________________
સાંસ્કૃતિક સંદર્ભ પ્રખ્ય]
૬૯૬
શ્રી કાંતિલાલ વી. શાહ સેનગઢ સ્વ. શ્રી હરિલાલ એમ. શર્મા
ભાવનગર શ્રી કાંતીલાલ શાહે સંગીત તથા વાદનની ઉંચસાધનાનું સંગીત સ્વ. શ્રી હરીલાલ શર્માએ ગુજરાતી સાત ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ શિક્ષણ સંપાદીત કરી, ગુજરાતમાં થા સૌરાષ્ટ્રમાં ઘણાએ શિષ્ય-શિ કરી સંગીત વિદ્યાનું ઉંચશિક્ષણ ભાવનગરરાજ્યના મશહુર સિતારબાઓ તૈયાર કરેલ છે શ્રી. શાહ ગુજરાતના તથા સૌરાષ્ટ્રના ઉંચ વાદનાચાર્ય શ્રી રહીમખાન પાસેથી પ્રહણ કર્યું હતું. શ્રી શર્મા કેટીના ગાયક તથા વાદક છે. તેમણે સંગીતની શિક્ષા અમદાવાદના સિતાર, દિલરૂબા, વાયોલીન આદિ વાઘો ઉપર સારું પ્રભુ વ ધરાસુપ્રસિદ્ધ દિલરૂબા વાદનાચાર્ય શ્રી નાગરદાસભાઈ પાસેથી લઈ વતા હતા. તેઓએ ખાસ કરીને વાયોલીનમાં અતિ પ્રવિણ્યતા દીલરૂબા વાદનમાં શાહ ભાઈએ અતિ પ્રાવિણ્યતા પ્રાપ્ત કરી. ત્યાર સંપાદન કરી હતી. સારાયે ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્રના સ્વ. શર્મા ઉંચપછી તબલાવાદનની કલામાં પણ તેઓએ પ્રસિદ્ધિ સંપાદીત કરી. કેટીના વાયોલીન વાદક હતા. સ્વ. શર્માજીએ અન્ય સંગીત શિક્ષા સોનગઢના મહાવીર જૈન ચારિત્ર રાનાક્ષમમાં તેઓ સંગીતાચાર્યું છે. શ્રી ત્રિકમલાલ ભેજક પાસેથી પણ પ્રાપ્ત કરેલી. આ સંગીતના અને સંગીતની ગાયકીમાં પણ મહતા ધરાવે છે. તેઓએ કામ મહાન વાયલીન વાદનાચાર્ય તારીખ ૭-૫-૬૩ના રોજ પ્રભુના તરંગ નામના વાઘની સેધ કરેલ છે તેઓ પ્રજ્ઞાચક્ષુ છે. દરબારમાં સદાને માટે ચાલ્યા ગયા. સ્વ. સમજી ૪૦ વર્ષ સુધી શ્રી શ્રી ધરમશીભાઈ શાહ
કાઠીયાવાડ સંગીતશાળાના સંચાલક હતા. નૃત્યઅલંકાર થી ધરમશીભાઈ શાહે ઈટર સુધી વિદ્યાભ્યાસ કરીને વાદક શ્રી બાબુભાઈ (મીઠુ બેંડ) ભાવનગર કરી સંગીત તથા નયકલાની સાધના તરફ તેમની મનોવૃતીઓ ભાવનગર તેમજ સૌરાષ્ટ્રના મશહુર કલેરીયોનેટવાદક શ્રી બાબુજાગૃત થઈ બાલ્યવયથી લલીતકલાઓ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ હોવાથી ભાઈએ કલેરીયોનેટ વાદનની શિક્ષા તેમના પિતાશ્રી સ્વ. શ્રી બચુવિદ્યાભ્યાસમાં મન લાગ્યું નહિ. શ્રી શાહભાઈને જીવનમાં સંગીત ભાઈ પાસેથી ગ્રહણ કરી સારાયે ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્રમાં વાદનકલામાં તથા નૃત્યની સાધના કરવાની તમન્ના જાગી. નૃત્યાભ્યાસનું તેમણે પ્રસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરેલ છે. અને શાસ્ત્રીય સંગીતના પણ તેઓ પ્રારંભિક શિક્ષાદર્શને શાંતિનીકેતનથી શરૂ કરી, ત્યારપછી મલબારમાં સાધક છે. રહી “ કથકલી નૃત્ય ” માટે નૃત્યાચાર્ય શ્રી કુંજુ નાયર પાસે એક
કલેરીયાનેટ વાદક શ્રી રઝાકભાઈ
ભાવનગર વર્ષની નૃત્યશિક્ષા લીધી અને ૧૯૪૭માં ભારતના ખ્યાતિપ્રાપ્ત છે નૃત્યાચાર્ય શ્રી ઉદયશંકર પાસે શિક્ષા લઈ નૃત્યશૈલીમાં પ્રાવિયતા ભાવનગરના મશહુર કલેરીયાનેટવાદક શ્રી રઝાકભાઈએ કેલીસંપાદીત કરી. ભારતનાટયમની ઉંચ શિક્ષા મદ્રાસમાં રહી શ્રીમતી નેટની ઊંચ શિક્ષા શ્રી બચુભાઈ પાસેથી સંપાદન કરી કરીનેટરૂખમણીદેવીના શિષ્ય રાજગોપાલ પાસે ગ્રહણ કરી ભારતનાટયમમાં વાદનમાં
માં વાદનમાં સારાયે ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્રમાં પ્રવિણ્યતા ધરાવે છે. હાલ સારી પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી. ત્યારબાદ “કથકનૃત્યની સાધના શ્રી
માધના શ્રી
ની રઝા
શ્રી રઝાકભાઈ અમદાવાદ રેડીયો પર કલેરીયોનેટના કલાવંત તરીકે સુંદરલાલ ગાંગાની પાસે વડેદરા યુનિવર્સિટીમાં લઈ કથકનૃત્યમાં
નોકરી કરે છે. અમદાવાદ રેડી પરથી શ્રી રઝાકભાઈને વાદન ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરી. આપ સંગીતમાં દીલરૂબાના વિશારદ છો તથા માત્રામાં પ્રસારીત થાય છે.
