Sarth Mahabharat Subhashitani

Author(s): Vishnu Vinayak Paranjape, Chintaman M Paranjape
Publisher: Keshav Bhikhaji Dhavle

Page 94

सार्थश्रीमहाभारतसुभाषितानि
. ५२४ नापाप्यं तपसः किंचित् ।। १२।२९५।२३
तपाला अप्राप्य असे काहीच नाही. ५२५ नाप्राप्यमभिवाञ्छन्ति नष्टं नेच्छन्ति शोचितुम् ।
आपत्सु च न मुह्यन्ति नराः पण्डितबुद्धयः ॥ ५॥३३॥३३ __ विचारी लोक अप्राप्य वस्तूचा अभिलाष धरीत नाहीत, गेलेल्याचा शोक करीत नाहीत, आणि अडचणीच्या प्रसंगी भांबावून जात नाहीत. ५२६ नाभीतो यजते राजन्नाभीतो दातुमिच्छति ।
नाभीतः पुरुषः कश्चित्समये स्थातुमिच्छति ॥१२।१५।१३ (अर्जुन युधिष्ठिराला म्हणतो ) राजा, [ दंडाची ] भीति असल्याशिवाय कोणी यज्ञा करीत नाही, भीति वाटल्याशिवाय कोणाला दान करण्याची इच्छा होत नाही, आणि भीति वाटल्याशिवाय कोणी मनुष्य केलेला करार पाळू इच्छित नाही. ५२७ नामर्ष कुरुते यस्तु पुरुषः सोऽधमः स्मृतः ॥ २।५०१७
ज्या पुरुषाला दुसऱ्याने अपमान केला असतां क्रोध येत नाही, तो अधम समजावा. ५२८ नाऽमृतस्य हि पापीयान्भार्यामालभ्य जीवति ॥४.१७/१५
[ कीचकानें अपमान केला असतां द्रौपदी संतप्त होऊन पांडवांस म्हणते.] जिवंत पुरुषाच्या भार्येचा अपमान करणारा पापी कदापि जिवंत राहू शकणार नाही ! ५२९ नायमत्यन्तसंवासो लभ्यते जातु केनचित् ।
अपि स्वेन शरीरेण किमुतान्येन केनचित् ॥१२।२८।५२ कोणासहि खुद्द आपल्या शरीराचासुद्धा सहवास अनंत काळपर्यंत लाभत नाही. मग इतर वस्तूंची कथा काय ? ५३० नायं परस्य सुकृतं दुष्कृतं चापि सेवते ।
करोति यादृशं कर्म तादृशं प्रतिपद्यते ॥ १२॥२९०१२२ हा जीवात्मा दुसऱ्याचे सुकृत किंवा दुष्कृत भोगीत नाही. तर स्वतः ज्या प्रकारचे कर्म करतो त्याप्रकारचे फळ भोगतो.