________________
સાંસ્કૃતિક સંદર્ભ અન્ય]
( જેમલ તોરલ જેસલનો જન્મ કચ્છ ધરામાં જાડેજા કુટુંબમાં જ સાધુ સંતો ઉપર અપાર પ્રેમ હતો. હિંદુસ્તાનના અનેક તિર્થ
થયો હતો. થોડી ગરાસની જમીન હતી. ચોરી લૂંટનો ધંધો કરતાં ધામમાં ભ્રમણ કર્યું. તેમનું જીવન જ બોધ પરાયણ હતું. લૂંટારાને સરદાર બન્યા. સૌરાષ્ટ્રની સ્વરૂપવતી કાઠિયાણી તોરલદેને અમદાવાદમાં પ્રેમ દરવાજે અતિથિઓના વિસામા સમો તેમને રૂપની મિત્રોમાં ચર્ચા થતાં હેડ કરી, તેલ, ઘોડીને તલવાર ચરવા આશ્રમ પ્રસિદ્ધ છે. માટે જેસલ સૌરાષ્ટ્રમાં આવ્યા. તોરલદેની મુલાકાત થઈ. જુગજુગની સ ત નરસિંહદાસજી અમદાવાદના જગન્નાથપુરી આદર્શ મહંત ઓળખાણ તાજી થઈ. તોરલને લઈને જેસલ કચ્છમાં જાય છે. તરીકે સંત નરસિંહદાસજીનું નામ ઉજજવળ છે. જમાલપુર દરવાજે રસ્તામાં હોડી ડૂબે છે. તરલ જેસલને કરેલાં પાપનું પ્રાયશ્ચિત કરી રહેલ જગન્નાથજીની જગ્યામાં અતિથિ સેવા, ગૌસેવા, દરદીઓની પ્રકાશ કરવાનું કહે છે. બસ ત્યાંથી જેસલ લુટારો મટી ભક્ત બને સેવા, ભૂખ્યાને ભોજન અને સર્વ આત્મ પરમાત્મા જાણીને આ છે. પાપ પ્રકાશમાં ભયંકર તોફાનથી હોડી સહીસલામત કિનારે જીવન સેવા કરી. સંતની સુવાસ તરીકે આજે પણ અમદાવાદની પહોંચે છે. અને બંને નરનારી અલખના ઉપાસક બને છે. જેસલ જનતાના હૃદયમાં તેનું સ્થાન અપૂર્વ છે. તોરલનું ભકત યુગલ સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છના લેક હૃદયમાં અનુપમ સ્વામી ઉત્તમપુરીજી પાલનપુર પાસેના રાજપુર મઠના પવિત્ર રથાન ધરાવે છે. આજે અંજારમાં બંનેની સમાધિ છે.
કારકીર્દીમાં સ્વામી ઉત્તમ પુરીનું નામ ઘણું ઉજવળ છે. બારેક | હરસુર ભકતને જન્મ કચ્છમાં ભુજથી પંદરેક માઈલ દૂર ગામની જાગીર રાજપુર મઠની નીચે હતી. તેને સુવ્યવસ્થિત વહીવટ ધાણેરી ગામે આહીર જ્ઞાતિમાં થયો હતો. ખેતીકામ કરતા નાત- કર્યો. દિન દુઃખીઓની સેવા અને ગૌપાલન તેને જીવન મંત્ર હતા. જાતના ભેદ ન હતો. હરિજન વાસમાં ભજન કરવા જતા અને રાજપુર મઠમાં તેમની અંતિમ સમાધિ છે. પ્રસાદ પણ લેતા. લોકેએ ઘણે વાંધે પણ પિતાના
સંત ભાવસ્વામી ગંડલમાં થઈ ગયેલા પ્રસિદ્ધ સંત જીવનનિશ્ચયથી ડગ્યા નહિ, મૃત્યુ વખતે તેમના વંશને આદેશ આપ્યો.
દાસ લેહલંગરની શિષ્ય પરંપરામાં ભાવ સ્વામીનું નામ મોખરે છે. જન્માષ્ટમીના દિવસે હરિજનને ઘેર બોલાવી જમાડવા. આજે પણ ભારત દેશમાં ખેત જનતામાં રાત દિવસ , લોકોને ધર્મ ધાણેરીના હરિજનોને તેમના વંશજે જન્માષ્ટમીના રોજ જમાડે છે.
અભિમુખ કર્યા. ભાલની જનતાના હૃદયમાં ભાવ સ્વામીનું સ્થાન સંત ઈશ્વરરામને જન્મ કચ્છમાં ભુજ તાલુકાના વાંઢાય ગામે
અપૂર્વ છે. ધોલેરામાં તેમની સ્થાપિત જગ્યા મંદિર વગેરે મોજુદ છે. થયો હતો. હમલા ગામના સમર્થ સંત દેવા સાહેબના ઉપાસક બન્યા. પ્રબળ પુરુષાર્થથી વાંઢાયમાં ભવ્ય આશ્રમનું સર્જન કર્યું. અંધ
લાલ સાહેબ ગુજરાતના મહાન સંત રવિ સાહેબના શિષ્યમાં અને અપંગને માટે જયારે કાંઈ આશ્રમની સગવડ ન હતી. એને લાલ સાઉનું નામ અમ સ્થાન છે. ભક્તિ ભાવથી ભરપૂર તના વખતે સંત ઇશ્વરરામજીએ અંધ અને અપંગ બાળકોને રાખી.તેમને યોગ્ય ભકિત કાવ્ય ઉત્તર ગુજરાતમાં ઘેર ઘેર બેલાય છેપાટણમાં તેમની કેળવણી આપી. આજે કચછ વાંઢાયમાં તેમને સ્થાપેલ આશ્રમ ના અંતિમ સમાધિ મેજુદ છે. યાદ કરાવે છે.
