________________
સાંસ્કૃતિક સંદર્ભ ગ્રંથ ]
૧૦૪
ખેડ્યો છે. પુત્રપરિવારને સારી એવી કેળવણી આપી પરદેશના પ્રવાસ વિષમતાં અને અનેક વિપત્તિઓ વચ્ચે પોતાના પુરૂષાર્થથી તેઓ કરાવ્યો છે. ભાવનગર અને મદ્રાસમાં, દિલ્હી અને કલકત્તામાં તેમના ઝઝુમ્યા છે. કદીએ તેમજ દીનતા કે વ્યથા અનુભવી નથી. ગ્લાની કેમીકલ્સને લગતા ધંધાની શાખાઓ ચાલે છે. સામાજિક સેવાઓમાં કે મુંઝવણ તેઓ પામ્યા નથી. અનુકુળતા, સંપત્તિ તેમજ સુખપણ મોખરે રહ્યાં છે. ડુંગર સેવા સમાજના પ્રમુખ છે. શ્રી ગણપત- સગવડે વચ્ચે પણ તેઓ સમાધિ, સાં વન, તથા સમતાભાવે ભાઈની સાથે રહીને ડુંગરમાં અન્ય નાના મોટા દાન સૌરાષ્ટ્ર અને સૌજન્ય, સંતોષ, સાદાઈ તથા સાત્વિકતાથી જીવ્ય છે ઉદારતા મુંબઈની સંખ્યાબંધ સંસ્થાને તેમણે સારી એવી હુંફ આપી છે. અને પરમાર્થભાવ તેમના જીવનમાં તાણાવાણાની જેમ વણાયેલા હેવી કેમીકેસની દિશામાં મોટા પાયા ઉપર મેન્યુફેકચરીંગ કુ.ઓ શરૂ છે. ખાનદાની અને સેવાભાવ એ એના જ નમત્ર છે કરી છે. આવી ફેકટરી ઇન્ડીયામાં ફક્ત બેજ છે. જેને કોલ શ્રી શ્રીમંતાઈ છે, પ્રમાણમાં ઔદાર્ય પણ એટલું જ છે. સ્થાટી. એસ. મહેતા, આર. એલ. મહેતા અને કે. એલ. મહેતા કરી નિક તેમજ બહારની સામાજિક તથા ધાર્મિક સંસ્થાઓમાં રહ્યાં છે. થાણા અંધેરી વિગેરે સ્થળોએ તેમની ફેકટરીઓ ચાલે છે. શ્રી મણિભાદને ઓછાવત્તો ફાળો હોય જ, ભવાનીપુરમાં ચાલતી શ્રી પોપટલાલ ભીખાચંદ
સામાજિક તથા શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓમાં પણ તેઓને અચ ફાળો છે. શ્રી પોપટલાલ પાટણના સુપ્રસિદ્ધ મોટામાં મોટા મોતીના
શ્રી દીપચંદ એસ. ગાડી વેપારી, મોતીના વેપારી એસોસીએશનના તેમ જ પાટણ જૈન ભવ્ય કલાત્મક મંદિરે કે પર્વત પર આવેલ ગિરિશિખરો મંડળના પ્રેસીડન્ટ અને દાનવીર છે. પોપટભાઈ એટલે સદાય હસતું દીપકના પ્રકાશથી ઝળાંહળાં થઈ જાય છે, અંધકાર ઉડી જાય છે મુખારવિંદ. તેઓ લક્ષાધિપતિ અને પ્રતિષ્ઠિત શેઠશ્રી ભોગીલાલ અને હૃદય નાચી ઉઠે છે. પ્રાશની પ્રસન્નતા નવાનવા સેણુલા લહેરચ દના ઝવેરાતના વેપારના ભાગીદાર અને અંગત મિત્ર હેવા જગાડે છે. પણ જ્ઞાનને દીપક તો મન-વચન-બુદ્ધિ અને હૃદયમાં છતાં તેમનામાં ગર્વ, આડંબર તથા મિથ્યાભિમાનનું નામનિશાન એ તે દિવ્યપ્રકાશ પાથરી જાય છે કે જગતમાં તેના જેવી સિદ્ધિ પણ જડશે નહિ. પોપટભાઈ સાદાઈ અને નમ્રતાની મૂર્તિ છે. કેઈ આપી શકે નહિ. સૌરાષ્ટ્રના એક નાનકડા ગામ પડધરીમાં વર્ષો તેઓ જૈને કોન્ફરન્સના નવા મિત્ર-સેવક છે, છતાં સર્વેને ખાતરી પહેલાં એક સામાન્ય કુટુંબમાં શ્રી દીપચંદભાઈને જન્મ ધ છે કે પોપટભાઈ કેન્ફરન્સના પ્રથમ શ્રેણીના મિત્ર-સેવકજ બન- નાની ઉંમરમાં જ દીપચંદભાઈએ પિતાનું સુખ ગુમાવ્યું. દાદાજીની નાર છે અને તેમની ધર્મનિટ માટે અમને માન છે.
છાયામાં ઉછર્યા. વાંકાનેરમાં મેટ્રિક સુધીનો અભ્યાસ કર્યો ઉચ્ચ
અભ્યાસ માટે શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયમાં દાખલ થયા વિદ્યાથી શ્રી મણીલાલ વનમાળીદાસ શેઠ અવસ્થામાં વેપારી બની બેઠા, છતાં જ્ઞાનપિપાસા તીવ્ર હોવાથી બી.
શ્રદ્ધા, સંસ્કાર, ઔદાર્ય અને સજજન પ્રકૃત્તિના ગુણોને એસસી. એલ એલ.બી. થઈને ઈગ્લેંડ જઈ બેરીસ્ટર થયા. વકીલાતના સુભગ સમન્વય એટલે શ્રી મણીભાઈ શેઠનું ધન્ય જીવન. સાવર ક્ષેત્રે સફળતા મળવા લાગી. પણ વ્યાપારી વ હોવાથી વિવિધ કુંડલા તેમનું જન્મસ્થળ. નાની વયમાં પિતાને સ્વગ વાસ થયો. વ્યાપારમાં ઝુકાવ્યું અને લક્ષમીની વર્ષો વરસી રહી. પણ હૃદયની
શ્રી મણીભાઈનાં જીવનમાં ધર્મભાવના, ઉદારતા તથા પરોપકાર ઉદારતા એવી કે શિક્ષણ સ ા-માનવ રાહત–ઉદ્યોગ કેન્દ્ર અને વિગેરે જે રીતે વિકાસ પામેલા જોવા મળે છે, તેના મૂળમાં પરમ સેવાના વિવિધક્ષેત્રોમાં જ્યાં જ્યાં જરૂર પડી ત્યાં છૂટે હાથે દાનનાં ધર્મનિષ સુરજબહેને તેમના જીવનમાં રેડેલા સુસંસ્કારનો જ એ ઝરણું વહેવડાવ્યાં. માતૃભૂમિ પડધરીમાં પૂ. પિતાજીના સ્મરણમાં પરિપાક છે. સુરજબહેન તેમના મોટાબહેન થાય. શ્રી મણીભાઈએ એક કન્યાશાળા અને બાલમંદિરની સ્થાપના કરાવી. મુંબઈ ઘાટબી એ સુધીનો અભ્યાસ કર્યો, નાનપણથી જ તેનામાં હોશીયારી, કેપરમાં પૂ માતુશ્રીના સ્મરણમાં શ્રી ધનજી દેવજી રાષ્ટ્રીય શાળામાં વિચક્ષણતા, તથા ખંત અને ધગશ સ્વભાવિક રીતે જ હતા. સભાગૃહ આપ્યો. ‘ડુંગરી વિસ્તારમાં “ ગાડ હાઈસ્કુલ ” થાપીને - ધર્મનિક વડીલ બહેનની છ યામાં તાલીમ પામેલ શ્રી મણીભાઈમાં આજ તેઓ તથા તેમના સેવાભાવી ધર્મપત્ની શ્રીમતી વિદ્યાબહેન શૌર્ય અને ગાંભીર્યના ગુણેને વિકાસ થશે. વ્યાપારમાં પણ નીતિ બેરીસ્ટર શાળાના પ્રાણ બની રહ્યા છે. આ શાળામાં હજારેક પ્રમાણિકતાથી ચાલવામાં માનનારા છે. વ્યાપારી ક્ષેત્રે તેમણે સારી બાળકે જ્ઞાનને પ્રકાશ ને ઉચ્ચ સંસ્કાર મેળવી રહ્યા છે. સામાજીક પ્રગતિ સાધી છે, મળે લી સંપત્તિનો સદુઉપયોગ કરતાં રહ્યાં છે. ક્ષેત્રે પણ ઘણા ઘણા મેધ્યમવર્ગના કુટુંબોને તેમની ઉદારતા પુણ્યશાળી મણીભાઈના ઘરમાં ધર્મ પરાયણ સુશિલ ધર્મ પની આશીવાદ સમાન બની રહી છે. શ્રી દીપચંદભાઈ શાણ-સાહિત્ય સૌભાગ્યવતીબહેન શ્રી મણીભાઈની દરેક પ્રાતિમાં ઉત્સાહ પૂર્વક તેમજ સમાજ અને હજારો બાળકૅના ઉદારચરિત સૌજન્યમૂતિ સહકાર આપી રહ્યા છે.
ગાર્ડ-સંરક્ષક છે. ગાંધીજીના સંદેશ મુજબ સંપત્તિના ટ્રસ્ટી બનવા ધાર્મિક ક્ષેત્રમાં જેમ તેઓની સેવાભાવના તથા મધુર પ્રકૃતિની પ્રયત્ન કરતાં કરતાં “ બહુજન સુખાય બહુજન હિતાય ' મળેલી સુવાસ વિસ્તરેલી છે, તેમ સામાજિક ક્ષેત્રમાં પણ તેમની સેવાભાવના લક્ષ્મીને સદઉપયોગ થાય એવી શ્રી દીપચંદભાઈ એસ ગાર્ડની ખૂબજ પ્રભાવન્તિ બનીને મધમધી રહી છે. કલકત્તા ગુજરાતી તમન્ના આપણને પ્રેરણા આપી જાગ્રત કરી જાય છે, સમાજની એંગ્લે ગુજરાતી શાળાના માનદમંત્રી તરીકે તેઓએ સદૈવ સ્મિત વેરતા શ્રી દીપચંદભાઈને શાસનદેવ ખૂબ લાંબુ બે વર્ષ સુધી સુંદર સેવા તથા સ્વાર્થ ત્યાગની ખૂઓ ફેલાવી છે. આયુષ્ય અને તંદુરસ્તી અર્પે અને તેઓના શુભહસ્તે સમાજના જીવનમાં તેમણે અનેક રંગે જોયા છે, અનુભવ્યા છે. પ્રતિકુળતા, શુભ કાર્યો થાય એવી ઈચ્છા રાખીએ. પતે શક્તિપૂજામાં માને છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
