________________
સાસ્કૃતિક ઉંદ કન્ય ]
૧૦૭
બળ દ્રઢ બનતું ગયું. પિતાના સ્વમાનશીલ રવભાવને લઈ ભાવીને કરીને તે જ ગામમાં ચાલતી પ્રાઈવેટ ઈંગ્લીશ સ્કુલ (પાછળથી ઉજળુ બનાવવા ધંધાથે યુરોપના ઘણા દેશો જેવા કે રોમ-એથે- સને ૧૯૨૧થી કેરનેશલ હાઈસ્કૂલમાં) અંગ્રેજી અભ્યાસ કરવા
ન્સ-કેરે અને છેવટે લંડન વિગેરે સ્થળાનું પરિભ્રમણ કર્યું. હૃદયમાં જોડાયા હતા. સરકાર તરફથી એ વરસમાં જીલ્લાના સૌથી ટોચ હામ ભીડી આફ્રિકાના મહત્વના સ્થળોમાં છંદગીના ઘણુ વર્ષે વિદ્યાર્થીને અપાતી મીડલ સ્કૂલ અને હાઈસ્કુલ બેઉ સ્કોલરશીપ પસાર કર્યા. તેમણે ત્યાગ અને ભેગની ઉભી કરેલી પગદંડીનું ભાઈલાલભાઈને મળેલી. મૂલ્યાંકન કરવું ઘણુજ મુશ્કેલ છે. સુખ-દુખને કયારેય ગણુકાયું ઈ. સ. ૧૯૧૩ના ડિસેમ્બરમાં મુંબઈ યુનિવર્સિટીની મેટ્રીકની નથી હિંદમાં પણ ઘણું તીર્થોની યાત્રા કરી છે એટલું જ નહિ પરીક્ષા પાસ કરી ભાવનગરની શામળદાસ કોલેજમાં દાખલ થયા પણું સૌદર્યધામો પણ નજરે નિહાળ્યા છે.
સને ૧૯૧૫ની આખરે ગાંધીજી સ્વ. ગોખલેજના સ્મારક માટે ફડ કલા-સંસ્કૃતિને ઉત્તેજન આપવાના હિમાયતી છે દેશ પરદેશની ભેગુ કરવા ભાવનગર આવેલા ત્યારે કોલેજના વિદ્યાથ' એ પાસેથી પિસ્ટની ટીકીટસંગ્રહના જબરા શેખીન છે. આત્મન્નિતિ માટે આ ફંડમાં આપવાની રકમ ભેગી કરવામાં અગ્રભાગ લીધો હતો. તેઓશ્રીની જાગૃતિ પ્રેરણાદાયક છે. અમરેલીની મહિલા કોલેજમાં સને ૧૯૧૬ના એપ્રિલમાં ઇન્ટર આર્ટસની પરિક્ષા આપવા એ માતબર રકમનું દાન આપીને ઉજજવળ ભાત ઉભી કરી છે. મુંબઈ ગયા અને પરીક્ષામાં નાપાસ થવાની શકયતા જાણુત હતા, પિતાની બુદ્ધિ પ્રતિભા, સચ્ચાઈ, પ્રમાણીકતા અને આવડતના બળે એટલે તા ૧-૫-૧૯૧૬થી મુંબઈના પરા ઘાટકેપરમાં ચાલતી ધીમે ધીમે વ્યાપારમાં અગ્રેસર બનતા રહ્યાં. વ્યાપારી આલમમાં રામજી આસર સ્કુલમાં અંગ્રેજી શિક્ષણવર્મની શરૂઆત થઈ. સવાતેમને માન મરતબો જેમ જેમ વધતા ગયા તેમ તેમ દિલની વરસ શાળામાં કામ કર્યા બાદ શાળાના સંચાલકો સાથે મતભેદ અમીરાત ખીલતા ગયાં.
પડવાથી એ છૂટા થયા અને અધુરો અભ્યાસ પુરો કરવાની ઈચ્છાથી ગમે તેનું કામ કરી છુટવું એ ઉમદા ગુણ નિષ્કામ કર્મયોગી ૧૯૧૮ના જુન મહિનામ મેઇન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજ, મુંબઈમાં દાખલ શ્રી જયંતિભાઈને સંસ્કાર વારસામાં મળેલ. સરકારી વડા અધિ- થયા. ફેબ્રુઆરી ૧૯૧૨માં હિન્દથી જાપાન ખાતે રૂની નિકાસ કારીઓ અને મહાજન અગ્રણીઓ સાથેના તેમના સંબંધો ઘણાજ કરનારી મેસર્સ હુકમીચંદ રામભગત એન્ડ કંપનીની કેબેની શાખા ધનિષ્ટ રહ્યાં. સામાજિક સંસ્થાઓમાં તેમની પ્રતિષ્ઠા સારી રહી. ઓફિસમાં એસિસ્ટન્ટ મેનેજર તરીકે કામ કરવા જાપાન ગયા, અને
પુરૂષાર્થના દેવને પ્રારબ્ધની દેવી સાથે ત્યાં ઓળખાણ થઈ અને ૧૯૨૪ના નવેમ્બરમાં ત્યાંથી ૫, છા ફર્યા. જાપાનમાં જોવા જેવો ઠીક સંપત્તિ કમાયાં-જે સંપત્તિ તેમણે સન્માર્ગે વાપરી જાણી છે. તેમજ ઐતિહાસિક અને જાણીતાં અનેક સ્થળે એમણે મુલાકાત
કઠોર સાધનાવાળુ જીવન, સ્વભાવે નિખાલસ, મીતભાષી અને લીધી હતી. તેમજ જાપાનના જાણીતાં કુછ પર્વતની ટોચ શિખર સહૃદયી છે. માનવતા અને ધર્મના ચૂસ્ત હિમાયતી છે. સુધી પવ તારોહણ પણ કર્યું હતું. ૧૯૯૪ના જુન માસમાં કવિવર
જૂના સ્થાપત્યો અને જૂના મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરવા-કરા- ટાગોર એમની પાર્ટી સાથે કેબે આવેલા અને એમનું કેબેના વવામાં અનન્ય ભકિત દાખવી રહ્યાં છે. વતન-ઘાંઘળી પાસેના હિન્દી ભાઈઓ તરફથી ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવેલું, ત્યારે શ્રી થાપનાથ દાદાના પાવનકારી કામમાં અને તે જગ્યાને સમૃધ્ધ ભાઈલાલભાઈએ અગ્ર ભાગ લીધેલ અને ગુરૂદેવના સૌથી પ્રો. ક્ષતિબનાવવામાં સતત માર્ગદર્શક અને સહાયક રહ્યાં છે.