ખીમ સાહેબનો જન્મ ઉત્તર ગુજરાતના રાંધનપુર તાબે - ત્રીકમ સાહેબને જન્મ કચ્છમાં રામાવાવ ગામે હરિજન બ્રાહ્મણ વારાહી ગામે લેહાણા જ્ઞાંતિમાં સમર્થ ભાણ સાહેબને ત્યાં થયો હતો. (હેડગરડા) જ્ઞાતિમાં થયો હતો. અવારનવાર રાપર ખામ સાહેબ વારસાગત ઉચ્ચ સંસ્કારો હતા. કેઈ કારણથી વારાહી ગામને ત્યાગ પાસે જતા અને રંગ ચડ્યો. એકવાર સૈરાષ્ટ્રથી કચ્છમાં રવિસા બસ વિરે કરી રાપર ગામે આવી વસ્યા. ત્યાં જગ્યા બંધાવી સેવાશ્રમ બાંધ્યું. હેડી રસ્તે જતા હતા. અછૂત ગણીને હેડી ળાએ ત્રીકમને લીધા ચિત્રોડના હરિજન ભક્ત ત્રિકમને અપનાવી દીક્ષા આપી પિતાની મહિ. ત્રીકમ પગે ચાલીને રણમાં થઈને કરમાં ખીમ સાહેબની સાથે રાખ્યો. એ વખતમાં એ કામ ઘણું અઘરું હતું. નાતજાતના પહેલાં પહોંચ્યા. આવી ઉત્કટતા જોઈ ખીમ સાહેબે તેને દિક્ષા આપી
ભેદ ભૂંસવાના શ્રી ગણેશ ખીમ સાહેબે માંડ્યા. આજે રાપરમાં દરીયા સંત બનાવ્યા. ચિત્રોડમાં જગ્યા બાંધી તેની છેલ્લી ઈચ્છા મૃદેવ
સ્થાનની જગ્યામાં ખીમ સાહેની સમાધી જીવંત છે. ખીમ સાહેબના ચરણમાં સમાધિ લેવાની હતી. પોતે અન હોવાના
સંત હરિદાસજીને જન્મ કચ્છમાં માંડવી તાબે શબરીયા કારણે તેમાં ધણાં વિષને આવ્યાં, પણ તે ઈચ્છો તેમની પૂરી થઈ. ગામે રજપુત જ્ઞાતિમાં થયો હતો. આ જન્મ બ્રહ્મચર્ય વ્રત પાળા આજે રાપરમાં ખીમ સાહેબની જગ્યામાં ત્રીકમ સાહેબની સમાધિ
સમર્થ ગુરુ ચરણ સાહેબ પાસેથી દીક્ષા લઈ આશ્રમ બાંધો. હઠ જીવંત છે.
સાત વણારસી માતાને જન્મ વડોદરા શહેરમાં બ્રાહ્મણ યાગના વા મા ૪થા *1ણુતા, આજ શાગારવા ગામે તેમના સમાધિ સાતિમાં થયેલ હતું. બાલ્યાવસ્થામાં જ વૈધવ્ય પ્રાપ્ત થયું. અને તેને વત છે. પરમ સિદ્ધ પુરુષ મેરાર સાહેબનો ભેટો થયો. તેને આત્માનું દર્શન
- સંત મુડિયા સ્વામીનું મુળ નામ દયારામ હતું. જુનાગઢ થયું. દિક્ષા લીધી પોતાની સર્વ સંપત્તિ, ગુરુ ચરણે અર્પણ કરી આજે
તાબાના ડમરાળા ગામે બ્રાહ્મણ કુટુંબમાં તેઓ જન્મ્યા હતા. વડાદરા વાડી છેલી પિાળમાં વણારસી માતાનું મંદિર પ્રખ્યાત છે. ડમરાળા ગામમાં કરમણ ભા કુંભારના સત્સંગથી તેમના ઉરમાં
મહાન સ ત સંતરામ અને જન્મ ખેડા જિલ્લાના નડીયાદ વૈરાગ્ય પ્રગટ થયો. ઘર બાર છોડી કચ્છના રાપર તાલુકામાં વિશેગામે થયો હતો. નાનપણથી જ અસાર સંસાર ઉપર વૈરાગ્ય હતો. રીયા પહાડમાં રહી યોગસાધના અને આત્માચતન કરી ઘણું વાં ધણા સાધુ સ તેના સમાગમમાં આવ્યા, છેલ્લે છેલ્લે ગુજરાત પ્રસિદ્ધ રહ્યા. યોગસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી છવનને કર્તવ્ય-પરાયણું બનાવવા સંત રવિ સાહેબ પાસેથી દિવ્ય જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી. લેકોના તીર્થ અંજાર આવી સુંદર આશ્રમ બાંધ્યા. સૌરાષ્ટ્રમાં પણ ફરીને મોરબી, ધામ જેવું નડિયાદમાં સંતરામજીનું મંદિર પ્રસિદ્ધ છે.
જામનગર વિગેરે સ્થળોએ આશ્રમ બાંધ્યા. તેમનું શિષ્યવૃંદ ઘારું સત સરયુદાસજીનો જન્મ અમદાવાદમાં થયેલ હતા. નાનપણ હતું. જામનગરમાં તેમની સમાધી છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
