________________
ગુજરાતમાં કાઉટીંગ પ્રવૃત્તિ
બૃહદ મુરાતની અસ્મિતાના સસ્કૃતિક પ્રબંધ'થ'માં રાતમાં બાલવીર પ્રવૃત્તિ (સ્કાઉટીંગ)' એ વિષય ઉપર કાંઇક વતાં પહેાં, કાર્ડ' વિષે પ્રાસ્તાવિક કાંઈક લખવું એ અને આવશ્યક લાગે છે.
ગુજર
જણા
યોગ્ય
સ્કાઉટીંગ નામે કાળખાની બાલવીર પ્રવૃત્તિ કે ભારત દેશ માટે સ્હેજે નવીન નથી. એ તે નવી શીશીમાં જૂના અર્ક સમાન એક સાંસ્કૃતિક શિષ્ણુની ખા સનાતન પ્રષાનું ભાન નવીન રૂપાંતર છે : એમ કહેવું થા છે.
કાઉટીંગ એ કોઈ વિષય નથી. પશુ માનવતા ભાલ્યકાળથી તે ભાવન—હૈ સુધીની જીવન વિકાસની સાધનાહામ એક રિવ્યૂ પદ્ધત્તિ છે. પ્રાચીન કાળમાં ટુંકા અરણ્યમાં ગુલોના આાશ્રમમાં તા. અને ત્યાં ાન વાની અને બ્રાહ્મમ્, ક્ષેત્રીય કે વૈશ્ય તરીકેનું” ઊમદા નાગિરક વન વવાની હૈ દાર્દિક ભાપકળા શીખતા હતા, તેનું ક્રાંક ચાલુ વૈજ્ઞાનિક જમાનાને અનુસરત ઘડાયેલું ર્વાથી અને અવ ય તાલીમ આપતુ એક અર્વાચીન રૂપાંતર છે
SCOUTING—કાઉટીંગ શબ્દજ યથા રૂપે સૂચવે છે કૈ Scouting is a serenee of outing.' તેા એ રીતે શ્વેતાં કાઉટીંગના છાવણીમાંના અરણ્યવાસ દ્વારા બાળકના-માનવના ચારે મૂળ માને-શરીર, ત્ત, વિચાર અને યમા ચાને સ્પર, વે, ખી વે, વિશુદ્ધ કરે અને પોતાના માનવ બન્ધુના સાચા ક્રાણુ માટે તે તેના પગ કરી શકે કે જેથી જ્યાં ત્યાં દેશમાં તેમજ વિશ્વમાં માં તેનાં બીજ વધાય, અને તેના ભાવી પ્રગટ્ય માટેનું વાતાવરણ સર્જાય : એવી સર્વાંગી તાલીમ આપવામાં આવે છે. એવી એક આદર્શ કાર શિક્ષક-કાઉટ મુની દેવથી નીચે એક રથ એટલે નાબી, સ્વાબ એટલે કાર્ય કુશળ અને સુખી-આનંદી એટલે અન્યના સુખમાં પેાતાના આનંદ માણુના. કંમા નાક ની સ
Jain Education International
સ્કાર્કેટીંગના ઉદ્ભવ :-૧ ની સાલમાં ખાર વિત દરમ્યાન એક અજબ ઘટના બની. મેકીંગ ગામની કેવળ અંગ્રેજ લોકોની વસતીમાનાં સૌ સ્ત્રી પુરૂષોએ પાલ્લાના ધેણનો સામનો કરવા પેાતાને લાયકનાં કાર્યાં ઉપાડી લીધાં, ત્યારે બાળકાને પણ રાપર સદેશા વધાર તથા પુરવઠાની ચીને પાંચાની વગેરે નાનાં કુળ કામો સોંપ્યાં, જે તેમણે ભજ રાંસ, ખત, સાહસિકતા, નીડરતા અને કુશળતાથી પૂરાં પાડીને, ખાખરી વિજ માં પોતાનો પશુ ઉમદા અને અચ ા આપ્યા ત્યારે એ ચેજ નાના પ્રત્યેાજક, લક્કી અમલદાર જનરલ રાબ બેડન પેાવેલને એક
—શ્રી ગુણવ્રતરાય ભટ્ટ
