuM, tapazcaryA karUM chuM, mArI vAta agamya che. mArI dazA bahu ja sArI che. mAyA mane naDaze nahIM, evI mAtra kalpa nAe mAyAthI chetarAvuM nahIM. jarA samatA Ave ke ahaMkAra AvIne bhUlAve che ke "huM samatAvALe chuM" mATe upaga jAgRta rAkhe. mAyAne zodhI zedhIne jJAnIe kharekhara jItI che. bhakti rUpI strI che tene mAyA sAmI mUke (te) tyAre mAyAne jItAya. bhaktimAM ahaMkAra nathI mATe mAyAne jIte. AjJAmAM ahaMkAra nathI, svacchedamAM ahaMkAra che. rAgadveSa jatA nathI tyAM sudhI tapazcaryA karI tenuM phaLa zuM? Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvaSedhanu' zailI svarUpa 197 krodha, mAna, mAyA, lebha mAre pAtaLAM pADavAM che evA jyAre lakSa thaze, jyAre e lakSamAM thADu thADu' paNa vartAze tyAra pachI sahajarUpa thaze. sAcA purUSanI AjJA ArAdhe te paramAtha rUpa ja che, temAM lAbha ja thAya. jIva jo laukika bhayathI bhaya pAmyA te tenAthI kAMI paNa thAya nahIM. lAka game tema khele tenI darakAra na karatAM Atmahita jenAthI thAya tevAM sadAcaraNu sevavAM. jJAna je kAma kare che te adbhuta che, satpurUSanAM vacana vagara vicAra AvatA nathI; vicAra vinA vairAgya Ave nahI; vairAgya vicAra vagara jJAna Ave nahI. A kAraNathI satpurUSanAM vacanA vAravAra vicAravAM. kharekharI AzakA TaLe te ghaNI nirAza thAya che. jIva jo satpurUSanA mAga jANatA hoya, tene tene vAravAra khAdha thatA hAya tA ghaNuM phaLa thAya. AtmAmAM rAgadveSa gaye jJAna pragaTe. game tyAM beThAM ane game te sthitimAM mokSa thAya; paNa rAgadveSa jAya tA. mithyAtva ne ahaMkAra gayA vagara rAjapATa cheDe, jhADanI mAphaka sukAi jAya, paNa mAkSa thAya nahI. mithyAtva gayA pachI sahu sAdhana saphLa thAya, ATalA mATe samyak dana zreSTha che. du`La deha ne mAsa upavAsI, jo che mAyA raMga re; tA paNu garbha anaMtA leze, khele khIjuM aMga re. mAyA kapaTathI jU uN khelavuM temAM ghaNu' pApa che. te pApanA e prakAra che. mAna ane dhana meLavavA mATe jUhu khAle te temAM ghaNuM pApa che. AjIvikA athe` jUThu khelavu paDayu... hAya, ane pazcAtApa kare te prathamavALA karatAM kAMIka ochu pApa lAge. atyaMta udAsa pariNAme rahelu. evu... je caitanya tene jJAnI pravRttimAM chatAM tevuM ja rAkhe che; te paNa kahIe chIe, mAyA dustara che, duraMta che; kSaNavAra paNu, samaya eka paNa ene AtmAne viSe sthApana karavA yeAgya nathI. evI tIvra izA Avye atyaMta udAsa pariNAma utpanna thAya che; ane tevA udAsa pariNAmanI je pravanA (gRhasthapaNA sahitanI)- te akhadha pariNAmI kahevA yAgya che, je medhasvarUpe sthita che te ema kaThinatAthI vatI zake che, kAraNa ke tenI vikaTatA parama che. videhIpaNe pra.-12 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa janakarAjAnI pravRtti te atyaMta udAsa pariNAmane lIdhe rahetI, ghaNuM karIne temane te sahaja svarUpamAM hatI, tathApi keImAyAnA duraMta prasaMgamAM samudrane viSe jema nAva yatkiMcita lAyamAna thAya tema te pariNAmanuM DelAyamAna thavApaNuM saMbhavita hovAthI pratyeka mAyAnA prasaMgamAM kevaLa jenI udAsa avasthA che evA nijagurU aAvakanI zaraNatA svIkArI havAthI mAyAne sukhe tarI zakAya ema thatuM hatuM, kAraNa ke mahAtmAnA AlaMbananI evI ja baLavattaratA che. mAyAnuM svarUpa evuM che ke emAM jene "sa" saMprApta che tevA jJAnI purUSane paNa rahevuM vikaTa che, te pachI haju mumukSutanA aMzonuM paNa malinatva che tene e svarUpamAM rahevuM vikaTa, bhulAmaNIvALuM, calita karanAra heya emAM kaMI Azcarya nathI ema jarUra jANaje. | mAyAne prapaMca kSaNe kSaNe bAdhartA che te prapaMcane tApanI nivRtti koI kalpamanI chAyA che, ane kAM kevaLadazA che, tathApi kalpadramanI chAyA prazasta che. te sivAya e tApanI nivRtti nathI; ane e kalpadramane vAstavika oLakhavA Ave jagyathavuM prazasta che te jagya thavAmAM bAdhaka e A mAyA prapaMca che. jene paricaya jema ocho thAya ) tema varyA vinA jegyatAnuM AvaraNa bhaMga thatuM nathI; pagale pagale bhayavALI ajJAna bhUmikAmAM jIva vagara vicAye koTayavadhi jane cAlyA kare che, tyAM jagyatAne avakAza kyAMthI hoya? kodhAdi bhAvathI karmabaMdha thAya che ane kSamAdika bhAvathI te haNAya chearthAt kSamA rAkhavAthI krodha rokI zakAya che. saraLatAthI mAyA rekI zakAya che. saraLatAthI mAyA rokI zakAya che, saMtoSathI lAbha rekI zakAya che, ema rati, arati AdinA pratipakSathI te te de rekI zakAya che. teja karmabaMdhane nirodha che ane teja tenI nivRtti che. vaLI sarvane A vAtane pratyakSa anubhava che athavA sarvane pratyakSa anubhava thaI zake evuM che. kedhAdi kyAM rekAya che, ane je karmabaMdhane reke che, te akarma dazAne mArga che. e mAge che. e mArga paraleke nahIM, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 prajJAbedhanuM zailI svarUpa paNa atre anubhavamAM Ave che. te emAM saMdeha zuM karavuM? mAyA meha sarvatra bhaLAya che. 34 zAMti zikSApATha 66. pariSaha jaya zrI mahAvIra svAmIne saMgama nAme devatAe bahu ja prANa tyAga thatAM vAra na lAge tevA pariSaha dIdhA. tyAM kevI adbhuta samatA! tyAM teoe vicAryuM ke jenA darzana karavAthI kalyANa thAya, nAma smaravAthI kalyANa thAya, tenA saMgamAM AvIne anaMta saMsAra vadhavAnuM A jIvane kAraNa thAya che! AvI anukaMpa AvavAthI, AMkhamAM AMsu AvI gayAM. kevI adbhuta samatA ! pArakI dayA kevI rIte UgI nIkaLI hatI! te vakhate meha rAjAe je jarA dhakako mAryo heta te te tarata ja tIrthakarapaNuM saMbhavata nahIM, je ke devatA te bhAgI jAta. paNa mehanIyanA maLane mULathI nAza karyo che, arthAta mehane chatye che te moha kema kare ? zrI mahAvIrasvAmI samIpe gozALAe AvI be sAdhune bALI nAkhyA tyAre je jarA aizvarya paNuM karIne sAdhunI rakSA karI heta te tIrthakarapaNuM pharI karavuM paData; paNa jene "huM gurU chuM "A mAre ziSya che, evI bhAvanA nathI tene te koI prakAra kare paDatuM nathI. huM zarIra rakSaNane dAtAra nathI, phakta bhAva upadezane dAtAra chuM; je huM rakSA karUM te mAre gazALAnI rakSA karavI joIe, athavA AkhA jagatanI rakSA karavI ghaTe ema vicAryuM. arthAt tIrthakara ema mArApaNuM kareja nahIM. zArIrika vedanAne dehane dharma jANuM ane bAMdhelAM evA karmonuM phaLa jANa samyaka prakAre ahiyAsavA gya che. ghaNIvAra zArIrika vedanAnuM baLa vizeSa vartatuM hoya che. tyAre upara je kahyo che te samyaka prakAra rUDA ne paNa sthira rahe kaThaNa thAya che, tathApi hRdayane viSe Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 prAvadha zailI svarUpa vAraMvAra te vAtane vicAra karatAM ane AtmAne nitya, adya, abhedya, jarA, maraNAdi dharmathI rahita bhAvatAM, vicAratAM, keTalIka rIte te samyaka prakArane nizcaya Ave che. moTA purUSae ahiyAselA evA upasarga tathA parigrahanA prasaMgenI jIvamAM smRti karI, te viSe temane rahele akhaMDa nizcaya te pharI pharI hRdayamAM sthira karavA yogya jANavAthI jIvane te samyak pariNAma phaLIbhUta thAya che, ane vedanA vedanAnA kSayakALe nivRtta thaye pharI te vedanA keI karmonuM kAraNa thatI nathI. vyAdhi rahita zarIra hoya tevA samayamAM jIve che tenAthI pitAnuM judApaNuM jANI tenuM anityAdi svarUpa jANuM, te pratyethI moha mamatvAdi tyAgyAM heya, te te meTuM zreya che, tathApi tema na banyuM hoya te kaMI paNa vyAdhi utpanna thaye tevI bhAvanA bhAvamAM jIvane nizcaLa evuM ghaNuM karI karmabaMdhana thatuM nathI; ane mahAvyAdhinA utpatti kALe te dehanuM mamatva jIve jarUra tyAgI jJAnI purUSanA mArganI vicAraNAe vartavuM e rUDe upAya che. jo ke dehanuM tevuM mamatva tyAgavuM ke ochuM karavuM e mahA duSkara vAta che. tathApi jene tema karavA nizcaya che, te vahele meDe phaLIbhUta thAya che. eka muni guphAmAM dhyAna karavA jatA hatA. tyAM siMha maLe, temanA hAthamAM lAkaDI hatI, siMha sAmI lAkaDI ugAmI hoya te siMha cAlyA jAya ema manamAM thatAM munine vicAra AvyuM ke "AtmA ajara, amara chuM, deha prema rAkhavA gya nathI, mATe he jIva H ahIM ja ubhuM rahe. siMhane bhaya che teja ajJAna che. dehamAM mUchane laIne bhaya che. AvI bhAvanA bhAvatAM be ghaDI sudhI UbhA rahyA te kevaLajJAna pragaTa thayuM. mATe vicAra dazA, vicAra dazA vacce ghaNo ja phera che. * AtmakalyANa thavAmAM prabaLa pariSaha AvavAne svabhAva che. paNa je te pariSaha zAMta cittathI davAmAM Ave che, te dIrgha kALe thaI zakavA yogya evuM kalyANa bahu alpakALamAM sAdhya thAya che. mahAtmA zrI tIrthakare nigraMthane prApta pariSaha sahana karavAnI pharI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 181 pharI bhalAmaNa ApI che. te pariSahanuM svarUpa pratipAdana karatAM ajJAna pariSaha ane darzana pariSaha evA be pariSaha pratipAdana karyA che ke kaI udaya yoganuM baLavAnapaNuM hoya ane satsaMga, sapurUSane yoga thayA chatAM jIvane ajJAnanAM kAraNe TALavAmAM himmata na cAlI zakatI hAya, muMjhavaNa AvI jatI hoya te paNa dhIraja rAkhavI. satsaMga, satparUSane vega vizeSa vizeSa karI ArAdhave; te anukrame ajJAnanI nivRtti thaze, kema ke nizcaya je upAya che ane jIvane nivRtta thavAnI buddhi che, te pachI te ajJAna nirAdhAra thayuM chatuM zI rIte rahI zake? eka mAtra pUrva karma yega sivAya tyAM koI tene AdhAra nathI. te te je jIvane satsaMga, sapurUSane vega thaye che ane pUrva kama nivRtti pratye prayojana che, tene keme karI TaLavAja yogya che, ema vicArI te ajJAnathI thatuM AkuLavyAkuLapaNuM te mumukSu jIve dhIrajathI sahana karavuM, e pramANe paramArtha kahIne pariSaha kahyo che. atra ame saMkSepamAM te beya pariSahanuM svarUpa lakhyuM che. A parivahanuM svarUpa jANu satsaMga, sapurUSanA yege je ajJAnathI mujhavaNuM thAya che te nivRtta thaze e nizcaya rAkhI cathAudaya jANuM, dhIraja rAkhavAnuM bhagavAna tIrthakare kahyuM che, paNa te dhIraja evA arthamAM kahI nathI, ke satsaMga, sapurUSanA yoge pramAda hetue vilaMba kare te dhIraja che, ane udaya che te vAta paNa vicAravAna jIve smRtimAM rAkhavA gya che. pUrva nibaMdhana je je prakAre udaya Ave, te te prakAre anukrame vedana karyA javAM ema karavuM egya lAgyuM che. tame paNa tevA anukramamAM game teTalA ceDA aMze pravartAya te paNa tema pravartavAne abhyAsa rAkhaje ema karavuM athavA thavuM e jJAnInI avasthAmAM praveza karavAnuM dvAra che. 3 zAMti Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 67 viratva ....ugrecaritra vijayamAna vAsvAmI merUnI peThe acaLa ane aDola rahyA. rukimaNInA mana, vacana ane tananA sarva upadeza ane hAvabhAvathI te leza mAtra pIgaLyA nahIM. AvI mahA vizALa daDhatAthI rukimaNIe bodha pAmI nizcaya karyo ke, A samartha jiteMdriya mahAtmA keI kALe calita thanAra nathI. leha, paththara pigaLAvavA sulabha che, paNa A mahA pavitra sAdhu vAsvAmIne pigaLAvavA saMbaMdhInI AzA nirarthaka chatAM adhogatinA kAraNarUpa che. ema suvicArI te rukimaNIe pitAe ApelI lakSmIne zubha kSetre vAparIne cAritrane grahaNa karyuM, mana, vacana ane kAyAne aneka prakAre damana karI AtmArtha sAdhyuM. ene tatvajJAnIo sasvara bhAvanA kahe che. sudarzana zeTha purUSadharmamAM hatA, tathApi rANInA samAgamamAM te avikaLa hatA. atyaMta AtmabaLe kAma upazamAvavAthI kAmeMdriyane viSe ajAgRtapaNuM ja saMbhave che, ane te vakhate rANIe kadApi tenA dehane paricaya karavA IcchA karI heta te paNa kAmanI jAgRti zrI sudarzanamAM jevAmAM Avata nahIM, ema amane lAge che. je sAMbhaLI kaI prakAranA citta kaleza pariNamavyA vagara te zrI dhanAbhadra teja tyAgane bhajatA havA ane zrI zALIbhadra pratye kahetA havA ke tame zA vicAre kALanA vizvAsane bhaje che? te zravaNa karI jenuM citta AtmArUpa che evA te zrI zALIbhadra ane dhanAbhadra "jANe kaI divase kaMI pitAnuM karyuM nathI evA prakArathI gRhAdi tyAga karI cAlyA jatA havA. AvA sapurUSanA vairAgyane sAMbhaLyA chatAM A jIva ghaNA varSanA Agrahe kALane vizvAsa kare che, te kiyA baLe karatA haze? te vicArI jevA yogya che. nirAbAdhapaNe jenI mane vRtti vahyA kare che. saMkalpa-vikalapanI maMdatA jene thaI che, paMcaviSayathI virakta buddhinA aMkuro jene phUTayA che; kalezanAM kAraNa jeNe nirmULa karyA che, anekAMta daSTiyukta ekAMta Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 prastAvabodhanuM zailI svarUpa daSTine je sevyA kare che, jenI mAtra eka zuddha vRtti ja che, te pratApI purUSa jyavAna varte. ApaNe tevA thavAne prayatna kara joIe. te jina-vardhamAnAdi sapuruSe kevA mahAna maneyI hatA? tene mauna rahevuM-amauna rahevuM ane sulabha hatuM; tene sarve anukULa pratikULa divasa sarakhA hatA; tene lAbha-hAni sarakhI hatI, tene krama mAtra Atma samatAthe hate. kevuM AzcaryakAraka ke eka kalpanAne jaya eka kalpa tha durlabha, tevI temaNe anaMta kalpanAo kalpanA anaMtamA bhAge zamAvI dIdhI. e pAvana AtmAnA guNonuM zuM smaraNa karavuM? jyAM vismRtine avakAza nathI, tyAM smRti thaI gaNAya ja kema? enuM laukika nAma ja dehadhArI dAkhala satya hatuM--e Atmadaza rUpe khare vairAgya hate. mithyAvAsanA jenI bahu kSINa thaI hatI, vItarAgane parama rAgI ho, saMsArane parama jugupsita hatA, bhaktinuM prAdhAnya jenA aMtaramAM prakAzita hatuM, samyabhAvathI vedanIya karma vedavAnI jenI addabhUta samatA hatI, mohanIya karmanuM prabaLa jenA aMtaramAM bahu zUnya thayuM hatuM, mumukSatA jenAmAM uttama prakAre dIpI nIkaLI hatI, e e jUThAbhAIne pavitrAtmA Aje jagatane A bhAgane tyAga karIne cAlyA gaye. A sahacArIothI mukta thaye. dharmanA pUrNAhalAdamAM AyuSya aciMtu pUrNa karyuM. mekSamArgane de evuM je samyaktva jenA aMtaramAM prakANyuM hatuM evA pavitrAtmA jUThAbhAIne namaskAra ! namaskAra he! A AtmAne A jIvanane rAhasmika vizrAma kALanI prabaLa daSTie kheMcI lIdhe. Arya tribhuvane dehotsarga karyAnA khabara tamane maLyA tethI kheda thaye te yathArtha che. AvA kALamAM Arya tribhuvana jevA mumukSuo virala che. dinapratidina zAMtAvasthAe karI tene AtmA svarUpalakSita thatuM hatuM. kamatatvane sUmapaNe vicArI, nididhyAsana karI, AtmAne taddanuyAyI pariNatine nirodha thAya e tene mukhya lakSa hate. vizeSa AyuSya hota te te mumukSu cAritrahane kSaNa karavA pratye avazya pravartata. zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 prajJAvabodhinuM zailI svarupa | durdhara purUSArthathI pAmavA yogya mekSamArga te anAyAse prApta thato nathI. AtmajJAna athavA mekSamAga keIna zApathI aprApta thata nathI ke koIne AzirvAdathI prApta thatuM nathI. purUSArtha pramANe thAya che, mATe purUSArthanI jarUra che. zarIrane dharma, regAdi je hoya te kevaLIne paNa thAya; kema ke vedanIya karma che te te sarvee bhogavavuM ja joIe. samakti AvyA vagara kaIne sahaja samAdhi thAya nahI. samakita thavAthI saheje samAdhi thAya. samakti thavAthI saheje Asakta bhAva maTI jAya. bAkI Asakta bhAvane amasthI nA kahevAthI baMdha rahe nahIM. satparUSanA vacana pramANe tenI AjJA pramANe te tene samati aMze thayuM. dehanI mUrchA hoya tene kalyANa kema bhAse? sarpa karaDe ne bhaya na thAya tyAre samajavuM ke AtmajJAna pragaTayuM che. AtmA ajara, amara che. huM maravAne nathI te maraNane bhaya che? jene dehanI mUcha gaI tene AtmajJAna thayuM kahevAya. pitAne pitAnuM bhAna thavuM, pite pitAnuM jJAna pAmavuM, jIvanmukta thavuM. 3 zAMti zikSApAThaH 68 sadagurU stuti jene koI paNa pratye rAgadveSa rahyA nathI te mahAtmAne vAraMvAra namaskAra. je AtmasvarUpa samajyA vinA bhUtakALe huM anaMta duHkha pAse, te pada jeNe samajAvyuM eTale bhaviSyakALa utpanna thavA gya evA anaMta duHkha pAmata te mULa jeNe chevuM evA zrI sadgurU bhagavAnane namaskAra karuM chuM. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamedhanu' zailI svarUpa pUrva puNyanA udayathI, maLyA sar yeAga; vacana sudhA zravaNe jatAM, thayuM hRdaya gata zAka. nizcaya ethI AvicA, TaLaze ahI utApa; nitya kaIM satsaMga me, eka lakSathI Apa. japa tapa aura vratAdi sakha, tahAM lagI bhrama rUpa; jayAM lagI nahIM sa takI, pAI kRpA anupa. pAyAkI e khAta hai, nija chaMdanakA choDa; piche lAga satpurUSa ke, tA sakha baMdhana tADa. kevaLa karUNA mUrti che, dInabaMdhu dInanAtha; pApI parama anAtha chuM, graheA prabhujI hAtha. paDI paDI tuja pada pakaje, pharI pharI mAguM eja; sadgurU saMta svarUpa tuja, e dRDhatA karI deja. parama purUSa prabhu sadguru, parama jJAna sukha dhAma; jeNe Apyu. bhAna nija, tene sattA praNAma. 185 abheda dazA AvyA vinA je prANI A jagatanI racanA jevA icche che te kharUMdhAya che. evI dazA AvavA mATe e prANIe te racanAnA kAraNa pratye prIti karavI, ane potAnI aha'rUpa bhrAMtine parityAga karavA. sarva prakAre karIne e racanAnA upaleAganI IcchA tyAgavI cAgya che, ane ema thavA mATe satpuruSanA zaraNu jevu ekake auSadha nathI. A nizcaya vArtA bicArAM mAhAMdha prANIo nahI. jANIne traNe tApathI khaLatAM joI parama karUNA Ave che. huM nAtha tuM anugraha karI ene tArI gatimAM bhakti Apa, e udgAra nIkaLe che. A jIva atyaMta mAyAnA AvaraNe dizAmUDha thayA che, ane te ceAge karI tenI paramAtha dRSTi uya prakAzatI nathI. aparamAne viSe paramAnA daDhAgraha thayeA che; ane tethI edha prApta thavAnA ceAge paNa temAM bedha praveza thAya evA bhAva kuratA nathI, e Adi jIvanI. viSama dazA kahI, prabhu pratye dInatva kahyuM che ke he nAtha ! have mArI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 prajJAbedhanuM zailI svarUpa ke gati mane dekhAtI nathI. kema ke sarvasva luMTAyA je vega karyo che, ane sahaja aizvarya chatAM, prayatna karyo chate, e aizvaryathI viparIta evA ja mArga meM AcaryA che, te te yugathI mArI nivRtti kara ane te nivRttine sarvottama sadupAya e je sadaguru pratyene zaraNabhAva te utpanna thAya evI kRpA kara.. jema jema huM sUkSma vicArathI UMDe utaruM chuM tema tema tamArA tatvanA camakAre mArA svarUpane prakAza kare che. tame nirAgI, nirvikArI, sacidAnaMda svarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadazI ane TIlejyaprakAzaka che, huM mAtra mArA hitane arthe tamArI sAkSIe kSamA cAhuM chuM. eka paLa paNa tamArA kahelAM tatvanI zaMkA na thAya, tamArAM kahelAM tatvanI zaMkA na thAya, tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, eja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo! he sarvajJa bhagavAna! tamane huM vizeSa zuM kahuM? tamArAthI kAMI ajANyuM nathI. mAtra pazcAtApathI huM karma janya pApathI kSamA IcchuM chuM. 3 zAMtiH zAMtiH zAMtiH te trizalA tana mana ciMtavI, jJAna viveka vicAra vadhAruM; nitya vizedha karI nava tatvane, uttama bedha aneka uccAruM. saMzaya bIja Uge nahIM aMdara, je jinanAM kathane avadhAruM rAjya, sadA muja eja manoratha, dhAra, thaze apavarga utArUM. aho ! aho ! zrI sadguru, karUNuM siMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ahe! upakAra. zuM prabhu caraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna; te te prabhue Apio, vatuM caraNAdhIna. deha chatAM jenI dazA, vate dehAtIta; te jJAnInAM caraNamAM, he vaMdana agaNita. je dehadhArI sarva ajJAna ane sarva kaSAya rahita thayA che, te dehadhArI mahAtmAne trikALa parama bhaktithI namaskAra he! namaskAra he! Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 187 te mahAtmA vate che te dehane, bhUmine, gharane, mAgane, AsanAdi, sarvane namaskAra ho! namaskAra he! # zAMti zikSApAThaH 69 pAMca paramapada viSe vizeSa vicAra namo arihaMtANuM. name siddhANuM. name AyariyANuM. name uvajajhAyANuM. name e savva sAhUNuM. A pavitra vAkane nigraMtha pravacanamAM navakAra, namaskAra maMtra ke paMca parameSThI maMtra kahe che. ahaMtu bhagavaMtanA bAra guNa, siddha bhagavaMtanA ATha guNa, AcAryanA chatrIza guNa, upAdhyAyanA paMcavIza guNa ane sAdhunA sattAvIza guNa maLIne ekaso ATha guNa thayA...paMca parameSThI eTale A sakaLa jagatamAM pAMca vastuo paramatkRSTa che te kaI kaI? te kahI batAvI ke arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu. A maMtra anAdi siddha manAya che kAraNa paMca parameSThI anAdi siddha che, mananI nigrahatA athe eka te sarvottama jagabhUSaNanA satya guNanuM e ciMtavana che. tatvathI jotAM vaLI ahaMta svarUpa, AcArya svarUpa, upAdhyAya svarUpa, ane sAdhu sparUpa, ene vivekathI vicAra karavAnuM paNa e sUcavana che, kAraNa ke pUjavA gya eo zAthI che? ema vicAratAM eenAM svarUpa, guNa ItyAdi mATe vicAra karavAnI satparUSane te kharI agatya che, have kaho ke maMtra ethI keTale kalyANakAraka thAya? karmarUpa vairIne parAjaya karyo che evA ahaMta bhagavAna; zuddha ramaitanya padamAM siddhAlaye virAjamAna evA siddha bhagavAna, jJAna, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa darzana, cAritra, tapa ane vIrya evA mekSanA pAMca AcAra jenA AcaraNamAM pravarte che ane bIjA bhavya jIvone te AcAramAM pravartAve che evA AcArya bhagavAna dvAdazAMganA abhyAsI ane te zruta zabda, artha ane rahasyathI anya bhavya jIne adhyayana karAvanAra evA upAdhyAya bhagavAna, mokSamArgane Atma jAgRtipUrvaka sAdhatA evA sAdhu "bhagavAnane huM paramabhaktithI namaskAra karUM chuM. sa" eTale "avinAzI ane caitanyamaya eTale "sarvabhAvane prakAzavArUpa svabhAvamaya' anya sarva vibhAva ane dehAdi saMganA AbhAsathI rahita e kevaLa" eTale "zuddha AtmA pAmIe tema pravartAya te mekSamAga che. sarva AbhAsa rahita AtmasvabhAvanuM jyAM akhaMDa eTale kayAre paNa khaMDita na thAya. maMda na thAya, nAza na pAme evuM jJAna vate tene kevaLajJAna kahIe chIe. je kevaLajJAna pAmyAthI utkRSTa jIvanamukta dazarUpa nirvANa, deha chatAM ja atre anubhavAya che. - pUrNa vItarAganI caraNa raja niraMtara mastake ho, ema rahyA >> zAMti kare paNa vAra chatAM AbarAna pAmyAthI eka pAna re zikSApAThaH 78 avirati mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ne vegathI eka pachI eka anukrame baMdha paDe che. mithyAtva eTale pathArtha na samajAya te, mithyAtvathI viratipaNuM na thAya, viratine abhAve kaSAya thAya, kaSAyathI veganuM calAyamAnapaNuM thAya che. veganuM calAyamAnapaNuM te "Azrava ane tethI UlaTuM te "saMvara janma, jarA, maraNa mukhyapaNe duHkha che. tenuM bIjakarma che. karmanuM bIja rAgadveSa che. athavA A pramANe pAMca kAraNa che. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, ga. pahelA kAraNane abhAva thaye bIjAne Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 189abhAva pachI trIjAne, pachI cethAno ane chevaTe pAMcamA kAraNane ema abhAva thavAne krama che. mithyAtva mukhya meha che. avirati gauNu, meha che. pramAda ane kaSAya aviratimAM aMtarbhAvI zake che. yega sahacArIpaNe utpanna thAya che. cAre vyatIta thayA pachI. paNa pUva" hetuthI vega hoI zake. je mehabhAva kSaya thAya te ja avirati rUpa cAritramehanIyanI. kyiA baMdha paDe che. te pahelAM baMdha paDatI nathI. 1 mithyAtva 2 avirati 3 kaSAya 4 pramAda 5 ga 5 12 25 15 'virati" eTale "mukAvuM athavA ratithI virUddha eTale rati nahIM te. aviratimAM traNa zabdane saMbaMdha che, avi + rati-a nahIM+vi== virUddha + rati prIti, eTale prIti virUddha nahIM te avirati che. te aviratipaNuM bAra prakAranuM che. pAMca iMdriya ane chaThaThuM mana tathA pAMca sthAvara jIva ane eka trasa jIva maLI kula tenA bAra prakAra che. e siddhAMta che ke kRti vinA jIvane pApa lAgatuM nathI. te kRtinI jyAM sudhI virati karI nathI tyAM sudhI aviratipaNAnuM pApa lAge che. samasta evA cauda rAjale. kamAMthI tenI pApakriyA cAlI Ave che. jIva kaMI padArtha yejI maraNa pAme, ane te padArthanI janA evA prakAranI hoya ke te jele padArtha jyAM sudhI rahe, tyAM sudhI te jIvane aviratipaNunI pApakriyA cAlI Ave che, je ke. jIve bIje paryAya dhAraNuM karyAthI agAunA paryAya samaye je je padArthanI yejanA karelI che tenI tene khabara nathI te paNa tathA hAlanA paryAyane samaye te jIva te jelA padArthanI kriyA nathI karate te paNa, jyAM sudhI tene mehabhAva viratipaNane nathI pAmyuM tyAM sudhI avyakta paNe tenI kriyA cAlI Ave che. hAlanA paryAyane samaye tenA ajANapaNAne lAbha tene maLI zakta nathI. te jIve samajavuM joItuM hatuM ke A padArthathI thatuM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa prayeza jyAM sudhI kAyama raheze tyAM sudhI tenI pApakriyA cAlu raheze. te jelA padArthathI avyaktapaNe paNa thatI (lAgatI) kiyAthI mukta thavuM hoya te mehabhAvane mUko. meha mUkavAthI eTale viratipaNuM karavAthI pAkiyA baMdha thAya che. te viratipaNuM teja paryAyane viSe AdaravAmAM Ave, eTale jelA padArthanA ja bhavane viSe AdaravAmAM Ave, eTale jelA padArthanA ja bhavane viSe AdaravAmAM Ave te te pAkiyA jyArathI viratipaNuM Adare tyArathI AvatI baMdha thAya che. ahIM je pAkiyA lAge che te cAritra mehanIyanA kAraNathI Ave che. te mehabhAvanA kSaya thavAthI AvatI baMdha thAya che. mohabhAva vaDe karIne ja mithyAtva che. meha bhAvane kSaya thavAthI mithyAtvane pratipakSa je samyaktva bhAva te pragaTe che, mATe tyAM AgaLa mehabhAva kema hoya? arthAta hete nathI. je evI AzaMkA karavAmAM Ave ke pAMca Idriya ane chaThuM mana, tathA pAMca sthAvara kAya ane chaThThI trasa kAya, ema bAra prakAre virati AdaravAmAM Ave te lekamAM rahelA jIva ane ajIva rAzi nAmanA be samUha che temAMthI pAMca sthAvara kAya ane chaThThI trasa kAya maLI jIva rAzinI virati thaI paraMtu lekamAM rakhaDAvanAra eTale ajIva rAzi je jIvathI para che te pratye prIti tenuM nivRttipaNuM AmAM AvatuM nathI, tyAM sudhI virati zI rIte gaNI zakAya? tenuM samAdhAnaHpAMca Idriya ane chaThThA manathI je virati karavI che tenuM je viratipaNuM che temAM ajIva rAzinI virati AvI jAya che. mithyAtvanI hAjarI hoya tyAM sudhI aviratipaNuM nirmULa thatuM nathI, eTale jatuM nathI, paraMtu je mithyAtvapaNuM khase te aviratipaNane javuM ja joIe e niHsaMdeha che kAraNa ke mithyAtva sahita viratipaNuM AdaravAthI mehabhAva jato nathI. mehabhAva kAyama che tyAM sudhI atyaMtaraviratipaNuM thatuM nathI ane pramukhapaNe rahele e je behabhAva te nAza pAmavAthI atyaMtara aviratipaNuM rahetuM nathI, ane ane bAhya je viratIpaNuM AdaravAmAM na AvyuM hoya te paNa je Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 prajJAbodhanuM zailI svarUpa atyaMtara che te saheje bahAra Ave che. atyaMtara viratipaNuM prApta thayA pachI ane udaya AdhIna AAthI viratipaNuM na AdarI zake te paNa, jyAre udayakALa saMpUrNa thaI rahe tyAre saheje viratipaNuM rahe che, kAraNa ke atyaMtara viratipaNuM pahelethI prApta thayeluM che, jethI have aviratipaNuM che nahIM, ke te aviratipaNAnI kriyA karI zake. jyAM jyAM A jIva jamyA che, bhavanA prakAra dhAraNa karyA che, tyAM tyAM tathA prakAranA abhimAnapaNe varyo che, je abhimAna nivRtta karyA sivAya te te dehane ane dehanA saMbaMdhamAM AvatA padArthone A jIve tyAga karyo che. eTale hajI sudhI te jJAnavicAre karI bhAva gAje nathI, ane te te pUrva saMjJAo hajI emane ema A jIvanA abhimAnamAM vatI Ave che, eja ene leka AkhAnI adhikaraNa kiyAne heta kahyo che. pUrve jJAnInI vANI A ja nizcayapaNe kadI sAMbhaLI nathI athavA te vANI samyak prakAre mAthe caDAvI nathI, ema sarvadarzIe kahyuM che. saddagurU upadiSTa yakta saMyamane pALatAM eTale sadagurUnI AjJAe vartatAM pApa thakI viramavuM thAya che, ane abhedya evA saMsAra samudranuM taravuM thAya che. jJAnIe kahyuM che ke "bUje kema bhUjatA nathI? pharI A avasara Ava durlabha che! zAMtiH zAMtiH zAMtiH zikSApATha 71 adhyAtma bhAga 1 le. AtmA mukhyapaNe AtmasvabhAve vite te "adhyAtma jJAna. mukhyapaNe jemAM AtmA varNajo heya te "adhyAtma zAstra." bhAva adhyAtma vinA akSara (zabda) adhyAtmIne mekSa nathI thatuM. je guNe akSaromAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 prajJAbedhanuM zailI svarUpa kahyA che te guNo je AtmAmAM pravate te mekSa thAya. sapurUSamAM bhAva adhyAtma pragaTa che. puruSanI vANI sAMbhaLe te dravya adhyAtmI, zabda adhyAtmI kahevAya che. zabda adhyAtmIo adhyAtmanI vAta kare ane mahA anarthakAraka pravartana kare, A kAraNathI teone jJAnadagdha kahevA. AvA adhyAtmIo zuSka ane ajJAnI samajavA. jJAnI puruSarUpI sUrya pragaTa thayA pachI kharA adhyAtmIe zuSka rIte pravate nahIM, bhAva adhyAtmamAM pragaTapaNe varte. AtmAmAM kharekharA guNe utpanna thayA pachI mekSa thAya. A kALamAM dravya adhyAtmIo, jJAnadagdha ghaNuM che. dravya adhyAtmIo devaLanA iMDAnA daSTAMte mULa paramArtha samajatA nathI. karAgraha mUkIne jIva vicAre, te mArga judo che. samakita sulabha che, pratyakSa che, saheluM che. jIva gAma mUkI AghA gayA che te pAcho phare tyAre gAma Ave. sapurUSanAM vacananuM AsthA sahita zravaNa manana kare te samyakatva Ave. te AvyA pachI vrata paccakhANa Ave, tyAra pachI pAMcamuM guNasthAnaka prApta thAya. sAcuM samajAI tenI AsthA thaI teja samyaktva che, jene kharA kheTAnI kiMmata thaI che, te bheda jene maTe che tene samyaktva prApta thAya. vartamAnamAM daSTi rAgAnusArI mANaso vizeSapaNe che. asaddagurUthI sat samajAya nahIM, samakita thaze nahIM, dayA, satya, adatta na levuM e Adi sadAcAra e purUSanI samIpa AvavAnAM sat sAdhana che. purUSe je kahe che te sUtranAsiddhAMtanA paramArtharUpa che. sUtra siddhAMta te kAgaLa che. ame anubhavathI kahIe chIe, anubhavathI zaMkA maTADavAnuM kahI zakIe chIe. anubhava pragaTa dIve che ne sUtra kAgaLamAM lakhela dIva che, jANapaNuM zuM? paramArthanA kAmamAM Ave te jANapaNuM. samyakradazana sahita jANapaNuM heya te samyakajJAna. nava pUrva te abhavI paNa jANe. paNa samyagdarzana vinA te sUtra ajJAna kahyuM che. zAnAM zAstro mukhapATha heya evA purUSe ghaNA maLI zake, Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 197 paraMtu jeNe ceDAM vacano para prauDha ane vivekapUrvaka vicAra karI zAstra jeTaluM jJAna hRdayagata karyuM hoya tevA maLavA durlabha che. tatvane pahoMcI javuM e kaMI nAnI vAta nathI. kUdIne dariye oLaMgI ja che. AtmAne svAbhAvika guNa dekhavA jANavAne hovAthI te reya padArthane yAkAre dekhe, jANe, paNa je AtmAne samadazIpaNuM pragaTa thayuM che, te AtmA te padArthane dekhatAM, jANatAM chatAM temAM mamatva buddhi, tAdAmyapaNuM, ISTa aniSTha buddhi na kare, viSama daSTi AtmAne padArthane viSe tAdAtmya vRtti thAya. samaSTi AtmAne na thAya. jJAnamArga durArAdhya che. paramAvagADha dazA pAmyA pahelAM te mAge paDavAnAM ghaNuM sthAnaka che. saMdeha, vikalpa, svachaMdatA, ati pariNAmIpaNuM e Adi kAraNo vAraMvAra jIvane te mArge paDavAnA hetuo thAya che; athavA Urva bhUmikA prApta thavA detAM nathI. AtmAdi astitvanAM jeha nirUpaka zAstra; pratyakSa sadgurU ga nahi, tyAM AdhAra supAtra. 13 athavA saddagurUe kahyAM je avagAhana kAja; te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 reke jIva svachaMda te, pAme avazya mekSa, pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 pratyakSa sadgurU yogathI svachaMda te kAya; anya upAya karyo thakI, prAye bamaNo thAya. svachaMda mata Agraha tajI, vate sadgurU lakSa, samati tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNuM pratyakSa. 17 mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM saddagurU zaraNamAM, a5 prayAse jAya. 18 je sadgurU upadezathI pAse kevaLa jJAna, gurU rahyA chadmastha paNa, vinaya kare bhagavAna. 19 e mArga vinaya taNe, bhAkhe vItarAga; mULa hetu e mAgane, samaje kaI subhAgya. 20 pra.-13 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanuM zailI svarUpa AtmAthI, munipathAbhyAsI zrI lallujI tathA zrI devakaraNajI Adi pratye-zrI sthaMbhatI patra prApta thayu hatuM. zrI sadgurU devanA anugrahathI atra samAdhi che. ekAMtamAM avagAhavAne arthe Atmasiddhi' A joDe mAkalyu che. te hAla zrI lallujIe avagADavA yAgya che. 193 jinAgama vicAravAnI zrI lallujIne athavA zrI devakaraNujIne riDA hAya tA 'AcArAMga' 'sUyagaDAMga' 'dazavaikAlika' uttarAdhyayana' ane 'prazna vyAkaraNa" vicAravA yAgya che. AtmasiddhizAsra' zrI devakaraNujIe AgaLa para avagAhavuM vadhAre hitakArI jANI hAla zrI lallujIne mAtra avagAhavAnu' lakhyuM che; te paNa zrI devakaraNajInI vizeSa AkAMkSA hAla rahe te pratyakSa satpurUSa jevA mArA pratye koI e paramApakAra karyAM nathI evA aMkhaDa nizcaya AtmAmAM lAvI, ane A dehanA bhaviSya jIvanamAM paNa te akhaDa nizcaya Du to me AtmA ja tyAgye ane kharA upakArInA upakArane ALavavAnA doSa karyAM ema ja jANIza, ane AtmAne satpurUSane nitya AjJAMkita rahevAmAM ja kalyANa che evA, bhinnabhAva rahita, leAka sabadhI khIjA prakAranI sa` kalpanA cheADIne, nizcaya vartAvIne, zrI lallujI muninA sahacArIpaNAmAM e graMtha avagAhavAmAM hAla paNa aDacaNu nathI. ghaNI zaMkAonu samAdhAna thavA yAgya che. satpurUSanI AjJAmAM vavAnA jene dRDha nizcaya varte che ane je te nizcayane ArAdhe che, tene ja jJAna samyak pariNAmI thAya che. e vAta AtmAthI jIve avazya lakSamAM rAkhavA cAgya che. ame je A vacana lakhyAM che tenA sarva jJAnIpurUSo sAkSI che. bIjA munione paNa je je prakAre vairAgya, upazama ane vivekanI vRddhi thAya te te prakAre zrI lallujI tathA zrI devakaraNajIe yathAzakti saMbhaLAvavuM tathA pravartAvavuM ghaTe che; temaja anya jIvA paNa AtmA sanmukha thAya, ane jJAnIpurUSanI AjJAnA nizcayane pAme tathA virakta pariNAmane pAme, rasAdinI lubdhatA mALI pADe e Adi prakAre eka Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prarAvabodhanuM zailI svarUpa AtmAthe upadeza kartavya che. anaMtavAra dehane arthe AtmA gALe che, je deha AtmAne arthe gaLAze te dehe AtmavicAra janma pAmavA gya jANI, sarva dehAthanI kalpanA cheDI daI, eka mAtra AtmArthamAM ja tene upaga kare e sumukSu jIvane avazya nizcaya joIe. zrI DuMgarane "Atmasiddhi" mukhapATha karavAnI IcchA che, te mATe te prata emane ApavA viSe pUchAvyuM te tema karavAmAM aDacaNa nathI. zrI DuMgarane e zAstra mukhapATha karavAnI AjJA che, paNa hAla tenI bIjI prata nahIM utAratAM A prata che te uparathI ja mukhapATha karavA yogya che; ane hAla A prata tame zrI DuMgarane Apaze. temane jaNAvaze ke sukhapATha karyA pachI pAchI Apaze, paNa bIjo utAro karaze nahIM. je jJAna mahAnirjarAne hetu thAya che te jJAna anadhikArI jIvanA hAthamAM javAthI tene ahitakArI thaI ghaNuM karI pariName che. - OM zAMti zikSApATha : 72 adhyAtma bhAga 2 je. zrI sabhAga pAsethI AgaLa keTalAka patranI nakala kaI kaIanadhikArInA hAthamAM gaI che. prathama te temanI pAsethI kaI yogya mANasa pAse jAya ane pachIthI te mANasa pAsethI agya mANasa pAse jAya ema banavAne saMbhava thayelo amArA jANavAmAM che. "Atmasiddhi" saMbaMdhamAM tamArA baMnemAMthI keIe AjJA uparAMta vartavuM nathI. mahAtmAne deha be kAraNane laIne vidyamAnapaNe vate che, prArabdha kama bhegavavAne arthe, chanA kalyANane arthe, tathApi te bannemAM te udAsapaNe udaya AvelI vartanAe vate che, ema jANIe chIe. dhyAna, japa, tapa, kriyA mAtra e sarva thakI, ame jaNAveluM ke Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 prajJAvakheAdhatu zailI svarupa vAkaya jo parama phaLanu` kAraNa dhAratA hai| tA, pAchaLathI buddhi leAkasanA, zAstrasa'nA para na jatI hoya te, jAya te te bhrAMti vaDe gaI che ema dhAratA haiA tA; te vAkayane ghaNA prakAranI dhIraja vaDe vicAravA dhAratA hA to, lakhavAne IcchA thAya che. hajI AthI vizeSapaNe nizcayane viSe dhAraNA karavAne lakhavuM agatya jevu' lAge che. tathApi citta avakAza rUpe vatuM nathI, eTale je lakhyu che te prakhaLapaNe mAnaze. ekAMta kriyA jaDatyamAM athavA ekAMta zuSka jJAnathI jIvanuM kalyANa na thAya. prazna :- samati adhyAtmanI zailI zI rIte che? uttara H- yathArtha samajAye parabhAvathI AtyaMtika nivRtti karavI te adhyAtma mAga che. jeTalI jeTalI nivRtti thAya teTalA teTalA samyak aMza che. prazna :- mithyAtva (?) adhyAtmanI prarUpaNA vagere tame lakhI pUchyuM ke te yathA kahe che ke kema ? arthAt samakatI nAma dharAvI viSayAdinI AkAMkSAne, pudgala bhAvane sevavAmAM kaMI khAdha samajatA nathI ane amane ba`dha nathI ema kahe che te yathA kahe che ke kema ? uttara H- jJAnInA mALanI dRSTie jotAM te mAtra mithyAtva ja kathe che. pudgala bhAve bhAgave ane AtmAne ka lAgatAM nathI ema kahe te jJAnInI dRSTituM vacana nathI, vAcA jJAnInuM vacana che. A pramANe tamArA praznonA saMkSepamAM uttara lakhuM chuM. laukika bhAva cheDI daI, vAcA jJAna tajI daI, kalpita vidhi niSedha tajI daI je jIva pratyakSa jJAnInI AjJAne ArAdhI, tathArUpa upadezane pAmI, tathArUpa AtmAthe pravate tenuM avazya kalyANa thAya, nija kalpanAe jJAna, darzana, cAritrAdinuM svarUpa game tema samajI laIne athavA nizcayanayAtmaka khele zIkhI laI ne sandhyavahAra leApavAmAM je pravate tethI AtmAnuM kalyANu thavu sabhavatuM nathI; athavA kalpita vyavahAranA durAgrahamAM rAkAI rahIne pravatAM paNa jIvane kalyANa thavuM saMbhavatuM nathI. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvadhanuM zailI svarUpa 17 ghaNuM karIne purUSane vacane AdhyAtmika zAstra paNa AtmajJAnane hetu thAya che, kemake paramArtha AtmA zAstramAM vartate nathI, sapurUSamAM vate che. mumukSue je kaI sapurUSane Azraya prApta thaye heya te prAce jJAnanI yAcanA karavI na ghaTe, mAtra tathArUpa vairAgya upazamAdi prApta karavAnA upAya karavA ghaTe, te yaMgya prakAre siddha thaye jJAnIne upadeza sulabhapaNe pariName che, ane yathArtha vicAra tathA jJAnane hetu thAya che. sapurUSanA vacananA yathArtha grahaNa vinA vicAra ghaNuM karIne udbhava thatuM nathI ane purUSanA vacananuM yathArtha grahaNa, sapurUSanI pratIti e kalyANa thavAmAM sarvotkRSTa nimitta hevAthI temanI "ananya Azrayabhakti pariNAma pAmyathI, thAya che. ghaNuM karI eka bIjA kAraNone a nyAzraya jevuM che. kyAMka keInuM mukhyapaNuM che, kyAMka keInuM mukhyapaNuM che, tathApi ema te anubhavamAM Ave che ke kharekhara mumukSu hoya tene puruSanI "Azrayabhakti' ahaMbhAvAdi chedavAne mATe ane alpakALamAM vicAradazA pariNAma pAmavAne utkRSTa kAraNarUpa thAya che. AtmArtha sivAya, zAstranI je je prakAre mAnyatA karI jIve kRtArthatA mAnI che, te sarva "zAstrIya abhiniveza che. svacchaMdatA TaLI nathI, ane satsamAgamane vega prApta thayuM che, te ge paNa svacchedanA nirvAhane arthe zAstranA kaI eka vacanane bahuvacana jevuM jaNAvI, che mukhya sAdhana evA satsamAgama tenA samAna ke tethI vizeSa bhAra zAstra pratye mUke che. te jIvane paNa aprazasta zAstrIya abhiniveza che. AtmA samajavA athe zA upakArI che, ane te paNa svachaMda rahita purUSane eTale lakSa rAkhI sanzAstra vicArAya te te "zAstrIya abhiniveza gaNavA rogya nathI. saMkSepathI lakhyuM che. asaMga evuM AtmasvarUpa satsaMgane ge sauthI sulabhapaNe jaNAvA gya che, emAM saMzaya nathI. satsaMganuM mahAsya sarva jJAnI puruSoe atizaya karI kahyuM che, te yathArtha che. emAM vicAravAnane kaI rIte vikalpa thavA gya nathI. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa bhagavatI ArAdhanA" jevAM pustake madhyama ane utkRSTa bhAvanA mahAtmAone tathA munirAjene ja gya che. evA graMthe tethI ochI padavI, yegyatAvALA sAdhu, zrAvakane ApavAthI teo kRtanI thAya che, teone tethI UlaTo abhAva thAya che, kharA mumukSuone ja e lAbhakArI che. parama zAMta rasamaya "bhagavatI ArAdhanA jevA eka ja zAstranuM sArI rIte pariNamana thayuM hoya te basa che. kAraNa ke A ArA (kALa) mAM te saheluM saraLa che. A jIve navapUrva sudhI jJAna meLavyuM te paNa kAMI siddhi thaI nahIM, tenuM kAraNa vimukha dazAe pariNamavAnuM che. je sanmukha dazAe pariNamyA hoya te tatkSaNa mukta thAya. A ArA (kALa)mAM saMghayaNa sArAM nahIM, AyuSya ochAM, durbhikSa, marakI jevA saMjogo vAraMvAra bane, tethI AyuSyanI kAMI nizcayapUrvaka sthiti nathI, mATe jema bane tema AtmahitanI vAta tarata ja karavI, sulatavI rAkhavAthI bhUlathApa khAI besAya che. AvA sAMkaDA samayamAM te cheka ja sAMkaDo mAga, parama zAMta thavuM te grahaNa kare che. tethI ja upazama, kSapazama ane kSAyikabhAva thAya che. 3% zAMti zikSApATha : 73. maMtra bhAga 1 arihaMta AnaMdakArI apArI, sadA mekSadAtA tathA divyakArI. vinaMtI vaNike viveke vicArI, vaDI vaMdanA sAtha he ! duHkhahArI. maMtra taMtra auSadha nahIM, jethI pApa palAya; vItarAga vANI vinA, avara na keI upAya. vacanAmRta vitarAganA, parama zAMtarasa mULa, Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa auSadha je bhava sAganA, kAyarane pratikuLa. zubha bhAva vaDe mana zuddha kare, navakAra mahApadane samare nahi eha samAna sumaMtra kahe, bhajIne bhagavaMta bhavaMta lahe. anAnupUvI : 0 che m ja 0 m % 4 0 0 4 h m cha 0 4 0 4 h cha 0 h ja pitA - AvI jAtanAM kaSTakathI bhareluM eka nAnuM pustaka che te joyuM che? putra - hA, pitAjI. pitA - emAM ADA avaLA aMka mUkyA che, tenuM koI paNa kAraNa tArA samajavAmAM che? * * putra - nahiM pitAjI, mArA samajavAmAM nathI mATe Apa te kAraNa kahe. pitA - putra! pratyakSa che ke mana e eka bahu caMcaLa cIja che. ane tene ekAgra karavuM bahu bahu vikaTa che. te jyAM sudhI ekAgra thatuM nathI, tyAM sudhI AtmamalinatA jatI nathI, pApanA vicAre ghaTatA nathI. e ekAgratA mATe bAra pratijJAdika aneka mahAna sAdhane bhagavAne kahyA che. mananI ekAgratAthI mahAganI zreNIe caDhavA mATe ane tene keTalAka prakArathI nirmaLa karavA mATe sapurUSoe eka koSTakAvalI karI che. paMca parameSTI maMtranA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 prajJAvakheAdhatu zailI svarUpa pAMca aMka emAM pahelA mUkayA che. ane pachI leAmivalAma svarUpamAM lakSama dha enA e pAMca aMka mUkIne bhinna bhinna prakAre koSTako karyo che. ema karavAnu kAraNa paNa mananI ekAgratA pAmIne nija rA karI zake. - putra pitAjI, anukrame levAthI ema zA mATe na thaI zake ? pitA lema vilema hAya te te gAThavatAM javu paDe ane nAma saMbhAratAM javu paDe. pAMcanA aMka mUkayA pachI enA AMkaDA Ave ke 'namo lAe savva sAhUNu" pachI 'name arihaMtANu" e vAkaya mukIne 'nameA siddhANu" e vAkaya sa MbhAravuM paDe, ema punaH puna: lakSanI dRDhatA rAkhatAM mana ekAgratAe pahoMce che. anukrama baMdha hoya to tema thaI zakatuM nathI. kAraNu vicAra karavA paDatA nathI. e sUkSma vakhatamAM mana parameSThI maMtramAMthI nIkaLIne saMsAra taMtranI khaTapaTamAM jaI paDe che; ane vakhate dharma karatAM dhADa paNa karI nAkhe che, jethI satpurUSoe A anAnupUrvInI yAjanA karI che; te bahu suMdara ane AtmazAMtine ApanArI che. 'sat' e kaMI dUra nathI, paNa dU lAge che, ane eja jIvane mAhu che. 'sat'je kAMI che te 'saj' che; saraLa che, sugama che, ane satra tenI prApti heAya che; paNa jene brAMtirUpa AvaraNutama vate che te prANIne tenI prApti kema hoya ? aMdhakAranA game teTalA prakAra karIe, paNa temAM koI evA prakAra nahI Ave ke je ajavALArUpa hoya; temaja AvaraNu timira jene che evA prANInI kalpanAmAMnI koIpaNa kalpanA 'sat' jaNAtI nathI, ane 'sanI najIka sa`bhavatI nathI. sat' che te bhrAMtithI kevaLa vyatirikta (juduM) che, kalpanAthI 'para'(Adhe) che; mATe jenI prApta karavAnI dRDhamati thaI che, teNe pote kaMIja jANatA nathI evA dRDha nizcayavALA prathama vicAra karavA, ane pachI 'sat'nI prApti mATe jJAnIne zaraNe javu', to jarUra mAganI prApti thAya. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhatu zailI svarUpa 201 A je vacana lakhyAM che, te sa` mumukSune parama khaMdhava rUpa che, parama rakSakarUpa che; ane ene samyak prakAre vicArya'thI paramapadane Ape evAM che; emAM nigraMtha pravacananI samasta dvAdazAMgI, SaTadarzananu' sarvAMttama tattva ane jJAnInA dhanu' khIja saMkSepe kahyuM che; mATe pharI pharIne tene saMbhArajo, vicAro, samajo, samajavA prayatna karajo; ene khAdha kare evA khIjA prakArAmAM udAsIna rahejo; emAMja vRttinA laya karo. e tamane ane koipaNa mumukSune gupta rIte kahevAnA amArA maMtra che, emAM 'satna' kahyuM che, e samajavA mATe ghaNA ja vakhata gALajo. OM zAMti zikSApATha : : 74. satra zrI paryuSaNa ArAdhanA, bhAga 2 je. ekAMta yAgya sthaLamAM, prabhAte H (1) devagurunI utkRSTa bhakti vRttie aMtarAtma dhyAnapUrvaka e ghaDIthI cAra ghaDI sudhI upazAMta vrata, (2) zveta padmanI' Adi adhyayana, zravaNa, madhyAnhe. (1) cAra ghaDI upazAMta vrata, (2) zruta 'ka graMtha'nuM adhyayana, zravaNa, 'suSTitara giNI? AtinuM thADu adhyayana. sAyaMkALe (1) kSamApanAnA pATha (ra) e ghaDI upazAMta vrata. (3) karma viSayanI jJAna carcA. rAtrIeAjana sa` prakAranAnA savathA tyAga, mane teA bhAdrapada pUrNimA sudhI eka vakhata AhAra grahaNa. pa'camI (saMvatsarI) ne divase ghI, dUdha, tela, dahIMnA paNa tyAga. upazAMta vratamAM vizeSa kALa ni`mana, ane te upavAsa grahaNa karavA. lIlAtarI sathA tyAga. brahmacaya AThe divasa pALavuM. ane te bhAdrapada punama sudhI. zamam. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa kadApi je nivRtti mukhya sthaLanI sthitinA udayane aMtarAya prApta thaye hoya te he Arya! sadA savinaya evI parama nivRtti te tame zrAvaNa vada 11thI bhAdrapada zuda pUrNimA paryata evI rIte sevaje ke samAgamavAsI mumukSuone tame vizeSa upakAraka thAo ane te sau nivRtti bhUta niyamene sevatAM sanzAstra adhyayanAdimAM ekAgra thAya, yathAzakti vrata, niyama, guNanA grahaNa karatA thAya. aSTamI, caturdazI Adi parvatithie evA AzayathI suniyamita vartanathI vartavA AjJA karI che. jinAya namaH parama nivRtti niraMtara sevavI eja jJAnanI pradhAna AjJA che tathArUpa yegamAM asamarthatA hoya te nivRtti sadA sevavI, athavA svA bhavIrya gopavyA sivAya bane teTale nivRttiyega sevavA yogya avasara prApta karI AtmAne apramatta kare ema AjJA che. tamane ane bIjA samAgamavAsIone jJAnInA mArganI pratItimAM niHsaMzayatA prApta thAya, uttamaguNa, vrata, niyama, zIla ane devagurU dharmanI bhakitamAM vIrya parama ullAsa pAmI pravarte ema sudaDhatA karavI gya che ane eja parama maMgaLakArI che. jyAM sthiti kare tyAM te te samAgamavAsIone jJAnInA mArganI pratIti sudaDha thAya ane apramANe suzIlanI vRddhi kare evuM tamAruM vartana rAkhaje. svAtmahitamAM pramAda na thAya ane parane avikSepapaNe AstikyavRtti baMdhAya tevuM tenuM zravaNa thAya, chatAM kalpita bheda vadhe nahIM ane svapara AtmAne zAMti thAya ema pravartavAmAM ullAsitavRtti rAkhaje, sAstra pratye rUci vadhe tema karaje. pramAda ane lekapaddhatimAM kALa sarvathA vRthA kare te mumukSu jIvanuM lakSaNa nathI...tathArUpa asaMga nigraMthapadane abhyAsa satata vadhamAna karaje. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhinuM zailI svarUpa 203 - jo tame sthiratA IcchatA he, te priya athavA apriya vastumAM meha na kare, rAga na kare, TheSa na kare, mahapurUSane niraMtara athavA vizeSa samAgama, vItarAgadyuta ciMtavanA ane guNajijJAsA darzana mehane anubhAga ghaTavAnA mukhya hetu che. tethI svarUpa daSTi sahajamAM pariName che. zithilatA ghaTavAnA upAya jIva je kare te sugama che. saddagurU deva zAstra bhakti apramattapaNe upAsanIya che. AtmAthIe bedha kayAre pariNamI zake che e bhAva sthira citte vicAravA lAgyA che. je mULabhUta che. amuka asat vRttione prathama avazya karI nirodha kare gya che. je nidhanA hetune daDhatAthI anusaravuM ja joIe, temAM pramAda egya nathI. arhat bhagavaMta, siddha bhagavaMta, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, eone akeke prathama akSara letAM "asiAusAevuM mahaddabhUta vAkya nIkaLe che. jenuM evuM gabiMdunuM svarUpa thAya che, mATe ApaNe e maMtrane avazya karIne vimaLa bhAvathI jApa karo. mekSane mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che. mAgane pAmele mArga pamADaze. be akSaramAM mArga rahyo che, ane anAdi kALathI eTaluM badhuM karyA chatAM zA mATe prApta thayuM nathI te vicAro. jIvane svaccheda e mahA moTo doSa che e jene maTI gayuM che tene mAgane kama pAmavo bahu sulabha che. cittanI je sthiratA thaI hoya te tevA samaya paratve saMpurUnA guNonuM ciMtana, temanA vacananuM manana, temanA cAritranuM kathana, kIrtana, ane pratyeka ceSTAnAM pharI pharI nididhyAsana ema thaI zakta hoya te manane nigraha thaI zake khare; ane mana jItavAnI kharekharI kasoTI e che, ema thavAthI dhyAna zuM che e samajAze. paNa udAsInabhAve citta sthiratA samaya paratve tenI khUbI mAlUma paDe. jIva pitAnI kalpanAthI kalpe ke dhyAnathI kalyANa thAya ke samAdhithI ke yogathI ke AvA AvA prakArathI, paNa tethI jIvanuM kaMI kalyANa thAya nahIM. jIvanuM kalyANa thavuM te jJAnI purUSanA lakSamAM hoya che. ane te Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 prAvadhanuM zailI svarUpa paramasatsaMge karI samajI zakAya che, mATe tevA vikalpa karavA mUkI devA. mArganI IcchA jene utpanna thaI che, teNe badhA vikalpa mUkIne A eka vikalpa pharI pharI smaraNa kare avazya che - anaMtakALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM tenI nivRtti kAM thatI nathI? ane te zuM karavAthI thAya? A vAkayamAM anata artha samAyelo che, ane e vAkyamAM kahelI ciMtA karyA vinA, tene mATe daDha thaI gUryA vinA mArganI dizAnuM paNa a5bhAna thatuM nathI, pUrve thayuM nathI ane bhaviSyakALa paNa nahIM thaze. ame te ema jANyuM che, mATe tamAre saghaLAe eja zodhavAnuM che. tyAra pachI bIjuM jANavuM zuM? te jaNAya che. saMtsaMgamAM, sane jene sAkSAtkAra che evA purUSanA vacananuM paricayana karavuM ke jemAMthI kALe karIne sanI prApti thAya che. koI paNa prakAre jIva pitAnI kalpanAe karI satane prApta karI zakato nathI. sajIvana mUrti prApta thayeja sat prApta thAya che, sat samajAya che, sane mAga maLe che, sat para lakSa Ave che. sajIvana mUtinA lakSa vagara je kaMI paNa karavAmAM Ave che, te jIvane baMdhana che, A amAruM hRdaya che. zaraNa (Azraya), ane nizcaya kartavya che. adhIrajathI kheda kartavya nathI. cittane dehAdi bhayane vikSepa paNa kare egya nathI. asthira pariNAma upazamAvavA yogya che. sapurUSane vega tathA satsamAgama maLavo bahu kaThaNa che. emAM saMzaya nathI. grISmaRtunA tApathI tapAyamAna thayelA prANIne zItaLa vRkSanI chAyAnI peThe mumukSu jIvane purUSane ga tathA satsamAgama upakArI che. sarva zAstromAM te vega maLa dularbha kahyo che. jenI bhakti niSkAma che evA purUSane satsaMga ke darzana e mahatuM puNyarUpa jANavA yogya che. jagata sukha pRhAmAM jema jema kheda upaje tema tema jJAnIne mArge spaSTa siddha thAya. tu zAMti Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 5. prajJAbedhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 75 cha pada nizcaya bhAga 1 le. jIvanA astitvapaNane te kaI kALe paNa saMzaya prApta nahIM thAya. jIvanA nityapaNane, trikALa hevApaNAno koI kALe paNa saMzaya prApta nahIM thAya. jIvanAM caitanyapaNane, trikALa hevApaNane keI kALe paNa saMzaya prApta nahIM thAya. tene keIpaNa prakAre baMdha dazA vate che e vAtane keI kALe paNa saMzaya prApta nahIM thAya. te baMdhanI nivRtti keIpaNa prakAre niHsaMzaya ghaTe che. e vAtane keI kALe paNa saMzaya prApta nahIM thAya. mekSapada che e vAtane keIpaNa kALe saMzaya nahIM thAya. "AtmA che te nitya che, "che kartA nijakarma che bhaktA" vaLI mekSa che, "makSa upAya sudharma.' haju paNa zaMkA karavI hoya te karavI; paNa eTaluM te cokkasa paNe zraddhavuM ke jIvathI mAMDI mekSa sudhInA je pAMca pada (jIva che, te nitya che, te kamane kartA che, te kamane bhoktA che, mekSa che) te che; ane mokSane upAya paNa che. temAM kAMI paNa asatya nathI. A nirNaya karyA pachI temAM te kaI divasa zaMkA karavI nahIM; ane e pramANe nirNaya thayA pachI ghaNuM karIne zaMkA thatI nathI. je kadAca zaMkA thAya te te dezazaMkA thAya che, ne tenuM samAdhAna thaI zake che. paraMtu mULamAM eTale jIvathI mAMDI mokSa sudhI athavA tenA upAyamAM zaMkA thAya te te deza zaMkA nathI paNa sarva zaMkA che, ne te zaMkAthI ghaNu karI. paDavuM thAya che, ane te paDavuM eTalA badhA jeramAM thAya che ke tenI pachATa atyaMta lAge che. A je zraddhA che te be prakAre cheH eka "ghe ane bIjI vicArapUrvaka - svaparane judA pADanAra je jJAna te jJAna. A jJAnane prajanabhUta kahevAmAM AvyuM che. A sivAyanuM jJAna te "ajJAna che. zuddha Atma dazArUpa zAMta jina che. tenI pratIti jina pratibiMba sUcave che. te zAMta dazA pAmavA sArU je pariNati, athavA anukaraNa athavA mArga tenuM nAma Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamedhanuM zailI svarUpa 206 'jaina'--je mAge cAlavAthI jainapaNuM prApta thAya che. A mAga AtmaguNarAdhaka nathI, paNa kheAdhaka che, eTale AtmaguNa pragaTa kare che temAM kaze saMzaya nathI. A vAta pareAkSa nathI, paNa pratyakSa che. khAtarI karavA IcchanAre purUSAtha karavAthI supratIta thaI pratyakSa anubhavagamya thAya che. AtmA jo peAtAnA zuddha caitanyAdi svabhAvamAM vate` te te peAtAnA te ja svabhAvanA kartA che, arthAta te ja svarUpamAM parimita che, ane te zuddha caitanyAdi svabhAvanA bhAnamAM vatA na hoya tyAre ka bhAvanA kartA che............kabhAva che te jIvanuM ajJAna che ane mekSa bhAva che te jIvanA potAnA svarUpane viSe sthiti thavI te che. ajJAnane svabhAva aMdhakAra jevA che. tethI jema prakAza thatAM ghaNA kALanA aMdhakAra chatAM nAza pAme che, tema jJAna prakAza thatAM ajJAna paNa nAza pAme che. krodhAdi kaSAya jenA pAtaLA paDayA che, mAtra AtmAne viSe meAkSa thavA sivAya bIjI koI icchA nathI, ane saMsAranA bhAga pratye udAsInatA vate che; temaja prANI para aMtarathI dayA vate che, te jIvane meAkSamAga nA jijJAsu kahIe, arthAta te mAga pAmavA ceAgya kahIe....te jijJAsu jIvane jo sadgurUnA upadeza prApta thAya te te samakitane pAme, ane ataranI zeAdhamAM varte.... te samikata vadhatI jatI dhArAthI hAsya zAkAdithI je kaI AtmAne viSe mithyAbhAsa bhAsyA che tene TALe, ane svabhAva samAdhirUpa cAritranA udaya thAya. jethI sa rAgadveSanA kSayarUpa vItarAgapadyamAM sthiti thAya. ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurUdevane atyaMta bhaktithI namaskAra. zuddha AtmasvarUpane pAmyA che evA jJAnI purUSoe nIce kahyAM che te cha padane samyagdarzananA nivAsanA sarvotkRSTa sthAnaka kahyAM che. prathama paTTu :- 'AtmA che.' jema ghaTapaTAdi padArtho che, tema AtmA paNa che. amuka guNu hAvAne lIdhe jema ghaTapaTAdi hovAnuM pramANa Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa che. tema svapara prakAzaka evI maitanya sattAne pratyakSa guNa jene viSe che e AtmA havAnuM pramANa che. bIju pada - "AtmA nitya che." ghaTapaTAdi padArtho amuka kALa vatI che. AtmA trikALavatI che, ghaTapaTAdi saMge karI padArtha che, AtmA svabhAve karIne padArtha che, kemake tenI utpatti mATe keIpaNa saMge anubhava egya thatA nathI. keIpaNa saMyegI dravyathI cetana sattA pragaTa thavA gya nathI. mATe anutpanna che. asaMgI hovAthI avinAzI che. kemake jenI keI sagathI utpatti na hoya, tene koIne viSe laya paNa hAya nahIM. trIjuM pada - "AtmA kartA che. sarva padArtha artha kiyA saMpanna che. kaMI ne kaMI pariNAma kiyA sahita ja sarva padArtha jevAmAM Ave che. AtmA paNa kriyA saMpanna che, kriyA saMpanna che mATe kartA che. te kartApaNuM trividha zrI jine vivecyuM che. paramArthathI svabhAva pari. zutie nijasvarUpane kartA che. anupacarita (anubhavamAM AvavA gya vizeSa saMbaMdha sahita) vyavahArathI te AtmA dravyakamane kartA che. upacArathI ghara, nagara Adine kartA che. cethuM pada - "AtmA joktA che je je kaMI kriyA che te sarva saphaLa che, nirarthaka nathI. je kaMIpaNa karavAmAM Ave tenuM phaLa bhegavavAmAM Ave e pratyakSa anubhava che. viSa khAdhAthI viSanuM phaLa, sAkara khAvAthI sAkaranuM phaLa, agni sparzathI te agni sparzanuM phaLa; himane sparza karavAthI hima sparzanuM phaLa jema thayA vinA rahetuM nathI, tema kaSAyAdi ke akaSAyAdi je kaMI paNa pariNAme AtmA pravate tenuM phaLa paNa thavA gya ja che, ane te thAya che. te kiyAne AtmA kartA hovAthI bhaktA che. pAMcamuM padaH "mekSapada che je anupacarita (vyavahArathI jIvane kamanuM kartApaNuM nirUpaNa karyuM, kartApaNuM hovAthI bhekatApaNuM nirUpaNa karyuM te karmanuM TaLavApaNuM paNa che, kemake pratyakSa kaSAyAdinuM tIvapaNuM hoya paNa tenA anabhyAsathI, tenA aparicayathI, tene upazama Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 prajJAbedhanuM zailI svarUpa karavAthI, tenuM maMdapaNuM dekhAya che, te kSINa thavA yogya dekhAya che, kSINa thaI zake che. te te baMdhabhAva kSINa thaI zakavA yogya hevAthI tethI rahita e je zuddha AtmasvabhAva te rUpa mokSapada che. chaThuM pada :- "te mekSane upAya che." je kadI kamabaMdha mAtra thayA kare emaja hoya, te tenI nivRtti koI kALe saMbhave nahIM, paNa karmabaMdhathI viparIta svabhAvavALAM evAM jJAna, darzana, samAdhi, vairAgya, bhaka tyAdi sAdhana pratyakSa che, je sAdhananA baLe karmabaMdha zithila thAya che, upazama pAme che, kSINa thAya che. mATe te jJAna, darzana, saMyamAdi mokSapadanA upAya che. zrI jJAnI purUe samyakdarzananA mukhya nivAsabhUta kahyAM evAM A cha pada atre saMkSepamAM jaNAvyAM che. samIpa muktigAmI jIvane sahaja vicAramAM te sapramANa thavA gya che. parama nizcayarUpa jaNAvA gya che. tene sarva vibhAge vistAra thaI tenA AtmAmAM viveka thavA yogya che. A cha pada atyaMta saMdeha rahita che, ema parama puruSe nirUpaNa karyuM che. e cha padane viveka jIvane svasvarUpa samajavAne arthe kahyo che. anAdi svapnadazAne lIdhe utpanna thayele e jIvane ahaMbhAva, mamatvabhAva, te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapnadazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema je jIva pariNAma kare, te sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyakdarzanane prApta thAya, samyadarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme. keI vinAzI, azuddha ane anya evA bhAvane viSe tene harSa, zeka, saMga, utpanna na thAya. te vicAre svasvarUpane viSe ja zuddhapaNuM, saMpUrNa paNuM, avinAzIpaNuM, atyaMta AnaMdapaNuM, aMtararahita tenA anubhavamAM Ave che. sarva vibhAva paryAyamAM mAtra pitAne adhyAsathI aikyatA thaI che, tethI kevaLa pitAnuM bhinnapaNuM ja che, ema spaSTa pratyakSa-atyaMta pratyakSa-aparokSa tene anubhava thAya che. vinAzI athavA anya padArthanA saMgane viSe tene ISTaaniSTapaNuM prApta thatuM nathI. janma, jarA, maraNa, rogAdi bAdhA rahita saMpUrNa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhana zailo svarUpa 209 mAhAtmyanuM ThekANuM evu nijasvarUpa jANI, vedI te kRtArthAM thAya che. je je puruSane e cha pada sapramANu evA parama puruSanAM vacane AtmAnA nizcaya thayA che, te te purUSA sa` svarUpane pAmyA che; Adhi, vyAdhi, upAdhi, sa`saMgathI rahita thayA che, thAya che, ane bhAvikALamAM paNa temaja thaze. je satpuruSoe janma, jarA, maraNanA nAza karavAvALA, svasvarUpamAM saheja avasthAna thavAnA upadeza kahyo che, te satpuruSAne atyaMta bhaktithI namaskAra che. tenI niSkAraNu karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva satpuruSA, tenA caraNAraviMda sadAya hRdayane viSe sthApana raheA ! je cha padathI siddha che evuM AtmasvarUpa te jenA vacanane aMgIkAra karyuM` sahejamAM pragaTe che, je AtmasvarUpa pragaTavAthI sarvakALa jIva saMpUrNa AnaMdane prApta thaI nirbhaya thAya che, te vacananA kahenAra evA satpurUSanA guNanI vyAkhyA karavAne azakti che, kema ke jenA pratyupakAra na thaI zake evA paramAtmabhAva te jANe kaMI paNa IcchayA vinA mAtra niSkAraNu karUNAzIlatAthI ApyA, ema chatAM paNa jeNe anya jIvane viSe A mArA ziSya che, athavA kitanA kartA che, mATe mAre che, ema kadI joyu nathI, evA je satpurUSa tene atyaMta bhakitae pharI pharI namaskAra ho. ! je satpurUSAe sadgurUnI bhakita nirUpaNa karI che, te bhakita mAtra ziSyanA kalyANa athe` kahI che, je bhikatane prApta thavAthI sadgurUnA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigAcara thaI anya svacchaMda maTe, ane saheje AtmakhAdha thAya ema jANIne je bhakatanuM nirUpaNa karyu che, te bhikatane ane te satpuruSAne pharI pharI trikALa namaskAra hA ! jo kadI pragaTapaNe vata mAnamAM kevaLajJAnanI utpatti thaI nathI, paNa jenA vacananA vicArayeAge zaktipaNe kevaLajJAna che, ema spaSTa jANyu che, zraddhApaNe kevaLajJAna thayu' che, vicAradazAe kevaLajJAna thayuM pra.-14 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 prajJAbedhanuM zailI svarUpa * che, IcchAdazAe kevaLajJAna thayuM che, mukhya nayanA hetuthI kevaLajJAna varte che, te kevaLajJAna sarva avyAbAdha sukhanuM pragaTa karanAra, jenA yege sahaja mAtramAM jIva pAmavA gya thaye, te satparUSanA upakArane sarvotkRSTa bhaktie namaskAra he! namaskAra he ! >> zAMti zikSApATha : 76 cha pada nizcaya bhAga 2 jo paTuM sthAnaka saMkSepamAM, pat darzana paNa teha, samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eha. e cha sthAnaka athavA cha pada' ahIM saMkSepamAM kahyAM che, ane vicAra karavAthI SaTa darzana paNa te ja che. paramArtha samajavAne mATe jJAnI purUSe e cha pado kahyAM che. "AtmA che "AtmA nitya che "AtmA karmane kartA che "AtmA kamane bhaktA che tethI te nivRtta thaI zake che ane nivRtta thaI zakavAnAM sAdhana che e cha kAraNo jene vicAra karIne siddha thAya, tene vivekajJAna athavA samyapha darzananI prApti gaNavI ema zrI jine nirUpaNa karyuM che, je nirUpaNa mumukSu jIve vizeSa karI abhyAsa karavA gya che. pUrvanA keI vizeSa abhyAsa baLathI e ja kAraNe vicAra utpanna thAya che, athavA satsaMganA AzrayathI te vicAra utpanna thavAne vega bane che. jJAnInA mArgane vicAra karatAM jaNAya che ke keI paNa prakAre mUchapAtra A deha nathI, tene dukhe zocavA gya A AtmA nathI. AtmAne Atma-ajJAne zecavuM e sivAya bIje zAca tene ghaTate nathI. pragaTa evA yamane samIpa dekhatAM chatAM jene dehane viSe mUccha nathI vartatI te purUSane namaskAra che. e ja vAta ciMtavI rAkhavI amane tamane pratyekane ghaTe che. : deha te AtmA nathI, AtmA te deha nathI. ghaDAne jenAra jema Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 211 ghaDAdithI bhinna che, tema dehane jenAra, jANanAra, e AtmA te dehathI bhinna che, arthAt deha nathI. vicAra karatAM e vAta pragaTa anubhava siddha thAya che, te pachI e bhinna dehanAM tenA svAbhAvika kSaya-vRddhi-rUpAdi pariNAma joI harSa-zekavAna thavuM kaI rIte ghaTatuM nathI, ane amane tamane te nirdhAra karavo, rAkha ghaTe che. ane e jJAnInA mArgane mukhya dhvani che. AtmA che ema je pramANathI jaNAya, "AtmA nitya che ema je pramANathI jaNAya, "AtmA kartA che ema je pramANuthI jaNAya, "AtmA bhakatA che ema je pramANathI jaNAya, ane tene upAya che ema je pramANathI jaNAya te vAraMvAra vicAravA yaMgya che. prazna- (1) AtmA zuM che? - uttara- (1) jema ghaTapaTAdi jaDa vastuo che tema AtmA jJAnasvarUpa vastu che. ghaTapaTAdi anitya che, trikALa eka svarUpe sthiti karI rahI zake evA nathI. AtmA eka svarUpe trikALa sthiti karI zake evo nitya padArtha che. je padArthanI utpatti keIpaNa saMgothI thaI zakI na hoya, te padArtha nitya hoya che. AtmA keIpaNa saMyegathI banI zake ema jaNAtuM nathI. kema ke jaDanA hajAre game saMyego karIe te paNa tethI cetananI utpatti nahIM thaI zakavA yogya che. je dharma je padArthamAM heya nahIM tevA ghaNA padArtho bheLA karavAthI paNa temAM je dharma nathI, te utpanna thaI zake nahIM, e saune anubhava thaI zake ema che. je ghaTapaTAdi padArtho che tene viSe jJAna svarUpatA jovAmAM AvatI nathI. tevA padArthonA pariNAmAMtara karI saMga karyo hoya, athavA thaye hoya, te paNa te tevI ja jAtinA thAya, arthAt jaDa svarUpa thAya paNa jJAnasvarUpa na thAya te pachI tevA padArthanA saMge AtmA ke jene jJAnI purU mukhya jJAnasvarUpa lakSaNavALa kahe che, te tevA (ghaTapaTAdi, pRthvI, jaLa, vAyu, AkAza) padArthathI utpanna kaI rIte thaI zakavA gya nathI. jJAnasvarUpapaNuM e AtmAnuM mukhya lakSaNa che, ane tenA abhAva vALuM mukhya lakSaNa jaDanuM che. te bannenA anAdi saheja svabhAva che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 prajJAbedhanuM zailI svarUpa A tathA bIjA tevAM sahaagame pramANe AtmAne nitya pratipAdana karI zake che, temaja tene vizeSa vicAra karyo sahaja svarUpa nityapaNe AtmA anubhavavAmAM paNa Ave che. jethI sukha duHkhAdi bhegAvanAra tethI nivartanAra, vicAranAra, preraNa karanAra e Adi bhAve jenA vivamAnapaNathI anubhavamAM Ave che. te AtmA mukhya cetana (jJAna) lakSaNavALe che, ane te bhAve (sthitie) karI te sarvakALa rahI zake evo nitya padArtha che, ema mAnavAmAM kaMI paNa deSa ke bAdha jaNAte nathI, paNa satyane svIkAra thayArUpa guNa thAya che. prazna (ra) te kaMI kare che? uttara (2) jJAna dazAmAM, potAnA svarUpanA yathArtha bodhathI utpanna thayelI dazAmAM, te AtmA nijabhAvane eTale jJAna, darzana (yathAsthita nirdhAra) ane sahaja samAdhi pariNAmano kartA che, ajJAna dazAmAM kaMdha, mAna, mAyA, lebha e Adi prakRtine kartA che, ane te bhAvanA phaLane bhaktA thatAM prasaMgavazAta ghaTapaTAdi padArthane nimittapaNe kartA che, arthAta ghaTapaTAdi padArthanA mULa dravyane te kartA nathI, paNa tene kaI AkAramAM lAvavArUpa kiyAne kartA che. e je pAchaLa tenI dazA kahI tene jena karma kahe che, vedAMta bhrAMti kahe che, tathA bIjA paNa tene anusaratA evA zabda kahe che. vAstavya vicAra karyothI AtmA ghaTapaTAdine tathA krodhAdine kartA thaI zakatuM nathI, mAtra nijasvarUpa evA jJAna pariNAmane ja kartA che, ema spaSTa samajAya che. prazna (3) ane tene karma naDe che ke nahIM? uttara (3) ajJAnabhAvathI karelAM karma prAraMbhakALe bIjarUpa heI vakhatane cega pAmI phaLarUpa vRkSa pariNAme pariName che, arthAta te karmo AtmAne bhegavavAM paDe che, jema agninA spaze uSNapaNane saMbaMdha thAya che, ane tenuM saheje vedanArUpa pariNAma thAya che, tema AtmAne krodhAdi bhAvanA kartApaNue janma, jarA, maraNAdi vedanArUpa pariNAma thAya che, A vicAramAM tame vizeSapaNe vicAraze ane te paratve je kaI prazna thAya te lakhaze, kema ke je prakAranI samaja tethI nivRtta Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 prastAvadhanuM zailI svarUpa 217 thavA rUpa kArya kace" jIvane mekSa dazA prApta thAya che. prazna-makSa zuM che? uttara- je kodhAdi ajJAna bhAvamAM, dehAdimAM AtmAne pratibaMdha che tethI sarvathA nivRtti thavI, mukti thavI te mekSapada jJAnIoe kahyuM che. te sahaja vicAratAM pramANabhUta lAge che. vedanA vedatAM jIvane kaMIpaNa viSamabhAva thave te ajJAnanuM lakSaNa che, paNa vedanA che te ajJAnanuM lakSaNa nathI, pUrvopArjita ajJAnanuM phaLa che, vartamAnamAM te mAtra prArabdharUpa che, tene vedatAM jJAnIne avikamapaNuM che, eTale jIva ne kAyA judA che, e je jJAnaga te jJAnI purUSane abAdha ja rahe che. mAtra viSamabhAva rahitapaNuM che, e prakAra jJAnane avyAbAdha che. viSamabhAva che te jJAnane bAdhakAraka che. dehamAM dehabuddhi ane AtmAmAM Atmabuddhi dehathI udAsInatA ane AtmAmAM sthiti che, evA jJAnI purUSane vedanA udaya te prArabdha vedavArUpa che; navA kamane hetu nathI. jIvanuM mUDhapaNuM pharI pharI, kSaNe kSaNe, prasaMge-prasaMge vicAravAmAM je sacetapaNuM na rAkhavAmAM AvyuM te A joga banyuM te paNa vRthA che." # zAMti zikSApATha : 77 mokSamArganI avidhatA vartamAna A kALamAM, mekSamArga bahu lepa; vicAravA AtmAthIne, bhAkhe atra agekha. A vartamAna kALamAM mekSamAga ghaNe lepa thaI gaye che, je mekSa mArga AtmAthIne vicAravA mATe atre pragaTa kahIe chIe. seve sadgurUcaraNane, tyAgI daI nijapakSa, pAme te paramArthane, nijapadane le lakSa. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 prajJAbedhanuM zailI svarUpa pitAnA pakSane cheDI daI je sagurUnA caraNane seve te paramArthane pAme, ane AtmasvarUpano lakSa tene thAya. AtmajJAna samadarzitA, vicare udaya praga; apUrva vALu paramazuta, sadgurU lakSaNa yegya. AtmajJAnane viSe jemanI sthiti che, eTale parabhAvanI IcchAthI je rahita thayA che. tathA zatru mitra, harSa zeka, namaskAra tiraskArAdi bhAva pratye jene samatA vate che mAtra pUrve utpanna thayelAM evAM karmonA udayane lIdhe jemanI vicaravA Adi kiyA che ajJAnI karatAM jenI vANI pratyakSa judI paDe che ane SaTradarzananA tAtparyane jANe che, te sadgurUnA uttama lakSaNa che. svarUpa sthita IcchA rahita, vicare pUrva praga; apUrva vANI paramathuta; sadgurU lakSaNa yoga. svarUpane viSe jenI sthiti che, viSaya ane mAnapUjAdi IcchAthI rahita che, ane mAtra pUrva utpanna thayelAM evAM karmanA pragathI je vicare che, jemanI vANI apUrva che arthAta nija anubhava sahita jene upadeza hovAthI ajJAnInI vANI karatAM pratyakSa judI paDe che ane parama zruta eTale SadarzananA yathAsthita jANa hoya e saddagurUnAM gya lakSaNa che. saddagurUnA upadezathI, samaje jinanuM rUpa; te te pAme nija dazA, jina che, AtmasvarUpa. pAmyA zuddha svabhAvane, che jina tethI pUjya samaje jina svabhAva te, AtmabhAnane gujya saddagurUnA upadezathI je jinanuM svarUpa samaje, te pitAnA svarUpanI dazA pAme, kemake zuddha AtmApaNuM e ja jinanuM svarUpa che, athavA rAga, dveSa ane ajJAna jinane viSe nathI te ja zuddha Atmapada che, ane te pada te sattAe sarva jIvanuM che, te sagurU-jinane avalaIne ane jinanA svarUpane kaheve karI mumukSu jIvane samajAya che. reke jIva svaccheda te, pAme avazya mekSa, pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhana zailI svarUpa 215 jIva anAdi kALathI potAnA DahApaNe ane pAtAnI IcchAe cAlyA che. enu nAma svacchaMda' che. jo te svaccha Mdane zake te jarUra te meAkSane pAme, ane e rIte bhUtakALe anaMta jIva mAkSa pAmyA che, ema rAga, dveSa ane ajJAna emAMnA ekake doSa jene viSe nathI evA doSa rahita vItarAge kahyuM che. pratyakSa sadgurU yAgathI, ravacchaMda te rokAya; anya upAya karyo thakI, prAye amaNeA thAya. pratyakSa sadgurUnA yAgathI te svaccha Mda zakAya che, bAkI peAtAnI IcchAe khIjA ghaNA upAya karyAM ghaNuM karIne te khamaNeA thAya che. svacchaMda mata Agraha tajI; te" sadgurUlakSa; samati tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. svacchaMdane tathA peAtAnA matanA Agrahane tajIne je sadgurUnA lakSe cAle tene pratyakSa kAraNa gaNIne vItarAge 'samikata' kahyuM che. mAnAdika zatru mahA, nijade na marAya, jAtAM sadgurU zaraNamAM, alpa prayAse jAya. mAna ane pUjA satkArAdinA lAbha e Adi mahAzatru che te peAtAnA DahApaNe cAlatAM nAza pAme nahI, ane sadgurunA zaraNamAM jatAM saheja prayatnamAM jAya. vizALa buddhi, madhyasthatA, saraLatA ane jitedriyapaNu ATalA guNA je AtmAmAM hoya te tattva pAmavAnuM uttama pAtra che. anaMta janma maraNu karI cUkelA A AtmAnI karUNA tevA adhi kArIne utpanna thAya che ane teja kama mukta thavAnA jijJAsu kahI zakAya che. te ja purUSa yathArtha paTTAne yathArtha svarUpe samajI mukta thavAnA purUSAmAM ceAjAya che. je AtmA mukta thayA che te AtmA kaMI svacchaMda vanAthI mukta thayA nathI, paNa AptapuruSe edhelA mArganA pramaLa avala banathI mukta thayA che. anAdi kALanA mahAzatrurUpa rAga, dveSa ane mahinA khadhanamAM te Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 prastAvadhanuM zailI svarUpa pitA saMbaMdhI vicAra karI zakyuM nathI. manuSyatva, Aryadeza, uttamakuLa, zArIrika saMpatti e apekSita sAdhana che, ane aMtaraMga sAdhana mAtra mukta thavAnI sAcI jijJAsA e che. ema je sulabha badhipaNAnI gyatA AtmAmAM AvI hoya te te, je puruSe mukta thayA che athavA vartamAnamAM muktapaNe ke AtmajJAna dazAe vicare che temaNe upadezelA mArgamAM niHsaMdehapaNe zraddhAzIla thAya, rAga, dveSa ane meha e jenAmAM nathI te purUSa te traNa deSathI rahita mArga upadezI zake, ane te ja paddhatie nisaMdeha , paNe pravartanArA sapurUSo kAM te mArga upadezI zake. sarva darzananI zailIne vicAra karatAM e rAga, dveSa ane meha rahita purUSanuM bedheluM nigraMtha darzana vizeSa mAnavA gya che. e traNa doSathI rahita, mahAatizayathI pratApI evA tIrthakara deva teNe mekSanA kAraNarUpe je dharma baLe che, te dharma game te manuSya svIkAratA hoya paNa te eka paddhatio hovA joIe, A vAta nizaMka che. vIra svAmInuM bedheluM dravya, kSetra, kALa, ane bhAvathI sarva svarUpa yathAtathya che, e bhUlaze nahIM. tenI zikSAnI keIpaNa prakAre virAdhanA thaI hoya, te mATe pazcAtApa karaje. A kALanI apekSAe mana, vacana, kAyA AtmabhAve tenA khoLAmAM arpaNa kare, e ja mokSane mArga che. jagatanA saghaLA darzananI-matanI zraddhAne bhUlI jaje. jenA saMbaMdhI sarva khyAla bhUlI jaje, mAtra te satparUSonA adbhuta bhega kurita caritramAM ja upagane preraze. A vAta gupta rAkhaje. kema ApaNe mAnIe chIe athavA kema vatIe chIe te jagatane dekhADavAnI jarUra nathI, paNa AtmAne ATaluM ja pUchavAnI jarUra che, ke je muktine Icche che te saMkalpa-vikalpa, rAgadveSane mUka ane te mUkavAmAM tane kAMI bAdhA hoya te te kahe. te tenI meLe mAnI jaze ane te tenI meLe mUkI deze. jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che, ane te tamane atyAre badhI jau chuM. paraspara maLIzuM tyAre have tamane svarUpa na hoya, te mATe tenA gALAmAM dvAra bhUlI ja thALa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvamAdhana zailI svarUpa 217 IpaNu Atmatva sAdhanA batAvAze te batAvIza. bAkI dhama` me' upara kahyo te ja che ane te ja upayAga rAkhajo. upayAga e ja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra satpurUSanAM caraNa kamaLa che; te paNa kahI ja cheM. AtmabhAvamAM saghaLuM rAkhajo; dha dhyAnamAM upayAga rAkhajo; jagatanA koIpaNa padArtha', sagAM kuTu*khI mitranA kaI ha -zAka karavA caiAgya ja nathI. parama zAMtipadane IcchIe e ja ApaNA sa sammata dharma che ane e ja IcchAmAM ne IcchAmAM te maLI jaze, mATe nizciMta rahe. huM koi gacchamAM nathI; paNa AtmAmAM chuM; e bhUlaze nahIM. mokSanA mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che; mAne pAmelA mA` pamADaze.....vizeSa zu kahevuM ? temA AtmAmAM rahyo che. Atmatva prApya purUSa-nigraMtha AtmA-jyAre yogyatA gaNI te Atmatva apaze-udaya Apaze-tyAre ja te prApta thaze. tyAre ja te vATa maLaze, tyAre ja te mata bhedrAdika jaze. matabheda rAkhI koI meAkSa pAmyA nathI. vicArIne jeNe matabhedane TALyA, te atavRttine pAmI krame karI zAzvata meAkSane pAmyA che, pAme che. ane pAmaze. AtmAnA dhama AtmAmAM che. Atmatva prApta purUSanA AdhelA dharma AtmatA mA rUpa hAya che. bAkInA mArganA matamAM paDavu' nahI'. sa jIva AtmApaNe samasvabhAvI che. khIjA paTTAmAM jIva je nija buddhi kare te paribhramaNa dazA pAme che; ane nijane viSe nijabuddhi thAya te paribhramaNa dazA TaLe che. jenA cittamAM evA mA vicAravA avazyanA che, teNe te jJAna jenA AtmAmAM prakAza pAmyuM che, tenI dAsAnudAsapaNe ananya bhakti karavI, e paramazreya che. ane te dAsAnudAsa bhaktimAnanI bhakti prApta thaye jemAM kaI viSamatA AvatI nathI te jJAnIne dhanya che. teTalI sarvAMga dazA jyAM sudhI pragaTI na hAya tyAM sudhI AtmAne koI zurUpaNe ArAdhe tyAM prathama te gurUpaNu hADI te ziSya viSe peAtAnuM dAsAnudAsapaNuM karavuM ghaTe che. OM zAMti Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 08. sanAtana dharma jJAnamArga durArAdhya che, paramAvagADha dazA pAmyA pahelAM te mAge paDavAnAM ghaNAM sthAnaka che. saMdeha, vikalpa, svacchaMdatA, atipariNAmIpaNuM e Adi kAraNe vAraMvAra jIvane te mArge paDavAnA hetuo thAya che, athavA Urva bhUmikA prApta thavA detAM nathI. kiyAmAge asat abhimAna, vyavahAra Agraha, siddhimeha, pUjAsatkArAdiyega, ane daihika kriyAmAM AtmaniSThAdi dene saMbhava rahyo che. keIka mahAtmAne bAda karatAM ghaNuM vicAravAnI chae bhakti mArgane te ja kAraNothI Azraya karyo che, ane AjJAzritapaNuM athavA paramapurUSa saddagurUne viSe sarvArpaNa svAdhInapaNuM zirasAvaMgha dIThuM che, ane temaja varyAM che, tathApi tene vega prApta tha joIe. nahi te ciMtAmaNI je jene eka samaya che e manuSya deha UlaTo paribhramaNa vRddhine hetu thAya. koIpaNa jIva paramArtha pratye mAtra aMzapaNe paNa prApta thavAnA kAraNane prApta thAya ema niSkAraNa karUNAzIla evA aSabhAdi tIrthakaree paNa karyuM che, kAraNake purUSanA saMpradAyanI sanAtana evI karUNAvasthA heya che ke, samaya mAtranA anavakAze A leka AtmAvasthA pratye he, AtmasvarUpa pratye he Atma samAdhi pratye , anya avasthA pratye na ho, anya svarUpa pratye na he, anya Adhi pratye na che, je jJAnathI svAtmastha pariNAma hoya che te jJAna sarva jI pratye pragaTa che, anavakAzapaNe sarva jIva te jJAna pratye rUcipaNe he, e ja jene karUNAzIla sahaja svabhAva che te saMpradAya sanAtana satyarUSane che. ApanA aMtaHkaraNamAM evI karUNAvRttithI prabhAvanA viSe vAraMvAra vicAra AvyA kare che, ane ApanA vicAranuM eka aMza paNa phaLa prApta thAya athavA te phaLa prApta thavAnuM eka aMza paNa kAraNa utpanna thAya te A paMcamakALamAM tIrthakarane mArga bahu aMze pragaTa thavA barobara che. kalyANa je vATe thAya che te vATanAM mukhya be kAraNa jevAmAM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu zailI svarUpa Ave che. eka tA je sapradAyamAM AtmArthe badhI asaMgapaNAvALI kriyA hoya, anya koI paNa arthanI IcchAe na hoya ane niraMtara jJAna dazA upara jIvAnu citta hoya, temAM avazya klyANu janmavAnA joga jANIe chIe. ema na heAya te te joganA sabhava thatA nathI. asasapaNuM eTale AtmA sivAyanA saMgaprasaMgamAM paDavuM nahIM. sanAtana Atmadharma te zAMta thavu, virAma pAmavuM te che, AkhI dvAdazAMgInA sAra paNa te ja che. te SaDadanamAM samAya che, ane te SaDadana jainamAM samAya che. 219 sa kalezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAnA upAya eka AtmajJAna che. vicAra vinA AtmajJAna thAya nahI', ane asatsaMga tathA asatprasaMgathI jIvanuM vicAramaLa pravatuM nathI, emAM kicit mAtra saMzaya nathI. AtmapariNAmanI svasthatAne zrI tIkara 'samAdhi' kahe che. AtmapariNAmanI asvasthatAne zrI tIrthaMkara asamAdhi' kahe che. AtmapariNAmanI sahaja svarUpe pariNati thavI tene zrI tI kara dharma" kahe che. AtmapariNAmanI kaMI paNa capaLa piraNata thavI tene zrI tIthakara kaSTa kahe che. zrI jina tIrthaMkare jevA adha ane mekSanA niNa ya kahyo che, tevA niNuya vedAMtAdi danamAM STigeAcara thatA nathI; ane jevuM zrI. jinane viSe yathA vaktApaNu' jovAmAM Ave che, tevu yathA` vaktApaNuM khIjAmAM jovAmAM AvatuM nathI. koIpaNa jIvane avinAzI dehanI prApti thaI ema dIThuM nathI, jANyuM nathI tathA saMbhavatuM nathI, ane mRtyunuM AvavuM avazya che, evA pratyakSa niHsazaya anubhava che, emAM chatAM paNa A jIva te vAta pharI pharI bhUlI jAya che e mATu. Azcaya che. je sajJa vItarAgane viSe anaMta siddhio pragaTI hatI te vItarAge paNa A dehane anitya- Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 prajJAbedhanuM zailI svarUpa * bhAvI dIThe che. te pachI bIjA cha kayA prAge dehane nitya karI zrI jinane e abhiprAya che ke pratyeka dravya anaMta paryAyavALuM che, jIvane anaMtA paryAya che, ane paramANune paNa anaMtA paryAya che. jIva cetana hovAthI tenA paryAya paNa cetana che. ane paramANu acetana hevAthI tenA paryAya paNa acetana che, jIvanA paryAya acetana nathI ane paramANunA paryAya sacetana nathI, e zrI jine nizcaya karyo che ane temaja yaMgya che, kema ke pratyakSa padArthanuM svarUpa paNa vicAratAM tevuM bhAse che. jIva viSe, pradeza viSe, paryAya viSe tathA saMkhyAta asaMkhyAta anaMta Adi viSene yathAzakti vicAra kare. je kaMI anya padArthane vicAra kare che te jIvanA mokSAthe kare che, anya padArthanA jJAnane mATe kare nathI. kharA aMtaHkaraNe vizeSa satsamAgamanA AzayathI jIvane utkRSTa dazA paNa ghaNA thaDA vakhatamAM prApta thAya che. jene koIpaNa pratye rAga dveSa rahyA nathI, te mahAtmAne vAraMvAra namaskAra. paramagI evA kaSabhadevAdi purUSe paNa je dehane rAkhI zakyA nathI, te dehamAM eka vizeSapaNuM rahyuM che te e ke tene saMbaMdha vate tyAM sudhImAM jIve asaMgapaNuM, nirmohapaNuM karI laI abAdhya anubhava svarUpa evuM nija svarUpa jANuM, bIjA sarva bhAva pratyethI vyAvRtta (chUTA) thavuM, ke jethI pharI janmamaraNane phera na rahe. te deha cheDatI vakhate jeTalA aMze asaMgapaNuM, nirmohapaNuM, yathArtha samarasapaNuM rahe che teTaluM mokSapada najIka che ema paramajJAnI purUSane nizcaya che. A dehe karavA gya kArya te ekaja che ke koI pratye rAga athavA koI pratye kicita mAtra dveSa na rahe. sarvatra samadazA vate eja kalyANane mukhya nizcaya che. sarva jIva pratye, sarva bhAva pratye akhaMDa ekarasa vItarAga dazA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 22. rAkhavI eja sarvajJAnanuM phaLa che, AtmA zuddha tanya, janma jarA, maraNa rahita asaMga svarUpa che, emAM sarva jJAna samAya che, tenI pratI.. timAM sarva samyaka darzana samAya che, AtmAne asaMga svarUpe svabhAva dazA rahe te samyakracAritra, utkRSTa saMyama ane vItarAga dazA che. jenA saMpUrNapaNunuM phaLa sarvaduHkhane kSaya che, e kevaLa niHsaMdeha che, kevaLa. niHsaMdeha che. | sarva anyabhAvathI AtmA rahita che, kevaLa ema jene anubhava vate che te "mukta" che. bIjA sarva dravyathI asaMgapaNuM, kSetrathI asaMgapaNa, kALathI asaMgapaNuM ane bhAvathI asaMgApaNuM sarvathA jene vate che te mukta che. amane te atyaMta atyaMta viTANunA prasaMgane udaya che. emAM . paNa udAsInapaNuM eja sanAtana dharma jJAnIne che. aTaLa anubhavasvarUpa AtmA sarva dravyathI pratyakSa jude bhAsa tyAMthI muktadazA vate che te purUSa mauna thAya che, te purUSa apratibaddha thAya che, te purUSa asaMga thAya che, te purUSa nivikalpa thAya che ane te purUSa mukta thAya che. jeNe traNe kALane viSe dehAdithI pitAne kaMIpaNa saMbaMdha nahe. evI asaMga dazA utpanna karI te bhagavAnarUpa saMpurUSone namaskAra che. Atma pariNAmanI vizeSa sthiratA thavA vANuM ane kAyAne saMyama. saupagapaNe kara ghaTe che. rAga dveSa ane ajJAnane AtyaMtika abhAva karI je sahaja zuddha AtmasvarUpamAM sthita thayA te svarUpa amArUM maraNa, dhyAna ane pAmavA yogya sthAna che. paramAnaMdarUpa harine kSaNa paNa na vIsaravA e amArI sarva kRti, vRtti ane lekhane hetu che. jema jema rAga dveSa maMda tema tema kamabaMdha maMda, ane jema jema rAga dveSa tIvra tema tema karmabaMdha tIvra.. rAgadveSane abhAva tyAM kamabaMdhane sAMparAyika abhAva. he mumukSu ! vItarAgapada vAraMvAra vicAra karavA yogya che, upa Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakhAdhanu' zailI svarUpa 222 sanA karavA yAgya che, dhyAna karavA cAgya che. jyAM jIvanA piraNAma vamAna, hIyamAna thayA kare che tyAM dhyAna kanya che. arthAta dhyAna lInapaNe sa` bAhya dravyanA paricayathI virAma pAmI nijasvarUpanA lakSamAM rahevu. ucita che. bhagavAna jine upadezelA AtmAnA (dharmI) samAdhi mA zrI gurUnA anugrahathI jANI, parama prayatnathI upAsanA kare. OM zAMti zikSApATha : 79 mahatpurUSa caritra bhAga-1 1 zrI anAthImuni : mahAtapodhana, mahAmuni, mahA prajJAvaMta, mahA yazavaMta, mahAnigraMtha ane mahAzruta anAthImunie magadha dezanA zreNika rAjAne peAtAnAM vItaka caritrathI je bedha ApyA che te khare! azaraNu bhAvanA siddha kare che. mahAmuni anAthIe bhAgavelI vedanA jevI, ke ethI ati vizeSa vedanA anaMta AtmAone bhAgavatA joIe chIe e kevu vicAravA lAyaka che! saMsAramAM azaraNutA ane anaMta anAthatA chavAI rahI che, tenA tyAga uttama tattvajJAna ane paramazIlane sevavAthI ja thAya che. eja muktinA kAraNarUpa che. jema saMsAramAM rahyA anAthI anAtha hatA; tema pratyeka AtmA tattvajJAnanI prApti vinA sadaiva anAtha ja che. sanAtha thavA sandeva, satyama ane sadgurUne jANavA avazyanA che. 2 bAhubaLa : RSabhadevajI bhagavAna sarvAMsaga parityAga karI bharata, bAhubaLa nAmanA be putrone rAjya soMpI vihAra karatA hatA tyAre bharatezvara cakravatI thayA. AyudhazALAmAM cakranI utpatti thayA pachI pratyeka rAjya para pAtAnI AmnAya besADI ane cha khaMDanI prabhutA meLavI. mAtra mAhubaLe ja e prabhutA aMgIkAra na karI. ethI piraNAmamAM bharatezvara Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhanu' zailI svarUpa ane bAhubaLane yuddha maMDAyuM. ghaNA vakhata sudhI bharatezvara ke bAhubaLa e khannemAMthI ekake haThayA nahIM, tyAre krodhAvezamAM AvI jaI bharatezvare bAhubaLa para cakra mUkayu. eka vIya*thI utpanna thayelA bhAI para te cakra mUkavAthI bAhumaLane bahu krodha AvyA, teNe mahAbaLavattara muSTi upADI. tatkALa tyAM tenI bhAvanAnuM svarUpa kyu. te vicArI gayA ke "huM A bahu ni MdanIya karUM chuM, AnuM piraNAma kevuM duHkhadAyaka che ! bhale bharatezvara rAjya bhAgavA. mithyA parasparanA nAza zA mATe karavA. A muSTi mAravI yAgya nathI; tema ugAmI te have pAchI vALavI paNa yegya nathI." ema kahI teNe paca muSTi keza luMcana karyuM. ane tyAMthI munitvabhAve cAlI nIkaLyeA. bhagavAna AdIzvara jyAM aThThANu. dIkSita putrothI temaja A -AryAMthI vihAra karatA hatA tyAM javA icchA karI; paNa manamAM mAna AvyuM. tyAM huM jaIza te mArAthI nAnA aThThANuM bhAI Ane vaMdana karavuM paDaze, tethI tyAM te javuM yeAgya nathI. pachI vanamAM te ekAgra dhyAne rahyo. haLave haLave bAra mAsa thaI gayA. mahAtapathI kAyA hADakAMnA mALeA thaI gaI. te sukA jhADa jevA dekhAvA lAgyA; paraMtu jyAM sudhI mAnaneA aMkura tenA aMtaHkaraNathI khasyA nahAtA tyAM sudhI te siddhi na pAmyA. brAhmI ane suMdarIe AvIne tene upadeza karyAM, "A vIra ! have madonmatta hAthI parathI utare; enAthI te bahu zeAdhyu." eenAM A vacanethI mAhubaLa vicAramAM paDayA, vicAratAM vicAratAM tene bhAna thayuM ke "satya che, huM mAnarUpI mo. nmatta hAthI parathI haju kayAM utaryAM chuM, have ethI utaravuM eja magaLakAraka che.'" ema kahIne teNe vaMdana karavAne mATe pagalu bharyu ke te anupama divya kaivalya kamaLAne pAmyA. vAMcanAra ! jue mAna e kevI durita vastu che ! ! 3. vajIsvAmI :- 223 vajIsvAmI kevaLa ka'cana kAminInA dravya bhAvathI parityAgI hatA....paNa A mahApavitra sAdhu vasvAmIne pigaLAvavA saMbaMdhInI AzA ni ka chatAM adhogatinA kAraNarUpa che, ema suvicArI te rukimaNIe pitAe Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 prajJAbedhanuM zailI svarUpa ApelI lamIne zubha kSetre vAparIne cAritrane grahaNa karyuM. mana, vacana ane kAyAne aneka prakAre damana karI AtmArtha sAthe. 