પ્રોગ્રામ પ્રસારીત થાય છે. તેઓ એક ઉંચકક્ષાના કલેરીનેટનૃત્યમાં નૃત્યઅલંકાર છે. આપે નૃત્યમાં ઘણાએ શિષ્ય-શિષ્યાઓ બાદનાચાય છે, તૈયાર કરેલ છે. શ્રી શાહ ભારતીય નૃત્યના એક મહાન સાધક છે. શ્રી નુરમહમદ અલારખ દેખૈયા
ભાવનગર શ્રીમતી ઝવેરીબહેન શાહ
ભાવનગર શ્રી નુરમોહમદ દેખૈયાએ કલેરીયોનેટ વાદનની ઉંચશિક્ષા શ્રી - સંગીતવિશારદા શ્રીમતી ઝવેરીબેન શાહે સંગીતને અભ્યાસ જમાલભાઈ અલ્લારખ દેખૈયા પાસેથી ગ્રહણ કરી વાદનકલામાં સારી શ્રી રાવજીભાઈ પટેલ પાસે કરી પ્રવિણ્યતા પ્રાપ્ત કરેલ છે. શ્રી
ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરેલ છે. શ્રી દેખૈયા વાદનકલાની સાથે સાથે કાવ્યઝવેરીબેન શાહ નૃત્યાચાર્ય શ્રી ધરમશીભાઈ શાહના ધર્મપત્ની છે. રચનામાં પણ પ્રવિણ્યતા ધરાવે છે. તેઓ તરફથી એક કાવ્યરચનાનો તેઓ બંને સંગીતકલાના સાધક છે. સંગીતસાધનામાં તેમના જીવન ઉત્તમ ગ્રંથ પ્રકાશિત થયેલ છે કે જે ગ્રંથમાં ઉત્તમ ગઝલની ઉમદાવ્યતીત કરે છે. શ્રી ઝવેરીબહેન શાહ શાસ્ત્રીય સંગીત પ્રત્યે બહુજ
ઢગની શાયરીઓ છે. રાજકેટ રેડીયો પરથી તેમની શાયરીઓના પ્રેમ ધરાવે છે.
પ્રોગ્રામ પ્રસારીત થાય છે. સૌરાષ્ટ્રમાં તેઓ વાદન તથા કાવ્યશ્રી જીતુભાઈ પ્ર. મહેતા
ભાવનગર
રચનાની શાયરીમાં સારૂં માન ધરાવે છે. સાહિત્ય તથા સંગીતજગતના મહાન સાધક શ્રી જીતુભાઈ છે. બીનકાર સ્વ. શ્રી મહમદખાન
ભાવનગર મહેતા વે. ખાનસાહેબ અબ્દુલ કરીમખાના સંપર્કમાં આવી ભાવનગરરાજ્યના સુપ્રસિદ્ધ બીન તથા સિતારવાદનાચાર્ય શ્રી કીરાના ઘરાનાની ગાયકીની સાધના કરવાને તેમને શોખ લાગ્યો. મહમદખાં દેસાથે સંગીતની ઉંચ સાધનાના દર્શન દ્વારા સારા કીરાના ઘરાનાના શ્રી યશવંત પુરોહીત પાસે સંગીત વિદ્યાનું ભારતમાં ઉંચ કલાકારની હરોળમાં પિતાનું નામ પ્રસિદ્ધ કરેલ છે. શિક્ષ) લઈ તેઓએ સારી પ્રગતિ કરી છે. શ્રી મહેતા સંગીતની તેઓ સિતાર, બીન, દીલરૂબા આદિ વાદ્યો પર સારું પ્રભુત્વ સાથે સાથે સાહિત્ય જગતના એક સુપ્રસિદ્ધ ફિલોસોફર તથા મહાન ધરાવતા હતા. હિઝ માસ્ટર્સ વોઈસ રેકેર્ડ કંપનીએ તેમની રેકોર્ડ લેખક છે શ્રી મહેતાની ઉંચકક્ષાની શબ્દભાવના પ્રાધાન્ય લેખન પ્રસિદ્ધ કરેલ છે તેઓના વાદનકલાને પ્રોગ્રામ મુંબઈ, અમદાવાદ, કૃતિઓ માસિકમાં તથા અખબારોમાં પ્રસિદ્ધ થાય છે.
રાજકેટ રેડીયો સ્ટેશન પરથી પ્રસારીત થતા હતા. રાજકોટ સંગીત
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