અજબ દૃન સાધ્યું કે ઉછરતાં બાળકોમાં કે અજબ શક્તિ બીજ રૂપે પડેલી છે. અને જે તાલીમ, તકે તે વપસ્તાનું સિંચન કરવામાં આવે, તો તેના માનવ તરીકે તેમજ નાગરિક તરીકે એક ઉમદા પ્રશ્ન તૈયાર ઇ શકે. એ વાતના દઢ મંથને ભાખર મુક્ત સ્વરૂપ લીધું. ૧૯૦૭માં બ્રામાં ગાય કાક ભેંસ સીએશન નામે તેનો જન્મ થયો. એ પ્રવૃત્તિને પ્રારંભથી તે ખાજ સુધી બિન સરકારી, બિન રાજકીય, બિન લશ્કરી, બિન ધર્મ સાંપ્રદાયિક અને બિન કી એવું બાંધારીય પ ખાવામાં આવ્યું છે. એટલે તે એક પ્રકીય લોકશાહી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા છે, જે સાથે દુનિયાના જામત દેશોમાં-લગભગ દરેક દેશમાં ફેલાવી છે; જ્યાં ને ત્યાંના દેશકાળ-પ્રા વગેરેની જરૂરીમાતાને અનુલક્ષીને, મુળના ધર્મ તથા જનતાની સેવાના સિદ્ધાંતને બધ ન આવે એ રીતના પરના કારા કરીને કરતા પ્રત્નને તૈયાર કરવાના પ્રયત્ન કરે છે. અને આમસ મળી વિશ્વની એકતા, વિશ્વભધના અને વિશ્વાંતિની દિશામાં પ્રયાસો કરે છે. ભારતમાં ઃ શરૂમાં હિંદી ચિીમ સરકારે વાહીયાત ભવાની રળ હિંદી બાળા મારે ન્યારે કાઉંટીમની તાલીમની છૂટ ન જ આપી શ્રા ૧૯૬ માં વિદ્ધ ડા. એની બિસેન્ટ માસમ બારતને અનુકૂળ ઉચ્ચારોવાળા ઇન્ડીયન બાય કાઉટ એસોસીએશન' (આર. બી. એમ. એ.) નામે ભારતીય સસ્યા. સ્વતંત્રપણે ઊભો કરી. તે પછી હાર્મમાં પણ પડીત શ્રી મદનમોહન માલવીયા
એ સેવા સમિતિ મે. કા. એશે. નામે તેવી જ સ`સ્થા ઉભી કરી. તે બેઉ અપામ્યો ફુલકાલી અને લોકપ્રિય બની અને ભારત ભરમાં ફેલાઇ ગઇ એટલે ૧૯૨૧માં શ્રી એડન પાવેલ દંપતી ભારત આવ્યાં અને સમાધાન કરીને અને આઇ. બી. એસ. એ એ
પનાવેલ ભારતીકૃત કારાને સ્વીકારીને તેની ભારતીય ભાળકો માટે કર આપી. આ પછી તે પ્રત્તિ સારાયે ભારતમાં-સાકા
માં શામોમાં અને પ્રાદેશિક ભાગોમાં એક સરકાર માન્ય સંસ્થારૂપે ફેલાઇ ગઇ
ગુજરાતમાં : તે અરસામાં જ ગુજરાતમાં તે ૧૨૧થી જ સ્કાઉટીગનાં મંડાણ મંડાયાં ગણાય. ૧૯૨૦માં શિક્ષણના અધ્યા પનના સીધા ચાર ગુજરાતી ભામા માસની તૈયનલ યુની.માં અભ્યાસ માટે ગયેલા ત્યાં તેમણે આઇ બી. એસ. એના નેજા નીચે એક છે. યસ, દા. ત. એસ. રડેલ, શ્રી વી. કે. કૃષ્ણમેનન તુષા શ્રી એમ. વી. નરપરન જેવા આદશ વાદી, ભેખધારી સ્કાઉટસ ગુરૂ પાસે સ્કાઉટીંગની પ્રથમ તાલીમ લીધી અને ડા. એની બિમેન્ટના પહસ્તે કાદરીની દીક્ષા અને ચુ પામ્યાનું સદ્ભાગ્ય હાંસલ કર્યુ. તેમણે ગુજરાત ખાતે તે પ્રવૃત્તિની શરૂઆત કરી દીધી.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