મેહસેનને તો એમણે પોતાને ઘેર જ રાખેલા. થાપનાથ મંદિરને જંગલમાં ભવ્ય મંગલ રચવાના તેઓ સ્વ. હિન્દના એક ક્રાંતિકારી શ્રી રાસબિહારી બેઝ જેમના ઉપર ખદષ્ટા રહ્યું છે. પોતાના પરગજુ સ્વભાવને લઈ નાનામોટા અનેક ૧૯૧૧માં દિલ્હી ખાતે વાઈસરોયની સવારી ઉપર બોમ્બ નાખવાને ફંડફાળાઓમાં ઉદારહાથે મદદરૂપ બન્યા છે. તેમને ત્યાંથી કદી કોઇ આરોપ હતું અને જેઓ ટાકિયમાં સ્થાયી રહેતા હતા, તેમના નિરાશ થઈને પાછુ ગયું નથી.
નિકટ પરિચયમાં પણ આવ્યા હતા. જીવનને મંગલમયી બનાવવામાં તેમના ધર્મપત્નિ શ્રીમતી જાપાનથી પાછા આવ્યા બાદ “ આઘુનિક જાપાનને ભાગ્યશારદાબેન ને સહારો મળતો રહ્યો છે.
વિધાયક” એ નામને લખેલા લેખ તે વખતના કલકત્તાના જાણીતા શ્રી જયંતિભાઈને હાથે અનેક રૂડા કામ ઉભા થાય તેમ માસિક “નવચેતન”માં અલેખ તરીકે છપાયો હતો. એક વર્ષ આપણે છીએ.
હિન્દમાં રહી ૧૯૨૫ના ડિસેમ્બરમાં તેમના એક મિત્ર વસેના શ્રી
મણિભાઇ વિઠ્ઠલભાઈ પટેલની હામ્બર્ગમાં આયાત-નિકાસના વેપારની શ્રી ભાઈલાલભાઈ છોટાભાઈ પટેલ ચાલતી પેઢીમાં મેનેજર તરીકે કામ કરવા જર્મની ગયા. મણિભાઈ
ઓકટોબર ૧૯૬૨થી ચારૂતર વિદ્યામંડળના મંત્રી અને ચરોતર એન્ડ કંપની આર્થિક મુશ્કેલીમાં આવી બંધ થઈ ત્યારે એમની ગ્રામોદ્વાર સહકારી મંડળ લિ.ના અધ્યક્ષ તરીકે માનદ સેવાકાર્ય સ્થિતિ પૈસાને અભાવે ભારે કફોડી થઈ છતાં ૧૯૨૭ના માર્ચથી કરતા ભાઈલાલ છોટાભાઈ પટેલનો જન્મ સને ૧૮૯૭ના માર્ચ હામ્બર્ગમાં જ પિતાના નામે આયાત-નિકાસને સ્વતંત્ર વેપાર માસમાં થયો હતો. તેમના પિતાશ્રી છોટાભાઈ મોતીભાઈ પટેલ નાના પાયા ઉપર શરૂ કર્યો. એ કામમાં ધીમે ધીમે સફળતા મળતી નડિયદ કાકરખાડના વતની હતા, અને સરકારી રેવન્યુ ખાતામાં ગઈ ત્રણ વર્ષ બાદ મે ૧૯૩૦માં તેઓ મસ્કા ગયા અને સે વિયેટ ત્રીસ વરસ સુધી તલાટી તરીકે એમણે નોકરી કરી હતી. શ્રી રશિયામાં બનતાં કાપડના ઉદ્યોગમાં કામ લાગતાં અમુક રંગ રસાભાઈલાલભાઈ એમના સૌથી મોટા પુત્ર છે. નડિય દ મ્યુનિસિપાલિટિ યાને ભારતમાં આયાત કરવાના અધિકાર મેળવી જુન ૧૯૭૦માં તરફથી ચાલતી પ્રાથમિક શાળામાં છઠ્ઠા ધોરણ સુધી અભ્યાસ એ પાછા ફર્યા
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
