________________
૫૫૪
જવા જતન નમિતા
વધુમાં વધુ, આ બંદરેથી થઈ હતી. જજ પ્રમાણમાં ચીરડીની નિકાસ ૧૯૬૬-૬૭માં ૩,૮૧,૪૭૦ ટન માલની હેરફેર થઈ હતી. લગભગ પણ થાય છે. હાલ આ બંદરે ટ્રાફીક ઘટી રહ્યો છે. આ બંદરે કશી ૩ લાખ રૂપિયાનું દંડીયામણ રળી આપતું આ બંદર મીઠું અને આયાત થતી નથી તેમજ બંદરી સગવડ પણ બહુ જુજ છે. મીઠાની ખોળની નિકાસ કરે છે. અને લગભગ ૩,૪૦,૦૦૦ ટન જેટલું અનાજ નિકાસ દ્વારા ૩૪૧,૬૮૫ રૂપિયાનું હુડીઆમણું ૧૯૬૬-૬૭માં ળી પરદેશથી આયાત કરે છે. શણુની કોથળીઓ અને ખાતર પણ આપ્યું હતું. કચ્છ જીલ્લાના માંડવી ગ્રુપના આ ત્રણ બંદરો ખાસ આયાત થાય છે. ભારતની અનાજની મેટી જરૂરિયાત આ બંદરેથી મોટા પરદેશી વેપાર કરી શકતાં નથી. છતાં માલની મોટી હેરફેર આવે છે. કરે છે.
ઓખા (૨૨) ૩૦.૫” ઉ. ૬૮° ૫' પૂ) ગુજરાત રાજ્યમાં () બેડી : (૨૨° ૩૭' . ૭૦° ૨’ પૂ ) આ બારમાસી બંદરેથી. આ બારમાસી મધ્યમ કક્ષાનું બંદર બધી જ અદ્યતન સગવડ ધરાવે પેસેન્જર તેમ જ માલનો દેશી અને પરદેશી અને ટ્રાફીક પૂરતા છે. ૪૦૦' ની મુખ્ય જેટી અને ૯૦૦'ની નવી ઓઈલ જેટી તથા પ્રમાણમાં રહે છે. જામનગર જીલાનું આ બંદર ૧૪થી ૧૫ કરોડ , મોટી ઈન. ૩ કરતી કેઈન અને બે હાથ કેઇન દ્વારા આ રૂપિયાનું હુંડીઓમણ ખેળ, ઊન, હાડકાં, રદી ૨ અને ચોખાના
બંદરેથી ૧૯૬૬-૬૭માં ૮,૪૭ ૫૫૮ ટન જેટલી હેરફેર કરાઈ છે ચૂલાનું સાવ નિકાસ કરી, રળી આપે છે. લગભગ પાંચ સ્ટીમર
આશરે ૧૭૫ સ્ટીમર અને ૬૦૦ વહાણ દ્વારા આ બંદર ગુજરાતના એક સાથે કામ કરી શકે તેવો જેથી આ બંદરે છે. સાત મોટા ગોડા
અન્ય ભયમ કક્ષાના બંદોમાં સૌથી વધારે માલની હેરફેર કરે છે. ઉન (૯૬૭૬૫ ચો. ફૂટ - ૬૦૦૦ ટન) તથા ટ્રાન્સીટ રેડ
એટલું જ નહીં પણ ગુજરાતના સઘળા બંદરોમાં ફક્ત આ એક જ (૧,૧૦,૭૮૬ ચો. # ૭૨૦૦ ટન) તથા માલ રાખવા માટે ઘણી
બંદર પુરાંતવાળું બંદર છે. લગભગ ૨૫% જેટલી ગુજરાતની સમગ્ર મોટી ખૂલી જગ્યાની સગવડ છે. બાજે, કેઈન વગેરેની મારી સગવડ કે આ બંદરેથી થાય છે. બાકસાઈટ, સીમેન્ટ અને બાતણ આ બંદરે છે. વર્ષે લગભગ ૧૫૦થી ૨૦૦ સ્ટીમર અને ૫૦૦ થી
તેલ દ્વારા લગભગ રૂપિયા ૨૫ લાખનું દૂડીયામણું આ "સંદરેથી ૬૦૦ વહાણ આ બંદરે નાંગરે છે. ૧૯૬૩-૬૪ માં આ બંદરેથી ભારત મેળવે છે ચાર લાખ ટન બંદી આયાત અને એક લાખ વધારેમાં વધારે ૫,૦૮,૪૮૦ ટન જેટલા માલની હેરફેર થઈ હતી
ટન પરદેશી આયાત તથા ૭૦ હજાર ટન પદેથી નિકાસ અને જેમાંથી ૪,૦૦,૦૦૦ ટન તે પરદેશી નિકાસ હતી. ૧૯૬૬-૬૭માં
૨,૭૦,૦૦૦ ટન બંદરી નિકાસ આ બંદરેથી થાય છે. પેટ્રોલ, આ ટ્રાફીક થેડે ઘટ છે. નાળીએર, કાથી, લોખંડ, ખોળ, સુતર,
ડીઝલ, કેરોસીન, લુબ્રીકન્સ ફૂડ, ફર્નેસ તેલ બીટુમેનડામર, હા અને ઊનની મુખ્યત્વે આયાત થાય છે અને ખેળ, મીઠું, અનાજ અને શણના કોથળાની આયાત કરવામાં આવે છે ખજૂર, લખંડ, સીંગદાણા, વનસ્પતિ તેલ અને કાચા ઊનની મોટી
જ્યારે ઓખાથી બેકસાઈટ, સિમેન્ટ સેડા સાયણ અને નિકાસ આ બંદરેથી થાય છે. ગુજરાત રાજ્યના લગભગ ૧૦ થી ૧૨
મીઠાની નિકાસ થાય છે. આ બંદરે કુદરતી, સ્ટીમર ડક્કા ટકા માલની હેરફેર આ બંદરેથી થાય છે. વાર્ષિક ૭૦ થી ૧૦૦૦
ઉપર આવી શકે એવી સગવડ છે, અને ગુજરાતમાં બધી સગવડોમાં, પેસેન્જરે અહીંથી પરદેશ જાય છે. પેસેન્જર ટ્રાફીક મુખ્યત્વે રોઝી
માલની હેરફેરમાં અને કાર્યકુશળતામાં (પુરાંતવાળું હોઈ) આ બંદર બંદરેથી જ થાય છે. લગભગ ૬ થી ૭ કલમ (૪૦) જેટલું પાણી વર્ષોથી પ્રથમ જ રહ્યું છે. અહીં બધા બંદર કરર્તા વધારે સ્ટીમરી રહેતું હોઈ ભરતી–એરતીના ગાળાની બહુ ચિંતા અહીં રહેતી નથી
આવે છે. સુએજની કેનાલ બંધ પડ્યા પછી આ બંદરેથી થતી અને જહાજે ગમે ત્યારે નાંગરી શકે છે.
