________________
સાંસ્કૃતિક સંદર્ભ બન્ય] -
૪૭૯
૧. શ્રી દ્વારકાધીશ સંસ્કૃત એકેડેમી અને ઈન્ડોલોજીકલ રિસર્ચ આ પૂર્વભૂમિકાના પરિપાકરૂપ અને ગુજરાતમાં અન્યત્ર પણ ઈન્સ્ટીટયૂટ દ્વારકા.
આયુર્વેદનો પ્રચાર થતો હોઈ તેના પ્રચાર, પુનરૂત્થાન, પ્રતિષ્ઠાન ૨. સેન્ટ્રલ સોલ્ટ અને મરાઈન કેમિકલ રિસર્ચ ઈન્સ્ટીટયૂટ અને શિક્ષણ સંશોધન માટે આયુર્વેદ યુનિવર્સિટીની સ્થાપનાની ભાવનગર.
આવશ્યકતા સમજાઈ સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટી કાર્યાલય, ધરમપુર હાઉસ, કવિ નાનાલાલ
- છેવટે ૧૯૬૭ના જાન્યુઆરી માસમાં ગુજરાત આયુર્વેદ યુનિવમાગ, રાજકોટ-૧, એ શરનામેથી વિશેષ માહિતી મળી શકશે. સિટીની સ્થાપના થઈ. તેનું મુખ્ય કાર્યાલય જામનગર ખાતે
સૌરાષ્ટ્ર અને દક્ષિણ ગુજરાત યુનિવર્સિટીઓએ સાથે જ કામ શરૂ કર્યું છે. બંને પાસે વિશિષ્ટ કાર્ય કર્યો છે. ગરવાં સ્વપ્ન છે, સમગ્ર ભારતમાં આ પ્રકારની આ પ્રથમ જ યુનિવર્સિટી : ઉત્સાહ છે. સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના પ્રથમ ઉપકલપતિ શ્રી માંકડના હોવાનું ભાન ગુજરાત લઈ જાય છે. આ સંસ્થા દ્વારા આયુર્વેદના મંગલ પ્રવચનના અંત ભાગના શબ્દોને થોડી ટછાટથી વાપરીને શિક્ષણ, સંશોધન અને તાલીમના ક્ષેત્રને વિકસાવવાનું કાર્ય આયુકહી શક ય કે આ બનને યુનિવર્સિટીઓ જયાં સ્થપાઈ છે તે “દેશ વેદના ઉપાસકે અને તેની પ્રગતિમાં રસ ધરાવતા નાગરિકોના રમણીય છે અને વિશદ છે. એની એ વિશદતા, નિર્મળતા જળવાઈ હાથમાં સોંપીને ગુજરાતે પહેલ કરી છે. રહે અને આ યુનિવર્સિટી દ્વારા આરંભાતી એની સારસ્વત ઉપાસના આ યુનિવર્સિટી સાથે નીચેની સંલગ્ન છે. તેજસ્વી અને નિત્ય નવાં સ્વાદ ફળો આપનારી બને એવી આપણે . આ દ કોલેજ અખંડઆનંદ હોસ્પીટલ, અમદાવાદ સૌ પ્રાર્થના કરીએ.”
૨. આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલય
નડિયાદ નવસ્થાપિત બને વિદ્યાપીઠો માટે આ પ્રાર્થના સફળ નિવડે ૩. આયુર્વેદ કોલેજ
વડેદરા એ જ શુભેચ્છા હોઈ શકે.
૪. આર્યકન્યા આયુર્વેદ કોલેજ (કેવળ બહેને માટે) વડેદરા ગીરના વનરાજથી ઓપતી ઓજસ અને ગૌરવના પ્રતીક સમી ૧ ૫. જે. પી. આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલય
ભાવનગર સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીની મુદ્રાનો ધ્યેયમંત્ર “પાવવા : સરસ્વતી” + ૬. એન. એમ. આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલય
પોરબંદર ઋષિને ધ્યેયમંત્ર છે. તેમાં પ્રાપ્તિની આકાંક્ષા નથી. ઈછા છે કેવળ છે. છે : ૭, શ્રી બાલાહનુમાન આયુર્વેદ કેલેજ
લેદરા સરરવતી અમને પાવન કરે” એવી વિનમ્ર ભાવનાની.
મહેસાણા) ૮. આયુર્વેદ કોલેજ
જુનાગઢ ( ૭ દક્ષિણ ગુજરાત યુનિવર્સિટી
૯. ઓ. હિ. નાઝર આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલય
સુરત તાપી અને રેવાવારિથી પરિપ્લાવિત સસ્પેશ્યામલ દક્ષિણ ગુજઃ ૧૦. સહકારી આયુર્વેદિક ફાર્મસી કોલેજ રાજપીપળા રાત પ્રદેશની આ યુનિવર્સિટી બધી મુખ્ય વિદ્યાશાખાઓમાં સ્નાતક, ૧૧. આયુર્વેદ અભ્યાસ અને સંશોધન સંસ્થા
જામનગર અનુસ્નાતક અને સંશોધન કક્ષાએ શિક્ષણની સગવડો પૂરી પાડે છે.
આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલયોમાં સાડા પાંચ વર્ષને શુદ્ધ આયુર્વેદિક તમામ વિદ્યાશાખાઓની સંસ્થાના વિદ્યાર્થીઓ માટે છાત્રાલયની યશવ પણ છે. યોગ્ય વિદ્યાર્થીઓને શિષ્યવૃત્તિ તેમ જ આર્થિક
સ્નાતક અભ્યાસક્રમ (બી. એસ. એ. એમ.) તથા સ્નાતકોત્તર પ્રશિક્ષ
ની પવન ચલાવવામાં આવે છે. સ્નાતકોત્તર અભ્યાસક્રમ બે વર્ષના સહાય આપવામાં આવે છે.
- છે. વિદ્યાલયના અધ્યાપક માટે ત્રણ માસને ઓપવર્ગ તથા ગ્રામસુરતમાં આવેલ “ચુનિલાલ ગાંધી વિદ્યાભવન’ ગુજરાતી ભાષા વૈદ્યો માટે રિશર કોર્સ ચલાવવામાં આવે છે. સાહિત્યમાં અનુસ્નાતક અને સંશોધન કાને અભ્યાસક્રમ શીખવે છે. ઉપરિ કથિત વિદ્યાલયોમાં હાલ બે હજારથી વધુ વિદ્યાર્થી ભાઈ
રજિસ્ટ્રાર, દક્ષિણ ગુજરાત યુનિવર્સિટી, સુરત, એ સરનામેથી બહેને અભ્યાસ કરી રહ્યાં છે. અન્ય માહિતી મળી શકે છે.
સંત સાથે એસ. એસ. સી. પરીઢા પાપ કરનારને આયુર્વેદ૮. ગુજરાત આયુર્વેદ યુનિવર્સિટી
ચાર્ય (B.S.A M.) ને અભ્યાસક્રમમાં પ્રવેશ મળે છે. આયુર્વેદાઆયુર્વેદનાં શિક્ષણ, સંશોધન અને પ્રચાર દ્વારા આર્ય સંસ્કૃતિની
રસી ચાર્યોને સરકાર દ્વારા એલોપથી ડોકટરોના સરખા જ પગારો તથા તથા જનતાની સેવાના ઉદ્દેશથી તથા અષ્ટાંગ આયુર્વેદના વિકાસ
તેટલું જ ગૌરવ આપવાનું જાહેર થયું હોવાથી સર્વ રીતે ઘણો જ સાધવાના ઉદ્દેશથી ઈ.સ. ૧૯૪૦માં જામનગર ખાતે “શ્રી ગુલાબ
લાભ થયો છે કુંવરબા આયુર્વેદિક સોસાયટીની સ્થાપના કરવામાં આવી. ૧૯૪૬ આયુર્વેદ યુનિવર્સિટીની મુદ્રામાં પૂર્ણ વિકસિત કમળ વચ્ચે માં આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલયને પ્રારંભ થયો. ૧૯૫૭માં ભારત સરકારે અભયદાતા બે હસ્તામાં ધન્ય તરને અમૃત કુંભ મૂકવામાં આવેલે. આયુર્વેદ સંશોધનનું મધ્યસ્થ કેન્દ્ર પણ જામનગરમાં સ્થાપ્યું છે. ઉપર જાયુવેઢ: મૃતાના પ્રેયમંત્ર મૂકયો છે. ૧૯૫૬માં કેન્દ્ર સરકારે અહીં જ આયુર્વેદનું અનુસ્નાતક રજિસ્ટ્રાર, ગુજરાત આયુર્વેદ યુનિવર્સિટી જામનગર અથવા અધ્યાપન કેન્દ્ર શરૂ કર્યું. ૧૯૬૩માં આ ત્રણે સંસ્થાઓનું એકીકરણ આયુર્વેદ મહાવિદ્યાલયના આચાર્યશ્રી સાથે પત્રવ્યવહાર કરવાથી વધુ કરી “ઈન્સ્ટીટયુટ ફોર આયુર્વેદિક સ્ટડીઝ એન્ડ રિસર્ચ”ની સ્થાપના માહિતી સુલભ બને છે.
થઈ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
