Book Title: Dharmanubandhi Vishva Darshan Part 01
Author(s): Nemichandra Muni, Dulerai Mataliya
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/036434/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusAdhvI zibira mATuMgA (muMbaI) upakrame yojAyelI vyAkhyAnamALA , dharmAnubaMdhI vizvadarzana pustaka : 1 vizva vAtsalya, sarvodaya ane kalyANarAjya mukhya pravacanakAra : munizrI nemicaMdrajI , rAja pUraka pravacanakAra : phIra : 15.10 pils te cicome torsi 2 jaina derAsara zrI vijayavallabha cAka, muMbai- mI ! dulerAya mAliyAne che. saMpAdaka : (PG - zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira maMtrI lakSmIcaMda jhaveracaMda saMghavI haThIbhAInI vADI - amadAvAda 1 11 P. A. Gunratnasur M.S. en erene - Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * : prakAzaka: zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI - amadAvAda 1 kIMmata 3-00 saurASTra TrasTa vatI jo snA be na zukala "pratApa" prinTiMga presa, mahAtmA gAMdhI roDa * sUrata P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAcIna paraMparAnuM navuM mUlyAMkana [ saMpAdakIya ] badalAtA samaya ane palaTAtAM mUlyo, A be vastuo vacce paNa - je vastu, vicAra ane vyakti TakI rahe che te sarvane sadAkALa mAnya rahe che. ghaNIvAra evuM paNa bane che ke cAlukALanI paristhitio keTalIka evI beTI vastuonAM mUlyAMkane vadhArIne rajU kare che ke vicArako mATe e tabakko AkarI kaseTI, UMDuM manomaMthana ane navI rajUAta karavA mATe Avazyaka bane che. eTaluM ja nahIM temane rajUAtanI AkhI zilIne badalI nAkhavI paDe che ane tene navAM mUlyAMkana sAthe samAja AgaLa dharavI paDe che. ema na thAya to jUnAM satyo saMdatara nAza pAmavA jevI sthitimAM rahI javA pAme che. kyAMka jUnAM khodakAma thAya che. temAMthI ghaNI jUnI vastuo maLI Ave che. kyAreka kalpanAmAM na Ave evA namUnAo maLI Ave che. AnI kIMmata pahelI najare kaMIpaNa nathI. sAmAnya mANasa mATe rastethI upADelo eka paththarano TUkaDe ane pelA khodakAmamAMthI maLI Avela TukaDAnI vacce kaMIpaNa aMtara jaNAtuM nathI. paNa, ene ja jyAre koI bhUstarazAstrI aitihAsika mahatva ApIne saMskRti ke sabhyatAnA koI tAMtaNuM sAthe sAMdhe che ane koI mArgadarzakadarzakone e rIte samajAve che tyAre enuM navuM mUlya" lokone samajAya che ane enI bhavyatAne na opa maLe che. e uparAMta evA paNa manuSyo hoya che. mAnavabaLe hoya che. je samAjanuM navesarathI ghaDatara karavA mATe jUnI paraMparAne toDI navI paraMparA UbhI karatA hoya che. AvA krAMtidarza mAnavabaLe-navI duniyA racavA Jun Gun Aaradhak Trust Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! mathe che ane Ama ItihAsanA pAne krAMtio vaDe sattAo badalAyAnA dAkhalAo ApaNane jovA maLe che. prathama jaNAvela etihAsika vicArasaraNInAM mAnavabaLo kevaLa jUnI vastuonuM mUlyAMkana karatAM hoya che, tyAre krAMtikArI mAnavabaLo navuM ja karavA mathatAM hoya che ane A banne pakSane sAthe laIne cAlanAre eka trIjo mAnava-pakSa che; je jUnI vastuomAM, gyatAnuM mUlyAMkana karI, navI ghareDa pADI banne baLone meLavIne cAle che ene ApaNe dIrghadarzA-nirmAtA kahIe te cAlaze. A dIrghadarza mAnavapakSa eka evuM jambara kAma kare che ke te mAnavanI jUnI ane navI vicAra paraMparA, zraddhA ane kAryapaddhatine sAMdhato rahe che, ane mAnavasamAjamAM vizALa vizva mATe kaMIka karI chUTavAnI dhagazane tAjI rAkhe che. AvA eka saMta che--saMtabAlajI. sakriya sAdhusamAja bane che. aMge temaNe muMbaI-mATuMgA madhye saMta-zibiranuM Ayojana karyuM. A agAu temaNe pitAnuM jIvana prayogAtmaka sAdhujIvananA bhAge vasarAvI dIdhuM che ane temanA naitika prayogone gujarAtamAM saphaLatA maLI che. temanuM sAdhu jIvana ane saMta jIvana paNa traNa dAyakAthI vadhAre ghaDAyeluM che. sarva dharma samanvaya ane vizvAtsalya e bane temanI dareka pravRttimAM jovA maLe che. ': ' mATuMgA saMta-zibiramAM bhale trIsane badale paMdara sAdhuo, sAdhaka ane sAdhikAoe bhAga lIdhe hoya, paNa temAM je pravacana thayAM-carcA 'vicAraNA thaI tenuM mUlya aneka gaNuM vadhAre che, ane have pachI thavAnuM che te paNa bhaviSya batAvaze. saMta zibira mATuMgAmAM bharAI pU. munizrI saMtabAlajInA jIvana ane kAryo pratye, mArA parama sanehI mitra zrI maNilAla lakSmIcaMda verAne pahelethI ja sabhAva hato. eTale temanI preraNA taLe zibiramAM vizvAnulakSI thatAM suMdara pravacanone lAbha sau sAdhusAdhvIo ane vizALa prajAne maLe to sAruM. ema temanA manamAM thatAM temaNe pU. munizrI saMtabAlajI pAse P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta rajU karI. je badhAMne gamI. paNa nakkI thayuM ke A AkhuMye sAhitya pharIthI saMpAdita thavuM joIe ane temaNe mane muMbaI teDAvyA. huM pU. munizrI saMtabAlajInA nAmathI, TheTha 1844 mAM jainaprakAzane taMtrI hatA tyArathI paricita hato paNa temanI chellI navI vicAra zailIthI eTalo ja ajANa hato. varSo sudhI sAmAjika jIvanamAM rahIne mane paNa ghaNuM vicAravA maLyuM hatuM ane jyAre A pravacane huM joto gayo to temAM ghaNI rIte mane mArA vicArone anurUpa samAnatA lAgI. paNa, saMpAdana dhAryuM te pramANe saraLa na hatuM. bIjA sAhitya saMpAdanamAM dhArIe te pramANe chUTa laI zakAya paNa A cokkasa saMdarbhamAM rajU thayelA vicAre-jemAM parivartana ane navA yuganAM nirmANanAM to rahelAM che temAM dareke dareka vAkyane samajI vicArIne mAre rajU karavuM paDyuM che eTale kaMIka vilaMba paNa thavA pAmyo che. A AkhIye vicArasaraNI eka yA bIjI rIte mukhyatve jaina paraMparAnA prabhAvane anurUpa che ane te aMge Thera Thera zAstrIya pramANe paNa ApavAmAM AvelAM che. enI sAthe ja ene bIjA dharma - darzane pramANe paNa cakAsavAmAM Avela che eTale darekane potAnI lAge e enI vizeSatA che. A pustakanA banne pravacanakAro vidvAna, ciMtaka ane kAryakartA che. munizrI nemicaMdrajI, saMtabAlajInA pagale jaI rahyA che tyAre zrI dulerAya bhATaliyAnuM jIvana, maMthana ane vicArasaraNI paNa kharekhara prazaMsanIya ane anukaraNIya che. carcA-vicAraNAmAM bhAga lenArAM sAdhaka baMdhuo ane bahenonAM jIvana paNa Adarza anubhavothI sabhara che ane e ja kAraNa che ke . carcA-vicAraNAmAMthI huM ghaNuM-ochuM" ochuM karI zakyo chuM. Ane lAbha vyApaka rIte sahune pahoMcaze te A prayAsa saphaLa thayo gaNuza. madrAsa, gulAbacaMda jaina 15-4-2J P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvavAtsalyanI pUrvabhUmikA gAmaDAmAM cAlu hatu. jemAM najarAtanA mahAna vizva vAtsalya"nA niraMtaranA vAcako bhAla naLakAMThA prayoganI vAta - zabdo dvArA sArI peThe jANe che. emAM pAye gAmaDAM che. pUraka kasabA ane zahera che. gAmaDAMmAM jema bhAratIya saMskRtinAM mULato vizeSa che. tema zaheramAM e mULatA vizeSarUpe bacyAM hoya to te mahilA jAtimAM ane majUromAM. bAkI to gAMdhIjIe kahyuM che tema "gAmaDAMne cusIne AjanAM zahero phAlyAM kUlyAM he; zetAnanA carakhA jevAM che." amadAvAdanuM majUra mahAjana gujarAtanA mahAnagaramAM gAMdhIjIne hAthe e daSTie racAyuM hatuM. jemAMthI dezadaSTie Induka nAmanI saMsthA banI che. gAmaDAMmAM paNa parizrama, AjIvikAnAM sAdhanonuM utpAdana, zAnti priyatA ane dezanI ahiMsaka tAkAta ItyAdi kAraNothI kheDUtamaMDaLa rUpI saMsthAnI mahattA A prayogamAM prathamathI rahI che. rAma, kRSNa, buddha ane mahAvIra bhAratanI ane jagatanI ajoDa vibhUtio che. temAMye mahAvIra paraMparA ahiMsAmAM sarvoparI rahI che. e pAyAmAM lokazakti ja hatI. e anvaye gAMdhIjIe sAmudAyika ahiMsAnA prayoga sauthI vadhu rAjakIya kSetramAM ajamAvyA. teo jAte saMta, mahAtmA, dharmapriya ane AdhyAtmalakSI hovA chatAM rAjakAraNamAM paDayA; te koI sattA mATe nahIM paNa duniyAnI mAnavajAtanA sAmAjika jIvanamAM satya-ahiMsArUpa dharmane bharavAnA sAdhanane kAraNe paDyA. koMgresa ke bhAratamAM pedA thayelI, paNa AkhA vizvanA rAjakIya takhatA upara zAntimAM kiMmatI phALo Ape evI saMsthA A yuge prAraMbhathI thayelI. tethI temAM teo sakriya bhaLelA. svayaMsevakathI mAMDIne TheTha pramukhapada sudhI gayelA. paraMtu ATaluM tAdAtmya sAdhyA pachI taTasthatA sAdhavA ke zuM ? paNa kharekhara baMdhAraNIya rIte teo punAnA TharAva nimitte chUTA paDyA. ane chatAM jiMdagInA aMta lagI koMgresa sAthe anubaMdhita rahyA. AthI bIje naMbare A prayogamAM koMgresane levAmAM Ave che. koMgresamAM vizvavizALa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTi che. jagatanA praznone laIne ukelavAnI dizAmAM tenI himmata keLavAyelI che. jo temAM pUraka tarIke ghaDAyelAM gAmaDAMnI bahumatI hoya to gresa majabUta bane ane cokhkhI paNa rahe. vaLI bhAratanuM gAmaDuM atyAra lagI saMgaThita jarUra rahyuM che paNa sAthe sAthe te ekalavAyuM rahyuM che. je gAmaDAmAM samagra dezanI daSTi heta to paradezI sattAo A dezamAM AvIne jAmI zata nahIM. koMgresa rAjakIya saMsthA hovAthI enA baMdhAraNamAM satya, ahiMsA AvI zakyAM nathI. svarAjya bAda deza ane duniyAnA sago jeIne ene phALe je kAmagIrI AvI che, temAM sattA ane dhananAM pralobhane hevAthI azuddhi vadhavAnI ane prajAnA agatyanA praznomAM Dakhala thavAnI vadhumAM vadhu vakI che. gAmaDAMne koMgresapUraka banAvavAmAM A jokhama paNa raheluM che. AthI koMgresathI ghaDAyelA tathA bApunA sAnidhyamAMthI tema ja racanAtmaka kAryomAMthI pasAra thayelA racanAtmaka kAryakaronI AdhyAtmalakSI saMsthA dvArA e grAmamaMDaLone daravavAnI jarUra hatI. AthI trIje naMbare A vastune paNa prayogamAM sthAna che. Ama to ochI saMkhyA hovA chatAM A sevakonI saMsthAnuM pada, e banne saMsthAo karatAM UMcuM che. prayogamAM AvI saMsthAone prAyogikasa kahevAmAM Ave che. gAmaDAMonA prAyogikasaghanI doravaNI taLe naitika-grAmasaMgaThane cAle ane te ja rIte zaheranA vizvavAsalya prAyogika taLe mAtRsamAje, Ika tathA madhyavarganAM janasaMgaThane cAle. A daSTie ja naitika grAma saMgaThana ane naitika zaherI jana saMgaThane nAma sArthaka thaI zake che. . paraMtu A traNa saMsthAone UbhI karI vyavasthita banAvavAnuM kAma krAntipriya sAdhu sAdhvIo sivAya kaMI nahIM karI zake, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI cothe naMbare krAntipriya saMtanuM sthAna A prayogamAM Ave che. sAcuM adhyAtma te che je jIvananuM ane jagatanuM bannenuM kalyANa kare. vyApaka dharmatatvamAM paNa A ja vAta che. bhAla naLakAMThA prayogane A daSTie dharmamaya samAjaracanAne prayoga paNa kahI zakAya. enuM dhyeyabindu vizva vAtsalya che. bhAla naLakAMThAmAM A traNeyanuM anusaMdhAna saphaLatAthI pAra paDyuM. prayoga have sAdhanA maTI siddhi banI. emAM gAmaDAMthI mAMDIne jagata lagInA prazno AvatA hoI aniSTone pratIkAra karavAnI ahiMsaka prakriyA paNa prayogamAM UbhI thaI. Arthika, sAmAjika, sAMpradAyika ane rAjakIya kSetromAM paNa e prayoga thayA. jene sAmudAyika ahiMsAnA prayoga athavA "zuddhipraga"ne nAme oLakhavAmAM Ave che. A badhuM thayA pachI jema bIjA prAMto ane dezAMtaramAM A prayoganI vyAptine prazna Ubho thaze, tema sAthosAtha cothA naMbaranA krAntipriya saMta ane trIjA naMbaranA sarvAgI racanAtmaka kAryakarane adhyayanapUrvaka ghaDavAnI veLA paNa pAkI gaI. A pahelAM mArI rubaru racanAtmaka kAryaka, dhArmika bhAvanAvALA gRhasthAzramIo temaja ke gresIonA nAnA moTA vargo bharAyA hatA. A vargamAM sAdhu-sAdhvI, sanyAsIone paNa levAnA hatA. sadbhAgye "munidaya" A pahelAM maLI cUkela. paNa moTA muni kALadharma pAmatAM nemimuni maLelA. sAdhu-sAdhvI, sAdhaka-sAdhikAone A zibira ochAmAM ochA cAra mAsa le tema lAgyuM. cheTubhAIe A sUcana mUkeluM. traNa mAsAM muMbaImAM thayAM, tyAra pachI Ano amala karavAnI zarUAta thaI. te arasAmAM sAdhvIya Avela. joke teo bane zibiramAM AvI zakyA nahIM. bIjA jaina sAdhuonI vakI hatI, te paNa Avela nahIM. paraMtu nemimuni ane bIjA be sanyAsIo AvelA. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & Co. zrI geDI jena dera * zrI siddhacavaDa roDa, 7 eTale ame be jaina sAdhuo tathA be sanyAsIo maLI cAra thayA. traNa bahene ane ATha sAdhako maLIne kulle paMdara sAdhu sanyAsI, sAdhakasAdhikAone varga cAle. "dharmAnubaMdhI vizvadarzana A rIte e vargamAM daza muddAo carcAyA. pAMca mudAo para huM kaheto ane pAMca muddAo para priya nemimuni kahetA. e muddAo maLIne A pustaka baneluM hoI tenuM nAma "dharmAnubaMdhI vizvadarzana apAyuM che. e daza mudAo nIce mujaba che : ( 1 ) vizvavAtsalya, sarvodaya ane kalyANa rAjya. (2) anubaMdha vicAradhArA. (3) sAdhu saMsthAnI anivAryatA ane upayogitA. (4) sarva dharmopAsanA. (5) bhAratIya saMskRti. (6) sAmudAyika ahiMsAnA prayege. . ( 7 ) "darzananI vizuddhi (jemAM dharmamUDhatA, devamUDhatA, gurumaDhatA, zAstramaDhatA, lokamUDhatA, AstikatA, nAstikatA, IzvaravAda, anIzvaravAda, ekAMgI AtmavAda, vyaktivAda vagere bAbato para chaNAvaTa thaI che.) ( 8 ) krAntikAronAM jIvana. . (8) vizvadarzananAM vividha pAsAo (jemAM vizva itihAsa, bhUgoLa, vijJAna, rAjanIti, arthanItinA pravAha vagere chaNAyela che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) smRti vikAsanA mArgo (jemAM avadhAne, gaNitaprayoga, chado vagere chaNAyuM che.) A daza muddAo paikIne prathama muddo A pustakamAM chapAyo che. jemAM aDhAra pravacane carcAmAM che: e aDhAra pravacanamAM mukhya vakatA priya muni nemicaMdrajI che. uparAMta priya dulerAya mATaliyAe paNa A pravacanamAM sakriya phALo Apyo che. temane "kalyANarAjya" aMgene tathA "sarvodaya" aMgene mAtra abhyAsa ja nathI. e traNeyanA anusaMdhAnamAM temane bauddhika ane kartavyAtmaka hisso paNa che. "vAtsalyadhAma " mAlaparAnI saMsthA nimitte tathA zetruMjIkAMThA prAyogika saMghanA maMtrI tarIke paNa temane anubhava vizALa thayo che. khAsa to saMtavinobA vicAradhArA" tathA "anubaMdha vicAradhArA "nA paraspara pUrtirUpanA samanvaya upara temaNe sAhitya paNa pragaTa karyuM che. nemimuninI to vAta ja zI karavI ? temaNe krAtipriya saMta tarIke A mArgamAM pagalAM mAMDayAM tyArathI rAjasthAnamAM aneka viTaMbaNAo vacce aDelabhAve TakI zakyA. potAnI vidvattA uparAMta e badhA anubhavone nicoDa A pravacanamAM maLaze. AthI priyanemimuni mArA vicAranI asarakAraka pratikRtirUpa ja nathI rahyA. temaNe bhAlanaLakAMThA prayoga pravRttine, temAM kArya karanArAM paribaLone tema ja rAjasthAnamAM vizva vAtsalya ciMtaka samiti va. kAryone anubhava karIne amuka hade A prayoganI jAtasiddhi prApta karI che. tethI ja A pravacanamAM prANa purAyo che. te uparAMta A pravacana sAthe zibira sabhyonI carcA joDAI che te senA sAthe sugaMdhanI garaja sAre che. daMDI sanyAsInAM pAkaTa anubhava, bauddha P.P. Ac. Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma pratyene temane apAra Adara ane itihAsa daSTie tathA vizALa pravAsa daSTie temane vaidikAdi dharmonA saMta, tI va.ne paricaya tema ja zibirArthI bahene, bhAIo va.nA UMDA jAta anubhavonuM tAraNa paNa emAM sAMpaDe che. e ja rIte prasaMgopAta aMbubhAi, phUlajIbhAI vagere bhAlanaLakAMThA kAryanA pratyakSa kAryakaronA jAta anubhavane paNa phALo rahelo che. A pravacana tathA carcAnuM TUMkuM tAraNa (je kadAca A pahelAM sAdhu sAdhvI zibira pravacanonI jhAMkhI rUpe) vizvavAtsalya"nA sana 1861nA bheTa pustaka rUpe-A pustaka grAhakonA hAthamAM pahoMce te pahelAM bahAra paDI cUkyuM haze. A tAraNanAM vAMcana parathI zrI maNibhAI lokhaMDavALA (jeo gUrjaravADI je jJAtinI che, tenA adhyakSa che ane A mATuMgA cAturmAsamAM jemaNe aneka prakAre hArdika sevA bajAvI che, teo)nuM mana pustaka chapAvavA rUpe thayuM. "ekane badale bIjAo paNa sAmela thAya te sAruM' je parathI temaNe svecchAe bhAgIdArI jeTalI je noMdhAve temAM khuzIthI saMmati batAvI. saddabhAgye temanA ja prayatna madrAsa sthA. jana chAtrAlayanA gRhapati priya bhAIzrI. gulAbacaMdabhAI jevA gya saMpAdaka paNa maLI gayA. zibira sahAyaka zrI choTubhAI, maNibhAI mIrAMbahena ane A pravacanonA bIjA zrotA bhAIbahenone hisse paNa bhUlI na zakAya. A rIte jotAM A pustakamAM keTalAM badhAM paribaLone phALo che, tene vAcakone khyAla Avaze. vizvavAtsalya prAyogika saMgha saMcAlita "sAdhusAdhvI zibira vyavasthApaka samiti" nimAyelI te A pustakanI naitika saMpAdikA che, paNa badhI sagavaDa joI mahAvIra sAhitya pra. maMdiranuM prakAzaka tarIke nAma rakhAyuM che. zibira. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pachInA kAryanuM saMkalana rahe, e mATe (1) anubaMdha vicAradhArA pracAra samiti (2) sAdhusAdhvI saMparka samiti ane (3) tapa, sAdhana va. aMganI eka phALA samiti paNa vidhavAtsalya prAyogika saMdha taLe racAyela che. jyAM lagI "vizva vAtsalya prAyogika saMgha" dezabharamAM vyavasthita rUpe na Ubho thAya tyAM lagI dezadezAMtaranA zuddhi uparAMta zAMtisenAnI kAmagIrI paNa vyakitagata krAMtipriya sAdhusAdhvIonI preraNA nIce grAma prAyogika saMgho tathA vizva vAtsalya prAyogika sonI zAkhAo e ja bajAvavAnI raheze. e daSTie dharmadaSTie samAjaracanA pachInuM sAdhusAdhvI zibiranuM dazeka pustamAM pragaTanA A sAhitya bhaviSyanA samAja preraka cAritrya ghaDataramAM pitAnuM AgavuM ane ajoDa sthAna leze evI saMbhAvanAne kAraNe mane AzA ja nahIM; balake khAtarI che ke A pustakano lAbha vAcako pUrepUre leze ane anubaMdha vicAradhArAnA sakriya aMga banI potapotAnI kakSA ane paristhiti mujaba dharmadaSTie samAjaracanA karavAne lahAvo lUMTaze. cIkhalI, tA. 6-4-62 saMtabAla? P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be bela * munizrI saMtabAlajIne tamo sau jANo cho. teo eka krAntikArI. jaina sAdhu che. teo AtmasAdhanAmAM magna rahevA chatAM samAjakalyANanI aneka pravRttimAM sakriya mArgadarzana akhaMDapaNe aheniza ApatA rahe che.. teozrI mAne che ke have mAtra upadezathI kAma nahI cAle paNa je samAja-jIvana cUMthAI gayuM che; Dagalene pagale azAnti dekhAya che.. tenA nirAkaraNa mATe sAdhusaMtoe sakriya mArgadarzana ApavuM joIze. A to ja banI zake ke je sAdhusAdhvIo, prANa pratiSThA ane parigrahane moha cheDe ane sAMpradAyikatAmAMthI mukta banI, sarvadharmane abhyAsa kare. Ama karavAthI ApoApa grAmajanatAne ane AmajanatAne saMparka AvI jaze. - Aje koI paNa eka prazna ke eka ja kSetranA aneka prazno levAthI, samAja vyavasthA pUrNa nahIM bane. je dharmamaya samAjaracanA UbhI karavI haze to mAnavajIvanamAM UbhA thatA sAmAjika, Arthika, dhArmika, rAjakIya ane dareka kSetranA praznone sarvAgI vicAra karavo paDaze. ane amala paNa saMsthA dvArA janatA vATe karavo paDaze. prAcIna kALamAM yugAnurUpa Ama thatuM hatuM; eTale ja bhAratanI saMskRti sarva zreSTha banI che, ane Aja sudhI TakI che. ApaNe tyAM gharanA dharmanI cakI strIo karatI eTale kuTuMba snehasabhara ane pavitra rahetuM. samAjanI cakI brAhmaNo karatA, teo kyAMya vyasana, apramANikatA ke gerarItio pesI na jAya. tene mATe satata kriyAzIla rahetA; tethI deza nItisabhara raheto. ane te AkhA dezamAM paribhramaNa karI saMskRtinI cekI akhaMDapaNe karyA karatA hatA. rAjya paNa sate, brAhmaNone AdhIna rahIne cAlatuM. A badhAnA kAraNe samAja zAtithI jIvato. ane adhyAtmalakSI rahI zakato; koI jAlIma duSTa kRtya karanAra nIkaLate te rAjya tene yogya nazyata karatuM. Aje sthiti badalAI gaI che. pUrva pazcima eka thavA lAgyAM che. vijJAne doTa mUkI che. eTale mahArAjazrI e ja purANI saMskRtine najaramAM rAkhI, yugAnurU5 navI Dhabe samAja vyavasthA goThavavA prayatna kare che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 14 - have vizvarAjyamAM lokazAhI vyavasthA zreSTha banatI jAya che. tyAre janatAne ghaDavAnuM ja mukhya kAma agatyanuM banyuM che. eTale emanAM nItinAM pAyA para saMgaThano banAvavA joIe. e saMgaThana satata sAce raste vikAsa karatAM rahe te mATe; tenuM saMcAlana AjanA brAhmaNo ke je racanAtmaka kAryakaro kahevAya che temanI banelI saMsthAnA hAthamAM mUkavuM joIe. ane racanAtmaka kAryakaronI saMsthAne paNa mArgadarzaka preraNA maLatI rahe te mATe sAdhusaMtoe dhyAna rAkhavuM joIe. duniyA bharanAM rAjyanI azuddhio dUra karavA mATe paNa sAdhusaMtoe dhyAna ApavuM joIe. A sAdhusate sarvAgI praznone samaje, ane te mATe sAthe besI vicAra vinimaya karI zake te kAraNe saMvata 2017 nA cAturmAsamAM muMbaImAM mATuMgA (gurjara vADI) mukAme sAdhu sAdhvI ane sAdhaka sAdhikAone eka zibira yojavAmAM Avelo. te satata cAra mAsa cAlyo, temAM je pravacane carcA va. cAlyAM tenuM pustaka AkAre saMkalana thAya te bIjAM sAdhu sAdhvI, sevako ane prajAne temAMthI upayogI mArgadarzana maLe tevI ghaNAM bhAI benene lAgaNI AvI. khAsa karIne pU. nemicaMdrajI mahArAjanI evI tIvra IcchA hatI. paraMtu ATalA badhA sAhityane taiyAra karavuM, tenuM saMpAdana karavuM ane pachI chapAvavuM te ghaNuM agharuM kAma hatuM. tene mATe samaya joIe ane sahAya mATe nANAM paNa joIe. AnI vimAsaNa cAlatI hatI. paNa je kAma kudaratane gamatuM hoya che te kAmane AgaLa vadhAravA kudarataja kaIkane nimitta banAvI preraNA Ape che. mATuMgAnA A zibiramAM zIvamAM rahetA zrI maNibhAI lakSmIcaMda lokhaMDavALA prathamathI rasa letA hatA. temane munizrI saMtabAlajI upara apAra zraddhA che. mahArAjazrI je dharmakArya karI rahyA che te AjanA yuge khUba jarUrI che tema teo mAne che. eTale zibiranAM kAmomAM aneka rIte teo upayogI thatA hatA. temaNe kahyuM ke "mahArAjazrI A zibirapravacane pustakarUpe chapAya ane sAdhusaMtone apAya to tene lAbha temanA jIvanavikAsamAM to thAya ja P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa teo chakAyanAM piyara (samAjanAM mAbApa) che tethI samAjane mArgadarzana ApavAmAM ghaNuM upayogI thaI zake." che. temanA A zubha vicArathI ane prayatnathI A pustako chApavAnuM mahAna kAma zarU karI zakAyuM che. A pravacananuM mukhya tatva jALavI alaga alaga muddAvAra nAnAM nAnAM pustakarUpe chapAya; te vAMcanArane sugama paDe ema lAgavAthI dareka viSayanA judAM judAM pustaka chapAvavAnuM nakkI karyuM che. kula dazeka pustako taiyAra thaze evI dhAraNA che. A pustakanuM saMpAdana paNa TUMkANamAM chatAM mULa bhAva ane anivArya evI vigato jALavIne thAya e jarUrI hatuM. e mATe paNa zrI maNibhAI lokhaMDavALAe madrAsanA jaina vidyArthIgRhanA gRhapati zrI gulAbacaMda jainanuM nAma sUcavyuM. temane rUbarU maLavA bolAvyA ane vAtacIta karI ane temaNe saharSa A kAmagIrI svIkArI. aMtamAM ame pU. munizrI saMtabAlajI temaja munizrI nemicaMdrajIe AvuM sarvAga suMdara anubhavapUrNa sAhitya janatAne ApyuM te badala temane AbhAra mAnIe chIe. te ja rIte sAyanamAM zIva sosAyaTImAM rahetA verA maNibhAI lakSmIcaMda kaccha mudrAvAlAe A pustako chapAvavAmAM pUrato sahakAra Apela che, temaja mahenata laI zeTha zrI padamazIbhAI tathA bIjAo pAsethI sahakAra apAvela che, te badala teozrIne AbhAra mAnIe chIe. temanI madada vagara ame A sAhitya prakAzita karI zakata ke kema ? te savAla hatA. ane madrAsavALA zrI gulAbacaMda jaina ke jemaNe aneka javAbadArIo hovA chatAM A kAmane dharmakArya mAnI samayasara saMpAdana karyuM che temane paNa AbhAra mAnIe chIe. pU. zrI daMDIsvAmi, zrI bhATaliyA vizva vAtsalya prAyogika saMgha vageree paNa preraNA ApI che, tethI temane ane jJAta, ajJAta saue je sahakAra Apyo che temane paNa ame AbhAra mAnIe chIe. - sAdhusaMto, sAdhvIo, sevako ane janatA A pustakono abhyAsa karI para kalyANane spaSTa mArga akhatyAra karaze evI amane AzA che. 24-4-62 sAdhusAdhvI zibira vyavasthApaka samiti, muMbaI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa viSaya * 46. hm hm anukramaNikA lekhaka 1. vizvavAsalya, sarvodaya ane - kalyANarAja ... munizrI nemicaMdrajI 2. vAtsalyathI vizva vAtsalya-vivecana... munizrI nemicaMdrajI ... 3. vizva vAtsalyanAM pAsAMo .... munizrI nemicaMdrajI 4. vizvavAtsalyane bIjamaMtra ... munizrI nemicaMdrajI 5. vizvavAtsalyanAM ekamo . munizrI nemicaMdrajI ... 87 6. vizvavAtsalyanI AcAraniSThA ... munizrI nemicaMdrajI .... 112 7. vizvavAtsalyanI nItiniSThA .. munizrI nemicaMdrajI ... 137 8. vizvavAtsalyanI dharmaniSThA ... munizrI nemicaMdrajI ... 162 che. vizva vAtsalyamAM vrata-vicAra ... munizrI nemicaMdrajI ... 186 10. vizva vAtsalyamAM brahmacaryavicAra ... munizrI nemicaMdrajI ... 11. vidhavAtsalyamAM satya zraddhAvrata .. munizrI nemicadrajI - 228 12. vizvavAtsalyamAM mAlikI hakamaryAdA munizrI nemicaMdrajI .... 252 13. vidhavAtsalyanA kAryakramo ..... zrI dulerAya mATaliyA. 276 14. sarvodayanuM Aja sudhInuM svarUpa ... munizrI nemicaMdrajI ... 304 15. sarvodayanAM kAryakramo ane . munizrI nemicaMdrajI ane che : " khUTatAM to zrI dulerAya mATaliyA.... 326 11. sarvodayane rAjanaitika draSTikoNa .. munizrI nemicaMdrajI ane - zrI dulerAya mATaliyA... 35ra 17. kalyANarAjya ane tenI pUrvabhUmikA.zrI dulerAya mATaliyA... 380 18. vidhavAtsalya vicAranI vizeSa A javAbadArI ... zrI dulerAya mATaliyA.. 384 my P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun "Gun Aaradhak Trust Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] vizvavAtsalya, sarvodaya ane kalyANarAja [ tA. 19-7-61] -munizrI nemicaMdrajI vizvane sukhI karavA mATe, temAM vaselAM jIvonA kalyANa mATe jagatamAM prAcIna kALathI Aja sudhI alaga alaga prakAranI ghaNI vicAradhArAo raju karavAmAM AvI che. jyAre jyAre lokasamUhamAM duHkha, saMtApa ke kaleza vadhe che tyAre tyAre vicArako AgaLa AvIne temanAM sukha, zAMti ane kalyANa mATe potAnI rIte vicAradhArAo rajU kare che; yojanAo ghaDe che ane lokasamUhane te rIte navinatA lAvI, navI rIte jIvavAne Adeza Ape che. Ane lokakrAMti kahI zakAya. A lekakrAMtinI aMdara UMDANamAM eka ja uddezya rahelo hoya che-ane te che mAnavajIvananI eka vyavasthita praNAlikAne sthApita karavI; jenAthI loka-jIvanamAM sumeLa banyo rahe. - A vicArasaraNIo jagata samakSa judA judA dharmonA nAme rajU thaI judA judA vAdanA nAme pragaTa thaI tema ja judI judI bhAvanAo rUpe rajU thaI. pAzcAtya dezomAM Aje mukhyatve bhautikavAdane sthAna ApavAmAM Avela che. mUDIvAdI lokazAhIne lyo ke sAmyavAdI majUra saramukhatyArazAhIne dho. bannenAM aMtima dhyeya rUpe to mAnavajIvananAM uccatama bhautika sukho ja che. loko dvArA vadhu dhana meLavI, tene upayoga temanAM aniyaMtrita bhautika sukho aMge karavAmAM mUDIvAda mAne .P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, jyAre jeTaluM ane jevuM kAma te pramANe mUDIne sarakhe bhAge vaheMcI badhA samAna rIte sukhone bhogave temAM sAmyavAda mAne che. enI sAthe prAcIna kALathI bhArate loka-jIvana jIvavA mATe je vicAradhArA ApI che te dharmamaya samAjavAdanI che; dharmamaya samAjaracanAnI che. AmAM "dharma ane mukhyatA ApavAmAM AvI che. A dharmamaya samAjaracanAne samajavA mATe jagatanA je je vicAra pravAhe che tene barAbara jANI levA joIe. pAzcAtya vicArapravAhane AdhAra mukhyatve bhautika -sukha tarapha vaLelo che, tyAre pUrvanA vicArapravAhano AdhAra AdhyAtmika bhautika sukhomAM pUrNa thatI nathI, paNa tenI AdhyAtmika unnatimAM rahelI che eTale lokajIvananA sumeLa mATe pUrvanA vicAra pravAhane ahIM samajI laIe. samAjaracanA sAthe dharmane ahIM vizeSa rUpe joDavAmAM Avela che ane bhAratIya lokajIvananA itihAsane tapAsazuM te e spaSTa jaNAI Avaze ke jagatanAM judA judA loka-jIvane "dharma" ke dharma jevI koI vicArasaraNInI AsapAsa gUMthAyelAM che. A vicArasaraNIne sarvAgI rIte samajavA mATe traNa zabda hamaNuM avAranavAra saMbhaLAyA kare che -[1] vizvavAtsalya, [2] sarvodaya, [3] kalyANarAja. A traNe zabdo ekabIjAthI eTalA badhA maLatA hovA chatAM, darekanI potapotAnI vizeSatA che ane jagatamAM je dharmamaya samAjanI racanAno prayAsa thaI rahyo che, te A traNene samanvaya thayA bAda ja pUrNa banI zake che. A traNe vicAra pravAhe sAmAnya rIte loka-jIvana kevI rIte unnata bane tene lakSyamAM rAkhIne yojavAmAM AvyA che. sthULa arthamAM vizva-vAtsalyanI je vicAradhArA che, te samAja ke saMsthA dvArA, athavA saMsthA racAIne; pracalita sthApita hitonI virUddha krAMti karavAmAM ane te vaDe lokajIvanane sumeLa sAdhavAmAM mAne che. vizvavAtsalya vicAradhArAnuM mUrtirUpa dharmamaya samAjaracanA che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " sarvodaya vicAradhArA vyaktinAM sarvAgI udayane mAne che. te (gAMdhIjI pachI bhUdAna AMdolananA samayathI vinobAjInA samayathI) vyaktinA saMpUrNa vikAsa vaDe krAMti karI lokajIvanane sukha-zAMti apAvavAmAM mAne che. gAMdhIjI to saMsthAmAM mAnatA ' paNa hamaNAM amAre saMsthAo sAthe zuM? evo jhoka sarvodaya kAryakartAomAM jovA maLe che. - tyAre, kalyANarAja eTale ke saMpUrNa rAjya dvArA athavA sattA dvArA rAjyakrAMti karavAnI kalpanAne laIne lokajIvanane Arogya, nyAya, zikSaNa, va.mAM rAhata ApavI, evo vicAra-pravAha che. emAM eka rAjyataMtra tarIke rAjAzAhInA pratIka rAjA vaDene vahIvaTa AvI jAya che ane prajAtaMtra tarIke prajAzAhInA pratIkarUpe rAjasabhAne vahIvaTa paNa AvI jAya che. emAM rAjatatra prajAmAM rAhatanAM kAmo karI sukha ANe e vicAra samAelo hoya che. " sarvodayavAda ane kalyANarAjamAM eka prakArane adeza rahelo che ke tenA vaDe kyAreka prathama vicAradhArA sarvodayavAda pramANe vyakitatva pUjAnA phelAvavAne Dara rahe che ane siddhAMtone sthApita hite heThAM mUkI de che! athavA kyAreka saMpUrNa rAjataMtra sthApita hitenuM zikAra bane che ane loka-kalyANanA badale loka-zeSaNano krama AvIne Ubho rahe che. A kalyANarAjanuM moTAmAM moTuM bhayasthAna che. - bhAratanI prAcIna praNAli tarapha najara karazuM to jaNAze ke lokakrAMtinA vAhana rUpe janatAnI saMsthAone ja mukhya sthAna ApavAmAM AvyuM che. sarvodayanA pratIka rUpe dharma saMsthApake e vicAra-dhArAo rajU karI paNa tene amalamAM lAvanAra te saMsthAo ja hatI. kalyANarAjanA AdarzarUpe rAjA-rAme rAma-rAjya sthApyuM paNa tyArabAda te paripATIne cAlu rAkhI zakAI hoya te saMsthAo dvArA ja. sarvodayanI vyakita ke kalyANarAjanA pratinidhi, vaMzaparaMparAgata evI ja svaccha praNAline TakAvI zake tevI vyakitao AvI zakI nahIM; ane je Sunratnasuri Jun Gun Aaradhak Trust Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaNe saMsthAone AdhAra lIdhe na heta te temanA avasAna sAthe ghaNIvAra bane che tema te vicAra pravAha sUkAI gayo hota. prAcIna kALamAM krAMtinA vAhana rUpe varNAzrama saMsthAo hatI. te varNAzrama vyavasthAne pAyo dharma hato eTale dharmamaya samAja racanAne te vakhate joI zakAtI hatI. tyArabAda vyakitao krAMtinI preraka banI e hakIkata. che; paNa temanI krAMtinAM vAhana rUpe to AgaLa jatAM saMsthAoe ja kArya karyuM. varNAzrama vyavasthA pachI temAM krAMti lAvavA mATe buddha ane mahAvIra jarUra lokakrAMtinA preraka banyA ane e draSTie "buddha zaraNaM gacchAmi " ane "arihaMta zaraNuM parvajami" rUpe temane prathama sthAna ApyuM paNa tyArabAda "saMdha zaraNaM gacchAmi " ane sAhu zaraNe pavanjAmi-dhamma zaraNuM pavanjAmi ne krAMtinA - vAhaka rUpe mUkavAmAM AvyA. Ama krAMtinA vAhana rUpe te sAthe, samAje ke saMsthAo ja Ave che. - Ama e vicAra praNAlIne anurUpa ane najIka kevaLa vizvavAtsalya vicAra-saraNa ja AvIne UbhI rahe che. varNAzrama vyavasthAthI laIne saMgharacanA sudhI vizva vAtsalyane Ama mahatva ApavAmAM AvyuM, che. jaina ke bauddha zravaNo sAthe sAthe zravaNopAsakone paNa levAmAM AvyA che. tene atUrU5 vizva vAtsalya vicAra pravAhamAM krAMtipriya sAdhusaMtonAM mArgadarzana sAthe anukrame; sarvAgI daSTivALA janasevakonuM saMcAlana; gAmaDAM ane zaheromAM madhyamavarga-mAtRsamAjanA saMgaThane dvArA lokajAgRti ANI; AjanI rASTriya mahAsabhAnI lokazAhI - sarakAra dvArA krAMti karavAnI vAta rajU karavAmAM Ave che. e bhAratanI prAcIna saMskRtine anurUpa ane baMdha besatI che. - kadAca koIne lAge ke AmAM koI varga ke samUhanI TIkA thaI rahI che, paNa tevuM nathI. AjanA pravAhane UMDANathI samajavA ane teno samanvaya karI khare mArga zodhavA mATe ja A vicAraNA thaI rahI che. eka rIte ema paNa kahI zakAya ke vyakitatvanA saMpUrNa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanA sarvodaya, ane rAjyadvArA krAMtinI vicAradhArArUpa kalyANarAjane paNa vizva vAtsalya joDe che. je krAMtinI preraka vyakitaonA vicArane saMsthAo vaDe na phelAvavAmAM Ave to rAjya dvArA e krAMtinuM mUlyAMkana kyAMthI thaI zake? Ama vizva vAtsalyanI kaDI vagara ke sAdhana.vagara bane vicArapravAhe amalI banI zakatAM nathI evuM lAgyA vagara rahetuM nathI. sarvodaya vicArapravAhane Ajane vaLAMka kaMIka judA prakAra che. sarvodayI saMta vinobAjIe prAraMbhathI ekavAra kahyuM che ke saMgaThane AvatAM tyAM aneka prakAranA doSo pravezI javAno bhaya Ubho rahe che. ethI krAMti aTakI jAya che kAraNa ke vyakitao (sabhyo) upara dabANa : Ave che eTale tyAM hiMsA thAya che. e mATe vyakita zuddha thavI joIe. teNe Atmonnatine lakSamAM rAkhIne kAma karavuM joIe. ane saMgaThananI lapamAM paDavuM na joIe. vyaktio pavitra thatAM, samAja ApoApa pavitra thaI jaze ! A vicArapravAhamAM eTaluM kharuM ke saMsthAo vagara vyakitaonuM amUka ane te paNa najIkanA aMze ghaDatara thaI zake; paNa tyArabAda AkhA samAjanA ghaDataranI AzA na rAkhI zakAya ! mahAna vyakitaoe sarvodaya pragaTAvyA bAda, temanA vicArapravAhane dhapAvavA mATe koI paNa saMgaThana ke saMsthA na racI to temane vicArapravAha temanA sudhI ja aTakI jAya che saMsthAnA abhAve, evuM paNa jovAmAM AvyuM che ke te vyakitanI pUjA thAya che paNa tenA sidhdhAMto paDakhe mUkAya che ane temanA anuyAyIomAM asaMgata lAge teTalI virUdhdha AcAra praNAlI AvI jAya che. e dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke jyAre saMgaThana racAya tyAre je denI bhIti tarapha vinobAjI aMguli nirdezana kare che te aMge agAuthI kALajI sevavAmAM Ave che te dezo vikasavAno ocho saMbhava rahe che. " A saMgaThane traNa prakAranAM hoya che: (1) nIti pradhAna; jemAM nIti P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya hoya che. (2) baMdhAraNa pradhAna; emAM baMdhAraNa mukhya ane nIti gauNa rahe che. (3) artha pradhAna; emAM artha (dhana) prAptine ja mukhya uddeza heya che. vepArI saMgaThane trIjA prakAramAM Ave che tyAre rAjya saMgaThane bIjA prakAramAM Ave che. temAM baMdhAraNa jaLavAI rahe te mukhya jovAya che. vizva vAtsalya dvArA je saMgaThana racavAnI vAta karavAmAM Ave che temAM nIti ane dharmane mukhya sthAna ApavAmAM Ave che. jyAM satya ane ahiMsAnuM pAlana - thAya tevI ke tenA jevI upagI saMsthAone ja vizva vAtsalyano Teke hoya che, eTaluM ja nahIM satya ane ahiMsAnA AcArane jIvanamAM utArI, bIja paNa tene Acare e paNa enI kriyAtmaka AgaLanI dizA che. ghaDatara pAmelI AdhyAtmika vyaktio ane susaMsthAo dvArA lokone adhyAtma tarapha vALavA mATe vizva- vAtsalyanA mAdhyamathI krAMti karavI e ene mukhya hetu che. rAjakIya pakSe sattA dvArA krAMti karavA Icche che tyAre ahIM sevA dvArA (hRdayapalaTAnI) krAMtinI vAta rahelI che. - have "vizvavAtsalya" zabda upara vicAra karIe. emAM be zabdo che -vizva ane vAtsalya. AkhA vizva sAthenuM vAtsalya te vizva vAtsalya. vizva zabda sAMbhaLatAM AkhuM jagata najara AgaLa UbhuM thAya che. A ; jagatamAM jaDa ane cetana bane tatvo rahelAM che. bannenA mizraNathI vizva banyuM che. te kevaLa cetanane ja samUha nathI tevI ja rIte taddana jaDane samUha paNa nathI. ahIM to vizva sAthe citanyane ja joDavAno che kAraNa ke tenI sAthe je bhAva joDavAne che te kevaLe caitanya ja anUbhavI zake che. tenI sAthe caitanyathI saMkaLAyelI vastuone paNa vicAra karavo anivArya bane che. temAM zarIra, makAna, ghara, grAma, nagara, rASTra, samAja, vicAradhArA, pakSa, vAda, milkata va. aneka vastuo AvI jAya che. sAdI samajaNa mATe vizvanA traNa vibhAga karI zakAya : [1] vyakti : P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. [2] samAja (mAnavajAti) [3] samaSTi ( Itara jIva sRSTi). e * traNe ya maLIne AkhuM vizva eka ekamarUpe bane che. . : * * vAtsalya zabdano artha sAmAnya rIte badhA vahAla ke prema e kare che. kharekhara vAtsalya zabdane artha ethI paNuM vyApaka che. tene bhAva mAtRbhAva sAthe vadhAre baMdhabesato che. jemake eka mAtA pitAnA bALakane cAhe che paNa sAthe ja tene saMrakSaNa Ape che ane tenA jIvanane pitAnA stanapAnathI piSaNa Ape che ane bALaka mAnA khoLAmAM AvIne jagatanA badhA duHkho ane bhayane bhUlI jAya che. A badhA pavitra-bhA vAtsalyamAM AvI jAya che. vAtsalya eTale prema sAthe jIvana vikAsa ane tenI saMrakSakatA tema ja abhayanuM sarvazreSTha sthAna. Ama AkhA vizva sAthe vAtsalya bhAva keLavavo eTale ke dareka jIvanane saMrakSaNa ApI tene vikAsa thavA devo tema ja abhayavRtti keLavavI e vizva vAtsalya che. vizva sAthe vAtsalya keLavavuM, sAdhavuM ke karavuM ene evo spaSTa artha che. '- zuM AvuM vizvavAtsalya sAdhI zakAya kharuM! jyAre gharanI amuka vyaktio sAthe paNa te sAdhI zakAtuM nathI; tema ja dareka mANasa AkhuM vizva joI zakatA nathI to zuM vizva vAtsalyanA dhyeyane pahoMcI zakAya ? eka mANasa bhale AkhA vizvamAM na pahoMcI zake; paNa je te samAjanA dareka mANasone ane samaSTinAM dareka prANuone; pitAnAM ja aMga rUpe mAnI, AtmIyatA keLave, saMyama ane ahiMsAne pathe pite cAle ane bIjAne javAnI preraNA Ape. pitAnAM jIvanane aniSTothI dUra rAkhe ane bIjAnAM jIvanane aniSTothI dUra rAkhI; saMrakSaNa ane saMvardhana samape che tyAre ApoApa vizva vAtsalya sadhAya che. munizrI saMtabAlajI kahe che ke "vyakti, samAja ane samaSTi sAthe atUbaMdha (dhyeyapUrvaka saMbaMdha) joDAyA pachI vizvavAsalyanI sAdhanA saraLatAthI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : vizva vAtsalyane badale vizvaprema ke vizvabaMdhutva zabda zA mATe rAkhavAmAM AvyA nathI, ema keTalAka kaheze. "prema" zabda sAMbhaLatAM, jyAM sudhI tenI AgaLa zuddha zabda na umerIe tyAM sudhI eka prakArane vikAra bhAva jaNAze; eTaluM ja nahIM tenI maryAdA mukhyatve strI ane puruSanI eka bIjA sudhInI raheze. IzuM ane kRSNa mATe vizva premI zabdo vAparavAmAM AvyA che paNa Aje, "prema" zabdano upayoga e rIte thato nathI. "baMdhutvamAM samAnatAne bhAva Avelo che kharo paNa te mANasane mANasa pratye rahI zake. vizvabaMdhutvanI maryAdAmAM prANIo pratyeno prema Avato nathI. jyAre vizva-vAtsalya zabda AvatAM ja mAtAnA bALaka pratyenA kevaLa zuddha premane ja khyAla Avato nathI; paNa e jIvanane TakAvI rAkhavAnI kALajI ane tenA vikAsa mATe badhuM karI chUTavAnI bhAvanA e badhA bhAvono samAveza thaI jAya che. sAgaramAM badhI nadIo samAI jAya tema vizva vAtsalyamAM, vizvabaMdhutva ane vizvaprema ane samAI jAya che.' - AvA vizvavAtsalyanI sAdhanA je saMpUrNa rIte karI zake che, tene zAstroe mokSane adhikArI gaNe che. AkhI prANIsRSTimAM kevaLa mAnavane ja A adhikAra ApavAmAM Avyo che. eja bIjAM prANIo karatAM vadhu vicAravAna, buddhimAna ane jJAnavAna che; te dRSTA che, jJAtA che ane kartA, bhoktA ane muktA banI zake che. mAnava sivAyanA bIjA paMcaeNndriya, cetanAvALA prANIo tarIke pazu-paMkhI Ave che. teo bahu bahu te pitAnAM saMtAna pratye amuka samaya sudhI vAtsalya karI zake che, kadAca pitAnI jAtinAM prANIo sudhI paNa keLavI zake che; paNa samAja ane te pachI samaSTi sAthe vAtsalya sAdhavA mATe to mAnava ja samartha che. mAnavamAM paNa A vRtti dhIme dhIme vikase che. tenuM vAtsalya prAraMbhamAM kuTuMba sudhI ja rahe che. te dhIme dhIme samAja sudhI prasare che ane jyAre samAja-vAtsalyamAM paripakavatA Ave che tyAre te samaSTi-vAtsalya pragaTAve che. Ama P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 Co. zrI gaDada kacchI phI (sedala9. eka, i-3 vizvavAtsalyanI sAdhanA mAnavA mATe saraLa banI zake che. tyAre mAnava ghara, samAja, rASTranA paNa saMkucita dAyarAmAMthI bahAra AvI samaSTi prati pitAne vAtsalyabhAva keLave che. bhagavAna mahAvIre kara savA caMDakauzika prati vAtsalya vahevaDAvyuM hatuM. zibirAjAe pArevAM mATe vAtsalya vahevaDAvyuM hatuM. keTalAka musalamAna saMtoe pitAnA zarIramAM kIDA saLavaLe te e temane na mArI temanA prati vAtsalya pragaTa karyuM hatuM. Ama vivavAnsalya "Atmavata sarva bhUteSu "nI saMpUrNa keLavaNInuM pratIka banIne UbhuM rahe che. bhagavAna mahAvIra mATe jaina zAstromAM "jagavacchala" (vizvavatsala) vize paNa rUpe Ave che. jaina dharmamAM samyaka-darzananA ATha aMgemAM "vacchala ne paNa sthAna ApavAmAM Avela che. saddaSTi gRhastha zrAvakanI gaNanA cothA guNasthAnaka (jaina dharmanI vikAsa paddhatithI karavAmAM Avela che tyAMthI caudamAM guNasthAnaka sudhI eTale ke saMpUrNa kevaLInI dazA sudhI samyakdarzananuM hovuM jarUrI che. eTale ke gRhastha mATe samyakdarzana ane tenI rUe vAtsalya hovuM jarUrI che. gRhasthonA vAtsalyane "sAhasmiya vakta" eTale ke sAdhama vAtsalya gaNavAmAM Avela che. Aje je ke saMpradAyavAdane kAraNe sahu tene pitAnA saMpradAya sudhI gaNe che paNa tene khare artha to "saMgha vAtsalya " thAya che. AjanI bhASAmAM tene "samAja vAtsalya" paNa kahI zakAya ane e ja artha baMdhabesato che. kAraNake sAdharmone artha samAnadharmI thAya che. manuSya samAnadhamAM mAnava che eTale samAjavAtsalya ane spaSTArtha thAya che. enA vikAsa rUpe vizvAtsalya keLavavuM ucca sAdhako (sAdhuo) mATe Avazyaka gaNAyuM che kAraNake jaina sAdhavargane cha kAyAnA mA-bApa kahyA che. A tyAre ja thaI zake jyAre vizva-vAtsalya keLavavAmAM Ave. e mATe gRhara pUratI maryAdA sAdhamAM-vAtsalya sudhI AMkavAmAM AvI ane sAdhuo mATe tene - samaSTi sudhI laMbAvavAmAM AvI. vikAsakramanA bhede ahIM vAtsalyanI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 be judI judI maryAdAo doravAmAM AvI che paNa bannenuM dhyeya te saMpUrNa vizva vAtsalya pragaTAvavAmAM raheluM che. ' . . . . have A vizva vAtsalya vahevaDAvavuM te kaI rIte? kAraNake A jagatamAM badhA eka zreNinA loko nathI ane prANIo paNa alaga alaga zreNinA che. jyAM gAya jevuM komaLa prANuM che tyAM siMha jevuM hiMsaka prANI paNa che. anukULa mAnava, samAja ane rASTra che tyAM pratikULa mAnava, samAja ane rASTra paNa che. amuka loko sajajana che; satya ane ahiMsAnI dizAmAM AgaLa vadhelA che, tyAre bIjA durjana : paNa che; asatya ane hiMsAnI dizAmAM AgaLa vadhelA che. sukhI che ane duHkhI paNa che; zAsaka paNa che ane zeSita paNa che. pIDita, dalita ane pachAta paNa che tyAM mukta, svataMtra ane AgaLa vadhelA paNa che. keTalAka premabhAva rAkhe che to keTalAka udAsIna paNa che. A badhA sAthe kevI rIte ekasarakhuM ane sakriya vAtsalya sAdhI zakAya ? A eka vicAraNIya prazna che. . A aMge jainadarzana, bauddhadarzana ane yogadarzane cAra bhAvanAo batAvI che. zabdanA pheraphAra sivAya darekane bhAva lagabhaga eka ja prakAranuM che. jainadarzana pramANe cAre A pramANe che -mitrI, pramoda, kArya ane mAdhya. uccakoTinA sAdhake vizva vAtsalya pragaTAvavA mATe A cAre ya bhAvanA keLavavI joIe, ema jainadarzana kahe che. mAtA jema bALaka pratye snehamaya vartAva rAkhe evI ja rIte A cAre ya bhAvanAne jIvanamAM sakriya rIte utArI: samasta jIvo sAthe premamaya vahevAra karavAnuM bauddhadarzana sUcave che. tyAM A cAre bhAvanAne brahmavihAra " evuM nAma ApavAmAM Avela che. gadarzana e cAre bhAvanAone cittazuddhinuM (cittanI prasannatAnuM) kAraNa mAne che. Ama dareka darzane temanI upayogitAne svIkAra karelo che. - amitagati sUrijIe sAmAyika pAThamAM eka loka vaDe A bhAvanAne spaSTa karI che - .P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattveSu maitrI; guTiSu pramodaM, kilapTeSu jIveSu kRpAparatvam mAdhyasthAbhAvaM viparItavRttau sadA mamAtmA vid dhAtudeva! ' "he deva ! A mAro AtmA prANIbhAga sAthe maitrI rAkhe,. guNIjane sAthe amedabhAva rAkhe; duHkhI cho upara karUNAbhAva rAkhe ane viparIta ke aniSTa AcaraNa karanArAo pratye mAdhyastha bhAva: (samabhAva) hamezAM rAkhe. A cArane navesarathI arthe vicAravA paDaze. eka mAtA hamezAM potAnA bALaka pratye prema rAkhe che, te sAruM kAma karIne Ave tyAre. tene zAbAzI Ape che, te duHkhamAM hoya to tenA pratye karUNA dAkhavI tenuM duHkha dUra kare che. te peTe mArge jAya ke kharAba AcaraNa kare to tene Thapako Ape che athavA asahakAra kare agara to mauna rahe che; paNa, A cAreya paristhitiomAM mAtAnA hRdayamAM bALaka pratye vAtsalyanuM jharaNuM to vahetuM ja hoya che. tevI ja rIte vizva vAtsalyane sAdhaka paNa cAreya paristhitimAM samasta vizva pratye vAtsalya te vahevaDAvato ja rahe che. mitrI bhAvanA:-sarva prathama maitrI bhAva Ave che. vizva vAtsalyanA sAdhakanI maitrI potAnI AsapAsanA loko sudhI ja nathI rahetI paNa teNe vyakti, samAja ane samaSTi sudhI ene vikAsa karavo paDaze. eTale ja "mittIne sada mUsu" arthAt sarve jIvo sAthe mArI maitrI thAya" ema kahyuM che. bIjA cha karatAM mAnava vadhAre vicArazIla, buddhivAna ane jJAnavAna che. te samAja vyavasthA sAcavI zake che eTale tenI javAbadArI. bIjA cha karatAM vadhAre che. maitrIbhAva pragaTAvavA mATe teNe "jI ane jIvavA do !" nuM satra apanAvavuM paDaze. pote jIve ane bIjA paNa jIve e sahaastitvanA siddhAMta ene vyApaka rUpe rASTra, samAja, jJAti, dharma ke mAnava nImita anya saMsthAo sAthe paNa, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgu karavuM paDaze. vyakti vyakti vacce ke samUha samUha vacce mitrI sadhAya che tevI ja rIte eka bIjA dezo eka bIjA vacce mitrI keLave; eka bIjAnA pUraka bane, sahAyaka bane te maMtrI cira-sthAyI bane. amerikA ane raziyA vacce Aje athaDAmaNa cAle che. tenuM mULa kAraNa tapAsI bane deze; zAMtithI jIvavuM ane jIvavA devuM, ema vicAre te vizvamaitrI sAdhI zakAya. A mATe bhArate hamezAM preraNuM ApI che ane haju paNa Ape che. enuM kAraNa e che ke ahIM "jIvo ane jIvavA do"nI bhAvanA lokomAM UMDANathI pravezI che. koI vakhata koI bhAratavAsIe paradeza jaIne AkramaNa karyuM ene eka paNa dAkhalo maLato nathI. ahIM jarUra parasparamAM nyAya, nIti ke dharmanI rakSA nimitta yuddho thayAM; videzIoe AkramaNa karyuM te jarUra laData ApI; paNa rAjya lAlasA mATe ahIM yuddhone uttejana ochuM maLyuM che. rAmanuM rAvaNa sAthenuM yuddha ke pAMDavonuM kauravo sAthenuM yuddha nyAya, nIti ane saMskRtinI rakSA nimitte hatuM. ema paNa kahI zakAya ke mahAbhAratanuM yuddha to parasparanA sahaastitvane svIkAravA mATe ja hatuM. A badhAnI vizeSatA e hatI ke A yuddho thayAM bAda koIe vijetA pakSe saMhAralIlAnI prazaMsA karI nathI. maitrIbhAva keLavavA mATe eka tarapha jyAM samasta nAnA cho tarapha tene pragaTAvavI jarUrI che tevI ja rIte bIjI tarapha samAjathI laIne rASTra ane samaSTi sudhI tene pragaTAvavI joIe. , A bhAva pragaTa karavA mATe sarva prathama to darekanA jIvananA astitvano svIkAra karI; tenAmAM pitAnA jevI AtmIyatA nihALavI jarUrI che. e AtmIyatA ja jagatanA prati Atmavet mitrI pragaTAvaze. amedabhAvanA : sArI saMsthA dvArA ucca ghaDara pAmelI vyakita, -guNIjane, satya-ahiMsAnI dizAmAM purUSArtha karanArI saMsthAonI prazaMsA P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavI, temane joIne hRdayamAM AnaMda upaje temanA kAryane Teko Apa ke biradAvavo. A badhI vAto pramoda ke muditAbhAvamAM Ave che. A pramodabhAvanAnI vyApatA vyakitathI samadaSTi sudhI che. jema koI vyakti vizeSanA sArA guNothI AkarSAIne tenI prazaMsA karavAmAM AnaMda Ave che ema amUka sArI sasthA ke sArA rASTranA sArA guNonI prazaMsA karavI e paNa pramodabhAvanAnI maryAdAmAM AvI. jAya che. saMsthA ane rASTranA guNanI prazaMsA karavAmAM keTalAka lokone evA bhayanI AgAhI lAgyA kare che ke kyAMka ethI emanAmAM rahelA. durguNone paNa parokSa rIte prazaMsIe chIe. dA. ta. koMgrese karelA sArAM, kAryonI prazaMsA karatAM kegresanI prazaMsA karIe e ravAbhAvika che. A dezane saMgaThita karI temAM sarvAgI krAMti ANI koMgrese dezane svataMtratA apAvI che tenuM mUlyAMkana sahue karavuM ja paDaze. dezamAM jyAre enA jevI taiyAra thayelI bIjI saMsthAo enA jeTaluM racanAtmaka ane sarvAgI kArya na karI zake tyAM sudhI enI mahattA svIkAravI ja paDaze. tenA dareka kArya pAchaLa rahelAM kAraNo tapAsIne, tenA badale bIjI saMsthAoe zuM karyuM; ene dhyAnamAM rAkhI tenA yogya kAryane biradAvavuM paDaze. A saMsthA pratinI pramodabhAvanA che. vizvavAtsalyanA sAdhake te keLavavAnI che. paNa ghaNA lokonuM ema mAnavuM che ke eka balane koMgresanI badhI bAbatone samarthana apAI jAya che e mAnavuM jarA vadhu paDatuM che. keMgresa keTalIka hiMsAne pravRttimAM rASTrahitanA khyAlamAM samarthana Ape che. eTale enA prati pramodabhAvanA je enI supravRti tarapha dekhADAya che-tenAthI tenI hiMsaka pravRtine samarthana. apAya che evuM na mAnI zakAya. prAcIna kALamAM rAma-rAvaNanuM yuddha thayuM. have rAmanI maryAdA tarapha pramodabhAvanA dAkhavIe eTale temanAM yudhdha ke saMhArane paNa samarthana apAya che e yukitasaMgata nathI. bhagavAna mahAvIre keTalAka Jun Gun Aaradhak Trust Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAone zrAvaka banAvyA, eTale teo te rAjAonI yuddhajanya hiMsAnA bhAgI thayA hatA; ema nahi mAnI zakAya. ahIM pramodabhAvanA dekhADavAnI che. te guNIjano prati ane temanA guNo pati che. pachI te vyakita rUpe hoya te vyakti tarapha, samAja rUpe hoya to samAja tarapha, saMsthA hoya te saMsthA tarapha ane rASTra hoya te rASTra tarapha tenA viziSTa guNo prati ja pramodabhAva che. ( A pramodabhAvanA keLavavAne uddeza eka ja che ke je guNonA kAraNe jIvananI uccatA anyamAM AvI che tevI ja uccatA tarapha javAnuM baLa pramedabhAvanA bhAvanArane maLe. durguNonA prabhAvane nirbaLa banAvI saddaguNonuM baLa vadhAravuM e pramodabhAvanAnI racanAtmaka dizA che. karUNu-bhAvanA : vizvavAsalyanI trIjI bhAvanA karUNa ke kArUNya che. jagatanA je cha duHkhI che; saMtapta che, pIDita che, zoSita che temanA prati kArUNya dAkhavavuM e karUNA che. A bhAvanA paNa vyakitathI laIne samAja, deza, vizva ane samaSTi sudhI vyApaka banavI joIe. karUNAbhAvanA eTale keInA duHkhane joIne duHkhI thavuM eTaluM ja nathI paNa, duHkhane samajIne tenuM nirAkaraNa karavAmAM tenI sakriyatA rahelI che. mAtAnI karUNuM kevaLa saMvedanA banIne nathI rahetI; te te pitAnA bALakanA duHkhane dUra karavA mATe jIvana arpaNa paNa karI devA taiyAra thaI jAya che. evI ja rIte vidhavAtsalyanA sAdhakanI karUNuM paNa sakriya banIne jagata-jIvananA duHkhane dUra karavA mATe kAme lAgI jAya che. A karUNuM jyAre vizva vAtsalyanA eka aMga rUpe pragaTe che tyAre karUNA karanAranA manamAM koI paNa prakAranuM abhimAna jAgatuM nathI. tene e paNa bhAna rahetuM nathI ke huM karUNA karuM chuM. e ene svabhAvika jIvanakrama banI jAya che. "huM koinA upara upakAra karavA mATe nahIM, paNa A to mAro Atmadharma che ane huM karuM chuM ! " evI vAtsalyanI utkaTa bhAvanAnI sAthe kAryo sakriya bane che. - Jun Gun Aaradhak Trust Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 Co. zrI geDIjI jaina derAsara * zuddha eka sui-8. . 2500 varSa upara jagatanA bIjA bhAganI jema bhAratamAM paNa dAsa-prathA hatI. dAsadAsIonuM gheTAbakarAMnI jema bajAramAM kharIda vecANa thatuM hatuM. dAsIonuM jIvana svataMtra na hatuM. je ekavAra dAsa bane tene vaMzo sudhI dAsapaNuM bhogavavuM paDatuM. emAM paNa nArI jAti upara to julama ja gujArAta. AvA samaye bhagavAna mahAvIranuM hRdaya temanA pratye karUNAthI dravI uThayuM. temaNe saMkalpa karyo : "kaI . rAjakumArI je dAsI banI heya, traNa divasanI bhUkhI hoya, mAthe mUDI hoya, kachoTo mArelo hoya, sUpaDAmAM aDadAnA bAkaDA heya, hAthe hAthakaDI heya, pagamAM beDI heya, AMkhamAM AMsuM hoya, tenA hAthe huM bhikSA grahaNa karIne mArI tapasyAnuM pAraNuM karIza. - eka nahIM; be nahI; pAMca pAMca mAsa ane paccIsa divasa nIkaLI gayA. aMte evI eka dAsI maLI. caMdanabALA rUpe ane bhagavAnane abhigra (samAjanA duHkhane dUra karavAne saMka95) pUre tha. paNa karUNAnidhi mahAvIre emanI e karUNAno aMta tyAM ja na karyo paNa e dAsIne 36000 sAdhvIonI zirachatrA banAvI. A che kAraya bhAvanAnI utkaTatA ! gAMdhIjI AphrikAmAM gayA hatA vakIlAta karavA paNa gorA mAnavIone kALA mAnavI prati amAnavIya vartAva joIne temanuM hRdaya dravI uThayuM ane temanuM AkhuM jIvana dIna, duHkhI ane daridrIonA uddhAra arthe ja kharcAI gayuM. A che kArUNya bhAvanAnI sakriyatA. kArya bhAvanAmAM AvI sakriyatA na Ave to te paMguja kahevAze. mAdhyastha bhAvanA : vizva vAtsalyanI cothI bhAvanA mAdhyayya che. ene sIdho artha A pramANe che. madhye tiSThatIti madhyasthastasya bhAvaH kArya vA mAdhyasthAM - -eTale ke je vacamAM rahe che, te madhyastha ane tenAM bhAva ke kArya te mAdhyazcabhAva che. Ane eka artha e paNuM thAya che ke be Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSanI vacce samatulA jALavI rAkhavI. ghaNA ene artha taTastha rahevuM ema paNa kare che. te amuka aMze ThIka che. paNa nitAMta ene ja ' , satya na mAnI zakAya! - sAcI taTasthatA tyAM ja AvI zake, jyAM pahelAM tadAtmatA (ekarUpatA) tenI sAthe meLavI lIdhI hoya. eka mAtA jema bALakanI sAthe ekarUpatA sAdhI le che, paNa jyAre bALaka tenuM kahevuM mAnatuM nathI, aniSTa mArge jatAM nivAravA chatAM te ISTa mArge vaLatuM nathI, tyAre mAtA kaI vakhata taTasthatA eTale ke premamaya asahakAra svIkAre che, tenI asara bALaka upara paDe che, te mAtAnA tathI pitAnA aniSTa vartanane choDavA taiyAra thAya che. evI rIte ja vizva vAtsalya-sAdhaka taTasthatA tyAre ja sAdhI.zake, jyAre jagatanA prANIoe savizeSa mAnavo sAthe tAdAmya sAdhI lIdhuM hoya. mAtra taTastha rahevuM koI sAdhakanI sAme aniSTa karatuM hoya, kharAba rIte samAjamAM vartana karatuM hoya, te vakhate samAjane javAbadAra sAdhaka je kaMTALIne udAsIna thaI jAya, taTa eTale eka kore jaIne sthita thaI (besI) jAya, te te "tIre UbhA jue tamAzA" jevI kahevata pramANe te aniSTa pratye AMkha mIMcAmaNAM karI, ADakatarI rIte te aniSTane vadhAre che. taTasthatAno artha ema paNa che ke be pakSo vacce te taTasthatA rAkhe eTale ke koInA mate deravAI na jAya! paNa vivekabuddhie sArA-narasAMnA bhedane pArakhI zake. mAdhyastha bhAvane madhyastha vyaktinA bhAva tarIke oLakha e barAbara thaze. jyAre paNa koI be pakSamAM jhaghaDo thAya tyAre eka madhyasthanI nImaNuMka karavAmAM Ave che. tenuM kAma be pakSo vacce * samAdhAna karAvavAnI sAthe kharAne kharUM ane khoTAne khoTuM kahevAnuM hoya che. : ghaNI vAra AMkha AgaLa upadrava thatA haya, aniSTo cAlatA Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 17 hoya, guMDAo gUMDAgIrI karatA hoya, tyAre "huM taTastha chuM" ema kahIne kaMI paNa karyA vagara besI rahevuM e to taddana nirmAlya bhAvanA che. zakti hevA chatAM aniSTo prati AMkha ADA kAna na karavAM ane huM to taTastha chuM ema kahIne besI na rahevuM joIe; paNa ene dUra karavA sakriya prayatna karavo joIe. - ahIM gAMdhIjIe milamAlika ane majUre vacce amadAvAdamAM je gharSaNa thayuM tenuM samAdhAna karAvyuM tene dAkhalo TAMkI zakAya che. temaNe "mAre zuM" ema kahIne besI rahevuM yogya na gayuM paNa jAte jaI vacamAM paDyA ane bannenuM sahiyAruM saMgaThana UbhuM karyuM. ene sAcI madhyasthatA kahI zakAya. sAmAjika jIvananAM mUlyo bagaDatAM hoya, saMskRtinAM to naSTa thatAM hoya tyAre vizva vAtsalyane sAdhaka zI rIte cUpa rahI zakaze? mAdhyaradhdha bhAvanAmAM jyAM sudhI kArUNya ne sakriya rUpe pragaTAvavAmAM na Ave to te paNa paMgu ja gaNAze. mAdhyazya bhAvanAnI sakriyatA to sArA narasAM tattvomAM sArAM tattvone tAravI tene uttejana ApavuM ane narasAM to dUra thAya tevo prayatna karavAmAM rahelI che. eka rIte eNe samAjanI adAlatamAM sAco nyAya karavAne che. keTalAka ema kaheze ke Ama to (kharAba lokonI pratiSThA toDavAthI) kharAba lokonuM manadu:kha thAya che tethI vizva vAtsalya sAdhanA aTake che paNa Ama mAnavuM e bhUla bhareluM che. eka DaoNkaTara che. tene dardInuM oparezana karavAnuM che. je te ema mAne ke oparezana karavAthI dardIne duHkha thaze tene cepa mane lAgaze to te oparezana nahIM . karI zake. evI ja bhUla aniSTone pratikAra karavAthI ApaNAmAM aniSTa Avaze, ema samajavAmAM che. samAjamAM ke rAjyasaMsthAmAM jyAre aniSTane saDe prasaryo ke prasarato hoya tyAre te saDAnI zuddhi mATe samAjanA javAbadAra sAdhakane te aniSTakArane aDavuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ja paDaze. ghaNA loko A aMge kahe che ke ApaNe evI khaTapaTamAM na ! paDavuM joIe. saMsthAo sAthe ApaNe zuM levA devA ! ApaNe taTastha rahevuM joIe. e eka prakAranI bhramabharelI bhUla che. Aga lAge che tyAre pADozamAM lAgI hoya chatAM tene bujhavavA mATe sahu doDe che. sahu jANe che ke gharamAM Aga lAgI nathI paNa sAthe sAthe temane e paNa bhaya to hoya che ja ke te prasaraze te ApaNA ghara sudhI paNa pahoMcaze. te vakhate tenI taTasthavRtti egya na gaNAya. e ja rIte samAjamAM vadhatA aniSTone javAbadAra sAdhake khALavAM ja paDaze, rokavAM ja paDaze ane jarUra jaNAya to samULago kApa paNa mUkavo paDaze. je jAgRta rahIne aniSTonI zuddhi kare to tene aniSTano cepa lAgavAno jarAya bhrama nathI. mAdhyastha bhAvanAvALI vyaktie te e aniSTane dUra karavAnuM je suMdara pariNAma Avaze tene khyAlamAM rAkhIne tene pratikAra karavAne che. DokaTara dardInuM oparezana kare che tyAre jANe che ke chevaTe dardI sAro thaze. eTale ja te dardInI bUmo, cIso ke vedanAnI paravAha karyA vagara paNa taTastha rahIne pitAnuM kArya kare che. dardIne pahelAM to ema ja lAge che ke mAre jIva kapAI rahyo che paNa daI gayA bAda to te DokaTarane AziSa Apaze. evI ja rIte vizva vAtsalyanA sAdhake anyAyI, atyAcArI, phara, zoSaka, pApI ane hiMsaka pratye siddhAMtanI daSTie virodha ke pratIkAra to karavAne rahyo. evA lokone pratiSThA na maLe ene paNa e khyAla rAkhaze. Ama chatAM paNa te sudhare ane tenuM bhaluM thAya evuM aMtaranuM vAtsalya paNa tenAmAM jarUra raheze. enuM dila te mAnA dila jevuM haze. je bALakanA bhalA mATe dhamakAve, Thapako Ape chatAM paNa tenA aMtare to bALakanA bhalAnI cAhanA hoya ! vizvavAtsalyane sAdhaka jANe che : 2 vera pApase, nA pApIse keTalAka loko mAdhyastha bhAvane manamAM khapAve che. e amuka aMze satya che. te eka kasoTI rUpe paNa che. sAmAnya rIte aniSTa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tonuM jora vadhatAM, te koI sAdhaka pAse baLajabarIe aniSTonI sthApanA karAvavA Icche tyAre sAdhake mauna rahevuM joIe. '. - ahIM vizeSa spaSTatA rUpe 1942nA AMdolana pachI je bhAMgaphoDa ane hiMsA thayelI tene dAkhalo mUkI zakAya. gAMdhIjI AgAkhAna jelamAM hatA te vakhate muMbaInA gavarnara sara rojhara lumalIe gAMdhIjIne A bhAMgapheDanI kApalIo batAvI abhiprAya ApavA jaNAvyuM. gAMdhIjI te vakhate mauna rahyA. je e samaye teo ema kahe ke te sArUM nathI te lokono jusso tUTI jAya, bhAMgaphoDa pravRtti karatAM parataMtratAnuM aniSTa moTuM hatuM. sAthe ja mauna rahevAnuM kAraNa e hatuM ke je hiMsAvRttine Teke Ape te te vadhI jAya ema hatuM. eTale temanuM te vakhatanuM mauna madhyastha bhAvanA sakriya mauna svarUpane rajU kare che. ghaNIvAra evuM bane che ke sAdhaka jyAre potAnA siddhAMta mATe aniSTone pratikAra karato hoya tyAre baLavAna aniSTa to tene teDI nAkhavA prayatna kare che. eka to pralobhanothI ane bIju hiMsAthI. AvA samaye sAdhaka tUTI na paDe e mATe mAdhyasthabhAva keLavavo jarUrI che. enA kAraNe AtmabaLa to maLe ja che paNa sAthe ema samajI letAM ke e to aniSTa che. ene dUra karavA mATe kyAreka je pratihiMsA jAge che tenAthI paNa bacAya che. A uparAMta maunano bIjo artha e che ke viparIta tamAM saMmati na ApavI. enuM potAnuM alaga mahatva che. kayAreka sArI ane ghaDatara pAmelI vyaktio paNa aniSTa tane pitAnI pratiSThA vadhAravA mATe saMmati ApI de che. tyAre eka yA bIjI rIte teo aniSTone poSe che. ghaNIvAra viparIta vRttimAM virodha karavAthI paNa ene poSaNa maLe che. dA. ta. jhaghaDALu mANasane kaMI paNa kahIe to e ene baLatAmAM ghI nAkhyA jevuM banAvI de che. AvA samaye cUpa rahevuM, e ja zreSTha che. - mAdhyastha bhAvane bauddha dezanamAM "upekSA"nA rUpamAM raju karavAmAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvelA che. e rIte ghaNuM mAne che ke cAra, pApI, atyAcArI vi. prati udAsInatA keLavI; emane vicAra paNa na kara. paNa ethI e kone mokaLuM medAna maLe che ane teo tevA sAdhakanA maunanA bhoge aniSTane phelAve che. AjanuM eka moTuM aniSTa tattva phezananA nAme pravezI gayuM che. te che. aMge ughADAM dekhAya evAM bArIka kapaDAM paheravAM! ghaNuM vicAraka ane sAmAnya buddhinA banne prakAranA loko e sArI vastu nathI ema jANavA chatAM AdhunikatAnA bahAne cUpa rahyAM. pariNAme e aniTe ghara to mAnava samAjamAM karyuM ja che paNa sAthe sAthe Aje cAritrya saMbaMdhI aniSTa ke dezane paNa poSaNa maLI rahyuM che. have ahIM upekSA ja rAkhavAthI pariNAma zuM AvyuM che te samajI zakAya che. evI ja eka bIjI vAta che; dAna ApavuM ane pratiSThA karAvavI. kharekhara je dAtA dAna Ape che te bIjAne madada karavA Ape che ane tenI madada upayogI banI ke nahIM e ja ene jovAnuM che. e chatAM ce. Aje jovAmAM Ave che ke dAnadAtAo zarato mUkAve che; chApAmAM. jAherakhabaro chapAve che; takhtIo upara nAma mUkAve che; ane, ghaNIvAra te sabhAomAM bahumAna-prazasti paNa maLe evI bhAvanA seve che. A badhuM lagabhaga eka rIte aniSTa prati sAdhakoThArA upekSA. karavAthI athavA tene bIjA bahAne poSaNa ApavAnI vRttimAMthI janme che, vikase che ane navA aniSTa rUpe phAlephule che. eka vyakti samAja pAsethI vadhu kamAya che, eTale teNe samAjanA saMkaTagrasta vargane dAna ApavuM ja joIe. kAraNa ke teNe joIe tenA karatAM vadhu kamANI karI che. eTale ke bIjA lokonI thatI kamANImAMthI teNe bhAga paDAvyo che. e ja bhAgamAMthI te thoDe bhAga dAna Ape che emAM te paropakAra karato nathI paNa pitAnuM kartavya pALe che; pitAnI bhUlane sudhAre che agara to zeSaNathI meLavela dhana ApIne tenuM prAyazcita kare che. evA dAtAnI pratiSThA karavAne artha zuM? te chatAMe jyAre amUka ajJAnI .: P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 to vadhIne tenI pratiSThA kare che tyAre sAdhake tenI upekSA na karatAM, tene eka rIte virodha karavo joIe ke jethI AvA mAna-pAna ke pratiSThA prati laka-mAnasa upekSA kare. ene badale je te sAdhaka upekSA rAkhe ke mAre zuM! to, e aniSTane prasAra thAya ane dAnanuM mahatva na rahe. paNa e eka prakArane vepAra banI jAya ke huM tamane ATalA rUpiyA ApuM enA badale tame mane ATalI pratiSThA Ape ! pachI kyAM rahI karuNA ke madadanI bhAvanA ! eka bIjI bhrAmaka vicAraNuM ghaNI vAra rajU thAya che ke je ema dAtAonA guNagAna na gAIe to bIjA kyAMthI AgaLa vadhe ! eka vastu te nitAMta satya che ke te kamAIne dAna Ape ke na Ape; tenI sAthe dhana hamezAM rahevAnuM nathI. tenA badhA dhanane saMpUrNa upabhoga paNa karI zakavAne nathI; ane tene je jarUra karatAM vadhAre dhana maLyuM che te bIjAnI kamANInA bhege ! eTale te dAna ApIne pitAnuM eka kartaya ja bajAve che. enI dAnanI pravRtti bIjA mATe anukaraNIya che. paNa te enI pratiSThA karAve e te IcchanIya nathI, ane temAM sAdhaka paNa sahAyaka bane e to nitAMta akalpanIya che. jarUra sAdhaka tenI dAna karavAnI vRttine uttejana ApI zake jethI tene lAbha anyane maLatA rahe. e uparAMta e paNa kharuM ke dAnavIranA dAnanI pratiSThAne uttejana na maLe enI jeTalI kALajI rakhAya tenAthI vadhAre kALajI te tene apazabdothI na navAjIe e aMge rAkhavAnI che. "A to. kALA bajArIo che, ceri che, lokone lUMTanAre che !AvA AkarA zabdaprahAra karavAthI, tenAmAM dAna karavAnI je bhAvanA ane zakti pragaTa thaI che, te aTakI jAya ane tene lAbha bIjAne maLato baMdha thaI jAya; e vadhu saMbhava che. jema dAnanI pratiSThA IcchanIya nathI tema dAna karanArane vakhoDavuM e paNa IcchanIya nathI. AvA samaye mauna rahevuM e zreSTha che. * sUya gaDAMga sUtramAM kahevAmAM AvyuM che - je ya dAnaM pasaMsaMti vada micchatti paaginno| je ega paDisehanti, vitti cheyaM kareMti te // P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je evA dAnanI prazaMsA kare che te aneka prANuonA zoSaNarUpa vadhane piSe che. je ene niSedha kare che te garIbone sahAyatAnI vRttine viccheda kare che. je anaitika kamANImAMthI dAna kare che tene pratiSThA maLatAM te vadhu ne vadhu anetika kamANu tarapha deTa mUkaze pachI the dAna karIne beTI pratiSThA maLavAnI vRttine piSata raheze. e bhayane oLakhIne upara spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. madhyastha bhAvanAnI vizeSatA e che ke vyakti, samAja ke samaSTinA aniSTonI sAme laDavuM. paNa te enAM aniSTo dUra thAya ane sArAM bane evI satata vAdyanI bhAvanA sAthe. tenI parAkASTArUpe duSTa-fara ke pApIne du:khamAM joIne tene madada karavI joIe. eTale ja sAdhako pANImAM DUbatA vIMchIne, e jANavA chatAM ke DaMkha mAraze, chatAM bacAve che; Aja mAdhyastha bhAvanAnI sakriya vAtsalyatA che. ahIM vIMchIne svabhAva DaMkha mAravAno che te prati mAdhyathyi bhAva pragaTa karI tene bacAvavAnI bhAvanAne sajIvana karavAmAM AvelI che. A cAre ya bhAvanA parasparamAM otaprota che. temane yathArtharUpe samajIne AcaravAthI vizvavAtsalyanA mArge javAnuM saraLa thaI paDaze. carcA-vicAraNuM vAtsalyabhAvanI sakriyatA paMjAbhAI -savAre nemimunie karelI vizvavAtsalya pravAhanI cokhavaTa je rIte karI che tethI atyadhika saMtoSa thayela che. cAra bhAvanAo maitrI, muditA, karUNA, ane mAdhyasthanI chaNAvaTathI ghaNuM jANavA maLela che. | sAmAnya rIte upekSAne ja mAnava mAdhyasthabhAvanAmAM ghaTAve che. aniSTa dhoLe dahADe cAlatuM hoya toye haze, maraze, karaze te bharaze ema kahIne calAvI levAya che. tenA badale aniSTane virodha ane ISTanuM samarthana karavuM joIe. AjubAjunuM vartuLa sakriya na banyuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 hoya athavA nAnA aniSTane virodha tarata sakriya karatAM, meTuM aniSTa e virodhane pitAnI tarapheNamAM laI jAya evo paNa saMbhava che. tyAM virodhanI sakriyatAmAM vAra lAgI zake athavA mauna rUpe virodha thAya e paNa judI vAta che. paNa mAdhyasthabhAva kevaLa virodhI nathI te samajAyuM. evI ja vAta maitrIbhAvanI che ke te dareka sAthe na bAMdhI zakAya. maryAnti maNUDhi pakSapAtina-eTale ke saddaguNInA saddaguNane lIdhe teno pakSapAta thAya, ane durguNa hoya to tenI sAthe premathI laDAya paNa kharUM. evuM ja pramodabhAvanuM che ke te kevaLa guNa vyakti tarapha ja nahIM, guNI saMsthA prati paNa pragaTa thaI zake. karUNA paNa upakAranI rIte nahIM paNa kartavyabhAve thavI joIe. e badhI vAto jANIne khUba AnaMda thayo. velaphera sarvodaya ane vizvavAtsalya mATaliyAjI -(zabdanI saMpUrNa chaNAvaTa karyA bAda) mULe te purohita ane paMDA va.nA "dharmanA nAme aMdhavizvAsa nI sAme baMDarUpe rAjya krame krame badhI bAbato pacAvI pADI. prajAne prathama to e game ke bhale badhuM rAjya kare. paNa pAchaLathI prajAne e gamatuM nathI.. DenmArkamAM baccAM ane vRddhonI javAbadArI rAjya upADI lIdhI che. te mATe pacAsa TakA karaverA ugharAvI levAmAM Ave che. nAnAbhAI ane manubhAI paMcolI tyAM pravAse gayA tyAre A aMge pUchavAthI vRddhoe kahyuM : "bIju badhuM to game paNa amArAM bALako sAthe rahIne je vAtsalyanI Apa-le thavI joIe te thatI nathI." TuMkamAM rAjya badhI vastuo hAthamAM le e yogya nathI ane kalyANarAja thAya toye vAtsalya to Ave nahIM. e A dezanI saMskRtine anukULa paNa nathI. te chatAM 1930 thI A aMge prayatna thaI rahyo che. sarvodaya vicAra vinobAjIe rajU karyo che. temAM janazaktine P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLa lAvavI joIe. thoDAka varSomAM vividha AMdalanethI mANaso evA taiyAra thAya ke pachI AkhA samAja saheje badalAI jAya ! athavA, hiMsA ke daMDa Ave te thoDAM Ave, evI enI pAchaLa nema che. paNa kAryakaro ochA ane saMghazakitane virodha eTale sarvodaya sakriya saphaLa banI zakayuM nathI. '' e mATe vizvavAtsalyanI vicAradhArA no prayoga karI rahela che. te paristhiti parivartananI saMdha zaktine vyavasthita karavI, ane dhIre dhIre e vyavasthita saMghazakita rAjyane bhAra uThAvI le ane rAjya nivRtta thatuM jAya e pejanA vizvAtsalyanI che. eTaluM ja nahIM te kalyANarAja ane sarvodayanA cAlu pravAhane anubaMdha jALavIne duniyAnA pravAha sAthe AgaLa vadhI rahyuM che. kalyANarAja paheluM pagathiyuM che. janazaktimAM vicAra bharavAnuM ane navI smRti racavAnuM kAma vinobAjIe karyuM che. karI rahyA che. ethI vicAronI sAthe udaya parivartananI dizAmAM ThIka ThIka pragati sadhAI che paNa je veLAsara paristhiti parivartana na thAya te te pragati thaI na gaNAya ! ulaTuM aTakI javAya ane udhuM pariNAma paNa Ave. eTale vidhavAtsalya pravAha tene yathA samaye yogya sAmagrI pUrI pADI rahyo che. TUMkamAM traNe saMbaMdhita che ane ekamekanA pUraka che. - vizvavAtsalya pravAha kalyANa rAjane toDato nathI chatAM paNa saMzodhana to kare che. jemake gaNotadhArA zuddhiprayoga vaDe vizva vAtsalya kalyANarAjanI kAryapaddhatimAM kalyANakArI saMzodhana karAvyuM. - ghaNAM kahe che ke evA zuddhi prayogathI Agraha ladAya che. e kharUM che ke loko jAgRta thaI satya ane asatyane chUTAM pADe che ane satya jarUra ladAya che. - daMDI sanyAsI gepALa svAmI : aniSTane zikSA maLe e daMDa nathI, satya ladAya e durAgraha nathI; e to zikSaNa ane satyAgraha che. te na rahe te samAja TakI na zake ? P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 25 apramANika saMpattinA dAnanI pratiSThA zA mATe nahIM? baLavaMtabhAI : (be praznomAMne pahelo prazna) apramANiktAthI meLavelI saMpattimAMthI dAna karanAra prAyazcita ke kartavyabhAve Ape to te svIkAravAthI, apramANikatA enAmAM TakI rahe paNa apramANikatAne sAmAjika pratiSThA maLe nahIM eTaluM ja ne ? A aMge bIjA sabhyoe chaNAvaTa karI hatI ke - eka vAra dAtA tarIke, kartavyabhAve ke prAyazcitarUpe ApanAra dAnane sAmAjika pratiSThA maLe te samAja sAvadhAna bane che ane e rIte zoSaNa karIne vagara pazcAtApe ke kartavyabhAva vagara karela dAnane pratiSThA ke te aniSTane uttejana maLatuM nathI. tethI te vadhatuM nathI. e sAthe aniSTanA pratikAranI prakriyA cAlu rahe che jethI apramANitAne vyakita cheDe tevI paristhiti paNa sarjAya che. tene ema thAya che ke dAtA tarIke mane pratiSThA maLatI nathI te pachI pramANika banI dAna karI zA mATe kRtArtha na thAuM! ghaNuM sArI vyaktio saMsthAmAM hoya te te saMsthAne zA mATe nA prazaMsanI bhaLavaMtabhAI--(bIjo prazna) keTalIka saMsthAomAM ghaNI sArI vyakti hoya che to tevI saMsthAonI zA mATe na prazaMsA karavI ? A aMge chaNAvaTa karatAM sAra nIkaLyo ke vyaktio karatAM saMsthA mukhya che. A yugamAM vyakita karatAM saMsthAnuM mahatva vadhAre che ane tethI guNe ghaDAelI saMsthAnI prazaMsA karavI joIe. devajIbhAI:-osavALa bhAIonI eka sabhA ghATakoparamAM thaI. temAM huM hAjara hato. tyAM bhacAu kheDUta maMDaLane dAna ApavAnI vAta meM raju karI. loko kheDUta maMDaLanA kAryane jANatA hatA eTale P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA Teko Apyo. paNa pAchaLathI loko prazna karatA thaI gayA. kAraNa ke koIke ema kahI dIdhuM ke A maMDaLa dhanikonI pratiSThA toDavAmAM mAne che. Aje dhanikonI prazaMsA eTalI hade thAya che ke na pUcho vAta. loko dAnanI vAhavAhathI dhana pedA karavAnA anicchanIya bAge vaLe che ane tene protsAhana maLe che. pariNAme garIbI ane amIrI vaccenI divAla vadhe che. mATaliyA :-tantIthI (lagADavAthI) loko khUba nANAM Ape che kAraNa ke comera tenI bolabAlA che. ApaNA AdarzomAM e pratiSThAne toDavAnI vAta heI ApaNuM racanAtmaka saMsthAone muzkelIo paDe che. te paNa eka tapa che evuM mane lAge che. dhananI pratiSThA toDavA mATe AkarI ke kaDavI bhASA karatAM preraNAdAyaka madhura bhASA vadhu asara kare che. ' . eka sabhAmAM eka dAnadAtrI bahenanI ghaNI ja tArIpha thaI. kAvyo gavAyAM. mane paNa kaMIka bolavAnuM sUcana thayuM. tyAre meM to namrabhAve kahyuM : "e bahena to bhagavad bhagata che ane brahmane samarpita thayAM che. have tame bhagavAnane badale bahenanI tArIpha kare che te bahenane ema duHkha nahIM thAya ke bhagavAnanI tArIpha bhUlIne tenI potAnI tArIpha karo cho ? " AnI sArI evI asara sabhAmAM thaI hatI. Aje zibirArthI bahene e paNa dAnanI tArIpha sAme asarakAraka kahevA ja joIe ema ekI avAje kahyuM hatuM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zA vijaya derAsara saMdhAna bhaMDAra Co. zrI goDajI jaina derAsara hI zivalajja roka, muMbai-3 [2] vAtsalyathI vizva vAtsalya-vivecana [ 24-7-61] -munizrI nemicaMdrajI vizva vAtsalyane AjanA pravAha vaccenuM sthAna ane tenI bhAvanAo upara agAu vicAra karavAmAM Avela che. vizva vAtsalya to evo viSaya che ke tenI chaNAvaTa karavAmAM ghaNA divaso lAge. ahIM tenA saMbaMdhamAM TuMkamAM paNa alaga alaga muddAonI chaNAvaTa karavAnI che. atre vizva vAtsalyano mULa kayAM ane kevI rIte vikase che te aMge vicAra karavAne che. * - vAtsalyanuM bIja -vizvavAtsalya zabdamAM be zabdo AvelA che. vizva ane vAtsalya. vizvapatinuM vAtsalya e vizvavAtsalya che. eTale vizva vAtsalya upara vicAra karatAM, sarva prathama ApaNe vAtsalya upara vicAra karIe ke tenuM bI(ja) zuM che? e vRttine udbhava. kyAMthI thayo ? samasta jIvanA jIvana upara najara nAkhazuM to jaNAze ke prANImAtranI badhI pravRttionA mULamAM eka vRtti che te jIvavuM ane TakI rahevuM. I want to service--"lAMbA kALa sudhI jIvI zakuM" A bhAvanA jIvananI dareka pravRttimAM jovAmAM Avaze. bImAMthI vRkSa thaze. vRkSane phaLa Avaze. pharI tenAM bI vavAze ane vRkSa kAyama raheze. evI ja rIte bIjA dareka jIvananuM che. eTaluM ja nahIM khAvAnI, pIvAnI, paheravAnI, vicAra karavAnI, bolavAnI ItyAdi badhI pravRttione hetu jIvanane TakAvI rAkhavA mATe ja che. nAnI jIvasRSTi. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnI rIte, mAnavajAti pitAnI rIte kema sArI rIte TakI zakAya te aMge prayatna ane pravRtti kare che. jJAna-vijJAnanI zodha * vaDe mANasa saraLatAthI kaI rIte vadhAre TakI zake e ja uddezya sadhAya che. dIkarabApanuM nAma calAve, Ama sAmAnya vaMzaparaMparAthI laIne, siddha buddha-mukta thaIne amara thavuM tyAM sudhInI dareka pravRttio pAchaLa TakI rahevAnI-amara thavAnI bhAvanA ja preraka baLa che. mAnava anatakALa sudhI eja zarIre na TakI zake eTale strI ane puruSa bannee maLI saMtAnanuM sarjana karyuM. temaNe ene pitAne aMza mAnyo ane vaMzAvaLI vaDe potAnI gaNatarI pramANe anaMtakALa sudhI TakI rahevAnI icchAne pUrNa karI. e bhAvanA, Urmi ke anubhUti ja vAtsalyanuM bIja che. enA vaDe bIjA jIvAtmAmAM pitApaNuM anubhavAya che ane tene TakAvI rAkhavAnI bhAvanA amalamAM Ave che. vAtsalya pragaTa thatAM judAI rahetI nathI. saMtAna Take te mATe potAnuM sarvasva arpaNa karI devAya che. e TakI rahevAnI bhAvanAnA kAraNe mAnavaprANamAM saMtAna-icchA vizeSa rUpe hoya che. mAtAmAM e vadhAre pragaTa thAya che. mAnava sivAya anya jIvanamAM, paNa IMDAmAMthI pakSI ane pakSImAMthI IDuM ke bImAMthI vRkSa ane vRkSamAMthI bI e rIte A bhAvanAno saMcAra hoya che. garbhamAMthI saMtAna taraphanI kALajI e pitAnA page UbhuM rahe tyAM sudhI pazu-pakSIomAM ane pitAne zvAsa rahe tyAM sudhI mAnavasamAjamAM jovAmAM Ave che. nabaLI hariNIne siMha sAthe potAnA saMtAna mATe laDatI jovAmAM Ave che e A bhAvanAnI pUrNatA che ke potAne vinAza thAya chatAM tenuM saMtAna jIve. thoDA vakhata pahelAne eka dAkhalo che. bAraiyA komane eka pitA potAnA 17 varSanA dIkarAne pAsenA gAmanA eka chAtrAlayamAM rAkhavA mATe laI javAne hato. mA ane dIkare alaga thatAM, mAtA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhan 12t Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jora jorathI raDavA lAgI. bApa majabUta manane hato eTale te bolyo : "ene raDavA de ! tuM cAla dIkarA !" ema kahI te bApa dIkarAne laIne cAlavA lAgyo. koI paNa divasa dIkarAne alaga nahato karyo eTale mA paNa raDatI raDatI pAchaLa javA lAgI. barAbara chAtrAlaya sudhI doDha mAila te raDatI raDatI gaI cheka chAtrAlayamAM dAkhala thayA ane mA pAchI vaLI. be traNa divasa. thayA ke te pharI tene ghera teDI gaI. A mAtAnuM hRdaya che. tenI aMdara keTalo prabaLa bhAva hoI zake tene A dAkhalo che. AjakAla te lokone bALaka thAya, e gamatAM nathI; tema ja bhaNataranI sAthe eka khoTo vA cAlyo che, te pramANe. zikSita mAtAomAM bALa uchera tarapha bedarakArI vadhatI jAya che. raziyAmAM bALakane janma ApyA pachI sarakAra mAtA pAsethI bALakane laI le. che. yuropamAM paNa moja-zekha pAchaLa mAtAe bALakone ucheravAthI kaMTALI jAya che eTale AghA rAkhe che. paNa je vAtsalyabhAva eka. mAtA bALaka prati reDe te bIjI na reDI zake. A vAtsalya agAu lohInA saMbaMdha sudhI hatuM. eka samaya evo. * hato jyAre strI bALakonI sArasaMbhALa rAkhatI, tene ucheratI ane temanAmAM saMskAre reDatI. bALako tenI AMkha AgaLa moTAM thatAM. paNa dhIme dhIme mAnave ToLAomAM rahevuM zarU karyuM, samAja sthapAyo. ane prajAjIvananA ghaDataranI javAbadArI sAthe bALakonA ghaDataranI javAbadArI samAja upara vadhAre ne vadhAre AvI. Aja sudhI mAnava samAje pitAnI je pragati sAdhI che tenA upakAranA badale samAjane caraNe saMtAne dharavA ane samAjanuM RNa utAravAnuM sAdhana saMtAna manAvavA lAgyuM. jene saMtAna na thAya te abhAgIya gaNAvA lAgyo.. ' "agahya ratanarita, * svargA naivaca naivaca P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' -eTale ke jene putra na hoya tenI gati thatI nathI, tene svarga maLatuM nathI, tema ja vAMjhaNa mA-bApanuM meM na jevuM evI bhAvanA prasaravA lAgI. pitAne putra na hoya to vaMza calAvavA mATe pitAnA bhAI ke kuTuMbInA putrane dattaka laIne icchAnI pUrti karavA lAgyA. lehInA saMbaMdhamAM keTalIka vAra vAtsalyane badale moha hoya che paNa je mAnasika saMbaMdha hoya che temAM kartavyane saMbaMdha hoI vAtsalya zuddha rahI zake che. temaja tene vikAsa paNa thaI zake che. che eTale vAtsalya je mANasanA kuTuMba sudhI sImita hatuM tene vikAsa thayo ane teNe samAja-vAtsalyanuM rUpa dhAraNa karyuM. potAnA mATe, potAnA kuTuMba mATe dareka kaMIka kare che paNa evI ja kartavya bhAvanAe prerita thaI AkhA samAjane TakAvI rAkhavA mATenI je anubhUti mANase pragaTAvI te samAja-vAtsalya kahevAyuM. mANasa eka sAmAjika prANuM che. tene potAnuM jIvana TakAvI rAkhavA mATe samAjanA ghaNuM alaga-alaga ekamono sahayoga meLavo paDe che, tema ja tene paNa e sAmAjika sahayogamAM pitAno phALe Apa paDe che. mANasanA jIvanane ucca ane divya banAvavA mATe pUrvajoe RSi-munioe sAdhanA karI eka bhUmikA taiyAra karI che. tenA AdhAre mANasa AgaLa vadhe che. ItihAsa-bhUgoLa ke vijJAnanI je zodhakhoLa thaI che, te lokoe potAnA ekAMta hita mATe nathI karI. teo to sukhI hatA paNa potAnI sAthe samAjane paNa sukhI jovA icchatA hatA eTale temaNe zodhakhoLa karI. tenI pAchaLa je koI eka bhAvanA kArya karatI hoya to te samAja vAtasalyanI hatI. samAjavAtsalyamAM vAtsalya kevaLa eka taraphI nathI hotuM; paNa te to bIjAne pAvAnuM temaja pIvAnuM hoya che. mAnavajAtine je samAjavAtsalya na maLyuM hota to te paNa bIja pazuonI jema ja raheta. AsapAsanuM sAmAjika vAtAvaraNa, sabhyatA, saMskRti vagere je kaMI tene P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 krame krame maLyuM teno saMbaMdha sthULa dehanA-lohInA karatAM paNa vadhAre che. lohInA saMbaMdhe vAtsalya sIMcIne mANasa vyakitagata jIvanamAMthI jema kauTuMbika jIvanamAM Avyo tema teNe AMtarika ane mAnasika bhUmikAe baMdhAyelA saMbaMdhomAM paNa tevI AtmIyatA ane zuddhatA meLavavAnI che. eTalA mATe jainasutromAM kuTuMbavAtsalya pachInI bhUmikAe sAdharmI=vAtsalyane mUkavAmAM AvyuM che. teno artha che samAna dharmavALA eTale samAna mAnavajAtinA loko prati vAtsalya bhAva reDo. jo ke Aje to tene artha jene kevaLa pitAnA sAMpradAya sudhI ja kare che. paNa tenI vyApakatA kharekhara samasta mAnava jAta sudhI che. ' bhagavAna RSabhadevanA samayamAM akarma bhUmikA hatI ane yugaliyA prajA hatI. teo kevaLa pitAnA paDa sudhI ja rAcatA. temaNe e prajAne vyaktivAdathI kuTuMba ane pachI varNavyavasthA bAMdhIne samAja sudhI ANI samAja vAtsalya zIkhavyuM. tyArabAda temaNe joyuM ke e prajAne samAjavAtsalyathI vadhIne samaSTi-vAtsalya sudhI laI javAnI jarUra che. e mATe jAte vizva vAtsalya sAdhavuM jarUrI hatuM. te mATe temaNe sAdhu-dIkSA lIdhI. jagatanA samasta jIvonI (samaSTinI) sAthe AtmIyatAne anUbhava karavA mATe temaNe eka varSa sudhI samauna tapa karyuM. jene tene varSItapa kahe che. tyAranI prajAne A vizvavAtsalya sAdhaka zuM le che-kevI rIte le che ? enI jANa na hatI. kaI hAthI hAjara kare, kAraNa ke RSabhadeva rAjA hatA, temane savArI mATe jaIe ne? kaI ghoDo hAjara kare kAraNa ke emane page thoDuM cAlavAnuM hoya ! koI motI bharelA thALa hAjara kare, kadAca koIe prabhune meNuM mAryuM haze eTale AbhUSaNa vagara pharatA haze ! koI kanyA hAjara kare ke kadAca emane rANIothI asaMtoSa thayo haze! prajAne prema khUba ane jene je sUjhe te rIte prabhune rIjhavavAno prayAsa kare ! paNa kaI nahotA jANatA ke temane te mAtra zuddha, kalpanIya, sUjhata acitta AhAra joIe kAraNa ke e saMmaSTi vAtsalyanA sAdhaka ekandriya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 32 jIvane sacitta AhAra paNa na laI zake ! keine kadi kalpanA paNa nahIM ane ahAra Ape nahIM ! prabhu nirdoSa AhAra meLavavA tapa karIne pharI rahyA che ema koinA manamAM thAI ja nahIM! aMte, hastinApuranA rAjA zreyAMsakumAranA mana upara A avyakta delanane UMDe paDa paDyo. tene paherAvavAnI IcchA thaI. te vakhate pAse ikSu-(zeraDI) rasanA ghaDA hatA. te acitta ane kalpanIya AhAra hato, teNe te vaherAvavAnI bhAvanA karI ane bhagavAna RSabhadeve zeraDInA rasathI varSItapanAM pAraNuM kya. A rIte saMskRtinA AdikALamAM vizva vAtsalyanuM kheDANa thayuM. bIjI bAju mAtA marUdevIne bhagavAna RSabhadeve dIkSA lIdhI tyArathI kuTuMba-vAtsalyanA kAraNe ciMtA thatI ke "mAro RSabha kayAM raheto haze? zuM khAto haze? kyAM sUtA haze ! e ciMtAmAM temanA bAra mAsa nIkaLI gayA. khAvA-pIvAnuM bhAve nahIM, uMdha rAtre Ave - nahIM. ekavAra mAtA marUdevIe sAMbhaLyuM ke bhagavAna RSabhadeva ayodhyAmAM AvyA che. tyAre mAnA vAtsalya prerAIne teo prabhune jovA hAthI upara nIkaLyA. tyAM jaIne temaNe joyuM ke eka moTI pariSada bharAI che. temAM strI-purUSo, devIdevo ja nahIM, pazupaMkhIo paNa beThAM che. A joIne mAtA vicAra kare che : "are huM to RSabhanI ciMtA karuM chuM paNa e to jagatanA prANI mAtranI ciMtA kare che. e prANIo prati keTalo vahAla reDI rahyo che! ene to koI vastunI ciMtA lAgatI ja nathI. te pitAnI mastImAM che. mAre paNa sImita kuTuMba-vAtsalya mUkIne vizvaprati vAtsalya reDavuM joIe." Ama bharUdevI mAtAnuM vAtsalya je kuTuMba sudhI sImita hatuM te asIma vizvaprati vahevA mAMDe che. bhagavAna RSabhadevathI temane vizvavAtsalyanI preraNA maLe che. ane temane tyAM ja pUrNa AtmajJAna thaI jAya che. . tA. samAjavAtsalyathI vadhIne vizvAtsalyanI sAdhanA gRhastha jIvanamAM Jun Gun Aaradhak Trust . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. ! Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 - vyakti pote karI zake paNa vizvAtsalya-sAdhanAnI preraNA AkhA samAjane ApavA mATe te sAdhujIvana ja saphaLa sAdhana che. gRhastha jIvanamAM vidhavAtsalyanI preraNA AkhA samAjane ApavI e lagabhaga azakaya jevuM che. kadAca gRhastha saMyamI bane te paNa vizva vAtsalyanI preraNA jagADavA mATe sAdhuonI saMyama maryAdAja preraka banI zake che. uttarAyana sUtramAM batAvyuM che : saMti egehi bhikkhuhi, gAratyA sNjmuttraa| gAra tthevi sambehiM 'sAhavo sNjmuttraa|| . keIka sAdhu karatAM gRhastha saMyamamAM uttama hoya che paNa badhA gRhastho karatAM to sAdhuo ja saMyamamAM uttama hoya che. vizvavAtsalyanI sAdhanAnI preraNA ApavA mATe utkRSTa prakArane saMyama he jarUrI che ane te kevaLa sAdhujIvanamAM ja hoI zake che. jyAre gRhasthAzramamAM kuTuMba-moha vagere deSo hoIne; temanI vAtsalyanI maryAdA kevaLa samAja vAtsalya sudhI rAkhI che. te chatAM je gRhastho saMyamanI bhUmikAmAM AgaLa vadhyA hoya che, jemaNe trasajIvonI niraparAdhI hiMsAno tyAga karyo che ane sAparAdhI trasa jIva hiMsAmAM viveka batAvyo che ane sUkSma ekendriya jIvonI paNa maryAdA karI che temane zramaNopAsaka kahevAmAM AvyA che. teo vidhavAtsalyanI sAdhanAmAM madadagAra hoya che; tene anusaranAra hoya che. Aje keTalAka jaina gRhastho pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA ekedriya nI maryAdA kare che paNa teo samAjahita virUddha kAma-dhaMdho karatA hoya che. AvA lokonuM ekedriya jIvonI maryAdAvALuM vizva vAtsalya vikRtinuM sUcaka che kAraNa ke temaNe samAjavAtsalyanI sAdhanA karI nathI athavA choDI dIdhI che. samAja-vAtsalyanI pUrNatA pachI ja vidhavAtsalyanI sAdhanA saphaLa thaI zake che. mahAtmA gAMdhIjIne vidhavAtsalyanI sAdhanAnI preraNA eka jaina P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 , teTaluM ja che ka bhAI mATInuM thoDIka mArI ra sAdhu bahecarajI svAmI tema ja zrImada rAjacaMdra taraphathI maLI. te pahelAnAM gAMdhIjInA jIvanamAM, temaNe mAMsa khAvAne, bIDI pIvAnuM tema ja cerI kyo ekarAra karyo che. paNa temaNe pUrNa brahmacaryavrata lIdhuM ane tyArabAda dakSiNa AphrikAmAM vizva vAtsalyanuM kheDANa karyuM. temanI e sAdhanA dhIme dhIme vadhavA lAgI ane temaNe samaSTi-vAtsalyanI sAdhanA paNa karI. mAM devA mATe joIe teTaluM ja thoDuM pANI teo 'vAparatA. ekavAra eka bhAI mATInuM eka Dhey upADI lAvyA. temAMthI thoDIka mATI rAkhI bAkInuM pAchuM yathAsthAne temaNe nakhAvyuM tene paNa dAkhala che. kAkAsAheba ekavAra lImaDAnAM pAna vadhu toDI AvyA eTale temaNe Takora karI hatI : "joIe tenAthI vadhAre levuM e aparAdha che !" Ama vizva vAtsalya pragaTAvavA mATe ghaNI sUkSma bAbatamAM paNa viveka rAkhavo paDe che. ' dazavaikAlika sUtranI vRttimAM eka ThekANe kahyuM che -"acita ane ka95nIya AhAra upAzraye lAvyA pachI, sAdhue jamatI vakhate vicAra karo ke huM A vanaspati kAyanA jIvonuM kalevara lAvyo chuM. e badhA mArA jevA AtmadhArI hatAM, chatAM nA chUTake zarIrane poSaNa ApavA mATe levAM paDe che!" prANImAtra pratye vAtsalyanI A keTalI UMcI bhAvanA che ? - ThANAMga sUtramAM kahyuM che ke sAdhakanA jIvana upara cArane moTo upakAra che -(1) cha kAya (vizvanA prANI mAtra) (2) gaNuM (samAja) (3) rajA (te kALanI rAjya saMsthAo) ane (4) dharmAcArya. A badhAnuM trANa, dharmabhAge preravAthI, ene saMyama rAkhavAthI ane rakhAvavAthI temaja jIvAtmAone sAce raste doravA-dorAvavAthI, pheDI zakAya che. bhagavAna mahAvIre 5 mAsa 25 divasanI tapazcaryA, te vakhata aniSTone dUra karavA mATe karI hatI. temaNe caMDakauzika jevA phaNIdhara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sApanA rAphaDA pAse jaIne, tenA daMzaprahArane badale tene pratibaMdha ApI, vizva vAtsalyanI pUrNa sAdhanA karI hatI. jyAre samAja vAtsalyane vikAsa vizvavAtsalyanI sAdhanAmAM pariName che tyAre sAdhaka mATe koI pArakAM rahetAM nathI. sarva dharmo, daze, jAtio, kuTuMbo ane prANI mAtrane vizva vAtsalyamAM samAveza thaI jAya che. dareka dharma sthApake pitApitAnA ThekANe je karayANane pravAha vahevaDAvyo che tene te lAbha le che, janatAne Ape che. te koInI sAthe kharAba vahevAra karaze nahIM kAraNa ke AkhuM vizva tenuM kuTuMba hoI "vasuva kuTuMbakama" pramANe te vartaze. jema gharanA mANaso pitAnA heI, kuTuMbamAM mANasa koInI sAthe asatya, hiMsA, cerI, vyabhicAra ke asamAnatAne vahevAra karato nathI tevI ja rIte vizvavAtsalayanA sAdhaka AkhA vizva kuTuMba sAthe saddavahevAra ja karaze. A vizvavAsalyanuM dhyeya che ane tene siddha karavAnuM che. atyAre keTaluM siddha thaze teno vicAra karavAno nathI; paNa Adarza to hamezAM UMco rAkhavAne rahyo. himAlayanI taLeTImAM rahenAra, himAlaye javAne Adarza khe to ja te eka divasa tyAM pahecI zake che. jaina dharmamAM eka vastu batAvavAmAM AvI che ke jene samyagadarzana thayuM tene mokSa dhImI gatie paNa ardha pudgala parAvartana kALamAM nakkI thaI jAya che. gRhastha, vAnaprasthI ane paDimAdhArI zrAvaka paNa vizva vAtsalyanAM lakSya sudhI jaI zake che tema ja mokSa pAmI zake che. sAdhu sanyAsIo mATe A lakSya meLavavuM sulabha che. jyAM sudhI khetInI zodha nahotI thaI, tyAM sudhI vanamAM rahetA gaDaSi munio pitAne jIvana-nirvAha jhADe pAkelAM kharI paDelAM phaLo ke gopAlana karI tenA dUdha upara karatA. kAcAM ane jhADa uparanAM phaLo na toDavA ke bIjI jIva hiMsA na karavI e temane viziSTa uddezya hate. jenuM dhyeya vidhavAtsalyanI sAdhanA hatI. vaizeSika darzananA pravartaka kaNAda RSi P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMgalamAM rahetA hatA. tyAM jaMgalamAM je anAja thatuM tenA kaNe vINa vINIne teo jIvananirvAha karatA ane aparigraha ane saMyamathI rahetA. eka vAra eka rAjA temane zAla va. bheTa ApavA Avyo paNa temaNe "mane jarUra nathI !" kahIne svIkAravAnI nA pADI dIdhI. Ave naI . ahiMsA keTalAka loko kahe che ke vizva vAtsalyanI sAdhanAmAM ahiMsA karyA Ave che? kAraNa ke ahiMsA eTale te hiMsA na karavI; e artha che. kharuM jovA jaIe to ahiMsAnI be bAjuo che!