4 puMDarika : kuMDarikanA mukhapaTI ItyAdi sAjane grahaNa karIne puMDarike nizcaya karyo ke mAre maharSi gurU kane javuM, ane tyAra pachI ja anna jaLa grahaNa karavAM. ANavANe caraNe paravaratAM pagamAM kakara, kaMTaka khUMcavAthI lohInI dhArAo cAlI tepaNa te uttama dhyAne samatA bhAve rahyo. ethI e mahAnubhAva puMDarika cyavIne samartha sarvArtha siddha vimAne tetrIza sAgaropamanA atyujha AyuSya devarUpe UpaH AzravathI zI kuMDarikanI duHkha dazA ane sakhtarathI zI puMDarikanI sukha dazA ! 5 kAmadeva zrAvaka : siMha vagerenA aneka bhayaMkara rUpa karyA. te paNa kAryotsargamAM leza hInatA kAmadeve ANuM nahIM. ema rAtrinA cAra pahora devatAe karyA karyuM, paNa te pitAnI dhAraNAmAM phAvyuM nahIM. pachI teNe upayoga vaDe karIne joyuM te merunA zikharanI pare te aDola rahyo dIThe. kAmadevanI addabhuta nizcalatA jANe tene vinayabhAvathI praNAma karI deSa kSamAvIne te devatA svasthAnake gaye. kAmadeva zrAvakanI dharmadaDhatA ApaNane ze bedha kare che te kahyA vagara paNa samajAyuM haze. emAMthI tatvavicAra e levAne che ke nigraMtha pravacanamAM praveza karIne daDha rahevuM. kAryotsarga ItyAdika je dhyAna dharavAnAM che te jema bane tema ekAgra cittathI ane daDhatAthI nirdoSa karavA. caLavicaLa bhAvathI kAyotsarga bahu deSayukta thAya che. pAIne mATe dhama zAkha kADhanArA dharmamAM daDhatA kyAMthI rAkhe? ane rAkhe te kevI rAkhe? e vicAratAM kheda thAya che. 6 sudarzana zeTha - game tema che paNa sRSTinA divya bhaMDAramAM ajavALuM che. satyane prabhAva hAM rahetuM nathI. sudarzanane zULIe besAryo ke zULI phITIne tenuM jhaLahaLatuM sonAnuM siMhAsana thayuM, ane deva dubhine nAda thayA, Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 225 sarvatra AnaMda vyApI gaye. sudarzananuM satyazILa vizvamaMDaLamAM jhaLakI UyuM. satyazILane sadA jaya che. zIyaLa ane sudarzananI uttama daDhatA e baMne AtmAne pavitra zreNie caDhAve che ! 7. maharSi nimirAja - maharSi nimirAjanI sudaDhatA joI zakendra paramAnaMda pAme; pachI brAhmaNanA rUpane chAMDIne iMdrapaNane vaikiya karyuM. vaMdana karIne madhura vacane pachI te rAjarSizvaranI stuti karavA lAgya: "he mahAyazasvi ! meTuM Azcarya che ke te kedhane che. Azcarya te ahaMkArane parAjaya karyo, Azcarya te mAyAne TALI, Azcarya te lebha vaza kIdhe, Azcarya tAruM saraLapaNuM, Azcarya tArUM nirmamatva, Azcarya tArI pradhAna kSamA, Azcarya tArI nirlobhatA. he pUjya! tuM A bhavane viSe uttama chuM, ane parabhavane viSe uttama haIza. kama rahita thaIne pradhAna siddha gatine viSe paravarIza" e rIte stuti karatAM karatAM, pradakSiNA karatAM karatAM, zraddhA bhaktie te RSinA pAdAMbhujane vaMdana karyuM. pachI te suMdara mukuTavALA zakendra AkAza vATe gaye. viprarUpe namirAjano vairAgya tAvavAmAM IMdra zuM nyUnatA karI che? kaMIye nathI karI. saMsAranI je lalutAo manubane caLAvanArI che, te te lalutA saMbaMdhI mahAgauravathI prazna karavAmAM te puraMdare nirmaLa bhAvathI stutipAtra cAturya calAvyuM che. chatAM nirIkSaNa karavAnuM te e che ke namirAja kevaLa kaMcanamaya rahyA che. zuddha ane akhaMDa vairAgyanA vegamAM emanuM vahana emaNe uttaramAM dazita karyuM che. "he vipra ! tuM je je vastuo mArI che ema kahevarAve che te te vastuo mArI nathI. huM eka ja chuM, ezle janAra chuM, ane mAtra prazaMsanIya ekatvane ja cAhuM chuM." AvA rahasyamAM namirAja pitAnA uttarane ane vairAgyane daDhIbhUta karatA gayA che. evI parama pramANazikSAthI bharyuM te mahaSinuM caritra che. banne mahAtmAone parasparane saMvAda zuddha ekatvane siddha karavA tathA anya vastuone -15 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa tyAga karavAnA upadezAthe ahIM darzita karyo che. (ene paNa vizeSa DhIbhUta karavA namirAja ekatva zAthI pAmyA te viSe kiMcitmAtra namirAjane ekatva saMbaMdha ApIe chIe.) rANI sarva maLI sucaMdana ghasI, ne carcavAmAM hatI, bUjha tyAM kakaLATa kaMkaNuta, chotI namibhUpati, saMvAde paNa IdrathI daDha rahyo, ekatva sAcuM karyuM, evA e mithilezanuM carita A, saMpUrNa atre thayuM. vizeSArtha - rANIone samudAya caMdana ghasIne vilepana karavAmAM kAryo hato, tatsamayamAM kaMkaNanA khaLabhaLATane sAMbhaLIne namirAja bUjhe. IdranI sAthe saMvAdamAM paNa acaLa rahyo ane ekatvane siddha 8. bharatezvara : ema e cha khaMDane prabhu, devanA deva je, aDhaLaka sAmrAjya lakSmIne bhaktA, mahAAyu dhaNa aneka ratnanI yutatA dharAvanAra rAja rAjezvara bharata Adarza bhuvanane viSe kevaLa anyatva bhAvanA upajavAthI zuddha vairAgI thaye ! kharekhara bharatezvaranuM manana karavA gya caritra saMsAranI kArnetA ane audAsInyane pUrepUre bhAva upadeza ane pramANa darzita kare che. kahe ! ene tyAM I khAmI hatI? nahotI ene tyAM navayauvanA strIonI khAmI ke nahatI rAja riddhinI khAmI. nahatI vijaya siddhinI khAmI ke navanidhinI khAmI, nahetI putra samudAyanI khAmI, kenahotI kuTuMba parivAranI khAmI, nahetI rUpakAMtinI khAmI ke nahotI yaza-kItinI khAmI. AgaLa kahevAI gayelI tenI riddhinuM ema punaHsmaraNa karAvI pramANathI zikSA prasAdIne lAbha ApIe chIe ke bharatezvare vivekathI anyatvanA svarUpane joyuM, jANyuM ane sapekaMcukavat saMsAra parityAga karI tenuM mithyA mamatva siddha karI ApyuM. mahA vairAgyanI acaLatA, nirmamatvatA ane Atma zaktinuM praphulita thavuM, A mahAgIzvaranA caritramAM rahyuM che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvadhanuM zailI svarUpa 227 eka pitAnA se putromAM navANuM AgaLa Atmasiddhine sAdhatA hatA. temAM A bharatezvare siddhi sAdhI. pitAe paNa e ja siddhi sAdhI. bharatezvarI-rAjyasana-bhegIo uparA uparI AvanAra eja Adarza bhuvanamAM te ja siddhi pAmyA kahevAya che. e sakaLa siddhi sAdhaka maMDaLa anyatvane ja siddha karI ekatvamAM praveza karAve che. abhivaMdana che te paramAtmAone. dekhI AMgaLI Apa eka aDavI, vairAgya vege gayA chAMDI rAja samAjane bharatajI, kaivalya jJAnI thayA; cothuM citra pavitra e ja carite, pAmyuM ahIM pUrNatA; jJAnInAM mana teha raMjana kare, vairAgya bhAve yathA. vizeSArtha-potAnI eka AMgaLI aDavI dekhIne vairAgyanA pravAhamAM jeNe praveza karyo, rAja samAjane choDIne jeNe kevalyajJAna prApta karyuM evA te bharatezvaranuM caritra dhAraNa karIne A ceAthuM citra pUrNatA pAmyuM. te jevo joIe te vairAgya bhAva darzAvIne jJAnI purUSanAM manane raMjana karanAra thAo ! game tevA tuccha viSayamAM praveza chatAM ujajavaLa AtmAone svataH vega vairAgyamAM jhaMpalAvuM e che. >> zAMti zikSApATha : 80 mahapurUSa caritra bhAga-2 9. sanatkumAra : raktapitta jevA sadaiva lohIparUthI gagatA mahAroganI utpatti je kAyAmAM che. paLamAM vaNasI javAne jene svabhAva che, jenA pratyeka rAme paNa babbe rogane nivAsa che, tevA sADA traNa karoDa remathI bharelI hevAthI karoDo ragane te bhaMDAra che ema vivekathI siddha che. anAdinI nyUnAdhikatAthI te pratyeka roga je kAyAmAM dekhAva de che, maLa, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa mUtra, naraka, hADa, mAMsa, parU ane leSmathI jenuM baMdhAraNa karyuM che, tvacAthI mAtra jenI manoharatA che, te kAyAne meha are ! vibhrama ja che sanakumAre jenuM leza mAtra mAna karyuM te paNa jethI saMkhAyuM nahIM te kAyAmAM aho ! pAmara tuM zuM mahe che? e moha maMgaLadAyaka nathI, e kicit stutipAtra nathI. 10. mRgAputra : tatvajJAnIoe sapramANa siddha karelI dvAdaza bhAvanAmAMnI saMsArabhAvanAne daDha karavA mRgAputranuM caritra ahIM varNavyuM. saMsArATavImAM paribhramaNa karatAM anaMta duHkha che e vivekasiddha che; ane emAM paNa meSAnuSa jemAM sukha nathI evI narakAdhagatinA anaMta duHkha yuvajJAnI gIMdra mRgAputre janaka janetA prati varNavyA che, te kevaLa saMsAra mukta thavAne virAgI upadeza pradazita kare che. AtmacAritra avadhAraNa karatAM tapa pariSahAdikanA bahiduHkhane duHkha mAnyuM che, ane mahAgatinA paribhramaNa rUpa anaMta duHkhane bahirbhAva mahinAthI sukha mAnyuM che, e je kevI bhrama vicitratA che? AtmacAritranuM duHkha te duHkha nahI paNa parama sukha che, ane pariNAme anaMta sukhataraMga prAptinuM kAraNa che, temaja bhegavilAsAdikanuM sukha te kSaNika ane bahiMdazya sukha te kevaLa duHkha ja che. pariNAme anaMta duHkhanuM kAraNa che, ema sapramANa siddha karavA mahAjJAnI mRgAputrane vairAgya ahIM darzAvyuM che. e mahA prabhAvika mahA yazemAna mRgAputranI peThe tapAdika ane AtmacAritrAdika zuddhAcaraNa kare, te uttama sAdhu rilekamAM prasiddha ane pradhAna evI parama siddhi dAyaka siddha gatine pAme. saMsAra mamatvane duHkhavRddhirUpa mAnI, tattvajJAnIe te mRgAputranI peThe jJAna darzana cAritrarUpa divya ciMtAmaNIne parama sukha ane paramAnaMdane kAraNe ArAdhe che. pharI pharIne jJAnI purUSanAM vacana e upadezane ja nizcaya karavAnI jIvane preraNa karavA Icche che. tathApi anAdi asatsaMgathI utpanna thayelI evI duSTa IcchAdibhAvamAM mUDha thayele e jIva pratibUjhate nathI, ane te bhAvanI nivRtti karyA vinA athavA nivRttinuM prayatna karyA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 229 vinA zreya Icche che ke jene saMbhava kyAre paNa thaI zakyuM nathI, vartamAnamAM thatuM nathI, ane bhaviSyamAM thaze nahi. mahaSi mRgAputranuM sarvottama caritra saMsAra paribhramaNa nivRttine ane tenI sAthe aneka prakAranI nivRttine upadeza kare che, e uparathI nivRtti bodha aMtardazananuM nAma rAkhI AtmacAritranI uttamatA varNana vatAM A mRgAputra caritra ahIM AgaLa pUrNatA pAme che. saMsAra paribhramaNa nivRtti ane sAvadya upakaraNa nivRttine pavitra vicAra tatvajJAnIe niraMtara kare che. pariNAmamAM jJAna dazanAdika anupama vastuo prApta karavI. jemAM parama sukha ane paramAnaMdane akhaMDa nivAsa che. janma maraNanI viTaMkhanAne abhAva che; zekane ne duHkhane kSaya che. 11. gajasukumAra : kSamA e aMtarzatru jItavAmAM khaDaga che, pavitra AcAranI rakSA karavAmAM bakhtara che, zuddha bhAve asahya dukhamAM sama pariNAmathI kSamA rAkhanAra manuSya bhavasAgara tarI jAya che. kRSNa vAsudevanA gajasukumAra nAmanA nAnA bhAI mahA surUpavAna, sukumAra, mAtra bAra varSanI vaye bhagavAna neminAthanI pAsethI saMsAra tyAgI thaImazAnamAM ugra dhyAnamAM rahyA hatA tyAre teo eka adbhuta kSamAmaya caritrathI mahAsiddhine pAmI gayA. somala nAmanA brAhmaNanI surUpavarNa saMpanna putrI vere gajasukumAranuM sagapaNa karyuM hatuM. paraMtu lagna thayA pahelAM gajasukumAra te saMsAra tyAgI gayA. AthI pitAnI putrInuM sukha javAnA dveSathI te semala brAhmaNane bhayaMkara kedha vyApe. gajasukumAranI zedha karate karate e smazAnamAM jyAM mahAmuni gajasukumAra ekAgra vizuddha bhAvathI kAryotsargamAM che tyAM AvI pahoMce. kemaLa gajasukumAranA mAthA para cIkaNI mATInI vADa karI ane aMdara dhakhadhakhatA aMgArA bharyA Idhana pUryuM eTale mahAtApa thaye, ethI gajasukumArane kemaLa deha baLavA mAMDe eTale te somala jato rahyo e veLA gajasukumAranA asahya duHkhamAM kahevuM paNa zuM hoya? paraMtu tyAre te samabhAva pariNAmamAM rahyA ! kicita ke ke dveSa enA hRdayamAM ja nahIM. potAnA AtmAne sthitisthApaka Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 prajJAbedhanuM zailI svarUpa karIne bedha dIdhuM ke je ! tuM enI putrIne paraNe heta te e kanyAdAnamAM tene pAghaDI Apata...A ene bahu upakAra thayo ke A pAghaDI badala eNe mekSanI pAghaDI baMdhAvI evA vizuddha pariNAmathI aDaga rahI samabhAvathI te asahya vedanA sahIne sarvajJa sarvadazI thaI anaMta jIvana sukhane pAmyA. kevI anupama kSamA ane kevuM tenuM suMdara pariNAma tatvajJAnIonAM vacana che ke AtmA mAtra svasadbhAvamAM Ave joIe, ane te AvyA te mekSa hatheLImAM ja che. gajasukumAranI nAmAMkita kSamA ke vizuddha baMdha kare che! 12. kapilamuni. : A te jIva bahu thaI. tRSNA samudramAM te bahu gaLakAM khAdhAM. AkhuM rAjya mAgatAM paNa tRSNa chIpatI nahotI, mAtra saMteSa ane vivekathI te ghaTADI te ghaTI. e rAjA je cakravatI hatI te pachI huM ethI vizeSa zuM mAgI zakata? ane vizeSa jyAM sudhI na maLatA tyAM sudhI mArI tRSNA samAta paNa nahIM, jyAM sudhI tRSNa samAta nahIM tyAM sudhI huM sukhI paNa na heta. eTalethIye mArI tRSNa TaLe nahIM te pachI be mAsAthI karIne kayAMthI TaLe? ene AtmA savaLIe AvyuM ane te bolya, have mAre be mAsAnuM paNa kaMI kAma nathI, be mAsAthI vadhIne huM keTale sudhI pahoMcya! sukha te saMteSamAM ja che. tRSNA e saMsAra vRkSanuM bIja che. ene he jIva, tAre zuM khapa che? vidyA letAM tuM viSayamAM paDI gaye; viSayamAM paDavAthI A upAdhimAM paDa, upAdhi vaDe karIne anaMta tRSNa samudranA taraMgamAM tuM paDe. eka upAdhimAMthI A saMsAramAM ema anaMta upAdhi veThavI paDe che. AthI eno tyAga kare ucita che. satya saMteSa jevuM nirUpAdhi sukha ekake nathI. ema vicAratAM vicAratAM tRSNa zamAvavAthI te kapilanAM aneka AvaraNa kSaya thayAM. tenuM aMtaHkaraNa praphullita ane bahu vivekazIla thayuM. vivekamAMne vivekamAM uttama jJAna vaDe te svAtmane vicAra karI zakyA. apUrva zreNIe caDhI te kaivalyajJAnane pAmya kahevAya che. tRSNa kevI kaniSTha vastu che? ....saMteSa eja kalpavRkSa che! ane eja mAtra mane vAMchitatA pUrNa kare che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 prAvadha zailI svarUpa 13. jabusvAmI : ja busvAmInuM dRSTAMta prasaMgane prabaLa karanArUM ane ghaNuM AnaMdakAraka apAyuM che. lUMTAvI devAnI IcchA chatAM pravAha ema mAne ke cAra laI gayAnA kAraNe jabune tyAga che, te te paramArthane laMkarUpa che. evo je mahAtmA jaMbune Azaya te satya hate. 14. zrI kRSNa - zrI kRSNa game te gatine (pAmyA hoya) prApta thayA hoya, paNa vicAratAM te AtmabhAva-upayogI hatA ema spaSTa jaNAya che. je zrI kRNe kAMcananI dvArikAnuM chappana keTI yAdave saMgrahitanuM paMca viSayanA AkarSita kAraNonA yugamAM svAmIpaNuM bhegavyuM te zrI kRSNa jyAre deha mUke che tyAre zI sthiti hatI te vicAravA jegya che ane te vicArI A jIvane jarUra AkuLapaNathI mukta karavA gya che. kulane saMhAra thayuM che, dvArikAne dAha thaye che te zeke zekavAna ekalA vanamAM bhUmi para AdhAra karI sUtA che tyAM jarAkumAre bANa mAryuM te samaye paNa dhIrajane avagAhI che te zrIkRSNanI dazA vicAravA gya che. zrIkRSNa e mahAtmA hatA. jJAnI chatAM udayabhAve saMsAramAM rahyA hatA. eTaluM jenathI paNa jANI zakAya che, ane te kharUM che, tathApi temanI gati viSe je bheda batAvyuM che tenuM jUduM kAraNa che. ane bhAgavatAdikamAM te je zrIkRSNa varNavyA che te te paramAtmA ja che. paramAtmAnI lIlAne mahAtmA kRSNane nAme gAI che. ane e bhAgavata ane e kRSNa je mahApurUSathI samajI le te jIva jJAna pAmI jAya ema che. A vAta amane bahu priya che. ane tamArA samAgame have te vizeSa carcazuM. lakhyuM jatuM nathI. bhAgavatavALI vAta AtmajJAnathI jANelI che. 15. janakavidehI : janakavidehI saMsAramAM rahyA chatAM videhI rahI zakyA e ke moTuM Azcarya che, mahA mahA vikaTa che, tathApi paramajJAnamAM ja jene Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 prajJAbedhanuM zailI svarUpa AtmA tadAkAra che, tene jema rahe che tema rahyuM jAya che. ane jema prArabdha karmane udaya tema vatatAM temane bAdha hotuM nathI. deha sahitanuM jenuM ahaM paNuM maTI gayuM che, evA te mahAbhAgyane deha paNa AtmabhAve ja jANe vartatuM hatuMte pachI temanI dazA bhedavALI kyAMthI hoya?. ...tene meha zo ane tene zeka che? ke je sarvatra ekatva (paramAtva svarUpa) ne ja jue che. 16. bAbhurAjA - bhurAjAe vikaTa tapa karI paramAtmAnuM ArAdhana karyuM, ane dehadhArI rUpe paramAtmAe tene darzana ApyuM ane vara mAgavA kahyuM tyAre rAbhurAjAe mAgyuM ke he bhagavAna! AvI je rAjya lakSmI mane ApI che te ThIka ja nathI, tAre parama anugraha mArA upara hoya te paMca viSayanA sAdhanarUpa e rAjya lakSmInuM pharIthI mane svapna paNa na che e vara Apa. paramAtmA diMga thaI jaI "tathAstu' kahI svadhAmagata thayA. kahevAne Azaya e che ke emaja yogya che. kaThaNAI ane saraLAI, zAtA ane azAtA e bhagavadbhaktane sarakhA ja che ane vaLI kaThaNAI ane azAtA te vizeSa anukULa che ke jyAM mAyAne pratibaMdha darzana rUpa nathI. Apane te A vArtA jANavAmAM che, tathApi kuTuMbAdikane viSe kaThaNAI hevI ghaTArata nathI ema ugatuM hoya to tenuM kAraNa e ja che ke paramAtmA ema kahe che ke tame tamArA kuTuMba pratye niHsneha ho, ane tenA pratye samabhAvI thaI pratibaMdha rahita thAo; te tamArUM che ema na mAne, ane prArabdha vegane lIdhe ema manAya che, te TALavA A kaThaNAI meM ekalI che. adhika zuM kahevuM? e emaja che. 17. mahAtmA vyAsajI : mahAtmA vyAsajIne jema thayuM hatuM, tema amane hamaNAM vate che. Atmadarzana pAmyA chatAM paNa vyAsajI AnaMda saMpanna thayA nahotA; kAraNa ke harirasa akhaMDapaNe gAye nahete, amane paNa emaja che. akhaMDa e harirasa parama preme akhaMDapaNe anubhavatAM haju kayAMthI AvaDe! ane jyAM sudhI tema nahIM thAya tyAM sudhI amane jagatamAMnI vastunuM eka Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 233 ANu paNa gamavuM nathI. bhagavAna vyAsajI je yugamAM hatA, te yuga bIje hite, A kaLiyuga che emAM harisvarUpa, harinAma ane harijana daSTie nathI AvatAM. e traNemAMnA keInI smRti thAya evI koI cIja paNa daSTie nathI AvatI. badhAM sAdhana kaLiyugathI gherAI gayAM che. ghaNuM karIne badhAya jIva unmAge pravarte che, athavA sanmAganI sanmukha vartatA najare nathI paDatA. kavacita mumukSu che, paNa tene hajI mArgane nikaTa saMbaMdha nathI. niSkapaTIpaNuM paNa manuSyamAMthI cAlyA gayA jevuM thayuM che, sanmAgane eka aMza ane tene paNa zatAMza te keI AgaLa paNa daSTie paDatuM nathI; kevaLajJAnano mArga te te kevaLa visarjana thaI gayuM che. keNa jANe harinI IcchA zuM che? A vikaTa kALa te hamaNAM ja je. kevaLa maMda puNyavALAM prANI joI parama anukaMpA Ave che. 18. mahAtmA kabIrajI tathA narasiMha mahetA - mahAtmA kabIrajI tathA narasiMha mahetAnI bhakti ananya, alaukika, addabhUta ane sarvotkRSTa hatI, tema chatAM te nispRhA hatI. svane paNa temaNe evI duHkhI sthiti chatAM AjIvikA athe vyavahArathe paramezvara pratye dInapaNuM karyuM nathI...tema karyA sivAya je ke IzvarecchAthI vyavahAra cAlyo gayo che. tathApi temanI dAridrayAvasthA haju sudhI jagatavidita che ane eja emanuM sabaLa mahAtmya che. paramAtmAe emanA paracA pUrA karyA che te e bhaktonI IcchAthI uparavaTa thaIne. bhaktonI evI IcchA na hoya, ane tevI IcchA hoya te rahasyabhaktinI temane prApti paNa na hoya. A5 hajAre vAta lakho paNa jyAM sudhI nispRha nahIM ho, (nahIM thAo) tyAM sudhI viTaMbanA ja che. 19. mAnya bhakta puruSe - jyAre jena zAstra vAMcavA jaNAvIe tyAre jenI thavAne nathI jaNAvatA, vedAMta zAstra vAMcavA jaNAvIe tyAre vedAMtI thavA nathI jaNAvatA, temaja anya zAstra vAMcavA jaNAvIe tyAre anya thavA nathI jaNAvatA. mAtra je jaNAvIe chIe te tama sarvane upadeza levA athe Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakhAvanuM zailI svarUpa jaNAvIe chIe. jainI ane vedAMtI AdinA bheda tyAga karI, AtmA tevA nathI. 234 1. akSaya bhagata (akhAjI) kavie kahyuM che ke : -: kartA maTe tA chUTe ka, e che mahA bhajananeA ma jo tu jIva tA kartA hira, jo tuM zIva te vastu kharI; tu che jIva ne tuM che nAtha, ema kahI akhe aTakayA hAtha. 2. ....satpurUSonAM ciratrA ane mArgAnusArI (suMdaradAsa, prItama, akhA, kabIra Adi) jIvAnAM vacanA ane jenA uddeza AtmAne mukhya kahevA viSe che, evA (vicArasAgara, suMdaradAsanA graMtha, AnadaghanajI, banArasIdAsa, kazmIra, akhA, vigerenA pada) graMthanA paricaya rAkhavA, ane e sau sAdhanamAM mukhya sAdhana evA zrI satpurUSanA samAgama gaNavA. 3. bhAjo bhagata, nirAMta koLI ItyAdika purUSo yAgI (parama yogyatA vALA) hatA. 4. mIrAMbAI mahA bhaktivAna hatAM, vRMdAvanamAM jIvA gesAMInA darzana karavA te gayAM ne pUchAvyuM ke 'darzana karavA AvuM ?' tyAre jIvA gAsAMIe kahevaDAvyuM ke 'huM stronuM mAM jotA nathI' tyAre mIrAMbAI e kahevaDAvyu' ke 'vRMdAvanamAM rahyA Apa purUSa rahyA che. e bahu Azcaya kAraka che. vRMdAvanamAM rahI bhagavAna sivAya anya purUSanAM dana karavAM nathI. bhagavAnanA bhakta che te tA strI rUpe che, gopI rUpe che. 5. nAbheA bhagata hatA. bhagata para cArInA Aropa mUkI koTavALa pakaDI gayA.........dehane rAkhavAne mATe bhagavAnanuM nAma nahI levu'. bhale dehane mAra paDe te sArUM. zuM karavA che dehane ? 6. mANekadAsajI eka vedAMtI hatA. teoe eka graMthamAM makSa karatAM satsaMga vadhAre yathArtha gaNyA che. kahyuM che ke : "nija chaMdanase nA mile, he vaikuTha dhAma; saMta kRpAse pAI e, sA hira sabase ThAma. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 35 prastAvadhanuM zailI svarUpa 20. zrI hemacaMdrAcAryajI - zrI AnaMdaghanajI : zrI hemacaMdrAcAryane thayAM ATha varasa thayAM. zrI AnaMdaghanajIne thayAM baso varasa thayAM. zrI hemacaMdrAcArye lekAnugrahamAM AtmA arpaNa karyo. zrI AnaMdaghanajIe Atmahita sAdhana pravRttine mukhya karI. zrI hemacaMdrAcArya mahAprabhAvaka, baLavAna pazamavALA purUSa hatA. zrI AnaMdaghanajIne siddhAMtabadha tIvra hate. 21. zrI AtmArAmajI: zrI AtmArAmajI sarala hatA. kaMI dharmadAjha hatI, khaMDana maMDanamAM na UtaryA hatA te sAre upakAra karI zakata. temanA ziSya samudAyamAM kaMIka saralatA rahI che. keI keI sanyAsIo vadhAre sarala jovAmAM Ave che. zrAvakapaNuM ke sAdhupaNuM kula saMpradAyamAM nahIM AtmAmAM joIe. 22. kArtikasvAmI : gaI sAla jeTha mAsamAM madrAsa bhaNI javuM thayuM hatuM. kArtika svAmI e bhUmimAM bahu vicaryA che. e taraphanA nagna, bhavya, UMcA, aDola vRttithI UbhelA pahADa nIrakhI svAmI kArtikeyAdinI aDela, vairAgyamaya, - digambara vRtti yAda AvatI hatI. namaskAra te svAmI kArtikeyAdine. 23. zrI samatabhadrasUri - A zrI samaMtabhadrasUri vi. saM. bIjA saikAmAM thayA. teo zvetAmbara digambara banemAM eka sarakhA sanmAnita che. teoe devAgama stotra athavA AsamImAMsA racela che. tatvArtha sUtranA maMgalAcaraNanI TIkA karatAM A devAgama oNtra lakhAya che. 24. zrI haribhadrasUri : haribhadrasUrine vedAMtAdi badhA darzananI khabara hatI. te badhA darzananI paryAcanApUrvaka temaNe jaina darzanane pUrvApara avirodha pratIta karyuM hatuM. avalekanathI jaNAze. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 25. zrI kuMdakuMdAcArya : he kuMdakuMdAdi AcAryo ! tamArA vacane paNa svarUpAnusaMdhAnane viSe A pAmarane parama upakArabhUta thayAM che. te mATe huM tamane atizaya bhaktithI namaskAra karUM chuM. 26. zrI yazovijayajI - zrI yazovijayajIe gadraSTi graMthamAM chaThThI kAntASTine viSe batAvyuM che ke vItarAga svarUpa sivAya bIje kayAMya sthiratA thaI zake nahIM; vItarAga-sukha sivAya bIjuM sukha niHsava lAge che. ADaMbararUpa lAge che. pAMcamI "sthirAdaSTimAM batAvyuM che ke vItarAga-sukha priyakArI lAge. AThamI "parASTi' mAM batAvyuM che ke "paramAvagADha samyaktva saMbhave, jyAM kevaLajJAna hoya. 27. zrI banArasIdAsa - zrI banArasIdAsa e AgrAnA dazAzrImAlI vANiyA hatA. ema paNa lAge che ke banArasIdAse lakSaNAdi bhedathI jIvane vizeSa nirdhAra karyo hate, ane te te lakSaNadinuM satata manana thayA kyathI AtmasvarUpa kaMIka tIkSNapaNe temane anubhavamAM AvyuM che ane avyakatapaNe Atmadravyane paNa temane lakSa thaye che, ane te avyakta lakSathI te bIjajJAna temaNe gAyuM che. avyakata lakSane artha atre e che ke cittavRtti AtmavicAramAM vizeSapaNe lAgI rahevAthI pariNAmanI nirmaLadhArA banA rasIdAsane je aze pragaTI che, te nirmaLa dhArAne lIdhe pitAne dravya Aja che ema che ke spaSTa jANavAmAM nathI, te paNa aspaSTapaNe eTale svAbhAvikapaNe paNa temanA AtmAmAM te chAyA bhAsyamAna thaI che, ane jene lIdhe e vAta temanA mukhethI nIkaLI zakI che. ane sahaja AgaLa vadhatAM te vAta temane sAva spaSTa thaI jAya evI dazA te graMtha karatAM temanI prAye rahI che. >> zAMti Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa zikSApATha H 81 sUkSma tatvapratIti jJAnAvaraNIyAdi kamane egya je pugala grahaNa thAya che te dravyAzrava jANo. jina bhagavAne te aneka bhedathI kahyo che. jIva je pariNAmathI kamane baMdha kare che te "bhAvabaMdha" kama pradeza paramANuo ane jIvane anya pravezarUpe saMbaMdha thave te "dravyabaMdha." prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza ema cAra prakArane baMdha che. prakRti ane pradezabaMdha vegathI thAya che, sthiti tathA anubhAgabaMdha. kaSAyathI thAya che. Azravane rokI zake eve caitanya svabhAva te "bhAvasaMvara ane. tethI "dravyAzravane reke te dravyasaMvara bIje che. vrata, samiti, gupti, dharma, anuprekSA ane pariSaha jya tathA cAritranA ghaNuM prakAra te "bhAva saMvaranA vizeSa jANavA. je bhAva vaDe tapazcaryAe karIne ke yathAkALe karmanA pudgale rasa bhagavAI jaI kharI paDe che, te "bhAva nijara." te pugala paramANuonuM AtmapradezathI kharI paDavuM te "vyani jarA." sava kamane kSaya thavArUpa AtmasvabhAva te "bhAvamakSa karma varga. NAthI AtmadravyanuM juduM thaI javuM te dravyamekSa." zubha ane azubha bhAvane lIdhe puNya ane pApa jIvane hoya che. zAtA, zubhAyuSa, zubha nAma ane ucca getrane hetu "puNya' che. "pApathI. tethI viparIta thAya che. samyak darzana, samyak jJAna ane samyaka cAritra mekSanAM kAraNa che. vyavahAranayathI te traNe che. "nizcayathI AtmA e traNe maya che.. AtmAne choDIne e traNe ratna bIjA keIpaNa dravyamAM vartatA nathI, teTalA mATe AtmA e traNeya che, ane tethI mekSa kAraNa paNa AtmA ja che. jIvAdita pratye AsthArUpa AtmasvabhAva te "samyaka darzana jethI mAThA AgrahathI rahita "samyaka jJAna thAya che. saMzaya, viparyaya ane bhrAMtithI rahita AtmasvarUpa ane parasva. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu' zailI svarUpa rUpane yathA'paNe grahaNa karI zake te samyak jJAna sAkAre|payoga rUpa che, tenA ghaNAM bheda che. 238 bhAvAnuM sAmAnya svarUpa je upayAga grahaNa karI zake te 'dana' ema AgamamAM kahyu` che. 'darzIna'zabda zraddhAnA amAM paNa vaparAya che. chadmasthane prathama darzana ane pachI jJAna thAya che, kevaLI bhagavAnane ane sAthe che. azubha bhAvathI nivRtti ane zubha bhAvamAM pravRtti te 'cAritra.' vyavahAra nayathI te cAritra trata, samiti, gupti rUpe zrI vItarAgAe kahyuM che.. saMsAranA mULa hetuone vizeSa nAza karavAne arthe bAhya ane atara`ga kriyAnA jJAnIpurUSane nirodha thAya tenuM nAma 'parama samyak cAritra' vItarAgAe kahyuM che. meAkSanA heturUpa e banne cAritra dhyAnathI avazya munie pAme che. teTalA mATe prayatnavAnacittathI dhyAnanA uttama abhyAsa karI. jo tame aneka prakAranA dhyAnanI prAptine arthe cittanI sthiratA icchatA ho teA priya athavA apriya vastumAM mAThu na kare, rAga na karo, dveSa na karo. pAMtrIsa, sAla, cha, pAMca, cAra, be ane eka akSaranA parameSThipaTTanA vAcaka maMtra che. tenu' japapUrvaka dhyAna kare. vizeSa svarUpa zrI gurUnA upadezathI jANuvu. ceAgya che...tathArUpe nirvikalpa ane akhaMDa svarUpamAM abhinna jJAna sivAya anya kaI sava duHkha maTADavAnA upAya jJAnI purUSAe jANyo nathI. jagata viSayanA vikSepamAM svarUpa vizrAMti vaDe vizrAMti pAmatuM nathI. anaMta avyAmAdha sukhanA eka ananya upAya svarUpastha thavuM teja che. e ja hitakArI upAya jJAnIe dIThe che. bhagavAna jine dvAdazAMgI e ja arthe nirUpaNa karI che ane e ja utkRSTatAthI te zAle che. jayavaMta che. jJAnInA vacananA zravaNathI ullAsita thatA evA jIva cetana jaDane Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa bhinna svarUpe yathArtha paNe pratIta kare che. anubhave che. anukrame svarUpastha thAya che. yathAsthita anubhava thavAthI svarUpastha thavA gya che. darzana meha vyatIta thavAthI jJAnInA mArgamAM paramabhakti samutpanna thAya che. tatva pratIti vaDe zuddha caitanyanA pratye vRttine pravAha vaLe che, zuddha caitanya anubhava athe cAritra moha vyatIta karavA gya che. cAritra maha caitanyanA jJAnI purUSanA sanmArganA naiSTikapaNAthI pralaya thAya che. asaMgatAthI paramAvagADha anubhava thavA gya che. he Arya munivaro ! e ja asaMga zuddha cautanyArthI asaMga rogane ahoniza IcchIe chIe. he munivare asaMgatAne abhyAsa kare. je mahAtmAo asaMga rautanyamAM lIna thayA, thAya che ane thaze tene namaskAra. 3 namaH sarva duHkhane AtyaMtika abhAva ane parama avyAbAdha sukhanI prApti e ja mokSa che ane te ja paramahita che. vItarAga sanmAga tene sadupAya che. te sanmAgane A pramANe saMkSepa che - samyakadarzana, samyakajJAna ane samyak cAritranI ekatratA te ekSamAga che. sarvajJanA jJAnamAM bhAsyamAna tanI samyak pratIti thavI te samyak darzana che. te tatvano bodha je te "samyakajJAna che. upAdeya tatvane abhyAsa tha te samyak caritra che. zuddha Atmapada svarUpa evA vItarAga padamAM sthiti thavI te e traNenI ekatratA che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa sarvajJa deva, nigraMtha gurU ane sarva padiSTa dharmanI pratItithI tatva pratIti prApta thAya che. sarva jJAnAvaraNa, dazanAvaraNa, sarvameha ane sarvavaryAdi aMtarAyane kSaya thavAthI AtmAne sarvajJa vItarAga svabhAva pragaTe che. nigraMtha padanA abhyAsane uttarottara kama tene mAge che. tenuM rahasya sarvajJApadiSTa dharma che. sarvare kaheluM gurU upadezathI AtmAnuM svarUpa jANIne supratIta karIne tenuM dhyAna kare. jema jema dhyAna vizuddhi tema tema jJAnAvaraNIyane kSaya thaze. pitAnI kalapanAthI te dhyAna siddha thatuM nathI. jJAnamaya AtmA jemane paramatkRSTa bhAve prApta thaye, ane jemaNe padravyamAtra tyAga karyuM che, te devane namana he! namana ho! bAra prakAranA nidAna rahita tapathI karmanI nirA, vairAgya bhAvanA bhAvita, ahaMbhAva rahita evA jJAnIne prApta thAya che. te niro paNa be prakAranI jANavI. svakAla prApta ane tapathI eka cAre gatimAM thAya che, bIjI vratadhArIne ja hoya che. jema jema upazama bhAvanI vRddhi thAya tema tema tapa karavAthI karmanI ghaNI nirjarA thAya che. te nirjarAne krama kahe che. mithyAdarzanamAM vartate paNa thoDA vakhatamAM upazama samyakdarzana pAmavAne che evA jIva karatAM asaMyata samyakadaSTine asaMkhyAtaguNa nirA tethI dezavirati tethI sarvavirati jJAnIne. sarva jIvane hitakArI, sarvaduHkhanAM kSayane eka AtyaMtika upAya, parama sapAyarUpa vItarAga darzana che. tenI pratItithI, tenA anukaraNathI, tenI AjJAnA parama avalaMbana vaDe jIva bhavasAgara tarI jAya che. prajanabhUta jJAnanA mULamAM pUrNa pratItimAM tevAja AkAramAM maLatA AvatA anya mArganI sarakhAmaNImAM aMze sarakhApaNArUpa pratIta thavuM te mizra guNasthAnaka che paraMtu phalANuM darzana paNa satya che, evI bane Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 241 upara sarakhI pratIti te mizra nahIM paNa mithyAtva guNasthAnaka che. amukathI amuka darzana amuka aMze maLatuM Ave che. ema kahevAmAM samyakatvane bAdha nathI; kAraNa tyAM te amuka darzananI bIjA darzananI sarakhAmaNImAM paheluM darzana sarvAge pratItirUpa thAya che. AtmajJAna athavA AtmAthI para evuM je karma svarUpa athavA pudgalAstikAya vagerenuM ja svarUpa judA judA prakAre jude jude prasaMge ati sUphamamAM sUkSma ane ati vistAravALuM jJAnIthI prakAzavuM thayuM che, temAM kAMI hetu samAya che ke zI rIte? ane samAya che te zuM? te vize vicAra karavAthI sAta kAraNe temAM samAyelAM che, ema mAlUma paDe che : sadbhUtArtha prakAza, tene vicAra, tenI pratIti, jIva saMrakSaNa vagere. te sAte hetunuM phaLa mokSanI prApti thAya te che. temaja mekSanI prAptine je mAge te A hetuthI supratItarUpa thAya che. 3 zAMti zikSApATha : 82 samiti - gupti saMyati dharma ayatnAthI cAlatAM prANabhUtanI hiMsA thAya tethI) pApa karma bAMdhe, ayatnAthI UbhA rahetAM, ayatnAthI zayana karatAM, atnAthI AhAra letAM, ayatnAthI bolatAM prANabhUtanI hiMsA thAya. (tethI) pApa karma bAMdhe tenuM kaDavuM phaLa prApta thAya. 2 kema cAle? kema UbhuM rahe? kema bese? kema zayana kare? kema AhAra le? kema bele ? te pApa karma na bAMdhe. 3 yatnAthI cAle, yatnAthI Ubhe rahe, yatnAthI bese, yatnAthI zayana kare, yatnAthI AhAra le, yatnAthI bele, te pApa karma na bAMdhe. 4 sarva jIvane potAnA AtmA samAna lekhe, mana, vacana-kAyAthI samyaka prakAre sarva jIvane jue, Azrava nirodhathI (pitAnA) AtmAne dame, te pApa kama na bAMdhe. pra.-16 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. temaja te mana svarUpa 242 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 5 prathama jJAna ane pachI dayA (ema anubhava karIne) sarva saMyamI rahe. ajJAnI (saMyamamAM, kare? ke je te kalyANa ke pApa jANatuM nathI. zravaNa karIne kalyANane jANavuM joIe. pApane jANavuM joIe, bannene zravaNa karIne jANyA pachI je zreya heya te samAcaravuM joIe. 7 je jIva eTale rautanyanuM svarUpa jANa nathI, ajIva eTale je jaDanuM svarUpa jANatuM nathI, ke te bannenA tatvane jANatA nathI te sAdhu saMyamanI vAta kayAMthI jANe? 8 je caitanyanuM svarUpa jANe, je jaDanuM svarUpa jANe temaja te baMnenuM svarUpa jANe, te sAdhu saMyamanuM svarUpa jANe. huM jyAre jIva ane ajIva e bannene jANe, tyAre sarvajIvanI bahu prakAre gati Agatine jANe. jyAre sarva jIvanI bahu prakAre gati Agatine jANe, tyAre ja puNya, pApa, baMdha ane mokSane jANe. 11 jyAre puNya, pApa, baMdha ane mokSane jANe tyAre manuSya saMbaMdhI ane devasaMbaMdhI bheganI IcchAthI nivRtta thAya. 12 jyAre deva ane mAnava saMbaMdhI bhegathI nivRtta thAya tyAre sarva prakAranA bAhya ane atyaMtara saMyegane tyAga karI zake. 13 jyAre bAhyAbhaMtara saMgano tyAga kare tyAre dravyabhAva muDa thaIne muninI dIkSA le. 14 jyAre muMDa thaIne muninI dIkSA le tyAre utkRSTa saMyamanI prApti kare ane uttama dharmane anubhava kare. 15 jyAre utkRSTa saMvaranI prApti kare ane uttama dharmamaya thAya tyAre karmarUpa raja abAdhi kayuSa e rUpe jIvane malina karI rahI che tene khaMkhere. 19 aboSi, klaSathI utpanna thayelI kamarajane khaMkhere tyAre sarva jJAnI thAya ane sarva darzanavALo thAya. A ajIva e Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaIne te vaLI tyAre tene zaherI prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 243 17 jyAre sarvajJAna ane sarva darzananI prApti thAya tyAre nirAgI thaIne te kevaLI kAlekanuM svarUpa jANe. 18 nirAgI thaIne kevaLI jyAre lekAlekanuM svarUpa jANe tyAre pachI mana, vacana, kAyAnA vegane nirUMdhIne zailezI avasthAne prApta thAya. 19 jyAre mane nirUMdhIne zailezI avasthAne prApta thAya tyAre sarva karmane kSaya karI niraMjana thaIne siddhi pratye jAya. (daza vaikAlika, adhyayana 4 gA. 1 thI 24) 20 Azcarya ! niraMtara tapazcaryA, jene sarva sarva vakhA evA saMyamane avidha upajIvanarUpa eka vakhatano AhAra levo. (A deha mAre nathI, e upagamAM ja rahe.) jinanI je je AjJA che te te AjJA, sarva prANI arthAta AtmAnA kalyANane athe jenI kaMI IcchA che te sarve ne, te kalyANanuM jema utpanna thavuM thAya ane jema vardhamAnapaNuM thAya tathA te kalyANa jema rakSAya tema te AjJA karI che. eka AjJA evI jinAgamamAM kahI hoya ke te AjJA amuka dravya, kSetra, kALa, bhAvane saMyege na pALI zakatAM AtmAne bAdhakArI thatI hoya, te tyAM te AjJA gauNa karI, niSedhIne bIjI AjJA zrI tIrthakare kahI che. * prANAtipAtAdi pAMca mahAvrata che te sarva tyAganAM che arthAta sarva prakAranA prANAtipAtathI nivartavuM, sarva prakAranA mRSA vAdathI nivavuM, e pramANe pAMca mahAvata sAdhune hoya che ane e AjJAe varte tyAre te muninA saMpradAyamAM vate che, ema bhagavAne kahyuM che. pravRttinAM kAryo pratye virati saMga ane snehapAzanuM goThavuM (atizaya vasamuM chatAM karavuM kema ke bIje kaI upAya nathI.) AzaMkA - je neha rAkhe che, tenA pratye AvI kara dRSTithI vartavuM te kRtajJatA athavA nirdayatA nathI? Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 prajJAbedhanuM zailI svarUpa samAdhAna -pudgala dravyanI darakAra karavAmAM Ave te paNa te jyAre tyAre cAlyuM javAnuM che, ane je pitAnuM nathI te pitAnuM thavAnuM nathI, mATe lAcAra thaI dIna banavuM te zA kAmanuM ? utsaga mArga eTale yathAkhyAta cAritra, je niraticAravALuM che. utsargamAM traNa guptI samAya che, apavAdamAM pAMca samiti samAya che. utsarga akiya che, apavAda sakriya che, ne tethI je utarata te apavAda che. caudamuM guNasthAna te utsarga che, tethI nIcenA guNasthAnake eka bIjAnI apekSAe apavAda che. # zAMti zikSApAThaH 83 karmanA niyama vAstavika te ema che ke karelAM karma bhogavyA vinA nivRtta thAya nahIM, ane nahI kareluM evuM kaMI karma phaLa prApta thAya nahI, koI kaI vakhata akasmAta keInuM zubha athavA azubha vara athavA zApathI thayeluM dekhavAmAM Ave che, te kaMI nahIM karelA karmanuM phaLa nathI. keIpaNa prakAre karelAM karmanuM phaLa che. je keIpaNa prakAre AtmAnuM karmanuM kartutvapaNuM na hoya, te koIpaNa prakAre tenuM kSetRtvapaNuM paNa na Thare, ane jyAre ema ja hoya ya te pachI tenAM keIpaNa prakAranAM duHkhene saMbhava paNa na ja thAya. jyAre koI paNa prakAranAM duHkhane saMbhava AtmAne naja thatuM hoya te pachI vedAMtAdi zAstro sarva duHkhathI kSaya thavAne je mAga upadeza che te zA mATe upadeze che? jyAM sudhI AtmajJAna thAya nahIM tyAM sudhI duHkhanI AtyaMtika nivRtti thAya nahIM, ema vedAMtAdi kahe che, te je duHkha na ja hoya te tenI nivRttine upAya zA mATe kahe joIe? ane katRtvapaNuM na hoya, te duHkhanuM bhakatRtvapaNuM kyAMthI hoya? ema vicAra karavAthI kamanuM kartutvapaNuM Thare che." Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa AtmA je pitAnA zuddha caitanyAdi svabhAvamAM vate to te pitAnA teja svabhAvane kartA che, arthAta teja svarUpamAM pariNamita che, ane te zuddha caitanyAdi svabhAvanA bhAnamAM vartata na hoya tyAre karmabhAvane kartA che. karma e jaDa vastu che, je je AtmAne e jaDathI jeTale jeTalo Atmabuddhie samAgama che, teTalI teTalI jaDatAnI eTale adhatAnI te AtmAne prApti hoya, ema anubhava thAya che. AzcaryatA che ke pote jaDa chatAM cetanane acetana manAvI rahyAM che! cetana cetanabhAva bhUlI jaI tene svasvarUpa ja mAne che. je purUSe te karma saMga ane tenA udaye utpanna thayelAM paryAyane svasvarUpa nathI mAnatA ane pUrva saMge sattAmAM che, tene abaMdha pariNAme bhegavI rahyA che, te AtmAo svabhAvanI uttarottara UrdhvazreNI pAmI zuddha cetanabhAvane pAmaze, Ama kahevuM sapramANa che. kAraNa atIta kALe tema thayuM che, vartamAna kALe tema thAya che, anAgata kALe temaja thaze. keIpaNa AtmA udayI kamane bhegavatAM samatva zreNImAM praveza karI abaMdha pariNAme vartaze te khacIta cetana zuddhi pAmaze. utkarSa, apakarSa ane saMkramaNa e sattAmAM rahelI karma prakRtinA thaI zake che. udayamAM AvelI prakRtinA thaI zake nahIM. Ayu karmano je prakAre baMdha hoya te prakAre deha sthiti pUrNa thAya. udaya be prakAra che eka pradezadaya ane bIje vipAkodaya. vipAkedaya bAhya dekhItI) rIte vedAya che ane pradezadaya aMdarathI vedAya che. AyuSya kamane baMdha prakRti vinA thatuM nathI. paNa vedanIya thAya che. AyuSya prakRti ekaja bhavamAM vedAya che, bIjI prakRtie te bhavamAM vedAya ane anya bhavamAM paNa vedAya. jIva je bhavanI AyuSya prakRti bhegave che te AkhA bhavanI ekaja baMdha prakRti che. te baMdha prakRtine udaya AyuSyanI zarUAta thaI tyArathI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 prajJAbedhanuM zailI svarUpa gaNAya. A kAraNathI te bhavanI AyuSya prakRti udayamAM che temAM saMkramaNa, utkarSa, apakarSAdi thaI zakatAM nathI. AyuSya karmanI prakRti bIjA bhavamAM bhegavAtI nathI. gati, jAti, sthiti, saMbaMdha, avagAha (zarIra pramANa) ane rasa amuka jIve amuka pramANamAM bhegavavA tene AdhAra AyuSya karma upara che. jema ke eka mANasanI se varSanI Ayukama prakRtine udaya vate che. temAMthI te eMsImeM varSe adhure AyuSe maraNa pAme te bAkInA vIza varSa kayAM ane zI rIte bhagavAya ? bIjA bhavamAM gati, jAti, sthiti, saMbaMdhAdi navesarathI che. ekAzImA varSathI nathI. tethI karIne AyuSyajanya prakRti adhavacathI truTI zake nahIM. je je prakAre baMdha paDe hoya te te prakAra udayamAM AvavAthI keInI najaramAM kadAca AyuSya lUTavAnuM Ave, paraMtu tema banI zakatuM nathI. saMkramaNa, apakarSa, utkarSAdikaraNane niyama Ayukarma vaNA sattAmAM hoya tyAM sudhI lAgu thaI zake paNa udayanI zarUAta thayA pachI lAgu thaI zake nahIM. je udayamAM AvyA pahelAM rasamAM moLAza karI nAkhavAmAM Ave te AtmapradezathI kama kharI jaI nirjarA thAya. athavA maMda rase udayamAM Ave. bIjA udayamAM AvelA karmonuM AtmA game tema samAdhAna karI zake paNa vedanIya karmamAM tema thaI zake nahIM. ne te Atma pradeze vedavuM ja joIe, ne te vedanA vedatAM muzkelIne pUrNa anubhava thAya che. je tyAM bhedajJAna saMpUrNa pragaTa thayuM na hoya te AtmA dehAkAre pariName eTale deha pitAne mAnI laI vede che, ane tene laIne AtmAnI zAMtine bhaMga thAya che. AvA prasaMge jemane bhedajJAna saMpUrNa thayuM che evA jJAnIone azAtA vedanI vedatAM nirjarA thAya che ne tyAM jJAnInI kasoTI thAya che. eTale bIjA darzanevALA tyAM te pramANe TakI zakatA nathI ne jJAnI evI rIte mAnIne TakI zake che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazavadhanuM zailI svarUpa 247 eka samaye sAta athavA ATha prakRtine baMdha thAya che tenI vaheMcaNI dareka prakRti kevI rIte karI le che tenAM saMbaMdhamAM kherAka tathA viSanA dRSTAMteH jema kherAka eka jagAethI levAmAM Ave che paNa tene rasa dareka iMdriyane pahoMce che ne dareka Idriye ja potapotAnI zakti pramANe grahI te rUpe pariName che. temAM taphAvata paDatuM nathI, tevI rIte viSa levAmAM Ave athavA sarpadaMza thAya che te kriyA te eka ja ThekANe thAya che, paraMtu tenI asara jhera rUpe dareka Idriyane jude jude prakAre AkhA zarIre thAya che. Aja rIte karma bAMdhatI vakhate mukhya upayoga eka prakRtine hoya che paraMtu tenI asara arthAta vaheMcANa bIjI sarva prakRtione a nyanA saMbaMdhane laIne maLe che. je rasa tevuM grahaNa karavuM thAya. je bhAgamAM sarpa daMza thAya te bhAga kApI nAkhavAmAM Ave te jhera caDhatuM nathI te ja pramANe prakRtine kSaya karavAmAM Ave te baMdha paDate aTake che. bIjA pragathI jema caDheluM jhera pAchuM utare che tema prakRtine rasa maMda karI nAkhavAmAM Ave te tenuM baLa ochuM thAya che. eka prakRti baMdha kare ke bIjI prakRtio temAMthI bhAga le e temAM svabhAva raheluM che. mULa kama prakRtine kSaya thaye na heya tyAM sudhI uttara karma prakRtine baMdha viccheda thaye hoya to paNa tene baMdha mULa prakRtimAM rahelA rasane lIdhe paDI zake che. te Azcarya jevuM che, jema darzanAvaraNamAM nidrA-nidrA Adi. anaMtAnubaMdhI karmaprakRtinI sthiti 40 ke ThAkaDInI ane mehanIya (darzana mehanIya) nI 70 keDIkeDInI che. Ayune baMdha eka AvatA bhavane AtmA karI zake che tethI vadhAre bhavane na karI zake. karmagraMthanA baMdha cakramAM AThe karma prakRti je batAvI che tenI uttara pravRtio eka jIva AzrayI apavAda sAthe baMdha udayAdimAM che paraMtu temAM Ayu apavAdarUpe che te evI rIte ke mithyAtva guNasthAnakavatI jIvane baMdhamAM cAra AyunI prakRtine (apavAda) jaNAvyuM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa che temAM ema samajavAnuM nathI ke cAlatA paryAyamAM cAre gatinA Ayune baMdha kare paraMtu Ayune baMdha karavA mATe vartamAna paryAyamAM e guNasthAnakavatI jIvane cAra gati khullI che. temAM cAramAMthI eka eka gatine baMdha karI zake te pramANe je paryAyamAM jIva hoya tene te Ayune udaya hoya. matalaba ke cAra gatimAMthI vartamAna eka gatine udaya hoI zake ne udIraNA paNa tevI ja hoI zake. 70 kaDAkoDIne moTAmAM moTo sthitibaMdha che. temAM asaMkhyAta bhava thAya. vaLI pAche te ne te krame krame baMdha paDate jAya, evA anaMtabaMdhanI apekSAe anaMtA bhava kahevAya paNa agAu kahyA pramANe ja bhavana baMdha paDe. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNaya ane aMtarAya e traNe prakRti upazama bhAvamAM hoya. e prakRti je upazama bhAve heya te AtmA jaDavat thaI jAya ane kriyA paNa karI zake nahIM. athavA te tenAthI pravartana paNa thaI zake nahIM. jJAnanuM kAma jANavAnuM che, darzananuM kAma dekhavAnuM che ane vIryanuM kAma pravartavAnuM che. vIrya be prakAre pravatI zake che- (1) abhisaMdhi (2) anabhisaMdhi. abhisaMdhi AtmAnI preraNAthI vIryanuM pravartavuM thAya te anabhisaMdhi. kaSAyathI vIryanuM pravartavuM thAya te jJAna darzanamAM bhUla thatI nathI paraMtu udaya bhAve rahelA darzanamehane lIdhe bhUla thavAthI eTale auranuM taura jaNAvAthI vIryanI pravRtti viparItapaNe thAya che. je samyapaNe thAya te siddha paryAya pAme. AtmA keIpaNa vakhate kiyA vagarane heI zakate nathI. jyAM sudhI go che tyAM sudhI kriyA kare che. te pitAnI virya zaktithI kare che. te kiyA jovAmAM AvatI nathI paNa pariNAma uparathI jANavAmAM Ave che. khAdhelo khorAka nidrAmAM pacI jAya che, ema savAre UThatAM jaNAya che. nidrA sArI AvI hatI ityAdika bolIe chIe te thayelI kriyA samajAyAthI belavAmAM Ave che. cAlIza varSanI uMmare AMkaDA gaNatAM AvaDe te zuM te pahelAM AMkaDA nahAtAM ema kAMI kahI zakAze? nahIM ja. pitAne tenuM jJAna nahotuM tethI ema kahe. A ja pramANe jJAna darzananuM samajavAnuM che. AtmAnA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 249 jJAna, darzana ane virya thaDA ghaNuM paNa khullA rahetA hovAthI AtmA kriyAmAM pravatI" zake. vIrya caLAcaLa haMmezAM rahyA kare che. karmagraMtha vAMcavAthI nirNaya spaSTa thaze. ApelA khulAsAthI bahu lAbha thaze. Ama AkhA jagatanI vicitratA bhinna bhinna prakAre tame juo che. e uparathI tamane kAMI vicAra Ave che? meM kahyuM che chatAM vicAra AvatuM hoya te kahe te zA vaDe thAya che? pitAnAM bAMdhelAM zubhAzubha karma vaDe. kama vaDe A saMsAra bhama paDe che. parabhava nahIM mAnanAra pite e vicAra zA vaDe kare che? e vicAre te ApaNe A vAta e paNa mAnya rAkhe. je vedanA pUrve sudaDha baMdhathI jIve baMdhana karI che, te vedanA udaya saMprApta thatAM Indra, caMdra, nAgendra ke jInendra paNa rekavAne samartha nathI. tene udaya jIve veda ja joIe. ajJAnadaSTi jIve khedathI vede te paNa kaMI te vedanA ghaTatI nathI ke jAtI rahetI nathI, satya daSTivAna zAMta bhAve vede te tethI te vedanA vadhI jatI nathI. paNa navIna baMdhane hetu thatI nathI. pUrvanI baLavAna nirjarA thAya che. AtmAthIne eja kartavya che. karmane udaya AvavA mATenAM joItAM bAhya nimitte kSetra, kALa, bhAva maLyA pachI te kamane udaya Idra, jinendra, maNi, maMtra, auSadhAdika koI paNa rokavA samartha nathI. roganA ilAja te auSadhAdika jagatamAM dekhIe chIe. paraMtu prabaLa karmanA udayane rokavAne auSadhAdika samartha nathI, UlaTA te viparIta thaI pariName che. anaMta prakAranAM karmo mukhya ATha prakAre ane uttara ekaso aThThAvana prakAre "prakRtinA nAmathI oLakhAya che te evI rIte ke amuka amuka prakRti amuka amuka "guNu sthAnaka' sudhI hoya che. AvuM mApa taLIne jJAnIdeve bIjAone samajAvavA sArU sthUla svarUpe tenuM vivecana karyuM che. jIva karma baMdha je kare che, te dehasthita rahele je AkAza tene viSe rahelAM je sUkSma pudgala temAMthI grahIne kare che. bahArathI laI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhatu zailI svarUpa 250 krama bAMdhatA nathI, AkAzamAM cauda rAjaleAkane viSe sadA pudgala paramANu bharapura che; teja pramANune zarIrane viSe rahelA je AkAza tyAM paNa sUkSma pudgala paramANunA samUha bharapura che. tyAMthI sUkSma pudgala jIva grahI ka`baMdha pADe che. evI AzaMkA karavAmAM Ave ke zarIrathI lAMbe (dUra) eTale ghaNe cheTe evA koI koI padAtha pratye jIva rAga dveSa kare te te tyAMnA pudgala grahI baMdha bAMdhe che ke zI rIte ? tenuM samAdhAna ema thAya che ke te rAga dveSa rUpa pariNita te karanAra AtmAnI vibhAva rUpa paraNita che; ane te pariNati karanAra AtmA che; ane te zarIrane viSe rahI kare che; mATe tyAM AgaLa eTale zarIrane viSe rahelAevA je AtmA te je kSetre che te kSetre rahelAM evAM je pugala-paramANuM tene grahIne khAMdhe che. bahAra grahavA jatA nathI. kama prakRti, tenAM je sUkSmamAM sUkSma bhAva, tenAM baMdha, uya, udIraNA, sa'kramaNa, sattA ane kSaya bhAva je batAvavAmAM (varNavavAmAM) AvyA che, te parama sAmarthya vinA varNavI zakAya nahIM. A vavanAra jIva kemiTanA purUSa nahIM paraMtu Izvara koTinA purUSa joI e evI supratIti thAya che. cAra ghanaghAtI karmanA kSaya thatAM aMtarAya karmInI prakRtinA paNa kSaya thAya che, ane tethI dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, vIryAM...tarAya, bheAgAMtarAya ane upabhAgAMtarAya e pAMca prakAranA atarAya, kSaya thaI ane tadAna labdhi, anaMta lAbha labdhi, anatavIya labdhi ane anata bhAga upabhAga labdhi saprApta thAya che. jethI te aMtarAya kaI kSaya thayu che evA parama purUSa anatAnAdi ApavAne saMpUrNa sama che, tathApi pudgala dravya rUpe e dAnAdi labdhinI parama purUSa pravRtti karatA nathI. OM zAMtI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 251 ( zikSApATha : 84 mahapurUSonI anaMta dayA zrI mahAvIra svAmIne saMgama nAme devatAe bahu ja, prANatyAga thatAM vAra na lAge tevA pariSaha dIdhA, tyAM kevI addabhUta samatA! tyAM teoe vicAryuM ke jenAM darzana karavAthI kalyANa thAya, nAmasmaravAthI kalyANa thAya, tenA saMgamAM AvIne anaMta saMsAra vadhavAnuM A jIvane kAraNa thAya che! AvI anukaMpA AvavAthI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. kevI adUbhUta samatA ! pArakI dayA kevI rIte UgI nIkaLI hatI. te vakhate maharAjAe je jarA dhakko mAryo hota te te tarata ja tIrthaMkarapaNuM saMbhavata nahIM; je ke devatA te bhAgI jAta, paNa mehanIyanA maLane mULathI nAza karyo che, arthAt mohane che, te meha kema kare? zrI mahAvIrasvAmI samIpe gozAlAe AvI be sAdhune bALI nAkhyA, tyAre je jarA aizvaryapaNuM karIne sAdhunI rakSA karI heta te tIrthaMkarapaNuM pharI karavuM paDatuM; paNa jene "huM gurU chuM, A mArA ziSya che" evI bhAvanA nathI tene te kaI prakAra kare paDatuM nathI. zarIra rakSaNane dAtAra nathI. phakta bhAva upadezane dAtAra chuM, je huM rakSA karUM te mAre gozAlAnI rakSA karavI joIe, athavA AkhA jagatanI rakSA karavI ghaTe" ema vicAryuM. arthAt tIrthakara ema mArApaNuM kare ja nahIM. * saMsAratApathI trAsa pAmelA ane karmabaMdhanathI mukta thavA icchatA paramArtha premI jijJAsu jenI trividha tApAgnine zAMta karavAne ame amRtasAgara chIe. mumukSu jIvanuM kalyANa karavAne mATe ame kalpavRkSa ja chIe. kemake ame paramAtmasvarUpa thayA chIe. A aMtara anubhava paramAtmapaNAnI mAnyatAnA abhimAnathI udbhavelo lakhe nathI, paNa karmabaMdhanathI duHkhI thatA jagatanA jIvonI parama kArUNyavRtti thavAthI temanuM kalyANa karavAnI tathA temane uddhAra karavAnI niSkAraNa karUNa eja A hRdayacitAra pradazita karavAnI preraNa kare che. AvuM kALanuM svarUpa joIne meTI anukaMpA hRdayane viSe akhaMDa Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25ra prajJAvabodhanuM zailI svarUpa paNe vate che. jene viSe koI paNa prakAre atyaMta duHkhanI nivRttine upAya e je sarvottama paramArtha te saMbaMdhI vRtti kaMI paNa vardhamAnapaNane prApta thAya, teja tene satparUSanuM eALakhANa thAya che, nahIM te thatuM nathI. te vRtti sajIvana thAya ane koI paNa ne-ghaNuM jIne paramArtha saMbaMdhI je mArga prApta thAya tevI anukaMpA akhaMDapaNe rahyA kare che tathApi tema thavuM bahu durlabha jANIe chIe. je purUSanuM durlabhapaNuM cethA kALane viSe hatuM tevA purUSane yoga A kALamAM thAya ema thayuM che, tathApi paramArtha saMbaMdhI ciMtA jIne atyaMta kSINa thaI gaI che, eTale te purUSanuM oLakhANa thavuM atyaMta vikaTa che-"IzvarecchAthI je kaI jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te te tema thaze, ane te bIjethI nahIM paNa ama thakI, ema paNa atra mAnIe chIe. tathApi jevI amArI anukaMpA saMyukta IcchA che, tevI paramArtha vicAraNA ane paramArtha prApti jIvane thAya te kaI prakAre che jega thaye che, ema atre mAnIe chIe. AtmAkAra sthiti thaI javAthI citta ghaNuM karIne eka aMza paNa upAdhiga vedanAne yogya nathI, tathApi te te je prakAre vedavuM prApta thAya te ja prakAre vedavuM che, eTale temAM samAdhi che; paraMtu paramArtha saMbaMdhI kaI kaI jIne prasaMga paDe che, tene te upAdhi jenA kAraNathI amArI anukaMpA pramANe lAbha maLatuM nathI ane paramArtha saMbaMdhI kaMI tama likhitAdi vArtA Ave che, te paNa cittamAM mAMDa praveza thAya che, kAraNa ke tene hAla udaya nathI. AthI patrAdi prasaMgathI tama sivAyanA bIjA je mumukSu jIve temane Icchita anukaMpAe paramArthavRtti ApI zakAtI nathI, e paNa cittane ghaNIvAra lAgI jAya che. aneka chevanI ajJAna dazA joI vaLI te ja kalyANa karIe chIe, athavA ApaNuM kalyANa thaze, evI bhAvanAe ke IcachAe ajJAna mAga pAmatA joI te mATe atyaMta karUNuM chUTe che, ane keI paNa prakAre A maTADavA yaMgya che ema thaI Ave che, athavA te bhAva cittamAM ema ne ema rahyA kare che, tathApi te thavAyegya haze te prakAre Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253. prajJAvabodhanuM zailI svarUpa thaze, ane je samaya para te prakAra hovA gya haze te samaye thaze, evA paNa prakAra cittamAM rahe che, kema ke te karUNabhAva ciMtavatAM ciMtavatAM AtmA bAhya mahAsyane bhaje ema thavA devA gya nathI, ane haju kaMIka tevo bhaya rAkha gya lAge che. zrI DuMgaranA aMtaramAM je kheda rahe che te kaI rIte yogya che, ane te kheda ghaNuM karIne tamane paNa rahe che, te jANavAmAM che. temaja bIjA paNa keTalAka mumukSu jIne e prakArano kheda rahe che e rIte jANavAmAM chatAM, ane tama saune e kheda dUra karAya te sAruM ema manamAM rahetAM chatAM prArabdha vedIe chIe. vaLI amArA cittamAM e viSe baLavAna kheda che. je kheda divasamAM prAye ghaNuM ghaNuM prasaMge skuryA kare che, ane tene upazamAvavAnuM karavuM paDe che, ane ghaNuM karI tama vagerene paNa ame vizeSapaNe te kheda viSe lakhyuM nathI, ke jaNAvyuM nathI. amane tema jaNAvavAnuM paNa gya lAgatuM nahotuM, paNa hAla zrI DuMgare jaNAvavAthI, prasaMgathI jaNAvavAnuM thAya che. tamane ane DuMgarane je kheda rahe che, tethI te prakAra viSe amane asaMkhyAta guNa viziSTa kheda rahete haze ema lAge che. kAraNa ke je je prasaMge te vAta AtmapradezamAM samaraNa thAya che, te te prasaMge badhA pradeza zithila jevA thaI jAya che, ane jIvane nitya svabhAva hovAthI jIva Ave kheda rAkhatAM chatAM jIve che; evA prakAranA kheda sudhI prApta thAya che, vaLI pariNAmAMtara thaI ceDA avakAze paNa tenI te vAta pradeza pradezesaphurI nIkaLe che, ane tevI tevI dazA thaI Ave che, tathApi AtmA para atyaMta daSTi karI te prakArane hAla te upazamAvo ja ghaTe che, ema jANI upazamAvavAmAM Ave che. citta baMdhanavALuM thaI zakatuM nahIM hovAthI je ja saMsAra saMbaMdhe sI Adie prApta thayA che, te jInI IcchA paNa dubhAvavAnI IcchA thatI nathI, arthAt te paNa anukaMpAthI ane mAbApAdinA upakArAdi kAraNothI upAdhigane baLavAna rIte vedIe chIe. ane jenI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa jenI je kAmanA che te te prArabdhanA udayamAM je prakAre prApta thavI sarjita che, te prakAra thAya tyAM sudhI nivRtti grahaNa karatAM paNa jIva udAsIna rahe che. emAM kaI prakAranuM amArUM sakAmapaNuM nathI, ame e sarvamAM niSkAma ja chIe ema che, tathApi prArabdha tevA prakAranuM baMdhana rAkhavArUpa udaye vate che e paNa mumukSunI paramArthavRtti utpanna karavAne vize dharUpa jANIe chIe. jagata kaMI levAne mATe pravRtti kare che A pravRtti devAne mATe thatI haze ema lAge che. Apa hadayanA je je uddagAra darzAve che, te te vAMcI ApanI gyatA mATe prasanna thavAya che, parama prasannatA thAya che, ane pharI pharI satyuganuM smaraNa thAya che. Apa paNa jANe che ke A kALamAM manuSyanAM mana mAyika saMpattinI IcchAvALAM thaI gayAM che. keIka virala manuSya nirvANamArganI daDha IcchAvALuM rahyuM saMbhave che, athavA keIkane ja te IcchA purUSanAM caraNa sevana vaDe prApta thAya tevuM che. mahAaMdhakAravALA A kALamAM ApaNe janma e kaMIka kAraNayukta hazeja, e niHzaMka che. paNa zuM karavuM te saMpUrNa te te sUjhADe tyAre bane tevuM che. kaI paNa jIva paramArtha pratye mAtra aMzapaNe paNa prApta thavAnA kAraNane prApta thAya ema niSkAraNa karUNAzIla evA RSabhAdi tIrthakaroe paNa karyuM che, kAraNake purUSanA saMpradAyanI sanAtana evI karUNAvasthA hoya che ke samaya mAtranA anavakAze A leka AtmAvasthA pratye he, AtmasvarUpa pratye ho, Atma samAdhi pratye he, anya avasthA pratye na ho, anya svarUpa pratye na ho, anya Adhi pratye na he, je jJAnathI svAtmastha pariNAma hoya che te jJAna sarva jIvo pratye pragaTa he, anavakAzapaNe sarva jIva te jJAna pratye rUcipaNe che, e ja jene karUNAzIla sahaja svabhAva che, te saMpradAya sanAtana satparano che. jJAnIne oLakho oLakhIne enI AjJA ArAdha, jJAnInI eka AjJA ArAdhatAM anekavidha kalyANa che. 3 zAMti Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 255 zikSApATha : 85 nirjarAkama sakAma nirjarApUrvaka maLela manuSyadeha vizeSa sakAma nirjarI karAvI, Atmatatvane pamADe che. jJAnIne mArga sulabha che, paNa te pAme durlabha che, e mArga vikaTa nathI, sIdhe che, paNa te pAma vikaTa che. prathama sAcA jJAnI joIe, te oLakhAvA joIe, tenI pratIti AvavI joIe. pachI tenAM vacana para zraddhA rAkhI nizaMkapaNe cAlatAM mArga sulabha che, paNa jJAnI maLavA ane oLakhAvA e vikaTa che. durlabha che. zaMkA karyA vinA jJAnIone mArga ArAdhe te te pAme sulabha che. pravRttine ADe AtmA nivRttine vicAra karI zakato nathI; ema kahevuM e mAtra bahAnuM che, je cheDe samaya paNa AtmA pravRtti choDI pramAda rahita hamezAM nivRttine vicAra kare, te tenuM baLa pravRttimAM paNa pitAnuM kArya karI zake che. kAraNa dareka vastune pitAnA vadhatA ochA baLavAnapaNanA pramANamAM pitAnuM kArya karavAne svabhAva che. mAdaka cIja bIjA khorAka sAthe pitAnA asalanA svabhAva pramANe pariNamavAne bhUlI jatI nathI, tema jJAna paNa pitAne svabhAva bhUlatuM nathI, mATe dareka jIve pramAda rahita, ga, kALa, nivRtti ane mArgane vicAra niraMtara kare. - dareka jIvanI apekSAe jJAnIe krodha, mAna, mAyA ane lebha ema anukrama rAkhe che, te kSaya thavAnI apekSAe che. pahelo kaSAya javAthI anukrame bIjA kaSAye jAya che, ane amuka amuka nI apekSAe mAna, mAyA, lobha ane krodha ema kama rAkhela che, te deza, kALa, kSetra, joIne. prathama jIvane bIjAthI UMce mAnavA mAna thAya che, te arthe chaLakapaTa kare che. ane tethI paisA meLave che? ane tema karavAmAM vina karanAra upara kedha kare che. evI rIte kaSAyanI prakRtio anukrame baMdhAya che, jemAM lebhanI eTalI baLavattara mIThAza che, ke temAM jIva mAna paNa bhUlI jAya che, ne tenI darakAra nathI karate Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 prajJAbedhanuM zailI svarUpa mATe mAnarUpI kaSAya echo karavAthI anukrame bIjA enI meLe ochA thaI jAya che. kadha, mAna, mAyA, leba mAre pAtaLAM pADavAM che e lakSa jyAre thaze, jyAre e lakSamAM thoDuM thoDuM paNa vartAze tyAra pachI sahaja rUpa thaze. bAhya pratibaMdha, aMtara pratibaMdha Adi AvaraNa karanAra dareka dUSaNa jANavAmAM Ave ke tene khaseDavAne abhyAsa karo. kedhAdi ceDe thaDe pAtaLA pADyA pachI sahajarUpe thaze. pachI niyamamAM levA mATe jema bane tema abhyAsa rAkhave, ane te vicAramAM vakhata gALavo. keIna prasaMgathI kedhAdi UpajavAnuM nimitta gaNIe chIe te gaNavuM nahIM. tene gaNakAravuM nahIM, kema ke pite karIe te thAya. jyAre pitAnA pratye kaI kodha kare tyAre vicAra karo ke te bicArAne hAla te prakRtine udaya che enI meLe ghaDIe be ghaDIe zAMta thaze. mATe jema bane tema aMtara vicAra karI pite sthira rahevuM. kedhAdi kaSAya Adi deSane haMmezAM vicArI vicArI pAtaLA pADavA, tRSNA ochI karavI, kAraNa ke te ekAMta duHkhadAyI che. jema udaya haze tema banaze, mATe tRSNa avazya ochI karavI. aMtaravRttine AvaraNa che mATe bAhya prasaMge jema bane tema ochAM karatA rahevuM. vRttine game tema karI rekavI, jJAna vicArathI rekavI, lekalAjathI rakvI, game tema karIne paNa vRttine rekavI. mumukSuoe koI padArtha vinA cAle nahIM evuM rAkhavuM nahIM. kharekharI AzaMkA TaLe te ghaNuM nirjarA thAya che. jIva je. sapurUSane mArga jANatuM hoya, tene tene vAraMvAra baMdha thate heya te ghaNuM phaLa thAya. jIva je laukika bhayathI bhaya pAme te tenAthI kAMI paNa thAya nahIM, leka game tema bele tenI darakAra na karatAM Atmahita jenAthI thAya tevAM sadAcaraNa sevavAM. jIva mArApaNuM mAne che teja dukha che, kema ke mArApaNuM mAnyuM ke ciMtA thaI ke kema thaze? kema karIe? ciMtAmAM je svarUpa thaI jAya che, te rU5 thaI jAya che, te ja ajJAna che. vicArathI karI, jJAne karI joIe te kaI mArUM nathI ema jaNAya. je enI ciMtA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 257 kare te AkhA jagatanI ciMtA karavI joIe mATe dareka prasaMge mArApaNuM thatuM aTakAvavuM; te ciMtA, kalpanA pAtaLI paDaze. tRSNa jema bane tema pAtaLI pADavI. vicAra karI karIne tRSNa ochI karavI. A dehane pacAsa rUpiyAno kharca joIe tene badale hajAro lAkhonI ciMtA karI te agnie Akho divasa banyA kare che. bAhya upayoga tRSNAnI vRddhi thavAnuM nimitta che. jIva meTAIne lIdhe tRSNa vadhAre che. te moTAI rAkhIne muktapaNuM thatuM nathI. jema bane tema meTAI tRSNa pAtaLAM pADavAM. nirdhana keNa? dhana mAge che te nirdhana. je na mAge te dhanavAna che. jene vizeSa lakSmInI tRSNa tenI duHkhadhA, baLatarA che, tene jarApaNa sukha nathI. leka jANe che ke zrImaMta sukhI che, paNa vastutaH tene rome rome baLatarA che. mATe tRSNa ghaTADavI. karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha temAM mukhya mehanIya, haNAya te kahuM pATha. kama mehanIya bheda be, darzana cAritra nAma, haNe bedha vItarAgatA, acUka upAya Ama. karma anaMta prakAranAM che, paNa temAM jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAra thAya che. temAM paNa mukhya mahanIya karma che. te mehanIya karma haNAya tene pATha kahuM chuM. te mehanIya karma be bhede che eka "darzana mehanIya eTale paramArthane viSe aparamArtha buddhi ane aparamArthane viSe paramArtha buddhirUpa, bIjI cAritra mehanIya tathArUpa paramArthane paramArtha jANIne AtmasvabhAvamAM je sthiratA thAya, te sthiratAne dhaka evA pUrva saMskArarUpa kaSAya ane nekaSAya te "cAritra mohanIya." darzana mehanIyane Atmadha ane cAritramohanIyane vItarAgapaNuM nAza kare che, Ama tenA acUka upAya che. kemake mithyA bodha te darzana mohanIya che, tene pratipakSa satyAtma baMdha che. ane cAritramehanIya rAgAdika pariNAmarUpa che, tene pratipakSa vItarAga bhAva che. eTale aMdhakAra jema prakAza thavAthI nAza pAme che-te tene acUka upAya che, tema bodha ane pra.-17 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakhAdhana zailI svarUpa vItarAgatA dana mehanIya ane cAritra mAhanIyarUpa aMdhakAra TALavAmAM prakAza svarUpa che, mATe te tenA acUka upAya che. karoDo varSanuM svapna hAya tA paNa jAgrata thatAM tarata zamAya che. tema anAdinA vibhAva che te AtmajJAna thatAM dUra thAya che. 114 he ziSya ! dehamAM je AtmatA manAya che, ane tene lIdhe strI putrAdi sarvAMmAM ahaMmamatvapaNuM vate che, te AtmatA je AtmAmAM ja manAya, ane te dehAdhyAsa eTale dehamAM Atmabuddhi tathA AtmAmAM dehabuddhi che te chUTa, te tuM kanA kartA paNa nathI ane bheAktA paNa nathI; ane eja dharmanA ma` che. 115 eja dhathI mokSa che, ane tuM ja meAkSa svarUpa che; arthAta zuddha Atmapada eja meAkSa che, tu anata jJAna darzana tathA avyAbAdha sukha svarUpa che. 116 tuM dehArdika sarva padAthI judA che. koImAM Atmadravya bhaLatu nathI, koI temAM bhaLatuM nathI, dravye dravyu paramArthIthI sadAya bhinna che. mATe tuM zuddha che, edha svarUpa che, caitanya pradezAtmaka che. svayaMjyAti eTale koI paNa tane prakAzatuM nathI, svabhAve ja tuM prakAza svarUpa che, ane avyAkhAdha sukhanuM dhAma che, bIju keTalu kahIe ? athavA ghaNuM zuM kahevuM? TUMkAmAM eTalu' ja kahIe chIe, jo vicAra kara tA te padane pAmIza. 258 117 sarva jJAnIonA nizcaya atre AvIne zamAya che; ema kahIne sadgurU maunatA dharIne sahaja samAdhimAM sthita thayA, arthAta vANI cAganI apravRtti karI. 118 zAMti. zikSApAa : 86 AkAMkSA sthAnake kema vartavuM? sadupadeSTAnI bahu jarUra che. sadupadeSTAnI bahu jarUra che. natha sadgurUnA caraNamAM jaI ne paDavu' yAgya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 258 harine pratApe harinuM svarUpa maLazuM tyAre samajAvazuM (!) AtmA vinayI thaI saraLa ane laghutva bhAva pAmI sadaiva sapurUSanA caraNakamaLa prati rahyo che je mahAtmAone namaskAra karyo che te mahAtmAonI je jAtinI riddhi che, te jAtinI riddhi saMprApya karI zakAya. anaMtakALamAM kAM te satpAtratA thaI nathI ane kAM te satparUSa (jemAM sadagurUtva, satsaMga ane satkathA e rahyAM che) maLyA nathI; nahI te nizcaya che ke mokSa hatheLImAM che. paramAtmAne dhyAvavAthI paramAtmA thavAya che. paNa te dhyAvana AtmA sapurUSanA caraNakamaLanI vinayapAsanA vinA prApta karI zaktA nathI, e nigraMtha bhagavAnanuM sarvotkRSTa vacanAmRta che. AtmAne anaMtabhramaNAthI svarUpamaya pavitra zreNimAM Ave e kevuM nirUpama sukha che te kahyuM kahevAtuM nathI lakhyuM lakhAtuM nathI ane mane vicAryuM vicArAtuM nathIH cothe guNasthAnake Avela purUSa pAtratA pAmya gaNuM zakAya, tyAM dhama dhyAnanI gauNatA che. pAMcame madhyama gauNatA che, chaThe mukhyatA paNa madhyama che. sAtame mukhyatA che. ApaNe grahavAsamAM sAmAnya vidhie pAMcame utkRSTa te AvI zakIe. A sivAya bhAvanI apekSA te ora ja che - je pavana (zvAsa)ne jaya kare che, te manane jaya kare che. je manane jaya kare che te AtmalInatA pAme che. A kahyuM te vyavahAra mAtra che. nizcayamAM nizcaya arthanI apUrva yejanA sapurUSanA aMtaramAM rahI che. zvAsane jaya karatAM chatAM sapurUSanI AjJAthI parAgamukhatA che, te te zvAsa jaya pariNAme saMsAra ja vadhAre che. zvAsane jaya tyAM che ke jyAM vAsanAne jaya che. tenAM be sAdhana che. saddagurU ane satsaMga. tenI be zreNi che. paNu pAsanA ane pAtratA. tenI be vardhamAnatA che. - paricaya ane puNyAnubaMdhI puNyatA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa saghaLAnuM mULa AtmAnI satpAtratA che. sarva saMpurUSe mAtra eka ja vAtathI taryA che ane te vATa vAstavika AtmajJAna ane tenI anucAriNI dehasthiti paryata sakriyA ke rAga, dveSa ane meha vagaranI dazA thavAthI te tatva temane prApta thayuM hoya ema mAruM AdhIna mata che. he Atmana ! teM je A manuSyapaNuM kAkAlIya nyAyathI prApta karyuM che, te tAre pitAmAM pitAne nizcaya karIne pitAnuM kartavya saphaLa karavuM joIe. A manuSyajanma sivAya anya koI paNa janmamAM pitAnA svarUpane nizcaya nathI thate A kAraNathI A upadeza che. sarva darzanathI UMca gati che. paraMtu mekSane mAga jJAnIoe te akSaramAM spaSTa darzAvyuM nathI, gauNatAe rAkhe che. te gauNatAnuM sarvotama tatva A jaNAya che -nizcaya nigraMtha jJAnI gurUnI prApti, tenI AjJAnuM ArAdhavuM, samIpamAM sadaiva kALa rahevuM, kAM satsaMganI prAptimAM rahevuM. AtmadazitA tyAre prApta thaze. te pavitra darzana thayA pachI game te vartana che, paraMtu tene tIvra baMdhana nathI, anaMta saMsAra nathI, soLa bhava nathI, atyaMtara dukha nathI, zaMkAnuM nimitta nathI, aMtaraMga mehinI nathI. sat sat nirUpama, sarvottama, zukala, zItaLa, amRtamaya darzana, jJAna samyapha tirmaya, cirakALa AnaMdanI prApti addabhUta svarUpa dazitAnI balihArI che. kuTuMbarUpI kAjaLanI keTaDInA vAsathI saMsAra vadhe che. game teTalI sudhAraNA karaze te paNa ekAMtathI jeTale saMsAra kSaya thavAne che, tene some hisso paNa te kAjaLa gRhamAM rahevAthI thavAnuM nathI. kyAyanuM te nimittA che. mahine rahevAne anAdikALane parvata che. pratyeka aMtara guphAmAM te jAjavalyamAna che. sudhAraNa karatAM vakhate zrAddhatpatti thavI saMbhave. mATe tyAM a5bhASI thavuM, a5hAsI thavuM, alpa paricayI thavuM, alpa AvakArI thavuM, alpa bhAvanA darzAvavI, alpa sahacArI thavuM, alpa gurU thavuM, pariNAma vicAravuM, eja zreyakara che. vyavahAranA prasaMgane sAvadhAnapaNe, maMda upayoga, samatA bhAve Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa nibhAvye Avaje. bIjA tArU kema mAnatA nathI e prazna tArA aMtaramAM na uge. bIjA tArUM mAne che e ghaNuM gya che evuM smaraNa tane na thAo. gRhavAsa jyAM sudhI sujita che tyAM sudhI vyavahAra prasaMgamAM paNa satya te satya che. gRhavAsamAM temAM ja lakSa ho. gRhavAsamAM prasaMgIone ucita vRtti rAkhatAM zIkhava. saghaLAM samAna ja mAna, tyAM sudhI tAre kALa ghaNo ja ucita jAo. bIjAnA doSe tane baMdhana che ema mAnIza nahIM. tAre nimitte paNa bIjAne doSa karatA bhulAva. tAre doSe tane baMdhana che e saMtanI pahelI zikSA che. tAre doSa eTale ja ke anyane pitAnuM mAnavuM pite pitAne bhUlI javuM. e badhAmAM tArI lAgaNI nathI. mATe jude jude sthaLe te sukhanI kalpanA karI che. he mUDha ema na kara. A tane teM hita kahyuM. aMtaramAM sukha che. A te akhaMDa siddhAMta mAnaje ke saMyega, viyega, sukha, duHkha, kheda, AnaMda, aNurAga, anurAga ItyAdi ega keI vyavasthita kAraNane laIne rahyAM che. te ja kApavAda sahana karavA ke jethI te ja leke pote karelA apavAdane punaH pazcAtApa kare. hajAre upadeza vacana, kathana sAMbhaLavA karatAM temAMnAM ceDAM vacano paNa vicAravAM te vizeSa kalyANakArI che. niyamathI kareluM kAma tvarAthI thAya che, dhArelI siddhi Ape che, AnaMdanA kAraNarUpa thaI paDe che. jJAnIoe ekatra karelA adbhuta nidhinA upabhegI thAo. vartanamAM bAlaka thAo, satyamAM yuvAna thAo, jJAnamAM vRddha thAo. saMsArarUpI kuTuMbane ghera ApaNo AtmA paNa dAkhala che. e ja bhAgyazAlI ke je durbhAgyazAlInI dayA khAya che. puruSanA aMtaHkaraNe Acaryo kivA kahyo te dharma. eka niSThAe jJAnInI AjJA ArAdhatAM tattvajJAna prApta thAya che. kyiA e karma, upaga e dharma, pariNAma e baMdha, bhrama e Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 prajJAbedhanuM zailI svarUpa mithyAtva, brahma te AtmA ane zaMkA e ja zalya che. zekane saMbhAra nahIM. A uttama vastu jJAnIoe mane ApI. jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave, je thAya te gya ja mAnavAmAM Ave, paranA doSa jevAmAM na Ave, pitAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana karavAmAM Ave te ja A saMsAramAM rahevuM gya che, bIjI rIte nahIM. anaMtakALa vyavahAra karavAmAM vyatIta karyo che, te tenI jaMjALamAM paramArtha visarjana na karAya ema ja vartavuM, e jene nizcaya che, tene tema hoya che, ema ame jANIe chIe. vyavahArika prasaMga saMbaMdhI cotaraphathI ciMtA utpanna thAya evAM kAraNe joIne paNa nirbhayatA, Azraya rAkhavA yogya che. mArga eve che. tarapha upAdhinI javAlA prajavalatI hoya te prasaMgamAM samAdhi rahevI e parama duSkara che, ane e vAta te parama jJAnI vinA thavI vikaTa che. amane paNa Azcarya thai Ave che, tathApi ema prAye varyA ja kare che, e anubhava che. saMsAra saMbaMdhI tamane je je ciMtA che, te ciMtA prAye amane jANavAmAM che, ane te viSe amuka amuka tamane vikalpa rahe che te paNa jANIe chIe, beya prakArane vikalpa hovAthI tamane AkuLa vyAkuLapaNa prApta hoya emAM paNa Azcarya lAgatuM nathI, athavA asaMbhavarUpa lAgatuM nathI. prANI mAtra prAye AhAra, pANuM pAmI rahe che. te tama jevA prANInA kuTuMbane mATe tethI viparyaya pariNAma Ave evuM je dhAravuM te yaMgya ja nathI. kuTuMbanI lAja vAraMvAra ADI AvI je AkuLatA Ape che, te game te rAkhIe ane game te na rAkhIe te banne sarakhuM che, kemake jemAM pitAnuM nirUpAyapaNuM rahyuM temAM te je thAya te ja mAnavuM e daSTi samyapha che. je lAgyuM te jaNAvyuM che. samyak prakAre jJAnIne viSe akhaMDa vizvAsa rAkhavAnuM phaLa nizcaye muktapaNuM che. laukika dRSTie tame ane ame pravartIzuM te pachI alaukika daSTie keNa pravartaze? gRhAdi pravRttinA ge upaga vizeSa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu' zailI svarUpa calAyamAna rahevA ceAgya che, ema jANIne parama parityAganA upadeza karatA havA. 263 puruSa sasaMga sa` prakAranA bhayane rahevAnA sthAnakarUpa evA A saMsArane viSe mAtra eka vairAgya ja abhaya che. e nizcayamAM traNe kALane viSe zaMkA thavA yAgya nathI. dehAbhimAna rahita evA satpuruSone atyaMta bhaktithI trikALa namaskAra. jJAnI puruSoe vAravAra AraMbha parigrahanA tyAganuM utkRSTapaNuM kahyuM che, ane phrI phrI te tyAganA upadeza karyAM che, ane ghaNuM karI peAte paNa ema ja varyAM che, mATe mumukSu puruSane avazya karI tenI sakSepa vRtti joIe, emAM sa Mdeha nathI. AraMbha parigrahanA tyAga kayA kayA pratimadhathI jIva na karI zake, ane te pratibaMdha kayA prakAre TALI zakAya e prakAre mumukSu jIve vizeSa vicAra-aMkura utpanna karI kai paNa tathArUpa phaLa ANuvuM ghaTe. jo tema karavAmAM na Ave te te jIvane sumukSutA nathI, ema prAye kahI zakAya. AraMbha parigrahanA tyAga kayA prakAre thayA hAya tA yathAtha kahevAya te prathama vicAra karI pachI upara kahyo te vicAra-aMkura mumukSu jIve potAnA aMtaHkaraNamAM avazya utpanna karavA yAgya che. koIne artha vikalpa nahI. ANutAM asagapaNu' ja rAkhaze. jema jema satpuruSanAM vacana temane pratItimAM Avaze, jema jema AjJAthI asthimi'jA raMgAze, tema te te jIva AtmakalyANane sugamapaNe pAmaze, ema niHsa MdehatA che. kharA a'taHkaraNe vizeSa satsamAgamanA AzrayathI jIvane utkRSTa dazA paNa ghaNA thoDA vakhatamAM prApta thAya che. aho ! ahA ! zrI sadguru, karuNAti A pAmara para prabhu karyAM, ahA ! ahA ! upakAra. apAra, ahA ! ahA ! karuNAnA apAra samudra svarUpa AtmalakSmIe yukta sadguru, Apa prabhue A pAmara jIva para AzcaryakAraka evA upakAra karyAM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApAThaH 87 mahapuruSa caritra bhAga 1-11 1. zrI devacaMdrajI : abhinaMdana jinanI zrI devacaMdrajI kRta stutinuM pada lakhI artha pUchAvyuM temAM "pudgala anubhava tyAgathI karavI jasuM paratIta ho" ema (mULa pada tethI) lakhAyuM che, tema mULa nathI. "pudgala anubhava tyAgathI karavI jasu paratIta ho" ema mULa pada che. eTale varNa, gaMdhAdi pudagala guNane anubhavane arthAt rasane tyAga karavAthI te pratye udAsIna thavAthI "jayu eTale jenI (AtmAnI pratIti thAya che, ema artha che. 2. ajitanAtha bhagavAna : he sakhI ! bIjA tIrthakara evA ajitanAtha bhagavAne pUrNa lInatAne mArga darzAve che te, arthAta je samyaphacaraNarUpa mArga prakA che, te jouM chuM, te ajita eTale mArA jevA nibaLavRttinA mumukSuthI jItI na zakAya evo che, bhagavAnanuM ajita evuM nAma che te te satya che, kemake meTA meTA parAkramI puruSe kahevAya che tenAthI paNa je guNanA dhAmarUpa paMthane ya tha nathI, te bhagavAne jaya karyo hovAthI bhagavAnanuM te ajita nAma sArthaka ja che, ane anaMta guNanA dhAma rUpa te mAgane jItavAthI bhagavAnanuM guNadhAmapaNuM siddha che...he bhaga vAna! tamAruM nAma ajita te sAcuM che, paNa mAruM nAma puruSa te te khoTuM che. kemake rAga, dveSa, ajJAna, krodha, mAna, mAyA, lobha Adi deSane tame ja karyo tethI tame ajita kahevAvAyegya che, paNa teja dee mane jItI lIdhe che, mATe mAruM nAma puruSa zenuM kahevAya? he sakhI! te mAga pAmavAne mATe divya netra joIe. carmanetre karIne jete cho te samasta saMsAra bhUlyA che. te parama tatvane vicAra thavAne mATe je divyanetra joIe te divyanetrane, nizcaya karIne vartamAna kALamAM viga thaI paDayo che. he sakhI! te ajita bhagavAne ajita thavAne arthe lIdhelA mArga Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 265 kaMI A carmacakSuthI dekhAya nahIM, kemake te mArge divya che. ane aMtarAtma daSTithI ja avakana karI zakAya eve che. carmacakSuthI kaMI te atIndriya mArga na dekhAya. zrImad AnaMdaghanajI zrI ajitanAthajInA stavanamAM stave che: taratama yoge re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra-paMthaDo". ene artha zuM? jema yeganuM, mana, vacana, kAyAnuM tAratamya arthAt adhikapaNuM tema vAsanAnuM paNa adhipaNuM, e taratama ge re taratama vAsanA rene artha thAya che. arthAta koI baLavAna yogavALo puruSa hoya tenuM manobaLa, vacanabaLa Adi baLavAna hoya ane te paMtha pravartAvate hoya, paNa je baLavAna mana vacanAdi vega che, tevI ja pAchI baLavAna vAsanA manAvA, pUjAvA, mAna, satkAra, artha, vaibhava AdinI hoya te tevI vAsanAvALAne bedha vAsita bedha thaye; kaSAyayukta bedha thaye; viSayAdinI lAlasAvALe bedha thaye. mAnAtha thaye; AtmAthe bedha na tha. zrI AnaMdaghanajI zrI ajita prabhune stave che ke he prabhu ! e vAsita baMdha AdhAra rUpa che te mAre nathI joIta, mAre te kaSAya rahita, AtmAthI saMpanna, mAnAdi, vAsanA rahita e bodha joIe che evA paMthanI gaveSaNu huM karI rahyo chuM. mana, vacanAdi baLavAna gavALA judA judA puruSe bodha prarUpatA AvyA che, prarUpe che, paNa te prabhu! vAsanAne kAraNe te bodha vAsita che, mAre te nirvAsita baMdha joIe che. te te he vAsanA viSaya kaSAyAdi jeNe jItyA che evA jina vItarAga ajitadeva ! tAre che. te tArA paMthane huM beja, nihALI rahyo chuM. te AdhAra mAre joIe che. kAraNa ke pragaTa satyathI dhama prApti thAya che. 3. bhagavAna rASabhadeva : nAbhirAjAnA putra zrI rASabhadevajI tIrthakara te mArA parama vahAlA che; jethI huM bIjA svAmIne cAhuM nahIM. e svAmI evA che ke prasanna thayA pachI kaI divasa saMga cheDe nahIM. jyArathI saMga thaye tyArathI Adi che, paNa te saMga aTaLa hovAthI anaMta che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa vizeSArtha : je svarUpa-jijJAsu puruSe che, te pUrNa zuddha svarUpane pAmyA che evA bhagavAnanA svarUpamAM pitAnI vRtti tanmaya kare che, jethI potAnI svarUpa dazA jAgRta thatI jAya che ane sarvotkRSTa yathAkhyAta cAritrane prApta thAya che. jevuM bhagavAnanuM svarUpa che tevuM ja zuddha nayanI dRSTithI AtmAnuM svarUpa che. A AtmA siddha bhagavAnanI tulya ja che. siddha bhagavAnanuM svarUpa nirAvaraNa che ane vartamAnamAM A AtmAnuM svarUpa AvaraNa sahita che. ane e ja bheda che; vastutAe bheda nathI. te AvaraNa kSINa thavAthI AtmAnuM svAbhAvika siddha svarUpa pragaTe che, ane jyAM sudhI tevuM svAbhAvika siddha svarUpa pragaTayuM nathI tyAM sudhI svAbhAvika zuddha svarUpane pAmyA che evA siddha bhagavAnanI upAsanA kartavya che, temaja ahaMta bhagavAnanI upAsanA paNa kartavya che, kemake te bhagavAna sogI siddha che. saMgarUpa prArabdhane laIne teo dehadhArI che, paNa te bhagavAna svarUpa samavasthita che siddha bhaga vAna ane temanAM jJAnamAM, darzanamAM, cAritramAM ke vIryamAM kaMI paNa bheda nathI eTale ahaMta bhagavAnanI upAsanAthI paNa A AtmA svarUpa layane pAmI zake che. je bhagavAna ahaMtanuM svarUpadravya, guNa ane paryAyathI jANe te potAnA AtmAnuM svarUpa jANe ane tene nizcaya karIne meha nAza pAme. bhagavAnanA svarUpanuM ciMtana karavuM te paramArtha daSTivAna puruSane gauNatAthI svarUpanuM ja ciMtavana che. je yathArtha mULa dRSTithI joIe te jinanI pUjA te AtmasvarUpanuM ja pUjana che. pUrNajJAnI zrI RSabhadevAdi puruSone paNa prArabdhodaya bhegabe kSaya thaye che, te ama jevAne te prArabdhadaya bhagavo ja paDe emAM kaMI saMzaya nathI. mAtra kheda eTale thAya che ke amane AvA prArabdhadayamAM zrI RSabhadevAdi jevI aviSamatA rahe eTaluM baLa nathI, ane tethI prArabdhadaya chatAM vAraMvAra tethI aparipakava kALa chUTavAnI kAmanA thaI Ave che, ke je A viSama prArabdhadayamAM kaMI paNa upaganI yathAtaththatA na rahI te pharI AtmasthiratA thatAM vaLI avasaragaveSa joIze, Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zelI svarUpa ane pazcAtApapUrvaka deha chUTaze, evI ciMtA ghaNI vAra thaI Ave che. 4. mahAtmA gautamabuddha : mahAtmA buddha (gautama) jarA, dAridra, rega ane mRtyu e cAra ne eka AtmajJAna vinA anya sava upAye ajita dekhI, jene viSe tenI utpattine hetu che, evA saMsArane cheDIne cAlyA jatA havA. zrI RSabhAdi anaMta jJAnI puruSee e ja upAya upAsyA che, ane sarva jene te upAya upadezyo che. te AtmajJAna durgamya prAye dekhIne niSkAraNa karUNAzIla te satparuSee bhaktimArga prakAzyo che, je sarva" azaraNane nizcaLa zaraNarUpa che, ane sugama che. utkRSTa saMpattinAM ThekANuM je cakavaryAdi pada te sarva anitya dekhIne vicAravAna puruSe tene prArabdhadaya samajIne varyA che, ane tyAgane lakSa rAkhe che. cakavatInI samasta saMpatti karatAM paNa jene eka samaya mAtra paNa vizeSa mUlyavAna che e A manuSya deha ane paramArthane anukULa evA yuga saMprApta chatAM paNa je janmamaraNathI rahita evA parama padanuM dhyAna rahyuM nahIM te A manuSyatvane adhiSThita evA AtmAne anaMtavAra dhikkAra he ! buddhadevane roga, daridratA, vRddhAvasthA ane meta e cAra bAbata uparathI vairAgya utpanna thayo hate. 5. kezIsvAmI : kezIsvAmI moTA hatA, ane pArzvanAtha svAmInA ziSya hatA, te paNa pAMca mahAvrata aMgIkAra karyA hatAM. kezIsvAmI ane gautamasvAmI mahAvicAravAna hatA paNa kezIsvAmIe ema na kahyuM ke huM dIkSAo mATe chuM mATe tame mArI pAse cAritra '. vicAravAnI ane saraLa jIva jene tarata kalyANa yukta thaI javuM che tene AvI vAtane Agraha hAya nahIM. kezIsvAmIe paradezI rAjAne bedha detI vakhate "jaDa je" "mUDha je kahyo hate. tenuM kAraNa paradezI rAjAne viSe puruSArtha jagADavA. mATenuM hatuM. jaDapaNuM, mUDhapaNuM maTADavAne mATe upadeza dIdhuM che. jJAnInA vacane apUrva paramArtha sivAya bIjA hetue heya nahIM. bAla Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa jIve ema vAta kare che ke chadmasthapaNAthI kezIsvAmI paradezI rAjA pratye tema belyA hatA, paNa ema nathI. temanI paramArtha athe ja vANI nIkaLI hatI. 6. zrI gautamasvAmI-AnaMda zrAvaka : gautamasvAmI cAra jJAnanA dhartA hatA ane AnaMda zrAvaka pAse gayA hatA. AnaMda zrAvake kahyuM ke "mane jJAna UpasyuM che tyAre gautama svAmIe kahyuM "nA nA eTaluM badhuM hoya nahIM, mATe Apa kSamApanA le. tyAre AnaMda zrAvake vicAryuM ke A mArA guru che kadAca A vakhate bhUla khAya che, te paNa bhUla khAo che ema kahevuM yaMgya nathI; gurU che mATe zAMtithI kahevuM yogya che ema dhArI AnaMda zrAvake kahyuM ke "mahArAja ! saddabhUta vacanane micchAmI dukkaDaM ke asabhUta vacanane micchAmI dukkaDe ?" tyAre gautamasvAmIe kahyuM ke "asaddabhUta vacanane micchAmi dukkaDam' tyAre AnaMda zrAvake kahyuM "mahArAja hu micchAmI dukakaDa levAne yogya nathI ? eTale gautamasvAmI cAlyA gayA, ane jaIne mahAvIrasvAmIne pUchyuM. (gautamasvAmI tenuM samAdhAna kare tevA hatA, paNa te gurue tema kare nahIM jethI mahAvIrasvAmI pAse jaI hakIkata kahI) mahAvIrasvAmIe kahyuM "he gautama! hA, AnaMda dekhe che ema ja che ane tamArI bhUla che mATe tame AnaMda pAse jaI kSamApanA lyo." tahata" kahI gautamasvAmI kSamAvavA gayA. je gautamasvAmImAM meha nAmane mahAsubhaTa parAbhava pAmyA na hatA te tyAM jAta nahIM, ane kadApI gautamasvAmI ema kahetA ke "mahArAja ! ApanA ATalA badhA zikhe che temanI huM cAkarI karuM paNa tyAM te nahIM jAuM. te te vAta kabUla thAta nahIM. gautamasvAmI pite tyAM jaI kSamAvI AvyA. 7 cidAnaMdajI : vartamAna saikAmAM ane vaLI tenAM paNa keTalAMka varSa vyatIta thatAM sudhI cidAnaMdajI AtmajJanuM vidyamAnapaNuM hatuM. ghaNe ja samIpane vakhata havAthI jemane temanAM darzana thayelAM, samAgama thayela ane jeone temanI dazAne anubhava thayele temAMnA keTalAMka pratItivALA manuSyothI Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 269 temane mATe jANI zakAyuM che. tema haju paNa tevA manuSyothI jANI zakAya tevuM che. jaina muni thayA pachI pitAnI nivikalpa dazA thaI javAthI kamapUrvaka dravya, kSetra, kALa, bhAvathI yama niyama teo have pALI zakaze nahIM, tema temane lAgyuM. je padArthanI prApti mATe yamaniyamanuM kamapUrvaka pAlana rahyuM che, te vastunI prApti thaI te pachI te zreNIo pravartavuM ane na pravartavuM bane sama che, Ama tatvajJAnIonI mAnyatA che. jene apramatta, guNasthAnake rahele muni ema nigraMtha pravacanamAM mAneluM che, emAMnI. sarvottama jAti mATe kAMI kahevAI zakAtuM nathI, paNa eka mAtra temanA vacanane mArA anubhava jJAnane lIdhe paricaya thatAM ema kahevAnuM banI zakayuM che ke teo madhyama apramatta dazAmAM prAye hatA. vaLI yama-niyamanuM pAlana gauNatAe te dizAmAM AvI jAya che. eTale vadhAre AtmAnaMda mATe temaNe e dazA mAnya rAkhI. A kALamAM evI dazAe pahoMcelA bahu ja thoDA manuSyanI prApti paNa durlabha che, tyAM apramattatA, viSe vAtane asaMbhava tvarAe thaze ema gaNI teoe potAnuM jIvana aniyatapaNe ane guptapaNe gALyuM. evI ja dazAmAM je teo rahyA heta te ghaNAM manuSya temanA munipaNAnI sthiti zithilatA samajata ane tema samajavAthI teo para AvA puruSathI adhiSTa chApa na paData. Ave hAdika nirNaya levAthI teoe e dazA svIkArI. rUpAtIta vyatItamala, pUrNAnaMdI Iza, cidAnaMda tAku namata, vinayasahita nija sIsa... rUpathI rahita, karmarUpI mela jene nAza pAmyo che. pUrNa AnaMdanA je svAmI che, tene cidAnaMdajI pitAnuM mastaka namAvI vinaya sahita namaskAra kare che. AzA eka mekSa kI heya, bIjI duvidhA navi citta keya; dhyAna joga jANe te jIva, je bhava duHkhathI Darata sadIva. mekSa sivAyanI sarva prakAranI AzA jeNe tyAgI che ane saMsAranA bhayaMkara duHkhathI niraMtara je kaMpe che, te A AtmAne dhyAna, karavA yaMgya jANa. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 prajJAbedhanuM zailI svarUpa paraniMdA mukhathI navi kare, nija niMdA suNI samatA dhare; kare sahu vikathA parihAra, reke kama Agamana dvAra. pitAnA mukhathI jeNe paranI niMdAne tyAga karyo che, pitAnI niMdA sAMbhaLIne je samatA dharI rahe che, strI, AhAra, rAja, deza, ItyAdika sarvakathAne jeNe cheda karyo che, ane karmane praveza karavAnAM dvAra je azubha mana, vacana, kAyA te jeNe rokI rAkhyAM che. merA merA mata kare, terA nahi hai keya; cidAnaMda parivArakA, melA hai dina daya. cidAnaMdajI potAnA AtmAne upadeza che ke re jIva! mAruM mAruM nahIM kara, tAruM kaMI nathI. he cidAnaMda! parivArane meLa be divasane che. # zAMti zikSApATha : 88 mahipuruSa caritra bhAga 2-12 zrI vardhamAnasvAmI : vardhamAnasvAmIe gRhavAsamAM paNa A sarva vyavasAya asAra che, kartavyarUpa nathI; ema jANyuM hatuM. tema chatAM te gRhavAsane tyAgI municaryA grahaNa karI hatI. te munipaNamAM paNa AtmabaLe samartha chatAM te baLa karatAM paNa atyaMta vadhatA baLanI jarUra che, ema jANI maunapaNuM ane anidrApaNuM sADAbAra varSa lagabhaga bharyuM che, ke jethI vyavasAyarUpa agni te prAye thaI zake nahIM. je vardhamAnasvAmI gRhavAsamAM chatAM abhegI jevA hatA, avyavasAyI jevA hatA, nispRha hatA, ane sahaja svabhAve muni jevA hatA, AtmAkAra pariNAmI hatA, te vardhamAnasvAmI paNa sarva vyavasAyamAM asArapaNuM jANIne dUra pravaryA; te vyavasAya bIjA jIve karI kayA prakArathI samAdhi rAkhavI vicArI che, te vicAravA yogya che. te vicArIne pharI pharI te caryA kAye kAye, pravartane pravartIne smRtimAM lAvI vyavasAyanA prasaMgamAM vartatI evI ruci vilaya karavA yaMgya che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 271 je ema na karavAmAM Ave te ema ghaNuM karIne lAge che ke haju A jIvanI yathAyogya jijJAsA mumukSupadane viSe thaI nathI, athavA te A jIva lokasaMjJAe mAtra kalyANa thAya evI bhAvanA karavA Icche che. paNa kalyANa karavAnI tene jijJAsA ghaTatI nathI, kAraNa ke beya jIvanAM sarakhAM pariNAma hoya ane eka baMdhAya, bIjAne abaMdhatA thAya, ema trikALamAM banavA yaMgya nathI. janmathI jene mati, kRta ane avadhi e traNa jJAna hatAM, ane ApAgI evI vairAgya dazA hatI, alpakALamAM bhegakarma kSINa karI saMyamane grahaNa karatAM mana:paryava nAmanuM jJAna pAmyA hatA, evA zrImad mahAvIrasvAmI, te chatAM paNa bAra varSa ane sADA cha mAsa sudhI maunapaNe vicaryA. A prakAranuM temanuM pravartana te upadezamArga pravartAvatAM koIpaNa jIve atyaMtapaNe vicArI pravartavA yogya che, evI akhaMDa zikSA pratibaMdhe che. temaja jina jevAe je pratibaMdhanI nivRtti mATe prayatna karyuM, te pratibaMdhamAM ajAgRta rahevA gya keI jIva na hoya ema jaNAvyuM che, tathA anaMta AtmArthane te pravartanathI prakAza karyo che, jevA prakAra pratye vicAranuM vizeSa sthirapaNuM vate che, vartAvuM ghaTe che ane tethI ja vardhamAnAdi jJAnI puruSo anidrApaNe sADA bAra varSa sudhI rahyA; sarvathA asaMgapaNuM ja zreyaskara dIThuM, eka zabdane uccAra karavAnuM paNa yathArtha dIThuM nahIM, sAva nirAvaraNa, vijegI, vibhegI ane nirbhayI jJAna thayA pachI upadeza kArya karyuM. ahe leke ! saMsArarUpI samudra anaMta ane apAra che, ene pAra pAmavA puruSArthane upayoga karo! upayoga kare! ema upadezavAmAM emano hetu pratyeka prANIone zekathI mukta karavAnuM hatuM, e saghaLAM jJAnIo karatAM paramamAnya rAkhavA yogya sarvajJa mahAvIranAM vacana sarvasthaLe e ja che ke saMsAra ekAMta ane anaMta zekarUpa temaja duHkhaprada che. ahe bhavya loke! emAM madhurI mAhitI na ANatAM ethI nivRtta thAo! nivRtta thAo !! mahAvIrane eka samaya mAtra paNa saMsArane upadeza nathI. enAM saghaLAM pravacanamAM eNe e ja pradarzita karyuM che, tema tevuM svAyaraNathI siddha paNa karI ApyuM che. kaMcanavarNa Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 prajJAbedhanuM zailI svarUpa kayA, yazodA jevI rANa, aDhaLaka sAmrAjaya lakSamI ane mahApratApI svajana parivArano samaha chatAM tenI mAhinIne utArI daI jJAna darzana cAgaparAyaNa thaI eNe je abhUtatA darzAvI che te anupama che. - sUkSama saMgarUpa ane bAhya saMgarUpa dustara svayaMbhUramaNa samudra bhujAe karI je vardhamAnAdi puruSo tarI gayA che, temane parama bhaktithI namaskAra he! paDavAnA bhayaMkara sthAnake sAvaceta rahI, tathArUpa sAmarthya vistArI siddhi siddha karI che, te puruSArtha saMbhArI romAMcita, anaMta ane mauna evuM Azcarya Upaje che. karALa kALa! A avasarpiNI kALamAM vIza tIrthakara thayA.. temAM chellA tIrthakara zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra dIkSita thayA paNa ekalA ! siddhi pAmyA paNa ekalA ! prathama upadeza temane paNa aphaLa gaye. mahAvIrasvAmIne dIkSAnA varaghoDAnuM svarUpa je vicAre te vairAgya thAya. e vAta adbhuta che. te bhagavAna apramAdI hatA. teone cAritra vartatuM hatuM. paNa jyAre bAhya cAritra lIdhuM tyAre mokSe gayA. zrImAna mahAvIrasvAmI jevAe aprasiddha pada rAkhI gRhavAsa ve-grahavAsathI nivRtta thaye paNa sADAbAra varSa jevA dIrghakALa sudhI mauna AcaryuM. nidrA tajI viSama pariSaha sahyA ene hetu za? ane A jIva Ama vate che, tathA Ama kahe che ene hetu che? je puruSa saddagurunI upAsanA vinA nija kalpanAe AtmasvarUpane nirdhAra kare te mAtra pitAnA svachaMdanA udayane vede che, ema vicAravuM ghaTe che. je jIva puruSanA guNane vicAra na kare ane pitAnI kalpanAnA Azraye vate te jIva sahaja mAtramAM bhAvavRddhi utpanna kare che, kemake amara thavAne mATe jhera pIe che. manuSyapaNuM, jJAnInAM vacananuM zravaNa prApta thavuM, tenI pratIti thavI, ane temaNe kahelA mArgamAM pravRtti thavI parama durlabha che, ema zrI vardhamAna svAmIe uttarAdhyayananA trIjA adhyayanamAM upadezya che. "vaMdAmi pAde prabhu vardhamAna # ratiH Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2173 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApAThaH 89 munidharma gyatA "AtmajJAna tyAM munimaNuM" jyAM AtmajJAna hoya tyAM munipaNuM heya arthAt AtmajJAna na hoya tyAM munipaNuM na ja saMbhave. 6 saMmaMti pArasa8 saM moti vAda jyAM samakita eTale AtmajJAna che tyAM munipaNuM jANe ema "AcArAMga sUtramAM kahyuM che eTale jemAM AtmajJAna hoya te sAcA guru che ema jANe che. kAyakaleza tapa karatAM chatAM mahAmunine nirAkuLatA arthAt svasthatA jevAmAM Ave che. matalaba jene tapAdikanI AvazyaktA che ane tethI tapAdika kAyakaleza kare che, chatAM svAthya dazA anubhave chete pachI kAyakaleza karavAnuM rahyuM nathI evA siddha bhagavAnane nirAkuLatA kema na saMbhave ? deha karatAM caitanya sAva spaSTa che. dehaguNadharma jema jovAmAM Ave che, tema AtmaguNadhama jovAmAM Ave te deha uparane rAga naSTa thaI jAya. AtmavRtti vizuddha thatAM bIjA dravyane saMge AtmA dehapaNe, vibhAve pariNamyAnuM jaNAI rahe. digambara daSTimAM A dazA sAtamA guNasthAnakavatInI che, digaara daSTi pramANe sthavirakalpI ane jinakalpI e nagna hoya; ane zvetAmbara pramANe pahelA eTale sthavira nagna na hoya. e kalpa sAdhanArane zrutajJAna eTaluM badhuM baLavAna hovuM joIe ke vRtti zrutajJAnAkAre hevI joIe, viSayAkAre vRtti thavI na joIe. digambara kahe che ke nAgAne eTale nagna sthitivALAne mokSamArga che, bAkI te unmatta mArga che, "rimoravamo levA camacA sa' vaLI nA e bAdazAhathI Aghe" eTale tethI vadhAre caDhiyAte. e kahevata pramANe e sthiti bAdazAhane pUjya che. nagna e "Atmamagna." munionI vRtti alaukika hevI joIe, tene badale hAla laukika jovAmAM Ave che. aNagAra-ghara vinAnA, samiti=samyaka prakAre jenI maryAdA rahI pra.-18 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 prajJAbedhanuM zailI svarUpa che te maryAdA sahita, yathAsthitapaNe pravartavAne jJAnIoe je mArga kahyo che te mArga pramANe mApa sahita pravartavuM te. zramaNa bhagavAna sAdhu bhagavAna athavA muni bhagavAna. sthavira kalpa=je sAdhu vRddha thayela che teone zAstra maryAdAe vartavAne, cAlavAne jJAnIoe mukarara karela, bAMdhela, nakakI karele mAga, niyama. jinalpa ekAkI vicaranArA sAdhuone mATe kapele arthAt bAMdhela, mukarara karele jinamArga vA niyama. sAdhu eTale gRhavAsatyAgI, mULa guNanA dhAraka te. yati eTale dhyAnamAM sthira thaI zreNa mAMDanAra. ' muni eTale jene avadhi, mana:paryavajJAna heya tathA kevaLajJAna hoya te. sarvavirati munine brahmacaryavratanI pratijJA zAnI Ape che, te caraNAnuganI apekSAe; paNa karaNanaganI apekSAe nahIM, kAraNa ke karaNAnuga pramANe navamA guNasthAnake vedodayane kSaya thaI zake che, tyAM sudhI thaI zaktA nathI. prazna : jaina munionA mukhya AcAra zA che? uttara : pAMca mahAvrata, daza vidhi yatidharma, saptadaza vidhi saMyama, daza vidhi vaiyAvRtya, nava vidhi brahmacarya, dvAdaza prakAranAM tapa, dhAdika cAra prakAranA kaSAyane nigraha, vizeSamAM jJAna, darzana, cAritranuM ArAdhana ityAdika aneka bheda che. je jIva mehanidrAmAM sUtA che te amuni che niraMtara AtmavicAra karI muni te jAgRta rahe, pramAdIne sarvathA bhaya che, apramAdIne kaI rIte bhaya nathI, ema zrI jine kahyuM che. "muni e nAma paNa A pUrvokta rIte vicArIne vacana belavAthI satya che. ghaNuM karIne prajana vinA bolavuM ja nahIM tenuM nAma muni paNuM. rAgadveSane ajJAna vinA yathAsthita vastunuM svarUpa kahetAM bolatAM chatAM paNa munipaNuM maunapaNuM jANavuM. pUrva tIrthaMkarAdi mahAtmAoe Ama ja vicAra karI maunapaNuM dhAraNa kareluM ane sADA bAra varSa lagabhaga maunapaNuM dhAraNa karanAra bhagavAna vIra prabhue AvA utkRSTa Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 prajJAbedhanuM zailI svarUpa vicAre karI AtmAmAMthI pheravI pheravIne mehanIya kamane saMbaMdha kADhI nAkhI kevaLajJAna dazana pragaTa karyuM hatuM. | munine vyAkhyAna karavuM paDatuM hoya te pite svAdhyAya kare che e bhAva rAkhI vyAkhyAna karavuM. munine savAre svAdhyAyanI AjJA che te manamAM karavAmAM Ave che, tenA badale vyAkhyAnarUpa svAdhyAya UMcA svare, mAnapUjA, satkAra, AhArAdinI apekSA vinA kevaLa niSkAma buddhithI AtmAthe kara. sarva bhAvathI audAsInya vRtti karI, mAtra deha te saMyama hetu hoya che, anya kAraNe anya kazuM ka9pe nahIM, dehe paNa kiMcit mUcha nava jeya je. apUrva saMyamanA hetuthI pega pravatanA, | svarUpa lakSe jinaAjJA AdhIna je, te paNa kSaNa kSaNa ghaTatI jAtI sthitimAM, aMte thAye nija svarUpamAM lIna je. apUrva # iAMti zikSApATha : 9 pratyakSa ane parokSa bhAga-1 pratyakSa saguru sama nahi, pakSa jina-upakAra; e lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra che? samaye jina svarUpa pratyakSa saddaguru vegathI, svaccheda te rokAya, anya upAya karyA thakI; prAye bamaNo thAya. pratyakSa saddaguru bhegamAM, vate daSTi vimukha; asaddagurune daDha kare, nija mAnAthe mukhya. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 prajJAbedhanuM zailI svarUpa pratyakSa saguru prAptine, gaNe parama upakAra, traNe vega ekatvathI, vate AjJA dhAra. sadgurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna, nija pada nijamAMhI lahyuM, dUra thayuM ajJAna. bhAsya nija svarUpa te, zuddha cetanA rUpa, ajara, amara, avinAzIne, dehAtIta svarUpa. sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya, saddaguru AjJA jina dazA, nimitta kAraNamAMya. pUve thaI gayelA meTA puruSanuM ciMtana kalyANakAraka che, tathApi svarUpa sthitinuM kAraNa hoI zakatuM nathI. kAraNake jIve zuM karavuM te tevA samaraNathI nathI samajAtuM. pratyakSa jege vagara samajAvyuM paNa svarUpa sthiti thavI saMbhavita mAnIe chIe, ane tethI ema nizcaya thAya che ke te joganuM ane te pratyakSa ciMtananuM phaLa mekSa hoya che. kAraNake mUrti mAna mekSa te satparuSa che mokSe gayA che evA (atAdika) puruSanuM ciMtana ghaNA kALe bhAvAnusAra mekSAdika phaLadAtA heya che. samyaktva pAmyA che evA puruSane nizcaya thayuM ane jegyatAnA kAraNe jIva samyakatva pAme che. | gurugame karIne jyAM sudhI bhaktinuM parama svarUpa samajAyuM nathI, tema tenI prApti thaI nathI, tyAM sudhI bhaktimAM pravartatAM akALa ane azuci deSa hoya. (ekAMta) prabhAta, prathama prahara, e sevya bhaktine mATe yogya kALa che. svarUpaciMtana bhakti sarvakALe sevya che. vyavasthita mana e sarva zucinuM kAraNa che. bAhya malAdika rahita tana ane zuddha spaSTa vANI e zuci che. sapuruSamAM ja paramezvara buddhi, ene jJAnIoe parama dharma kahyo che, ane e buddhi parama dainyatva sUcave che, jethI sarva prANI viSe pitAnuM dAsatva manAya che ane parama jegyatAnI prApti heya che. e "parama dainyatva? jyAM sudhI Avarita rahyuM che tyAM sudhI jIvanI jagyatA pratibaMdhayukta hoya che. kadApi e baMne thayAM hoya. tathApi Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 277 vAstavika tatva pAmavAnI kaMI jegyatAnI ochAIne lIdhe padArthanirNaya na thaye heya te citta vyAkuLa rahe che, ane mithyA samatA Ave che kalpita padArtha vize "satInI mAnyatA hoya che, jethI kALe karI apUrva padArthane viSe parama prema AvatuM nathI, ane e ja parama jagyatAnI hAni che. - A traNe kAraNe ghaNuM karIne amane maLelA ghaNA kharA mumukSumAM ame joyAM che. mAtra bIjA kAraNanI kaMIka nyUnatA keI kaI viSe joI che, ane je teomAM sarva prakAre parama dainyatAnI khAmInI nyUnatA thavAnuM prayatna hoya te jagya thAya ema jANIe chIe. parama dainyapaNuM e traNemAM baLavAna sAdhana che, ane e traNenuM bIja mahAtmAne viSe parama premArpaNa e che. adhika zuM kahIe? anaMta kALe e ja mArga che. paheluM ane trIjuM kAraNa javAne mATe bIjA kAraNanI hAni karavI, ane mahAtmAnA jege tenA alaukika svarUpane oLakhavuM, oLakhavAnI parama tIvratA rAkhavI, te oLakhAze. mumukSunAM netro mahAtmAne oLakhI le che, mahAtmAmAM jene dRDha nizcaya thAya che, tene mahAsakti maTI padArthane nirNaya hoya che. tethI vyAkuLatA maTe che. tethI niHzaMkatA Ave che. jethI jIva sarva prakAranA duHkhathI nirbhaya hoya che ane tethI ja nisaMgatA utpanna hoya che ane ema egya che. mAtra tama mumukSuone arthe TUMkAmAM TUMkuM A lakhyuM che. tene paraspara vicAra karI vistAra karI ane te samajavuM ema ame kahIe chIe. ame AmAM ghaNe gUDha zAstrArtha paNa pratipAdana karyo che. tame vAraMvAra vicAraje. megyatA haze te amArA samAgamamAM A vAtane vistArathI vicAra batAvIzuM. kaLiyuga che mATe kSaNavAra paNa vastuvicAra vinA na rahevuM ema mahAtmAonI zikSA che. zrI mahAvIrasvAmIthI hAlanuM jaina zAsana pravatyuM che, teo vadhAre upakArI? ke pratyakSa hitamAM preranAra ane ahitathI nivAranAra Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 prajJAbedhanuM zailI svarUpa evA adhyAtmamUti sadguru vadhAre upakArI? te prazna mAkubhAI taraphathI che. atra eTale vicAra rahe che ke mahAvIra svAmI sarvajJa che ane pratyakSa puruSa AtmajJa-samyakdaSTi che, arthAt mahAvIra svAmI vizeSa guNasthAnake vartatA evA hatA. mahAvIrasvAmInI pratimAnI vartamAnamAM bhakti kare teTalA ja bhAvathI pratyakSa saddagurunI bhakita kare e bemAM hita yogya vizeSa kazuM kahevA che? tene uttara tame bane vicArIne savistara lakhaze. mArA para tamAro rAga rahe che. tene lIdhe tamArA para rAga rAkhavA mArI IcchA nathI, paraMtu tame eka dhamapAtra jIva che ane mane dharma- " pAtra para kaMI vizeSa anurAga upajAvavAnI parama IcchanA che, tene lIdhe keI paNa rIte tamArA para IcchanA kaMI aMze paNa vate che. niraMtara samAdhi bhAvamAM rahe. huM tamArI samIpa ja beTho chuM ema samaje. dehadarzananuM atyAre jANe dhyAna khaseDI AtmadarzanamAM sthira rahe. samIpa ja chuM ema gaNI zeka ghaTADe. jarUra ghaTADe. te puruSane pratyeka laghu kAmanA AraMbhamAM paNa saMbhAre, samIpe ja che. jJAnI dazya te thoDo vakhata viyega rahI saMga thaze ane sarva sAruM ja thaI raheze. ahaMta svarUpanuM ciMtavana bane te karavuM. nahIM te kaMI paNa nahIM ciMtavatAM samAdhi ke bedhi e zabda ja ciMtavavA, atyAre eTaluM ja parama kalyANanI eka zreNi thaze. paricayI! tamane huM bhalAmaNa karuM chuM ke tame egya thavAnI tamArAmAM IcchA utpanna kare. huM te IcchA pUrNa karavAmAM sahAyaka thaIza. tame mArA anuyAyI thayA, ane temAM mane pradhAnapada janmAMtaranA gathI hevAthI tamAre mArI AjJAnuM avalaMbana karI pravartavuM e ucita gayuM che. ane huM paNa tamArI sAthe ucitapaNe pravartavA IcchuM chuM. bIjI rIte nahIM. jo tame prathama jIvanasthiti pUrNa kare, to dharmAthe mane Io, evuM karavuM ucita gaNuM chuM, ane je huM karuM te dharmapAtra tarIke mAruM maraNa thAya ema thavuM joIe. baMne dharmamUti thavA prayatna karIe. moTA harSathI prayatna karIe. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 279 tamArI gati karatAM mArI gati zreSTha thaze ema anumAnyuM che -matimAM. tene lAbha tamane ApavA IcchuM chuM; kAraNa ghaNA nikaTanAM tame saMbaMdhI che, te lAbha tame levA IcchatA he, te bIjI kalamamAM kahyA pramANe jarUra karaze evI AzA rAkhuM chuM. tame svacchatAne bahu ja icchaje. vItarAga bhakitane bahu ja Iccha. mArI bhakitane samabhAvathI Iccha. tame je veLA mArI saMgatimAM che te veLA sarva prakAre mane AnaMda thAya tema raheje. vidyAbhyAsI thAo. vidhAyukata vidI saMbhASaNa mArAthI karajo. huM tamane yukata bodha ApIza. tame rUpa saMpanna, guNa saMpanna ane riddhi temaja buddhi saMpanna tethI thaze. pAchI e dazA joI huM parama prasanna thaIza. >> zAMti zikSApATha : 1 pratyakSa ane parokSa-bhAga 2 rUDe prakAre mana vate ema varte. viyega che, te temAM kalyANane paNa viga che, e vArtA satya che. tathApi je jJAnInA viyogamAM paNa tene ja viSe citta vate che. te kalyANa che. dhIrajane tyAga ' karavAne cagya nathI. -zrI svarUpanA yathAyogya. je puruSa para tamAre prazasta rAga che, tenA ISTadeva paramAtmA jina, mahAgadra pArzvanAthAdikanuM smaraNa rAkhaje ane jema bane tema nirmohI thaI mukta dazAne Icchaje. upaga zuddha karavA A jagatanA saMkalpa-vikalpane bhUlI jaje, pArzvanAthAdika gIzvaranI dazAnI smRti karaje, ane te ja abhilASA rAkhyA rahejee ja tamane punaHpunaH AzIrvAdapUrvaka mArI zikSA che, A alpajJa AtmA paNa te padane abhilASI ane te puruSanAM caraNakamaLamAM tallIna thayele dIna ziSya che, tamane tevI zraddhAnI ja zikSA de che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa jyAM tyAMthI rAga-dveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che, ane te tamane atyAre badhI jauM chuM. paraspara maLIzuM tyAre have tamane kaMI paNa Atmatva sAdhanA batAvAze te batAvIza, bAkI dharma meM upara kahyo te ja che, ane te ja upayoga rAkhaje. upaga e ja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra puruSanAM caraNakamaLa che te paNa kahI jauM chuM. paramazAMtipadane IcachIe e ja ApaNe sarva sammata dharma che ane e ja IcachAmAM ne IcchAmAM te maLI jaze, mATe nizciMta rahe. je AtmA mukta thayA che te AtmA kaMI svachaMda vartanathI mukata thayA nathI, paNa AptapuruSe beThelA mArganA prabaLa avalaMbanathI mukta thayA che. anAdi kALanA mahAzatrurUpa rAga, dveSa ane mehanA baMdhanamAM te pitA saMbaMdhI vicAra karI zakyo nathI. manuSyatva, Aryadeza, uttama kuLa, zArIrika saMpatti e apekSita sAdhana che ane aMtaraMga sAdhana mAtra mukata thavAnI sAcI jijJAsA e che. ema je sulabha bedhipaNanI yogyatA AtmAmAM AvI hoya te te je puruSe mukta thayA che athavA vartamAnamAM mukatapaNe ke AtmajJAna dazAe vicare che temaNe upadezelA mArgamAM niHsaMdehapaNe zraddhAzIla thAya. rAga, dveSa ane meha e jenAmAM nathI te puruSa te traNa deSathI rahita mArga upadezI zake, ane te ja paddhatie niHsaMdehapaNe pravartanArA satparuSe kAM te mArga upadezI zake. | sarva darzananI zailIne vicAra karatAM e rAgadveSa ane moharahita puruSanuM bedheluM nigraMtha darzana vizeSa mAnavA gya che. e traNa deSathI rahita, mahA atizayathI pratApI evA tIrthakara deva teNe mekSanA kAraNa rUpe je dharma baLe che te dharma game te manuSya svIkAratA hoya paNa te eka paddhatie havA deIe A vAta niHzaMka che. savane sarakhI buddhi AvI jaI, saMzodhana thaI, vItarAganI AjJA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 281 rUpa mArganuM pratipAdana thAya e sarvathA jeke bane tevuM nathI; te paNa sulabhadhi AtmAo avazya te mATe prayatna karyo rahe, te pariNAma zreSTha Ave, e vAta mane saMbhavita lAge che. te mahAtmA puruSanA guNAtizayapaNathI, samyakacaraNathI, parama jJAnathI, parama zAMtithI, parama nivRttithI mumukSu jIvanI azubha vRttio parAvartana thaI zubha svabhAvane pAmI svarUpa pratye vaLatI jAya che. te puruSanAM vacane Agama svarUpa che, te paNa vAraMvAra pitAthI vacanaganI pravRtti na thAya tethI, tathA niraMtara samAgamane yoga na bane tethI, tathA te vacananuM zravaNa tAdazya smaraNamAM na rahe tethI, temaja keTalAka bhAvanuM svarUpa jANavAmAM parAvartananI jarUra hoya che tethI, ane anuprekSAnuM baLa vRddhi pAmavAne arthe vItarAgadhruta vItarAga zAstra eka baLavAna upakArI sAdhana che. joke tevA mahAtmA puruSa dvArA ja prathama tenuM rahasya jANavuM joIe, pachI vizuddha daSTi thaye mahAtmAnA samAgamanA aMtarAyamAM paNa te zruta baLavAna upakAra kare che, athavA jyAM kevaLa tevA mahAtmAone vega banI ja zakta nathI, tyAM paNa vizuddha daSTivAnane vItarAga zrata paramapakArI che. sapuruSanI vANuM spaSTapaNe lakhAI hoya te paNa tene paramArtha sapuruSane satsaMga jene AjJAMkitapaNe the nathI tene samajAve durlabha thAya che. - tamane badhAne khullI kalamathI jaNAvI devAnI IcchA thatAM jaNAvuM chuM ke haju sudhI meM tamane mArganA marmane (eka aMbAlAla sivAya) keI aMza jaNAvyuM nathI; ane je mAga pAmyA vinA keI rIte jIvane chUTake the keI kALe saMbhavita nathI, te mArga je tamArI yegyatA haze te ApavAnI samarthatAvALo puruSa bIje tamAre zedha nahIM paDe. emAM kaI rItanI pitAnI stuti karI nathI. A AtmAne AvuM lakhavAnuM yegya lAgatuM nathI chatAM lakhyuM che. niraMtara udAsInatAne kama seva, sapuruSanI bhakti pratye lIna thavuM; sapuruSonAM caritronuM smaraNa karavuM, satyaruSanAM lakSaNanuM ciMtana Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 prajJAbedhanuM zailI svarUpa karavuM, sapuruSanI mukhAkRtinuM hadayathI avakana karavuM tenAM mana, vacana, kAyAnI pratyeka ceSTAnAM adbhata rahasya pharI pharI nididhyAsana karavAM, teoe sammata kareluM sarva sammata karavuM. A jJAnIoe hRdayamAM rAkheluM nirvANane athe mAnya rAkhavA yegya, zraddhavA yogya, pharI pharI ciMtavavA gya, kSaNe kSaNe, samaye samaye temAM lIna thavA lAgya, parama rahasya che. ane e ja sarva zAstrane, sarva saMtanA hadayane, IzvaranA gharane marma pAmavAne mahAmArga che. ane e saghaLAnuM kAraNa keI vidyamAna puruSanI prApti, ane te pratye avicaLa zraddhA e che. adhika zuM lakhavuM? Aje, game te kAle, game te lAkha varSe ane game te tethI meDe athavA vahele, e ja sUjhaye, e ja prApta thaye chUTake che. sarva pradeze mane te e ja sameta che. miti e jae ja vijJApana. sarvakALa e ja kahevA mATe jIvavA IcchanAra rAyacaMdanI vaMdanA pratyakSa sapuruSanA samAgama ane te AzrayamAM vicaratA mumukSuene mokSa saMbaMdhI badhAM sAdhane alpa prayAse ane alpa kALe prAye (ghaNuM karIne) siddha thAya che, paNa te samAgamane vega pAma durlabha che. te ja samAgamanA cegamAM mumukSu jIvanuM niraMtara citta vate che. sapuruSane vega pAme te sarvakALamAM jIvane durlabha che, temAM paNa AvA duSamakALamAM te kavacita ja te pega bane che. viralA ja sapuruSa vicare che. te samAgamane lAbha apUrva che, ema jANIne jIve mokSamArganI pratIti karI, te mArganuM niraMtara ArAdhana karavuM yogya che. satsaMganuM eTale purUSanuM oLakhANa thaye paNa te yaMga niraMtara rahetuM na hoya te satsaMgathI prApta thayo che e je upadeza te pratyakSa sanduruSa tulya jANI vicAra tathA ArAdha ke je ArAdhanAthI jIvane apUrva evuM samyaktva utpanna thAya che. e che pramAda thavAne upaga e jIvane mAganA vicAramAM sthiti karAve che. ane vicAra mArgamAM sthiti karAve che e vAta pharI pharI vicArI, te prayatna tyAM vige paNa kaI prakAre karavuM ghaTe che. e vAta. bhUlavA jegya nathI. 3 zAMti Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 92 unmattatA-bhAga pahelo jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhavapAra. sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadgurU AjJA jinadazA, nimittA kAraNamAMya. upAdAnanuM nAma laI e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe brAMtimAM sthita. mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTo na meha; te pAmara prANu kare, mAtra jJAnane droha. jJAnamArga durArAdhya che, paramAvagADha dazA pAmyA pahelAM te mAge paDavAnAM ghaNuM sthAnaka che. saMdeha, vikalpa, svachaMdatA, atipariNAmIpaNuM e Adi kAraNo vAraMvAra jIvane te mArge paDavAnA hetuo thAya che : athavA Urva bhUmikA prApta thavA detAM nathI. kiyA mArge asaabhimAna, vyavahAra Agraha, siddhi, moha, pUjA, satkArAdi vega ane daihika kiyAmAM AtmaniSThAdi doSone saMbhava rahyo che. keIka mahAtmAne bAda karatAM ghaNuM vicAravAnI chae bhaktimAgane te ja kAraNathI Azcaya karyo che, ane AjJAMkitapaNuM athavA parama purUSa sazurUne viSe svArpaNa svAdhInapaNuM zirasAvaMgha dIThuM che, ane temaja varyA che, tathApi te pega prApta thavA joIe, nahi te ciMtAmaNI je. jene eka samaya che e manuSyadeha UlaTe paribhramaNa vRddhine hetu thAya.. | svarUpa AkAMkSI mahAtmAoe ema jina bhagavAnanI tathA siddha bhagavAnanI upAsanA svarUpa prAptino hetu jANyA che. kSINa meha guNasthAna paryata te svarUpa ciMtavanA jIvane prabaLa avalaMbana che. vaLI, mAtra ekaluM adhyAtma svarUpa ciMtavana jIvane vyAha upajAve che; ghaNuM jIvane zuSkatA prApta karAve che, athavA vecchAcArIpaNuM utpanna kare che, athavA unmatta pralApa dazA utpanna kare che. bhagavAnanA svarUpanA dhyAnAvalaMbanathI bhakti pradhAna daSTi thAya che, ane adhyAtma daSTi gauNa Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 prajJAvoAdhanu` zailI svarUpa thAya che. jethI zuSkatA svecchAcArIpaNuM ane unmatta pralApatAM thatAM nathI. AtmadazA baLavAna thavAthI svAbhAvika adhyAtma pradhAnatA thAya che. AtmA svAbhAvika ucca guNAne bhaje che, eTale zuSkatAdi doSo utpanna thatA nathI; ane bhaktimA` pratye paNa juzupsita thatA nathI. svAbhAvika AtmadazA svarUpa lInatA pAmatI jAya che. dhyAna, japa, tapa, kriyA mAtra e sava thakI, ame jaNAvela koI vAkaya jo parama phaLanu kAraNa dhAratA aa tA, nizcayapaNe dhAratA hai| tA, pAchaLathI buddhi leka saMjJA zAstra saMjJA para na jatI hoya tA, jAya to te bhrAMti vaDe gaI che ema dhAratA hA te; te vAkayane ghaNA prakAranI dhIraja vaDe vicAravA dhAratA ho teA, lakhavAne icchA thAya che. hajI AthI vizeSapaNe nizcayane viSe dhAraNA karavAne lakhavuM agatya jevuM lAge che, tathApi citta avakAzarUpe vatuM nathI; eTale je lakhyu che te prabaLapaNe mAnaze. 'AtmasiddhizAstra' zrI devakaraNujIe AgaLa para avagAhavuM vadhAre hitakArI jANI hAla zrI lallujIne mAtra avagADavAnuM lakhyuM che; te paNa jo zrI devakaraNajIne vizeSa AkAMkSA hAla rahe te pratyakSa satpuruSa jevA mArA pratye koI e paramapakAra karyAM nathI evA akhaMDa nizcaya AtmAmAM lAvI, ane A dehanA bhaviSya jIvanamAM paNa te akhaMDa nizcayaDu te meM AtmA ja tyAgye ane kharA upakArInA upa kArane eLavavAnA doSa karyAM ema ja jANIza, ane AtmAne satpuruSano nitya AjJAMkita rahevAmAM ja kalyANa che, evA bhinna bhAva rahita, leAka saMbadhI bIjA prakAranI sa kalpanA cheoDIne, nizcaya vartAvIne, zrI lallujI muninA sahacArIpaNAmAM e graMtha avagADavAmAM hAla paNa aDacaNa nathI. ghaNI zakAonuM samAdhAna thavA yAgya che. satpuruSanI AjJAmAM vavAno jenA dRDha nizcaya varte che, ane je te nizcayane ArAdhe che, tene ja jJAna samyak pariNAmI thAya che, e vAta AtmAthI jIve avazya lakSamAM rAkhavA cAgya che. ame je A vacana lakhyAM che, tenA sarva jJAnIpuruSo sAkSI che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 285 IDara javAne hAla vicAra rAkhIe chIe, taiyAra raheze. zrI DuMgarane AvavA mATe vinaMti karaze. temane paNa taiyAra rAkhaze. temanA cittamAM ema Ave ke vAraMvAra javAnuM thavAthI leka-apekSAmAM yogya na dekhAya kema ke avasthA-phera paNa A vicAra kartavya nathI. paramArthadaSTi puruSane avazya karavA gya evA samAgamanA lAbhamAM te vikalparUpa aMtarAya kartavya nathI. A vakhate samAgamane vizeSa lAbha thavA gya che. mATe zrI DuMgare kaMI bIjo vikalpa cheDI daI AvavAne vicAra rAkha. AvavA viSemAM zrI DuMgare kaMI paNa saMzaya na rAkhave che. jyAM sudhI cittamAM bIjo bhAva hoya tyAM sudhI tamArA sivAya bIjAmAM mAre kaMI paNa bhAva nathI ema dekhADIe te te vRthA ja che ane kapaTa che, ane jyAM sudhI kapaTa che tyAM sudhI bhagavAnanA caraNamAM AtmAnuM arpaNa kyAMthI thAya? jethI sarva jagatanA bhAva pratye virAma pamADI, vRttine zuddha caitanya bhAvavALI karavAthI ja te vRttimAM anyabhAva rahyo na hovAthI zuddha kahevAya ane te niSkapaTa kahevAya. evI caitanyavRtti bhagavAnamAM lIna karavAmAM Ave te ja AtmaarpaNatA kahevAya. lekadaSTimAM je je vAta ke vastuo moTAIvALI manAya che, te te vAte ane vastuo zebhAyamAna gRhAdi AraMbha, alaMkArAdi parigraha, lekadaSTinuM vicakSaNapaNuM, lekamAnya dharmazraddhAvAnapaNuM, pratyakSa jheranuM grahaNa che, ema yathArtha jaNyA vinA dhAre che te vRttine lakSa na thAya. prathama te vAte ane vastuo pratye jhera daSTi AvavI kaThaNa dekhI kAyara na thatAM puruSArtha karo egya che. zrI devakaraNajIne vyAkhyAna karavAnuM rahe che, tethI ahaMbhAvAdine bhaya rahe che, te saMbhavita che. jeNe jeNe sadgurune viSe tathA temanI dazAne viSe vizeSapaNuM dIThuM che, tene tene ghaNuM karIne ahaMbhAva tathA rUpa-prasaMga jevA prasaMgamAM udaya thatuM nathI, athavA tarata samAya che. te ahaMbhAvane je AgaLathI jhera je pratIta karyo hoya, te pUrvApara tene saMbhava ocho thAya, kaMIka aMtaramAM cAturyAdibhAve mIThAza sUkSama pariNatie paNa rAkhI haya, te te pUrvApara vizeSatA pAme che, paNa Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa jhera che, nizcaya jhera ja che, pragaTa kALakUTa jhera che, emAM kaI rIte saMzaya nathI; ane saMzaya thAya te te saMzaya mAna nathI; te saMzayane ajJAna ja jANavuM che, evI tIvra khArAza karI mUkI hoya, te te ahaM. bhAva ghaNuM karI baLa karI zakato nathI. vakhate te ahaMbhAvane rokavAthI nirahaMbhAvatA thaI tene pAcho ahaMbhAva thaI AvavAnuM bane che, te paNa AgaLa jhera, jhera ane jhera mAnI rAkhI vartAyuM hoya te AtmArthane bAdha na thAya. pradeza pradezathI jIvana upagane AkarSaka evA A saMsArane viSe eka samaya paNa avakAza levAnI jJAnI puruSoe hA kahI nathI; kevaLa te viSe nakAra karyo che. te AkaSarNathI upayoga je avakAza pAme che te ja samaye te AtmApaNe thAya che. te ja samaye AtmAne viSe te upaga ananya thAya che. jJAne karIne AtmAmAM utpanna thayele evo nizcaya badalate nathI, ke sarvasaMga meTA Asava che, cAlatAM, tAM, prasaMga karatAM, samayamAtramAM nijabhAvane vismaraNa karAve che, ane te vAta pratyakSa levAmAM AvI che, Ave che, ane AvI zake tevI che, tethI ahoniza te moTA AzravarUpa evA sarvasaMgamAM udAsapaNuM rahe che, ane te divasa divasa pratye vadhatA pariNAmane pAmyA kare che tethI vizeSa pariNAmane pAmI sarvasaMgathI nivRtti thAya evI ananya kAraNa ene IcchA rahe che. AtmArtha sivAya, zAstranI je je prakAre jIve mAnyatA karI kRtArthatA mAnI che, te sarva zAstrIya abhiniveza che. svacchaMdatA TaLI nathI, ane satsamAgamane vega prApta thayuM che, te ge paNa "svachaMdanA nirvAhane arthe zAstranA koI ekavacanane bahuvacana jevuM jaNAvI che mukhya sAdhana evA satsamAgama tenA samAna ke tethI vizeSa bhAra zAstra pratye mUke che, te jIvane paNa 'aprazasta zAstrIya abhiniveza che. AtmA samajavA arthe zA upakArI che, ane te paNa svacchaMda rahita puruSane, eTale lakSa rAkhI sazAstra vicArAya te te "zAstrIya abhiniveza gaNavA cogya nathI. saMkSepathI lakhyuM che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 287 sva svarUpane viSe sthiti tene "paramArtha saMyama' kahe che. te saMyamane kAraNabhUta evAM anya nimittonA grahaNane "vyavahAra saMyama kahyo che. kaI jJAnIpuruSae te saMyamane paNa niSedha karyo nathI. paramArthanI upekSA (lakSa vagara) e je vyavahAra saMyamamAM ja paramArtha saMyamanI mAnyatA rAkhe tenA vyavahAra saMyamane, tene abhiniveza TALavA niSedha karyo che. paNa vyavahAra saMyamamAM kaMI paNa paramArthanI nimittatA nathI, ema jJAnI puruSee kahyuM nathI. zubhecchAthI mAMDIne zailezIkaraNa parvatanI sarva kriyA je jJAnIne sammata che, te jJAnInAM vacana tyAga-vairAgyane niSedha karavAmAM pravarte nahI tyAga-vairAgyanA sAdhanarUpe prathama tyAga vairAgya Ave che, tene paNa jJAnI niSedha kare nahIM. keI eka jaDa kriyAmAM pravRtti karI jJAnInA mArgathI vimukha rahetA hoya, athavA matinA mUDhatvane lIdhe UMcI dazA pAmatAM aTatA hoya, athavA asat samAgamathI mati vyAmoha pAmI anyathA tyAga vairAgyane tyAga vairAgyapaNe mAnI lIdhA haya, tenA niSedhane arthe karUNa buddhithI gya vacanane jJAnI tene niSedha kavacita. karatA hoya te vyAmoha nahIM pAmatAM tene sahetu samajI yathArtha tyAga vairAgyanI kriyAmAM aMtara tathA bAhyamAM pravartavuM egya che. zraddhA jJAna lahyAM che te paNa, je navi jAya pamA (pramAda) re vadhya taru upama te pAme, saMyama ThANa nA re gAye, be abhiniveza ADA AvI UbhA rahetA hovAthI jIva "micyA. tvane tyAga karI zakatuM nathI. te A pramANeH "laukika ane "zAstrIya krame karIne satsamAgama yege jIva je te abhiniveza choDe te "micyAtvane tyAga thAya che, ema vAraMvAra jJAnIpuraSoe zAstrAdi dvArAe upadezya chatAM jIva te cheDavA pratye upekSita zA mATe thAya che? te vAta vicAravA gya che. jha zAMtiH Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 93 unmattatA-bhAga bIjo zrI jina vItarAge dravya-bhAva sagathI pharI pharI chUTavAnI bhalAmaNa kahI che, ane te saMgane vizvAsa paramajJAnIne paNa kartavya nathI, e akhaMDa mArga kahyo che, te zrI jina vitarAganA caraNakamaLa pratye atyaMta bhaktithI namaskAra. AtmasvarUpane nizcaya thavAmAM jIvanI anAdithI bhUla thatI AvI che. samasta zruta jJAnasvarUpa evA dvAdazAMgamAM sauthI prathama upadezAgya evuM "AcArAMga sUtra" che, tenA prathama zrutaskaMdhamAM prathama adhyayananA prathama udezAmAM prathama vAkaye je zrI jine upadeza karyo che, te sarva aMganA, sarvazrutajJAnanAM sAra svarUpa che, samyakatva svarUpa che. te vAkaya pratye upalega sthira thavAthI jIvane nizcaya Avaze ke jJAnI puruSanA samAgamanI upAsanA vinA jIva svachaMde nizcaya kare te chUTavAne mArga nathI. | sarva jIvanuM paramAtmApaNuM che emAM saMzaya nathI te pachI zrI devakaraNajI pitAne paramAtmasvarUpa mAne te te vAta asatya nathI, paNa jyAM sudhI te svarUpa yathAtathya pragaTe nahIM tyAM sudhI mumukSu jIjJAsu rahevuM te vadhAre sAruM che, ane te raste yathArtha paramAtmapaNuM pragaTe che. je mArga mUkIne pravartavAthI te padanuM bhAna thatuM nathI, tathA zrI jina vItarAga sarvajJa puruSanI AsAtanA karavArUpa pravRtti thAya che. keIpaNa prakAre pote kaMI manamAM saMkacyuM hoya ke AvI dazAmAM AvIe athavA AvA prakAranuM dhyAna karIe, te samyaktvanI prApti thAya, te te saMkalpeluM prAye jJAnInuM svarUpa samajAye beThuM che. ema jaNAya che yathArtha bedha eTale zuM tene vicAra karI, aneka vAra vicAra karI, pitAnI 5nA nivRtta karavAnuM jJAnIoe kahyuM che. keI paNa prakAranI AkuLatA vinA, vairAgya bhAvanAe, vItarAga bhAve, jJAnI viSe paramabhakti bhAve, sAstrAdika ane satsaMgane paricaya kare hAla te Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 289 yegya che. koIpaNa prakAranI paramArtha saMbaMdhe manathI karelA saMkalpa pramANe IcchA karavI nahIM; arthAt kaMIpaNa prakAranA divya tejayukta padArtho ItyAdi dekhAvA vagerenI IcchA, manakalpita dhyAnAdi e sarva saMkalpanI jema bane tema nivRtti karavI. jIva je ajJAna pariNamI hoya te te ajJAna niyamitapaNe ArAdhavAthI jema kalyANa nathI, tema moharUpa evo e mAga athavA e leka saMbaMdhI mArga te mAtra saMsAra che, te pachI game te AkAramAM mUke te paNa saMsAra che, te saMsAra pariNAmathI rahita karavA asaMsAragata vANane asvacchada pariNAme jyAre AdhAra prApta thAya che, tyAre te saMsArane AkAra nirAkAratAne prApta thato jAya che. bIjA pratibaMdha temanI dRSTi pramANe karyA kare che, temaja jJAnInAM vacana paNa tenI te daSTie ArAdhe te kalyANa thavA yaMgya lAgatuM nathI. mATe tame ema tyAM javuM ke tame kaI kalyANanA kAraNu najIka thavAnA upAyanI IcchA karatA ho to tenA pratibaMdha ochA thavAnA upAya kare; ane nahIM te kalyANanI tRSNano tyAga karo. tame ema jANatA ho ke ame jema vatIe chIe tema kalyANa che, mAtra avyavasthA thaI gaI che, te ja mAtra akalyANa che ema jANatA ho te te yathArtha nathI. vAstavyapaNe tamAruM je vartavuM che tethI kalyANa nyAruM che. hAla tame tamArI ruci anusAra athavA tamane je bhAse che te kalyANa mAnI pravarte che te viSe sahaja, keI jAtanA mAnanI IcchA vagara, svArthanI IcchA vagara, tamArAmAM kaleza utpanna karavAnI IcchA vagara mane je kaMI cittamAM lAge che te jaNAvuM chuM. lekasamudAya keIbhalo thavAne nathI. athavA stuti-niMdAnA prayatnAthe A dehanI pravRtti te vicAravAnane kartavya nathI. bAhya kriyAnA aMtamukhavRtti vagaranA vidhiniSedhamAM kaMI paNa vAstavya kalyANa rahyuM nathI. gacchAdi bhedane nirvAhavAmAM, nAnA prakAranA vika siddha karavAmAM AtmAne AvaraNa karavA barAbara che, anekAMtika mAga paNa samyapha ekAMta evA nija padanI prApti karAvavA sivAya pra-19 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa bIjA anya hetue upakArI nathI, ema jANuM lakhyuM che. te mAtra anukaMpA buddhie, nirAgrahathI, niSkapaTatAthI, nirdabhatAthI ane hitArthe lakhyuM che, ema je tame yathArtha vicAraze te daSTigocara thaze, ane vacananuM grahaNa ke preraNA thavAne hetu thaze. ne dAsatva bhAvathI vaMdana karuM chuM. emanI IcchA "sata' prApta karavA mATe tIvra rahetI hoya te paNa satsaMga vinA te tIvratA phaLadAyaka thavI durlabha che. amane te kaI svArtha nathI, eTale kahevuM gya che ke kevaLa "satathI vimukha eve mAge prAye teo varte che. je tema vartatA nathI te hAla te apragaTa rahevA che. AzcaryakAraka te e che ke, kaLikALe thaDA vakhatamAM paramArthane gherI laI anarthane paramArtha banAvyuM che. sata hAla te kevaLa apragaTa rahyuM dekhAya che, judI judI ceSTAe te hAla pragaTa jevuM mAnavAmAM Ave che, (gAdika sAdhana, AtmAnuM dhyAna, adhyAtma ciMtana, vedAMta zuSka vagerethI) paNa te tevuM nathI. jinane siddhAMta che ke jaDa kaI kALe jIva na thAya, ane jIva kaI kALe jaDa na thAya tema "satuM keI kALe "sat' sivAyanA bIjA koI sAdhanathI utpanna hoI zake ja nahIM; AvI dekhItI samajAya tevI vAtamAM mUMjhAI jIva pitAnI kalpanAe "sat' karavAnuM kahe che, prarUpe che, badhe che, e Azcarya che. jagatamAM rUDuM dekhADavA mATe mumukSu kaMI Acare nahIM, paNa rUDuM hoya te ja Acare." AtmasvarUpane nirNaya thavAmAM anAdithI jIvanI bhUla thatI AvI che, jethI hamaNAM thAya temAM Azcarya lAgatuM nathI. A jIve navapUrva sudhI jJAna meLavyuM te paNa kAMI siddhi thaI nahIM, tenuM kAraNa vimukha dazAe pariNamavAnuM, je sanmukha dazAe pariNamyA hoya te tatkSaNa mukta thAya. vartamAnamAM daSTirAgAnusArI mANase vizeSapaNe che. - je jinanA dehAdinuM varNana che tene jinanuM varNana samaje che, ane mAtra potAnA kuLadharmanA deva che mATe mArApaNanA kalpita rAge Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu' zailI svarUpa 291 samavasaraNAdi mahAtmya kahyA kare che, ane temAM peAtAnI buddhine rokI rahe che; eTale paramA hetusvarUpa evuM jinanuM, je aMtaraMga svarUpa jANavA yAgya che te jANatA nathI, tathA te jANavAnA prayatna karatA nathI. ane mAtra samavasaraNAdimAM ja jinanuM svarUpa kahIne matA.mAM rahe che. 25 deva-nArakAdi gatinA 'bhAMgA' AdinAM svarUpa koI vizeSa paramA hetuthI kahyA che, te hetune jANyA nathI, ane te bhaMgALane zrutajJAna je samaje che, tathA peAtAnA matanA, veSanA, Agraha rAkhavAmAM ja muktinA hetu mAne che. 27 vRttinuM svarUpa zuM (che) ? te paNa te jANatA nathI, ane huM vratadhArI chu" evuM abhimAna dhAraNa karyu che. kavacit paramAnA upadezanA yAga ane te paNa leAkamAM potAnuM mAna ane pUjA satyAdi jatAM raheze, athavA te mAnAdi pachI prApta nahI thAya ema jANIne te paramArthAMne grahaNa kare nahIM. 28 athavA 'samayasAra' ke ceAgavAsiSThe' jevA graMthA vAMcIne te mAtra nizcayanayane grahaNa kare. kevI rIte grahaNa kare? mAtra kahevA rUpe; aMtaragamAM tathArUpa guNanI kazI spanA nahIM, ane sadguru, satzAstra, ane vairAgya vivekAdi sAcA vyavahArane leApe, temaja potAne jJAnI mAnI laI ne sAdhana rahita varte. 29 te jJAnadazA pAme nahIM tema vairAgyAdi sAdhanadazA paNa tene nathI tethI tevA jIvane saMga khIjA je jIvane thAya te paNa bhavasAgaramAM DUbe. e jIva paNa matA'mAM ja vate che, kema ke upara kahyA jIva, tene jema kuLadharmAdithI matAtA che, tema Ane jJAnI gaNAvavAnA mAnanI IcchAthI peAtAnA zuSka matanA Agraha che, mATe te paNa paramAne pAme nahI, ane anadhikArI eTale jene viSe jJAna pariNAma pAmavA caiAgya nahI evA jIvAmAM te paNu gaNAya. 31 jene krAdha, mAna, mAyA, leAbharUpa kaSAya pAtaLA paDayA nathI, tema jene aMtara vairAgya utpanna thayA nathI, tema satyAsatya tulanA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 prastAvadhanuM zailI svarUpa karavAne jene apakSapAta daSTi nathI, te matAthI jIva durbhAgya eTale janma, jarA, maraNane chedavAvALA mekSamArgane pAmavA gya evuM tenuM bhAgya na samajavuM. 32 lakSaNa kahyAM matAthInAM, matArtha jAvA kAja; have kahuM AtmAthInAM, Atma artha sukha sAja. ema matAthI jIvanA lakSaNa kahyAM. te kahevAne hetu e che ke kaI paNa jIvane te jANIne matArtha jAya. have. 33 mehanIya'nuM svarUpa A jIve vAraMvAra atyaMta vicAravA jevuM che. mohinIe mahAmunIzvarane paNa paLamAM tenA pAzamAM phasAvI atyaMta riddhi-siddhithI vimukta karI dIdhA che. zAzvata sukha chInavI kSaNabhaMguratAmAM lalacAvI rakhaDAvyA che. 'karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma, haNe be vItarAgatA, acUka upAya Ama. >> zAMti zikSA pAThaH 94. eka aMtarmahatuM. pUrvakALamAM cha ArAdhaka ane saMskArI hatA, tathArUpa satsaMgane joga hatuM, tema satsaMganuM mahAmya visarjana thayeluM nahotuM, anukrame cAlyuM AvatuM hatuM tethI te kALamAM te saMskArI jIne satparuSanuM oLakhANa thatuM. sapuruSanuM kharekharuM svarUpa jANavuM jarUranuM che. sapuruSa pratye tetrIsa AzAtanAdika TALavAnuM batAvyuM che te vicArajo. AzAtanA karavAnI buddhie AzAtanA karavI nahIM. satsaMga thayo che te satsaMganuM phaLa thavuM joIe. satsaga thaye che tene ze paramArtha ? satsaMga thayela hoya te jIvanI kevI dazA thavI joIe? te dhyAnamAM levuM. pAMca varasane satsaMga thayo che te te satsaMganuM phaLa jarUra thavuM joIe ane jIve te pramANe vartavuM joIe. e vartana jIve pitAnA Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 prajJAbedhanuM zailI svarUpa kalyANane athe ja karavuM paNa lene dekhADavA athe nahIM. jIvana vartanathI lekamAM ema pratIta thAya ke jarUra Ane maLyA che te kaI sapuruSa che. ane te puruSanA samAgamanuM, satsaMganuM A phaLa che tethI jarUra te satsaMga che emAM saMdeha nahIM. vAraMvAra bedha sAMbhaLavAnI IcchA rAkhavA karatAM puruSanA caraNa samIpamAM rahevAnI IcchA ane ciMtanA vizeSa rAkhavI. je bodha thayuM che te samaraNamAM rAkhIne vicArAya te atyaMta kalyANakAraka che. keI upara roSa kare nahIM, tema keI upara rAjI thavuM nahIM. Ama karavAthI eka ziSyane be ghaDImAM kevaLajJAna thayuM ema zAstramAM varNana che. jema eka varasAdathI ghaNI vanaspati UgI nIkaLe che, tema jJAnInI eka paNa AjJA ArAdhatAM ghaNA guNo pragaTe che. anAdikALanA ajJAnane lIdhe jeTale kALa game teTale kALamakSa thavA mATe joIe nahIM, kAraNa ke puruSArthanuM baLa karmo karatAM ghaNuM che) vadhu che. keTalAka jIve be ghaDImAM kalyANa karI gayA che! samyadaSTi jIva game tyAMthI AtmAne UMce lAve, arthAt samyakatva Ave jIvanI daSTi pharI jAya. AtmA sAkSI pUre che tyAre AtmAmAM ullAsa pariNAma Ave che. jIvane jJAnI puruSa samIpe temanAM apUrva vacane sAMbhaLavAthI apUrva ullAsa pariNAma Ave che, paNa pachI pramAdI thatAM apUrva ullAsa Avato nathI. jema agninI sagaDI pAse beThA hoIe tyAre TADha vAya nahIM, ane sagaDIthI vegaLA gayA eTale pachI TADha vAya; tema jJAnIpuruSa samIpa temanAM apUrva vacane sAMbhaLyAM tyAre pramAdAdi jAya, ane ullAsa pariNAma Ave, paNa pachI pramAdAdi utpanna thAya. je pUrvanA saMskArathI te vacane aMtarpariNAma pAme te dinapratidina ullAsa pari. NAma vadhatAM jAya; ane yathArtha rIte bhAna thAya. ajJAna mATe badhI bhUla maTe, svarUpa jAgRtamAna thAya. jJAnInAM vacane apUrva paramArtha sivAya bIjA hetue hoya nahIM. AtmA zuddha vicArane pAmyA vinA Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 prajJAbedhanuM zailI svarUpa kalyANa thAya nahIM. jevuM siddhanuM sAmarthya che tevuM sarva jIvanuM che. mAtra ajJAna vaDe karI dhyAnamAM AvatuM nathI. vicAravAno jIva hoya teNe te te saMbaMdhI nitya vicAra kare. eka mANasanA hAthamAM ciMtAmaNi AvyuM hoya, paNa je tenI tene khabara na paDe te niSphaLa che, je khabara paDe te saphaLa che. tema jIvane je kharekharA jJAnInI oLakha paDe te saphaLa che. siddhane rAgadveSa nathI. jevuM siddhanuM svarUpa che tevuM ja sarva jIvanuM svarUpa che. mAtra jIvane ajJAne karI dhyAnamAM AvatuM nathI, teTalA mATe vicAravAne siddhanA svarUpane vicAra kare, eTale pitAnuM svarUpa samajAya. satsaMga ane satya sAdhana vinA keI kALe paNa (makSa thAya nahIM) kalyANa thAya nahIM ema nizcaya kare ke puruSanA kAraNa-nimittathI anaMta jIva tarI gayA che. kAraNa vinA keI jIva tare nahIM. arocyA kevalIne paNa AgaLa-pAchaLa te yuga prApta thaye haze. satsaMga vinA AkhuM jagata DUbI gayuM che! AtmAnuM jevuM che tevuM ja svarUpa te ja "yathAkhyAta cAritra kahyuM che. jyAre AtmA kaMIpaNa kiyA kare nahIM tyAre abaMdha kahevAya. puruSArtha kare te karmathI mukta thAya. anaMtakALanAM karmo heya, ane je yathArtha puruSArtha kare te karma ema na kahe ke huM nahIM jAuM. be ghaDImAM anaMtA karmo nAza pAme che. AtmAnI oLakhANa thAya te karmo nAza pAme. lekane bhaya mUkI puruSanAM vacane AtmAmAM pariNamAve te sarva deSa jAya. AtmAnuM mukhya lakSaNa upaga che. AtmA talamAtra dUra nathI, bahAra jevAthI dUra bhAse che. paNa te anubhavagocara che, A nahIM, A nahIM, A nahIM, ethI juduM ja rahyuM che te che. AtmAnuM bhAna svAnubhavathI thAya che. AtmA anubhavanecara che. anumAna che te mApaNuM che, anubhava che te hovApaNuM che. jene anubhava thAya che evA anubhavInA Azraye te samajI tenI AjJA pramANe vate te jJAna thAya. puruSa ane sazAstra e vyavahAra kAMI kalpita nathI. sagurusallAstrarUpI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvadhanuM zailI svarUpa 295 vyavahArathI svarUpa zuddha thAya, kevaLa vate, pitAnuM svarUpa samaje te samakita. pitAne pitAnuM bhAna thavuM, pite pitAnuM jJAna pAmavuM, jIvanamukta thavuM. mekSa svAnubhavagocara che. samakitadaSTine aMze sahaja pratIti pramANe sadAya samAdhi che. samakitadaSTi jIvane sahaja samAdhi che. sattAmAM kama rahyAM hoya, paNa pitAne sahaja samAdhi che, bahAranAM kAraNathI tene samAdhi nathI, AtmAmAMthI meha gaye te ja samAdhi che. bIjI badhA prakAranI kalpanAo mUkI, pratyakSa satparuSanI AjJAe vacana sAMbhaLavAM, tenI sAcI zraddhA karavI, te AtmAmAM pariNamAvavAM te samati thAya. be ghaDI puruSArtha kare, te kevaLajJAna thAya ema kahyuM che. relave Adi game teTale puruSArtha kare, te paNa be ghaDImAM taiyAra thAya nahIM; te pachI kevaLajJAna keTaluM sulabha che te vicAre. anaMtakALa sudhI jIva nija chede cAlI parizrama kare te paNa pote potAthI jJAna pAme nahIM, paraMtu jJAnInI AjJAne ArAdhaka aMtamuhUrtamAM paNa kevaLajJAna pAme. anaMtakALathI jIva rakhaDe che, chatAM tene mokSa thaye nahIM. jyAre jJAnIe eka aMtamuhUrtamAM muktapaNuM batAvyuM che. jIva jJAnInI AjJA pramANe zAMtapaNAmAM vicare te aMtamuhUrtamAM mukta thAya che. sukharUpa AtmAno dharma che ema pratIta thAya che. te senA mAphaka zuddha che. jJAnIe nirUpaNa karelAM tane yathArtha baMdha thave te "samyaga jJAna" te mArga mokSa) ratnatrayanI ArAdhanA vaDe sarva karmane kSaya thavAthI prApta thAya che. jJAna darzananuM phaLa yathAkhyAta cAritra, ane tenuM phaLa nirvANatenuM phaLa avyAbAdha sukha. zAMti Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 prajJAbedhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 95. darzana stuti zopazama, upazama, zAyika, pariNAmika, audayika ane sAni. pAtika e cha bhAvane lakSa karI AtmAne te bhAve anuprekSI jotAM suvicAramAM vizeSa sthiti thaze. jJAna, darzana ane cAritra je AtmabhAvarUpa che, te samajAvA mATe upara kahyA te bhAve vizeSa avalaMbanabhUta che. samyakatva, AtmajJAna ane rAgadveSathI rahita evuM cAritra, samyak buddhi jene prApta thayela che, evA bhavya jIvane mokSamArga hoya. tattvArthanI pratIti te "samyaktva, tattvArthanuM jJAna te "jJAna", ane viSayanA vimUDha mArga pratye zAMta bhAva te "cAritra." je sava jANe che, dekhe che, duHkha bhedIne sukha Icche che, zubha ane azubhane kare che ane tenuM phaLa bhogave che te jIva che. je saMyamIne jyAre yugamAM puNya pApanI pravRtti nathI tyAre tene zubhAzubha karmakatRtvane "saMvara' che, "nirodha che. gane nirodha karIne je tapazcaryA kare che te nizcaya bahu prakAranAM karmonI 'nijarA" kare che. je AtmArthane sAdhanAra saMvarayukta AtmasvarUpa jANIne tadrupa dhyAna kare che te mahAtmA sAdhu karmarajane khaMkherI nAMkhe che. jene rAga, dveSa temaja moha ane vega pariNamana vartatAM nathI, tene zubhAzubha karmane bALIne bhasma karavAvALe dhyAnarUpI agni pragaTe che. darzana jJAnathI bharapUra, anya dravyane saMsargathI rahita evuM dhyAna nijara hetuthI dhyAve che, te mahAtmA "svabhAva sahita" che. je saMvarayukta sarva karmanI nirjarA karate chate vedanIya ane AyuSya-karmathI rahita thAya te mahAtmA te ja bhave mokSa pAme. jIvane svabhAva apratihata jJAnadarzana che. tenuM ananyamaya AcaraNa (zuddha nizcayamaya e sthira svabhAva) te "nirmala cAritra" sarvajJa vItarAgadeve kahyuM che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa vastupaNe AtmAne svabhAva nirmala ja che, guNa ane paryAya para samaya pariNamIpaNe anAdithI pariNamyA che, te dRSTithI animala che. je te AtmA svasamayane prApta thAya te kamabaMdhathI rahita thAya. je sarva saMgamAtrathI mukta thaI ananyamayapaNe AtmasvabhAvamAM sthita che, nimala jJAtA-daSTA che te 'svacAritra AcaranAra jIva che. paradravya pratyenA bhAvathI rahita, nivikalpa jJAnadarzanamaya pariNAmI AtmA che te svacAritrAcaraNa che. dharmAstikAyAdinA svarUpanI pratIti te "samyakatva', bAra aMga ane pUrvanuM jANapaNuM te "jJAna, tapazcaryAdimAM pravRtti te vyavahAramokSamArga che. te traNa vaDe samAhita AtmA, AtmA sivAya jyAM anya kiMcit mAtra karatuM nathI, mAtra ananya AtmAmaya che tyAM nizcaya mekSa mArga" sarvajJa vitarAge kahyo che. je AtmA AtmasvabhAvamaya evAM jJAnadarzanane ananyamaya Acare che, tene te nizcaya jJAna, darzana ane cAritra che. je A sarva jANaze ane dekhaze te avyAbAdha sukha anubhavaze. A bhAvanI pratIti bhavyane thAya che, abhavyane thatI nathI. dazana, jJAna ane cAritra e "mokSamArga che. tenI sevanAthI "mokSa prApta thAya che; ane (amuka hetuthI) baMdha thAya che ema munioe kahyuM che. ahaMta, siddha, maitya, pravacana, munigaNa jJAnabhaktisaMpanna ghaNuM puNya utpanna kare che, paNa te sarva karmane kSaya karatuM nathI. jenA hRdayane viSe aNumAtra paradravya pratye rAga vate che te sarva Agamane jANanAra hoya te paNa "svasamayanathI jANate ema jANavuM. te mATe sarva IcchAthI nivatI nisaMga ane nimamatva thaIne je siddhasvarUpanI bhakti kare te nirvANane prApta thAya. parameSThipadane viSe jene tatvArtha-pratItipUrvaka bhakti che, ane nigraMtha pravacanamAM rucipaNe jenI buddhi pariNamI che, temaja te saMyamatapa sahita vate che te tene (kaMI) mekSa kaMI dUra nathI. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhatuM zailI svarUpa ahutanI, siddhanI, DhautyanI, pravacananI bhakti sahita jo tapazcaryAM kare che te te niyamathI devalAkane aMgIkAra kare che. tethI IcchA mAtranI nivRtti karo. sarvatra kicit mAtra paNa rAga kA mA, kemake vItarAga bhavasAgarane tare che. 298 mAganA prabhAva thavAne arthe, pravacananI bhaktithI utpanna thayelI preraNAthI pravacananA rahasyabhUta 'pa'cAstikAya'nA sa'graharUpa A zAstra me kahyuM. jJAna, dana, cAritranI zuddhatA re; ekapaNe ane aviruddha.-mULa mAraga sAMbhaLe. jina mAraga te paramAthI re, mn ema kahyuM siddhAMte budha.-mULa mAraga sAMbhaLe, che dehAddhithI bhinna AtmA re, upayAgI sA avinAza.--mULa mAraga sAMbhaLe. upadezathI re, nAma khAsa.--mULa mAraga sAMbhaLeA. jANiyu 2, tenI vate che zuddha pratIta.-mULa mAraga sAMbhaLe. kahyuM bhagavate darzIna tehane re, ema jANe sadguru kahyuM jJAna tenuM je jJAne karIne jenuM bIjuM nAma samikita.-mULa mAraga sAMbhaLo. jema AvI pratIti jIvanI re, jANyA sarvethI bhinna asaga.-mULa mAraga sAMbhaLe jinanA. * patha paramapada AdhyA, jeha pramANe parama vItarAge, te anusarI kahIza', praNamIne te prabhubhakti-rAge. 1 samyak dana jJAna caraNupUrNa, zuddha samAdhi tyAM paripUrNa avaleAkathA che munIdra sajJa, tevI aMtara AsthA, pragaTaye darzana kahyuM che tatvajJa. 2 mULa paramapada kAraNu, praName eka svabhAve, je cetana jaDa bhAveA; Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa samyapha pramANa pUrvaka, te te bhAve jJAna viSe bhAse, samyak jJAna kahyuM te, saMzaya, vibhrama, meha tyAM nAzya. 4 viSayAraMbha-nivRtti, rAga-dveSane abhAva jyAM thAya, sahita samyak darzana, zuddha caraNa tyAM samAdhi sadupAya. 5 traNe abhinna svabhAve, pariNamI AtmasvarUpa jyAM thAya, pUrNa paramapada prApti, nizcayathI tyAM ananya sukhadAya. 6 jIva ajIva padArtho, puNya, pApa, Asava, tathA baMdha, saMvara nirjarA mekSa, tatva kahyAM nava padArtha saMbaMdha. 7 jIva, ajIva viSe te, nava tatvane samAveza thAya; vastu vicAra vizeSa, bhinna prabedhyA mahAna munirAya. 8 A jIva ne A deha, e bheda je bhAsya nahIM, pacakhANa kIdhAM tyAM sudhI, mokSArtha te bhAkhyAM nahIM. e pAMcame aMge kahyo, upadeza kevaLa nirmaLe; jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLa. 3 zA vizeSa sahita paNa je, jaNiyuM nija rUpane, kAM teha Azraya karajo, bhAvathI sAcA mane. te jJAna tene bhAkhiyuM, je sammati Adi sthaLe, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavya sAMbhaLe. 5 darzana meha vyatIta thaI UpaLe bedha je, deha bhinna kevala tanyanuM jJAna je tethI prakSINuM cAritra meha vilekie, vate evuM zuddha svarUpanuM dhyAna je. je pada zrI sarva dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna je, teha svarUpane anya vANuM te zuM kahe? anubhava gecara mAtra rahyuM te jJAna che. apUrva Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa samyaka jJAna, darzana ane cAritra e traNenI aikathatA te "mekSa'. te samyaka jJAna, darzana ane cAritra eTale vItarAga jJAna, darzana ane cAritra che. tenAthI ja anaMta saMsArathI muktapaNuM pamAya che. A vItarAga jJAnakarmanA abaMdhane hetu che. vItarAganA mArge cAlavuM athavA temanI AjJA pramANe cAlavuM e paNa abaMdhaka che. te pratye kedhAdi kaSAya hAya tethI vimukta thavuM te ja anaMta saMsArathI atyaMtapaNe mukta thavuM che, arthAt mekSa che. mekSathI viparIta e je anaMta saMsAra tenI vRddhi jenAthI thAya che tene anaMtAnubaMdhI kahevAmAM Ave che ane che paNa temaja vItarAganA mArge ane temanI AjJAe cAlanArAnuM kalyANa thAya che. A je ghaNA jIne kalyANakArI mArga te pratye kedhAdi bhAva (je mahA viparItanA karanArA che, te ja anaMtAnubaMdhI kaSAya che. je ke dhAdi bhAva laukike paNa aphaLa nathI. paraMtu vItarAge prarUpela vitarAga jJAna athavA mokSadhama athavA te satadharma tenuM khaMDana athavA te pratye kedhAdi bhAva, tIvra,maMdAdi je bhAve hoya teve bhAve anaMtAanubaMdhI kaSAyathI baMdha thaI anaMta evA saMsAranI vRddhi thAya che. jJAna vinA samyakatvane vicAra sUjhatuM nathI. matabheda utpanna nathI kare evuM jenA manamAM che te je je vAMce athavA sAMbhaLe te te tene phaLe che, matabhedAdi kAraNane laIne zruta-zravaNAdi phaLatAM nathI. jagatanA abhiprAya pratye joIne jIva padArthane bodha pAme che. jJAnInA abhiprAya pratye joIne pAmyuM nathI. je jIva jJAnInA abhiprAyathI baMdha pAme che te jIvane samyak darzana thAya che. >> zAMti zikSApAThaH 6 vibhAva karmagraMtha' vicAratAM kaSAyAdinuM svarUpa keTaluMka yathArtha samajAtuM nathI. te vizeSa anuprekSAthI, tyAgavRttinA baLe, samAgama samajAvA Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 01 prajJAbedhanuM zailI svarUpa gya che. jJAnanuM phaLa virati che -vItarAganuM A vacana sarva mumukSuoe nitya smaraNamAM rAkhavA gya che. je vAMcavAthI, samajavAthI tathA vicAravAthI AtmA vibhAvathI, vibhAvanAM kAryothI ane vibhAvanAM pariNAmathI udAsa na thaye, vibhAvane tyAgI na thaye, vibhAvanAM kAryo ane vibhAvanA phaLane tyAgI na thaye, te vAMcavuM, te vicAravuM ane te samajavuM ajJAna che. vicAravRtti sAthe tyAgavRtti utpanna karavI te ja vicAra saphaLa che, ema kahevAne jJAnIne paramArtha che. vakhatane avakAza meLavIne niyamita rIte bethI cAra ghaDI sudhI munioe hAla "sUyagaDAMga vicAravuM ghaTe che-zAMta ane virakta cittathI. 'vibhAva" eTale 'viruddha bhAva nahIM, paraMtu vizeSa bhAva. AtmA AtmArUpe pariName te "bhAva" che athavA "svabhAva che. jyAre AtmA tathA jaDane saMga thavAthI AtmA svabhAva karatAM AgaLa jaI vizeSa bhAve' pariName te "vibhAva che. A ja rIte jaDane mATe paNa samajavuM. prazna : svabhAva dazA ze guNa Ape ? uttara : tathArUpa saMpUrNa hoya te mekSa thAya. prazna : vibhAva dazA zuM phaLa Ape? uttaraH janma, jarA, maraNAdi saMsAra. vicAravAnane deha chUTavA saMbaMdhI harSaviSAda ghaTe nahIM. AtmapariNAmanuM vibhAvapaNuM te ja hAni ane te ja mukhya maraNa che. AtmAo utpanna karela vibhAvabhAva ane tethI jaDa padArthane thayela saMga te rUpe thayelA AvaraNe karI je kaMI dekhavuM, jANavuM thAya che te IndriyanI sahAyatAthI thaI zake che. paraMtu te saMbaMdhI A vivecana nathI, A vivecana "kevaLajJAna" saMbaMdhI che. vibhAvabhAvathI utpanna thayela je pagalAstikAyane saMbaMdha te AtmAthI para che. tenuM tathA jeTalA pudgalane saMga thaye tenuM yathA. nyAyathI jJAna arthAt anubhava thAya te anubhavagamyamAM samAya che, ane tene laIne lekasamastanA je pudgala tene paNa e ja nirNaya thAya. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 prajJAvo|dhanu' zailI svarUpa te buddhibaLamAM samAya che. jema je AkAzapradezane viSe athavA te tenI najIka vibhAvI AtmA sthita che te AkAzapradezanA teTalA bhAgane laI ne acchedya-abhedya evu. je anubhavAya che te anubhavagamyamAM samAya che, ane te uparAMtanA bAkInA AkAza jene kevaLajJAnIe peAte paNa anaMta (jene aMta nahI... evA) kahela che, te anaMta avakAzanA paNa te pramANe guNu hAvA joI e buddhibaLe niNIta karelu hAvu joI e. evu traNe prakAre IzvarapaNuM jaNAya che H (1) jaDa te jaDAtmakapaNe vate che. (2) caitanya soMsArI jIvA vibhAvAtmakapaNe varte che. (3) siddha-zuddha caitanyAtmakapaNe vate che. caitanyanA lakSa karanAranI balihArI che. vartamAnamAM leAkeAne jJAna tathA zAMti sAthe sabaMdha rahyo nathI. matAcArye mArI nAkhyA che. bhakti ane satsaMga videza gayAM che, arthAt saMpradAyAmAM rahyAM nathI. 'bhagavatI ArAdhanA' jevAM pustaka madhyama ane utkRSTa bhAvanA mahAtmAone tathA munirAjAne ja yAgya che. evA graMthA tethI ochI padavI, yeAgyatAvALA sAdhu-zrAvakane ApavAthI teo kRtaghnI thAya che, teone tethI UlaTA alAbha thAya che, kharA mumukSuone ja e lAbhakArI che. mAkSamA e agamya temaja saraLa che. agamya : mAtra vibhAva dazAne lIdhe matabhedo paDavAthI koI paNa sthaLe meAkSamAga samajAya tevuM rahyuM nathI. ane tene lIdhe vamAnamAM agamya che. mANasa marI gayA pachI ajJAna vaDe nADa jhAlIne vaidAM karavAnAM kuLanI kharAkhara matabheda paDavAnu phaLa thayuM che, ane tethI meAkSamA samajAya tema nathI. saraLa : matabhedanI kaDAkUTa javA daI, AtmA ane pudgala vacce vaheMcaNI karI, zAMtapaNe AtmA anubhavavAmAM Ave te mAkSamArga saraLa Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 303 che, ane dUra nathI. jema ke eka graMtha vAMcatAM keTaleka vakhata jAya, ne tene samajatAM vadhAre vakhata ja joIe; te pramANe aneka zA che, te ekeka vAMcyA pachI tene nirNaya karavA mATe besavAmAM Ave te te hisAbe pUrvAdikanuM jJAna ane kevaLajJAna kemeya prApta thAya nahIM; arthAt tema bhaNavAmAM AvatAM hoya te kaI divasa pAra Ave nahIM; paNa tenI saMkalanA che, ne te zrI gurudeva batAve che ke aMtamuhUrtamAM mahAtmAo te prApta kare che. - je A jIve vibhAva pariNAma kSINa na karyA te A ja bhavane viSe te pratyakSa duHkha vedaze. daSTirAganuM prabaLa rAjya vate che. | mumukSu jInI vicAraNAthe aMtargaveSaNa sarvasaMga mahAzravarUpa zrI tIrthakare kahyo che, te satya che. AvI mizra guNasthAnaka jevI sthiti kyAM sudhI rAkhavI? je vAta cittamAM nahIM te karavI, ane je cittamAM che temAM udAsa rahevuM e vyavahAra zI rIte thaI zake ? vaizya ane nigraMthabhAve vasatAM keTI keTI vicAra thayA kare che. veSa ane te veSa saMbaMdhI vyavahAra joI lekadaSTi tevuM mAne e kharuM che, ane nigraMthabhAve vartatuM citta te vyavahAramAM yathArtha na pravatI" zake e paNa satya che; je mATe evA be prakAranI eka sthiti karI vatI zakAtuM nathI, kema ke prathama prakAre vartatAM nigraMthabhAvathI udAsa rahevuM paDe te ja yathArtha vyavahAra sAcavI zakAya ema che ane nigraMthabhAve vasIe te pachI te vyavahAra game te thAya tenI upekSA karavI ghaTe, je upekSA na karavAmAM Ave te nigraMthabhAva hAni pAmyA vinA rahe nahIM. te vyavahAra tyAgyA vinA athavA atyaMta alpa ryA vinA nigra"thatA yathArtha rahe nahIM, ane udayarUpa hovAthI vyavahAra tyA ja nathI. A sarva vibhAva-ga maTayA vinA amAruM citta bIjA koI upAye saMteSa pAme ema lAgatuM nathI. te vibhAga-ga be prakAre che : Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa eka pUrve niSpanna karele evo udaya svarUpa ane bIje Atmabuddhie karI raMjanapaNe karavAmAM Avate bhAvasvarUpa. AtmabhAve vibhAva saMbaMdhI ke tenI upekSA ja zreyabhUta lAge che. nitya te vicAravAmAM Ave che, te vibhAvapaNe vartate AtmabhAva ghaNuM parikSaNa karyo che, ane hajI paNa te ja pariNati vate che, te saMpUNa vibhAga vega nivRtta karyA vinA citta vizrAMti pAme ema jaNAtuM nathI. ane hAla te te kAraNe karI vizeSa kaleza vedana kare paDe che. kema ke udaya vibhAva kiyAne che ane IcchA AtmabhAvamAM sthiti karavAnI che. tathApi ema rahe che ke udayanuM vizeSa kALa sudhI vartavuM rahe te AtmabhAva vizeSa caMcaLa pariNAmane pAmaze, kema ke AtmabhAva vizeSa saMdhAna karavAne avakAza udayanI pravRttine lIdhe prApta na thaI zake, ane tethI te AtmabhAva kaMI paNa ajAgRtapaNAne pAme. je AtmabhAva utpanna thaye che, te AtmabhAva para je vizeSa lakSa karavAmAM Ave te alpakALamAM tenuM vizeSa vardhamAnapaNuM thAya, ane vizeSa jAgRtAvasthA utpanna thAya, ane ceDA kALamAM hitakArI evI ugra AtmadazA pragaTe. ane je udayanI sthiti pramANe udayane kALa rahevA devAne vicAra karavAmAM Ave te have Atma-zithilatA thavAno prasaMga Avaze ema lAge che. kema ke dIrghakALane AtmabhAva hovAthI atyAra sudhI udayabaLa game tevuM chatAM te AtmabhAva haNAye nathI. tathApi kaMIka kaMIka tenI ajAgRtAvasthA thavA devAno vakhata Avye che, ema chatAM paNa have kevaLa udaya para dhyAna ApavAmAM Avaze te zithila bhAva utpanna thaze. jJAnI puruSo udayavaza dehAdi dharma nivate che. e rIte pravRtti karI hoya te AtmabhAva haNavo na joIe. e mATe te vAta para lakSa rAkhI udaya veda ghaTe che, ema vicAra paNa hamaNuM ghaTatuM nathI, kema ke jJAnanAM tAratamya karatAM udayabaLa vadhatuM jovAmAM Ave te jarUra tyAM jJAnIe paNa jAgRta dazA karavI ghaTe, ema zrI sarvare kahyuM che. mauna dazA dhAraNa karavI? Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 305 vyavahArane udaya e che ke te dhAraNa karelI dazA lokone kaSAyanuM nimitta thAya, tema vyavahAranI pravRtti bane nahIM tyAre te vyavahAra nivRtta kare? te paNa vicAratAM banavuM kaThaNa lAge che, kema ke tevI kaMIkasthiti vedavAnuM citta rahyA kare che. pachI te zithilatAthI, udayathI ke parecchAthI ke sarvajJa dRSTathI, ema chatAM paNa a5 kALamAM A vyavahArane saMkSepa karavA citta che. te vyavahAra kevA prakAre saMkSepa thaI zakaze ? . kema ke tene vistAra vizeSapaNe jovAmAM Ave che. vyApAra svarUpe, kuTuMba pratibaMdhe, yuvAvasthA pratibaMdhe, dayA svarUpe, vikAra svarUpe, udaya svarUpe-e Adi kAraNe te vyavahAra vistArarUpa jaNAya che. huM ema jANuM chuM ke anaMtakALathI aprAptavat evuM AtmasvarUpa kevaLa jJAna-kevaLa darzana svarUpe aMtamuhUrtamAM utpanna karyuM che, te pachI varSa cha mAsa kALamAM ATale A vyavahAra kema nivRtta nahIM thaI zake? mAtra jAgRtinA upayAgAMtarathI tenI sthiti che, ane te upayoganAM baLane nitya vicAryothI alpa kALamAM te vyavahAra nivRtta thaI zakavA gya che, te paNa tenI kevA prakAre nivRtti karavI, e hajI vizeSapaNe mAre vicAravuM ghaTe che ema mAnuM chuM. kemake vIryane viSe kaMIpaNa maMda dazA vate che, te maMda dazAne heta che ? A udayabaLe prApta thaye e paricaya mAtra paricaya ema kahevAmAM kaMI bAdha che? te paricayane viSe vizeSa aruci rahe che, te chatAM te paricaya kara rahyo che. te paricayane deSa kahI zakAya nahIM, paNa nija doSa kahI zakAya. aruci hevAthI IcchArUpa deSa nahIM kahetAM udayarUpa deSa kahyo che. ghaNe vicAra karI nIcenuM samAdhAna thAya che. ekAMta dravya, ekAMta kSetra, ekAMta kALa ane ekAMta bhAvarUpa saMyama ArAdhyA vinA cittanI zAMti nahIM thAya ema lAge che, e nizcaya rahe che. te pega hajI kaMI dUra saMbhave che. kema ke udayanuM baLa jotAM te nivRtta thatAM kaMIka vizeSa kALa jaze. pra-20 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa | he jIva! asArabhUta lAgatA evA A vyavasAyathI have nivRtta thA, nivRtta ! te vyavasAya karavAne viSe game teTale baLavAna prArabdhodaya dekhAte hoya te paNa tethI nivRtta thA, nivRtta! kevaLa mAtra prArabdha heya ane anya karmadazA vartatI na hoya te te prArabdha saheje nivRtta thavA devAnuM bane che, ema parama puruSe svIkAryuM che. paNa te kevaLa prArabdha tyAre kahI zakAya ke jyAre prANata paryata niSThAbhedadaSTi na thAya, ane tene sarva prasaMgamAM ema bane che, evuM jyAM sudhI kevaLa nizcaya na thAya, tyAM sudhI zreya e che ke tene viSe tyAga buddhi bhajavI. A vAta vicArI he jIva! have tuM alpakALamAM nivRtta thA, nivRtta ! | he jIva! have tuM saMganivRttirUpa kALanI pratijJA kara, pratijJA kara ! kevaLa saMga nivRttirUpa pratijJAne vizeSa avakAza jovAmAM na Ave te aMza saMga nivRtti rUpa e A vyavasAya tene tyAga. je jJAnadazAmAM tyAgAtyAga kaI saMbhave nahIM te jJAnadazAnI siddhi che. jene viSe e tuM sarvasaMgatyAgadazA alpakALa vedIza te saMpUrNa jagata prasaMgamAM vate te paNa tane bAdharUpa na thAya. e prakAra vate chate paNa nivRtta ja prazasta sarva kahI che, kemake RSabhAdi sarva parama puruSe chevaTe ema ja karyuM che. pUrve yathAsthita vicAra karyA vinA jIve pravRtti karI tethI AvA vyavahArane udaya prApta thayuM che, jethI ghaNI vAra cittamAM zAca rahe che; paNa yathAsthita samapariNAme vedavuM ghaTe che ema jANI, ghaNuM karI tevI pravRtti rahe che. vaLI AtmadazA vizeSa sthira thavA asaMgapaNAmAM lakSa rahyA kare che. A vyApArAdi udaya vyavahArathI je je saMga thAya che, temAM ghaNuM karI asaMga pariNAmavat pravRtti thAya che. kemake temAM sArabhUtapaNuM kaMI lAgatuM nathI.. AtmA sauthI atyaMta pratyakSa che, e parama puruSe karele nizcaya te paNa atyaMta pratyakSa che. mane ema lAge che ke jIvane mULapaNe jotAM je mumukSatA AvI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 307 hoya te nitya pratye tenuM saMsArabaLa ghaTayA kare. saMsAramAM dhanAdi saMpatti ghaTe ke nahIM te aniyata che, paNa saMsAra pratye je jIvanI bhAvanA te maLI paDyA kare anukrame nAza pAmavA gya thAya; A kALamAM e vAta ghaNuM karI levAmAM AvatI nathI. keI judA svarUpamAM mumukSu ane judA svarUpamAM muni vagere joI vicAra thAya che ke AvA saMge karI jIvanI UrdhvadazA thavI ghaTe nahIM, paNa adhe dazA thavI ghaTe. vaLI satsaMgane kaMI prasaMga thayo che evA jIvanI vyavasthA paNa kALadeSathI palaTatAM vAra nathI lAgatI. evuM pragaTa joIne cittamAM kheda thAya che, ane mArA cirAnI vyavasthA jatAM mane paNa ema thAya che che ke mane kaI paNa prakAre A vyavasAya ghaTatuM nathI, avazya ghaTate nathI. jarUra-atyaMta jarUra A jIvane keI pramAda che, nahIM te pragaTa jANyuM che evuM je jhera te pIvAne viSe jIvanI pravRtti kema heya? athavA ema nahIM to udAsIna pravRtti heya, te paNa te pravRtti have te koI prakAre paNa parisamAptapaNuM bhaje ema thavA yogya che, nahIM te jarUra jIvane keI paNa prakAre deSa che. vadhAre lakhavAnuM thaI zakatuM nathI. eTale cirAmAM kheda thAya che, nahIM te pragaTapaNe kaI mumukSune A jIvana doSa paNa jeTalA bane teTalA prakAre vidita karI jIvane teTalo te kheda TALave, ane te vidita dezanI parisamApti mATe tene saMgarUpa upakAra Iccha. vAraMvAra mane mArA deSa mATe ema lAge che ke je doSanuM baLa paramArthathI jotAM meM kahyuM che, paNa bIjA Adhunika jInA doSa AgaLa mArA doSanuM atyaMta alpapaNuM lAge che, chatAM keI vizeSa aparAdhInI peThe jyAM sudhI ame A vyavahAra karIe chIe tyAM sudhI amArA AtmAmAM lAgyA karIzuM. tamane ane tamArA (samAgamamAM AvatA) saMgamAM vartatA keIpaNa mumukSune kaMI paNa vicAravA joga jarUra A vAta lAge che. amUlya evuM jJAna jIvana prapaMce AvareluM vahyuM jAya che. udaya baLavAna che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 prajJAbedhanuM zailI svarUpa A dehanuM AyuSya pratyakSa upAdhige vyatIta thatuM jAya che. e mATe atyaMta zaka thAya che, ane tene alpakALamAM je upAya na karyo te ama ( ) jevA avicArI paNa thoDA samajavA. janmamaraNAdi kalezavALA A saMsArane tyAga ghaTe che; anitya padArthamAM vivekIne ruci karavI hoya nahIM; mAtapitA svajanAdika sarvane "svArtharUpa saMbaMdha chatAM A jIva te jALane Azraya karyA kare che, e ja tene aviveka che; pratyakSa rIte trividha tAparUpa A saMsAra jaNAtAM chatAM mUkha e jIva temAM ja vizrAMti Icache che; parigraha AraMbha ane saMga e sau anarthanA hetu che. e Adi je zikSA che te upadezajJAna" che. pharI pharI jJAnI puruSanAM vacana e upadezane ja nizcaya karavAnI jIvane preraNA karavA icche che, tathApi anAdi asatsaMgathI utpanna thayelI evI duSTa IcchAdi bhAvamAM mUDha thayele evo jIva pratibUjhata nathI; ane te bhAvanI nivRtti karyA vinA athavA nivRttinuM prayatna karyA vinA zreya Icche che, ke jene saMbhava kyAre paNa thaI zakyo nathI, vartamAnamAM thatuM nathI, ane bhaviSyamAM thaze nahI. tene parama kAraNyamUtine voi e ja parama zItaLa jaLa che; tathApi jIvane cAre bAjuthI apUrNa puNyane lIdhe tenI prApti hevI durlabha thaI paDI che. paNa e ja vastunI ciMtanA rAkhavI. (sane viSe prIti, "satra rUpa saMtane viSe paramabhakti, tenA mArganI jijJAsA, e ja niraMtara saMbhAravA yogya che....pagale pagale bhayavALI ajJAna bhUmikAmAM jIva vagara vicAye koTayavadhi yojAne cAlyA kare che, tyAM jegyatAne avakAza kyAMthI hoya? badhAM sAdhana kaLiyugathI gherAI gayAM che. ghaNuM karIne badhAya jIva unmAge pravarte che, athavA sanmArganI sanmukha vartatA najare nathI paDatA. kavacit mumukSu che, paNa tene hajI mAgane nikaTa saMbaMdha nathI. niSkapaTIpaNuM paNa manuSyomAMthI cAlyA gayA jevuM thayuM che, sanmAgane eka aMza tene paNa zatAMza te kaI AgaLa paNa daSTie paDatuM nathI. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 309 kevaLajJAnane mArga te te kevaLa visarjana thaI gayuM che. keNa jANe harinI IcchA zuM che? A vikaTa kALa te hamaNAM ja je. kevaLa maMda puNyavALAM prANI joI parama anukaMpA Ave che....bhagavat mukti ApavAmAM kRpaNa nathI paNa bhakti ApavAmAM paNa che, ema lAge che. evo bhagavane lobha zA mATe haze? AzcaryakAraka te e che ke, kaLikALe thoDA vakhatamAM paramArthane gherI laI anarthane paramArtha banAvyo che. kaLiyuga che mATe kSaNavAra paNa vastuvicAra vinA na rahevuM ema mahAtmAonI zikSA che. amAruM kalpita mahAmya kyAMya dekhAya ema karavuM, karAvavuM ke anamedavuM amane atyaMta apriya che. bAkI ema paNa jaNAya che ke koI jIvane saMteSa-paramArtha sacavAI karI apAya che tema karavAmAM amArI IcchA che. koIpaNa para-padArthane viSe IcchAnI pravRtti che, ane kaI paNa para padArthanA viyoganI ciMtA che tene zrI jina ArtadhyAna kahe che, temAM aMdeza ghaTatuM nathI. zrI jine je Atmaanubhava karyo che, ane padArthanAM svarUpa sAkSAtkAra karI je nirUpaNa karyuM che te, sarva mumukSu jIve parama kalyANane athe nizcaya karI vicAravA yogya che. jine kahelA sarva padArthanA bhAvo eka AtmA pragaTa karavAne arthe che. ane mokSamArgamAM pravRtti enI ghaTe che; eka AtmajJAnInI ane eka AtmajJAnInA AzrayavAnanI ema zrI jine kahyuM che.. te purUSa namana karavA yaMgya che, kIrtana karavA gya che, parama preme guNagrAma karavA yogya che, pharI pharI viziSTa Atma-pariNAme dhyAvana karavA yogya che ke je purUSane dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI kaI paNa prakAranuM pratibaddhapaNuM vartatuM nathI." - jenI prApti pachI anaMtakALanuM cAcakapaNuM maTI, sarva kALane mATe ayAcakapaNuM prApta hoya che. e je kaI hoya te te taraNatAraNa jANIe chIe tene bhajo. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa "nizcayane viSe akartA vyavahArane viSe kartA ItyAdi je vyAkhyAna samayasArane viSe che, te vicAravAne gya che, tathApi nivRtta thayA che jenA bodha saMbaMdhI doSa evA je jJAnI te pratyethI e prakAra samajavA yogya che. samajavA gyA te je che te....svarUpa, prApta thayuM che jene nirvikalpapaNuM evA jJAnIthI-tenA Azraye jIvanA doSa gaNita thaI prApta heya che, samajAya che. cha mAsa (thayA) saMpUrNa thayA jene paramArtha pratye eka paNa vikalpa utpanna thaye nathI evA zrIne namaskAra che. atyaMta duSama kALa che tene lIdhe ane hatapuNya lekee bharatakSetra gheryuM che tene lIdhe parama satsaMga, satsaMga ke saraLapariNAmI jIne samAgama paNa durlabha che, ema jANa jema alpakALamAM sAvadhAna thavAya tema karavuM ghaTe che. # zAMti je te purUSanA svarUpane jANe che, tene svAbhAvika atyaMta zuddha evuM AtmasvarUpa pragaTe che. e pragaTa thavAnuM kAraNa te purUSa jANI sarva prakAranI saMsArakAmanA parityAgI-asaMsAra parityAgarUpa karI zuddha bhaktie te purUSa svarUpa vicAravA yogya che. citrapaTanI pratimAne hRdayadarzanathI upara kahyuM te "mAmAnuM gharanuM mahAna phaLa che, e vAkaya nivisaMvAdI jANI lakhyuM che. AmAruM kAma te te dazAnI pUrNatA karavAnuM che, ema mAnIe chIe tema bIjA keIne saMtAparUpa thavAne te svapna paNa vicAra nathI. badhAnA dAsa chIe, tyAM duHkharUpa keNa mAnaze? tathApi vyavahAraprasaMgamAM harinI mAyA amane nahIM te sAmAne paNa ekane badale bIjuM ApAvI de te nirUpAyatA che, ane eTale paNa zeka raheze. ame sarva sattA harine arpaNa karIe chIe, karI che. vadhAre zuM lakhavuM? paramAnaMdarUpa harine kSaNa paNa na visaravAe amArI sarva kRti, vRtti ane lekhane hetu che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa rAga, dveSa ane ajJAnane AtyaMtika abhAva karI je sahaja zuddha AtmasvarUpamAM sthita thayA te svarUpa amArUM smaraNa, dhyAna ane pAmavA yogya sthAna che. akiMcanapaNathI vicAratAM ekAMta manathI jinasadaza dhyAnathI tanmayAtmasvarUpa e kyAre thaIza? he mumukSu ! vItarAga 5davAraMvAra vicAra karavA gya che, upAsanA karavA yogya che, dhyAna karavA gya che. parama samAdhirUpa jJAnInI dazAne namaskAra. "parecchAnucArIne zabdabheda nathI." e vAkyane artha samAgame pUchajo. te pUrNa padane jJAnIo parama premathI upAse che. jene lAgI che tene ja lAgI che ane teNe ja jANI che te ja "piyu piyu pikAre che. e brAhmI vedanA kahI kema jAya? ke jyAM vANIne praveza nathI. vadhAre zuM kahevuM ? lAgI che tene ja lAgI che. tenA caraNasaMgathI lAge che, ane lAge che tyAre ja chUTake hoya che. e vinA bIje sugama mokSamArga che ja nahIM tathApi keI prayatna karatuM nathI. meha baLavAna che ! anaMta kALathI yama, niyama, zAstrAvakana Adi kArya karyA chatAM samajAvuM ane zamAvuM e prakAra AtmAmAM AvyuM nahI, ane tethI paribhramaNa nivRtti na thaI. samajAvA ane zamAvAnuM je kaI aikya kare te svAnubhava padamAM vate, tenuM paribhramaNa nivRtta thAya. saddagurunI AjJA vicAryA vinA jIve te paramArtha jANyuM nahIM; jANavAne pratibaMdhaka asatsaMga, svachaMda ane avicAra tene repa karyo nahIM jethI samajAvuM ane zamAvuM tathA beyanuM artha na banyuM evo nizcaya prasiddha che. atrethI AraMbhI upara uparanI bhUmikA upAse te jIva samajIne samAya, e niHsaMdeha che. anaMta jJAnI puruSoe anubhava karela e A zAzvata, sugama mokSamArga jIvane lakSamAM nathI Avato, ethI utpanna thayeluM kheda sahita Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa Azcarya te paNa atre zamAvIe chIe. satsaMga sadvicArathI zamAvA sudhInAM sarva pada atyaMta sAcAM che, sugama che, sugocara che, sahaja che ane nisaMdeha che. aMtarlakSavatu hAla je vRtti vatI dekhAya che te upakArI che, ane te te vRtti karma karI paramArthanA yathArthapaNAmAM vizeSa upakArabhUta thAya che. AtmahetubhUta evA saMga vinA sarvasaMga mumukSu jIve saMkSepa karavA ghaTe che. kemake te vinA paramArtha AvirbhUta tha kaThaNa che, ane te kAraNe A vyavahAra, dravya saMyamarUpa sAdhutva zrI jine upadezya che. . zubhecchA, vicAra, jJAna e Adi sarva bhUmikAne viSe sarvasaMga parityAga baLavAna upakArI che, ema jANIne jJAnI puruSee "aNagAratva nirUpaNa karyuM che. yadyapi paramArthathI sarvasaMga parityAga yathArtha bedha thaye prApta thavA gya che, ema jANatAM chatAM paNa satsaMgamAM nitya nivAsa thAya, te tevo samaya prApta thavA gya che ema jANI, sAmAnya rIte bAhya sarvasaMga parityAga jJAnI purue upade che, ke je nivRttine vege zubhecchAvAna e jIva saddaguru, sapuruSa ane sazAstranI yathAgya upAsanA karI yathArtha bedha pAme. tiSa jevA kalpita viSayane sAMsArika prasaMgamAM nispRha puruSe lakSa karatA haze ke kema? IzvarecchA pramANe je thAya te thavA devuM e bhaktimAnane sukhadAyaka che. paraspara samAgama-lAbha paramAtmAnI kRpAthI thAya evuM IcchuM chuM. Ama upAdhiga vizeSa vate che, tathApi samAdhimAM jenI apriyatA kaI kALe nahIM thAya e Izvarane anugraha raheze ema lAge che. mana, vacana, kAyAnA jegamAMthI jene kevaLI svarUpa-bhAva thatAM ahaMbhAva maTI gayuM che, evA je jJAnI puruSa, tenAM parama upazamarUpa caraNAraviMda tene namaskAra karI, vAraMvAra tene ciMtavI, te ja mArgamAM pravRttinI tame IcchA ryA kare e upadeza karI ApUre karuM chuM. - viparIta kALamAM ekAkI hevAthI udAsa !!! zAMti Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa zikSApAThaH 97 rasAsvAda sapuruSanI AjJAmAM vartavAne jene dRDha nizcaya vate che ane je te nizcayane ArAdhe che, tene ja jJAna samyak pariNAmI thAya che. e vAta AtmAthI jIve avazya lakSamAM rAkhavA yogya che. ame je A vacana lakhyAM che, tenA sarva jJAnI puruSe sAkSI che. bIjA munione paNa je je prakAre vairAgya, upazama ane vivekanI vRddhi thAya che te prakAre zrI lallujI tathA zrI devakaraNujIe yathAzakti saMbhaLAvavuM tathA pravartAvavuM ghaTe chetemaja anya jIve paNa AtmAtha sanmukha thAya, ane rasAdinI lubdhatA moLI pADe e Adi prakAre eka AtmAthe upadeza kartavya che. AraMbha ane parigrahane IcchApUrvaka prasaMga hoya te AtmalAbhane vizeSa ghAtaka che, ane vAraMvAra asthira aprazasta pariNAmane hetu che, emAM te saMzaya nathI, paNa jyAM anicchAthI udayanA keI eka pegathI prasaMga vartate hoya tyAM paNa AtmabhAvanA utkRSTapaNane bAdha karanAra tathA AtmasthiratAne aMtarAya karanAra, te AraMbha parigrahane prasaMga prAye thAya che, mATe parama kRpALu jJAnI puruSoe tyAga mArga upade che, te mumukSu jIve deze tathA sarvathA anusaravA yogya che. je prakAre bIjA mumukSu jIvenAM cittamAM tathA aMgamAM nirmaLatA bhAvanI vRddhi thAya, te te prakAre pravartavuM kartavya che. niyamita zravaNa karAvAya tathA AraMbha parigrahanAM svarUpa samyaka prakAre jatAM nivRttine ane nirmaLatAne keTalA pratibaMdhaka che te vAta cittamAM daDha thAya tema arasaparasa jJAnakathA thAya tema kartavya che. he munio! dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI asaMgapaNe vicaravAne satata upaga siddha kare gya che. jemaNe jagatasukhaspRhA choDI jJAnInA mArgane Azraya grahaNa karyo che, te avazya te asaMga upagane pAme che. je zrutathI asaMgatA ullase te zrutane paricaya kartavya che. ja Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvoAdhanu' zailI svarUpa AhAranI vAta eTale khAvAnA padArthInI vAta tuccha che te karavI nahI. vihAranI eTale strIskrIDA AdinI vAta ghaNI vAta te paNa ghaNI tuccha che. zarIranuM zAtApaNu ke tupaNAnI vAta karavI nahI. AhAra viSTA che. pachI viSTA thAya che. viSTA gAya khAya teA dUdha thAya che; ne vaLI khetaramAM khAtara nAkhatAM anAja thAya che. AvI rIte utpanna thayela anAjanA je AhAra tene viSTA tulya jANI, tenI carcA na karavI. te tuccha vAta che. 314 tuccha che. nihAranI dInapaNuM e badhI vicAro ke khAdhA vRttine game tema karI rAkavI; jJAna-vicArathI rAkavI. leAkalAjathI rAkavI, upayAgathI rAkavI, game tema karIne paNa vRttine rokavI. mumukSuee koI padArtha vinA cAle nahIM evu rAkhavuM nahI. dareka jIve vrata levuM hoya te spaSTAInI sAthe khIjAnI sAkSIe levu. temAM svecchAe navuM nahIM. vratamAM rahI zakatA AgAra rAkhyA hAya ane kAraNa vizeSane laIne vastunA upayAga karavA paDe te tema karavAmAM adhikArI pote na banavuM. jJAnInI AjJA pramANe vavuM. nahI te temAM meALA paDI javAya che, ane vratanA bhaMga thAya che....iMdriyanA viSayarUpI kSetranI be tasu jamIna jItavAne AtmA asama paNuM batAve che ane AkhI pRthvI jItavAmAM sama paNuM dhare che, e kevu. Azcaya rUpa che? tamAku sUMghavA jevuM nAnuM vyasana paNa hoya teA Aje pUrNa kara- (0) navIna vyasana karatAM aTaka. jema bane tema AjanA divasa saMbadhI strapatnI saMbadhI paNa viSayAsakta e raheje-Atmika ane zArIrika zaktinI divyatAnuM te mULa che, e jJAnIonu' anubhavasiddha vacana che. kAyA maLamUtranuM astitva che, te mATe hu A zu ayeAgya prayAjana karI AnaMda mAnu chuM.' ema Aje vicAraje. jo tuM tyAgI hoya tA tvacA vagaranI vanitAnuM svarUpa vicArIne Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa saMsArabhaNa daSTi karaje. - sat zIlavAna sukhI che. durAcArI duHkhI che. e vAta je mAnya. na hoya te atyArathI tame lakSa rAkhI te vAta vicArI juo. cakravatI bhegathI jeTale rasa le che, teTale ja rasa bhUMDa paNa, mAnI beThuM che. cakravatInI jeTalI vaibhavanI bahenatA che, teTalI ja upAdhi che. bhUMDane enA vaibhavanA pramANamAM che. banne jamyAM che ane baMne maravAnAM che. Ama ati sUkSma vicAre kSaNiktAthI, regathI jarAthI bane grAhita che. vairAgya e ja anaMta sukhamAM laI janAra: utkRSTa bhUmi che. paraniMdA mukhathI navi kare, nija niMdA suNuM samatA dhare, kare sahu vikathA parihAra, reke karma Agamana-dvAra." pitAnA mukhathI jeNe paranI niMdAne tyAga karyo che. potAnI niMdA sAMbhaLIne je samatA dharI rahe che, strI, AhAra, rAja, deza ItyAdika sarva kathAne jeNe cheda karyo che. ane karmane praveza karavAnAM dvAra je azubha mana, vacana, kAyA te jeNe rokI rAkhyAM che. leka lAja navi dhare lagAra ekacitta prabhuthI prIta dhAra. nahIM te eka mAtra suMdara cahere ane suMdara varNa (jaDa padAthano) te AtmAne keTaluM baMdhana karI saMpattihIna kare che, te AtmA kaI paNa prakAre visArIza nahIM. samajIne alpabhASI thanArane pazcAtApa karavAno cheDo ja avasara saMbhave che. he nAtha ! sAtamI tamatama prabhA narakanI vedanA maLI hatI te vakhate sammata karata paNa jagatanI mehinI sammata thatI nathI. - pUrvanAM azubha karma udaya Avye vedatAM je zAca kare che te. have e paNa dhyAna rAkhe ke navAM bAMdhatAM pariName tevAM te baMdhAtAM. nathI? jeTalA pitAnI pudgalika moTAI Icche che teTalA halakA saMbhave. "AtmAne oLakhavo hoya te AtmAnA paricayI thavuM. para.. vastunA tyAgI thavuM. prazasta puruSanI bhakti kare, tenuM smaraNa kare. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -016 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa guNa ciMtana kare. saMsArane baMdhana mAnavuM. pUrvakama nathI ema gaNI pratyeka dharma sevyA ja. tema chatAM pUrva karma naDe te zeka kare nahIM. dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che teTalI nahIM paNa ethI anaMta gaNuM ciMtA AtmAnI rAkha. kAraNa anaMta bhava eka bhavamAM TALavA che. pravRttine ADe AtmA nivRttine vicAra karI zakatuM nathI ema kahevuM e mAtra bahAnuM che. je samaya paNa AtmA pravRtti cheDI pramAda rahita haMmezAM nivRttine vicAra kare che, tenuM baLa pravRttimAM paNa potAnuM kArya karI zake che. kAraNa ke dareka vastune potAnA vadhatAochA baLavAnapaNAnA pramANamAM pitAnuM kArya karavAne svabhAva che. mAdaka cIja bIjA khArAka sAthe potAnA asalanA svabhAva pramANe pari. NamavAne bhUlI jatI nathI tema jJAna paNa potAno svabhAva bhUlatuM nathI. mATe dareka jIve pramAda rahita, ga, kALa, nivRtti ne mArgane vicAra niraMtara karavo joIe. je jIvane mohinIya karmarUpI kaSAyane tyAga karavo hoya te tene ekadama tyAga karavA dhAraze tyAre karI zakAze tevo vizvAsa upara rahI tene kame tyAga karavAne abhyAsa nathI karate, te ekadama tyAga karavAne prasaMga Avye mehanIya kamanA baLa AgaLa TakI zaktA nathI, kAraNa kamarUpa zatrune dhIre dhIre nirbaLa karyA vinA kADhI mUkavAne te ekadama asamartha bane che. AtmAnA nibaLapaNane laIne tenA upara mehanuM baLavAnapaNuM che. tenuM jora ochuM karavAne AtmA prayatna kare che, ekI vakhate tenA upara jya meLavavAnI dhAraNAmAM te ThagAya che. jyAM sudhI medavRtti laDavA sAmI nathI AvI tyAM sudhI mehavaza AtmA potAnuM baLavAnapaNuM dhAre che, paraMtu tevI kasoTIne prasaMga Avye AtmAne pitAnuM kAyarapaNuM samajAya che, mATe jema bane tema pAMca idrinA viSaya meLA karavA temAM mukhyatve upastha iMdriya amalamAM lAvavI, ema anukrame bIjI IdrinA viSaye. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 317* dareka jIve jIvanA astitvathI te mokSa sudhInI pUrNapaNe zraddhA. rAkhavI. emAM jarA paNa zaMkA rAkhavI nahIM. A jagyAe azraddhA. rAkhavI te jIvane patita thavAnuM kAraNa che, ane te evuM sthAnaka che ke tyAMthI paDavAthI kAMI sthiti rahetI nathI. sittera koTAkeTI sAgaropama sthiti aMtarmuhUrtamAM baMdhAya che, jene laIne jIvane asaMkhyAtA bhavabhramaNa karavAM paDe che. cAritrahane laTayo te ThekANe Ave che, paNa darzanamehane. paDyo ThekANe AvatuM nathI. kAraNa samajavAphera thavAthI karavAphera thAya che. vItarAga rUpa jJAnInAM vacanamAM anyathApaNuM hevAne saMbhava ja nathI. tenA avalaMbane rahI sIsuM reDyuM hoya evI rIte zraddhAne ethe paNa. majabUta karavI. jyAre jyAre zaMkA thavAne prasaMga Ave tyAre jIve vicAravuM ke temAM pitAnI bhUla ja thAya che. vItarAga puruSoe jJAna, je matithI kahyuM che, te mati A jIvamAM che nahIM; ane A jIvanI. mati te zAkamAM mIThuM ochuM paDyuM hoya te teTalAmAM ja rokAI jAya. che. te pachI vItarAganA jJAnanI matine mukAbale kyAMthI karI zake ? tethI bAramA guNasthAnakanA aMta sudhI paNa jIve jJAnInuM avalaMbana levuM ema kahyuM che. - jIva mArApaNuM mAne che te ja duHkha che, kemake mArApaNuM mAnyuM. ke ciMtA thaI ke kema thaze ? kema karIe? ciMtAmAM je svarUpa thaI jAya che te 3pa thaI jAya che, te ja ajJAna che. vicArathI karI, jJAne karI joIe, te kaI mAruM nathI ema jaNAya. satsamAgamamAM jIva AvyA ne IMdriyAnuM lubdhapaNuM na jAya te. satsamAgamamAM AvyuM nathI ema samajavuM. satya bole nahIM tyAM sudhI guNa pragaTe nahIM. puruSa hAthe jhAlIne vrata Ape tyAre le. jJAnI. puruSa paramArthane ja upadeza Ape che. mumukSuoe sAcAM sAdhano sevavAM yogya che. cha khaMDanA bhaktA rAja mUkI cAlI gayA, ane huM AvA apa. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa vyavahAramAM moTAI ane ahaMkAra karI beTho chuM ema kema vicArate nathI? ahaMkAre karI je AvI mithyA buddhi kare che te bhUlyA che, cAra gatimAM rajhaLe che, ane duHkha bhegave che. >> zAMti zikSApATha : 98 ahiMsA ane svacchaMdatA A bhArata varSanI adhogati jaina dharmathI thaI ema mahIpatarAma rUparAma kahetA, lakhatA. dazeka varasa para amadAvAdamAM meLApa thatAM temane pUchayuM : pra.-bhAI, jaina dharma ahiMsA, satya, saMpa, dayA, sarva prANIhita, paramArtha, popakAra, nyAya, nIti, Arogyaprada AhArapAna, nirvyasanatA, udyama Adine bodha kare che? (mahIpatarAme uttara Apya) ma. u.-hA pra-bhAI jaina dharma hiMsA, asatya, cerI, kusaMpa, kuratA, svArtha-parAyaNatA, anyAya, anIti, chaLakapaTa, viruddha AhAravihAra, mAjazekha, viSayelAlasA, ALasa-pramAda Adine niSedha kare che ? ma. u.-hA. pra-dezanI ardhagati zAthI thAya? ahiMsA, satya, saMpa, dayA, paropakAra, paramArtha, sarvaprANIhita, nyAya, nIti, Arogya Ape ane rakSe evAM zuddha sAdA AhAra-pAna, nirvyasanatA, udyama AdithI ke tethI viparIta evAM hiMsA, asatya, kusaMpa, karatA, svArtha-paTutA, chaLakapaTa, anyAya, anIti, Aregya bagADe ane zarIra-manane azakta kare evA viruddha AhAra-vihAra, vyasana, mejazekha, ALasa, pramAdi AdithI ? ma. u.-bIjAthI athata viparIta evAM hiMsA, asatya, kusaMpa pramAda AdithI. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 prajJAbedhanuM zailI svarUpa pra.-tyAre dezanI unnati e bIjAthI UlaTAM evAM ahiMsA, satya, saMpa, nivvasanatA, udyama AdithI thAya? ma. u-hA. pra-tyAre jaina dharma dezanI ardhagati thAya e badha kare che ke unnati thAya e? ma. u.-bhAI, huM kabUla karuM chuM ke "jena dhama"jethI dezanI unnati thAya evAM sAdhanane baMdha kare che. AvI sUkSamatAthI vivekapUrvaka meM vicAra karyo na hate. amane te nAnapaNamAM pAdarInI zALAmAM zIkhatAM saMskAra thayelA tethI vagara vicAre ame kahI dIdhuM, lakhI mAyuM. mahIpatarAme saraLatAthI kabUla karyuM, satyazodhanamAM saraLatAnI jarUra che, satyane mama levA vivekapUrvaka mamamAM UtaravuM joIe. tiSane kalpita gaNe ame tyAgI dIdhuM. lokemAM AtmArthatA bahu ochI thaI gaI che, nahIMvat rahI che. svArtha hetue e aMge lokoe amane pajavI mAravA mAMDyA. AtmArtha sare nahIM evA e jatiSanA viSayane kalpita (sArthaka nahIM) gaNa ame gauNa karI dIdha, gopavI dIdhe. | mA-sAheba ! caMdrasUri Apane yAda karI pRchA karatA hatA. Apa ahIM che e emane khabara na hatI Apane maLavA mATe AvyA che. zrImad -parigrahadhArI yatione sanmAnavAthI mithyAtvane piSaNa maLe che, mArgane virodha thAya che. dAkSiNyatA-sabhyatA paNa jALavavA joIe. caMdrasUri amArA mATe AvyA che. paNa jIvane choDavuM gamatuM nathI. micyA DAhI DAhI vAta karavI che. mAna mUkavuM gamatuM nathI. tethI AtmArtha na sare. amArA mATe AvyA, tethI sabhyatA dharma jALavavA temanI pAse gayA. sAmA pakSavALA sthAnaka saMpradAyanA kaheze ke emane emane rAga che, tethI tyAM gayA, amArI pAse nathI AvatA. paNa jIvane hetu kAraNa vicAravAM nathI. mithyA duSaNa, khAlI Aropa ApavA taiyAra che. tevI vartana gaye chUTake che. bhava-paripAke savicAra skure ane hetu, paramArthane vicAra Uge. moTA kahe tema karavuM, kare tema na karavuM. narasiMha mahetA gAI gayA che ke : Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 prajJAbedhanuM zailI svarUpa mAruM gAyuM gAze te jhAjhA godA khAze; samajIne gAze te vahelo vaikuMTha jAze. tAtparya ke samajIne vivekapUrvaka karavAnuM che. pitAnI dazA vinA, vinA viveke, samajyA vinA jIva anukaraNa karavA jAya te mAra khAI ja bese. mATe moTA kahe tema karavuM. kare tema nakaravuM. A vacana sApekSa che. kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho ! jema bIjA jIvone strI, putrAdikane viyega dekhIe chIe, tema mAre paNa viyegamAM kaI zaraNa nathI. azubha karmanI udIraNuM thatAM buddhi nAza thAya che. prabaLa kamano udaya thatAM eke upAya kAma nathI Avate. amRta viSa thaI pariName che, taNakhaluM paNa zastra thaI pariName che, pitAnA vahAlA mitra paNa vairI thaI pariName che. azubhanA prabaLa udayanA vazathI buddhi viparIta thaI pote potAno ja ghAta kare che. jyAre zubha kamano udaya thAya che tyAre mUkhane paNa prabaLa buddhi Upaje che. ryA vinA sukhakArI aneka upAya pitAnI meLe pragaTa thAya che. saMsAra che te puNya pApanA udayarUpa che. kalyANanA mArganAM sAdhana kayAM heya te ghaNI ghaNI kriyAdi karanAra evA jIvane paNa khabara hoya ema jaNAtuM nathI. tyAgavA yogya evAM svachaMdAdi kAraNe tene viSe te jIva rucipUrvaka pravatI rahyA che. jenuM ArAdhana karavuM ghaTe che evA AtmasvarUpa sapuruSa viSe kAM te vimakhapaNuM ane kAM te avizvAsapaNuM vate che, ane tevA asatsaMgIonA sahavAsamAM kaI kaI mumukSuone paNa rahyA karavuM paDe che. te duHkhImAMnA tame ane muni Adi paNa kaI kaI aMze gaNavA gya che. asatsaMga ane svecchAe vartana na thAya athavA tene jema na anusarAya tema pravartanathI aMtavRtti rAkhavAne vicAra rAkhyA ja kare e sugama sAdhana che. AtmAne bhinna bhinna prakAranI kalpanA vaDe vicAravAmAM lekasaMjJA, eusaMjJA ane asatsaMga e kAraNe che je kAraNemAM udAsIna thayA Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 321 vinA, niH satva evI saMbaMdhI japatapAdi kriyAmAM sAkSAt mekSa nathI, paraMparA mekSa nathI, ema mAnyA vinA, nisatva evA asallAstra ane asaddaguru je AtmasvarUpane AvaraNanAM mukhya kAraNa che, tene sAkSAt AtmaghAtI jANyA vinA jIvana jIvanA svarUpane nizcaya the bahu durlabha che, atyaMta durlabha che. jJAnI puruSanAM pragaTa AtmasvarUpane kahetAM evAM vacane paNa te kAraNone lIdhe jIvane svarUpane vicAra karavAne baLavAna thatAM nathI. have e nizcaya kara ghaTe che ke, jene AtmasvarUpa prApta che, pragaTa che, te puruSa vinA bIje kaI te AtmasvarUpa yathArtha kahevA yogya nathI, ane te puruSathI AtmA jANyA vinA bIje kaI kalyANane upAya nathI. te puruSathI AtmA jANyA vinA AtmA jANe che evI kalpanA mumukSu jIve sarvathA tyAga karavI ghaTe che. te AtmArUpa puruSanA satsaMganI niraMtara kAmanA rAkhI udAsInapaNe lekasaMbaMdhI ane kamasaMbaMdhI pariNAme (kema) chUTI zakAya evI rIte vyavahAra kara; je vyavahAra karyAmAM jIvane pitAnA mahattAdinI IcchA hoya te vyavahAra karavo yathAgya nathI. temAM (aDhAra saMyama sthAnamAM) prathama sthAnamAM mahAvIradeve sarva AtmAthI saMyamarUpa nipuNa ahiMsA dekhIne upadezI. saMyamanI rakSA arthe rAkhavA paDe che tene parigraha na kahe ema chakAyanA rakSapALa jJAtaputre kahyuM che, paNa mUcchane parigraha kahevo ema pUrva maharSie kahe che. A tatvajJAnane pAmelAM manuSyo chakAyanA rakSaNane mATe thaIne teTale parigraha mAtra rAkhe, bAkI te potAnA dehamAM paNa mamatva Acare nahIM. (A deha mAre nathI e upagamAM ja rahe.) Azcarya! niraMtara tapazcaryA. jene sarva sarva vakhAye evA saMyamane. aviredhaka upajIvanarUpa eka vakhata AhAra levo. pra-21 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa ghaNuM pratyakSa vartamAne parathI ema pragaTa jaNAya che ke A kALa te viSama ke duSama athavA kaliyuga che. kALacakranA parAvartanamAM anaMta. vAra duSamakALa pUrve AvI gayA che. tathApi A duSamakALa keIka ja vakhata Ave che. vetAMbara saMpradAyamAM evI paraMparAgata vAta cAlI Ave che ke A asaMyati pUjA nAme AzcaryavALo huMDa-pITa--e A paMcamakALa anaMtakALe Azcarya svarUpe tIrthakarAdike gaNe che, e vAta amane bahu karI anubhavamAM Ave che; sAkSAt ema jANe bhAse che. ane tevA ja ghaNuM vikalpa karI svaccheda mUke nahIM te ajJAnI, AtmAne vina kare, temaja AvA badhA prakAra seve ane paramArthane raste bAda karIne vANuM kahe. A ja pitAnuM DahApaNa, ane tene ja svachaMda kahela che. >> zAMti zikSApAThaH 98 alpa zithilapaNuthI mahAdeSanA janma mehanIya'nuM svarUpa A jIve vAraMvAra atyaMta vicAravA jevuM che. mehinIe mahAmunIzvarene paNa paLamAM tenA pAzamAM phasAvI atyaMta riddhi siddhithI vimukta karI dIdhA che, zAzvata sukha chInavI kSaNabhaMguratAmAM lalacAvI rakhaDAvyA che. laukika bhAva choDI daIvAcAjJAna tajI daI, kalpita vidhi niSedha tajI daI je jIva pratyakSa jJAnInI AjJAne ArAdhI, tathApi upadeza pAmI, tathArUpa AtmAthe pravate tenuM avazya kalyANa thAya. nija kalpanAe jJAna, darzana, cAritrAdinuM svarUpa game tema samajI laIne sadvyavahAra lepavAmAM je pravate tethI AtmAnuM kalyANa thavuM saMbhavatuM nathI. athavA kalpita vyavahAranA durAgrahamAM rahIne pravartatAM paNa jIvane kalyANa thavuM saMbhavatuM nathI. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 323 'pramatta pramatta evA vartamAna jIve che, ane parama puruSoe apramattamAM sahaja Atmazuddhi kahI che, mATe te virodha zAMta thavA parama puruSane samAgama, caraNane yoga ja parama hitakArI che. strI, putra, parigrahAdi bhAva pratye mULa jJAna thayA pachI je evI bhAvanA rahe ke jyAre icchIza tyAre A strI Adi prasaMga tyAgI zakIza te te mULajJAnathI vamAvI devAnI vAta samajavI, arthAt mULa jJAnamAM je ke bheda paDe nahIM, paNa AvaraNarUpa thAya. vaLI ziSyAdi athavA bhaktinA karanArAo mArgathI paDaze athavA aTakI jaze evI bhAvanAthI jJAnI purUSa paNa te te jJAnI purUSane paNa nirAvaraNa jJAna te AvaraNarUpa thAya, ane tethI ja vardhamAnAdi jJAnI purUSo anidrApaNe sADAbAra varSa sudhI rahyA; sarvathA asaMgapaNuM ja zreyaskara dIThuM; eka zabdane uccAra karavAnuM paNa yathArtha dIThuM nahIM; sAva nirAvaraNa, vijegI, vibhegI ane nirbhayI jJAna thayA pachI upadeza kArya karyuM. mATe Ane Ama kahIzuM te ThIka, athavA Ane Ama nahIM kahevAya te kheTuM e vagere vikalapi sAdhu-munioe na karavA. - jIvane bhulavaNInAM sthAnaka ghaNuM che mATe vizeSa vizeSa jAgRti rAkhavI; mUMjhAvuM nahIM; maMdatA na karavI. purUSArthadhama vardhamAna kare. kaI paNa daMbha paNe dALamAM upara mIThuM na letA hoya ane kahe ke huM upara kaMI letA nathI, zuM nathI cAlatuM ? ethI zuM ? ethI kAMI lokamAM asara thAya nahIM ane UlaTuM karyuM hoya te paNa baMdhAvA mATe thAya. mATe tema na karatAM nidai bhaNe ane uparanAM dUSaNe vajIne vratAdi karavAM. jinanI je je AjJA che te te AjJA, sarva prANI arthAt AtmAnA kalyANa athe jenI kaMI IcchA che te sarvene te kalyANanuM jema utpanna thavuM thAya ane jema vardhamAnapaNuM thAya, tathA te kalyANa jema rakSAya tema te AjJA karI che. ( patra lakhavAnuM ke samAcArAdi kahevAnuM je niSiddha karyuM che te paNa e ja hetue che. lekasamAgama vadhe, prIti-aprItinAM kAraNe vadhe, Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa strI AdinA paricayamAM AvavAne hetu thAya, saMyama DhIla thAya, te te prakArane parigraha vinA kAraNa aMgIkRta thAya, evAM sAnnipAtika anaMta kAraNe tethI patrAdine niSedha karyo che, tathApi te paNa apavAda sahita che. trIsa mahAhanIyanAM sthAnaka zrI tIrthakare kahyA che te sAcAM che. zithilatA ghaTavAne upAya jIva je kare te sugama che. te dazA zAthI avarAI? ane te dazA vardhamAna kema na thaI? lekanA prasaMgathI, mAnecchAthI, ajAgRtapaNAthI, strI Adi pariSahane jaya na karavAthI. je kriyAne viSe jIvane raMga lAge che, tene tyAM ja sthiti hoya. che, e je jinane abhiprAya te satya che. anaMta jJAnI puruSoe jenuM prAyazcita kahyuM nathI, jenA tyAgane ekAMta abhiprAya ApyuM che e je kAma tethI je mUMjhAyA nathI te ja paramAtmA che. kAma, mAna ane utAvaLa e traNane vizeSa saMyama kara ghaTe che pazamI jJAna vikaLa thatAM zI vAra? AtmapariNAmanI vizeSa sthiratA thavA vANI ane kAyAne saMyama saupagapaNe kare ghaTe che. je A jIve te vibhAva pariNAma kSINa na karyA te A ja bhavane viSe te pratyakSa duHkha vedaze. viSayAtapaNathI mUDhatAne pAmelI vicArazaktivALA jIvane AtmAnuM nityapaNuM bhAsatuM nathI, ema ghaNuM karIne dekhAya che, tema thAya che. te yathArtha che, kemake anitya evA viSayane viSe Atmabuddhi hevAthI pitAnuM paNa anityapaNuM bhAse che. | sarva jIvane hitakArI evI jJAnI purUSanI vANIne kaMI paNa ekAMta daSTi grahaNa karIne ahitakArI arthamAM utAravI nahIM. e upayoga, niraMtara smaraNamAM rAkhavA yogya che. jIvane pitAnI IcchAe karela doSa tIvrapaNe bhegava paDe che, mATe game te saMga-prasaMgamAM paNa svecchAe azubhapaNe pravartavuM na paDe. tema karavuM. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhatu zailI svarUpa 325 ajJAnabhAvathI karelAM karyAM prAra'bhakALe khIjarUpa hAI, vakhatane cega pAmI, phaLarUpa vRkSa pariNAme pariName che; arthAt te karmAM AtmAne bhAgavavAM paDe che. jema agni spaze uSNupaNAnA saMbadha thAya che ane tenu' saheje vedanArUpa piraNAma thAya che, tema AtmAne kreAdhAdi bhAvanA kartApaNAe janma, jarA, maraNAdi vedanArUpa piraNAma thAya che. ajJAnI gurUoe lAkone avaLe mAge caDAvI dIdhA che, avaLuM alAvI dIdhuM che. eTale leAko gaccha, kuLa Adi laukika bhAvamAM tadAkAra thaI gayA che. ajJAnIoe lAkane sAva avaLeA ja mA samajAvI dIdhA che. teonA sagathI A kALamAM adhakAra thaI gayA che. amArI kahelI dareke dareka vAta sabhArI saMbhArI purUSArtha vizeSapaNe karavA. gacchAdinA kadAgraho mUkI devA joIe. jIva anAdi kALathI rakhaDayA che. samakita thAya te saheje samAdhi thAya; ane pariNAme kalyANa thAya. jIva satpurUSanA Azraye je AjJAdi kharekhara ArAdhe, tenA upara pratIta ANe teA upakAra thAya ja. aMze paNa tyAga karavA tenI prathamathI ja cAkkasapaNe vyAkhyA AMdhI, sAkSI rAkhI tyAga karavA, tathA tyAga karavA pachI peAtAne mana gamatA atha karavA nahI. mAna ane matAgraha e mArga pAmavAmAM ADA sthaMbharUpa che, te sUkI zakAtAM nathI ane tethI samajAtuM nathI. samajavAmAM vinaya-bhaktinI pahelI jarUra paDe che. te bhakti mAna-matAgrahanA kAraNathI AdarI zakAtI nathI. OM zAMti zikSApATha: 100 pAramArthika satya vastunuM yathArtha svarUpa jevu... jANavuM, anubhavavu tevu' ja kahevu* te satya e prakAre che: paramA` satya ane vyavahAra satya.' paramAM satya' eTale AtmA sivAya khIjo koI padArtha AtmAnA Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 prastAvabodhanuM zailI svarUpa thaI zaktA nathI, ema nizcaya jANI, bhASA belavAmAM vyavahArathI deha, strI, putra, mitra, dhana, dhAnya, gRha Adi vastuonA prasaMgamAM bolatAM pahelAM eka AtmA sivAya bIjuM kAMI mArUM nathI e upaga rahe joIe. anya AtmAnA saMbaMdhI belatAM AtmAmAM jAti, liMga ane tevA aupacArika bhedavALe te AtmA na hoya) chatAM mAtra vyavahAranayathI kAryane mATe belAvavAmAM Ave che evA upagapUrvaka bolAya te te pAramArthika satya bhASA che ema samajavAnuM che. 1. chataH eka mANasa pitAnA Aropita dehanI, gharanI, strInI, putranI ke anya padArthanI vAta karate heya te vakhate spaSTapaNe te te padArthathI vaktA huM bhinna chuM, ane te mArAM nathI, ema spaSTapaNe bolanArane bhAna hoya te te satya kahevAya. 2. daSTAMtaH jema keI graMthakAra zreNika rAjA ane celaNa rANInuM varNana karatAM hoya, te teo bane AtmA hatA ane mAtra zreNikanA bhava AzrayI tene saMbaMdha, agara strI, putra, dhana, rAjya vagerene saMbaMdha hatuM, te vAta lakSamAM rAkhyA pachI bolavAnI pravRtti kare e ja paramArtha satya. vyavahAra satya AvyA vinA paramArtha satya vacana bolavAnuM bane tema na hovAthI vyavahAra-satya nIce pramANe jANavAnuM che. jevA prakAre vastunuM svarUpa jevAthI, anubhavavAthI, zravaNathI athavA vAMcavAthI ApaNane anubhavavAmAM AvyuM hoya tevA ja prakAre yathAtathyapaNe vastunuM svarUpa kahevuM ane te prasaMge vacana bolavuM tenuM nAma vyavahAra-satya. daSTAMta H jemake amuka mANasane lAla azva jaMgalamAM divase bAra vAgye diTho hoya, ane keInA pUchavAthI te ja pramANe yathAtathya vacana bolavuM te vyavahAra satya. AmAM paNa keI prANInA prANane nAza thata heya, agara unmattatAthI vacana belAyuM hoya, yadyapi kharuM hoya te paNa asatya tulya ja che, ema jANuM pravartavuM. satyathI viparIta tene asatya kahevAya che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 327 kedha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati, arati, zaka, bhaya, dugaMchA, ajJAnAdithI belAya che, krodhAdi mehanIyanA aMgabhUta che. tenI sthiti bIjAM badhAM karmathI vadhAre eTale (70) sira keDAcheDI sAgaropamanI che. A karma kSaya thayA vinA jJAnAvaraNadi karma saMpUrNapaNe kSaya thaI zaktAM nathI; joke gaNitamAM prathama jJAnAvaraNadi karmo kahyAM che, paNa A karmanI ghaNI mahatvatA che, kemake saMsAranA mULabhUta rAgadveSanuM A mULa sthAna hevAthI bhavabhramaNa karavAmAM A karmanI mukhyatA che AvuM mehanIyanuM baLavAnapaNuM che, chatAM paNa tene kSaya karavo sahela che; eTale ke jema vedanIya karma vedyA vinA niSphaLa thatuM nathI tema A karmane mATe nathI. mehanIya karmanI prakRtirUpa kodha, mAna, mAyA ane lebhAdi kaSAya tathA nekaSAyanA anukrame kSamA, namratA, nirabhimAnapaNuM, saraLapaNuM, nibhatA ane saMtoSAdinI vipakSa bhAvanAthI eTale mAtra vicAra karavAthI upara darzAvelA kaSAye niSphaLa karI zakAya che. nekaSAya paNa vicArathI kSaya pamADI zakAya che, eTale ke tene sAruM bAhya kAMI karavuM paDatuM nathI. muni e nAma paNa A pUrvokta rIte vicArIne vacana bolavAthI satya che. ghaNuM karIne prayeAjana vinA belavuM ja nahIM tenuM nAma munipaNuM. rAgadveSa ane ajJAna vinA yathAsthita vastunuM svarUpa kahetAM bolatAM chatAM paNa munipaNuM maunapaNuM jANavuM. pUrva tIrthaMkarAdi mahAtmAoe. Ama ja vicAra karI maunapaNuM dhAraNa kareluM, ane sADAbAra varSa lagabhaga maunapaNuM dhAraNa karanAra bhagavAna vIra prabhue AvA utkRSTa vicAre karI AtmAmAMthI pheravI pheravIne mehanIya karmane saMbaMdha kADhI nAkhI. kevaLajJAna darzana pragaTa karyuM hatuM. AtmA dhAre te satya bolavuM kaMI kaThaNa nathI. vyavahAra-satya. bhASA ghaNI vAra belavAmAM Ave che, paNa paramArtha-satya bolavAmAM AvyuM nathI, mATe A jIvanuM bhavabhramaNa maTatuM nathI. samyakatva thayA bAda abhyAsathI paramArtha-satya bolavAnuM thaI zake che, ane pachI vizeSa abhyAse sahaja upayoga rahyA kare che. asatya bolyA vinA mAyA thaI zakatI nathI. vizvAsaghAta kare tene paNa asatyamAM samAveza thAya che. abhyAse ja e vAtane paNa Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa beTA dastAveja karavA te paNa asatya jANavuM. anubhavavA gya padArthanuM svarUpa anubhavyA vinA ane IdriyathI jANavA gya padArthanuM svarUpa jANyA vinA upadeza kare te paNa asatya jANavuM. te pachI tapa-pramukha mAnAdinI bhAvanAthI karI AtmahitArtha karavA je dekhAva, te asatya hoya ja ema jANavuM. akhaMDa samyakdarzana Ave teja saMpUrNapaNe paramArtha satya vacana belI zakAya; eTale ke te ja AtmAmAMthI anya padArtha bhinnapaNe upayogamAM laI vacananI pravRtti thaI zake. nizcaya satya para upaga rAkhI, priya eTale je vacana anyane athavA jenA saMbaMdhamAM bolAyuM hoya tene prItikArI hoya; ane paya, guNakArI hoya evuM ja satya vacana belanAra sarva virati munirAja prAye hoI zake. koI pUche ke leka zAzvata ke azAzvata te upagapUrvaka na belatAM 'ka zAzvata kahe te asatya vacana bolAyuM ema thAya. te vacana bolatAM leka zAzvata kema kahevAmAM Ave tenuM kAraNa dhyAnamAM rAkhI te bele te te satya gaNAya. A vyavahAra-satyanA paNa be vibhAga thaI zake che, eka sarvathA prakAre ane bIje dezathI. saMsAra upara abhAva rAkhanAra hovA chatAM pUrva karmathI, athavA bIjA kAraNathI saMsAramAM rahenAra gRhastha dezathI satya vacana bolavAno niyama rAkhavA yogya che. te mukhya A pramANe: kanyAlIka manuSya saMbaMdhI asatya, vAlIka pazu saMbaMdhI asatya, bhaumAlika bhUmisaMbaMdhI asatya, beTI sAkSI ane thApaNa mRSA eTale vizvAsathI rAkhavA ApelA dravyAdi padArtha te pAchA mAgatAM, te saMbaMdhI InakAra javuM che. A pAMca sthULa prakAra che. A saMbaMdhamAM vacana bolatAM paramArtha satya upara dhyAna rAkhI, yathAsthita eTale jevA prakAre vastuonAM samyaka svarUpa hoya tevA prakAre ja kahevAne niyama tene dezathI vrata dhAraNa karanAre avazya karavA gya che. A kahelA satyaviSe upadeza vicArI te kramamAM avazya AvavuM e ja phaLadAyaka che. yathArtha svarUpa samajyA vinA athavA pote je bole che te paramAthe yathArtha che ke kema te jANyA vinA, samajyA vinA, je vaktA thAya che te anaMta saMsArane vadhAre che. mATe jyAM sudhI A samajavAnI zakti Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 329 thAya nahIM tyAM sudhI mauna rahevuM sAruM che. vaktA thaI eka paNa jIvane yathArtha mAga pamADavAthI tIrthakara zetra baMdhAya che ane tethI UlaTuM karavAthI mahAmahanIya karma baMdhAya che, A jIve nava pUrva sudhI jJAna meLavyuM te paNa kAMI siddhi thaI nahIM, tenuM kAraNa vimukha dazAe pariNamavAnuM che. je sanmukha dazAe pariNamyA hoya te tatkSaNa mukta thAya. - jyAM sudhI mRSA ane parastrIne tyAga karavAmAM Ave nahIM tyAM sudhI sarva kriyA niSphaLa che, tyAM sudhI AtmAmAM chaLakapaTa hevAthI dharma pariNamata nathI. dharma pAmavAnI A prathama bhUmikA che. jyAM sudhI mRSA tyAga ane parastrI tyAga e guNo na hoya tyAM sudhI vaktA tathA zrotA heI zake nahIM. mRSA javAthI ghaNuM asatya pravRtti ochI thaI nivRttine prasaMga Ave che. sahaja vAtacIta karatAM paNa vicAra karavo paDe. mRSA bolavAthI ja lAbha thAya e kAMI niyama nathI. je tema hoya te sAcA bolanArA karatAM jagatamAM asatya bolanArA ghaNA heya che, te teone ghaNe lAbha thave joIe tema kAMI jovAmAM AvatuM nathI. tema asatya bolavAthI lAbha thatuM hoya te kama sAva rada thaI jAya ane zAstra paNa cheTAM paDe. satyane jAya che, prathama muzkelI jaNAya, paNa pAchaLathI satyane prabhAva thAya ne tenI asara sAmA mANasa tathA saMbaMdhamAM AvanAra upara thAya. satyathI manuSyane AtmA sphaTika je jaNAya che. ziSyanI je khAmIo hoya che te je upadezakanA dhyAnamAM AvatI nathI te upadezakartA na samaja. AcAryo evA joIe ke ziSyane alpa deSa paNa jANI zake ane tene yathAsamaye badhA paNa ApI zake. mAnavAnuM phaLa nathI, paNa dazAnuM phaLa che. jyAre A prakAre che tyAre have ApaNe AtmA kaI dazAmAM hAla che, ane te kSAyika samakitI jIvanI dazAne vicAra karavAne gya che ke kema? athavA tenAthI UtaratI athavA tethI uparanI dazAne vicAra A jIva yathArtha karI zake Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa ema che ke kema? te ja jIvane zreyaskara che, paNa anaMtakALa thayAM jIve tevuM vicAryuM nathI, tene tevuM vicAravuM yogya che evuM bhAsyuM paNa nathI, ane niSphaLapaNe siddhapada sudhIne upadeza jIva anaMtavAra karI cUkyo che te upara jaNAvyuM che, te prakAra vicAryA vinA karI cUkyo che, vicArIne yathArtha vicAra karIne-karI cUkyo nathI. jema pUrve jIve yathArtha vicAra vinA tema karyuM che. temaja te dazA (yathArtha vizAradazA) vinA vartamAne tema kare che. pitAnA bedhanuM baLa jIvane bhAnamAM Avaze nahIM tyAM sudhI have pachI paNa te vatya karaze, kaI paNa mahApuNyane yege jIva osarIne tathA tevA mithyA-upadezanA pravartanathI pitAnuM bedhabaLa AvaraNane pAmyuM che, ema jANI tene viSe sAvadhAna thaI nirAvaraNa thavAno vicAra karaze tyAre te upadeza karatAM, bIjAne preratAM, Agrahe kahetAM aTakaze. vadhAre zuM kahIe ? eka akSara bolatAM atizaya-atizaya evI preraNAe paNa vANuM maunapaNAne prApta thaze. ane te menapaNuM prApta thayA pahelAM jIvane eka akSara satya bolAya ema banavuM azakya che; A vAta koIpaNa prakAre traNe kALane viSe saMdehapAtra nathI. tIrthakare paNa ema ja kahyuM che, ane te tenA AgamamAM paNa hAla che; ema jANavAmAM che. kadApi Agamane viSe ema kahevAyela artha rahyo hata nahIM te paNa upara jaNAvyA che te zabdo Agama ja che. jinAgama ja che. rAga, dveSa ane ajJAna e traNe kAraNathI rahitapaNe e zabdo pragaTa lekhapaNuM pAmyA che, mATe sevanIya che. abhinivezanA udayamAM utsutra prarUpaNA na thAya tene huM mahAbhAgya, . jJAnIonA kahevAthI kahuM chuM. satya paNa karUNAmaya bolavuM. nirAgInAM vacanane pUjyabhAve mAna ApuM. maunapaNuM bhajavAyegya mArga che. % zAMti Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvadhatu zailI svarUpa zikSApATha : 101 332 AtmabhAvanA Atama bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re." nigraMtha bhagavAne praNItelA pavitra dharma mATe je je upamA ApIe te te nyUna ja che. AtmA anaMtakALa rakhaDayo, te mAtra enA nirUpama dhanA abhAve. jenA eka rAmamAM kicit paNa ajJAna, mAha ke asamAdhi rahI nathI te satpurUSanAM vacana ane bedha mATe kaI paNu, nahI kahI zaktAM, tenAM ja vacanamAM prazasta bhAve punaH punaH prasakta thavuM e paNa ApaNuM sarvottama zreya che. zI enI zailI ! jyAM AtmAne vikAramaya thavAneA anatAMza paNa rahyo nathI. zuddha, sphaTika, phINu ane caMdrathI ujjavaLa zukala dhyAnanI zreNithI pravAharUpe nIkaLelAM te nigrathanAM pavitra vacaneAnI mane-tamane trikALa zraddhA rahA ! e ja paramAtmAnA yAgamaLa AgaLa prayAcanA. jema anetema AtmAne eLakhavA bhaNI lakSa de e ja mAgaNI che. koIpaNa AtmA uyI karmone bhAgavatAM samatva zreNImAM praveza karI ama dha pariNAme vaMze teA khacIta cetana zuddhi pAmaze. kema ApaNe mAnIe chIe, athavA kema vatI`e chIe te jagatane dekhADavAnI jarUra nathI; paNa AtmAne ATaluM ja pUchavAnI jarUra che, ke jo muktine Icche che teA saMkalpa-vikalpa, rAga-dveSane mUka ane. te mUkavAmAM tane kaMI khAdhA hoya te te kahe. te tenI meLe mAnI jaze. ane te tenI meLe mUkI deze. jyAM tyAMthI rAgadveSa rahita thavu... e ja mAro dharma che; ane te tamane atyAre edhI jau chuM. paraspara maLIzuM tyAre have tamane kaI paNa Atmatva sAdhanA batAvAze te matAvIza mAkI dhame upara kahyo. te ja che ane te ja upayAga rAkhajo. upayAga e ja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra satpurUSanA caraNakamaLa che te paNa kahI jau chuM.. AtmabhAvamAM saghaLuM rAkho; dharma dhyAnamAM upayAga rAkhajo; jagatanA koIpaNa padArtha, sagAM, kuTuMba, mitranA kaI ha -zeka karavA Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa yogya ja nathI. parama zAMtipadane IcchIe e ja ApaNe sarva sammata dhama che ane e ja IcchAmAM ne IcchAmAM te maLI jaze, mATe nizcita raho. huM keI gacchamAM nathI, paNa AtmAmAM chuM; e bhUlaze nahIM. AtmabhAvanI vRddhi kare; ane dehabhAvane ghaTADajo. jema AtmabaLa apramAdI thAya tema satsaMga, saddhacanAne prasaMga nitya pratye karavA yogya che. tene viSe pramAda kartavya nathI, avazya ema kartavya nathI. jIvamAM jema tyAga, vairAgya ane upazama guNa pragaTe, udaya pAme te prakAra lakSamAM rAkhavAnA khabara lakhyA te patra prApta thayuM che. e guNo jyAM sudhI jIvane viSe sthiratA pAmaze nahIM tyAM sudhI AtmasvarUpane vizeSa vicAra jIvathI yathArtha paNe the kaThaNa che. AtmA rUpI che, arUpI che e Adi vikalpa te prathamamAM je vicArAya che te kalpanA jevA che. jIva kaMIka paNa guNa pAmIne je zItaLa thAya te pachI tene vizeSa vicAra kartavya che. AtmadarzanAdi prasaMga tIvra mumukSupaNuM utpanna thayA pahelAM ghaNuM karIne karipatapaNe samajAya che. vairAgya, upazamanuM jema baLa vadhe te prakArano satsaMga, sanzAstrano paricaya kare e jIvane parama hitakArI che. bIje paricaya jema bane tema nivatana egya che. nAnA prakArane meha pAtaLA thavAthI AtmAnI dRSTi pitAnA guNathI utpanna thatAM sukhamAM jAya che, ane pachI te meLavavA prayatna kare che. e ja daSTi tene tenI siddhi Ape che. IcchA vagaranuM kaI prANI nathI. vividha AzAthI temAM paNa manuSya prANI rokAyeluM che. IcchA AzA jyAM sudhI atRpta che, tyAM sudhI te prANa avRttivat che. IcchAvALuM prANu UrdhvagAmIvat che. je je prakAre padravya (vastu)nAM kAryanuM saMkSepapaNuM thAya, nija doSa jevAne daDha lakSa rahe, ane satsamAgama, sazAstrane viSe vardhamAna pariNatie parama bhakti vatya kare te prakAranI AtmatA karyA jatAM, tathA jJAnInAM vacane vicAra karavAthI dazA vizeSatA pAmatAM yathArtha -samAdhine yogya thAya, e lakSa rAkhaze ema kahyuM hatuM. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvakheAdhanu' zailI svarUpa 333. AtmahetubhUta evA saMga vinA sa` sa`ga mumukSu jIve sakSepa karavA ghaTe che. kema ke te vinA paramAtha AvirbhUta thavA kaThaNa che, ane te kAraNe A vyavahAradravya-saMyamarUpa sAdhutva zrI jine upadezya che. aMta kSavat hAla je vRtti vatI dekhAya che te upakArI che, ane te te vRtti krame karI paramAnA yathA paNAmAM vizeSa upakArabhUta thAya che. sarva prakAranA bhayane rahevAnA sthAnakarUpa evA A saMsArane viSe mAtra eka vairAgya ja abhaya che. e nizcayamAM traNe kALane viSe zakA thavA ceAgya nathI. asaMga evu. AtmasvarUpa satsaMgane yoge sauthI sulabhapaNe jaNAvA yAgya che. emAM saMzaya nathI. satsaMganuM mahAtmya sarva jJAnI purUSoe atizaya karI kahyuM che, te yathArtha che. emAM vicAravAnane kaI rIte vikalpa thavA yAgya nathI. sarva kAmAM kanya mAtra AtmA che; e saMbhAvanA nitya mumukSu jIve karavI yAgya che. zarIrane viSe AtmabhAvanA prathama thatI hAya tA thavA devI, krame karI prANamAM AtmabhAvanA karavI, pachI indriyAmAM AtmabhAvanA karavI, pachI saMkalpa-vikalpa rUpa piraNAmamAM AtmabhAvanA karavI, pachI sthira jJAnamAM AtmabhAvanA karavI. tyAM sarva prakAranI anyAla ana rahita sthiti karavI. du`bha evA manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM kaI paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM; paNa A manuSyadehane kRtA'tA che ke je manuSyadehe A jIve jJAnIpurUSane oLakhyA tathA te mahAbhAgyanA Azraya karyAM, je purUSanA Azraye aneka prakAranA mithyA AgrahAdinI maMdatA thaI te purUSane Azraye A deha chUTe e ja sAka che. janma maraNAdine nAza karavAvALuM AtmajJAna jemane viSe vate che, te purUSanA Azraya ja jIvane janma jarA-marAdinA nAza karI zake, kemake te yathAsa'bhava upAya che. sayAga samagye A deha pratye A jIvane je prArabdha haze te vyatIta thaye te dehanA prasa`ga nivRtta thaze. tenA game Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 prajJAbodhanuM zailI svarUpa tyAre viyega nizcaye che, paNa AzrayapUrvaka deha chUTe e ja janma sArthaka che, ke je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA cheDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare. zrI saddagurUe kahyo che evA nigraMtha mAgane sadAya Azraya rahe. huM dehAdi svarUpa nathI. deha, strI, putrAdi keIpaNa mArAM nathI. zaddha catanya svarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSane kSaya thAya. hu zarIra nathI, paNa tethI bhinna e jJAyaka AtmA chuM tema nitya zAzvata chuM. A vedanA mAtra pUrvakamanI che, paNa mAruM svarUpa nAza karavAne te samartha nathI, mATe mAre kheda kartavya ja nathI. emAM AtmAthInuM anuprekSaNa hoya che. saMsAra che te puNya-pApanA udayarUpa che. paramArthathI banne udaya (puNya-pApa) paranA karelA ane AtmAthI bhinna jANIne tenA jANanAra athavA sAkSImAtra rahe, harSa ane kheda kare nahIMpUrve baMdha karelAM karma te have udaya AvyAM che. pitAnAM karyA dUra nathI thatAM. udaya AvyA pachI IlAja nathI. karmanAM phaLa, je janma, jarA, maraNa, rega, ciMtA, bhaya, vedanA, duHkha Adi AvatAM tenAthI rakSaNa karavA maMtra, taMtra, deva, dAnava, auSadhAdika keI samartha nathI...karmanA udayane na rokI zakAya evA jANa samatAbhAvanuM zaraNuM grahaNa kare, te azubha nirjara thAya, ane na baMdha na thAya. rega. viyega, dAridra, maraNAdikane bhaya choDI parama daurya grahaNa kare. pitAne vItarAga bhAva, saMteSabhAva, parama samatAbhAva e ja zaraNa che. bIjuM keI zaraNuM nathI. A jIvanA uttama kSamAdibhAva pite ja zaraNarUpa che. AtmAthI karmAdika anya che. te mamatvarUpa parigrahane tyAga kare. kSaNe kSaNe mahane saMga mUko. jema bane tema AtmAne tvarAthI ArAdhe. svadravyanA ramaka tvarAthI thAo. AtmajJAna ane sajajanasaMgata rAkhavAM. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvoAdhana zailI svarUpa potAnA svarUpanI bhramaNA TALavI, AtmAne AtmabhAve ALakhavA. A saMsAra te mArA nathI, huM ethI bhinna parama asaMga siddha sadeza zuddha AtmA chuM, evI AtmasvabhAva vanA te nizcayadhama che. 335 A AtmAe saMsAra samudramAM paryaTana karatAM karatAM sarva bhava kIdhA che. e saMsAra ja jIrathI huM kayAre chUTIza ? e sa MsAra mArA nathI, huM meAkSamayI chuM; ema ciMtavavu. te trIjI saMsAra bhAvanA. jJAnadhyAnamAM jIva pravartamAna thaine navAM kama bAMdhe nahIM; evI paMca'tavanA karavI e AThamI samvara bhAvanA. jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave; je thAya te yAgya ja mAnavAmAM Ave; paranA dveSa jovAmAM na Ave; potAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana karavAmAM Ave te ja A saMsAramAM rahevuM yAgya che; bIjI rIte nahI". A kALanuM viSamapaNuM evuM che ke jene viSe ghaNA vakhata sudhI satsaMganuM sevana thayu... hAya tA jIvane viSethI leAkabhAvanA ochI thAya; athavA laya pAme. leAkabhAvanAnA AvaraNane lIdhe paramArtha bhAvanA pratye jIvane ullAsa pariNati thAya nahI. ane tyAM sudhI leAka sahavAsa te bhavarUpa hoya che. satsaMganuM sevana je niraMtarapaNe cchei che, evA mumukSu jIvane jyAM sudhI te oganA viraha rahe tyAM sudhI daDhabhAve te bhAvanA IcchI pratyeka kAryAM karatAM vicArathI vatI peAtAne viSe laghupaNuM mAnya karI; potAnA jovAmAM Ave te doSa pratye nivRtti IcchI, saraLapaNe varto karavuM; ane je kArya karI te bhAvanAnI unnati thAya evI jJAnavArtA ke jJAnalekha ke gra MthanuM kaMI kaMI vicAravu` rAkhavuM te yAgya che. samariNAme pariNamavu. yeAgya che, ane e ja amArA khAdha che. A jyAM sudhI nahI. pariName tyAM sudhI yathA medha paNa pariName nahI. anaMta kALe je prApta thayu' nathI, te prAptapaNAne viSe amuka kALa vyatIta thAya te hAni nathI. mAtra anaMta kALe je prApta thayu Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa nathI, tene viSe bhrAMti thAya, bhUla thAya te hAni che. je parama evuM jJAnInuM svarUpa bhAsyamAna thayuM che, te pachI tenA mArgane viSe anukrame jIvanuM pravezapaNuM thAya e saraLa prakAre samajAya evI vArtA che. rUDe prakAre mana vate ema varte. viyeAga che te temAM kalyANane paNa viga che. e vAta satya che. tathApi je jJAnInA viyegamAM paNa tene ja viSe citta vate che, te kalyANa che, dhIrajane tyAga karavAne yogya nathI. jene viSe sasvarUpa vate che, evA je jJAnI tene viSe lekaspRhAdine tyAga karI, bhAve paNa je AzritapaNe vate che, te nikaTapaNe, kalyANane pAme che, ema jANIe chIe. kALanuM kaLisvarUpa vate che, tene viSe je aviSamapaNe mAnI jijJAsAe karI, bAkI bIjA je anya jANavAnA upAya te pratye udAsInapaNe vartate paNa jJAnInA samAgame atyaMta nikaTapaNe kalyANa pAme che, ema jANIe chIe. pratyakSa satparUSanA samAgama ane te AzrayamAM vicaratA mumuzuone mekSa saMbaMdhI badhAM sAdhane alpa prayAse ane a5 kALe prAye (ghaNuM karIne) siddha thAya che, paNa te samAgamane vega pAma durlabha che. te ja samAgamanA yugamAM mumukSu jIvanuM niraMtara citta vate che. satsaMganuM eTale satparUSanuM oLakhANa thaye paNa te yoga. niraMtara rahetuM na hoya te satsaMgathI prApta thayuM che e je upadeza te pratyakSa satparUSa tulya jANuM vicAro tathA ArAdha ke je ArAdhanAthI jIvane apUrva evuM samyaktva utpanna thAya che. zama, saMvega, niveda, AsthA ane anukaMpA ItyAdika saguNethI yegyatA meLavavI, ane kaI veLA mahAtmAnA ge te dharma maLI raheze. satsaMga, salphAstra ane sadvrata e uttama sAdhana che 3 zAMti Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhana zailI svarUpa 3319 zikSApATha : 102 jina bhAvanA "anukrame saMyama sparzItAjI, pAmyA kSAyambhAva re, saMyamazreNI phulaDejI, pUju' padya niSpAva re." (AtmAnI abheda ciMtanArUpa) sayamanA eka pachI eka kramane anubhavIne kSAyakabhAva (jaDa pariNatine tyAga)ne pAmelA evA je siddhArthInA putra tenA niLa caraNakamaLane sayamazreNirUpa phulathI pUju che. te purUSa namana karavA ceAgya che, jhIna karavA cAgya che, parama preme guNagrAma karavA yeAgya che. purUSane pharI pharI viziSTa AtmapariNAme dhyAvana karavA ceAgya che ke je dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI koI paNa prakAranuM pratibaddhapaNu' vatu... nathI. bhayaMkara narakagatimAM, tiya cagatimAM ane mAThI deva tathA manuSya gatimAM huM jIva ! tuM tIvra duHkhane pAmyA. mATe have tA jinabhAvanA (jina bhagavAna je parama zAMta rase pariNamI svarUpastha thayA te paramazAMta svarUpa ciMtavanA) bhAva ci'tava (ke jethI tevAM anaMta duHkhAne AtyaMtika viceAga thaI parama anyAmAdha sukha sauMpatti prApta thAya.) parama zAMtipadane IcchIe e ja ApaNA sasammata dhama che, ane e ja AimAM ne IcchAmAM te maLI jaze, mATe nizciMta raheA. huM koI gacchamAM nathI; paNa AtmAmAM chuM e bhUlazeA nahIM. sva-parane judA pADanAra je jJAna te jJAna. A jJAnane prayAjanabhUta kahevAmAM AvyuM che. A sivAyanuM jJAna te 'ajJAna' che, zuddha AtmadazArUpa zAMta jina che, tenI pratIti jina-pratiSi`kha sUcave che. te zAMta dazA pAmavA sArU je pariNati, athavA anukaraNa athavA mA` tenu nAma jaina'--je mAge cAlavAthI jainapaNuM prApta thAya che. 5-22 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa je samaye sarvathA rAgadveSa kSaya thAya tene bIje ja samaye kevaLajJAna che. jenAmAM rAgadveSa na hoya, tevAne saMga thayA vinA samyakatva prApta thaI zakatuM nathI. samyakatva AvavAthI (prApta thavAthI) jIva phare che, (jIvanI dazA phare che) eTale pratikULa hoya te anukULa thAya che. jinanI pratimA (zAMtapaNA mATe) jevAthI sAtamAM guNasthAnake vartatA evA jJAnInI je zAMta dazA che tenI pratIti thAya che. AtmAne viSe pramAdarahita jAgrata dazA te ja sAtamuM guNasthA naka che. tyAM sudhI pahoMcavAthI temAM samyakatva samAya che, cethA guNasthAnake jIva AvIne tyAMthI pAMcamuM dezavirati chaThuM "sarvaviratI" ane sAtamuM pramAda rahita virati che, tyAM pahoMce che. tyAM AgaLa pahoMcyAthI AgaLanI dazAnI aze anubhava athavA supratIti thAya che. samyakatva prApta thayela jIvanI dazAnuM svarUpa juduM hoya che. pahelA guNasthAnakavALA jIvanI dazAnI je sthiti athavA bhAva che tenA karatAM cothuM guNasthAnaka prApta karanAranI dazAnI je sthiti athavA bhAva te judA levAmAM Ave che, arthAt judI ja dazAnuM vartana jovAmAM Ave che. kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa vate jJAna kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa mana, vacana, kAyAnA jegamAMthI jene kevaLI svarUpabhAva thatAM ahaMbhAva maTI gayuM che, evA je jJAnI puruSa, tenA parama upazamarUpa caraNavida tene namaskAra karI, vAraMvAra tene ciMtavI, te ja mArgamAM pravRttinI tame IcchA karyA kare . sarva anya bhAvathI AtmA rahita che, kevaLa ema jene anubhava vite che, te "mukta che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa 339 - bIjAM sarva dravyathI asaMgapaNuM, kSetrathI asaMgapaNuM ane bhAvathI asaMgapaNuM sarvathA jene vate che te "mukta che. aTaLa anubhavasvarUpa AtmA sarva dravyathI pratyakSa judo bhAsa tyAMthI mukta dazA vate che te puruSa mauna thAya che, te puruSa apratibaddha thAya che, te puruSa asaMga thAya che, te puruSa nivikalpa thAya che ane te puruSa mukta thAya che. jeNe traNe kALane viSe dehAdithI pitAne kaMIpaNa saMbaMdhanate. evI asaMga dazA utpanna karI te bhagavAnarUpa sapuruSone namaskAra che. parama bhegI evA zrI kaSabhadevAdi puruSa paNa je dehane rAkhI zakyA nathI, te dehamAM eka vizeSapaNuM rahyuM che te e ke, tene saMbaMdha vate tyAM sudhImAM jIve asaMgapaNuM, nirmohapaNuM karI laI abAdhya anubhava svarUpa evuM je nija svarUpa jANI, bIjA sarva bhAva pratyethI vyAvRtta (chUTA) thavuM, ke jethI pharI janmamaraNane phero na rahe. te deha choDatI vakhate jeTalA aMze asaMgApaNuM, nirmohapaNuM, yathArtha samarasapaNuM rahe che teTaluM mokSapada najIka che ema parama jJAnI puruSane nizcaya che. A dehe karavA gya kArya te eka ja che ke kaI pratye rAga athavA kaI pratye kiMcita mAtra TheSa na rahe. sarvatra samadazA vate. e ja kalyANane mukhya nizcaya che. sarva jIva pratye, sarva bhAva pratye, akhaMDa ekarasa vItarAga dazA rAkhavI e ja sarva jJAnanuM phaLa che. AtmA zuddha rItanya, janma-jarAmaraNa rahita, asaMga svarUpa che, emAM sarva jJAna samAya che, tenI pratItimAM sarvasamyak darzana samAya che, AtmAne asaMga svarUpe svabhAva dazA rahe te samyak cAritra, utkRSTa saMyama ane vItarAga dazA che. jenA saMpUrNapaNAnuM phaLa sarva duHkhane kSaya che, e kevaLa niHsaMdeha che; kevaLa niHsaMdeha che. kharA aMtaHkaraNe vizeSa satsamAgamanA AzrayathI jIvane utkRSTa dazA paNa ghaNuM thaDA vakhatamAM prApta thAya che. - Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. prajJAbedhanuM zailI svarUpa dehathI bhinna sva-para prakAzaka parama joti svarUpa evo A AtmA temAM nimagna thAo. he Aryajane! aMtarmukha thaI sthira thaI, te AtmAmAM ja raho te anaMta apAra AnaMda anubhavaze. - sava dravyathI, sarva kSetrathI, sarva kALathI ane sarva bhAvathI je sarva prakAre apratibaMdha thaI nija svarUpamAM sthita thayA te parama puruSone namaskAra. je aciMtya dravyanI zuddha citisvarUpa kAMti parama pragaTa thaI aciMtya kare che, te aciMtya dravya sahaja svAbhAvika nija svarUpa che. e nizcaya je paramakRpALu satparuSe prakA tene apAra upakAra che. he Aryajane ! A parama vAkyane AtmApaNe tame anubhava kare. jene kaI priya nathI, jene kaMI apriya nathI, jene koI zatru nathI, jene kaI mitra nathI, jene mAna apamAna, lAbha-alAbha, harSazeka, janma-mRtyu Adi kaMdhane abhAva thaI je zuddha caitanya svarUpane viSe sthiti pAmyA che, pAme che ane pAmaze temanuM ati utkRSTa parAkrama sAnaMdAzcarya upajAve che. deha pratye je vastrane saMbaMdha che, tevo AtmA pratye jeNe dehane saMbaMdha yathAta dIThe che, myAna pratye taravArane je saMbaMdha che te deha pratye jeNe AtmAne saMbaMdha dIThe che, abaddha, spaSTa AtmA jeNe anubhavyuM che, te mahatparuSane jIvana ane maraNa baMne samAna che. | caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi veta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa keI kALe tema te nathI, ema samasta vizvane prakAzaka e A AtmA te kayAre paNa vizvarUpa thatuM nathI, sadA-sarvadA cautanya svarUpa ja rahe che. vizvamAM jIva abhedatA mAne che e ja bhrAMti che. jema AkAzamAM vizvane praveza nathI, sarva bhAvanI vAsanAthI AkAza rahita ja che, tema samyakdaSTi puruSee pratyakSa sarva dravyathI bhinna sava anya paryAyathI rahita ja AtmA dIThe che. jenI utpatti koI Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 prajJAvadhanuM zailI svarUpa paNa anya dravyathI thatI nathI, tevA AtmAne nAza paNa kyAMthI hoya? ajJAnathI ane sva-svarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI brAMti che. te ja bhrAMti nivRtta karI zuddha caitanya nija anubhava pramANa svarUpamAM parama jAgrata thaI jJAnI sadAya nirbhaya che. e ja svarUpanA lakSathI sarva jIva pratye sAmya bhAva utpanna thAya che. sarva padravyathI vRtti vyAvRta karI AtmA akaleza samAdhine pAme che. - parama sukha svarUpa, parameskRSTa, zAMta, zuddha rautanya svarUpa samAdhine sarva kALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jene te puruSane namaskAra. sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha caitanya svarUpa, parameskRSTa, aciMtya, sukha svarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM, tyAM vikSepa che ? vikalpa che? bhaya che? kheda za? bIjI avasthA zI? huM mAtra nivikalpa zuddha zuddha, prakRSTa zuddha parama zAMta caitanya chuM. huM mAtra nirvikalpa chuM. huM nija svarUpamaya upaga karuM chuM, tanmaya thAuM chuM. sapuruSamAM ja paramezvara buddhi, ene jJAnIoe parama dharma kahyo che ane e buddhi parama dainyatva sUcave che, jethI sarva prANI viSe pitAnuM dAsatva manAya che ane parama jegyatAnI prApti hoya che. e parama dainyatva" jyAM sudhI Avarita rahyuM che, tyAM sudhI jIvanI jagyatA pratibaMdhayukta hoya che. - mahAtmAmAM jene daDha nizcaya thAya che, tene mahAsakti maTI padArthane nirNaya hoya che. tethI vyAkuLatA maTe che. tethI nizaMktA Ave che. jethI jIva sarva prakAranA duHkhathI nirbhaya hoya che ane tethI ja niHsaMgatA utpanna hoya che. ane ema gya che. - atyaMtara atyaMtara rAga, dveSa ane ajJAnane AtyaMtika abhAva karI je sahaja zuddha Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabhedhana zailI svarUpa AtmasvarUpamAM sthita thayA te svarUpa amAruM smaraNa, dhyAna ane pAmavA yAgya sthAna che. 342 parama karuNAzIla, jenA dareka paramANumAM dayAnA jharA vahetA rahe che evA niSkAraNa dayALune atyaMta bhakti sahita namaskAra karIne AtmA sAme sayAgamAM pAmelA padArthanA vicAra karatAM chatAM anAdi kALathI dehAtmabuddhinA abhyAsathI jema joIe tema samajAtuM nathI tathApi koi paNa aMze dehathI AtmA bhinna che evA anirdhArita nirNaya upara AvI zakAya che. ane te mATe vAraMvAra gaveSaNA karavAmAM Ave te atyAra sudhImAM je pratIti thAya che tethI vizeSapaNe thaI zake tema sabhave che, kAraNake jema jemavicAranI zreNinI daDhatA thAya che tema tema vizeSa khAtarI thatI jAya che. madhA saMjoge! ane sabadhA yathAzakti vicAratAM ema te pratIti thAya che ke dehathI bhinna evA koi padArtha che. AvA vicAra karavAmAM ekAMtAdi je sAdhanA joie te nahI meLavavAthI vicAranI zreNine vAravAra kAI nahIM te koi prakAre vyAghAta thAya che ne tethI vicAranI zreNi cAlu thaI hAya te truTI jAya che. AvA bhAMgyA truTyA vicAranI zreNi chatAM kSaye pazama pramANe vicAratAM jaDa padArtha ( zarIrAdi ) sivAya tenA saMbaMdhamAM koI paNa vastu che, cokkasa che evI khAtarI thAya che. AvaraNanu jora athavA teA anAdi kALanA dehAtmabuddhinA adhyAsathI e nirNaya bhUlI javAya che, ne bhUlavALA rastA upara dAravAi javAya che. jJAnIpuruSAne samaye samaye anaMtA saMyama pariNAma vardhamAna thAya che, ema sajJe kahyuM che te satya che. te saMyama vicAranI tIkSNa pariNatithI tathA brahmarasa pratye sthirapaNAthI utpanna thAya che. akicanapaNAthI vicaratAM ekAMta maunathI janasardeza dhyAnathI tanmayAtmasvarUpa evA kyAre thaiza ? sana padyanu dhyAna kare. zuddha caitanya anaMta Atmadravya kevalajJAnasvarUpa zaktirUpe te jene saMpUrNa vyakta thayuM che tathA vyakata thavAnA je puruSA mA pAmyA che te puruSAne atyaMta bhakitathI namaskAra. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvabodhanuM zailI svarUpa 343. saMpUrNa vItarAga dazA jene vate che te carama zarIrI jANIe chIe. parama jAgRta svabhAva bhaja, parama jAgRta svabhAva bhaja. parAnugraha parama kAruNyavRtti karatAM paNa prathama ramaitanya jina pratimA thA. zaitanya jina pratimA thA. jema bhagavAna jine nirUpaNa karyuM che. temaja sarva padArthanuM svarUpa che. bhagavAna jine upadezelo AtmAne samAdhimArga zrI gurunA anugrahathI jANa parama prayatnathI upAsanA kare. kevaLa samavasthita zuddha cetana mekSa te svabhAvanuM anusaMdhAna te mekSa mAga. pratItirUpe te mArga jyAM zarU thAya che tyAM samyadarzana, deza AcaraNa rUpe te paMcama guNasthAnaka sarva AcaraNa rUpe te cha guNasthAnaka. apramattapaNe te AcaraNamAM sthiti te saptama guNasthAnaka apUrva Atma jAgRti te aSTama guNasthAnaka sattAgata sthULa kaSAya baLapUrvaka sthiti te navama guNasthAnaka sattAgatasUma kaSAya baLapUrvaka sthiti te dazama guNasthAnaka upazAMta ekAdazama " kSINa , dvAdazama , " rAga dveSane AtyaMtika kSaya thaI zake che. jJAnane pratibaMdhaka rAga-dveSa che. jJAna jIvane svatvabhUta dharma che jIva, eka akhaMDa saMpUrNa dravya hevAthI tenuM jJAna sAmarthya saMpUrNa che. sarvajJapada vAraMvAra zravaNa karavA gya, vAMcavA gya, vicAra Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. prajJAvabodhanuM zailI svarUpa karavA gya, lakSa karavA gya ane svAnubhave siddha karavA yogya che. parAnugraha parama kArUNyavRtti karatAM paNa prathama caitanya jina pratimA thA, caitanya jina pratimA thA. huM asaMga zuddha cetana chuM. vacanAtIta nirvikalpa ekAMta zuddha anubhava svarUpa chuM. huM parama zuddha akhaMDa cidhAtu chuM. acit dhAtunA saMga rasane A AbhAsa te juo! Azcaryavat AzcaryarUpa ghaTanA che. kaMI paNa anya vikalpane avakAza nathI sthiti paNa ema ja che. huM kevaLa zuddha caitanya svarUpa sahaja nija anubhava svarUpa chuM. vyavahAra daSTithI mAtra A vacanane vaktA chuM. paramArthathI te mAtra te vacanathI vyaMjita mULa artharUpa chuM. tamArAthI jagata bhinna che, abhinna che, bhinnabhinna che! bhinna, abhinna, bhinnabhinna e avakAza svarUpamAM nathI, vyavahAra-daSTithI tenuM nirUpaNa karIe chIe. jagata mArA viSe bhAsyamAna hovAthI abhinna che, paNa jagata jagata svarUpe che, huM sva svarUpe chuM. tethI jagata mArAthI kevaLa bhinna che. te banne dRSTithI jagata mArAthI bhinnabhinna che. % zuddha nirvikalpa caitanya. AkAzavANuM tapa kare tapa kare, zuddha maitanyanuM dhyAna kare, zuddha caitanyanuM dhyAna kare. namaH kevaLajJAna ekajJAna Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAbedhanuM zailI svarUpa sarva anya bhAvanA saMsaga rahita ekAMta zuddha jJAna. | sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvanuM sarva prakArathI eka samaye jJAna. te kevaLajJAnanuM ame dhyAna karIe chIe. nija svabhAva rUpa, svatatvabhUta che, nirAvaraNa che, abheda che, nirvikalpa che, sarva bhAvanuM utkRSTa prakAzaka che, huM kevaLajJAna svarUpa chuM. ema samyak pratIta thAya che. tema thavAnA hetuo supratIta che. sarva indriyane saMyama karI, sarva paradravyathI, nijasvarUpa vyAvRta karI, yegane acala karI, upagathI upayoganI ekatA karavAthI kevaLajJAna thAya. eka , asaMga chuM, sarva parabhAvathI mukta chuM; asaMkhyAta pradezAtmaka nija avagAhanA pramANa chuM; ajanma, ajara, amara zAzvata chuM; svaparyAya pariNAmI samayAtmaka chuM. zuddha caitanya svarUpa mAtra nirvikalpa daSTA chuM. zuddha caitanya zuddha caitanya zuddha caitanya sadbhAvanI pratIti-samyagdarzana zuddhAtmaka pada atyaMtara bhAna avadhUta videhIvat jinakalpavat sarva parabhAva ane vibhAvathI vyAvRtta, nija svabhAvanA bhAna sahita, avadhUta, videhIvat, jinakalpavat vicaratA puruSa bhagavAnanA svarUpanuM dhyAna karIe chIe. # namaH savajJa-vItarAgadeva (sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvane sarva prakAre jANanAra, rAgadveSAdi sarva vibhAva jeNe kSINa karyA che te Izvara) te pada manuSyadehane viSe saMprApta thavA yogya che. saMpUrNa vItarAga thAya, te saMpUrNa sarvajJa thAya. saMpUrNa vItarAga Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 prajJAbedhanuM zailI svarUpa thaI zakAya evA hetuo supratIta thAya che. pratyakSa nija anubhava svarUpa chuM, temAM saMzaya che? te anubhavamAM je vizeSa viSe jUnAdhikapaNuM thAya che, te je mATe te kevaLa akhaMDAkAra svAnubhava sthiti vate. apramatta upage tema thaI zake. apramatta upaga thavAnA hetuo supratIta che. tema vatye javAya che te pratyakSa supratIta che. avicchinna tevI dhArA vate te adbhuta anaMta jJAna svarUpa anubhava suspaSTa samavasthita vate. sarvAdiSTa AtmA saddaguru kRpAe jANIne niraMtara tenA dhyAnanA artho vicaravuM. saMyama ane tapapUrvaka jema nispRhatA baLavAna tema dhyAna baLavAna thaI zake, kArya baLavAna thaI zake. he AtmA! tuM nija svabhAvAkAra vRttimAM ja abhimukha thA! abhimukha thA ! . nivikalpapaNe aMtarmukhavRtti karI AtmadhyAna karavuM. mAtra anA bAdha anubhava svarUpamAM lInatA thavA devI, bIjI ciMtavanA na karavI. je je takadi UThe, te nahIM laMbAvatAM upazamAvI devA. aho ! sarvotkRSTa zAMtarasamaya sanmAga- ahe! te sarvotkRSTa zAMtarasa pradhAnamArganA mULa sarvajJadeva ahe! te sarvotkRSTa zAMtarasa supratIti karAvya evA parama kRpALu. sadgurudeva, A vizvamAM sarvakALa tame jayavaMta vartA! jayavaMta vartA! jJAnIone sanAtana sanmAga jayavaMta vartA! # zAMti Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 prajJAbedhanuM zailI svarUpa zikSApATha : 103 hitAthI prazno bhAga pahelo Aje tamane huM keTalAka prazno nigraMtha pravacanAnusAra uttara ApavA mATe pUchuM chuM. pra. kahA ! dhamanI agatya zI che? u. anAdi kALathI AtmAnI karmajALa TALavA mATe pra. jIva pahelo ke kema ? u. banne anAdi che ja jIva pahelo hoya te e vimaLa vastune maLa vaLagavAnuM kaMI nimitta joIe. kama pahelAM kaho te. jIva vinA karma karyA koNe? e nyAyathI bane anAdi che ja. pra. karmanI mukhya prakRtie keTalI che? u. ATha pra. kaI kaI? u. jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, nAma, gotra, AyuSya ane aMtarAya. pra. e AThe kamanI sAmAnya samaja he. . jJAnAvaraNaya eTale AtmAnI jJAna saMbaMdhInI je anaMta zakti che tene AcchAdana kare che. darzanAvaraNIya eTale AtmAnI je anaMta darzana zakti che tene AcchAdana kare che. vedanIya eTale deha nimitte zAtA, azAtA be prakAranAM vedanIya karmathI avyAbAdha sukharUpa AtmAnI zakti jenAthI zekAI rahe te. mehanIya karmathI Atma cAritrarUpa zakti rekhAI rahI che. nAma karmathI amUtirUpa divyazakti rokAI rahI che. gatra karmathI aTala avagAhanArUpa Atmazakti rekAI rahI che. Ayu karmathI akSaya sthiti guNa rekAI rahyo che. aMtarAya karmathI anaMta dAna, lAbha, vaya, bhega, upalega zakti rekAI rahI che. pra. e karmo TALavAthI AtmA kyAM jAya che? u. anaMta ane zAzvata mAkSamAM. pra. A AtmAne mokSa keI vAra thayo che? u. nA Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 prajJAvabodhanuM zailI svarUpa pra. kAraNa? u. mokSa thayele AtmA karmamalarahita che ethI punarjanma ene nathI. pra. kevaLInA lakSaNa zuM? u. cAra ghanaghAtI karmane kSaya ane cAra kamIne pAtaLAM pADI je puruSa daza guNasthAnakavatI vihAra kare che. pra. tIrthaMkara paryaTana karIne zA mATe upadeza Ape che? e te nirAgI che. u. tirthaMkara nAmakarma je pUrve bAMdhyuM che te davA mATe teone avazya tema karavuM paDe che. pra. eone mukhya upadeza zuM che? u. AtmAne tAre AtmAnI anaMta zaktione prakAza kare; ene karmarUpa anaMta duHkhathI mukta kare. pra. e mATe teoe kyAM sAdhane darzAvyAM che? u. vyavahAra nayathI sadeva, satadharma ane sadgurunuM svarUpa jANavuM. sadevanA guNagrAma karavA vividha dharma Acaro ane nigraMtha guruthI dharmanI gamyatA pAmavI. pra. trividha dharma karyo? u. samyajJAna rUpa, samyagdarzana rUpa ane samyaccAritra rUpa. >> zAMti zikSApATha : 104 hitArthI prazno bhAga bIjo kharuM sukha zAmAM che? pra. AtmA zu che ? u. jema ghaTapaTAdi jaDa vastuo che tema AtmA jJAnasvarUpa vastu che. ghaTapaTAdi anitya che, trikALa eka svarUpe sthiti karI rahI zake Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvadhanuM zailI svarUpa 349 evA nathI. AtmA eka svarUpe trikALa sthiti karI zake e nitya padArtha che. pra. te kaMI kare che? u. jJAna dazAmAM, pitAnA svarUpanA yathArtha bedhathI utpanna thayelI. dazAmAM te AtmA nijabhAvane eTale jJAna, darzana ane sahaja samAdhi pariNAmane rtA che. ajJAna dazAmAM krodha, mAna, mAyA, lebha e Adi prakRtine kartA che, ane te bhAvanA phaLane bhoktA thatAM prasaMgavazAt ghaTApaTAdi padArthane nimittapaNe kartA che, arthAt ghaTApaTAdi padArthanA mULa dravyano te kartA nathI, paNa tene keI AkAramAM lAvavArUpa kriyAne kartA che. e je pAchaLa tenI dazA kahI tene jena karma kahe che, vedAMta brAMti kahe che tathA bIjA paNa tene anusaratA evA zabda kahe che. vAstavya vicAra karyothI AtmA ghaTApaTAdine tathA kedhAdine kartA thaI zakta nathI, mAtra nija svarUpa evA jJAna pariNAmane ja kartA che, ema. spaSTa samajAya che. pra. ane tene karma naDe che ke nahIM? u. ajJAna dazAthI karelAM karma prAraMbhakALe bIjarUpa heIvakhatane yega pAmI phaLarUpa vRkSa pariNAme pariName che, arthAt te karmo AtmAne bhegavavAM paDe che. jema agnispaze uSNapaNane saMbaMdha thAya che, ane tenuM saheje vedanArUpa pariNAma thAya che, tema AtmAne dhAdi bhAvanA kartApaNue janma, jarA, maraNAdi vedanArUpa pariNAma thAya che. A vicAramAM tame vizeSapaNe vicAraze, ane te paratve je kaMI prazna thAya te. lakhaze, kema ke je prakAranI samaja tethI nivRtta thavArUpa kArya kaye jIvane. makSa dazA prApta thAya che., pra. mekSa zuM che? u. je kedhAdi ajJAna bhAvamAM, dehAdimAM AtmAne pratibaMdha che. tethI sarvathA nivRtti thavI, mukti thavI te ekSapada jJAnIoe kahyuM che. te sahaja vicAratAM pramANabhUta lAge che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 prajJAvAdhanuM zailI svarUpa pra. meAkSa maLaze ke nahI' te cAkkasa rIte A dehamAM ja jANI zakAya ? u. eka deraDInA ghaNA baMdhathI hAtha bAMdhavAmAM AvyA hoya, temAMthI anukrame jema jema badha cheDavAmAM Ave tema tema te adhanA saMbaMdhanI nivRtti anubhavamAM Ave che, ane te doraDI vaLa mUkI chUTI gayAnA pariNAmamAM varte che ema paNa jaNAya che, anubhavAya che, temaja ajJAnabhAvanA aneka piraNAmarUpa budhanA prasaMga AtmAne che, te jema jema chUTe che, tema tema meAkSanA anubhava thAya che; ane tenuM ghaNuM ja alpapaNuM yAre thAya che tyAre saheje AtmAmAM nijabhAva prakAzI nIkaLIne ajJAnabhAvarUpa badhathI chUTI zakavAnA prasaMga che evA spaSTa anubhava thAya che. temaja kevaLa ajJAnAdi bhAvathI nivRtti thaI kevaLa AtmabhAva A ja dehane viSe sthitimAna chatAM paNa AtmAne pragaTe che, ane sa saMkha`dhathI kevaLa peAtAnuM bhinnapaNuM anubhavamAM Ave che; arthAt meAkSapada A dehamAM paNa anubhavamAM AvavA yeAgya che. pra. je dhama uttama che, ema kaheA tenA purAvA mAgI zakAya kharA ke ? u. purAvA mAgavAmAM na Ave ane uttama che ema vagara purAve pratipAdana karavAmAM Ave tA tA a, mana, dharmo, adhama, sau uttama ja Thare. pramANathI ja uttama anuttama jaNAya che, je dhama sa`sAra parikSINu karavAmAM sa.thI uttama hAya, ane nijasvabhAvamAM sthiti karAvavAne maLavAna hAya te ja uttama ane te ja baLavAna che. pra. AgaLa upara zA janma thaze tenI A bhavamAM khabara paDe ? athavA agAu zu hatA tenI ? u. tema anI zake. nirmaLa jJAna jevuM thayuM hoya tene tevuM anavuM saMbhave che. vAdaLAM vagerenAM cihno parathI varasAdanuM anumAna thAya che, tema A jIvanI A bhavanI ceSTA uparathI tenAM pUrva kAraNa kyAM hAvAM joIe, te paNa samajI zakAya; thoDe aMze vakhate samajAya. temaja te ceSTA bhaviSyamAM kevu. pariNAma pAmaze te * paNa tenA svarUpa Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabedhanuM zailI svarUpa 351 uparathI jANI zakAya, ane tene vizeSa vicAratAM ke bhava the saMbhave che, temaja ke bhava hato, paNa vicAramAM sArI rIte AvI zakavA yogya che. pra. je mokSa pAmelAMnAM nAma Ape che te zA AdhAra uparathI? u. mane A prazna khAsa saMbaMdhIne pUche te tenA uttaramAM ema kahI zakAya ke atyaMta saMsAradazA parikSaNa jenI thaI che, tenAM vacane AvAM hoya, AvI tenI ceSTA hoya, e Adi aMze paNa potAnA AtmAmAM anubhava thAya che, ane tene Azraye tenA mekSa paratve kahevAya, ane ghaNuM karIne te yathArtha hoya ema mAnavAnAM pramANe paNa zAstrAdithI jANI zakAya. pra. duniyAnI chevaTa zI sthiti thaze ? u. kevaLa mekSarUpe sarva jIvanI sthiti thAya ke kevaLa A duniyAne nAza thAya, tevuM banavuM mane pramANarUpa lAgatuM nathI. AvA ne AvA pravAhamAM tenI sthiti saMbhave che. keI bhAva rUpAMtara pAmI kSINa thAya, te koI vardhamAna thAya, paNa te eka kSetre vadhe te bIje kSetre ghaTe e Adi A sRSTinI sthiti che, te parathI ane ghaNuM ja UMDA vicAramAM gayA pachI ema jaNAvuM saMbhavita lAge che ke, kevaLa A sRSTi nAza thAya ke pralayarUpa thAya e na banavA yaMgya che. sRSTi eTale eka A ja pRthvI e artha nathI. pra. A anItimAMthI sunIti thaze kharI? ( uM. A praznane uttara sAMbhaLI je jIva anIti Icche che tene te uttara upagI thAya ema thavA devuM yogya nathI. sarva bhAva anAdi che, nIti, anIti, tathApi tame ame anIti tyAgI nIti svIkArIe te te svIkArI zakAya evuM che, ane e ja AtmAne kartavya che ane sarva jIva AzathI anIti maTI nIti sthapAya evuM vacana kahI zakAtuM nathI, kema ke ekAMte tevI sthiti thaI zakavA gya nathI. pra. abhaNane bhaktithI ja mekSa maLe khare ke? Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para prastAvadhanuM zailI svarUpa u. bhakti jJAnane hetu che. jJAna mekSane hetu che. akSarajJAna na hoya tene abhaNa kahyo che, te tene bhakti prApta thavI asaMbhavita che, evuM kAMI che nahIM. jIvamAtra jJAna-svabhAvI che. bhaktinA baLe jJAna nirmaLa thAya che, nirmaLa jJAna mekSane hetu thAya che. saMpUrNa jJAnanI AvRtti thayA vinA sarvathA mekSa hoya ema mane lAgatuM nathI; ane jyAM saMpUrNa jJAna hoya tyAM sarva bhASAjJAna samAya ema kahevAnI paNa jarUra nathI. bhASAjJAna mekSane heta che tathA te jene na hoya tene AtmajJAna na thAya, e kAMI niyama saMbhava nathI. pra. mane sarpa karaDavA Ave tyAre mAre tene karaDavA de ke mArI nAkhave? tene bIjI rIte dUra karavAnI mArAmAM zakti na hoya ema dhArIe chIe. u. sarSa tamAre karaDavA de evuM kAma batAvatAM vicAramAM paDAya tevuM che. tathApi tame je "deha anitya che ema jANyuM hoya te pachI A asArabhUta dehanA rakSaNathe jene dehamAM prIti rahI che, evA sapane, tamAre mAre kema khya heya? jeNe Atmahita IcchavuM hoya teNe te tyAM potAnA dehane jate kare e ja yaMgya che. kadApi Atmahita IcchavuM na hoya teNe kema karavuM? te tene uttara e ja apAya ke teNe narakAdimAM paribhramaNa karavuM, athAt sarSane mAra evo upadeza kyAMthI karI zakIe ? anAvRtti hoya te mAravAne upadeza karAya. te te amane tamane svapna paNa na hoya e ja IcchavA gya che. have saMkSepamAM A uttare lakhI patra pUruM karuM chuM. A praznonA uttaramAM mArA lakhANanA saMkecathI tamane samajavuM vizeSa mUMjhavaNavALuM thAya evuM kyAMya paNa heya te paNa vizeSatAthI vicAraze, ane kaMI paNa patra dvArA e pUchavA jevuM lAge te pUchaze te ghaNuM karIne tene uttara lakhIza. vizeSa samAgame samAdhAna thAya te vadhAre gya lAge che. li. AtmasvarUpane viSe nitya niSThAnA hetubhUta evA vicAranI ciMtAmAM rahenAra rAyacaMdanA praNAma. 3 zAMti Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 prajJAbedhanuM zailI svarUpa zikSApAkaH 105 hitAthI prazno bhAga trIjo pra. sRSTi sarva apekSAe amara thaze? - u. keI apekSAe huM ema kahuM chuM ke sRSTi mArA hAthathI cAlatI hatI te bahu vivekI dhoraNathI paramAnaMdamAM virAjamAna hata. pra. jagatamAM AdaravA gya zuM che? u. sadgurunuM vacana. pra. zIdhra karavA yogya zuM ? u. kamane nigraha. pra. mokSa tarunuM bIja zuM ? u. kriyA sahita samyakajJAna. pra. sadA tyAgavA gya zuM ? u. akAya kAma. pra. sadA pavitra kaNa? u. jenuM aMtaHkaraNa pApathI rahita heya te. pra. mahattAnuM mULa zuM? ' u. keInI pAse yAcanA na karavI te. pra. jIvanuM sadA anartha karanAra kezu? u. Ata ane raudra dhyAna. pra. zalyanI peThe sadA duHkha denAra zuM? uM. chAnuM kareluM karma. pra. sadA dhyAnamAM rAkhavA yogya zuM? u. saMsAranI asAratA. pra. sadA pUjanika keNa? uM. vItarAga deva, susAdhu ane sudharma. pra. AtmA keNe anubhavyuM kahevAya? , u. taravAra myAnamAMthI kADhavAthI jema judI mAlUma paDe che tema dehathI AtmA spaSTa judo batAve che, teNe AtmA anubhavyuM kahevAya. . pra. 23 . . . Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa dUdha ne pANI bheLAM che tevI rIte AtmA ane deha rahelAM che. dUdha ane pANI kriyA karavAthI judA paDe tyAre judAM kahevAya. tevI rIte AtmA ane deha kiyAthI judA paDe tyAre judA kahevAya. dUdha dUdhanA ane pANI pANInA pariNAma pAme tyAM sudhI kriyA kahevI. AtmA jANyuM hoya te pachI eka paryAyathI mAMDI AkhA svarUpa sudhInI brAMti thAya nahIM. pra. zuM vicAra kaye samabhAva Ave ? u. vicAravAnane pugalamAM tanmayapaNuM, tAdAmyapaNuM thatuM nathI.. ajJAnI paugalika saMgane harSane patra vAMce te tenuM moDhuM khuzImAM dekhAya ane bhayane kAgaLa Ave te udAsa thaI jAya. sarpa dekhI AtmavRttimAM bhayane hetu thAya tyAre tAdAmyapaNuM kahevAya. tanmayapaNuM thAya tene ja harSazeka thAya che. nimitta che te tenuM kArya karyA vagara rahe nahIM. pra. pAMca iMdriye zI rIte vaza thAya? u. vastuo para tuccha bhAva lAvavAthI. jema phUla sukAvAthI tenI sugaMdha cheDI vAra rahI nAza pAme che ane phUla karamAI jAya che, tethI kAMI saMteSa thatuM nathI, tema tucchabhAva AvavAthI IndriyanA viSayamAM lubdhatA thatI nathI. pAMca IndrimAM jihA Indriya vaza karavAthI bAkInI cAre indriye saheje vaza thAya che. jJAnI puruSane ziSya prazna pUchayuM. bAra upAMga te bahu gahana che, ane tethI mArAthI samajI zakAya tema nathI, mATe bAra upAMgane sAra ja batAve ke je pramANe vatuM te mAruM kalyANa thAya? sadgurue uttara Ape bAra upAMgane sAra tamane kahIe chIe ke "vRttione kSaya karavI. A vRttio be prakAranI kahIH eka bAhyA ane bIjI aMtara. AhyavRtti eTale AtmAthI bahAra vartavuM te. AtmAnI aMdara pariNamavuM, temAM zamAvuM te aMtaravRtti. padArthanuM tucchapaNuM bhAsyamAna thayuM hoya te aMtaravRtti rahe. jema alpa kiMmatane e je mATIne ghaDe Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 prajJAbedhanuM zailI svarUpa te phUTI gayuM ane pachI tene tyAga karatAM AtmAnI vRtti kSebha pAmatI nathI, kAraNa ke temAM tucchapaNuM samajAyuM che. AvI rIte jJAnIne jagatanA sarva padArtha tuccha bhAsyamAna che. jJAnIne eka rUpiAthI mAMDI suvarNa ItyAdika padArthamAM sAva mATIpaNuM ja bhAse che. pra. jJAnathI karma nijere kharAM? u. sAra jANa te jJAna. sAra na jANa te ajJAna. kaMIpaNa pApathI ApaNe nivatIe athavA kalyANamAM pravatIe te jJAna. paramArtha samajIne kare. ahaMkAra rahita, kadAgraha rahita, lekasaMjJA rahita, AtmAmAM pravartavuM te nirjarA". pra. deva keNa? u. vItarAga. pra. darzana yegya mudrA kaI? uM. vItarAgatA sUcave che. pra. udayakama kene kahIe? u. ezvarya prApta thatAM tene dhakko mArI pAchuM kADhe ke "A mAre joItuM nathI mAre ene zuM karavuM che? ghara-saMbaMdhInI ATalI upAdhi thAya te ghaNI che. AvI rIte nA pADe, aizvaryapadanI niricchA chatAM rAjA pharI pharI ApavA Iche tene lIdhe AvI paDe, te tene vicAra thAya ke je tAre pradhAnapaNuM haze te ghaNA jIvanI dayA paLAze, hiMsA ochI thaze, pustaka-zALAe thaze, pustaka chapAvAze, evA dharmanA keTalAka heta jANIne vairAgya bhAvanAe vede tene udaya kahevAya. IcchA sahIta bhegave ane udaya kahe che te zithilatAnA ane saMsAra rajhaLavAnA hetu thAya. pra. mukti thayA pachI ekAkAra thaI jAya che? u. je mukta thayA pachI ekAkAra thaI jatuM hoya, te svAnubhava AnaMda anubhave nahIM, eka puruSa AvI beThe, ane te videha mukta thaye. tyAre pachI bIje ahIM AvI beThe. te paNa mukta thaye. AthI karI kAMI trIje mukta thaye nahIM. eka AtmA che tene Azaya e che ke sarva AtmA vastupaNe sarakhA che, paNa svataMtra che, svAnubhava kare che. A kAraNathI AbhA pratyeka che "AtmA eka che mATe tAre Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 prastAvadhanuM zailI svarUpa bIjI kAMI bhrAMti rAkhavAnI jarUra nathI, jagata kAMI che ja nahIM evA brAni-rahitapaNA sahita vartavAthI mukti che ema je kahe che teNe vicAravuM joIe ke te ekanI muktie sarvanI mukti thavI ja joIe. paNa ema nathI thatuM mATe AtmA pratyeka che. jagatanI brAni TaLI gaI eTale ema samajavAnuM nathI ke caMdra-sUryAdi UMcethI paDI jAya che, AtmAne viSethI brAnti TaLI gaI ema Azaya samajavAnuM che. 3 zAMti zikSApATha: 106 hitAthI prazno bhAga ceAthe . pra. AtmA eka che ke aneka che? u. je AtmA eka heya te pUrve rAmacaMdrajI mukta thayA che, ane tethI sarvanI mukti thavI joIe; arthAt ekanI mukti thaI heya te savanI mukti thAya ane te pachI bIjAne sazAstra, sadguru Adi sAdhananI jarUra nathI. pra. samyakatva zAthI pragaTe? u. AtmAne yathArtha lakSa thAya tethI. samyakatvanA be prakAra cheH (1) vyavahAra ane (2) paramArtha. sadgurunAM vacananuM sAMbhaLavuM, te vacanene vicAra kare, tenI pratIti karavI; te vyavahAra samyakatva. AtmAnI oLakhANa thAya te paramArtha samyakatva. pra. kaSAya te zuM ? u. puruSa maLe, jIvane te batAve ke tuM je vicAra karyA vinA karyo jAya che te kalyANa nathI, chatAM te karavA mATe durAgraha rAkhe te kaSAya. pra. samyaktva kema jaNAya? u. mAMhIthI dazA phare tyAre samyaphavanI khabara enI meLe pitAne paDe. sadeva eTale rAga, dveSa ne ajJAna jenAM kSaya thayAM che te. sadguru keNa kahevAya? mithyAtvagraMthi jenI chedAI che te. sadaguru eTale nirca tha. sadharma eTale jJAnI puruSoe bedhele dharma. A traNe tatva yathArtha rIte jANe tyAre samyaktva thayuM gaNAya. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 457 prazAvabedhanuM zailI svarUpa pra. mokSa eTale zuM? u. AtmAnuM atyaMta zuddhapaNuM te, ajJAnathI chUTI javuM te, sarvakarmathI mukta thavuM te "mekSa'. yathAtathya jJAna pragaTaye mekSa. brAnti rahe tyAM sudhI AtmA jagatamAM che. anAdikALanuM evuM je cetana tene svabhAva jANapaNuM, jJAna che, chatAM bhUlI jAya che te zuM? jANapaNamAM nyUnatA che, yathAtathya jANapaNuM nathI. te nyUnatA kema maTe? jJAnIpuruSanAM vacananuM avalaMbana levAthI jANapaNuM thAya. sAdhana che te upakArane hetuo che. jevA jevA adhikArI tevuM tevuM tenuM phaLa. sapuruSanA Azraye le te sAdhane upakAranA hetuo che. puruSanI daSTie cAlavAthI jJAna thAya che. puruSanAM vacane AtmAmAM pariNAma pAmya mithyAtva, avrata, pramAda, azubha ga vagere doSa anukrame meLA paDe. AtmajJAna vicAravAthI doSa nAza thAya che. satparuSe piokArI pokArIne kahI gayA che, paNa jIvane lekamAgamAM paDI rahevuM che, ane lokottara kahevarAvavuM che ne doSa kema jatA nathI ema mAtra kahyA karavuM che. lekane bhaya mUkI puruSanAM vacane AtmAmAM pariNamave te sarva doSa jAya, jIve mArApaNuM lAvavuM nahIM. moTAI ne mahattA mUkayA vagara samyakatvane mArge AtmAmAM pariNAma pAma kaThaNa che. pra. kama ochAM kema thAya? u. krodha na kare, mAna na kare, mAyA na kare, lebha na kare, tethI kama ochAM thAya. bAhya kriyA karIza tyAre manuSyapaNuM maLaze ane kaI divasa sAcA puruSane jega maLaze. pra. jIve kema vartavuM? samAdhAna : satsaMgane yege AtmAnuM zuddhapaNuM prApta thAya tema. paNa satsaMgane sadA yuga nathI maLatuM. jIve yogya thavA mATe hiMsA karavI nahI, satya bolavuM, adatta levuM nahIM; brahmacarya pALavuM, parigrahanI maryAdA karavI; rAtribhejana karavuM nahIM e Adi sadAcaraNa zuddha aMtaHkaraNe karavAnuM jJAnIoe kahyuM che te paNa je AtmAne arthe lakSa rAkhI karavAmAM AvatAM hoya te upakArI che. nahI te puNya Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 prajJAbedhanuM zailI svarUpa yoga prApta thAya. tethI manuSyapaNuM maLe, devatApaNuM maLe, rAjya maLe, eka bhavanuM sukha maLe, ne pAchuM cAra gatimAM rajhaLavuM thAya. mATe jJAnIoe tapa Adi je kriyA AtmAne upakAra athe ahaMkAra rahitapaNe karavA kahI che, te parama jJAnI pite paNa jagatanA upakAra athe nizcaya karI seve che. pra. vrata niyama karavAM ke nahIM? u. vrata niyama karavAM che. tenI sAthe kajiyA-kaMkAsa, chokarAM haiyAM ane gharamAM mArApaNuM karavuM nahIM, UMcI dazAe javA mATe vrata niyama karavAM. khetI vAsanAH dharmanA beTA svarUpane kharuM jANavuM te. dharma saMnyAsaH krodha, mAna, mAyA, lebha Adi de chedyA te. pra. vyavahAramAM cethA guNasthAnake kayA kayA vyavahAra lAgu paDe? zuddha vyavahAra ke bIjA kharA? u. bIjA badhAya lAgu paDe. udayathI zubhAzubha vyavahAra che ane pariNatie zuddha vyavahAra che. pra. puruSa kema oLakhAya? u. puruSe temanAM lakSaNothI oLakhAya. satparuSanAM lakSaNoH teonI vANImAM pUrvApara avirodha heya, teo kene je upAya kahe tethI kedha jAya, mAnane je upApa kahe tethI mAna jAya. jJAnInI vANI paramArtharUpa ja hoya che te apUrva che. jJAnInI vANI bIjA ajJAnInI vANanI uparane upara ja heya. jyAM sudhI jJAnInI vANa sAMbhaLI nathI, tyAM sudhI sUtre paNa chAzabAkaLA jevA lAge. saddaguru ane asadgurunuM oLakhANa senAnI ane pittaLanI kaMThInA eLakhANanI peThe thavuM joIe. taravAnA kAmI hoya ane sadguru maLe te karma TaLe. saddaguru karma TALavAnuM kAraNa che. karmo bAMdhavAnAM kAraNe maLe te karma baMdhAya ane karma TALavAnAM kAraNe maLe te karma TaLe. taravAnA kAmI heya te bhavasthiti AdinAM AlaMbana kheTAM kahe Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvadhanuM zailI svarUpa 359 che. taravAnA kAmI kone kahevAya? je padArthane jJAnI jhera kahe tene jhera jANI mUke ane jJAnanI AjJA ArAdhe tene taravAnA kAmI kahevAya. pra. zrAvaka kene kahevA? u. jene saMtoSa A heya; kaSAya pAtaLA paDayA heya mAMhIthI guNa AvyA heya, sAce saMga maLyuM hoya tene zrAvaka kahevA. AvA jIvane bedha lAge te badhuM valaNa pharI jAya, dazA pharI jAya. sAco saMga maLe te puNyane joga che. >> zAMti zikSApATha : 107 samApti avasara bhAga pahele vItarAgane kahele parama zAMta rasamaya dharma pUrNa satya che, e nizcaya rAkho. jIvanA anadhikArIpaNAne lIdhe tathA puruSanA yuga vinA samajAtuM nathI, te paNa tenA jevuM jIvane saMsArarega maTADavAne bIju kaI pUrNa hitakArI auSadha nathI, evuM vAraMvAra ciMtavana karavuM. A parama tatva che, tene mane sadAya nizcaya rahe e yathArtha svarUpa mArA hRdayane viSe prakAza karo, ane janma maraNAdi baMdhanathI atyaMta nivRtti thAo ! nivRtti thAo. he jIva! A kalezarUpa saMsAra thakI virAma pAma, virAma pAma, kAMIka vicAra, pramAda cheDI jAgRta thA ! jAgRta thA ! nahIM te ratnaciMtAmaNi je A manuSyadeha niSphaLa jaze. he jIva! have tAre satparuSanI AjJA nizcaya upAsavA gya che. | # zAMtiH zAMtiH zAMtiH sarva kAryamAM kartavyamAtra AtmArtha che, e saMbhAvanA nitya mumukSu jIve karavI yogya che. saddagurU prasAda Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 prajJAbedhanuM zailI svarUpa chatAM nirAvaraNa jJAna sahita varte che evA mahApuruSane trikALa namaskAra. - puruSanA vacananA yathArtha grahaNa vinA vicAra ghaNuM karIne udbhava thatuM nathI ane puruSanA vacananuM yathArtha grahaNa sapuruSanI pratIti e kalyANa thavAmAM sarvotkRSTa nimitta hevAthI temanI ananya Azraya-bhakti pariNAma pAmethI thAya che. ghaNuM karIne puruSane vacane AdhyAtmika zAstra paNa AtmajJAnane hetu thAya che, kema ke paramArtha AtmA zAstramAM vatata nathI, puruSamAM vate che. mumukSue je kaI satyaruSane Azraya prApta thayuM hoya te prAye jJAnanI yAcanA karavI na ghaTe, mAtra tathArUpa vairAgya, upazamAdi prApta karavAnA upAya karavA ghaTe. te yogya prakAre siddha thaye jJAnIne upadeza sulabhapaNe pariName che. ane yathAthI vicAra tathA jJAnane hetu thAya che. he nAtha ! kAM dharmonnati karavA rUpa IcchA sahejapaNe samAveza pAme tema thAo; kAM te te IcchA avazya kAryarUpa thAo. avazya kAryarUpa thavI bahu duSkara dekhAya che. kema ke alpa alpa vAtamAM matabheda bahu che. ane tenAM mULa ghaNuM UMDA gayelAM che. mULa mArgathI leke lAkho gAu dUra che. eTaluM ja nahIM paNa mULa mArganI jijJAsA temane utpanna karAvavI hoya, te paNa ghaNuM kALane paricaya thaye paNa thavI kaThaNa paDe evI temanI durAgrahAdithI jaDa pradhAna dazA vate che. unnatinAM sAdhanonI smRti karuM chuM. badhabIjanuM svarUpa-nirUpaNa mULa mArga pramANe ThAma ThAma thAya. ThAma ThAma matabhedathI kaMI ja kalyANa nathI e vAta phelAya. pratyakSa saH gurunI AjJAe dharma che ema vAta lakSamAM Ave. dravyAnuyoga-AtmavidyA prakAza thAya. tyAgavairAgyanA vizeSapaNAthI sAdhuo vicare. nava tatva prakAza, sAdhudharma prakAza, zrAvakadharma prakAza. vicAra. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madAvakheAdhanuM zailI svarUpa 361 ghaNA jIvAne prApti prArabdha yAgathI je ane te paNa zuddha svabhAvanA anusaMdhAnapUrvaka thavu ghaTe che. mahAtmAoe niSkAraNa karuNAthI parama padanA upadeza karyA che, tethI ema jaNAya che ke te upadezanuM kArya parama mahat ja che. sava jIva pratye bAhya yAmAM paNa apramatta rahevAnA jenA yAganA svabhAva che, tenA AtmasvabhAva sa jIvane parama padmanA upadezane AkarSIka hoya, tevI niSkAraNu karuNAvALA hAya te yathArtha che. ghaNAM zAstrA ane vAkayeAnA abhyAsa karatAM paNa jo jJAnI puruSonI ekeka AjJA jIva upAse te ghaNAM zAstrathI thatuM phaLa sahejamAM prApta thAya. traNa yAganI alpa pravRtti, te paNa samyak pravRtti hoya tyAre mahat puruSanA vacanAmRtanuM manana parama zreyanuM mULa dRDhIbhUta kare che. krame karIne parama pada saMprApta kare che. citta avikSepa rAkhI parama zAMta zrutanu anuprekSaNa kartavya che. OM zAMti zikSApATha : 108 samApti avasara bhAga bIje vartamAna A kALamAM, mekSa mA bahu lApa, vicAravA AtmAthI ne, bhAgyeA atra aMgepya. kalyANanA mAne ane paramA svarUpane yathArtha rIte nahI samajanArA ajJAnI jIvA, peAtAnI mati kalpanAthI meAkSamAne kalpI, vividha upAyAmAM pravatana karatA chatAM meAkSa pAmavAne badale sasAra paribhramaNa karatAM jANI niSkAraNa karuNAzIla evuM amAruM hRdaya raDe che. saMsAranA tApathI trAsa pAmelA ane badhanathI mukta thavA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvAdhatu zailI svarUpa 3}2 icchitA paramAtha`premI jijJAsu jIvAnI trividha tApAgnine zAMta karavAne ame amRtasAgara chIe. mumukSu jIvAnuM klyANa karavAne mATe ame kalpavRkSa ja chIe. vadhAre zu kahevu. ? A viSama kALamAM parama zAMtinA dhAmarUpa ame khIjA zrI rAma athavA zrI mahAvIra ja chIe, kema ke ame paramAtmasvarUpa thayA chIe. A aMtara anubhava paramAtmapaNAnI mAnyatAnA abhimAnathI udbhavelA lakhyA nathI; paNa ka`baMdhanathI duHkhI thatA jagatanA jIvAnI parama kAruNyavRtti thavAthI temanuM kalyANa karavAnI tathA temanA uddhAra karavAnI niSkAraNu karuNA e ja A hRdayacitAra pradarzita karavAnI preraNA kare che. OM zrI mahAvIra (agata) OM namaH sa" duHkhanA Atya'tika abhAva ane parama avyAbAdha sukhanI prApti e ja meAkSa che ane te ja parama hita che. vItarAga sanmArga tenA sadupAya che. te sanmArganA A pramANe saMkSepa che. samyak darzana, samyak jJAna ane samyak cAritranI ekatratA te mokSamArga" che. sajJanA jJAnamAM bhAsyamAna tattvAnI samyak pratIti thavI te 'samyak dana'che, te tattvanA odha thavA te 'samyak cAritra' che. zuddha Atmapada svarUpa evA vItarAga paTTamAM sthiti thavI te e traNenI ekatratA che. sana deva, nigraMtha guru ane savajJApaSTi dhamanI pratItithI tattva pratIti prApta thAya che. sa` jJAnAvaraNu, danAvaraNu, sa`mA ane sa`vIryAdi aMtarAyanA kSaya thavAthI AtmAnA sajJa vItarAga svabhAva pragaTe che. nigraMthapadanA abhyAsanA uttarottara krama tenA mArga che. tenu rahasya sa`jJApaSTi dhama che, sajJe kaheluM guruupadezathI AtmAnu Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa svarUpa jANIne, supratIta karIne tenuM dhyAna kare. jema jema dayAna-vizuddhi tema tema jJAnAvaraNIyane kSaya thaze. jema jema upazamanI vRddhi thAya tema tema tapa karavAthI kamanI ghaNu nirjarA thAya che. jJAnamaya AtmA jemane parameskRSTa bhAve prApta thaye, ane jemaNe paradravyamAtra tyAga karyuM che, te devane namana he! namana he! sarva paramArthanAM sAdhanamAM parama sAdhana te satsaMga che. satya ruSanAM caraNa samIpane nivAsa che, badhA kALamAM tenuM durlabhapaNuM che, ane AvA viSama kALamAM tenuM atyaMta durlabhapaNuM jJAnIpuruSee jANyuM che. jJAnI puruSanA samAgamane aMtarAya rahetuM hoya te te prasaMgamAM vAraMvAra te jJAnI puruSanI dazA, ceSTA ane vacane nirakhavA, saMbhAravA ane vicAravA gya che. have e nizcaya kare ghaTe che ke jene AtmasvarUpa prApta che, pragaTa che, te puruSa vinA bIje kaI te AtmasvarUpa yathArtha kahevAyegya nathI, ane te puruSathI AtmA jANyA vinA bIje kaI kalyANane upAya nathI. te puruSathI AtmA jANyA vinA AtmA jANe che evI kalpanA mumukSu jIve sarvathA tyAgavI ghaTe che. te AtmArUpa puruSanA satsaMganI niraMtara kAmanA rAkhI udAsInapaNe lekama saMbaMdhI ane karma saMbaMdhI. pariNAme chUTI zakAya evI rIte vyavahAra kare, je vyavahAra karyAmAM jIvane pitAnI mahattAdinI icchA hoya te vyavahAra kara yathAyogya nathI. | mAyAne prapaMca kSaNe kSaNe bAdhakartA che, te prapaMcanA tApanI nivRtti keI kalpakamanI chAyA che ane kAM kevaLadazA che, tathApi kalpakamanI chAyA prazasta che te sivAya e tApanI nivRtti nathI ane e kalapakamane vAstavika oLakhavA jIve jogya thavuM prazasta che. Upaje meha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahIM vAra. pUrNa mAlikA maMgala tapipadhyAne ravirUpa thAya, Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 prajJAvabedhanuM zailI svarUpa e sAdhIne soma rahI sahAya, mahAna te maMgaLa paMkti pAme Ave pachI te budhanA praNAme nigraMtha jJAtA guru siddhi dAtA, kAM te svayaM zuka prapUrNa khAtA; triga tyAM kevaLa maMda pAme svarUpa sidhdha vicarI virAme. Ama kALa vyatIta thavA de regya nathI. samaye samaye Atma page upakArI karIne nivRtta thavA devA gya che. ahe A dehanI racanA ! ahi cetana! ahe tenuM sAmarthya ! ahe jJAnI ! aho tenI gaveSaNa ! ahe temanuM dhyAna ! ahe temanI samAdhi ! ahe temane saMyama ! ahi temane apramatta bhAva ! ahe temanI parama jAgRti ! aho temane vItarAga svabhAva ! ahIM temanuM nirAvaraNa jJAna ! aho temanA ganI zAMti ! ahe temanA vacanAdi vegane udaya ! he AtmA ! A badhuM tane supratIta thayuM chatAM pramata bhAva kema ? maMda prayatna kema? jaghanya maMda jAgRti kema ? zithilatA kema ? mUMjhavaNa kema ? aMtarAyane hetu zei ? apramatta thA, apramatta thA. parama jAgRta svabhAva bhAja, parama jAgRta svabhAva bhaja. prakAza bhuvana khacita satya che, ema ja sthiti che, tame A bhaNuM vaLe. teoe rUpakathI kahyuM che. bhinna bhinna prakAre tethI baMdha thayo che, ane thAya che, paraMtu te vibhaMgarUpa che A badha samyaka che, tathApi ghaNo ja sUkSma ane meha TaLe grAhya thAya tevo che e samajIne have ghaTate mAga . kAraNa zedhe mA, nA kahe mA, kalpanA kare mAema ja che. e puruSa yathArtha vaktA hate. ayathArya kahevAnuM temane kaI nimitta nahotuM. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAvabodhanuM zailI svarUpa 365. sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dinarAtra rahe tad dhyAna mahIM; parazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te varate jaya te. | # zAMtiH zAMtiH zAMtiH he parama kRpALudeva! janma, jarA, maraNadi sarva duone. AtyaMtika kSaya karanAre e vItarAga puruSano mULa mArga Apa zrImade. anaMta kRpA karI mane Ape, te anaMta upakArane pratiupakAra vALavA. huM sarvathA asamartha chuM, vaLI Apa zrImat kaMI paNa levAne sarvathA. nispRha che, jethI huM mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI ApanAM caraNAravindamAM namaskAra karuM chuM. ApanI parama bhakti ane vitarAga puruSanA mULa dharmanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgRta rahe eTaluM mAguM chuM te. saphaLa thAo. jene kaI paNa pratye rAga-dveSa rahyA nathI, te mahAtmAne vAraMvAra namaskAra.. mana, vacana, kAyAnA jagamAMthI jene kevaLI svarUpa bhAva thatAM. ahaMbhAva maTI gayuM che evA je jJAnI purUSa tenAM parama upazamarUpa. caraNAraviMda tene namaskAra karIvAraMvAra tene ciMtavI, te ja mAgamAM. pravRttinI tame IcchA karyA kare e upadeza karI, A...pUre karuM chuM.. | viparIta kALamAM ekAkI hovAthI udAsa !!! adbhuta ! adbhuta! adbhuta ! parama aciMtya evuM he hari, tArUM svarUpa, tene pAmara prANI e huM kema pAra pAmuM ? huM je tAre anaMta brahmAMDamAM eka aMza te tane zuM jANe? sarvasattAtmaka jJAna jenA madhyamAM che evA he hari, tane IcchuM chuM. IcchuM chuM, tArI kRpAne IcchuM chuM. tane pharI pharI he hari, IcchuM chuM. he zrImAna puruSottama, tuM anugraha kara ! anugraha ! ! # zAMti ja samApta ka Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3}} prajJAvAdhatuM zailI svarUpa satsa ganu mahAtmya ane tenu apUrNAMpaNuM ciMtana, manana ane nididhyAsana arthe noMdhaH svahitArthe Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra taMtra auSadha nahIM, jethI pApa paLAya; vitarAga vANI vinA, avara na keI upAya. vacanAmRta vitarAganAM, parama zAMta rasamULa; auSadha je bhavaroganAM, kAyarane pratiphaLa. vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lepa; vicAravA AtmArthIne, bhAge anna age pya. deha chatAM jenI dazA, vate dehAtItaH te jJAnInA caraNamAM, he vaMdana agaNita ! AvaraNa : amRta prinTarsa, amadAvAda. phona : 36 98 5ra