નિકાસમાં ફટકે પડ્યો છે. ઘણી વખત છ-છ ટીમો આ બંદરે સિક (૨૨ ૩૨' ઉ. ૬૯ ૫૧° પૂ ): ભરતી-આરતીને ગાળો એકસાથે આવી હોય તેમ પણ બન્યું છે, અને ડકકા શિવાય પણ ૨૦’ નો હોઈ, જામનગર જીલ્લાના આ બંદરે મોટી સ્ટીમર માટે આ બંદરે ૬૦ હજારથી વધારે ટન જેટલા માલની હેરફેર વાજં અને કાળજી રાખવાની જરૂર રહે છે. ૧૯૬૩-૬૪માં આ બંદરેથી ૨,૯૭,૦૭૭ ટગ વડે કરવામાં આી છે. ૨૦ ગોડાઉન (૧,૬૧,૮૭૦ ચે. ) ટન માલની વધારેમાં વધારે હેરફેર થઈ હતી. ૧૦૬૬-૬૭માં તે અને ૧,૮૮,૦૦૦ ચે. ફના ત્ર) ઉઘાડા પ્લેટફોર્મની સગવડ આ ૨,૩૬,૬૧૮ ટન જેટલી રહી છે. વર્ષે લગભગ ૨ લાખ ટન માલની બંદરમાં છે. નાની ટગ, લેગ વગેરેના રીપેરીંગ માટે અહીં ક્લીપ(મીઠું) પરદેશી નિકાસ કરી આ બંદર રૂપિયા બે લાખથી વધારે વેની સગવડ છે. મંદિરની સામે આવેલ સમિઆણી અને બેટના હુંડીઓમણ રળી આપે છે આ બંદરે ૫૦ થી ૭૦ હજાર ટન જેટલી ટાપુઓ ભયંકર તોફાનમાં પણ અહીં જહાજોને સારું રક્ષણ પૂરું આયાત દેશમાંથી જ થાય છે. લગભગ ૭૫ ટીમો અને ૨૫૦ થી પાડે છે. મુંબઈથી ૩૩૦ દરિયાઈ માઈલ દૂર આવેલ આ બંદર ૩૦૦ વહાણ દર વર્ષે આ બંદરે નાંગરે છે. મુખ્યત્વે કેલ, કેક, સ્ટ હાઈ-વેથી જામનગર સુધી અને નેશનલ હાઇવેથી ત્યારપછી શણના કૅથળાની આયાત આ બંદરે થાય છે, અને કલીન્કર સંકળાયેલ છે. આ બંદરે ભારી કેઈને સુકકો ધક્કો મૂકવામાં આવે (સીમેન્ટની પથરી), સીમેન્ટ તથા મીઠાની નિકાસ થાય છે. આ તો તે હજી ખૂબ વિકસી શકે તેમ છે. આ બંદરમાં દરેક ગોડાઉન બારમાસી મધ્યમકક્ષાનું બંદર છે.
રેલવે તેમ જ વ્યવસ્થિત રસ્તાઓથી સાંકળેલ હોઈ; બંદરમાં ભરાયેલ - નવલખી (૨૨* ૨૪' ઉ. ૭૦ રછ ) રાજકોટ જીલ્લામાં માલ સુવ્યવસ્થિત સચવાઈ રહે છે. દ્વારકાનું એ. સી. સી. (સીમેન્ટ આવેલ આ બારમાસી ભયમ કક્ષાનું બંદર વર્ષે દિવસે મીઠાની કે. એનું કારખાનું, મીઠાપુરનું તાતા કેમીકસનું કારખાનું, મળી નિકાસ કરી આશરે ત્રણ લાખ રૂપિયાનું ઇંડીયામણ રળી આપે છે. આવતું બોકસાઈટ અને ખામાં આવેલ બર્માર્શલ, એસે. સ્ટાન્ડર્ડ વાર્ષીિક ૪૦ સ્ટીમરો અને વહાણ (૧૦૦) દ્વારા નવલખી બંદરે અને ઈ-ડીઅન ઓઈલ કોર્પોરેશનના ડેપો આ બંદરને મેટો ઉપયોગ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