(1) niSedhAtmaka ane (2) vidheyAtmaka. ahiMsAnI niSedhAtmaka bAjune laIne tene ekAMgI banAvI devAmAM AvI che. eTale ja ahiMsAnI vidheyAtmaka bAju upara bhAra mUke paDaze. A vidheyAtmaka ahiMsA eTale enuM saMrakSaNa karavuM. sevA karavI, sahAnubhUti batAvavI, vikAsa karavo ane e arthamAM vizva vAtsalyane levAmAM Avyo che eTale vidhavAtsalyanI sAdhanAmAM ahiMsA ApoApa AvI jAya che. eTaluM ja nahIM nivRtti ane pravRtti bannene paNa samAveza vizva vAtsalyanI saMpUrNatAmAM thaI jAya che. vizva vAtsalyanI zreSTha sAdhanAno dAkhalo mahArAjA raMtidevanA jIvana uparathI maLI zake che. teo prajAvatsala rAjA hatA. ekavAra temanA rAjyamAM dukALa paDyo. rAjA raMtideva mahelanA AMgaNAmAM beThA beThA vicAra kare che : " rAjyamAM duSkALa prarvatato hoya tyAre huM sukhe kaI rIte khAI-pI zakuM? rAjyane dareka prANI mAro AtmIya che. prajA te mArI saMtati che. te bhUkhI tarasI rahe to huM kema khAI-pI zakuM?" rAjyanA pIDAtA jIvone joIne rAjAnI bhUkha ane tarasa bane UDI gayAM che. eka pachI eka ema karatAM 48-48 divasanA rAjAne upavAsa thayA che. te chatAM temane prajAnI ja ciMtA che. te vakhata mukhya pradhAna AvIne rAjane araja kare che: "mahArAja 48 divasanA upavAsa thavA AvyA che. ApanI jIvanazakti ghaTI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rahI che. prajA mATe Apa keTalI badhI ciMtA rAkhI badhuM karI chUTayA. rAjyabhaMDAra khullo mUkI dIdho, mahelanI badhI vastuo vecI nAkhI, eTaluM ja nahIM bhUkhyAne annajaLa maLe te mATe jAte upavAsa paNa karyA have koI upAya bAkI rahyo nathI. Ape banyuM te karyuM. have te pAraNuM kare !" ? eTalAmAM mahelanI bahAra prajAjanoe pikAra karyo : jya thAva mahArAjA ratidevane ! mahArAjanA upavAsano aMta jaladI Avo ! lAkho mare paNa lAkhanA pAlanahAra na mare!" te sAMbhaLI mukhya pradhAne kahyuM : "mahArAja ! Ape prajAno pikAra sAMbhaLyo ! prajAnA A pokArane prajAvatsala rAjA zI rIte avagaNI zake ! have to Ape pAraNuM karavuM ja rahyuM. Apa prajAne keLiyo jhUMTavIne te anna letA nathI ! A to tamArI vahAlI prajAnI AjIjI che. tene kaI rIte avagaNuM zakazo !" tyAre rAjAe kahyuM : "ThIka pradhAnajI ! jyAre sahune ATalo Agraha che te huM mArI prajAne sAmAnya mANasa meLavI zake eTaluM anna ane pANI laIza ! pradhAne kahyuM : "Ape mahA kRpA karI mahArAja ! A baTaku raTala ane thoDuM pANI ApanA pAraNA mATe hAjara che !" mahArAje pUjate hAthe roTalIne TukaDe teDavA jAya che ke lathaDiyAM khAtI eka bAI tyAM Ave che. bAIne pAchI pharavA pradhAna IzAre kare che paNa mahArAja tene aTakAvIne pUche che: "bela ! bAI tAre zuM * kahevuM che?" . bAI belI : "mahArAja! mArI bhUla thaI ke Aje Apa jevA prajAvatsala rAjA pAraNuM kare ane huM AvI !" "bAI! tuM gabharA nahIM! je kAMI kahevuM hoya te sukhethI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * 38 kahe ! " rAjAe AzvAsana ApatAM kahyuM. ke "mahArAja, mArI bhUkhane prazna heta che. marI gaI heta ! paNa, mAro ekano eka lAla eka koLiyA mATe taraphaDe che. tenuM duHkha joyuM na gayuM ane hRdaya hAthamAM na rahyuM eTale lathaDAtA page paNa ahIM ApanA dvAre AvI pahoMcI !" bAIe kahyuM. rAjA raMtideva bolyA : "bAI gabharAIza nahIM! huM te tArIzraddhAne dago ApanAra nathI. le A roTalI ane tArA bALakanuM kALajuM tAjuM kara !" aMtarane AziSa ApatI bAI roTalIne TukaDe laI ne tyAMthI jAya che. pradhAna mana mArIne rahI jAya che ane pANIno dhuMTaDA pIvA rAjAne kahe che. rAjA jevo ghuMTaDe bharavA jAya ke eka caMDaLa dUte page dAkhala thAya che ! raDato raDato mahArAjanA caraNomAM namI paDe che. mahArAja pUche che : "bhAI tane zenuM duHkha che? tuM zA mATe raDe che ?" caMDALa kahe che: "mAruM ekanuM eka sAthIdAra kutarUM Aja sudhI mArA sukhaduHkhamAM sAthe rahyuM. Aje cAra divasathI eka TIpuM pANI tenA gaLA nIce gayuM nathI. te taraphaDatuM-tarasatuM mArI jhUMpaDI bahAra paDyuM che. tenuM duHkha na joyuM gayuM eTale huM ApanI pAse , doDI Avyo !" - raMtideva karUNApUrNa AMkhothI kahe che: "le bhAI, A pANIne pyAlo ! tArA sAthIne pAIne tene saMtoSa Apa !" AvI hatI raMtidevanI vizvavAtsalyatA ! temaNe prANI-mAtra sAthe AmIyatA sAdhI vizvanuM duHkha potAnuM mAnI lIdhuM hatuM. temanA aMtaramAMthI e ja nAda gUMjato hato :- kAma karyuM, 7 sattanApunarmAma. paze : tAttAnAM prajAnAzanam | P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak*Trust Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36, huM rAjya nathI Icchato ke nathI svarga IcchatA mane mekSanI paNa lAlasA nathI. duHkhathI saMtapta prANuonA duHkhane nAza karuM e ja mArI IcchA che. * AvI hatI raMtidevanI vizva vAtsalyanI sAdhanA ! teo eka kSetramAM kAma karatA hatA chatAM prANImAtra pratye vAtsalya reDavA teo Atura hatA. teo koTIe kharA UtaryA. dukALa maTo. rAjanAM pAraNuM thayA. Ama vizva vAtsalyanI sAdhanAmAM jagatanI ciMtA pitAnI banI jAya che. vyaktitvanuM visarjana samaSTimAM thaI jAya che. e ja advaita sAdhanA che. e ja Atmaupamya che. "Atmavata sarva bhUteSu'nI sakriya bhAvanAnuM rUpAMtara che. krame karI vAtsalyane samAja vAtsalya tarapha reDI, tenI pUrNatA vidhavAtsalya rUpe samaSTi sAthe AtmIyatA pragaTAvavAmAM rahelI che. carcA ane muktasahaciMtana pura" keNa? AjanI carcA zarU karatAM zrI devajIbhAIe mahAbhAratane dAkhalo TAMkatAM kahyuM : "zakuMtalAnA putra bharatane traNa rANIothI daza putra thayA. paNa te paikInA ekeya rAjasthAna mATe lAyaka na nIvaDyA eTale emanA manamAM vicAra Avyo ke "maputrA tiraM ti" ema zAstro kahe che. eTale ke putra to joIe paNa te cAritryazIla ane suyogya joIe. bharadvAjajIe potAnA ziSya dhaumyane samAja AgaLa putrarUpe dharyo eTale eka navuM sUva nIpajyuM : "buMda (vIryaja saMtAna). karatAM nAda (nAdajanya saMtAna) vadhu uttama che. bhagavAna buddha ane mahAvIre e rahasyane vadhAre pragaTa karyuM ke cAritrya ane UMcA vicArathI - jeo AkarSAIne saMyama mArge anusare ane rUmamArgane pracAra kare te ja sAcAM saMtAno !" P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putravAtsalya ne vyApaka samAja vAtsalya banAvyuM zrI mATaliyAjIe pitAne anubhava TAMtAM kahyuM : "huM jyAre gAmaDAmAM gayo tyAre mArA putra uparane sneha che tene vyApa karavAnI bhAvanA ane jAgI. sana 1942 mAM bhAvanagara jelamAM hatA tyAre ekavAra bhIMtane aDhelIne Ubho hato. te vakhate deDheka miniTanuM mane divAsvapna AvyuM. emAM meM traNa dazyo joyAM - (1) nadInuM pUra khUba AvyuM. (2) kubhAra ane dAMDI vinAne kuMbhArane cAkaDe je. (3) badhuM ja cakkara cakkara pharatuM dekhAyuM. A divAsvapnanI tIvratA te vakhate khUba ja rahI ane paMdara divasa sudhI e smaNa kharyuM nahIM. huM tanmaya banI gayo. e vakhate jIbha khAMDa ke mIThuM pArakhI zakatI na hatI. jelamAMthI nIkaLyA bAda pAMca varSa sudhI huM nAnAbhAI bhaTTa pAse rahyo ane mane jaNAyuM ke tattvajJAna ane bhAvanAe AkAra le joIe. tevAmAM putra-prApti thaI tyAre thayuM : "mAbApa raze, kacavAze athavA bhAyAmAM parovAI jaIza ema mAnI huM gherathI bhAge paNa have mArA bALakathI bhAgIne kyAM jaIza !" eTale AgaLa kahyuM tema putrasnehane vyApaka karavAnI jhaMkhanA thaI ane huM gAmaDAmAM gayo. gAmaDAmAM gayA pachI "mA mAMthI sAta bhAva tAravyA. mAnA sAta bhAva te A pramANe che:-(1) amI athavA snehanuM amRta (2) pAse rahIne sevA karavI (3) suzruSA (4) taddarUpatA anubhavavI, (5) zikSaNa (6) rakSaNa (7) vijJAnayuta saMskAra. AmAM sarva prathama bALamaMdirane vicAra Avyo. gAmanI zALAmAM paMdara bALako Ave tyAM bALamaMdira kaI rIte zarU thAya? bIje vicAra AvyuM davAkhAnuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Co. zrI goDIjI jena dazara zrI 1icjharAvala , i-8. lIe. te vakhate eka zAstrI gulAlavADImAM rahetA. teo davAnA keTalAka DabbAo mokalatA. teno upayoga karavo. Ama meM be kAya gAmanA vizvAse zarU karyA. A agAu prajA pariSadamAM, jenAM netA baLavaMtarAya mahetA hatA, ane murabbI zrI nAnAbhAInI saMsthA grAma dakSiNA mUrtimAM; ' banne saMsthAo sAthe saMkaLAIne kAma karavAne moko maLyo hato. paNa mane gAma upara "vAtsalyanI daSTie vadhu AkarSaNa hatuM. gAma taraphathI dANA-gALa va.nI vyavasthA thaI gAmane kahyuM : jema jema jarUra paDaze tema tema laIzuM. badhI vyavasthA gAma ja kare !" AthI gAmane thayuM ke A te ApaNo mANasa che. deDheka mAsa bAda gAmane lAgyuM ke A kuTuMba je vargamAMthI Ave che tene bIjI cIjo paNa jeze ane dUdha ghI vagere mATe rokaDa rakama ApavI joIe. meM kahyuM : "mane vIza juvAne rAtrizALA mATe Apa !" gAme dara juvAne be rUpiyA nakkI karI dANuM-gaLa sAthe bIjI cAlIza rUpiyAnI vyavasthA jeDI dIdhI.. gAmamAM kAmano ghATa baMdhAyo. bahene paNa AvavA lAgyAM. temanI nirakSaratA dUra karavA mATe temane khabara na paDe te rIte rAsaDAthI kArya zarU karyuM. emAM temane game tevI DhALo goThavato gayo. pachI to temaNe sAmethI akSarajJAnanI mAgaNI karI. rAsaDAmAM zIla, saMskAra, bALauchera, grAma bhakti, bahenonuM gRha kartavya, samAja kartavya va. vAta vaNI levAI hatI. temAM akSarajJAna zarU thatAM te vibhAgane paNa vikasAvavAnI taka maLI. Ama gAma sAthe AnaMda ane otaprotatA vadhatAM cAlyAM. tyAM ekavAra rAtre huM bahAra gAmathI Avato hato. te vakhate bAjunA gAmanA kAThIo vagere ahIMnA lokone khUba herAna karatA jaNAyA. emanAM Dhera core-vADe care! koI kheDUta cUM ke cAM karI zake nahIM. A vakhate je Dherane jayAM temane laine Dambe pUryA. paNa pelo P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAThI mUko upara tAla daIne DabbAmAMthI kADhI gayo. huM te zamazamI UTho. ATalo badho julma sahana thAya zI rIte ? meM polisamAM phariyAda karI; paNa mukhIe, "Dhera parAyAM nathI" evuM jUThuM lakhANa karyuM. koI sAkSI tarIke paNa UbhuM na rahyuM. eTaluM ja nahIM, je kheDUtanI bheLa thayelI teNe jAte kahyuM ke mAruM kaMipaNa bheLavAyuM nathI, roTalI ane dUdhapAka nIcovIne Apo ! have zuM thAya ! huM to khUba muMjhAyo. eka divasa vicAra thatAM huM ane mArA patnI banne jaNa te gAma te kAThIne tyAM ja pahoMcyA. temaNe Agraha karyo ane ame jamavA rekAyA. bhANAmAM keTalIo AvI ke meM kahyuM: "A nIcovIne mane Apo !" te kAThInA mAM ane gharanA badhAya muMjhAyA. pahelAM te teo kaMI na samajyA. pachI meM cokhavaTa karatAM kahyuM : "AmAM aneka kheDUtone - paraseve cuMTayo che, te kADhIne mane roTalI Apo !"' chevaTe kAThI pIgaLI gayA ane temaNe kahyuM : "A mArI gAya, mArI ja mahenate ucherIne moTI karI che ane tene bheLathI alaga rAkhI che. tenuM dUdha lo " . - sAmAnya rIte bheLa te theDI, bheMsa va.thI thatI hoya che eTale meM thoDuM dUdha lIdhuM. tyArabAda kAThIne AkhA kuTuMbe potAnI ApavItI kahI saMbhaLAvI : "amane paNa koI kheDUtene raMjADa gamatA nathI, paNa, zuM karIe ? amArI pAse so vIghAM jamIna hatI paNa acUka paTelane tyAM giro mUkelI. trIza varSa thaI gayAM have e ApatA nathI !" emanuM paNa kaMIka karavuM joIe ema nakkI karI temanI vidAya laIne ame pAchA pharyA. e paTela bApA cUsta vedAMtI hatA. thoDA divaso pachI samaya joIne huM temane tyAM go. meM temane kahyuM : "bApA ! Apa to atavAdI ! ApanAthI AvuM thAya!" sadabhAgye Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' bApAe padaya ! bApa samajI gayA. temaNe kahyuM : "huM te thayuM che paNa have bitara ghaTatuM nathI." | mArA mATe bApAe dUdhapAkanuM jamaNa banAvyuM hatuM. meM kahyuM : "bApA ! dUdhapAka te mane bahu bhAve, paNa tamAre nIcavIne Apavo paDaze !" "dUdhapAka te nIcovAto haze?" bApAe pUchyuM. : "paNa mAre te nIcovIne joIe. emAM aNahakkanuM tatva bhaLI gayuM che." bApA samajI gayA. chevaTe eka mosama laine te jamIna cheDavA mATe mAnI gayA. mANasonI sAme e mujabanuM lakhANa thayuM. kAThInI dhoDI vecAvI nAkhI. dANacorI va. aniTo baMdha thayAM. kAThIbhAI be baLada kharIdI khetImAM lAgI gayA. A vyaktigata prazna te sArI rIte ukelAyo, paNa AvuM Thera Thera hatuM. eTale julma-nivArakasevAdaLa racAyuM. e ja arasAmAM sevAdaLa pAse eka savAla AvyA, eka muMba mANasanuM UMTa badhAnAM khetaromAM pharyA kare. te pAko guDe koIkanI bharIne bAra varSathI pitAnA gharamAM rAkhelI chatAM koI ene. kaMi na kahI zake. te vakhate ame ahiMsAnI dizAmAM UMDA utaryA na hatA. eTale sevAdaLanA mANasoe UMTanA pagamAM goLI mArI tene laMgaDuM banAvI dIdhuM. A khabara paDatAM pilo cIDAyo. eka divasa dArU DhIMcIne Avyo ane bolavA lAgyo : "bhavAnI bhega mAge che! tamane mArIne lohI ApavuM che !" badhAya gabharAyA. mArI pAse beThelA be moTA paTelo to cAlavA lAgyA. sevAdaLanA yuvAno citravatu banI gayA. huM Ubho thayo ane pelA bhAIne aDyuM. te che cheDAyo nahIM. kaMIka zAMti AvatAM teNe kahyuM : ThIka, talavAra nahIM to myAna mAravA de !" vAta utaratAM ka. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - " tamArA sevAdaLanA eka bhAIne mAravA do " ane aMte "te bhAI mAphI mAge !" tyAM sudhI vAta AvI. huM sAMDhiyAne bAjhI gayo. eTalAmAM mukhIe AvIne pelA mANasane pitAnA makAnamAM besADaze ane bahArathI pANI AvyuM che ema kahI tene pANI pAyuM. dhIme dhIme tene nazo UtarI gayo ane mAphI maMgAvavAne badale e to emane ema pAcho pharyo. ' tevAmAM eka banAva bane ke koI haratApharatAo sAthe ene jhaghaDe thayo. tene mAra paDyo ane tenI baMdUka paNa teo laI gayA. gAmamAM vAta phelAI ke bhATaliyAe evuM karyuM lAge che. eka vAra huM bahAragAmathI Avato hato ke mArI jhUMpaDImAM eka cAra Avelo. mane joIne mAla pheMkI te cAlato thaze. basa vahema zarU thayA ke mATaliyA pAse kaMIka che. rAkha Apo toye mANasa sAjo thaI zake !" e ja arasAmAM badhA vahemo sAme thanArUM "kheDUta-zreya-sAdhaka maMDaLa" racAyuM. saMsthArUpI sUryanAM sapta paTTInA sAta guNo gAmamAM khIlyAM. ame amArI sAme vAtsalyanuM pratIka paNa rAkhyuM che, jethI satata jAgRti rahe. mamatA-meha ke ahaMtA ekadama to jatAM nathI paNa gALamAM pANI paDatAM cIkAza ghaTe tema e vyApaka thatAM ghaTe che, ahaMtA-mamatA - saMpUrNapaNe gayAM nathI. paNa te vyApaka thayAM che jethI sAva mUrzita thavAtuM nathI ema mane lAge che. duSTajana saMhAramAM vidhavAtsalya kharUM? - A anubhavo sAMbhaLI daMDI svAmIjIe prazna karyoH (1) hiraNyakazyapane vadha nRsiMhe karyo, ( ra ) rAme rAvaNane mAryo ( 8 ) kRSNa dvArA kaMsa marAyo te AmAM vizvavAsalya gaNAya kharuM ! P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATaliyAe javAba ApatAM kahyuM : "phaLe bIjAne nAza karyo ke phaLa pAkI jatAM bIje phaLane nAza karyo. AmAM vAtsalya gaNAtuM hoya to uparanI vAtamAM zA mATe na gaNAvuM joIe. pUMjAbhAIe kahyuM : maLIne vyavasthA mATe jALAMjhAMkharAM sApha te karavAM ja paDe ne ! TuMkamAM samAjanAM mUlyo mATe, aMgata hetuthI. nahIM, tema rAgadveSa rAkhyA vagara, samAjanI kakSA pramANe sazastra sAmane karavo paDe toya "vizva vAtsalya ane bAdhA nahIM pahoMce ! eTaluM kharuM ke e arAga ane aSanI asara tatkALa nahIM to bIje janme paNa jene mAryo hoya ene paNa pahoMcI vaLavI joIe. e rIte jotAM rAvaNa ane vAlI banene rAma upara prIti aMtakALe thAya ja che, tema kaMsane thatI jaNAtI nathI. jo ke kaMsa te jANI joIne AkramaNa karavA jatAM ja mallazALAmAM marAyo che !" mAtRvAtsalya purUSa-vAtsalya karatAM vadhAre zrI devajIbhAIe pitAnI putrIne mAtRvAtsalyane anubhava dAkhavatAM kahyuM : "huM bALAone khUba sAcavuM chuM. chatAM eka divase mArI nAnI dIkarIe kahyuM ke "bApA ApaNAM karatAM paDozInI "mA" garIba che chatAM enA bALako "mA" kahe che. e kevuM rUDuM lAge che? tame amane sArI peThe rAkhe che paNa "mA" jevuM AnaMdamaya bIju nathI lAgatuM !" zrI puMjAbhAIe hAjara javAba Apyo : "eTalA mATe te bA-pA" kahevAya che. matalaba ke mAtA karatAM bApAnuM vAtsalya pA bhAganuM ja hoya che." pachI strI ane purUSa aMge carcA cAlIpurUSamAM paNa viziSTa guNe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Frust Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che ane strIomAM paNa pitAnA viziSTa guNe heya che. samarpaNane guNa purUSomAM paNa hoya che eTale ja sAdhako vidhavA - vadhu aMze ane saMkhyAmAM sAdhe che. strI-sAdhikAo ochI jovA maLe che ane strIonuM vAtsalya jarUra vizva vAtsalya mATe preraNA ApI zake paNa te kuTuMba sudhI sImita vadhu jovAmAM Ave che. bALako mATe mAnuM balidAna savizeSa hoIne, samAjanA utthAnamAM strIoe ja vadhu. bhoga Apyo che ane vizvAsalyamAM paNa mAtRsamAje vadhu bhoga Apa paDhaze. vizva vAtsalyamAM kene mukhya sthAna? - zrI daMDI svAmIe ajIragatane dAkhalo ApatAM kahyuM : "tenA traNa putro hatA. pahelA bApane bhAge hato-chello mAne che tethI ja zu-zepa je ajagatane vaceTa putra hato tene samAja mATe hama paDyo hato. "mA"ne nAnA upara prema vadhAre heya tenuM kAraNa te nAne, chevaTane ane nabaLo hoya che. Ama vizvAsamAM AkhA samAjane sthAna che. paNa pachAta rahI gayelAone mATe pakSapAta rAkhavo ja joIe! P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvavArAlyanAM pAsAMo -munizrI nemicaMdrajI [3] [31-7-61] vizvavAtsalyanAM kayAM kayAM ane keTalAM pAsAM che te aMge ane vicAra karavAnuM che. vizvavAtsalya zabdanI evI vilakSaNatA che ke enuM nAma letAM ja mAtAnuM citra AMkha AgaLa UbhuM thAya che. vizva vAtsalyanAM pAsAMo upara vicAra karavA mATe paNa mAtRhRdayano pAsAMo paNa tapAsavA paDaze. mAtA kevaLa bALaka upara Asakta thaIne prema kare che e enA hRdayanuM eka pAsuM che. te ene mAre paNa che-daMDa paNa Ape che- gusse paNa kare che. A eka bIjuM pAsuM che. paNa banne sthitimAM tenA aMtaramAM vAtsalya te bhareluM ja hoya che. te cAhe che tyAre paNa tenA dilamAM vAtsalya hoya che ane jyAre daDe che tyAre paNa e vAtsalya hoya che. te ja ene prere che ke tenuM bALaka naThArUM na thavuM joIe. bagaDavuM na joIe. evI hitabhAvanA tenA hRdayamAM satata rahe che. emAM mamatA paNa che ane samatA paNa che. jyAre baMnene samanvaya thAya tyAre ja vAtsalya khIle che. vizva vAtsalyamAM paNa Ama baMne prakAranI vRtti ane bhAvanAne samanvaya sAdhavAne rahe che. vizvavasalya jyAM eka tarapha aniSTone dUra karavAnuM sUcave che tyAM bIjI tarapha samAjajIvanamAM saMyama, dharma ane nIti vagerene praveza karavAnuM sUcave che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ghaNA loko kaheze ke zuM sarvodayathI ema nahIM thAya ? sarvodayamAM avikasita aMgone vadhAre udaya ke prakAza ane vikasita aMgeno ocho udaya ke prakAza sUcavAta hoya, paNa jyAM aMdhAruM che tene dUra karavA mATe khAsa kahevAtuM nathI. aMdhAruM dUra karyA sivAya udaya ke prakAza kaI rIte thaI zakaze ! sUrajano prakAza te comera patharAyo paNa jenA bArI bAraNuM taddana baMdha che te makAnamAM prakAza kyAMthI pravezI zake? sarvodayamAM evuM mAnavAmAM Ave che ke enI ciMtAnI jarUra nathI. evAM makAnanAM bArIbAraNAM ughADavAnI jarUra nathI. bIjA zabdomAM sarvodaya kevaLa vikAsa pAmelAM, bhale te ochAM hoya ke vadhAre evAM aMgone lAgu paDe che. paNa je vikAsane avarodhanArAM to tarapha te upekSA ja seve che. sarvodaya ema mAne che ke badhuM rUDuM thatAM eTale ke rUDAnuM rUDuM thatAM-badhuM sAruM thaI jaze. paNa tema thatuM nathI. emAM moTo bhaya to e rahelo che ke je vikasita hoya che te vadhu vikAsa pAme che paNa aNavikasita pAchaLa rahI jAya che. - ghaNI vAra eka vargamAM nabaLA ane sabaLA vidyArthIo hoya che. nabaLo varga joIne zikSaka vizeSa-varga calAve che. Ano lAbha badhAne levAno hoya che. pariNAme jovA maLe che ke je sabaLA hoya che te vadhAre sabaLA bane che ane nabaLA vadhu nabaLA bane che. je nabaLA tarapha vizeSa dhyAna apAya to ja te AgaLa vadhI zake che. jo aniSTane dUra karavAno prayatna ja na karavAmAM Ave, ane kevaLa ISTane ja vikasAvavAnuM hoya to iSTa vikase emAM hamezAM bhayasthAna rahela che. zarIra ghaNuM ja suMdara ane svastha hoya, tene sArI rIte rAkhavAne prayatna karavAmAM Ave che ke emAM upaselA eka nAnakaDA gUmaDAnI upekSA sevavAmAM Ave to te AkhA zarIrane vedanAthI bharI zake che. e ja bhaya sarvodayavAdamAM Aje aMdhArAbharyA to tarapha dhyAna na apAtAM; rahe che. 'eTale ja aMdhakAra ke aniSTane maTADavA temaja prakAza ane ISTane zarIra para ya te paNa karavAmAM Ave P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pragaTAvavA mATe vizva vAtsalyamAM pratikAraka ane nirmANa ane zaktine samanvaya sUcavavAmAM Avyo che. vizva vAtsalyamAM aniSTano pratikAra ane ISTano svIkAra vyavahArU rIte sUcita thAya che tema sarvodayamAM thatAM nathI. mA bALakane bhalA mATe, tenI kharAba pravRttio aMge nippara thAya che, tyAre tenuM mAtRtva lajAtuM nathI. balake zobhe che. tenA aMtaramAM te bALaka prati AtmIyatA hoya che. je aMge te mA) bALakanA kharAba kAma aMge, pitAnAM bALakane Thapako ApavA prerAya che kAraNuM ke tenuM aMtara raDatuM hoya che. e vAtsalyanI preraNAthI ja banI zake che. vizvavAtsalyano sAdhaka paNa evI ja rIte banne pAsAMo laIne cAle che. te sivAya paNa sarva zabda karatAM vizva zabda vadhu vyApaka che. kAraNa ke sarvano artha kyAreka eka kuTuMba, eka samAja ke eka vartuLa purata levAmAM Ave che jyAre vizva zabdathI AkhA vizvanuM bhAna thai jAya che. vizvanA pANI mAtra uparAMta badhA dharmo, rASTro, jAti, kuTuMba ke samAjane samAjone samAveza vizvamAM thaI jAya che, eTale ja vAtsalya zabdanI pUrve vizva zabda joDyo che. ghaNA loko kaheze ke zuM "ahiMsA " zabdathI vizva vAtsalyanuM kAma na thaI zake ? ene vinamra uttara e che ke ahiMsA zabdathI kevaLa hiMsAthI nivRtta thavAne bhAva ghoSita thAya che-temAM pravRtti tarapha javAno paDagho paDato nathI. tyAre vizva vAtsalyamAM aniSTathI nivRtti ane ISTanI pravRtti-bane bhAvo sUcita thAya che. sarvaprathama to vizva vAtsalyamAM pravRtti sucita thAya che paNa e pravRttine anurUpa nivRttino ghoSa paNa te aMge UMDI vicAraNA karatAM spaSTa thAya che. Ama to jaina sAdhuo ahiMsAnuM pAlana kare che. te chatAM temane ahiMsaka kahevAmAM nathI AvatA paNa temane "vizvavatsala" kahyA che eTale ke teone chakAya (saMpUrNa jIvasRSTi)nA mAtApitA, pIhara ane rakSaka kahyA che. teo cha kAyanI sAthe otaprota rahe che P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 paNa jyAM jyAM aniSTa, deSa ke vikAre jue tyAM anAsakta rahI tainAthI nivRtta paNa rahe che. te che vAtsalyamAM "hakAra" ane "nikAra" bane Ave che. Aje mAtra nakArathI eTale ke cheTA rahevAthI kAma cAle ema nathI. "hakAra " paNa jarUrI che. eTalA mATe ja uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che :" . "gra visaruM sujJA, jo ca gvattA , , , , alaMkane niyatti saMje 4 pattadi in , . * eTale ke jIvanamAM e vRttio che nivRtti ane pravRtti. asaMyamathI nivRtta thavuM joIe ane saMyamamAM pravRtti karavI joIe. sAdhaka eka bAjuthI samAjanA badhA prazno UMDANathI levA mATe saMyama mArge pravRtta thAya ane bIjI bAjuthI jyAM jyAM samAjamAM aniSTo, vikAre ke doSa jaNAya tyAM te doSathI pite nivRtta rahe. eka tarapha samAjamAM karUNA, sevA ane vAtsalya pIrase ane bIjI tarapha samAjanA deSothI pote vegaLo rahI guNone pUre ! Ama banane vRttio kAma kare to ja sAdhakanA jIvanamAM vizva vAtsalya pragaTa thaI zake ! - keTalAka loke nivRttine artha samAjanA doSa jeIne bhAgavuM, paNa te deSone dura karavA nahIM, evo kare che. teo pravRttine paNa kevaLa vyakitagata jIvana pUratI ja mAne che; paNa te barAbara ane baMdhabesatuM lAgatuM nathI. A jIvana eka ane akhaMDa che. enA bhAgalA nizcayadRSTithI thaI zakatA nathI. jIvana ekAMgI ke eka taraphI banI jAya to te vikasita ja na thaI zake. bhagavAna mahAvIra te buddha je lokajIvananI UMDI karUNuM anubhavyA vagara bahAra paDyA hota to temane kaI yAda na karata. jagatanA jIvanamAM je visaMvAditA che tene dUra karavA ane lokajIvanane saMvAdI banAvavA mATenI aMtaranI UMDI preraNAe ja temane rAjapATa tyAga karavA, ghora tapa karavA, jJAna prApta karavA preryA. eTaluM ja nahIM; pitAnA e parama jJAna-darzanane bodha, lokajIvanane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paze. * * aniSTa tarapha jatAM rokavA mATe ane unnata banAvavA sakriya karavA mATe Avyo. je AvI vyApakatA sAdhaka jIvanamAM na hoya te baMdhiyAra pANInI jema tenAmAM paNa vikRti AvavAno moTo saMbhava che. - dazavaikAlika sUtramAM kahevAmA AvyuM che ke sAdhaka jIvananI vyApatA zreya teja de na pisI zake. je sAdhaka pitAnuM vicAraze jagatanuM ke samAjanuM nahIM vicAre te tenAmAM ahakAra, svArtha, dhaNuM, pa vagere aniSTo pesavAnI zaMkA che. eTalA mATe dazavaikAlika sUtramAM kahevAmAM AvyuM che : "savvabhUyappapUssaM samaM bhUyAi pAsao / pihi Asavassa daMtassa pAvakammaM na baMdhaI // " je badhA prANIomAM, huM badhAM prANIomAM chuM ane mArAmAM badhAM che; ema tata (tanmaya) banI jAya che, badhA prANIone Atmavat lekhe che, te pote Azra (da ) thI dUra rahe che ane pApakarmane bAMdhato nathI. ahIM spaSTarUpe badhA jIvone pitAnA samAna lekhavAne Adeza che. eTale ke sAdhake kevaLa pote sAdhanA vaDe vikAsa karI unnata thavAnuM nathI; paNa sAthe bIjAne pitAnA samAna eTale ke zuddha karavAnA che ane te mATe teNe ikiya, mana ane AtmasaMyama keLavavAno che. je AvuM kare che te pApakarmane na bAMdhe e svAbhAvika che ane sAthe ja ahaMkAra, svArtha, dhRNA, dveSa vagere aniSTo tenAthI dUra rahe e paNa eTaluM ja sahaja che. . vizva vAtsalyane sAdhaka Ama samAja jIvanamAM saMyama, dhama, nIti vagere pUravA eka tarapha AtmIya banI pravRtta thAya che jyAre bIjI bAju samAjanAM aniSTo aMge virodha karI-nivRta thAya che. AmAM eka tarapha te "InTa" aMge sahakAra ane aniSTo aMge asahakAra; eka bAju tAdAmya ane bIjI bAju taTasthatA dAkhave che. bIjA zabdomAM saraLa rIte kahIe to bAju citanya tatvanI dRSTie AtmIyatA keLave P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che---aniSTa karanArAo prati paNa ane bIjI bAju jIvananA parama kartavya mATe anyAyane paDakAre paNa che. ' jema eka mAtA bALaka sAthe sahakAra ane asahakAra ane kara che tema vizvavAtsalyane sAdhaka paNa sahakAra ane asahakAra banne karaze. ghaNIvAra mAtA bALakane vahAla kare che. tenA hita mATe badhuM kare che, e sahakAranI bhAvanA che ane e ja mAtA kyAreka bALaka sAthe, tenA deze mATe roSa kare che, bolatI nathI pote bhUkhI paNa rahe che, e asahakAranI bhAvanA che. baMne bhAvanAonI pachavADe bALakanI hitaciMtA tene haiye hoya che evI ja rIte vizva vAtsalyane sAdhaka anyonA aniSTa joIne tenI sAthe asahakAra dAkhave che, tene nide che, vakhoDe che; pote bhUpe rahe che paNa hita mATe ane tene dUra karI "sArUM zuM che te aMge sahakAra Ape che te paNa hita mATe, A mATe AtmIya bhAva hovo jarUrI che. A vAtsalya zabda bahu moTo che. eTalA ucca vAtsalya sudhI pahoMcavA mATe kuTuMba-vAtsalya, samAjavAtsalya pragaTAvavAM sarvaprathama jarUrI che. jene kuTuMba sAthe vAtsalya na hoya te vizva sAthe kaI rIte vAtsalya dekhADI zake ke sAdhI zake che rAmAnujacAya pAse eka gRhastha dIkSA levA Avyo. teNe kahyuM : "A saMsAra khAro che. AmAM badhA svArthanA sagAM che. mAre e badhuM choDIne AtmakalyANa karavuM che, mATe mane dIkSA Apa." rAmAnujAcArye pUchyuM: "kuTuMbamAM tAre koI sAthe prema che khare!" teNe kahyuM : "kuTuMba te svArthI che eTale ja te ApanI pAse dIkSA levA Avyo chuM." rAmAnujIyAye kahyuM: "tyAre huM dIkSA na ApI zakuM! jene kuTuMba sAthe vAtsalya na hoya; bhale mehamamatA na hoya paNa zuddha lAgaNIbharyo vartAva na hoya. jene badhA prati ghaNuM hoya te vizvavAtsalyanI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanA jevI dIkSA pALI na zake!" eTale ke vizvavAtsalyanI sAdhanA mATe kuTuMba meha na hovo joIe paNa kuTuMba hita ane tene anurUpa vAtsalya to chevuM ja joIe. jainamAM dIkSA ApatAM pahelAM, dIkSArthIe kevaLa mA-bApanI nahIM paNa samAjanI e saMmati levI paDe che. emAM rAjIkhuzIthI saMmati apAya che. teno artha e che ke dIkSArthIne kuTuMba prati vAtsalya bhAva che, samAja prati vAtsalya bhAva che ane have teo ene vizvavAsalyanI sAdhanA mATe rajA Ape che. vizva vAtsalyanI sAdhanA mATe kuTuMba, samAja ane jJAtio tarapha to tenuM vAsalya hovuM ja joIe. e pahelAM pagathiyAM caDyA vagara ThekaDo mArIne vizvAtsalya sAdhI zakAtuM nathI. jaina AgamamAM jina-kalpI sAdhuonI carcAnuM varNana Ave che. AvA sAdhuo saMdhathI, nagarathI dUra rahIne ekAMtamAM sAdhanA kare che, tapa kare che. paNa temanI AtmIyatA ke anubaMdha "AyAnukULa saMbaMdhI to samAjanI sAthe rahe ja che. temane vyaktajagatanI sAthe sthULa anubaMdha dekhAtuM nathI paNa avyaktajagatanI sAthe seksa anubaMdha vadhato jAya che. teo potAnA jJAna vaDe parokSarIte samAjanI gatividhithI jANakAra rahe che. eTaluM ja nahIM, samAjamAM prabaLa aniSTa cAlatAM haya, samAja upara khAsa Aphata AvI hoya, samAjamAM jJAnadarzana cAritryanI surakSA karavAno prasaMga hoya tyAre teo pitAnI sAdhanA choDIne, jarUra paDe tyAre Ave che. bhadrabAhusvAmInA jIvanane eka prasaMga che. teo naMdavaMzanA aMta samaye ane mauryakALanA prAraMbhamAM thaI gayA. te vakhate magadhanI rAjadhAnI pATalIputramAM jainonuM eka moTuM saMmelana bharAyuM. temAM jainanA sArA sArA vidvAna sAdhuo, viduSI sAdhvIo, zAstrAnubhavI zrAvako ane zrAvikAo bhegAM thayAM. te kALe je jJAna apAtuM te sabhaLAvIne apAtuM; pUrva jJAnIo ene kaMThastha karatA ane anugAmI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ene teo kaMThastha karAvatA. dhIme dhIme smRtio ghaTatAM kaMThastha jJAna sAcavI rAkhavuM muzkila banatuM gayuM. eTale caturvidha saMghe maLIne jene je vastu yAda hoya te badhuM lipibaddha karavuM, e A samelanane uddezya hatA. bhadrabAhu svAmI viziSTa jJAnI hatA ane teo hAjara hoya to ja zAstronA pATha vyavasthita thaI zake ane jJAna darzana cAritramAM vRddhi thaI zake ema zrIsaMghane lAgyuM. zrIsaMghe be sAdhuone bhadrabAhu svAmI pAse saMdezo laIne mokalyA. te vakhate bhadrabAhu svAmI nepALanI taLeTImAM mahAprANa dhyAnanI sAdhanA karatA hatA. sAdhuoe jaIne saMghane saMdezo Ape. bhadrabAhurasvAmIe kahyuM : "huM atyAre yoga sAdhanA karI rahyo chuM. tene adhUrI mUkIne kaI rIte AvI zakuM !" sAdhuoe pAchA vaLI saMghane vAta karI. sAthe eka ja vAkayamAM bhadrabAhusvAmIne pharIthI kahevaDAvyuM : "vyaktisAdhanA moTI ke saMdhasAdhanA !" A saMdezo maLatAM ja bhadrabAhu svAmIe tarata ja tyAMthI vihAra karyo. teo pATaliputra AvyA ane temaNe saMdhanI unnatimAM-sUtre lipibaddha karavAmAM pitAne phALe Ave. A uparathI ema mAnI zakAya che ke koI sAdhaka bhale ekAMtamAM raheto hoya paNa tene tALo (kartavya-saMbaMdha) jagata sAthe vadhAre rahevo ghaTe che. vizva vAtsalyamAM. mAtAno Adarza sAme hoya che. jema mAtA pitAnA bALakomAMnA nabaLAM, rogI ke mUrkha bALakane tarachoDatI nathI, paNa tenI vadhAre kALajI rAkhe che tema vizvavAtsalyane sAdhaka, samAjanA pachAta gaNAtA, nabaLA ke tarachoDAelA vargane tarachoDaze nahIM, ulTI vadhAre AtmIyatA temanI sAthe rAkhaze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cherAmAyaNamAM zabarInuM varNana Ave che. zabarI bhIlaDI hatI. te saMskArI hatI. pitAno vikAsa thAya te mATe tene kaI AzramamAM rahevAnI IcchA thaI. te prabaLa jijJAsA sAthe mAtaMga RSi pAse AvI ane pitAne AzramamAM rAkhavAnI teNe vinaMti karI. AzramanuM vAtAvaraNa pavitra hatuM ane zabarI paNa brahmacAriNI hatI. ziSyo paNa vidvAna hatA. zabarIne dAkhala karavAmAM koI paNa siddhAMtane bAdha Avato na hato. RSie vicAryuM ke AvI pachAta jAtinI strIne uddhAra karavo. joIe ane temaNe tene AzramamAM jagyA ApI. ' ' ' . ziSyoe virodha karyo. A te brahmacArIone Azrama; temAM vaLI strI kevI ? ane te paNa AvI nIca jAtinI! tene rakhAya ja kema ? samAjamAM uhApoha thaze ane ApaNI pratiSThAne phaTako lAgaze. mATe tene rAkhavI nahIM. RSie kahyuM : "ApaNe A praznane siddhAMtanI daSTie jo joIe. pratiSThA karatAM siddhAMta moTo che." RSie zabarIne AzramamAM rahevAnI ane jJAna vikAsa pAmavAnI rajA ApI. virodhamAM ziSyoe guru ane Azrama bane tyAga karyo. teo pratiSThAnA vaMToLamAM sapaDAI gayA. mAtaMga RSie eka nIcalA tharanI strIne khAtara samAja ane ziSyano prakopa vahAryo paNa teo vAtsalya siddhAMtane na cUkyA. pitAno deha choDatI vakhate mAtaMga RSie zabarIne kahyuM : "tAruM kalyANa bhagavAna rAma Avaze tyAre thaze!" tethI zabarI potAnA prabhu rAmamAM magna thaIne rahevA lAgI. * te pitAnI kuTIramAM rahetI, Azramane sAphasUpha karatI, sevA karatI. nAnA nAnA choDa ane moTA-moTA vRkSo, pazu-paMkhIo sAthe paNa tene paricaya vadhavA lAgyo. tenI AtmIyatAnI sAdhanA vadhatI gaI. pariName, jyAre rAma AvyA tyAre te rAmane, paMpA sarovara, te pitA che. ane me AtmIyatA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SyamUka, pravarSaNa parvata ke bIjA sthAne ane sugrIva, hanumAna vagere vyaktione paricaya ApI zakI hatI. jeNe vizvanA prANIo sAthe vAtsalya sAdhyuM hoya tenA nirmaLa aMtaHkaraNamAM vizvanA pravAhane paDa paDe, emAM navAI nathI. mAtaMga RSie ApelA vizvavAtsalyanuM pAna zabarIe karyuM ane te paNa vAtsalya-rasamAM taraboLa thaI gaI hatI. * ghaNIvAra vizvAtsalyanA sAdhakane potAnI pratiSThAnA bhAge bIjAnI bhUlonuM prAyazcita jAte karI, saMskRtinI rakSA karavI paDe che. karavaRSi pitAnA AzramamAM rahetA hatA ane vidyAbhyAsa mATe pitAne tyAM AvelA ziSyo ane ziSyAone jJAna ApatA hatA. e kALe AzramamAM muni parivAro rahetA. RSi te vakhatanI samAjanI paristhitithI suparicita hatA. eka vakhata menakA ane vizvAmitra RSinA saMyogathI, menakAne bALA janmI. te pAchaLathI zakuMtalA tarIke oLakhANuM. vizvAmitra munie eka bhUla te e karI ke menakAmAM lapaTAyA paNa tenAthI bIjI moTI bhUla e karI ke e bALAne nirAdhAra choDI dIdhI. temaNe lokalajajA ke samAjanA DaranA kAraNe kadAca evuM karyuM haze. kavaRSine khabara paDI ke RSi ane apsarA e chokarIne nirAdhAra cheDIne cAlyA gayA che. temaNe e bannenI bhUlanA prAyazcitarUpe e kanyAne na kevaLa apanAvI paNa potAnI putrI tarIke ucherIne maTI paNa karI. temaNe e eka paLa mATe paNa na vicAryuM ke sAdhanA cheDIne A lapamAM zA mATe paDuM? vaLI eka tyajAyelI kanyAne lAvavI e apratiSThAnuM kAraNa hatuM chatAM tene apanAvavA mATe temanA hRdayamAM rahela vAtsalya A kArya mATe preratuM hatuM. samAjanI TIkAnI paravA karyA vagara temaNe e bAlikAne AzramanivAsinI banAvI dIdhI. abhijJAna zAkuMtalamAM varNana Ave che ke e kanyA zakuMtalA kevI rIte AzramanA haraNa, vRkSo, latAo, ku tema ja loko sAthe otaprota thaI jAya che. ene kaNva RSi pitAnA sagA pitA jevA ja lAge che. * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 ekavAra RSi kyAMka bahAra gayA hatA. tevAmAM dUSyata rAjA tyAM Ave che ane zakuMtalA ane tene prema thAya che tema ja banene gAMdharva-vivAha thAya che. duSyata cAlyo jAya che RSi pAchA Ave che. loko kahe che ke zuM Azrama-kanyA tema ja Azrama mATe A vastu zobhe? eka upara bIjI Aphata AvI. paNa kaRSi tene sammati Ape che. rAjA dUSyatathI zakuMtalAne garbha rahelo hoya che. rAjA zaheramAM jaIne rAjakAjamAM zakuMtalAne bhUlI jAya che. zakuMtalA enI ApelI mudrikA nihALIne sAMtvana meLave che. aMte jenI che tene tyAM mokalI ApavI evo vicAra karI kavaRSi zakuMtalAne vaLAve che. e vakhate saMskRtinA rakSaka e RSinI vidAyavANI sAMbhaLIne Aje paNa gadagadita thaI javAya che. pAlaka pitA hovA chatAM paNa * temaNe mA-bApa banenuM vAtsalya zakuMtalAmAM reDyuM hoya che. zakuMtalAmAM paNa eja vAtsalyabhAva bharelo hoya che ane te kahe che: "A vRkSa, A latAo, A paMkhIo ane A haraNo ! A AzramanA nivAsIo jemanAthI eka paLa viyoganI meM koI kalpanA karI na hatI temane mUkIne jatAM mAruM hRdaya cirAI jAya che." duSyata rAjAne tyAM zakuMtalA pahece che paNa te bhUlI jAya che ke meM zakuMtalA sAthe gAMdharva lagna karyA che. zaMkutalA tene pelI lattAo, kuMje, paMkhIo badhAnI yAda apAve che paNa rAjAnA magajamAM te utaratuM nathI. aMte pelI suMdrikAnI yAda apAve che ane te dekhADavA jAya che paNa nazIba yoge te rastAmAM nadI pAra karatI vakhate AMgaLImAMthI sarakI gaI hoya che. te mudrikA dekhADI zakatI nathI ane rAjA ene svIkAra karavA mATe nA pADe che. patithI tyajAyelI, samAjamAM apatiSThita ane pitAnA garbhamAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtAna ne dhAraNa karanArI zakuMtalA pelI nadInA kinArethI ja pAchI vaLe che. kaNvaRSine tenI khabara paDe che ane te AvI tarachoDAyelI pAlaka dIkarIne paNa pAchI laI AvavA jAya che. temane Azrama, samAja ke pratiSThAne bhaya hoto nathI. paNa zakuMtalA e bApane nIcuM jovaDAvavA IcchatI nathI eTale te pitAne rasto zodhI le che. AgaLa upara zakuMtalA vanamAM putrane janma Ape che jenuM nAma "bharata" rAkhavAmAM Ave che. A tarapha duSyata rAjAne mAchImAranI pAsethI mAchalImAMthI pelI mudrikA maLe che ane tene zakuMtalAnuM smaraNa thAya che. te badhe tapAsa karAve che paNa zakuMtalAno kyAMye patto lAgato nathI. aMte ghaNuM varSo bAda svargaloka tarapha jatAM anAyAse pati-patnI temaja putrano milApa thAya che. ahIM karavaRSinA dAkhalA vaDe jovAnuM che ke vizvavAtsalyane sAdhaka kaparA prasaMgamAM paNa dhIrajane gumAvato nathI; siddhAMta mATe pratiSThA ane parigrahane paNa jatAM karavAmAM saMkocano anubhava karatA nathI. AjanA jagatanA pravAha jotAM vizva vAtsalya ne jagatamAM phelAvavAnuM che. te ekamAtra vyaktithI nahIM thAya. ekalA hAthe koIpaNa mahApurUSe vizvavAsalyane sAdhyuM nathI. jeTalA tIrthakare, payaMgabare ke avatAre thayA temaNe sarvaprathama ene potAnAmAM pragaTAvyuM ane pachI temaNe ene samAjamAM reDIne, A kArya sAdhyuM che. hAtha jo ke zarIranuM mahatvanuM aMga che chatAM te bIjA aMgo sAthe joDAyelAja che. je bhUjAnuM baLa maLe, peTa dvArA annathI zakti maLe, paga vaDe gati maLe, toja hAtha koI kArya karI zake; temAM paNa AMkha barAbara joI le tyAre ja te pAra paDe. evI ja rIte vizvapAtsalyane vizvamAM phelAvavA . mATe samAjanA dareka aMgoe maLIne kArya karavAnuM che ane teja te jhaDapathI thaI zakaze. eka vastu jarUra vicAravAnI rahe che ke vizva vAtsalyanA bane pAsAMonI jAgRti rahevI jarUrI che. nahIMtara taNAI jatAM vAra nahIM Jun Gun Aaradhak Trust temaNe ema temaNe savaprathama ene nA tAryakaro, payaMgabaT P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge. je mAtra nivRtti ke udAsInatA rAkhavAmAM Ave to svArtha, ghaNA, ahakAra vagere doSo pesI jAya; ane je mAtra pravRtti ja rAkhavAmAM Ave eTale ke AtmIyatAja rAkhavAmAM Ave paNa AtmIyatA vakhate deze ke aniSTo tarapha sAvadhAnI na rAkhavAmAM Ave ke jAte sAvadhAna na rahe to mohamAM taNAI javAno bhaya rahe che. eTale ghaNA svArtha, ahaMkAra vi. doSanI nivRtti sAthenI AtmIyatAnI pravRtti e bane pAsAMo sAthenuM vizvavAtsalya saMpUrNa, preraka ane phaLadAyI banaze. mukta carcA ane ciMtana vAtsalya vikAsa paddhatinI triveNI zrI mATaliyAe AjanI carcAne prAraMbha karatAM kahyuM - ' meM mAlapurAnuM kAma goThavavA mAMDayuM ane tyAM anyAyanA pratIkAranA prazno AvyA. murabbI nAnAbhAIe kahyuM ke kheDUta saMgaThana eka gAmanuM na hoya. eTale kheDUta-zreyasAdhaka maMDaLanA cheDA sabhya vadhAravA huM merabI tarapha gayo. tyAM kapAsa loDhavAnI rAjyanI manAI hatI. kapAsanA bhAva paNa bAMdhelA bhAva karatAM vadhAre thAya to te vadhArAnA pacAsa TakA rAjya kararUpe laI letuM. eTale tyAMnA eka kAryakara gokulabhAIe eka saMmelana karyuM. temane rAjaye pakaDI lIdhA. huM morabI pahoMcyo ke mane gAmaDAmAM javAnI nA pADI ! meM nAnAbhAInI salAha mAgI : "zuM karavuM?" nAnAbhAI bhaTTe kahevaDAvyuM : "atyAranA saMgamAM pAchA AvavuM, paNa rAjAnI AjJA bhAMgavI nahIM !" A pachI morabInI prArthanA sabhAmAM ja vAta karavI zarU, karI. khorANA gAmanA trIza kheDUtoe upavAsa eTalA mATe mAMDayA ke bhATaliyA amArI vAta sAMbhaLavA AvyA che to rAjaye amane chUTa ApavI !' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chevaTe be divase rAjya namyuM. lokamAM garamI AvI, sabhya taiyAra thayA. meM kahyuM : "paMdara ja laIzuM !" aMte rAjya namatuM mUkyuM. meM DhebarabhAIne lakhIne vigato mekalI. temaNe kahyuM : "kheDUtonI vAta vyAjabI che paNa ApaNe morabI rAjyathI bagADavuM nathI." A tarapha rAjya eka rAtamAM prajAmaMDaLa (nAmanuM) UbhuM karAvI nAkhyuM. te maMDaLa kaI TharAva kare te pahelAM huM ane vajubhAI tyAM pahoMcI gayA ane e sabhAmAM ame gayA. sabhA amArI ja banI gaI ane javAbadAra taMtrane mAMgato TharAva thaI gayo. A vAtanI khabara paDatAM merabIne mahArAjA gusse thaI gayA. traNazo garAsiyA hAthamAM talavAra laI prArthanA sabhAmAM dhAMdhala karavA mATe AvyA. tephAna zarU kare te vakhate acAnaka ArajhI hakumatavALA zrI purohita vagere AvI pahoMcyA, temanI bIkamAM garAsiyAo dabAI gayA ane tephAna karyA vagara cAlyA gayA. purohitanA hAthamAM sabhA AvI paNa meM tene kahyuM : "ApaNe mArga ahiMsAno che !" AnI jANa mahArAjAne thaI. teNe kahyuM : "rAjya ane kheDUto samAdhAna karI leze; mATaliyA vacce nahIM." kheDUto pUchavA AvyA : "zuM karIe?" "gokaLabhAIne choDavAnI zarate samAdhAna karI lo. vAMdho nathI." meM kahyuM. rAjya te vakhate je kheDUtamaMDaLa racyuM te Akhare kegresanA aMgabhUta maMDaLa jevuM kAma kare che. bIjI bAju saurASTra sarakAra taraphathI huM cAra mAsa mATe tyAM vahIvaTa mATe gaye. te daramyAna muni zrI saMtabAlajI AvelA, tyAre paNa prArthanAsabhA thaI. keTalAka rAjanA bhADUtI lokoe tophAna to karyuM paNa A badhAmAMthI huM nirbhayatA tathA kheDUtamaMDaLa ane naitika grAma saMgaThananI vAta. zIkho. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevAmAM ja eka bAju sanAtana dharmo ane bIjI bAju ' vepArIono virodha zarU thayo. te daramyAna mane vicAra Avyo ke "sthAnika kAryakare pakavavA taiyAra karavA) mATe varga zarU karavA !" aSADhI bIjanuM muhUrta hatuM paNa mAMDa traNa jaNa bahArathI maLyA ane traNa gAmamAMthI. thoDA divasomAM bahAranA traNa bhAgI gayA. eTale gAme mane bIjA traNa ApyA. A varga gAmathI doDha mAIla dUra ame calAvatA. A virodha thavAnuM mULakAraNa to e ke A krAMtinI vAte sAthe lokomAM aphavA phelAI : "mATaliyAnA gharamAM bairI to bhaMgiyANI che. te uparathI DhoMga kare che paNa chokarAone bharatI karI lazkaramAM laI jaze ?" sAmAnya janatA to AvI vAtothI dUrathI bheLavAI jAya eTale muzkelI khUba paDI. paNa himmata rAkhI varga calAvyo ja. ame khetI karatA paNa thayA. tevAmAM vIsA mAM jariyAe kheDUtonAM nAka kApavAnuM zarU karyuM. meM ratubhAI temaja amulakhabhAIne pUchayuM : "zuM karavuM ?" temaNe kahyuM : "zastra rAkhIne sAmane karavo ja joIe !" eka taraphathI lokonI rakSA hathiyArathI thAya, huM hathiyAra vagara je je pradezo bahAravaTiyAone saMgharatA temAM pharuM ane mArA gharanI AsapAsa sazastra pahero na rakhAvuM. Ama chatAM mane bhaya tadana na hato ema na kahI zakAya. tyAre rajoguNa hato; adhIrAI hatI, " utAvaLa paNa thaI jatI. bhASAmAM hAkalA-paDakAro AvI jatAM. te * chatAM traNa vakhata humalAo thatAM thatAM; huM bacI gayo. eka vakhate bhUpatane sAgarita rANe mAlaparA gAma bhAMgavA ane mane mAravA Avato hato paNa saheje na AvyuM ! bIjI vAra rAtanA bAra vAge huM cAlyo AvatuM hatuM ke koIe paDakAra karyo : "rAtanA bahAra nIkaLo che, paNa khabara che ne?" P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke meM saheje kahyuM : "rAma rAkhe ene koNa cAkhe " ane koNa jANe kema te vAta paDakAra karanAra haiyAne lAgI gaI. te cAlyo gayo. trIjI vakhata mArAM gADAnI pachavADe havA chatAM, mane na mAryo. temAM koI ajJAta zakita ja kAma karatI hevI joIe. ' AvavAnuM che." rasikabhAIne te vAtanI bAtamI pahelethI ja maLI gayelI paNa mArA patranI nakala pilA bahAravaTiyAonA hAthamAM AvI gaI. garAsiyAo mane cetavavA AvyA. kApUvAMkanA sasarA vAjasUravALAe paNa amane cetavyA; chatAM nisarganI dayA hatI; ane kaMI na thayuM. be kheDUta saMmelano thayAM. temane teDavA bahAravaTiyAoe vicAra karelo paNa eka bhAIne (mehanalAla motIcaMda) A khUnarejI thavAnI khabara paDatAM rAjya lazkara goThavI dIdhuM. A badhA uparathI lAgyuM : " jagatamAM avyakata zakita kAma kare che; madada paNa kare che. badhA anubhavo uparathI vAtsalya vikAsanI paddhatimAM mane traNa vastu triveNu rUpe agatyanI lAgI :- (1) snehapUrNa vahevAra (2) vizvAsapUrvaka gati ane (3) jAna, mAsa, zIla ane vyavasthAnI sAmAjika salAmatI. vAtsalya vikAsano prAraMbha gharathI zrI puMjAbhAIe bhakta jalArAmane dAkhalo ApatAM kahyuM ke temanA vAtsalyanuM jharaNuM pahelAM gharathI kUTe che, pachI to paraba, dALiyA ane pachI AvelA bhUkhyAtarasyAne roTalI-dALa ApI sadAvrata zarU karyuM. temAM eka bAju samAja temane Apato gaye to bIjI bAju teo samAjanA jarUratamaMdone niHspRhabhAve ApatA gayA. A rIte vAtsalyane vikAsa temaNe samAja sudhI sAdhyo. vAtsalyamAM niSpharatA ane prema bane hoya che tyArabAda brahmacArIjIe kahyuM : "eka bALake corI karelI. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ corI nAnI hatI paNa enA pitAe e chokarAne khUba mAryo. bIje divase Aveza zamyo tyAre teNe bALakane kahyuM : "beTA ! mAruM hRdaya raDatuM hatuM ane huM tane daMDa ApI rahyo hato. te eTalA mATe ke samAjamAM Avo doSa vyApaka na bane !" devajIbhAIe eka garIba majUrI karanAra bahenano dAkhalo Apyo. ekavAra tenA dikarAe eka vANiyA pAsethI be vAra dUdhanA paisA lIdhA tethI teNe dIkarAne khUba mAryo khare paNa chevaTe chokarAne premathI samajAvyo paNa khare. nyAya niSpharatAnI maryAdA . - De. maNibhAIe vAtsalyamAM nyAyamATe niSpharatAnI maryAdA aMge prazna karyo ke te kyAM sudhI hevI joIe? pUjAbhAIe eka rabArIne dAkhalo ApatAM kahyuM: "teNe pitAnA khUnI putranuM je satya hatuM te adAlatamAM kahI dIdhuM ane dIkarAne phAMsI maLe to tenI paravA na karI. A rIte satya ane nyAya Akaraja che. mATaliyAe kahyuM : "dareka vyakti nyAya toLavA bese te bhUla thavAne pUro saMbhava che. bIjuM nyAyane nAme paNa ahiMsAne ja AgaLa dhapAvavI joIe, hiMsAne nahIM. brahmacArIjI temaja devajIbhAIe je je dAkhalA ApyA temAM bhArane pradhAnatA na ApavI joIe paNuM samAjamAM 'sadAcAra phelAvavAnA hetune ApavI joIe. zAririka daMDa ke UMcI sajA to mAtra rAjyanA hAthamAM rahe teja enA upara aMkuza raheze, nahIMtara tene durUpayoga thavAne vadhu saMbhava che." na chUTake thatI hiMsAne badale vAtsalyathI ja cUkavo joIe pUjAbhAIe jApAna ane jarmanInA jAsusano prasaMga TAMkatAM kahyuM: "eka vAra eka jarmana jAsuse agatya jaNAtAM eka jApAnI jAsusane geLI mArIne ThAra karyo. laDAI patI gaI pachI teNe enuM nAma zodhI; P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enI patnIne paisA mokalyA ane tenA bALakonI saMbhALa lIdhI!" : Ama hiMsA, samAna nyAya mATe na chUTake thAya ane tene ! badale mAnavatAnI ucca bhAvanA vAtsalya vaDe apAya te samAja temaja vyakti bannene udhdhAra thAya. - daMDI svAmIe kahyuM : "vAtsalya hovA chatAM pitA sAme prahallAda thayo. uddAlaka sAme naciketA thayo. tyAM mukhyabhAva te vizvavAtsalyane ja hoya che." garIba-tavaMgaranA bhedamAM vAtsalya zI rIte Ave? baLavaMtabhAIe pUchyuM : "samAjamAM garIba tavaMgaranA bheda heya, tyAM lagI vAtsalya kema Ave? jyAM parANe pUruM thAya nahIM te "mA"nuM vAtsalya tUTe tyAM vizvAtsalya kema Ave?" - devajIbhAIe pitAne nAno bhAI lakavA sAthe jo chatAM mA e garIbImAM paNa pAra rAkhI . kevI sevA karI tene khyAla Ape. ' taMgI ane meMghavArImAM mahA mahenate peTa bharAtuM hoya to e kuTuMbavAtsalyanI saMskRti haju mAtAomAM ane gAmaDAomAM che, enAM ghaNA dAkhalAo maLI Ave tema che. Aje pArakI saMskRtinA kAraNe e bhUlatA javAya che. ethI ja saMskRtinA mukhya aMge jALavI pharIthI vasudhaiva kuTuMbakama" karavuM paDaze. Arthika samAnatA Ave to ye vicavAtsalyanI jarUra kadAca Arthika samAnatA AvI jAya to e buddhi, zarIra vagerenI kudaratI viSamatA to raheze ja. eTale viSamatAmAM paNa nAnAmAM nAnA mANasane nyAya ane vikAsanI taka maLe tevuM baLa samAjamAM jAgavuM joIe ane te vizva vAtsalya vaDe ja jAgaze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] vizvavAtsalyane bIjamaMtra [7-8-61] -munizrI nemicaMdrajI vizvavAtsalyanuM dhyeya eka Adarza dhyeya che. paNa e beyane AcaravA mATe je tenuM satata smaraNa, ciMtana ane darzana na thAya te te AcarI zakAya nahIM. jagatamAM judI judI sAdhanA ane upAsanAo upara dRSTipAta karatAM ema jaNAze ke dareka sAdhanAnA prAraMbhamAM koI evA bIjamaMtra hoya che, jenI aMdara sAdhanAnuM zreya AvI jatuM hoya che. sAdhakane sarva prathama potAnI sAdhanA mATe dhyeya nakkI karavAnuM hoya che. paNa te dhyeya nakkI thaI jatAM ja ene siddhi maLatI nathI. ene e mATe ekAgra banIne enI sAdhanA-e dizAmAM gati karavI paDe che. jagatanA vepArI ane vahevAromAM-enI sAdhanA vicalita na thAya e mATe; beya cUkAya nahIM ane te satata AMkhanI AgaLa rahe e mATe, mahApuruSo bIjamaMtra nakakI kare che. A bIjamaMtra paNa na bhUlAya, te mATe keTalAka mahApuruSo ene jApa karavAnuM sUcave che. mANasanA mananuM evuM che ke te caMcaLa che ane tene ekAgra na karavAmAM Ave to te DAmADoLa thatuM ja rahe che. eTalA mATe bIjamaMtra jApa sthiratA lAvavA mATe ghaNuM Avazyaka mAne che. e manane kevaLa ekAgra ja karatuM nathI paNa eTalA samaya mATe jagatanI Itara pravRttiothI AtmAne alaga ane pavitra rAkhe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAmAM ene yajJomAM-sarvazreSTha yajJa kahyo che. japa karavAthI satata dhyeyanuM smaraNa rahI zake che; temaja enI sAdhanA karavAmAM ekAgratA keLavAya che ane aMte eyanI siddhine varAya che. - bIjamaMtra evo hovo joIe jenAthI premanI bhAvanA spaSTa thAya. je premanI bhAvanA, bIjamaMtrathI spaSTa na thatI hoya te sAdhaka mATe te bIjamaMtra aghare, gUMcavaNabharyo ane nirarthaka paNa banI javAne saMbhava rahe che. aMbA ke bhavAnI pAchaLa strI zakitarUpe mAtAnI pUjAne bhAva rahe che ane "jaya jagadaMbA" bIjamaMtra enI bhAvanAne anurUpa che. mAtA to jagatanuM pAlana karanArI hoya ane vizva-mAtA te koInuM balidAna ke lohI na icache. tyAre jaya jagadaMbA kahIne tenA nAme bakarA- gheTAM ke pADAnuM balidAna devAtuM hoya to e bIjamaMtra nirarthaka banIne rahI jAya che. A to eka dAkhalo Apyo che ke kevI rIte bhAvanAne anurUpa bIjamaMtra na hovAthI keTalI hade taddana virUddha pravRtti tenA nAme cAlI zake che ! gatanA judA judA dharmo ke soe potapotAnA bIjamaMtra rAkhyo che. jene "ahadaMbhyo namaH" ke "OM namaH siddhabhya " che. viSNuno "3 namaH vAsudevAya " che. zone "OM namaH zivAya" che. vaidikane "3" kevaLa che. sarvodaya samAjano "ya jagatuM." temaja satya samAjano "jaya satya" che. tyAre vizvavAtsalya mATe >> maiyA" bIjamaMtra che. upara batAvI gayA te pramANe judA judA ATalA badhA bIjamaMtro hovA chatAM A navo bIjamaMtra zA mATe mUkyo ? e savAla Ubho - thaze. te aMge je vicAraNA karavAmAM Ave to jarUra tenuM samAdhAna thaI zake. : : : ' , , satya samAjanA " jaya satya mAM satya bhagavAnane jya Ave che paNa bhagavatI ahiMsAne jaya Avato nathI. bhagavatI ahiMsA vagara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya bhagavAnano jya kema thaI zake e adhUruM lAge che. khuda satya bhakatajIe banAvela dharmAlayamAM sarvadharmonA saMsthApakonI mUrtio uparAMta bhagavAna satya ane bhagavatI ahiMsA bannenI pratIka mUrtio paNa rAkhavAmAM AvI che. je tyAM bhagavatI ahiMsAnuM mahatva svIkAravAmAM AvyuM hoya to pachI bIjamaMtramAM zA mATe nahIM! eTale bIjamaMtra dhyeyanI bhAvanAne saMpUrNa rIte vyakta karato nathI. " sarvodayane bIjamaMtra "jaya jagata" che; eTale ke jagatane jya thAva! have jagatane mithyA mAnavAmAM Avela che to enA jyanI kalpanA kaI rIte thaI zake ! saMta vinobAjIe "trahma satye naSNurtiH karanuM satya zodhanamevuM eka sUtra banAvyuM che. emAM jagatane temaNe phUrtidAyaka kahyuM che. ane jIvanane satyanI zodha mATe rajU karavAmAM AvyuM che. A jagata TUrtidAyaka tyAreja banI zake jyAre jagatamAM vAtsalyAdi guNa pravarte. to ja evA jagatane jaya thaI zake. Ama emAM paNa bhAva aspaSTa che. . evI ja rIte ziva, vAsudeva, arihaMta ke siddha ne namaskAramAM teo ApaNuthI UMcA che evo bhAsa thAya che. eTale emanAmAMthI preraNAnI bhAvanA meLavavAno saMbhava ocho che. preraNuM te tyAre ja maLe jyAre temanI kartava zaktine bhAsa thAya. yena kena prakAreNa je temanI kartava zakitano bhAva tAravIe te zivanI saMhAra zakita; viSNunI pAlana zakita; brahmAnI sRjana zakti, arihaMtanI vItarAga zakti-siddhanI nirapekSa zakti-eja bhAsa thAya che. AmAM darekanI eka eka zakitane AbhAsa pratibiMbita thAya che. paNa, ">> maiyAmAM vizvanI sarva zaktiono sarvAze bhAsa thAya che. eTale vizva vAtsalyanA bIjamaMtra tarIke che. maiyA ane pasaMda karavAmAM Avela che jemAM badhA bhAvo rahelA che. temAM kyA kayA bhAvo rahelA che te aMge vadhu vicAra kare jarUrI thaze. - - - - - P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sarvaprathama " " zabdane joIe. " " zabda eka athavA bIjI rIte badhA dharmomAM che. jaina dharmamAM "" zabda paMca-parameSThine samAveza A pramANe sUcave che:-a (siddha) + a (arihaMta) + A (AcArya) + u (upAdhyAya + ma (muni sAdhu) = Ama 3 thAya che. vadika dharmamAM guNapUjAnA sthaLa pratIke rAkhavAmAM AvatA hovAthI " " zabdathI brahmA, viSNu ane maheza evo artha thAya che. brahmA eTale jagatanA utpati kartA, viSNu eTale jagatanA pAlaka rakSaNa kartA ane mahezane jagatanA vinAzaka-saMhAra kartA mAnavAmAM AvyA che. jaina darzana guNa-pUjAmAM mAnatuM hovAthI eNe utpAda, dhrauvya ane vyaya dharma, vizvanA dareka padArthamAM che. tene mAnyatA ApI che. "3AnevA dhurUvA virAmevAe tripadImAM jainadarzane tene samAveza karyo che. ene yogadarzanamAM udita, zAMta ane vyapadeza kahevAmAM Ave che. purANamAM "3"mAM ja 3 no aMka che tene triloka-Urvaloka, madhyaloka, adheloka-ema traNaloka rUpe mAnavAmAM Avela che. evI ja rIte IslAma dharmamAM 3 ne badale Amina zabda prayoga jovAmAM Ave che. teja khrista dharmamAM Omni (oNmnI) zabda rUpe Ave che jene artha pUrNa thAya che. Ama " ne koIpaNa prakAranI paripUrNatA mATe prayoga karavAmAM Ave che. vizva vAtsalyanA bIjamaMtra rUpe >> mAM, vyakti, samAja ane samaSTinAM akhaMDa svarUpa samAna vizvane levAmAM Avela che. evI ja rIte >>ne prayoga IzvaranA arthamAM che. tyAre IzvaranA pratika rUpe satyane >> zabda vaDe laI zakAya che. have "aiyA" zabdanA je judA judA arthe thAya che te joIe. maiyA eTale mAtA. A to sAmAnya, saraLa ane sIdho artha che. jainadharmamAM guNa-pUjA mukhyatve heIne, te daSTie mAtAne artha pravacana mAtA" levAmAM koI bAdha nahIM Ave. jaina sAdhakane pravRtta ane nivRtta bannemAM sArI peThe viveka rAkhavAnI vAta batAvavAmAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AvI che. ane sAdhunA saMyamanuM mAtAnI jema rakSaNa karanArI pAMcasamiti (IrSA, bhASA, eSaNa, AdAnanikSepa, parijhApanA) ane traNa guNine (managupti, vacanagupti ane kAyagupti) e banene ATha pravacana mAtA batAvavAmAM AvI che. A ATheya mAtAo nivRtta ke pravRttimAM koIne kaI tarapha niyaMtraNa rAkhanAra zakita che agara to sAdhakanA saMyamanI surakSA rAkhanArI hovAthI pravacanasya dvArA stha tAdhArastha vA saMghasya mAtara rUva pravacana mAtara: pramANe bAra aMgo rUpa pravacanenI agara te tenA AdhAra rUpa saMghanI mAtAnI jema hevAnA kAraNe tene pravacana mAtA kahevAmAM AvI che. enI vizeSatA batAvatAM, utarAdhyayana sUtramAM kahyuM che - __ eyA pavacana mAyA je samma Ayare muNI / so khippaM savvasaMsArA vijamuccai paMDie // -A pravacana mAtAnuM je muni samyaka prakAre (sakhyatra avirateja na tu haMmavinA) AcaraNa kare che-eTale ke sAcI pravRtti ane nivRtti kare che te paMDita vahelI take saMpUrNa saMsArane apAve che ane mukta thAya che. vaidika dharmanA eka bhAga rUpe-bhAgavatadharmamAM guNapUjAnA sthaLa pratIka rUpe vividha zakitao-devIone batAvavAmAM AvI che. jemAM mukhyatve jagadaMbA, mAtA bhavAnI, brahmANa, kAlI, durgA vagere che. tene bhagavAnanI kartava zakita rUpe batAvavAmAM AvI che. eTale maiyAno artha jagadaMbA vagere zaktio paNa thAya che. jainoe paNa RSimaMDaLastotramAM e devIo ane zakitaone lIdhI che. maiyAne bhagavatI ahiMsA rUpe paNa laI zakAya che. prazna vyAkaraNa sUtramAM "te raghu majA" kahIne satyane nizcaya rUpe bhagavAna batAvavAmAM Ave che tevI ja rIte ahiMsAne paNa "sA sA mavarka mA nA sA ramavAmitra, saTAM" kahIne bhagavatI rUpe varNavI che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. vaidika dharmamAM mAne mAyA (mAtA) rUpe jagatanI niyAmaka zakti gaNavAmAM AvI che. jenadharmamAM karma"ne jagatanA kAryakAraNabhAvanI mahA niyama zakita batAvavAmAM AvI che. sAMkhyadarzanamAM ene prakRti rUpe batAvavAmAM AvI che, je mAtA rUpe jagatanI prerakazakita che. evI ja rIte miyA zabdathI vAtsalya svarUpA zakitanuM bhAna thAya che jemAM pravRtti ane nivRtti ane nihita che. ' . Ama ane miyA zabdo pAchaLanI badhA dharmanI preraka zakitao je pUrNa vAtsalyabhAva pragaTAvavA samartha che tenuM sUcana thatuM heya che. che eTale vizva ane miyA eTale vAtsalyabhAva e rUpe tene vizvavAtsalyanA saMpUrNa pratIka rUpe bIjamaMtra tarIke levAmAM Avyo che. ahIM che ane miyA be zabdone alaga rAkhavAmAM AvyA nathI paNa ekabIjAthI saMkaLAyelA rakhAyAM che. e bannene joDanArUM >> zabdanI pAchaLanI rekhA pUchaDInI jema 3 nizAna che. e banne zabda maLIne je artho phalita thAya che te A pramANe che:- . >> maiyA eTale vizvanI mAtA ! >> maiyA eTale vizva pratye vatsalatA; # maiyA eTale bhagavAna satya ane bhagavatI ahiMsA, >> maiyA eTale vizvanI mahAniyAmikA zakti, >> maiyA eTale paMca parameSThInI pravacana mAtA, >> maiyA eTale jIvana ane jagatanI mahAniyamA zakti, >> maiyA eTale brahmA, viSNu, mahezarU5 IzvaratrayanI tva zaktirUpa jagadaMbA. .! >> miyA eTale jagatanI preraka zakti. ' badhA dharmo, badhA darzane ane badhI vicAradhArAno samanvaya P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust! Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. 32 maiyAmAM ja thatuM hoya evuM lAgyA vagara rahetuM nathI. ahIM koI paNa vicAradhArAne virodha nathI paNa teno samAveza che. ane dareka dharmAnuyAyIone te pitAnuM ja jaNAya che. . " ' jene mATe jha maiyA zabda na lAge tema nathI. paMcaparameSThIne to teo zabdamAM samAveza kare che; paNuM pravacanamAtAne karatA nathI. vadhArAmAM paMca parameSThInA pAMca padanI sAthe bIjA cAra pada jJAna, darzana, cAritra ane tapane bheLavI nava padonI ArAdhanA ke smaraNa karavAnI praNAlI cAlu karI che. vizva vAtsalyamAM : paMca parameSThInI sAthe maiyA zabda eTalA mATe mUkyo che ke vizvamAM je kaI jJAna-darzana, cAritrya-tapa vagerenI pravRtti athavA nivRtti karavAnI hoya temAM satata jAgRti rAkhavA mATe pravacanamAtAnuM smaraNa satata thayA kare. jainenA bhagavatI sUtramAM "namo vaMma vi" kahIne brAhmI lipine namaskAra karyA che. brAhmI lipi kAMI cata rUpa nathI, jaDarU5 che paNa tene namaskAra karavAnuM prayojana eTaluM ja ke guNane grahaNa karavA. evI ja rIte sAdhakone cha kAya (vizvanI jIva sRSTinA)nA rakSaka, pIhara ane mA-bApa (vizva-vatsala) kahyA che. to temanuM dhyeya keTaluM uMcuM ane vizvavAtsalyane reDanArUM che te dhyeyanuM satata dhyAna rahe te mATe >> maiyA eTale ke vizva-vatsalatAno bIja-maMtra keTalo badhe upayogI che! vaidika dharmamAM te Thera Thera vividha zakitao rUpe "jagadaMbA vagere devIone sthULa pratIka rUpe mAnavAmAM AvI che. tyAM to 3 maiyA zabda yathArtharUpe paDelo ja che. devI-bhAgavatamAM jagadaMbAnuM varNana karatAM kahyuM che - vicA: samastaratA tevI! mevADA striyaH samastA sakalA jagatsu // " he mAtA ! badhI vidyAo tArA ja bhedo che tema ja jagatanI kaLAvaMtI saghaLI strIo paNa tArA ja rUpa che. tArI ja AtmIyA che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ghaNuM loko kaheze ke ghaNA bIjA zabdo vizvavAtsalyane pragaTa karanArAM hovA chatAM meyAne ja bIjamaMtra rUpe zA mATe pasaMda karavAmAM Avyo che? zuM tenAthI viziSTa lAbho maLe che? to te lAbho kyA che? "3 miyA zA mATe?" teno vicAra te agAu thaI cUkayo che. have tenA khAsa lAbho aMge vicAra karavAne che. maiyA bolavAthI sarva prathama lAbha e thAya che ke te sAMbhaLatA nirdoSa AhAdanI Urmio uchaLavA mAMDe che. "mA" e zabda zabda paNa svAbhAvika rIte vAtsalyanA AnaMdane pragaTAve che. game te vyabhicArI, duSTa ke pApI mANase haze, to paNa mAtAnuM nAma sAMbhaLatAM tenA hRdayamAM zubha bhAvanAo ja UThaze. mAnuM vAtsalya evuM hoya che ke te hRdayanA vikArone dhoI nAkhe che. paMcaparameSThImAM badhI koTinA ucca sAdhako AvI jAya che. emanA mATe to AkhA vizvanI mAtA banavAnuM dhyeya pharajiyAta sAdhavAnuM hoya che. eTale jyAre 3 maiyA uccArAya tyAre ene satata AvuM bhAna rahI zake ke huM jagatarUpa saMtAnanI dharmamAtA chuM. jagatanA badhA prANIo pratye sukha-saMvardhanasaMrakSaNarUpa vAtsalya mAre satata reDatA rahevAnuM che. eka sAmAnya mAtAmAM potAnA bALaka prati vAtsalya reDavAnI, huMpha ApavAnI vRtti hoya che tyAre je sAdhaka vizvanI mAtA bane che, tenAmAM AkhA vizvanA prANIo prati vAsalyano sakriya vahevAra rahevo jarUrI che tene mAnavo vAtsalyanI pravRtti ane nivRtti karavAnI rahe che. tenAmAM vizva vAtsalyatA eTale ke vizva mAtRtvavRttinuM bhAna satata rahevuM jarUrI che. pitRbhAvamAM moTA bhAge kaThoratA ja hoya che jyAre mAtRbhAvamAM komaLatAne aMza vadhAre ane kaThoratAno aMza ocho hoya che. Ama banne bhAvo tenAmAM hoya che. mAtA game teTalI kaThora bane te paNa tenuM aMtara raDatuM hoya che. Ama 3 maiyA belavAthI kevaLa jagatanA jIvo prati AtmIya bhAva ja jAgato nathI paNa emanA jIvananI surakSA paNa sajAga bane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 tenuM satata bhAna thAya che. samasta vizva prati prema pragaTa thatAM rAgadveSa, bhaya-zoka kaSAya-viSaya vagere rahetAM nathI ane jIvanamAM apUrva ane nirdoSa AnaMda pragaTe che. - bIje lAbha, maiyA bolavAna e che ke tenAthI brahmacaryanI sAdhanA sahaja bane che. brahmacaryanI sAdhanA kevaLa niSedhAtmaka rUpe zabdane grahaNa karavAthI sahaja siddha thatI nathI. kevaLa viSaya-vAsanAne vaza na thavuM e bhAva levAthI brahmacarya sAdhavuM kaThaNa thAya che. enA mATe koIne koI bIjo mahAnabhAva hovo jarUrI che. saMta vinobAjIe kahyuM che ke "brahmacaryanI sAdhanA karavA mATe tenI sAme eka bRhatakalpanA hovI joIe. je dhyeyanI pUrti karanArI heya ! to te sAdhakanuM brahmacarya sahaja siddha thaI zakaze ! " jemake bhISmapitAmahe pUrNa brahmacarya siddha karavA mATe pitRbhakitanI bRhat kalpanA sAme rAkhI hatI. mahAtmA gAMdhIjIe dezasevA ke svarAjyanI bRhatukalpanA sAme rAkhIne brahmacaryanI sAdhanA karI hatI. evI ja rIte keTalIka vidhavA mAtAe putra-sevA sAme rAkhIne brahmacaryane sAdhe che. kAma ane vAtsalya e bane manovRttionuM mULa eka ja che. eTale je kAmavAsanA saMtAnotpatti ke jAtIyavRttinuM kAraNa bane che, tenuM ja urvIkaraNa karavAthI brahmacarya sAdhI zakAze. sthULa rUpe saMtAna sarjana karatAM, sUkSmarUpe AkhA jagatane (prANI mAtra) saMtAna mAnavuM paDaze ane tene anurUpa tenAM mAnasika sarjana rUpe, ghaDatara, rakSaNa, saMvardhana eka mAtA tarIke vidhavAtsalya reDIne karavuM paDaze. Ama vizva mAtA tarIke bRhata ka95nA sAme rAkhatAM brahmacarya sAdhanA sahaja te thAya ja che; paNa asarakAraka paNa nIvaDe che. evuM paNa jovAmAM Ave che ke keTalIka sAmAnya mAtAomAM pitAnA bALako pratyeja nahIM, bIjAnAM bALako pratye vAtsalya reDavAnI vRtti hoya che. e rIte vAtsalya reDatA te mAtAmAM AnaMdanI sahAnubhUti temaja AlhAdanI Urmio pragaTe che. keTalIka mAtAo kevaLa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnAM ja nahIM pArakAM bALakone paNa dhavaDAve che. harijana sevamAM eka satya ghaTanA A pramANe AvI hatI. :- gorakhapura jillAmAM pUranA kAraNe duHkhI eka abhaNa gAmaDiyaNa bAI pitAnA nAnA bALakane dhavaDAvatI hatI. eTalAmAM tene yAda AvyuM ke bakarInuM mA vagaranuM baccuM paNa bhUkhyuM che. teNe pitAnI moTI dIkarIne kahyuM : "bakarInAM baccAMne paNa laI Ava, tene paNa dhavaDAvI lauM !" AzcaryanI vAta e hatI ke te bAIe pitAnA eka stanathI mAtAmAM jema sahaja vAtsalya hoya teja guNa ucca sAdhakamAM have joIe. buddha bhagavAne eka ThekANe kahyuM che: "sAdhaka badhA prANIonI mAtA banIne AtmIyatA sAdhe! maitrI, karUNA, muditA ane upekSA e cAra bhAvanAo dvArA brahmavihAra kare!" - OM maiyA bolavAthI vizvane vinAzathI ugArI levAnI bhAvanA haMmezA sAme rahe che. e paNa eka khAsa lAbha che. potAnA bALako upara Aphata Ave tyAre te Aphata jAte jhIlavA mAtA prayatna kare che ane te enI vizeSatA che. e vakhate e prANonI paNa paravA karatI nathI. evI ja rIte vizvanI mAtA banelo sAdhaka; vizvarUpI bALaka upara Aphata Ave, tenI AsapAsa aniSTo phUle phale ke teno naitika vinAza thAya, tenA AtmaguNonI hAni thAya tyAre jAte, potAnA tapa, tyAga balidAna vaDe vizvane bacAvI levA kaTibaddha thAya. 3. maiyA sAdhakanI e sAdhanAne sakriya banavA preraNA Ape che ane tene dhyeyanI najIka pahoMcADe che. purANomAM hariNIne dAkhalo najare caDe che. zikArI jyAre tenAM baccAM upara bANa choDavA jAya che tyAre te AgaLa AvIne UbhI rahe che ane kahe che: "mArA upara bANa mAra, paNa mArAM bALako upara nahIM !" evI balidAnanI bhAvanA 3 maiyA bolavAthI dilamAM satata vahe che. jI maiyAthI bIjo eka lAbha e paNa che ke e bIjamaMtra Jun Gun Aaradhak Trust gurAnI hAnibaddha thAya eyanI cha P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 uccAratAM ja aMtaranA vikAre upara saMyama AvatAM spaSTa - sukhadarzana. thaze. pachI strI eka mAtA rUpeja AMkha AgaLa raheze! tenA tarapha, jatAM jAtIya AkarSaNa nahIM rahe. ane eka kalpanA AkAra leze ke are e to "mAtA" che. pachI badhI ja kalpanAo badalAI jaze. tarataja khyAla Avaze ke are, huM kaI kSullaka dRSTie jouM chuM enA. aMgopAMge vAsanAnA upabhoga mATe nathI paNa moTA upayoganA che. enuM mukha te vAtsalyanA madhura vacanAmRtothI bharapura che. tenuM vadana. pratibhAno pUMja che. tenAM locana vAtsalyanI amI dRSTinA AgAra che.. tenA stano to vAtsalya sudhAnA akhaMDa strota che. mAtAnuM udara, nararatnano ratnAkara che. mAtAnAM nAbhi ane nitaMba yoganAyeganI AdhArazilA che. mA te eka vasudhAnuM vaikuMTha che. Ama mAtAnuM ekeeka aMga pavitra che. mArI vAtsalya sAdhanAmAM teno upayoga thaI zake upabhoga nahIM. A rIte 3 miyA bolavAthI vikAro upara sahaja saMyama thAya che ane saMyamane AlhAdaka AnaMda maLe che. Aje jagatamAM mAtRjAtinI ghora durdazA thaI rahI che. "miyA "thI. e paNa lAbha che ke te mAtRjAti tarapha mAna rAkhavA tema ja temane uddhAra karavA mATe satata jAgRti rakhAvaze. Aje mAtRjAtine nyAya maLato nathI. agAu to bhAratamAM strIone pUjavAmAM AvatI paNa. Aje ahIM viparIta sthiti che. anya dezomAM to strIone temanA. nyAyayuta hakka ke adhikAra ApavAmAM AvyA na hatA. Aje je ke nAmane hakka ane adhikAra pAzcAtya dezomAM amUka aMze che paNa UMDA UtarIne jovA jaIe to te purUSonI svacchaMdatAne poSavAnuM ramakaDuM mAtra che. bhAratamAM haMmezAM saskRtinI dRSTie vicAra thayo che eTale pUrvakALamAM mAtRjAti pratye Adara ane bhAna hatAM ja. tenA aneka pramANe upaniSado, smRtio ane vedomAM maLI Ave che - mAtRdevo bhava - mAtA deva che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * methyaH savaMta: triAH -strIo badhA aMgothI pUjya ke pavitra che. ' nAsti mAtRsamoM devaH -mAtA samAna bIjo koI deva nathI. mAtA pRthivyAH mUrtistu nAsti mAtuH paroguruH -mAtA pRthviInI mUrti che. mAtAthI mahAna koI guru nathI. -jyAM nArInI pUjA thAya che tyAM devatAo ramaNa kare che. "kagdhyAyAzAvAda vasAvALAM sarva pitA piturdazaguNamAtA gaukheNAtiricyate" -daza upAdhyAyanA eka AcAryamAM, so AcAryanA eka pitAmAM ane evA daza pitAnA guNa eka mAtAmAM rahelA che. evuM tenuM gaurava che. -A badhA uddharaNo mAtRjAninuM gaurava ane pratiSThA bhAratamAM keTalAM hatAM te sUcavI jAya che. paNa kamanazIbe mAtajAtinI avalehanA thavA lAgI. tenI pAsethI jJAna ane mukitane adhikAra chInavAte gayo. tene koI pazu ke vastunI jema bajAramAM vecavAmAM AvI ane madhyayugamAM to te parAkASThAe pahoMcyuM. mAtRjAtine sahuthI vadhAre tiraskAra thaye, tenuM apamAna thayuM, enA adhikAra chinavAI gayA; ene nIca gaNavAmAM AvI, ene dAsI ke paganI sapATa gaNavAmAM AvI. eTaluM ja nahIM ene pazunI zreNimAM besADI te "mArane pAtra" che ema TharAvavAmAM AvI. eTale nArI jAtine nyAya maLI zake; tenA prati zubhecchA rahI zake tema ja "mAtA" tarIke bhAvanAtmaka pUjya valaNa rahI zake te mATe 3 miyA bIjamaMtra yogya che. jyAM sudhI vAtsalya bharanArI mAtRjAti gauravapUrNa sthAna na pAme tyAM sudhI navA ene nAma, tenuM apAe pahoMna vecavAmAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI paNa samAja, dharma ke deza AgaLa vadhI zake, krAMti karI zake kesukhapUrNa jIvananuM nirmANa karI zake e mAnavuM vadhAre paDatuM che. evI ja rIte jagatanA badhA dharmo, jAtio, pakSo, vAde, vicAradhArAo, rASTra, prAMto, vidyAone temanI kakSAe nyAya Apavo jarUrI che. kevaLa "huM" sAce ane bIjA khoTA enAM karatAM dareka : zubha vastuomAM-je satya raheluM che tene tAga meLavavo e vadhAre zreyakara che. A sAco nyAya tyAre ja maLI zake jyAre AtmIyabhAva, hoya ! " maiyA nA bIjamaMtrathI e AtmIyatA sAdhI zakAya che. have e vicAravAnuM che ke " maiyA"nI upAsanA kaIka navIna che ke agAu paNa tenI upAsanA karanAra upAsako thaI gayA ? e upAsanA prAcIna kALathI RSi munio jaMgalamAM zakitaone AhvAna, karatAM tyArathI cAlI Ave che. ane haju paNa upAsako tenI upAsanA kare che. evA keTalAka upAsakone joIe. - AjanA yugamAM thaI gayelA yogI araviMdanI mAtAnI upAsanA suprasiddha che. temaNe vizvane mAtA gaNa; tene bhagavatI mAnI upAsanA karI ane bIjAne karavAnuM sUcavyuM che. temaNe kahyuM che ke "vizvamAtAnI. preraNAthI cAlo ane dareka kArya (pravRtti ke nivRtti) karo. mAtAnI AgaLa tamAruM hRdaya tame khullu karI do ! e tamane badhI rIte pavitra rAkhaze; pavitratAnuM baLa Apaze temaja tamAre vikAsa sAdhaze !" : 3. maiyA uparanI emanI zraddhA keTalI aDaga hatI te sahu jANe che. ane Aje zAMtinA upAsako mATe araviMda Azrama eka spardhAma jevuM gaNAya che. evI ja rIte rAmakRSNa paramahaMse paNa mAtAnI upAsanA karI che. temanAM lagna zAradAmaNi sAthe thayAM ke temaNe vicAra karyo ke tenAmAM eka mahAna zakita paDelI che. ene mAre upabhoga na karavo joIe paNa e upayoga karavo joIe. strI e jagadaMbAne. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -avatAra che ane e zakitane jagADavI joIe. temaNe saMkalpa karyo -ane teo zAradAmaNi devIne mAtA rUpe mAnavA lAgyA. temaNe mAtAnI evI upAsanA karI ke badhA vikAra upara kAbu meLavyo ane dareka strIne temaNe mAtA rUpe nihALI. ekavAra temanI parIkSA karavA mATe daza vezyAone temanI pAse mokalavAmAM AvI. temaNe badhAM vastro kADhIne temanI AgaLa nRtya karyuM. tyAre rAmakRSNa kahyuM : "are mAtAo ! A bALakanI AvI parIkSA zA mATe kare che ? ekavAra temanAmAM rahela utkaTa vAtsalyatAnA kAraNe temanA stanamAMthI paNu dUdha nIkaLyuM hatuM. mAtajAtimAM vAtsalyatAne jharo akhaMDa rahe che eTale tenAM stanamAMthI lohInuM parivartana thaIne dUdha nIkaLe e svAbhAvika che paNa vAtsalyatAnI parAkASThA purUSomAM hoya te temanuM lohI paNa dUdha banI - zake che e bhagavAna mahAvIranA dAkhalA parathI uparathI jANI zakAya che. bhagavAna mahAvIra caMDakauzika sapane pratibodha devA jAya che tyAre caMDakauzikasarpa bhagavAnane Dare che. te vakhate temanA aMgUThAmAMthI lohInA badale dUdha vahe che. keTalAka loko ene hasI kADhe che paNa utkaTa vAtsalyanA pratApe purUSa stanamAMthI dUdha nIkaLe te vAtsalya prerita lohInuM dUdha banIne aMgUThAmAMthI dhAra rUpe vahe te azakya to nathI ja. - mAtAnI upAsanA karanAra mahAtmA gAMdhI paNa hatA. temaNe - brahmacarya dhAraNa karatAM potAnI patnI kasturabAIne "kasturabA" (mAtA) - kahyA. pUjya munizrI saMtabAlajI 3 miyAnI upAsanA jaina dRSTie kare che. jainadharmamAM guNapUjAne mukhya sthAna ApavAmAM AvyuM che. pitAnA - AtmAne vikAsa jAte potAnA puruSArtha vaDe sAdhavAno hoya che. ' tene anurUpa vikAsa sAdhI vizvanI mAtA banavAno saMkalpa kare che. sakaLa jagatanI banI janetA, vatsalatA sahumAM reDuM" evA koDa seve che. araviMdanI mAtR upAsanAmAM, mAtAne eka viziSTa ane pitAnAthI ucca mAnIne sAdhanA karavAnI hoya che tyAre saMtabAlajInI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dq upAsanAmAM jAte mAtRsvarUpa banI mAtR upAsanA karavAnI hoya che. devo bhUvA devaM jetu e pramANe jAte mAtRsvarUpa banI, mAtRguNe (vizva vAtsalyava) potAnAmAM ' dhAraNa karIne mAtR upAsanA karavI e viziSTa upAsanA paddhati che. sAthe sAthe pU. mahArAjazrI saMtabAlajI e >> maiyAne jIvana ane jagatanI mahAniyamA avyakta zakita paNa mAnI che; je avyakatarUpe. - saMkaTa prasaMge paNa preraka ane sAdhanAmAM sahAyaka bane che. mAtRsvarUpa banIne mAta-upAsanAmAM mAtRjAti pratye AdarabhAva hovAthI brahmacaryanI sAdhanA sahaja bane che ane mAtRjAtine sAco nyAya ApavAmAM che maiyA sahAyaka nIvaDe che. A uparAMta paNa ApaNA dezamAM zaktinI upAsanA jagadaMbAnI upAsanA tarIke thAya che. durgA, bhavAnI, caMDI vagere tenAM ja amaranAme che. A upAsanA pAchaLa zakitao pragaTAvavAno hetu hoya che. paNa tene siddha karavA mATe dArU ane mAMsane bhoga ApavAnI je kara paddhati ghaNA sthaLe najare caDe che te vikRta che; nirarthaka che ane koIpaNa bhoge IcchanIya nathI. . zaki karavA mATe jaNa jaina dharme te strIone jJAna ane muktinA adhikAra ApI mAtR-upAsanA yA bIjI rIte karI che. haribhadrasUri gRhastha jIvanamAM purohita hatA ane cittoDa pAsenA gAmamAM rahetA hatA. temane khUba abhimAna hatuM pitAnI vidvatA upara. temaNe evo saMkalpa karyo hato ke mane na AvaDe evA lokano artha je mane samajAve teno huM ziSya banI jAuM. ekavAra teo upAzraya pAsethI. jatA hatA ke eka jaina sAdhvIjI jemanuM nAma "yAkinI mahattarA" hatuM, teo eka gAthA bolI rahyA hatA. te gAthAne arthe khUba ciMtana manana karavA chatAMye na jaDo. eTale teo sAdhvIjI pAse gayA. temaNe pUchayuM ane sAdhvIjIe artha batAvyo. potAnA saMka9pa pramANe haribhadrasUri temanA ziSya banavA taiyAra thayA. paNa jaina praNAlikA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe temane sAdhvIjInA guru (AcArya) pAse dIkSita thavuM paDyuM. haribhadrasUri to e sAdhvIne potAnI dharmamAtA ja mAnatA. temanI dareka vRtti (TIkA) ke bhASyanA aMte temaNe "yAkinI mahArA-sUtaH" (yAkinI mahattarAnA dharmaputra) ema lakhyuM. Ama joI zakAya che ke mAtR-upAsanAnuM mahatva badhAe svIkAryuM che. eTale vizvavAtsalyanA bIjamaMtra "ajha maiyA"nI ArAdhanA sArI peThe karavAthI preyanuM satata smaraNa rahe che ane jIvanane vikAsa sadhAya che. carcA-vicAraNuM nircIja-vAtsalya zrI mATaliyAe AjanI carcA ughADatAM jaNAvyuM ke " miyAnI upAsanAmAMthI kArya preraNuM maLI. sarva prathama yogakSetranI zarU karyuM ane pachI tophAnI to sAthe jhajhUmavAnuM zarU thayuM. A badhI pravRttiomAM mane je sukSmabhAva maLe tenA traNa bhAga karI zakAya : (1) vyavahAramAM vAtsalyadaSTi rAkhavI (2) paricayamAM Ave tenA upara vizvAsa rAkha ane (3) samAjane salAmatinI khAtarI ApavI. daMDa, tADana va. hatuM. mANasa dabAyo ane caMpAyo ja sudhare evI samAja-mAnyatA hatI, ane ApaNI je mAnyatA hatI tenAmAM ghaNe pharaka hato. gAmanA lokone gaLe e vAta Utare tema na hatI. temaNe cAra chokarA rajU karI kahyuM : "A chokarAo upara prayoga karIne dekhADe te jANue ? " have to pratyakSa parIkSA AvI. tyAre chokarA cAra prakAranA ane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI sAthe cAlIne temane , huM kara ema kara mAtra mAre tyAM che lAgyA. to vicitra magajanA hatA. eka aLakhAmaNo hato ne bIjo rIsAto hato. * trIje hato mArakaNe. enI mA marI gayelI ane bApa hato polisa paTela. bApe dIkarAne kahI rAkheluM. "mArI pAse tAre phariyAda laIne na AvavuM. tArI phariyAda bhale bIjA loko lAve !" eTale tene hAtha bahu upaDato. e chokaro corI karato hato. core vAta thayelI me chokarAone kahyuM : "cAlo mAre tyAM!" chokarAo gabharAyA. meM kahyuM: "gabharAo nahIM! ApaNe vAta karazuM." chokarAo mArI sAthe cAlyA. pahelAM te khUba DaratA paNa huM vArtA sivAya kAMI nathI karato jANIne temane Dara ocho thayo. huM vArtA karUM ane chokarAone game ema karatAM karatAM rAtre mAre tyAM suvA paNa lAgyA. meM te nirbhI ja vAtsalyane prayoga Adaryo. dhIme dhIme e chekarAo zA mATe badanAma hatA te paNa jANI lIdhuM. lokoe maLIne temane khUba mAra mAryo hato te paNa jANyuM. e chokarAomAM eka kuTeva hatI. chekarIo jAjarU jAya tenI pAchaLa jatA. chokarAo nAnA hatA ane bALaka kema janme tenI jijJAsA temane hatI. A jijJAsAe temane gAmamAM badanAma karyA hatA. mArI pAse chokarAoe saheja saMkoca sAthe A vAta karI. bALamAnasa upara kevA vicitra saMskAro paDelA hoya che, tene A dAkhalo che. ekavAra eka "gA"ne vAcharaDuM janmatuM dekhADayuM eTale temanI kutUhalavRtti zamI gaI ane pelI kuTeva bhUlI gayA.' e cAra chokarAomAMthI traNane te "mA"nuM vAtsalya ja maLyuM na hatuM. mArA vAtsalya prayogamAM temane te ahIM maLyuM. pAchaLathI e ja chokarA paikInA Aje traNa te sArA kAryakartA thayA che. tyArabAda gAme rAjya pAse nizALa mAMgI; je rAjya ApI. Aje 2 thI 10 sudhInI zALA cAle che. * alabatta bahenomAM AthIye vadhu saphaLatA maLe ema lAge che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa ApaNI koya maryAdAne lIdhe te kAma upADyuM nathI. bAkI, Aje je kArya kare che temAMnAM aDhAra te gAmanAja che. te paikInA pacAsa TakA to eka vakhate tophAnI ane bhArADI hatA. pachI emAMnA sarapaMca thayA. ema karatAM karatAM gAmanuM taMtra paNa ThIka thayuM. . . . . - zALAmAM bALako vaccenA prazno bALaka ja patAve che raMjADa; corI vagere prazno bALako bALako vacce Aveja che, paNa tene nikAla mAMhomAMhe patAvI le che. tethI eka tarapha te nyAya karavAnI, vyavasthA sAcavavAnI temaja vyavasthAmAM rahevAnI javAbadArI zIkhe che, sAthe bIjI tarapha ghaDiyALa na rAkhavuM-mojazokha na karavA vagere guNe paNa ArpoApa AvyA che. kAraNa ke, je cIja jAya tenI javAbadArI saue upADavAnI heya che. TUMkamAM chokarAoja niyamo ghaDe che ane vyavasthA kare che. alabatta gAmamAM AvuM cAlatuM nathI. bALakomAM saDe ocho hoya che. e tarata mAnI jAya che ane sudharI jAya che. jyAre gAmamAM aniSTo vadhu ane UMDA ghara karelAM hoya che. AthI kayAreka cokI rAkhavI paDe che, sAmAjika dabANa paNa lAvavuM paDe che. paNa A badhuM adaranI vAtsalya bhAvanAne lIdhe ja. eka prasaMgamAM pilIsane paNa lAvavA paDelA. eka chokarA rIDhe tophAnI thaI gayelo. te kaI rIte na mAne eTale tene polIsa AgaLa mAtra be-traNa kalAka besADyo. gAmeja A kArya goThaveluM paNa mAre te prasaMta thavuM paDeluM. e cheka nahAvA jatAM chokarAMone pANImAM DUbakI marAvI guMgaLAvato hato. pilisa cekImAM besADatAM tene lAgyuM: "polisa che kharI!" tyAre te tyAM re. badhAnI mAphI mAMgI ane "havethI nahIM karuM." evI kabUlAta ApIne To thayo. pachI tenAmAMthI e Adata sadaMtara cAlI gaI. TuMkamAM A nAnA kSetramAM saphaLatA maLI eTale khAtarI thaI gaI ke A traNa vastuthI ahiMsaka samAjaracanA thaI zake kharI. . nisvArtha-sevAnA bIjA dAkhalAo , ' , che. pUjAbhAIe nirvyAja-vAtsalyanA be dAkhalA TAMkyA. eka temane potAne hato. temaNe kahyuM :- P.P. Ac. Gunratnasuri M. Jun Gun Aaradhak Trust Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 TAIpiMDamAM bImAra hato. mArA mitro mane bIjA varganA DabAmAM besADI amadAvAda laI jatA hatA. te DabbAmAM eka yuropiyana khristI daMpati paNa musApharI karatA hatA, temaNe amadAvAda lagI mArI khUbaja sevA-suzruSA karI. ame chUTA paDyA tyAre vidAya veLAe IpitAlamAM jatAM pahelAM je zikhAmaNa ApI che te mane hajuye yAda che. temAM temane kazo svArtha na hato. mAtra niryAja sevAja gaNI zakAya. - bIjo dAkhalo ApatAM temaNe jaiNAvyuM ke : amArA eka mitra hAlola tAlukAmAM rahe. eka bhagI tenA gAmamAM bImAra paDyo. te bhaMgI bhAInI patnI-bhaMgI bahena baherI hatI. A vAtanI jANa thatAM e mitra emane ghera gayA. jhUMpaDAmAM jatAM joyuM ke bhaMgI upara DhAMkeluM gADuM varasAdathI palaLI gayeluM. jhUMpaDuM AkhuM cUyA kare. A mitre gherathI lAkaDAM maMgAvyA. pelA bImAra bhaMgIne temaNe piTIseka karyo. chAparAM upara kaMtAna-patarAM va. nakhAvyAM.. cAra kalAka sudhI tyAM rahIne sevA karI, ema 5dara divasa sudhI sevA karI. saune virodha thayo. gharamAM paNa virodha jAgyo. paNa temaNe svapatnIne samajAvyuM: "sAcI sevA te Aja che !" . . pilA mitrane koI svArtha na hatA. paNa jyAre vAtsalya jAge tyAre Ama sahaja rIte jANe che. mane to lAge che ke khoDA DheranI pAMjarApoLa paNa mULe AvA ja vAtsalyabhAvathI prerAIne ja zarU thaI haze. . : - khaMbhAtamAM eka zakarIbahena DheranI sevA kare. teo khAsa, parU, jIvaDAM kADhIne DheranuM dhyAna rAkhe emane emAM sUga ja na caDe. teo kahe: mANasane duHkha thAya to vAcA che, Amane kyAM che ? teo pitAnuM duHkha kone jaIne kaheze!" . . . . . ajJAna vaDe pazu sevAomAM avarodha * ravajIbhAIe kahyuM ke keTalIkavAra ochuM jANanAra leka sAdhu P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA pravacanane avaLe artha laI AvA sahaja vAtsalya upara breika mArI de che. kacchanA eka gAmamAM eka bahena ane eka bhAI e (pati) pazuonI saheja sevA karavA mAMDelI. gAma paNa rAjI thayuM ane pazuo mATe cAro ApI jAya. eka zikSaka AvIne badhuM joI jAya. te vakhate upAzrayamAM jaina sAdhu AvyA. temanA vyAkhyAnamAM peluM kuTuMba jAya. sAdhue pitAnA pravacanamAM kahyuM: "jIva mAtra sarakhA che. seve che pitapotAnAM karmathI sukha duHkha pAme che." AvuM sAMbhaLI ajJAnanA kAraNe avaLe artha laI te kuTuMbe sevA mUkI dIdhI. tethI pelA zikSaka mahArAja pAse gayA ane temaNe pUchyuM: "A kuTuMbe sevA mUkI te barAbara che?" munie javAba na Apyo. . chevaTe ame munizrIne badhI vAta karI ane pelA kuTuMbane paNa samajAvyuM : "ekedriya karatAM beIdriya ane ema upara AvatAM saMsI (bhanavALAM) paMcendriya pazuonuM mUlya vadhAre che. temane marUdevI mAtAnA AgalA bhavane dAkhalo paNa Apyo ke temaNe pUrvabhavamAM lakSapAka tela va.thI sAdhuonAM ghAmAMthI jIvaDAM kADhI sevA karelI. tethI vaLI pAchuM e kuTuMba sevA karavA lAgyuM. adhurUM jJAna eTale gharmane hAni ajJAna ane adhUrAM jJAnathI keTalI hAni thAya che ane dharma vagovAya che tene eka dAkhalo temaNe Apo :- eka chokaro sone upalaka rIte vAMcI gaye. pachI tene zuM thayuM ke te potAnI mAne kahevA lAge : "saMsAramAM koI koInuM nathI. tAre ane mAre zuM? AtmA ekalo AvyA che ane ekalo ja javAno che." mAne dIkarAnI A vAta sAMbhaLIne thayuM ke chokare hAthethI ga nuM athavA lApatA AgalA bhavana P.P. Ac.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAruM thayuM ke ekattAnI sAdhujI tyAM hatA. mAe temane badhI vAta karI. temaNe chokarAne laI AvavA kahyuM. ' * chokaro AvatAM temaNe samajAvyuM ke "je A bhagavatI sUtramAM adhikAra che ke mAnA taraphathI traNa aMgo-mahatvanAM (1) mAthuM (2) hRdaya ane (3) nasa maLe che. tenA badale cUkavyA vagara AgaLa vadhAya zI rIte ? ThANAMga sUtramAM kahevAmAM AvyuM che ke "cAmaDI utaraDI divA chatAM mA-bApanuM RNa vALI zakAtuM nathI." A badhuM sAMbhaLI pelA chokarAne sAcuM jJAna thaI gayuM. tenI mAne saMtoSa thayo. paNa, AvA sAcAM jJAnI guruone toTa paDI gayo che. . . : : " AsaktinA kAraNe muktinA badale svarga ; mATaliyAe pUchayuM. sAMbhaLyuM che ke tapa karatAM dhanAe kuTuMba sAme na joyuM ane zAlibhadra mAtA sAmuM joyuM eTale tene mekSa na maLatAM svarga ja maLyuM. te zuM mAtA tarapha jovA mAtrathI Ama thaI jAya che . . . , : tene javAba ApavAmAM AvyuM "mAtra jevAthI nahIM paNa tapamAM Asakti bhaLe to karmanirjarA thavAne badale zubhakarmo baMdhAya ane , svarga maLe. mekSa na maLe; eTaluM ja tAtparya che. jaina AgAmo pramANe jaina, vAvaDI banAvavAnA kAraNe naMdana maNiyAra deDaka na thaye paNa vAvaDInI AsaktinA kAraNe thayo ane vaidika graMtho pramANe bharatarAjA haraNane bacAvavAthI nahIM paNa tenA upara mUcha thatAM mRganimAM janmyA; te pramANe jANavuM joIe." zaherIo ane sAMkaDuM vAtsalya baLavaMtabhAIe kahyuM: "Aje zaherIonuM vAtsalya sinemA upara patharAyuM che. prema zabda vikRta rUpa dhAraNa karyuM che. preraNA mATenI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " ; : pratimAone kRtrima sAMdaryathI zaNagArAya che. tapa, tyAganI pratiSThA ochI thAya che. Ama to bhAratamAM pIpaLAM jevAM vRNe sAthe paNa saMbaMdha jevA prayatna thayA che, paNa pitAnA priya jAnavara upara gAmaDAmAM paNa svArtha sudhI ja saMbaMdha rahe che. saMta sAdhuo pAse kaI praznane sAce uttara maLato nathI. TuMkamAM vAtsalyanuM kSetra sAMkaDuM thayuM che. temaNe pitAne prasaMga TAMkIne kahyuM ke vAgharIne ghare karavA mArI jamIna ApelI. paNa samagra brAhmaNoe virodha karI vAgharInuM mana bhAMgI nAkhyuM, Ama samAjamAM svArtha vadhI rahyo che. ahiMsAne sAcA pATha , ; . . . . . . devajIbhAIe sva. jainAcArya javAharalAlajI ma. sA.nA rAjakoTa cAturmAsano dAkhalo TAMkyo hato ke temaNe potAnA cAturmAsa daramyAna lokone ahiMsA zuM che te samajAvavA prayAsa kare che. te mujaba Aje jainemAM peThelI ahiMsAnI pokaLatAne dUra karavI joIe ema mane te lAge che. . . . . . : : : : : : : : : "katalakhAna baMdha kara " evI sarakAranI sAme bUmo pADI ahiMsAnI aMtithI thaI ema na manAvuM joIe; paNuM tenA badale prathama prajAe jAgRta thaI pazupAlana ane temAM paNa sArI gaunuM pAlana vaMzano uchera prajA taraphathI thavo joIe. tyArabAda je janatAnuM zuddha dabANa sarakAra upara Ave to ja! kArya pUruM ane nakkara thAya.. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , vizva vAtsalyanAM ekamo -munizrI nemicaMdrajI [5] [ 14-8-61] 'vizva vAtsalyanAM judAM judAM pAsAMo aMge A agAu vicAra karI levAmAM Avyo che. paNa tene vahevAramAM mUkavA mATe tenA judAM judAM ekamo upara have vicAra kare jarUrI thaze. vizva vAtsalyane viSaya kevaLa siddhAMtane nathI paNa te kriyAmAM mUkavAne che. te - eka mAtA pitAnAM bALakanI koI paNa kriyA pratye ajANa rahetI nathI. tenI dareka kriyAmAM te bALakane preraNA, zikSaNa, ane saMskAra tema ja upadeza vagere yathAyogya ApIne tenAmAM vAtsalya reDe che. vizvavasalyane sAdhaka e ja rIte AkhA vizvanI mAtA bane che. tene vizvanA badhAM kSetramAM satata jAgRta rahI; vidhavAtsalyanAM nakakI karelAM ekama dvArA vAtsalya reDavAnuM che. ekame nakkI thaI gayA bAda e kArya saheluM bane che. " vizva vAtsalyamAM badhA kSetre kauTuMbika, sAmAjika, Arthika rAkkIya, sAMskRtika ane AdhyAtmika vagere sarve kSetrone samAveza karavAmAM Avyo che. emAM koI paNa kSetrane choDIne cAlavAnuM nathI. eTale dareka kSetrane koIne koI mAdhyama vaDe vAtsalya ApavAnuM che. te mATe ja alaga alaga kSetranAM ekamo nakakI karavAnAM che. ' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva vAtsalyanuM sarva prathama kSetra kuTuMbane gaNavAmAM Ave che. kuTuMbamAM ja prAgarUpe vidhavAtsalya rasa taiyAra thAya che. eTale kauTuMbika kSetranuM ekama "ghara" thaze. gharamAMthI ja preraNuM, saMskAra ane zikSaNa vagere maLe che. vAtsalyane pravAha jyAMthI zarU thAya che te ghara che. ghara eTale ITa ane cunAnI bhIMto ke ImArato nathI. gharamAM vasatI gRhiNI mAtAne laIne ja e ghara kahevAya che. kuMvArA, vAMDhAonAM gharane koI ghara gaNatuM nathI. enuM kAraNa e ja che ke gRhiNI vagaranuM ghara, e - ghara nathI. eTale ghara vaDe jyAre vAtsalya reDavAnI vAta thAya che tyAre saheje gharanI gRhiNIne mAdhyama tarIke mAnI zakAya che. jagatanI mAtAomAM-bhAratanI mAtAnuM sthAna anekhuM che. teo nAnapaNathI ja bALakomAM vizvAtsalyanA saMskAra reDe che. temanuM pitAnuM bALaka hovA chatAM paNa te kahe che ke te bhagavAnanuM bALaka che; ane Ama tene vizvanuM banAve che. AdarzamAtAo nAnapaNathI pAraNuM jhUlAvatAM bALakomAM saMskAra reDe che. tenAmAM vizvAtsalya pragaTAve che. jaina mAtAo evI Adarza ane vizva vAtsalya bhAvanAvALI thaI gaI che ke jenA ghaNA dAkhalA ApI zakAya che. jyAre jaina bALaka dIkSA le che tyAre AjJA ApatI vakhate jaina mAtA kahe che -beTA ! have tuM dIkSA laIne evI karaNe karaje ke AkhuM vizva tAruM kuTuMba bane. tuM vizva vAtsalya sAdhIne mokSa meLavaje ane mArI kukhane ujALaje." ghaNuM kSatriya mAtAo potAnA putrone pAraNAmAM jhUlAvatI vakhate suMdara hAlaraDAM gAtI gAtI suMdara preraNA Ape che -"huM tane je gheluM- ujaLuM dUdha pAuM chuM temAM kAyaratAne kALo DAgha na lagADaje ! mArI kUkhane dIpAvaje ane moTo thAya tyAre AkhA vizvane jItaje. (talavArathI nahIM, paNa premathI hRdaya jItIne.) rAjasthAnamAM A hAlaraDAM-lorIne nAme prasiddha che. mAtAo pAraNumAM bALakane jhulAvatI jhulAvatI tene vizvanA kalyANa mATe upayogI banAve che. tene vizvane upayogI banavAnuM suMdara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te bhaviSya zo che. eTale ja kahyuM che -"je kara jhUlAve pAraNuM bhAvi ghaDe che vizvanuM." purANomAM rANuM madAlasAnuM AkhyAna Ave che. mAtA madAlasA pitAnA 7 putrane pAraNamAM jhulAvatAM jhulAvatAM kahe che - zuddho'si, buddho'si. niraMjano'si saMsAramAyA parivajito'si / saMsAra-svapnaM; tyaja bhanidrA madAlasA vAkayamuvAMca putram // he dIkarA ! tu yuddha che ! buddha che. niraMjana che eTale ke AkhA vizvanA che! saMsAranI mAyA-kuTuMba meha vagerethI rahita che ! saMsAra to svapna che. eTale mohanidrA tyAga ema madAlasA tamane kahe che. AmAM spaSTapaNe saMsAra sAthe moha saMbaMdha teDIne dharmasaMbaMdha bAMdhavAne Adeza che. dharmane anubaMdha bAMdhI kalyANa mArge javAnI preraNA che. saMsAra svapna jevuM che te kharuM paNa temAMye satya-ahiMsA vagere sArabhUta tatve levA ane mehanidrAne tyajI yoganidrA sAdhavA mATe mA putrane kahe che. ' kahevAya che ke madAlasA mAtAnA A upadezanI sAta putre upara eTalI badhI asara thaI ke enA sAte putra kuTuMbamoha choDI vizvavAtsalyane mArge gayA-saMta thayA. te vakhate madAlasAnA pati rAjAne ciMtA thaI ke mAruM rAjya keNu calAvaze ? tyAre madAlasAe hyuM: "svAmI ! Apa ciMtA na karo. AThamA bALakamAM huM evA saMskAra bharIza ke te dharmanItithI tamAruM rAjya calAvanAra banaze." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; ; adAlasAe kharekhara AThamA bALakane dharmanihita rAjanItinuM zikSaNa ApyuM ane tene dharmapAlaka rAjA banAvyAkahevAne sAra eTalo ke eka mAtA saMskArI ane uMcA vicAronI hoya to te bALakane vizva vAtsalya prati doranArI nIvaDe che. } jApAnamAM bALakone nAnapaNathI kevaLa potAnA dezane mA-bApa mAnavAnI vAta zIkhavavAmAM Ave che. pariNAme tyAM bALakanuM vAtsalya kevaLa rASTra-vAMsalya sudhI ja vikase che. paNa bhAratamAM bhAratIya mAtAo bALakamAM nAnapaNathI vizALa ane vyApaka vizvavAtsalyane bhAva bharatI Ave che. eTale bhArate jeTalA vizva vAtsalya saMta-mahAtmAe ane paramapuruSo ApyA che teTalA koI bIjA rASTra ApyA nathI. ': rAMjA gopIcaMdanI vAta bahu jANItI che. tenI mAtA menAvatIe gharathI ja rAjA gopIcaMdane vidhavAtsalyanI preraNA ApI hatI. eka vakhata rAjA gopIcaMda snAna karato hato. rANIo tene navaDAvatI hatI. tyAre tenuM suDoLa zarIra ane praratna vadana joIne menAvatInA manamAM vicAra AvyA. "A mAre dIkare je kevaLa kuTuMba, rAjya, dhana, ke yauvananA mohamAM phasAI jaze to tene A janma nirarthaka jaze. A zarIra, dhana, yauvana badhuM kSaNika che. emAMthI kaMI paNa sAthe AvavAnuM nathI. enA pitA paNa Amane Ama cAlyA gayA. kuTuMba rAjya-ezvaryamAM racyApacyA rahIne teo paNa janma saphaLa na karI zakayA. mATe mAruM kartavya che ke A putrane to cetavuM." , ema vicAra karatAM temanI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. rAjA gopIcade meM pheravyuM ane joyuM ke mAnI AMkhamAM AMsu che. - rAjA gopIcaMde kahyuM: "mA! tuM rahe che zA mATe ? tane * * 'zuM duHkha che : : ' ? menAvatI belIH "putra! tArUM mukha joIne mane tArA pitAjI yAda AvI gayA. tana-dhana yauvanamAM phasAIne teo paNa emaja cAlyA "" P.P. A6. Gunratnasuri Ni.. Jun Gun Aaradhak Trust Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA ane potAne uddhAra na karI zakayA tuM paNa mohamAyAmAM phasAye che. ane tAruM jIvana paNa eLe gayuM to mAruM mAtRtva lAjaze. : : gopIcaMda rAjA kaheH to mA mAre karavuM joIe?' ' - menAvatIe kahyuM "tane kahyuM te pramANe kara : ' , " je nAtha sAruMdhA co, brahmAnaMtra rasa mof : - ra levAM nitArA, menAvatI vavA kavAra . * . ; gopIcaMdra viyA . ... "he pyArA putra gopIcaMda, tuM sAMbhaLa! jAlaMdhara nAmanA yogI. che je AtmAnA AnaMdanA rasane pInArA che. temanI sevA karI che paNa tArUM temaja vizvanuM kalyANa kara ema. menAvatI kahe che" kahevAne artha e che ke mAtAe putrane salAha ApI ke kuTuMba vAtsalya karatAM - vizva vAtsalya ora ja che. tene tuM svIkAra ane vizvane tAruM kuTuMba mAna. che. gopIcaMda rAjAe kuTuMba ane rAjyano moha choDyo. teNe. vizvavasalyano mArga svIkAryo ane AkhA vizvanA prANIomAM "eka brahma "vanI anubhUtine AnaMda mANavA lAgyA. Ama joIe te vizvavAtsalyane preranAruM paheluM ekama ghara che. mAtA e vAtsalya preraNAnI mAdhyama che. mANasa game tyAM jAya te tene ghara yAda Ave ja che. te potAnuM vAtsalya gharane Ape che. tene vAtsalya paNa gharamAMthI maLe che. AvI vAtsalya premI vyakti jyAre gharabahAra jAya che tyAre tyAMnI-paradezanI amUka vyaktione te vAtsalyabhAve pitAnI mAne che ane tyAM potAnuM vAtsalya reDe che. tene, pArakAM chokarAMo potAnAM lAge che. eka prakAranuM mamatva te bAMdhato jAya. che. A badhuM vAtsalyanA kAraNe ja saMbhave che. . . ravIndranAtha TegaranI vArtA "kAbulIvAlAmAM eka sarahada nivAsI paThANa ane eka baMgALI kanyA vacce vAtsalyane taMtu, P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNavAmAM AvyuM che. te paThANa pelI baMgALI kanyAne cAhato hoya che. badhA temAM kaMIka sIdhuM-UdhuM mAne che paNa aMte jyAre te potAnI putrInA hAthanA paMjAnuM citra batAvIne kahe che ke mArI paNa AnA jevaDI ja putrI che-Ane joIne huM tenI smRti tAjI karUM chuM. eTale baMgALI kanyAnA bApa vAtsalyathI prerAIne te paThANane deza javA mATe rUpIyA Ape che ane kanyAnA lagna vakhatanI rozanIne jatI kare che. ahIM spaSTapaNe gharanuM vAtsalya ke prabhAva jamAve che tenI keTalI pragADha asara che te jovAnuM che. be alaga dezanA, alaga dharmanA pitAo ekabIjAnI putrIne cAhI zake che te A vAtsalyanA pratApe ja! gharanuM vAtsalya dhIre dhIre kuTuMba, samAja, nagara, grAma, rASTra sudhI dhIre dhIre phelAvI zakAya che. kauTuMbika kSetrathI AgaLa AvatAM vizvAsayanuM moTuM kSetra, sAmAjika kSetra che. A sAmAjika kSetranuM ekama gAmaDuM che, mA mATe te badhAM bALako sarakhAM hoya che. te chatAM te nAnAM bALaka tarapha vadhAre dhyAna Ape che kAraNa ke te nAnuM che; navuM che ane moTAnI apekSAe ochA vikAsane pAmyuM che. evI ja rIte vizvavAtsalyane sAdhaka jenI kalpanA vizvamAtA rUpe karavAmAM Ave; te paNa samAjamAM saMskRti ke sAmAjikatAnA kAraNosara je aMga nabaLu rahI gayuM hoya pAchaLa rahI gayuM hoya tene paheluM leze. tenA mATe je pIDita, zoSita, apratiSThita hoya tenAmAM vadhu vAtsalya reDavAnuM raheze. e mATe ja sAmAjika kSetranA ekama tarIke gAmaDAMne levAmAM AvyuM che. gAmaDAmAM kheDUte, gAvALo, majUre, pachAta varganA loko AdivAsIo ane evI bIjI jAtione samAveza thaI jAya che. saMskRti ane nItinI daSTie gAmaDuM zahera karatAM AgaLa che. paNa sAmAjiktAnI draSTie te pAchaLa che. sabhyatA ane bahAranA rUparaMgamAM zahera AgaLa vadheluM jaNAya che paNa dharma tema ja prAmANikatA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vijya devamura saMgha jJAna bhaMDA 93 . zrI goDIjI jaina derAsara zrI ziDyula roka, budha-3 gAmaDAMmAM vadhAre jovA maLe che. vizva vAtsalyane sAdhaka sAmAjika kSetranA ekama svarUpe gAmaDAM prati kaI rIte vAtsalya reDI zake ? , Aje gAmaDAM je utpAdana kare che, tenuM tene vaLatara barAbara maLatuM. nathI. alaga alaga rIte zahere tenuM zoSaNa kare che. temane saMgaThita karI; sabhyatAne saMcAra karI; jarUra paDe te tapa-tyAganI mUDIthI temane jagADI temane anyAya dUra karavAmAM Ave, ke tevI pravRttione sakriya samarthana ApavAmAM Ave-e te ekama prati vAtsalya rasa reDavuM thaze.. vizvavAtsalyane sAdhaka gAmaDAMnI upekSA karI zake nahIM. eTale ja mahAtmA gAMdhIjIe gAmaDuM pasaMda karyuM hatuM. temaNe amadAvAda ke koI bIjA zaheramAM Azrama bAMdhyo na hato; paNa kocaraba ane sAbaramatImAM bAMdhyA hatAM-je gAmaDAM ja che. evI ja rIte vardhAmAM, nahIM paNa tyAMthI thoDe dUra segAMva-sevAgrAmamAM temaNe Azrama bAMdhyo hate. videzIo AvIne temane AzcaryathI pUchatA ke ApanI ATalI badhI vizALa pravRtti hovA chatAM A5 AvA gAmaDAmAM kema beThA che? gAMdhIjI kahetA : "je tamAre bhAratanAM darzana karavAM hoya to gAmaDAM jovA paDaze. bhAratIya saMskRti paNa tamane gAmaDAomAM ja jovA maLaze. bhArata mAruM gAmaDAomAM paDyuM che. paNa duHkhanI vAta. e che ke 80 TakAthI vadhAre vastI gAmaDAMomAM hevA chatAM; gAmaDAone koI avAja nathI. temanuM kaI saMgaThana nathI. temanI, upekSA thaI rahI che." eTalA mATe ja gAMdhIjIe grAmoddhAra-gAmaDAMne UMcA ANavAnI vAta pahelAM karI. dareka sevakone temaNe gAmaDe mokalyA : grAmodyoga ane khAdI upara bhAra mUkyo; jethI gAmamAM rahetA lokone kAmadhe maLI zake. teo Arthika daSTie unnata thAya hiMda AbAda thAya. darzana ane tattvajJAnanuM ciMtana paNa moTebhAge jaMgalo ke nAnA evAM gAmaDAomAM A dezamAM thavA pAmyuM che. RSimunioe kAM to P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMgalo pasaMda karelA athavA gAmaDAM jevAmAM pitAnA Azrame vasAvA hatA. ayodhyAnI rAjagAdI upara AvyAM chatAM bharate naMdIgrAma jaI tyAM jhUMpaDI bAMdhI rahevAnuM pasaMda kareluM. teo gAmaDAnI sAthe anubaMdha karavA mAgatA hatA. e sApha jaNAI Ave che. teo zaherene grAmya saMskRtinA piSaka banAvavA mAgatA hatA. : : : : : : : " - Aje paNa tenI eTalI ja jarUra che. grAmya saMskRti jenAM mULa saccAI-pramANikatA, nItimattA vaDe sIMcAyA che te ja jIvanane kharo saMskAra che. tevA saMskAra AjanA zaherIjIvana mATe bahu jaMrUrI che jyAM Dagale ne pagale khoTAI ADaMbara, daMbha ane chaLakapaTanAM darzana thAya che. ' ' . vizva vAtsalyanA sAdhaka mATe gAmaDuM te sAmAjika kSetranA ekama rUpe Ama ApoApa AvIne UbhuM rahe che. potAnuM vAtsalya gAmaDAMmAM reDI teNe gAmaDAMne unnata karavAnuM rahe che. - * sAmAjika kSetrathI AgaLa vadhatAM Arthika kSetra tarapha avAya che. eTale have vizvavAtsalyanuM Arthika ekama kayuM ? e aMge vicAra karavAnuM che. bhArata dezamAM kadi paNa koI vAtane kevaLa Arthika dRSTie vicAravAmAM AvI nathI. ahIM artha ane kAmanI pAchaLa paNa dharmane aMkuza rAkhavAmAM Avyo che. eTale dharmanA aMkuzamAM rAkhIne Arthika kSetranuM ekama vicAratAM to te majUravarga ane madhyamavarga rUpe ja AgaLa Ave che. A banne varga Arthika nabaLAInA kAraNe nItidharma upara daDha rahI zakatAM nathI. pariNAme pApI-peTa mATe keTalAM ye ani chanIya karmo ane pApAcAranuM temane sevana karavuM paDe che. tyAMthI temane UThavAne kaI rasto jaDato nathI. pariNAme teo paNa pachAta ane dalita vargorUpe najare caDe che. Arthika kSetranA A ekama tarapha vAtsalya vahevaDAvavuM eTale ke A banne vargone saMgaThita karavAM joIe, banne vargo nyAyane roTalo raLI zake e rIte temanuM naitika saMgaThana thavuM joIe. *visaMvAtsalyanAM rAjakIya kSetranAM ekame rUpe to koI rAjavI nIya karmo ane nathI. pariNAme A nabaLAIna karI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zake! AvuM rAjya dharmadraSTie cAlatuM hovuM joIe. evAM badhAM rASTro che? tenA javAbamAM ekamAtra bhArata dezaja' AvIne UbhA rahe che. ahIM hajAro varSothI dharma ane nItine najara AgaLa rAkhIne rAjya karavAmAM AvyuM che. ahIM rAjyadhurAM hAthamAM levI eTale dharmapravartana karavuM ema Adi tIrthakara bhagavAna RSabhadeve karI batAvyuM che. jo ke AmAM bharatI ane oTa AvyA che paNa ekaMdare bhAratanA rAjA dharma ane nyAyanI dRSTie rAjya karavAnuM vadhAre pasaMda karatA enI eka bhavya tavArIkhe paNa che. ' . ' . ' , : " A bhArata rAjyamAM je be graMthane ahIMnI saMskRti upara prabhAva paDyo che te che rAmAyaNa ane mahAbhArata. e bane mahAkAvya dharmagraMtha gaNAya che. temAM Thera Thera Adarza rAjya kone kahevAya tene ullekha maLI Ave che. ' rAjAonA dharmane ullekha karatAM kahevAmAM AvyuM che - duSTasya daNDaH, sujanasya pUjA, nyAyena koSasya ca sNbhvRddhiH| apakSapAto nijarASTraciMtA, paMcA'pi dharmA nRpapuMgavAnAma A duSTone daMDa, sajajananI pUjA, nyAyanI rIte koSavRddhi, niSpakSapAtatA, pitAnA rASTranI ciMtA-(sAmAjika mUlyonuM rakSaNa), e pAMca dharmo rAjAnA che. eTale ahIM je rAjya zAsana cAlyAM che-te . rASTradharmanI daSTieja cAlyAM che. e dRSTie rAjakIya kSetranA ekama tarIke bhArata rASTrane laI zakAya che. e rASTranA mAdhyamathI bIjA rASTra tarapha vizvAtsalya vahevaDAvI zakAya.. . . . . . . "tUra-Arate ' . . ApaNuM RSi munioe bhAratamAM janma levo kharekhara durlabha che-ema kahyuM che te sAcuM ja che. ahIM prakRtinI anukULatAo puSkaLa che; bhaugolika vividhatAo paNa anukULa che; temaja ahIM samRddhinI vipUlatA paNa che. A badhA kAraNoe. ahIMnI prajAmAM-AryomAM udAratA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI. ahIM AvanAra atithione deva gaNIne temaNe pUjyA. e sivAya paNa ahIM bIjA deze, dharmo, saMskRtio, rItarivAjavALA loko AvyA. te badhAne na kevaLa AvakAryA paNa pitAnAmAM bheLavI lIdhA. kyAreya bahAranA lokoe tenI udAratAne durUpayoga karyo ane ahIMnA lokone temanA anyAyanI virUddha yuddha paNa karavAM paDayAM. paNa aMte te temaNe badhAne pacAvIne rAkhyA heya tema meLavI lIdhA. koI paNa dezamAM hiMdu, bauddha, jaina, IsAhI, islAmI, pArasI, zIkha ane bIjA dharmo ATalI saMkhyAmAM nahIM hoya, ahIM jeTalI prakAranI mAnavajAtio vase che teTalI jAtio paNa nahIM hoya. eTale bhAratane rAjakIya kSetranuM ekama, vizvavAtsalyanA kheDANa mATe banAvavuM e badhI rIte yogya che. gAMdhIjIe bhAratane vizva vAtsalyanuM rAjakIya ekama banAvavA mATe svadezIvata raju karyuM. jainadharmamAM gRhastha sAdhako mATe dizAparimANavrata temaja dezAnakAzikavrata paNa e ja bhAvanAne anurUpa raju karavAmAM AvyAM che. svadezIne artha e che ke pitAno deza ane dezanI banelI badhI vastuo mATe Agraha rAkhavo. tene artha anya rASTra prati dhaNAbhAva phelAvavAnuM nathI. je mANasa je bhUmi upara janme che tene kudaratI rIte tyAM ja vikAsanI badhI sAmagrIo maLI rahe che. tene mUkI videzI vastuo tarapha lalacAvuM; pitAnA dezanA utpAdakone kAmadhaMdhA vagaranA karI mUkavA; dezane Arthika draSTie garIba thavA devo - e badhAM aniSTo eka pachI eka AvatAM jAya che. eTalA mATe svadezIvrata gAMdhIjIe ApyuM-jainadharmo paNa ApyuM. Ama badhI rIte vicAra karatAM bhAratane rAjakIya kSetranuM ekama mAnavuM ja paDaze ane tethI enA vaDe AMtararASTrIya kSetre vizva vAtsalya vahevaDAvavuM saheluM thaI jaze. enuM eka bIjuM kAraNa e paNa che ke ahIM hajAro varSothI sAdhakoe vizva vAtsalyanA prayogo karyA che ane ahIM tenI anubhUtione jhIlavAmAM paNa AvI che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva vAtsalyanA sAMskRtika kSetranA ekama tarIke vizvane rAkhI zakAya. jyAre saMskRtinI daSTie vicAra karavAmAM Avyo che tyAre mAnava mAtra jyAM vase che, evA saMpUrNa vizvane tenI saMskRtinuM kSetra gaNI zakAya. * vedanA RSioe paNa eja vAta karI che - yatra vizvaM bhavatyaMkanIDam -jyAM AkhuM vizva paMkhInA eka mALA jevuM banI jAya che. svadezo bhuvanatrayam .. -traNe loka (bhAratanA loko mATe) svadeza che. evI ja rIte "3AtAnAM tu vasudhaiva kuTum" kahIne jaNAvavAmAM AvyuM che ke jeo udAra hRdayanA che temanA mATe te AkhuM vizva kuTuMba che. Ama eka kuTuMbanI rASTranI ane eka saMsAranI bhAvanA vizvamAM vyakta karavAmAM AvI che. vizvamAM badhA prANIo, badhI susaMsthAo, badhA rASTra, badhA samAjanI sAthe badhA prakAranA vAdo, pakSe, vicAradhArAo ane saMskRtio paNa AvI jAya che.. prANImAtranI dRSTie vicAravAthI sAMskRtika ekamanI kalpanA thaI zake ane tene vizva pUruM pADe che. sAMskRtika kSetranA ekama tarIke vizva vAtsalya sAdhavuM eTale ke sAdhake vicAra karavAnuM ke te AkhA vizvane saMskRtithI sabhara kevI rIte karI zake ane tene amala kaI rIte thAya ? ahIM nAnAmAM nAnA prANI pratye karUNA ANuM tenA sukha ane vikAsano vicAra karavAne che. te samasta prANIonA kalyANanI kAmanA kare che. e rIte vicAre che ane te pramANe anusare paNa che. sAdhaka jyAre vizva vAtsalyane : vikAsa sAdhe che tyAre te vizva sAthe sAMskRtika draSTie anubaMdha joDe che. tyAre tenI ciMtA tene karavAnI rahetI nathI. tenI ciMtA vyakata jagatanI sAthe avyakta jagata ApoApa karavA lAge che. ' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tatra che modI zoSa? pakSamAvataH " ... je badhAne eka-samAna daSTie jue che-vicAre che tyAM moha ke zoka zuM ? jyAre sAdhaka badhA prANIo prati vAtsalya reDaze te jagatanA badhA prANIono sahAga, tene pratyakSa ke parokSa rIte maLaze ja. - AkhA vizva prati vAtsalya vahevaDAvavAnA ghaNA dAkhalA suprasiddha che. bhagavAna mahAvIre caMDakauzika jevA jherI sApa tarapha ane zibI rAjAe pArevA pratye prANanA bhoge vAtsalya vaheDAvyuM hatuM. evI ja rIte bhagavAna RSabhadevanI dIkSA bAda mAtA marUdevI temanI khUba citA karatA. ekavAra RSabhadeva ayodhyA AvyA tyAre mAtA marUdevI temanA darzana karavA samavasaraNamAM gayA. tyAM temaNe joyuM ke je RSabhanI teo ciMtA karatA hatA te te AkhA jagatanI ciMtA kare che. badhA alaga alaga jAtinA prANIo verabhAva bhUlIne enI sabhAmAM beThA che. tyAre mAtA marUdevIne vidhavAtsalya pragaTAvavA mATe preraNA maLe che ane teo putravAtsalyane badale vizva vAtsalyane vicAra kare che jethI meha, zaka ke ciMtA rahe ja nahIM. temane tyAM ja AtmajJAna (kevaLajJAna) thAya che ane teo mukta thAya che. - koI paNa tIrthakara, avatAra, masIhA ke payagaMbara jyAre vizva vAtsalyanA sAMskRtika kSetramAM vizva vAtsalya reDe che to teo kevaLa koI eka vAta ke jAtane nahIM, samasta mAnava samAja ane jIvamAtra tarapha tene vahevaDAve che. eTale vizva vAtsalyanAM sAMskRtika kSetranAM ekama tarIke AkhuM vizva laI zakAya che. vizvavAtsalyanA AdhyAtmika kSetrane ekama tarIke "mAnavane laI zakAya che. bIjA prANIo karatAM mAnavamAM, buddhi, zakitaudAratA, saMskAra ane vicArazakita vagere vadhAre che. te ja AkhA vizvamAM vAtsalya vahevaDAvI zake, enI tene bIjuM koI prANI AvI zake nahIM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhakAra eTale vizva bIju koI nathI AkhA vizvanA jIvAtmAomAM kevaLa mAnavane ja mokSane AMdhakArI mAnavAmAM Avyo che. mAnava vaDe ja, vyakti, samAja ane samaSTi eTale vizva sudhI vAtsalyano saMcAra thaI zake. mAnava prANI jeTaluM saMvedanazIla che teTaluM bIjuM koI nathI. e vAtsalyarasanI anubhUti jhIlI zake che tema ja tenI pratyAnubhUti bIjA upara pADI zake che. jyAM sudhI vizvavAtsalyanuM AdhyAtmika ekama sarva prathama pote ja utkaTa vAtsalya rasamAM na bhIMjAya. te evuM utkaTa vAtsalya bIjA prati na vahevaDAvI zake. e mATe mAnava ja zreSTha ekama che. ekavAra jeNe vizvavAtsalyane siddhAMta sArI peThe jAye; teNe samasta jIva-sRSTi prati-pazupaMkhI, kITapataMga, temaja pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati vagere jIvasRSTi prati svayaMbhU vAtsalya vahevaDAvyuM che. pachI tenA mATe dharma, jAti ke pradezanA baMdhane rahetAM nathI eTaluM ja nahIM. tenA vAtsalya mATe kevaLa mAnavasamAja evuM paNa baMdhana TakatuM nathI; te te samasta samaSTi ane tenI jIvasRSTi prati samAnabhAve vahe che. mAnava AvuM vizvavAtsalya sAdhI zake che eTale ja tene AdhyAtmika kSetranA ekama tarIke svIkArI zakAya che. Aje paNa evA aneka dAkhalAo maLI Ave che ke jemaNe jIvanamAM vizva vAtsalya sAdhyuM che evA yogIo pAse hiMsaka pazuo-vAgha-siMha vagere zAMtithI bese che. eTaluM ja nahIM parasparanA verI ane kara prANIo sApa-Liyo, siMha-bakarI paNuM samAnabhAve zAMta bese che. teo parasparanA verane visarAvI de che. eTaleja yogadarzanamAM kahyuM che - ddhiA-pratiSThA, sanna rasyA: >> ahiMsAnI saMpUrNa pratiSThA thaI jatAM, tyAM AgaLa badhA che parasparane verabhAva choDI de che. gItAmAM virATanuM darzana mAnava mukhamAM batAvavAmAM Avela che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 100 mahAbhAratamAM "mAnavathI koI mahAna nathI !" evuM sanAtana satya uccAravAmAM AvyuM che. jenee traNalakanI kalpanA je cauda rAju pramANamAM karI che tenI AkRtimAM mAnava-AkAra batAvavAmAM Avela che. enI pAchaLanuM rahasya e ja che ke kevaLa manuSya eTalI ane evI AdhyAtmika zakti dharAvanAre che ke te potAnI aMdara AkhAM virATa vizvane samAvI zake che. te eTalI siddhine sAdhI zake che. badhA dharmazAstroe eTalA mATe ja eka svare manuSya janmane durlabha batAvyo che. - jenoe cAra parama aMganI durlabha prAptimAM pahelAM aMga tarIke manuSyabhavane batAvela che. uttarAdhyayana sUtramAM yuphTa mAthu ma" manuSya janma kharekhara durlabha che ema kahyuM che. bauddhadhameM paNa mAnava janmane durlabha batAvyo che. hiMduomAM paNa. baDebhAga mAnava tana paavaa| suradurlabha granthakoTinha gAvA // -tulasIdAsajIe rAmAyaNamAM uparanI paMktio kahI che ke mahApuNya manuSyanuM zarIra maLe che je devone paNa durlabha che ane jeno. mahimA koTi koTi graMthoe gAyo che. IsAI dharmamAM paNa eka vAta $8917 : " Human body is the tempel of god. ". manuSyanuM zarIra IzvaranuM maMdira che. kAraNake Izvara sudhI A maMdira vaDeja pahoMcI zakAya che. ' Ane artha rakhe koI ema kare ke badhA manuSyo vizvAtsalyanI pUrNa sAdhanA karI le che. mAnavane tene adhikArI jarUra mAnavAmAM AvyuM che paNa adhikArathI virUddha kAma kare to te "dhikArI" dhikkArane pAtra paNa banI jAya che. tene sarvocca batAvIne tenA upara prANi-vAtsalyanI saMpUrNa javAbadArI nAkhavAmAM AvI che. e tene bajAvavAnI che. teNe ema na samajavuM joIe ke huM to sahu prANIomAM zreSTha chuM. mATe mane badhAM aniSTo karavAne hakka che. tene P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 je buddhi, baLa ane vicArazakti maLyAM che teno upayoga teNe bIjA prANIone vadhAremAM vadhAre saMrakSaNa, jIvana saMvardhana ane abhayapadAna karavAmAM karavAne che. Ama AkhA vizva prati vAtsalya vahevADI zake tenuM regya pAtra ane adhikArI kevaLa mAnava Ave che. eTale tene AdhyAtmika kSetramAM vizvavAsaya vahevaDAvavAnA ekama tarIke levAmAM Avyo che. upara je je eka age vicAra karavAmAM Avyo che, tenA upara pUre vicAra karI; te te ekamo mAraphate temanAthI saMbaMdhita kSetromAM vAtsalya vahevaDAvavAnuM kArya sAdhakanuM che. te kArya e rIte upADI le te vizva vAtsalya siddha thavAmAM saraLatA raheze ane vAra nahIM lAge. carcA-vicAraNuM pratyakSa ane parokSa vizva vAtsalyanAM eka zrA mATaliyAe vizvavAtsalyanAM ekamo upara carcA zarU karatAM kahyuM - vizvavAtsalyanA pratyakSa ekame traNa gaNI zakAya :-(1) kuTuMba (2) grAma (3) nagara (muMbaI jevA moTAM zahera nahIM) bAkInAM be ekamo parAkSa che te (1) deza ane (2) vizva. havAne anaMta upakAra chatAM yAda na rahe kAraNa ke te svAbhAvika che. evuM ja svAbhAvika kuTuMba jIvana mATe A dezamAM che. eka kuTuMba samAja jIvanamAM zuM zuM kare che, tene koI gaNavA besatuM nathI. te chatAM tenA je upakAra che te amUlya che. kuTuMbane phALe - eka kuTuMbamAM ghaNAM bhAI ane bahene strI ane puruSe rahe che. jemake dIyara, bhejAI. jeTha, nAnAbhAInI vahu, sasare, sAsu, vahu te chatAM apavAda sivAya navAInI vAta che ke AkhuM kuTuMba P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ATalA judA judA puruSa ane strIo sAthe rahetA chatAM adhikArI bhAve rahI zake che. keIpaNa prakAranA cittakaleza vinA koIpaNa prakAranA bhaya vinA nirbhayatApUrvaka sahajIvana gALI zake che. A praNAlI jaLavAya che, enuM kAraNa kuTuMba bhAvanAnA varSonA sahaja saMskAra che. tyAM vikAra jovAmAM AvatA nathI. Ama kAma-vikAranuM upazamana karavAmAM ke kAma-vikArane maMdavAmAM kuTuMba-ekamane agatyane phALe che ane teNe vizva vAtsalyanA mArgane saraLa karyo che. evo ja bIjo guNa kuTuMba ekame khilavyo che te che nirlobhane. eka kuTuMbamAM eka sabhya kamAya, bIje ne kamAya ! eka vadhu kamAya ane eka ochuM kamAya toye sene sarakhAM gaNIne cAlavAno kAyade kuTuMba vaDe ja Avyo che. eka rIte te nirlobhAvRttine keLave che. ghaNIvAra kuTuMbamAM sAthe rahetAM evuM paNa bane che ke koIne rIsa thAya. koI AvezamAM AvI jAya kodhe bharAIne vaDhavADapaNa thAya te chatAMye chevaTe te kuTuMba mATe sArU nahIM, ema kahI tenA aMge zaramAvuM paDe, pastAvuM paDe ke gamakhAI ja paDe. Ama krodha upara aMkuza Ave. "DAMge mAryA pANI na chUTe tema bhAIonAM heta na chUTe!" e kahevata kuTuMba bhAvanAnuM ja pratibiMba che. niraMkuza krodhane aumya-zAMta karavAnI kriyA paNa kuTuMbamAMja sadhAya che. evI ja rIte vadhAre paDatI mamatA ke pakSapAta upara paNa kuTuMbamAM aMkuza AvI jAya che "mAruM bALaka" ke "mArA pati" vi. mamatA khATuM rUpa pAmI vikasatI nathI paNa te aMtaranI Umi banIne vAtsalya bhAvamAM pariName che. Ama jozuM te kuTuMbamAM kAma, krodha, lobha ane moha upara aMkuza lAvavAmAM madada maLe che temaja aneka jAtanA saMbaMdhone kAraNe kartavyanuM kheDANa paNa kuTuMbamAM vadhe che. kAkA-kAkI, bhatrIjAnI vahubhatrIjI, naNaMda-bhojAI ema aneka taraphanAM kartavyo bajAvavAM paDe che. * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 ", ": kuTuMba jema kAmane DAmavAmAM madadarUpa che tema aMgAra bhAvane paNa e kezamAM ANavAmAM akasIra che. kadAca strI ane puruSa ekalAM rahe tene kuTuMba gaNuM zakAya te bahirlakSI che. tenAM mUlya ke sAdhane kartavyanA kheDANamAM upayogI thatAM nathI. tevuM kuTuMbe bhAgye ja vidhavAsabhaM meM poSaka bane che. evuM kuTuMba pitAnAM saMtAnane ekalapaTuM banAve che. temanAmAM ekalAM rahevAnI, khAI pI levAnI je Adata paDe che, tenA kAraNe tevAM saMtAne AgaLa jatAM mA-bApane paNa dhakako daI ekalavAyAM bane che. . kayAreka kuTuMbamAM na rahetAM bhAIonA bALakone temanA mA-bApa "kAkA AvA che-kAkI AvAM che." ema kahIne eka prakAranI rIsa ane jhera bALakomAM bhare che. AvuM kuTuMba svArtha temaja bhoga pradhAna Ine vizvAtsalyane piSaka banatuM nathI. evI ja rIte saMyukta kuTuMbanI pavitra javAbadArIo jyAM adA na thatI hoya to te paNa doSayukta bane che. je kuTuMbanA sabhyomAM rUDhicustatA hoya tyAM nAhaka jIdanA kAraNe kuTuMbane vikAsa rUMdhAya che ane jyAM dAMDAI heya che tyAM kanyA-karAra, varakarAra ke anyAyI tonI jIta thAya che. pariNAme kuTuMbamAM je vAtsalya rahevuM joIe te cAlyuM jAya che ane pitAnI johukamI ne dAMDAInA baLe jItavAne te akhADo banI jAya che. A kAraNe kuTuMbamAM je chinna-bhinnatA thAya che, te nuksAnajanaka che. Aje meNAM ToNAM mAravA, khAnagIpaNuM rAkhavuM va. kuTevonA kAraNe saMyukta kuTuMbanI prathA upara prahAra thAya che. paNa e badhI Tevone sudhAravAthI ja jIvanakalyANa thaI zake che. vividhatAmAM ekatA sAdhavAnI daSTie kuTuMba vizva vAtsalyanuM ekama jarUra che. rASTrahita mATe kuTuMbaprathAne nAza yuropamAM, khAsa karIne raziyA ane pUrva jarmanIthI e kAryakrama zarU thayo che ke mAnavI mamatAvALe na thAya paNa rASTrahitecchu bane. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 te mATe kuTuMbaprathAno nAza karavo. bALaka 18 varSanuM thAya tyAM sudhI Ave-jAya paNa tyAra bAda saMbadhe badha. vRddha mA-bApa jAya vRddhAzramamAM. AmAM mAnavIne svAbhAvika vAtsalya-anubaMdha tUTI jAya. ethI amerikAe (1) kuTuMba (2) vicAra svAtaMtrya (3) kherAka ane (4) dharma e cAreya bAbatomAM lokone svataMtra rAkhyA che. te ekaMdare ThIka che. jo ke ItihAsa pramANe AryonI ja eka zAkhA yuropa va. dezamAM gaI che paNa tyAM kuTuMba jIvana khIlyuM nathI. A bhArata dezamAM te khIlyuM ane pariNAme grAmyajIvana paNa ThIka ThIka khIlyuM. nAMdhArIone kAma, piSaNahInane piSaNa, zikSaNa vihInane zikSaNuM, vyaktine rakSaNa vi. badhuM grAma samAjamAM vyApaka bane che. ahIM kuTuMbamAM maLelI tAlIma ja vyApaka bane che. kuTuMba vAtsalyane tAMtaNe ja tyAM preraka baLa bane che ane vikase che. grAma samAjanA e rIte vepArI, kheDUta, vasavAyA, rokIdAra, paMca vagerenA kAraNe kuTuMba bhAvanA AvI. badhA eka kuTuMbanA sabhya jema vartavA lAgyA. grAmanI strInI pavitratA mATe samagra samAje Agraha sevya. sahiyArI rojI ane mahiyArU kArya temaja sahiyArAM jIvana thayAM, saMbadhe snehALa banyAM. tema ja jyAM evuM nathI thayuM tyAM vizva vAtsalyanI daSTie grAma samAja jevI susaMsthAo UbhI karavI paDaze ane vizva sAthe temane sAMkaLavA anubaMdha vicArane apanAvavo paDaze. kaTuMba ekama banAvavA prayatna karavo joIe zrI devajIbhAIe kuTuMba ekamane upakArI banAvavA mATeno eka dAkhalo A pramANe A - , amArA bhacAu kheDUta maMDaLa pAse ghaNIvAra ghaNA prazno Ave che. emAM ekavAra eka kuTuMbane prazna sAme Avyo. eka mA, dIkare ane dIkarAnI vahu vaccenuM gharSaNa vadhyuM. Jun Gun Aaradhak Trust Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 dIkarAe zuddhi prayoganI vAta sAMbhaLelI eTale te upavAsa upara Utaryo. mA ethI vadhAre gusse thaIgAmanA loko mAne Thapako ApavA lAgyA. mArI pAse sAMje pAMca vAge vAta AvI. bIjAo tyAM hatAM. huM paNa tyAM paheo. * . vAta jANavA mATe meM bAIne pUchyuM : "zuM vAta che?" bAIe kahyuM : "chokarAnA bApa gujarI gayA tyArathI gharanuM mAMDamAMDa cAle che. chokare alaga rahe te kharcA pUrAM paDatAM nathI. te paradeza jAya te mane gamatuM nathI. eTale sau sAthe rahIe evI mArI icchA che." have chokarAnI vahune pUchayuM : "tane zuM vAMdhe che?" eNe kahyuM : "sAsunI prakRti sAthe mAre meLa na paDe?' AthI sAsu ane vahu bannene samajAvyA. vahune kahyuM "sAsune dha thAya to ye sAmuM na bolavuM! " sAsune kahyuM : " Tevane laIne belAI jAya te dilagIrI darzAvavI. Ama prayane vaDe te kuTuMbane meLa jAmI gayo. bIju ghara bhADe ApatAM kuTuMbanI Avaka paNa vadhI; kAraNa be ghara hatAM te eka thatAM, bIju ghara khAlI paDayuM hatuM. je A rIte kuTuMba ekamane sAdhavAmAM Ave to vizvavAtsalyanI sAdhanA saraLa thAya. A ja eka bIjo dAkhalo A pramANe che - bhacAu kheDUta maMDaLa sAruM kAma kare che e jANIne loko korTa na jatAM amArI pAse AvavA lAgyA. ekavAra bIjA gAmanI eka phariyAda AvI. temAM jeThANInA dIkarAnI vahu sAthe jhaghaDe thatAM; teNe ane gAmamAM rahetI tenI mAe bAIne khUba bhArI. phariyAda AvatAM gAmanA be-traNa pratiSThita mAsusone laIne huM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 te gAmamAM gayo. pahelAM te dAMDAInuM jora hatu paNa A to sAmAjika dabANuM che ema mAnI teo narama paDyA. moTAbhAIe eka vAta mUkI : "mAre nAno bhAI mArI sAthe belato nathI-rAmarAma paNa karato nathI." tenI vAta rItasaranI hatI eTale ame moTAbhAInI vAta nAnAbhAI AgaLa mUkI ke game tema toye tArA moTAbhAI! temane jaIne page paDa ! tuM amArI sAme ema karIza te gAmanA loko jeze ane tArI AbarU vadhaze. sAthe kusaMpa paNa dUra thaI jaze !" teNe tema karyuM. gAma nAnuM hatuM ane tarata bane bhAIomAM saMpa thaI gayo. Ama jyAM grAma saMgaThane hoya temaNe kuTuMba ekamomAM meLa sAdhe joIe. grAmazakti vadhe ke rAjyane paNa tenI AgaLa namavuM paDe che kAraNa ke lozAhImAM loko ja zakti che. kevaLa temanAM saMgaThane yogya ane nyAyapuraHsara thavAM joIe. ' vidhavAtsalyanI pahela kuTuMbathI thavI joIe ! zrI pUjAbhAIe vizvavAtsalyanI pahela gharathI thavI joIe te upara vicAra darzAvatAM kahyuM : "je kuTuMba sArAM na hoya te vidhavAtsalyanA mArge pahela kyAMthI thAya? eTale kuTuMba emane vizva vAtsalya baLane saMcAra karavA zaktimAna karavuM joIe. sAsu vahu kaDAkUDa laDatA hoya ane bALaka dhAvatuM hoya to tenI kevI chApa paDe? bALaka para, garbha upara vicAra ane vAtAvaraNanI asara thAyaja che. eTale vizva vAtsalyanA mArge pahela karavA kuTuMba mAge javuM joIze. vaDIloe nIti-rIti samajI yogya mArge javuM joIe temaja bALakoe paNa vaDIlone satkAravA joIe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 - keTalAMka kuTuMbo ApaNA upara evI Adarza chApa mUke che ke te visarAtAM nathI. 1951-para mAM bhAla-naLakAMThA gopAlaka maMDaLane pacAsahAra DhoranI vyavasthA saMbhALavAnI hatI. tyAre sAkhabArA ane chelaAMbA vacce eka sahakArI khetI maMDaLIne eka kuTuMbanA vividha sabhyo calAvatA hatA. tene joIne ghaNo AnaMda thayo. ame gayA ke tarata AvakAra Apyo. maDaLInA sabhyonuM majUra sAthenuM je vartana hatuM. te ajoDa hatuM. eka bahena gharanA mANasonI jema saune pIrasatA hatA. badhAne kAma sarakhuM; khorAka sarakhe ane ArAma sarakhe. amuka samaya gAMdhI vicAranI gItA (anAsakita yuga)nuM vAMcana thatuM. te kuTuMbane. joIne saMtoSa thayo ke AvuM kuTuMba kharekhara vizva vAtsalyanuM ekama banI zake, enI virUddha eka vAgharI kuTuMbane dAkhalo ApI zakAya. AM. loko chatrI samI karavAne dhadho karatA. kuTuMbamAM mA-bApe nAnapaNathI. bALakomAM saMskAra na nAkhyA pariNAme bALako moTAM thatAM cerI vagere. zIkhyAM ane kuTuMbane AnaMda cAlyo gayo. jarAka othe sudharatA kuTuMbo . zrI devajIbhAIe kahyuM: "e vAta sAcI che. vAgharI kuTuMba pAchaLa che kAraNake temane jAta-vikAsanI taka ochI maLI che. temanAmAM be guNe to jovAmAM Ave che -(1) nAtane susaMpa (2) garama svabhAva. temane jarAka otha sAcI dizAe javAnI ApavAmAM Ave te vALyAM tarata vaLe tevA che. amaladAre, zrImato ane nagara upara upakAra karIe toye zaMkAnI najare to jueja ke kaMIka kAraNa haze. tyAre Ave pachAta varga thoDA upakArane paNa moko maLatAM vadhu AbhAre tarata vALe. A lokazakti vyavasthita thAya te deza ane vizvane keTalI badhI upayogI thaI paDe! eTaluM ja nahI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 vizALa samAjane bAdhakarUpa thavA karatAM sahAyaka bane ane pitAne ugArI le. * A badhAnA anuba dhanI tatkALa jarUra che. vidhavAtsalyamAM bAdhaka to zrI baLavaMtabhAIe kahyuM: "mArA namra mata pramANe vizvavAtsalyamAM -cAra bAdhaka to che -(1) garIbI (2) gAma ane nagaranA dAMData (3) rAjakIya pakSo ane (4) vadhAre paDatA kAyadA kAnUne. ame eka gAmamAM gayelA. zarUAtamAM Atmazuddhi mATe traNa upavAsa karIne, pharatA pharatAM tyAM pahoMcyA. bapora sudhI reMTiye kAM paNa koI maLavA na AvyuM. sAMje sahakArI maMDaLImAM kAma karanAra eka bhAI tyAM AvyA. sAMjanA jamaNanI vyavasthA paNa tyAM thaI gaI ! rAtre sabhAne vicAra karyo paNa darabAre battI na ApI. tethI khullA dile vAta na thaI zakI. vahelI savAre bhajana gAtA hatA tyAre loko AvyA. temaNe kahyuM: ahIMnI badhI sthiti temaja paMcAyata va. evAM che ke AgaLa vadhI zakAya nahIM. kAraNa ke ahIMnI paristhitimAM amaladAre lagabhaga darabArane tyAM Utare che. tethI amaladAro zehamAM taNAI jAya che. darabAra ane tene kArabhArI (kAmadAra) maLIne AkhA gAmane dabAve che. Ama garIbAInA kAraNe na bolavuM ane dAMDatonuM sahana karavuM. jethI loko upara AvI zakatAM nathI. te evuM ja eka tava rAjakIya pakSe che. teo paNa lokonA manane judAM paDAve che. mahAgujarAta janatA pariSade je sthiti janmAvI hatI te evI kharAba hatI ke tenA pratyAghAta rUpe naDiyAdanI paristhiti haju sudhI sudharI nathI. A sivAya vAtsalya vahevaDAvanArI ane vizva vAtsalyanI pratIka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109, samAna "mAtA" pitAnA sthAnethI nIce UtaratI jAya che. jyAM sudhI mAtRpakSa sabaLa, samRddha ane unnata na bane tyAM sudhI vizva vAtsalyanuM reDANa kSaNa bane che. Aje strIomAM ApaghAtanA banAvo vadhatAM jAya che. dAMDa. to tene kacaDI nAkhavA prayatna kare che. cAraso mANasanI vasatinA eka gAmanI A vAta che. tyAM eka bAI sagarbhA hatI. bicArInuM kaI na sAMbhaLe. teno pati paNa na sAMbhaLe. tenI sAsu tenA upara gujAravAmAM bAkI na rAkhe. dhaNI mAnA sUramAM sUra bheLave. tene koI samajAvanAra paNa nahIM. temane mArgadarzana ApanAra paNa koI nahIM. eTaluM ja nahIM koI vacce paDavA jAya to tenA mArgamAM avarodha thAya. A bAI eTalI badhI kaMTALI gaI ke ApaghAta sivAya kaI Are na rahyo. kharekhara e vAvamAM jaIne paDI. enAM kAgaLiyAM thayAM paNa khoTAM. sarapaMcane te kuTuMbe vaza karelA.. eTale sarapaMce polIsa paTelane sAdhyA ane temaNe eka halakAM cAritryavALI bAIne sAkSImAM UbhI karI; jeNe kahyuM : "maranAra bAIne vAI AvatI hovAthI vAvamAM paDI gaI che. te meM joyuM che!" kesa UDI gayuM. peluM kuTuMba potAnI dAMDAI upara rAjI thayuM ane pAchI samAjamAM enI pratiSThA paNa kAyama rahI. te chokarAMne bIjI kanyA ApanAra mAbApa paNa maLI rahyA. Ama Aje mAtRpakSa nIce paDI rahyo che. - Ane dUra karavA mATe bhAlanaLa kAMThA, kaccha ane gujarAtanAM jevAM nakkara kheDUta maMDaLe vi. saMgaThane UbhAM thAya to dezabharamAM bhAvapakSa. sAthe thato anyAya dUra thaI zakaze ane patnIne saLagAvI nAkhavI: vahune mArI nAkhavI ke kanyAoe ku puravAnI vAta echI sAMbhaLavA maLaze. temaja evAM tattanuM sAmAjika mUlyAMkana thatAM temanI pratiSThA .. nahIM rahe. Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 vAtsalyamAM mAna na hovuM joIe pU. daMDI svAmIe mAtRpakSamAM je beTI mAna maryAdA pravezI che teno dAkhalo ApatAM kahyuM : "vizva vAtsalyanAM ekamonI vAta barAbara che. paNa e ekame sArAM hovAM joIe. Aje te evuM bane che ke vahu nA pADe temAM paNa sAsune pitAnA moDhe "nA" nathI kahevANuM ema samajIne hINuM lAge che. eka brAhmaNane eka vahue loTa na Ape. rastAmAM sAsu maLyA, gira mahArAjane kahyuM : "pAchA cAlo !" ema kahIne garajIne sAthe laI gayA. pachI ghera jaIne DelIe UbhI ne kahyuM : "mahArAja, pachI Avaje!" pelA brAhmaNe kahyuM: "te, pachI mane zA mATe pAcho lAvyA hatA?" tyAre sAsue kahyuM : "mahArAja nA pADavAnI sattA vahunI na hoya. te mArI che eTale tamane pAchA bolAvI nA pADI. kAle koI ema te nahIM kahene ke sAsunuM cAlatuM nathI?" AvAM khoTAM mAna-apamAnamAM rAcIne mAtRpakSa lajAI rahyo che. jetapurane paNa eka evo dAkhalo che. tyAM eka durgaNa strI pitAnA pati sAthe bAjhayA te kare paNa tene mAreya kharI. badhA ghaNa rIte samajAvI paNa te to dhaNIne bAyalo ja gaNe. aMte tene toDa kADhavA salAha ApI: "khetara tAre nAme che! to tuM khetI kara ane anAja laI le. banatuM nathI te judI oraDI rAkhIne rahe !" Ama thavAthI bAinI akkala ThekANe AvI. . TuMkamAM mAtapakSa bhAtabhAvathI nIce utarata jaI rahyo che tene sudhAro rahyo ane kuTuMba ekamane saddhara banAvavuM joIe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 abheda sevA zrI savitAbene kuTuMba vAtsalyane sevA rUpe bIjA sudhI reDavAne dAkhalo ApatAM kahyuM - eka paTAvALAne 1060 DIgrI tAva Avela. te vakhate moTA maMtrIe sevA na karI paNa ame bannee (patnI-pati) sevA karI te vakhate maMtrInA TharelA patnIe kahyuM : "evAne bahu na caDhAvIe." amAre te sevA karavI hatI eTale karI. paTAvALe sAjo thayo te amAro khUba upakAra mAnavA lAgyo, meM kahyuM : "bhAI! tuM hamaNAM ja paraNyo che. tArI mA hoya to tene kevI lAgaNI thAya ! evI ja preraNAe ame banyuM te karyuM che. amAre cheka mAMda paDe te ame sevA karIe ke nahIM ?" bicAre upakAravaza thaIne gaLagaLA thaI gayA. te maMtrInAM patnIne lAgyuM ke ame dekhAva karIe chIe. temaNe amArI bannenI parIkSA lIdhI. paNa emane khAtarI thaI ke Amane (amane) kazA paNa pUrvagraha ke svArtha vinA sevA karavAnI Teva che. eTale rAjI thayAM. A prasaMga eTalA mATe kahevo paDyo ke moTA gaNAtA ane gAMdhIbApunA vakhatanA AgaLa vadhelA loko paNa abhedabhAve sevAnI vAta bhUlavA lAgyA che. jethI ApaNuM kAma ghaNuM kaThaNa thaI paDayuM che. vizvavAtsalyane raste javAnI bhAvanA prabhu kAyama rAkhe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] vizvavAtsalyanI AcAra niSThA [21-861 ] -munizrI nemicaMdrajI vizva vAtsalya upara vicAranI draSTie atyAra sudhI sArI peThe vicArAI gayuM che. vizva vAtsalyanI bhAvanAo, pAsAMo ane ekamo upara paNa joIe teTalo prakAza pADavAmAM Avyo che. have tenI AcAra dizA zuM che tene vicAra karavAno che. kaI paNa kaha5nA ghaNaja suMdara heya paNa te jyAre AkAra le che tyAreja lAkho mANasane tenI saudarya ka95nAnI jhAMkhI thAya che. evI ja rIte vicAro game teTalAM suMdara hoya paNa jo te AcAramAM na Ave to tenI upayogitA nahIMvata raheze. vicAra jeTalI ja AcAranI jarUra che. mAtra vicAra karavAthI samAjamAM parivartana ke krAMti thaI jaze nahIM. AcAramAM mUkatA pahelAM vicAre paripakava thavA joIe paNa chevaTe to te AcAramAM mUkAya te zreNie pahoMcavAno prayatna tho jarUrI che. Aje to bhAratavarSamAM AcAranI vadhAre jarUra che. vicAronuM kheDANa to bhAratavarSamAM hajAro varSothI thatuM AvyuM che. e ucca vicArone pacAvI tene kAryAnvita karavAnI jarUra che. e mATe dareka vicArakoe paNa eTalA ja bhAra mUke che. vizvavAtsalyane lAge vaLage che tyAM sudhI vicAranI draSTie dareka . dharmoe tene mAnya karela che ane kadAca navI koI dhArmika vicAradhArA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 Ave te tene paNa ene mAnya karavuM paDaze. dareka dharmonA zabdomAM pheraphAra hoI zake. koI ene vizvaprema kaheze, koI vizvabhAtRtva kaheze to koI vizvabaMdhutva kaheze ! koI vizvamaitrI rUpe rajU karaze to koI advaitabhAva rUpe koI sAmAyika svarUpe samajAvaze te koI brahmavihAra rUpe koI Atmaupampa kaheze to koI Atmavata sarvabhUteSu kaheze. Ama alaga alaga zabdonI pAchaLa bhAvanAne vicAra karavAmAM Ave che te vizvavAtsalyanI bhAvanA ja haze. eTale vizva vAtsalyanA vicAranuM kheDANa, ApaNuM RSioe karyuM che ane hajAro varSothI saMto, bhaktI, zrama, RSi-munio vidhavA salyanA vicArone upadeza, vyAkhyAna, lekha ke saMdeza rUpe pracAra karatA rahyA che. te ucca vicAra bhAratanA lokone gamyAM paNa che. ucca vicAra ane tenA UMDANabharyA pRthakkaraNane pariNAme ahIM cha darzane AlekhAya che. A vizva vAtsalyanA vicArane AcAramAM mUkavAne prazna Ave che tyAre aneka naDatare ke bAdhaka kAraNe UbhAM thAya che ane aneka vAra, bharatI ane oTa AvatI najare caDe che. enuM kAraNa e che ke vizvavAsayamAM badhA dharmo, vA, darzane, vicAradhArAo, vaNe, jJAtio, saMsthAo tema ja rASTrone samAveza thaI jAya che. badhAyane - potapotAnI yogyatA pramANe sthAna maLe che. eTale AcAramAM mUkatI vakhate upara kahyA te badhAyanA aneka saMskAra ADA Ave che. ' jagadguru zaMkarAcArya advaitavAdanA jambara pracAraka hatA. temanA mata pramANe jagatamAM AtmAnA sarvatra eka svIkAra karavAmAM Avyo che. paNa rUDhigata saMskAro temane paNa keTale ADe AvatA tene eka dAkhalo A pramANe che - 2. jagadguru zaMkarAcArya kAzImAM maNikarNikA ghATa upara snAna karIne pAchA pharatA hoya che. te vakhate sAmethI eka cAMDALa temane maLe che. pitAnA pUrvasaMskAronA prabhAvanA kAraNe zaMkarAcAryajI tene Aghe khasavAnuM kahe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 - tyAre te cAMDALa kahe che - annAdanabhavamathavA caitanyameva caitanyat / * hUikavara! sUratuM ghAsa, ida ja che jAti | " he brAhmaNavara ! Apa kone dUra khasavAnuM kahe che ! A zarIrane ke cetanyane ! je zarIrane dUra khasavAnuM kahe che te jevuM mAruM A zarIra paMcabhautika che tevuM ja ApanuM che. emAM koI aMtara nathI te ene khasavAnI jarUra nathI. je AtmAne dUra khasavAnuM kaho cho te AtmA ApanA adaitavAda pramANe AkhA brahmAMDamAM vyApta che. te te Aghe khasIne jaze kayAM ? A sAMbhaLIne zaMkarAcAryane AnaMda thAya che ke mAre advaitavAda cAMDALa paNa samajI zake che sAthe ja tene AcaraNamAM mUkavAnA saMskAra pitAnAmAM pragaTa thayAM nathI e jANIne kheda thAya che. teo bhUla kabUla karatAM kahe che : "bhAI! Aja sudhI te huM adaitavAdane vicAra karate hato paNa AcaraNamAM mUkavAne khare samaya Avyo tyAre huM siddhAMtathI Do. mArI bhUla te batAvI eTale tuM mArA guru ! " evI ja rIte vaiSNava saMpradAyanA saMsthApaka rAmAnujAcAryane paNa dAkhalo che. teo ekavAra potAnA ziSyo sAthe pharavA jatA hatA.' * sAmethI eka atyaja strI AvatI hatI. ( ziSyoe moTA sAde tene dUra khasI javAnuM kahyuM. tyAre te bAInI AMkhamAM camakAro Avyo ane te bolI : "A AkhI bhUmi bhagavAnanA caraNethI mapAelI che. A AkhuM vizva prabhunuM maMdira che. mATe he vidvAna purUSa ! huM kayAM ne kevI rIte khasI jAuM ?" rAmAnujAcArye te sAMbhaLyuM ne temane pazcAttApa thayo. temaNe kahyuM : "bahena ! huM to saMnyAsI chuM. chatAM mArAmAM cheTuM abhimAna bhareluM che. A vaiSNava cihno mArA zarIra karatAM tArA zarIra upara vadhAre zobhA ApI zake evAM ane yogya che." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 : - kahevAya che ke te divasathI rAmAnujAcArya, pitAnA ziSyone jAti, kuLa, vidyA ane dhananuM abhimAna choDavAne upadeza ane Adeza ApatA. eTaluM ja nahI temaNe ene anurUpa potAnAM saMskArane pheravyA. vRddhAvasthAe nadImAM snAna karavA jatI vakhate teo potAnA brAhmaNa ziSyane khabhe hAtha mUkIne jatA ane AvatI vakhate koI zuddha ziSyane khabhe hAtha mUkIne AvatA. lokomAM A banne AcAryonI khUba ja TIkA thaelI. loko niMdA paNa karavA lAgyA. paNa temaNe enI paravA na karI. vicArane AcAramAM mUkavAnI AvI niSThA jAge to ja vicAra AcAra ekamekamAM saMkaLAI jAya ane tadanurUpa jIvana banI jAya. eka bhAI e to rAmAnujAcAryane pUchayuM paNa kharuM - "A5 Ama zA mATe kare che ?" tyAre temaNe kahyuM : "Apa loko jene nIca samaje che te zukrano sparza huM eTalA mATe karuM chuM ane jAti-abhimAnane gALavAne - Aja kharo mArga jaNAya che. A abhimAna rUpI melane huM bahAranA snAna ke zuddhithI joI zakato nathI." A dAkhalAo rajU karavAnuM kAraNa e che ke loka advaitavAda ke brahmavAdane vicAramAM mUkatI vakhate to saMmata hatA paNa khuda jyAre temanA AcAryo tene amalamAM mUkavA lAgyA te vakhate temaNe virodha karyo. keTalIvAra loka vizvavAtsalya, brahma, AtmA vagere aMge moTI moTI vAto kare che paNa temanuM AcaraNa to taddana virUddha thatuM jovAmAM Ave che. - rAjA janakane eka zaMkA hatI. temaNe enA samAdhAna mATe te vakhatanA moTA meTA brahmajJAnI paMDitone bolAvyA hatA. paNa, koIthI temanI zaMkAnuM samAdhAna thayuM nahIM. eTale rAjAe temane kahyuM "jyAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sudhI Apa mArUM samAdhAna na kare tyAM sudhI huM Apane javAnI rajA nahIM ApuM." - A paMDitamAM aSTAvakranA nAnA paNa hatA. eka divasa aSTAvake pitAnI moTI bAne pUchyuM: "bA! nAnA kyAM che?" teNe AMsu sAratAM kahyuM : "temane rAjAe rAjasabhAmAM rokI rAkhyA che. jayAMsudhI rAjAnI zaMkAnuM samAdhAna nahIM thAya tyAM sudhI temane choDavAnA nathI." A sAMbhaLI aSTAvakre kahyuM: "huM temane choDAvI lAvuM !" tene Agraha joIne nAnIe javAnI rajA ApI. aSTAvakra nAma pramANe ATha aMgothI vAMkA hatA. temanuM zarIra beDoLa ane kadarUpuM lAgatuM hatuM. teo sIdhA janakarAjAnI sabhAmAM pahoMcI gayA. vidvAna paMDito beThA hatA. aSTAvakrane joIne teo hasI paDyA. aSTAvakra paNa temane joIne hasavA lAgyA. A joIne rAjA janakane Azcarya thayuM. temaNe pUchayuM: "vipravara ! Apa nAnA ho, vaLI ATha aMge vAMkA che eTale amArA paMDite hasyA, te te huM jANI zako! paNa, Apa zA kAraNe hasyA te mane samajAtuM nathI!" mane tenuM rahasya kaho !" aSTrAvake kahyuM : "mane to thatuM hatuM ke janaka rAjAnI sabhAmAM badhA brahmajJAnIo haze paNa ahIM to camAronI sabhA heya evuM lAge che!" - janaka rAjAe kahyuM "mahArAja ! brAhmaNone-paMDitone Apa camAra kaI rIte kahe che ?" aSTAvakre kahyuM: "brahmajJAnIo hatI te mArA brahmane juve paNa ahIM to teo zarIramAM cAmaDAM vagere ne joI rahyAM che ane hase che. eTale mane hasavuM AvyuM." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 kahevAya che ke janakarAjAnI zaMkAnuM samAdhAna aSTAvakre karAvyuM aneM nAnAne choDAvIne AvyA. ahIM jovAnuM e che ke jeo vizva vAtsalaya brahmadaitanA vicAramAM praviNa hatA teo vidhavAtsalyanI vAta cheDIne "zarIrAdaita" vAdane AcAramAM mUkavA lAgyA. evI ja sthiti Aje ghaNAkharA ucca sAdhako ane vidvAnonI che. - lokone samAja banyo che ane tyAM paNa evuM jovAmAM AvyuM che ke vicAra mATe jeTalA kSebha hoto nathI teTalo kSobha ke tenA karatAM paNa kayAreka vadhAre kSobha AcAra mATe thaI jAya che. munizrI saMtabAlajI ma. vizva vAtsalyanI vAto karatA hatA tyAM sudhI to samAjamAM temanA mATe kSobha ghaNo ocho hato. ene jyAre AcAramAM mUkavAnI vAta AvI to temanA gurudeve paNa emaja kahyuM ke tame tene vicAramAM ja rAkho, athavA tene AcAramAM mUkavAnuM hoya to nivedana bahAra pADI tenI jAherAta na kare. paNa, temaNe jyAre potAnA vicAro amalamAM mUkavA aMge nivedana bahAra pADyuM ke lokomAM ekadama kSobha Ubho thayo. temanA saMpradAyavALa ukaLI UThyA. temaNe sArAmAM sAre roSa paNa pragaTa karyo. temaNe vicArabhUmikAne pAkI karI hatI ane tene AcAramAM mUkavAnI niSThA keLavI ane Aje teo vizva vAtsalyanA sAdhaka banI zakyA che. - evI ja rIte eka sudhAraka jainapaMDite AMtarjAtIya vivAhanI vAta karI tyAre ghaNu paMDitae temAM saMmati ApI. paNa jyAre temaNe jAtibheda toDIne AMtarjAtIya lagna karyuM tyAre e ja paMDitoe uhApoha macAvyo. paMDitajIe kahyuM ke tame ja mArA vicAramAM saMmati ApI hatI ne ? tyAre temaNe kahyuM : "amuka viSaya upara saMmati ApavAne artha e nathI ke ame te kAryamAM zAmela thaI e chIe. samAjamAM azAMti ke vikSebha Ubho karavo e barAbara nathI." . Ama vicAra sudhI ghaNuM sahamata hoya che paNa AcAranI vAta Ave che tyAre khasavA mAMDe che. enuM kAraNa e paNa che ke vicAramAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 je vAta sAmAnya lAge athavA samAja tene sAmAnya gaNe e ja vAta AcAramAM mUkatAM vizeSa-vAtanuM rUpa dhAraNa kare che. A vAta vizeSa rU5 dhAraNa karatAM asuMdara banI jatI nathI paNa loko ema mAnavA prerAya che. jaina dhame kharekhara varNAzramane teDI na nAkho paNa teNe te sahuvarNavALAne samAna sthAna ApI dIkSA temaja mukita adhikAra paNa Ape che. eTale jyAre koI jaina vyAkhyAnakAra kahe : "jainadharma te vizvadharma che. teNe mAnavajAtimAM "manuSyanAtiseva rAti yoH mavA" " kahIne sarva manuSyone samAna batAvyA che. tyAre zrotAo gadagadI jAya che ane tenA upara garva le che. paNa je eja vyAkhyAnakAra sAdhu-sAdhvI mAnava sAthenI ekatAne AcAramAM mUkavA mATe harijanavAsamAM utare che, temane vyAkhyAna ApavA jAya che, agara nirmAsAhArI harijanone tyAM bhikSA levA jAya che tyAre eja mAnava ekatA mATe garva lenArA loko subdha thaI jAya che. jAtivAda-virUddha karmavAdano je vicAra ane AcAra bhagavAna mahAvIre AcarIne batAvyuM te Aje jainomAM nathI. "AtmAnI ekatA" ane "vizva vAtsalyanI vAta kAM to graMthomAM paDI che athavA vyAkhyAna pUratI maryAdita banI che. sAdhu-sAdhvI, zrAvakazrAvika rUpa caturvidha saMghamAM e kyAM ye najare caDatI nathI. je koI sAdhu krAMti karI ema karavA jAya te tenI pratiSThA toDavAthI laIne virodha, niMdA, apazabdo ane bhikSAbaMdhI sudhI paNa pahoMcI jAya che. AnuM kAraNa eka ja che ke vicArane AcAramAM mUkavAnI prAmANika niSThA samAja keLavato nathI. svAmI rAmatIrtha jyAre amerikAmAM atavAdane pracAra karavA lAgyA tyAre amerikAnI prajA temane bahu pUjavA lAgI. temane IzuM khristanA avatAra tarIke Love is God (prema e ja prabhu che) ne saMdeza atavAdanA rUpamAM ApanAra tarIke mAnavA lAgI. eka dhanika bAI jenA traNa putra krame krame marI gayA hatA. te P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu khinna ane duHkhI hatI. te eka divasa svAmI rAmatIrtha pAse AvI. ghUMTaNIe paDIne namaskAra karyA pachI teNe kahyuM: "huM ApanuM nAma sAMbhaLIne AvI chuM. Apa Izu khristanI jema paramAnaMda ApanArA che. eka duHkhiyArI bAI tarIke huM ApanI pAse e paramAnaMdano maMtra levA AvI chuM." - svAmIjIe tenI badhI vAta sAMbhaLIne kahyuM: "huM tane paramAnaMda ApIza paNa tAre enuM mUlya cUkavavuM paDaze !" te bAI bolIH "prabhu ! Apane joIe teTaluM dhana huM ApIza paNa mane te maMtra Ape !" svAmIjIe kahyuM : "mane jaDadravya joItuM nathI. mane te AtmAnuM dhana (vidhavAtsalya ) joIe che. e ApavA taiyAra che !" "zuM enAthI mane putra maLaze!" te bAIe pUchayuM. bhaLaze paNa te aurasa (pitAne) nahIM hoya ! e ja tane paramAnaMda ApanAra banI zakaze ! " svAmIjIe kahyuM. bAI bolIH "A5 je kahe te huM karavA taiyAra chuM." svAmIjIe AzramamAMthI eka svastha ane suMdara hanzI bALaka lAvIne bAInI AgaLa mUkatAM kahyuM : "o ! A bALakane ucheraje ! vAtsalya reDajo ! e tamane paramAnaMda Apaze !" hacchI bALakane joIne te bAI moDhuM macakoDavA lAgI. "prema e ja prabhu che!evA Izuvacanane advaitavAdanA rUpe teNe svAmI rAmatIrthanA mukhe sAMbhaLyuM hatuM ane te AnaMdI thaI hatI, tene kSobha thavA lAgyo. teNe kahyuM : "e mArAthI nahIM banI zake ! huM ucca jAtinI A haththI bALakane kevI rIte ucherI zakuM !" - A uparathI samajI zakAya che ke jyAM sudhI vicArane AcAramAM mUkavAnI niSThA na keLavavAmAM Ave tyAM sudhI ghaNuM bAdhaka to P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 120 ene ADe Ave che. eka vakatAe kahyuM : "ApaNe badhAye saMpradAyonI paravA na karavI joie. satyathI upAsanA karavI joIe !" tyAre tenA eka eka vAkyo upara tALIo paDe che; paNa jyAre e satyane jIvanamAM Acare che to gALo varase che. te mATe ekaekathI caDhiyAtAM bahAnAM zodhAya che. zuM vicAronI madhuratA AcAramAM AvI kaDavAza rUpe badalAI zake? nA, evuM to nathI ! kharekhara jUnI paripATIo mUkIne nave cIle na javA mATenA rUDhigata saMskAro ja ene evuM svarUpa ApI de che. sarva dharma samanvaya aMge ghaNuM kahevAya che ane vicArAya che. dareka dharmo sArAM tothI sabhara che. badhA ye mAnavakalyANa i che. badhAyane Adara karavo joIe !" evI vAta sAMbhaLatAM zrotAo prazaMsA kare che ane udAratA pragaTa kare che ke "ahA ! ke suMdara vicAra che. " paNa jyAre sarva dharma samanvaya ane sarvadharma saMsthApaka samAdaranI vahevArika yojanA raju thaI tyAre ghaNA kahevA lAgyA ke A to barAbara nathI. jainoe kahyuM ke pahelAM jainene te eka kare ! hiMduoe kahyuM ke hiMdu jAti to eka thAya ! badhAne kyAM bheLavaze ! IsAI, musalamAnone bhegA karavAM e gAMDapaNa che. A rIte AcAramAM mUkavAnI vAta; e ja vicAranA prazaMsakone kAM teM bhagIratha lAge che, kAM maryAdA bahAra jaNAya che athavA koI avyakata bhayane nihALe che. | vicArone AcAramAM mUkanAra AcAraniSThA pratye ghaNI vAra azraddhA ane ghaNuM paNa pragaTa thAya che. mANasa jeTalAM purUSArthanAM gItothI khuza thAya che teTalo karmaThatA(purUSArtha)thI thato nathI. tene kalpanAnI kaLA joIe che; vicAronI bauddhika kasarata jeIe che paNa tene AcAra(kArya) nIrasa lAge che. temAM paMDitAI nathI, ke nathI kavitva! paNa e AcAra, vicAronI ja AkRti che tene e joIzakavA samartha banato nathI. A mANasa jAtinuM moTAmAM moTuM durbhAgya che. vizvanA ItihAsamAM AvA dAkhalAo Thera Thera mAnavajIvanamAM jovA maLe che. eTale ja UMDA UtarIne vizvavAtsalyanI AcAraniSThAmAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdhaka kAraNone zodhIne hAMkI kADhavAnA upAya zodhavA paDaze. tyAreja vizva vAtsalyanI AcAraniSThA sthApI zakAze. - vizva vAtsalyamAM jagatanA badhA dharmo, vAdo, vicAradhArAo, jJAtio rASTra vi.ne levAmAM AvyA che. dareka sAdhakane vicAra sudhI te khUbaja sarasa lAgaze paNa jevo te AcAramAM mUkavA jaze to tenAM zarIrathI laIne, kuTuMba, jJAti, samAja, dharmapaMtha, saMpradAya, vAda, rASTra vagerenA junA saMskAranA AvaraNo AvI tene gherI vaLaze. paNa, je teNe e badhA bAdhaka kAraNono agAuthI vicAra karyo haze to tene dUra karI zakaze ane AcAraniSThAne sthApI zakaze. have kyAM kyAM bAdhaka kAraNo AcAraniSThAmAM AvIne UbhAM rahe che tene vigatavAra joIe - (1) sAmAjika paristhitinI pratikULatAH AcAraniSThAmAM sauthI paheluM A bAdhaka kAraNa che. vizva vAtsalyanA vicArone sAMbhaLIne samAjamAM uhApoha to thAya che paNa jyAM sudhI e vicAro upara amala na thAya tyAM sudhI samAja daMDa ApavA taiyAra thato nathI. ghaNIvAra pratikULa vicArone kevaLa vinoda mATe sAMbhaLIe chIe. paNa, jyAre AcAramAM mUkavAmAM Ave che tyAre ja samAjanI kopadaSTine sAkSAtkAra thAya che. dharmasaMpradAya, jJAti ke samAja bahiSkAra paNa kare ane pratiSThA paNa toDe. khoTA AkSepa paNa Ave ane kanaDagata thAya. e AcArane sAdhaka mUkI de tevI lAcArIbharI paristhiti paNa UbhI karavAmAM Ave che. samAjanI kopadaSTinI tIvratA khAna-pAna bahiSkAra sudhI paNa pahoMcI zake ! A vakhate sAdhake samAdhAna vRttithI kAma levAnuM hoya che. vizva vAtsalya mATe nIkaLelo sAdhaka pitAnAja samAja pati tyAre samAdhAna rAkhe. eNe to rAmakRSNa, buddha, mahAvIra ke gAMdhIne Adarza sAme rAkhavo joIe. je te pitAnI AcAraniSThA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 -anukULatA rUpe badalAI zake athavA tenI AcAraniSThAnuM mUlyAMkana bIjA loko karavA lAge e paNa zakya che. (2) pitAnI paristhitinI pratikULatA : AcAraniSThAne amalamAM lAvavA mATenuM A bIjuM bAdhaka kAraNa che. ghaNIvAra sAdhakane tenA kuTuMbavALAo ja na mAne, jJAti ke saMpradAyavALA na mAne evuM paNa bane. kayAreka sAdhakanI AjIvikA ke bhikSAcarI evA lokonAM hAthamAM hoya, je tenI AcAraniSThAnA virodhamAM tene muzkelImAM mUkI de. ghaNAkharA sAdhuonI paristhiti paNa samAja sAthe saMkaLAyelI hoya che. teo vizva vAtsalyane AcAramAM mUkavA jAya te samAja temanI bhikSAcarI paNuM baMdha karI zake-temane utaravAnuM sthAna na Ape ke bimArImAM cikitsAne prabaMdha paNa aTakAve. temanA zikSaNa mATe paMDitane kharca paNa baMdha karAve ! A badhI ciMtAo moTAbhAganA badhA ya saMpradAyanA sAdhuone thayA kare che. ethI eka vAta teo bhUlI jAya che ke temaNe vizvavatsala (cha kAyanA mA-bA5) banavAnI pavitra javAbadArI lIdhI che te pUrNa thatI nathI. eTaluM ja nahIM temaNe jAte pedA karelI A mAnasika pratikuLatAnA kAraNe jemanI pAse vizva vAtsalyanA vicAronuM spaSTa citra che temanI pAse javAmAM, samajavAmAM ke vicAra vimarza karavAmAM paNa saMpradAyane bhaya anubhave che. jovA jaIe te A jAte UbhAM karelAM badhane che. tene sAdhake toDavAM joIe. (3) jUnA saMskAre: jUnA saMskAro e paNa eka jambara bAdhaka kAraNa che. "A vicAre barAbara che. tenAmAM vizvahita raheluM che!" ! ema samajavA chatAMya tene AcAramAM mUkavA acakAvanAra jUnA saMskAre hoya che. jyAre sarvadharma samanvayanI vAta rajU thaI tyAre koIe tenAthI khAsa AMcake na anubhavyo ! keTalAka kahevAtA sudhArakoe udAra dile potAnA saMpradAyanA doSa batAvyA. paNa jyAre sarvadharma P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 - = = = = = saMsthApako prati samAdAra vyakta thayo; badhA dharmanA sAdhu-saMnyAsIo sAthe maLavAnuM zarU thayuM ke jUnA saMskArone te na rucyuM. kahevAtA. sudhArakoe paNa svasaMpradAyanA pracchanna-mehanA kAraNe ghaNA karavI zarU karI. mANasanuM mAnasa dhIme dhIme je vAtothI TevAyeluM thatuM jAya che tene te tarata cheDI zakatuM nathI paNa teNe je vakhate pahelIvAra je vAtane pakaDI hatI. te navI hatI ema mAnI navAne pAmavAne vicAra keLavavAthI jUnA saMskArane sAdhaka saraLatAthI choDI zakaze. (4) pratiSThA, bhaya ane yazemeha : ghaNIvAra jAmelI pratiSThA tUTI paDavAne bhaya temaja atyAra sudhI meLavelo yazomoha paNa vidhavAtsalyanI AcAraniSThAmAM bAdhaka banIne UbhAM rahe che. samAjamAM jAmelI pratiSThA tUTI paDe che. loko badanAma kare to ! samAjathI pheMkAI jaIe to ! A badhAM bhayo pratiSThAnA kAraNe UbhAM thAya che. zibiranA pracAra mATe muMbaImAM Thera Thera sAdhu sAdhvIo pAse gayA hatA. tyAre keTalAka sAdhuoe kahyuM : "zibirane vicAra suMdara che-yugAnukULa che. paNa samAjathI phekAI jaIe athavA Aje maLatuM bhAna kAle na maLe to amArI zuM dazA thAya !" matalaba ke vicArathI vastu sArI che ema samajavA chatAM AcAramAM mUkatI vakhate pratiSThAmaha bAdhaka bane che. tene dUra karavo joIe. (5) Adata : Adata paNa eka moTuM bAdhaka kAraNa che. Adatane laIne ghaNIvAra kharI vastu samajavA chatAM mANasa AcarI zakato nathI. keTalAka loko pitAnI Adata kevaLa kaLAprema temaja bauddhika khaja sudhI keLave che. evA mANaso vyAkhyA karI zake che, UMDAmAM UMDu rahasya pragaTa karI zake che paNa e varatune AcaraNamAM utAratA nathI. keTalAka sAdhakonA paricayamAM AvyA tyAre temaNe kahyuM : amAre viSaya jJAnayoga che. samAja sudhAraNA e amArI rUcino viSaya. nathI " sarvodayI loko paNa rAjakAraNanI zuddhimAM rUci dAkhavatA nathI. enuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 kAraNa eTaluM ja ke temaNe e rItanI Teva keLavI nathI athavA - zarUAtathI te eka lapa che ema mAnI saMdharSathI kaMTALIne bhagavAnanI Adata emaNe potAnAmAM nAkhI che. evI Adato aMge mAnasa badalAvuM joIe temaja sAdhako je dharmasaMsthApakonA jIvana upara najara karaze te jANI zakaze ke samAjamAM kevaLa buddhinI nahIM paNa samasta AcaraNanI temaNe krAMti karI hatI. e rIte vicArane amalamAM mUkavAnuM manobaLa majabUta thaze ane Teva paDaze. (6) mAnasika nabaLAI : Adatane je koI paNa vastu uttejana ApatI hoya te temAM mAnasika nabaLAI mahatvano bhAga bhajave che. mAnasika nabaLAI e paNa mahatvanuM bAdhaka kAraNa che. ghaNIvAra carcAmAM mokhare rahenAraAkarI TIkA karanAra sAdhako paNa AcaraNane prazna AvatAM vahevArika banavAnI salAha ApatA jovAmAM Ave che ke "samaya pramANe kAma karavuM joIe ! ApaNe ja zA mATe bhAra upADavo joIe ! temaja uThapahANu paga upara koNa le ! - zA mATe kSobha pedA karavo? thAya che te ja sAruM che !" A eka prakAranI mAnasika nabaLAI che. tene dUra karavI jarUrI che. AvA loko badhuM kArya karatA haze paNa parivartana ke saMgharSane paDakhe UbhA nahIM rahI zake. (7) irSA ane prakapa: ghaNIvAra evuM jovAmAM Ave che ke koI baMdhu vizvavAtsalyane samarthaka hoya che paNa tenI salAha bhUlathI na levAmAM Ave to te virodhI banI jAya che. te agAu jenuM samarthana karato hato tene ja virodha karaze; khAMcAkhUMca kADhaze. A mAnasika ane AbhArI che. A prakopano bIjo prakAra paNa jovA maLe che. eka sAro prayoga koIe zarU karyo hoya ane koI bIjA ucca gaNAtA sAdhaka pAse jAya to te ucca sAdhaka ema kaheze ke "emAM mAruM zuM kAma che e to amuka bhAI kahe ja che ne ?" AnI pAchaLa je bhAvanA kAma kare che te e che ke mane A kAryamAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 zreya maLato nathI; mATe mAre zuM kAma paDavuM? vizva vAtsalyane sAdhaka AvI koI paNa prakAranI graMthithI pIDAto na hovo joIe. (8) samAjanI bhaDaka: prayoga navo navo hoya tyAre navAthI bhaDakavAnI samAjamAM je vRtti hoya che te paNa eka bAdhaka kAraNa che. navuM AvatAM jANe koI Aga lAgI hoya ane badhuM naSTa thaI javAnuM hoya e rIte varte che. ghaNIvAra saMpradAya bahAra karavA ke jJAtibahiSkAra sudhI paNa e lokonI herAnagati pahoMce che. navI vAtane AkAra na levA devA mATe teo badhuM karI chUTe che. eTale vicAreluM badhuM kAM to virodhamAM vahI jAya che athavA vicAramAM paDyuM rahe che ane AcAramAM kazuM paNa mUkAtuM nathI. AvI bhaDakane zamAvavA mATe navA prayoga pachInAM spaSTa pariNAmo aMge sAdhake makkamatA keLavIne kArya karavAnuM rahe che. (8) sAcI samajaNa (daSTi)ne abhAva : kyAreka AcAramAM na mUkI zakavAnuM kAraNa sAdhaka pAse sAcI daSTi ke spaSTa samajaNano abhAva hoya che. tene je karavAnuM che te aMge tenI spaSTa daSTi haze te te bIjAne paNa te aMge samajAvI zakaze temaja pote paNa AcaraNamAM mUkI zakaze. A badhAM kAraNo eka ne eka svarUpe AcAraniSThAmAM bAdhaka banIne UbhAM rahe che. tyAre vizva vAtsalyanA sAdhake A badhAM bAdhaka kAraNone dura karIne samAjamAM AcAraniSThA karavI rahI. bhUminA kheDANa pahelAM kheDUta jema khetaramAMthI kacaro, DAMkharA ke jhADIone vINa nAkhe che ane medAnane ekasarakhuM haLathI kheDe che tevI ja rIte vizvavAtsalyane sAdhaka uparanA badhAM bAdhaka kAraNa ke avarodhane dUra kare che, ethI vizva vAtsalyanA vicArarUpI bInuM vAvetara samAjamAM thAya che ane te enI AcAraniSThA che. jenuM pariNAma vizva vAtsalya bhAvarUpI puSkaLa pAka. Ave che. vicAronI sArthakatA to tenI racanA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 kRtimAM rahelI che. vicArano dazamAMza bhAga paNa AcaraNamAM Ave te samAjamAM parivartana AvI zake ane te krAMti karI zake.' - sarvAgI krAMti mATe prathama vicArakrAMti thavI jarUrI che paNa tenA vaDe pedA thayelAM Adelane ja saMgaThanabaLa vaDe na dhapAvAya te pachI e kevaLa buddhine vilAsa te paDitAnuM manoraMjana banIne rahI jaze. vicArakrAMtinA bIjane saMgaThanarUpI jaLathI sIMcavuM jarUrI che jethI -sarvAgI krAMtinA suMdara phaLe pedA thaI zake. ghaNA loko bhegA thAya, pariSade yojAya, vicAronI Apale thAya paNa saMgaThana vagara enuM vicAratatva naSTa thaI jaze. vicArakrAMti vaDe je utsAha ke jusso Ave che tene saMgaThananA niyamanamAM rAkhavAthI te sthira, saMkaLAyelo ane gya mArge vahenAre bane che. vicArakrAMtine je AcAramAM na pariNata karavAmAM Ave to tenAM bhayasthAna tarIke jema vicAra-vilAsa ke zabda-manoraMjana rUpe rahI javAno bhaya rahe che tema vicArakrAMti vaDe je jo pedA thAya che te aniyamita ke uchUkhala banavAno paNa bhaya rahe che. A jusso AvezamAM AvIne tAtkAlika kaIka karI zake paNa vyavasthita samAjakrAMti ke AcAraniSThAne na ANI zake. kSaNika AvezamAM AvIne uchuMkhala jusso koInI hatyA karI zake paNa saMgharSa jItavA mATenuM jama na banI zake. paNa eja jussAne saMgaThana rUpI niyamanamAM rAkhavAmAM Ave to te dhAryA pariNAmo lAvI zake. vicArakrAMti sAthe eTalA mATeja AcAravIranuM saMgaThana hovuM joIe toja sarvAgI krAMti AcAravicAra bannenI saMpUrNa bane. * ghaNA loko potAne krAMtikArI mAne che; krAMtinA darzananI utkaMThA seve che paNa saMgaThana joIne gabharAI jAya che. temanI kAryazIlatA ke anamodana (Teko) kevaLa vicArakrAMti sudhI ja hoya che. AvA loko AcArane samAja vyApI te banAvI zakatA nathI paNa ghaNIvAra AcAraniSThAnuM apamAna karavAnI bhUla paNa karI bese che. vivekayukta ke anubaMdhapUrvaka naiitika saMgaThananuM niyaMtraNa na hoya to vicArakrAMtinA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jussAmAM asaMbhavanAM svaja najare caDe che ane ema dharma, daradarzitA ke adhyavasAya pragaTa thatAM nathI. samULI krAMti mATe saMgaThana jarUrI che. "ame te ekalA UDazuM, ekalAja taraNuM ke marI phITazuM" ema kahenArA pitAnA prayatnamAM saphaLa thatA nathI temaja kayAreka adhaTita kRtyo paNa karI bese che. vicArakrAMti e nadInI vistRta jaLarAzi jevI che. te kyAMka dhaMdhA banIne nIce paDe to tyAMnA pradezane toDI phoDI nAkhe paNa je eja jaLarAzine bAMdhI temAMthI niyamita rUpe vijaLI pedA karavAmAM Ave te te upayogI banI zake. eTale krAMti mATe saMgaThana paNa vicArakrAMti jeTaluM ja jarUrI che. - vizva vAtsalyanI AcAraniSThA samAjamAM sthApavA mATe kevaLa vicAroja kAma nahIM kare paNa tenI sAthe, samAjasevako ke samAjanAM mArgadarzaka dvArA ghaDAyelI saMsthAo ke saMgaThane vaDe tene AcAramAM mUkavA paDaze; kAraNa ke vyakti krAMtinI preraka banI zake paNa tenuM vAhana te saMsthAna che. saMgaThita prayAsa thatAM vicAranA parivartatanI sAthe dheya, adhyavasAya ane daDhatA pUrvaka paristhitimAM parivartana thaze. eja vizva vAtsalyanI AcAraniSThAno maMtra che. carcA-vicAraNuM sAdhake ane AcAraniSThA zrI devajIbhAIe vizvavAtsalyanI AcAraniSA upara carcA zarU karatAM kahyuM - amArA gAmamAM sthA. jaina saMpradAyanA sAdhuo AvyA hatA. cIraI gAme vihAra karyo eTale ame 30-35 zrAvako temane teTale dUra mukavA gayA. rastAmAM aspRzyatA aMge carcA cAlI. meM kahyuM : "jema huM bIjA zAkahArIone tyAM jamuM chuM tema P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra8 - , prasaMga paDe nAtajAtanA, dharma ke komanA bhedabhAva vagara muslimo, harijana va.ne tyAM paNa jamuM chuM." tarata ja zrAvako bolyA : "tamArA jevA mANaso dharmane rasAtaLe laI jaze !" meM kahyuM: "je dharma bhedabhAva mAnato nathI tema ja karmathI varNa vyavasthAnI vAta kare che. tyAM janmagata bhedo ke roTIbeTIne bhedabhAva hoI zake nahIM, jaina dharme te ene toDyA che. " - temane mArI vAta gaLe UtarI nahIM. meM kahyuM: "cAlo, mahArAjane pUchIe." teo saMmata thayA. mahArAjazrIe vAta sAMbhaLIne kahyuM : "vAta te devajIbhAInI sAcI che. paNa ame ja nabaLA chIe ke tamArAmAM jJAnano phelAve karIe chIe paNa A ekatA lAvI zakatA nathI. tethI tame paNa devajIbhAI jevA ekala dokala sAcanA AgrahIne paNa ekalavAyA paDAvI do cho !" che. temane te uparAMta paNa mahArAjazrIe kahyuM te sAMbhaLyuM. te chatAM kahyuM : "mahArAja bhale vAta kare! paNa jo sAcuM hoya to zA mATe tenI virUddha na bole? mATe e sAcuM kema kahevAya ?" sAmAnya prajA AcArane ja jue che. vicAra sAthe ene che saMbaMdha che. te to vartanamAM Ave tene ja sAcuM mAne che. je moTA moTA sAdhako vade te pramANe Acare nahIM to udAtta vicAro addhara ja rahI jAya. krAMtikAre te zuratAthI AgaLa AvavAnuM che, A dezamAM paMDita to ghaNuM thayA che; paNa bhakato sato jo ke ochuM bhaNyA hatA; chatAM temaNe loka hRdayamAM te Adara meLavyo che.. kAlidAsa bhavabhUti ke mAdha karatAM kabIra, tulasI ke mIrAM lokahRdayamAM vadhAre virAje che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 129 . - - che. Aje loko kahe che ke "Adarza, ane vahevArane na bane !" e khoTuM che. lokabuddhine AMjI vAha vAha karAvI zakatA bhASaNe jIvanamAM upayogI ane sakriya na bane te te kAmanAM nathI.. . . " ' janatAne loko bhale jaDa gaNe paNa te sAcA krAMtikAra ane vAtoDiyA krAMtikArane mApI laI potAnA haiyAmAM saMgharI le che. koLI, harijana ane AdivAsI komamAM saMto paNa pAkyA ane janatAe temane pitAnA hRdayamAM besADI dIdhA. A che AcAraniSThAnI vahevAritA." Adarza ane vahevAranA cheDA maLe to saphaLa dharma . - + ' zrI nemi muni kahe : "Adarza ane vahevAranA cheDA judI dizAmAM hoya to dharma niSphaLa gaye samajavuM joIe, Adarza ane vahevAra vacce aMtara gatinuM heI zake paNa bannenA cheDAnI dizA te eka ja hovI joIe. ' ' ' Aje cAre tarapha aniSTo vacce vyakti mAtra kaMI karI zakatI nathI. (1) hRdaya parivartana (2) vicAra-parivartana (3) ane paristhiti-parivartana Ama trividha parivartana saMsthAo ane saMgaThana vinA na thaI zake. !; vidhavAtsalya prayoganI saphaLatAne suMdara namUno : - zrI pUMjAbhAIe 1948nA dukALa vakhate bhAla naLakAMThA prayoganI kAryavAhImAM vizva vAtsalyanI AcAraniSThAnA ghaNAM namUnAo ane pariNAmo rajU karyA, tyArabAda temaNe bA. na. kheDUtamaMDaLanA bhU.. pramukha zrI phUlajIbhAIne dAkhalo Ape. zrI phUlajIbhAIe bhaMgI kuTuMbanAM chAparAM jaIne pratijJA lIdhI hatI ane pachI tyAM ja thaI gayelAM sAdAM chatAM suMdara makAnane citAra -- -- - - -- P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 130 '' navalabhAInI vAta jaNAvatA kahyuM ke teo eka harijana bALakane laIne gUMdImAM acalezvara mahAdevanI oraDImAM rahyo tyAre loke kahe: "tame vidvAna 1''tamArI vAta mIThI paNa A bhaMgI bALakane sAthe na. rAkho ! nahIMtara tamArI pAse koI nahIM, Ave !" paNa navalabhAI makakama hatA. temaNe vizva vAtsalyanA prayogamAM daTAyuM hatuM. te teo makkama rahyA. chAtrAlaya zarU karavuM hatuM tyAre sadagata kALu paTele potAnAM bALako mokalyAM pachI te pUchavuM ja zuM ? . krAMtinA mArgamAM makakamatA, dhIraja ane vinayathI kAma letAM javuM ane AgaLa vadhavuM e navalabhAIe AcarI batAvyuM. e che vizvavAsatyanA prayogavIronI AcAraniSThA. temaNe vadhumAM jaNAvyuM: "dharmazALA, sadAvrato, parabo paNa te yuganI vicArakrAMtinI AcAraniSThAne anurUpa zarU thayAM haze. paNa pachIthI vikRti AvI haze. Aje veravikhera te ghaNuM paDayuM che te chatAMye bhautikatAmAM paNa saMskRtinA darzana to thAya ja che. ( temaNe potAne dAkhala TAMkatAM kahyuM : "ekavAra dhoLakAthI huM vaTAmaNa jatA hatA. vaizAkha mahIne hevA chatAM mAvaThuM thayuM ane mAre eka koLInI jhUMpaDImAM rahevuM paDayuM. teNe pitAnI pAghaDI jhUMpaDA upara nAkhI mane zaradI ane varasAdathI bacAvyo." , AvAM saMskRtinA bI che eTale prayoga saphaLa thaze ema mAnavuM joIe. ' . ' mAnavatA ane nirbhayatAnI vAte ' . . ( zrI baLavaMtabhAie, sAdhuoe mAnavatA ane nirbhayatAnI pikaLa vAta na karavI joIe ema jaNAvatAM kahyuM : "nirbhayatAthI vAto badhA kare che. sAdhuo paNa kare che. te chatAM teo zibiramAM kema na AvyA ? P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 . keTalAMka kAraNa jANavA maLyA. eka muni mahArAje kahyuM : "bIjA sanyAsIo sAthe ame kema besI zakIe "Atmavata sarvabhUteSu" siddhAMtane AmAM kayAM meLa khAya, utsAhabhera patra lakhanAra eka munizrIe moTA mahArAjanI AjJA maMgAvavAnI vAta karI, na te e AjJA AvI ke na te muni bhegA bhaLyA. - evA ghaNA dAkhalAo ApI zakAya che ke jyAM saMpradAyavAdane kAraNe sAdhuone dharmasthAnakamAM jagA maLatI nathI ane temane skulo va. mAM utaravuM paDe che. kyAMka loke udAra thayA che paNa haju saMkucitatA paNa eTalI ja jaNAya che. nAthadvArAmAM banne munio sAthe huM gayelo, tyAM AvakAra to umaLakAbhera maLyo. paNa bane munioe kahyuM ke amArA pravacanamAM harijana va. paNa AvI zake tevI jagyAe pravacane goThavazuM. harijanavAsamAM javAne kAryakrama AvatAM bane munione kADhayA. paNa mArAM kapaDAM aMdara hatAM te paNa na AvyA. jyAre zuddhiprayoga karazuM evuM jAhera karyuM tyAre kapaDAM pAchAM maLyAM. je jainadharma vizvadharma hoya te ATalo saMkucita banI jAya to zuM kAmanuM ? tyAre bIjA dharmo aMge te zuM kahevAya. jyAM sudhI AcAra niSThA na Ave tyAM sudhI korA vicAro hAsyAspada lAge che. sAvAra prathama dharma : * pU. zrI daMDI svAmIe kahyuM: "AcAra : prathama dharma ? " ene brAhmaNoe TuMko ja artha karI nAkhyo che. pUrva mImAMsAnA bhASyamAM nItimaya samAjagata ane vyaktigata AcaraNane dharma kahyo che, ema mArA khyAla pramANe che. vaidika dharmanA AcAryomAM zakarAcArye sauthI prathama maNikarNikA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra ghATa upara harijana sparza svIkAryo ja che. rAmAnujAcAryane ziSya ahevAla atyaja hato. strIne tajI paNa ahevAhane temaNe na ta.. vallabhAcAryanA ziSyomAM rasakhAna paThANa, maMgala caMDALa paNa hatA. mIrAMbAInAM guru raidAsa camAra hatA, zikhyAne pUjAya ane gurune na aDAya e to kaDhaMgapaNanI parAkASThA ja che. A bhUlo ApaNe sudhAratA nathI. koI kAMtipriya sudhAre te ga7 bahAra, saMghADA bahAra ane nAtabahAra karIe chIe. 84 vaiSNo ane upara vaiSNavonI vArtAomAM badhA varSo sAthenA dharmasabadhe Ave che, eka kAzInAM paMDite atya ja-sparza mATe eka ja zloka che ema gAMdhIjIne lakhyuM. gAMdhIjIe "UMTanuM lAkaDuM" (UMTa uparanA lAkaDAnA bhArAmAMthI eka lAkaDuM kADhIne mAravuM) e nyAye eja loka basa che ema kahI parAjya karyo. thoka kadAca A pramANe paNa che - - "devayAtrA-vivAhavu, sagrAme dezaviplave utsava ca sarveSa sparza sparza na vidyate" TuMkamAM durguNa aspRzya hoI zake mANasa nahIM. aspRzya nivAraNa ane siddharAja mahammada begaDAnI jema siddharAja paNa lokapriya rAjA gaNAya. dhoLakAnA halAva taLAva vakhate "mA" atyaMjanI vAta prasiddha che. te jamAnAmAM atyaMjane keDiyuM meM AgaLa rakhAvatA, pUMThe jheDiyuM rakhAvatA. phALako ane bhUMgaLa vagere upara kara hato, te badhuM siddharAje kaDhAvI naMkhAvyuM. eTaluM ja nahIM e atyaMjanA samAjonI pratiSThA paNa karAvI. khIjaDAnuM lAkaDuM mANekathaMbhamAM nakhAvyuM, bhUMgaLanA traNa TukaDA hoya tene lagnanuM vAju banAvyuM. phALako vara kanyAne arpita thayo ane koDiyuM lagnamAM maMgaLarUpa gaNuM rakhAya che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 133 Ama kALe kALe mANaso pAchaLa rahI jAya che tevAM mAnavone AgaLa lAvavA puruSArtho paNa thAya che e purANakALathI pracalita che. zuna: zepanuM nAma devavrata rAkhI vizvAmitra tene mATe kare che. eTaluM ja nahIM, jeNe ene bhAI tarIke svIkAryo nahIM tene evA halakI gatimAM paMDayAnI vAta paNa Ave che. ' TuMkamAM mAnava mAtra eka che. saddaguNa ane durguNanA bheda thaI zake. koLI jevI halakI komamAM paNa bhakta pAkI zake che. vicArakrAMtinuM mUlyAMkana tema ja saMgaThanonI mahattA zrI mATaliyAe jaNAvyuM : "pazcimanA krAMti zAstrIoe kabUlyuM che ke prathama vicAra jeTalI vadhu saMkhyAmAM AgaLa pahoMce teTale aMze krAMti sAme damana karanArane jusso ocho thAya che, nabaLe paDe che. eTale ja parivartane samAjamAM amalI banAvavA mATe vicAra--parivartana ane hRdaya-parivartana jeTalAM jarUrI che teTaluM ja paristhiti parivartana paNa jarUrI che. krAMsa, IMglAMDa, raziyA ane cInanI krAMtio paNa puravAra kare che ke vicAra-parivartana sAthe paristhiti parivartana mATe saMsthAo joIe ja ane saMsthAoe kAryakramo ApavAM joIe; te ja samAjamAM rUDha thayelA vicAre pheravAI zake. - krAMtikArI vicArone AcAramAM lAvavAmAM ghaNuM vidane ADe Ave che. tethI te vakhate saMyama, nigraha ane tapa vinA krAMtimaya vicAronI AcAraniSThAnuM phaLa Ave ja nahIM. bhAgavatamAM eka dAkhalo che. RSi phaLa Ape che paNa temanI patnI dhUdhalI letI nathI. kAraNa ke putrarUpI phaLa meLavavA mATe, tene 8-8 mAsa garbhamAM rAkhavo paDe, pachI te moTo thAya tyAM lagI mahenata karavI paDe, saMyama, nigraha ane tapa karavAM paDe. te mATe dhUdhalI brAhmaNa * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mAtA banavA taiyAra nathI thatI. te phaLa laIne gAyane khavaDAve che. gAya - garbha dhAraNa kare che ane prasUtinA baMdhAM kaSTo sahe che. dhUdhalI pitAnI bahenanA putrane dattaka le che. aMte pariNAma e Ave che ke kaSTa vagarane putra mA-bApane mAre che ane avagatimAM nAkhe che. jyAre e avagatiyAMonI gati pelI gAyamAMthI janmelo "gekarNa' kare che. "vicAranI AcAra pariNati mATe sAta gAMThe toDavI avagatiyAMnI gati karavA mATe zeraDIno sAMTho pratIka tarIke (gAMThonA kAraNe) rakhAya che. evI ja rIte krAMtimaya vicArane AcAramAM pariNata karavA mATe paNa sAta gAMThe Ave che. mArA namra mata pramANe sAta gAMTha chUTayA vinA koI paNa vizvAtsalyane krAMtadaSTA na banI zake, te A pramANe che:-- (1) huM purUSa chuM eTale ke dehAbhimAna e pahelI gAMTha. (2) "huM strI chuM", " huM purUpa chuM" evo naranArIne ke bhedabhAva bIjI gAMTha che, (3) kartavyane nAme kuTuMbamAMja parovAI rahevAya; vizvane vicAra ja na thAya e trIjI gAMTha che. (4) jJAti mATe chAtrAlaya, vADI, jamaNa badhuM thAya paNa bIjA ' mATe nahIM evI gotranI ke jJAtinI cothI gAMTha che. (5) dharma te vizALa che chatAM saMpradAyamAM guMcavAI javuM e pAMcamI saMpradAya-gAMTha che. te ja daSTie vrata upavAsa ke ke dAna thAya athavA derAsara, havelI, majida, girajAghara thAya. Avo bhAva vizvAtsalyane AvavA de nahIM. (6) rASTrAbhimAnane lIdhe deza pUratI bhAvanA keLavAya te chaThThI rASTra-gAMTha che. "huM hiMdI chuM", "huM jarmana chuM" "huM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 - . . briTiza chuM' AvuM dezavyApI ahaM lokone laDAvI mAre . che to te dUra thavuM joIe. , . . " (7) e ja rIte mAruM che. mArU cAlavuM joIe evI sAtamI mAlikIpaNanI gAMTha che. A gAMThanA kAraNe "huM ja A saMsthAne kartA, A mArI mAlikInuM dhana athavA badhAe mAruM mAnavuM joIe e bhAva pedA thAya che, * :- 'je vizva vAtsalyamAM bAdhaka che. cheAma A sAta graMthionAM sAta kuMDALa bhedAya nahIM, tyAM sudhI brahmaniSTha, adhyAtmaniSTha, ke vizva vAtsalyaniSTha banAve nahIM. AcAraniSThAmAM paNa mAre kahevuM joIe ke mANasa ekalo ' 1 AcAra karI zake nahIM tene bIjA upara AdhAra rAkhavAne che. che eTale ja AcAranI eka vyAkhyA che ke "paraspara karelo vahevAra * che te AcAra !" AcAranI jyAM vAta AvI ke tarata saMsthAo AvIne UbhI rahe che. bhegA thaIne nakakI karyA sivAya vicArabIja sukAI jAya, Uge ja nahIM, mATe ja dharmane AcAra karavA IcchanArA mahApurUSoe saMsthA ane saMsthAdhArA prayoga karavA upara bhAra mUke che. ? jema lIMbu ane cIku, bIjoruM ane mosaMbI eka jAtinAM che te prayoga kalama karIne mALI kare nahIM, tyAM lagI te kriyA lokavyApI bane nahIM. evI ja rIte sarvAgI krAMtikAre badhA kSetramAM ane mukhyatve Arthika (2) sAmAjika (3) rAjakIya ane (4) sAMskRtika kSetre naitika saMsthAo UbhI karavI joIe ane heya tene vyavasthita karIne . Teko Apavo joIe. je no vicAra mUkAyo tene A saMsthAnA sevako jAte AcAramAM mUke ane saMsthAnI AsapAsa navA samAjanuM ghaDatara karatA jAya. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 * * . ekavAta yAda rAkhavAnI che ke te e ke zUnyAvakAza Ubho na thavA devuM joIe. "A nahIM paNa A " ema dareka bAbatanI avejI mUkavI joIe. maryAdita niSThAne AMcako lAge tyAre khaLabhaLATa macI jAya; paNa, makakama rahIne satyanuM vyaktigata ane sAmUhika AcArarUpe siddha karavuM paDe. AvuM krAMtibIja hoya; te bhale krAMtikAra jAte "cAlyo jAya, paNa eNe prereluM bIja tenA gayA bAda paNa UgI nIkaLe. ' 800 thI 1200 sAdhako ane bIjA anekonAM balidAna apAyAM bAda Izu pachI 700 varSe tenA vicAre phelAyA. buddhanA vicAre azoka . pachI hiMda bahAra phelAyA. ema vizva vAtsalyane vicAra dhImo phelAyuM, e hakIkata che paNa; e phelAze ja." TuMkamAM sahue kabulyuM hatuM ke AcAraniSThA mATe, vicAraniSThA karatAM pAyAnI anekagaNa tAkAta joIe che. eTalA mATe ja ATalI vizada ane UMDANathI carcA thAya che. . ! - ' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . . . vijaya ra C/o. zrI la zAna la Ana bhaMDAra jI jaina derAsara 2 . . vijayavala coka, AkAra = [7] vizvavAtsalyanI nItiniSThA [ 28-8-61] -munizrI nemicaMdrajI. bhUmikA cAritra :.. . . : , vizvavAtsalyanI AcAra niSThA aMge agAu vicAra thaI cUkyo che. ekalI vicAranaSThAthI sAmAjika krAMti thaI zakatI nathI. e upara paNa vicAra thaI gayuM che. vicAraniSThA, jainadarzana pramANe caturtha guNa , sthAnakanI bhUmikAmAM Ave che. tyAM samyakajJAna ane samyakadarzana sAdhakane maLelAM hoya che, paNa samacAritra eTale ke AcAra mATenI bhUmikA to pAMcamA ane chaThThA guNasthAnakamAM ja prApta thAya che. pAMcamAM guNasthAnakamAM cAritra-AMzika rUpe hoya che tyAre chaThThAthI laIne caudamA sudhImAM saMpUrNa cAritra-kramaza: vadhatuM jAya che, pahelAMnA traNa guNa sthAnakamAM te vicAraniSThA paNa AvatI nathI. pahelAM guNasthAnakamAM to mithyAdarzana eTale khoTI vicArasaraNI hoya che. bIjAmAM samyakadarzana-jJAnano thoDoka svAda rahI jAya che. jema koIe gaLyuM khAdhuM. " heya pachI ene svAda rahI jAya. te paNa thoDIka kSaNa mATe evuM . A guNasthAnakanuM che. trIjAmAM mizra-eTale ke A sAcuM ke A kheTuM evuM DhacuM-pacuM mana rahe che ane vicAra-niSThA ke sAcI zradhdhA paNa AvatI nathI. A traNa guNasthAnaka sudhI to jaina daSTie jaina tarIkenuM ghaDatara paNa thatuM nathI. cothA guNasthAnakamAM e aMgenI zraddhA-vicAraniSThA jAme che ane tyAra pachI pitAne ane samAjane vikAsa sAMdhI zakAya che. , : P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ubhA rahe che tenI tika saMgaThane Aya Ama dareka sthaLe sarvaprathama samyak zraddhA-vicAraniSThA hovI jarUrI che, paNa enI sAthe ene AcAramAM mUkavI enI paNa eTalI ja jarUra che. vizvavAtsalyane vicAra lagabhaga dareka dharmoe-vicAradhArAe svIkArelo che paNa ene AcAramAM mUkavA jatAM keTalAM vidane AvIne UbhAM rahe che tene khyAla agAu apAI gayo che. chatAMye judA judA dhoraNe alaga alaga naitika saMgaThana racavAmAM Ave ane samAjanuM ghaDatara karavAmAM Ave to agharI lAgatI AcAraniSThA saraLa ane sahaja banI zake che. vizva vAtsalyanI AcAraniSThAnAM be aMgo che :-(1) nItiniSThA (2) dharmaniSThA (vrata niSThA). A be aMge pUrNa thAya te ja AcAraniSThA pUrNa thaI zake, nahIMtara te AMzika AcAraniSThA kahevAze. ahIM dharma eTale ahiMsA, satya, nyAya vagerevALuM vyApaka dharmatatva, e artha levAne che, kaI jaina, bauddha, vaidika, IsAI ke IslAma evA ' nAmavALo dharma samajavAne nathI." ghaNuM loko ema kaheze ke vizva vAtsalyamAM ekalI dharmaniSThA (vrata niSThA) hoya te zuM AcAraniSThA na Ave? vaLI nIti-niSThA upara eTalo bhAra mUkavAnI zuM jarUra che? nItiniSThA vagaranI dharmaniSThA hoya te vyakita ke samAjanuM je sarvAgI ghaDatara thavuM joIe, te thatu nathI. nIti spaSTa na hovAne kAraNe sarvAgI virUdhdha ekAMgI ke anekAMgI AcAraniSThAne Teko ke samarthana apAI javAno bhaya Ubho rahe che. AcAra niSThA mATe nIti pAyA rUpe che ane vrata enI uparanuM caNatara rU5 che. pAyA vagaranI AcAraniSThA TakI zake, ene saMbhava ocho che. Aje nItiniSThAnA abhAve evuM jovAmAM Ave che ke pArevAMne . kaNa nAkhanArA loko kasAIne paise dhIre che ane kIDInI rakSA karanAra loko rezamane vepAra kare che. jemAM nItiniSThA tarapha je upekSA sevAya che tenuM pariNAma e AvyuM che ke Thera Thera paiso ane paisAdAra P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 benI khATI pratiSThA vadhI gaI che. koLAMbajAra ke anIti karIne paiso. raLanAra ekAda vrata grahaNa kare che tenI pratiSThA thAya che. mULa to pAMca vrata-ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha che. te | lIdhAM vagara tene poSanAra vrato levAne kaI artha nathI. pariNAme dharma jeTalo zovo joIe teTalo zobhato nathI. Aja nItiniSThAne abhAve 'jevAmAM Ave che ke roja pUjA-pATha karanArA paNa paise meLavavA aniSTa ane nikRSTa prakArane dhaMdho karatAM acakAtA nathI. teo vrata. ane nItine parasparane meLa karatA nathI. . nItiniSThA kAcI rahevAthI kevaLa dhArmika kSetre ja nahIM, opatuM bIjA kSetramAM paNa asaMgata lAge tevI vAto AdarAtI joI zakAya che. mahAtmA gAMdhIjIe vrataniSThA sAthe nItiniSThA jAte AdarIneAcarI batAvI hatI. te temanI vyaktigata hoIne te vakhatanI saMsthAenI nItiniSThA kAcI dekhAya che. gAMdhIjI pachI mukhyatve be saMsthAo temane mAnanArI Ave che eka sarvodaya ane bIjI koMgresa. nItiniSThAne pAyo majabUta na hovAthI A bane. saMsthAnA netAo ghaNIvAra. asaMgata ane aNaghaDa vAto karatAM jaNAya che. eka sarvodayI kAryakara zrI jayaprakAza nArAyaNe, "pAkistAnane pAyAnI lokazAhI batAvI ane bhArate paNa evI lokazAhI AdaravI joIe " evuM vidhAna karyuM. evI ja rIte "kAzmIra ane cInane prazna lavAdIthI ukela " evuM vidhAna paNa karavAmAM AvyuM. koIpaNa samaju vyakti AvAM vidhAna na karI zake ane te paNa sarvodayavAdI. to nahIM ja! pAkistAnane lokazAhI rAjya mAnavuM e to jagajAhera, - bhUla che. tevI ja rIte lavAda to tyAM nImI zakAya jyAM be pakSa vacce matabheda hoya. paNa AkramaNakArI ke anyAyIne nabhatuM ApavA mATe. lavAda nImavo e yukti saMgata nathI. evo ja dAkhalo sarvasevAsaMghanA maMtrI zaMkararAva devane che. nItiniSThA na hovAnA kAraNe temaNe saMyukata mahArASTra saMmitimAM jhaM5 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 bhinetrI che. ane jamInamAM dATa tarIke lAvyuM pariNAme hiMsaka ane tephAnI tattane pratiSThA ane uttejana maLI gayuM. jo ke pAchaLathI temaNe pitAnI e bhUla kabUlI hatI. * nItiniSThA na hovAnA kAraNe viveka visArIne potAnAthI sarvathA bhinna AcAra pravAhamAM taNAI javAya che, enA keTalAye dAkhalAo maLI Ave che. mahAgujarAta janatA pariSade vidyArthIone uzkeryA, temaNe bhAMgaphoDa karI ane janatAnA jAnamAlanI surakSA mATe sarakArane goLIbAra karavo paDe. keTalAka mAryA gayA ane temane aMjali ApavA keTalAka sAdhuo paNa gayA ane temane zahIda tarIke khapAvyA. AnuM kAraNa nItiniSThAne abhAva che. sAdhu kadI tophAnI tattvone vaDI na zake to ThIka, paNa tene biradAvI to na ja zake. evI ja rIte koMgresane dAkhalo laIe. nItiniSThAnA abhAve samAjavAdI DhabanI samAja racanA kema karavI? te zuM che? tene koIne spaSTa khyAla nathI. emAM kyAM kyAM saMgaThanane, kyAM kSetro soMpavA e nIti paNa nakkI nathI. enA kAraNe te badhAM kSetrone pakaDavA jAya che ane pitAnI nIti bahAranAM kSetromAM asaphaLatA maLatAM tenI bIjA kSetromAM paNa TIkA thAya che. AcAra niSThAne pAye nItiniSThA che. emAM kacAza rahetAM samAja ke saMsthAnuM ghaDatara kAcuM rahI jAya che. koMgresamAM AvI nItiniSThAnI kacAza che. pariNAme jovAmAM Ave che ke varSonA keMgresI kAryakaro, saMsthAmAMthI chuTAM thAya che. te uparAMta mahArASTra-gujarAta vakhate ghaNA ke gresIoe jaIne pitA-nAthI bhinna AdarzavALI saMsthAo sAthe hAtha meLavyA hatA. keralamAM komavAdI saMsthAo sAthe koMgrese hAtha meLavyo hato. mahAtmA gAMdhIjInA racanAtmaka ghaDataranA muddAomAM eka muddo hatA-"rASTrabhASA -mAtRbhASA pracAra " temaNe enA AdhAre ekatAnA sUtrane majabUta karyuM hatuM tyAre Aje thoDAka aMgrejI bhaNelAoe lokonI zehamAM taNAI hiMdInuM mahatva ghaTADayuM che ane prAthamika dhoraNothI aMgrejI bhASAne dAkhala . 1 Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 karavAmAM AvI che. e kaMI ochuM hoya tema ghaNAye prAMtomAM hiMdInI upekSA ane virodha paNa karavAmAM Avela che. A badhI saMsthAna. ItihAsanI parasparanI visaMgatatAo che, ane tenuM kAraNa nItiniSThAnI kacAza che. uparanA badhA dAkhalAonuM pRthakkaraNa karatAM ApaNane ghaNuM kAraNo jovA maLaze je AcAraniSThAne bAdhaka hoya che. temAM ghaNA pAyAnA muddAo paNa che. vizvavAtsalyanI AcAraniSThAno pAyo eTalA mATe ja nItiniSThAne mAnavAmAM Avyo che, ane tene anurUpa vizvavAtsalyanI nIti-niSThAnA agyAra sUtro mAnavAmAM AvelA che. A sa vagara vizva vAtsalyanI AcAraniSThA kadi sakriya nahIM banI zake. vidhavAtsalyanI nItiniSThAnA 11 sUtra [1] dharmadaSTie samAja racanA : vizvavAtsalyanuM mUrtarUpa dharmadaSTie samAja racanA che ane ene ja nItiniSThAnuM paheluM sUtra mAnavAmAM Ave che. ahIM dhama eTale koI vizeSa saMpradAya sUcaka nahIM, paNa ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, aparigraha, nyAyanIti vagere dharmatano sUcaka zabda che. - dharmadaSTie samAja racanAnA badale ahiMsaka samAja racanA zA mATe nahIM ? e ghaNA prazna karaze. je jhINavaTathI jovAmAM Ave to ahiMsAmAM bAkInA cAra vrato AvI jAya che. jainAcArya haribhadrasUrie e vAtane svIkAra karyo che ke :- savvAo di naio kaMmeNa jaha sAyaraMbhi nivddNti| taha bhagavaI ahiMsi savve dhammA saMmilati / / __saMbodha sattarI (jema badhI nadIo kramazaH sAgaramAM jaIne maLe che tema ahiMsAmAM badhA dharmo AvIne maLe che.) Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 14ra6 adipAda paMcamadyAji. dayALa mata rAvaiseDhi 2 harikRti, (ahiMsAnA grahaNathI pAMca mahAvratonuM grahaNa thAya che.) paNa sAmAnya janatA mATe ATalI jhINavaTa azakya che. ane te udhe raste doravanArI paNa nIvaDI zake che, ahiMsAmAM kevaLa ahiMsAne ja tene bodha thaze; jyAre dharmazabdamAM ahiMsAdi pAMcevato, uparAMta bIjA upavate je badhA dharmone mAnya che, te AvI jAya che. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre temanI pUrve thayela bha. pArzvanAthanA cAturyAma saMvara mAMthI paMcamahAvratanI pratisthApanA karI hatI. Aje ahiMsaka samAja racanA kahetAM mAtra evA samAjanI racanAne bodha thaze ke je mAMsAhAra na karato hoya jIvavadha na karato hoya ke lIlotarI na khAte heya. ane tenI kalpanA sAmAnya rIte jaina samAja ke tene mAnanAre samAja karaze. vaiSNava ahiMsAne arthe karaze - "gohatyA na karavI, pazuvadha na karavo ane zAkAhAra karavo." mAnavAnuM parasparanuM zoSaNa, anyAya, atyAcAra, anIti, bhedabhAva, gulAmI vagere hiMsAnA prakAre che evI vAta koIne gaLe ahiMsA kahetA nahIM utare. eTale ja "dharma' zabdane ahIM AgrahapUrvaka levAmAM AvyuM che ane dharmadaSTie samAja racanAmAM e vAta spaSTa thAya che. koIpaNa kAryanuM mUrtarUpa spaSTa thAya to ja e kArya vyApaka banI zake che. vizvavAtsalyanuM mUrtarUpa dharmamaya samAja che. e daSTie vizva vAtsalyane lakSamAM rAkhIne je saMgaThane UbhAM thayAM che temAM dharma- dRSTi rahevI joIe. temAM artha ke kAma daSTi na hovI joIe. kadAca artha-kAmadaSTi AvI paNa jAya to tyAM sAvadhAnI rAkhIne tene dUra karavI joIe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. . Jun Gun Aaradhak Trust Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama pahelA sUtra pramANe ema kahI zakAya ke vizva vAtsalyane anulakSIne thayelAM saMgaThanamAM dharmadaSTi mukhya raheze ane artha-kAmadaSTi gauNa raheze. atyAra sudhI e ja daSTi vizva vAtsalya vicArane anulakSIne saMcAlita saMgaThanomAM rAkhavAmAM AvI che. kadAca prAraMbhamAM thoDeka lebha jato kare paDe, paNa aMte to nItinA dhoraNe cAlatI saMsthAo ja lokamAnasane vizvAsa meLavI zake che ane temanAmAM nItine pracAra karI zake che. bhAla naLakAMThA kheDUta maMDaLane dAkhalo A vAtane spaSTa karaze. te maMDaLa haja sthapAyuM ja hatuM. te vakhate kaMTrola cAlato hato. kheDUtone bAMdhelA bhAve pharajiyAta anAja vecavuM paDatuM hatuM. paNa temane joitI cIjo bahu muzkelIthI lAvavI paDatI hatI. Ama khetI paravaDe tema na hatI. kAraNa ke aMkuza ekatarapha hato. evI paristhitimAM kheDUtoe munizrI saMtabAlajI pAse vAta mUkI: "kAM to sarakAre anAjanA bhAva vadhAravA joIe athavA aMkuzo kADhavA joIe." gujarAtanA racanAtmaka kAryakare munIzrInI hAjarImAM maLyA. khAnAra ane kheDanAra bannene poSAya tevA bhAvo baMdhAvA joIe--e ja vyAjabI che. paNa te thAya kevI rIte ? te vakhate gAMdhIjIe aMkuzo kADhI nAkhavA mATe dezavyApI prazna mUko. sarakArane Dara hato ke aMkuzo jatAM bhAvamAM uchALo AvI jaze. aMte 1947nA DisembaramAM aMkuzo gayA. - te vakhate vepArIo (bAvaLA va. kasbAnA) nI eka sabhA bolAvavAmAM AvI. pU. mahArAjazrIe vepArIo ane kheDUta samakSa svecchApUrvakano aMkuza rAkhavAnI vAta rajU karI. sahue tene svIkAra karyo ane rUA. 10) ne bhAva nakkI thayo. AmAMthI moTA bhAganA vepArIo vacana ApavA chatAM A naitika saMgaThanamAM na bhaLyA, vacana upara TakI na zakyA. temane artha - khAnAra abI che. paNa zavyApI prajI . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144, lobha lAgyo. kAraNa ke nItiniSThA upara temane zraddhA na hatI. teo nakakI karelA bhAva karatAM uMcA bhAve levA ane vecavA lAgyA. kheDUta maMDaLanA kheDUto to nakkI karelA bhAve anAja kheDUtamaMDaLane ja . ApatA paNa maMDaLanI bahAranA kheDUto bhAva vadhAre maLatAM bahAra vecavA lAgyA. tyAM bhAva te UMce maLato paNa toLavAmAM goTALo thato eTale temaNe tyAM ApavuM baMdha karyuM ane kheDUtamaMDaLane ApavuM zarU karyuM. temane vizvAsa besI gayo ke kheDUtamaMDaLa nIti upara che ane tyAM arthane lobha nathI. lagabhaga 17 hajAra maNuM anAjane saMgraha thaI gayo. bhAva dhAryA karatAM UMcA na gayA. eTale kheDUtamaMDaLa sAme prazna Avyo ke tene kharIdaze koNa? te vakhate lakSmIdAsa Asare kahyuM ke "gAMdhI-hATa" kheDUtamaMDaLanuM badhuM anAja kharIdaze. e vakhate kheDUtamaMDaLanI sthiti eTalI sadhara na hatI ke anAja kharIdIne saMgharI zake. je te vakhate kheDUto artha (paisA) pAchaLa paDyA hota to kadAca vadhAre napho meLavI zakata paNa nIti upara rahevAnI temanI je niSThA pAkI thaI te kadAca na thAta. pariNAme kheDUtamaMDaLa bhaviSyamAM je kAma karI zakayuM te na karI zakata. ahIM ardhadaSTi upara dharmadaSTine aMkuza AvI gaye. - Ama artha ane kAma-lakSIthI upara UThIne kheDUtamaMDaLa dharmalakSI banIne nItiniSThA upara TakI rahyuM, te lAbha nAnosUne nathI. (2) sarvasamanvayamAM pAye dharmatatvo: vidhavAtsalyanI nItiniSThAnuM bIju satra e che ke badhA dharmo, vicAre, saMskRtio, rAiTro, kSetre ane jJAtione samanvaya dharmatatvanA pAyA upara karavo. koi ema kaheze ke badhA dharmone samanvaya karo cho to badhA : rAjakIya pakSono samanvaya vidhavAtsalyamAM kema na thaI zake? A aMge pU. saMtabAlajIne pUchatAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke - P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ApaNe badhA dharmone samanvaya karI zakIe kAraNa ke temane pAyo. dharma upara che. tyAre badhA rAjakIya pakSonuM evuM nathI. koMgresa sivAya . koI paNuM pakSane pAyo dharmatattva upara nathI. emano pAyo "sattA ' prApti che. sattAnI kAmanA e kAmalakSI daSTimAM Ave che. ApaNe samAjamAM dharmadaSTi rAkhI che, eTale ene meLa na besI zake." evI ja rIte je paMtha ke saMpradAya mAtra hiMsA, asatya, aMdhavizvAsa, paMcamakAra vagere upara racAyela che temano paNa samanvaya na, thaI zake. ghaNAnuM ema mAnavuM che ke koMgresa to rAjakIya pakSa che, te. paNa sattA TakAvavA mathe che to zA mATe tenA samanvayane Agraha rAkhavo joIe? keMgresane itihAsa je loko UMDANathI joze temane jaNAze ke koMgresanA pAyAmAM sattAnI vAta ja na hatI. tenI sthApanA rASTrasevA mATe karavAmAM AvI hatI. mahAtmA gAMdhIjIe koMgresI kAryakaro AgaLa 10 kAryakramo ane vrato mUkIne alaga alaga saMgaThane vaDe temane ghaDyA hatA. emanA e muddAo ane racanAtmaka kAryakramomAM ' vizuddha mAnavasevA ane mAnavasamAjanA utkarSanuM dhyeya hatuM. deza mATe sArAmAM sAre tana-mana ane dhanano bhoga tenA netAoe Apo ane koMgresa e rIte tapa-tyAga ane balidAna vaDe ghaDAyelI che. Aje je ke emAM aniSTanAM jALAM bAjyAM che to te krAMtipriya sAdhuo ane racanAtmaka kAryakaronI asAvadhAnInA kAraNe tene paNa janasevaka saMgaThane ane lokasaMgaThana dvArA zuddhi prayoga vaDe dUra karI zakAya che. dharma tattva upara racAyela badhA saMgaThanono samanvaya karavAnuM eTalA mATe jaNAvavAmAM AvyuM che ke kevaLa dharma dRSTi ja evI che jemAM koI paNa prakAranI svArthabhAvanA ke vikAravAsanAne poSaNa maLatuM, nathI. eTale enA AdhAre je saMgaThana thayAM hoya teo vizvavAtsalyane pracAra karavAmAM madadarUpa thaI zake. 10 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 (3) mAnavajIvananA sarvakSetre nItidharmane praveza: A vivavAtsalyanI nItiniSThAnuM trIjuM sUtra e che ke vivavAtsalyane sAdhaka mAnava jIvananA badhA prakAranAM kSetramAM praveza karaze ane te kSetramAM nItidharma praveza karAvavAno prayatna karaze. A mAnavajIvananAM kSetramAM sAmAjika, Arthika, rAjakIya, saMskRtika, dhArmika, AdhyAtmika ke zikSaNika badhAya kSetrone samAveza thaI jAya che. badhAM kSetrane laIe tyAre vizvanAthane sAdhaka rAjakIya kSetrathI ekala, aTulA ke ataDe na rahI zake ! tema ja tyAMthI bhAgI paNa na zake. - mahAtmA gAMdhIjI rAyakIya kSetranI gaMdakI joIne bhAgyA nahIM; DaryA nahI temaja kaTALyA paNa nahIM. temaNe te enI sAthe anubaMdha jeDyo ane gaMdakI kADhI emAM dharmapraveza karAvavAno prayatna karyo. evI ja rIte Arthika kSetramAM khAdI-grAmaghegonAM saMgaThana racAvI tyAM paNa dharmanItine praveza karAvyo. sAmAjika kSetramAM harijano ane majUronA prazno laI temanA saMgaThana dvArA temAM dharma ane nIti dAkhala karAvI. sAMskRtika kSetranA prazno paNa temaNe AphrikAmAM lIdhA hatA ane hiMdamAM paNa strI jAgRti ane nArI-pratiSThA; saMtatiniyamana vagere prazno lIdhA hatA. zikSaNanA kSetramAM "naI tAlima" pramANe navI zikSaNayojanA ghaDI, e saMgaThana vaDe zikSaNanuM mALakhuM badalAvyuM hatuM. dhArmika kSetramAM peselI visaMvAditAo dUra karavA mATe sarvadharma samanvaya karavA temaNe tanatoDa mahenata karI. "Izvara allAha tere nAma"ne ghara ghara gAjatuM karyuM hatuM. vrataniSThAmAM temaNe navuM jIvana reDayuM hatuM ane AdhyAtmika kSetre paNa temaNe anubaMdha rAkhyo hato tene anurUpa tapa, tyAga, balidAna, dAna, prArthanA upavAsa vagere kAryakramo mUkyA hatA. Ama joI zakAze ke gAMdhIjI jema bIjA vidhavA satya sAdhako paNuM mAna jIvananA koI kSetrane mUkI zakaze nahIM. eTale vizva vAtsalyanA sAdhaka mAnavajIvananA sarva kSetramAM praveza karavo joIze. gAMdhIjI pachI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 - AjanA sarvodayI vicArakomAM Arthika ane sAmAjika sivAya badhA kSetrethI alaga rahevAnI vRtti AvI che te ucita nathI; temaja saMgaThanamAM na mAnavAthI nItiniSThAne pAye kA rahI jAya che. (4) cAre prakAranAM saMgaThanane anubaMdha : vizva vAtsalyanI nItiniSThAnuM uparanI vicArasaraNIne anurUpa cothuM sUtra e che ke vizva vAtsalyanA sAdhake A mAnavajIvananA badhA kSetromAM kAma karanAra cAreya saMgaThane [ (1) krAMtipriya sAdhu-sanyAsIsAdhvI (2) sarvAgI dRSTivALA loka sevake (3) naitika janasaMgaThane (4) rAjya saMsthA (kogresa) nI sAthe anubaMdha rAkhaze ane anubaMdha vicArane mUkIne eka paNa DagaluM AgaLa bharaze nahIM. A sUtra uparathI nIcenA cAra mudAo phalita thAya che - [1] jyAM anubaMdha tUTato ke tUTelo haze athavA bagaDo ke bagaDelo haze tyAM vizva vAtsalyano sAdhaka tene sAMdhavA ke sudhAravA mathaze. [ ] ayogya tane (jemake komavAdI, hiMsAvAdI, mUDIvAdI baLa ke pakSo, aspaSTa daSTivALI ke evA pakSone Teko ApanArI saMsthAo) pratiSThA ApavAthI ke Teko ApavAthI anubaMdha bagaDe che ema mAnI, kAma vadhAre thavA mATe, jaladI thavA mATe, ke kAryamAM madada meLavavA mATenA lAbhamAM ke zehamAM taNAIne, athavA nAhaka saMgharSa thaze ethI DarI jaIne vidhavAtsalyane sAdhaka tene pratiSThA ke Teko Apaze nahIM. evI ja rIte paisAdAra ke sattAdhArIne mAtra paisA , ke sattA khAtara meTuM pada ke pratiSThA Apaze nahIM. [3] anubaMdha rIte je cAra susaMsthAono A krama che - (1) krAMtipriya sAdhu, sanyAsI sAthvI (2) sarvAgI dRSTivALA lokasevakonuM saMgaThana (3) ne taka jana saMgaThana, ane (4) rAjya saMsthA. e cAreyane, vidhavAtsalyano sAdhaka jenuM jyAM sthAna ane yogya kSetra Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 haze te sthAne ane te kSetramAM tene rahevA deze. je e cAramAMthI koIka ayogya rIte AgaLa AvI haze ke koIke vadhAre kSetre AMcakI lIdhAM haze te te tene yogya sthAne ane yogya kSetre gaThavavA satata puruSArtha karaze. dA. ta. koMgresane laIe. anubaMdha pramANe tene krama cotho Ave che paNa eNe paheluM sthAna laI lIdhuM che eTaluM ja nahIM; joIe tenA karatAM vadhAre kSetro-sAmAjika, Arthika, sAMskRtika, zaikSaNika-teNe . AMcakI lIdhA che, te te kSetrone yogya saMsthAone apAvavAno prayatna bhAla naLakAMTho prayogamAM cAlu che. koMgresa mAtra rAjakIya saMsthA tarIke rAjakIya kSetramAM kAma kare to ja te haLavI thaIne nItiniSTha banI zakaze ane AMtararASTriya kSetramAM saMsthAnavAda mukti, paMcazIla vi. nAM kAryo sArI peThe karI zakaze. . . . ! [4] jyAM anubaMdha catuSTayamAM koI eka saMsthAne anubaMdha na hoya tyAM tenI avejI pUravI; kAraNa ke jyAM avakAza raheze tyAM tarata pila joI bIjuM aniSTakAraka baLa pasI jaze. ahIM jarA jeTalI upekSA sevavAthI anartha thavAno saMbhava che. . . " . " pAraDImAM ghAsiyA majUrone prazna ghaNo je guMcavAelo hato. pU. munizrI saMtabAlajI tyAM gayA. emaNe praznane sArI peThe abhyAsa karyo, surata jillA prAyagika saMgha" te vakhate Ugato ja hato. koMgresanuM tyAM ThekANuM nahatuM ane prajA samAjavAdI pakSa sattA mATe kAma karatAM hatA. mahArAjazrIe e badhuM joyuM. temaNe pAraDImAM eka jAhera sabhA bolAvI ane te praznane sacoTa ukela batAvyo. lokone te game paNa temaNe kahyuM : A praznamAM prajAsamAjavAdI loko prAraMbhathI mathatA AvyA che mATe : temane bolAvavA joIe." mahArAjazrIe anubaMdha draSTi sAme rAkhIne kahyuM : "teo saheja Ave to te judI vAta che paNa ApaNe temane belAvIne pratiSThA ApI zakIe nahIM." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 * tyAM jana saMgaThana ane janasevaka saMgaThana goThavyo ane tyAMne ukela ANyo. A saMsthAo agAu nahatI. ' rAjasthAnamAM sarvodaya kAryakaree kahyuM "gresanI vAta choDI de! bAkI badhI pejanA barAbara che. koMgresane Teko ApavAnI vAta choDe to ame tamane sahaga ApI zakIe!" . . . : paNa, e to pAyAnI vAta hatI. je tene cheDavAmAM Ave to Akho pAyo DagamagI jAya. saMgharSa thaze eTale DarIne bhAgavAthI zuddhi kevI rIte thAya? eTale vizvavAtsalyane sAdhake cAre saMsthAnA anubaMdhane sarvAgI krAMti mATe mahatva ApavuM joIe ane temAM jarA paNa gaphalata na rAkhavI joIe. , bhAla naLa kAMThA prayogamAM eka khUbI e paNa che ke tyAM ghaNI saMsthAo cAle che. tyAM je kartavyabhAve ke prAyazcitarUpe madada Ape che tenI madada mAnabhera svIkAravAmAM Ave che paNa, tenI koI jAherAta thatI nathI; chApAmAM nAma apAtuM nathI ke pATiyAM lagADavAmAM AvatAM nathI. (5) dharmadaSTie sata svAvalaMbana : ; vizva vAtsalyanI nItiniSThAnuM pAcamuM sUtra che ke gAmaDAo ke zaheramAM sapta svAvalaMbananuM kArya dharmadraSTie cAlaze, mAtra arthadaSTie nahIM. emAM Arthika daSTie nabaLA mATe sabaLAne ghasAvAnuM Avaze paNa te dharma kartavya ke prAyazciyatanI bhAvanAe ja. je svAvalaMbananuM kArya Arthika dRSTie cAle to temAM sarakArI haptAo ke madada laIne calAvavAnuM thAya. ethI kAryakaronI dRSTi kevaLa pagAra pUratI ja rahe athavA garIbone rejI maLe che e pUratI rahe. paNe ahIM to gAmaDAoe maLIne naitika zakti jAgRta karI sapta svAvalaMbana sAdhavAnuM che, gAmaDAMoe kauTuMbika bhAvanAothI baMdhAvAnuM che te dharmadaSTieja zakya che. eno artha evo nathI ke sarakArI madada na Arthika jima thI kArya che e pUratI che sapta sa te. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 levI. je DakhalagIrI karyAvagara cAlI-calAvIne sarakAra madada Ape te tene svIkAra karaze paNa, dabANamAM AvIne svIkAraze nahIM. (6) puNya karatAM dharmanI mukhyatA : uparanI vAto aMgethI je chaThuM sUtra sAme Ave che te e che ke vizva vAtsalyane sAdhaka puNyanA (rAhatanA Arthika madadanA) kAma karatAM vyApaka dharma (krAMtinA eTale satya, ahiMsA, nyAya va. yukta dharmatatva)nA kAryane mukhya gaNaze. Ane artha evo nathI ke saMsthAo anivArya puNyanAM kAmone choDI deze. sAmAnya kALamAM te e kAmo cAlatAM ja raheze; paNa vizeSa prasaMga Ave tyAre rAhatanA kAmone gauNa gaNI dharmanAM kAryamAM sAdhaka jhaMpalAvaze. anyAya, atyAcArane ahiMsaka rIte pratikAra karavA mATe tapa-tyAga-balidAnane - prasaMga Ave ke kaTokaTI athavA tophAnane prasaMga Ave to tene mukhya sthAna sAdhake ApavuM joIze. AnuM kAraNa e che ke mAtra rAhatanA kAmathI janatAnI naitika zakita jAgRta thatI nathI. ghaNIvAra rAhata Arthika madada vagerethI janatA tevI vRttivALI ane pAmara banI jAya che.. kAryakaro paNa saMgharSathI DarIne atyAcAra, anyAya va. aniSTa cAlatAM hoya chatAM na seve che ke kaMTALIne bhAgI chUTe che. ethI dAMDa tone chUTo dora maLe che ane anyAyo akabaMdha cAlyA kare che. mAtra rAhata ApavAthI lokomAM laghu (hIna) graMthi praveze che ane rAhata ApanAramAM guru (gaurava) graMthi pasI jAya che. AvuM na thAya te mATe sAdhake haMmezAM dharmane pradhAnatA ApavI joIe. e mATe vizva vAtsalya prAyogika saMghane dAkhalo joI javA jevo che. teNe rAhatanAM kAryo cAlu rAkhyAM che. ziyALAmAM Arogya mATe vizvavatsala auSadhAlaya cAle che. zikSaNa mATe gUdI ane sANaMdamAM saMsthAo cAle che. khAdI grAmodyoga mATe gUMdImAM saMsthA cAle che. temaja kheDUta - gopAlakonAM maMDaLa cAle che. paNa, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 jyAre jyAre tapa-tyAga - balidAnanA ke zuddhi prayoganA prasaMge AvyA tyAre loko, lokasevako ane keTalAka prasaMgomAM krAMtipriya sAdhuo paNa AvI dharmakrAMtinA kAmamAM maMDI paDayA. Ama dharmane temaNe paheluM sthAna ApyuM. rAhata puNya vagerenuM sthAna tyArabAdanuM che ane te mujaba sAdhake teTaluM ja tene mahatva ApavuM joIe. upara vicAra karavAmAM Avyo che ke rAhatanA kAryothI ghaNIvAra je lAghava-gaurava graMthionA zikAra thavuM paDe che tenAthI bacavAnA upAya rUpe ema sUcavI zakAya ke je rAhata apAya te lokasevakonI naitika saMsthA dvArA apAvI joIe. bhAlamAM dukALa paDyo tyAre lokone rAhatanI anivArya jarUra hatI. mahArAjazrI te vakhate amadAvAda hatA. temaNe tyAMnA lokone dharma samajAvyo ke "bhAlanA kheDUto tamane anAja Ape che atyAre temane jIvADazo nahIM te teo pharI kyAMthI anAja ApI zakaze? atyAre tamAruM kartavya che ke temane duSkALanA bhoga thatA bacAve !" * A hAkala sAMbhaLI, amadAvAda temaja muMbaInI janatAe khullAdile madada ApI hatI. te vakhate eka samiti nImavAmAM AvI hatI jenuM nAma "duSkALa rAhata samiti" na hatuM paNa "duSkALa kartavya samiti" hatuM. kheDUtone paNa mahArAjazrIe dharma samajAvyo ke tame atyAre je kaMI madada rUpe lo, te tame saddhara thatAM pAchuM vALI deje !" AmAM dharmadaSTi mukhya hevAthI rAhata ApanAra tema ja lenAra bane kartavya baMdhanathI badhAI gayA hatA. pariNAme denAramAM abhimAna ke gauravagraMthi na hatAM tema ja lenAramAM hInavRtti, saMkoca jaNAtAM na hatA. lokasevakonI naitika saMsthAkArA rAhata ApavAnuM e pariNAma hatuM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 15ra . (7) satya, prema ane nyAyanuM lakSya vizvavAtsalyanI nItiniSThAnuM sAtamuM sUtra e che ke vizva vAtsalyanA sAdhakanuM dareka kAryamAM satya, prema ane nyAyanuM lakSya hovuM joIe. A tripuTIne lakSamAM rAkhI saMsthA vaDe lavAdathI jhaghaDA patAvavA ke prazno ukelavA joIe. anyAya, atyAcAra sAmudAyika rIte ahiMsaka pratikAra zuddhiprayoga dvArA kara joie. evI ja rIte tophAna ke hullaDanA samaye ghaDAyelA zAMti sevako vaDe zAMti sthApavI joIe. ema karavA jatAM prANa-pratiSThA ke parigraha (saMpatti) hemavAM paDe te te mATe paNa taiyAra rahevuM joIe. . je satya, prema ane nyAyane lakSamAM na rAkhavAmAM Ave to ghaNIvAra dAMDa to sAme macaka mUkAtAM vAra lAgatI nathI. kayAreka evuM paNa bane che ke anyAya kartA ke tophAnI loko paNa prANa tyAga kare ane enAM TAMpaNane paNa pratiSThA maLe. Ave vakhate satya, prema ane nyAyanuM lakSa vivekane kAyama rAkhavAmAM madadarUpa thAya che. te uparAMta keIpaNa praznanA ukelamAM sAme cAlIne, korTa, kAyade ke polisa-lazkarane Azraya mAMgavo na joIe; ene samAveza paNa A sUtramAM thaI jAya che, kAraNa ke-samAjamAM nyAyanAM sAcAM mUlyo sthApavA mATe madhyastha-prathA dvArA sAco nyAya ApavAne prayatna jana saMsthAo vaDe thavo joIe. ethI ahiMsaka sAdhanathI ukela Avaze. lokonI niSThA ahiMsA upara vadhaze. * (8) niyamitatA, upayogitA ane vyavasthitatA : : : vizva vAtsalyanI nItiniSThAnuM AThamuM sUtra e che ke vizva vAtsalyanA sAdhake vyaktigata ke saMsthAgata dareka kAryamAM niyamitatA, vyavasthitatA ane upayogitA rAkhavI. ! Ane vizeSa khulAso e che ke samayanI kALajI rAkhavI joIe, vyavasthAnI kALajI rAkhavI joIe ane karakasara karavI joIe. te Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S.. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 uparAMta saMsthAnI pravRttio ane kAryomAM viveka rAkhavo joIe ke kayuM kAma paheluM karavuM ane kayuM bAdamAM ! te uparAMta dareka kAma kaI daSTithI karavAmAM AvyuM che ke te kaI draSTithI thayuM nathI tenuM dhyAna rAkhavuM paNa jarUrI che. upayogitA mATe bAra bhAvanAo (anuprekSA) paNa upayogI che. temaja pratikramaNa (latadoSa bhaMga ke pApano ekarAra, vicAra ane punaH na thAya te mATenI pratijJA) paNa jarUrI che. (8) zeSaNa mukti : 1 vizvavAtsalyano sAdhaka dareka prakAranA zeSaNamAMthI lokone dUra karavA prayatna kare ke karAve e vizva vAtsalyanI nItiniSThAnuM navamuM sUtra che. * zoSaNa mukti mATe satya, prema ane nyAyanI dRSTie sahakArI pravRtti, pharajiyAta bacata vagere pravRttio cAle ane nyAya mATenI paMcAyato (paMca)mAM naitika pratinidhitva jarUra rAkhavAmAM Ave. e jovuM jarUrI che. (10) saphAi, prArthanA ane reMTiye : A dazamuM sUtra che; ane te bahu ja mahatvanuM che. vizvAtsalyamAM mAnanArI dareka saMsthAoe A pramANe vartavuM joIe jethI traNe vastuo jJAna, bhakti ane karma athavA jJAna, darzana ane cAritrya sAdhI zakAya. loko ane lokasevako, temaja rAjya saMsthAnA kAryakaro A traNeya bAbatone e ja rUpe leze; ane yathAyogya jIvanamAM Acaraze. saphAI eTale aMdara temaja bahAranI dareka prakAranI svacchatA eTale ke pavitratA upara dhyAna Apaze. prArthanA vaDe te bhaktibhAva-zraddhA jagADaze ane reMTiyA vaDe tene potAnA kartavya-vidhavAtsalyanuM satata bhAna raheze. " tyAre ucca koTinA sAdhako-krAMtipriya sAdhavarga bAhya saphAI karatAM AMtarika saphAI upara vizeSa dhyAna Apaze; ane samAjazuddhine P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 satata khyAla rAkhaze, jethI bannene lAbha samAjane maLaze. anubaMdhanuM karmacakra, satata pAdavihAra, bhikSAcArI ane tenA kAraNe thatA UMDA janasaMparka vaDe caluM raheze. te uparAMta prArthanA pite karaze ane te uparAMta saMdhyA, pratikramaNa ke AtmanirIkSaNa paNa karaze. (11) satyatA, vIratA ane aguptatA : vidhavAtsalyanI nItiniSThAnuM chelluM sUtra e che ke vizva vAtsalyano sAdhaka vIratApUrNa sAco ane khullo vahevAra karaze. te vahevAranI dareka bAbatamAM saccAIne Agraha rAkhaze. eTaluM ja nahIM, te koI paNa prakAranI kAyaratAne jarA paNa sthAna nahIM Ape. temaja te koInI zehazaramamAM taNAIne paNa kAyaratA lAvaze nahIM. te pitAnA deSo haze te vIratApUrvaka khullA karaze ane samAjanA aniSTa tattvone paNa ughADA pADaze. tenuM jIvana svaccha ane badhA mATe khulluM raheze eTale ke te pitAnI dareka pravRttimAM koI paNa prakAranI guptatA rAkhaze nahIM. A siddhAMtanuM AcaraNa dareka saMsthA potapotAnA dhoraNe yathAyogya karaze. upara mujaba vizvavAtsalyanI nItiniSThAnAM agiyAra sUtre raju karavAmAM AvyA che. A agiyAra sUtro to vizvAtsalyamAM mAnanArI athavA vizvavatsala sAdhakanI preraNAthI UbhI thanAra dareka saMsthAo ke temAM kAma karanArI vyaktiomAM, nItinA pAyAnA caNatara rUpe tevAM joIe. A nItiniSThA haze te vizva vAtsalyanI dharmaniSThA AcaravAmAM saraLatA thaze. carcA-vicAraNuM nIti ane anIti zrI pUjAbhAIe vizvAtsalyanI AcAra niSThAnA aMga rUpa nIti-niSThAnA muddA upara carcA zarU karatAM kahyuM - "nakakI karelA samAja baMdhAraNanA niyamone anusaravuM e nIti P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 ane tene bhaMga kare te anIti che. rAvaNa nItimAM DhIlo paDyo ke tenuM patana thayuM. kauravonuM paNa ema ja thayuM. udhaI jevuM nAnuM prANI. AkhI ImAratane DhIlI banAvIne pADI de che. tema samAjamAM anIti pesIne tene pADI de che. mATe zarUAtathI ja vidhavAtsalyanI nIti niSThA keLavavAnI jarUra che. ApaNe vizva vAtsalyanuM nAnuM ekama ghara lIdhuM che. eTale Aje be kuTuMbanA anubhavanI vAta karIza. vicAra jagAvavAnI jarUra paMcAvana varSanA eka brAhmaNa, khAtApItA vepArI hatA. paththaranI. lATI hatI. zarIra ThIka hatuM. temane be chokarA hatA, patnI hatI, chatAM bIjI strI karavAnuM mana thayuM. temane kanyA ApavAvALA maLI. gayA. temaNe zarata mUkI ke tamArI jUnI bairI sAthe na rahe to kanyA Apu. bane dIkarA javAna hatA. temano vadhe ane jUnI patnIne vAMdho paNa kharo. vikAra Avyo ke vicAra bhAgyo. eja dhUnamAM temaNe patnIne jhera pAyuM ane mArI nAkhI. bahAranI duniyAne "ApaghAta. thayo che" ema jaNAvyuM. soLahajAra rUpiyA ApIne bIjA lagna paNa karI lIdhAM. be dIkarA alaga thayA. saMbaMdha tUTI gayA. chokarAone sAthe. rahevA bahu samajAvyA paNa mAne jhera ApanAra bApa sAthe kaI rIte rahI zakAya ! yuvAna dIkarAoe virodha to karelo paNa saMgaThita rUpe. asarakAraka na banI zakyo. Ama gharanA ekamane vaDe vagara vicAre kare to badhuM tUTI paDe ane vahAlane badale jhera thAya. teNe nIti upara kAyama rahevuM joIe.. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa6 pazathI lIdhela dAkhalo . A eka bIjA gharanI vAta che. : eka bhAI e chokarAMonI dekhabhALa mATe pharIthI lagna karyuM. bAIe AgalA gharanAM chokarAMone pArakAM jANa pajavyAM. ' . ekavAra e banAva banyA ke be kUtarIo sAthe vIyAI. eka "mA" roTalo levA deDI ne saDaka oLaMgIne jatI hatI ke moTara nIce cagadAI gaI pioLanAM chokarAMo vicAramAM paDyAM ke "zuM karavuM?" koIne sUjhayuM eTale e baccAMone bIjI kUtarInAM bIjAM baccAM sAthe soDamAM mUkI dIdhAM; ane te ucharavAM lAgyAM. A dazya pilI bAIe joyuM. tene pastAvo thayo ane vicAra jAgyo: "huM kevI abhAgaNI ! A pazu samaje che teTaluye mANasa thavA chatAM na samajI!" tene vartAva badalAI gayo ane AkhuM ghara sabhara banI gayuM. Ama nItinI vAtathI ja samAja sabhara rahI zake nahIMtara sukAI jAya. saMsthAmAM nItivAna kAryakare : .. zrI baLavaMtabhAI kahe -" savAranI vAtamAM . munizrI nemicaMdrajIe saMsthAnI nItiniSThA viSe kahyuM che te sAcuM che. saMsthAmAM 'dAkhala thanAra sabhyo sAcA ane saMsthAnI nItine vaphAdAra na rahe te tevA sabhyone laIne saMsthA bagaDe che. saMsthAnI kasoTI - nItiniSThA zrI devajIbhAIe nItiniSThA upara aDaga rahevuM e saMsthAnI kasoTI rUpe che te aMge dAkhalo Apyo: amArA bhacAu kheDUtamaMDaLa mATe eka kasoTI hamaNAM thaI muMbaImAM vasatA ane dhanavAna kahevAtA eka bhAIe tyAM eka jamInamAM vadhu jamIna aNahakanI meLavI lIdhI. temaNe gAmamAM derAsara karAvyuM Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 * rAuyi. che. A jamIna pramANe gAmanA vIza phUTa jAhera rastAnI jagyA tema ja coka paNa bheLavI lIdho. maMDaLamAM derAvAsI bhAIo paNa che. lokone virodha thayA. temaNe DepyuTI kalekaTara sudhI dareka amaladArane pheDelA. have temaNe maMDaLanA sabhyone phoDavAno prayatna zarU karyo. paNa koI DagyuM nahIM. chevaTe temaNe paMca svIkAryuM paNa temano pheMsalo mAnyakaryo nahIM. amArA maMDaLanA AgevAna temanA sagA thAya. temaNe namatuM na ApyuM paNa tAdAo sAthe taTasthatAnI vAtane lIdhe temaja vyakita karatAM saMsthA mahAna che, e siddhAMta AgaLa badhuM gauNa mAnI. saMsthA TakI zakI. saMsthAne TakAvavI A rIte kaThaNa heya che. saMsthAne TakAvI rAkhavA mATe saMsthAnA nIti niyamomAM makkamatA, hevI joIe, sukAnI dRDha ho joIe te ja judA judA valaNavALA saMsthAnA sabhyone TakAvIne rAkhI zakAya. je saMsthA Ama Take che, tene prabhAva samAjamAM paDe ja che. daza hajAranI takhtI mAravAnA tAjA pralobhanane vaza na thayAnuM khamIra vizvavAsalya prAyogika saMgha mATe navuM nathI. ' .. dharma dIvAla che paNa teno pAyo nIti che. bhale saMsthA nAnI hoya paNa cemeranA viredha vacce je TakI zake che, te ja mahAna kArya karI zake che. vyakita ke saMsthAnA vrato game teTalAM hoya paNa je nIti niSThAnI sAvadhAnI na hoya to vakhata Ave tene paDI bhAMgatAM vAra lAgatI nathI. . . . . AcaraNa eja niSThAnuM mApa , - zrI mATalIyAe kahyuM: "mArA namra mate gAMdhI-vicAradhArAne AgaLa laI janArI zAkhAo paikI vizva vAtsalya ane sarvodaya e bane zAkhAo che. A banne gAMdhI vicAranuM saMzodhana karanArI prakriyAo che. gAMdhIjIe kahyuM: "satya eja Izvara che. tenI khojamAMthI mane ahiMsA maLI che." atyArasudhI brahmAMDamAM rahelA satyanuM tattvajJAna, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 vicAra (bhAvanA)nI zodha cAlI; dA. ta. huM, tuM, te va. koNa? paNa * gAMdhIjIe sAmAnya mANasa samajI zake te rIte satya ApyuM. vicAraniSThAnI mApaNI temaNe mAtra vratothI na karI paNa, tenI sAthe kAryakramo mUkayA. vyakita hoya ke saMsthA athavA saMgha hoya, paNa AcaraNa uparathI niSThA mApI zakAya. gAMdhIjInA vrato pramANe kAryakrama paNa A pramANe hatA - (1) je pitAne temaja bIjAne abhaya kare (jAta hemIne). (2) bIjAnA jIvanane dubhAya tevuM na kare; AmAMthI aspRzyatA niSedhano kAryakrama maLyo. e ja rIte savadharma upAsanA kare te hiMdumuslima ekatA Acare. (3) asteya vrata AcaranAra, zrama karyA vagara khAya nahIM. emAMthI khetI, gopAlana ane grAmodyoga maLyAM. tema saphAI, jAjarUsaphAI vagere maLyAM jethI ApoA5 bhaMgI ane DokaTaranA bheda maTe. (4) brahmacarya sAthe AzramanuM jIvana ane asvAda vratane joDyAM. sAthe sAthe sevA-kRSTha rogInI sevA sAdhanA paNa joDI dIdhI. paracure zAstrInI sevA pite ja karI. 0 (5) aparigraha sAthe () svadezI tathA (4) sAdAibharyuM saMyamI jIvana jeDayuM TrasTazIpanI vAta mUkI te ja rIte majurenuM mahAjana banAvyuM. kheDUtonAM sagaThananI vAta karI ane pitAnA vahIvaTanI tAlIma letAM sahune karyA. mahilA saMgaThana ane naI tAlImanI vAta mUkI. paNa, ApaNe joIe chIe ke jenA saMgaThana banyAM. te ja kAmo cAlu rahyAM. bAkInAM rAhata kAmo jevAM thaI gayAM. majUronuM kAma je rIta jagyuM te rIte khadI meghaganuM kAma na jANyuM. sarakAra AgaLa ke zrImaMto AgaLa rUno banAvanAra kheDUta, kAMtanAra va. lAcAra banyA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 krAMtinuM kAma to e ke IzAro kare ane cAle; mArgadarzakathI cAle. bAkI bhAra upADayA karo to te rAhatanuM kAma bane. hiMdumuslimena saMgaThana na thayuM eTale netAo temane khaTe mArge dorI gayA. vAlIo-vidhArthIonuM saMyukta saMgaThana nathI eTale naI tAlImanuM kAma pagabhara thatuM nathI. bhale ApaNe leboreTarIne khyAla rAkhIe paNa bIjI bAju jethI bALakone aMgrejI bhaNAvavAnuM ja kAma mA-bApa kare che. - vinobAjIe saMsthAo jAmavA pahelAM pote sanyAsI manavALA hoI cheDavAnI ane saMgaThanamAM hiMsAnA jokhamanI vAta mUkI. tethI mULiyAM DhIlAM paDyAM ane pachI bhUdAna va. ne kAryakrama Apo tethI jUnA kAryakare naThera thayA ke "vinobAjI zuM karI zakavAnA hatA ! " pariNAme navA kAryakaro bhUdAnamAM dAkhala thayA. tethI dharatI kAcI rahI ane teo javAbadArI upADavA taiyAra na thayA. navuM lohI thIjavA lAgyuM. vicArane AcAranuM rUpa ApavA saMgha dvArA prayatna thayo te ja. vizva vAtsalya vicAra-anubaMdha vicAranuM te ja batAve che. kretadaSTA sAdhu sAdhvIonuM anusaMdhAna A dRSTie ApaNA mATe jarUrI che. te mujaba (1) krAMtadaSTA satanA vicAro pacavavA taiyAra rahevuM (2) vratabaddha rahevuM (3) lokonA saraLatA, sukha ane vikAsane enI sAthe joDI, saddavicArane satyazradhdhA sAthe joDI, ghanabaddhatA sAthe sAmudAyika kAryakramo tathA rojanA jIvanazakita Apana rAM saMgaThano racavAM. Aja mArA mate sarvodaya athavA vizva vAtsalyanI AcAranaSThAnI bhUmikA che. bhAratanI saMta paraMparAnA A sanAtana vicAronuM AdhunikIkaraNa che. saMsthAomAM khoTuM varcasva zrI suMdaralAla zrophe pitAno anubhava TAMkatAM kahyuM - nItiniSThAvALAne AjanI ghaNuM kharI saMsthAomAM phAvatuM nathI. ' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa ke saMsthAomAM amukanuM varcasva hoya che. saMsthAnI nIti karatAM tevI vyaktionI vAta ja mukhya rahe che. - eka ThekANe huM daza mAsa rahyo. emAM eka mANasanuM meM dhAryuM; na karyuM. mane soMpAyelA mistrIne huM sopuM te ja kAma teNe karavuM joIe eve. Agraha sevyo. eTale mAre saMsthA mUkavI paDI. . - evI ja rIte vaLI pAcho huM bIjI saMsthAnA gharSaNamAM Avyo ane mane saMsthA mUkavI paDI; ane bhAre ghaDiyALanuM kAma pasaMda karavuM paDayuM. mAruM kAma sarakArane game che paNa saMsthAomAM huM phITa thaI zakto nathI. eTale vinobAjI saMsthA ke saMgaThanane virodha karatA hoya te A dRSTie karatA haze. alabata je saMsthAmAM nIti mukhya hoya, paisA gauNa hoya tevAM saMgaThane ane saMsthAo nItimAM mAnavAvALAne anukuLa Ave kharI. e daSTie AkarSAIne huM ahIM zIkhavA Avyo chuM. samAja ghaDatara mATe saMgaThane zrI mATaliyAe kahyuM : "deha che te tene TakAvavA, vikasAvavA mATe khorAkanI jarUra che, tema samAja che, to tene ghaDavA TakAvavA vikasAvavA mATe saMgaThane anivArya che. dehamAM bagADo thaze e bhaye, khorAka kAyama mATe na tajI zakAya. saMskaraNa ane zuddhine pAyAmAM rAkhavAnuM sUcana che; paNa saMsthA ane saMgaThanane cheda karavAnI vAta yogya nahIM ja gaNAya. pitAnuM mAnI lIdheluM satya zrI balavaMtabhAIe kahyuM : ghaNIvAra pote mAnI lIdheluM satya ' kapI vyakita AgrahI bane che. tevI vyakti koI paNa saMsthA sAthe baMdhabesatI thaI zakatI nathI. tene ghaNI jagyAethI chuTA thavuM paDe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 te mATe udAratA ane vivekabuddhi vyaktie rAkhavI ghaTe; to vadhe nahIM Ave; evuM mane namrapaNe lAge che. sAdhu sAdhvInuM mArgadarzana | muni zrI saMtabAlajI kahe -"vizvAvAtsalya ane sarvodaya e bannene samanvaya mATaliyAe suMdara rIte karyo che, emAM anubaMdhanI vAta sarvodaya vicAramAM umeravAnI che. - evI ja bIjI vAta gAMdhIjInA kAryakramomAM sAdhu-sAdhvIonA mArgadarzananI che. te avyaktapaNe hatI; have vyakatarUpe levAnI che. gAMdhIjI vakhate bhAratanuM kAryakSetra mukhya paNe temane phALe hatuM; have "vizvavalya : dhyeyane phALe jagatanuM kAryakSetra AvyuM che. gAMdhIjIne sAdhu-sAdhvIo , vinA cAlyuM paNa A yuge ApaNane emanA vagara nahIM cAle. eTale jainadharmanA bhagavAna mahAvIra ane te pahelAMnI jana paraMparA sAthe gAMdhIjInA vicAra ane kAryakramonI sAthe ApaNe tALo meLavavAne khAsa rahe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] vizvavAtsalyanI dharmaniSThA [4-9-11] munizrI nemicaMdrajI vizva vAtsalyanI AcAraniSThAnAM be aMge paikI nIti-niSThA upara A pahelAM vicAra karI levAmAM Avyo che. AcAraniSThAnI pUrva bhUmikA nItiniSThA che to pazcAdabhUmikA dharmaniSThA che kevaLa nItiniSThAthI AcAra saMpUrNa banatuM nathI paNa e nItine anurUpa dharma (vrata) niSThA hatI paNa Avazyaka che. te, vizvavAtsalyanI dharmaniSThA zuM che? ahIM dharmaniSThA eTale pracalita koI paNa eka dharma, (jaina, bauddha, IsAI vaidika) pratye ja niSThA rAkhavI evo eno artha nathI. tevIja rIte tapa, japa, vrata, anuSThAna upavAsa ke bAhya kriyA kaDomAM niSThA rAkhavI e artha paNa eno nathI. evI ja rIte puNyAdi, dAna vagerenAM rAhatanAM kAryonI niSThAne bhAva paNa ekAMgI rUpe Avato nathI. sAtheja sa pradAyavAdane prazna to AnA arthamAM bhaLato ja nathI. vizva vAtsalyanI dharma niSThAno ahIM je spaSTa artha levAne che te e ke vizva vAtsalyane lakSyamAM rAkhI, vizvadharmonI dRSTie tattvajJAna ane sadAcArane mAdhyama rAkhIne racAyelAM vrato uparanI niSThA. samAjane nIce paDato bacAvavA dhAraNa karavA piSaNa ane rakSaNa karavA sava saMzodhana karavA mATe dharma taravanI anivArya jarUra dareka yugamAM rahI che. te te yugamAM deza, kALa, paristhiti, pAtra va. ne joIne koIe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka to koIe traNa; koIe cAra to koIe pAMca, koIe mULa pAMca vrata ane sAta zIlavata to koIe 12 vrata goThavyAM che. e badhAno Azaya to upara kahyo teja hato. A badhA dharmonuM maMcana karI badhA dharmomAMthI satya kheMcIne samanvayAtmaka rIte AjanA dravya, kSetra, kALa ane bhAva pramANe pU. munizrI saMtabAlajIe bAra vrata vizvavAtsalyanI AcAra niSThAnA aMga-rUpe goThavyA che. tene nakazo A pramANe che. - vidhavAtsalya satyazraddhA che brahmacarya | mAlikIhaka maryAdA | 7 | 8 8 10 11 12 sarvadharma kSamApanA nidA- vibhUSA khAna- rAtrinuM vyasana vyavasAya vyAja upAsanA stuti tyAga pAna bhajana tyAga maryAdA tyAga parihAra zayane tyAga viveka A vrata kyA kayA dharmamAMthI kevI rIte tAravyA che, temaja temanA vivecana age have pachI vicAra thaze. A bAra vratomAM sadAcAra ane tatvajJAna banne maLIne dharmaniSThA paripUrNa thAya che. jaina daSTie kahIe to cAritra dharma ane mRtadharma ( svadharma) banne maLIne dharma niSThA saMpUrNa bane che. je mAtra kriyAkAMDene ja ApaNe dharmaniSThA mAnIe to bhAvanihita satya-ahiMsA vagere vratomAM kacAza AvI javAne pUro saMbhava che. , te upara batAvela bAravrata dareka dharmane anukULa che. koIpaNa dharmane emAM vAMdho AvI zake tema nathI eTale dareka dharmavALA paMtapatAnA dharmonI sAthe je kriyAkAMDe--tapa, japa, vrata, anuSThAna, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 upavAsa va.saMkaLAyelA che tene bhale anusare paNa e bAhya kriyA kAMDeneja, pUrNa dharmaniSThA na mAnI bese; temAM deza, kALa, paristhiti pramANe teNe. saMzodhana parivardhana karavuM joIe ane A vAtane anukULa thAya evA. kAryakramo goThavavA joI.a. . . . ; ; evI ja rIte mAtra puNya dAna rohatanAM kAryone ja dharmaniSThA mAnavAmAM Avaze te samAja zuddhi mATe tapa-tyAga-balidAna vagere krAMtinA kAmo rahI jaze. Ano artha evo nathI ke mANase dayAdAna puNyanAM kAryo na karavAM paNa ghaNIvAra eneja saMpUrNa dhama mAnI letAM evuM bane che ke dayA-dAna puNya karanAra vyakti anyAya-zeSaNa, anIti asatya vanuM AcaraNa jIvanamAM karato hoya che ane pitAne dharmAtmA mAnato hoya che. eTaluM ja nahIM keTalIkavAra samAja paNa evI vyaktine dharmAtmA tarIke navAje che. eka saMsthAne dAkhalo ahIM laIe. ene eka vyaktie udAra hAthe vizahajAranuM dAna ApyuM. te vyaktinA dAnathI prerAIne saMsthAnA kAryakartAoe tene mAnapatra ApyuM che ane temAM ene dharmaratnanI upAdhi ApI. have A vyakitanuM khAnagI jIvana badhA prakAranA vyasanothI paripUrNa hatuM. te aMge pAchaLathI saMsthAnA kAryakaronI TIkA paNa thaI. puNyAdi bAhya pravRtti sAthe AMtarika vrataniSThA paNa eTalI ja zuddha hevI joIe. ema na thAya to satya-ahiMsA vagerenA krAMtinA kAryo addharaja rahI jAya che. ghaNa" kahevAtA sAdhako aMge paNa evuM jovAmAM AvyuM che ke teo parahyANa ane paropakAranA kArmomAM paDI jAya che ane AtmakalyANa - ke sva-upakAranI vAta cUkI jAya che. kharekhara to AtmakalyANa ke sva upakAranI sAthe sAthe parikalyANa ane paropakAranI vAta Ave to ja' samAjamAM suvyavasthA, zAMti ane zuddhi jaLavAI rahe che. mAtra puNya dAna rahatanA kAryothI samAja ke vyaktinI aniSTa zuddhi thatI nathI. eka sAdhaka mATe dharmaniSThA ke dharmaniSThA tarapha javAno uddezya mukhya hovo joIe. tenI sAthe ApoApa puNya, dAna, dayAnAM kAryo AvI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaze. dharmaniSThAnA eka aMgarUpe tenuM gya sthAne jaLavAI raheze. paNa sAdhakanuM nizAna te saMpUrNa dharmaniSThA hevuM joIe. , eka kheDUta khetara kheDe che anAja mATe; ghAsa mATe nahI. ghAsa to anAjanI sAthe tene ApameLe maLI rahe che. eTale kheDUtanuM mukhya lakSya anAja pedA karavAnuM hovuM joIe. pAsanuM gauNa rahevuM joIe. ! : evI ja rIte hiMdu, IslAma, IsAI, bauddha ke jaina dharmo paikI ja eka dharma upara niSThA rAkhavAmAM dharmaniSThA mAnI levAmAM Ave to 0 pachI dareka mANasane kevaLa vaMzaparaMparAgata dharmaja maLe ane temAM paNa tenI uparanI chalI bAhya rIte ja. dA. ta. koI jainane tyAM jo eTale tene vArasAmAM jaina dharma maLe che, jyAre kharekhara to tenuM jainatva satya ahiMsAnA vratAcaraNa vi. pachIja pragaTavuM joIe. paNa tema thatuM nathI. deva-guru-dharmane pATha bhaNAvI tene samakti ApavAmAM Ave che bhalene pachI te badhI rIte jainatva virUddhanuM AcaraNa karato "heya chatAM te jaina thaI jAya che. bhUlathI Ane dharmaniSThAnuM rUpa ApI devAmAM Ave to tapa-tyAga-balidAna karavAnI bhAMjagaDa ke niraticAra vratAcaraNanI kaDAkUTa koNa kare! paNa AvI sastI dharmaniSThAnuM je "bhayaMkara pariNAma Ave che te e ke sAco dharma kadi pragaTa thato nathI ane lobha ke bhaya athavA vepAranI rIte dharma-bhramanuM pracalana thaI jAya che. AjanA dareka dharmomAM A khoTuM tattva ghaNuM uMDANa sudhI pravezI gayuM che eTale dharmaniSThAne vyApaka rIte artha karavAne che. koI ema paNa kahI zake ke munizrI saMtabAlajIe A bAra vratanI goThavaNa karI che, teo jainadharmanA saMskArothI ucharelA ane ghaDAelA che mATe A vrata jainadharmanA haze. paNa, tevuM nathI. temane sarva dharma samanvaya karavAthI A vrato lAdhyAM che. badhA dharmonI : sthApanA pAchaLa temaNe vizva vAtsalya resanA pravAhane vaheto anubhavyo che ane satya meLavyuM che ke badhA dharmone sAra vizva vAtsalya pragaTAvavo P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e che. teo jainadharmamAM dIkSita thayA che, tenA AcAra-vicArane vaphAdAra rahI; vizvane vAtsalya rasathI taraboLa karavuM che; badhA dharmone samanvaya karIne. eTale temaNe badhA dharmonA tatvajJAna ane sadAcArane laIne vizvamAM dharmaniSThA UbhI karavA A vratanI goThavaNa karI che. dharmaniSThA (vrataniSThA), ane nItiniSThA bane maLatAM vizvavAtsalyanI A cAraniSThA saMpUrNa bane che. mAtra vrataniSThA hoya ane nItiniSThA na hoya to AcAratiSThA kone jaDa, kAMte jhanUnI, kAM to anaghaDa vidhAna karanArI agara to kriyAkAMDamAM ja rAcanArI, ekAMgI ane apaMga banI jAya che. nItiniSThA AcAraniSThAne pAyo che te vrataniSThA enuM caNatara che. banne maLatAM vizva vAtsalyane mahela Ubho thaI zake. nItiniSThA te vizvavAtsalyamAM mAnanAre ane ene lakSyamAM rAkhIne sthapAyela dareka vyakita ke saMsthA (-kheDUtamaMDaLa" gopAlaka maMDaLa, grAmodyogI majura maMDaLa [ grAmasaMgaThana ], mAtRsamAja, prAyogikasaMdha, vizva vAtsalya prAyogika saMdha, vizvavalasaMgha, (kAMtipriya sAdhusanyAsI-sAdhvIo saMgha - bhaviSyamAM racAya to) temaja rAjya saMgaThana (kAMgresa)mAM uparanI saMsthAone anulakSI kAryo karatI hoya tevI vyakitaomAM hevI jarUrI che. sAdhu vargamAM to banne nikAo sarvazapaNe hovI jarUrI che. janasevakomAM nItiniSThA ane AMzikarUpe vrataniSThA hevI jarUrI che. tathA saMgaThanamAM ane rAjyasaMgaThanamAM gayelA vizva vAtsalyamAM mAnatA lokomAM nItiniSThA pAkI hovI joIe. nItiniSThA pachI dharmaniSThA te sahumAM pitapotAnA dhoraNa pramANe, koImAM ekAMza rUpe, koImAM aNuvrata rUpe, koImAM sarvAza rUpe te koImAM mahAvata pramANe haze. ' nItiniSThA vagaranI vataniSThAthI evuM bane che ke vrato jaDa banI jAya che. ghaNIvAra evuM jovAmAM Ave che ke eka vyakita jAte vratAne P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pALatA haze. paNa samAjamAM vrata virUddha kAma thatuM haze tyAre ghaNIvAra koI samAjanI kAryakAriNIne sabhya banI tenuM samarthana karato haze. kaTriolanA vakhatane eka dAkhalo che. tyAre anAja rezanathI maLatuM ane sImeTa patarAM va. upara paNa niyamabaMdhI kharI. te vakhate eka zaheramAM eka moTA AcAryanuM comAsuM thayuM. comAsAmAM darzanArthIo Ave temanA rahevA sUvA jamavA vi.nI badhI vyavasthA saMghane karavI paDe. anAja to rezanathI pramANamAM ja maLatuM hatuM. eTale saMghanA kAryakaro ane hoddedAre (jemAMnA keTalAMke vrata lIdhelAM hatAM)nI sAme savAla Avyo ke blekathI anAja, khAMDa patarAM vagere lAvavAM ke nahIM? temanI nItiniSThA kAcI hatI eTale temaNe nirNaya karyo ke ahiMsAdi vrato te amAre vyakitagata pALavAnAM che. A te saMdha (dharma)nuM . kAma che. emAM evo vicAra na cAlI zake mATe blekathI te te vastuo lAvavI joIe. te vakhate kAyado hato ke amUka saMkhyAthI vadhAre lokone jamADavA nahI. paNa temaNe cAlAkIthI ane lAMcarUzvata ApIne betraNa sthaLe rasoDuM rAkhIne; maryAdA-uparAMtanA lokone jamADyA. eTale mAtra vrataniSThA hoya paNa je samAjane uddezIne dhyeyalakSI nIti ane vizvadaSTi yukta nItiniSThA na hoya te vratamAM A rIte jaDatA AvI jAya che. athavA jhanuna Ave che. enuM pariNAma e AvyuM che ke badhA dharmomAM mAtra kriyAkAMDone vaLagI rahevAnuM jovAmAM Ave che. ghaNI vakhata kriyAkAMDane teo mukhya sthAna ApI de che. pariNAme dharma ke saMpradAyanA nAme jhaghaDA, khaMDana, gharSaNa, zeSaNa, bhedabhAva, manadu:kha, manamAlinya vagerethI thatI hiMsA tarapha durlakSa sevAya che ane ahiMsAvratanI niSThA temanA mATe gauNa banI jAya che. saMpradAya mATe kyAreka satya paNa gauNa banI jatuM hoya che. samAjamAM pratiSThA meLavavA mATe ke dharma-kriyAomAM ADaMbara ke pradarzana karavAmAM acaurya (nIti, nyAya, ImAnadArI, pramANikatA) gauNa banI jAya che. kadAgraha-vadhAre, jUtha vadhAre, ziSyavadhAre, saMpradAya-vadhAre athavA saMpradAya dvArA cAlatAM judA judA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 khAtAmAM dravya vadhAre karavAmAM ke paisAdAra - mahAparigrahIne pratiSThA ApavAmAM aparigrahavrata gauNa banI jAya che. evI ja rIte kuTuMbamAM ca latAM brahmacaryanAzaka vAtAvaraNa, saMtAnavRddhi, phezana ke vilAsa dvArA kAmottejanA vRddhithI brahmacarya avrata bhale sthULa dRSTie paLAtuM hoya - paNa sukSmadraSTie te gauNa bane che. vataniSThAnuM sAcuM hArda nItiniSThAne che kharI rIte samajavAmAM che ane vrata pAlana sAthe sAthe jIvanamAM nIti, niSThA paNuM majabUta rahevI joIe. nahIMtara upara jaNAvavAmAM Avela che te mujaba nIti-niSThA vagaranI vrataniSThAmAM jaDatA, rUDhatA ane ajJAna pesI javAno saMbhava che. . . . : yuropamAM khristI dharmasaMgha je zemamAM cAlato hato tenA pAda- rIo-papa pote vratabaddha hovA chatAM, temanAmAM dharma sahiSNutA na : hevAne kAraNe temaja teo rAjyanA Azraye hevAnA kAraNe, temaNe sAcI dharma-niSThA gumAvI ane pariNAme temaNe saMta-phAMsisa ane emanA jevA bIjA sAdhuone najIvA matabhedanA kAraNe bALI mUkyA; marAvI nAkhyA. evI ja rIte jemane thaDaka matabheda hato evA ghaNAne , rIbAvIne mArI naMkhAvavAmAM AvyA. evI ja rIte ghaNuM muslima zAsakoe auraMgajeba jevA kadara ane dharmajhanUnI bAdazAhoe paNa . hiMduo upara julmo karyA, talavAranA jore dharmAtara karAvyuM ane je , tAbe na thayA temane mArI nakhAvyA. AvA prasaMgo dharmanA nAme thayA tenAM kAraNo jotAM ema lAgyA vagara nahIM rahe ke te dharmavALA lokomAM nItiniSThA na hatI. * mahamada paigaMbare ArabanA lokone eka karavA mATe sattA svIkArI, che chatAM nItiniSTha hovAnA kAraNe bahu ja sAdAIthI rahetA hatA. temaNe rAjya upara IslAma dharmanuM varcasva rAkhyuM paNa pAchaLanA khalIphAomAM eka-be sivAyanA badhAmAM nIti-niSThA kAcI hovAnA kAraNe, rAjasattA hAthamAM laIne teo sAdAIthI na rahI zakyA ane bhogavilAsamAM paDyA rahyA. jana, bauddha ke vaidika sAdhuomAM keTalAka evA thaI gayA jema P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmAM nItiniSThA na hovAthI teo vratabaddha hovA chatAM rAjyAzrita banI gayA; eTaluM ja nahIM dharmane paNa rAjyAzrita banAvI dIdhuM. mahAtmA gAMdhIjIe vrataniSThA mATe AzramamAM sAdhakone rAkhIne temanuM : ghaDatara karyuM. keTalAka dUra rahIne vratabaddha thayA; emAM jemanI nIti"niSThA pAkI thaI gaI teo Aje paNa ghaniSThAmAM pAkA rahyA che. 'teo koI paNa praznano ukela nItiniSThAnI daSTie ApyuM. zake che. AvA loko sattA, dhana ke padanA mehamAM taNAtA nathI; sattAdhArI ke paisAdAra karatAM lokasevakone ucca pratiSThA Ape che, temaja bhAratIya saMskRti virodhI tattvone Teko ApatA nathI. paNa, evA ghaNuM hatA jemanI nIti-niSTho kAcI hatI. gAMdhIjI temane vadhu samaya na ApI zakyAM hoya te paNa banavA joga che; teo vataniSTha te rahyA paNa temanI nItiniSThA kAcI rahI gaI hovAthI teo ghaNIvAra aNaghaDa vidhAne kare che; pitAnI saMsthAnI nItinI virUdhdha hoya evAM to ke saMsthAone pakSAtItatAnA nAme Teko ApatA hoya che. gAMdhIyuganA keTalAka koMgresI kAryakaro temaja racanAtmaka kAryakaromAM A rIte 'kacAza AvI gaI che ane pariNAme bhAratIya saMskRti virodhI kAryo cAlatAM heya, aniSTa phelAtAM heya te chatAM upekSA, udAsInatA ke mauna sevIne ADakatarI rIte temane Teko ApatA hoya che, teo chaDecoka dAMDato ke aniSTone vaDI zakatA nathI. nItiniSThA na hevAne kAraNe keTalAka sarvodayI kAryakare paNa mAtra rAhatanAM kAryo karI cUpa besI rahe che; ane sarvAgI spaSTa daSTa na hovAthI kayuM kArya mukhya ane kayuM kArya gauNa te samajI zakatA nathI. kAya cAlI gaI chetemaja racana paMDita javAharalAla neharU jevA keTalAka kAryakare gAMdhIjInA saMparkamAM hatA, temanI nItiniSThA pAkI hatI. enA kAraNe teo rASTrIya ane AMtararASTriya kSetramAM bhAratIya saMskRtine lakSamAM rAkhIne kArya kare che. teo koI paNa prakAranA ghara AMgaNenA temaja videzanA gharSaNa vivAdanA mAmalAmAM ahiMsAnI dRSTie, paMcazIla pramANe kAma P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1170 kare che. temanI prakhara nItiniSThAne kAraNe teo ADakatarI rIte vrataniSThA tarapha vaLatA jAya che. jethI bIjA upara paNa temane prabhAva paDe che. - eka vakhata paMDitajI ekalA jatA hatA. rastAmAM eka gUDe eka 'bAIne raMjADato hato. paDitajIe te joIne pelA nUDAne hAtha ' pakaDyo ane kahyuM : "are ! A zuM kare che? tane zarama nathI AvatI ?" pelo gUDe zaramAIne nAsI chUTayo. evo ja eka bIjo prasaMga che ke teo moTaramAM jatA hatA. tyAre lokoe uzkerAIne pattharane bhAre calAvyuM. paMDitajI zAMta rahyA ane moTara aTakAvIne nIce utaryA. temaNe pelA uzkerAyelA ToLAne kahyuM : "bhAI! tame A zuM mAMDayuM che. zA mATe AvuM kare che ?" pelA loko nIcuM meM karIne cAlyA gayA. brahmacaryanuM teja hamezAM paMDitajInA caherA upara joI zakAya che. temaNe svecchApUrvaka parigraha paNa ocho karI nAkhyo che. Ama temanI vrataniSThA nItiniSThA sAthe vaNAI gaI che. evI ja nItiniSThA bhAla naLakAMTho kheDUta-maMDaLanA khAsa kAryakaromAM paNa jovA maLe che. tethI teo sahaja vrataniSThA tarapha vaLelA hoya che. eka vAra khaMbhAtanI traNa kanyAone eka vAgharI phosalAvIne dilhI vecavA laI jato hato. kanyAnA mAtA pitAoe temanI khUba zodha karI paNa kAMI patto na khAdho. chevaTe chApAmAM jAherAta ApI. javArajanA kheDUtamaMDaLanA mAjI pramukha zrI phUlajIbhAI chApuM vAMcatA hatA; temAM emaNe vAMcyuM. sagavaza te divase ja sAMje javArajanI eka bharavADaNa bAI sImamAM bheMso carAvavA jatI hatI. te vakhate teNe A vAgharI-vAgharaNa pAse traNa chokarIo joI. teo tyAM rasoI karatA hatA. eNe AvIne phUlajIbhAIne vAta karI. chApAmAM vAMcyuM hatuM eTale tALo maLI gayo. paNa zodhakhoLa karavA jAya tyAM te vAgharI kanyAone laIne jato rahyo. AjubAjunA gAmaDAmAM cAre bAju lokone ghoDA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 upara tapAsa karavA mATe mokalyA; paNa patto na lAgyo. phUlajIbhAI bIjA sAthIone laI TrenamAM upaDayA ane dilhI pahoMcyA. tyAM pelA vAgharI-vAgharaNane patto maLyo. temaNe haju kanyAo vecI na hatI eTale traNe kanyAne laI khaMbhAta AvyA ane temanA mA-bApane pI. badhAM khuza thayA ane temane bahu upakAra mAnyo eTaluM ja nahIM samasta jJAti taraphathI temanuM sanmAna karyuM ane mAnapatra ApyuM. zrI 'phUlajIbhAIe kahyuM : "A to amArI mAnavatAnI pharaja hatI. emAM amArA badhA sAthIone sahayoga na hota te ame ekalA kaMIpaNa karI zakavAnA na hatA. amane pU. saMtabAlajI mahArAje AvI nItiniSThA batAvI che ane vizva vAtsalyanI preraNA paNa temanI pAsethI ja amane maLI che. " . e uparAMta zrI phUlajIbhAIe javArajanA harijananA prazno je rIte ukelyA te paNa prazaMsanIya che. javAraja gAmamAM bhaMgI-harijananA ghara kAcA mATInAM ane bhAMgyAtUTayAM hatAM. teo ghaNI muzIbate sahIne rahetA hatA. zrI phUlajIbhAIe vicAryuM ke: "ame sArA makAnamAM rahIe ane e lokone jhUMpaDAM paNa tUTelAM ! ame enI mahenatanu khAIe ane emane eTalI paNa madada na karI zakIe ?" eTale phUlajIbhAIe nakkI karyuM ke jyAM sudhI emanA makAno na baMdhAI jAya tyAMsudhI huM khAMDa nahIM khAuM. temaNe gAmanA bIjA bhAIone vAta karI, temaNe sAtha Ape, kaMIka sarakAre madada karI ane aMte harijane mATe sArAM makAne baMdhAI gayAM. temano eka bIjo Arthika prazna paNa hato. teo pArakA khetaramAM kAma kare; pitAnuM khetara maLe nahIM. emane lagna jevA prasaMge rUpiyAnI jarUra paDe te dhIranAra pAsethI 200-250 meLave paNa pachI AkhI jiMdagI tenI veTha karavI paDe. A gulAmInA du:khamAMthI. mukta karavA mATe phUlajIbhAIe sahakArI maMDaLImAMthI potAnI javAbadArI pAcho nahIM Ave paNa e zaMkA khoTI TharI. temaNe paisA pAchA vaLyA. Ama P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 eka kheDUtamAM vidhavA salyanI nIti-niSThA pAkI hovAnA kAraNe vrataniSA saheje AvatI jAya che. AvI ja rIte bIjA kheDUtomAM nItiniSThA * pAkI thatAM temanI vrataniSThA paNa majabUta banatI jAya che... '' * ghaNuMne ema paNa manamAM thaze ke je nItiniSThAthI kAma cAlatuM hoya to vataniSkAnI zI jarUra che? A age eTaluM ja sUcavI zakAya , ke jema pAyA vagara caNatara na thAya ane caNatara vagaranA pAyAnI zobhAM nahIM, ema nIti niSThA nA pAyA vagaranI vataniSThA TakI na na zake. DagI jAya ke pachI paNa bhAMge. vrata-niSThA hoya ane nIta-nikA na hoya to te jaDakriyA banI jAya. * te uparAMta nItiniSThA sAthe vrataniSThAnI jarUra vizva vAtsalyane lakSamAM rAkhIne kAma karatA lokasevakone anivArya che. AvA nItiniSTha lokasevako-racanAtmaka kAryakaromAM vataniSThA na hoya te teo pitAnuM ghaDatara na karI zake ane samAjanuM ghaDatara paNa na karI zake. lokasevako je vrataniSTha nahI hoya te je loko pAse temane kAma levAnuM che, te -le konI A sevako prati zraddhA raheze nahIM ane pariNAme lokasaMgaThananuM saMcAlana paNa sArI peThe thaI zakaze nahIM. eka dAkhalo laIe. eka kAryakartA che. temAM nItiniSThA hevA chatAM, te brahmacaryanI maryAdA pALa nathI. pramANika rahetuM nathI; hisAba ceka rAkhato nathI, vyavasAyanI maryAdA karato nathI, vyAjane khAnagI dhaMdho calAvato hoya che, bhUla mATe kSamA mAgI zakato nathI, khAna-pAnane saMyama rAkhato nathI ke vyasana tyAga karato nathI; Avo mANasa lokono vizvAsa na meLavI zake. eTalA mATe tene vratanikAne apanAvavI paDaze. gAMdhIjIe jyAre loka-sevAnI kalpanA karI tyAre temaNe sapatnI brahmacarya vrata svIkAryuM. tethI samAjane vizvAsa keLavAyo. temaNe judAM judAM vratone sAdhyA ane pachI bIjA kAryakaro mATe vataniSThA Avazyaka gaNI temanuM ghaDatara karyuM. temaNe tyArabAda judA judA kAryakramo rajU karIne te vaDe samAjanuM paNa ghaDatara evA vrataniSTha kAryakartAo vaDe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 karAvyuM. lokasevakamAM vataniSThA haze to ja teo samAjane vrataniSThA tarapha dorI zakaze. vaLI ucca sAdhako sAdhu sAdhvIo temaja sanyAsIonA : jIvanamAM paNa e badhA vratanI pUrNaniSThA haze to ja teo samAjanAM badhAM aMgone mArgadarzana, preraNa, upadeza ke Adeza ApI zakaze.. . : ghaNuM loko vrataniSThA rAkhe che; vrata grahaNa kare che paNa vratabaddha. - thatA nathI. evA keTalAka yuvAna loko ke kAryakaro dalIla kare che ke " "ame pitAnI meLe ja vrato pALazuM; pratijJAmAM baMdhAine zuM karavuM che? je pratijJAmAM baMdhAI e to saMkaTa TANe pratijJA teDavI paDe, mATe : pratijJA na laIne khullAM rahevAmAM zuM vAMdho che ! mahAtmA gAMdhIjIe re eno sakhta virodha karyo hato. je sAdhaka ke sevaka vrata (pratijJA) baddha : thato nathI. te samaya Ave Dhacupacu thaI jAya che, ane samAja evAne : koIpaNa kAryanI javAbadArI na ja soMpI zake ! tenA upara kaI rIte vizvAsa bese!" . . . " * e aMge gAMdhIjIe eka dAkhalo paNa Ape : eka mANase dArU na pIvAnI pratijJA lIdhI che. bimArInA prasaMge DokaTara dArU pIvAnuM kahe che. A apavAda che paNa prazna e che ke zuM dArU pIvAthI te bacI jaze khare!, athavA koI dezI vanaspatithI ThIka na thaI zake ! enI geraMTI che?" eTale je vratabaddha thato nathI te chevaTe DhIlo paDI jAya.' che. A rIte patana pAmelA ane skUlana thayelAnA ghaNA dAkhalAo , samAjamAM bane che. pU. munizrI saMtabAlajInA prasaMgamAM eka kAryakartA AvyA. teo bahu hoMziyAra, prAmANika ane buddhizALI hatA; paNa brahmacarya mATe vratabaddha na thayA. pite pALIza ema teo kahetA. pAchaLathI teo DagI gayA; temanA patnI paNa vratabaMddha na hovAthI; temane saMtAna thayA. . mevADamAM amAre eka bhAIno saMparka thayo. utsAhI, sevAbhAvI ane brahmacarya tarapha niSThAvALA dekhAtA hatA. temaNe brahmacaryAzramanI sthApanA karI. lokoe temane madada paNa karI. teo paNa jAte brahmacarya vrata pAlana P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI vAta karatA hatA; paNa vratabaddha na hovAthI teo cUkayA ane temane bALako thayAM. temanA pratyenI lokonI zraddhA DagI gaI. rakhe, koI ema mAne ke badhA kAryakare mATe brahmacarya vratabaddha thavuM pharajiyAta che; je te pALI zakAya te sAruM che paNa eka vakhata samAja AgaLa brahmacarya--pAlananI vAta karyA bAda tene na taDavI joIe; svanArI maryAdita brahmacarya hoya te paNa te vratabaddha hovuM joIe. tenAthI samAjane tenA upara vizvAsa besaze. vratabaddha thayA vagara " jAne vrata pAlana karI lezuM " evI vAto karanArA mULamAM ja kAcA che. pratijJAbaddha thavAthI daDhatA Ave che temaja makima rahI zakAya che ane vratabhaMga thavAne TALI zakAya che. sAdhanA dvArA vikAsa sAdhI zakAya che ane lokazraddhA paNa tenA upara Take che. - cA potAnI meLe choDazuM evI vAtuM karanArA DhacupacuM rahe che ane koI mAna-tANa kare to tarata tyAM namI paDe che. pachI temane alaga alaga bahAnAM karavAM paDe che ke "phalANAbhAI na mAnyA !", "zaradI thaI hatI" "tyAM ApaNuM kaMI na cAle!" ane evI vAta karI cA pIvI paDI eno svIkAra lAcArIthI temane karavo paDe che.. gAMdhIjI vilAyata jatA hatA tyAre temanI bAe, becarajI nAmanA jaina sAdhu pAse temane traNa pratijJAo apAvI hatIH "(1) dArU nahIM pIuM (2) mAMsAhAra nahIM karuM (3) parastrI gamana nahIM karuM." temanI bAe temane kahyuM ke "tane jJAti bahAra kare eno mane Dara nathI paNa je bhayanA kAraNe jJAti tane bahAra karI zake tenAthI tuM dUra rahe! eTale A pratijJA laI tuM jJAtine vizvAsa ApI de te jJAtine jarUra tArA upara vizvAsa besaze !" gAMdhIjIe traNa pratijJAo jarUra svIkArI. vilAyata jatAM lokoe kahyuM: "Ato ThaMDe mulka che. ahIM te mAMsAhAra vagara na cAlI zake !" 1. pratijJAbaddha hovAthI gAMdhIjIe zAkAhAra rAdhIne lokone batAvI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 = = = = = ApyuM ke e rIte paNa jIvI zakAya che. eTaluM ja nahIM, jyAre "iDA , to mAMsamAM AvatA nathI" evI dalIla lokoe karI to temaNe javAba Ape ke "mArI mAtAjIe pratijJA ApI che ane temAM iMDAne mAMsAhAra gaNavAmAM Avyo che. eTale huM kaMI laI zakato nathI." evI ja rIte parastrIgamana aMge paNa temanI kasoTI thaI pite. pratijJAbaddha hevAthI temAMthI paNa pAra utaryA. e aMge gAMdhIjIe pitAnI AtmakathAmAM lakhyuM che: "pUjya mAtAnI apAvela che pratijJA rUpI DhAla te vakhate mArI pAse hatI eTale huM pratijJA ane prabhukRpAthI aniSTomAMthI bacI zakyo." Ave che pratijJAne camatkAra. jenomAM to vratabaddhatAnI bahu ja kIMmata mAnavAmAM AvelI che. ' amuka pratijJA letAM, amuka aniSTathI bacI javAyuM. evI vAta jaNAvatA ghaNuM kathAnako jaina kathAomAM maLI Ave che. sudarzana zeTha zIlanI pratijJAnA kAraNe moTA pralobhanamAMthI bacI zakyo enI meTI vArtA che. Aje jemAM pratijJA ane pacchakhANe moTA bhAge rUDhigata thaI gayAM che, tenI pAchaLanA bhAva, spaSTa rIte samajAvavAmAM AvatuM nathI; te chatAye ekaMdare pratijJAbaddha thavAthI lAbha ja thAya che. * vaidika dharmagraMthomAM paNa "saMkalpa" levAno mahimA batAvavAmAM Avyo che. saMka95 ke pratijJA lIdhA vagaranAM vate saphaLa thatAM nathI, niSphaLa bane che e anubhava sidhdha vAta che. - ghaNAM loko eka bIjI dalIla paNa AgaLa mUke che ke "ame ekalA ekAMtamAM vrata-pratijJA laIe; samAja ke vaDIla athavA guru va.. samakSa zA mATe laIe ?" AnA pitAnAM bhayasthAno che. bhAratIya dharmomAM khAsa karIne jaina dharmamAM vrata-grahaNa-vidhi jAheramAM, vaDIle, guru ane samAja samakSa karavAmAM Ave che. ene meTo phAyado e thAya che ke kaTokaTInA samaye paNa vrata upara TakI zakAya che; vrata-baMga karatAM saMkoca pamAya che. eTaluM ja nahIM e eka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. ". Jun Gun Aaradhak Trust Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 DhAla rUpe paNa banIne rahe che ke ATalA badhAnI sAme pratijJA lIdhI ane have toDIza te mAruM nAma raheze?' : ' jaina sAdhuone moTI dIkSA ApatI vakhate ' vratoccAra-vidhi samAja samakSa karavAmAM Ave che. tenI pAchaLano e hetu che ke samAja e vyaktine oLakhI le ane enA badale koI bIjI vyakti sAdhu- * veza laI pesI na jAya. evI ja rIte prahastho paNa vrata-grahaNa karavA mATe pratijJA samAja samakSa le che jethI samAja ene oLakhIne enA upara vizvAsa mUkI zake. . . . . : : . Aje, je ke brahmacarya-vrata letI vakhate ke vrata-upavAsanA pacchakhANa letI vakhate dharmaprabhAvanAnI ADamAM, ADabara vadhI. gayo che. kyAMka vaDe kADhavAmAM Ave che, kayAMka vatI taraphathI prabhAvanA parigrahanuM pradarzana karIne vyakata karavAmAM Ave che te kyAMka moTA pAye, jamaNavAre yojAya che. emAM sudhAro karI je sAdAIpUrvaka guru pAse, ane guru na hoya te vaDIla zrAvaka pAse sAdhaka vrata grahaNa kare to te vrataniSThAmAM sahAyaka banaze; nahIMtara vratanI bhAvanA karatAM pradarzanane vadhAre mahatva apAI javAno bhaya rahelo che. bhAratIya lagnavidhimAM vara-vadhU, bannenAM lagna agni, pANI, vi. paMcabhUto ane paMca samakSa karavAmAM Ave che te paNa Aja dRSTie. samAja jANI zake ke pati-patni bane lagnagraMthithI joDAyA che ane teo maryAdA bhaMga karatA hoya to rokI zake athavA javAbadArIthI chaTakavA mAMgatA hoya to TakI zake. A rIte vizvavAtsalyanI dharmaniSThA, nItiniSThA pUrvaka AcaravAmAM Ave to samAjanuM suMdara ghaDatara thaI zake. * carcA -- vicAraNuM dharma eTale samAjane TakAvI rAkhanAra . zrI dulerAya mATaliyAe vidhavAtsalyanI dharmaniSThA. aMge carcA zarU karatAM kahyuM -jenA vinA kSaNabhara paNa vizva ane samAja na TakI, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 . zake enuM nAma dharma. alabatta zvAsozvAsa vinA ApaNe TakI zakatA nathI. paNa te saheja hoya che eTale havA hoya che tyAM lagI khabara - paDatI nathI. havA na hoya tyAreja gugaLAmaNa jaNAI Ave che. tevuMja satyanuM che. ' . . . . . . thoDAka asatyane prabhAva * .. jemake, bALako eprila phUla tA. 1 lI ke 4 thI eprilanA karatA * hoI te divase sAcI vAteya vizvAsa thato nathI. pariNAme * hAsyamAMthI paNa keTalIkavAra buruM pariNAma Ave che. prahasananuM citra goThavI aDadhe kalAka je khoTuM bolavAnuM goThavAya, ke koI marI gayuM hoya * tyAM lagnanI vAta thatAM maDadAM para jAnaDIo gIta gAtI Ave to kevuM behuduM banI jAya ! A satyanuM mahAmUlya che. teja samAjane dhAraNa karI rAkhe che. sUrya game tyAre uge ke game tyAre Athame to zuM thAya ? mosamI pavana na thAya to kheDUtone vizvAsa na rahe. TuMkamAM jaDagaNAtI sRSTimAM paNa niyamane bhaMga thato nathI. sUrya, caMdra, pRthvI, e badhuM niyamita cAle che. eTale niyamanI paNa eTalI ja jarUra che. : - samAjamAM jarA jahuM cAle che, te temAMthI dahezata UbhI thAya ' che. dastAveja, kAyadA, kAnUna va. keTaluM badhuM vadhI gayuM che. vIza kalAkanA divasanI gaNatrI karIe to thoDIvAra mATenA, cheDA lokonA jUThANane kAraNe paNa keTaluM badhuM aMdhAruM ane avizvAsa vyApI jAya che. eTaluM paNa je asatya na hoya to jarAta, prakAzamaya svargamaya ane amRtamaya banI jAya che. ' . satya e ja jagatanuM adhiSThAna '' ' ' ki. ethI ja kahyuM che -jenA vinA jagatuM na TakI zake te ja satya. upara pratiSThita che.' ': ' . . . . . . . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 178 ahiMsAnI anivAryatA satata bhayamAM jIvI zakAtuM nathI. te rIte jotAM bIjo prazna Avyo ahiMsAno. mAnavasamAjane (1) prANa, (2) saMpatti (sva parizramanuM phaLa), (3) zIla, (4) vyavasthAnI rakSA-e cAreya maLavA joIe. , kalpanA khAtara vicAra kare ke eka kalAka mATe badhA mANase hiMsaka banI jAya to ? are, amUka latta banI jAya to paNa lohInI - nadIo vahevA lAge. eTale jAte nirbhaya thaI bIjAne nirbhaya karavAne prayatna kare to svarganuM sukha dekhAya. eTale ja ahiMsA dharma baLe. kAraNake mAnavasvabhAvamAM ahiMsA che. te alpa-aMze hiMsA kare, DAMka eTamama vApare to Akhe mAnavasamAja tharathara kAMpI UThe. pAMca paccIsa varSe jagatamAM yuddhathI hiMsA thAya che to ye AkhA vizvanA rAjyomAM ATale thatharATa vyApta thaI jAya che to sArvatrika ahiMsA thAya to zuM thAya ? asteyanI jarUra e ja rIte samAjanI mahenata je lUMTAI jAya te koNa mahenata kare? eka varga corI kare, lUMTa kare ane temanAthI je salAmati nI maLe te bIjo varga paNa e mArge jAya; ane samAja asthira banI Da jAya. paNa jo hajAramAM navasAnavANuM pratye corInI nizcitatA che mATe ja samAja purUSArthI bane che, nahIMtara purUSArtha nahIM Take. Ama utpanna thatuM aTake te adharma ane eTale ja teya adhama gaNA ane asteya dhama gaNAya. zIlakuzIla . . ' - pitAnI strIthI koI rasalubdha ke rUpalabdha bane to te keTalo bane? baLavAna loko strIone laI jatA hoya te samAjanuM zuM thAya? atyAre to vikRtinA kAraNe thoDe e aMge saMtApa che to paNa, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 AvI dazA heya te samAjanI zuM dazA thAya ? tene badale strI ane puruSa je zarIra-bhoga vagara Anada lUTatA thAya to ! tethIja zIla-rakSA e dharma thaze ane kuzIla adhama kahevAya. vyavasthA-rakSA ane parigraha-maryAdA evI ja rIte sAdhana ane sattA jemanA hAthamAM Ave te samAjanI vyavasthA ane maryAdAno bhaMga kare to! jyAM evuM thAya che nya samAjamAM laDAI tophAna ane baMdhane pedA thAya che. vyavasthAnI rakSA thAya tene bhaMga na thAya te zAMti Ave. AthI vyavasthA rakSA ane parigraha maryAdAe dharma banyo. jo ema na thAya te laDAI thAya. hAyavoya thAya ane je paise sukhane mATe bhegA karyo tene lIdhe ja A badhe baLApo thaI jAya. mULavate ane upavate Ama mAnavasamAja jenAthI Take che te dharmanAM cAra athavA pAMca * mULavatA thayAM (1) satya (2), ahiMsA (3) asteya (4) brahmacarya (5) aparigraha. mULa to A badhA satyanI AsapAsa gUMthAyelAM che ane jIvananI vividha vastuonuM satya rajU kare che. A pAMcanA upavrata tarIke gAMdhIjIne eka sUjhe, saMtabAlajI bIjAM batAve, svAmInArAyaNavALA trIjAM batAve e saMbhave che. kAraNa ke pAMca vratonI AsapAsa rahelAM upavrato kALa mujaba badalI zakAya che ane badalavAM ja joIe. tenuM AMzika pAlana thAya to paNa samAjamAM teTaluM sukha vadhe che. mULe jIvananA satya upara zraddhA rAkhI jAte ahiMsAdi vratanuM pAlana kare ane sAthIo pAse pAlana karAve e vizvavAsalyanI pAyAnI dharmaniSThA che ane kharekhara te sarvatra svIkRta che. vizva vAtsalyanI dharmaniSThA pharaja bajAvavAmAM - zrI puMjAbhAI kahe: "mAnavane pharajanuM bhAna hoya che. kAraNa ke te mAnava che. tenAmAM UMDI viveka buddhi hoya che. te mAyA, meha P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ane svArthane vaza thaI pharajane TALavA mathe che. tene badale pitAnA asalI dharmane samajIne pharaja bajAvavAnI pravRtti kare to jagatamAM AnaMda AnaMda thAya. vizva vAtsalyanI Aja dharmaniSThA gaNAya. kheDUta je khetI, majUra, baLada va. badhAja tarapha ane badhI jAtanI pharaja bajAve to svArtha sAthe paNa paramArtha thaI zake. bAkI bedarakAra bane to svArtha ane paramArtha banene hAni pahoMcADe. eja rIte vepArI brAhmaNa ke sAdhu vagere jyAM pharaja cUke tyAM tyAM adharma vadhe che. - Aje to mAlanI ja nahIM bALakonI paNa corI thAya che. je mANasAI draSTie mAnava ema vicAre ke "je koI mAnAM bALako upADe . te e mAne kevuM duHkha thAya. jeNe mahenata majurI karI thoDuM bacAvyuM che tenuM zoSaNa kare ke corI karIne jhUMTavI le to tene keTalo trAsa paDe ! AvA samaye vizva vAtsalyane jarA sarakho vicAra Avavo joIe ke AvuM bhayaMkara kRtya kadApi thaI zake ja nahIMeja enI dharmaniSThA che. . , ' , vrata ane nItine meLa maLavo joIe zrI baLavaMtabhAI : "dharmaniSThAne je vizva vAtsalyanuM mULa kapIe to nItiniSThA enuM thaDa che. bAkI vrata vagere tenI zAkhA DALIo che. Aje thaDa tarapha ochuM lakSa apAI rahyuM che. eTale ja bhagavAna mahAvIrane mAnanArAe jene varjanIya gaNyAM che, te paMdara " karmAdAnane AcaravAmAM aniSTane jotA nathI. ahiMsA ane aparigrahanI vAta karavA chatAM kALAbajAra ane zoSaNa karI zake che. paryuSaNamAM upavAsa, lIlotarI, tyAga, asnAna va. AcaravA chatAM upalAM karmo hoMzathI karI zake che. kAraNa ke vrata ane nItine sumeLa sadhAyo nathI. vizvavAtsalya ane "AtmavatsarvabhUteSu nI mULabhUta jainadharmanI nItiniSThA temanAmAM kAcI rahI gaI che.. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 * . kRSNa, rAma ane zivane mAnanArA loke janmASTamI, rAmanavamI, zivarAtri ke ekAdazInA vrata kare che paNa bIjIbAju upavAsa hovA chatAM jugAra paNa ramavA besI jAya che. eTaluM ja nahIM nirjaLaupavAsamAM bIjuM khAvuM-pIvuM vadhI gayuM che. vaidika dhArmika parvomAM paNa khAvA-pIvA ane paheravA oDhavAnuM jANe thaI gayuM che. Ama vrata ane nItino sumeLa na thatAM te hAsyAspada bane che. dharma kene kahevo? pU. daMDI svAmIe loko puNya ane dharmane bheda samajatA nathI te aMge jaNAvatAM kahyuM: "manusmRtimAM kahelA pAMca mahAyajJa -je pAchaLathI bauddha dharmanI asaranA kAraNe pAMca laghuyo kahevAyA. -te badhAne loko dharma kahe che. pUrvamImAMsAmAM paNa je karmo kahyAM che te badhAMne loko dharma tarIke oLakhe che. bauddha dharmamAM (1) dAna, (2) artha, (3). dinacaryA ane (4) samabhAvane-karmo kahyAM che tene paNa loko dharma mAne che. AthI dharma karyo ane puNya kayuM? e samajavAmAM muzkelI paDe che, ane keTalIkavAra puNyane dharmamAM gaNavAne goTALo thAya che. e viSe ahIM ThIka ThIka jANavA maLyuM ke puNya ane dharma baMne zuM che ? vratone AtmA! zrI devajIbhAI kahe : vizvavAtsalyanI AcAraniSThAmAM nItiniSThA sonArUpa che ane dharmaniSThA sonAmAM sugaMdha rUpa che. mAtra sugaMdha heya to te lAMbo kALa na Take eTale ke temAM prANa joIe. nItiniSThA heya te dharmaniSTha saheje varNavAne saMbhava rahe che; paNa nItiniSThA na hoya ane vrata levAya te keTalIkavAra te pradarzana rUpa ja banI jAya che, ane temAM AtmA bhaLato nathI. nItiniSThAvALA jAheramAM vrata le te be kAraNosara sAruM che ke, P.P. Ac. Gynratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) tenA lIdhe daDhatA raheze ane (2) samAjanI ekI raheze temaja samAjamAM tenuM anukaraNa thaze. nItiniSThAnuM ThekANuM nahIM hoya ne vratamAM AtmA nahIM bhaLe te daMbha rUpa kriyA thavAno saMbhava cheane tene samAjamAM paDI paDyA vagara raheto nathI. Aje jAheramAM vrata levAya che temAM moTAbhAge vrata lenAranuM spaSTadarzana hotuM nathI ke vrata pAchaLanI mULa nIti-niSThA aMtaranI hotI nathI. Azcarya che ke vivekI kahevAtA sAdhuo paNa tenI vAha vAha kare che ane upalaka vAha vAhathI samAjamAM ghaNA loko vrata levA kheMcAya che. paNa AtmA na hovAthI pariNAma sAruM AvatuM nathI. Aje nItiniSThA upara vadhAre vajana ApavuM paDaze. A saMzodhananI khAsa agatya che. nItiniSThA pachI vrato levAze, AcarAze, te comera e AcaraNane bhAre prabhAva paDaze." nItiniSThAne prabhAva | zrI brahmacArI : "vizva vAtsalyanI nItipUrvaka dharmaniSThA ja mera prakAza pAtharI zake che. rAmAnaMdAcArya eka gAmamAM gayA. gAmanA lokoe phariyAda karI ke A gAmamAM eka bahu kharAba dazya joIne ame lAjI marIe chIe. eka pahelavAna eka vezyAnI pachavADe nIkaLe che. tene bALako vigere jevA doDe che, tethI gAmamAM kharAba saMskAra paDe che. ghaNA lokone to dhUNuM ja thAya che. svAmIjIe kahyuM : "baMnene ahIM AvavA kahejo!" baMne svAmI pAse gayA. svAmIe baMnene premathI AvakAra Ave. temaNe pahelavAnane kahyuM : tame jarUra vezyA pAchaLa nIkaLo ane enuM vadana joyA kare. paNa e rU5 to bhagavAnanuM ApeluM che mATe temAM bhagavAnanI vibhUtinAM darzana kare !" P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 Ama to vezyA paNa kaMgaLI gaI hatI ane pahelavAnane paNa rasa nahoto rahyo. paNa svAmIjInA vacanothI bannemAM hRdaya-palaTo thavA lAgyo. pahelavAnane paNa pitAnA kRtyathI pastAvo thavA lAgyA. svAmIjIe tene kahyuM: "pelI bAIthI ghaNA na karazo. tene hadaya palaTo Ama nakAnI jema sAcA sAdhu pote to taratA hoya che paNa aneka ne tAre che. e temanI nIti-niSThAne prabhAva che. 5. javAharalAla neharU paNa vizva vAtsalyanI niSThAvALA jaNAya che. eka najaronajara joyAne prasaMga che. teo bhilAInA kArakhAnAnuM uddaghATana karavA AvyA hatA. eka rIkSAvALAe vacamAM temanI meTara rakAvI ane chUro kADhelo paNa te Ubho ja rahI gayo. tenAthI kaMIja na thaI zakayuM. - paMDitajIe tene pUchyuM: "bhAI! tuM koNa che ! tane koNe AvuM zIkhavyuM !" bApaDe kazuM bolI na zakayo. tenA kSobhane pArAvAra na rahyo. kone khabara dIvAnApaNAmAM Ama karyuM ke koInI uzkeraNIthI paNa te paMDitajI AgaLa bhoThe paDI gayo. thoDIvAra rokAIne paMDitajI vidAya thayA. A gAMdhIjInI ahiMsAnI temanA upara paDelI nItiniSThAne ja prabhAva hoI zake. nItinidhdhanI Adata keLavIe ! " zrI devajIbhAI "mArA pitAnA anubhavo kahuM. nItiniSThAnI Adata keLavatA jIvana keTaluM sudhare che? saM. 1882 thI 1986 sudhI huM muMbaImAM kApaDanI dukAnamAM nokarI karato. lAga Ave tyAre gallAmAMthI ke dharmAdA peTImAMthI - rUpiyA-paiso kADhI letA. bIjI bAju vAdevAde sthAnakavAsI jaina upAzrayamAM upavAso karyA eTale mArI pratiSThA bahAra khUba vadhI. mArI sAthe eka rAjagAra paNa dukAnamAM kAma karato. tene corInI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 AdataparI eTale mArI cerIne Aropa paNa tenA upara AvavA lAgyo. paNa mane te vakhate A DaMkhatuM nahIM. . . . . . tyArabAda, kacchamAM javAnuM thayuM. pisA-pratikramaNamAM rasato jene kuLamAM janmavAnA kAraNe kharAja. pachI dharmane abhyAsa jarA dhIraja ane UMDANathI karyo. bIju sAhitya paNa vAMcavA lAgyA. gAMdhIjI ane saMtabAlajInuM sAhitya paNa jovAmAM AvyuM. UMDo vicAra thavA lAgyA. "jIvanamAM nIti niSThA na hoya te vataniSThA prANavAna nathI banatI !" A vicAronA lIdhe pUrvanI bhUlo DakhavA lAgI. cAra-pAMca varSo pahelAM muMbaI Avyo. tyAre pUrva je rUA. 200-250nI corI mArA hAthe thayelI tene hArdika ekarAra karyo. janA zeThane prema ghaTayo nahIM, paNa vaLe. temaNe kahyuM : "ame te AvuM ghaNuM jANI joIne karIe chIe paNa amane tamArI jema pastAvo thato nathI." mAre kahevuM joIe ke haju jIvanamAM pUrepUra satya AvyuM nathI paNa bhUla thatAM DaMkha thAya che. , cAreka divasa pahelAM mATuMgA AvatAM ghATakoparathI prathama vargamAM caDhI gayo. caDhayA pachI ja khabara paDI ke A te prathama varga che. trIjA varganI TikITa chatAM pahelA vargamAM caDhAya kema? e manamAM khavA lAgyuM ane sITa upara na beTho. mAstara AvyA ane vadhArAne rUpiyA mAMgyo tyAre pahelAM to saheja khacakAmaNa thaI paNa bhUla karI hatI, eTale te bharI Ape ane pachI samAdhAna thatAM zAMti thaI. koIkavAra paisAnI taMgInA kAraNe bhUla thaI jAya; jemake koI vAparelI TikITa hoya to tene pharI upayoga karavAnI lAlaca thAya paNa tevI bhUla DaMkhe che kharI. mane AnuM kAraNa te nItiniSThAnI Adata keLavI eja lAge che. ghaNA loko ene vediyAveDA kahe che paNa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 bhale e vediyA-veDA kahevAya, kharekhara eja sAce spaSTa mArga jaNAya che." nItiniSThAthI viveka brahmacArIjI : "nItiniSThA hoya to karmakAMDamAM viveka AvI jAya che. kIDIone sathavA nAkhanAra eka bahu hRdayavAna zeTha hatA. ekavAra temane vicAra Avyo : "A kIDIo sahita loTa kUtarU cATaze to dayA karatAM kudayA thaI jaze." eTale temaNe kAMTAnI jhADIo e loTa upara mUkI kIDIo tethI bacI gaI kahevAnI matalaba e ke dharma ke vratamAM A viveka nItiniSThAnA kAraNe ja Ave che; ema lAge che, baLavaMtabhAI : "nItiniSThA heya te AMdhaLuM anukaraNa paNa maTI jAya." eka mANase amadAvAdamAM dharmarAja yudhiSThiranuM khoTuM anukaraNa karI jugAramAM potAnI strIne mUkI hatI. kharekhara to; AvA mahApurUSo paNa AvA mAge gayA, to temaNe bhUlathApa khAdhI te badha laI jugArane chaMda mUkavo joIe. . mATaliyA : "dharmane lakSamAM rAkhI sahiyArI nIti ghaDAya te nIti gaNAya." munizrI saMtabAlajIH "ahIM nItiniSThAne artha, darzanajJAnanA rUpamAM leze to vadhu spaSTa thaze. vizva vAtsalyanuM darzana spaSTa thayA pachI ja AcAra vizva vAtsalyane mArge thaze." ' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] vizvavAtsalyamAM vrata-vicAra '[18-9-61] muni nemicaMdrajI A agAu vizvavAtsalyanI dharmaniSThA upara vicAra karavAmAM Avyo che. nItiniSThA sAthe vrataniSThA tyAre ja TakI zake jyAre A badhAM vratonuM vivekapUrNa jJAna hoya tema ja yugane anukULa dharma puSTinI daSTie tene navo vaLAMka apAya. vatAcaraNanI jarUra to vyakti tema je samAjanA ghaDatara mATe rahelI ja che e aMge laMbANathI vicAra thaI cUkayA che. ahIM vizva vAtsalyanAM vrato kyAM ? te vratonuM mULa zuM? enI goThavaNIne krama zuM ? e aMge vicAra karavAne che. A badhA vratanuM mULa vizva vAtsalya che. mULa vata tarIke paNa vizva vAtsalyane sthAna ApavAmAM Avela che. enuM mukhya kAraNa to e che ke badhA dharmo tema ja badhI vicAradhArAo vizvavAtsalyanI vAto karavA chatAM jovAmAM Ave che ke apavAdane bAda karatAM; e dharma-saMpradAyo ke pathamAM vizva vAtsalya vAto rUpe jarUra rahe che; paNa AcaraNamAM te AvatuM nathI. jyAM sudhI ene vrata tarIke sthAna ApavAmAM na Ave tyAM sudhI te mujabanuM AcaraNa zakya banatuM nathI. eTale vizva vAtsalyane ja mULa vrata tarIke rAkhavAmAM AvyuM che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 bIjuM kAraNa e che ke e lagabhaga badhA dharmonA pratIka jevuM banIne samanvaya sAdhatuM UbhuM rahe che. sAthe ja badhA prakAranA mAno ane sRSTi vacce sumeLa bAMdhavA mATe dIvAstaMbha jevuM che. te uparAMta te badhAMne mAnya che. khristI dharmamAM tene vizvaprema rUpe rajU karavAmAM Avela che. emAMthI mAnavasevA nIkaLI che. prema zabda Aje meha ke vikArarUpe vaparAya che, te yogya bhAvane pragaTa karatA nathI. bauddha dharmamAM brahmavihAra che. emAMthI madhyama mArganA kAraNe karUNa nIkaLI che paNa temAM pUrNa ahiMsAne vicAra spaSTa thato nathI. evI ja rIte hiMdu dharmamAM "advaita" hevA chatAM vahevAramAM mAnava-mAnava vaccenA bhedabhAvo, ghaNuM ane dveSa jovAmAM Ave che. jaina dharmamAM vizvamaitrI ane ahiMsA che paNa tene moTo bhAga niSedhAtmaka rUpe che. AthI vidheyAtmaka rUpa tarapha (sevA, saMvedanA ane mAnavIya karUNA prati) barAbara dhyAna apAyuM nathI. evI ja rIte mahAtmA gAMdhIjIe ahiMsA, aspRzyatA nivAraNa, sarvadharma samabhAva vagere vato vizva vAtsalyanA pUraka tarIke mUkyA che kharA, paNa A badhA vratone mULabhUta hetu je vizvavAtsalya che te pragaTa thatuM nathI; kAraNake ene anulakSIne vratone vicAra thayo nathI je vizva vAtsalyane mULavrata rUpe levAmAM Ave to ja mAnava-mAnava vaccenI game te prakAranI dIvAlo haze te tUTaze. saMgharSo ochAM thaze ane darekane zAti ane sukhathI jIvana jIvavAnI taka maLaze.. vizvavAtsalya na kevaLa vyApaka che, paNa te badhA dharmo, jAtio, mato, vicArapravAha vagerenA samanvayanuM dharmadaSTie piSaka paNa che; ane eTale ja te ahiMsAnuM vidheyAtmaka rUpe poSaka hoIne, karuNA, sevA-maitrI bhrAtRbhAva, baMdhubhAva ke advaitabhAva; darekane vahevArika rIte AcaraNamAM mUkavA prere che. eTale badhA dharmonA vratone (ahiMsA va.no) emAM samAveza. thaI jAya che, evI tenI vrata upavatanI racanA che. jyAM sudhI. vizvavAtsalyane eka mULavate na levAmAM Ave tyAMsudhI vizvaprema ke P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 aMdhutvanI athavA "Atmavata sarvabhUteSu" bhAvanA vahevAramAM nahIM " Ave. eTale mULa vrata che-vizvavAtsalya-jagatamAM badhA tarapha vAtsalya pragaTAvavuM. A vizva vAtsalyanA mukhya traNa mULavato upara have vicAra karIe. e traNa vrato A pramANe che:-(1) brahmacarya (2) satya zraddhA ane (3) mAlikI haka maryAdA. brahmacarya :-enA lagabhaga badhA ja dharmamAM ullekha che. hiMdudharma ane bauddhadharmamAM to brahmacaryano ullekha che ja. hiMdudharmamAM cAreya Azramano pAyo brahmacarya gaNavAmAM Avyo che. gRhasthAzramane mUkIne bAkInA traNeya AzramamAM brahmacaryane anivArya gaNavAmAM AvyuM che. pachI tene pALavAnI rItimAM dhoraNasara pheraphAra hoya che. gRhasthAzramamAM paNa svapatnI maryAdA hoIne tenuM lakSabiMdu paNa brahmacaryaja che. jaina dharmamAM sAdhuo mATe saMpUrNa brahmacaryane ullekha che paNa gRhastho mATe "maithuna viramaNa vrata evuM niSedhAtmaka rIte te mUkavAmAM Avela che tethI brahmacarya vyaktigata rahI javAno saMbhava che athavA to tenA pAlanamAM kyAMka daMbha ke ataDApaNuM pesI javAno bhaya rahe che. khristI dharmamAM ane IralAma dharmamAM ADakatarI rIte brahmacaryane ullekha * che paNa ene mahatva apAyuM nathI eTale e sarva samAja vyApI te banI zakyuM nathI. pariNAme gRhastha vargamAM svacchedAcAra phelAyo che. lokonI nirakuza vAsanA upara vaicchika aMkuza na Ave to emAM aniSTo phelAvAne Dara rahe che. eTale AjanA yuge brahmacarya vrata anivArya che ane tene vidheyAtmaka rIte mUkavAmAM AvyuM che. brahmacarya vratanuM pAlana sArI rIte thAya te mATe enA traNa upavato mUkavAmAM AvyA che:-(1) vibhUSA tyAga (2) khAnapAna zayana-viveka (3) rAtribhojana tyAga. (2) satya zraddhAH satyane badhA dharmoe vrata rUpe svIkAra P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 karyo che. temAM paNa hiMdudharma ane jaina dharmamAM enA upara uMDANathI . vicAra karavAmAM Avyo che. eTale satyane je sAmAjika rUpa ApavuM heya te satyavrata "juThuM na belavuM" evuM niSedhAtmaka hovAne badale vidheyAtmaka hovuM ghaTe che. te kevaLa bolavAmAM nahIM paNa tattvajJAna. ane AcaraNamAM paNa mUkI zakAya; e rIte vicAravuM ghaTe che. tattva, - vicAra, (bhAva) vANI, temaja bIjA sAdhano, ane mana, vacana, kAyA thakI thatI pravRttiomAM, sarvabhUtahita rUpa satyane vicAra karavAmAM Ave ane te mujaba AcaraNa karavAmAM Ave to ja te sAdhanA pAkI ane sarvAgI thaI zake. satya bahuja vyApaka ane avyakata che. eTale tene jaladI grahI zakAtuM nathI ane te vahevArU banI zakatuM nathI. te mATe tene vahevArU banAvavA mATe satyazraddhA eTale ke satya uparanI daDha niSThA. e nAma rAkhavAmAM AvyuM che. * * * * buddhibhrama, svArtha temaja bIjA AvaraNone laIne satya na samajAya, to paNa, je mahApurUSAe satyane zodhyuM che, AcaryuM che temanA upara zraddhA rAkhI, te satyane anusaravuM joIe. Aja satyazraddhA vratanuM rahasya che. - satyane judA judA kSetromAM rahetA mANaso potapotAnI kakSA pramANe grahaNa karaze te vakhate paNa kakSA pramANe AMzika satyanuM AcaraNa ane parama satyanI taraphanI niSThA rAkhavI paDaze.. . A vratane sArI peThe AcaravA mATe traNa upavrato goThavavAmAM AvyA che - (1) sarva dharma upAsanA eTale ke badhA dharmomAM rahelAM satyone tAravavAM, (2) niMdAstuti-parihAre eTale ke bIjAnI niMdA temaja pitAnI lAdhA karavAnI vRttine tyAga (3) kSamApanA, eTale ke dareka kSetramAM bhUla thAya, bIjAne anyAya thAya tenI zuddhi mATe kSamApanA karavI. . . . ; ; ; - A traNe ya vrato satyazraddhA vratanA parSaka ane rakSaka che. . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) mAlikIhaka maryAdA: A trIjuM mULavrata che. emAM asteya ane aparigraha (aparigraha-parimANu) e bane tene samAveza thaI jAya che. jIvananI jarUriyAto mATe je kAMI vastu levI paDe te nIti, nyAyathI upArjita karI hakanI levI eTale ke parigraha nI nyAyamukta vidhi ane sAthe asteya eTale ceryA vagaranI levI, e maLIne mAlikI haka bane che. paNa ATaluM ja basa nathI. enI maryAdA paNa hevI jarUrI che. je te na hoya te jAte saMgrahavRddhi karI bIjAnuM zoSaNa karavAmAM, bIjAne duHkhamAM nAkhavAmAM, bIjAne pUratI vastu na maLavAmAM, AgaLa vadhAya, eTalA mATe ja kevaLa mAlika haka nahIM; paNa tenI maryAdA-ecchika kApa hovAM joIe; tenI sImA bAMdhavI joIe. TuMkamAM nyAyamukta saMpattinI paNa maryAdA hevI joIe. e maryAdA eTale parigraha-parimANa. parigraha parimANu ane asteya bane to bhegA maLIne mAlikI haka maryAdAvrata thAya che. Ane alaga eka mULavrata rUpe levAnI jarUra eTalA mATe che ke agAu loko nyAya-nItinI rUe cAlatA ane te kALe enI AvazyakatA na paNa jaNAI heya. paNa, Aje tenI jarUra che. bauddha dharma parigraha parimANane badale nazAvALI kerI vastuono tyAga pAcamAzIla rUpe sUcavyo che. eTale tyAM parigrahanI maryAdA na thaI IslAmamAM mAlika haka maryAdA upara khuba jora ApavAmAM AvyuM che. mUsAnI daza AjJAomAM adattAdAnane ullekha Ave che. khristI dharmamAM paNa cerI ane aNahakanuM meLavavuM banene niSedha che. hiMdudharmamAM paNa asteya ane aparigraha, e banne yame che ja.. - mAtra mAlikI haka vrata rAkhyuM heta te tyAganI bhAvanA pedA na thAta. mAlikI haka sAthe maryAdA joDIne, sarakArI kAnUna vaDe 5 je mAlikI haka maLe che ene choDavA ane keTalIka vakhata bIjA mATe niHsvArtha tyAga karavAnI preraNA maLe che. . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 191 mAlikI haka maryAdA vrata mATe traNa upavato A pramANe che:- (1) vyavasAya maryAdA (2) vyAjatyAga (3) vyasana tyAga. A traNe upavrato asalatane poSanArAM che. e spaSTa ja che. ' upavAnI yojanA:-have upavratonI yojanAmAM, kayAM kayAM ane keTalo taphAvata bIjI vratayojanAo sAthe rahelo hoya che te joIe. brahmacaryavratanA traNa upavrata khAna-pAna-zayana viveka, vibhUSA tyAga ane rAtribhojana-tyAgano samAveza jainadharmanA sAtamA upabhoga-paribega-parimANamAM vratamAM temaja gAMdhIjInA vratomAM, asvAda batamAM thaI jAya che. khAna-pAna-zayana viveka, vibhUSA-tyAga ane rAtribhojana tyAga nahoya to brahmacaryanuM pAlana rUDI rIte thatuM nathI. vaidika dharmamAM "yamone pALavA mATenA je niyamo batAvyA che temAM zauca (zuddhi) ane nIcane samAveza thaI jAya che. evI ja rIte satya zraddhAnA traNa upavato sarvadharma upAsanA kSamApanA ane niMdAstuti-parihAra goThavyAM che, te jaina dharmamAM sAmAyikavrata, piSadha-vrata temaja anarthadaMDa-viramaNuM-vratamAM AvI jAya che. gAMdhIjIe te pramANe "sarvadharma samabhAva" "namratA ane abhaya e vrata goThavyAM che. - "mAlikIhaka maryAdA" nA traNa upavrata, vyasana tyAga, vyAja tyAga ane vyavasAya maryAdAne badale jenadharmamAM anarthadaMDa, viramaNuM vrata, dizAparimANa vrata, dezAvakAzika vata, atithi saMvibhAgavata temaja upabhoga paribhoga vratamAM karmAdAna-tyAga tarUpe goThavelAM che. evI ja rIte gAMdhIjIe zarIra zrama, svadezI vrato goThavyAM che. : + Ama A vratanI goThavaNa pAchaLa e daSTi rahelI che ke temAM badhA dharmonI daSTie vadhAre yugapayogI khAsa-khAsa vrata ane upavratane samAveza karI le. jema IslAma dharmamAM vyAja levAno niSedha che ane te tyAM vrata rUpe che. tene ahIM upavrata tarIke goThavavAmAM AvyuM che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 192 bauddha dharma temanA mATe eka gAThavavAmAM bauddha dharma temaja IslAmamAM nazAkArI vastuo ane zarAba vagerenA sevanano tyAga karavA mATe eka juduM vrata che. te tene AvarI letuM vyasana-tyAga nAmanuM upavrata ahIM goThavavAmAM AvyuM che. evI ja rIte jainadharmamAM sAmAyika vrata che. teno upayoga moTA bhAge kevaLa eka muhUrtanI sAdhanA pUrato ja karavAmAM Ave che. paNa tyArabAda jIvanamAM samatva utaratuM nathI; temaja TakatuM nathI. eTale sarvadharma-samu pAsanA ane vizva vAtsalya vrata dvArA mAtra eka pitAnA saMpradAyanA kSetre ja nahIM; badhAM kSetramAM, dezamAM ane badhA kALa mATe sarvadharmajJAti, saMpradAya, vicAradhArA bhASA va.mAM samatva (nipakSapAtatA) samyakatva (satyatA) rAkhI ke tAravI zakavAno prayAsa karavo paDe che. ' navA vratanuM prayojana kharUM! jainadharmamAM bAra vate che. bIjA dharmomAM cAra, pAMca, daza, ke | . agiAra vrato che. mahAtmA gAMdhIjIe paNa agyAra vrate goThavyAM che. - pachI vizva vAtsalyanAM A navAM bAra vrata zA mATe goThavavAmAM AvyAM che ? enuM prayojana zuM ? e jarUra prazna thaze pelAM vratothI kAma cAlatuM hoya .to A navAM vrata zA mATe goThavavAM joIe ? ene uttara to e ja che ke yugeyuge jIvananAM mUlyo palaTAyAM kare che. deza, kALa ane paristhiti pramANe temAM aneka pheraphAra thAya che. , te mujaba mULa siddhAMtane sAcavIne je pheraphAra ke sudhArA vadhArA na . thAya to dharma temaja samAjane vikAsa rUMdhAI jAya. . . * * * je loko atyAra agAu ema kahetA hatA ke rAjakAraNa ane arthakAraNamAM dharma TakI ja na zake ke rahI ja na zake. te lokone - mahAtmA gAMdhIjIe rAjakAraNamAM satya ane ahiMsA temaja arthakAraNamAM satya-nyAya-nIti jAte AcarIne batAvI ApyuM ke dharma, jIvananAM dareka kSetramAM rahI zake che ane rahevo joIe. nahIM te, te dharmanI . sAdhanA ekAMgI, adhUrI ke kAcI che. ene sAdhaka pitAnI e khAtrIne P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 DhAMkavA mATe javAbadArIthI bhAgavAnuM, ekAMta sevana karavAnuM, kevaLa AtmArtha (svArtha) sAdhavAnuM, haThayoga sAdhavAnuM bahAnuM le phare che. eTalu ja nahIM, ghaNIvAra AvA sAdhakomAM daMbha paNa vadhAre paDato jevAmAM Ave che; eTale samAja jIvananAM badhAM kSetramAM dharmanI sAdhanA karavI hoya ane dharmane samAja vyApI banAvavo hoya te dravya kSetra, kALa ane bhAva joIne vratane navo vaLAMka Apavo ja paDaze. navA yugano mAnavI je daSTie vicAre che te pramANe pAtra, sthAna temaja - vAtAvaraNa joIne tene navI rIte ghaTAvIne temanI AgaLa rajU karavA paDaze. nahIM to vratomAM jaDatA AvI javAnI saMbhAvanA rahe che. : * A vastunuM mahatva yuge yuge dareka yuga purUSe svIkAryuM che. bhagavAne mahAvIre joyuM ke havenA yuganA loko vakrajaDa eTale ke khoTA taka karanAra temaja jaDa thavAnA che eTale temaNe mAtra cAturyAyathI nahIM ; cAle; brahmacaryanI sAthe loko aparigrahane nahIM gaNe, ema bhAnI pAMca mahAvrato goThavyAM. temaNe brahmacaryane eka alaga . vrata rUpe sthApyuM. evuM manAya che ke te pahelAM bhagavAna pArzvanAtha sudhI cAturyAma dharma hato, te agAu traNa vrato ja hatAM-prANAtipAtane viramaNa, mRSAvAda viramaNa ane aparigraha. asteya ane brahmacaryane aparigrahamAM gaNI levAmAM AvatAM hatAM. te pahelAM eka ja ahiMsA vrata hatuM. jemAM pAMceya vratano samAveza thaI jAto. te kALanA loko saraLa ane buddhimAna hatA eTale te barAbara hatuM paNa samaya samaya pramANe lokasamudAyanI badalAtI mAnasa-paristhiti pramANe tIrthakarone vrata-Ayojana badalavuM paDeluM. bhagavAna mahAvIra pachInA AcAryoe paNuM e vrato rAMjAthI mAMDIne sAmAnya prajA pALI zake e rIte goThavyAM. mULa to vratonI goThavaNa karavAne uddezya che, dharmanI vRddhi ane puSTi kema thAya ! je dharmanI vRddhi eTale ke vizvanA AtmAone vikAsa thavAne badale dharmanA kalevaranI (saMdha, samAja-tIrthanI) ja P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 vRddhi-puSTi thatI hoya, sAce dharma jhaMkhavAto hoya; saMkhyA lobhamAM. paDIne sAcA siddhAMta eka kore mUkAtA hoya to vratomAM pheraphAra karavAnI jarUra che; ema samajavuM joIe. - keTalIkavAra evuM paNa bane che ke vrato sarvagrAhya na thatAM, tenA nAme daMbha, dhaNuM, dveSa va. anartho poSAya che. A vAta dharmanA vikAsane rUMdhanArI che. mATe yugadaSTie temAM sudhArAvadhAro thavo joIe. mahAtmA gAMdhIjIe svarAjya ane eka ekatAnI dRSTie AkhA dezanuM ghaDatara karavA mATe ahiMsAdi mULa pAMcato sAthe, abhaya, svadezI, zarIrazrama, aspRzyatAnivAraNa, sarvadharma samabhAva ane asvAda nAmanAM upavato paNa goThavIne rajU karyA hatAM. Aje temanA avasAna bAda ane svarAjya AvavAthI ghaNI vastuomAM pheraphAra thayo che, temaja jhaDapI vAhana vahevAre vizvane nAnuM karI mUkyuM che, eTale AkhA vizvane sAMskRtika daSTie eka ane ekAgra karavAnuM che. A badalAyelI paristhitine lakSyamAM rAkhIne Aje vrato ane upavrata vicAravA paDaze. A navI vrata yAjanA vakhate pUrvavratonuM anusaMdhAna-meLa to raheze ja. rakhe koI mAne ke pUrva purUSoe goThavelAM vrato AnAthI kADhI nAkhavAmAM Ave che athavA pUrvavatonuM khaMDana thaI jAya che. e pUrvatratAne samAveza AjanI navI vrata AyojanAmAM thaI jAya che. vratonI goThavaNI pAchaLanI bhUmikA : Aje vratone navI Dhabe goThavatI vakhate traNa vastuono khyAla rAkhavo paDaze. te A pramANe che - (1) te vrato, AjanA dravya, kSetra, kALa-bhAvane anurUpa, palaTAtA vizvane dRSTimAM rAkhIne geThavAvAM joIe. (2) te vrato, samagra samAjavyApI eTale ke sarvagrAhya banI zake P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 evAM hovAM joIe. arthAta te vahevAramAM AcarI zakAya tevAM hovAM joIe. (3) te vratomAM dharmaniSThA virUddhanA to-daMbha, dhRNA, pa, bhedabhAva va. na pravezavAM joIe. eTale ke te vrato vikAsaghAtaka, daMbhavaryA siddhAMtaviruddha na hovAM joIe. dharmavardhaka ke poSaka hovAM joIe. A traNeya muddAone jarA vigatavAra joI jaIe e ThIka raheze. mahAtmA gAMdhIjIe joyuM ke bhArata parataMtra che. enAM kAraNomAM spRzyAspRzya (chUtAchUta)no bhedabhAva che; lokomAM sAcA vIranI ahiMsaka nirbhayatA nathI rahI, potAnA deza ane gAmaDAmAM banelI vastuone vaparAza-vahevAra bhUlAyo che; tethI loko rojI ane reTIbannenA abhAve bhUkhe mare che. dharma ane saMpradAyanA nAme dezanA TukaDA thaI rahyA che. yaMtre AvatAM zarIrazrama ocho thayo che ane parataMtratA vadhI rahI che, svAdalolupatA (pAMce IMdranI) vadhatI jAya che tenA kAraNe prajA mAyakAMgalI banIne vilAsitA tarapha ghasaDAI rahI che. eTale emaNe je upavrato svadezI, aspRzyatA nivAraNa vagere AvAM te barAbara hatAM te yugadaSTie gya paNa hatAM. paNu, Aje yuga badalAyo che. navA yuganI dRSTie A jUnA masAlAne laIne navo vaLAMka nahIM ApIe to samAja ane vyakti pachAta rahI jaze ane yugabaLa AgaLa vadhI jaze. yugabaLa eTale vizvanA badhA pravAhane vicAra karIne Aje vizva vAtsalyanAM je bAra vrato mUkAyAM che te barAbara che ke kema ? tenI vizeSatA sAMskRtika dRSTie che ke nahIM? enI cakAsaNI karI levAmAM Ave e ThIka thaze. A badhAM vra munizrI saMtabAlajIe potAnA 1 varSanA samAna ekAMtavAsanA maMcane bAda mUkayAM che. koI ema na mAne ke tenA vaDe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 navo paMtha ke vADe Ubhe karavAnI temanI IcchA che. temaNe te dharmavicAramAM, yugadaSTie ciMtana-saMzodhana karIne tene navI rIte-tenAM mUlyone samAja svIkAre ane te vahevArU bane e mATe rajU karyA che; ema vinamrapaNe kahI zakAya. - ' vatanAM navAM mUlyo sauthI pahelAM brahmacarya vrata che. te vidheyAtmaka rIte mUkayuM che. te eTalA mATe ke tethI brahmacaryane sAmAjika rU5 maLe che. - vizva vAtsalyamAM mAnanArA dareka saMpUrNa brahmacarya pALe e tenuM aMtima lakSya che ja, sAtheja kakSA pramANe nItiniSThA pramANe temaNe saMyama rAkhavAnuM che. janasaMgaThananA sabhyo e brahmacarya vratamAM, svapatnI satoSa jevI maryAdA rAkhavAnI che. eTaluM ja nahIM AvA lokasevako jeo gRhasthAzramamAM haze temaNe saMtAna maryAdA karavAnI che ane te paNa saMyamathI, e aMge temaNe vilAsa, vyasana, TApaTIpa vagerethI dUra rahevAnuM che ane e sAtheja khAna-pAna-zayanano viveka rAkhavAne che. A prahastho mATe to brahmacaryanI caramasAdhanA rUpe svapatnI maryAdAthI mAMDIne svapatnI brahmacarya vrata che temaja sAdhuo mATe to pUrNa brahmacarya pALavAnuM che. Ama chatAM nirdoSa zarIra sparzathI paNa sAvadhAna rahIne, viveka pUrNa rIte temaNe brahmacAriNI baheno ane sAdhvIonA ghaDatara mATe navAM mUlyonI daSTie vicAravAnuM paNa rahe che. AjanA yuga pramANe brahmacArIe pitAnA upara vizvAsa rAkhavAno che ane temaNe saMpUrNa takedArI rAkhavAnI che. paNa, mAtAo ke bahenothI ataDA ke bItAM rahevAnI jarUra nathI.' evI ja rIte satyazraddhAne paNa sAmAjika svarUpa ApavAnuM che. tethI samAjamAM Aje comera je chaLachidro, daMbha, AzayamAM parivartana, - anyAya, anIti vagere cAle che te badhI ja badIone dUra karavA mATe lokasaMgaThane sthApI te te lakasaMgaThane e nyAya ane nIti upara madAra P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bAMdhavo paDaze. e mATe sarvaprathama lokasevakoe satyanuM khAsa-pAlana karavuM paDaze ane tenuM lakSya pUrNa satya taphanuM rAkhavuM paDaze. enA mATe sarvadharma samanvaya, niMdA stuti parivAra ane kSamApanA e traNe upavanomAM temaNe jAgRti rAkhavI paze. jo ema na thAya te jagatane vizvAsa sAdhu saMsthA upara nahIM bese. * have trIjuM mULa vrata mAlikI haka maryAdA che-te aMge jarA UMDANathI vicAra karavo jarUrI che. ahIM mAlikI haka maryAdA mULa vrata svarUpe rajU karavAmAM Ave che tyAre saMta vinobAjI mAlikI haka visarjana ke mAlikI haka-tyAganI vAta kare che. dekhItI rIte e be vacce moTo pharaka che ane vidhAbhAsa lAge che. te ahIM je vicAravAnuM che te kevaLa sAdhusaMsthA ke ekala dokala vyaktinI daSTie nahIM paNa jagatanA badhA varganA loko ane saMsthAonI daSTie vicAravAnuM che. vizvanA badhA dhoraNanA lokonI daSTie vicAra karatAM ema jaNAyA vagara rahetuM nathI ke sarvathA mAlikI haka tyAga ke svAmitva-visarjana, e vahevAra thatuM nathI. " prazna e che ke mAlikI hakane sarvathA koNa tyAgI zake? evA ja loko ke jemane samAja taraphathI nizcitatA hoya. AvA vargamAM to : kevaLa sAdhu sanyAsIo AvI zake athavA ucca kakSAnA thoDAka lokasevako AvI zake. temane evI nizcitatA hoya che ke bhale mArI pAse mAlikI haka na hoya, paNa huM jyAM jaIza tyAM mane khAvA-pIvAnuM temaja rahevAnuM ane paheravA-oDhavAnuM maLI raheze. keTalAka loko eka bIjI vAta rajU kare che ke samAjane jIvatadAna ApI; samAja-samarpaNa thaIne; 100-150 rU.no pagAra nirvAha athe levo-mAlikInA dhoraNe le; jIvatadAnanA tyAganI sAthe e baMdhabesatuM nathI. emAM te jIvanadAnI jIvanadAna aMge samAja taraphathI pratiSThA te meLavI ja le che ane nirvAha-vyaya laIne bIjI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlikI UbhI kare che. eka te e ajugatu che ane bIjuM emAM daMbha pesavAnI saMbhAvanA UbhI thavAno bhaya hamezAM rahe ja che. ghaNIvAra evuM jovAmAM Ave che ke amukabhAI potAnA parigrahanI maryAdA eka lAkha rUpiyAnI kare che. jyAre mUDI eka lAkhathI vadhe che to te vadhArAnI mUDI potAnI strI, putra, putrI va.nA nAme karato jAya che ane mAlikI-haka paNa rAkhe che. Ama daMbha na pese ane vahevArU paNa bane te mATe mAlikI haka maryAdA vrata rAkhavAmAM AvyuM che. vizvamAM Aje mUDIvAda, sAmyavAda, samAjavAda vi. ghaNA badhA vAda che ane raheze. A dareka vAdamAM kyAMka samAjanI, kyAMka vyaktinI to kyAMka rAjyanI mAlikInI vAta thAya che. je mAlikI haka-visarjananI vAta thAya te pachI rAjya ke samAjanuM svAmitva paNa choDAvavuM paDaze. jo ema na thAya to svAmitva-visarjana nahIM thAya ane te svAmitva samAja ke rASTramAM keMdrita thaI jaze. Ama thAya e to vadhAre bhayaMkara che; ane tenA pariNAma svarUpe eka rAjya ke saMgaThana bIjAM rAjyo ke saMgaThanane zodhavAnuM; kaje karavAnuM kAraNa banI javAno saMbhava che. bhUdAnamAM prAraMbhamAM mAlikI haka-maryAdAnI vAta hatI eTale pU. saMtabAlajI mahArAjazrIe emAM khUba rasa lIdho hato. jyAre grAmadAna dvArA AkhA grAmanI bhUminA svAmitva--visarjananI vAta AvI tyAre emaNe vicAryuM ke AmAM kheDUtone nizciMtatA raheze nahIM. temaja tenA ghaDatara ke vyavasthA mATe lokasevako chevaTa sudhI raheze nahIM. tyArabAda eka ja pariNAma Ave ke grAmadAnathI AvelAM grAmo badhA rAjyanA hAthamAM soMpavA paDaze. rAjya grAMTa ApyA karaze; rAhata vRttithI AkhuM kAma cAlu raheze. - AnAthI grAmadAnI grAmomAM naitika zakti jAgRta nahIM thAya. eTale emane rasa ocho thayo. jyAM sudhI gAmaDAM, majura-madhyamavarga ke pachAtavargane nizcita na karI zakAya tyAMsudhI mAlikI haka-visarjananI vAta havAmAM ja raheze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 eTalA mATe bhAla naLakAMThA pradezamAM, taLAva va. dAvavAnA kAraNe sarakAre kheDUtonI je jamIna laI lIdhI hatI tenA badale rUpiyA na apAvatAM kheDUtone jamIna ja ApavAmAM AvI. jethI kheDUtone nizciMtatA rahe. A rIte temane nizvita karyA pachI ja, mAlikI haka maryAdAthI AgaLa laI jaI zakAya. zarIra zrama to gAmaDAM, zahero, lokasevako temaja sAdhuo va. badhA eka yA bIjI rIte kareja che. mAtra sthaLazrama hoya to bhautiktAnI lAlasA vadhe eTale enI sAthe "vyavasAyamaryAdA" paNa vrata rUpe mUkI che. ethI tana-mana ane buddhi vaDe je vepAra lokasevaka ke kheDUta karaze temAM maryAdA Avaze. zarIrazrama temaja buddhino zrama banene samanvaya kare paDaze. rASTra ghAtaka dhaMdhAothI lokone choDAvavA paDaze. * asvAdamAM svAdane sarvathA tyAga sUcavAya che-paNa te vahevArU nathI mATe "khAna-pAna- zayana viveka" ane "vyasana tyAga" ne vrata rUpe mUkavAmAM AvyAM che. sAtheja jIma sivAya bAkInI Idriyono svAda paNa dUra thAya e mATe "niMdAstuti parihAra" che. A rIte bAra vratono vicAra karavAmAM Avyo che temAM yuganI daSTi rahelI che ane tethI dharmanI vizeSa pRSTi thaze ane vizvAtsalyanI dharmaniSThA sArI rIte khIlaze. carcA-vicAraNuM sajane vase te svarga AjanI carcA prAraMbha karatAM pU. zrI daMDI svAmIe kahyuM : "vyakitagata ane samAjagata jIvana vyavasthAne TakAvanAra saddadharmane . bhAratIya saMskRtie ThIka ThIka sAcavyuM che. saMto, divye, mahAjano, kSatriyo ema aneka sajajoe prANane hemIne paNa dharmarakSA karI che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20e. ' dharmarAjA sadehe svargamAM gayelA evI vAta mahAbhAratanA svargArohaNa-parvamAM Ave che. tyAM bhagavAna zrI kRSNa temane sAme levA mATe Ave che. banne jaNA cAlyA jAya che. mAyAthI je svarga hatuM te naraka dekhAya che. ane naraka che te svarga dekhAya che. bhagavAna zrI kRSNa pUche che: "bela kyAM javuM che ?" javAba maLyo: "jyAM mArA mAjaNyA bhAIo che tyAM! kAraNa ke, emaNe je karmo karyA che temAM mukhya paNe huM javAbadAra chuM. e narakamAM hoya te mAre narakamAM javuM che-svargamAM nathI javuM !" :. matalaba ke je sajajane naramAM hoya te yudhiSTharane mana te svarga che ane dune je svargamAM hoya te te svarga paNa tene mana naraka che." - A che vizva vAtsalyanI dharmaniSThA, je narakane svarga banAve che. jyAM vizvAtsalya haze tyAM dharma haze. ane jyAM kharekhara dharma haze tyAM vizva vAtsalyanI AcAraniSThA haze ja ! dharmaniSThAnuM uttama pratika "mA" : - zrI mATaliyAjIe kahyuM : "munizrI saMtabAlajIe ApaNane kahyuM ja che ke vizvanAM prANImAtrane pitAM rUpa jovAM ane "mA"nI jema vAtsalyathI navaDAvavAM. vizva vAtsalyanI dharmaniSThA mATe "mA" uttama udAharaNa ane pratika rUpa che. te bALako mATe tyAga ane sevA karIne kevo ajoDa AnaMda mANI zake che? evI ja rIte sau potapotAnA dharmamAM rahyA chatAM vizva vAtsalyanI dharmaniSThA rAkhI zake che. asatyathI vizvavahevAra cUMthAI jAya che ane satyathI te vyavasthita jaLavAya rahe che. e mATe satya mukhyatve (kendramAM) Ave ! jIvamAtrane abhaya ApavAnI vAta AcAramAM ahiMsA AvyA vinA na rahe. Ama satya ane ahiMsA e benI AsapAsa jema keTalAka tIrthakaroe cAra; to keTalAke pAMca vrata gUMthyA. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 pArzvaprabhue cAra ApyAM. mahAvIra prabhue pAMca ane rAtribhojanane tyAga ema cha vrata karyA. temAM paNa gRhasthonA pAlana mATe alaga maryAdA bAMdhI e pAMca vratane ladhu karyA, ane temanA vikAsa mATe traNa guNavrata ane cAra zikSaNa-vata umeryA, Ama bAra vrato thayAM. mahAtmA gAMdhIjIe yuganI mAMgane dhyAnamAM rAkhIne dharmane rASTrIya rU5 ApIne agiyAra vrata pitAnI Dhabe raju karyA. ApaNe jagatanI mAMgane daSTie theDe pheraphAra karIne agiyAra ke bAra vrato karIe chIe. paNa A badhAmAM mukhya vAta e che -(1) satya-jagatanA vahevArane saraLa banAvanAra tatva, ane (2) ahiMsA prANImAtrane abhaya (surakSA) Ape te jIvana bhAvanA. A rIte jainadharma vizvadharma banavAnI gu jAIza dharAvI zake che. gAMdhIjI hiMdudharmane teja draSTie jotA. ApaNe e mULatattvanA AgrahI rahIe eTale badhA lokone e vAta potIkI lAgaze. jyAM darzana sAruM thayuM ke badhAM vrato keMdrIya (mukhya) tatvanI AsapAsa barAbara kramekrame goThavAI jaze. ahiMsAnI upagitA duniyAnI mAnavajAta sAme prathama savAla che: "raziyana ane amerikana jUthane. te bannenI sAmasAme chAvaNIo paDI che. teo eka bAju hathiyAra tejIlAM banAvI rahyAM che, jyAre bIjI bAju bannene pitAnA khudanA ane prajAnA nAzane Dara che. chatAM mArga maLato kema nathI? kAraNa ke parasparano avizvAsa che. avizvAsa eTalA mATe ke kadAca kahI daIe ane humalo sAmethI kare to zu? eTale vAto chupAve che. ahIM ahiMsAja kAma lAgaze. bApune satyanI zodhamAMthI ahiMsA maLI hatI. Ama satya-ahiMsAne AkhuM jagata jhakhe che. ApaNe emAM paNa brahmacarya (saMyama) upara vizeSa bhAra ApazuM. jyAre pazcima P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 e upara ochA bhAra Apaze. paNa game te rIte tatva jaLavAI rahevuM joIe. dharmaniSThA, vratone AcAramAM mUkavA mATe che. vizvavAtsalyanuM darzana jenuM spaSTa haze te ApaNuM vratone AcAramAM mUkyA vinA rahI zakaze nahIM. grAma saMgaThananI jarUrata : ja savAranA nemimunie grAmadAnanA saMdarbhamAM je kahyuM te Ama to sAcuM che. paNa thoDo vadhAre khulAsA karI dauM. orIssAmAM korApura jillAmAM jyAre grAmadAne thayelAM tyAre huM tyAM gayelo. bhUmi saune samAna na hatI. cAra pAMca gaNuM aMtaravALI hatI. dA. ta. eka kuTuMbane eka ekara hoya to bIjAne cAra-pAMca ekara hoya. paNa A maryAdA grAmasamAje nakakI karavI joIe. vyaktimAM svArtha ane mamatA vadhu hevAne saMbhava che eTale samAja nakakI kare e vAta ThIka che. paNa grAmasamAja kayo? saMsthA ke saMgaThana sivAya grAma-samAja ghaDAya nahIM ane ghaDAela samAja na bane tyAM lagI kAryakrama saphaLa na thAya; athavA pachI tevAM grAma rAjyone soMpavA paDe. AthI tyAM koI naitika baLa vALI saMsthA hovI joIe. A vAta vinobAjI svIkAre tyAreja , vahevAra saraLa thaI zake. eTale TrasTIzipa ke mAlikI haka maryAdAnI e vAta vinobAjI svIkAre che, tema grAma-saMgaThananI vAta paNa svIkAre, to banene tALo maLI jaze. jIvanadAnI mATe to teo aparigrahanI ja vAto kare che. bAkI grAmasamAja mATe to teo mAlikI haka maryAdAnI ja vAta kare che. evo mAre namra abhiprAya che. dharmaniSThAne prabhAva : zrI pUMjAbhAIe kahyuM : eka vakhata izu mahAtmA ane emanA anuyAyIo eka sthaLe gayA. temanA mATe saraghasa kADhayuM. teo jatA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 hatA ke eka jaNe gajavAmAM be sonAmahora nAkhI. A dazya eka anuyAyIe joyuM. eTalAmAM eka bIjA jaNe te bane sonAmahorone kADhI lIdhI. ATalA badhA mANaso vacce kADhI lIdhI chatAM levA dIdhI.. anuyAyI bolavA jato hato paNa Izue temane cUpa karyA. satsaMga karI badhA vikherAyA tyAre pelA anuyAyIe tema karavAnuM kAraNa pUchyuM: "Ape Ama kema karyuM ?" Izue kahyuM : "mANasanI pratiSThA karatAM be senAmonuM mUlya vadhAre nahatuM. eTalA badhA mANasomAM je e vAtanI khabara. paData to e bApaDAnuM zuM thAta?" kharekhara to e gUDo ane cera hato. te ja divase teNe kyAMka corI karelI. eTale eka moTuM mANasonuM ToLuM tenI pachavADe AvatuM hatuM. te nAsIne Izune utAre hato tyAM ja peTho. Izu mahAtmA dIvAnA ujAsamAM vAMcI rahyA hatA. A vakhate temaNe dIvo ThArI nAkhyo. ToLuM bIje raste bhAgI gayuM. ATalA upakAra chatAMye te care Izu pAse mUkelI eka cAMdInI dIvaDI cerI levA mAMDI. tyAre tene bIjI cAMdInI dIvaDI ApatAM Izue kahyuM: A paNa laI jA ! paNa A dha sAre nathI !" A pachIthI pelA cerane vicAra AvyoH "meM sonAmahora eTalA badhA mANasonI vaccethI laI lIdhI. mane cAra jANavA chatAM jemane cahero badalAyo nahIM. mArI pAchaLanAM ToLAMmAMthI huM bacavA ahIM Avyo to ye mane Azaro Apyo. meM dIvInI corI karavA mAMDI to bIjI paNa ApavA mAMDI, kharekhara A devI purUSa che." te emanA caraNomAM DhaLI paDayo. teNe kSamA mAMgI ane te saMta thaI gayo. IzunA cAritryanI tenA upara asara thaI vizva vAtsalyanI je dharmaniSThA na hota to AvA cera ane DAkU upara prema AvI zakata. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 nahIM. kevaLa mAnava ja nahIM, pazupati paNa abrAhama liMkane AtmIyatA dekhADI hatI. tethI ja temaNe kIcaDamAM paDelAM bhUMDane kapaDAnI darakAra karyA vagara kADhayuM. temanA kapaDAM upara chAMTA uDayA paNa temaNe evI khoTI IjajatanI darakAra na karI ane teo samayasara adAlatamAM pahoMcyA. dAdu bhagatane dAkhala - kheDA jillAmAM dAdurAma bhagata thayA che. temaNe dariyA kAMThAnA dhuvAraNa gAme jatAM, eka sAMDhane bhAMbharatA sAMbhaLyA ane tenI AsapAsa samaDIgIdhanAM ToLAM joyAM. bhajananA badale tyAM ja sevA karavA maMDI paDyA. moTuM vajanadAra janAvara ! cAra divasa khAdhA-pIdhA vagara tenI sevA karavAmAM lAgI gayA. cAra divase tene mAlika dekhAyo. je vizva vAtsalyanI niSThA na hota to teo Ave vakhate ATaluM na karI zakata. ApaNe te AvI vyaktigata sAdhanA uparAMta, samudAyagata ane saMsthAgata anubaMdhavALI sarvAgIkrAMtinI vAta karI rahyA chIe, eTale e to AnAthIye AgaLanI vAta che. parigraha-prANa ane abhimAnano tyAga | zrI suMdaralAlabhAI kaheH "ApaNe parigraha, prANa ane abhimAnane saMpUrNa tyAga nahIM karatA zIkhIe te sarvAgI krAMti AvI zakaze nahIM. Aje to badhuM tyAga karanAra bhakato, saMto paNa ajJAnatA athavA abhimAnathI pitAnuM sthAna gumAve che. nAradajIne abhimAna thayuM eTale eka nAnA bhakate karI batAvyuM. te temanAthI thaI zakyuM nahIM. P.P.'Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrataniSThAno prabhAva : " - zrI savitAbahene kahyuM : "eka bahenanI vAta A paryuM paNa parva aMge kahuM chuM. te bahene pUchyuM: "tame tapa kare che e jANI mane navAI lAge che. cauvihAra, sAmAyika, pratikramaNa badhuM ye kare che. keTalAMka to AgaLa vadhIne A badhAMne tarachoDe che, jyAre tame te sarvadharma samavayamAM mAnavA chatAM bhagavAna mahAvIra ane ahiMsA vageremAM ghaNuM mAne che. samajaNa tema ja jJAnamaya tyAgathI badhI kriyAo paNa karo cho, A ja kharekhara satyadraSTi che. tamane AvA satapurUSanA satsaMgane lAbha maLe che, amane kayAre maLaze ?" * te pachI temaNe pUchyuM: "saMtabAlajI muni muhapatti paNe rAkhe che ?" . ' ' ' kahyuM: "mana vakhate na rAkhavI ane bolatI vakhate ke jarUra vakhate rAkhavI, Ama teo kahe che." - A badhuM joI khulAso sAMbhaLI te khuzI thayAM. AvA to keTalAye prasago zibira daramyAna jovA maLe che, zrI brahmacArIjIe dayArAma bhagate zerasiMhane sudhAryo tenI vAta jaNAvI hatI. evI ja rIte eka saMte vezyAne sudhArI tene dAkhalo Apyo hato. sarvikSetranI dharmakAMti zA mATe? zrA devajIbhAI kaheH "jaina paraMparAmAM kuMdakuMdAcArya jevA tattva sudhAraka thayA. hemacaMdrAcArya jevA saMskRtinA krAMtikAra thayA ane lokazAha jevA dharmakrAMtikAra thayA. chatAM temaNe sarva kSetre dharmakrAMtinI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 vAta na karI ane A yuge Apane sarva kSetranI dharmakrAMti mATe mULa vratane sAcavI AvaDA moTA pheraphAronI vAta kema sUjhI ?" " tene javAba ApatAM muni zrI saMtabAlajIe kahyuM: "savAre nemimunie kahyuM te mujaba prathama satya, pachIthI traNa pArthaprabhu vakhate cAturyAma ane bhagavAna mahAvIra vakhate pAMca mahAvrato temaja gRhastha mATe bAra aNuvratonI vAta karI hatI, te ane pAMca samiti, traNa guptio vagere uparathI jainadhame vyApaka vAta karI ja che. AcAryoe yugAnusAra pheraphAra paNa karyA che. have jamAno badalAyo che. samAja, samudAya ane saMgaThananI vAta AgaLa Ave che. gAMdhIjIe sAmudAyika ahiMsAnA prayogo karyA; saMsthAo UbhI karI ane tene zuddha saMgIna banAvI hatI. dharmakrAMtikAree paNa seMkaDo varSothI deza-paradezamAM kAma karyuM ja che. A badhAne saMdarbhe laIne jainadharmanAM anekAMtavAda, temaja vyApaka ane chatAM jhINAmAM jhINI ahiMsAnI vAtanA kAraNe A pheraphAro AvyA che. eTale A vAta sAva navI nathI. jUnAnuM ja saMzAdhana che. jA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] vizva vAtsalyamAM brAcarya vicAra [25-9-61]. -munizrI nemicaMdrajI vizvavAtsalyanA bAra vratonA paricaya rUpe A agAu vicAra thaI cUkI che. temAM vizva vAtsalyanAM je traNa mULavato che:-(1) brahmacarya (2) satyazraddhA (3) mAlikI haka maryAdA. tenA upara alaga alaga jarA vistArathI vicAra karI le legya gaNAze. A mULavate ane temanAM upavanonI yojanA yogAnurUpa navI daSTie karavAmAM AvI che, eTale mULa aMge jeTaluM spaSTa ane savistAra vivecana thAya teTaluM ja te viSayane samajavAmAM ane te mujaba AcaraNa karavAmAM saraLatA rahe che. Aje brahmacaryavrata upara navI draSTie vicAra karavAne che. vizvavAtsalya ane brahmacaryane hamezAM ati nikaTano saMbaMdha che. vizvavAtsalya mATe jema brahmacarya anivArya che tema brahmacaryanI saMpUrNatA paNa vizva vAtsalya pragaTAvavAmAM pariName che. e daSTie brahmacaryane kevaLa "maithuna sevavuM nahIM" eTaloja niSedhAtmaka TuMka artha levAnuM nathI. brahmacarya aMge alaga alaga prakAranI vyAkhyAo sAMbhaLavA maLe che. eka to upara kahevAmAM AvI te prakAranI niSedhAtmaka vyAkhyA che. paNa te eka taraphI che, saMpUrNa nathI. mahAtmA gAMdhIjIe pAMce P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 IdriyonA saMyamane brahmacarya kahyuM che. bhAratanA prAcIna graMtho-vedomAM brahmacaryane artha A pramANe karavAmAM Avyo che -"brahma eTale vizvanA AtmAo ane carya eTale jenI sAthe vicaraNa karavuM." eTale ke vizvanA badhA AtmAo sAthe vicaraNa karavuM, e brahmacarya che. Ama - brahmacaryane badhA AtmAo sAthe vicaraNa karavA mATenuM sAdhana mAnavAmAM AvyuM che. eja kArya vidhavAtsalya karavAnuM che. badhAye AtmAonI sAthe vicaraNa karavA mATe vAtsalya jarUrI che. ane vAtsalya jyAre jarUrI bane che tyAre brahmacaryane mAtra niSedhAtmaka artha karI; nArI jAtithI ataDA, aLagA ke DaratA rahevuM; strInuM moTuM paNa na jevuM, evo bhAva tAra khoTo che. e to brahmacaryanI kevaLa ekAMgI, vyakitagata, svAtha ane adhUrI kAcI sAdhanA gaNAze. "kevaLa zArIrika vikArathI bacatA rahevuM" eTalo ja artha brahmacaryane thato nathI, tyAM to badhA AtmAomAM AtmabhAva sAthe vicaraNa karavuM evI spaSTa vyAkhyA che. - vAtsalya ane vikAra bannenAM mULa eka nathI. vAtsalyanuM mULa caitanya-AtmA che; jyAre vikAranuM mULa jaDatA-zarIra che. vAtsalya e AtmAne bhAva che, jyAre vikAra vibhAva che. ghaNA loko vAtsalyane paNa vikAra ane vikArane vAtsalya gaNuM, bannenI ekatAno bhrama Ubho kare che. pariNAme vikAranA jokhame teo vAtsalyane paNa paDatuM mUke che. Ama thavAthI samAjanI pragati rUMdhAya che; aTake che ke ekataraphI bane che. eTale vizva vAtsalyanI niSThApUrvakanI sAdhanA mATe vidheyAtmaka brahmacaryanI jarUra rahe che; ane vidheyAtmaka brahmacarya mATe strI ane purUSa bannenI sahacAritA anivArya che. ahIM sahacAritA eTale sAthe rahevuM-ataDA banIne na pharavuM e arthamAM che, nahIM ke zAririka saMbaMdha. * !! jAtIya ane vijJAnanA pravartaka phoIDe maithunane-strI purUSanAsAhacaryane anivArya mAnyuM che. paNa eno je artha zAririka-saMbaMdhajanya sthaLa viSaya bhega rUpe ghaTAvavAmAM Ave che e barAbara nathI. strI ane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 purUSa sAthe rahevA chatAM brahmacarya dvArA paraspara pUraka bane evuM ApaNuM RSi-munioe AcarIne batAvyuM che. eTale vizvavAtsalyane mAnanArA sAdhaka-sAdhikAo mATe yugAnurUpa vizALadaSTie brahmacaryano vicAra karavAnuM che. ekalA ke ataDA rahIne brahmacarya pALavA jatAM te kAcuM ekAMgI bane che ane temAM daMbha pasI javAno bhaya che. mAnava-nara ane mAnava-nArI e bane jyAM sudhI Atmika tAdAmya nahIM anUbhave tyAM sudhI bannene ekabIjAnA sAcA guNanAM darzana thaI zakatAM nathI. AtmIyatA anubhavAyA vagara bane zAririka AkarSaNa ane vAsanAthI prerAIne zarIra saMbaMdha bAMdhavA tarapha ghasaDAya che ane pariNAme brahmacaryane hAsa netarI bese che. je maryAdA ke taTasthatA banne vacce keLavAvI joIe te A kAraNasara keLavAtI nathI ane parasparanI Asakti jAge che. tenA badale je bannene guNavRddhinI dRSTie paraspara tAdAmya thAya to baMne ekabIjAno parasparamAM aMgata vikAsa sAdhI zake; ane sAthe sAthe samAjano vikAsa paNa karI zake. - nArImAM ghaNuM guNo che. jemake kSamA, komaLatA, sevAsuzruSA, vAtsalya, dhati, vANI vagere. evI ja rIte purUSamAM sAhasa; satya, paurUSa, hiMmata utsAha, nirbhayatA vagere viziSTa guNo che. je nara ane nArInuM tAdAmya thAya to nArInA guNonI pUti purUSomAM thaI zake ane purUSanA guNonI pUti' strIomAM thaI zake eTaluM ja nahi puruSonI khAmIo strIo vaDe dUra thaI zake ane strIonI khAmIo purUSo vaDe dUra thaI zake. Ama AmIya-sAhacarya ke taTasthatApUrvakanA tAdAmyathI parasparanuM pUrakapaNuM vadhe ane brahmacaryanI sAdhanA samAjavyApI bane. ane Ama te brahmacarya samAja-vikAsanuM kAraNa bane. AmAM eka bAjue brahmacarya mATe jAte kaDakamAM kaDaka rahevAnuM che ane bIjI bAju gRhastha sAdhaka-sAdhikAo ke sAdhu P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 sAdhIo aMgata vikAsa ane sAmAjika vikAsa mATe paraspara pUraka banIne tAdAmya sAdhe che tevI brahmacaryasAdhanA sarvAgI banI zake. (tAdAmya sAMdhanA ja ekabIjone paraspara preraka banAvI zake che; jokhama vakhate cetavI zake che ane brahmacaryathI paDatI(DagatI) vakhate jAgRta karI zake che. bhAratIya saMskRtinA ItihAsamAM satIo dvArA purUSone preraNuM maLyAnA tema ja purUSo vaDe strIone preraNA maLyAnA aneka udAharaNa maLI Ave che. jaina, bauddha ane vaidika graMthamAMthI eka-be dAkhalAo laIne te aMge vicAra karIe. yama ane yemI:RgredamAM yama ane yamInuM eka suMdara "AkhyAna maLe che. "yama ane yamI bane bhAIbahena hoya che 'yamI pitAnA bhAI yamane kAmavAsanA piSavA mATe ane potAne paraNavA mATe kahe che. yama te mArge javAnI nA pADe che. te kahe che: "je 'vAtsalya, strI ane purUSa bane paraNatAM vikRta thaI kAmavikAra banI jAya che te yogya nathI. tenA badale ApaNe bhAI ane bahena tarIke rahIne 'brahmacarya pALIne vAtsalyanI vRddhi karIe e yogya che." yamI tene ghaNI rIte lalacAve che. paNa bhAI yama potAnuM mana makakama rAkhe che ane bahenane paNa cAritrya mATe prere che. jethI tene paNa sAcA vAtsalyane AnaMda maLI zake che. A AkhyAnamAM eka daDha nizcayI purUSa vaDe nArIne aMgata vikAre upara sAyaranI suMdara preraNA maLI che. suMdarI dvArA bharatane preraNA : - evI ja rIte bhagavAna SabhadevanA putra bharata cakravartI pitAnI oramAna bahena suMdarIne patnI banAvavA icche che. e yugamAM bhAIbahenanAM lagna pracalita hatAM. e sahaja vastu hatI eTale tenI nidA ke tiraskAra na thatAM. bhAratane ghaNI IcchA hatI paNa suMdarIne AtmA jAgRta hatA. te cakravatanA vibhava ke mahattAmAM aMjAI jaI tene "pati P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 tarIke svIkAravA taiyAra na hatI. eTale je bAhya saMdarya upara bhAInI najara hatI tene kSINa karavA mATe bahene rasasvAda tyAga karIne, tapa karIne zarIrane evuM kRza banAvI dIdhuM ke bhAratanI lagna karavAnI IcchA zamI gaI. jo ke suMdarInuM zarIra kRza thaI gayuM, paNa tene AtmA vadhAre suMdara banI gayo ane brahmacarya aMgenI preraNA te bhAratane paNa ApI zakI. amAM sudarI vaDe bharatane je preraNA maLe che tethI tene aMgata vikAsa thavA sAthe, te samAjavikAsa mATe paNa lAbhadAyI bane che. rAjImatI vaDe rathaneminuM utthAna evuM ja bIjuM udAharaNa jaina satramAM rAmatInuM maLe che. tenuM rUpa joIne muni rathaneminuM mana calAyamAna thaIne vAsanA vege caDhI jAya che. te rAmatInI sacoTa vAta sAMbhaLI pAchuM brahmacaryamAM sthira na thaI jAya che. je rAjImatI te vakhate jAte lapasI jAta. agara tene preraNuM na Apata te eka sAdhakane brahmacaryanI je preraNA maLI, ane te samAja mATe Adarza banI. te na thAta. evI tejasvI satI sAdhvIo vaDe sAdhakone aMgata vikAsa mATe kharekharI preraNA maLI zake che. paNa e mATe brahmacaryalakSI sAdhakasAdhikAo ane sAdhu-sAdhvIo parasparanA nikaTa paricayamAM Ave to ja evAM jokhamothI jAte bacI ane bIjAne bacAvI zake che. jeo strIothI tadana ataDA rahIne athavA ekAMtamAM alaga rahIne ema mAne che ke amArI brahmacarya-sAdhanA pAkI che to teo eka khoTA bhramamAM che. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che - vathAmaDhA suI rAzi 4 acchadA je na bhujaMti na se cAitti vuccaI // : je ya haMte piye bhAe ladhdha, vipiThI huvvai / rasAdI rava 3, Tu yAtti vua I .. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .: -arthAt vastra, gaMdha, alaMkAra, strI ane zayana jene svAdhIna nathI athavA jenI pAse nathI ane tethI te tene bhogavato nathI te tyAgI kahevaDAvI zakato nathI. je priya kAMta bhoge maLavA chatAM potAnI pITha pherave che, potAne hastaka maLatA bhogone tyAgI de che te ja sAco tyAgI kahevAya che. : bhagavAna mahAvIre sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA ema cAreyane maLIne catuvidha zrIsaMgha sthApo. te eTalA mATe ke A cAreyanuM 'tAdAmya (anubaMdha) hevuM joIe. teo parasparanA AtmavikAsa ane tethI karIne samAjanA vikAsamAM sahAyaka ane pUraka bane. je teo brahmacaryalakSI graho ane brahmacArI sAdhu-sAdhvIo mATe alagatA Icchata, te badhAyanA alaga alaga saMgha racata.' : bhAratIya saMskRtimAM strI ane puruSa bannenI pUrakatA batAvavA mATe mahAdevajIne ardhanArIzvaranuM rUpa ApyuM che. enI pAchaLa e ja tattva che ke vizvanI sarvAgI sAdhanA nara ane nArI bannenA sogathI ja thaI zake che. brahmacaryane artha evo nathI ke puruSa sAdhaka, strI sAdhikAthI ataDo thaIne pharato rahe. bhagavAna RSabhadeve, bAhubalimunine preraNA ApavA mATe brAhmI ane suMdarI nAmanI be sAdhvIone mokalI. je ataDA thaIne rahevAnuM vidhAna hoya to pachI teo koI puruSa sAdhakane mokalata. AmAMthI eka vastu spaSTa thAya che ke brahmacArI sAdhaka-sAdhikAo, bhale te gRhastha hoya ke sAdhu, temanA mATe ajJAna ane nirdoSabhAve paNa ataDA rahevuM, eka bIjAnA pUraka na banavuM. e vizva ane samAjanA vikAsanI sarvAgI-sAdhanAmAM kacAza rAkhavA jevuM che. jo ke sadbhAgye strI-sAdhikA te puruSa sAdhakonI huMpha ane preraNA Icche che. mIrAMbAIe pati sAthe dehasaMbaMdha toDyo hato paNa AtmabhAve tyAga nahoto karyo. aneka TIkAo thavA chatAM temaNe puru nI pUrakatAno svIkAra harahaMmeza karyo ja hato.. e ja kAraNasara te jamAnAnA zreSTha sAdhu chavAgAsAMInuM strIothI ataDApaNuM hatuM temaNe paNa teNue Takayo hatA. . . . . . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che " eka vicAravAnI vastu e che ke brahmacaryanI sarvAgI sAdhanAmAM dAmya sAdhavA mATe strI ane purUSa baMneno zarIrasparza zA mATe vajanIya gaNavAmAM Avyo che ? jyAre ke strI ane puruSano bheda AkRtithI oLakhAya che ane baMnene AtmA to eka che to . pachI " zarIra sparzamAM zuM thaI javAnuM hatuM ? Ano uttara eka ja che ke baMdhA sAdhako eTalI ucca kakSAe paheMcyA. hotA nathI; temaja temaNe samAja vacce rahIne sAdhanA karavAnI hoya che. eTale ke samAja kalyANa sAthe; AtmakalyANa sAdhavAnuM hoya che. AvA sAdhako mATe strIne puruSanA ane puruSane strInA zarIra-sparza tyAganI maryAdA heya, e ja barAbara che. amuka sAdhake je evI ucca kakSAe pahoMcI gayA hoya che, jemane zarIra bheda raheto ja nathI temanA mATe zarIrasparzane vAdha nathI. jinakalpI munio ke jemane samAja sAthe pratyakSa saMparka thato nathI; evI rIte paramahaMsa sAdhuo ke digabara sAdhuo jemanA mATe strI-puruSane bheda heto nathI. teo A kakSAmAM Ave che. emAM paNa eka evI kakSAe pahoMcavuM jarUrI che ke koI paNa zarIranAM bAhyadarzana vikArane na jagADe. zarIrasparzanI maryAdA thaI eTale ataDA thaIne rahevuM e gya nathI. temaNe khullA dile paraspara maLavAnuM che. AtmabhAva jagADavAno che. nahIMtara parasparanI preraNA , vagara sAmAjika krAMti ke vikAsanI saMbhAvanA nathI. jene ahiMsA vaDe krAMti karavI che. jene strIonA vividha prazno laIne tenuM nirAkaraNa dharma dRSTie karavuM che ke jene dharma dRSTie samAjanuM ghaDatara karavAnuM che, tene e vicAravuM paDaze ke ahiMsAnI prema-vAtsalyanI zakti konAmAM vadhAre che? e mATe parasparane: khullA hRdayane paricaya Avazyaka che. kevaLa buddhithI tyAM kArya pAra paDatuM nathI. ahiMsAnI zakita tyAMja, vadhAre pedA thaI zake jyAM buddhi karatAM hRdaya vadhAre vikaseluM hoya ! sAmAnya rIte puruSomAM hRdaya karatAM buddhi vadhAre vikaselI hoya che. jyAre strIomAM buddhi karatAM hRdaya saMbhAvanAtra tenuM nirAkaraNa ke tene e vicAravuM ? P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre vikaseluM hoya che. eTalA mATe samAjanI vacce rahIne sAdhanA karanAra sAdhaka (jainanI paribhASA pramANe sthavira kalpI), ne samAjamAM ahiMsaka krAMti karavA mATe nArIne zarIra sparza nahIM paNa hRdaya sparza karavo vadhAre jarUrI che. evI ja rIte nArI zarIra dhArI bhAdhikAne paNa aMgata vikAsa mATe puruSanI buddhine sparzavAnI agatya rahezeja. sAcI ane saMpUrNa pUrakatA to hRdayanA sparzathI ja AvI zake che. sAmAnya mAnavI vikArane vaza thaIne strInA rathULa zarIra-sparzamAM AnaMda mAne che, temAM sukhanI kalpanA kare che jyAre ucca koTinA sAdhako hRdaya-aMtara ane AtmabhAvanA milanamAM sAcuM sukha mAne che. anubhavanI eraNe e vAta siddha thayelI che. tatvArtha sUtromAM varNavAmAM Avela ucca koTinA devonA jIvanathI A vastu siddha thAya che. nIcenAM sUve jarA dhyAna ApavA jevAM che - kAya pravIcArA A aizAnAt // a. 4 sU. 8 // vA: -hA-rAdara-manapravIcAra thayo : | ma. 4 . I swvIrA : . 4 , 20 || A traNe sone bhAvArtha A pramANe che:-vimAnika devAmAM pahelA ane bIjA se dharma ane izAna devalokamAM, devo manuSyanI jema maithuna sevanathI bhoga-tRpti anubhave che. tyArabAdanA babbe devalokomAM kramazaH sparzamAtrathI, rUpadarzanathI, zabda-zravaNathI ane pachI kevaLa mananI kalpanAthI bhoganI tRpti thAya che. tyArapachI eTale ke. dazamA devaloka bAda, uparanA devaloka, nava graMthaka vimAnanA devo ane pAMca anuttaravimAnanA devAnI bhoga pti kevaLa Atma-sparza ke hRdatha-sparzathI thAya che. emAM devo ane devI parasparanA aparimita guNo prati prIti rAkhIne vAtsalyasanA parama AnaMdanI anubhUti meLave che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [, rapa eja vastunuM vivecana karatAM tatvArthasUtranA bhAgyakAra kahe che : "vigha kavIrAjaarf chata (vAtsa) vizeSAyaparimita guNaprIti pururSAH paramasukha tRptA bhavanti !" e ucca kakSAnA devone pAMca prakAranI viSayecchAne udaya hoto nathI; evuM nathI paNa, teomAM prema (vAtsalya) bhAva vadhAre hovAthI, aparimita guge pratye atyaMta prIti hevAthI parama AnaMdathI tRpta thaI jAya che. vaidika paribhASA pramANe Ane kramazaH annamaya, prANamaya, manemaya, vijJAnamaya koSane aMte brahmamAM vicaraNa karavAnI AnaMdamaya koSanI bhUmikA mAnavAmAM AvI che. AnaMdamaya koSamAM vicaraNa karato brahmacArI strInA zarIrasparzamAM nahIM paNa tenA atarasparzamAM vAtsalya - rasano sAce AnaMda meLave che. evI ucca kakSAnA sAdhaka stromAM vAsanAne badale vAtsalyane nihALe che. vizva vAtsalya guNanI vadhAremAM vadhAre prApta nArI-hRdaya (aMtara)thI maLI zakavAnI heI te mAtRjAtinI pratiSThA samAjamAM sthApe che. te e vAtsalyAnaMda, anaMta jagatanI sAthe tAdApUrvakanI taTasthatA anubhavIne maLe che ane tene anubhava jAte kare che ane bIjAne karAve che. sthUlibhadra vaDe kezAne hRdaya sparza nagaranArI kazAmAM azakta thayelA zULabhadrane gRhasthAzramamAM, pitAnA pitAnA maraNanA samAcAra maLe che, te eka AMcako anubhave che ane kozA vezyAne choDIne, vairAgya pAmI muni bane che. muni jIvanamAM teo vAtsalya rasamAM taraboLa banI jAya che. varSo bAda ekavAra muni sthUlabhadra ciMtanamAM lIna thaIne vicAre cheH "meM gRhasthAzramamAM rahI varSo sudhI kozA sAthe zArIrika viSaya sukha bhogavyA; paNa je AnaMda aMtaranA sparzamAM che; AtmAnI sAthe otaprota thavAmAM che, te rasa viSaya sukhamAM nathI. huM Aje ekale ja A AtmAnaMda-vAtsalyane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra16 * AnaMda mANI rahyo chuM. mArI sAthe pUrvAzramamAM zAririka sukhamAM racanAra kozAne paNa A vAtsalya rasane AnaMda pamADuM to keTaluM sArUM? kAraNa ke purUSa karatAM strIomAM vAtsalya pravAha vadhu hoya che ! " - A vAta teo pitAnA AcArya saMbhUti-vijya pAse pragaTa kare che. temanI sAthenA bIjA sAdhuo, cAturmAsa gALavA bhayaMkara sthaLe javAnI rajA mAMge che tyAre sthULabhadra kozAne tyAM cAturmAsa gALavAnI rajA mAMge che. gurudeva cAreya ziSyone pitapotAnI IcchA pramANenA sthaLe cAturmAsa gALavA javAnI rajA Ape che. sthUlibhadra muni pATaliputramAM kozAnA AvAse Ave che ane cAturmAsa gALavAnI rajA mAMge che. kezA temane saharSa rajA Ape che. kozAnA manamAM hatuM ke A sUnuM hadaya bharAI jaze ane sthUlibhadra mArA premamAM raMgAI jaze !" - kezAne sthUlibhadra upara ananya prema hato. potAne vikhUTa premI varSo bAda AvyA che eTale teNue enA upara potAne raMga jamAvAno prayatna zarU karyo. te navA navA pozAko sajI sajIne sthUlibhadranI sAme AvavA lAgI. nRtyo karavA lAgI ane gIto gAvA lAgI. paNa sthUlibhadra to bIjA ja AnaMdane mANI rahyA hatA. eTale temaNe kozAnAM A viSaya-vAsanAnA AnaMdane navo vaLAMka ApavAnuM nakakI karyuM. temaNe enA rUpa-raMga nRtyagIta temaja bhajana-pakavAna tarapha dhyAna ja na ApyuM. * e jaI kozAthI na rahevAyuM. teNe kahyuM : zuM tamane mArAthI prema nathI ? zuM je kozAne tame eka kSaNa paNa aLagI karI zakatA na hatA e kozA nathI gamatI?" - sthUlibhadra kaMI paNa javAba na Apyo. kozAe ja kahyuM : "nA ! evuM nathI. huM jANuM chuM ke tamane mArA tarapha prema che eTale ja tame muni veze paNa ahIM AvyA che. paNa ahIMnI dareka vastu tarapha, are! mArA tarapha abhAva zA mATe dAkhavo cho? te samajAtuM nathI?" * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sthUlibhadre kahyuM: "kozA ! tane pahelAM cAhato hato ane haju paNa tane cAhuM chuM. paNa te cAhanA ane atyAranI cAhanAmAM aMtara che. saMyama lIdhA pachI mane je AtmAnaMda-vAtsalyane AnaMda maLyo che, te eTalo badho apUrva che--akhUTa che ane zAzvata che ke . tenI AgaLa viSaya-vAsanAne AnaMda kaMIja nathI. A nRtya-gIta rUpa-zRMgAra kyAM sudhI cAlaze ? zarIra kyAM sudhI Takaze? keTalAkane rIjhavI zakaze ? are! e to bIjAne rIjhavavA mATe ja che ne ! te jyAre tane AnaMda ApI zakatAM nathI to bIjAne kyAMthI ApI zake ? " kezA belIH "mane to tamArI A vAto samajatI nathI." sthUlibhadre kahyuM : "e samajAze ! e samajAvavA mATe ja te huM Avyo chuM. tAre tAre A prema je vAsanAne pedA karAve che tenA badale vAtsalya tarapha vahevaDAvavAno che. A zarIra ke vAsanAthI koIne anaMta kALa sudhI rIjhavI zakAtuM nathI. kharo prema to AtmabhAva vaDe pragaTAvavAne che. dareka jIvo upara vAtsalyabhAva pragaTAvavAmAM je AnaMda che te kayAMye nathI. tuM tArA zarIrane arpaNa karavA badala have hRdayane arpaNa karatAM zIkha! e mATe saMyama jarUrI che. aMgAratyAga jarUrI che; vrata-tapa karavAM jarUrI che-Aje tArI pAse jeo vAsanAnI daSTie Ave che te pachI tArI pAse vAtsalya pAmavA Avaze ane tuM bhUlAM bhaTakayAne mArgadarzana ApanArI banIza !" sthUlibhadrathI preraNuM pAmI kozAe vAtsalyano mArga lIdhe. have nRtya, saMgIta baMdha thayAM. enA badale vrata-tapa ane jJAnacarcAo thavA lAgI. cAturmAsa pUrUM thayAM sudhI kezA eka pAkI sAdhikA banI gaI sthUlibhadramunine prayatna saphaLa thaye. . : brahmacarya sAdhanAmAM eka vezyAne tyAM sAvadhAnIpUrvaka strI ane purUSa rahevA chatAM zarIrasparzanA badale aMtara-(hRdaya) sparza dvArA sAcA AnaMdane pAmavAnuM A eka Adarza udAharaNa che. strIo P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparNatAnI mUtio to heya che; emAM namratA, kamaLatA ane kSamA e triveNI saMgama rahelo che. je e triveNIne sArA mArge vaLAMka ApavAmAM Ave to temAMthI e preraNA mUrti jAge to te anekane mArgadarzana ApanArI bane, e niHzaMka che. eja kozA je hRdayanIaMtaranI dIkSA na pAmata to, sthUlibhadranA gurubhAI muni, je pAchaLathI kozAne tyAM cAturmAsa gALavA AvyA ane patanamAM paDavA jatA hatA; temane patanamAM paDatA kozA aTakAvI na zakata. teo bIje kayAM ya jAta to temanuM patana paNa thAta. eTale nArInA dehane badale, tenuM hRdaya, tenuM aMtara ke tenA AtmAnA sparza vaDe brahmacaryanuM lakSya sArI peThe sAdhI zakAya che; eTaluM ja nahIM e mAge te jokhamo vakhate preraNuM paNa maLI zake che. brahmacaryane samAja vyApta banAvavA mATe sarvaprathama to enI sarvAgI sAdhanA jarUrI che. jemane ene samAjavyApI banAvavuM che temaNe, nArInA aMgata ghaDatara dvArA temaja nArI sAdhikAnA Adarza vaDe, samAjane vyApaka preraNA ApIne brahmacaryane samAjavyApI karyuM che. e daSTie temaNe saMsthA vaDe brahmacaryane samAja vyApI banAvyuM che. ' bhagavAna mahAvIre caturvidha saMghanI sthApanA karatAM pahelAM eka -pachAta paDI gayelI nArI-caMdanabALA jevInA hAthe gocarI levAne abhigraha-(saMka95) karyo. enI pAchaLa zuM rahasya hatuM ! te e ja ke pArzvanAtha prabhuthI cAlatI AvatI cAturyAma paraMparAmAM temane brahmacarya vratano umero karavo hato ane tene samAjavyApI banAvavAnuM hatuM. tema karavA mATe ane brahmacaryanI sarvAgI sAdhanA karavA mATe caMdanabALA jevI tarachoDAyelI chatAM vAtsalyamUrti nArIne temaNe sAdhvI-saghanI zira-chatrA banAvI. temaNe, caMdanabALAnA sahakArathI nava samAjanI sarvAgI racanA saphaLa rIte karI ane sAdhvIonA mAdhyama vaDe temaNe brahmacaryane vidheyAtmaka rIte samAjavyApI vikAsa sAdhavAmAM saphaLatA siddha karI. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 bhagavAna mahAvIryanI prati lIdhe bhAratIya dharmomAM te jainadharme strIone paNa dIkSA ApavAnI pahela karI che ane bhagavAna mahAvIre te evA virodhI vAtAvaraNamAM e vastune karI batAvI che. jyAre virodhI vAtAvaraNa hatuM; te vakhate strIone paganI mojaDI, purUSanI dAsI, bhogavilAsanI pUtaLI, pazunI jema gulAmarUpe kharIdavAnI ke bheTa ApavAnI vastu gaNavAmAM AvatI. AvA vidhI samayamAM bhagavAna mahAvIre na kevaLa strIone saMghamAM samAna sthAna ApyuM paNa te vaDe temaNe brahmacaryanI pratiSThApanA karI. je temaNe caMdanabALA jevI sAdhvIne sahayoga saMgha racanAmAM na lIdho hota to temaNe jayaMtI, revatI, zivAnaMdA, agnimitrA jevAM aneka nArI ratnone meLavIne samAjanI je sarvAgI krAMti karI hatI, te na karI zakta. sAthe sAthe ema paNa kahevuM joIe ke je bhagavAna mahAvIrane sAtha na maLyo hota to caMdanabALA jevI keTalIye sAdhikAoe je Atma vikAsa sAdhyo, te na sAdhI zakata. A badhI vAta uparathI eka vAta atyaMta spaSTa jaNAI Ave che ke bhagavAna mahAvIre brahmacarya vrata navuM umeryuM paNa temaNe brahmacaryanI sarvAgI sAdhanAmAM strI ane purUSane sAdhaka ane sAdhikAne ataDAM rahevAnuM sUcavyuM nathI. kevaLa sAdhu nahIM, sAdhvI paNa; kevaLa zrAvaka nahIM, zrAvikA paNa; ema temaNe strI-purUSane hArdika sahayogaja nahIM, parasparanI pUrakatAne paNa Avazyaka gaNI. eTale ja caturvidha saMghamAM strI ane purUSa bannene ekabIjAnA pUraka ane preraka gaNyA ane e rIte nArIne saMpUrNa pratiSThA ApIne ja brahmacaryane samAjavyApI banAvyuM. buddha bhagavAna pote strIone dIkSA ApavAmAM, saMdhane hAsa thaze evo bhaya rAkhatA hatA. paNa samAjanA sarvAgI vikAsa mATe, temaja strIonA praznonA ukela mATe strI sAdhikAone mAdhyama banAvyA vagara chUTakoja na hato. pAchaLathI buddha bhagavAnane vArAMganA nimitte A satya samajAyuM ane temaNe upAsaka-upAsikA ane bhikSa-e traNe. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 -aMgo sAthe bhikSuNInuM A cothuM aMga dAkhala karyuM; temaNe strIone paNa pravarjita karI. ' Izukhristane dAkhalo laIe te teo brahmacArI rahyA hatA chatAM paNa teo vAtsalya mUrti nArIthI ataDA rahetA hatA. potAnA jIvanakALamAM temaNe aneka duHkho, dalita ane patita nArIonA duHkha dUra karyA hatA ane tevI strIone pratiSThA paNa ApI hatI. temanI e bhAvanA rUpe Aje khristI saMpradAyamAM pAdarIo ane sAdhvIo (Nuns) bane che. khristI dharmo nArI-jAtine brahmacarya sAdhanAno, adhikAra Apyo che ane tema karIne temane sarvAgI vikAsa sAdhavAnI taka ApI che. je Izukhrista nArIne ataDI ke ghaNA pAtraja rAkhata te IsAI saMghamAM sAdhvIonI tejasvitA jovA na maLata ane samAjopayogI rIte zikSaNa, saMskAra, temaja sevA-suzruSA vaDe pitAnA vAtsalyane samasta mAne prati IsAI sAdhvIo vahevaDAve che te jovA ne maLata. brahmacaryanI sahaja sAdhanA vaDe je pavitratA te sAdhvIo (Nuns)mAM jovA maLe che te kharekhara anukaraNIya che. jemaNe--jemaNe sarvAgI sAdhanA karI che athavA, karavA mAge che temaNe strIthI ataDApaNuM rAkhyuM nathI ke kadi tene strI nAgaNI che. karaDI jaze; "narakanI khANa che patananA khADAmAM laI jaze" evI bhayaMbharelI bhAvanA ke ghaNA sevI nathI. ulaTuM temaNe jokhama joyAM tyAM jAte sAvadhAnI rAkhI che. * rAmakRSNa paramahaMsa ane zAradAmaNi devI; mahAtmA gAMdhIjI ane ane kasturabA, azvinIkumAra datta ane temanAM patnI; A badhA gRhastha-dapatioe sAthe rahIne brahmacaryanI sAdhanA karI hatI, eTaluM ja nahIM aneka gRhastha daMpatione brahmacaryane mArge javA mATe preryA hatA. : paNa, AvI brahmacaryanI sAdhanA je sevA ke samAjapAgI kAryo sAthe na hoya to te paNa ekAkI ane ekAMgI banI javAne Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 bhaya rahe che. jeo dAMpatya jIvanamAM yuvAvasthAmAM brahmacarya svIkAre che, temaNe samAjasevA, suzruSA ke zikSaNa evI koIne koI lokopayogI pravRttimAM paDavuM joIe. ghaNI vidhavA bahenone pharajyiAta brahmacarya pALavuM paDe che paNa evI bahenonI samAjamAM koI pratiSThA thatI nathI. ane sAthe ja brahmacaryane paNa pratiSThA maLatI nathI. eTale brahmacaryanI samAjavyApI pratiSThA karavI hoya to evI brahmacAriNI bahenanuM ghaDatara sArI peThe thavuM joIe. temanuM e ghaDatara sarvAgI daSTivALI krAMtipriya sAdhvIo vaDe thAya to tenA suMdara pariNAmo avazya Avaze. anItine dhadho karatI ane anItine mArge jatI vezyA bahenone prazna; anAtha, madhyamavargI ane garIba baheno jvalaMta prazna dharmadaSTie ukelavAmAM Ave to A rIte sAdhu-sAdhvIonI. sAdhanA sarvAgI banI zake. eka moTuM bhayasthAna brahmacaryanI sAdhanAmAM AjanA yugane pAzcAtya pravAha che, je bhogane pradhAna sthAna Ape che. tenA lIdhe Aje brahmacaryanAM mUlyo khovAI rahyAM che. phezana AvavAthI sAdAIcAlI gaI che ane vezabhUSAnI sAdagI ane maryAdAnA abhAve Ajano yuvAna varga asaMyamanA mArge ghasaDAI rahyo che. tema ja kRtrima saMtati-niyamananA . sAdhane vaDe AjanA daMpatiomAM saMyamano hAsa divase divase vadhata. jaI rahyo che. tene aTakAvavA mATe AvI brahmacAriNI, kumArikA bahene vaDe prayatna thAya; brahmacArI daMpatio vaDe saMyamanuM vAtAvaraNa pedA karavAmAM Ave to brahmacaryane samAjavyApI banatAM vAra nahIM lAge. AvA brahmacArI daMpatio je samAjasevA, saMskArasiMcana ke zikSaNanA kAryo karatAM thAya to temanA vAtsalyane lAbha samasta samAjane maLe ane sAthe ja brahmacaryanI pratiSThA saraLatApUrvaka thaI zake. ) ( ' A mATe sAdhvI samAjanuM ghaDatara paNa yogya, pukhta ane zAstrIya bhASAmAM gItArtha sAdhuo vaDe thavuM joIe. Aje gItArtha sAdhuo te ja kahevAze jemane samAjane sarvAgI anubhava-jJAna haze; P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 yuganA pravAhonI jANakArI haze; tema ja sarvadharma samanvayanI vRtti sAthe vyApaka sarvAgI dRSTi haze tathA janasaMgaThana, janasevakasaMgaThana, rAjyasaMgaThana (koMgresa che ane krAMtipriya sAdhusAdhvI varga, e cAre ya susaMsthAonI sAthe jene anubaMdha haze. AvA sAdhuonA nirdoSa saMparka ane sAhacarya dvArA sAdhvIo ghaDatara pAme - jene jaina, bauddha ane IsAI dharme mAnya karela che - to temanA vaDe bahenanAM aneka prazno ukelAI zake ane samAjanuM sAcuM ghaDatara karavAmAM temanA mAdhyamane paNa upayoga karI zakAya. brahmacaryanI A yugadraSTi che. vizvavAtsalyanA sAdhakone je A samajAya to brahmacaryanAM navAM mUlyo sthapAtAM vAra nahIM lAge e rokakasa che. carcA-vicAraNuM zuM brahmacaryanI carcA asvAbhAvika che : zrI mATaliyAe brahmacarya vrata upara carcA zarU karatAM kahyuM - Aje ApaNe je brahmacarya viSe vAta kahIe chIe, temAM ghaNAMne junavANI mAnasa ane asvAbhAvika bolAtuM lAge che. enA kAraNomAM AjanA jAtIya manovijJAne eka vAta mUkI che ke je pravRti thAya che teno pAyo seksa ane libiDe che; eTale ke jAtiyakRti maLIne ja pravRti thAya che. AvI AjanI mAnyatA che. enuM kAraNa A pramANe che. sana 1921mAM yuddhamAM gAMDA ane vikRta mAnasavALAnI je bhacikitsA thaI temAM nidAna e AvyuM ke manamAM kAmavAsanAnA vegane ra temaja zaktivALAone samAje gani na ApI; A be kAraNosara temanuM magaja vikRta temaja gADuM thayuM. jo ke evuM tAraNa nIkaLyuM paNa A badhA vikRtivALAM hatAM; te uparathI sahaja niyama tArave emULabhUta deSa ke bhUla che. eka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 gImAM kapha vAyunI pradhAnatAne kAraNe rega thaze eTale roga sahaja che evuM tAraNa kADhI na zakAya. mAtRtva svAbhAvika - kharI rIte, jagatabharamAM mAtRtva svAbhAvika che. tenA dAkhalA tarIke pRtharInA cha ekaMdriya hovA chatAM phaLane poSaNa Ape che. vAyu (vAyanasa) mAtA rUpe potAnAM aMgane phelAvI zake che. kIDI pitAnAM baccAM mATe kaNa bhegAM kare che. madhamAkhI skUlomAM rasa lAvI pitAnAM IMDA pAse mUke che. vAcharaDuM jotAM ja "gA" pAraso mUke che. Ama "hoya to jIvamAtra mATe tyAga bharI vahAla svAbhAvikra che. hiMdu dharma enuM nAma prema ApyuM. Ama eka pitAnAM saMtAnamAM badhu eka sarakhuM heya e svAbhAvika che. paNa, e svabhAvanA be bhAga paDe che. (1) sevALa jevI vanaspati strIkezara ke puMkezanA yuga vinA vadhe che, tema jaTAdhArI eTale ke mAnasika-bhAvanAmaya jagata che. (2) bIje svabhAva, sthULa jagatane 'saMtoSa lenArUM mAtRtva. bIjAnI IcchA lagnanI heya chatAM saMyogathI manane dabAvavuM paDe te kAmavAsanAnA vege satAve ane tevuM mAnasa chaTakIne gAMDuM thAya. jema pizAbanI hAjatamAM mANasa sUve to svapnamAM paNa te Ave e rIte vaidhavya, vidhuratA ke dIkSA AcchAthI na heIna baLAtkAre Ave che temAM vikRti thavAno saMbhava khare eTale ke mAnasajagatamAM bhAvanA utpanna thatAM dIkSA levAya te svAbhAvika che paNa bIjAne gRhasthAzrama svAbhAvika gaNAya. eka chuM; ne bahu thAuM !" e vRtti sahaja che paNa sthULabIja karatAM vicAra bIja vadhe tema Icche te sAdhu ane dhULa saMtAna vadhe tevuM icche te gRhastha. vAtsalya bhAvanAne vikAsa thAya sAdhuonA kAraNe; kAraNa ke teo UMce jAya eTale jagata-vyApaka bane. parama dekhatAM mArasa vadhato jAya. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 uttama nirdoSa pravRtio vaDe vikAra zamana : ghaNuM anubhave mane ema lAgyuM che ke (nAnI ummarathI 6 thI 10 varSanI) bAlikAone saMparka rAkhI vAtsalyabhAva pIvA-pIvAnuM bhAio kare ane teja ummaranAM bALako mATe bahene tevuM kare to mithuna-icchA vadhaze nahIM. evI ja rIte pANI dhULa vagere sAthe ramavAnuM ane cAmaDInA sparzane AnaMda levAnuM e mujaba badhI Idriyane bAhya nirdoSa ane uttama pravRttio apAya to vAtsalya rasanA kAraNe vikAra satAvaze nahIM. A bahene mATe te AvI pravRttio brahmacarya sAdhaka bane ja che. . ema chatAM bhAI-bahena gRhasthAzramI thavA Icche to temaNe maryAdita saMtAnone yoga rAkhavo joIe. evI ja rIte sAdhu sAdhvIo thAya to maryAdita ziSya-ziSyAone yoga thavo joIe. Ama vicArAya to brahmacarya saraLa bane nahIMtara, vaMdhyatva, kRtrima saMtati nirodha vagere durgaNe samAjamAM vadhavAnA che. mAtRsamAje ATaluM kare - mArA namra mata pramANe mAtRsamAje -(1) jamaNa (2) hAla karavI (3) bAga athavA bhaMDAra calAvavA ane sevA karavI e kAma ' bahenone Ape; bALa-uchera baheno svAbhAvika che. te sAthe koDhiyA ke vRddhonI sevA paNa temane apAya; nedhArAM bALakone premapUrvaka sAcavavA apAya te baheno jagatamAM ajoDa kAma karI zake. che evI ja rIte purUSo, zikSaNa saMsthAo, chAtrAlayo tathA jJAna vijJAnanAM saMzodhanamAM potAnI zakita Ape, to brahmacarya samAjamAM , Aja yugadharma brahmacarya - zrI pUjAbhAI kaheH "eka jamAne e hato ke mAnavasaMkhyA ochI hatI jethI khaLo moTo, tenI Ijajata vadhAre. eTale P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNuM saMtAna thaje !" evA AzIrvAda ApatA hatA. Aje brahmacarya dharma banyo che. ane ghaNA anUbhavathI jaNAya che ke brahmacarya je anaMta AnaMda kyAM ya nathI. paNa duHkhanI vAta e che ke gAmaDAM ane zahere ane sthaLe mA-bApanI manodazA evI che ke "jaladI saMtAnone paraNAvI do. rakhe rakhaDI jaze !" evI bIkathI athavA khoTI vAha vAhathI-jaladI laganano lahAvo levA deDe che. AthI nAnAM nAnAM bALako samAnayajJanI lagnanI balivedI upara homAI jAya che. kSaya Adi bhayaMkara rogonA bhoga bane che. e mATe vaDIlone brahmacarya aMge pAyAnI UMDI samajaNa ApavI joIe. kherI doravaNuM ane ulTAM mUlya . (1) vizvAmitra ane menakA (2) parAzara ane matsyagaMdhA (3) zakuMtalA ane duSyatanA daSTAMta ApIne bALakone bhaDakAvavAmAM Ave che ke brahmacarya saraLa nathI. tethI bALakone uMce caDhatAM aTakAvavAmAM Ave che. A brahmacaryanI vAta kaThaNa che e ja rIte saraLa paNa che. paNa, chellAM deDhaso varSathI briTiza zAsana daramiyAna kevaLa bhASAne ja palaTo thayo nathI paNa videzagamanathI je vAtAvaraNa AvyuM tene laine ghaNo palaTo thaI gayo che. caDhavuM muzkela thayuM che ane paDavuM sahela. duHkhanI vAta to e che ke ulaTAM mUlyo sthapAyAM che. svacchadIpaNAne saMskArIpaNuM manAyuM ane saMskArIpaNane jaDatA ke rUDhicustatA manAI. bIju durbhAgya e thayuM ke dezanI saMskRtirakSAdharmarakSA mATe je sAdhusaMsthA hatI; ane cAra saMtAnomAMnA lagabhaga eka saMtAna e mArge jatuM te mArga baMdha jevo ja thaI gayo. tethI sAdhusaMsthA kSINa thatI gaI rAjA rakSaNane badale bhakSaNa-apaharaNa karavA lAgyo. nAnA rAjyomAM to koI kuTuMba Ijajatabhera rahI zake ja nahIM. eTale brahmacaryanI vAtakaravAvALA ochA thaI gayA. chatAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 brahmacaryanA; vicAra upara makkamatA vadhe, mAnava satata saMparkamAM Ave, ane manane zubha pravRttiomAM joDavAnI taka ApavAmAM Ave to brahmacarya TakAvavuM saraLa thaI paDe. brahmacarya sAthe satata zubha pravRttine meLa bAMdha ja rahyo. eka Adarza brahmacArI paMcAvana varSanA prephesara De. seleTIne meM joyelA. koIe temane puchayuM : "lagna kema karatA nathI?"'. temaNe javAba Apyo : "haju mane e viSe vicAra karavAne avakAza maLyo ja nathI !" vijJAnano temane viSaya ane divaso sudhI prayogomAM paDayA rahe. Aje te zuM zahera ke zuM gAmaDAM, badheya vicitra vAtAvaraNa che. saMyamanI vAtanuM koI ne lakSa ja nathI. eTale enI UMDI samaja vyApaka karavI paDaze. ' gharma, brahmacarya ane brahmacArIo - zrI baLavaMtabhAI kahe: "vaidika dharma ke jaina dharma, dareka dharmamAM brahmacaryano mahimA gavAyo che. bhAratamAM to cAritrya ane brahmacarya e bane vastuo upara to yugayugathI jora ApavAmAM AvyuM che. gAMdhIjIe te gRhasthAzramamAM paNa brahmacaryane pATha zIkhaDAvyo. RSi dayAnaMdajImAM zarIrabaLa, buddhibaLa ane jambara hiMmata brahmacaryane lIdhe ja hatAM. bhAratanI nADamAM A vAta paDI che. te chatAM chellAM doDhaso varSamAM paristhitie palaTo khAdhe che. . gAmaDAnA anUbhave meM joyuM ke pAMca varSanA bALako kharAba ravADe, khoTI AdatamAM phasAtAM, najare paDe che. gAmane caro juo, dharmasthaLo juo ke kArakhAnAM juo loko bibhatsa vAto karatAM hoya che. huM jyAre emane Tokato tyAre teo mane hAMsImAM uDAvatA. eTale P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 dezamAM sAruM vAtAvaraNa ne UbhuM karavuM ja paDaze. sinemA- nATaka tajAvavAM paDaze. brahmacarya pipaka sArUM sAhitya prajAne ApavuM paDaze. gurUkuLamAM paccIsa varSa lagI vikRtimaya vAtAvaraNathI dUra rAkhI navI peDhIne tAlIma ApavI paDaze. TuMkamAM A kArya bhagIratha ane atyAvazyaka che. . . . , , , - zrI daMDI svAmIe kahyuM : "brahmacarya sAthe vizva vAtsalyane ghaNe saMbaMdha che. paNa e brahmacarya tejavALuM joIe. bhISma ane hanumAna brahmacArI jarUra pUrA gaNAya; paNa vyApaka teja to kRSNa ane rAmanuM ja gaNAyuM. rAma patnIvratadhArI chatAM brahmacArI rahyA. ane temaNe brahmacarya phelAvyuM. kRSNe narakApura pAsethI hajAro bahenane choDAvI. temane aneka strIo sAthe saMparka chatAM temaNe brahmacaryane sthAna ApyuM. eTale mane lAge che ke mATaliyAe kahyuM tema samAja ane vAtAvaraNanI vacce rahIne saMpUrNa brahmacarya paLAvavuM paDaze.' brahmacarya pAlananA sArAM sAdhanAmAM mane traNa sAdhana sUjhe che. jene Azare dareka laI zake: (1) vega sAdhanA (2) haraDe sevana (3) sAdI rahana-sana., . - sAdo dAkhalo ApuM to be aMgUThA vacce lAkaDuM hoya to tethI paNuM nasa saMbaMdhe brahmacarya--pAlanane Teke maLe che. ghuMTInI uparanI raga dabAya te vikAre ochA paDe eTalA mATe ghUMTI para cAMdInA athavA bIjI dhAtunAM kaDalAM bahene rAkhatAM, puruSo paNa sAMkaLA rAkhatAM, ApaNuM zarIra paMca mahAbhUtanuM banyuM che. tene vAyu, agni, pANI, pRthvI ane AkAzano zakya teTale saMbaMdha vadhu rahe to ApaNuM Arogya sAruM raheane Arogya sAruM rahe to brahmacarya pAlanamAM ThIka ThIka Teko maLI rahe. bahenone A zrama ane vAtAvaraNa grAma jIvanamAM saheje maLI jAya che. paNa Aje tyAM vAtAvaraNuM badalAI gayuM che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 sevA e nArI mATe brahmacaryane tapAvavAnuM sAdhana . zrI savitA bahena kahe: "huM eka bahenano prasaMga kahuM. temAMthI nArI saMga chatAM brahmacaryane ane hiMdu muslima saMparka vagerene khyAla Avaze. - - ame mArI putrInA pitAjInI bImArInI sAravAra mATe madrAsa gayelA tyAre amane e bahena maLelA. jAtanA musalamAna hatAM. nAnaApaNuthI vidhavA thayelAM ane kAma karI chUTanArAM hatA. sATha varSanAM thavA AvyAM haze. paNa karakasara bhAre ane mana to ethI paNa vadhAre kaDha. ' loko kahetA : "e vaDhagADa karanArI che. ene na rAkhaze !" paNa, ame temane rAkhyAM ane joyuM ke svabhAva Akare khare paNa bhAre hRdayavAna hatA. sevA cAkarI khaMtathI kare. eka vakhate bebInA bApujIne tAva Avyo, to rAtabhara te bahena na UMdhyAM. sevA barAbara karatAM rahyAM. mArI sAthe barAbara jAgatAM rahyAM. pachI ekAeka pAeka kalAka AMkha mIMcIne besI gayA. meM pUchyuM : "A zuM karo cho !" temaNe kahyuM : "prabhune prArthanA karuM chuM ke sAjo thaI jAya !" jyAre teo sAjA thaI gayA ane DokaTare temane haravA-pharavAnI chUTa ApI tyAre teo rAjI-rAjI thaI gayA. tyAM ame ghaNAM dardIonI sevA karI zakyA. e to sAjA thaIne kAyavaza bahAra gayA. mAre eka bIjAM sagAnI sevA khAtara e IspitAlanA kaMpAuMDanA blokamAM (jyAM ame hatAM tyAM) rahevAnuM thayuM. paNa pachI e bAI rahyAM nahIM. "khudA, tamAruM bhaluM kare !" ema AziSa ApI cAlyAM gayAM. e haju yAda Ave che. jagatamAM sAmAnya gaNAtA mANaso paNa AvAM hoI zake che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11]vizvavAtsalyamAM satya zraddhA vrata 2-10-61 munizrI nemicaMdrajI vizvavAtsalyanA traNa mULa vatAmAM paheluM brahmacaryavrata che. tenA 'upara agAu vicAra thaI gayo che. have tenA bIjA mULavaMta "satyazraddhA" upara vicAra karavAnuM che. Ama te satya age ghaNuM ghaNuM kahevAmAM AvyuM che. paNa, Aje eka navAja dRSTikoNathI e upara vicAra karavAnuM che. ' ' , ' ' , vizva vAtsalyano satyazraddhA sAthe bahu ja nikaTa saMbaMdha che. brahmacarya jema vizva vAtsalyanuM eka mULavata che. mULabhUta aMga che tema satyazraddhA paNa eka mULabhUta aMga che. . '' - eka mAtA bALaka upara khUba vAtsalya rAkhe che, paNa jyAre nyAyane ke satyano prazna Ave tyAM niSphara paNa thAya che. kAraNake je te vakhate te kaDaka ke nidhura ne bane to bALakanA jIvanane sAco vikAsa aTakI jAya. evI ja rIte satyano sAdhaka, vizvapratye vAsalya rAkhaze. paNa jyAM nyAya prazna Avaze. satyano savAla Avaze tyAM makkamatA rAkhaze, bahArathI jonArane kadAca e nikuratAye lAge paNa, kharuM jotAM te vakhate te satyane Agraha na rAkhe to vyaktigata ane sAmAjika vikAsa na thaI zake. '' - vizva vAtsalyamAM samanvaya karavAnI ane eyane lakSyamAM rAkhI badhAyane te rIte joDavAnI vasalya dRSTi rAkhavAmAM AvI che. tema P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 satya zraddhAmAM bahArathI nidhuratAne lIdhe toDavAnI vRtti dekhAya e banI zake, paNa kharuM jotAM sAmI vyakitanA aMtarane joDavAnI daSTi emAM paDelI hoya che. satyazraddhAmAM pote makkamatA dAkhavIne bIjAne paNa teja tarapha ANavAnI vRtti hoya che ane AtmIyabhAva pitApaNAne bhAva na hoya te te naja banI zake. ghaNA vicAro-sAdhako ema samajI jAya che ke satyazAmAM je pitAnAthI mAnyatAmAM jarAka judo paDyo, enI sAthe saMbaMdha toDavAnI ke enI sAthe alagatA sevavAnI vAta che. kharuM jotAM evuM che ja nahIM jyAre satya mATe koI paNa Agraha seve che tyAre tenA dilamAM satata bIjAnA bhalAnuM bhAna hoya che. ene lAge che ke pelI vyakti jUThuM bole che. e enA tathA samAjanA hitamAM kharAba che mATe mAre ene satya batAvavuM joIe ! AvI AtmahitanI lAgaNI tyAM satata pitApaNuM sAMdhatI hoya che. " kharUM jevA jatAM satyanA alaga alaga pAsAMo che. ApaNe samajIe ane mAnIe teTaluM ja satya che, te sivAyanuM badhuM ja mithyA ema mAnavuM vadhAre paDatuM che. eTalA mATe jana dhameM satyane oLakhavA anekAMtanI vAta karI che. anekAMtavAdane artha eja che, ke bIjAnA daSTikoNa paNa juo ane tene samajIne te satyane paNa Adara Ape. bIjAnA vicAre pitAnAthI virUddha che mATe kharAba che ema kahIne tene pheMkI na devAya tenI sAthe sahAnubhUti rAkhI UMDANathI vicAravAmAM Ave ane pachI te satya-sarvahitakArI na lAgatuM hoya to tene mUkI zakAya che. pUrNasatya dareka mANasanI pakaDamAM AvatuM nathI. satyanA eka ke aneka aMzane pakaDIne te bIjA aMzane tarachoDI detA hoya che. e barAbara nathI, tyAM ja te mithyA-STi banI jAya che. ' anekAMtavAdamAM sAta AMdhaLAnuM draSTAMta ApavAmAM AvyuM che. eka vakhata sAta AMdhaLA eka hAthIne tapAsavA lAgyA ke hAthI kevo che ? e kevo hoya tenI emane khabara nahatI. eke kahyuM "hAthI te koThI jevaDI che. : : : P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 bIjAe kahyuM : "tuM khoTuM kahe che. hAthI te thAMbhalA jevo che." " trIjAe kahyuM : "hAthI to sUpaDA jevo che! " : : ' cothAe kahyuM: "nathI sUpaDo ke nathI thAMbhalo, e te rAMDhavA jevo che." A pAcamAe kahyuM : "vAha bhAI vAha tame te ThIka hAMkayuM ! are hAthI te trizULa je che." tyAre chaThThIe kahyuM: "bhAI mane to e daMDA jevo lAge che." . . sAtamAe kahyuM: "daDe zuM vAta kahe che? e to daDA je lAge che daDA jevo !Ama sAte jaNA potapotAnI mAnyatAne sAcI TharAvavA mATe bIjAnA matane cheTe TharAvavA lAgyA ane vivAda karavA lAgyA. evAmAM eka sUjhavALo ane samaju mANasa tyAM Avyo. teNe kahyuM : "tame badhA eka eka aMze sAcA che paNa sarvAMze sAcA nathI. tame tamArA eka aMzane mukhyarUpe ane bAkInA aMzane gauNarUpe pratipAdana karazo te tame satyane pAmI zakaze." ema kahI teNe darekane temanI potAnI mAnyatA aMge samajAvyA. eTale badhAe kabUla karyuM ke ame je aMgane pakaDyuM hatuM tene ja sAcuM mAnIne hAthI aMge pratipAdana karatA hatA. paNa kharekhara badhAye aMge maLIne vicAra karIe toja sarvAze satyane pakaDI zakIe. " 'A satya zuM che? te aMge mULavaMtonI vicAraNA karatAM karavAmAM AvI che ke tattva, vicAra, vANI temaja bIjA sAdhano ane mana, vacana, kAyA dvArA thatI pravRttiomAM sarvabhUta hitarUpa vicAra ane AcAra e satya che. vizva vAtsalyanuM satya to sarve jagatanA chanA hita mATe vAtsalya rasane vahevADavo eTale ke temanuM kalyANa thAya e rIte mana, vacana, kAyAnI pravRttio karavI e che. A pravRttione satya. nAma ApavA sAthe vrata AyojanamAM zraddhAne paNa sAthe joDavAmAM AvI che. ene artha e che ke sarvabhUta hitarUpa potAnA satyane jema P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 dareka Adara Ape che tema bIjAnA sarvabhUta hitarUpa satya upara zraddhA rAkhI tene oLakhavAno prayatna karavo joIe. evo vicAra na thatAM ekAMta svapakSI vicAra karavAnA doSabhAgI thavAya. ane sarvabhUta hitarUpa satyanA judA judA kALe thayelA pAsAMone nyAya na ApI zakAya. banArasanA eka rAjAne cAra putro hatA. ekavAra cAre rAjakumAroe sArathIne kahyuM: "amAre kezuDAnuM jhADa jevuM che. " teNe kahyuM: "bhale laI jaIza !" pachI eka divasa te moTA rAjakumArane vanamAM laI gayo ane teNe kezuDAnuM jhADa batAvyuM. te vakhate pAnakhara Rtu hatI. eTale badhAM pAMdaDAM ane phUlo kharI gayA hatAM. jhADa jANe ke sUkuM huM jevuM hatuM. te joIne rAjakumAre manamAM dhAraNa karyuM ke kezuDAnuM jhADa haMThA jevuM hoya che. - keTalAka divaso pachI sArathI bIjA rAjakumArane jaMgalamAM laI gayo. te vakhate pAMdaDAM AvI gayAM hatAM. eTale lIlAM pAMdaDAM vALuM kezuDAnuM jhADa hoya che ema te rAjakumAranA manamAM sajajaDa rIte besI gayuM. thoDA divaso bAda te trIjA rAjakumArane jhADa jovA laI gayo. te vakhate phUla AvatAM hatAM. eTale teNe e rIte kezuDAnI kalpanA karI. tyArabAda te cothA rAjakumArane jhADa jovA mATe laI gayo. A vakhate phUla lAla ane pAMdaDAM lAla hatA. eTale teNe mAnyuM ke lAla raMganAM phUla ane pAMdaDA vALuM jhADa te kezuDAnuM hoya che. cAre jaNAye judA judA kALamAM kezuDAnuM jhADa joyuM heIne dareke te rIte kalpanA karI hatI. eka vAra cAre rAjakumAramAM kezuDAnAM jhADa viSe vAta thaI ane dareke pote je joyuM hatuM te mujaba kecUDAnA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233. jhADane batAvavuM zarU karyuM. dareka pite sAce ane bIjo khoTo ema kahI laDavA lAgyA. teo rAjA pAse gayA. rAjAe sArathIne bolAvIne badhI vAta jANI lIdhI hatI. eTale teNe cAreya rAjakumArone kahyuM : "tame cAre barAbara kahe che ! paNa bIjAnA dRSTikoNane samajavAne prayatna karatA nathI. eTale tamArUM kathana ekAMze satya hovA chatAM, te sarvAze satya nathI. bIjAnA mata upara paNa tamAre vicAra karavo joIe." " ema kahI rAjAe dareke zA mATe mata bAMdhyo hato te samajAvyuM. rAjakumArone gheDa besI gaI ke dareka bIje kahe che te paNa tenI dRSTie sAcuM che ane sarvAze kezuDAnuM jhADa amuka prakAranuM che. evI ja rIte jyAre bInanA mata pratye zraddhA rAkhIne vicAravA bhathAya to gheDa besI zake che. paNa buddhinA dvAra baMdha karIne besAya to sarvAza satyathI vaMcita na rahevAya. eTale satyazraddhAmAM e vastu che ke jyAM-jyAM satya dekhAya tyAM tyAMthI tAravavuM. badhA dharmomAM rahela satyane tAravavAnI koziSa karavI. eTalA mATe ja satyazraddhAnuM upavrata 'sarvadharmopAsanA" che. eka mANasane pitAnA dharmamAM che e ja satya ane bAkInuM badhuM mithyA che ema kahIne haTha na pakaDavI joIe. teNe niraMtara jeTalAM satyAMza che tenI tapAsa to karatA rahevI joIe; to ja te saMpUrNa satya tarapha agresara thaI zakaze. - pa. becaradAsajIe "jaina, bauddha ane Aya" e traNa dharmonA samenvaya upara eka copaDI lakhI che. tenI bhUmikAmAM emaNe eka sarasa daSTAMta ApyuM che :- eka vakhate eka moTA kuTuMbanA traNa mukhya puruSe judI judI dizAmAM vepAra karavA gayA. tyAM jaIne teo vasI gayA. thoDo vakhata sudhI temane parasparane paricaya thoDA ja kAmakAjane lIdhe TakI rahyo. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra34 paNa dhIme dhIme kAma vadhavA lAgyuM. saMtAne paNa vadhavA lAgyAM ane eka bIjAnA samAcAra paNa AvatA baMdha thaI gayA. dhIme dhIme temanI vacce badhe vahevAra baMdha thaI gayo. . . . ekavAra evuM banyuM ke varSo pachI judA judA dezamAM vaselA e traNe kuTuMbanA mukhya mANaso pravAsamAM ecitA maLI gayA. vAto cAlI. pAse beThA ane saue sAthe jamI paNa lIdhuM. te chatAMye teo eka bIjAne oLakhI zakyA nahIM. kAraNa ke traNe kuTuMbanI bhASA, raheNIkaraNI, pozAka vageremAM pharaka paDI gayo hato. chatAM paNa teo parasparane prema anubhavatA hatA. pravAsa lAMbo hato ane haju chUTA paDavAnI vAra hatI, e pUchaparacha thatAM patto lAgyuM ke traNe kuTuMbane eka ja sthaLe javuM che. ethI ApasamAM savAla-javAba thayA ane khabara paDI ke traNe eka ja kuTuMbanA che, kALabaLathI temanA pUrva vibhinna dezomAM jaI vepAra mATe vasI gayA hatA. A jANa thatAM A traNe paikInA darekanA manamAM bahu AnaMda thayo, traNe kuTuMbo pitAnA mULa pUrvajonA gAme pahoMcI gayA. - evI ja rIte bhAratamAM ke videzamAM pedA thayelA badhA dharmonI . sthiti che. hiMdu-bauddha ane jaina e traNa bhAratIya dharmo ane IslAma temaja khristI dharmanA maLa ane uddeza to eka ja che. Arya jAtinI eka zAkhA IrAna (Ayapina) gaI, eka Araba (Arya5) gaI ane eka bhArata (AryAvarta) AvI, A badhA lokonI vicAra paddhati eka ja prakAranI hatI. teo je je dezamAM gayA. te te dezanI bhaugolika paristhiti, tyAMnI prajAkIya paristhiti temaja vaheNa pramANe ane samayanI jarUra pramANe dareka dharmasaMsthApake dharmane prarUpo, jeo sarvadharma samanvayamAM mAne che teo jANe che ke jemaNe A badhA gharmo sthApyA tenI pAchaLa temanI mAnavahitanI bhAvanA ane mULabhUta uddeza eka ja hatA. te chatAM Aje temanI vacce ATalo badho taphAvata hevAnuM zuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 kAraNa che, e jarUra vicAraNIya prazna che. eTaluM ja nahIM Aje A badhA dharmanA anuyAyIo khAsa-paDozamAM rahevA chatAM, teomAM eka-- bIjAnI sAthe snehabhAva, ekabIjAnA dharma prati jijJAsA ke AdarabhAva dekhAtA nathI. UlaTuM, khaMDana-maMDana, deva-ghaNAnI bhAvanA e lokomAM ekabIjA pratye hoya che. AthI satyamAM-(sarva bhUta hita tavamAM ) paNa asatyane praveza thAya che. emAM bIjA dharmonA tane jANyA vagara, vicAryA vagara, mAtra upalaka kriyAkAMDa joIne nirNaya bAMdhavAmAM Ave che ke amArA dharma sivAya bIjA badhA dharmo khoTA che; kAMIpaNa. satya ke tathya temAM nathI. A satyanA AgrahInI rIta nathI; e to satya vratamAM doSa che. eTale A badho ke khaMDana athavA mamatva ke maMDana dUra karavA mATe eka ja upAya che ke dareka dharmane tenI sthApanAnA kALa, lokaparisthiti temaja lokamAnasane najara AgaLa rAkhIne jovA joIe. jagatanA badhA dharmo mAnavasamAjanI bhalAI mATe AvyA che. lokonA duHkhane dUra karavAnI cikitsA jevuM ja temanuM nidAna che. eTale game te paddhatithI-dharmavicAraNA ane vidhithI duHkha dUra karavAnI cikitsA thaIne roga maTave joIe ane deSa nAbUda thavA joIe. - je koi DokaTara evo dAvo kare ke kevaLa mArI davAthI ja roga. maTaze, athavA dardI ema mAnI bese ke amuka DokaTaranI davAthI roga, bhaTaze ane bIjA DekaTaranI davAthI nahIM maTe; to e vastu barAbara nathI. eka gAmamAM eka mANasa bahu ja mAMde raheto hato. tyAM eka DokaTarane teDavAmAM AvyuM paNa tenA ilAjathI dada sAro na thayo. eTale eka prAkRtika cikitsaka vaidyane, eka elopathika DokaTarane, eka homiyopethika DokaTarane eka bAyokemika DokaTarane, eka yunAnI hakImane: --Ama davAnA prakhyAta niSNAtone teDAvavAmAM AvyA. ' - te badhA AvyA. rogIne tapAsyA pachI sahu pita pitAnI. cikitsA paddhatinI prazaMsA karavA lAgyA; ane eka bIjAnI niMdA, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 : - temaja khaMDana karavA lAgyA. dareka ema ja kahevA lAgyo ke mArI davAthI ja - A roga maTaze. temane vAka-kaleza eTalo badho vadhI gayo ke teo kaI - eka nirNaya upara ja na AvI zakyA ke rogIne kaI paddhatie IlAja karavo joIe ? rogI maraNAsana hato paNa koIne enI phikara na hatI. badhAne pitAnI cikitsA - paddhatinI prazaMsA karavAnI ja paDI hatI. chevaTe eka samaju ane buddhimAna mANasa Avyo ane kahevA - lAgyo : "tamane kaMI paNa bhAna che ke nathI ke tame pita pitAnI paddhatinI prazaMsA karyA kare che paNa keine, regIne sAjo karavAnI ciMtA nathI. tame badhA niSkara, hRdayahIna, ane svAthI loko che !" ane ayogya cikitsako che. A sAMbhaLI badhA zaramAI gayA ane - nIcuM meTuM karIne cAlatA thayA. AvI ja hAlata Aje dharmonI thaI che. duniyA aniSTa regathI pIDAI rahI che; hiMsA, anyAya, anIti, dAMDAI asatya vagere pApatApathI A vizva pIDAya che. badhA dharmo bhegA thayA che paNa temane aniSTa-nivAraNa karavA aMge kaMI paNa paDI nathI. teo potapotAnI pratiSThA vadhAravA mATe laDI rahyA che ke kevaLa potAnA dharmAnuyAyI-ono vadhAro karavAmAM beThA che. aniSTothI pIDAtI A duniyAne temanA anuyAyIone paNa teo duHkha nivAraNa auSadha rUpa satya* ahiMsA vagerenA yugAnurUpa kAryakramo ApavA taiyAra thatA nathI. Ajane mAnavasamAja mAMde che. nitika mUlyo paravArI cUkyAM che te chatAM potAnA dharmanI prazaMsA ane bIjAnI niMdA, enAthI upara AvI tene ThIka karavAnI ciMtA bahu ja thoDA lokone che. saMkucitatAnA nAnA ane baMdhiyAra kSetramAM dharma jevA vyApaka tatvane baMdha karI lokone satyazraddhA rU5 dharmanA pAlana karavAne dAvo kare; e khoTo che. A mATe jarUrI che ke bIjAnA dharmane dRSTikoNane tenI aMdara rahelA satyAMzane samajavAno prayatna thavo joIe ane temAM satyAMza lAgatuM hoya te tene svIkRti ApavAnI tatparatA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 paNuM rahevI joie. eTalA mATe ja satyazraddhA vratanuM eka upavrata sarva dharma upAsanA rAkhavAmAM AvyuM che. kaI vastu kyA kAraNasara, kyA sthaLethI ane kevA samayamAM kahevAmAM AvI che ane pUrvAparano saMbaMdha vicAryA vagara, saMdarbha meLavyA vagara koIne khoTuM kahevuM ke niMdA karavI. emAM asatyano aMza AvyA vagara raheto nathI. * eka vakhate eka pogI je pahADanI Toce rahetA hatA, temaNe pitAnI AMkhe anubhava karIne eka bhojapatra upara lakhyuM : "ghoDe kutarA jevaDa dekhAya che." A bhojapatra eka vAra vaMToLa Avyo ane UDI gayuM. te. UDatuM UDatuM eka bhAInA hAthe lAgyuM. eNe lakheluM vAMcyuM ane pitAnA mitrane batAvIne kahyuM : "A khoTuM che." mitre paNa TApasI pUrI ke "A lakhanAra bhUkha lAge che." ' pharatA pharatA teo pelA pahADanI Toce pahoMcyA. temaNe pelA yogIne joyA ane bhojapatranuM lakhANa sAcuM che ke kema te viSe pUchyuM. te yogIe kahyuM: "A to meM lakhyuM che. AMkha ane anubhavanI dRSTie te sAcuM che paNa sAmAnya samajaNa pramANe koIne khoTuM lAgI zake ! " , " ema kema?" " tyAre pelA yogIe pahADanI taLeTImAM eka gheDa jato hato te batAvyo ane kahyuM : "juo ahIMthI! A kutarA jevA lAge che ke nahIM ? temaNe svIkAryuM ke ame A dRSTie vicAryuM nathI ane e daSTie lakheluM te vAkya barAbara che. evI ja rIte badhA dharmonuM che. sthaLa, kAraNa, kALa ane loka mAnasane khyAla karyA vagara ja ghaNA loko bIjAnA dharmane beTo banAvI de che, eTaluM ja nahIM eka ja dharmanA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 judA judA saMpradAya paNa ekabIjAne utArI pADatA hoya che. e barAbara nathI. ethI satyazraddhAvratamAM doSa Ave che. dararojanI vidhavAtsalyanI prArthanAmAM kahevAmAM Ave che - "dezanA ziSTAcAra vikAsa mATe nahi naDatA." dezanA ke vezanA koI paNa ziSTAcAra vikAsane bAdhaka na banI - zake; emAM je satya che tenA upara zraddhA rAkhavI. paNa te tadana khoTI che ema vagara vicAre kahI devuM e khoTuM che. emAthI je siddhAMtamAM bAdhaka hoya te aMge vAMdho hoI zake, paNa siddhAMtamAM bAdhaka na hoya ane kevaLa pUrvagrahathI prerAIne e AcAra-vicArane khoTA kahevA e satyazradhdhAmAM bAdhaka che. je e AcAra-vicAra sarva 'hitakArI-satyamaya na hoya, sAmAjika vikAsamAM avarodhaka hoya, ghAtaka hoya, daMbhavardhaka hoya ke aniSTakAraka hoya to temAM jarUra - sudhAre-vadhAre sUcavI zakAya, kahI zakAya ke tene samULuM badalAvI zakAya. * satya-zraddhAmAMthI bIjI eka vastu e sUcita thAya che ke uparanA khokhAne na jovuM. paNa aMtaranuM tattva je satya hoya tene jevuM. ghaNI vAra evuM bane che ke amUka dharmo, deza ane vezonA uparano khokhAne joine tenA tarapha loko dhaNA karavA mAMDe che ane tene khoTuM batAvavA lAgI jAya che. enA hArda-aMtaramAM rahela satya ke tatva jotAM nathI. eka hiMdu mAtAmAM je vAtsalya che, te ja vAtsalya bhAva muslima, harijana, ke IsAI mAtAmAM paNa hoya che. paNa muslima ke harijana mAtAne joIne tiraskAra kare che ke enI sAthe saMparka rAkhavAmAM nAnama samaje che. A satyazraddhAmAM kacAza che. . zuM satya, ahiMsA, vAtsalya. brahmacarya ane aparigraha upara koI ekanI chApa ke mahera lAgelI che ? A hiMdunuM satya ke A musalamAnanuM ? A jainenI ahiMsA ke A bauddhonI ? evuM nathI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 lokamAnasamAM rahelI TUMkI dRSTi ja AvA bhedabhAva UbhA kare che. pachI pitAnA manathI bIje jarAka virUddha ja hoya to tenI niMdA ane vagevaNI zarU thAya che. AnAthI je bIje doSa praveze che te doSadaSTi ane niMdAzokhIne dhIme dhIme te vikasIne atizayokti sudhI pahoMce che ane pachI te sImA-ullaMdhana dareka sthaLe kare che. AnA kAraNe satyazraddhA vratamAM deza aticAra praveze che. gALa, niMdA, dhRNA, dveSa e badhAM asatyanAM uddabhava sthAne che. evI ja rIte AtmaprazaMsA, zekhI atizayokti e paNa asatpAdaka che. eTalA mATe ja nidA-prazaMsA parihAra nAmanuM upavrata satya-zraddhAvata sAthe rAkhavAmAM AvyuM che. pitAnI sAthe koIne mata na maLatuM hoya to tene samajavAne prayatna karavo joIe. e matano Azaya sAro che ke kharAba e paNa samajavAno prayAsa karavo joIe ane Azaya jevo lAgato hoya tenuM namra pratipAdana karavuM joIe. Ama chatAM paNa je koI ApaNuM dhyAna tenA mULabhUta satya tarapha dore ane enI anubhUti thAya to te svIkAravA tatpara rahevuM joIe. Ama na thAya to matamatAMtaramAMthI moTA jhaghaDA UbhA thatA jovAmAM Ave che. eka dAkhalo laIe. eka vakhate eka dezanA rAjAne khabara maLyA ke bIjA dezane rAjA tenA rAjya upara caDAI karavA AvI rahyo che. rAjAne A khabara maLatAM ja teNe zuM karavuM joIe te aMge eka sabhA lAvI ane sabhAsadonI rAya mAMgI: zatruthI rAjaya rakSA karavA mATe ApaNe zuM karavuM joIe, te kahe ! . . ; , A sAMbhaLI eka ejinIyare AgaLa AvIne kahyuM. "nagaranI comera pharatI eka khAI khadAvI ane tenA kinAre eka saLaMga jADI bhIta caNAvI devI joIe." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 tenA upara mata ApatAM suthAre kahyuM: "bhata ane khAIbarAbara che paNa bhIMta lAkaDAnI bane te sAruM che." luhAre prativAda karatAM kahyuM: "lAkaDAnI bhIMta zuM Takaze ? loDhAnI bhata hoya to sArI vAta che. gaLI paNa aMdara na jaI zake !" rAjyanA vakIle UbhA thaIne kahyuM: "AmAMthI ekeya vAta karavAnI jarUra nathI. zatru pakSane yukti-prayuktithI samajAvI devo joIe ke A rIte baLajabarIthI koinI saMpatti khUTavI levAne koIne adhikAra nathI. A kArya saMpUrNa rIte anyAyapUrvakanuM ane kAyadA bahAranuM che. " purohitathI na rahevAyuM ane teNe UbhA thaIne kahyuM: "e badhuM kare kAMI paNa nahIM vaLe. pahelA devatAone rAjI kare ne yajJa kare, homa kare havana karo, dAna karo, brAhmaNane jamADo ! AzIrvAda evA varasaze ke zatru prajAmAMthI koIne paNa hAtha lagADI zakaze nahIM!" koIke kahyuM: "gAMDa thayo ke ?" basa pachI je vAkayuddha cAlyuM ane potAnA matane sAco karAvavAnI je heDa thaI ke rAjAe badhAne besADI dIdhA ane kahyuM: "tame badhA kakako kharo karavA mATe prayAsa kare che eTale rAjya rakSaNa mATe ayogya che !" . je e loko bIjAno Azaya samajIne namrapaNe pitAne mata raju karata to kadAca temanI vAtane svIkAra paNa karavAmAM Avyo hota. paNa matAgrahI loko e rIte vicAratA nathI. pitAnuM sAcuM ane bIjAnuM khoTuM che, ema ja mAnatA phare che ane yena kena prakAreNa tene siddha karavA yukitaone e tarapha dorI jAya che. . AcArya haribhadrasUrie kahyuM che - . AgrahI bata ninISati yukti, tatra yatra matirasya niviSTA / niSpakSapAtasya tu yuki, yatra tatra tasya matireti nivezam // -ogabiMdu P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 -matAgrahI jyAM matine abhiniveza-haThAgraha hoya che te tarapha yukitane kheMce che. jyAre matAgraha rahita nipakSapAtI jyAM yukita che te tarapha matine laI jAya che." eTale pitAnA matane sAce TharAvavAne badale je sAcuM che te mAruM che. evo daSTikoNa keLavI bIjAnA dRSTikoNane samajavo joIe. dareka mANasa je saMskAramAM ucharelo hoya che te ja daSTie te dareka vastune jotA hoya che, paNa samyadaSTi ke jJAnI puruSe to bhAva, bhASA, kALa ane sthitine khyAla karI dareka vastune grahaNa karavI joIe; ane temAMthI tattva tAravI levuM joIe.' eka vakhata rAjapUtAnAnA eka gAmamAM eka prabhubhakatane vicAra Avyo ke Aje savAre je pAMca jaNa ahIMthI pasAra thAya temane pUchuM ke "tamAre prabhu ke che?" sauthI pahelAM eka harijana pasAra thaze. tene pUchayuM ke "bhAI tamAre prabhu ke che ? " " . " teNe kahyuM: "bhAre prabhu to zreSTha harijana che." pachI bebI Avyo. tene paNa e ja pUchyuM ane javAba maLyo : "bhAre prabhu te bebI che. badhAnA mela dhUve che." trIjo vaNakara nIkaLyo. teNe javAba Ape : "e te moTe vaNakara levo joIe. A AkAzane juone, kevuM vaNIne tANuM dIdhuM che ke te paDatuM nathI." - cothe, trAjavA kAMTA laIne nIkaLyo. teNe javAba Apyo : "mAre prabhu badhuM barAbara toLe che eTale ja to jagatanA trAjavAM barAbara rahe che !" pAMcame taMbU vagADanAra hatA. teNe kahyuM: "mAro prabhu te hameza taMbUre vagADyA karato haze." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra " ' Ama teNe pAMca prakAranA prabhunI kalpanA sAMbhaLI. tenuM kAraNa e ja ke sahu pitapotAnA uchera, saMskAra ane bhAvanA pramANe kArya karatA hoya che. hajAro varSa pahelAM prabhune nyAyAdhIza sAthe sarakhAvavAmAM Avato. pachI prabhune rAjA sAthe sarakhAvavAmAM Avato. : : IrAnane eka bhakta prabhune mitra gaNato ane eka bhakta tene bhoLa gaNatA. ravIndranAtha ThAkuranA manamAM prabhu kavivarUpa hatA. jarmanIne eka gaNitazAstrI prabhune gaNitajJa kahetA. koI tene "kaLA', to koI tene kaLAkAra gaNAve che." A pramANe dareka mANasa potAnI kalpanA pramANe goThavaNa kare che. paNa, jJAnI purUSoe darekano Azaya samajI te pramANe tenI goThavaNa karavI joIe. God, Izvara, prabhu, karatAra, siddha ke allAhanA bhASAbhedane laIne jhaghaDe na karavo joIe; kAraNake tenI aMdara raheluM tattva eka ja che. gausvAmI tulasIdAsajIe kahyuM che - 'jakI rahI bhAvanA jaisI, prabhumUrata dekhI tina taisI' hiMdudharma, advaitavAdane mAnavA chatAM, bIjA dharmanA mahApuruSe prati udAratA rAkhe che tema ja jAte udAra che, tevuM Aje hiMdu kahevAtA lokomAM bhAgye ja jovA maLe che. . . " ekaM sat viprA bahudhA vadanti " satya eka hovA chatAM vidvAnI tene judA judA rUpe kahe che. ' ' A sUtra satyazraddhA mATe khUba ja anukULa che. kharuM jotAM te jevI daSTi heya tevIja sRSTi hoya che. je mANasanI samyakraSTi haze tene tenI najaramAM game te zAstra ke vyakti hoya temAMthI guNa levAnI ke sArA bhAva tAravavAnI tenI vRtti ke daSTi haze. eTalA mATe naMdI sUtrakAre kahyuM che ke samyakaSTi mATe badhAye viparIta sUtre paNa sAcA sUtra banI jAya che. kahyuM che - P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 - "eAI ceva saMmma di hissa samyatapariggahattaNa sammasuyaM, " *** * mirajAdara bichAM : * mithyA eTale ke viparIte kahevAtA e zAstro paNa samyakeSTi mATe samyak zrata che, kAraNa ke tenI dRSTi samyak bhAva grahaNa karavAnI hoya che. ane mithyA daSTi mATe samya kahevAtAM zAstro paNa mithyAM zrata che, kAraNa ke tene te darekamAMthI deja jovAnI ke tAravavAnI daSTi hoya che. . - che zrIkRSNa bhagavAnanA rAjadarabAramAM eka vakhata carcA cAlI ke daSTi tevI sRSTi hoya ke sRSTi tevI daSTi heya? tyAre bahumata daSTi tevI sRSTinA pakSamAM hato. e vAtanI parIkSA karavA zrIkRSNa duryodhanane eka noMdhapothI ApIne kahyuM : "A nagarImAM jeTalA sajajane hoya " tene dhI Ave! " : , , '; ; ; ; ; ' te gayo paNa tene koI sajajana lAgyuM nahi, eTale te khAlI noMdhapothI laIne pAcho pharyo. tevI ja rIte yudhiSThirane paNa eka neMdhapothI ApIne kahyuM : "A nagaramAM jeTalA durjane heya tene nedhI Avo." yudhiSThira paNa karI dhathI sAthe pAchA pharyA kAraNa ke temane kaI durjana lAgyo nahIM. AkhI nagarImAM sajajana ke durjana hatA je nahI evI vAta na hatI; paNa ekane eka guNa jovAnI dRSTi hatI eTale tene koI durjana na lAgyo ane bIjAne doSa jovAnI dRSTi hatI eTale koI sajajana maLe nahIM. Ama zrIkRSNa badhA sabhAsadone draSTi ane sRSTine nyAya pramANita karI Apyo. ' satyazraddhA vALAnI dRSTi, kharAbamAM kharAba vastumAMthI sAra ke tattva tAravAnI haze te durguNo ke durvAkayomAMthI paNa savaLe artha leze kaikeyIe rAjA dazaratha pAse be vacana mAgyA hatA. te vakhate zrIrAme kaikeyI pAse gayA. temane rAjyAbhiSeka thavAno hato ane dazarathe mUrzita thaIne paDyA hatA. e vakhate kekeyIe varadAnanI vAta karatA kahyuM ke zuM huM be varadAna mAMguM chuM, te che huM karuM chuM ? , , " A che P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIrAma kahe che: "bhAtA ! tame bahuja sAruM karyuM che. huM je Icchato hato eja tame mAMgyuM che. huM pote vicArato hato ke bhAratane rAjagAdI zA mATe na maLavI joIe ? raghuvaMzamAM moTA dIkarAne rAjagAdI maLe e barAbara nathI. te e viSe tame ThIka karyuM che. vanavAsanI vAta paNa mArA hitanI kahI che. vanamAM rahIne huM kudaratane AnaMda meLavI zakIza. Si, muni temaja AraNyakone maLIza e paNa moTo lAbha thaze!" zrIrAme kaikeyInA vacanamAMthI Ama sAre bhAvaja tAravyo. mAtA kauzalyA pAse jaIne, rAme namIne A vAta karI. tyAre temaNe paNa eja kahyuM : "je mAtApitAnI evI AjJA hoya te tAre tenuM pAlana karavuM ja joIe. tuM emaja kara !" kauzalyAe ema na kahyuM ke te khoTuM che athavA tAre mATe vanavAza zA mATe ? ' . . " A vastu khUbaja samajavA jevI che. je avaLI vAtamAMthI sArA bhAva tAravavAmAM Ave to satyazraddhAnI puSTi thaI zake. kadAca satyArthI sAdhakane keTalIkavAra pitAne na samajAya ane te mithyA varatune paNa satya mAnI bese; paNa jJAnI purUSo kahe che ke je te anAgrahI hoya te tenA mATe te samyaka ja che. i' AcArAMga sUtramAM kahyuM che - A ... 'samayaMtti mannamANassa samiyA vA asamiyA vA samiyA tti kaDhAi' . . - eTale ke eka satyArthI sAdhaka je vastune samyaka (satya) samajI rahyo che te kadAca jJAnI purUSonI daSTimAM mithyA hoya te chatAM, je satyArthI anAgraha hoya to tene koI sAcI vastu samajAve ane tenA gaLe UtarI jAya ane te khoTI vastune choDavA taiyAra hoya tevo sAdhake samyaSTivALe che. tenI te vastu samyaka che kAraNa ke tene te saraLa bhAvuM grahaNa kare che. bhAve grahaNa 31 : 6 6 : , , P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 "hajarata mahammada sAheba ja ekalA payagaMbara nathI. bIjA paNa payagaMbare judA judA mulkomAM khudAe mokalyA che. islAma dharmanI A vAta paNa ekAMta haThAgrahane choDavA mATe ja che. evI ja rIte jaina darzane paMdara bhede siddhomAM svaliMga sAthe anyaliga siddhIne sthAna ApyuM che. eTaluM ja nahIM bharata kSetramAM jyAre tIrthakara na thaI zakAya te bahAranA kSetramAM tIrthakara thaI zake che e vidhAna karyuM. AnI pAchaLa, paNa ekAMta haThAgrahane mUkavAnI ja vAta che. A 1 : - eTale satya zraddhA mATe A badhI vastuo upara UMDANathI je vicAra karI joIe ane jyAM bhUla thatI hoya, bIjane anyAya hoya, pitAnA matamAM pUrvagrahanA kAraNe bIjAne khoTuM kahevAmAM AvatuM hoya; tyAM pitAnI bhUla sudhArI, sAmI vyakti pAse kSamA bhAgavI joIe. kSamApanAne eTalA mATe satyazraddhAnA upavata tarIke rAkhavAmAM AvI che. Ama dareka dharma, zAstra vyakita ke vicAradhArAmAMthI satya ke tatva tAravavAnI draSTi ane vRtti rekhAya to satyazraddhA vratanAM badhAM pAsAMo sacavAze. . . . . . . : - '' carcA - virANu '' ' . '* !. . . . cavyA - vivAraNa , , satyazraddhAnI kaTI ' ', " ; zrI mATaliyAe AjanI carcAne prAraMbha karatA kahyuM ke "jema brahmacarya niSThAnI kasoTI svAda-jya ane jananendriyane saMyama che, tema satyazraddhAnI kasoTI che -(1) kuTuMba (2) saMpatti (3) sattA paranI maryAdA ane vijaya. jema gRhasthAzramIe paNa saMtAna hetu mATe strIyoga tathA strI purUSa vacce, Itara strI purUSonI maryAdA jALavavI anivArya bane che tema, svAdakta mATe mAMsAhArI, mAMsa cheDe, IDa cheDe ane zAkAhArI kaMdamULa cheDe, mevA miThAI cheDemeselAvALA Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pharasANa yukata bhejana cheDe ane strI viSe paNa saMpUrNa saMyama krame-kame keLavate jAya; te rIte satyanI dizAmAM paNa sAdhanA krame krame mAre anubhava namrabhAve kahI dauM : "pitAjInI IcchA kAMta huM DekaTara thAuM ane kAMto vepArI banuM, e jAtanI hatI. paNa, -vAya-saMpanna AjIvikA vepAramAM azakya heI, te mArA mATe baMdhabesatuM nahotuM. bIjo vikalpa DekaTara banavAno hato. huM jyAre bhaNavA gayo tyAre pitAjIe vAtsalyabharyA Agrahe rUpiyA pacAsa mane ApelA. te meM pratIkarUpe lIdhA ane vAparyo nahIM. , , ' InTaramAM bhaNato hato te vakhate eka banAva banyo. eka vidhAtha bI. e.nA chellA varSamAM hato. Tarma bharavAnAM nANAM tenI pAse nahIM. jo e UThI jAya to ! sarakArI nokarImAM meTrIka pAsa sudhInI jagyatA gaNAya. mahAvIra vidyAlayanI mane maLelI lona tene ApI dIdhI. huM kapaDAM joyelAM paheruM eTale bIjA vidhArthIo huM sAdhana saMpanna chuM ema kadAca mAnI letA haze. meM lona bIjA vidyArthIne ApI dIdhAnI vAta mahAvIra vidyAlayanA te vakhatanA maMtrI zrI motIcaMda kApaDiyAne lakhI jaNAvI. temane Thapako maLyo ke "Ama tamArAthI na apAya !" paNa mane te jyAre jarUra paDI tyAre lona eka yA bIjI, saMsthA taraphathI maLI gaI ane kAma cAlyuM. : te vakhate chAtrAlayane kharca mAsika daza-paMdara rUpiyA Ave. huM traNa varSa rahyo. tALuM mArato nahIM chatAM paNa eka pAi corAI nahIM. bI. e. bhaNe tyAM sudhI Ama cAlyuM. eka chokare pUnA jatAM bega laI gayo eTale dhAbaLAmAM kapaDAM vIMTIne huM nIkaLI paDyo. je kuTuMbamAM huM jato tyAM paNa mane maLe teTaluM ApI devAnI vRtti hatI. e kuTuMbane paNa amArAthI rAhata hatI. mArI pAse eka rUpiyA hato. te laIne P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 247. . akhA bAdImAM reTiyA e maLyuM. eTale eja arasAmAM nIkaLI paDyo. dhoLA lagInI TikITamAMja te vaparAye. tyAM eka mitre anAyAse pAMca rUpiyA ApyA. huM calALA gayo. dhAbaLAmAM kapaDAM vATelAM eTale tyAMnA rAjakIya kAryakara vagere sarvee mane harijana mAnI lIdho ane dhaDa na karyo. "huM harijana nathI !" e kahevAnI jarUra ja kema hoya ? ulaTuM harijanonI dazAne A rIte anubhava thatAM AnaMda maLe. . . . . ; tyAre mArI sattAvIsa varSanI vaya haze. huM khAdI kAryAlayamAM joDAyo. tyAre reMTiyo ane puNuM mAMDa laI zako. e ja arasAmAM rUA. dazanuM ma. e. pelA mitra taraphathI maLyuM. eTale jarAka rAhata rahI.. Ama paNe khAdImAM reMTiyA parathI thoDuM vadhyuM hatuM. tevAmAM pRthvIsiMhajIe akhADa-kepa ghoghAmAM khelyo hato. temAM huM dAkhala thayA. tyArabAda munizrI saMtabAlajI merabImAM AvyA. huM paNa tyAM gayo. kuTuMbane samAdhAna maLyuM. te vakhate ame amadAvAda AvyA. huM vaidaka zIkhate ane mArA patnI bAlamaMdiramAM jatAM; paNa ghaNIvAra basamAM besavAnA nANAM na rahetAM. AnI khabara paricita munione thatAM temaNe eka zeThiyAne ghera jaina zikSaNanA paMDita tarIke mane mUkaze.. mane eka divasa ja rAkhI temaNe rUkhasada ApI. kAraNa ke meM prathama vratanAM aticArone dharAvatA gumAstAo upara trAsana gujAravAnI vAta karI hatI. eka brahmakSatriyane tyAM bALakane zikSaNa ApavAnuM thayuM tyAM temaNe kahyuM: "chokaro ramatiyALa che eTale zALAmAM emanA vatI siphAraNa karaje." . . - meM kahyuM : "e barAbara nathI." te TaLyuzana baMdha thayuM. tyAM cAra osaDanA saMzodhana mATe koIe AvIne kAma soMpyuM. paNa jene ghara rahe te mane rAMka (garIba) ja mAne; kAraNa ke huM mATInA ja vAsaNane ja Agraha rAkhuM. tevAmAM vIracaMda pAnAcaMda zeTha pUchatAM pUchatA AvyA; ane jamyA pachI temaNe kahyuM " makAna tamAruM ja gaNo ane bhaNo !" ane makAna maLI gayuM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 | tyAM bhaNyA bAda saurASTramAM AvyA. koMgrese Agraha karyo. tyAM kahyuM : "racanAtmaka kAma game che." murabbI nAnAbhAIe kahyuM, tyAre meM vinavyA ke "huM anyAyane pratikAra karyA vinA na rahI zakuM." temaNe kahyuM: "te ekalA zikSaNanuM sAtatya na rahe!" 'evAmAM munizrI saMtabAlAjIne prayoga apanAvyuM. eTale saurASTranI racanAtmaka samitie kahyuM : "sevaka amArA ane kahyuM kare munizrI saMtabAlajInuM !" tamAruM AvuM anukaraNa badhA karavA mAMDe to ?" ' kahyuM : "vetana nahIM lauM." :: . pAMca varSa vetana na lIdhuM paNa kyAreya khAsa muzkelI paDI nathI. ApaNe mAnIe ke jamIna upara paDyA, paNa tyAM pathArI pAtharelI ja hoya, eTale paDyA chatAM mAra lAge nahIM. bAkI sAmAnya muzkelIo te Ave ja. traNeka mAsa mAtra chAsa-roTalA upara cAlyuM hazeH bAkI te dareka sthaLe pratikULatAmAM anukULatA ja maLatI gaI. aDhArathI betAlIsa varSanI ummaranA A gALAmAM satyazraddhAnA pratApe ja badhuM thayeluM huM mAnuM chuM. amArI dAdImAe be baMgaDI ane ceIna bahu AgrahathI mArI patnIne ApyA. to TrasTI tarIke e pAMca tolA sonuM, kuTuMba- . snehanA pratika tarIke sAcavI rAkhyuM che. rAjyAzrita thavAno paNa meM tyAga karyo che. paNa badhI saMsthAo sAthe sAtatya sAcavI rAkhyuM che. kAraNa ke mAtra ekAkI rahevAthI te svecchAcArI thaI javAya che. lokAzrayI (janAdhArita) rahevA mATe eka varSa mArA paricita sthaLonI AMTIo-(sUtara)thI kAma calAvyuM. dalIla karanArA murabbIoe dalIlo khUba karI; "AMTI ApI do ane vetana pUrUM lo !" . . meM kahyuM : " janAdhArita rahevAnI vAta hoya to e ja rIte calAvI levuM rahyuM." P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 * chevaTe vinobAjI pAse vAta gaI. temaNe kahyuM : "zAMti sainika ane sarvodayane prayoga kare !" kahyuM : " saMtabAlajIne zAMti sainika thaI cUkyo chuM. e rIte sana 1956 mAM zAMti sainikonI kAryavAhImAM gayo paNa chuM." vinebAjIe kahyuM : to tame zAMti sainika nahIM gaNAo paNa mitra gaNazo ! bhUdAna kAryakramanA saMdarbhanI A zAMti senAnI vAta che." ' meM kahyuM : "te mitra tarIke uttejana ApIza. aMga nahIM . banI zake . jo ke evA paNa prayogo karyA ke kheDUto eka maNa anAja Ape ane mAre calAvI levuM. A badhI vAtone sAra e ja che ke "kudarata para eTale ke nisarganiSThA para jIvana cheDo" te chatAM mArI komaLatAne AMca AvI nathI. kArla mAkarsanI paribhASAmAM kahuM to "tejasvitA vadhe che...ghaTatI nathI." A anubhavayukta che satya zraddhAnI vAta ! " zraddhA upara aDaga raho :- * . . . . zrI pUjAbhAI kahe: "bhATaliyAjIe preraNuM pada jAta anubhave kahyA. evA ja thoDA ke vadhu anubhavo sevaka koTinA dareka mANasane thatA haze. avyakta jagatamAMthI kudarata rakSaNa ane poSaNa Ape ja che. paNa zraddhAnI AkarI kasoTI thatAM TakAtuM nathI. - eka ghoDAne parANe ghI-goLa maLatA hatA, tyAre enI sevA karanAra mANasane maLatA na hatA. paNa teNe jyAre sAva nisarga upara zraddhA rAkhI jIvana choDI dIdhuM ane prANa - parigrahanI pratiSThAnI paNa darakAra karyA vagara jaMgalamAM gayo te meMmAM parANe lAvIne mUkanAra rAjavI ane enA mANaso maLI gayA.. . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 . . sAce saMkalpa kadi aphaLa jato nathI. prahalAda ane sudhanvAnI kasoTI thaI paNa aMte jItI gayA. zivarI kuMbhAraNanA niMbhADAmAMthI bilADInAM baccAM AbAda jIvatAM nIkaLyAM. e kudaratane prabhAva. mane eka vAra bAra kalAka khAvAnuM na maLyuM. sTezana upara gADIne vAra hatI eTale eka jhADanI nIce beThe. pAse baLiyAdevanuM sthAna hatuM. thoDI ja vAramAM eka kuTuMba AvyuM ane kahyuM: "lyo ! A sukhaDI, baLiyAdevanI prasAdI che." ane ekanA badale be TaMkanuM maLI gayuM. upara braNa naya tyAM pAchA yAre eja vAraNa rAmaNAnA vajA paTelane dAkhalo che. bicArA khetamajUragarIba ane taLapadA paTela jAtanA hatA. pUratuM khAvAnuM paNa na pAme. eTalAmAM patnI gujarI jatAM, pitAnI dIkarIne cheDI devAnuM mana thayuM. temaNe jhADImAM jaIne nAkhI dIdhI. jaMgala bhayAnaka. ziyALa vagere prANI. rAta vadhe tema thayuM ke ThIka nathI thayuM ! kadAca bALakI marI gaI haze te ! temaNe jaIne tapAsa karI to bALakI jIvatI maLI. temane jAta upara ghaNuM vachUTI ane game te bhoge bALakIne moTI karavAno nirNaya karyo. majUrIe jAya tyAM pAchaLa bAMdhI jAya. moTI thatAM paraNAvI. ghaDapaNamAM paTelane aMdhApo Avyo. tyAre eja dIkarIe temanI sevA cAkarI karI. Ama satya upara zraddhAne aDaga rAkhavI joIe ! satya zraddhAnuM ajaba baLa : zrI devajIbhAIe satya zraddhAnI kasoTI rU5 dAkhalo TAMka. eka vAra jaMgalamAM eka bharavADa lAkaDI laI amArI sAme thayo. sAthenA be jaNa bhAgI gayA. paNa huM, bhagavAnanuM nAma laI Ubho rahyo ane pelA bhAInI lAkaDI addhara rahI gaI. prAraMbhamAM to prANa ane pratiSThA banne jokhamamAM hatA paNa pAchaLathI eNe samAja samakSa gune kabUla karyo. TUMkamAM prANa, pratiSThA ane parigraha hemavAmAM Ave tyAre satyazraddhAnuM baLa ja ajaba kAma kare che. . ' G Aaradhak Trust * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra51 satya sarvatra vyApe - zrI baLavaMtabhAIe kahyuM : Aje sAmAnya lokamAM apakSapAta. ke taTasthatA ochAM jevAM maLe che. tyAre satya zraddhA kevaLa sAdhuone ja AcAra gaNAya che. ane dhana, sattA temaja lAgavaga vadhAre, te vadhAre DAhyA gaNAya che. satyane khyAla te hato ane nAnapaNathI "harAmanuM na levuM" ene jIvanamAM utAryuM paNa hatuM; chatAM Aje ahIM je rIte satya jANavA maLyuM che te pUrNa ane sarvAgI dRSTinuM che. mane lAge che ke satyane sarvatra vyApaka banAvavuM joIe. e mATe aparigrahI banavuM paNa jarUrI che. e - zrI nemi muni : " sAthe apalAyana vRtti paNuM joIe. nahIMtara aparigrahI kAryakare paNa ekAMgI banI jAya che. saMsthAnI sAthe saMkalana rAkhe che je vizvavAtsalya vALI satya zraddhA TakI zake! P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] vizvavAtsalyamAM mAlikI hakamaryAdA [ 9-10-61] munizrI nemicaMdrajI vizvavAtsalyanAM mULa be vrato upara A agAu sArI peThe chaNAvaTa thaI gaI che. have trIjA mULavata-mAlikI hakamaryAdA " upara vicAra karavAno che. sauthI pahelo prazna e UThaze ke mAlikIhaka maryAdA zA mATe ? mANasa kaI paNa vastu upara mAlikI na rAkhe; chUTathI upArjana kare ane chUTathI tene vApare emAM zuM khoTuM che? jema yugaliyA kALamAM ke AdimAnava saMskRtinA kALamAM hatuM; tema bhagavAna RSabhadevanA vakhate mAlikIne prazna ja nahoto. eTale haka bhogavavAnI vAta paNa na hatI. te vakhate koI paNa mANasa koI varatu upara mAlikI rAkhato nahIM. prakRtinA khoLAmAM rahI tenI asIma vastuo muktapaNe jene jema phAve tema A loko (yugaliyA) vAparatA. teo saMdharatA nahIM. ghaNAne ema thAya che ke zuM tema Aje na thaI zake ? enA uttaramAM spaSTapaNe joI zakAya che ke bhagavAna RSabhadeve samAjaracanA karI; samAjanI badhI vyavasthA goThavI ane tarata mAlikIne prazna UDyo. eTale jyAM samAja Avyo tyAM tarata ja maryAdAo AvavAnI. amuka vastu upara kone haka e paNa prazna P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 AvyuM. bhagavAna RSabhadeve lokone mAlikI ane hakanI maryAdA: samajavI ane beTI maryAdAne mUkAvI. e ja rIte Aje paNa. mAlikI hakamaryAdA hovI joIe. je ema na thAya ane mAnavasamAjane be khUlI chUTa ApavAmAM Ave te bhAre muzkelIo UbhI thAya, arAjakatA phelAya ane mANasa mANasa vacce saMgharSo vadhe. Ama paNa AjanA jIvanamAM Dagale ane pagale jovAmAM Ave che ke eka mANasa potAnI jarUra karatAM vadhAre saMdhare che tyAre bIjAne achatanuM duHkha veThavuM paDe che. pachI pelo mANasa potAnI mAlikI upara pahere goThave che ane jenI pAse vastu, nathI, te potAnI jarUra pUratI vastunA abhAve bhUkha-duHkha vagerethI TaLavaLe che. pariNAme samAjamAM aniSTo prasare che. e mATe mAlikI haka-maryAdA hovI jarUrI che. . AjanA saMgharSonA aMta mATe mAlikIhaka maryAdA kevaLa vyakitagata ja jarUrI nathI, paNa te rASTra vyApI ane chevaTe vizvavyApI thAya, e anivArya che. ema jovAmAM Ave che ke jyAre amerikA , jevA rASTra pAse vipula anAja-sAmagrI paDelI hoya che, ane kyAre ka bhAva-niyamana karavA mATe anAjane bALI nAkhavAmAM paNa Ave che tyAre eziyAnA ghaNA ye dezomAM anAja maLatuM nathI. loko bhUkhe maratA hoya che, eTaluM ja nahIM anAjanA prazna pAchaLa bIjA rASTrIya prazno paNa ukelAyA vagara rahI jAya che. jo AvI mAlikI-- haka maryAdA rASTravyApI bane to jarUra te rASTrane bIjA rASTrane madada karavAnI bhAvanA jAgI zake. mAlikI haka maryAdA sAthe bIje je eka zabda pracalita che. te che mAlikI haka visarjana. e baMnemAM zuM pharaka che ? maryAdA ja hovI joIe ane visarjana nahIM. te aMge agAu bAravAne vicAra karatAM, vizada chaNAvaTa thaI gaI che. jema nadhaNiyAtA khetaranI dazA thAya che tema mAlikI haka visarjana thatAM samAjanI dazA thAya. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 eTale maryAdA vadhAre vahevArU ane vizvavyApI banI zake, e carcAI gayuM che. e sAthe mAlikI haka visarjana badhA na karI zake ane e vAta avahevArU temaja addhara rahe. vizva vAtsalya sAthe mAlikI haka maryAdAno saMbaMdha :- - vizva vAtsalya sAthe vaLI mAlikI haka-maryAdAne zuM saMbaMdha hoI zake? evo eka prazna Ubho thaI zake che. te aMge UMDANathI vicAra karatAM jaNAI Avaze jyAM vizvanA samasta che prati vAtsalyanI daSTi hoya -tyAM koI paNa pravRttithI vizvane duHkhamAM paDavuM paDe ke vizvanI prajAne kaSTa paDe evuM na thavuM joIe; eno khyAla rAkhavoja paDe. amaryAdita parigraha vyakti, samAja ke rASTra mATe banne rIte duHkha lAvanArUM che e agAu carcAI gayuM che. kAraNa ke jyAM vadhAro che tyAM saMrakSaNa, corI vagere prazno che ane jyAM abhAva che tyAM bhUkha, duHkha ane tatvajanita badhAM prakAranAM aniSTa che. eTale vizva vAtsalyanA sAdhakanA jIvanamAM parigraha upara maryAdA ke aMkuza rahevo joIe. tenA vadhArAnA saMgrahathI bIjAne e vastu na maLavAthI duHkhamAM sapaDAvuM ja paDaze. ' ' . . . . ' - A mATe eka mAtAne dAkhalo laIe. jema mAtA thoDAM sAdhanothI karakasara karIne paNa pitAnuM calAvI le che; pitAnA AtmIyone vadhAre maLe athavA to pUrepUruM poSaNa maLe emAM rAjI thAya che. tevI ja rIte vizvavatsala sAdhake jAte bhUkhe rahIne, ochuM maLavAthI, ochAM sAdhane pAmIne ane karakasara karIne calAvI levAnI Teva pADavI joIze. ane sAthe ja jagatane pUratuM poSaNa maLe e dRSTi paNa teNe rAkhavI paDaze. Ama thatAM jagatane pUruM maLe che teno AnaMda pAmavAnI pitAnI vRtti keLavavI paDaze. enI e daSTi vyApaka banaze ane teNe e paNa jevuM paDaze ke jagatamAM amuka rASTra pAse vadhAre saMghare che ane bIjAne tyAM achata che; to evA achatavALA abhAvathI pIDita P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rASTrane temAMthI jarUranuM apAvavAnuM ane tene pagabhara karavA mATe tene ciMtana karavuM joIze. vizva vAtsalyanI dRSTie tevA karakasarathI raheze ane abhAvathI je prAMto pIDAtA haze te prAMtine madada pahoMcADavA mATe prerAze ane zakya tevA prayatna te karI chUTaze. IglAMDano dAkhalo laIe. te loko laDAInA jamAnAmAM, rASTravatsalathI prerAIne, rezanathI jeTaluM anAja maLatuM; kaMTralathI jeTaluM kapaDuM maLatuM tenAthI calAvatA ane thIgaDAM mArIne paNa kapaDAM calAvatAM. emAM ghaNA evA paNa hatA je kALAMbajAramAMthI ke vadhAre paisA ApIne kharIdI zake evI sthitimAM hatA. te chatAM e loko evuM nahotA karatA. kaI bhAratavAsIe eka glAMDavAsIne pUchyuM ke tame bleka duHkha veThI rahyA che ? tyAre temaNe javAba Ape : "tathI amArA rASTrane moTuM nukazAna pahoMce che. AvI maryAdAthI amArA rASTranI maryAdA jaLavAya che. je ame e maryAdA toDI daIe to amArA bIjA dezavAsI bhAIone sAmagrI pUratI na maLavAthI kaSTa veThavuM paDaze. eTale rASTrabhakitanI daSTie paNa amAre A maryAdA mUkavI nahIM joIe." A uparathI samajI zakAya cherASTravatsala loke sarakAra dvArA lAgu karela maryAdAnu kALajI pUrvaka pAlana kare che te ApaNA dezavAsIoe te svecchAe tevI maryAdA lAgu karI tene pALavI joIe. teja rASTravAtsalya sAdhI zakAya. jene samAja vAtsalya sAdhavuM hoya teNe potAnI saMpatti samAjanI gaNavI joIe. (samAja-vAtsalya eTale sAdhama vAtsalya evI tAravaNI agAu thaI cUkI che.) piote meLavelI saMpatti, samAja dvArAja upArjita karela che ane pote e saMpattine TrasTI che ema teNe mAnavuM joIe. eTale jayAre jayAre samAjane jarUra paDe tyAre tyAre pote kaSTo veThIne, karakasara karIne paNa teNe samAjane ApavI joIe. A P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 tyAre ja thaI zake jyAre pitAne saMpattine mAlika nahIM, paNa TrasTI gaNe. to tene saMpattine moha nahIM rahe; mamatva buddhie saMgraha karavAnuM mana nahIM thAya; anyAya temaja anItithI saMpatti kamAvAnI dhUna nahIM lAge ane je kamAze temAM samAjane bhAga che, ema samajIne jyAre paNa gAmamAM, nagaramAM ke samAjamAM koI bhAIne dukhI jaze, kharAba hAlatamAM joze, bekAra jeze, te tene madada karavAnI bhAvanA ApoApa tenAmAM jAgaze. bhUkhyo ke du:khI mANasa anItine raste na caDe, te corI na kare tenI te takedArI rAkhaze. temaja tevA mANasane anItine raste caDavuM paDe to temAM pitAnI jAtane te javAbadAra gaNaze; ane tene nyAya-nItinA raste lAvavA badhuM karI chUTavA prerAze. jUnA vakhatamAM paisAdAra mANaso, paisAne samAjanI mUDI samajatA ane jyAre-jyAre duSkALa ke amuka kaparA prasaMge AvyA tyAre-tyAre temaNe anAja tathA dhananA bhaMDAro khullA mUkI dIdhelAM. khImo dedarANI ane bhAmAzA, vastupALa-tejapALa ke jagaDuzAhanA jIvana prasaMgamAM e vAto maLe che. eTaluM ja nahIM, jemaNe e vakhate bhUla karI samAja vAtsalyathI jeo cUkyA temaNe pAchaLathI pastAvo karyo ane vaLatara ApyuM. Ane eka dAkhalo nIce mujaba atyaMta ucca AdarzathI prerAyelo che. dhArAnagarImAM jinadAsa nAme zrAvaka rahetA hatA. dhanavAna hatA paNa lobhI vRtti kharI. eTale koI garIba ke duHkhI bhAIne joIne tarata madada karavAnuM sUjhe nahIM. teja nagaramAM jinapALa nAmane eka garIba zrAvaka paNa raheto hato. tenA bApanI jAhojalAlI hatI ane jinadAsa zeTha sAthe banatuM paNa sArUM. bApanA maraNa bAda jinapALanI hAlata bagaDatI gaI ane aMte eTale hada sudhI kathaLI gaI ke temanA ghare traNe divasanA lAMghA thayA. pati patnI vicAramAM paDyA ke zuM karavuM? temane jinadAsa zeTha. yAda AvyA. teo madada kare to ? P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Taust Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ripa7 patie vicAra karyo ke jinadAsa zeTha sAmAyika karavA jAya tyAre temano sonAmahorane hAra corI lauM to ? hAlaghaDIe enA rUpiyA pidA karI dhadho karUM ane mUDI thatAM vyAja sAthe pADe ApI daIza te emAM jinadAsa zeThane kaI paNa nukazAna nahIM thAya; mArUM paNa kAma banI jaze. sarovaramAMthI eka TIpuM ochuM thayuM te zuM ? kone khabara paDaze ? IcchA na hovA chatAM paristhitinA kAraNe lAcAra banIne jinapALa na karavAnuM karavA mATe prerAyo ne upAzraye gayo. teNe jinadAsa zeThane upAzrayamAM jatA, Dagalo utAratA ane se nAmahorane hAra mUkatA joyA. zeTha sAmAyika karavA mATe gayA. jinapALanuM hRdaya dhaDakavA lAgyuM. te acakAtA mane, DagalAM bharato bharato Dagalo hato te jagyAe gayA. AsapAsa joyuM to koI na hatuM. DagalAmAM hAtha nAkhyo ane hAra kADhIne pitAnA kapaDAmAM chupAvIne jinapALa ghare Avyo. patnIne hAra kADhIne dekhADyo. patnIne tethI duHkha thAya che paNa te jinadAsane tyAM hAra giro rAkhavAnI tene salAha Ape che. jinapALanuM hRdaya mAnatuM na hatuM. te chatAM te je thAya te kharU. evA vicAra karIne jinadAsa zeThane tyAM javA mATe upaDe. - jinadAsa zeTha sAmAyika pUruM thatAM kapaDAM pahere che. hAra mATe khissAmAM hAtha nAkhe che to te na maLe! bahu ja tapAsa karI ke kayAMka ADA-avaLo mUkAyo hoya to maLI jAya, paNa hoya to maLene? ghare AvIne pUchaparacha karI paNa hArane patto na lAgyo. hAra kayAM gayo haze evA vicAramAM zeThajI beThA hatA ke jina pALa tyAM Avyo ane hAra giro mUkavAnI teNe vAta karI. hAra jotAM ja zeThane thayuM ke "A hAra to mAro! te chatAM temaNe UMDo vicAra karyo ke "Ane coranAra ane pharI mAre ja tyAM AvIne giro mUkavA AvanAre garIbInA kAraNe bhale akRtya karyuM hoya paNa tenI niSThA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 sAcI lAge che." temaNe lAvanAra tarapha joyuM ane oLakhI kAvyo ke te emanA mitrane dIkare che. tenI AvI hAlata joIne zeThane thAya che ke A bIcArAnI AvI paDatI dazA thaI chatAM meM tenAM tarapha dhyAna na ApyuM ane ane A pariNAma AvyuM eTale have bhAre bAjI sudhArI levI joIe ! . * temaNe jinapALane kahyuM: "tame hAra gire rAkhyA vagara paNa A daza hajAra rUpiyA laI jAva !' " paNa jinapALe kahyuM ke "nA mAre hAra gire rAkho ja che !" eTale zeThe hAra rAkhIne dazahajAra rUpiyA ApyA; temaNe eka zabda 'paNa na kahyo. tenA gayA bAda pite dhyAna na rAkhyuM te aMge temane pastAvo tha jinapALe te dazahajAramAMthI dhaMdho zarU karyo. A vakhate tene sArI peThe kamANI thaI. eTale teNe rUpiyA pAchA karavAnuM nakkI karyuM. te eka divasa vyAja ane mUDI laIne zeThanI dukAne gayo ane rakama cUkate karI dauM chuM" ema kahyuM. zeThe vyAjanA paisA na lIdhA ane temaNe gire rAkhela hAra pAche ApavA mAMDyo. '' '. tyAre jinapALe kahyuM : "zeThajI ! A hAra te Apane che, meM lAcArIthI A hAra coryo hato. Ape te joIne paNa mArA prati avizvAsa na pragaTa karyo. enuM ja A pariNAma che, ke huM Aje pagabhara thaI zakyo chuM. mArI pAse mUDI paNa thaI gaI che, eTale Ape vyAja te levuM ja joIze !" : zeTha kahe: "A hAra mAro ra nathI. mAre eka bhAI lAcArIe AvuM kRtya karavA prerAya, emAM mAre ja mukhya vAMka che. enA prAyazcita rUpe A hAra huM tamane ApuM chuM. A tamAre ja che ema mAnaje. baMdhuo pAse vyAja levAya nahIM !" . . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : chevaTe bane taraphane Agraha vaMdhato jato hato eTale, te hAranI rakama dharmAdAmAM ApavAnuM nakakI thayuM. A pachI jinadAsa zeTha jinapALa ane tenI patnI badhAya munirAja pAse jaI pita pitAnI bhUlone prazcAtApa kare che ane prAyazcita svIkArIne zuddha thAya che. * AvA aneka bIjA dAkhalAo maLI Avaze. jyAM zeTho chAnI madada karatA, garIbone dhaMdhe lagADatA eTaluM ja nahIM paradeza jatA hoya tyAre ghaNAne sAthe paNa laI jatA; e rIte temane pagabhara karatA. kadAca koI mAgI na zake to tenI cokkasAI karI, chAnI ke ADakatarI rIte madada karavAnuM teo cUkatA nahIM. : - saurASTramAM zAmaLazA zeTha thaI gayA, eka vakhata emane tyAM putravadhunA sImaMtano prasaMga hato. gAmanI bahene maMgaLagIta gAvA temane ghera bhegI thaI. bIjI tarapha ghera lADavA mUkavA mATe vaLAtA hatA. zeThe pitAnA putrane kahyuM : "dIkarA moTA moTA gharamAM to reja miThAIo khavAtI hoya che eTale emAMthI koIne bhUlI javAya to cAlaze. paNa, garIba ane madhyamavarganA lokomAMthI ekane paNa bhUlyo to mane A lADavA gaLyA lAgaze nahIM. sAthe ja pelI yAdI to laI Ava-jemAM garIba, madhyama varganAM nAma lakhelAM che. emane tyAM lADavA mokalavA karavAnuM dhyAna huM rAkhIza !" thai AvI hatI garIba bhAIo ane bahene tarapha dhanavAnonI AtmIyatAnI dRSTi ! jenA lIdhe temanI pAsenuM dhana garIbone khUcatuM nahIM. teo ema ja mAnatA ke paisAdAre te amArI rijharva beMka che. jyAre amane joIze tyAre ame temanI pAsethI ja laI zakIzuM. amAre dhanane saMgraha karavAnI jarUra zuM che! . . . - zAmaLazA zeThano dIka garIba ane madhyama varganI yAdI upADI lAvyo. zeThe te yAdI pramANe dareka mATe saheja moTA cAra cAra lADavA banAvatI vakhate darekamAM babbe sonA mahora mUkI. ane tene P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI peThe pAcho vaLAvI lIdhA. pelI yAdI pramANe temaNe dareka ghare A lADavA pahoMcADyA. | eka gharamAM mAyALu mAe vicAryuM ke mAro dIkaro Avaze tyAre ja huM khAIza-ekalI kema khAI zakuM? ema vicArI AvelA lADavA rAkhI mUkyA. sAMje tene dIkarI nizALethI pAchA Avyo. tenI mAe kahyuM: "dIkarAA lADavA tArA mATe AvyA che, tuM khAI le !" jene mahInAo sudhI goLa nahote maLyo tene mana lADavAnI keTalI kIMmata haze ? chokare to gelamAM AvI gayo. teNe khUba AnaMdamAM AvI lADavAne eka TukaDe to . aMdara koIka pILI vastune sparza thaye. teNe tarata mAne kahyuM. "bA ! A pILuM pILuM zuM che? lADavAmAMthI nIkaLyuM che." mAne samajatAM vAra na lAgI. teNe kahyuM : "lADavA khAI le ! ane bIjuM che ene tuM joIne bAjue mUkI de !" | dIkaro ane mAe maLIne lADavA pUrA karyA. cAra sonA mahore nIkaLI hatI tene paDIkAmAM bAMdhI, mAe dIkarAne kahyuM : "teM zAmaLazA zeThanuM ghara joyuM che ne! peluM UMcuM UMcuM che te !" hA, mA! paNa tenuM zuM kAma che ?" dIkarAe pUchayuM. dIkarA ! temane tyAM jaIne A cAra sonA mahora pAchI ApI Ava ! kadAca lADavA vALatI vakhate aMdara paDI gaI haze. "mAe kahyuM, A chokare to taiyAra thaIne zeThane tyAM pahoMcyo. cAra sonA mahAranI paDIkI zeThane ApatAM kahyuM : "bApA ! A paDIkI mArI mAe mokalI che. zeTha paDIkI khelIne cakita thaI gayA. garIba chatAM mahenata karI kamAnAra ane chokarAne bhaNAvanAra temaja ghara kharca calAvanAra vidhavA bahenamAM ATalI pramANikatA! temaNe chokarAne khoLAmAM besADI dIdho ane P.P.Ac. Gunratnasuri MS. Jun Gun Aaradhak Trust Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 kahyuM : "dIkarA ! dhanya che tArI janetAne! jeNe garIbI chatAM pramANikatA gumAvI nathI." temaNe pitAnI pAsethI bIjI cAra sonA mahera kADhIne paDIkImAM nAkhatA kahyuM : "jA Ane pAchI laI jA! tArI bAne kahe che ke zeTha pAchuM letA nathI. kahyuM che ke chokarAnA bhaNataramAM ene sadupayoga karajo !" chokare potAnI mA pAse AvyA. te samajI gaI ke zeThe jANI joIne garIbane svamAnabhera madada karavAnI dRSTie evuM kahyuM che eTale te levAmAM koI vAMdho nathI, AvI rIte junA vakhatamAM lokone paisAdAra varga udAra hato. mAlikI upara sahajabhAve aMkuza rAkhate ane vadhArAnI saMpatti ane sAmagrI samAjanI gaNato. eTale ja te vakhate moTA saMgharSo na hatA. garIbone amIranI saMpatti joIne adekhAI na AvatI. jarUra karatAM kAMI paNa vadhAre na rAkhavuM e Adarza gaNAto. lokajIvanamAM pacAsa varSa pachI nivRtti levI Adarano viSaya hato. - dhIme dhIme paristhiti badalAtI gaI. saMge badalAtA gayA. mANasa karatAM paisAnI vadhAre kIMmata aMkAvA lAgI. paisAdAre svArthI banavA lAgyA ane paiso temanA garvanuM kAraNa banyo. garIba bhUkhe maravA lAgyA. mahenata karavA chatAM peTano khADo pUre na thavA lAgyo. Aje paristhiti eTalI badhI vicitra ane viSama che ke garIba to bhUkhe mare che paNa dhanavAna varga paisA meLavavA mATe eTalA badhA adhama upAya kare che ke te samAjanI zarama banIne Ubhe che. eka vakhata eka zeThanI moTara saDaka uparathI pasAra thaI rahI hatI. te vakhate saDakanI pagathI ( phUTapAtha) upara eka bhUkhyo ane garIba mANasa paDyo hate. te bhUkhathI pIDAto hato. zeThanuM tenA tarapha dhyAna P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na gayuM, moTara AgaLa nIkaLI gaI paNa zeThe kaMIka joyuM ane moTarane aTakAvI pAchI vALI. pilA garIbane thayuM ke AvaDA moTA zeThanA hRdayamAM keTalI dayA che ke kArane pAchI vALI mane dAna devA AvyA che. paNa tene bhrama bhAMgI gayo. tenAthI thoDe dUra eka rUpiye paDyo hato. zeThanuM te tarapha dhyAna gayeluM. temaNe e rUpiyA upADyo ane gajavAmAM nAkhIne cAlatI pakaDI. te joIne eka lekhake prasaMgane varNavatAM ane lakhyuM che -"mANasa karatAM sikkAnuM mahatva paisAdArane vadhAre che." dhane upara dharma ane maryAdAno aMkuza : jyArathI dhana, dharma ane maryAdAnA aMkuzamAM nathI rahyuM; tyArathI, loka samAjamAM viSamatA prasaravA lAgI che. eTalA mATe jaina zAstrakAroe parigraha parimANa vratanA saMpUrNa pAlana mATe, cha dizAnI maryAdAnuM vrata upabhega-paribhoga ane AjIvikA maryAdA vrata ane mAnavane ne zobhe tevA vepAra-karmo na karavAnuM pharamAna yathAsaMbhAgavata ane anarthadaMDa viramaNa vrata paNa thAya che. AnuM eka ja dhyeya che ke koI paNa prakAre mAnavI pitAnA mAlikI haka upara aMkuza rAkhe-maryAdA kare. eTalA mATe gAMdhIjIe paNa svadezIvrata, zarIrazrama vagere vrato batAvyAM che. eja paripATIe vizva vAtsalya mAlikI haka maryAdAvrata kahyuM che ane tenA traNa upadrata thayAM che -(1) vyavasAya maryAdA (2) vyAjano dhaMdho ke tenI vRttine tyAga ane (3) vyasana tyAga. Aje je kaMI kahevuM che te gUDhArtha kahevAthI loko potapotAnA artho le che ane potAnI zithilatA dUra karavA mATe tene potAnI rIte ghaTAve che. eTalA mATe ja spaSTa paNe zabdo pramANe bhAva nIkaLe tene anurUpa "mAlikI haka-maryAda" karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. ' mahAparigrahane tadaMtara niSedha:1 mANase pitAnI temaja samAjanI bhalAI mATe potAnA parigraha upara aMkuza mUkavo joIe. evuM jagatanA vizALa hita mATe Avazyaka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tenI vicAraNA thaI gaI che. parigrahane, na to dharma saMmati Ape che na samAjavAda ke vicAradhArAe saMmati Ape che ke na to rAjya tene pratiSThA Ape che. A eka nitAMta satya che. te uparAMta badhAe svIkAre che ke dhana meLavavAmAM, sAcavavAmAM ane vAparavAmAM duHkho ja maLe che; ane te A jIvana pachI te sAthe rahetuM nathI chatAM lokamAnasamAM ene je beTuM mahatva apAI gayuM che te dUra karavuM ja rahyuM. - sUtromAM kahevAmAM AvyuM che ke je mANasa potAnA parigraha upara aMkuza na mUke ane moTAM moTAM AraMbha ane hiMsaka dhaMdhAo kare te sAcA dharmane pAmI zakato nathI. eTaluM ja nahIM te sAcA dharmanuM zravaNa paNa karI zakato nathI. ThANAMga sUtramAM kahevAmAM AvyuM che - - "dohi DhANehi jIvo kevalighaNNattaM dhammaM na lameja 1. savaNayAe taMjahA mahAraMbheNa ceva mahApariggaheNa ceva"' -eTale ke be kAraNothI chava kevaLI prarUpita dharmanuM zravaNa karIne pAmI zakato nathI; mahAraMbha ane mahA parigraha dvArA. eka vastu to cokkasa che ke mahAraMbha ane mahAparigrahamAM racyApacyA rahetA lokone pahelAM to eTalo samaya ja maLato nathI ke teo dharmazravaNa karI zake. kadAca zravaNa kare che ke tenA upara rUci cavI muzkela che; ane rUci thaI to paNa tene amala te karI zakato nathI. mahAparigrahI ke mahAraMbhI hoya te AtmAnI vAto karI zakaze nahIM. dravyaguNa paryAyanI carcA karI zakaze nahIM ane je te AtmAjJAnI ke samyakatvI hovAnI vAta kare to te pitAnI chetarapIMDI sAthe - bIjAnI sAthe paNa banAvaTa che. '' jyAM nIti nathI, maryAdA nathI, jarUra uparAMtanI saMpatti ane sAmagrI che tenA upara maryAdA ke TrasTIpaNAne jarApaNa vicAra nathI tyAM adhyAtma ke dharma kyAMthI hoI zake ? sarakArI kAyadA pramANe bhale koIne mAlikI haka maLI jato hoya to paNa dharmanA kAyadA ene P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 upara aMkuza mUkAve che. dharme mahAraMbhI-mahAparigrahIne narakagatine adhikArI mAnyo che. A - have mahAparigrahIne samAjanI vicAradhArA pramANe virodha che te. joIe. pazcimanI be vicArasaraNIo prajAzAhI samAjavAda ke sAmyavAda che. sAmyavAdamAM te sarakhe bhAge arthanI vahecaNI che eTale parigrahane prazna Ubho thato ja nathI. prajAtaMtra ke rAjataMtranI lokazAhImAM vadhu dhanopArjananI chUTa hovA chatAM aMte to tene bahujana hitAya bahujana sukhAya upayoga karavAmAM vyakita ane rAjya bane mAne che ane rASTrahitanI je prabaLa bhAvanA tyAM jovAmAM Ave che te parigrahanI samAjamAM upayogitA karavAnuM sUcave che. amerikAmAM pheDa, roka phelA vageree karoDo rUpiyA samAja arthe ApyA che; ane tene anukaraNIya gaNavAmAM Avela che. bhAratanI sAMskRtimAM te kadi paNa dhanane mahatva ApavAmAM AvyuM nathI. eTale koI paNa vicAradhArA ke samAjavAde tene svIkAra karyo nathI. mahAparigraha sAthe rAjyano saMbaMdha che tyAMsudhI bhale tene khulle niSedha nathI paNa bIjI rIte ghaNI maryAdAo ane baMdhane tenA upara mUkavAmAM AvyA che, kAyadA dvArA, InkamaTekSa, leMDaTekSa, suparaTekSa, gIphaTaTekSa, selsaTekSa, DethaTekSa (mRtyuvere) vagere karaverA rUpe rAjya ghaNIkharI pUjIne kheMcI levAne prayatna kare ja che; ane Ama parANe maryAdA mUkAve che. jo ke emAM aneka prakAranA goTALAo paNa cAle che. ghaNuM lAMcarUzvata ApI bacI jAya che. keTalAka karavero bacAve che te keTalAka tene kALAMbajAramAM pherave che. niSedha zA mATe : UMDo vicAra karatAM jovAmAM Avaze te koI paNa mAnava pitAno ja bhAI duHkhI hoya ema nahIM jovA Iche. parasparanI sahAya e mAnavaguNa che eTale ja kAyadA taLe ke dharmanA nAme parigrahane vaheMcI devAnuM- P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhakrus Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drupa "ii bIjAnA upayogamAM levAnuM sUcavavAmAM Ave che. kharuM jovA jaIe to mahAparigrahI loko samAjamAM viSamatA phelAve che. samAjavyavasthAne cUMthI nAkhe che. ane narakamAM javAnA adhikArI bane te pahelAM A jagatane naraka jevuM banAvI de che. bIjI bAju sAmyavAdI loko AvA paisAdArane mArI methIne, hiMsA dvArA Arthika viSamatA dUra karavA prayatna kare che. paNa te sthAyI ukela nathI. eTalA mATe ja vidhavAtsalyamAM ahiMsA dvArA vecchAthI ane eka vyakti svecchAthI na svIkAre te sAmudAyika rIte mAlikI haka maryAdA nI vAta karavAmAM AvI che. koI garIba ke koI tavaMgara kadi ema nathI IcchatA ke samAja vyavasthA bagaDe, viSamatAnA kAraNe hiMsA phATI nIkaLe, asaMtoSa ane saMgharSa cAle ! dhanika je pote garIbAImAM mUkAI jAya to tene khyAla AvI zake ke garIbanA duHkha zuM che ? mAnasika azAMti zuM che? garIbanI lAcArI ane tenA kAraNe anIti tarapha javAnuM kharUM kAraNa zuM che ! koI paNa dhanavAnane pUchaze to te paNa hRdayathI ema ja kaheze ke "A aniSTo cAlavA nahIM joIe. samAjamAM sukha ane zAMti joIe." te A vAtane sArI rIte jANato ane mAnatA hovA chatAM samAjamAM azAMti, viSamatA ane duHkhanA mULa kAraNa mAlikI (parigraha)nI vRddhine dUra karI zakato nathI; tene svecchAe cheDI zakato nathI. sarakArI kAnUna ke sAmyavAda dvArA parANe choDavAmAM hiMsA ane anItinA doSo uddabhave che, eTale ja svecchAe tyAga karavAne dharma, samAja ane rAjya traNe uttama gaNe che, je svecchAe tyAga kare che te dharma gaNAya che. tethI tenA manamAM prasannatA ane zAMtine anubhava thAya che ane sAthe ja samAjamAM anIti ane hiMsAnA deSo dUra thAya che, pedA thatAM nathI. mAlikI haka maryAdAnuM bIjuM pAsuM : zAMti joIe." te A ramatA ane duHkhanA choDI zakate laIe. keTalIvAra evuM bane che ke eka vyakti jAte mAlikI kahA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 maryAdA kare che paNa tenA kuTuMbIo tene sAtha ApatA hatA nathI kyAreka kuTuMbIo vyavasAya maryAdA na svIkAravA Icche ke saMpattine TrasTI tarIke upayoga na karavA Icche evuM paNa bane che. patnI paNa virodha kare ke sAtha na Ape ane saMtAnanI maryAdA na kare te satA nanA pAlaNa-piSaNamAM vAMdho Ave. patnIne saMtAnanA lagnamAM jatI praNAlikA pramANe kheTa kharca ane kariyAvara karavAnI IcchA paNa thaI zake. samAjamAM dhana ke dhanavAnanuM mUlya vadhu AMkavAmAM Ave ane sAdAI, tyAga ane saMyamanI pratiSThA ochI thAya ane mAlikI haka maryAdAne pratiSThA ja na maLe. AvAM ghaNAM virodhI kAraNe UbhA thatAM eka vyakti mana hovA chatAM vrata letAM acakAya te svAbhAvika che. te enA mATe zuM thavuM joIe ? ' * : tenA mATe eka ja upAya che ke jema vyakti mATe mAlikI haka maryAdA che tema samAja mATe paNa mAlikI haka maryAdAno vicAra paNa pahelo kare paDaze. samAjanI AjanI rUDha daSTi ane paristhiti banemAM parivartanane prayatna karavo joIze, daSTi parivartana mATe vicArapracAra karavo paDaze ane paristhiti parivartana mATe naitika saMgaThano ane sahakArI Dhabe, mAlikIne sahiyArI banAvavAnI prathA UbhI karavI paDaze. ' , , : " jo ke Aje paisAnA kAraNe paisAdArane je pratiSThA apAtI hatI te ghaTatI jAya che ane samAja temane ochA AdaranI sAthe jevA lAgyo che. chatAM, haju bhadra samAjamAM temanI aupacArika pratiSThA cAlu che. saMsthAonI sabhAmAM, dharmasthAnako vagere amUka sthaLomAM temane agrasthAna ke ucca sthAna apAya che, enI pAchaLa bhale temanI pAse paisA kaDhAvavAnI daSTi hoya paNa, e rIta khoTI che. haju paNa jovAmAM Ave che ke maMdiranI pratiSThAo ane utsavo vageremAM paisA ane paisAdArane mahatva apAya che, tyAga sAdagI ke tyAgIone mahatva apAtuM nathI enAM kAraNomAM e che ke e pratiSThA kevaLa vadhAre paise P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 kharcavA pUratI ja che. aMdhavizvAsa ane camatkArothI prerAIne khoTA kharca zAya che temAM dhanikone pratiSThA maLI jAya che. AvA. lekene sevA ane sadAcAra, nIti ane nyAyane pracAra karanArI saMsthAomAM pratiSThA. ApavAmAM AvatI nathI eTale teo tyAM kavacittaja jovAmAM Ave che. * A saMpatti mArI nathI; huM ene TrasTI chuM evuM mAnavAnA badale huM ene mAlika chuM te mane pratiSThA kema maLe? e vicAra Avate nathI. A vicAra samAjamAM tyAre ja vyApaka bane jyAre prAmANika paNe jIvanAra ane kamamAM kama saMpatti rAkhanAranI pratiSThA thAya tema ja dhananA TrasTI tarIke pitAne samajanAranI pratiSThA thAya. * pUNiyA zrAvaka paisAdAra nahatA, chatAM temanI pratiSThA ochI. na hatI. khuda bhagadha nareza zreNika tene tyAM cAlI calAvIne gayelA. evI ja rIte jamanAlAla bajAja pitAne saMpattinA TrasTI samajatA hatA ane mahAtmA gAMdhIjInI salAhathI sevAnAM kAryomAM khullA dilathI. paisA kharcatA hatA. temanI pratiSThA gAMdhIjInA kAraNe thaI sAthe ja temanA prAmANika jIvana vahevArathI paNa thaI. ' - A rIte samAjamAM mAlikI hakakanI maryAdAne pratiSThA maLI zake. ane tyArabAda vyakitane mAlikI hakka maryAdA levAmAM akaLAmaNa nahIM thAya. mAlikI haka maryAdA sAthe vyavasAya maryAdA, vyAja tyAga ane vyasana maryAdA : ; . ! samAjamAM mAlikI haka maryAdA mATe vyavasAyonI maryAdA karavI joIe. prAcInakALamAM te karmanA hisAbe yAre varNonA dhaMdhAnuM vargIkaraNa karI devAmAM AvyuM hatuM. paNa, Aje to enI rIta badalAI che. Aje to, game te varNane mANasa game te. vyavasAya kare che. eTale vyavasAya maryAdA tarIke eka mANasa eka ja dhaMdho kare athavA Avaka- . mATe eka ja vyavasAyanuM sAdhana rAkhe evI vicAraNA samAjamAM pracalita thavI joIe. te eka vyakti pAse mUDI bhegI na thaI zake P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ane tethI karIne, tenAthI utpanna thatAM aniSTo samAjamAMthI ochAM thaI zake. vyavasAya maryAdAmAM, lAMcarUzvatane tyAga, anIti tyAga, prAmA Nika vyavasAya, rASTra ke samAjane ghAtaka - mAdaka vastuo, saTTo, vyAja vyabhicAra ane jugAranA aDDA vagere - dhaMdhAono tyAga AvI jAya che. Aje kamaMdAnanA dhaMdhAone navesarathI vicAra karavAnuM che. temAM rASTra, samAja ane paMcendriyane ghAtaka badhA dhaMdhA choDavAno vicAra AvI jAya che. vyAja - tyAga upavratamAM vyAjakRti ke vyAjanA dhaMdhAne tyAga samajavo joIe. A vyAjano dhaMdhe eTale mUDInA svIkRta puraskAra . vinimaya karatAM zeSaNanI dRSTie vadhAre ane cakravartI vyAja levAya che te tarapha nirdeza che. Aje surakSAnI dRSTie beMkamAM ke zAhukAra pAse nANAM mUkatAM ke letAM je svIkRta ane mAnya vyAja ApavuM paDe che tene AmAM saMbaMdha nathI. paNa bIjAnI garaja ke lAcArInA ge rUpiyAnA bamaNa ke ethI vadhAre vyAja vaDe karavA-ene AmAM samAveza thAya che. vyasana - tyAga upavrata paNa mAlikI hakaka maryAdAne piSanArUM che. ghaNIvAra nakAmI mUDIno hetu vyasana ja hoya che. evuM pAlana paNa sAmAjika daSTie thAya to samAjamAM vyasana ochAM thAya ane khoTA kharcAo paNa ghaTe. enAthI sAdAI ane saMyama Ave ane enA pagale mAlikI hakkanI maryAdA Ave. mAlikI haka maryAdAnuM laMbAtuM kSetra: jema vyakti ane samAja mATe mAlikI hakka maryAdAne vicAra karavAmAM Ave che tema saMsthAo mATe paNa Ano vicAra karavo joIe. keTalIkavAra sArI evI gaNAtI racanAtmaka ke dhArmika saMsthAomAM jarUra karatAM vadhAre mUDI bhegI thaI jAya che. temAM pachI geTALA cAle che. jene rakamanI jarUra hoya tene maLatI nathI ane uMcA vyAje mUDI mUkIne vyAja levAmAM Ave che. Ama saMsthAo dhaMdhAdArI banIne P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Sun Gun Aaradhak Trust Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnuM zoSaNa karanArI banI jAya che. ghaNIvAra beTI rIte aMdhavizvAsa.. karUDhio ke jamaNavAmAM AvI saMsthAonA hisAba vagaranA paisA veDaphAya che. paNa khATAM mUlyo nivArI sAcAM mUlyo sthApavAmAM, garIba 2 madhyamavarganA bhAIone svamAnabhera roTI-rojI maLe, evA satkAryomAM ke krAMtinA sArA kAryomAM paisA kharcAtA nathI. ghaNIvAra evuM bane che ke saMsthA mATe keTalI rakama rAkhavI enI maryAdA aMge kazo vicAra karavAmAM AvatuM nathI ane mUDI vadhavA lAge che. ' eTale saMsthAnA kAryakarone paNa lAbha thato jAya che. eTalA mATe saMsthAnI paNa mAlikI haka maryAdA hovI joIe. vyakita saMsthA ane samAjathI vadhIne prAMta ane rASTranI paNa mAlikI hakamaryAde hevI joIe. raziyA jevA sAmyavAdI dezomAM makAna, milkata, dha e badhAM khAnagI mAlikInAM hotAM nathI, tenA upara rASTranI mAlikI gaNAya che. AvAM rASTra mAM bIjA rASTra upara prabhutva jamAvavAnuM vizeSa jovAmAM Ave che ane te mATe mAnavahita mATe upayogI nahIM evAM; aneka mArgomAM-aNubama,. megATanabama, laDAyaka zastro-sAdhano-sainike pAchaLa anApa-sanA paisA kharcAya che. A aMge prajAne bhaya temaja bIjA surakSAnAM kAraNe batAvIne, dabAvelI rakhAya che. temanuM vicAra svAtaMtrya ane vANI. svAtaMtrya jhUMTavI levAmAM Ave che ane sarakAra khoTe bhAge jatI hoya to paNa, prajA tene cetavI zakatI paNa nathI. jema hiMdu kuTuMbamAM patnI pAse Arthika adhikAra na hoIne, te patinI virUddha kaMI paNa bolI zakatI nathI, svataMtra rIte kaMIpaNa karI. rAkatI nathI; evIja rIte lokazAhI paddhatithI cAlatA ghaNuM dezamAM sarakAra badhAya kSetrothI sattA potAnA hAthamAM rAkhe che ane emAM kSetra. maryAdA karatI nathI; te rASTra vikAsa ane vyavasthAnI najare ghAtaka che. kAraNa ke evA rASTrone bhAre karaverA prajA upara nAkhavA paDe che, zarAba, taMbAku, cA, mAMsa, matsya udyoga jevA hiMsaka ane ghAtaka dhaMdhAne ... uttejana ApavuM paDe che ane eTaluM ja nahIM te kyAMye cokasAI rAkhI zakatI nathI. pariNAme rASTrIya yojanAonI pAchaLa kharcAtA karoDa, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70. rUpiyA veDaphAya che ane lAMcarUzvatamAM barbAda thAya che. A badI eTalI badhI rASTra vyApI banI che ke pula, baMdha ke Dema bAMdhavAmAM moTA moTA ijAradAre ocho mAla vAparI aDadhA rUpiyA pite hama karI jAya che ane rASTrane tethI moTo phaTako paDe che. AmAM dezane keTaluM moTuM nukazAna thAya che e teo vicAratA nathI. ' . * eTale sAmAjika, Arthika, sAMskRtika zaikSaNika vagere kSetranI alaga alaga saMgaThanomAM vahecaNI karI devI joIe. jethI rAjya saMsthA kevaLa rAjakIya kSetramAM sArI peThe kAma karI zake ane taMtrane saMbhALI zake. A rIte sattA ane saMpattinuM vikendrIkaraNa thavuM jarUrI che; teja aniSTo UbhA thatAM aTakaze. * A vratanA pAlana mATe sAmAnya prajA temaja khAsa karIne lokasevakomAM saMtAna maryAdA hovI jarUrI che, te ja teo nyAya ane nItipUrvaka pragati karI zakaze. evI ja rIte gharabAra choDIne nIkaLelA sAdhu-sAdhvIoe paNa pustaka, vastro, upAzraye, ziSya ane anuyAyIo aMge maryAdA bAMdhavI paDaze kAraNake A badhI vAto aMgenI mamatA eTalI badhI vadhelI jovAmAM Ave che ke te bIjA aniSTonI duniyA saI zake che. jo teo A aMge maryAdA nahIM kare to temane mAlikI haka maryAdAne upadeza loko upara asara karI zakaze nahIM. Ama mAlikI haka maryAdAne vizvavyApI banavavAne purUSArtha A yuge the joIe. carcA-vicAraNA : brahmacarya ane parigraha : zrI mATaliyAe mAlikI haka maryAdA e viSaya upara carcA upADatAM kahyuM - strI ane purUSa pariNIta hoya ane rAmakRSNa ke bApunI jema gRhasthAzramamAM rahevA chatAM saMpUrNa saMyamI na hoya te zrI nAnAbhAI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27ii bhaTTe kahyuM che tema, teNe pitAnI maryAdA samajI laIne saMsAramAM paDavuM paDaze. nAnAbhAI bhaTTe kahyuM che --"moTe bhAge te brahmacarya sahaja rIte je pALI zake te ja saMsArI gRhasthAzramI banI zake che. saMsAra pite ja parigraha che. brahmacaryanI sAthe jema aparigraha sahaje Avaze tema abrahmacarya sAthe parigraha saheje Avaze." : '. '' bALaka AvyuM ke tarata cUsaNiyuM, sIsI, besaNiyuM, cAlaNagADI, vagere joIze. bALaka amUka ummarane na thAya tyAM sudhI ene poSaNa paNa joIze. asaMyama ke brahmacarya mAtA-pitAnuM ane sahevAnuM bALakane temAM nyAya nathI. e ja rIte saMtAna garbhamAM AvyAthI laIne te dUdha pItuM rahe tyAM sudhI gALo pharajiyAta rIte saMyamane rAkhavo ghaTe. A badhuM gRhasthAzramI sevakoe samajavuM joIe. ' rUpiyA pacAsamAM calAvI levAnuM ekavAra vicAreluM. paNa mu. nAnAbhAInA temaja bIjAnA anubhavo ane kathana uparathI lAgyuM ke pariNIta sevaka eka vyakita nathI. e beye-pati-patnIe maLIne vicAra karavo joIe. nahIMtara viparIta pariNAma AvavAne saMbhava rahe che. mANasane pukhta thatAM vAra lAge che mATe kaMIka paNa parigraha. jarUrI banIne rahe che, jethI kuTuMba-jIvanamAM citta-kaleza na thavA pAme, patnI kaMTALIne hamezA viredha karanAra mAnasa tarapha na phaMTAya e jovuM paNa eTaluM ja jarUrI che. sAthe patinI dhUnone mAtra AMdhaLI rIte vaLagI ja rahe eTale ke patinA paurUSa AgaLa te pAmara paNa na banavI joIe. vaLI je samAjanI AsapAsa Ave che; je rIte tene uchera ane atyAra lagIno vikAsa thayo che te tamAma bAbato sevaka jevI joIe. A rIte vicArIne meM zikSaka tarIkenA jIvananI pasaMdagI karI lIdhI ane te paNa prAthamika zikSaka tarIkenI. te vakhate prAthamika zikSaNanA zikSakane pistAlIza rUpiyAnuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 vetana maLatuM; te lIdhuM. pachI sIniyara zikSaka thayo. AmAM eka vAta jaNAvI dauM ke je samAjamAM huM kAma karavA gayA te samAje mane. ThIka ThIka anukuLatAo ApI. pachI zikSakonA pagAra 70 thI 40 thayA. paNa haju sudhI zarIra ane mana banne majura jeTalAM taiyAra na hatA. AmAM mArA abhyAsa ke yogyatAnI rItanI vAta huM nathI karatA paNa prAthamika zALAnA zikSaka madhyamavargIya chatAM mahenata ane karakasarathI je rIte jIve che te Adata nahatI pADI eTale have te jAtanuM svAbhAvika jIvana jIvavA mAMDyuM. - te samaya daramyAna saMtabAla vicAradhArAne sakriya prayoga mArI tyAMnI paristhimimAM zaru karavAnuM mana thayuM. eka be kAryakaronA manamAM vicAra Avyo : "racanAtmaka samitie A mAlaparAnI saMsthA mATe kAya karyuM che. saMsthAe lAkha jeTalo kharca karyo che ane mATaliyAnA manamAM kaMIka bIju Ave ane te saMsthAne pheravI nAkhe te kema cAle?" mane lAgyuM ke vAta barAbara che. meM saMsthAnA TrasTIo nImI dIdhA. saMsthAnuM vetana baMdha karyuM ane mArAM patnIne sIniyara zikSikA banAvavAno prayAsa karyo. aDhI varSe teo sIniyara thayAM ane te vakhatanAM so rUpiyAnA vetanathI calAvyuM. chokarAo moTA thayAM ne kharca vaLe eTale saMtabAla vicArasaraNIne prayoga karatAM bannenuM vetana laI (zikSaka-zikSikA) kharca calAvyA. e arasAmAM ekavAra mAMdo paDayo. bIjAo pUchavA lAgyA ke kaMI bhegu karyuM che? vImo lIdhuM che ? - mahAtmA gAMdhIjInuM vAMcyA pachI vImo lIdhelo te jato karyo hato. pachI kAryakaroe salAha ApI : "sanyAsI ane vAnaprasthAzramI na hoya teNe pitAnI-patnInI ane bALakonI, badhAne sahasAdhanA tarIke vicAra karavo joIe." e vAta sAcI hatI. mAtA icche ke P.P. Ac. Guntatnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 na Icche paNa dikarIne paraNAvavAnI heya te ene kaMIne kaMI ApavAne vicAra saheje Ave. evI ja rIte bALako mATe gharane vicAra Ave. tyAM kheDUtoe daza vIghAnI vADI ApI. meM kahyuM: "huM kheDUta rUpe dhaMdhAdArI banI zake nahIM. eTale e saMsthAnI raheze. makAna paNa bALakone rahevA mATe, vecavA mATe nahIM." TuMkamAM makAna vecavAnI ke bhADe ApavAnI prakriyA nahIM. vyAja vaTAvane dhaMdhe nahIM. kamAvA mATe phAMphAM mAravAnA nahI; Ama je kudarata nirbharatAne mukhya rAkhavA chatAM potAnI kakSA pramANe ochuM levuM ane vadhu ApavuM e rIte pramANika dhaMdhAmAMthI AjIvikA meLave athavA e ja prAmANika sevA-vyavasAya pasaMda karI, pitAnI jAtane A rIte joDe to kazA paNa vrata-pacchakhANa ke tyAganA niyamanA bhAra vinA mAlikI haka maryAdA AvI rahe che. - A mAro jAta anubhava meM kahyo che. evI ja rIte sau pitapitAnI maryAdA vicArI le eTaluM ja vinamra sUcana che. parigrahI vRttine itihAsa: zrI pUjAbhAI e saMghara-parigraha kema thayo tene ItihAsa rajU karatAM kahyuM - evuM lAge che ke prathama mAnavI kudarata para ja jIvato haze. paNa, kudaratamAM khADA - TekarA AvyA, dukALa vagere AvyA ane zraddhA DhIlI paDI gaI. bIjI bAju sAthanI te strI - purUSane jarUra hatI, che ane rahevAnI paNa, kAyama sAthe rahI sAdhanA karatAM vikAra vAsanA sAme naranArIe ghaNAM kaMdo kheDatAM, bannemAMthI eka ke banne hAryA hovA joIe. temAMthI lagna saMratha ne janma ane vikAsa thayo.. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 vizvavAtsalyane vahevaDAvavuM hoya to saMtAnone kema choDAya ? e javAbadArI upADI ane thoDo saMgraha karatA, dekhAdekhIe vadhu saMgraha thaye. ke agAu sArvajanika kAryomAM saMgraha, kAMI paNa kAma prasaMge tarata vaparAI jato paNa dhIme dhIme te vadhu thavA lAgyo. AmAM paNa sArAM kapaDAM, dAgInA, makAna, sAmAjika kharca vageremAM hariphAIo thavA lAgI. paradezane bahu cepa na hato tyAM lagI maryAdA kAMI keya rahetI, paNa pachI to parigraha vadhyo. eka ThekANe Tekaro thAya te bIje ThekANe khADo paDe ja! jema jema khADo vadhavA lAgyo ke nItinA baMdha DhIlA paDavA lAgyA. corInAM paNa sAdhane meLavavAM ane bhegavavAM evI vRtti jAgI. buddhivALA dina dahADe ane ochI buddhi vALAM dAMDa to rAtre lUMTavA lAgyA. jyAM parigraha na hoya tyAM koNa saMdhare ane koNa core? bAkI Aje to parigrahanI lAlasAe mAjhAja mUkI dIdhI che. khuda eka aparigrahI sAdhu je dharmanA dhuraMdhara gaNAtA, ane jeo dharma nisarga, nirbharatA ane aparigrahanI avadhirUpa gaNatA, teo vIsa hajAra rUpiyA ADakatarI rIte. pitIkArUpe pheravatA hatA, A sAMbhaLIne ApaNe diMga thaI jaIe chIe ane duHkha paNa khUba thAya che. A dAkhalo ApavAnuM kAraNa eTaluM ja ke samAjamAM parigrahane saDo keTalo UMDo gayo che. AthI ja vizvAtsalyanA pracAraka sAdhaka - sAdhikAe jhINI jhINI vAtone parigraha choDIne mAlikI haka maryAdAne vicAra karavo paDaze. zrI devajIbhAie tyAra bAda pitAnI najIkamAM rahetA eka kuMbhArakuTuMbane dAkhalo Apyo hato. garIbI ke taMgImAM dekhAdekhIthI kevI rIte dUSaNa pese che tenuM bayAna rajU karyuM hatuM. ane temAM thoDIka chata thatAM; caherA kevA khIlI UThe che tene paNa anubhava rajU karyo hato. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27pa mAlikI haka maryAdAne UMDe vicAra thavo joIe : zrI baLavaMtabhAIe kahyuM : " gAMdhIjIe ApaNane TrasTazIpane zabda Apyo che. vinobAjIe mAlikI haka visarjana rajU karyuM che ane pU. mahArAjazrI saMtabAlajIe mAlikI haka maryAdA zabda Apyo che. 1 . mArA namra mata pramANe mAlikI haka maryAdAnA mudde khUba uMDANathI vicAravA jevo che ane te sAva vahevArU hovAnI sAthe yugAnurUpa paNa che. calAbAM khAdI vidhAlayamAM mane Ano anubhava thayo che. saMsthAo tarIke bhAlanaLakAMThAnI saMsthAo tarapha najara Thare che. mane to kharekhara anubaMdha vicAradhArAne ja mArga game che. mane e paNa navAI lAge che ke telaMgAne banAva tAje chatAM zrImaMta kema cetatA nathI. garIbo garIba che-e temanAM karme che evuM zrImaMta mAne che paNa, pitAne doSa jotA nathI. evI ja rIte sAdhuo paNa dAnane pratiSThA Ape che paNa, e nANuM kyAMthI Ave che teno vicAra karatA nathI. to bhaviSyamAM zuM thaze? AjanA Arthika praznone ukela mArA mate to mAlikI haka maryAdA ja che. ' P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] vizvavAtsalyanA kAryakramo [16-10-61] zrI dulerAyabhAI mATaliyA - vizva vAtsalya, tenI bhAvanA, tenI niSThA tema ja vrata aMge atyAra agAu vicAra thaI cUkyo che. paNa ene amalamAM mUkavA mATe kAryakrama paNa hevo jarUrI che. ahIM te upara vicAra karavAno che. dararoja ( vizvavatsala saMghanI) prArthanAne aMte - sarvathA sau sukhI thAo, A samane sA samAcaro; sarvatra divyatA vyApo, sarvatra zAMti vistaro." -e cAra sUtro bolavAmAM Ave che. emAM vizvavAtsalyane A kAryakrama AvI jAya che. te kevI rIte tene vicAra karIe. kAryakrama prathama- badhA prakAre badhA sukhI thAo " A pahelA kAryakrama che. dADhanI aMdara tirUM hoya tyAM lagI jIbha aDayA kare ane tenA upara pharyA kare tema ja te nIkaLe tyAre ja saMtoSa thAya; cena paDe. AMkhamAM kaNuM paDayuM hoya tyAM sudhI saMtoSa thato nathI, te nIkaLethI ja saMtoSa ane sukha thAya che. evI ja rIte jyAM sudhI dehadhArIne dehanuM du kha heya tyAM sudhI, ene bhagavAnanuM nAma paNa sAruM na lAge ane bhajana paNa vasamuM lAge. A aMge P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 bhagavAna buddhe AnaMdane eka bhikhArIne jJAna ApavA mekalyo tene dAkhalo ghaNe je jANItuM che. bhikhArI bhUkhyo hato eTale AnaMdanI dharmazikSA upara tenuM dhyAna na cuMTayuM. paNa bIje divase buddha gayA ane temaNe tenA bhUkhanuM nivAraNa prathama karyuM ane tene dharmopadeza pamADayo. dehaduHkha nivAraNa kAryakrama eTale dehanAM duHkha dUra karavA e pahelo kAryakrama che. enA traNa bhAga karI zakAya. te nIce mujaba che -(1) pANInuM duHkha, (2) kherAkanuM duHkha (3) anna ane vastra tema ja nivAsanuM duHkha. bhAlamAM pANInuM duHkha hatuM. evo ja trAsa rAjasthAnamAM paNa che. Aje to je ke bhAlamAM pAIpa lAIna AvI che. paNa te vakhate pANIne je trAsa hato tene dUra karavA mATe " jala sahAyaka samiti " racavAmAM AvI hatI ane tenA vaDe taLAva vagere khodAvavAnAM kAryo zarU thayAM pachI vizeSa prayatnanA aMte muMbaI sarakAre pAIpa lAIna svIkArI. bIju duHkha che annanuM. paDhAra loko ane abhAve TaLavaLe ane thega (eka jAtanuM khaDadhAnya) vINIvINIne lAve chatAM ya anAja pUratuM na maLe. bIjAne tyAM vadhAre khAvAnI sAmagrI joIne mana anna upara rahyA kare. anazana (saMthAro ) karanArane bAda karatAM badhA ya loko annanI ciMtA eka yA bIjI rIte karatA ja hoya che. e du:kha dUra karavA mATenAM kAryakramo bhAlamAM pAyalaTa yojanA vagere dvArA thai rahyA che. ane duSkALa vakhate pU. munizrI saMtabAlajIe bhAlanA lokone bhUkhanuM duHkha nivAravAne kheDUta maDaLa dvArA puruSArtha karyo. - pANI ane anna pachInuM trIjuM duHkha che raheThANa tema ja vastranuM. mANasane raheThANa na maLe to te zaradI, garamI, varasAda vagerethI rakSaNa kevI rIte kare? vastra na maLe to samAjamAM jIve zI rIte ? TADha, tApa ke varasAdathI pitAnuM rakSaNa kevI rIte karI zake? eTale A P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 na thayA kare temaja duHkhone (nivAsa ane vastranAM) dUra karIne zarIranuM rakSaNa karavAne kAryakrama hovo joIe. saddabhAgye eka nAnakaDA pratIka tarIke paNa bhAlamAM javArajamAM harijana mATe makAna baMdhAyA ane vastrodyoga mATe sahakArI jIna presa tathA khAdI grAmodyoga maMDaLa cAle che. rakSaNane kAryakrama . ghaNI vAra evuM bane che ke anna, pANI, vastra, makAna vagerenI sukhasagavaDa hovA chatAM rakSA mATe nirAMta hetI nathI. koI bahAravaTIyAne Dara hoya che; gAmano hevA chatAM koI gUMDAne bhaya rahyA kare che. AvA mANaso pitAne prANa leze evuM duHkha mANasanA manamAM rahyA kare che. prANa heya chatAM tenI rakSA barAbara na thatI hoya ke na thaI zakatI hoya te tenuM duHkha thayA kare che. gAmanA ke bahAranA Akramakone phaDako na rahe, tenAthI rakSaNa kaI rIte karavuM tenI ciMtA thayA kare temaja prANa na Take tenuM du:kha khaTakyA kare che AvuM badhuM hoya to jIvana vikAsamAM pragati na karI zakAya. corI thavAnI vakI hoya tyAre khetI sudhAravAmAM mana cuMTaze nahIM. "huM vIraDe taiyAra karIza paNa bIjA pANuM cerAvI | jaze. jhUMTavI leze." to vIraDA gALavAnuM mana thatuM nathI. eTale kevaLa pANI, anna, vastra ane vasAhatanA du:khonA nivAraNanA kAryakrama sAthe e badhAnA rakSaNano kAryakrama hevo joIe. rakSaNanI vyavasthA na hoya te AgaLa vikAsa na thaI zake. A tananA sukhane kAryakrama tha. manadu:kha nivAraNano kAryakrama : ' . paNa zarIranuM sukha hoya, paisA paNa puSkaLa hoya te choMce keTalIka vakhata vadhu meLavavAnI tRSNAne lIdhe, bIjAnI pAse vadhu sAmagrI joI manamAM asaMtoSa, adekhAI ane IrSyA thayA kare che. keTalIka vAra pitAnI bina-AvaDatane laIne duHkha thayA kare che. emAM vastu hovA chatAM mANasa mananA ke ajJAnanA kAraNe duHkha bhogavyA kare che. e duHkha kevI rIte na bhogavavuM teno khyAla zikSaNa-saMskArathI Ave che. che je AvuM ' karI zakAya P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 mATe zikSaNa saMskArane kAryakrama goThavavuM joIe. enAthI mana zikSita thatAM "mane je maLyuM che tene huM sArI peThe bhegavuM' evI samAdhAna vRtti keLavAya che. AnA sivAya, khAvA-pIvAnuM sukha hovA chatAM anyAya thayo hoya, koke kaDavA veNa kahyAM hoya, apamAna karyuM hoya te tene sukha maLatuM nathI. game teTalA paisA kharaca thAya, paNa huM A anyAya sahana nahIM karI zaku Ama manamAM thatuM rahe che. anyAyane DaMkha dUra thAya, deSane badalo vALavAthI ja mana zAMta thatuM heI ne anyAyanA duHkhane dUra karavA mATe nyAya meLavavAno kAryakrama goThavavo joIe. saddabhAgye bhAla naLakAMThAmAM lavAdI paddhati dvArA jhaghaDA patAvavAnAM tathA zuddhi-prayogo dvArA nyAya meLavavAnA kAryakramo ane zikSaNa saMskAra samiti dvArA zikSaNa saMskAra ApavAnA kAryakrama cAle che. ' - Ama badhA maLIne sAta svAvalaMbanano kAryakrama bane che. zikSaNa, rakSaNa ane nyAya e manaduHkha-nivAraNa mATenA ane anna, vastra, vasAhata ane Arogya e cAra zarIra duHkha-nivAraNa mATenA kAryakramo che. Ama sapta svAvalaMbanamAM 3 Adhi (manaduHkha-zikSaNa, rakSaNa ane nyAya) nivAraNanA, 1 vyAdhi (Arogya) nivAraNa ane 3 upAdhi (zarIra duHkha-jaLa. anna, vasAhata-vastra) nivAraNanA kAryakramo thayA. sapta svAvalaMbananI pAchaLa Adhi, vyAdhi ane upAdhi traNe tApathI (duHkhathI) mukata thavAnI vAta che. eTale prAthamika jarUriyAta-AjIvikAnI ciMtA, tananI ciMtA ane mananI ciMtA dUra karavAnA upAyo sapta svAvalaMbana dvArA kevI rIte thAya te ApaNe joIe. jIva mAtramAM duHkha dura karavAnA upAyane pahoMcI zakAtuM nathI eTale mANasa mAtra sudhInI vAtamAM maryAdA lIdhI. Akho mAnava samudAya pahoMcI na vaLAya eTale eka ThekANe A prayoga karavAmAM Avyo. bhAlapradeza duHkhI hato tyAM vizva vAtsalyanA kAryakramonI catuSpadI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paikI pahelAM caraNane kAryakrama zarU thaze. pratIka tarIke tyAMja kAryakrama goThavavAmAM AvyA. dA. ta. pANInA duHkhane dUra karavA mATe bhAlamAM taLAvaDIo khodavAmAM AvI. kAryakaroe kheDUtone A vastunI preraNA ApI. ane mATe gUMTInA AzramamAM tyAM thoDIka jamIna upara khetInA navA prAge, pratIka rUpe karyA. annabhaMDAra paNa pratIka rUpe rAkhela. vastra ane bIjI jarUriyAto mATe khAdI grAmodyogone proga pratIka tarIke cAle che. vasAhata mATe pratIka tarIke javArajamAM bhagI jevA pachAta gaNAtA varga mATe makAno baMdhAvI te kAryakrama zarU karyo. zikSaNa mATe sarvodaya yojanA vaDe jIvanazALAo, pachI buniyAdI zALAo (pUrva buniyAdI ane uttara buniyAdI) ane adhyApana maMdira (navA zikSaka taiyAra karavA mATe)ne prayoga cAle che. ArogyanA kAryakramanA pratIka rUpe ziyALa ane sANaMdamAM davAkhAnAMo UbhA karavAmAM AvyAM. rakSaNa ane nyAya mATe lavAdIprathA dvArA jhagaDA patAvavA, anyAya nivAraNa karavA zuddhipraga temaja zAMti sthApavA mATe zAMtisenA prayoga dvArA kAryakramo goThavAyA. A badhA kAryakramo te pratIka rUpe nAnakaDA pradezamAM goThavAyA che, chatAM sAMskRtika che. emAMthI zakita janmavAno saMbhava che eTaluM ja nahIM te eka Adarza rUpe rajU thaI zake che. vizvanI mAnavajAti sudhI to nahIM paNa AkhA bhAratamAM A kAryakrama phelAI jAya to pachI vizva sudhI pahoMcI zake evI zakyatA A kAryakramomAM paDI che. A prayatno sAcI dizAmAM che eTale vizva sudhI pahoMcatA vAMdho nahIM Ave. e ja kAryakramone jema jema vyApaka banAvavAmAM Avaze tema tema AgaLa vadhaze ane ema karatAM te AkhA vizvane AvarI zakaze. mAnavajAtamAM saheje madada karavAnI temaja pitAne tathA bIjAne sukhI jovAnI khevanA hoya che. eTale ene anurUpa ane vizva vAtsalyanA prathama caraNa rU5 "sarvathA sau sukhI thAo ne A kAryakrama lokapriya banaze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. * Jun Gun Aaradhak Trust Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 kAryakrama dvitIya-samatA sau samAcare: kAryakramanuM bIjuM caraNa che: "samatA sau samAcaro !" viSamatA hoya tyAM upalA kAryakramo zI rIte cAlI zake? e mATe samatAnuM AcaraNa sau kare e jarUrI che. dA. ta. grAma-arthakAraNa ane nagara-arthakAraNamAM viSamatAne lIdhe gharSaNo UbhA thatAM hoya, eka sAdhanahIna heya ane bIje sAdhana-saMpanna hoya to arthanItinI viSamatAne laIne sapta svAvalaMbana TakI ja na zake. A viSamatA svAvalaMbananA prayogane khAI jaze. viSamatA kayAM ye hoya to tyAM zAMtithI kAma na cAlI zake. majUra -mAlikemAM viSamatA hoya te paNa kArya saraLatAthI na thAya. Arthika viSamatA kadAca dUra thAya paNa sAmAjika viSamatA hoya to samAjamAM zAMti na rahI zake. kheDUta maMDaLa, gopAlaka maMDaLa ane grAmodyogI-majUra-maMDaLamAM kAyadAnA kAraNe gharSaNa UbhA thayAM kare, UMca nIca ane aspRzyatAnA bhedo ke samAjamAM saune vikasavAnI samAna taka ApavAnI dRSTi na heya te samAjamAM viSamatA pedA thAya ane samAja taraphaDyA kare. jema pANI sUkAtAM mAchalAM taraphaDe evI ja rIte samAjamAM, sAmAjikatA ane sadaguNa rUpI pANI sUkAvA mAMDe che tevI ja rIte samAja paNa taraphaDe. eTale A upalA traNe maMDaLo dvArA ghaDAtA samAjamAM, sAmAjiktA rUpI pANI pUravAnI ane traNe maMDaLamAM meLa ane samanvaya rAkhavAnI anivArya jarUriyAta rahe che. tenAthI jIvananI Arthika ane sAmAjika viSamatA dUra thaI zakaze. A viSamatA dUra thayA vagara samatA AvI zake nahIM. - have A kAryakrama upADe koNa? enA javAbamAM jaNAvavAnuM ke jemaNe AjIvikA ane parigrahanI maryAdA karI che, samAjasevAnuM vrata lIdhuM che, potAnA nirvAhanI ciMtA samAjane soMpI che, jIvanamAM jAte phaka. . . : -- -- --- ---- -- P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 vrata-baddha thaI AgaLa vikAsa sAdhavAnuM maLyuM che, jIvanamAM AvatI sAmAjika-Arthika viSamatAne jemaNe AdhyAtmika samatAnA vicArothI samAvI dIdhI che; evA navA brAhmaNo eTale lokasevakoe A kAryakramane upADavAno che. temaNe racanAtmaka kAryakarone saMdha,prAyogika saMdha temaja judAM judAM saMgaThano ane kAryavAhaka-sahAyaka saMgaThano UbhA karavAnAM che. sAthe ja e saMgaThanamAM temaNe pArasparika samanvaya ane meLa besADavAne che ane temanI AjIvikAnI ciMtA dUra karavAnI che. A tyAre ja banI zake jyAre poSaNa pUratI AjIvikA maLI zake tevA kAryakramo teo yoje, janAo ghaDe, janatA samakSa mUke ane janatA dvArA rAjya sudhI te yojanAne pahoMcADe. temaNe sahakArI pravRtiomAM pharajiyAta bacatathI Arthika AdhAra Ubho karavAne che ane sahakArI pravRttio dvArA temaNe Arthika viSamatA maTADavAnI che; eTaluM ja nahIM daza TakA jeTalI bacata karatAM zIkhave je Aphata vakhate vImAnI garaja sArI zake. temaNe beTA kharacA ochAmAM ochA thAya te jevuM paNa jarUrI che. kadAca pAkane vyAjabI bhAva temane na maLe te paNa temaNe eka AzvAsana te rAkhavAnuM che ke ame ekalA ke dhArA nathI, naitika saMgaThano amArI paDakhe UbhAM che ane vizvanA kheDUta-majUra saMgaThane paNa amArI paDakhe beThAM che. akhila bhAratIya rASTrIya majUra saMgha (Induka) sAthe amArA saMgaThanane anubaMdha che ane tenA vaDe amAre avAje AMtararASTrIya kSetre pahoMcADavAmAM Avaze ane eka divasa amane jarUra nyAya maLaze. Ama anyAyanI sAme paNa A naitika jana saMgaThanone ahiMsaka rIte laDatAM zIkhavavAnuM che ane ahiMsaka Dhabe nyAya meLavavAnI tAlIma ApavAnI che. gAMdhIjIe mAlikonA anyAya sAme majurone jema. ahiMsaka rIte paddhatisara laDavAnuM zIkhavyuM hatuM te gAMdhI mArga dvArA kheDUto, gopAlako ane Ama majure (zramika) paNa ahiMsaka Dhabe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 * laDI zake e rIte temane zIkhavavAnuM che. punaracanA maMDaLanI yojanA dvArA prAyogika saMghe A badhuM karavAnuM che. jema sAmyavAda vizvanI Arthika. viSamatA dUra karavA mATe azuddha sAdhane laIne laDe che tema vinobAjIe zuddha sAdhanothI mAlikI hakaka-visarjanane nAda duniyAbharamAM guMjAvyuM. che. eTale A badhA naitika saMgaThanane evI khAtarI maLavI joIe ke ame ejyAM nathI paNa vizvanA pravAhe amArI tarapheNamAM che; e rIte zraddhA majabUta karavAnI jarUra che. A thayo Arthika viSamatA dUra. karavA mATe prAyogika saMghane kAryakrama paNa sAmAjika viSamatA dUra karavA mATe zuM karavuM joIe? Aje te eka ja varSamAM eka bIjAne uMcA-nIcA mAnavAmAM Ave che. A vAgharI che eTale nIcA che; bharavADa gamAra ane aNaghaDa che, graMthio lokomAM pesI gaI che. bhaMgI loko dhAbIne nIcA gaNe che tema bI paDhArane nIcA mAne che; kAraNa e batAve che ke e loko uMdara khAya che ame khAtA nathI. evI ja rIte vANiyAnI jAtiomAM vIzA pitAne uMcA mAne, dazA nIcA, pAMcA ane aDhIyAne to ethI paNa nIcA gaNe kyAMka kAraDiyA UMcA to nADodA nIcA che. A prakAranI je gAMThe samAjamAM paDI che tenA kAraNe meLa nathI paDato ane A vicitra prakAranI jJAti-vyavasthAnA kAraNe samAja vyavasthAmAM viSamatAnA saMskAre bhayaMkara rIte UMDA UtarI gayelAM che. Arthika samAnatA hovA chatAM AvI sAmAjika-viSamatAnA saMskAro janatAmAM hoya to tene toDavAnA kAryakrama goThavavA joIe. A samatA AcaravA ane acarAvavAno. kAryakrama prAyogika saMghane che. trI kAryakrama-sarvatra divyatA vyApe : vizva vAtsalyanA kAryakramanuM trIjuM pagathiyuM che :-"sarvatra divyatA. vyApo !" samAjamAMthI tananAM ane mananAM duHkho dUra thAya, viSamatA. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUra karavA mATe kAryakrama cAlavA chatAM ye jyAM sudhI samAjamAM 'divyaguNonA saMskAra na pragaTe tyAM sudhI sukha ke samatA cirakALa sudhI TakavAnAM nathI. e jovAmAM Ave che ke jyAM abhAva - nathI, viSamatAnuM duHkha nathI, evA ghaNAye pratiSThita loko ane sAmAnya prajAmAM sukha lAMbA gALA sudhI TakatuM nathI ke e sukha emanAmAM divyatA pragaTAvI zakatuM nathI. gItAmAM, abhaya, satva saMzuddhi, dAna, dama, yajJa, svAdhyAya, tapa, saraLatA, jJAnayoga, vagere 16 divyaguNo batAvela che. tene daivI saMpatti kahevAmAM AvI che. mAnavasamAjamAM A divya guNo kema pragaTe ? tene pragaTAvavAnuM kAma koNa kare? e aMge vicAra karIe. jeNe potAnuM jIvana divya-guNanI sAdhanAmAM arpaNa karyuM che. sAmAnya jJAnathI mAMDIne kevaLajJAna sudhInI sAdhanA mATe je satata mathatuM rahe che, manuSyanuM pUrNa svarU5 divya avasthA che, tene krame krame meLavavA je purUSArtha kare che tevo sAdhuvarga samAjamAM divya guNe pragaTAvavAnuM kAma karI zake. A sAdhuvargamAM badhA prakAranA sAdhuo AvI jAya che. teo judA judA dezomAM heIne judA judA divyaguNe upara krame krame bhAra mUktA jaze. kyA divyaguNa upara vadhAre bhAra mUkavo ane kayA divyaguNa upara ocho bhAra mUke e to te-te deza, kALa, paristhiti joIne sAdhuvarga pote nakkI karaze. paNa, sAdhusaMsthAne mukhya kAryakrama samAjamAM divyaguNo pragaTAvavA, viksAvavA ane vadhAravAnuM che. teo gAmaDAM ane zaheranAM alaga alaga janasaMgaThanathI laIne janasevaka saMgaThano ane dharmasaMgaThane sudhImAM nirIkSaNa karaze ke kyA kyA divyaguNanI jarUra che ane te mATenA kAryakrama mUkaze. AjakAla sAmAnya rIte lokone-majUrone paisA vadhAre maLe che. temAM paNa zaheramAM ethI ye vadhAre maLe che. eTale te pramANamAM saMpatti -vadhI che paNa divyaguNo na hovAne kAraNe te saMpatti TakatI nathI ane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema temanI nizciMtatAnuM sAdhana banatI nathI. paiso jema jema vadhe che tema divyaguNonA abhAve loko, sinemA, vyasane, dArU, tADI, nirarthakasAhitya ke viSayavAsanAnA prakAromAM vadhAre ne vadhAre saMpatti veDaphatA jaya che. temane je AnaMda maLe che, je bephikarI che te dhUnano AnaMda ane bephikarI che. te kSaNika che ane temAMthI sthAyI sukha maLavAnuM nathI. temane divyaguNo vaDe sAro AnaMda meLavavAnI vAta koNa zIkhavI zakaze ke sthAyI sukha ane nirdoSa AnaMda te divyaguNomAM rahelAM che. . e kAma sAdhusaMsthAnuM che. temaNe divyaguNo vaDe AnaMda meLavyo che. ane teo ja samAjane e vAta zIkhavI zakaze ke emAM je AnaMda che te saMpati veDaphI nAkhI kSaNika vAsanAne saMtoSatA sAdhanamAM nathI. temaNe utsAha ApI, preraNA ApI temanAmAM divyaguNa pragaTAvavAnI kaLA zIkhavavI paDaze ane ethI karIne lokonI zaktine sArI dizAmAM lagADavI paDaze. A divyaguNa vikAsanI aMdara, janatA, janasevaka, rAjya ane sAdhu varga e cAreya saMsthAone anubaMdha AvI jAya che. sAdhu saMsthA AgaLa guNa vikAsanuM A moTuM kAma paDeluM che. temaNe manuSyomAM pUrNa guNone vikAsa kema thAya tevA prayogo karavAnA che, tevuM ciMtana karavAnuM che, anna nirIkSaNa karavAnuM che ane tadanurUpa anubaMdha joDavAnA che. jyAM jyAM saMsthAo ke saMsthAnI kaDI tUTatI heya, anubaMdha bagaDato. hoya ane pariNAme viSamatA phelAtI heya, AjIvikAnI nizciMtatA na maLatI hoya, tyAM barAbara naitika dhAmika mArgadarzana ApI temaja nyAya ane haMpha apAvIne divyaguNa vadhe te rItanA prayatna karavA joIe. AnI sAthe e jarUrI che ke samAjamAM guNonI pratiSThA vadhe ane avaguNonI pratiSThA tUTe e prayatna anivArya karavuM joIe.. je ema nahIM thAya to avaguNonI pratiSThA vadhI jaze. pariNAme divyaguNonI vAta, sAdhu varga vyAkhyAnamAM kaheze to paNa, kAMI vaLe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 -nahIM AvuM vAtAvaraNa baMdhAI jAya ane divyaguNonI vAto phakta kahevA sAMbhaLavA sudhI ja aTakI jAya. eTale sAdhu saMsthAe avaguNa sAthe mAre zuM ema vicArIne alaga rahevAnuM nathI paNa AkhA vizvane pitAnuM gaNuM abheda anubhava karavo joIe. jyAM jyAM ke avaguNa che te mArAja che, huM dUra na karI zakuM te mArI sAdhanAmAM khAmI che. e deSa bhArI vizvAtmabhAvanI Atmavata sarvabhUteSunI-sAdhanAmAM naDaze, sAdhanAmAM aMtarAyo UbhA karaze. eTale mArI sAdhanAmAM AvatA A jALAjhAMkharAM rU5 dezonI niMdAmaNa karI bhAre kSetra vizuddha karIne divyaguNone vAvavAM joIe." evo potAnI jAtane vizvamAM vilIna karavAne anubhava maLe te sAce AnaMda meLavI zake. mA jema pitAnA bALakanI sAthe abhedatAne anubhava kare che tema, A sAdhu saMsthAe vizvanI sAthe abhedatAne anubhava karavAno che. A kAma paraMparAgatathI AvatI sAdhu-saMsthA na karI zake evuM ghaNAne lAgyA kare che. te eTalA mATe ke saMsthA hoya tyAM judI judI prakRti, Tevo ane saMskAravALA mANaso emAM hoya che. e mATe baMdhAraNa ghaDavuM paDe che ane temAM utsarga-apavAda vagere rAkhavA paDe che. te na rAkhavAmAM Ave te saMsthA judI judI prakRti ane amuka saMyogavALA sAdhakone siddhAMta-bAdha ke apavAda sivAya sAcavI ane ghaDI na zake. paNa A bhinnatA te sarvatra amUka aMze raheze eTale e saMsthA kAma na karI zake evuM nathI. jarUra enA sabhyo pitApitAnI zakti ane prakRti pramANe je dizA nakkI thayelI che temAM kAma karaze. - mANasamAtranI prakRtimAM eka vastu paDelI che ke jyAM sudhI pUrNa divyatA na pragaTe tyAM sudhI emAM adekhAI irSA, dveSa, dhaNuM, Asakti vagere nabaLAio sUkSma aMze paNa rahevAnI ja. kyAreka sAdhusaMsthAmAM junA anubhavI ane divyaguNavALA rAhabara sAdhuo be-cAraja hoya Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 ane navo varga vadhAre hoya tyAre sAdhu saMsthAnA badhA sabhyonA guNanA saravALA karatAM nabaLAIne saravALe vadhI paNa jAya, te chatAMye divyaguNone samAjamAM vikAsa te sAdhu saMsthA ja karaze. evuM paNa jovAmAM Ave che ke ziSya-ziSyAnA mohanA kAraNe AhAranI vaheMcaNI vakhate sAdhuomAM khaTarAga Ubho thayA kare che. evuM na thavA pAme te mATe sAdhusaMsthAne zistanAM baMdhane paNa che. zistabhaMga kare ke amUka deze kare ene prAyazcita paNa ApavAmAM Ave che. prAyazcita na svIkAre to samAjanuM nitika dabANa paNa enA upara lAvavAmAM Ave che ane pharIthI deSa karatA aTakAvavA paDe che. A tenI ujaLI bAju thaI paNa tenI bIjI bAjue evuM paNa jovAmAM Ave che ke emAMthI (prAyazcita) bacavA mATe keTalAka sAdhuo daMbhane Azraya le che. daMbhanI sAthe ajJAna ane ahaMkAra paNa hoya che. eTale sAdhu saMsthAmAM rahelA sAdhuo "aha" na ogaLe tyAM sudhI sarvathA nilepa rahI zakatA nathI. paNa, bIjA bhAna karatA sAdhutA svIkArI divyabhAge javA mATe amuka divya guNavALA sAdhu pAse rahIne vikAsa sAdhavAno che ane e mATe ja sAdhu saMsthA racAyelI hoya teNeja divyaguNo samAjamAM vikasAvavAno kAryakrama pAra pADavAne che. enA mATe divya guNono vikAsa sAdhanAra sAdhuoe sAdhusaMsthAmAM rahI, divya guNone samAjavyApI banAvavA mATe bhUmikA taiyAra karavI joize; tema ja cAre ya anubaMdhone goThavavAnI taiyArI karavI paDaze. te ja A saMgaThano dvArA guNavikAsa sAdhI zakAze. sAdhusaMsthAnI koI paraMparA guNavikAsa ghAtaka haze to temAM teo saMzodhana karaze. AvA krAMtidraSTA sAdhuo pitAnI sAdhanA daDhapaNe karatA karatA pitAnA AtmAne vizvamAM vilIna karI zakaze. araviMde kahe che tema H "urdhvagAmI cetanA thaI gaI hoya to divyaguNo temAM pragaTe che ane tenAthI bIjA, cetanAvALA preraNA le che." to A pramANe divyaguNa vikAsI krAMtadraSTA sAdhu, samAjanI avyavasthA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 joIne emAM suvyavasthA kevI rIte sthApavI, teno upAya sUcavI zake che; te parivartanane joI zake che ane kArya-kAraNanA anubadhe bhaviSyamAM zuM thaze te joI zake che. AthI anubaMdhamUlaka traNe saMgaThanonA kSetromAM jyAM jyAM azAMtinAM mULa paDayAM hoya tyAM zAMtinAM kAraNe zodhI zake ane batAvI zake che. jyAM janma che tyAM maraNa che, ene bhaya paDelo che. tenA kAraNe sAmAnya vyaktimAM e bhayane lIdhe azAMti upaje e sahaja che. eTaluM ja sahaja divyadraSTA sAdhuo mATe e azAMtine nivArI, zAMti karavAnuM kAma che. jema kheDUta zeraDIne joIne rasano khyAla karI zake che, vaijJAniko aNunuM bhaviSya joI zake che. tema divya draSTA sAdhusamAjanI avasthA joI enuM bhaviSya joI zake che. e zAMticiMtaka bIjA karatA vahelo samajI zake che mATe ja e navI vyavasthA goThavI zake che. jyAM zAMtinI samatulA bagaDI gaI hoya tyAM tene sAMdhI zake che. kAryakrama cA-sarvatra zAMti vistare : eTale vizvavAtsalyanuM cothuM caraNa sarvatra zAMti vistare che ane tenI rUe sau sthaLe zAMti vistAravAnI che. A kAryakrama agAu vicArI gayA te pramANe krAMtadaSTa sAdhuo mATe ja che. - sarvatra zAMti eTale mAtra eka vartuLa, eka prAMta, eka saMsthA, eka dezanI nathI paNa AkhA vizvanI mAnavajAtimAM ane prANI mAtramAM zAMti kema vistare, evo vicAra navesarathI karavAnuM che. enuM kAraNa e che ke vizvanA rASTro vacce je azAMtinI dhArA paDI che tene khALavA mATe AjanI koI ekalI sAdhu saMsthA kAma nahIM ApI zake. vizvazAMtine prazna eTale badhe jaTila banI gayo che ke sAdhu saMsthA dharmanI bhASA bolaze ke mAtra upadeza Apaze to enAthI koI paNa vaLaze nahIM. - bhAlamAM A kAryakramo dvArA game teTalo prayatna karavAmAM Ave ane tethI AgaLa vadhIne AkhA bhAratamAM eka rASTrapati rAjendraprasAda P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 ke uparASTrapati Do. rAdhAkRSNana game teTalA prayatna kare to tenuM : dhAryuM pariNAma nahIM Ave. Aje vizvazAMtinI kaDI rAjakAraNa sAthe ." joDAyelI che. eTale vizvanA rAjakAraNanI rIte jyAM sudhI na vicAraya ane AvI saMsthAo dvArA kAryakramo na goThavAya, tyAM lagI ApaNuM , bhAratanA kAryakramo adhUrA rahevAnA. . vizvanA rASTrane vicAra dhUnamAM thAya che. vizvanA rAjakAraNanI : saMsthA yUne che. temAM alaga alaga rASTranA pratinidhio bese che. Aje vizvane ghaDanArUM baLa rAjya-rAjakAraNa che. A badhA rASTra vizvane rAjakAraNanI rIte ja ghaDavA mAge che. vizvane vicAra karavAmAM dhUnene navo vaLAMka Apa hoya te, te bhAratarASTra dvArA ja ApI zakAya. kAraNa ke bhArata paNa yUne saMsthAne eka pratinidhi deza che. bhAratarASTra dvArA je na vaLAMka ApavAnuM che, te ahiMsaka krAMtinI dRSTi e ja haze. bhAratamAM Aje ghaNA vicAra pravAho che. temAM keTalAka A . ahiMsaka daSTine anukULa che to keTalAka pratikULa che. te badhAne tALo : kevI rIte maLe e jovAnuM rahe che. bIjI bAju rASTranI pratinidhi : rAjya saMsthA koMgresane paNa A vastu gaLe na utare ke "sAmAjika, ; Arthika, sAMskRtika, ane zaikSaNika kSetro preraka-pUraka baLanAM hAthamAM : hovAM joIe." A vAta bIjA ghaNAone gaLe utaratI nathI. ahIM eka vAta sApha kahI daIe ke A badhA kAryakrama pAchaLano hetu eTalo ja che ke jo A badhI javAbadArIo koMgresa uparathI haLavI thAya te te gharaAMgaNe rAjakAraNamAM saMpUrNa ahiMsaka daSTie kArya ' karavAnI sAthe yUmAM paNa ahiMsaka daSTie vizvane vaLAMka ApavAnI ke zakti dharAvatI saMsthA banI zake. . * * vicAravAnI vAta e che ke je uparokata vAta koMgresa ke bIjAone gaLe na utare to vizvasaMsthA-cUnomAM, rAjya saMsthA koMgresa dvArA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 te vAtane kevI rIte mUkI zakAya? je A rAja saMsthA-koMgresa anukULa na thAya to zikSaNa ane saMskRtinA kAryakamo kevI rIte mUkI zakAya? koMgresa paMcavarSIya yojanA paMcAyata dvArA calAvavAnuM temaja zikSaNa saMskRtinAM kAryo prAyogika saMgha dvArA calAvavAnI vAta svIkAre to te AMtararASTrIya kSetramAM anukULa thaI zake. ane tenA vaDe vizvamAM ahiMsaka dRSTinA vaLAMkanI vAta rajU karI zakAya. vizvamAM ahiMsaka daSTie na vaLAMka ApavA mATe eka bIje upAya e paNa che ke vizvanA badhA dharmonI pariSada yojAya ane temAM sarvamAnya kAryakramanI carcA thAya. ahiMsA, satya, nyAya, aparigraha temaja bhavAdI, niHzastrIkaraNa, aNuastra pratibaMdha vagerenI vicAraNA thAya ane vizvanI AcAra saMhitA goThavAya. A rIte saMskRti ane zikSaNanA kSetramAM kAma karatI vizvasaMsthA tarIke yUnesko che; te dvArA je e kAryakrama AgaLa dhapAvAya to vizvazAMtino mArga sahelo bane. Aje "yunesko", "yUno nA saMcAlana heThaLa che tyAre kharekhara to te yUnAnI preraka-pUraka saMsthA hovI joIe paNa tema nathI. Ama chatAMye tenuM baMdhAraNa svataMtra che. "yUne rAjakAraNamAM ane yUneska sAMskRtika kSetramAM kAma kare te jarUra vizvazAMti sthApavAmAM ghaNuM nakakara kArya thaI zake. ApaNe tyAM saMsthAone je krama yoje che. te pramANe sarva prathama (1) krAMtipriya sAdhusAdhvI varga pachI (2) racanAtmaka kAryakaranuM (janalokonuM) saMgaThana, (3) vividhI jana saMgaThano ane (4) rAjya saMsthA (koMgresa)no naMbara hato ane have joIe evI mAnyatA che. yUno ( vizvarAjya saMsthA)thI e (koMgresa) AgaLane naMbara tyAre ja laI zake jyAre e AntararASTriya bane. Aje vizvabharanA sAdhuonuM saMgaThana nathI temaja vizvanA racanAtmaka kAryakaronuM saMgaThana paNa gAThavAyuM nathI. A baMne saMgaThane vagara ekalAM prajAkIya (jana) saMgaThane-jemake AntararASTriya zramika saMgaThana (jemAM kheDUto ane mahilAo te che ja nahIM.) P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 cUno upara prabhAva pADavAmAM TAMcA paDe evAM che. yunesko Aje yunonA saMcAlananI nIce che; eTale ane pUrvokta paristhitine jotAM Aje je sthitimAM yUna" che te dvArA vizvano anubaMdha goThavAya te mATe kegresane vizvanuM vAhana banAvavA mathavuM joIe. koMgresane ja mahattva ApavAnuM kAraNa eTaluM ja ke dezamAM e eka ja saMsthA evI che jenI bhavya kArakIdIno bhUtakALane ItihAsa che. bApu dvArA satya ane ahiMsAnI dizAmAM ghaDatara ane doravaNI jene maLela che; paMDita neharU dvArA, enI mAraphata AMtararASTriya kSetramAM zAMti ane paMcazIlanI vAta amalamAM mUkAvavAnI vAta thAya che. A badhuM jotA vizva-ekatAnuM vAhana te banI zake ema che. kogresamAM vAstavikatA che. nakkara kAryakrama paNa enI pAse che, mAtra enI zuddhipuSTi karavAnI jarUra che; janasaMgaThano ane janasevaka saMgaThana dvArA thAya e ja barAbara che. vaLI pAchuM ekavAra yAda apAvI devuM ThIka thaze ke "vizvamAM zAMti prasare te mATe kaI kaI saMsthAo keTaluM kAma karI zake? ane tevI saMsthAonI pasaMdagI zA kAraNe karI zakAya ? tenA saMdarbhamAM A vicAraNuM thaI che. A badhAM saMgaThano-saMsthAo pAse vizvazAMti tarapha gati karavAnI zakti che eno vicAra thaI cUkyo che. vidhavAtsalya zuM karI zakaze: vizva vAtsalyanA A kAryakramo AkhI duniyAne tarata badalI zakaze ema kahevuM vadhAre paDatuM thaze. te keMgresane paNa badalI zakaze ke kema e paNa cakkasapaNe na kahI zakAya. paNa, enAM pagalAM sAcI dizAmAM che eTale A cAra kAryakramo AzAspada che. A kAryakramo dvArA satya ane ahiMsA pragaTa thaI zakaze. AnI sAthe e paNa na bhUlAvuM joIe ke jyAM sudhI vizvanI daSTie dharmanI (ahiMsA, satya nyAyanI) e dareka praznane na sparzavAmAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28ra Ave tyAM sudhI vizvazAMtinA praznamAM kazuM nakkara kArya na thaI zake. kevaLa : ahiMsAdi dharmane upadeza sAdhuo ApIne besI rahe te dharmanI " racanAtmaka saMpUrNatA na Ave. evI ja rIte racanAtmaka kAryakaro kevaLa ema vicAre ke samAjamAM rAhatanAM kAryo karazuM athavA kevaLa hiMdanA " amUka gAmaDAMomAM sapta svAvalaMbanamAM amUka kAryo karazuM, te vizvavAtsalya kAryakrama pUro thayo. to enAthI vizvanA prazno ukelAze nahIM ane vizvazAMti dUragAmI thaze. enA mATe vizvane najara samakSa rAkhIne ja dareka kAryakramane sparza paDaze. te saheje prazna e thAya che ke zuM A Akho kAryakrama pAra pADavAnI vidhavAtsalyamAM zakti che? agAu jaNAvavAmAM AvyuM te pramANe e dizA taraphanAM tenA pagalAM sAcAM che paNa AjanI viSama paristhitimAM kyAre e dhyeyane pahoMcI zakAze e kahI zakAya nahIM. sAdhuone ja laIe. emAMthI koI paNa eka sAdhu Apad dharma tarIke vizvanI dizAmAM uparokta kAryakrama le e banI zake, paNa vizvanA sAdhuone dharma pariSadanA kAryakrama heThaLa eka karavAnuM kArya to gajA uparAMtanuM lAge che. evI ja rIte vizvanA tamAma racanAtmaka kArya kare maLI jAya e paNa Aje kalpanAnI vAta lAge che. atyAre koMgresane mahattva ApavAnuM che, paNa je sAdhuo ane racanAtmaka kAryakaro bhaLI jAya to kAMgresa karatAM vizvadharmanI zuddhi-puSTino vicAra tyAre thaze. * uparanI vAto uparathI kadAca koI ema paNa tarka kare ke je ema . na thAya. to zuM kAryakrama mUkI de ? kalpanAnuM navuM makAna na baMdhAya eTale hamaNAMnuM makAna paNa mUkIne nIkaLI javuM; enA jevI e vAta thaze. je hAthamAM che tene sAthe karIne-tene anubaMdha ApaNuM kAryakrama sAthe besADIne AgaLa cAlavAnuM che. bhaviSyamAM kadI A paralokamAM thaze , ema mAnIne paraloka mATe A lokane bagADavAno nathI ke teno aphasosa karIne besI rahevAnuM nathI. . . e nathI banyuM paNa banavuM joIe. te mATe ja vicAra thAya Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 297 che ke vizvanA dharmagurUonuM sakriya baLa UbhuM thAya to gresa ApoApa gauNa banI jaze. paNa tema na bane to sAme je baLa paDayuM che tenA vaDe prayatna karavo ja paDaze-cAlu rAkhavuM paDaze. halesAM cheDyA vagara koMgresa dvArA dharma, artha, kAma ane mekSa purUSArtha hAla te sAdhavAno che. A vizva vAtsalyanA kAryakramo, dharma, sarvodaya temaja kalyANarAjanA vicAra sAthe keTalA baMdhabesatA che ane kyAM muzkelIo che, teno vicAra have pachI thaze. * carcA vicAraNuM vidhavAtsalyanuM mUrta rUpa dharmamaya samAja racanA: zrI nemimunie pitAnuM vaktavya eka anerAM pAsAMthI rajU karatAM, carcA samaye prAraMbhamAM jaNAvyuM ke savAranA zrI mATaliyAe vizvavAtsalyanA kAryakramone pitAnI lAkSaNika zailIe vyavasthita ane paddhatisara jaNAvyA hatA. temaNe AgaLa upara jaNAvyuM - - vidhavAtsalyanuM mArA namra mate mUrta svarUpa dharmamaya samAja racanA che. kAryakrama eTale kAryane AgaLa vadhAravAnAM pagalAM mAMDavAM te. vizvavAtsalya dhyeya, dharyamaya samAja racanAnA kAryane AgaLa dhapAvavAnAM pagalAM mAMDavAM te che vizvavalya kAryakramano hetu. ApaNe vizvavAtsalyanI nItiniSThA ane vataniSThA aMge agAu vicArI gayA chIe. te tyAre je TakI zake jyAre kAryakramo AgaLa dhaze. nahIMtara prajAmAM tenI dhAraNuM na bese ane vizva vAtsalya bhAvanAne vyApaka vikAsa thaI zake nahIM. "tyAga na Take re vairAgya vinA" e sUtra jema vyakata vikAsa mATe hatuM tema Aje samAjamAM dharma lAvavA mATe "tyAga na Take re kAryakrama vinA" e sUtra Thera Thera ane ghera ghera gUMjatuM karavuM paDaze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAstramAM dhAraNa" zabda Ave che, ene artha che je vicAra ke vAta hoya tene dhAraNa karavI. je vicAro ApaNe karyA, tenI dhAraNA nahIM thAya to temAM kacAza rahI jaze. pachI te vicAra kAMte vicArako athavA vyakti vizeSa sudhIno ja banIne rahI jaze. te samAja vyApI nahIM banI zake. ApaNA zarIramAM dareka aMgomAM (paga, jaThara, snAyu) badhI zaktio dhAraNa zakitathI pragaTa thaI kriyAzIla bane che. temAM janmAMtaranI dhAraNuM uparAMta A janmane prayatna ane bIjAono paNa sahakAra hoya che. jema mAtA bALakanI AMgaLI pakaDe che ane bALaka bhAnI madada meLavI cAle che; tema kAMtikAra potAnI krAMti samAjavyApI banAvavA mATe samAja AgaLa kAryakramo mUke che, jethI taniSThA vyApakarUpa dhAraNa kare che; ghaDAya che ane nItiniSThA majabUta thAya che. e mATe gAMdhIjIe tera ane vistArathI ogaNIza kAryakramo dezanI prajA, prajAsevako ane koMgresa AgaLa mUkyA. aspRzyatA nivAraNa, saphAIkAma vagere kAryakramo prAraMbhamAM lokone bahu AMcakAvALA lAgyA. paNa dhIme dhIme loko enAthI TevAI gayA. Ama dhAraNa zakti prajAmAM AvI gayA pachI ja dhIre dhIre krAMtimaya kAryakramo pace che. jema zarUAtamAM koI mAMDa pAMca zera vajana upADI zake, te dhAraNA-baMdhAtA dhIre dhIre eka maNa bojo paNa upADI zake che. tema samAjamAM ghara ghAlI beThelAM khoTA mUlyo dUra karavAmAM zrama ane samaya aparaMpAra lAgavAne saMbhava che. eTale krAMtikAra jenI sAme citra spaSTa che tene keTalIka vakhata ekalA ja doDavuM paDaze. prAraMbhamAM to sAthI bhAI-bahene paNa dalIla karaze ane kevaLa zraddhApradhAna sAthIo ja sAthe cAlaze, kheMcAze ane dhIme dhIme samAja paNa pAchaLa cAlavA mAMDaze. navA varNo : Aje cAreya vaNa luptaprAya banyA che. tenA badale navA varSe ke vargonI navI rItanI vicArasaraNI vicArIe, e ThIka thaze. brAhmaNa eTale racanAtmaka kAryakare, kSatriya eTale kesarUpI saMsthA, vaizyo eTale P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ra95 kheDUta gopAlaka ane vyApArIo ane zudra eTale emanA sahAyako- zramajIvIo. A vAta koIne gaLe tarata nahIM utare. kSatriyo anyAyane pratiSThA na Ape eTale temaNe paise tathA sattAne pratiSThA na ApavI joIe. to e kogresane gaLe nahIM Utare. zramajIvI vaio ane zudroe-banee mukhyatve gAmaDAM levAM joIe, to e vAta paNa koIne tarata gaLe nahIM Utare. paNa AjanA yuga pramANe varNa vyavasthAmAM phera badalI karavI paDaze ane tenA navAM mUlyo bAMdhavA kAryakramo raju karavA ja paDaze. A badhAmAM varga, jAti ke saMpradAyane lakSamAM nahIM rakhAya paNa vizvane lakSyamAM rAkhIne kAryakramo apAze ane ghaDAze. mAnavI pote maryAdita hoI ane prAraMbhamAM sarvAgI kAryakare paNa ochA maLavAnA hAI kSetra (kAryakSetra) paNa maryAdita ane TuMkuM levuM paDaze. vaLI AjanA sAdhu sanyAsIonI kakSA mujaba loko tene jhIlaze. kAryakramo paNa kakSA pramANe ApavA paDaze. kAryakramonI STi: krAMti ane krama e banne zabdo krama dhAtu parathI banelA heI, ekALuM mAnIe te; kAryakramano artha samAjakAryamAM krAMti agara te samAjakArya dvArA krAMti, ema thAya che. e dRSTie kAryakrama samAjamAM navAM mUlyonI sthApanA karanAra, malya parivartana karanAra nIvaDe, e daSTi kAryakrama goThavanAranI hovI joIe. dA. ta. ziyALanuM davAkhAnuM laIe. Ama to te sarjanAtmaka kAryakrama che. paNa, jyAre, zuddhi prayoga cAlato haze athavA lavAdIthI jhaghaDA patAvavAne vyApaka kAryakrama cAlato haze tyAre davAkhAnAnA bhAIbahene mATe davAkhAnuM gauNa banI jaze; ane pratikArAtmaka kAryakrama athavA mUlya parivartanAtmaka kAryakrama | mukhya banI jaze. matalaba e che ke Ama te samAjanA badhA kAryakramo samAjanA navasarjana mATe che chatAM, emanA mukhya traNa bheda raheze - P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke bhAva 296 (1) sarjanAtmaka, (2) pratikArAtmaka ane (3) mUlya parivartanAtmaka - saptasvAvalaMbananA kAryakramo sarjanAtmaka paNa che ane mUlya parivartana * 'nAtmaka paNa. bhAlamAM pANInuM mahAduHkha hatuM. pANI jevI mAnava tathA - pazunI prAthamika jarUriyAtamAM mahAkaSTa hoya tyAre dharma ke nIti zuM hoya ? enA upadeza karatAM e kaSTa nivAravuM e ja prathama pharaja bane. eTale tyAM jala-sahAyaka samiti banI. kArya to saMsthA dvArA vyavasthita rIte zarU thayuM. prazna e thayo ke dAtA koNa? tarata dhanane pratiSThA ApavI na hatI eTale apIla thaI - "upakAra karavA mATe nahIM, paNa gAmaDAnA A bhAMDuone atyAra lagI ApaNe bhogavI tevI to ThIka paNa sAmAnya jarUriyAtanI sagavaDa paNa na apAI tenA pAyazcita rUpe ke kartavya rUpe phALo Ape !" AthI paisAdAranI "ame upakAra karIe chIe" e graMthi tUTI. TuMkamAM sahAyatA AvI paNa mUlya parivartana sAthe AvI. e mATe keTalAka puNya ane upakArane mAnavAvALA mUDIdArono virodha sahevo paDyo. evI ja rIte dukALa mATe amAdAvAda, muMbaI temaja sthAnika bhAlanaLakAMThA pradezanA vAsIoe je phALo Apyo temAM mukhya kartavya bhAvanA rakhAI, e samitinuM nAma paNa duSkALa rAhata kamiTi nahIM paNa duSkALa kartavya samiti rakhAyuM. vaLI je duSkALa maTIne sukALa thayo eTale pharI te ja pradeza pAsethI vaLatara rUpe pratika phALo levAyo ene lokoe khuzIthI te Apo. Ama levAnI tevuM ja devAnI satata kAryavAhI AkhA samAjano ane paristhitino palaTo karI nAkhe che. 'samAja tAlImabadhdha ghaDAya che. sahakArI pravRtti, kendromAM hovAthI, parasparane sahayoga vadhe che. evI ja rIte zuddhiprayoga ane zAMti senAnA kAryakramo mukhyatve pratikArAtmaka hovA chatAM, mUlyaparivartanAtmaka paNa che. Ama sarjanAtmaka kAryakramo pratikArAtmaka banI jAya che. e e ja rIte mUlyaparivartanAtmaka kAryakramo paNa sarjanAtmaka ke pratikArAtmaka banI jAya che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra97. ' kAryakramane anubaMdha : - - - . evI ja rIte A badhA ja kAryakrama cAra anubaMdhe paikI ekane A paNa choDIne nahIM cAle. temAM paNa saMsthAnuM mahatva vyakita ke : - vyakitao karatAM paNa vizeSapaNe te kSetra mATe svIkArAze. kayAreka evuM paNa bane ke saMsthA muLabhUtakrAMtimAM avarodhaka banaze tyAre ' krAMtadraSTA vyakita ke vyakitao e saMsthAne choDaze nahIM. paNa - saMsthAnA saMzodhana mATe, saMsthAmAM rahIne paNa maLyA karaze. ' * evuM paNa banavAne vadhu saMbhava che ke evAM krAMtipriya sAdhu sAdhvIo, gRhastha-daMpatio, sanyAsIo ke brahmacArI bhAIbahenane A kAryakramamAM bhaLavA mATe Ave tyAre temanI jUnI saMpradAyadharmasaMsthA tarachoDI mUkaze ke saMsthA-bahAra karavAnI ghoSaNA karaze. te chatAM teo potAnI saMsthAnA mahatvane game tevA AkSepa ane virodha vacce paNa nahIM choDe. AnA pariNAme, tevA sabhyo anubaMdha vicAradhArAnA bhAlanaLakAMThA prayoganA anvaye dezabharamAM alaga alaga vibhAgomAM navI saMsthAo UbhI karaze ane junI susaMsthAo sAthe, tathA deza ane duniyAnI vartamAna yuganI viralavibhUtio sAthe vyakitagata saMparkamAM * paNa raheze. jethI vidhavAtsalyanA A kAryakramo vizvarUpa pakaDI zake. . savAre zrI mATaliyAe kahyuM tema janasevako (gAMdhIyuganA) haze temaNe zikSaNa, saMskAra, Arogya ane nyAyanA kAryakramamAM jAte sIdho bhAga levo paDaze; temaja sahakArI pravRtti, lavAdI vagere kAryakrama naitika janasaMgaThano dvArA calAvaze. eTaluM ja nahIM, te janasaMgaThanenuM pratinidhitva koMgresamAM UbhuM karavAmAM tathA mUlya parivartana karAvavAnI prakriyAomAM ane zuddhiprayogo vageremAM jAte paNa bhaLaze ane saMsthAgata rIte paNa revaNI Apaze. 1 krAMtipriya sAdhu-sAdhvIo A badhAmAM pratyakSa bhAga na levA P.P.Ad Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 chatAM UMDANathI adhyAtmalakSI nItinI daSTie A badhAnI mUlavaNI karaze ane racanAtmaka rIte vAraMvAra sUcano ApIne akhaMDa sAtatya (kaMpha) Apaze. teo jyAM jyAM kaDIo khUTaze ke tUTaze tyAM sAMdhaze. pUti karavA mathaze ane A saMgaThanane prabhAvazALI, pratiSThA saMpanna banAvavAmAM parigraha, prANa ane pratiSThA homI deze. rAjya saMsthAmAM khAsa karIne koMgresamAM ane rAjyataMtramAM (lokasabhA-dhArAsabhA vagere) janasaMgaThano ane janasevaka saMgaThanonA amuka loko amuka hada sudhI jaze. te prAyogika saMgha ke naitika grAma saMgaThano rAjakIya praznomAM, kegresa saMgaThana ane koMgresa pArlAmeMTarI borDanA kSetramAM zista barAbara jALavaze. prAyogika saMgha paNa saMsthA tarIke polisane Azraya nahIM le, temaja naitika saMgaThano paNa nahIM le. te chatAM je sarakArI taMtra ke rAjya sarakAra paristhitine kAraNe, sahAya karavA Avaze te tene InkAra karaze nahIM. alabatta emanuM lakSa to lavAdI, zuddhi prayoga ane zAMtisenAnA ahiMsaka kAryakrama bhaNI ja haze. prAyogika saMghanI deravaNI e naitika jana saMgaThana (grAmasaMgaThana, mAtRsamAja vagere) cAlaze; chelluM mArgadarzana emanuM ja svIkAraze ane emane Arthika sahAya karaze. A prAyogika samAM grAma prAyogika saMdha, nagara prAyogika saMgha (vizva vAtsalya prAyogika saMgha) bane saMghone samAveza thAya che. koMgresane zuddha karavAnuM dezavyApI kAma A prAyogika saMghanI dekharekha temaja dUpha nIce naitika janasaMghaThana karaze. AthI ja A dezamAM gAmaDAM, pachAtavargo, ane mAtasamAjone pU. mahArAja zrI saMtabAlajI ghaNo Teko Ape che. Ama gAmaDAM ane vizvane anubaMdha parasparamAM saMgaThanonI sAMkaLIo joDIne saMdhAze. A AkhuM kAma bhagIratha che. jyAM lagI janasaMgaThane, janasevaka saMgaThane, ane krAMtipriya sAdhu-sAdhvIo dezabharamAM saMkalanA baddha vyavasthita rIte A kAryakramane na upADI le tyAM lagI bhAlanaLakAMThA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyogika saMghanA anvaye gujarAtamAM ane muMbaImAM thayelAM zahera saMgaThane upara bahu bejo paDaze. varSothI pAchaLa paDI gayelAM sAMskRtika tane uMcA lAvI, yunone Teko ApI yunene majabuta karavuM paDaze. kAraNa ke te ja rAjakIya kSetre. Aje vizvazAMtinI AdhArazilA samI vizvasaMsthA che. tenA vaDe ApaNe vizvane sAme rAkhI ahiMsaka kAryakramo banAvI pAra pADavAM paDaze. A kAryakrama dA. ta. AvA prakAranA haze :-(1) aNuba upara pratibaMdha mUkavAnuM sUcana karavuM (2) samagra rIte yuddha mAtra upara pratibaMdhanuM sUcana karavuM. (3) paMcazIlane vyApaka banAvavA mATenuM sUcana (4) saMsthAnavAdanI nAbudInuM sUcana. A badhA kAryakramo pAra pADavAmAM sAmyavAdI saMsthAonAM sAdhanazuddhimAM na mAnatAM ta ghusI na jAya, athavA thoDI rAhatanA TukaDA pheMkI; saMsthAnavAdIo vizvane na banAvI jAya te mATe sakriya taTasthatA jAgRtipUvarka bhArata TakAvI rAkhe e jovuM paDaze. A badhuM vizva vAtsalyanA vyApaka ane bhagIratha. kAryakramamAM AvI jAya che. pratIti thaI che: zrI pUjAbhAi kaheH "kalpanAthI te have badhuM spaSTa dekhAya che ane A kalpanA zarUAtamAM mUkanAra mahArAja zrI saMtabAlajIne to be ane be cAra jevuM pratyakSa dekhAtuM haze. paNa amArI kakSA ane gajuM nAnAM che. chatAM e paNa kahI dauM ke A koI uDatI kalpanA mAtra nathI; paNa e te vizvabharamAM vahevArU banI zake te sIdho. cokhkho mArga che; te pratIti have pUrepUrI thaI gaI che. dezamAM to have A vicAre pahoMcI javAnI sIDI taiyAra thaI gaI. vizvagI. pahoMcavA mATe duniyAbharanA mukhya mukhya tatva ciMtako, sevako, kiMvA zakya hoya te dharma guruo bhegA thAya ane vicAra vinimaya kare te. jarUrI lAge che. vizeSa to mahArAjazrI ane munizrI (nemimunI). vicArIne kahI zake. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amalI banAvAmAM vAra lAgaze: zrI baLavaMtabhAI meM agAu IzAre karyo hato tema (1). nArI avahelanA (2) azikSita bALaka (3) bekAra mAnavI. - A traNa bhAratanI moTI samasyAo che. nAnI to ghaNI che. dA. ta. sAco nyAya amalI banI zakato nathI, salAmatI nathI, rogIonI pUrI. sAravAra thatI nathI, te uparAMta ThaMDA garama yuddho, bhASAvAda, rAjyano bharaDo, dAMDa to, mAnava vaccenI asamAnatAo, govA-kAzmIranI samasyA. [ AmAM govAno ukela AvI gayo che] dharmanA nAme aMdhazraddhA, majUronA tana-manano ghasAre. AvA te dezamAM aneka savAla che. vizvamAM ethI paNa vadhu savAle paDelA che. alabata ghera gherathI vAtsalyanI jata pragaTe ane e badhI - jyotano vizvabhara sAthe anubaMdha hoya, to jarAye A kArya azakya ke vasamuM nathI, paNa te divasa kayAre ? mane eka pAMca-cha varSanI mRta bALakIne kisso yAda Ave che . ke jJAtinAM dabANathI kaI tene masANe laI javA taiyAra na thayuM. aMte calAlA khATI kAryAlayanI madade A kArya pAra paDyuM.. evo ja eka bIjo kisse che jemAM baLatI bAI upara patie ThaMDu pANI bhUlathI nAkhatAM phelA paDyA. temane darabAre madada karI, piyariyAe paise vahevaDAvyo paNa ispitAlonA pherAmAM rAjakoTa pahoMcatA te bAIne prANa choDe paDyo. Ama AvA virodhI vAtAvaraNamAM jyAre mUlya parivartanane krAMtikArI prazna laIe ke virodhano vaMToLa UThe che. eTale AkhA jagatamAM A saMdezAne amalI banatAM vAra lAgavAne pUro saMbhava che. paNa tethI nAsIpAsa thavAnuM nathI. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 vidhavAtsalya prayogane sukhada anubhava: zrI devajIbhAIH "mAre anubhava baLavaMtabhAI karatAM jude ane protsAhaka che. mane telI, harijana tathA gAmanA lokothI je sAtha. sahayoga maLyA che tene AnaMda rasanA kuMDA jevo che, amArI bALAo. paNa rUDA saMdezAo jagAvatI hoya che. ghaNAM bhAIbahene to temane keTaluM badhuM mAna Ape ? keTalIkavAra majUrInuM mUlya paNa na le tyAre parANe ApavuM paDe ane rAjI rAjI thaI jAya. . mane lAge che ke saMgaThananuM pIThabaLa na hoya ane ekaladela. nirAza thAya te judI vAta che. keTalIka vAra ekaladokalanA svabhAva doSanA kAraNe paNa nirAza thavAno saMbhava che. bAkI krUra, dAMDa ane. sthApita hitanAM tatte paNa thoDI vAra hUMphADA mArI, sAcAM saMga AgaLa namra banI heta varasAve che. eTale Avezane vaza na thatAM ke khoTA Atma saMtoSane vaza na thatAM paNa eTaluM te ughADI rIte joI zakAya che ke vizvAtsalyano kAryakrama ajoDa che. ochI samaja ke prakRtidoSa va. , kAraNe hatAza thaIe ke ochI AzA tarapha DhaLIe to judI vAta che. - zrI baLavaMtabhAI: bhAla naLakAMThA prayoge, sarvAga bhAve anubaMdha vicAradhArAno amala karI pachI ja vizvacogAnamAM A rajU thayela che. eTale vaheluM moDuM te AkhA jagatamAM phelAze ja enI mane zraddhA che. paNa, aDacaNe page page ghaNI Ave che. - pU. daMDI svAmI : e aMge ApaNuM netA A kAryakrama aMge. zrI saMtabAlajI che. temaNe darekanI zakita ane zraddhA pramANe kAryakrama Apavo joIe ane ApaNe tarkazuddha zradhdhAniSThAthI tene amalamAM mUkIe to aDacaNa dUra thaI zakaze. bhAgalA pADatAM to dUra karavA paDaze: : * zrI pUMjAbhAI : vizvavAtsalyamAM bhAgalAM paDAvanArAM tane ApaNe haThAvavAM paDaze. komavAda, bhASAvAda, aMgata svArtha; ajJAna P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 -vagerene kADhavAM paDaze. bAkI saMgaThana thatAM zakita kevI khIle che tene eka namUne majUra mahAjana saMdha che. Aje mila mAliko ane majUra * khabhekhabhA meLavIne kAma kare che. 1949 mAM nirAzrito AvyA ane chAvaNImAM vIza Ica varasAdane lIdhe pANI bharAyuM. tyAre aDakhe paDakhenAM gAmona sAda pADI kahevaDAvatAM pUrI, roTalA, zAka vagere eTaluM badhuM AvI gayeluM ke AzcaryarUpe saMgaThita zakitane khyAla Avyo. suratanI tApI rela vakhate, lAkho rUpiyA, anAja, kApaDa vagere gayuM ja hatuM. Ama Aje paNa veravikhera paDelI zakti nimitta maLatAM para batAve ja che. daivI zakita jAgatAM, AsurI zakita ApameLe ThaMDI paDI jaze. bApujIe-gAMdhIjIe e ja kArya karyuM hatuM ne ! zrI zropha : vizvavAtsalyanA kAryakramamAM, , samajaNa paDatAM mane -have pUrI zradhdhA besI gaI che. koDIe-koDIyuM saMdhAtA jagatabharamAM e dIpI UThaze ! savAranuM pravacana paddhatisaranuM yogya hatuM : pU. zrI saMtabAlajIe tyArabAda belatAM kahyuM: "savAre bhATaliyAe "sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro, sarvatra divyatA vyApa, sarvatra zAMti vistare," e maMtrano kAryakrama, saptasvAvalaMbana, jagatanI viSamatAonuM nivAraNa, guNavRddhi ane vizvazAMti mATe yuno ane koMgresanuM rakSaNa e bAbato upara kahIne mAro abhiprAya mAMgyo hato. mAro abhiprAya e che ke "emaNe je potAnI AgavI zailIthI pratipAdana karyuM che te ghaNuM ja yogya che." paradezanI bAbatenA ukelamAM be vastuonI pratIti karAvavI paDaze : paradeza sAthenA savAlonA ukelamAM be vastuonI pratIti ApaNe temane ApavI paDaze :-(1) hiMsA dvArA tAtkAlika prazno patatA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 lAge che. paNa kharekhara patatA nathI. eka patIne be ubhA thAya evI sthiti thAya che. eTale gAMdhIjInI hayAtImAM ahiMsAne je camatkAra batAvelo, tenAM karatAM aneka gaNo aneka kSetre batAvavuM paDaze. (2) strI ane purUSone kAyamI ane vadhu paDato saMparka chatAMya, bane jaNa saMyamanI maryAdA sAcavIne rahI zake ane ekamekanA pUraka tarIke kAma karI zakaze. paraNelAM strI-purUSa, gRhasthAzramIe. saMtAnanI jarUra paDe. zarIrabhoga karavAnI chuTa levA icchaze te paNa te vAsanA vadhAravA mATe nahIM, saMyamanA lakSe ja chUTa leze. bhAratIya saMskRti mATe A azakya nathI. navA yuganAM sAdhusAdhvIoe hRdaya-sparzathI ane navAyuganA brAhmaNe (racanAtmaka kAryakara)e vAtsalya lakSI sparzathI A sidhdha karI ApavuM paDaze. A bane samAjanA vaidha-varga raheze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] sarvodayanuM Aja sudhInuM svarUpa [ 23-10-61] munizrI nemicaMdrajI vizva vAtsalyanA vividha pAsAo upara A agAu chaNAvaTa thaI gaI che. jagatamAM krAMti ANavA mATe ane mAnavasamAjanA sukha zAMti mATe prayAsa karI rahela vicAradhArAomAM "sarvodayavAda ' paNa che. enA upara paNa chaNAvaTa karavAnI jarUra che. jyAM sudhI sarvodayano vicAra nahIM thAya tyAM sudhI vidhavAtsalyanI nIti niSThA ane vataniSThA paNa sArI rIte TakI zakaze nahIM. kAraNa ke vizvavAtsalyanI je vicAradaSTi che te keTalAka aMze sarvodayane maLatI Ave che ane kayAM ka bannene ekabIjAnA aMga tarIke paNa gaNI levA mATe loko bhUla karI bese. paNa tenA kayA kayA pAsAMo che ane sarvodayanuM AjasudhInuM zuM svarUpa rahyuM che eno vicAra karavAmAM AvatA badhI vastuo spaSTapaNe samajI zakAze. pAzcAtya dezomAM sAmAnya ema mAnavAmAM Ave che ke vadhAremAM vadhAre lekonuM vadhAremAM vadhAre sukha thavuM joIe. (Greates good of the greatest member) eTale ke vadhAremAM vadhAre lokonuM (Majority) vadhAremAM vadhAre sukha vadhAravAnI nIti tyAM pracalita thaI che. tyAM sukha eTale zArIrika-piso TakA ke makAna milakatanuM sukha ema gaNavAmAM Ave che. evuM sukha meLavavA mATe nItiniyamone bhaMga thAya to enI vizeSa darakAra karavAmAM AvatI na hatI. temaja P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 vadhAre mANasanuM sukha jALavavuM e hetuM rAkhavAmAM Avyo tethI DAne-alpa saMkhyaka duHkha daIne paNa te sukha apAya to harakata nathI, ema mAnatA thayA. tenuM pariNAma e AvyuM ke gulAmo ane garIbonI sthiti pazcimanA dezomAM chevaTa sudhI kharAba ja rahI. paNa, AnI virUddha keTalAka DAhyA vicArakoe avAja uThAvyo. vadhAre mANasane paisA TakAnuM sukha hoya, joIe te karatAM paNa vadhAree khudAI kAyadAthI virUddha che. evI ja rIte potAnA mojazokha mATe, bhautika sukha mATe thoDA lokone raMjADIne, temanI pAsethI parANe kAma levuM e paNa nIti-niyama ane IzvarIya kAnUnanI virUddha che ema e DAhyA mANasoe kahyuM. - jona raskina e DAhyA mANasomAMne eka hatA. teNe ghaNuM viSayo (hunnara, citrakaLA, kaLA vagere) upara pustako lakhyAM. paNa teNe te vakhatanA lokone je nIti viSayaka pustako ApyAM tenuM mUlyAMkana kaMIka vadhAre che. teNe eka nAnakaDuM pustaka lakhyuM che - Unto this Last (aMTu dhIsa lAsTa). A pustake yuropanA loko upara jambara vicAra parivartananI chApa pADI hatI; ane samaju mANaso tene vAMcavA ane samajavAno prayatna karatA hatA. eTaluM ja nahIM e pustake yuropanA keTalAka dezomAM lokakrAMtinA bIjanuM AropaNa karyuM hatuM. ekavAra mahAtmA gAMdhIjI TrAMsajerDana jaI rahyA hatA. te vakhate temanA mitra mi. pilike temane A pustaka vAMcavA ApyuM. mahAtmA gAMdhIjIe A pustaka vAMcyuM. tethI temanA vicAromAM uthala-pAthala macI. temaNe e vicAre pramANe pitAnuM jIvana gALavAno saMkalpa karyo. phinikasamAM temaNe Tolsaroya-Azrama" khelIne tyAM keTalAka kuTuMba sAthe rahevuM zarU karyuM. temaNe khetI ane grAmodyoga zarU karyA ane teo jAte zramaniSTha banIne rahevA lAgyA. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 306 - dakSiNa AphrikAnI sthiti te vakhate bahu ja dayanIya hatI. je mANase paisA mATe dezAvara kheDe che teo enI dhUnamAM nIti ane bhagavAnane bhUle che, svArthamAM muMjhAya che ane tethI geralAbho pedA thAya che. sarvadharmanA ane nIti te rahelI ja che. nIti ane nyAya jALavavA jarUrI che. gAMdhIjIe te vakhatanI AphrikAnI paristhiti sudhAravA mATe 'e pustakanA AdhAre prayogo zarU karyA ane lokone jAgRta karyA. - A pustaka jeno anuvAda gAMdhIjIe "sarvodaya"nA nAme karyo tene mULa AdhAra razkine bAIbalanI eka kathAmAMthI lIdhela. dareka dharma mAM nIti nyAya jALavavAnI vAta Ave che ane A kathAmAM paNa e tattva che. e kathAnuM nAma che: "A chelAne paNa...!" ' A kathA A pramANenI che:-eka mANasane pitAnA kAma mATe rejanA majUra (dahADIyA) joItA hatA. vahelI savAre keTalAka dahADIyA AvyA. temane majUrIno dara ATha AnA kahIne rAkhyA. keTalAka bapore AvyA temane paNa e ja dare rAkhyA. keTalAka eTale sAMja paDavA TANe AvyA. teo ghaNA duHkhI hatA. temane paNa e ja majUrInA dare rAkhyA. majUrI cUkavatI vakhate vahelI savAre AvelA majUroe vAMdhe lIdhe: "ame vahelAM AvyA temane paNa ATha AnA ane meDA AvyA temane paNa ATha AnA!" * . tyAre pelA mANase kahyuM : "bhAI ! meM to tamane kahyuM te . pramANe ApyA che. emane paNa eTalI jarUra hatI te pUrI karavI joIe ne. eTale e chellAne paNa e ja dare majurI cUkavuM chuM te vyAjabI che." . . pelA lokone tethI saMtoSa thayo. bAibalanI A kathAnA AdhAre raskine "dalitane naso" adala IsApha"; "sAcanAM mULa" ane "kharuM che e bAbatamAM judAM judAM kAryo viSe sUcana karatAM kahyuM che ke -"pAdarIno dhaMdhe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 sAcuM zikSaNa ApavAno che ane satya kahetAM kahetAM prANu hemI devAnuM che. sipAIno dhaMdhe pitAnA prANa sATe prajAnuM rakSaNa karavAno che. vaidane dhaMdhe prajAnI taMdurastI jALavI rAkhavA, pitAnI sukhasagavaDa mUkavAno che. vakIlane dhadha prajAmAM adala InsApha phelAvavAno che; tema karatAM karatAM jo sahevuM paDe te sahevuM joIe. vepArIno dhadhe prajAne joIto mAla pUro pADavAne che; tema karatAM ja sahevuM paDe te sahevuM ghaTe." A vicAradhArAnI UMDI asara gAMdhIjI upara thaI ane temanAmAM " aMtyodayanI"nI bhAvanA jAgI. hiMdamAM AvyA tyAre temaNe jAhera karyuM ke "huM ApaNA dezanI pachAtamAM pachAta gaNAtI komanI bAIne rAkhavA mAguM chuM." temaNe harijana AzramamAM lakSmIbAI nAmanI eka kanyAne rAkhI. harijana kuTuMbane temaNe AzramamAM vasAvyAM. harijanoddhAra mATe temaNe harijana-sevakamAM ghaNuM lakhyuM. eka vakhata temaNe harijano mATe AmaraNa upavAsa-anazana paNa karyuM. pahelAM teo Adarza lagna vakhate AzIrvAda ApatA. pachI varakanyA paikI eka harijana hoya to AzIrvAda ApavAno niyama karyo. harijanonI Arthika sthiti sudhAravA temaNe phaMDaphALA paNa karyA te vakhatanA dharmadhuraMdhare ane paMDitene belAvI temaNe hiMdudharmanA zAstro dhAvI pramANa meLavyA. paMDita madanamohana mAlavIya ane AnaMdazaMkara dhruva jevA vidvAnoe hiMdu dharmazAstramAM mAnava mAnava pratye dhaNuM ane bhedabhAva che ja nahIM e siddha karI batAvyuM. je kaMI dharmanA nAme cAle che te mAnavatA viheNuM kRtya svAthI leko calAve che ema sAbita karI, "aspRzyatA hiMdudharma mATe kalaMka che" e vAta upara paMDito ane vidvAnonI mahora lagAvI. eTaluM ja nahIM temaNe aspRzyatA nivAraNano kharaDe paNa rAjya mAraphata banAvyo. Ama pachAtamAM pachAta komane temaNe uddhAra karyo. tyArabAda bIjA je pachAta vargo hatA temanA uddhAranuM kArya P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 : temaNe hAtha lIdhuM. temanA utthAnanA kAryakramo temaNe jyA. emAM gAmaDa; nArIjAti ane zaherI majUrone lIdhA. temaNe gAmaDAonA - utthAna mATe judA judA racanAtmaka kAryakrama mUkyA. nArIjAtinImAtAonI naitikazakita jAgRta karI temane ahiMsaka pratikAranA kAryomAM lagAvyA. zaherI majUronuM saMgaThana karyuM. majUro ane mahAjananuM saMyukta saMgaThana karyuM ane nItinA to pUryA. garIba bhAratanuM zoSaNa maTADavA mATe temaNe videzI mAlano bahiSkAra karAvyo ane svadezIvrata apAvyuM. A rIte gAMdhIjIe aMtyodaya"mAMthI sarvodayanuM kAma khIlavyuM. koIne prazna thaze ke "aMtyodaya mAMthI gAMdhIjIe sarvodaya kevI A rIte pragaTAvyo? eno javAba gAMdhIjIe 'hiMda-svarAjyamAM Aja che. te chatAM je vicAravAmAM Ave to temanI dareka pravRtti saMgaThane vaDe. sarvodaya sAdhavAnI hatI ema lAgaze. - prArthanA satyAgraha, anazana, ne AkhalI hullaDamAM zAMti sthApanA vagere pravRttio; bIjI tarapha racanAtmaka kAryakara ane kogresI lokonuM ghaDatara, trIjI tarapha hiMdu-musilama ekatAnuM ghaDatara; cothI tarapha grAma ane nagaranI pachAtaprajAnA ghaDataranuM kAma; A badhAM kAmo teo ekI sAthe karAvI letA hatA. eTale atyaMje-harijano ane pachAtavargone udayanI sAthe sAthe temanuM zoSaNa karanArA, raMjADanArA ane temane pachAta rAkhanArAonuM zoSaNa paNa maTI jaI nIti ane dharmanAM to AvavAthI udaya ja thato. AmAM eka tarapha zeSaNa na thavAthI pachAtavargone udaya thaze ane bIjI tarapha zeSaNa karatAM aTakatA hovAthI zoSaka vargane paNa udaya thayo. evI ja rIte aMgrejo sAthe DaMkha rAkhyArakhAvyA vagara ahiMsaka laDAI cAlI temAM eka tarapha bhAratIya prajAne ane bIjI tarapha aniSTothI haTavA mATe aMgrejono paNa udaya ja thayepariNAme hiMda svarAjaya ApavAnI tarapheNa karanArA ghaNA mANase 'pAkyA ane AgaLa AvyA. bhArata prati temane Adara rahyo. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 e uparAMta gAMdhIjI sarvodayane artha eTale badhAya kSetrano udaya ema mAnatA hatA. eTale temaNe rAjakAraNa, arthakAraNa, samAjakAraNa vagere dareka kSetrano udaya kevI rIte thAya tenI kALajI rAkhI hatI. rAjanIti jevA aTapaTA kSetramAM paNa je aniSTo jAmI gayA hatAM; temane zuddha karavA mATe pote akhaMDa prayatno karatA rahyA. badhAya kSetromAM peselAM aniSTo ne dUra karavAthI "sarvodaya" sarva kSetrodaya thaI zake. temaNe koIpaNa eka kSetra cheDyuM na hatuM. koMgresanA teo prAraMbhathI TekedAra hatA. temaNe badhAya kSetramAM naitika-saMgaThane UbhAM karyA hatAM. je bAkI rahyAM tyAM saMgaThano UbhAM karavAnAM hatAM. eTale ke saMgaThane vaDe ja temaNe sarvodayane navuM rUpa ApyuM hatuM. sAmAjika kSetramAM UMcanIcanA bhedabhAva, pRthyAspRzyanA bheda, hajUra-majUranA vargo dUra karI harijana sevaka saMgha vaDe te kAma upADyuM hatuM. lagna-prathA, mahilA unnati va.nA kAryone temaNe navuM rUpa ApyuM. Arthika kSetramAM to grAmasvarAjya dvArA temaja grAmadyoganI prakriyA temaNe lIdhI ja hatI. zikSaNanA kSetramAM naI-tAlima, bhASA prazna va. ukelavA mATe naItAlima saMghatArA udayanuM kArya karyuM hatuM. sAMskRtika kSetramAM bhAratIya saMskRtine anurUpa saMskRtanA tatve surakSita rAkhavAne temano prayAsa rahyo hato. dhArmika kSetramAM sAdhu-sAdhvIo prati temane khUbaja AdarabhAva hato. teo haMmezAM sAdhuvaMgane kahetAH "tame pitAnA sthAne ane maryAdAmAM rahIne badhA kSetromAM nIti-dharma praveza karAvavAnuM ghaNuM kAma karI zake che." Ama gAMdhIjInI haiyAnI sudhI sarvodayanI daSTie sarvakSetre kAma thayAM. "sarvodaya" mAsika paNa pragaTa thatuM hatuM ane temanI hayAtImAM paNa sarvodaya saMmelane bharAyAM hatAM. hiMdustAnanA badhA dharmomAM 'sarvodaya'nAM bIja te hatAM ja. e vicArabIjone jhADanuM svarUpa ApavAmAM eTale ke sarvodaya karavAmAM moTo phALo mahAtmA gAMdhIjIne che: P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 vaidika dharmamAM svasti maMtra temaja bIjA AzIrvacanamAM sarvodayanI bhAvanA che paNa A lokamAM te tenA uccattama ravarUpe che: ' - sarvebhavantu sukhinaH sarve santu nirAmayAH . sarvebhadrANi pazyantu, mA kazcida duHkhamApnuyAt / badhA sukhI thAo ! badhAya nigI thAo ! badhAya badhAnuM kalyANa juo! kaI duHkhI na thAo ! jaina dharmanA mahAna AcArya samaMta bhake tIrthakara stuti karatAM kahyuM che - "sarvApadAmanta kara nirantaM sarvodayaM tIrthamidaM tavaiva / " ApanuM tIrtha (saMdha) zAzvata ane badhIya vipadAne aMta karanAra che. arthAta ke duHkhane haranArUM che; sarvodaya karanAra ApanuM tIrtha che. - atyArasudhI sarvodaya vyaktigata vicAranI vastu hatI tene gAMdhIjIe sAmudAyika vicAra ane saMgaThana dvArA sakriyarUpa ApIne AcAranI vastu banAvI. A te sarvodayanuM svarUpa gAMdhIjInI hayAtI sudhI hatuM. sarvodayanuM navuM svarUpa:- mahAtmA gAMdhIjInA avasAna bAda, sana 1851 thI sarvodaye", navuM svarUpa lIdhuM ane navI dhUrI pakaDI. saMta vinobAjIe sarvodaya maMca uparathI, pocamapallInA grAmathI bhUdAna gaMgA pragaTAvI. temaNe bhUdAna vagere je je kAryakramo ApyA tene have pachInA pravacanamAM vicAra karavAmAM Avaze paNa vinobAjInA vyakitatva ghaDataranI zI asara sarvodaya upara paDI? te ahIM joI jaIe. vinobAjInI pitAnI prakRttimAM vedAMtanA saMskAra che; temaNe P.P. Ac..Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311. vyaktigata ekAMta sAdhanAmAM varSo gALyAM che. AthI temaNe sarvodayanI dhUrI hAthamAM AvatA koI paNa kAryamAM saMgaThananI vAta. karI nathI. saMgaThanamAM te kaDaka zista, niyamanA baMdhana ane javAbadArI hoIne, teo jAte kaI saMgaThanamAM joDAyA nathI temaNe javAbadArI lIdhI nathI eTaluM ja nahIM saMgaThana tarapha upekSAvRtti dhAraNa karI che. ' eTale gAMdhIjI je saMgaThana dvArA sarvodayamAM mAnatA hatA ane saMgaThananA kaDaka niyama, zista ane javAbadArImAM mAnatA hatA te bhAvanA osaratI gaI ane eka navI bhAvanAe AkAra lIdhe ke vyakitadvArA ja krAMti thaI zake ane loko paNa ema mAnavA lAgyA, kevaLa vinobAjI nahIM; 1851 pachI jeTalA navA navA sarvodaya kAryakaro AvyA temanI pAse paNa gAMdhIjInI sarvAgI-sarvodaya daSTi na hovAnA kAraNe teo paNa saMgaThana vagara vyakitagata ' rIte bhUdAna kArya karatA rahyA. jo ke keTalAka bhUdAna maMDaLo UbhAM thayAM paNa temAM baMdhAraNa ke niyamapaniyamanI zista na rahI. sahu vinobAjInuM anukaraNa karavA lAgyA. sarvodaya kArya mATe gAMdhI smAraka nidhinA bhaMDAra khulA hatA. eTale navA sarvodayI kAryakaronI bhIDa jAmavA lAgI ane emAM keTalAka goTALA paNa thavA lAgyA. eTale loka zraddhA osaratI gaI. bhUdAnanA kAraNe je eka vicArakrAMtinuM mojuM dezavyApI prasaryuM hatuM tene prabhAva o thavA lAgyo. bhUdAna kAryakare ane bhU-vitaraNa pAchaLanA anahada kharcane je lokomAM jamIna ApavAno rasa ocho thayo. paNa sahuthI moTI pherabadalI e thaI ke je sarvodaya, sarva kSetrane sparzate hato ane jene gAMdhIjIe judAM judAM saMgaThana ane kAryakramo dvArA vyApaka banAvyo hatuM te sImita banIne "bhUdAna'nI ekAMgI pravRtti tarapha AvIne tene ja sparzate rahI gaye. judAM judAM saMgaThananuM ekIkaraNa jarUra karavAmAM AvyuM ane tene sarva - sevA saMgha nAma ApavAmAM AvyuM. Ama sarvodayane pAye te nIkaLI gayo ane tene badale sarva - sevA AvI. . : : : : P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 - sarvodayamAM pachAtamAM pachAtane udaya - vikAsa thato ane sAthesAthe tene virodhapakSa paNa haLa banIne vikasita thata; jemake zASita varga zoSaNa ochuM thavAthI; ane zoSaka varga zoSaNa ochuM karavAthI. tenA badale "bhUdAna" nimitte sarva-sevA AvatAM lokamAnasamAM udaya" thavAne badale graMthio pesavI zarU thaI bhUdAna dvArA jamIna ApavAthI, bIjAM sAdhano dvArA mUDI ke khetInA sAdhano ApavAthI lokone rAhata ApavA-apAvavAnuM kArya jarUra thayuM paNa sarvodaya na thaye; kAraNake dAnanA kAraNe denAramAM gauravagraMthi ane lenAramAM lAghava graMthi theDIka AvI gaI. denAre bahu ja ochIvAra A bhAvanA sAthe ApyuM ke "meM samAja pAsethI A vadhAre meLavyuM che. tene samAjane ApavuM e mAruM kartavya che athavA mane A zeSaNa dvArA maLyuM che te tenA prAyazcita rUpe huM AvuM chuM." moTA bhAge te upakAra karatA hoya e rIte ja AvyuM. Ama sarvodayanA navA svarUpamAM eka ja saMgaThana rahI gayuM te sarva-sevA-saMdha. navA naitika jana saMgaThane na te racAyAM ke na evAM saMgaThanene svIkRti ApavAmAM AvI. eTale samAjamAM anyAya, atyAcAra, anIti jevAM aniSTo haThAvavAnI zakita vyakitagata rahI paNuM tenI pratiSThA samAjamAM na tUTI. saMgaThano dvArA e tUTavI joItI hatI paNa ema na thayuM. pariNAme jema aMdhArAne haThAvyA vagara udaya na thaI zake tema aniSTonAM aMdhArAne haThAvyA vagara sarvodaya kayAMthI thaI zake ? ' AvAM aniSTa kevaLa sAmAjika kSetramAM ja nathI paNa e Arthika kSetramAM, rAjakIya kSetramAM, sAMskRtika kSetramAM ane zikSaNa vagere badhAye kSetramAM che. A badhAmAM "dAna levuM ane devuM" e pravRttine anurUpa Ajane sarvodaya kevaLa Arthika kSetrane adhyAtmano. puTa ApIne sparze che. enAthI rAhatanuM kAma jarUra thAya che paNa aniSTo haThatAM nathI; te ekabaMdha rahyA kare che. kayAreka evuM paNa jovAmAM AvyuM che, gaI kAla sudhI jeNe badhA prakAranA atyAcAro -aniSTa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 karyo hoya te bhUmi-dAna ApIne pratiSThA pAmI jAya che ane sAdhanA vagaranI AMtarika zuddhinA abhAve te bIjA aniSTone tyAga karI zakato nathI. Ama Ajano sarvodaya dhAryuM pariNAma "badhAno udaya" lAvI zakatuM nathI. Ajano sarvodaya rAjakIya kSetrane te aDavA mAgato ja nathI; tenuM kAraNa e che ke sarvodayanuM siddhAMta vAkya cheH "zAsanamukta athavA zAsana-nirapekSa samAjaracanA !" AnuM pariNAma e AvyuM che ke je gAMdhIjI zAsanane sparzatA ane koMgresane Teko ApatA tene ja (zAsana) Ajano sarvodaya aDavAmAM mAnato nathI eTaluM ja nahIM gAMdhIjI dvArA satya ahiMsAnI dizAmAM AgaLa vadhelI, ghaDatara pAmelI, lokazAhImAM mAnanArI ane jUnI; tema ja AMtararASTrIya kSetramAM paMcazIlane amalamAM mUkanArI rASTrIya mahAsabhA (koMgresa)ne Teko ApavAmAM paNa mAnato nathI. te kevaLa sattAmAM rahela kegresa pakSanI TIkA karIne rahI jAya che. zAsana na joIe ke nirapekSa zAsana rahevuM joIe evI vAta to thAya che paNa bIjI tarapha zAsana sAmAjika ke Arthika kSetramAM je DakhalagIrI kare che, game tevA kAyadA pasAra kare che te aMge sarvodaya kAMI bolatA nathI ke naitika athavA loka saMgaThane dvArA zAsana upara aMkuza rAkhavAmAM ke tenI zuddhi karavAmAM mAnato nathI pariNAme niraMkuza zAsana vadhatuM jAya che. sAMskRtika kSetramAM, kRtrima saMtati niyamana, aMgrejI bhASAnuM mAdhyama, prAthamika dhoraNomAM agrejIne praveza, sahazikSaNa vagerenA praznomAM vyaktigata rIte karAya vinobAjI ke koI sarvodaya netA kaMI paNa kahI detA haze paNa naitika janasaMgaThana ane janasevaka saMga dvArA tenA ahiMsaka pratikAramAM Ajano sarvodaya mAnato nathI. evI ja rIte zikSaNanA kSetramAM paNa zikSaNa paddhati badalavAnI vAta varSothI vyaktigata rUpe thayA kare che paNa sarva sevAsaMdha dvArA lokasaMgaThanone sAthe laIne sarakAra upara naitika dabANa lAvavAnuM kArya AjanA sarvodaya dvArA thatuM nathI. evI ja rIte matsya udyoga, mAMsAhAra-pracAra, gedha ke dArU pracAranA virodhamAM AjanA sarvodaya dvArA saMgaThita ahiMsaka pratikAra thato nathI. Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314. rAjayamAM je bhraSTAcAra che tenI virUddha kevaLa vicAra pragaTa karavAthI, kAma thatuM nathI. cAreya saMsthAonA anubaMdha dvArA gya rIte, kAnUna bhaMga karyA sivAya, naitika pratikAra karavAmAM Ave teja e kAma thaI zake. * * cAreya saMsthAo-lokasaMgaThana, lokasevaka saMgaThana, rASTrIya mahAsabhA' ane krAMtipriya sAdhuonA anubaMdhanI vAta AjanA sarvodayamAM nathI. tene pAye vyaktivAda upara maMDAya che. eTale dhArmika kSetre vicAraka ane krAMtipriya sAdhu-sAdhvIo ane sanyAsIo, vAnaprasthAzramIo ke sAdhako sAthe anubaMdha na hoIne dharmakSetramAM je aniSTo che, viSamatA che tenI zuddhi adyatana sarvodaya karI zakato nathI. sAmAjika kSetramAM paNa vyaktigata rIte vinobAjI keTalA prazno carce che paNa te. dizAmAM saMsthA ke saMgaThana vaDe e praznono ukela lAvatA nathI. eTale. samAjanuM ghaDatara sarvodaya karI zakato nathI; enI sAthe navAM mUlyonI samAjamAM sthApanA paNa karI zakato nathI. badhA kSetro ane eja rIte, vicAra karatAM spaSTa jaNAI Avaze ke Arthika kSetrane adhatana sarvodaya. kevaLa AdhyAtmika puTa ApavAnuM eka mAtra kArya kare che. te sivAyanA dhArmika, sAmAjika, rAjanaitika zikSaNa ane saMskRti saMbaMdhI dareka kSetranAM aniSTo rUpI aMdhArA ulecavAnuM kArya na thAya te sarvodaya (sarvakSetra-udaya) kayAMthI thaI zake ? A che AjanA adyatana sarvodayane vyaktivAda uparano pAyo ane tenAM pariNAmo. mahAtmA gAMdhIjIe badhAya kSetranAM aniSTa-aMdhakAra ne maTADavA mATe anubaMdha yukta satyAgrahanI ahiMsaka prakriyA UbhI karI hatI paNa adhatana sarvodayamAM e vAta svIkAravAmAM AvI nathI. ethI AjanA, sarvodayamAM samAjanI vAto thAya che; vicAra-pracAra paNa thAya che paNa te vyakti dvArA krAMtinI vAto thAya che tenI saMgaThita vyApaka prakriyA ke samAja ghaDataranI prakriyA ubhI karAtI nathI. eTale vyakti dvArA krAMti thavAnI vAta AkAza-kusuma jevI banIne rahI jAya che.vyakti krAMtinI preraka hoI zake paNa e preraNuM pAmanAra koI saMgaThita. samAja ke saMgha na hoya te te vyaktinI sAthe ja virame che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 rAjanIti na joIe paNa lokanIti joIe evI vAta Aje sarvodayamAM thAya che. e teja banI zake ke kAMte sarvodayazAhI UbhI thAya, agara to e pahelAM je zAsana che tene zuddha karAya, badalAya ke haThAvAya. kevaLa tenI upekSA karavAthI te haThI javAnuM nathI; ane tethI lokanIti paNa nahIM Ave. sarvodaya saMsthA sattA na le ke hodA na le paNa rAjanItinI upekSA ane hiMdanI Aje sArAmAM sArI gaNAtI saMsthA koMgresane samarthana na karavAnI nItithI; rAjanItimAM vadhAre ne vadhAre saDe pesato jAya che. jema gUmaDuM pagamAM thayuM hoya paNa tenI vedanA AkhA zarIrane bhogavavI paDe te ja rIte A saDe vadhatAM te sarvodaya ne paNa bhArIja paDaze. - lokanIti kaMIka ekAda vyakitanA utsargathI nathI AvavAnI. enA mATe to prajAne rAjakAraNathI ataDI rAkhyA vagara loka saMgaThano UbhAM karI; badhA kSetranA rojabarojanAM prazno ukelavA paDaze ane lokonuM ghaDatara karavuM paDaze. sAmAjika, Arthika, zaikSaNika, sAMskRtika vagere badhAye kSetra rAjya tAbe karyA che te tenI pAsethI loka saMgaThane ane lokasevaka saMgaThanonA naitika dabANathI pAchAM levAM paDaze te ja lokanIti pragaTI zakaze ane TakI zakaze. zAsana nirapekSa samAja aMge saMta vinobAjIe rAjyanI jarUrata upara bolatAM kahyuM che ke; jema khataro AvatA reTamAM : sAMkaLanI jarUra paDe ema khatare Ave tyAre ja rAjyanI jarUra che. paNa ene mATe prajAnuM pitAnuM naitika saMgaThana thavuM joIe ane prajAsevaka saMgaThana taiyAra thavuM joIe. rAjyane ane janasaMgaThanone prajAsevaka saMgaThananI preraNA barAbara maLatI rahevI joIe temaja samAja, artha, saMskRti ane zikSaNanA kSetre rAjaya pAsethI dUra thaI A janasaMgaThana ke naitika janasevaka saMgaThane pAse javAM joIe. nahIMtara Dagale ane pagale rAjya dareka kAryamAM DakhalagIrI karyA ja karaze tyAre kevI rIte nirapekSatA rahI zakaze ? [ A age madhyapradezamAM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 DAonA AtmasamaparNanA saMta vinobAjInA kAryane aMte rAjyasattAo ane pilisoe kaI rIte biradAvyu e tarapha aMgulinirdeza karo basa thaze. saM. ]. saMta vinobAjI mya-satyAgrahanI vAta kare che paNa tenI koI - vyApaka prakriyA koI kSetramAM UbhI karavAmAM AvatI nathI mAtra pAdayAtrAne ja saumya satyAgrahanI prakriyAmAM na khapAvI zakAya. gAMdhIjIe to saMgaThita rIte anyAyanA pratikAra mATe satyAgraha karyA- karAvyA hatA. eTale Akho deza jAgyA hatA ane sarvodaya tarapha vaLyA hate. adhatana sarvodayavAdamAM AvI prakriyAo UbhI na thatAM aniSTonAM aMdhArA dUra thatAM nathI ane samasyAo ulaTI vadhu ne vadhu gucavAtI jAya che. adyatana sarvodayanAM siddhAMtane sUtra : sarvodayanuM sauthI paheluM sutra che. "zeSaNa vihIna samAja racanAjha zeSaNavihIna samAja tyAre ja thaI zake jyAre zoSaNanA je te che tene aTakAvavAmAM Ave. zoSaNanA traNa strota che :(1) buddhi dvArA (2) saMpatti dvArA ane (3) rAjya dvArA. - buddhi dvArA zoSaNane prakAra A pramANe che ke gAmaDAmAMthI kAce mAla vepArI ke dalAlo ochA bhAve laI jAya che ane zahero pIThomAM uMcA bhAve vece che eTaluM ja nahIM, mAla laI javAnI dalAlI, AData ke kamIzana paNa gAma pAse ja vasula kare che. enA badale janasaMgaThane ' dvArA saMcAlita sAmudAyika pravRtti tarIke gAmanI sahakArI maMDaLIo ja sIdhe saMparka zaheranI pIThe sAthe rAkhe che, jAte bhAva nakkI kare ane vece te bhAva paNa sarakhe Ave ane vacamAMnI dalAlI, kamIzana, AData vigere bacatAM, gAmaDAnuM zoSaNa aTakI zake. evI ja rIte kAcA bhAlane pAkA mAlamAM pheravavA aMge gAmaDAMmAM ja sahakArI dhoraNe jIna ke presa vagere naMkhAya to ye gAmaDAnuM zoSaNa aTake. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 saMpatti dvArA zeSaNa eTale vyAja, vaTAva, ane kArakhAnAmAM ama karanAra utpAdaka tarIke gAmaDiyA majUrone rAkhavAthI je zeSaNa thAya te che. A kayAre aTake? jyAre gAmaDAmAM evI sahakArI maMDaLIo UbhI thAya je dhIrANa kare tema ja gAmaDAmAM ja majUrI cUkave. jyAM rAjya saMcAlita AvI maMDaLIo hoya temAM grAmya. janasaMgaThananuM naitika pratinidhitva paNa rahevuM joIe. te ja saMpatti dvArA zoSaNa aTakI zake. rAjya dvArA zeSaNa tarIke, rAjya nAkhelA karaverA, mahesUlI tema ja utpAdako upara uMcA Tekasa nAkhavA vagere dvArA, rAjya zeSaNa kare che. ene dUra karavA mATe krAMtipriya sAdhuo ane sAdhako ke naitika janasevaka saMgaThano dvArA nyAya mATe zuddhi prayoga thavA joIe jethI zeSaNa virUddha avAja jAge ane tene paDa loka hadayamAM paDe. A rIte ahiMsaka pratikAra sakriya bane; kAyadA kAnUnamAM saMzodhana karAvavAmAM Ave ane jhaghaDA mATe korTa kacerIe nyAya mATe zaheramAM javAmAM gAmaDAonuM je zeSaNa thAya che te lavAdI ke zuddhiprayogathI aTakAvavAmAM Ave to rAjyadvArA zoSaNa thatuM aTakI zake. Ama jovAmAM AvyuM che ke jyAM sudhI zeSaNa sAme saMgaThita naitika baLa na pedA thAya tyAMsudhI vAto karavAthI te aTakatuM nathI. e mATe saMgaThita baLAnI prakriyA pedA karavI jarUrI che. te adyatana sarvodayamAM nathI. eTale mAtra zoSaNa vihIna samAjanuM uccAraNa karavAthI te siddha thaI zakatuM nathI. | sarvodayanuM bIjuM sUtra che "zAsana nirapekSa samAja racanA Ane agAu zAsana mukta samAja racanA tarIke oLakhAvavAmAM AvatuM hatuM. A bane ane agAu ghaNuM kahevAI gayuM che ke koIpaNa prakAranI zista, saMgaThana ke vyavasthA vagaranA sukhI samAjanI kalpanA divA svapna jevI che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 enI sAthe daMDamukta samAja age ekavAra saMta vinobAjIe kahyuM hatuM. paNa e tyAre ja thaI zake jyAre e aMge paristhiti pidA karavAmAM Ave ke loko pote ja svamaryAdA ke kAyadA kAnUnane pAlana kare, eka bIjA sAthe premabharyo ahiMsaka vartAva kare. AvA . yugaliyA kALa jevA mATe paNa janatAnuM ghaDatara susaMsthAo dvArA thavuM joIe, paNa A koI kAryakrama sarvodayanI pAse Aje nathI. sarvodayanuM trIjuM sUtra cheH "varga vihIna samAja racanA" , e tyAreja thaI zake ke varga pADanAra alaga dhaMdhAonuM vilInIkaraNa karI nAkhavAmAM Ave je Aje te zakya nathI. alaga alaga dhaMdhAo karanAranAM hite alaga alaga hoI badhAnA vargo paDavAnA ja ane sAdhanAnI daSTie temanAmAM dhoraNa-bheda paNa rahevAno. je zakya vastu che te eke paraspara e vargo ke kakSAono samanvaya, parasparanA avalaMbanananI prakriyA dvArA thaI zake. e tyAreja thAya jyAre anubaMdha vicAra dhArA pramANe kArya thAya. e vAta ke vicAra Aje sarvodayamAM nathI. sarvodayanuM cothuM sUtra cheH "bhUdAna mUlaka grAmodyoga pradhAna ahiMsaka krAMti" evI krAMti mAtra vyaktionA saravALAthI na thaI zake. te te naitika saMgaThana dvArA ja saMbhave che. prajAnuM ToLuM maLe ane vicArane AvakAre paNa AcAramAM utAravA mATe koI kAryakrama na hoya te prajAnuM ghaDatara na thAya. ahiMsaka krAMtinI dizAmAM prajAnuM ghaDatara karavA mATe tevA naitika saMgaThana dvArA anyAyano ahiMsaka pratikAra kare jarUrI che. A vAta sarvodayamAM nathI. A badhI vastuo uparathI AjanA sarvodayamAM zuM zuM na khUTa che tene khyAla AvI zake che. temanI pUrti karavAthIja sarvodaya sAcA ' arthamAM gAMdhIjIno nirdaSTa sarvodaya thaI zakaze. e sarvodaya vizvavAtsalyanI najIka haze. * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 daMDazaktie kharekhara chelluM sthAna meLavavuM joIe. paNa, tenA badale teNe paheluM sthAna laI lIdhuM che. tene khaseDavA mATe ghaDatara pAmelA zuddhiprayogakAro ane zAMtinike e janasaMgaThano sAtha meLavavuM joIe. A aMge adhatana sarvodaye uMDANathI vicArI, sarvAgI ane sarva kSetradayI vyApaka sarvodayanuM svarUpa banAvavuM joIe. carcA-vicAraNuM . sarvodaye svarUpa badalavuM rahyuM: zrI pUjAbhAIe "sarvodayanuM AjasudhInuM svarUpa" e mudA upara carcAne udhADI, temaNe kahyuM - "Ama jovA jaIe to sarvodayane vikAsa paNa dhIme dhIme thayo che. rAjAo prajA pAse kara ugharAvI ke bIjI tarapha zrImaMta upara dabANa lAvI bIjA khAtara ghasAvAnI vAta zIkhavatA. temaja 18, sAdhanasaMpanna mANase ApameLe bIjA mATe tyAga karatA, ane mAnatA ke A sAdhanasaMpannatAmAM bhale amAro sIdho prayatna che paNa samAja ane samaSTino ADakatare prayatna te che ja! amAre vikAsamAM mA-bApa uparAMta samAje ane savizeSe kudarate pANa, prakAza, havA vageree AvI keTalI moTI madada karI che. Ama mAnIne para pakAranA raste saheje kheMcAtA. rAma ane kRSNa sarvAgI krAMtinI rIte sarvodaya vikasAvyo paNa te IzvarIya vibhUtio hatI; tenA kAraNe temanAthI e zakya thayuM. jemake zrI rAme AdivAsI-vanavAsI ane vAnaro sAthe rahIne paNa je rIte kAma karyuM; zrI kRSNa vrajamAM govALiyAo sAthe otapreta banI je kArya karyuM. tene pAyAne sarvodaya kahI zakAya. tevA purUSoe to kiSkadhA ane laMkAmAM je kAryavAhI yuddhanI bajAvI te paNa deza P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 ane duniyAnI ja nahIM. mAryA gayelA vAlI ane rAvaNanA sarvemAM bajAvI gaNAya. samaSTi sudhInA sarvodayamAM te sAdhu saMtane ja pahelo naMbara lAga joIe; kAraNa ke temaNe te jAte ahiMsA AcarI ane AcarAvI che. chatAM gAMdhI yuga pachI sarvodayano je rIte vikAsa thaI rahyo che te anokhe che. e draSTie jotAM e vikAsathI AgaLa jatAM. sahakArI pavRtti ane saMgaThananuM je dhyeya vizva vAtsalyanuM che; te ApaNuM dhyAna kheMcyA vagara rahetuM nathI. khAsa karIne bhAlanaLakAMThA prayoga kSetrathI AraMbhAelI vivevAtsalyanI je pravRttio thaI che teno ullekha karUM chuM.' eTale ja lAge che ke "kalyANarAye" AjanA sarvodayanA vikAsane mokhare rAkha paDaze; sarvodaye rAjyane visAre nahIM cAle ane AgaLano mArga "vizva vAtsalya ne che tenI sAthe sarvodaye anusaMdhAna meLavavuM paDaze, sarvodaya svarUpa badalavuM paDaze, te ja peTa, paheraNa, pathArI tema ja samaSTi aMgene mAnava jAtinA je bIja prazno che te ukelAze. nahIMtara gAMdhIjIe peTa, paheraNa pathArIne prazna ukelavAne je ahiMsaka ro doryo che te paNa adhura raheze. madonmatta mAMdhAtAonA hAthamAM je AneyA ane vizALa sattAo che te dvArA jagatamAM bhayaMkara AMdhI macI jaze. eTale sarvanAzathI bacavA mATe saue vicAravAnuM che. kAryakramanA abhAvavALuM sarvodaya zrI devajIbhAIe pitAno anubhava kahI saMbhaLAvyo ke - " zrI saMta vinobAjI kacchamAM AvelA tyAre temanI sAthe nArAyaNabhAI desAI bhacAu AvelA. te vakhate eka jaMgI sabhA maLI hatI. temAM DokaTare kevA haze? vakIla kevA haze ? te aMge samAjanuM eka suMdara manohara rekhAcitra doreluM. paNa lokoe pUchyuM ke vartamAna paristhitimAMthI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 * e sthiti e pahoMcavA mATe kramabaddha zuM kAryakrama che? rAtre temanI tabiyata sArI na hoI carcA na thaI zakI; ane vahelI savAre ja teo aMjAra tarapha ravAnA thaI gayA hatA. - ' A tarapha bhacAu kheDUta maMDaLe bhAlanaLakAMThA prayoganA anusaMdhAnamAM jema jema kAryakramo karavA mAMDyA tema tema lokomAM dhaDa besavA lAgI. kAryakramo ke saphaLa ukelo vagaranA ekAMgI ke kAlpanika vAtethI lokazraddhA dhIme dhIme DagI jAya che. te lAMbo samaya sudhI TakatI nathI. amaladArI trAsa, gUMDAo ke dAMDa tattvone julma, 'parasparanI nAnI-moTI takarAro, sAmAjika prazno ane rAjakIya to ukelAtA gayA tema tema lokazraddhA divase divase vadhatI gaI che. e to che racanAtmaka saMgaThita kAryakramanI saphaLatA. te nakkara che jyAre kalpanAnuM sukha kSaNika ane asthAyI rahe che. namrabhAve ahIM ekaja dAkhalo ApuM ke sarve maLIne jyAM saMkalpa kare to kevuM AkarSaka kArya thaI jAya che! javA AvavAnI sImAnA temaja gAma tarapha AvavA javAnA rastA TuMkA thaI gayA. saue jamIna dabAvelI, paNa jyAM saue maLIne nizcaya karyo tyAM ja ATha hajArathI na bane te kArya zramayajJathI saunA AnaMda vacce pUruM thayuM. ' Ama "jyAM na pahoMce ravi tyAM pahoMce kavi " ema kahevAya che tenI sAthe sAthe e paNa joDI zakIe ke "jyAM na pahoMce kavi tyAM pahoMce anubhavI." eTale ke anubhava janya prayoga karIne ja lokazraddhAnI jamAvaTa karavI joIe ane te prayogone AgaLa dhapAvavA joIe. ahiMsaka pratikAra kayAM sudhI? zrI zrophe kahyuM :-"eka jamAno che ane jIvADe hato. enI pahelAM to mArIne jIvavAno hato. paNa krame krame chavADIne P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara jIvavAne jamAne Avyo ane have to marIne jIvADone maMtra vizvavAtsalya mArge jatAM sarvodayanA vikAsamAM Avyo che. eTale prANa. pratiSThA ane parigraha--tyAganI vAta AvI che. mArA namra mate te duniyAmAM ekeeka mANasa sukhathI ane nyAya pUrvaka bhAnabhera rIte jIve tevI saune samAnAdhikAranI jogavAI thAya to kadAca ahiMsaka pratikAra paNa ochA karavA paDaze. alabatta e sthitie pahoMcatA pahelAM jeTalA jarUrI lAge te badhAye ahiMsaka pratikAra karavA ja rahyA. paNa e alaga ane Avazyaka vAta che. A draSTie yaMtro karatAM jAtamahenata ane sAdAI upara jeTalo bhAra apAya teTalo jarUrI che ane mUDI tathA rAjya karatAM sevA ane nIti upara jora apAya te jarUrI che. dA. ta. kheDUta ane govALa jevA zramajIvIone bahu ochuM juTha ke prapaMca karavAnI jarUra UbhI thAya. paNa jamInadAra ke sattAlolupI ke mUDIvAdI vagerene satya, nIti ane nyAya sAcavavAM kaThina thaI paDavAnAM. tyAMsudhI emanuM zoSaNa cAlu raheze ane ahiMsaka pratikAra karavo paDaze. vizvahita mATe sarvasva tyAganI jarUra - zrI baLavaMtabhAI kaheH "mArA namra mate Aje kuTuMbanuM, grAmanuM, dezanuM ane kadAca AkhAye jagatanuM ahita thatuM hoya toye tevuM kukanya karavA ghaNA loko taiyAra thaI jaze. kharI rIte to vizvahita mATe sarvasva tajavAnI vAta hovI joIe. vinobAjInA bhUdAna va. prayatno je arthamAM kAmayAba nIvaDavA joIe teTalA nIvaDyA nahIM. asamAnatA dUra karavAnI vAto karavAthI kaMI na thaI zake te to zrama, sAcI keLavaNI ane ektAnA prayAsothI ja thAya. sarakAranI mAtra TIkA karavI te paNa barAbara nathI. sarakAranI eka maryAdA jarUra che paNa te potAnI maryAdAmAM to zakaya teTalo sAtha ApavA taiyAra raheze. alabatta rAjya upara prajanuM ane prajA upara nIti nyAyanuM prabhutva hovuM joIe. dharmAdhatA, vahema, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra3 viTAva, vyAja vagere aniSTo chUTe toja rAjya sarvodayanA mArge ane sarvodaya vizva vAtsalyanA mArge jaI zake. TuMkamAM rAjya, prajA, prajAsevaka tathA krAMtipriya sAdhvIonA anubaMdhathI bhAla naLakAMThA prayoganI jema anubaMdhapUrvaka egya dizAmAM kAma thAya to jarUra vizvamAM mULa palaTo karI zakAya. rAmarAjya ke sarvodaya kaMI uparathI AvavAnA nathI. dareke sAthe maLIne prayatna karavA paDaze. mArA namra mate bIjAnA duHkhe dvave te deva ane bIjAnA duHkhe hase te rAkSasa che. asamAnatAnuM mULa : zrI pUMjAbhAI kahe : "mane to asamAnatAnuM mukhya kAraNa cArebAjuthI kamAto mAnavI lAge che. eka dhadho ane bAMdhI Avaka hoya to pAyAno pherabaMdha thaI jAya. vadhu paDato saMgraha eja jhera che. jhADa sudara tyAM lagI rahe jyAM sudhI aMdaranAM mULiyAM premapUrvaka rasa aMdhArAmAM rahIne paNa kheMcyA kare, paNa udhaI lAge te ? ema kisAna, zramajIvIo, mAtAo vagerenA satoSa upara samAja haryobharyo che. eTale asaMtoSa vadhe te pahelAM ja zrImaMto ane sattA lakSIoe svayaM cetavuM joIe. kalyANarAjanA amaladAro ke zrImatI vagere A samaje to sarvodaya ane kramathI vizva vAtsalya tarapha temaNe AvavuM joIe. zrI balavaMtabhAI: "dAdA dharmAdhikArIonA kaMIka AvAja zabda che ke "nAgarikomAM-lokomAM paraspara prIti ane vizvAsa hoya te rAjyanI jarUra bahu ochI rahe," ane lokomAM e jagADavAnuM sAdhana naitika janasaMgaThana che; jenA hAthamAM rAjya Arthika-sAmAjika prazno cheDI devA joIe. vizva vAtsalya eTale prANI mAtrane sarvodaya : pU. zrI daMDI svAmI kahe : vizva vAtsalya prANI mAtrane sarvodaya che chepaNa prathama ApaNe mAnavasamAja levo paDaze. bauddha dharmamAM ahata. pratyeka buddha ane bodhisatva e traNa dazA gaNavAmAM AvI che. temAM bodhisatva e che ke je bIjA badhAne mokSamAM ekalI gADa" rUpe sauthI pAchaLa jAya che, tyAM sudhI melamAM javAnI nA pADe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 3ra4 . bhAgavatamAM raMtidevane loka Ave che tenA karatAM paNa nIce, zloka vadhu asarakAraka che; je mArA mata mujaba zibi rAjAne che - . "na huM kAmaye rAjya, na sukha, nA punarbhava, " '' kAmaye duHkha taptAnAm pANinAmAti nAzanama." " mAre nathI rAjya joItuM, nathI sukha ke nathI punarbhava; mAtra joIe che duHkhI kANuonA duHkhanuM nivAraNa. A saMdarbhamAM ja ApaNe rAma, kRSNa, buddha, mahAvIra, gAMdhIjI vagerene levA joIe. je ke gAMdhIjIne eka arthamAM, A yugamAM bhagIratha prayAsa gaNAya. paNa e adhUrAne AgaLa laI javA 5. javAharalAla, vinobA temaja ApaNe ema aneka baLe saMkalita thaI prayAsa karazuM te ja kArya 'dIpI UThaze. sarvoDya ane kalyANarAja judI vastuo " zrI caMcaLabahena : ahalyAbAI holkarane traNa varSanuM bALaka hatuM. ane tenA nAme teNe gADI calAvavI zarU karI. te vakhate marAThAemAM helkara, bhesale, gAyakavADa ane siMdhiyA ema cAra zAkhAo hatI. * ekavAra bheMsale caDhAI karaze' ema samAcAra maLatAM te vIsa 'nArIe tene saMdezo mokalyo : "mArA svAmI hamaNAM ja gayA che eTale kAyara banIne huM A vAta kahevaDAvatI nathI. paNa tame mane jitazo to paNa jitIne tamArUM zaurya dIpavAnuM nathI ane hArazo to apayaza pAmazo. kharI vAta e che ke ApaNe sau eka chIe : aMdaro aMdara laDIne khatama thaIzuM to deza upara aMgrejo caDhI besaze. Aje ekatA dAkhavI AgaLa vadhavAnuM che." Ama A saMdezAnI jAduI asara bheMsale upara thaI ane enAthI hajArenI katala thatA aTakI. { Ama sarvodayanI dizAmAM rAjAo, rANIo, brAhmaNo ane e badhA pAchaLa saMtoe kAma karyuM che, tyAre tenI vikAsagati cAlu rahI zakI che." . . . . . . . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 zrI nemimunie viSaya bahAra carcA thatI joIne kahyuM : "mahAnubhAvo ! ApaNe je carcA karI rahyA chIe temAM viSayAMtara na thavAnI kALajI rAkhavAnI che. rAjAo, rANIoe bhalAInAM kAryo ryA. te kAryone ApaNe kalyANa rAjyamAM kadAca lekhAvIe paNa tene sarvodayamAM samAveza na thaI zake. sarvodaya rAjyathI paNa na thaI zake tema zrImaMtonA dAnathI paNa na thaI zake. kartavya ke prAyazcita mAnIne Ape to ja te dAna koI paNa prakAranI graMthinuM kAraNa na bane. eTale rAjya ane mUDI bane upara lokasaMgaThana dvArA lokanItine prabhAva pADavAmAM Ave to ja sarvodaya sArthaka thaI zake. vizva vAtsalyanI najIka sarvodaya . ke - ke e mATe janasaMgaThane, janasevaka saMgaThane ane e bannene satata mArgadarzana ApanAra krAMtipriya sAdhu-sAdhvIo joIze. vaLI jyAM samAja Avyo tyAM prazno, saMgharSa vagere anivAryapaNe rahevAnAM. roTalo, eTale ke paheraveza maLI jAya, ethI prazno nathI UThavAnA ema mAnavuM e pAyAnI bhUla che.' ' eTale ja Aja sudhI sarvodayanuM je svarUpa vikasyuM che temAM sAmudAyika ahiMsAnA prayoga, sarvadharmopAsanA, naitika saMgaThane tema ja rAjyane gauNa banAvavA mATenA sakriya prayatane ane temanuM anusaMdhAna vagere vAto umeravI paDaze. AvatA aThavArthei sarvodayanA kAryakramo aMge vicAra karazuM tyAre vadhu kahevAze, paNa hamaNuM ATaluM te kahevuM ja paDaze ke vizva vAtsalyanI vAtothI sauthI najIka sarvodaya che. ane dezanI aMdara koMgresa ane 5. javAharalAla che. paNa e bannene vizvavAtsalya sAthe sAMkaLavA ghaNo prayAsa kare paDaze. mArgadarzana ane prabho, saMbaI thI prabho P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] sarvodayanA kAryakramo ane khUTatAM tatve -munizrI nemicaMdrajI ane zrI dulerAya mATaliyA [ 30-10-61] muni zrI nemicaMdrajI paNa kAcI daSTi thI kAryakAryakramamAM sarvodayanA Aja sudhInA svarUpa viSe atyAra agAu vicAra thaI cUkyo che. have sarvodayanA kyA kyA kAryakrama che? tenI vizeSatA zuM che? ane temAM kyA kayA to khUTe che te aMge vicAra karI joIe. koI paNa kAryakrama nakakI thAya te cAra to tene tapAsa joIe :-(1) sarvAgI dRSTi (2) vyavasthA (3) susaMgaThane sAthe anubaMdha ane (4) sAtatya. jethI kAryakare ane janasaMgaThane upara barAbara niyaMtraNa rahI zake. A cAra vAto je kAryakramamAM nahIM hoya te game tevo vyApaka haze to paNa temAM lokazraddhA lAMbA vakhata sudhI TakI zakaze nahIM; ane temAM daDhatA ke UMDANa nahIM Ave. bauddha dharmanA kAryakramomAM evuM ja thayuM che ke te vyApaka khUba banyo; eka vakhata loko tenA tarapha khUba AkarSAyA; paNa tyAM UMDANa na AvyuM tethI zramaNa ane zramaNIomAM svacchaMdatA vadhI, vilAsitA phelAI, koI aMkuza na rahyo ke koI preraka baLa na rahyuM. je sarvAgI dRSTi Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 bhagavAna budhe ApI hatI teja na rahI; susaMgaThano sAthe anubaMdha na rahyo; gRhastha sAdhaka-sAdhikA sAthe anubaMdha paNa tUTI gayo ane vyavasthA bagaDI. eTaluM ja nahIM bhikSuNIone saMghamAM sthAna ApyA bAda AgaLa jatAM saMdhamAM ekabIjAne anubaMdha na rahevAne kAraNe bauddha dharma patana pAme. eTale kAryakramomAM cAreyane dIrdhadaSTithI vicAra karavo joIe. AjanA sarvodayamAM saMta vinobAjIe sahuthI mahatvane je kAryakrama upADo te bhUdAnane. AkhA dezamAM enI sArI evI caLavaLa cAlI; videzomAM paNa bhUdAnanI havA phelAI videzathI loko e jovA mATe AvyA ke "bhAratamAM loko premathI jamIna kaI rIte ApI devA taiyAra thAya che!" emane A kAryakrama joI khUba ja prasannatA thaI Azcarya thayuM; paNa sarvodayanA bhUdAnAdi kAryakramamAM keTalAMka to khUTatAM hatAM. te pUrAvAM joItAM hatAM paNa te na pUrAyAM. kAryakramonI sAthe je racanAtmaka kAryakaro joDAyA te ghaDAyelA na hatA. eTale sarvAgI dRSTi Ave ja kayAMthI ? bhUdAnanuM kArya eka rAhatanuM kArya samajAvA lAgyuM. kAryakaronuM koI zistabaddha saMgaThana ke saMdha na thayAM. teo vyaktigata rIte bhUmihIne ane bhUmidAtAonA saMparkamAM AvyA. te je janatAnA saMparkamAM kAryakare AvyA te janatAnuM koI netika saMgaThana na thayuM; tethI ghaDatara thavAne saMbhava na rahyo. bhUdAnAdi thayA pachI tenI vyavasthA apUrNa rahI tethI goTALAo thavA lAgyA.kArya kare, sarva sevA saMghane nAme bhegA thayA kharA, paNa tyAM baMdhAraNa ke zistanI vAta DhIlI hovAthI Arthika goTALA paNa thayA. bhUdAna kAryanA Adya praNetA saMta vinobAjanI prakRtimAM saMgaThana ane saMgaThananA niyaMtraNo upara udAsInatA che. eTale temaNe e tarapha kadi dhyAna na ApyuM. temaNe vicAra phelAvavAnuM kArya moTe bhAge rAkhavuM. pariNAme vinobAjI je gAmamAM jAya tyAre tyAM havA phelAya paNa temanA gayA bAda tyAM vicArane anurUpa koI kArya ke vyavasthA na bane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (328 eTale sAtatya ane niyaMtraNa na thaI zakyAM. kAryakaro paNa bhUdAna aMge vinobAjInI rIte ja kArya karatA gayA. je bhUmi dAnamAM maLI tenI meM te rahI paNa tenI vyavasthA na thaI. mULa to temaNe koI jana- * saMgaThana sAthe bhUdAnano anubaMdha na joDyo. bIjI tarapha A kAryakrama mATe tema ja kAryakaronA nirvAha mATe gAMdhI smAraka nidhinI madada maLatAM; jemaNe kadi dezasevAmAM bhoga nahoto Apo tevA ghaNAkharA aNaghaDa loko kArya karavA mATe nahIM, paNa rejInuM sAdhana samajIne joDAyA. teo marajImAM Ave tema kharca karavA lAgyA kAraNake koI niyaMtraNa na hatuM. A aniSTanuM nirAkaraNa karavA mATe koI upAya ke vyavasthA vicAravAnA badale vinobAjIe nidhi mukitanuM AMdolana calAvyuM, eTale kAryakara ochA thatA gayA ane bhUdAna AMdolananI noMdha paNa ochI thavA lAgI. bhUdAna kAryakramanA anvaye temaNe jIvanadAna AMdolana calAvyuM. emAM ucca kakSAvALA sAdhakane badale athavA to vAnaprastha jIvanavALA lokone badale prAyaH bALabaccAMvALA ayogya mANaso dAkhala thayA. jemanA kharca mATe baso-aDhIsenA pagAra gAMdhI smArakanidhi mAraphata apAvyA ane kayAMka saMpattidAnathI apAvyA. AvA peTa mATenA sevakomAM sevAnI bhAvanA na hovAthI jIvana-dAnane kAryakrama paNa asaphaLa jevo ja rahyo. 'gAMdhIjInA samayamAM racanAtmaka kAryakaro saMsthA sAthe anubaMdha - rAkhIne kArya karatA hatA. temane bhUdAna kAryamAM joDAvA ane te saMsthAnuM kAma choDavA vinobAjIe taMtra-mukitano kAryakrama mUkyo. pariNAme bhUdAna samitio to visarjita thaI eTaluM ja nahIM, enI sAthe ghaNuM anubhavI kAryakaro chUTA thatAM, saMsthAnuM kAma kharaMbhe caDhayuM. pariNAme gAMdhIjInI je sarvAgI ane sarvakSetrasparzI draSTi hatI te na rahI ane je sarvAgI racanAtmaka kArya thavuM joItuM hatuM te aTakI paDayuM. aniSTamAM saMsthAnI virUddha vyaktivAda jAge. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329, - saMta vinebAjI agAu kahetA : " gAMdhIjInI kAMdhe besavAthI navuM ane jUnuM bane joI zakuM chuM." paNa jyAre temaNe taMtra-muktine. kAryakrama mUkyo tyAre temane kahevuM paDayuM : "gAMdhIjI saMsthAo sthApatA ane visarjana paNa karatA. e saMsthAo vacce rahIne teo temanI takedArI barAbara rAkhI zakatA paNa mArAmAM e zakti nathI." Ama kahevAnuM kAraNa temanA vaidika savizeSe vedAMtanA saMskAro che. eTalA mATe ja jyAre jyAre temanI saMsthAomAM kAMI aniSTo thAya ke goTALA thAya tyAre tyAre temAM UMDA UtarI, kAraNa tapAsIne dUra karavAnuM , , temanAthI thatuM nathI. UlaTuM teo kaMTALIne ke e aniSTone cepa amane lAgI jaze e bIke saMsthAthI cheTA rahe che. e saMsthAonI zuddhi karavA ane nilepa rahIne emAM peselAM aniSTone nivAravA prayatna karatA nathI. saMsthAmAM doSapravezane ja ullekha karyA kare che, ane navI saMsthAonI sthApanA karavI pasaMda karatA nathI. enI virUddhamAM temaNe taMtra-muktine (saMsthA utthApanano) kAryakrama mUka che. AnuM pariNAma e AvyuM che ke jUnI racanAtmaka saMsthAo tUTI jAya che; navI ghaDAtI nathI tema ja junA racanAtmaka kAryakarone paNa navA takavAdI kAryakaronA kAryothI badanAma thavuM paDayuM che. ane bhUdAna kAryakrama je saraLa ane saphaLa lAgato hato te pAra paDavAnA badale gUMcavAto jAya che. enI viruddhamAM vizva vAtsalyanA prayogo aMge paNa cakAsaNI karI joIe. vizvavAsalya susaMsthAmAM mAne che. sArA saMgaThanamAM tene saMpUrNa vizvAsa che. eTale saMsthA che tyAM dhanasaMgraha ane janasaMgraha jaze ema mAne che. e sAthe vahIvaTa ane janaghaDataranI AvazyakatA svIkAre che kAraNake tenA abhAve kAryakare ane janatAnuM ghaDatara na thaI zake; temaja vratone AcaraNamAM na mUkI zakAya. ATaluM badhu karatAM ye aTapaTA prazno Ave tyAre vizva vAtsalyane prayogakAra kaMTALato nathI. te lavAdI ke zuddhiprayogathI teno ukela lAvavA prayatna kare che; ethI prajAnuM ane prajAsevakonuM ghaDatara thAya che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 e uparAMta gAMdhIjInA samaye kAryakramo banatA; tene amala thatA ane tenI prakriyAo ane pariNAme uparathI bIje kAryakrama AgaLa dhapAvavAmAM Avato. tyAre AjanA sarvodayanA saMta vinobAjI pAse evI koI vyavasthA nathI. temaNe eka pachI eka kAryakramo ApavA zarU karyA. paNa dareka kAryakrama pAchaLa upara jaNAvela cAra bAbatane abhAva hoya, to te lAMbe gALe paNa asaphaLatAne Are jaIne Ubho rahe. nidhi-muktine kAryakrama paNa asaphaLa gayo kAraNa ke temaNe tarata ja je zAMti sainikono kAryakrama mUkayo temAM vagara ghaDAelA mANaso zAMti sainiko tarIke dAkhalA thavA lAgyA. temanA nirvAhane prazna Avyo eTale temanAM nirvAha mATe sarvodaya-pAtrano kAryakrama mUkyo. Ama kAryakramo upara kAryakramo AvyA; paNa sarvodayanI sAthe je janasaMparkanI ane nitika jana saMgaThananI apekSA rahe che te ahIM Avazyaka gaNAtI nathI. zAMti-sainikonuM ja laIe. e zA mATe che ? enAthI dezanA hitanI kaI vAta thavAnI che ? dezamAM zAMti sthApavA nimitte sarvodaya prayojita A zAMti senAe atyAra sudhI zuM karyuM? kAzmIra, govA, kerala, jabalapura, AsAma, paMjAbI subA ane alIgaDhanA praznomAM; hullaDe thayAM. azAMti prarvatI tyAre zAMti-senA kazuMye na karI zakI ? eTaluM ja nahIM amadAvAdamAM baMDakhora ane dAMDa tattvoe dvibhASIne toDavA ane mahAgujarAtanI alaga sthApanA aMge tophAno karyA, tyAM zAMti sainiko pharakyA paNa nahIM. A badhAno saMtoSakAraka khulAso lokone na maLe to pachI e sarvodaya pAtramAM anAja nAkhavA mATe utsAhI kema bane ? eTale sarvodaya-pAtra yojanA paNa asaphaLa jevI ja rahI che. have pAchA kAryakaronA nirvAhane prazna Ubho thaye; tyAre sarva- sevAsaMghe nidhi muktinA badale, nidhi-saMgrahane kAryakrama mUkyo. Ama A kAryakrama agAunA temanA ja kAryakramanI virUddhamAM che. eTale leka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 vizvAsa Ave kayAMthI ? evI ja rIte pakSa mukitane kAryakrama mUko. paNa lokazAhIne mAnanArA pakSane Teko ApavAnI vAta kahI. ' prazna e thAya che ke je kAryakrama sarvodaya na pAra pADI zake te zA mATe upADo joIegrAmadAnane ja kAryakrama laIe; e savAlamAM badhAya pakSone grAmadAnanI pariSadamAM lAvyA hatA. paNa be-traNa pakSo sivAyanA na AvyA. ane sarakAre grAmadAnane Teko Apavo joIe evI vAta rajU karavAmAM AvI. ene sIdho ane spaSTa artha e thayo ke kAryakare grAmadAnamAM maLelA gAmonuM ghaDatara karI zakavAnA nathI ane vyavasthA tathA ghaDataranuM kAma sarakAra kareje kArya kAryakare na karI zake ane sarakArane mAthe mUkavAnA hoya to sarakArane te mujaba mAtra sUcanA salAha ApavAno ja kAryakrama ghaDavo vadhAre ThIka gaNAya. kerApuTa (oDisA)mAM pahelAM to keTalAka kAryakaroe grAmadAnI. gAmomAM jaIne kArya AraMbhya. paNa pachI jhaghaDA UbhA thayA. eTale rAjakIya-prazna AvatAM ane tyAMnuM kAma sarakArane soMpAyuM. pakSa. muktinA badale koMgresane pakSAzraya levo paDyo. Ama sarvAgI draSTinA abhAve kAMto kAryakramo adhUrAM rahyA, avyavasthita thayA ane kayAMka te tenI viruddha ja kAryakrama ApavAnI nobata AvI. AjanA sarvodayanA cAlaka saMta vinebAjI rAjakAraNathI ataDA rahevAne ane prajAne paNa ataDI rAkhavAnI vAta kare che ane susaMgaThitane ghaDAyelI koMgresane paNa Teko ApavAnI nA pADe che. paNa matadArone ghaDavAnI vAta gata sarvodaya saMmelanamAM mUkavAmAM AvI che. rAjakAraNathI. ataDA rahIne A kAryakrama kaI rIte pAra paDAze te jovuM rahyuM. - kAzImAM svaccha bhArata-Adilane ane IdoramAM "azlIla piosTara haThAo AMdolana" zarU karavAmAM AvyAM. paNa vinebAjI tyAM rahyA tyAM sudhI thoDoka jusso rahyo pAchaLathI e osarI gayo. Aje sarvodaye dezavyApI kArya karavuM haze to gAMdhIjIe jene P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Teko Ape ane jenI zuddhi-puSTi karI hatI ane jeNe dezabharamAM racanAtmaka kAryakrama Apyo ane lokone jagADyA ane aMte AjhAdI apAvI tevI ghaDAyelI saMsthA keMgresane Teko Apavo rahyo. eTaluM ja nahIM; krAMtipriya sAdhu varga dvArA prerita janasevakonAM vyavasthita saMgaThane tenA hastaka cAlatAM janasaMgaThana sAthe paNa anubaMdha rAkhavo joIe. nahIMtara Aja evuM lAge che ke dezanAM be moTAM baLa-sarvodaya ane koMgresa ekabIjAnI viruddhamAM jaIne potAnI zakti veDaphI rahyAM che. sAmAnya prajAmAM paNa sarvodayanI AjanI rItinItine kAraNe buddhibhrama thAya che. " eTale sarvodayanA navA kAryakramamAM upara jaI gayA te pramANe je to khUTe che te A pramANe che -(1), koMgresa sAthe anubaMdha ane koMgresanI zuddhi ane puSTi (2) naitika janasaMgaThana UbhAM karI tenI sAthe bhUdAna vagere kAryakramo joDavA. (3) lokasaMgaThana, lokasevaka -saMgaThana e banne saMgaThanenAM mArgadarzana ane dekharekhanI saMpUrNa javAbadArI levI (4) eka kAryakrama pUrI rIte pAra pADyA vagara bIje kAryakrama Ubho na kare. bhAla naLakAMThAmAM prayogo karyA pachI anubhavo uparathI je vAta lAge che te jaNAvavAmAM AvI che. eTale Adhunika sarvodaye A khUTatAM to upara vicAra karI tenI pUti karavI paDaze toja tenI zaktine lAbha samAjane vadhAre upayogI nIvaDaze. bhAla naLakAMThAmAM cAlatA racanAtmaka (kAryakaranI saMsthAnI) prAyogika saMghanI vadhu najIka je saMsthAo che temAM sarvodaya ke sarva sevAsaMghano krama pahelo Ave che. paNa te saMsthAoe siddhAMtanI sAthe vahevArano meLa besADavo joIe ane kAryakramo ghaDavA joIe. te dezanA utthAna mATe, vizvanA kalyANa mATe, je zaktio kAma kare che tene lAbha samAjane vadhAre pahoMcaze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 zrI dulerAya mATaliyA koIpaNa jIvanakAryane samajavA mATe jainadarzanamAM traNa tattva A pramANe batAvavAmAM AvyA che - (1) nizcaya : enuM tAttvika svarUpa agara to tattvajJAna sarvAgI. ane sarvakSetrIya daSTie vicAreluM che ke nahIM ? (2) vahevAra : ene AcAramAM mUkavA mATenI vyavasthA kevI: rIte goThavAI che. amalamAM A vastu keTalI mUkAya che ? (3) saMghajIvana : saMdha ane samAja sAthe ene anubaMdha che ke nahIM ! - nizcayane mukhyatve najara AgaLa rAkhI jIvanane ghaDanAra che te sAdhu kahevAya che. vahevArane mukhyatA ApIne je pitAnuM jIvana ghaDe che te zrAvaka ke sAdhaka kahevAya che; ane bahujana samAja je nItine najaramAM rAkhIne pitAnuM jIvana ghaDe che te mArgAnusArI kahevAya che. A traNe AmajanatA, sAdhakavarga ane krAMtipriya sAdhunA saMdarbhamAM kAryakramone vicAra karAya to te jIvana mATe khUba upayogI nIvaDe. | sarvodayanA saMdarbhane paNa eja rIte joIzuM. A rIte koI paNa vastu jevAthI sAcI daSTi lAdhe che. gAMdhIjIe paNa ane temanA jevAoe A traNene joyA. gAMdhIjIne jyArathI sAcI samajaNa AvI tyArathI nakkI karyuM ke "satya eja mAruM jIvana che; satyane khoLe huM mAruM jIvana samarpaNa karuM chuM. satya paramAtmA mane jyAM derI jaze tyAM huM jaIza! koIpaNa rAjakIya pakSa, saMsthA, kuTuMba ke jJAti je satyane choDIne cAlaze to tene Azraya cheDI daIza. satyanA prayoga karanAra mATe saMpatti, kuTuMba ke paMtha kazuMye nathI!A temane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 pahelo kAryakrama hato. ane e kAryakramamAM bApunA jIvana pathane anusaranAra ane svIkAranAra sarvodaya vicAranA sAdhu kahevAyA. zrI ravizaMkara mahArAja A mArge AvyA, tyAre temanI patnI kahevA lAgI : "A khetI ane bALabaccAnuM zuM thaze ?" paNa teo prabhu bharose choDIne cAlI nIkaLyA. svAmI AnaMda himAlayamAM rahetA hatA, paNa bApunI svarAjyanI hAkala sAMbhaLIne te tyAMthI AzramamAM AvI gayA. kedAranAthajI himAlayamAM yoga sAdhanA karatA hatA; te bApunA kAryayogamAM joDAvA gRhasthanAM kapaDAM paherIne AvI gayA. kizoralAla mazarUvALA ane gomatI bahena paraNelA hovA chatAM aparigraha vrata laIne bApunA kAryamAM parovAyA. vinobAjI brahmacArI rahyA ane aparigrahI thaI bApu pAse rahyA. bApue navAyuganA sAdhuonI A eka phALa UbhI karI. pitAnuM sarvasva mUkIne bApunA satyanA vicArane samajavA mATe bApu pAse judA judA mANase AvyA. mAmA sAheba phaDakee AdivAsI jIvananA utthAna mATe pitAnuM jIvana gALyuM. ThakkarabApAe paNa harijana ane pachAtavarga mATe jIvananuM utsarpaNa karI nAkhyuM. ravizaMkara mahArAja jevA Aje najare paDatA e paikInA eka saMtapurUSa che. Ama bhAratamAM ghaNu navayuganA sAdhucarita purUSe gAMdhIjInA nimitte pAkyA che. ' bIje kAryakrama : mahAtmA gAMdhIjIe sAdhako mATe bIje kAryakrama mUkyo te sAdhako mATe vratamaya jIvana gALavA Azramo ane zikSaNa saMsthAo UbhI karavI. ahiMsAthI mAMDIne namratA sudhInA 11 vrato sahiyArAM jIvanathI ja AvI zake. eka divasamAM ke mAtra bolI javAthI A guNe AvI jatA nathI. bApue Azrama sthApyo tethI temaNe potAnuM ane vratabaddha jIvana gALanArA sAdhakonuM jIvana - ghaDatara karyuM. jugatarAmabhAIe zikSaNa saMsthA rUpa Azrama sthApyo ane samajaNapUrvakanuM vratamaya jIvana - ghaDatara karyuM. A saMsthAo dratone 'poSaka banI. . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 335 trI kAryakrama : samagra samAjane ghaDavA mATe bApue saMsthAo ane saMgaThane UbhAM karyA. samAjane Arthika vahevAra te kare paDe paNa e Arthika vahevAra zuddha kema bane? e mATe temaNe carakhA saMgha Ubho karyo, jemAM kAMtanAra, vaNanAra, loDhanAra, pIMjanAra, dhanAra, raMganAra badhAne yogya rojI maLe ane samAjamAM e rIte yogya vizuddha naitika vahevAra cAle. te yugamAM vizyavRttinA lokone bApue kahyuM : "tame Avo ane A carakhA saMghane calAvo." harijanenA samagra vikAsa mATe-sahuthI pachAta gaNAtI koma mATe, temaNe "hasjina - sevaka saMgha" sthApo. grAmodyoga mATe grAmodyoga maMDaLa tathA gesevA saMgha sthApyo. kheDUtomAM naitika jAgRti ANavA mATe, temaNe bAraDolImAM satyAgraha karyo. majUromAM naitika zakti ANavA mATe, caMpAraNa, amadAvAdamAM anazana karyuM ane haDatAla paDAvI. amadAvAdamAM majUra mahAjana nAmanI saMsthA sthApI. mahilAo mATe mahilA - saMsthA sthApI. nAnA bALakone saMskAra kema maLe te lakSamAM rAkhI "naI tAlIma saMdha" Ubho karyo. A saMghe ane saMsthAoe gAMdhIjInA vividha racanAtmaka kAryakramonI pravRtti upADI. gAMdhIjIe sarvodaya mATe A traNa mukhya kAryakrama mUkyA hatA. je saMta che te AtyaMtika svarUpanA prayoga kare che ane tene munizrI saMtabAlajI kahe che tema sAdhu kaI saMsthA, saMdha, koMgresa, paMtha ke saMpradAyanAM baMdhanamAM na hoya. paNa te, janasevakonI saMsthA, janasaMgaThano ane koMgresane taTastha rIte preraka hoI zake; sabhya ke padAdhikArI na hoI zake." e rIte nirmaLa sAdhucaritra purUSone saMsthA, saMpradAya, paMtha ke pakSanuM baMdhana na hoya, paNa te susaMsthAone Teko Ape, mArgadarzana Ape, enI naitika cakI rAkhe, ghaDatara kare; A saMsthAonA vicAra ke jJAna upara AvaraNa Ave tyAM dUra kare ane jUnAM khoTAM mUlyo badalAve. gAMdhIjIe eTalA mATe ja A badhI saMsthAo nirmANa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 karI hatI. ane temanA jevA sAdhusvarUpe lokoe sarvodaya ANavA saMsthAonuM nirmANa paNa karyuM. Aje sarvodayanA kAryakramone ApaNe e rIte vicArIzuM te lAgaze ke upara batAvela traNa to paikI nizcaya nayanA tatvane pakaDI, vinobAjInA kAryakramo cAle che. tattvajJAnanuM ucca svarUpa nizcaya naya che. jo ATaluM samajI levAmAM Ave to Aje sarvodayanA kAryakramamAM-vahevAramAM je kSati dekhAya che, te kSati enA cAlako ke kAryakrama prerakonI nathI e jANI samajI zakAze. ATaluM samajI lIdhA pachI sarvodayanA saMcAlaka pratye vyakitagata pUrvagraha nahIM baMdhAya. sarvodaya vidhavAsalyanA najIkanI sAdhanA che. je e sAdhanAne mUlavavAmAM bhUle cUke paNa zaratacUka thAya te anubaMdha-vicAradhArA tUTI paDavAno saMbhava che. gaMgA ane jamanA jema be nadIo che tema A be sAdhanAnI dhArAo che. gaMgA zAMta che, jamanA vegIlI che. tema eka sAdhanA jJAnapradhAna che, bIjI bhaktipradhAna che. jema gaMgA ane jamanAno saMgama triveNI saMgama thaI jAya che tema A be vicAradhArAne anurUpa cAlatI sAdhanAno saMgama jJAna, bhakti ane yoganA triveNI saMgamarUpe banAve che e mATe banene samanvaya karavo jarUrI che. te je draSTie vinobAjInA vicAra huM samajyo chuM; tene rajU karUM chuM - gAMdhIjIe kahyuM hatuM: "eka divasa evo lAvavo che jyAre mAtra sigala batAvavAnI jarUra paDe, tethI loko samajI jAya ane polisa vagara pite raste cAlavAnI ane vAhana vahevAranI zista pALe. polisanI jarUra na paDe. pilIsane katAra (yU) racavAnI jarUra paDe te samajavuM ke loko athaDAI jAya che ane jAte niyama pALI zakatA nathI. muMbaI jevA zaheromAM te polisa hovA chatAM paNa athaDAmaNa ane akasmAto thayA ja kare che. e bIjI rIte jIvanamAM athaDAmaNa AvavAnuM kAraNa jJAnano abhAva che. jIvananuM bhAna na hovAnA kAraNe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 asaMgatio ane gharSaNa UbhAM thAya che. jema polisa vinA-zistanI sajAga bhAvanAe rAjya cAlI zake, ema jIvanane vahevAra paNa athaDAmaNa vagara jJAna vaDe cAlaze. A vAta samajAvavA gAMdhIjIe TosaraoNya AzramamAM ene prayoga karyo. kopAkina ane TolsaroyanA vicAronA A bI gAMdhIjIne maLyAM hatAM. vinobAjI A vicAranA puraskartA che. teo kahe che ke je 20-25 samaja kAryakare A vAtane nahIM samaje ane zAsana vagara na calAvI zake te zAsanamukta samAjaracanAnI vAta havAmAM rahevAnI che. jo A vicArane mAnanArA loko upara dekharekha rahe, chupI pilisa rahe, prAyazcita karavuM paDe ane zuddhi karavI paDe to e vicAra adhUre che. eTale jIvanadAnInI vAta AvatAM vinobAjIe kahyuM ke, jene taMtra na haya, nidhi na hoya, pakSa na hoya, ke koI baMdhana na hoya te jIvanadAnI che. te potAnI sarvasva zakti Izvarane samape che. A rIte sarvasva arpaNa karanAro mAtra IzvaranA AdhAre rahe. te muThThI anna bheguM karI AtmanirvAha kare, tema ja potAnA nirmaLa jJAna, tyAga, tapazcaryA va. upara avalaMbita rahe. A navA yugane sAdhudharma che ane tenA pratIka rUpe ravizaMkara mahArAja che. jemaNe potAnI sarvasva zaktine A rIte samarpI che, evo jIvanadAnI je haze te sarvasva-tyAgI banI lokonA AdhAre raheze. paNa, vinobAjInA A kAryakramanuM rahasya samajyA vagara, game tevA gRhastha-kuTuMba bALabaccAMvALA-nI paNa, jIvanadAnI tarIke bharatI thavA lAgI tyAre goTALe thayo. sAdhudharmane lAgu pADavAnA niyamo gRhastho upara lAgu karavAmAM AvyA. je loke kuTuMbavALA ke P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 338 bALakone patnIvALA che temane baso aDhIsothI ochAmAM pUruM na paDe eTale temane jIvanadAnImAM gaNavA ke levA joItA na hatA. jIvanadAna navayugane dIkSA saMskAra che. paritrajyA laIne jIvanadAnI parivrAjakarUpe pharaze. jIvanadAnamAM A yuganI sAdhusaMsthA nirmANa karavAnAM bI paDayo che. jIvanadAna ApanArA sAdhupurUSo gAMThe paisA bAMdhaze nahIM ke saMgraha karIne pharaze nahIM. sAdhu to kaIpaNa saMsthA, pakSa, paMthanA baMdhana vagara apratibaddha rIte vihAra kare che, tevI ja rIte navayugane A pariprAvaka paNa sarva-saMga ke AzakitathI mukta raheze; to ja tenuM ciMtana pUrvagraha parihArI ane zistanA bhayathI mukata haze. AvA sAdhucarita puruSa, loke dvArA Apela sarvodaya - pAtrAdhArita haze. paramahaMsanI jema e sAdhaka masta haze. mUlya parivartana mATe navA yugane e sAdhaka zuM kare? tenA jIvana namAM koIpaNa prakArane pUrvagraha, rAgadveSa ke mohamamatA nahIM hoya. A mArI saMsthA che, evo paNa mamatvabhAva enAmAM nahIM hoya. A pUrvagrahamukata, saMsthAmukta ane pakSamukta sAdhaka ja vicAra-parivartana karI zakaze. eTale evA sAdhu purUSe saMgha, saMsthA, nidhi ke pakSa upara nirbhara rahevAnuM na hoya, tene AjIvikAnuM kAma paNa zuM? tene te sarvodaya pAtra upara nabhavAnuM che ane lokonA vicAranuM ghaDatara karavAnuM che. e mATe tene satata pharavAnuM che. tenuM kAma haze adhyayana karavAnuM ane satyanA vicArane atAgrahapUrvaka koIne upara lAdayA vagara mUkatA rahevAnuM che. eTale vinobAjI A kAryakrama dvArA navA yuganI sanyAsIsaMsthAne beThI karI rahyA che, ema mAnIe to e kAryakramane nyAya ApI zakIe. *. e nizcayanayanA tatvajJAnanI daSTie vinobAjIe bIjo kAryakrama e mUko ke "kAryakarone ghaDe koNa?" teo ema vicAre che ke huM ghaDanAra koNa? Izvare sahune banAvyA che ane teja ghaDaze. mAre vacamAM na paDavuM joIe. A vAta ucca koTie pahoMcelA vinobAjI jevA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhako mATe barAbara che ane e temanI niHspRhA jAhera kare che. paNa kAryakarane ghaDavA to paDaze ja eTale te kAma koI saMsthAe karavuM joIe. eTale vinobAjIe gAMdhIjInA samayanI badhI racanAtmaka saMsthAonuM ekIkaraNa karAvyuM, ane sarva-sevAsaMgha nAmanI eka saMsthA banAvavAnI preraNA ApI. A sarva sevAsaMgha kAryakaronuM ghaDatara kare ema teo mAnatA hoya evuM lAge che. paNa gAMdhIjI jema saMsthAnI sthApanA karI tenI vacce rahIne ghaDatara karatA tema karavAnuM vinobAjInI prakRtimAM nathI. teo mAne che ke mAruM kAma to mAtra vicAra ApavAnuM che. teo kahe che: "huM to prajA sUrya yajJane ghaDe chuM. huM to mukata pharyA karavAno. huM vahIvaTamAM pAM; saMsthA ke kAryakaranA ghaDataramAM paDuM to rAgadveSa caeNTI jAya !" e dRSTithI teo mAtra vicAra pracAramAM magna rahe che ane saMsthA ke kAryakaranA ghaDatarathI dUra rahe che. A ja vinobAjInI muzkelI che. te gAMdhI bApu saMsthA ane kAryakartA A badhAnuM ghaDatara karatA. teo AvatA praznone hAtha upara letA, tene ukelatA, e mATe jokhama kheDatA ane tenAthI kadi paNa akaLAtA nahIM; tema ja rAgadveSathI nirlepa rahetA. A sthiti vinobAjInI nathI. eTale kAryakare temane Azaya samajyA vagara temaja temanA jeTalI ucca sAdhakanI bhUmikAe pahoMcyA vagara akALe satyasta dharmanI vAta pakaDavA lAgyA. vinobAjInI jema teo pharavA lAgyA ane saMsthAnA vahIvaTa, hisAbI cokakhAI ane ghaDatara upara ochuM dhyAna ApavA lAgyA; eTaluM ja nahIM sAdhakanI ucca kakSAnA abhAve, vagara samaje saMdha, saMgaThana ane saMsthAothI ataDA rahevA lAgyA. AjanA evA vagara ghaDAyelA, daSTi vagaranA kAryakaromAM vahevAruM jJAna nathI ane saMdha zraddhA paNa nathI. AvA aNaghaDa kAryakare jyAM jyAM jAya che tyAM lokone temanA upara zraddhA besatI nathI. ravizaMkara mahArAja ke babalabhAI jevA pIDha, vratabaddha ane daSTi saMpanna sevako bhale phare paNa bAkInAone saMsthA ke AzramamAM rahI, ghaDatara karI daSTi meLavavI joIe. vratabaddha thayelA sAdhako vicAre P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 te ja A kAryakramo pAra paDI zake ! A vAta paraMparAgata moTA kAryakaroe nAnA kAryakarone samajAvavI joIe paNa tema thatuM nathI. kadAca pite paNa na samajatA hoya evuM paNa banI zake. have taMtra (saMsthA) mukti ane pakSa muktinA emanA kAryakramanI pAchaLa zuM rahasya che? te vicArI laIe. racanAtmaka kArya karanArI, khAdI grAmodyoganI utpAdaka saMsthAonI pahelAM nema e hatI ke je rAjya ke zrImate vagara hastakSepa karyo madada Ape to levI; paNa mULa tatva sacavAnuM joIe. vinobAjIe joyuM ke saMsthAo pote rAjya ke borDane AdhIna. banatI jAya che ane saMsthAo upara rAjyapakSanI pakaDa vadhatI jAya che. saMsthAnA kAryakare paNa potAnA svArtha mATe e saMsthAone pakaDIne beThA che ane choDI zakatA nathI. AmAM sarvodaya saMbaMdhI mULabhUta muddo dabAI javA lAge eTale vinobAjInI akaLAmaNa vadhavA lAgI. temaNe kahyuM ke "A saMsthAo dvArA prayogAtmaka rU5 kAMI pakaDAtuM nathI. te mAtra rAjya, borDa ke kAryakaronA hAthArUpa banI gaI che " eTale ke saMsthAo choDo e jAtanI taMtra mukti ane pakSonI pakaDa saMsthAo upara dUra karAvavA temaNe pakSa muktino kAryakrama mUko. hetupUrvaka sthapAtI koI saMsthAne teo niSedha karatA nathI. temanI preraNAthI vardhAmAM "brahma vidyA vihAra", badha gayAmAM samanvaya Azrama" ane beMgloramAM vizva nIDama " vagere saMsthAo, jJAna-bhakti ane karmanA samanvarUpe, ke sarvadharma samanvayanI dRSTie sthapAI che. mAtra teo tyAM pote rahIne ghaDatara karI zakatA nathI agara to pote te saMsthAonA mUMjhavatA praznone ukelavAmAM ocho rasa le che. tyAre gAMdhI yuganA ane te samayanA ghaDAyelA, pIDha, daSTivALA ane vratabaddha kAryakaroe-jemAM nAnAbhAI bhaTTa ane jugatarAma dave vagere mukhya che Azrama saMsthAonuM nirmANa karI, tenA dvArA aneka kAryakaronuM ane lokonuM ghaDatara karyuM. navayugane kAyA palaTo evI saMsthAoe karyo. emaNe joyuM ke sarvodayanA pAyAnA kArya tarIke saMsthAonA. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 ghaDataranuM kArya che. eTale homAI javAnI ke pheMkAI javAnI paravA kayo vagara evA gAMdhI yuganA marajIvA lokasevako kUdI paDyA. "haLapati mukti ne kAryakrama pahelavahelAM zrI jugatarAmabhAI davee upADyo tyAre emanA mATe sthApita hitoe eTale sudhI pracAra karyo ke emanuM bhASaNa koI paNa skUlamAM na thavA devuM. "Azrama bALI mUkaze !" evI aphavAo paNa AvI ane ekavAra to ema lAgatuM hatuM ke Azrama tUTI paDaze. paNa temaNe te nakkI kareluM ke "bhale Azrama bALe ke bhASaNa na thavA de, paNa svarAjyanI hAkala che eTale mAre A kAryakrama pAra pADavo joIze " Aje paMdara paMdara varSanA gALA pachI paNa keTalIka saMsthAo ane kAryakaromAM kAryakrama mATe ke sAmudAyika ahiMsaka prayoga mATe homAI javAnI bhAvanA AvI nathI. eTale je saMsthAo, janasevakonA cAritrya ghaDatara ane lokonA naitika ghaDatara mATe jarUrI che te bhale rahe paNa bAkInI rAhata-rojI ApanArI ane rAjyanA paisA upara TakI rahenArI saMsthAoe dravyakSetra-kALa-bhAva pramANe potAnuM rUpa badalI nAkhavuM joie ane sevA, saMsthArUpe maTI javuM joIe. temaja kAryakaroe enAthI dUra rahevuM joIe; A hatI saMsthA mukti kAryakrama pAchaLanI bhAvanA. paNa kAryakare ane lokonA ghaDatara mATe vinobAjInI saMsthAo niSphaLa nIvaDI kAraNa ke cakkasAI prazna ukela ane mArgadarzananA abhAve koI saMsthA pitAnA nizcita dhyeyane na pahoMcI zakI. have rahI loka saMgaThananI vAta. A saMsthAoe sAdhaka koTinA kAryakaro taiyAra karavAnA hoya che. sAmAnya lokomAM jJAna ane samajaNa ochAM hoya che. jyAM garIbI che tyAM paheluM kAma ene dUra karavAnuM hoya che. AkhuM gAma garIbImAM ekatAna-eka parivAra kaI rIte bane! garIbI dUra karavA mATe kAryakramo hovA joIe. mAtra jamInathI A prazna nahIM paDe. enA mATe gAmegAma grAma sagaThana hovAM joIe. je naitika jJAna uparAMta gaMdakI zAthI thAya che; gaMdakIthI zuM zuM rego thAya P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 che? bALakone kaI jAtanuM zikSaNa ApavuM joIe ? garIbI zI rIte dUra thAya? A tamAma bAbatonuM jJAna satya-ahiMsAnI dRSTie ApanArUM eka saMgaThana hovuM joIe. A saMgaThana pakSApakSathI mukta hevuM joie. te paMcAyata ane sahakArI maMDaLI vagerene doravaNa Ape jene laIne sArvajanika cAritryanuM ghaDatara thAya. A kArya vinobAjInA kAryakramamAM khUTatuM tattva che. A vinobAjI sAdhucaritratA upara pahoMcyA che. teo nizcayatAnI daSTie vicAre che emAM emane vicAra na kahI zakAya. e paNa kharUM che ke vinobAjInA vicAronA vAhana banavAmAM sarva sevAsaMdha saMsthA niSphaLa nIvaDI che ane te vadhAre baMdhabesatuM che. eka preraka koI zuddha vicAra mUke ke tadanurUpa kAryakrama mUke paNa tene anusaravA mATe tenI saMsthA acakAtI heya, agara to temAM nabaLAI hoya, te doSa saMsthAne che-vicAra mUkanAra nathI. gAMdhIjImAM e khUbI hatI ke teo evI ja rIte vicAre mUkatA ane judI judI kakSAvALI saMsthAo mATe, judA judA kAryakramo mUkatA ke je amalamAM UtarI zake eTaluM ja nahIM cAre saMgaThane sAthe anubaMdha paNa rAkhatA; saMgaThano UbhA karatA, ane temAM peselA aniSTone tapa-tyAga, zuddhi prayoga vaDe zudhdha karatA. vinobAjI kevaLa sAdhucarita saMsthA sudhI pahoMcyA che; janasaMgaThana nirmANa ke janasevaka saMgaThananA ghaDatara sudhI pahoMcyA nathI. A janasaMgaThana ane saMsthA nirmANanuM kAma adhurUM rahyuM che, te upADavuM joIe. rAjya upara prabhAva pADI zake e rIte racanAtmaka kAryakara saMgaThanane ghaDavuM joIe. be sarvodaya saMmelane. ArasI ane karNATakamAM huM hato. tyAM " kAryakaro bhegA thayA. rAjakIya pakSavALAomAM eka bAju vicitra -nArAyaNanI pakaDa ane bIjI bAju kRpalANIjInI pakaDa cAlatI hatI. teo tANA-tANuM choDI zakayA nahIM. saurASTramAM DhebarabhAI rAjakIya kAryakaronA prabhAvamAM AvI gayA tethI ame eka nirNaya upara na P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 AvI zakyA. badhA ye prAMtamAM kAryakaronI lagabhaga A sthiti che. eTale Aje sarvodayanA kAryakramomAM vicAranAM to barAbara che paNa lokasaMgaThane dvArA prayoga, ghaDatara ane saMgaThane sAthe anubaMdhanA to khUTe che. vizva vAtsalya-prayoga ane sarvodaya prayoga e be ghaDAo che. phera eTalo ja che ke eka ghoDo AcAramAM khUTatAM bIjA tone pUre che; bIjo pUrato nathI. je sarvodayanA kAryakare taiyAra hota to lokazakita UbhI karI zakAta ane saMgaThana dvArA ghaDatara karI zakAta. bAkI Adhunika sarvodayanA puraskartA saMta vinobAjInA kAryakramonI AMtararASTriyakSetra upara asara thaI che e enA prabaLa nizcaya, vicAratattvane darzAvI jAya che. bhUmidAna, zAMtisenA, ekatA pariSada, avikasita dezone madada e cAra kAryakramo, vizvanA morace eka yA bIjI rIte svIkArAyAM che. evI ja rIte vizvanA sAdhuone eka thavAnI, zAMtisenAnI AvazyakatA, pakSamukata sevAdaLanI, grAmasvarAjyanI (vikendrIkaraNa dvArA) Toca maryAdA. A vAtAe ghATa pakaDyo che. have to vinobAjInA vicAronI chaNAvaTa karI, AcAramAM kyAM khAmI rahe che, e ApaNe badhAe maLIne dUra karavAnI che. Ama karIzuM to sarvodayanA kAryakramomAM khUTatAM to ApaNe pUrI zakIzuM. carcA-vicAraNuM sarvodayano vyApaka kAryakrama paNa jAgRtipUrvaka AgaLa dhapavuM rahyuM zrI pUjAbhAIe sarvodayanA kAryakrama ane khUTatAM to upara carcA upADatAM kahyuM : "bhUdAna kAryakramamAM keTalAka samajapUrvaka, keTalAka dekhAdekhIthI, keTalAka sthAna pratiSThA ane keTalAka aMdarathI lAbha meLavavAnI lAlacathI kheMcAyAM. ghaNAne e jema pedA karanAre suMdara kAryakrama lAgyo ane keTalAkane dezanA uddhArane sarvotkRSTa kAryakrama jaNAyo. rAjakIya kAryakramomAM bApujInA kAraNe je jAgRti rakhAI hatI, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 te AmAM na rakhAI. eTaluM ja nahIM ghaNA takavAdIo AmAM ghUsI to gayo paNa temaNe "bhUdAna "nA nAme ADuMavaLuM ghaNuM bAphavuM zarU karyuM: - eka nAno prasaMga TAMku. dhaMdhukAmAM koMgresa kAryakaronI mITiMga hatI. zrI ThAkorabhAI desAI temAM AvelA. temane ciThThI mokalI eka bhUdAna kAryakare bolavAnI rajA mAgI. thoDI minITo udAratAthI apAI paNa teo je bolyA temAM mAtra vyakitagata baDAI ane koMgresanI niMdA sivAya kAMI na nIkaLyuM. e bhAI pahelAM hAIskUlamAM haze. emane keMgresI kAryakara taraphathI ke koMgresI kAryakarone emanA taraphathI duHkha thayuM hoya e banavAjoga che. paNa, te aMgata pUrvagrahane AvA ThekANe bhUdAna kAryakaranA nAme durUpayoga karavo te keTaluM vicitra ! Ama jene koMgresa ke koMgresIo sAthe na phAvyuM ane keTalIka vAra to pratyAghAtI valaNavALAone eka vyAsapITha rU5" e kAryakrama (bhUdAna) banI javA lAgyo. AcAra karatAM pracAra vadhAre thavA lAgyo. AvezamAM ane utsAhamAM ghaNAM jIvanadAnI banI gayA, paNa kharekhara jIvana zuM? jIvanadAna zuM ? evuM bhAgye ja samajAyuM ane jhUkAvI dIdhuM. na saMgaThana, na saMsthA, na vahIvaTI kuzaLatA. pariNAme keTalAka bhUdAna-yAtrAnA bahAne samAjamAM rakhaDatA thaI gayA; keTalAka kharI gayA ! AkhA kuTuMbane sarvodaya pAtra upara jIvavuM kyAM saheluM che ? eTale bhUdAnamAMthI ghaNA nIkaLI gayA ane teo bhUdAnanI niMdA karatA thaI gayA. bIjA evA paNa nIkaLyA, jeo bhUdAnamAM gayA pachI cAritrya sAcavavAmAM kAcA nIkaLyA. AthI samAjamAM ekaMdare chApa sArI na paDI. bhUdAnamAM samajaNapUrvaka paDanArA bahu ochA hatA. - meM joyuM ke sArA gaNAtA mANasoe "mAge che mATe ApavI paDaze" ema jANIne binaupayogI jamIna ApI. dAnanAM patrako bharAyAM paNa tenI vyavasthA-goThavaNa thaI zakI nahIM. saMgaThano na UbhAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 karyA, na saMsthAomAM mAnyuM. eTale bhUdAnane kAryakrama sarvottama havA chatAM, tenuM vyavasthita rUpa baMdhAya te pahelAM kAryakrama juvALabaddha Avyo evo ja jhapATAbaMdha juvALa osarI gayo. citra viMkhAI gayuM. saMsthA thAya te DakhADakhI thAya. nANunI golamAla thAya, evA evA-bhaye saMta vinobA DarI gayA.paNa, je vyApaka pravRtti lIdhI, to pachI jokhama karIne paNa AgaLa vadhavuM joItuM hatuM. jo e pravRtti jAgRtipUrvaka AgaLa vadhI hota to Avo eno karUNa pheja na thAta. saMta vinobAjInI vidvatA, samaja ane kAryakramamAM dIrdhadaSTi jevuM dekhAyuM; paNa kAryakramanI dekharekha ke naitika AdhyAtmika rIte pitAnuM nimaMtraNa nahIM, eTale A sthiti thaI. paNa tene sudhArI anubaMdha vicAradhArIe to kAryakramanuM dharamULathI saMzodhana karI AgaLa vadhavuM joIe. vyApakatA jeTaluM uMDANa paNa joIe zrI devajIbhAI : "sarvodaya kAryakramamAM prathamathI ja vyApakatA upara jeTaluM dhyAna apAyuM teTaluM UMDANa upara na apAyuM. tethI kAryakramo moTA paNa tenAM dhAryA pariNAma na AvyAM. eka kheDUta pAse pAMcaso ekara jamIna hoya. sAdhana, kheDUta, majUrI va. badhuM hoya eTale vAvavA jAya tyAre "bI" ghaNuM hoya dekhAva moTo lAge, paNa AvaData na hoya te bI jema tema pheMkI Ave, te niMdAmaNa na kare te lIlotarI to vadhu lAge paNa khaDAmAM pAka ocho Ave tyAre vyavasthita rIte paccIza ekaramAM bI sarakhI rIte vAvanAra vadhAre pAkane laNe. bApu vakhatanI mUDI upara kAryakrama moTA moTA mUkAI gayA, vizALapaNa kharA ane lokonuM AkarSaNa paNa jAmyuM. pAchaLathI je sthiti thaI te bhAre duHkhada thaI. svarAjya pahelAM je bharatI thayelI enA karatAM paNa vadhAre bharatI thaI e pravAhamAM moTA moTA loko taNAI AvyA pachI sAdhAraNa lokanuM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 kahevuM ja zuM? enuM eka bIjuM kAraNa e paNa hatuM ke svarAjya AvyA bAda rAjyane bharaDo janatA upara vadhato jato hato. temAM A AzAjanaka kAryakrama Abe, eTale lokoe rAhatane dama anubhavo. paNa emAM vyavasthA, UMDANa ke dhapAvavAne kAryakrama na hovAthI evI paristhiti thaI che ke loko anyAya sAmenA bIjA bhavya kAryakramamAM paNa janatA ane janasevako bhaLatA acakAze. sarvodaya kAryakrama vyApaka che te pramANe temAM UMDANa Ave te ja te kaMIka sAdhI zakaze. pAyAnI bhUla zrI baLavaMtabhAI : Arthika viSamatanA kAraNe, ekanA badale daza mANaso maLI rahetA. zrImata loko garIbone cUsatA hatA ane bIjI tarapha sAmyavAdI hiMsaka kRtyo AcarI rahyA hatA. evA samaye vinobAjIe telaMgaNanA prasaMga uparathI bhUdAnane kAryakrama mUko. eTale zoSaNakhora sAmene te kAryakrama che ema mAnI loko rAjI thayA. paNa ekalA vicAra-pravAhathI zuM vaLe? zrI mATaliyAe kahyuM che tema vinobAjI nimitta A kAryakramane gAMdhIyuganA racanAtmaka kAryakaro ane saMsthAo paNa na jhIlI zakI. sasthAonI mamatA, rAjyAzcitapaNuM ke UMDA lokasaMparkane abhAva game te kAraNe vicAra uddAma hovA chatAM, paristhiti vicAravA jevI banI gaI. sarvodayamAM jayaprakAzajI jevA paNa gayA jeo rAjakAraNathI nirlipta chatAM nirlipta na rahI zakyA. mArA namra mate zAsanamukti, saMsthA mukti ane nidhimukti e traNeya vAto mULamAM bhUlavALI hatI eTale Aje pharI zAsana nirapekSa ane koIne koI prakAre saMsthA UbhI thavAnI vAta cAlu thaI che. nidhi-muktinA badale nidhi-saMgrahanI Tahela sarvodaya saMghe karelI che. have A aMge agAuthI ja je UMDo vicAra karyo hota to? moDuM na thAya te pahelAM sarvodaya jyAM aTake che tyAMthI bhAla P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 naLa kAMThaH praga-vidhavA satya sAthe joDAI jAya ane bhAlanaLa kAMThA prayoge paNa sarvodayanI sAthe tenA sukAryo che tenI sAthe anubaMdha jeDI. levo joIe. to A bane maLI AkhA vizvamAM ahiMsAne nAda gajavI zakaze. sarvodayI kAryakaro joze to temanAM khUTatAM to vizvavAtsalyanA bhAla naLa kAMThA prayogamAM temane jarUra maLI Avaze. suMdara che paNa sarvAgI nathI: zrI daMDI svAmI bolyA : "vAta sAcI che ke vinobAjI vikatAmAM suMdara che paNa sarvAgIpaNAmAM kAcA che. tyAre gAMdhIjI pAse sarvAgI draSTi hatI. gAMdhIjI badhA kSetranI ArapAra nIkaLatA. teo mutsaddI paNa hatA ane mahAtmA paNa hatA. musaddI eTale khelADI. gaNAya, temAM paNa satyanuM biMdu barAbara najara AgaLa hoya ane sAdhanonI zuddhi jaLavAya to bannenuM kalyANa sAdhI zakAya, Ama gAMdhIjI, sarvAgI, sarvodayI ane AdhyAtmika ema trimUtirUpa hatA. temanA kAryamAM lokasaMgaThana, lokasevaka saMgaThana vagere saMgaThitarUpe sahAyaka banelA. tyAre vinobAjI nimittanA kAryakramomAM saMgaThita baLanA joDANanI. kacAza prathamathI rahI gaI che. Ama chatAM emanA nimittanA vicAroe amUka aMze rU5 lIdhuM ane racanAtmaka kAryakare eka sthaLe bhegA thayA. e sAruM thayuM che. paNa jAgRti ane satata kriyAzIlatA na rahI te khAmI thaI che. have te purAvI joIe." eka dvidhA zrI devajIbhAI : "saMta vinobA eka vyakti tarIke ApaNe. pUre Adara meLave che paNa jeo temane gAMdhIjInA AdhyAtmikavArasadAra lekhAve che ane emaNe jAte paNa je vizvakrAMtinA dAvA sAthe kAma upADyuM ane pachI A sthiti thaI tethI bahu moTuM nukazAna paNa thayuM che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 huM eka sAdo dAkhalo ApuM. zrI ravizaMkara mahArAja, zrI babalabhAI jevA pAyAnA gujarAtanA kAryakaronA manamAM saMta vinobAjInA kAryakramomAM bhaLyA pachI bhAla naLakAMTho prayoga pratye kaMIka didhA pedA thayelI jaNAyelI. enA kAraNe bhAlanaLakAMThA prayoganA kAryakramane racanAtmaka kAryakara pAse je AzA hatI (ane sAtha sahakArane adhikAra svAbhAvika che) te pUratI na maLI. AnA pariNAme gujarAtane ane saravALe dezane temaja duniyAne e prayogono lAbha maLavAmAM vilaMba thavAnI paristhiti UbhI thaI. eTaluM ja nahIM koMgresane paNa zuddhi ane saMgInatAmAM je dhakko lAgyo tenuM nukazAna paNa * nAnuMsunuM nathI. sAvadhAnI ane sarvAgIpaNuM: zrI puMjAbhAI kahe : "ravizaMkara mahArAjanA je AzIrvAda maLatA hatA te to maLe ja che. taMtra-mukitanI vAta uparathI temaNe bhAla naLakAMThA prAyogika saMghanuM pada choDyuM. paNa saMbaMdha to mIThone mIThe ja rahyo che. sANaMda prakaraNamAM jarUra keTalAka koMgresI kAryakarenA pravAhamAM teo taNAyA hatA. paNa aMte te satya janatA AgaLa AvyuM asatyanI pratiSThA thaI. zrI ravizaMkara mahArAja sakriya rIte prAyogika saMgha ane naitika grAmasaMgaThane sAthe joDAyela rahe emAM jagatanI vadhu sevA che, gujarAtanI zAna che ane e sthiti dUra nathI. A sAdhusAdhvI zibiranuM uddaghATana temanA hastaka thayuM e zubha nizAnI che. vinobAjI pAse bhUdAna kAryakrama saheja AvI paDyo. je loko lAMghA karatA hatA tevA bhUmihIna - sAdhanahIna lokone pAraNA jevuM kaMIka maLyuM. vinobAjIe mAnava hRdaya upara zraddhA mUkI ke krUra ane zoSaNakhora mANasa aMte to mANasa che ne? ane ene ekaMdare te phAyade ja thayuM che. sarvAgI dRSTi ane vyavasthAnA abhAve je - hAni thaI te to thaI ja che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 grAmadAna viSe kahuM to keTalAka kAryakaroe vizeSa atizayokita karIne meLavyAM. keTalAke vinobAjInI ADe, rAjya ane samAja pAsethI kaMIka maLaze ema dhArIne grAmadAna karyA. keTalAke grAmadAna karazuM to sarakArI karaja vageremAMthI rAhata maLaze evA lobhe karyA. bAkI bhUmidAnamAM, bhAla naLa - kAMThAne tema ja AdaroDAne vagere prasaMga banyA temAM to pratyakSa saphaLatA najare caDI. TuMkamAM jyAM saMgaThana ane naitika dekharekha barAbara rahI, tyAM vAMdho na Avyo. chatAM dIrdhadaSTine abhAva ane khAsa lokoe bhUdAna praNetAnuM jAgRtipUrvakanI kriyAzIlatA bAbatamAM je dhyAna doravuM joIe te na doryuM, pariNAme vyavasthA, sAvadhAnI ke sarvAgIpaNuM na rahyAM. bAkI pATaNamAM e jamAnAmAM pU. zrI ravizaMkarajI mahArAjanA sAnidhyamAM je kArya thayuM temAM IzvarIya preraNA hatI evuM lAgyuM. paNa gAMdhIjI jema sAvadhAna rahetA tema, A sarvodayI. kAryakramomAM kAryakaroe sAvadhAnIpaNuM ane sarvAgIpaNuM bane na rAkhyAM. tenA vagara saphaLatAne karUNa pheja Avyo. gati sAthe dizA sUcana zrI suMdaralAla : gatinI sAthe dizA sUcana haMmezA rahevuM joIe. sarvodayamAM gati vardhakatA te rahI paNa dizA sUcana khasI gayuM... vinobAjI prati mane pUro bhAva che. paNa kAryakramo paratve te kahevuM joIe ! "daLAtuM gayuM ane kutarAo cATatA gayA" enA jevuM thayuM. satya sAthe ahiMsA tejAbanuM kAma kare che. paNa yogya sthAnanuM bhAna hovuM joIe. huM bhUdAna kAryakaro sAthe pharato paNa temAM UMDA UtaratAM sarvAgIpaNuM ane cekasa dizA na dekhAI ApaNe paNa rejI, roTI salAmati ane zAMtinA kAryakramo Aje cAle che tene divase divase vadhArazuM to ja dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA pramANe kAma cAlaze, nahIMtara ApaNA pavitra ane vizALa kAryakramanA paNa eja hAla thaze. . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' , 350 -bhUdAna kAryakaronI madazA * zrI baLavaMtabhAI: vyApaka kAma karatAM hamezAM doSa Ave ema vinobAjIne kasUra kema gaNAya ? hamaNAM ja mANavadarano eka patra che. temAM bhUdAnamAM paDelA eka kAryakaranI pUrI hatAzAnAM darzana thAya che. bIjA bhAI vepArI kSetramAM javAnA vicAro karatA jaNAya che. bhAlanaLa kAMThA ogamAM te pU. saMtabAlajIne akhaMDa janasaMparka ane janasevaka saMparka uparAMta akhaMDa mArgadarzana temaja nAnA moTA badhAnI sAthenuM anusaMdhAna e moTuM baLa che. tethI ja te game tevA virodhanA pavanane vacce te javaMlata dIpamALA akhaMDapaNe jhabakI rahelI dekhAya che. eka vAta kahI dauM ke bhUdAna kAryakramathI kSatinA badale unnati vadhuM thaI haze. zrI zropha : "huM mAtra TIkA nathI karato paNa, saMzodhana to thavuM joIe. zrI devajIbhAI: "mArA namra mate saMzodhana aMge senA karatAM senApati ja vadhAre javAbadAra lekhAya." . khUTatAM to pUrIe zrI brahmacArIjIe madhyabhAratane khyAla ApatAM kahyuM : "saMta vinobAjInA gAMdhIjIe ApelI pratiSThA tathA sthAnanA kAraNe A kAryakrama aMge tarata vyApakatA maLI gaI. AvA moTA ane vyApaka kAryakrama mATe ghaDAyelA ane suyogya kAryakaro na maLyA. temaja saMta vinobA pote eka sarvAgI krAMtinA saMdarbhamAM eka netAne anurUpa pitAne prabhAva na batAvI zakyA. chatAM ApaNe tyAM je thayuM temAMthI zubha tAravI, saMzodhana karI, kAryakarone sarvAgI daSTi AvI, krAMtipriya sAdhu sAdhvInA mArgadarzana taLe ; P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 gata bhUlo sudhArI, gata lAbhane saMdarbha jALavI, naitika janasaMgaThane mAraphata, AgaLa vadhavuM rahyuM. Ama khUTatAM to pUrI sarvodayanI zaktine sAcA saMdarbhamAM vahevaDAvIe te dhAryuM pariNAma AvI jaze. - zrI baLavaMtabhAI : "bhagavAna mahAvIre kArya kayAM ochuM karyuM che ! tyAM sAdhaka hovA chatAM, janasaMgaThanone prabhAva rAjya upara paDavAnA kAraNe Aje bhagavAna mahAvIranA anuyAyI lekhAtA bhAI-bahene paNa ahiMsAne vyakitagata ke sAmudAyika rIte AcarI zakatAM nathI. AthI anubaMdha vicAradhArAnI vAta sarvodayamAM umeravAnI vAta prazasta lAge che. ' kAryakare joIe- zrI suMdaralAla : saMgaThano mATe parigraha, prANa ane pratiSThAnuM balidAna ApanArA kAryakaro pAyAmAM joIze. - zrI nemimuni: "prAraMbhamAM thoDA haze paNa pachI to saMgaThanomAMthI suMdara ghaDAyelA kAryakarone navo phAla pAkaze, eTaluM ja nahIM, jUnA kAryakaromAM kacAza haze te saMgaThane pote emane sAvadhAna karI kacAza pUrAvaze athavA pheMkI deze. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] sarvodayane rAjanaitika draSTikoNa [6-11-11] munizrI nemicaMdrajI ane zrI dulerAya mATaliyA (1) munizrI nemicaMdrajI sarvodayanA vicAranuM kheDANa mahAtmA gAMdhIjIe judA judA prayoga vaDe karyuM. ane temanA avasAna pachI vinobAjInI preraNA ane skUraNathI sarvodayamAM navo vaLAMka Avyo ane bhUdAna vagere kAryakramo cAlyA. A kAryakramamAM vinobAjInI vicArazakitano prazna che; te bahu vyApaka che e jovAmAM AvyuM. paNa, je e vicAronI prayogazakita UbhI na thAya, agara to e vicAre prayogamAM loka ghaDataranI sAthe mUkavAmAM na Ave, tyAM sudhI e vicAre bahu ja UMcA hovA chatAM; prayoga vagara vicAra mAtra rahI jAya che. eTale AjanA sarvodayamAM prayogo na thayA; tene saMgaThita rUpe ApavAmAM AvyuM nahIM. eTale sarvodayamAM je moTuM khUTatuM tatva hatuM te che "AcAraniSThA." A aMge A agAu carcAI gayuM che. ahIM sarvodayanI rAjanaitika dRSTi aMge jarA vicAra karavAnuM che. sarvodayamAM rAjanIti aMge vinobAjInAM vicAro paNa bahu ja vyApaka che. paNa te bhUmikAe pahoMcavA mATe vyavasthita kAryakramanA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 ane prayogonA abhAve te mananI kalpanA mAtra banIne rahI jAya che, e aMge eka dAkhalo joIe. sarvodayamAM "zAsanamukti" ane " zAsana nirapekSatA ane nirdeza karavAmAM AvyA paNa kAryakare emAM UMDA UtarIne vicAratA nathI tethI janatA AgaLa zAsanamuktine vicAra mUke che. sattAsIna sarakAra (zAsana)ne veTa ApavA janatAne nA pADe che; zAsanathI alaga rahevAnI vAta kare che paNa koI nizcita prayoga ke kAryakramanI vyavasthA vagara janatA reja-ba-rojanA jIvanamAM AvI paDelA rAjakAraNanA praznothI ghaDAtI nathI. eTale ghaNI vAra bane che ema ke chevaTe rAjya ke rAjanIti dAMDa tenA hAthamAM ramI jAya che. ahIM vicAravAnuM e che ke sarvodayano rAjanaitika draSTikoNa, vizva vAtsalya ke kalyANarAjyanI sAthe kyAM kyAM baMdha bese che? kyAM keTalo samanvaya thaI zake ? koNa kayAM kevI rIte keTalI pUrti kare ? A badhuM UMDANathI vicAravAnuM che.. sarvodayanA rAjanaitika vicAranuM mukhya sUtra che : "rAjanItine badale lokanIti joIe !" ApaNuM dezamAM to zarUAtathI rAjA : rAjya karatA hatA agara te gaNataMtra cAlatuM hatuM ke samavAyI taMtra cAlatuM hatuM. tyArathI ja lokonI nIti pramANe rAjya cAlatuM hatuM. rAjA rAjyane adhikArI raheto paNa, e adhikAra ene prajA ane prajAsevako (brAhmaNa)nI sammatithI ane RSimunionA abhiprAyathI maLatuM hato. eTale rAjA niraMkuza atyAcArI ke Apakhuda banI jato tyAre prajA enA upara dabANa lAvI aMkuza mUkatI ke tene padabhraSTa karatI.. rAmane debInA ekavacananA kAraNe sItAne vanavAsa ApavAnI pharaja paDI. e lokanItinuM dabANa hatuM. bebIne Azaya e hato ke prajAnI strIo paNa "sItAne rAvaNane tyAM bhale parANe rahevuM paDyuM;" paNa evA bahAnA taLe ravachaMda na bane. eTale rAma potAnA jIvana upara. 23. ; P.P. Ac. sunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa4 . . * A saheja apavAda paNa rAkhavA mAgatA na hatA. keTalI jhINavaTathI loko rAjyakartA, pitAnA ane kuTuMbanA jIvanane tapAsatA e ahIM jANavA maLe che. - - pazcimamAM enI virUddha hamezAM rAjya prabaLa rahyuM che. tyAM rAjanIti upara, lokasevako (purohito) ke lokonuM niyaMtraNa rahyuM nathI. eTale tyAMnI paristhiti mATe kahI zakAya ke rAjanItine badale lokanIti joIe. te chatAM ahIMnI paristhitimAM paNa e sUtra bolAya che enuM kAraNa bolanArA pote ja che. bhAratanA ItihAsamAM madhyayugamAM joIzuM to jaNAze ke rAjya upara lokonuM ane lokasevako (brAhmaNo)nuM niyaMtraNa na rahyuM. tethI rAjya sarvopari banI beThuM. gAMdhIjIe e paristhiti sudhArI hatI ane rAjya upara lokonuM (Azrama dvArA loko ane janasevakonuM) ghaDatara karyuM hatuM. ethI teo briTIza-rAjya zAsana upara dabANa lAvI, tene zAsanatyAganI pharaja pADI svarAjya apAvI zakyA hatA. paNa Adhunika sarvodaya bApujInI A rIta na svIkArI, lokanItinI vAta to thaI paNa lokaghaDataranI prakriyA na svIkArI; tyAM sudhI UlaTe ane khoTo artha karI nAkhyo ke "rAjanItithI taddana alaga rahevuM, rAjanItine aDavuM ja nahIM, ene ghaDavAnI vAta ja na karavI. rAjyazAsanane ukheDavuM eTale ke zAsanamukita emAM ja lokanIti AvI jaze ! madhyayuganI vAta to barAbara che ke loko ane lokasevakonuM niyaMtraNa chUTatAM rAjya sarvoparI banyuM. paNa hAlaghaDIe ema kahevAmAM Ave ke rAjanIti na joIe to have ene TALavI kaI rIte ? enI koI prakriyA UbhI karAtI nathI ! A eka bhUla to thaI che paNa bIjI bhUla e thAya che ke jyAre rAjya lokazAhI rUpamAM AvyuM che tyAre tenI zuddhi, preraNA ke naitika cokIthI ataDA rahevAmAM ane prajAne rAkhavAmAM Ave che. lokanIti jabaradasta vastu che. loko ja svecchAe anuzAsanamAM AvI jAya, svecchAe niyama pALe e to atyaMta ucca bhUmikAnI ane sArI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 vAta che. paNa kazA paNa ghaDatara vagara te kayAMthI thaI zake? eTale Aje te zAsananI jarUra che. tyAM sudhI zAsananI zuddhi ane cokIne badale zAsanathI ataDA rahevAthI zAsanamukitanI vAta havAmAM ja rahevAnI. "zAsana na joIe, sarakAra na joIe. ane nakArAtmaka vicAra vinobAjIne kayAMthI sUjha ene vicAra karyA vagara emane anyAya thavAno saMbhava che. svarAjya pachI dezamAM judA judA pakSe UbhA thayA ane sattAnI paDApaDI thavA lAgI. badhA sattA mATe jhaMkhavA lAgyA. sattA dvArA ja sevA thaI zakaze evI vAto karavA lAgyA ! AthI sevAne bahAne sattA hAthe karavA mATe je rAjanaitika cAlabAjIo thaI. tenAthI vinobAjIne A vicAra Avyo hoya ema lAge che. paNa Aje jyAM sattA mATe deTa hoya, tyAM zAsanamukata ke sattA choDavAnI vAta baherA kAne paDavA jevI thAya che. Aje svArtha, AkAMkSA ane padalAlasAnI AMdhaLI doTamAM sevA, dharma ane nIti gauNa banyAM che. eTale vinebAjIe sevA dvArA sattAnI samApti karavAnI vAta kAryakarone sucavI. pariNAma e AvyuM ke sevAnA nAme sarvodayI lokoe rAjanItithI udAsa ane nirlepa rahevuM zarU karyuM. tethI rAjakAraNamAM mAthAbhAre, takavAdI ane dAMDaloko ghUsI gayA. sarvodayI loko kevaLa vicAro ApatA gayA ane rAhatanA kAryo karatA gayA. koIe pUchyuM ke sattA choDavAnI vyavasthA zI rIte thAya ? tyAre emaNe sattAnuM vikendrIkaraNa sUcavyuM. enA upAya rUpe sarvodaya samAja racanAmAM be siddhAMte mUkavAmAM AvyA : (1) gAmaDe gAmaDe grAmapaMcAyata UbhI thAya. prAMta mATe pratinidhi cUMTavAno adhikAra grAmapaMcAyatono rahe ane sarakArane na rahe. Ama AkhI sattA grAmapaMcAyatonA hAthamAM hevI joIe. (2) e rIte uparanI sarakAranA hAthamAM nAma mAtranI sattA rahe. relave, rastA, videzo sAthe vahevAra, vi. uparanuM niyaMtraNa kendriya sarakAranA hAthamAM rahe. A sattAnuM vikedrIkaraNa karavA mATe grAmapaMcAyatanI vAta karavAmAM AvI. paNa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 jyAM sudhI sattAnA vikendrIkaraNanI vyavasthita yojanA ane saMgaThane dvArA lokaghaDatara na thAya tyAM lagI A vAta vicAre ApavAthI AvavAnI nathI. lakanItinI niSThA mATe sarvodayamAM traNa vAto batAvavAmAM AvI? (1) ahiMsA, satya, asteya (2) niSkAma sevA, sakAmavRtti sahana (3) ane daMDa nirapekSa lokazakti. A traNe vAto vicAramAM sArI lAge che paNa tenA AcaraNa mATe zuM? e mATe eka ThekANe vinobAjIe lokanItinAM cAra kartavyo nIce pramANe batAvyAM che - (1) A nizcaya kare ke sarakAra agara te loko dvArA hiMsA na thAya. (2) potAnA prazno ApaNe sarakAra nirapekSa janazakitathI ukelIe. (3) dezamAM zikSaNa svataMtratA Ave. (4) AjanI cUMTaNI paddhati badalavAmAM Ave. e sivAya (uparanI bAbate) kAnUnI madada na levAya, sena ane zastrono ghaTADo A badhA vidhAnanI pAchaLa koI vahevArU anubhava thayo hoya ke prayoga karyo hoya ema lAgatuM nathI. anubhava, vahevAra ke prayoganA abhAve AjanA sarvodayanA praNetA vinobAjInA rAjanaitika vicAro aspaSTa, paraspara virUddha ane kayAMka to asaMgata lAge che. eka vakhata vinobAjI svarAjya pachI surAjya ke suzAsananI vAta kare che ane evA suzAsana mATe "sattA nirapekSa niSpakSa samAja nuM svarUpa mUke che tyAre bIjI tarapha zAsanamuktinI vAta paNa kare che. - vinobAjInA zabdomAM ja kahIe te dezanI vartamAna paristhiti jotAM traNa pakSe raheze. eka adhikArI pakSa raheze, je bahusaMkhyAna AdhAre rAjya calAvavAnI javAbadArI upADaze. bIjo eka vidhI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa7 pakSa raheze, je temanA kAryamAM sahAya karaze. jyAM sahakAranI jarUra haze, tyAM sahakAra ane jyAM virodhanI jarUra haze tyAM virodha karaze. A bane pakSe rAjanaitika kSetramAM kAma karaze. e uparAMta eka trIjo pakSa niSpakSa samAjane have joIe je A adhikArI ke virodhI daLane nahIM hoya paNa te judI jamAta haze. A jamAta sevAnA kAmamAM tathA rAjataMtra-lokataMtra bannene maryAdAmAM rAkhanArI haze. enA mATe eka dezavyApI meTo kAryakrama haze. A kAryakramonA nIcenA pAMca muddA haze - (1) sva-paranI jIvanazuddhi. (2) nitya niraMtara adhyayanazIlatA. (3) samAjasevAnA upekSita kSetre pratye dhyAna ApavuM. . (4) samAjajIvana ane sarakArI kAmomAM jyAM bhUla jue, aniSTa che jue tyAM jAherAta ane nirdeza kare; paNa rAgadveSa rahita thaIne. ane jarUra paDe tyAM sakriya pratikAra-satyAgraha paNa kare. (5) samAja jIvananA gUMcavatA praznone ahiMsAtmaka naitika ukela kADhe. A badhI vAte suzAsananI tarapheNamAM jAya che. eTale zAsanamukita "nuM prayojana A vAtane gUcave che. uparAMta ekavAra temaNe ema paNa kahyuM ke suzAsana paNa na joIe. tAtkAlika kAraNosara ke rAjyasarakAranI bhUlo tarapha teo ghaNIvAra ukaLIne je vidhAne kare che tene koI meLa besato nathI. temaNe ekavAra kahyuM : " sarakAra koI bhUlabhareluM kAma karatI hoya tyAre tenI sAme avAja uThAvavA mATe amArI jarUra nathI, paNa sarakAra koI sAruM kAma karatI hoya tyAre ja joradAra avAja uThAvavA mATe amArI jarUra che. duHzAsananA virodhamAM te mahAbhAratamAM vyAse avAja uThAvyo ja che. kharAba zAsana cAle che te loko ja TIkA karyA kare che emAM amArI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 jarUra nathI." A rIte paraspara virodhI ane asaMgata vicArothI sarvodayanA rAjanaitika dRSTikoNamAM guMcavADe Ubho thAya che. zAsanamukti sAthe zAsana upara RSionI naitika sattAnI vAta sarakArI na hovI joIenI sAthe sarakAranuM svarUpa janatA upara nirbhara che-nI vAta; AmajanatA ane kAryakare bannene guMcavADAmAM nAkhanArI vAta che. AnuM ekaja kAraNa che ke vidhAne pAchaLa prayogayukta anubhava thayo nathI. enI pAchaLa vinebAja upara vedAMtanI asara jaNAI Ave che; eTale teo vicAra ucca hovA chatAM AcAra pAchaLa jhAjhuM dhyAna ApatA nathI. tyAre, vizvavAtsalyanA prayogomAM, vinobAjI je vAta sarvodaya vicAra rUpe rajU kare, teno amala thAya che. bhAratanA ItihAsamAM evuM che ke ahIM rAjanIti-lokanItine anukULa rahI che, kAraNa ke ahIM rAjyane samAjanuM eka aMga varNavyavasthA pramANe gaNavAmAM AvyuM che. enAthI taddana UlaTuM pazcimanA ItihAsamAM che ke tyAM rAjya eja sarvopari gaNAtuM. A pAyAnI vAta samajayA vagara lokanIti ke rAjyanItine taphAvata nahIM jANI zakAya. eTale bhArata mATe aitihAsika paraMparA pramANe je anukULa vAta che te lokazAhInI che. bhAratIya lokazAhImAM rAjyanuM ghaDatara loke dvArA thavuM joIe; lokonuM ghaDatara loka saMsthAo dvArA thavuM joIe; loko ane rAjyanuM ghaDatara lokasevako dvArA saMgaThananA mAdhyama vaDe thavuM joIe ane sarva ghaDatara krAMtipriya sAdhuo dvArA thavuM joIe. uparokta daSTie vizva vAtsalyamAM bhAla naLakAMThA kSetramAM prAyogika saMgha dvArA ane grAma saMgaThana ke janasaMgaThana dvArA rAjyanuM ghaDatara ane zuddhi thAya evo prayoga varSothI cAlI rahyo che. Ama to rAjyamAM paNa lokazAhI zAsana heIne lokoja che; lokonA pratinidhi che. eTale loka ane rAjya bane judAM rahetA nathI paNa banenI maryAdA alaga P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 alaga che. rAjya-maryAdA ane lokamaryAdA banemAM pharaka hoIne rAjanIti ane lokanIti ema be bheda karIe te paNa banne sApekSa che. jyAM sudhI rAjyanI jarUra che tyAM sudhI tene surAjya banAvavA lokonuM rAjanaitika - dRSTie ghaDatara thavuM joIe; ane te ghaDatara naitika grAma-saMgaThane dhArAja thaI zake. lokanItinI rAjanIti upara asara thavA mATe rAjyanI zuddhi ane puSTi bane kAma paNa sAthe sAthe thavA jarUrI che. e jarUrI nathI ke enA mATe sattA ke heddA levA joIe. zuddhi mATe bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha (racanAtmaka kAryakaranI saMsthA) preraNuM Ape che. ane jyAM rAjya koI lokahita virodhI kAyadA banAvatuM hoya tyAM premapUrvaka virodha ane zuddhi prayoga kare che. eTaluM ja nahIM rAjakIya kSetramAM-AMtararASTrIya kSetramAM A rAjya saMgaThana (koMgresa) sArI rIte kAma karI zake, saMsthAvAdane dUra karavA mATe prayatna karI zake te hetuthI matadAna dvArA keMgresa (rAjya saMgaThana) ne nizcita banAvI pRSTi kare che. jyAre jyAre AvI saMsthA upara Aphata Ave tyAre pUrepUrI madada kare che. Aneja vizva vAtsalya prayogamAM preraka-pUraka baLa kahevAmAM Ave che. prerakabaLa che - prAgika saMgha ane pUrakabaLa che grAmasaMgaThana. lokone ghaDavAnI ke rAjayane loko ane lokasevako dvArA ghaDavAnI javAbadArI jyAM sudhI sarvodayanA AjanA preraka upADatA nathI, tyAM sudhI sarvodayanI badhI vAto ka95nA jevI lAgyA karaze. tyAre vizva vAtsalyanA preraka e vastune potAnI javAbadArI mAne che. rAjanItine ghaDyA jatAM tenA aniSTo cuMTaze ema mAnI sarvodaya saMta ane kAryakare dUra bhAge che. AvI palAyanavAdI vRtti vizva vAtsalya prayogamAM nathI. sarakAra na joIe ema kahevAthI sarakAra khasavAnI nathI. ulTe zuddhi ane ghaDatara pratyenI upekSAthI anicchanIya to pesI javAnA, te sarvodaya mATeja bhArI paDavAnA . evI ja vAta grAmapaMcAyatonI thaI che. sattAnAM vikendrIkaraNa mATe grAma paMcAyatanI vAta sArI hatI paNa grAmanuM naitika ghaDatara grAma P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 360 saMgaThana dvArA nahIM karavAne lIdhe, grAma paMcAyatomAM mAthA bhAre ke dAMDa to ke takavAdI loko pesI javAne bhaya che ane raheze. rAjasthAna ane AMdhra pradezamAM sattAnuM vikendrIkaraNa karavAmAM AvyuM ane paMcAyata UbhI karavAmAM AvI, paNa tyAM anicchanIya toe pagapesAro karI lIdhe. bIjI tarapha paMcAyatanuM niyaMtraNa te sarakAranA hAthamAM ja rahyuM eTale lokanIti kayAM rahI ? lokonuM ghaDatara na hoya ane sattA, grAma paMcAyatanA hAthamAM seMpavAmAM Ave te dAMDa to ghUsI jatAM lokanItinA nAme dAMDa-nIti cAlyA kare. eTale ja vidhavAtsalya prayogamAM prajAnuM ghaDatara jana-saMgaThana (eTale gAmomAM grAmasaMgaThana zaheramAM madhyamavargI tathA mAtusamAja saMgaThana) kare ane evAonuM pratinidhitva grAma paMcAyatomAM tathA sahakArI maMDaLIomAM rAkhavAmAM AvyuM che, temaja zuddhi dvArA lokaghaDataranI prakriyAne calAvavAne bhAra prAyogika saMdha upara mUkavAmAM Avela che. . . sarvodayane je bIjo vicAra agAu mUkAyo hato te cheH kendrIya (rAjya) sarakAra pAse ochAmAM ochI sattA rahe." ghaNI rIte e vAta barAbara lAge che ke rAjya sarakAra gajA bahAranAM kSetre upADe to kAto e tUTI paDe athavA dareka kSetromAM te kAryakSama na banI zake. paNa e sattA ochI karAvavA mATe ke jyAMthI enI sattA ochI karAvAmAM Ave e kSetre koNe hAthamAM levAM ? enA aMge na to koI kAryakrama ghaDAyo che ke nathI tenI AchI rUparekhA paNa ApavAmAM AvI. to pachI sattA kaI rIte ochI thaI zake? AnA saMbaMdhamAM vizvAtsalya-prayoga mAne che ke sAmAjika ane Arthika kSetre lokasaMgaThane pAse, saMskRti ane zikSaNanAM kSetre janasevaka saMgaThane pAse temaja mAtra rAjakIya kSetra sarakAra pAse rahevAM joIe. janasaMgaThanoe koMgresanuM-rAjya saMgaThananuM mahatva svIkAravuM joIe. AnA saMdarbhamAM vizva vAtsalya ahiMsaka prago bhAla naLakAMThA pradezamAM karyA che ane upara kahelAM cAra anya kSetre-samAja, artha, saMskRti P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 ane zikSaNa --lokasaMgaThana ane lokasevaka saMgaThanane maLe te mATe satata prayAsa cAlu rAkhyo che. vizva vAtsalya prayoganA preraka munizrI saMtabAlajIe paNa ethI vadhAre vakhata upavAsa karyA che. muMbaI rAjya pasAra karelo navo gaNotadhAre jemAM kheDUta tarapha anyAya thato heIne sarakAranI sAme premapUrvaka kAnUnabhaMga karyA sivAya 8 mahinA zuddhi prayoga cAlyo hato. Ama sattA ochI karavA mATe sarvodaye paNa nakkara kAryakramo goThavI dezane ApavA joIe.' e uparAMta sarvodaye sattAnA vidrIkaraNanI vAta rajU karI paNa te aMge janA ApI nathI. tyAre vizva vAtsalya-prayAga pAse sattAnA vikendrIkaraNa mATe samUha (gRpa) grAma paMcAyatavALI grAma saMgaThananI yojanA ghaDelI che. 1956 mAM paMDita javAharalAla neharU jyAre amadAvAda AvyA hatA tyAre tene rajU karavAmAM AvI hatI ane temaNe e e yojanA pasaMda karI hatI. e yojanA pramANe 7 gAma athavA 5000nI janasaMkhyAmAM 1 paMcAyata hevI joIe. AnAthI cUMTaNInA aniSTa dUra thAya. cUMTaNImAM komavAda, jAtivAda ke bhAI-bhatrIjAvAda praveze che tene AmAM praveza saMbhava nathI. AvI 20 grAma paMcAyata maLIne eka tAlukA paMcAyata (35 gAma ke 1 lAkhanI vasatI pAchaLa ) bane. 5 tAlukA paMcAyata (5 lAkhanI pAchaLa) eka prAdezika paMcAyata bane. ane 10 prAdezika paMcAyato upara eka kamiznara rahe jene sIdho saMbaMdha kedrIya sarakAra sAthe rahe. keMdrIya sarakAranA hAthamAM mukhyatve AMtararASTrIya kSetra tathA moTAM nagaro tathA rASTraracanAnA keTalAka mahatvanA prazno rahe. A rIte sattAnA vikendrIkaraNanI yojanA amalamAM Ave te nIcethI sattA upara sudhI cAle, lokaghaDatara paNa thAya ane cUMTaNInAM aniSTo ane moTA kharcAo paNa TaLI jAya. Ane prayogAtmaka banAvavAnI vAta sarvodayamAM nathI. tyAre vizva vAtsalya prayoga pAse che. te uparAMta lokanItinI niSThA mATe traNa vAta sarvodaye rajU karI che. jemAM (1) ahiMsA, satya, asteya (2) niSkAma sevA ane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 sakAma vRtti sahana-A bAbato te susaMgaThana dvArA prayogamAM mUkyA pachI ja thaI zake. enuM AcaraNa te susaMsthAo dvArA ghaDatara va thaI zake e to spaSTa hakIkata che. lokanItinI trIjI niSThA mATe " nirapekSa lokazakti"nI je chellI vAta karavAmAM AvI che te aMge koI paNa prayoga ke yojanA karyA vagara te lokonA gaLe Utare e jarA vadhAre paDatuM che. enA mATe te jyAM jyAM hiMsA, anyAya ane atyAcAra thAya tyAM hiMsAnA badale ahiMsAnA prayoga karIne batAvavA joIe. ema na thAya te bIjA aniTa ane arAjakatA prasaravAno moTo Dara rahe che. rAjyanA hAthamAM vyavasthA karavAno adhikAra lokoe Apyo che. have koI paNa prakArane daMDa na rahe evuM vidhAna karanArAoe jovuM joIe ke koI paNa sthaLe hiMsA phATI na nIkaLe tenA upAyo kAryakaroe karavA joIe ane je tophAno phATI nIkaLe to tyAM homAvA mATe javuM joIe; ane tapatyAga vaDe zAMti sthApita karavI joIe. jethI rAjyane (sarakAra). kAyade, kAnUna, korTa, polisa, lazkara, zastrAstro va. daMDazaktine prayoga ochAmAM ocho karavo paDe evI bhUmikA janatAmAM UbhI karavI joIe. lavAdI prayoga dvArA jhaghaDAo patAvavA joIe, zuddhiprayoga dvArA ahiMsaka pratikAra, anyAya nivAraNa mATe karavo joIe temaja ghaDAelI zAMtisenA dvArA hullaDe vakhate zAMti sthApita karAvavI joIe. A badhA kAryakramo vaDe lokonI hiMsAnA badale ahiMsA upara niSThA !! vadhAravI joie. - A badhA upara batAvelA prayoga vidhavAtsalyanA prayogakAroe nAnakaDA pradezamAM susaMgaThana dvArA karyA che-ane daMDanirapekSa lokazakita UbhI karI che. vizva vAtsalyanA e prayogakArone zraddhA che ke je evA ja prayoga sarvodayI kAryakare paNa kare te ja daMDanirapekSa lokazakita UbhI karI zake. vinobAjIe je niSpakSa samAjanI kalpanA karI che tene prayoga bhA. na. kAThA prAyogika saMghe sattAthI para thaIne siddha karI batAvyo che. temaja virodhI pakSa ane niSpakSa samAjanI je ka9panA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 vinobAjIe mUkI che tene pUraka-preraka baLa mAnIne prAyogika saMgha kAma karavA mATe prerAya che. rAjyanI zuddhi ane puSTinuM bamaNuM kAma .e kare ja che. sAra e che ke je vicAra sarvodayanA Adhunika prerakoe, rAjanIti. viSe mUkyA che, tene vizva vAtsalyanA prerako amalamAM lAvI sakriya rU5 Ape che. eTale sarvodaya ane vizva vAtsalyamAM vicAramAM jhAjho phera raheto : nathI. kayAMka phera rahe che tene sarvodaya eka yA bIjI rIte, sAcuM lAgyA. pachI svIkAra kare che ane karaze. mULa pharaka rahe che AcArane. sarvodayanA prerake A dRSTikoNa samajI je kaMI tatva khUTe che tenI pUrti, vidhavAtsalyanI rIte karI, kAma karaze te sarvodaya ane vizva vAtsalya eka vyAsapIThe rahIne kArya karI zakaze, ane ethI deza ane duniyAne moTo lAbha thaze. sattA mATe te bane nirapekSa che. sarvodaya, sattAsIne kogresa. pakSanA siddhAMtone aMjali ApavA chatAM tene matadAna mATe nizcita banAvI zakato nathI. jyAre vizva vAtsalya tene nizcita karavAnI. prakriyA varSothI AdarI che. ane jyAM rAjya zAsana pakSa (koMgresa) siddhAMta bhaMga karatA dekhAya che tyAM premapUrvaka virodha, samajUtI ane ahiMsaka zuddhi prayoga dvArA tene aTakAtavA ane siddhAMta upara sthira rAkhavAno prayAsa kare che. sarvodaya niSpakSa ke pakSAtItatAnA nAme badhAya pakSone goLa ane baLanI jema eka sarakhA gaNI. zaMbhumeLo Ubho karavAne prayAsa kare che, tyAre vizva vAtsalya saMsthAone pAye preraka baLa ane ucheranA mULabhUta pharakane UMDANathI samajIne koMgresa pakSamAM janatA ane janasevakonA saMgaThanarUpe pUraka preraka banI tenI zuddhi-pRSTi karI, uparokata rIte sattAnuM vikendrIkaraNa sakriya lAvavA. mathe che. A che sarvodayane rAjanaitika draSTikoNa.. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [2] zrI dalurAya mATaliyA sarvodayanA rAjanaitika dRSTikoNa viSe atyAra sudhI je vAta thaI tenA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke sarvodayane ghaDanAra gAMdhIjI hatA. eTale gAMdhIjIne dRSTikoNa zuM hato te jANavuM jarUrI thaze. gAMdhIjI jyAre AphrikAmAMthI eka prayoga karIne bhAratamAM AvyA tyAre; ahIM ghaNuM alaga alaga vargo hatA. eka hiMsAdhArA krAMtimAM mAnanAre varga hato. bIjI hiMdu mahAsabhA hatI. trIjI muslima lIga. cotho vinIta varga. pAMcame tilaka gokhale va. no svarAjyavAdI draSTikoNavALA varga. Ama judA judA vargo hatA. samAjavAdI paNa kAma karatA hatA. emaNe ema na vicAryuM ke e badhA vargo sarakhA che. jo ke teo badhA sAthe haLatA, maLatA ane sneha rAkhatA. koMgresamAM paNa krAMti-vAdI, vinIta ane mavAla vagere vicAratA loko hatA. emanI pAse gAMdhIjIe mAMgaNI karI ke "mane prayoga karavAnI taka Ape ! " paNa badhAya vicAranA lokone gAMdhIjI upara vizvAsa zI rIte bese? vizvAsa besADavA mATe vinaya ane sevA joIe. sAthe sAthe bahumati paNa joIe. te samayanI keMgresamAM, motIlAla neharU jevA vidvAna hatA, tilaka jevA "svarAjya amAro janmasiddha adhikAra che" ema kahenArA paNa hatA. jhINuM sAheba jevA vinaMti karIne cAlanArA paNa hatA. A badhAne samajAvavA kaI rIte? gAMdhIjIe vinaya ane sevAnA sUtre cAlu karyA. temaNe pitAnA sthAna ke bhAnanI paravAha karyA vagara; sahuthI pahelAM te vakhatanA pramukhazrIne phAIlo kADhI ApavI, baTana lagADI devA ane ophisa-reka vagere vyavasthita karI devI, temanAM vyAkhyAna lakhI ApavA ane nedha paNa karI ApavI, A badhI sevAnI pravRttio zarU karI. Ama temaNe - murabbIonAM mana jItI lIdhAM. pachI temaNe joyuM ke rastAo ane P.P. Ac: Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 zerIo gaMdA che, eTale jAte saphAI zarU karI. ethI ghaNA loko khuza. thayA. tyArabAda gAMdhIjI keMgresamAM dAkhala thaI zakayA. gAMdhIjIne vinaya namratAnA arthamAM Avyo paNa enA kAraNe siddhAMtanA pAyAnA savAlamAM namatuM mUkavuM e temaNe kadi na svIkAryuM. emaNe sevA-vinaya ane satya e traNathI kadiye vegaLA na rahevAne nizciya karyo. A pachI paNa temaNe potAnA vicAre koMgresamAM dAkhala karAvavA mATe jarA paNa utAvaLa na karI, temaNe enA prayogo karyA. teo AkhuM hiMda pharyA. te vakhate caMpAraNamAM gaLInA kArakhAnAnA majUronI laDatA calAvI, sAthosAtha bihAranA kheDUtono trAsa maTADyo. amadAvAdamAM majUra mahAjananI sthApanA karI majura ane mila-mAlikanA jhaghaDA dUra. karyA. namaka-kara mATe laData calAvI dAMDInI aitihAsika kUca karI. temAM kheDUtone paNa lIdhA. AthI teo lokonA ane koMgresanA vizvAsapAtra banI gayA. tyAra pachI gAMdhIjIe koMgresane DhaMDhoLI ane jaNAvyuM : "je mAre keMgresane vAhana banAvavI hoya to, ene zakitazALI. banAvavI joIe ane emAM je tattva khUTe che te umeravA mATe. purUSArtha karavo joIe. eTale virodhI valaNa dharAvatA lokone paNa gAMdhIjIe eka sUtratAmAM bAMdhyA. lokasaMparka vadhAravA mATe temaNe keMgresI-kAryakarone kAryakramo ApyA. Ama koMgresane zakitazALI banAvavAno temane prayAsa saphaLa thayo. paNa temane haju niSThAno tAga meLavo - hato. eTale temaNe rajU karyuM ke "kAMte te pahere ! A AjanI rASTriya ekatA mATenI mULabhUta vastu che. ene na mAne te nIkaLI. jAya." keTalAka te vakhate koMgresamAMthI khasI paNa gayA. A pachI koMgresamAM ghaNuM utAra-caDhAva AvyA. tapa, tyAganA ghaNA kAryakramo. : ApI bApue e saMsthAne ghaDI; ane tene satya-ahiMsAnI dizAmAM gatizIlatA ApI. A pachI gAMdhIjI eka DagaluM AghaLa vadhyA. temaNe pUnAnA koMgresa adhivezana vakhate koMgresanA baMdhAraNamAM "satya-ahiMsA' zabda P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAvavAnuM sUcana karyuM. paNa te vakhatanA saMyogomAM gAMdhIjI pati Adara hovA chatAM, temanA dvArA prastuta "satya-ahiMsA "nI bhAvanAne jALavavAnI IcchA hovA chatAM; e zabdo baMdhAraNamAM teo lAvI na zakyA. gAMdhIjI koMgresathI chUTA thayA pachI paNa ghaNuM AMcakA AvyA, alaga rahyA, chatAM chevaTa sudhI tene samarthana ApatA gayA. vinobAjIe enAthI judo mArga apanAvyo che. koMgrese zAMtimaya baMdhAraNanI rIte AgaLa vadhavAnI dizA svIkArI che. sAmyavAdI loko guptatA ane hiMsAne chaDecoka mAne che ane koMgresa paNa e baneno Azraya leze to AgaLa nahIM vadhI zake. te mATe aguptatA ane ahiMsAno Azraya levo joIe. A be vastuo ane Arthika viSamatA maTADavA mATe jamIna uparanI mAlikI ghaTADavA mATe bhUdAna vagerenA kAryakramo emaNe upADyA. brahmapurImAM kogresanA mukhya kAryakartAo AgaLa temaNe potAnA vicAro rajU karyA. koMgrese have satyaahiMsAne pragaTa karI viSamatA toDavI joIe. DhebarabhAIe te mATe prayatno karyA, 5. javAharalAlajInI saMbhAvanA rahI, chatAM paNa koMgresa e vastune na svIkArI zakI. keMgresa eka pakSa rUpe nahIM paNa rASTranA dhana rUpe che te chatAM vinobAjIe bIjA pakSone tenI haroLamAM mUkavA kahyuM ke "kRpalANI, azoka mahetA, lohiyA vagere virodha pakSamAM hovA joIe, emanI sevA virodha pakSamAM jarUrI che virodha pakSamAM rahe te chatAM temanI sevA deza mATe jarUrI che. teo paNa dezanA ratna che." vinobAjIe Ama koMgresane badhA pakSonI barAbarImAM mUkI te barAbara na thayuM ane paM. javAharalAla neharUne paNa te vAta na gamI. tyAra bAda badhA koMgresa vatI sattA levA mATe jhaMkhavA lAgyA. eTale vinobAjIe sattA nirapekSa rahevAnI vAta karI. vinobAjIe A bhUmikAe koMgresane ekapakSa kahI, sarva sevA saMdha pakSAtIta rahe e mATe vinobAjIe lokanItinI vAta karI. lokanIti loka ghaDatara vagara na thaI zake. vinobAjInI muzkelI tyAM che ! lokone ghaDavA mATe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 367 saMgaThane nathI, pote UbhAM karatAM nathI ane ghaDavAnI paNa javAbadArI letA nathI. enuM kAraNa emanI vedAMta saMtavRtti che. temaNe satyaahiMsAnI ane viSamatA dUra karavAnI vAta karI, kAryakarone paNa sattAlakSI banavA karatA sevAlakSI banavAnI vAta karI. paNa, ethI rAjya saMgaThana (sattA)nI zuddhi ke ghaDatara karavAnA badale sarvedathI kAryakaro koMgresanI TIkA karavA maMDI paDyA. ethI bIjA pakSo najIka , AvyA paNa ekaMdare sarvodayI kAryakarone temano kaDavo anubhava thayo ane badhAne bheLavatAM sarva pakSono khIcaDo karI nAkhyo ane lokonI koMgresa prati zraddhAne DaheLAvI nAkhI. pariNAme keTalAka sArA koMgresa kAryakaro paNa koMgresamAMthI khasI gayA. A nItithI saMsthA ghaDAtI nathI ke kAryakare paNa ghaDAtA nathI. sarvodayI kAryakaroe game te kAraNe ema mAnI lIdhuM che ke vinobAjI jAte saMsthAmAM mAnatA nathI. paNa kharekhara evI vAta nathI. vinobAjI saMsthAmAM mAne che, paNa saMsthAne ghaDavAmAM mAnatA nathI. AnA saMdarbhamAM temaNe paristhiti-parivartananA kArya prasaMge kahyuM hatuM ke "guNavAna saMsthAone rAkhavI, doSa mukta saMsthAone choDavI ane jemAM guNa vadhAre ane doSa ochA hoya tevI saMsthAone paNa rAkhavI ane ghaDavI." paristhiti parivartana mATe saMsthA jarUrI che, pazu, saMsthAne ghaDavAnuM kAma samAjanuM che, ema teo mAne che. jyAre vizva vAtsalya paristhiti-parivartana mATe saMsthAo sthApavAnI ane ghaDavAnI javAbadArI prAyogika saMgha ane krAMti priya sAdhuonI mAne che. te matalaba e ke AjanA sarvodaya ane vizva vAtsalya vacce saiddhAMtika pharake bahuja ocho che. pharaka che enA prayoganI prakriyAmAM. enA lIdhe bhUmidAna kAryakramamAM gUMcavADA UbhA thAya che ane prAyogika saMdhavALA paNa dUra rahe che. banne najIka Ave enI bhUmikA taiyAra thavI joIe. * * * * . . . Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carcA-vicAraNuM gAMdhIjI bAda sarvodaya vicAra pravAha zrI mATaliyAjIe sarvodayanA rAjakIya dRSTikoNa upara AjanI carcAno prAraMbha karatAM kahyuM : "gAMdhIjIe koMgresamAM rAjakIyanetAo ane navalohiyA yuvAno baMnene vinaya ane sevAthI AkarSAne 'kegresanuM rUpAMtara karI tene vAhana zI rIte banAvI te viSe ApaNe savAre vicArI gayA hatA. nA gAMdhIjI pachI sarvodayanA vicArane vega ane gati ApanAra vyaktiomAM mokhare be purUSo Ave che: (1) 5. javAharalAla neharU, (2) vinebA. 5. javAharalAle 1933mAM koMgresanA pramukha tarIke cAvIrUpa dezanA udyogenuM rASTrIyakaraNa, dezanA vaijJAnika yaMtranuM udhogIkaraNa, ane samAjavAdanI AsapAsamAM rAjyanI nIti goThavavA aMge vicAryuM. paNa tyAre khUba uhApoha thayA. mahAtmAjIe paNa paMDitajInI sAthe patravahevAra karyo. te vakhate vakIlo, vidvAne, mUDIvAdIo vagere badhA ja koMgresanI sAthe hatA. temane sthApita hitavALA gaNIne koMgresanI zakti na taDavI ema bApu vagerenI salAha hatI. paMDitajIe . te vakhate dhIraja rAkhI. paNa pAchI sana 1950mAM temaNe e vAta pharIthI mUkI. tyAre bApu na hatA. paNa, caturabuddhi saradAre salAharUpe kahyuM : "loko camakI jaze. paradezamAM paNa virodha thaze. e lokone kahevAnuM thaze ke A to sAmyavAda tarapha jaI rahyA che. eTale mULa svarUpa eja rahe paNa enI eja vAta bIjA zabdomAM kahevI joIe ! eTale te vakhate "sahakArI kalyANakArI rAjya " e matalabanA zabda mUkAyA. "AvaDI adhivezana" vakhate "samAjavAdI Dhaba" ane pachI krame krame " samAjavAdI samAja racanA" zabdo mUkAyA. ane chevaTe "lokazAhI samAjavAdI racanA" zabda AvI pahoMcyo. Ama P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369, paM. javAharalAla neharUe 1833 thI 1861, Ama aThThAvIsa varase koMgresa pAse A vAta kabUla karAvI. A rIte koMgresane temaNe pitAnuM vAhana siddha karI ApyuM. zrI Dhebara koMgresa pramukha tarIke AvyA. tyAre temane lAgyuM ke sthApita hitonI pakaDa che ja. nagaranA loko kogresamAM vadhAre Ave che ema paNa temaNe joyuM. AthI keMgresa nagarapradhAna banI che. have je grAmapradhAna bane te sArUM. e mATe emaNe gAmaDAMmAMthI prAthamika samiti ane lagabhaga vIza hajAranI vasatimAMthI eka maMDaLa samiti bane tema vicAryuM. zaheramAM paNa e ja rIte maMDaLa samitio AvI. jo ke je loko keMgresamAM aDDo jamAvIne beThA che tevA lokoe koMgresa baMdhAraNamAM AvelA A pAyAnA navA sudhArAo amalamAM na Ave te mATe bharacaka prayatno karI tene pUrI saphaLatA maLavA dIdhI nathI; te chatAM ye koMgresane ane dezane maLelI A eka abhUtapUrva bheTa che. koMgresamAM A rIte jotAM parivartanazIlatAnuM khamIra raheluM che. mAtra ene pUrepUrA dUradezI ane dIrghadarzI netAo maLavA joIe. paMDita javAharalAla neharU paMcavarSIya yojanA ApI dezane potAnI rIte ghaDI rahyA che. sattAnA vikedrIkaraNa tarapha laI javA paMcAyatI-rAja mATe teo prayatna karI rahyA che. alabatta, jyAM lagI gAmaDAMmAMthI nIcethI ghaDAIne janazakti upara nahIM Ave tyAM lagI uparathI AveluM paMcAyatI rAja kAM to sattAnI mULa cAvI pitAnA gajavAmAM rAkhIne eTale ke-rAjyanA Azrita rahIne-Avaze. enAthI sAce artha saraze nahIM. athavA, gAmaDAMne kula sattA ApavAmAM Ave to paNa, temAM dAMDa, mAthAbhAre ke anicchanIya to ja upara AvI jaze. eTale ke dharamULathI navI ane zuddha netAgIrI UbhI karavAnI nIcethI ja jarUrI che e vAta dabAI jaze. - have saMta vinobA tarapha AvIe. saMta vinobAjIne huM pati ja che. nAnI che. alabatta, tyAM laga 24 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajuM chuM tyAM sudhI teo keMgresane mAne che ane tene aMjali Ape che. (1) brahmapurI-orissA, (2) asiMkarI maisUra (3) gUjarAta. Ama traNa vakhate temaNe koMgresanuM gAMdhI parivAranuM mahatvanuM aMga gaNIne mahatvabharI aMjali ApI che-namratAthI ApI che. paNa teo mULe e jAtanI "ekAMta sanyAsa"nI vRttivALA che ke teo AMcakA ApIne palaTo karAvI na zake. sarvAgI kAMtikAre te vizvabharamAM aneka sthaLe cakAo mAravA paDaze. to ja te lokakrAMti karAvI zakaze. ApaNe joyuM ke koMgresamAM, gAMdhIjInA mahAprabhAve komavAdI mAnasavALA sAvarakara vagere, vinIta svabhAvavALA zrInivAsana, saSa, jyakara vagere, raziyA tarapha UMDe UMDe kuNuM valaNa rAkhanArA bhagatasiMha vagere enI meLe khasI gayA. Aje koMgresane bApujInA gayA bAda duHkha vinobAnuM che tevuM ja duHkha paM. neharUnuM che. teo jutha racavAnI vRttivALA nathI. AnuM pariNAma e AvyuM ke sAcuM jutha baLavAna na hovAnA kAraNe, koMgresa sAMkaDIvRttivALAM juthono akhADe to jANe lAge che, paNa te ja rIte guNa vikAsanI gati ane vyakti svAtaMtrya sAthenuM sAmudAyika baLa rahevuM joItuM hoya, te svarU5 divase divase sarI jatuM hoya tema lAge che. ahiMsA, vizvavAtsalya ke sarvodayane anurUpa te * saMsthA rahI nathI. ene ghATa A dizAmAM badalavo joIe, ema jarUra gAMdhIjInA sAcA utarAdhikArIone lAgavuM joIe ane vinebAjIne paNa lAgyuM che. temaNe e aMge vAta karI paNa tema na thatAM AvezamAM AvI temaNe gussAmAM ema paNa kahI nAkhyuM : "oMgresa khatama thavI joIe!" paNa pAchaLathI emAM saMzodhana karyuM ke koMgresanuM sattAlakSI svarU5 khatama thavuM joIe. e mArA kahevAnuM tAtparya hatuM. Ama thavAnuM kAraNa zuM hatuM te tapAsIe. pUrImAM bhUmihIne gaNotiyAnAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 nAma pahANI patrakamAM na hoya ane bhUmi saMpanna (jamInadAra) kajA cheDAve to temaNe nahIM choDavA, avuM kAnUnabhaMgane preranArUM valaNa lIdheluM. jo ke bhAlanaLakAMThA prAganA anubhave mahArAja zrI pU. saMtabAlajIe sarva sevAsaMghanA maMtrInuM dhyAna kheMcyA pachI, e vAtamAM tarata pheraphAra thaI gaye. paNa A valaNa sAmyavAdIone anukULa thayuM. vinobAjInI 3 bhAga jamInane ane chevaTe ja bhAga dareka koMgresI potAnI jamInamAMthI Ape te vAta paNa keMgresanee svIkArI nahIM. bhUmihInenA anyAya sAme thanArA, kAryakarone kAnUna bhaMganA kAraNe ke tevI pravRttinI gaMdhanA kAraNe pakaDI lIdhA. A badhAthI paNa vinobAjInuM mana ALuM banI gayuM ane koMgresane paNa teo bIjA pakSanI jema sattAlakSI pakSa mAnavA lAgyA. kharI rIte, temaNe A kAryamAM viveka rAkhavo joIto hato. teo ema to kaheja che ke keMgresa bIjA pakSo karatAM ghaNI sArI che. paNa koMgresa sAthe racanAtmaka kAryakarone saMbaMdha rahe, emAM temane bhIti lAge che ke koMgresanI sattA lAlacamAM, ApaNI pAsenA thoDA ghaNuM paNa je nispRhI kAryakaro che te paNa taNAI jaze. vinobAjI saurASTramAM AvelA tyAre meM pUcheluM. tenA javAbamAM temaNe sApha kaheluM : saMtabAlajIne te bApujIne sparza thayo che temane gujarAta keMgresa jevI akhila bhAratIya koMgresa lAge che. tethI temaNe koMgresanuM pUchaDuM anubaMdha vicAradhArAmAM lagADayuM che. satabAlajInI vAta, prayoga ane kArya zuddha sarvodayanA che. paNa, mane lAge che ke koMgresane ghaDavAnuM vicArIzuM to ApaNuM moTAbhAganI badhI zakita te kAmamAM kharcAI jaze, (ane dhAryuM pariNAma nahIM Ave.) eTale je kaMI zakti che te mAtra lokazakitane ghaDavAmAM vaparAvI joIe." paNa, AmAM vinobAjInA dhyAna bahAra je vAta rahI jAya che te e che ke lokazaktinA ghaDatara sAthe je rAjyazaktine prajAnA aMkuzamAM lAvavAnI ane rAjyane zuddha karavAnI vAta nahIM joDavAmAM Ave che, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra tathA naitika azuddha pI. to te che pUruM prajA-ghaDatara thaze nahIM; temaja azuddha paDI rahelI ke banI jatI rAjyazakita prajAnI tathA naitikatAnI zakti upara caDI besaze. Ama thaze to thoDI vibhUtio cAhe game teTalI mahAna heya, te ye AjanA jagatapravAhamAM temanAthI koI asarakAraka ke nakakara kAma banI zakaze nahIM. A vAta dhIre dhIre vinobAjIne samajAtI jatI hoya athavA kudaratanA dabANane lIdhe thatuM hoya tema lAge che. vizva vAtsalyanI anubaMdha vicAradhArA je mULa vAta kahe che te bhAge sarvodayI kAryakarone AvavuM paDatuM hoya ane tenuM svarUpa badalAtuM jatuM hoya tema lAge che. vinobAjIne velavAlamAM maLelI dezanI sarvapakSIya pariSada uparathI kaMIka AzA baMdhAyelI ke nakkara pariNAma Aze. emaNe rASTriya ekatA mATe rASTrIya ekatA pariSadanuM nAma sUcavyuM hatuM. rASTravikAsanAM kAryo, samagra dezamAM che, mATe evI bAbatomAM judAI na hovI joIe. te aMge prAMta, bhASA, kema vagerenA jhaghaDA na hovA joIe. matabhedo bhale hoya paNa mana bheda na hovA joIe. A mATe temaNe zrI Dhebara ane zrI jayaprakAzane nImyA. tyAre zrI morArajIbhAI jevA agraNI netAone A vicAra svIkAra karavAmAM thobha thata hato; kAraNa ke mahAgujarAta ane saMyukta mahArASTranI laDatamAM sarvodayI kAryakare je rIte varyA hatA; goLIbArane je e temaNe virodha karyo hato ane sarvodayI kAryakramomAM pakSonA zaMbhu meLAne je rIte medAna maLyuM hatuM te badhuM joIne lAgI Ave e svAbhAvika hatuM. gujarAtamAM vinobAjI AvyA tyAre zrI nArAyaNa desAI vageree je vahevAra karyo ane Dhebara, jazu mahetA vagere badhAne bIjA pakSanA mANaso jevA gaNIne temaNe je rIte vartana calAvyuM te uparathI lAgyuM ke A chokaraDAM che ane saMta vinebAjI AvI chokarabAjI calAvI le che. eTale zrI Dhebarane paNa muzkelI lAgI kAraNa ke AvA aparipakava baLa sAthe pAnAM pADavAM barAbara nathI. TUMkamAM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 vinobAjIe mUkelo vicAra sAro hato paNa te vakhatanAM temanA sAthIo ane amuka virodhI valaNanAM kAraNe svIkArI na zakAya. paNa pachI, tenuM mUlyAMkana thayuM ane eTalA mATe ja te vicAra Aje rASTrIya ekIkaraNa samitinA rUpamAM haratImAM AvI rahyo che. vicAro sudhI te kaMI ja vicAravAnuM nathI paNa savAla vinobAjInA svabhAvane Ave che ane temane maLelA sAthIone paNa Ave che. keraLamAM teo nabudripAdane ahiMsA tarapha vALaze ema mAnI kelapAnanA upavAsa aMge eka zabda paNuM uccArI zakyA nahIM. dvibhASI viSe temane abhiprAya pahelAM taraphadArIne Avyo paNa virodha thatAM emAM paNa pheraphAra thavA lAgyo. "mahAgujarAtavAdIonA tophAna vakhate sarakAranI goLI karatAM tophAnIonI patharAbAjI vadhAre hiMsAvALI hatI, eTale ke prajAne uzkerIne thayelI patharAbAjI karatAM, prajAnI cuMTAyela sarakArane geLIbAra ahiMsAnI vadhu najIka hatA." evo temano abhiprAya ghaNe moDe paDyo ane te tAttvika ja rahyo. bIjI bAju sarvodaya maMDaLa evo koI prabhAva na batAvI zakyuM. uparAMta pitAnuM gajuM nAnuM ane ekatAne nAme badhA pakSone bhegA karAyA tethI AchakalApaNuM vadhAre jaNAyuM. A tarapha koMgresamAM sthApita hitono aDDo, jUthabAjI, adhikArIonAM lAMca rUzvata temaja bhraSTAcAra vagerenA dAkhalA AvatA gayA tema tema zrI Dhebara bahu vyathita thayA paNa tapAsa karavAnI vAta koMgresa svIkArI na zakI. Ama vicAra athaDAmaNa thaI. bIjI bAju bhUmihIne bhUmi kaMIka maLe, khetI sAthe sAmAnya yatronI samatulA thAya; AvA vicAre uTAkAmamAM vicAra pariSada yojI, paNa temaNe joyuM ke keMgresanA pravAha e vaLAMke vaLe tema nathI. eTale uparAuparI be vAra pite (zrI Dhebara) pramukha banyA bAda e kAma IndirA gAMdhIne seMpI, pramukhapadethI teo chUTA thayA. koMgresanA AvA rUpAMtaramAM koMgresa pramukhanI khudanI tAkAta paNa ochI paDI. evI ja rIte P.P.AC. Gunratnasur M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 vinebAjInI paNa koMgresanA rUpAMtaranI IcchA pAra paDI nathI. A badhuM bahu bahu sUcaka che. , . . . . vinebAjI parivartananI cAra prakriyAo batAve che : (1) hRdaya parivartana (2) vicAra parivartana (3) naitika parivartana ane (4) paristhiti parivartana. vaLI AgaLa upara teo kahe che ke - (1) keTalIka saMsthA guNayukta hoya che. (2) keTalIka saMsthA deSayukata hoya che. (3) keTalIka saMsthA guNadoSayukata hoya che. je saMsthAomAM guNu vadhAre ane doSa ochA hoya che tevI saMsthAne naDI na zakAya. guNane Teko apAya ane doSane dura karAya. mAtra deSayukata saMsthAne ja toDAya. . have e daSTie vizvavAtsalyane zuM kAryakrama che, te. joIe. anubaMdha vicAradhArA pramANe koMgresane bIjA pakSo karatAM vadhAre guNayukta mAnIne tenA doSo dura karavA mATe prayatna karavAmAM Ave che. enA anusaMdhAne, te niSpakSa lokazAhImAM koMgresa sivAyanA pakSonI pratiSThA toDI, grAmasaMgaThanane Arthika-sAmAjIka kSetro soMpavAmAM Ave ane lokasevaka saMgaThanone zikSaNa-saMskRtinAM kSetra soMpavAmAM mAne che eTaluM ja nahIM, te rAjakIya kSetrane paNa ghaDavAmAM mAne che. alabata davAdArU ke anAja pANI ApavAmAM eTale ke rAhatanA kAmomAM pakSabheda karavAmAM mAnatuM nathI. paNa jayAM pratiSThA ApavAne savAla che tyAM te keMgresane ja Teko Apaze ane tenA doSo dUra karavA mATe badhI prakriyAo karaze. dA. ta. gaNotadhArAne prazna, nagara paMcAyatanA ane maDaLa samitionA TharAvane keMgrese na gaNakAryA athavA te keMgresa; sarakArane sAce mArge doravA zakitamAna na rahI tyAre bApue kahyuM tema teNe upavAsanI prakriyA karI. | bApu kahe che: upavAsanI zakita (1) premIne kAma karatA kare che ane (2) vidhIne kAmane jagADe che. anubaMdha vicAradhArA AjanA yuga saMdarbhane joI upavAsanI zakitane vyakitagata nahIM paNa samAjagata P.P. Ac. Gunratriasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37pa vApare che; suSupta lokamatane jagADe che. kAnana saMzodhana mATe paNa te zaktine vApare che. jyAM vyakitagata jarUra paDe tyAM krAMtipriya sAdhuo pitAnI zakitane vApare che. keralanI komavAdI saMsthA sAthenI bAMdha choDamAM tathA, dvibhASI toDavAnI koMgresanI Dhacupacu nItimAM muni zrI saMtabAlajInA sattara upavAsa thayA. temAM e be bAbato paNa avAMtara ja hatI. eja rIte sAMskRtika bAbatamAM bhASA praznamAM keMgresa DhIlI paDI tyAre gujarAtanA prAyogika saMghe zuddhi pravega karyo hato. ekavAra kogresanI sAmAnya cUMTaNI cAlatI hatI. grAma saMgaThanane tarachoDavA ane avagaNavAmAM eka koMgresI AgevAna ane tenI AsapAsanAM mANaso kAma karatAM dekhAyAM. te vakhate eka tarapha grAmasaMgaThana ane prAyogika saMgha vagere keDa bAMdhIne kogresane madada karI rahyAM hatAM, tyAre paNa zrI saMtabAlajIe cauda upavAsa karyA hatA. TukamAM keTalIkavAra evuM lAge che ke vinobAjI sUtrarUpe bele che te tenuM bhASya ke AcAra saMhitA, rASTra ane vizvanA morace zrI saMtabAlajIno bhAla naLakAMTho prayoga AcarI rahyo che. eTale vidhavAtsalya vicAradhArAnI vadhu najIkanuM baLa sarvodaya lAge che. aparigraha, ciMtana ane sevAlakSIpaNu e traNe guNonI dRSTie paNa najIka che. pU. mahArAja zrI ane nemimuni to eja kahe che ke krAMtipriya sAdhusAdhvIo pachI anubaMdha vicAradhArA pramANe ene ja-racanAtmaka kAryakaronI saMsthAno naMbara Ave che. A badhuM hovA chatAM kharI agatya te paraspara najIka AvIne AkhI vAta samajavAmAM che. upavAsomAM jokhama to che ja; jema hamaNAM mAtara tArAsiMganA upavAse khoTAM mUlyonI dizA lIdhI hatI. te chatAye, kAnUnabhaMga, daMgala, asaMtoSa vagere karatAM zuddha naitika sAmAjika dabANane mArga UMco ja che. samAjane ahiMsAnI dizAmAM laI janAro che. eTale saMtabAlajI vahevArU nIti upara bhAra mUke che. vinobAjI jema bhakita upara bhAra Ape che tema saMtabAlajI karmayoga upara bhAra mUke che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 gAMdhIjInA saMdarbhamAM jaina paraMparAne teo yogya bhAra mUke che eTale te vicAra svIkArAto jAya che." parivrAjakenI doravaNuM ane lekanItinuM pratyakSa ghaDatara zrI phUlajIbhAine tyArabAda vinaMti karavAmAM AvI ke teo paNa kaMIka bele. zrI phUlajIbhAI bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghanA sabhAsada che. ane bhAlanaLakAMTho kheDUtamaMDaLanA mAjI pramukha che. temaNe jaNAvyuM ke :| mArA namra mate saMtabAlajI samAjanI zaktine sAtvika rIte ekAgra karIne tene sAcI dizA ApavAnuM kArya kare che. amArA guMdIkeMdramAM pU. vinobA padhAre te pahelAM huM haLavadamAM bhaLelo ane tyArabAda guMdI AvatAM pahelAM baLelamAM ame badhA pharI maLelA ane pravAsamAM huM temanI sAthe ja hato. mane emanA vicAro ane saMtabAlajInA vicAre vacce meLa bese tevuM te vakhate na lAgyuM. kAraNa ke vinebAjI to "deza ane duniyAmAM rAjya na joIe tevI vAto kare che. tyAre saMtabAlajI rAjya na joIe ema kahetA ja nathI. rAjyano naMbara prajA pachI joIe ane prajAne naMbara sAdhuo, prajAsevako pachI joIe. TuMkamAM rAjya gauNa bane tema kahe che paNa joItuM nathI, ema kahetA nathI. meM vinAjIne pUchyuM; "amUka sthaLe lAgalagaTa ekase aDhAra gAmamAM grAmadAna thayuM ema kahevAya che. mAnI laIe ke 118 gAmo pitAne badho vahIvaTa kare che. temane vahIvaTa karavA eka mukhya pratinidhi te joIzene ? mAne ke temane vinebAjI ane ravizaMkara mahArAja banne pasaMda che, te Ane nirNaya sarvAnumate na thayo to tyAM zuM karavuM?" - vinobAjIe kahyuM : " tyAM parivArajako daravaNI Apaze !" P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wfw mane thayuM ke parivrAjako upara loka-zraddhA keTalI? AjanA parivrAjako je bhegA besI zaktA nathI; jemane draSTikoNa, AtmA sAthe vizvasevAnA samanvayano paNa nathI, tyAM A badhuM mAtra enI meLe vicArathI ja thaI jaze ema mAnavuM ene narI ka95nA sivAya zuM kahI zakAya ? eTale meM sApha kahyuM : "rAmAyaNa yugathI je nathI banyuM, te hakIkta ApaNe nakArI nahIM zakIe. to pachI e mArge samAjaghaDataranI vAta svIkAryA sivAya rAjya na joIe ene zuM artha?" alabata vinobAjImAM jJAna che, taka che, tyAga che, bApujIne satsaMganI asara che, paNa mArA namra mate samagra dRSTi ane e mujabane vahevAra je rIte bApu goThavatA te anubhava haju bAkI che. guMdInAM kAryo ane kAryakaro temaja janatAne joIne teo prabhAvita thayelA jaNAyA. eTale ApaNe AzA rAkhIe ke sarvodaya jyAre vahevArU rUpa pakaDaze tyAre bhAlanaLakAMThA prayoganuM kArya tenA mATe mArgadarzaka banI raheze. * mArA namra mate Aje lokanItinI vAta karavA karatAM lokanItinuM pratyakSa ghaDatara karavuM sarva prathama jarUrI che. e lokanIti evI ghaDAvI joIe jenI chApa ane prabhAva loko upara paDe. A kAma joIe to vinobAjI kare ke joIe to saMtabAlajI kare. amAre e age kazo vAMdho ke virodha nathI. nAma game te hoya paNa kAma joIe. kAma vinAnI vAto aMtaranI zraddhA jamAvI zakaze nahIM. saMtabAlajIe pratyakSa vahevAramAM amane amArA dvArA karI batAvyuM che eTale amane temanA prati zraddhA pAmI che. amane rAjanItimAM nabaLAIe spaSTa * dekhAya che. dA. ta. keralamAM joDANa thayuM; dvibhASI prayoga toDI naMkhAyo, jenI pAse trIsa varSa pahelAM kaMI na hatuM. tenI pAse vyAsI (83) lAkha rUpiyA nIkaLyA. A badhI bAbato amane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 378 akaLAve che kharI, paNa hatAza banAvatI nathI. kAraNake kesane ame samAjanuM anivArya aMga mAnIne, janasaMgaThananuM rAjakIya mAtRtva ApIne ame cAlIe chIe. tethI zuddha grAmasaMgaThanenAM mANase. temAM mokalI ekabAjuthI ene saMgIna-majabUta karIe chIe te bIjI bAju prAyogika saMdha ane krAMtipriya sAdhavarga dvArA AMcakA ApI tene zuddha banAvI AgaLa dhakelIe chIe. kAraNake ekalI rAjya saMsthA pAse daMDazakti ane kAnUna sivAya khAsa kaze dama na hoya te svAbhAvika che. sadbhAgye AMtararASTrIya kSetre koMgrese A dezanI sakriya taTastha nItinI sudara chApa paDI che. have paMDitajInA badale Akhoye keMgresa AMtararASTrIya kSetre kAma karatI thAya te mATe bhAla naLakAMTho prayoga kogresa pAsethI Arthika, sAmAjika, zikSaNaviSayaka ane sAMskRtika kAryakramane bojo janatA ane janasevako upara nAkhavA mAge che. je A rIte rAjya-zuddhinA saMdarbhamAM saMsthAo dvArA lokanIti ghaDAze to ja suMdara kArya thaze. eTale havenuM kAma vyakitanuM nathI, saMsthAonuM che ane te paNa ghaDAyelI zuddha saMsthAonA anusaMdhAnamAM rahI saue pAra pADavAnuM che. - zrI daMDI svAmIH "phUlajIbhAIe abubhAInI jema A zibiramAM AvI potAnA anubhave A anubaMdha ghArAnA vicAre pacAvIne je chApa pADI che te navI cetanA ape che. saMghane sAthI te lekanetA - zrI devajIbhAI: "pAyAnA eka grAmyajana tarIke phUlajIbhAIne chApa e daSTie aMbubhAI karatAM ye ApaNuM upara vadhAre prabhAva pADe che. bIjuM ApaNe jyAre vinobAjInA ane saMtabAlajInAM kAryo viSe vicAra karI chIe tyAre mane kRSNa ane vidura yAda AvI jAya che. A upamA kevaLa lAgu karavA mATe nahIM, paNa samajavA mATe mUkI zakAya. zrI kRSNa te yuganA badhA prazno sAthe cAlIne badhA praznone P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 379 ukela racanAtmaka rIte batAve che tyAre vidurajI tattvanI rIte ja badhA prazno chaNe che, paNa ukelanuM kAma karatA nathI. ethI ja aneka jokhamo ane vAvaMToLa vacce je janatAnI sAthe rahe che te yugapurUSa ApoApa banI jAya che. bIjA purUSo, tatvaciMtaka ke bhakta koTinA ziromaNI rahe che, temAM ane khAsa karIne bhaktomAM komaLatA karUNA vi. namra guNo hoya che paNuM vAvaMToLa vacce daDhatA. ahiMsA, pratikAra vagere bIjA pAsAnAM guNo sAva nahIMvrata hoya che. Ane artha e nathI ke vyaktigata. gyatAmAM bhakto ke tatvaciMtako ochAM adakAM hoya che. saMbhava che ke vidura bhakitanI rIte kRSNa karatAM ApaNane vadhu preraNAdAyaka bane; paNa jyAre samAja ane samaSTinA anusaMdhAne A badhI vAto laIe chIe tyAre sarvAgI daSTie, rAma, kRSNa, buddha ane mahAvIrane levA paDe che. tema A yuge gAMdhIjInA saMdarbhamAM A badhuM jotAM anubaMdha vicAradhArA, ane bhAlanaLakAMThA prayogane levo paDe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] kalyANarAjya ane tenI pUrva bhUmikA zrI dulerAya mATaliyA [13-11-61] rAjya dvArA lokonuM kalyANa thAya ene kalyANa rAjya kahevAmAM Ave che. A aMge agAu carcA vicAraNAmAM thoDeka vicAra karavAmAM Avyo che. Aje kalyANarAjyanI pUrvabhUmikA upara vicAra karavAne che. ApaNe tyAM bhAratamAM rAjyano eka prakAra rahyo che. varSothI rAjya aMge eka prakAranI kalpanA-sukhAkArInI kalpanA baMdhAelI che. temAM rAjyonI pharajamAM, (1) duSTone daMDa Apavo, damana karavA ane sajajanAne AgaLa vadhAravA agara to satkAravA (2) gAya (pazuo), brAhmaNo (jJAnIo) agara to cAre varNonI rakSA karavI (3) lokahita mATe kAma karavuM-va.no samAveza thAya che. je rAjyamAM sajajanane Adara, durjanane daMDa, jJAnI, gAya tema ja dareka dhaMdhAvALAnA hitanuM rakSaNa thAya, garIbone nyAya maLe-te rAjya sAruM rAjya kahevAtuM. evA rAjyanI eka kalpanA zrI rAmacaMdranA rAjyathI paNa pracalita che ane rAmarAjya eTale sukhI rAjya evI lagabhaga dhAraNA che. kalyANarAjyane meLa A rAmarAjya sAthe ghaNe aMze maLato Ave che. bhAratamAM rAjAonA upadezomAM A vAta Ave che. bhAratanA sAmAjika ItihAsamAM, AvuM rAjya kayAM hatuM, keNa karatuM tene P.P. Ac. Gunratnasuri M.S Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 ullekha prazaMsApUrvaka karAya che. yuropamAM paNa thoDA ghaNA aMze Aja vastu rAjya mATe svIkArAI che. tyAM paNa rakSaNa kare te rAjya kahevAtuM. rAjyanuM mukhya ane prathama kAma lokarakSA karavAnuM hatuM, ane rAjyanI AvazyakatA paNa e arthomAM svIkAravAmAM AvI hatI. jema be--pAMca mahalAvALAo gharanI rakSA karavA mATe gurakhAone rAkhe che, gAmavALAo cokIdArane rAkhe che ane sAdhana-saMpanna mANasa pitAnI saMpatti ane jAnamAlanuM rakSaNa karAve che tema Akho deza ke pradezanI rakSA mATe koI eka mANasa ke badhA mANaso maLIne na karI zakatA, temaNe eka evA zakitazALI moTA mANasane rakSA mATe nImyo ane tene kahyuM : "tame amArA jAnamAlanI rakSA kare ! ame tamane amuka sagavaDe, karaverA vagere ApazuM, sanmAna ApazuM. tamArI vAtono Adara karazuM." Ama rakSA karavA mATe rAjA nAmanI vyakita AvI ane teNe prajAnA jAnamAlanI hitarakSA mATe je vyavasthA besADI te rAjya kahevAyuM. eka mANase bIjAnI kAMsakI laI lIdhI, tyAre bIjAne ema lAge ke Aje eNe kAMsakI laI lIdhI, kAle sArI vastu levAnuM che mana paNa thaI jAya. mATe ene baMdobasta karavo joIe. mANasanA dehanI IcchAo saMtoSAya, amUka icchAnI pUrtimAM bIjo mANasa aMtarAya Ubho na kare, bIje mANasa jhaDapI leze to huM bhegavI zakIza nahIM mATe koI vyavasthA hovI joIe. Ama potAnI kAmanA jALavavI ane kAmanA te ja jaLavAya-je bIjo mANasa ene jhUMTave nahIM, AmAMthI kAma-purUSArthane poSavAmAMthI rAjya nAmanI saMsthAnI jarUra paDI. tene aMkuza prajAe svIkAryo ane rAjya upara amUka mANasa nImyo je enA mATe yogya hoya. tene lokoe kahyuM : "tame je kaMi niyamo karaze tene ame pALazuM. tame hukama karazo e pramANe cAlazuM. tame amAruM rakSaNa karajo !" Ama rAjyanI pahelI pharaja rakSaNanI AvI, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 have eka bIjI vAta AvI. be mANaso vacce takarAra thAya. ane banne kahetA hoya ke "A makAnane adhikAra mAre che!" ane bane mAlika thavA mAMgatA hoya tathA ema thAya ke ekabIjA upara AkramaNa karaze tyAre tyAM rakSaNano prazna raheto nathI. e savAla Ubho thAya che nyAyane. tyAM kayA mANasanI paDakhe nyAya che? koNa anyAyI che? kayA mANase durbaLa upara AkramaNa karyuM che? konA nyAyanI rakSA karavI ? A badhA prazno UbhA thatAM nyAya Avyo. nyAya karavA mATe nyAyAdhIza, kAjI vagere AvyA. nyAyAlaya thayA ane nyAyavidhA-vizArada (vakIlo) UbhA karavAmAM AvyA. Ama rAjyanuM paheluM kAma rakSaNa ane bIjuM kAma nyAyanuM thayuM., ' paNa, gunegArane je nyAya apAyo-cukAdo apAyo. tene te na bhAne agara to na pALe to? enI paNa vyavasthA thavI joIe. agAu vizva rASTranI "lIga opha nezansa" nAmaka saMsthA hatI paNa teno cukAdo koI bhAnatuM nahIM. eTale "yUna "nI sthApanA karavAnI pharaja paDI ane tene kriyAtmaka sattAo ApavAmAM AvI. eTale nyAya ne baLapUrvaka paNa banAvI zake, nyAyanuM ullaMghana koI na karI zake te mATe polisa rAkhavAnI chUTa ApavAmAM AvI ane sAthosAtha kAyadA kAnUna paNa banAvavAmAM AvyA. jethI koI paNa nyAyAdhIza ke bIjA (vakIlo) pakSapAta na karI zake. Ama kAyadA-kAnUna ane piolisa baMdobasta AvyAM. rAjyadvArA rakSaNa, nyAna, kAyadA-kAnUna ane polisa baMdobasta A badhA mATe moTuM kharca thAya, te kyAMthI kADhavuM? e praznanA ukela mATe revenyu (mahesula) khAtuM UbhuM thayuM. nyAya, rakSaNa ane kAyade rAjya jALave tenA badale prajA rAjyane karaverA rUpe mahesula bhare ane rAjya te kAryo calAve. karaverAnA paNa judA judA dhoraNo nakakI karavAmAM AvyA ke dareka vIghA dITha dareka makAna dITha, dareka vyakti dITha ATaATalA karaverA ApavA. Ama rAjyanAM cAra kAma nakakI thayAM - P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 1) rakSaNa (2) nyAya (3) pilisa baMdobasta ane vyavasthAtaMtra (4) temanuM kharca calAvavA mATe mahesula khAtu. A cAre kAmo eka bIjA sAthe saMkaLAyelAM che. rAjya eTale rakSaNa. rakSaNa eTale nyAya, nyAya eTale polisa surakSA ane vyavasthAtaMtra ane e taMtranuM saMcAlana eTale mahesulanI ugharANI. rAmarAjya ane tyAra bAda amuka rAjAonuM rAjya e Adarza praNAlikAne jALavI rAkhavA samartha banyuM paNa pachI, potAnA prajAnI sukhAkArInA nAme bIjI prajAone harAvavI, temanA rAjyane haDapI levuM ene eka ItihAsa che. bhAratamAM paNa krame krame vijetA rAjyonA vaMzajo rAjya karatA rahyA ane temanI e manavRtti rahI ke hArelI prajAne kyaDIne rAkhavI. A manovRttinAM darzana ApaNane chellAM 200 varSamAM bhAratanA ItihAsamAM Thera Thera eTale hada sudhI jovA maLe che ke AvuM ekataMtrIya kaDaka rAjya hatuM. te jANatAM kaMIka thaI jAya che. Aja sudhI je ekataMtrIya ke eka rAjazAhI rAjya hatuM tyAM rAjaya karmacArIone zuM zIkhavavAmAM AvatuM ? nyAyamAM kaDaka rahevuM. nyAyamAM kaDakAI rAkhavA mATe pilisataMtra ane jelakhAnA goThavavAmAM AvyA. pilisane eja kahevAmAM AvyuM ke "khUba kaDaka rahevuM; nahIM to prajA uchAMchaLI thaI jaze. kaDaka raheze te tamArI dhAkathI prajA guno nahIM kare agara to gune karatAM thatharaze." rAjyanA amaladAro vagerene kahevAmAM AvyuM ke "kaDakAIthI mahesula vasula karo, duniyAmAM kaDakAIthI ja rAjya cAlI zake, rAjya nabaLuM hoya to prajA ene uthalAvI paDe." AI. sI. esa. DIgrI meLavanArane kaDakAInA niyama ja samajAvavAmAM AvatA, bhaNAvavAmAM AvatA ke tamAre mANasa sAme jovAnuM nathI. mANasa koNa che? kevo che? e sAmuM joze to nyAya ApI zakazo nahIM. mATe tamAre te kAyadAnAM pustako sAme jovAnuM che. kAyade gadheDe che. enI lAta jenA upara paDI jAya te paDI jAya. e jotuM nathI ke sAmo mANasa kevI paristhitimAM che? tamAre te akkala ja calA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384. vavAnI che. chellAM so varSamAM hindustAnamAM AvuM ja thayuM che. Aja sudhInuM rAjataMtra jotAM e ja dhoraNe cAlyuM che, ema lAgyA vagara raheze nahIM. A rIte pAzcAtya dezonI che. ' pAzcAtya dezomAM rAjya eTale tAkAta, dhAka, baLa vAparavuM-e vagara rAjya cAlI zakatuM nathI ema mAnavAmAM Ave che. yuropanA rAjAonA hAthamAM abhiSeka vakhate sonAne ke cAMdIno daMDa ApavAmAM Ave te paNa enuM pratIka che. yuropamAM rAjyanI AvI vyAkhyAo saramukhatyArazAhI AvI. pachI te hiTalarI saramukhatyArIzAhI hoya agara te sAmyavAdI saramukhatyArazAhI hoya ! tene eka ja artha ke bIjA upara dhAka besADavA mATe lazkara rAkhavuM jethI prajA tharathare ane namI jAya. paNa A tAkAtano upayoga kayAM karavo? ene vicAra thatAM ema lAge che ke duniyAmAM nabaLA ane sabaLA be prakAranAM mANaso hoya che. buddhi ane zarIra baMnethI nabaLA hoya temane nabaLA gaNavA joIe. A loko duniyAmAM rahevA lAyaka nathI. duniyAmAM to sabaLA ane zreSTha mANase rahevA joIe, nabaLAne dUra thavuM joIe. lazkaramAM nabaLA hoya tene khatama thavuM joIe. vaMzamAM nabaLA hoya tene oparezana karI khatama karavA joIe. AvI vyAkhyA rAjyanI tAkAta vAparavA mATe yuropanA dezomAM cAlu thaI. pariNAme bIju vizvayuddha thayuM ane yahudI komanuM nikaMdana temaja sAmyavAdI dezomAM temanA valaNane anurUpa nahIM evA lokonuM nikaMdana moTA pAyA upara thayuM. enI eka bIjI asara loko upara thaI ane eka bIjI vyAkhyA e AvI ke saumAM sarakhI zakti paDelI che. rAjaya potAnI zaktino upayoga nabaLA mATe kare, tethI rAjyane paNa lAbha che. sabaLA che temane netAgIrI maLaze ane nabaLA paNa sabaLA banI rAjyanA hitamAM kaMIka karI zakaze. emAMthI majUra-sattAvAdI saramukhatyAra zAhI UbhI thaI. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 mATe, rAjya kayA joIe ema loka kalyANa ethIye judI eka bIjI vyAkhyA karavAmAM AvI. te eke nabaLA ane sabaLA saune vikAsanI samAna taka maLe. senuM kalyANa thaI zake, bhaluM thaI zake, sarvaprajAnuM kalyANa thaI zake, evI navI vyAkhyA kalyANa rAjyanA nAme karavAmAM AvI. Welfare State-kalyANa rAjya eTale ke rAjya pAse je polisa, vahIvaTI taMtra, lazkara vagere che; prajAnA nyAya, saMrakSaNa, Arogya mATenI zakita che tene upayoga samagra prajAnA , kalyANa mATe thavo joIe. . bhArate paNa svataMtra thatAM prAraMbhamAM kalyANa rAjyanI draSTi rAkhI. jo bhArate kalyANa karavuM hoya to bhAratanA nyAya, rakSaNa ane vyavasthA mATe, rAjya polisa, lazkara, vahIvaTI taMtra, Arogya khAtuM, zikSaNe khAtuM vagere saMbhALavAM joIe; ema pazcimanA dharaNe svIkArayuM. kalyANa rAjyanA kAyadA kevA prakAre ghaDAya? ke, loko kalyANa kevI. A rIte kare ? pitAnuM vyaktitva zI rIte sAcave ? prajAnuM ghaDatara kevI rIte thAya ? ane kalyANakArI rAjya pitAnA dhyeyane zI rIte pahoMcI zake che e vicAravAnuM rahe che. - svarAjaya bAda aMgrejI zAsananI ghaNI rIto Ama svataMtra prajAtaMtrIya zAsane kalyANarAjane siddhAMta svIkArI badalI nAkhI che. paNa karmacArIo haju jUnI Dhaba ane ghareDamAMja rAce che. amaladArono rUvAba, dhAkadhamakI, phojadAronI sakhatAI haju paNa aMgrejI rAjya jevI cAle che. eTale ke loka-kalyANakArI aMza dekhAvAne badale haju amaladAra zAhI, lAgavagazAhI, lAMcarUzvata, je hukamI, cAle che. mATe nAma jarUra badalAyuM che paNa kAmamAM phera paDyo nathI. * have e vicAravAnuM rahe che ke A kalyANa rAjyanA kAryakrama kayA che? emAM kayAM kayAM kevI rIte palaTo lAvavo joIe jethI pradhAne, karmacArIo ane prajA traNenuM ghaDatara thaI zake, traNamAM palaTo Ave e aMge have vicArIe. 25 : maladArano ja paNa a ladAra zAhI, lAgI kalyANakArI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 kalyANarAjya pahelAM ane pachInuM vizva A agAu kalyANarAya pahelAM deza-paradezanI sthiti upara vicAra thaI gayo che. tene jarA vistArathI joIe. sAmyavAdIoe yurepamAM e kalpanA ApI ke lokone roTalo, makAna, majurI ane bIjI sukhasagavaDonI bAhedharI ApIe paNa badalAmAM lokoe majUronI sarakAra pasaMda karavI; ane badhAMe tene Teko Apavo. Ama nakakI thayuM. e agAu raziyAne itihAsa joIzuM te jaNAI Avaze ke tyAM mULa amaryAdita svataMtratA hatI. tene lIdhe ati zrImaMtAI garIbAI, asamAnatA vagere hatAM. bALako ane strI pAsethI vadhu kAma levAtuM tene lIdhe trAsa hato. AthI prajAne moTe bhAga trAsI gayo ane temaNe te vakhatanI jhArazAhI sarakArane uthalAvI nAkhI. - tyArabAda majUra rAjaya AvatAM ane rAjadvArA kalyANanAM kAma thatAM, zarU zarUmAM sahune bahu gamyuM. ATalA kalAka kAma, nizcita pagAra, zikSaNa ane davAnI sagavaDa, roTalAnuM pApa dUra, vRddhAvasthA mATe sagavaDa, duSkALa paDe ke azakta thAya tyAre sagavaDa, A badhuM lokoe svIkArI lIdhuM. raziyAnA sAmyavAde pachI kevuM valaNa lIdhuM? lokhaMDI paDadA pAchaLano e deza kahevAya ane Aje yuddhanA Are UbhelI be pracaMDa zakitamAMnuM eka te banI gayuM che eno ItihAsa spaSTa che. Ama thavAnuM kAraNa eka to e che ke sAmyavAdane mUDIvAdI deza dvArA kacaDAI javAno ane pharI pAchuM trAsadAyaka rAjya zarU thavAne satata bhaya che. bhAratanI sthiti : I have bhArata aMge vicAra karIe. bhArate paNa kalyANakArI rAjyane svIkAryuM paNa lokonA cUMTAyelA pratinidhio dvArA svIkAryuM. majUranA hitanA kAyadA, Thera Thera davAkhAnA, ughogIkaraNa, pANInI sagavaDa, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. n Aaradh SK Trust Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 : bekAro ghaTe e mATe paMcavarSIya yojanAo-Ama gaNAvA besIe te ghaNe pheraphAra, dezamAM seMdhapAtra che ane koMgresa kalyANa rAjyanI dizAmAM jaI rahI che ema lAge che. jyAre e tarapha bhagIratha puruSArtha bhArate koMgresa dvArA Adaryo tyAre ja ATalA badhA vakhatanI garIbI, nirvAsitone prazna ane trIjI bAju pAkistAna, cIna, govA vagere praznomAM yuddha mATe taiyAra rahevAnI, taiyAra rAkhavI-A badhA kAraNosara tema ja jUnI amaladArazAhI ane zAsanataMtranI badIonA kAraNe, dhAryuM hatuM te apekSAe pariNAma nathI dekhAtuM. enA kAraNe hatAza thaIne yogya ane ayogya TIkA thayA kare che. eka vastu yAda rAkhavAnI ke je taMtra ApaNane maLyuM che te sarakArI karmacArIonuM taMtra kalyANakArI nahotuM. nyAyAdhIze mAtra AgalI korTInA cukAdAo bhaNI joyA kare che. teo pustakomAMthI bahAra nIkaLI zakatA nathI. khuda sarakArI prosIkyuTara paNa sarakArI kesane DhIlo banAvI de che. evI ja rIte revenyu ane polisa paNa barAbara nahIM; eTale ke traNe khAtAM barAbara nathI. mIrajAphara, mIrakAsama ane amIcaMda jevA mANaso A dezamAM drohI tarIke nIkaLyo. kaMpanI sarakAra vakhate kalAIvanA jamAnAmAM ke rANI sarakAra vakhate sIviliyane rAkhavAnI-pitAne anukULa janone rAkhavAnI prathA cAlI. rAjA ane prajA baneya najarANAM ApavA lAgI gayelAM. rAjasthAnanA rAjAo, sarakAranA pratinidhine khuza rAkhavA bheTa sogAda ApatA. AmAMthI dhIre dhIre lAMca ApavAnI ane lAMcanA nAme bheTa levAnI "DAlI "-prathA zarU thaI. dhIme dhIme e rItasaranI lAMca rUzvatamAM badalAI gaI Ama jovA jaIe to briTIza zAsana eka kuzaLataMtra hatuM. ane e daSTie prajAne kuzaLa taMtra maLyuM paNa te lAMciyuM taMtra hatuM ane sAthe sAthe te prajA prati bedarakArI taMtra hatuM. tethI prajAmAM hoMza na pragaTI. . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 sAmyavAda karatAM samAjavAda sAre | sAmyavAdI rAjya karatAM samAjavAdI rAjya sAruM gaNAya. kAraNa ke temAM baLadane je nIre te khAya tevuM saramukhatyArazAhI tattva hotuM nathI. samAjavAdI rAjayamAM leka pratinidhio jAya che. dA. ta. DenmArka, svIDana vagere nAnAM rAjya che chatAM tyAM samAjavAdI rAjya che. bhAratamAM haju te AvyuM nathI. kadAca paMDitajInI evI IcchA kharI ! paNa samAjavAdI rAjyamAM traNa varSanA bALakathI laIne kolejanuM zikSaNa apAya. te aMge badhuM rope ja vicAravAnuM hoya che. zuM bhaNAvavuM, zuM na bhaNAvavuM ? e badhI vAtathI davAnI cikitsA sudhI badhuM rAja karavAnuM hoya che. koIne tAva Avyo ke rAjyanI kAra hAjara, dardIne hespiTalamAM laI jAya. pagamAM vAge te paNa rAjyanI kAra hAjara ! : prathama samAjavAdanI A sArI vastuo bhAratanA yuvAnoe jaIne joI ane teo khUba AkarSAyA. vaLI pAchA teo paMdara varSe gayA te citra badalAyeluM hatuM. gAmamAM koI bhUluM, laMgaDuM thAya to koI tenI pAse pharake ja nahIM. Ama kema thayuM ? tene uttara e ja che ke badhuM rAjya karavAnuM hatuM eTale samAja divase divase bejavAbadAra banavA lAgyo. gharaDAM mA-bApane pitAnAM bALakone jovAnuM mana thAya paNa te badhAMne phoTAmAM ja jovAnAM! je parasparAvalaMbI samAja hato. te mAtra rAjyAdhIna banI gaye. samAja jenA upara TakI zake che, e guNa . ochAM thaI gayAM. udAratA, sahAnubhUti, saMvedanA, karUNA, e . badhA guNone lAvavAnI tAkAta rAjyamAM beDI che ! bhAratamAM 5. javAharalAla neharU jevA mahAna rAjyanetA che te chatAM joI zakAya che ke rAjya keTaluM karI zake che? sarASTrane eka A jAta anubhava che. te vakhate vaDApradhAna zrI Dhebara hatA. duSkALanAM, aneka kAmo cAlyAM ! kAma rAjyanuM che ne ? emAM zo vAMdhe ? pariNAme vyavasthApakane paNa emAMthI pAMca paisA laI levAnuM mana thAya ! ghaNI phariyAda karI, tyAre kalekaTara jevA eka karmacArIe paNa eka bAju P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 belAvIne zikhAmaNa ApavA lAgyA: "ATaluM moTuM kAma thAya te temAM ATalo bagADa thAya ja ne? tema gAMdhIvAdI loko kaMIka vahevArU thatA jAo !" Ama thavAnuM kAraNa eTaluM ja ke "rAjayamAM Ama to thayA ja kare!" e bhAvanA jaDa thaI gaI che. je eja kAma mahAjananuM hoya to koIne rakhe khabara paDI jAya !" e rIte loko DarIne mAMDa pitAnI jarUratanuM le. kAraNake "dharmAdAnuM na khavAya" evI sAmAnya mAnyatA hoya che. mahAjananI udAratA evI hoya che ke je mANasa le te apratiSThita na thAya enI kALajI rAkhe? eTale samAjanAM jana saMgaThane kAma kare tyAM prajA ghaDatara thAya che, paNa rAjyadvArA prajAnuM ghaDatara thatuM nathI. , ' ' ' vidhavAtsalyane dRSTikoNa : eTale ja vidhavAtsalyanI anubaMdha vicAradhArA kahe che ke "samAjanI mULabhUta zakti vadhe te rIte rAjaye. mAtra madadarUpa thavuM che joIe. mAnavamAM paDelI saddattiono ane svataMtratAone vikAsa thavo joIe " A mATe vizva vAtsalya, Arthika ane sAmAjika kSetre jina-(grAma) saMgaThanone judA tAravI, e kAma rAjyathI aLaguM goThavavAmAM mAne che. AmAM kazuM navuM nathI. rAjya to AvA ghaTakomAMthI ghaDAyelA pratinidhio nIcethI Ave temanA kahyAmAM rahevAnuM che. A rIte nIcethI Ayojana thaze. te nakkara ane pAyAnuM Ayojana haze. A mArge ochI mUDIvALA ane madhyamavarganA mANase gAmaDAM tarapha vaLaze. te pradezavAra nIti nakkI karaze rAjyane kaheze : "ahIM amUka varSo sudhI milkata verAmAMthI athavA amUka bAbatemAMthI mukti Apa." rAjyapaNa temanuM ja kahyuM karaze. paNa A badhuM kare koNa? eTaleja mahArAja zrI saMtabAlajI kahe che ke "punarracanA rUpe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 nAnAM nAnAM ghaTako banAvo. teoja pitAnI Arthika, sAmAjika ane teja rIte zikSaNa-saMskRti aMgenI nIti ghaDaze. jevA jevA pradezo tevI tevI nIti banAvAze." anubaMdha vicAradhArA pramANe nAnAmAM nAnuM ghaTaka pAMca lAkhanuM ekama haze. eTale komavAdI, mUDIvAdI ke rASTra vidhAtI to temAM AvI zakaze nahIM. ethI rASTrIya ekatA sArI peThe jaLavAze. Aje tAluka vAra ghaTako che; svataMtra mAmalatadAra che paNa TheTha grAmapaMcAyata lagInuM AkhuM mALakhuM tapAsavA jatAM te kaThapUtaLAMnI mAphaka uparanA ja hAthA rUpa che. ethI e vikedrIkaraNa paNa aMte to parAdhIna ja che; ane yaMtra mAphaka zAsana heya bojArUpe banI jAya che. sarvodaya ane tethI paNa eka DagaluM AgaLa vadheluM vizva vAtsalya (anubaMdha vicAradhArA), vinobAjInA zabdomAM kahIe to eka pArivArika bhAvanA-bhAvanAtmaka ekatA race che; vizva vAtsalya phelAve che. ethI ja rAjyane gauNa banAvI, naitika pAyA paranAM janasaMgaThanane vizvavAtsalyamAM mahatva ApavAmAM Avela che. - prazna e che ke AvA saMgaThano karaze koNa? sAdhucarita sAdhakasAdhikAo (lokasevaka-sevikAo) ane emanAM paNa mArgadarzaka evA krAMtipriya sAdhu-sAdhvIo maLIne A badhuM karaze ! rAjya to tyArabAda kevaLa AMtararASTrIya bAbatone ja vadhAre vicAraze ane moTI moTI rIte kAma karaze. bAkI AkhA dezano AMtarika vahIvaTa AvAM saMgaThanonAM hAthamAM haze. Aje nAbhi bhale saMtonA hAthamAM hoya (eTale ke dharma saMskRti hAthamAM heya) paNuM gaLuM to rAjyanA hAthamAM AvI paDayuM . che. tethI nAbhine-saMtone avAja bhale game teTalo moTo heya paNa gaLAM-rAjya AgaLa te rUMdhAI jAya che. AmAM sadbhAgye koMgresa eka evuM rAjakIya baLa che ke gAMdhI jevA mahAna saddagata rASTrapitAne lIdhe A dizAmAM sAcAM vikendrIkaraNa tarapha jaI zake tema che. paNa tema thatuM nathI kAraNake khuda koMgresamAM je pakSa Aje sattA upara che; te pakSanA mANaso; jAte koMgresI hovA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S: Jun Gun Aaradhak Trust Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM, ghaNAM jUtho rUpe A pAyAnI vAtane rUMdhavAno prayAsa kare che. ethI lokone asaMtoSa divase divase vadhato jaI rahyo che. loko jue che ke A amArI pAse mata meLavavA mATe ja kAMIkeya sevA kare che. pele umedavAra paNa janatA AgaLa jaIne sApha sApha kahe che: "meM ATaATalI sevAo ApI che mATe mane mata Apa !" A sevAnA mUlyanI karUNatA che. TuMkamAM sevAnuM mUlya svataMtra rahetuM nathI. sevA sattA sAthe joDAI jAya che ane sattA mATe sevA banI jAya che. pariNAme kayANa rAjyanI badhI pravRttio koMgresIonA hAthataLe ke asarataLenA mANaso dvArA goThavavAnI khoTI kheMcatANa upaje che. A vRttinA kAraNe mUDIvALAo kevaLa vadhu naphe, vadhu vyAja ke vadhu vepAra kyAM maLe te ja jovA mAMDe che. mUDI ke sattA loko mATe che-sevA mATe che e khyAla pedA karavA mATe vizva vAtsalya nirdiSTa anubaMdha vicAradhArA rAjya ane pakSathI alaga rahI kArya kare che. tene AdhAra naitika-dhArmika paribaLa che. e paribaLamAM ghaNI ja moTI tAkAta rahelI che. A sahaja saMskAro A dezamAM hajAro lokomAM paDelA che. pIpaLAne pANI pAvuM, kIDiyArAM pUravAM, pakSIone caNa nAkhavI, pUjApATha karavI, kutarAne roTalo nAkho, gAyane roTalI nAkhavI vagere A badhuM sahaja banI gayuM che. Ano sattA ke saMpatti sAthe koI saMbaMdha nathI. tevI ja rIte sattA ane saMpattine sevA sAthe koI saMbaMdha nathI. je AvuM bane to rUpa pakaDavAnuM kAma saheluM bane. je A badhAno boja chelle brahmacArI evI sAdhu saMsthA saMbhALe te uttama. bhakto ApaNe traNenA vidhavAtsalya, sarvodaya ane kalyANarAjyanA samanvayanI hade pahocyA nathI. pahoMcIe to uttama, sarvottama kArya thaI jAya. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 carcA-vicAraNA tatvajJAnathI mAnavatA - zrI devajIbhAIH "rAjya hAtha laMbAvI rahyuM che; samAjane : bhIDe laI rahyuM che. A vAtathI AjanA vidvAna gaNAtA sAdhu-sAdhvIo paNa ajANa hoya che evuM mane lAge che. huM mAMgAmAM eka munijInA pravacanamAM gayelo. temaNe pitAnA pravacanamAM nyAyasaMpanna AjIvikA upara bhAra mUkyo hato. mane e gamyuM. paNa meM jyAre emane pUchayuM : "Avo AcAra kaI rIte samAjamAM dhaDa " tyAre teo javAba na ApI zakyA. alabatta sAdhu sAdhvIo pratye mane pUrUM mAne che. mane vizvAsa che ke teo krAMti karI zake che paNa temanI AsapAsanuM vartuLa "jI hajurIyAo "nuM athavA rUDhicustonuM che. ' e vADAmAMthI teo bahAra AvI zakatA nathI. samAja pote to parAdhIna che. munivaromAM eka parivartana jevA maLe che ane te AzAjanaka che ke korI tattvajJAnanI vAto uparathI teo mAnavatA upara AvyA che. to jagatanA pravAhane khyAla AvatAM, ane naitika himmata AvatAM jarUra kArya thaze. rAjya pAsethI bIjI javAbadArIo dUra karAvavI ja rahI zrI pUjAbhAI : "svarAjya bAda zarUAtamAM sevakothI amaladAra DaratA hatA paNa teo sevakonI nabaLAIo joI gayA ane pachI A badhuM cAlyuM. jyAre amaladAro sAthe rAjakIya saMsthAnA mANaso koyaDA gUMthavA ane ukelavAmAM paDI jAya che tyAre to bhAre glAni thAya che. keTalAka A koyaDAthI alaga rahyA che kharA, paNa emane AnaMda thavAnA badale orato to thAya che : "bIjA AgaLa gayA ane amo rahI gayA !" eTale kalyANakArIrAjya, pitAnI ane pitAnA pakSanI pAse je P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktio ane kAryo sAcavI rAkhyAM che, te choDavA paDaze. rAjya jAte na cheDe te tenI pAsethI te badhuM choDAvavuM paDaze. A mATe ApaNe najara, krAMtipriya sAdhu-sAdhvIo tarapha jAya che. jo ke teomAM paNa AjanA vizALa jagatamAM anubaMdha vicAradhArAnI rIte pAyAthI kAma karavuM azakya thaI paDaze. paraMtu bApue je thoDA dezasevako ane racanAtmaka kAryakare ApyA che te saue bhegA maLIne jema bApu vakhate Ahutio ApelI, tema ApI, kalyANarAjya, sarvodaya ane vizva vAtsalyano samanvaya sAdhavo paDaze. A ja anubaMdha vicAradhArAnuM mULa rahasya che. sarvodaya ane vizvAtsalyanA sAdhakoe rAjya pAsethI svecchAe ke svecchA vagara paNa Arthika, sAmAjika zikSaNa-saMskRtinA kAryakramo laI levA paDaze. temaja rAjya bAkInuM barAbara saMbhALI zakaze." zrI suMdaralAla : "jema bALakanI pAsethI ramakaDuM ApIne ja cappa laI zakAya che tema kalyANarAjyane AMtararASTriya kAryakramo ApIne ja tenI pAsethI rAjakIya sivAyanA badhA kAryakramo laI zakaze." - zrI devajIbhAI : eTalA mATe to ApaNe krAMtipriya sAdhusAdhvIo ane sarvAgI racanAtmaka kAryakaronA saMyukta prayAsa upara mIMTa mAMDIe chIe. Aje AvA krAMtipriya sAdhu-sAdhvIone samAje sarvaprathama jagADavAM paDaze. . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] vizva vAtsalya vicAranI vizeSa javAbadArI [ 20-11-61] -zrI dulerAya mATaliyA atyAra sudhI mukhyatve vidhavAtsalyanI ane tenA anusaMdhAnamAM sarvodaya ane kalyANarAjya aMge vizad chaNAvaTa thaI cUkI che. Aje te sarvodaya kalyANarAjya ane vizva vAtsalya e traNenA kAryakare nekhA nokhA saMpradAyanA thaI jatA hoI, emanI vacce ekatA na thatI hoya e AbhAsa thAya che. racanAtmaka kAryone sarvodayavALA amUka daSTie vicAratA hoya che ! tyAre kalyANarAjyavALA rAjyanI dRSTie vicAratA hoya che. vizvavAtsalyavALA e baMnene sAMkaLavAne-bhegA goThavavAne prayatna kare che. sAthe kema bhaLavuM ? bhegA kema thavuM ? e Ajane agatyane prazna banI gayo che. eno artha e nathI ke traNe vicAre AthaDIne ochAM thaI jAya. paNa, traNene goThavanAra koI baLa hovuM joIe. bhUtakALamAM AvuM baLa gAMdhIjI hatA. gAMdhI-vicAra ja e raNeyanuM kendra mAM AvuM baLataNene goThavanAra ke gaNe vicArI gAMdhI vicArane jhIlanAra traNa baLe che : (1) javAharalAla neharU (2) vinobAjI (3) tema ja anya saMsthAo. vizvazAMti mATe satata purUSArtha karanAra paM. neharU che ane temane samarthana ApanAra A dezamAM koMgresa che. keMgrese javAharalAlajInA badhA ja vicAre P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 . svIkArI ane apanAvI lIdhA che, ema nathI. keTalAka temane zirasto pALe che; keTalAka virodhI che. keTalAka samarthaka che. paMDitajI koMgresa dvArA vizvazAMti mATe niHzastrIkaraNanI vAta vizvamAM mUkavA mAge che. e gAMdhIvicAranuM eka baLa che. gAMdhI vicAranuM bIjuM baLa che vinobAjI. gAMdhIjIe temane prathama satyAgrahI tarIke pasaMda karyA hatA. racanAtmaka kAryakaro tathA saMsthAo emane anusare che. teo badhAnI AgaLa potAnI vAta mUke che ane badhI ja bAbatomAM racanAtmaka kAryakare temane mAne che evuM nathI. paNa, eTaluM kharuM ke emanI vAtane ja--emanA abhiprAyane AdhArabhUta mAnIne teo cAle che. emaNe gAMdhIjInA avasAna pachI, lagabhaga badhI ja racanAtmaka saMsthAonI saMkalana karI sarva sevAsaMgha sthA. sarvasevA saMgha gAMdhIjInA vicArone jhIlanArUM baLa che. . carakhAsaMghe khAdI grAmodyoga beDamAM samAI javuM joIe evo vinobAjIno abhiprAya svIkArAya ane carakhAsaMgha tathA khAdI, grAmodyoga borDa eka banI gayAM. gAMdhIjI pachI rAjakIya kSetre temanA vArasadAra tarIke paMDita javAharalAla neharUne gaNI zakAya to AdhyAtmika ane sAMskRtika kSetre te sthAna vinobAjInuM che, e svIkArAyeluM satya che. aMbara carakhAnI zodha thaI tyAre vinobAjIne pUchavAmAM AvyuM ke aMbara carakhAne svIkAro ke nahIM? tyAre emaNe kahyuM : "abara to avatAra che ene avagaNe cAlaze nahIM ! " eTale carakhAsaMghe aMbara carakhAne svIkAryo ane teNe kAMtaNanI dizAmAM mAnavanI Arthika sthitino sudhAro karyo. eTaluM ja nahIM pAkistAna jevAe paNa tene apanAvyo che. a. bhA. khAdI grAmodyoga beDe emAM avanavI zodha karI. naI tAlIma ne navuM varUpa zuM ApavuM te mATe AzAdevI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 AyanAyakama vinebAjI sAthe rahyA. vicAra-vinimaya karyA bAda - vinobAjIe kahyuM: "atyAre "naI tAlIma"nAM vidyAlayane baMdha karI - bhUdAnanA kAmamAM lAgI javuM joIe." e vidyAlaya baMdha karAvyuM, te ThIka hatuM ke aThIka, e viSe haju matabheda che. e vidyAlaya baMdha nahotuM thavuM joItuM e (ApaNe) vinamra mata che. e tAlIma dezanA ghaDatara mATe hatI ane svarAjya pachI ene tarata ja apanAvavAmAM AvI hota to Aje rASTranuM ghaDatara kaMIka juduM ja hota. eTaluM kharuM ke grAmadAnI grAmomAM vinobAjIe naI tAlImane prayoga karavA AzAdevIne preryA hatA. aSNAsAheba sahastrabudhdha korApura (orisa) mAM A prayoga karI rahyA hatA. vinobAjInI preraNA laI AzAdevI paNa grAmone navo ghATa ApI rahyA che. gAMdhI vicAranuM trIjuM baLa je ke pahelAM be baLa jeTaluM prabaLa nathI chatAM tenuM AgavuM mUlya to che. A baLamAM judI judI vyakitaone samAvI zakAya. uparanA kAryo jeTaluM nahIM paNa vyApaka rIte vadhu sakriya kAma AMtararASTriya majUra pariSada (I-Tuka)mAM anasUyAbahena, zaMkaralAla beMkara vagere kAma karI rahyA che. ene rAjya saMgaThananuM aMga banAvyA sivAya majuronuM svataMtra saMgaThana rAkhI, calAvI rahyA che. rItasara koMgresa sAthe joDAyA vagara e saMsthA varSothI kAma karI rahI che. bIjI tarapha zrI gulajhArIlAla naMdA (naMdAjI) TrasTIzIpavALo samAja racavA mathI rahyA che. teo Ayojana pramukha hAIne majUra saMgaThano sAthe eno sumeLa sAdhavAmAM phALo ApI rahyA che. Ama, javAharalAlajI, vinobAjI, anasUyAbahena, beMkara ane naMdAjI sudhIne gAMdhI-vicAramAM phALo che; ema phaLe che. - paNa, A badhI saMsthAone satya ahiMsAnI dRSTie mUlavavAnuM kAma, navuM saMskaraNa karavAnuM kAma, haja karavAnuM bAkI rahe che. vinobAjI mAtra sUcanA ane vicAro Ape che. paNa tene AkAra ApavA aMge teo bhAMjagaDamAM paDatA nathI. gAMdhIjInuM evuM na hatuM. gAMdhIjIe P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 1942 mAM kahyuM ke : "khAdI na maLe to reMTiyA bALI nAkhavA joIe !ema emanuM cothuM svarUpa khaDA satyAgrahIrUpe-zAMti sainika tarIke gAMdhIjI vakhate dekhAtuM. dArU tADInA pIThA upara pIkeTiMga karanArU satyAgrahI baLa, jAlima sAme rUdhira ApIne sAmane karanArUM aga dhIme dhIme karamAI gayuM che. e karamAI javAmAM be vastuo kAraNabhUta banI che. eka to e ke te vakhate tenI zakita paradezI rAjya sAme laDavAmAM, tene kADhavAmAM eka pratikAraka zakti tarIke lagADavAmAM AvI hatI. te eka ThaMDI tAkAtarUpa hatI. Aje te dara pAMca varSe AvatA cUMTaNI-jaMgamAM kharcAya che. bIjI vAta te vakhate te poliso, jAso, AdivAsIo vagere badhA vacce satya-ahiMsAne prayoga karavAnI vAta gAMdhIjIe karI tene sAkAra ApavAnuM kAma bAkI rahI gayuM che. eTale svarAjya pachI (dhAryA karatAM vaheluM svarAjya AvI jatAM) e savAla UTho ke vidyApITha, Azrama, carakhAsaMdha, naItAlIma saMdha vagerene ghATe kema ane kevI rIte Apavo ? gAMdhIjI vakhate racanAtmaka kAryakaronI jhaMkhanA prayoga karavAnI hatI, paNa paradezI sattA ane jAsusInI jALa hoIne, e badhA upara pratibaMdha hovAthI tene AkAra ApavAnI jhaMkhanA pUrI na thaI zakI. svarAjya pachI e jhaMkhanAne pUrI karavA mATe e tAkAta judA judA prayogo karavAmAM rokAI gaI. jugatarAmabhAI nArAyaNadAsakAkA, maganabhAI zivAbhAI vagerenI zakita, judI judI saMsthAmAM prayoga karavAmAM, gujarAtamAM prayoga karavAmAM lAgI. evI ja rIte bIjA prAMtonAM racanAtmaka baLanI zakti paNa prayogamAM lAgI. prayogAtmaka vastu ekAgratA mAge che. pragamAM A badhAo ekAgra thatAM, dezanI bhAvAtmaka ekatA tarapha dhyAna na ApI zakAyuM ane tene na goThavI zakANI. bhAvAtmaka ekatA vagara satyAgrahI zakti UbhI na thaI zake. A eka bIjuM kAraNa paNa e ThaMDI tAkAta ochI thaI javAnuM che. ' P.P. Ac. Gunratrasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 bhAvAtmaka ekatA mATe saMgaThana joIe. saMgaThana mATe zista Avazyaka che. enA upara niyamana karanArUM baLa joIe. satyAgrahI hoya te potAnI nabaLAI kabUla kare che. paNa e prakRtine na hoya te te zistabhaMga kare che. zistanA bhayanA kAraNe mANasa daMbhI banI jAya che. eTale e vicAra mUkAyo ke saMsthAone nAnI ane chUTI rAkhavI; paNa ethI AgaLa jaI zakAyuM nahIM. eTale dezanuM ghaDatara bhAvAtmaka ekatAnI rIte na thaI zakayuM. A bAju, induke dezavyApI majUranuM je saMgaThana UbhuM na karyuM hota to dezabharamAM sAmyavAdIo ane baLavo karanArA UbhA thaI jAta. telaMgANAmAM bhUmivAna ane bhUmihIna vacce jema sAmyavAdIoe varga vigraha Ubho karyo tema majUra ane mAlika vacce paNa karAvavA mAgatA hatA ane tene sAmyavAdanuM eka rIharsala banAvI cInanI mAphaka haDapI javA mAgatA hatA. eTale jema bhUmidAne mAlikI-vibhAjana dvArA sAmyavAdanA bhUtane kahyuM, tema I--ke paNa A varga-samanvaya karI sAmyavAdI A taravigrahanA bhayamAMthI dezane ugArI lIdho che ema mAnavuM ja rahyuM. eTale e prazna navI samasyA UbhI karato nathI. paNa rASTravyApI racanAtmaka prayogo pAchaLa satyAgraha zakti, bhAvAtmaka ekatAnI jema eka bIjo prazna paNa ema ja Ubho che, te che bahenonI, grAmajanonI ane pachAta varganI bhAvuka dharmazakti. jJAnanI kakSAe emanI zakita maryAdita che paNa dharmanI daSTie te zraddhA, potapotAnA dharma ane dharmaguruomAM vaheMcAyelI che. e saMkalita nathI eTale paraspara laDIne cheda uDADe che. eka ja dharmanA sAdhuo paNa sAmasAme laDIne potAnI zakti veDaphe che, tyAre ghaNIvAra e prazna thAya che ke A sAdhuoe gharabArane choDyA zA mATe ? bhedamAMthI abheda tarapha javA mATe je sAdhanA karavAnI hatI tenA badale teo tIvra matabhedamAM paDI gayA che ? dezanA naitika saMskAro ghaDanAruM A eka jabbara baLa che, paNa tene uMcakavAnuM ane ghaDavAnuM kAma bAkI che. A kArya Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 gAMdhIjI vakhate thayuM nahotuM ane Aje paNa e zakita ghaDAI nathI. gAMdhIjInI satyAgrahI zakti rAjakAraNa ane racanAtmaka baLa banene satya-ahiMsA tarapha vALavAmAM vadhAre vAra lAgI hatI. have svarAjya pachI UbhA thatA praznone satyAgrahanI dRSTie ukelavA zI rIte ? A koyaDe Ubhe che? lokazraddhAnuM jabarajasta vAhana karanAra ane sauthI vizeSa pavitra javAbadArIvALA sAdhuonI zakita raNanI retImAM nadIne pravAha sukAI jAya ane retI phelAI jAya, ema sAMpradAyikatAnA raNamAM sukAI javA devI? evI ja rIte satyAgrahazakti ane racanAtmaka prayoganI zakitane veravikhera thaI javA devI ? A mahAna prazno rASTra AgaLa ane temAM paNa khAsa karIne sarvodaya, vizvavAtsalya ane kalyANa rAjya AgaLa aNaukelyA UbhA che! eTale atyAre vizva vAtsalyanI vizeSa javAbadArI-navI javAbadArI e UbhI thaI che ke teNe eka bAjuthI paMDita javAharalAlajInI zaktisudraDha banAvavI, vizvamAM emanI zakita vadhAremAM vadhAre kAma karatI thAya e rIte madada karavI. bIjI bAju vinobAjInA vicArothI je prayogo emanA vaDe ke racanAtmaka kAryakaro vaDe thAya che e prayogone saMkalita karavA ane temane pratiSThita karavA, tema ja e lokaghaDatara karI zake, evAM kAmamAM madada karavI. trIjI bAju IkanuM kSetra kevaLa zahere sudhI rahyuM che tethI gAmaDAM veravikhera rahI gayAM che. tyAM enA kAraNe kheDUtavasavAyA ane kheDUta bharavADe vaccenA saMgharSo vadhyA che. kheDUto ane bharavADa vacce ghaNuM ThekANe mArAmArI vadhI che. kheDUta ane khetamajUro vacce paNa gharSaNa UbhAM thayAM che. baMnene AjIvikAnI ciMtA che. kheDUto pAse AjIvikAnuM sAdhana nabaLuM che. varasAda sAro thAya to pAka sAre Utare. mAMDa mAMDa teo reTalo pUre kare che. badhI nahera janatA pAra paDyA pachI temanI dazAmAM zuM sudhAro thaze, te kahI zakAtuM nathI. bIjI tarapha sarakAra sAdhana hovAnA kAraNe, majUra-vasavAyA vagerene pitAnI tarapha kheMcI le che; agara to teo sarakAra tarapha kheMcAI jAya che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 e sivAya gAma taraphathI zaheramAM lokone dhasAro vadhI rahyo che ane eNe paNa vikaTa prazno pedA karyA che. gAmaDAMnI bhoLI prajAne game te. rIte game te uzkerI zake che. A badhA grAmajanone samajAve koNa ? jamInanI vahecaNInuM kAma adhurU rahyuM che. evI ja rIte saMgaThananuM vyApaka kAma paNa haju bAkI ja che. bhAla-naLakAMThAmAM nAnA pAyA upara kheDUta-gopAlaka-majUra maMDaLa-(grAmasaMgaThano) UbhAM thayAM che. eTale vizvavAtsalya vicAradhArAe khAsa e karavAnuM che ke ITuka ane grAmasaMgaThana -bane baLone bhegAM karavAM ane grAmasaMgaThananI naitika zakti ITukane maLe ane indukanI janazakita grAmasaMgaThanane maLe e rIte banene meLavavAnAM che. tethI bane zakti eka bIjAne maLe ane AMtararASTriya majUra-kisAna saMgaThana sAthe emano anubaMdha thaI zake. sarvodaya vicAra grAmaAyojana. ane kSetra AyojananI vAta mUke che ane kSetranuM ghaDatara grAmaloko dvArA ja thAya, ema kahe che, tyAre vizvavAtsalya vicAra saMsthAo dvArA grAma ghaDataramAM mAne che. have samagra grAmasaMgaThana kema thAya ? evI ja rIte samagra kSetra saMgaThana kema karavAM e vicAravAnuM che ane tene vizeSa prayogo dvArA, anubhavo dvArA ghATa ApavAnuM kAma paNa ApaNe (vizva vAtsalya) karavAnuM che. je loko dharmanI bhASAmAM samaje temane te bhASAmAM samajAvIne vAta gaLe utarAvavAnI che. emAM vimukhatA ke alagatA jarAye na Ave tenI kALajI rAkhavAnI che. - evI ja rIte vizva vAtsalyano sAdhusaMsthA taraphano kAryakrama paNa kare che. sAdhusaMsthAnI hAlata ghaNI zocanIya che. teo saMsAra choDe che eTalI ja saMpradAyanI Asakti temane vaLagI jAya che. vidhavA bahenane jema chokare jaze to saMsAra tUTI paDavAno bhaya Ubho thAya che, ema sAdhu sanyAsIonA manamAM bhaya ane mUDhatAnA kAraNe eka evI maDAgAMTha UbhI thaI che. "ane sAcuM kahezuM agara to karavA jaizuM te. samAja tarachoDI deze to?" rahevA-khAvA-pIvAnuM zuM thaze ? A bhayathI temane mukta karavAnI javAbadArI vizvavAtsalyanI che. . . ' P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 - - sAdhuvargane mAtra thoDI haMphanI jarUra che. emane abhaya karavAnI eTale ke khAna-pAnanI sagavaDanI nizcitatA karI devI, e nathI, paNa temanAmAM kaSTa sahevAnuM baLa vadhAravuM e che. e uparAMta sAdhusaMsthA je paddhatithI TevAyelI che temAM navA vicAro, pacAvavAnI zakti bahuja ochI che. e uparAMta paNa vicAronuM pRthakkaraNa ane mUlyAMkana paNa juja saMkhyAmAM thAya che. adhyAtmanI vAtane vedAMtanI sAthe to kayAreka AcAra-vicAra sAthe paNa vicitra rIte joDI de che. vahevArane-sevAne teo gRhasthAzrama sAthe joDI de che. Ama vicAranuM . spaSTabaLa na pAkatAM zaMbhumeLA jevuM thaI jAya che. evI ja sthiti sAhitya sarjananI che. sAdhuoe puSkaLa sAhitya racyuM che paNa tenuM vargIkaraNa karavA jatAM te moTAbhAge kriyAkAMDenI carcA, paraMparAgata gratha uparanAM bhA-pUNuMo-TIkAo, khaMDana-maMDana ke svanizcita tanA tatvajJAna upara lakhAyeluM maLaze. keTaluMka to khoTI prasiddhi mATe kazA paNa mUlya vagaranAM azuddha pratikAvyothI bharapUra che. kathA sAhityamAM sAdhu hoya te mokSe jato, gRhastha heya te dIkSA lete, dharma hoya te devaloka jato ane adharmI heya to narake jato nAyaka varNavAya che. manuSyabhavanI je kiMmata zAstromAM che te pramANe koIne manuSyagati tarapha jato batAvAto nathI. evuMja sAhitya kriyAkAMDanuM che jemAM camatkArone joDI devAmAM Ave che. AyaMbila karanAra amUka rANuM nALiyera vadhere te acUka rogIne roga maTe, AvI saMbaMdha ane saMdarbha vagaranI vAto raju karavAmAM Ave che. vaiSNava saMpradAyamAM ekAdazI ke bIjA vratanA mahAtmaya sAthe devonA camatkArane joDI devAmAM AvyA che. A badhAnA kAraNe samAjane sAce purUSArtha-mAnavane purUSArtha dabAI 26 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga. svavikAsa kema karavo e vAta jANe bhUlAI gaI ane sAdhusaMsthAnuM vAMcana-manana-jJAna paNa maryAdita thaI gayuM. kevaLa potAnA ja dhArmika sAhityanuM vAMcana karavAthI daSTi ekAMgI thaI gaI ane arthazAstra, samAjazAstra ke vijJAna vagere sAthe temanuM jJAna nahivata rahyuM. eTale A sAdhusaMsthAe AjanA vijJAna, arthakAraNa, rAjakAraNa samAjakAraNa vagerenuM adhyayana ane vAMcana paNa sarvAgI ane vyApaka "dharmanI daSTie karavuM rahyuM. ethI AjanA yugane samajI, e jJAnane teo naitika ane dhArmika daSTie samAja AgaLa rajU karI zakaze ane ghaNuM sAruM kAma karI zakaze. sAdhu saMsthAnI upayogitA jJAnanI rIte ghaNI che kAraNake tenA sabhyo mATe ekAMta AtmasAdhanA mATe jJAna ArAdhanA Avazyaka che. Aje e jJAna-ArAdhanamAM adhyAtma jJAna sAthe. vijJAnane meLa besADavA temaNe purUSArtha karavAnuM che. jethI teo Arthika-sAmAjika parivartana ane krAMtiomAM vizeSa phALo ApI zake; eTaluM ja nahIM teo ene dhArmika-puTa lagADatAM tenuM mUlyAMkana paNa vadhArI zake che. A kAma thatAM teo kathA sAhityane paNa vaijJAnika Dhabe goThavI zake che. ' , , - -: saMskRtine saLaMga itihAsa tapAsatAM e jaNAI Avaze ke samaya samaya pramANe navA vicArone dharmamAM samAvI levAmAM AvyA che. zaMkarAcArye bauddhatatvajJAnane vaidika gharmamAM samAvI lIdhuM ane pacAvyuM. vidika dharma kaMIka aMze jainatattvajJAna karmavAdane pitAnA graMtha bhAgavatagItA vagere dvArA pacAvI lIdhuM che. jenAcAryoe vaidika kathA sAhityanA pAtrone jaina kathA-sAhityamAM samAvI lIdhA che. jaina upAsanAmAM vaidika upAsananA ta AvI gayAM che. Ama vicAra karavajJAna ke "kriyAkAMDene parasparamAM samAvAnuM ke AdAnapradAna karavAnuM ahIM prAcInakALathI cAlyuM Ave che. C Gunrathias Jun Gun Aaradhak Trust Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 . evI ja rIte Aje have vaijJAnika Dhabe kathA vastuo goThavavAnI jarUra che. keTalIka kathAo evI paNa che jemAM mULatatva evAI gayuM che. dA. ta. eka kathAmAM batAvavAmAM AvyuM che ke niraMjana vItarAga tIrthakara ghoDA upara besIne marelAne bacAvavA jAya che. bhagnAmaya stotranA zloka tIrthakara madade Ave che, evI vAta rajU karavAmAM AvI che. mULa vAta e che ke tIrthakara mukta thayA che ane muktAtmA koInI madada karavA Avato nathI. musalamAnamAM paNa AnI dekhAdekhI eka kathA che jemAM pIra lIlA ghoDe besI nIkaLe che ane badhAnA duHkha dUra thAya che. AvA camatkArika kathA sAhityane mAnava-purUSArthane vaijJAnika vaLAMka ApavuM paDaze ke e rIte badalavuM paDaze. A kArya sAdhu-saMsthA mAraphata thavuM joIe. eTale AjanA sAdhuonA mAnasamAMthI eka bAju sAMpradAyika kaleza UbhI karanArI vAta ane aMdha vizvAsa kaDhAvavA paDaze, tyAre bIjI bAju nirbhayatA lAvavA mATenA prayatna karavA paDaze. e kevI rIte thaI zakaze ? sAdhu saMsthAmAM sAmaMjasya lAvavA mATe ane tene A vAta samajAvavA mATe ja mATuMgAmAM A sAdhu-sAdhvI zibiranuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. have pachI nAnA gALA dharmapariSado goThavAya jemAM sahu bhegA thaI mukta mane ane muktapaNe tatva carcA karavAnI jarUra che. sAdhu sanyAsIo e rIte bhegA thaIne yugapravAhane vicAra ane dharma samanvaya karavA bhegA nahIM thAya te emanI sAme be bhayo UbhAM cheH-(1) eka tarapha sAdhu-saMsthAne nakAmI jAhera karI nikadana kADhanArI sAmyavAdI paddhati (2) bIjI tarapha samAjanI sAdhu pratyenI zraddhAnuM DahoLAI javuM jethI tenuM varcasva koIpaNa kSetre raheze nahIM. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 pha' jo Ama thayuM te mAnavajAtine vinAzanA mukhamAM dhakelAI javAne saMpUrNa khatare che. kAraNake jIvanamAM koIpaNa kSetre dharma ane nItinuM niyaMtraNa na rahetAM sahu potAnA svArtha mATe bIjAnuM nikaMdana kADhavAnA Are AvIne UbhA raheze. - sAdhu saMsthA mATe upara jaNAvelA be bhayamAMthI, sAmyavAdane bhaya to mAthA upara ja che. tene tAjo dAkhalo tibeTano che. tyAM dalAI lAmAM sAmyavAdane anukULa na thayA te kAM to temane khatama thaI javAnuM hatuM paNa teo nirvAsita thayA. camatkAra upara jIvanArA 50-60 hajAra lAmAone, ThekaDI uDADI, saDako upara rIbAvI karapINa rIte mArI nAkhavAmAM AvyA. paMcanalAmAM sAmyavAdane anukuLa thayA eTale jIgyA paNa, te satata bhaya ane niyaMtraNa vacce ja rahe che. jema jema vijJAna ane yaMtravAda (Technology)ne abhyAsa vadhI rahyuM che. tema tema zikSita mAnasa dharma ane dharmagurunI zraddhAthI alaga thaI rahyo che ane samAjazraddhA DahoLAI javAno bhaya paNa e ja rIte DakiyAM karate ubhe che. mATe sAdhusaMsthAe samayasara cetIne cAlavAnI ghaNuM agatya che. A bhayathI ugaravA mATe sAdhuoe nirbhaya thavuM paDaze ane bhegA maLI eka vyAsapITha upara besIne yugadharmane vicAra karavo paDaze. | vizva vAtsalya vicAranI eka javAbadArI tarIke tenA agradUta munizrI saMtabAlajI sAdhuonI zakitane bahAra lAvavAnI pitAnI javAbadArI pAra pADe che ane e vicAranA sAthIone sahayoga le che. temaja bIjI bAju sAdhuomAM ane gRhasthomAM je tapa-zakita paDI che tene anyAya, atyAcAra ane aniSTone nivAravAmAM bahAra lAvavA mAge che. A prayogane munizrI saMtabAlajI zuddhiprayoga kahe che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 gAMdhIjI ene satyAgraha kahetA. A zuddhipayoga kevaLa evA gRhastho karI zake ke cAlAvI zake jemanA jIvananI kakSA pAkelI hoya, unnata heya ane cAritrathI sabhara hoya; temaNe paNa vyakitagata nahIM; saMsthA dvArA ja A prayoga karavAno hoya che. krAMtipriya sAdhavarganuM emAM mArgadarzana hevuM jarUrI che. mA zuddhiprayoga aMge eka sAvadhAnI rAkhavAnI harahaMmeza agatya rahevI joIze. te eke enuM ochuM mUlyAMkana karI game te sthaLe ene upayoga na karavo. e ThaMDI tAkAtane nAnI bAbatomAM veDaphI na nakhAya tenuM dhyAna rahevuM joIe. keTalAka prazno nAnA hoya che. gharameLe patAvI zakAtA hoya to ene gharameLe patAvI nAkhavA joIe. tene moTuM rUpa na ApavuM joIe. bApunA AzramamAM keTalAka prazno evA AvatA jene nikAla teo gharameLe karI nAkhatA. teo ghaNIvAra upavAsonI jAherAta nahotA karatA; samAjanuM lakSa kheMcavAno prasaMga hoya tyAre ja jAherAta karatA. ApaNe tyAM nAnI vAtane moTuM rUpa ApI devAmAM Ave che ane tenI jAherAta ghaNI moTI karavAmAM Ave che. eTale samAjamAM vibha Ubho thaI jAya che, ane gharaAMgaNAne prazna vizvaprazna jeTaluM moTuM mahatva laI le che. eTale dareka praznane te kayAMne kayA kSetrane ane keTalA mahatavane che, e vicArIne ja pachI, tene anurUpa pagalAM levA joIe. nahIMtara pramANu bahAranA praznane vizvapraznanuM rUpa ApI detAM loko pracAravAdI kahe ane hAMsI paNa thAya. enAthI ghaNIvAra sAmo pakSa tene premaLa svarUpamAM letA nathI ane kyAreka te jhanUnI paNa banI jAya che. vizvaprazna e ja banI zake jemAM AkhA vizvane sparzavAnI bhUmikA hoya. dA. ta. aNuzastra pratibaMdha e vizvaprazna che; paNa bhASAne prazna bhArata sudhIne che. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 406 gorAsu zuddhipayoga sAmAjika prazna che. sALaMgapura zuddhiprayoga Arthika ane dhArmika ane prakArane hate. e praznone je mahatva apAyuM te barAbara hatuM. TuMkamAM dareka praznane tenA kSetra ane svarUpa pramANe mahatva apAvuM joIe. bane tyAM sudhI jAherAta ochI karavI; vyakitagata praznane mahatva na ApavuM. zuddhiprayoga zabda no che eTale tarata ne tarata gAMdhI-vicAra vALAo ke navAone te gaLe na paNa utare ane svarAjya pachI satyAgrahanuM mUlyAMkana ochuM thatAM AnI paNa kiMmata ochI aMkAya evo saMbhava prAraMbhamAM che. eTale bIjI e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke dhIraja ane khaMtathI cAlavAnuM che ane utAvaLa karavAnI nathI. tethI dhIre dhIre ApoApa tenuM mahatva samajAze. keTalIkavAra upavAsanI atizayatAnA kAraNe sAmo pakSa bhayamAM mUkAI jAya che, tenA upara bhAre tIvra dabANa Ave che. enA kAraNe keTalIkavAra ene trAguM paNa samajI levAya che. eTalA mATe vinobAjI A ahiMsaka zastrane durupayoga na thAya te mATe sarva prathama te upavAsa karavAnI ja nA pADe che. pachI yogya vyakita heya te mAtra ekAda upavAsa karavAnuM kahe che. temane bhaya sAce che ane upavAsane durUpayoga thavAnI bhIti mAstara tArAsiMhanA upavAsoe tAjetaramAM puSTa karI che.' zuddhiprayogamAM trIjI e sAvadhAnI rAkhavAnI che ke tene vyApaka karavAmAM moTuM jokhama che. jyAM vyakitagata saMbadha ati premaLa hoya, tyAM asahakAra ke bahiSkAra vyakitagata hovo joIe--sAmAjika nahIM. bane tyAM lagI AnI sAthe bolavuM ke AnI sAthe na bolavuM; AnuM khAvuM ke AnuM na khAvuM AnuM pANI pIvuM ke AnuM na pIvuM evI P.P. Ac. Gunratnasuri Jun Gun Aaradhak Trust Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbatothI dUra ja rahevuM sAruM che. A rAgadveSa ane risAmaNIne pedA kare che. eTale upavAsanuM zastra, bolavAnuM zastra ke prayoga karavAnuM zastra vyApakaSTivALA yogya puruSanI doravaNI. nIce vaparAvavuM joIe; ane e ja vAta zuddhiprAgane paNa lAgu paDe che. kadAca yogya puruSa paNa kaLyAM ka bhUla karI bese te pAMca-paMdara zANuM, samaju ane taTastha mANasanuM anusaMdhAna tenI sAthe hovuM joIe. vizvavAtsalya vicAranI e vizeSa javAbadArI che ke teNe atyAre koMgresane sAmAjika ne Arthika kSetramAMthI mukta karI, mAtra rAjakIya kSetre te dezamAM kAma kare ane AMtararASTriya kSetramAM yUne sAthe anubaMdha bAMdhI tene satya-ahiMsAnI dizAmAM kAma karatI karavA pUrI madada Ape ! paNa kogresa sudhI Aje vizvavAtsalyane anubaMdha vicAra pahecato lAgato nathI. eTale tyAM sudhI teNe sAdhu-saMkalanA karavAnuM ane sarvasevAsaMdhane pratiSThita karavAnuM kAma A vicAra dhArA karavAnuM che. tethI zakita vadhatAM koMgresane puSTi zuddhi ane preraNA ApavAnI vAta gaLe utaraze te, A traNe baLa-sarvodaya, vizvavAtsalya ane kalyANarAjya (koMgresa) dvArA jabaruM kAma thaze. eTale anubaMdha sarvAgI levo jarUrI che. tyArabAda Induka sAthe je anubaMdha che, tenA vaDe AMtararASTriya zramika saMgaThana sudhI pahoMcavAnI ane IndumAM naitika mUDI pUravAnuM kAma thavuM joIe. atyAre vizva vAtsalyanA anuyAyIo dvArA zuddhi prayoga ane sAdhu saMkalanA-e be jarUrI kAma karavAnAM che. A pachI krame krame AkhuM kAma goThavAI jAya ane anubaMdha vicAranI vAta sArI che. Jun Gun Aaradhak Trust Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajAI jAya te AMtararASTrIya kSetranI dizAmAM viziSTa prayoga ekAgratApUrvaka karI zakAze. jethI saMgharSa pAchaLa je zakti veDaphAya che ? te pachI anubaMdhanA kAmamAM ja vizeSa kharcAze. A vidhavAtsalyanI vizeSa javAbadArIo che je teNe adA karavAnI che. [noMdha:A viSaya uparanI carcA zibiramAM AvelA baMdhuonA vyaktigata anubhava ane zibiranI chApa aMge temaja bhaviSyanA temanA kAryakrama saMbaMdhI heIne zibira viSayaka pragaTa thanAra pustakamAM AvarI levAmAM Avaze. saM] - * P . . . AC Gunratnasuri M.S. . . ' yuf Gud Aaradhak rust : " Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijaya devasura saMgha goDIjI jaina jJAna bhaMDAra pAyadhunI, muMbaI - 400 003. phonaH 2346 3156 - pustakAlaya pustakanuM nAma guna, vizvada buka naM. 1593 lekhakanu nAma u13- 1, membaranu nAma lIdhA | membaranI parata ApyA maMtrInI tArIkha | sahI tArIkha | sahI Jun Gun Aaradhak Trust ------.....casuri M.S. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 . samajAI jAya to AMtararASTrIya kSetranI dizAmAM viziSTa prayoga ekAgratA pUrvaka karI zakAze. jethI saMgharSa pAchaLa je zakti veDaphAya che te pachI anubaMdhanA kAmamAM ja vizeSa kharcAze. A vizvavAtsalyanI vizeSa javAbadArIo che je teNe adA karavAnI che. [naMdha:-A viSaya uparanI carcA zibiramAM AvelA baMdhuonA vyaktigata anubhavo ane zibiranI chApa aMge temaja bhaviSyanA temanA kAryakrama saMbaMdhI heIne zibira viSayaka pragaTa thanAra pustakamAM AvarI levAmAM Avaze. saM] P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust